-ocr page 1-

Tom VS sEcvNDvs.

IN QVO CONTINETVR HISTORIA

5ACRA, P3.OP�iETAE INQJVAM PRIORES, LIBRI Vb dcIicetIofue,Iudicum,R.uth,Samuelis,R.egum,nbsp;Sc ex Hagiographfs,ParaIipomenon,Ezr^,nbsp;Nehemi�, amp;Hefter Commentarrjsnbsp;Chuonradi PdKcani R-ube�s

quenf�silluftrat�


ANNOgt;


Mgt; Dgt;- XXXVIII^


�� TIGVRI IN OFFICINA FROSCHOVIANA.

-ocr page 2-

PRAEFATIO CHVONRADl PELLICANI

IN EXPLICATIONES PROPHETARVM PRIORVM.

Ofaic�legis quinq;libris,quitotius uer� religionis Scfolid� fidei adionislt;^^ mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rj ment� funt Si cardo,fubftitu�tur hoc fec�do Tomo prophetales hi libr*, Q .

f� rumdiuinar�promifl�on�fidemSiuerita^�exponuntatqjruffulciuntjhiiW^'jlt ratione defcrib�do magnalia dei circa fideles fuos,nunc pro feruata fidebri�


cicndo ad gloria fui noiuinis amp; ad confirmation�ekdor�, nunc defectorcs ingr^�,� reducendo dignis calamitatum uindi�isjd ucro priinu exemplariter fit Si fiiftoricenbsp;quos Hebr�ipriores noniinanrprophetas,c5parationepofteri9rum,Efaiapifeqw��'�^nbsp;ca fihem Ifraclitici regni,popul� dei ad refipifeentiam pr�di�ionibus dodrinis W'nbsp;crebris inculcationibus exhortanti�,6C Cbrifti dnimyftctia apericciura maxinionbsp;dio�Prior a�t libror� prophetali� habetur is, que Mofis minifter amp;: fu�ceffor lofuenbsp;creditur,c� odo ultimis uerfibus De uteronomio adiedis,fecund� Hebr�os ? SaniudiQnbsp;eifd� adfcribuntur libri lu dicu,Ruth�amp; qui eius nomine irititulaf, qui noblfcumhabar^nbsp;primus ac fecundus Rcg�,duos uero pofteriores,quos ipfiRegucognpminant,Ier^^pnbsp;pfiffe cfiprophetrjs fuis Si lamentationibus�ad�certitudinetradunt Efai� collegi�'^nbsp;SalomoniSjSC Ecclefiaften,amp;uiros magn^fynagog�c�pofuiffeuifiones Ezechielis^*-libru duodecim prophctar�,cum uolumineHeamp;r Si Pfalmor�^Religiofius a�tamp;c^^*^.nbsp;oia hfc adfcribcre,ut funt,fpiritui fan do, qui per idoneos fibi feruos has facrofandasnbsp;feripturas toti aliqh mundo credendas �didit �i perfuafittin fumma ac irreffagabil*nbsp;ucluti dei uerba haberi mandauit,utfunt � facrofanda catholica ecclefia, ante Sinbsp;femper habit�,tant� authoritatis,ut de eis dubitare Si difeeptare prorfus impi�nbsp;bus fapicti�time,ueriirime^fcripf�tprobatiffimus Aurel,Auguftinus,catholicacerti^^ijlis,^nbsp;tcntia,inlib,de Trinit,Noli,inquit,mcisliterisquaficanonicisfcripturisdefcruirc/'^��nbsp;qu� non credebas,cum inueneris incundanter credetin iftis a�t,quod certum n� habnbsp;turn intellexeris,noli f�rmiter credere,Etad Hicronym��Ego folis eis fcriptorum,lt;l���nbsp;nici appellantur,didici hune timor� honorem� referre,ut null� eorum feribendonbsp;credere, Aut fi aliquidin eis offendcro,quod uideatcontrari� ueritati,nihil aliudnbsp;mendofumeffe codice,uel no elfeaifecut�intcrpretem,quod did� eft,uel meminina^*��'jjc^^nbsp;non ambigam. Alios a�tita lego, ut quantalibet fanditate,quant�ue dodrina pohe�t�*]nbsp;rum put�,quia ipfi ita fenfer�t,fcd quia mihi per alios authores, uel canonicas uelnbsp;tiones,quod � ueto non abhcrretpcrfuaderepotucrunt.Et alibi de unico baptifino�Qlt;,(3'^Jnbsp;atfacr� feripturam canonic�,taiii ueteris q noui teftamenti,certis terminis fuisnbsp;pofterioribus omnibus epifeoporum literis itapr�poni, ut de ilia omnino dubitarinbsp;non poft�t,utrum ueru uel redum fit quicquid in ea feript� fit,uel conftiterit effe�nbsp;a�tiiteras, qu�poftconfirmat�canon�,uel feript�funtuel fcribuntur,amp;perfertnoi*^nbsp;cntior�in earecuiuslibetperitioris,SCperalior� epifcop�r� grauiorem authoritat^*^�^j7^^nbsp;rem^prudenti�,8Cperconcilia,licerereprehcndi,fiquidin eis forte �ueritatedeuiaP*nbsp;dem ad Vincenti� cadem fcribit,qu^ amp; in patrum Decretis diftind,nona, uti certifl*���nbsp;fcribuntundicente Petro, facr� feripturam elfe inftar lucern� ardentis in loco calig�*��nbsp;tendend�,ucluti firmifl�mo prophetico fcrmoni,qui non humanauoluntatcallatuS^�|-�Xnbsp;propheticus�fed fpiritu fando infpirati,locuti funtfand� de�homines, Vtigitur fa�:�quot;�nbsp;deuotifl�me credenda proponitur oibus fidelibus Si faluandis, fie ad ftudiofiiriman'*^|^^|ilt;^|iinbsp;Si afl�duam inuitandi �unt facerdotes,ccclcfiaru dodores futuri,maxime uero hiigt;��**p,pP'�ji(nbsp;cendi officio funguntur,pr�uia oratione,ueterum exemplo, quotidie infiftant|jnbsp;uoluntatis diuin�,ad fidei ac uer� pietatis ftudium,amp;: ad inftitutionem ecclefiarum'^nbsp;ri nequit lingua cxterna,quam Apoftolus in dei ecclefia audiri prohibuit, tanquananbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

to minus admififfctmuficam5lt; cantilenas, Quin uerbum domini,fumma attentic^j, quanto clarius ac fimnlicius fieri poffit,pr�dicetur,exponatur,pcrfuadeatur,nbsp;nisuit��tern�amp;pabulum animarum,Peregrinaqu^cunq;dogniata,exccrtiscano^^^j)i�.jjnbsp;ris diuinis literis authoritatem non habentia,fumma cura uitenturtfimiliter �Cfup^�'^(,)0fynbsp;remoni� qu�ftum refipientes Si faftum,c�mode antiquentur, ueterum^nbsp;tegri facri libri noui Si ueteris inftrumenti ecclefijs proponantur,cum locisnbsp;buenda fide Si moribus,pro plebis capacitate Si moribus reformandis. Ad quod, nnbsp;ftra breuifl�niacommcntaria,fimplicioribus tantum feripta, fufficient, facilealioru^^^^,^^nbsp;�irorum completiora opera fuccurrent,cum extent pafTim, Origenis, RhabanijE�nbsp;ri,Alberti,amp;:Eyranilucubrationes,qu�fingulapariteriuuarepoffintftttdiofos,uDnbsp;f�ciendiftudium,ad quod ex officio obligantur^non defuerit.

-ocr page 3-

^COMMENTARIA^i�

�N PROPHETAS PRIORES, QVO*

RVM PRIMVS lOSVB, Q^VI ET IEHO=

fuah Hebr�is dicitun

M.

T faas cft poft mortenbsp;Mof� feruinbsp;domini, utnbsp;loquereturnbsp;dns ad lo^nbsp;fuc filiumnbsp;Niin, mininbsp;ftrumMo-fi, dic�do�nbsp;lefum filiu

,fticlt;^lt;^��f^gt;ncgregiuin nquot; populum dci ifraeliticum, dc mdnbsp;fuijje ncmonbsp;Homilifs �iis pij�imusnbsp;finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;literain autem proc�dent

����'^5 di�cimus,fitis clore docetur Cr uoltintate omnipotcntis dei,nbsp;fideliit clcilionc dccldratur,nul=^nbsp;quot;* ^�^lt;^cedcntc,�ubftitucndum elfe digtm dunbsp;i:eu,m ncmpe quiminiftcrfit cy^�teritnbsp;^**�1� ^^^^^�^�ilicetinlege dei,confctu5 uobmtdtisnbsp;^^^dtus idindudum in minoribus officijs,nbsp;P ��W-Nec niy� mortuo priorefucccdat alternbsp;^�otiej P ^fi� prior, ut Mo�cs, uiuacij^iritu amp; a=nbsp;quot;���T� uC^; perfeuerauit. Alioqui eccle�ie re=nbsp;er exentplo ratio hab�da e� tnaior quantnbsp;�n^Me ut profit.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortuus eft��C n�c

iftum tu SC omnis iftead terram quant ego do eis fi

apud deu nbsp;nbsp;hominesglorid non

^4fs (bgntimfcruum domini, maxime, �, ut ����loconbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in omni domo dei�t: qui fcilicet do

P^ oninid nititur, i�iusprieceptd do ���.�te uindicdt,non trdditiones humdnds,ex=nbsp;^'�����4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pilt;^i�^^�'�^^ pertinen

ffi'ut� CT prude ns fupcrfamiliamdci corporemortuus,fccundum Jpinbsp;i'^gioriam domini �ti fuprdinulnbsp;Surgendi uerbu Hebrois �gni�cdtpro^^nbsp;opus,non�ertere uelotidri.nbsp;^fi^�''�i^uis mortdlitdtis, �r pcrtr��e=nbsp;P^^^�^iutur dd promij�am patriam:nbsp;fup^^^agi�rum.'oportuit Chri�umnbsp;cc^^�^^fi^iugredereturingloriam fudtn. lamnbsp;^^�ddareduabus tribubus er dimidio terra

optimam, necre�abatni� tran�tus fluminis ,uirtute non humdnd,fled diuinaperflciendus.

5 Omnem locum quern calcauerit ucftigt; gium pedis ueftri,uobistradam, ficutlo^nbsp;cutus fum Mo fl,

Omnem locum ad quern perueneritis trans lorda^ nemuobisinheereditatemdedi, utpo�idcatis, nonalid �nbsp;conditione qu�m ut locutus �um er promi� �eruo meonbsp;Ui.o�:� �cilicct domini dci legem �nt co�eruaturi. Neenbsp;oinnr 1� �mplicitcr poHicctur po�tdendum locum, �i�dnbsp;4 de�erto Au�rali termino uer�us Aegyptu : er ip�umnbsp;LibanummontcrnddAquiloncm.-adortum�olisuero LatiruJonbsp;terminumpromittit Euphraten fluuium magnum, omnbsp;nem�cilicct Hethoorum latain regionem u�q; ad'mare longitudi-magnum t/Scditcrraneum contra occidentem�olcm. Sinbsp;I cut �ub ducatu lo�ue tota terra Uethceorum er Amor=nbsp;rhoorum implcta e� fldelibus dei cultoribus: �c�ubnbsp;regnole�uChri�i,dd quatuor angulosorbisterraru,nbsp;hlt;er�ditas elcilorum propagdtdefl,erin uniuer�umnbsp;mumdum au�la fidclium infinita multitudo. lam peccanbsp;td Amorrhaorum coelum inclamabant er compl�tanbsp;crdnt,tcmpus iuflo ultionis impi]s,er promi�ionu di=:nbsp;uinorumadpatriarchas iam uenerat. Ante illud�cn^nbsp;tentiodiuinopra�criptum, nelAo�es quidem quicquanbsp;per�eere potuit.

Inauguratio �lici�ima e� duds lo�ue, er lota pro=: mi�io, cui firmi�ime credens, perpetu� triumphdtornbsp;proccdit.Cluidominoparet,is�uperarinopote�. Pro �ibiX?nbsp;quo deus pugndt,�naninc uindtur. Sub ducatu Mo�snbsp;non�emper �lidtcr pugnatum e�. Sub Ic�u �aluatorenbsp;typico er ucro �alua �nt omnia. Eoterat timui��e �binbsp;lo�ue cuentum�nijtrum in ducatu tarn pcruicaci�im�nbsp;gcntis.ldco nunc�dtim co�olatur per uerbum dei, cuinbsp;er credit er ob�cquitur donee uiuit.t^on cnim legiturnbsp;dc lo�ue perntdo�a traf^e�io mandatorum dci.Idcoq;nbsp;ei �alus ac �licitas perp�tua promittitur. l^edeniq; Ionbsp;�ueimminerc flufflicctur omni ex parte �militudinennbsp;ducatus �ui ad Mo�s, qui per�eere c�pta non potuit,nbsp;ideo additurition te dcrclinquam,non dimittam.

Magnanimus eflo er�rtitcr dge,tu meo fauore er

-ocr page 4-

�i

I � s V B

auxilio perficief promijjamiam dudum patribu! propcdiein cotnplcnddm illtus tcrrte difb-ibtttioncitt,nbsp;quain l�ofes nonpdtuit. Nibil eiiim ad perji�um dc-duxit Icx. Icfu Cl^iftifola uirtute gratia promi�ifnbsp;potiemur aternis.

  • 7 nbsp;nbsp;Confortare tantum, 8(. cfto robuftusnbsp;ualdctut cuftodias �^facias omncmlcgcnbsp;qua pr�ccpit tibi Mofes feruus meus � nenbsp;declines ab ea ad dexteram uel ad finiftra,nbsp;utintelligas cunctaad qu� perrexerisgt;

^dijcitur femper conditio diuinis promi�is, � �cili conditio, cet legem dominidei�� fideles�eruent. Alioquijran^nbsp;gentifide nulla debetur expa�lo interueniente fides:nbsp;ne quid exeu�ationis relinquatur �ud�is, qui ob perpe=:nbsp;tuum contemptum legis toties eiedi �umt �domino. Irtnbsp;primisautemduci fidelium necefj�ria eft legis �cieii^nbsp;Scientiane tia,ac obedientia, qui�c�e populo deipralat� norit,nbsp;Mtarnen�ubditum�elegidiuinnecogitet feniper,eaninbsp;perpetuo mediteturftuxta i�am inoderetur feipfum GTnbsp;fubditos. Vt inteUigas in omnibus ad qua; perrexeris,nbsp;Hebra;i exponunt, Vt proj�ereris er proficias. Nullanbsp;eft enim�apientia uera fine timor� dei,ncc pro�peritasnbsp;uUa�fieranda nifi � domino propitio gt �auente,

  • 8 nbsp;nbsp;Non recedat- uolumen legis huius abnbsp;oretuo�fed meditaberis in eo diebusacnbsp;nodibus, ut cuftodias amp; facias omnianbsp;qu�fcriptafuntin eottunc profperabisnbsp;uiam tuam, amp; prudenter ages*.

Quiscrederettarnfiandodudtanti exercitus efte necefifiariam legisdiuin� ledionem,gt;ufihic tam�erionbsp;tnandareturftdq;nonfiolum interdiu,fiedetiam node^nbsp;Sit igituruirbonus oquot;dodus, qui fidelibus etiam innbsp;temporalibus pr�ficitur, er amator tarn fiapienthenbsp;Scire amp; Fi qu�m fiapientum: nec fiolum intentus ledioni gt fid~nbsp;�fi� *'800 fit,fied longe amplius operationi, ut iuxta dei le^^nbsp;gem agnitam uiuat,doceat,moderetur, er regnet: finenbsp;aliqua exceptione omnia fiaciat,nefit in uno pcccct,to^nbsp;tiuslegishabeatur tranfigreftor, deiq; contemptor. Aunbsp;diant bane ficripturamprincipes GT magiftratus, do~nbsp;drin� dei prophetarumqi hoc nunc noftro fleculonbsp;pij perficcutores: quomodo enim profiperabuntur, quinbsp;bac parte legem dei non audiunti C^uomodo de hofli=nbsp;bus triumphabunt,qui domino dco exercituum obfiesnbsp;qui, GT dcuoti efifie contemnunt, tnundum amant,nbsp;uirtutetnfidei non cemula/itur,^

  • 9 nbsp;nbsp;Ecce praecipio tibi, confortare, 5C cftonbsp;robuftus.Noli frangi,6C noli timcret quonbsp;niam tecum eft dominus deus tuus in O'nbsp;ninibus ad qu�cunq; perrexeris*

tnculcat,quod pr�ficriptum eft,manddtum dei,om-nium minime negligendum cjfie. tnitiumtimoris dotni-Pi) J mclio- �M er ueri cultus eft, attentum effie ad uoluntatem dei, n fper�da.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr�ficribit.ldfifiat,neutiquam timendu e�fie,

ad nudum occurfium trepidandu.Si enim dominus pro-pitius adfit,� quo fi)rmidan�i^ Pro/pere fiuccedent om nia,fi uidoriarum authorem, deum GT dominum exernbsp;cituum,fiautor� babuerit dux exercitus �s' populi dei.

I p. a 0 s V A it.

  • I onbsp;nbsp;nbsp;^Pr�cepit^ lofuc principibus pof'*

H,diccnsi

  • II nbsp;nbsp;Tranfitepermedium caftrorufl�t'^j^ij

perate populo, ac dicitc�Pr�paratJ cibaria j quoniam poft diem tertiu tf� jnbsp;ibitis lordanem hunc,SC intrabitis aoP^^nbsp;fidendam terrani qua dominusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fter datums eftuobis ad

Ciu�hiepracipiunturperanticipationentI nbsp;nbsp;nbsp;lt;*'�

tur,fiicut gt in lege : non enim ordincmge߰j^ pturafieruat.H�c enim pr�conis pronudgatiofinbsp;poft reditum exploratorum, triduo antenbsp;danis,quando iam manna defiturum crat:quiee^^nbsp;fteriusficribunturpriusfiuntfiada.Cifieit^K^fi^fiinbsp;tiam humanam non efte negligendain, diaitinbsp;promi�i'^nontentandum dominum,neqinbsp;dum. Commeatum primoprouidet, deinde�^nbsp;militem,admonet promiftbr urn, fidemnbsp;12. Rubenitisquoq5,8cGadditis,^�,nbsp;di� tribui Manafle ait lofuc, dicci����^nbsp;15 Mementote fermonis quein P .panbsp;uobis Mofes famulus domini,dit^���'nbsp;minus deus uefterdedit uobis

amp; dedit uobis terramhanc*

Kubenitas,Gadditas GT ditmdiam hortatur,ut nofimt tardiores in opere dombd) �nbsp;iamfiuficepififientlaborum g^ periculorumnbsp;pofte�iones ficilicetpro fie Grfiamilijs,fied^iigt;�''^Ci)iifnbsp;fie exhibeant auxiliatorcs fi-atru,qui idisnbsp;munem ommbus regionem ut propriam

  • 14 nbsp;nbsp;Vxores ueftrac, 8C filq, aciunicgt;]^^(Jnbsp;nebuntin terra quam tradidit

fes trans lordanemtuos autenitr^��* (c5 mati ante fratres ueftros , offiftf�nbsp;manujamp;pugnateproeis,

  • 15 nbsp;donee det dominus requiemnbsp;ucftrisficutamp;uobis dedit,

ipfi quoq; terram quam domin^^pjii� ueftcr datums eft eist amp; fie reuerti��nbsp;terram pofieffionis ueftr�. Si

in ea qua uobis dedit Mofes fam�*'� ujii� mini trans lordanem contra fobs

No� pr�� datur hareditas idis qui pee

reditat� accipiunt,qui in lege placuerunt deegt;

iuuent jratresfiuos in pralio. Nobis contra certantibusinauxilium ueniunt,qui antenbsp;Chrifti legem docuerttnt, GT perChriftu'ninbsp;fiunt,ut Efiaias,tercmias,'Dauid,Gr' Niofies-figt;rtes, artnati, pracindi lumbos in ueritate- gt;,nbsp;uero GT mulieres non exeunt ad pralium nojigt;nbsp;bil enim iuuat qui loqui non poteft, uel euiuj^ hnbsp;noninftruit,uel cuius nihil inucnio quod i�**nbsp;beam uel teuere.

  • 16 nbsp;Refponderunt^ ad lofuc,nbsp;runtiOmnia qu� pr�cepiftinbsp;mus��fquocunqj miferis

gt;7 iSicut obediuimus in cun�is I


-ocr page 5-

I o s V E

�Miemus amp;tibi� tantum f�t dominus f Us tecum, ficut fuit ciim /VIofe

Prompts obedicntU ducibus legitimis dcfirendti d� precanc^nbsp;ordndusdominus. Op=nbsp;gt;nagiftrittus ututur, fed domi^nbsp;Jgt;^�l^teregatur,illiusinfiin�u popuhim dei re^^

Jiinis homo quicotradixeritori tuo, *10 obedierit cudis fermonibus quosnbsp;ei,moriatur � tu tantum c�fotnbsp;'�^�lt;uiriliterage.

Ob �'^''�^'*'^�^^^ondum�tdioribus,fedcoinmuiu

5 inobedientes er fe=: die'jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QjiPd uero dicitur in omnibus obc^

^''^tterbisducis,ut�(cetintcUigatur. i^ihil enini ^�*���ft�disprincepsprlt;ecipiet, qui Icg^dominia�i^^nbsp;dire�orem fort itus cfl, qui flrenuenbsp;quot; '^�^funtcxequitur, er populo dcuotus cft.

, ^fCAPVT II.

Ifitigiturlofue filiusNundc J53Setimduos uiros exploratogt;nbsp;res in abfeonditot amp; dixit eis,nbsp;u�^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ite,�Cconfyderateterram, ur

fun T ? QH* pergentes ingrelfi �itRnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meretricis, nomi^

� lt;tnJ^��^�^�fgt;^�tcducumconf�lid er exploratortwi fo�^�^^ti�inM. Veri�milc e�mifnbsp;'�(gt;� j torm^gt;^�^ ^^o�s: no enintnbsp;^1,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcgligondum erat ob lu�um

tV� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tran�erut

JiUf ����^^�tKabiSalomon�.Siue cauponaria �erit quo�^^^xipfdKadb,dptd�iitdomino adopusfuu,nbsp;ti,^��1�lt;�perinfimuif�ittidiperficerefoletutpcrf�rnbsp;kiig��''�^'�*�tquin �teritfidelis,prudens, �rtis,ernbsp;mulier, etiam� ad eam tanquam ad ho�gt;ita=nbsp;�,i �'�tTduorint cxploratores. Dormi�e dicuntur

i

Icricho, amp; didut i funt hue per nodem dcnbsp;jj wl, utexplorarentterramgt;nbsp;1los^'^^�!''�^�*�'�^^gt;tobmittenda in ciuitatibus,quisnbsp;inpericulo urbiumStatim ma~nbsp;*** ^'^K�iciandi funt noui ho�ites, etiam ue�e-tic^'^erenda quacunq; relatio dum reipubliciC penbsp;lericho ad Raab meretri-Educ uiros qui ueneruntadnbsp;Steffi domum tuam, omnem

^,n^' '''^�d^urbesreges hdbebant:hoc cfl, confu-t�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debebant publicis commodis, no pri~

f^�tbebat rex intraffl explora^ '^Fuq .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interim non ignorabat, nee deefl offi

fapientid ucl dili=i

i^n�svAn. 3r

4 Tollens^ mulier uiros, abfeondit, SC ait:Fateor,ueneruntadmc uiri, fednefeienbsp;bamunde effent,

y qu�^ porta ela�deretur in tenebris, et illipariter exierunt, nefeioquo abieruntnbsp;�iritperfequimini cito, amp; Comprehendcxnbsp;tis eos,

tmperterrita mulier et fide plena, negat pr�fente� officiofomendacio populo dei fuffragaturaifdutisfu^nbsp;erfuorum ration� habens. Potuit uera dixifle mulier, ExcofindSnbsp;er fine mendacio oia,�d pro excufandis hoim peeea^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wt�?

tis,non efl neeefl�ria dijfutatio.Aequ� dominus opera fua agit per flxminas utper uiros, tequ� per mahs ho^^nbsp;mines aeper bonos.Pr�tcritum dixit,quod illico fiitu=^nbsp;rum minime dubitauit,abitum uirorum:quorum adueitnbsp;tus caufam,ut ceTto tandem didicit,�c primum potuitnbsp;ignorafle, antequam ho�ites percun�lafl�t.

Ipfa autem fecit afcender^ eos in fola^ rium,operuitcpeos ftipula linij qu� ordinbsp;nata ei ( erant ) iuper tedum�

Teiia Palaflinoru infuperioribus plana funt, apta ficcandis rebus. Ideoq; er Uni culmos, qua��ccaniUnbsp;g^atia,uiris fuperimpofuit, ferutatores^ fiftllit.

Vada pontesqi primis cUranda dum prouineiape riclitatur.'illic deprehenduntur commode rerum fla^nbsp;tus.Incertum eflautan an ciuitatis an domusP.aab pornbsp;ta clau/a dicatur : ueri�milius autem efl de porta urbisnbsp;di�um,ne quis exirct hojfitum no(lu,uelproditor.

Sapiens fixmiiM projflicit�biac fuis mature, ej� oportunitatemnonnegligit,

*� Audiuimus quod f�ccaucrit dominus aquas maris rubri ad ueftrum introitum,nbsp;quando egreffi eftis ex Aegypto t SC qu�nbsp;feceritis duobus Amorrh�orum regibusnbsp;qui eranttrans lordanem, Seon �c Og,nbsp;quos interfeciftisgt;

H Et h�c audiences elanguit cor noftru, ncc remanfit ultra in nobis fpiritus adnbsp;introitum ueftrum � dominus enim deusnbsp;uefter ipfe eft deus in ccelo furfum, Si innbsp;terra deorfum*

Non improuifl obruendi erant populi Chanaantiam dudum admoniti, feiebant ob criminafua fe delendos,nbsp;quandoquidem mulier hac profiteturfirma fe fide cre Raab Cha-dere promi�is dei ad i�aelem, certiorq; erat de boni=^ jj,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

t�te dei,qu�m maxima pars contra t�ofen murmurant tium.Terramiamdandam credit,er terrore percul^nbsp;fos h(tbitatoresuerefatetur,nuti( dei ad confolatio^

aa 5

-ocr page 6-

1 o s VE

nem exphratorum. famdudum omnipotentiM ifrael ^erat,^nondifficilius lordanem tran�iadandumnbsp;uidebat, quim olim ntitre rubrum. 'R.ecms opprejjbsnbsp;fciebat reges �rti�imos duos trans lordancm. Sic pro=nbsp;uidentia dei diriguntur uerba mulicris ad �rtitudinannbsp;tiirorum,cr per illos toti populo imbuendam. Sic ho=nbsp;minum opera deus ordinat opus fuu, qui uerbo creauitnbsp;mundu^or uniuerfa dij}fonere potefl unica uoluntate.

�it nbsp;Nunc ergo iuratemihi per dominum,

utquomodoego mifericordiam fcciuo^ bifcum, ita �C uos faciatis cum domo pa^nbsp;tris mei mifericordiam �detis^ mihiuc^*nbsp;rumjignum:

Agit nuncfuam caufam,zir in tempore falutem ope ^�itttr,recens beneficium optime coUocat,cr fixmineonbsp;confilio projpicit plurimorumfiduti, ubi altum dormi^nbsp;unt uiri,pauore dejperati-Bxigit iuramentum ut fit cunbsp;fuis tutior,quodnbsp;nbsp;nbsp;cum deo agcre fidelis matrona po

tuit,non per deosfitos,fedper dominum deumffraelis. Non improperat exhibitum beneficium, fed contenditnbsp;beneficiii rependi digne � uiris midieri.Bcneficentiantnbsp;intelligit quum mifericordiam dicit, nec fe folam cu=nbsp;pit fine parentibus or domeflicis faluam.Signum quo^nbsp;queprudens exigit,quo �paucis affecuratanonob^nbsp;ruatur � multis. Deniq; uerum fignum uult non fallaxnbsp;incertum.

gt;4 nbsp;nbsp;Qj?i refponderuntei�Anima noftra fit

pro uobis in mortem: fi tarnen non pro-dideris nos:quun^tradiderit nobis do^ minus terrani, faciemus in te mifericordiam Sc ueritatem�

Nomirec totius Ifra�lis fidelem hojfitam deoq; dec uotam feruandam promittnnt,ueruntamenfi CJquot; fidccnbsp;Us perfeucrauerit,ey'intra domum cumfuis quietarccnbsp;pertafi(erit,Gr fignum fili coccinei non obmiferit.ln=nbsp;tra ecclefite unitate fideles, Chriftifanguineferuatur.

I y Demifit ergo eosperfuncde feneftra: domus enim cius h�rebat muro, 8cadnbsp;murumipfa habitabat�

Prouiden-* No� tam mulieris indufiria, uel loci commoditas dr � fen�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profiit,qu�m diuina prauidentia: qua GT Pau=

�o�. lus in^ortademittitur, Gf �puerirenunciationepec riculo mortis eximitur, et tantus gentium Apoftolus �nbsp;morte liberatur. Ad muru domus erat, er in muro finenbsp;flra,unde perfiinem comode demitti poffent exurbe,nbsp;Profiiit hac uice fan��is,quod cafu obeffe plurimis po=nbsp;teft.Sed uoluntati deifubieda funt omnia.

Mo� ^ernendwn co�liumfidelis fxmiiue/icta zy.

lEVLOSVAPU .

AbraaSara: iubetur obfiqui. Diuertere iu^^ ne incidant in hofics.Triduum expe�}are,dofgt;nbsp;randoredierintinquirentes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. -jjjnJ

Quidixerunt ad eamtlnnoxij^^^j^ �iuramentotuohoc,quoadiura^nbsp;ecceingredientibus nobis

niculum fili coccinei, ilium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;py

neftram, perquam demififtino�? trem tuum ac matrem,fratres'^j^ , ,(jnbsp;cognationem tuam congregabisnbsp;domum�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

JAagnareligionenecleuioccafione iufcttti fufeipiendum ac fiatuendim. Ideo folicitifi^[nbsp;ratores ne perfidie quancunq; occafionein^tnbsp;deantur aliquando, etiam ad feeminam-prebere caufam blajfhemandi nomen�oittinif^nbsp;dum,fed ftudiofe curant fidem er ueritatemlx^nbsp;dere ingloriam dei, neutiquam dubitantesnbsp;i�larum gentium ^urbis.

* Qui oftium domus tu� egte^**� � rit, fanguis ipfius erit in caputnbsp;noscrimus innoxfi� Cun�oruin�*�^^^nbsp;fanguis qui tecum in domonbsp;dundabitin caputnoftrumjfieoss**�nbsp;tetigerit�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{jt

C^od fi uolueris fermonem ift�quot;-(j rein medium,erimus mundiabnbsp;mento tuo quo adiurafti nos�nbsp;Prouide ordinant ut in bellico tumultunbsp;fceantpreliantibus, ne qua perfidie occafionbsp;GT infontium fanguis effundatur. Nihilobitiid^^inbsp;rum que ad fidei obferuantiam pertinent, C^***^' 1nbsp;lern iuftitiam. Vehementer tim�t ne innoxijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(di^

effufione po�u�tur. Extra ecclefie do}mufigt;i^,jC m tem euadit, in lericho urbe, in mundo hocnbsp;hacuitamortali. Qtfiuerofidem promijfi^l^^nbsp;indignumferedditcuifidesfcruetur.Promiߑ^**^nbsp;ftandumfidelibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Et illa refpondit : Sicut locuO eft*� � fiat.Dimittens^ eos utpergerentj^PPnbsp;dit fiiniculum coccineum in feneft*^��

Plena fide mulier,flatim filumatligat ne quando communi animorum perturbatio/^ jnnbsp;nente tam neceffarium falutis fignum intert/n^^^nbsp;perniciemplurimorum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Illi uero ambulantes pcrucnerm�^^ montana, SCmanferuntibi tres dif^� 'jnbsp;nec reuerterentur qui fuerant pet*^*' �nbsp;qu�rentes enim per omnem uiaiw fnbsp;repererunt�

Montana illa ad que declinabant,ab bis parte erant,�fraelautan ultra tordanentnbsp;tem.Hocpa�io fa�ebat uiri duo inquifitoresltt/^^^nbsp;tinos, qui biduo uada iordanis obferuantes,tef .nbsp;negligentius per dejferationem agebant, dmtiiii^�lnbsp;profigt;iciente falutan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.,

Etreuerfi funtambo uiri^SCdefc^�

�9

�0

-ocr page 7-

hj � 0 s V E

tiom ^�^�cfiliumNun, narrauer�tc�

I �*'�8 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad �ofue � Tradidit domi

terram hanc in manus no.' N� ^*^�^^cproftratifuntcun�ihabinbsp;'�5. 4��quot;s�amp;�cnoft�.

firntffij^�^^��^bexiflimatione totus deipopulusco ��^^^'mfumit �rtiter aggre^endi opusnbsp;promi�iombusnbsp;tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poterat�am uniais alicmgenafoe=

tncumbuntjUtnon�tmirabile,fipro '^�tinenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonnunquam pcenas foluant, er 4

Tantam autem animorumcon=

uidoria, qui adimere fortitudinem P^'^flare,corda inclinare ad credulitatc,e3*nbsp;' � �dnunqu� abeft pergratiam tlli fid�tibus.nbsp;J ffC A P V T Hl.

SGitur lofue de node confur.* ^gensmouitcaftradeSetim, ucnbsp;! nerunt^ ad lordanem ipfe,8dnbsp;Ifrael,8i morati funtnbsp;�. ^lwam tranfirenunbsp;tribus diebus tranfie^nbsp;i4^*concs percaftrorummedium�nbsp;�nedilatione, audita cx=nbsp;'^�^^tia,quos � Setim miferat, Z}quot; ibidemnbsp;����deuntes, eorum emm uerba non �cusnbsp;'quot;'��^^�^ionem fu�epit, er ad opus obeundumnbsp;��^�^�^rdinata tarnen prius expeditione Lautnbsp;t��P�li, triduo illo quoad ripa Jordanis connbsp;domin� de modo tranfeundi fufeeptunbsp;ptioceptumfitit pracombus ernbsp;gt;tit populo promulgarent mandatum du=:nbsp;p^^�^eiido omniacafira ne quem lateret.

^0 Hj j'^perunt^ populo dic�do� Quan ^^�^�t�sarc� foederis dominideiuC'nbsp;^es��?'�cerdotes ftirpis Leuiticae portannbsp;C(\. IlOonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/zquot;0*vilt; Ml /4 A Izx -r E H 0 S V A H. 4nbsp;cam, utcognofcatis uiam per quam am--buletis,quia nudiuftertius non ambulagt;-ftispcreani�

l�os quoqjproficifcemini de lo^ X yAfequemini praecedentes:nbsp;Pi'�iijj.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praire debent popul�t, fandis moribus

�*��'^�ftes,qua magis mouent q uerba : Sa= feeder is, er legis diuina codicemnbsp;portcnt,prof�r�t populo,ernbsp;���'lt;�0,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecuturo. dua

ui,ne in uia crretur.Affii^ inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^hitam. Periculum erat

quempiamLeuitarum, eti.tm uidiffc '��yfi?fj^^^^�*��ftem Chriflo domino noftro,legis etnbsp;olarius er ad falutem affii^nbsp;� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eharitatis er

qnadudum operabatur morte, dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;birgitur,zr uiamfalutis per lordanis

hareditat� elcdorum. I �U� arcam fpati� cubito-

���n milli�, ne appropinquetis ad


Interft�ium tot pajjuum prtecipitiir reuer�tite gr4 tidttimoris ZSquot; gt;ndieftatts,z^ ut procul prteccd�s, iternbsp;fubjequ�tibut certim dononftrct.Populus tnulta reuenbsp;rentiauerbumdomituampledatur^nonuile hdbeat, bum. �nbsp;non contemnat qudcunq; ratione.Quod uero dicituTfnbsp;Non enitn tr��jln per uiam nudiuflertiufi intel�igiturnbsp;uel quod �ne diredione coluttie pro��uri ejfent,quienbsp;hadenui femper prtecc/J�rat, nunc autem ce�duerat^nbsp;Zj pro ilia facerdotibus prophetia oderat, Z!^ iujfusnbsp;�ofue duci5:ucl quod ilbm uiam per aquas lordanis nenbsp;tno prius mccff�rat ex iliis. Omncs enim prater �ofuenbsp;zy Caleb de numeratis mortui fuerant, qui mare ru=nbsp;brivm prius tranfterant.

^Dixitcp �ofue ad populum � Sandif� camini t eras enim faciet dominus internbsp;nos mirabilia,^

Sandificari iubentur: hoc efi,prcepardrefe ad iter Sanftiflc�ri Crinterim cum multagratiarum adionedei beneficianbsp;um, er miraculofum tran�tumfufeipere de proximo,nbsp;idq; compledi bonum, quod omnium patriarcharumnbsp;de�deria,4 quadringentis annis fatigouerat.-mtroitusnbsp;fcilicet, er captatio promijja terra. M-irabilia autemnbsp;erunt,�ordanis (ut dicetur) flatio,er fubleuatio aquanbsp;rum � dextrK,er � �ntflris decurfus ZT �ccatio.

Et ait �ofue ad �aeerdotest Tollite area foederis,�Cpr�ceditepopulum.Qui iuffanbsp;complentes, tulerunt, SCambuIaueruntnbsp;anteeos*

Non mfi � domino iuffus �ofueagenda di�gt;onit,cr facerdotibus imperat area portationem, ut praceden �nbsp;tes cum arcafoediris,plem fide,populo in exemplum,nbsp;innitenti er fubfequenti populo uiaofieiidant ac prlt;enbsp;parent,primi periculumfubmer�onis fubituri,experinbsp;entiamq^ diuina bonitatis,er uirtut�fideifiidis pra^nbsp;dicaturi. Duci autemfando Leuita obfcquuntur, ernbsp;gloriamdeiobfequendofandificant.

� ^Dixit^dns adlofue�Hodieincipia exaltaretecor� omnilfrael, ut fei�t quodnbsp;ficut cum Mofe fuijita amp; tecum firn�

�ngenti miraculo,quod non m� diuina uirtute fieri. potuit,innotuit populo �frael �ofue uerum domine fer=:nbsp;uum,zr Prophetam potetui�imum fi(turum,cui nihilnbsp;difficile,eorum qua per iUum dominus agcre decrcuifnbsp;fet, no minus quam per Mofen. Sic dentq; lefu Chriftinbsp;exaltatie fit proft^fiione fidei in myflerio baptifni.nbsp;bedientia mereturgratiam er gloriam. Autorit�t infinbsp;gnis decct principetn.

Tuaut� praecipe facerdotibus qui por tant arcam foederis, �C die eis Quum in^nbsp;greffi fueritis partem aqu� lordanis, fta-teinlordane,

�ubet facerdotes arcam portantes ingredi alueufia mims,primiMn quidem iuxta littus in extremas aquas,nbsp;quibiis pfgientiViM fucceder� �Kteww per iffid�uf^nbsp;^4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0


-ocr page 8-

'ju

I o s V B

itt medium ripce, ut poptdus � finiflris lt;ffC� iu�a inters: capedineindi�ai domino ferult;(ta,perficcu traitanbsp;feat, eleuantibusfc aquis ad dexter am facerdotum innbsp;altum,uelut tumulum qucndam ingenti miraculo.

^Oixit^ lofuc ad filios Ifraeh Acccdi-tc hue, 8lt; audite uerba domini dei ucftri,.

lubetur 4 domino lofuc omnia ordin�re circa facer dotes,quomodo arcam portent, zr ingrediantur lor-danem,ubi confiftant,z?' circa populum,qualiterfc ornbsp;dinent cr applicet ad tranfttu lordanis,ut omnia fiantnbsp;m ordine.tion efi cnim otiofe profe�io duds : no tantnbsp;etd honores affumitur q ad onus,lcgitimus princeps.

  • 10 nbsp;nbsp;Etrurfum, In hoc, inquit, feietis quodnbsp;dominus deus uiuens in medio ueftri eft,nbsp;�edifperdens difperdet inconfpedu ue^nbsp;ftro Chanan�um SC Heth�um, Heu��nbsp;Sc Pherez�um, Gergefaeum quoq; 8c le^nbsp;buf�um,amp;; Amorrhaeum�

Kdtiibo� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Virmat lofue fidem populo in domini promiffa, qua

nihil difB- �ifci/ po�hac Hits difficile fiat: perfuafis certi�ime do= minum deum uerum zr uiuentein e�e in medio illori�,nbsp;projfiicere illis de omnibus,non dormitando neq- neglinbsp;gendoquicquam fidelibus fuis neccff�rium. C^i ipfenbsp;fua�rtitudine expulfurusfit hofies illoru o�s, quan=nbsp;tumlibct multos ae�rtes f^ocesq;,f�ptcm iftos popu=nbsp;los,dudum iudicio diuino damnatos, zr morti defiina^nbsp;tos. Quibus fignificantur om�tesfidelium inimici, quinbsp;cr CO tepore toto orbe famati crant decnonnicriedenbsp;litote zr perfidia, No� f/i ergo ut metuat iuflus, cuinbsp;omnis creaturafamulaturxui dicitur. Si tranfieris pernbsp;ignem,flamma non te adurct,etiam lordanis conucrti=nbsp;tur retrorfum,zr petra ftagna aquarum producit.

  • 11 nbsp;nbsp;Ecce,arca f�deris domini omnis terr^nbsp;antecedetuos perlordanem*

Area praconiaincidcat,ut non tam fabricam illius admirentur ZT colant,qu�m dominum uniuerfie terranbsp;^facra^quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctf cert�nouerint dominum deumfuuadcffc

�nentum nbsp;nbsp;nbsp;illitf�mper,im6 pr�cedere eos, ZX aduerfarios profit^

gftre atqs profiernere,quo minime metuant, zr perpe tuagxatiarum ailione illi deuindantur, zr reuereaii!^nbsp;tur femper arcam domini ut facramentum prafentianbsp;SIius,quinufquamabeft,fefeqi deilliusaux�io zr a�inbsp;fientia confolentur itiproffieris zir aduerfis.

IX Et nunc accipite uobis duodecim ui-ros deduodecim tribubus Ifrael, fingu-los per lingulas tribus*

Parantur eluodecim uiri �rti�imi, qui int�rim dum flat areadominiinlordane, zrpermeat totuspopu^nbsp;tus,ftnguli flhgulos lapides grandes auferant de lorda-nis medio fecus locum flationis area, in perpetuam rcinbsp;memoriam illos immobiliter flatuendos, in locum pri=nbsp;DU manfionis in promiffa terra.

15 Et qu� pofuerint ueftigia pedum fuo^ rum facerdotes qui portant arcam foederis domini dei uniuerf� terr^ in aquis lornbsp;danis, aqu�qu� inferiores funt, decur-rentatq,' dcficienttqu�autem defuper ue

�y

I B H O S V A niuntjinunamoleconfiftent* .

Pradicitur hic quid craflino fi(turum,m quog ficandus fit tam deus qu�mfideli�imuseiusfitt�i�^gt;nbsp;ifraelitid exercitus dux lo/�e. Quia area dominiernbsp;fiente in humeris baiulantium facerdotum,nbsp;nis alueum,dqult;e defuperioribus allabentes conjt/ 'nbsp;do eleuabuntur ucluti in mttrum altum, Gquot;nbsp;bunt,locum tranftturis fidelibus permittendonbsp;tibus aquis mcatufuo in decliuiorcm ripam,id�^nbsp;uia intermedia,qua populus zr donee tranfeat-gt; 4 Igitur egreftiis eft populus denbsp;culis fuis,uttranfiretlordanein,nbsp;dotes qui portabant arcam feederisf^nbsp;gebantanteeum*

Deferibitur tranfitus illius miractdum �t ritperfingula. Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exetttd

in�^effuri, pofi fe quicquid in deferto parant^^ij^nt ferturi-Sacerdotes autem foli proximi funtnbsp;etiamhumcris illamgefient, populus autetnin�'nbsp;tranfit.�eati qui proximi funtdeo per fido^nbsp;tiam. Caueant tarnen ne igm approximent gt;nbsp;gnum,fi)enum,fiipula,confumcndi:fed potin!nbsp;gentum zr aurum claritatc maiori illufirondinbsp;ficiendi.

Ingrefl�s^ eis lordanem, amp; pcdil�jL � cerdotum portanti� arcam in jl/nbsp;tin�is (lordanis autem, omnesnbsp;�ei fui tempore mefl�s impleuerat*)^;�nbsp;lordanem impleuiffe omnesripas fuas adnbsp;nbsp;nbsp;^dii

dincm miraculiferibitur, tempore fcilicet qut� iam tune effet,fed infiabdt,ffiicis quibnf^i^iifnbsp;pientibus maturefcere.-quibus torrefaClis obbd'nbsp;no fiebat etiam in pafehate, primo menfe: tngt;^nbsp;aqua lordanis folito prof�ndiores effe incr ljf''nbsp;inundantes,in Vere fcilicet, zr rnenfeprimOj^nbsp;cima die tranficrunt ilium. Vel poteft diei,nbsp;tune inundaffe fluuium illo die, qu�m foliw'nbsp;dore inmenfe plena me�is.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid'�

16 ^tfteteruntaquaedefcendent^j;!� perioribus,6i furrexerunt adnbsp;recedendo ualde procul ab urbenbsp;catur Adom, qu� eft ad latusnbsp;qu�autem inferiores erant,nbsp;tudinis, mare falis defcendcrunl,nbsp;quoomnino deficercnt* Populusnbsp;incedebatcontralericho�

Kcbrai dicunt urbem tune extaffe non co illius trdnfitus,nomine Adom, ad quampf^f^nbsp;aqua � dcxtris area eleuata zr retroailanbsp;ut illam quoq; urbem infolita latitudine amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

tdluerint.-adfiniflramuero uerfus mareinortr yii^ danis fluuius in totum fiiccatusf�erit, ifraelitunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�

untibus illufiriportento. Diciturautemmart alijs nominibus mare Solitudinis,mare Salis,nbsp;fi�imum,Sodomiticum zr Affialtieum, minbsp;ncratur lordanis fluuius.

�ifacerdotes qui portabantarc

�7


-ocr page 9-

I O S V E dominijftabant fupcr ficcam hurii�nbsp;� ^edio lordanis accincii, omnis^ po-perarentetn alueum tranfibat, uC-tota gens compleuilfet tranfirenbsp;'^'^danem*

^flt;ribitHr �mpliciter mirifculuin illius tranfitus

C A P V T I 1 I I.

Vibus omnibus tranfgreffis 8 lordanem dixit dns ad lofue:nbsp;Accipite uobis-e populonbsp;duodecim uiros,fingulos pernbsp;amp; fingulas tribus,nbsp;tollant uobis indenbsp;P � lordanis alueo,ubi ftetcrunt pcnbsp;-, duodecim paratos lapi^nbsp;fis cos uobifcfl quos po^nbsp;fixeritis hac node ten*nbsp;inftituendo manilttMnfcrinbsp;lapides in titulos erigatur, pro tr�nnbsp;tribliUm indicada inperpctuu.^cne�nbsp;^ߒaeUtico populo fatfa esquot;nbsp;tiu, ���'.'^�^ant:fcdmultomagistotit{s orbisgenti-tnagnaliajcienda ordiiuntur, etnbsp;��fn,J'^'^�^illu^u!inm cr uerum eonfinnanda,nbsp;comittuntur, f�gnis tant in Galgutnbsp;4 y ^'^^�time ipfo conftitutis ex ordine lapidibus,nbsp;duodecim uiros,quosnbsp;iisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defiliis Ifrael fingulos de fingu

Hi(j �deos: Tranfite ante arcam dornig lat�'�^fftri ad lordanis medium, �Cpor*nbsp;finguli fingulos lapides inhu*nbsp;iior,*^'�fftris luxta numerum tribuum fi

'nter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc inter uosgt; Et quand�

W�Bauerintuos filii ueftricras,diccn tep�i'iiibiuoluntiftilapides�nbsp;eis�Defecerunt aquae lornbsp;arcam f�deris domini, quuninbsp;lordanem defeccruntaqu� lor*nbsp;funtlapides ifti in monbsp;A)itenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�hrael ufq; in �ternum�

tr��re,efliul�tlofue accedere ^��nis illius, ubi fleterant pedes facerdotu,nbsp;portabat in medio lordanis: Indenbsp;�nguli de �ngulis tribubus aujirnbsp;Upides, unius �rti�imi uiri roburnbsp;durabiles inmoninbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infiituendum. Publica b�n�ficia, pu=:

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coinendanda

5 J nulla obliuione intermoritura, A� f ^^flamenti�eramenta funt inflituta.nbsp;d Sb'*''*' ^fg^hlii Ifrael ficut praecepitnbsp;^�iOd�^�^f�ntes de medio lordanis aluconbsp;�^lapides, ut dominus ei impe*

�EHOSVAM.

raratjiuxta numer� tribuum filiorum IP rael ufqj in loc� in quo caftrametati funt^nbsp;ibi^ pofuerunteost

lion fi)lu in terra, fed O' in ai^uis, o' intra alueum lordanis ere�ii funt lapides � lofue,prominentes non ninbsp;hilfupraaquarumfiiperficicmconjficui,adtanti mi= minente�* 'nbsp;raculi�ternammemQriagt;nrelinquendam fidelibus Oquot;nbsp;infidelibus.lntelligitur uero fub loco non cum pr�ci�anbsp;ne,fed communi locutione,co fcilicet loco ubi facerdo=:nbsp;tesficterant arcam fuflentantes tranfeuntibus interimnbsp;populis.Quodufijiinpriefent�dietn ibi ejfc dicuntur,nbsp;refirendum e� ad t�pus fcriptoris, qui iuxta Hcbra:osnbsp;lofue dicitur�ijfe; ueri�miliusautem aliquisprophe=nbsp;tar�,ut Phinees,uelEli,Samuel,autcerte Ezdras,quinbsp;ftcroscodicesrepara�edicitur.Uec ob�aret ueritatinbsp;hi�orilt;�,�huiufmodi lapides intra O' iuxta lordanemnbsp;hodienon cernerctur,uel falfo o�enderctur:qu�doquinbsp;dem temporum tanta curricula. O� in tempore tempe=inbsp;fi�tes ftuminu O' terrannotun tanta:, rerum buiufmodinbsp;fiatum facile inucrtunt,ut onuiia cum tempore mutantnbsp;tur,O'uixmaximarii urbiumruina:alia{bi cernuntur,nbsp;multo minus fixa propeftumina O' in uallibus,

Sacerdotes cum area domini in terra faniia feinper totum exercitumpopuli pnecedebant, qui tarnen Ultimi afeendebant de alueo fiuminis,�cut o' primi intranbsp;uerant.tiecet enim populi duces primos fe periculis opnbsp;ponere o ultimas, quo tutiori in loco fanper fit populus, cuius mini^tri atq^ duces fanp effe debet fideles,.

Ji. Filii quoqj Ruben, amp; Gad, Sedimidia tribus Manafle, arniatipr�cedebantfili*nbsp;os Ifrael, ficut cis pr�ccpcratMofcs�

15 Circiterquadraginta pugnatorummil liapcrturmas incedebat coram dominonbsp;ad bcllum per campeftria lericho�

Obcdientia,fides,ac dexteritas duiirum tribuu cunt dimidia notatur ,firenue obeuntes prouinciam fiiam lt;�nbsp;Mofc illis mandatam,in quorum exercitu erat quadra-ginta millia,non tarn armis q diuina uirtute pugnaturi^nbsp;14 In die illo magnificauit dominus Io*nbsp;fuc coram omni Ifrael, ut timerent cum,nbsp;ficuttimuerantMofen omnibus diebusnbsp;uit� fu�

Quodpriusfiiturumpromittitur,bicfalt;!lumrecita Timae da tur,TiinercautandKccin,eflrcnereri O' ebfequi, do= lt;=���

-ocr page 10-

minum dcum infidcli feruo dgnofcere,^ madiitis ob^ tempcTitre. Nfc tionen fimilitudo hlt;ec quadrat per oittnbsp;nia:�licior enim fiait ftatus ducatus �ofue qu�m litof�s,nbsp;qui uix tandem in ultima feneilute fua tolerantia crnbsp;manfuetudine euineere potuit durant ceruicem popu=:nbsp;U^quo�icce�briUius ferre i�los pojj�t.

15^ Dixit^dcminusadlofue, dicens�

  • 16 nbsp;nbsp;Pr�cipc facerdotibus qui portant argt;nbsp;cam teftimonii, ut afeendant de Iordancgt;

  • 17 nbsp;nbsp;Qpi pr�ccpit eis,dicens � Afcendite denbsp;lordane,.

Afcendere ex lordane, e� de medio aluei peruenire ad littus, nimirum illud per quod tenderat populus uernbsp;fuslericho. Afeenditur autemdefluxumiferiarum adnbsp;patriam fan�lam,promijj�mfidelibus, idq^ pofl diuturnbsp;nas O� graues fqualores O tentationes deferti.

  • 18 nbsp;Quum^ afeendiflent facerdotes por^nbsp;tantes arcam foederis domini de medionbsp;lordanis, amp; ficcam humum calcare c�^nbsp;pifTentjrcuerf� funtaqu� lordanis in aUnbsp;ueum fuum, 8C fluebant ficut nudiuster^nbsp;tius fuper omnes ripas fuas

Aquarum contra naturam influmine flationem no alia uirtutefailam qu�m diuina ,quieper arcam de)�=:nbsp;gnabatur, ex hocfignificata efl, quod ead� ob�ftente,nbsp;flucre de�erunt,loco autem cedente,denuo folit� cur^nbsp;fum arripuerunt. i^on enim plantis facerdot um hoc�nbsp;gnum de�rtur�ed uoluntati diuina.

  • 19 nbsp;nbsp;Populus a�tafeendit de lordanedeci^nbsp;mo diemenfis primi,�icaftrametati funtnbsp;in Galgalis ad fines orientales Ierichogt;

Gilgal locus e� inter lordanis flumen O' tericho^ adortumurbis.

�.O Duodecimquoquelapides inos,quos de lordanis alueo fumpferant, ftatuitlo^nbsp;fuein Galgalis,

Ai nbsp;nbsp;amp; dixit ad filios Ifrael t Quando inters

rogauerint filii ueftri eras patres fuos, 8C dixerint eistQuid fibi uoluntlapides ifti^nbsp;il docebitis eos,atq5 dicetis: Per arentemnbsp;alueumtranfiuit Ifrael lordanem iftum,nbsp;ij ficcante domino deo ueftro aquas ciusnbsp;inconfpe�u ueftro,donee tranfiretis : ficut fecerat prius dominus deus ueftcr innbsp;mari rubro, quod ficcauit donee tranfi-remust

ti^oncratneceffarium illud duodccim lapidum fl= gnum populo tnne uiuenti�ed in tot facula memoran^nbsp;Memoriale dumbencflciufignificaredebebat. QU�^ tarnen omnianbsp;fcriptura* teiuporis fucccffli interciderunt : pro Ulis autem faertenbsp;fcriptur� memoriale fubflitutum e�,utfidei nihil decefnbsp;feritfidelium,ncc obliterata�mt magnalia dei, fed la=nbsp;tius propagata illoru reueretia in totu orbe terrarum,nbsp;14 utdifeantomnes terrarum populi for-tiffimam domini manum,ut amp; uos timeanbsp;tisdominii deumueftru omni tempore*nbsp;ScmpcT maiora inteUigenda funt dei beneficia in fit

num.


I^^Oftquam ergo aufcuW


^^^^Blocddentalem plagajn, jfr

di reges Chanaan, qui


I E H O S V A H-

turum promifla, qu�m uerbis fcriptura cofeifd Qwod enim hictfraelitis in futurum pradidtutnbsp;candum, idnunc o iamdudumtoti terrarv/ni^nbsp;dicatum e�,�ne lapidum illoruui�otu:nbsp;tranfitusflilicet populi dei per mare rubrmnnbsp;danem uirtute dei unius ueri O' omnipoteiiU^�nbsp;adorandus feiaturab omnibus.

lt;CAPVT nes reges Amor rhnbsp;habitabant transnbsp;vu ivgtanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ljui

debant magni maris loca, quod jf-dominus fluenta lordanis coraiu*� ' rael d o n cc tra n fl ten t, d i ftc J u tunbsp;rum, amp; non remanfitultra in eis 'Pnbsp;� facie filiorum Ifrael*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi?'

Inter �ordanem O�marc magnum Medit�^ re^c� multi erant,multarum urbium confil^^��'^^nbsp;tes etiam oppidis circumiacentibus urbibut)nbsp;filia dicutur,aebraico more. U omnes multinbsp;domini uoluntate terrentur. O� animonbsp;pradixerat Raab,tunc uero magis quum clt;^�nbsp;uinomiraculolordanece�iffeiterfllijsl�a^^nbsp;fepertranfeuntibus.'ttton erant tarn obtifif^i'^^^ufiinbsp;norarent fe deo re��ere non po�e : quianbsp;no reprobati funt, ideo o� indurantur ad�t't'^^ernbsp;contraflimulumcalcitraturi, quia ncce��riornbsp;peccata fuapcrituri o delendi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* (lit?

1 ^Eo tempore ait dominus a� .f^un Fac tibi eultros lapideos,amp; iterui�^nbsp;cidefecundo filios Ifrael* afjdinbsp;Qkmik primum terram pi-opriamnbsp;t�,terram Chanaan,patribuspro flijsmnbsp;promiflam, pracepit Ulis dominus rc�mptilt;����^ L,iisnbsp;paili fcilicetpaterni,circuncifionis, quagt;tt �nbsp;quadragnta dijfcnfitione dei intermiferont-le e� aut�,illud tempus quod hic notatur,nbsp;diem,undecimafcUicetprimi menfis fitifib,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fi^

quartadecimadiepafcha cclcbraturi duum, quando maximus e� dolor homimnbsp;fedordinemnon feruatum fcribendofiiifP�nbsp;feruabatur. Cultrorum deniq^ pneparatif ? f^^fiibtnbsp;myriadiim uiroru circuncifion� exaciiitionbsp;to potuitfieri,nec dcpradicatio legis,amp;nbsp;paratio,oagnorum, qua interim obmittt�quot;�\(Slitnbsp;poterant. Sccunda autem circuncifionbsp;gcncralcm,quamMofes fleer at flatim poflnbsp;Aegypto,quie licet in fcriptura non defiS'^^�^fdnbsp;mile tarnen efl ante legis dationcm omnesnbsp;fitijfie,quialiquarationcin Aegypto rebutnbsp;turbatis circuncidi no poterant. Tunc cUitUnbsp;miraculum tranfitionis maris rubri deuot^fnbsp;fednondiu.

ut nihilominus uerum fit quod dicttur,nemi cifum fitiffe eorum qui nati fuerant in


-ocr page 11-

t PI o s V � ' lofuccultros lapidcos (udnbsp;Prs-Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filios Ifracl in colle

Jtiorum,

pojj�nt iuxtd Uebritum, cr rationabiliusnbsp;^^fu4 ludlt;eoru perfiiadetur. No ����^Monbsp;hs^fcuncidit oinnes, fed per multos temponbsp;prtecepit cr curauitin Gtdgitlis^nbsp;nomen eft eo tempore �nbsp;H

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circuncifionis lo^

cgrelTus cft de latorf *^afculini,uniuerfi beknbsp;H'lan,^ � �fortui funtin dcferto in uianbsp;t?s^*�^*^cuncififuerantomncs cxeun-omnis quinbsp;A�ov*�*'� deferto,in uia dum cxirent de

^*lt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ambulaucr�t

c�fumerc uiror� bdlator�,qui exicratnbsp;audicrant uoc�dni,

* i^5�uerat dns non oftcdcre eis ter patribus cor� utnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terram fluentc Iade 8^ meiie*

^ittD-g � drcKciy�ojH��mHn(�lt;emKlriTf�i�/�rt i incircunciftsnbsp;�'�fiHf fbeneftcifsmaioribusofficenbsp;d^j pf^ftur tantopcre ill� curore deus ; mogis enim

�Klemptum : hoe turn fieri debuit, domino aliud non obmitti.

,in locum fucccffcruntpa -pt�T�circuncifi funt � lofuc: quia in t)ih j *oerant,neceos in uiaaliquis cir-

lordonem trdnfierant,nelM!i gt;. * �lt;Us4^��^��Wo{)frf glortrfri po�int, merito fcilicet il^nbsp;ft�htfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^om, fed ex grotio, quia promiferat

��^Ks lt;l^niq; nobis effipoteft non nos db om

quot;���'U ^quot;!^�^'*^�nus,in pdtriamfidelium,poft huius

circuncifi funt, modern caftrorumloco, do

T^�j^'^entur,

***^*^*^ drcuncidentium cir

fnonferunt tondiu, quoufj^fa^ dicitur,ne quis miroculum pratenbsp;biynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obmitti lt;t fcriptore non debuit.

^dlofuc, Hodieab* nobiSt Vo*

Prw quot; quot;owien loci illius Galgala, ufqj Apt) ^�'^��^dicm,

'^^�oiniftisrationemexplicdreuoluiffifcri�

1 E H O S V A H. 6

ptarent,quare Gilgal di�tafit is locus,in quo pritnatn. GUsaJ. manfionem fufteperint: etiamfi poft pafeha, cr alUnbsp;firta�is no paucagefta,deniq} Grlruiluum fujeeptio-nem,perd�afiierithaccircuncifto.

gt; O Manferunt^ filij Ifrael in Galgalis, 8^ fecerunt phafe quartadecima die menfis.nbsp;ad uefperum in campeftribus lericho�

Phaficelebrauerunt quartadecima die primi men Phafe m�w fis, quarto die �tranfitu lordonis.^ior il�iuscuranbsp;fi�t eelebrandi pafeha adgaudendum cr gratias agennbsp;dum domino pro tantis beneficies, qu�m impugnandinbsp;lericho.Sed cr non fine miraculo dei,eatenus conter==^nbsp;nbsp;nbsp;:

ritifunt uicini reges,Ht irruere nonj�erint aufi in po^ pulum dotniniffifta domini in ficro otio celebranten,nbsp;cum id tempus commodi�imumpdffit, non tam ob p�nbsp;tium,qu�m ob inftantem pugnam, quum fatius fiiiffitnbsp;tot reges prauenire qudm expedare, Sed fic eft in manbsp;nu domini omnis uoluntas cogitatio regum, utfidinbsp;libus fuis nihil infirrt incommodorunt po�it ab aliquo,nbsp;domino non uolente.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

� nbsp;nbsp;amp; comederunt defrugibus terr�anni

quipr�terqtdiealtero phafe azymospa nes,amp;polent�ciufd�anni(tnip/()eo�j�lt;iie.)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Defecit^ manna poftquam comede* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

runt de frugibus ueteribus terr�, nec fuit ultra filijslfrael manna, fed comederuntnbsp;de prouentibus anni terr� Chanaan�nbsp;lam defrudu propria terra comederant, in remitsnbsp;Og cr Scon, quacr diuiferant tribus tribubus. Vndenbsp;et generaliter intcUigend�t puto hue uerfum cu fequennbsp;te,ut quotie/cunq; de terra in qua erant, nutriri pote^inbsp;rant de repofiuis prateriti anni, frumento, uino, oleo,nbsp;Crreliquis,quaerin Hebrao defigfiantur didionenbsp;gt;ygt;i^y�^,tunc,ceffinte neee�itatis cdufa,qu�habue:anbsp;rant in folitudine, manna non cadebat de coelo, quia Unbsp;lo opus non habebant. Id hoc loco fcribitur,ciiMnottnbsp;tunc Ceffiiuerit manna prbnum, fed cum trigefimoito-no, iam proficifd inciperent ad bella, reges Amor- �nbsp;rhaorum cr Baftn iujfu domini aggrefturi. Niji quis Contan�nbsp;Uelit in his potius fandosfequi,crlitera omnia in bconbsp;defcripfiffi arbitrari.De bis en'un litigare maioris ma^ rand�,nbsp;It eft,qu�m fimplicitcr uel hac cr alia multa igncfore,nbsp;lt;Uelhuiuftnodiignorantiamconfiteri,

Cum autem effet lofue in (agrourbA)le.r richo,leuauit oculos, 8C uidit uirum ftartnbsp;tern contra fc cuaginatum tenentem gla*nbsp;dium,pcrrexit^ ad cum 8C ait, Nofter es,nbsp;an aduerfariorum noftrorum^

Merichontino adhuc agfo erai, non intra urbent, quam ingreffiis ftatim dirui iu�it,cT anathemate aternbsp;no maledixit.Sic facobo terra Chanaan ingrejfuro,ficnbsp;Mofi aggreffiro illam,fic nunc lofue impugnaturo il^nbsp;lam,apparetangelusdomini, uirtutisdiuinaa�iftenti Angeii�nbsp;am defignans ac promitten5,poft impletam obedienti= appwi���nbsp;am,antequamquicquam nondumiuffis aggrederetutnbsp;lofue:non enim refirt fcriptura quoto die lericho cxsnbsp;pugntffecocfchntlfrucliW.NfcfemclUntwmjfedfc�

-ocr page 12-

cundoty'iterumconfolatur er confvrtatttt' duxM^ uut populi dei, cStra tot �rti�iwos reg� pug/iaturuf,nbsp;ad �i�orMn internetionem.'Vt fciat fe dotnini fuffulcieitnbsp;dum auxilio angclico miniflerio adiuuandum : idq;nbsp;fit per apparitionem angelt, per fond domtni repr�fettnbsp;tanti�Js autem angelus uir dicitur, quia in effi�e uirinbsp;apparebat,crflantem contra fc,hoc efl,coram ^3' erenbsp;gi�ne,ex aduerfo imus,ataginato quolt;j;gladio.forti=nbsp;tudo animi interim fignificatur, qua uir� aduerfari�,nbsp;ut putabat, aggrcditur, erfcire uult fi hoftis fit uelnbsp;amicus.

*4 Qui refpondit, nequaquam, fedfum princeps cxercitus domini, nunc uenio*nbsp;�Cccidit lofuepronus in terram� Etado^nbsp;rans ait. Quid dominus meus loquiturnbsp;adferuumfuum;'

Q�m pofierior pars quaftionis erat an ejfet aduer farius,rej�ondct ab/�lute. Non, fciUcet fum hoftis ue^nbsp;fier, fed princeps tftaelitici populi,qui exercitus dominbsp;ni appeUatur, Danielis to. qui ibidem nominatur Hj=nbsp;cbael.'!lt;iunc,ait,uenio fciUcet ad a�iftendu tibi ex contnbsp;mi�ione diuina. Quandoquidanadminiftratorij jfirinbsp;Chriftui tusfunt omnes angeli,mi�i ad ele�lorum falutem. Nijtnbsp;^und **quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini myfteriu inteUigere uelit,qui con=:

fecutus eft populu domini,ucrbu domini, deus pro= priMs tfraelitici populi,confubftantialis patri.Qup ui=nbsp;fo cr audito,dominum deum infuo miniftro adorabatnbsp;pronusadterram,Gratitudinis fignum exhibensnbsp;obedientite,quam cr pollicetur ftatim. Omnia aute adnbsp;fidemconfirmandam duels erpopulifiebant.

,y Et dixit princeps exercitus domini ad lofue � Solue calceamentum tuum de pe-dibus tuis : locus em in quo ftas, fan�usnbsp;cft.Fccit^ lofue ut fibi fueratimpcratum�nbsp;Sicut mans Sinai non alia ratione fanilus l^ofi di^nbsp;cebatur,qu�m propter uerbu dei,dcuqi ibi apparent�,nbsp;tocu� dici digne adoran^,et beneficia le^sfufcipien^:Sicagernbsp;turfan�us. lerichontinus fondus dicitur, quia dominus ibiappa^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yens, er tagt;n illuftres uidorias promittens, adorandus

erat nbsp;nbsp;laudandus.-prafentia enim dei, qui erat eu ap

parente lpedro,fandificauerat locu. Oifcaltiatio aute humiliationis Mciu eft,^reueretia.Adorandus � nonbsp;bis dotmnus eft : humiliterfemperfentiendu de nobisinbsp;optime autem de illius bonitate,idq; oi loco et femper.

16 lericho autem daufa erat atq^ munita timorcfilior�lfracl, amp; nullus egrediau^nbsp;debat aut ingredi*

lerichontinus rex CT populus, pr� nimio pauore nee egredi audebant nec aperire portas, fed claufa ur^nbsp;be indicium domini expedabant attoniti.

^CAPVT VI.

1 fe Ixit^ dominus ad lofue, Ec-a I ce dedi in manus tuas lericho, I regem eius, omnes^ fortes

Omniaquidembonddefurfumfiwt,er�, dotmno iar�cnte,m primis autem ui{lorilt;e militantium. Appa

I n H u � V n n.

Yetforti�imum fitiftc regemJericho, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i?

dijs nitentem. Sed domino uolente fine bus deftruitur urbs cr regnum acnbsp;ergo uidoriam,nbsp;nbsp;nbsp;modu a/ftquendi illain

Gladius non extrahitur aduerfus eam,arcus lam non attingit,tela no uibrantur, tubisnbsp;dotalibusfubruuntur muri, id quod iiimirwn^nbsp;Jofuedidictrat,angelo reuelante, qui�ipp��'^�t^^nbsp;-i.nbsp;nbsp;nbsp;Circumite urbem cundi bellat^

mel gyrando urbem,fic facies

5 Sept�a�tfacerdotes tollent fept^ nas,quarum ufus eft iniubileo,ani^^jj/nbsp;Etin die feptimo fepties circiubios*'*nbsp;tem,amp;facerdotes dangentbuccini^�^^fz

Volebat dominus terreri anxios perniciem lerichontinos, dignosfine didiio ��quot;�.i/iio irnbsp;iam compl�ta horribili morte. Interimgi'�gt;''^i.Jffiil�gt;nbsp;ifraelitas ceremoniari tutos uoluit, habentt^lnbsp;mini dei fui fummi omnipotentispig^i^nbsp;figne.Sigtificabat autem omne robur niun^nbsp;menta,cultum fciUcet idolorum,fallaciaittnbsp;forum artium omnium,quibus uelutnbsp;numdus:facerdotaUbus tubis,hoc eft,nbsp;cationibus deijeienda, mi�is � left Chrift��-enim feptem apoftoli t�atthteus,tJiarcus,'bgt;�{i^i^nbsp;nes,Petrus,lacobus, gt Paulus bis fcptefflnbsp;mus,muros lericho cr machinas omnesnbsp;terunt fine f�rro.Dodrina ergo /�cerdotati��^i'jlf�nbsp;erroribus fuis conuincendus eft, non arnu^^nbsp;bus populus domini ad fidemcogendus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Sc,feptem alii facerdotes tollant �^Lfli' bileorum buccinas antearcainnbsp;Adpopulumquoqjaitjlte,^*; Xnbsp;iteciuitatem armati, pr�cedefl*^^nbsp;domini,

Primum � domino lofue inftituitur de endi urbem:fecundo illud peofequitieeft^^'^^nbsp;mini in tranfitu lordanis priornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�-

Nunc excrcitum pramittit, iam obedire e c�Tflt;t fide uidoriam � domino exp�diante�^�nbsp;uiribusprafumentem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnOp�'*/

y nbsp;Cum^lofue uerbaF

Sc feptem facerdotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

gerent ante arcam domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/,

clangebantbuccinis. Sc area fff mini pergebatpoft CCS,nbsp;Minifteriofacerdotali, et clangore tunbsp;erudire popuUfut afuefeeretnbsp;uereri iUorum oftficium � domiat^ e

-ocr page 13-

I O S V E

tdanhelituilloruhoftiummuros fiubuertere tt.lntcreft enim plurimum fialutis cuiufiq^ populi,Utnbsp;!�^ilotesfiuos,uere domino miniftrates,infiuo officionbsp;^^^^'*^bttindeidignc rcuercantur ac traitent, itlisnbsp;^�amoridiuino obfiequentes,cr fialutariameditannbsp;mirenturjraudarifie ilnbsp;��enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xercitum

n ^hfieduexillabellica prteeuntes fine confilio fuuin obijeiunt profiles dcfinfiandis.tdecnbsp;^^^ll'tiumfiacerdotesfiaciunt, qui aliter qu�m do^nbsp;^�^lt;^ttibusfidclium,ucl caftra fie=nbsp;�quot;��^dautem�rtuna:fperabunt,hifiolonomi=nbsp;lt;lttil? �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euchariftiie f�cram�to interfiunt cru

p''�K� t�iiibus,illud fian� quod filij Heli.

exercitus ante �i.^ �1^�* clangebant buccinis, reli-fequebatur, ac buc-j^j?'�'��iaconcrepabant,

fiacerdotes arc�,uulgus '�Oui f ^!!^^^'l�*^bdtur,dominum inuocates, et uerbisnbsp;fit^^ cunilatione credentes, qui ianbsp;tranfitu �ordanis.yolebatdominbsp;fiecus acconfliiluros euhofte:nbsp;�^negotijmolem committendammandauitnbsp;P cuius uirtute truiphus paranduserat.nbsp;lofue populo, dicens:

(JoL nbsp;nbsp;fermo ex ore ueftro egredietur:

J- *gt;eniat dies in quo dicam uobis, h ^fetuociferamini,

'�� P�^�(-tftte pro illij ipfi tacere iubentur, CT ' fiduciam in domino confia^nbsp;^tiftium tremorcm or

domini ciuitat� Wbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuerfa in caftra

^ft ad reuer�tiam maieftatis diuime, quum t �'ca circuire zr non potius circumf�rri totic�.nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;node confurgente,tule

rdotes arcani domini,

*�1111, .^Pteiuexcis feptem buccinas, qua-eft � pr�cedebantcp clangen-RUs populus ibatante cos,uulnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fequebatur area do

buccinis perfonabat* f^�lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitatem fecun do die

hmt in caftra, Sicfecer�t

U *�**''^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zrfiecund� diddeficribit,utfi.

quatuor diebus ailumftiatur.

^^nte5^'?�'^�^f'^ptimo diluculo confur-�^�'�9^��'ierunt urbem,fjcut difpo-circui-uicibus,

�te ftt((nefiurgebant, ut j�ptiej urbem cir=;

16

18

I E H o s V A H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

cuire ualerent'mtrduniuiartificialis dieitempus,non fine cibonbsp;nbsp;nbsp;quiete tranftgcdum. Hic tr^o urgendi ue

niuntludlt;ci,quitMtopere legale fiuum,quodcredunt, fabbatumia�iitant,utnihilmagis, quomodoeiusheb= ftbbato.nbsp;dornad� fuuin fabbatum feruarint, quiefccndo una dienbsp;de hebdomada,qucmcunq; tandem uclint indicare. Ulnbsp;bor enim no jnodicus efl,tantu populu circuire tantaninbsp;Urbein.Et contra fuu propriu mandatu, domina dcumnbsp;quicquam praciperc pofie uel uelle nequaquain admitnbsp;tunt. Quod fi paruu oppidulu f�ifi� dixerint,nbsp;nbsp;nbsp;iter

fabbati tantum habuiffc circu/mfirentiam,turpc uidebi tur � no fiexies centena millia, �altcm quadraginta milnbsp;liapeditum, tantafatigatione ufospro retamparua.

Quumcp feptimo circumituclanger�t buednis facerdotes, dixitlofue ad pop u.-lum, Vociferamini : tradidit enim uebisnbsp;dominus ciuitatem,

fitep ciuitas h�c anathema, 8C omnia qu� in ea funt, domino, fola Raab mere-trix uiuat ipfa cum uniuerfis qui cumeanbsp;in domo funtt abfeondit enim nunciosnbsp;quos direximus/

lu�i clamare laudes domini,etiam cauere ab anathe mate,�^erare amp; crederefirmitcriubentur:e^ de fer=nbsp;uanda Kaab cum fiamilia inflruuntur. Hie fides e^obenbsp;dientia uincunt.

17

* Vos autem tantum cauete ab anathe-mate,ncdehis qu�pr�cepta funt, quip-piam cotingatis, amp; fitis pr�uaricationis reijSiomniacaftralfrael fub peccatoananbsp;thematis fintatq;turbcntur

Quicquid autem auri, SC argenti fue-rit,Slt; uafcrum �neorum ac ferri, domino cSfecretur, repofitu in thefauris eius�

Tent�t populum prohibendo fitolia, ut poft tarn Ice tarn ui�loriam,humiliatio ftiirituumfubfequatur. Nonnbsp;uult edim dominus nos diligere mundum, qui per lunanbsp;ris mutabilitatis pulchritudine lericho dicitut:,necali=:nbsp;quid quod fit in mundo.Thefaurum domini, dicit fieri- domim ubinbsp;ptura,in quernaurumcrargentumreponenda dicunnbsp;tur,pro egentium de populo fiuftentatione, (y� pro comnbsp;munibus neceftitatibus. ifci etum nemo aliquid fiuum dinbsp;cere debebat,fied fiolicitudine prafiiloru erant dijpen-fianda,pro ut opus crat unicuiq;,ne quis inter illos mennbsp;dicus,aut egenus baberetur. Talis enim ufiq; tunc aidenbsp;turfiii/fieecclcfiapopuli dci, donee hareditas cuilibetnbsp;dcccrnerctur,poft acquifitain totam terrain.

�9

Igitur populo uociferante, �Cclangen-tibus tubis poftquam in aures multitudi nisuoxfonitusepingens increpuit,murinbsp;fubtus fe corruerunt,et afccditunufquipnbsp;que per loc� qui contra fe erat t ceper�t^nbsp;ciuitatem,

2.0

amp; anathemati fubdiderunt omnia qu erantihea,�uiroufq;admulicr�,ab infante ufqj ad fen�,Boues quoqj �Coues,nbsp;amp; afinos in ore gladii �

I

-ocr page 14-

Hotpitili* taris uir-tus.

I O S V �

Tubis ex- Origtfies : Vittifquif^ no/lrum debet h^ec infeiplb dcfia dd *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^fidem,f((c tibi

tubas dttililes ex fcriptKrisfanilis,'mde due fen/us,'mde fermoneSyin ipfis cane, id eji, in pfalmis, inhymnis^innbsp;canticis/^iritualibus.Si in talibus cecineris tubis, et fenbsp;pties arcam tejiam�ti circutuleris:id eji,fi legis myfli-ca pracepta ab euangelicis non fepares tubis, fi etia iUnbsp;biiationis cofenfum de temetipfo exigas,fi fenfuu cow^nbsp;fonam uoce fanper prof�ras, non aliguando uerum dinbsp;cen^aliquando adulando )nentiaris,fi iwn modo blannbsp;dus fis fiermone,modo trucul�tus iracundia,fi no intranbsp;te caro concupificat aduerfifs f^iritum, j^iritus ad;=:nbsp;uerfius carnem:uoccm iubilationis emitte,quia tibi ui=nbsp;iluseftmundusAnaduentu lefiumuriiericho fubuer==nbsp;tuntur.In aduentu Chrifii lefiu uincitur mundus.

11 Duobus autemuiris,quiexploratores terr� miffi fuerant, dixit lofuedngrediminbsp;ni dom�mulieris meretricis, �i inde pronbsp;ducite eani,SC omnia qux illius funt,ficutnbsp;illi iuramento iirmaftis*

�otaturiterumuariatiohiftori�� narratiOnis or dine. Certu efi enim, duobus uiris ante aggreffiimnbsp;urbis in mandatis datum, ut Raab fixtnina: cr domuinbsp;illius profigt;ieerent:non in ipfo tumultu potuit fieri.

11 Ingrefli^ iuuenes exploratores,eduxE rut Raab, amp; paretes eius, fratres quoqj SCnbsp;cunda fuppelle�lil� ac cognation? illius.nbsp;Sc extra cucaftris Ifrael manere fecerunt�nbsp;Fidem promi fiant di�genterfieruare ftud�t circa tonbsp;tamfamiliaR.aab.Sic enim maxima religione iuramennbsp;ta perfid oportet � fidelibus �yquot; obfieruari. tteru hofiinbsp;talitatis c^fidei uirtus,ficut et omnis pietas,oftediturnbsp;fieg^ata domino utremuneratione nimquScareat innbsp;feculo tarnfkturo qu�m pr�fienti,amp;' ut nemo fiacili denbsp;caufia perperaiudicetur uel damnetur. Non omnes honbsp;fiitalarite impice habeantur.Mulieru fiapientia no fientnbsp;perJpernenda.Totifiamilite pia fiuccurritfoemina.

15 V rbem autem, SC omnia qu� inuenta funt in ea,fuccenderunttabfq; auro 8C ar^nbsp;gentOjamp;uafis aeneis,ac ferro, qu� in �ranbsp;hum domini dederunu

Thefiturus domus domini alius efifie no potuit, quant communis fificus pro mdigentibus,cr Leuitarum aefianbsp;cerdotum necefiari/s fiacrifidjs ad cultum dei.

14 Raabucromeretricem,�^domumpa.-tris eius. Sc omnia qu� habebat, fecit Io-fue uiuere,8c habitauit in medio Ifrael uf-quein pr�fentemdiemteo quod abfeon-derit nuncios quos miferat lofue ut ex-plorarent lericho*

Raab adieCla efi domui IfraeI, ufiq^ in hodiernu die. Ramus eni oleafir�^ infieritur in radice �liult;e bona;, qanbsp;nos exg�tibus a�upti, q aliqu�do mcretricabamur cunbsp;lapide et ligno ,fiadifimus pfid� Chrifii ifrael uerus.nbsp;i-y ^n tempore illo imprecatus eft lofuc,nbsp;dicens�Maledidus uir cora domino, quinbsp;fufeitaueht, SC �difteaueht ciuitat� iftam

IBHOS VAH. lerichojn primogenito fuo fund�nbsp;illiusiaceat, Seinnouiifimoliber^f �nbsp;nat portas eius,

Optabatlofueurbcmlericho adontiuo culum nullis humants uiribus fiubuerfiamnbsp;effie,et in fiadi memoriam fiempernbsp;1 dco tnaledixit ei,qui illam aliquandonbsp;rus,ut t�primogenito quam ultimogemtofi'���^nbsp;cum intermedifs orbaretur,crfinepofiegt;'itlt;^_,^nbsp;riafierct,qui ficilicct miraculi deleretnbsp;Z^fiaClum legitur de Ahiele j.Reg.is.nbsp;operu domini tarn magnificoru, ingratitu^nbsp;bet dominus,nbsp;nbsp;nbsp;non leue crimen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

� nbsp;nbsp;^Fuitergo dominus culofufj

men eius uulgatum eft in omni

Tam luculcnto claro miraculo mauit iam fiecundo ducatu lofiue, ut ipfi^^nbsp;fieruii domini efifie nemo dubitarcpofjctjf^^^^fifinbsp;illiusfiamaficperuafit tota ilia tetra, utnbsp;epponere auderet, fed ultima tantufirttiid^^�^fH)nbsp;defierare,quos dns occidi uoluit et mandaiii^'nbsp;fiuediffiufiam in omn�terra, uerequidedidt^, .(t jnbsp;iJun,qui lt;i regibus Chatiaan �ibus timebatnf^^^i^fio f �nbsp;fitiperati fiunt.Longe aut magnificentiusnbsp;dno,cuius cuangeliu Gr gloria peruafitnbsp;raru,� quo dcflru�la uidemus, gt defiruifi^nbsp;fiiritu cultu idoloru,fiallaci� diuinatioiw,^^^^ 1^nbsp;num,cbmenta augurum,aurufiicum, amp;nbsp;bus omnibusuelut m�ris ambiebaturmundidinbsp;^[CAPVT VII. .(�fitnbsp;Hij aut� Ifrael pr�uaric3lt;[ Jenbsp;mandatum, Sc ufurpa^'^.0/nbsp;^S�aiaatbemate,Namnbsp;---------us Charmi,filq Zabdi,P�^jj,r rede tribu luda tulit aliquid denbsp;mate�iratus^eft furor domini col* Jnbsp;lios Ifrael,

Vnius peccato,more hominum matur cogregatio. VnusAchan f�rto �natb^^^nbsp;cauerat,et filif ifirael peccaffie dicuntur.nbsp;rainuigilandivm docemur, ut nemo innbsp;crimine aliquo notabtlisfit,cuius nosnbsp;alterutru ad bona opera prouocemus,nbsp;uaricationes cofiratru nofinamus inulta, utfinbsp;participes haberi GT effieuelimus. Irafidtitt ^0nbsp;in totu populum, propter peccatum unius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p/C

quofid�,alioqui citius morituros, cr quof cata occulta,domini patientia, dei iufiofiftb�^� .^j(isnbsp;dicio mortis dignes reddunt, eos ad totiusnbsp;em�dation� aufirt � medio, alijs in exewplu-'^ Znbsp;peccandiingerit omnibus, utfictam publitK Mnbsp;quiun priuatum,coram domino puniatur,nbsp;proficiat, gt pcccanti profiit ad uitam atern;^^nbsp;tibusaddificiplinam, ut non fie fiolu quifiqsnbsp;clefia,fiedinuicemfiefic omnes admeliora comnbsp;ciant,utetnendentur.SicdepcccatispaucoruK^nbsp;nitas commodum toti ecclefilt;� cxhibct.

2.6

-ocr page 15-

i O s V E

^Quufti�mittcret lofue de lerichouit �scontif�Hai,qu3e eftiuxta Bethauen^nbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bethel,dixit eis� Afcen

8( explorate terra* Qui pr ecepta com P ^�itesexploraueruntHai*nbsp;crimen protrahendinbsp;difeiplinam, ut di^nbsp;rxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praceptis obtemperare

tir�f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temere gt de fiia uirtut�

�^�'���lttant. �ilittit ad urbis Hat explora

BetheL Et non ^ttincfiiiff� Bethel �quot; Bethauen, fed duo:nbsp;bethel olim uerfafiierit in Bethauen^nbsp;^�^��ItusuerfiisefliitquafiumGridolum.nbsp;ei�Non afeendat o*nbsp;�lif P�P''^'is,circiter duo ucl tria millia

uexabitur contra hoftes

tfj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opuffii^^ uiribus,creden^

^bem paucis po/fe be�atoribus obtineri,

Itt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo illuc tria

� tt�^^�3,quiftatimtergauertentes^ � uiris Hai, 8C corrucruntnbsp;W�f�?inta �Cfcxhomines� perfccutic^nbsp;ad Sabanbsp;tjj^^pereufferunteos per proaafugierinbsp;cor populi J �C ad inftatnbsp;V*�'4uefeaumcft*

litttZ^^eruperutexurbe,crprofligarutifra� ^ccS�^'f�gt;��busconfidentes,Gr trigintafexuirosnbsp;S, P� enim alia rati�ne, quhn pro difeinbsp;N?� hffitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aawonftantMr, ideo pauci occubue^

Kehcmenter pmoti funt, gt uelut aqua t�J'�!*�- uirti� oMniudliorit, fentientesfi'agiUnbsp;iram circa fe dei intellig�tes. Sic fit ponbsp;'�nicm brachium fuum, contemnentibus Uirnbsp;magtitudin� exercituu ia�antibus.

*�i^��'�cro feidit ueftimenta faa,amp; pro Uk^iditinterram coram area domininbsp;*1)11^ � ''^jperam, tam ipfe q fenes Ifracl�

V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inpopulum, GT ti^

SS ^p^^^�tffepeccatumaliquod fuum uel populi, ueritifimt, GT humili corde gt cor=�nbsp;'iilt;H^''�i�ant�r dei clernentiam, profirati ante dominbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfeuerantia orationis,

���eceptisceremonijs,quMfiruor oradi GT' snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;niniftrat,non confuetus uel praferi

Etd�*^�^�'�quot;�niandi.

deus, quid '^��^duccrepopulum iftum lordanbsp;manu Amorrh�inbsp;um nos�utinam utcoepimuSnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trans lordanem*

I E H O ff V A H. 8

Verbis utitururgentibus ad mifericordiam impc=: trand�,adcaUftrationep(rtinentibus.QMfidiceret:nbsp;Qua ratione tarn �upendo portento oflendifti niaieflanbsp;tem potentia tua,cr amoris tui tarn patens mdiciu ponbsp;pulo eleilo tuo,in tran�tfi lordanisi^unc uero ueliitnbsp;uclimpotens.ucl inuidens riobis uideris, h�fliunoflr�nbsp;rum atqs cotemptor� tu�rZ nos uiolentite �ccifioninbsp;proijciendo,Amorrhie�ruJcilicet,^uorum nobis ui�ionbsp;riam cum omni illoru terra promi��i tiuper, totiesnbsp;antea-Vtina�cut uolebamus crcoeperamus, man��enbsp;mus trans Iordanem,ubi comode habitarc potuiffemus.

t4i dominc,quid die ere po�umf fire nefiio quid lo quar,uidens promi�iones tuas hac uice irritas, tergO!nbsp;uertente poptdo hofiibus, quorum nobis ui�oriatn potnbsp;ticebaris.

Et Mt parui re fir at poptili illius iailura, quid facies quot;nomini tuo magno, quod blafigt;hemabitur apud omnesnbsp;hasgentes,quod tnale audiet apUd tuos hoftes,audien^nbsp;tes nos poffe tiinci, gt te nolle iuuare, uel non pofiefnbsp;Subito enim qui prie pauore exannnati filer ant, refumnbsp;ptisanimisobruent, gt ad unum omnes dclebuntnostnbsp;Uttiomenquot^inofirum �ntdeleturL

^Dixittp dominus adlofue� Surge, cur iaces pronus iri terrai

11 nbsp;nbsp;Peccauitlfrael, StpraeUaricatus eftpa*

^um meum quod pr�cepcram eis : tule* runt^deanathem�te, 8c furati funtatqjnbsp;mentitijamp;pofueruntinterUafa fua^nbsp;placttit tiimiru domino oratio lofue fidelis,licet iu^nbsp;beatur de�ficre,Gr qua� corripiatur.Sic humano m�nbsp;re dominus loquiturnbsp;nbsp;nbsp;agit cum fids, interim tarnen

caufam profirt,damni oftendit remedium, et urget mo nitis ad uindicandum,ac de�des impellit comminatio=nbsp;tiibus.Pxaggerat caufam qua poterat leuis uideri. Pernbsp;fidiamuniushominis,toti populo ob if cit. Foederis ru=� tadicUMnbsp;ptoresnominat.lnobedientes,fiircs, mcndaces cxaua ��tibiiia.nbsp;ros decernit,ut uidere liceat quam feuere nos iudicarenbsp;po�it^�eumferuis fuis dominus in iudiciummtrarenbsp;cceperit.Ft graue etiam peccatUm erat, Ui/b tantO mi^nbsp;Iraculodeinonttmere ab ofifenfit mandat! diuint. Sednbsp;quisnonqUotidiefimtitdei circa fe gratia �quot; gloria^nbsp;et tarnen in multis offindimus omnes creator�noflru�

Il Ncdpoteritlfraclftareantehoftes fu�s, tergau�rtet, eosep fugiet� quia pollut�snbsp;eftanathematc� non cro ultra uobifeum,nbsp;fi non conteretis eum qui huius fcel�risnbsp;reus eft de medio ucftri�

Omnemaluminatur,ni�ma!umilludde mediofui poputus exterminet:hoc eft, commun! confenfu gt ZCnbsp;lo,manuquoc�Gr uindi�ta dure uindicetinobediettiainbsp;tiaiiadinifi�mjjne perfonarunt acceptione.

bb 1

-ocr page 16-

'O

*

' t O' � V E � �

  • 15 nbsp;nbsp;SurgCjfan�ificapopulum, amp;clicSannbsp;�hficaminiin craftinum: h�c enimdicitnbsp;dominus deus Ifrad � Anathema in megt;nbsp;dio tui eft Ifracl non poteris ftarc coramnbsp;hoftibus tuis, donecauferatis anathemanbsp;de medio ueftri (ueldelcitturcxtequi hoe contanbsp;Htinatus e� federe.)

Sanilt�care hoc loco tarn explore figni�cat ^u�nt prteparorc. Similem deifeneritotem executuseflPe^nbsp;�aari in cc trus circa Ananiamnbsp;nbsp;nbsp;Saphiratn, qui de anathemate

******* nbsp;nbsp;nbsp;fuflulerantfCr commune bonum priuato ufui applica=

tterant.ldipfum fentient, qui ftm�e in ecclefia�icis bo nis tentarint,no uulgare dei iudicium, fed publica connbsp;fii�onc coiHundum,rerimuitaqi ia�ura puniendi/�=:nbsp;'cr�egi orauari.

14 Accedetis^ mane (finguli ) per tribus ueftras,Slt; quamc�q^ tribuum ceperit donbsp;minus, accedet per cognati5es,amp; cogna^nbsp;tio qu� ceperit dominus, accedetper do-mos,domuscp quam ceperit dominus acnbsp;cedetper uiros�

Accedere : Accedcrc iubentur perfinguldstribus.utuelforte, per tribus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indiclo Ratio}kdis,quod erat in pedore fummipo=

tificis,exjflendore gemme alicuius tribus, cuius no^ men inferiptum erat, fecutiduin Hebreos, prodereturnbsp;�tribus illa,in qua reus erat:qua deprehmfa, perquirenbsp;bdtur fomiiid, ty deinde domus, tandem uir domus iUnbsp;lius deprehendebotur.

ly , Etquicunq?illcinhocfecinorc depre henfus,comburetur igni cum omni fub*nbsp;ftantia fua t quoniam pr�uaricatus eftpanbsp;^um dcminijamp;fccitnephasinIfraeLnbsp;Suppitd� : Grauefuppliciumdecemiturreo,Ut�reatufimi�nbsp;rcorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priefn-ucntur.Sic enimfalubriter moritur pec^

eator ex eledis,� morte fua nonfolum culpa omnis re �dimitur ,fcd etiam plurimi fuo exemple emendanturinbsp;cr ecclefi^ profidus augeturdnterimhumiliatur re^nbsp;iiS,Gr compungitur,dcoqi feruitad iu�um regnumnbsp;Wuer�.Sic enim non fine puhlico commode moritur^nbsp;qui uixerat omnibus iniuriofus ,uel pluribus.

  • 16 nbsp;nbsp;Surgens itaquelofue maneapplicuitnbsp;Ifrael per tribus fuas,Slt;deprehenfa eft trinbsp;busluda^

� Mlt;a'or cr nobilior tribus inficitur hac prima )na= culdyUt poflhdc cautiorfit, cyaliqua ratione contentnbsp;dat fieri i�u�rior. ld quod �y contigit per Caleb uirunbsp;flrenuifiimum, quo non fitit in toto populo�rtior cynbsp;animofitor contra impies hofles.

  • 17 . Qu�cumiuxtafamiliasfuas efletob-lata,inuenta eft familia Zare, Illam quo-que per domos offerens reperit Zabdit

  • 18 . cuius domum in fingulos diuidens uinbsp;ros, inuenit Achan filium Charmi, fili}nbsp;Zabdi,hlii Zare de tribu Iudagt;

Iterumdenobiliori fianiliareus proditurSeraita^ nan,�xqua Dauid olimgenerandus ac Chriflus.Oein^nbsp;de per domos perueaitur adS^diftnquainuenittur.

2LO

I E H- 0 S V A H.

�Achan�lius Channi.Sic fortes � domino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Sic oues ab hoedis difeernuntur. Sic nihil occ non reueletur.Sic nullum peccatum euaaitpnbsp;iuflus dominus er uerax non decipitur ,nt(nbsp;lat,utfempertimeatur. �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , Mfi'/

Etaitlofuead Achan�FiIimi,d�amp; jjf am domino deo Ifrael,amp;nbsp;indica mihi quid feceris , ncabU

Difcant hie iudices,qua man/uetudineat�^^ mine reorum in gloriam dei, er in publics bonbsp;modo animas domino lucrentur, quorum corpnbsp;ponunt feueritati iudicq,et iuflithenbsp;odiant crimen, qu�m pcr�nie eypopuUnbsp;deantur falutem,et iuflit�e nece�itatem pnbsp;Confi�io peccatorum hic utilis ernbsp;tur, qua qui comuni ta tem offindit ,eidcmnbsp;lit:quipcruicaciter prauaricatusnbsp;ne er humilitate fatisfaciat.Sicqui deumnbsp;Crete deo confiteatur. Qai eccle��fcandahZnbsp;fi� confiteatur, er publica peenitentta reooi'Onbsp;Qgi priuatim nocuit,priuatim profit. Sino coynbsp;nedelidi,nonda.urremi�ioculpie.

, Refponditep Achan Iofue,amp;oJ^S� r� ego peccaui domino deo Ifrad,

Oeo peccauerat fecreto, fed in publicum Ideo deo confitetur coram populo.Debebut,oo.^ii(,nbsp;tampuhlicedeprehenfus, alios libera/fe �nbsp;erfuaptepoenitentiafefeprodidiffereumt���^nbsp;nis,quod deum latere non ignoridjat.

Vidi enim inter fpolia palliun�^Ljt' nicum ualdc bon�,amp;ducentosnbsp;genti, Iinguamquolt;]^aure�nbsp;quaginta ficloru, 8C concupift^�^ jjii��*nbsp;ftuli,�lt; abfeondiin terra contranbsp;tabernacuh mei,argentum^nbsp;� Per fingula narrat hifloriam fa�i, utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iT

dei doceat er comiferationempopuU extor^^ mini iufl�ti� attefletur, er exemplo fuonbsp;crimineaffiixerat.Vefiem,argentum,erogt;''�7^,l)()6nbsp;uiderat,cocupiuerat,ab�ulerat,abfconderUi� �iij/itnbsp;rat. Hisgradibus perficitur peccatum : qilt;^nbsp;t�te oculos er fenfus non auerteritfp�ubd^quot;*nbsp;prolabitur,quod nonputauerat.Principij^or^nbsp;dum.AllegoriasqtuereapudOriginern.

2.1. Mifit ergo lofue nuncios � q�* tes ad tabernaculum(in�K�)repererH^^0ti*nbsp;daabfeonditain eodcmloco,nbsp;fimuU

Auferentesep de tentorio tuR -iC'�. ad Iofue,8lt; ad omnes filios Ifrad j Fnbsp;cerunt^antedominumgt; .

Quiadiligenterinquirenda�nt hic docetur, er non tantum ad uerba iudicUnbsp;Opusfa�umqi peruefiigari potefl. Verum^nbsp;dam dei ucritat.em,omnifcientitfm, iufl�i^�


-ocr page 17-

�I O S V B

timor pcccandi incutiaturecclefjic, ^mtfj�bus infiiturum obfleiur,crpopulusreuereaturnbsp;(��quot;��^ceptitdontini.

� Tellens itaq,� Icfuc Achanfilium Zagt; argentum^ amp; pallium, Siauream linnbsp;^��1, fiiios quoque 8(. filias eius, boucsnbsp;afinos, 8c cues, ipfiuscB tabernacul�^nbsp;ra fuppellc�ilem, amp; omnislf-� cumeo duxerunteos ad uallem A.-Chor.

gt;'^amp;quot;i�'ii^�Crpopuliad obe=i m Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tUigandi,tKcc�arius erdt rigor p�nie,

iuft{tite,qud tarn ceruicofus populuf,fi no ^^�^gt;�ore,f(iltcmfDrmidin� p�ine dpeccato ab=nbsp;tarnen et�mfub/�i/J�lj�eaalis ali=nbsp;����tiOjOb quam nbfolum ipfe,fed ctiam filij , filia:,nbsp;ij^^^'^^illiuserant, pariter domino-offirren^nbsp;ewn�/�'��� ftudiofe rcconciliandamyCrnbsp;tenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0 damnatorum, qui pro pr�f mtimor

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iCternam, erfuo exemplo to

Pone' [^'�^�^�^Si'^firebant.Potuit�iijjedliquara^^ n^p^^^^^^^iininibus familia,fub patrcfamilias tarnnbsp;pariter ex ele�liseraitt cruaftnbsp;^i^�''^^�lt;:gt;dominQ hoc pa�o fcruire obligata. A fflinbsp;*'�' �tri?*'� mortes,quomodo his quibus iniungu�nbsp;infPgt;^lt;^/P pojfunt,nouit dominus,occultlt;tnbsp;'�'Xl-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fapientia fua, quomodo iufe qult;e-

Hominum autem e� publica tantum tftj,J^P'�'�igt;'e,fan�orumq; a�iones in exemplum nonbsp;^Qs diuiria injfiratione cert� fefciantaltudnbsp;�(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r�gala convnunisdiuini humani ittris

^�^��fitlofuc�Quia turbafti nos,ex-le dominus in die bac ? Lapida.-^iUs^^�^'^oinnis Ifrach SC cun�a qu� iL b^^'^tjigncconfumptafunt.

Pfcc^^'^'^^'f�^illiturbationemad dicm illa)n,utpro ''quot;�digne punituj ,fempiternam turbationemnbsp;dei denuo confoletur, ad horam ihnbsp;^��^^�ttbata. Uotandum hic, cum dominusnbsp;t�lt;^f�t^ogt;ttburendum igni eumqui de=:nbsp;werimine, hic tasnen btpidibus iliumnbsp;difeamus nomine ignis panamnbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nortem ineuitabilem, ZJ' exitiale ma=

fisttifilt;^^i-�eut Gf �rrea �r== 'quot;^l)rij^^2*^�O'dKrij?t?nd feruitus: cr ignis �ternuinbsp;�Sternum. Licet nonnbsp;nefeire, qui lapida^nbsp;'^hjde pariter omnia illius iuxta domininbsp;��^�^pferit, zrfie iram domini auerte=^nbsp;/�httem cr confolationem ac^

accru� d ^^Pidum, quipermanet ufquenbsp;�t aucrfus cft furornbsp;eis � Vocatum igitur cft nome

1 E H O V A n. loci illius, Vallis Achor,ufq;hodic*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i';

tMonimentum parauerunt in omnia fccula obedien ti�zr dextcritatis,zrnequisfeanathematedamn�=i utorcs amp;nbsp;retjpriuatim diripiendo fibi quod erat publico ufui d� f�st'i'S��'nbsp;putatum,^fraudancommittcndo in rebus ccclcfia'=inbsp;flicis,uel ad communcm quamcunqi communitatisali^nbsp;cuius ufum repofitts zr ordinatispicitur atitem Vaisnbsp;lis Achor:hoc efl, c��turbationis, pr�pter uerba losnbsp;fue,quidixerat:Qj{iaconturba�i nos, idea conturbetnbsp;te dominus: quod zrparum abludebat � nomineuirii ,jnbsp;qui Achan uocabatur,communi modofcriptur� literanbsp;accepta pro litera,

^fCAPVT Vin.

Ixitautem dominus ad lofuet |Netimeas,nequeformides�to�nbsp;le tecum omnem multitudin�nbsp;pugnatorum , 8C confurgensnbsp;afeendein oppidum Hai, ecce tradidiiiinbsp;manum tuam regem eius, �Cpopiilumjjnbsp;urbem^ SC terram eius�nbsp;. Confolaturdominuslofuepoflperturbation� pers inbsp;pelfam,fcfereconciliatumfignificans populo, iubetfjnbsp;firtiter ag^edi opus domini, debellationem urbiuninbsp;Zrregumimpiorum.inprimis autemilai,deqUa�isnbsp;Horiam certam pollicetur,deregc fcilicet, populo,cisnbsp;uitatc,zr terra,cum effet potentifiimaurbs, quandosnbsp;quidem duodecim millia hominum occifa jeribunturnbsp;de��.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

FacicscpurbiHai,amp; r�gi eius, f�cutfe-� cifti lericho, 8C r�gi illius � pr�dam uero,nbsp;�C omnia animanti� diripietis uobis� po-inbsp;neinfidiasurbipofteam�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Permittit hic qu�damqu� circa lericho prohibue rat,direptionemfcilicet jfoliorum ZT aninudium, ne 'nbsp;omnia pariter anathematefubiicerentur,utalibi.�Aos �nbsp;dum deniq; pr�dicit obtinendi urbem, infidijs fcilicet,nbsp;quibus zrufus efl iuxta uerbum domini:damnati cnintnbsp;erantadinteritum camis,zrten-a traditafidelibus.nbsp;Et cum leuiter potucrit urbs quantumlibet magna inbsp;tanto populo opprimi, tarnen quafi hamanis artibus ilnbsp;lamcapiiubet,ut ZTcxerccreturpopulus, etnontairtnbsp;Wrtutecalefli,quMt peritia militari terrorifieret ifsnbsp;rael reliquis r^ibus,z^ urbibus omnibus,ccrnerent^fnbsp;fibi excidium impendere, certi quod euadere nequeinbsp;ant,utfint tanto deflieratiores.

5 Surrexitcj� lofue, �C oninis exercitus bcllatorum,utafcenderentin Hai, amp;ele^nbsp;�a triginta millia uirorum fortium mi-f�tnoflc,

Omnis populus bellator dicitur, pro maxima multi tudine exercitus:non enim decies centena millia ad usnbsp;nius ciuitatis expugnationem idonca fitifl�nt.Veruntanbsp;men triginta milita ad infidias mifit, ex quibus quinq;nbsp;millia proprie infidias exercuiffe dicuntur,cum exetntnbsp;tib�sciuibusomnibus,ipfiurbaningrefiiincendiocas inbsp;ptam monflrarunt, ali/s uigintiquinq; millibus retro^nbsp;crdpofleriori parte hoflem adorientibus,ficut c�ni.

bb

-ocr page 18-

I O S V E

pW relitjuismilitibuslofue exaduerfo.

I� be�o iuflo ui�loria qu^eri potefl,nonfolu dpcrtii �u�m pu^,fedcti�in�d!js. Beitu autem iuflu Auguflinusnbsp;concedit, t^uo ulcifcuntur iniuri�nbsp;nbsp;nbsp;cagens uel ciuia

tas beUo petenda uitidicare neglexerit,quod � fuis probe fa�um efl,uel reddere, quod per iniurias idgt;l4==nbsp;tum ejlduftum deniq- bellum neee�ario efl quod dontinbsp;nus imperat, 'm quo ta dux qu�m populus mini�er deinbsp;efl iudicandusjuerius quam author,

(gt; Tunc exibunt poft nos donee ab urbc longius protrahant, putabuntenim nosnbsp;fiigerc ficut prius* Nobis ergo fugientigt;nbsp;bus (er iUw perfequentibus,)

7 confurgetis deinfidiis,8( uaftabitis c� uitatem : tradet^ earn dominus deus ucgt;nbsp;fter in manus ueftras*

Elf tune. nbsp;nbsp;Et Coniun�lio ��ebrteis ponitur fepi�ime pro tunc^

ut flt Ordinalis Zir Confea(tiua,ut cimt dicitur: Tune eos.

camcepcritis,fuccenditceanl,

IX

fltgiemusante

fecundum uerbum domini facietis, uide te,pr�cepi uobis*

Juxta uerbum domini facietis. QiMfi dicerett'Nolite trepidaread'mfidijscapienduciuitate)n,quia Uerbumnbsp;domint efl,fic illi nunc placet, cu aliter facile capi pofnbsp;is illi modus placet.Ego pr^cepi id:no qualAetnbsp;rationc utencamp; in�dqs,fed cum iuffero no cunilan^.

In�diarum locum definit ad occidentalem plagam urbis liai,�quidem plaga maris magni occidentalis eflnbsp;ltuiie�,qui deniq; locus erat inter Hai �r Bethel ; undenbsp;di�imusoccidetalioremeffe locum Bethel qu�tn Hai.nbsp;tion fe lofue m�dijs mifeuit, fed cu exeratu man�t renbsp;liquo,ubi plus eratpericuli Gf maiorprouidentite dusnbsp;cisnece�it.ts.

Duxlofuemanefurgit,foliciteper�durus quie no (lu agenda cogitauerat,more boni ducis.t^umerareponbsp;pidum,eft ordin�re, Gf commi�iones dore imperatorinbsp;biu turmarum.lpfe cum fenioribus GT con�liarijs fuKnbsp;pr�cedit,ut Ca;far,non pramittit exercitum.

-ocr page 19-

I o s V E ^itatem,ccperunt SCconfcftimfuccennbsp;��frunteam,nbsp;f �xtfiipo hajle�gttunt erat his qui po� urbemfitenbsp;^^inftdijs (rumpendi,^^ irrueiidi m urbem-Vo^^nbsp;J ^^�tmodefieri,adbibita re quapiam perjpicua,nbsp;fntw J lance�. Nibd negligi poterat ubinbsp;piinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proinouebat profidelibus, eSquot; hn �

sio �tdiudicati morti, perurgebantur iudi Xfi ^��^propriampemicicm.

perfequeban^

'�fbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidctcs fumum

���P� ^frtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illuc^ diffugere: pr�-

rea/�'���quot;tad folitudincm contra per fortiffime reftitiflent,

^Pta ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SComnis Ifraelquod

'^^aAa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infidqs, �C fumus ur

reuerfus peuffit uiros Hai� �^^fannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceperant �C fuccen

exurbe contra Qp?��icdios hoftium ferire cceperunt�nbsp;utraq; parte aduerfarq c�-din�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut nullus de tanta multitu^

kUf^�^^iparte�bi exitium paratum con�iieiunt be!K^^�i^endiunt, hoflemantefepedemretra=nbsp;h(f^� nnuerfum exercitutn �fraebex latere ir=nbsp;3 Mohnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercitus �tie�pe

urbis Hai appr�hende^ *^fntem,amp; obtulerunt lofue.

*% nbsp;nbsp;��^gloriam dei er �� ducts ac populi,adq;

uliorum, quod rex Hai uiuus in be�o ''^orj � ^��dio�te mi�er adducitur. Vt iterumfidesnbsp;l^^^poHicitarumfimtetur.

M onfiibus interfedis qui Ifraelem 6(itendentem fuerant perfecuti,nbsp;'loco gladio corruentibus,renbsp;Iftaelpercufferuntciui-g'^dii� Erantautc qui in eo^nbsp;L^�*�)d'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulic

hominum,omnes

exierat,qui et '�'�^^^.^�^f'^^ulantemfiterat perfequuti,qui po/inbsp;fitgere compul� �tnt in defersnbsp;�lt;^ci�fif,jf pa�im, er in agrojubicunq^ innbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licet paucis in urbe remanen

mulieribus. Qui omnes pereu�i in oregladij,nbsp;^3 ^�boojj er letatis duodeeimmillia,o=nbsp;L 4�^ nixerant m urbe Hai.

r kit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenens clypeum,

^�^ficerentur omnes habitato-

I E H O S V ' A H.

10

Non dubiu quin iofue extenta manu porrigens in^ ter�gne,more �ui prlt;eceptoris ^o�s oration�gt;us ma^^nbsp;gis q manu er armis beVumgej�erit�tntti�imus dux^nbsp;er mimmc otio�is,donec omma urbis J�olia diriperennbsp;tur,et homines ad mternecionem delerentur iuxta deinbsp;mandatum.

lumentaautem 8lt;pr�dafnciuitatisdi ripuerunt fibifilii Ifrael/icutpr�ceperatnbsp;dominus Iofue�

. Prada diuitiaruM urbis hominibus omnibus oeci= fis dei permi�ione ce�it exercitui. lam enim primitiasnbsp;�ioliorum de lericho domino cofecrauerant^ ideo nucnbsp;er dcinceps rapinas hofiium �bidiripereiuflepotuenbsp;runt,fic domino ordinante. tion tatnen hic di�:edumnbsp;ut modica portione iniufle acqui�ta,� domino off�ranbsp;tur in templa, uel etiam pauperibits, licite poflea �binbsp;reliqua po�ideda putentur. Nihil enim hic iniufle Ipnbsp;raelitis obuenitfluflo enim bello, er domint mandatanbsp;* omniageruntur,feci{subi inique pugnatur er coittranbsp;uerbumdomini.

^7 Quifuccenditurbem,amp;fcciteamtu^ mulum fempiternum, defolation� ufqjnbsp;ad diem hanc:

Apparet non admodu domino placuifl�, nee etiam populo dei,munitiones urbiu,fi-d agros et uiUaS apprenbsp;tiajfie magis,quod m�ris fenon raro munire folent ty~nbsp;ranni,er uiolentia maiorexercetur mfirtaHtijs qntnbsp;ri.Qtti enimmalefacit quarit fubterfitgia. Olim maionbsp;ri pace terra incolebatur abfq; urbibus, quaru inuen^nbsp;tor Nimroth dicitur,er Cain. Hai ergo urbs nuquantnbsp;reflituta legitur,et lericho c� maledi�lione reflituitur�nbsp;a.8 regem quoq;eius fufpendit in patibu.*nbsp;lo ufq; ad uefperam, amp; ad folis occafum�nbsp;Pr�cepit lofue, Scdepofuerunt cadauernbsp;eius de cruce�proiecer�t^ in ipfo introi*nbsp;tu ciuitatis, congefto fuper eum magnonbsp;accruo lapid�,qui permanet ufq; in pr�gt;�nbsp;fentem diem�

Dure trailat hunc lo�ue regem,ut ahj timeant, er dedition� parent.Veruntamen cruce depomtur iuxtanbsp;legem-,ne mficiatur putorea�r. tocusautemmom^nbsp;mentumfit pofleritati,ut meminerint magnalium dosnbsp;mim,er ueritatis promtfl�rum dei.

^9 ^T�c�dificauitlofucaltare domino dco Ifrael in monte Hcbal,

Jo nbsp;nbsp;ficutpr�ccperatMofcs famulus domi

nifiliis Ifrael, utfcriptumeftinuolumi^ ne legis Mofi, altare de lapidibus impoHnbsp;tis quos ferrum non tetigit: amp; obtuler�tnbsp;fuper eo holocaufta domino, immolauenbsp;runt^ pacificas ui�imas�

More patru�acrificijs er extru�ione oltorisgraa tiax agit lo�ue don�no, pro tarn i�uflri uiiloria. No�nbsp;L enim humanartim uiriu erat,�ed operis diuini.ln mottnbsp;, teautem Hebal aram�u�citatadpraceptum Mo�s,nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod legitur Deute. i7. ubi er reliqua de altarisexlt;*

tru�ioneimicmeSjne prolixitof offrndat.

bh 4

-ocr page 20-

51 EtfcripfitfuperlapidesDcutcronom� urn legis Mofi,qucd ille digeflerat coraiunbsp;filiis Ifraeh

fe, qui folia proprie lex dei dicitur,in uniuerfum et ab omnibui obferuanda:uel etiam leg� �itofaicie benedi^nbsp;�iones ey inaledilt;Hiogt;tet,ad perpetu�rei memoriam^nbsp;ad abflerrendum populuin � peecatis, CT in teflimoninbsp;um iuflie ultion�, fi quando uerba dci contemnerent.nbsp;Semper enim memoriter feruanda efi lex don�m �xnbsp;operibue comprobanda.

Omnis autem Ifrael, 8(. omnes maio^ rcs natu, duc�sque ac indices ftabantexnbsp;utraqj parte arc� in confpedu faccrdo-*nbsp;tum, Leuitarum quiportab�tarcam fa-'nbsp;deris domini, utaduena ita amp; indigena*nbsp;Media pars eorum iuxta montcm Gari^nbsp;zim,SCmedia iuxta montem Hebal,figt;nbsp;eut pr�ccperat Mefes famulus dominienbsp;Et primum quidem benedixit populo If=nbsp;raeU

55 Poft h�clegitomnia uerbalegis bene di�ionis,amp;maledidionis8lt;cun�aqu�nbsp;feripta fuerantin legis uolumine�

54 Nihil ex hisqueMofesiufleratreliquit intadum, fed uniuerfa replicauit coramnbsp;cmni multitudinc Ifrael, mulieribus acnbsp;paruulis �C aduenis qui inter eos mora*nbsp;bantun

k^i's dciquot;� Studiofa obferuatio mandatorum JAofi notatur^ � -quantumattinetadceremontatprtefcriptiajprobcncnbsp;diiiiombut a�Ucienda plebe ad legem euftodiendamnbsp;cr malcdi�iombut abfierrenda � uetitis. Cbriftia ue=nbsp;ro dominut,lapidibta uiuK integra inferibit fecunnbsp;clariam legem, Euangelium fcilicet, er charitat� deinbsp;�ac proximi mandatum 'm corda fidelium � que funt adnbsp;t�tOra conflru�lionem idonei lapides. Legit le fia no=:nbsp;b�legem, quumlcgis arcana reuelat,cum timoremnbsp;'dei amp;'amorem'mculcatey'mfpirat,quumadlegis di-itina; obferuantiam ele�lorum corda folicitat cr mtennbsp;tionem legis declarando manififtat 'mEuangelio ^2quot;nbsp;Apoftolicisferipturis.

fCAPVT IX

Vibus auditiis, c�di reges tr�s lordanem qui uerfabantur innbsp;montanis amp; campeftribus, innbsp;maritimisac litoremagni ma



ris , hi quo�p qui habitabantiuxtaLiba-num,Heth�us �C Amorrh�us, Chana-n�us, Pherez�us, 8c Heu�us, SC Icbu-f�us,

1t. congregati funtpariter, utpugnarent contra lofue �C Ifrael uno animo ( eademqinbsp;f�ntentia.)

ind�ci� dci, Vrgebat omnes hos reges iudicium do))ii�i,dduene rat tempiauifitationa ipforum, iam compl�ta Amornbsp;rbaorum peccat�,�x miroculis dotniai ciroa ifraelem


I E H O S V A H.

ft�i� moti j�erant, quiaimpij crant,� domino reieilt,' eS� uelut oues occifiona, deftinati ad inortent, idfonbsp;finem dcitm contemnunt, Gf illius uirtutem fubnbsp;cere uiribus audcnt,contra deum armanturtdptttJt;nbsp;populum domini deler ecupiunt,ut ipfi in totitm csf!�nbsp;danturjdcofit dci difigt;en/�tione,ut concordicof�nbsp;imo ore gt confenfu f�fe praparcn�,G?')tiutitutt^^nbsp;tentur ad be�um,contra domin�i cr fideles iOius.J^^^nbsp;niq^quide pace ineunda confultare debuerant,exei���nbsp;plo aliorum territi, ipfi bcUum prinu adoritintiit- .

  • 5 nbsp;nbsp;Athiquihabitabanti,nGabaon,a�^nbsp;entes cunda qu� feceratlofuejerichoi*

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r lot

Omnibus Chananais alijs bello inuadere confultantibus,Gabaoniti�melioreconfiliofii^il^^^nbsp;ciunt,doloutiti,Grnullipcrniciofo:ficdittitM^I^nbsp;fatione permoti,ex uiilorijs tam illuftribusnbsp;nerc cbcefialfraelitis, quas aque audierantnbsp;, tionum, fed damnati � domino refipere non

4 nbsp;nbsp;�Ccallidecogitantes tulerunt

ria,faccos ueteres afinis imponen^^^� utres uinarios ueteres fciflbsatqu�^�'^nbsp;^�tos,

'S calceam�ta^ perantiqua pitat^�^uS futa in pedibus eorum, indutinbsp;ueftimentis : omnes qucqj panes.nbsp;portabantob uiaticum, ficcieraH*:^

Cupientes euaderemortem,filiisqi amicitia conitaigi, omnia fiegerunt, utnbsp;remotifiimis loca aduentjJ'e,Gr no ejj�nbsp;terrapojjelforcs,quagt;n dominusnbsp;'Verifimileefi iflos Gabaonitasrcliquisget�^'^nbsp;liores fiiiffe,ut prouidentiadei feruarenturK^�-^nbsp;delibta fociarentur. Sic enim ele�is fudnbsp;rit,ut etiam in tempora�ibus negotijs dtrig!^gt;*^'nbsp;que mcndacijsutueritate hominunipcccaton�'^^�nbsp;titur dcia ad bonum ele�torum,quorum nulit^nbsp;ne pcccato,licet ad mortem non peccent.

  • 6 nbsp;nbsp;perrexerunt^ ad lofue quinbsp;batur in caftris Galgal�, amp;

atqj fimul omni Ifraeli � De terralo�^^^ qua uenimus, pacem uobifcunifs^^

Non expeilauerunt donee, utalif beuo tur,fcd ad exemplum Raab �redut uerbo de� fl/lnbsp;denda terra illis promilfa, cr de humants uii^jtnbsp;nihilpolliccntur,licet effent �rtifiimi,crtlt;f^^^(i^i rnbsp;expugnabiligaudentes.JAanumtamcndon�tfnbsp;paca confilia bello preeligunt, cr primifefi ^1/nbsp;runt 'mferitos, atq; � domino eut feruuUfi^nbsp;dunt non rejfiuuntur, etiam 'mcircuincifi,nbsp;bus peccatores,humiliter domini omnipotenbsp;bomtatemeredentes.

  • 7 Refponderunt^filii Ifrael ad Hnbsp;Ne forte in medio mei tu ha bites Jnbsp;modo pangam tecum foedus�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A*


�1..


-ocr page 21-

f�SV� �'

^�^�^*Serui,inqu�unt,tui fugt; �ungt;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quin�eftisuos�'

���ndeueniftis�-

O� ffo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heueof co^omiMtos ,�cut

wmitiw lebuf^os.jsson luudt hum�tut pru== Rcffce crprudenternbsp;^�ael,nbsp;nbsp;nbsp;diKeuertit datum circumj}gt;e=:

decrctim fkmt agen mcndacium hac quoq^ uice uiant

A. ^fiL-�iiuntfitturosi�oru,�^modeflia, uti

tu�n nominedomini Qi *�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim fam� cius,cun^

*quot; �fi^citinAegypto,

9�* fuerunt trans lorda-r Jin �, r�gi Hefebon, �C Og r�gi Ba�

^ii^.^.'^��'^gt;^iterdixerunt,fed re ucrd ue�uti ^i^xtcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^dere po�iittt, cr moueri dei tnagmts

4 �^^orum inalis, or n�raculis emenddri, expriedeflindtii funt dd

uenerentur:hi5 mfcrutur utilid con^ ^Pxtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frdgilitdteshumdtuenon

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itUsddbonutncooperdntur.

nobis feniores noftri,amp; �gt; ����lianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rioftr�� Tollite

��fftris cibariaobuiam, dC �c fw^.fis, amp;dicite�Seruiueftri fumns,nbsp;^^�^itenobifcum�

'�� oinmd mcntitot ucrbo, Ucct imponere lt;11*^ peccauit, os don�mnonnbsp;�% finelegitimd difcu�ionefadus ddntit=nbsp;*101,^'^ '^traneisjegemq; dontim quam dudietdutnbsp;curdndo. Soitorttwnbsp;P�ilt;in^^�^�^�^��fddtispopulusconfentitinmenddciunbsp;''�0^�''^ ^^�^d hofles,quos tdmen datiefidei djjirnbsp;'^dicerant tendci�imos,fi quo modo iurdmennbsp;^l^l�^�^^'^'^'^f^^�denddcqsuitdpi �bi red�mesnbsp;���ib�^^*�^�9�^*�rlo cgreffifumusdedonbsp;f� �'�^�'*�gt;rit ueniremus ad nos, calinbsp;tiunc ficci fe�H funt amp;nbsp;Utr *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comn�nuti:)

^Pti? nouos impleuimus, nunc K,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foluti� ueftes amp; calceamenta

amp;0r, �Nuiuiur, oblongitudinenilon X�ojjf

%'!UQil^���^'^ddcium hic in excmp�um trdhettdum cduettdum,q �dlutis dc�ynbsp;� *uj�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhicrendi culto

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'^pudidtd idololdtrid ucrum omnU

mirdbilium pdtrdtorcm ds �^^derejateri�r colere, qu^fxcu�^fos

� � H O S V AU II

cietdtetd�tprdui�imdrumge�tium,cyddelt;)d(Ot^M^ tdrum,eccle�(euerorumfideliumd�cribi,

�4 Sufceperuntigitur de cibarijs corumy 8C OS domini non interrogauerunu '

gt; y Fedt^ lofue cum eis pacem, 8C inita fcedcre pollicitus eft ut non occidercngt;;nbsp;tunprincipes quoq; multitudinis iurauenbsp;runteistnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Perfudferunt ergo Gabdonit^e i�-delitdrum procea m, er grdtidm illorum cdtenus redemcrttnt, ut nonnbsp;con�ulto domino,fccdus ineundu decreuerint, �j� pronbsp;eo lo�te duc� mfligduermt,qui i�lis obfequutus e�inbsp;pdcem promittendo i�is cr fdlutem, ut reliquis popttnbsp;lis ddetis,ittos incolumes �rudrent tanqudmcon�x=snbsp;dcrdtoscramicospopuUdei.

|6 nbsp;nbsp;Poft dies ante tres initi foederis audio

runtquodinuicino habitaient jSC inter eos habitaturi effenrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Subreptitie egi�e i�delitio couincuntur, qui in�d triduum ueritdtem coperi potuijjent,fcd ncglexerunt^ , i:nbsp;Di�imus ut non cito pdngendd �xdcrd, �c pdddta ncnbsp;qudqudtn rumpendd. Veruntdmen non difficultddwmnbsp;e� in receptionc dmicorum, 'm�dei ratione co�entiennbsp;tium,� id ingloriam dei cej�trum cognouer'mtus.Sersnbsp;Uos fe �immi ei' ueri dei fisturos iam promiferdnf, eJtnbsp;�deinitidtiuidebantur.

runtinciuitates eor� die tertio, quarum haec uocabula funt,Gabaon 8c Caphira^nbsp;amp;Beroth,amp;:Cariathiearim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Decldratur�rtitudodc potentia Gdbdonitarum^ qt�d �rtes �(b �e,ucldmicd4urbes hdbebdnt,nimirum .nbsp;probioresgentes q erdnt cateri Amorrh�L Ideo�xsnbsp;duspdriterhdbuerdnt^er dealtfs fefe de�nderdn^, -nuncl�delitdrumdmititidmdmbiunt erd�equutur',nbsp;domino permittente, er fadum per mcogitdntidnonnbsp;�ncprouidenti�fu�ordine dpprobdnte. Puit dutentnbsp;Gdbdon iuxtd P�eronymum metropolis Eu�orum:, ce Gabaoa�nbsp;ciditqi in fortem Benidwiin, er nunc o�enditur uilbtnbsp;eodem nomine in quarto milidrio Bethelisad qccidennbsp;tdlemplagdmcontraRdmdcrR.emmonlt; :

R.eligionemmdximamdifcimiKinferudndisiurd=^^'^^^^^*-mentis,et�xderibusnorumpedi�S.Deniq;licetinnt�l ' tis �epe o^enderitplurimu plebs i�aelitica, �emper tanbsp;men ius er fds iurdtd er copadota, hoc e� ueritateninbsp;in�ermoite er operefideliter �erudUerunt.Uicprincinbsp;piim dild populiis refeindere potuij�et,fed quid iura^?nbsp;mentWM intercc�erdt�llud cotemnere no potuerunt^nbsp;licet uehementer diߒlicui�et'fopulo principum tem�nbsp;h'tdf er negligentia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;- 'T

gt;9 Quirefpondcruntcis�lurauimus ei� j in domino deo Ifrael,�Cidcirco non pof-fum�sc�scontingge� .................

-ocr page 22-

I�'

1 o s V E

1.0t Sedhoc fadeitius �is,Refcrucntur qui dem ut uiuant, ne co ntra nos ira domininbsp;cottcitetur,fipeieraucrimust

Kedtu excogitaruM pruidpn �d contpefcendim populum ad ipfbru c�mmodum foLttium, ut nihilonbsp;minui religio facramenti non foluerettor,ciuod prlt;efli-terunt,etiam decepti. Aliotjui quod perfi-audcm, zrnbsp;mendacijt adum ^iffet, zr contra domini iu�ionem,nbsp;^ui negauerat falut� ommbut Amorrhids, ZT illoruntnbsp;terras l/raeli prom{ferat,poterat z^ debebat nonfer^^nbsp;uari:fed reuerentia iuramenti uidebatur obflare. Necnbsp;id iujie egijje putaretuur,nifi Saulis perfecutio,quamnbsp;Gabaotutis intulerat, poft illius morte � Dauide iuffiinbsp;domini tarn feuere ftdjjet pumta. Magna ergo circumnbsp;IfteHioneiurameiuum z^ praftandum Zf feruandumnbsp;iocetur,ne trafgreffores ira domini dure aggrcdiatur.nbsp;Cedit enim in dedecus diuino nomint,ft per i�ud pro=nbsp;mijfa non feruentur, ziT eft idololatrilt;e^ecies,?^ deinbsp;bl^hemiie caufa^

1,1 Etdixcruntad eos principes: Vivant, Ut in ufus uniuerf^ multitudinis ligna c�nbsp;dant,aquas^ c�portent ficut locuti funtnbsp;cis principes�

Seruituti tolerabili fuba�i funt Gabaonitie, ut offi tia laboriofiora et uiliora ift-aelitis de�rant, Zf� internbsp;eos bumiUter zr amice conuerfentur,non folum Leuinbsp;tts ad facrificiorumoperM inferuicndo,fed etiam tottnbsp;populo. Vnde apparet eos dijperfos in terram ifraeUnbsp;tarunt pa�im,ut miniftrarent tanquamferuL

Vocauitautem Gabaonitas lofue, SC dixit eis: Cur nos deciperc fraude uolui^nbsp;ftiSjUtdiceretis�ProcuI ualde habitamusnbsp;� uobis�quum in medio noftri habitetis?nbsp;15 Itaqjfub maledidione eritis,amp; no de^nbsp;ficietdeftirpe ueftra feruus 8C ligna c�^nbsp;dens, aquas^ comportans in domumnbsp;deimeigt;

�mproperat i�is dolum,quo non/olum mhil merue rOM beneficij, fed etiam ft^e debuerint mendacij fuinbsp;paemu, in tantum ut annt�lare et refcindere pada panbsp;tuerint,fed mitius cum illis agit,ob prioftitu iuramen=nbsp;tum,zt� feruituti adijdt tolerabili, quam nominat manbsp;tedidionem, i^uia poena iufta zr non parua inftlicitasnbsp;eft conditio feruilis,tanto durior,^uod femper duratunbsp;rapr^didtur.

Qui refponderut ad lofue, amp; dixerutt Quia nuciatum eft feruis tuis quod prae^nbsp;cepiffet dominus deus tuus Mofi feruonbsp;fuo uttraderct uobis omnem terram,nbsp;difperderet cundos habitatores terr� �nbsp;facieueftra�Timuimus igitur �aldeani^nbsp;mabus noftris, ueftro terrorecompulfi:nbsp;amp; hoe confilium iniuimus:

Gabaonihe nbsp;nbsp;nbsp;^cufant dolum per timorem dei, et deuotion� ad

�lins legem,legislatorem,zr popu�, zr ftrmafidem in promijja diuina.Propenftores iamiafe gentiles prlt;enbsp;bebant ad credendu deo, ex folo auditu mirabiliu dei.

I E H � S V A �t

^uamftterat ijraeliticextotp�rtentis uifts.lii^o^ diuino obfeqUio mandpanturindomodontini,^nbsp;plum luibeis, ut fei�t in omni gente fidelesnbsp;fitijfcacceptos, ZT Gabaonitarum fidelenbsp;in ecclefia dei magnopere domino placui/fe,nbsp;fideliter perftitit ufq; ad tempora 'Neemue,id'inbsp;mei magfto numero rediffe /cribunturnbsp;tionem templi fecundi, quos conftatpofterosfiuij^nbsp;rum Gabaonitarum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

15 nuncautcminmanutuafunius,4^ tibi bonum et re�um uidetur,fac no� �nbsp;Sponte fententiam �ofue obeunt et

Hum animtefiia reputantes, quodfe zrfi^^ nbsp;nbsp;u

liberaff�nt, zr fideli populo additi,et uniiif dei t cuicrediderant,dcdicatifiiilfeiit,inquafuatiot.nbsp;perftiterunt mtdtis fieculis, domino g^atinbsp;xGnbsp;nbsp;nbsp;Fecit ergo cis lofue ut dixerat,�i*'^u5

uit eos de manibus filiorum Ifrad; occiderentur�

Apparet fiiifte periclitatos de uita propi^ �n/f tegr^ftrentem prindpum prtedpitantiantgt;nbsp;bum dei promitt�do quod praftari nonnbsp;fenfus popuU exigendus erat in caufanbsp;tangente, zr � confulibus nihilinconfultenbsp;nes maturo confilio decemant,non prieeipd^^^einbsp;Decreuit^ in illo die eos eiff^^ ^(ijinbsp;lignorum,amp; aquas comportante^nbsp;SCaltari domini ufq; inpraefenste�'^nbsp;in loco quern dominus elegilfct* �nbsp;Tam populo cuntlo miniftrare co^iduty^nbsp;domini, in omni locoubireponenduntiUtid^^nbsp;decreuiftfet.taimirum etiam publico uiHufrnbsp;zr de prouentibus altar is.

_ fc A P V T X. V3e cum audifletnbsp;rex Ierufalcm,quod fe***nbsp;piflet lofue

-----'I earn ( Sicut em ftcerat, � �C regi cius, fic fecit Hai, 8C regi �jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

quodtrasfugiffent Gabaonitae^� amp; effent foederatieorum,nbsp;Hierofolymis femper fidffe regesnbsp;fcimus.�zr iuftitia: iaitatores,poft Sentfi^,^.j^j^,nbsp;ludtei Melchizcdech fitiffe uolunt, regtgt;�^'�*'^jfiilgt;^.nbsp;nomine, officio quoq; facerdotalinbsp;rex illiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur, dominus

ne,re uera autem iniuftus,quia dominiiu)t�gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tendus � iuftis iftaelitis. Terretur quidem lisdei,fed quia impius erat non cmendatut}nbsp;fcit,tw credit uerho domini, quodaqueatuu^ ,^ii�nbsp;turn ut Gabaonitteuicini fut:fed no nifi djnbsp;uerbumdei, zr aliorumexempUsnbsp;femper de malo pnecipitantur in peius,nbsp;uunt ubi fe explicare contendunt. Gabaonbsp;hiceff'einmeMoifraelis,locutioneliebra�nbsp;catur,Confixderati illis,u��ispopuli,fix^lnbsp;timuit ualde* Vrbs enim

-ocr page 23-

I O S V E una ciuitatum regaliu, amp; manbsp;^oroppidoHai, omnes^ uiri dus for^

^-��fdatur quidem Gnbaon d f�rtitudine ciuitim Q}* quot;�����������, tctm'mtfd cxtrdm�ntdciui, cr quafinbsp;^^^�iaimclicitHr,ciult;� cum regem habentibus cornnbsp;jidei i�orum dflipulatur, quia malue-'^'ojuo populo dei comungj. dperto Marte dc�^nbsp;^^^�^ontradominum, cuius credebantomnipotennbsp;�^bnebttntj- iudici� quod dlijs uiderdtti dccidijje,

Q^fitergo Adonifedec rex lerufal� ad ppJ�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebron, 8C ad Pharam re^

cL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ^dlaphiaquoqjrcgcLa-

^dnieafcendite,amp;ferteprpfidium,ut quia pacem iniitnbsp;3 p^�f�*fgt;SCcumfiliisIfraeL

lou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ierimoth,rex Lachis,rcx Eg

omibus exercitibus fuis, Gabaon, oppunbsp;eam,

qun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ebufteus folicital uicinos r�gulas om

^uinq^: fie pcoriter infani�teSt �P�i proximu hoftem adoriri cogitertt, faciosnbsp;tot^^ ^^�^�damnatione fec�perdendasdudierdntnbsp;promijfitm,u�de fie exi^nbsp;tentduerdi.Hos ergo i/ reges malebatnbsp;de quorum uiiioria ftr� defiicrd-^fSJ^ � ^^imus ergo Gdbdorutis aduocat rcmotio=:nbsp;gt;(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dd obru�dum Gdbdon. Ormes dutem

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gdbdorutis,qui e^- poftea cefifie

expcriuiuurc[- otnnes fortune '^�gunt tot�� robur exercitu�fiuor�,ut omnesnbsp;^^irent. Docemurpericulofifiimuefj�, bc�litnbsp;^�'1(1�'''*^�''��� it^itdre crdbrones,etidm iuftd cdufid.nbsp;ijrdelitdsnontdm incipereqinnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ruincereldcefiitos.

^fu� �f^tores a�t Gabaon miferuntad morabatur in caftris apudnbsp;ridixer�td� Neretrahas nia^nbsp;, ^4 hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auxilio feruor� tuorfitafeen^

fmaduerfumnos ornes m�tanis.

J P^P�*l� firaelcrantGdbdonitie, ZT corrfiecutifim'dnt, fiocij fide^nbsp;iru^'^ ' fP^����dcgt;ttid �efium implor�i.nbsp;f*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^P�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^~

bas yp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^�^�^fi�^ domino ordindttte ingeritur.

�^�Sos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;montants ludiCie, et Ainor

uicibus non nimisfi

$ �Ofue de Galgalis,6f omis ex

I E H O s V A H. 11 crc�tus b�llator� c� eo o�s uiri fortiffimi�

InGilgdlddhucprimamanfitonepofl tranfitu lors ddnismanebdtlfirdel,domit�uoluntdt� et occdfitonemnbsp;offirendd expe�ians. Apud quern nemofi-agilts er mnbsp;beci�isromnes entm fideles 'm domino robuftifiunt amp;quot;nbsp;inutncibilcs.i�on promptuli dd inuddendu,fied amico-rum iuftd cdufia prouocdti,nihil cun�lantur, aldcrtnbsp;ter iuftd domim cdpeftimt or proficquuntur.

  • 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D ixit^ dns ad lofue� Ne timeas eos�nbsp;in manus enimtuas tradidi illos, nullusnbsp;enimex eis tibi refifterepoterit�

No� dubitdbdt lofiuc de ui�lorid,fied tomen certus redditur^ut ornnid dldcriori animo peragantur, et fiatnbsp;iUuftrior ui�loria,non hitmanis uiribusftcd dei uolun-tatedecemenda.

  • 9 nbsp;nbsp;Irruititaqjlofuefuper eos repente, tonbsp;ta no�eafcendens de Galgalis�

Ciuxistumlibe t certi de triumpho,nihil tarnen agut fiegniter, mhil obrnittunt quod attinet ad prouide reinnbsp;gerendam-Iuudt moros rumpi,dum firrtitudo animornnbsp;oropportunitdsiubet.Tdrdebe�ldinchodndd,fiedin~nbsp;cepta magnanimiter or fine mord profiequenda.fi iuftd fint.^o�ieaficcnditcxcmplo Abralt;e, orinop'matonbsp;incurf� terret anxios.

  • 10 nbsp;nbsp;Etcoturbauiteos dns�fadcifraehpernbsp;euffit^ eos plaga magna in Gabaon, acnbsp;perfecutus efteos per ui� afc�fus Beth honbsp;ron,amp;pcuffitecs ufq; AzecafiC Maceda,

Domini eft perturbare exercitus impior�,confioli=: darepios or anirnu dccommoddre ut firtiter infitflat,nbsp;firrni�irndfidutia in deum,qui fiuos n� relinquit.lnxtanbsp;Gabdon conuener�t,iUic proftratifiunt, or figati turnbsp;piter de Gabdon,pcr aficenfiumBethhoron, undc per-uencrunt fttgiendo ufiq; ad Azeca, OT de'mde ad Macenbsp;dd uerfius ttrbcs Palaftinorum ad campeftrta Juda:.

  • 11 nbsp;nbsp;Quum^ fugeretfilios Ifrael, SCeiTentnbsp;in defeenfu Beth horon, dominus mifitnbsp;fuper eos lapides magnos decocloufquenbsp;ad Azecha,amp; mortui funt,multo pluresnbsp;mortui funt lapidibus grandinis, q quosnbsp;gladiopercuflerantfilr) Ifrael.

Voluit dominus fitbi tranficribi ui�loria, or ma^i ficentiam fiuam oftetiderefidelibiis fiuts ad fidei ro^r,nbsp;imp'tjsdutcontemptoribus ddpaen� ac de/fierdtion�.nbsp;Idea Idpidibttsccelo lapfisproftrauitfiigientcs. Aficetinbsp;derdntfifgientes �eth boron fiuperiorem ut uidetur,etnbsp;iterumdeficendebdnt. Pft enimduplex ^ethhoron 'mnbsp;tribu luda,no longe � {erufialem or Gdbdon. Et per tonbsp;turn illud iter uel^.adio profternebatur uel lapidibus^nbsp;li ^Tunc locutus eft lofue domino innbsp;die qua tr a di di t Amorrhaeum in confpe^nbsp;du filiorum Ifrael, dixit^ in oculis Ifrae-list Sol in Gabaon edfa, �C lunain ualicnbsp;Aialon.

Eocutio loftte dd dominu,grdtiarum a�lio erat pro tarn illttftri ui(lorid,tion fitbi, fied deo gloria arrogantnbsp;(io.CMUSomwpotcntiatn^dKdebdtdgcntibuscognos


-ocr page 24-

I O s V B

Viflori� Ji fd^crfilios Jfrdel ad reucrentiam i�iui ddmoner�, nu tom�gnificoicdi�omiraculo, uidoriteduplicis. Qu�utcernbsp;tiiK dgno�ccretur ontnipota�is dci opta ejj�,non tu=nbsp;turte uniuerfaits: cr ut omnibus gentibus ucridei cul^nbsp;tusnbsp;nbsp;nbsp;potentia oftenderetur, projfiritus ardore

fidei n^�n�lu diuinitus permotus, erupit in oration�j petendo rem omni creatura impo�ibile, folius dei omnbsp;nipotentiam conteftaturam, ut doceat omnium mird;==nbsp;culoruminexitudeAegypto or per quadragintaannbsp;nos,e::r �t tran�tu lardants patratoriim, unicam cau=nbsp;f�mfiti/fe i�um deum,qui dominus effet nonfolum elenbsp;mentorum, fed etiam c�lorum, ac omnium aftrorum.nbsp;Hoc ai�t petebat,non tentando deum, no ad propriamnbsp;gloriam,fed f�c � domino inftigatus^ Sic enim or are iunbsp;betnbsp;nbsp;nbsp;facit fideles fuos, cum prius exaudire decreue^

rit.iJon igitur talis oratio in exemplum trahenda eft, nifi�deoidpoftulandumreueletur. Orauitautem,utnbsp;fol ipfefileret ac quiefceret � motu,ftarctc^; cum luna,nbsp;donee ulcifeeretur fe populus dei de blafphcmatoribusnbsp;dei,e::r de hoftibits fi^lium.Ge motibus planetarunbsp;c�lefliumorbiumyecentricorum,cocentricorum,epi=nbsp;ciclorum curfibus, pijs hominibus fuperuacane� qutenbsp;ftiones,otiofishominibus �rphilofophiieftudiof�s conbsp;mendentur: noftrum efl dei omnipotentiaadorarenbsp;admirarfqui dominus eft uniuerforum.

IJ Siluit^foljamp;lunaftctitjdoncculcifcc rcturfegensdeinimicisfuis� N�nnefcrinbsp;ptutn eft hoe in libro iufti � Stetititaq; folnbsp;in medio coeli,amp; non feftinauit occumbenbsp;refpatiointegridiei*

Stetit tam fol qu�m lutu in fuperiori hemijfhierio, nee occidit, nifi poft exailam uiiloriade hoftibus dei^nbsp;cr populifidelis. Vbi autem id fcriptum fiterit diftgt;u=^nbsp;Liber iuflo taturtnom librum iuftorum,re{li uelrelt;Slitudinis,ficutnbsp;cr aliosplures, iamdudum tam nos qu�tnludiei tgno=nbsp;ramus.Dicunturcj; non extare,utiq; nonneceffarijfi=nbsp;dclibus,utq;fignificetur tam librum hunc,qu�m Gencnbsp;feos non omnium librorum antiquifiimos fi�fte,uctu=nbsp;ftiorestatnenefte credtentur omnium gentiliumhiftanbsp;rijs qu� extant. Spatium unius did non computaturnbsp;iuxta boras tuturales uel iiuequales. Ceffante enim monbsp;tu neceffe erat or tempus non cffe:ut dies quidonfitcnbsp;rit,fed menfttra diei nulla.

i4 Non f^uitanteaamp;pofteatalis dies obe^ diente domino uoci hominis,quia dominbsp;nus pugnauitprolfraele

Dies memo nbsp;nbsp;nbsp;'Dies ilia duplici ratioc memorabilisfitit:una, quia

rabiiis. diuturnior:alia,quia miraculummaximum ctf contra naturamcoeli � deofadumeftinea,ing):atiamfidelisnbsp;uiri lofue,cuius tarn grata fi�t oratio,ut cceli quoq^ nanbsp;tura domino mandantenbsp;nbsp;nbsp;omnia facienteobfequere=

io

tur.Producitur autem dies, cy'occafusdiffirtur, nee unquam fol occumbit,fed femper oritur,dum credetu:nbsp;tiumcordibusfol iuftitite Chriftus dominus fidelibusnbsp;contra uitiorumgentes,z^quihqi fenfuum afiidus etnbsp;concupifeentias puffiatibus, lumen ucritatis infttndit.nbsp;Idem quoq^ dominus nouit extendere diem quutnfdu

1 E H O S V A H. tis tempus eft,^ breuiare in tempore tribuLttioiuldnbsp;perditionis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Reuerfusep eft lofuccum omniin^ in caftra Galgal�*

In Galgalis orca domini perftftcbat,C^ 'plebs,necdum tempus erat diuidendinbsp;domini uolumtatem expedabant,iamnbsp;didicer ant per quadraginta annos, cr idea nonftrnbsp;uerunt ad hareditatem prteripiendain^

Fugeranteniin illi quinqj regts, abfeonderantin fpeluncaMaceda*

Franguntur animi cr uircs cotra dei e obludantium.Fugerc quidem impijsdatur^fi�1^^nbsp;fitgere.Bellum cceperant contra Gabaotiitas,fidnbsp;ni indicium experiuntur, ey' confeientianbsp;riter trepidantJibiq; f�gaconfulunt,nbsp;iedos derelinquendo cadi hoftium,quosprlt;}^^nbsp;in prteliu.Propc urbe tAacedaffelunca erA� �,nbsp;fefe quinq; reges impijreceperat, ut morte

Nunciatum^ eft lofue effentquinqjreges, latentes innbsp;Maceda,

Et dixit lofue: Voluitcfaxa os fpelunc�jSf poniteuiros(f�lt;^quot;/^nbsp;daufos euftodiant�

Apparethacquathicfcribuntitr ceffu pralij,dum perfequerentur ficgientcs,nbsp;rediffentin Galgala, non enim eodem ordi�^nbsp;fcribitur,quo peraiiafitit. Abfcondentibi^^'^nbsp;in ftpelunca,iubctur claudi, etr i ntcrimnbsp;fiigicns,occidi,crurbiumfubtcrfiigiaigt;^fP^^alie^nbsp;tumfieripoffet.lnterimregesclauft,tr�r'^iigt;bnbsp;referuantur �r necLDiligentcr cuftodirigt;Sjnbsp;ne ejfugiat mort�,quifuos morti expoftlt;e�^���f.(iifl��nbsp;uos autem nolite ftarc, fednbsp;nihoftesueftros, amp; extremes ip�nbsp;ditejneedimittatis eos urbmmj�^�^nbsp;trarepr�fidia,quiatradiditeosdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�

deus uefter in manus ueftras*

't�ullaoccafio falutis ncgligcnd-t, lam dedijfeconftncitur.ldco hoftesdei amp;nbsp;fcqui oportet domino iubente cr iuuante'nbsp;quidemprohibitum � domino, fednbsp;pios occiderc iuft'erit,neminiparcendu))t-eftultimosquofqifitgicntiumprollcrnei'^-^^^iio^.nbsp;gyejfum urbium permittcre hoftibus,nbsp;finderetentetit,cumincommodomaioriftnbsp;minus dat pijs ui(toria,non hominumin^�

C�fis ergo aduerfarqs ualde,amp; ufqj ad interneeioneJi�P^^/ii'�nbsp;fumptiSjhiquilfraeleffugetep^nbsp;ingreffi funtciuitates munies�

Pro impictate fua tota ilia regio mort delenda,ac populo dei inhabit�da,nbsp;dei ante quadr'mgentos annos fa�lasanbsp;braa.ldeo nuncomnes trucidanMr,noif^^^^i/it^^^nbsp;pulus dei abominationibus i�arugtnttu-

i6

17

18

�9

-ocr page 25-

� 0 S V B

datum e� effltgere,

5.1 D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prantenijfe uolebat.

omnis exercitus adlo.-null*' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tune crant caftra, fani:

Euafu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifrael mutiuit lin-

*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circa deletionem urbis IJlaceda,qu�

f^�liiih�^�^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� popului deftitit per-

etiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concefferunt omnes,ubi iuftits

�iultitudo. Solui aut ueneruty ^^^^^teremptoabhoftibus,eatenuinbsp;quot;�^�ri f �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�iigua�ua nuitire auderet, nec de

tesinJ;j^�^f^�^�ul�aelitar�ialt;tlareaudebat,fcieti-

���nc�^T�*'^ ^ofu^jdicens� Aperite os fpe Josdpfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quinq? reges il

fuerat imperatumj quinq; reges illos denbsp;So.-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lerufalem,rege Hebron,

Lachis,reg� Eglcn.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnorum urbibm, lofue reges

iHn/ff. ^^^�^^�i abdidcrant aggreditur, no tam ut Ulis \ ^�lt;^cidendis , quam ad populu fidelem animan=^nbsp;iii)^P^tandum,nbsp;nbsp;nbsp;in fide confirmandum, ut non

omnibus Chanan�orumregi ��*��^'1^'� ^^^'^docuitfiperare in dominum, Gquot; abnbsp;imere,c� uirtus Ulis diuina adefi-fieditione er uiribus produci-�tntiquo,ad Auflr� re=:nbsp;larmuth,non longe diftantis adnbsp;P^uioribus locis:Rex Lacbis, quee ad aquinbsp;�q.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��f^��lt;� tarmuth : Rex E^fo/t

proximo Lachts, offene reges illiadlofuenbsp;^'Pfs uiros Ifrael,amp;aitad prin-ierant cum eogt; Acce.gt;nbsp;ueftros fuper collanbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appropinquaf-

5t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colla pedibus caH

*^vf

eos�Nolitetimere,necpa \nbsp;nbsp;^*gt;111��^�^Portamini 8C eftote robufti i fic

^*Sari?^�^��5inus cuntSis hoftibus ue^ quos dimicabitistnbsp;orudelitatis ^atia coUa regunbsp;i^Oc ^^�^'^lt;^onfirjnanda inprincipibus G~fi-a tum occiderant omnesfied per=nbsp;^ttrbes. Similiter er codemfitilonbsp;pofthac nullis parcat regibus Chana=nbsp;dominus dedifietfiliis ifrael,nbsp;ilt;^gt;io obtinuilfcnt,nc defe quicquam,fednbsp;^^^atiu�^�*�^^�t-iari difccrent, zfodirent impienbsp;ttoUet cum illis niifeeri pios,n�nbsp;Ulfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cohabitatidne.

�^per quinqj ftipites � fucrunt�

h

i7

I E H o s V A H.

fufpcnfi ufq; ad uefperum

Vittoria triumphum iofue agit ingloriam dei,cits ius erat. Ideo fufpcndit contcmplandos �fidclibus,utnbsp;pofihacminustrepidarcnt,rcliquos aggreffuri reges^nbsp;qui reflabant. Ad uejferum dcponi iubet iuxta legem,nbsp;ne mficiatur aer, zr horror corripiat intuentes,zr nenbsp;criidelitatis gratia fujfenfi uiderentur in arbores^

Cum^occumberetfol, pr�cepitut de ponerenteos depatibulis Qiiidepcfitosnbsp;proieceruntin fpelunc� in qualatuerant,nbsp;SCpofuerunt fuper os eius faxa ingentia^nbsp;qu� permanent ufqj in pr�fens

Klemorialefignumfidelibusftatuit, utgrati fint do mino:zr perfidis,ut terreaiuur. Omma ei�m in figuranbsp;contingebant i�ts. Ideo memoria: titulos erigebant do^nbsp;nec aila tem^oriim iUoriim relata fimt in libres perpenbsp;tuo duraturos.

^8 ^Eodem die Macedam quoquecepit Iofue,Sipereuflitin oregladii, regem^ilnbsp;lius interf�cit, amp; omnes habitatores eius�nbsp;no dimifit in ea reliquias* Fecit^ r�gi Manbsp;c�da, ficutfcceratregilericho*

2.9 ^Tranfiuitautem cumomni Ifraelde Maceda in Lebna,amp;pugnabat contra eat

  • 50 nbsp;quamtradidit dominus cum regefuonbsp;in manus Ifraeh pereufferunt^ urbem innbsp;ore gladii,ct omnes habitatores cius,nonnbsp;dimiferuntin ea ullas reliquias* Fecer�t^nbsp;r�gi Lebna ficut fecerantregi lericho.

  • 51 nbsp;nbsp;lt;rDe Lebna quoqj Iofuetr�fiuitinLanbsp;chis cum omnilfrael� 8C cxercitu pergy-rum difpofito oppugn�bat cam�

lAaceda eodem die capta cft cum fuo rege,urhs po^ fitta in planicic ludea:, non longe � mari. 1 Iluc quia�=inbsp;gicbantalij, patet hofiiU earn animo fiti/fein ifiaelem,nbsp;fiiuijfe regibus interemptis. Ideo no folum domini iuffitnbsp;fed iure belli uafianda erat. A Maceda ad Lebnam ca^nbsp;pienda procedit, nimiru proximam i�i urbem.Deindenbsp;adLachis, cuius iam regefneeperatZT occiderat:fa^nbsp;eile urbis plebem perterritam obtinerc potuit. OnincSnbsp;i/iiC urbes non mult� difiantes deprehendimus ex Hic=nbsp;ronymo, qui Maccdamdiftaremcmorat ab Eleutbero^nbsp;poli oito miUibus, larimuth dliam ah eadem quatuornbsp;tnillibus,Geth quinq^ miUibus, Lachisfeptcm,Eftaoldenbsp;ccm,Eglonucl Odollamduodccim, Ceil�o�lo,Azechanbsp;nouem,Eebna otto mi�libus. Quas confi�tomnes in trinbsp;bu ludaf�iffepion props fluuium Eleutherum ,fed pronbsp;pe Lyddam, quam zr Diojfolim nominat : quam amp;nbsp;�idctureandemnominare,qu� zr Eleutberopolis,innbsp;prologo fuper lonam, cum nufiiam alioqui declaretur,nbsp;qu^fierit zr ubi Eleutheropolis tam nobilis ciuitas.

Tradiditep dominus Lach is in manus Ifrael, amp;:cepit earn die altero, atq; percuC-fit in ore gladij, omnemcp animam quaenbsp;fueratin ea,ficutfeceratLebnat

J J nbsp;fEo tempore afeendit Horam rex Ga^

zer,utauxiliaretur Lachis� que percuffic

CG


-ocr page 26-

r o s V B

lofue c5 populo fuo ufqj adintcrnctioti� 54 ^Tranfiuit� lofue Sc omnislfraclc�nbsp;co de Lachis inEgIon,8C circundedit atqjnbsp;cxpugnauiteam�

Non nutltum dijhtbat i Llt;tchii Gdzer^cuitu rex Ho YOm fuccurrere mconfultc uoliiit,diumo iudicionbsp;fin.Sic enim J})iri(u audacite efjiruntur impij,ut contrdnbsp;dominum m�itarc, fun�osfuos prtefumant in fuumnbsp;maltim ofiprimere.Pitritcr ergo capta tachis et Gazernbsp;injbrte poflca Ephraim,adoritur lofue uicinam i�n ur^nbsp;bem Eglon,cuiut iam regem occiderat.

5y nbsp;nbsp;Etcepitnbsp;nbsp;nbsp;in die ilia pcrculTircp in orc

gladii omnes animas QU� �tant in eateo^ dem die deleuit iuxta omnia qu� feceratnbsp;Lachis�

56 ^Afccndit quoque lofue cum omni Ifrael de Eglon in Hebron, 8(. pugnauitnbsp;contra cam�

Vrbes pr�di�ie in ptano Jjtte erant, Hefcron autem in montanii ludtCie. Ideo nunc afcenderefcribitur con^nbsp;tra Uebron, cpoam cepit cum rege, quem uel nuncnbsp;occidijfe /criptume/i,ut uidetur,uel �rfan nouui illiconbsp;fucce/J�rat,fiatim fitnilitcr occidendus.'Erat autem resnbsp;liquis urbibui potentior,metropolis Palte/�mejideo fubnbsp;p! oppida habui]fe legitur,ficut O' Gabaon.

9-2 nbsp;nbsp;cepit^ earn, �C perculTit in ore gladii,rc

gern quoqj eius,et omnia oppida regionis illius, uniuerfas^ animas qu� ineafixe-rantcommorat� i non reliquitin ea ullasnbsp;reliquias : ficut fecerat Eglon, fie fecit 6Cnbsp;H�bron, cun�a qu� in earcpcrit,confu-mens gladio�

58 Inde reuerfus lofue SC omnis Ifrael eu CO inDabir,

CiuitiK magufica erat inmontanis iuxta H�bron, (di�s diHaKariath fepher, O' Kariath fanna, qua O�nbsp;Dabirdicitur hoc loco,oppida multa fub fe habens.

- cepit earn, atqj uaftauit� regem quoque cius atqj omnia per circumitum oppidanbsp;perculTitin ore gladii,dclaacruntqg omn�nbsp;animamqu�inea erat: non dimifitineanbsp;ullas reliquias: ficut fecerat Hebron Scnbsp;Lebna,SCregibus earum,fic fecitDabir etnbsp;r�gi illius�

J o ^Percuffit itaqj lofue omncm terram montanam �Cmeridianam,atque campe-ftrem, �C Afedoth cum regibus fuis:nonnbsp;dimifitin ca ullas reliquias,fed ome quodnbsp;fpirarcpotcratintcrfccit, ficut pr�ccperatnbsp;ci dominus deus IfraeL

Obtinuit hoc modo lofue omnes ciuitates, qua poa fka cefferunt tribui luda, quorum aliquafita erant innbsp;montanis,aliqult;� in planioribits locis, abqua ad au�riinbsp;uerfus Arabiam O' Aegyptum, aUqua 'm decliuiorisnbsp;bus locis moiuium,quafi pedemontana erant,ut expo^nbsp;nunt ludainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnes iHarum reges cum fuis

^opulis delcuerunt ifraelita 44 mandatum domint.

41

! B :H O S V A f

Etpeuffit cos lofue � Cades bar^j,^ Gaz� Omn�terra Gofen

Is uerfus declarat quid per auflruminte ex twmfcilicetillumtraaum,qui eftnbsp;fum,� Cadesborne^ qua non longe diftatobnbsp;mino maris mortui, ufq^ ad Gazom ntagna Lnbsp;urbem maritimam,proximioremPelufiaeonbsp;itaAegypto. Hacerat latitudo tribus a ginbsp;Terra autem Gofen, non eft ed,de qua 'tnnbsp;fephpatrem o' fratresh^abitareiu�it^fedah^nbsp;nominisregio, uet ciuitasiuxtanbsp;doquidem regiones nomina fortiuntur abv[nbsp;contra. Hifi quis comnuauter regionentnbsp;tarn dicat,qua opta fit pafeuis O' aquisnbsp;O' Gofemimbres fignificat O' irrigua innbsp;uel Shneon. Gaboon out terminus eft tribiunbsp;lonorioriuxtalerufalem in confimo tribui Pnbsp;4^ uniuerfos^ reges illosSCregi���'.^(lenbsp;rum uno impetu cepit, domin��nbsp;us Ifrael pugnabat pro Ifracle�

Vna uice, una expeditione, lofue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(i

enim ipfe fed dominus pro iUo pugnauit,r�* ficile,quitrdnsfirt populos O' regno, quiAidnbsp;de terra, ac fideles plant�t in locum i�or^'^nbsp;donee pij permanferint: od cuius impcriunt I�nbsp;beUagefto fumt,o' cades hominum iwpiot^'^nbsp;dum pradiHa O' mperata.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

45 Reuerfus^ cftlofuecumomiii^*�^ locum caftrorum in Galgala�nbsp;nbsp;nbsp;.

Idem nunc didtur quod dudum, 'tn iffe orcam domini o' caftra,ubifixcrantnbsp;uulisq^ ac uxoribus tutum locu projfiexeraut�nbsp;quotics � bellis uacabat,fefe trans^ebatnbsp;tus,donec diuidcretur per fortes totaterra- Xnbsp;rat facer ob circundfionem, o' lapides ftar jujidnbsp;legis ob renouationempadi. O' quiapriufa�''^nbsp;rat � tranfitu lordanis.

fCAPVT audiffet labt*�nbsp;for, mifit adlobabreg^*^nbsp;que ad regem Achfapb^

lob'm rex Afor,qua crat metropolis cbagt;^^ O' omnium regnoru Philiftqm, ficut et Hcbr �nbsp;folam tneendit Icftis. ifte rex Afor, uidens tdnbsp;poftaliumdebellatos. O' fubuerfaregnacU��^^^iiijit��^_nbsp;confilio ufushumano, coUegit pariter ontndnbsp;reget, qui 'm tota Chonanaico terra extabadt .nbsp;bus,m uaUibus, in planicqs ab auftro adoquunbsp;ad montem Hermon, O' Libanum, � lordancnbsp;mare,ut lundis copijs ttno'mfultu uinceredKi^nbsp;qui finguliuinc�di forent. Rex Madon,qudj^cti^nbsp;ratur.Rex Smeron,ubi fucceffu temporisnbsp;firuda eft,inter Galilaam O' ludaam, in tn �nbsp;im. Rex Achfaph, qua eft poftta dtda uUlu tnbsp;tn odauo lapideDiocafarea ad radices ntounbsp;inedpeftribus. Verifimile eft nomina tarbiU


-ocr page 27-

, i o s V �

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddetdf, ut nomitut ^UOi^i de�erit.

bant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aquilonis, qui habita-

ridi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�finplanicicc�trame-

8f in�' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, in campcftribus quoqj

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;marc^.

ab oriente amp;ocd Pher.2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tq� Heth�um ac

Hfy� �'^�^ SC Icbuf�um in montanis: �^n-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;radices Hermon in ter

intdligtMttur hi,qui in mon-i O�i�C(�-=nbsp;Similitcrpllt;otdlo=nbsp;maremagnum,^}'nbsp;montana lud�� funt.nbsp;drca locum Tyberiodii cr Cencrothnbsp;*^'*'14^11'^'^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regi�.Kegio outem

fftb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dor moritimo:

���*1� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Kono miliorio Cafore� PaL�flitue,per=:

,nuncdelerto,qu� O' in tribut�o=: orientolcf O' occidentalesnbsp;liO)i,^,'^^��gt;neiilordanem. Quoruquidom/peciolio

PhereZ��i, lebufeididi.Eu^us �tdrodicesmontisUer^nbsp;**�gt; �rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^Zp� Mtcm locus e� in terra �e)ua=i

J ^�ilard^=^�lt;^nseiu[demnominisintribuGodul= 4 g

turmis fuis, �*�litt *^ultus nimis ficut arena qu�eftnbsp;�He^��^^�naris equi quoq; 8(. currus im-j^^^iultitudinis�nbsp;hoi^ '^��K'te�pop�J�jn impium extimulot ad [editionnbsp;4(1^^ ^eHo inchoanda, ut iufto iudicio per��t, o'fi=nbsp;Pgt;'lt;ngt;n)ueantur ad bonu fuu,nbsp;llt;^^^-lAultiMdine uincere tentant�fraelitM,(iuinbsp;numero erant:undeargumentufit,mubnbsp;Chandfueos, qui areti� maris hic conbsp;''^il^J�^'��K o'curribns finite naneqi confifi,qui do

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ontfKS concordi confiUo etaufu de

^Jjl^^�*'�^^n�ni,qui iam ipf� damnoti ad morte iu ^^fi�^'^^P^ndentis caufampromouerc debebant, o'

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lordanisflumine, inter mare Tybe

.^^^071 Dor^iUiiw ortUiUyfitus^

lofue�Ne timeas eos^ hora ego trad� omnesnbsp;cofpedulfrael� equos

I ?'^�^�^abis,amp; curr^ignec�bures* ��Xtltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n�n timere hofirs impios,quantum

iHo?^��'^f^tes,Ko cnim fuis fed deiuiribus perfi idem eflpro�ernerc multosnbsp;dominus f�bi accepta refirri omn�nbsp;^�^�^�n inprojfcris acaduerfis. Idfo ���mcnbsp;^^^�osbojliKjn O'currus mimme fibifer-

i � H � S V A H. i4

Uahdosexfi)olqs,fed mutiles reddi omnes adb��o,n� quando incipiantfidere tn bellicu apporat� quemeun-quc,diumoauxilio minusfieti,fine quo nihilpofiuntnbsp;et�mfidcles.

y Venitquelofue,etomnis exercitus cum CO aduerfus illos ad aquas Merom fubito,nbsp;Sc irruerunt fuper eos.

Subito conficitur bcllu fub duce fan{to,diuino cons filio dire�o,quemfaflu bellico mpij opprimendum Oquot;nbsp;mimmepertimefcendumcredebant. ld autgeriturnonnbsp;fine humona firtitudine, o' prouidentia � propicio ilsnbsp;lis domino direila.

g tradid�tque illos dhs in manus Ifraeh Quipercufleruntcos, SCpfecuti funtufq}nbsp;adSidori�magn�SCaquasMaferephoth,nbsp;c�p�mqueMafphe, qui eftad orientalemnbsp;illius partem� Itaque percuffitomnes, utnbsp;nullas dimitteret ex eis reliquias�

9 nbsp;fecitque eis ficut pr^ceperat ei dominus,

equos eoru fubneruauit, currusque com buifitigni�

C�dere tot hofits, imo uel pouei�imos quofqs no p� � tur und� tuiffent �fraelit�, nifi dominus hos eis tradidiffet 'm manbsp;nus.Stulti�ime agunt qualefcunque exercitus, quifibinbsp;dominum non curant habere propitium, o' iuftam eaunbsp;fdm,innocenc�conuerfationem,zelum iuflitiee o'glosnbsp;ri� dei,apud quem folu fiat euentus belli,quandoquid�nbsp;fine illius faiiorc, eoq; irato illis, nihil poffunt. Sydonnbsp;mogno urbs efi infintbus terr� Chananoic�.llluc ufquenbsp;fiigerunt conterriti hofies. O' proflrati funt ad aquilonbsp;nemfciUcet o' adaufirum, ufquefcilicct adcampumnbsp;Majfhe, qui efi in tribu ludo in pLtniore tora.Dcniq;nbsp;ad ortum, ubi O' perfiilta ui�oriaefi de hofiibus occisnbsp;fis,ut nuUusreliquusfiierit.

i O ^Reuerf�sque ftatim cepit Afortet reg� eius percuffit gladio, Afor em antiquitusnbsp;inter o�a r�gna h�c,principatum tenebat�nbsp;Il Percuffitqueomnes animas quae ibidcnbsp;morabantur� nondimifit ineaullasreli-quiaSjfed ufqj ad internetionem uniuerfanbsp;uaftauit,ipf�mqueurb� peremit inc�dio,nbsp;Profiratis tot regibus O' exercitibus,facile eratfu^nbsp;perfiitesurbes O'populos conterritos debeUare. Afornbsp;autem m tribum ludo cc�it, ad orientan urbis Afcolo=nbsp;nis fita,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;metropolis circumiacentiu urbiuin dus

dumerat, cuiusnuncmcol�trucidantur,iudicio domt^ ni ab ifraelc, o' urbs ipfa deletur in totum.

li Et omnes reg� illorum ciuitates, reges quoqjearum cepit Iofue,percuffitq; eosnbsp;in ore gladt] atq; deleuit, ficut pr�ceperatnbsp;eiMofes famulus domini�

Nozj efi putonda crudelitas, nullum reliquifi� uiuum in urbibus, cum iufierit id dominus uit� o mortis,quonbsp;rum tanto tempore pr�fiolatus efi at inonitcr, conucr^nbsp;fionemxuincccffecratobedire lofue, qui ifraelitasadnbsp;Unum omnes delcuific uoluiffeiu.

15 Abfqj omnibus urbibus qu� erant irt

cc X

�i*

|i

-ocr page 28-

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IOS VE

tuiti�lis fit�, c�teras fuccenditlfraehun� tantum Afor munitiflim� flamma con-fumpfiu

Vrbef intcditis locis eedific�ttK non deflruxerunt iHo in tempore, uno enim impetu, pau�sq; diebiu ab=^nbsp;fbluertittt hoc bellum. Sujficitq; i�i5tunc,�omniMnnbsp;ilLirum urbium potenti�imam,nbsp;nbsp;nbsp;belli illiuf cau�m,

deleuifJ'ent,utc�ter�pMentcsfcdederent, ZX i�aeli fidiicrtarij cxercitiubelijdtfupere/fetfe}nper,Sicdominutfem-fideiium. perpittiturfupercjj�fidelibui aduerfarios,ut timentesnbsp;ab hon�nibus conj�giant ad dcum fuum.

Omncmcppr�damiftarum urbium ac iumcnta dinpuerunt fibi filij Ifrael,cun-�S hominibus interfecHs donee difper^nbsp;didit eos, non feruaucrunt ullam anima�nbsp;ly Sicutpr�ceperat dominus Mofi feruonbsp;fuo,itapr�cepit�Vlofes lofue, �C ille uni--uerfacompleuit�nonpr�teriitdeuniuer-fis mandatis, nccunum quidemuerbumnbsp;quod iufTerat dominus Mofi,

Permttwwtur illi^ fpolia aniinalium, zx rertvm pre ciofarmn, hominibut omnibt�s ad pr^ceptu dotnini oc=nbsp;cifis. lam enim primiciM domino dedicauerant in lcri=nbsp;chontina ui�ioria, ideo nunc r cliqua diuidunt inter fe.nbsp;Uon funt res proficUiC in bello di�gt;crdend�, nifi domi=nbsp;nus iubcat. Qwicquid in hoc bello fai�umlcgitur �lo-fuc,intelligatur codem modo fadum quo lAofesiuxtanbsp;domini pra:ceptu ipfi lofue perficiendum iniunxerat.nbsp;Stulte ergo lud�i dicunt lofue ideo de�demjuiffe,^nbsp;non compleui�e omnia qute debuerat, ne� flatim om=�nbsp;niaabfoluiffet,citius illi�terit moriendum.

16 nbsp;nbsp;Ccpit i ta qj lofue omnem terram mon-

tanam, Sf meridianam: terram^ Gofen, planiciem, �C occidentalem plag�,monnbsp;tem^ Ifraelj�C campeftria eius�

Terralfta- nbsp;nbsp;nbsp;Terra ifrael partim erat in montanis, partim ad au

'*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flrum uerfiis Aegyptum,partim in planicijs iuxta mare

gt;nagnum,zr Sodomiticu, iuxta lordanis fluenta, iuxta Tabor in Gali�tCd.Kiontes aut i�aelpint Carmeli duo,nbsp;licrmon,Galaad,Samari� Libanus,zr iuxta Hierofolynbsp;tnam zr ali/ multi. Terram autem Gofen dicunt aliamnbsp;e�e qu�m qu� m Aegypto efl,uel �rfan,ut annotatumnbsp;efi,GofenproGofanpafcuazxutiliter irrigua, et cornbsp;poribus n�dtis nutriendis oportuna.

J �lt;part�montis qu� afeendit Seirufq} Baal gad per planici�Libanifubtcr mon-tem Hermon �omnes reges eorum cepit,nbsp;percufrit,amp; occidit�

J g Multo tempore pugnauit lofue contra reges iftos�

A monte diui�onis,per quem afeenditur ad Scir,ui= detur ua�is aliqua �n�e ab auflro, limes terr� Ifraeli=nbsp;taru ufqi ad Baalgad locum,qui e� in pbtnicic uel uallenbsp;iuxta L,ibanum:hoc efl, omnem terram � Berfabeeufq;nbsp;ad Dan, uel �deferto Sinufq; adLibanu, lofue fuccef=nbsp;�ue obtinuit hanc omne terram filijs ifracl in h^reditanbsp;tem. idqi non uno tempore, fed quo ad uixit ZS� qitdn�

I E H O S V A H.

tWM populo fuo fatis�it ad commodam habiMioilflib ocei�s^ hoftibus commendatum �bi populunt ip^nbsp;pacificaminpo�'e�ionemcon�tuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Nonfuitciuitas qu� fetraderetfilijsU rael,pr�ter Heufum,qui habitabatinnbsp;baontomnesenimbellandocepit, ,nbsp;2.0 Domini enim fententia fueratjUtiH�nbsp;raren tur corda eorum, amp; pugnarentnbsp;tra IfraeI,Slt; caderent� �C non mererenWnbsp;ullam clementiam,ac p�rirent,ficutnbsp;ceperat dominus Mofi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,/i

Rdiz'o iufli be�i indicatur, non foluin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nus pr�cepi�ct,fcd quia nu�ai�larum urbiuifip^^ obtulit,omnes unammi uoto heUa experirinbsp;qu�m amieitias promittere et feruare:pr�tcrfollt;^^nbsp;baomtas, religio�us antmatos in deii uerum,ali�t^nbsp;contemneiuibus Grbla�gt;hcmantibus.Omnianbsp;prouidentia agebaiHur ,tam illor�temerariar^�nbsp;zr inconfulti hifultus, qu�m horum uicloriit amp; rnbsp;tudmes. Sienimnee�liumab arborenbsp;noflro, quanto minus huiufmodi�ragesZ^^^S^^^nbsp;translationes,tumultus hominum iti orbe uttiuf�',^nbsp;il ^nillotemporeuenitIofue,amp;i�Jpj^nbsp;citEnacim de montanis Hebron,nbsp;bir,amp; AnabjSC de omni monte luda **nbsp;raeljurbes^eorumdeleuit�

li Non rehquit ullum de ftirpe in terra filiorum Ifraeh abfq; ciuita�nbsp;Gaza,amp;Geth, 8C Azoto in quibusnbsp;relicli funt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�nte�ligimus terram Chanaan oppre/faitt �gt;l�ai rannorummaltorum uiolcntia zrnbsp;in montibus ZT collibus arces conflitiicrant,nbsp;�bi zr tutiora loca parando,ut licentius prai^^ �nbsp;et tutius.�ios omnes exterminauit in uita fl^^nbsp;tim per fe,partim per alios�rti�imos,etadnbsp;uinciarei�cndamzclofos. Qjiorum tarnennbsp;Chananaorum fcilicet ufq; ad Saulis tempot'^^^^nbsp;runt, utdelebufeodicitur inHierofolyma,f^^iK.nbsp;Gazen�bus Gethitis ZT Afdoti/s,Valafiiu^^�^�^^�,inbsp;Gepit ergo lofue omnem terraifl)nbsp;locutus cft dominus adMofen,nbsp;diteamin pofleifionem filijsnbsp;dum partes,tribus fuas, quieuitlt;f �

Veritatem promifforum diuinorum dotth^^(It tius illius terra promiffe po�e�ioncmdoitiin^nbsp;tis coneejferit ,nihilqi d�cident depoUied^^/^nbsp;patribus. Totam enim po�cderunt terr��'qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

tenus ut longo tctnpore nemo fefe contra do^� populumdei erigereaufus �erit, quamdit(ߑnbsp;mini pracepta fei-uarnnt.

lt;i C A P V T XII- (fe 1 func reges terr�

anuntrtgesieii�vj�-, ,

____ I funtjfihj Ifrael,amp;poll�dcr��^j foUs ortum,� torrente



-ocr page 29-

'�*que ad nicntcm Hermon, amp; omncni �nentalcm plagam qu� refpicit folitu^nbsp;�inem.

Ad contnKniLtndum omtupotentidm et ueritdt� dei, �quot;! offiKw coiididitnbsp;nbsp;nbsp;moderdtur, fidelibm uix credi=

,�^lgt;ondprom�tit zxftdtuit don�nui. Defcribuntur '1'5�fidclium de regibus 'mfidelium, quinbsp;tdmdd oricntcm lorddttis d M.ofe,q in Chd=nbsp;lofue.'utfit hoe caput nihil fir� q re=nbsp;^�^kUio pr�di{iorutn,dd mdgiuficentiam uirtutisnbsp;�dfideliumconfoldtioncm defiribendum.ld)n=nbsp;^^^ddbArnon fluuio duftrdli termina ufq; ddnbsp;^j^�^tquilondr�defiribitur ultrd lorddnem.Ldtititnbsp;^'\^hicdieitur,cdmpefirid circa lorddneminternbsp;�;�climidise,db ortuiUiuiufiq^ddnbsp;X^V^rtuum.

l^^^fonrexAmorrh�orum,qui habita-Qu 'r ^ffebon dominatus eftab Aroer �(^quot;^eftfuper ripam torrentis Arnon,nbsp;Partis in ualle, dimidi�^ Ga-ad torrentem leboc qui eft terminbsp;J ^/�otumAmmon,

ton nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tifq; ad mareCeneroth

ad mare deferti, jilj �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ad orientalem

^�^^�^Pftui� qu� ducitBethiefimoth� isnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parte, qu� fubiacet Afedoth

cit^^^Mdo regjM Seon Amorrhici deficribitur ,fe^ tgt;i,, ^�^gitudinem, db amnc Amon:dd cuim ripdntnbsp;ifrfif �^'�fiduio fita erdt urbs Aroer.in quaficut �^innbsp;^'gt;'gt;^o^h�us Seon,nbsp;MhiJ?�����tdfkt Gdlddd,qud: diuidunturperflumcnnbsp;^udf)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;� oricntdUs limes fdilus cft, unde e:r ldti=

^ri^'��^^ditur uerf^ntdre Cenereth, cuius orienta iltyf f�^^inere debebdt ad tribum Gadiutfiic inclufienbsp;^iioi''��^Seonlatera utriufiq; maris, mortui fiilicctnbsp;Sidjs, Tyberiadts ,quod er GaliLeum zirnbsp;lorddnem,refi)ei�u lerunbsp;^�dicfj fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;complcHitur ab aujlro Bethiefimoth, et

'\^^�^hisntontisPifga, cum uillis cr urbibus,qu� /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuifaefl�l^iofetribubus

^Pha �Bafan, de reliqi�is '''t(}�*?'gt;qui habitauit in Aftaroth, 8^

monte Hermon, 8C h/^tfJ^^�Atqj inuniuerfaBafan, ufquenbsp;f Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Machati, �C di-

^^�laad, terminum Seon regis He-L ^Of

^��ulus dni, amp; filii Ifrael percuf �iKnbsp;nbsp;nbsp;ii��h�?(^�*^�^3diditcR terrain eorum Mo-

*'��gt;e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rubenitis, 8C Gaddi-

� r�

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiio^ limites defcribitur,quod

J dimidiie tribui. Kegio fcilicet tota B4=,

fdti, comple�lens regionem Aflaroth criEadrai, ufiqu� admontem i�crmon Gf Salcha, uerfuslimiies urbiumnbsp;magnarum Gefiuri, �y ^ldchdti ab aquilone, habensnbsp;abaufiraliplagadimidium Galaadmontis,contiT'gen-tis regnum Seon r�gis Hefebon. Has omnes ultra lordanbsp;nem terras, percujfits in oregladij, diuifitt�ofies dua�nbsp;bustribubusf::^ dimidite, cuius reges duos^eon Cf Ognbsp;gigantes occiderat.

^Hi funt reges terr�, quos pereuffit lofue �C filij Ifrael trans lordanem ad occidental em plagam, � Baal gad in camponbsp;Libanijufqueadmontem, cuius pars a-feenditin Seir:tradiditlt;^ earn lofue in pofnbsp;feifionem tribubus Ifrael, fmgulis partes fuas,

Deferiptio breuifiima totius terr� decem tribuum, ut fipraad occafum fiolis refigt;cil}u �ordanis, cuius lon==nbsp;gitudo abaquilone adauftrum indicatur ,quam inha=nbsp;bitabant fieptem genres, Amorrhai, Chanan�i,Phcrc=�nbsp;fact, Keuici, lebufiei cr Hethici : Gergcfiei commumternbsp;obmittuntur.

OfBrtf� hi trigmta �x reges,nomenfiortiun= tstomim m tur � prittcipdlibus fuis urbibus,qu{efub fe habebant ci= cum lows,nbsp;uitat cs, oppida, ui�asdcarces, quarumintercideruntnbsp;memori�,edtcnus, ut non po�int ilL-irum loca perfm=:nbsp;guld defcribi, quantumhbet Diuus Uicronymus alijnbsp;circah�cfudducrint,fed fi-u�iu hadeniispermodico,

non certo iudicio. iericho quidem ubifierit certum habetur. Et Hai urbs iiunquam readificata eft.Bethelnbsp;locus ncminatiis in laudem ciT ignominiam,o�to miUid�^nbsp;ribiis 4 Hierofolyma di�ait, ad dextram euntibus a Ie=nbsp;rufalemadSichar uelNeapolim. Ob uitHlumaurcum,�nbsp;leroboam rcgelfrdelerefiuin,nomindtus efiillelocusnbsp;per contemptum � ludais Bethaucn, domus idoli,cumnbsp;reuera lacob illinomen dederit Oomus dei. Subditus annbsp;tem eratuel confoederatus iS locus r�gi H4i;ez cum il=nbsp;la direptus,occifis habitatoribus.

rcxlerufalem unus, rex Hebron unus,

Rex lerufdlem potentiorc�tcrts, ideoq; beUum in-cipiens, rcliquas folidtans, cum Ulis pcrijt.iungi^ tur illi Hebron, diftans 4 Hierofolymis ad meridiem ui=nbsp;gintiduo millibus. Ciuitas Jacerdotalis, regia,^fiigi=inbsp;tiuorum.

11 rexlerimoth unus,rex Lachis unus, IX rex Eglonunus,rex Gazer unus,

larmuth in tribu luda, quarto lapide ab Eieuthero^ poli,pergentibus VLicrofolymam.Ldchis,fimilitcr in trinbsp;bu luda^cd in planicic,ficut et Eglon, fed ab Eleutheronbsp;poUfeptcmmillibus adauflrumfita. Eglon ueroetiaminbsp;alias OdoUa dicitiir , duodecimo lapide ab Eleuthe^nbsp;ropoliad orientem. Gazer, qua: qt Gazara, 'm tribu

-ocr page 30-

Ephraim, quatuor m�Ubut difiansa Kicofio�t confrit aquilotiem.

IJ rexDabirunus,rexGadcrunus,

Rex Dabir,htecciMt,!iiet�atn Cariaifepher dici= tur, duitOflitcrarum^Qr Cariath fanna,intribu^udainbsp;Gadernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; Gadera, in tribu luda, in plants.Efi 0quot;

Godera trans Iordanan,contraScytopolim,

14 rex Herma unus,rcxHeredunus,

Rfx Hermit, ucrius Harma, interpretatur uajlat�o, deletio,ucl anathema-Hanc urbem,ut plerasq; aUas ar^nbsp;bitror aliud quoque nomen habuijj� in tribu Simeon^nbsp;Aradiuxtadefertum Cades.

ly rexLebnaunus/exAdulIamun�s, ,, i6nbsp;nbsp;nbsp;rex Maceda unus,rex Bethel unus,

l^bnoaliasLobna inregione EleutheropoU. Adul lain ad orientent re/}gt;e�lu Eleutheropobs deceinmiUianbsp;ribus diflat. ^iaceda in tribu luda, odo mi�iaribus abnbsp;^uthcropoli ad ortum faits. Bethel hic proprium restnbsp;gemhabuijfedejeribitur.

  • 17 nbsp;nbsp;rex Taphua unus, rex Opher unus,

  • 18 nbsp;nbsp;rex Aphccunus,rexSaron unus,

Tapuah�rta�is Bethdapuah, tn tribu luda,m mon tibits. ��af�reademlt;lU� cr Aphra,uelEfrem,quinquenbsp;milhbus oBetheladortum. A�e iuxto �ndorpropenbsp;Tabor moittem Galil��, uel Apheka in motants Iud�.nbsp;Rex Saro�rta�is Zara prope Eflaol,in plamde Iud�,

  • 19 nbsp;rex Madonunus,rexAfor unus,nbsp;lAadon aliud clitoe^ nomen habuiffe uerifiinile efl,

tnquarex�itlobab fecundum Hicronymum,�rta� fis Nicdeinana in tribu luda, cuius mentimt Bfaiiis,po=nbsp;fleadido^lenois, oppidumiuxta Gaz.tm:Afar ciuitasnbsp;regni labm, quam folam mcendit lefts,quia metropo^nbsp;lis erat omiuum regnorum Philifhijin.

2.0 rex Semeron Meroon unus, rex Ac^ faph unus,

Samara. Simeon pofeo diilo Samaria, in uertice mantis Ses mer,a qua tandem omnis regia qu� circa earn�it,a cinbsp;tiitate nomen aeceperat,media inter Galil�am lud�nbsp;am ,qu�ab Hceode Antipatri filio, in honor� Auguftinbsp;CafartS, Gr�cO nomine Sebafle, id efl, Augufla uocatanbsp;efl.Afchab autem, qu� hie dicitur, temporibus Hieeo=nbsp;nymi di�la efl Chafalus, in oilauo lapide Dioc�fare�,nbsp;ad radices mantis Tabor, ut flipra.

ii rexThenachun�,rexMageddounus, Thaanach in tribu Nanafl� feparata Leuitis,nbsp;quartomiUiariooppidiLegionis,hoc nomineuicus 0=nbsp;flenditur. Vlagedo in fortem cecidit tribus Manajfe,uttnbsp;de dicitur regio ^ilagcdcna.

� rex Cedes unus, rexlachanam Carme liunus.

Cades qui nbsp;nbsp;nbsp;U�c Codes uidetur ea effe,qu� in tribu 'Neptalim ci

wCidiffus. K�t^fli�la efl foccrdotalis cr �gitiuortem,inGalil�a fuper montem Neptaltm,quam cr poflea rex Affyriosnbsp;rum cepit, tandem di�la Cidiffus tn uicefimo Tyri mibnbsp;liana iuxto Paneadem. loknaam uidetur alias di�la,uelnbsp;fcripto lakmaontnon cnim roro efl in proprijs nomim^^nbsp;bus huiufmodi �Hetothcfis literorum. Ciuitas pofirO-

^4

I E H 0 S V A

prirtc�ptwnSd�omenw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..j{

15 rexDor, �Cprouinciae Dor unus, gentium Galgal unus,

Domapheth,iuxta Hieronymu Dor f innonomilliorio C�farea Pal�flin�nbsp;de tribu Manojfe. Goim in Gilgal, quod Attalanbsp;machus interpretantur gentes in Gilgal,ubi rnbsp;uilla Galgalis, ob Antipotride in fexto miUiario co

rexTherfa unus�omncs Uges irtg'

r

Thirfalegitur inlibrisRegum deA/aftS Omnium regum numerus colligitur, nontaliutfi^nbsp;nunc funt,fed urbium ac regionumduces�f''nbsp;les,prifcis reges dt�li zr paflores.

A P V T XIIL

Olue lenex prouefl�^^^ erat, 8C dixit dominusnbsp;^-Senuifti, amp; long�uusnbsp;Si racp latifl�ima dereli�bnbsp;poffidendumeam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiii, J

Ua�lcnus quomodo terrapromi�ionis�i�^^^�^^^ii uirtutediuina, nunc quomodo diuifailliusir^nbsp;Ulofe trans lordan� duabits tribubus cr diinilt;^�nbsp;� lofue fucceflbre cis lordanem, nouent tribubi^^ ��nbsp;midia.lofue tn exitu ifrael de Aegypto,eratnbsp;to trium annorum,ideoq; in tranfitulordaH^nbsp;o�logef�mum tertium annum. Cum ergo hief^'nbsp;cotur,prouc�l�q; �tatis,uixerit autem ceitdO�nbsp;ccmannis,apparet tordius iliumdiuifll�b'^^.^^inbsp;tribubus lfrael.Pr��itenim poflM.ofenpopy �ijnsnbsp;feptemannis,adquorum�refinemhacdi�lanbsp;mino uidentur,quondoquidem fenex CT prou^nbsp;tis tunc fiijfe dicitur.

H�c terra relida eft t omnis .a GaliI�a,Philifthiim, SCuniuerfa^dnbsp;b�aior quidem terra portio obtenta erat,f^nbsp;bant adhuc multa acquirenda,fecunduteiiip��^'^(fnbsp;quia nondum crant tanco numero, ut conunodo^^iinbsp;promi/fts terras ac urbes po�idere cr excolctor^^j^nbsp;rint, ut patet Exodi i?. Turn ut non Ulisnbsp;tiumarmorum,quod illos dominus haberenbsp;medio magtiorum regnorum conflitutos.TuHh^^^i-^lanbsp;reaffli�lionumabhoflibusexpe�landarUff^C ijfdnbsp;fiflerent in timor� dei, � quo folo jfes Hitsnbsp;expe�landa, ludicum j. Recenfenfwe igitutnbsp;nelocanonduacquifito,�filijslfracl,nbsp;Philiflhijm, GT Gcffuri,qu� uidetur e�e in anjnbsp;ga uerflts Aegyptu, nain efl or alia in Bafannd�nbsp;ro,de quo fuperius di�ium efl.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rpl'*

- �i�uuio turbido qui eft cotra At^^jp ufqjadterminos Accaron contranbsp;ncm terraChanaan reputabitur,��.jjijOnbsp;quinque regulos Philifthijm diu�nbsp;Gaz�os , Sc Azotios, AfcaIcnitaSrnbsp;th�os, Accaronitas, 6c Heu�ost


-ocr page 31-

I o s V E

gt; omis terra Ch�naatijCt ^ra Sidoniorum,ufq5 Apheca amp; tergt;nbsp;J '�gt;nos Amorrh�i,nbsp;ous^ confinia, Libani quoque regionbsp;ontra orient� � Baal gad fub monteHer-( �'^gt;donec ingrediaris Emath�

��'nium qui habitabant in monte � ?�'�),ufque ad aquas Maferephothjnbsp;to Si*^onii, Ego fum qui delebonbsp;P��^oefiliorumlfraeE Veniat ergo innbsp;Ubi ^�^editatis Ifrael, fient pr�cepi

fitutiui NittM dic�tur d guibufdamiUerum hie fj^quot;��^�*^^putaturqui termin�t regmi ludaicuinnbsp;mfra ucl tdtra Gi(Z�On PaU�ina tcr=nbsp;P^S,entibus Pelu�um, mari iUabem mediterra-fj^ '�^^^�O'onautemubrs e� PaLe�norum aquilona^nbsp;quipariterH.et(a:ijnbsp;, ^Kt (�d fcoc trtiipi� �ondMW anbsp;meridionali plaga re�gt;e=nbsp;��^banaan. Sidonij autemey Aphecaaquilonnbsp;Amorrhieorum,nondum dfilqelfrnbsp;l�bfi ^hniliter orfiititimaLibani,qui abortunbsp;quidemfilioranbsp;�^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erant, fed nondum acqui�ta uel po�e�a.

ut forte iUisdimdantur lofue alt;U)Uc Vt^ c'quidem tempore po�idendOj cum numeronbsp;gt; l^��^amp;fide.

fiojj^'incdiuidetcrram iftam in poffef-��iii *^ouem tribubus, SC dimidi� tri^

Ruben SC Gad poffedcrunt trans fluennbsp;^ev���s,ad orientalemplagam, ficutnbsp;9 Mofes feruus dominitnbsp;Af^ ^��Qer quae fita eft in ripa torrentisnbsp;ciuitas quae in uallis medio,nbsp;^ibo campeftria Medaba, ufquenbsp;^b^pii�as ciuitates Seoti r�gis Amor^nbsp;1| tegnauit in Hefebon ufque adnbsp;filiorum Ammom

h O�tne montem Hermon, Sc uni-'^�^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�d Salecha,

quot;�^'n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bafan, qui r�gna-

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�cEdrai, ipfe fuit de reli-

X'k ^'*tdp?P^3i*i�:percufritcReos Mofes,at-

^^ߒ^tbitur ultra Iordancm,dua^ ^^ITenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gadditii,crdiwidi� tribui

iUorum limes�itflu-�totMjjj fcilicet regnum Seonr�gismEfe^ P���-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;montem Hermon in^

j!�' bik ^ethba urbs in ArabiaiuxtaEfe= Amonem�uuiit, �lioruinnbsp;'^�einde Seon regis AmorrhieiiUenitc^ in

I E H O S V A H. 10

ir'�WM Kuben. Galaad autem mons e� � tergo Phoem^ cis Arabite, collibus Eihani copulatus, cuius ini�nbsp;tiuml^chati urbs e�, iuxta lordananpropcHermott

montem.

,gt; Non difperdiderunt filfi Ifrael GelTuri � amp;Machati:�ehabitaucrunt in medio If-racl ufqj in pr�fentem diem�

SUa culpa ac negligentia gentes qua:da per�iterMtt in terra prom^l�aeli, quibus contra deiipneceptuinnbsp;pcpercerUHt,�. quibus cr infi�atifuntpo�ea,doneenbsp;fub regibus delettefunt uel fubaiUte.

Tribuiautem Leui non dedith�redita tern, facrificia domini dei Ifrael,ipfa eiusnbsp;haereditaSjficutlocutus eftilli�

Lcuitarum officium lege iniunilUm HHs, aliud non p-atquam fcruandi plebem incultuuniusdciueri,crnbsp;docendi prtecepta defuiarnq^ uirtutum Griu�ititc.ldeonbsp;inpopulunidijfer�funt, ut ubiqffidesnbsp;nbsp;nbsp;moresfan=

�i doccrentur aLeuitis,amp;populus difceret,qui cr los ueluti dodores ac magi�ros reuereri, et de neceffi^nbsp;rijs prouidere debebant naturaliiure. Idautoncom^nbsp;modius de decimis et oblationibus reliquis fiebat,quainnbsp;obrem erhicreditas illisterrena nulla cc�it,mandatonbsp;dei,quonbsp;nbsp;nbsp;uidima Ulis decernuntur Oquot; decimte.

I y D�dit ergo Mofes pofleftionenl tribui filiorum Ruben iuxta cognaticnes fuas�nbsp;16 Fnit^ terminus eorum ab Aroer,quaenbsp;fita eft in ripa torrentis Ar non, �C ciuita-tem qu� eft in ualle eiufdem torrentis menbsp;diatuniuerfam planiciem, qu� ducit Me-

ii

Lcutticuirt officium.

dabat

17 amp; Hefebon, cundos^ uiculos earum qui funt in campeftribus � Dibon quoqjjnbsp;ScBamoth baal,�i Beth Baal meon,

,g amp; Iaffa,amp;Cedimoth, ScMephath,

19 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cariathaim,amp; Sabama,Sc Sarathfa-

har in monteconuallis�

^0 Beth phogor Si Afedoth, Phafga SC Beth iefimoth�

Kefumitur hareditas defcribenda iuxta r�gna duo Seon cr Og,qua:damclarius os' explicatiusnominan^nbsp;do. Iuxta AroeruideturfidffiqutedaingensplanicieSinbsp;in qua ffierant Medaba cf Efebon, cum utllis cr oppi-dis. Cui iunda�terant etiam montana,nimiru Arabilt;e^nbsp;in quibus muitte quoq; eranturbes,Gibonfcilicete3^nbsp;Bamoth baal,cum fcquctibus,ufque ad Zereth hafaar.nbsp;Deinde iuxta maritima maris mortui, GT iordani pro^nbsp;pinqua,crantmontanacum decliuis quibufdtim regionnbsp;nibus, er in eis urbes, Betb bear, cr Beth iefimoth:adnbsp;radicesPifga. iaefa mregno SeonAmorrhiei,dequctnbsp;inEfaia, contra Moab locus o�enditur inter Medanbsp;bamcrDeblatai. Cademoth regio e�,umdemifit lega^nbsp;tos Mofes ad Seon,in qua cr eiufd� nominis ciuitas hienbsp;nonunatur. Mephaath alia e� in tribuBemamin,heecnbsp;uero trans lordanemuicina e�folitudini. Cariathaim,nbsp;po�tauocata c�Coraiatha indecimo milliarioabursnbsp;beMedeba contrd occidentalein plagam, uicinus eius


(c 4

-ocr page 32-

IOS VE

loci qui ctppell�tttr Bare.

omnes urbcs campeftrcs,uniuerfa^rc gnaSeon r�gis Amorrh�i, qui rcgnauitnbsp;in Hefebon quem perculfit Mofes cumnbsp;principibus Madian�Heu�um,amp; Recem,nbsp;amp; Sur,Sc Hur, ScRebeducesSeon habitanbsp;|inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tores terr�t

�C Balaam filium Beor ariolum occidcgt; runt filii Ifracl gladio cum c�teris intersnbsp;fe�is�

Explicatio e� priedi�lortan: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicat, la}nguin

e�et omnes ntvmerare urbes nbsp;nbsp;terras, ultra tordanem

diuidendas.�n �imina, totum i�is regnum ce�it Seon re gis Agt;norrh�i cum fuis ducibus, quos uicit Mofes,nbsp;deleuit pariter.tdq; tanta flrage,ut inter mortuorum canbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daueraetiamillorurnprophetaBalaam ceciderit,fiue

bonus is flterit flue malus. Certe ueritatem dixerat, amp; earnflgt;iritu diuino edoilus, quo ueri�milintum efl exnbsp;inter gentesfiti�c preditos quant plurimos, licet impifnbsp;illis no credidermtjicutnbsp;nbsp;nbsp;ifrael prophetis fuis parumi

obfequutusefl.

Fadus^ eft terminus filiorum Ruben lordanis SC terminusth�c eft h�reditasnbsp;Rubenitarum per cognationes fuas ur-bium Sc uiculorumgt;

lames Rubenitarum erat lordanis aliquo fui tra�lu, ufq; ad maremortuum,eo loci quo illudinfluitfluuiusnbsp;Arnon,utfle uideatur terminus occidentalis auflranbsp;tis illius tribus. Ad aquilonem uero tribus Gad HU iungenbsp;batur: de qua confequenter fenbitur.

4.4 ^Dedit itaque Mofes tribui Gad filiis Gad percognationes fuas�

IJ Sc fuiteis terminus lazer, SComnesciui fates Galaad, SC dimidium terr� filiorumnbsp;Ammon : ufq; ad Aroer qu� eft contranbsp;Rabbat

Tribut Gad ceflit urbs laezer, qute diflat ab Efebon quindecim milUbus,decimo lapide � Philadelphia,ad ocnbsp;safum fobs, in montibusq; Galaad multec urbes erantnbsp;adnumeratiC tribui Gad. Dimidia uero terra filiorumnbsp;Ammon ea intelligitur ,quam abflulerat dudum Seonnbsp;rex Efebon Ammonitarum regi, qute nunc cedit Gad=nbsp;ditis,protenditurqi ea regio ufq^ ad urbem Aroer, qu�nbsp;pertinet Rubenitis ad orientale plagam.E regione Rabnbsp;bath,qu�in terra Ammon fita,dicitur Philadelphia.

16 Sc ab Hefebon ufq; Ramo th,Mafphe SC Betonim : Sc � Manaim ufq; ad terminosnbsp;Dabir

Mitspa no nbsp;nbsp;nbsp;Ramath Mitzpa hie dicitur ad diffirentiam alterius

Mitzpa,qu� efl in tribu luda, infinibus Eleuteropolis. Botniinautemfirta�isBatatuei funt. Mahanaimautentnbsp;caflra di�lus efl locus � lacobo,non longe � laboc fluuionbsp;qui inter Philadelphiamfiuit z^Gerafam.Gabir autemnbsp;in hoc tribu uel proxima ei,ciuitas dicitur hic,cuius no=nbsp;menconuenit etiamalteri,m tribu iudUj^yquot; cdteri in trinbsp;buDan,deniqi aliaqueedam hoc nomine dicitur ejfe 'tnnbsp;fonfinijs Tabor.

I B H 0 S V A

17 nbsp;In ualkquoq; Betharam, Si

ra, Sc Socoth, Sc Saphon reliqu� regni Seon r�gis Hefebon: huius quoqnbsp;finis, lordanis eft ufq; ad extremanbsp;maris Cenereth trans lordanem ad onnbsp;talem plagamtnbsp;h�c eft h�reditas filiorum Gad pernbsp;milias fuas,ciuitates,SCuill� earum� �nbsp;In ualle quoq; iuxta lordanem, quinbsp;times huic tribui, funt duitates Betharam,^^^^^nbsp;nes filerant de regno Seon regis. Confinia qiugt;^nbsp;iuxta mare Cenereth pertinebant ad tribumnbsp;nbsp;nbsp;* . a

ricntali parte reflgt;edu lordanis, in occid�tali us regione tribus ifichar commoratur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

19 ^Dedit Sc Mofesdimidi� naffe, filfis^ eius iuxta cognation^�nbsp;(poffe�ionem)

3 o nbsp;nbsp;cuius hie terminus cfttAManai�' jj

uerfam Bafan, 8C cunda r�gna Bafan, omnes^uicoslairquifm�*^*��nbsp;fantfexaginta oppida:

3^ �C dimidiam partem Galaad, ^/�;i� roth,ScEdrai urbes regni Oging-^znbsp;Ifis Machir, filij Manafle dimidixP^nbsp;liorum Machir iuxta cognationes Vfinbsp;'DimidUtribuiManaffe,filijsfcilicet �.�jnbsp;cundum fuas cognationes Mofes a�ignauitnbsp;efl iuxta Manaim urbem Gadditarum, cumnbsp;05 quot;Bafan, omnem regionem Argob,�'�'^nbsp;las lair,fexagmta urbes, fimiliter dimidiuannbsp;rum Galaad,i}t quo crant urbes Aflaroth etnbsp;alias dicitur Adara,infignis urbs Arabia uigf'^nbsp;to lapide ab Ofdra.

Ji Hancpofieirion�diuifitMofesi�^ (fj peftribus Moab, trans lordanem �nbsp;lericho ad orientalem plagam� rnbsp;Harum prouinciaru diuifiones tribubiis�l�^nbsp;dimidia: Mofes ipfe decrcuit, quum e�et innbsp;bus Moab iuxta lordanem, ad ortum refle^gt;* c,ftenbsp;AUegoriceficut lofue cxtinilts delctisq;gei^�^�'^^^(nnbsp;diuifit terram repromi�ionis:fic Chriflus dont^'�nbsp;tilium errorum malignosfpiritus eiccit,nbsp;terram diuifit fuis cultoribus.Et multo pluresp^^^nbsp;lefli Chrifli promi�a coeleflia confcquunttw fnbsp;legem Mofis.

Tribui aut�Leui non deditMoi^^^ji# reditatem,dominus deus Ifrael ipf^^nbsp;rediras corum,utlocutus eftilHs#

CreberrimeMofcsmculcat, cr Eeuitas nuUas habere debere po�e�onesnbsp;tates terreflres : fed nihil altud cotare dcbeiitnbsp;rarequam cultumdeiplantandumuerbonbsp;in populo dei. Deq^ altario Cf decimis ui^d^''nbsp;Us, libera fidelium oblatione primitijs ac deci^^�nbsp;pliciautem honore digiu funt presbyteriq^^^nbsp;funtccclefljs.

18

-ocr page 33-

I osv E - -fcAPVT xnn. Oc eft quod poflederunt filii If-J '^aeIintcrraChanaan,quamdenbsp;il �icrunt eis Eleazar facerdos,amp;Cnbsp;���niiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principes

tribus Ifrael�

� ficutpr�ccpes nouem tribu

�h U emtribubus, 8i. dimidi� dedenbsp;lordanem pofleirionem:nbsp;f , qui nihil terr� acceperunt

^�^�'^^^lt;^diturmercesfidcietf�rtitudmK, domino confidcns,nbsp;lio/inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��^^di,qu� dominiu mandaffet,

ttifijJ^'^l^l��flcrehoJies quofcuncj; contra, omntbo^^ �*'0 ^tueritatem 'm pronu�is.gta foliK cumlo^nbsp;eftpromi�ionii. Et 'mternbsp;�^^ firoumciantnbsp;^0)(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxpugnationem fcilicctgigantn in He=

*hijj^��^'^^^dij�dciis de�-iUia. dc�a�iflentis �bi con �����i ^^^��^^iyrannorum, er Molentorumpri�do=:nbsp;'quot;'M!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tUifiii�ein�iiuantur.'^Jihilenini

*Ur?' �^^'Ttdentideo er obedienti. De�riptaigi^ lordancnipcrtJiofen,nuncnbsp;�***'quot; 'Eleazar ditti�onem Chananai^

��^^tptione quactin(];,fedele�iionedei,fortem ^of ��^'^y^ttemadmodum mandaueratdominutpernbsp;Lcuitic� portioiiii fit mentio^utfe^

pk!���Iuasdiuifi tribus, Manaffc �C E-�^���'tnec acccpcrunt Lcuit� aliamin

??��*���rbana'earum ad alenda iumenta et r ^afua.

Vk t�rH'�*^VPt�c^pctat dominus Mof�,itafe-V�i, PIfracI,8Cdiuiferuntterram� ilt;it^'��^^�ribiturduodecimo: portionisfinlocuLe^nbsp;ip� l^acob pr�ter Leuifol� un=nbsp;fiiipjj^�^ofiph eiiim fortitm e� te�:amentopatriinbsp;fffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribubuf,Mana/Jefcili^

exclufis � forte hared'tatis ��ft pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes tribut urbes nobilio^

Hia eorum HHt a�igtiancbe erant, non ad 6 ^'^�ified ad habitandum.

ludaad lofuein Uslfp/�locutusq^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caleb fili-

ad Mofen hominem det �. ^teinCadesbarnc.

^h-it diuidenda fiiretterranouejnreli-(ialeb ad primorcs tribuumer domifto promittentcnbsp;quot;riWuSfUtfibiacfamiliiiefiMeiufmodipor

�1,, nbsp;nbsp;nbsp;tf^�'''��:nec acccpcrunt L-cuit� aliamin

' nbsp;nbsp;S(fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitandum,

�^rinn ad alpnda himpni-a/gt;*-

I E H O S V A H, J7

th extra for tem decerneretur, quam ipfe fuis �iribtis er domini poteittia, er a�iflcntia obtinerct: erne quanbsp;parte reliqitis occafio murmUris rebnqueretur, ipfenbsp;fibipericulofi�im.on poffe�ioneni digit, non iambel^nbsp;lis pnecedencibus acquifita, fed nouo pralio affequen^nbsp;dam.Id autem m Galgalis fadu fcribitur,inccrtuAn quonbsp;tempore. Locus autem eft 'm quo orca domim erat,ernbsp;prtmores tribuum cum toto er ant exercitu,maxime aunbsp;Mn qui de tribu luda erant folicitab�tdiuifionemcomnbsp;plcndam,qui prim� authoritatis erant poft Kuben,quinbsp;iamhareditatcpotitierant. Interquosut fcniora:tatc Animimx;nbsp;Caleb, fic er authoritate er rcrumgeftarugloria no^_ cquot;�kb?nbsp;bilior ,lofue aUoquitur iure fuo,id eft de mondato do=nbsp;mini,quod er aUegatno ignoranti duci,fed ut reliquisnbsp;tribuum populis ignotu renou�t, er rcfricare mtitur,nbsp;er nouo populo non ignotum uultelfe,qHodlofue fo=inbsp;lus cert� nouerai, er fadum feiebat.

Nih� uane iadat,fedueritatem loquitur, beneficia dei�-atusglorificat, er ^atiam circa fedeiconfitc=:nbsp;tur ucraciter. Dixit fc redeunt� ab opere explorationnbsp;nis,antequadragmtaannos,gt;uhil dixtftc contracon^nbsp;fcientiam,ncc egiffe, nihil addubitaffe de fauore er ponbsp;tentiadei, idipfumpreedixiffcfiituru,quodi. moinnesnbsp;conjficerentcoinpletum,obtentam fcilicetmaximamnbsp;portionem promiffie illis terra: �r licet reftarent pluranbsp;er ardua loca corripienda illis, nemini tarnen licerenbsp;dubitare de fitturis uidorijs, qui tot iam domini pro ponbsp;pulo h-iumphos uidifftnt.

Eideinfuam erfociorum perfidiam narrat 'm glo^ riamdei, er aducritat� diuinoru promiftoru credent-datn:oftendit fuam in hac tanta atat'e animi corporise�,nbsp;�rtitudinc. Ea tanturatione quia impleucrit poft do^nbsp;tninum: hoe eft, fine omnieufidatione acquicuerit dcinbsp;mandatis,promi�is crediderit, er 'm legatione fua fefenbsp;dextrum er fidum exhibuerit deo er populo.

lurauit^ Mofes in dieillo, dicenstTer ra quam calcauit pes tuus, erit pofleflionbsp;tua,amp;: filiorum tuorum in �ternunnquianbsp;fecutus es dominum deummeum�

Scnfiis uidetur hic eftt-,Pro hac tanta probitate tua^ o Calcb,pr�cipit dominus, ut cum ommbus alijs fortenbsp;declarabitur fua hareditas, tibi libcrum erit illam am^nbsp;pledi quam �legcris ex omnibus,ad quam migrare c�=-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

peris,quampcdibitscalcare prafumpferis ,ea erittibi er poftcrishareditasm perpetuum.

10

Conccftitergo dominus uitam mihitfi cutpollicituseftt Quadraginta Siquinqjnbsp;annifunt,exquo loquutus eftdominus,nbsp;uerbum iftud ad Mofen, quando ambu-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V �

-ocr page 34-

I o s V �

labatifrael per folitudinem ; hodic aiiteni odogintaquiiiqj annorum fum,nbsp;tudoin^a^

leb. anni'Snorent(feritJpemfiM}nindeum,fedfirgt;mtercr�. diderit�bi quoq; donandii quod dominum promifijjet^nbsp;fient O' alijs�de �mfirmioribui iam fuM portiones nonnbsp;gt;^g^/J�t.Similii nimiru p^tridrchis reliquii,(^ui contrnnbsp;fpein in�^e tanto tempore credeb�nt diuints promi�ii,nbsp;O' non funtfidudati defiderio.ld�bi (juoq; partim fd~nbsp;�um, partim de proximo complendum,fan�ldfiduci(tnbsp;a�js in exemplum ia�abdt.'^udtn�ilicetfidelis dem fitnbsp;in oibui uerbis fuis, et fanilm in operibm, et mirabilis.

II nbsp;nbsp;adhuc hodie fic ualens, ut eo ualebatn

tempore, quando ad explorand� miffus fum � Mofe�illius in me temporis fortifii-do ufq; hodie perfeuerat,ad bellandumnbsp;tarn ad exeundum quam ad ingrediendu�

No� naturdli uirtute quam dei Jfeciali dono Cd leb tam�rtis animo er robu�o corpore erat, dd uiri'^^nbsp;les�niliones egregie perficiend.as, Oquot; ad obeunda beinbsp;la,resq; �rti�imas, qu^n erat quti quadragjmtaqumq;nbsp;annosdgeret.

IX Da ergo mihi montem ift� quem pol.-licitus efteo teporc dominus, tequoque audiente,in quo Enacimfunt,amp; urbesnbsp;magn�atqjmunit��fi forte fit dominusnbsp;tnecum, 8C potuero delerc cos, ficutpro^nbsp;tnifitmihi�

Po�exordiumcaiif�fu�,fubdit po�uidtionemiu=: �am, oquot; �rti�imo uiro dignam. TSlon uideo, inquit,innbsp;bac terra,extare urbem �rtioran, O' mwis altioribmnbsp;O' robu�oribus, mumtiorem, ccelo proximiorem,0'nbsp;cdptu dif�ciliorem, de qua uideri potuer 'mt iuflim metnbsp;focij �rmidaffe, tanquam muincibiliorem, quam hancnbsp;iUam ilebron,in monte�tam,cum reliquis tnmonteibnbsp;lo,uel in montanis �tis oppidis.ln i�o �quidem Enacimnbsp;illi�roces, bellico�, o omnibus�rmidabiles tyranntnbsp;habitant,onus o in�licitas totius prouinci� : hos egonbsp;diuina a�i�entid�etus ingloriam dei aggrediar, omnibus reliquis �atribus exemplu exhibiturus, quoui^nbsp;deant �bi quoq^ nihil ob�turum ,� fide fieti m domi^nbsp;nu/m,alacriter illiusopus in exterminandis impq�iminbsp;pacis hoflibus apprehenderint. O' to ta fiducia incu=nbsp;buerint uoluntati diuinteadimplenda:. ^onautemdu=:nbsp;Sifort�me* bitandi caufadicit:Si�rte �tdominusmecumtfiednenbsp;minusuidereturexpra^fumptione quiequam loqui. O'niresnbsp;iailare.Scmper enim timatdus eft dominus.Et facile ofnbsp;�ndunt in deu, homines etiam fanili. tudicia dei abyf-fusmulta.San�lietiam inbonis operibus�bi timent,nbsp;O' iudicium domim fubter�giunt, �bi nihil tribuunt,nbsp;� dei nutu omnta pendere certo fciunt,humiliate �gt;iri^nbsp;ins domino probantur in primis.

Benedixit^ ei lofuetSC tradidit Hebron � ipfi Caleb filiolephone in pofleflionem,nbsp;loftie benedixiffe ipfum Caleb, e� i�i dei potentiant,nbsp;er fauorem imprecatu�iffe, utqu�m �rtiter agat,O'nbsp;P^ciat in�itutMn : iusq^ iUi a�ignauit fine forte uin^

I E 0 S V A H.

dicandi �bi urbem Hebron, antiqui�imam,re^�����blt;y in monte alto �tam ac�rtem,pro fe �tis po�erfSanbsp;iure htereditatis perp�tua'.

14 nbsp;nbsp;atque ex eo fuit Hebron Caleb filio Ic'

phone Cenez�o in h�reditatem ufqj ii* pr�fentemdiemtquia fecutus eftdomi'nbsp;numdeumlfrael,

Po�e�io hareditaria urbis pertinebat ad cM fititfilius lephunne, commenta Kenefaus.Erat tai^nbsp;etiam facerdotalis o� Ceuitica, quo ad habitatioigt;^�\nbsp;lorum,noadius hareditariupo�idendi terr�,ttrbcsunbsp;�d}urbia:urbs quoq^ re�gij o'afylu erat in tribu^da-Nomen Hebron, ante uocabatur ei'quot;nbsp;riath arbet homo magnus internbsp;eft��Cterraceflauit�pr�liis�

Hebron proprium nomen urbis erat,quaoli''�, batur ciuitas Arbe, hoc e�fecundumHebritob^^�nbsp;cuiufdagigantis, magni nominis, qui Arbeenbsp;Et erat homo magnus �atura,robore o'nbsp;fcilicetgigantu in regioneilla Chananaica,pat^^�nbsp;illu�rium filioru, Ahiman, Safai, o''Pabn(d-^^^nbsp;beedicitur,�quatuor,tribusfc�icetfilijsG'P^^^'^g�nbsp;ra dicitur quieuiffe � pra;lijs,quia nemo regwni'^'�^^nbsp;gredi audebat, contenti pacem�bi reddi, amp;nbsp;cMi in totum, ac fub tributo redaili pacifiti^^^^nbsp;tabantlfraelitis, qui iam fatis amplam tern^'nbsp;erant,licctmaiorilliscapienda re�aretjCUt�^^^nbsp;numero er uiribus amplificandis.

lt;fC A P V T

JGitur fors tribus filiori����.fj(J I d� per cognationesfuasnbsp;1 termin�Edom defertinbsp;tra meridiem, ufqjnbsp;mam partem Theman� . rlfi^ inbsp;a Initiu eius ab extremitate maris amp; �nbsp;lingua eius qu� refpidtmeridiem� , ^^1^nbsp;Diui�o promiffa: O' adeptee hareditatisd^'^^nbsp;tur,o' primo quo ad tribum�uda, qua:prifgt;�lt;^'^^iiiitnbsp;tesf�erat confequuta. O' quo adnumeriacUtt� rjinbsp;plitudinem, o� quo ad regiam dignitatc,innbsp;uid qu�m i�ius f�licitas Silo, oquot; NLe�ias,p��gt;'nbsp;culadccantatus,nafcituri erant. Ce�itautemfnbsp;f�r� dmidia pars totius terne Chanaannbsp;O' tribubus lofiph, Ephraim o�nbsp;lonariorportiofir�cedebat, quibusadmixtlt;tetnbsp;liqu�tribus,S'imeonfcilicet, Beniamin amp;nbsp;ludte.Portiomtofeph,lfachar,quot;Zabulon,Afer^^nbsp;talim,pro aliqua illaru/m quantitate.Prim�^^^jjj^dnbsp;bitur limes au�ralior, uerfus Aegyptum, anbsp;au�rali maris mortui : in quo promontoriumnbsp;dici dicunt, quodlingu�maris illius dicun^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjfiit

lius uero uidetur,effiuxus quidam did iUitfi O� 'mfluxus lordai�s lingua dicitur eiufd� a 1nbsp;re p�ag.t maris Affhaltici. Ab ea ergonbsp;ris, ufiji ad meridionale riu� Rinocoruranbsp;urbem pr(eterlabitur,fub Gaza uerfusnbsp;limes tant totius Chananaicie terrfO qu�m

-ocr page 35-

I o s V E

bt�ens r�gna Moab,Amalec,Idum�orum�de ^^amp;ptum, ubi maremediteirane�,flitnbsp;^'^iMm,Rinocorurd �Uicronymo ntt'Kcupativmynbsp;W terrain Chattaan ab eadem Arabia Petrea deter=nbsp;- ^^defertaipfaadauflrum.'Diciturautcmmarenbsp;ipfiwi mortutm mare, quia tnf�cMjditmfit pi^nbsp;tiieptum uiilui humano, obmalediamp;ionemnbsp;er Gomorrhoin.

ein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab auftre ad afc�funi fcor^

ibi ^P^rtranfibitinSinatafcedit^ Efro � barne, Sc pcruenitinnbsp;r,. �'��beendens ad Addar,et circumiensnbsp;4

AfeniOna,ct torrentem Aegypti eriitcpnbsp;Sik- tit hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mareO�4^fMlt;m.-)hic

^s. ' finis meridians plag�

^^�^pionii,proximui mari locus efi,� cu^ Ir^ inclnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxorbitatfinnculus Geome^

n - � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaia' eundan locu, montcmfci^

tfiii p � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur,ab aufiro afeen/�m haben

finiculus ucrfis Zin,z^ afcendit eum lo ^4 b � ��flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�tdc^ barne, et alia quidam

quot;^o ioquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�int Hetzyon er Adara,includen

di�lunt Qarcaa, promouendo ulteriui ad A:5;=: giu^^,^**�^iciidoq; ad flumen Aegypti, ad mare masnbsp;ptii^lj^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiilicct,ucl Acgyptiacum.Sicqi defcris

3d �V �*^^fnteuero eritmare falfum ufquc 34nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lordanis� 8C ca qus refpiciunt

adeun ^�tdanis terminumtnbsp;luda� facitlongitudomarisnbsp;�oiie^^���gw ad linguailliui, ab Aufiro ufqi ad Aquinbsp;Ar^nido.

tfa^ndit^ terminus in Beth agla,Sc dt,j^�^ 3b a^ilone in Beth arabatafeen-^'^terminii lapid� Boenfilii Ruben,nbsp;'iail�^��dens ufq; ad terminos Debera denbsp;j�^bor, c�traaquilon�refpiciens adnbsp;aduerfo afcenfionisnbsp;, ab auftrali parte torrentistnbsp;aquas Fontis folis: 8C eruntnbsp;3fce^fontem Rogel�

^^lekuallem hifi Ennom Ia ��'d�f� �meridie, h�c cftIerufal��SCnbsp;ad uerti�em mentis,qui eftnbsp;9 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extre^

Ryta �Raphaim c�tra aquiloncm: uertice mentis ufqjad fontenbsp;peruenitufq; ad uicosnbsp;i�^'�^ef�Pbron t inclinatur^ in Baala,

^^'1534 '�^�3iit deBaala contra occident�, rinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxta latus

aquilone, in ChesIontSC *�3 Beth fames, tr�fit^ in Th�na:

t E H O S V A H. 18

Il nbsp;nbsp;S^egrediturc�traaquilonem Accaron

ex latere,incIinaturqueSechrona, SCtran fitmont�Baalatperuentitquein lebneel,nbsp;amp; erunt exitus termini ad mare,

Latui Aqui�onarelordanii mfluxu uflque ad mare magnum,complei�iturfuburbium lerufal� ab Auftro ilnbsp;Um. lyicitur out fimper afienfits fieri � �ordane fiilicet ^^feentu^nbsp;ad nierafilyma per loca di�la 3eth agLa, alias di�ia A= in tMta lamp;anbsp;reaatadpropeIordan�,peruenitq;adlocudi�luBcths *nbsp;arba,qucmincludit,ufq} ad lapidem Bohan.Dcindepernbsp;uallem Achor, contingit limes iftt urb� Debir, eo loci, �nbsp;quo refiiicit ad aquilonem contra Gilgal, ubi ab aufiro *nbsp;oppon�ur afienfiti Adummim,ad aquilonar� ripamflunbsp;minis,qu�d excludit fitniculus.-protenditur atit ad fimt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

folis, er ufqi ad finte B.ogcl, qui er fins diciturj��os num, erafeendit ad uallem Geben hinnoin,ad latus au=nbsp;firale urbis lerufalem,deinde afeendit ad caput montts,nbsp;qui imminet uaUi Geben hinnom, uerfus occafum folis,nbsp;inpart�uaUis Raphaim aquilonar�, uergitq; deindeinbsp;tnontis uertice adfint� aquaru iJephtoa, er pertingitnbsp;ad urbem montis Bphron, erfiefe uertit ad urb� Baal,nbsp;que dicitur alio nomine Cariath iearim.Bt ufq^ ad himc d� amp; b wquot;nbsp;locu femper habet ab aquilone fibi iumila tribu Bcnia=nbsp;mm.Suntenimj�r� omntapredi�ia loca terminus au=nbsp;firalistribMBeniatmn, utpatebitcapite iS-Bfiautfininbsp;tima hec urbs Cariath iearm tribubM�ucLa, Dan,er -'Beniamin. Aqua dcinceps terminus �uda uertitfeadnbsp;mare,�crfus montem Seir uel HifiicUi, ad latus montisnbsp;fyluarum,aquilonarc, ubi oppidu efi Ccfalon,ficq; desnbsp;feendit iterum contra Bethfames,uerfus Thimna,demsnbsp;de ad latus Accaron aquilonare, wtdegyrat cotra Sichnbsp;ron,er pertranfit montem uerfus Baal,ad labneel,t!msnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

de ad mare magnum finitur,latus illud aquilonarc,� lor danisfcilicetillapfuinmarenwrtuum, ufq^ admaremcnbsp;�diterraneum prope labnccl.

11. ^SCmagni maris contra occidentemfinc cocluditur, hi funttermini filiorumludanbsp;per circumitum in cognationibus fuis*

Latus autemoccid�talc tribus luda efi ab eod�loco ufo; ad cofinia Aegypti ultra Gafam fcilicet, uetfM Penbsp;Ittji�!�, KbtR�ttocoWit influtt'mmare.-ideo^Hebreisnbsp;plagaoccidcntalis dicitur mare uel}narina.Tcrminatnbsp;enim totam promifiionis terrain ab occafu folis,ab Aesnbsp;gypti fcilicet termina ufq; ad Sidoncm.

15 Caleb uero filio lephonededitpartem in medio filiorum luda, ficut prsceperatnbsp;ei dominus* Cariath arbe paths Enac,i.*nbsp;pfa eft Hebron*

Poft diuifionein terre pro tribu luda, forte pera�l�l er defcriptam quo ad locafinitima, hie portio illius trinbsp;bus defcribitur, quam non forte,fed hellofibi uendicasnbsp;uit Caleb,uoluntate domim, er confenfu lofue totiusqfnbsp;populi,Hebron fcilicet er pertincntiaadillam,locanbsp;motana cum uallibM,ubi habitabantnobiles predones,nbsp;firoces oppre/fores terraru, quos eiccit er deleuit forsnbsp;titudineanimiiamfcnex,cum auxilio Othoiuclisfrasnbsp;triifM,eiu[demfcilicetfdntilie.erdoiniB.Moetiaitt

14

-ocr page 36-

I o s V E

!Zenefaid{cebantur,cuiAchfam filiam elocau�t,ob for tMgeJlaineoprtelio,

14 D eleuit^ ex ca Caleb tres filios Enac, Sefai 8c Ahiman �C Tholmai de ftirpenbsp;Enac�

fitij'Endc tres hic dicuntur fdmilΣm4gn�,Grper infinitos populos du� � tribustllisfilifs,dudumdntenbsp;tempora tacob mortuis, qui in improba}nfobolemde=�nbsp;generauerant, or iam regions totam impleuerant pr�=^nbsp;donibus tyrannis.

ly Atqj indeconfeendens ucnit adhabi^ tatorcs Dabir, qu� prius uocabatur Ca^nbsp;riath fepher�

* i6 Dixit^Caleb�QuipcrcufleritCariath fepher,amp;ceperit e�, dabo ei Axam filiamnbsp;meam uxorem�

  • 17 nbsp;nbsp;Cepit^ cam Othoniel filius Cenez franbsp;ter Caleb : dedit^ ei Axam filiam fuamnbsp;Mxorem�

Nec contentus liebron,etiam Debir obtinuit ciuita temliteraru,quamobtinuit Othoniel,generipfius Ca=nbsp;lebtNec hic dicere oportet, nec probari potefi, ipfumnbsp;f�iff� alt�ra parente natu/mfratrein, uelutroq^/eddenbsp;eodem fanguine,familia,acnotnine, more ��ebraicofranbsp;ter di�lus,�cut �braatn toth.

  • 18 nbsp;nbsp;Quiquumpergerent fimuljfuafaeft�nbsp;uirofuoutpeteret � p�tre fuoagrnm, fu-fpirauit� ut fedebat in afino� Gui Cakb�nbsp;Quid banes,inquitj*

  • 19 nbsp;nbsp;Atilla refpondit � Da mihi benedi�io-nemt terram enim auftialem (crarentem)

- dediftimihi, iungeamp;irrigu�Dedititaqj ei irriguum fuperius �C inferius�nbsp;IpfaAchfafiliafohcitauit maritum Othonielem,utnbsp;peteret irriguumlocum: quorenuente exammilibe=nbsp;ralitate, ipfa lapfa camelo fitpplex precabatur patremnbsp;pro agro uelregioneirrigua,nbsp;nbsp;nbsp;obtinuit. Uiecautcnt

omma hicjeripta de Hebron obtenta er Debir,fatta di cuntur poft mortem tofue � ludaoru interpretibus : hicnbsp;autem feribtentur, ubi terra: diuifio trailatur, qua cuinbsp;ceftfterit in htereditatan. Benedi�ionem exponuttt pa=nbsp;fcua pro atwnalibus nutriendis, tarn in montibus quamnbsp;ua�ibus uel plants locis,ne ob ftccitatem hareditas eftetnbsp;inutilis,ftd commodaadanimalia paftendaftneuici=tnbsp;Fides ftiw norit iniuria. �oeet hic locus quaitti meriti apud deumnbsp;�otum, �tftdes fan{lorwm,qui credentem ftbi Caleb cy pofte=nbsp;ros fuos donauit eximia pofte�ione praalijs, ut difee^nbsp;rent domino credere cradharere. Similiter ftrtitudonbsp;animi er laborum perpe�io,pro �alute nudtorum pr�=nbsp;rogatiuam quoq; infignein meretur, ernobilitatem exinbsp;miam pr� reliquts, ut uirtus alatur honoribus,ergra^nbsp;tia refiratur ben��ailoribus,quo exemplum prabeaturnbsp;firtitudinis er fidei. Deniq} expedit paci reipublicie utnbsp;ubimeritaparia�unt,ibiftne per�onarum acceptionenbsp;forte diuidiitur beneficium, ut^ �ciat unu�quifq; quodnbsp;fuum fit, ne fimitc auaritia;gxajfante,etiam adfratresnbsp;inimicitia: fiueantur, �nnquam enim dominus pr�ce=f

! E H O S V A H.

pifnec confutuit omnia ab omnibus incomnttinipor deri,ftdut unus proximo faciat, quod�biuelitfiert-

H�c eft polfefl�o tribus filiorum W percognationesfuas�

Tanta fi�t,et his limitibus defintta nobilis ilia d luda, inter duo maria Ajphalticum ernbsp;cuius medio Hebron fita totius tribus illiusoutrof^nbsp;eft� uidebatur: unde er Dauid iUic feptennio re^nbsp;fupertribu/tn�uda tantum.

Erant� ciuitatcs ab extremis filiorimuidaiuxtaterminos Edoina*�

11 amp;:Cina,8cDimona,�C�dada,

14 Ziphamp;Tclem,8cBaloth

'^7

5'

3^

11


ridict Cabfeel Se Edcr, amp; lagur, amp;:Cina,8cDimona,�CAdada,nbsp;: amp;Cede^�CAfor,amp;Iethnan,nbsp;Ziph�Tciem,�Baioth, *nbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;Afor noua amp; Carioth, Hefron,h3f

Afor�

. Amam,Sama,8iMolada, �(. Afer gadda, 8C Haffemonnbsp;pheler,

amp; Hafer fual, amp; Berfabce, amp;

amp; Baala, amp; lim, amp; Efem, SfEltholad,amp;Ccfil,8iHarmJ,nbsp;amp;Siceleg, amp;Medcmena,nbsp;Lebaoth Sf Selim amp; Aen, 8Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

omnes ciuitatcs uigintinouem,

Kecenfentur confiequenter nomina bus tribus luda adauftrum confiftentiumjUtlfd^in^nbsp;n�s illos. Traditio autem ludaorum eft,nbsp;co nomina trigintaoilo urbium,quum tarnennbsp;gintinouemnumeratadicantur. Cuiusratilt;�gt;lt;^nbsp;ex mis nominatis neuem ejfi: qua pertittu^��^nbsp;bum Simeon,qu� fitit fita intra ipfam tribunbsp;fabee,Hazar fital,Bala, qua hic fcribiturnbsp;'Elthoal,Bathul, qua hic dicitur Cefil,�lamue:inbsp;et Ain,B.immon.De proprietate ucr� tribttsnbsp;uigintinouc,fcilicet iCabceel, 'Edcr,'iagur,^id^^nbsp;nah,Adhada,Cadcs,Hazor, Utnan,Ziph,'^^�nbsp;loth,Hazor, Hadatah, Kiriat, Hazron, sigt;^nbsp;Aiolada,Hazorgada, Hefmo,Bcthpolet,Bi�yijnbsp;Aiadmana, San�ana, Labaoth, Schilhmt-Siee^'^^nbsp;tam de tribu Simeon fitit qu�m tuda, h:lt;erati�gt;'^�((fnbsp;quum obtinuiffientfilq ifirael fub tofue terr:igt;gt;tgt;�F^nbsp;cidit in forte Simeon. Lapf�s uer� tempotibi^�nbsp;tempore,perdita eft, erufurpata � rege Cethrij^pnbsp;pojfedit,donec rex Dauid illamrecuperaret,ta)^canbsp;dcret,qui erat de tribu tuda,ficq^; cam reges Wnbsp;derunt donee regnabant.

Incampefthbusuero�Eftaol SCAfena,

Slt;Zanoe,amp;Engannim,ScTap Enaim,

amp;:lerimoth,etAdull�,Socho��^^^ll^ Hailen(tsdcauftralibusciuitatibus,fei^^nbsp;bronerBeerfabeeaddexteram eTnbsp;NtW�� dceis quainhumilioribus


-ocr page 37-

I E HOS V Alt;'H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

tmnirut terminu}n:hoc c�, totain tribumludaadocci dentem �)lcm itMre�nit u�j; ad Aegyptum.

�Clanum,amp;Bethtaphua,amp;Aphcca,

55 Hamthaamp; Cariath arbe, haec eftHe^ bron � ScSior: ciuitates neuem, SCuillaenbsp;carum,

N��c etid urbes montante rccenfentur in tribu tu= dd,qute cum in medio �re luda fecundum latii fitu ha=nbsp;beantjiquettudieosfdl�dicere, lofuenon deferipfi/jenbsp;urbe!,nififitMin extremitatibus tribuum. Socho aut�nbsp;ctiamfuperius e� nominata, Dcbir ^�o�, fed alio co=:nbsp;gno}nine,prior enimciuita^dicebatur literarum,h(ecnbsp;diciturKiriath fanno. Gofemhic patet non e�e earn,-quie in Aegypto regio dicitur,fed urbs in montants Iu=nbsp;da:�,cuiusrcgemlofuedeleuit. Ciuitatesundecim pa--riter enumerantur, ut puteinus fatis uicinas�ti�'e,nbsp;habui�e circum fefilias.

quot;SA- Maon8cCharmel,8cZiph,ScIota, 55 Iezrael8Clucadam,amp;Zanoc,nbsp;5 Accain, Gabaa 8C Thamna � ciuitatesnbsp;dccem,�C uill� earum^

V identur hlt;e urbes montante,�re iuxta medi� tri� bus Iudie�tuatat,fcilicet inter Hebron er mare mor='nbsp;tuum. auburn qutedam hic nomindntur,quie et prius,nbsp;Siph,Sanoah.Ctuitas Kain etiam aliq^uando dicitur Kinbsp;� jj.Ncc e� rarum in orbe, im� in eadem rcgione,locanbsp;plurimainueniri eiufdemnominis,erunam urbem pl�nbsp;riumnominum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

'iV Alul,Sc Beth fur,8C Gedor,

5S MarethjScBeth anoth, ScEIthecontci uitates fex amp; uill� earum�

Vrbf� foc , epuaru notior e� 3ethzur, tdi�s dida Beihforon euntibus � leru�dan ��ebronantnbsp;uige�mo laptde�cundum Hieronymum.

Cariath baal,h�c eft Cariath iarim,'amp;: Arrebba�ciuitates du� 8C uill� earum*

Hotitndd nomina ciuitatu uarie mutata, ut una hlt;ec �rfc� Cariat iarim ciuitasfyluarum, etiam dicitur urbsnbsp;BdaforBaalah.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

In defertoxBeth araba, Meddin, ScSa-chacha,

�cNebfan,8CciuitasfaIis�, ScEngaddit ciuitates fex �C uill� earum^

Tandem urbes tudie^e in deferto, uel campe�ribus, ut uidetur,maris mortui �tte, notabilioresfunt Betha=inbsp;raba,^utefitae�ubiexoneratur lordanis in lacu A)=nbsp;pbd�ticM.CiuiW�p�� uidetur dedi�e nomen fu�t marinbsp;tnortuo,ut dicatur in lege mare falis.Engeddi uero nonnbsp;longe � Iericho,unde opobalfamum. Hic in laitinis ex*nbsp;emplaribus habetur additum ab alitjuo quod Hf6rlt;e{nbsp;rwft butent,Pwntj�w�! ewiwn

I 0 S V E

�wontum� Jude,fed circum ilia uerfus mare magnum ^^�nes Philiflhieis,quales er ont E�aofcrc. Cluarumnbsp;^ma etiam alibi nominatur : una tomen iUarum alibi �nbsp;�^oatur��yy^DeTapuah i^uo^; dicutHebrtei, eannbsp;flt;o� e�e ^U� er Enom, ut fcilicet Enom expo�=nbsp;Ptdlius^uoddicitur Tapuah. Dicitur enimlocusnbsp;��liwntia�ntium, uel eruptio, qualis etia e� in trinbsp;^^'^�e.Socha autem er Afeca,etiamin�rius no=^nbsp;fimtima uerfus mare magnum. Scri=nbsp;f^�eurbes qudtuordecim,cum tarnen legamusnbsp;J^'��gt;Potcjlj�eri, utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qute duali nume=

etiapro^yyj^^uel quod Tapuah . ^��t eand� figttificent,utrunq^ enim opinanturnbsp;b'ahui�nioch negotijs ignorantia cra�d laboran-boreditatis deferiptionem longe negligentnbsp;^''^tarunt,qu'am proferipturarum fandarum a=nbsp;Q^^Sarai,^ 3^ Adithaim, SC Gedera, �Cnbsp;quatuordecinij�C

5 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; Adafa,amp; Magdal gad,

p�^is8cBafchath,ScEglon, gfp'�^��^8^Lehemam,8cCcthlis,

Ui^^J^busludie�, er tribui Dan propinquiores, �f^decim. Inter quas Mitzpa, Lachis, Bethda^nbsp;notiorc� cum ^�aceda urbes.

4j pna8cEther,8CAfan, H framp;Efna,amp;Nefib,nbsp;tJ^^eila,amp; Achzib, Sc Marefa� ciuita*

J'gt;Ueni,8c uill� ia'�^^^esddhuc nouem numerantur non multumnbsp;^^^^^lt;�ttaruAfnafuprdquoq; nominata e�, internbsp;4'j ���i�iliorcs,Lcbziu,CeiU,AcbJ�l� er lAarefa.

Akcum uicis �C uillulis fuis� Accaron ufqj ad mare omnia qu�nbsp;^��^tadAzotumamp;uiculos cius�nbsp;ii^^^ff^�f�t�Tfti�m urbes reguEal��in�nomit^nbsp;hojj multas tardius quidem lud�i fubiuga-hareditariunbsp;'1*4df^ do^iuo,er profegnitiafua ac perfi-�^�ufequi illas loiigo tempore. Accaronnbsp;hfl Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^� Cr lamniam,ad ortum folis, Afotus

not� urbes funt, erfubfe habentes oppi= fuiit '^^�'^a,caflella, acuillas, quas Hebrai�lias di=^nbsp;^0Y7^^^�^^i�^^^^na:orum urbs inPabe�ina, pro=nbsp;fuis�Ga-uillulis fuis, ufque ad tor^nbsp;quot;Usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnum termi

Hc6rlt;eo, er mare^y^pro quo uidetur �c po�e did, mare quod

59

-ocr page 38-

I O S V E

(fX lebuf�um autcm habitatorcs �crufal� non potuerunt filii luda delete : habita^nbsp;uitep lebuf�us cum filijs luda in lerufa-km ufq;in pr�fentem dicni,nbsp;kbnfxi. , lebulieiimiicbr�idiciint familiam ([udtuidm �li�cnbsp;degenere Abimelech regis 'm Ger arc,'quant potuijjentnbsp;quidem profliga/Je,fed id no licuijfe tempore �ofue,obnbsp;. iuramentumAbraie,quodligabatufy; adquartamgc=:nbsp;fierationei?!,qu� tunc adhuc uiucbat:alia quoq^fabulannbsp;tur,qu� negligo Ubenter. Non zyii lebuf�i foU ,fed alitenbsp;mult� familie geiitiu durauerunt in htereditateljraeli=nbsp;taru,ob negligentia cr perfidiam,'mmalum lfi'aelita==nbsp;rtmi, ^0 non fine caufa iuftanbsp;nbsp;nbsp;fandafic ordinante.

^CAPVT XVL

^Ecidit quoq; fors filiorum lo^ ^feph ab lordanc contra lerichonbsp;ad aquas eius, ab oriente�fclitunbsp;do quae afcendit de lericho adnbsp;montem Bethel,

2. Sc egreditur de Bethel Liizam tran^ fit� terminum Archi atarcth,

  • 5 1 �defcenditadoccidentem iuxtaterminbsp;num lephletijUfqj ad terminum Beth boron inferioris , amp; Gazer: finiuntur^ re^nbsp;giones eius mari (magno.)

4 ; Profiqiiiturfiripturadiuifionem alterius partis, ea rum regionu, quas fub lofiuc ducatu dominus l/raeli tranbsp;Sortes Io- diderat,camq; filijs lofcph dijlributam comemorat, quinbsp;*'*�*��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelut ex Aachele priinogcmtura pr.erogatiu� fortitus

ejl,duplic� portions adeptus, fecunda duos fibos fuos, . Ephraim or lAanalfien.Sors filiorum. lofieph hie diciturnbsp;terra Ephraim,qua cotigua erat, ad Aufiru filijs Benianbsp;n�n:adaquilonemuero tribui lAanajfie dimidia citranbsp;lordan� in terra Chanaan,'ambofilij lofeph:ab orientenbsp;lordaneclaufi:ad occafum folis, mari magno. lerichonbsp;enim cefiit tribui Beniamin : ad cuius aquilonarem re=:nbsp;gionem,uerfus lordancm caepit limes Ephraim, afeen-ditq^ contramontanauerfusBethel, crLufitm, proxi-mafibi oppida,progrediendo ad occidentem,fi:cundumnbsp;riuum quenda,qui defienditde tnonte Bethelper defernbsp;turn ad orientan allucntetn lericho, ac deinde lordan�nbsp;ilfitbentan, cr dicitur hie aqua lericho. DeEufa ueronbsp;Umes Ephraim pertingit ad locum didum Ard atorad.nbsp;Deindedefeendit adoccidentem,adfineslapleti, ufi^nbsp;ad terminum Betboron 'mfirioris, O' ultra ad Gazer,nbsp;donee finiatur hie limes Ephraim in mare magnum.

4 poffederunt^ filq lofeph Manafles Si Ephraim,

Et fa�us eft terminus filiorum Ephraim per cognationes fuas, Sc pofleftio corum contra orientem Ataroth Addar uf-queBeth boron fuperiorem,

  • 6 nbsp;Egrediuntur^ cofihia in mare:Mach-methathabaquilone, �C circumit terminus contra orientem in Thanathfelo��inbsp;pertranfit ab oriente lanoc,

  • 7 nbsp;defcendit^ de lanoe in Ataroth SC Na

10

I E H O S V A H. aratha, 8C peruenit in lericho,egreditur*?nbsp;adlordanem,

  • 8 nbsp;DeTaphua pertranfit contra mare inbsp;uallem arundineti, funt^ egrelTus eius inbsp;mare, h�ccftpoffefl�o tribus filiorumnbsp;phraimperfamiliasfuas,

Totamabhoclimiteregionem illius terrain quifita: per lofue, ad aquiloncm refijedu luda,nbsp;rantfilij lofeph, Manajje er-Ephraim. Quauinbsp;ficiUisdiuifit lofue,ut confequenter firibitur.nbsp;eniml'mes tribus Ephraim ab ortu fobs iuxta lot'nbsp;'m loco qui dicitur Atarothador, donee periw'quot;'^nbsp;Bethoron fuperiorem. A qua procedit ad occafii^ jnbsp;co loci, qui efi ad aquiloncm rcjfcdu locinbsp;Alichmetat, eregione Sichern. Elediturqs ten^nbsp;oricntali plaga lod,qui dicitur Tanatfilo, amp; rnbsp;fit etiam ab orientait plaga ipfius lanoah, undentnbsp;dit ad Ataroth,0'adNaratba. Sequiturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

occurrit 'mlericho,o'cxit lordanenuquod braorum ncc Eat'morum exponit, ita egonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

capio quificripofiit:fujficio cflmendamaliiji^^^ feurifiimis his locis textui irrepfiffe,cumnbsp;pergat fcriptura � 'Eapua, quaut fcquentinbsp;tur,no longe difiat � tJlichmata, pergitnbsp;re,ad ualkm uel fluuium Cana, otdtra exituinbsp;mitisuergunt ad mare.l^on autcm dicitur bid�f bl}nbsp;fifiimum,fedfimplicitcr marc, quod aliud cjfinbsp;nequit,qu�m magnum ac mediterraneuni. Sbnbsp;fcriptafuntfines tarn aquilonaris nunc,nbsp;antea,� lordan� fcilicet ad mare magnum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.[[fl

  • 9 nbsp;nbsp;Vrbes^ feparat� funt filijsnbsp;in medio poffelfionis filiorumnbsp;omncsciuitates,�Cuill� earum,

Ciuitates uero quadderant a�ignatattibb^^^nin im,licet confifier ent in tribu lHanajfe parit�nbsp;bufdam illarum uiculis o oppidis, quodOnbsp;buum fortibus contigiffe prafumi potefi.

Et non interfecerunt Chanau^^. ^,1?^ habitabatin Gazer : habitauit^ Jjei**nbsp;n�us in medio Ephraim ufquenbsp;hanc,tributarius,

Gafer nobilis urbs in tribu Ephraim, erat,fed Chananais inhabitabatur, pae�nbsp;O' tributa pendebat filijs ijrael. Diciturnbsp;quatuor milliaribusdijlans ab Emaus,qu^^�'Jii{trbnbsp;citur,iuxtaliieronymu. Qjiod autemnbsp;butarius efficitur,figtiat uitium quod rnbsp;mus,adbumilitatis ufum ufurpemus, ut innbsp;liciti perfiflentes, de nulla uitiorum uidorbnbsp;mus,cum intra nos fanperboftim unterenbsp;in paruis rcfifirntibus difeamus, quod ttirttinbsp;maiora uitia non fiibegimus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

wit jupc^imui.

VCAPVT XVH. .,/f� Eciditautcfors tribuinbsp;(ipfe enim efi primogi^!^^^/nbsp;feph) Machirpriinogf*�*^.^nbsp;nafle patri Gahad, 9��nbsp;pu^�



-ocr page 39-

I o s V E

pofl�fl�on� Galaad

ManalTc iuxta fanii Fr�, Abiezer,amp;filiis HeleCjSdfi-P^iernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sechem, �c filiis He-*

1 Semida, ifti funtfilii Manaf-j ^'*as. i mares , per cognationes filn uero filio Hephcr filij Galaadnbsp;'l'gt;arunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol�fili��

nomina, Maala amp; Noa, V^^�^^^^cha,amp;Therfa*nbsp;m confpedtu Eleazari �i^

Mo� �^0���mus pr�cepit per manum

V�ri^ ��oftrorum.Dedit^ cis iuxta im-'Domini pofTeiTione in medio fra-? ,gt;W�arum.

'�quot;^�lii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lordawm in re�io �afan ccffc^

deinde alia medie==

Chanaan iam adeptam. No rfuttw 1'*ilt;le Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P��fti�� tdiqua, quando-

^f'V�iK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pyi�nogenitus

primus Machirgenuit Galaad, qgenuitfjlios mulnbsp;Hepher, is quoq; plures filios gene=nbsp;'Z'alphaad,qui in deferto obift �ne

lt;)i(^c '^gt;francenimexecllenti�imlt;e �unteinterreli^ ^i^lf^'^^l�aelitieas.Familia ergo M.achiritica,et^nbsp;�am acceperat h^reditatem in Ha�anitidc, etnbsp;nomen accepit ianbsp;^anafnbsp;P��'�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Helec,

'Mi,^^�'^*�ftn,Si�nid4, cum fexta illis annumerandafa . , ^fpbfr.Qui cum multoshaheret filios, quo=nbsp;tiitus erat Zalphaad:hic quid� Zalphaadnbsp;filial,qut� ingrefji fuut terramnbsp;^^�''�^1nbsp;nbsp;nbsp;^f�aO�fi'atres autem Zd/pbrfdd faciebant

^.0(!j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^umeratur enim Numeri le-.

�n tribu �Aa)tajfe,ingrelf� funt cx illis ^^�^Zarit�,lleIkit�,Afrielit�,Sichimit�, Scnbsp;Crfilii^ Zalphaadmoj-tui,quinbsp;, dereliillt;e /cilicet �frotribus Zdf=nbsp;�tij/ querela �xminarumerat,Gr�iu�a pronbsp;^�tgt;ri4 ^�^�^fute cognatis,maritosfunwntes, etiainnbsp;oarerent Inereditate in medto fratrum pa^nbsp;'^ofl, cum alijsfratribus Zalphaad fu=:nbsp;y ^�dexicrantde Aegypto, quibushiereditasnbsp;Chanaan bello captam.nbsp;'rt'^Ue '^^�^^�atfuniculi Manafic, deccm:nbsp;6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galaad St Bafan trans lor^

poffedcrunt h�re-medio filiorum eiuStTcrra au-

I E H 0 S V A H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

tern Galaad ccciditin fortem filiorum Ma nalTequi reliquieranu

Cum prater po�eritatem er familias {liachir refla rent quinq^ alite familiie,quibus intra terram promi�ionbsp;nis portiones a�ignandte erant, extarentq; quinq^�luenbsp;Zalphaad,iuxta domini mandatum prouidenda : fequinbsp;tur decern portiones fieri debuiffe pro tribu M.anajfe,nbsp;non quid� eiufd� quantitatis,fed iuxta neee�itate pa'=inbsp;fonarum,paucis minores,pluribus maiores a�ignandte,

  • 7 nbsp;Fuit^ terminus Manafleab AferMachnbsp;mathath,qu� refpicitSichern, 8(. egredi-tur ad dexteram iuxta hab,itatores fontisnbsp;Taphu�

Pergit defignare diflributionesfortium profiamilijs tribus ^ianaffe qua habuit ad auflru Ephraim, ad aquinbsp;lonem tribus duas,Afcr fcilicet ad occafum, er ifacharnbsp;ad orientem.M.ichmata autemfitperiori capite deficri=nbsp;ptaeflciuitms ad aquilonarem partem tribus Ephraimnbsp;fita,hic ad Auflrum tribus J^ana�e,quod idem efl. Hienbsp;uero dicitur re/flicere Sichern urbem,hoc efl, ex opposnbsp;fito auflralem habere earn in tribu Ephraim. Vergeltenbsp;quoq; addextram,hoc efl,adauftralcm partem, ad ur^nbsp;bcmatq; prouinciam Tapua didam, quteefl in tribunbsp;Ephraim,ufq; ad fiintcm Tapua celebrem.

  • 8 nbsp;In forteManafle cccidit terra Taphu�,nbsp;quae eft iuxta terminos Manafle hliorumnbsp;Ephraim ?

Hate quidan Tapua pertinebat ad tribum Manafle, In ea tarnen pariterfilij Ephraim habitabant, ficut o'nbsp;Hierofolymis tribus luda er Beniamin habitabant,licetnbsp;eflet urbs in forte Beniamin. Confinia enim funt ta Ta-pua,quamlcru�lcm tribuum.

  • 9 nbsp;Defcendit^ terminus uallis arundine-ti in meridiem torrentis ciuitatum illarunbsp;Ephraim, qu� in medio funt urbium Manbsp;nafle, St terminus Manafle ab aquiloncnbsp;torrentis,St exitus cius pergitad mare:

A T (tpit� fimiculus defeendit uerfus mare magnu,iu xta uallem Cana, ad Auflrum illius uallis. Annotaturnbsp;quoq- hoc uerfu obiter, urbes itlas Tapuam er Cana,nbsp;Ephraitarum quidem f�ifl� quo ad habitationcm, fitasnbsp;tarnen m forte Manafle,quod er in reliquis tribubusfanbsp;dUm nonirrationabihter creditur. Deniq; terminutnnbsp;tribusManafle,ait, contingere aquilontirem partemnbsp;uallis Cana,idcm fcilicet cum priore,cum inter utranq;nbsp;fortem iacuerit Cana. A qua ualle dudus limes tribusnbsp;Manafle, in mare magnum flnitur.

I o ita (ut pofle�io) Ephraim fit ab auftro, St ab aquiloneManafle,Stfitmare terminusnbsp;eius, St coniungantur fibi in Afer ab aquinbsp;lone,St in Iflachar ab oriente^

Summatim fitus Manafle defcribitur, er patet ex dt dis in Utcra. Siquidem tribus Mana�is ab Auflro iun^nbsp;gitur tota tribui Ephraim, fed ab aquilone uerfus marenbsp;occidcntale,er magnu confinia habet cum tribu Afer,nbsp;uerfus �ordanem autem er GaliLeam uel mare Tyberianbsp;dis conterminafidt cum ifacharfcilicet uerfus oriente,nbsp;dd a


-ocr page 40-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o s V E

11 ? Fuit^ Manaffe in Iflachar 8C in Afer Beth fan Sc uiculi dus, SC Icblaam cum uinbsp;culis fuis, Sc habitatorcs � or cum oppUnbsp;dis fuis, habitatorcs quoquc Endor cumnbsp;uiculis fuis, fimilitcr^ habitatorcs Tonbsp;�nach cum uiculis fuis,SC habitatorcs Ma*nbsp;gcddo cum uiculis fuis,SC tcrtia parsCwrtw)nbsp;Nophcth�

11 Nccpotucruntfilii Manaffe has ciuita* �tes fubuertcre, fed ccepit Chanan�us ha*nbsp;bitare in terra ifta*

15 Poftquamautcmconualucrunt filii If* racljfubicccruntChanan�oSjSCfeceruntnbsp;fibi tributarios, ncc interfecerunt eos*nbsp;nethftn ci~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beth fan eo lod ciuitiu efl,ubi pariter tribas ifachar

i�anajfe iungtmtur, iuxta tnediwnfcilicet tribui Nianalfe,ad terminum aquilonaron, quant liie=:

  • � ronyntus Scytopolim putat.'Alite quoq; urbesnominan

  • � tuy cum oppidis quarum habitatores non expuleru/ttfi

  • � lij ifraeLsi cui uidebiturBcthfan nonpracifef�ttmtha

  • � buiffe in confinijs trium tribuuinAfer,lfachar, Manbsp;na�is,literam tarnen habebit confentientein ad id,ut in=nbsp;,ter relique urbes Mana�js, hic nominatas, Bethj�nnbsp;quoqiuna�iiffedoceatur, maxime cum Hieronymusnbsp;�ethfan Scytopolim nominet propeTyberiadetn �ta.nbsp;Suntautem iblaam,Dor,Endor,Taanach,Magedo, gtnbsp;triplex Haphet,in tribu Mana�is.Htis omnesgentes nonbsp;ags^e�ifunt filqifrael,neccxpulerurtt,fed tributumnbsp;exegerunt ab illis, contra domint mandatum, ad itlorunbsp;perniciem fandabtm.Simpliciter enimdomini uer=nbsp;bo obtemperandum erat, zr non proprio fenfu indul=nbsp;gentiaimpijs concedenda,ho�ibusfideiamp;mortvm.

  • 14 nbsp;nbsp;^Locutic^ funt filii lofeph ad Iofue,SCnbsp;dixerunt : Quare dedifti mihi poiTcifion�nbsp;fortis 5c funiculi unius , cum fim tant�nbsp;multitudinis, Scbcncdixcritmihidnst�

Anguflix iofeph conquertintur de'angu�ia fortis fua: fortis 10- , quofl (le�iijfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum inteUigut: qui po� egyef

fum de Aegypto au�li �tcrant numero fupra ui�ttti mil lia. Tribus uero Ephraim imjninuta fiterat numero,nbsp;ideo nec exigunt latiorem terminu, Cadebat cnim forsnbsp;uel diuifio terrie iuxta numerum eorum, qui deAegy=

  • � pto exierant,non fecundtmi ilium numerum in quo tn=nbsp;trabant,fccmidum Hebraorum Rabimos. 'Vnamcon=nbsp;queruntur fe fortem accepiffe,cum decem partes acc�snbsp;perint.inteUigMitewmfeprouna tantum forte dimennbsp;fum fufccpi/fc,quod diuifum po�ca non fujj�cerit tant�nbsp;multitudtni,quandoquid� hadenus benedixerit eisdo=:nbsp;minus zrmultiplicauerit.

  • 15 nbsp;Ad quos lofueait�SipopuIus multusnbsp;cs,afccndcinfyluam,Scfuccidetibi fpatianbsp;in terra Phercz�i,SCRaphaimtquiaangu

, ftus eft tibi mons Ephraim^

  • � nbsp;Remittit eos ad pugnandum cum uicimis gentibusnbsp;hoflibus,iuxtadominimandatum,adquod uiribus cfnbsp;numeradeus illos auxerat. Vel ut montern fyluofum la^nbsp;boyandoftbipararent,�omgt;noduni habitationi ipforu.

i�'*

I B H O s V A H.

idqi�eret fine iniuria uicinarum tribuum: tiofiscederedebebat uicinorumlratriim haredit^'nbsp;monteautemEphraim zfinualleiuxta,PhcreZ�t^^ �nbsp;ZX Rapham,prtedones ac nobiles, quibus fupertdl^nbsp;latarent fines fiios,cum benedidionedei.

� 6 nbsp;nbsp;Gui refpondcrunt filii lofcphtNo*�?^

terimus ad montana confeendere, � ferreis curribus utantur Chanan�i 4nbsp;habitant in ualle, 8C cis qui innbsp;cum uiculis fuis,SCds qui in uallenbsp;Caufantur filij lofeph non fiifftcere fibi anbsp;etiamfi totum cxciderint,zy' hofies fortiores ar^^nbsp;fequ�m ut fuperari po�int.lndicatur ucronbsp;montern fidffeBethfan, zr le^rael urbesnbsp;pw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Si

17 Dixit� lofue ad domum Ephraim, amp;Manafre,Populus niult�nbsp;SCmagn�fortitudinis, non habe^�*�nbsp;temunam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A,

� S fed tranfibis ad montern quia 0quot;'^* j�/ SC fuccides cam, SC poteris ultranbsp;rcjcumfubucrteris Chananaeutn/'*nbsp;os habetcurruSjScfi eftfortiffinn*�yc�lt;^

No� profiiit illis querimonia, nec excufit�'�l^^ fjt* t�r.-Derqglt;ifednt enim ordini diuino, eZnbsp;terminandarum gentium impiarumtZi'nbsp;file non eratmutareterminos,fi}rtc domininbsp;raeli.Conf�lit tomen iHis ag�-edi monteinui�^�'\^}.lgt;�,nbsp;erat'mtribuEphraim,zr'uallemquteperti�t^^ iP''quot;nbsp;naficn.ytitur aut�argumento � contrario/^nbsp;do cauf^ allegatascotra illos. Si populustttiutgt;^^^^nbsp;to faciiius etdnces Chananaosfinitimosnbsp;Ephraim uicini tui z^fi-atres adiuuerint �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

efi habere hofiem uicinum. Deniq^ fi tant 'quot;l^^ili��'' nbsp;nbsp;nbsp;1

Chantaueus adbcllum,tanto diligcntiorfit��^^ dum eum zr exterminandum,ne quandonbsp;ratushoftis�uicmo, zirfuis contra tcfal�^��nbsp;curribus,z^ opprim�t. Satius eft ergonbsp;. li,qu�mfempertimereinff-ucns. Occafiop^''.^l��^nbsp;tis obldta � domino non efi obmittenda.Ho'^f^nbsp;fies fidelium ut conualefcani: Extermin�iK^'^^^ (C^nbsp;� ces populi.Curaadhibenda continue utnbsp;fia num�ro zr merito, zr infid�les eonuf'nbsp;uerbo domini obediatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,f

^CAPVT XVII�'

1 Ongrcgati�funt otn�� naculum teftimonijnbsp;: terra fubieda* .

Q�lt;c hoc capitegefla narrantur, quartodec�mo anno ab ingre�u �fraelisnbsp;da funt,Septem annis terr am bellisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s�^' |

mo anno diuifo contigit. Interim archa *.. i te in Galgalts, unde translata in Silo, p(^lnbsp;demiuxtalicbrteos trecentis o�luagiut�tfi^^iijl!li^nbsp;Silo autem 'm tribu Ephraint locus eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ftans�b�capolijtdionomitKSifheniiii�ld' iH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1


-ocr page 41-

f O S V E

owiirfttfUioHfiflj�: area cum tabemaculo translata f�eum enim ele�um 4 domino faiio con�at zr� reue=nbsp;lationibus. Tune autem dicitur terra �iijfe coram eis,nbsp;Hlorumfcilicet iuri, ufui, zr hiereditati pro�ituta ZTnbsp;^pita, nemine rebellante.

^�manferunt autem filiorum Ifraelfe-

^�bus diuiferat terras ultra ZT citra lor �^ffiabant adbuc fept� diui�besfacienda,partimnbsp;fcilicet ZT Dan, partim in terranbsp;�^�*'^�^�S'^attotaaquilottarisregio,tcrrie Cha=nbsp;3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reddita certa poffi-�ionefua.

. nbsp;nbsp;quoslofue ait Vfquequo marcetis

��lia, amp; non intratis ad poffidendam A ^���jquam dominus deus patrum ue- 'nbsp;^thj^/^jn�dedituobis^nbsp;1�^boraffe negligentialfraelit.e,nbsp;P^qffi^^^iendofuis rebus, non di�m=nbsp;�^1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y exterminando populos Cl�4=

iotti)- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ierantferio � �Aofe, qu� zr tandem

w�t�r ilhs � lofue,qui nefcio quomodo excufe-H), ^^�^�bgentia , imo ut cateri patres omnes, culpis reprehen�biles �ierunt.

ternos uiros� circumeantter-defcribant earn iuxta h�rcditates

^�lt;^dodiuidenditerram, priusdiligenter lt!j^f^�ecundum omnes illius partes,montes, ual-iijl ^gt;�pida,�ntcs,riuos,faltus,zrlacus,ucl maria, .nbsp;ffiptem tribuum, ut fie denbsp;f^P^^ portiones, fingulis feptemnbsp;io^^^l^portio forte contingat. Nonfolumautemnbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuidebant, fed qua adhuc po�idebatur

gt;5, is, promiffia tarnenillis cratd Mofcer iu� 1 limites defignata, ut fupra.nbsp;ftjlj �**dite earn in feptem partes i ludasnbsp;*^�rnnnis fuis ab auftrali plaga, �Cnbsp;^ofeph fuper terminis fuis ab aqui

Icrjjj Eutern terram i n feptem partes de- ' � 5 �iiijj 'hue uenietis ad me, amp; cor� do-neftro mittam uobishicfort�nbsp;*�quot;*5�f,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�ffiderat Auffialem Chananaicam:D9=

��^�*d�^gt;scmfufccperat, quo ad partem autem plurima adhuc pars acquitnbsp;^^�dgad, �jq; ad introitum Hernat, adnbsp;^ibanum ac Hermonem.^nbsp;f'dfj� oneftinter uos pars Lcuitarvim,nbsp;p�^dotiumdomini efteorum h�rc-fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ruben, amp;dimidiatri

tf �'^^fiarn acceperant pofleHioncs ^'��'�o'^^^^�^�dancm ad orientalem pla-9iiiiidedit cis Mofes famulus do-

diuifionum indicat,qui4 Leuitij nid

I'

I E H� o s V A H. Il h por tio danda erat, fed ueluti religionis uertedo�o^nbsp;r� zx morum, d /fergendi feruabantur in omnes relt=nbsp;quas duodccim tribus,de oblationibtts zr decimis fuflrnnbsp;tandi.Etiamdutecuin dimidia receperant htereditatesnbsp;fuiM trans I ort/dzicm � Niofe,

Cumcpfurrexiffent uiri utpcrger�tad defcribendam terram, pr�ccpiteis lofuc,nbsp;dicenst Circumite terra, amp; defcribi te earn,nbsp;ac reuertimini ad me,ut hie coram domino in Silo mittam nobis fortem.

9 Itaqueperrexeruntuiri, �^tranfeuntes lt; defcripferunteam, amp; fecundum urbes innbsp;feptem partes diuiferunt,rcribentes in nonbsp;lumine, Reuerfi^funt adlofue in caftranbsp;Silo*

IO

Qui mifit fortes coram domino in Silo , diuifitcp illic lofuc terram filles IfracI in partes fuas*

Repetitio ejl,non otiofa in fcripturis. Hoc Ipco per cam Tautologiam obedientilt;e difficult^ or tarditas nonbsp;tatur.Difficile refumitur opus femel obmiff�m.Du pri=^nbsp;tnumingrederentur, zr fubito bofles omnes refiflentesnbsp;opprim�rent, alacres erant : paulatim 4 �ruore primonbsp;tepefcentes,non facile denuo inflananantur ut perficiatnbsp;coeptum opus,maluntq; hoflibus cohabitare, ^ut�m do=nbsp;mino obediendo bellagerere.Hihil tarn difficile ZT ar-=nbsp;duum,(iuod donuno iubente intermitti opporteat. Per� Perfeuen�nbsp;feuerandume� infanfloopere,dumcceptisdei auxi�i�tnbsp;affiirarefentitur.Ad caflra in Silo dicuntur reuerfi,ubinbsp;iam i(rca,tabernacitlum,dux lofue,ftimmus facerdos, zrnbsp;primores totiusgentis conuenerant,ut in omnium con=nbsp;Jpe�u, dommi uoluntas fortem moderata cerneretur,nbsp;fieretq; authorita.te dei hareditatum diuifio,

I � nbsp;nbsp;^Et afeendit fors tribus filiorum Ben

iamin per familias fuas, exiit terminus fortis fu� inter filios luda amp; filios lofepht

Fuitqj terminus corum contra aquilo-ncm,�lordane� pergens iuxta latus leri-cho feptentrionale,Sfinde cotra occiden-temadmontana confeendens, �fpcruc-niens ad folitudinem Bethauen:

atque pertranfiens inde ad latus Luza meridionale, ip(a eft Bethel defeendit innbsp;Atarothaddar in montemquieftadme-�ridiem Beth horon infenoris.

Tribui Beniamin contigit edterra,qult;e erat inter I� TribusB� damzrlof-ph:hocefl,habebatab a^uilonelimitem,nbsp;qui erat tribui Ephraim auflralis u� lordane �ericho in=nbsp;clufa,ufqiadAtarotbadar,ubi incipiebat limes occi=nbsp;dentaHs tribus Beniamin, crpertingebatufq;ad urb�nbsp;Cariatiarim, ubi erat angulus occidentalis adau�rum.nbsp;Ab eo loco limes au�ralis tribus Beniamin, idemexi^nbsp;�ens cum aquilonari termino iudjea,includebat Hieros.nbsp;folymam,zr (td linguatn maris fal�, id e� ad introituntnbsp;lordanis in mare Sodomorum�niebatur. ttletiri autemnbsp;� lordane odBethel,zrAtarotadaruel ad Hieroffilymanbsp;e� (fccKdtre.Tontrd defeendere, ab occafu feilicetfolif

dd s

-ocr page 42-

'l�

ort�i uofus JorctMcm.DicfMt Hctm Bethel duplex ejj�,unum 'tn confinio Beniamin cr lofcph, prope Lu=nbsp;Zam^iibi lacob uifionan habuit fcalte: Alium locumnbsp;Bethel, iiixtaHai.

14 indinatur circumiens contra mare ad meridiem mentis qui rcfpicitBeth ho^nbsp;ron contra Africumr funtep exitus eius innbsp;Cariath baal,quae uocatur amp; Cariathia^nbsp;rim, urbem blior� luda, haec eft plaga adnbsp;occidentem,

Bethoron nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bethoron duo funt : unum in occidentali parte tri-

bus Beniatnin, dicitur in�rior : alia ut quibufdam ui detur proxitna,fed in monte: uelfeparata dicuntur ea^nbsp;tenus,ut Bethoron una�t in montants Ephraim', alteranbsp;prope lordanem in ualle.De quibus dubitaffe pietati panbsp;rum detrahit,uelpromouet eruditionem facram.

I y A meridic aute ex parte Cariath iarim egreditur terminus contra marc, SCperuenbsp;nitufq; ad fontem aquarum Nephtoa�

16 nbsp;nbsp;Defcendit^ terminus in partem mon-

tis qui refpicit uallem filiorum Ennomt qu�cftinualle Raphaim ad aquilonem,nbsp;Defcendit in Geennom, id eft uailis En-nom iuxta latus lebuf�i ad auftrumt amp; denbsp;feenditad fontem Rogcl,

gt;7 tranfiensabaquilonCjamp;egrediens ad -,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;En femes (id e� �ntem folts)nbsp;nbsp;nbsp;pertranfit ufeg

ad confinia qu� funt eregione afeenfua Adommim : defcendit^ Aben boen (id e�nbsp;lapide}nBoen)filii Ruben,

18 nbsp;nbsp;Sfpertranfitexlatcreaquilonisad cam

peftriatdefeendit^ in planiciem,

� 9 �fpr�tergreditur c�traaquilon�Beth-aglatfunt^ exitus eius contra lingua maris falfi ad aquilonem in fine lordanisad auftralcm plagam,ifte eft terminus auftri,nbsp;io lordanisauteni definit eum ad plagamnbsp;oricntaIem,H�c eft poffeffio filior� Benianbsp;minperterminos fuos in circumitU, pernbsp;familiasfuas,.

Vbi dicitur,Et egreditur terminus ad mare,Rabi Sa 'iomon dieit �e ne�:ire quod fit i�ud mare: Non enim ponbsp;tefl,ut uidetur,notare ad occidetem, cum pergere � Canbsp;riat iarmad ua�em filiorum Ennom,fit pergere ab oc=nbsp;cafiiadortum. Eorta�isaqua Nephtoamare hoc loconbsp;dicuntur. �efiribitur autemhic latusau�rale Benia=nbsp;min,f�r� id�,defcendendo per ead� loca,per ^ua 'm a�tnbsp;gnatione limitisaquilonaris tribus \uda in fiiperioribusnbsp;iomde�criptumc�latusaquilonare tribushtdaab Ior=nbsp;dane ad Cariat iarim aficendendo.

Fuerunt^ciuitates tribus filior� Beniamin per familias fuas lericho SC Beth-agla amp; uailis Gafis,

ii Betharaba6cSamaraim,amp;:BetheI, 2.5nbsp;nbsp;nbsp;8C Auim, 8C Aphara, 8C Ophera,

^4 uillaHemonaamp;Ophni,amp;Gabec�ciui totes duodecim �Cuill�earum,

2.6

^7

2.8

Gabaon amp; Rama,amp;Berotb, Mefphe,8c Caphara,�CAmow,nbsp;Slt;Receni,Iarephcl,�dTharela,nbsp;8C Scla,Eleph, SC lebus, qu�nbsp;l�,Gabaath,Slt; Cariath: ciuitatesnbsp;decim,8lt;uill� earum,H�ceftpol^^^*nbsp;liorum Beniamin iuxta familiasnbsp;EJotninaurbium tribus Beniamin hic de�tr'^ \nbsp;per nomina gt numeros.�ericho alias urbsnbsp;martvm,notior reliquis,crBethel,Gabaa,Bait^nbsp;roth,cumtebufeaqu� er lerufitl� e� fitaintrii�^nbsp;iamin pro maxima fui parte:dc qua authores ut�nbsp;Bethagla autem hac lt;dia e� ab ea de quanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fi^

c� 'm tribu luda:uerum non rarum e� ob ^um,unam urbem duabus tribubus commun^quot;*'nbsp;^fCAPVT XIX.

T egreffa eft fors fee�o* pct ni tribui filiorumnbsp;cognationes fuas �nbsp;ditas eorum in medio P�

nis filiorum luda: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sl

Fuit�eisinh�rcditatefuaBef^�^ ' Sabee,amp;Molada,

amp; Hafer fual, Bala, amp;Afcm,

4 ScEltholadjBethulamp;Harma, y amp;Siceleg,8CBethmarchabothlt;nbsp;ferfufa, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

8C Bethlebaoth, ScSarohen� tredecim,amp;uill�carum,

7 AinRemmon,SfAthar,8iAfa��* . tesquatuor,8Cuill�earum, ^(bt^nbsp;� ^Omncs uiculi per circumitu��'^colt;*nbsp;iftarum ufqjad Baalath, Bcerram^i^jjjjjnbsp;tra auftralcm plagam, H�c eftnbsp;filiorum Simeon iuxta cognsitiofl^^nbsp;9 Ex funiculo filiorum luda fuitnbsp;tas filiorum Simeon, quiaportionbsp;luda maior erat, amp; idcirco filijnbsp;medio h�reditatis eius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�*�

Secunda forte obuenit tribui Simeon fe�iourbiumintratribumtuda,quautet^^^.nbsp;erfi:ruentior,fide er obedientia dei,fic^�^^ifiit^'nbsp;�ium domini �ragem,�gt;aciumq; amphusnbsp;ferat.tSlunc uero propriamSimeoni terrtUit�,nbsp;forte, cedunt urbes ludai multa hareditui^^^nsUnbsp;trum,fcilicet decem erfeptem. Beerfabft^^jt(bnbsp;do Sabee dicitur ,utnon a�imentur dua firnbsp;extrema au�ri obtinet m promi�ionisnbsp;mior Aegypto.Omnes autem hic enumeratenbsp;in tribum luda inferipta funt,pr�ternbsp;citur Cafil,er Beth hamarcoboth,qu���PP�'^i'�nbsp;mine fisnat domum curruum ,ficute7nbsp;equorum dicitur:e7 qua hic Beth labaoth 'nbsp;feriptione luda tantum Labaoth appellati*�''nbsp;rifimile e� b'mominem fitiffeficut crnbsp;urbes nominat�,fed circum urbes uilbi amp;nbsp;fiter forte cefferunt Simeonis tribui^fifi^T^^^dii^y


-ocr page 43-

lotj n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fors tertia filioi'um Zabu-

�Hin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedus eft ter^

^tr terminus eorum ad mare amp; totrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debbafeth� ufqj ad

contra orientem 6j[j f'hcfeleth thabor : 8(. egreditur adnbsp;Etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laphie,

pertranfit ufqj ad orientale pla Itacafintegreditur innbsp;Q^^on,AnitharNoa*

tribuum dcjcriptiones certiex�tn-a pcrcipipo�it^nbsp;l^^'�^''gt;^tuituscfltcrram,G-pcrIuflratui. Qj�nnbsp;ontn�S,qu�i hodic uidcre licet, tarn �c

'quot;*�� 1�^''��� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; i�tchar er quot;Zabulon. Nos

{gt;�gt;/]^�^ fclt;}ucntes literamnonpa �^^^iftbufda)n,hoc folo confolati,^uodnbsp;pcriculoKefciun=:nbsp;^^nutninurbibus,c^ ijuarund�ur-non�na, non finunt cert� de omnibta iu=^nbsp;** Jit diligentent. Sarid gualii er ubi ciui=nbsp;diqjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difficile e� pronunciare,Hieronymus nihil

mwtom lu^ defcriptiombut. Cjslot thabor op=:nbsp;()f^ Tabor montem, o�rndit tribum Zabulonnbsp;pff^^^�lt;d con�nta Thabor, i^ui ey ipfe mons etiamnbsp;�^Ifachar, es� ad 'Ifiephthalimquoi�. Videturnbsp;gt; tribui lfachar adnbsp;h-ifcw ��ephthalim ad Au�ru, tribui ucronbsp;'iabulon orientales angulos, ut 'm quatuor il^nbsp;�4 Pcorde er �we^iioy�fM� � t

fu. z�^ircumitab aquiloneab Hanathont �� cj'^ egreffus eins uallis lephtahel,nbsp;Cateth, amp;NaaIoI,amp;Semeron,amp;Ic^nbsp;8( *� Beth l�hem � ciuitates duodecim,nbsp;�6 ^*l$earumgt;

p(j eft h�reditas filiorum Zabulon tafij^�nationes fuas,urbcs ift�, amp;uiculi

In^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in confinio e� tribuum Afer er Zabu^

l)^.���tgt;'onpo�caSantariadiaa,nonlonge � Sichern, ^^ulonfcribitur,ubi Bethleein,alta abnbsp;'gt; ^^fl^intribuludd.

Iffj�L^^char egreffa eft fors quartafilqs � l�if cognationcs fuas,

�oth 5^0h�reditas lezrael amp; Gafa^

9 ^.�^Suneni,

' 8fR^�^�''^^f^cfmtt,Abes

Ja ^Sf � ScEngannim, Slt;En had-g��hphefes. �

^^rminus eins ufqj adTha �thefima, Sc Beth fernes, erant^

I E H O S V A H. li exitus eittslordanist ciuitates fedecim, 8Cnbsp;uill�earum�

^5 H�c eft poffeffio tribus filiorum Iffa-char per cognationes fuas,urbes, SCuicii li carum�

Tribus ifacharobfeure de�eribitur : alicubi dicitttr finiri 'm lordanem, er incipere ti le�aele proxima ur�gt;nbsp;betont l^anaffietribui q Santdrilt;�. Occurrit etiam 'mnbsp;Tabor,habet Bethfames urbem,qua; er m tribu Nepb�nbsp;thalim,potc� e�e utrify; a�inis, prieter eam qult;o e� i�nbsp;tribu�uda.

^4 Exfit^ fors quinta tribui filioru A-fer per cognationes fuas�

fiiit^ terminus eoru Halcath 8C Chali, 8CBcten,8CAxaph,

a.6 Et Elmelech,�C Amaad, 8C Meffal�Sd peruenit ufqj ad Carmelum ad mare amp; Sinbsp;hor,amp;Labanatht

'^7 Ac reuertitur contra orientem Beth da go n��C pertranfit ufq; Zabulon SCuallemnbsp;lephtahel c�tra aquilonem in Beth �naecnbsp;amp; NehieLEgreditur� ad leuam Cabul,nbsp;^8 8C Abran,Slt;Rohob,amp;Hamon,�lt; Cana ufq; ad Sidonem magnam,

i9 reuertitur^ in Horma ufqj ad ciuitat� munitilTi mam T y r um, et reuertitur terminbsp;nus ufq; Hofaterunt^ exitus eius in marenbsp;de funiculo Achzibat

5� nbsp;amp; Amma,amp;Aphec,amp; Rohobt ciuita

tes uigintida�,amp;uill� earum

5� H�c eft pofl�iTio tribus filiorum Afcr per cognationes fuas, urbes^, amp; uiculinbsp;carumA

Tritt� A/�r ffiperi�s di�ae� contmgere tribum t�anaffien, prope Michmetat, eregione Sichern. Nt�icnbsp;ad Carmelum fita dicitur, er compleiii�mul Sidonentnbsp;magnam,er robu�i�intam Tyrum, Neccjjc ergo e� dnbsp;lamaquilonariorem cieteris e�e tribubus ermariti^snbsp;mam.ln qua et Bethdagon dicitur etia contmgere aquinbsp;lonare�atusregionis Geiphtahel,qttlt;e e� Zabulonit,nbsp;Achfibamurbem e�eultimant alicubi adaquilonem.

filiorum Nephthalim egrefla eft fors fextafilijs Nephthalim per familias fuas�nbsp;55nbsp;nbsp;nbsp;amp; c�pit terminus de Heleph de Elon

in Saananim amp; Adami (^K^f)�}Neccbamp; Icbnael ufq; Lcc� � 8C cgrelTus corum ufignbsp;ad lordanem�

j4 nbsp;nbsp;reuertitur^ terminus contraocciden-

tem Azanoth thabor, atqj inde egreditur in Hucuca, amp; pertranfit in Zabulon � menbsp;ridie,amp; in Afer ab occidente,8c in luda adnbsp;lordanem contra ortum folist

dd 4

-ocr page 44-

3

- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I O S V E

anath,amp;Beth fames: ciuitates dcc�amp;nox uem, amp; uili� earum�.

59 H�ceftpoflefTiotribus filiorumNeph thalini per cognationes fuas,urbes, �c uUnbsp;culiearum*

� Tribum Nephthalim ah ortu lord�t� c�termin.m: adoccafumTabormonti. Quoduerooccurrerefcribi


I�

tur in Iudam,non affequimur.

  • 40 nbsp;nbsp;^Tribui blior� Dan perfamilias fuasnbsp;cgrefla cft fors fcptima:

  • 41 nbsp;nbsp;ScfuittcrminuspofTeffionisciusSaraa,nbsp;�amp; Eftaol, amp; Hir femes (id efl ciuitat foils)

Selebinamp;AiaIon,amp;IetheIa, 45� Elon 8cThemnara,amp;Acron,nbsp;44 ElthecCjGebcthonamp;Baalath,nbsp;4y amp;Iud,8lt;Banebarac,Slt;Gethremmon.-46nbsp;nbsp;amp; aquae Iercon,�CArecon* cumtermi^

no qui refpicit foppen,

' Tribus Dan ab Auflro Simeonis urbes habet, ab or tu ludam, ey Beniamin,ab occafu mare, ad aquilonemnbsp;-Ephraim or loppc.

^7 nbsp;amp; egrcditur terminus filiorum Dan ex

4pfis� Afcenderunti^ filq Dan, amp;pugna-uerunt contra Lefem,ccperunt^eam : 8C percuflcrunteam in oregladq, �poffedenbsp;runteam, amp;habitaucruntinca,uocantcsnbsp;-nomen eius Lefem dan, ex nomine Dannbsp;patris fui�

48' H�c eft poftelfio tribus filior� Dan,per cognationes fuas,urbes illf Sfuiculiearfl�nbsp;� Df expugnatione urbis Eefem qttne alibi dicitur Laisnbsp;Modicum is.cap.fcribitur prolixius.

49 ir Quum^ compleffet forte diuiderc ' terram fingulis per tribus fuas, dederuntnbsp;filii IfracI poffeftioncm lofuefilio Nun innbsp;medio fui,

�ofii�'nouir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus htereditatem, jilijsfcilicet luda

�ma. ' CT Epferittw, ftww Caleb,crflnoui�imisrefiruauity qui erat ommu primus, nec prtcfumit hareditatcm,fcdnbsp;.4 populo accipit cui dedit. Ciuanto maior es,tanto ma^:nbsp;gis te hutnilia, �r ante domina inuemesgratiamSi du=nbsp;cem ordinauerrnttCyne extoUaris ,fed cflo mter eosnbsp;qua� uniis ex ipfis. Duces fideliu n�mflri funt non do==:nbsp;�tim,non fua qu�rant,fed qu� funt populi.Populus ui^nbsp;ci�imgratus, CT beneficiorum memor,poflulata � du=nbsp;��ce non negettid enim iubetur � domino:�c domino pla=nbsp;cet:fic duplici honore digni funt,qui bene prtcfunt.

yo iuxta pr�ceptum dominidederuntei, �rbem quam poftulauit,Thamnath faraanbsp;in monte Ephraim : amp; �dificauit ciuitate,nbsp;habitauitcpinea.

yi H�funtpoftefl'ioncsquas fortediuife-rut Eleazar facerdos, lofue filius Nun, 0lt;principes familiarum, ac tribuum fihonbsp;rum IfraeJ per fortem, in Silo, coram do--mino ad ofti� tabernaculi teftimoniijpar�nbsp;tUi^ funt terram.

I E H O S V A H.

�nfua forte Jefuf extrait arbetn /inqudG' non ali�na fibi uendicat,non r�gnant ambit, nonnbsp;der ata cupit,paucn fluduit effc content�t, nonpojkri'nbsp;tati fua3 projpicit deregno, quandoquidein crnec^nbsp;iTlins lcgHMur,fed omnes lfracUtlt;� ,/iltf�ti eraiit,�lt;^nbsp;�r ^!tofis,quorum commodis toti i3icumbebant,exn^nbsp;plar effvdi optitnora regum,nbsp;nbsp;nbsp;fidelui ducum pop


a.

CCAPVT XX.

^^^jTloquutuseft dominus a�'*�'' y�^fue,dicens:

Eoquerc filqs Ifrael, ___eis: Date uobis urbes rum,dequibusloquutus funiaduosPnbsp;manumMofi,

Dotninus iubet iterum, ut a�ig^ntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

ttb ipfo populo,pro inuoluntarie occidentibuf� data Opera, ubi er caufe difcutiantur, CTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(p

obruantur flirore iracumdi� dolorem iilcifei tHr um.'Vtdifcanwsdetvm effcinnoccntiatpatroxO''^^^nbsp;penflim ad donandas offen fas exfragilitatebi�gt;'�^nbsp;non ex malitia proccdentes.Panitcntiii locuX*^nbsp;pus pra:fc)-ibit,etiam peccatis ex ignoranti4��^�nbsp;er iubet �ne diff enfationeobferuanda.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjji

5 utconfugiat ad eas quicunq;

per ignoranti� perculTentnefciusJ^* fiteuadere ultorem fanguinis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v/

Percutere animam per ignorantiam crP�^' nbsp;nbsp;r

efl�rtuitu er non data opera quanquaocd^^^f^i dex ucro fangu'mis,amicus efl,non qui debe�t�nbsp;aff��iui humana condefeen�one permittitutnbsp;necem confanguinei, etiam ex �ruore cartad^^nbsp;di�umdicare talionis legepo�it, ut etiamfio^^^inbsp;occiddt,non propterea iudicctur lege diuitatnbsp;li occidendus, tantum condefceditflagilitoti�!^ �lnbsp;inuincibilium pietas diuina,cum modcramigt;i�^^nbsp;flafeueritatis.

4 quum ad unam harum confug^*^^l� tatunuftabit^ ante portam ciuitat�^�j-^^^�nbsp;queturfenioribus urbis ilIiuseaq��^^,jiJ*nbsp;probentinnocentem.fic� fufeip*^� j liJ' 1nbsp;adurbcniadfe,�Cdabunteilocun�^nbsp;bitandum,

Iubetur fleedere de propria hareditatt}^ tiff er exilium�rrc, ira; occa�onem declitutt^� /f/ioi*nbsp;fenum fe �flere, ut caufa iui�cetur, er oo�^nbsp;hoflrm�iffe, non data opera comini�j�nbsp;nbsp;nbsp;. i�

Cuius omnenegotiufenatores dthgeMer�Uo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

fle iudicare debent,er comprohata ignorotttdb lumfufcipere ducs illorumlocoruntiubeni^^^^i�l'nbsp;currcrepericlitanti,er ut commodefccuntunbsp;mittantffontc,quandoquidemnctnofetuerigt;^rfinbsp;uemre eiuflnodi cafus potefl. Qjtod einmnbsp;nium mihi cucnit,a-as tibi acciderc poteflnbsp;rium quoq; tu con�gium �s habiturus,quonbsp;hipr�flarcmoneris.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�z�ifP^

y Qu�cRultorfanguiniseumt fecutus, non tradent homicidal


-ocr page 45-

��..a � . nbsp;� � * � �

% n *8�'orans pcrcuffit proximum biduu triduutnuc eius progt;

**'quot;^*'**� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^onfiigicntan ad fHMJ ur=

t^lionc,fi comprobatum �terit ti '��**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: fi falicet hofli-s antea illi pcrculjb

' Eth

���tfii inciuitatc illa, doncc ftet reddens falt;Sifui,8C

homicida,� W qik?^�- ciuitat�fuain, 8C doni� fuam,

^iu^L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^ndatur 4fenatoribui, er iudicio

probetur iffwrdtia, qua dcniq;

quot;lortj r� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiunen patria ext orris fiat ufij; ad

^^Vifl^'^^'^ntificis, ut difcant homines diligeittem icKt^'''^'^otq!gerendis,ne imprameditate neglinbsp;agantumquam,zrdepro=nbsp;^�''����i/i ^^'^fi�^�^^oqu�m diligenter attendant. Abnbsp;�Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ff^fione abhorreant,unum fiimmum fit

v' ' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indulgentiam ab omnibus crimint=

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijficntientiu promcriturum

dominus reconciliauit terre

Ntff �lt;^gt;prtgHiws reos fiuo purgauit fianguine^ fcatus deleuit. Commuainbsp;^l(fj'^(^'^gt;nipontificis, priuati luilus hominumnbsp;dificimus qualircucnbsp;P^^^^ pl^bis, ecelenbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in populo pontiff, ddlor mfipieii

^^^orhominimt.

*18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cedes in Galil�a mon

PhrjWhalini,Slt; Sichern in monteE-quot;�ni. gt; Cariath arbe, ipfa eftHebron s ^feluda.

quot;Huijg �i^auerunt,hoc eft, dccreueritnt pro afiylo,in �rtfW Cades in montantsnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficilieet.Sichem uero in tnedia promifi=

tribu Ephraim, �r uerfius au= ht tribu tuda,etiam in mon=nbsp;diftatttes � fieipfis : ab occafiunbsp;*�^^1(11) httra tordanem, comodior ut ad illasnbsp;S J'�^^�^ttumfiigapateret,nccflumineprohi-

contra orientalem

k ^in ^�'*�-bo,ftatueruntBofor,qu� fi-

detribu Cad, Bafan de tribu Ma naffe*

^ttodtequalts fir� longitudo iioftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�tgt;'i�e terr�e dietrum tribunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimidite, li=

^ai�^fi^^^itudo,fiimiliter tresurbes per tribus liluc ordinatiC fiunt. In trif�� E.u=nbsp;^�^^'^�ttnothgalaad:lt;:^ Golan innbsp;P�ttte dimidia: tribus Kanafte.nbsp;(loijdw afiigngtx eraitt dd eonuemaKiMn

I E H O S V A H. �5 �lluc,ad colligendum profitgos quoficunq;, doncc con^nbsp;fiultaretur deillorumiureueliniuriamon quidemeolonbsp;ci,qu�confiigijfient,fied ubi commode tejks examinarinbsp;pojjcnt,ubificilicctconfiafitififietailauelhomicidi�.Vbinbsp;manififtt docetur, reum fiangumis, amp; data opera occi^nbsp;fiorem,homicidamq- uoluntarium, non muenijjepr�f�^nbsp;dium fialutis hifice urbibus,fied tantii qui cafiu occidifl�t.

9 H�ciuitates conftitut� funtcundisfigt;-Bis IfraeljSC aduenis qui habit�t inter eost utfugeretad eas qui aniinam nefeius per^nbsp;cuffiflet, amp; non morereturin manu pro-ximiefFufum fanguinem uindicare cupi-*nbsp;cntiSjdonec ftaret ante ccetum,

Vt hodie neceftoria nobis non fit ficientia rcr� ifto~ rum,ut nec extant urbes memorattc, exeinplum tomennbsp;fideltbus extot uobtntatis diuinlt;e,iuftitia: legolis,e::r httnbsp;moniconuiilus, multo tempore neceftoria pqs erdtnbsp;pricceptioniim illarum ficientia cr ufius.

^CAPVT XXL

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cceflerunt� principes f�milia

rum Leui ad Eleazarum facer-dotem, de lofuehlium Nun,�C adducescognationum per finnbsp;gulas tribus filiorum Ifrael�

Quodiure Leuitis debebatur,id iufte laudobili= * �* Le���-ter requirunt,domini authoritate ficti, qui urbes ad ha bitondum per lAofien m lege promifierat, fiuburbananbsp;earum,ad al�da pecora, qui /fiarfios in omnes tribus Lenbsp;uitas,cultum dei docere uolebat, legem dommi incidcanbsp;rc,papulum infide er moribus inftituere, iuftu tllis ey^nbsp;iniuftum decernere, mundum ab immundo ,fion�ium �nbsp;prophano:ideoq; non in una tantum tribu, uel una alif^nbsp;qua in regione conftitui debebant, fied pafiim dijficrgi,nbsp;ut cr commodius docere, cr fiacilius nutririnbsp;nbsp;nbsp;ali pof

fient,ab ijs quibus in dei opere firuire iufii erant.

, locuti^funtadeos inSilo terr�Cha^ naan,atq;dixeruntt Dominus pr�cepitnbsp;permanumMofi, utdar�tur nobis urbes -adhabitandum,�e fuburbana carum actnbsp;alendaiumentagt;


In Silo iuxto domim tabernoculum zy arca)n, ius et fdsdicebatur�primoribitsgentis,lofiue, Eleazaro, crnbsp;tribuum ducibus,ut uolutatts diuime fi-mper memores,nbsp;nd nifi fiandum ey a!quum dccemerent, dominum ha^^nbsp;bcntespricoculis.

Dederunt^ filij Ifrael Leuitis de pofl�f fionibusfuis iuxta imperium domini, ci^nbsp;uitates iftas �C fuburbana earum.


Defiuahtercditatefilij l/raclCeuitis cedebanthabi totiones in urbibus, zy fiuburbana extra urbes ad habi^nbsp;tandum,de quo plenius habitum eft Nttwe .jf.

4 ^greffa^eftforsinfamiliam Caath, fuerunt^ filioru Aaron facerdotis ex Le�nbsp;uitis detribu Iuda,6e de tribu Simeon, 8Cnbsp;detribu Beniamin per forte,�iuitatestre-decim�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L '


-ocr page 46-

tO'-SV.E

y rcliquis filiorum Gaath, id cft Lc^ juitis qui fuperftier�t de tribubus Ephra^nbsp;tm,8lt; Dan,5cdimidi� tribus Manaffe pernbsp;fortcm ciuitates decem�

dup*kt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex eis princi=

pales erant jilij Aaron, facerdotio fiingebantur, ac peculiari nomine Aaromtie dicebantur : erat enim Aa^nbsp;ronde Caathitis.li igittir de�gnatifuntadhabitandumnbsp;i� lK(i4,StnM�ogt;K�,etBenw��n urbibiis. TAeliqui uero Canbsp;athitte qui non erant ex filijs Aaron�mplicitei: Caathinbsp;t� dicebantur, ey habitationem fufceperunt in tribu^nbsp;busEphraim,Dan,crMana/Je.

UtPorrofilnsGerfonegreiTaeftforSjUt accipcrent detribubus Iffachar amp; Afer,�Cnbsp;Nephthalim, dimidia^ tribu Manafle innbsp;Bafan ciuitates numero tredecim,^

*r5 nbsp;nbsp;�5'�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tert ins Eeuitarum ordo, Gerfonitartvm erat, hahi^

� tas in tribubus l/�char,Afer et Nephthalim,et ultra lor � danem in dimidia tribu tiiana�eTilij uero NLcrari, ultinbsp;. ma Eeuitarum conditio, acceperunt fortes fuas in tribunbsp;Bdibeii, Gad, Zabulon. Docet ergo lex diuina, nonnbsp;poffe homines fubft�vre, nec debere �ne cultu dei, ernbsp;do�oribiis legis diuin�,iudicibus caufarivm, er eis quinbsp;ipuero ficris liter is incimdiant, er idonei doiloresnbsp;ont rerum diuinarum ac humanarum. Omnia enimft��nbsp;eile pr�cipitabuntur,er tumultu quodam con�mden=^nbsp;tur, ni� inflitutio morum er �dei infatigabili fludio exnbsp;erceatur,er imbuanturhomituim corda, timor� dei,etnbsp;amore �atertue charitatis,quie alioqui ab infantia ma^nbsp;la e�,er eatenus procliuts ad omnem igt;uu�itiam,ut ni^nbsp;fi difciplina cohibeatur, continuo prolabatur in peius:nbsp;. ttt ubi difeiplin� cance�is caercitanon�ierit, eo info^nbsp;Icntiarum proLdratur mundus, ut pro iniuriarum pon^nbsp;^f^fi^Scns nu�a exinwre ab internecione ualeatuf-piamuelunquam.

I i nbsp;nbsp;Agros uero,8lt; uillas eius dederunt Ca

lebfiliolephoneadpoflidendum*

ij nbsp;nbsp;^Deditergo filijs Aaron facerdotis He

,broncofugij ciuitate,ac fuburbanaeius: amp;Lobnam cum fuburbanis fuis�

-ocr page 47-

ro S'V E

fDctribuautem Afer,MeiraI SC Ab- , . ^��jCumfuburbanis fuis,nbsp;^Helcathjamp;Rohob, cum fuburbanisnbsp;^SjCiuitates quatuor,.

^PetribuquoqjNephthalim ciuita-'�^�gHjCedes in Galil�a,6lt; Ammoth fuburbanis fuis,ci-

, '^���nesurbes familiarumGerfon,tre-^Q��^����f��burbanisfuis,

�eBjr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimdia M.ana�is, rcgio=

Dquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beflerahnn ifafchar uero ^ton,

lt;lon H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Engannim.In Afir,Mi/�igt;Ab

[jJ ^b,R,:thob.Dei^ephthalt, Cedes inGoliltea, Dor, Carthon:oinncs Gerfomtaru urbes tre

Per f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Merari Leuitis reliquis

Ion 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;data eft de tribu Zabu-

^5 �(^'�''^�118CCartha, cum fuburbanis. Clin, f V^^^jet Naalol,ciuitates quatuor,

(Th

l^�iiis ^^'^�'��^uben, Bofor, cumfubur-

C�a

SCMephaath, ciuitates qua ^fj�nfuburbamsfuis,

�quot;oth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitates confugq, Ralt;

59 fuis' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manaim cum fuburba

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lazer,ciuitates quatuor,

SMai�isfuis/

''s ��'jlia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urbes filiorum Merari per fa

cognationes fuas duodecim, bit ukimis Leuitarum cefferunt urbes de trinbsp;.h-j^�^l�aeatit, zr Cartha, Dimna, tiiaalal. Denbsp;^oth, Galaad, Kahanaim, Hefebon, 14=

^�^�onnta aut duodecim erant urbes cum fubur

Leuitaru pemuxtio neceffaria^it ad quamapnbsp;�^firuanda,qua difeere oportebat � Leuitis,nbsp;uniuerf� Leuitarum innbsp;^5,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filiorum Ifrael fueruht

fuburbanis fuis, per familias diftributae,

S��� Leuiticarum urbium,erat qua= �iRiwi� neceffariam ejfe dodrinam fi~nbsp;*^�5 ^�fede^**** �dmflros �fficieitti amiona prouidere

^tain�io�uinus deus Ifraeli omnem traditurum fe patribus co-� ^fat� �Cpoffedcruntillam atqj

fcquics illis fecundum r '���iih * ��^auerat patribus ipfor� pernbsp;t*a��f'�seftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftiumrefifte-

J

I E H P 5 V A H. A4 4V - Neunum quid? ucrbu bonum, quodnbsp;illispr�ftitur�fe tflc promiferat,irntuninbsp;fuit,fed rebus expleta funtomnia�nbsp;Scptemgeiittu terriH dominm ifraeli promijerdt,etinbsp;eonditione, ut nuUd cum dliqua earu paccm imre licite^nbsp;po�t-ntjfed extermindr�t�mdituc. Alitus auteingcntcsnbsp;oppugndturijiubebaijtur primo offme pdcan,qtMmfinbsp;acccptd�entjtributdrios habere poterant ZT obedient ,,nbsp;te5,fi non fufeepi�eitt pacem, fed bcUo adoriri maluif:nbsp;fent:om^ }nafculinum occidere iubebant:ur,prieter munbsp;lieres,et preeda poftri.Dc quo Deut.io.cap.Hifc omiiutnbsp;iam compl�ta fcribuntur,gua:nbsp;nbsp;nbsp;promi�a�icrant 4 d�

ntino,pace conceffa ab hojiibut, ucl ocei�s uel opprc�i �s,ubi diuinarum promi�ionum ueritas docctur, zrfi- �. �nbsp;deliuin fides confinnatur, ne flu(tuct,quaiitumlibet tarnbsp;de nobis deipromiffacompleriuidcantur. ,nbsp;fCAPVT XXIL

f Odem tempore uocauit lofuc Rubenitas,amp;Gadditas,8cdiminbsp;J diam tribum Manafle,nbsp;dixit^ ad eos�Feciftis om nia

it

qu�pr�cepituobfs Mofes famulus demi ni,mihi quoq; in omnibus obediftistnbsp;nbsp;nbsp;,

5 nbsp;nbsp;nec reliquiftis ff atres ueftros longo tent

pore,ufq; in pr�fentcm diem, cuftodicn-tes imperium domini dei ueftri, lamnouemtribubus fortitis fufficiente iUis terrantnbsp;ac pojfe�ionem,paceq^ confecuta,qua nemo fc hofiiuittnbsp;illis opponere auderet,fcd iam tuto habitarent, in harenbsp;diiate patribus promilfa,z:r redditafilijs, lofue remitsnbsp;titduarumtribuum ac dimidia exerdtum ad propria,nbsp;commendata illorum obedientia ac fide,quam feruaue=nbsp;rant,tarn l^iofi qfibi,longo iam tcmpore,patria,liberiinbsp;ac uxoribus priuati propter�atres. t�onfolum puntennbsp;da peccata funt malorum, ziT durius corripiendi malerenbsp;uoli ,fed etia fideles et boni coUaudandi funt pro rebuinbsp;benegeflis, zr incitanda uirtus efi, ut proficiat magis,.

4 nbsp;Quia igitur dedit dominus deus uefter

fratribus ueftris quietem, ficut pollicitus eft:reuertimini,et ite i n tabernacula ueftranbsp;amp; in terram poffeflionis, qua tradidit uo-bis Mofes femulus dni trans lordanemt ;

Confirm�t illorum fidcm,o�endens dominum cont== pleuijfe,quiepromifcrat, zr qua reflarent certi�mtenbsp;perfiduru,zir� alacres remittit ad propria, onuflos pranbsp;disgcntium,quM obtinuerant, er in commune diuife=:nbsp;rant omnes tribus nunc,�cut z^ olim fub Moje.

�y nbsp;nbsp;itadutaxat, ut cuftediatis attente, To

pete compleatis mandat�Sf legem quam pr�cepit uobis Mofes famulus domini,nbsp;Vtdiligatis dominum deum ueftrum, amp;nbsp;ambuletis in omnibus uqs eius, Siobfer-uetis mandata illius,adh^reatis^ ei, acfernbsp;uiatis in omni corde, Si. in omni animaucnbsp;ftra

JAaxime nece/farium in primis er diligentim ma .fnlcatiobfertidntiam prteezptorMn d�, timorew dc loa


-ocr page 48-

*1

I O S V E

gitimitm cultum, ut diligantac reuereanfur deuw, uiuantadilIiu-5boie()lacitunt,proximK benefacicndo:nbsp;ficM cr nos dominum deum nobis benefa�oreml'end-mut,ut mutuum l'irai acfi-atres diligc(m!is,ficut i p�trenbsp;Cr domino atnamur maxime. Hoc ejl enun dommum tanbsp;to corde diligere ,mhilinhoc mumdo domini uoluMatinbsp;fgt;riefirre^

(gt; Benedixit^ cis lofue, 8(. dimifit cos* Quircuerfifuntin tabernaculafua*

Benedixit illis lofue, non folum grati�t retulit, etr l�rtutem coUauduuit, fed cr imprecatut eft iUisftuo=^nbsp;rem dei, GT �licem reditum ad fua,acfmul uitam bea^nbsp;tamin domino.

7 nbsp;nbsp;Dimidi� autem tribui Manaffe poflef^

fioncmMofes dederatin Bafan�amp;idcirco medi�qu�fuperfuit, d�dit lofue fortcmnbsp;inter c�teros fratres fuos trans lordanemnbsp;ad occidentalem eius plagam^Quuinqj dinbsp;mitteret cos in tabernacula fua, 8C bcnedi=nbsp;xiteis,

Repetitio efl de tribu ^ndlfe,cuiut media pars tra,crad ortum!ordanis,inBafanitide h^ereditatemnbsp;accepit. l�amilia fcilicet iilachiritaru cr Galoadifarumnbsp;Cr Hephreitarum, medietat altera ad occafum lorda=-nis,fecus tribum Ephraim,per lope ducem.

S nbsp;nbsp;dixit ad eos � In multa fubftantiaatqj di

'uitiis reuertimini ad tabernacula ueftra cil �rgento amp; auro,�rc ac ferro, 8C uefte mulnbsp;tiplici�diuidite pr�dam hoftiu ueftrorumnbsp;cumfratribus ueftris*

' iterumaUicit ad gratiarum exhibitionem domino, euius munere onufii tot diuitijs redirent ad domutfuas:nbsp;falui,fani,mteg'i,eralacres,fimidq;/folia iubentur dinbsp;videre cum eis qui domi manferant, iu�i er ebedi�tes,nbsp;/fonte fua quoq^ inituri pericula,fi licui/fet per obedi-entiam.ldco digm erant fua portione Jfoliorum.

^r^cucrfi^funtjamp;abier�tfilii Ruben j amp; filii Gad,Sc dimidia tribus Manaffe, � finbsp;(fis IfracldeSilo,qu�fitacftin Chanaan,nbsp;ut intrarent Galaad terrain pofTeffionisnbsp;fu�, quant obtinuerantiuxta imperi� donbsp;mini in manu Mo fi*

T Ota regio ultra lordanem, re^ olim Seon et Og, hoe loep terra Galaad nominatur,tota � parte. De loconbsp;�utem Silo redibant, ubi tabernaculum domini tuncfi=nbsp;xumj�abat,ubi don�no gratiasretulerant,ubifacrifi=nbsp;cia pacificaobtulerant,unde redibant quiq; adpropri^nbsp;it hiCreditateSyiuxta uerbum domini.Satit apparet qUiienbsp;datnfuperiut recitata fiti/fe qutepo/kriut contigerint.nbsp;flon e/l en'm uerifimiletotannisufq; ad lofue extremnbsp;tnamfeneilutem duat tribut cum dimidia militajfepronbsp;/ratribut,erquatuordec'm er ampliut annisuxoresnbsp;crfdiospofthabuijfe. Sedpro confuetudine feriptur�nbsp;hi�oriarum non raro inuertitur ordo pro occafione obnbsp;lata feribenti.

lo �ffQuum^ueniflentadconfinialorda nisjin terram Ghanaan,�dificauerunt fi*

II

I E H O S V A H.

lii Ruben amp; filfi Gad,S�dimidiatrib�� Manaffe ibi iuxta lordan�akare magnunbsp;proafpeflu*

Ad tem�nos er conpnia lordanis peruenuni^^ bemt� cumfocijs extruxerunt aramgrandem ff'nbsp;Jficuam, � longe uifibilem, contra m-indaturndonbsp;CiuiabiUotempore,quo�xum locumhaberelt;^lt;^^nbsp;rat area domini, er altare holocaufloru, noluit^nbsp;extruialtare :fed ut erat unicut erfobisnbsp;tantum 'm loco uolebat corporalibut eoli faerip^^nbsp;mniaq; excelfa ad i�lud tempus prohibuerat ex

Quodquumaudiffcntfilii ficaffefilios Ruben,Si Gad,�fnbsp;bus Manaffe altare eregione letrfnbsp;naan, fuper lordanis c�finia cono^

Eamafrequentius er citius in malatnp^^^^.^iiif pretatur quam in bonamtldeoleuioreordt/lnbsp;credit mala de proximo. Itlon erant irreliffl�Pnbsp;benitte cum focqs eo tempore, quimnbsp;uente lofue,nbsp;nbsp;nbsp;recentibus diuinis miracub^

�js circa fe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e'

conucnerutomnesinSilOjU^^* rentSi dimicarent contra eos*

Tc�fr�t tune uigebat populitotiutdeuo^ mor offvndendi deu, ac contra legem aliqitidnbsp;di.Ideo ftatim concurruntlfraclit�,nbsp;gern ulcifci uolentes communibus uotis.nbsp;conueniunt,dominigratiam imploraturi)nbsp;�atrum, ut credebant : fubito parati adnbsp;etiamfratres,propter peccatum 'm deumjjlo^

lt;(jTEt (i�fi?rw�)miferuntfilti in terram Galaad Phinees filiui^nbsp;facerdotis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

II

*4 nbsp;nbsp;Sideceprincipes cum cOjfiflg�

cipesdefingulistribubus* n QuiueneruntadfiliosRubefli^f/J'nbsp;8(. dimidi� tribus Manaffe in tf��*'nbsp;Iaad,dixerunt^adeos�

Communiconfibo decem duces cuiftߒ�ijfiiid�^ dote mittunt explorarementemfratrit)�gt;nbsp;contra dominum aliquidcommiftlfeitt,fgt;�^�L^^nbsp;gre/furi, quam rei ueritatem certo (fib^nbsp;buntur autem legati �d/fe capita tribuudf�nbsp;plebium, quifapientia er diligentia fiutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

uocare admeliorem mente poffenteT perperam inftituijfent, er contra deturtt.nbsp;idolo alicui,uel deo uero,m loco prohibd^�

16 nbsp;nbsp;H�c m�dat omnis coetus

eft ifta tranfgreffio, qua deunt Ifrael auerfi � dnonbsp;bis altare, � cultuillius

Timebant id quodmaxime�rmidati ad cultum extemorum deorum,nbsp;quodfidelispopulutfirre neutiquantp^llnbsp;t�ultionediuinapuniendum effet in totlt;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0

ob�/krenfprouirilff



-ocr page 49-

� o s V E

eft peccaffe in Phegor, ttUiqj in pr�fentem diem macula huiusnbsp;Ice eris in nobis permanet,multi� de po-pulodominicorruerunu

*� J. .^���3ucrtiminihodie � domino, ho ��inquain uos rebellabitis domino, 8dnbsp;def�uictnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifrael ira eius

qiwe fidelibus nonnun^uain obrepat pec timcMK, crtutiiK �binbsp;inlitturiim.Peccatum Phogor, cr itUus ul=nbsp;prudcntiorcs rcddidcrdt,iie quid fi-^'�i'trctur.Non id R.ubcnit� comilerant, fed duxnbsp;tribu: fed metnoriMt peccati notidumadnbsp;^^pwi,cuni timor� agu^t, (3^ fe dcliquiffe pldn=nbsp;^�indnii plagam imminere �rmidant,ob fimile crinbsp;^�^o^obttriie.Atixietitsiiimid fideliumducimt^pro=nbsp;quarere in primisquurc arum erexi�cntt

� 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod pefimuin.

' Poff (T^^' putatis immundam efteterra feff ueftr�, tranfite ad terram pofnbsp;tabernacul� do.-, 'habitat, �c habitate inter nos t tantunbsp;�oinino,amp;� noftro confortio non renbsp;�dificato altari pr�ter aitare dogt;

_ P ddhibe/it cr off�i-unt diitequdtn uulniii fe? uerenturnemaUconfcieiitiuultru lordaiienbsp;terratniram

, nbsp;nbsp;nbsp;��eurriff�fe crcddnt,qudm extruila ardCTob^^

^gt;^��cijsab/krgereue!int,quod cr id quoq^ domi . '��'� ^Konciliet,fed de iiouo offendat. off�rnnt ernbsp;Z^�^^'^Suirumid�urd Jpadum frdtribuf fufficiens,nbsp;citra �orddti�,?^- mfuisfortibut,tannbsp;eonirddeiIcgemqudcunq;caufu commit^nbsp;ira domitii in totum ifraelent dcfeuiat.Sic�dnbsp;I.^��^ent4boff�iifddei,modisomnibu{abflerreat,ninbsp;i:�^^�qiiiu5 habeatfduore CT ��dtin dei, qt obedictnnbsp;a� '^�,�^�gt;'nmip�u!.

j^'onneAchanfilius Zarepr�uarican-112'^�^tcriitinanathemate, amp;fuper om-Aie Ifrael ira eius incubuit Et K s homo no perfit in iniquitate fua,nbsp;*gt;(1- ^ttlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imminere exitium, ob peccatu

�^�^^^�^nmprouniusAchana�utthcmate, domi= toti non pepercerit. Sic cxcmplis utenduntnbsp;db�mere prophetd uolueritAudicaretnbsp;lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni),^�^�*�^�'^�^^lt;nquot;�^nlus,fcrmonemhunc�i/ferufli-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'gt;d,qi,^�''^�'^dum,cum reuera non tam orationii�r

lt;lgt;li9e�f^�^'^i�necriminis,utfjnon commiffum�t, ^dmij�on�t citius emendetur:nbsp;^^�^doractrbitrabantur,utpatetucrfui8. fed

il ,gt;�ttiwcb4nt.

Ruben, amp; Gad, P^'ncii�k�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manaffe,loquuti^ fun^

^�o�slegionislfraet

I E H � S V A H. 1$

2.2. nbsp;nbsp;Fortiffimus deus dominus,fortiffimus

deus dominus ipfenouit,amp;: Ifrael fimul intelliget�fi per defedionem 8lt; fi pr�uari*nbsp;cationis animo in dominum non euftoxnbsp;diatnoshodie,

ij ut �dificauerimus nobis aramadrece.-dendum � domino, amp; fi ea m�te fecimus, utholocaufta, �Cfacrif�cium, SCpacificasnbsp;uidimas fuper eo imponeremus, domi-.nbsp;nusipfequ�rat.-

Sobrie,ueraciter, aefideliter fe exeufandOi �tiffa^:. dunt legatis, (3' domino fefideles �^fratribus additifnbsp;�mos teflantur,magtnfica zxelegantifiima oratione acnbsp;plana. Confiteiitur fe non noff� nifi unum deunt, qui fitnbsp;deus dcorum,omnipotentem,omniafdentan, cr iudisnbsp;cantemconfdentiM,cuiusbonitatiaferibuntomnemf(t .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

lutemfuam, quifit omnia iudicaturusAs fdat fe nihil hoc op�r� peccafi� in legem.

^^4 SCnoneamagiscogitatione atqjtimo-re hoc fecimus,utdiceremus,Gras dicenc filfi ueftri filfis noftris� Quid uobis �(. domino deo Ifrael �

Caufam fadi producunt iuflam cr piam, omni^^ no contrariam illi quod timebatur ab i�aele, de quonbsp;�erantaceufati. �Jtultacurahabendaadpoftcros con^ Can poftenbsp;feruanduminuerareligione, adunius dei cultumnoa�^��''��'*nbsp;intermittendum, ad fiaternam charitatem tranfinittennbsp;dam in pofleros,ad non�andalizandum pufilloi.

termina pofuit dominus inter nos �C. uos � filij Ruben, amp; filfi Gad lordancm,nbsp;partem non habetis in domino Etpernbsp;hancoccafioncm auertentfili] ueftri filio$nbsp;noftros � timor� domini,

2.6 �C diximus� Extruamus nobis aitare, non in hoiccaufta, neque ad ui�imas of-ferendas,

fed in teftimonium inter nos amp; uos, SC fobolem noftram ueftram^ progeniem,nbsp;Utferuiamus domino coram eo, �n holo-cauftis noftris,8Cin ui�imis noftris, amp; innbsp;pacificis noftris, amp; nequaqu� dicanterasnbsp;filii ueftri filfis noftris,Non eftuobis parsnbsp;in domino�

Etdiximus,Si uolucrintdiceread nos, 6lt;ad pofteros noftros. Gras refpondebi-mus cis : Ecce �dificium altaris domininbsp;quodfeccruntpatres noftri,non inholo-caufta,neqjin facrificium, fedinteftimo-nium noftrum ac ueftrum�

2l9 Abfit � nobis hoc feelus ut recedamus � domino, amp; eius ueftigia rclinquamusnbsp;extruif�o altari adholocaufta, Si. facrificianbsp;amp;uilt;ftinias offerendas, pr�ter aitare domini dei noftri quod extru�um eft antenbsp;tabarnaculum eius�

liatura fepe folct diflinguere,quorum mores no nbsp;nbsp;nbsp;Djftinft�,,

ti� cofentiutffi�uinirin, montc^^tnetria deus interpofuit. p� ����. se

2.7

-P

-ocr page 50-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO s VE

Ktmutuumgenteifenon conturbent. Ex hoc arguMtt BMbmitie,�y'non'mfipieitter:geMiliit enim opinio etianbsp;tune erdt,dtu�rfis regiomhus cr tutura diflintlis prie=nbsp;elJediuerfosdeos.Roc Rubeintie prteuenire uolentcf,nbsp;domino deonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abralt;e, Iprfc er toot titulum m=

g^t, ut po�tri feirent, alium fe deum nefeire, pr�ter deum p4trumfuorunt, fe^ deeodem populo elfe, quinbsp;iui hdbeant facrificandi m ectdem ara, qu� flat in tabernbsp;naculo^iofi,quod relique tribuf,Qr utnulldratio=nbsp;ne tanquam exteri,m colendo deum ifrael, excludi iin~nbsp;qudm po�int.t^unqudm auteinfe intendilfefacrificionbsp;rum obldtiones quorumeunque, in ara extruda fecusnbsp;lordanem in tetra fua,contrd matidatum domini,nbsp;nbsp;nbsp;le

gem quam �que diligenter ut ip� confratres obferuare PromoueiM intenderent.Difcimusqua diligentia fratresfemueranbsp;dardigio. �depromouere,Qr a�faab�roheremutuum obligennbsp;tur,quantum periculumf�t exeidere 4 l�gitima cultu uenbsp;ri dei,quifide,Jfe cf charitategeritur.

JO ^QiiibusauditiSjPhineesfacerdos, 8lt; principes legionis Ifracl, qui cr�t cumeo,nbsp;placati funt� �C uerba filiorum Ruben, �C.nbsp;Gad, SCdiinidi� tribus Manaffe, placueanbsp;runt in oculis ipforum*

51 Dixit^ Phinecs filius Eleasari facer* dosad eoSjHodiefcimusquodnobifcumnbsp;fit dominus,quoniani alierii cftis � pr�uanbsp;ricationehacin dominum, Siliberaftis fi*nbsp;lips Ifraeldc manu dominie

jx Reuerfus^eftPhinees filius Eleazar fa cerdotis cumprincipibus � filqs Ruben amp;nbsp;Gad de terra Galaad', in terram Chanaannbsp;ad fili os Ifrael, �C retulit eis ?

' 3^ Placuit^fermo cundis filiis Ifrael au* -di�ntibus,bt benedixerunt deum filqlf*nbsp;ra�l j amp; nequaqu� ultra dixerunt ut afeen*nbsp;derent contra eos atqjpugnarent, amp;dele*nbsp;rent terram, in qua habitabat filii Rubennbsp;amp;Gad.

Rationabilis exeufatio � prudentibuf intelligitur, Cr fufeipitur, cr confeientia utrinqi fola ueritatenbsp;de confirmantur.Qui enim uere deum colunt nuUa manbsp;la f�rmidaredebent,qu�etiamf� �mgruani,non tarnennbsp;obfunt,fed profunt.Vnicum bonwmfideles exifiim�t,�nbsp;fide ueri dei minime excidijfe.

Vocauerunt^filii Ruben, amp; filii Gad altare,Teftimoni�ipfum internos, quianbsp;dominus ipfe fit deus,.

Alt�re te�i Adperpetuamf�cgefiiereimetnoriamnomen�oco cZetraimpofuerunt lfraelitlt;e:Teftimoruumf�t hac a-ra,quod dominus ipfe f�tdeus.Sicomnisnobiscreaturanbsp;clametfemperri^on nobis domine,nonnobis,fednomi-ni tuo dagloriamSoli deo uero araftatuenda,lnfiomi^nbsp;no deo fuo fideles concordanc,cr mutuum fe cohortarinbsp;ad dei amorem,^ obedientiam obligantur. Participa^nbsp;tionebeneficiorumf�milium pij admoneantur charita�*nbsp;tis,quam deus maxime mandat cr exigit.

lt;CAPVT XXII l.

I E H � S V A H. |VoIutoautcm multonbsp;Ipoftquampacem dederatfl'�^^nbsp;Ij nus Ifraeli, dehoftibus i�^^Lnbsp;i�uniuerfiSj�Clofueiamlottgr �nbsp;�C fenilis �tatis,

^oneftetiaminhoclibro quarenda ratio f�cut tKc 'm tAof� libris,uel iudicum,im� in uniutfjnbsp;r�propheticis,cumcrebro qu� fada priusfunhlnbsp;buntur pof�rrius^cr contra^ Certum tainen ef, l�nbsp;da contigilfe circa pofiremos dies lofue,non ta�^nbsp;ximeante mortem,fedcum cerneret fefeneniiamp;^Mnbsp;lum 'm pace habitantem. Comitids celebrauitnbsp;dam illorumfidem, o� ad inculcandumnbsp;turn dei ac legis,pramonendo iUos, ne quanbsp;negledum rerum diuinarum inciderent innbsp;pliciter comminatumin lege, c^uietis nteinin^^nbsp;bus tindiq;,quod nemo intra terram relidus W �to,nbsp;circum terram �nderet irritarc illos,quandiurnbsp;dominum deum fuum reuerebantur cf colebdU^�nbsp;uocauit lofue omnem Ifraekm, gpnbsp;res^ natu,8c principes,ac duces,nbsp;ftros,dixit^ ad eos.-Ego fenui,S^P�^��^ f�nbsp;fi oris �tatis fum:

Omnetn �fraelem uocalfe dicitur: quod nitur,Seniorcs fcilicet,crprimores totiusgttf�^'^jjisnbsp;qui ludai �fraelem nominantnbsp;nbsp;nbsp;inte�ligtmt,^^

rem de.illorumgentc,excluf�sfocminis. fidos uocat,feniores in urbibus,cr decanos,nbsp;riones,ut quod illis dixilfet,defirretur in/tH�''nbsp;uerfumpopulum,longe commodius qu^r^'^^s^;nbsp;cbuenif�ent omnes,tantamultitudo t�intmennnbsp;J Vos^uidiftis omnia qu�feceri*:.|)iSnbsp;nus deus uefter cundis iftis corart�nbsp;nationibus, quomodo pro uobis �nbsp;nus deus uefter ipfe pugnauerit�

Perf�ngulashominumatates ifrael uidet^^ lia dei circafe,in exitu de Aegypto, 'm tranju'*nbsp;nis,'m'mcruentisuidorqstotregume!rg^gt;^quot;�/^fi/!��nbsp;ceredditai�lis,exilkntibus 'm medio bojl�*��*'nbsp;Siefemper fideles cernunt magnolia dei,ben�'i'�'.^jciif�nbsp;tidiana,tantum non uilefcant a�iduitote.Dߒ^^ffb^nbsp;per potentes defede.femper'exaltat huntil^^'Jnbsp;nis replet e/�rientes, ey diuites dimittitnbsp;propugnatfuos, triumphatde impifi � rnbsp;pioSjGf 'mpios uelut mareaftuare finit-

4 �Cnunc quia uobis forte diuifi gentes relidas iftas in h�reditat^*�'nbsp;bus ueftris � lordane , �Cnbsp;quas excidiufque ad mare mago**nbsp;cafu folis�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit^^

y dominus deus uefter, ipf^^^P'*!^,^ facie ueftra,8C abftulit eos �nbsp;poft�debitis terram ipforum,nbsp;pollicitus eft dominus deusnbsp;� Et nunc fubftraui uobis,zs''nbsp;redegiomnes gentes refidnas, ut neenbsp;�osaudeant-ExcidtomnespopuloSfbop^


-ocr page 51-

I o S V E

tTionite, ujci' ad ntare jnxgnum ad occafum foliii oiiiiutem ego, fed omnipotente dei noflri uirtus, �rnbsp;i^expulit, er fubiecit eo!,in hxrcditatcin uobis eosnbsp;tmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tm-oi optime. Ei foli gloria et ho

^ferendus efl,tmn mihi,n�c ueflris uiribus.

ut fiT ualde, �C eftote foliciti feripta funt innbsp;tilt;j � 'quot;^^^gisMofijamp;nondeclinetisabnbsp;^^^^�'^dexteram,neq;ad finiftram�

Iff MiJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;triumphisgloriari, non infolen^

beneficum reuereri,colere, oquot; �ti^' P^�^er^,ohtemperare,diligenter �xnbsp;�^'�i^^^giz?�mandate,nondecliiMndoad de

gft^s, qu� iiirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rememoremini nec

�,nomine dcorum earum,nec fer^

iKi � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiottiftopere cauendum fideli

*^�5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfidorum exemple fide lt;y mo^

prof^^t�tate homines permouean= ctdtum,docent hifiorU ont^nbsp;lt;vscj lt;3-miferafacies Chrifiiante religion:nbsp;parum aliter coluit ha�ktiM dims ,qu�mnbsp;Reloues deos tutelares. Profoiamp;rtnbsp;idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol forum quoq- deorum nomina, cum

Vit(^p^^^^figt;^,uonparumapud perfidos. Fideliores dcorum iurando promisnbsp;pofi� earn fidem putant falfo.Vetat er==nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colcrc,adorare timere.

tfeift ��^h�reatis dno deo ueftro, quod 8/��'�^q?indiem hanc�

ctU ^^ncauferct dominus deusinc�fpe^ gentes magnas amp; robuftiffi-I5 �(J J- nullus uobis refiftere petuit, ufqj

(jQ^nns � uobis perfequetur mille: quia uefterpro uobis ipfe pu^nbsp;y^n.ficutpollicituseft,

c|j ' ^.��^iumdeo uero adhierendum docet,fide,figt;e zr tmore,ficuti iam aliquantnbsp;^lt;^filt;^fihj ifi'�tcl.ld ubi ficerint,pofinbsp;(j�r P���prttjJ?MMd�� domim manum circa fefennbsp;ll^et^^��'^^f�^�^i�hfgt;�lt;^quoq; gentes c^phinm� refi=t

diligentiffime pr�caucte, ��gt;ci4 dominum deum ueftrum^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p�tre amorem dei fidelibus,

�^gt;^hfta,quo ab omnioff�nfadei

auerfi fueritis, uo-^^^tium harum qu� inter uos nnt,ei-j-oj-ibus adh�rere, cumnbsp;ij '''�^iK/^���nubia,ingreffi� fueritisadnbsp;iaj�duos,

n Icitote quod dominus deus nu ultra delebit ante faciem ue-

gt;4

t E H O s V A H. 16 ftram omnes gentes illas, fed erunt uobisnbsp;in foueam, ac laqueum, �C o ffendiculumnbsp;ex latere ueftro, amp; fudes in oculis ueftris,nbsp;donee uos auferat atq? difperdat de terranbsp;hac optima quam tradidit uobis dom�nbsp;nus deus ueften

Pnedicit mala fi defeifeant � cultu dei fui, cfpeperce rinthoftibuscontradominimandatum,familiaritat�q;nbsp;contraxerint cum infidelibus,mifcendo connubia.Occ(inbsp;fionon enim recedendi � domino inuenicntfocietate imnbsp;piorum,{ncidentq; grauia pericula, ex perfidia uicino-rumgentilium,fii'ntrafamiliaritatem admifii fiierint:nbsp;tanto enim tweebunt perniciofius:quanto fecretiora uenbsp;fira certius agnouerint.�on enim cefiabunt hi ueflri honbsp;fies impetere or fubuertere fidem ueflram Cf fubftan=nbsp;tiam,donecfubuerterint gt in mifcriie infinitas impulenbsp;rintf�tx � terra uefira eiecerint,fi monitis meis negle^^nbsp;�is,illorumfauorem meo pratuleritis.

En ego hedie ingrediar uiam uniuer� f� terr�,8� toto corde ueftro, �C in toto a�nbsp;nimo ueftro cognofeetis quod deomni^nbsp;bus uerbis bonis , qu� fe dominus deusnbsp;uefter pr�ftiturum uobis efte poliieitusnbsp;eft, omnia uenerunt uobis, unum no pr�nbsp;terieritincaffuttu

Ego hodie pergo uiam totiiis terrts : quicquid terre:: jviofs ftn-num de terrafufcepi,humi rclinquo, caduca omnia de: 'Sotum.. fero,moremomnium rcrum terrettarum i�xta corpusnbsp;expleo moriturie.Spiritum uero quidec�lo datas eft,nbsp;tcelo remiffurus,deo qui ilium creauit. Auguftino diffi^nbsp;cultateminiecitQT'fcrUpulum translatiofua,qua: ha^nbsp;buit,Egoautemrecurrouiam,ficutetr omnes qui funtnbsp;fuper terram,ex LXX. interpretibus. Beneficia deinbsp;agno/cereiubemur,crqu�mnihilnonfiateorum,qu�nbsp;dominus fidelibus promittit. Non cadit uel minimumnbsp;uerbumde illis qu� fuis deus aliquand� poliieitus eft.nbsp;Longe plura dat qu�m promittat,multomaiorafunt,nbsp;qu�m aftimatione fua homines confequi poftint. Vultnbsp;deus ut appreciemur toto corde beneficia deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wtt

obliuifcamui'.

* Sicut etgo dominus deus uefter impk^ uit op�r� quod promifit,amp;profperacun^ ,nbsp;�Sauenerunt:fieadducet dominus fupernbsp;Uos quicquid malorum comminatus eft,nbsp;donee uos difperdat de terra hac optimanbsp;qua tradidit uobis dominus deus ueftergt;nbsp;� 6 eo quod pr�terieritis padum domininbsp;dei ueftri,quod pepigit uobifeum, Sf am^nbsp;bulaueritis ac feruieritis dqs alicnis, amp; ad-oraueritis eos,irafcetur furor domini connbsp;trauos,amp;peribitisuelociterab hac terranbsp;optima quam tradidituobis*

Nonfolumbeneficuscft obfequcntibus,fcduindex Deushenw quoq; durus,iuftus cr certus,ingratitudinis, inobedtennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

tilt;e, ac contemptus legis fuiC, ut non d�funt fidelibus mi ferationes,ficnec perfidis uindi�te dei.Diftierdendinbsp;cr expeHettdi defudKrrd pr(edicut}tur,fi legem in mon

ce X

-ocr page 52-

te Sinai�u�ceptam,/�rcuer'int,id quoded experti /tint lud�ijcun��i)' fub c�lo nationibus in perpetuum exem=:nbsp;plum,quM ieque obflringunt tabula: legis', ut ifraelitos.nbsp;Non lie de cercmonialibus,pro quibus obmi�is, deus ilnbsp;losnontantoperead�ixi//et,ni�dijs alienis feruiuifinbsp;f�n{,z:r ius acphas omne J�reuijfentadproximos.

^CAPVT XXIIIL

Ongrcgauit^Iofueomnes trigt;-bus Ifracl in Sichern, amp; uocauit maiores natulfraelis,acprinci--pes,indic�s, �Cmagiftros: ftete^nbsp;runt^ in confpe�iu dohiini.

Beneficia Rememorotionem beneficiorunt dei lofue celebrate del recoiennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo deiinculcatbreuibuseleitio

nemfuam,gratiam uocationis, er patrum fidtin filijs


commcndat,palt;�um renou�t de�eruanda lege dei,de u^ no�olo er uero deo colendo, folicitus de bono ftatu crenbsp;diti �bi populi,�cut er Mofes nugt;riturus,omnibas uc=

repi/sprtelatisinexcmplum. fortius enim uerbanouif fintdmcmor'tjs filiorumimprmuntur. QKodautem 'mnbsp;Sichetn ntme congregat maiores populi,loci oportuni-^nbsp;tos in caufa/iiit,tiinc nota.Eft enim�re in medio terrcenbsp;ifraelita; Sichern, fcilicet in tribu Ephraim. Statuit au�nbsp;tem illos in con/pe�u domini,duccndo 'm Silo, locum nonbsp;tnultum di/lantem, fed 'm tribu Beniamin proxima. Velnbsp;bnficioru dni admonui/fe, e� illos domino pra�enta/�e.

�^adpopuluficlcfue locutuseft�Haec dicitdominus deus Ifraeh Trans fluuium


habitauerfit patres ueftri �f�culo, Thare pater Abraham, 8Cpater Nachort feruie-runt^ drjsalicnis*

(floioiatria nbsp;nbsp;nbsp;Omni populo ucl pr��enti, uel per legatos loquitur

pair um. nbsp;nbsp;io�ue,�ucitq; deum loquentem i�is, ut moUeat ardenti=^

us,er per�uadeat�rtius. Eluuius uero iile ultra quem patres I�aelitarum habitaj�e dicuntur, Euphrates dici�nbsp;tur,pcr Antonoma�am,ubi olim patres ip�orii Thare,nbsp;�aehor,Abraham er ca;tcrihabitaucraitt inter idolo^nbsp;rum cultores,qu� er eorum quidam coluertmt:uti �erinbsp;bitur de 'Laban et idolis � Rachele/�rto ablatls.Oe quanbsp;patrum idololatrialege lo�ephum, quani^ er lud�i ne^:nbsp;gare non po�unt, erhicclareindicaturAbrahlt;e tem~nbsp;poribusidola �ii��e culta agentibus.

5 Tuli ergo patrem ueftru Abraham dc trans flumen, SCadduxi eum in omnemnbsp;terram Chanaan't muitiplicaui^ fernennbsp;cius,�Cdedi ei Ifaact

4 nbsp;illi^ rurfum dedi lacob amp; Efau EtE-^

fau dedi montem Seir ad poffidendumt lacob uero, amp; filq eius defeenderunt innbsp;Aegyptum;

Eiefiio ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�rita Abraha �egregauit eum deus ab in�

graeia. nbsp;nbsp;nbsp;fidelibus,�edgratuitadeieleilione, quaquos uulteli�

git,iu�i�cat,er beat.Oeduxit eum per omnem terram Chanaanthoce�, ubiq; paci�cehabitandicopiam�=inbsp;eit illi, er omnem promifit hareditandam �cmini �uonbsp;l E H O S V A ti.nbsp;�tturistemporibus,cum 'm tantum augendijvr^^�^jnbsp;totampo�idere ualerent:nec �olumnbsp;licebatur,�ed inj�erato �lium per miraculuntilt^^nbsp;centcnarioi�aac,quigcnuitlacoberE�au:qK��' .nbsp;E�au montent Scir in po�e�ionem dedit, totainnbsp;Chanaanfilqs lacob:ca legeut fratres �uosnbsp;nonobruerent,non eijeerenthcereditate�uaf�aP gt;nbsp;rent i�is,quod er ficerut ex Aegypto a�ceti^^�j^nbsp;ante ducentos annos,de domini uoluntatenbsp;tefamts compulfi,pauco numero de�cenderant (K��'nbsp;patriarcha lacob.

  • 5 nbsp;nbsp;MifitcpMofenamp;Aaron,Sfpfr�^���jj(,nbsp;gyptum, quemadmodum feci innbsp;eius, amp; poft h�ceduxiuoSt �,

  • 6 nbsp;nbsp;Eduxi^ patres ueftros de AegyP^^L^

ueniftis ad maret perfecutiep fuiH ptq patres ueftros c� currib�nbsp;ufqjadmarerubrum�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj

Clamaueruntautem ad dominn��' pofuit tenebras inter uos amp; AegyP*^�����(nbsp;adduxit fuper eos mare,8Coperuit^�^'^,nbsp;deruntoculi ueftri qu�in Aegyp^*� L,/nbsp;rim,amp;:habitaftis infolitudinefflul*:'�*^

Con�cquenter beneficia omnibus i�is tm�^ ; pd fieritati commendat, neunquam obliuioninbsp;redempti per dominum,illi�cip�os �eruos�t^^�^r^nbsp;ut prater qu�m ilium nu�um deum colerent gt;nbsp;lorumgratiam tanta patra/�etfigna, hoflitoH^^^ji�t,nbsp;ntorum tantam�ragem Ulis a/�ieientibusnbsp;Rege cum tanto exercitu �ubmer�o in moft Jionbsp;ad ip�orum clamorem er trepidationem,� aitinbsp;nemo ab�oluerc, nemo eripere potui/�et.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mi��

nonpeculiaria beneficia dei circa �e �en�erittl^'^^^ bus iugitcr domino gratiasdicere er haberenbsp;omnis homo.Toties autem inculcatur poptdonbsp;ficiorum magnitudo,ut deo �uo per reuerentilt;�f'.^nbsp;titudinem tenatius adhareret. Verifimilenbsp;omnesprauidi/�eludaorumcalamitates,qx^^e ,^0nbsp;�et,�an0ii patres prlt;eueni/�e eraucrtiffeuolxirnbsp;non ce/�arunt commemorare quid deus iflw jX' afnbsp;ipfiquiddeo obligarentur,�edomniagrathp�^nbsp;finisenim gentis illiusChriflus dominus,qxo 'nbsp;exludaorum�eminepromi/�o er pra�ito,nbsp;plenitudoingratiam dei �u�dpicnda erat.ixi^^j^'^�nbsp;autem beneficiorum ludai, orbi toto ernbsp;businexanplumflatuendierant.

8 dCintrcduxi uos in terram An^��^Lpii* quihabitabattrans lordanEnbsp;gnarent contra uos, tradidi eosnbsp;ueftras,8^ p'oflediftis terram eoru��^nbsp;leui eos � facie ueftra�

� Qjtomodo Amorrhai contra i�raelem rint,non e� ut multis doceatur. Omnes eni/n� ,nbsp;i�raelemarmaucrant, er Omnibus uiribusnbsp;�e�e tueri, er uincere l�raelem,in tantum,ut etinbsp;cos illorum Gabaonitas opprimere conarent^-


-ocr page 53-

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� o s V E

Balac filius Scphor rex ^t��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra Ifraelcm Mi-

Itdi Balaam fili� Bcor. ut ma-����ccretuobis:

Mri)� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�inpugMumt if^

pi^iculo��ima in�ftatione ����quot;�fti'ii �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unum omnes perdm,datis

^**^*^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promittens, fed mamter

pToti-n �populobeneficMldrgiente,et h ^^quot;^�int^lediiiionibits.

audire Balaam, fed bencdi Sti hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis, 8i. iiberaui uos de

S.�8� �'.'��Us,

lriije^�^i^^��^^�lt;^omiquodnimouefjijfe �abtatn con=: ���W iMntumfictiff�t per eum tnaledicerenbsp;prohibitum,benedicere�j; cod=nbsp;hunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ic fcribitur deum eripuiff� ifrael� de ma

kll�^.�^�^�lt;iQquot;ad(triolumc!� ad regem re�rripo= � 'nbsp;nbsp;nbsp;�!, ' ^^ifimuiii uoto perditum i�aclem uoluiffent.

ucniftisad

^Ch � �A�^orrh�us 8C Pherez�us �gt; Gergef�us, amp;Heu�-��knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �C tradidi illos in manus

omnes mirdculum de lorda^ y iuniorcsfenioribus crederentnbsp;uidtff�ntrecentid. leri=^nbsp;mrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prteliaffe contra i�aelitas, cum

portas fcriptumfit,fed non omnia fcri ftnt� ' ^^i�ilibiw autemfcfe tueri, or i�aelitas 'm�=:nbsp;^fntn tentdffc uero fimilimum efl, er ad id=inbsp;^!l^^��l^^pi�eauxilia uictitorum regum negari ito ponbsp;infmuare uidetur, quanquam hic no=:nbsp;4e fe^ucntibus pr^lijs cr uiilorijs intebnbsp;fec^^��dentur.-�cut V� exploratores ad mortem pernbsp;CT uotum pro fa�o e�iniudicio domini.nbsp;nD^�^^^tesnominantur, qui tarnen oliquando Cha=nbsp;, ^i(s J�^^!'}�^ttdo Antorrhiei,coinmunibus uelut nomitu

, iQr''? UOS crabrones, 8C cieci eos Amorrh�orum,

liter am dici pojfunt mu�te canime, n^tttrie uires produ�ltefunt,ut ue=:nbsp;Veletiam animorum pertur=:nbsp;''���'�ioi ^���ientiarum aculei, qiiandoquidein manbsp;SC �i�!� toties audierant er uiderant,?^ tarnenbsp;^^^fci(.f^^^'''^^gt;nmilitarc per contemptum er contranbsp;�^^�(tSgg^^�^fumebaiK.Tr)uos Amorrhteorum regesnbsp;Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lordancm prouincia erum

1gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnam parte, er totam Ba�/t

� / ^��Pgt;*erant,quos �fraelitis fubegit dominus, Uobis terram in qua non labo-s quas non �dificaftis, ut hanbsp;P^�iitjjj.�Ueis,uineasamp;:oliueta qu� nonnbsp;� Uos comeditis.

l E H O S V A H, ^-7

Vltimum narrat poflduodeeimbegt;jefieia,donum ter 2*bSf�4s^ rie,urbium,uinearum, er omnium terrlt;enafcentium,nbsp;tibertatem�ne laboribus,inieflimabiligratia ad tant re=inbsp;bellem populum.Sic obruit dominus benefi�js quofdamnbsp;impios,utingratitudinis uitium iuflius er acerbius im-pijsin exemplum puniendum o�rndatur.Hon uehentennbsp;tergaudcndum,fttmmeritis in�erata beneficia obue^tnbsp;niant,�d timendum potius, ne �rfan ad in^-atitudinisnbsp;uitium deuoluti,durius pro Ulis iudicandi�nt. Pius ho=nbsp;mo in pro�eris etiam pauet, er indignitatem fitam adnbsp;beneficum deum fi-mper a�imat, er ex uera er fynce-ra confeientia femper iudicat.

4 Nunc ergo timctc dominum, amp; feruitc ei in perfe�ione ucritate,et auferte deosnbsp;quibUS feruieruntpatres ueftri trans flu-men amp; in Acgypto,ac feruite domino*

Quidrependendumdeo pro omnibus b�n�fices paU cis docet,ut timeaturthoc efi,prie oculis femper habea== ��a fideiiSnbsp;tur,feruiatur i�i innocentia uita erfiliali �ducia. Hocnbsp;e� enim inteff�itas er ueritiis,fides in deum, charitos innbsp;proximum.Au�rrc deosalienos, eflnuUi creaturtecornbsp;de per�do adhicrere, id quod faciunt hi, qui deuntnbsp;ignorant uel contemntM, ut mundani er gentiles, quinbsp;nihil lt;eflimant qu�m�bi utile, gratum er dele^labile,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- �

tndicaturhieprogenitores i�aelis, taminMe�pota= mia qu�m Aegypto colui�e deos alienos,�iffe idololanbsp;trasthoc e� deum uerum non timuijfe, fed uanitates oquot;nbsp;huiusmundibonaprtecreatoreadmiratos/ui�e. Nuncnbsp;autem iubenturtantis er tarn patencibus benefieqsa�nbsp;fim � domino,ut iUumfolum agno�ant er colanc,ei �nbsp;Ugratificariuelint.

� y Sin autem malum uobis uideturutdo-minoferuiatis,cligite uobis hodie cui fer-uiredebeatis jUtrum dqs quibus feruie-runtpatres ueftri in Mefopotamia,an dijs Amorrh�orum,in quorum terra habita-tis i ego autem amp; domus mea feruiemusnbsp;domino*

Tentat�ofueillorumfidemeT'�'atitudinem.Car^: ' tones ingerit lUorum capitibus ,fi po� agnitionem tantnbsp;benefici dei,aliquando ilium reliiiurifint,er idolisfcr==nbsp;UituriHon liberum illis facit colere idola uel deumtiantnbsp;enim toties promi ferant deiemfe unicum culturesis^snbsp;folus Omni creaturte uenerandus cert� fdtur: fed ut ar^nbsp;dius con�ringat tranfgre�uros, er conuincatiUortvntnbsp;confeientias, fi quando contrarium egcrint obnoxq totnbsp;promi�ionibus, er renouato feeder e tam folenni. t^onnbsp;proprie ele�lioni tribuitur ut libera habeatur uniusnbsp;deicultura,fed humano more illis loquitur, utmagtsnbsp;inteUigant quid fado opus. Locus hic e� contra pra= Contra pranbsp;uas confuetudines maiorum etiam uetu�i�hnas. 'tJonnbsp;quidfadum olim fit cogitadum e� hominibus, fed quidnbsp;f�erit faciendum. AntiquitAS enim nonpatrocinatur imnbsp;pietati,fed damnat grauius.Producit fe iUis exemplum,nbsp;quodimitari debeant,nolle fe, uel unicum, acquiefeerenbsp;improbitati er perfidite omnium aliorutnon quidmultinbsp;fed quid boni agantfcon�derandum do�et. Dicuntur

ec

gt;*

-ocr page 54-

IO s V E

fcjc dij AMonIjiCorum, non cjui fint, fed (jui haheMto* �()luribm,Keueriienimhominesfibideosfiiciuiit(dic^nbsp;nos^quofcunci- tn^gts reuereniur colunt, g^uim funtnbsp;mumbonum.

^Refpondit^ populus, amp;ait: Abfit� nobis ut relinquamus dominum,[ �(. fer^nbsp;uiamus dtjs alienis:

Kult urn prodcfipietati populi, fides,ordtio,z^ ex~ � emplum pij do�oris acprtefidK : ideo ut tales habean-tur,maximopere curan^m.

Confitenturfidcm ueram in deum uerum, quenio' P11� cum co�laudant pro beneficio redempttonis, o' infinuatio^nbsp;wioT�* nis,lt;}uafeittistotiesingefiitpropitius, timendum'oquot;nbsp;amandum,4 ^uo toti pendere debeant. O' uelint, cuiusnbsp;gratiainnunquamobliuifcioptcnt. Huiufinodi quo^uenbsp;uerbis,uelutdeintegro renouant pailum parentufuo=nbsp;rumcumdeoypro fc o' pojkris. Sic iugiter plus homonbsp;renouare debet mfiitutuin, digne colendi deum, dolerenbsp;. ex animo O'refipifcere de negleilis pr^eceptis domini,nbsp;tn anteriorafe extendere, obliuifci ucterem conucrfationbsp;�em,renouari de die in diem, conari femper ad nwliorOtnbsp;O' do mint gratiam mterpeliare ut adiuuet.

Seiwirt deo , nbsp;nbsp;Noft pofjumus deo feruire O' idolis,hoc efi ult;mitas

idoUs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundi.Hic deus dicitur,nij fandi ipfe: indi

ciumtrinitatis indiuinis 'munitatediuinitatis. Timor tiecelfarius tarn rebeUi O' rudi populo incutitur, ut cernbsp;to fciant fe rigide puniendos,fi tarn religiofam mcntemnbsp;unquatnexuerint ,fi publicam profifiionemtotiesre^snbsp;petitam abiccerint ,fi fidemfregerint infatlibili patronnbsp;n{gt;,fi impie egerint tantam fandimoniam profifii.

1.0 Si dimiferitis dominum, �C feruieritis Htis alieniSjConuertetfe amp; affliger uos, at^nbsp;queconfumetuos poftquam uobisprae^nbsp;ftiteritbona*

Conditio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conditionatam effe dei promi�ionem oftcndit, ft fci

pollicentur prceftiterint,alioqui par pan repcndendum,iamfepedidicerunt,ficuti O' fenferut,nbsp;fuomalo^tamifraelquam omnes perfidi. Kalos malenbsp;perdit deus. O'uineamfuamdat aUjsagfricolis.ludteosnbsp;perfidos abiecit,gentiles deuotiores elegit O' complexnbsp;ditur,doiKco'ipfideigfat�tmwnneglexerint,

IEUOSVAH.

11 nbsp;Dixit^ populus ad

fed domino feruiemus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j^it

Repetunt nunc promi�ionem,ut pore fecuturam iujk dei iudicio abijciendi (S'nbsp;di,minusexcufarepo�int.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Et lofue ad populum , uos eftis in uos, quia ipfinbsp;domin� ut feruiatis ei� Refpoiider

Nihil obmittit pius prtclatus ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(S

domino deo fuoconciliet, o'lucretur.'^f'^^ Chrifti domini typus,in reconciliM:o fidcli p�rnbsp;patri.Dicuntur elegilfedeum,cum reuer�tnbsp;prior elegerit,tJon uosme elegifiis,O'^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^di^

nunc deo deuouent, O' i�um fibi deunt gunt,lt;j^ui folus colendus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je

Nuncergo, ait,aufertcdcosaI*^^jjJ medio ueftri, Sfinclinatc cordanbsp;dominum deum Ifrael�

Primum efi recedere � malo : fecundion w jjn num,eradicare uitiautuirtutesinfirantufj'^''nbsp;la ut dominus colatur,uanitatempentere ntnbsp;primaturo�placeat. Cor inclinaturaddoind'^nbsp;militer fentiendo de fe,optime de deo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jeO

2-4 Dixit^ populus ad Iofuc.-Doii�*^iiS noftro feruiemus, 8(. obedient^�nbsp;praeceptis eius�

tam tertio confirm�t fxdiis, ut fit pneuaricatio. Qtti toti mundo exemplumnbsp;nendi erant, toties folenni fide fefe deo

bebant.

Percuflitergo lofucin dicillo pulo fcedus, amp;propofuitpopul�� *nbsp;ptaatq; indicia in Sichern�

Scripfitquoque lofue ucrba lumine legis dei, amp; tulit lapidetnnbsp;dem, erexit^ eum fubter qucf^^nbsp;erat in fanduario domini�

Verbo ad horam roboratumfixdus,lt;^tilt;fi^r^lil('''^ petuo fiabiliendum curauit,ere�tonbsp;deo titulo,non ad colendum ,fcd adnbsp;ges O' indicia dei per Kofen fcripta ,fid(^nbsp;O' Kofi fucceffor multa diligentianbsp;Lapis autc in fantluario domini,dicitur bi�^nbsp;am ereilus iuxta arcam domint, qu�nbsp;Sichemtranslata donee f�diis refirtnofttl^�fyft^rnbsp;retprafente area domini in Sichern,nbsp;fis in locum fuum qui erat in Silo parunt dijnbsp;^Et dixit lofue ad oninem

En lapis iftc erit nobis in quod audierit'omnia ucrbanbsp;locutus eftnobifcum,5lt;eritnbsp;teftimonium, ne forte uelitis n*c.nbsp;mino deo ueftro�

^8 Dimifit^ lofue populum pofleiTionem fuam�

-ocr page 55-

I o s V B.

ad/�nfuitt, fed ttd intei ftonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perp�tuafodui i�lum eo loci,

'���'�i�c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfgreffbres, con�cientM re^

eJJ�LipK,nec tr�� (j, ^��d)itur^uf recipidt dures dd dudicndutKGT td'Onbsp;k�fcri. lt;ionii^^���^�^^ߑgt;�^,c[uod ipfe Idpis dudierit uerbinbsp;*�esnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^ebiturus fit contrd defi�o^

hic tropus,fi'equentifi i pgt;'op^^ huiufinodi lo-�Kdenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidelibusimponere cred�dddU

cr intc�e�lum,crficluddi flit^fi non quolibet gens fuis utetsnbsp;^hnflutn cr dpojiolos ferud/fenbsp;Gemidtii, ZS� omnunnnbsp;locutiotubus proprijs utimur, adnbsp;3 ^Aj^��^�^'^citnagis3adrigoremfermonis:ficut

feruus domini, centum �C de-

'fed /�*�*� annorum obijt,iuntor patri ��'�^fiti^^�^�^�^^hf^^^^�^�f^^�gt;nodnno pofinbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr obitumIAofis.

*� finibus poffeffio-f�rah,qu�eftin m3 montisnbsp;^gt;^^��^^�'^�^'^f^ff�natur

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur,(jucm \ofiteflore iuflit.

lof Ifrael domino cun�is dic-^''Uqomnibus diebus feniorum, Uixerant tempore poft lofue, amp;nbsp;^^'�'rant omnia opera domini qu� fe

��i,^ ^��flis pdtribiis populus fattilius uixit/ed pers 5i((j^^'rfidw er contemptus cum t�npore perdiditnbsp;patres extruxerant. Ecclefia profisnbsp;'^���itifrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore in peius pro

la, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^orum perp�tua declaratur pcrfidid,ut �*

zr prodigia, non credant.

� qu�tulerantfilii If P^rt�^^^gypto, fcpclieruntin Sichern innbsp;JPofpi^quememeratlacob � filiis Hc=nbsp;\. (Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;centum nouellis oui-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; fuerunt in poffeffionem

gt;fgt;^^o^�^tur.Jofcpbi ofl'din ucnerarentur, fed memoriofernbsp;^**�����11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficioriim dei, per lofeph exs

'^^��tdc L'^^�hoUsiuxtdiiebr�os,ucriusccntum �Iof'epjj^'^tpr�diMin in Sichern,(juodey fiUonbsp;S� '^��'^�iiliut teflamento trddidit,�! quo cr nunc

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron mortuus

�^�^'�nt eum in Gabaath Phinc-quae data eft ei in monte E-

I V D I C V M.

phraim�

SepulturiC tamfanHorum quam celebrium perfos Nonnegii-ndrum non funt ontmno negligendce,fed cduendimi pos tius.neculturd cr fuperuoconeie tmpenfieprofitndansnbsp;tur in illdS. Ne non tatn uirtus i�orum memordta quMtnbsp;uifd uanitas mentibus humanis mfidedt,utfunt proclisnbsp;ues in malum fenfits hominum : ne tandem proUbaturnbsp;perfidia humana ad eas fuperflitiones, qu^e fieculo unisnbsp;uerfo femper impofuerunt,hominum fcilicet culturantnbsp;qUiC uni foil deo uero debetur, qui efl benediilus Mt fesnbsp;culafieculorum.

SVMMA VERSVVM DC.LVI.

FINIS.

LIBER IVDICVM,

HEBRAICE SCHOPHTIM.

CAP VT PRIMVM.

Oft morte lofue c�ficnbsp;luerut ftliinbsp;Ifrael dominbsp;nii, dicen-tes.-Quis asnbsp;feendet annbsp;te nos consnbsp;tra Ghananbsp;n�Sj�Ceritnbsp;dux bellid

In hoc uolumine ludicu,�uddici populi deli�la,ipfos . rum feruitus cr clamor,dei quoq^ miferatio cofcribunnbsp;tur.S^pe enim pro peccatis fuis opprefli funt feruitute,nbsp;conuerfi uero ad dominum liberati funt.Dicitur autentnbsp;liber ludicum � qitibus populus ifraeliticusregebatio�,nbsp;confilio,doiirina,cxhortatiombus,non tanquam � dosnbsp;minis imperioq^ ducali uel regio, uf^ ad tempus Saulisnbsp;primi regts.Non potefl autem dubitari,multa hoc libranbsp;defcripta contigifle fub ducatu lofue,iyper r�capitulanbsp;tionemfcriptoMulto autc plurafaHa poft mortem losnbsp;f�e:quale eft,quod prima flrage fub lofue ddmomti,quanbsp;do inconfulto domino hoftan adorfi funt,hic � dominonbsp;qu!erunt,fi tilt pldccdt,utrefiduoshojkspoflobitimtnbsp;lofue inuddere debeant CT delere, cr quis belli modesnbsp;ramen GX ducatum fufcipidt,quis primus hofttm prouonbsp;cet Chananidcum. Ardua opera non funt fine precibusnbsp;�y inuoedtione dei inchoanda, nec contra illius benesnbsp;placitumaliquid f�liciterattentatur, necfidutia quasnbsp;cunq; tutendumuiriumhumanarum cr iuftitilt;e.

Dixit^ dominus�ludas afeendet� ecce tradidi terram in manuseius�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ludas iubetur afeendere: hoc eft, tribus ludte, maxi^ ma ex �rti�ima primas obibit partes, i� impugnandisnbsp;hoftibtis ifraelis, quos ex meo auxilio obtinebit. Setn= Benignitasnbsp;per dominus plum donut qu^trogetur. Ideo^^,

ee

-ocr page 56-

I .V � � C V M

tantum peteretur quisaduerfuihoflt! exerdtuiprimi dudor effc debcret, Rc/j)ondet non fol� de pr imatu trinbsp;bui�udaic�,fedinfiiperui{loriampo�liceturcrgrati=nbsp;am. Interrogatio autem fiebat iuxta legem ab Eleazaronbsp;fummo facerdote in tabemaculocoram fando fan�to^nbsp;rum, amp; non fine facrificijs paci�cis ii:s� pro peecato.

5 Etaitludas Simeoni fratri fuo : Afccn^ demecumin fortem meam, �fpugnabi^nbsp;mus contra Chanan��,ut amp; ego pergamnbsp;tec�in forte tua Etabiitcumeo Simeon*nbsp;Fraterna Quantumlibet ludoi diuina reuelationedeuidorianbsp;* �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certior effet redditui, afcifiit tarnen fibi focium proxi-

mum Simeonem.liihil temere obeundum etiam in opere domi�i.�ion tentandui efl dominii'S,quo n�nui circimi=nbsp;ffedione utamur cr ftudio folerti. Vrat er adiutus �franbsp;tre,uelutfirmi�ima funt ciuitas, officia mutua profuntnbsp;utrif^.FortioreJ�uirtuiumta.

lAontana !udce� obtinenda erant, idea afcendiffe di citur tribui Juda cum Simeone.�efek urbs ffrtii decimonbsp;feptimo lapide � Sichern tendeittibiK �ethfan,qu� cumnbsp;ambiC in tribu lofeph nominentur, notatur ludat nonfonbsp;1umfuam,fed etiam fratrum fuorum fortes ampliaffe.lnnbsp;Befek percu�i dicuntur,hoc ejl prope Befek.

Fugitautem Adoni b�zectquem pcrfc= cuticomprehenderunt, c�fis fummitati*-bus manuum eius ac pedum*

Difcimushic Pherez^um didum Adoni befek : hoc e�,dominum in urbe Befek, eumq^ cum regibus Chananbsp;nlt;eoruin captum. Cuius pollices manuum prafcideruntnbsp;C?� pcdiim,tum ad reddendum bello ineptos, tum ut cienbsp;teri reges terrerentur,^^ animo cotKidercnt,faciliuscf^nbsp;t�ncerentur.

7 nbsp;nbsp;Dixit^ Adonib�zec, Septuaginta re

ges amputatis manuum ac pedum fummi tatibus, colligebantfub menfameatficutnbsp;fccijita reddiditmihi deus* Adduxerunti^nbsp;eum in IerufaIeni,8C ibi mortuus eft*nbsp;tudicis de�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^otatur hicflupenda Chanana:ornm crudelitas,e^

tyranos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�rocia, pTO qua excindendi erant iudicio

domini, er eradicandi � populo dci,Cluod is Adonibe^ Zef confitetur iuftitiam dei, er iufk uindicatum de il=^nbsp;lo,qui tot regibus uidis tarn turpiter infultaffet,utfindnbsp;ie crudclitatis exemplum uix alibi legatur. Ntodefliantnbsp;quoq; difeimus in ho�ts deuidos: ultionem iuflitiie diuinbsp;n^infuperbosaccrudeles. Introdudio autem illius innbsp;�erufalem, ofktidit earn tarn ante captam � filijslfrael,nbsp;ttel iam tune hoc capto ab ifracle deuidam, in quam trinbsp;umphilocoetiam introduxerithunc Adombefek,ubinbsp;er mortuus fuo tempore dicitur^ infiliciits uitaagendonbsp;SJubito �rta�is occifits.

SCHOPHTI^'

8 �� lt;OppugnantescrgofiItiIudaW^ Iem,cccperunteam �lt;percuflerunu gt;nbsp;gladii,tradentes cund� incendionbsp;lamtuncfublofuecaptaerat,qnum rexnbsp;tnginta er uno regibus deuidus efl, inter quosnbsp;lerufalemcumalijs ifiaelifubiedus efl.nbsp;recapitulationem eadem commemorando fcrinbsp;fecundum Rabbi AbraamAben eztn,fioutnbsp;fequentibus leguntur. igm combu�a dicitur, nounbsp;fed pars aliqua,infignum captiuitatis.lnnbsp;dit:hocefl,i�ius duesoccififunt,nonnbsp;quandoquidem lebufeus perfeuerauit innbsp;ad Dauidisregnum,fcd tarnen maxi)tia i�otumpe^^nbsp;fi �rta�is fecundumtempus propter peccatav''ij^nbsp;earn urbem denuo perdiderint er lebufats cejpfnbsp;bitandam uidoribus ufq^ adfuum tempus, quounbsp;fimilius dicitur.

Etpoftea defeendetes filij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'uj(in

uerfit contra Chanan�� qui habiw*� montaniSj�C ad meridiem in e�p^^^

PofkaoppugnaueruatfikjifraelerakiSUto nan�orum nimirum pofl lerufalem captant�nbsp;urbes, Hebron er Oabir cepit,fublofueduet,r.^^^nbsp;brofuperiore legitur.Dicuntur aut� defcettd'f flnbsp;tanis excelfioribus qu� funt circum Hiero�h�fLflnbsp;Hebron montofam quidem,fedhumiliorelof�'rnbsp;Auflrum,diflantcm uigintiduobus tni�ibus rfnbsp;Docemur hic Amorrhd terram diuifaminqi'^ii),nbsp;gAS,unlt;iauflralisdicitur,alteramontofa,tert�i^^iltnbsp;quanta autem deferta uel plana.De quadiiu�^^^nbsp;bibus ffarfim per has partes obtentts,in lo�t-

Pergens^ ludas contra Chan�^�/^it qui habitabat in Hebron,cuiusnbsp;antiquitus Cariath arbe,percu�i*:^nbsp;Ahiman,ScThoImai�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

De Hebron er fuis gigantibus fiepe ob urbis antiquitatem er robur,tum ob oiu�^�!''^nbsp;improbitatem, tum quiafamiliaris quafinbsp;tis erat,ubi patres fepeUri elegerant,er qui^r^'nbsp;patrum memoria crebrodebebatinculcari.

11 nbsp;nbsp;atqj indeprofe�us abiitad habit� (g

Dabir, cuius nomen uetus erat Cah pher (irffy�c(�(tdjf�o-dr�w.)

IX Dixit^Caleb�QuiperculTerit^� 0� f�pher, Sc ceperit earn, dabo ei Ax�nbsp;meam uxorem*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. lt;

15 Quum^ cepiffet earn Othon**; Cenez frater Caleb minor, d�dite�nbsp;filiam fuamconiugem*

*4 Quam perg�tem in itinere^iu*�*� fuus ut petetet � patre fuo agru^QP-^jfb*nbsp;fufpiraflet fedens in afino, dixit �nbsp;Quidhabes�

I y nbsp;nbsp;Atilla refpondit t Da mihi bent

nem, quia terra arentemdcdiftin� ijji'^ SCirriguamaquis* DeditergoeiCnbsp;riguum fuperius �C irriguum inten

10

-ocr page 57-

� V D I C V 5�

��ti�fs quot;quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di�a,non longe ah Hebron,

�ionic^^�*^ '^^t�'^i^lt;^uerj�rijsfupcriaa, per O= '�����J�linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; confanguineum ip�ui Caleb. De

k Irriguorum cap. ly, miofuedi�lum pKt^t jjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�fdem Hcrbii dc�cribuMur.Auguftmia

PM r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem ante fcripta

Hl ftoT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;memorarcntur,acccpta occa^

�. ��^��'^gt;*odpofleageftueflprlt;eoccupauit.lbi^ nercitauit D.Auguftinum, qu�/�nbsp;'*Plic�. �^^^^^^�'�^�^intellig�tibus,q doili�imcomnianbsp;LXX. j�tfrpgt;-crtlt;m finbsp;u ^ena i- ^^^flitin�t, e^T non tarn Uber�fibi transnbsp;S^.^�^gt;�per^�jre,tt.

cognatiMofiafccn injef^ .���'*it3tepaimar�cumfiliisludanbsp;�(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcridi�

'� ' ifti^^�l�^thabitauitcpcunipopulo� ���'�fitisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicatur hoc loco fe if

impetrauerat, N�Wf.10.

cdpfiMi�dton Babylo in 'i�aeLli iuxta urban palmarum,nbsp;?�4^ �'^^bas syru^ lericho tran�uht, habitare ccepenbsp;'^�Vidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruin�t, ut fieri fb^

capiendamurb�Dcbir, iunxerunt impugnaueruntcr expugiMue^nbsp;'^um autan Arad,planitie5 quadam fic di�lanbsp;^uda habitationan commodioremnbsp;tabernaculis habitant:nbsp;couerfatione inJ^eciemlfraelitit. in dienbsp;f^i^^^�!ul/cribuntur cum Amalechitishabitajfcinbsp;tabernaculafuatransfirre, z^r om

Simeone fratrc percufferun t fimul Chanan�� quinbsp;hiJ^�oatin Sephath, amp; anathema fece^nbsp;Hof Vocatum^ eft nomen urbis,nbsp;^�^^(idejli�Mtb erna.)nbsp;uigt;'iufi{; tribut, luda fcilicet O'St=*nbsp;^4 �^^iturprimum'Sephat nominata,in totu ua=nbsp;^��^thanateperpefi'o nomen fort ttaefl. ln=nbsp;idololatriantnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maluerut extruere nou�t urbes, q pol

^'�nnito- inhabititre dcuiilat: fieri tarnen po *''�*''amp; ***^ y i^f^P^te deie�los munbsp;'*^�^�dem urbi ficut O' relie^uit. Qjtando-*^!0).^ }^^onymus commanorat urban ierichonbsp;i^''ieni{iii^^^^lt;^�ti�inaliis O' alijs locis,nonmultum ta^

Gazamcufinibusfuis,

I9 quot;'s, ��^eni atlt;^� Accaron cum terminis ^Uit'

Poff�^'P dominus cumluda,amp;:^montana

�rreis curribus utebantur*

S C H O P H T I m; I9

Si-tnplidter hic fcribitur iudas,hoc efi, Caleb dux fri bus iuda O� Simeonis tribut uicinatfibi urbes Philifti~nbsp;norum cepiffe,Gazam nobilem,ac Afcalonem, cum drnbsp;cumiacentc regione, ip fat urbes cum oppidulis ad Ulasnbsp;pertinentibut. facile erat amieis dei, o' ad praccptuntnbsp;dei fubderefibi potentes urbes, fed a;ijue facile O' ne=nbsp;ceffarium erat, denuo amittere eafdan, ijuamprimumnbsp;dcfduifi�nt � timor� dei. Afcalon o' Accaron cum Ganbsp;za Philifiinortt fatrapne erant,robufi� O' nobiles, ideanbsp;didtur dominus fiiiffe cum iuda,ut nulla illi humana uirnbsp;tus rcfiflerc potucrit. Deni^; montem guidem, hoc efinbsp;montanat urbes uirtute domini obtinuerut ,fed non �4Inbsp;liumurbcs.Btcaufaallegatur, a[ua;noncaufa,quiaf(d= wMuf**quot;**nbsp;catis cumbus uterentur : uerius enim diuina di(fcnfa==nbsp;tio caufa fi�t,ut exercitareturlfrael m illis, o' timerctnbsp;tarn dominum quampropme/uos hojks.Etutuidereninbsp;non fuis uiribus quicc[uamfepotuijfe,fed dei tantufir^nbsp;titidineo'fauorc.

Dederutep Caleb Hebron, ficutdixerat Mofestqui deleuit ex ea tres filios Enac�

Mofes promifcrat ipfi Caleb omnem terram quaftt calcaret pcs fuut, hoc eft, quam firtitudine O'fide fuanbsp;ejfet obtcnturut,qualis erat Hcbron,o� alilt;e, has ut 06nbsp;tinuit,fic populi confenfu poffedit. Eiecit en'am tyran=:nbsp;nos O'prtedones, O' quamlibetfirtifiimosfide fitadcanbsp;leuit,alijs quidan ifraclitis in exemplum, quod tamatnbsp;nonfunt fecuti:inobedientes enim fiterunt uerbo dei,etnbsp;non crediderunt fibi dominum aftiturum, ad expulfiosnbsp;ncm tamfirtium hoftium : ideo confequenter defcribi^nbsp;tur aliarum tribuum ignauia,qua; maluerunt noxia illisnbsp;pacecohabitare,q iufto demandato illis � domino deonbsp;beUoeijeereimpios.

Icbuf�uniaut�habitatorem Icrufalem non deleuerutfilii Beniamin � habitauit^nbsp;lebuf�us c� filqs Beniamin in lerufalemnbsp;ufqj in pr�fentem diem�

Bauamitlt;einprimis lebuficu fecuhabitarepermife runt, contra uerbum dni: licet Hebron eumlebufieumnbsp;fitiffc dicant,pofttros Abimelech, quos ob Abraie iura=:nbsp;ment�t eijeere no debuerint.fed non hoc probat,quin uinbsp;detur cod� ratione reli�u lebuf^u, qua et populos Chitnbsp;nanaicos reliquos ab alijs tribubus, de qutbus fequitur,.

Domus quocpiofeph afc�dit in Bethel, fuit^ dominus cum eis�

^5 Nam confiderauerunt domus lofeph Bethel urb�, qu�prius Luza uocabatur,nbsp;i4 uideruntep cuftodes homine egrediennbsp;tern de ciuitate, dixeruntep ad eum � Oftennbsp;de nobis introitum duitatis, amp;faciemusnbsp;tecum mifericordiam�

Docet utfilij Ephraim urbcmBethelobtinuerint, traditione uiri, qui ingreffitm oftrndit in urbem occultnbsp;tiorcm, non enim uerifimile eft portas urbis ignoratasnbsp;obfeftbribus illius. Dominus autan cum illisfitit,ttiresnbsp;animum o' confilium adiUuando, quo domino obfeanbsp;qaendo pro-ualuerint hoftibus. Exploratoribus ufi, quinbsp;tnKdidicerutPpportwitdtept capiendi urban Bethel,

-ocr page 58-

qua prius Luza twminatd mt. Hebraidiilfllft jpecu fubterrancO iti^eljos urban, ad ciiiin iutroitumftabatnbsp;Amigdalu�ntra cuius concauitatem �ramen mtraba=nbsp;tur illiui cripta fubterrancie.

Quiquumoftendiffctcis introitumci-uitatis, pcrcuflerunturbem in oregladii: hominem autem ilium, amp; omnem cognanbsp;tionemeius dimiferunK

Qui dimiffus, abp t in tcrram Hethim, amp; �dificauit ibi ciuitatcm, uocauit^ earnnbsp;Luzam: qu� ita appellatur ufq; in pr�fennbsp;tem diem,.

Eum qui 'mtroitum ofttndmt faluuntdimifcrunt tijlfrdeluehofeph, �riti terraUethaorumhabitare�nbsp;ceru�t,qui non�ierunt de numero feptemgentium exnbsp;tern�nandaruni, ubi �r urban codidit, er tuzum nunnbsp;aupauit. Quod autandiciturIn prafentemdiem, iu=^nbsp;daisargumentoefl Samuelemflripflflchunclibrumlunbsp;dicum, quandoquidem ufq; ad atatem Dauidl.uzu di^nbsp;cebatur,taUbus eitim nituntur rationibus^

^7 ^Manafles quoque non dcIeuitBethgt; fan j ScTanach cumuiculis fuis,amp;: habitanbsp;tores Dor,amp;Ieblaam,amp;Maieddo cum uinbsp;culis fuiSjCcepit^ Chanan�us habitarenbsp;cumeis,

  • 18 nbsp;nbsp;Poftquam autem cofortatus eft Ifrael,nbsp;fecit cos tributarios,amp; delete noluit,

Scithopo- Beth/�n in tribu fitanafleyScithopolis di�a efl, tent pore L X X. interpretum. Cuius er Ptolemaus mentinbsp;mt, er D. Hietozjyww ,fitd fecundum cum in campe=nbsp;flribus lordanis.'eilice eius ciuitates dicuntur, quds ip fanbsp;tanquammetropolisinflitumt. CottareautanScitho^nbsp;poUsdicatur, quaritur � quibufdamotiofe,quu/mernbsp;alia pleraq;, imo omnes urbes noptina fua crebro mutanbsp;uerint. Et Scitha aliquando uniucrfam flr�Afiam te=nbsp;nuerunt. Taanach quoque urbs decern miUibusdiflatnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;t ^eapoli,pergentibus ad lordanan ad orientan.'Vrbs

quoq^ Dor dicitur undecim millibus diflare � Cafareo, pergentibus Ptolemaidam.lias cum reliquis quibufdantnbsp;Chananai urbesfibi feruaucrunt,tributa tarnen cu tentnbsp;pore compulfi reddere ifraelitis: idan narratum in li=tnbsp;brolofue.

  • 19 nbsp;nbsp;Ephraim etiam no interfecit Ghana-n�um qui habitabat in Gazer, fed habitanbsp;uit cum eo,

  • 50 nbsp;nbsp;Zabulon no deleuit habitatores Cethjnbsp;ron, amp; Naaloltfed habitauit Chanan�usnbsp;in medio eius,fa(ftus^ eftei tributarius,

  • 51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afer quoqj non deleuit habitatoresnbsp;Accho, Sc Sidohis, Alab, amp; Achazib, 8�nbsp;Helba,�CAphec,SCRohob,

51 habitauit^ Afer in medio Chanan�i habitatoris illius terr�,nec deleuit eum,

55 nbsp;nbsp;^Nephthalimquoqj non deleuit habt

tatores Beth femes,ScBeth anath t SC habi tauit inter Chanan�um habitator� terrf,nbsp;hxerunt^ ei Beth femit�,Sc Beth anitse

tributarii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cs�'4

Ephraim quoq; non ceperunt Gaztr,urban Ch^ Hieronymus ait quatuor mi�ibiu Inbsp;re aNicopoli,qua er Etnaits, in tribuEphraim,^^^^nbsp;mine Gazara.SicKithron in tribu Zabulonnbsp;lol,feruarunt dues fuos Chananaos, tam� tributo]nbsp;ados. Acco ciuitas, poflea dida eflPtolanitis, i�nbsp;Afer,er Sidon nobilis,non feruicruntnbsp;a�a quadam uicina urbes,fed iflaelitas fecunbsp;habitare permiferunt. Achziph pojkanbsp;nouem millibus diflansab Accon pergentibusnbsp;Idem de Nephthalitis quo ad quafi� urbes,nbsp;tributofubmiferunt.Inobedientia exemplar�nbsp;quumparcendi er bellagt;idi,ueletiamoccida^nbsp;pusn{gt;nagnouerunt,prudentia fuainmxi,��^'�nbsp;er pofteris confeiuerunt. Conflrtioinalorte'ilnbsp;xati qu�m etiam deprauati, iuflasfuonbsp;entia fua paaias penderuitt .* fle contra uerbunfnbsp;etiam manfuetudoobcfl,�quidanprofieiflitK��nbsp;�dia^

Artauit^ Amorrh�us filios monte, nee d�dit eis loc�utaduall^��nbsp;feenderent�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rt

jy ccepit^ Amorrh�us habitat�*quot; et te Hares (^ao^iwterpretdtMr te/�a) in jj�iSnbsp;Salebim, Et aggrauata eft manus dquot;nbsp;lofephjfadus^efteitributarius� .

Compulerunt Chananai, qui Amot^^^^^tti �an,ne fefe ddatare poffent,fcd in montent tonbsp;tur,non aufi dcfcendere,diffifos de dei a�i�quot;^'nbsp;bedientes dciucrboddeo refumptisuiribut^�nbsp;habitare caeperunt etiam in monte Heres,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo

tribui Dan, qua proxima mt tam ludais feph er Bemamin, qui Amorrhaos quident tt� .jdnbsp;reddiderunt, fed non eiecerunt, ut e�eitt i^^ �nbsp;iudicioinexercitiumerpericulum^

Fuitaut�terminusAmorrhaei^ f� feorpionis � pctra,8c fuperiotanbsp;yidetur hic uerfus notula quada obitttnbsp;Amorrhaorum�atiflima oUm ditione,amp;f^�^^(^ilgt;^nbsp;fdlicetadafeenfum fcorpionum,quintߒ^.nbsp;firaltbus tribus luda,nonlonge�linguant�i�'�^ri,0Pnbsp;Et Petra urbs Arabia i�i uicina �lffe dict^��^^^nbsp;ieda imperio Amorrhaorum, quandoquid^�^^io*^nbsp;iordanem, er in regitum ^iloabitaru prot�tsnbsp;minium fuum. Cuiusgentis�rtitudoatte/l^c^rd^nbsp;tiadiuina,qua oppreffa funttotnatiottt^*nbsp;fideliumpatrum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

___ lt;fCAPVT II. , * MTS� ScenditcB angelus do� p,^nbsp;Galgalis ad locumnbsp;ait: Eduxi uos de Aeg�^a*�nbsp;___inttoduxi in terramp�� raui patribus ueftris � SC pohicft^'^^jjiioquot;nbsp;non facerem irritum padum .nbsp;feumin fempiternumt �iTeiPrunbsp;Qt!^nutisiudaidiclt;tnthunci(itS.^^r�ll


-ocr page 59-

� V � r c V M

pro^fbeforum quempiam u dotnini in congregatione locutum, in perfonanbsp;lt;^ontigerit uiucnte adhuc lofue, �ue iamnbsp;*�wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libri,�cut alio

iKiiilik �lutcin clidturdfcendijj� ad locum, H4=:nbsp;condone fada m Galga�s, �btnbsp;�diio r�^�^lfraelitte,Qrpadumdominiinterat,nbsp;Hiltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXBumergo inSilopo�raconue-

Pr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratione, ijfdem nundui domint,

ii^^''^^lt;l�odinobcdientes domino non extermi= mandatum domini ffemendo,nbsp;ffgt;^o de illiuf auxilio, uel amorc gentii cuiuinbsp;quorum confuctudine coeperantnbsp;�Mitij/�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tributa ab illif exigcre

ut��ferirctis foeduscum terr� huius, 6lt; aras eorumnbsp;y Sc noluiftis audire uocemnbsp;r �^Hr hoc feciftis�*

beneficia doniim multiplidter ex ^�^otunt turpem obliuionem cr ingratitudi^^nbsp;�Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitium� in dominum committatur, cum

habeatis hoftes, Qi. di) \ quot;nt uobis in ruinam^

^ciz ^^'^^^�epeprohibucrat foederis conditio^ ^uonanais eSquot; pada qu�cunq;, prteceperatq}nbsp;'iiw^ omnemq; idololatrite occa�onemnbsp;dominus noueratfidelibus maxime per=nbsp;^�^^^dionem, ut teftantur omnium nationumnbsp;f^�dliari�imimi enmi 'tn�rumentumnbsp;i^�'^lices diabolo conflatfcmperfi(i/feimagi=inbsp;lll^�^�^'�dr9tione!,crlt;o�arummultitudo, quibus eate=cnbsp;eccle�arum populos,ut non�ne magnonbsp;zy- di�idio emendari po�ithiecfu=nbsp;^bm.ld quum mintme �ciffent, twnenbsp;ratione id facere neglexerindnbsp;Inflam negligentia: er perfidite p�nbsp;mandata mea flreuiflis, er non exnbsp;'^t(Sn ^S^desquumpotuiffltis,�c poflhac non ponbsp;�*�^dis. Sicut dixeram dclendos omnes cosnbsp;obcdiuifles:�c nunc dico feruandosnbsp;f �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;molefltjs uos opprc/furos,fi(turos il=^

bofles, flimulos er perdition� cau eatenusferuatanonbsp;. �gt;d � uera iuflitia er pietate (iflrahendinbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temporis pr�fentis �y-�titri.

^Cu�j.t^^loqucretur angelus domini omnes filiosIfrael,eleuaue-ti ^t�J'^�^f'�^�n,amp;fleuerunU

Hen*

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immolauerunt�ibi

ergo lofue populum, 8C abie

S C H o P H T 1 M. 5� r5t fili) Ifrael unufquifc^p in poiTeiTioneinnbsp;fuam,ut obtinerentterrani�

ad patres fuos,et furrexit �tas alia poft cos

qui non noueruntdomin�,8lt; opera quae fecerat cum IfraeU

Compundi quidem ad koramfleuerunt l/raelitte, et loco nomen impoflteruntLamentationum er fletuum,nbsp;qui�elicitas er �rtunatus dicebatur.Sed nthil emendanbsp;runt de priori fuaperfidia,durcceruicus populus effenbsp;perfeuerat,ey' claudicans in utrumq; latus, nunc dominbsp;num,nunc Baalim colendo. Dominuquidemcolueruntnbsp;uiuentelofue, er reliquis i�ius coataneis femoribus,nbsp;quibus mortuis cxciderunt � fide in dominum, er � culnbsp;turaiUius. Siepe autem animumrefumpfiffelcgunturnbsp;dcbellandiChananieos,fcepe aggre�i fu�t,f�pe prteuttnbsp;luerunt quibufdam,fed �ne perfeuerantia, non perfleenbsp;runt negotium,quia non compleuerunt domini uolunxnbsp;tatem, abut entes fenfu fuo proprio contra domint de^nbsp;cretum, qui uelut �deli�imus paterfilios hortabatur,finbsp;bi ut cauereitt defi(turispericulis,fed omniafi-uflra.nbsp;Simpliciterfilq palribus obedire debent, non difeuterenbsp;qua quid ratione imperenttfic homines dci mandatnbsp;tafimpliciter obferuandafufcipiant,non dijfenfentfuonbsp;fenfu flulto in diuinisman^tis. Clementine quidem e=nbsp;ratpepercifle hominibus,fedhoflibus impijs erperfinbsp;dis parcerc, contra domini iu�ionem plane inaujfica^nbsp;turn fiiit er perntdofum. Id autem tarn tempore loxnbsp;fue contigiffe legitur,qu�m pofl i�ius obitum. Q�i hienbsp;cum atatis periodo denuo memorilt;e commendatur,cuntnbsp;loco fepulturie intra fuam tribum, in monte Solis qutnbsp;dicitur.

gt; gt; nbsp;nbsp;lt;|f Fecer untep filq Ifrael malum in con*

fpedu domini,SC feruicrunt Baalim*

Etiamh�c Pericope non omnmo in locoponitur, quandoquidem de otoniclefratre ipfius Caleb confernbsp;quenter fcribitur, quomodo populum iudicauerit, quinbsp;cert� cumfratre mirabilia coinplurauiderat,erfu�nbsp;tetatis homines non pauci in populo. Et tarnen re ueranbsp;�c tandem ufu uenit lfraeli,ut mortuis eis patribus,quinbsp;magnolia diuina uidcrant,ipforum pofleri in reprobuntnbsp;fenfum dati, rebellaucrunt domino:legem non curauexnbsp;runt, gentium familiaritate in perfidiam idololatria renbsp;ciderunt.

-ocr page 60-

f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rv D I CV M ' -

pritamp;fccutifuntdces alicnos,deos quocp populorum qui habitabant in circumitunbsp;eDrmn,Slt;adorauerunteos � 6Cadiracungt;nbsp;diam concitaueruntdominum,

totura� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiMdairt fummct priemittitur o=

tftniumgeflorumhoc libro defcribendorum. Breuibui eiiim o/kndit populi inconfldntMmfide �y cultu uniianbsp;�ei,Qr dci mifericordiam cunt iujUtiti, qui infolcutes finbsp;iios fuoscorripit ucrbis cr uerberdfUi,rejipifcentesnbsp;audit, fufcipit, adiuuat, confolatUr,�reripit, idq;nonnbsp;diutiuf q donee beneuiui(nt,obedidnt, cr legem obfer=nbsp;Uant, totius mtmdi �y omnium feculorum fidelibus innbsp;exemp[um,ut di fiant domino obfiqui, ipfum filtern co^nbsp;eaaiioi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totafidutia adheerere illifili. Baalim cotmnu'

ne genus idololatria efi, quafi dominos ey illuflres ui= fos ueluti deos colendo,etiamfi dominum dctmi uerumnbsp;non ignorarent.ld tomen dominus zelotes, toties con=nbsp;tra cLetnonum fiudia prohibet, eygloriam deo fili debtnbsp;tarn creatures exhiberi non patitur: quum nihil po�itnbsp;omnis creatura nifi in ey per dominum, in quo omieianbsp;funf,moucntur �y agunt.

15 dimittentesdominujamp;fcruientesBaal fi^Aftaroth*

Dcum acre . Dominum derelinquunt, qui cum eo aliquid admi=; fanturnbsp;nbsp;nbsp;colient,quod non propter euin Cfineo,zy

iuxta illius pra-firiptte colunt. Ciui non tarn uerbum da inine fanHum imitantur, q hominum mores,zy prifieUnbsp;feculicorruptclos,ftultas fuperftitiofirum hominumnbsp;eeremonias admirantur, �y externa oinnia facra ma=inbsp;iorts faciunt,q ea qua dominus infiituitefiUda religio^:nbsp;nem,cy filam,qu�fide,fie ey charitateperficitur,minbsp;nimi ducunt, intenti rebus fuperuacaneis,nbsp;nbsp;nbsp;omnino

fiultis.�Hoc efi enim irritare dominu, prouocaread feuere pttniendum inobedientiam.Baal iuxta D.Augufii nunomcfi louts dicitur effi.Afiaroth uero Ittnonis.Do^nbsp;minum enim c�lorum impif Solem dixerunt: lAcginamnbsp;cocli uero 'Lunoaut Venercm. Sic olim ethnici militiamnbsp;coeli colucrunt mogis q eum qui omnia condidiffit, GTnbsp;�Squot;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia firuiut. t^on ergo mirum fi iuxta uarias

gentium lenguos ey opwioncs de fuperis, uaria ccelefii buscorporibusnomiftagt uirtutesattributa funt,eynbsp;tofiqueiUer ceremonia uaria excogitata ,ut fu�t cuiq;nbsp;pulchrum efi. Afiaroth autem idolum Sidoniorum didnbsp;tier iuxta Hieronymum.

*4 Iratus^ dominus contra Ifrael, tradigt;-dit eos in manus diripientiu qui ceperunt cos, amp;uendiderunthoftibus qui habitabant pergyrum :nec potuerunt rcfiftercnbsp;aduerfarris fuis,

Mci�li^um� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueltnfima fortis homo irafieretur tam

' ingratifiimisfcruis,perfidifiimis,infiabilibus,Gr ad proximam fimpcr occafionem patran zy amicum, nenbsp;dicam dcum Gy conditoran exafierantibus,ut gens il=nbsp;lalfiacliticamird quadamperfidialaborauit fir�fim^nbsp;per. Hoc enim feruile ingrnium no aliter corrigebaturnbsp;quimdirispocnis Gy flagc�isgrauibusacdfiiduiseti^nbsp;��Qr� enim ^minwn mages qu�mamorc colebat.t Sie

S C H a F H T I

f�tfemperomnibits ifraelitarumperfidiant utnonemcndeitturnifi uerberibusadmondi)^'''^quot;nbsp;mtsqfmf�rtunijs.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

domini irt cos crat ad malu, ficut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

cft dominus,Si iurauit cis� SC uehcJi'^*� afflidifunt,

Qgt fummu bonum gt uerum ag^um non potefi non opprimi erroribus ?y molesnbsp;ris. duigubernatoremrerumomniumfitrmtgt;rnbsp;rinequit,necceptisprofigt;erari.Sicutiobedi��ii^quot;� 0nbsp;minus aderat ad adiuuandum ey liberandumnbsp;nacibus occurrit ftagcUis Gy mifirijs.nbsp;fiememtes m�rita fiunt mancipia damonioruei^nbsp;go populumfuum angufijs multis erudire co/^^Jnbsp;difiant 'm aduerfis,quem 'm profieris

*7 fed neceos audireuoJuerunf, tes cum diis alienis, Sc adorantesnbsp;to deferuerunt uiam per qu�ingt^�\{jnbsp;rant patres eor um �amp;audientcs��^^nbsp;nbsp;�

domini,omnia fecerecontraria*

: Vexationemtelledumprabettteniit nuntes filita dementiafuccurrit,eximit 4nbsp;titfaluatores,propenfiorddmiferendumq��^P^^i^ilnbsp;dum. Non aliter fi deus gerit qu�m ac finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coi

fiet quo minus opt une fit fuisfidelibus, CT pria malitiaillosperire cont'nigatequumftnbsp;gerantur diuina prouidentia apud deum,i(tnbsp;larelinquatur peccantibtts Gypereuntibus^^^^'^^nbsp;f^onen'tmimpij audiutiudices Gy prophdi^^nbsp;fos,fidgradiuitturpofidefidcriafua.Agtid^nbsp;uoluntatan aucrfantur. Spontefibi deliguifiy.^nbsp;nos, creaturas optas fitalibidini, quasdoiniigt;^inbsp;praponunt, nonnifi coadi anguflijs dotnin�^nbsp;riGyadoraturi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

manu inimicorumfuorum omfl�b*��jij, bus iudicis,quia fledcbaturm�t�^�jjjfJnbsp;SC audiebatafflidorum gemituSjnbsp;bateos de c�de uaftantium*nbsp;nbsp;nbsp;,

Refirtur perfidia �fraelis 'm deum, cui�^ pultispeculiaris, Non nifi compulfi donii^^nbsp;Gyfiquando refipifeuntafflidionibusnbsp;relabuittur. cyuibus tarnen acclatnantibusnbsp;du�gentifiimus pater fiatim fuccurrit GTnbsp;mendo cos de iugo durifiima firuitutis, �0�nbsp;gyatos,q dum mtennoriatur bencficijnbsp;mum finfum prifiina petulantia.

q fecerant patres eorum, fequ alienos, feruientes eis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Non dimiferunt adinuentionts uiamduriftiniani*

-ocr page 61-

f�n�uf, amp; diJcU piiululum laxccretur, fempcr d�t�rior�snbsp;bimtur,Qr itduomitumredibant,genioc^perfi=:nbsp;^lgebant,ido[olatri(e lenocinia felt;!kibantur,pla-Jott�fw dij}flicebat, fanper�^; negata cunbsp;contra dei legan ad=inbsp;Wt(j �'�^�^.^^�^bantur.TalK efi corrupted carnis, f�=:nbsp;conditio humant genera non ex

furor domini in Ifracl, Si 8^*^� iftapa��meunbsp;eorum, amp;nbsp;li g^�^�neatnaudirecontempfit,nbsp;delcre qucmpiam exnbsp;�?^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimifit Iofue,etniortuus eft:

��iffr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus omnta Ifraeli pro/perapro^

h.�/flunte, nihil ilks obligabatur ex foede^ Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fido�,]^lt;lus,promi/fa, don�nus quo=:

fiilic^^^'^dusfiierat non reddere debuit, gentium . '*^e^ ��'^�^����^iterrasM dominia/ed malos male per=i

Ifraei, utrum cufto--�-pdierunt patres eorum,an nongt; deleuit omnesgentes iUas,nbsp;domino non obediebaiu. Ad pro=nbsp;^ant �l'^idem fidei piorum aduerfarij neceffarijnbsp;deficiebat,quitfiuntuirtute dei magnanbsp;dominus praceperat:nbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino datum e/l,

hf^'^^fide cr obedientia ueluti mereri debue Is M) ualeret dux eorum, quamlibetfuopt�nbsp;Sratia dei fandi�imus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gt;^8� dominus omnes naticgt;

cito fubuertere noluit, nee tragt;

funt,exponentis quare nonfuerini ^�����^^delet�iuxtadomimpromi/J�, Nee fcdbetnbsp;uoluifj�fidem popuU, fed ab^nbsp;'r*ne^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infinite, ad tentandum per iUas gentes

R'^'*'** �^�^fl^diant uiam domini, more fuoru pa=: *�'*��1^1 �^^^^f�*^o,'lacobz^Iitofis,annon. Qttandonbsp;''^b^tii^^f^^iabatur iuxta lege domini uiuendo,prtenbsp;derelinquer�t deileg�,

prouidentia pofirrior, qutele^^^nbsp;dominum ofjindere non obmifirub

I ^CAPVT ni.

JI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1�^� dominus

i I �^^liquit, ut t�taret in eis Ifrac nouer�t

J ^�^�iiabellaChanan�orum*

^�ael certare cum hoftibus,.eo

S C H o P S'T I M. 51 quod prius ea ignorabantt

Septem ifraelis aduerfitates fubinde defcribuntur, � quibus refipifcettdo liberati funt, cumpeccando inci=nbsp;nbsp;nbsp;'^��5�*�

dijfint.Defcripturus autem nominatim Philifiteos, dicit domino dijfionente ifi-aeli dereliilos aduerfarios ,cMnnbsp;quibus uicifiim exercerentur artibus bellicis,quibus annbsp;tea non opus habebant,quando Unus perfeqUebatur milnbsp;le,Qr decern ex l�isfitgarentdec�mi�iatdominusenimnbsp;pugnabatproeis,cuiferuiebata GTobediebant. Quonbsp;contempto,fidcq; in iUum expirante necefie f�it arm�nbsp;confti�are cum hofiibus, ZJ' experiri bellorum firtunas,ubi nUnc huic,nunc aheri ui��ria cedit, prout do^nbsp;n�no �ifum fiierit. Qui ergo fubf�dio diuino fujfulti nonbsp;erant,uiribus cr arte tra�kxre bella difeere permittebannbsp;tur.lamenimuiucbant taies, quinefeiebant fidein-do-minum militare,qui magnalia dei non uiderant, ey' fidenbsp;in deum nuUi erant. Ideo Chananieorum artes difeere Chanan�onbsp;fuo malo cogebantur int�rim periclitati,nunc ui�ii,'nucnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ui{lores,nunc urbes quas ludas ceperat,perdebant,nuc iterum infiftabant,fepe contenti fubejfi illis, fepius obnbsp;lata occafione libertatem arripiendo fi pofient, Non iginbsp;tur filicitatis efi experiri bclla,artesqs difeere decertannbsp;di,fcd necefiitatis efi refitgfum, t�m ui pofi� repellere: 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cum longe f�licius fit bella nefcire,filicifiimum ucro,da mino propugnatore uti,interimq; fe domino commendanbsp;refidebonitatisiUiUs.

Satrapie dicuntUr prindpatus minores crquafi con Safr�P*� � fulatus quidam ey reguli urbium magnarumfub fe op-pidauHlasq^ habentium B.eluetiorum more. ISrant autcnbsp;huiufmodiquint� inAufiraliore parte terril promi�idnbsp;nis,quiePal�fiinapropri�diikteft,cumeiufdemdqu�^nbsp;lonarior Phoenicia di fia fiierit, ambie maritimie r�gion:nbsp;ttiS) zy filici�im�. Quibus iunili erant Chananiei, SUnbsp;donij ,lieutei, zy gentes m Libano utroq; hidsitantes,nbsp;ufq; ad Hemath urbis prot�neiam 'm Coclefyria Epiphdnbsp;niam pofiea nominatam.

Non Mt dcM� feiret omnium conditor, fed ut ipfi cott fcientiafuauelg�oriarentur,uelconumcerentur, St donbsp;mino obedirent zy dat�perMofin legi. Audire Hessnbsp;britis eft obfequi zy obedire, lAanus Mofis, eft iliius aunbsp;thoritaszyminifterium.

' Sua culpa inter hoftes habitabant quos domino iu= bente deleuifi� debuerantizy quos pr'mto tributariosnbsp;ficerant,nuncdominosfirunt.Non unatn zy alterantnbsp;gentem,fed omnes ipfasfeptem qua: fecundum tempusnbsp;fadices egerant^zirfuccreuerant,diuino iudicio^itpbiif

-ocr page 62-

IVDIC.VM

f�f pi'idixer.� t�lis,ffcrpgt;etui ho�rffitturi iJratli.Eo d�*, citprudentiahumnid contra ucrbum domim pricfutn^nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptuofa:Sic tmliricordia contra deum fit crudelitiis con

tra p��ms.Sic infidclibus parcere efi fideles uaftore.

  • 6 nbsp;nbsp;�C duxcruntuxores filias corum, ipfi^nbsp;filias fuas filrjs eorum tradidcrunt, amp;fer^nbsp;uieruntdqs eorum,

crai^fiijL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis'mfideliumfiamliaritas periculofa fit^�quot;

libu�. nbsp;nbsp;nbsp;fiominum impiorum, maxime uero coniu�vm,f� fideli

uirouxorimpia contigcrit, qu�facilius lenoemijs'CJquot; f�perfiitiombttsmarittm eumcere folet qu�mt�nc�lnnbsp;tantum ut faciliut uir malus bona uxore pertrahatur adnbsp;borutm, quant uir bonus ab �nnpia non pertrahatur adnbsp;malum. Vtrunq^ tarnen lege prohibitum erat,Deut.r.nbsp;fed non feruatum clamant hiftoriarum libri er prophenbsp;tarum,ufq; ad ipfa Ezric Ultimi proph�te teporaSum�nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twpere ergo ambiendus eft fidelis or religiofiu con�

iunx,cum quo perp�tua conuerfationis confuetudin� te feruare oporteat,ne i� finu ferpens fiueatur.

  • 7 nbsp;nbsp;^eceruntq^ filt} Ifrael malum in con-fpe�u domini, SCobiiti funt dominideinbsp;fui,feruientes Baalim SCAftaroth,

Zeiof ad. nbsp;nbsp;obliuiobeneficiorum domino maxime diJ}ilicet:Ex*

ternorum deorum culturam firre nequit:Solus tudt ama ri^qt�a folus bonus:legem[uam cuflodiri exigit � fidenbsp;fibus:nontamlucosodit quam figt;urcitias, folitat fiertnbsp;fub lucis:non folum idola uenerabantur, fed gentiliwnnbsp;abominabilibus moribusfife commaculabant, omniumnbsp;fcilicet crimininn ufu.

  • 8 nbsp;nbsp;Iratus^ contra Ifrael dominus, tradi-diteosinmanus Chufanrafathai|p r�gisnbsp;Mefopotami�,feruiernt^filii Ifrael Chunbsp;(an rafathaimodoannis,

irafei dominum,efi fauorefuo ealenus defiituere, ut homo fibi pcrmijfus, nuHum malnm abhorreot, eonti^

quot; reuocare meutern ad dcitimorem,refipifcentiamdonlt;ii re:ld^ non citiusquam humib'ato animo, quod fit anf^nbsp;gufiijs crferuitute.tfrael ergo feruit Cufan Rifihotha^nbsp;im ofio annts regi ^Hefopotamia, qua ^citur Syria finnbsp;uioriim inter Euphraten or Tig^im po�ta.

Etdamaueruntfilii Ifrael ad domin�t quifufcitauit eis faluatorem, amp;libcrauitnbsp;coSjOthoniel uidelicet filium Cenezjra-trcm Caleb minorem:

  • 10 nbsp;nbsp;fuit� fupereumfpiritus domini,Sfiu-*nbsp;dicauit Ifrael, Egreffus^ eft ad pugnam,nbsp;8Ctradidit dominus in manus eius Chu^nbsp;fan rafathaim reg�Syri�, 8C inualuitma^nbsp;nu fua contra Chufan rafathaim,

  • 11 nbsp;Quicuit� terra quadraginta annis, amp;nbsp;mortuus eftOthoniel filius Cenez,

Griti� dti nbsp;nbsp;nbsp;j^on tam arbitrij libertate qu�m domim mifcrentis

�mplotare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entnt

dei clemcntiam,opus efi agnitionis peccati, licet autent fequatur deigratiam,pracedittamendei auxilium:nonnbsp;fnfcitajfet iUis faluatorem ,nifi domim mifericorifieM.

l6

S C H O P H T I M. hnplora/fitUtnon implorafi'ent,nifi tra�igpatiadn^nbsp;prauenti.Omneenimbonum�dontino efl, 'E.cceflP^nbsp;rat Othoniel fi-ater Caleb licet atate minor, Unbsp;deiinfligatus,animum accommodauit ad liberdioo^nbsp;ifraelis,primo quidem iufla inter i�os iudiciadecer^nbsp;do,deinde fiducia /�niiorumimpletus, aufus efltdjnbsp;uindicare oppreff�s,cr domini ciementiam mpdf *nbsp;contra hofiem populi fui, pacen^ cum libertate w jnbsp;qui,m tantum ut quatha^a annis terranbsp;pralijs.Hag^lar�tos diuina clementiie,otlonbsp;uierunt pro multorttm deli�ts, quadraginta quiti^nbsp;pro unius iuflitia,RabiLeui uult includi o�onbsp;uitutit intra quadragenarium huius pacis, ut ccrnbsp;merus annorumfitndationis templi.

Il ^Addiderunt autem filii Ifr^vpji-malum in confpedu domini�q�* fortauitaduerfumeosEglonnbsp;abtquiafecerunt malum in confpe^

15 Et copulauiteifilios Ammon, Icc�abiit^ Slt;, pereuft�t Ifrael,, atqu� P�nbsp;dit urbem palmarum,

  • 14 nbsp;Seruierunt� filii Ifrael Eglont^g'*^nbsp;ab decemamp;oao annis; ,

  • 15 nbsp;nbsp;8C clamauer�t filii Ifrael ad dotn' ^^4nbsp;qui fufcitauit eis faluatorem (uocabiu�'inbsp;filium G�ra filii lemini, qui �Wnbsp;nu pro dextera utebatur, MiftruntTjlr, jFnbsp;Ifrael per ill� munera Eglon

Exemplo alip monflratur, flatim ab obitu ni,populumdcprauatum, cr l�gitima deinbsp;pfilfe,moxck domim clementiam,uclutinondi^ g�nbsp;ratosfilios^ge�laffe,feruitute regisnbsp;^lo�.Quo modo autem ipfosfubiugaueritnbsp;auxiliofcilicet Ammomtarumnbsp;nbsp;nbsp;Amalechit���' �(Ht

bus eatenus oppreffits efi lfrael,ut etiam Mtr� in parte Beniam'm urbein palmarum ceperit,nbsp;brai lericho putantfer totum ifraelem decetftnbsp;annis in feruitute tenuerit.yides quomodonbsp;fira uires hofiibus prlt;ebeant,tam corporalib^^nbsp;ritualibus.Tota proufiteia �erichontinanbsp;miniumfuumterruit ifraelem,crfubiug�tifgt;h^nbsp;tiberan^m,qu�m clamajfent ad dominionnbsp;tuitQj� complacito fibi temporenbsp;quendamuirum de tribu Beniamin �nuinbsp;babus manibus pro dextera utentem,nbsp;cum munere eorum nomine ofiirendomifi^nbsp;gemEglon.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, pn'

Qui fecit fibi gladium' ancipn^^ gitudinis palm� manus ( uelnbsp;cindus eft eo fubter fagum in

Clamauerant ad dominum cr redemptionis i�orum tempus appetijt:nbsp;mentem fufcitauit fideli fuo Bhud adnbsp;oportunum medium occidendi tyrannuM,flnbsp;prejforemgt; Non enim uiriunt humandrufn


-ocr page 63-

. fV'DiCVM

profequutio. Glddio ftto ^^�ttid d�itiff'et.'Ecuile c�

^�*5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^oiftino fideles ejj� caeperimuftLeui

exequitur. Gli lt;^nfiurdin pdlntie pctrdue^nbsp;ft'� �13 ��^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pojfet dd, Idtus dextrum fini=

Eglon regi Moab� nimis�

*^�in�**r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi^foltitio debiti tnu�eris,lt;juo

^itiif J'*P�^�^^^��i^wSi'dUdbdtfiibieilos,cdufdmpr� �^lt;^�ifionem opportundm.Similitercrdpnbsp;intpio^^nbsp;ilUs uertuntur 'tnpcr^nbsp;p' *

tios a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tulifliet ei munera, dimifit fo

Ho?'����'*5 portauerant,

fidffe^quod non �P�*�^ lt;:o�titd=

Piti^^^'�^^cntidin ob�tionis, qud ilU gratificdri cu= Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regi: qui dum muncrd prtefcn^

[^(�^'�i^iShud,iu�ifuntegredi.

Galgalis, ubi crant ido^ t�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbum fecretumhabeo

��fx* Et illc imperauit fikntium� omnibus qui illi adftabant,nbsp;�cundum luddos, cxierdt, gtnbsp;^gt;rcu), ^^�^ant ufq; ad locum Gatgid, fdcrumexnbsp;�if,^r�j����f5errenoudtoiUicpa�ol�delis cumdeo,nbsp;��Mff�ulptilibus fuis. Ipfe dutem'Es:nbsp;Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d�v�us

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^��liffetjdd regem redififolus, qt dixit;Vers

t%'^^�'^^gt;fihabeoddteo rex.Amendatio non excu=: ktc�'^^xtumlibctrcm uerdmdixerit,qudm dliteracnbsp;'mteUi^ uoluit, ZX dedpere proponebddnbsp;bonum,ddtyrdnnUnbsp;crfidelium liberdtionem. Cui crediditnbsp;^^idiuinoiudicioidm periturus,dlioqui nonnbsp;\,^^nfipiens,uthominiinimico jblitdrium cobnbsp;P^ifiJJ�t. Sednon e�confilium contrd do^nbsp;�ultefcit ddoperdprouidennbsp;fcilicet donee exednt

*** f�oidi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecretum, ut colloquia fecre=

^PP^^t-tunitdS.Credulitdtisleuitdtemhic

gt;* cft Aod ad eum, fcdebat au^ ; ^tVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iftio ccenaculo folus, dixit^

dei habeo ad te* Qui furrc*

; Vt,' jono.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priepo�rrum ordinemre�dtio^

^:nn^^^�^�^^�^�^lt;^dtfilcntium, CTdulici cg!ri�i�e dicitur dd regem inafliudlinbsp;��q- n�^^ߒ^�^gt;diccntemq; regi fedenti, utfur^nbsp;^^um inquit dei mihi e� dd te. Resnbsp;tyrrfjiKo, idm hord tremendi

'- ^^^MifinemfdilurusflagitqSfMm�deluii

S C'A 0 P H r I M. 51 fdlustmpi/mortepromouendd,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

11 Mifit^Aodfiniftrammanum,5ftulit ficamde dextrofeemore fuo, infixit^c�nbsp;in uentrem eius,

il �C ingreflus eftetiam capulus poft lam� nam,utdaudcretadeps laminam totam$nbsp;nec eduxit gladium de uentre, fed ira utnbsp;perculTerat reliquit in corpore, ftatim^nbsp;ftercora proruperunu

t^odum occidendi regem dominus in�gt;irduerdt, amp; tgcrdt,in fudtngloridm ordinduit, er in fdlutem p�itisnbsp;tcntiumlfrdclitdrum. Fdcilius�dntanddoriri poterdt,nbsp;er dd reuerentidin deifurgentem, in bono fdltem opelt;nbsp;re, er incultuomnipotentisdei �gt;iritumdbflulit �rtenbsp;fdluum,corporepereuntc.tudd;ifdbuldnturKuthM.odp Egionisff-bitidenfororem ex cddem mdtre �tiffe Egionis r�gis. ***^�'*'*nbsp;l'dntduehementidglddiolum infixitmorituro tumpin?nbsp;gui,utufqidd mdnubrium intrduerit Idmind totdgld^inbsp;di/,ut^prtecrd�itudineobuolucnteglddiumretrdhcrpnbsp;non potuerit:fcd ut �erdt infix� mortuo rcliquit,eruntnbsp;pentibusinte�iniser �rrcor�us,pdritcr cum �/iritunbsp;effldtouitdli.

' Aod autem claufis oftqs c�naculi, 8C obfirmatis fcra,perpofticuinegreirus eft*

Occiforegefldtim exqt intimum triclinium r�gis, er intercolumnium locum, O' dtrium cdmerd: ubi homines expe�dbdiitiper medium fdmulorum re per�^ltlnbsp;exijt,cldu�oflio,quodiuxtd Hebroos intus o� �risnbsp;cldudi poterdt,cr cldue oportuit referdri utrinq^.

14 nbsp;Serui^ r�gis ingreffi uiderunt dau�s

fores c�naculi, atquedixerunt;Forfitan igt;urgataluum in �ftiuo c�naculo3.

Egre�o Ehud regis Soldrium, ingrediebdntur fenti regis,Soldrijdutem o�ium reperientes cldufum,nonnbsp;funtdu� dpperire oquot; mgredi dd regem, putdntes ddtdnbsp;operd rege)ncldu��'e,utndturceopusexolucret.U.ei petfandertnbsp;hr^is pcr�ndere pedes, efi mingere uel cdcdre, hone= peda,nbsp;fliore loquendi modo per omnid u� de ndturlt;e neee�d^nbsp;rijs opcribus,tdntum dbe�, ut de turpibus turpiterum^nbsp;nbsp;nbsp;��

qudmloqudntur.Sermonemenimfidclium fdle necejfe e�effeconditum.

2-y Expectantes^ donee crubefcerent, �C uidentes quod nullus apcriretianuas coc*nbsp;naculi, tulerunt dauern : Si^apcrientes in-uenerunt dominum fuum in terra iacen-temmortuum*

16 Aod autem dum illi turbarentur,cflFu-git, amp;pertranfiit locum idolorum unde reuerfus fucrat,euafit� in Seirath:

Di�ulerunt dperirc regdle pdldtium,donee rcue^ rentidincon��onemuertcretur,nemine dperiente�anbsp;res coeiidculi,domino pro�jiciente �luti fidelisfui, quinbsp;fiducid m deum,pro populo dci tdnto �periculo exposnbsp;fuerdt.-dum enim i�i operiuntur idnutc dpertionem ,iUcnbsp;�gdeldbitur. Deni^ dpertdidnud er rege mortuo uisnbsp;fo,feruitumultudntur,tndgis infe inuicem de ddmijftnbsp;tv^^igetifid tdcifcciida ,quMdc �ituro op�re perj^is -,nbsp;ff

-ocr page 64-

I V D I C V M

e�cndo :fero confe/itire potuerunt m hoe, ut �mleque^ renter regts occiforem. Dum enin i�li diumo corrc-pti pauore, non permittuntur flatim ulcifci regem,nbsp;Ehud regno elubitur, faluusfuos inflruit, z/ occHr=nbsp;Viftoriaedi fif hoftibtes imparatK. Sic domina uuthore parunturnbsp;� � uiiloriie, terrentur impij, fideles �rtitudine tmbuun-tur ZJquot; umcunt. Eocum autan fculptilium interimnbsp;tranfijt, qui tum M^oabitarum erat er hoflium', quosnbsp;nondum nunciata morte regis �uadere poterat er ntnbsp;partem filiorum Ephraim peruenire, quos er para=snbsp;tos inuenit, domino omnia fecundante, iam conuerfisnbsp;ad dominum.

a.7 nbsp;nbsp;amp; ftatim infonuit buccina in monte

phraimtdefcenderunt^ cum co filq IfracI demonte,ipfoin fronte gra diente�

Confitfisimpijseum fuo tyrannicoregs,al4criter domino confi�t fideles, adfignum diuime clementilt;enbsp;experte coeunt, er ad arma confiigiunt, clafiicum ca=nbsp;nuntjin montem Ephraim ducem fidcli�imum fequuti,nbsp;cuius manum hoflili/anguine iam confecrauerat, er uinbsp;Horite/fiem promittebat.

atS Qui dixit ad eostSequimini meitradi^ ditenim dominus inimieos ueftros Moa-bitas in manus ueftras�Defcenderunt^nbsp;pofteum, amp; occupauerunt uada lotda*nbsp;nis (qute tranfinittuntfin Moab�, amp; non dimi^nbsp;ferunt tranfire quenquam,

'Vocan adidit dignam/Irenui�imo duct : Sequimini Me,inquit,er non meam firtunam, fed domini dei U�=nbsp;ftrigratiam collaudate, qui ho/ks fuos tracHdit in tna^nbsp;nus no/iras,cuius pofuit ob oculos clari�imum fignum,nbsp;regeoccifi). Confilio denitp prudenti intercipiunt ua�nbsp;da I�rdanis,ne cui Moabitarum reditus permittatur adnbsp;fuatran/mifio lordane.Iamenimnoncontenti Moabi^^nbsp;t�fuisfedibus,lordanem tranfeuntes occupaueratd re=nbsp;giones ifraeUtarum, intra promiffam terram in tribunbsp;Beniamin er tuda.

19 fed percuiTcrunt Moabitas in tempore illo circitcr decern millia,omn�s robuftosnbsp;amp; fortes uiros,nullus eorum cuadere po-tuit�

50 Humiliatus^ eft Moab in dieillo fub manu Ifrael, �C quicuit terra o�ogintanbsp;annis�

Percufferunt donante domino �fraelit� W.aabitai quotquot citra fordanem conce/ferant. Omnemq; firsnbsp;tem ac robufium,qui hic dicitur pinguis ; hoe e/l repusnbsp;tati�imosl^�toabitarum,nemine elapfo circiter decemnbsp;tniUia.Iam occafio erat inuadendi �^oabitas i quijratriinbsp;fiedusprimi ruperant,er immemores fefiliosEot, po^nbsp;fieras Abrah�graui feruitute opprefi�ranti Di�� igisnbsp;turnuncuici�imferuiuntM-oabitiie deui�lis^ feditiosnbsp;fis er perfidis, terra quiefeit � pr^eli/s long^imo temsnbsp;pore, o�oginta fcilicet annis,duplicato numero priortsnbsp;quietis,

5* lt;PofrhuncfuitSamgar frlius�nath,

SCHOPHTIM. qui pcrcufTit de Philifthiim fexcentosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

ros ftimulo bouis, �C ipfe quoque �1�tlfrael�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Samgar nobilis a^icola, portam libertat� abbb con/cruduit.Si quando Philifiini quippiamnbsp;pulumdomini moliebantur, fliua aratri,hocnbsp;negotio, er auxtliarijs agricoUs fue gentis,nbsp;domini ferttis, reprimebat firtiter ho/ks doniitionbsp;propitio:non armts communtbus ufi, fedfimplidl''^nbsp;gricolarum ftimulis pro lancets arreptis, utnbsp;dotrnm uirtus reluceret

CCAPVT niL

SDdiderunt� filq malfi in confpedu dontiin^Fnbsp;kW mortem Aodi

--'! iterttm fecundum tempustit^^-hud,fihj l/raeldeclinauerunt adidola, �legedott^ Uusqi cultura,Sicprocliuisnaturaad malutno�'^^ |nbsp;pore, er infuper duriceruicus populusfidknbsp;mtgratiamdei, beneficiorumt immemor.nbsp;Samgar pojl Ehud definderit populum �nbsp;non tarnen iudicauit nec � fiuebjs mal^ auoctdbr^gnbsp;glexit opportunitatem, er idea tempus i�itKnbsp;kenditurfubannis,quibusEhudiudicauitip^^l^^nbsp;�Ctradiditill�s dominu^ innbsp;bin regis Chanaan, quiregnauiti�^^gznbsp;habuit^ ducem exercitus fuinbsp;faram,ipfcautcm habitabat in

Poptdum ele�um non patitur deus diuti^^ rare,ffed reuocat morepij patris ad meliord^.^nbsp;temflageUis qui non refipifiunt 'm pre^trd-tem }cd)'m fierat o�m rex 'm Hazor, quam, tor jetinbsp;ratiHius rege occifo, urbe^ exufta. Poiu'^nbsp;vrbs igne abfumi, fed ut fit, aliqua ex parte,nbsp;ftaurandd.Eiusfirta�is capti regis filiusnbsp;quide/ku�riurbeue[edpta\'mlEirfethgentdgt;^^b^ 1nbsp;tabat,loco qui uel ampli�ima aliqua urbsnbsp;teritijs lapidibus extru�n, uel iuxtanbsp;fyluofa aliqua plankies er regio,'m qua cajk �/nbsp;lium ab ifraele eie�orum erant, 'm quibusnbsp;habitabant,erfubiugabdnt quos poterant.nbsp;poleji Hazor dudum dcftru�a,fucce/funbsp;rum reftituta fii/fc zr ob peccatafiliorumnbsp;perataab lab'in rege Chanaan, cuius pri�^^^nbsp;tut trat Sifara.

3 nbsp;nbsp;Clamauerunt^ filii Ifrael ad

nongentos enim habebat ferreos^^ Scperuigintiannos uehementer^fnbsp;ftratcos�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Clomantad dominum cum tribulantur, priflina ben^cia er ftlicitatem ami/famnbsp;cum experiuntur anguftias er uindi�as :nbsp;�OS hic prlt;emunt ad dominum fifituare


-ocr page 65-

I V D I C V H

^^tiitttnannis opprejjcrat i�-adcm, tdnta�rtitu^ '^,cr bellico apparatu mflru�us, ut Uli rebelldre nonbsp;potucrint.^ant illi treccnti curruf�rrei, qmbus lUi renbsp;^^^ntilitibM^infuperabiles inplanide, m �imrefi^nbsp;�lebititt.

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Debora prophctis uxor

^^P'lt;ioth,qu3e iudicabat populum in illo

confobitionem faeminis, neproinfii^ �^�'/)gt;erent [e prophetiam pojfe fufcipere, fed crenbsp;^ndspuritdf,nonnbsp;B '�^fitdi.VxordutemeflLdpidot, quemquidionnbsp;�gt;lio nomine didum uolunt. Alij Lichniariam dinbsp;��quot;�^rrem^nonuxorein alicuius. ludicabatautemnbsp;frlt;telan,reueldtione5 4 deo dccipiebdt,quienbsp;domini,confolabd=nbsp;tioluntdtem,myftic{tnbsp;^^lt;^lt;gt;nficiebal:,cr falutentpopuliuoto, preceamp;nbsp;ejl enim propheti/fam effe.

Bfillj f'^ebatfubpalmaDebora (qu�nonti^ Bethel in monbsp;^fcendebant^ adeain filii IC-J*�indicium,

itbi habitdbdt,re/}gt;onfaq; ddbdb,erdt inter Be ��,0^ ^����^fub qudd�in�gni pdl)nd,in monte Ephranbsp;populo quotquot uerbuin do=nbsp;�^hfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rarus ferino domini babebatur^

, fOftr �^^^�fgt;'�(rlii,utadmulierem ffiritus prophetiiC � Im.

niifit,8^ uocauit Barac, filiu Abigt; Nephthalim: dixit^ad.nbsp;dominus deuslfrael,nbsp;�^f^�^duccxercitum in montem Tha-S�illescRtccumdecemmillia pugnatonbsp;defiliis Za-ilUn uxorein uolunt f�iffc ^rdch,dicunt eiwtnbsp;�^�^�ffii^'^^^l/�'ifitusprosnbsp;�*dllimexerceret,federetq} fubpalma. Vteuntnbsp;uocauerit ex Cades ,qult;e e�nbsp;lt;lominiuerbofufcipietusnbsp;m�itibus in montemTabordesnbsp;'} '^itni^^��^�'^^l߻�l^d^^ultis ilium perfua�jfe �ynbsp;�amp;1domini uoluntate.

*� loco tor-W� Siferam principem cxcrci-^'^di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem mul

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*���** *^�*

CO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l�lt;lnitur i� per�na domini, fefoUcitas

'f*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�li^ Pharaonetn, ad hoflilis

idq^ �turum dicit in ua�e P^^�^^^^�^fidelibu{ dc ho�e uidoriam.nbsp;impiorum proditionem promo=nbsp;inexcufabiles. Hie autentnbsp;perfuadere,inducere, uel etiantnbsp;�^^srcitwm:-y^^Q enim trdbere�giti�cat

S C H O P H T I M. 55

pro tota latitudine�gni�candi.

8 Dixit^adeamBarac�Siuenismccum, uadam t li nolueris uenire mecum, nonnbsp;pergam,

Dif�debat de proprijs tarn meritis quam uiribuft fed uerbo domini fe reget�dum tradidit,cuius miniflramnbsp;fanfhm propheti�am conforteml cupiebat : hunuliabatnbsp;fe,ut gloria domini exaltaretur,non tarnfuammeditabanbsp;turgloriam, qu�mpopuli libertatem. Codex diui Ausnbsp;guflini habuit ; Qjioniam nefeio diem in quo projferatnbsp;angelum dominus mecum. Occa�o �itpif�imoep�conbsp;po dij�cilis qua;flionis,quod id certe non h(dgt;etur in Henbsp;br�o,fedinGra:co.

Qu� dixit� lbo quidem tecum, fed in hac uia uidoria non reputabitur tibi,quianbsp;in manu mulieris trader Sifara deus, Sur-rexit itaqj Debora, amp; perrexit cum Baracnbsp;in Cedes,

Loquitur humano more, �turum, ut noUi jflendide triumphaturus�t auxiliofcemina�etus, quia nohteritnbsp;prodire pr�ter foaninamSedneque ilium ho�rm occis Fomina �inbsp;furumprlt;edicit,fed foeminam quampiam. Non folumnbsp;magnificorum ducum e� bella �licitergerere, cr potu-tificummaximorum,fedetiam prophetarum erprosnbsp;pheti�arum.Soli enim deo acceptas re�rre oportet fisnbsp;dcliumui�lorias,qui�queperfoeminas uincitimpios,nbsp;atqsperuiros.

gt; O Qui accitis Zabulon, 8C Nephthalim ad Cedes, afeendit cum decem millibusnbsp;pugnatorum,habens Deboram incomi-tatufuo,

11 Haber autem Cin�us recelTerat (quons diOwj�Cin�is filqs Hobab, cognati Mofinbsp;Slt;tetenderattabernaculum fuum ufqjadnbsp;uallem ,qu3euocatur Sennim, amp; eratiu-xta Cedes,

Conuocauit an^M proximo tribus adfein Ces dcj, iu�um inflruendo exercitum iuxta mandatumnbsp;domini. Qtto in loco etiam tune tabernacuU fuafisnbsp;xerat Heber Cimeus, cum priorem fuam flationemnbsp;in tribu Beniamin uel luda mutafi�t pro more. Cutnbsp;licebat oppilionum more uagari per terras, bona piu^js^''nbsp;gratia ifiaelitarum: quodeeu lethri pofleritas uenesnbsp;raretur ab omnibus. Quandoquidem crjfcculumhonbsp;ne�atis erat, � qua er Rechabita:, ut fupra. Interponbsp;nitur hac fententia propter lahelem , flrenui�imamnbsp;�r fantfamfiieminam,cuius manu dominus triumphasnbsp;redecreuerat.

11 Nunciatumep eft Sifar�quod afeen-diffet Barac filius Abinoem, in montent Thabor:

15 SCcogregauit Sifara omnes currus fuos nongentos falcatos currus, SComnem exercitum de Harofeth gentium adtorren-temCifon�

ConfccnditMdch cum exercitu commodumTifa ff 5

-ocr page 66-

I V D I C V M

tor trtoniem, Jretm quidem /jie �rma 'ut don�ntim^ non tarnen quadprouide fieri poterat obtnittebat, nonnbsp;fine confiUo Deborte, cuiui Heet fixn�n� iudiciumnbsp;probabat.H� cr^o pijsifraelitisuerbodotninimnixisnbsp;Brachium �r fidentibus, hofiii conuertitur ad brachium fuuntnbsp;�attcum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quantum�ibet infiru^ii�imo fiuo exercitu

confimdenduf. Non eft enim uirtiK contra dominum. Non armis nee animit,fid gratia dei paratur uiilosnbsp;ria. Domini prouidentia e� perducitur dux Sifitra^nbsp;quopTicdixerat Debora, ut difcamus tam uolumtatesnbsp;qu�m opera pendere ex deo. Nemo impium cr idolo=^nbsp;latramtyrannum QT ducem compulerat, propria in^nbsp;terim peruicatia accurrebat,quod daminut pradixeratnbsp;pcrficiebatfin malum fitum,fied m falutemfidelium, zrnbsp;gloriam dei. ld uero quod duci ufid uenit,omnibusnbsp;contingit, ut ex domini prouidentia gubernentur uni=nbsp;tfcrfia.

�4 Dixit�Dcbora adBarac, Surge, h�c eft enim dies in qua tradidif dominus Si^nbsp;faram in manus tuas : en ipfe dudor eftnbsp;tuus ? Dcfcendit itaque Barac de montenbsp;Thabor, �C decern millia pugnatorumnbsp;cumco

WdUm * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obedientiafidelium, hacgloriofa ui�oria

docentur, id quod totum ifi-aelem, ad cultum ac timo^ rem domini fiolicitare permouereq^ poterat. Nemo un-quam uerbo domini acquieuit,0'perijt,Non quispro=nbsp;phetet,fcd quid attendendum.Non humanauirtute,nbsp;fed traditione diuina impiorum exercitus fimditur. Itc*nbsp;rum fequunturmilites cord�t urn pr'incipem,non pr�ce^nbsp;dtintfiibfequentem,Ciuomodo enimtrepidaret adpu*:nbsp;gnam,qui certa promi�ione deijruebatur, pro fidesnbsp;lispopulifialutecertabatf

15 Perterruitep dominus Sifaram, amp;om-nes currus eius, uniuerfam^ multitudi^ nem in ore gladii ad confpedum Baractnbsp;in tantum utSifara de curru deftliens, pe*nbsp;dibus fugeret,

8C Barac perfequeretur fugientes cur^ rus,amp;cxercitum ufqj ad Harofeth gentium, amp; omnis hoftium multitudo ufqj adnbsp;internecionemcaderetno relidus eft ne-queunust

Cafus eft totus exercitus, CT terrore diuino fubito exanimatus. Euadere finit deus ad horam Sifaram,utnbsp;turpius occidatur,nonbellica uirtute,fid fixmineafiasnbsp;gilitate,infidclibusm terrorem, proconfolationepiosnbsp;rum, fide confii-manda.

,7' Sifaraautemfugiens peruenitpedibus fuis ad tentorium label uxoris Haber Ci-n�i^Eratautem pax inter labin regem A-for,S�domum Haber Cin��

Non difficile erat perfido regi, pariter pio pos Grata fami pulogratum effieNeber, quinuUinocebat,diuitiasnonnbsp;colligebat,pauciscontentus,mhil po�idebat'm terrasnbsp;uiiilu,ami�unbsp;nbsp;nbsp;tugurio dines,non uno lococonfiifiens.

io

S C H 0 P H T I M.

neminionerofus,expulfus uno loco fine miuria aliens ius diuertebat ad aliumiideo pace fiuebatur homo uir^nbsp;tuofiif inter populos di�identes.

18 EgreiTa igitur label in occurfura Siw* r�, dixit ad eum�Diuerte domine midi'nbsp;uerteadme, ne timeas � Qui ingrelTus�^nbsp;bcrnaculum cius, 8C epertus ab ea pallio,nbsp;fugitiuum periclitantem fii�cipitfonda moamp;tfnbsp;hof�icio,nefi:iens quis effet, gratiam offirens profil�nbsp;ex benignitate inuitans ad ingreffum domus: taliaennifnbsp;erant pioriim papilionum ftudia exciperehoffites,nbsp;neficia prafiare etiam ignOtis, alifs tumultuantibusp��^nbsp;lio cx cadibus.lfk Neber cum fua familia pietatis 0^nbsp;ribus in pace exercebatur, per quos deut patrartlnbsp;magnalia,ut patuit de Abraam �r ^Hofc. Opert^^nbsp;quetegumentoneueluidereturueluideret. �g

� 9 nbsp;nbsp;dixit ad earn .'Da mibi obfecrop�quot;

aqu�, quia f�tio� Qu� aperuit ufftw* diSjSC d�dit ci bibcrejSfoperuitillu*^�nbsp;Dixit^ (Sifara) ad earn, Sta antenbsp;tabemaculi, SC cum ueneritnbsp;roganstCjScdicens�Nunquidnbsp;quis�refpondebis,NuIIus eft,nbsp;Exfermone,uultu, moribus uerifimilenbsp;uiffe illum tandem effe quempiam ex hoftibuf/^^^nbsp;rem cr potentiorcm.Et fieri poteft, ut adnbsp;alifs uicibus declinare folitus fi(erit,cum amieigt;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

miliieiUi,fedacerrimus hoftis populi Ifracli^ gt; dentium i�i deo,cui deuota erattota iflanbsp;ilu ergo diuino animata efi ad occidendumnbsp;Hum,quem dominus tradidiffet utuidebat btnbsp;num.Occafionemtyrannicidq inteUexitnbsp;domino:petiftaquampotum,f'edlacfoporatio�gt;^!^nbsp;tradidit,fficcie confolandi or rcfrigeraiidinbsp;cranxium. �

11 Tulititaquc label uxor Haber tabernaculi,aflumcns pariter amp; Wnbsp;in manum fuam, Sfingreftaad enbsp;infixitclauum in tempora eiusnbsp;in terram : qui foporem incidens d�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

amp;mortuuseft,

Non eft neceffe cxcuf�refit�zif�ndortit�gt;^ tijfidem 'mfimgere,cramicitiam fingere,Cfnbsp;rantem occidere, fixdus rumperc, aliquatt^'^^fdtnbsp;dicamiKtSedfic domino uifum eft,ficfidelesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� O��

creuerat,impietatempunire,blaffhemumiK^�^ tentiafuam deus declarare uolcbat, crnbsp;non profintfirrei currus, cr inftrudt�imut^nbsp;crudeli�imus dux impictatis, qu�m leuinbsp;fuos opprimere po�it,ubi menfuram peccatoi^nbsp;ri contigerit, cr tempus miferendi cledisnbsp;uerit.Clauut quo fixum fiterat tabcrnacuhif^^ffi}nbsp;manum alia armatura non effet, dominonbsp;ficit,utmanu fceminamalleo infigereturnbsp;oppre�ifomno,donec terrie impr'tmeretwnbsp;uidoriiediuiniegcnus.


-ocr page 67-

I V D � c V H

Et ecce Barac fequens Sifaram uenie^ �if * label in occurfum eius, di^nbsp;fUVeni, amp; oftendam tibi uirum queninbsp;HU�ris, Qui quum intraffet ad earn, uiditnbsp;mortuum,amp; clauum innbsp;�'quot;�Poreeius,

fupcrfiite ex�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^tus,no milites mittit,fedflipfum

domin�.Fccs indicit,faemina uidoriam exercct cr celenbsp;dominus perficit opera masnbsp;iiiir/fllf^�^'^is fuccurrit per foetniiw,iameninsnbsp;teo ^�^�bauit ergo deus in die illo labinnbsp;H ^banaan coramfibislfraehnbsp;gj ^^�Cebant autem filii Ifrael quotidie,nbsp;opprimebant labin regemnbsp;donee delerent labin rege Cha

^pigt;'^tdt, tyranii fej^if^�^'^^'^^�*d,Ubertas,fiducia,iucunditas�deliunbsp;^^^�^�^�Interim tarnen foeminarum probitas fuis mosnbsp;��ibitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem er 'm fando operenon

�^icpa�^f^�f�^�^^^gt;f^^�^^^^t�m,mgloriatn autent ^^uniana iu�itia qualifcunc^.

Vc A P V T V.

Ecinerunt^ Debora �C Barac fi lius Abinoem in illo die, di^nbsp;centes�

JSla^flca omnipotentis Opera deuos funt celcbranda,cont'inuanon tan

Diq '��''fe�fed etiam oris iadatione conc'mnenda, mes He�'^f'^J^or�confecr�da,'m diuinisfauoribus er benbsp;iif^fl'^^ll�t�dimi,iuuentusqs infiituenda infacris cannbsp;i ^Muitenturfecularia.

e| P'i�n ulcifcendo fiunt ultiones in Ifra-dir; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offeretpopulusjbcne�

domino*

er aduer�s, dum �indiilamfumit dos ^�111 anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gf impijs tyrannis, dum ops

ndemens er iuflusfiddium opprefl�res,^^ domino populus off�rt,dcuouctq; ad pesnbsp;gloriadon�m,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propugtiandis fratribus,

dominus, gratite dco agendie 'tn omt�s cr periculofum fine orationibus tensnbsp;Ah A^***^^nbsp;nbsp;nbsp;�^^ocatione dei.

auribus percipite princi-�bitio d domino, ego canam, pfallam do

'^�osr ^�^^^^yqnantumlibetfirtescratroces,audite audite canticum,unde aures ueflr� tinsnbsp;� ^�^^oum mulieris de triumpho muUeris,nbsp;4 ^^^dominus, quemodiflis,quidijperdetnbsp;� ^Ouiconflindat flirtia.

qmim exires de S eir, SC tranfc

S C ri O P H T I M. �4nbsp;ires de regione Edom, terra mota eft, corfinbsp;quoq; (iillauerunt ac nubes diftillaueruncnbsp;aquis:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Non no��f� eft, ut pro fatute noftra omnipotent fe opponatimpils regibus ztrpopuUs,fic confueuit j�nbsp;cuits, olim cum nos deus 'm uejiram terram uobis 'mui^nbsp;tls co�ocare decreuiff�t, de montibus Idunute, de Seir^nbsp;in columna nubis exijt nobifcum, 'm fignis prodigijsnbsp;fuiSf toto itinere, coneu�it pauore gcntes omnes^ pernbsp;^u^ts tranftre nos uoluit.De coelo manna pluebat^aquasnbsp;de petra,de a�re cibum optimum accipiebamus, omncs.nbsp;creaturfeiuUuilliusmintflrabant nobis.

A maieflate dei noflri quem colimus,contcrritifufi6 reges or populi,Aegyptiis gt omnis Arabia humili�t �nbsp;funt, amp; principes huius mundi audierunt fainam mirlt;tnbsp;cutorum eins, cr beneficiorum quie nobis pr^e�Hit dasnbsp;ta lege in monte Sinai, G� peculiaremfibi popu^ consnbsp;tra omnium uoluatates deligendo, alijs impijs abiesnbsp;iiisregibusglori�cando.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

'Veflra,6reges,crudelitateGrtyrannideinnoflram gentem,contigit, ut 'm diebus Samgar nemo noflrorimtnbsp;tutus ejfet,concluderemur 'mtra urbes munitiores, nonnbsp;au�progtredi: itineraperieruntnemine tran�unte, obnbsp;metum ueflrum :fiquem extrona impuliffet neee�itaSfnbsp;aliqudfe confircndi,is ob metum ueflrumnon regia eynbsp;pratoria uia mcedere audebat, nee per femitas commitnbsp;nes,^uibus afiieti homines incedcbant,fed per an�adusnbsp;cr occuiti�imos meatus multo pauore 'mcedere cogesnbsp;bantur patres noflri, tanta erat feueritas tyrannidisnbsp;Ueflrie.

Nono noflrum uillas 'mhabitarepoterat uel oppida non murata, t'tmore 'tmpiorivm, qui ubiq; uite piorumnbsp;'mfidiabantur, cr�ne dementia trucidabantur pa�im,nbsp;nemine u'mdicante,nemine prohibente,donecfauore deinbsp;in ueflram iniuriam acp crpetuam contumeliam, me f�nbsp;minoin uobis tyrannis oppofliit,Ducifl�mfidelis exersnbsp;citusconflituit,cr per manumaltcriusfcemin�arros 'nbsp;nbsp;nbsp;�

ganti�'mium ueflrum ducem turpi�imepermefliflim^ fumma iUius cr omnium ueflrorum iffiominia occidit,nbsp;ermeo uos omnes contriuit, �flaeli toti me uelut masnbsp;trem fideli�imam flatuit, cr uelut gaHinam pro puUisnbsp;flefl exponent� periculis obiecit, crfldentiimt iUigensnbsp;tem �ueflra tyrannide exemit.

Noua elegit dominus,tune bellum por tarum : clypeus 8i. hafta non uifa funt innbsp;quadragintamillibus IfraeL

N�zwe uidetis nouaomnipotentis dei noflri miractt USwb Mofedwatu �r lof�c cccidifle reg� cr rfgfw,nbsp;f 4

-ocr page 68-

I V D I C V H

miwulofum quidetn:fed in tanta rerunt angiiflia, tant panto exercitu, pra�dcnK decertante famina, totnbsp;nulliafalcatorum cnrruum uaUantc excrcitumtanto=^nbsp;mm mgtim,perfceminam triumphum agi,� fteculis in-audita ntagnalia funt,et noua bella.Portii quotj; noftriinbsp;imminentibuf hoflibuipotenti�mii, Grarmisinflru=nbsp;�i�imis,m nofiro cxmitu,qui gt domim erat,non clynbsp;peuf uidebatur nec lancca,ciuantumlibet tnulti ejjemuf.nbsp;Sic enim reges nos oppreff�rant, ut omnes annts exue^nbsp;rint,G^ inermibiis pro libidine fua, cumfumma noflro=:nbsp;mm ignominia abuterentunfed dominus tanto iUuflrionbsp;rem efficit fuam magnificentiam.

Cormcum ad principes (ueldodores) If-rael, qui propria uoluntateobtuliftis uos (difcrimini) benedicite domino*

, Toto corde meo congyatulor dexterit.tii illortvm du ciimtfraeliticorum,(iui in tanta omnium rerum dcj^e^nbsp;jatione,uerbo domim crediderunt, GT eatenus non connbsp;tetnpferunt i�ud,etiam ��xmina iUis tran�mij�um � donbsp;tnino, ut nedum ipfi alacres periculo��ima beUa fufce=nbsp;pennt, fed etiam populum animauer'mt,fuoqi exein=nbsp;plo Gi� fide alacrem reddiderunt, utuirilitercgerintjnbsp;GX fe domino tota deuotionecommiferint. 'Pariter er=nbsp;go, � uos principes GT plebes, g^atiam dicite dominonbsp;deoueflro.

1 o C^i uehimini nitcntibus afinis,amp; fedc tis iuxta indicium, Si ambulatis inuia,Io^nbsp;quimini*

Vos igitur nunc,� optimates,primores, GT diti�imi ncgotiatores, qui nupcr urbes exire uerebamini, nuncnbsp;confcenditis eleganti�imas afinas,proditis in publicumnbsp;pro uofo Gt' cum gloria, iam ius uobis dicere, gt popunbsp;lumfan�umiudicare,iniunas uindicare poteflis, ernbsp;per uias quafcunq^ uolueritis tranfire liberum habetis:nbsp;nunc diumas laudes meditemini, nunc beneficia deigranbsp;ti agnofcite.

* * A ucce iaculatorum inter hauricntej (aquas) ibi dabut iuftitias domini, iuftitiasnbsp;uillarum eius in IfrachTunc defcenditponbsp;pulus domini ad portas, Si obtinuitprin-cipatum*

Ineislocisubinece�itatccopul� iuxta fiittesaqua haufturi fagittis occidebamint, nunc domino hudes ca=nbsp;nite, er iufiitias domini magnificate ,fiduciam in deiimnbsp;pi]s Gf ilium colentibus perfuadete, qui non derelin-quitIt�rantes infe,Gr cum putatur remoti�imus,tuncnbsp;prtefenti�ima fua bcneficentia eledis fuccurrit. lam c=nbsp;nim tutos babitare licet in uitlis:iam latrunculis deletis,nbsp;dei iu�itiam uidiftis.-iam redeunt exules: iam urbium cinbsp;lies pacifice uiuunt: iam tota terra ue�ra liberata efl �nbsp;tyramide impiorum:iam pij m domino gratulantur GTnbsp;proficiunt deuotione Gf fide.

li nbsp;nbsp;S urge furge Debora, furge furge,loquc

re canticum: furgeBarac, SC appr�hende captiuos tuos fili Abinoemj

' Zxurge igitur,o Debora,exurge,�^ alacriter cele~

schophtim, brdgratiam de�intende neruos prtecordioru/m twrtAnbsp;addeuoti�ime canendum magnolia dei tuitfonti��'^nbsp;uerecundiam aliquantifigt;er obliuifcere,Gfgt;tKgitiP�^nbsp;amma tua dominum, qui uirili firtitudine te infinotlt;(gt;nbsp;GX uiris pauentibus alacriter beUigerare te docuit-quoque religiofi�ime princeps Barach, qui uerbonbsp;mini credidifti, qid fxmin� confilijs acquieuifi,i'*^nbsp;magnanirniterfiigientesholks infequutus es, C'nbsp;bendijli captiuom captiuitatem tuam,exules reduc,nbsp;ho�rs�limina,Htere triumphotuaingloriamdd,nbsp;fideliumpacem, cui GT diuino nutu contigit,utp�unbsp;confolationis, gt author iucunditatis dicorii Cfbnbsp;bearis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

gt;5 tunedominatus eft quirefiduusfu'^^ perbis populi* Dominus domin^*^^nbsp;mihi in fortibus*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .c,

Tunc qui per tanta difcriminaeuaferat(gt;o(gt;�^^ rael, dominatus efi in principes populoru,nbsp;pijs plebs fidelis,ncn fiia, fed domimuirtute,nbsp;humili�t, Gf dominus eft dominantium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

*4 Ex Ephraim radix eorum in pofteum Beniamin in populisnbsp;chir defeenderunt legislatores,nbsp;bulon qui ducerentftilum fcrib�tnbsp;Primus eoruminquibusdominus triu�up^^'

Ijraele cotra impios, originem habuit � lofue fcilicet filius �iun, qui Amalechitos pfCfnbsp;primos inuafores fidelium de Aegypto libet^nbsp;Poft te,o lofue, (�quutus eft contra eofdentnbsp;titsalter,hoc eft,fequetur Saul primus ifraelis rtJt �nbsp;bu Beniainm.Velmelius:Primi in hoc beUuntnbsp;ta:pdlm�me�proximi , Gf poft cos Benian�tlt;t�nbsp;dei credentes alacriter accurrerunt ad hojlttnbsp;impugnandos. A familia quoque tHachiritotUtt^ \nbsp;midia tribu IAanaffe,ultralordanem, inBafa)lt;d�nbsp;fluxeruntad nos optimi quiq^ duces, GfuitifiP'^ifianbsp;in noftriem auxilium domino obedientesfinittl �nbsp;bu Zabulon,m qua erant maxima parsnbsp;eruditorum hominum,quipofthabitonbsp;fuo fuccurrerunt nobis inhac pugna,utentci�\nbsp;pro ftilis, fiatribus auxilium malueruntfirt't',nbsp;brosferibere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i

1 y D uces Iflachar (fiiere) cum Iflachar fic fuit cum Baracinuall^^j/finbsp;cumpeditibus fuis in feparationiP^^jj/nbsp;di/cordi/seft) Ruben,magni (erant)itt' y,nbsp;tionibus cordis*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntbo^'^

Seder duces ac principes tribus accefferunt,cumfuatriburcliqua. SicBaracnbsp;demifitfe in lutUem, peditem ac promptu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��gt;

pro populo dei, quum interim uota Gf busRubendiuidereiiturin diuerfaftudia,nbsp;tientes ad firendum nobis auxilium, quaiuunbsp;fent magmfici gt erudito corde.

16 Quare habitas inter duas caula^, dias fibilos gregum diuifo nj,nbsp;ben,magni in inquifitionibus co


-ocr page 69-

I V D I C V ��

o brihiK Kuben, fedifti quieta in tuii �in�t�^ diftinguere ueflrdin firtunantnbsp;, cr tyrannide regUM diuexaMfnbsp;bl�ij}gt;hemiiti indeit,nbsp;�� intentui fwilii ouium tuarum, in caulis tuK,nbsp;tttoriimqu4mjratrtvm,utnbsp;����lornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potuerint confcntire,qui in uobii

i^nxietiUs att prndeniiore� efiti ,qu4m ut tantam op=s

quiefccbat, Afcr habitanbsp;\ flnfev �f^oremariSjSCinportubus (�c/)rrfs

de tribu God, contenti quiete fua, Diijt)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eferuerunt,ut non uenirent in bellu,tranf=

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifieini.

tMuibuf, nMrititmt, no= percipiendo cordi. Aferdeni^ adnbsp;b� '�'^iihabit4n!,�nufmiirKmcditerr(tnei�ue=nbsp;19nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phoeniceu dgrum mold fun occurrereni

� ^��('^��^�^'^�f'dmdduertebdt.

i ^*�3111^ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c�tempfitanimS

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^ort�, amp; Ncphthalim iuxta

^�^el de tribu Zdbulon feipfumop^ pro f^^ibuit, e^� uelut uilem exifiimddo trddiditnbsp;ddmortem,cugt;ntribunbsp;'ffti(^��^^�^i^�trftibut dltitudinaregionu: inmon^nbsp;U fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ornteneruntjUt dimicarent contrd Sifd-

� y^bitt,

pugnaucruntjtuncpu reges ChanaaninTanach,iunbsp;Mageddo, SC tarnen praedam arnbsp;^��onabftulerunu

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim reges ChdUddn dd dimicdftdu con^

\k '�4 rrex Idbin cum fuo exercitu robufli�itno, '�d)^^^^lt;^gt;^nlt;eisre�duii,pr�liiim imerunt propenbsp;���c}, y��''^b,in tribu f^ephthalim,dli4s di�ld Bcthd-i4^?���lt;Prwt diUddiJldre tribus nu�ibus 4 tegione,nbsp;?�%. Mdgeddo, urbis qute dlids Mdgdiel,nbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ptolemdidd,

�hii/fgj ^�l�btbctlim. Sic dutempugnduerunt,utnon tbefduros duide/ibirdpuerintnbsp;l^Klit�^'ߑ^^gt;fedpotiuscotitrd,ip��gt;oliumfi(erint

dimicatumeft� ftcllae de ordi� 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus Si�ram pugna^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�'gt;��to''^ ^rdchio huntdno uiili funt hoflvs, non uir

P^^ Pgt;*amp;gt;t4tum influentiiedeiuohontdtiplOanbsp;eouer�^ eft omnitnbsp;impiorum,pro iniurid credtoris,nbsp;11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fitios peculidres opprelferdnt. Idbin et

Cbdndnieis.

�s Cifon ttaxit(c(�i4KerrfJcorum*

SCHOPHTIM.

torrens Cadumim,torrens Cifon t c�cul ca anima mea robuftos�

Torrens cifon tnuoluit,prieuocduit,c:rdbjlrdxitc(t dduerd occiforutn : fiiniliter er torrens diilus Chedu=�nbsp;mim dntiquitdtu.Torrens inqUdm Cifon deuorduit ex^nbsp;ercitum Sifarie-Toto de�deriotuo � dnimdmed conculnbsp;Cd boflts tuos,in fuo robore contrd dominum glori�tes�nbsp;'i'i. Tune quaflauerunt ungul� equorumnbsp;pr�fragohbus hinnitu� robuftor� eius.

Tunc quum dominus pro nobis pugndretconqud� fdtiefunt er confrd{lteungulteequorum,occifi �quit�s,nbsp;er dij�oluti funt currus fdlcdti 4 fonitu er terrib�ifrttnbsp;�orc �r��imorum uiro�m,frufird fefe de�ndentium,nbsp;er coneu�ionehorribiU equorum er drmorum.

Maledicite (terrte) Meroz, dixit angelus domini, maledicite maledicendo habita�nbsp;toribus eius, quia non uenenttad auxiliunbsp;domini inadiutori� domino in fortibus*

Authoritdte domini mdledicite ciuibus urbis �leros, qui uicini con�idui, hoflibus magis qu4m nobis fduen^nbsp;tes, no uenerunt nobis in duxdium-Vehementer rndle^:nbsp;dicdntur hdbitdtores ilUus, qui domimgloridm non du*nbsp;xerunt, qui�lijs ifrdel triumphum domini inuiderunt.

14 Benedida inter mulieres lahel uxor Ha ber Cinaei, 8lt;pr^mulieribus benedicaturnbsp;in tabernacuio,

Benediildduteminter er prlt;e omnibus midieribus

Idel uxor Heber Cmjeitdb omnibus er prte omt�bus be **** nediild�t tdntd mulier,quie in tentorionbsp;nbsp;nbsp;mdpdlio co

mordtur,dignddncitld domini.

Aquam petenti, lacdedit,amp; inphiala principum obtulit butyrum*

C^quumSifard dqudm pofluld�etjdcpriebuit, in phidld triumphdli erglorio��ima obtulit mdmrnantnbsp;butyri, pd�ordli ui�u er udfculo Sifardcibduit ,�mt(lnbsp;Crpotduit,ultimdm�biccendmin/kuxit.

0.6 �� Manumfuammihtadclauum, amp;dex� tram fuam ad fabroru malleos,percuirit^nbsp;Sifaram, abfeidit caput eius, confregitnbsp;perforauit tempora eius�

Mrfztw fud�nifird clduum arripuit, er dextro brd* chiofuoddnmlleumldbordntiu conqud�duit Sifardm,nbsp;per�dit i�ius Cdput,er trnnsfixit, tempornq; illius ue*nbsp;lutglddio penetrduit,terrie^ uirtli mdgiti�eentid 4 do*nbsp;mino con�rtdtd in�xit.

^7 Inter pedes eius fucCubuit, cecidit, ia.* cuit,inter pedes eius incuruatus cecidit innbsp;loco quo incuruauit fe ibi cecidit uaftatus.

Borti�imus de exercitu,flrenui�imus imperdtor nuc Si�raocsS faemind:fuccumbitfmtrd pedes mulieris incuruatur Si*nbsp;fdrd,concidit er idcuit fub pedibus �ieminlt;e,cecidit,ernbsp;�iiritum exdlduit,foporein fuum morti coniunxit,eo l�nbsp;ei ubi ceciderdt,ibi u�fldtus e� er occifus.

PerfeneftramrefpicienSjUlulabatma* ter Sifarac 8C per cancellos (loquebdtur) Curnbsp;moratur currus eius ut ueniat�'quare tar-daueruntpedes quadrigarumillius*

-ocr page 70-

IV d;:1 C V M- '

Mittt tyrS � itttenm dum hac dguntur per f�tuittdin

impia Sif�rj: mater ex odio i�-aeliticccgentii, filiogran ' � ' tuiatur detriumpho:�omi fedeitsoperiturfiliumcumnbsp;ui�ioria redeui}tem,per f�nejiram rcj^icit, diutiuf tar-dantem miratur:hlateriw quippi�fciuirc 'mcipit,causnbsp;fdi dilati aduentui fecum reputat,cpncutiunturprtecornbsp;dia cogitando periculunudum obrepitfingultus,nbsp;more angitur,(!e fe incipit con/�lari, uann fe �gt;ebui lanbsp;�atjinterim mater fecum fie loquitur, pcrftnefira pronbsp;fiiiciens e:x iubilans per cancellos: Curmoraturcurrusnbsp;�liui fli/ mei Sifara;, quo minus nunc adfit uel ueniatlnbsp;ut quid tardant pajj�s ac rotlt;e curruuftt illiusf

. Sapientesdomin� eiusrefpondcfunt,. Etiamipfa refpondituerbis fuis cifdem:nbsp;r Cuifie cun�labudierejfondentfapientifiimte qu�(^nbsp;afiifirntes illi matron� nobiles, zx dicunt, Etiatn ipfanbsp;^fibi uerbisfatisfaciens ait.

Nonne inuenerunt^diuiduntfpolia�us nam�i alteram iuu�culam principi uiro,nbsp;fpolia difcolorium Sifar�, fpoliadifcolo^nbsp;ria acupida, difcoloria acupidorum fpo*nbsp;lia circa colluni�

Van�tasmu . Qt�dprohiberepotefi^quominusinuenerintinex ercitulfrae�isprctioftfiimaqu�q;,^ opimajfolia,quinbsp;bus nunc diuidendis incumbunt,ut tanto redeant tardi=nbsp;us: Vna aut altera iuucncidarum capitaneo duci elinbsp;gitur,exinnumerabilibus jfeciofifiimis pulcherrima:nbsp;- Veficsuariegati�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pretiofifiinue Sifara decernutur:

SuppeUex uaria ac polimitario op�r� exornatacoUis imponiturtriumphantium.��morarioncauf�filioSi^nbsp;fiff�,aittnfilicifiimd mater.

51 nbsp;nbsp;Sic pereant omnes inimici tui dominc�

Bpiphone- quiautemdiliguntte, ficutfolinortufuo qu� fortiter fplendet �f�* rutilent)Quicuitc^nbsp;terra per quadraginta annos*

sic per�antdomine omnes, tui or fidcliu tuortent hofiesjomici autan tui fplendcant inftar fol dum oritur^nbsp;donee ad alti�ima conjeenderit, cr meridiano /flendonbsp;rr corufeat. Ha�lenus canticum Debora, cuius diebu^nbsp;quieuit terra quadragmta annis � pralijs. Abeat nuncnbsp;^iquis Homerus uelVirgiUus, erfuampoeticencotn^nbsp;paretfipofiit huius mulieris carmini:fcd �r fi quis ua^nbsp;kt ehquentianbsp;nbsp;nbsp;cruditione, panegyrici huius laudes,

* nbsp;nbsp;nbsp;er�^tionem,communes locos nobis otiofior difertior'qi

cclebret^trailetcopiofius.

lt;fC A P V T Vf.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecer�t autem filii Ifracl tnalum

confpedu domini : qui tradi Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lanu Madian fept�

Quotics populus ifracliticus dono domini pace/rue hatur,toticsinfolefccrecocpit,ftultaacimpiapetulan=:nbsp;tia,externorum rituum lenocinio permouebatur, ad innbsp;iuriam dei fui.Sicut enim aduerfiitates temporales prosnbsp;funt fidelibuSjGT fiduci�exercent in dominum: ficproinbsp;/}gt;critas occafioiK adducit fupcrftitionis,et obliuionetttnbsp;deiueri. quot; :

C H O P H quot;P 1��-

� nbsp;nbsp;SC. oppcefl� funt ualde ab �s� Fecerwf?

fibi fill] Ifraclantra SC fpeluncasinm�^ t;ibus, SC munitilTima ad repugnandu��nbsp;b�ca*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

5 nbsp;nbsp;Cum� f�uiffet Ifracl, afeendebate

tra cos Madian SC Amalcc, cxteiit^ ofl talium nationum, ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. � r�t

4 �Capudcosfigentcstcntoria,fij�*^^ � in herbis, cunda uaftabant ufq? 3d mnbsp;turn Gazaetnihilcp omnino adnbsp;tinens relinquebant in Ifracl, non o �nbsp;non boucs,non afinos.

IpficnimSCuniuerfigregcseoru^^j^ niebantcum tabernaculis fuis,nbsp;euftarum uniuerfa c�plebant, in**�nbsp;multitudo hominum, SC canicloP*nbsp;quid tetigerant deuaftantes�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. � joo�nbsp;nbsp;nbsp;'

l^ngeff-auius peccabant iam loties libcrtd^ no recedendo,nbsp;nbsp;nbsp;contra legem dei ingrati�i��^

tiumprouocando q prius. Semper enbn tur pofi, donatam mdulgentiam qu�m aMe.i^^^^�inbsp;dicitur illostam grauiter opprejj�s� lSladian�^�^�nbsp;iam in urbibus fefi continerecogantur,amp;^^'^^(rffnbsp;busdeuitapericlitari,fedutj}gt;eluneasfibip�^^(fiifnbsp;ctiniUis uix tuto fcfe tueri potuerint, multonbsp;tiire f�as urbes coa��i, ob Madianitarum (�nbsp;nec filum i�i,fcd ctr Amalechita ab Aufirogt;^nbsp;nitaac t�oabitaab ortu folis ommbusquib�^:.ii!)i^nbsp;modis i�osperfequcbantur, eatenus utnbsp;ifraelis uaftarent cr differderentiumenl^i^'^^f^nbsp;antmaliaad uidumitlisnecefiaria abduceren^�.^ft^nbsp;totam i�orumregionem in filitudinemred�^^nbsp;piorum mos efinocere uicinis:ficut contra,p^^i^fitnbsp;nefacere proximis, in bono uincerejnal��^^nbsp;tebaturdeus malitia i�arum gentium adnbsp;ifraelis, complebaturq; dei ueritas cr inter^��^ jfO*

- tra i�os qui domim dei fui ob�ti,omnes i�ius l�uerant,alienos deos colebant, omnium bf^^rnbsp;domim immemeres, cr omnibus praceptitfib^^^^aii^nbsp;entes, nunquamreuerfuri ad dominum, iiifi�^nbsp;inte�c�lumminifirante.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jot

b Attenuatus^ cft Ifracl ualde in du Madian. Et clamaueruntfil�i*�^*nbsp;dominum..

Attenuati hoc modo ifraelita, redeuntesi��\^iitii^ melioremmentem,clamantaddominum,amp;^nbsp;tur,non i�orum meritis,fed gratia deitra�ti,^nbsp;fitatibushumiliati.Sic profuntflageUa afn�bnbsp;mitas humili�t ceruicofos:fic ing/rati crudiunt^r^j/fnbsp;dientiam:fic malts occafio prafiatur bonoru�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

tedeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fjj-ad

7 EtfadumeftjCumcIamaffentfiW ad dominum pro caufa Madian.

Propc eft dominus omnibus inuocantibus ritate, quin ZJquot; ut muoceturgratiaprauetuK^^ Jtt _nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;^Mifit dominus ad cos uirurn ?��*��gt;'

t^m, SClocutus cft� Hae�dicitd^df^jj�


-ocr page 71-

I V D I C V M

ho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confccndercde Acgy-

j^^uberaui uos de manu Acgyptiorum, Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*** afflige b�t uos � cieci^ eos

. hJ'*�^*b*gt;nueftruin,amp;tradidiuobistlt;r

'*'*1 uobis � Ego dominus deus uc--deos Amorrh�orum, in S�, teil�'��' habitatis�SC noluiftis audi=nbsp;'S:quot;quot;��-

^t)pi^^^titlt;(dmonitoremut refipilcdnt,uirMn

gt; qudles fine thtbio multi erant, populo mgratiores, quos du=

^�itto' ideo^ pofitotuifdn�rdculdper= iterumPhineesnbsp;�irttM feribunt, qui illii ueritdtem dixerit.nbsp;^��'idemfi((rit,improperdt illii certe turpifi:nbsp;^il,j^^�^�fdinem,cr mdximd. beneficidindigtusnbsp;l^eittiy���d�buf. Qupd dutem hic nihil dcrefipi^nbsp;^��gt;npffr^f^lhitur,indicdtprofiinddin zx cuitiqudnbsp;heneficio ^u�w.-fed tdmen clenbsp;i|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mdlitidmhominumfiequentibut

angelus domini, amp;fe-qu�eratin Ephra,8Cper^ patremfamili� Ezri, Cu�'^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excuteret atquc pur^

^��**cntaintorculari,utfugcretMa

imiocdtuf,dnge amp;i(^� 5�i uemt crfcditfubter quercum,qudfifisnbsp;tvi^^do/fiffiuffi expc�antem ifrdelemj� quo modonbsp;�^iiQ clut^edddommum.Sicdngclnsiusnbsp;'ltf^^^^[�det,dgeM� negptidfitd,^' i� extromtnbsp;�biij�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nKditdntem,nihil tdmen diceittem^

^i^^'^nitur fd�utdtione angclicd, qud nomine dei ^rle'^�^�^�dtur,ficut zr pr�ucmentegrdtid uo=:nbsp;Ephrdurbeinnbsp;, filij Gdlddd,nbsp;iolt;ufiliuf erdt Gedeon,qui i�ic tri^nbsp;tntorculiriylocooperinbsp;inrt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ditait

'�^,^ium dccolis i�ii : nihil enim minui cogis: ipn^^*^^^^lt^depropmquoimminere.

'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelus domini, SCaitade-

� tecum uirorum fortilTime* I � Gedeon t Obfecro mi domigt;-ftnobifeum eft, cur ergo ap^

cur ergo ap^ h�c omnia i�ubi funtnbsp;h'^ Patff ^^iba eius quae narrauerfit no^nbsp;�'Oftri,atq5 dixerunt: De Aegy-dominus^ Nunc autem denbsp;quot;�Ma??� dominus,amp; tradiditin magt;

J^5'g�r�gt;/�gt;n angelui domiiti Gedeom,fic �eniwotiofis,fiil(dgt;Qr(^t(ibuiadproximi

S C H O P H T I M. 56

Utditatem dominui dfiiflit: dixit^ labordnti, tiominus tecum � uir �rtii,qudfi diccret: Poflhdc fic dominui tenbsp;cumerit,ut�rtiterdgM, erfirenuedggredidrishofirsnbsp;domint, fimul^ dmmi �rtitudinem contulit , (ygrdtianbsp;diuini^iritm impleuit, utfic rcfi)onderet, Mi domine ^�1^'**�*nbsp;(honoriig^dtid igfiotum uirum domirutm uocando) ponbsp;tefineuideri domintii nobifeum effc quum tot dngufiijsnbsp;Mtdicy premamurf ut uideatur omm fud nos curd deftiftnbsp;tuiffc, zr aliendtus edtenus uiderfut uix unqud reconsnbsp;cilidndus nobis fit, qui cum olim tot mirdcuhs nos libc~nbsp;rarit,nunc uelut abieilos in totu negligit. Solent homi^nbsp;nes citius inclementidm dei incufarc, q fuM impietdtetnbsp;agnofeere. Queruldntur dufleritdtemdeimpopulum,nbsp;qui dominum deumnbsp;nbsp;nbsp;patron fuum in totum reieccs

rdnt.Vtindm dd nos conuertdtur, amp;� eruat � tantis nut lis. Alioquiputdbuntur mdioresnoftrifi-uflra cruanenbsp;mirdculd bonttdtis fue nobis commendalfe,qui hodie innbsp;totum defiittiticernimur duxilio zrf�iuorefuo,cr ipfenbsp;fud gloria etidmfraudatur, quafi uel inuidus nolit benenbsp;facere populo fuo,uel impotent non po�it,

14 ' Refpexit^adeum dominus, amp; ait: Va de in hac fortitudine tua, amp; iiberabis Ifra�'nbsp;el demanu Madiantn�nne mift te^


Procliuior dominus eft dd mifer�dum,^ homines ai ordndum.Primus hic ex animo implor�t dei clonentidtnbsp;crftdt�mpreftoeft, aepromittit beneficium. Dicittornbsp;dUtem ntic dominus facrofando nomine, qui iam anteanbsp;angelus dicebatur.Padem nomine dominus ZT nuncius �O;nbsp;nominantur : quod qui domini angeUvm fufeipit^domia:nbsp;num fufcipit,cr opus angeli domino probe tribuitur i�nbsp;benti. In hacuirtute tua quanunc te dono, certo fcialnbsp;te faludturumpopulum l/raeldeopprefiionebiadianidnbsp;tdrum.lAea uirtute �gt;r fide tua proficies fidelibus mets,nbsp;fi�erint ad me toto corde conuerfi.Dub�M quod nuncnbsp;ego te mittof nihil dubites de promi�if,non dejperes denbsp;uiribustuis.

�y Quirefpondensait�Obfccromidomi ne in quo liberabo Ifraek ccce bmilia meanbsp;puperioreftin ManaffCjamp;ego minimusnbsp;in domo paths me�

Kumiliter de/� Gedeonfentit,fuhil dltumfapit di^ Gtitenit gtius mintfttr diuini operis,no ex infidelitdte,fed ex hunbsp;militate querit fignum,quo populus credat,cr animernbsp;tur ad arripiendum anna contra impios, ueluti Kofesnbsp;non tam propter fequ�m propter populum requirebatnbsp;fignum quo perfuaderetur de propmquafilute.Magtutnbsp;diffuultateferuitutis iugum abqcitur.Prudenter cauennbsp;��m fubiedis, ne dum ftmplex iugum excutere prefu^nbsp;munt, decupl� fe/c implicent.Tarde igitur cr non finenbsp;dei preceptioneferuitus eft abqcienda,quenon nifi donbsp;mint iudiciouoluntateq; imponitur. AUegatfamdiantnbsp;fuamminimamhaberi intotatribu l�anafte, er mfu�nbsp;per fc minimum omnium eorum qui funt de fua familidtnbsp;fie quoq^ Saul fentiebat et loquebatur,dum domino plinbsp;cebat.Sic humiliter fentiendi uir bonus occafionem, uenbsp;racem etiam,non hypocriticam,femper muet�ft^etianinbsp;fima�Msfncoramd/(9�f'bQniivb


-ocr page 72-

16 nbsp;Dixit^ ci dominus�Quiaero tecum, et

faciani percutere te Madian quafi unum uirum*

Sudo� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini in perfona dei promittit diumAa�i

fitntidin, erfidem corrobor�t, quo fiat cordatior zf audentior.Nihil enim bonorum turn pofi�mus m eo quinbsp;noi confirtat:fine eo uero nihil polJ�mus ,f�cut neefu^nbsp;mus.Vi�oriam perfi�lamfi�ondet de fidelium hofti^:nbsp;bus,ut nec unus quid�fiiga lapfurusfit, oinnes ad ununinbsp;perdendi.

Etillc�Siinueni,inquit,gratiam coram te, da mihi fignum quod tu fis qui loque-ns ad me*

Circnmrpe nbsp;nbsp;nbsp;Si jMamM,^ fi placet,fignumfacioi, non tant pr�

ti3� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fide ntea firmanda, q eorum quos afcificere me oportet

adperficiendumopus domini, ut crederemihipo�int qui figna qu^unt:difficile acquiefeunt diuinis promif=nbsp;fionibus zr tnandatis, ut certo ficiant te mihi locutum,nbsp;CT ftt�� me mandatis mijfitm.

18 Ne rec�das hinc donee reuertar ad te,et proferam facrificiu meum SC proponamnbsp;coram te* Qui refpondit�Ego prcftolabornbsp;aduentum tuum*

Loquebatur tanquam cum homme dei,quo pr�fent� domino facrificarecogitabat, z^fignumaliquoduidesnbsp;re,quo certior fieret de uoluntate diuina z^ a�lflentictnbsp;in agendis. Orat igitur ut abitum diff�r�t donee off�rat,nbsp;non Hli,f�d cum Mo zr cor� i�o aj^iciente zr probantnbsp;Hofpitaii- tefolideo.��onorandifunt cibo honefto uiri boni,quumnbsp;� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adueniunt hoffiites, nec parcendum rei familiari mode

ftia digtta : fiunt^ huiufinodi hoj^italitatis officia bern�t gnefiufcipienda.

19 Ingreffus eftitaq; Gcdcon,amp;coxithoegt; dum, amp; de farin� modio azymos panes:nbsp;carnes^ ponens in caniftro, �C ius carni�nbsp;mittens in ollam,extulitfub quercu, amp;acnbsp;ceffit*

Gedeonfiftinat,zr facit:hoc efl, coquit h�dum coL prarum,zr de modio farine infirmentatos panes pa=nbsp;rat,zr carnem caniftro mponens,etiam ius carnium olnbsp;le infirt,zro)nn�aparata profirt adquercum, inflruitnbsp;prandium uiro dci,ffierans ab eodemfignum aliquod finbsp;acceptur� beneplaciti diuini. Ad i�um^ ftc inftrudius,nbsp;onuftus zr fie pie animatus acee�it.

�10 ^Cuidixitangelus dei�ToIIc carnes amp; asymos panes, amp;pone fupra petram il-lam, amp; ius defuper funde, Quum� fecif-fetita,

�tbus mge nbsp;nbsp;A?(�m cibum angelus manducandum habebat, im^

buendianimumfiducia,proliberandisfidelibus,zr�ad fidem Gedeonis corroborandam. ideo omnia hic cotn^nbsp;poni iubet, utinoreHelite ignemiffa � c�lis comburannbsp;tur omnia, zr^at�i domino facrificium fupernaturalinbsp;figno comonftret.Petra autem cuigrata deo noftra im=nbsp;ponuntur opera,Chriftus don�nus eft,heri zr hodie acnbsp;femper, propitiatio noftra, zr mediator unietts omnianbsp;'^^�rmans,e^ deo patri concilions.

S C H � P �T T r M.

ext�ndit angelus domini fumniit�to*^ uirg�qu� tenebatin manu,nbsp;nbsp;tetigif cer

nes 8^ panes azymos, afeenditep igws petra, �C carnes azymos^ panes coniuninbsp;pfit� angelus aut� domini euanuit ex OCU'nbsp;Iis eius*

Ceremonijs utitur angelus adhominesfiomiiw^^ rc d�cendos,extrenm uirga: acUoib�do oblatis,quonbsp;�xardefccret, diuinumq^ fatiorem clarius edoceretnbsp;tionoperumeonditione dominus placdtur,ftdgi'�^nbsp;fuper ueniente attrahimur ad bonum noftruut-St�^rnbsp;ficia Abel zr T�eli� c�lefti iifiajnmationenbsp;tafunt,i^on quidan defcendendo,fednbsp;pendo exarfit ignis cun�tas i�i impofiti�nbsp;do,fic ut illico angelus quolt;^ domini euaneftf'�^^^nbsp;raretfenunciumdeif�iffe,cui obfequendit�f^/L^nbsp;cunHatione tam � Gedeone q l/raeb'tis cato^jnbsp;la raro fiunt, zr � filo deo ad i�iusgloridnb^rnbsp;non ad curiofitatem,fed ad fidemnbsp;pter ele�los: impifs enim nihil conducunt ,ߓnbsp;potius ad i�orum damnationem, qui maluut�quot;^nbsp;perare uotis, qu�m quolibet admonitioittnbsp;dominum.

Videns^ Gedeon quod effet domini,ait:Heu mi dominenbsp;idcircouidiangel� domini fecje

II


11


^5 Dixit^eidominus�Paxtec�^ as,nonmorieris*

Vulgo celebratumeratftatimmoriturU^^i^i�ft que,quideumuelilliusangelumfibiappof^��^^difii.nbsp;fetuelff)iritum:zrhorrerefoletanimu5hoi��^^ficnbsp;turn pr�fetit�,^:^ horripilationealiquopertgt;�^^^^Genbsp;autem angelus antequant diftgt;aruijfet,cottftgt;���^,a^(nbsp;deonem ,falutem promittendo zr uitain,nbsp;quod prius feribatur � fade i�ius ofiendiffi�^'^Lnbsp;ruiffe.-non enimdidorum ordo,fidnegoti/gt;'^'gifibiifnbsp;fideranda eft communiter in /cripturis.ApPj^^f^fnbsp;diuinis non fuperbire, fed humiliari ZTnbsp;� debent.Pade adfaciem intueri,eftfamiliofl^,nbsp;bili quadacogitatione inftrui de uerbonbsp;�rafupernaturalia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cl^*

14 ^Acdificauit ergo ibi Gedeon 3 minOjU�cauit�ilIud Domininbsp;inpr�fentem mem* Adhucilln�^ g/*nbsp;phraqu�eftfemili�Ezr�

Beneficiorum dei perp�tua rnemorialid bent, Concediturq;j�atuit5 arasai extrui i^^nbsp;ueridei,nbsp;neficia rememoranda : maxime quod eonbsp;rariores effent zr libri, quibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e/

aptiusdeferuitur.Aram quoifi ^uino iugt;uu ficio infigniuit,Pac� domini nominando-^'^^i^ii^nbsp;pnefentis diuinlt;efalutis z^ de proximonbsp;bertatismoniment�fieri hanc aram,uocimnbsp;minus deus ipfe folus eftfalus noftra.nbsp;admultafieculaduraffefcripttcratefta^^f 'nbsp;tfrael habituait 'm tcrrtb


-ocr page 73-

I V D I C V M

^5 f Nofle autein illa dixit dominus ad fum:Tolletaurum paths tui, SCalterumnbsp;taurumannoru feptem,deftrues^ aram

2.9

I nbsp;nbsp;Baal qu� eft paths tu�SCnemus quodcir^

^aipfameftfuccide�


L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;l�*'quot;'jpiwt/pit f�Wvj Mc I

noniblum

tirnut�fide GedeotiK^domniK flatim Uli tw�k apa '^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honore difcrin�=^

,......t contra tot hominum in

��^��oneuiuentiumuobmtatvm mores crreligio-�'����pfi�'cofKrrf familiam fuatn er patrem fuum r �PpozutomzutMS, celcberrimumgentK erfd=nbsp;i}uicquid efi fuperflitionisnbsp;Jk I� ^^ittdat er dcleat.Grauis obedientia, fednbsp;Gedeoni fideli er atnanti dominum. Qwis ;nbsp;plurimos Gedeones, qui fubruant er fubuer=nbsp;^�l�^��^quid contra deumere�lum cfltemplorum ernbsp;^^^oriminum er fuperflitionum ? Sumere iubeturnbsp;�f^tulum, anniculum,in facri�eium domino,nbsp;''������fcoKoj�, feptennio impinguatum ad cultmnnbsp;/�le^^�^p''���'^�p�rflitionisfecundum Hebroos, quonbsp;fe^ ^��^�eium idolo de�rre intendebant,quafi connbsp;�.^�^�^��crificium.parandiim.

deotuoin huius per ordinemt toknbsp;�fteres holo^nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftruem lignorum, qu� de

* amp; jy��^'^^�ccideris*

�itriP^hnttm fuper�itiones euertere, deinde crigere. Sutnmitax autem petrlt;e �igge=nbsp;pgt;��ediiitas camei, cum pani^nbsp;f ouf),nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtecedenti die:hic nutic ordinate corn^

1�tpiUrt altaris erigiendi,�iper quo am= erfeptennemfacrificare, ZT lucinbsp;^�^comburere, er�e gr�it�m domino facrifi=nbsp;pflt;^cipitnr.t^ibiltaninbsp;Ij j, Huod domino iubente non tuto obeatur ci�de=nbsp;'quot;�t�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino abominabile ac idololatria. Satan

niaxime imponit peregrinis cultibits. San= aquam obfequuntur.Qu� tur^nbsp;pcri�ciayhtecpiuinbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ttri�cat�d tn�deliori mimme

A(fi^ lt;^ogt;ttinut prieccpijjet.

Gedeon decern uiris ������Us V'*�� � ficutpr�ceperat ei do^nbsp;^�mens autem domum patris fui,nbsp;illius ciuitatis, per diem no-'r,^5�^^^edno�ecompleuit.

�ihfolucre diff�d�s, familia patris fui decern firuos,nbsp;�'�^0 Uli in opere dei, qui per omnipotetiamnbsp;'*'**^�'*^**^4 perficerc potui�fct,fed non fempernbsp;(inmq; id ob metum iu�um cogna?^nbsp;'8nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interdiunonpo�et, no

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per�eit.

^�rrexiffent uih oppidi eius ma 3�^3m Baal, lu-'^cifum,�C taurum altcrum impo

S C H O P H T I M. 37 fitufuperaltare,quodt�c �dif�catu erat*^nbsp;Dixcrunt^ adinuicemt Quis hoe fc-cit^Cumcp perquircrent authorem fedi,nbsp;di�um eft, Gedeon ftlius loas fecit h�cnbsp;omnia�

Mane ad cultum Baal furgunt etiam impij, dolent^ longe triflius de idololatria conculcata, qu�m i�aeliMnbsp;ip�quales tunc erant de uniuerfa lege dei contempta.nbsp;Vt plurimum zolomaioreimpijidololatrte profutsido ^'P�*�***nbsp;lis permouentur de�nfandis cum iniuria piorum,quotanbsp;uici�im pij pro he fa dei maieflate fefe diferimim comit�:nbsp;tant uel�rtiter iritentur.Pius exquiritur ab impijs pronbsp;pio opere ad mortem.

Etdixerunt uiri ciuitatis ad loas t Pro-ducftliumtuumhuc, ut moriatur: quia deftruxit aram Baal, SC fuccidit nemusnbsp;quodiuxtaillud�

Satis uidetur ad fummum gradum penetrajfe impin idololatriam,cum fanilus pro fan�o opere itmnaturnbsp;ad mortcm,non audita caufa,non difcujjo negotio.

5* Et dixit loas omnibus qui ftabant fu-pereum: Nunquid ultores eftis Baal, ut pugnetisproco^quiaduerfarius eft eius,nbsp;moriatur antequam lux craftina ueniat, ftnbsp;deus eft, uindicabit fe de co qui fuftoditnbsp;aram eius�

loMpaterGedeonis,licctopus�lij non imperarit, Diuifefe ui �rta�ismdign�tulit,fide�agiUorhaiknus:Cemensta �nbsp;menzfinmfan�um�lij,er percttn�htauoluntate deinbsp;i�liOfCoepit agere pro uirili fua pro filio liberando,�rnbsp;titer erfideliter alloquendo allophilos, er idololatrMnbsp;hofies ifraelis di�irendo rationabili fermone,Si,mquit,nbsp;uos deum ueflrum ulti eritis,non uirtuti illius deiuefiri,nbsp;fed uefirit adfcribeturglorhetlpfe deus� efi ,fine dubionbsp;flatim er ante dieifinem tantam iniuriam uindicabit innbsp;�crilegum,Pro gloria itaq; dei illius prteflat ut non ho^nbsp;die � uobis occidatur �lius meus,cras enim mane � Baalnbsp;ipfuMoccifumuidebitis,�feuindicarepoterit er uo=nbsp;luerit.bJonefiue�rumpugnare pro deoueflro, ipfe�nbsp;uindicet,� deus efi,de tam atroci facrilegio.

3^ nbsp;Ex illo die uocatus eft Gedeon lerobaal�

co quod dixiftet i Vlcifcatur fe deco Baal, qui fuftodit aram eius�

Hoc fermone dilatus cfl�rorgentis,erferuatus Ge deon die iUottemporisq; fucee�u rebus compofitis,nonnbsp;alio nomineappellatus e� a fidelibus,quamlerubaalenbsp;hoc efl,Vindicetfe BaahTale no�ris tanporibus iudi^nbsp;cium erit de fculptilium extirpatoribus.

33 ^IgituroninisMadian amp; Amalec, Sc orientales populi congregati funt fimul,nbsp;SCtranfeuntes (lordanem) caftrametati funtnbsp;inuallclesrael�

Siuepro auditainiuria tantaBoaliexhibita,�ue co fucta inuidia permoti conuenerint hi populi omnes,ccrnbsp;turn efl diubio id iudicio contigifle,quo iam extirpandinbsp;erantimpij,erfldeles liberandi. Uabitabant quidentnbsp;ultra lor^nem, fed cwucxercit� irruerunt inuallem

S8


-ocr page 74-

I V Dl e V M

lefrtieljlaxtd tttofitc E[)hralm,i)jtrd terrdf l�-drlii.Twi autemopportuiutdtemtni�iotw fu�i domino Gedeonnbsp;anmaduertit, prog; edddhucJpiritn domint mfligdtmnbsp;mirdculumpoftulat or dccipittdntegudm ut apparetnbsp;cld�icumconcinuilfet, iterwnut �cpeordinehijioriconbsp;prtctermijjb.

- Abiezer,utfcquereturfe�

Certiorredditus de domini uoltmiute �:^ui�toria^ conuocat familidm Abiczer,cl4ngore buccinte,non Ionnbsp;gediuifam, fcj�g; mutuis exhortationibus incitando.nbsp;Quibuicongregittis,fidtimntencijsmi�ii intotdf tribus lAdnd�is,A�cr,'Zabulon, er �epbthaUm, co�e�linbsp;funtinunumpariter.

5 Dixiteg Gedeon ad deum� Si faluum fa cis per manummeant populum Ifrad,nbsp;cutlocutus es,

57 ponam uellus lanaein area: fi ros in fo^ loucllerefueritjamp;in omni terra fiedtas^nbsp;feiam quod per manum nieam,ficutlocu-tus eSjliberabis IfraeL

1 nbsp;nbsp;nbsp;5^nbsp;nbsp;nbsp;Fadum^ eft ita* Et de node cofurgens

in craftinum expreffo rore de uellere, con chant aqua impkuiu

59 Dixit^ Gedeon rurfus ad dominutNc irafcatur furor tuus contra me, ft adhucfenbsp;mei ten ta uero, fignum querens in uellere,nbsp;Oroutfolum uellus ficcumfitgt;amp; omnisnbsp;�terra roremadens,

4� nbsp;nbsp;Fecit^dominus node ilia utpoftulauc

ratjScfuitficcitasinfolo uellere, SCros in omni terra�

Sic dut� dominumf�erat atlocutus:Si decreuifli�d^ Hare ifraelem opera mea,ut dixifli, hoc oro �gnum pr�nbsp;teiti,ut uellusj^arumfub dio ,folum roreperfiindatur^nbsp;smniregione adiacentefine roreficca manent e, �^uodnbsp;pmdiuittackmentiaperficilJet, udfa�oipfio adpre=nbsp;ccipij�imi fieruifiii, uelin uifione taiituin autfomnionbsp;inteUigi dedijfiet, guod minus ueriftmile uidetur in tan=:nbsp;to aegotio.-gitanguam ex iudaisfint gui audeant fcribenbsp;refiw more,rur�us aliud pet'gtftgnwm^contrarium prionbsp;ri,guodGrip�ugt;ndcclarauit domini gratiam gt prasnbsp;Vellus com fens auxilium.Significauit autem uellus complutu, areanbsp;ar�du�nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;undig; ficca,tudaicum populum,m guo ab exordia

fandi fiserunt, gratia ccelefti uelut figt;irituali rore pcr=: fiifi.Deinde compluta area circum aridum uellus, ecclenbsp;fiiaeft,totoorbedifiufa inaperto habens gratiamcoe^nbsp;lefiem,priore populo arefado in totum-Hac iuxtaAu=:nbsp;gufiinum Origenem:hunc enim myfltrij ordinetnnbsp;fandus Gedeon pra:fignauit,rorem fcilicet diuinum,adnbsp;uentumfilijdei,non folum }udteis,fed etiaingentibusfifnbsp;furum,guia ex incredulitate ifiaelis, falusfit gentibust

S C M O P H T I M.

Et hoc e� gttod pro ariditate uelleris utiitterfa terrtdi^ uint ror is gratia mfinditur, cr ad iu�am abieidion�tt^nbsp;{Leorufn,per dei dementia contigit colledio ***�nbsp;CAPVT VII.

Gitur Icrobaal qui Ged���� nodeconfurgens, amp;oinn�S

S populus quic�eo,caftrafflfl^'' ^Sltifuntadfontcm Harad.Erannbsp;autem caflxa Madian eidem adnbsp;nalem plagam � colle Hammoreinu^ �nbsp;Certior ex fide Gedeon de gratia G�nbsp;confolatusg; tot miracuUs de uidoria,de exerdtnnbsp;gue alacriter fe feguente, flatim manenbsp;prudenter projfiiciendogerens�ocumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,/�a

tunumjuxtafintem VLarad: guandoguident nuscr imlfiirat prudentiam militarem,ut^;nbsp;rite accommoddvm negligatur^ ��on enim dotnitt*^^nbsp;ri debet,non uiribus parcendum humants �nbsp;mt^efiho�emhabere � feptentrione cateriip^^nbsp;magisgu�madortumuelauflrum.

i ^Dixit^ dominus ad Gtdeon�i�^^,^ tus tecum eft populus, ut noliiunbsp;Madian in manus eorum, ne 8*0*^*?nbsp;tra me Ifrael,8lt; dicat,Meis uiribu�nbsp;tusfum�

In pralifi fecularibus folet nuntero�or teris paribus pra�are paucis,tutiorag; P^r'fupiAnbsp;in diwnis.No enim tarn darum e� diuininbsp;fi humants adminiculisfitldatur. Non uultnbsp;riamfuamaltericedere:fuumopus ab hoittditnbsp;agnofcifidelesfuosfitbifide adhterere iubd-'quot;nbsp;piorumfolifitbiuulttranferibi. ,nbsp;5nbsp;nbsp;Loquere ad populum. Sc cun ne

entibus pr�dica�Qui formidoIoE��^ j� midus eft, reuertaturSc ftatimnbsp;monteGalaad,amp;reuerfi funtnbsp;uigintidiio milliauirorum,6cderii�*nbsp;liaremanferunt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

No� Wir��,/? timebat tot uiri in ifrael, 4�^ iiis uerbo GT promi�ionibus dei non credeb^�nbsp;ti �rtitudinefidei. Ad literam ineptinbsp;iwnconfi�unt,gui firmidolofos feinutuum�'^^^^tafnbsp;�efertoresfiunt aciei in pugna, totius guolt;igt;nbsp;proditores. Veruntamen fadum id e� adglo^nbsp;rius ^opagandam:Aliogui non multitudin(gt;l^i��^nbsp;nimitatcuincunt exercitus. Auolet,inguitgt;^nbsp;de monte Galaad,non illo gui trans iordatttiX hnbsp;gui in forte Ephraim : duo ent funt motesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJiV*'

bi ut tecum uadat,ipfe tecum nis autem quem irc tecum pronnbsp;ipfe non uadat�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

-ocr page 75-

S C H O P H T I M. 5^


I V D I C V M eumfeorfumtomncm autemqui curUagt;nbsp;dsgenibus biberit (��d/to-dp^�rtf �r��tnbsp;^criturnimium p�uresfuperejfe de exerdtu ijrrfenbsp;liSjfcilicct dccem millia, ex quibus uegetiores O' 1�iboxnbsp;rum tolerantiorcs uult deligi ad opus fuum dominus.Elinbsp;gt quoq; ex multis paucos qui uirtute quidem dei, fednbsp;non fine uiribus humanis uidoritan affequantur.�elixnbsp;fxercitusfub duce fanilo,qui iuxta dei uerbum belligelt;:nbsp;Inbsp;fxercitus,fub impio duee ; non eniin aliud erunt qu�tttnbsp;owes occifionis,parati ad miferum interitum: non enimnbsp;'^^^putronumhabent,fcdPlutonem O' aurifacrantnbsp;infantes coram deo O' mundo,qui fanguinolen-(I pro aurofratres occidunt.^gti^tur autent qui manunbsp;iKJuamraptam in oj traijcicbantllantes:ftcui canes quinbsp;son ore imnerfo bourn more dudnm bibuM aquant, fednbsp;quot;�^utraiiciuntin os, fitis O' coloris patientiores reli=nbsp;i�*�^�ogt;iq;laborum,qu�mhiqui incurui ore hauriuntnbsp;fo^roni ad aquas demi�i, quod eft imparatioruMnbsp;^quot;^^osinfidtusfuftinendos O' operas. Auiditas bi~nbsp;^^ctiion aquas,hoc loco notatur,multo minus cbrionbsp;ptosdecet ac uoracitas ftrenuos quoq^ uiros, O' labo^^nbsp;^gt;�iiitp^ientia : excrcitandum enim corpus eft ad fufnbsp;t^^'^graui�ima incommoda omnis generis.

fuit itaque numerus eoruni qui manu �uosproijciente aquas, lambucrant, tregt;nbsp;c�nuuii-j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem reliqua multitugt;

�%�i ��quot;^^�PopIite aquas biberat.

^iuocati,fedpauciele�li,o'alacres admilitia. fttius eft paucos eledi�imos effe 'm caftrts mili^nbsp;^^�If^'^^innumeros defides.Tam Alexander qu�m Clt;enbsp;pouco exercituftlici�ime proficerunt,uC hie noftrrnbsp;Ko-bo indudus. Verifimile eft reliquos quinbsp;non tom corpore fragiles imbeci�ioresqinbsp;O' meritis. Semper imperfr�iorum manbsp;�^'�^ftn!(n,erus,Virtuiq;p�Ucorimt.

' . lt;fEtait dominus ad Gedeon* In treeen ^^�itisqui lambuerunt aquas, liberabonbsp;��^jSctradaminmanu tua Madiantonigt;nbsp; �utem relia ua multitude reuertatur irtnbsp;��'quot;quot;'fuum,

fulutem his tam flrenuis beUato^: fglnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tdm immenfam hoftium multitudinem, nec

^^J^^'^^jfed uiiloriam in omnia fecula decantant 'r^^l�us.lndicat autem diaboli regnum, qui pecca

8 l^^'^'^^oriadef�gnatur.

tubis?�?�-^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�^� populo cibarqs, 8C.

2bire b�ninem reliquam multitudin� tuni tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tabernacula fua� amp; ipfc

ftj.j ^^^^ntisuiris fecertaminidediuCa^ Madian erant fubter in ualle.

��^^cam prouidentes f�bi, hofttm m domino gt;t^o�p��'J�^''^'u{ant,quantitmlibet paud:facile do)ni=:

^'�'05 redd� caufe tequitas,charitas patrue at^

....................... manu daritr uiiloria: Horr�dus uia�im

* /*��.. .... \

^Kf cognatorumfmfuperftdes 'm uerbum dom�ni,fr cer to�confentiant uota militantium.Deniqi de monte prsesnbsp;lium tent�t 'm hoftes,ualle diff�fos.

9 ^Eadem node dixit dominus ad euni. Surge, Slt;defcendeincaftra�quia ttadidinbsp;eum in manu tua,

gt; � nbsp;nbsp;fin autem ire formidas, defe�dat tecum

Phata puer t�us ad cadra.

11 Et cum audieris quid loquantur, tune confortabuntur manus tu�, �Cad cadranbsp;defeendes. Defcendit ergo ipfe amp; Pharanbsp;puer eius in partem armatorum,ubi erantnbsp;armatorum uigiiiae.

Qu�mfrterit iftis temporibus 'mfirmalfraelitarum M�racuio-fiducia m dominum,liquet ex tot miracuUs Gedeoni o= flenfis, poft qu� omnia experimento mfallibi promit^anbsp;tit de craftino uidoriam, auditofomnio hoftiu O' ter^nbsp;rare. Docentur duces. Ut explorare non obmittant ho^nbsp;ftiumtam fortitudinem qu�mpropofrtum,diligentiusnbsp;quo idfieripo�it,nodurn.tsq; obferuantias cur�t,quannbsp;tumlibet'm dominum certi�ime confidant.

Madian autem amp;Amalec,8Comnes ori entales populiiacebantin ualle,utlocudanbsp;rum multitude t cameli autem eorum in^

IX

numerabiles , deut arena qu� in littorc maris.

Uoftium maxima multitudo bellicusq; apparatus de feribitur,ut uidorilt;e diuin� triumphus celebrior per^nbsp;ftgt;idatur,O' ftdes in dominum �rtior crefrat 'mfideli^nbsp;bus.VamiliariS eft feriptune, freut O' Unguis omnibusnbsp;hiperb�le,ut fuperare arena marts multitudinem exer^nbsp;dtus dicatur,confiifus � trecentis fidelibus.

*5 Cum^ ueniflet Gedeon, narrabata�^ quis fortinium proximo fuo, in hunenbsp;modum referebat quod uiderat, Vidi fomnbsp;nium, SCuidebaturmihi quafi fubeineri^nbsp;tiuspanis ex hordeo uolui in cadra Ma^nbsp;dian t cum^ perueniflet ad tabernacul�,nbsp;percud�t illud atqj fubuertit defuper, 8C ccnbsp;cidit tabernaculum.

Nonfolum fomnium iflud imn�ttebatur � domino N�hiif�ne Unffed etiam ittius mterpretatio alteri reuelataf�it, o'nbsp;credulitasdonataambobus, omnia adfalutempiorum,nbsp;quorum curam dominus fufripit, o' omnia agit 'm oms.nbsp;nibus,ut nihil cafu o' frne omni caufa 'm hoc mundo fienbsp;ri difcamus,fed � deo omnia adminiftrari,omma deo ohenbsp;dire, O' ah illius nutu pendere. Icideles quoq^ hordeosnbsp;ceus panis uitis o' ingratus funt 'mtp'qs,uoluunturq}, etnbsp;reuoluuntur ad nutum dei,utfint fcandalum impqs, o'nbsp;falus pijs,quos qui frreuerit O' mquietauerit,is ad mtenbsp;ritum deuohietur. 'Facile deo eft augufti�ima quaq; anbsp;Uili�imis deqcereitabernacula impiorum nonfubfifluA

14 Refpondit is cui loquebatur: Non cd hoc aliud, nifi gladius Gedeonis, filq Io-as uirilfraclit�,tradidit enim dominus innbsp;manus eius Madian amp; omnia cadra.

Semper ctiam inter gentiles erant pifio'qui diuina

SS


-ocr page 76-

Si.. gt;

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.?-I V D I C V M- quot;

^uodam infiMu pennouebaittur ad pietateni, ZT bMdeimy�vriaaliijuando reuelabantur, utuclutiirH^nbsp;tare confitndcreq; lfraelitOi dcus uoluiffe uidcatur, gennbsp;fibits reuelando con�lia fua, qu�illi crcdcrerecufar�t,nbsp;IJ-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiflet Gcdcon fomnium,

SCinterpretationem cius, adorauit, 8C rc^ uerfus eft ad caftra Ifracl, 8C ait S urgitc,nbsp;tradiditenim dominus in manusueftrasnbsp;xaftra Madian�nbsp;t Explicatio foinnif hic qu�q; coittr�io dicitur, �r �nbsp;fando uiro auditur ab ore prophani. Adorauit aut Gf=nbsp;�eonconfolatio� delatam fibi ac fuii�dno,pariterq;nbsp;crediderunt promi�ionibui dtuinii,fideqifirmati fortinbsp;ter adnituntur ad rem humano iudicio �lis impo�ibile,nbsp;......... poftquamuidoriaminmanibusfuiseff'eau^tmt. '

16 nbsp;nbsp;Diuifit^ trecentos uiros in tria capita,

Sfdedit tubas in manibus omnium cor� lagenas^ uacuas, ac lampades in medionbsp;lagenarum^

Eortior quidem exercitus e�,cuius unit� itmdit fttnt uires,hic diuina uirtus omnia operatur,nbsp;nbsp;nbsp;non ni

fiirrifioneho�tuopuie�,etterrorenanolate^patete. ' � IdcotrecentimilitesdiflribuutUur in cohortes tres,eunbsp;terribili�onitu tubaru,cr fubitaneo�tlgore tot ignium,nbsp;qnibusdei omnipotentia utiturad difiurbatioti�imphnbsp;rim.Eiu�modi firatagemate uoluit tue dcus turpiter fiainbsp;-�i perfidos,qt(i unius angeli uirtute occidit centivm odonbsp;�.gintaqMnq^milliaSyrorHm,temporeEzechilt;e. 'nbsp;17: Etdixitadeos�Quodmefacere uideri^nbsp;tis,hoc facitc Ecce ego ingrediar partemnbsp;:Caftrorum,�Cquod fecero,fc�amini*

Ex me uidebitis quid uobis faciendum, exemp�um meunt omnes fequimini. tubet autem ut ad tria hofliumnbsp;latera fefe di^undant, �yquot; quarto tantum loco fitgie persnbsp;wittant jfiacium, quo territi hofles fefe abripiant : quianbsp;bus ficnodu ordinatis, fubito clamor ingens efi exoranbsp;tus, er hydriarum coneu�ione faces effulgent maximonbsp;lumine,ut omnia plena uiderentur effe milite,contra aunbsp;tem hofies terrore perculfi,confilii inopes ut nihil prosnbsp;ter fiiglt;eprceftdium ineditarentur arriperentqi.'Dco au^nbsp;tem in primis gratias acclamare iubentur, �y ante prlt;eanbsp;iiuminftituuntur,tandemfiituri pij uidores contra idonbsp;lolatras,idolor� def�nfores.'deinde etiam Gedeoni, qUonbsp;d�ndc libentius tam filici duci, optimo, per omnianbsp;obedirent.

-ocr page 77-

1 V D I C V M ^^adpugnampcrgeres c�tra Madian?

Sentes cum eo fortiter,.

itiuidia fitperborti, qui po�int,inuident tarnennbsp;'�niicornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiris.ld etiam inter necefi�rios er

^'tanafi� er Ephraim, O'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacobfecundid priori pr�latus,qui

^imium triumph�fi-atri inuidet, er con H(� ��^'�^^pbraimnegledumatq; Jfretum �Gedeo�nbsp;autem obiurgant,nenbsp;uideri po�it, er nonnbsp;(itmen prater rationcm id contigit,nbsp;uicinM tribus omnes,nbsp;���telknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttie^it�orem Ephraim non^uocauit

^o^unes hofies totius ifraclis cum de C)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rti�imi filer int uiri er p�urimi.

rcfpondit; C^id enim taie lio/lPotui,quale uosfeciftis�'n�nneme-itiej/�^�cemus Ephraim, uindernqs Ab-In*

tradidit princ�-facerc tUs e(fuos feciftis^ Quod cum lecu�nbsp;iti�ij^f��^equieuitfpiritus eorum j quo tu

' ^hmff^^^lt;gt;,prudentia,perfeueraittia,er multi^ declarata efi in fuperioribus : nuenbsp;ttiiiif.^/^''�^'ifuetudoermodefiia infignisdeferibitur

co�audans benegefio,quiafcilicet ducesnbsp;anteuertendo ceperint,er Gedeo^inbsp;Sua autem coplarima magmficaopenbsp;%K^''^^gt;ermodefii�imc commemorandoracemisnbsp;if!^'^��^^^orum opus toti uindemia, necfibi racemtinbsp;fcs,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hon�nibus generis �ii, quifecum cer

^lgt;^^zcr, in quibus fe minis t^onfitetur.Exphcat aut�nbsp;'�����n cr uindemid, laudando quidem ilsnbsp;-�l^riam aut�operumamboruninbsp;de �tam filicitergefii, deo optimo maxisnbsp;gt;'efirt,dicens: Deuj tradidit in manum uenbsp;� �^^tiyf^'^^^^�idian,cumegoreliquos lAadianita.^nbsp;Gloriof�us autem efi duces cesnbsp;QJfdmolU rcfponfionefre�tiramnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in'^^��^�lt;gt;�=(^ifmfermodurus,firependi/fet,

4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xafiterajfe potuerit,quos uiiloriagla

Gedeon ad lordancm, ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum trecentis uiris qui fecu

Socoth�Date obfecro

6 i�'�tia� autem perfequor Zebee SC

* For-^�manuumZebee�t Salmana �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

SCHOPHTIM, 59 n�nc in manu tiia funt, ut demiis exerc�*nbsp;tuituopanes^

7 QuibusGcdconait�Cumergotradidc rit dominus Zebee amp; Salmanain manusnbsp;mcas, c�tcram carnes ueftrascum fpinis,nbsp;tribulis^dcfertit

iJonobjtantcfi-atmobitirgatione,o(gt;usuirtutK exe Perfcuerw ^uitttr,cr abfoluere con�tur perficere^ uidoricon, no ***nbsp;antedc�tUrUS qMmregesipfoscepiJfet.Veniebat er=nbsp;go cumfuis trecentis uiris ad !ordanem,iuxta tjuan lo^nbsp;cui Sochot, de quo Gcric�s jj.ubi ifraelit^ habitabantfnbsp;qui cum Gedeonempropugnatoremtotius i�aeliifequinbsp;debuiffent, tam �liciter hofles pcrfequendo fitgientet,nbsp;non �)lum id negUgunt,�ed infupcrfatigatis fainelicis^nbsp;�atribwscibuin neg�t,faluator0�(um ludibrio habent,nbsp;atq; irrident uerbiSyCr aduerfantnr�i�ii,ex fame perinbsp;ditari�nentes.idipfum tarnen principei faciunt i�liusnbsp;urbis er con�liarij, qua� data opera auxilium dbmininbsp;parui facicntes,er dueemtam�renuum irridentei, acnbsp;uelut 'mcreduli,notabant temeritatii uidoriofum due�tnbsp;Perfidianon�nitagnofeerebeneficiadei,fi-atrum ne^inbsp;ce�itates non con�dcrat,mauult turpiterferuire,qu�ntnbsp;�rtiter laborando nancifei libertatenit

� Etindeconfeendens ucnitinPhanuek locutus^eft ad eos fimilia ? Cui 8Cilli re-fponder�tjficutrefponder�tuiriSocoth�nbsp;Secundo inciditfideli�imui dux in in�deli�imos cinbsp;ues in Phanuel,qui �mili procatia optis domini �r i�iutnbsp;inintftros contemnuntfiado er uerbis.Sic erat tentantnbsp;da fides Gedeonis ut dignus fieret promi�ionibus diuisnbsp;nis.�xemplarfidclibus e�failus, qui toties iam irrifuf^nbsp;er ingrati�imos fratres expertus, n�n deftitit benefalt;*nbsp;ceregenti fult;e,domino credens, erferuiens.

Dixit itaqj eti� eist Cum reuerfus fi��rO fn pace,deftruam turrim hanc�

Vtrif^ impijs eiuibus dignas comniinatur potfM!^ cum, ut firmi�ime credebat, uidor rediret j proflratitnbsp;hoflibut ab i�is pcnde/idas.Sic Cbriflus dominus ludteisnbsp;rependit dignM iniuriarum paenas,cum po� crucis fup=inbsp;plicium,er tran�to mortaUtatis lordane,deui{io prin^nbsp;cipehuiusmundi,ajfequutusefi omnem poteflatemittnbsp;calocrinterrd,

* � Zebce a�t� 8C Salmana tr�nt in Car car C� exercitu fuo, Quindedm enim mil-lia uiri remanferant ex omnibus turmisnbsp;�rientalium populorum, c�fis centum uinbsp;ginti millibus bcilat�rum,Slt; educentitttttnbsp;gladium*

Ex centum er uiginti millibusho/�ium,�firagerea liHifunt tantum quindedm millia, cum fuis ^bus reanbsp;gibus Zeba er Salmona, qui iam, ut putabdnt, in tut�nbsp;refidebantfefe r�cr�antes pofi acceptarncladem Ultntnbsp;lordanem,quo non putabant uenturum Gedeonem,

11 Afeendens^ Gedeon per uiam ��run� qui in tabernaculis morabantur ad oriennbsp;talem partem Nobc,amp; Iegbaa,percuiritcilnbsp;ftrahoftium,qui fccuri crant�

5

-ocr page 78-

s C H O P H T* I ��' bitur,ocdfosfcilicet4. J^dianitK GedcoiiKiitnbsp;ultionem fadorum Gedeonisnbsp;nbsp;nbsp;deiedi eiiltus

reflitutumuoluijj�nt hi reges. Cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multt rittio^

WS ejj�nt occidendi reges,hanc in primis arripuit, quH fratrum occiftonis ultor effc

DixitCR Icther primogenito fuo: Surge amp;intci;ficeeos^Qui non eduxit gladiuninbsp;fuum,quia adhuc puer eraunbsp;ltdgt;etut primogenitus �lt;us nominenbsp;ges Madian,tumut atnariorfnors effet Cnbsp;tum ut ddolefeats prolixins uidurus, pof p^foinuinbsp;rite il�us luudem diutius celebrure memimffe^; u er^'nbsp;Sic iuniores diuti�ime impreffurn meinorttntio'nbsp;gloriofum fibi peregerint.

Dixerunt^Zebeeamp;Salmana.d ge,amp; irruein nos � quia iuxtanbsp;burefthoniinis,SurrcxitGcdeongt;nbsp;terfccitZebeeamp;Salmana� 8^nbsp;mcnta,quibus colla (re^rffow) canidcnbsp;decorarifolent�

Clementior in reges f�(it,humiliter /�fefl���� fato cr digniemorti,qu�tti in ducs quinbsp;res uideri poter ant, gloria; dei oontemptoff^nbsp;(tutem ut fortiori brachio adorfi citiusnbsp;gloriofius.Saharonimaccipit �collisregio���!�nbsp;ta aurea ad modivm lunte�rmata.Exuuiasnbsp;rum dignif.imus erat,fibi defumit, Cf ornam^^'^�nbsp;camelorum.

^fDixerunt^ uiri Ifracl ad Dominate noftri tuamp; filius tuus,nbsp;us filij tuhquialiberafti nos dem^n^*

� Superbire incipiunt ifraelitte de grati domino non leguntur, wc carmen aliqigt;'^ f,}nbsp;Deboraconcimtur,ideo nonleuisuindidtt0'nbsp;fubfequitur: cupiuntfitbiregempraficere, L(iiilt;nbsp;qui certe digius eratfied populus indignus �nbsp;dicabatur,Gr erat tedi rege,qui bene�eiumnbsp;mino,fed homim a�ignabant : tlt;lolcbat p�'^��f'^*/,/t/t^nbsp;poptdo.R.egnumfciebatdomitHelfeinfuumP^(^g\i;anbsp;iuxtalegemlJlofi.l^odefliamanimi,quamddo�\^nbsp;auguratusoflenditetiamnunc uidor inelyi^^,nbsp;umphalis imperator conferuat : fide crnbsp;deumpraftanti�imus.

^3 QuibusilleaittNondoininabo*^^ (3 necdominabitur inuos filius �nbsp;dominabituruobisdoniinuSf ^p�''

24 Dixit^ ad eos� Vnam petifie�*�^ ftulo � uobis,Date mihi inauresnbsp;ucftra,Inaures enim aureasnbsp;bereconfueuerant�

tHcditabatur Gedeon pio quidem Si. bewficiadomimfibi coUata er fute domui, 1nbsp;nbsp;nbsp;^glca

aliquem deo dignutn humana cogitatione er'� gfit bat,quiut contradei legem ceptus cfl:,fienbsp;dt.Domin� tomen deo non dijflicuit uotunt rye.(ianbsp;uififi Gedeonis,qHod ex fide ae deuotionenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(�r;

h��

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; D I C V M

Sewpo- er ubicji Gedeon circum/fiede ag�t', er fie domino credit,ut iuxta domim uoluntatem prudenti�i=:nbsp;me hofitm circumucniafiidq^ ab ortufolis, irruendo innbsp;boflem, quem ab occafu folisfiierat infequutus, atq^ utnbsp;prius nihil minus iam quant hofits ijraeliticos firmb:nbsp;dantem.

JFugerunt� Zebee Si Salmana, quos perfequens Gedeon comprehendit duosnbsp;reges Madian Zebee Si Salmana, turbatonbsp;Omni exercitu eorum ?

15 Reuertens^ Gedeon filius loas debek lo ante folis ortum,

Sic tantum exercitum Hadianitartvm perterruit ma nipulusfidelitmt commilitonum, ut in fitgam quidem lanbsp;berentur,fed non euaderent.Ambos enim reges affequunbsp;Occaffo n5 tus cepit,reduxitqi cumgloria er triumpho, cum non^nbsp;uef^era illius diei appeteret :fic prteftat in t�porenbsp;diuini ^diutorij non tardore,nee agere fegniter. Sic Io=nbsp;fue primo impetu inuoluit omnibus, pofimodum fegni*nbsp;ter agendo i�aelitte dcficerunt.

gt;4 apprehenditpuerum de uiris Socoth: interrogauira eum nomina principumnbsp;Si feniorum Socoth, Si defcripfit feptua-gintafeptem uiros�

n Vcnit^ ad uiros Socoth, Si dixiteis� En Zebee amp; Salmana fuper quibus ex^nbsp;probraftis mihi,dicentcs�Forfitan manusnbsp;^cbee�C Salmana in manibus tuis f�nf,nbsp;ut demus uiris tuis qui lafl� funt, panes?

Parat iuftus dux populi,uindicare iniuriam del, (2quot; crimen lefe tnoieftotis diuinte.Protricidos impios,quannbsp;turn ad uotum i�orimi attinebat,fratribus fame pericli*nbsp;P�*nbsp;nbsp;nbsp;tantibus cibum negando, er dei triumphos pro fe con^

quuwntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odoritur, erfapienter reosperqui

riinominatim,utmultitudiniparcat, er innocentibus.

16 Tulitergofeniores ciuitatis, Si fpinas defertiac tribulos,8c cotriuit cum eis, atqjnbsp;�omminuit uiros Socoth,

Crudeli i�os morte occidit,ob crudeli�imum nephaa 'm^atitudinis ad fi-otres,quibus uidum,nece�itatts ar=:nbsp;ticulp,proq; ipforum falute l�tertatepraliantibus etnbsp;fatigatis,beneficiumfan� minimum,fine i�orum damnonbsp;u�l modico,cum irrjfione negauerant, hoftibus fideliumnbsp;plusfauendoqu�mfi�atribus.lufta indignatio fi�t,lt;3*nbsp;wcejfariouindicandacrudelitas.

Turrim quoq}Phanuelfubuertit,occi-fis habitatoribus ciuitatis,

38 nbsp;Dixit^adZebee amp; Salmanat Quales

fuerunt uiri quos occidiftis in Thabor? Qui refponderunttSimiles Cui,�C unius exnbsp;eis forma,quafi filfi regis^

19 Quibusillerefpondit�Fratresmeifue^ runt,filii matris mef,uiuit dominus, quianbsp;fi feruafletis eos, non uos occiderem,nbsp;Nonomni� UototurhocloconoomniaadUquidumfcriptaeff�nbsp;fup ordine infacris literis.Uihil enim in prioribus de ocnbsp;^fis in monte Tabor memoratum fidt, id quod hic fieri*

2.0

2.1

-ocr page 79-

S C M o P H T I M.� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4�

f� attribuf]}gt;oliorum,cultum aU^uent erige �^^^(liebatinglorumdei.

Qui refponderuntt LiBcntiffime dabi-*uus,Expandentes^ fuper terra pallium, Ptoiecerunt in eo inaures de pr�da:nbsp;'3i�atit�(io populi notatur, �r propen�o ad externnbsp;contra kgem,negligentia autetn dufdeninbsp;��^^toatltan don�nt in Sih ;fic fimper in uetitinn

tis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ornament

Qu k ���Q�^ibbus, amp; ueftibus purpureis, tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Madian uti foliti erat, 5C pr�

�P�^^s�uveascamelorum� ^l�^�Wutctiantpri�corumtcmpornmmirMuanitanbsp;i^^fi^itidtpretioforunt ornatnentorwm tamhominbsp;ut cum omni pretiofa fuppelle=snbsp;te,q 'bellopericlitori, zr omnia amitte=nbsp;J�*�� ^n� rebta pacatii pacifice uiuere. Stc mtin=:nbsp;po�tUf,

Gedeon ephod, amp;pofuit ������t�te �ia Ephra* Fornicatus^nbsp;omnis Ifrael, 8lt;factumeft

^^ndo �

I'*�(^uidadcultum �^rcei-cmomMattinetuafo St lt;!eicif^^���^'tpgt;'�^^�^^'^l^lt;�^^^fgt;'^�-�lhntnegle�louero,nbsp;^�He ^oco i domino ele�o^iuxta hutnana tradianbsp;Qpj�ruire maluerint. Paffios efl �rta�is eti=�nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumanum aliquid, generis �i authoritatent

'*ntfy^proniouendo,fub titulo gloria: dei : utfad^ ?�0nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;religionis. Voluit

cobone�ari cultu diuino Ai ereilo^.

J qu� ultra cr citra lordanemgloriofa erat honorem prie domo luda^nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*''*^'*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oti�fttbat, quorum

^^�^^Siturad�i�e. Et�ocUMapparitionisan^. *** '*�1 ferfaniliorem, quem cul=nbsp;ba co,^�� illu�rari, Sed nuUa quiecuni� botia intentnbsp;Domini domino probatur : etiam bo=�nbsp;�'�'��n�i adintolerabiles fuper�tiones cr.nbsp;'^l^!ob^^f^l^gla.Tutiusergodiuinispr�ceptisfinbsp;pro ip�us tantum uolutate cer*

u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem Madian coram fi

�*�*ios q '1'^ieuit in terra per quadraginta ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gedeon pr�fuit*

(� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^ quadraginta annospax

bumiliatis, tantopere, ut nihil po�ca . bi�Abi:^ eau��erint.

lerobaal filius loas, amp; ha* *�V��^ofua�

feptuaginta filios, qui egrel��

funt de femore eius,eo quod plures habe* retuxores,

J� Cocubinaautem illius quam habeba� in Sichern, genuit ei etiam ipfa filium nomine Abimelech�

Non prodefl�emper�delibusquies, exadtter�tati^i Pax n5 fem buicrmalorum prej�tris exercitatitnagisprofidunt. aufpieanbsp;Gedeon pacatus Ait operam�lijs procreandis, er do^nbsp;minigratia adbor�multisfili�loeupletatur,gaudet^nbsp;de benedidione domini donee uiuit: in pace deni^ mosnbsp;r�tur, relidis poflfefeptuaginta�lqs, ex multis uxori^^ :nbsp;bus,qult;e domino non quidem damnantur,fed perpetuiinbsp;moleflijs er magnts, quae fandi alioqui ob uxor es et*nbsp;filiosmultiplicesfen�:runt. Dijpen�atione dd oflendisnbsp;tur domino non probatom, fed pcrlatam poligamiam:nbsp;e�eq; contra boiwm natura in hoc mundo : qua tameit,nbsp;ut a^s quoque maUs dominus in hoc mundo utitur adnbsp;fuamgloriam.

ji Mortuus^eft Gedeon filius loas'infe nedute bona, amp;fcpultus eft in fepulchro 'nbsp;loas patris fui in Ephra de familia Ezri�

55 Poftqu� a�tem mortuus eft Gedeon,, auerfi funt filfi Ifrael, 8C fornicati funt innbsp;Baalim, Pofuerunt^ f�bi Baal berith innbsp;deum:

54 nbsp;nbsp;nee recordatifuntfilqlfrael domini dei

fui qui eruit eos demanibus omnium ini-micorum fuorum per circumitumt

Bonafenedutemortuusdidtur, erfepultuscu�is Wo� *��� patribus in Sichern. Nihil feribitur quomodo ifraelemnbsp;iudicaucrit, er q dextre, cum uideatur�iffe uir bonuS'nbsp;erpius:ideoqi inuita�apacem conferuauit, er dosnbsp;minus etiam patienter tulit Ephod illius eo uiuente utnbsp;pax in terra perfeueraret, licet enimfadu�erit quodnbsp;dominus prohibait, pertulit tarnen donee unius er uerinbsp;deifides comitata efl. Po� illius uero mortemgrauiordnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

mala commi�a funt, ut �let exorbitantia uel mit�ma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

initio itineris paulatim femper abflrahere ad errores et auia non fine di�cultate emendanda : fic ex parua �snbsp;per�tione apertaq^ �rnicatione idololatria coepit grafnbsp;fori in populum dei, quam ernoluit e�eimpunitaHtnbsp;dominus.

nec fccerunt mifericordiam cum domo lerobaal Gedeon iuxta omnia bona qu�.nbsp;feccratlfraeli,

Ingratitudo adpofleros Gedeonis primo�mmatim,. deindeexordinefmgillatimdefcribitur,utnihilinhoc nispolSTnbsp;mundo fllix, er �abtle bonum admiremur, er nongra �*�inbsp;uathnex hoc mundo tantis plenum perfidi/sexeamusnbsp;ad patrem,dominumq; folidte precemur, no tantu pronbsp;nobis,fedetiaprop�flms,er� �rnicatione quacunq^nbsp;diligenter caueamus, er defiliorum moribus bent in�nbsp;tuendisinuigilcmus.

CAP VT IX.

Bqtautem Abimelech filius lerobaal in Sichern adfratresma tris fuxj�f locutus eft ad eos,nbsp;2S 4

-ocr page 80-

adomnem cognation� domus patris trisfu�,dic�rts:

Cofequenterdefcribitur ambitionKturpi�intiecrit deli�imum exemplum, er adulationispopularis inconnbsp;flantite^ uulgi.Optimi uiri improbuifilius, ctiideniq;nbsp;non ex libera natui,fed concubina, matris fult;� con�tn-guineisnititur in necem tot fratrum fuoru, quo id con==nbsp;fequeretur quod noluerat pater, er omniu minime i�inbsp;debebatur, quod �ne tanto parricidio con�equi non ponbsp;terat,quo maius er crudelitK nufyuam legitur.

i Loquimini ad omes uiros Sich��Quid uobis eftmelius, utdominentur ueftri fe^nbsp;ptuaginta uiri omnes filij lerobaal � an utnbsp;dominetur uobis unus uir �mul^ con^nbsp;fyderate quia os ueftrum, 8C caro ueftranbsp;fum*

Rationabiliter pnetexere patri� commodum uide^ tur, qui fuperbiam er crudelitatem�uebat in peiloretnbsp;mendaciter traducitfratres optimos ambitionis er ty^nbsp;fibi con�eiui erat.JStihil non tentarenbsp;audent quibus femel dominandi cupido infederit. Perfonbsp;narum acceptione magiftratuscorrupUntur, erprobnbsp;genierumadmiratio fepe maximdxbonefli�imiitsqi la=nbsp;befailauit relfublictts,cum non qui melior,fed qui amianbsp;cisp�tentior pra�citur,ut tyrannis arripiatur.

5 Locuti^ funt fratres matris eius deeo ad omnes uiros Sichern uniuerfos fermonbsp;nes iftoSjSc inclinauerunt cor eorum poftnbsp;AbimelechjdicentestFraternoftereft�

Multa impudentia in amcis, carnis affedibus excte catis,qui concubina natufibi pra�ei nedum patiuntur,nbsp;fedpoflulant,in�lici aujficio urbis er regiminis, nidlanbsp;habita ratione bene meriti�imi Gedeonis, cuius contranbsp;fententiam pe�imtim eligunt filiorum,qui uoluit liber=nbsp;tati cofuUum, er domino deo manere regnu in populitnbsp;Vttlgi leai� fuum. l^itos quoq^ uulgi in deligcndo rege notatur obnbsp;***�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis propinquitatem, non habita rc/pedu ad morunt

integritatem,publicum commodum er honorem.

4 Dederunt^ illi feptuaginta (pondo) ar-genti dephano Baal berith.Qui conduxit fibi ex eo uiros inopes amp; uagos, fecuti�nbsp;funteum^

De publico �feo donauerunt fuum rege feptua^ta (irgenteis,qucm habebant in phano idoli fui,uel de the-fauro idoli: hie enmpecunue funt, quibusftagitiaprosnbsp;moueri folent,quiemendacijs er impofturafacerdoUtmnbsp;^nim co�n�tfibifociosflagitioru,ho=:nbsp;mines uanos er uagos, ad quodcunq} crimen patrandiinbsp;audaces er promptos. Talts enim rexnon aliosflipen::nbsp;diarios habere merebatur, er talis pecunia fandiorenbsp;ufu expendi non debuit. Et qui ecclefiaflicufifcum de~nbsp;peculabatur, filiciore exitugaudere minime debebant.

y nbsp;nbsp;Et uenit in dom� patris fui in Ephra,5^

occidit fratres fuos filios lerobaal feptuaginta uiros fuper lapidem unum t reman-fit�loathamfilius lerobaal minimus, SC abuonditus eft�

Aujpicatur regnumfuum crudeli parricidio,terror remq; incutitfubditis, ut nihil de eo j^erare debeant^nbsp;latrocinia er flrages bonorum. Hombili�imuntf^^^^ fptgt;nbsp;culum, optimi uiri tot nobiles filios fuper uno lapide p4nbsp;riter occidi � fpurio i�iobili, id(^ permitti abnbsp;quos iUorum pater,tot dei miraadis aditis gloriofubnbsp;atroei�imis hojtibus eripuerat, ingratitudinis portos*nbsp;tum horribile.Non exade er ad unguem nunteri i'ectttnbsp;fentur,j�it enim loatham unns de feptuaginta filijs,^'^nbsp;tarnen euaferid mortemimodicum enim innumefi^'^nbsp;reputatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, �

lt;gt; Congregati funt autem Sichern j Scuniuerfa domusnbsp;tunt^, �C conftituer�t regemnbsp;iuxtaquercum qu� ftabat in Siche��'nbsp;tatidemfibi reg� deligunt crudeli�intu, ����.^Lcolnbsp;Sichimitd�,er domus J^illo: uideri poteflfienbsp;�egiumfacerdotumBaalberith, tquigratulabatd^ j..nbsp;dicatumfuum Baal,� Gedeone difiedum, toinbsp;occifisturpi�ime. PariterenimprincipesKrbib^nbsp;di uel conficrati regem mjtituuntfibi Abint^^^^�i^^ii,nbsp;adfiatuam iuxta quercum moregentiliu iwctn

  • 7 Quod cum nunciatum eifetlo�^^j^jcnbsp;iuit� ftetitin uerticemontisnbsp;uata^uocejClamauitjScdixit�A���nbsp;HiriSichem,utaudiatuos domin�^*^, p�

Prolixo fermone mhil aUud uoluiffe uidetto' filiusunicusfuperjksGcdeonis,qpriedicere3b^.^anbsp;bilem cafum, er dignam urbis fubuerfionOttrnbsp;opera ex tot optimis filijs Gedeonis, er tamnbsp;Iqs ifrael, peflilenti�imum crudeli�imitW^iu��L^nbsp;concubinafilium,illegitime natitm,parricida�^l^tnbsp;narium,non folum fibi, fed toti ifraelinbsp;elegerunt, in con�fionem er damnum ma^�^nbsp;runt ergentistotius, ac dei contemptum,nbsp;potentemdominuni deum ifraelis Gedeonnbsp;bat ejfe,no aliquem filiorum fuorum,ficutmor^^^j^canbsp;fitifieq; optimos quofiq^ indices ante illutn,p^nbsp;minus �fraeli beneficerat,Caleb,Othpniel,A^'�^i^nbsp;ra,Gedeon,quorumnu�usregnumfibiigt;tp��t'�^,jt^nbsp;mini uendicare uoluerit. Sandi enbn erant,ttt�^'i^'n(Onbsp;deles,firenuierpifiidcerte-quodcrebroufit^^iiiii^nbsp;clefia,ut qui omniu funt impij�imi ernbsp;mosgfadus in ecclefia ambiant, cum interimnbsp;nbsp;nbsp;ft^

tfiimodefliafanda fefe continent intra peq^ modis omnibus opprimantur ab ambitt^^'^jlnit^nbsp;d�fiafanguinar'qs?rffurijs,quibus�pUtf^nbsp;tritum efi crudelius,qui er nefanda audent,^ jeottnbsp;fi nefandi�imoru hominum fodalitatenbsp;folantur. Adhortationes bonie er utilesnbsp;mino ordinante proponuntiir in tempore,nbsp;dit,dominum audit,m fuum cornfnoduiniq^tiUnbsp;uerit,fero fe dolens fentiat peccauiffe-

  • 8 nbsp;nbsp;Eundo ierunt ligna, ut unger^^^ljiS�nbsp;fe r^cm�dixerunt� oliuplmpe^^je^

  • 9 nbsp;Qu�refpondir, Nunquidnbsp;ferere pinguedinem meam, qj^�


-ocr page 81-

I V D I G V M

J�onorant dcos amp; homines : SC ueniatn ut k ligna promoucar^nbsp;uixermij^jigj^^2dficum.*Veni,�lt;funbsp;Il Pornos regnum accipc�

J refpondit eis, Nunquid poffum yrcdulcedin� meam, frudus^ fua^nbsp;h ?**'osJ amp; ire ut inter ligna promouear^nbsp;VcnijSCnbsp;*5 Q

�efo � �^fijpondit cis, Nunquid poflum '��isTu *'*��*� nicum, quod l�tificat de-JiiO�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligna c�tera pro=

Rfo� *

digum. Taies Wk Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufeipiunt regnum aliorum, cr quoad

iquibufgratiuseft obtanperare �oli^ cr tutius,qu�mimperarc. Ciuitomennbsp;Migws exi^tnant. tialunt au-qtt^^ptiblicis

lt;1 dominoproceptumle '�Kr f '^i^iboc eji, diuino maiej�ati complocere dinbsp;***1;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijfdem rebas gaudent. Ntbil de:

dulcius O' iucundias e� tranqui�ito '^Hlt;erJ^�'^[Kis'mcubit pojfe�ionibui O' famiii�,nonnbsp;b ���oiiip:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed fuis projpici�sjfuisqi quantumlibet

*� ij. ^�'^jntiis,

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia ligna ad rhamnum:

nj^^�^inipcrafupcrnos

''���,1)^� �Kltior,peior,tneptior,tanto audo^: '^[^�''�^^l^uo�or O' ambitiofior inucnitur. Rhantnbsp;�����iHm arbu�orutn ajferior ,�gt;inofior, o' rfdnbsp;^�eptior,maxime ad quictempromouendamnbsp;fal^��n, quam tarnen prte ali� ia�at O' promitt itnbsp;Abimeleeh peiorem omniMn�atrum

I ^^j�^biui�repriefugt;nptuoferegnulfrael,4dquoii

rcgcuogt; *P�ti(*�^i^iftis,ucnitc, 8C fub umbra meanbsp;afitnon uultis, egrediatur ignisnbsp;Libani^nbsp;pfimu cum matris fue confanguineiSfnbsp;�i�feonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petitur, �ngit inuitum

�'ftu). - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O' obfcqucntibusi�igratiampol

f^ifdeliacomminatur, cti�fi ^^^�^uelutcedri in populo.

igitur fl rede, amp; abfq; peccato fe^ lnp^�'nos regem Abinbsp;I �:��HQ�^beneegiftisc�Ierobaal, �feumnbsp;��s,8ireddi4iftjsyj(-�ml3gneficiis

piicemregttoft fynce ^quot;lt;gt;d O� liquidum erat,nbsp;Crpriuatumre�ie�u commodi,nbsp;y^lt;(Sai^�*�'^ ��irorum iniuria crudelitateq; inauditanbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnit, orat o pri^dicit dignam Si

S G H O P H T l! Mgt; 41 chimitdrucumfuoregeuindiflao'excidium.liionpo^^nbsp;te��liciter cadere res tamerudeli initio coepta.Cruen m�.nbsp;ta inauguratio r�gis reg^oexddiu minabatur O�reg�

17 qui pater meus pugnauit pro uobis, SC animam fuam dedit periculis, ut crueretnbsp;uos de manu Madian,

gt;8 nbsp;qui uos nunc furrexiftise�tradomum

patris mei,�� interfeciftis hlios eins feptua ginta uiros fuper unum lapidem, �C con.-ftituiftis regem Abimelcch filiumancilla:nbsp;cius fuper habitatores Sichern,co quodnbsp;frater uefter fit:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

19 fi ergo rede, abfqj uitio egiftis cutn lerobaal amp; domo eius, hodiel�taminiianbsp;Abimelechjamp;illel�teturin uobis.-fin autempcrucrfe, egrediatur ignis exnbsp;Abimeleeh, �C confumat habitatores Si^nbsp;ehern,amp; dom� Mello : egrediaturep ignisnbsp;de uiris Sichern,amp;de domo Mello, �Cde-uorct Abimelcch�

(Q2lt;cdlt;lofb(jm(iix�j(/�0fugit,amp;abiitin Bc^ ra, habitauit^ ibi ob metum Abimeleehnbsp;fratris fui�

Improperat iu�o dolore indigni�imumfacinas, in= grati�imorumciuiumjin fideli�imuducm O'patrentnbsp;patrie, quiuit�fuiepericulo redemerat � capitalibusnbsp;hoftibus ifraelem.Nec legitur qui indigne tulerit crude�nbsp;le hoc fadnus, t�fi unas�atrum, qui uix euaferat, o*nbsp;exulpatria cogebatur abe�e.

^Dominatuseftitac^ Abimeleeh fuper . Ifrael tribus annis�

Dominium cxcrcuiffe legitur, non confultorem, uel Ablmeitcfc rt inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a a � r .r dominiul�

confulem aut regem,hoc e� rector em, sn O'fuper Ifrae �eii�, lem:non folum in Sichimitas,fed in populum dd tyran^ 'nbsp;mdemufurpabatfibiattthoritate fenatusSichern,qum . -jnbsp;uidetur tune metropolis fi(i�'e,pro regno quodnbsp;�s tribus ftbi uel Ephraim uendicauerat,O'domus S4ilnbsp;lo quod coUegiu pontificum O' feribarum uidetur tunenbsp;fdifje contra legem dd, er pro ctdtu Baal berith. Tri�nbsp;bus tantum annis pra�dt Abimelcch, cuius ratio confenbsp;quenterdeferibitur.

^[Mifit^ deus fpiritum pcfl�mum in* ter Abimeleeh,et habitatores Sichcmtqu�nbsp;c�pcrunt deteftari Abimelcch,

^4 utuenirctfcclus interfedionis feptua* ginta filiorum lerobaal, SCeffufio fangui�nbsp;nis corum in Abimeleeh fratrem corumnbsp;quioccidcrateos,Sdneaeteros Sichimo*nbsp;rum principes qui eum adiuuerant ut oc*nbsp;cideretfratresfuos�

Fauor cum iniuria bonorit partus, fub��tre diu non Fiuot cwa, poterat. Tyrannis nulla diu fmi pote�, nec li deo necnbsp;nbsp;nbsp;j� **'*

hominibus.Flullum uiolentum perpetuumTcedis initijs condliatus amor in exitiale odium iu�o dd iudicio ternbsp;minatur.Regnu irato domino pre�mptit, propitio deanbsp;turpiter expir�t, iniuria tarn crudelis diutius di�imnl(tnbsp;rition potuitgt;4i�in9 iadicio publice punietfd^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

-ocr page 82-

.3. �

quot; I V D 1C V M

Pofucrunt^dues Sichern infidiasadgt; quot; uerfum eum in fumrnitate montium Si.nbsp;�xcrcebantlatrocinia, agentes pr�das innbsp;uiade pr�tereuntibus, Nunciatum^ eftnbsp;Abimclcch.

Qui focij authoresc^ �terant crudclis tyrantlidis,, nunc fiant proditores�iijpfiui er regis fuipariteracnbsp;patr�e, ^uodomncstantofceleri confenferant pariternbsp;^uo�[; erant digna ultione pleitendi. Regnum quidemnbsp;inJUtuifie uideri uolebant, re uera tarnen latrones prte^inbsp;�ones'qiagebant.

1.6 VenitautemGaal filius Obcdcunifragt; tribus fuis , Si tranfiuit in Sichimam^ Adnbsp;xuius aduent�ere�i habitatores Sichem,nbsp;l�utuis iiifidijs er ca^dibusfefe perfequuiHur, quinbsp;nefandacrudehtate confenfer�tin morte mnocentum.nbsp;Gaalifitferuilis conditionis cripfenebulo ciuesado^nbsp;ritur,eruultopprime}-e SichimitM prlt;�textu fdlutis,nbsp;quamfalf�po�icetur.

xy egreffi funt in agros uaftantes uineas, muas^ calcatcs�SC factis cantantium cho^nbsp;ris ingrefl� funt phan� dei fui, SC inter epunbsp;las amp; pocula maledicebant Abimelech,

18 damante Gaal filio ObedjQuiseftiftc 5 Abimelech��qu� eft Sichern, ut fcruia=!nbsp;ffl'usci�hunquid non eft ipfe filius Icrogt;nbsp;baal, �cZebul pr�pofitus eius^feruite ui.-*ris Emor patris Sichern, Cur ergo feruie.-mus nos ei'i

utinam daret aliquis popul� iftum fub manumea, utauferremdemedio Ab�me.-Iech,Di�ium^eft Abimelech�Congreganbsp;cxercitus multitudincm,amp;egredere,nbsp;ftdSTi. Seditionibus ciuiumciuitaspericlitabatur,quibuf=nbsp;�M.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' damfauentibus r�gi Abimelech,reliquis i�um er par=

tcmfuam perfequentibus, qui er exeuntes ��orum ui-�ne� er quiequidpo�idebant extra urbemgladioflant ^tnaq; uaftabant ino^um Abimelech, uindentiabant il=:nbsp;lorumuinetis., er calcabant,er umvmbibebant,chosnbsp;rosducentes m domo Baal, regiq; maledicebant, quianbsp;effetfilius lerobaal hoftis idolorivm. Qjtortim pritteep jnbsp;Gaalerat,quif�c Abimelech � regnoeijeere tentabat.nbsp;Ht ipfe in ilhus locum pr�ficeretur. Erat autem idoloUnbsp;tra er hoftis fidelium,uetuj�amq; Sichimitarum ttrbemnbsp;in priftinam libertatem fie after er e tentabat, ut non fernbsp;itirent Sichimit� Jfraeli,fedlfracl Sichimitts fubqcere=nbsp;tur: propterea prifeum i�ud Simeonis Leuifiaf=nbsp;trumq; i�orum facinus pro Dina refiicat, Hemor ernbsp;Sichernnominando, quosfilij ifraelcirctimcifos occidenbsp;rant.Sebulautem prafiilus urbis erat, de feila parteq;nbsp;Abimelech, quidi�imulabatprudenterdiila erfaila

. hincinde,donecregifuccurreretcuifauebat.Dumigie tur fic tumultuantur dues, coiuigit i�orum aliqucm renbsp;gi fauentem dicere regi, ut egrederetur urbem cum fuonbsp;exercitutoto, quo locus er opportunit� prabereturnbsp;ipfi Gaal admoliendum quod cuperet contra regem,nbsp;Sic tarne� ut Sebul prtefidus (S' fautor occultus re^

S C H O P H T I M.

gis non exiret, fed pro rege fecreto ageret in ditiofa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j /cGr '

3� Zebulautprincepsduitatisauditi Kf monibus Gaal filfi Obed,iratus eft uanbsp;SCmifitperdolumad Abimelechnu: 'nbsp;dos, dicens� Ecce Gaal filius Obed, ucnbsp;inSichimam cum fratribus fuis,olt;opP 'nbsp;gnataduerfumteduitatem�

52. nbsp;Surgeitaq; node c� populo quitecu

cft,8clatitainagro� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

55 nbsp;nbsp;amp; primo mane oriente fole,irruelup

Ciuitatem � illo autem egredi�te aduer u te cum populo fuo, fac ci quod potunbsp;lam audierat Sebulfeditionis inftitutum inbsp;tusq; apud femetipfum, prodidit pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

confiliumipfiusGaal, erquidfa�loopusfti^^^�l 0�*^ creto aefideliterpro rege. Patet omndnbsp;inpopulo tam pro rege qu�mcon{ra.Cotttc!igt;rquot;nbsp;�timor� dei er lege, quid Keftatniftmeraigt;��P^^^^�nbsp;nuUafides nee ad deirni nee homines Sicut enitgt;^nbsp;deiin officio cotinet fideles, fieperfiddnbsp;rit cunitis criminibus.

^Surrexititaqj Abimelech exercitufuo node, SC tetenditinfio'^�nbsp;xta Sichimam in quatuor turmis� ,

3\ Egrefliis^ eft Gaal filius Obed? �t titin introitu port� duitatis, Surrexinbsp;tem Abimelech, Sc omis populusC*^nbsp;deinfidiarumloco,

Amid confilijs acquiefdt, er fcelus uium uindicat, tarn quod pro fe eledo comidfr'^^nbsp;� dclitatisminiftri,q quod nunc contra fe tnoU^nbsp;ditoresnefarij. Didicer at � p�tre legesnbsp;quiafanguinarius,ideo omnia cotra rempub!i^���'^' hnbsp;quam pater umee curauerat promotam uc libc^�nbsp;tuerat,hancilleconaturfubuertere. -.jJnbsp;5 6; Cum�uidifletpopulum GaaUj*nbsp;Zebul, Ecce de montibus multitudenbsp;Jcendit,Cui ille refpondit� Vmbrasnbsp;lium uides quafi capita hominuiU'nbsp;Proditor iniquus ftatim expauefcitfCUt^ff^nbsp;deftitutus. Et Abimelech hac foltern im cauftnbsp;ciuspugnat,erperfidos pariteromnespro�^^^^nbsp;fua quoq; crudelitate poft breue tempusnbsp;dus. Abutitur deus opera impiorum udpcfd^.-jnifjo^nbsp;lorum: �que deo mimftrarecogunturimpgt;)�^i^^^giianbsp;pus ac piftomnia enim operatur in omnibuS'^^nbsp;fternatum Gaal irriforie confolatur, etquot;nbsp;ficifcaturper itcr quod coeperat,inddatqid !nbsp;dig^pereat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gde

57 . Rurfum^ Gaal ait, Ecce umbilico terr� defeendit, SCunus c .nbsp;uenitper uiam quercus

Vmbilicutn tcrrlt;e uocat collem, retro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

rantm�ites, qui prodibant, erpuulatim

contrafe uemre uidebantur.VeniebatuUt^ Hnadequcrcuauguriorum,ut uideat�rquiun


�)


-ocr page 83-

t V D I G V M

P^/lition(smcreuerint,�^ lud in terra l/rdelpluret�e contra dominipnecvptum^

Cui dixit Zebul�Vbi eft nunc OS tuum, 4^0 loquebaris : Quis eft Abimdech utnbsp;�uiamus ci�N�nne hic populus eft, quenbsp;piciebas�Egrcdere nunc,�6 pugna connbsp;^P^'ofxrat audader Sebul proditionemcrperfi-plebem foli-regredi impellit,ut pro^nbsp;tutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eontra Abimelecht Sic perfidia pr�dpi~

�9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�aui fraude punttur.

^'�^tergo Gaal, expedante Sichimorfi

gt;P^^f*^cutusefte� Abimdech fugien-J^afacieeius : ceciderunt^plurimi uul ad portam ciuitatis,nbsp;fcMj friicomplidbu^ho�ibui r�gis infrlidternbsp;'lt;igt;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turpiter.^^ihil ubiq^ �lidter agitur

focios eius expulitde urbe, Paffiis efthabitarein Sichern^.

��lelech extra urbetn idoneofibi loco refrdit,do=i euertendi rebelles.nbsp;Itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iatnfadus cum fuaparte,eiecit ex==

^tio^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gaatcumfris coplicibnstanquamfe=

''�- ^ihilominus tame/i tenuit urbem contra A.bi=i � l^fod odire ccepijfrt eum ob crudelitatem,nbsp;�*gt;'bent contra regem tentabat :frerat enim pr�=�nbsp;Gedeonefrcundum Hcbra;os.

Iv ergo die egreflus eftpopu^ eff quot;campum� lt;^od quum nunciatumnbsp;4� ^Wdcch,

ji,,^**texercit�iuum, Scdiuifitin tres tur ^�ndens infidias in agris� Videns^nbsp;4 'grederetur populus de ciuitate/urnbsp;b�^oituelechaut� cum turmis quashagt;nbsp;t3e�l^,8gt;'airab�tur 8C obf�debantoftia pornbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem turm� palates per

p^'�^aduerfariosperfequebantur gUjjj Abimdech omni die illo oppu=nbsp;�itat ^^.^�^bemtquam cepit,interfedis ha^nbsp;^�'�s,ipfa^ deftruda, itaut fal

debe�adum deijcienduilt cum fris, fed iudicio dei adhoramnbsp;^tmtritifra-ant,con�entiendo inmpiumnbsp;parricidium, ^uod impedirenbsp;�^^^^�f^Sfrnt- Peixu�itefiimpopulumparsnbsp;firtiore manipulo fro irnbsp;pttgitandoi�amobtu*nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muros, er domos,totamq} ua^

ogt;�netn hominum habitationenf in cuius frgnum prifrorum more falnbsp;eoculcatamfrarfrt zf' nelntifrminauitt

S C H O P H T 1 M, 4^

in turre SichimorUjingrelTi funtphanum deifuiBeritht

Videtur intra urbem Sichern caflrumaliquodfrijfe Bw���*��* regium cumphano, quod caflrum uel arxregalis bicnbsp;turris nominatur. Phanum autem delubrum friffruelnbsp;collegium frcerdotuin colentium Baal berith, qui hic dinbsp;citurBethelberith,domitsfcilicetdei,inquacolebatu�'nbsp;Baalberitfr

cidentes,fequebantur ducemgt;Qui circun dantes pr�fidium, fuccenderunt � atqj itanbsp;fad� eft ut fumo 8C igne mille hominumnbsp;necarentur, uiri pariter amp; mulieres habi^nbsp;tatorumturrisSicheiTiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

incluferant fr reliqui dues in turrim illam ac arcent Munitamfirti�ime, quam flrenue expugnand�cenfritnbsp;flamma er frmo,comportatis ad ignem ramisarborwnnbsp;plurimis,exegt;nplo fro,quod omnes teinular�tur: quibusnbsp;incenfrs ,frmo er igne extinxit pariter omnes qui ili�nbsp;confrgerant. Sicq; achdationis erperfiditefruepoetMinbsp;iufias penderunt,totus Sichin�tarum populus,

5^ Accedens^ Abimdech iuxtat�rrim* pugnabattSC appropinquans oftio turris *nbsp;ignemfupponere nitebatur:

H SCecccunamulierproiecitfragm� mo l� fuper caput Abim�leCh,amp; e�fregit cra^nbsp;neumcius�

y4 Qui uocauitcitoarmigerunifuum,amp; ait ad eum: Euagina gladium tuu, amp;pergt;-cute me,ne forte dicant de me, foemina ognbsp;cidit cum, �C perfodit cum puer eius �Cnbsp;mortuus efttnbsp;�^onceffabatiudiciudominlurgereimpium,danecnbsp;m�ritas crudelitatis paenasipfrquoq;Abimelechexpe pif,.nbsp;riretur er capenet.Verifrmile aut� �ft ctiam dues Thenbsp;bez rebe�afre itli,ob malitiam er crudelitatem, ideo^ �nbsp;illam caperetentans, preualuit quid�urbi,fed ex turrinbsp;iada molagrandi lapidis � fr!emina,lietaliter ad mortetttnbsp;uulneratus eft,ceruice illifa,er ab armigero uolens oclt;snbsp;cifrs. Crudeli�imus Ute tyrannusfolicitior de ge^rsnbsp;mfiTtiicridmaqdeuvrtide^Srutiddeh

-ocr page 84-

yy ; Vidcruntautem uirilfrael,qu�amor' tuus effet Abimelech,abierunt quiqj in lonbsp;cafua:

ifraelitce tyntnni mortem non pLtngunt.fcd padfice redcunt quifq; domum, impio rcgemortuo reuiuifcminbsp;dominumglorificantfideler.Hoc autem lonbsp;co,nec Gedeoniimors � populo lamentatus cft,necAbinbsp;melcch occi�one l�tatifunt,ob populi perfidi�,qui do=nbsp;minumignorabdnt,cr illius beneficia.

quot;^6 � amp; reddidit deus malu quod feccrat Abi melcch contra patrcni fuum interfedis fe=nbsp;ptuagintafiratribus fuis*

57 Sichimitis quoqjquodoperatierantre tributum eft,amp; ucnit fuper cos maledi�ionbsp;loatham filii lerobaal*


luflumiudicium dominidocetur,qui innocentium mortemnon tulit inultam,etidm in hoc fieculo.Breuiternbsp;cr infiliciter regnauit imping in ptitremfiliue,cr in panbsp;dtiopus�* lt;^gt;��ff^Pgt;'oditor perditor. Prouidentiiequoqidiuinlt;enbsp;per/picuum opm oficnditur : c^ua impiuf populus impionbsp;regi crudcliter acquiefcens,nbsp;nbsp;nbsp;applaudens pariter uht

dicaiKur e:^ damnantur iufta uicifiitudine. Prophetia deniq^ Oquot; iufia imprecatio bonom fuper impio{,ut nonnbsp;fit fine dei mfiinilu ^ordine,fic non gratis zr fine feznbsp;quela iuftie punitiont^ prlt;edicitur. iiemotunelothamnbsp;amarifiimc qucrukmtein aduertit, nemo condoluit, ne^nbsp;mo iniuriam uindicauit.'Dominus autem pupiHos ct' ornbsp;phonos clamontcsin ccelo audit,cr exaudit uim paffosnbsp;coiUroiniuriofos reges ac principes, quos ubi populusnbsp;fiuet in tyranide zr non pro uiribus aduerfatur, dignenbsp;pariter puniutur. lion funt enim fuflinendi qui tarn entnbsp;deliter fieuiut in pios cr innocuos dei feruos. Qui enimnbsp;hos tdngit,pupillam dei tangit:zr qui applaudet tyrannbsp;nis,tyrannidem experietur.

lt;CAPVT X.

Oft Abimeicch furrexitadfak uandum Ifraclcm Thola filiusnbsp;Phuafilti Dodo,uir dciffacharnbsp;qui habitauit in Samir mentis

Ephraim,

i amp; iudicauit Ifrael uiginti tribusangt;-nistmertuus^ eft,ac fepultus in Samir* Thola iMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofi truculenti r�gis Zf infilicis mortem digna, qui

fibi contra dei legem regium nomen nbsp;nbsp;dominium ufur

pauerat,furrexit melior iudex in Ifrael, qui feruator di citur,zg qui confulat populo,non qui dominetur.ts uesnbsp;rofititde tribu fftchar Tholanomine, filiusPhua,filijnbsp;Dodo:quod hie non pro patruo capitur, iuxta commu=nbsp;ne fignificatum ipfius,fied proprium nomen eft iuxta Henbsp;bra:os. Cuius ignorantia, �r LXX. interpretum authanbsp;ritas,hic cr alias fiepe torfit D. Auguflinum, zr alios.nbsp;Habitauit autem in monte Ephraim,in Samir,ut uideoznbsp;mus iam tunc confiifionem admififam tribuum,nifi ob lonbsp;eimedium fitum in terrapromifiionisibidemhabitarenbsp;maluerit,quofaciliusadiripofiet. Pacificeigiturzriunbsp;xtauerbum domini uirfanilitsregebat zr confulebatnbsp;populo longa ^nporCt

S C H O P H T t M.

5 ^HuicfucccffitlairGalaaditeSjtJiJ�^**'' dicauit Ifrael per uiginti SC duos �nbsp;4 habens trigintafiliosfcdentesfup^nbsp;ginta pullos afinaru, 8C principes jnbsp;ciuitatum,qu� ex nomineeiusfuntapPnbsp;lat� Auoth lair (id eft oppidalair) ufqj i**?nbsp;fentem diem in terra Galaad*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

  • 5 nbsp;Mortuuscpcftlairtac fepultus in y

Poft quem populo confilio zr authoritate lair Galaadites,uir diues ZT honorabilis,amp;nbsp;norum gloria filix, gratus populo, dojmntts^nbsp;uillarum, qu� zr hodie nomenfiortitifnbsp;Splendidam fibi familiam pads beneficionbsp;qua res paruiecreficunt,ficut dificor^ amp;nbsp;miecollabutur:utpatet de Abimeicch. Isinnbsp;tus eft,zr ijraelem in ojficio diuini cultus

  • 6 nbsp;nbsp;^Filii ante Ifrael addidcruntfe^^��^g33nbsp;lum in cofpedu domini,amp; feruicr^�1 jonbsp;lim S( Aftaroth,8( dijs Syriac acdijs^^nbsp;nis. Sc diis Moab, SC dps filiorunbsp;Sedijs Philifthqmtdimiferunt^^��nbsp;SCnoncolucrunteum*

Poftquietemquadra^taquinlt;fiannonfgt;�^fina optimis iudicibus relapji fiuntfuo morenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'(�il

pietatem, ut uideamus qu�m necejfarius 5�T er piusmagiftratus, qui fine talifenbsp;nitaturconfieruare zrfibi fiujficere,mintogt;^P!^^r(li^nbsp;Ttimeniml/raelita declinancrunt � uiaiuft^�^^iiilligt;nbsp;gionis,ideoqi pacem amiferunt, qu� confer^�nbsp;iudieijs, zr cultu uero ueridei. Tamprop�^^s(^nbsp;folum ifraeliticus, fed omnis populus adnbsp;ttis,adfiuperftitionesfiuperuacaneas, ad ftu^^nbsp;as,zr crroresgentiliu lt;(cfabulas,quibusfibi�i^ii^nbsp;iibet pneftituit nouum deum,priuatam nt'^ �nbsp;cum tempore fit publica zr communis.'^'', ^fed^ pil�nbsp;gio quielibet proprium fibi deumprofUtueti^�^feb^ it*'nbsp;dfw� numerum urbium,tm� zr uiUartonnbsp;am fiierint dij tutelares,zr quteftuofi ritit^�^nbsp;unufi agfioficere,utzrludiei,faterenturd^^.^^^(filt;^nbsp;dominus non firre poteft,qui fiolus uultug^i^fi�i^�^nbsp;amari, honoremq; fiuum alteri non cedit,nbsp;illi adhibetur,fi in l�um tanquam infumndt��^nbsp;ta fiducia bonitatis firamur.

  • 7 nbsp;nbsp;Contra quos dominus iratn^�^u�^''nbsp;cosinmanusPhilifthiim,S^**�^nbsp;liorum Ammon*

Digne igitur iraficitur deus, ubi beneficentiam alio qu�m fibi ucceptaturt^^^jiiii gt;nbsp;auxiliatorem alium eononnbsp;creaturam Uhus honore creatori debito

  • 8 nbsp;nbsp;Afflidi� funt, SCuehcmcny^^n^^nbsp;filii Ifrael anno illo perannosnbsp;omnes filq Ifrael trans lordancnbsp;Amorrh�i,qu� eftin Galaad�

Decern zr odoannis affliguntur u , gentibusimpiiifra�litlt;e,du/mfimili(itu'*


-ocr page 85-

I V D I c V M

gentium (Oniciti�tn ambiunt, aquibiisuici�im merito iletritifiicrufstjOppre�i, atanunti, prout dominusnbsp;(gt;r�dixerat, toticsij; iani exp�rimenta didicerant dam=nbsp;M de�rt� pietatis.Maxime uero �uccubuerunt h� tribus idtru lord4netn,m terra Amorrhaorum, qu��ieratnbsp;okmMo4i,iflt;jr�}jj �ed redada ad Amorrh�os reges innbsp;^�tael ip�am bellofuflulerat cum Ba�a^nbsp;j-egio.

�ntant�utfilq Amnion lordanc tranC-^'ffoimpugnarcnt ludam SC Beniamin, Ifracl

domino obedicntes r�gna �ubiugauerant,fic ��fbclles �r impij �ubiugantur ab Ammonitis, etianbsp;tordanein in tribubtis luda zT Bcniamm, ut di�c�tnbsp;dominwfn^�^ legi�ube�e.

, clamantes Ifrael ad dominum, dereliquinbsp;J�cutnnQftf� 3(^fevuiuimus Baalim,.

(�Aj, ^'�quot;�f�fisigellis eruditire�pi�cunt qui �eruili fimt ��ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WMjce pr��adzt. Con��i igitur peccatuin

nolb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccauimus,tedominumdeum

ctu �*��'�^^^^�lt;J�^intus,ct'idolacoluimu{.Con��io pcc domino facienda e� : �cut'proximuinnbsp;��krnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proximum diluitur:crqui

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'��� eotitriftat eccleߣ fatisfaciat.

domin�� Nunquid m/ A Ryptii Ammorrh�ijfiliicR Am-'i^�quot;^Ph,lifthiim,

Preir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amalec, 8cMaon op-

1). fcuntuos,amp;claniaftisadme,8Cerui '5 �'�^cmanueoruni^

jjj ^Os reliquiftis me, 8C coluiftis dcos k^�'�s;idcirco non addam utultra uos linbsp;'4

^^^�Scinuocatedeosquos elegiftis, ipfi ^'�berent in tempore angufti� ueftr�,nbsp;4Ko^�i fuum populum,nbsp;gt;ii^umbonivmquinbsp;ciTOtum o~per�diarum,ac nenbsp;��^Bc ^^�^bobliuionisq^ otnnium celcbarimorunbsp;^if^ij^ ddmontnbsp;fnn,uidentcsfcfiuflranbsp;idolorum. Impropcrat autcm tilts m=nbsp;''�fiernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^�^f'P'�intam, pro taiitis or tarn inultis be

idaferuitute pcr= 'lominn^�^�^�P�^dlfraelcm, quotiefeunq; inuocalfcittnbsp;Quamobrem totius mundinbsp;^�one(^�'^^^'^i^�ii'iu�i�imepuf�ti, criu�a de�gt;cra=nbsp;^Patr ^^�^'^di,qui omnipotentem benefic� dcumnbsp;dij5 alienisGT nihili idolis,nbsp;^^^^*^^bferuiunt, ex �ppUces �=nbsp;iwnriofa ncquitia i�ius ple=^nbsp;1? ^\^�^*^duimpiorum irrideteos fapientia dei,nbsp;biy indignis ex ingratis.

ad dominu t Pec-�^Sredde tu nobis quicquid tibi pla

's

S C H O P H T I H, 45 cet�tantum nunc libera nos.

Audita pa�im ratione �pijs dodoribus ex prophet tis�n�licitatis fu�, ex oppre�ionis ab impijs regibus,nbsp;uexatione inte�edum dante,mcipiunt re�pifeere, cubnbsp;pam agnofeere ex deprecari, p�mtentiam ej�agitan-tes,ex�gt;ondentesuitamfidemq;meliorcm, exgratiam Conuerf�onbsp;implorantes�ppliciter,faltem pro hac uice,morc impionbsp;rum,qui noncitiusre�pifcuntquamduriterflagcllati �nbsp;domino cogantur,non ainoreiu�iti�,fedtimorepoena=:nbsp;rum conucr� ad hora,flatm rclapfuri ad improbitates,nbsp;ubi uel paululum �rule idus euaferint iudicij diuini.

�6 Etabftuleruntdefinibus fuis alienor� dcorum idola, amp; feruiemnt domino : quinbsp;doluitfupcrmiferiiseoruni.

Non folum Herbo,fcd fado quoq; emendatifunt, ex ad dominum deumconuer� operibuspoenitentiam pr�nbsp;tendcntes,quam Ulis digna fadis p�na inculferat. Manbsp;de�ruxerunt, cultumdet renouauerunt ,aj�ixeruntq;nbsp;f�metipfos in �gnum poenttenti�.

*7 ^Itaqjfilii Ammon conclamantes, in Galaad fixere tentoria t contra quos con-gregati filii Ifrael, in Mafpha craftrameta-ti funt.

i�aelitis iam conuer�s ad mentetn meliorem, eX ad dominum deum fuum, illico ho�esdei idololatr� diuinonbsp;iudicio perurgentur adfuum cxitium,occa�onemq; ar^nbsp;ripiunt di�gt;oncnte dco ad fideles, fuo malo perfequen^nbsp;dos. Conclamauerunt enim, ac uminimi con�-nfu inuafenbsp;runt Galaaditidem regionem.-quibusalacritcr�de�eti,nbsp;ex fiducia renouati 'm dcum i�-ael, ca�rametati funt 'mnbsp;lAitzpa, 'mpijscnimre�flereobfidem tmpugnantibusnbsp;fideles,eti�peccatorcsdebcnt fiducialiter. Caufa enimnbsp;dei e�,�ue ob pcccata pumre fideles, �ue honorem eXnbsp;cultum fuum defindere uelit contraimpios.

i8 Dixeruntep principes Galaad finguli ad proximos fuos Qui primus ex nobisnbsp;contra filios Ammon cceperit dimicare,nbsp;erit dux populi Galaad.

Nonrf�)� tempus erat diuimtus in�ituendi regem, nec tantafide adbarebant deo l�aelit�, ut belli ducemnbsp;iHis o�endereuoluerit:permittit i�ospro uoto fuo age=^nbsp;re,qu�tarnenfua interim di�en�tione moderantur,nbsp;ut inueniant uirum illis dignu,qui iugum dni ex HHus renbsp;gnu perfidiafua daneruerant, no nifi perturbatiotnbusnbsp;adadiadpoenitenti�, quibus premeb�tur iu�o iudicio,.nbsp;^CAPVT XI.

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vititaqj lephte Galaadites uir

fortiffimus, fili� mulieris mere-

Qjtalis populus talis pralatus. Bornim catusfiierat t�acl � domino dco fuo, contra f�dus ad^nbsp;h�ferantdijsalicnis,�quibus'inangoribusdeferti,exnbsp;aduerfitatibus coa�li crant redire ad dominum deum. qnocpdc-Agit quidan pro tnore 'mfinit� clementi� fu� illos be= d'�gnc^'quot;nbsp;rugmterfufeipiendo ex exaudiendo. Saluatoremq; illisnbsp;mittendo�edfilium�rnicatricis, ex mierfratresfuosnbsp;abie�iorem, quem tarnen ex mera gratia fuaimbuit�rnbsp;bb

-ocr page 86-

titudine awn� er corporis. GaLt^ditvs nero dicitur � pd loco, er 4 rcgioiK.

HabuitautcmGalaad uxorem,dequa fufeepit filiostqui poftquS creuerant, cie^nbsp;ceruntlephte,dicentes H�res in domonbsp;patris noftri efle non poteris, quia de alte^nbsp;ramatre natuses^

lepte primogcnitus g^uidem jidt ex pi(tre,fcd per fimtcdtionem natits, propter quod po/ka uxore du=nbsp;ikt,filioslegitimosgenuit,qMper tetatem contempfe^nbsp;rttnt er expulertmt ipfum lepte,ne hdreditatispatern�nbsp;ilium confortent haberenf.tmpropcrdndo itli materntimnbsp;dedecus,cwm e/J�trobore ctnimi ej^ corporis pneflan^nbsp;fiiegirimi^ ti�mus.Nonfus�ttenure danmandi patientes def��lutmnbsp;nonfperne� 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r.

di. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natalium,lt morum d�cor� er ingeni) dexteritate uijt

�terint comincndabiles,utfit nonnuttqua)n,fi ab ittfan=^ tia bene in�ituantur, er non uelut alieni negligantur �nbsp;parentibus.

Signum i�uflris ingenij eruirtuofe'mdoUspraflitit, impatienscontumelicelratriim,eapr�cipuein re qu�nbsp;non fleterat per eum, fed parentum uitio magis qu�mfinbsp;bi imputandum erat uitium natiuitatis fua.lnancs aut�nbsp;er fubfiantia uacuosthoc eft,iniuria perfidorum depaunbsp;peratos,adiunxitfibi,fi quo modo excutiendi iugi fer=:nbsp;uitutis erafferendi libertatem genti fu� occafionentnbsp;vnciderct^

4 ^fln illis diebus pugnabant filij Am^ mon contra IfraeU

Diuino iudicio Amtnonita premebantur,ideo ordi^^ untur ipfiprimibe�um,er tfraclitas diuexare denuonbsp;incipiunt,ut fuperentur.

�J nbsp;nbsp;Quibus acriter inftantibus contra Ifrae

km perrexeruntmaiores natu deGalaad, uttollerentinauxiliumfui lephte de ter-raTob,

Cluifratrum amulatione profligatus fi(erat,}Uinc totiusgentis confenfu precibusq^ reuocatur.

Eximi�uirtutis indicium eft quod q�teriiuradprin cipatum, qui extorris errabat � patria. Simile Chriftonbsp;er ludteis contigit, er P^otnanis non raro. facile nobisnbsp;externarumliterarum exempta fuccurrerent adexor^nbsp;nandas do�ir'inasecclefiafticas,fed breuitati ftudeTe fu=nbsp;Inftitutum fcep�wus: er facros uerbi dei m ecclef�a tra�kitores eunbsp;commenta- pimus tanto diligentiuspofthac ali�na legere, quantonbsp;minus in his facris feripturis laborare cogentur, maxime quod beneficio imprelfur� iam optimi quiq; authornbsp;res proftant ftudiof�s omnibus.

quiodiftisme,5^eieciftismededomo pagt; tris mei,Slt; quare nune ueniftis ad mcnegt;nbsp;ceifitatecompulfi�'

I� temp'oreexprobrat fenioribusgentisf^i�^-^''^� eritiuidi(im,quampermiferantftbi fieri �frutri us.nbsp;non tarnen moratur i�orum in^atitudinein, fedgenet^nbsp;f�m fuum animum exprimtt,faluiem patrueptitfiren 0nbsp;jratrum ingratitudini ac denuritis.

Dixerunt^ feniores Galaad ad lephtet Obhancigitur caufam nunc ad te ueni'nbsp;mus,utproficifcaris nobifcumjS^pug�*^^nbsp;contra filios Ammon, fis^ caput omfl*nbsp;qui habitant in Galaad,

Propterca aiunt fe perfonalitcr er humilittt^ iHum feniores,quia pcenitentia ducantur de illata Hbnbsp;iuria,quam ernuncdeprecantur,erfigt;oiuletK^^'^nbsp;rem illi repcndcndum,pro dedccore quonbsp;lephte quoq? dixit fenioribus^quot;^nbsp;Sireducitis uos me, utpugnem col�llnbsp;lios Ammon, tradiderit^ eos do*�*nbsp;in manus meas,cgo ero uefter�

Qui refponderunt ei.Domin�� jLo' audit,ipfe mediator acteftis eftnbsp;ftrapromiflafaciemus,

Certo exigit reftituendumfibi honorent ftunt ** t. tria,fednonantea qu�m domino adiuuaititnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tio hoftes ifraelis compefcuerit,opera er fed , ninte detre�hndis.tqon gratis principatuinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

oblatum ftifcipit,fi domino auxiliante

Abfititaq; lephte cum fenioribo^ laad,fecit^eum omnis populusnbsp;SCprincipemfui. Locutus^eftftP�^ jHnbsp;mnes fermones fuos coram don**�

Duces confenfu populi er feniorunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;op�

centur,maxime cum hoftes in^uwit,fiicild^^ primunturgentes capite er redore deftitutunbsp;mi� tones autem mutuum confirm�t as recenfrdnbsp;Mizpa,ubi congregari confueuerunt ifraelit^�,nbsp;tn loco facro,ob primlt triumphuiUicperadui^nbsp;uelubi habitabat lepte,quo er redijt adept�lt;gt;��^^ ftnbsp;1 i ^Etmifitlephte nuncios adnbsp;liorum Ammon,qui dicerent�QP�^j^a^nbsp;8(. tibieft,quia uenifti contra tne, �*�nbsp;res terram mcam�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j^jcti

Strenue,religiofe er prudentrr agit : legem,qu� pacts funtproponendo,nbsp;gna,bellumtergiuerfari po�it,erfineconfii^^^ijdaHnbsp;m negotium. Terram autem fuam uocat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^^

thoritate loquebatur,uelpopulilfraelis, aut^ pria,iam acquifita iurifdidione m terrain inbsp;ipfius in principem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Quibus ille refpondit� Qu*a tertam meam, quandoafeenditnbsp;pto � finibus Arnon ufqueleboo^nbsp;danem � nunc ergo cum pace re�

Fuerat quidem r�gis Ammonitaruni bon, fedilhidbelli uendicaueratfibirexnbsp;rhteus ut fic defierit effe �mmonitarUtitk^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jttiif

10

11

gt;5

-ocr page 87-

I V D I C V M

abftulit Rmmonitis,fled Ammorrhaiis.ld autem pro ^^apto,ueraciq; fermone lepte declarat,pcr nunciosnbsp;�^�^^regcm Ammoiutarum.Defcribit autem longi-feinteiraab Arnon uflq: ad iaboc,cuius occidenta^^nbsp;i^'^^slwdanisfit.

ly �^A^'^fg�filioru Ammon, ut dicerent ei� j^^�edicit lephte � Non tulitifrael terra

amkconfeenderut, '�Uuitlfrael per folitudinem ufqj ad

Ifrael nuncios ad regem Edom ut tranfeam terrain tuam�nbsp;^^�^oluitacquiefccreprccibus eius Mi-fit�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regem Moab, qui �C ipfe tran-

V, ,�!�Pgt;'�berecontcmpfiuManfit itaqjlf .8^Cades,nbsp;tetrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

terram Moab�uenit� ad terr�MoabjSC caftra-��ctfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arnontnec uoluitintra-

ni., Moab t Arnon quippe confi-�9 terrae Moab?

ti^ticios ad Seon rege ��^th�orum,qui habitabat in Hefeb�^nbsp;^fi^��'itte ut tranfe� per rerranbsp;Q ^^Qjadlocummeum�nbsp;defpiciens, nortnbsp;�*nii �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tr�fire per terminos fuos : fed

CQ.^PopuIofuocongregato egreffus eft ��inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eum in Iafa,amp;;fortiter refiftebau

Uli F^diditepeumdnsdeus Ifrael in ma-fetb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercitu fuo,amp; percuf-

^^��teosjSipoftedit Ifrael omn� terram habitatoris regionis illius,nbsp;tl^^Poffederunt uniuerfos fines Amor-A Arnon ufq? leboc, 8C de folitudi-I^*'15adlordane4^ Edt/ewNMmerixo.er 54,nbsp;, nunc�ecun=:nbsp;�cilicet iter populo dei negaue^^nbsp;rfwcdt� dei Aegyptum, vn tantum,nbsp;^o^:. circuire terras tarn Edomitarum quamnbsp;regnum Seon regis, nonbsp;Amorrh�orum,qui et be�lo quod ip�enbsp;totum, nobisq} iure

Ifrael fubuertit P'ilof�tim,pugnante contra ilium po-

M. f,^�^^tael,�C tu nunc uis polfidere ter rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polfedit Chamos deus

debenture Quae autem do-nofteruidor obtinuit, in no-melior es Balac filio Sc-'S� Moab num iurgando iurga-

�7

18

19

SCHOPHTIM, 44 tils eft contra Ifrael,S(. pugnando pugnagt;nbsp;uit contra eum^

Non er^o unquant credos �tturum, ut contra dorni-num deum noflrunt filiciter quicquam fis aiturus : is ex pub't Antorrbo'um propter nos, ab i�ius manu non tu ranbsp;pics co inuito cam terram : Fortior ejl enim deus no�er Contra dcSnbsp;idolis tuis.Si ergo ut credis,bencficio dei tui, tu tua pofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p'rolS

fidcs: fenos quoq; noftra, gratia domim dei noftrite'm �iwr-. �Ito po�idcbimus.Si quid contra deum noflrumnbsp;nbsp;nbsp;po=i

pulumifracliticum committi potuiflet � dijs ueflris, ccr t� rex Balaac nihil intentatum rcliquit,fcd omnia uane,nbsp;in tantum,ut etiam malediiliones prophetarum fluorumnbsp;ucrtcrit ad bencdiiiioncm nobis populo fuo.C^uoficbatnbsp;ut ncc itte bcUo nos adortretur ut hoflis, nec nos Uhus rcnbsp;gnum inueflauerimus.

QuandohabitauitIfraclinHefebon,6i: uiculis eius,amp;:in Arocr, �Cuillis illius, uclnbsp;in cundis ciuitatibus iuxta lordancm pernbsp;trecentos annos^Quare tanto tempore ninbsp;hil fuper hac repetitione tentaftis^nbsp;tamquoq^praifcriptioncmflre trecentorum anno=:nbsp;rum a�egat,quibus pacifice po/federunt terrain, de quanbsp;fit mentio,ta Sconprior,qu�m fracliu fucceffores,utnbsp;iusomnerepetundaruexpiraucriti�i �Aoabitar� r�gi..

Igitur non ego pecco in tc, fed tu contra me maleagis,indicens mihi bella ludicetnbsp;dominus arbiter huius diei inter filios Ifrael, Winter filios Ammottt

Innocentiam 1/raclis uer� proponit, qui Moabitai innullo lieferit,iudiciumq; diuinum imprecatur parti il=!nbsp;li,quiealteraminiuriaaliqua lacefcere finecaufa pree^nbsp;fumpferit.'Difcimushicdifficulter inchoandumeffe belnbsp;lum,omnemdeberemouerilapidem, quo minus perue= ficuitcr tn-niatur ad armaiVerba anteuertenda eflfle, quo minus conbsp;gamurad uerbera. Perfliicuum de fc argumentum prai^nbsp;buit lepte nobilis cr liberaliflimi ingenij, minimeq^ ty^nbsp;rannici,quantumlibet�/ratribus, ob parentum incon^nbsp;tmeiKiamfiiijfet abiedus.

Noluit^ acquiefcere rex filiorum Ammon uerbis Iephte,qu� per nuncios mart daueraU

tSicmocorrigere poteflnec faluare,quemdominus punirefubuertereq; decreuit. No audit ueram utilemq;nbsp;adtnonitionem, qui odio,auaritia ac infidelitate labor at.nbsp;Tyrannoruin efl primo rapinam inflituere, ac deindenbsp;nuUifanioraconfiliaaff�renti acquiefcere.

^TFaduseft ergo fuper lephtefpiritus domini,6lt;circumi�s Galaad, �GVSanafle,nbsp;Mafphaquoq; Galaad, 8C inde tranfiensnbsp;ad filios Ammon,

Imbuit dominus lepte fliiritu firtitudinis er ^zelij uindicandi ifraclem de tyrannis, ZT in libertatem afl�^nbsp;rcndiopprejfos,charitatisey religionis zelo,utiuflonbsp;exercitu inuaderet cr obtineret hofles lfraelis,quaquanbsp;Uerfum proce�ifl'ent,profligaretq; ubi ex tribu Gad ernbsp;lAanalfe,ex M.atzpha,coadoq; inde Jratrum exercitunbsp;iniiafit hojhj Ammonittfs.

hb 1

-ocr page 88-

I V Dl C V M

  • 50 nbsp;uotum^uouitlcphte domino,diccns�nbsp;Si tradendo tradideris filios Ammon innbsp;manus meas�

  • 51 nbsp;nbsp;quicunq/pn'jniw)fucritegreflus de fori-bus domus mc�,mihi^ occurreritreuer-tentijCum pace � filqs Ammon,eum holonbsp;cauftum offeram dominot

52. ^pTranfiuit^Iephtead filios Ammon utpugnaretcontraeostqucs tradidit do--minus in manus eiusgt;

Votum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSTo/r efl flatis ucyiflmile flulto uoto cr impio flbi do=:

minum uoluifle propitium reddere, uou�dofe oblatum qitodcintq^flicrificiu,quod ui�lori ex domo primum ocnbsp;cumffet:potuijj'et eiiim can^ aliquis occtirrijJeMen^nbsp;debat nimim gratum domino flacrificiu grains offirre.

PerculTit^ eos ab Aroer ufq; dum uc-nias in Mennith, uiginti ciuitates, amp; ufq; ad Abd,qu�eftuineis confita ,plagama-gna nimis,humiliaticR funt filfi Ammonnbsp;afilfislfraeb

Aroer limitem j�ifl� Ammonitarum regni, diligent ter M.ofles flcripfltfldeoq; uiginti urbes deui�las hoc temnbsp;pore intelligamus uUra fluuiwn A.mon e:r Aroer connbsp;ftitiffe,atci; flr�totum iUudregnumacq^uifitummanunbsp;lepte pronidentia dei : ut fic nihil Amnunntte pofl=nbsp;hac ifraelitis iniuriarum mflrre meditarentur.

  • 54 nbsp;nbsp;^Reuertenti autem lephte in Mafphanbsp;domu fuam, ccccoccurritei filiafua cumnbsp;tympanis amp; choris, nonenim habebata^nbsp;lios liberos*

Izi Mitzpa domnm fltam habuifle lepte hic locus de= monflrat.Filiam autem fuam egredientem m occurflimnbsp;doluit domino offirendam, quam nuptui trad�dam de=:nbsp;Defiiia creuerat.Huiusautemuotineceflitate,fecundum He=nbsp;awot/*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occid�da erat in flacrificium dominofld enm

apudfidelesnunquamlicuit,e:^in lege totiesdomino abominabilc legitur, id quod uirfltiritu dei afflatus in=nbsp;tendere uelpropofuiff� non potuit, multo minus imple=nbsp;reuoluiffet:jed more gentilium er etiam Hebr�orum,nbsp;fixminas habebant,miniflrantes aliquo modo cultui di~nbsp;uino abfiq^ maritis zir uirgines^uel etiam uiduas, quem=^nbsp;admoduni in lege legimus or euangelio : qualem per^nbsp;manflffefiliamleptenonefl inconueniens dicere. Cumnbsp;autem effet unicapatri fuo, CT finefi-atribus, non finenbsp;caufiaindoluitfiuam ztrilliusuicem,fcficilicet pofleri^:nbsp;t�te deflituifiUamq^ fiecus ac uolcbat fine jrudu uentrisnbsp;dcgere,quantumlibet domino oblata,non omnino inui-ta Uli fieruire uolucrit in caflitate.^on omnia laudi dannbsp;tur, apatribus etiam flan�lisgefla: multa enim contranbsp;dei Oquot; naturte legem ficiffe leguntur,qute dementer donbsp;minuSyUt multa pertulit ,minime nec laudanda, nednnbsp;exemplum trahenda.

  • 55 nbsp;nbsp;C^am cum ipfc uidiffet feidit ueftimcnnbsp;ta fua, Sc aittHeu me filia mi,decipiedo de-cepifti me,SCfuifti inter turbantes me, apenbsp;ruienimos meum ad dominum, SC aliudnbsp;fecerenonpotero�

S G H O P H T I W'

�� Humiliari nbsp;nbsp;conturbari fie queriturfa�lo

obuiamhaberenoluiffet, quamfluoobflequiodt optaffet, Cf nuptui tradendam ,non domino ne Pnbsp;�ea Samuel dedicartdam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta

36 Cuiilla refpondit�Pater mi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

os tuum ad dominum,fac mihi que pollicitus eSjConceffa tibi ultionc^nbsp;uidoria dehoftib�s tuis defilijs

Nobile ingeniumfilia,qua ffontepatrife turaminreomniumdifficitlima promittit.nbsp;dam fie domino offert ad patris uotum, cqti^etnbsp;etiam in populo lfirael,ut patet Ceuitici ultimo-labatur autem tam patrifiuo, qu�m toti popidonbsp;ria heta contra ho fles pietatis cr patria.Talis U�nbsp;turn refijgnatio filiorum ad parentes laudembU���nbsp;petuam-Docemurq; non fubitonbsp;nbsp;nbsp;incogitaiXei'

dum eff'e:quandoquidem CT uota qua licent �ei* � ueniuntobmittenda.

Dixit^ ad patrem fuum�Hoc hipr�fteturquod deprecor,nbsp;duobus menfibus, ut uadam SCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj�

ad montes, SC plangam uirginitat黒�^ cum fodalibus meis*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.fji

Cui illercfpondit�Vade*Etditmquot;*^ ^jdi duobus menfibus* Cum^ abiji^nbsp;fodalibus fuis, flebat uirginitate�* �nbsp;inmontibus*

'Virginitatemplangendi pro morepoteflti^^is lat,Cf tempus fefe confiolandi : qua fi pernbsp;licuiffet,maluiffct mater in ifl-ael uiuere qu^'�^.((t

Expletis^ duobus menfibus,re�^'^j.j(, ad patrem fuum, amp; fecit ei ficutnbsp;Scipfaignorabat uirum*Exinde��^�nbsp;creuitinifrael�

Quid i�i pater ficerit ftatim flubindicori quia ficilicet non cognouerit uirum, qua flnbsp;domino oblatam eff�, donee uiueret, �^nuUum lt;Jnbsp;le nomen uel prolem habere,quodgrauifiigt;m*^nbsp;lum uidebatur, cr iuxta legem tam Utlofiaieamnbsp;turalaudemnon merebatur.tSlecab aliquonbsp;propheta hune lepte uelfiliam legimus obnbsp;uel fadum,uelobferuatum:utqui uirginituibnbsp;immodic� ebuccinantfioc loco fua flatuere no Pnbsp;4� utpoft anni circulum perga^nbsp;rael, SCplangant filiam lephtenbsp;diebus quatuor in anno*

Decretum illud in ifirael uidetur fafiuni riam tam uidoria qu�m obcdientia,cuiut^ .nbsp;pofleris commendari ceremonijs non cratmnbsp;ne quis ad uouendum taliafacile permouerettffnbsp;cunq^ fubitanea deuotionequa non certo finbsp;placitura-loonge enimp�ura domino obligatnufnbsp;ioraquaprofequi non poff�mus, umdenbsp;nobis uotorum obligatione imponerenbsp;MUS- lcruflra conamur ad noflras traditioties Wnbsp;n^ledisbis qn^ dominus pracepit�


-ocr page 89-

I V D J c V M ^CAPVT XII.'nbsp;sff quot;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ephraim orta eft

feditio,nam tranfeuntes cotra aquilonem, dixerfit adlephtctnbsp;trafii Qyarcuadensadpugnam connbsp;Perp

. gttenms tccum^ Igitur incendemus te ^,����gt;unituam.

defcri^ uidorijs ipfius lepte inuident, ut primnbsp;*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium f�r� reliquanimtribu=

^Jpnt, or numero maiores, nd^il tumen tcintum f�liciter if�-aeleinnbsp;Qiad ueroudnbsp;gt;�1^�'�^ ^�^^filpdicuntur,�gmficdt tribum Ephrd=nbsp;eknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*ti^am tHanaffe tribui,m qua erat Ga�aad

^�^�'^,unde tranfiit ad be�igerandum contra fi^ X �^'Won.

Difceptatio erat U�l^�^populomeo contra filios Ammonbsp;* uocaui^ uos, ut pr�beretisnbsp;J Q*3Uxiliunijamp;:facerenoluiftisgt;

�Ua �u�'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animam meam in

�(tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amon,

manus meas� �atiquot;^''�*�imerui, utaduerfum me confurnbsp;P�*� prslium;*

rP^^dens cr fidelis indicatur lepte, nbsp;nbsp;fa

f�� ^^^genti ifraelitica: amanti�mut. Priuatant ^���1^�d�ui/fe contra Ammonitof teflatur, mpo�=:nbsp;tit tlt;^�*'^^'d�^^buisgentis, quamtran�gere oportue^nbsp;Ephraimitat, �ne mendatio ajfeue=^nbsp;fii^^'^^'^parui�e illotminime, nee grauatis iniurianbsp;���i^'�^- 'Vbiigiturduxiliumaberathumanum,do=inbsp;Kitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutem�rtiter uindica-

a�i�ente,Gr d periculis praferuante: ut im ^^darguant temeritatii eum, quem pr� ani

laj(j�catisitaq;ad fe cun�isuiris deGagt; J^^S^abat contra Ephraim tpercuC*nbsp;�**'i Galaad Ephraim, quia dixe^nbsp;� Galaad(cr/jlt;t-�^edio Ephraim 8C Manaffc*nbsp;t^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiufmodi non fufeepe

Kt be�o ipfum lepte cum fuis Ga^

^^^�^^^^�^defindentes occiderunt Galaaditade ^omplurimos : Maxime uero oborta grauinbsp;�lK�^dam contemptibilia, quibus E=nbsp;^^i�gt; ^'^'^�tabancGaL'taditas,qua�pro�gos,imbecilnbsp;\i{i^�f^^�Kptibilcs:forta�is,quia �bi fornicaria na-qualibet ratione,ut�t,fefenbsp;6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa ntillia de Ephraim

^�^^�^ditis. Eeuibus enim occa�onts oboriri folent.Erantnbsp;��^�^�tmedij inter Ephraimnbsp;nbsp;nbsp;Mana�icnre

SCHOPHTIM. 45


iiquam, Craliquarationecon��s htereditarijs limiti-buifecundum tcmpus,cr propterfrequentia bella.

Galaaditie uero uiciniores lordan^utrinq^ uada i�li^ tis occupantes,non permiferunt tranfuadcre Ephraimi=nbsp;tas,� quibus fe contemni dolebant:quofcunqi ibid� comnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

prchendere potuifcnt occidebant ho�iliter,ob uerbum contumeiitequo foliti erant irritare per contemptumnbsp;Galaaditas. Interrogabant enim, � Ephrattci e�c/tt quinbsp;lordanem tran�re uolcbant: ob periculum uero ncgan^nbsp;tes fe effe,requirebantur,ut uerbum aliquod loqueren^nbsp;tur,in quo effet fehm litera, quam cum pronunciar� nonbsp;poffent,fed pronbsp;nbsp;nbsp;dicebant^ prodebantur mentiti, et Bcii� pr�-

ex EphratiCis effe conuiili. Occidebantur � Galaaditis, �����aum. donee de�derarentur ex iUis quadraginta �r duo mil-lia,non�neoccultoiu�oq; iudicio diuino. Inomniitaq^nbsp;uicinorum�atrumq^�multateinitijs efl obflflenditm.

cauendwmab 'miurqs, folennes publicccq; contumel�e multd diligentia coerccnd^e, irritationes gentium uicif-�mabolendie,utpaxcrconcordiacoalefcat.

*7 ludicauititaqjIephtelfraelfcxannistSC mortuus eft lephte Galaaditcs,ac fepultusnbsp;in ciuitatibus Galaad�

leptefepultus fcribitur in urbibus Galaad regionis, hoe efl,in aliqua urbium: �ion quod per membra difcernbsp;ptm,multis l�eis,fecundum multa illius membrafcpul=!nbsp;tus�erit,utfabulanturludai.

^Pofthunciudicauit Ifrael Abefande Beth lehemt


9 qui habuittriginta filios, 8(. totidem fi-liastquas emittens foras, maritis dedit, �C eiufdem numeri filqs fuis accepit uxoresnbsp;introduc�s in domum fuam* Qui feptemnbsp;annis iudlcauitlfrael,nbsp;mortuus^eft,acfcpuItusinBethlehc,.nbsp;ibzon de Eethlecm pofl lepte iudicauii Ifraele , que

Kebrici alio nomine Boo:^ di�lum uoluntiut intelliga-turnonea�i�eciuitas�ethleem,qu�in tribu quot;Zabu^ Ion, fed qua; in luda. Cuius fllicitM commemoraturinnbsp;multitudineflli�rUmcrflliarum triginta, quandoqui^nbsp;dem O' fllifl triginta dederit tot uxores, cr totidem fi=! Piutaiitunbsp;liabusmaritos.Qult;e�licit^Elebra;is�giiumeratdiui^ pUufiMis.nbsp;itifauoris,o'honeflatis indicium,quam ob caufam eli=nbsp;gebantur �m duces ac iudicesxoniugifs enim contrahunnbsp;tur O' coale�unt amicitite o' principatus.Tales erantnbsp;olim patriarcharum familia o' uirorttm nobilium,quianbsp;cum fllifSjtiepotibus ofamulicqsjuelutunaurbe^omsnbsp;hh 5

-ocr page 90-

I V D I C V M

t�d fMcommuntter po�idebant. Qui uiuendi ntoduf, ut efi iuxta dei legem tMturlt;e fmilior,fic cr luctm^nbsp;dior,atq; commodui maxime.

11 Cui fucceffit Elon Zabulonites� �c iudicaui t IfracI dcccni an nis�

li mortuus^eftEIonZabuIonitcs acfc-pultus in Aialon in terra Zabulon.

IJ ^Pofthunciudicauitlfrael Abdon,fi-lius Hillcl Pharathonites�qui habuitqua.-dragintafilios, amp;triginta ex eis nepotes, afccndentesfuperfeptuaginta pullos afi.-narum,amp;iudicauitlfrael olt;fto annis:

14 nbsp;mortuus^ eft Abdon filius Hillel Pha.�

rathonites ac fepultus in Pharathon tcrrg Ephraim,in monte Amalec�

Poftquam de tribu Zabulon Elon decern annii iudi=! AMon. cauit ifi-aelem, fecutus e� ilium Abdon oHo annis, pa^nbsp;tgt;r quadragmta filiorum, or nepotum dum uiueret tri�^nbsp;gmta,totidem uillis pr�fidentium,nbsp;nbsp;nbsp;pullis a�norum

incedentium^multatamgloriaqu�m probitate uiuens tium,fuAS iuxtadomini beneplacitum familias regentinnbsp;tim more prifco patria acgentis. Quaid additur �m monnbsp;te Ama�ech:non mtelligendume�, Amalechitasbabi^nbsp;tajfe in Ephraim, fed aliqua caufa montem quendam 'mnbsp;quo uicus Phirothon Amalechitarum cognomen forti�nbsp;ttmifUt facile fiiri potuit.

fl'CAPVT XIII.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vrfum^ filii Ifrael feceruntma

ra Ium in confpedu dominit qui H ^^^ tradiditeosin manus Philifthinbsp;norum quadraginta annis*nbsp;Samfonishifloriaconfequenter di�fufe fcribitur,exnbsp;emplar in aliquibus Chrifli : miraculofe et�m natus e�,nbsp;CT prlt;enunciatus,ob amorcm ecclefix exgentibusfibinbsp;de�ionfa^ pcricUtatus e�,cr pro gloria dei,falutegennbsp;tisfuie mortuusfuafponte.c^drag�ita annis adfli�lusnbsp;fcribitur ifrael � Phili�hinis, 'mcertum quomodo fup=nbsp;putatioi�a'm�ituenda fit, quando uel incipienda uelnbsp;finicnda.

i. ^Eratautem quidam uirdeSara,amp;; de ftirpcDan,nomineManue, habens uxo-rem fterilem qua? non pepererat,

Ex tribubus di�iefatione dei mittuntur ifraeU iudices,ne tribus aliqua contemptibilior habeatur^zynbsp;utfeiamus in omni gellte fideles uiros domino probarinbsp;atq; mulieres.De tribu r)an,quiehic dicitur familia,fuanbsp;feitatur Samfon,de �erili ac fanila matre.

cuiapparuit angelus domini^ amp; dixit adeam�StehIises,amp;abfq}liberis:fed con^nbsp;cipies Scparies filium,

Simfonii TotagcneratiotomfideliumaimcorUdei, quamont itaa�ao.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominum pendet ex dei ordinatione �y a�iione^

fie ut ah leterno dominus pneordinauerit liatiuitates o^ mnium. Varie tarnen innotefcit tam uoluntas quam openbsp;Wto dei inter homines, tlon erat longe fan�ior fidu�

S C H O P H T I M. rus,totmagnis(yfaniHfiimisuiris dnteit Cf poficriusnbsp;genitis, qui tarnen tanta dei circa parentes apparitionenbsp;concipitur.Agit dominus pro gratia Cf uolumtate/Ui^nbsp;omnia maxima ratione,qu� tarnen no nobis expeitd �nbsp;omnia,neqidecet�nobisluculentcrcogtiofci-lia enim fumt opera domim circa regimen huictsmunnbsp;Primo angelus fixminlt;e apparet, po�ea uiro : mgt;nnbsp;raromyl^iafuamulieribusreuelat citiusnbsp;San�lorum quoq^ uirorummatres,fepele�ntiitli^tueinbsp;fiti�e.Dei donum e�filios fii�ipere fan�los, non4turnbsp;opus necartium humanarum.

4 caue ergo ne bibas uinum

nee immundum quiequam coniclt;^�^* y quia concipies SC paries filium/�nbsp;non tanget caput nouacula:eritem��^f^nbsp;zar�us dei ab infantia fuajSCexmai*^*�nbsp;rOjSC ipfe incipiet liberate Ifrael denbsp;Philifthinorum*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ' tu�,

Admonet angelus flerilitatis opprobr'ij. f^' quo fixeunditatis beneficium gjratius ample^�^^^j^enbsp;filiamfedfilium promittcns,eiim deniq;fanilK�*�'^nbsp;ligtofius educandum. Admonendx funtnbsp;umofortiab�ineant,cibtsfuperfiuis CTnbsp;Mon uefcantur,precibus domino commendentr .j�nbsp;utero,quo f�liciter imbuatur�iiritu fantlo,dl�nbsp;riculofo opere ab�ineant, reliquam�riuna�! amp;nbsp;tum circa nafeiturumpuerum domino cotnf��^^^ �nbsp;ius e�animarationalis opificiumicui �ant,c�gt;lt;l^J^(iitnbsp;uufjt,cr moriwitur homines uniuerfi. IVlatrUif .(fnbsp;'tnpr'imise�ficutcrpatris, utuotumnbsp;omnia religiofi�'mie 'm�ituendi natum, acdplt;^r^efnbsp;busturpitudinisabhorreant parlier, Cf jfocnbsp;timeant.Promittitur quidem falus,fed imp^ejifitbnbsp;litis ab oppre�ionePahe� 'inorum, quxperfi^^finbsp;Dauide.Nouacula non radi corpus,e� deliciasnbsp;lesnegligere,crad fapientiam diuinorumni^l^^^iifiinbsp;tia addidumeffe,fu�!enfumqi iugiter ad obaud^nbsp;acmini�randumuocationi diuinx,nbsp;�lui deferuire.iJlultum refirt ab utero matetf^^^jdinbsp;tui,imbuiq; timor� dei ab infantia,horrorei^'�''^nbsp;minis cyinhone�i,

Qu� cum ueniffet ad rnaritum dixit ei : Vir dei uenitad me, habefl�nbsp;tum angeli dei,terribilis nitnis. ^'^^,�'etinbsp;interrogaui quis effet, amp; unde uPnbsp;amp; quo nomine uocaretur non

7 Et dixit mihi � Ecce concipies jji, filium,caueneuinum bibasnbsp;amp; ne aliquo uefcaris immundo �nbsp;puer nazar�us dei ab infantia piiSnbsp;utero matris fu�, ufque ad dicm m

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.� -A eol^lt;��i�^

Heligiofa mulier inconfuetum ignoti �lt;�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,1

um marito refirt,dqudicandam uiro nouant p'� nbsp;nbsp;nbsp;Cfft

nem proponit uiridei, quem ex habitu M (e�imabitt �ndnm, Habet tmm


-ocr page 91-

I V D 1 C V M

etij(oris fu.t �gna,�ne tam hy poer i� ^uain lt;i dcoJrftKS agno�cit,nonnbsp;fen�a. -Non apparerc debuit amabilinbsp;0]^ ^�gt;Tibiliangelui domtnif�minte, alioqui ti^nbsp;pri�ii Ulis temposnbsp;'ontu^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparerc,quum non tarn

�atetur paucis egiffe terrore,necej�ario

ignotts uiris,fecretioraqi qu� audierint

Ok Manuc ad dominum, amp; fiftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domine,ut uir dei quem mi^s

nos, �C doceat nos l�ru �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puero qui nafei*

doceri de promi�iombas diumis, *�'*51�!^dominumorat,utueritMnegotijcersnbsp;leuitcr credendum�xminis�ac�enbsp;^��uPtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poiuit timor impo�une

faectenditatem irrepere fapienti nouo er infolito�xtu impr�gnanbsp;�^upulo. Oratigitur uir �andus^er�t-�fan'�^^^'*�l^nonampleditur,fed in re dubia ad

Jiitj �'�^gt;uit^ deus uocem Manue, S^uc dei rurfum ad uxorem feden-

Manueaute maritus eius n5

qua�eritxerte ho tiu^^�l^nditadprimum a/pedum uiri�andi,marinbsp;dominus orationibusnbsp;fu�pieionum angosnbsp;� � ^Itci t�T requi�ta bonitos diuina.

fiift ^quot;^ftinanitmulier, amp;cucurritad uiru S2gt;� ihi|J^��*�inciauit^o,dic�s�Ecceapparuitnbsp;y�'��5quemillodieuideram�

in�rma uiri angelus apparent. Vir apparebat er eredebatur,ut �mplicinbsp;*��^iscnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feripturis perpen^mus itt

dubijs re�oluipo�'mus. No tlt;tr d currit, nihil enim aeceptius audierat u�nbsp;t^gt;f^diu flrrilitatis opprosnbsp;11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudebat maritum certo inflruendum

�\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei er honeflate uxoris.

8C fequutus eft uxorem n�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ns cp ad uirum dixit ei � Nurn

�^it;^^'^*locutus es mulieri� Etille refpon

piu^ er �piens, (juum zeloty �'^^�^^d�et er feemina continui/�et do=nbsp;*�, ^^^�^ditioconiugum� interueniatamulanbsp;11 Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morbus incurabilis.

��S utfeciatpuer? obferuare debebit�nbsp;^fffner^bili pcnjtonehatur l�ianueddfninisi

S C H O P H T I M. 46 mehx�tand�in fidetideoq; dicit,tiJuncuenieittuerb4nbsp;tua,citius er cert� complenda non dubito, ^ua nwtcianbsp;�i,Sed opertepretium efi fcire,quid fado opus cum puenbsp;ro,quid uel�tturu�t de co,uel quomodo inflituendus inbsp;puero,er quidnoui faciet pro falutefidelium.

� 5 Dixit^angelus dominiadManuc�Ab omnibus qu� locutus fum uxori tu�, ab-�nbsp;ftineatfe:

14 �Cquicquidexuineanafdtur, non co-mcdat�uinum amp; ficeram non bibat,nullo uefeatur immundo�SC quodei pr�cepi,nbsp;euftodiat�

Per�ngula n(trrat,non quid puerfadurus,fed quos modo fe mater gerere per omnia debeat^quia uinu nonnbsp;bibat, zr minme poUui fc�nat,fed iniunda i�i ab angenbsp;lo facienda meminerituxor.Sumt enim uerba Hebraicanbsp;foemitunigeneris.

Detineamus qu�fo te, SCfaciamus coram te hcedum de capris�

Venerandivmuirum dei coVigerehoJfitiode�dera J^^J*�*�*** bant, er pro dignitate reficerc, id enim familiare fansnbsp;dis femper fitit,ideoq- digni habiti funtplurimiexeis,nbsp;hojfitibus angeUs fufeeptis. Heedos caprarum off�rtentnbsp;feadhibituros exemplo Abraie,cito parabiles camesnbsp;er delicatos.Abeff� debet omnis parcitas in of�cio hosnbsp;Jfitalitatis.

Subindicat non fe humano cibo �ndigere,nofe nutte fuum opus peragere,non quarere honorem proprium,nbsp;feddei,cuius fe nuncium of�rndit er feruum. Hortaturnbsp;autem ad dei cultum, inte�igensq; ipf�m ue�e exemptanbsp;Gedeonis ojj�rre oblationem,monet neee�ario nullif�snbsp;crificandum ejj�,prteterquam foli uno er uero deo.

Gratitudin� meditatur ad uir� tam pro/fera nuncis a�tem.bion irr euer enter quarit de nomine, fed ut agttinbsp;turn exnominehonorarepo�mt.Poflqu� qua tam fansnbsp;�a numciauit er optata contigermt,non omnaio tuta finbsp;de,ut nihil per�dum apud homines etiam fatis pios, asnbsp;lioqui er iam tune exhiberc potui�ent qult;e bona consnbsp;�rre uolebaitt agnita ueritate per experimentum.

No� indigne�rt quaflionem de nomine,�dindicat non fchominum more nuttcupari, fe autem effe patrasnbsp;torem jfecialium er' mirabitiu adionum dei, cuius adsnbsp;mint�ratorius ffiritus�t, propter eledos, dum praternbsp;naturam aliquid domtnmfieri ac fiiri uoluerit mi��inbsp;ddhomitief,

bb 4

-ocr page 92-

IVDIC V M

19 Tulititaq;Manueh�dumdecapns,amp; Iibamenta,amp;pofuitfuperpetram, offer�snbsp;domino qui facit mirabilia�Manue autemnbsp;amp; uxor eins intuebantun

Videns placere nuncio don�ni,ut domino offmet ftcrificiti/m l�anue ,�atim obtulithocdum capraru pronbsp;ficrificio, zx tmpofuit lupidi, m honorem domino, quinbsp;facit mirabili(t,et prater natura ordinem, cuiia ipfe e�nbsp;. author or re�or.A�iiciebat aut tAanue uxor,quidnbsp;noui miraculi conttngeret authore co cuius nomenidnbsp;commoncfaciebat.�on facit dein miraculantfi propternbsp;homines, er patentia multis.

Cumi^ afeenderet flamma de altari in coel�,angelus domini pariter inflammanbsp;afeendit* Quod cum uidifletManue amp;u^nbsp;xor eius,proni cecideruntin terrain,

il amp; ultra non apparuit angelus domini Manue 8C uxori fuae. Stading intellexitnbsp;Manue angelum domini efle,

Virtute diuina produ�aflanuna ab�itnptis facrifi-cqs,dngelusctiamdijparuit,er�gnumdiumlt;eclemen= ti�,fiturorumq- beneficior� po� fe relinquendo o�en=nbsp;dit, a�iicientibus hominibus qui er pro hominum opisnbsp;mono er fermone fatalem ftbiui�oncm exi�imabant,nbsp;quia�firitum aliquem uidiffent. Grati er pauidi inftsnbsp;dem corruunt, opus domini per angelum agfiofcentes.nbsp;ii amp; dixit Manue ad uxorefuamt Mortenbsp;moriemur,quia uidimus deum*

^5 CuirefponditmuIiertSidominus nos uellet occidere, demanibus noftris holo^nbsp;cauftum, Sc libameta non fufeepiflet, necnbsp;oftendiflet nobis h�c omnia j neqj ea qu�nbsp;funt uentura,dixiflet.

Vulgari opinionepermotus Manue,uerebatur Infor iunium ex ui�onc diuina. Cuifoemina prudeiuer fatis^nbsp;faciendo rejfondebat, non feueritatis diuina indiciumnbsp;efjeapparitionemangeli tamlatanunciatis. iJonenimnbsp;occidendi eranc,fcd �lici prole uiuificandi er i�u�rannbsp;di.Seder holocau�um cemebant � domino in odoremnbsp;fuauitatts fufeeptum, ut amoris fignum non timoris ex^nbsp;titerit,fiquidemhomintbufprobi5 �^fidelibus propen=nbsp;�sq; ad Opera pietatii, reuelatio enim erat�iturorum-,nbsp;erpromi�io falutii in totamgentem-Sentiendume�nbsp;de domino feinper in bonitate:ut qui natura �t longenbsp;propm�oradgratiotnqadpoenam.

  • 14 nbsp;nbsp;Peperit itaq; mulier fllium, amp; uocauitnbsp;nomen eius Samfon,Creuit^puer, Slt;benbsp;nedixit ei dominus*

Samfon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genitum expromi�ionenondnat mater fanfla Sam

fonem � foie e^gaudio uel etiam n�nifierio, Ihtgua res gionis er A�ophilorum inter quoshabitabant,eo enimnbsp;mini�ro dominus Allophilos extirpare incepit. Simfonnbsp;llebraileguntperpunda,qua tempore Septuagintanbsp;interpretumSatnfon, er ut uideturaptiuslegebatur,nbsp;Gcneraltor enimuocalis Hebrais e� a quam i.

  • 15 nbsp;Ccepit^ fpiritus domini promouercnbsp;'Um in caftra Dan,inter Saraa SC EfthaoL

s C H O P H T I M.

Caepit bnpelli Samfon ffiritu �rtitiidinii (7 contra ho�es �delium, quum primum effet innbsp;'Dan, eafcilicet expeditione qua tribus Dan pro�eife^nbsp;batur ad capi�dum pro fe Lais urbem. Samfonisnbsp;patria e� iuxta Zara er E�haol in Pala�nonim knbsp;ra, ubi experimentoquodamfumpto ab ho�bus^'nbsp;cit�poffe �prauir.?s hominum reliquorum.Donn'^nbsp;dei e� corporii�rtitudo, qua er ad comtnunegt;iifi�^nbsp;lium utilitatem donatur � domino, qua quifi^b^^nbsp;Matur ad deigloriam,nonaduirium oflentatiogt;ie�''��l'^nbsp;� non acccperit,nccad tyrannidem in debiborest^^nbsp;cendam, fed ad imbecillioresferuandos propn^nbsp;dos, eradcomprimcnlt;�impiosopprefforesflt;^^'^nbsp;exzelo dei nonlaudis intuitu.

^CAPVT XIIII-

� 1 Efc�dit ergo Samfon �y lt;jgnbsp;j natha, uidensep ibijnu**^nbsp;filiabusPhiliflhiim,

Elon omnia elc�lorum henfibilia funt:peccant in multis etiam fanib� ��nbsp;lecebra etiam folicitant eledos. Eideliumnbsp;mintbus etiam dominus ad fuam gloriam efnbsp;falutem abutitur.l�icitum erat alienigenasnbsp;re,quod maleplerunq; cederet, er noninub^''^^^nbsp;nus�neret peccatum idud:quod tarnennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUf

libusnon erat. Quidam Timnata duplex uero unum'm tribu Dan uel luda,innbsp;Dioffolcos euntibus Acliam, iuxta Hieronyfquot;'quot;^nbsp;tern�nos Pala�norum uel A�ophilorunt'nbsp;afeendit �Cnunciauitpatrifuo^nbsp;fu�, dices: Vidi mulieremin Than�nbsp;defiliabus Philifthinorum,qnan���nbsp;utmihiaccipiatisuxorem� fjnC^ jnbsp;Quantiilibet Elazaraus effet � matrixnbsp;non ab�nere cogebatur ab uxore,�cutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�quot;

ra,alijsq; corporeis lenimentis. CalibatM tiliumritu eccle�a irrcp�t, inuifiis ernbsp;�is olim patribus, er pernicio��im�nbsp;eccle�a, utcunq; prifcis fandis patribusnbsp;fus �erit, fed fine uotK, non perpetu�,felt;^�i�*'nbsp;gratiam er donu euinci potuit �mes amp;nbsp;funt in arbitrio hominis quantiilibet pijnbsp;tomen propria prafumptione Samfon defiuK^nbsp;fedfauore parentum impetratam prius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fJih�

J Cui dixeruntpater fuus quid non eft mulier in filiabusnbsp;tuorum,amp; in omni populonbsp;accipere uxorcm de Philiflhiin�vnbsp;cuncifl funtj' Dixitep Samfon anbsp;fuum,Hanc mihi accipe, quia p�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{.w

lismeis*

Confuetudo laudabilis erat in lfroel,ut neis familijs,fed qu�m propiiis fierinbsp;Ham nubcrent, quo ardior necefiitiulo erenbsp;coniuges, er amor caflior folidiorq; coO q fiiy


-ocr page 93-

I V D I C V M

cotnodius augereittur (titfi pifficereitf, �fcipluutlt;j^uoq- morum e^fanilit�sfub unopatriar=nbsp;Cm conferuitrctu)-,^^ crimim multa perfidie euit.-ffennbsp;gt;^.�iuin�[Uiiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modiK non fempcr Cicruerit omni

fctmiUaritM nimiaperniifja del}gt;umare Mjft nd prohibitam libidinem : quandoquidon nit�lisnbsp;^^flingui potefluniuerfdcarnismanbsp;��^citautem hic non tam 'mordinatus amor,qudmnbsp;r��lt;�lt;^ii[iiedtuinie dijpenfatio, ut parentes annuantfinbsp;����l��cindamn�,QrlfraeIisfalutem promouendam,

dtui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Samfonis, non intra confcientia

. Libido enim obfcruantiain remoratur reli~ excacat corda amantium. Tadle adolejccn=nbsp;.�^�^'^gt;quod fentbus male cedit.Sape nocuit non panbsp;^���^���cntibus.

nefciebant quod lifjh ^�^hilifthiim.-eo enim temporePhi^nbsp;dominabantur Ifraeligt;

bil t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino confecratum, f^erabant ni

Exempla in Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinteprouidcntitc, lofeph,

alienis uxores duxerat non diuino nutu cotrahi nemo ignonbsp;titt)J^����lgt;ant in Jpeciem confilium domini, in cuiusnbsp;diffidebant. impenbsp;ifraditis, quorumfiliamSamIbninbsp;coniungiJjierarc

patre fuo ^^^ffein Tamnatha� Cum^ucniflentnbsp;f3�^��'easoppidi,apparuitcatulus leonisnbsp;� ?^8(rugicns,amp;occurritei^

?*'iiit autc fpiritus domini in Samfon, ^ad ^^i'auitkonem quafihcedumin frunbsp;omnino hab�s in manbsp;hoc patri amp; matri noluit indicate*nbsp;gt;k^^^^cnentumprimum fumpfitaudada crrobo-leonem ZSquot; difcerpendo. t^ode^nbsp;^�*^bilis zr rara iuuenibus, non iailandonbsp;^�nrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnificum, etiam ad parentes:

��f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prudenti� laudcm habet in�rti�imo iuue=:

Mtie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantumfacinus.Omnem enim tarn �rtis

gt;dtam ipfam domino re�rebat acceptasn.

Si^Iocutus cftmulieri qu^

i^bt uice uidetur, cotradus celebre/uur fiatuijfe, morcgcttnbsp;� eiu�dem pcrfidianbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uxore, animum potius �y�

�^�ntaj� debuerat.

aliquot dies reucrtens utaccipc , ^�'^^chnauit ut uideret cadauer leo^nbsp;3p� in orcleonis erat

^'gt;ilt;gt;uinfe((ilmirabatur,Qrcnc!}{umcd^s

!�

S C H O P H T I M. '47

MfW rediens Uifitabat,occaffonem captando tinde tan^^ demmoreretur. Sic igitur non fine nobis � domino no==nbsp;ftraomniaopera difiienfantur. Cafufiepeagere uide= gnedriuo�nbsp;mur nobis, qu�fiumma ratione dominus in ardinisfiui luww�*nbsp;per�clioneminducit. Examen ap�uidit intra cadauernbsp;leonts occifi, cf )nel in ore inuenit.Vnde lt;enigmatisfiibinbsp;rationem confingit,quo inter conuiuandtvm eruditi colnbsp;loquijhoffiitibus caufiam proponat:imde etiam bellinbsp;caufia promoueatur � dommo : utrunq^ prater Samfio-nis,fied non dei omniagubernantis,intentimi, quo tan^nbsp;demPhili�norumtyrannisdomaretur, crfidelium li=nbsp;bertas inchoaretur,

9 Quern cum fumpfiffetin manibus, co^ medebatin uia: ueni�s� ad pattern fuumnbsp;8C matr�, d�dit eis, qui SC ipfi comederflt�nbsp;nec tarnen eis uoluit indicate quod mel denbsp;corpore leonis affumpferat*

In�dauit de meUe in manu, unde inter ambulandum guflauit,cr ad par� tes perueniens,mel quidemi�ts gunbsp;fiandum priebuit,fied reigefta rationemfiibi calauit,

� O Defc�dit itaq; pater eius ad mulierem, amp; fecit ibi Samfon con�iuium; fie enim iunbsp;uenes facere confueuerant*

Apta rebeUionisoccafioconuiuiuminflruitur, cr quod fiymbolum amicitia; ex confiuetudine adoleficen^nbsp;turn ad affines�ififie debuerat, id praflat, dum urgentnbsp;fata,id efi,dei prouidentia, odiorunt bellorum inci^nbsp;tomenta.

� � Quum ergo ciues loci illius uidiffente-um,dederunt ei fodales triginta qui cflent cumeo*

Prifica confiuetudo nubentiumhucufii^ durons toto orbe,ut conuiuijs an�citiam teffatam uelint,uel imeho^nbsp;andatn primum,uel in fieculo prorogondom ad abfientesnbsp;uelobficedentesquocunq-modo,in memoriale perpe^nbsp;tuumeharitotis �yfidei. Quoie z^Chriflusdominusnbsp;abiturus �nfftuit,�yredemptionis noftne eiusq; chari=:nbsp;ratis perp�tua teftamentum ordinauit cr uoluit. Hocnbsp;loco fie triginta affecla ffonfi fanuliares interfierut,nbsp;amicitia quidemgratia, fied prater amicitiamfimendonbsp;fimpofito. Karo enimfimilialacritateconuiuioabfiol^nbsp;uuntur quo c�perant, inaxime fi diutius aquo cotinu^^nbsp;entur,zy�odluximiufiqfimfiolentcrfiant.

Quibuslocutuseft Samfon �Propon� uobis problematquod fi folueritis mihinbsp;intra feptem dies conuiuii, amp; inueneritis,nbsp;dabo uobis triginta findones, 6f totidemnbsp;mutatorias ueftes�

15 Siautemn� potueritis annunciate mihi , uos dabitis mihi triginta findones, 8(. eiufd� numeri tunicas*Qui refponderuntnbsp;ei�Propone problema,ut audiamus*

14 Dixit^eis, De comed�te exiuitcibus, amp; de forti egrefla cft dulcedo* Nec potue-runt per tres dies propofitionemfolucre*nbsp;hcni�no proponit commfidibuf,di�idi] coiffant fri?}

-ocr page 94-

I V D 1 C V M

^amfon� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine�ttur�nt. A

comedclitefcilicet leone, qui rcliquM bcflid^ deuorare confueuit ZSquot; homines, per me occifo, extjt efcafauusnbsp;tnellis quo uefceb.tr. Et d �rti�imo atiimulium exijt dulnbsp;cedo,idtpfum�rereplic4ndo quodpriedixerat. �^uisnbsp;nero inyikrium uerborum penetrajfe potuiffet,mfi quinbsp;opus Samfonis tniraculofum, Oquot; priu^ inuuditum coram

1 y nbsp;nbsp;Cum^ adeflet dies fcptimus, dixcrunt

ad uxorem Sainfont Blandire uiro tuo,ut indicct nobis quid fignificet problcma�nbsp;quod fl facerc nolueris, inccndemus te�^nbsp;domum patris tuitan idcirco uocaftis nosnbsp;hucutfpoliarctis';'

Vxons per nbsp;nbsp;Perfidia �bi confulunt perfidi, cr uxoris jfonfe

ninw,� �gt;onfo alienumreddere fludent, utq;gentisfuie commo^ maioris habedt, q muriti falutein GT uitum:nbsp;GT fie intru initia matrimonij fentinaregefiitent ziz�(-Mt� cemulationisnbsp;nbsp;nbsp;odijtmalum intolerabile,Qr non m-

iufta caufd u�tionis zr fimultatis, quadominus inflrue^ bathac uia:maxime quia ad perfidiamcompe�cbant,nbsp;timor� cadente etiam in conftantem, ut fie circumueninbsp;rent illam confilio,terrorenbsp;nbsp;nbsp;fcandalo. �d autein Sam-

fon uocat iUos araffe in fua uitula: hoc efijmpofuifi� u= xorifuiC, fuis mcndacijs cr perfidia : apud quos magisnbsp;comprobatusjverit fideinegleilus, q tenjporaliscom^nbsp;pendi/ iailura qu�cunq;.Adduntdeniqi calumniamnbsp;gratiam malam rependunt, interpr�tantes rapinaquodnbsp;officium charitatishaberi debuerat, diftuliffeqi queremnbsp;lam donee exigere meepiff�t ab illis Samfonignorati�nbsp;interpretationis cenfuram,quod non f�cijfet.

16 Qu� fundebat apud Samfon lachry-' .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mas, 8C querebatur, dicens : Odifti me, �C

non diligis, idcirco problemaquodpro^ pofuifti filiis populi mei,non uis mihi ex^nbsp;ponere^ At ille refpondit : Patri meo amp;manbsp;tri non indicaui,8Ctibi indicate potero�

*quot; ^^f^�^^lt;^^�^^�^�*^^gt;^gt;^difcitur,utuitetur.Odirifeque runtur cum maxime uolunt amari. Secretorum feien^nbsp;tiam ambiuitt,ut prodant temere. Eallaces etiam in ad=:nbsp;diiiifiimos fibi maritos, quibus aff�Hum prafirunt co=nbsp;gnatorum.Plere poffnnt quoties libet�endoq; decipesnbsp;re non raro confueuerunt.

gt;7 Septem igiturdiebusc�uiuii flebatan-te eum � tandem^ die feptimo cum ei effet molefta,expofuittQu� ftatim indicauiteinbsp;uibus fuis,

Vt funt in rebus honefiis ctgrauibus a�re moUiores mu�ierestfic in ftultis prtcfumptionibus fuis ftrenu�,pernbsp;uicaces. Improbe infij�unt donee uotisillartmi gratifianbsp;cetur,firtifiimorumquoq^ Samfonumconflanti�euer^nbsp;tunt,Z7' quod robore nequeunt, a�iduitateconficiunt.nbsp;Si priuatim no fuccedit zir familiariter, publica lachrynbsp;marumuel uerborum inftantiamolefii�ime maritos e-uinctint.

Etilli dixeruntei die feptimo ante folis occubitum�QuidduIcius meIIe,�Cquid

S c fl O P H T I H. fortius leone^ Qui ait ad cos�Si non araffenbsp;tis in uitula mea, non inueniffetis propofinbsp;tionemmeam,

Periraudem enunciant aniffnatis diffolution�: pff fidiamq^ tami�orum q uxoris elare perdifcitSamfii)nbsp;zy occafionein ultionts dign� inflinilu diuino zynbsp;pria nibilominus libidine comnimifeitur zy arrip�-gt;9 Irruititaq; in eum fpiritus domini, df�nbsp;feendit^ Afcalon�, amp; percuffit ibi trigi*�^nbsp;ta uiros, quorum ablatas ueftes d�ditnbsp;qui problema foluerant Jratus^ nimis a*nbsp;feenditin domum patris fuit

No� caruit infigm aliqua rations tot hotnim lonitarum occifio,eti�fi non feribatur. Perpetuf^�quot;'^nbsp;uiolenti� exercebantur � tyrannisPhilijihijitgt;�^Pffnbsp;los lfraelis,ob rcligionis diffiaritatem, GT prifiif^^l.nbsp;gesplurmasutrinq^perpe^. loin autemteiiip��^'�^ -nis diuin� in Philiftaos aduenerat, oecafionei^inbsp;dabantur,dominoficdiffonente.

data eftautem uxor Samfonis prop�*�'' quo eius�iei qui erat amicus ei,nbsp;lamuxoris prrfidia cr cognatorum ii�iusnbsp;lia,cum eo quad animo alienauerantfibinbsp;famprabere poterat litis inter eos, qui^���^''�Znbsp;animodiffcntiebant.iiumcinfuperlexaggertdiif^nbsp;ex adulterio uxoris^cofilie. ztrf��lionefodalim�^�^nbsp;rum unus illamfibi uxorem rapuit,zir aniWCi^ 'nbsp;nis iufto odio exulcerauit.

lt;rCAPVT XV. 0, ^Oftaliquantul� autenittP�^nbsp;' ris, cum dies tritice�int�**nbsp;I ftarent,uifitauit Samfo�� jj,nbsp;J rem fuam cum hoedo de^^rnbsp;Cum^ cubiculum uxoris uelkt inbnbsp;prohibuit ilium pater illius,

Uondum repudiauerat uxorem,fcd abfenf^ diuiniUamiracoquicueri�,rurfumqsdefiden^��/^^nbsp;itlofn adqt cum munere. Non leui occaf�one,nbsp;fubitaneo ffrore zir difflicentia qu� ad horai�nbsp;re poteft,uxor deferenli eft J marito :nbsp;nus coniunxit,facile illius gratia mutuusftti^�^^.^^^inbsp;morum concordia i�lisreflituipoteft.Amanti''''^nbsp;moris folet effe redintegratio.Temporenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iit

dij priuat� quoq- fimultates facile componi��f��^\i^))a melfe triticea cum hoedo uifitat uxoremnbsp;cr familiarius aUoqui cupientem, pater p^quot;

� reddiditintolerabilior�amaittemmaritu.Pt^^ implacabili odio alioqui iratum prorfasnbsp;conf�ffus eft iam alteri nuptam, eiq; qaegt;^nbsp;profequebatur.

x dicens, Dicendodixiquododie diffes cam,etideo tradidi in3*�^��j^j,fiornbsp;fed habet foror�, qu�iuniorSipninbsp;illaeft,fittibiproea,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pitim^��^

Infufficiens exeufatio patris,qui nondu pudiatam,Grfinemaritifeituatq;eonfenja,nbsp;dendifacultatem non habebat.

-ocr page 95-

I V D I G V H

�li�fft pater,leuitatemgentis oflmdit, cr corrupti� fte^ culum ipudtgt; ��l�ftinos,ccim non amplc�litur: fatis entmnbsp;ittm Citufaru habuit, ut iuflo titulo ho/ks patriiC fu� (ynbsp;pictatiyyr�nosj- ag�-cdcrctur, /piritu dominifaiiilonbsp;infligittiii.��m enim odium 1fraelUiclt;� gentis fatu lucu-^'�^^f^fera.confcnrientibui pariter omnibui in connbsp;SttmfbniSi

Qpibus Samfon refpondit: Ab hac die ^oneritculpain me contra Philift�os, ftnbsp;�sfeciatnmala.

fine l�gitima ZJ fujficienti caufa pojlhac Phili perfiditodamna, quosnbsp;^^^'�(^fidelium oppre/Jorci nullus aggrediaudebat

trecentas

Xi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faces, caudas^ ear� iun

caudas, �C feces ligauit in medio eau

fecibus dimi= Pal�ftinor�^Quibus fuceen-�^0�aaportat� iam fruges, amp; ad^nbsp;qijQ **1 ftipula,in tantum ut uineasnbsp;�Q)�)5CoIiueta,flammaconfumereunbsp;(lei opera breuit�pore,nbsp;titln^t'oui,tot uulpes capi potui/Je ; �rnbsp;m'quot;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� damnoqt impiamgentem, ab

multifariam ludicare ^turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potej^te or

^f/h r ttulpes, fed or pa/jeres, into omnes illijp�^'^�t,inmenta in montibus cr boues, omnianbsp;{icInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regimini certi�ima rationefine im=i

�^fi^ttnntur : fitcut gt Hadianitas deuicit fit ttianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^genis,jiul�ti�gcnt�iu illud�do ridiculis flra

f'ei^^^^uibusmanudomimcertiusagno�cerent,?^ jY^^i^Wfiotrntt tjuoij; ira digmus flagellarentur.

fecit hac

Quibus didueftiSamfon generTa-�ho�f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; proxfe

J�*�� earn tradidit Afcenderunt^ Phili combufferunt tarn mulierem 5

timor� grauioris damni (t^^�'�^��tntur Philifthai ad ultionem dignamfumen^nbsp;��'�di ^^'�^^�txorisSamfonis,cernentes cuentum huiufnbsp;'^ia �tlia q diuina manu contigi/fi, qui fe=nbsp;Si*�*� co-e poj/ct gentes tftraeli molcftas:nbsp;�f��ci miraculofa uindi�a dei pro popu=nbsp;circuitu illorum regiones,ma'=nbsp;*�^'�iib oonuertcrentur adcultum ftuideLTi=nbsp;r omnia bene ucrtuntur.'habent do=nbsp;P�^�^fintcm,iu:mo illis nocere poteft: fd=nbsp;n'���' ttt�^tcium atq; fcnft{s,impij quoq; nonnbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofttwt, ne dicam molefacere uel

feceritis, uobis expetam ultion�,etnbsp;�'*��fcam.

schophtim. 48

D�(/� donuno damnatifieraitt itlageittes, propter inobedienti� ifiaelts fteruatifiterant,procelJeratq} interim femper Philiflai in impietatibus ftiis,in tantuntnbsp;utgyauionere feruitutis opprim�rent pepulum, quemnbsp;feiebant domino ftuo charum : ideo maiori fupplicio di=^nbsp;g^erant, etiam fi interim Samfonis fadum aliquaftuinbsp;parte nonfatis Ltudab�e uideri poterat. Occultafiuntnbsp;femper iudicia dei, qui non grat ts HU tantu ftirtitudinisnbsp;dederat, erquot; ab utero matris hoc officium diuexandi imnbsp;probos comendalfe iiidebatur. Quod aut em adiecit, Ponbsp;/kacejfiibocutn una tantum adhucuice illis moleftiamnbsp;intulero:intelligcndum ,fi ipft quoqs defitnerent perfe-quife Grfuos.

Pereu�it cos ubicunqi affiequi poterat, nimirum ha bitans in locis munitioribus,Gr'exinfidiftillosinua^nbsp;dens, pereu�it illoru fur as gt fimora, ut ad omne opusnbsp;redderentur inutiles, uelffigientes i�um infequebaturfnbsp;er exfuris ac fimore magna plaga affidi 'tnteUigutur^nbsp;Gr omnibus modis diuexati,fecundum tudaos.

Totam tribum luda inuadcbant PalaJUni, quia Sam fonts damna uindicare ex illis cupiebant, donee illorumnbsp;opera compefccretur. Damnum dediffie cenfetur, quinbsp;patitur de futs quemquam graffiari in aliquem, quumnbsp;po�it impedire.Effitndebatur autem Philiftinorum ex^^nbsp;ercitus contra tudam co loci, qui poftea uocatus eftnbsp;Haxilla,

gt; o nbsp;nbsp;D ixeruntep ad eos de tribu luda � Cur

afeendiftis aduerfum nos�* Quirefponde-runttVt ligemus Samfon uenimus,8Cred damus ei qu� in nos operatus eft*nbsp;Apparetnemparuum Palaftinis negotium fadum,nbsp;untcohochoftc fuo pro quo capiendo tot uirosmifesnbsp;rinti Pormidabant enim eimGrreuerebantur,inquonbsp;diuinum aliquod, quia infoUtum robur experiebantur^nbsp;magno malo fuo.

* gt; nbsp;nbsp;Defeenderunt ergo tria millia uirorum

de luda, ad fpecum filicis Etam, dixcr�t^ ad Samfon : Nefeis quod Philifthijm im^nbsp;perent nobis quare ergo hoc nojais facc^nbsp;re uoluifti �quot; Quibus ille ait t Sicut feceruntnbsp;mihi, fie feci eis*

Quifetuebaturabhoftibus,capitur�fratribus,qui diffifidco,malebaiKimpijsfubeffePalieftinis,q tarn for bus.nbsp;ti�imo duceft-eti, cr auxiUo dei iugum feruitutis excu-tere.Precibus autem aggyediuntur, quern uiribus tenta-re non audebant,ut fi fibiffifi Samfon accerfiri pcricu^nbsp;him leue ducat, faltcm fratrum fuorumfalutt confulat,nbsp;GT tom feueros fuos dominos no irritet. Quibus reffiotinbsp;detdniuriam iUi intolerabilem primi inculeruntmthi,nbsp;uim ui repellere licuit.Domini uoluntatem non allega^nbsp;wt,ne arroganter aliquid de fe iadare wderetKr,

-ocr page 96-

tt

li Ligare,inquiunt,tcucniinus,5lt;'trade-re in manus Philifthincru* Quibus Sam-fon.Iurate,ait,8lt; fpondete mihi, quod n� occida�sme�

' 15 Dixerunt�Non, feduinciendouincic= mus teetdabimus te in manus eorum,fednbsp;occid�do non te occidcmus, Ligauerutepnbsp;cum duobus nouis funibus,8lt; tulerunt e-umdepetra�

Iituitumcapmtton (jotui/jeni, etiam uirorumtrU milliit. 'Perocitatem eMtemfratrum uehement�K timuitnbsp;hofliumAurctmentum tetmen fdcrofandum femper �i=nbsp;ijje ctpud i�'aelitdiS non dubitauit. Sperauerunt �rta�isnbsp;uirtute diutna ��um liberandum : uirum tarnen deo gra-tum O'propugnatorent fuumum�iumexhibereholH^:nbsp;bufnondebebant. Ingratiamhofiium�aluatorem�rtifnbsp;firne uindum tortoribtn offvrunt. Bxempluin 'mgratitunbsp;dinis Iudaic� contra Chriftum.

*4 Quicuin ueniffetad Iccum Maxill�,8i Philifthiimuociferantesoccurriflentei,irnbsp;ruitfpiritus dominiin eumtSC ficutfolentnbsp;ad ardorem ignis lina confuinij ita uincunbsp;la brachiorum cius quibus ligatus erat,nbsp;diffipata funtSi foluta*

Inuentam^ maxilla afini putrem, mif-facp manu fua,arripi�s, interfecitin ea mil leuiros,

Virtute diuina fitnes rumpunturfiofiiu iubiluf uer^ ti�ir m clamores,impij confitnduntur, o indicium do=nbsp;tniniexperiuntur, mirabilia dei cernunt O'fientiunt.nbsp;^�ftdibula afini ojfiea percttfii u/cf- ad mille uiros, quinbsp;nimirum armati ad capiendum Samfon�m,0'adua^nbsp;ftandum luda;os aficenderaiu, quo clarius agioficereturnbsp;diuina'mhomincuirtus.

2.0

16 nbsp;nbsp;amp; ait Samfontln maxilla afini,afiniafi-

norum, in mandibula afini perculTi mille uiros*


  • 17 nbsp;Cum^ h�c uerba dicendo compleflet,nbsp;proiecitmandibulam demanufua,amp;uo-cauit nomen loei illius Ramath lechif^Modnbsp;interpretatur eleuatio maxiUte.)

?n mL�ii� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiinnam habet hicc fententia,qua eleganti

ai�ni, accr- cxaggerationc lans afmar ia; maxi�llt;e concinitur, quia t� PHcuffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qualis nulla unqua uifafit uel reper=

ideft acer- ta:quafidicat,M.axillaafinieft,quiafinuscerte tolis et n� proftranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis utilior uel mihi afinus nullus unqua fx=

uipiitrida titerit, quanimirummille, hocejlcomplurimosfirtes ' ttiros proflraui: hoe cft enim quod dicitur afinus afino-rum,uel talis,qui a;quaret duos alios afinos.Sed de Saulnbsp;dicebant in choris pereufitfie eum mille,Dauidcm ueronbsp;dcceinmilliaj)oc cfi,multoplures. Deniq; interciedennbsp;dum apparet hoc eum carmen dixijfe, perailaq; ftrage,nbsp;loco nomen maxillie illico indidifie in metnoria non tamnbsp;failifui q uirtutis miraculiq^ diuini exaltationein maxilnbsp;Uthoc eft,magnificagefta maxilla.

  • 18 nbsp;nbsp;Sitienscp ualde, clamauit ad dominu,nbsp;8lt; ait�Tu dedifti in manu ferui tui falutem

gt;9

S C H O P H T I hanemaxim� atq; ui�ori�tSCen fititwo'nbsp;rior,incid�cp in manus incire�eifot*quot;�* m�nbsp;�Jaturalcmfitimexlabore o' irarefiinxitdo�^''^^nbsp;tn fcruo fuo,a�que ma�to miraculo, ex dente uetuj 0 ,nbsp;xilLe,fi iuda;iscredi oportet, uel de petrain locoinbsp;poftea didlus eft Maxilla, qui figt;rmam molarisbabtt^ �^nbsp;figt;ntem eliciendotonmipotenti�quoqi diuinamnbsp;iundlam femper fidelibus adcjfe docens, lideli�i��^��^nbsp;benefadoremminiftrantiumfibi. B�n�ficia dcinbsp;recenter accepta, ut de 'mminctifitis periculo erip'nbsp;reatur.Ex uerbis demq; Sam�onis liquet oinnia^^e^nbsp;cit, optima in dcum �de O' confeientianbsp;loq^ probatiftimo in hoftes piorum, quosnbsp;diuino dudum morti adiudicatos,fiipcrftitesnbsp;gentia inobedientiaq; Ifirqelitarum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j

Aperuit itaqj dominus molarei�* xilla, �i e^reff� funt ex eo aqu�*nbsp;hauftis refocillauit fpiritum,SCuigt;'^,�,J,j,j5,nbsp;pit Jdeirco appellatu eft nomen lednbsp;nbsp;-j,

Fons inuoeantis qui eftinLechi**^ ^� pr�fentemdiem.

Vocauit nomen loci ubireficiUatus eX lii�(qu�fiterat,0'ftgt;iriturefumpferat,Bont(V�^Jj,anbsp;tumimpetrauerat ex maxilla, quo nominenbsp;poftcris comendaret tanti miraculi, certiu^inbsp;fideles domino deo fiio.

ludicauit^ Ifrael in diebus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

uigintiannis*

tudicajfe dicitur Samfon uigftjtiannis, fanilfraelisegifte,uindicaffeperfecutoresild�^�^\jlijuilnbsp;ftigt;tos,0' pacem, fi non perfidam,tarnennbsp;Us procurafte : confilium demq- o' auxiliu^^nbsp;nbsp;nbsp;il

fibijfiiritu dei indigentibus adminiftralfe-litis tempore ifraeldominium pertulitP^laf'^ tern pro aliqua fui parte-_______ lt;rCAPVT XVI. 3,11, in

Ijl Bijt quoq,� Samfon in

Samfon igt;^ Sc uidit ibi mulicr�

Quare Samfon intrauerit betn auflraliorem ac nobilem Philifthinorlii�t�nbsp;ci nonpoteji q diffienfitio dei, quantuntlib^^^^�jldnbsp;qua communis er politica mtercejferit,nbsp;acerrimi.Viditautemmulicremibi,fiecn^lt;^^^j)licilt;��^^nbsp;hoJ})italari�,firtafiisfauentemHebrais,i^quot;^^jt,����nbsp;aliquod ficortum, apud quod latere fe pojfn.j(ii,i�^''�nbsp;quam ingrejfus efl itt fuum periculum, ut (fnbsp;fecundo quidem liberandus ad gloriant dei-2. Qiiod quum audiflent GaS^^�nbsp;crebuifl�tintraffeurbem Samfo�� pjti*nbsp;dcderuntciim,pofitis in portanbsp;ftodibus , 8C ibi tofa nolt;Se eut�nbsp;pr�ftolantcs cogitab�tjUt falt;flo t*�nbsp;ciderent*

Ciuibus Gazenfibus proditus prafiensS na ordinatione non ftat'm arreptM eft ab lU�lnbsp;luculumexpedlantibus, infinilu^ diuiito^tX^^if^tiii


ingrelTus^ eft ad



-ocr page 97-

I V D I C V M

^Kiititusfibi datant�rtitudinem �lujlri miraculo dccltt mt,nui1rm^; eua�t.Sic lutlei Chriflum �pitlchro conbsp;clufumputauerii'Ht interccptMnmundo,c^ui tonten an=:nbsp;^liiccmrefurgcns,liber inter mortuos, infini cloufironbsp;fiftruxit, eSquot; fideles �ios in coeloruin regno /�flulit.Di^nbsp;non roro cogitore eft,mente concipere, etnbsp;animo:ficreto enim amp;� in filentio perfijkb�tnbsp;toto noilc,mone occidere uolentes.

? _ Dormiuit autem Samfon ufqj ad mc^ �*unino�(s,5lt; indecofurgens apprehennbsp;^^Port�fores cum duabus poftibus^fuisnbsp;��ftiilitcumucde, impofitas^ hume^nbsp;�'Uis portauit ad uerticcm mentis quinbsp;'�f^PicitHebron.

^xditOidi�sfirtitudo buniono,qtiotonto:urbispor WC efl^ctmbos ionuos cum uediibut orreptos, fiiflulitnbsp;*^��^ntcni,ex quo Hebron in tribu ludo,non odmodumnbsp;propinquo ciuitos confitici poteft, od celebritot�

4 �^quot;iif^fo confiticuo.

bif k

p^�tinualkSorcc, amp; uocabaf Dalila� ^^ulumtertium Som finis ex mutiere PoUftina,nbsp;'^�^ninuslfiaclitis prohibuerot,prouidentio fuo u^nbsp;ptlt;enoficns,quonta monereiu i�os malo ex ib^nbsp;fi�^ peccatu operotur:nbsp;y y ��^^defiderotur quiequidfiriofius prohibetur.

jj ^'�ffunt� ad earn principes Philifthi dp '�����atqjdixeruntei�Decipccum,��uinbsp;**1 quo habcat tantam fortitudincm, 8Cnbsp;a ^��lodo eum fuperare ualeamus, 8C uinnbsp;ihi?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dabimus tibi finguli

centum argenteos,

i decipiendi uofiulum mulier, uerbis or mori r^�^endo fupro firmomfit quibusfindlus ex uteronbsp;^�^dire debuerot. Emitur autem ilUus dolus multonbsp;^�^^�defiinorum fitropis,quosSarnimnominabont^nbsp;fgregie preftitit donee uoti compos fieret, crnbsp;tlt;^�p^^�*^Pf�diflhinis,in perniciem tanti uiritcuitunbsp;�ioc^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfteuoluitfuis dolis le

jj� ���O�K fiemino,fid ad lenocinijs fuperandumin 6 uirago.

^*^8� Dalila ad Samfon, Die forti-

'I'^eas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erumpere nc-

*'gt;�21)1^**^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini dei erat, in toto corpo^

lt;ilt;Tis ^�^P^^^}iielalioaliquoloco,abinfluxu deipen Jvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus, quantum etr quandiu

doi}tifii^�*^^�'fllt;tioft gentiles finite opinantur, quibus ftultitiam refio/tdet. Et Samfonnbsp;uictbus foeminam, �ynbsp;GT deceptusnbsp;�finenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuino defiitut(is,ut meruerat fiulta libi=

��ccetj^^�*^��inec coram deonec confeientio propria, excufire potuifiet, quin liberanbsp;minime coofius obfiqui uoliiit itnpilt;e fxmi

SCHOPBTim. 49

impiam effe �r fibi prohibitom'nefiire nonpotuit.ldco qui coftantiamanimiimprudentiacar^nbsp;nolitateqs amifcrat,re�le uirile quoqs robur perdidit, rinbsp;diculofadlus fieminie, gt impijs Ethnic ts, in contume=nbsp;Ham dei GT lfroclis:cuius ratio itU hobenda erat,quo minbsp;nus tom efiieminoto libidine refolueretur.iJulla efi hu^nbsp;mono prudentia uel firtitudo contra confilium domint.nbsp;Alioqui tom uel libidinofus uel infiptens Samfon nonnbsp;fiiiffet,ut tarn manififiosfeemin^ infidios, uel non fenftfnbsp;fet,ucl tuliffet cequanimiter,Gt� non potius animaduer=nbsp;tijfetineam,totics imo uel femel luculenter deceptus^nbsp;Sed fic infanus amor ludit cr illuditur,tamfirtes quantnbsp;fapientes,imi firtifiimos.

  • 7 nbsp;Cui refponditSamfon: Si feptem neruinbsp;ceis funibus nccdum ficcis, amp;adhuc hu-mentibus ligatus fuero,infirmus ero utegnbsp;teri homines�

  • 8 nbsp;Attulerunti^ad earn fatrapae Philifthi-norum feptem funes humidos nondumnbsp;ficcostquibus uinxiteum,

  • 9 nbsp;nbsp;latentibus apud fc infidqs, 8C in cubic�nbsp;lo�clamauitcp adeum, Philifthqm fupernbsp;tcSamfon.Qui rupituincula quomodonbsp;firumpatquisfilum de ftupa cum odorenbsp;ignis acccperinSC no eft cognitum in quonbsp;eilet fortitude eius.

* � Dixit^ ad eum DalilatEcceillufifti mihi,amp; falfum locutus estfaltem nunc indi-ca mihi quo ligari poiTis�

� * nbsp;nbsp;Cui ilierefpondit : Si ligatus fuero no-

uis funibus,qui nunquam fuerunt in ope re,infirmus ero, amp;aliorum hominumfi-milis�

EtaccepitDalila funesnouos,amp;liga-uiteum illis, 8C clamauit, Philifthqm fuper teSamfonjin cubiculo infidqs pr�pa-ratis� Qui ita rupit uincula de brachqs fuisuelutifilum�

Dixit^ Dalila rurfum ad eum : Vfque-quo decipis me, Sc falfum loqueris�often-dequo uinciaris� Cui refpondit Samfon� Si, inquit, feptem crines capitis mei cumnbsp;licio pgt;iex\ieris(Gr clouumhts circumligotumterrotnbsp;fixeris,infirmus ero.)

*4 Et infixit cu.m cIauo,Scdixit ad eum: Philifthhm fuper teSamfon,Qui confur-gens de fomno extraxit clauum texturaenbsp;cum licio�

Refiibus uiridibus primo ligotur. Alij dicunt ner^ uis.Secundo nouis fiinibus nondum ufui opplicatis,quisnbsp;bus fubito ruptis, Palo:fiinife gt fuam meretricemde^nbsp;lufosuiderunt,in tantum, ut tertio nice adefie expert^nbsp;mento noluerint,Gr quarto fimiliter. Hebrao exemptanbsp;ria obfeuriora funt gt nonnihtl deficiuntfenfu, que Lanbsp;tint codices exprimunt commode. Arbitror tadium pronbsp;tom infona libidine fcripturam fubindicare uoluiffe.Nonbsp;en'm in Hebrteo Icgitur, or clauum his circurnligatumnbsp;it


-ocr page 98-

S C H O P H T I M. M!j�lt;icli�W iufie traditur, quifidelium curant �nbsp;demandatam n�gligendo,finuife mulieris �uetjdtf^P��^nbsp;miferit. Et qui mfignigloriadiuinte uirtutis ebripi�'quot;*nbsp;erat,ac terrori improbis,iam nttnc turpi�imo ainore fJnbsp;fceminatus,ad ignominiam raditur� tonforenbsp;Cl�idenim abietlius, qu�m inui�lifiimum keroanitnbsp;rari�imum uirtutis exemplar dormire inter genu^nbsp;retricis,fubijci tonfori, capiUis in uniuerfuin radi,nbsp;niq^uirtutetam mentis qu�m corporisnbsp;terq^ proq ci � fixmina Grrepelli,tradi^ tnnbsp;hoftiumerudelium.

dixit� � Philifthiim fuper te ' Qui de fomno confurgens, dixitnbsp;fuo: ) Egrediar ficut ante feci, 8(.nbsp;tiamtnefeiens quod receff�ffet ab eo � /ip,nbsp;Domi'num recedere � Sam�ne, hicnbsp;robur illius, deflitutum auxilio, quo ha^tenus rnbsp;turtne quiuis fidtit fuis uiribus ,^ut dotninutff fnbsp;murGrcolamus,libidinirenuncicmus.

Qu�eum apprehendiffentPhil*^ y�c ftatimerueruntoculos eius,nbsp;Gazamuin�umduabuscatenis,^^^nbsp;fum in carceremolerefccerunt�

Graue iudicium domim ob negledlum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtP

��Xo{gt; admiffam nouaculam capiti, etiant tentum,uel etiam feitum i�ius.Eion exeu�ud'^nbsp;tia,quamfuaculpaincidit,quamprauentjl^'^^.i-^.nbsp;rat.Oeuli quibus captus�erat � muliere,nbsp;eruuntur: qui fado amore animo captuserot,nbsp;ftium uinculis irretiturnbsp;nbsp;nbsp;uincitur : qui

ftulerat in montem,nMtc deducitur ad infid^y^ii� ptatem ad mortem, cr quod turpiusmorte tߒlnbsp;tis opprobrium adignominiamgentisfu^f)^^^ Lfdnbsp;rumhon�num ridiculum crludibrium.l-ig^^'^^^ intifnbsp;reis compedibus catcus cr ad molam danfut^*^nbsp;uMos.-reliquum uitue fu� in lt;erumna,oppt'��^f'\^nbsp;uili iugo,grauibusqi laboribus exadurus,nbsp;gloria fui popul�zr terrorfiieratimpiorunt- . utnbsp;lam^capilli eiusrenafci ccep^�^�nbsp;rafus fuerat�

Cum tempore pili cr crines crefcunt,p^. conciliatur don�no.Oratio miferrimenbsp;mine corporali deflituti, corde tarnen deU�^ ��nnbsp;exauditur, gt reflituuntur ci uires.

^3 Principes autem PhilifthiflO^^o^i' uenerunt in unum, utimmolarc��nbsp;as magnificas Dagon deo fuo,nbsp;tur,dicentcs�Tradidit deus noft^fnbsp;cumnoftrum.Samfonin maiiu�^nbsp;Quem etiam populus uidens,13nbsp;deum fuum, eademi^ diccbat-deus nofteraduerfarium noftruiPnbsp;nus noftras, qui deleuit terramnbsp;amp;occiditplurimos�

Ulaximum omnium malorum in i�a tatio infidelium,pro idolis fuis, amp; dijsnbsp;baitt((cceptam,cumlaudilgt;usQfi^t(nticth

. I V D I C V M

�W(f fixeris,lnfimtiis cro : mcndum igt;rieoruiH codicibus ex antiquariorum negligeiitia nonnbsp;femel uidebimiM ,fine tamcnfidei cy morum quacunq;nbsp;iailurdi

ly Dixit^ ad eum Quomodo dicis amo -tCjCumcortuuni non fit niecum�Per tresnbsp;.uicesmentitus esniihi, Si noluifti dicerenbsp;in quo fit maxima fortitudo tua�

Improba mulierum procacitas ojknditur ubi uide^ fini quempicon fuis Icnocinijs capi poj]e,mhil intentatunbsp;.relinqutint:odiumfingM�t ubi adulationibus nihil pro=:nbsp;ficerint.Contumelijs,opprobrijs,et miurid extorquerenbsp;pergit htec mulefica, cy urget modis omnibus : audet fenbsp;decipi,conqueri,cu omnibus modis in/kt nec ccffet decinbsp;pere miferum amatorem, libidine captum cr fiultitiu. .

16 - nbsp;Cum^ molefta efletei uerbis fuigt;s, �C p

multos dies iugiter urgeret eum 8C retanimam eius ad mortem ufqj�

Iugiter crfine intermi�ione moleftabut uirum auu^ Conflint� r(imulier�rpcrfda,etidmtertioilhift non dejferat,nbsp;� male.nbsp;nbsp;nbsp;J^gf. ce�at,fed indies fortius inflat modis omnibus,donec

proredimendumolejlict muluit mori quum inter facru Cr fctxum urgeri, h'mc �ruenti libidine fatigatus, indenbsp;cotumelifs ?d^no �rcndu �multutc mulieris flagellatus.nbsp;Exemplum �ultitiic amuntiu uiror�ut eneruetur uirilisnbsp;uirtus,Grproc4citdtisf(xmincie ad imponendum uiris.nbsp;17� Tunc aperiens ucritatem rei, dixit adnbsp;-camtNouacuIa nunquam afcendit fupernbsp;caput meum, quia nazar�us dei fum denbsp;utero matris me�:fi rafus fuero, recedet�nbsp;me fortitudo mea, amp; deficiam, ero^ ficutnbsp;c�teri homines�

improbte mulieri narrat my�srium diuinum,imfidcli aliemgene meretrici gratiam dei explicat, quam innbsp;fdlutemfidelium contra infid�les � dcoacceperat. luflanbsp;igitur 'mprudentiie cr libidinisumdi�lam experiri dexnbsp;bebat,in exemplum pofkris omnium feculoru, nequisnbsp;totum cor fuum mulieri effundat. Errauerat autem cirxnbsp;ca deibeneficium, credens crinibus tribuendum quodnbsp;crat uirtutis diuin^. Confccratus autem erat � domino,nbsp;non ad prophetandum,docendum uel regendu, fed�rxnbsp;titudine fua dc�ndendum populum dei, qu� corporisnbsp;�rtitudo non diutiusduraret,quamritum^ifgt;lazarteoxnbsp;rumiuxtadominipri�ceptumferuaret.

* H a D

fbn�pun� ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc deftitutus per inobedientiam dei auxilio,

�O� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exponitur ludibrio ey periculis hotninutqui enim domi

lio no feruit, hon�llibus fubdi meretur iwpiis:in manus

il

ii

14

-ocr page 99-

� V D ! c V M

de hoflc fuo inuifi�imo:(iuX deifui coiKumeliani,tam Samfon qu�m cxtm innbsp;atnari�ime Molebant : urcban^snbsp;^I^Malo^quod er dederat, e^ acceperat uir ilnbsp;erat ad uiilonbsp;diffiderc coge=nbsp;Cr ^�fftfon ma�et glorio�us mori, qu�}n �uinbsp;dite ' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentire diutiut, er tam turpi �erui=

core nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iucundum effet

(jf '^^fnobis�SiuocaucruntSamfonem eos, fccerunt^nbsp;j �areinter duascolumnas*nbsp;fotimTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^epu�M dominum bla�}hemando,Saia

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;introducuttt,publicum ommpoten

�' fit�! �^^^y^bnfuamjPabeflinimgloriamdeorumfuo ^�^Mmptttm iiiuut foliiti ernbsp;fci-4cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam in�gncm blaf}gt;hcmiam cele=:

'xdic ^^^^^�^utur, quia ad unum pariter omnes iam fuof'Kfft implere debe=:nbsp;deigloriam, �d�orum deorumnbsp;Cir damiiari iam tune digntvmnbsp;,f^'*�^'^'^^S�^dciueri, cultorumq; fideliumnbsp;cogebant Samfonem.

���an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehendebat

** ^*ia;Diniitte me,ut tangam colum^ imminet domus, �Cre^

lier erat plena uirorum ac mit Hq.^�Ocrant ibices principes Philifthi^nbsp;Utr'^^'�^ y cti�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circitcr tria millia

? fexus fpc�antes ludent�Samfon^.

Satn�ondi^m uMidam blaj}gt;hemilt;edi (fCfnbsp;nbsp;nbsp;'^pi^egentis comunegaudium 'm lu�it conuer

to �'�jgt;digi2ofupplieio 'muoluereprofeanda[o tan^ occa�onem prte�itcrat, forte fuantnbsp;dium� potentiie bonttaliq^ comendaturut:nbsp;bi�fhe^nbsp;confii�oni inter hojksnbsp;^�(ttt^��^^P�raergopueri, cuius manu ctecus ducenbsp;�^�ltt^nM, quibus tota domus nitebatur du^nbsp;'�tjii plenam �npijs domum columnarum con=:nbsp;^n''^tui^^�*^�^'*�^gt;P�^�dtrq;fccumcirciter tria mi�iaui^nbsp;Annbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occidit,de optimatibus PaLefimor�.

^^^^�auocato domino, ait j Domine qu�fOj�Cfortifica qu�nbsp;*^^*11Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deus,ut ulcifcar ultio

, *'Uni?^/�apro amiffione duorum lumi*� �� �l^'Pal�ftinis.

�iie4i^�*'c�flitSamfon ambas columnas jonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;innitebatur domus, alte-

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meacum Philifthqm;

fortiter ac cecidit domus c incipes,8cfuperomnemmultittt-

S C H O P H T � M.

dih�qu�ibierattmulto^ plures interfe-citmoricns,qu�m ante uiuus occiderari

�ionexdejferationefefeoccidifle comprobat ora- Samfon n5 tio fua ad don�nu, cuiferutre uolebat totts fuis uiribus,nbsp;Jfiritii er corpus fuum expendendo, er bla/fhemiamnbsp;dei fui umdicando,pro cuiiu contemptu oculos illi cruenbsp;rant.Pxemplumpr�buit,non quid�aliqua ratione fefenbsp;occidcndi,fediniuriamdiumam non�rendi aliquate-nus, er pro ea umdicanda ad nwrtem uf j; periclitandi,nbsp;'mutilem �bi er alijs uitam, expendendi in exitium ty^nbsp;rannorum,iudicium don�ni pro pcccatis impo�tum panbsp;tienter er alacriter fufeipiendi,

5� Defcendentesaut�fratreseius, 8C uni-uerfa cognatio tulerun t e� ac abduxerun r, amp;fepelierunt inter Saraa amp;Efthaol infe-pulchro patris fui Manue: iudicauit^ If-raeluigintiannis�

Hone�a fepultura Samfonis,Micatfiduciam tfraeli tarum,quam conceperant de flrage hoflium, uirtute dinbsp;uma,er timorem humiliationemq; Philiflhinorimi, quinbsp;manum domim fenferant er umdidam. Gloriofumq;nbsp;fitiffe 'm oculis domintmortemSamfonis,pro gloria dei,nbsp;erfalute fuor�,non indigne creditur.Typus Chrifli danbsp;mm fui,qui jfonte fe in morte tradidit, qua pios i�aelinbsp;tas ab ho�i� tyranntde liberaret.�unus pro multis obijtnbsp;utprodeffetommbus. Quod autemuiginti annis nuncnbsp;iudicaff� fcribitur,prins uero dec�,mte�igcndum,nuncnbsp;compledi omnesi�iusannos,etiam quibiis'm Palafl'manbsp;pa�imuagatusproomnluirili�iaperfecutus efl ho�rsnbsp;populi fui.Non enim raro etiam iudicare Hebrteis erin

Buangeho capitur pro umdicare,puntre,ulcifc�


^CAPVT xvn. .

a^l Vit^ uir quidam de monte E-phraim nomine Michas,

I qui dixit matrifu��MilIe een

turn argenteos quos feparaue-


ras tibi,8lt; fuper quibus me audiente iura-uerasamp;dixeras�Ecce ego argentum ha-beOjCgo tuli illud, Cui illa refpondit: Be* nedi�us filius nleus domino�

  • 3 nbsp;Reddidit ergo mille amp; centum arg�teosnbsp;matri fu� qu� dixerauConfecraui,amp; uo-uihoc argentum domino de manu meanbsp;filiomeoutfaciatfculptileatqj conflatiletnbsp;amp; nuncreddam illud tibi�

  • 4 nbsp;Rcddiditigiturargent�matrifu��qu�nbsp;tulitducentos argenteos, amp; d�dit eos ar=nbsp;gentariOjUt faceret ex eis fculptile atq; connbsp;flatilc,quod fuit in demo Mich�

  • 5 Habebat autem Micha �diculam �C

    cit ephod,amp;theraphim(idf�ufjlcmpcerdotlt;t le)n,er ido/(t)implcuitcp unius filiorum fuo-rum manum,8C facSus eft ei facerdos�nbsp;ldololatrilt;� units altquis cafus defcribitur, qui iudi^nbsp;cum tempore aliquo,non fatiscerto,contigit. Cuius hisnbsp;fiorilt;e tempus,� neee�ario fciendum �i�et, haudqua=:nbsp;quam jfiritus fan^us obticui/fet.Veri�milius tam�itnbsp;ti z



-ocr page 100-

S c H O P H T r M.


uidetttr contigi�c inter Samfonis t�pui Ueli.In mon te Ephraim nichas ciuid�matrem habuit, cui aliquaranbsp;tione uel �trto abjlulerat mille CT centum ficlos argcn=nbsp;ti.nater autein fuperftitio�or ,maledicere �olita eratnbsp;eum quicunq^ tandem�dlJet qui pecuniam abfluli�et,nbsp;AdijcicnSyfiquando deo faueiite uel dijs pecunia refli=nbsp;tueretitr,uouebatilliitsufuin inobfequiumcr cultuinnbsp;dei.Uoc films nichasaudiens malediilion� ueritus, Cfnbsp;impedire dei cult�t non audens, ne deterius fibi quicquanbsp;c�t'mgeret,retulit matri fie recepifie pecunia, natcr aunbsp;tem rurfiis idum benedicebat, orabatq^,ne tot mallt;e im^nbsp;precationes obejjentfilio. Sufceptumq; argentu, tradianbsp;dit arg�tario,ducentos quidcm ficlos mercedem opensnbsp;largiendo,alios nong�tos in imp�fiisfculptiliS^et ephod^nbsp;aliorumqiaddei cultumnccejj'ariorum,qttemc�iltu im^nbsp;penfis matris nicha inftituit in propria fua domo: iedi=inbsp;cula fcilicet infiru(ia,quie domus del dicebatur, inicia-taq; lt;:::r confecrata concra�rmain nofaicte legis, qua:nbsp;tunc negic�ta uidebatur,facn-dote,qui facra peragcret^nbsp;de fiituris eu�tibus rejponf� dame fcifiitantibusihoc efinbsp;enim implere manus,coficrare ad cultu dei peragendit.nbsp;Qnts autem hic facerdas fiicrit, cofiquenter narratur.

(gt; Indiebusillis noncratrcxinlftael, fed unufquifqj quod �bi rcdum uidcbatur,nbsp;hocfaciebat.

Ifl tribusgef�orum narrationibus habetur, quia non f�erit rex in tfrael, ideo qutfq; quod re�ium fibi uideba-turper�gifl'e,hoc efi,finereglt;mine ey magiflratu quo-cunq^ uixijje ifiraelitas, fine regeer fine lege, in fia�ionbsp;fcilicet nicha:,m bellofiliorum Dan, Cf in fa�lo con�nbsp;cubinainGabaa.

Puer de BethlecmLcuites dicitur,primteua ^et�teflo rens,nendum profi�fiorea:tate folidior. Eethleem aut�nbsp;ilia intelligitur,qua: in tribu luda.De matre quoq; ludaanbsp;natUS eft,ideoq^ defamilialudadicitur,licetEeuitae�nbsp;fet,quifiectmdumlegemnofis Cf primauam inflitutionbsp;nemcultuidiuinouacabant,docendo uel facrificando,nbsp;adorando pro reliquis, pucros quoq; perfitmilias ifiraelnbsp;inftitucndo in (dcris literis Cf moribus.

Eeuites ifte non fine caufa aliqua �rta�is non bona, pofic�ione carens,percgrinabatur, beneficio ut diciturnbsp;carens Cf ofiiciofincerto itinere pererrabat,locu qua:=nbsp;rcnsubicommodeui�litaret. Contigit igitur iliumcafiinbsp;peruenire ad domumnicha:,inmome Ephraim. Ex to^nbsp;Ntjiigen- to legcm domii� neglexijfie uidentur, qui Eeuitasfie pafnbsp;fi�ttmendicantesfinebant.Dcficruatislegitimis ceremonbsp;nijs nihil indicatur ex literis fiacris,nano docebat, nemonbsp;regebat, ideo crrorcs Cf fuperftitiones fiiccrefcebantinbsp;fieglciius uerbi dei,)nater eftfiuperftitioftis: fupcrftitio

�0*0 caufa efi uitioru/m Cf crimmtvm.

mihi pater ac facerdos : dabo�p tibi nos fingulos decern argenteos, ac connbsp;tutumueftium,amp;qu�adui(iluinfuflf��nbsp;ceiTariajamp;perrexitLcuita:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

nicha ijk zelum habuijfe uidetur fine fcietf�'fl pithoJfiitemEeuitambenigne, cftrailauit �nbsp;opportunitatem do�lrina: Cfdiuini cultus nonnbsp;fed cumgaudio,quafit diuino beneficio addiiflui�rnbsp;uitam,retinuit,uclut patrem Cf religionis do^o^ . �nbsp;neratus eft,cf facerdotem ordinauit cerentoiiir^n^nbsp;mis non curatis,ut liquet ex lege.Pro mercedenbsp;temconduxit,uefiium neee�itati profigt;exit,(^'*^nbsp;fufiieiente proiiidit.Perrexit igitur Leuita,coti^��nbsp;fufcepit,inijtpailum,acce�itpomcitationi.

^confenfitLeuitahabitareaputi*��� nem,fuit^ illi puer quafi unus de

Caepit Igitur Eeuita habitare cum nicha, C'' eftilliadolefcensifk Eeuita loco filij obreli��'��^'jf^nbsp;tutum reuerendus Cf dilc�lus. l^on aliter hic �rnbsp;qu�m interim ante typofl Chrifli tempora,uinbsp;quid� deum colere,fed uerbo dei non direilinbsp;perflitiones incidertint proq; pictate quaflu

Impleuit^ Michas manumU^jf^�, habuitpuer� facerdot� apud Feir�^^,b�nbsp;Nuncfcio.dicens,qu�d benefacic^^,,,,nbsp;deushab�tiLeuitici generis faccr�^f;j,inbsp;nichas � matre initiatus,nunc Eeuitainnbsp;facerdotem,omma prater leg�,impletq; OUnbsp;fecrat oleo,fiio modo facro, ad imitationein^gt;^�^^nbsp;fed fine fide Cf contra uerbum ficq^ in prophaU�gt;^nbsp;gentilium moreoblationes facrificandas �lnbsp;tarnen adiculam nimirum,qii� crat in dontonbsp;foq^ nomine Domus dei uocabatur. Eiducianbsp;erat,quadominumdctm uerum colerecupi^'^nbsp;Cf hic nomen domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribitur,cui fol��^� �oK

firre uolebat : fed quia contra uerbum dei agth^� fecundu praflriptu Icgtj nofii Eeuita iflt ifnbsp;miniflrabat,idco pietas uera non�it,fcd�plt;^'f^0rc{^nbsp;hare/is,cuius finis quaflus �it,tunc ut /�tnpefnbsp;tam in ceremonijs qu�m in fide permittit dof'nbsp;in bonos homincs, fit quodin primis agendu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jna

deus ipfi neglexcrint,fi obmiffo ftudio diuin^ xta humanas traditiones,hoc cfl,quod cuiq;nbsp;tur,agere maluerint qu�m dei prafcripW obfiinbsp;�ffCAPVT xviir- ,(,ifnbsp;BS: N diebus illis non erat

^ rael, Sc tribus Dan �'pofleflioncm fibi, ut hanbsp;� in ea� Vfq; ad iHum� nin�nbsp;inter c�teras tribus fortem n�accePnbsp;Acceperant quidem pofife�ionumnbsp;�ofue omnes tribus, eypto ipfirum numero �if j�is

II

-ocr page 101-

I V D I C VM

il�! loci dci^U�.(�erint,fed c^uii domino inohcdientes,'i)n piiif gentri non delcucrant, ^inuUi^liciier in dci Icgcntnbsp;roniinittebant,ideo irefiduis gmtibm partim arilabattnbsp;turnefe pojj�itt Utius diUtare, partim perfequrb�tur,nbsp;amp; quadam loca tirrum amittrbant, quxdam ab initionbsp;�pa-e non potrrant, quo contigit ut tribus Dan abnbsp;^^l��lt;:isftcarifareturinm5te,utadplanicicmdefcennbsp;'^^^ftonpotucrint.

� ^Miferunt ergo filii Dan ftirpis et fami '1^�* uiros de partibus eor�for^nbsp;�Hosde Saraa 8C Efthaol, ut explora^nbsp;�^^ntterram,Sc diligenter, infpicerent: di^nbsp;eis�lte, amp; confiderate terr�* Quinbsp;ucniffentin montein Ephraim, �C innbsp;^�ffent domum Mich�, rcquieuer�t ibi�nbsp;. Saraa Cf Ej�haol numerantur m tribu luda,nbsp;�t^ funt,�:y- nunc quoq^ pertinbsp;'^'^^��ntur�eut zXAitte�' ad tribum Dan,undf mi�tnbsp;. � ^pbratorcSjpro capienda lgt;aK, quaenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Laifa ac

^fl}�ti*extremis partibus pro^ ubilordaniscon^nbsp;'.^^lt;juamulta Hieronymus. Po�ra Ca�area Phi=^nbsp;turris Stratonis, ut multa fortiuntur nomi^nbsp;J ^^Uetercsfecundum tempus.

cxiftentibus in domo Mi^ ds tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adolefcen^

3dd dixeruntad eum � Quis te hue h� ^*'^q�id hic agis Equant ob caufam

4 ^'^^nircuoluifti^ fih/*^�chas,8Cmemercede conduxitj utnbsp;*quot;^ifacerdok

domum lAicha, eSquot; fft/^^'gt;tloquelamfaccrdotis,quia deBethleem ef:nbsp;ili(�^'�^itrunt tntra domu.Gr ut fit, qu�rebant de connbsp;rntione,nbsp;prodidit fe qu^eftusnbsp;f�i^�^otiofi(ngim�diculaMichte,di=nbsp;^.��'^�mflando,Qrdefiituris euentibus ex tripodenbsp;�,etn^^�in nomine domini prtenoflicando, morenbsp;facerdotum uerorum, qui ex urimnbsp;�tccipiebant � domino, coram areanbsp;^��tilil, ^^�*^^^�'�ii�^�i�^�toninucrtcredeicultum, amp;nbsp;lexil^ ��^^�*ii�nfdamceremoni)sfibicultu inflitui quasnbsp;tultum gentiliuntnbsp;fquot;gt;iby i'J'^^tommutareinbonamlfieciem undefennbsp;^o^tmiittatur in dcinbsp;4 ��i�^'ogandam.

dcum, ut profperam faciat uiam noftr�

'�1 Kiq^ P�lt;^itui� ueftrS,amp;itcrquopergitis. *quot;**'��� ianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quarere itineris fui�r^

idololatriam declinauerant ifraefi^t ueris, iam fal�s reffionfts,nbsp;��xt illuderct dtemon impi/s, Ittbebat autem

SCHOPHTIM. 51

itlos ire fdcerdos,Gr uere dixit, coram domino effe uia illonim,quod bonam er malam �rtunam fignificare ponbsp;terat,admorcmoraculorum falforum deorum. Vtficnbsp;in utranq^ partem cadente euentu, uerum dixiff� idoltinbsp;uideretur, deciperenturq; impij �dlt;emonibus, qui deonbsp;uero credere non uolebant.

*7 ^Euntes igii quinqj uiri uenerutLais.* uiderunt^popul�habit�tem in ea abfqjnbsp;ullo timor�, tuxta confuetudinem Sido^nbsp;niorum,fecurum amp; quietum,nemine connbsp;fu ndente terram in aliqua re,poflidcntemnbsp;thefauros,amp; procul � Sidone,atq} non hanbsp;bentem rem cum aliquo homine�

Deferibitur urbislais conditio, per omnia aptaad L�� otb�. obruendumillam er capiendam, quiafcilicet �bi nihilnbsp;)netuebant,urbem non munierant,amicitiam civm uici=nbsp;nis nu�am cotraxcrant,� nemine iamdui^ aduerfi quicnbsp;quam pa�i,non fe exercuerant in armis, remoti erant �nbsp;Sidonqs,� quibus fubito inua� luuari no potrrant, otitenbsp;eS� faturitas cum pace �rta�ts criminum auxeratma^^nbsp;gnttudinem,ut digni ejfent opprimi ab Ifraele.��on pro^:nbsp;de� nimia fccuritas:ufus armorum non obmittendus: alt;i

miciti� urbium utiles er neceffario;. � Reuerfi^ adfratres ftios in Saraanbsp;fthaol,quidegiffentfcifcitantibus,nbsp;9 refponderunt� Surgite, SCafeendamusnbsp;adeos, uidimuseniin terram ualde opu-lent� �C uber�jnolite negligere, nolitc ccC�nbsp;fare quo minus eatis amp; polfideatis terra,nbsp;*� Intrabitisadfecurosin regionem latiC'nbsp;hmam, tradet^ earn deus in manus ue^nbsp;ftraSjlocfi, in quo nullius reieft penuria,nbsp;corum qu�gignuntur in terra,.

Kcuer� funthi quinq^ uiriDanitte ad�atres fuosiit terram Dan unde exierant per�ieda urbe Lais er resnbsp;gion�,retuleruntqi qu^e comperta habebant, hortanturnbsp;quoq; omnibus modis ad�udium ajfequendi earn. Prosnbsp;inde parauerunt fe Damtlt;e,ut citius perficienda tentainbsp;rent : occa�onem opportunam non d�f�rant. Audiuntnbsp;terramualde bon�,nihil minus quam obrui�rmidante,nbsp;Nece/�trium erat moras rumpere,nihil pigre t�tare: di^nbsp;gname/feproquapericlitarcntur, er arma fumerent.nbsp;Deniq; auxilium dni �bi pollicentur,quod er fentiunt.

II

Profefli igit funt de cognatione Dan, de Saraa amp; Efthaol fexcenti uiri accinditnbsp;armis bellicis,

afcend�tes^ caftra fixerunt in Cariath iarim lud� : qui locus ex eo tempore Ca^nbsp;ftrorum Dan, nom c accepit, �C eft poft ternbsp;gum Chariath iarim,

Ordo pro�iltonis per fingula dcfcribitur, non tos tins tribus, fed certo numero quorumdam quibus J�aciunbsp;deerat commode habitationis propter peccata. Pergettnbsp;tes autem prima node peruenerunt prope Cariathia^znbsp;rim,ubi caflra primum fixerant,er conuenerant,nomcnbsp;imponunt Ca�ra Dan in fadi manoriatn.

15 Indetranfieruntin montem Ephraim, quot;5


-ocr page 102-

gt;'�

- I- V D I C V M Cumq^ueniffentad domumMichr,nbsp;dixerunt quinq; uiri qui prius mifl� fticnbsp;rant ad c�fiderand� terni Lais, c�tcris franbsp;tribus fuiSjNoftis nequod in domib� iftisnbsp;fit ephod, theraphim, Si fculptileatq; connbsp;flatile�uidete quid uobis faciendum fit.

Prompti�imi crant ad colcndum deiim, )ed twn eo tnedo quo kxiubebat, quam Lcuitarum negUg�tia nonnbsp;fciebant. Gmtiliumritudeumfuumcolcre cupicbant,nbsp;atq; IM idolorum quoq;fitperf�itione! mcidebantSacranbsp;fibi iungebant, hoftes aggreffuri, nec fine illii quippi=nbsp;am firtunati cofiequi arbitrabantur, eti�fi rapina utannbsp;tur,^cuidtcriiis 'miuria. Facile fiacerdosidoli perfuanbsp;deri fie finit,uberiore quafiu et honore oblatis,no enintnbsp;deigloriam fied fiuum comodum fie�latur,omnium fialfia=:nbsp;Hoioiatria rumreligionummore. Ephod diciturtotiailleornatufnbsp;Ifraelis.gen -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t- r, ,�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� r t/- , �

�i5,amp;C(iri jacerdotaii'S. Trophim eqdem uteris fire lcribitur,qui^ ftianomm. bus gentiles tripodosfiuas.Sculptileidolumdicitur. Connbsp;flattie uero � flindendo, primum enimflinduntur idola,nbsp;deinde ficulpuiKurut imaginem refiranc � domino deonbsp;prohihitam. Taliaperomnem modumdgentilibus,utnbsp;tunc Hebr�i,fitc nunc interim nos Chriftiani confinxi=nbsp;mus, quos ei' fiacrificulorumftudijs,er fiacris uafiis, ernbsp;fuppellciiili multiplici iuxta aras ttoftras iaindudum ue=nbsp;hementerexcefiimus, teque citra er contra uerbu dei,nbsp;quantumlibet in unius dei cultum damcmus nos omnianbsp;ficiffie, fied tarnen in gloriam,honorem, er cultum fian^nbsp;(lorum ada negare non pofifiumus.

  • 15 nbsp;nbsp;Et cum paululum declinaflent, ingreffinbsp;funtdomumadolefcentis Leuit�,qui eratnbsp;in domo Michaejfalutauerunt^eum uer=nbsp;bis pacificist

  • 16 nbsp;Scxcenti autem uiri ita ut erant armati,nbsp;ftabantantcoftifi, qui erant de filfis Dan.

  • 17 nbsp;At illi quinque uiri qui perrexerant adnbsp;cxplorandum terram ingreffi funtiIIuc,S^nbsp;fcuIptilCjSCephodjamp;theraphim, atqjconnbsp;flafiletollere niteb�tur, �C facerdos ftabatnbsp;anteoftium,fcxcentiquoq5 uiri erant ac-Cindi armis bellicis.

  • 18 nbsp;nbsp;TuIeruntigiturquiintraueratjfculptLnbsp;le, ephod,amp; idola, atq; conflatile. Quibusnbsp;dixit facerdos�Quid facitis�*

WoioUtt�* PacanpromittutEeuit�,ficduiolcntiam ingerunt, tum. alieiMrapiunt,erqu�prcciofi�imahabcbanturinuitonbsp;poficjfiorc aufirut,eaq; ratione fibicultum diuinum in^nbsp;ftituuMt,(^ nihilominus f�liciter eis omnia cedunt : fednbsp;ad tempus fiuum diff�rturdiuinaultio,non aufirtur.To=nbsp;lerat diu fiuperflitiones,er idola hominum contra fiuamnbsp;legem fiuffirt,ut qia fiordent,magis fiordeficant,donec fornbsp;des fiuas ex diuina uindida commonefiadi agwficant,p�nbsp;rutentia abflergant, er aduerumfie dei cultum conucr=nbsp;tant,uit�q; innocentiatn aufficentur aut pereant.

I nbsp;nbsp;nbsp;Cui refponderunuTace,amp;: pone manii

tuam fuper os tuummeni^ nobifeum, 8C cris nobis in patrem ac facerdotem. Nunquid tibi melius eft, ut fis facerdos in do-

�.1

S C K O P B T I M. mo unius uiri,qu�m in una tribunbsp;liainlfraeK

2.0 Quod cum audiffet, acquieuit iergt;W bus eorum,8^ tulit ephod 8C idola acK�*nbsp;ptile,8c profedus eft cum eis�

Frigide fie facerdos pro fiacris opponit,multoru�f fi

fitperabilem uiolentiam cemit er d�clin�t, po�icilt^^ j�t. frangitur,prodit fiacra er fiamiliam hcrinbsp;nores er lucrum, defertor ac fiacrilegus-

fiacerdotem prificis habitumf�iffic pro patre n^r^ nabiliter dificimus, quod animarum inflrudor

genitori non fit poftponendus,ficut nec homo entia,bruto er fienfiualitati : dificipUna cnim

homo omnium animalium uidebitur intradabil���'�,^ ciunt honorum er qu�fius pollicitationibiu :nbsp;fifico er hamo,f�lo nomine fiacerdotum idoloi^^nbsp;torum,quifiua quarerefiolent non Chriffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -p

Qui cum pergerent, SCantefe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fentparuulosac iumcnta,amp;omuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

eratpreciofum,

la�ant ^uidcfu (id cdpicttddtn urban mati,perfiuafidecertaui(loria ab explorotofi^^^�^nbsp;iam diuina pr�fieijtia adiuti,ut putabant, etilt;ir^.nbsp;ac paruulos cum tota illorum fiubflantia fiecm�nbsp;runt,non reuerfiuri ad hcereditatem fiuam.Scti^^l'^^^,nbsp;ternarmatiuiri, fiubftantiam er impcdimtx^^r^jfinbsp;ipfi interm parati fie uindicare de uiris,quinbsp;ch� uerifimiliter fiequuturi credebaiur,repolit �nbsp;fiierat ablatum,er fiacrilegium ulturi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; uP

iam^ � domo Mich� effent riquihabitantin�dibus Michae^^nbsp;mantes fecuti funt filios Dan,nbsp;, Viemi ex domibusqu� iuxta domumf^i�^^�^^ -ipiOnbsp;ad domum eius pertinebant fiamiliarcs eri^oo^lfj^nbsp;uocati � �Jlicha,iMftituunt iuuare illu ad repd^^�^'jjfilt;�nbsp;fine quibus difficile confiflerefiepoffie credeb^quot;^' ymnbsp;terq^ cu Micha infiequuntur filios nan, ernbsp;repctituri manu ualida qu� amifierant,fiii^^^(nbsp;xj Scdamarecccperuntad filios

cum refpexiffent, dixerunt ad Quidtibi uis�quiaconglobatus e�*

Inclamauerunt fioeij Uiich�filtos fiacris, er ablata repetunt � uiolentisnbsp;men fie uertentes ad Micham qucrulantem,nbsp;uelut mdignius agentem moliuntur. z Xnbsp;2-4 Qui refpondit�Deos rneos quo�nbsp;hftis, 8(. facerdotem, SC abijftis,nbsp;qu� habco,�C dicitis�Quid tibi eamp;inbsp;nbsp;nbsp;jpfn

Stulta querimoma de raptis fibidijsfiui^gt; fitbi fieciffie confitetur, er de fiacerdote quem pj��nbsp;ueratfibi.vix aliquid tarn charum po�ideturnbsp;ftitiofis,utdijpenates,ertutelares, pronbsp;cusatq; proparentibus e^filijsdecertai'efb^nbsp;ei�imeqi h�ret procordijs ficmel conceptanbsp;gio.Omnem fibifirtun�queritur ablata aim�nbsp;2.y Dixerunt^ ei filfi Dan �nbsp;loquaris ad nos, ne forte irru�t in


-ocr page 103-

I V D I C V M � *�^�10 concitati, amp; ipfe cuni omni domonbsp;���pereas.

babent locum querehe oppreff�rlMn,ubi/�=i fii� - tyrannis c�perit�ntcntaitt mortan ponbsp;ti rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcflituint,nec folum patrifamili�sjfed to

�ufi J Pp �^��^in�tur omnia aduerft, er mala ultima, Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repetcre indigne ablata/�cra.

auf � irit�^reperrexer�uVideos tit �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortiores fe eflent, uer^

^^teuerfus eftin domum fuam*

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tchof pcrgeiites uiam �ta�lios Dan, nec

^7 I i^ospo�e umci,redijt domum.

iiin

j. ^t�teosin oregladiit urbemcRincengt;-18 ^^atiidcrunr,

pro'^'*� ferenteprffidiu,eo quod Pq ''�lhabitarent � Sidone, amp; cum nullonbsp;Eraffocietatis^nbsp;J{q. tem ciuitas in ualle fita in regionenbsp;�Av quam rurfum extruentes habita-,nbsp;^9 ^�nea,

^frael patris fui quem genuerat P�j.�^Uae prius Lais dicebaturgt;

facrificulo,pro/ri^ifunt, ^it{Qnbsp;nbsp;nbsp;�^�tdli uiitoria urban Lais ceperunt, ciui^

(inibufdam combu�is,quod fubi^ P��-�. focios quos non h(dgt;ebat de noua comnbsp;^ �^''^poterat.Sidonijquidem tunc potentes erant,nbsp;Tyrus: qui cum exo=nbsp;X fitisp^'^'^^fraelitas, fine dubio ^11^^^1x111111^11=nbsp;ht,.�� �^gt;tmpore licuijj�t. Cot�tinebatur aut� htec urbsnbsp;fibi promi/J�sdomino, citra Libanumnbsp;''^ontem Hcrtnon, ideoq; iure diuino pertinenbsp;Munbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��^amp;tflias exiens 'ut

prii,i��^�^^^�^�*bus ad id conniuentibus. NccerdtilUs extrapromi/J�m ternbsp;impugnandis. Vrbes omnes in co�ibits ernbsp;feruauerat prteterfol��azor.

oj) nbsp;nbsp;�^�efita nunc cxufl.t e�,�cut ex reliqult;e,

idolorum ,uelut duplo tnalo affi= ue qui liceret cuadere,hinc igtK,mde ornbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rea:dificauerut, er corn

locum parauerunt�bi�lijDan,ei= �^��*�^�^iitnpon�do pro moregentis. Dan aunbsp;�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^onymus atuo fuo fiiifjefcribit,quatuor

Danfculptile,5c Mofl (�e/Mdsnbsp;eiusfacerdotes fueruntinnbsp;captiuitatis terrae*nbsp;ft^tucrunt, ad honorem quidemnbsp;^�lt;'gt;47^��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcneplacitum, illudfcilis

adduxerunt, cuius pr� �fuoreut putabant ui�oriam�terontdtte-

S C H O P H T � VI.

fpti.teuit� i�ius nom� hic uidetur explicari,lonaih�ni qui de domo Michie c� illis aduenerat,qui et hic diciturnbsp;�(ijjefilius,hoc c�,ex nepotibus Manaff'e.tn quo nomi=^nbsp;ne itun liter a fif/p�/� dicitur,qua� 'impcrtin�s,eo quodnbsp;Ger�im no Mana�� filius�ierit,�ed Mo�s. Mi��rta�-�sfilij Dan in angulo terrte i�-ael con�ituti propria fuanbsp;facramagni�caricupientes con�nxerint fefacerdotio dotes.nbsp;digniore c�l�br�s, qui �acrificulum obtinuerint non denbsp;po�eris Aaron,fed ip�us Mo�s, qui �ne dubio fratremnbsp;fandimonia excej�rit.Semper enim facrilegi fua facranbsp;pree�rre confucucrunt uer� deodignisritibusefleganbsp;libus 'mfiitutis. Quadeniq^ rationepofleapermotusle-roboam fecundum uitulum aureum pofuit in Dan, pri-mum autem 'm Bethel montis Ephraim, eo �rta�A locinbsp;ubi nunc Leuites ifle antea habita�e hic feribitur. Eiufrnbsp;dem autemLeuitie poflerifacerdotiofrndi fumt eodemnbsp;loco,ufq; ad captiuitat� uel Salmanafar,fub quo in Sysnbsp;riam relegati funt dccem tribus,uel aliam.

31 Manfit^apudeosidoIumMich�omi tempore quo fuit domus dei in Silo*

Habitumquoq; lUis e� idolumiltud, non minore'm reuerentia er dignitate,q area domini in Silo,quandiunbsp;perfeuerauit 'm Silo tabcrnaculum, �rta�A ob di�ansnbsp;tiam,�c contra dei Icgcm 'mterprctantibus LeuitA, ernbsp;auarA facrificulis. Exponut alij de captiuitate fada fubnbsp;labin tempore ludicum uel Ueli.

^fCAPVT XIX.

N diebus illis non erat rex in If rael.Fuit quid� uir Leuites, ha�nbsp;bitans in latere montis Ephraim, qui accepit uxorem concu-

binam de Beth l�hcm luda*

Pernitiofape�is populo e�,�cont'mgatipfum�ne Popuiu^* magi�ratu er iuflis regibus uiuere: crimina enim 'mpunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

nitagraffantur, er in confuetudinem degener�t,ut ne= mo erubefcat er uindicare audeat confortis malitiam,nbsp;donee pariter omnes eatenus corrumpantur, ut femetsnbsp;ipfrs malts eximere tandem non po�int, fed femel consnbsp;cidant omnes,er'mfau�a feruitute premi cogantur, denbsp;'tndigitai�islibertateredadi 'm intolerabileminfolensnbsp;tiam,quam firre mundus non po�it.Te�antur hac nesnbsp;dum lud^eorumfata,fcd er gentium muitte regiones.Vinbsp;detur hi�oriafequcns cotigt�e ante tempora Heli poflnbsp;Samfon�: alijs opinantibus proximum tempus po� tosnbsp;fue. Alius Leuita eodem monte inuenerat diuerticulum.nbsp;Vxor� accepit dcBcthleemluda,qutecocubinafrijfrnbsp;dicitur,cum frerit uxor,ut uidetur.

i Etfornicata eftapud efl cocubina eius, amp;reuerfa eftin domum patris fui in Bethnbsp;lehem Iuda,manfit(^apud eum quatuornbsp;menfibus*

Rcce�erat ob ^rnication� mulicr � Leuita ad patr�, cum quo frit dies aliqmt er quatuor men�bus, doneenbsp;ira er zelus de�ruefeeret uiri. Hon erat indecoru uelnbsp;i�licitum,im� laudabile,reconciliari foeminam po� �rsnbsp;nicationemmarito,fedinfau�i�imum.

5 Secutus^ eft eam uir fuus, uokns rc* it 4

-ocr page 104-

�r

I V D I C V M

condliari ei, atqjblandiri SC fecum reduce re,habens in comitatu puerum amp; duos a^nbsp;finos�qu�fufcepiteum,amp; rntroduxit innbsp;domum patris fui.Queni cum uidifiet fo^nbsp;cereiusjcccurritcil�tus,

Hic uir nominatur Lcuita eim qute priui concubind diila e�,Abijtpo/l earn Jlbi reconciliand� magno gau-dioIbceri. Frimo igitur fufeeptM ejl � �xmina et ad pdnbsp;trem introdu�m.Exemplum hic habemut r�conciliantnbsp;darum uxorum.Repudij exemplum non fcribitur,prtetnbsp;terquani illiM,quo fynagogam repudiauit deut.

4 6c amplexatus eftfocereius hominem� Manfitcp gener in domo foccri tribus die�nbsp;bus comedens cS eo bib�s familiariter�nbsp;Congratulatio digna celebratur triduo conuiuijs eynbsp;letitia.Gaudentibui congaudendum.Soccrgenerum retnbsp;trnet adLetitiam ey'ad redmtcgrandamfirtiutrefarcitnbsp;tarn beneuolcntiam �lia: ad maritum.

y Dieautem quarto de nocSe cofurgens, proficifci uoluit.Qucm tenuitfocer,amp;aitnbsp;adeum:GuftapnuspufilI�panis (ercon�nbsp;�rtdflomachum) amp; fieproficifeens�

fyitcera retentut, ejuatriduum hoj�ci perfeuerarc non debuit, tarnen in quintu diem rctinerinbsp;fe patitur.l^on funthoj�itcs dimittendi ieiuni, er nonnbsp;di�Trenda in tardam horam migraturis re�ilio,fed manbsp;ture iter aggrediendum, diem licct per temput O' ntgonbsp;tiatnon ob cibum potumci; tardandum paratts.

, Mane autem fado die quinta, parabat Leuites iter, Cui focer rurfum : Obfecro,nbsp;inquit,utpaululum cibi capias, 8c affum-pris uiribus, donee increfcat dies, pofteanbsp;proficifcaris,Comederuntcrgo fimul,nbsp;Infolita beneuolentia foceri er retardatio totics in=:nbsp;fiitutae pro��ionis portendere poter at calamitdtem alinbsp;quamingruentem.

9 furrcxitf^adolefccns, ut pergeretcum .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uxore fua amp; puero,Cui rurfum loquutus

eft focer : Cofidera quod dies ad occafum decliuiorfit,amp;propinquataduefperumtnbsp;mane apud meeti� hodie, 6C duc laetumnbsp;diem, 8C eras proficifeeris ut uadas in domum tuam.

gt; o Noluit gener manere,fed furrexit 8Cab iitacperuenitcontra lebus, qu�amp;Ierufanbsp;lern, ducens fecum duos afinos onuftos,nbsp;SCconcubinam.

dilcimut u el manere. i^on fine caufd ��wtSuj, magna diffirendum oputquodcommodiut perficipotnbsp;maturatum. Hon tarde ucniendu ad ho^itium,fcd

S C H O P H T I M.

tempepiuc. Fropterconuiuia er inutilia coUo^ui^'''^^ e�in/litutaprofiiHio diffirenda. Hone/k ncgatitii-r^^nbsp;er commode guod lt;eque hone�t petitur. Con�b^^ i 'nbsp;nii etiam in re modica non contemnendum.Fo��^^nbsp;clinationem rogatus manere debuifietjUel �laturu�nbsp;ripui�eitcr.

lamcpader�tiuxta lebus,dies debat ualde : dixitep puer ad doniinfl �� 'nbsp;Veniobfccro, declincmusadurbenil^nbsp;f�orum,8Cmancamus in ea,

Dijetmut uiam er di�antiam � Bcthlecnt dimidiati diei,Cic ut leru�alem pratereatur. N� t� 'fnbsp;nendum confilium feruuli; Cui fi confenfij�tnbsp;uafifict^andepericulum.

Cui refpodit dominus. Non oppidum gentis alien�,quT nontft�^nbsp;Iqs Ifraeljfed tranfibo ufq? Gabaat ,

St nullut de filijs i�ael habita^et aiero�ly^'� to minus in Gabaa. Cum inter primas captanbsp;lofue er iuda, �rta�is rebus �ccundumtentpor^^^^^nbsp;puli i�raehticipeccatamutatis, iudicumteinplt;r^^�\nbsp;ta Hierofolymoru urbs inuafa iterum fitit �nbsp;nondum � Beniamitis libere inhabitata,innbsp;tem cejj'erat:qui tammnon Hierofolymis,�^nbsp;metropolim habuijje �tam uidentur:no enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

iugatal�rachtis feribitur anteregnumDauiii^' ,/� �rta�is parte, qua pergebattt prope lerufalc^�fnbsp;habitabant,� qua parte non longe di�abatnbsp;gna enim urbs etiam tune erat er regia ac int^ rfienbsp;lebus. Horrebatingrcdilocummaiorcmnbsp;homines addiiliores uitiis,in oppidisminorilgt;i�r�nbsp;citas maior prafumitur reperiri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jlS

*5 dixitep puero fuo,Veni,5Cmanel����^f^ in unolocorum in Gabaa autcert�*�nbsp;beRama�

Di�eimus parum admodum di�are tcrufdtgt; erGabaa.DumpropeGabaae�cntoccubtid^'Lfl

Gabaa.Qpo cum intraflet, fedebati^E tea ciuitatiSj�C nullus eos recipete uo�nbsp;hofpitio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cjiifii

Notator moru Ingens corruptio,ut in i�ael nemo ho�^italitatis gratia donatus�^'^�^nbsp;ili patriarchs omnes operibus maxime docU^^nbsp;Eteccehomo fenexueniensde�gnbsp;de opere fuouefperi, quiSCipfed^^^^^jdnbsp;erat Ephraim, 8C peregrinis habitanbsp;Gabaa.-homines aut� oppidi illm�nbsp;lijlemini,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dir

Eleuatis^oculiSjUiditperegrifli� fenex illc in platea ciuitatis,nbsp;Vndeuenis^SCqu�uadis^

ii

IX

17

18 Qui refp�ditei� Profedi fumus dt khem Iuda, �C pergimtis ad

-ocr page 105-

in latere mentis Ephraim, 'Jo 3dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lehem � SC nunc ua-

f�ii.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini, nullusc�fub tedum

19 quot;J^'^e�ultreeipere,

P^bui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^leas Slt; foenmn in afinoruni

panem ac uinum in mees 8C quimecumeft�nbsp;p �:''�'�iigemus (ni/ibo(]gt;itio.)

^Uni omnia qu� neceffaria funtt tan* in dom� fuam, amp; pa

^Uiit Pquot;'laue* Pfdesfuos,rec�pit eosin c�uiuium4.

friti jfcnex,zx non acbnodu diues ho=i R (1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemo:qui cripfeno ciuis,

K ǒ^'��in�� erat 'm urbe tam impia, natut ex monte po�idebant zx mhabitaba�Utnbsp;^�nnilia lemim. l^on raro contigit ut mul~nbsp;gt;'aiK,y���'�^ lt;^iidelitati obieilu�nuenerit nbi nonJ�enbsp;CM '*P^Ofeii mi�ericordi�. Praierant Leuitanbsp;nbsp;nbsp;�t

cnf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliilum�latrondgt;ut,qu�Samaritanui

peregrintttfufeipit indi ^�tciuesdiuitcs neglexerut.lniquitatgen-'mte�igitur,quandoquidempe=

Htbf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nilt;e neee�laria�ecu habebat,?^ tedo 'tn

aduena�uccurrij�et.

Cqj, '�Poftlaborern itineris reficientibus ^cl'^^��ffontuiri ciuitatisilliusfili}nbsp;(id efl ab�q;iugo) 8C circundantes do*nbsp;adf � pulfarec�perunt, clamantesnbsp;domin� domus, atq; dicentes�nbsp;K. Ur i�*���lt;1�* ingreflus eftdom�tuam,nbsp;�famureo*

U .��^^dibilis e��et tanta �n i�raele impictat Qf abomi teftarentur,m urbe populi deinbsp;potuil�e^al�areflagitium.Propter quodnbsp;lit qu'mq- uicinat urba olPn tain borribi^nbsp;di cr^'^'^��^�^�f(j�^- No� mirum � apudgentes eiu�monbsp;�nnt,tejk Paulo adR.oma.� horribinbsp;}po�gt;^'^nbsp;nbsp;nbsp;multof annos mi

l^antorum bene�eiorum, tantum cri-tijDi exerceri contigit, nbsp;nbsp;de�n�ores reorum in

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^��ibu tot hominu mi�ia muenit.Ke uera uiri

'�ftt ^^�*^i�igO�Con�atenim�acro�and�dei legem �^^�tcratam fiti�e ut nemo curauerit. Grandenbsp;'^ndici�ua�abula qui Phinees toto lUo tentnbsp;cti^ ^�l'^�cnb�t,qua� tarn enormia�ada�rre qua^nbsp;P^l^nerit ,qui tarn cclcbri Zf^lo mediocrenbsp;�detarnenormiflagitiomulta

'J'Ot � �^^'^^ddicere.Io�-phus�uamgcittcmcxcu�ans '�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^um,�ed mulicrem expo�ula/Je ad libidi

Xi-�fg, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebraicut aliud habet: Vt�cilicet abuta

����r��nKi eum,non dicit cam.

dominus domus, ho� g .�J*te fratres, nolite facere malumnbsp;�i^ia ingreffus eft homo hofpitiumnbsp;mcum,8i ceftafe ab hacftultitiatnbsp;habeo filiam uirginem,5c hic homo hanbsp;betconcubin�,educameas ad uos,uthu*nbsp;milietis eas,�C ueftram libidinem compleanbsp;tis�tantum obfecro nefcelus hoc opereminbsp;niinuirum�

In meutern illorum�altem ueni��et hifloria Loth in Sodomis. Sed nihil ad l�os de uerbifdei, de�mptura lelt;anbsp;gis.Sic �t omnibue contemptoribut uerbi dei.

Nolebant aut acquiefeere fermonibus illius � quod cernens homo, eduxitad eosnbsp;concubinamfuanijamp;eistradiditilluden*nbsp;dam : qua cum tota node abufi effent, di*nbsp;miferunt earn maneadafeenfum aurorae.

  • 16 nbsp;nbsp;Atmulier recedentibus tenebris, uenitnbsp;ad oftium domus, ubi manebat dominusnbsp;fuus,amp; cortuitjibi^fuit ufq; ad lucem.

  • 17 nbsp;nbsp;Mane fado, furrexit homo, 8C aperuitnbsp;oftium, ut cceptam expleret uiam i 8{. eccenbsp;concubina eiusiacebat anteoftium fpar*nbsp;fis in limine manibus.

Mi�era neee�itat qua tant� flagitiu quij�iam admit tere cogitur,ut euadat crudeliut. C^uidifli homines 'm^nbsp;ter�e criminum obmittebant, qui tanta malitiagra��atinbsp;�unt 'mpcregrinostVer�liberalia,proba, er iufta i�a=inbsp;rumgeiuium �unt mgenia, qu^e tanta crimina igne efquot; ����nbsp;horribilibut iudicqs extirpantes,pondus flagitij �ecMt^^^nbsp;dum illius horroremmtellt'gunt er te�antur.

Cui ille.SurgCjUt ambulemus.Qua ni* hil refpondente,tuliteam, SCimpofuitaftnbsp;no,rcuerfus^ eft in domum fuam.

In�licem neee�itatem repetita; �rnicationis iam�e cMido, lequo ut potuit animo�rens,�u�citare tent�t innbsp;limineprocumbente concubina:�edmortuauidensernbsp;cau�am mtelligens,quid ni uehementi�ime permouere^nbsp;turf quom�do non intolerabili zelo uclut alter Phineeinbsp;cogitaret de tanto flagitio pro meritis pumendofnbsp;^9 Quam cum effet ingreffus, arripuit glanbsp;dium, SCapprehenditconcubinam fuamnbsp;offib�s fuis in duodecim partes ac fruftanbsp;concid�s, mifit in omnes termines Ifrael�nbsp;5� Quod cum uidiffent finguli, conclamanbsp;bant,Nunquam res talis fadaeftin Ifrael,nbsp;ex CO die quo afeenderut filrj Ifrael de ter*nbsp;ra Acgypti,ufqj in pr�fens tempus�Apponbsp;nite cor ucftruni fuperillud, confulite Sinbsp;decernite.

Indicat hic locus longo tempore poflingrefl�m in terram contigifl�.ltem, eodem tempore, ctiam �neiu=:nbsp;dicibus,mult� iUos habuifle libertatem m terra.V t tan=:nbsp;tis exercitibus earn inquietare uoluerint. Cernimus qdnbsp;momentihabeant mpermouendts an'imishominume^nbsp;tiam tmpioru tam uiua exempla, carnium er manbro=inbsp;{�umfiujla diflra�la ad contemplationem publiciflagi=snbsp;tip Facile poflmodum etiam Saul commouit hoc pa�ianbsp;totum i�raelem cum boues�c excentera��et �r 'tn regianbsp;nesdeflinajj�tlfraeliticiit.


-ocr page 106-

�I

.'5

I V D I C V M

fCAPVT XX.

^^^ Grefiiitaq;funtonincs filiilfra d, 8C pariter congrcgati quafinbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unus de Dan ufq; Ber fabee,

amp; terra Galaad ad dominum innbsp;Mafpha:

Pointu duditum rnctt tiebdtmdxiinu honorem omgt;ubuHfrdelitii,Grcordntnbsp;po�td membra mulieris exacuebantj�ror�, ut nihil co=inbsp;gitar'mt depuniendofeueritertantocrimine,i�m�cnbsp;late patence cr agnito, ut con�nderetur totagens ilianbsp;in conj�eiiugenciltti qui cohabitabant i�is:qui uel nonnbsp;tam�jurci crudeles erant,uel � erant, iam pratex^nbsp;turn excufationis flagitioru fuorum habere �e putabantnbsp;exemplo tarn �andagentis, et unius dei cultricis �c�danbsp;lizati.ldip�imcon��onis magme opprobriu cocitabatnbsp;o�s pariter ad iuflam uindida tantiflagitij m�atribus,nbsp;lam ciuitax Dan extrada erat,aquilonaris terininus,c!'nbsp;^er�bee aii�ralis, Galaad orictalis promij�e ar i� ac^nbsp;qui�ttetenio i�aelis.Deoccidentalitern�no tacetur^nbsp;quem co�at maris magni littora �i�e. Ad l^Jiizpa loc�nbsp;facrum conueniunt,ob prima uidoriam, ibi domino fd=:nbsp;crificduerant olim, opportuno loco comitiaru ob �tum,nbsp;i omnesep anguli populorum, amp;c�d:�nbsp;tribus Ifrael in ecclefiam populi dei conucnbsp;neruntquadringenta milliapeditumpu-'nbsp;gnatorum�

Stabant attomti fe�e mutuum re�ieientes,^^ ob �ce lus tantu co�� omnes tribus i�rael quatercencu miUia.nbsp;putot�m�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totius populi dicusituralicubiprim�res etprm

cipes.Hic loca extrema ar�ecretiora�gnat, ut expri-matur neminem � populo ab�ti��e, cum tarnen quidam dcf�erint: utdi�camuslocutionum�ynecdoche, quibusnbsp;e� repleta �criptura �cut ar alijs tropis.

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nec latuit filios Beniamin quod afc�

diffentfilii Ifrael in Mafpha. Etdixer�tfi= lii Ifrael : Dicite quemodo tantum fcelusnbsp;perpetratum fit?

Hon potuit latere Beniamitasconcur�us totius i�ae lis.Ip�rum�cerat tantum flagitiu in primes pumre, arnbsp;reos tanti criminis ea �eueritate opprimerc,ut omnis renbsp;liquus i�rael cerneret �bi di�licuij�e coini��um tam�oe^nbsp;dum:�cdurgebatiudiciumdonuni utro�q-. Antequaaunbsp;tein be�u incipiant,de cau�a latius audire uobint,ar exnbsp;indig�tate �acinoris milites animare ad bellu conantur.

  • 4 nbsp;refpondit^ uir Leuites, maritus mulicnbsp;ris occif� � Veni in Gabaa Beniamin cumnbsp;concubina meajilluc^ diuerti,

  • 5 nbsp;confurrexeruntcontramehominesci==nbsp;uitatisillius, cirefidederunt node dom�nbsp;in qua maneb�, uolentes me occiderc, 8cnbsp;uxoreme� afflixerunt,qu� SCmortua eft*

  • 6 nbsp;nbsp;Quam arrcpt�jin frufta concidi,mifi^nbsp;partes in cmnemregionepoffelTionis Ifranbsp;etquia piaculum fadum eft in [fraeU

  • 7 nbsp;nbsp;Adeftis omes filfl Ifrael, decernite quidnbsp;feceredebeatis�

IO

- -If.�

SCHOPHTIM.

Breuibiisclareproponit�ub�antiam�a�i p;���*' liHraquierit diluendi tantumjiagitiumex\nbsp;�i nihil aliud,�altcm breuitatem�crmonis,ordinOitp^'^~nbsp;ponendi, OT q paucis multa dicat di�cendum�it: hanotnbsp;�adi paucis ar pondero�s uerbts propon�diu oiHmp�nbsp;puloiamtunczelo�arf�rienci.

  • 8 nbsp;Stans^omnispopulus,amp;qu3fiu*�*^nbsp;hominis fermone refpondit, Non tweedenbsp;mus in tabernacula noftra, nec fw qua*nbsp;quam intrabit domumj

  • 9 nbsp;fed hoc uerbum contra Gabaa in comquot;nbsp;munefaciemus per fortem�

Decem uiri eligantur � centum/�^ nibus tribubus Ifrael; amp; centumnbsp;amp; milk de decem millibus, ut comP*� -cxercitui cibariajamp;poffimus pugi�-'�'^nbsp;tra Gabaa Beniamin �i. redderedp^�nbsp;lere quod fecitin IfraeLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p -

Permottindigmtate�adi, unanimitrrdecr^�^* . tra illos mittere exercitum, decimo quoqinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-../

do pro�ub�dio annonai.Procliuiquidaad iilci�^���^ �ceditate abominationis carnalis, interimnbsp;de gloria dei,cuius lege in totu de�erucr0t,ido^l^^-j^nbsp;uenerati.Leuit� qitoq; qui pleb� doceredebn^^^^^^nbsp;la pro�uo quaflu erigebaiit, qui ar propternbsp;bantur.KeliquoruDeuitarumqui legemd�t_nbsp;nullaeratreputatio uel cura,omniacorrupt^�^^y^nbsp;do non ad pne�eriptu legis uiuebatur quam i�^��nbsp;�ed unu�qui�q^ quod�bi redu uidebatur agebat'^nbsp;go miru�flagitijs �catebatgens tota arnbsp;tarn paruihabebat legem totam.Vnicu aiite��'^nbsp;�euere per�equuntur, idq;�ne dei reqm�itio*^'^. L�nbsp;bant, ar de proprijs emcndandis crinunibu^nbsp;tabant. Locus tabernaculi Silo prophaniifbal�^nbsp;nbsp;nbsp;.

nulla legis cura uel ledioidontini beneficia in abierant : commixti contra legem internbsp;runt Opera illoruimaluerut periclitari denbsp;piorit amicitias perdereimfimta inter eosnbsp;peccata publice comittebantur: �uper�tiom��^i^({4nbsp;nera inter i�os uigebant. C�itee omnia hadetiii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

di�imulab�tur �renue. Hoc flagitiu crudelei� digne quid� exaggeratur, �ed qua ponderlfnbsp;rant,ar direde contra dominum nihil

� � C�uenit^ uniuerfus Ifraeladcm* quafi homo unus confentientes�

IX ^EtmiferunttribusIfraeluiroS nem tribum Beniamin,qui dicetcm*nbsp;tantum nefas in uobis repertum cmnbsp;ijnbsp;nbsp;Traditehomines filios Bclialc!�**^

baa,5Coccidemus eoSjCtaufereturm ,ji delfrael* Quinolueruntfratrummnbsp;filiorum Ifrael audire mandatum:

14 fed ex urbibus qu^ fortis fu� eri uencrunt in Gabaa, ut contra popnbsp;rael dimicarenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

I� Inuenti� funt die illa uiginttfrj^ deBeniamin educentium gladium^ jcc


-ocr page 107-

S C H O P H T I M. 54 gnam, contra Beniamin urbem oppugnanbsp;recceperunt�

Statim obmi�is utrinq^ fanis co�lijs, er trailattbui . amicts,ad congrej�mi ��inant,damnaturiflagitio�is etnbsp;ocei�tri, immemores �e quoq; peccatores �acrilegos ernbsp;ingratos e��e, er indicium dominigfaui�imum iam du^nbsp;dum pluribus de cau�s cornmeruij�e.

2.1 Egreffi^ filii Beniamin de Gabaa, occi derut de filqs Ifrael die illo uigintiduo milnbsp;liauirorum�

tqon�neiu�oiudicio dei tanta �rages cotigitt�rae litarum,ultioneenim�celerismflam}nati,priusip�pur meVnag��.nbsp;gandi erant er proflimendi, per quos alioru culpa �rinbsp;ri debuit. Qui �ne peccatis maioribus non erant, priminbsp;'m iUos lapides iacere non debebant. Ad ali�na peccatanbsp;punienda ibant,er�ua di�imulando relinquebant. Vi^nbsp;gmtiduo miUia perdiderut de�uis primo cogrej�u. Quisnbsp;hic dubitat �acinoro�am quoq^ 1�raelitarum �ii��e multinbsp;tudinemtqua digna hac flrage pro�rrnenda erat, uttatinbsp;dem uel �ero remim�cerenturpeccatorum �uorum, ernbsp;fecum cogitarent de domini lege er proprijs tranj^e�inbsp;�onibus qui ali�na punire tantum cogitabant.

Etconfortatus eftpopulus Ifraeliticus,

amp; rurfum ordinauerunt aciem ineodem , loco in quo prius certauerant�

^5 Afeenderuntautem filq Ifracl amp; fleuegt; rutcoram domino ufq; aduefperam: connbsp;fulucruntep dominum dic�do:Debco ul^nbsp;tra procedere ad dimic�dum contra filioanbsp;Beniamin fratrem meum�' Quibus dominus refponditjAfeenditead eum.

lios Beniamin ad prxliumprocefliflent, cruperuntfihi Beniamin deportis Gabaa: die fec�do, difperdiderunt^ infilqsnbsp;Ifrael adhuc decem 8C odo milliauirorunbsp;cduccntium gladium

In�laurant autem rur�um exercitum, er adornant aciem eodem loco dcbellaturi eo�dem.Succurrit hic taitnbsp;dem animo ut non tentent confli�lum, domino non connbsp;�ulto. A�cendunt igitur adlocu coram domino 'm Silo,nbsp;non procul axiflente � Gabaa,er dolore tamgrauis ia-^^ur^e,non peccatorti proprioru agnitioneflebant.Ttaonnbsp;quarunt, � er quomodo huic tanto malo occurrere denbsp;beant,3t� qua���ent,proptergrauiatarnen criminanbsp;�ua domint iram inciderat, ut rej�on�um non meruerininbsp;ad ittor�t �alutem.tubentur quidem a�cendere,�ed non uinbsp;Horia i�is promittitur. Confidebant 'm �ua multitudine,nbsp;eridololatriam iamdudum uiderant tammmonteE=gt;nbsp;phraim, in urbe Dan, contra domini legem, ad quodnbsp;conniuerunt, immemorcszeliillius,quem contraRu^nbsp;ben er Gad er dimidiam Mianaj�en patres olim o�rn^nbsp;derant, pro unius oTiC ereilione iuxta lordanein. Prius Punfeni�nbsp;ergo puniendum�erat totius i�aelts peccatum contranbsp;primam tabulam er contra dominum ip�um,qu�m pu=nbsp;niretur�ecundunt quod contra proximumcommij�Mnnbsp;�KratfOr-cotra ndturam,^ tant craj�a negligentia or

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de tam

I ^'�^^�^^�perfiduntjUtrcoscrii

I V D I C V M fffhabitatores Gabaa, qui feptingenti e.^nbsp;*'3nt^iri�Iedi^.

Contrahitur animofiK excrcitits nbsp;nbsp;magniK contra

ft ^K((t iain aliquid Icgts arripuiffefibi uidcban ! exitnio zdo, etia aliudnbsp; pcr�ciunt,utrcoscriminiiperquirant, euo=*nbsp;concntu)-, et afficere digna poena.Sed quia pariternbsp;^'����^ftimdcprauati f�erant crirretitimultiscriminbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q qui�celut comiferant,fcd ZSquot; qui�u�=

^'�potKo-iTt, otioq^ or libidine Sodomiteit refrebat, iftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caterisdeBcniamin.llagitq entm

P^�io tarn publica, indicatfic incrcuijjc crinti ���^^endationislocut penet illotnon inueniretur.nbsp;�^�gt;^ud�gtiumnuncproducunt,reosno �jlumnonnbsp;�^^o,fed mfuper propugnando,contra totim i�-aenbsp;^^^�ticordem �:ntentiam. Quin cr primi ip� 3enianttnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adornant adem, eligunt null-

miUium peditum exercituin contra^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gt;*(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illorum urbibut, prater cos qui in Ga

erantfeptingenti f f finiftra utdextra pr�liantes�nbsp;lapides ad certumiacientes^nbsp;I ' ��n- P�cca �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffent percuterc amp; non

militarii,Gr cxercis

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�indibularijs,ut ambabut manibui potue

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xtfi r .^^^^agnitudin� contingere in �:opo,Ambidc=

tradandit mflrudi�imi. Sed

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plaida er exerdtio con�flit ui�loria^

�^���'^�'��^�^^�^'^^^ii^f'^d�auorisdiuini,iuxtacau�e {)Ofj^�'^'��decfTO'z�/�i�di'ci�w,no�t�xt(trotKrcor= i4 ^Cumcpfilnlfracl altera die contra fi'^nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

I Jiii'.'forum quoq; Ifrael,abfq; filtis Benia j l� Cf J^iienta funt quadring�ta niillia edunbsp;� Q^'^gladioSj�fparator�adpugnam�nbsp;uenerunt in domurn dei

W confuluerut^ deum,atq5 di^ eritin exercitu no^nbsp;contra filios Bennbsp;fiti^^^ibus refpondit dominus,ludas

'�ffiiiijf (ribubus i�ael conferipd excrcituinfa=: nlinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;millium.Uerum autan iuxta le^

tentant dominum�eilicetcon�tlcre, fitey?^Bethel, ni� ei�dem nominibui unus lonbsp;con�uluerintnbsp;15k.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� deos co�tluerint, uel domnum

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confuluerunt deniq;,non� bc�um

^�^'^�C:!f.^.^^^^^daliaratione�i�o obuiare, crimenq^ quar�t, quis mditare uolcntibut dux �tnbsp;tribuum prima ho�re adoriatur.Huicnbsp;'9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus ipfe deut illorum rcj�ondit^

ft ^^tinomnibus.

furgentes, manc ca-

Ptocedentes uiri Ifracl ad pugt;;

-ocr page 108-

I V D I C V H

obduratio cl�re untdicanda erat in primif, nonduin agwfcentes culpam e:}- crimini^ magnitudincm,fccunnbsp;d4 uexat.onc erudiri debebant.

Afccnderuntergo �nines filii Ifrael 8c totus populus ac ucneruntin Bethel,amp;fenbsp;dentes flebantccrani domino : ieiunaue^nbsp;runt^ die illo ufqj ad uefperam,amp; obtulenbsp;runtnolocaufta atq; pacihcas uidimas conbsp;ram domino,

2^7 nbsp;nbsp;8c. interrogauerunt filii Ifrael doniinu,

Eo tempore ibi erat area foederis del,

ix8 8C Phinees filius Eleazari filq Aaron fta bat coram co illo tempore, atqjdixerunt:nbsp;Exire ultra debemus ad pugnam contra finbsp;lios Beniamin fratres noftros, an quiefee^nbsp;re Quibus ait dominus, Afcendite t erasnbsp;enim tradam eos in manus tuas�

T��c omnes pariter compuniii afeenderuntad do^ mum dei ,fiue ea Silo fiterit �ue Bethel prifea, ieiunio,nbsp;planitu, oratione domini clementiam prouocabant.nbsp;Ad ue�gt;cram autem tota fcilicet die im�jkbant obfecranbsp;tionibui. i^ondubiu quin tota die (anilialiqui uiria�:nbsp;fiieri'nt,qui diuinte legii tranfgre�iones eorum multiplinbsp;cer iUii mculcarint/iue Phinees is die�ierit,�ue de il=nbsp;Bb^aTdiu qutjpiam facerdos domint eiufdemnon�nis,nbsp;ficut c?' de Boos cr Abimelech nomind^us. Qjiod enimnbsp;tarn diu uixeritfupra trecentos fcilicet annos,non mubnbsp;turn couenitMulto mconucnientius uero�ierit illo fu^nbsp;perjlite in populo ifraelitico admiffa illius negligentianbsp;tot crimina, �y fie diuinum cultum obliteratum fidffe,nbsp;ut nec uefligi�i ^�ofaicte religionis Icgatur : totiesq; pronbsp;peccatis affliCli totiudicibus libcratoribus faluato=nbsp;ribusindiguer'mt,quumtotum illudunus Phineespronbsp;Zelo fuo nobili fafio uel cofilio prohibere potuerit, uclnbsp;conficere. inquiritur deus,fi ifrael cufiatrefuo pugna^nbsp;re debeat iam nunc uel defijkre. idmprimisiamantenbsp;parimodeflia �de pojlulajj� debuerant, antminbsp;quadam refignatione domino dco liberum ftatuiffe,nonnbsp;iailaffe fuum numerum, er Beniamitaru iUorimi com^^nbsp;paratione minutum numerum jfrcuifie.Tunc ergo do*nbsp;minus rejfondit pro ifraele humiliato,nbsp;nbsp;nbsp;contra Ben�

lamin, iomtnnefuas uidoriasfiiisuiribustribuentem, nihil^ humiliatum pro enormi crimine fuo,nec criminonbsp;fosinterim pumerant ,necin firage fratrumpeperce*nbsp;rant, fed pro mtnori fuo numero uidentur truculentiusnbsp;lequo feuiffe in fratres, quos fcicbant non intufia caufanbsp;permotos, quos prafiaffet exorationibus cr commtfe=nbsp;ratione flexiffe ad paeem qu�m contumacia prouocaffenbsp;adbeUum.

2-9 PofueruntepfilqIfrael infidias percir-cumitum urbis Gabaat

JO 8C tertia uice, ficut femel 8C bis, contra Beniamin excrcitum produxerunt*

?� SedScfiltjBeniaminegrelfi funtutoc^ currerent populo, SCeruper�tdeciuitate,nbsp;coeper� tep percutere de populo: ita ut uulnbsp;nerarent ex eis ficutprimo die 8c fecundo.

55

S C H Q P H T I M.

Sfeacderentper duas femitas uertent� ga,quarum una ferebatur in Brthellt;nbsp;tera in Gabaa, atq; profternerent trig*�nbsp;circiteruiros:

putaueruntenim filfi Beniamin, more coram nobis cadent. Filij autel*nbsp;dixerunt � Fugiamus, 8C euellamus eoSnbsp;ciuitate ad femitas*

J5 nbsp;nbsp;Omnes itaq; filfi Ifrael furg�tes

bus fuis,tetenderfitaciem in Baal Infidi� quoqj Ifraelis paulatim fenbsp;coeperuntj� pratis Gabaa (uelfi^elutit-t�)nbsp;54 Sed 8C decern millia uirorumnbsp;foIfrael uenieb�tcontra Gabaa-W^jJnbsp;tumcp eft bellum, amp; no intellexer��^nbsp;illis inftaret int�rims*

Videntur iam tunc interim aliquo magnalialofue, GTflratagcmatainde denuolt;^ *nbsp;quibuslfracl Beniamitas taliaadhuccontttf^'^nbsp;cere potuerint. ^on enim ualde diff�rt Gabaiinbsp;ptio ab ea qua contigit in liai,ut patet innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

Percuffit^ eos dominus in com^^j filiorum Ifrael, 8Cinterfeceruntfi*^nbsp;de Beniamin in illo die uigintiQ^�^^jcsnbsp;millia,amp; centum uiros, omnes ed*�*'nbsp;g�^dium*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.�^1

ExtotoBeniamitarum exercitu nonen^r fexc�ti. Fuerant enim print numerati uigi^^�rj^ienlt;nbsp;Ex quibut odingenti ambidextri fuerat.nbsp;ilia nonlfraeli fed domino tribuitur, alioqn^ l�^nbsp;uoluiffentfi potuiffent uiciffi, Solius eniinlt;^',nbsp;natur uidoriafiue pijsfiiue nonnunquam

Flip autem Beniamin cumfr�� effe uidiflent, coeperunt fugere.nbsp;nentes filfi Ifrael, dederuteisnbsp;locum, ut adpr�paratas infidias�^nbsp;rent,quas iuxta'Gabaapofuerant- jf/

Qui cum repente de latibulis ,jj/ fent,impetum fecerunt contranbsp;grelTi funtciuitatem, 8C percuffer�nbsp;in ore gladii*

Foris 3cniamitarum exercitut,in urbf truciddiur, immani ftrage gt miferandantlt;^^lnbsp;tres concidunt. Scribitur autem faciesnbsp;ne,iam enim fcriptut numerus occiforunt ejnbsp;ratione occifi,tam ab exercitu dec�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijiHjS

tium hofirs ad exitum urbis,tam ab eo qui titauerat,q etiam �totamultitudinelfm^^nbsp;tus,in quem tandem ignari Beniamihiigt;^^�nbsp;unum omnes occiderentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jr .gl

5^ Signumautemdederant fil�i quos in infidijs collocauerant, .nbsp;quam urbem cepilfent,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaiH'��'��

ulafcendenteinaltum fumo, bemdemonftrarent* ,nbsp;�9 Et uertit fe uir Ifrael in \nbsp;iamin autem coepit percutere u d

57


-ocr page 109-

I V D I C V M ^lfraclcfer�triginta uircs: dixcruntem,nbsp;. orruendo corruct ipfe coram nobis utinbsp;Priori pr�lio�nbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu�dam afc�ngt;

de ciuitate uduti columna nubis^Ben quoque refpiciens retro, cum cap^nbsp;lim ciuitatem, amp; flammas in fub

If

'��elitas ucro ucrfa facie fortius refiftegt;-eft, quiauidit quod congt; 4l'�gt;lt;tfen�lum,nbsp;fecie uiror�m If-far deferti,iUuc quoqj eos aduer-fn-*^� P^��f*^quentibus, fed Sf hi qui urbcmnbsp;7��^^'^3nt,occurrerunteis*nbsp;�^tqueitafe�um eft, utexutraq; partenbsp;j^^^iamit� ab hoftibus perfequerentur,nbsp;3(j'' Ulla requies calcantium eos ufqjnbsp;am urbisGabaa*nbsp;^�7'lt;i^ltori0Kg����^ fcribimtur,�r acccnfus ignii,}t-44 p �^tuf ljraelitii,�ciit ante Hai lofue ficerat.

interfe�i funt de Ben-millia uirorum, om-pugnatores�

Uett nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiremanferat de Beniamin)

fe,^ uocabulum fy�)Rcmmon, ubi in �j '?�Us occiderunt quinq; millia uiros�

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.����.nterfecerunt eti� alia duo millia�

ijuinque �r duo millia, qui�rtaf Yj ��'hfcKr t/u �ga comprehen� funt, zx ocei�.nbsp;de�derati numerentur, con�atre�duosnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beniamin in

4G ^�nt�renui�imi-

1 B� ^P�cfad�eft, uto�s qui ceciderant de 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�?�^'^ineffent uigintiquinq; milliapu-

4gt; ^^^otes in die ilia ad bella promptiffimi. jj�j5^erterunt feac fugerunt in folitudi-petram Remmon fexcenti uiri, fe-in petra Remmon m�fibus qua-r�

Ifrael .ad filios Bcn-gl^dii in ci-^es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ium�ta, cunflas^ ur-

�Qhf ���fulos Beniamin uorax flamma

fixerai cr uix enarrabile crmen Gabai '�'�����Ut rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admiranda atrocitas ifraelitas

f^�eius agere non po=z aliquod�rmabatar Iu^i=:nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eip�os olim deleturi eff�iH, in

'Vej�a�ano,crChn�tvmatq� ^^��feenturi.Liquet quam atrox�emper �cnbsp;initio, ut non �negjraui ri�=nbsp;^�f!iiu^^^^^'^^�^quot;^^�^�^Seni^quiedco�io �y om=nbsp;^^fifi�ibus ob�ititfemper quantumpotuitfSa

S G H O P H T ! M.

Hire confueuit ad omnem opportunitatem,non�lum in exteros, �edaque ctiam infuo! fratres. Diuirttegrathe (udMcxemnbsp;exemplum po�ta e� gens ilia mundo toti, 'm omnia�c^ p'**�nbsp;cula,�c e:s' iufliiudieij diuini �miltter�gt;eculum datuntnbsp;e� orbi,ut �r �aniiorivm patrumnbsp;nbsp;nbsp;patriarcharum il=

di faluatorem agnofceremus,zrunius omnipotentis dei gratiam 'm fideles zr obedientes,ac beneficia, non �nenbsp;in�gni iu�itia zr �eueritate digna 'm eontemptores uev


liusgentisfidem ZS' uirtutes d�ceremus, zr promi�iint toti mundo ex illorumfemine benedi�o Chri�um munnbsp;bi fui zr prophetarum fuorunt~

habus luis uxorem�

'Tanta mfuper�ria perciti funt,et mfaturabiliatra eitate fauierut,ut prater omnem pietatisfenfum,z:rcottnbsp;tra humanitatisrationem,pracipitauerint inconfultenbsp;iuramentum �atuendo fimiiter, ut cum omnes fxminicnbsp;occifie e�ent'mtota tribu,tarnen nuUus ifraelitarumfi^nbsp;Harnfuain daret uxorem refiduo cuicunq^ de Beniam'm^nbsp;Ncc dominus comn�ferat tantam �ragem, nee i�i placenbsp;re poterat tarn immane uotum, modus ponendus�erat,nbsp;etiam'matroci�'imo be�o,proq; atroei�ima caufafum^nbsp;pto,ni� aliud dominus manda�et,

Veiicrunt^ omnes ad Bethel (in Silo) 8C in confpe�u eius fedentes ufq; ad uefper�nbsp;coram deo,leuauerunt uocem, SC magnonbsp;ululatu coeperunt fiere,

Quod per�ri�mconfulte uouerunt, nunc �ulta poe nitentia m��um uoluijfenttquafiruta�ria, fiere incivnbsp;piunt,zr� faiti tarn crudelis p�nitere. Ante fa�um extra pa�iones confultandu,ut non peeniteas po�fatlum,nbsp;5 dicentes�Quare domine deus Ifrael fa-�umefthoc mal� inIfrael,ut hodieunanbsp;tribus auferretur ex Ifrael^


Plangunt deletam tribum unam ex ifrael, qua certe impietatecommuni zr generali, longe iam citius delerinbsp;incepta�erat.Parum creuerat hac tribus �cut et alia,nbsp;po�ingreffumm promi��m terram. Longe mirabilius Creaeramnbsp;creuerant m Aegypto,ut liquet ex numeris 'm lege connbsp;geflis,fed pro mgratitudine fua tota illa natio atrociora fuagu�m^^nbsp;meruerat fupplicia,m� ad tempus corre�lionis in mun=nbsp;do per�uerare debuij�nt, Zf Chri�um dominu/m orbinbsp;toti pradicaturi�i�ent,zrde flirpe Dauidis ele^a pronbsp;pagaturL tiihil cnim beneficiorum acceperunt � domino pro i�orum meritis,fed exfola dei gratia, qua patri-=nbsp;archas,zr ex illagente fan�os plures elegit : omniumnbsp;autem maxime,zr fir�folum propter Chri�um medianbsp;torem hominum, zr dei patris, qui promi�us e� expe=:nbsp;�atio omnium gentium,in quem folumJfierandum docenbsp;tur,qui folus populum fuum faluat � peccatis eorum.

4 Altera autem die diluculo confurgen-tes, extruxerunt ibi altare : obtulerunt^ ibi holocaufta,amp;pacificas ui�imas�

Sero ineipiunt facnficare domino, idq^ nonfecnna

Kh


-ocr page 110-

.5

1 V'Tgt; I C V H

duin pr�fcriptum dei, nee prophetarum aliijuo fugge^ rente,ledi�cato cdtari nouo,negle{lo uero er facrojan^nbsp;�o altari in tabernaculo, fitte i�ud ttmefiterit in Silo,nbsp;fiuetnBethel.

�y IjEtdixeruntfiliiIfracI: Quis n�afccn ditinecckfiadeuniuerfis tribubus Ifraelnbsp;ad domin^m^ Grandi enim i uramento fenbsp;conftrinxerant,contra eum qui non afcennbsp;dcrct ad dominum in Mafpha, dicendo�nbsp;Morte moriatur^

Dudi^ p�nitentia filii Ifrael fuper fra^ trefuo Beniamin,dicebant�Ablata eft ho*nbsp;dietribus una de Ifrael,

7 quidfaciemus eis qui reliqui funtpro uxoribus Omnes enim in communeiu*nbsp;rauimus per dominum non daturos nosnbsp;his filias noftras uxores�

, 8 nbsp;nbsp;Et dixcrunt�Quis eft de tribubus Ifrael,

qui non afc�dit ad dominum in Mafpha? Et ecce inuenti funt habitatores labes Ga*nbsp;laad in illo exercitu non fuiffe*

9 Etrecenfitus eft populus, SC ecce no� fuit ibi quifpiain ex habitatoribus labesnbsp;Galaad*

IO Miferunt itaqueilluc duodecim millia uiros robuftiffimos, �fpr�ceperunt eis,nbsp;dic�do�lte, amp;percutitehabitatores labesnbsp;Galaad in ore gladij, tarn uxores qu�mnbsp;paruulos,

JI nbsp;nbsp;amp; hoc erit quod obferuare debebitis,o*

mne generis mafeulini, amp; mulieres qu� cognouerunt uiros,interficite

12. Inuent�^ funt de ciuibus labes Gala* ad quadringent� uirgines, qu� nefeier�tnbsp;uirithorum,amp;adduxerunt eas ad caftranbsp;in Silo,in terram Chanaangt;

Crude!itailt;_ nbsp;nbsp;nbsp;Remediumflultitiie fu� inquirumt ex alitt crudelit(i=

*ex �irt�! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gdlaad. Inquirunt enm de tota if

nitut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rdele neminem abfitijfe iUi expeditiom, tjui fcilicet non

fe obligauenftf iuramento, de non trddenddfilia �enid^ i.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mitii. Ci�od iurunientu tdm magnt habuerumt ,ut nutlet

rationedijfenfdttd�mdeillo iudicdrint, fcilicet de ue= niendo in exercitum, fub poena mortii certi�ime inflknbsp;gendd.lieecrdtiounapdrtecoartatlfraelitM,exalidocnbsp;currit tran/^e�io uirorum labes, qui ut legi mortis exnbsp;ntobcdientidfubijcicbdntur,ficillorti/mfiliienonfubia=nbsp;eebant iuramento, de non dandis uxoribus Beniamitis.nbsp;Rdtioneergohumanafuffulti, preeter legem, or finenbsp;confultdtione dei dccernunt ex malo bonu elicere.IAit^nbsp;tunt cntmaduiroslabes Galaadcum uxoribus ettrfilijsnbsp;ob inobedientiam occidendos,quorum tarnen filias uir=nbsp;gines referuari ingratiam Beniamitarii iubent, hocnbsp;pa�lo prouifis Ulis uxoribus numero quadringentis pernbsp;plexitatemprafliti iuramenti euaferunt. t^ihil hacinnbsp;Konomnia hifioriatrahenduminexempluin, nthilper prophctd=nbsp;rum oracula conficitur,ndnl domino uel confulto,uel iunbsp;benteagitur, nihil de fummi facerdotis opera legitur.

SCHOPHTiM.

Omniamagisfitroris crftultitiicfpirituptrafi^^^^ tur,qu4mdiuino:ct' tarnen fiegefia funt,nbsp;confcripta.Talis efi merces opcrum,negteaafit�^^ � j,,nbsp;nt,negle�lisLeuitis,ueldepraudtis: fifingab i'*nbsp;bonumuideturagcrecaeperint, erfitforinbsp;dei temperamentum non interponatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,

15 ^Miferunt^ nuncios adfilio^J' min,quierantin petraRcmmon,^Pnbsp;perunteis uteas fufeiperentinpac^�nbsp;14 Venerunt^fihiBeniaminitt i�*? jjanbsp;pore,amp;dat�lunteis uxores defil*^^nbsp;bes Galaadtalias autem nonnbsp;quas fimili modo traderenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

I y Vniuerfum^ Ifrael pernituit, lt;1� j fet dominus cedem in tribubus

Reddita Beniamitis profugis pace tum,c^ uxores de labes Galaad accipiunt qnbsp;fuperfunt reliqui,quibus alia rationsnbsp;cet fuccurritur,filiarum ciuium in Silo.nbsp;dum fit iuramentum domino delatu hoc loco � 1nbsp;ne facile uane domino iuramentumnbsp;cidere,rapere,uafiare crudeliternon docctnn^jnbsp;Dixerunt^ maiores natu�nbsp;mus rcliquis,qui non accepcrunty t,nbsp;omnes in Beniamin feemin�

Multa diligentia difquirunt or annituni^^ ^^^l i tuendam tri bum Beniamin,� qua primusnbsp;cr Chriflianorum infignis Paulus Apofiolns f i f,(Cnbsp;erant,alijq; uiri boni plures crfandi.SencS^''nbsp;pa�im confiului��e legimus,non Leuitas,f�^^^(iigt;''�nbsp;phetas,pontifices,iudices,uel do�ores :nbsp;mala itlis tunc erant, quifq; adarbitriuutf^^s^t^f^nbsp;quod fibi bonum uidebatur agebat,nbsp;fcriptumlegis,e:^fitcerdotum confiliutn,.nbsp;qui tunc uel mendici er ant,uel conuerfi adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. qU*

17 Etdixerunt�H�reditasmanf^f

cuaferunt de Beniamin amp; non deleatur ex Ifrael:

,8 � Filias enim noftras cis uxores poflumus, conftridi iuramentonbsp;Ifrael,quo diximus�Malcdidus �I�nbsp;rituxorem Beniamin^

Cogitabant de hicreditate Benianutaft�'^! �'aitod'�^ tueretur, or popularcturfccundu legem-l'�^.^^^(r^^nbsp;intrafediuiferut.Scdomniaprouidcntia d[nbsp;tur,qu�modumimpietatiponitctiaminuil^^ jojnJnbsp;Dixeruntautem:Eccefolenni^ {tadnbsp;ni eft in Silo anniuerfaria, qu^cnbsp;feptentrionem Bethel, ad orientsnbsp;gamui�, qu� de Bethel tendit 3nbsp;mam,amp; ad meridiem (oppidi)Lcbonbsp;, Pr�ccpcrunt^filiis Beniamin�nbsp;xerunt:Ite,amp; latitatc in uincisgt;

Preefliterant iuramentum de non dandis� -f/i* ergoconfultantderapicndisfiliabus,uelinU�^i:^nbsp;tibus,idq^contralegcmdei,cuifiacquicuiil^ ^^(iDnbsp;facile dudum rem�dia comtn�diora inueiujjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p �

i6

2.0

-ocr page 111-

fi ' V D � C V M.

n �^^tt{r,cu')nnonauditur,cumnonferuatur. Infos W^tibui iHiii! tcmporis,ctiain domino celebrate,uirnbsp;amp;ni^s cotifuctudo crat choros ducere. \d xque non iranbsp;co�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiufmodiceremonijs

.��^/^^�t^^fi-'V^^^tanwncummodcfiidcriii Hcrccuiidia,disnbsp;choreas ducere,Gr iuuennbsp;. � ^��^fligaudid pcrmittere,gdudiuin cor dis non imsnbsp;^��corporis habitu exprimere^impium non eft exgenbsp;^�l-y^�^fil^�(Mcmimpium ex malis ctrcumflantijs.

gt;^�^gt;ispotius,expont etu raptui, qu� fe chords im^ ^^lt;ibfentibusp(trentibus,crdominon confiflumtnbsp;11 campor� difcurrunt,ctMlfecie religionismnbsp;ui Jgj-jj-jg �iias s,io J ducendosnbsp;oros cxmoreprocederc, exite de uineisnbsp;^piteexeis f�nguli uxores fingulas de finbsp;/isSilo, Sipcj-gite in terra Beniamin*nbsp;* buinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�('^xie optarent �faelitte refiitui tri=

'*�� gt;nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamen alicui tiiro permittunt iixor�

� ^^tum unain. I�� f�im /ex natura: di�ati�^ patrum ^^^ofcndtmtplcnantnwlefiijs, intolcrabilem

jj. uencrint patres earum ac fra^ c�perint, dicemusnbsp;fJ^^^fteniinieornmtnon enim rapue^

� ueftra parte peccatum eft.

pondent feniorcsfidelem exeufationem Beiiiamitd gt;�^d patres filiarum. Sine uxoribus elfe non poter�t^nbsp;hmobere non liccbat,\fraelitica: non (�antur:nbsp;fr^Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f��j hoftili impctu,fcd pia humam

^^liti.Satis nimiuin pwiita erat i�orum libido,do confenfifie in nephas,duplici p�na �quot; m m=nbsp;^^gt;^ur�ple�lcndinonerant.

� f^ecerunt^fiiii Beniamin utfibi fuerat �eratii,8?iuxtanumeru fu� rapueruntnbsp;^?^lt;iehisqu� ducebant choros uxores:nbsp;fij?*'Oc reuerfi funt in pof�e�fionemnbsp;^�fdificantes urbes, amp;C habit�tes in cis*nbsp;nuptuifurripucrunt uirsnbsp;Sabmorum Roinanor�. Rcifsnbsp;. �^^�O'bes^ad hereditates accednnttmirMn^uomosnbsp;itet-um diuidi potuerint.

h � * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hrael perrexer �t inde in tem

tribus,amp; familias fuas,S^ inde adhaereditateni fuam*nbsp;�on erat rex in Ifracl� u^nbsp;^jfbanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re�um uidebatur, fa-

R

r 7*^�^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi-acUte, re non admodum bene

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiultitia qu�m maiitia huma

'�^^^loriain eSquot; fidcliuin falutem.

lt; FINIS.

VERSVVM DC.XVIII. ,

LIBER RVTHgt;

CAPVT PRIMVM.

EMPORIBVS quan do iu-dices pr�eanbsp;r�t, fada eftnbsp;fames in ternbsp;ra. Abiit^nbsp;h� de Bethnbsp;lehem ludanbsp;ut peregri-naret in re-gione Moa

I

is

jitide cum uxore fua ac duobus liberis

Lcgis nbsp;nbsp;prophetarum finis cr feopus Chriflus do= Chridus

minusefl,natusexfemineDauidfecundumcarnemicu pr�. iusideo tam diligenter genealogia texitur, tam ab exor=nbsp;diohumanigeneris,abipfo Adam per NoeadAbrahafnbsp;�r ad Dauid,qu�m etiafubinde �Dauide,per reges l�-da,donecadChrifium ueniatur.Js itaq; libellus Ruth,nbsp;qui ludicumlibro appendix ad declarandum progenicnbsp;rgt;auidis,fcriptuscfi,utprouidcntiadei fit de alicnigesnbsp;nis matribus natiis Chriftus dominus,qui in tota l/raelisnbsp;ticagente princeps,gcntibus fiduciam prefiitit, cr ex=nbsp;pedatio ccrtafiiit de falute totius mundi: non tant� 1�=nbsp;da:orum,fcd Qrgentium rex,Mefiiasfaluatorfiiturus acnbsp;magi/kr^ut int�rim copictum ejfe uidet orbis fidelium,nbsp;c�cis tantum ludeisreclamantibus,Qui cotumacienbsp;fua:,carnalisq; regni ambitiofo defiderio, confiifie consnbsp;feientie damna iugiter fcittiunt,incredulitatis quoq; p�nbsp;nasdignifiimcp�dunt. Sub quo autem indic� bec fames Hi�ori�nbsp;contigerit,Qr hifioriaRuth nobilifiime fixmine, incer �'quot;�P�*--turn ej�,ludeis quoq;.Licet Sjirus intcrpres,qucfcquunnbsp;tur,tradat Booy uirumfiiiffeeximium ilium,qui inludim-cum libro Abefian dicitur. Nofiri autem do�ores Io/�=:nbsp;phum fiequenteslibro quinto tieli facerdotis t�poribuinbsp;eum donant,quod tarnen temporis breuitas no^admittit,nbsp;�iuicunq; is tandem f�erit iudex, negotio Dauidice genbsp;nealogie nihil acconnnodat neq; derogat, que hoc libronbsp;intenditur.biialuitergoficriptor generaliter dies uniusnbsp;uel cuiufdam iudicis indicare,ex eis,qui pro temporibusnbsp;populum regebanfqu�m definire incertum,crnon n�snbsp;ceJJ�riumfcitu.Fames autem opprimebat terra luda, no Vndc amp;-alia ratione, qu�m pro negle�a diuinelegis obferuansnbsp;tia.Alioqui�fraelitisfidcliter deum colcntibus,infua ilnbsp;la tam nobili terra, famis inedia,nbsp;nbsp;nbsp;cafligatio tamgras

uis,timenda non erat.Preudricatores autem pa�i, idos laq; pro deo fuo colentes,omnia infaufia experiri debc�nbsp;banc,lcge ipfa repetitis uicibus il/is imprecata, promif-faq; �Niofe cr lofuc,omnibusq; prophetis. Enum�rantnbsp;ludei hoc loco decern famis tempora, db Adam ufq; ad Fam�s tem-l�c�iam,ultimam dicentes fibifi(turafamc}n,non panisnbsp;�r aque dcf��lum,fed audiendi uerbum domini � prosnbsp;phetts.�fuamfibi�Chrijli domininoftri temporibMSnbsp;contigiffe,negarc nonpolf imt.Interim tomen propdg4anbsp;d� er cognitione, bi orbon terr�, mh�ms �cri

Kk i

-ocr page 112-

LIBER

dei rcligionediff�minata per �gt;iritum fan^ttm In cordti Chtiftus U� fidelium,agnofc�tiumdomitMm exercituum, dcuAbranbsp;�w?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or l(icob,filium^i Gauid Re�i�m, colen

tium,lt;jUMtumlibetritibus id uar'ijsfi^itjinimico hoimne ziz^tniit in agrum bonum �eminante. Elimelcch auteittnbsp;uir diues,de Bethlehem Iuda,cum uxore cr liberit, connbsp;tra legem defer ta hareditate paterna, � deo �bi data, fanbsp;mem euadere fepo�e cogitabat, Icgis uel ignarus uel canbsp;temptor, Cejja/jet abfq; dubio illi fames ,� diuin� legisnbsp;amor cr obferuintia,mfua familia tarn clara, pofllimi=nbsp;nio redi�et.Scd ex perfidia in deunt, uel aliqua rationenbsp;aliapermotus, contra legem fe tranfiulit ad populum,nbsp;cuius focietas ifraelitis prohibita crat,ctiam ufq; ad dc=:nbsp;cimamgencrationem,in ag^um fcilicet uel regione Moanbsp;bitarum.

i ipfeuocabatur Elimdcch, S^uxorcius Noemi : 8C duo fiiq, alter Mahalon, �C al^nbsp;ter Chelion, Ephrat�i de Bethle hem lu^nbsp;da* Ingreffique regionem Moabitidem,nbsp;morabanturibi*

Vxor er dito filtj nominantur,Ephrat�i uero dicun tur,fecundum Hebrlt;eos,nobiles in tribu luda, fama celenbsp;Fudxi �Aa bres diuitijs:dicuntq; Elimelech magi�ratumgeffifsnbsp;fe apud regem ^�oab Eglon, qui CT�liam fuam Kuth,nbsp;filioeiusuxorcm locauerit. Talia ludaei fabulari confuenbsp;uerunt,pro fuagloria,quam fempcr a}nbiunt,quam Cfnbsp;uelnon affequuntur, uelhabitamferiiarenefciunt.

5 Et mortuus eftEIimelech maritus Noe m�remanfit^ipfa cum duobus filqs*

Indies diuitijs imminutus e� Elimelech in Moab, cti diues peruenerit. Tand� quoq^ mortuus,�lios reliquit,nbsp;in extera er inimicagente. Infeliciter enim illi ce�it lonbsp;ci mutatio, contra doinini praceptum. Speraffe potiusnbsp;debiierat in dominum, zS� famis incomoda domino comnbsp;ntenda0e,pauperes fuagentis iuuaffe,abflcrruiffe � ui~nbsp;tij s, ad legis obferuanciam in�igaffc.

Qui acceperunt fibi uxores Moabit� das,quarum una uocabatur Orpha alteranbsp;Ruth* Manferunt^ ibifer�decem annis*nbsp;y - lt;[Et ambo mortui funt, Mahalon uidcnbsp;licet �C Cheliont remanfit^ mulier orba-ta duobus libcrisacmarito*

Contra legem ��oabitidas duxcrunt,idco cum paren te mortui funt.in patria�giebant pauperiem, qu�unanbsp;Fug! dco (^tiin morte alibi inciderunt.Non ef�igimus tnanum dosnbsp;noncubi- jfiini,eti�fi�igeretentemus. Perclementiamautemdci,nbsp;ipforum i�a culpa ordinata e� ingloriam dei, ac diuinonbsp;rumoraculorum adimplctionem. Adcumulummifcria=nbsp;rum acee�it fuper�itum midierum miferabilis uita, pasnbsp;riter enim eraitt uidu� tres, c:r llt;loemi filiorum folationbsp;de�ituta,in peregrina terra zy- ho�ili,�mul pauperes.

Etfurrexitipfacum utraqj nurufuaSC reuertebatur de regione Mcabitidej audienbsp;ratenim in regione Moab quod uifitafletnbsp;dominus populum fuum, SC dedilTet eisnbsp;efcas*

  • 7 Egreflaeftitaqj de loco ubifiierat cum

IO

II

R V T H. ' � �tfaq; nuru fuatSCiamin uia reuertend�nbsp;pefira in terra m luda,

Rumore grata expergefa�l�,zrconfolat�dcrep^ p(;lt; cimreliibsP'nbsp;liorum uiduis luuenculis, materfenior, de Moab i�!�*nbsp;dteai� pariter profi�iura.'didiccrant enim � uiris Cf r~nbsp;cru,magnolia dei olim J�aelitis pra�ita. Eidernnbsp;rantunius crueridei,iamprofelit�fa�in dontojtnbsp;lium. Studio�oresut plurimum legis dei Iih'Lsi�o�nn^nbsp;extra fuam htcreditatem pereg^inantes,qu�m intra �i�nbsp;paci�ce habitantes.

  • 8 nbsp;nbsp;dixitNoemiduabus nuribus fuistlf^�nbsp;reuertimini unaqueq; in domumnbsp;fu�jfaciatuobifcum dominusnbsp;diam,ficutfeciftis cummortuisSt*�^ '

  • 9 nbsp;Det dominus uobis inueniretf^�'^

in domibus uirorum ( quos fortituriecP'^ ofculata eft eas*Qu� eleuata uoce,fl^�^^nbsp;perunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Moemi miferta nurium, patriam deferere tium,tanta paupertategrauandarum, confuHt�^nbsp;redeant,apud proprias matres uel cognatosco���^nbsp;quam patria extorres cum incognita illisgentt^'^ -Commendatillarum obedientiam,charitatem,^(�^ .nbsp;entiam,raras uirtutes nurium ad focrus fuis.nbsp;imprecatur eis bona � domino, ut fcilicet pof^^�nbsp;monio filiciore prouidcantur. Non hortatur �t'^nbsp;tuam uiduitatem iuuenculas,fed iucundioresnbsp;�liciores opt�t utrisqi.Vici�im t�te focrionc���^nbsp;mis ofculantur, parata: experiri �rtunatn co�����quot;nbsp;eis apud extraneos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

� SCdicebantei�Tecumpergeniiis2�� pulumtuum*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .^j

I Quibus Noemi refpondit:Rei�^��*'��^Jf3 fili�me�, cur uenitis mecum 2quot;tu��nbsp;habebo filios in utero nieo, ut

Ambiuiffe uideMur fernen nbsp;nbsp;po�eros degt^�'^

ca,�gt;iritu df i illas ad hoc familiarius in�ig�nl^j�^ fefe accommodant res, qua diuina prouidc/tti��rnbsp;ordinata:,ut fiant.Suadet autem eis Moetninbsp;gatq^ defuoucntre notios Ulis maritos gen^^nbsp;Propagationis prolis fonda in�gncm pn�hnbsp;nem,temporis er gentis iUius fandafamirnf�^nbsp;dinis oblcdamenta,ambiebant.Tales decet V^^fsfanbsp;tronas,z^hone�as iuuenculas,nubere debenh''�',^nbsp;inili�sfieri,prolemfandein�itucndamparcr(�f^nbsp;pote�ate regi. fy olim probabaturfandisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tribus uiuendi modus.Pcricula uero apo�ohehP'^( toribus mpcndentia,fuo quoq^ temporc,alitidnbsp;quam confulunt,�militer zx fimitis mcdiocrit^bnbsp;ufq; adeo impatiens aliquorum uenus, antor q'' inbsp;densiuuandi ccclc�as,zrin�ituendi,proq; ciS! Inbsp;pendendi,con�dcraripoffunt,crdebent.Ean^�^i�^^^,nbsp;qua ca�imoniam puri Zif dco digni coelibatus,nbsp;rum ferenitatem, pacemq; inht(iufmodincgotiߑ�.^(Snbsp;remprafiantfZfpromoucnt, Otium uero

s'*


-ocr page 113-

LIBER

W/wcbof�Wj, cj� caflitas (tnimi corporis, f�j� '^'fcompiitMntur ,utroq;infexu. Quod fimcaute acnbsp;pftuL(ntisfodttlitatis,et copia uiilus,cauft� dcce^fermt,nbsp;f 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^dsinfuperdelinquendi, nullus in mundo iurpi^

1 ^^^l�^�^fuidebitur.

^nectiiteconfeda fum, necapta uinculo ^oningjjj fj cogitareni efle mihi fpem pronbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi effem hac no�c cum uiro, pare

jQmji ^Qg cxpe�lareue nubrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�� qu�m

qu�fo fili� me��quia ueftra an^ o'gt;ftia tnagis me premit, egrelfa eft eni manbsp;**� domini contra me*

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum ego quMn ut uclimnbsp;nbsp;nbsp;animo infli^

�^�0 nubcre,hoc e� enim ilebra;is,dicere,propo= fi denia^ iam�-and�ua, apta uiro effem,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^cno�fe conceptual fufciperem domino per ��=

donante,ut contigit Sarie,filios quoq; gigner�, tentpore expc�tare de illis nuptias deberetisfnbsp;�^quot;�c:citius enim uetuleeritis qu�m i�i coalcficantnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'X** Di^quot;�^^^^f�^�^l^totandiudefidegt;iotuidem fiaudore

hic foemina: non alia ratione nubendum il inlquot;*�'*�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amore.Agnofiere quicquid aduerfitat�

domini. Niatrona pucllis tna= tgt;lo ^^��littrconfulant,uerboin�nuant eyexem^

' *4 p^l�^^�ismiferijsfctant compati iunioribtis.

'gituf uoce,rurfum fiere c�pc^ ^^P^�Orpha ofculataeft focrum fu� (acre^nbsp;�� Jp^A)Ruthadh�fitfocruifu�*

K nbsp;nbsp;dixit Noemi�En reuerfa eft cogna*

S tj^�^dpopulumfuum.amp;addeosfuos, jSgt;t. ''�ftterepoftcognatamtuam*

fo ^^l�,quare(ibfiedenteOrpha,R^uthiplaadhteferit i^^'��^qu�renddnoncfl,nifidiuinaele�lio,zirpronbsp;/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;tternus, qua Ruth ipfaad fiindam genea

f�tura una ex matribus,� quibus mun Orpha ad uomitum ido-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hu.(^)'^'^^dierit,Qrdamnata fit,uane diffutabitur,ciiM

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uffif quiefliones nihil adificent, rerum talium

'6 h wpmc�fonrpwt�r, lij,^'*i�{itRuth:Neaduerferis mihi, utrenbsp;recedam abs te, quocunqucnbsp;gt;�15 ^^'�f�lt;eris,pergam�5C ubi morata fue*nbsp;I pariter morabor* Populus tuusnbsp;/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gt; nteuSjSc deus tuus deus meus*

/ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra morientem fufceperit,in

� nbsp;nbsp;nbsp;t�,|^�^*^t�ibi^locum accipiam fcpultu*

i''\\ ttiihi faciat dominus amp; h�c ad* I **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mors me 6C te fcpcrauerit*

�ocrui fua-.-perpetuo te comitabori amp;tiit^^�^quot;^exeri?, dienoiluq;nontedeferam,reli^nbsp;y populum tuum aque uo^nbsp;*�*odis^^'ldgt;gam,atq;tu. illius ornamcntis mfi�am,nbsp;tn. Dominus deus tuus,nbsp;^di, omnipotens ,folus ZJquot; uerus, meus

R V T H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

quoq; erit, prater quem nullum poflhac dgitolcam it� colam.Rodem tecum fepulchro concludar:pro te quoq;,nbsp;uiuit dominus,de uita periclitari no g)rauabor. Quibit!nbsp;uerbis iniuuencula dextrum declaraturac piumingeinbsp;nium,quod zr cum atateproftdt, ut nobilis ipfa quoc^nbsp;inter optimosfanniniK celebretur, digna qua inferere=^nbsp;tur fiacro catalago illu�rium fceminarum, m populo dei.

l8 Videos ergo,quodobftinato animo de ' creuifletfecum pergere, deftititad fuos ulnbsp;tra rcditum perfuaderet

Hon erat diutius repe�enda,tam ob�inato anim� uerapietatifieaffeclamoffirens, crdffcipulam religionbsp;nis uera,qua tanto firebatur affidu in ecclefiam t/raenbsp;liticam,� qua non cxcludi polecat etiam iuxta dei lege,nbsp;d�ficiente impietatis caufa.Hon fimt enim fine excepttonbsp;nibus,etia}n diuina leges,quin ffiritufimtlo imbuti fiatnbsp;�i dei homines,� domino ordin�tur, zr diriguntur pranbsp;ter mtentum,adgloriam dei,cui omniafieruitint,z:r cu^nbsp;ius uoluntati refi�ere nemo pote�.

* 9 profed�^ funt amb� fimul, 8C ucnc* runt in Bethlehem* Quibus Bethlehemnbsp;ingreflis , commota eft tota ciuitas fu*nbsp;pereis�dicebant^ (mulieres:) Haec eftillanbsp;Noemi;

Admirabantur �ethlcemiticafixmina,inffcr^d:o int mutatum�atum Hocmi, quo redibat, longe di�tmilemnbsp;ei quo abierat.Diuesenim, zrhonoratamaritofilijs etnbsp;diuitijs abierat,Hunc uidua,orba,cr egcna reuertitur^nbsp;Fabula quoq; fit�jem(nis,ut otiofis pro more cauilUs tri.nbsp;ducant,C!�admirentur mfilicem.

  • 10 nbsp;Quibus ait� Ne uocetis mcNoemiOde/�nbsp;pulchram:)fed uocateme, Mara (ide�amoram)nbsp;quia amaritudine ualderepleuitme omninbsp;potens*

  • 11 nbsp;nbsp;Egreffa fum plena, 8C uacuam reduxitnbsp;ihe dominus* Cur ergo uocatis me Noe*nbsp;mi,quam dominus humiliauit, SC affiixicnbsp;omnipotens;'

Hoemi nomen interpretatum ualet iucttndam ac eie Hoemi �i�-gantem,qualis quidem fiter at,admodum filix-Hunc ue= ro redadamfie profiteturzr queritur ad amaritudinan �nbsp;Zr calamitatem,qua earn impleuiffet omnipotens.Perdinbsp;der at quidem �rtunas omnes, fied prudcntem zr hone:=nbsp;fium animum non amifierat. Domino refirebat acce^nbsp;ptum,quodpa�afitcrat,nonblaffhemauit, nonimpa^nbsp;ticnter tulit aduerfia, fied � domini bonitate �rtius pen=�nbsp;debat. Cuius circa fie iu�um iudicium confitetur, cuiusnbsp;prouidentia omnia moder�tur.Jpfie deducit opulentam,nbsp;zr uacuam reducit, potens denuo implere maioribusnbsp;bonis,qui zr dominus e�, omnipotens, zr omnis fiuffi^nbsp;cientia.

Venitergo Noemi cum Ruth Moabiti* denuru fua reuerfa^ eftderegioneMo*nbsp;ab* Vener�t^ amb� in Beth lehem, quannbsp;do primum hordea metebantur*nbsp;' Tempus reditus eius notatur, ut fiequentis hi�orilt;e .nbsp;ratio dccIitretur.Venerunt enim eo tempore, quonbsp;hk 5


-ocr page 114-

Il n

�t l B E R

tif rfgioJMλ la lordciim citius maturefdt et ntetitur. Hc. tz-ifi pdfchale tempus definiuKt huic negotio,lt;iuo cowonbsp;dim ui�itdre incipiufit paupcres, per primam mcjj�m,nbsp;crfrudm maturefcere inctpientes.

CAP VT IT.


to Noemi confanguineus, ho^ mo potens, amp; magnarum opSnbsp;de familia Elimelech, nominenbsp;Booz�

i, Dixit^Ruth Moabitis ad Noemi:(Siitf fc�)uadam in agrum, SCcoIligam fpicas u.-hicunqjclcmetisinmc repercro gratiam�nbsp;Cuiilla refpondit: Vade filia mi�nbsp;r�ofaquot;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtusinfoeminaeft,laboris ftudium, ne co^

medat otioftpanem fuum,ne focrteingrauet,fed pro am babus uctula z^feipfa cibum lticretur,�r minane fit oxnbsp;tiofa,fed uelut apis argumentofa deferuiat.Tempus mefnbsp;fis non negligit,prouentum paupo-tatis colligere rnedi-tatur,fb'pulas poft terga metentium relidas, eins fcilicetnbsp;domini, cuius inuenerit �^atiofum rejfedum, licentienbsp;anqi non inuita}n.l^e)nini uult efte molefta. Agrum al^nbsp;teriusnonutdtinuadere, patrefamilias non annuente^nbsp;Pilia nominatur � iioemi, quiafiliali afivdunbsp;nbsp;nbsp;fide fo�

cruiadharebat.

5 nbsp;nbsp;Abqt itaq; amp; ucnit, 8C colligebat ( ft�icas)

)n agro poft terga metentium. Acciditau^ tem cafu utagriportio haberet dominumnbsp;nomineBooz, qui erat de cognatione Elinbsp;melech�

Porte �rtuna,hoc eft, diuina prouidentia, contigit illam coUedam incipere in agro Booz,qui ut alift ditiornbsp;er religiofior obferuator legK diuinlt;e, non abegit quofnbsp;cunqi coUigentes pauperes,poft tergum metentium ffi-cmrelidm.ibifefcadiunxitalienigenaprudens ernbsp;iiofa,q er cognatus erat Elimelech foceri ipfius Ruth,nbsp;deqi ipfius fa!nilia,homo liberalis er miiume auarus, utnbsp;. fi-aterElimeirehfecundumHebr�os.

4 Et ecce Booz ueniebatdc Bethlehem, dixit^melTcribus: Dominus uobifeura,nbsp;Q�i refponderunt ei:Benedicat tibido^nbsp;minus.

Rfl ftmiiia paterfamilias diues er prudens uifitatinagfo fuo metentes,non otiofus domi defidet, fed reifamiliari prunbsp;dentei'incumbit,laborantesgratiofe alloquitur. Prcca^nbsp;tur Ulis fauorent, er auxilium dei.illi uici�im amice fa=:nbsp;lutati rcfalutant, erbenedidionem dei rebus illius g/'atinbsp;impree�tur. Sic decet a�oqui honefte omnes ,fcmperqinbsp;inprimisnoftrismeittibusoccurfareprafentiam er benbsp;neficentiatn dci.Hocpado laborantes, domino feruiut,nbsp;iUum colunt,cidem commendantur. Talia �rt difcipli^inbsp;nafidelium.Sic ubiq^fidem er morem docet feriptura,nbsp;titaUegorijs non fit opus.

Pixit^ Booz iuueni fuo, qui meifori* bus praeeratjCuius cfthaccpuella*

10

R V T H.

� Cu�refpondit iuucnisqui pr�^ratmef foribus,amp; dixit� H�c eft Moabitis qu� ucnbsp;nit cum Noemi,de regione Mcabitidf,nbsp;7nbsp;nbsp;nbsp;amp; rogauit ut fpicas colligeret remanen*

teSj�icoaceruaret in manipules fequens mef�brum ucftigia;Stmane ueniensuiqjnbsp;nuneftatin agro, amp;nepaulifper quidonnbsp;domum reuerfaeft,

Priecrcttmelforibm puerferuuSjOmfiidpruden^^ fiionens in abfentia domini^q^ui uel abigere uelnbsp;re eo�igcntcs dcbebat:hunc a�i�eiuem me/foribu^^�^nbsp;czp^lt;^f*^ddturdeignota iuuenculd HAoabitide-dit^ earn redijffe cum ^oemi, amorc religioniinbsp;tii:,qult;e �r petierit fdcultdtem fibi duri co}lig�^nbsp;pucrii, diligenterai operi mfteterit totd die,nbsp;nunc pdululum uacauerit in domo uel tugurionbsp;te. A�iduitM in op�r�,fub diuo,in foie,nbsp;nbsp;nbsp;totd^^��

catur,non habita ratione pulchritudinis amp; noniamlaudemadftrtintfxminisqu�m feditUt�^^ tnbsp;ris,morimqi uenuflm ac uerecundia.

  • 8 nbsp;nbsp;Etait Booz ad Ruth�Audi filianbsp;uadas in alterum agrum ad collig�nbsp;nec rec�das ab hoclocotfed iungtr^P'*^nbsp;lismeis,

  • 9 nbsp;nbsp;oculi tuif�ntin agrum, in quo

rinr,fequcre ergo eos.Mandaui rismeis, utnemo moleftus fittibi�'^�nbsp;fi fitieris,uade ad farcinuIaSjCtbibt^^^nbsp;bus amp;puerihauriennnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Pro lt;f tifte appe�at earn filiam, deledatut ra:confotatur,impcrat^,ut alium a�-umnbsp;infuoilloperfeueret,crpro uiribusnbsp;uore cr uerecundiacumreliquii pueUis.nbsp;me amic� tradari eos,qui nouicq funt in �de,nbsp;bu5,ne duricia �r intradabilitate fcandab'zef�^'^^iiir,nbsp;�rinifamiliariter �ueantur, �r non duplonbsp;egeflatefcilicet cr contemptu. Religionisnbsp;mentum eft charitme^ bcneficentia, ftncnbsp;toi nonfub�ftit.lubet dcniq;,ut qu�m feduloeb'^^^'^i^anbsp;ciat,nihilq} pr�tereat, auide colligat, 4nbsp;jlanda, quinfitiens bibat fine cundationenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

fticif.HumanitatisnobileexefnplumBoozffi�^^^ e/ peres pe)vg^inos,maxime uero pue�as uereef^^nbsp;difciplinam edodas, qum decet iuuari eot�^�^^g lit^nbsp;xilio � ditioribus,ut paupertate nimia nonddnbsp;crum folicitentur, fed honefte Ulis prouided'''^nbsp;j � / � f vaaof��

Qu� cadens in facicm fuam,olt;3� fuper terra, dixitad cum, Vndenbsp;ut inuenirem gratiam ante oculoSnbsp;�C node me dignareris pcregrin^i�nbsp;liercm�

Gratitudinis, crucrecunditequoq} fiat Ruth ipfa, humilitcr fegerens,e:rbene� (j#nbsp;pr�ftitum agnofeens. T�ximium dccusnbsp;moreft,modeftia,uerec(indilt;(,intterbisprK^ .nbsp;pitrcitiif.


-ocr page 115-

LIBER

CuiBoo2rcfpondens,dixit� Nundata �unt mihi omnia qu� feceris focrui tu�nbsp;poft mortem uiri tuit�c quod reliquerisnbsp;parenus tuos, �C terrain in qua nata es,nbsp;generis ad populum quern antea nefcie^nbsp;ddat dominus pro opere tuo, SC ple^nbsp;��^'^mercedemrecipias �domino dco IC-J�fUdquem uenifti, �C fub cuius confuginbsp;�*alas,

^KuencuLe delata, raram nurium ad focrtis fuas amicitiam depricdicante 'm Kuth, etiam pojlnbsp;�^ntaritt:ut 'mtc�igatur quali reumittia,cultu etnbsp;j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�idhafcrit uiuenti, qua poft mortem manti tanta

profequatur/ocrum. Dignam fe prodit opti lt; po ntatrimonio iumgi, cr cui domina demnbsp;rependatinftiopopulo,locumq;internbsp;illuftres. No� eftotiofa imprecatio accepta bonbsp;quot; ��probis hominibuf, ficut nec uacat ab inftgni ma~nbsp;1J '''^lt;iii�io,ci�4)n ft uideatur cafu excidifte � familo.nbsp;f^'^�ait�lnueni gratiam apud oculosnbsp;I deminemi,quiaconfolatus es me,8�.nbsp;j-j '^'Jtus es ad cor ancill� tu�,qu� no fuinnbsp;utiius puellarumtuarum,.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fduorabiliter illam fiierit confo-

����^corloqui. PueUatnfe obfequiofam offert,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huntilem agnofcit,non fe exiftimat dignam ad-

^^^confortiumreliquarumanciUarum, mox uxor c�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanti uiri : fic humiles exalt ar i didicit', cr

pfoauia dignif

I ^ixit^ ad earn Booz�Quando hora uc I ^^.*^difuyrit,ueni hue, SCcomfedepanem,nbsp;lb buccellamtuamin aceto� Seditnbsp;?45ad meflbrum latus,amp; cogeffitpolensnbsp;0,*^ fibi, comeditcR amp;C faturata eft, 0lt; reli-� habuit�

potum cum re ti(e delettatm prudeitti modeftia puelLe, cr nonbsp;t� alicnigen�perpeiidcnspolliceturmaio^nbsp;���nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buccellam, more regionis in ace=:

tKfr^^''*^��^^ypgt;'oreft�tgcrio contraaftum. Statim igi P�^i^ff�^'^gt;'gt;tl�lt;�'^y�ffcditnbsp;I \^^iKior edentibus mefforibut, utq^ uerecundia li^inbsp;polentam porrigebat, denbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^debat,uel ille tamcopiofetradidcrat,ut

tc)-j,.- nbsp;nbsp;nbsp;nonnihilfupere/fet. Difciplinaferuaturin^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ginntur, pauperes difeunt abundare, cr

'���^,'^P�lt;tipenuriam.'

(��tc^Wfxwore) colli ^fns;��:�^^P�t^�^t^mBoozpuerisfuis,dinbsp;Pudef?.�*^ inter manipules colligatnenbsp;^^utiseamt

I i^^^J��'gt;liliio-iq;colloguiometuniademit:^uodeflHe=i

1

� R. V T lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�8

16 fed amp; de ueftris quoqj manipulis pro-qcite deinduftria, amp; remanere permittite ut colligat,amp; nemo eain corripiat*

Sedulity focmina; in labore commendatur, cr diui=t ti^ probi uiri liber alts largitio,eatcnu^,ut omnem uere=:nbsp;cunda puella confuftonem adimeret, quo onuftior alayy^ :nbsp;�riorq� rediret ad/ocrum. Sic faciendam elcemofynamnbsp;difc'imut,ut moleftiam petendi,fj fieri poteft,praueMa~nbsp;mU'S,recipienciq;,ut minime conftindatur, libcraliter donbsp;nemue.

17

Collegitergoinagroufqjaduefpcram, 7 amp; qu� collegerat excutiens, inuenit hordei quafiephimenfuram (idefttrcsmodios.)

Perfeuerantia commendatur 'm bono opere. Paupe= pquot; Hiquot;! res opportunitatem bonefte corradendi ncceffari-a nonnbsp;negligant: tanto merentur ampliorem elcemofynam,nbsp;quanto minut laboris tadio ctiofc mendicant. CoUeil.tiinbsp;ai-ift.if,pro more gent is,ftatim 'm agro excufiit,longcq}nbsp;.Uocrrmium laborisfi'iuHum, diuina beneditlione adau=snbsp;gente inuenit,^ domiim retiilit ephihordci.Eftautentnbsp;fecimdum Uieronymum eplri menf ira aridorum dcci=-ma fcilicet pars cori,uel tres modij.

gt; 8 nbsp;nbsp;quos portas reuerfa eft in ciuitatem, ��

oft�dit focrui fu�qu�collegiffet� infuper protulitctdeditei dereliquips cibifui,quonbsp;faturata fuerat�

Reftduum polenta extraxit, ^focrui,quodillifii^ perfiierat,humaniter cotribuebat. Benefica eft tier a pienbsp;tof cr fides in tierbum domini.

�9

Dixitep ei focrus fua: Vbi hodie collcgt fti,amp; ubi fecifti opus�Tit benedidus qui a-gnouit te� Indi�auit^ focrui fu^ apud quenbsp;effet operata,5lt; nomen dixit uiri, quodnbsp;Booz uocaretur�

t^onftiit otiofa tarn ditigens 'mquifitiouctula,ubt charailli puella nurus breui tempore tantum annonanbsp;comparaffet: Sed cr bonitatis .Huina admiratio inter=gt;:nbsp;ceff'erat,cr ftudq uberrima diligentiacommendandanbsp;erat � focru.M.erccs enim boni operis Laus eft,pra!cipuenbsp;ad iuniores, quorum uirtuslaudatacrefcit. Gratulaba^^:nbsp;tur eti�de fubfidio uiilus,tam fufficienter uno die pro^:nbsp;curato. Agnoftere autem eleganter hic capitur pro be=^nbsp;nefacere. Opt�t itaq^ bcnediilumeffe � domino ctmt,nbsp;quo cum tantum ft-ugis corrafijfct uno die ut firre uixnbsp;potucrit.

Ao Cui refpondit Noemi : Benedidus fit � domino,quonia eandem gratiam quantnbsp;pr�bucrat uiuis,ferua�it amp; mortuis� Rurnbsp;�umq^ ait Noemi �Propinquus noftereftnbsp;homo,�Cex neceffariis noftris�

De n�nori beneficio dominogrataPtoemimerctur Graritud�^ ,. rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ri . J * J nis mcriw�

amphore m fauorem, nbsp;nbsp;per omnia Jiccula cantaneUt de

ea pojkrisfuisgratiam dei. Pion dercliquiffe gratiam zx beneficentiam, tam ad mortuos qu�mad uiuos, refirri pote ft ad Booz: qui ut amauerat Plimelech uiu�i^nbsp;CT filios,ftcnunc quoqp mortuos iuuat in uiduis.Sicetinbsp;h ad deMn,^ui in fe/fierautts jkc mortuos deferitwq^

Kk 4

-ocr page 116-

LIBER

��l

51

uitios : refrrri non poffe ad Ruth o�rnduni uerha t�e^ braicacutnafJixKgenerii ntafculini. Ipfunt Boozdidtnbsp;effe propmquum, eatenuinbsp;nbsp;nbsp;cogiMtum,ut umdicis

red�ptorishareditatii z^legitm� fucceJforK loco pof �t product er exigi illiuf iuxta legem ^Ao�^ officium.

EtRuth Moabitis, Hoc quoq;, inquit, pr�ccpit mihi, ut tandiu meffonbus eiusnbsp;iunger�r,donecomnes fegetes mctcrctur.nbsp;la�at etiam fe inuitatam ad dies alios, pro colUgen^nbsp;dis ariftis, quo uiri ^atiam ampliorem commendet fo^:nbsp;Lcuiafunt diuitum adpauperes beneficia, quibusnbsp;nonnunquam tarnen uehemencer iuuanturnbsp;nbsp;nbsp;confolan

tur.Sicdiuitia;funtpijsadiumentauirtutu.Sicpatriar^ charum diuitite,indigentiu folatijs proflabant, er pro^nbsp;pen�userogdiecrefcebantamplius.

�.X Et dixit Noemi ad Ruth nurum fuam:

Melius eft filia mi, ut cum puellis eius exx cas, nein alienoagro quifpi� refiftattibi�nbsp;Ciuandoquidcmtarn clementcmaffequutapatronunbsp;e�, apud quem utcunq;fu/kntari poffet, non debebatnbsp;quterere iwertiorem,alioqui non fitnt amici bene�ci innbsp;petcndisbeneficijsgrauandi.TutiusdeniqieratpuelLenbsp;tam�^atiofe periclitari apud cognatos,qu�m apud ex-traneos er ignotos.

lund� eft itaqj puellis Boos, 8C collegit tandiu cum cis, doneehordeaamp;triticumnbsp;in horrcis conderentur, tune autem teuernbsp;fa eft ad fccrum fuam�

Meffc hordeorum finita, in tritico quoq; coUigendo (tdej�euocata, nonfftitfegnisnecindiligens. Didiceratnbsp;alacriter laborare,ideo non potuit indigere.

CAPVT in.


Confiliai domino.

T dixit ei Noemi focrus fua t Fi.-lia mi,qu3eram tibi requiem, ut bene fit tib�

A domino confiliucepit t^^oemi pro^ jpictendi tarn pofleritati filiorum fuorum, quam fandte

foeminte unic� femper quderebant, quam proui�om nu=


num. Qjiicrit autemt^oeminuruifuo ftatumquietum er filicem,ut fcilicet �ne tatKo labore ditefcat,erno^


rusfuce. tuuenculam enim elegantem moribus er fide, prudentia er fedulitate nondecebatdi�io fibimaritonbsp;defiitui,fed procreare filios, fieri matremfamili�s in If=nbsp;rael idonea omnibus cemebatur.Sic deniq^ dominus pronbsp;uiderat,cuius nutu er dono per matronam honefl� connbsp;fulebatur,idqi non tarn prouidentia feeminea, quam �==nbsp;terna fapientia diuina. No� funt enim con�lia honefianbsp;iti� �domino,qui etiam praua con�lia moderaturinbonbsp;bills uiri uxor cuadat. Reuera autem myfferium perurnbsp;getur leterno con�lio dei, ut exgentilitate rex nobilisnbsp;Dauid, er qui in illius tbrono in perpetuum feffurus e=nbsp;rat filius Dauid,Nie�ias,hanc matrem habere non ff ernbsp;fieret, er gentium in fide per adoptions promiffd filialnbsp;tio prteordinarctur.

a. Nunc ergo ccce Boos ifte,cuius puellis in agro iun�a es, propinquus nofter eft,nbsp;Schac node aream hordei ucntilat�


R V T H.

Veri�mile e� quiddam humanum^ cogitaffe tarn, ut prouidere uoluerit tam�bi quam dileil�tnbsp;fui� : Sed �jcmineos cogitatus dominus retulitpf^nbsp;more in negotium fapienti^fute. Sua�t itaque ut ' prf!!gt;nbsp;tiori ueflitu fe puellis Booz iungeret,er bone�ior^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii-

bitu ad hone�um amorem er legitimum aff�liwx^ p ' iiceret,debitum iUi natura er lege maritim. No� �nbsp;dines feilabantur hone�te puellte in ifrael, �d p�'�^nbsp;gloriam er benediilionem, quam quie meliorentnbsp;nbsp;nbsp;.

mero�oremaffequebatur ,�licior habebatur. 0�� pue�as ad nuptias hone�as hone�um e�, nuretrid'^^nbsp;natus impudentiam prodit, er pro�ituit cimnbsp;famam.

  • 5 nbsp;nbsp;Lauareigitur,amp;ungcre,amp;induf�'^^,

tioribus) ueftimentis, Sidefeendeins'^^^^ no te uidcat homo, donee cfumnbsp;finieriunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j rtgt;�

Quando autem ieritad dormk��,� nota locum in quo dormiatjUenif^^^j.^nbsp;difcooperies pallium quo operitut^P� jnbsp;te pedum, 8C ibi iacebistipfe autetnnbsp;bi quid agere debeas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Con�lium iUud muliebre � domino profi^�antit X tusindicat. Lauari erungipromoregentisb��'^'^ii/nbsp;erat.Secreto negotium percer e iubetur,nbsp;inurereturdiffamia, necuiro tamnob�f�nbsp;exfententiaprocc�iffent,con�i�o oboriretur-^^nbsp;pro hominum more c�,ut uiri uxoresnbsp;tr�,ni� caufa ffeciali. Donee ad ueffcramnbsp;ciatur omnia di�imulare iubetur. Suo tempos'nbsp;tune captandu uult animum honefii�iminbsp;bitas tarn confficua erat,ut nondubitauerd^ njjijnbsp;pracipere nttrui, uiro per omnia obfequi, Cii'nbsp;nbsp;nbsp;'

acquiefeere.

y Qu� refpondit� Quicquid faciam�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jj

  • 6 nbsp;^Defccndit^inaream,8^ fecit o��nbsp;qu�fibiimperaueratfocrus^

Tant�probitatisf�minam eff� ^Joen� ipfa Ruth,ut non dubitaucrit obfequi pernbsp;�aerat,fatisperictdo�s mandatis,fefe t^tllfnbsp;tanto, er de ca�itatis fama pcricUtando.nbsp;enimgentis hanc effecon�tetudinem, CTnbsp;fucee�ionem bis medijs iuxta legem domit^�^'^eit^nbsp;�re omnibus.-ideo per omnia obfequitur.idiynbsp;pla buiufmodi non �int uirginibusnbsp;Ruth uidua erat, er benedidumfernen ut T�nbsp;religio�or�xminaambiebat.

y Cum^ comediflctBoosamp;bibi, fadus eftet hilariotjifletcp ad don^�^^ ffenbsp;iuxta accruum manipuloruin,nbsp;fcondite, �Cdifcooperto (pallio)nbsp;cius,fcproieciU

Triturationem in area cum iubtlo er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

agebantagricole,grati nihilominiis mim, cuius beneficentiie re�rebant accept^^nbsp;iibertatem.liic uero tarn in�gnis paterfaniiu^l^�^^djt


-ocr page 117-

C I B IE R

notent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in parte alicf ua arcte dortn�ens ad

^'^Ji'Unnvpr^fens laboran[ibui,fMspro^exit ncgotijs, ^^�lommoUitercubare elcgit,fcruts laborantibns. Cuinbsp;^^^focrui�bedieiis,cl�culofe ad pcdcs applicauit fe-���'�yericulu))} cx conuiuio utrifq; imninebat,^ timor donbsp;gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uifif) �ii^et,cr immoderatogaudio.

Eteccc,node iam media expauit homo j P�lpabat��c cccz mulier iacebat ad pe^nbsp;��fsfuos,

ait ilIitQu� es^niac{5 rcfpondit � Ego '�m Ruth ancilla tua expande palliumnbsp;'�mfuper famulamtuam, quiapropin^

^xpandere pallium, efl coniugale opU'S committere ,^brlt;eis,uel fuccurrcre iuri alicuiui,dej�ndere ab �miu-^�^�'^Ifantiliarius compleili. td ne pcterc inhone�r ui=nbsp;fiatim caufam ^uina: legis a�cgat, qua maritinbsp;Rfenieiift^^^ cognato iubeatur cxtgfre.Ne quisnbsp;fanlt;!lisf�)ninis cogitare uelit,nbsp;enim �r cum claritate generatio, in thoro imnbsp;e�: matrimoniale, er � dommo naturlt;e,nbsp;��iine in�itutum, no obviante infideltum infbleiitianbsp;. ^��ligt;v impioru. Virginitatis interim qu� uera uir~nbsp;efl digna laude non imminuta,�ed quampauei�i

� fili ^�^^^�Ben^di�ajnquit, cs � domino . ���lea,prioremmifericordiam poftenbsp;�*'cf�peraftuquianon es fecutaiuuencs

Woliergofjietuere filia mea, quiequid ��'tris mihi, faciam tibi, Scitenim omnisnbsp;Porta (id cH populi mei muliere tc cflenbsp;��hut.s^

^.��^ierpiouirodiggt;ia refflon�o. iJihil de libidine �H iu^ fMtni interim declarare uolens, diffrrtnbsp;laudando fidem er zelum puella;, ut nulliusnbsp;O�'!� �ec diuitias ambierit nec libidines,�ed obferuannbsp;�^uine kgis alieiiigena prietulerit cuicunq- libidi=:nbsp;(� piLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu� intra catalogum fan�arumfce

ifli �(nnumeraretur Nioabitis. Jam celebrabatur aman-

amorem dei, quem fan�la ad hoc cle= ^,�^lgt;atreligio��ime. Ali�intcrimi�'aeliticis�x^nbsp;deos deasq; �tper�itiofe adorantibus. Prinbsp;fupera�fc pofli:riore,efl nonnbsp;�tcutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; digneq^ trailaj�e priorem maritum ui^^

pa9^^�*��^f�^�f/edetiam illius nomen ergloriapro gneefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uolui�e,quod magn�probitatisin�

ena.

oceffarius me propinquior,

''i ilJo K^�^. ^�*^dem prop'mquus fum,fed e� alius me i� fi e^e�erit, e^o illud non negli=:nbsp;obrf^^^�^'^�quoru er iuris�anditasnotatur, quantnbsp;^^dicemf�ij�e ingentelfraeli-

R V T H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59

�5 Quiefee hac no��. Si fa�o mane, G te uolueritpropinquitatis iurerctinere, bene res ada eft�finautem illenoluerit, egonbsp;te abfq; ulla dubitatione fufeipi�, uiuit donbsp;minus�dormi ufq; mane,

Diligenti�ime monet earn, ut no�le ilia iUic maneat, ne abfeedens diffamiam inurat �tri�q^,�a quopiam ui^nbsp;deretur. Summopere curanda fama caftitatis maximenbsp;pueUis ex magi�ratui. Eleciionem de�rre uult altert,nbsp;pro�equendi iusfuum,emendifcilicet h�reditatem,quisnbsp;ip�usfiterat Elimelech er filiorumeius,quamuenderenbsp;focrus intendebat ei, qui Ruth quoq; uxorem fufeiperenbsp;uolui��et.ld � propinquus alius clegi�et,bcne quidi,�itnbsp;minus, ip�efeBooz uir iuflus proinptum offert, er iu^^nbsp;rat perficiettdum quod pctitur. Continentia in�gnts hicnbsp;docetur utriufq;, er caftitos longe caf�or,qu�m eorutnnbsp;qui nec uidere nec tangere mulierem religio��imum dunbsp;cunt,ab�entes tarnen concupi�cere,uri, CX de�deri� lunbsp;dere non ce��ant, corde adulteri, utcunq^ corpore �binbsp;munditietn polhceantur immundam^

gt;4 Dormiuititaq; ad pedes eius, ufqjma-ne.Surrexit itaq; antequam homines feco gnofeerent mutuo, 0(. dixit (Booz) Caucnbsp;ne quis nouerit quod uenerit mulier ad a-ream,

gt;5 Et rurfum, Expande, inquitjlintheum tuum quo operiris, tene illud (utraq^ ma=:nbsp;nu.y Quaextendente SC tenente,mcnfus eftnbsp;(exCmodios) hordei, SCpofuitfuper earn. Sinbsp;ingrefta eft ciuitatem,

gt; 6 8i uenitad foer� fuam.Quf dixit�Q uid egiftifiliamea Narrauit^ ei omnia qu�nbsp;fibi feciflet homo,

Quieta dormit,er ante lucanumab�cedit,neeiiifU befa�eturfama, oculo �ni�ro intuente ab�cedente munbsp;ne uel accedentem nodu. \deoq; cam onerat �ex menfu=:nbsp;ris hordei imtra pallium inuolutis, quas domum portainbsp;ret intra urbem ex area. Sex mcn�tr�ill�fecumdu Tarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mema*

gum ex Rabi Abraam Ahenezra�g^ficabant�ex iu= �os ex ip�a Ruthgenerandos,'Dauidcm,E)aniclem ctmtnbsp;tribus focijs,ex t^efliam-Secuudum Rabi Salomonern,nbsp;�ex dona�piritus �andi, quibus benedicenduseratffhusnbsp;Dauid Me�ias ex illa na�citurus:dc quibus t�ai� n.Hocnbsp;autem illorum didu magis contra ludaos milit�t, quantnbsp;ut pro nobis multum �aciat allegoria.

t? Et ait,Eccefex(modios) hordei dedit mihi, amp; ait. Nolo uaeu� te reuerti ad focrum tuam,

� 8 nbsp;nbsp;Dixit^ NoemitQuiefee filia, donee ui=s

deamusquemres exituhabeat, ncqjenim ceflabithomo, nifi compleueritquodlo-cutusefthodie,

Con�olariutriu�q; pauperiem in�ituitiu�usBooz, er Ifle�ituri matrimonii puellam interim ladabat.Ho=snbsp;neߣ per�on�,ac uere pauperes non�unt uacu� din�t�*nbsp;tend� � diuitibus�dclibus : huiu�modi beneficies �oeneanbsp;rantur ditwtt� domino, amp; iuxta dei lege benodienntnn

-ocr page 118-

liber

PVT un.

1 ^^^^iScenditcrgoBooz adpoftam, ctfeditibi.Cum^propinquusnbsp;pr�teriret, de quo fermo habi-tus eftjdixiuDcclina paulifpcr,nbsp;amp;fedehic�uocans eum nominefuo Quinbsp;diucrt�tjamp;fediu

Non difiuUt Booziut exigere �.proximo fecundivm Ugem,uir iuftui cr uerax.ln portam conce�it, ubi pu=nbsp;hlice qua: � fcnatu gercnda erant pro more agcbancur,nbsp;quipariter paupcres ac diuitcsperuenirepojjcnt, zxnbsp;teflium multitudo ex intrantibui (y exeuiitibuf commonbsp;de cotrahi. Contigit ordinatione diuina pr�terire eumtnbsp;fi non ex propofito cr dedita opera ad indicium prouonbsp;catm cfi,quipotior erat iure propinquitatts, cuiut no^nbsp;men fcriptura non 'mdicat. Indignitt eft enim habitat bonbsp;noram manoria, quift-atriftto nomen er fernen fufcitanbsp;recontempftt^difcalceatorumopprobrio dignior, amp;nbsp;obliuionc aterna. ldeodicitBooz:Oeclina fcilicet adnbsp;mc,zy' aftide mihi, quifquis tu es obfcuro eatenut nominbsp;ne, ut propria appellatione te uocare non poftim, ftcutnbsp;nec dignus es. Sic Uebnea fonaiK ad fcnfum: Qni tomennbsp;crfece�itcrfcdit.

1 Tollens aut� (�ooz) decent uiros defc^ nioribus ciuitatis, dixit� Sedetehic* Qupnbsp;bus rcfidentibus,

Apparet magne authoritatit fidffe Booz ex modo loquendi, quiafcilicet accepiffc fcribitur decern uirosnbsp;exfenioribus urbis,utiUia�idereiU; tanquam indices,nbsp;GT iudieij teftes.

J locutus eftadpropinquu� Partem agri fratris noftri Elimelech u�ditNoemi, qugnbsp;reuerfaeft deregioneMoabitide�

  • 4 quod audire te uolui, SC tibi dicere co^nbsp;rameundis fedentibus, amp;maioribus na^nbsp;tu de populo meo� Si uis poHidere iurenbsp;propinquitatis � cme 8C pol�ide : fin autemnbsp;difplicet tibi hoc ipfum,indica mihi utfei-am � nullus enim eftpropinquus exceptonbsp;tc (qui prior es) 8(. me, qui fecundus fum. Atnbsp;ille refp5dit,Ego iure propinquitatis ucn=.nbsp;dicabo*

Exprimitur hic caufa clariut, que fuperius comme== morata non fkerat, mfi uno uerbo iuxta lingue �rgennbsp;tis morcm,nifi ftrenfi ftilo idetn fit, aliquem expandercnbsp;paUium fuper reliilamftatrit, quod eft hereditatem denbsp;mortui fratris emere, er ex reliila i�iuxore etf uidua,nbsp;fernen fufeitare fecumdtvm legem: propomt enim cafuntnbsp;utterminis,Partcmagri (unam fcilicet, quia fratris al^nbsp;terius pars altera erat) TSlimelech �oemi uedet,id quodnbsp;ego te latere nolui:Si tu uis emere, adfunt contraduumnbsp;moderatore5,hic nunc pre fentes, ut ematillorum con^nbsp;fenfuacarbitrio, ut iure potes. Sin minus, ego emam.nbsp;Cui ftatim reffondit, fe redanpturum pojfe�iones de=anbsp;mortuifratris.Padie eft loco fuccederefratri per com^^nbsp;modum hereditatts fufcipicnde,annexo coniugis ottercnbsp;nonconftderato.

R V T H.

  • 5 nbsp;Cui dixit Boo2 t Quando emeris 3^�nbsp;de manu Noemi, Ruth quoq; Moabiti'nbsp;d�,qu� uxor defun�i fuit debes acciper^�nbsp;ut fufeites nomen mortui in h�reditatcnbsp;fua.

Auaritiam inertis hominis prudenter CT digne pf� didituirprudens,^^ pariterillius perfidiamtroduxdnbsp;in�rum,ut pro ea duplam reportaret calumniett.i^nbsp;nedendo onus, hereditati iure diuino annexmK'nbsp;piendiinuxorem relidantdemortui fr.atris, foitendapnbsp;focrum,anumpaupemnacuiduam.

  • 6 nbsp;Quirefpondit�NonpoiTumuindif��*^nbsp;mihi hoc ius, ne forte deftruam h�redif^nbsp;tem me�, redimas tu propinquitatisnbsp;iusjuonenimpofiumredimere*

Timet grauari cura nutriendi uxorein, feiturum. Plulla illi folicitudo defratris nonti^n .nbsp;do,iamfMS proprijsfili/seducandisgrauoto.Qllnbsp;id fieri non pofte fineiadura hereditatisptept�'^�nbsp;ditq;iusfuumipfiBooz.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, j

  • 7 nbsp;nbsp;Hic autem erat mos antiquitus in 1*nbsp;fuper redemptionibus amp; commut�*^/�^^nbsp;bus ad confirmandum omne jj*nbsp;foluebathomo calceament�fuuiu^.^nbsp;batpropinquo fuothoc erat tefti����^^nbsp;inlfraeh

  • 8 nbsp;Dixit ergo propinquusipfiBo�^�nbsp;tibijSCcxuebatcalceamentumfuu��,�^

Ceremonias author hic deferibit �edhibii�^'.^^o quumquisalteri ce�ift!ct ius propinquitttti^gt;gt;��nbsp;calceum,altcriq; tribuendo iuxta legem,licet'^i^i���nbsp;g!re. Verbis enim addebantur mores, ut fitnbsp;nt compotatto ,poft coitfraduin utrinq; adtn^lr �nbsp;approbatum.

Atillemaioribus natu, 8CJod pulo,Teftes uos,inquit,eftisnbsp;poflederim omia qu�fueruntnbsp;Sc omnia qu� fueruntChelionnbsp;Ion,tradenteNoemi�

IO amp; etiam Ruth Moabitidem �jfci' Mahalon emi mihi in coniugcu*� **nbsp;tern nomen defun�i in h�rcdiW*^^nbsp;uocabulum eius de familia fu3 gt;nbsp;bus Sc de portaloci fui deleatur:

Coteftaturfe iure emiffi quicquidfuef^^

�f/�t proximior, tunc,cum ccdcret iuri qt^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.,]

mus effet,id^ uendente Noemi, quen fufcipiebat,pofkritatem demortuofufiii^^'f^nbsp;no placuiffet,cx uxore tgtoabitide,nbsp;ti�ima.Katioautemallegaturidoneo, fienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij-cU�'

Cr deleretur nomen fratris fui,hoc eft, dum camem,uidetur enim fidffe patruebsipjnbsp;Additur etiam 'mPlebrteo De porta loc^nbsp;ficetur claritasftirpis illius, ex qu^nbsp;eesinporta, erfemores�populonbsp;res.�mquumitaq,f�iffet,tdminfis^^


-ocr page 119-

�'� (� � I' � � E 'R.

totivm- Li�:et auton plerltmq; cott^ optimis piirentibui generttri prolem peflilentemtnbsp;iudicari non debet, quin multct cunbsp;��ittnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfi,etiam 'm cafu,magiflratui, ut optima

deftituti,diligentij^ime infli=^ �'�Si ttfodo plt;ttem� uirtutis fanti�ie radittrc 'm il=nbsp;finf fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^imtpublicconfides ac dexteritM,publi

!)�� n�fiericordiampromerentur. Non erit f^^�^�^^l}gt;ei!iio, acceptio perfimaruindicendo, fednbsp;11 recognitio iufta amp; necefftritt.

port nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populus qui cratin

*111 k�^�^^�orcs natUjTeftes�Dctdomi-. �quot;3ncmulierem,qu� ingreditur do-�-ficut Rachel, amp; Liam, qu� �di-Hif^^^^ntambae domum Ifr�cl;amp;faciatnbsp;\ jho'*^^*^*nEphrata,�Chabeat (celebre)nonbsp;�^^'hl�hem:

tig P ^��f^�(tiofituflet,a�publica totiuspopidiaccl�ntii poteratfilici�imimatrimonif. Huiufrnbsp;^^�ttonia. Vt feiltnbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uxor benedicatur prole copiai

^�2�^ '^�^Mudo fan dominus deus eorum fit, per quos uerinbsp;fecula. Geniq;nbsp;^��inta^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oppidum benedicatur ex fan

fi^gt;�i'^Soneranda, qua nobili 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumilia Ephratteorimij

ij, ^�^^^dumfemper clora ac^lendida.

*^ogt;�us tua ficut domus Phares, �1 f'b anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femineqd

X L�^'Jerit dominus ex hacpuclla,

t|(, fiodo bcnedicebantur matrimonia 'm tribu �u=3 Sic ucrifimileejlfingulas tribus fingulisnbsp;oclcbratas ad exetnplum poj^orum,nbsp;^^di�iones nofmefruilu et laude. Orantnbsp;i^j^'^�'^�^gt;'gt;ter3Ut ficut Thamar, no utiq; degente l/raelnbsp;Chananitica, tarnen celeberr'mtumnbsp;exempltimfa�acfi:,amanti�i3:nbsp;nominis,genuit noti�ima dei gratia ipfi panbsp;filici�imosfilios, Pot:?; Sera, ustdenbsp;multitudo fanilorum. Sic ex pra-fentinbsp;^'^��fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puella ,nutu cx fauore diuino genere=�

^gt;*daica. Non /��t igitur obmit^ 1^^ �\ccclefitiljuiufmodihenediiliones, crdeuoti�inbsp;filiei�imenbsp;P�'�Md�tiadiuina, longe maioraproueniffe

Booz Ruth, amp; accepit uxo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft ad earn, 8i. dedit illi do

�^o^ciperet 8C pareret filium4^ ad Noemi: Bene=nbsp;'^���us, qui non deftituitteho-ff��lj uocaretur nomen eins in

^lt;^gt;ngeflo quam diHa, c^non prius fxfeepit legitimaniuxoremRuth,quie cqti^i

R V T H. ' 6o

cepit diuino munere, e^peperit, nonfiliam,fedfilium, Dc ^�0 congratulabundie uicm� faemin� domino gra=nbsp;tias,ut conuenit,retulerunt : qui miferam dudum Noe�nbsp;mi,orbataintamfilijs quaindiuitijsdeftitutamconfola^nbsp;tus eft,nbsp;nbsp;nbsp;auiam nouo filio filic� reddidit ex facra nu^

ru exfideli�imafilia. Vnde nomen iUi immortale 0031 ce�it, GT toto orbe Booa; ex Ruth ftlicem filiumgenu^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

iffe concinitur.

ly amp; habeas quic�foleturanimamtuam, 8C enutriat fenedut�, quia nurus tua qu�nbsp;diligit tegenuite�, quimultotibi meliornbsp;eft,qu�m ti feptem habcres filios�

Perguntfanfio ftiiritu loquaces f�ntina: imprecar� ipfi tlt;toemi,ut ex animo q diuti�ime Itetari iUamcontntnbsp;gdt,ex benedi�la noua familia Booz, tmde fuppetantfi.nbsp;bi cr nuruiaffatim neceffaria omnia, couerfationemqinbsp;filicem cum 'Kuth, o' nepote fuo Obed,qui eidem chO!^nbsp;riorfit futur us q feptem,hoc eft,multi filij.

gt; 6 nbsp;Sufeeptumep Noemi puerum pofuit in

finu fuo, amp; nutricis (ac geruite) fungebatur officio,

Pia quadam/implicitate deferibitur applaufus auite Noemt ad nepot�, quia fd�cet reclinauerit mfantulumnbsp;in proprium finum. Oulcior eft enim fenum amor 'm nenbsp;potej plerunq; qu�m mfilios. Sic hic iJoemi defcribi=3nbsp;tur,nutricis officio f�n��a, non quod lailauerit,fed nts.nbsp;gotiofi�ima quadam occupatione nepotulumcuraue^nbsp;rit,obleilauerit�p fenedutem fuamderefumptofilio,nbsp;cuius numoriam poftliminio reduxiftet nobilis QT i�K=snbsp;flris pueUa Ruth.

17 Et nomen impofueruntei uicin�mugt; liereSjdicentes�Natus eft filius Noemituonbsp;cauerunt nomen eius Obed, hic eft paternbsp;Ifai,patrisDauid,

No e� nouumfceminasimpofui/J� nomen filift. Hic pro congratulatione mutua nomen imponunt filiolo, uinbsp;c'm� matronie, Obed,cuius tomen ratio nominis non exnbsp;primitur, quanquam feruitoremac liberatorem uel culnbsp;toronfigmficet��ebrteis zr Syris. Qui Obedgenuitnbsp;lfaipatremDauid.Hiclibellifcopusdttmgitur.Totde= L�bdU fc�nbsp;nim htec narratio facris mferta libris eft,ut Daui^nbsp;fandi�imi regis, cr uatis genealogia certi�ima ha=nbsp;beretur.

� � ^H� funt generationes PharestPhares genuit Efron,

� 9 nbsp;Efron genuit Ram,Ram genuit Amina

dab,

2.0 Aminadab genuit Naafon,Naafon ge-nuitSalmon,

a.1 nbsp;Salmon genuit BooZjBooz genuit O-

Bed,

XX nbsp;nbsp;Obed genuit Ifaijifai gen uit Dauid,

Ne quis criminaretur Dauidem ex �Aoabitide natii, feriptor diligenter catalogu exequitur ufq; ad ludantnbsp;eximiu patriarcham. Et iam hic fecundo ey ultimo lotsnbsp;CO,complete fcribiturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generationes fex litest

mubi Sjriw interpm uidcturration(md�ignare,qui4 �

-ocr page 120-

V SAMVELIS' PRIMVS

obligatio orb.

ginalii culpte,quam per pcccatum inobedientia: Euaim pofuit omnibus fuisfiUjs. Vt �icrit 'mcompleta lt;1:3- de�nbsp;iiuofaomniumhominugeneratiou�j;adDauid. Quodnbsp;fuum di�iumludtei quomodode Dauide ipfocompro=nbsp;Chrifttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�(n� uiderint, nobis Dauid talis et tam fanilus

ti^oii��''lt;diusnon efl pneter Chriflwm dominumfiliumQauid fecundu carnem, quinonfblum fine originaU culpa na=^nbsp;tus e�,fed omnemhumaiiie naturte originalem malitia,nbsp;fua imwcentia obedientia ufq^ ad mortem cruets menbsp;rito ab�erfit ac deleuit ab eleilts dei. iudas itacq-genuitnbsp;Perez de Thamar. Pfre:?: autem genuit tietzron, qui.nbsp;genuit Ram eunde qui apud tAattkiCum Aram dicitur^nbsp;AramgenuitAminadidj.Aminadabgenuimaafon:�titnbsp;autem Aminadab princeps tribus luda. Naafon genuitnbsp;Salmon.Salmongenuit Booz de Ruab fecundum tAat=.nbsp;thteu.Booz de Ruthgenuit Obed,quigenuit ifai, � quonbsp;rgt;auidgenituse�, ele�lus � domino, totiuslfraelisrexnbsp;amp; propheta, cuius 'm leternum duratura effet genera=nbsp;tt� po�mtas. 'tion quidemiuxtamultitudinemcar=nbsp;nalis propagationis, fed m Chriflo domino rege omniiinbsp;fanilortvm, cr faluatore fidelium : cuius regni non eritnbsp;�nistqui ut fecundum humanitatem accepit poteflatemnbsp;omnem in coelo c:r in terra, fc iuxta diuinitatem pernbsp;ipfumcreatafuntomnia � patre,cuicumffgt;iritufan{tanbsp;tonfubflantialis e�,(3�regnatper 'mffmta fecula.

FINIS.

SVMMA VERSVVM LXXXV.

SAMVELIS LIBER PRI

MVS, Q_VEAI NOS PRIMVM REGVM DICIMVS.

CAPVT PRIHVM.

Vit uir ux nus deRa-rnbsp;mathal So=nbsp;phim , denbsp;monte Exnbsp;phraim,�Cnbsp;nom� einsnbsp;EIcana,filinbsp;us leroha,nbsp;filii Eliu,fi=nbsp;lii Thau, fi

liiSuphEphrat�us:

Hiftettx co nbsp;nbsp;nbsp;Con/�rt quidem plurimum hifloriarum cogmtio iu=

uandts rebui^ublicis,conflio e:^ ailionibus, cum uel in commoda prifcorum nobisuitanda, �licibusgeflanbsp;conflijs imitari difcimus:fcd bnge magis proficiuntfanbsp;lutianimarum �::r corporumpie 'mflitu�disfideUbus,etnbsp;fecitadum uerbutn dei uiuere cupientibus :fideltum ec�


REGVM RRlMVS� cleftfs/acrarum hifloriarum exempta catwnie^de/c^nbsp;P ta uoluminibus,ad roborandam f�dem cle��orunt, (nbsp;qua dominus promift �feculo credentibusfibinbsp;flea benef�cia,fucceffu temporis compl�ta legbit�^��^nbsp;longe magnificentius q fficrari potuerint.'ff�cmnbsp;piorum fie erigit, ut certi�ime complendanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;lt;

quiereflant,cumpromiffa tamliberaliterprajlititf Or mus. Operum deniq; uere faniiorum ex charitatenbsp;nbsp;nbsp;P

�^proximi proficifeentium clari�ima exemple nbsp;nbsp;nbsp;pngt;

legimus,adfimiliaperficicndamonemur.Brouiid^ dei circa ordinem mundi clare �jtr rcligiefjonbsp;tes difeimus: in fidelium direilione pernbsp;uer/�,per impiorum obdurationem crnbsp;indicium 'm eos, per gratiamgeneralemnbsp;tam 'm Chriflo promiffo or praflito,pernbsp;fiones uindicationes 'm reprobis, pergratiamnbsp;neficentiam ad pios,per crucem perpetuantfi�gt;^nbsp;cr Uici�imconfolationesdiuinas ,hlt;ecperoi�K^^inbsp;fanihis hiflorias difcimus,Et ad mflituendain tiit��^ .nbsp;flram iuxta uerbum dominifirmam diuinitttsti^��^nbsp;pofitam, non humanisad'muentionibu5pr4���^^^iifnbsp;prafcriptampa�im legmus adhortaimtr.nbsp;en'rni hifee facris hiftoricislibris, quomo�ioli*�'nbsp;regnum coeperit fub Samuele fuccejfore Hetigt;f^{^(nbsp;ritfub Dauide,florueritfub Salomone,deflcet^l'�nbsp;dechia,quorum omnium tempora,ab Helifii^^^,nbsp;ptiuitatem Babylonicam,compleduntur annlt;gt;^nbsp;qu'mgentosfexagmtaquinq-. QuodregnU�gt;�^^^(fl,nbsp;Chriflum dominum uerius e:^gloriofius refi^pbtnbsp;per omnia fecula feculorum duraturum,nbsp;tarum oracula Gt' promi�iones deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pquot;�^

chdS.Buicautem tu^ico regno occafionempt^. cua �i�imus Samuel, qui infigni p rofapia 'tnnbsp;iuslibri generatusdefcribitur, totiusq;nbsp;iius GT opera,propter quod cr hos duos libto^^-ronbsp;primos Samueli inferibunt tudai.Quinbsp;phetas ac indices ex teuiticogenerefmtilbnbsp;rumnatusefl per �faartcuiuspater tielcoitabnbsp;'mmonte Ephra'tm, mterduo excelfa,nbsp;uelutfpecula alterum intuebid:ur,ideonbsp;thaim duali numero Zophim,qualibus'inl�gt;�'nbsp;fisprophetahabitabant, Gffilijnbsp;nes religiofi, diuinis Uteris gt ftudijs itrl^nbsp;GT'tn Ubro lofue mons Ephraim pro Coatnbsp;ce�it Grfuburbana, Caathitisiftis tnqua�t^4^^^f If*nbsp;feenderant per Amram. Erat autemElco�^nbsp;rofclt;fgt;�,5M{ patremhabuitEUu,quinbsp;filq Zuph, qui gt Ephrataus cognomin^ ;nbsp;bro Prateritorum afeendendo nominantttt I?nbsp;Helcana, loel. Azarias, Sophonias, Thaat,nbsp;bifaph. Chore, Iftar, Caath,Leui G^nbsp;pite fexto,utde ibidem annotata. Omnetnbsp;bres erant, GT nobiles eruditione facra,nbsp;ribus. Cedit 'm nonmodicam^^riambo^nbsp;parentibus GT familia bonafamanbsp;igtiominiofior,fi degeneraueritqU'ijfi��^ 'ieftquot;��-dat familiam nobilem improbitate flMgt; 02*


-ocr page 121-

ex matris utero ftnilus elciliis erat, honefli�U ptogciiitoribui nafci debeb^t. Pater cnimnbsp;mater ftrophcti/J� gratiofare Qrno^nbsp;^,ipfe cfuo^; filius Samuel per omnein uitam fuam dinbsp;�'^^obfc^uijieonfeerandui.

Pl^�^noincfccundxPhenenna.Fuerflti^ I i.L filii � Ann� autem non erant

quot;quot; (U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multiplicand

pli�tes, humanum aliquod pa �^^o�tt�^iodoJaliquanbsp;iimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semper cniin le:^

Wtcrcc�i'IJe non modicamfimultatcm inter uxo-

cruce�initi deihominesuiuiit in hoc mun �1'^�d�licitatis accef�erit, n��cetur itliquip^nbsp;�ias �^''���^dtnis.Peninna quidem multos illi�lios, etnbsp;L amp;atnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobilior cir ex nomine quoq;

ciqu� f�cunda crat c^^�^^�^filix.Quiuulteffici poj�e�io domini,dudnbsp;: primum corn qu� etr nobilior e�,nbsp;jjj ����^�hecenim prima perfidem coniungitur homi^nbsp;faluati e�is perfidem, Pofinbsp;mnendatio �equetur, er multi==nbsp;operum,qi'.orum exercitia tan=^nbsp;P^ducunt ad perfihionem iuflitia;,fidci er operunbsp;j li'iritus diuini. Hec Rhabanus.

?u f 3fcendcbat uir ille de duitate ful ,^.�^9nnis,utadoraret, amp;: facrificaretdo^nbsp;4 �'^^�^^rcituuni in Silo^. Erant autem ibinbsp;tts HclijOphni �lt; Phinces, facerdo*

\\ ci^^�^�i4n,^rediuina:legis,qu4mzcloplebis reliquat, 1�gt;a uiuebat, fiemel�altem in anno Elcana afiende=:nbsp;��fcacualtaribus: idq;

��^dfitadomo,uxoribusfi:ilicet,er omni prole �^�0 alacrior e�et Utitia in fieruitio dei er cultu, utnbsp;^'^^oblnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogentem le

laudes, po� ߑlt;^ifi�^i�t:gt;P�'�rtim incenfid,partimnbsp;epnli ^facerdotibus iuxta legem oblata, �olcnnibusnbsp;de beneficijs domini, erdo�lrinamnbsp;dificcndam,er metnorandam audir�t.nbsp;p'^LcHi�jE/crfZM ter in anno afccdebat cumnbsp;^isnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^'^�'�P^�^ �olcnnitatibus, quanqua figt;r-

fiii^ojficiumcrebriusadelfict,fi tarnen dominus inifiael colcbatur,denbsp;V�dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ciliceterpcntecofle,actabcr=:

^l�^^gt;initate,inquafiecundum Uebratostot� P^'dncebat.tJotatttci-dicitur a�endifinbsp;�ilt;^ificandum. Prior e� enimnbsp;adoratio, mentis(cilicet deuotio innbsp;^�i�^^^�^^t:ioqu�cunq; munerum po�itnbsp;dominum cxercituum, omnbsp;dt(im,cui feruittnt luna,fiol,�i:ll� croinnia.

REGVM PRIM VS. 6l folusadorandus er colendus.Ea autem tempore Uelinbsp;fummits facerdos fenucrat,et �acerdotiofitngebatur du�nbsp;illius improbi filij, qui infiolentia fu.a ficandalo erant lpnbsp;raeli toti,ut non difficulter cernatur unde I�raelitico ponbsp;pulo tanta diuini cultus incuria uenerit, er negligentianbsp;legis diuin�:ut e(fietfitcut(acerdosfii. er popnlus.

Iqs dus,Si filiabus dus partes: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi,

Po� fiacrificia iuxta dei legem delata ab El cana, (a~ cris epulis infi�ebant, erfiumptis de(acrificijs pas'tibiis,nbsp;Elcana diuidebat cuiq^ fiuam partem. Cum itaq; Peninna EcecanCUnnbsp;plures habcrct filiosatq^filiasimultishonorabaturpar^nbsp;tibus,er uelut (ixcunditatis honor i�lifa�loeximiusde=nbsp;firebatur.Vnde er profoeminea in�olentia, animo er�nbsp;moribus fiuperbiebat, ergratitudinis materiam in ela~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

tionis occafiioncmuertebat, Annam flerilem irritando ercontemnendo.CuitamenElcana profitngulari a(fi=anbsp;iluini�atn,proilliuscon(blatione portionem quidemnbsp;iinamproponebat,�d tnfigniorcm,er quam grati�imonbsp;l�toq- uultu a�ficere potui�et. Vultuum cnim munusnbsp;Tl����S niTS dicitur Uebr�is, quad er irritationis dinbsp;cipotc�,er placidum: amabatcnim illam ,(cd domininbsp;uoluntas erat,ut interim c(fiet �erilis erfine prole.Sicutnbsp;er Rahel nimium amata, fiaudabatur prolis bcneficio, Stcrfiiwsnbsp;negleilior autem Eea bcnediccbatur infilijs: (ic hoc lo=nbsp;CO uidere licct.M.ode�ia opus e� in fiauoribus,etiam le=nbsp;gitimi thori,fi dominum bencficum,patronum matrimonbsp;niorumhaberc uclimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

6, Affligebat quoq; cam �mula dus, amp;uc hementer irritabat,in tantum ut expro�nbsp;braretquod dominus conclufiflet uulu�nbsp;dus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Ad modicam occafionem fefie amulantur foemin�, F�m�nirs tnaxim�fimatri fiauorefiuantur. Annam ipfiam multis �muiatio.nbsp;uicibiis irritabat ipfittis cemula er ho�is Peninna,in tannbsp;tum,ut fierilitatis opprobrium, quod maximum habebanbsp;tur infioeminisgentis illius,eidem improperaret, er denbsp;beneficia gratuito dei,quafi non accepifi�t, gloriabun=inbsp;da,mi(iram Annam m�rore conficiebat: merebaturq;nbsp;defiitui donis dei,qu� abutebatur i��is.'^aturalis quid�nbsp;fioeminis ine� zelotypia er (uperbia, fied non propte=^nbsp;rea dominus ilUsparcit.'Dificanthumiliari, er grat� elquot;^nbsp;fie bcnefico domino,non jpernere infiliciores, ne �ftli^nbsp;citate d�cidant.

EJonid fiemel contigit, fiedfingulis annis domino fia^ crificabant,er mutuum fiefie fiamin� diuexabant, Gau-anbsp;diumq; quod commune ejfie debebat, altcri ce�it in tri^nbsp;�itiam er dolorem.

U

-ocr page 122-

SAMVELIS PRIMVS. flcs^SC quare non comcdis; amp; qua ob remnbsp;affligitur cor tuuni.'nunqmd non ego menbsp;lior tibi fum,qu�m decem fiiq^

Confolabatur ficntem, nbsp;nbsp;non conKdentcm ob moe^

rorem,huinano modo loquendi : qiia� diccrct,Profilij multis ego unu^ tibi�nt,amorcin�liorum tibi conipett^nbsp;fi fetuore nKo,non minus te diligo, c^Ui�m� mihi decentnbsp;Amwdx filiosgenuiff�s.-quandoquidemfcio, non tui effi arbitrijnbsp;SatuxQrct (gt;urtumfiliorum,�-dmuneris diuini.Non tam ob�liosnbsp;amitnd��tnt uxores,qu�m ob mutuam (idem, es� quietnbsp;fie deus naturu iubet, queindoquideni unimus unusnbsp;effe debet in duobits corporibus.

lt;) Surrexit autem Anna peftquam come* deratjamp;biberatinSilo.Et Heli facerdotenbsp;, fedente fuper fellam iuxta poftes remplinbsp;domini,

  • 10 nbsp;nbsp;cumeffetipfa amaro animo,orauitadnbsp;dominum flens largiter,

Modus o- pofl cibum fionptum cum aliis, combletum conui (wdi de5. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .p , �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�,

uium,cui adjcderatyctiamnonnihilcomedendo, ob re^ uerentiamnuiriti er communisg4udij,quodinMurbetnbsp;re nolebutfirrexit de conuiuio, er ud locum orutionitnbsp;(tnte tabermculum, uer�o uultu ud finHum fan�orum,nbsp;ad occidentemfcilicet,ordbat ad dominum, lirgittr flennbsp;do,er deflendo opprobrium�o-ilitatis, er letnuLt infonbsp;Icntiam.lii�licitJtcmen'nn f�tam nu�icotiqueri poter atnbsp;ni�deo,qui doloran etlaborem fiorumcon�derat, cmnbsp;dereli�us e� pauper, CT qui adiutor e� pupillorum, eonbsp;rumq; qui ab amicts dtridentur.Vota enim iu�oru pla-^nbsp;cabilia �tnt. Amaro autem animo erat,tri�is,er animonbsp;deic�o,humiliterplangens,zr ardenter orans. Heb aunbsp;sedere in tsm�immus facerdos er iudex a�idcbat port� templi:nbsp;hoc e�,atrii tabcrnaculi. Alioqui, fecundum Hebra:os,nbsp;nemim'mt-ibernaculo federe licebat, praterquam fum^^nbsp;mo facerdoti, er regi pro tempore�io.

  • 11 nbsp;nbsp;�C uotum uouit, dicens: Domine exer*nbsp;cituum, fi refpicicns uideiis afflidionemnbsp;famul� tu�, �rccordatusmeifueris, necnbsp;oblitus ancill� tu�, dederis^ feru� tu�nbsp;fernen uirile:dabo eum domino omnibusnbsp;diebusuit�ciuSjSC nouaculanon afeen*nbsp;detfupercaputcius*

Inter orandumuouebat dicendotSi c�ementer mifc= Vota An- riam meam afiicicndo confolatus me fier is,proie uirili,nbsp;�� qu�tibi feruircpo�it,donabo camttbi dominomeo pronbsp;omm tempore uitee fuiC�tiam infantuli delicqs mefionnbsp;te priuabo,eum tibi commodabo, ut ab 'mfantia tibi fa=nbsp;eer �t,er iuxta bencpladtum tuumfuccrefcat per om^^nbsp;nia:nullis ipfum dclictjs patiar quoquo modo diffolui:nbsp;religiofcab uberibus in�ituetur er uiuetfemper. Nonnbsp;Votnrnca erathocimpo�ibile uotum,�cut e�uotum perpetutenbsp;uirgimtatis uel ccelibatus,quale impo�ibile e�finefie^nbsp;ciali dono dci,crraro:quod ut ex nobis non habemus,nbsp;fic nec domino uouere poffumus, etiam� dotnino eiufinbsp;modi ca�itas ex facris Uteris probaretur placuiffe. Cd=nbsp;ftitatemmatrimonialemdomino placuiffe, erfanilantnbsp;^ffctotafcripturaclamatfZr cxemplafandorunt, Aplt;f

gt;4

REGVM PRIMV?. flolicis uiris ,� caperepoffint, utilis e� cotlibafus amp;nbsp;confolatorius;noii �c uniuerfaliter er femper.

Faftum eft autem, cum illa multiplica* retpreces coram domino, utHeliobferua

O-a�*

Noz/ perfitidorie orabat, fed magnoperemgentiqi fiiritu (T'de�derio : fine intermi�ione enim orandutn,nbsp;fiiritu autem er mente,non multiloquio, non hypocri�gt;nbsp;tice, fedardenticorde. Labia tantwm mouebantur exnbsp;firuoreatiimi ^fiuaittis. Talisenim oratio placet deo,nbsp;or nonpoteflnon exaudtri,ft fanda petantur. Noitl**nbsp;datur i�elitemerarium iudicium de tetnulentia,crnbsp;orantemdiligentius�r curio�us ex fade refiie��'b�dgt; fin�*nbsp;quodinlocoorationis afiedu fio orationes uereeun-darum perfonarum tmpedire potui�et. Vauin hoe i�*nbsp;eonueniens dominus ordinauit in fcemin� confol^i�'^nbsp;n�m,cuiomnia bona funt,qui malts abutitur �dnbsp;prouidcnti�fu�,

� nbsp;nbsp;nbsp;Porro Anna loquebatur in cord^ f�'��

tantum^labia illius mouebantur, penitus non audiebatur, Aeftimauit erg*�nbsp;cam Heli temulentam,

Optimus nobis orandi modus ad exeinph��'?�'^^ bitur,ut nonmultiloquio firmemus precesnbsp;domtnum:fed m compundione cordis, cum e^l'^nbsp;chrymarum,cumcerta�dudaexauditionisorelt;�gt;'�^'�^nbsp;cri�dum enim deo fiiritus contribulatus:eor^���nbsp;tum (r humiliatum deus non fiernit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/fie

dixit^ ei Helit Vfquequo ebria moue uinum tuum � te.

Seuereinuadit fandam andUam domitH^ (($� pontifix,opprobriofo conuido afficiciido jijflilnbsp;temulentam proclamando.iudtd docent pofnbsp;non orandum,ne indigne oretur.Nos docemu^r^^ if^nbsp;dendum,ut animus ab oratione or pij^fiudifnbsp;tionibus non impediatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{(le

Refpondens AnnatN6quaqu3���Zii-i-' quitjdominemitnammulieriflfdi�^nbsp;tu ego fum, uinum amp;omnequodnbsp;repoteft,non bibijfedefFudianim^'�nbsp;am in confpedu domini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Nuntiliter,ueracitcr nbsp;nbsp;commode fc

non regerit probrum,non irafeitur : non fc improbam iudicaritab�ergit, prout licet,nbsp;probrium. Nihil cnim turpius muliere uiiiofinbsp;temfuam conqueritur. Non fine caufanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�

batamfatetur:Domino corfium te�atur rationef�ruenti.Deprecaturq; pro uirilinbsp;tiaturpitudinis accufetur, � tanta authorit�tl^ P (i^i/nbsp;ds,cuius fi anctllam reuerenter confitetur-fit aliter ora�e, pris cordis fui plurimanbsp;opprimebatur.

Ne reputes ancillamtuara, de flliabus Beliahquia ex multitU�/nbsp;ditationis me�, 8(. mccrorisnbsp;fum ufq^ in pr�fcns.

�eliid,abfq� iugo N^britis didtur, iT

16


-ocr page 123-

SAM VEH s P RTM V S'.

non iniu^

�^�tncupitri. Et quod homo uidet tn facie deus autem Mur cor,�� re/bicit ad orationctn humilem nonnbsp;iy^^l^fprecesfidelium.

S�fti eu pctitionem tuam, quam ro^

Heli peyfuadet�bi no exau^retaittdcuotas preces reli^

minime fraudetur. lUamq; iant ante Grgyatio�confonbsp;tint ' ^�^^�^^^�^i'gt;^^tdcnspcrignorantiam,ubilegi~nbsp;�112.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d�bit� corrigcndus, zrfolatio dc==

^^'^^^nusuici�im� qucin indigne o�indimus. j �Atilladixit�lnueniat ancilla tua grati�nbsp;tuis.Et abiitmulier in uiam fu�,nbsp;fueruntei

confolationent pfj, ^�'�l^�^^e,fc�qi illius orationi commendat, cuiusnbsp;fummi pontiflcis crederet nonpoffe nonbsp;Wr �'^

'otif � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rejfon�one faccrdotis, abi�plurimum

'�ei'b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non�iit ci ultra ad

confolationem^abegit trijlitiam uultus, �nbsp;nbsp;nbsp;� Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domuin.

Cor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adorauerunt

in ^ominotreucrfi^ funt, SC uenerut j Q��um fuam in Ramatha. Cognouitnbsp;Conbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Annam uxorein fuani,8lt; re

�^�ntuscftcius dominus.

'^�iKe furgentes repeticrunt Kamatha, prius domi^ ^�^lt;ito,gratijsqidiilis. Domi twn in Silo cognouitnbsp;\ p'^^Uxorentfuam.Tanta reuerentia facrortmt, ��nbsp;'v��� ^^�S^'^ilt;ecduin�mMe�atis,nonlicuitlibidini cti�connbsp;^�^iCitreMundos enim e�e tKceffe erat corain do^nbsp;�^oraturos.Don�nus recordatus illius lUcitur�ocnbsp;^^J'^tioncmfupplicem,qua}n injfirauit ut fieret, graanbsp;^dudiuit ut complerctur.Ttinc enim gyatiam ar-^0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'i'ationis ingerit,cum exaudirc decreuit.

lU� ^^�ina,SC peperit fili�, uocauit^ no-quod � domino po-^ffeteum.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicbus iuxta nature curfum pr^gnans a^

Merum uifacjl Anna.Dcinde gcnuit fi (ipp^ll^t nomen illius Samuel, quianbsp;Nomi e'�gt;�^fc^�^T2V?

pofittlarc, ZJ' quot;Q quod � ucl ab \ fet�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi.Vau autem litcra cuinfim afa

�iP�ftulu= ii)2^'^ߑ^�^�d^tiretiam '^'AKV? P^ftulutusnbsp;��tuLt tcmere natis nomma imponenda, ncc rinbsp;tugt;'pia,fed bencficiorum diuinorivnt

^'��dit autc uir Ekana, amp;. omnis do*

REGVM PRIMVS. �l mus cius, utimmolaret domino hoftiamnbsp;fol�nnem,6lt; uotum fuum,

Afcendit ad Silo Tdlcana, duplex facrifcium exhibit turus,profolcnnitatcfifiifcilicet iuxta legem, ZT pronbsp;nato �bi �eciali dono dei filio, uotum redditurus gratunbsp;latorium. Totam fuam familiam fecu duxit, prteter An^nbsp;nam,qu� diftulit afcenfum, donee filium ablailaret, fe^nbsp;cundo fcilicet anno, quando ilium fie domino �ftere eunbsp;piebat,ut iUic femper maneret.

Il

amp; Anna non afcendit t dixit cnim uiro fuo,donecabIalt;Setur infans addue� eum,nbsp;ut appareat ante confpetSum domini, 8^nbsp;maneatibi iugiter.

15 Etaitci Ekana uir fuus �Fac quod bo-num tibi uidef,mancdoncc abladcs cumt precor^ ut ftatuat dominus uerb� fuum�nbsp;Manfit ergo mulier, 8i la�auit filium fu�,nbsp;donee amouereteum � lacie.

Rationabilibus uxoris mfiitutis acquiefeit rationd^ Vxoribus biliteruirfan�us,�cut zi^ AbraamSar�uocem audirc �cTir^riLnbsp;iubctur.Viginti cnim zx quatuor menfibus la�abanturnbsp;llebr�is.'z^\'\y Olamhoc loco tempus uit� Samuelisnbsp;�gnat,non aliam ietcrnitatem:uelquinquaginta annos, Aeternum.nbsp;poft quos LeuitiC ab officio dbnittebantur tubilci. Precanbsp;tur fiieana dominum,ut ftatuatur uerbum iUius,hoc eft,nbsp;Contingtt pucrum miniftrare digne coram domino. Adnbsp;hocenimprolesde�deranda,utperi�am digne domianbsp;nuscolaturinffiiritu er ueritate.Hiatresfolicite incum Matrumnbsp;bant educationi prolis ad dei cultum.Earum eft cum la^nbsp;He tnftillarc ingenium elegans zr religiofum, � cunabunbsp;liscrudireadbonefla,nihilturpedicere uel committeenbsp;re quantumlibct paruulo affiiciente. Orandus infupernbsp;dominus eft,ut quodfynceriter intenditur,filiciter conanbsp;fumetur:alioquipr�ftaretfiliosnonbabere,qu4minfoanbsp;lentes zr impios ccrncre uel pati.

^4 Et adduxit eum fecum,poftquam abla-daueratjin uitulis tribus,amp;: uno modio fa rin�jSC amphora uini, 8lt; adduxit cum adnbsp;domuni domini in Silo. Puer autem cratnbsp;adhucinfantulust

iy immolauerunt uitulum, SCobtuIc-runtpucrumHcli.

AblaHatum puerum duxit fecum mater zr Elcana pater,cumneccffiarijs ad facrificia gratulatoria. Padie Reddaenbsp;mentiripoffiunthominesdcojgrati quidem dco cordenbsp;er animo,fi quid uero deo reddendumfit quo cgeas,uclnbsp;quod amcs,ibi probatur plertmq; animigratitudo, pernbsp;qu�mexigua,z^ non facile contingit reffiondere faH((nbsp;uerbts.�iicfilius,admodum charus adhuc puer, dominonbsp;offirtur,cum bubus, zr cateris oblationibus iuxta legenbsp;zy uotum.Elechicfcrupulofiusdiffiutandumfi iuxtalenbsp;gern quadrarint uitulis farinte tres decimtepro fingulis^nbsp;'Verifimile eft quidem Icgit 'me omnia compleuiffie : fednbsp;tarnen etiam� error cotigiffiet non fidffict maximusiUonbsp;tempore ubi tam corrupta erant qu�m plurima.Alioquinbsp;Ephi unMn,compleHitur nouem et unum d�cimas. Plutnbsp;ergo obtulerunt qudm iuxtd legem obligabantur,

ll 1

-ocr page 124-

SAMVELIS PRIMVS.

16 Etait�Midomine, uiuitanimatua do^ mine�egc fum illamulier,qu�fteti coramnbsp;te,hic crans dominum*

2.7 Pro puero ifto oraui, amp; d�dit mihi do^ minus petition� mea, qu� poftulaui ab eo*

18 Idcirco 8C ego commodaui eum domino cun�lis diebus, quibusfuerit,accom-modatus erit dno*Et adorauit ibi dnm* (nfantemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pr�ter legem erat infantetn Leuiticum ofj�rre donii

�tooStttt. fio^�edquiamiraculofepromijJ'uizy�gcnitiK diceretur^ fufeeptuf efl ah Heli,nbsp;nbsp;nbsp;uelut pcculiare deo mttttus ob

iatum diligentiui curandum. lain tittic uelut Baptifla lo ((nnes,fan{litatis mfignijs re/}gt;lcndentibus inparuulo.nbsp;Gratia enim dei legibus quibufcuttq^ non ari�atur. Spt=nbsp;ritus quoq^ fan�us tamfacer^ti qu�m parentibus re=nbsp;uelauitjey caufa�iit huius oblationis ut exfa�onbsp;pat�ter difcitur,etr ad gloria dei pertinebat,tantte fan=nbsp;�itatis hominem dei 4 teneris unguiculis dno confecra=nbsp;ri,etfin dei feruitiu adaptari:idipfum non raro fentiturnbsp;etiam 'm mfantiumftudijs �apijs hominibus rcligiofiusnbsp;ammaduertatur, diio uolentenbsp;nbsp;nbsp;oftrndente nonraro.

C A P V T nbsp;17.

g=^^^iTorauit Anna, �Caitt Exulta-ffl �$:^�juitcormeumindominc,8Cex-@ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meumin do-

mino� Dilatatum eft os meum

fuper inimicos meostquia l�tata fum in falutari tuo*

Gratulatorium camum pro gi'atiarum a�lione domi no decantandum� fe er fuis diilauit fan��a mulieramp;n=nbsp;na,ut cum non expediat iuuenes er puc�as exortes effenbsp;WuRca fan gaudiorum, er muficam rationem deus natura: huma=^nbsp;rocufcTua'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auiculis,'tndiderit,utcanantfmgulafuis ratio

F�P � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntbus,fummopere religiofis hominibus curandu, ut feur

rilia er uana canticaprorfus non permittantur, quibus foeda,carnalia,mhonefta, er blajfhemafa�afacinoro^nbsp;forum,gratulatorio more, er quafi anono obleilandinbsp;fe, er auditores contra dei prtccepta ia�tantur, laudan^nbsp;tur, er mculcantur: unde mores iuuentutis alioqui pronbsp;diuis ad libidines er ca:tera uicia, corrumpuntur, folennbsp;nt quodam confenfu er applaufu, in tantum ut malumnbsp;non iHdicetur,quod �t pa�im 4 pluribus licentia publicnbsp;ca.Sed facrofan��is canninibusfm landein dei,ad uirtu=nbsp;tis comm(ndationcm,ad exempla probitatis erfidei te=nbsp;ditis, afuefcat iuuentus, a:que 'm honeflis carminibus acnbsp;fandis caniioiubustahbusgaudium continget er iubi=nbsp;lus bene inftitutis pueris, afuefeent enim cogitare er lonbsp;qui fan�a. Omnis autem feurrilitas er uaniloquiumnbsp;tionaudieturineis,utdecet fandos,hocefl, Chriflia-nos omnes: Vcl patiantur fe impios er gentiles haberi,nbsp;qui turpi�imorum failorum libid'mes pro animorumnbsp;fuorum oblcdamento caiKrepulchru arbitrantur,An^nbsp;Canrtcumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fan�o diilante canticum ce=

�nnae qua cinit,prophetico�ilo, qui non numeris menfuratur fyU hbusme- labarum,fedfcnfuummaieflate,eruerborum�mplici=nbsp;taie �ruorem �iiritusteflatur, er eo auditores imbuit,nbsp;fordibus furfum raptis,non lenocinio auditus,fed bene=

REGVM PRIMV�* �ciorumdei er i�ius bonitatis admirationenbsp;dine.Beneftciumcondonatimihi tarnptn�ft�l�nbsp;no,non folum pleno corde compledor,ut�in ip�nbsp;iocundt�ima,fedgeflit etiam ammus�ris eru�tpere,��^nbsp;lacritate fanda pro�ffura cuilisfidelibus inagnali�i (�nbsp;non adgloriamfanue melt;e,uel ad iailantiam probituti^�nbsp;fed dominus ipfefolus, er Uhus decus etgloria,hocnbsp;cantico tantummodo 'mtendatur:�udium cclebrandinbsp;mea m�rita,fed dei bomtatem er gratiam-Dilatauinbsp;meum,ut a�criter canain illius clementiam, qMnbsp;dit non folum leinulam meam,er ablegauit oppfO^^nbsp;meum,fed etiain filium dedit talem,qui bojksnbsp;tniliabit er profltrnet,ut�c plena gaudij, nonnbsp;lute, quam eaquam dominus �dt gloriemur-enimfalushomihis.

Noneftfandus,utcftdominus:n^'?^j enim eft alius extra te,etnon eft fords'*nbsp;deusnofter*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

la�knt Ethnici impijfuos deos: PaU�img^^�^'^ 'm fuo Dagon, er illius uirtuti aferibant Samfonknbsp;tatem:nos femus er iadamus, experti, deinbsp;tatem,quia folus fandus e�,/�lus omnipotens amp;nbsp;mus:non e� fimilis i�i �m dijs gentium, qui uanttu^lnbsp;er d�monia,turpitudmis�menta er authoreS'^nbsp;�rtis: qui natura: dominus ipfam pronbsp;mihi natura�erilifiliumlargiendo,er�liuintii^r'nbsp;5 Nolitemulfiplicare loqui ualde f^ .nbsp;mia,exeant uetera de ore ueftrotqu*^ � -jinbsp;feientiarum dominus eft,amp;ipfi pr�f^nbsp;turcogitationes*

l^onmagnifica er multiloqua iadationei^^rtjl quamim altitudinem,nec uefiros laudetis deos,nbsp;po��mt nec mtelligttnt.Exeant uetera de ore ue�''��nbsp;date potius ore er ammo uetufli�tma i�am �nbsp;tiam,qua folo uerbo mundum creat!it,pr�cepid^nbsp;erfada funt omma olim:ipfe omnia nouit,�k'�^�^nbsp;omntumdominus e�:ipfe etiam cordis arcanar��'''^^^^nbsp;er aj�icit: dominus e� etiam omnm admueiftk'�^'!^nbsp;manarum,ut nihil operis humant no�t in iOius ui'i� jnbsp;non dirigitntur quacunq- humana con�liaut^^tnbsp;lo renuente.-ln manu illius cunda funt po�t�- .

4 Arcus fortiumconfradijamp;in^*-*^^ ,� cindifuntrobore*

Arcusipfe er�rti�imiquiq; con�adi potentia,cuinu�usre��rrepote�. Con�adinbsp;debilcs,domino uirtutum corroborante accin�^'^nbsp;titudme.Denique in�rmatus e� arcus, id e�nbsp;rum qui tarn potentes fibi uidentur ut�ne dei denbsp;adiutorio humana fufficientia diuina po�itd lt; tnbsp;mandata.Etpriecmgimturuirtute,quidicunt,^!^nbsp;meidensqi{iam�rmusfum:arbitcr euin con�ttnbsp;dominus ipfe uidet cogitationes hominut�nbsp;funt. Vt�t idem quod ccc'mitglorio��iutunbsp;ter Chri�i domini,Dcpofuit potentes de fede,nbsp;tauithumiles. Ciui defe pra:funiunt iiiucnd^nbsp;tuum�agiliores. Quiucrodefehum�itor'nbsp;precio funt penes deimi^


-ocr page 125-

SAMVELIS PRIMVS.

T Rcpleti ( prius ) pro panibus fe elocaue^ ^nt,amp; famelici deficrunt effc (faturati funt)nbsp;�onecfterilis peperit feptem: quaemuPnbsp;tos habebat filios, infirmata eft.

dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus bonis fticrant, er faturati ad os

'^�tft^cienti�lpro panis uel parua buccella uenun= �^^�l�^t,diuinaprouidentia impios puniente: erquinbsp;�^^famdtei juerant, deftituti bonis natur� ergrati�,nbsp;^^Iftuerunt famtm pati, en uttAaria uirgo dixit : Efu=nbsp;bnplcuit bonis, erdiuites dimiftt manes.Tarn danbsp;^^^^�^^funtmagnalia ermirabilia dei, ut nunc quoq^nbsp;lief at,me miferam anteer ftrrilcm,gcnui^e fe=:nbsp;r^,noc eft ad omnem fuftfteientiam, quantum defide^nbsp;potui. Sufficit enim unus fandus filius pro multisnbsp;Ro!� e- uanis,fed er ablata femel ftirilitate, ml pro=nbsp;^�^i^onerandam prolem multo maxiinam: er qu� manbsp;^�^^�tt,ftbicparrogabat foecunditatis gratiam, ur.denbsp;bat de filijs,mftrmata cft,orbatafiUjs, et Jknbsp;pfoilasicfit femper etin omnibus huius mudi per=nbsp;erfirtunis.Licetidquoq^uidereingennbsp;^P^ifoa,mquaftcrilisdudtmtcratdciciuitas,an-f�tus, quem nos cernimus orirctur. Cermmusnbsp;. �^lt;iuetuncmultamfilijs, nuncinftrmatamlerufa-^^enam,deftitutameloquijs diuinis, tantum terrenbsp;hic Hebrat fentiant hodie, dudumnbsp;rj^^^�ߒ^isnon ftdtmeognitu ex annotationibus Hie

���t�tificat,amp;:uiuifi'cat, dedu inferos,Sc reducit*nbsp;j^^~�^nusfolu5eft,er unus, in cuius manu eft dumnbsp;^^it occidere,erreuiuificare:uit� er necis authornbsp;qii�radfuprema,nbsp;l'^Unq;Q;,qi(judocunq;di^ofucritatque uoluerit.nbsp;j ^fPtioeftadmorem carminum eiufdan fententia.nbsp;Ponunus pauperem facit, 8C ditat, hu-����tetiamfubleuat.

admit diuitias er pauperes facit, �o� fa=: c�lum,non diui,non tutelares, non humanumnbsp;ditat iterumpro uo[untatefua:qu� unicanbsp;toj* i^riabilis er inobliquabilis.Humiliat fuper=nbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubleuat hun�les, gratiam largiendo er glori�.

Pdn Paupercm,ut ccllocet C cum ) cum iHjj^ .^�Pibus, Sc folium glori� teneat. Do-^ttnt cardines terr�,SCpofuit

^iot^f^'^^'^i'^^^sdepulueremiftriarum er concu�ca pmperem.'�ftercorc ucro elcuat egenbsp;amp;terf^�f�*^�*igt;'tutefitmagnus,fed iudicio deiiuftonbsp;^^�lir '^�^H^i^glorietur fe aliquid e/ftuel pofte,nbsp;d^ftodamextulit, er ftltcipartubea=nbsp;k federe humilem er dc/fedu cuinnbsp;ditat illos.Mibi quoq^; ftcri=nbsp;regesaquabit, iino regesdomini pra

^cardines, quampugiUo manus CT'fuper earn po�dt mackinam mutt

REGVH P RIM VS. �j ditotius.CuiustotituirtusGr a�io abi�ius nutu pen^nbsp;detc^regitur.

Pedes fandorum fuorunt feruabitj 8C impii in tenebris c�ticefcent� quia non innbsp;fortitudine roborabitur uir.

iiecquijpiametiamfandorumhoininunt bene agit

- proprioarbitrio,Abilliusdcigratia pedes operuinamp; Gratiadei. defideriorum fuflentantur, cr eu�odiuntur ne cadant

� ad mort�.lpfo deferente �abitur omnis humana iuftitia: -ipfo 'mg^tiomiudicante, nbsp;nbsp;nbsp;cumferuis ftti^ in iitdiciunt

fcdente.lmpij omnes in tenebris matedidionis tetern^ � conticefcent,obntutefcentq^tion potentes criminlt;triiu=^nbsp;dicium dotnini,nbsp;nbsp;nbsp;conqueri de uiolentia qtMcunq^ uel

iniuftitia.t:iu�lacfl ettim m hotnine uirtus qu� non pendent �gratia modcrantinediuino.Nemo fua fortitu^^ dine robuftus eft.Onine bonum defuper eft,

io Dominum formidab�taduerfarii eins, fuper ipfos in calis tonabit � dominus iu'nbsp;dicabit fines terrae, amp; dabit imperium re^nbsp;gifuOjamp;fublimabitcornu CHRISTI fu�

Owe incipit poft commemorates laudes dei. Domi PotH�vdcs nus eft,conterantur qui rixantur cum eo,qui indicia deinbsp;audent calumniari,qui iuftitiam humanam eft�rwnt, crnbsp;indignamiadant,qu�non debeat � domino ranunera^nbsp;ri,quimiquumdcuitt audent facere. Contra buiuftnodinbsp;blaftihemos dominus de c�lo tonabit, iuftoiudicio cxnbsp;omnibus maniftfto,fuo die damnabit,terribiliter iuben-do,ut maledidi ingrediantur in ignem �ternum.Domi~nbsp;nus etiamerrores,impietates, uiolentias,luxum,crfa-ftum totius mundi iudicabit,populosgentium toto orbenbsp;per cuange�ium Chrifti domini, perregnum M.e�i�, eli Regnumnbsp;tninatis flagitijs ftubiugabit ftbi. Et qui hadenus ftolus innbsp;IwdiC-i notus habebatur, colebatur Cftimebatur, is uti=nbsp;nam cito imperium cr poteftatemfuam accipiat, p�trenbsp;uniuerforum donante,totius mudi, ut fublimetur decus,nbsp;honor,cr gloria dei in Chriftofilio Dauid,nbsp;nbsp;nbsp;inclare::

fcatinomniaft�cula.l�cprophetauitAnnamater Sa^ gt;nuelis,ct'pr�dixitfynagogamapuddeum olim glorianbsp;fam,ejJ'enuncabicdamobpcrftdiamcJ'carnalem fen^nbsp;fumtEcclefiam autem Chrifti redemptoris gratia, amo^nbsp;re,nbsp;nbsp;nbsp;obedientia,toto orbe patri reconciliatam, er de^

ftgt;on/�tam charitate perp�tua CT aft�mptam.

Il

4|EtabiitElcanainRama�ha, indomS fuam � puer autem fuit miniftrans domi^nbsp;no coram Heli facerdote.

Pucrum miniftraftl�,eftad Heli illius minifterium edu catum ftiff�.-domino placuift'e,difcendo,orando,obcdi=nbsp;endo Heli feniori,mftituenti puer� in cultu dei, qui pronbsp;fua �tate �r innocentia capax erat difciplin� Cf pictanbsp;tis. int�rim ncgledis ucris CT naturalibus filijs Heli,nbsp;quandoquidemobpeccatafuaoccidimeruerat er mornbsp;ti erant diuino iudicio deftinati.

12. nbsp;nbsp;Porr� fill) Heli,filn Belial,nefcicntcs do

minum.

Infolcntia filiorum Heli indicatur er iudicatur ex . pr�fentiaerobedientiaSamuelis.Sineiugo erinuti-lesdictDituK,erftnepictateindeHm, timor� errewca

3

-ocr page 126-

s AM V ELI s P R I M V S.

rentia,ideoq; crapulo�,libidinofj,procaces,amp;prorfui indifciplinati dicuntur.Vbienim abefl dei timor, ibinbsp;nuUum habet locum difciplina uel maturitat.

IJ neq; officium facerdotum ad popul�: fed quicunq; immolaffiet uid:imam,uenic-bat puer facerdotisdum coquerentur carnbsp;n�s, amp; habebat fufcinulam tridentem innbsp;manu fua,

lt;4 Scinfigebatin lebet�, uei in caldariam, autin ollam,fiuein cacabumtomnequodnbsp;leuabat fufcinula,tollebat facerdos fibi,ficnbsp;faciebantuniuerfo Ifraeli, uenientiumiLnbsp;lucinSilo^

  • 15 Etiam antequ� adolerentadipem,ucnicnbsp;bat puerfacerdotis, Sidicebat alicui im-molant�Da niihi carnem, ad alTandum fanbsp;cerdoti�non cniin accipiet � te carnem co-�am,fedcrudamgt;

  • 16 nbsp;Dicebat^illi quifpiam , incendendonbsp;incendant iuxta morem adipem,�lt; toile tinbsp;bi qua ntumefiq; defiderat anima tua* Quinbsp;refpondensaiebatei�Nequaquam�nuncnbsp;enim dabis.alioquintollamui*

Morem c�perant facerdotes filij Heli, ut fi quU de Sicadotts populofacrificafj'et,iuxtalegemueluota,puer aliquisnbsp;facerdotum mimfler,fi(fcmula extrahebat carnes ex ol^nbsp;la coquentium uel aheno, pro fuo uoto quantum capie=nbsp;bat tridens, cr fuo: crapule deputabat: lege dontini connbsp;tempta,fuiscocupifeentijsferuiebani. Quidenimaliudnbsp;agerent facerdotes fine timor� dei, fua tantum quteren=nbsp;tesfcumadeosnonpertineret mfi pe��u/culum crar=nbsp;mus degratulatorifi oblatis. Nouam itaq^fibi legem u-furp.ibantpopulumg)rauando,auaritiieac luxui fuo obnbsp;fequendo,cum contumelia dei,^ feandalo populi.Ali^nbsp;ud quoq; nephas commitebafu:,crudasexigendo cames,nbsp;nd libitum facerdotis parandas illiusguhe. 'V�tus nimi=nbsp;rum exemplar facrificulorum impiorum, fua tantum,nbsp;non qua adgloriam dci pertinebant qu�rentium,quansnbsp;doquid�fine deo fune,fide,cr confeientia: quibus lon^nbsp;gereligiofior eft fepepopulus, er le^sdiuina aman=nbsp;tior,�quo tarnenfemoneri non patinntur,contrainsnbsp;erfas uiolenter rapiendo que pofftent, authoritate ab~nbsp;EccieCafti- nfi inl�b�dinem.Antiquafades eccleflafticorum tam ucnbsp;tertlt;mqu�mnouorum,fimiliultioneuindicanda� dominbsp;no. Qwmodo cnimf�rret zelus dominitanta fdcrile^nbsp;gia in fua domo, gt familia intolerabileq; fcandal� fim=nbsp;plicium, es� domino deuotorumi Auaritia facerdotumnbsp;pa�iminorbe, omnibus feculis cultus dei euer fusnbsp;eflyeir miferabili ftiw conclufus,primo fcilicet cr fecunnbsp;do tc}nplo,una cum Chriflianifmi clericatu,quiponde==nbsp;remalignitatis oppreffus, ncceffario co�abi debet, nifinbsp;Reformatio normamdiuina;legisCS'�apoftolicare�rmetur:quodnbsp;ecckfia�i- ut aliquando tentetur ab ecclefiaflicis, anxie nitnc or annbsp;dus efi dominus. Eeclefiafticos dico filios ecclefie om^nbsp;nes, etiam fi rafi non fint nec unili, qui tarnen dg/wfc�tnbsp;uerbum dei, er Chriflum dominum credunt ac co^nbsp;Iwit, Omnes enim tales Jfirituales fwit, er mundani

17

io

il

ii

REGVM PRIM VS/ e/ferccufant, etiam fi in mundo uelut in exilionbsp;cogantur,nc quid fibi ilU pontificcsnbsp;to ecclefiam re�rmari uoleittes, qui fatlisfifi ojnbsp;carnales uerbo dei er euangelio parum credere.

Erat ergo peccatum puerorum nimis coram dominoiquia abominaWnbsp;turhominesfacrificium domini* ,

Dc hisfilijs Ueli lofephus refd't, homines iniuriofi er circa diuinitatem impi�Ui^^nbsp;quitatiparcebant, er alia quidem munera oblatonbsp;propter honoremfibimet fequeflrabant, aliaueropnbsp;rapinam aufirebant,muUer�gt;us religionis caufi ue'^nbsp;tibus contumelias infirebant,erc.nihil eorumudanbsp;rannidepe�ima difivrebat,erc.Videlib.S�C-*f'

Samuel autem miniftrabatantt domin�puer accindus ephod linen*nbsp;nbsp;.

Samuelemfibi dominus praparabat fideM tam,cuius integritas comparatione impioruntrnbsp;Hcli clarius elucefeeret. Mature reluceband�' jnbsp;gma pietatis,habitu quoq^ Leuitico iam tunenbsp;batur dilpenfatione iki,etiam prater legis more-lineivmindutus, habitu fcilicet Leuitico conutUi'^^nbsp;pontificali er celebri,quo utebantur pa�imfi^'^nbsp;ficuti in t^ob odoginta o�lo talesfi(i]fefeeibtugt;^�nbsp;�9 Ettunicamparu� faciebateimat^'j^pjnbsp;quam afferebatftatutis diebus,nbsp;cumuiro fuo, ut immolaret

� nbsp;nbsp;Et benedixit Heli Elcan�nbsp;nbsp;uxon^^jje

dixit^ �^Reponat tibi dominus mulierehac,profoenorequodnbsp;uitdomino*Etabieruntin locum n*nbsp;I Vifitauit enim dominus Annam,^nbsp;cepitjamp;peperittres filios, 8C duasnbsp;magnificatus eft puer Samuel apn�nbsp;minum*

PalUolum fibi mater quotannisparatunt cum patre facrificaturo afeendens adSilO' ycnbsp;bantq; domum benedidionem � domino.nbsp;parua tunica quam Annamater, idefigratiarl^^�^tnbsp;erpuero tradidit,dodrinamfacilem,nbsp;rudes animi credentium,ueluti lade potandb't^'nbsp;ciboperfidorum. Cfitatisquoq;paniolu^^%,,i^_nbsp;nentite,ut prtmum cafle continenter^ unuthnbsp;nis operibusfeipfumexerceat. Pro uno�boi^'ij^tnbsp;rium dei dato, filios plures fufiepit Anna,nbsp;multa prole qui i�am iuxta dei bcneplacitumnbsp;nbsp;nbsp;r^ut,

fatagunt.Tiona enim domini funt, ef erhonoremdiligetui�imenutriri, e^tnߑt��nbsp;Domino enim c0modare,eftufuram exereet gt;nbsp;lucro retribuere domino quadonauit.

^[Heli autem cratfenexualde, uitomniaqu� faciebant filfi ft** � jjj jfl**nbsp;Ifraeli�SC quomodo dormiebantcnbsp;lieribus quae obferuabantad oftn*nbsp;naculi,


-ocr page 127-

SAM VELIS PRIM VS

Sniio ut plurimum annexa e� negligentia, nbsp;nbsp;�lios

lit infolentia agre fenes compiuitt, nee mfi itaudent. A. tenera ergo atateadhibendaeflfilijsnbsp;maxime autem curandum de optima educa^nbsp;cinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefia�ico zr uerbodeiprafi-

Jlt;w,Kt in ontnt fynceritate zx grauitate morum f�^lt;^�^lt;^^^^S^^^�^gt;^inflituantur,idq; abnbsp;turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filiorumimpietMcitiuidiuulgaba

populum,^ i�am audiret uel aduertip amp; pater g-andauinAnfolentiamfiliorum ultinbsp;i^t^fivmunag'andis e:x turpi�ima erat^nbsp;% K( i^^itf^ttaminloco�cro,croperediui=:

' tiii� ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;querela ufusq; clericorum abomina

gt; 0quot; nbsp;nbsp;quidem uxoributnon carebant, er tarnen

p !�libidimexponebant.Quidi�itnoflriiacciderit ^�lotibuf er clcricis coelibatum uouentibm utinatnnbsp;^^^'^^�^todanmo ecclefia feiret, non minoriproculdu^^nbsp;re�puer'tnt, q i] duo filij Ueli^nbsp;ti���^P�'^ificequalicunqi.

Quarefacitis res huiufeemo ab omninbsp;qj^olitcfiiq mci � no enim eft bona femanbsp;�s Pulaudio, ut tranfgredi faciatis po

leuioribus uerbit crimen h�r �*� populo qui accufabant. Dc=nbsp;�^�iterinicnfligajfedignisfupplici/f,er �facerdonbsp;^^P�*^JJ'e,furroga�'cq; meliores de domo aha:fed flulnbsp;f^^�^ifilios,honorem facerdotij etiam'mindigna fanbsp;^�'^^htuari uolebat,noluit locum dari meliori-^Pparet no bonis artibnsobtinuijfcfacerdotijprinbsp;^lt;:hamar,nonnbsp;� .^^iigt;ees�-dalioquodamindigniorede�endes. No;inbsp;quot;lirum ifraelem eo tempore fine lege er deo ui^nbsp;tarn improbosfacerdotes pateretur dciu, quinbsp;^5 ficiebant peccare populum domint.

�Ufi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;component

s (He/ plucari eipote� deus:) fi ante in do-p^j^'^Peccauerit uir, quis orabit pro co^ �nitd uocem paths fui: quia uonbsp;j^'^'^Uiinus occidere eos

{, nbsp;nbsp;nbsp;^�tidem timorem iUis propofuit, quo non moue

clt;Q. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui conucrtcreiKur:paruifaciebant pec

quem diu fuffvrentem iniquitates fentie= tfcce' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si quit in proximiim proximus

'^h� iin^f^�^��^�^�lt;tpunicdusrelinquitiir,pcenadignamul '4(15 fitisfaciat homini:ln dominum deim pecnbsp;?**�� llTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reconciliare ualcbit.^

ne4J^'��,�^��*hiam maie�atempro reatiosmagnitudi^ �ct?s ''�''^dicabitquK interccdct er iram dei auer=

'�1^ *�^otiSummi boni contemptus ,fumma diluitur,non operum meri=nbsp;dei^�^��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inucnict in contemptori

^i'^^ccrtapeccant malitia^ data operadomi^

^REGVMPRIMVS. 64 nwmirridcndo.ScdnonaudicbantpatrKmonttafiV^'�enbsp;lial,proic�{i � domino.Non corrigi po�unt quos domi^nbsp;nusabiecit. Quare autemabijciat nonhuncfcd i�dum,nbsp;rationem exigat ab co qui ilh prtecipere pote�, er quinbsp;ilium tenet debitorcm.VoHitaf domint r�gula e� omnitnbsp;iu�itie:quem uult occidit, er qui illiplacet uiuificatur^nbsp;�X6 PuerautSamuel proficiebat atq; crcfccnbsp;bat,amp;placebat tarn deo qhominibus�

Pergebat fan�lofuogenio puer Samuel, ercrefce^ bat in omni bonitate coram deo, fide, timor�, er rcuc=znbsp;rentia,diligcntifiimeobeundo fiinilionem fibi'miun=:nbsp;(lam, er coram hominibus morum difciplina, maturitynbsp;tc,charitate, er obedientia indies proficiebat er omntnbsp;busprobabatur.

^7 Venir autem uir dei ad Heli, 8C. ait ad eum, Haec dicit dominus, Nunqiiidnbsp;non aperte reuelatus fum domui pathsnbsp;tui, cum effent in Aegypto in domo Pha-raonis�*

  • 2.8 nbsp;nbsp;Et elegi eum ex omnibus tribubus Ifsnbsp;rael mihi infacerdotem, ut afeenderetadnbsp;altare meum 8(. adoleretmihi incenfum,nbsp;Sc portaret ephod coram met amp; dedi domui paths tui omnia facrificia filiorumnbsp;Ifraeh

No� otiofe quicrendtvm quis hie uir deifiicrit, non folusHelcanabonuserat,non fola Anna propheti��,nbsp;degenere Eleazar er Phineesmultifupererat, ex qui-bus aliquis dei infliniiu iu�fus facerdotem defidemernbsp;inertem corripuit, er impendentem domuifu� ruinantnbsp;pradixit proximo complcndam.Domus patris Heli no=^nbsp;tatur,domiK Aaron er Eeuitica.

  • 2.9 nbsp;nbsp;Quare cake abieciftis (ucl contempfi�is) uinbsp;dimam meam, �C munera mea qu� pr�cenbsp;pi (utoffirrentur) in templot amp; honorafti fi-lios tuos magis quam me, utimpinguarenbsp;tis uos de primitiis omnis facrificq Ifraelnbsp;populi mei�

Beneficia improperat immeritis exhibita, er infi= gnem ingratitudine iUorum'protrahit qui de dei quoti^nbsp;dianis donis impinguabantur, donee etiam recalcitra^nbsp;rcnt,er don�nu�ernerent, cuius munere honorati ernbsp;diuiteserant. Ipfideniq^Elelihonorabatfiliosfuos,ernbsp;reuerebatur pr� deo, cuius mandatum tranfgredi, ernbsp;cultumuilipendifinebat,fcandalizari pios erimpiosnbsp;blafphemarc. Horrenda accufatio dei contra mini�rosnbsp;ecclefia; quofcunq;,qui qu� fua funt qu�runt, non qu�nbsp;ucl dei er domint fui funt ucl ecclefi�, qui de ecclefiartnbsp;�icis bonis uiuunt,er ecclefiam pcrfcquuntur,fiires donbsp;norum illius er latrones.

50 nbsp;nbsp;Propterea ait dominus deus Ifrael,Lo-

quenslocutusfum, ut domus tua, SC domus patris tui miniftraret in confped� meoufqjin fempiternm Nunc autem, dicit dominus, Abfit hoc � metfed quicunqjnbsp;honorificaueritme,glorificabo (eum:) quinbsp;autem contemnuntme,eruntignobiles�nbsp;n 4


-ocr page 128-

SAMVEtlS PRIMVS

SenteittU iu�i iudicis dci contra impios de peyj�^os facerdotes, quos non alia rationc ajptmpferat, q ut illinbsp;n�sTsconS popiilumminiflrarent.Optimapollicitui,[eduttotinbsp;�itione.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lfrae�,omma fub conditions feruanda: legis:�c facerdo

tibns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obferuantitti tabernaculi cultuiq^ diuinoi

legitime conferuarent.Alioqui honorantibu^�e or fide liter coleittibus,prteflat multo plura q promiferat. Nc=nbsp;gligentibui autein zr mobedientibui nihil obUgatur,e^nbsp;tiam fi promifijfiet.Abfit lt;i jmc ��c� dominw,ut pcr�dnnbsp;gratificer defertoribus. Non glorificabo nifi eos qui menbsp;glori�cauerint. Qjti uerome contemnunt, concemptbinbsp;biles erunt GT ignobiles.

51 Eccedies ueniut, amp;pr�cid� brachium tuum,amp; brachiii domus patris tui,ut nonnbsp;fit fenex in domo tua.

5 i Et uidebis �mulum tuum in templo,in uniuerfis profperis Ifraeh �C no eritfencxnbsp;in domo tua omnibus diebus�.

Eka�lri'et igt;ngt;�^tura morte pereu�i funtfilij Helitzr Salomos Abiathar. nis tempore fitcerdotiu fummu translatu eft ad primantnbsp;�neam qu� f�erat Eleazaris �r Phinees, idq; aftgt;icien=nbsp;tibusnbsp;nbsp;nbsp;dolentibus poftsritate Heli, qui erat de fien�ne

Abiathar. Sadoeb enim fiiccefiit ipfiAbiathar,poft os (logintaannos,templo ledificato facerdotio iam connbsp;ftituto in maxiino honore fi/b Salomons cum tnaximeftonbsp;reretregnumifiraelis,zr cultus dci in ifrael.

Veruntamen n5 aufer� penitus uirum ex teab akari meo;ut deficiant oculi tui,8^nbsp;tabefcatanima tua, Suomis mukitudo donbsp;mus tu� morieturad uirileni �tatem*

Promittit quidem dominus ipfi Heli pofteritat� non cefiaturam, fed imgloriam honore fiio deftituta, tuncnbsp;qu�do gloriofi�imu erat fitcerdotiu. Deniq^ moriturosnbsp;prlt;edicit omnes tetate uirili, no fienes.Saul enim iufi~nbsp;fit interfici fiacerdotes deftirpe Helt.

  • 54 nbsp;Hocautemerittibifignum, quoducn^nbsp;turum eft duobus filiis tuis Ophni 8C Phinbsp;neeSjIn die uno morientur ambo�

Signum i�i tremcnd� pricdicit, ut qui corrigere nos luit cum potuijfiet,uifiurus fit utrofiq^ filiosfiuos iufto deinbsp;iudicio cum confiifione totius populi er blajfihemia deinbsp;trucidados. Exemplum indulgentioribus parentibiis,utnbsp;dificant in tempore filioriim infiolentio/s mcrepare oquot;nbsp;emetidare.

  • 55 nbsp;nbsp;Et fufeitabo mihi facerdotemfidelem,nbsp;quiiuxta cor me�, 8C iuxta anima meamnbsp;faciet�Sf �dificabo ei domu fidelem, SC amnbsp;bulabitcor� Chriftomeo cunciis diebus.

�rdotiu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^^dos fidelis firmiter in facerdotio

iuxta domini bcnepladtu facerdotiofitndurus, Sadoch eft,qui fub Salomons inftitutus, durauit ufq-, ad chriftunbsp;in fuafia}mlia,cui Chriftus diis fucee�it, qui in omnibusnbsp;deo patri placuit, cui pater lt;edificauit doinum ecclefite.nbsp;Samuel quoq^ fiufeitatus eft � domino, ut digne prtseffetnbsp;ijraeli quoad uixit. Sub eins enim regimine domus �fraelnbsp;domino feruiuit,ficutfcribiturinfequentibus, er resnbsp;qmeuit omnis domus ifrael poft dominum.Abftulerunt

REGVM PRIMVS.

Cni'� Baalim er Aftaroth er fieruierut domino foli.Sa^ nbsp;nbsp;.

cerdotum aut erat inttngcre regem, docere de lege do-mini,cofiulere in agendis diffici�imis, er orarepro fiw falute ad dominum,qu� de Samuele legimus.

Futur�efta�t, ut quicunq; remanferit in domo tua, ucniat ut adoretur pro co,nbsp;ad nummuargenteu, 5lt;tortampanis,di-'nbsp;cat^ ; Dimitte me obfecro ad una parten�nbsp;facerdotal�jUt comed� buccellain pani�;

Sacerdotes quids erunt ficmperfilif Heli refidubfi de ivfiriorigradu,fummo fiacerdoti obedituri,nbsp;lius gratiam uel imperiu mimftraturi. Proiecit enhn Sanbsp;lomon Abiathar ne efifict facerdos domini fiimnnif-^nbsp;runtamenfemper de domo Heli aliqui fiterimtif '^'�nbsp;domini, qui in dignitatem facerdotij oliumfiKbfi^^nbsp;uiderunt, feq; priuatos indolueruntfaftigfonbsp;Digne igitur minift'randum domino docetur,tt!'nbsp;uindifta domini cos maneat, qui cult� dei conii^��^^nbsp;rint er panemfacrificij poduerint, hoc eft,nbsp;fuamgloriain er queftum promouerint. 'nbsp;nos daceat,ne fe quifquafiacerdotan ernbsp;�et,nifi qui nonfegniterpraeft populo,nbsp;ribus digne mftituendo, per feipfum, ernbsp;niftros. Alioqui no leuiorem domim deinbsp;q ijk Heli.Vtmam hoc perpenderentnbsp;rum epifcopi,principes, er domino deo fiuo,nbsp;cui prafunt prouiderent de uerbo domim zTnbsp;fyncerepradicando fuis populis, de fana do^quot;^'canbsp;exemplisfiecundumcanonicaslitcras.nbsp;f^isquafunt Cafari dare uellct, utnbsp;dquopojfe�ionssgloriofas fufceperunt,^''��^nbsp;tia fieculari defindere ergubernareoblig�lt;gt;'^'*nbsp;farem:falte deo redderent pariter qu� deifr'^^'^^^finbsp;que teftameiuum, fi non ipfis predicare uaef �,/ iitnbsp;cularia negotia : faltemfiummopere ciirareitfnbsp;fuis di�cef�bus per pios er eruditos,pui'e C/^colt;inbsp;nonicasfcrip,uras, eosq; prlt;edicatoresdefifgt;d .^p(Snbsp;tra improbos quofcunq;,tanquam ecclefi^^nbsp;er ecclefiafticarum perfionai-um tutores.nbsp;confirmiusagerens profi�ionifiua: ZTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

prafirrent negotia ffiiritualia temporalib^�^ib�^_ domini diligentius incumbendo ,fieculati^ �nbsp;agenda cederent. Sed quia in hoc ij ptgt;^^nbsp;poft�nonftgt;eratur,fialtem definderenbsp;miniuelint,erucrbideigloriam acfiif^�^nbsp;promoueant.

lt;fCAPVT 1�'

....., domino coram Hch�

lt;fcAPVT ni. Ver autem Samuel

domini eratpretiofus� ^ illis non eratuifioniafl*^^^�

Samuel puer � primaua lt;etate dei, zxdifciplinaab Ueli ad domine p^nbsp;cendum, zr ad rite omnia peragenda qn^' ^0 Knbsp;cerefciebat.fic �i puero afitefeendu^�'^nbsp;dei.Eo autan tempore rara erat prophe ( jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

minus loquebatur: fi quid



-ocr page 129-

S�MVELIS PRIHVS

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemo interprctdtionU gratiam habebat. Vbi

m^lediK uerbi dei efl,ibi morum corruptio,ibi re amp;otiiipernictes, ibi falfe do�lrin� er crrores,ibinbsp;ftrl^tio or perfidU, ignorantM rerum necejjariarunt,nbsp;interpretatio.

Faotutn eft ergo in die quadam, Heli ia^ loco fuo, Sc oculi eins inceperantnbsp;nee poterat uidcre:

ipfiui Heli ocuU,cor, cr zcb('i,pn� M=-gt;^lt;tejtdiit, zrremi�ionedifciplinte. No m)� aptm erat ^^^^elucertiif ex debilitate uifite ci�cutientii.Similemnbsp;candelabrum reddebat,qualem facerdos fannbsp;��^^niam in fHjs ecclefia; exhibebat.t�iec domino pkt=nbsp;^'*�lFlt(cernarumctira,quaiidopopulifidelisfidcsiainnbsp;^tmtla propc uideretur. t^on etum tam ceretnoni�nbsp;fantlimonia dominut coli uoluit etiammueterinbsp;popM/o.

5 . ^lucernadei nondumextinguebatur. ^�quot;��elaut�dormiebat in templo domi-quot;'�quot;��'eratarcadei.

nondum ad ue/feram accenf� lucerne cali= fomo/ito nondum indigerent:hoc e/i,aiite nonbsp;Samuel fuo loco in exedra ad hoe idonea lunbsp;W�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod hic templum dicitur, dormie==

��f� Cui Heli curam lucernarum emungendarum fuo lo ^^^^^gt;^crat, puero ^uem deo gratum fciebat, er adnbsp;^''^�^atum, quem or totuf ifraelhabebat inrc=nbsp;idum ele�tum � domino.

j, ^tuocauitdominus SamuehQui ait� *^�eego.

^onmerebaturHeliiam deprauatuepigritia, ne wns pralatus, uerbum domint. ISIolebat lot^ui ad de=nbsp;fed puero loqui dignatur innoceiKi,deuoto, dili=nbsp;dfi benignitlt;es,qui piue Samuel prtef�o efl, ernbsp;�^���'^ondet,non domino quern non putabat jibilo=nbsp;l^bfed Helt propiits dormienti, ut audiri potuerit ; flenbsp;��t eum hominibus dementia dei^uelut cu puent pue=nbsp;'^bterniorepatrit.

Et cucurrit ad Heli, amp;C dixit � Ecce cgot ^oc�ftienimme* Qui dixit � Non uocaui�nbsp;�^fUertere,dorinitEtabiit,ScdormiuiUnbsp;duffomniculofui, qui non nunbsp;honeflo modo fie iacebat ut paratm 0=nbsp;�fioweitfo efl�t ad mandatum fems, ubi ilium uoea=nbsp;'�I profequendtvm.

btadiecit dominus rurfuin uocareSa^

�^^^�Ecce ego, quia uocafti me, tert. J pondit: N� uocaui te fili m�rcuer

nice expergefadus � nivn ''�^^dt,'Non uocaui te filimi,probauitqi benbsp;P �Ppdlatione filif pueri uigilantiflimam curam.

U�tn ^��^nel needum fciebat domi= mini�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuelatus fuerat ei fermo do^

dontinui Samuelcm fiterat atloci(tiis,nons.

REGVMPRIMV5.

dum i�li apparucrat, nihil reuelauerat, propheticus illi jfiritusnondumilluxerat,nihilmimescredidiffet,qu�mnbsp;tam familiari alloquio deiimfibi unquam loquuturum.nbsp;Puer enimerat, ZiT humilitatis excmplum etiam Cforianbsp;flus propofuitfenibus fi domino cupiant complacere etnbsp;ingredi regnum dei.

S Etadiecit dominus, 8cuocauit adhuc Samuelem tertio. Qui confurg�sabiitadnbsp;Heli, �C ait : Ecce ego, quia uocafti me, In-tellexit ergo Heli quia dominus uocaretnbsp;P lier um,

Tertio ergo dominus Samuelem uoeat,tertio flnem inqui�t�t puergratiftcandi fludio,in dei obfequio, cumnbsp;confiderare Hcli incipit quid hoc portendat,?^'animiinbsp;fubit dominum ex oraculo fandi fandorum puerum uo

() �CaitHeliadSamuelem: Vadc,dormi: �C a (deinceps) uocaueritte, dices � Loquercnbsp;domine, quiaauditferuus tuus, Abqter^nbsp;goSamuel,Scdormiuitinlocofiio,

Inflruitpueriiquomodo excipere debeat dominum fcfe alloquem:em,digna reuerentia et obedieiuia.Alio=nbsp;qui folet dominus fiefuos fideles alloqui,ut fimul intehinbsp;ligantuocem earn non alterius ejfe q domim.Sed hoc lonbsp;CO pueri moribus aptabat fe maieflos omnipot�tis,quannbsp;do,quomodo,cr cui uult.

10 nbsp;nbsp;Et uenit dominus, �Cftetit�SCuocauit fi

eut uocauerat fecundo, Samuel SamueU EtaitSamueljLoquere,quiaauditferuusnbsp;tuus,

Dominum feflatuiffe, or locutumf�ifl� Samueli,^ dicat,hoc quarto modo,non fine imagine aliqua e^figunbsp;ra dominum apparuiffe puero, fecus atq^ prius fleer atnbsp;tribus uicibus. Reflondit autem Samuel luxta Hcli insnbsp;flrudionem,nif� quod dominum no appe�auit, flrtafiitnbsp;timor� apparitionis diflradus,^ reuerentia,dominumnbsp;appe�arenonaufiis.

� * ^Et dixit dominus ad Samuelem ; Ecce ego facio uerb� in Ifrael, quodquicun=lt; queaudierit,tinnientamb�aures eius.

IX In die ilia fufeitaboaduerfum Heli, om niaqu� locutus fumfuper domum eiustnbsp;incipiendo �C complendo,

15 nbsp;nbsp;Pr^ dixi enim ei quod iudicaturus cflein

domum eius in �ternum,propter iniqui-tatem, eo quod nouerat indigne agerefi-lios fuos,8C non fuccenfuiteis,

Captiuitatem area; pra;dicit � Philiflais,^^quot; duorum Sacerdots f4cerdotuinterfldionemmultorumq; de ifrael, ingrannbsp;dembla/fihemiamdei, �y� terrorem omnium fidelium.nbsp;Omnia propter pcccatafiliorum Hcli,cr quia peccarenbsp;faciebant lfraclem,�ieli facerdotedi�imulante, cr cottnbsp;niuente. C�pittuncpunire Hcli amp;pofkritatem eius,nbsp;et in occifione facerdotum tSlobe cofummauit,nemine renbsp;fiduoprater Abiathar,qui er ipfe deiedusefl� facersnbsp;dotio. Cognouerat enim Heb pernitioftflandalafiliosnbsp;rum infidetn cr mores, or non uindicauit nec dbflulif.

-ocr page 130-

SAMVELIS PRIMVS

14 nbsp;Idcirco iuraui domui Heli, quod n� ex

pietur iniquitas domus Heli uictimis �d muneribus ufqjin �ternum

Expidtio negata �MeUigendd c�., quo ad irreuocabi km uindiilain critninu l�oru 'm hoc t�pore : J�er�da e�nbsp;Kenia de�ituro Ulis non negata. Elolebat dominus quo^nbsp;cunq: facrificio reconciliari adp�namretra�andam,nbsp;fed in prafenti ukifci fua 'miuriam flatuit �y impleuiti

DormiuitautemSamuel ufqjmane.a^ peruit^ oftia domus domini. Et Samuelnbsp;timebat indicate uifionem Heli.

16 Vocauitergo Heli Samuelem, amp; dixitt Samuel fili mi?Quirefpondens,ait:prae.-fto fumgt;

lanuos domus domini Samuel mane aperiebat ex of=: Mc��i�^''^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�u�eriufuum perficiebat. lanuas do-

mus domini fcriptura nominat, �rta�is aliter di�gt;ofito tabernaculo domini q ft^ ^tiofe eo loci,qu�quam adhucnbsp;e�et area domini fub pelhbus, erquot; uelwm fanili 'm tabernbsp;naculo claudi uelut ianuas non po�e uidetur. Forta�isnbsp;non idem tue fuit domus dei er tabernaculum �xderis:nbsp;ficut nec tempore Dauidis er Salomonis ante tedi�ca-tionem templi. Timuit autem mdicare uifionem domintnbsp;feni, nec id iu�usfiterat 4 domitw : non ia�lare uolebatnbsp;^atia)nprophetia;,nondutni�usz^iu�us,twlens con=nbsp;tri�arefacerdotem er magi�rum fuum. Deniquetalinbsp;a�eueratione�tura denunciabatur punitio, ut orandinbsp;locus, fiducia ZT animus de�writ. Nec per iuuentutemnbsp;prafumere debuit : ficut nec lofeph ttec Daniel : M.ofesnbsp;uero audebat z^per familiaritatetn potuit.

^7 Etintcrrogauite��Quis eft fermoqui didus eftadte�orotenecelaueris me�h�cnbsp;faciattibi deus, amp;h�caddat, fiabfconde^nbsp;ris � me fermonem de omniuerboquodnbsp;locutuseftadtc�

tuniorestacerehoc locodifeant donee interrogent tur.Heli Samuel� adiurauit Uebraico more,ut ejute fibinbsp;di�la e�ent rc�rret.iJon addit,dominum quidpiam ditnbsp;xi�e,reuerentia uel cotemptu,quod feire uelit,fcd ftmtnbsp;pliciterdefiderat audirc quidi�idixerit, non dubiumnbsp;quin dns,uel i�ius mini�er fandius qui�ia angelus.

Indicauit itaqj ci Samuel uniuerfos fergt;-moneSj�C non abfconditab eo.Etrefpon= dit� Dominus efttquod bonum eftin ocunbsp;lis fuis,faciat4.

EJoneratSamueli prohibita fccreti narratio,ideo taiWopereadiuratus quodreserat explicuit. Heli ueronbsp;humiliter fe domini uoluntati iudicioq- commifit atqucnbsp;fubdidit,agnofcens fcilicet fe rcum u'mdi�ltc, itidicii�nbsp;domini iu�um ac irretrailabile.

19 ^CreuitautemSamueI,amp;dominus ratcum eo, amp; non ceciditex omnibus uernbsp;bis cius in terram,

�.0 Et cognouit uniuerfus Ifrael � Dan,uf.-que Ber fabee, qued fidelis Samuel pro^ pheta effetdomini..

Creuit corpore nbsp;nbsp;uiribus, or �iritusdomim �it

REGVM PRIMVS.

Cttw Samuele. Nibitq; un quam uerbor� i�ius in terrant ccciditihoc efl,irritum�it ZX mane.Hunquam mentitnbsp;tus e� 'm fermone domini, fed omnia uerba i�ius feinpernbsp;fufceptafuntab�raek ueluti facrofaniitaoracula.!aninbsp;enimtotusifraelhabebat eumprophetam fanilumcrnbsp;fidelem,i�ius credebat uerbis, monitis acquiefcebat,etnbsp;iudicijs regebatur. l�i dominus ex eo temporeincipie=nbsp;batfrequentiitsloquizrapparere, maxime'tnSilo,vbinbsp;tabernaculum erat.F^on neee�arium eratfign� zr potnbsp;tenttvm aliud 'm te�imonium proph�tis� Satnuelis,fitl�nbsp;ciebat �eilata ueritas z:t'gf�auitas'muerbis,ZTi�a:td^nbsp;pata uita in moribus,et quia quee primo pradixeratip�nbsp;Heli,certc) agtwfcebatur domino reuelate didid�e. latnnbsp;enim Samuele adhuc 'mfantulo,fimile prezdidiumfiteratnbsp;propheta alio,de quo 'm fuperioribus diduinnbsp;rodei,preecedenticapiteuerfu n. Deniq;app�trit�lt;��nbsp;la 'm Silo te�abatur eum locum e�e,quem do�i�^��.^ ^nbsp;gi�et ad fuum cultum, quse zr iamdudum certo�^^^'^nbsp;tfiael,� tempore lofue. Sed ex eo tune tempore quo Sanbsp;muel � domino uifitatus efl,certius agnofcebaturngt;^-tum zr gratia tanti adolefc�tis, er dominutudou''^^^^nbsp;rum uifita�eplebem fuam,ernon po�nbsp;gratoshomines ztr 'm perfidiaperdurantes P^nbsp;flseospuniturum.

c � p V T iin. addidit dominusnbsp;^Iretin Silo,quoniam

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Samuel*

^^^^ilojiuxtauerbumdomin*� i Et euenit fermo Samuelis

raeli. (Et fa�lum e� in diebus illis,conuenerUid fihijm'mpugnam.)Egrzffvis eftautelfr�^ enbsp;uiam Philifthijm in pr�lium, 5(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

tatus eft iuxta Lapidem adiutorij. B Philifthiim caftra pofueruntin

Ha�lenus quomodo dominus apparuerit nunc hi�oria texiturpunitionis peccatoruni H*' �nbsp;Horum. Placet autem Latinorum di�ndiohoc�to'^�pnbsp;id quod fcribitur,Et eucnit fermo Samuelisnbsp;raeliequanquamiungatur Hebrseisadfequeid'^^^^^� Inbsp;uerfu,tamenfeorfum legaidum uidetur,utfitnbsp;fic quidem�it uerbum Samuelis ad omnetn i�adnbsp;mnesenimiamaudierant ztr credebantdonu^^^nbsp;tum�i�e Satnucli. Sed qtiod ad SamueUsnbsp;r'mtad be�um contra Phili�teos, non leg.itugt;'�.^^i^^llii,nbsp;te feribitur. Et exijt ifrael occurrere Vhtkfl^tstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Apparet enm Phili�oeos primos bellum intopv bus ifrael occurrerint: firta�isdamnoSamjoU�^nbsp;ii,uel alia ratione.-perpetui enim ho�s iam dunbsp;rant.Etcumiamfcirentfeprophetamhabere,cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

num re�ondi�e, no fine uerbo domini dire debuerant,fed dominum confului�o-^� � �^i�nbsp;lo�mt ab/q,� certo domini uerbo mchoandiem,nbsp;caufa fan�ia zr bona non mcipiendumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntd

nifi�a crimina populi, zr hnpktasfinc^t^ ni�fla partem noflram accufiat.igi�f^�^^nbsp;ordinarut ifraelitie 'm eo loco, qudpo�ca cx


-ocr page 131-

SAMVELIS primvs

Lapidcin adiutorij : tune enttti non^ Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obti���T�tt; Philijliei uutan m� Aphcc.

ainftruxcruntPhilifthiitn aciem con-. �lfrad Jnito autem certaminc, c�fus eft jjael coram Philifth�is�St c�fa funt in il--lt;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua-

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;^�*x^unt Philijitciaciem, or bc�uminu��tre^

^udi�orum,cr di^ufum efl pa�im, pr�= $ tfnttttum,z:r congrelJiis cocpit.Nibii hic de ob=nbsp;,nd?ilde fanbsp;SM^�i �^f��^�*^�^'^^�tdhortantibui, nihil de prtefentianbsp;Pto r �^^�^^^�^^''gt;^^bumdogt;nini non eratmpretio,nbsp;eft ^^^���b�tntur,ideo nuUia aderat.Proflratiunbsp;paLejlini^pa�imperasrospalantes,nbsp;^^'���^^�iatuorniilliauirom. lofephui fuut hoc loco,nbsp;fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidetur ncgligentiorfcriptorfacrte hi^:

�cilicet num�ros annorum uelhominum ueriftmi-fyfa��^^Mfcriofa�a,((ddens facris Uteris iu^icdinbsp;g ^incerta,

,j^ ?^cnitpopulus adeaftrat dixerunt^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifracl � Quare pcuflit nos

f�tn hodie coram Philifthiim^ Affe-Mi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Silo arcam f�deris domi

noftri, ut faluet nos � �*�^inimicorumnoftrorum*nbsp;�j,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iterum milite in ca�ra, fciiiorcs�ne fide

^terio�tate uel temeritate confultaue jj|. gt;'^�gt;tutiwpietates emend(irent,dominum fibi con^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euius ultionem iam tune cogita�c debebant,

tm^�'^^^plorajfe : fed temere au�i �unt tentare uir^ �^^ifui, qudfi gens qua' iuflitiam operata �iffet,nbsp;dontinum non timerent prafeneem, fednbsp;n�'^f�-t iufliti-i uelilUuspadloctdgent�obligcttHmnbsp;quum crimina pMica non emendanbsp;facerdotespatiebMur,quibus belU fornbsp;a^����^iittebant,ueluti murmurantes quoq;, qua� �i

^^��8� populus in Silo, amp; tulerunt I �'�cam foederis domini exercituum fenbsp;Jic��^f^P^rcherubimter�t^duo filiiHenbsp;-J, �^'�afcederisdeijOphniamp;Phineestnbsp;i^s^onfulto domino ad arcam ad=:nbsp;quofdam mittunt. De digna iUi reue^nbsp;�nti^'�^�!�^�^Ungt;',fed tantum quod tant�diuin� pro;nbsp;fa^^^^fi�ttem,fcdcntemfupcr cherubim, dominumnbsp;U foederis domim, quam nullifas eratnbsp;I ^�cniignbsp;nbsp;nbsp;�ߒioere, hac no digna proee�ione {gt;rofe=

�dorando, per facerdotes exercitu non pr� * iiseo�p,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�� honor ante a�irriiubcnttfedmifi

l^fahߑ*�.^�^f�Ult;m,qu'a� ilLtm ad fe uocant, ey uenire facrificulisa�atam,�nenbsp;neee�arifs ceremonijs ac honore,quianbsp;Potefl uideri peruicacia foiffe, utnbsp;KoUterint, qui fi j�ruare ncUet, peris

REGVM PRIMVS. �� nbsp;nbsp;66

Aduenientem arcam excipiunt clamore magno ex iubilo,tmmemores perfidie fu�, cum potius � tanta manbsp;ieftate qu^e Pharaonem olim in columna fiibmcrfcrat,etnbsp;Chananaorum reges er urbespro�rauerat, timere ernbsp;reuereri debui/fcnt, pro�rrni in faies, ex clcmentiuntnbsp;roga�e,promittere re�pifeentiam.

Contra uero Phili�hiim audientes aduentumiUius Gcnt�h'unt ...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r I �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timor �� rc

dct^qui tanta olim porteta egerat pro Ijracle, in qnem uaentiz iam tanta acclamatione Jfierabant Hebraorum ca�ra,nbsp;manor es pri�narum cladium,quds tota terra Chanaannbsp;olim pertulerat ad tran�tum lardants filiorum \frael,nbsp;tronere c�perunt ex expauefccre � uirtutc omnipo=3nbsp;tentis i�ius dei,de�gt;erareq; de uiiloria,agnofcentes �anbsp;gilitatem fuam contra deum iUumtaudaciamqil�aelisnbsp;creui�e eX robur ex priefentiadeifufnondubitaittesnbsp;extrema manere fepericula po�quam dominum deumnbsp;ifrael contra fc exijjfe in prtelium audirent. Qjtis enininbsp;domino tinquam contrarius iuit eX pro�eratus eflfArnbsp;cam autem domini gentilium more Phili�hipnip� no^inbsp;minant dcos magnificos,pluratiuo numero,�cut ex Henbsp;brtei, Confitenturdenique ingenue ex non ex irrifto=inbsp;ne (ut ludici uolumt) hume effe deum, qui mirabili uir=inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

tute fua Aegyptios pereufferit tot plagis ex tandem in marefubmcrfcrit,ex totplagisin dcftrto afi�cerit eti^nbsp;am ifraelem. Ciu,id ni igitur timerent ex defararent denbsp;uidoriaf

Q�m tarnenimmaniodiofirebatur in lfrael�,quem Pai�ffino-etiamubicunq; poterant opprimebant duraferuitute, ex modis omnibus extirpaj� uolui�ent: ideo non dubi �a.nbsp;tantfeuidos ad unum omnes occidendos, uel duri�imanbsp;uici�im feruitute fubijciendos,ut malint mori x occidinbsp;be�lo qu�m feruire i�aeli. Itaq; quum moriendum�linbsp;fciant,decernunt�rtitcr fetueriuelle, exnonincrttcttnbsp;tauiiloria potiri l�aeUtas,�d uiriliterfefe ulcifeidenbsp;occiforibus. lAutuum igiturfefe hortantur, ut uiriliternbsp;agant.

-ocr page 132-

SAMVELIS PRIMVS mis i SCcecidcrunt delfracltnginta millidnbsp;peditum,

Dejpmtio Id�uti^ J�W uirtutcm falutemq; pcperit:et humili� conji�io impotcntii� fu�,Z�~ ommpotenti� dei^nbsp;i�liiui{lorilt;ecaufa^it. CertMcruiit itaq^ PaUftini, �xnbsp;ceciditl�-cicl,qui in�igatn bp�,ab acie au�igiunt ad tanbsp;bernacula�ia, abfq; fcilicctfiduciam dca, cuius tarnennbsp;cercmonialcmarcamia�abant,�n� deuotione mentisnbsp;C^]^iritu,�ao'amenta�nefidetra(lantes. Caduntau=nbsp;tem iam nunc po�eriore flrage dc i�-acl trigmta mtUia.

li nbsp;nbsp;6^ area dei capta eft�duo quoqj filij Hdi

mortui funt,Ophni amp; Phinccs.

Ablata e� area � Phili�ais, Z!quot; ocei��acerdotes int pij duofilij Ueli iuflo iudicio dei: ut perniciem adduxe=:nbsp;rit area domin� i�is quimdigiw i�am trailabant,crnbsp;bla�gt;hemi.e occa�onem impijs tradebant ,�candalumqinbsp;infideermoribus.

15 nbsp;Gurrens autem uir de Beniamin ex acic

uenitin Silo in dieilla, feiffauefte, amp;ccn^ fperfus puluere capuu

  • 14 nbsp;nbsp;Cum^illeueniffet, Heli fedebatfupernbsp;fellamcotra uiam fpe�ans. Eratenim cornbsp;eiuspauens pro area dei� Viraut�iilepoftnbsp;quam ingrefliis eft,nunciauit urbi : Sc ulunbsp;lauitemnis ciuitas�

  • 15 nbsp;nbsp;Et audiuit Heli fonitum clamoris, di=nbsp;xitcp�Quis eft hic fonitus tumultushu^nbsp;ius.'�Ati�efeftmauit,6lt;uenit,amp;nunciauitnbsp;Heli.

Fabui� lu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratione I�difi dicut Saulcm cucurri�e prim�nt

ex acie,c^rapui�e de area domin� tabulas ��ibulantur enimpromorc�io�-equenter�iuola.Quifquts�ieritynbsp;plangentis �rmam induerat^ciffii uejk, capiteq; a�gt;ernbsp;fo puluere,inau�icati�ima nunciaturus : primum in urnbsp;be, deinde �icerdoti �edenti in �;�a ad �res tabernacu^nbsp;li,uer�a facie ad uiam qua: ducit ad Mizpa.'pauenti pronbsp;area quam proflitui permiferatho�ibus, �r populo imnbsp;pio�ne uerbo dei zr exemplo, cum fcirct iratum dnm,nbsp;facile permouend� ad in�renda mala qua pradixerat.

I (f Heli autem eratnonaginta �c oe�o an-nor�nijSc oculi dus caligauerant, �C uide renonpoterat�

^onaginta o�lo annorucum e�et Ueli, non mirtint fioculiscaptus e�et, negligentior in o�icio, con-feius malorum qua pernuferat, qua interminata illinbsp;erant,pauidus operiebatur rumorem.Semper prafumitnbsp;faua perturbata confcientia.Non iuuabat pramonitumnbsp;fi(i�eabin�anti}nalo,�ccertusefi ordo prouidentianbsp;dei, Ptr infallibilis prophetia,

I y nbsp;nbsp;Et dixit ad Heli: Ego fum q ueni de prae

lio, 5lt;egoquideacie fugi hodie�Cui ille aiuQuid alt;ftum eftfili mi�'

18 Refpondens autemille quinunciabatt Fugit, inquir, Ifrael coramPhiIifthijm, �Cnbsp;ruina magna fada eft in populo t infuper.nbsp;Sc duo filii tui mortui funqOphni 8C Phi*nbsp;nees�SC area dei capta eft�

R E G V M P R1 M V S-

tJonfemper *^^313

�0C0 difeitur, ni� mylhrium �gnari oportuetti: Luangelium, ide�, bonum nuncium quodnbsp;batur,re uerafiierit.Arca te�amenti,legem debnbsp;turn ucri dei translata e�e ad Allophilos�ynageg'^nbsp;tuta, er mortuo facerdotio ueteris te�amenti-SX 0^nbsp;ne aut� nuncius hie narrat maxima mala,ut merdo Wnbsp;merint amba aures audientium, Praualuit (^endnbsp;}udais,occi� funt ludai, er ablatum e� facer�otium utnbsp;teranum,er gratia dominiperua�t Gentes.

^Cum^illenominaftetarcaffl cidit de fella retrorfum iuxta oftitiin,5Crr3nbsp;dis ceruicibus mortuus eft�Senex�i�d�nbsp;rat uir, amp; grand�uus � �c ipfeiudt�*^nbsp;raelquadragintaannis�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

Narratur cauft digna mortts,uiri non omnute nu Cui grauius erat audire captam arcain etnbsp;fidelium ho�ium fua ineircum�c^lione perueuijr�inbsp;cubitumamborumfiliorumfuoru. Cadensnbsp;fumoccipite confia��o mortuus e� �atim decrepitnbsp;t^ihd e� facerdotium �ne dei uerbo. Sublata orca^t�^ at-ni�es omnis fidelium cuanefeit. Satins e� fo�ernhuncnbsp;ccelumq; deflrui,q uerbi deigloriam conteiuu�nbsp;ripifidclibusfacricanonisauthoritatein,�degt;�gt;^�^^^nbsp;rentiam, qua per arcam dotnintin qua eratle^^^nbsp;er manna,cum uirga Aaron,myflerianbsp;er ecclefiafiica erudi�onis, er prafentia don�tu e^nbsp;�ri in cordibus ele�lorum fidelium prafigurabat^'nbsp;xerat Heli ifraelem quadrag��a annis.

Niirus autem dus uxorPhintf��quot; � gnans eratjUicina^partui�SCauiiif� jnbsp;do quod capta eflet area dei, SCnbsp;effet focer fuus, 8C uir fuus, incuru^�nbsp;Sc peperit � irruera nt enim in eamnbsp;i^ubiti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ii In ipfo autem memento xeruntei qu�ftab�tcirca eanuNet'*��nbsp;quia filium peperifti� Qu� nonnbsp;eis,neq;animaduertit� ,nbsp;2.x Etuocauitpuer�lchabodjdicf�* � jnbsp;lata eft gloria de Ifrael, quia cap�quot;nbsp;dei�Et pro foccro fuo, SC pro uironbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

xj aitjTr�slata eftgloria ab Ifrael/� �l captaeffetarcadd�

Piulia calamitdsfola, �mul multa nriiunt incomoda. Vxorfilij Phinees uterufirens, u^rnbsp;parerct,bacaudiens aquanimiter tulitgt;norttu[ ,nbsp;pro in�g^ aut� religione, qua plus q maritus�^Snbsp;Arcam dei captam tanto terrore doloreq; aud�gt;�fnbsp;pererit ilico, er inter pariendum deficiensnbsp;Dolens quidem de tot fuorummortibus,nbsp;querebaturinterceptamgloriam �raelis,arcanbsp;ut etiamconfolarimluerit departufilij�tu����nbsp;bodinterpretatur,tlt;lon e� gloria, pt�anbsp;pfo n*'�nbsp;nbsp;nbsp;^� gloria domim : quafi

ifrael. Auftretur � nobis regnum dei, nbsp;nbsp;nbsp;a

i�cientifruilus eins,Id moricns loeutd e�amp;

2.0


-ocr page 133-

SAHVELIS PR�MVS

Philifllt;eo!,Ty^ f�turte dliquando calamitatts luddicte,nbsp;jjj 2 �gt;'��tdeilfraelii^ defertiscarnaUter circuncifis etnbsp;�llophilisgentibuinbsp;diuinie crfides uerbo

fiiitintifitcerdotiSi ftc d ��^�'^^�^^fi^�lt;�Pl�i^^^^-Pofi�uemAbiezerfiliusnbsp;ipfe filio ce�itnbsp;fit^^^dotium cutnnbsp;(^nitn fdcerdonbsp;r^jfcri ex domo EledZ^tfi dcnuo receperunt,

^CAPVT V.

Hilifthiitnautcm tulerunt area dcijSCafportauerunt cam �Lanbsp;pidcadiutorii in Azotum^nbsp;Tulerunt^ Philifthijm ar-8onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cam in tcmpium Da-

{{^^^�^�^oubiab'ljraelee^ facerdotibus fids dereli^ infigni opprobriogciitis,qu� illam Migtienbsp;^nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� ceremonijs cofifi fiierant:

p4). 'quot;^�^poralid per iGatn bona.no/t iCternafibi com=i p^ll^!^^�'�lebdnt.Kegnui�fibicrditioacm orbisadhucnbsp;,utdomif� fint imperatores orbis.nbsp;tierctm dei omnipotente toto mundo diff�fiimnbsp;tif,j^'^'�onagnoficunt,fiedinuident fidelibus ex gennbsp;J^�^^�itueruntarcdmdomini Philift�i in digni�imtinbsp;kbere fie putdbant locum, in templum fiui deiju^nbsp;\ igt;ecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfidia

' nondum enimfidei i�orum tempus uenerat.

i^^�'^Azotus,quicrAfidod,fiecundum blierony= d� ^!^�bilc,nutdcipiumPallt;tft'tnlt;eproui'nci�,or unanbsp;t^^*^lt;];ciuit(ttibusAllophilorii}n, de b-ibuludd,fie4

diinculo Azotq alte �cceDagon iacebat pronus in terranbsp;�'Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominitSC tulerunt Dagon,6C

���i'it h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�O'CfC idolum corruit. Euangelio dos

l^iQy'�^'^^gentilittttem omnis pro/h-dta eft fiuper �quot;^1)�,,^'�� '^�tnini pr�dicato in Ecclefiijs, opprimunsnbsp;wor� morum ^r fidei.Conati fiunt mdnbsp;fi^^ ,fiedfi-u/ira omnia zrnbsp;neritds ac pietds opprimisnbsp;^�(ducituradfiuamignominiam ercalnbsp;jtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^gt;',ipfi( autem honoratur ,creficit,

^'5'nu �^^*�ane die altera confurgen-fuper fa-^�^taijt coram area domin�ca-^*n Dagon amp; du� palm� manu�

^athrl � � ntcrunitp r iumuU|I� ai-Son o�^intulerut earn in tcmpium Da-

REGVM PRIMVJ^ �y

C�US abfciff� erant fuper limentporro Dagon folus ( truncus ) remanferat iuxta eam

Mo repofito infiuum locum, iterum^ deieilo, cd- (doia ce-put amputdtur,cr manus,fiolo trunco iUius reli�lo inu^ tili.Dlt;icmoneimperium,eroperumfi4crilegid deijciunnbsp;tur � teftamento dei : pricdicato ficilicet uerbo dei,fidtd-n�prtefligiddmputdntur.Potentiam fiuam deusofiensnbsp;dere uolebdt in deunt Philifthinorum, ut ficirent non exnbsp;impotentid fiud cdptdtn arcdm : fied ut oflenderetur efi�nbsp;deus omiuum dcorum, quemdificerent reuereri er tisnbsp;nteregentilesndold dutem nihil efifie qudm truncos, r�^nbsp;des er nihili.

5 Propter hanc caufam non calcantlfacer dotes Dagon,amp; omnes qui ingrediunturnbsp;templum eius,fuper limen Dagon in Azonbsp;to,ufq; in hodiernum diem,.

Superfiitione gentilium fd�lum e�, fidcerdotum SuperftWo falldcid, ut limen templi cdlcdre uercantur obtruncd^ Afdotiots.nbsp;turn idolum Afidotij : Diuind autan ordinationeprouisnbsp;fidm,utidcederetingloridmfiempitemamdei ueri, cu=nbsp;iusomnipotentid toties celebrdtur,quotiesdbedfialfinbsp;dei cdput contritum plangitur, uel recolitur ab infipisnbsp;ente populo. Quem impo�ibilefidjfict non refipificerenbsp;ad tam flultum errorem idololatriie, nifi domini dei pronbsp;uidentia er iudicio,exc�cati ad fiuum ufiq^ tanpus fitifisnbsp;fient,ficut ercteter�gentes,cum fiuis etiam fiapientibus^

^Aggrauata eft autem manus domini fuper AzotioSj�C demolitus eft cost amp; pernbsp;cufl�t in fccretiori parte natium Azotum,nbsp;�Cfineseius.CEtebulUeruntuiUte eragyi inmcdio Adaitio�nbsp;regionis itlius,er natifiuntmures,erfiada eflconfifionbsp;mortis magnce in ciuitate.)

^Jondumrefipi/centibusPahefiinis de erroribus er fiultitid,additmaiora illis incommoda immittere pernbsp;finguUs Pald�inorum urbes er regiones,turpibus, dosnbsp;lorofis,er ignominiofis morbis percutiendo populum^nbsp;quibuscogerentur agnoficere potentiamdei lfirael,ernbsp;reducerearcam. ignominia conficientiarum reuelatur,nbsp;er occulta peccata,uerbo domini ho�gt;icio cordis fiufice i^xpeeeanbsp;pio.t^onfioletotiofiae/fie prdfia�ialcgis,reueldt

� peccatum,er humili�t conficientiampeccdtorum.

quot;7 Videntes autem uiri Azotij huiufeemo di(pldgam) dixerunt, Non mancat area deinbsp;Ifrael apud nostquoniam dura eft manusnbsp;eius fuper nos Sc fuper Dagon dcum no-ftrum.

Inte�exerunt caufiam infirmitatum e/fie pnefientiam area: dei lfirael,fiefieq; pro impotentia deifiui,er i�ius opnbsp;probrio perpe/fio adfiigi. Cogitant igitur de transfirensnbsp;daiUamaliam urbem,ubi minus fie uindicare pofiet,nbsp;. id�f^malignitatefiacerdotum, quii�amreflitui ifiaelitisMaiigntfasnbsp;difiuadebant,maluififient retinuififie in dedecus ifirdeli, ernbsp;fiuam tamgloriam qu�m qute�um.

8 Et mittentes congregauerunt omnes fatrapas Philifthinorum adfe, ScdixerGt,nbsp;Quidfaciemus de area dei Ifrael Et dixerunt ad GethjCircumducatur area dei If-

-ocr page 134-

SAMVELIS PRIMVS.

rack Et circumduxeru nt arcam dci IfracI*

Illis autem circunducentibus earn, tie-' batmanus dominiper fingulas ciuitatesnbsp;conturbationis magn� nimis�Sf percutienbsp;bat uiros uniufcuiufq; urbis, � paruo ufqjnbsp;ad maiorem : 8C abfcondebant fibqpfis a^nbsp;nu s(Md,er computrefcebant prominentes extales eonbsp;rivm,inierunt^ Gethtei confiliugt;n, e:y' �ceruntfibi fe=nbsp;despe�UcedS.

Communi con�lio inquirunt quid de area agen^ dum,qu�fato aliquo cr beUi �rtunaiUis obuenerat.Sanbsp;crofanila habita, quam feruare uoluilfent ,fiper morsnbsp;borummcommodalicuilJ�t. Afdotijs ueroillam repelsnbsp;lentibus,Gethiti� uicmiores ittam habere cupiu^t, CS�nbsp;adfe duel confulttnt,fuo magno malo,ut fequitur. Consnbsp;tritione in�gni uironim omnium, occulta fcilicet in�rsnbsp;mitale prius incognita iHis, Clementi�imus quidem dosnbsp;minus e�, fed Ulis qui diligunt cum in ueritate, ey cosnbsp;lumt fynceriter : impijs uero durus, auflerus, CT intra=nbsp;�abilis. Euangeliumcircumldtumtoto orbe, bonis e�nbsp;odor uittc in uitam,malts autem odor mortis in mortem.nbsp;quot;Veritas dei pijs �licitas e�,impi/s damnatie.

  • 10 nbsp;nbsp;Miferuntergo arcam dei in Accaron*nbsp;Cum^ ueniffet area dei in Accaron,exclanbsp;mauerunt Accaronit�,dicentes i Adduxenbsp;runt ad me arcam dei Ifrael, ut interficiatnbsp;meS^populum meum*

dues de Gcth morbis coaili, dimittunt arcam, es� �ccaront- Accaronitismittunt,recufantibus ZT caufantibuspernbsp;arcM? ditionemfuamexiUa. Impijs male cedunt etiam quionbsp;optima funt: indicium domini fu�inere non po�tmt.nbsp;Dominus lux e�, non capitur � tenebris. Vi�tationemnbsp;dei impij fu�inere nequennt: abeff�nbsp;nbsp;nbsp;ignorare demis

numcupinnt.

  • 11 nbsp;nbsp;Miferunt itaquc,amp; congregaucruntogt;nbsp;mnes fatrapas Philifthinorum : qui dixe^nbsp;runtjDimittite arcam dei Ifrael, SCreuertanbsp;turinlocum fuum,utnon interficiatmenbsp;cum populo meo* Fiebatenim pauor mornbsp;tis in fingulis urbibus,amp; grauilTima ualdenbsp;manus dei,.

AccaronitiC con�lium �u�ra inennt contra demis num.Confcientiaimpiorumnonfu�inet dominum, Extnbsp;�me,quia peccator fum,dicebat Petrus. Prafentiam iranbsp;ti dei PaU�tni non�runt. Ntortaliafunt omnia operanbsp;impiorum,im� piorum,���antur iudicio dei.

Viri quoque qui mortui non fueranr, percutiebantur in fecretiori parte natiumtnbsp;amp; afeendebat ululatus (uniufcuiufq;)CMiatisnbsp;in codum*

Paijefiino- nbsp;nbsp;nbsp;t^otatur multos uiros occifos, prafentia areie, relis

tum puga. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natium dolore periclitatos, ut in coelum u�j;

clamauerint'. Dei�aPaheflinorumplaga, legefiplacet lofephum,mitio libri fexti Atitiquitatum^ qui ut hi�osnbsp;ricusueri�milia nonnunquam addere confueuit facricnbsp;hiflorite prophetarum, ut pluriinnm autem vlartgctt^nbsp;ti^�uegloriam.

REGVM PRIMVS� ^CAPVT VI. .5^

Vit ergo area dominnflf^

Si Philifthinorum fept�

i Septem men�bus area domina �

I pud Peda�inos, non�ne illorurtt^^

~ lieft P�7


�ura. Ciuandoquidem deum eognofeentes,�^� deum uerumglori�carunt:t^ultis ueronbsp;mentum dci translatumadgentes,zT cum�de, tnbsp;tia^ fufceptum,fdutem operatur

2. Et uocauerunt Philifthtim Sc diuinoSjdicentcSjQuid faciemusnbsp;ca dominie indicate nobis quotnod^nbsp;mittamus earn in locum fuumgt; .^0^nbsp;Dominus deus ins cr dominium fuumnbsp;mbits ereaturis : damones etiam mini�ratorifnbsp;fitnt,Balaam cr Caiphas domino uolentenbsp;quuntur, quorumetiammendaciumnbsp;riamdeiferuiunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jp

5 Qui dixeruntjSi remittitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

rael,nolite dimittereeam uacuatn, dendo redditc ei peccatumnbsp;pro peccato)3c tfle curabimini t SCnbsp;re non recedat manus eius � uobis*.

Tandiuflagellari mercbantur, quandiuor^^^^^ tur uirtutefuorum deorum,^^ propriafe cepi�^nbsp;dei, cir dubitabant aduer�tates tam fecretor^^nbsp;rum,qu�m murium omnia fata iUorum ua�ati^*'^^enbsp;ra curfu,Gr non demerito inuafaarcadomiff^nbsp;iUis.Sacerdotes igitur zr diuinatoresconfulK'^�nbsp;gloria honore remittant eam,quod fierinbsp;reis muneribus : deniq; fateantur fe turpes,nbsp;dignos,non ab alio flage�atos,qu�m � deo ifrae^�nbsp;fcuntergohumiliterfuamculpam, erreuerent^nbsp;tunt, Certioresq; fiunt de potentia dei, CTnbsp;Qui dixerunt, Quid eft quodnbsp;�0 reddere debeamus ei^Refpondf�^nbsp;illitluxtanumerum principumnbsp;noruquinqjanos aureos facietis,^^^^^nbsp;que mures aureos, quia plaga uoa^�*nbsp;nibus uobis,amp; fatrapis ueftris,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�-e

Deli(lH,interimhicdicitur donu pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'V

dum. Ci�inq; anos aureos, propter quinqt gas,qutis in anisfuis homines patiebantur,nbsp;miliationem,quiagloria domini bla�heinauet^nbsp;tamq; illius cr con�ffam uirtutem no horru(^.^^�isnbsp;nunc nouanbsp;nbsp;nbsp;infolita poena ajficiuntur. Cy

ergo con��io, gloria dei, meretur abolit�^ f ga.Sic translatum adgentes te�amentum,��?^^.^^0fnnbsp;to� cacorum, crora credentium aperuit,a^nbsp;errorum turpitudinumpri�inarunt:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ribus honoraucruntgloriam fummidci,pt'��lt;^ y Facietis^ fimilitudines �foruii�� ^.^,11nbsp;rum,0lt;fimilitudines murium J*�nbsp;qui demoliti funtterram, SC dabit*nbsp;rael g�oriam: fi forte releuetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i,/

� uobis Sc � dijs ueftris, nbsp;nbsp;nbsp;terra � �

Apparet non folum Dagon Afdodttaru laf� ^,yt{


-ocr page 135-

^Amvelis prtmvs.

^***�4, rfrclt;e prtefeiitia/ed etiaaliosurbium deos. Tot tutelarcs dcos patronos habcbant, quot urbes.nbsp;0- chrifli^tu coluimm noftros patroms, utriuf^j;

*lt;s �HOS per �ngul�f domof^urba or rcgiotws.

^arc aggrauatis cor ueftr� ficut aggra Aegyptii, Sgt;C Pharao cor fuuni^nbsp;.'��^nepoftquam externiinauitcos, tunenbsp;t cos i �C abieru n t^

co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�iccrdoteiexemplo Aegyptioru, ne fgt;r�

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M illos perire cont'M

remiiteiido ^ftnentiir.

�^Untmctncfiflafitgratiddeiadgcntcs conuer�if ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lifaculdjoiige pro�i�or ^udm ludeorum, qui

�^^ntigmliti�^lycneficid toties iamdudum uilue=: j)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hodie copio�orem dei ��dtidm gentcs cx.=

unqtidm,

Nunc ergo arripite SCfacite plauftru no jj^�^'UnumtSC duas uaccas Ia�antes,qui-.nbsp;�-^�^neftimpofit�iugw, iungite uaccasnbsp;�jP^auftro^etrecludite uitulos earudomi,nbsp;). U'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumerii ge�dri drcdin, non pi-or�n igndri

�gt; de qud dudicrdnt, iioluijjcdcum dreunt lt;o-i,gt;u� Vcnerdbdntur tdmen edjn morenbsp;nouo plduflro trdhenddm iniunnbsp;^^'^oittrd ndtu�dm eurum: fiquideindmoreuitulorunbsp;fiii '^quot;^!^'^^lt;^uolui��ent,dotnino moderunte illor�grefnbsp;^ '^^^':certoqi tune di�ccrent iiijideles prtefentcntnbsp;��^Vniiuirtutcm,euiiumentd obfcqui eogercnturnbsp;y�^turd!n,Gr�ned�tcfd�ioncpr�ecdei}te. ,nbsp;jjj ��^Hetis^arcamdoniini, amp;ponetis irtnbsp;tgt;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aurea qu� exoluiftis ei

�lt;ieIi(�Q-ponetisin capfellam adlatus 5 *^�Slt;dimittitceamutuadaunbsp;jj.^Etafpicietis�SC ft quident per uiain fi\-� ^f^citnobis hoe nialuni grande: fin aunbsp;.�^��iinime�fcieinus quia nequaqu� nta^nbsp;tetigit nos, fed cafu accidit illud

Ĕ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;penni�t dominus, dlioqui omnes di-

' gt;i'gt;nr ^^�ll^'^-^ngdnimitdtemdiore tune GTinte-{�ccf dominus omnipotens popub'i gcntilcm etid lt;^oi^߫^Mt,qudtn ifrdclcm:idq; nonnbsp;cul ^�^^��gt;^:gt;^t(^^doquidem i�los in �tum gloriuntnbsp;���^feunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peeulidrempopulum, ideocj; trdi�a

dli hoc modo, 8i tollen^

Pla

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;earum cendufe-

fuper plan habebat mures au

CO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndturdli zr diuino,dcquies

^Ji^'sfuorum fdpientum zif potMijic�ra.TSo

REGVM PRIMVS. 68 funt ergo negligendi uiri doili res ueteres, cr mtiltd lenbsp;{iione idonei dd eon�tltdndum ex priflinis euentibus denbsp;�ituris.�onfoit unqudm uj�idtngcns �ne fueerdotibusnbsp;Zrdo�lis,quosinflituidprimceud dtdte rebuj�ublieis^nbsp;utindximenecei�drium �ierit,�e zr utili�imum.

li Ibantaut�indiredumuacc� per uiam qu�ducitBethfames,SCitinereuno gra^nbsp;diebantur,pergcntes 8(.mugientes : amp; n5nbsp;declinabantneqjaddexteramneq; ad fininbsp;ftram� Sed �C fatrap� Philifthfim fcqueb�nbsp;tureaSjUfq; ad termines Bethfames�

Dttd� diuino zr per mirdeulumudee� re�d incede bdnt,uerfus Silo,prius peruenientes dd Beth�dmes, qu�nbsp;erdturbiumtribusludapropinquiorPdluflinis.Pdriternbsp;nbsp;nbsp;addd�

ineedentesmugiebditt,lduddbdntuocibuspro modulo: giotiam. er offieio �cruiebdnt domino uniuer�orum, hominibiisnbsp;aJ}!ieientibus,z^Pdl��inorumprmoribus zr fdtrdpis,nbsp;qui�ibfcquebdnturfinem rei perue�iguntes. ibdnt 'm dinbsp;reiiumudee�, zr nondecl�mabdnt dddextrdm neq^ ddnbsp;�ni�rdm:no extoUuntur p'q eultores dei pro�icris, neenbsp;�dnguntur dduerfis^ Si igitur dd Beth�dmes �terni Jofenbsp;habitdtionem tendimus^de dei itmerepro cdrnalibusd�=inbsp;ftdibus non decl'memus:�e pij dre� dominie� triturdtonbsp;res dmorem per eompa�ionem �entiunt�cd eoUd po�e=nbsp;rius non deflc�iunt: �e per uiam re�itudinis tendunt^nbsp;ut dd uieinid errorum nondefleildt. Vide Omilidm bednbsp;ti Gregorij,Pucherium er Rhdbdnum.

15 Porro Bethfamit� mettebant triticum in ualle� eleuantes oculos fuos, uiderutnbsp;arcam,amp; gauifi funtcum uidiflent�

Sine rcucrcntia, timor� zr deuotione aj�cxerMtt tndcuoti liethfdmit� dream domini,ineptdl�titid,zr i�icita eu=nbsp;riofitdtc,qud�rem dliquamprophand. Cum ex lege feinbsp;rent�bi 'mterdi�um d^e��u,etiam Leuitis.Summo tunnbsp;tum�deerdoti e�mi�d erat 'mUolutio illius cum Uelo, di=:nbsp;uidcntefdu�umfan��orum � �anilo. Cum tremore ado^^nbsp;raffe proni in terrain debuerant, zr' confilium coegiffenbsp;omnium facei-dotum zr teuitarum ,qui certeinuenirinbsp;poterant in B ethfamis oppido Lgt;cuitico,quomodo fu�i=snbsp;pienda �ret�uxta legis pr�feriptd,multo maiori deuo^nbsp;tione,qu�mPdl��inorumfatrdp�,zridolorti'mponti^nbsp;fices ficerant de area cade legitime rcducenda.Sic fent= ruflirfa geanbsp;per iu�itidgentium, ag�-duauitpeccata ifraelitarum,

Plau�rumueni�efcribiturhumano more loquendi populari.Ordinatione dei uaccis trahebatur, doneenbsp;Ueniret in ditionein ifraelitarum, ina�-um lofuecuiuf=nbsp;clam,ubi temere i�i facrificauertent fuper lapide no connbsp;fultis facerdotibus uel Samuele.Hebrai diaint,uiros lor=nbsp;craperuiffedrcam,zrintrof�exifje quxinclufa effent^nbsp;Zrfine uerbo dei arreptum pldu�rum,ac in�u�d con=inbsp;cifum,zr uaccas oblatas in honorem quidem dei, fed nonbsp;ex iu�u dei,nec fecundum legem.

-ocr page 136-

SAMVELIS PR�MVS.

ni,5lt; capfcllam quae eratiuxta earn, in qua erantuafa aurea, SCpofuerunt fuperlapi^nbsp;dem grandem, Viri autem Bethfamit� obnbsp;tukrunt holocaufta, 8(. immolaucriint ui-dimas in die illa domino�

� nbsp;nbsp;nbsp;Et quinq; fatrap� Philifthinorum uidc

runtjamp;reuerfi funtin Accaron in die illa� Scribuntur quidem 'Leuita depofui�e de plauflro ctrnbsp;cimdominitZ^'cdpfe�am aureortvm anoru/m inlapi�nbsp;dem.Bethfdmitlt;euero holocaufla obtuleruut domino ilnbsp;lo die,a^icientibus fatrapii Palieflinorum,qui illam fttenbsp;^otio g� rantfecuti. 'Vbideuotio gentilium notatttr longe reli=:nbsp;giofiorquiml�-aelitdrMn: con�tdti enimfuerantarcdnbsp;principes Philiflhijm per totam terramfuam,donec ter==nbsp;n�nos lud�orum atthigerent prope Bethfames, ubi mi*nbsp;racula domini a/}gt;icientes cum timor� er reuerentia renbsp;uerfifunt,er fine dubio dei miracula marauerumt.

  • 17 nbsp;Hi funt autem ani aurei, quos reddide-runtPhilifthiimpro delido, domino t A-zotusunum,Gazaunum, Afcal�unum,nbsp;Geth unum, Accaron unumt

Domino Gentilis populi obldtiones diligenter annotantur^ num dona. tonqudtn domino placidie,pro quibm er euaferunt cd=nbsp;hmitdtes morborum fitorum, er murium in agris uaftanbsp;tiones.Ciuid aliud hicfignatur, qudmgentilium oblationbsp;nes,ex ignorantia peccuntium, er fuds turpitudines connbsp;fitentium,domino placuifiefSuperflitiofam uero er te*nbsp;mcrdriitmobldUonemuaccearum in lege prohibitarum,nbsp;er ineptam llt;etitidm,fine �gnitione peccatorum er ui=nbsp;tte emenddtione domino abominabilem er ingratamnbsp;r-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitifie,rei euentus indicauit. Sic rcconciliatio gentiunt

ipfi deOypriefigurabdt repulfionem ludieorum.

  • 18 nbsp;Sc mures aureos fecundum numerumnbsp;urbium Philifthiim quinque pr�fedura-rum, ab urbe murata, ufq; ad uillam qu�nbsp;cratabfq; muro,8c ufque ad Abel magn�,nbsp;fuper quem pofucrunt arcam domini (qutenbsp;erdOufque in die illa inagrolofue Bethfa-mitis�

Primo dtiorum numerus recitatur ab urbibus oblato rum:deinde murium aureorum, iuxta numerum omnitinbsp;ttunoppidorumqu�muillarum. Communisenimplaganbsp;cogebatadfiacrificiapropeccatisfingulorum, perom*nbsp;nem PaUftinorum regionem, ufq^quo peruematur adnbsp;eum locum, ubi fifcepta fiierat area domini � Bethfaminbsp;Sc tisab ifraelitis, qui didus eft aliquando Aben magnus,nbsp;' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquando AbelmagntK,lapisfiilicet er ludus,ufitata

tnutatione �Jun tn Bamed.

ig Percuffitautem dominus de uiris Beth famitibus,eo quod uidiffent arcam dominbsp;ni�amp;pcrcuflit de populo feptuaginta ui-ros,amp;: quinquaginta nullia uirorum.Lu-xit^ populus, eo quod dominus pereuf-filTet pkbem plaga magna�

Septuaginta uiri pereu�i deBethfan�tis dicunturi eo quod uidiffent arcam domini fine t'more er reuerettnbsp;tiaiuerbaaliqu.ifi'iuola, er contemptibiliterlocutifiie

regvmprimV^.

rani. rgt;icunt quidam P�ebraiorum, propterea hoe loco -Vau,ut talisfit fenfus,Septuagmtauiro^d i�'nbsp;quaginta millia uiros:quafi diceret,SeptuagintajP^^nbsp;cipib us, er quinquaginta millia de plebe. Alijnbsp;Septuaginta nobilesuiros,primores de populo oc(gt;lnbsp;lic,quorum quilibet icj�imatione �quaueritnbsp;ta millia uiros plebis, uel quinquaginta uirosnbsp;quilibet lequauerit feptuaginta Sanhedrin,hocnbsp;ces populi principales. Eo loquendi more quonbsp;ftea efl Saul percu�tffe mille, Dauid uero decentnbsp;Ettuunusprodecem miUibus computaris.'Doblt;*^nbsp;enim iuxta legem domini tradaffe area domiui-^nbsp;ftrage locus didus eft Ludus magnus 3 mutota utnbsp;Et dixerunt uiri Bethfamit�,Qy*^Jnbsp;ritftare in confpeciu domini deinbsp;ius��Cad cjuemafcendetanobis^

Cum maximo honore,t'imore, er reuereitti^ re facra hoc loco difcimus, tcjlamentum deinbsp;doslibros,ermagnifacere fiedus domini,nbsp;fcumpepigit.idquialud�i femperleuitcr traHai^.nbsp;er temcre,ce�it iUis huiufmodi dei gratianbsp;fimiliterufu uenit omnibus i�otis illos magt;itb��^��^nbsp;dantibus.

a.1 Miferunt^ nuncios ad habitatof'^Lj^ riathiarim,dicentes,Reduxer�t P*�'}, jtcnbsp;im arcam domini, defeendite, �lnbsp;cam ad uosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. j

dues dom,.s jolis, arcam domini, iUit tranfmittuntuillafyluarum. tex dei ernbsp;tu,ludteis indigne tradantibus,indiftgt;erftoneuti^'^.^nbsp;translata eft. Utiferunt iwncios er apoftolosnbsp;ch� in omnem terram,ut uenientes fufcipereittnbsp;cam diuituegrat�e erfeederis, quod er a jnnbsp;profidu pietatis er fidei im uillas fyluaruinnbsp;regiones gentium,m timor� dei prius parut� et^^nbsp;Cum enimludcei �patriarcharumorbita deui^l �fnnbsp;naU obfcruantia er pharifaicis fupcrftitionib^^^nbsp;foedarent,acfaluatoris didaffemerent, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfic

menti pr^dicationem audire reeufarint, Chrf� ercuangelium translata funt addifferfionei��^

CAP VT VIL

uiri Cariat^�*^-et 8{. reduxeruntarcamdo*^ ^^ijinbsp;intulerunteamindo��'� jitnbsp;nadab in Gabaa�Eleazat^nbsp;fandificaueruntjUtC

temtiliumeius diretarcam domini�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ludicia domini abyffus multa funt, ut ratio nium operuin dei homo inueftigare non pofi^-co arcam domini diu perftitiff� er nihil oppidi lt;nbsp;tiibusnocuiff�mirabileeft. Nee fcribiturnbsp;cultu diuino in codein loco, quin er Samuel ccfnbsp;propheta dei,findi�'imusq; in habitationisfu^nbsp;diftcaffe aram fcribitur, idq^ domino nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fi^

cuiff�, Adduda igitur fiutitf CariathiarinKHtP^ ^,(f



-ocr page 137-

SAMVELIS primvs*

^enittmtn,ift domum Abinjdab,gui in co�e i�itis Ur �� dontum habebat^excel�amn urbis locum ; in lt;juentnbsp;domini tatK^uam i� hottorabiliore loco flatuerut,nbsp;�gt;*i Gibi�ha dicitur�oc c� coHis.San�Uficauernt^fnbsp;ipfiuSjhoc c�,infiituertint curatoren arcie,itefcinbsp;^ui� accederet illam,uel irrcuerentia quacumj^ lonbsp;^^lgt;o!luerct,fedomnibufinodisreuereretur locus il^:nbsp;�^�nili�imics haberetur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elea/�r femper lo=

�tdej�t^cu�os diligcns c:rfati(lus. ^Etfadumeft, ex qua die manfit arc�nbsp;in Cariathiarim,niultiplicati funtnbsp;*f�)8Cfueruntuigintianni �Cluxit om^nbsp;Momuslfrael poft dominum�nbsp;11 Ait autem Samuel ad uniuerfam dogt;nbsp;^^mlfracIjdicens�Si in toto corde ueftronbsp;. �'��rtiniini ad dominum, aufertedcos a^nbsp;�'�'os demedio ueftri,�C Aftaroth Slt;pr�nbsp;cor ueftrum domino, �C feruite ei fonbsp;��^fructuos de manu Philifthijm�nbsp;Su J� ^Ponunt aliqui licbra:orum totuin tvmpus quo ar=nbsp;^^^�ini�itmCariathiarim,u�q;fcilicct ad tetnpusnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ildam tran�ulit in domujn Obedethott,fiii�

dit^unt diutius i�ic eatn per�i-'j^gt;diceittes,Viginti annis d/�uli�c conuerf�oncmfu� ^''�''^:quafihicdicatur,\amquieuerat area uigintinbsp;domusi�'ael ccepit re�pifeerenbsp;concipere dojnini deifui�dq; adfolicitatio=inbsp;^��tnuelis^qui proue�liore atate ia^n diuino incu)ti=^nbsp;i.^^S.^^^^'^f�ocipfum cocpitloquiad omne}}tlfrael�tnbsp;liij.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et�oc loco capiatur caufaliter pro C^ia.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ^gt;�m requieuit i�ael pofl dominum, quia ad in�in

dtuittij�iritus coepit loqui uerbum domini ad to^ ^'�^�^�^'^i}il�ael,fubilludtcmpusquo�rtita}-ca don�nbsp;j- ''^domoAbinadab.'tiec�olumdixit,fedcr coepit dhnbsp;per ^ybes i�aelis,nbsp;nbsp;nbsp;adhortari pa�ini ad cul^

^dei^ad ilium timendum,cradlegis obferuantiatn, idolorum:promi�tqi ilUs � id facerent^nbsp;ab omnibus fuis ho�ibus, maxime a PaLe=nbsp;tUmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acquieuerunt. Hifcimus qUari^

fol,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi� cruditi, er fidelis proph�tie

op^ut�ne quo omnia labafeunt, zS� in di P^^�diam populus degen�rat,uia

gt; Aft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifrael Baalim amp;

�''�^��5^fcruierunt domino foli� ils K^'��'^^fl�^��^^gt;idolorum nomina apudillas gennbsp;�^�da pariter idola er idololatrite to^nbsp;gt;�iigt;n^^�^^��^�sgt;^ߑ^�il��lt;i-i^�-^gt;'�i^^^^lt;^deusSidonio==nbsp;^iffeh^^^^^i-^^i^idigamus�fraelemdijsgcntiumfcrui-�ej (ienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fui parte,quanquam non abe�ent hotni

���ini � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/lt;t uero dei cultu pcr�iterint,fed de^

^aitiu.߰�^d.partemaiori. Ad pr�dicationcmautem her.,, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idolis dominum dcum folum colerc coe

Samuel, Congregate u^ MafphathjUt orem pronbsp;�^�dominum�

3^�

R E G V M i� RI M V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60

Po� abiedas fuper�itioncs apti iam eran(,ut pro ila �sprophetdfanilusdomin��xororet. Amor enim deinbsp;inferip�doribus nequit, t�� creaturarum tc�imatio,nbsp;ernimiusamorpropellaturprius. Ma^a locus �cernbsp;erat habitus,ubi primum lofue reges uicerat,aramcon-�ruxerat er facrificauerat domino, dotnusq; orationisnbsp;iUic erat. Sunt ex P.abinis qui eundem locum effcfcri^nbsp;pferunt Majpa zT Silo, infinibus tribuum Beniaminnbsp;er lofeph.-fed ueri�milius e� Silo locum de�r�du�tif:nbsp;fe totum cum habitatoribus er tabernaculo � Pal^�inisnbsp;po�mortemHeli^

6 Et conuenerunt in Mafphath t haufe^ runt^aquam,�Ceffudcruntin confpedunbsp;domini,amp; iciunaueruntin die ina,atq^ dii-xeruntibi, Peccauimus domino� ludica^nbsp;iiit^ Samuel filios Ifrael in Mafphath�

In�gnum conuerfionis ad dominum, aquam haufe= �f irunt er effuderunt coram domina, ieiunando er con=nbsp;fitendo publice peccatafua in dominmn, Satnuele ittosnbsp;in�ituentede lege domini, er aduitam religio�orentnbsp;adhortante,non�ne purificatione kgali,�gnificata pernbsp;a�ier�onem aqult;� lu�rationis: fado �gni�cantes pec=inbsp;catorutn euacuatiomm er anundationem per �dentnbsp;Unius dei.

/* Eta�dier�nt Philifthiim q�od congre gati effent filii Ifrael in Mafphath, SCafeennbsp;deruntfatrap� Philifthinorum ad Ifrael�nbsp;Quodcumaudiffentfilii Ifrael,tim�eruntnbsp;�faciePhilifthinorum�

Sicut tfraelitis dominum po�ponentibus Paleflini �licius agnnt er uincunt,�c re�pifeentibus er ad do^nbsp;minum conuer�s cis iUi timere incipiunt, non ignoran=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rt-

tes dei tfraclis bonitatem adfuos, quoties conuertercn=i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' *

turad fyncere colendutn dominum. Ciuia autem probierant erabiedi�domino ac tandem excMen^nbsp;di,ideo bellum inchoant, er precoccupare tentant con^nbsp;gjregatos, pariter erbelloadoriri�flinant,iamq; disnbsp;uino iudicio in�igati,armis fefe tueri coguntur ut uin^nbsp;cantur.

lam nunc pro�cerant er timere dominutn incepe^ rant ad exhortationemSamuelis, ideo intercefforem il=snbsp;�umpri�mittuntaddominum,conmittuntq�, i�i,ut deuonbsp;ti�imeoret,erpcrfcueranter.Fidelibus enim pro�ifttnbsp;magis aduerfa quam pro�jcra.

Agnus oblatus pro populo pra�at uidoriam �deli^ Agnus ob-bus,zr per Chri�ipa�ionemfuperatis damot�bus pax datur fidelibus.Ladens autem agnus dicitur,ad mnoceitnbsp;tiam�gnandam. Subito obruttis Samuel ho�ibus Pattesnbsp;fiinis, agnum la�eittemtotaminholocau�um ob�ulit:

mm 5

-ocr page 138-

s AM VE US PRIM VS.

detioti�imcq- orando claitMuitaddomin�i ex fide, domino placuit, quim di/^Ucere potucrit praeternbsp;Icgcinaliquid tentatumdpropheta domini, qui�jirUKnbsp;(igebiitur,nonlegis nece�itate.Satisenimtam hoc loconbsp;qudnt alibi dominm d�clarai fide)n,amorem, obferuan=rnbsp;tiam decalogi fie magis exigere d populo fiuo quam qujenbsp;Sacrificia .cuttq�fiacrificialegalia,quiefine timor� crcultu uerinbsp;P��.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,quicfimjfiiritu,delata domino,placere no pojfiunt.

Hnic illa �firitics libertoimprophetif ueri5,in ritu fiacri ficandi pa�im ofimditur, qua �aalitii crimini datur obnbsp;fidci er cordis fiubuerfionem per idololatriam. Statitnnbsp;itaq^dominiufianiliorationes pro populo iam refipi=:nbsp;Sanftiex- fcente exaudlt.Pacile exaudiufitur QT necejfiario fian�inbsp;audiuntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^n^i^^qui fji� 4 domiiio mftigati non or at.

  • I o Faduni eft autem,cum Samuel offerret

holocauftum, Philifthii miniere pr�lium contralfrael.-intonuitautem dominus uonbsp;ce magna in die illa fug Philifthqm, 8C ex.-terruit eos,amp; c�fi funt � filqs Ifrael.

SdiBMc/eoccMptttoMJordtione ey fiacrificio ,Pal�s flini irrumpttmt fi-cmitu bellico contra ifiraetcm, non-dum paratum ad bella,idco dominus fiubito fiuccurrit denbsp;/alis,reconciliatus p�mtentibus, orantibus, tom^nbsp;tru c^fitbninibus de calo pugnando contra Paltefimos,nbsp;er profirando magmfice perturbatos,confiolando pios,nbsp;er in fide uera confirmando, ofiendendogratiamfiuantnbsp;Atuhoritis adfiandumfiuum prophetam Samuclem,ut illi confirmanbsp;prophttaiis authoritatem infignem ad populum,regendo populonbsp;neecifiariam,

  • II nbsp;nbsp;Egrefti^ uiri Ifrael de Mafphath perfe^nbsp;cutifuntPhilifth�os, SCpercufTerunteosnbsp;ufqj ad locum qui erat fubter Bethchar.

Videntes ifiraclita; pr�ficntcm fiibi dei manvm, quid iucon�rtarentur uiribus, ut pauefiados er fiigitiuosnbsp;pcrficqiterentur er trucidarentinon quidem intotu/m,nbsp;neftatimobliuificerenturpromore gratilt;edei,fied in thnbsp;more er fiducia domino deficruirent, iterum ladati be^nbsp;neficijsclanetm�tmipatrts.

11 nbsp;T ulit au tem Samuel lapidem unum, 8C

pofuiteum inter Mafphath �C inter Sent SCuocauit nomen loci illius Lapis adiutonbsp;rij.Dixiti^, Hucufq,� auxiliatus eft nobisnbsp;dominus.

Benefleio- . nbsp;nbsp;Vidorilt;e diuins beneficium propheta uoluit nuM^x

^ia^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtermori, ideo patriarcharum morefigno infih

tuto er nomine nnpofito, m perp�tuant rei memoriam itlud fidclibus commendauit.

15 Et humiliati funt Philifthijm, nec appo fuerunt ultra ut uenirent in terminos If-rael. Fa�aeftitaque manus domini fupernbsp;Philifth�os, cunclis diebus Sainuelis:

J A nbsp;nbsp;8Creddit� funt urbes quas tulerant Phi

lifthijm abIfrael, Ifraeli, ab Accaron ufqj Geth, �C terminos fuos � liberauit^ Ifraelnbsp;de manu Philifthinorum, erat^ pax internbsp;Ifrael Sc Amorrh�um.

Keuita quideinSdPiUelfi(it er mimJhdei,Jcdfieci0t^

REG VM P RIM vs.

dum Hebrteos fiacerdos non fiiit, qui non de fiirpt roziper Amras,pdptTipdr genitus. ludicauititX^^^nbsp;fiapientia er probitatefiua populum dei,er tain dontl' �nbsp;na er confilio quam manu er firtitudine propugM�'nbsp;fidcle5,ia)n ad tmorem domini conuerfios. Sandii)^l^�^nbsp;fiuaerfirtitudineprecumapud deumterribilisfiitnbsp;wbus hofiibus Amorrhseis,qui coinmuni nomine jit �'nbsp;cebantur ab ifiraelitis. Om�tes ficilicet qui adhucnbsp;bant aliquid illius ierrte,qui!e Ulis in hareditatemnbsp;nofiortecontigerat, qnam tarnen ufiq^ ad h^etenifi'�nbsp;non fiubiugarant.�nter quas maximi erantnbsp;P�L!eftini,qui tarnen nunc pacem offvrunt pcreti�^nbsp;)ninoadttmpus,quiamanum domim iamnbsp;rant, er uim orationis Samuelis, in tantum, .nbsp;quoqi fiuas reddiderint ijraelitis,nbsp;nbsp;nbsp;paccntloiamp; P

uerint tempore.

ludicabatquoq; Samuel Ifraekni dis diebus uit� fuae,

Prafitit igitur omnibus diebus finis Samutllfi^��^� iudicauit in caufis tarn priuatis quam publieis,nbsp;legem domimtuindicauit^ Ulis tranfigreffiorcs,nbsp;lotimoretn domini incidcauit uerbis,fiadis,nbsp;16 Sc ibatper fingulos annos circiK�l*^nbsp;Bethel 6f Galgala Sc Mafphath,nbsp;batlfraeleminfupradi�islocis.

Qjtotannis iusreddebat populo tribuslolt;d^^^ in Bethel ficilicet,Galgalis,er Niitzpa, quonbsp;debant,qui negotia habebant, pro dqudicandi^^��^^(nbsp;erfiententifiaufirendis,quibusftarcnt, donc^��^^nbsp;inlfirael,Saulficilicet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Reuertebatur� in Ramathat '���Sedi erat domus eius,� iudicabatlfrafk*nbsp;ficauit etiam ibi altare domino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,ibi

Extra tempus officij fiui habitabat in Bontato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;gt;

er altare extruxit,non contra legem: nondu��i^'l^^^^ tum erat quo loco area domini ftabilcm fiibtnbsp;elegilfiet,donec Salomon tcmplum extruxit-batur enim de loco ad locum: in Silo autemnbsp;tanifiabitationem donee caperetur � Philifl��^��^nbsp;deftrueretur.Exquo temporenondumnbsp;fi^at � domino indicatum-Dificimus iuxtalt;,�nbsp;ut dum proximo in domo domini iudiciumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiP

ficio obligamur,non inconfiderate uel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

xta id quod nobis reuelat fiacra ficriptura e^ fia fi-aterna,fiyncere indicemus,projfiicicntes e� Inbsp;milibus uitijs poUuamur, qua culpamus innbsp;enim Samuclem reuerti 'm domum fiuam in �j,nbsp;ibi in altarifideigratos domino hofiiasintnugt;'^

^CAPVT VlH-

Fuit^ nomen filij sjdii^ geniti Iocl�amp;nomen fecundi AbJ^?nbsp;inBerfabce,

17


-ocr page 139-

s A A� V E L I S P R � M V S.

5 , Et non ambuhucrunt filq illius in uijs emstfed declinaueru nt poft auaritiam,ac--ccperunt^ nmnera,�lt; perucrteruntmdi^nbsp;n r .

JMtt. ^^'^��Poproxin�orinflitutionisregiimi�-aelexma origine,fed non fine prouidcntia dci, qua ontnbsp;��^�^tur. Cum Samuel fenio confr�uidifiunrre nonbsp;MKiit�cerat ad loca p)-lt;edi�a pro populo iudic�do,nbsp;^^^''�tjhtuityqui difcurrere noluerunt,fed pa�ifunt adnbsp;t��P�flum expenfis magnis, in tantum quod ittnbsp;lud��finibut i� �crfabecfedcnfei,populugra^nbsp;^%pro iudicio difcutrere coaii�. Ncc fcoc conten-i^iKnera quoq^ contra Icgcm amaueruiu, qu� uiolen=nbsp;^is H filant e�e iniquorum iudicioru (y- fedttionum.nbsp;aff�quuntur menfuram faniiorum parentum:nbsp;m�rita nonagnofcnntur, donee de�cerintabnbsp;'^'^�pfuii in rempubUe�. Interim difc'mui quanto pe-bonis etiam uiris iudicia decernenda committun-'^tfu:ilefit integrum iudicem reperiri, St tarn faltnbsp;prophette filq perperam iudicijs prtefiierunt, etnbsp;^^�eribiis corrupi potuerunt. lofephut ficribitalterumnbsp;^�gt;�um refedi�e iudex in Bethel : uide eutuiem c?� iudinbsp;'^'^�dehifiorici.

^C�grcgati ergo uniuerfi maiores na= !^?^f'^^^lgt;ueneruntadSaniueleniin Rama

ei, Eccctufenuifti, Sifiliitui �^ainbulantinuiistuis, Nunc coftituenbsp;- �Dis regem, ut iudicet nos, ficut uniuer-^�lationes*

^nanimi eonfenfit congregati decreuerunt feniores ^^^^petcre, occafionem facile inuenientes.Difficillinbsp;^uim ejl populo fatisfacere, or iudicio iufto placerenbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: nouandii rebut propenfit funt homines, lam diu

Sttmurfr paci�ce habitabant, quia dominum �quot;ifre ditijccrrfztr. Sedfic cum �rtuna fua homines lu=nbsp;�^onfueuerunt,Gr difficile ferre poffimt auffiieationbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AllcgMitfenium quod illit non fi-audi erat : potuit

p'�! orationibut, quod excrcitus maximi non potuif-�^-rilios accufant, quos ad emendationem,non ad re= patri fan�to traduccre oportebat inprimit^nbsp;*^n)ufi obflinatos, officio repellere, nondum pne^^nbsp;^^^zOec (i p^tre nccfcnioribus.Kcgem tarnen fibi �nbsp;P �pwta in�itui cupiunt, more aliarumgentium, cumnbsp;dlt;^^fuiprote^lionem ha�lcnut femper expertinbsp;libertatc donati.t^on tarnen propria temeritatenbsp;legi dei, uel hac parte meliorcs obfequinbsp;tinna �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffi�cpturf quifibi � domine per prophe=

g ^l^�iaretur.

ferme in ocuIisSamuelis, regem ut iudinbsp;n o orauit Samuel ad dominum,nbsp;�f�^�^�*�^'^�gt;t�n�caufa proph�tie Samueli,quodnbsp;folumdefilijs peccantibus,fedctiamd�nbsp;ac mores gentium fibi affumtre cupicnti=nbsp;beneficia dei, qu�mnbsp;'*^hm,quodgentilium rit^i ilhtplaccrct, ^�od

REGVM PRIM VS. 70 prote��ionem domini nonampleilerentur, quod libertanbsp;tem fuam jilicem nonmagnifacercnt,quod iugo fenouonbsp;oncrarcfine necefiitate tcntarent.Agit tarnen pro dex-teritate fua,Cf dominum precibus fuisconfulit, cr in^nbsp;tercedit pro populo. Cauendumdifcimus inprimis,utnbsp;fiatum huiufmodi tolerabilem nobis maxime donatam A .nbsp;deo libertat� no mutemut: difficile furrogantur melioranbsp;mper:a:duparuanolumus,grauiora f�rrc coganur.linnbsp;perium ex omni parte gratumnunquamoccurret,fem=nbsp;per grauiter toleranda fequentur.

  • 7 nbsp;i(fDixitautemdcminusadSamuelem,nbsp;Audiuocempopuli in omnibus qu�lo^nbsp;quunturtibi, nonenimteabiecerunt,fcdnbsp;meabiecerunt,neregneni)'upereos,

ludicia domini femper iufta:uolentibut nonfiebat in iuria.B.ex i�is permittitur, non ad i�orum filicitatem,nbsp;fed adgrati� diuin� criufliti� declarationem.Audit e= �nbsp;tiam iniqu.a petentium orationes dominus ad fuamglo= aiiqnandonbsp;ri�m, or mpiorum damnum,fidclibut in cxnnplu. Ab-ie�lum fe dominut queritur,cuius auxilium �tr ui�loriasnbsp;experti femper fiterant, cum idum non abieciffent, fienbsp;ut eo rege illis opus non fiterit.Samucl� deniqs abieciff�nbsp;uidebantHr,fub cuius gubernatione f�licifiime diu uixc=:nbsp;rant, cr quem ab infant ia chari�imum domino prophenbsp;tam fenferant omnes.

  • 8 nbsp;luxta omnia opera fua qu� fecerut � dienbsp;qua eduxi eos de Aegypto ufqj ad di� hactnbsp;^dereliqueruntme,amp;feruieruntdiisalienbsp;niSjficipfifaciunt etiam tibi.

Hoc pa�lo refric�tur pcccata uetera, dudumqs corn miffiahominumcoramdtuino iudicio, cumimmemorcs to ijcloia-beneficiorum ac criminu remifj�rutn, nouafubinde pccnbsp;cata committunt in dominum,leuiqs occafiione captata,nbsp;femper itur tn prifHnos mores, cir crimina renouantur.nbsp;Duri�ima lud�orum ccruix femper perfcucraffeuide=nbsp;tur,�7 ufq; hodie. Idolorum quoqueeultum rciecerantnbsp;publice,fed animo prop�debant adalienos cultus,quodnbsp;illis profa�lo imputatur.t^on enim toto cordefidebantnbsp;domino,non pendebant ex illius prouidentia,quam nonnbsp;perfi�lccredcbant,im� aliunde fibi fubfiidiuminqui^nbsp;runt,quodfitperuacaneum erat illis, fi domin�cfideffienbsp;cr charitate perfi�la coluiffent.

  • 9 nbsp;Niinc ergo uccemeorum audit uerun=nbsp;tarnen conteftare eos, amp; pr�dic eis ius r�agis quiregnaturus cftfuper eos,

Definitum erat diuinoconfiliodandum de proximo Rex ^�diis i�is regem uerum: ey ex ipfo Genefis libro promifiosnbsp;habebant reges ex ifraelegcnerandos. Verum id ut ficanbsp;ret, media ad hoefittura cr occafiones �que not�f�e^nbsp;rant domino. Nec tarnen ob id hominumillorum men- Noncogannbsp;tes�r fiudia cogebantur� domino, fedfuaptemalitia ho,^cr,'.nbsp;Cr improba uoluntate mouebantur, qtiam negare nonnbsp;potuiffent,n�c fe ad id cogi affeueraffcnt,nec legis ignonbsp;rantiam caufari. Titmen iubet dominus recitari gra-uamina multaacgrauia populo, uel etiam inflituta rc^nbsp;gi�ditionis cirpotcflatis,utuel auditadeclinareuc^cnbsp;fint f uel ffioiitefufcepta fiire cogantur, fine omni ex=*

min 4


-ocr page 140-

SAMVELIS PB.1MVS,

cufitione G� propria ipforum culpa : ut Gtquot; arhitrij pcrft�ia libertM adempta uideatur ob dci prouiden=nbsp;tiam, cxcufatio culplt;� nu�a fupcrjit, cum totics ad=:^nbsp;motuti, O' tam diligcitter dedanmo 'mcidcndo 'mflru^nbsp;{iifpergu^it fc�lari inihtut� femri perpcram fufccptum.

lo nbsp;nbsp;Dixit itaq; Samuel omnia uerbadomi^

ni ad populum qui pctierat � fc regem, Fegiim monbsp;nbsp;nbsp;R�gi�,� mor� deliniat per omnia Samuel, non lt;juod

dominui hune fibi placent em ajj�rat, o diuino iure�c fieri oporteat�regibui,fed pr�dicit mcominoda popunbsp;li fub regibus,non leges ftatuit pro regibus.Et certe pronbsp;phetico ffiiritu ac iujfit dei pr^edicitlfiaelifituUusre^�nbsp;poftulati.

� gt; nbsp;nbsp;8C ait, Hoc erit ius regis qui imperatu^

rus cft uobis,Filios ueftros tollet,^ ponet in curribus fuis,faciet^ fibi �quit�s �C prgnbsp;curfores quadrigarumfuarum,nbsp;amp;conftituetfibi tribunos amp; qHinqua=nbsp;genarioSj�C aratores agrorum fuorum,8Cnbsp;mefiores fegetum 8C fabros armorum �Cnbsp;curruum fuorum.

L'furpwu�^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubditorMn in totius regni pubUcum

commodum ufurpare fiio iure rex poteft,fed non ad am libidinem abuti quafi tyrannus. Prgt;ecurfores, armi=:nbsp;geros, �quit�s, aurigas, tribunes, centuriones, decanosnbsp;habere regem oportet exfilijs �ubditorum, quibus ne^nbsp;cej�arius reffii exercitus conflatur,ad regni falutem O'nbsp;paccm:agricolas,nKf�ores,fabros, currifices refigt;ubliea

habct,cui prteefirex O' oon�ul. Ad cuius imperium o= tnnia difiionuntur, ad compendium O' profiUum regi-n�nis, O'communem utilitatem totius regni. Eaueronbsp;omnia�c ordinanda�unt, ut nullius labor de�dereturnbsp;grat is. O' exigatur cum damna o' oppre�ione paupe=nbsp;rum.Sinc uiolentia parentur omnia O� difigt;onantur: utnbsp;nonferuili mifiria pr�graueiitur �ibditi, nec tyranni=^nbsp;ca uiolentia pra� nt Itberi.

IJ Filias quoqj ueftras facietfibiunguen= tarias amp; focarias amp; panificas,^

offidiquot; P��*� regnanm uarijs con�uetudinibut sites.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;complurima mutantur. Hie foeminie feruiuitt regibus in

pretio��imisue�ibusacupingcndis, o unguentispa= randis, ut coquinaria; feruiant menfis principum o' aunbsp;l�e,utpiflricespanumo'reliqua fixminis aptioraoffi=*nbsp;cia quam uiris peragenda : ad qute defiumuntur pa�intnbsp;h� qua; magis ad htec accommodte uidcntur,fine uiolennbsp;tiao'coaiiionc. Interim tamenparentes filiorum o'nbsp;filiarum regibus obfiequi iubentur, etiam fi id ingratumnbsp;habeant.


14 Agros quoqsueftrosjamp;uineasjamp;oliue ta optima toilet, SCdabit feruis fuisgt;

^b�nado nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cetera immobilia cuiq; to�ere, o�fieruis

dare, imo fibi fieruare, regi nunquam licuit:catenus, ut etiam impij�ima lefiabel id non tcntarit,fine colore ali=nbsp;cuius iuftiC caufte. Verum pro ratione tcmporis,loci,o�nbsp;caufiarum nonunquam Ucet. Semper autem id cotingit,nbsp;fi timor dei o' legum obfieruantia,iuflititeqs cultus,ut fitnbsp;fidgt; tyrannis,contemnitur, uniusqs r�gis licentia o 11=^

17

2.0

REGVI� pm MVS.

bido pr�ualuerit reipublic� commodis, fiteritlt;{i pw tioneuoluntdsinimpcriouelregno.

15 Sed �C fegetes ueftras SCuinearumted^ ditus addecimabit, utdet cunuchisSift^nbsp;mulisfuistnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Decimasreponere ad regni communta negotilt;t)^ gm�' publicum communitatisfificum,i�licitum non effet,nbsp;bus etiam olim communitati feruientes, o'rcipublieAnbsp;fufkntabantur,multo iufiius q exa^ionibusfeigt;tptr^��^nbsp;uis O' iniquistquin o pauperes uiduie,orphaiii,i'��nbsp;cilles,fi;nes,benemeritide rcpubtica, Ulis fiuendip^nbsp;regno iuflit�e. Haec autem eunuchis o'firuit 'intftilinbsp;adfolumluxumO' lucrumaduolui o�poߑ�^^^^^nbsp;nicumefio'iniquum,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

' nbsp;nbsp;Seruos etiam ueftros, amp; ancillas,

uenes optimos, SCafinos auferet, a5 opo-4i fuas rapere aliorum feruosnbsp;cebit quidem,fi operas fuas ducat qu� fimtre�^inbsp;prorepublica,cuiuelut conful patronusamp;P^^^^^^^nbsp;true pra:fidet:fi uero priuato fuo commodonbsp;rannicum eft: id quod comune eft regibus fir�nbsp;quiomniafubiugantfuo luxui er faftui,nbsp;que futurum intfraelitarum regno pnedicitvi'nbsp;minatur,quod O' ufui i�isuenit,etiamfub noX'^nbsp;gibusipforum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Greges quoque ueftros addeci�� uosnbsp;nbsp;eritis ei ferui^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Vix unquam tam iuftum uiguit regnunt, nbsp;nbsp;nbsp;^fui

tandem O' crebro degenerauerit in tyrannid^n^f liberi effe debuerint,rcdigerentur in feruos,nbsp;uiliter fubiugati et oppre�i mifere feruierinbd^'^r^^ctnbsp;ioretyrannideliberarentur.'fetnperenimpti^^^^'nbsp;dereconfiueuerunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Etdamabitis indieilla afaciet^^�^ji^t ftriquemelegiftis uobis�amp; non�^^nbsp;uos dominus in dieillatnbsp;lam nuncfi faperetis, obmitteretis inftitudfnbsp;gis, O' foU domino deo uero feruiretis, Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Of�*'J''

audiretis �prophetis O' pijs homimbus in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cjl

tem : fed twncadmoniti pergitis eligereregtt�� inftare ut rex eligatur, fub cuius tyrannidenbsp;tis O' clamabitis anxij addominum,fedfrul^��'nbsp;modo enm tunc exaudiret uos dominus,cuiu^ Qtftnbsp;monita j^ernitis,o' confilium nonampledl�'�'�ji^iflOifnbsp;enim patris confilium ffiernit,periclitatus e^nbsp;mereturabido.

19 nbsp;nbsp;Noluitautem populus audircu�

mueliSjfed dixerunt,Nequaqua.'r^ eritfupernos,

amp;erimusnosquQq}ficutoinats^,^jijf SCiudicabitnos rex nofter,nbsp;antenos,SCpugnabitbella aoftr^�

Obdurata uoluntate populi duriceruieigt; dentia dei abijcitur utile confithum donuru,nbsp;tionis anfa prteripitur rebelli populo. Supts' -jfi,nbsp;tutunt eratjfimiliter ut ali� gentes de re^^

18


-ocr page 141-

SAMVELIS primvs cfl�'eneticum de compedibus cr manicii, ferutwtnbsp;onere, fumnjum^ inter homines libertjtis bonnmnbsp;^^�tmutare cum fumma feruitutis miferia, non coa-fire quadringentis annis pugnuuerant filicinbsp;X 'b ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uincente prd

fuintgloriamynuncglorium Jnbsp;nbsp;nbsp;W bumanctm,cMiK finis ignominia.

. audiuitSamucI omnia uerba populi �cutus eft ea in auribus dominUnbsp;'^diujjudominiuotis piiruit lfrdelis,ce�it re=snbsp;Vfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officio iudicadi populum,

requifitus. Totum tumen ne=: popish precibusnbsp;*i( uZl^ lt;^�gt;nino commendduit : hoc efi auribus domi

adSamuelem, teo*

4iiifq; in ciuitatem fuam*

tnfiituendo, fed ^^S^ndus decernitur uel ojknditur. Sed id ue=nbsp;����idtio quodum ordine z^fatalifecundum tempusnbsp;committitur, ideog^ dimittitur connbsp;dijpenfattoni diuinse, ZJquot;nbsp;^��'amp;egandi fuffragijs roboranda diff�rtur.

A P V T IX.

T eratuirde Beniamin nomine CiSjfilius Abiel, filii Seror, fili)nbsp;Bechorath, filb Aphia, filii uirinbsp;SS Iemini,fortis robore.

defer ibitur, humane cafui crfortune. Cum cn'm Saulafinbsp;quierihregnum fuper populMnlfraelinuenbsp;gt;ni,f�^^(�'ophetdm confulturusdeafinisquafi jortuinbsp;Ini i^^�^��^f�naionem regiam � domiiw infiicrato repornbsp;% �fieXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adigimur, uel coa�i,deo

'f�*' �^f�^^hnur : ut apud deum quidem prouidentin lt;^�(fi^gt; figt;rtuna uel mdufiria ui^nbsp;nihiimterim teinerefiut,fedomniaguhernbsp;nec fine patre.nbsp;^^�'^Urnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbore, ex crines 'm numcrato ha

^^*lt;}u ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;harena maris. 'Puit igitur Saulfilius

^�'^^AL^''^^^^^^hrieos/ratrem habuit NcTj^uoto Saulis binomius fi�t, alio nomine fiuninbsp;patet 'muerbisdierivm. Ciuem Abienbsp;Bechorath, gui fidtfiliusnbsp;ffchiemim. Er^it ante Samuel pater Cis,nbsp;s ^'^^�^^^ifi'ael,de tribu Beniamin, pauloannbsp;I ^t(f^��^�^�f�t'^ouxorisLcuitie.

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocabulo Saul,elcdus ct

P'^bh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifraelmelior

ftio, amp;furfum, eminebat

^�'^�tel poftulatus �interpretatur,fi non � pa. quot;''^^i'iamnafcerctftrpofiulatuslegiturfpiro.

REGVM PRIMVJ. ?!

aHttfione nominis, rogatus faltem efi er ele�lus dirigen te deo ab ijraelc m regem : Bleilus erat ex multis milli= Saulis boninbsp;bus:Bonus,hoc efi elcgati forma, er pulcher,modefius,nbsp;plus ac mgenio nobilts, er aptus 'mperio.i^on tarnen ilnbsp;lofiiijfe meliorem,fiatim declaratur mteUigendum ^uonbsp;ad proceritatem corporis er elegantiam, quia ab humenbsp;ro fuo excedebat omnes qui 'm tot millibus pofiea c�nuenbsp;niebant,fiatura plane egregia er illufiri, digna quoquenbsp;'tmperio,dum ctetera non abfint charifmata.

� 5 nbsp;nbsp;Perieranta�tafin^ Cispatris Saul.-SCdi

xit Cis ad Saul fili�um fuum, Tdie tecum unum de pueris, Si confurges uade qu�.-reafinas,

Occafio humiUima fiiit,afinarum fcilicetami�io, 0�aCo re qu� quarebantur patri � filio, quorum neuter qutd=nbsp;quant cogitabat de regno. Dileilus autem patri Saul nonbsp;folus pro afinabus mittitur,fcd feruulus illi fenfatus ad=nbsp;iungitur, pro confilio er folatio,gnarus itinerumernbsp;periculorum. Seruorum fidelium amicifiima habendanbsp;efiratio,quandoquidem hicfcruus nonmodica Sauli ocnbsp;cafio fuit, fecunditm hominem fentiendo,ad regtu pro=nbsp;motionem.

Saulis obedientia commendatur ad patrem: pofi cor poris dotes, obfequium parentibus laudatur in primis.nbsp;Pecorum cufios fiiiffe perpcnditur,cHi amijfarum afinanbsp;rimtrecuperatio demandatur. Complacet deo inhuminbsp;libus: er quantupcriclitetur in honoribus uera uirtus,nbsp;huius exemple docetur. Tranfifiautemnonfriuolisde Difpenfationbsp;caufis tot terras,fed nobis mcognitis : quarum omniumnbsp;maximam dominus declarauit,cui rerum er a�lionumnbsp;cauf�refirri debent accept�e, ignariimenim traxitdisnbsp;ffenfatio dei ad uicinia Samuelis,qui 'm monte Ephraimnbsp;paternas mhabitabat poffefiiones fecundu legem, pofi=:nbsp;quammultarum urbium locapertranfiffent proafinisnbsp;nufquam muentis.

Pietas ad pareiKcm er prudentia 'mdicatur, que ue rebatur,ut res erat, plurA haberefilq quarentismora,nbsp;q afinarum iailuram etiam perditarum.

Peritiorrcrumeratfcruus,ideoq; dileilofilio adiun {lus erat � patre, er de Samuele iam plura audieratgt;nbsp;Saul uero de pofi f�tantes uenerat, er' prater gregumnbsp;fuarumeuramparumeurabat. Audiens igitur in proxinbsp;W9 uidentem effe,er fama fanilitatis amp;� perJ^icuilK^

-ocr page 142-

SAM VELIS PRIMVS

tw ttobilan propheta/acileperfuctdctur a feruulo,cMti credit certi�ima effe qn� prxdicere po�it �r uelit.Pernbsp;fon�,iter,locui,uerb(t,con/jlia,confcnftii, opera, tentpin,omnia non tarn tcmeritate humana, q diuinaprouinbsp;dentiadij^enfaiitur.

  • 7 nbsp;nbsp;Dixit^ Saul ad pueru fuum, Ecce ibi^nbsp;inustquid feremus ad uirum panis cnimnbsp;deficit in fitarchfis noftrisj amp;munus nonnbsp;habemuSjUt demus homini dei, nec quic^nbsp;quam aliudt

fngcniS mi- nbsp;nbsp;Seqtiax CT mite ingenium acquiefcit,fed de honeflo

te bauiis. cogitat,quQ demereatur uirum dei, mterim nia hil niemmorum habens,^ quibm panics dc�HiiM refar-ciatibiduum peruagatu/s terr�t cumfamulo,mciuile ar=^nbsp;bitratus celebrem ac honoratum uirum, a quo auditurinbsp;fint grata, que cr occupareinfiiUterint negotio fuaruntnbsp;afinarum,fim muttere accedere.

  • 8 nbsp;nbsp;RurfumpuerrcfponditSauIi,S�ait,Ecnbsp;ceinuenta eft in manu inea quarta pars ftanbsp;teris argenti, demus homini dei,utindice�nbsp;nobis uiam noftram�

humwa � fcww/M prouidentia inanis ejl,comparatio=! ne diuin�,niinquam tarnen intermitt�da: commode fernnbsp;per agendum pro opportunitate rerumo' euentuwn.nbsp;Cogitant de dtnda quartaparteficli, quibut iam feruanbsp;baturnonfolum eximia quadamportio dapiumrega-lium,�ed omnia deftderabilia ifiaelis Uli debebantur,manbsp;nebantq; ignarum.la�andum cogitatvm noflrtim 'm donbsp;mmum docemur, 'mter'm tarnen opt'imii exerdtijs 'm=nbsp;cumbendum.

� Olim in Ifi-ael ficloquebatur unufquif^ que, uadens confuleredeu, Venite, �Cez^nbsp;mus ad uidcntem,Qui enimprophetadi^nbsp;citur h odie, uocabatur olim uidenstnbsp;q�?Vto�Pgt;i�nbsp;nbsp;nbsp;^ntcrferitur obiter quit olim uidens uel propheta ha

ta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitui fitcrit or di�hn,quomodo �tnili uiri, rcuelatione

diuitia ctiam humilia twgotia pradixcr'mtttimc fcilicet, qu�do fideliter domino firuiebatur, quando non ad idonbsp;ia rccurrcbatur,fed ad unum ueru/m cr omnia fiientemnbsp;dcum. t^olebatenrniremotiorfiiisejj'eucrui deus, ernbsp;nece�itatibui fidelium minut pro:fens,nbsp;nbsp;nbsp;ad eorum an

gores Icuandos remi�ior,q dannones culti ab idololatris futscl�entcultoribus.

10 nbsp;nbsp;Et dixit Saul ad puer � fuum, Bonus fer

mo tuusiueni,eamusXtieruntinciuitate in qua erat uir dei�

Kationabiliter'mgredi d�lib�ranturbe}n,mqua�o=: licitudine de rebus curandit leuari poi�unt, quandoquinbsp;dem diuino ordine peruenij�cnt in uicinia,prius nihil tanbsp;fi �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidelesho:nities in �uis adibiis du

cuntur magis qu�m incedant propofito.

,, Cum^afcendcr�tcliuum ciuitatis, in^ ueneruntpuellas egredientes ad haurien=:nbsp;dam aquani, amp; dixerunt eis, Num hic eftnbsp;uidens�

IX Qu�refpond�tes, dixer�tillis, Hiceftt cece ante te: feftina n�c : hodie enim �cnit

�5

REGV�� PRIMVS. in ciu�tatem, quia facrificium eft hodicp�nbsp;puliinexcelfo�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P Rwtfi*

intelligiturciuitasRamathain montis decliiiopoii ta,{ub fead couallia �iues habui/J�: fuprafe uero'ut conbsp;lis iugo uel cacumitte excelfum �ij�e,ubi dominenbsp;cabatur,pofl deflru�lam Silo,nbsp;nbsp;nbsp;loco motam arcain lt;gt;

mini, deq^ ��eciali�auore dei ad prophetam Samucle�'-eatenus uirum dei,utfiicritdeoplenus,e7' amicitsw pmus pofl Hi.ofen. De�cendentes puellospronbsp;rienda percundantur de propheta manfiotte, �nbsp;longum audiunt fcrmonem,ptura re�tondentibtUjjo^nbsp;neomore, q�erantperqui/it�,deindu�ria�odifccnbsp;colloquium, quo tam eleganti�imum uirumitwo�^nbsp;procerum, diutius contemplarentur. Et tamenrt (lt;nbsp;domino 'mpiirante Samuel eo die uenerat,nbsp;indixeratjpra�olaturus uenturum regent ,quo�gt;f^nbsp;bat,e:r proeodominofacrificaturus. . �nbsp;Ingredientes urb�, ftatim inuetiijj'nbsp;antequa afcendatexcelfum aduefet�� 'nbsp;neq,� enim comefturus eftpcpuluSjd^.nbsp;ille ucniat.-quia ipfe benedicet hofti�?^nbsp;inceps comedctqui uocati funt.Nu�'-^nbsp;go afcenditc,quia hodiereperietis

In excelfis nonfolu domino facrificabaturfi'K^if epula facra exhibcbanturnbsp;nbsp;nbsp;folenites populo '�

benedicebantfacerdotes Gr propheta, anteq�i^�^ re'mcepiffent. Non enim finegratiaruma(lionoi^�'nbsp;andume'�prandiumpiorum. Siccr Chri�lt;{��''��^.jfinbsp;po� c�nam hymnum ey- gr^uias deo dixit-aliud men�am benedicere efl,q gratis deo dio^^.nbsp;des creatori noflro,a quo omnia fu�cepim!iiS!���^��nbsp;ufivmno�rum,fedmoderatum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r jj�

*4 Etafcenderuntinciuitatem.C�^^ (,j ambularent in medio urbis, ecce junbsp;egrediebatur obuiam eis utafeendtf^ .nbsp;excelfum�

Vide fi non in dij�en�atione domini dei�nte^ non folum itinera,�ed paffus,codent praoi�nbsp;re prodcunte Samucle,quo accedebat Uluntnbsp;rUS que aUoqueretur gt acce�i��t, irtmediai�^^'nbsp;taplatca-Idfiuelcitiusueltardius con�cij�dl^ �nbsp;nui�eiU tot huiu�nodi opportunitates locorUHt Ctnbsp;poris,iuxtaa�imationemhumanam. ,

Dominus aut� reuelauerat Samuelis ante unain diem qu�nn�nbsp;Sauljdicens�

16 Hac ipfa hora,qu� nSc eft, cr^^ uiru ad te de terra Beniamin,etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0j

ducem fuper populum meum pLjiJiP uabit populum meum de manunbsp;norum,quia refpexi populfi mtuin ?nbsp;cnim Clamor eorum ad me� �

'tilagnumquidem negotiumregis iliOf�ed non minus 'm paruisquoqsrebusloc ^nbsp;per habet diuina prouidentia. Reuelattir Pnbsp;uenturusSaul, dies horaq^adueittustinbsp;ireuelare aurem propheta, alijs. ignota pra

-3'


-ocr page 143-

samvelis primvs,

'��Wo. dementia quoq; dei ad populum continuo pec^ ^�ntem notatur,cum uocat populii fuum deus,nbsp;nbsp;nbsp;quia

^l^res ipforum, pron�ttitq;faluatorem illis Philiflhinorum,qui illos iugiterin�fla=:nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Samuelefeneiiute co�ilo, ilUs^ pec

pnophetamMittitur au^^ Soul adregnum: non ambitiopisquarit. virnbsp;�^t(r, 4 mafcula uirtute, cuius tepimonium 4 deonbsp;iamtribupreq; deletaabalijs,exnbsp;�^^^ w^endusmittitur,qu� tarnen nominat,nbsp;quem populus re^ieiat, CT illius conftlqsnbsp;��tif pendeat Gr obfequatur. Sunt autcm hi duonbsp;^^lt;lt;tlutpcfrenthefis qu�dagt;n,Gr fequitur.nbsp;afpexiffet Samuel Saulem, do=nbsp;'^Usrefp�ditci, Ecceuirquem dixcramnbsp;dominabitur populo meo*nbsp;^'ftiondfre domitwm prophetie,efi cor illius tonge

tl� i^gt;�ttimpetftta�t�bif�intudomii� in�iga= fjR ptturum regem,qui coget,reget, Gr'mu^nbsp;I ^���gt;'^abitbopulmn meum, Ipfe dominium exercenbsp;gt;8 �^f'^pulutnmeum,nbsp;iiQ^^^^^^t�SauladSsmuelem inmc.*nbsp;amp;ait�lndica,oro,mihi,ubi eftnbsp;j^'�suidcntisV

^�tniuel non cum pompa aHquaince�ijJe, t(el r^'^��^�U'e ilium proph et:tm infignetn potuerit Saulnbsp;quanquarerummultarwmperitus, ideoq;nbsp;I *gt;io b quondam allocutus,interrogauit de do=nbsp;l^ailenus curialitatem de po�nbsp;educatus inter papua GT peeonbsp;*9

li( �tidensjafcende ante me in excelfum, A amp; omnia qu�funt in corde tuo,nbsp;'l^�botibi.

ftj ^^^eafinis quas nudiuftertius perdidi gt;Us f�bcitus fis,quia inuentf funt. Et cunbsp;defidcrabilia Ifrael? nonenbsp;/^nini domui paths tui�*nbsp;benigne fe uidente re/podet. thulia fuper

St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftari,aliud de fe dicere rogatus nopo=

afcendere in excelfum, locu publici gratiaruadione ad deu � finbsp;I*'���)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacrificobant enim dnofuamu

'*'��[�((1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alacriterq; conuiuabantur.Etut

�^^^gt;Tat,adijcit craflina dimittendwin : cu= ^�^^�lt;s^^�^'^^gt;nit,teflando inuentAS a�nAS,nondum ronbsp;�gt; triduum indicat � temponbsp;�Hetiff 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^oeperat lapfum. Sententia aut qu� fe=:

^Oh� deftderabilelfrael,n�nne tibi GT 0= propofuit,utnbsp;'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac de de�rendo fibi regnopperfi^:

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honorem totiusgenerisfui,Gr

^xquodifcimusloquendimodosHes nobis audiemibus difficile intclUg�inrt

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honorem totiuf generis fui,^

fc�.. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ _.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

REGVM PRIMVS. 7^

�cut hic,def�derata,regnum dicuntur,Grin Euangelio exaltari eft crucifigi, ut harum locutionum ufum in fcrinbsp;pturis diligenter confideret qui nolit errore.

11 ^Refpondens autem Saul ait, Nuquid non filius Icmini (uelBeniamita) ego fum denbsp;minima tribuu Ifrael, �(. cognatio mea nonbsp;uiftima inter omnes familias de tribu Bennbsp;lamins�quareergo locutus es mihi fermo^nbsp;nemiftum?

Excufat fe ueraciter de honore regni fuperlfroet, cumfttipfeBeniamita.Giuptiesinhoclibrofiliusleminbsp;ni feribitur, quafi duabus diilionibus,no aliter copientnbsp;dum qu�m pro una di�lione, Beniamin fcilicet Beniaminbsp;ta:qu� tribus tune omnium minima erat in I frael. lnfu~nbsp;per progemem fuamin tribu Beniamin minorcm e/fefitnbsp;tetur ingenue. Adn�rabaturq� deinfolito fermone gt innbsp;ffierato homo agricola, GT boumgubernationi aptiornbsp;hominum.

Aflumcnsitaq? Samuel Saulem amp;pue^ rum eiusjintroduxiteos in tridiniu, SCdcnbsp;dit cis locum in capite eorum quifuerantnbsp;inuitati,erantenim quafi trigintauiri*

Adduxit Samuel Saulem GT famulumfuumincon^ feffum,locum fcilicet conuiuij,e^ in uocatorum hono^nbsp;rabiliori loco federe ficit,quorum fire trigmta erant.Sinbsp;quis uelit ambitionis accufare Saulan, quia non reluitanbsp;batur, audiat iuuenem feni prophetic GTgrandauo iudinbsp;ci refiftere non debuiffe.

Dixitep Samuel coco�Da partem quant dedi tibi, 8C pr�cepi ut rcponcrcs fcorfuntnbsp;apudtegt;

Depofuerat Samuel exintiam aUquam portionem penes culinarium,quam in tempore iuftus redderet,hacnbsp;nunc iubet proponi Sauli honoris gratia, utappareatnbsp;pnenouijfe uirum dei Saulis aduentMtt,ftgt;iritu prophetinbsp;coillujfiatum.

Coquusigiturpropofuit armum gt quodfupertU lud uel iuxta eft,hoc eft fimur,ante Saul, iuftitq; cornernbsp;dere,uidclicet feruatum Mipr� omnibus qui uocatifitenbsp;rant. Cafu ut putabatur uenerat, GT portione infigni etnbsp;honorario cibo donabatur,reliquis muitatis nihil minusnbsp;fuAsparteshabcntibus.Adprouidentiiediuin�ordinem OmniaOconbsp;infallibilemdocendumhacfcribuntur, quandoquidemnbsp;apud deum omnia pr�fentiafunt, GT ab �temo dijpo^nbsp;fita. Nec aliud cafus eft,qiMmdiuina uoluntAS. �ota^nbsp;tur iUo die Samuel comediffie cum Saul, quafi a��s nunnbsp;quam.

Perailis oblationibus er publicis epulis pr�/cris

ptQmore,defcendugt;Uin urban,pariter^loquuitturitt

-ocr page 144-

s AMVELIS PRIMV S.

foldriofemotiiarbitris Samuel cum Saule, fine ditfc�) defiituro regno regimine,de timor� deiner Uhus le=nbsp;ge habenda in mantbus, Cf diligenter feruanda.

Cum^ mane ftirrexiflent, 8(. iam dies iueefeeret, uocauitSamuel Saulem in folanbsp;ho,dicens:Sur�e, amp;dimittamtc. Etfurrenbsp;xit SaubegrefTi^ funtambojipfe uidelicetnbsp;�lt; Samuel foras

furrexerunt,difcimus coenasn fitifi� e=^ puUs prlt;�cedentis diet, propc folis occafian, more pri=nbsp;fco habitam, pofi quam fine impedimento ebrietatis colnbsp;loquipotuerint,fcd inunilio fieruabaturinmane.Ad a^^nbsp;fceitfum enim aurorie uocauit Saulem Samuel,deHuo innbsp;folarium,Qr copiant pricbuit abettndi : pariterq; exie^^nbsp;runt. Solus enim fioU loqui uolcbat de uoluntate domi^nbsp;ni.Sicut enim dei fieruus fit rexfidelium,fic �uerbo do^nbsp;tnimp�dere debet,^ prophetis obfcqui,iuxtauerbuntnbsp;dominiadi�os.

A7 Cum nbsp;defcender�t in extrema parte ci

uitatis,Samuel dixit ad SaubDiepuero ut antecedatnos, �Ctranfeat, tuaut�fubfiftenbsp;paulifper,utindicem tibi uerbum dei�nbsp;Intraurbemdefc�debaM contra infirior� portam,nbsp;qua: ducebat ad ua�cm cum Satde, quem comitabatur,nbsp;quafi honoris gratia, lubetq; Samuel, ut Saul famulumnbsp;comitem praire iubeat,quafi fiecreta aliqua habeat, nonbsp;audience uel uidente puero expediturus. Quo fado conbsp;flitit, er Saulem de uolumtate domim plcnius inflruxit.nbsp;fn Kgt mi- PriwHw enim et maxim� in rege efi,agnofcereJ� deumnbsp;*���* habere iudiceme:irdominiim,cuiusuol�tatiacquiefcatnbsp;onnu diligentia, �r populum quoq; regat ac inflituat innbsp;t�nore dei,quo publica iufiitia conferuetur.

C A P V T X,

Vlitautem Samuel lenticul� o-lei,amp; effudit fuper caput eius,amp; deofculatusefteum, �Caitt Eceenbsp;unxit te dominus fuper h�redi

tatem fuam in principem, (er liberabts popu= �um fuumde mambus immicorum eins, qui in circuitnbsp;tu eius funt. Et hoc tibi fignum, quia unxit te don�nusnbsp;inpr'tncipcm.

Oleum du- nbsp;nbsp;inungitur Saul in regem iufi� domini � propheta Si

muelc oleo facra undionis, ad hoc ordinato �domino. l�ebrai quidem dicunt, nonfiiijfe de oleo quo Dauid etnbsp;Salomon undi funt ZT confecrati : fed de eo quo Jehunbsp;rex ifrael. Reuera enim no durauerunt utriufq; r�gna,nbsp;fed uelut uafefidili contento oleo pcrfiififunt, non dinnbsp;durabili regno donati.ofculatur eum,fauoris typo,ue^nbsp;lutt omnia fauflailli imprecetur,dicendo : Nonnenbsp;tas te hodie dominum inungerein regem fuper haredtnbsp;tatem fuam f Qi^fi dicat: Cerfi�imu habeas dominumnbsp;.. tuo regimim commendalfe non tarn tuiempopulum, qnbsp;fi^^ peculiariter diledam hareditatem. bion c=nbsp;nim regum populifunt, feddomim del, ad cuius legemnbsp;erbenepUcitumregi crgiibernari debent � regibus,nbsp;ipfe enim princeps paftorum efl,nbsp;nbsp;nbsp;rex regum. Eidc=

fct autem uelut pupillam hM)etoeulifui,fic^tHtatur


R E G V M PRIMVS. t^uindicatdeus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 4 �

2. Cum abieris hodie � me,inucnics oUO uiros iuxta fepulchrum Rachel in rinibunbsp;Beniamin in Zelzah, dic�ttp tibi,nbsp;funtafin�ad quas ieras perquir�das^*nbsp;termifl�s pater tuns afinis, folicitus eftp�nbsp;uobis, amp; dicittCJyid faciam filio

Futurapradicit^iritu prophetico,utcumuid(^ prope tempus omnia fieri circa fe, certo quo^ trenbsp;fe � domino regem inflitutum inlfrael.Pra:dicitpdtigt;nbsp;fibi occurfuros uiros duos infinibus Beniamin,itii^nbsp;quidicebaturZelza,nonprocul 4 feputchroR^quot;^nbsp;quodproximum efiBethleemurbi,detribuUd�f�inbsp;cbfinia multa habet cum Beniamin. �udainbsp;hora qua h�c Samuel loquebatur Sauli, hos uirofj^llnbsp;apud fepulchru Rachel, occurfuros autem SaiiHnbsp;woeiusinlocoquidicebatur Zelza.dlio tibi�^^nbsp;tes annunciabunt de afinis inuentis,nbsp;nbsp;nbsp;fblicititdir'

tris tui pro te tardante reditum: hoc unuimfiS!^'^''�'^ meueradixiffeetiamderegfio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

  • 5 nbsp;nbsp;Cum^ abieris indc,8f ultra trafi^��^^nbsp;uenerisad quercum Thabor,inucn�^^^nbsp;ibi tres uiri afe�dentes ad deumnbsp;unus portans tres hoedos,6( alius iTf�nbsp;tas panis, amp; alius portans lagenain

4 Cum^tefalutauerintjdab�tobiott panes.SC accipies de manu eorum* ,nbsp;Secundum f�gnmn. Procedenti tibi idtrd,nbsp;planici� Tabor uel ua�em.llt;ion potefl Tabornbsp;tis nomen elfe qui in parte b^eptedim etnbsp;alius quifliiam coUiseo tempore fie noniinatv^�l^.nbsp;Benioinin uel luda.lbidem occurrent tibinbsp;gentes ad locum orationis in Bethel cumnbsp;lutem tibi imprecabuntur, panes duos dabu�^nbsp;proteGrpucro,tunctibinecefl�rios. .

y Pofth�cueniesincollemdcijubi^ tio Philifthinoru amp; cum ingrerfu� binbsp;ibi urbcm,obui� habebis gregemnbsp;tarum defeendenti� de excelfo,Slt;nbsp;pfalterium 8c tympanum,amp;tibiagt;^�nbsp;tharam,ipfos^ prophetantes�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. �***

ProcelfuitineristuideindeueniesinGabdd efl,in illud excelfum quod er at in Cariathiad^nbsp;rat area domini, fecundum lonata}n,ubiflati�'^ ^�nerecd

noritmaliquandoflicratucl�rtalitium. ^^/'^^^flili crtti tibi,obuiam ueniet turma propheta/ttiKgt;^.^_

cet lau^tittm,uocibus zy muficis mflrurn^^l^' puli fcdicet prophetarum,lcgcm dci meditantti^

cieruditionifacreefludentium,defcendei�tiunt^^^ foietiaminter ambtdandum domino latidespj^nbsp;cantantium cum iubilo cordis Zb uocum.tl��'nbsp;loco prophetare dicitur ut uidetur,

  • 6 nbsp;nbsp;Et infilietin te fpiritus dfii,

bis cumeis, SCmutaberisinuiru^

Et cum hos fic domino canentes uideris,tt� mint tibi infilientis nutu pariter cum idi^ ^^^cuntnbsp;bis,laudes domino prius tibi incogtiM modtu�^ -jjjj


-ocr page 145-

samvelis primvs

iTlii.Et cjui ha�^;cniK bucolica tantum nouermx nbsp;nbsp;nbsp;tauda

de proph�ties my�erijs nihil edoilis apud boues tuo� er aratrum, iam tune Jpiritu domini imbueris, utnbsp;teligiofiorfiaSjCir eruditior 'm hts c[U� ad dominivm pernbsp;�nent^ornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rc^i jidelium nota clJ� debent. Sic^^ mu

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��l�cris in nfom uirum, magnifiea eogitabs cr proba

P� populo tibi eoinmittendo, qui tantum hadtenus ru= lucacurabof.

Quando ergo cuenerint figna h�c tibi, JC qu�cunq; inuenerit manus tua,quianbsp;��C'is tecum eft,

tibifignis pr^di�lis nu)do,'complendisqi in^ Uera me tibi dixi/Ji' de regno, idcoq; nihil addu-��wisobire ear um rerum euram zr operas qua faeicnnbsp;enim domini,qui teeum erit, coinnbsp;^''eficiet te de eis,ut �ne ferupulo qua nunc tibi iin-^^�f'U^i.'is.Magnuin illi negotium proponebatur, es� finbsp;^�^'^edibile�mpliei ruflieo, idcoq^ totfignis co�rmanbsp;3 ���^uin,non erat incommodum.

^tdefeendes ante me in Galgala: ( ego ?��Ppedefcendam ad te ) ad offerendumnbsp;�locaufta, SCadimmolandum uidimasnbsp;P�cificjs^ Sept�diebusexpcdabis, doneenbsp;�gt;'iani ad te,8C oftendam tibi quid facias,nbsp;��Spornt igitur illi,poflquam certior reddetur de hisnbsp;Galgalam de=:nbsp;aduentum Samuels expc�iet,inaugurandtsnbsp;^^^��ieri�cijs ojj�rendis, ubi ait : Et we expc�tiamp;wnbsp;9 J^�ptem,ibi te de regni negotio docebo.nbsp;j|j^*-^qgt;�cumauertiffethumerum fuum utnbsp;Samuele, immutauit ei deus cornbsp;'xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenerunt omniafigna h�cin

tifP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut eefjante loqui Samuele Saul hiimerum uer

J^��gt;l�iturus,dominus imbuit cordi illiusj}gt;iritum �r= ce magnanim!tatis,ut cogitate eeeperitde colnbsp;f,^^��ptopheta,de�deliter adminiflrando rcgno,denbsp;J �l�t� uincendis et populo dcfindendo,cxemplo prianbsp;titf^'^�^�^^spoflf}�ic humileru�ieumq; tra�lauerit �e=nbsp;r^'^'^��^f^^i^tiners�iccef�i omnia pradiila oceurrenbsp;�^^regno iam certus effet.

^Cce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr�didum collem, Si

prophetauit �Uij,, autem omnes qui nouerantnbsp;*^^cliuftcrtius, quod effet cumnbsp;Siprophetaret, dixerunt adin-res acciditfilio Cis�numnbsp;Ref �^^�^.Prophetas�'

alius adalterum, dicens :Et Propterca uerfum eftinnbsp;beoc �^�^um Si Saul inter prophetas^nbsp;' \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feribitur, cum qui^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miraculum i�orum, qui ilium

Pti/lt/g^^^'^fl^'^fftGr�rtem quidem uirum agnoue= rebis magnisunquam locutuinandic^t

REGVMPRIMVS. 75

titnt prius, �ec quenquam de illius familia prophetam nouerant.Dominus eflquimagnalia facit in paruis, quinbsp;humili�t fupcrbos,cr'humiles exaltat, jpiritu �io affiatnbsp;quem uult,fine nuritis benefacit, ey deijcit ingratos �nbsp;praflits bene�eijs, quarum omnium rcrum exemplumnbsp;deusflatuit hune Saulem.Apud homines uero rejfedusnbsp;perfonarum e�, cr contemptus humilium. A tempore ilnbsp;loabqtmprouerbium,t^umSaurtntcrprophetasi'cum Num Sauinbsp;infolita eruditio tiel fapientia,uel facultas de aliquo pranbsp;dicabatur,� quis infperato egifet magnifca,�y de hu=:nbsp;mili flaturepente fummus eua��ct.lllud uero quo�d didnbsp;tur,Cluis pater eorum^inteUigitur de deo,permiracu^nbsp;lum illos docente,uelJfiritufando imbuente,',quod po^nbsp;tc�dumuult,etiam finemagiflris hominibus: non ta-tnen hoc femper agit, fed magiflros prophetas ordinatnbsp;� quibus qua dei funt difeantur comuniter.Interim dumnbsp;illiplacet�nemagi�risquos uult inflituere potc�,utnbsp;hicSaulem.

Ceffauit autem prophetare, Siuenitad excelfum,

Cum Saul apud prophetas prophetare cefj�ntes er ipfe defqffet, ingre�us e� uel peruenit in excelfum, ittnbsp;locum fcilicet ubi quiefeendum ce ccenandum erat.

*4 nbsp;nbsp;D ixit^ patruus Saul ad eum. Si ad p ue

rum eius� Quo abiftis i Qui refponderfitt Qu�rere afinas, quas cum non reperiffe^nbsp;muSjUenimus ad Samuelem,

gt; 5 Et dixit patruus Saul: Indica mihi quid dixerituobis Samuel,

PatruusSaul'sagnitumhofpitcm,cumferuulo a�lo^ quitur,cr percun{laturdecaufaitineris,cr SamueUsnbsp;uaticinio,�ue idincxcelfo contigcrit,�uepropepatrinbsp;am cum redij�et de itinere. Cui re�iondet quidem de a^ Modef��nbsp;�nis,fcd non tarn impotenti animo erat, ut illi de regnonbsp;promiffo quiequam indicate uoluerit.t^on tarn ambitionbsp;nisIfirituf�ruebat,utpa�im,im�ne amiei�imis qui^nbsp;dem de hac re loqui dignaretur pro �ultitia hominumnbsp;reUquorum. t�on modicum fapientia indicium, ce ra==nbsp;ra uirtus ru�ieorum cum promouentur fubito. lam eer=:nbsp;ti�imuserat de tanto honore, quem tarnen nihil iadat,^nbsp;etiam in tuto.

fill

-ocr page 146-

SA'MVELIS PRIMVS.

S4iM�eI iam tanto tempore iudex,populum conuocdt in locum orationi�crfacrificij,i(bifepe ilUi pro�gt;eranbsp;contigertint, �^gratium dominifenftruntfub lofueitinbsp;^��ZP�t� Ojiibufdim uidctur idem locus qui Galgul,altjsnbsp;dUtemZetheljulijslocusurcte in CarMth�trim. idoneusnbsp;locus e/Je uidetur comicijs populi illo tempore,/ion finenbsp;prtefentia tabernaculi itelarcie, zr fiummifiacerdotis.nbsp;Ele�lum 4 domino reg�^qu� iam fciebut Samuel,z^iumnbsp;inunxerat,nunc uult oflendere certifi�misfignis,etiantnbsp;uniuerfo populo,ut ilium magis reuercantur et audixnt,nbsp;Rex quafe* co/d�t^ ZXT ficquantur. Sic tarnen ut dominum deum tionbsp;duaobliuificantur efi� uerumregem ZT patrem, qui tanta ilnbsp;Us beneficia pr�ftiterit olim,etiant iam ntmcing^atis,nbsp;CT parum illi fidentibus deeff� noUt, fed regem contranbsp;illius confilium ac pramonitionem poftulantibus, ntmcnbsp;praficere uclit,idq^ forte publica,qua certiores fiant denbsp;domini uoliintate,zrfi quidaduerfi ab illo pafiuri fint,nbsp;fciant imputandum ipf�s,non domino neq^ r�gi, Difua=inbsp;fer at enim dominus, zr nullum poterat in Saule locimtnbsp;habere ambitio,ubi forte eledio celebrabatur. Ideonecnbsp;fibi infufficientia qu�cunq; poffet afcribL lllis deniquenbsp;improperatfigt;reuiffefe,quiregemnunc habere uelint,nbsp;ciWipfei�lisnunquaminquacitnqi nece�itate dcfiie^nbsp;rit,ipfiautemfemperingfati('mlibertate adepta) crnbsp;rebe�esperfiiterint.

  • 10 nbsp;nbsp;Et applicuit Samuel ornes tribus Ifrael,nbsp;amp; capta eft tribus Beniamin^

Cum fors � Samuele mitteretur,more ipforum, con^ tigit,ut in tribum Beniamin minimam, zxr fir� deletamnbsp;nuper inciderit fors: z:rfectindum ��ebrteos,lapis infcrinbsp;ptus nomine Beniamin in pedorali pontificis fitlgorcnbsp;infolitopraalijsofienditillam tribum unde deligendusnbsp;rex effet.

Et applicuittribum Beniamin per co-gnationes eius, amp; capta eft cognatio Me^ tri,amp;captus eft Saul filius Cis^Qu�fierfltnbsp;ergo eum,amp;: non eft inuentus.

  • 11 nbsp;Et confuluerunt poft h�c dominumnbsp;utrum nam uenturus effet illuc uir^Re^nbsp;fpondit^ dominus � Ecceabfeonditus eftnbsp;cum uafis*

Deinde defignanda familia forte erat, mea tribu, Ct' cecidit fors fuperM.etri.Tandem autem peruenit adnbsp;SaulemfiliumCis.Sicfortes�domino temperantur. Etnbsp;immobilis perfeuerat prouidentia dei,quomodocunquenbsp;homines agere pro fua temeritate uideantur.'tJihil hadenbsp;Omnia ad- nus in Saule legitur reprehenfibile, qum iam toties do^snbsp;Sauli. miniuoluntatercxdeclaratushumiliterfegerit,zrjfi^nbsp;ritumcomprimit modeftia non uulgari. Proinde fupcrnbsp;illo iterum confultum diuinum oraculum, proditur fa-uore diuino fub fiippelledilifefe occultans, qu� popu=:nbsp;lus qmconucnerat alicubi congeffo-at. Diuinaproui^nbsp;dentia declaratur illius hutnilitas, zit Infignis modefiia,nbsp;quo poftea regio faflufupcrbiens,clarius cernantur pe�nbsp;ricularcgum.

ij Cucurreruntitaqj, SCtuIeruntcumin-* de.-ftetit^ in mcdiopopuli^ctaltior fuitu-

2.6

i4

- RE G VM PRIMVJ. niuerfo populo ab humero amp; furfum� ,

Alacriter cucurrerunt adrapiendufibiregem, iam cernebant � domino eledum, non ambientem,p �nbsp;cumtmoreinfufficienti� fu�,eximium modefii^efinbsp;Jpecimen exhibentcm, ea faltem ratione dignioremitm*^nbsp;perio,quafe indignum er fitndiom imparem exi�i^nbsp;bat.ln medium poputi ftatuerunt uirum, egregiumnbsp;fona,z^ ammo conftanti,zr perfido zelo adcon^�^nbsp;datum fibi populu,quod teftantur omnia adafua,�ipf^nbsp;cipio ufqi ad fincm rcgni,proceritate pulcherrim^nbsp;nens ab humero fuper omnes uiros tanti exercitnS'

Etait Samuel ad omn�populunuCeT' uidetis quern clegitdominus,quonwfl��nbsp;fit fimilis illi in omni populo� Et cla��^'*nbsp;omnis populus,ait�Viuatrex� .

VerbaSamuelisfunt,declarantisSaulem�iutbo[�^j^ te zr elcdione dei regem creatum fuper pop�*� 'nbsp;qui ut prudentia zf authoritate emmet oinninbsp;fic ilium pcrfon� maieftate ztrfitrma iinperionbsp;rauerat.Non etiam eledum quia pulcher,fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

corporalibusdotatumornamentts, ut officio diglt;^gt;*^, beretur in populo.Non enim officia perfoniinbsp;fedperfonas offices. Interim tarnen qudonfitnbsp;perfonatus,z^qu�m non fit perfonarumnbsp;bendus fucceffiu hifiori� declarabitur.nbsp;autan populi falutaria regi, zr iubilo fuofefinbsp;fubditos declaraueruntffiontaneos, zrobedieti^ttt^ qnbsp;fipolliciti funt,� domino tills decreto regi-

^Locutus eft autem Samuel ad lum legem regni, 8c fcripfit in libtO�

pofuit coram domino : �C diniifit

omnern populum fingulos in

Tyrannorum efl fine legibus zr ad libidin^

rare,pro fuo commodo zr honore:B,cgum:nitegt;tt leges condere zr legibus obtemperare,nbsp;reipublicaq; profidumzr pacem pr�fo'ipttt �nbsp;greffores punire,bonos feruare,impios cogt;npt��''^nbsp;abfterrere.ludiciumregisinteUigendum efl,^'*^nbsp;populum,fandiones idone� pro communi falutenbsp;quid regi populus debeat, zr quid contra re^nbsp;bcr autem legis coram domino feruatur, cuiU^nbsp;t�te nititur omnis lex iufla: cuius tranf^efforefnbsp;ultioni commendantur, zrfubeffefe fciant- Qamp;nbsp;deomifiis zr ordinatis magiftratibus,iu^tarnbsp;obfequitur,deo obfequetur:qui HlosjpertAd^ lt;nbsp;nit:quirefiflit,diuin�uoluntati refiflit-bt^^^nbsp;uelle debet necpr�ciperecontrariumuotunt��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

qu� efl menfura zr r�gula iufliti� : cuius aifuto f inter homines rex inflituitur-Samuelautetnflcnbsp;rege populum dimittit in fua.

Sed5^SauIabiitindomumif^��y^(ex ( baa,amp;:abiitcum eo exercitus,q���^nbsp;tigerat deus corda�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^^yedit,'^

Quin zr Saul rex domum fuatn id pfift-t nbsp;nbsp;.

adhuc patri fuo mor anger ere paratus efl, bo dangratiacomitatusillucexercitusparte,conbsp;rum deus corda tetigerat. Hulti emmpcr^bti


1

-ocr page 147-

SAJIVELIS PRIMV�

(m,i�irfg)�g!orMW(nMicicfgt;lt;lt;;�^,5Mi tribum minbna Beniamin adhuc odio 'tnfigni exeerdbantur,^^ ntinc fttnbsp;f er omaes aliat cti.im maximai, puta Jiidamnbsp;nbsp;nbsp;Ephrd=z

H�, regnare indign� ducebant, immemoret precdtionii f�lt;a,qua � domino fibi quem uoluiff�t regem ddri poflu^nbsp;tr�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datum nunc negligut, er honorare con

^'^�^'f^t.Don�nui cnim i�oriim corda nondum traxe-f'tt.tiomini e� cnim totum quodgerimus : noflrii/m lt;lt;�-'m lege �r beneplMito dei not ambulare debe ^^fciamis,cr lUud/ummoperenobii doiidri precemur,nbsp;^^^^Uomino:peccatanoflraagmta domino conque^nbsp;A J '���^�^�^^ulgcrijperemuspcr Chriflum.

' uero Belial dixerunt � Num faluarc nos poterit ifte�t defpexer�t eum, �lt; nonnbsp;�ttuleruntci munera � ille uero diffimula-�atfeaudire.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bc!i4 dicuntur, qui femper ex aduerfo nitun^

^��i^'equid ontmbut placet, hoc dij�licet tUit : quic=t ^�*^^gitur�deo uelhomimbus, hocgrauatimge^nbsp;^�/�ifenfusadoratores, dei cr legit fu^ofores, quinbsp;T^'�^qu^runtjinutilef ecclc�d:,�bi foli uiuere eunbsp;quot;�quot;�tes.Bcl�t entm /tne iugo,(2r inutilit dicitur. Ui ne=^nbsp;(gt;r� fe reputditt,f�bi omnia arrogaiK,fubejJe indinbsp;^^�*gt;',nagiflratum conte}nnunt,lt;sr quicqttidipf� nonbsp;contendunt. Hi Saulem regentnbsp;obi exo�um omnibus: uelut non potentemnbsp;munus traducunt: uoluijjenc nm�rum ipfinbsp;�'^oriiobijl�e, zx munera accipere, non dare. Sttwlnbsp;_ �^�^perare menti tune poterat, idea regno dignusnbsp;'�^�iniulare fciebat,ideonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regere.

XL

T afeendit Naas Ammonites, SCpugnarec�pitaduerfum la-bes GaIaad�Dixerunt^omnesnbsp;uiri labes ad Naas: Habeto nos

*5^ *'^'*�ratos,S^feruicmustibi�

^^��i�rinatioele�iregis confequenter defcribitMquot;, ordinante domino malum re=snbsp;dudtmt �leptefercpulfum dolt;inbsp;el�i^�^t'^ntduit fibi rapere terrain Galaad trans'lornbsp;^^^onitarum quidem dudumfiierat,fed lt;inbsp;'Met �^^'^^^orrheorumolint obtentam,domino do=:nbsp;foilicet Kuben Gad.nbsp;quodregent �bi ifraclita: pararenbsp;^^oitucoa�lo,prouinciamGalaad opprimes

(i � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppidum ob�det zr oppug/iat. Semper

! ^oi)u:i^�^'^f��tionedeiagitur,utcumfideleifuo^libera=!

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUorum incit�t, ut be�umimpij

improbitate impioru frpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wlt;f?orw omet,nbsp;nbsp;nbsp;promoueat mdgis. An^

r'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(lo/^orantcs deMxilio,fcedus pro

ferpeittem quad fbnat, Jigt;ondcant ZSquot; itusnbsp;Notti�lifter�h(lt;�{indominum, ideo

R E G V H PRIMVS. 74

1 Etrefponditadeos Naas Ammonites: In hoeferiam uobifcumf�dus, uteruamnbsp;omnium ueftr� oculos dextros, ponamnbsp;opprobrium fuperuniuerfumlfrael�

Cum impioru crudelitas maxime fieuit in pios, tune QuS^o ma maxime eisfperandivmcfl. Ammonites nonfiolum fir=nbsp;uos habere uoluit, fed turpiter confitfios, oculis dextrisnbsp;eff'o�is,in ignomintam totiusgentislfiaelitice, cr dosnbsp;mini dei ipforum: uel quod 'mutiles be�o ejfient, clypeanbsp;fimflro oculo obtc�o, uel legi diuina: legend� uel ficrisnbsp;bendee,ut ludei exponunt:uel ut cceteris omnibus timosnbsp;remincuteret ,feruitutiq;fitbijceret, nuUo alioqui fixsnbsp;dere fuficipiendos uiros labes. Hebrei oculum dextruntnbsp;legemexponunt,� qua abradiuolueritl^aas quod innbsp;ea firibitur, iJon intrabit Ammonites in ecclefiam dei:nbsp;fed figmentum uidetur.

Inducias rogantfeptan dier tvm,inquibusfi nonius uentur�reliquislfraelitis interim parati fintfedederenbsp;r�gi ad uotum coa�ti.'iJuncios mittunt, �r necefiitatentnbsp;figmficant ultimumq; profiigium.Permittitdut�iidas spemitho*nbsp;inducias non credent uenturot de �fraelitit, quos GT no ^ss.nbsp;dilpdatuincercfiuencrint,e^ recuperare ademptuntnbsp;fibi regnum. Dum igitur nimium cupit, habitis quoquenbsp;Jfoliaturreximpiut.

Populo loquunbtr nuncij in Gabaa,ficut oralij nun cij in alqs urbibut oppre�ionem queruntur,nondum /�nbsp;tis fidei cr timoris'fiabito infiituto r�gi Sauli. Ideo^ d�nbsp;Jperantes per 'mfidelitatem,Gr quia nec uicmi,necdff�^nbsp;net zr confanguinei regni negotium de Saule curabant,nbsp;cernentes multitudinem temulorum de reliquis tribubus�nbsp;parumconfentientibus.Plent igitur et uoce lugubriconnbsp;fiatribus condolent,eis 'm primis, qui nuper omnibus Jfnbsp;raelitis uenientibus contra Eeniamin,foli non uenerant,nbsp;crideograui�imepereu�t fiierant uiri labes Galaad,nbsp;qui nunc quoq^ extrema patiuntur. Digfteftebant, quinbsp;ordinationi diuin� non obfequebantur, qui ele��o regfnbsp;non defirebant honorem,ncc obedientiam.

nn 1

-ocr page 148-

SAHVELIS PRIHVS.

mor domini populum, amp; egrcffi funt qua f�uirunus*

amp; rnehor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P��fl incedit de a�'icultura, ue^

Camiiiui. lut KobiUor Cami�ui domum redit, �y� immemor con^


temptuf,diuiti� ordinationi fefe accommoda t, nbsp;nbsp;pros

pheticieiu�ioni.ClUierit cur flcat popult�, e:3� qui pris muifcire debuerat, twncium ultimus audit. SedJfliritunbsp;domim 'mfligatut ftatim officij manor,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fllicifli=

mo regi (S' magnanimo prudcntiflimoq^ pfmcipi dis gnumeagrauitatecr operum pond�r� aggreditur,utnbsp;faiio oflmderet non inanem fitijfe promotionem fuantnbsp;inregnivm,utq;timere coegerit eos,qui nuperirrifesnbsp;rant eum (S' fflreuerunt.Primo omnium proprij rebutnbsp;non parcens, prodigit in falutan m�-ati populi, iuguntnbsp;iHud boum fuarwm arreptum profcindit 'mfrufla : pau.'nbsp;cii uerbis,fed regia maieftate digno opere cogit tantumnbsp;regnum,ut nemo id ex omnibia contemnere aufus f�esnbsp;rit,fed obaudientcs di�io, fubito coicrint in graui�imanbsp;expeditionem, cum nouo magniflcoq; principe. Breuenbsp;edidlum,nonprolixein membranis defcripto mandatanbsp;*^'*'��*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam beneuolos qu�m rebeUes cunilos permouit, domis

niflfiritupro fuopopulo corda omni� folicitante : Qui non,inquit,exieritpofl Saulcm Gr Samuelem.I^on fe renbsp;gern ia�at, fed Samuelis ucrbi cmidos commonefacit,nbsp;a quo feprmcipem domini iuflu eleiflum uiderant. Id^nbsp;omnibusiam fufficere debebat,ut prxfenti nece�itatinbsp;fratrum nano non occurreret, (S' nouo tom magnanisnbsp;mo regi debitnm miniflerium,pro communi omnium fasnbsp;lute certatim impenderet. Cecidit quidem timor domisnbsp;iti deifuper omnes, ut uelut uir unus egrederentur omsnbsp;nes: totuinq; negotium glori� dei afcribendum eft, egitnbsp;tarnen idipfum opera iUuftri, (S'Jfliritu fidelitatis imbunbsp;toregeSaulo. Producantex Ethnicorum hiftorijsmasnbsp;gnifleentittsfa{iu,qui poftunt, alicuius r�gis quant hicnbsp;Saul pr�ftiterit nobiliter.

8 EtreccnfuiteosinBezec�fucrunt^ fis Jiorumifraeltreccnta millia, uirorum ault;nbsp;tcm luda triginta millia,

CoUeilum oinnem populum ordinauit in Befek, (Squot; feccnfuit in numerum totum ifraelcm. Erantq; trecentanbsp;millia uirorum,tribus autem luda,qu� ut erat�rti�imanbsp;Cr tribui Beniainin uicina,inuidcre eidem regni glorianbsp;potuit,fed non ftcit,qum adejfentalacres, er expeditinbsp;ufq; ad triginta millia uirorum:comparatione tom� mutnbsp;titudinis aliorum,non omnino numeroft uifi funt, fed tanbsp;men multi (S'fortes.

'' nbsp;nbsp;9 Et dixcrunt nunciisqui uenerant�Sic

dicctis uiris, q funt in labcs Galaad, Gras cr it uobis falus, cum incaluerit fol, V encsnbsp;runtergo nuncii,etannunciauerunt uirisnbsp;labes�qui l�tati funt.

Non moraneilenda parotis : nuUa mora breuis obs fe�is eft.Mittitur confolatio : in craftinum aff�tura fasnbsp;lus nunciatur uiris lobes Galaod,ad calorem folis,ad menbsp;ridianumtanpus.

10 , Etdixeruntuirilabes�Mane cxibimus ad uos, facie�s nobis omne quod pla^

II

regvm pr�mV�* '

cucrit uobis,

Credcntesfirmi�imefefaluandosGauU^ dont tiladianitts craftino fe exituros adnbsp;furos qu� ue�ent.lmpio regi imponiftit aig^ Jnbsp;tes exitum, ut tanto minus fibi fuisqt ptp/iquot;^nbsp;Graptiusciederetur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ur

^Etfadum eft, cum dies craft�� niflet, conftituit Saul populum i�nbsp;test Scingreflifuntinmediacaftra*nbsp;lia matutina, Sc percufleruntnbsp;que dum incalefceret dies,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjt

difperfi funt, ia ut non relinq�*:�^^�� cisdiiopariter,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Defcribitur induftria beUica Saulis nuptf Etquisnefciatoptimosfcmper f�iffenbsp;colere (S' iumenta pafcere � pueronbsp;plet ffliritus domini fequentem aratruin,nbsp;toremfacit,diuifo populo in tres exercitus-cis irruunt im hoftium caftra, iam de deditio�^nbsp;ta,nihil timentes ubi maxime timere debuefi^�^;nbsp;pus prauentendo in cuftodia matutina,anttfynbsp;filici hora certaminisadoriunturhofkslft^^^^ifc/nbsp;turn tempus iUud ufq^ ad calorem folts cxp^���^ fjiiisnbsp;dibus crudeli�imorum Ammomtarum,nbsp;faills, quidi^erfi uagabundiq; errabaiiigt;n^^^ifll^nbsp;nufquam pariter duo fltgere auderent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iii

luflris noui ducis fflem ficit pijs, gt pauort�quot; fi certo uiderent diuina dementia regem �binbsp;tum,cui omnes obedire deberent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fft

Etaitpopulus ad Samuek�� njjeui qui dixit�SauIregnabitfupern��'^nbsp;ros,amp;interficiemuseos,

Nihil fer� abft^ tumultu populusagit, gern illis datum neglexerant, in tantum, r^^rtc^ �nbsp;cum domi armenta fequi in agrum.Nuwam��^nbsp;reinftituuntinalios,quireclamaueratttpal�^�'^nbsp;ni,occidere^ uclut bfe maieftatis reos tioli^ �nbsp;oculum principibus feruit uulgus mobile.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- jnt

IJ Et ait Saul Non occidetur nbsp;' yu'

in die hac, quia hodie fecit donii��* teminlfrael,

Sapientiaffliritus diuini ntmcpricditus,^ gi clementia,neminem uult occidi, nonnbsp;deo uidoriam fmguinis effiifione po�ui,

fflede non uult fuum aufflicari regnum.tionf'^ mino acceptamfirt uidoriam,innocensalt;ll^i^^nbsp;Grfandus.

14 ^Dixitautem Samuel ad pop���* jjj nite, Si eamus in Galgala, Si i���*'nbsp;ibiregnum,

I y nbsp;nbsp;Et perrexit omnis populus in 'J'*

8C fecerunt ibi regem Saul coram in Galgala, Si immolaueruntibi ��'^^jbinbsp;pacificas coram domino, Etl�tat�^nbsp;Saul,Sicunlt;HiuiriIfraclnimis,

Confirmatio regni dicitur hic innouatio � P oblatis facriflciisflnddgloriam} htloco

II


-ocr page 149-

SAHveLIS PRIR�VS,

, in prima tnitft�one po� tranf�tum lor� ��cm.vbi oliwj lofuef�dus renouaucrat, ibi ntixc in=inbsp;cumgaudio illius atq;nbsp;i�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur gaudium fuum

pi'optcr fe �erictedcm, �1W tdijs illat�iniuri(m,Ht index ulcifci debebat.

^CAPVT xn.

1


^jlxit autem Samuel ad uniuer^ ^Ifuni IfrachEcce audiui uocemnbsp;^ueftramiuxtaoninia qu� locu^nbsp;�th UAc ti eftis ad me, Sc conftitui fupernbsp;�'��.

. p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doccntiir hoc libro,ut in timor� d�

^l'^igt;ermaneant,i�iusmandatis diligenter obedi^ 2f�i doijiini nteditando, prophetit f�ndit fecun^nbsp;in�ruentibut, diligenter acquie^nbsp;�f'nplitudinepote�atis fu� non fibiomniali^nbsp;ptndeant ad domini deifui arbi^nbsp;innidia quippiamiudic�nt uelnbsp;^Hin,fj�'^�^gt;^deotota fiducia fccrcd::nt crfua,nbsp;tetJ�'^^^^^lt;^^inflin{ius non excludant,fed fe�e habe-ntinquam non cogiterd: deq- honore,nbsp;obediciitia tot hominum nongau^nbsp;placcant, fcientes omnia e�e in poteflatcnbsp;illius,in cuius manu funt omnia, �ne c�nbsp;�terant de/uo rc=nbsp;lt;lo)), 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uanitate, qua� prius non �liciore�a

fegem propugnatorcm orfaluato^^ � �dos gratulabannbsp;�bi �cgt'egaucrat, prohibueratq; nenbsp;attempcritrent,�ed toti ex �e pen-mos po�et er uellet. Hoc igitur in^nbsp;^''�*^^^�ntempcraturusalloquituromnem popu==nbsp;^^�^^�^t,�eiamditcedomino prd�itij�eUlis

'�'Sh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^��S^�f^,lt;^ni ip��onte obediant, er Ule re^

deo �uo.

fgraditur ante uost ego meiec^nbsp;funtjitaqj conuerfatus conbsp;Sti � 3b adolefcentia mea ufque ad

''quot;fnoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Samuel,deoffi^

populo,rcge,cr deo, dignam certe opti=� ^11/ lt;^xemplum nimirum nouo regi �ado pro^nbsp;�^�^ulctur, interim quoq^ con�ndens pc=nbsp;^'^l�lt;oil�j^^^'^^�^^dine,qua ip�o�uper�tte, er in offi-^^�^^dhuc, alium fibiprxfici poflula�ent,nbsp;fid(^� Senem �c confite turnbsp;M!� apud Hebroos, quot annis uixerit,nbsp;exce�ij�e annum quin=nbsp;^^��^�^^^dum,�ed male probant. �ilios�uos conbsp;ratione ^ccreut inqu�fiionUnbsp;corum con�lijs uti po�ent tontnbsp;^���/�qxmidoquideintalia eo�dem,ut�ciant, do

R.EGVM PRIMVS, 7$


ciimt,Saul autem i�a di�cere hadenus non pott(erit,ih li autan �ciant, er prode�e confilijs po�int ;ficut ernbsp;ip�e 4 pueritia u�q; ad�enium i�orum utilitatibus in�er^nbsp;itierit,pro omni �acultate�ua,in eum u�q^ dian.

5 ccccpr�fto fum, refpondete demc co^ ram domino, 8C coram chrifto eius, utrfinbsp;bouem cuiufquam tulerim, aut cuius tulinbsp;afinum^fi quempiam calumniatus fum, finbsp;oppreffialiquem, fi de manu cuiufquamnbsp;munusaceepi, amp; abfeondi oculos meosnbsp;ab eo,rcftituam^uobis,

Exigit iuflum er uerum tefiimonium conuer�ationi^ �u� in officio,toto tanpore uitlt;e�u�, quod�cilicet nul^nbsp;Ium �oliaucrit re aliqua,nanini calumniamficant, ne^nbsp;minemcontriucrit,munus�nullounquam acceperit. Anbsp;nemine,inquit, uultu auerterim, ne illius cau�am audirenbsp;cogerer. Si, inquit, qui�gt;iam huius aceu�are tne po�itnbsp;uel uelit,cid�m re�ondebo, uobis omnibus nunc audionbsp;�ntibus.

4 Et dixerunt t Non cs calumniatus nosgt; neque oppreirifti,neque tulifti de manu a-*nbsp;iicuius quippiam*

y Dixit^ad CCS .�Teftiseft dominus ad-uerfumuos, �C teftis chriftus eius in die hac,quia non inuencritis in manu meanbsp;quippiam,Etdixit:Teftis�

Tale tefiimonium decet bonos pralatos. Cuicon�en Tciiimo-�ttotuspopu!us,uclutiuirunus,concordirej}gt;on�o ab!= P'�*quot;� �oluendo uirumab omni improbitate. Hebrai �abulan^nbsp;tur defilia uocis, hoc e� dcum de coelis rc�ondi�e, ernbsp;teflimonium perhibui�e Samuelis iniiocenti�,tam in exnbsp;teriori quam interiori conuer�tione �ua.

^fEt ait Samuel ad populum Dominus qui fecit Mofen �C Aaron, amp; eduxic patres noftros de terra Aegypti(rfdc/l.)

Cumpopulusre�ondi�et ab�olutc,Te�is. Samuel fiatimqua��ententiamab�oluendo addidit ,Tc�is i�enbsp;inquam,qui fielt mirabilia �ua cum Mofe er Aaron,ernbsp;qui adduxit patres no�ros de terra Aegypti : qua� di^nbsp;eat.�l�e idem deus, teflis e� mefideliter adinini^a��c o�nbsp;ficiummeum.


�7 Nunc ergo ftatc, ut iudicio contendam aduerfumuos cor� domino de omnibusnbsp;iuftitijs domini, quas fecit uobifeum, SCnbsp;cum patribus ueftrist

8 quomodo lacob ingrefius eft Acgy-ptum. Sc clamauerunt patres ueftri ad dominum tSC mi�t dominus Mofen SC Aa-rcn,8Ccduxeruntpatres ueftros de Acgy-pto,8C collocaucrunt cos in loco hoc�

Tune incipit redarguere culpam insrati populi tarn Culpa in-deo,quamfibi.Tieo inprimis,cuiusbeneficianonagno j,-, uerunt dignagratitudine.-qualia �unt quod patriarchsnbsp;�uumtacob,cum�cmine�uo Aegyptum ingredientem,nbsp;pauperem cum paucis, in maxima multitudine oppre�inbsp;�os rcdanit,tnaximis portentis,in manu l�o�s er Aaronbsp;donanit'^ tm optima, if�Ji �tro toties obliti bcnefie�



-ocr page 150-

S AMVELIS PRTM VS.

rum,uixmultisaffliilioniigt;us difciplinlt;tti ref�pueytwt^

Quioblitifuntdomini dei fui, �C tradia dit eos in manus Sifar� magiftri militiacnbsp;Afor, SC in manu Philifthinor�, SC in ma^nbsp;nu regis Moab , 8(. pugnauerunt aduer*nbsp;fum eos.

� O Clamauerunt autcni ad dominum, �C dixerunfPeccauimus, quia dereliquimusnbsp;dominum, SC feruiuimus Baalim 8C AAs.--roth,nunc ergo crue nos de manu inimi-corum noftrorum,8c feruiemus tibi.

U nbsp;nbsp;Etmifitdominus lerobaal SiBadan 8C.

lephte�C Samuel,�C eruit uos de manu ini micorum ueftrorum per .circumitum, �inbsp;habitaftis confidenter.

In terra promi�ionis, primo po-fidiai�orum punita jttitror re�pifcentiamunerata temporibus Si/�ri�prin=:nbsp;cipis regis Hazor. Deinde per Pbiliflaos orMiOabitMnbsp;uexatijclamantesliberati(imt � domino, � quando pecnbsp;catafuaagnouif�nt, crpa�lum colendi deum uerlimnbsp;renoua/fent,fcilicet per lerobaal, qui ziX Gedeon. Be^nbsp;dan Uebrai Sam�onem exponunt,quia de tribu Dan�tenbsp;rat, pro Ben dan, id e� filio Dan. Et lephte, qui tarnennbsp;Sam�onem prtcce��eratficundum Hebrlt;eos,Qr Samue=nbsp;lern non ueretur�e quoq^ non�narc, cuius probitatcmnbsp;crfidem in populum ban cundii con��i erant, �ub cu=nbsp;ins prce�dentia pacem habuerunt zr fecuritatem abnbsp;� � bo�ibus.

Videntcs autem quod Naas rex filioru Ammon ueniflet aduerfum uos , dixiftisnbsp;ntihhNequaquam, fed rex imperabit no^nbsp;bis�cum dominus deus uefter regnaretinnbsp;uobis.

Cumigituruideretisuenientemcontrauos �^aas re gemAmmonttarum,cumin dominum fidendumuobisnbsp;ej�et, or operam meam toties �liciter praflitam implonbsp;random �ciretis, noluiflis: fed regem poflula�is hominem , cum uobis dominus rex effet. 'Vulgato more lo-quendi utitur, ut folent fcilicet expo�ulantes uiri boninbsp;cum ingrattSjOrdinemgeflorum non fcmperferuant,Qrnbsp;indigna contumcliam digne exaggerando proponunt.

15 Nunc ergo pr�ftoeft rex uefter, quem clegiftis amp; petiftisi ecce dedit dominus fu-per uos regem.

En regem ue�rum quem uolui�igt;,pr(e�o e�, dominus exaudiuit murmur ue�rum, nunc ut alias olim O' femper,non autem femper in ue�rum bonum. t^on fernnbsp;per optime cedunt cum � domino temporalia petentesnbsp;exaudiuntur.

jq. Si timueritis dominum, Scferuieritis ei, �i. audieritis uocem eius, �C no exafpe^nbsp;raueritis osdomini� eritis amp; uos,amp; rexnbsp;qui imperat uobis fequentes dominumnbsp;dcuni ueftrum.

Si tarnen timueritis dominum, iUumq; utdecetcao Nonimpw lueritis, O'obediueritislegiip�us,pro�gt;era cunilae^nbsp;conuctl�. � runtuobis, o'regiue�ro.�onuobis imputabit domi^

17

gt;9

REGVM PRIMVS.

�t� in�pientiam illam,O� ingratitudinem, �ducii ue�r� in ilium, qui folus O' abfq; rege �flutnbsp;culiumfuum�Tua�'epotui/�ct,ut prius fielt. Reuerae^nbsp;nim pecca�is,dominum non,ut meruit de uobis,nbsp;do O' reucrendo.ls autemdominus deus ueflernihu 'nbsp;minus pariter cum rege ue�ro, fed principalis uobisnbsp;�ulet O'gubemabit,po� deum enim rex uobis prect^^�nbsp;Hf��e uel contra l�ius mandatum nibil prefumat.

ly fiautenonaudieritisuoc� domini,^ exafperaueritis OS dominijeritnianusw*�'nbsp;mini fuper uos,amp; fuper patres uefttos.

gt; Sed amp; nunc ftate, �Cuidete rem grandem, quam fadurus eftdomin�� *nbsp;confpefluueftro.

Siuero deficcritis � domino, O'iHius grauiterpumcndos tam uosqu�mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftf,

bdbebitis,ficut contrameum confdium Et ne id utle O'non ualde malum putetis, C �'��Jl,nbsp;pa ue�ra, quod�ne caufa pro uobis more geling'nbsp;gempetiui�is,o' non etiam perpetuonbsp;lern qualcm nunc uultis o� habetis,� in dominion iit�'nbsp;Hf/ir�ra,HO� O' reges ue�ri peccaueritis,nbsp;uobis adetur peccati ue�ri lUius, in quo uosnbsp;maximeplacetis,O' cum rege ue�ronbsp;detis,qua� rem omnem optime egeritis, tons

de,O' �ducia m ilium fa�um�t.Stabitiseui'�' �uri �gna�iroris diuini,quo, ni� clementi�^�^^l^anbsp;pro fe neglei�o � uobis paenasfumere po�et,fnbsp;cium cumferuisfuis mtrare uellet.

Nunquid non meffis tritici^^^piu^ inuocabo dcminfi,amp; dabituocf^�nbsp;uiam, amp; feietis �C uidebitisnbsp;malum feccritis uobis in confp^*^'�nbsp;ni,petentes fuper uos regem.

infolito tempore uobis tonitrua adet p!uuijs,me rogante,utfeiatis dominum ue�ri enbsp;buif�e. O' potui�e �acilius hofles uefiros ߑ�^^ciuunbsp;quam rex quicunq^, cum quantumuis i):gegt;gt;�� onlei�nbsp;Deniq; nondum mihi iratum, ut � quid abnbsp;pro fuagloria,nolit exaudire,ut inteHigatisnbsp;te,non debuif� alium uobis regem po�ulartnbsp;id^ domino non parum dijflicui�e.

* nbsp;nbsp;nbsp;EtclamauitSamuel ad

dit dominus uoces ,SCpluuias i� � jjjirii* Ettimuit omnis populus nimisnbsp;ScSamuelem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Magni�cum portentum Samuclise�, tarn prompte obfequutus,po�ulata contra �d)nbsp;poris O' trrr^ conee�it. lu�a timoris cau�nbsp;qui tantum prophetam O' amicum del abiet�lJnbsp;tur,fuccefforefuffvdlouiuenti.

Et dixit uniuerfus populus lemtOra pro feruis tuis ad jnbsp;tuum,utnonmoriamur,addidiiii^^jjgte^nbsp;uniuerfis peccatis noftris malu�^,nbsp;remus nobis regem.


-ocr page 151-

Itlltrce�ionem precdittur, er p feruos i�iuf lunt:non audem diceredd dominurndeumiw^nbsp;firumfid tuum,quem ip� itiinpo�pofui]]c u�dcbantur^nbsp;O' hnno brachio niti cceperant,rcgia pompa fuper-j amp;gcntilibm a�imilari. Tbnent dcitiq; in�anMnnbsp;f^^^�iwtemcxacriiintempcrie,quamuno uerbo illo=:nbsp;iiKioc 4 domino impetrauerat. Confitentur pecca=nbsp;fempn- ejj� pciuiac grauimpriore. Sicnbsp;^�^�fenper Cignapettint,duibiK tarnen non emen~nbsp;'��tur,

^Dixitautem Samuel ad populut Nox �tiniere,uosfeciftis uniuerfummaluninbsp;,�cjHeruntamen nolite reccdere�tergonbsp;�niini,fed feruitc domino in omni cor-���ueftro.

^onfolatur Samuel pcenitentes,Gr reuocat ad timo utuelpoflhacdominu dcum�iumfemper pr�nbsp;^'^�^hiibeant,ex cuiiesfauore pendcat pi o�ieritasre::

�5-1 '^�'^�'icrpopuli,

Pf lolite declinare poft uana, qu� non ^^funtjUeq; eruent,quia uana funt�nbsp;.�^Slt;^tium docet c/Jeres nihili, uanas, domino^;

gt;naxime, qu� nec�bi nec illis fubuenire po�int: fimiles nuncfint tn regio �aftunbsp;nbsp;nbsp;ordine,

5.J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� idololatria ne^uaquam concordent~

If^'l'i'anon derelinquct dominus popu-propter nomen fuum magn�: (ueliurauit)dominusfacereuosnbsp;'s?� ��'quot;populum,

timoremconfoLiturpromi�ionibiit, feilicet non dij�erdendos nec relitiquendos � do==nbsp;non ob itloru probitatem er m�rita, fed pro^nbsp;nominis fui magni coeperit cum Olis de nonbsp;^^^iumpbos exerere,ho�rs opprimere,oflmdereq;

^S�^fuum populuin,fi fe non dcferuerint,�:gpofi. ua abler int.

^bfitautcm � me hoc peccatum in do-I '�0, ut ceffem orare pro uobis, amp; doce= 0 Uos uiani bonam SCredam.

Hit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timete dominum, Scfer-

ueritatCjCx toto corde ueftro: ui-gnifica, qu� in uobis gef-p *

Pob I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poUicetur orationes fuof ad detim pro

jj p ^�^lUmuis ingrato,falutarcmiji doMna, quam ftliciter fint uiHuri. Omnia illis profiierenbsp;a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominum toto corde coluerint, uiam reiiam

�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incefi�rint, uere nonfidle deo adhicferinti

perfeueraueritis in malitiatSC pj.g �i^xuefterpariterperibitis^,

bonditf^^^per perfeueranterfub feilicet, fideo obcdiant,fiin minus,nbsp;paffurflongeqi graui�i^nbsp;�Aofi iUis comminatur,nbsp;��'2'10nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toUc�i�ciiCfTWlt,

f�pato deletisq^ eegibus.

de Ifrael� 8ierant cum Saul duo nnilia in

Machmas, amp; in monte Bethel mille au te cum lonathainGabaaBeniamin� porronbsp;c�terum populum remifit unumquenq;nbsp;intabernaculafuat

Sententiamcertaininfacrispod�imumliterisopor Senfus fc� tere di/cere non ex communi grammatica, f 'd circun^nbsp;fiantiafenfus, cr confequentLa eorumqice dicuntur,nbsp;f hiedifeimus. Qjfis enim feriberet uel crederet Saulemnbsp;unius tantum anni atatan habuijfe, cum fiifficerctur innbsp;regnum,dum af�nas patrts qu�rerct,cum prophetaret,nbsp;cum portionem fitam eximiam ederet in menfa Samuelnbsp;lisfSedfatis liquet ex litera, feriptorem uoluifie Saulisnbsp;innocentiam �T probitatem cum bumilitate mentis de=:nbsp;feribereftn qua peruenit ad regnum.Deinde ctiam inaunbsp;guratus � toto populo pepercit irriforibus cr contem=:nbsp;ptoribus.Deniq^ Sgt;r�i translator lonathas,dixit:Velut s^ruL�nbsp;filins anni erat Saul cum regnare c�pifi'et,fic � malitianbsp;Omni CT' crudelitate immunis,non atrox uel intrailabinbsp;lis, fed lenis,manfuetus,fine fuperbia cr ambitione quanbsp;cimq;. Ouobus autem annis regnauit in ifrael, 'm tantanbsp;humilitate feilicet, Cf fine pompa rcgali, quafi aliquisnbsp;index qui/�erat ante : quales cx Romanorum quidamnbsp;Oidatores folebant,nonagere duces uel imper atoreStnbsp;ntfi dum urgeret hoftis,cr inilitaris expeditio exigeretnbsp;honorificumprocefi�m. Sedpofl duos illos primos an^nbsp;nos 'maugurationis fu� c�pit fibi deligere exercitum,nbsp;parare milites,C�'prtefidiotueri. PoterantPalaJ�ini firnbsp;rc talem regem ifraelis qualisfiierat biennio, cg cafumnbsp;Ammonitarum non poterant non audiffe, fed iam fepenbsp;experti uirtutem dei lfraelis,feruoruq; fuorumfefe coii^nbsp;ti'iebantfCT quatenebantprafidia tuebantur,nihildenbsp;nouo muadebant.Pofiquam autem audierunt Saule pa=nbsp;rare regni ]plendorcm,confcribere militem, prafidiafunbsp;feitare ac defindere, cr Saulis filins iam integra atatisnbsp;lonathas 'mciperet muaderePhi'ifiaos, quorum flatio=:nbsp;nempercujferat 'm Gabaa,nondiutius di�imulandumnbsp;arbitrabantur,fed co�eClis omnibus iiiribus, maximanbsp;feilicet quem poterant exercitu, inuadere ifraelitas metnbsp;piunt,?^ regnum nouum opprimere in ipfo fuo exor^nbsp;dio annituntur.J^pfo igitur biennio ab ele��ione fua,di^nbsp;citur hic elegiffe tria millia fir��imorum in lfrael,quo=nbsp;rumduomillia in Machmas fecumhabebat CT' inBc-tbel, aliud mille erat cum lonatha in Gabaa Beniamin.

Mortpoterat ionathas duKexercituscrmilitumtribu^: lomtiue nus iunior ejj� uiginti annis, cr pater Saul fine dubio lionbsp;aberat atate procul � quadragefimo anno, digna aitatenbsp;fcgia. Quandiu autem regnauerit, non liquida apporetnbsp;ex litera,fed progefiorum amplitudine,CT' Dauidis pronbsp;motione,profiilu, perfccutionibus, cxilijs, non uidetufnbsp;tino tantum bicnniQtotumcomplcri potuijfe.


-ocr page 152-

s AM VEL I s P RI MV S.

lonathas dat belli ininbsp;�um.

Conctama^ �10.

Et pcrcuffit lonathasftationem PhiU-fthinor� qu� cratin Gabaa� Quod quum audiflentPhilifthiim, Saul cecinit bucci=nbsp;na in Omni terra,dicens�AudiantHebr�i.

Initium belli contra 'Phil^�os nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�cit, prlt;efi

dium in Gabaa Philijlhinorum cijciendo dij}gt;erden= do. Vir cert� erat piia cr boniK in finem cr nonnbsp;finefiducia in dominum tantum oput ag^ejjut cfi, irrinbsp;tandi fcilicet crabrones,cr Philijlccos compeUendiinnbsp;certamen. Cuiflatim pater Saul fuccurrcrecoa�luiuclnbsp;uolenifCla�icum cecinit^zx dudum fuosin tabernaculanbsp;dimilfos iterum conuocauit incenfione tubarum in om=nbsp;ni terra lfrael,ut Uebrtei, hoc e�,lfraelit� omnes conuenbsp;nirent,fefe � Palieflinisde�n�(ri,ad^uodcerteeratttnbsp;parum inftrudi annit.

Etuniuerfus Ifraelaudiuithuiufcemo^ di femam, Pereuffit Saul ftationem Phili-fthinor�� Si erexit fc Ifrael aduerfus Phili=nbsp;fthiim� ClamauitergopopuluspoftSaulnbsp;in Galgala.

Conclamatumeft,non lonathantfed Saidem percup fiffe flationem,ift maior e�et fa�i authoritas, cr oepesnbsp;ditiut concuireretur.Audiebant cnimfra�i�foediK,zr

abie�umfcruitutis oniajjoc efl,irreconciliabile odium fufeitatum, GT con�i�onein intolerabilem irrogatamnbsp;Philifi�ts. Mutuum igitur fefe adbortantes llebr�i connbsp;gregati funt adSaul in locum facrofan�um Galgala, utnbsp;ibi domino folenniter facrificareiit,aitte^uambe�o oc-currcrentho�ibus.

5 EtPhilifihiim cengregati funtad pr�^ liandum contra Ifrael, triginta millia cur^nbsp;ruum, Si fex millia equitum, 8C reliquumnbsp;uulguSjficutarenaqu�eftinlittcremarisnbsp;plurima, Etafcendentes caftrametati funtnbsp;fn Machmas ad crientem Bethauen�


Hoe audi�tes Philift�i, ipfi lt;iuo(^i contraxerunt ma ximum exercitum,triginta millium curruum,hoc eft,i/nnbsp;curribut pugnantium, gt (ex millium equitum er pedinbsp;tes�ne numero,caftraqi fixertmt in Machm(U,ubifite^nbsp;rant prius duo millia (orti�imorum cum Saul, eregionenbsp;Bethcl,qu� G�' poflta di�a e� ob idololatriam Gf nuncnbsp;ob Ph�iߣos non domus dei ,fcd domus uanitatis, hoenbsp;c�Bethauen.

Qued cum uidiflent uiriIfrael fein ars do pofitos (afflidus enim eratpopulus)nbsp;abfconderunt fein fpeluncis,in abditis,innbsp;petris quoq;,amp;: in antris,Si in cifternis�

  • 7 nbsp;Hebraei autem tranfierunt lordanem innbsp;terra Gad Si Galaad..Quumcp adhuc effetnbsp;Saulin Galgala, uniuerfus populus per^nbsp;territus eft, qui fequebatur eum,

  • 8 nbsp;nbsp;Et expedauitfeptem diebus iuxta placinbsp;turn SamueIis,Si no uenitSamuelin GaEnbsp;gala�dilapfus^eft populus ab eo*

Populus di nbsp;nbsp;nbsp;Angu�iati igitur�mt gt adfliHi omnes i�aelit�,ob

(ubitancum beUum obortum, Gr multi i�orum fe ab* feondcrunt ^uocwte^ poterant cffugerejue obruer�tur

lo

REGVM PRIMVS. e^c�deyentur � Philiߣis,plurhnidenilt;J;t)'^�^f�^�^^nbsp;runt ultralordanem, ad�atres fuos Gadditasnbsp;laaditas de tribu Manajfe, Saul aut� expedabat i�nbsp;^lis,Samuclcmprophetam, quifeptnnonbsp;rum promi�rat, cuius cofiio GT auxilionbsp;que gt orationibus con�rsnaretur, tam ip�nbsp;pulus�rmidolo�ts z^inermis. Sperabat e/in�nbsp;ainfimilemprim�. Tardante autetn Samudt,(�'^^nbsp;puliconcidit,Grde�)crarcccepitc7au�ig^^}�^'nbsp;req;Saulem.

  • 9 AitergoSaul; Affertcmihiholo*^'�nbsp;Sipacifica^EtobtuIitholocauftuw�*.

Pron�feratfeSoinuelfcptimodieuentttru^'quot; gala ad Saulem,pr�cepitqi i�i,ut expe�laretnbsp;illius.Vidcns autem ipfum non ade�e ma�t,^�^'r^nbsp;crificia fieri confueuerant, ut putiiat, Gi'nbsp;inflantis belli, GT populu dilabeittem �fenbsp;turbatus pracepd applicari paratas tain ho�gt;^nbsp;rebat. liebr�i dicunt non idea peccaffe Saulti^ �nbsp;tulit, GT eo loci,cum id licuerit,tunc qiioqsnbsp;rispa�immexcel�s,fcd quia non expe^rnbsp;dian,uentcbat enim Samuel ad ue�ieram

Quum� compleffet offerensi'^^^gtfi ftum,ecceSamuel ueniebat� Siegf^nbsp;Saul obuiam ei,utfalutareteuni�nbsp;VenientiSamucli Saul obuiauaditadi^^�^^^gt/.

dumtquodhoc loco bcnedicere dicitur, J/i�' II ^Locutus^eftSamuel:Qi����LjiiS

Refpondit Saul, Quia uidi dilaberetur�me, Situ nonuencf^�jjoff'nbsp;placitos dies, porro Philifthii���nbsp;gatifuerantinMachmas,nbsp;li dixi�Nunc dependentnbsp;mein Galgala, Sifaciemdoniini���jjpp-'nbsp;caui^Neceffitate compulfus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cauftum� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cf�fi^

Arguenti Sainueli Saul re/�ondere pliciternbsp;nbsp;nbsp;ucrc,iuxta textum pra-fcripttutt'^^fftor*

cet dilap fus � fe populus �tiffet, quo po�et: GT tunonuenerasadfeptimumdi�^.nbsp;minentibus fcilicet nobisho�bus tot CTnbsp;culum erat in mora,ut uideri poterat,Pul^r^^lfai�/^nbsp;mas inuadentibus, quos in horam isKurrof^nbsp;ad nos defcenderc ntetuebam, beUumnbsp;nondum domino implorato z^ exorato,uld�^^^drnbsp;in re tarn periculofa.\deo(^ uim paffus,amp;'nbsp;t�te compulfus obtuli holocaufhtm ,idtgt;^nbsp;ex animifententia uel�onte.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. �

Dixit^ Samuel ad Saul�Stui � qu# neccuftodiftim�datadominion*. ji��;nbsp;praecepit tibi.Qyod (�non�d�ts)nbsp;pr^paraffetdominusregnuniti**� .nbsp;Ifrael in fempiternurn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,�,*

Duo improperat Samuel SauUtprt�UU'^l^ctf^^ uel fen�ffe illum:fecundum,nonnbsp;deifui. Keuera enim in�pienter dubitauit J . d1^nbsp;tate,folicitudine Grfc^litateSamutlihi� r


-ocr page 153-

samvelis primvs

6i^i� ifraelitis Saul didicerat uidentem fanili�imunt^ ^nt�a necejj�ria of�cio fuo uidentem, er uelut {gt;ra:fe/tnbsp;��*lt;^otempi(iu:ein omnia qua: pa�im agebaittur, ftqui=inbsp;oinnia certi�ime illi pmdixerat, qute in itinere �ynbsp;contigij�e deprehendit.Vidcrat �ortium euelttumnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^'^itrua er pluuids ora-

�^orreptui,detanti uirifide dubi= mandata non obediuiffe reprehendi^nbsp;fQ^f^�^^�''^^�^'ti*^timere fe fentiretSaul, er i�inbsp;idola ignoraret, diuina fe ordin�rnbsp;iti'^o^i�imfibidiui=:nbsp;�gt; debebat de illiuinbsp;J ��nibu! dif�dere, de impiorum multitudine nonnbsp;exempla cogitaffe, er J^ofis legem, ubinbsp;tVgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duo�igaturi decem milita prtedicuntur.

'�itZ �to deui terra per multa fecula ha=i ��� coeperat re�pifcentibitsgratiam oflen=inbsp;Trepidandivm l�idcpromif=nbsp;�Itciti fanili�imi prophetic non erat.Tota finbsp;Mops,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubitareno

ergo �rmi�im� fidei hoc peccatum gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu�cun(^ uel fuperbia uel pnefuin

''^'*11^�'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubitare de uerbis

�Hiti^ c P^�phetarum fuorum, etiamfi contraria o=

P�'�^�^^ptii-t^o�f trepidatio non potuit apud I ah'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eadem ratione prohiberetur

pron�lfc fandi�imits tJlofeSt '^^^olt;litimroptimum er digni�hnnsrex,nbsp;perfonam fuam, fed pronbsp;*%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouidentia dei ab lt;e=i

f��lt;^oho i.P^^dici dud�erprophetaricerti�imaue=!nbsp;'^''S'iiO), parauerat domtnus erfirmaueratnbsp;*'^i^'^�����f�^P^ffr��clufq;inietertium. Loquitur hunbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiideri poter at flabiliri regnum. Ke=

�f^^^tum �terat tribui tuda imperium re^ '*^�'*�'1 h^� dominas quafi liberum �t ar-contimgentia qu�fiunt,cMn in deinbsp;�nt. Grab �terno pr�deflinanbsp;dominum caufe�nt rerum,fed uolunx

regn� tuum ultra congt; uir�iuxta

�’* ) nbsp;nbsp;nbsp;�^ Populumfuunt, co quod non

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^'l'��P�^�ccpitdominus^.

inobedientiam Saulis non pu �lt;^ priuatione ftcee�ionisnbsp;fi �' regnumlfraelflabilc^it,fednbsp;q'^)n r' propfoftt/t Samuel aliu quen^m prlt;enbsp;nondiiexfa�e nouerat,nbsp;J�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deuotione tota pe�loris illi �itt

aliter qu�m patri filim _ i^P^tnhicfuruSfetiam�peceatiimultis.

k� Ut)� iwpetrauerat, cr multa huittfmodi. Nunc

REGVM PR�MVS.

int�rim non�t cariturus. Fidere enm deo ex animo oa ptimeilliplacet, idquodetiampeccatoribus permitti^:nbsp;tur, quales funt tampij q impij. Fides autem uera tan^nbsp;tummodo efl piorum.l�um dominus flabilem prmcipemnbsp;con�nnabitinpopulumfuum, tuuero perfidia tua dominum off�ndtjli,ideo alteri regnum dabitur^

*� ^Surrexit autem Samuel, SCafeendit deGalgalis inGabaaBeniamin* (Etreliquinbsp;populi afeenderunt po� Saul obuiam populo, qui expunbsp;gnabant eos uenientes de Galgala 'm Gabaa,incollenbsp;Beniamin. ) Et recenfuit Saul populum, quinbsp;inuenti fuerant cum eo, quafi fexcentosnbsp;uirost

Hic maxime ientatur Saul, er folatio defiituitur tain diuino qu�m humaiw,Samuel enm recedit,er populusnbsp;dilabitur. Pergit tarnen Saul agere officium boni uiri etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

optimipr'mcipts, aefideli�imiregis er paflorisgregis Ub� pe�ca dominici.^umerat enimpopulum fuum, er pro ter cen �����nbsp;turnmillibusquiillumelegerant,nunc tantum muenitnbsp;fexcentos. Qjtorumnonpermotus paucitate,nonresnbsp;�igit,non domumreuertitur,nondeffiondet animum^nbsp;non expoflulat cum prophetafuo,� quo mhos angu.^nbsp;flias protrufus uidebatur : quifolo uerbo orationts fuc^nbsp;currere poterat.Nihil tale adhuc patitur Saul rex optisnbsp;mus,nulU R.omanoru/m Ciefaripoflponendus,fedinfi==nbsp;nitoshojks ifraelitici fui populiag�rcditent�t, etiamnbsp;�nearmis. Id�neinflaurata fide in ipfo fieri nonposnbsp;tuit, er exemplurnflrenui�imi regis efl, caretts exem^nbsp;plo er fequela. Vbi tarnen non tarn ffieillanda m�ritanbsp;per/�narum, qu�m pron��ionum dei certitudo er ue=inbsp;ritas.

gt; 6 8C Saul �(. lonathas fil? eius,populus^ qui inuentus fueratcum eis, manebant innbsp;Gabaa Beniamin: porro Philifthijm con�nbsp;federantin Machinas^

Sic Philiflici prop'mqui immineb�t Sauti,ut mutuum uidere fe poflent,illis in Machmas, iflts 'm Gabaa Benianbsp;min exiflentibus,quo etiam Samuel concejferat,er Saulnbsp;fecutus cumfuts 'mte�Ugitur: ubi er area domim aderatnbsp;erfacerdotes, quibus Saul cum fuis con�labontur. Filius quoq^Saul lonathas flrenuus in armis,�)rtior tarnennbsp;�de,uirMn firti�imum er optimum praftabat.

gt;7 Etegreflus eft uaftator decaftris Phili� fthinorum tres cunei: unus cuneus pergenbsp;bat contra uiam Ephraim ad terram Suait

18 porroaliusingrediebatur per ui� Beth horont tertius autem uerterat fe ad iter ternbsp;mini (mterraSabad) imminentis uallis Sebonbsp;im contra defertum^

De tanto excrcitu Philiflaoru exibant quidaarmafl audaciores, er ad be�a mchoanda paratiores,mantpu=inbsp;lus fcilicet bellatorum,ad irritandu anonati,qui hic uasnbsp;jiator dicUntur, quos fequebatur exercitus tritt turma=tnbsp;rum.Vnus uertebat fe cotraAphra uerfus Auflru,aliutnbsp;ad Bethoron,tertius ad uaUem Zeboim proflgt;iciebat,aGnbsp;cotendebat uerfus defertu, Immiferat�ne dubio th

-ocr page 154-

SAM VELIS PRIM VS.

worm dominus, ut in tanta muititudine nbsp;nbsp;bellica ar^

maturatre^idarcntaggredi pauci�imos �y' inemtes.

19 Porrofaber(^rrdrK�)noninueniebatur in omni terra Ifrael, cauerant enim Philipnbsp;fthqm, ne forte facerent Hebr�i gladiumnbsp;autlanceam.

io Defcendebatergo omnis Ifrael ad Phi-lifthiim, ut exacueret unufquifqjuomere fuum,amp; Iigonem,8C fecurim,etfarculum.nbsp;Oppreffionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Projpexerant enim dudum Philiftcei, ut faber f�rra^

ingciuofa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belUcapararetiUis,

quo commodit� in feruitute oppre�i feruar�tur. Arma denii^adagricuUuram nccejj�riapcrmittebant quid�,nbsp;fed hoc conditione,ut ea exacuerc nonpermitterentur,nbsp;i�f� in terra Phili�inorum adiacente,uel 'm locii alijs iUnbsp;loru ditioni fubieili^, ut certo fcirent Philifitei inermesnbsp;eJJeHebraoSjCr minus timerentur.

2.1 Rctufae itaq; crant acies uomerum,8cli=! gonum,0ftridentum,8Cfccurium, ufquenbsp;ad ftimulum inftituendum�

lbi,hoc e�,in di�one Pala�inorum tantum/muemes iatur limatura uaforum, er arti�x cxacuendi arma,uanbsp;fif generis, pro u�t agricolarum er uinitorum,reliquo-Atm� ifcae ynfuq. (o-tificum neceffariorum : interim tarnen no omninbsp;** �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no fine armis beUabant, fed arcubus, fagitti5,�tndibulis

er lapidibus �e�e exercitauerant,idq; prouidetia dci,ut manus zr �r�tudo dei fuos non ingladio er lanceis denbsp;findentis,clarius illuce/ceret.

Cum^ueniffet dies pr�lii, non eftin-uentus enfis Si lancea in manu totius po-puli qui erat cum Saule 8C Ionatha,excc= pto Saul �C lonatha filio eins.

Eo igitur tempore cum decertandum effet paucis, cum in�mtis er �rtibus ho�ibus, non inueniebatur innbsp;exercitu tarn Saulis q lonatbie,qui tunc unus�iiffeui^nbsp;detur, licet Hebnei feribant lonatham habuiffe apud/inbsp;adhucmilleuiros. Q�od fi u�rumfit,dicereturconfc=nbsp;quenter ctiam Saulcm �ecum habuiffe �uum duorum milnbsp;lium�rti�imorum exercitum, fexcentos uero f�iffe ilsnbsp;lorum qui ex populo pa�im confluente perfeuerauer�inbsp;cum illo.��ic uero dicitur, tantum in manu Saulis er lanbsp;ftathie repertos fltiffegladios er haftas.

EgrelTa eft autem ftatio Philifthijm ad tranfitum Machmas.

t�aehmas fecundum Rabi Salomon in monte eraf, Cr Gabaa in monte alio cotra pofito.Tranfitus aut iUenbsp;dicitur ua�is qult;ed�media,per quaftatio uel manipulusnbsp;Phitiftlt;eoru accedebat ad i[raeUtas,uel uia qua congrc^inbsp;dipotuiffent.

lt;[CAPVT XIIII.

Tacciditin quadamdieut dice O^^l^^^t�onathas filiusSauladado-

^�ni, Zi tranfeamus ad ftationem Philifthinorum, qu� eft trans loc� ilium*nbsp;Patri autem fuo non indicauit*nbsp;lntereacumfict((rdat((rcongreffusutrinq^,nonfi�e

KEGVM PRIMVS.

confilio domini, qui in pe�orali fummi Thumimer VrimJccundumHebraojreueU^^nbsp;da,cum effet propitius illis, er auxiliunbsp;ilJitm reuererentur lfl-aelitte,dicit lonathanbsp;erffiritu diuino in�igatus priuatimadfluo��nbsp;rum,uirum eleflum ac fidelem: 'Veni utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nf

Philift^orumturmam alibi confi�tntemexa bis,idq; patre infcio,populo quo^ ignorante,nbsp;quidem audaiter, fed � deo impulfus zclo '^l ^ ho�t^nbsp;dtemiurilt;e�populof�o,erfirtiterinfifi^�^nbsp;deliumanimatus.

2. PorroSauImorabaturinextrc*�� ,1� k) Gabaa fubmalogranato,qu*nbsp;Migron�amp; erat populus cum eo 9�*nbsp;centorum uirorum*

Soul fubfiflebat cum fuis ex latereurbi^ tc�^*� indccliui cuiufdam collis, quemfi^fie^��lf/lt;^nbsp;baa. Prior tarnen fenfus uerifim�ior,nbsp;Gabaa coUis erat,m quo domus Abinadab,nbsp;dci: iuxta quem locmn er arbor malo gronottnbsp;ucl Migron dicebatur proprio nomine, uelnbsp;cifi erat, ^fiu�ibus amomi�(mus,hoce�^^^nbsp;dicifMgdonproIJtigron. vbi iteruMpit�^nbsp;inculcatur ut n�raculum uiilor�e diuinttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(�lt;�*

tur.Populiinquamdicitur,quandoquid�t^i^fcilt teftuiros exercitus fuifibi non defi(iff�,�^^^-^!i(^nbsp;eet:fed ij omnes comparatione Pabe�inotf^nbsp;ci erant.

3 Et Achias filius Achitobfr^'^'^xJ^^j bodfilii Phinecs, quiortus fu^�'�Lpblt;��'nbsp;facerdote domini in Silo,porta}�,�5^|o01'nbsp;Sed�CpcpuIus ignorabat quo*�nbsp;thas.

Licet de Samuele prtefentenihildieaf^ i.fftK^ infuperioribus i�ucafcendiffefcribiturtt^t^^tuf^nbsp;tia fummi facerdotis cum ephodfuo,hoe e�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at

cerdotali non tacetur.ls uero Achiiisuocidi'^�^it^�^ Achitob, qui fisit fiater Ichobod, quinbsp;mortis Heli, erpatrisfui Phinees.lsnbsp;fupra uigintiquinq; annos agebat,nbsp;dos.�Ut feiamus non breue interee�i/finbsp;li er Saulis eleilionem. ld uero quodnbsp;fit propter Heli qui lUic facerdotionbsp;rat,cuius filiorum filius uel nepos,nbsp;blondumenim coeperat ilia ttutledi�iod^^i^l^Vnbsp;defilijs Helifacerdotio reijciendis,fednbsp;ad Satomonis tempora. Difeimus hcHaffOttnbsp;to uerbo domini inchoanda, er/acerdot^^,nbsp;er honorandos.Dudum cum mali eff'eut�'l'^jfuli^��'^nbsp;liinfiliciterpugnabatur:nunccontrafit �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

adfunt,er uerbum domini reuerentur.

Erantauteminter afcenfus,P^� ,jtr *� tebatur lonathas trafire adnbsp;lifthinorum, eminentes

parte, amp; quafi in modum denn li hincinde (prterupti) nomen uninbsp;nomen alteriSene�

-ocr page 155-

SAMVELIS PRIMTS.'

Unus dens prominens ab aquilonc ex ��uerfo Machmas.�C alter � meridie con-^aGabaa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

� maxima tTiin�tits tonathie adho/ksde=: �rant enim prte/ra�l�peb-i? utritiij; eminen-'mfaucibu^ cjfcfolcnt dentes alterntsfeferej^inbsp;C�l�br�s autemnbsp;nbsp;nbsp;1

�rnoti, ut propria quoij; nomina�ortiti ^'�^�^niKprotenfus ab aquilonccontra lAachmat:nbsp;( **1^^ auflro contra Gabaa,

�W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adolefcentem

tion

incircunciforum herum, fi forte �^tdominus pro nobis,quia non eft donbsp;J�'odifficilefaluareuel in multis.uelinnbsp;*ii)( P^Ucis,

mtmi �rtitudo etfiducia in deumjwfliumq;

�tti i ^'^gt;�deifnipa�um,crgratiamadpopulum fu pf��^c�'pium circunei�tm, O' iant do^^nbsp;Pfeod ^ '^^J^^^�^nire cupientcin,fecumbabentese=�nbsp;gis 01^^''�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^bgionis. Qj(od autein,�rte,addit,ma

q trepidantis fit ; nemo i�um hlt;ec ten iuuenis,�rt�er ageregaunbsp;'i'Usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini, zy fecundum fuam fidem i�i

qu� �/*^' deniq; confi�io omnipotentia: dei, riuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eam,utpauci�epe pluresfi{de==

�^^H'nanimi robur �ducia prteflat in dominum, 'iteknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^ pcifi^ cbuallia nihil di^

�* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifipQ gj.

armiger fuus; Fac omnia quf ubicunqj uoluerisgt;

audaciafumeret, ardua aggredien J ^quot;���fgi� filium cemit�bi nihil parcere, ZT extre-

ijj^taitlonathas : Ecce nos tranfimus ad

9 ���ftos,Cumffiapparuerimuseis, don^�^�^^^^ocutifuerint ad nos : Manete,nbsp;* ftemus in loco

� fia���'^^�^��^*^damusadcos�

� afeen^ Sd 'l'^'atradiditeos dominus in ma-�'�oftris,amp;hoc erit nobis fignum.

�quot;�gt' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animum�tim ZT armigeri, noit

inue�gatione,fed ut obiter �ut^ q �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifftpulit, �c domino fidens ZT cau�e

contra commendans pernbsp;fuiit p .�^�^�t in�m^u domini hiec coepi�e, ZT aggre�=nbsp;�Ui-Jjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� dubitaretauxiliandum. Et �lt;lt;

^rgutabatur. Si non uolent nos ag= Wonbsp;nbsp;nbsp;�hnum apparuerimus,fed fub�jkndo nos

eorumzTtimo J^ifui�lorite : ^uamiam tunenonfuis dat Hi�

gt;5

R�GVM PRIM VS. 7^ ribus, fed bonitati diuinte, ^ute infe �dentes de�tuerznbsp;nonpotefl.

Appariiit igitur �terq; ftationi Philifti-nor�tdixerunt^Philifthiim En Hebr�i egredi�tur de cauernis, in quibus abfeonnbsp;ditifuerant*

IX Etlocutifunt uiri deftatione adlona-than, �C ad armiger um fuum,dixerunt^t Afcendite ad nos j amp; oftendemus uobisnbsp;rem.Et ait Io nathas ad armiger�m fuumtnbsp;Afcendcjfequerc me: tradidit enim dominus eos in manus Ifraeh

Afcendit autem lonathas manibus 8C pedibus rept�s, �Carmiger eius pofteum�nbsp;Itaq: (cumuidiffent fadem lonatha.-ali�cndebantnbsp;antelonathan,aliosarmigereius interft:�nbsp;ciebatfequens eum

Comparuemntergo zT �� o�tndcrunt ambo i�i �ationi Philiflhinorum quo'�erat progre�a, non ani=:nbsp;morum �r�tudine be�ico�ffed contemptu zT irri�onenbsp;uirorum bonor� zT �rtium.Statim enim Phili�ei cer^nbsp;nentes duos i�os progredi ex locis inacee�ibilibus zTnbsp;periculo�s,arbitratifunt Hebraos effe prodeuntes obnbsp;famem exJ�elunds abditis pneruptisq} lods, quo con~nbsp;fogilfent,ut eateriHebra-orumqu�inplurimi. Videntnbsp;tes autan armatos effe pr�ter morem, no funt aggre�nbsp;�per audaciam, fed per difficillima loca iflos ad fe uo^nbsp;cauerunt, minime afcenfuros�erantest�cq; piorufnnbsp;omen Z^ domini fauorem experti�rtiter contenduntnbsp;lonathas cum feruo, omnibus modis mutuu fefe exhor=�nbsp;tantes, zTincon��ionediuiniepietatis aggjrediunturnbsp;pralium fupra uires, �rti�ime lonatha proflrante Phi-liflhieos multos,fub�quente armigero zT profiratos ocnbsp;cidente.

14 Etfadaeftplagaprima, quam pcrcuf-fitlonathas 8Carmigereius, quafi uiginti uirorum in media parte iugerisnbsp;boum m die ar are confueuit.)

f�licitas priinx ui�loria notatur�iffe�re uigjmti uirorum intra�atium cUmidij iugeris, in uno ag)'o occinbsp;forum � lonatha zT armigero.Forta�is non multo plu-res earn flationem obfederat, uel �bi�ga confuluerantnbsp;cteteris ut uidetur �quentibus.

Et fa�lum eft niiraculum incaftris per agros : fed 8C omnis populus ftationis eo-rum quiierantad pr�dandum obftupuit,nbsp;8C conturbata eft terratSC accidit quafi mi=gt;nbsp;raculum�deo.

Qjiumcemerent uidoriielaudemPhilifiteicoepi/fe in parte ifraelitarum, omnes paritcr pauor corriptiit,nbsp;ZT animo deiedifunt,tam qui prodierantprimi, quamnbsp;exercitus ip� magnus,populus maximus,ZT terra ip�tnbsp;tremuit, zT diuino quodapauore aniinis di�oluli�mdnbsp;Facile deus fuis donat uidori�, aduerfarios �lo pauorenbsp;immiffo proflrando ,impellend�q; ad �gam,ZT mu^nbsp;tuumtrucidando. Annitendume�ergodiligenti�imznbsp;prieliaturisinbelioiu�OfUt domitwmnott irattmth^*

-ocr page 156-

SAMVELIS PRIMVS.

iednt^fcdfauentem, � quo folo triiimphui decemitur^

  • 16 nbsp;nbsp;Etrefpexeruntfpeculatores Saul qui innbsp;Gabaa Beniamin, amp; ecce multitudo difflunbsp;ens hueilluc^ diffugiens^

Sptcuiato- nbsp;nbsp;nbsp;Saul ljgt;eculatores m�ituerat m locii opporfunii,qui

qu� uidcrcnc fieri in exercitu Philifllt;�orutn renuncia= rent: ij utuidcbantiniedito loco GaboiC tumultuantesnbsp;Philifthteos iQquot; concurfantes ,fiigitiuorumq; more locanbsp;fubinde mutantes renunciarunt. �^uantumlibet perfi==nbsp;�a fide pif in domino tati fint domicr firis,pace et belnbsp;lo,nihil tarnen negligendwm eorum qua; humana proni=nbsp;dcntiaconfulit.

  • 17 nbsp;nbsp;^Et ait Saul populo qui erat eu eo� Re^nbsp;quirite,amp; uidete qs abierit ex nobis^C��nbsp;requififlenr, SCeeee non aderatlonathanbsp;armigereius�

Difquiritur qui fint absentes ex tlraelitis,comperi^ turq; lonathits cum armigero abejje inchoaJJ�beUnbsp;hmt contra Pbilifiaos.

  • 18 nbsp;nbsp;Et ait Saul ad Achiam : Applica areamnbsp;deit Erat enim ibi area dei in die ilia euin finbsp;liisifraeh

  • 19 nbsp;Cum^ loqueretur Saul ad faeerdotem,nbsp;tumultusexortus eftin caftris Philifthinonbsp;rumt erefeebat^ paulatim,amp;:clarius refo=nbsp;nabat,

^Et ait Saul ad faeerdotem : Contrahe manumtuam

Al Conelamauitergo Saul, amp;omnispo-' pulus qui erat eum eo, �C uenerunt ufq; adnbsp;loe� certaminis � SC ecce uerfus fuerat gla^nbsp;dius uniufeuiufq; ad proximum fuum, �Cnbsp;tumultus magnus nimis^

SedSC Hebr�i qui fuerant cum Phili-fthiimheri amp; nudiuftertius, afeender�t^ cumeis in caftris undique, reuerfi funt utnbsp;effent cum Ifrael qui erant cum Saul �C Io=nbsp;natha*

2.5 Omnes quoqjlfraelit�quifeabfconde rant in monte Ephraim audientes quodnbsp;fugiflentPhilifth�i, fociaueruntfeeufuisnbsp;in pr�liot (Et erant cum Saul quafidecem millia uinbsp;rorum:)

Confiu�uit Achias facerdos dominum pro Xonatha ad inftantiam Saulis,more fiteroru, qu� time erant in Ga=nbsp;baa, etr cumfilijslfraelibidemcoh^egatis. Dumueronbsp;facerdos mjlatfiacris, uidetSaul quomodo in exercitunbsp;Philifthinorum tumultus efi, amp; crcficit continuo motunbsp;cofiiilu mutuofiemper maiorfit orfimilior pralio.nbsp;Itac^ iubeteefiare faeerdotem abeleuationemanuum,nbsp;iudicatq; adefie tempus prtelij cum fauore dei iam pr�^nbsp;fente illis,fiigientes perfequinbsp;nbsp;nbsp;pauidos trucidare. Co

clamatur itaq; pariter � Saule ctr populo, cr prielium BttagesPhi urgeturcontraPhiUjlteosexomni parte,multisquo^nbsp;wiinorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flrages i�orum perficitur: partim enim fefe mu~

tuummanibus confertts occidunt: partim Hebr�i quos fecumduxerant ctmtraSaulemPhiliftaiquacunqs ra^nbsp;regvm primvs.

tioHe indu�li animum mutant, cr pro fuis uifionM ix clinantemadiuuant,mixti^Philift�is,illosocciiimitlt;�^nbsp;luthofies quos iuuare uoluer�'t,fed compulfi: poTtimi^nbsp;tribu Ephraim propinqua, quifefepratimortiil�f'�quot;'nbsp;derant audientes flragem Phili/iinorum,refiiigt;i[gt;i�f'^''nbsp;mo inuadunt pa�im obuios cr infequuiitur:nbsp;ercitus Saulis proflernit, cir profequitur eceptuntnbsp;lium pro omm uinli.Confluitq; hoc pado extrdi^ 'nbsp;augetur,amp;� Sauli fefe multi iungunt cominuniterf��' 'nbsp;dendo Philifi�os,nihil aliud m�dit�mes qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

�Cfaluauitdominus deus Ifradino'^ la� pugna a�tperuenitufqjadBtt^�^�)^^'nbsp;Domim folius efidonare uidoriaquosuiii)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jt���

dis qui illiplaccnt.E�us autem qui iuxtaill�^^^^^^ turn bellaordiuntur,fretifcilicct bona caufijp''nbsp;dis diumis legibus findismoribus,prolilgt;^nbsp;feientiarum ac corporum,propatrianbsp;oppre�is iniuria � tyrannis improbis eXinbsp;contra ius erfas commuai confilio crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cd

hicfa�umeft,ficfcmperagenda. Demq;f���^ ptumcraudumpr�lium/�gientibusPhilifl^�^.^if,Knbsp;neintermi�ioneurgebatquantufieripots^^^�f'i^pbinbsp;rmt interdicendo 4 cibis ne aliquo pationbsp;lijiai perr�tiofifiimi holks,quinbsp;lere cogebantur,donec perueniretur

Ay nbsp;nbsp;Et uiri Ifrael fociati funt fib� *�� j

adiurauitautem Saul populUj^'^^yf^,-�^ ledi�lus uir qui comederitpa*�.^��^pj5)fl^-'nbsp;uefperum, donee ulcifcar deii�gt;�^Lulusnbsp;is� Et non m�ducauituniuerf�^quot;nbsp;� Cumficinfequendohofiesuiriifraelit^^nbsp;ttgitutnimiumurgerentur,?^'nbsp;ppra uires be�igerare coger�tur � Sauls-^^ ��aiffnO�'�'nbsp;fitroreperfequendihofles fuccenfiis,nbsp;precatus efi omnibus fuis uiris,quinbsp;uefiieram. Totum enim diem firagemnbsp;femel coeptam continuare uolebat,immo^sranbsp;nonhabitorefipettu aduirium hutnanarus^nbsp;Cui tarnen omnes timor� maledidionis obs^^nbsp;comederunt tota die. vbi manififlumfiirnbsp;cibum omnem intelligi,etiamfauum

�6 Omne^ terr� uulgus u^�.* in quo eratmel fuper faciem

�Xrj Ingreffiis eft itaq; populus paruitfluensmel, nullus^ pof'*nbsp;num ados fuum�timebateni���^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M'*

iuramentum.

Omnis terra ueniebat in faltH:fic licbX telligit autem omnem populum quinbsp;xerat, Philifi�oshofiiliterperfequendo �nbsp;faltume�lisplurimumpa�im etiam innbsp;manufamelicis. Defluebat enim ex arbuj onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

faccarum,fecudum Rabi Salomon, mel]itus,qui tarnen � nemine tangebatur,�� ^^dt^nbsp;tis ad firagem hoftium,quos dominus innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

rat,Qrdmentibus Saulis hnprecatioi^�^


-ocr page 157-

S� MV EL I s P R IM VS

Porro lonathas non audierat cum adiu *^�ret pater eius populuni� cxtendit^ fumnbsp;^�tatem uirg�, quam habebat in manunbsp;^3,S(intinxit in fauum nicllis, amp; conuer--t/nanum fuam ad os fuum �(. illumina^nbsp;a^^'^Woculicius^

�^�fpondens^ unus de populo, ait, Iu=i , �i^ando conftrinxit pater tous popul�,nbsp;uir, qui comederit pa-^hodiejdefeceratautem populusgt;nbsp;adiurationis patern�, �r iam prlt;enbsp;deficientibus 4 uifu obnbsp;illnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uires, nece�itate compulfm, uirgd

Crre/��Mti� ' c � �'[��.�^ort hoc prohibuerat S4ul,iwn impediebat,nbsp;mjlitutdm hoftiitm perfccutioncm �rnbsp;erant m populo agro�rentes mandata Saunbsp;f^^�'�quot;^���qudagebat, lt;}ui tempore periculor� au=nbsp;ntin^'^'^tutiorauidentesfc�c affociauerant,nbsp;poteraitt ciks op�ra, cr deliila car^nbsp;uidei�tes quid lonathof egi�ct,dc me�egu^:nbsp;fitti �^�''^^'iuocabant,crmterpretabantur inobedinbsp;�j,^'^l:igt;nutSauh contumeliam inurere pojjeitt^nbsp;f^urmurandi, cr populumpertur=:nbsp;^^^'�^^�^t:^tia}nfatigatuf eft populut.No qui^nbsp;Pgt;'��lio fatigandics eft miles, fed in ea uUnbsp;gt;^glig^gt;^^^ agendum erat. Tonbsp;gt; r^uiv�^nbsp;'' b ' dcferere iam partain uidoriam.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lonathas � Turbauit pater me^

'^^�^/^idetcqu�fo, quia illuminati kni niei,eo quod guftauerim paulu

prohibuijfct,quodipfi contigerat, ��gt;ot

'^'ifo f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poterat.-ideo dixit,Patcr meus hoc iura

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinr f*vnfrth/m ftt

Jl*

homines, hoc eft exercitum. in ��^^'^fnodus loquendi hie cft,qui uerfu i^.Om^nbsp;foic,P4j�T meus turbauitnbsp;^'lt;tt^^^�^lt;^eitum,quifecumerat,homincsfcilicetnbsp;'�fulj^dete,inquit,quomodo nunc lumen habe^nbsp;uidere incepcrint ad gtftum modicumnbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efuricoculilabora

* ^�a �'^ftltuti ad guftum.

�^3gis fi comedendocomcdiC-populus de pr�da inimicorum gt;, ^�hft^�quamreperit 'i n�nnemaiorpla^nbsp;PerPhlllftl�lVTtc�nbsp;i '�^'^�^untergo in die ilia Philifthae^nbsp;^oiis ufq5 in Aialon. Defatigatusnbsp;populus nimis�nbsp;'^^^�'^P^�^gt;�^^^�isfaceret eis,qui murmuranbsp;���N ^�^^has: Qjtanto magis fi hodic comedifnbsp;'�^lt;tD,i^'�^'^ߒ�^^^hoftium,nuncrobur or figt;rtitudi=snbsp;perfequendi hoftes,^^ perfi=nbsp;�Son hoftium ma�orem quam nunc^ cum fame

(/

REGVM: PRIMVS. 79

lici amp; exhaufti uiribus,fatigati defiftere coguntur, amp; poftta prlt;e auiditate comedendi committer e in Icgem.

33 �lt;uerfusad pr�dam tulit eues, amp;bo^ ues,amp; uituloSjamp;maclauerunt in terra t conbsp;medit^populus cum fanguinegt;

Vatigatus per diem populus labore ey' ieiunio, cum declinajfiet,incidiftfctqfmpriedas, tnaiiauerunt pr�ci^snbsp;pitanter, cr non diligenter ouesnbsp;nbsp;nbsp;boues : fed quia fu~

per terram pa�m ma�abant, non totus fanguis expri^ mebatur uel eftiuere poterat, nec diff�rri cibus fameli^nbsp;cistideo dicitur,quod cum fanguine comederit populus,nbsp;54 Nunciaucr�taut�Sauli,dicentesquodnbsp;populus peccaiTet domino, comed�s cumnbsp;fanguine. Qui ait,Pr�uaricati eftis�uolui^nbsp;te ad me iam nunc faxum grande,nbsp;jy EtdixitSaui�Difpergimini in uulgus,nbsp;amp;diciteeis ut adducat ad me unufquifqjnbsp;boucm fuum 8lt; pecus fuum,amp; occiditc funbsp;periftud, amp;ucfcimini, 8i non pcccabitisnbsp;domino comedentes cum fanguine. Ad�nbsp;duxit itaq; omnis populus unufquifqj bo 'nbsp;�em in manu fua ufqj ad nodem, �C occi�nbsp;deruntibi,

Quantumlibet in priclqs leges fitere dicantur,tamen populus l/rael per Samuelnn eruditus obferuantialc=:nbsp;gis,horrentfai�um, cr defirunt r�gi, ut peccato reme^nbsp;dietur,ztr prouideant negotio,quod exaggerabant ual-de,non interim memores longe maioris criminis quodnbsp;commiferant diffluendo � rege in maximagentis necefsnbsp;fitate, iamadho�-s deficiendo Philifthaos,iam iterumnbsp;cofdem inf�ftando quibus promiferaut auxilium. Talianbsp;fient ftudia populorum, apud quos ut qui/q; pro'latus eftnbsp;melior tanto periculofius uiuit cr plura patitur aduer-fa.Is autem Saul rex ftatim peccatum confitetiir,(:^ connbsp;fulit pro uirili, ut qua fieri oportet fiant legitime, lubetnbsp;enim ut aduoluatur petra magna, in quam occifa an�nanbsp;Hum corpora, quafi profuggeftu ponantur, ut fanguisnbsp;omnis defluere exprimi commode po�it. Idq; ut fiatnbsp;pracepto fuo cauet. Cuic^ obfequuntur, ut difcamus,nbsp;quam diligenter ctiftodicnda fit lex dei in moralibus, e=nbsp;tiam i� ftrepitu praliorum, fi ceremonioHa tantoperenbsp;feruare ftuducrunt fideles,

3^ nbsp;nbsp;Aedificauitautem Saul altare domino�

illud c�pit �dificarc ai care domino.

Hicquoq;adificatiitSaularamdomino,idipfumqui Zitate eri-dem plures ante eum alijf�cerant, fed hic Saul primum, quandoquidem grat�e agenda: erant domino, cr falutanbsp;ria facrificia offirenda in primis de �)olijs,ac deinde ponbsp;pulus cibandus.b^ondum ftabilem fibi locum area domi=nbsp;m habebat, ideo huiufmodi ararum extruilio de morenbsp;eratetiamfan�lis.

COQ

-ocr page 158-

S AMVELIS PRIMVS.

ttaPateft� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philiflhieos nouerdt Saul, potent

noj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mos ho�es,propi)iqut�imos dcniq^, lt;a' 'm forte fiUorum

ffr(tel,Iud(t fcilicet,Be/iMm'm zr Simeon loca non fu:i� bi ufurp4ntes,ideo idtn contrito$,p!(uidos, �gitiuos pernbsp;feqtii eddem etiam node confnltat, ut femel panter connbsp;fumantur.Cuius uoto omnes iam pafli confentiuM mi=:nbsp;Utes,fed ob��it facerdos confulcns,ut id non nifi domi^nbsp;noconfultotentetiir.

59 EtconfulitSauldeum, Nunipcrfequar Philifthiim� fi trades eos in manus Ifrael^nbsp;Etnonrefponditeiin dieilla�

Confuluit ergo Saul dominum, non m� per facerdo tem,Ahiam nimirum, tSium defe�dam pofl Phili�hicosfnbsp;Dominusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^bis eos 'm manum ifraelisfCui nthil rellondit do

non Temper . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. � r . �

�xaudit. �unus.Nondum tempus erat, nondum expediebat: latn fatisfauoris diuini 'mte�lexerant, non expediebat adhucnbsp;omm pauoreeffeuacuostfraeIitas,Dauidis regno i�lt;tnbsp;feruabatur�licitasAnterim tarnen dominus fe oj�nfumnbsp;teftatur,contra nwrem fuum nihil re�jondendo. Idubinbsp;fen�t Satti fufficatUS e� peccatum aliquod fuorum ob=nbsp;fiare,Gr dominum off�ndiff�tiubetfortem mitti derconbsp;perquirendo,applicatisq^exordine ommbus populi ornbsp;d'mibus angulis uelfamilijs.

Dolebat offinfum dominum alicuius peccato, nefeie bdtq; quo uelgenerepeccati, uelquie per�na peccaf=nbsp;VaX'quot;*� �^-^t^t'at igitur per uiuentem dominum, qui hodie fer=nbsp;ua�et ifraelem, CSquot; de ho�ibus uiiloriam largitus effet,nbsp;fi 'm dominu peccauiffet chari�'imus fibi filius tonathos,nbsp;multo magis alius quicunque de plebe etiamdile�us,nbsp;nolit iHi parcere,fed pro offinfa dei placanda occiderc.nbsp;Hoc uotum Saulis audiuit omnis populus, cf tacuit,nbsp;non contradixit,fcd fibi quifque timuit,quandoquidemnbsp;peccauerant multi in cafu fanguinis ,cum quo camesnbsp;ederant,contra pratceptum domint.Nemo tarnen illi re=nbsp;f�ondebat, cstamau�erumiudicium non probabant,nbsp;utuidetur.

41, Et ait ad uniuerfum Ifrael, uos critis in partem unam, �C ego cum lonatha filionbsp;meo ero in parte altera �Refpondit^po^nbsp;pulus ad Saul�Quodbonum uidetur innbsp;oculis tuis,fac*

Voluit experirifi ipfemet uel tonathas domino pec^ caffent,uel populus: ideofortem cor am domino expertnbsp;turus,iubct populum omnem unoglobo con�are : fc ue=:nbsp;ro cx filium alia parte con�ituit. Peccauerat populusnbsp;fanguinemedcns.-peccauerat Saul populum turbando,nbsp;CS malediHo arilando fatigatos:lonathiis quoq; peccafnbsp;fe uideri poterat cis,qui melgu�affe eum uiderant, connbsp;traregisimperium,quodfduum cs facrum dominusnbsp;rffe debere o�endere uoluitic^ contra patrem murmu^

R E G V M P RIM V S*

i-auerat,idquodpote� maiusputari. er po�taDauid graui�ime ab illonbsp;tarnen rcueritus e� cum,fu�gt;exit ttt^fjrfnbsp;deo er populo, toties er omnibus modis pep^nbsp;�o domini,ut etiam plangeret fe laciniamnbsp;�gt;olunca.Sic hic lonathas muimuratort!nbsp;ruiffe debuerat magis,erprlt;eceptunbsp;regiam authoritatem in tanta rerti/m anguߑ�( ��tfrjehnbsp;4? ^Et dixit Saul ad dominu, deusnbsp;da perfedionem (ueloraculum)qui^^flnbsp;re�ionderisferuo tuo hodieiSi mmeant i�nbsp;lio meo e� 'miquitas ha:c,da o�enfioncin,nbsp;quitM e� in populo tuo, da fan(litatcnt�)nbsp;henfus eft lonathas amp; Saul, pop^*nbsp;temexiuit*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

OrauitSatd dominum deumiCa perfidioncm uel innocentiam ofknde fortenbsp;ta,quis 'm culpa fit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis ab offinfa tu^ (jd

ptus e� ergoforte,e^ peccaffe declaraties Saulus,reliqui uero,hoc e� totus populus,nbsp;etiam comederant neee�itate con�riitinbsp;multipliciter,tdmenfan�laper omnia dovtinl^^^nbsp;er iu�itia euaferunt iudicium domini,nbsp;funt ac immunes � domino declarati : hdcnbsp;� domini prouidentia temperata, utdifed�'�^^^^ct^'nbsp;iudicia deinonreprehendere,fedtintere

Et aitSauhMittiteCprifw)!�*:^^ j inter lonathan filium meum.E*^^^^nbsp;lonathas*

V idens Saul fe uel lonathan dominuiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do���'*

cepit de forte mittendo 'mter ambos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

no peccafi�tiquofado deprehenfus e� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjt, �*��

ter liberatus,ercertenonnifi nutudeifot{^ pote�igitur did, lonathan non rontnter^'ll^nbsp;er offindiffe dominum,quin er i�udnounbsp;to,quodfiliusfine iuffu e!quot; authoritatedut^^�^liH^nbsp;ignorantibus, tamgraue ac periculofifi���^�^^nbsp;eoepit, tamfcipfumqu�m dei populumnbsp;mo fua audacia inuoluendo. iion fu�tnbsp;huiufmodi in bc�lis,fed ducibusfandi�'imenbsp;fru�ra ergofudant,qui de iudicio dei hoenbsp;multis conantur, nifi qute pnefcripta funt dnbsp;intentione confida pcccata non fint.

45 nbsp;nbsp;Dixit autem Saul ad lonathaU'^^fjiaS�

mihi quid feceris^Et indicauit ei SCai�Guft�sguftauiin fummit^*^nbsp;qu�eratinmanu mca,paululu���nbsp;amp;ccceegomoriar�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dixit ergo Saul ad lonathan : non addit^ um,uelfili mi. QMsenim htecfinecoinml/^nbsp;geret er lachrymisflndica,mquit,mihi qnlnnbsp;indicauit lonathas, minimum i�ud quodnbsp;tnaiora uel non ponderauit, uel non i�inbsp;laffe.Gu�aui, 'mquit, dcme�e, nonnbsp;impendendo,feduirgeefummitate tantum 'nbsp;gu�ando : Et ecce ego ob id nUStc occidor,nbsp;demerui,^

44

Peccatum popult �Cnbsp;lonathx.

-ocr page 159-

S�HVELIS PRIHVS.

Et ait Saul�H�c faciat inihi deus,Si hf d *�ilt;lat,quia morte morieris lonatha,

Sou! crgo uidetti forte damnatum jilium,�^ audicnS ^��tod�ci�m cdufam, ndjilominus iurat i�Mn occidentnbsp;promiferat,cr eum ex nomine dppeHanerat.nbsp;ngeret^Aceufent dlij iUius 'm iurarinbsp;' ^��^itittenif^uain nemo laudare potcjl : fed jpeeientnbsp;'^t^lt;efirthocfailimi,glom�orefn quMt quifyuantnbsp;fcripferitcuiufcun^i ducis dexter'itdtem,etinnbsp;fi tdntopere domino di]flhnbsp;forte prodidijfetreum.�mo uidetur dominuinbsp;��Ptiwus �^tndximu! hoefd�lo Sdulis maieftatem,nbsp;tii^/�^^^gt;�^oxteritdtem,confldntidm,fidem,dnimi�/nbsp;jh\^�Mni�crfo regno mon�rdre uoluiffe, ut pofiednbsp;J '�'^�'ntiKsqudmdntcd obedirent, ilium reuercren^^nbsp;^�S'^tK,amp;c(ijcffentftudio�us maximierebui,qu�nbsp;n�i^ofidtim fe^nbsp;h'

tha populus ad Saul � Erg�ne�ona Ruanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui fecit faluteni hanc ma-

ni,^'�'��iIfraeKhoc nefaseft� uiuitdomi-tJ�ficeciderit capillus de capite eius in tiL�''5quiacum deo operatus eft hodie�nbsp;populus lonathan, ut nonnbsp;?iik^''^P�t��^nsnontdmregisfM�dem er iuflitid,nbsp;filici�intumq; f lilum, prudenter .nbsp;ob�itit,cr perfondin i�is grdti�imdm etnbsp;(Hbi j�^^�norte liberduit. Nec id dominus deus dli=nbsp;itioy;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in populo legitur,ficut nec londth�ftiln

pr^eeeperdt dcus,fed tdntunt oflrndit \i^^�^��gt;/finfdminteree�ilfeinhoebeno, zx no�enbsp;^lt;teoq hofles idm humilidtos ex�ndi prorfiis.nbsp;di^enfdtionefud fdcrofdnili�imd- et'nbsp;ut populusfldtim ftni�iore iurdmentanbsp;iwpcdict�daw id ^uod �ttji�J�0plt;4tcTrnbsp;^^ifigt;'�tt:Bt quod uoluit�eit populus, donbsp;4� h(pj'*�probdnte,utlondthus fdludrctur �po tem^nbsp;^^^fi�'finiendipdter effiHuf-

perfecutus eft �OcafJ^^ni�porr�Philifthiim abier�t in

^Ki �j^.'^'�r^�ce.Defijfc enim tune perfequi Philifibdos, '��inƮ�lieru�t confiifiinlocumfuum.Et isdomi

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intentus, cum rejfondere noluiffet dd

fuper Ifrael, 8i �^hpj � per circumitum aduerfum o-1 h�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra Moab, 8cfili-

, 8cquccunqj fe uerterat, fu-nindicdbat'^ iniquos, uel impie dgcbdt *^^01

��eg���� SduUs fuper �frdefcr plenaitti ����fcuemt �b omni populo, Ab hoc iempore

REGVM PR1MV5. 8a

dignus imperio hdbebdtur db omnibus, quod ddmi=: tu�rduit egregie,donec uixit,humdno tarnen more, quonbsp;nihil potefl ex omni parte purum feruari a regibus, quinbsp;cum tempore degenerare folent m multd peccatd. Hocnbsp;pduci�'mis non contigit,imo nullis,ut non modo Eiauidnbsp;fed er Salomon,Bzechids,lofaphat, cr lo�as leganturnbsp;dliquando grduiter deliquiffe.Tutiusagit qui priuatim,nbsp;iJeee�ario autem obligatur obire pericula anima: ernbsp;corporA, quid domino euocatur admunus publicum,nbsp;qu'i ut potenter pot�tes punit du improbe gubernat,�cnbsp;dementer indulget mini�rA fuisfidelibus, fiinaliquonbsp;per�agilitate deliquerint,quoru etiam morte illu�rat,nbsp;non raro,ac uita fempiterna copenfat pro iu�itia, quo=inbsp;r�Mi peecatanon imput�t, ni� ad temporalem panam.nbsp;Summa denique triumphorum Saulis deferibitur, quo=:nbsp;modo fcilicet ISioabitds, Ammonitiis, Edomitas, er' re=:nbsp;ges Syria, Phanicis er Phili�haos domauerit.Et quodnbsp;fequitur.'Et in omnes ad quosfe uertebat, uel quocunq;nbsp;fe uerterat,reosmortis,impios, er d domino iudicatosnbsp;oflendit fado : omnes enim uicit er humili�t, quidnbsp;y'^l�'y^^hnpios digna morte afficere, er impietatemnbsp;punire�gni�cat, fecundam Hebraos, etiam hoc loco:nbsp;�atim enim fcquitur.

5� Congregate^ exercitu pcrcuffit Ama-leCjS^eruitlfrael de manu uaftatorfieiust Et�eit�r titer, uel exercitum coHegit, er omniuntnbsp;primo legis diuina memor�atim ut regnum confirma^nbsp;tum uidit,Amdlechitdt; inua�t,iuxta praceptum domi=^nbsp;ni,Deuteronomif as.infine, er fudoribus fuis dominonbsp;a�i�ente eruit ifraelem de manu eorum qui illos opprefnbsp;ferant,

y gt; Fuerunt autem filq Saul, lonathan, SC Icflui,amp; Melchifua, 8C nomina duarum finbsp;liarum cius,nomen primogenit� Merob,nbsp;amp; nomen minoris MichoL

52- EtncmenuxorisSauI, Achinoem filia Achimaas, 8C nomeprincipis militiae ciusnbsp;Abner,filius Ncr, patruclis SauL

55 Perro Cis fu erat pater Saul, Ner pater Abner,filius Abiel,

Stridim regnum Saul deferibitur, er i�ius �atus. Ei Famfl� liostres, er�liasduashic feripturd comm�mor�t, lo=nbsp;nathas,tfui,Mdlchifua,Merob primogcnitd,I�icbol iu^nbsp;tnortyxoreiusnomineAchinoam, quamttnicam ha=^nbsp;bui�elcgitur.Mirum quomodo id iUinonlaudi datumnbsp;legimus d pradicatoribus monogamia : fed hunc uirumnbsp;multis nominibus laudabilem,in fauoremDauidispernbsp;omnia damnare con�ieuerMtt, cum prater Dauidis pernbsp;fecutionem ob regnum certe g^dui�imam, melioreslf=nbsp;raclita reges paucoshabucrint,er�refolusnonmulti^nbsp;plica�e uxorcs legitur,fecundum legcm.-Principern ex=:nbsp;ercitus fui, Abner filium Ncr �i�c,qui quomodo i�i iunnbsp;dus e�et deferibitur. Saulis enim pater Cis�it, filiusnbsp;Abiel, quiAbiel filium quoq; habuit Ncr, quigenuitnbsp;Abner,qui er Saulispatruelis�it.

* CEi^�tautem bellum potens aduerfum Philifih�os omnibus diebus Saut Nam


-ocr page 160-

SAMVELIS PRIMVS. qucmcunqucuiderat Saul uirum fortem,nbsp;�c aptum ad pr�lium/ociabat cum fibi*nbsp;ExercitefcflJrffKitSit�! habuit quoad uixit contranbsp;Pbili�h�os,quos la:pc aggredi oportuit.Brat enim gensnbsp;Paixftini bclltco/i�im.t,c^jorti�imorum militum exercitus in�^nbsp;bdUct�. gtiis,qui ZJ�fiaturaprocerierant, tdcoq; Saul iurefuo,nbsp;quofiunqueflrenuosdefuts uirosuidit, fortes cr ma^nbsp;gnanimosfibi aggrcgauit,crexercitum femper in prontnbsp;ptu tcque habuit �rti�imorum uirorum : non libidino-f'os,molle5,incrtcs,acdefides.Datur enim �rtitudinisnbsp;donum pro tuendarepublica,tuendisq; imbeciUibus,^nbsp;iniurijs publics umdicandis, pro pace regnorum,ut pifnbsp;gaudeant^mpq zsquot; �roces opprimantur, er tyrannidinbsp;refi�atur,non admittantur crimina: i^on ut illi ip� mi^nbsp;litaris ordinis homines populum adfligant zrperfequannbsp;turiniurijs,qua��ubditos:�'duthofles patrii� zr ciuiunbsp;uitlt;e fu� periculo fetnper de�ndant.

CAP VT XV.


dixitSanjueladSauI�Mcmi^ � fitdominus,utungeremtcin rcnbsp;gem fupcr populum cius Ifraeltnbsp;^^.nunc ergo audi uocemfermo-numdomini�

Non potuit non �rtiter aggredi rex �delis beUu con tra impios,domino id per prophetam mandante. Quafinbsp;diceret Sauli Samuel : Vtcredidifli domino, teuocantenbsp;per me ad regnum, zr confecrante: �c nunc iubente donbsp;�maieciii- )nino,prceliuminflitue contra crudeli�imos Amalechi-tas,quinuUalace�itiiniuria, t�-aeliticum populumpernbsp;f'equebantur,non bettico more uel iure,�ed � tergo prosnbsp;ditorie,nonm� debiles, pueros,faeminas,�mes,zr� imsnbsp;hellem turbamtrucidarunt. Hoc crudele facmus domisnbsp;nus non tunc,fed in poflerum decreuit,ut primumJ�aelnbsp;quie�cere contingeret, �ne n��ericordia puniendtmt.nbsp;Ne quis hic miretur crudeli�imum bellum inditium �nbsp;domino contra Amalechitas:ratio enimdiuinorum iudinbsp;ciorum di�euti non debet ab hominibus:nec dementia lonbsp;cum habet,ubi dominus quie�abyf�ts mi�ericordiaru,nbsp;feueritatem indicit : zr in criminibus puniendis non e�nbsp;habendus �nifier oculus ad rapinas zrf�olia. Uotanternbsp;dicit Sauli propheta:Audi ad uocem uerborum domim.nbsp;Qua� diceret: Caue nealiquod illorumpra:tereasquienbsp;dominus iubet.

^[H�c dicit dominus cxercituumtRe^ cenfui qu�cunq; fecit Amalec Ifraeli, quonbsp;modo pofuit ei i�cilicet m�dias) in uia cum a-feenderet de Aegypto�

Et in�uper prophetico more, ziT cum in�olita hades nus maie�ate Samuel loquitur. ELec dicit dominus exernbsp;cituum,dicens:E.ecen�ui mecum et leterno flabiliq^ meonbsp;propo�to decreui,delere Amalechitas, pro tarn crudesnbsp;ii tp�orum piaculo,quod egerunt dud�, cum i�racl a�cennbsp;deret de Aegypto. Quanquam enim longanimis�m ZXnbsp;mult�mi�ericordilt;e, aque tarnen uerax �um zr iu�us,nbsp;^ui pofleritatan eorumqui^ne odiuntfeuere etiamiu

REGVM

dico er tilci�cor:iniuridsmeaszrmcorumfi^lt;�^quot;^� turnampatientiam�eueritatecompen�o.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i

5 Nunc ergo uade,amp; percute An^^ demoliamini uniuerfaeiustnonp^r j.nbsp;fed interfice � uiro ufqj ad muliereiw, tnbsp;uulo ufq; ad latentem, � boue uhI?nbsp;uem,� camelo ufc^ ad afinura. A�nbsp;Voloitaqsutpergas zrpercutids u�q;��*^nbsp;damintemetionemAmalech. Omnequodap^nbsp;uemes,totum deuoueas,anathemate dcleas,nbsp;fericordia zr auaritia : non �ecus ac olitn 1^1 �nbsp;meo �aciendum mandaueram cum lerichonbsp;negeneralimandd:odubium �aceret denbsp;caf�,additprophcta omma �ngiUa�mnbsp;rando,uirum, �ceminam, parttulum, ladefgt;�nbsp;houem,cameli�n, zra�num:�d}il exclu�u�gt;���'

4 Indicauit^ hocSaul populo ^^pedi� fuiteosquafiagnos�ducentaflUynbsp;tum,Sc decem millia uirorum

Audirc hic tran�tiue �umitur, pro f,�! populo uniuer�o denundare: hoc e�, conSi'^^^^fii��^nbsp;conum uocibus Co�edosnbsp;�ne deledu,ducenta millia peditum,nbsp;tribu luda,qui tanquam �renui�mi�ed�^'^��^^^^qtgt;i'^nbsp;�um numerantur. Ciuidam exponunt cumnbsp;eorum quilibet agnum numeri �ui �gm^mnbsp;aUas dimidio dato �clo numerarenturnbsp;plaga�eretinl�ael, fi per�on� numerut^j:nbsp;erat Ulis lege prohibitum, iuxta ludaoS-�Q*gt;it,^'Qnomenloci.

5 Cum^ueniffetSauI ufq;alt;J�'L Amalec, retendit infidias innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sj�'

Et �f�tt cum �uo exercitu Saul u�q;�^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si�

lech,metropolim �cilicet regtu ilbus,zr cumillisinualle, zruicit,occi�soinnib�'^'nbsp;quidam dicunt litigaf�e Saulem �ecum, ei'nbsp;bundum�ti��e,� tot homines occiderenbsp;uocis,hoce�,reuelatio dixerit, nonnbsp;iu�iorem ef�e �uo creatore, qui occidendi)!nbsp;In �umma,Saul hic zraUds non tantam�d^�^icamp;^tnbsp;ho dei,quantam debuit.-�rta�is in �^��'�^1'^nbsp;tis deumarguebat, ideoq^ inuitusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

animo �mplici,zr religio�o. in �umma nbsp;nbsp;.y

uoluntatem ef�e iu�i�imam legem, de qn^ dubitare,�olumq;beatumeum cuinonnbsp;nus peccatum,nemine�ne peccato uiuefilt;^'

C Dixit^ Saul Cin�o�Abite, que difeedite ab Amalec � nenbsp;te cum CO, tu enim fecifti^mil^*��nbsp;cum omnibus filqs Ifrael, cumnbsp;nbsp;nbsp;je

ipfi de Aegypto. EtreceflitCiU^ dio Amalec.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

In�eriturparanthe�sdcCin�is,poߑ^�^'^tH^P?^ thro,quorummultierant,pa�im^nbsp;lijs�uis,quorumaliqui intribuluda,abjnbsp;bus.Hic quoque nonnulUillorum inter

-ocr page 161-

SAMVELIS PRIMVS;

lgt;itibM,bogt;K hominef, tatgi, qt fine rerum temp�raliu W(t:i^uibuf leren�ie tempore fainilia erctt Rechabitanbsp;Cineospruemonuit in primisSaul fecedere nbnbsp;^^lechitii^ne innoluerentitr cum iUte innoc�ter, cuntnbsp;^Pfiprofifcrint multipliciterfilijs ifrael, deAegypto exnbsp;^�^ntibiK.Abierunt igitur Cinei, �r dimifertint Amalenbsp;^^�^lt;^fibiq;fiigiteonfuluertint.

Perc�ffit�g Saul Amalec abEuila,do-^^Menias ad Sur, qu� cft cregione Ae-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ornne latepateiisregnwM Amalecbi^

uicinid Sur, non mnltunt difiat ab Aegypto, inter Ammo=:nbsp;^^amp;ptios,proximus�dumeii, in quorum lo=a

^t�pprehenditAgag regem Amalec ui J^�^�oiuncautem uulgus interfecitin ore

OOK^ P^pcrcit Saul 8C populus, Agag, SC � gregibus ouium 8C armentorum,

d� ^uiduero uilefuitamp; reprobum hoe funu

^^^^chitarum,quem iuxta uerbum domini occi= tetrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea ratione ceperit, ut intra

ffp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo aj^iciente iUum interfieeret,quod

Ofttneincnim populum res �^fcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ore gladif, hoe cft, tumultu pralq,

�^'iclredarguit Saulempro ftruato rege, fed pro St.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maniftIkdicaturSaulein cr

ftHicct ftatmi cum alijs oc= lt;l�oque ouci or boues,hoc eft, ele�nbsp;pingui�nnum uiderant in agnie,nbsp;'�nifi � ^^i!�^�ippe�eMempulchram,preciofam,cr

'ibili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^erdere in totum,ut iufti erant. Deftgt;i=:

dij}gt;er=

�^U)� a nbsp;nbsp;nbsp;interim recogitantes tamferiofum man^^

�nii( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^ Samuelem,Gr tram domini olim ob fi

**lt;l)il h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Achan,de aurea linguafuatSic

i�eAchor,crreliqua roUgiofius domini mandat

^�i�ib autem uerbum domini ad

Hiorf

indicitur Sauli proinobedien= oonfenferat : fed non excufaturnbsp;prohiberenbsp;I Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fip�trticipemfacit, Cirpraftatmii

* Pcp � conftituerim Saul relt;nbsp;\ ** �'onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me, amp; uerba mea ope

v'ti, *^Uei g^�5'^�^�iauit.Contriftatus^eft Sa Pettonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominum rota noflc.

^iKia proprie diila in dcum non cadit, qui int

KE G Vtt P RI MV S, 8i

MUtabili uoluntate facit omnia,etiam mutabilia 'm cr�a turis. Qgon ad tempus quodiUi placuerat regem effenbsp;uoluit,eundem in regtto fuccefforem habere negauit.Nonbsp;quod dijflicuerit domino quodficerit, fed perpetuo manbsp;ncre opus quod effe cocperat,no uoluit.Ratio redditur,nbsp;Quia auerfus eft � me, inobediens fidt praceptis meis.nbsp;Vult enim dominus fic rege per omnia par�re deo opti^nbsp;mo maximo, quemadmodum fibi reges obedientiam po obedi�d�nbsp;ftulant �fubditis exhiberi. Verba dei quteper prophe- �S'���nbsp;tamagnouerat nonfirmiterimpleuit,non per omnia panbsp;ruit mandatis. Durum iudicium manet eos, qui prafuntnbsp;utiudicent.Simpliciterobtemperandumeft diuinis iufrnbsp;fiombus, non in iUis nodus quarendus uelut in feirpo,nbsp;Clementia contra domini preeceptum uitium eft er critnbsp;delitus,Samuelirafcitur,hoccft,dolet e^ contriftatuvnbsp;pro Saule, diuinum iudicium circa Saul expauefeit, m-tcrcedereq; conatur pro eo,totanoae oransad domi^ Oranjuinnbsp;num.Sic orandum pro regibus cft,ut mitcfcant, cj� ftli= bu�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

eiter prtefint fecundum uerbum domim.

gt; i Cum^ de node furrexiffet Samuel, ut obuiam iretSaulmane,nunciatum eftSa^nbsp;mueli, eo quod ueniffet Saul in Carmelu,nbsp;SCecceftatueratfibilocum, 6lt;gyrauit, SCnbsp;tranfiit,defcendit^in Galgala�

tqonduin Saul de ftrage Amalechitarum rcdicrat, et Samuel in Jfiritu iam didicerat tarn peccatumSaulK^nbsp;quam decretam i�i � domino p�nam ; ideo mane furgitnbsp;regtobuiamiturus,Grdeiudicio domini prophetatu^nbsp;r US.Dum igitur fic occurrit Sauli, renunciatur Sathtielinbsp;aduentus r�gis in Carmelum.Hic locus eft in tribu tuda, Carmein�nbsp;adauftrum,nonintribuAfer,ucllfachariuxta}nare,lEinbsp;ecceftatuerat Saul ibi manum ,hocejl, iuxta llebra:osnbsp;locum,ubiJfolia diuiderentur, uel altare, ubi de raptisnbsp;animalibusdomino facrificaret, dominum placare �0=nbsp;lens er de ui�oriagratias agere, uti contra uerbum danbsp;mini credebat. Q�o fa�lo uertit fe ac tranfq t defcctidettnbsp;doinGalgal,locumfacratiorem propter circuncifion�nbsp;patrum, er quia ibi prima ara eretla/�erat � �ofue,pri^nbsp;ma quoq; manfio poft tranfitum lordanis er tabernacunbsp;lum domim ibidem primo ereilum,licet tune eftet in Nonbsp;be.ticitum enim tune erat in excelfis taUbus facrifica^nbsp;reprogratiarumadione.

� 5 Venit ergo Samuel ad Saul, 8C dixitei Saul�Benedidus tu domino, impleui uer^nbsp;bum domini�

Venit ergo illuc Samuel ad Saulem, dixitq^ ei honoa risgfotiaSauliUumfufcipienss'�enedidus tu domino:nbsp;hisi�umucrbis falutatfdo. Pergitq; iadando obedientnbsp;tiam,quam non intotum pr�ftitcrat,ut fiterat iujfus,dinbsp;cens.'Statui uerbum domini,hoc eft,impleui iniun�la,denbsp;leui Amalcc defuper terram.

14 Dixit�Samuel�Etqu�cfth�cuoxgrc gum in auribus meis, Slt; uox armentorumnbsp;quam ego audios

Samuel conuindt ipfumfalfitatis, er tran/^e�ionis afado.Qtta, inquit, uoxrft ouiumiUarum cr boum

-ocr page 162-

SAMVELIS PRIMVS.

quiiftt audio hoc loco in tuo exercitu ? nimiruM ex Jf�O^ lijs tuis,contrauerbum dot^^in(.�^paretenimquod nonnbsp;tam animo crimina uindicandi,ey implendi manda=nbsp;turn domint, qu�m rapiendi de�dcrio earn gcntem de=�nbsp;Icucris.

1 y ^Et ait Saul : De Amakc adduxerunt ea:pepercit enim populus melioribus ouinbsp;bus amp;armentis utimmolarentur dominonbsp;deo tuo,reiiqua uero occidimus�

Excu/atfeSottlculpam reijciendo 'm populum,qui licetreuerapareercuolueritferuatis,tarnen non eratnbsp;iUi acquiefeendum contra praceptum dei/ed regia cratnbsp;authoritate coercendus. Elegantiora tantum feruata dinbsp;cit,crnon in priuatum aut communem ufum quemeunnbsp;que, fed ad ilia domino facrificanda. 'Domino deo tuo,nbsp;tnquitiquafi diceret. Cuius tu honorem zr cultum fum-tnopere zelas,i�um uolui honor are, tam egregijsholo=nbsp;caujlii uel pacificis,pro tam 'm�gni nobis coUata ui�io^nbsp;ria,detamcrudelibiis hoftibus.Denique praterhuiuf=nbsp;ntodirefcruatatotim reUquumapudi�os anathemati^nbsp;fando delcuimus ac dijjgt;erdidimus.

Samuel rejfondit : Sine cr permitte, ut annundem tibi,quie locutits efi dominus ad me hac node. Satd cre^nbsp;dens J}gt;eransfibi projpera nuncianda,dixit: la)que=nbsp;re.ln Hc^ao fcribitur, Bt dixerunt ei,fcilicet Saul Cfnbsp;feniares.Legunt tarnen liebriei,Bt dixit.

-Samuel ergo producit ad Saul fententiamdomini: �^�nne cum tu c/fes paruulus fenfunbsp;nbsp;nbsp;iudicio tuo, hu-

peges^nti* tnilis CJ'fummamodefliapraditus, caput omnium tri-� �xGnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifraelis conflituit te dotninus, gt unxit in regem

fuper totum t�-aelemf Bius enim opus efl humiles exal^ tare:fic quoque fuperbos,poteiuiafuaabutentes,depo^nbsp;mt de fede.^unc ergo cum te dominus miferit ad deuo^nbsp;uendos'm inter itum perditionis_,quicquidefl inAma=nbsp;lechitis peflimis pcccatoribus in oculis tnets, dudumq}nbsp;iudicio mco iuflo morti adiudicatis, utq; pugnares coit=nbsp;tra illos ufque ad totam ittorum deletionem, tu pnccc^nbsp;ptum hoc domini non impleuifli, fed dcclinafli ad pra^:nbsp;das,G^ offvndiftidominum. Difeimusquanta diligentianbsp;tremorenbsp;nbsp;nbsp;t'more reges domino feruire debeant, quan

tareuerentialegis diuina necejfaria illisflt,utnecla^ turn unguem de ilia d�clinent, dementia quidem regianbsp;rnwnopere placet in probos,�c taiwnut impiorum

REGVM PR I MVS. f y rdnnidi gt crudelitati non par cam. opprefl�rts uea .nbsp;ro pauperum,uiduarum, orphanorum, critifirmorun.nbsp;nulla dementia tra�ent : omnino talibus parcere,efinbsp;pupillam oculorum domini tangendo offindere.Difl'^^nbsp;denique in altis conflituti humiliter fentire,nbsp;guemprophetis domini uerbum dei afferentibuf�^ ttg*nbsp;ma deuotione aufcultare. Difcant pericula fidnbsp;er quodetiamparua regum deliCta in iudicionbsp;parua non funt.Si enim dementia mtcmpefiiiia ltdnbsp;ritiauixdiflernenda tantum Sauli obfi(it,qii^nbsp;cium idos manet, qui tyranmdesnbsp;nbsp;nbsp;rapines, dilapf

tiones communium diuitiarum agunt, gt dotnirtf^ rcuerentur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;j.

Et ait Saul ad Samuelem : I*�� ui uocem domini, SC ambulsui � ,�nbsp;per quam mifit me dominus,nbsp;Agag �^^8^*� Amalec, Sc AniaU^ *

Tulit autem dcpr�da pop�^�/r^0f, Sc boues primitias corum qu� jjj,nbsp;ut immoler domino deo tuo

Bxcufationes peccatorum domino nd re,per omnes fcripturasdocemur:quanlt;i���i'�^^nbsp;la funt omnia opera noflra, hoc efl, culp^'^'^^MiJitnbsp;uitium,fi � domino iuxta iuflitufua re�itl^^^^nbsp;t�r.NortegitfinemultisuitijsSauloperap�nbsp;eflet uir malus,omnium hominum reputado�^'nbsp;cultiora pedorum a/picit oculus dondniinbsp;penitiora confcientiarum,ut nemo fe corantnbsp;nocentem iadare pr^efumat, etiamnbsp;fine cr'mine. Contendit iterum Saul cuntf^Lfinbsp;muele,Gr indigtefe accuftri cxifliinat,nbsp;dadjarguendo, feq; de obedientianbsp;Sic enimcum uuh dominus oculosnbsp;ti�noflrieclaudit,utpeccatanoflraagnofl�^^^^^^rcdj�nbsp;fiimus, doneeiterum dominusrecludat,amp;''^nbsp;dat.Batetur fe totum Amalech proflrajflnbsp;diffeeatenus,utetiam in illiusuidori^fi�''nbsp;Agag teneat in uinculis, ceperitq; nonadi����iiiiitt^nbsp;mortemillius, cumgaudio totius ifraelii-adjpolia attinet, populo imputetur, qdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

ratione iUa fuflulit ac feruauit, quant ut lis domino ofjirrct,proSratiarepcndend^''^^^i�di^^^nbsp;priuatum ufum,fedut domino deuota,(7''^.^lt;gt;nbsp;no cultui applicanda, facrificanda fldtt^nbsp;tuoinGalgal,quoeadecaufaconcc�tnittfgt;nbsp;tiauides.

^taitSamueh Nunquid

Xo

2.1

Hex

minus holocaufta SCuidimas, bediaturuocidomini�'nbsp;NIM OBEDIENTIAnbsp;RiAE;aufcultare,magis qu�in 0nbsp;pern arietum,

Sandiflimte dodrin� occafionetn pt^l lis lap fus,GT hac content io cumnbsp;mucl docet,Domino deo uero,quinbsp;nritu quoque er ueritatccolen^itftP^^^^^

-ocr page 163-

SAM VELIS PRIMVS.

q deuotd propen�o obediendi iUim �titnddtii.��^ charitdteilli litandtim ejj�:h�c fi adfint, nonnbsp;�^�O^tidlidfdcrificid. At fine obedi�tidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm

diuinoru/m obfertMntid mhil deo placet,(pMn-�Wft pulchrumfit Grgloriofium quod ofiirtur.Di= igi'tMi- : Numcompldcet deo in holocauftis er facrifi,nbsp;Scdfiobaudiat quifqttamuoci don�ni, hocfciiicetnbsp;^�^pMceyepotefl. Etenittt obediremeliui cfiqu4mfa=^^nbsp;^��ciuDi: ZJquot; duficultare mdndatis,fi;ilicet diuinis, i�e=nbsp;deoacceptiui,qadipem hircorim offirre.nbsp;enim ali�na caro, per obedicneiam uerbo^nbsp;bidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deobedientiauer

pi'ophetarum mandatis � deo mi�is, hic fer-o��ondeeaobedicntia,qua quisfiefichomini fine '� nandato fubdit : multo minm fi que precipi^:nbsp;l� quocunq- etiam fint contra uerbu del, ZX tMnnbsp;�^�^Praiudicio:

^^'loniam peccatum ariolandi cft,rcpu^ idololatri�, nolle acquie^nbsp;doib �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodabieciftifermonc

itj, **'babiecitte,nefisrex.

iton Wi

nn 6 T'*^**�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ariolandi peccatuin,fub mortis pa=:

W�ximo crimini compa^ nerbum doinint. Qui^nbsp;lintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino adhercbit, qui imperata il=

Deum certe deum e/fie non credit,qui non timet,qui uindinbsp;^^bedientiic non �rmidat, qui fivmmum bonimnbsp;mnfn�^ ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irritare prefiumit. Sum=

t4f r *^*^�**^ P^�^^�itorum eft, �r caput cr finis infidcli^ SkuInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credere. Quibusfic premiftis ad

dci fententiamproloquitur, zr dicit: deu; �^�'^^pfi� uerbum domini, contempfit eti�tenbsp;tetur^�tregtto,nefis rex, uel quod transftnbsp;Mlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paucioribus diebus re=

po/itritati tue '�'xfi?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�tnfinittes.Alioqui ufiq; ad diem obitus fiti

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini reue

�io� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er pr�ter caufam fimultatis quam ex

'quot;ie^^�^^^^^�^nit,reffufui negotia ftr(iter,ftre= '*^^^^dur,uft^ ad mortem pro populo fuofi-

Samueleni � Pcccaui, t �domini,amp; uer^nbsp;populum, �Cobediens

�quot;f P^�^^�iium agnolcit,zr regnigloriam perde ^^dit �. ^nim peccatumpeccato continuo fiuc-^�^tanJ^^P�^abimwceittia ftibindefitpeior. Ad=nbsp;'���fitet '^'1�^dindignum agit aut loquitur bono uiro:nbsp;Pobi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcum, ZSquot; in prophetam ex ti^^

^pfgpl^^^gt;�^�^^nsuocemdiligentiusexaudierit q dei ^feujnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu�Po pcccat� meum,

*^tere mec�, m adorcm dominum^

REGVM PRIMVS* 81

Defiderat recondliari deo per propheta, quem feie hat deo an�ci�mum. Sic prophete colendi eftcitt 4 re- regibus.nbsp;gibus,fi tarnen prophete effent, er pr�ter uerbum do-mim nihil adftrrent. Conatur fimul dominum adorarenbsp;cum propheta,non mittit cum,fed fecum uult deprecarinbsp;dominum. tSion nobis curiofius ruminandum cfl, quan^nbsp;tis rebus Saul peccauerit, er q dignereiedus �reg^o,nbsp;fed quibus modis domino nos quoq; peccantes reconci=gt;nbsp;Hari po�imus, non excufindo,fed accufando nojipfos,nbsp;prophetarum orationes ambiendo, non fegnius tarnennbsp;noftris quoq; orationibus infiftendo, non ad aliquem dinbsp;uorum,fed ad fandumfandorum dominumdcumno^nbsp;ftrum,qui hunc honorait alijs non cedit.

2.6 EtaitSamueladSauI�Nonreucrtarte^ cum, quia proiecifti fermonem dominj,6�nbsp;proiecit te dominus, ne fis rex fuper If-rael.

Pro regno conferuando orandum feiebat, quod ta^ men alteri tribui feruatum non poterat ignorarc, ideanbsp;non orat pro Saule fandus Samuel. Omnibus cnimernbsp;femper orandum,Eiat uoluntas tua, z^ fandificctur nonbsp;mentuum,zrc.

'^7 ^Etconuerfus eftSamuelutabiret�ilIc autem apprehendit fummitat�pallij dus,nbsp;qu� amp; feifla eft,

28 EtaitadeumSamuel�Scidit dominus regnumIfrael� te hodie,6Ctradiditilludnbsp;proximo tuo meliori te,

Auertit fe Samuel ut abiret,Saul uero fandum rcti=* nerc cupicns,apprehendit eum ex pa�lio, qui zr fdn^�nbsp;dcbatur,infignumpropheticeueritatis, Quamftatinfnbsp;explicauit clarius Samuel, regnum fcHicet Saulisfcif*nbsp;fern �fe,zr transftrendum in proximiim,qui dominonbsp;magisplaceat. Hocenimefteftebonum,non quiinno^nbsp;centi�ime uiuat,alioqui nemo bonus, fed cui deus fa^nbsp;uet,quem eligit,cui miferetur,cui peccata indulget, ZJquot;nbsp;non imput�t, qui certa fide domino adherere poteft,nbsp;ZS'dei�lius bonitatedejferarenunquam. TaltsDauidnbsp;uidebitur, qui tarnengrauioribus peccatis degenerenbsp;qu�m Saul peccajfe midtipliciterfcriptura narrante donbsp;cetur.

^9 nbsp;nbsp;Porr� triumphator in Ifrael non fallet,

amp; p�nitudine no flcdetur,neq5 enim homo eft,utagatpocnitentiam,

Triumphator in �fracl deus uerus,unus ZT fo�us nott falfum dicit,nec poteft mentiri fumma ueritas: Zir fapi=inbsp;entia fumma, ZT prouidentia lt;eterna mutari confilio etnbsp;p�nitentia duci nequaquam poteftihominis eftfalli, fatnbsp;lcre,pocnitere,odirc,amare,non dei.

50 �t iIIeait.Peccaui�fcd nunc honora me coram feniorib us populimei,Slt; coram Ifsnbsp;rael, 5C reuertere m ecum, u t adorem do minbsp;num deumtuum,

Uerum peccatum confitetur,fiueid uerefiuefide, nihil caufe hitereft. Honhicagiturde damnanda ani=:nbsp;m^ Saulis,zr ex libro uit� delenda : fed de peccato hocnbsp;qualecunlt;^ uel qudnt�(Uftq;fi(erit, temporali hac feranbsp;00 4

-ocr page 164-

s AMVELIS PRIMVS.

Mdi�ipadiregt�illiuf. Vultitag^ impctr^e^utcor.vri tanto populo, pofi tam Itetam acfauftam ui{loriam,innbsp;priefentia feniorum ac principum tribuum non con�tn^nbsp;datur,Ji uiderint prophetam tantum,?^ fan�i�ima 0=nbsp;pmionKuirtt dei ficaduerfari illi, ut cumeo dominumnbsp;adorarerecufet,

51 Reucrfus ergo Samuel fecutus eft Sau-Iem�amp; adorauit Saul dominum�

propheta r�gi, ut ilium fcquutus ad los cum oratio nis J non quidempro i�iusrcgftooret,fednbsp;ran/cm dominu Saulem non deflituit pr�fentia �ua,Tasnbsp;les cjjc oportet prophetof dominiin curijspfmcipwnt^nbsp;ut nullius reigratia uel commodo ucl mininuan declin�tnbsp;��gt; agnita uoluntatediuina.

3^ ^Dixit^Samuel�AdduciteadmeA-gag regem Amalec� Et iuit ad eum Agag delicatiffimus^Et dixit Agagt Equidem renbsp;cedit amara mors^

55 Et aitSamuel � Sicut fecit abfquc liberis mulicres gladius tuus, fie abfqj liberis eritnbsp;inter mulieres mater tua� Et in frufta con-cidit Samuel Agageoram domino in Gainbsp;galis�

Compl�ta oratione Saulis, de exauditione quo ad re gi� �abilitioncin dcjperantis, fed �rta�is culpamfuamnbsp;CT iram don�m deprecantis,quam fine dubio impetrasnbsp;uit,fi ex �de orauit, Qttumq; cod� reuerfus Samuel abnbsp;orationis loco,ftatim authoritate dei fui, qu� cr grasnbsp;ui�ima erat ad omaem l/raelem,iubet adduci regemnbsp;gag, delicati�ime paftum uel nutritum,cr regio faftu i�nbsp;cedentem,fuperbum zsquot; praeligeitteni mori, q fine resnbsp;gftofuo uiuei-e.�ixitq; Agag uid�s Samuelemfan�um,nbsp;ptophetl Cf natura clementem,nihilq; feueritatis Zf crudelitatisnbsp;pr^tendeijtem uultu,jferauit fefaltem capiendum, zj�nbsp;non occidendum,dicens:Certe rece�it,fcilicet � me, asnbsp;maritudo mortis:hoc ejl,iam melius j�erare incipio tamnbsp;dementiiudicipriefent�dus. CuiSamuelrefiiondct pronbsp;phetica maieflate: sicut multorum matrumfilios trucunbsp;tenfa tyrannide occidifli gladio tuo;fic tua quoc^ maternbsp;fjodiegladio te occidentis talione iuftafilio fuo orbabisnbsp;tur.Sic enim zf non aliter tyrannos morioportet.Ciuinbsp;bus didis,Samuel fccauit ilium in partes,in terrorem renbsp;gibus dlijs, ne ifraelem aggredi prtefumerent, zelonbsp;complcndie uoliintatis diuin(e,quam Saulneglexerat:nbsp;ideoq; id uelut dominog^atificandoperficit�m Galgasnbsp;lis,loco orationis zf facrificiorum,

54 Abijt aut�Samucl in Ramatha, Saul uero afcendit in domum fuam in Gabaanbsp;Saulis�

jy Et non uidit Samuel ultra Saul ufqj ad diem mortis fu� � ueruntamen lugebat Sanbsp;muel Saulem,quoniam dominum poeni^nbsp;tebatqucd conftituifletregcm Saulfupernbsp;Ifrael�

Samuelis probitas notatur, qui Sauli quatulibet rex ejfet,auxilium zr confilium prabere contra donunt fennbsp;^ciitiamno wluit, Et�rta�ispofihocfadum cito mor

RE G V M PRIMVS.

tuusefi,uel Saul �rta�is ilium po�ea odio dedomini uobmtate non confubiit,fedde �nbsp;irapercitus 'm ilium, abe/fe liimaluitqu�mnbsp;regibus odiofa ejl ueritas. Viei�itn autcin non epnbsp;Samuel lugere zfplangere eatenus Saulem,nbsp;probatumnonfolumcemeret4re^,fedZ^�quot;[ gt;nbsp;milemcont'muo fieri, zfpergratiam�feepfnni^P^nbsp;riumadmimflrare uelutityrannus,quantwnnbsp;ad Dauidis caufam.Alioqui non admodtm iniqutfs�f^nbsp;felegitur,

^CAPVT XVL

Ixit^ dominus adSart�M^^^'^' VfquequotulugesSauM� Jnbsp;ego proiecerim eumnbsp;-----fupcr Ifraek Impie It� olco,amp;ueni,utmittam te ad Ifiinbsp;hemitemtuidi enim in filiiseius�'�

Non odio quoctmq- Samuel permoueb�f^ � ut humano aliquo cogitatuaiftbnari pegt;ߑ(�^�^-^liianbsp;turetiamcorreptusdomino pro eonbsp;gcret zf plangeret Saulem regno exautorat^��^hanbsp;aus enim fine f�n�lifiimo confilio mhil agitgt;nbsp;uiuat prouidentite fue. i^on iUum deleger^fi^'^^tnbsp;tt�efua,zf nondiutius qdum 'm c�ptanbsp;deflia,dexteritate permaneretddeo^ abiee�^nbsp;non iuxta falutem anima, fed ne regnetnbsp;bet ergo Samuelem defifitre � ludupronbsp;gere feadalium inungedum, non quinbsp;adapteturad �turum regnum, zf iusreP^^^^nomnbsp;refciat.ldautemiamtuncageremanda^�'^,nbsp;moriatur Samuel iamfenex. Cornufuum(�'V.nbsp;tur implereoleo, ut pergatungerenbsp;exfilqsifai de Bethlehem.

1 Et ait Samuel : Quomodo p�*�; (JO' diet enim Saul, 8C interficietme�nbsp;minus: V itulum de armento tolUsnbsp;nu tua, 8c dices: Ad immolanduw*nbsp;noueni�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Grauisprophetarum�ndioe�ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fififrecoganturactyrannis,potentibushuii�^l\^ minibus:periculouit�,famlt;ezf rerum- �npop^nbsp;gerat, tot fignis publiceconfirmatumco'gt;�'''^^fjt)ril�^nbsp;totius,zfprofigt;erepraerat, zf indiesnbsp;tepro�cerat : contra hunc iubeturnbsp;quod tune ftatim rex effet : quandoquid�nbsp;t'mt undus prlt;e�it,fed � populo conclamd^y. gnbsp;ut undio ilia fi�iii magis f�erit �turanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sii

fentis iurifdidionis. lam commotus crat Sau muelem, zr fe deiedu audierat ab illo,qui eumnbsp;ad imperiu:iam quoq; regn� amarenbsp;hil de eogloriari: maieflat�fuamlafamag'cl^^^nbsp;rat, zf prophet��rta�is au�rre malebat qxnbsp;cedere.Sedhoctimorenonobftante,obedircnbsp;tur Zf periclitari de uita:docetur^ etiam anbsp;ipfofigmentum, quo cuadat pericidu,

-ocr page 165-

SAMVELIS PR�MVS iUum lerult;ere potuerit, ne oinne fi�neittu do^nbsp;jj^'^^pfccatumhabcatur.Et tarnen firta�is confuetndonbsp;dunt uijitaret urbes et ludicaret cauf/iSfnbsp;Attulilfe facrificium, quad agenda precmitteret:nbsp;��tirenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A facrifi�andum ue=i

udhoc uenerit, fed principale 'in== t)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluit uftj^ ad tempus fuum. Vel di^

ft et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Holuiffe ut eatenus non fibi timercty

^in fucri�eio remageret tutusiuel dicen= ��oHe deum fe tentari,fed prudenter circumjfice^

uidim� amp; ego often (n quid fecias�Slt; unges mihi quem^nbsp;dixero tibi�nbsp;t^^y�^�fi(^ium ojj�rendumdemandato domini 'muinbsp;^�^�ttuel ipfum tfai : interim uti�turus quentnbsp;j^P �*5 ittdicaff�t, ^uum iam tune flatm ex nomine etnbsp;ojj^'^^^fidempronuncia/fe potuijfet dominus �xnbsp;flt;u r'quot;�*'' ^uis rerum eS� ailionum diuinarum cau=:nbsp;Cuius uolunciiffan^nbsp;^^ti�ima optimarum adionum r�gula.

Samuel quodlocutus eftdo^ Ichem,8c admira^nbsp;dix?? f'Oiores ciuitatis , occurrences ci,nbsp;J Pa Cl ficus ne eft ingreffus

^ti�iuerunt qua�adincon ^�^i�unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempus feniores ciuitatis,nbsp;nbsp;nbsp;cong)re

'lfeti^��^��^lt;^�f^endum iUi, ejuafierunt^i fi pacificus fit-te infigne aliquodfitcinus pu=:

P�cificus� ad immolandum do^ ucniatis me^nbsp;Uisftitnatn, Sani�lificauit ergo Ifainbsp;r^�^fius,ctuocauiteos ad facrificium.nbsp;fi�erare, ad nihil aliud uult i�os intentos,nbsp;fitcrificiOurum ibi domino : muitatq;nbsp;fuum, de quo etiam pro more com=nbsp;autan ifai adefi� iubet cum fi=inbsp;'!f^^ �^�^��^�^decentimunditia puritatefecun^nbsp;Q^^^^twquisediquaratione poUutusadejjet, ZT

Eliab, 8(.

Samuelis p�tre ifai unum pofi alium prionsin�'elfusefi Eliab primogeni-Samuel, dixit intra fe, hoc efl,cogi=^nbsp;ridonmtofiatunduseius. Quafinbsp;����*li(s' '^Pgt;'�hiberepoteft, quinisfitquemelegitnbsp;fitperpoptdufuum ifi-ael.Eratenimnbsp;ftatura, amabilifacie, uelut alternbsp;phicucrat ex pulchritudinbsp;^^ttdoquidem decetregem effeperfona,nbsp;^^'1' ^^�^'^�^��^^pf�^�th/snobilem,fidfide in deuntnbsp;nobiliorem.

dominus ad Samucicm Ne fpcciem dus, nequ� altitudinem

REGVM PRIMVS. �5 ftatur� cius�quoni� abicci eum,quia nonnbsp;iuxtaintuitum hominis (egoiudico:) homonbsp;cnim uidet ea qu�par�t, dominus autemnbsp;intueturcor.

H�ce Samuele cogitante, domini ffiritus iUi fuo mo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�J'

rc rej�ondet : Non afficias ad �rmam perfome cr pul= Us. chritudinem, ad proceritatem flaturlt;e fu^e : abieci enrninbsp;eum,non iterum uelut hominem malum ucl impium, fednbsp;tantum ne regnet. Interimqi monentur ne hune quoquenbsp;frueri indices damnatum leternaliter pronuncient,qui4nbsp;hic dicitur abiedus � domino ueluti de Saule, non fcili-cet aliter q ut docetjfiritus prophetam, dominum nonnbsp;effcapprobatoremperfonatus,fedanimi, ipfumq; nonnbsp;iudicare debere hominum more quenquam ex facie,fednbsp;ex cordis mode�a,fide ar integritate mor um, quomonbsp;do dominus iudicat, qui cor filiorum hominum perferunbsp;tatur Zi' animum.tlt;ion fecundumfaciem homo iudicannbsp;dHs,tnulto m'mus cor,cuius folius dominus perue�gatornbsp;e� er iudex.

8 Et uocauitlfai Abin3dab,amp; tranfire fc== cit eum cor� Samuele. Qui dixit: Nee h�cnbsp;elegit dominus,

Aduocatur fecundo natus Abinadab adSamuelcm, er is quolt;^ in j�iritu uidetur non e�e rex�turus, quidnbsp;non ad id eledus � domino.lfai autem qui Hebrdis legi�nbsp;tur,ficfcribitur utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le�fefine pundis legi potuerit

olim: ficut er aUa propria nomina uarie pro�runtur i prifeis er neotericts iudais.

lt;) nbsp;nbsp;Adduxitautelfai Samma,8f ait: Etiam

hunc nonelegit dominus.

I o nbsp;nbsp;Adduxit itaqj Ifai feptem filios fuos co.-

ram Samuele: SCait Samuel ad Ifai: Non clegitdominus ex iftis.

Similiter Sommatertiusintrodudusagnofcitar�pro pheta non eledus ad regnum. Et cum adeffent feptem finbsp;Iq fecundu ordinem mtrodudfnuUus iudicatus eft pro=:nbsp;phetico fttiritu dignus imperio. Nondum enim dominusnbsp;figno dato prophette,cordi iBius dixerat,Is eft quem unnbsp;ges. id autem fe promi�rat dominus fadurum ac didu^nbsp;rum i�i prius, Vnges eum que dixero tibi. t�cmo aptusnbsp;uel dignus regfio, nifi quem ad hoc elegerit dominus,nonbsp;ambitio uelgeneratio.

�� Dixit^ Samuel ad IfaicNunquidiam completi funtpueri Qui refpondit, Adgt;-huc reliquus eft paruulus, 8(. pafeit eues.nbsp;Et ait Samuel ad Ifai: Mitte,8Cadduc cum:nbsp;ncccnim difeumbemus prius qu�mhucnbsp;ille ucniat.

Ciuteritfi omnesad�erint filijlfai,er auditnatun� pX��quot;* norem adhuc reftare,ergregis paftorem agere. Sic in= popuiotS.nbsp;firma mundi eligit, ut �rtia con�ndat : fie non ex pri^nbsp;mogenitura iudicatur honor: non nafeuntur reges, fednbsp;eliguntur rf domino. Paftores hominum regesfiunt Gquot;nbsp;funt. Quid aliud eftregere homines,qu�m animales hosnbsp;minum aff�dus admelioraperducere/ Reges olim utnbsp;paftores dicebantw hotmwnt f fie tam Saul ^�414 �

-ocr page 166-

SAMVELtf PRIMVS.

D�uid�paftorali cxcrcitio ajjumufitur ad regnMnft^ dcliuin. lubct prophetauenire mimmumexfrcitribu^,nbsp;proponitq; non fe diuerfuros ad prandium, pofl oblatanbsp;facnficia,doncc adfit^Dauid fcilicct:,qui antefumptumnbsp;cibum'mungenduieraU

Mifitergo�Cadduxitcum Eratautem rufus, amp;pulcherafpeciu,decora^ fycie,nbsp;amp; ait dominus t S urge, unge cum, ipfe eftnbsp;enim^

uhs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kufitf ex crintbiii erat cr bdrba,oculKj^ecio�s er

liberalibusjncimdoq; a�peilu^lementi fciUcet er oind hili facie.Solet fapientia atq; dementiaficut er iracunnbsp;diafttiuidiaerperfidia ex uultunonparumelucefce^nbsp;re. Hie iam iuxta pron��ionein propheta iubetur furgenbsp;re, er inttngereregen,�mulq; audit in jfirituloqnen~nbsp;tem dominiem:ifle efi,fcilicetrexfiitun(t.

15 TulitergoSamuelcornuolei, 5lt;unxit cum in medio fratrum eius 18C diredus eftnbsp;fpiritus domini � die ilia ad Dauid, �C de-inceps : furg�nsque Samuel abiit in Rama th a,

14 Spiritus ante domini receflit � Saul, amp; exagitabateum fpiritus malus � domino*

1 y ' Dixerunt^ ferui Saul ad eum t Eccefpi ritus dei malus exagitat te*

Samudregon ungit, iu^iorem iUuin prie oinnibui �atribut. No/z uidetur quod eum fratribut ajficietui=^nbsp;' bus tenxerit, fed inter�atres fuos fcilicet ultimum un^nbsp;xiffe dicitur, ionathas Syrus interpret dicit : In medionbsp;Da��s. frutrum. AbiUodiejfiritus domini infilijt in eum,]pi=nbsp;ritus�rtitudinis er fapieiuiie eatenus i�i datus efl, utnbsp;profpere cederet ei quicquid tentaret: animoq; eredusnbsp;�eft,ut fidditer dominodeofuo adquacunq; imperatanbsp;obfequi defjderauerit,nd!ilq^ cogitare liberet, quantnbsp;^qua: ad gloriam dei ac populifidelis falutejn proficer�t.nbsp;Contra quoque n�fer Saul ab i�o die jpiritu liuoris ernbsp;ambitionisfic uexatus e�,cupiens contra beneplacituntnbsp;dei quod � propheta audierat afferuare fibi regnum,nbsp;Cr udut inuito domino rcgnare,irafciqi tantopere tantnbsp;prophet� qu�m deo,ut udutffiritu aliquo malo obfef=nbsp;�fits nonnunquain uideretur,�c infaniebat er iractmdianbsp;.complebatur,nondum fdens quis pro ferex deledusnbsp;effet � domino:hocueromelioralijsregibusquodre=nbsp;gnumfuum quoad licuitfideliter ufq;admortemadmi=nbsp;tuflrauit. Terruit itaq; er perturbauit i�ujfiritus ma=nbsp;lus .i domino fibi immiffus, horribili iudicio fuo omni=nbsp;bus regibus in exemplurn, ut maxima mala fibi timeantnbsp;� domino,quiminiinapeccata Saulis, ut oculis patet tanbsp;direuindicat.

16 Iubeatdominusnofter,amp; ferui tui qui CO ram te funt,qu�rct hominem feientemnbsp;pfallerecithara� ut quando fueritfuper tenbsp;fpiritus dei malus, pfallatmanufua, amp;le=nbsp;�uius feras*

Senti Saulis animi perturbationem erfiiriam quant ffiritus � deo immiffus promouebat �rre non ualentes,nbsp;�r hilarita�s aliqutou occa�onem qua recrearetur hu^

REGVM PRIMV5. ntanusjfiritus iUi comparareuolentes, non iticonl�bnbsp;te dicUM r�gi,ut projpidat depfaitealiquo,crplt;^nbsp;rito mu�ces, cuius opera er concentibiis uttalis iHinbsp;fpiritus fubleuentur, ne perturbatione cordis CT anta-ritudine pra�cetur animus, er duriusaliquidpudtx^ uinbsp;dumfubfUtuatur, utmama. ^^u�cam hicdifcantusnon i,s,nbsp;dfOWOflZWM eieflricemcx obfe�ishominibus,fed MtU�nbsp;rdUu/mfpirituum in hominere�cillatricem,ereirebrinbsp;phantafmatumq; con�rtatricem exgaudio cordis,nbsp;�tsuitalesfpiritus recreantur,melancoliaopprugt;idi^fnbsp;er hilaritate mentis phantafmatatri�oraeit�fxf^^nbsp;ad tempus. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

'7 EtaitSauladferuosfuosiProui'^^'^JJ go mihi aliquem bene pfallenteni?^^nbsp;duciteadme* .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. p rc

18 Etrefpondensunusdepueris,a*�,�^fi ' iiidihlium Ifai�eth lehemit�fcit��*'^? |ijnbsp;Iere,�lt;fortiIfimHm robore, uiruny*^^nbsp;cofum, �C prudentemin uerbis, amp;uirUnbsp;pulchrumtamp;dominus eftcumto*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

AcquicfdtSaul feruorum con�bo,er lium IfaiBethlecmit� prouidetuiadei,nbsp;adnegotiaregm,utq;clarior reddaturnbsp;admultiplices perfcquuttonesexercea�iri�^P�^.^^i,:nbsp;deiim^ er crucisco/uiniubaiubtio)weriidi^�'*'^� A^nbsp;ritu.ls Dauidpfaltes erat, er laudes domin�nbsp;tur mente, fono er articulis. Citharamnbsp;didicerat tradare. Euafcratq^uirpctensin^^�flitnbsp;buflusuiribus, aptiisad bella,rerumnbsp;dentiaclarus,cumquofcilicetdomini�i^y�^iCr �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ganti�rma, er ammo�tateflrenuus,f�^quot;^��^^^jj^,tiis aggredi non timer et. Super hlt;�cnbsp;erat cum iUo,cum elegerat gratianbsp;merit is dignum �cerat, per�da in deumfduti^^

�9 MifitcrgoSauInunciosadlfab^^�^jU ' Mitte ad me Dauid filium tuuin,qigt;�^

:MS, io TulitergoIfaiafinumlt;plt�WB}palt;�'nbsp;Sflagenamuini, 8lt; hcedumnbsp;num, �C mifit per mahuniDauio gt;nbsp;Sauli.

Saut patrem orat per nuncios, ut Tsaui^^^^ l^ouerathuncDauidem�liumpaterrege�^�^^,^idjnbsp;fjbi�dominoperprophctam. itionignortti^nbsp;ciendum, tarnen prouidenti� diuin�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

non periculum detredat,plenus fide in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

�ne munerc mittitfilium ad regem, onuflttigt;i�^r 'iubus,lagenam uini, er h�dum caprartmtnbsp;adeo magnum quidemdonum,fcdquotnaiusrnbsp;Saul non cupiebat. Pretio��imu mtmits eratnbsp;eatus filius, ad omnes r�gis �ndionesappritf^ ,�,/)�nbsp;niodus,apti�imus omnibus modis, quinbsp;ornaretpriefentia fua er prudentia.nbsp;�rfan citharaiamp; i�i �milem,fedftc multis dotitnbsp;fpicuum,totoregfioaliumrKminem. , 'fit


-ocr page 167-

SAMVEtlS PRIHVS.

Et uenit Dauid ad Saul,amp; ftetit cor� eo� �tille dilexiteumualde, �C fadus eft dusnbsp;armiger�

Stare coram rege,eft ade^Je fideli mmfitrio ^gra~ ^o-^abat ommbui modts eg^egi� uiruin, non mirum,nbsp;V^^o^uidem � domtno antcdiatur, zx pro/jtere cede-omniet imperataarege: nec amor�amplioremnbsp;^^�^�arepoterat ZX o�mdere, qu�m ^uod armigerutnnbsp;* �^��tiittan eligit^nitantfCorpM zr honorem illi comnuCnbsp;J^''lt;j^pr�ogt;nnibies.

in . nbsp;nbsp;nbsp;Saul ad Ifai, di�ens � Stet Dauid

oc�?' * inuenit enim gratiam in ��Siueis�

non eo animo uel poflulatum ucl tranfmiffum t�^J�fl�'retinaula,fedadhor�it}igratifjcaturiifi uelnbsp;� andiu ex perfona uel moribiti,� comodu^ e�et aunbsp;ammo i�i deu�nilus^non patiturabeff� lanbsp;�AfV k- potentiafuailiumfibiuendicat uclnbsp;patri, fed clemeittcr exigit z^ or at fibinbsp;^^�^quemdiligatfidelem�ii repercrit,z^ ma=:nbsp;cor regis inmanu domini. Sic om-tofinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftibiedlus, creatori z^ omnium di/f enfu

ie j^^^nutugeruntur omnia.

^�tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiritus dei arripie

�^itharam, amp; per-Scieb- �^anu fua, amp;:refocillabatur Saul^ titiic quot;�5'aabebat, recedebatem abeo fpi-

Sm�s, zr mentis operatiorws **�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^eras,hic dicitur�iritus dei, quo aliquan-

^0. t) nbsp;nbsp;nbsp;�^m exercebat iufio iudiciofuo,fcd occul-

efeaturis utitur ftpienter, zr peccatum noneratarripi � �iritu,finbsp;�^Plt;*t�tnit iUi dominus: alioqui etiamiujiiticenbsp;�pnd ilium funt menftruat�.Bcneficio donbsp;n. �t�f�'� Ptauidis rccreatur ex mufica, zr propelnbsp;���nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nebulentus, ut fiat hilarior rex, cum domi

�1 � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedeunte infania. (iuod exemplum it=

� ITcapvt xvir. 3^*agtfg�tes autem Philifthiimnbsp;agmina fua in pr�lium,conue-^neruntinSocho Iud�;amp;�aftranbsp;�n �'^�atetati funt inter Socho ^Azenbsp;congrcgatiue-

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;direxer�t

h P^Raaandum contra Plifthiim* ftab�tfupcr montem exnbsp;ftabatfupra nionteni exnbsp;!�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^at inter eos*

zrprobitas Dauidistotitf-^�P^^�^fi^eommendanduspopulo:ir~ GT de malo m deterius deijcicndusnbsp;t^^alC'^'^fimetrcgnandi cupiditas illapfacor-agnitamdonuniuoluntanbsp;�^fitgt;;impeUerc debebat ipfum dd mdi�,tani

REGVM PRIMV5. ' nbsp;nbsp;84

tiet prophetic, fed ZT eius qui in iUius locum fucceffus rus erat,qua inuidia perturbabatur, zr adfirtiter agen^nbsp;divm officia regni indies reddebatur ineptior, alioqui nanbsp;tardaffetcumfuoexercitu quadraginta dicbus,diuinanbsp;autcin afiifkntia fret us ut antea, firtiter aggreffus effetnbsp;blalphemos,zr 'mpiosincircuncifos. Sedexcideratfii^nbsp;ducia in deum fuum, immitem iliumfibi defirmabat, �nbsp;quo zy abie�us effet,zr firta�is miuflu/m zraufkrutnnbsp;credebat : ideo talemfibi deus fe exhibebat, qualis eratnbsp;in illius confcientia.Aggreditur i�um multiplicibus ad=:nbsp;ifcrfitattbus : animum ingerit illius hoflibus, ut irritan-=inbsp;tes eum co�ligat omnia fuadgmina,idqi in propinquumnbsp;locum regno fuo,in Socho fcilicet tribits iuda:nain aliusnbsp;eiufdcm nominis locus erat in tribu Gad tras �ordanem.nbsp;Afela Zf Ephes Dammim nomina locorum funt,ui quinbsp;bus caf�rametati erant Pal�fiim. Saul uero zr �frael fuanbsp;cafira locauerantadua�em propinquam, quicdicebai^nbsp;fur uaUis Thci-ebmthi, Sicq; exercitum unum ahus irrinbsp;�tabat diebus multis, donee uterq^ mont� occuparct,fionbsp;utuatUsfolafepararetutrofq;.

  • 4 nbsp;nbsp;Et egreffus eft uir bellicofus de caftrisnbsp;Philifthinor� nomine Goliath, de Geth,nbsp;altitudinis fex cubitorum 8C palmi�

  • 5 nbsp;nbsp;6C caflis �rea fuper caput eius : �C loricanbsp;fquamata induebatur: porro pondus lortnbsp;c� eius quinqj millia ficlorum �ris erat:

  • 6 nbsp;nbsp;�C ocreas �reas habebatin cruribus : SC

    clypeus �reus inter humeros eius:

    7 nbsp;nbsp;haftile autem haft� eius erat quafi licia-

    torium texentium: ipfum autem ferr� haft� eius fexcentos ficlos habebatfcrri:SC armigereius antecedebateum�

    Erat ex ducibus Philifthinor� uir maxmus mole cor ports zr robore. Goliath nomine, qui Benaim dicitur,nbsp;quia fcilicet inter utrunq^ exercitum prouocabat adfinnbsp;gulare certamen : intermedins enim mterpretatur Benanbsp;im.Cuius altitudo fex cubitorum erat zr palmi : indu=�nbsp;tusgaleam aream ad caput:loricam ad corpus fquamo=:nbsp;ftm n�riegrauitatis, zr pedibus tcre munitis, hab�s cly


petim nereurn inter humeros: haftile ffiiffum uelut licia^ , torium texentiu, zr firrum immani pond�r� zr magninbsp;tudine : cuius arn�ger fcutumfirens, ilium praire con^^nbsp;fueucrat.Hac tam diligenter defeributur, ut uirtus dei,nbsp;firdtudo zr efficaciafidei in Dauide clarius conjfticia^nbsp;tur,qui tam immanetngigantem gratta dei fretus nonf�nbsp;rens blaffihen�am domini deifui, zr ifraeliticipopuli,nbsp;aufusf�erit ag^edi ,fuperare zr occidere. iiihil enimnbsp;poffumt omnia impioriimunimenta z^ firtitudines cottnbsp;trauimfideiindeum.

8 Stans^clamabataducrfumphalangas Ifrael,amp; dicebat eis : Quare ueniftis paratinbsp;ad pr�lium�nunquid ego non fum Philipnbsp;fth�us, uos ferui Saul Eligite ex uobisnbsp;uirum,amp;defcendatadme:

Impif fidunt robori fuo,ia(lant potentiabrachif fui, deum nonagnofcunt,fed blaffihemant,fideliumfidu=:nbsp;fiant irrident or �onteinn�tt?fi(tltos cxi�imant,Goliath


-ocr page 168-

SAMVELIS P R I H V S.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjicimpiut prouocat ad certamen /�ngulare, exercitun�

toties uidorem, ZSquot; deum l/rael ommpotentem pariter irridet, Philiflhteumfegloriatur,qua�}nagni{aliquodnbsp;fithomin�eife.lotiathaiSyriahoc uerbo intelkxite�nbsp;finffe quifilios Heli occiderit,arcam donuni ceperit,Grnbsp;Superbianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quicquid u/piatnroborii ui�loriarunt

�npioium* f��jfet apud Philifth�os. Oportebat enim compleri i�iui peccat� cr malitiam, ut cumpropediem cafurui effet,nbsp;[efe effirret infolentiut.

Superbia in�gnii cito humilianda, qua utriu�q^ populifalutemcrlibertateinpendereexi�igt;narat � ronbsp;bore�to,er non � uirtute prouidentiaq; diuina. Inte^nbsp;rim tarnen fubi/citpiosGrfeiurifdi��ioniffraelitaruin,nbsp;quam er obtinuerunt uirlute dei, er fide Hauidie po�nbsp;mortem Saulis. i�ud aut em �tturum non credid t, donecnbsp;dei manumfen�t.

Gloriahatur in�lix in�ta malitia, er de corporis ro bore�tperbiebat cumaliorumcontonptu, crdei�atonbsp;opprobrio ffraelitis fcfeialt;!labat,�gnificans neminemnbsp;ex omnibus�bi prteflantiorem mueniendum:ideo iliumnbsp;dominus uih�ima prteliantium armatura proflrauit, abnbsp;ob�:uri nominis adolefcente.

Ciu�m nunc�bi di�imilis e� Saul, quia domini ffi^ ritus di�cefferat iam ab i�o, iam fide in deum dcficerat,nbsp;iam pericula firmidabat,audiens dominum �bi non ad-effe,iam maluit ignauiter opprobria fua audire, q glo^nbsp;riofa morte pro dei populo interire uel uincere, ut iamnbsp;ftcpe didicerat.P-t ubi tunclonathas eratf Ven�mile e�nbsp;rege coflertiato er pauido neminem potuiffe quiequamnbsp;oudere:duce enim oppreffb, re�oluituromnis uigor aninbsp;mo�tasq^ militum:pauebant igitur er timebant ualde.

li ^Dauid autem eratfilius uiri Ephra^ thaei illius, de Beth l�hem luda, cui nom�nbsp;eratIfai,quihabebatolt;HofiIios,amp;cratuirnbsp;indiebusSaulfenex,amp; grand�uus internbsp;uiros,

*5 Abierunt autem tres filti eius maiores poft Saul in pr�lium�amp; nomina triumnbsp;liorum eius qui perrexerunt ad bellum,nbsp;Eliab primogenitus, amp; fccundus Abina*nbsp;dabjtertius quoq?Samma,

Dauidi referuobatur uidoria, ideoq; aliorum nuUus quiequam ualet:non quia natura inertes erant omnes ifnbsp;raelitie,�ed quia dominus animum non dabat.Saults im�nbsp;perium bumiliari debuit, Dauidis exaltari.Sceptrum etnbsp;dux deuoluenda erant ad tribu luda, ideoq; de ea quiffnbsp;fiamparanduserot.Cu domino detribu�emaminrex

REG VM PRIMVS' iit�tluendus placuiffet/muentus efl.Diwi isdi�nbsp;IitK furrogatur,eademuolutate domini dei-q'^^nbsp;mobilisper�-ucransdatcun�amoucrt.nbsp;nbsp;nbsp;�Lj.jgp

J4 Da�id autem erat minimus,Tn gomaioribus fecutis Sauleffl, uip�nbsp;abqtDauidjSfrcuerfus eft�Saunbsp;feeret gregem patris fui innbsp;De�eriptio aliaDauidis,quodnbsp;tbiei,boc e� nobibs uiri de Bethleem lud^ quot; \^tiir,nbsp;filios.Hicuero ifaiiamcum�enioribusnbsp;Ut effet uelut ueteranus, pro quo iam fibff'^.��^^^ nii�nbsp;berent in militia. Ideoq^ exo�o�bjs tresfiquot;��^^iiiiitnbsp;fkerant, er Dauid domum redierat ad p�!^�'nbsp;iion mu�ca fed arma tra�anda effent:nbsp;dentia omnia orditiabantur. Et annorunbsp;ius bbri initijs er per totum fir� negligsnt''^' . ^^lenbsp;tur.Forta�is lex erat in l/rael,ut iuxta a:tiitegt;f*nbsp;ranorum ebcerctur ad be�a, quo contigd,idnbsp;maioribus extrahendis, Saul ultimogeiii^'*��'nbsp;folatium patri.

Proccdebat uero Philiftaeus fpere,amp; ftabat quadraginta

Grandis tentatio i�raebtico populo� gris quadragfnta diebus, in pro/fie�u bo�quot;quot;'nbsp;nbsp;nbsp;iRit^

bentibus, er nihil uiriletentare audenfib^^�^^ai�^ flriorplau�biliorq; tllorum fieret trimnߒ�^�jifpin^nbsp;dis gloria maior baberetur er clarior. 5'���nbsp;die proflrauerat quadraginta fir� mitb�t,nbsp;ginta diebus tr�pid�t ad unius hominisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fn*

17 lt;Dixitautem lfaiadDaui�^/�[eiit^� um:Accipc fratribus tuisnbsp;�C decem panes iftos,amp;currei*'^nbsp;fratrestuos,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .�Kf*

lam poterant tr�s filij ifai comeatutn P�^�^^'Jifiit^ ptum abfump�ffe, ideo denouo nuttitmo^^^^^pon^nbsp;paratte ad effm, ut mos efl ca�ra�equentin'���nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

decem, per mi'mmum filium Dauidem, currendo defirat fiatribus commeatum,nbsp;patri qbenehabeant filij.

�C decem formellas cafeihas tribunum: amp; fratres tuos uifitabfS)�jjfcc�nbsp;agant,amp;cum quibus ordinatifu�*^�^^/^nbsp;Df coK cafci de la�lc mittuntur tributto 0nbsp;quo filq merebant, ad illius captandamnbsp;comendando l�ifratrcsfuos, ute^fiedifij^nbsp;quthus ordinati�nt, qu� i�orum cbmixt���f^ocClquot;nbsp;aliquosiuel ut capiat etiam Dauid arrabo�^^nbsp;turn ibud inter�gne, quo ei �ceat tut� eg:'^^nbsp;ne proditor exiflimetur : uel fideiu�ionem gt;nbsp;dendistdimentis neceffarijs,donccnbsp;'Cr\3�^37 enimuariecxponipotefi,oblataniinbsp;uocationem. lonathas Syrus dicit,utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jUff^

id ejl,filicem flatum refiras ad me,ut de bottai rumgaudeam.

19 Saul autem 8(. illi, SC omnes j-fu/** inualIcTerebinthipugnabantaawnbsp;Philifthiim,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;*lt;�*

16

i8

-ocr page 169-

SAMVELIS PRIMVS

SrfK!cK)�/r4fn'f,�jD4(jj(ij^ er to�o exercitu be�um �Jgt;i(i��wgfre6dt cum Philiflhteis 'm ua�e 'Thereb'mthi,nbsp;laccfcendo,^^ irritandomel priuitis certami^inbsp;,*4efeexer�Undo.

Surrexit itaque Dauid ma ne, 8C dereli^ K. �^8�^fgem cuftodi,amp; onuftus abqtjficutnbsp;'^^*�**- ad locum Ma^nbsp;I �joiadcxercitum qui egreffus adpu^nbsp;il 5nbsp;nbsp;nbsp;Uociferatus erat in certamine�

lj^h*�^^�feratenim aciem Ifracl,fed �i Phi^ �1'11 exaduerfo fuerantpr�parati�

^is� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parente, fimul gt cibis dona-

mane commendatit ouibut cujiodi alteri, fu (�o ^�*^S^fianda erant, crabijt ad patris mandatum:nbsp;feun�lumrcgcmlcicns,cr credent,nbsp;fuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orationibits,domino falutcm

diebus,quibus C((, ^�Sebatouium.Exfequentibus cnimpatct, zrnbsp;ergo non tam ca�tnbsp;'�quot;�ah*''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caflrorumlocum, uallo curri^

iiQ'^Pptismunitum-Excrcitus autan cxicrat,pro Ofi� '* ^^^b/ih^eii, eratq; clamor pa�im 'm exercitu,nbsp;co�yfcīJ imminerct utrinq^. Hacnbsp;quot;''�ilit . dominusDauidis pr�cordiacondtabatadnbsp;ti�tn^�'�'^ondum impios, fuccurrcndum fratribut,nbsp;D'P�P�lolfrM

luie ^��^^��iquens ergo Dauid uafa, qu� at tiiff manu cuftodis ad farcinas,cu^nbsp;^ocum certaminis, amp; ucni t ac i n^nbsp;A fi omnia rede agerentur erganbsp;�i

Vitivadhuc ille loqueretur eis, ap-�0 ille duellaris afccndenSjGoliath � Ph�l�fth�us, de Geth, de caftrisnbsp;k'�%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 amp;:loquente eo h�c ead�

^quot;'15 f Ifraelit�, cum uidiffent ualde�nbsp;Nift'quifpiamde Ifrael,Numnbsp;^��quot;'�11 huncqui afc�dit^ad expro^

��laoj, t�^fcuflcrit eum, dit�bit rex diuitiis fiiiam fuam dabit ei,8c domum

^�tejJ^�^�S�turfarc'ma fuaapud cu�odes,'m ca�ris �^o�tflidum uel acian,qu�nbsp;'^^titn^J�^�(tefr((trum,iuxta patris prteceptum,quodnbsp;ftj�cifndtMM curabat. Cumq; iilis loqui coe=nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�^ pngnator, blaj�hcmtK

imniants, c ca�rit uel ordinibus aut y !^�^nmcumcon�ictit �iisopprobrijs,au=nbsp;E)auid, inde quidem proter=nbsp;Phili�hicorum, h'mc ue=nbsp;i(^fiigam, in tantum ut unus alterinbsp;^nutuum pauore �e a�ficiebant, ernbsp;pfopugnatorem iUum admirabantur er

REGVMPRIMVS. 8y �rmidabant : 'mterirn tarnen fe�e aUiciebant ad regianbsp;promi��a,quibus rex honorare ue�et eum, qui i�um [�unbsp;riumaggredi auderet, er uincere tentaret. Subirepo=nbsp;te�cogitatucuiu�qi,ne�rta�isSaul,in de�gt;edu!n dei, Sauiisne-qui�e deiecerat regno,no�et�e�e exponere pro populo,nbsp;er illius Ubertatc, qua� �ne �e deut Uber are non po�etnbsp;�uum populum de Phili�hlt;�is, ideoq; omina negligentiusnbsp;tune egerit.

^EtaitDauidaduiros qui ftabant fe^ cum,dicens�Quidfietuiro qui percufleritnbsp;Philifth�u hune, �Cabftulerit opprobri�nbsp;de IfraeEquis eftenim hic Philifth�us in^nbsp;circuncifus,quia exprobrauit aciem dei uinbsp;uentis�

1.7 Referebatautem ei populus eundem fer monem,dicens�H�c fient uiro qui pereufnbsp;feriteum�

Dauid igitur audiens pramia�atuta uincenti Phili^ flhtcum�rege er ea�atitmagni�ca, amerequidemgen Danidisfunbsp;tu tuenda, er �atis�acicndi officio fibi impo�to � pro^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

pheta 'mterim di�imulato,tantum id pratendit,quod 0= mnibus proponebatur,er quodqui�q; priuatus cumlaunbsp;de tentarc poffet:regis,procerum,ac plcbit totius�auo=:nbsp;rem non�gt;ergt;Kre,�cd pro totagente periclitari glorio=inbsp;�um omnibus uideri potcrat,carereqi omni inuidia, opsnbsp;probrium �cilicet gentis ab�uliffic-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit, e� tile

Phili�hlt;eus,quiopprobrioafficerenon timuit omnipo= tentiam dei i�-ae�qui dominus e� omnium cxcrcituum,nbsp;tam coele�ium quam terre�riumf

Quod cum audil�et Eliab frater eius ma ior, loquenteeo cum uiris iratus eft furornbsp;Eliab contra Dauid, 8Cait: Quaredefeen-difti,amp;quarcdereliquiftipauculas oues ilnbsp;las in deferto�ego noui fuperbiam tuam,nbsp;�C nequiti� cordis tui � quia ut uideres pr�nbsp;Iium,defcendifti�

Eliabfiater Dauidis,�euerus er�a�uo�usapparct, ideoq; non indigne reiedus � regno.Eratres Dauidis 0=nbsp;mnium primi ffiernunt laudabilcm animum: non e� �nenbsp;honore prophetani�apud cognatoser notos. Totiusnbsp;orbis nationes Chri�um dominum agnouerunt er resnbsp;gern, �oh luxta carncm�atres ludaii ilium criminantur,nbsp;er ubi po�itnt opprimant, er regem habere reeu�ant.nbsp;Etoucrat i�um mi��um apatre, er cum muitere, er adnbsp;ip�orum �olatium,liuore tarnen improbo reijeit in teme^nbsp;ritatem er�upcrbiam,quod eratoperisdiuini, er z^Unbsp;pro populo.

2-9 Et dixit DauidtQuid feci rtunc^ nuquid non uerbum eft�

Exeu�at nihil �e ha�cnus nifi uerba dedi��etqua� di=^ ceret,Si qu�do opera uidebis,quid dicesfuel dicere imltnbsp;Dauid,Certe non �ola uerba �dffie di�ces ex �ailo.

3� nbsp;nbsp;Et declinauit paululum ab eo ad aliumt

dixit^ eundem fermonem. Et refpondit ei populus uerbum ficut prius

51 Audita funt autem uerba qu� locutus eft Dauid, 6( ann�ciata in confpedu Saul�nbsp;Pɻ

-ocr page 170-

s AM VELIS PRIM VS.

Ad quem cum fuiffet addu�us.

Loco femouit,cr �d alios fecoiitulit, nejrater audi ensimpediret inftitutmi. Nonpoterat homoimpedirenbsp;quod ftatuer.it dominus, ftgt;iritus dei Dauidemfic intnbsp;pulitjUt c�pto non defijkret.

locutus eft Dauid ad Saul : Non concis datcorcuiufquam in eotferuus tuusibitnbsp;amp;pugnabitaduerfus Philifth�uni iftum.

Dauid plcnus fide in dominum, omnesJ^erare meli= usiubet,nihildco ifraelispr�dicat impo�ibile,paratunbsp;eft periditari ad Philifthieum mum,cr certare uiriliter,nbsp;idqi ingratiam regis,cuiferuus addidus ftt,ztrin oppronbsp;brium Philifthteis. jqon ha:c humana aiidacia, nec carnisnbsp;inftindu,fed impul/u diuini ftiritus fiebant, qui omnianbsp;poteft, per omnes agit : tarnen tnirabilia opera ftua fre=nbsp;quenter per eledos.

Et ait Saul ad Dauid {Non poteris ire ad Philifth�um iftum,nec pugnareaduernbsp;fus cumtquiapueres, hicautem uirbella^nbsp;tor eft ab adolefccntia fua.

Saubts parcere Dauidi uoluit or aggfeftum itnpedi=^ re,quafi dicerct:t^on poteft fieri ut pergas,non decet tinbsp;bi permitti inftitutu i�ludAunior es enim,et minor quamnbsp;ut cum tarn fiaftohomine, cum tarn experto ztr annofionbsp;milite ex aquocongrediaris, fiupra uires negotium eftnbsp;quodmeditaris,uirtusidhumana non firt in te. Quidnbsp;entm aliud fienfiis carnis cogitarct, qui non totus pendenbsp;re poteft ex fiducia in deum uerumf

^Dixitep Dauid ad Saul : Pafeebat fer^ uus tuus patrisfuigrcgem,5lt;ucniebatleonbsp;uel urfus, 8C tollebat arietem de medionbsp;gregis,

amp; perfequebar eum,Sc� percutiebam,c^ ruebamep de ore eius, Si confurgebat ad^nbsp;uerfum me, amp; apprehendebam barbamnbsp;eius Sc percuffi,amp;: occidi eum.

^6 Tamlconemqu�murfum interfecit fer uus tuus�crit igitur 8C Philifth�us hic in-circumcifus, quafi unus exeis, quia aufusnbsp;eft maledicere exercitui dei uiuentis.

Expertus iam Dauid diuinum pr^efidium, cr tota fi^ Modeftianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petidens, iam quoq; fimilia egerat cr for^

Dauidis. titui^nisffiiritumnonincafj�m rccepcrat:fedadglo= riam dei,nbsp;nbsp;nbsp;proximorum commodumgratia gratis da=

ta utitur,regemq; perfiuadet afimilifiado, quod pro ani tmfiuiinfignimodcftia,badenus femper tacuerat, ctrnbsp;gloriaminanem exofamhabebat: nunc tarnen cumne=nbsp;ce�itas poftuLat,id quod res erat,ftgt; 'ritu libcrali,Gr�tionnbsp;iadabundoregiexplicatiContigftfieficilicetfibi, ut ne=nbsp;ce�itatecompulftusprogregc defindenda paftor folusnbsp;occiderittamurfiumqu.i.mlconejn.Dentqi noncafitnbsp;ex infidijs fi:cerit,fied cum iam leoprouocatus refiflerct,nbsp;(^uiribus fortiterrcmteretur.Ego,mquit,barbam iUiusnbsp;apprehendi, pereu�i, cr occidi. Tam leonem, inquit,nbsp;qu�m urfium occidit fieruus tuus.Elon dubito,idipfium ponbsp;tero praftarc circa Philifth�um hunc,hoftem dei zrfiattnbsp;florum.incircunctfui amp; imntundus inanu meacte^^

37

4�

regvm primvs.

fWquot;,er occidetur, reportaturus mercedeM rumfiuarum in omnipotentiam dei ifraelis. Fidcs idnbsp;minum facit proculdubio omnipotentes, omms eos,nbsp;pqfumt,ut omnia po�int in eo qui ipfos confirtat,nbsp;^Et ait Dauid� Dominus qui eripuftnbsp;me de manu leonis, amp; de manu urfi,ip^nbsp;me liberabit de manu Philifth�i huius.Pinbsp;xit autem Saul ad Dauid �Vade, amp;domi'nbsp;nus erittecum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Eiufmodi fiducia agmdum eft fandis, cundumfidem fuam adgloriam dci.Saul qtugt;^P�^nbsp;hominis perpendens imprecatus eft Ulideinbsp;fauorem.lm� quafi certi�ime definiuitnbsp;do tUiaftiturum,�tr non deferturum populn�quot;! rjjjnbsp;58nbsp;nbsp;nbsp;Et induit Saul Dauid ueftiin�gt;�*^�^jput

�C impofuit Galeam �ream fup^*^ eiusjamp;ueftiuiteum lorica. (n/nbsp;Accindus ergo Dauid gladionbsp;per ueftem fuam, coepit incedere, ��pjuidnbsp;habebat confuetudinem. Dixit^ jjnbsp;ad Saul: No poffum in illis incedt^^�nbsp;non ufum habeo.Et depofuitea?

Humane ffiritu crapparatu Saul fi(lte,quodfieripoteratbono modo circanbsp;duit i�um proprijs fuis indumentis. Vndeoprnbsp;dem quoq^ iam tMtc crcuiffe in magnantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mipf�^.

r� Sauli comparari er tequari potucrit:no�'^ j^ni Saul rex fuo proprio apparatu, nihilnbsp;tentaft'et,nec Dauid enormi er exce�iuo^�nbsp;initio feindui paffus effet. Nunc autet�nbsp;Saulifitmlisuideri poter at, etiam ufq;nbsp;en fis:fed er inceffitm tent�t ,fi �que e:^?^ , ,(011(1'*���nbsp;fuis,utfine indumcntis huiufmodipojfet gt;nbsp;nbsp;nbsp;a ut

tentaucratfc prius adfimtlia. Pieri quo^i r tna bellica er ueftes militarcs co tempor^�'�nbsp;corporibus humanis ut nunc habita � �p/i'*,,nbsp;tificiofeconcinnata,ut magnonbsp;feruierint,licet non eque comodc. ideoqinbsp;iftts indumentis non fumafuetus, er exp�^��nbsp;non poffum in illis.tdcoqifcpofuitfinnul oWquot;' yol***��nbsp;potenti� humanlt;e,et armis dominus triump^^nbsp;fed uilibus armaturis, erpaftoralibus.

amp;tulit baculum fuum in nian� elegit fibi quinq? limpid�Timosnbsp;torrente, mifit eos in peramnbsp;quam habebat fecum,amp;fundan�.nbsp;Iit,amp;acceffit aduerfum PhiliftHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J p.^�

�aculum paftoralem arripuit manu,

fimos lapides elegit ex ua�e uel torrentt� P ram paftoralem: f�ndam quoq-qua cX^nbsp;affumpfit.Adh�c enim fefeoppre�i �P^�

litlt;� exercitaucrant, quibus firrament^^ tyrannidem minime pcrmitteba/itur.ii�^^Jliii^^^nbsp;desfaciunt pij dodores quinque libros

tiam iungit perlt;e paftoralis, ut diabolun^ ddatfidelibus.

Ibat autem Philifth�us inced�

4�


-ocr page 171-

SAMVELIS priwvj. aduerfum Dauid,Slt;armi^nbsp;^^s^'^iusanteeum,

'liff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philifth�us, amp; up

kfr�^

4� p��?^^fus,�CpuIcherafpedugt;

P^'ilifth�us ad Dauid�Nungt; cu,^ canis futn quod tu uenis ad menbsp;hij. �^iiIis�tmaledixitPhilifth�us Danbsp;^'ii Q^^nsfuis:

quiittttimuis forte Goliath inccdittotuinbsp;�^ntani cor[gt;orc pmccdcnte armigero, corde fanbsp;gt; (^pi'obratorfidei Gquot; fideliu/m,nbsp;ijj ^����^hio carni5,dei potei�iam non credens. Tra^nbsp;c ���^ein iudicio diuino manu paftorii occidcndus^nbsp;frk' ^P��^^- Spernit autem Dauidem cr iuuenemnbsp;I 'lt;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiatura uirilis et�rtis uiribm, quia

1 nbsp;nbsp;nbsp;co^f�^�',^'75n�4 erat,rubicundiK zr minor Ulo, ideo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y baculo canem occifurui, ^uod zx

Ifjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim contra dominum dominoru, ma=

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flatim uirtute profternendut erat. lam

omnibus peccatis fuis etiam crimen tHiij., ^�^1)1 deum adijcere debebat,^uo iudicium do^nbsp;44 uideretur Cf audiretur.

Dauid: Veni ad me, 8C dabo Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uolatilibus c�liA beftiis agri,

autem Dauid ad Philifth�um: pfu/'^isadmecum gladiOjSC hafta,ctdynbsp;autem uenio ad te in nomine do^nbsp;buj'^�^frcituum dei agminumlfracl,qui-'

�^^^^obur fuumquod maiori robori fidebat, diuinanbsp;\iet �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bla�heiniam dei fignum extrem�

'�oii^^^^P�^^^muspuniendam. Caufe fidendum eft, ^iii^�^'^gt;'��tiombus ho/ks dei opprimnntur,non manbsp;'^�l^^^mcontemptus rdro ce�it�licitercotemnbsp;itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�*m in proamp;ndiim peccatorum perue=:

amp;�*^^�ntemmmt.

Hi�j condudet te dominus in manu Pofcutiam te,amp;auferam caput tu-*nbsp;cadauera caftrorum Philinbsp;^�die uolatilibus c�li, 8C beftiisnbsp;4') ^^fciatomnis terra quia eft deus innbsp;Et.

ecdefia h�c, quia hafta faluatdominus�nbsp;I ***^nb*'� bellum, amp; trader uos innbsp;T^Jioftras�

^^md erat,de infferata alijs ui^ ( '^Vfdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^im^antia aliquafefe ia�la=

'�'��et-fdiuina omnipotentite ante uiHoriam ^ilt;ienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;includendum manui,percutien

*quot;* jl)^��^�'^�^^�^m,omnibus cibum proijciendtim : ZT P�'�^^��^�^gt;�d toti exercitui Philifthlt;eonbsp;mgloriam dei,nbsp;nbsp;nbsp;in pro�iium uerlt;e

�^totiusifraeUs^nihil fibiarrogans,fcd tos

8�

IPKIUIVS.

iumdeotribuens.

  • 48 nbsp;nbsp;Cum ergo furrcxilTet Philifth�us, amp;uenbsp;niret,SCappropinquaret contra Dauid fe.-ftinauitDauid, �Ccucurritadpugnam exnbsp;aduerfoPhilifth�i�

  • 49 nbsp;lt;[fEtmifit manum fuam in peram, tu^nbsp;lit^ inde unum Iapidem,amp; funda iecit. Sinbsp;percufl�t Philifth�um in fronte, St in fixusnbsp;eft lapis in fronte eius, �Cceciditinfaciemnbsp;fuamfuper terram,.

5� Pr�ualuit^ Dauid aduerfum Philp fth�uminfunda amp; lapide, percuffum^nbsp;Philifth�um interfecit,cum gladium nonnbsp;habcrct in manu Dauid.

Philifth�us igitur nihil minus credens qu�muinci, furrexit, itice�it gyauiter zr pompofe, armis, roborenbsp;zr mole corporis tutus ZT tardior, mhil fibi timens. Danbsp;uid autem exoneratus armis zr alacer, tutus in deo denbsp;certa ui�ioria,�ftinat,currit contra caftra hojlium,nbsp;zr nondum cogitantem de ftringendo gladio Philifthte^ 'nbsp;um �rti�ima rotationefunda: lapid� infigit�onti non=nbsp;dum obte�ce galea i�lu certi�imo,quem prouid�tia dei,nbsp;non fola peritia pa/ioris direxerat ,f�c ut ia�ationefe-cunda opus non ejfet.lam enim concidit in terrain to=nbsp;tus,zrfic�ndalapideq; Dauidreportauit iliu�ri�imanbsp;ui�ioriam,necgladio u�s,needypeo. Portitudo enintnbsp;fidelium,falus, feutum, galea, robur, ZT ui�ioria domi=inbsp;nus eft.

5 � nbsp;nbsp;Et Dauid cucurrit, 8c ftetit fuper Philp

fth�um, Situlit gladium eius. Si eduxic eum deuaginafua,Si interfeciteum, pr�^nbsp;cidit^caputeius. Videntes autem Philpnbsp;fthijm quod mortuus effet fortifl�mus eo-rum,fugerunt.

Vifa potentia domini, er a�iftentia, pro opportuni t�te Dauidftatim accurrit,zr' ut erat uir�rtis zr ani=:nbsp;maftis, quo clarior re�rreturdehofte tarn truculentonbsp;triuinphus,cuaginatogladio occift caput abfeidit. Id Panbsp;Uftini cernentes occifam illorum �rtitudinem,qui�entnbsp;fttam in hominem pofuerant,i�lo concidente, toti animonbsp;concidunt,�ga: tantum prafidio fibi confulere fatagennbsp;tes.Sic fit omnibus quift'�fud ponunt in homin�, zrc..

Et confurgentes uiri Ifrael Si luda uoct ferati funt. Si pcrfecuti funt Philifth�osnbsp;ufqj dum uenirent in uallem, Si ufqueadnbsp;portas Accaron : ccciderunt^ uulnerattnbsp;dePhilifthfim,in uia Saraaim,Siufqjadnbsp;Geth,Si ufqj ad Accaren.

lam parta per Dauid uidoria, diuina uirtute animii refumunt por it er luda zr ifrael, totus fidelium exercisnbsp;tU5,de Saule nihilnunc fcribitur,nec de lonatha,fiuenbsp;quod in�eratam uiiloriam tarde credider�t,fiuequodnbsp;Dauid: s gloria inuiderunt,fiue quod doluerunt per ho^nbsp;minemde tribuluda falutem tamfamofam,per�dam.nbsp;Coclamantes igitur perfecuti funt �gietes Philifthaos,nbsp;per totam earn ua�em ufq; ad portas Accaron urbis Phinbsp;lifthinorumproximam,proftratisubiq} impiorum cad4nbsp;PP i


-ocr page 172-

JAMVEllS PRIMVS.

ueribus,donec uemretur dd Geth.

Etreuertentes filijlfraclpoftquampcr^ fecutiftierancPhilifth�os diripuerunt canbsp;ftraeorum

y4 Aflumens autem Dauid caput Philip fth�i,attulit illud in lerufalem� arma ueronbsp;eius pofuit in tabernaculo fuo*

Po�firdgemfiigitiuorum Pdl��inorum,rcdicrunt fiUj i�ael ad i�orum caftrd, quic dcferucrant, diri^nbsp;puertiftt more triumphdntium,lt;jutbus preciofa pro audnbsp;ritid explenditfumentibue, Dduid contentus cdpite Gosnbsp;lidth,crilliufegt;{fe,'mtuliti�udcumgloridddleru/dlem,nbsp;�rfimulreliqudquoq; opimd�;olidrcpofuitintdber=nbsp;ndculumdomini. Sunt exHebraorum do�oribus, quinbsp;Kobe non aliud inte�ligere uolunt,qudmipfam urbentnbsp;Hiero[olymdm,dlij alium locum fie nommant.

autem tempore quo uiderat Saul Dauidegredientem contra Philifth�um,nbsp;ait ad Abner principem miIiti�,Cuiusnbsp;lius eft ifte puer,� Abner? Dixitqj Abnertnbsp;Viuitanimatua,rex, finoui*

J 6 Et ait rex : Interroga tu, cuius films fit ifteadolefcens^

Saul nimio terrore perturbatus,eo f�pore,cum cer^ neret prodeuntem tanta anbnifiirtitudine Dauid� con^nbsp;tra Goliath adeertamen fingulare, quiefiuit ab Abnernbsp;duce excrcitui fid,quit Me ejfict,nbsp;nbsp;nbsp;cuius filius, Rejfion

Memoria dit,eddemperturbdtioneuolentedominocommotus,fie neficire. obliuio utrofij; ceperdt, ex inopindto pduore,nbsp;utnonrarocontingit. Impcrat ergo Sdul duel exerci^nbsp;t us, ut cuius fit filius Dauid ifle percun�etur. Regumnbsp;enimmemorianon rarolabitur ob perfionarum nego=:nbsp;tiorumq; per omne regnum multitudinem. SicDduidisnbsp;quoq- profidpid excidere potuit,ut fierio illam reficire uonbsp;luerit.Non omnia regum uerbd acfa�la pofiunt nec de=^nbsp;bentfiniflre interpretari. isyifieranduin ejfie r�gis offi�nbsp;cium,etnnon magts calumniandum, fi nonalteriusinnbsp;mundo,fidltan Saulis iUius fata perfuadent.

^7 ^Cumc�regreffuseffetDauid,percuf fo Philifth�o, tulit eum Abner, �C intro^nbsp;duxit cor� Saule,caput Philifth�i haben-tem in manu fua*

Pofi indy tam iflam uifioriatoti regno plaufibilem, non nifidiuinofauorefiuborndtdm,Abner princeps mi=^nbsp;litite Saulis regis patruelis,apprehenfium Dauidem md=nbsp;nu geflautem caput Goliath introducitad regent.

EtaitadeumSauI�Dequa progeniees o adolefcens ? Dixit^ Dauid : Filius feruinbsp;tui Ifai Beth lehemit�^

Pilium rex nominat Dauidem, qu^ritcf^ quisfit, qui dudum pfialtes Cf ariniger fidflc illius jcribitur, cr qui=nbsp;demgratiflimus. iJon inconueniens efldicere,Saulemnbsp;pofl abldtum eijfiiritum domini,cr fiubintrodudum ffiinbsp;Saul ali�na ritummalum ,qui i�um animo mquietabdt',aliendtumnbsp;nis animo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanitdte or uirtute priflina fiepius perturbatum,

longefibijpfi fuiff� di�imilcm fadum memoria, clemen tid,�rtitudine,prouidentid,Gr peritiareimilitaris, ta^

R E G V M P R r M V S. ceo defide,flgt;c,�7charitate in dominum. SieJo�'^^^nbsp;humili�t reges ,fic illorum corda habet in mattibm gt;Pnbsp;jfiedaculum flatuit cos publicum, quo funtperfi��^�^nbsp;biliores,ut fiua in mundo potentia clareficat,nbsp;dentia fimul cum iuftitia er dementia, liane PhiUfiquot;','nbsp;norumcontralfi-aelpugnamnon mconuenieiiternbsp;gnorum (fiirituum predium aduerfium ecclefiantdeinbsp;teres acceperunt. Inde egreditur de caflris uir�gt;��'�*�^�nbsp;nomine Goliath,nimi� magnitudinisfiffufic�itsfl^nbsp;biam diaboli,quem Dauid nofler Chriflus dotniun^fi^ �nbsp;gulari certamine congrejfius proflrauit,nbsp;� timor� eius eripuit,leonan zsquot; urfiutnnecauit) 'nbsp;Ium Z?' Antichriflum. Vide de hoc Rhidt-ann^

c A P V T xvnt arJ f�clum eft: cum comp�/finbsp;quiadSaul,animaIon2tnbsp;glutinataeftanim�D^�� j,jjlt;nbsp;t lexit cum lonathas qu���

tanS!� Eiegantia morum zrcorporis, prudt�^^^nbsp;Jortitudine, Dauid omnibus commeitd^^^idfii^nbsp;bills erat bonis,etiam Sauli, cumbonusr�onP^nbsp;mus erat: liunc uero 'm reprobum fienfii^nbsp;i^flnonodifli, quemfibifiauoredominip^^nbsp;maduertebat. Cui potius congratularinbsp;cumgaudere,quia talcm commilitonenti''nbsp;piff�t.Sedimpofiibilecflin aulisprincipHgt;��Lagt;it^^nbsp;ditaribonos.Ptfifintboniquibonos^ogt;!^�l,Said^S^'nbsp;contraimpios defindere poflunt. Sicuta�nbsp;ambitione odio plenus crat,zr glori.enbsp;fiertor impotenti animo contra fata, hoc eflnbsp;htntatem:Sici�iusfiliuslonathasamicip'*^nbsp;iii,propri� gloria; contentptorerat,iuflo^f^flai^^^nbsp;ZTbeneficus.Qttantopateracerbiorreddenbsp;tofilius amicitiamrcligiofiuspoVicebaWt^!nbsp;quamfidelifiuo deus confolationemnbsp;diferimina mortis euaderet. Audiebatnbsp;modefliamDauidislonathas, cz uirtutisd''*'^(bO''nbsp;culum in ipfia admirabatur. tion potuitno�^nbsp;nus,quem tanta bonitate perfiideratnbsp;men diumo id magis ordine contigitnbsp;clinatione,qu� non firt amare cum exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acf^quot;quot;

gloria zr fauor minuatur, zv odium P^�^^ augctur.ls autem lonathas contra fie amp; P��^^ j,o�^ ��rnbsp;paratur Dautdi, tantusut uclutatiimamlnbsp;fieipfiumamaret.

2. nbsp;nbsp;Tulit^ eum Saul in die illa,

ceflit ei ut reuerteretur in doP�^*

,icl!'�P�^^ SaulquoqueJfieransfiepofle ttelettet^eyzpOnbsp;rareincordefiuo inuidiamboni. O'nbsp;tarn i�uflri commilitone augeri,fiuficcpn innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oue^

dem,indignum arbitratusfi redire pccmij II paficendas, cui alioqui fludium flerat milnbsp;ftrenuositiarmiszr�rtesuiros,


-ocr page 173-

SAMVELIS prihvs. j autem Dauid 8C lonathasnbsp;dusjdiligebat enim cum quafi animamnbsp;wam�

(^ohibitatione a�idua amor fyncertis optimoruirt omitiui� coalefcebat, cr morum couementia concilia-focdere fefe mututi

fe lonathas tunica qu� ^tind�tyg^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�)3ui�j,g^j;eli^

Weftimenta fua ufque ad gladium �C ��'^'�WfuunijSc ufque ad baltheum�

r�gisfib'u^ non poteratfirre fibi minorent meliora qutehabebat, quibus domi crnbsp;,^i^lt;idebat,exuens,Tiauidi donauit quo in aula ernbsp;populo honeflior apareret.-Id quod Saulu�terat cunbsp;ttiin magnifico milite, or principe:nbsp;^^pfoneritis ajj�mpto.

5 P

�Miebatur quoq? Dauid ad omnia f� ^'�^nqjmififlcteuni Saul, 8C prudenternbsp;belrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper uiros

p^l.��^acceptus erat in oculis uniucrfi po Saul�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confpec�u famuloruin

'��^i ad manumerat prouidus aefortunatus ^itlt;)i'^^�tiaregni laudabiliter trailanda, cumnbsp;'�gt;�it ^'''�'�'^orat.Dignwmqi fe exhibuit in paruis, quinbsp;quoque Saul ipfum pr.fpo=!nbsp;ctbsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus, Abner enim prins

omniagubernas ffno.TSteceffarij in talibus ordines funt,nbsp;fabi ^^^��^�^��tgradus de curarum.Tanta autem fide ernbsp;pwlo*^''�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pldccret po

flacej^' ^h'ifis militibus^ef dullt;e toti.Vnico Sauli lo fjtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poterat tanta uirtus, quifiiiritu domini ma

r(^^�^�^^��^gt;^gt;',odio,inuidid,dmbitione,timore perdett menton

P''�ediaio:er expertus domini f�ror infe, no eontinuo reddidit peiorem : fie utnbsp;magno odio prof�nbsp;^dfi i�o fu/cepto fe dcie�um �priftina�'d

rcuerterentur,percuflb dejjj^.^^o�Dauid, cgreff�funtmulieresnbsp;Ifracl,cantantes,chonbsp;^Vwd in occurfum Saul regis, innbsp;���Cf l�titi� �i. in fiftrist

�.V ^�ehf

du�nentum facile prdbuit muliemm mtonpefi:iud comparatio Saultsnbsp;triumphos Dau'dis celebrabant, utnbsp;^^oenderent,audicntes fe pr^eDauide minonbsp;^'���^��1*�''�'�����'^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfraelts,cr toto res

'^�^�^^foiret fe regno exuendum, aliumf�figt;i ��^fucceftorem,quam Dauidem. tllum ergonbsp;dulam,a�iduc intueri,omnibus placesnbsp;�^^^nontnibuSftotiregnocelebrembdbittvm,

REGVM PRIMVS. 87

pro malignitateffiiritus fuifirrenon poterat. Qui Saul unicafideerdeuotioneindeum, er fubie��ione mensnbsp;tis,benepldcito creatoris fui, potuijj�t cOrdis angufli/s,nbsp;fi dominus uoluiffet,facile confuluiife, fi mentis humisnbsp;litaton qua in regni exordijs poUebat, refumere datumnbsp;fiiifiet.

7 Etpr�cinebantmulicrcs ludcntes, atqj dicentes�Percul�it Saul mille, amp; Dauid denbsp;cem millia�

Alternis canebantfaeminie, collaudantes firtitudin� Saulis infuoprlt;elio,qudfi opus mille uirorum pcrficesnbsp;rittaDauid ucro Goliath occifum laudabant, opus desnbsp;cem milliumocciforum ex hoftibus.Sic fepeHcbrtei fuosnbsp;homines tantifaciunt,ut unum pro mi�ibus habcant er

numerent.

8 Iratus eft autem Saul nimis,amp;^difplicuit in oculis eius fermo ifte,dixit^�Dederuntnbsp;Dauid dec�millia, 8C mihimilledederut:nbsp;quid eifupereft,nif� regnum�


Poft, tantds acceptas laudes, Dauid nihil maius expe (lare poterat, qult;�m ipfum regnum femanens, id quodnbsp;facile Saulconiedarepoterat, er indignefirre,fe elesnbsp;(lum,nunc reijciendum � deo er populo.

9 Non r��lis ergo oculis Saulaipiciebat Dauid � die ilia amp; deinceps�.

Poft htec Saul a:quis oculis Dauidem intueri non pos ter at,fed continue eum odio er infidijs perfequebatur,nbsp;nonquidem in manififto, nifi aliquando ex iracundianbsp;fiibqpfi excideret.Difficilc enim inueteratum odium cosnbsp;hibetur,quanto minus firisgraffatur, tantomagisintesnbsp;riusinardefcit,er fit intola'abiliusulcus, cum temporenbsp;doloremaiore erupturum.

IO nbsp;nbsp;^Poft dicm autem alterum,inuafit fpigt;

ritus dei malus Saul,8lt; prophetabatin me diodomus� Dauid autem pfallebatmanunbsp;fua, ficutp fingulos dies� Tenebat^ Saulnbsp;lanceam,

� � nbsp;nbsp;�c iecitSaul lanceam, putans quod con

figere poffet Dauidcum pariete, amp; d�clic nauit Dauid � facie eius fecundo�

Non diu cohiberi iracundia potuit Saulis, infiliente in cumjfiiritu dei, ad illius afflidionem, cui feruiuntjfiinbsp;ritus boni er malitnuUa enim deo mala eft creatura.Dunbsp;rum autem homini eft iudicium dei, cum fie permittiturnbsp;maloftiirituiquiffiiamexcrcitandus. Prophetajfe Icgis Prophetarenbsp;musSaulemin domo fua,Dauidepfallentecoram illo. wV.''nbsp;Hoc prophetaftc,Syrus interpres expofuit,infanifte ernbsp;fitrore animi correptiim fitiffe,pro more eius, fi quandonbsp;otiofus cogitaret de fua reprobatione : cum potius refisnbsp;gnato animo dicere debucrit ficut Dauid, Si domino planbsp;cet, ut pro me melior pratficiaturmoderando populonbsp;dei,libcnsccdo:'Vtinam complurimi reperiantur, quinbsp;mcliores fint,er ego priuatus degam, ut nuper, cum ninbsp;hilderegnocogitdtisittuitusrapicb((r4propheta.ldlt;(Hlt;t

PP 5



-ocr page 174-

s AM VEL I s PRIHVS.

tem minime inmcntcm turbu�entam uenit, fcd�iroye correptus,ha/lamapprehendens,qult;im fubito Dauidenbsp;transfojjo parieti in�geret. Nonpermijfus efi perfice=:nbsp;requod cogitauerat, Dauide iacium decliiiMte, proui=nbsp;dentia dei,quie fuos tutatur, impios fruflra pe�imenbsp;mtentes ,fua prauitatt damnat ; idq^ uicibus duabui uelnbsp;pa�ibui duobui decUiktndo contigit.

I i nbsp;nbsp;Et timuit Saul � facie Dauid j co quod

dominus effet cum co, �C � fe receffiffeu

Ecce^uomodo Saultimere incipit Dauid�,cernens dominum cum Ulo ejfe,fe uero rcie�lum, cotinuoq; peionbsp;ra tentantem.Iudicium ergo domini timwit, ^gratiamnbsp;dci uiro bono inuidit, contra ordincm dei�ultc exnbsp;fitria conari non cejfat.

15 Amouitergo eumSauI � (e,8C fecit eum tribunum fuper mille uiros, 8C egredie^nbsp;batur �C ingrediebatur in confpedu po^nbsp;puli�

Tiwen� dcmq; hominem tam acceptum deo, popu^ lojCir' auLe, turpitcr aliquando occidere, confiUo me=nbsp;Vore u�ti con�ituit ilium principem fuper mi�e milites,nbsp;tribunum fcilicet militum : quos prouide fideliterq; in=nbsp;ftituit cfgubernauit,extrapericulum prafens er im=nbsp;prouifum tarn po�tus,cr Saul deniq^ de eo rarius cogi=:nbsp;tabat qu�m de pra^fcnte.

14 omnibus quoque uiis fuis Dauid prud�ter agcbat,amp; dominus erat cum co nbsp;15, VidititaqjSaul quod prudens effet ni-mis,amp; cccpitcauere cum*

quot;16 Omnis aut�ifrael amp; luda diligebat Da-uid�ipfeautcm cgrediebatur �C ingrediebatur ante eos*

Dauid totus ex deo pendens, eins prouidentia pro= fferabaturinomnibus.Saulodiofuccenfus,f(mper uelnbsp;timuituelin�diabatur. Nonefl pax mpijs,^cit domi=^nbsp;nuSjfed ut mare fempcr firuent. lucundus autetn homo,nbsp;qui timet dominum,ejrconfcientiafercna efl quafl iugenbsp;conuiuium-�nterim tarnen fidcliter exequebatur Dauidnbsp;negotia regni commiffa i�i, ad qult;ecunq; mittebaturnbsp;femper fidelis inuetuebatur.Hoc efl Hebrais ingredi co=nbsp;ra)npopulo?^cxire,publicis regni negotijs pace ernbsp;be�o pr�effe.

37 ^Dixitep Saul ad Dauid jEccefilia mca maior Merob,ipfam dabo tibi uxor�: tan-tummodo efto uir fortis, SCpr�liare bellanbsp;domini*Saul autem reputabat,dicens;N5nbsp;fitmanusniea in cum, fedfitfuper euma-nus Philifthinorum*

Contra deum,confcienti�m, erinnocentem homi= item Saul cogitat infldias, certa feientia, benemerito denbsp;fe er fuis parando occa�onem interitus,fub Jflecie ami=nbsp;cithe er fidei.Sic procedit fempcr perfidia,er odiumnbsp;dei in pe�ima con�lia.Filiam maiorem mendaciterfflonnbsp;dctuxoremDauidi,quam iamtriumphali militia me=:nbsp;ruerat ex Goliath occifo er nondum, acceperat :fedpenbsp;ticulo�ore opera fecundo grau4tur,ut incidat in manus

REGVM PRIHVS,

Philiflhinorttm er pereat.Sic enim Saul decreiieraitot ilium (uuolucre periculis, ut tandem uno i�orum obr�e^nbsp;retur er occiderctur. Tarn infldelisrex, ut uel doniinunbsp;idnefcirecredcret, uel feientem data Opera off�nderenbsp;non timeret.-cum interim innocentiam Dauidis,erpyoquot;nbsp;priammaUtiamminime ignoraret. Quin er iniungitinbsp;li pr^elianda pralia domini,qua� religiofe loquens, eui�nbsp;tantumjfliraretperfidiamindeum tpfum e^hontinentnbsp;dei, quem deo charum nefeire nonpotcrat: quafl non�nbsp;Ium Dauidi,fed etiam domino impofituruf byplt;}�^flnbsp;fua.tliuftdas uult manus feruare afanguine, eutunbsp;umfcateatcrudelitate.Sedinfania erodiuine�nbsp;cit plerunq^, etiaminuitos,fiprimordijs nonnbsp;er indicium dominigraue impio impendat.

� ^Ait autem Dauid ad Sauli QH'^. fum, aut qu� eft uita mea, aut cogn^J* �nbsp;tris mei in Ifrael,utfiam gener r�gi�*,

  • * 9 ^a�um eft autem tempus cum�

ret dari Merob filia Saul Dauid, dat^ Hadrieli Molathit� uxor*

Quanto Indies rex fit corruptior,tantopty^^^^^ dei Dauid integritate Jfllendidior. Indignm^l^ufnbsp;ut affinitatc r�gis honoretur, Generfci�cetnbsp;filite.Strenuetarnen exequiturregismpef^^���j- j-oot�nbsp;liflhlt;eos,erpcriculo��mos agones,dontiK^' .j^lr^nbsp;mendans,fubitalacriter. Cum autem illipgt;���nbsp;eandacjfct]^crob,rexcamalteri dotnbsp;failo tandem iniurias, cum prius aniimnbsp;ilium perfequeretur:ut etiam palam perfl^fLtoi^'nbsp;clarare non erubuerit,promiffa negado, ieitonbsp;militum fuorum exercitu r�gis indtgnatio�^nbsp;meriti�imumferuum.

Dilexit autem Michol filia Saulj^^** Et nunciatum eft Saul,amp;:placuitf''nbsp;Dixit^ SauhDabo earn illi,nbsp;fcandalum,nbsp;nbsp;fit fuper eum

fthinorum.Dixit^ Saul ad Dauid� bus gener meus erishodie*nbsp;. ^onfolumlonathas,federilliusfororl*^^nbsp;uidemamabant domino prouidentc,qiiofl�^j (teH^nbsp;uid tanto tcquanimius tulerit fe delufum �nbsp;gat a maiorcfilia. EtSauldeniq; gaudebatt^nbsp;ram occa�onem cxitialibus pralijs

  • � nbsp;nbsp;nbsp;Ut quod honoris illi officium crederetur,

inexitium.Scdnoncfl con�litancontrad�^^cO'^'^^ dominus in ccelo fedens, ridet impiorutnnbsp;trapiosinfidias.SaulicuaiitquodDauidi��^ jnbsp;uerat.Sequitur autem in litera : Et dixitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji lt;/

In duabus fcilicet filiabus tibi promi�ts,

gener cris, alteram cnim duarum quaitten� bis,quarum fccundam cum te dtligetitiusnbsp;fufcipies,utcedatelcdliononni�intuu^nbsp;enim ex p(rfidiaprimamncgaui,fedqiti�^�nbsp;tnagis diligcre credidi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Et mandauit Saul feruis to t

4.......

1.1


-ocr page 175-

SAH VE LIS PR I MVS.

�gt;1�! ad Dauid dam me, dic�tes�Eccc pla^ ffgi, Sc omnes ferui eins diligunt te�nbsp;ij �i?�^frgoefto gener regis�

^tlocuti funt ferui Saul in auribus Da= Dauid Num parumnbsp;tem generum effe rcgis^ego au^nbsp;J'^niuirpauperSCtenuis�nbsp;/��fnunciauerunt ferui Saul, dicctes�nbsp;*'*fcemodi uerbalocutus eftDauid�nbsp;''^****'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid tardiui obibat officia

pyontiffant alij datant. Idco recon ffbmifit feruos qui di-�Gebint,quo n�nus crederetfubmiffbs. Comnunnbsp;gt;naxintumq;

�iolo P' caufabantur generum cjff r�gie. Vtetrnq^ [tin liuoreSau�iM conetur decipereDauidem,nbsp;proc�da dciprouidcntia, ^ quo i�umnbsp;01,1''^�''�'^ �Kk, codent proueha,fauorcntq; concili�tnbsp;��bw omnium minime faucbat,fed perditumnbsp;ontnibui odiofum. Dauid ucro�biperpe=:nbsp;Pgt;'ndenter, nonfe ignonbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nagmtudinem ad quctn petatur, fed fcire

fdatatetncr humilitatem pcr/bn� zr Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoq; pauperient, ut dote nuHa re=

Sic jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imparem fe t�to honore ingenue fateatur.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��f Cfeftuerfari in aulis : fumma dexter itm

I i iif2�^^ii,qult;edcniq}uixpaucostutaripotejlabhu I � �^ytenie.

b5^.^���itautem Saul:Sic loquimini ad b * habet rex fponfalia neceffe,nbsp;centum pr�putia Philifthinonbsp;^Siif '^'�fi^tultio deinimicis regis� Portonbsp;�^hiiiftL^itabat tradere Dauid in manusnbsp;p^^^�inorum�

�(tnolitur,quo magis autem opta multo maxime graui�i=nbsp;^^e:^L^'^���imum,ut feibeet prius centum ho=nbsp;olt;:lt;^idat, cum quibue i�i continua belnbsp;J Zir implacabilis immidtia. Signum autemnbsp;f�o/�fwn i�orum expetebat, iniungebatq;nbsp;er adnumeranda regiingrandemnbsp;^^�^flh:eorum,pro qua irritarentur ad Daui-Plt;^f�quendum,ut fie nuUum iUi apud iftosnbsp;a '^��^ߑamp;um pateret,poffctq; i fe certiue perfesnbsp;liberet. Tabs prudentia cftfilijs huimnbsp;pfouidftitia dei cir

j litfi ^ft^sPlacuitfermo in oculis Da-

^�fs ^^fet gener r�gis� Et poft paucos

cum uiris fuis �Et

j *^111 g^^�^fhilifthijm ducentos uiros;8C 1 *� pr�putia. Sc annumerauitnbsp;D�dit itaqj Saulnbsp;�Uliatnfuamuxorem�

� REGVM PRIMVS� SS

No� tarn uxorie habedlt;e cupidine, quam diuino quo dam mflindu per)notus,obqtflrenue regte conditionem tege.nbsp;propofitain,auxitqi duplo dotem,quam rex petierat,utnbsp;affumptte fuie uirie qui expediti�ime Mi aderant ad 0=nbsp;ntnefuum hnperium ,fiatm or mfi-a conflitutum tent^nbsp;pue � rege, citiue quam quifquam exi�imaffet, regi ad^nbsp;numerauit pro centum ducenta prlt;eputia. Poter at rexnbsp;fidem zg aninti propenfionem in fc Dauidie agnouiffe,nbsp;quod tanti ambiret regiegenerum ejfe, er hoflium re=:nbsp;gni tarn fedulueftrentiueq^ domitor effet Gf terror. Sednbsp;nulbspoterat beneficijs crofficijs cmolliricorfuper=:nbsp;bum, er iam tnuidiiefitrore repletum ab humanitatee�nbsp;auerfum,ut conciliari non potuerit ex filia. Accepit aunbsp;temfui quidan atnanti�imam uxorem filiain SaulielAinbsp;chol, fed domino diffenfante flerilem, quo fitror patrisnbsp;regie minus ext 'mguerctur, ob nepotes ex filia, fed ut donbsp;minue promiferat ,fic fieret abieilus Saul cum pofie-risfuis.

  • 2.8 nbsp;nbsp;^Et uidit Saul, 8C intcliexit quod dorntnbsp;nus eflet cum Dauid� Michol autem filianbsp;Saul,diligebateum�

  • 2.9 nbsp;EtSaulmagis c�pittimere Dauid:fa^nbsp;dusqueeft Saulinimicus Dauid cundisnbsp;diebus�

5� ^IfEtegreififuntprincipesPhilifthino^ rum.-� principio autem egreffionis eorumnbsp;prud�tius fe gcrebat Dauid,qu�m omnesnbsp;ferui Saul, SC celebrefadueft nomen eiusnbsp;nimis�

sine onini excufatione Saul uidit zr coffwuit domi^ num effe cum Dauide, ut merito i�um ficutfiliUm cumnbsp;filia amare dcbucrit:fcd ira, odium, ambitio totum ex^nbsp;ciecant. Ideo fubditur, quomodo magie ac magie Saulnbsp;femperproficerit,zr timere Dauidetn GT odire.Dauid -autem contra filiciter procedebat im omnibus, proffernbsp;be�o ac domi, er feipfo fempercontinuoq; robufiiorinnbsp;ffiritu ad deiim,G^ ui�lorijs ad populumfuum. Sic dosnbsp;minus impi� abutitur zr magie indurat, qui no ex ifftonbsp;rantia fed deditaopera peccant, ut Saul uidens certonbsp;deum eff� cum Dauid, quern tomen omare nonpoterat,

CAPVT XIX

Ocutuseftautem Saul ad Iona than filium fuum, SCad omnesnbsp;feruos fuos, ut occideret Da^nbsp;uid� Porro lonathas filius Saulnbsp;diligebatDauidualde�

Pofl tot egregiafaila Dauidispro regno,omnia des nique fimpiici ac dextro animo, Saul tarnen plane diasnbsp;bolico ffiritu mfigatur, utfideli�imum i�i feruum ocsnbsp;cidat,tantum ex odio: quia quanto melior ommbus apsnbsp;parebat,tanto cum atrocius odiebat: pub�ce teflatue tlnbsp;lum occidendum, qui nu�ius crimmis reus agebatur, Mtnbsp;tantum ut etiam lonathan filium non clam haberet^nbsp;^uemnouerat Doui^ animoconiunHi�imum,fed,

PP 4


-ocr page 176-

SAMVEL�S P RIM V S.

ducit ad aufum flagitiortim qu� extra pa�ionetn pop^ tum minime adnutteret, id �neuerecundia er circum=nbsp;J}gt;c�lione,ut hic Saul di�imulare non potefl peflilenti�inbsp;mumulcusodijcoramiUis qui Dauidemtanto magic dinbsp;leiiuri erat ZT admonituri depericulo inftaftte. Odiumnbsp;odire di�eimuc, �r iram qute iuflitiam non operati(r,necnbsp;adnuttit fana confilia.

�1 Et indicauitlonathas Dauid,dicens� Qu�ritSauI pater meus occidere te qua^nbsp;propter obferua te qu�fo mane, Sc mane-bis cl�m,amp;:abfcondens.

lowcrtbeW erat tam patri fiduc quem impediuit � fi:e= lerc,qu�m Dauidi quem eripuit � morte. Charitac fein-peroccafionem inuemt omnibusbcnefacicndi: contranbsp;odi� nuUi parcit.'Volebat aute lonathas omnibus modtsnbsp;certum effe Dauidem de perfi�ia, tuta, aefohda amici=:nbsp;tia,fine folicitudine ac mortis timor� effe, prafente uelnbsp;abfentem � pcriculofi immineret.ldeo promittit fe pa=nbsp;tri loquuturu pro Dauide eo loci quo Dauid ad omnemnbsp;fujficionemto�endam po�etaudire omnia,?^ qu�mfinbsp;d�liter cauftm Oauidis ageret lonathas, quid /ferannbsp;dum illi ejfct proprijs auribus difceret. tides amicitiarunbsp;pro maximis appretiada operibus, rara auis mprinnbsp;cipumaulis.

  • 5 Ego autc egrediens,ftabo iuxta patremnbsp;meum inagro, ubicunq; fuerit� amp;ego Io-quar pro te ad patrem meum,SC quod-cunq? uidero,nunciabo tibi^

Promittit inagro patremfeconuenturum aUocu turum,utDauid audiat, uel ad minus uideat fefideliternbsp;inftare pro falute Dauidis zy conciliando patre fi fierinbsp;po�it,z^ feutres fitter it Micaturum.

4 Loquutus eft ergo lonathas de Dauid bona ad Saul patrem fuudixit^ ad eumtnbsp;Ne peccet rex in feruufuum Dauid, quianbsp;non peccauit tibi, �C opera eius bona funcnbsp;tibi ualde.

Oratio lonathlt;e ad patrem uera,potens, ZiT ad per^ fuadcndumefficaci�ima, turn quia filij adpatrem, �rnbsp;tarn i�ufiris filij,cuius inhac re caufa magis qu�m Sau=nbsp;lis agebatur, ad iUum cnim fucee�io regni l�gitimajfe^nbsp;(labat. Saul autem � regno fuo in uita fua eijci non time^nbsp;bat.Timorem deiaUegat, in quern pcccare duri�mumnbsp;fit:impieagerc inoptimtvmferuum, turpi�imumejfe,nbsp;tyrannisq;maxima or inufitata:Dauidem nunquamnbsp;peccajjc in regan: im� quod maius eft ziT neminem la=nbsp;tet,publicis ac maximis commodis affveiffe tarn regnumnbsp;qu�m regem.

y amp;pofuitanimamfuaminmanufua,amp; pereuft�t Philifth�um, 8c fecit dominusnbsp;falutem magnam uniuerfo Ifraeli uidifti,nbsp;amp; l�tatus esjquare ergo peccas in fangui-ncinnoxio,interficicns Dauid, q eft abfqjnbsp;culpa�

Periculo uitae er corporis fui certauitpro te er re^ tuo,acerrimMn hoj^ tuum occid�do: domino deo

REGVM PRIHV^.

fuo dile�lus eft, quod uel inde intelligis,quia magnatn f� lutem dominus populo fuo fi�t per eum,id quod Zf ui=nbsp;difii ztrgauifuses. Cognojce graui�imum crimen e�enbsp;er haberi coram deo,ejfufionem fangt�itis imoeentis,nbsp;er fine omni caufa occidere Dauidem, totiregnoutnonbsp;ti�imtvm,fiic er amanti�imum, ingrande dedecus hononbsp;riser fam�tu�.

  • 6 nbsp;QuodquumaudiffctSauljplacatusuonbsp;celonath�, iurauit, Viuitdominus, qui3nbsp;non occidetur^.

. Exaudiuit pater preces filij, er animo eatenus leni~ tus eft, ut iurauerit per uiuentem dominumgt;nbsp;non occidendunt : fic cnim extra pa�ioncs pofuusani=nbsp;matus erat.Perniciofum malum eft in rcge,fi�gt;^�^��^nbsp;fitpa�ionibus,fi ira,odio,amoreucl inuidi^fiP^^^^nbsp;fi�feipfouincatur erimprobtsfutsccdatp4^'^�*^-�nbsp;qui pofitus eft nonfolum alijs in excmplugt;fi�^nbsp;dicemaliorum,ficexaff�ftibusfinerationeii�P^^^^'^^nbsp;gentium.

  • 7 nbsp;nbsp;Vocauititaq; lonathas Dauid,nbsp;cauit ei omnia uerba h�c�amp;introduxit���nbsp;nathas DauidadSauI,S6fuitante����'�''nbsp;cuteratheriamp;nudiuftertius.

^ideli�imits fequefter lonathas omnia�fit�f''.^^ ufq; commodo.Sed emendarinon potefi,qtf�nbsp;reiedlus cftdntroducitur it er um Dauid in tidamnbsp;tMthan:aliqu�diu autem inter reliquosregnipr��gt;�^,^^^nbsp;honorifice trailatus eft,ercommenfalis)'egirP�'��^'^ii^^nbsp;honoreprmcipiexercitus,dileaustotiatil�t,r^^^nbsp;tus patri,fed inconftanti atnicitia.

  • 8 nbsp;^Motum eft autem rurfuin

Dauid, pugnauitadued***^ lifthiim�percuffit� eos plagauiag���nbsp;fugerunt� facie eiuX .

Et faeftus eft fpiritus domini Sauhfedebatautem in domofua,nbsp;batlance�, porro Dauid pfalkbat�^�

Vt Dauid perrexit firtiter incumbereo(f^gt;^�^ erfummopereprodeffe reipublic^fiucficSanl^^nbsp;liuorcproficit contra eum. Pro eo quodnbsp;rat, quieritur ad mortem: er quifalus erat reS^]^^nbsp;tiumexpeilat�rege. Siefubiniquishominibmfaip'i�'nbsp;primuntur.-erimpij beneficijs irritanturpiDnlt;��j'^inbsp;tem fit Jfiritudomintmaloinftigante,adnbsp;lanceam, iaculandamq; in amicum dei.nbsp;ritus fruftra pijs obftrepunt.Sic ludit dowinii^nbsp;piojfiiritu ,ut finat ilium frujlra conarinbsp;nemfatan� facere profidium laudemq;nbsp;uerum inte�igatur quod cecinit,Proeonbsp;ciebam dctrahebant mihi, er rependebantmalap^^^nbsp;nis, er Odio iniquo oderunt me gratis. Quanto eil'nbsp;gno fiebat utilior, tanto in regno atroeiiis ernbsp;dlabatur.

gt; o Nifus^ eft Saul configure cea in parietct Sf declinauit Dauid anbsp;Saul�lanceaautemcafibuulncrep^


-ocr page 177-

SAM VELI s P R IM VS falustus

�n' Pr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H�ir�tis ntitliis Saulein rctnimfci iurconenti

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occidendo Dauide.Ammi perturbatio le=

nSta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^natii�iina efl rex quicunc�

(j^p^iticntw fed furore percitiK,cr cuiltcet quodli-iniuriif toUere debet eat in�rt, cr id in optime %nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominai protcxit etim, alioqui oc=

et tras ^fibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pariter iracundi z?� inui-

perfequendi quos odit. Sed J Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facile eripit de quacunq; tribulatione.

fuosindolt; ^Cer ut cuftodirenteum,Suinternbsp;Quod cuni annunciaffetnbsp;H�j ��Michol uxor fua,diccns�Nifi faluanbsp;��t node haCjCras morieris�

^�Xd fubinde continuata,cruelut iufle in= 's,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i^i^ t-ex occidendum attrahere man=

'^'�'�fi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debilem, laborantemprtefcntan-

^%iD,^'^�^�^�ߑ^�nmacrudelitate infideli�imum mili^^ militum ducem. Vbi nunc commilinbsp;''''�t�et-rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ttdicU ubi confules regi� qui � tain cru

itifanientem auertereiiC,fociumqi tu= �^orum uitam er honores periculo fuo uinnbsp;lucitljj (1^' nuncios qui per no�em cuflodirent dinbsp;% ^^dandum.Sed Michol uxor i^rare non po=nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inflitutiim,totprtefentibus bonnui

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utriufq;, tarnfcilicet Ntichol

�'xdt�.sic femper dominus quos uult tutari po=:

Dauid per feneftram. Si aufugit,3tq? faluatus eft^nbsp;erat,quodfauoref�r� omniumnbsp;'��quot;'��fbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r�gis �iria � nemine probabatur.Ab

*'�'^cur �^figt;'am domus pofleriorem dimitti pote= anteriorem ob�dentibus. No�nbsp;Ijrit�, ^^^^tqi{icqni(iifgiiff}i^^i(if}lif2f�f[j^xpediunt

Micholftatuam, amp;pofuit '^^'nh ^5�^ ^^lt;^um,6lt;pellem pilofam capranbsp;operuit eam

It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncios qui raperent

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftquod �grotaret.

ih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunciosutui^

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicens Affcrte eum ad me

^�^toccidatuu

�eniffentnuneii, inucntum ledum, amp; pelles ca

^� ^nofdam ingre�bs uoluif�e ui^ �^Srotaret, pro quibuf eludendislarudf pa^

REGVM PRIMVS. ^9

fauit in le�lum,ut nemo non putarct hominem procMn=! here kilo, qui truncum aliquem er crines capitis fubnbsp;tegmine iacentem uidebat. t^on hie opus e� differerenbsp;quomodo idola irrepferint domui Dauidis,qu� hic Thenbsp;raphimdicuntur. Niultumhic dijfutando fudanetudici,nbsp;quomodo domum Dauidis lib�rent ab idolis,Simplici==^�^^^a Miter did pote�,extraneam aliquam �rmam fubito pard=nbsp;tamaMichol,�ueid trunco uclpannisueteribusfubnbsp;lediflemifs per�ccrit. Subito enim mulieres capiunt finbsp;gmenti caufam ad dccipiendu,ut non idoli alicuius ima=nbsp;ginemfiti�e fu�iicemur: quandoquidc er �milibus pornbsp;ternis etiam aues ex uineis er hortis ab�errentur. Nccnbsp;e� ucri�mile Saulem ulluin habuiffe cum idolis comrnefnbsp;cium,qui iuxta lege fupcr�itiones er augures cum PJ?i=nbsp;toni�is extirpaffe legitur, er de cultura idolorum nuUinbsp;biaccufatur.

*7 ^Dixit^SauIadMichohQuarcficil-lufifti mihi, 8c dimififti inimicum meum, ut fugeret� Etrefpondit Michol ad Saultnbsp;Quiaipfelocutus eft mihi: Dimitte me, a^nbsp;lioquin interficiam te�

Mendacia tarn Michol quam aliorum,imoomnia etiam fandorum fada trahenda nonfuntin exempta^nbsp;Potuit uxor licite er debuit confulcre opportufttsme=nbsp;di� fugte innocent� mariti, er redimere i�i tempus ab=:nbsp;feedendi. Minime peccauit illudcndo nuncijs,patri au~nbsp;tem mentiri non debuit i�cuter �atcr lonath as fidelitynbsp;ter commonendo patrem pro�iit utrifq; ,�c ipfa quoa^nbsp;Michol debuit libera adhortatione admonuifje honorisnbsp;fui er iuflitite regalis : er quod durum putarct contranbsp;falutcm publicam militarc, clari�imum uirumfoede ernbsp;impotenti animo perfequi ad morte, eum qui pro ip�snbsp;toties uitam profitait.Vbi cnim ueritate prode�c pofrnbsp;fumus,ibi mendacqs agatur nihil-Decipere ho�em poj�nbsp;fumusimentiri non licet.

Samuelem pct'qt Dauid qui illi calamitatum fuaru/m caufa�terat, cuius orationibusj�erauit euaderepericitnbsp;la.\n Kamatba aut� habitabat patria fua fenex, er pronbsp;authoritate fua ad omnem Ifrael fatis tutus erat ��ro=nbsp;ribus Saulis. 'Bene cum fandis agitur, ut non tantum imnbsp;pijnocere�nantur � domino er po�int quantum uebnbsp;lent. Naioth habitatio quccdam�it prophetarum innbsp;Ramma, ubi tunequoq; meditanda legi diuinteoperamnbsp;fideles uiri dabant, qui er dicebantur filij prophetaru,nbsp;fhiritu diuino fan�liarius adflatLNuUa in tentationibtts Confohtionbsp;ei ,� h- 'ra. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' � t l- ftn�otum.

confolatio certior a fandts muenitur,quam m locutios nibus er exercitiofacrarumferipturarum,inconfort:nbsp;tio pioru er uerbo dei �udentium,in fchola uere theosnbsp;logicdinon 'm theatro gaudentium cam mutido, Inters

-ocr page 178-

s AM VELIS PRIM VS.

pretatur autcm Nrfiotb habitacullt;t,lt;iud� per rfntbonos md�amfchola piorunt.

ao Mifitergo Saul nuncios utraper�tDa* uid; qui cum uidiflent cuneum propheta=nbsp;rum uaticinantium,0C Samuclem ftantemnbsp;fuper cos, faclus eft eti� fpiritus dci fupernbsp;nuncios, amp; prophetare cocperunt etiam

il nbsp;Quod quumnunciatum effet Sauli, mi

fit 8lt;alios nuncios: prophetauerfitautem 8(. illi.Et rurfum mifit Saul tertios niicios,nbsp;qui di. ipfi prophetauerunt.

Saul mi�ii nuncijs Dauidem etiam ex loco �tcro or coliegio fanilorum tntwceittem extrahere iubet timor�nbsp;amittendiregnum, pariter omnes occi�aru^fi Samuelnbsp;Cr alij boni uiri�ippetioi Dauidi �rre c�pijj�nt, ni�nbsp;'m tempore dominus mirabilifuagratia fuccurrif�et�dinbsp;famulis.Hi itaq^ diuinis legibus explanandis intenti, Sanbsp;muele pra�dente or docente difcipulis audientibus zxnbsp;di�centibus qua; ad timorem dei uirtutis cxercitiumnbsp;pertinebant: etiam qui mi�i�erant aufcultando ernennnbsp;dati �int,rcuer�qs ad bonam ment�^ut or diuinis prlt;e=nbsp;ceptis ob�equi placeret iHis, er r�gis mandata iniquumnbsp;negligere au� ^int, edo�li domino magis obedi�dumnbsp;q homini�icri potuit ut cantica canerent ad uirtutes conbsp;mend-mdas audientium mentibus, er ad laudes dei comnbsp;po�tamon pracife ad canendum t�iunila,fed ut tarn canbsp;ncntesqaudicntesfierentmelioresdtaq;nuncij ij primo er �ecund� mi�i malucrunt participare cum Ulis 'mnbsp;diumis laudibus, er diumis obedire mandatK,q crudelinbsp;bus infanientis r�gis par�re edi��is.

1.2. Abqteti� ipfein Ramatha,amp;uenit ufqj ad cifternam magnam qu� eftin Socho,nbsp;8c interrogauit, amp; dixit: In quo loco funtnbsp;Samuelnbsp;nbsp;Dauid�DicIum^ eft ei,Ecce in

NaiothfuntinRamatha.

^5 Etablit in Naioth inRamatha,Scfalt;ftus eft etiam fuper eum fpiritus dei,amp;ambulanbsp;batingredicnsjamp;prophetabatufqjd�ue.-niret in Naioth in Ramatha.

OgKW tertios mi�l�et nuncios, nec rediret quij�ia, ab'ijt ip�emet quoq^ Saul ad Ramatha,non quidem deuonbsp;tionis cau�a, fedj�iritu�troris agitatus ad occidendumnbsp;fan�los.Perueniens autemad �ueamgrandem, qu� e�nbsp;'m loco Sochu, interrogauit ubi Satnuel effet er Dauid.nbsp;Didicitq;utrofq^effe'mlocodoilrimeerfacro, �mfchonbsp;UuelccenobioiuxtaRntna. Quumigituriterper�eesnbsp;ret,locoappropinquando,J�iritus dei etiamilliuscornbsp;arripuit, er facratioribus cogitationibus occupauit, utnbsp;'mfania ceffaret, er diuinis fe laudibus obleitaret,etiamnbsp;periterdoneeperueniret ad locum-Eflenimcorregisnbsp;'m manu domini, cui omnia funtfubieila, qui tumultusnbsp;maris compefeere potefl,er exercitusmaximos,multonbsp;magis humanos quofeunq; af��us.

14 Et expoliauit etiam ipfe fe ueftimentis fuis,amp;prophetauitcum c�teris coramSanbsp;muele, amp; ceciditnudus tota die illa 8c tota

REGVM PRIMVS. noftc. Vnde 8iexiuitproucrbium,Nutnnbsp;amp; Saul inter prophetas?

No� mte�igendum quod nudi p/aHerentueldoce^ r�t,fed prophanis uejhbus fepo�tis facro aliquo ue�t�nbsp;pro more uetuflo mtere�etccetui fantlorumcrfacranbsp;trailantium. Suj�icio e� proprias do�rina etiam olifitnbsp;uefles habitas: unde er irrep�t non folum in extum cknbsp;ricorum'mtra eccle�am Chriflianorum,fed�'i'ncatbenbsp;drasmagiflrorum noflrorumquohabeantur 'tnautbori ioi�nbsp;t�te maiore, etiam� minus pro��ioni re�ondcatnbsp;ditto er fides tradandi legitime feripturas, tquibusfu^nbsp;cit nomen er flipendium magiflrale. Q�od uero tn �nbsp;fiiiffe ^citur tota node er die, putandunt regabnbsp;datum �i�e 'mfidis Oquot; trabea, ^3quot; nonfee^����!�^^^^-quicHstq; de 'mfima plebe, humiHimetototemp'�'^^^nbsp;mffe diuina cantica, er conuerfum fitijjeadnbsp;dinem,intermi��feq-�rorem-Prouerbiunt denbsp;terprophetasnonabrenatum, quodiain bisnbsp;pius quam impius cum prophetis experit propbet gt;nbsp;quo difcant reges �ne prophetis fenbsp;cum prophetis uero, hoc efiuiris fondis,nbsp;mim eruditis projfiere agere, er regmnbsp;gubernare.Cor�Samuelehicprophetajfed�tt^^�nbsp;priusdidum �t Samuelem poflea nonnbsp;uel quiafamiliariter�binon efllocutuspo/lf^bi^^^^nbsp;gratia fecum nihil egiffe er promi�isdiuinih^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

bitu er fiatu regio: hic enim 'm alium uiriti^ �^^jpnius detur,non adeffe prophetis ut rex,fednbsp;er auditor facrorum er laudum dei cantor-�cut Balaam ac Caiphas prophetabantnbsp;prophet�,non quando uoluilfent,feddunt^'^��^r^ct�nbsp;berentur er ffiritum acciperenc prophdi^nbsp;nbsp;nbsp;'

biacadentes.

fCAPVT XX

! Vgit autem Dauid dcNj^'^ ' quae eftin Ramatha, uf� jnbsp;locutuseftcor�lonatha�nbsp;ifeci qu� eft iniquitasnbsp;quodpeccat�meum in patremt*�**�^nbsp;qu�ritanimammeam�^ .

quot;Videbaturquidemex bonorum meliorSaul,eranimum occid�di Dauidemnbsp;ue�bus.Sed iam toties monitus Dauidnbsp;dum Saul canit laudes domim ad horam,ip�r'nbsp;lit, eramici�imum�bilonathan conuemt��^nbsp;querelacontrailliuspatrem,anbsp;yetur admortem.Uiifcraccrtcconditiofidenpinbsp;minem non ni� ob henefada periclitari ad mod �nbsp;�gnis autcm confolatio probiin quacunq;nbsp;confeientia bona,uacareqi � metu criminisnbsp;ut non pro peccato impetatur ab improbis, mnbsp;nbsp;nbsp;q-

boni,er inuidia qu� feipfam tandem�t damna P�roditura.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,,fcneq{

i nbsp;Qui dixit ei: Abfit, non moritf* �

enim faciet pater meus quiequam g de uelparuum tii� prius indicant*^


1

-ocr page 179-

SAMVELIS PRIMVS. ^�huncergocdauit � me pater meus fcrgt;nbsp;��'onctant�modo!;' Nequaqu� erit iftud�nbsp;Perfuafum lonathdf habebat, Saulcm non ferionbsp;���if m perfequi ad mortem, uelji olim qua:fijjet,idm obnbsp;P^'^lhtum iuramentum cejja�et: tempore autem quo arnbsp;^^P^etur a�tria Dduidem fibipolJ� facile cauere. Po=nbsp;fieri ut lonathos etidd pdtre traherctur maliquamnbsp;fi'�gt;'tltate)n,qua non tamfyncere nonnunquam ucl dili==nbsp;Sinter pro Dauide folicitu^ effet.Vt utfiterit uir egre^nbsp;tomen erat, non poterdt patrem non dmdre:nbsp;�iFfile erat regts filium aliquando non de regfio cogi=nbsp;�^�Otimoq; amdre cr femper cum qui pro fe fteoq-inuafurus efifet: fed quid uir bonus erat, ex=^nbsp;animum fuum,nbsp;nbsp;nbsp;domin� uolutatem agnitam

patientius �rrc qu.tm pater fuus. Sape idm peri fiicrat Dduid tn dula regts, quantumlibet regtsnbsp;^auidem dinaret, non potuit pracduere omnibusnbsp;etiamfi uoluifet. Sdul quadonegotia qua ddnbsp;lj^�*�^^)fiei;idbant tndicdre poterdt feruts fuis, quafi

'Voluit ignordre, id quod probe Dduid expertiiS f= 5 �^fieum�rtd�isreputdbdt.

CUV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia inueni gratiam in

ti� J nbsp;nbsp;nbsp;, S' dicet�Nefciathoc lonathas,

uiuit domi^

W dtantum j �^���icntOjCgo mors^ diuidimur^nbsp;lofMtha perfuadere cupit, idnbsp;f'jitrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^nopoffe fcilicet fe fme periculo uita con

�i {D-o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qudn^quidem ad paffum ufq; pei�s mor

at^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ijfetjCr nb nifi prafentio domint ereptiis

lt;^on�{lumfiiijfet, facile, effefibi in=nbsp;�^^toiterumfepericuloobqcere,^irgt;�itdrecanbsp;4 p �^^��umprouocdtumG^�rtem.

clix3�^^�quot;athas ad Dauid : Quodcunqj

cordcfidcli�imo depromptus, potnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixerit, quicquid ex me defidera

licite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(yfalutem tuam ludeam tutdri,fo

SUitcij^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perficia, tuus enim fum totus, cui de

�����cji^ pfacipere po�ts, qui uir bonus es er dei lib' �

�utem Dauid ad lonathant Ec-^et�f I� ftintcraftino, SCegoexmorefe= *�txta regem ad uefeendum � di=nbsp;^^U�fJ^^�tieut abfcondarin agroufque

initium men�s effe, aden'^ iuxtd leg� qua amici connbsp;�^^�flo die conuiuabdiu.ln aula quoq; renbsp;^�^�^^�^^tasJficciaUs agebatur-Videtur hicnbsp;P�ft Pgt;'ophctiammfJdiothSauleinnbsp;, er generum fuum menfa admi^nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confuetudo mihi eflmeo loco

utdbfim triduo, er dd tres �e t^^ns uejferi coeno/s hdbitdf folenniores.

REG VW PRIMVS.

Si,inquit,dbfcntcm me requifierit, er ubi�m,Beth teemdbiui�ercjfionde(is,ddfdcriftcium, er communenbsp;goudium totius mea fdmiliat� aqudnimiter tulerit, be^nbsp;ne.� irdtus, certofeies nuUdm fupereffcgrdtidin, Sdpi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�

entiaJfiritus hominem pium docet,quid tn pericuUs a- fanftis. gendum,� domino fe commendouerit, fideq; ex i�o pe-pendcrit.'iion quidem docctalicubifcripturamentir�nbsp;qucnqudin, ueraci tarnen relatione comm�mor�t uerbanbsp;hominum er fd�la tarn piorum, qui non funt fine pcccanbsp;tts leuibiis, quamimpiorum qui fide dcflituuntur,er benbsp;nedgerenonpo�iint. Prudentidquoq- temporak nonnbsp;carent homines jfiirituales,dum eximere eos ftatuit pe^nbsp;riculis gratia dei, qud tarnen non femper utuntur, ne 0=?nbsp;mnibus uacent incommodts.

Fac ergo mifericordi� in feruum tuumr quia f�dus domini me famulum tuum te=�nbsp;cuminire fecifti�fiaut�eftiniquitas in mc,nbsp;tu me interfice, SCad patrem tufi neintro^nbsp;ducas me^.

Adparet nonnihil timuifie Dauidem de perfi�ld in^ tegritdte londtha. No� cuiuts amico fe totum quis comnbsp;mittere poteft,fed longa experientia coprobando. Ideanbsp;tarn anxie orat beneficus fit ad fe iUius feru�,pd{li me=nbsp;minerit,quod domino tejk fecum tnierit,�quid in dni=:nbsp;mo contra fe habedt,pro quo non faueat,fed di/filiceat,nbsp;malit ipfe manu tnifiere Dduidi,qu�m tradere patri ocnbsp;cidendum,uel inuoluendum periculo manendi in aula.

Pidem pronuttitlonathds, er recipit fe renuncidtu^ rum certo, quo loco fit i�ius c� patre negotiu. Optat^nbsp;nunquam incidere in mentem Gauidi, utfe put et � Ionanbsp;thd non plurimum amari er cura elfe,quo quam Mi�tnbsp;me uiuat er � pericults liberetur.

Aulapericuld hic difeuntur, er quanti pretij�t fi=: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�i-

delts amicus,q diligenter fecreta conferuanda,qcircum fire�te agendum cum potcntibus,qpericulofa regum obnbsp;fequia,qpcrfiduscon�liarius iracundia,qudm circu/msnbsp;�reitle dcligendus (anicus,qu.im fanile conferuanda�ninbsp;iuraamicitia.

II C^aitlonathasadDauid�Domincdcus

-ocr page 180-

s AHVELir PRIMVS.

Ifraeljfi inueftigauero fcntentiam patris mci craftino ud perendie : amp; aliquid boninbsp;fuerit fuper Dauid, �C no ftatim mifero adnbsp;te,amp; notum tibi fecero,

luramento fe conflrinxit londth�/! coram domino dcli�ime/e habiturum m negotioretegendiucritatemnbsp;Dauidi,cte ira uolgratia patris.Subintelligitur aut� ali=nbsp;quodm Hebrieo uerb�(,ut dicaturj�ominui qui cftdeianbsp;ijrael, ipfe teftabitur et contra me iudicabit imquitanbsp;tis arguet,� poftqu�inquificro ucritatein negotij � pa=nbsp;tre, or refciero quo m loco fient res tu�,fi non tibi q fi-delifiimereuelauero fecreto O' inaurem.

h^c faciatdominus Ionathan,8lt; h�c au geat�fi autem placueritpatrimeo malitianbsp;aduerfum te,reuelabo aurem tuam, 8(. di^nbsp;mittamte,utuadas in pace,�C fit dominusnbsp;tecum ficut fuit cum p�tre meo�

�4 Et non tantum fi uixero,faci�s mihi mi fericordiam dominitut non etiam fi mor^nbsp;tuusfuero,

Ptomittit� male c�d�t patris refion�o, ipfum om= Danois, �wo VU p�ce dimittendum.linprecatur illi auxilium do=nbsp;mini, O' promotions�licem in regnum,�cut pater fiiusnbsp;domino iubentc fiierat �ubLitin in regnu. O' triumphisnbsp;de hofiibiis �liciterglori�catus.lonathMmultis certisq;nbsp;conieilurts ceriwbat Daitidem regnaturumaliquando:nbsp;feiebatq^ patrem � propheta reieilum, ut non profiteranbsp;retur inregno,necdiuregnaret,ncc 'mpofieris. Fortafi^nbsp;�s de inunSlione Dauidis nonnihil audierat: ideo de �tcnbsp;ce�ione regni defitcrans. Commendat Dauidi pofierosnbsp;fuoslonathas,rogatqiUtimmcmor malorum � fuopa=nbsp;tre perpe�bri(,non inique tra�let pofieros fiios, memornbsp;beneficenti� quam ip�e filius r�gis Dauidi prafiiterit,nbsp;O' uelit pra^fiare in hoc cafii,ne�cilicet rex�iturus oc=nbsp;cidat lonathan uel i�iusfilios : etiam � �acultatcm accenbsp;p�rit fe�e ulci�cendi de omnibus hofiibiis l�ius, tarnen Ionbsp;nath� o filiorumfuorum non fiat immemor in bonum.

I non auferes mifericordiam tuam � do^ mo mea ufqjin fempiternumi neqj etiamnbsp;quando eradicauerit dominus inimicosnbsp;Dauid,unumquenqj de terra*

� fi Pepigit ergo lonathas f�dus cum do^ mo Dauid:8lt; requifierit dominus dema^nbsp;nu inimicorum Dauid,

Pii�JWM deniq; lonathas �cit cum Dauide pro fami= lia Dauidis protegenda O' con�eruanda in cdf�entia Danbsp;uidis, ut nec uxoribus neefilijs �uis ucl�atrum �uorumnbsp;aliquidmali fiat, donecip�euixa-it. O�regnum Saulisnbsp;durauerit.Addiditq;,dicens:Dominus deus quarat me=nbsp;am quameunq^ in hoc negotio perfidi�de meis manibusnbsp;� te fe��ero. O' me uelut Dauidts hofi� puniat,� quannbsp;do me'm cau�a tua in�yncei'um pei'�en�crts.

17 Etaddiditlonathas deierare Dauid, co quod diligeret ilium:ficutenimanimamnbsp;fuam,ita diligebateum:

Non�olum per dominum adiurauit Dauidcm,�ed e=:

REGVM PRIMVS.

tiam per fan�i�imam amicitia, qua iHi�emperinnShtf fiierat,e��etqi coniunaus q arai�ime.Aeueraenifnmunbsp;tuum fe�e amabant,quia boni ambo,non priuati�ed pilt;=nbsp;blici boni curatores O' deo �'ati,qui O' amicitiielegtsnbsp;diligenter con�eruauerant, o' non ni� fanais affidhnbsp;buspermouebantur.

8 ^Dixit^adeumlonathasiCrascakn d� fiint, requireris,requiretur enim fff*nbsp;fiotua,

I ufq; perendie defeendes feftinus, ot uenies in loc� ubi celandus es in diequannbsp;dooperari licet, 8C fedebis iuxtalapidemnbsp;(cui nomen eft)Egt;zel,.

io Etego tres fagittas ad latus iaci�;^!�^ exercensmeadfignum.

Mittamquoq; SCpuerum de,qu�refagittas,Sidicendo dixcfOPnbsp;ro: Ecce fagitt� abs te citra funt,

tu uen ies, quia pax tibi elf, SC niln^ eft li,uiuit dominus,

'i.i. Si autem fic locutus fuero fagitt� abs te ultra funt:uade,q��^nbsp;te dominus,

2.5 De uerbo aut�quod locutif�'��^^^-amp; tu, ecce dominus inter me fempiternum.

Crasin�olennitate nouilunij era: f�erint cpul�celebrancLe 'mmenfia rt�^^''nbsp;te ab�ente,de�dcraberis,o'locus tuMnbsp;duum aute dc�cendes ad te locoinco^^^'nbsp;dimt, ut nano omnium �ciat ubi�s,nbsp;operum, dum�cilicet homines laborantnbsp;cauebis ne publice conffieaus prodari5.�^�'^ 'nbsp;iuxta lapidem diuidentem uias regias,ntl Mfinbsp;flatuam,eatenus ut me uidere o' �lt;udirepgt;�ߑ^�pffnbsp;nen�ne cogno�caris, ego �mterim quia tenbsp;tcro,�dgittas tres mittam ad latus lapidisnbsp;xta que clam te continebis, attentas quid �nbsp;dumerit.Attendesquoq- o'puerum,cuP^nbsp;cidum refirat, quodqua�ad �copumnbsp;traifeiam. Hic attente audies eluidproteP^V^g^nbsp;rus,� puero dixero pro�agittarc�rendat^�'^gt;^^nbsp;'Ecce �agitt� citra te�unt, inter lapidentamp;'nbsp;accipe illas, hoc�gnum tibierit ad me uenfi�� �nbsp;cem te habere cum p�tre cogno�cas, idq; '��^^0; Ec=nbsp;ceptione,�cutuiuitdominus.Siucrodixer^^ Ijqcnbsp;ce�agitt� ultra te�unt, ultra lapidemnbsp;uerbu tibi �gno erit, ut abeas, quia ditnifd^^nbsp;O' pr�caucrc uult ut non incidas in maniisnbsp;autemnofiru quodiniuimus, o uerbanbsp;firmiter per�ftent, o' nunquam diffolueturd^^t^^gjuinbsp;bifid� promi��am �eruabo,tu quoq^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�olos

nus huius codiai tefiis uerax aderit, qui le= �olusafpicit. lonathas ergo qui tamnbsp;gern dei amore compkaebatur Dauid,a pernbsp;micoriim eins ofienditur immuaiis: qui C�fi ^^jj^rrenbsp;prareptus, regnu cum eo ut gerabatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^qaiuit

1.1

-ocr page 181-

SAMVELIS primvs

tarnen contradidione res lt;^�le�ii confortiunt cum eo quem progloria uirtu^

� ^Abfconditus eft ergo Dauid in agro, 'lenerunt calend�, �C fedit rex ad corne--7��^Panem.

fecu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper cathedra fu�

.�'dum confuetudinem,qu�eratiuxta , ftirrexit lonathas, 8C fedit Ab^nbsp;hf^�^J�tere SauL amp; defiderabatur locusnbsp;�J�uid,

luxta cotididum abfcondit fe, pro die Calent dbtoblK.Kex Mitem fifto die felt;Utfnbsp;�ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�io primas, cr luxta parietem pro re

�^^-^o�qtiem coftieuerat federe Dauid inter Sau fecundum Hebreeos, q^ui talium rerumnbsp;�^f^�f^tores,fed uani uideiuur in fuis comment

��^auidfederetante filium talent O'principem Damde, lonathas furrexitnbsp;.l�*o ne ejfetproximus patri, ce�itq;eum locumnbsp;Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abner,ut prope regem federet.

illj, �'oueftlocutus Saul quiequ�in die Ut ^^S�tabatenim quodcafus euenifleteinbsp;effet mundus,necpurificatus*nbsp;nttenderet abfent�nbsp;Stinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^�gitauit emm rex fecum : Forta�is non fibi

immmtditiamaliquam,qu�HUcafuali= lgt;ii/^� ^^�'^ontigiffet.ttlultamunditiaeoliturabaliqui-fy ^^�^Micis autem in primis eti� ex lege. Chri=nbsp;non prohibait, fed admi�t e:irferuauit:nbsp;f�iitli docuit,ey pratulitexternce.Ordo intranbsp;b aulam,nonfolum commendabilis e�,fed e-r p ֒Mi�jne accidat con�ifto,

fecunda poft ca

lonathan filium fuum Cur \e j Ifai,nec heri, nee hodie ad

. 8(^�'*�feDauid,utiretufqjBethlehem, ����liljj ^iniitte me quoniam facrificiumnbsp;�^e nobis eft in ciuitate, unus defra^nbsp;acccrfiuitmet nunc ergo fiin-in oculis tuis,euadam cito,etnbsp;caufam,non

jj'** te|.( �, t��A pdma nKnfts,fecMtda fciUcet die qu� uacabat locus

� Qnnnenon uenit nmaritudine non dignatusproprionbsp;I t '^'^inare, nec heri, quando abfentem ad=nbsp;fnen�e uel cibo i Rc)^on=nbsp;ad Bethlehem,nbsp;^gt;^'^�^f^*^iUtefu�,ibidempro more facrifican^nbsp;^^^i^^^'^^fi'�^^^^�^gaudendum. Pluribus autemnbsp;pHtsionatho�,qui commode mentirinon

quot; REGVM PRIMV�. 91 ��tetus,timuit paucis loqui, er tarnen prolixior fermanbsp;nefeio quiddubiuminuoluereuidebatur,de unofratrenbsp;uocante, er de euafione fubita, er uidendis �atribus.nbsp;Sic enim pij folent parum appofite pojfe mentiri etiamnbsp;tnreneee�oria.

50 Iratus autemSaul aduerfum lonathan dixit ei�Fili puerfitatis amp; rebellionis, nunquid ignore quia elegifti filium Ifai in connbsp;fufionem tuam, SCinconfufionem igno-minis matris tuae�*

5* Omnibus enim diebus quibus filius Ifai uixerir fuper terram, non ftabilierisnbsp;tu,nequeregnum tuum, itaque iam nuncnbsp;mitte,amp;adduc eum ad met quia filius mornbsp;tis eft�

Impotentiodioprorupitin contumeliam filij opti^ mi,dicendo:BiUus tu es peruerfe er rebeUatricis ac in-obedientis matris, qui uotis meis ob��rre audes diligennbsp;do quosodio,er partum uelparatum tibi regnum ad^^nbsp;n�ni�rare ineptus, ut moribus er ingenio tuo o�endasnbsp;te alio patregeaitum, ex adult�ra matre. tisonne certif=:nbsp;fimenoui,ex omnibus elegiffete,erprte omnibus �liumnbsp;�fai,que}n ego te feiente maxime abominor: id in confii==nbsp;fione)ncedit,tamtibiqu�mmatritu�. �Joui enim totonbsp;tempore uit� Dauidis,non po�fe parari tibi regnum.Exnbsp;quo patet Saulem non tarn fibi timuijfe de regno amitteanbsp;do quam�Uo po�eritati fua, er tribui, id quod�rebatnbsp;tcgcrrime, er ufque ad infaniam rapiebat hac tentationbsp;ambitiofum. Pergens itaq^ infanire, iubet filium abire,nbsp;eradducereDauidemad feiUico certi�ime morituru:nbsp;idnonpr^ecipit quafi faciendum. Hon enim ignorauitnbsp;id lonathan neutiquam poffe committere, ut capiat oc=nbsp;cidendum plufquam dileitum fibi fratrem. Sed his uer^nbsp;bis o�endere uoluit,quid haberet in animo, er qua ra-tionetam infiflus cffetDauidi, er omnibus modis alb^nbsp;qua occafioneoccidendum,fi domino non dtjfilicuifi�t.nbsp;Hoc peccatum Saulis erat, reluilari omnibus modts or- peccatumnbsp;dinationi diuin�,erinuito domino regnum uelleferua= Saulis.nbsp;repo�erisfuis:exquo,utfit, peccataplurima er^a^nbsp;uiaprocedebant. Ncc nouumefi deli�a plurima coiw=:nbsp;mittiabauaris erambitiofis tarn propter filios qu�mnbsp;pro fe.Non tantopere Saul regnum ambiuit, qu�m accenbsp;ptumprofecr po�rris mordicus feruare defiderauit..nbsp;Pacilius e� carere honoribus er diuitijs qu.tm habit isnbsp;beneuti.

5^ Refpondens autem lonathas Sauli patri fuo,ait�Quaremorictur^quidfecit�

55 EtarripuitSaulIanceam, utpercuterec eum, Etintellexit lonathas quod d�finiranbsp;clTct � p�tre fuOjUtinterficeret Dauid�

Amicitiamfolidamprte�at contra carnem erfan^ guinemlonathas, caufanda nullam in Dauide caufamnbsp;mortis baberi,uel inueniendam,utcunq; patri inuifus fitnbsp;propter regnum, nihil tarnen defigna/fe deprehendeturnbsp;ob quod mor i commeruerit, id quod pater de finite au=:nbsp;fus e�. Quibus uerbis magis pater irritatus, arripuitnbsp;ianceam,quafififium oecifurtts ^quife pro amico perisnbsp;i�

-ocr page 182-

SAMVELIS P RIH V S.

cttio ofj{rebat,Grcoittrci pdtrem.Ex quo ccrto loMthM cognou;t dcfinitum cffe 4 p�tre, ut Dauid occideretur,nbsp;ex tmplac4bilifi{ri4 patrii.

Surrcxit ergo lonathas � men fa in ira furoris,8C non comedit in die calendarumnbsp;fecundapanem,Contriftatus eftenim fu^nbsp;perDauid,eo quodconfudii�et eum pater fuus*

Surrexit ergo detnen/a incomatus lonathdf, e:^ ira cunduf,tiim quia amici uicem improbam, cy innocentnbsp;tii mortem impedire non pojfet, � quo feparari nu�nbsp;quamcoutie^xconuerfariduriu^ fibi morte er at. Turnnbsp;quid ignominia intolerdbiliaf�iiiK ejfet, ta ipfe, qu�mnbsp;mater fua, j^urius appellatm in aula regn, �r 4 p�tre.nbsp;Vt enim integri uiri nu�i iniuriam irrogaitt, fic difficilenbsp;firunt illatM ignominie.

Cum^ illuxiflet mane, uenit Iona-thas in agrum iuxta placitum Dauid, 5lt; puerparuulus cum co,

Exij t iuxta paitum ad conftitutum tempus lonathon cum puero prim� �tatis cr paruulo,qui non facile my�nbsp;fferia deprchenderet,cui iaculatas fagittas praccpit re^nbsp;portare uelociter,quo puero perueniente ad locum, adnbsp;latus aquilonare lapidis, Dauidc fefc occultante ad au=nbsp;flrum lapidis,clamauit lonathds ad puerum: Sagitta �!=nbsp;tra te eft, in remotioribus ante te earn inucnies ,ftftinanbsp;cito,ne fteteris. Hanc uocem audiuit Dauid, inteUcxitq;nbsp;fepcriclitariadmortem, �^f�gere oportere, interimnbsp;puerofagittas colligente,^^reportante ad lonatban,nbsp;nihilqi earum qu�gerebantur,cognofcente.

56 Et ait ad puerflfuum:Curre,inuenias qu�fo frittas quas ego iacio, C�^puernbsp;cucurrifletjiecit fagittam trans ilium,

Ituicnire Hebr^is multa fignificat: aliquando et com muniter eft mcidere in id quodquieris,�r quo caruifti:nbsp;aliquando habere prater meritum. Bic fignificat qua^nbsp;rere,?:^ aduertere rem aliquam. Voluit puerum laterenbsp;quodfieret.

Venit itaqj puer ad locum iaculi, quod miferat lonathas, �C clamauit lonathasnbsp;poft puerum,amp;ait:Ecce ibi eft fagitta, absnbsp;te eft �C nitrate,

lonathas fagittas mittens puerum acclamauitut at* tenderet fagittam inueniendam remotiore loco 4 pueronbsp;quam ubi tunc puer confifteret, id quod Bebrausele*nbsp;ganter paucis exprimit.

  • 58 nbsp;nbsp;Clamauit^ lonathas poftpucrum,Fe-ftinauclociter, ne fteteris, Collegit autemnbsp;puer lonath� fagittam,amp; attulitad dominum fuuiii�

  • 59 nbsp;nbsp;amp; puer quid ageretur,penitus ignora-bat, tantummodo enim lonathas amp; Dauid rem nouerant,

sic loquebatur lonathas puero,ut crederet fibi loqui quod eyerat.lntcrim tarnen eodemfermone aliud quo*nbsp;que defignabat principaliter intentum,quod Grin ftcrisnbsp;iiteris �^feriofislociSfGf' caufis frequentifiime conflit

4gt;

REGVM PRtW V git:utfit nobiliftima clauis interpretandi plttrin^ fnbsp;ptura loca,fidelibus quidem Grftifdiofis, ��n rnbsp;diofis GT indignis facrorum myfterioruw.nbsp;40 Deditergo lonathas annanbsp;fuo,amp; dixit ei�Vade, �C infer innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j je

Cum^ abiiffet puer, �irrexitDaui loco qui ucrgcbat ad auftrum,nbsp;pronus in terram,adorauit tertio,of nnbsp;lantesfealterutrum,fleueruntparnc�^gt;nbsp;uid autem fupcrabat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Subornauerathuttcmodumfecretarenebnid^ thas,timcnsfe non poffe fohtm adcffe,nbsp;quiDauidi. VidcnsautempraterpuerWinnbsp;iubctipfumdomumref�rrearcimGriaeii^�'. i^^nr.nbsp;neratus,folus ultimum uale breuiter Dauidinbsp;Hoc uidens Dauid,furgit � latibulo,nbsp;ram adorauit.Amicitia facratifiima iura,nbsp;lonathas fe GT fua ncgligens,alt;amp;arebatnbsp;Dauidi.Vlutuum igitur ofcidati Grfttntts utt�nbsp;Iugebant,Grdiuifionisduriftimam fartent-^nbsp;largius flebat,uel quia amplius diligebat, 1.�nbsp;clitabatur magis,Gr in exilium relegabatis''-4^ DixitergolonathasadDaugt;^^ ^fitiO'nbsp;pacetqu�cunque iurauimus ainb'� -�tctnbsp;minedomini,dicentes:Dominn^^jii(anbsp;me 8C te, amp; i n ter fernen meuni,nbsp;urn ufq; in fempiternum, .

^Etfurrexit Dauid, Siabijn*^� thas ingrcffus eft ciuitatem,

lonathas renou�t iuramentum G^ sjptatis^^jfigde petuum obferuari,qua promiffa erantnbsp;amicitiafcruanda ad utrorumq- pofteros,��^�^nbsp;nus r cliqua ordinaturus effet,ut ucl Dauidnbsp;ceretur uel propellerctur.

C A P V T XXI' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Enit autem Dauid in

Achimelech facerdottn*� juc ftupuit Achimelech,nbsp;niffetDauid, 8C dixii^**nbsp;tu folus,amp;nullus eft tccum^ ^igcus^

Dubium etiam Bebrlt;eishabetur,'i^obe�l^�\^ifbigt;( dusfit,cum nec in tribu ludd,ncc �Bcniatni^ ^�ffei^nbsp;nomenffedDauidKimchiaitpatrcm JuntnJnbsp;rufalem effe:fortaftis locus illi proximusfi^^^j (jotsi�**nbsp;prope Cariathiarim,ucl alius, ubi tabcr/i�i^ �ojitio'��nbsp;erat GT altareholocauftorum GT menfinbsp;GT reltqua uafa facra, gT' facerdotumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratis*

uid exul regno eieiius primofitgit ad do)U�� rus in tabernaculo, gt caufam fuamnbsp;turus.Solus autem uenit ad fummunt �juilb�'�^nbsp;aulicis deftitutus,quia in r�gis odio.nbsp;fibi adharere auderet, uidens amantifh'i^��^nbsp;exofumfadum propter Dauidcmi Sacerdesnbsp;admiratusexpauit,Grcaufampcrcundatiit-

a, Et ait Dauid ad Achimekch w ftex


-ocr page 183-

SAM VE LIS PRIM VS.

Rex pr�ccpitmihi fermonem8C dixit ad mcNemo fciatrem,propter quam miffusnbsp;es a me, SCcuiulmodi pr�cepta tibi dede^nbsp;rimmam�C pueris meis condixi in ilium

Si5 excinpluin non hinc (umendam eft uel di^nbsp;K^it�!on,fed nece�itdf mentiendi pro faltite optmi uirinbsp;nt�gis d�plorant e�,quodqi non nifinbsp;homines att'mct.nbsp;^ofine peccato uiuit:beatior tantim qui minoribusnbsp;excufari DauitUsuer^nbsp;deus ftbi commendauerit negotium adhuc fe=:nbsp;^^^^gendi fcilicet populum�uum, �ed confcqueti^nbsp;non conuincit.Simpliciter efl accipiendumnbsp;/'�^duDttuid^dixiJJcqs facerdoti tni�um fc�rege Saunbsp;j �^�eretumnegotium, pr�mi�j}ifeferuosad aliqu�nbsp;j '^�^^^feinnonliceatprodh

qu quid habes ad manum uel n^^^^ipanesjda mihi,aut quicquid inue-�'s*

I nbsp;nbsp;nbsp;Iii^�^'*��^��dmanum habes cibi uel quinq^ panes, uela^

igt;^digcnti mihi�y' fcruis. (�fficnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^d pcrfecutiones,ad fain�, ad

^gt;�U1 mortem mittumtur,maxime ucro iOis qui do Pgt;�� eommuiii cotnmodo lanbsp;eiu^�^^f^lt;:Mionibits occurruntin hoe mundo.Qjiisnbsp;tiocp �^�^fuluatore mundi Chrifto domino^quis m=nbsp;l!lt;is ^quismaiora pertulitmala � fuopopuloi�

  • 4 nbsp;J �^qu�tradatus indignius,ct�crudelius occifuse

'i�N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid, ait il

pan � f laicos panes ad manum,fed ti J^*���lt;�lus eft, fi obferuauerunt fcpuex

^jsq ^l'�^�^lt;^dotis laid panes non erant,qui fcilicet quot;'�^I'^^erdotibus uefci permittebantur, uelfami=:nbsp;propo�tionum, quinbsp;K(fj '^�didiproponebatttur,zj'po� hebdomodam/anbsp;erant.Hos quidetn uelalios panes facrinbsp;fcilicet, permittit quidetn Dauidi eynbsp;[(['(^^^^�^e�itatefanta conflitutis,� tarnen immdos

  • 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cbmixtionc mulicrum,ucl contadu.

facerdoti, amp; dixit ******0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agitiir,c5tinui^

nudiuftertius, quando puerorum fannbsp;polluta cft,fed 8C ipfa honbsp;quot;�ficabiturin uafis^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^ulieres habuerimus, continuimus ta

diebus,quibus in itinerc�im!{s,crtem '�^nj '^^'^'^ditiamrefump�mus, ut corpora ncflranbsp;fint,ut rebus nofiris, ita nunc fi:antibut,nbsp;^ibitparticipdrc nobis liceat. Via quid�nbsp;^�**'�**�)� ^�^'^^^�^pt^gt;^it��t^gt;ionpote� tran�ri.Et nonnbsp;habituros contingendi �rnbsp;^�^'^^^gt;^ulis tarnen eft caufanoftra,obquanbsp;^^dbif^^fiuniiificata ad hoc fint corpora noftra, utnbsp;^nduceinustnece�itiis etiim le^dn non ha

REGVM PRIMVS. 9I tet No� enim homo ceremonijs fcruire debet, fed cere^nbsp;moniic hominibus. Hac Dauid loquitur de ferais fuis uenbsp;luti abfentibus,de quibus facerdoti rejfondcrat cum tuenbsp;folus effet.

  • 6 Deditergo ei facerdos fancbficatum,ncnbsp;que enim eratibipanis, nifi tantum panesnbsp;propofitionis, qui fublati fuer�t � facie donbsp;mini,utponcrentur panes calidi in die abnbsp;lationis fua-,

Nonhabentefacerdote panes nifi ablatos � menfa propofitionis,eos dedit neee�itatetn pa�is,fapienter dinbsp;ffgt; en fando in lege.Eodem die quo proponebantur calidinbsp;panes,auf�rebantur priores, fabbatho fcilicet. Vnde amp;nbsp;Chriftus dominus ludaos conuincit legem nonhabere NcceitStMnbsp;necc�itatcm, ey chantatismaiorcm habendumratio=

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ricafio�

�f J� er ftdei qu.tm ceremonialium conftitutionum, qui busper Jfiritumfideles non obligantur fed deminantur.nbsp;In quibus pharifei fuam ftatuunt faniiimoniam cum doanbsp;ininofintexofi.

*7 Eratautem ibi uir quida de feruis Saul indieillacontinens fecoram domino, �Cnbsp;nomen eius Doeg Idum�us , potentifli�nbsp;mus paftorum Sauk

Aderat co die iuxta tabernaculum dominiDoeg,qui pro co quod peregrinatus fierat aliquando in ldum�a,nbsp;Idumteus cognominabaturtis uel ob orationein uel adfa=:nbsp;crificandum,rcligionisgratiaaderat,pr�fi�lus paftorinbsp;bus Saulis,uir potens cr aulicus : prouidentia det, quanbsp;omnia regumtur,cui omnia feruiunt, huius orationis uonbsp;tum,occafio erat maximi malLBoniem agebat, GT ce�itnbsp;male,proditornon fi{turus Dauidis,fi ifto tempore nonnbsp;oraffettnec tarnen oratio caufamalifitit ,feddcprauatanbsp;uoluntas Saulis.Imprudcns poftulatio officij tampericunbsp;lofi,quod non ignorabat Dauid maxime irritaturu Sau=:nbsp;lem,alioq{ii infanientem, ut facerdoti parccre debueritnbsp;Dauidipfe,ignorantiinimicitiaminter Saulgt Daui=:nbsp;dan.Sednon eft malum in ciuitate,quodnonficeritdo:^nbsp;minus,cui nihil malum cft:fiquidem illis perficitur ficronbsp;fanilauoluntaseius.

8 Dixit autem Dauid ad Achimelech t Si habes hie ad manum haftam autgladi�^nbsp;quia gladium meum, amp; arma mea non tunbsp;li mecum,fermo enim r�gis urgebar.

Dauid � facer dote gladium pctens, domino confiera tum,Gr admeinorianimiraculofe uiilorite rcfcruatumnbsp;intabernaculo, non beneegit. Sedpeccatum i'Uud fuumnbsp;cum alijs fuis non paruis criminibus, fiducia fua infigninbsp;in deum gt cordis ttera hmniliatione delctum eft,G^exnbsp;gratia elcHionis,ad mortem non imputatum. Quinfifanbsp;cerdos Dauidi obtuliffet ftgt;onte,acccpiffi non debuerat,nbsp;feiens periculum Innocenti facerdoti proptcrea imminenbsp;rc,Gr quidan maximum.ldq; per mendacium egit, quanbsp;fi authoritate r�gis hac exigeret ad regni commodita-temcoa�lus.

l[[Et dixit facerdos � Gladius' Goliath quot; Philifth�i, quem percuft�fti in ualle tere-binthi, ecce ipfe eft inuolutus pallio poft


-ocr page 184-

SAMVELIS PRiMyS� tphod�f� iftuiii uis tollere, tolle: neq; ctiimnbsp;hic eftalius abfq; eo.Et ait Dauid; Non eftnbsp;huic alter fimilis^damihieum*

GUdiuf Phili�huei datur Dauidi^ut uideatur ftbi u[ui �tturiK optime,quein fic appretiabatur.I^on ergo mul-ta proportions minor erat Dauid ip� Goliath,uel infir-mior uiribits.�dc quo tarnen non anxie digladiant�t, cumnbsp;gladium Dauid acceptum futs pottierit aptare uiribus,nbsp;ermutarepro proportions corporif. CertenuUiusce=:nbsp;debat tequius po�e�ioni qu�m Dauidi, cui diuina uir-tui cr uoluntits etmdem miraculofe tradideratAn facranbsp;rio referuatus �terat inter uefles facerdotales qu�nbsp;ephod dicebantur generaliter. Excu/�batur quidim fa^^nbsp;cerdos,gladiu tain mftgnsm permittendo Dauidis, quannbsp;doquidem iure iUi negare non poterat^cum alius ad ma=�nbsp;num non effet,ipfeq- qua� r�gis nomine exigebat.

JO nbsp;^Surrexititaq? Dauid,et fugitin die ilia

� facie Saul, amp;uenit ad Achis rege Geth, Miferanda coditio Dauidis,qui in regno Saulis, pronbsp;cuius falute gloria uitam expofuerat locum re�igijnbsp;non habebat, fed ad Phili�hinorum gratiam recurrerenbsp;cogebatur,quibus tot damna intulerat,in perfonis ernbsp;rebus. Achis enim rex erat, in una ex quinq^ regalibusnbsp;urbibusPahe�inte.

II Dixerunt^fcruiAchis adeum:Nungt; quid non ifte eftDauid rex terr��n�nnenbsp;huiccantabantper choros, dicentest Per-cufTit Saul niille,amp;; Dauid decern millia?

Pofuit autein Dauid fermones iftos in corde fuo, SCextimuitualde � facie Achisnbsp;r�gis Getht

'Videmus Dauidem �c agnitum aferuis Achis,ut ctia regem terra: nominarint,multo magis ini�ael uelut rexnbsp;habebatur � multis,quodSaultequanimiter ferre non ponbsp;terat.Denique feiebant caufam inuidiis, quia in chordsnbsp;illi decern millia tribuebanturho�ium occiforum.Hicnbsp;quomodo effugiffet Dduid,ni� dominus fcruaffetfQua=nbsp;turn pote�effepericulum � quo dominus eruere no pofnbsp;fitiSi hic mter atroei�imos ho�es faluatur � domino,nonbsp;igitur fine caufa uehementi�ime timuit Dauid. Sed conbsp;orationis�ruore dominum or are didicerat, or totiesnbsp;dei clemsntiam circafe fenferat, ut dif�dere de ea nonnbsp;potuerit.

15 Et immutauitmorem fuum cora Achis, Sc infaniebat inter manus eoruni,SC pingcnbsp;bat in oftia portae, defluebat^ faliuaeiusnbsp;in barbam,

in�Mu diuino uiam euadendi tentauit,morbu epi^ lepticoricm�mulando, ut concideret in illorum mani^nbsp;bus,^ horror cm incutcret intuentibus, aulam horrorenbsp;rcplendo,ffgt;umando fcilicct, c:^modis omnibus infaniamnbsp;cum liuorc or impadiombus hinc inde o�sntando, f�unbsp;ma faliu�proflucnte in barham, ludtcidicunt ipfum fi^nbsp;gna depmxiffe in ianuas�ultorum more,quod et textusnbsp;Rhimtiechfi^'ti�cat Hcbraicus. Hic Achis in Pfalmis nominaturnbsp;P�i�ftinu$. Abimelech,uel quiabinomius,uelquiarcgesPal��ino^nbsp;rumabantiquo Abimelecb dicebanturgenerali nomi^

REGV1� PRIMVS.'

ne,�cut C2r AegyptiorumPharaones, cr RowiorW Caifares.

�4 nbsp;nbsp;^Et ait Achis ad feruos fuos: Vidiftis

hominem furiofum : quare adduxiftis eu adme�*

1 y nbsp;nbsp;An d�funt mihi furiofi, quod introdu-

xiftis iftum,utfureretme pr�fente�Hicd' ne ingredietur domum meam�

Sicilluditdominusrcgibus,criwpios terretntidii^ modis,nspijsfemper praiualeai�. E manibut tyrauiu^nbsp;eximit feruum fuunt dominus,ut difcamusfiderei!li,cU^-con�ituti in faucibus mortis. Exi�imauit eiMnbsp;tem,fiiriofum,arrepticium, ut nullo modonbsp;rit,utudadhoram aule intere�et. Cbtri�l^^nbsp;iUiusagnitionsmdeus�c obuerfauitnbsp;lis,ut uidentes non uiderent,zr habitumnbsp;fiein maximum dimitterent.

^CAPVT XXH-

________ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^eU^^j

Bijt ergo Dauid in�^� in fpeluncam Odolla*^*^ 5C0-'nbsp;mnis domus patris d���

cum audiftent fratres mnis domus patris di*��nbsp;deruntadeumilluc�

Et conueneruntad eum omncs in anguftia conftituti, SCoppre^^*nbsp;no,SCamaro animo: Scfa�us,nbsp;princcps:fuerunt� cum eo qua^

Impt/ regis aula eiedus, nbsp;nbsp;in exibV^l^fffi'^

patriafuajpelnncas habitare cogitur,qui uerat. Sic homines agtiofcunt beneficianbsp;aduerfaf�r� plura tulerit � patrio, qu�innbsp;hibuerit iUi beneficia.Sic amicos fuos dci�nbsp;cetangu�ifscrcruce,�ns intermi�iogt;icnbsp;po�aliam,utdifcantdominofidere,crtd�^jcr ,a,jwnbsp;dere:non mundum diligere,nbsp;admirari.Spclunca autem AduUam in tribuamp;nbsp;confinijs urbis Eglon,duodecimo lapidenbsp;Elcutcropoli ad orientem, fecundumnbsp;dientes cognati �y amici Dauidis tantatnnbsp;geillatam,iamtyrannum etiam contranbsp;innocentes plebes agente,cr f�riofo,nbsp;tauerunt fe quoq^ perfequendos ob Daiii^^^ j^jifiOnbsp;fefe iUi ittnxcrunt:quorum multi fciebaiK^nbsp;dinatum, utDauidrexfieret inifrael,nbsp;muel in regem unxiffct.l�is iunxeruntfenbsp;fiquacunq; tyrannideuelangu�ia, GTnbsp;�ere a}iquograuabatur,erdtqi amoro aitiiuonbsp;ad Dauid, fadus e� iUorurn princeps, quonbsp;circiterquadringentiuiri.

r Etprofedfus eft Dauid inde qu�eft Moab, amp; dixit ad regeO�nbsp;Maneatoropater meus SCmaternbsp;bifeu, donee feiam quid faciat fd*'


-ocr page 185-

SAMVELIS prihvs.

faciem r�gis Moab: diebus quinbsp;^3uid fuitin pr�fidio�

'��� s ^^****^ iterum ad extraneos,ad Hi.oabititf, (jui^ �i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^M/id ob maternumgcnM

t^izl^e in regione I\\v.tb. quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exorauit, ut patcreturfecum habitare pa^

^^trcm,confanguineos �rta�is,fecundum eos trf^��^�^�*^�iicunt Ruthfiliam/iiijj� regisiAoab. Fr4=nbsp;*lt;01:0, �^�^^^^tinMt fecum, donee recognouit domininbsp;��f/it peromniaparebat. tuerunt ergopa-iUo,quandiu Dauid erat inexilio acnbsp;^icct uagabatur, quafi uenationi expofitut.

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propheta ad Dauid: No

intpraefidio,proficifcere, 8Cuade Etprofedus eft Dauid, amp;nbsp;faltum Hareth�

^tci^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confilium domini ZT fine dubio

h^jt �^fi^gitanti, mittitur Gadpropheta ut dtcat: No terra,quafi exul�^nbsp;terrain tribus luda. Cui er ofc-iknbsp;nbsp;nbsp;t^�ntid,habttareq; incepit innemore Ha^

^'4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femper donee exiens uenijfet tn

^^M^^intinterfautorestribusfu�, 4 quibuszr '���^ulu quot;�^P^lt;emonebatur,fi quando imminebat lUi pe=^nbsp;Crefcebatmdicsfama,lt;efiimatio, fa=nbsp;'�hfr tmdtorum ad Dauid, �� Saulis infanianbsp;P�^�*ei�imis probabatur. Qjtofailum efl,nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnouerit ubi effet Dauid, zr quid mo-

Ui^^audiuitSaul quodapparuilTet Da CQjj^^^Uiriquj crantcum eo. Saul autemnbsp;S^cff'ftfub arborenbsp;^i(hf''K^ama,haftam manu tenens, cunnbsp;'^i cius circumftarenteum,nbsp;feruos fuos qui affiftebantnbsp;quot;Ssnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lemini, etiamom-

�I�bit filius Ifai agros, amp; uine Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uos faciettribunos, �Ccea.

coniuraftis omnes uos aduer renunciet,nbsp;I�*. N foedus inierit cum filionbsp;qui uicem meam doleat exnbsp;\(j �c qui reuelet aurem meam , conbsp;k'^'w ^^'�**^3ucrit filius meusferuum mc^nbsp;�^Oijj^^erfutn me, infidiantem mihiufqj

1 hl �

. *oj ,j ^�**lt;^ tandem cognitum e�e Dauid: hoc efl, ���H bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��'^lleis nofee ubi Dauid e�et, cr quod ui=:

^ffent,idq- nemo haileiius fibi indi= ^^�tum di�licentiam circa fenbsp;^^^^jl^ ''��^�^^�*�fi^�fitnerent. Cumigitur aliquannbsp;Beniamin fub arbore circa Rama,nbsp;^itusJ�rMis c�pit conqueri de iUorum pers

REGVM PRIMVS.

fidia,quicume�entde tribu �eniam'in,zelarenollen( pro fuo rege, fed flauere uidcrentur Dauidi�turoregi,nbsp;qua fi omnesditandi zr honorandi ab illo:eosqi infimu^nbsp;lauit, quafiexemplo filqfui foedus inq�ent cum Daui=inbsp;de. Q^ndoquidem eorumnuUus de Dauidisexercitunbsp;Zr rebellione fe admonuerat publice uel fecreto.fed ui=nbsp;derentur non folum flauere, fed etiam adiuuare Dauid�nbsp;feruumr�gis contra regem,quicoUigat rebellesregi,zrnbsp;exercitum inflituat, zr mfidietur regno.

9 ^Refpondens autem Doeg Idum�us quiaff�ftebat, inter feruos Saul: Vidi,in.-quit,filiuni Ifai ucnientem in Nobe ad A-chimelech filium Achitob�

*� Qui confuluitpro eo dominum, amp; cis baria dedit ei:fed �C gladium Goliath Phi^nbsp;lifth�i deditilli^

Tacentibus reliquis z^ uel nefeientibus quid ageren tur de Dauide,uel iratum regem magis irritare nolcnti=inbsp;bus,uel infaniiefuie condolcntibits, ueletiam odienti^nbsp;busiUius firociam contrafideli�imum regni principem.nbsp;Doeg �dunueus c�pit exa�erarefitriam illius magis,quinbsp;licet extraneus,tamen � Saule inter primos habebatur,nbsp;Zierat iniquior Dauidi, zz depericulo facerdotuntnbsp;minus curabat:is prodere c�pit Dauidem de �diti�nenbsp;c�pta, zr facerdotem feditionum accufat irato regi,nbsp;quia dominum pro falute Dauidis confuluerit ,pro conbsp;orauerit, cibaria dcderit,gladio Philiflhiei armauerit,nbsp;his o�ieijs promouerit feditiofum, regiq^ infidelis exti~nbsp;terit er regno.

Mifit ergo rex ad accerfendum Achi^ melech facerdotem filium Achitob, SCnbsp;mnem domum patris cius facerdotum,nbsp;' qui erantin Nobe, qui uniuerfi ucneruncnbsp;ad regem�

lam c�pit iterum ira deigra�ari in pofleritatent

Heli,zrSamuelisprophet!acompleri,adquod malum SamueK� �{�� efl �rore impij Saulis, qui fatis clareoflendit per= taX�-�nbsp;fidiam fuam 'm fuum deum, non ueritus occidere facer^^nbsp;dotcsinnoxios,totbonosuiros,zrinfuper fiirta�istosnbsp;tamurbem, quafiunoimpetu regnum Dauidis impedi^snbsp;turus,quo iHud magis promouit,omnibuspijs uiris, etianbsp;aulicis,�roremtyrannifirre nonpotentibus.Prlt;�texitnbsp;autem i�is coniurationem contra regem falfo, cum nihilnbsp;minus crediderint qu�m Dauidem e�e regi in�ftumnbsp;uel exofum,tum quiagener regis,tum quia militum tri-bunus, zrui�oriofi�imusmiles,quemrex menfe funenbsp;adhibuerat, cuiusfiliusi�i familiari�imus erat, cyuisnbsp;credidi�et tarn bonum regem, tanto odio profequi po=:nbsp;tui�e tarn fidelem feruum, er propugnatorem regninbsp;Zrgontis.^

EtaitSauI: Audi fili Achitob� Quire* fpondittPr�fto fum domine�

gt;5 Dixit^ ad cum Saul : Quare coniura* ihs aduerfum me tu �C filius Ifai, 8C dediftinbsp;ci panes SC gladium, SC confuluifti pro conbsp;deum, ut confurgcret aduerfum me infi*nbsp;diator ufey hodie permanens^

5� 5

-ocr page 186-

SAMVELISPRIMV?.

Sic aUoqui non uerentur tyranni feruos dei, Ueri tdtii do�lorcs ac projiJJores. Sic�nit dens tra�lari fuosnbsp;ad tempus, donee tempus ua�at trucidandi tyrannos,nbsp;Gquot; ob cauf�s ignotas hominibus: Sicut o' bic implendanbsp;eratprophetiaSdmueliipueri,cri�tpiogt;'ii')n facerdo-tumpriicorumcriminahoc temporepunienda perim=nbsp;pios,non�ne falute er gratia eorum qui indigne imo=^nbsp;centes opprimutitur.'pretiofa e� enim in conjpeilu do^:nbsp;mini mors fan�orum eius,

14 lt;[Refpondens� Achimekch regi, ait� Et quis in omnib�(cruis tuis, ficut Dauidnbsp;fideliSjamp;gencr regis, SC pergens ad imperium tuum,5Cgloriofus in domo tua�

1 y nbsp;Nurn hodie c�pi pro co confulere deu�*

abfithoc � me: ne fufpicetur rcx aduerfus feruum fuum rem huiufcemodi,in uniuernbsp;fa domo patris mei � n� eMim fciuit feruusnbsp;tuus quiequam fu per hoe negotio, uel monbsp;dicum uel grande�

Sacerdos nominat Dauidon �deli�tmum regis �er^ t(tvm,non enim aliud�bi in meutern uenire potuit, quinbsp;gener e��et. O' ob�equenti�tmus ad omnia mandata rc=snbsp;gis,princeps in aula regia O' honorati�imus, ingenuenbsp;fatetur �e or affe pro Dauide,�cut O' pro S�ule,pro of�nbsp;e:io�uo,pror�tsautem ne�eiffe �multatem inter regemnbsp;O' Dauidem.Sic periclitantur non�olum aulici ,�ed O'nbsp;iUorum�autores�acile, apud improbos reges, quorumnbsp;uoluntas loco iuris r�gn�t, qui laudes bonorum audircnbsp;non pol�unt,qui inuident melioribus,qui per�aso'n^^nbsp;phas potcntiam �uain a��ererecupiunt, oquot; quodlibetnbsp;Heere.

  • 16 nbsp;Dixit^ rex : Morte morieris Achimc=nbsp;lechjtu �C omnis domus patris tui.

Non contentus unius morte, totam �amiliam occidi iubct,malitiam �uam credens pa�iandam ex prophetianbsp;Samuelis, contra domum Heli. lam ad �a�igium perti^nbsp;gerat m�licitatis�u� turbatio,qua manum inijeere au^nbsp;detcx�uriain�accrdotesdomini innocentes, lam ince=nbsp;perat grai�atione prima �cruos domini afficere extre=^nbsp;mis�upplicijs O' men�uram impietatis augere ad im^nbsp;men�um.

  • 17 nbsp;nbsp;Etait rex emiflarijs, qui circunftabantnbsp;cum,Conuertimini, SCinterficite facerdonbsp;tes domini : nam manus eorum eti� cumnbsp;Dauid efttfeientes quod fugiffetjSCnon innbsp;dicaueruntmihi�Noluerunt autem feruinbsp;r�gis extendere manus fuas ut irruerentnbsp;in facerdotes domini�

lu�i cur�orcs,qui ad manum r�gis, ac celcres, occi^ derc�acerdotesdomini,re�igiunt nephds,tamimpro=nbsp;bis mandatts non obtemp�r�t. Cau�am aUegat rex, quianbsp;�acerdotes coniurauerint cum Dauid,con�cij �ierint �t=nbsp;glt;� l�ius O' non prodiderint fludia eius, id autem�al�o,nbsp;quantum ad �acerdotes attinebat : uere autem defilionbsp;lonatha a�iinari poterat,cui parcebat, o� quem aulicinbsp;non tuli��ent occidi,quem populus iam ante redemerat. '

18

�9

REGVM PRIMV�.

Et aitrexad Doeg� Conucrtcrctu, ruein facerdotes�Conuerfus�^Doegnbsp;m�us,irruitipfein facerdotes, Si trucida'nbsp;uit in die ilia ociogintaquinq; uiros uefti'nbsp;tos ephod lineo�nbsp;yidens�uorum inobedientiam, in retamcrudeli,^'nbsp;lienigenam iubet�ringere gladios in �acerdotes,nbsp;�acile impetrauit ab impio, cui tarnen reliqui ferui ob�'nbsp;�ere debui��ent. Crudeli�imum �gt;e�aculu,uno diept^nbsp;�acerdotes tot occidi ab impio, ad mandatum tytatint^nbsp;Omnes induti �acerdotolibus uefiibuSjide�id^�*^'nbsp;�mdionein�acerdotalem, domino iuxta �uu�gt;��'^nbsp;miniflrantes.

Nobe autem ciuitatem facerJoW^P cuffitin orcgladq, uiros etmuliC'^^�nbsp;uuloSjScladenteSjbouem^amp;aߔ** �nbsp;ouem in ore gladii,

Vrbem �acerdotalem Nobe quitcwu^ nim nominatur lo�ue ii.c. intelligitur occidt/�r quot;nbsp;lius urbis non omncs,�ed tantum eos qui eXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

buerant,ibihabitantes,o'�uburbanisutentt!'^^^^l^ getn-Satis enim diligenter ob�erua��e leglt;^gt;^y�'iioi'gt;nbsp;denturea ex parte qua LeuitisntdladareturP^�H.^^tnbsp;terra hlt;�reditaria,de reliquis non ita feduH'^^ (,0nbsp;ergo,quo�cuftq; de�amilia �acerdotali ibinbsp;autemcicteros dues tribits ludauclBcni^'�^'^nbsp;denif^ Hebr�i,ex co die arcam domini fo'fnbsp;ad Gabaon, O' quod aliquo in�gnipcccato�^^fi.anbsp;rint fic occidi�accrdotes,�cut o'fibjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff/ntclc^

malechitarumexce�it Saulcontradei mentiatin ocei�one hac tot bonorum �teerd^nbsp;crudelitate,etiam�fiiil�entimpij �acerdol^'

Euadens autem unus filius filii AchitobjCuius nomen erat Apnbsp;fugitpoftDauid,nbsp;��annunciauit Abiathar Dau*�*nbsp;occidiffet Saul facerdotes domid�*^^j{rilt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Abiathar filius Achimelech,eua�t nutu d^ gem,con�igit ad Dauidem, o' ge�la retulit,^�f.nbsp;po�uit,re�tgium inuenit, �ed uindicem nou^'^l Cjj pf�nbsp;fcnfcnitjCKiw iudicio Saul tandem ctvm �H�nbsp;rijt,O'extirpatusc�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�hal��*'�

xx Etait Dauid ad Abiathart dieilla,quodcum ibi effetDoeg^ �egOnbsp;US, proculdubio annunciarct p,iiSP^nbsp;occafio fui omnium animaruiUnbsp;tris tui�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ���fie

2.5 Mane mccum, ne timeas� fi 4�* rit animam meam,quaeret Sc anlt;�^nbsp;mecum^feruaberis�

Dauid non de indu�ria tantis malts tif^ melech,�ed(]uumDoegpr��entcmtuncuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

rem incidit. O' periculum non cauit,�ed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

flitit,de qua nunc dolct, o' rependit (ur� filio reltdo,poUicitus auxilium cotranbsp;ip�um attredauerit malo, non�ecus atlt;^��

1.0

1.1


-ocr page 187-

SAMVELFS' PR�MVJ.

pfo ontni uirili ulcifd .interim facerdotet ccedutur, quo difficillinu fimpcr forsfidt, gt nianet ufq^ in pr�=:nbsp;finsficulum, diim odio exponuntur uulgo gt regibits,nbsp;?��lt;gt; ueritate gt religione uindicanda contra omnes : utnbsp;wuii^ etiam ftndi prophetce expoflulauerint cumnbsp;coram domino.

J), nbsp;nbsp;- -i Vgt;UI11U1UII LI rydUlU UUlIll

Pk^� '^�cens : Num uadam, SCpercutiam ^i'fth�osiftos;

tie nDauid : Vadc, 6lt; percult; l^^�^'fth�os,amp;Ceilamfaluabis.

pub! ''��'�^^�^cliiferuus domini no periclitatur, ni� pofi amp; amplum genti prar�itum beneficium. Hicnbsp;Philifihinorum improbitatem,fuccurrit

I ^^oflreiiL.n 1.' .L '. r� ...t________ -f rr. i_

toi^- 2^^'^�c femel odiffic ceepit Dauid�, ut nihil illius

lt; CAP VT xxin.

HT annunciauer�tDauid dicens: tes� Ecce Philifthtim oppugnatnbsp;i Ceilam,8C dihpiunt areas�nbsp;�! ConfuluitcrgoDauiddomi

  • 5 �rn���os iftos^

tie nDauid .� Vadc, 8i pcrcult; ^j^^'lifth�os,amp;Ceilamfaliiabis.

pub! fruits domini no periclitMur, ni� po� amp; canplum gonti pru^�itum beneficium. Hicnbsp;igt;npgt;'obitatem,fuccumtnbsp;kit^ ZTquot;/fioliut, idg^ Saul rex probaff� de=:nbsp;to/^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femel odi)fc ceepit Dauid�, ut nihil illius

^lt;gt;111! �fubhidc malarependerepro U Pl)0(!'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iatn Dauidi /�cerdos dei fummus cum e=!

vu, tiibil' ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntatem difcerefanperfluduit,

v^�nfulto domino mchoare,ideo pro�fieratui f'^'Obbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domina crfuis feruii etiam

pe'rfidia fua nihil curabat, ideo deficit

*quot;gt;�01 occideretur � Phtlifihceis,cr exc'mdere=: udef ^fi'fiine. Patetautem fidet fyncerifiima Dauidtsnbsp;^gt;n^�f�''�^oda, quipericlitarim.iluit, qu�mpopi{c�nbsp;/fioliari: aliorumfi; caufam fufiepit tuen^nbsp;^Uit qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neglcda, ideoqi dei fauorem ad manum ha

uiri qui erantcumDauid, tes K Ecce nos hic in lud�a confiften^nbsp;Q�j|..^ffnus, quanto magis fi ierimus in

humano /firituprieuidebant eatenui fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Philiflh�os uicijfint,tarnen �

ha�lenuiignorabat ubicum � agnituruf autem � Ccilam urbentnbsp;^in^ ^�'^erent contra Philifthieos,quorum ibidem a=.nbsp;lt;^ercitMimpugnandi erant. Id ^���n d regenbsp;pfofiqueretur,nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro popu

b ^i�'contra Dauidem GT regni fui proditores arbitrabatur gt

^*^8� Dauid confuluit domi j gt;n^��^^fpo*^dens,aitei�Surgc,amp;:ua^nbsp;�ti3h ^80 cnim trada Phi�ifth�os

ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confirmandos nonaliqua

^hiitS�*^'^�'^^^�'c'tndo officio faccrdotalidonu^ *� �g�tuitj Gr affiecuratut e� de uidoriit contrei

REGVM PRIMV5. $4

Philiftheeos;quam GT ubfj; mora peregit ffiolia aufiren do, pecora ctbigendo, gt Philifiheeos occidendo, urbemnbsp;Ceil� liberando,fidem deo feruante gt fuccurrente pernbsp;omnia ei quife totum illi crediderat,qui in omnibus pernbsp;fecutionibus dei fauorem�bi afylum conflituerat, G^nbsp;fiirte pree�dium.

  • 6 nbsp;nbsp;Abfit ergo Dauid Si. uirieins in Ceila,nbsp;Sc pugnauitaduerfuin Phi�ifth�os, �Cab-egit iuinenta eorum,amp; percuffiteospla^nbsp;gamagna, Si faluauitDauid habitatoresnbsp;Ceil�.

Ceila in fortem cocefficrat luda e^ Simeon,fed � Pi7i liflhceis cum tempore occupatafiicrat, quibuspropin^nbsp;quo �tu iungebatur, gt ab Ulis regebaturutfubdita..nbsp;�unc uero oppre�i redimutur � Dauide, cui tarnen nutnbsp;lamgratiam rependerunt.

  • 7 nbsp;^fPorr� eo tempore quo fugiebat Abianbsp;thar filius Achimeicch ad Dauid in Ceila,nbsp;ephod fecum defeenderat.

Clementice diuince darum indiciueratadDauident facerdotis dei fummi prcefentia,quem Dauich tranfmifcnbsp;rat, S�ulerepulfo. Quifacerdosfecumquoq; attuleratnbsp;ornatum facerdotts magni,ephod fcilicet,Gr rationale,nbsp;cum reltquis facris, inter quee erat Vrim gT� Thumim,nbsp;quibus uoluntM domini chtrefeebat pijs homitubus,qucenbsp;omnia iam Saul contemnens abiecerat.

  • 8 nbsp;Nunciatum eft autem Sauli quodue^nbsp;niffetDauidin Ccilam, SCaitSauhTradi^nbsp;diteum deus in manus meas,condufus^nbsp;eft introgrefius urbem in qua porte Sife=snbsp;r�funt�

  • 9 nbsp;Etpr�cepitSaul omni populo utad punbsp;gnam defeenderet in Ceilam, 8i obfideretnbsp;Dauid S� uiros eins�

llluftris uidoria Dauidis contra hoffis Saulis taceai tur,Gr tantumrenunciaturSaulo �pGfidis,quodinnbsp;Ceila�t Dauid cumfuis.Quum itaq;gaudere debuiffietnbsp;de uidoria fuorum er regni fdlute, ipfe folum qult;e fuanbsp;funt cogitat,quomodo in regtio confirrratur, quomodonbsp;Dauidem opprim�t, con�lio domint re�flat quantumnbsp;po�it,contraftimulum calcitrando. Concludcre mtiturnbsp;Dauid intra urbem muratam, proditione perfidi�imo^nbsp;rum ciuium in Ceila, quiliberatorem er faluatorentnbsp;fuum traditurifiicrant inmortan,ni� dominusimpe-diffiet, GT fidelem�bifamulum eruiffiet. Ingratitudinentnbsp;uulgi difeimus, rcrum uici�itudines Gr inflahilemgra^nbsp;tiamhominum.

  • 10 nbsp;Qpodquum Dauid refciffetquiapr�-pararet ei Saul dam malum, dixit ad Abianbsp;thar facerdotem, Applicaephod�

Orationibus gt fiducia in deu, fideq^ promi�orum nititurDauidjGT nihilcupitimpen�us,q par�rediuianbsp;nts mandatis,Gr per profitera GT aduerfa domino com^nbsp;placere perfiila fidc,longanimiter expeilado promi�anbsp;dei de regno perSamuelem,nonaliter qu�m Abraamnbsp;olim GT Mops cum catcris, qui per fidem domino pletsnbsp;(ucrniit �rfimtfalMti^


-ocr page 188-

SAMVELtS PRIMVS.

Il ^EtaitDauid�DomincdeusIfrad,au* diuit tamam feruus tuus quod difponacnbsp;Saul ucnire in Ceilani, ut cuertat urbemnbsp;propter me*

Po-finguU 'mquirit domini uoluntatem, cr difcit^ n�^il int�rim negUgendo qu� humana prouidetuia dgennbsp;di dccernit. Ex orationii autem modo uerbK liquetnbsp;folicitum�tiffe non tam de fua f(tlute,de qua non dubitanbsp;bat^quM de ciuium 'mcommodo i� Ceil�, quos timebdtnbsp;obruendosSaule propter fe cr occidendos ficut�ce^inbsp;rat facerdotibus i� Note.

I i Si tradent me uiri Ceilpn manus eius^ amp;f�defc�detSauI, ficutaudiuit feruus tu-us-Momine deus Ifrael indica feruo tuo.Etnbsp;ait dominus,Defcendet*

15 Dixit(�Dauid,Sitradentmeuiri Ce� l�, amp; uiros qui funt mecu in manus Saul�quot;nbsp;Et dixit dominuSjTradent*

Certior ejjccupit ex diuino rejponfo, iam iub�te de fcendere, q olimfilij ifrael contra Beniamin pugnaturi,nbsp;qui tune iubebanturquidein defcendere,fedui�orianbsp;non promiffa maxima flrage conciderunt.nic ergo qult;enbsp;rit Dauid,fi ingratosfit dues experturus fiue gratos.nbsp;Audit ergo Dauidcert�fetradendimi � ciuibus Celle,nbsp;fi in ea per feueret Cf nondefc�dat:utdifcamus Ceilamnbsp;edito loco fitam, Sauli r�gi deditioreshabuiffe ciuesnbsp;qu�mGauidi.

14 ^Surrexit ergo Dauid amp; uiri eius qua^ fl fexccnti,amp; egrefl� de Ceila,hucatq5 illucnbsp;uagabantur incertitnunciatum^ eftSau=nbsp;li quod fugiifet Dauid de Ceila,amp;defiicnbsp;exire*

ly nbsp;Morabaturautem Dauid in deferto in

locisfirmilfimis,manfit^in monte folitu dinis Ziph� qu�rebateum tam�Saulcunnbsp;�is diebus: amp; no tradidit eum deus in manbsp;nus eius*

Idgt;K Dauid fexcentos habebat fecum exules CS� ua= gabundos incertis fedibus,ob Saulis potentiam cr dilisnbsp;gentiamperfequendi Dauidem:ficut m defertis loctsnbsp;faltibus, prefidijs cr montibus fefe continere compelnbsp;lerentur. Saul uero elapfum audiens � Ceila,deftitit pernbsp;fequi,CJ� exire tune ad Ceilam,fed tarnen fine intermifinbsp;fioneperquirebateum, CT perfequebatur : omnia fru=:nbsp;flra,doininus enim erat eum Dauide,Saulemqi omnibusnbsp;modts deferuerat.ldeoq; ubiq; Dauid tutus erat,fed nonnbsp;���/fw angoribus,profe crfuis.Tantis tentationi^nbsp;bus probantur pij : fie in fuis dominus uultglorificari,nbsp;er impiorum cotiatus fruflrari, culpamq^ p�nam effenbsp;culp�^� Quis autemnonmiretur deidijfenfationemcirnbsp;cafuos,euius gratia fexcenti uiri non fine uxoribusnbsp;cr proie tanto t�pore uiucre potuerint m faltibus,atq;nbsp;pro umus hominis dei Dauidis amore tanta pati cr fir=nbsp;re� Sed hec mirentur homines diuine poteflatis cr granbsp;tie infeij uel increduli, que �fraelitarwm tot myriadesnbsp;quadragfitta annis pauit in deferto.

16 EtuiditDauidquodegrelTus effetSaul

REGVM PRIMVS. ntqu�reretanimamcius*PorroDauide*nbsp;ratin deferto Ziph in fylua*

�7 ^Etfurrexitlonatha filius Saul,oCab�l ad Dauid in Syluam, �C. c�fortauit manusnbsp;eiusindeo,

  • 18 nbsp;nbsp;dixit� ei, Netimeas � neq; eniinucnietnbsp;te manus Saul patris mei, �C tu regnams unbsp;per Ifrael , 8C ego ero tibi fecundus : fednbsp;Saul pater meus feit hoc*

Admortemfepeticemebat Dauid,ideofitq ' defertum 7,iph, in faltum denfi�imum, Cnbsp;ptum : quo tarnen ad i�um penetrauit lorutthes S �nbsp;liuSfUnicunt ex hon�nibus folatium Dauidi-nimfauorespatrisfui apudomnesconcidert�^ ^,,1nbsp;licisdijflicereilliustyr�nid�,fi)rtunasfn��^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;,

� timor� dei prorfiis excidiffe, nihil re�are w� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ja oy

domim : regnum autem parari 'm manu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�jjo�-

_/�j omneifauebant,tam ^uina oracula fionesanimorumptebis crmagiorum.nbsp;turlonathas manus Dauidis in deo:eonfgt;latilt;^ Inbsp;ne impatienter f�rret humanus perfecutiotit^nbsp;experiretur diuina beneficia. Certumnbsp;non capiendum � patre,quantitmlibetdilt�^'^^jici�nbsp;fitum:non en'im pofie irritari uerbumnbsp;endo Saule,crpromouendo Dauide,Cuiii^r^nbsp;ab omnibus lucide configt;icerentur, contrenbsp;fiudu oebr�tur.Supplicat ergo Dauidi lonath^j^nbsp;in regmrni peruenerit fe non folu non Jperndtnbsp;duri�imam iram patris firre cogatur:nbsp;biturusfijt inter amicos,fiquidcm certiߑ���^'^^itiii^nbsp;gnaturumeum,id quod Saul feiat cr creddiVnbsp;libet renitatur cr perditum uelit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO'

  • 19 nbsp;nbsp;Pereufl�t ergo uterq; feedusnbsp;mino : manfir^ Dauid in fylu�,nbsp;autem reuerfus eft in domum

. Iterum ergo f�dus mettnt ambo profr'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

tibusferuanda fide cramicitiainperpti^�'^^�(itfi^ hoc domino inuocato tefk ueri�imo rerm pfiiquot;nbsp;marum. lonatha difeedente ad patrisnbsp;'m faltum retrocedit cr tutiora fibi loca ptf^nbsp;nee domtno meliora donante iudictum de ty�^^nbsp;ficiatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�i-o ^Afeenderunt autem Ziph^^ijj^p^ in Gabaa, dicentes � Nonnenbsp;apud nos in locis tutiflimisnbsp;Hachile,qu� eftad dexteram lenbsp;Nunccrgoficutdefiderauitan* Aj-iiiUnbsp;� rex, utdefeenderes, defeende�nbsp;autem erit, ut tradamus eum �dnbsp;�^giS*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a,

^Dixit^ Saul, Benedilt;fH uos a no,quia miferti eftis uicem meam�nbsp;Intrtbuludaproximafumtriadefertau^l^ipb^'^nbsp;pheorum, Carmelus, ert^aon. Quunti�nbsp;deprehendiffent fecum latere Dauidem,nbsp;lum Sauli,defjgnantes precife locu ubinbsp;fine dubio ad omnent libidine Saults,


-ocr page 189-

sah VEL I s P R IM VS

(td comprchcndcndiim eum:�cq;f)ericttluttt �Wiwtifbit illiex fal�sfrdtribii'S, ex ho�gt;itu uicinortiq^nbsp;^'^^^�Proq^eagi-atMreportant dregeiiua�mi�ertinbsp;^ltlicitat�jUint quod dcfertm uideretur �bi ab otbut:nbsp;1�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^�^�ngt;iebatur 4 fuis qui cotempferat deu.

' te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr�para=

locum iiitpes eius,uel quis iiideriteum ibi:re=nbsp;Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod callide infidier ei�

uidcte omnialatibula, '^'libus abfconditur : SCreuertimini adnbsp;Qu J certam,utuadam uobifcuminbsp;^Oafietiainin tcrramfcobftruxerit, pernbsp;^fabor cum in cun�is millibus luda,nbsp;�re �dere poterat^omnesq; timebat, qui tynbsp;l^^agerecoeperatnonregc. idcoq; quot;Ziphaiosoratnbsp;'^iligentius dijfieiaut perquirat, qute ad Dauinbsp;i{i/�0H�titt,per o=nbsp;ybula quierendo callidu. V tltur aiit uerbis aiuimnbsp;����lt;^nu cum timor� te�antibus,quafi prtc mentisnbsp;f i^opos lio�ierit rationts. lubet enim redire O' renbsp;ut fcilicet interim Dauid ab aliquonbsp;�^�'-adntonit!is abeat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cofulat �bi O' fuis.

ij/jf illi furgentes abierunt in Ziph ante (�j'���auidautcmamp; uiri ciuserant in denbsp;dexteram

fu^'^'^fgo Saul amp; focii eius ad qu�rendS ad*^'^ ����aciatum eft Dauid,defcendit^nbsp;q Petram,8c uerfabaturin deferto Maon:nbsp;D 4Qiim audiflet Saul, pcrfecutus eftnbsp;V ^gt;din deferto Maon

m p^'^atSaul ad latus montis exparteu^ � Wautem 8C uiri eius erant in laterenbsp;hbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parte alteratporro Dauid defpe

facie Saubitaque l^an �n �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modum coron� cinge

. ^�anid 8C uiros eius, ut capcrent cos� regi abeuntibus,coprehen=:nbsp;^n^^'^^'^^^^Pf^P�T'eftionitus locum mutauit,o' foli-fit;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^greffus, in petr� defeendit o� i�ic man

fecutus efl : fic ut n�nimu lof/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprehenflone, uirortmtq; qui cum il

deniq; ut flflinaret Dauid multa ammi per^ �tnxiiis ualde,nec poterat effugere iam renbsp;^��rcudatus omni ex parte, folis ad deum prenbsp;O'�depromi�brumdei. Omni enimnbsp;deftitutumfeuidebat, utnem parumnbsp;y P^ S^itntfelem �bi dihorumnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfalmos de ea anxietate poflea

� Et eir diilauit.

*�aS(-����'�ciusuenitadSaul,dicens-�Feftb ,Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoniam effuderunt fePhili-

JJ�fupertcrram�

pra�dium, ibi affuit '^prouidentiadei circafldelesfuosnbsp;Prope enim efl dominiti omnibus innocdti^

REG VH PRIM vs. nbsp;nbsp;nbsp;9$

tibtts eum,o'e, Venit enim nuncius de Philiflhaioru ir~ ruptione in terram fuam, rcuocaturq; adoccurrendumnbsp;malomaiori. Non hxc cafufiebant, fed quia curte eratnbsp;deo fuo fidelis,omnia�c ordinataf�ere diuinititsiut n�^nbsp;bil minus uideatur liberum bomimbus,q id quod homi^nbsp;nes uocant fuum liberum arbitrium,

1.9 Reuerfus eft ergo Saul defiftens perfe^ qui Dauid, 8C perrexitin occurfum Phili=nbsp;fthinor�� propter hoc uocaueruntlocumnbsp;ilium Petram diuifionum.

Saul prater odium Dauidis, o' qu-e ex eo odio pro cedebantgenerofo animo erat,�cut hic,�c oquot; alias fe^nbsp;pe,im� o' in articula mortis fuie:quale crat,communi~nbsp;biis rebus proflgt;iccre diligcntius q priuato odio fuo.Vt^:nbsp;cimq; graui odio perfequeretur Duuidem, O' iam teimnbsp;ret in manibus,audiens tarnen periclitari regnum, Pbilinbsp;flh�os impifflimos diffundiin regionem,flatim toto canbsp;natu fuccurrit,O' inclinantibus rebus fiippetias admininbsp;flrat.Deffl enim perfequi Dauidem, abiflq; propulfu^^nbsp;rus Philiflh�os. Ab hoc euentu locus ijk poflmodum dinbsp;�us efl Petra diitifionum, quia fcilicet exercitus Saulisnbsp;diuifiis efl,O' deflitit � perfecutione Dauidis.

3� Afcendit ergo Dauid inde, SChabitauit in locis tutilfiinis En gaddi.

Sic per deigratia Dauid liberatus ab ob�dione Sats. Us loc� mutauit, o' in mumtioribus locA habitauit ali=t

quandiu,non longe � loco qui di�lus cflEngaddi, prope mare mortuum infinibus tribus tudaorientalibus, in fanbsp;litudtnibtis,quales ibi funt plurima: o' magn�.


APVT XXIIIL

Vum^ reuerfus cftetSauI,poft qua pcrfecutus eft Philifth�cs,nbsp;nunciauerutei, dicentes � Ecce,nbsp;n:?-,�Dauid in deferto cftEngaddi.

Etondum tempus Dauidi erat aflTequendi pacem o' regnum,quianond'.tmSaults fataaduenerant � Phili^nbsp;flhais occidendi.ilic igitur Dauid tutioribiis fe locis tu^

tatur.Saul autem uiitor reuerfus � Philiflh�ts,rcucrti^ tur adfefe uindicandltm de Dauide O' fuis uiris,qui il^nbsp;U prodebantur latitantes in deferto, quod efl prope Ettnbsp;gaddi.


?� ^Affumens ergo Saul tria milliacledo rum uiroruex omnilfrael, perrexitad uc.-ftigandum Dauid SC uiros eius, fuperpe*nbsp;tras ibicum�

Serio o' totum fe impendit ad inquirendum perden dumq; Dauide cu fuis uiris quadringentis : ad quod�binbsp;digit tria millia �rti�imorum de Sfrael. Iam enim potionnbsp;tauidoriafuperbiorerat, o'deflducia infuosaliqttaitnbsp;tocertior, ubifefe coramdomino humiliaffe debuerat,nbsp;O' manfuetiorfim. Scdfideabfentedefiintomncs uc^nbsp;rteuirtutes.Proponitpnfequi Dauidem pertotumre^ Dauidisnbsp;gnum fuum, per quacusiq; fecreti�ima loca regni, pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

abruptapetrarum,caticrnasmontium,concauaconual Hum,per dcn��ima arbuflafaltuum, per apices ac ca^nbsp;cumina coUium, per loca quee uix ibicum �-eflibus fuflinbsp;ciunt^nt nihil re/kt prdier'mflitutHmintcritiinioptitni



-ocr page 190-

SAMVELIS P RIM V S.

uiri,deoq; dileili,qui interirc ah impijs no potuit, qu�t in omnipotentem toto corde fidebat.

Et uenit ad caulas oumni iuxta uiam,e-rat^ ibi fpcluca, quam ingreffus eftSauI, utperfunderct pedes fuos�porr� Dauidnbsp;Sc uiri eius in lateribus fpelunc� latebanunbsp;4 Et dixeruntferui Dauidadeum�Eccenbsp;dies de qua locutuseftdnsadte, Ego tra-dam inimicum tuum in manus tuas, utfanbsp;ciaseificutplacueritin oculis tuis. Surre-xit ergo Dauid,amp; pr�fddit oram chlamynbsp;dis Saul filenter,

tuxta cmilits oiiiiimt jpeent ingens erat,in qua pr�ter omnium ic�imationetn qua� fecut uiam latitabat Dmiidnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciwi fuit, qui montitan fecreti�imis conua�bbut credi-

tut latere quarebatur. Prouidentia itaq; dei qua omnia gerutur infligatur Saul,per opm natura quod urgebat,nbsp;iubenteetiam domino cui omnia feruiunt,ut mg)rcdere^nbsp;tthoneftw�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfeluncam ad perluendos pedes, quod lie=

brais efl. egerere,uelfoluere tam ueficatn quant ftoma= chum. In cuius lateribus jpelunca Dauid cum uiris ali=nbsp;quibus latitabat. Piebat autan natura opus cum diligennbsp;ti obuolutione capitisnbsp;nbsp;nbsp;pedum ob uerccundiam, reue

rentiam mundician : unde ei' Hebrai hie uerbumt habent,quod etiaminuolutionem obteilionanfigninbsp;ficat.Sic ergo obte�lus GTmuolutusuefleaptifimus esnbsp;rat Saul ad capiendum cr mjflerato occidendum.Ciuanbsp;propter � uiris fuis inhortabatur Dauid ad no negligennbsp;dum � domino itli oblatam �rtunamcommoditatemq;nbsp;Merficiendiatroei�im� hoikm,qui iam quarebat Dasnbsp;uidem ad tnortem uiros fuos.lnterpretabantur atimnbsp;cafum ilium certi�imam don�ni uoluntatem, quod ornbsp;apparere poterat carni or fanguini. Cpuis cnim no aflinbsp;ma/fetSaulem domini iudicioincidiffeinmanusDauisnbsp;dis, err iufli�ime occidendumiSed alio con�lio ufus Danbsp;uid, non aninumi adimere, fed uix oram chlamy dis amsnbsp;putare uoluit, er Miciu tantum iudieij diuini Sauli imnbsp;pendentis ofltndere uoluit, zr utftbi ab ira domini pronbsp;ffticeretadmoncre, re�pifcenti�docere, GT gratia tamnbsp;integraamicitiarepedere perfccutori atroci�imo.Sicnbsp;pro malo rependere bonum docet �desin dominum, tanbsp;les�bi dominus feruos eligit,tales tuetur, tales promo=nbsp;uet,^ ffleilabiles reddit pi�nbsp;nbsp;nbsp;impijs.

y nbsp;Poft h�eepereuffit cor fuum Dauid, eo

quod abfeidiftetoram chlamydis Saul,

6 nbsp;nbsp;Dixit^ ad uiros fuosrPropitius fit mi

hi dominus, ne faciam hanc rem domino meo chrifto domini,ut mittam manumnbsp;mcam in eum, quia chriftus domini eft,nbsp;(Viuit dominus,quia ni� dominus percufferit eum, autnbsp;dies eius uenerit ut moriatur, aut defeendes in praliumnbsp;perierit : propitius mihi �t dominus ut non mittam ma=inbsp;num meam in chriftum domini.)

Dauld�*quot; Pgt;auid autan cogitons regis ueflemtruncatamde^ honeftare nonnihil regiam maieflatem ,focijs dol�tibusnbsp;non occifum,coqueftus efl fe peccaffe peccato la�e ma^nbsp;irflatis, tantii abeffe � corde dlius occidcre chrifium do

REGVM PRIMVS.

tnhiitqui quatumhbet�bi im�flus er malus rex, tame/t idominout�terateleiluSf�c tolcrabatur inregnoodnbsp;fuumufqs tanpus. Non debere propria in caufa�idicittnbsp;extreere, ejjquot; ambitionem regm in i�o fu�gt;icantuffideutnbsp;con�rmare,Domino maluit fuam caufam coimttere,amp;nbsp;donee itli placeret,aduerfa pati aquatiin�ter, propeditnbsp;fine maniMfuaruinpotlutione tdndicattdus. Habentbienbsp;plura Latina exemplaria quaapud ijd}raosnonle^lt;fnbsp;tur:falubria tamenfuntnbsp;nbsp;nbsp;non fine caufa adietla.

poteftut Hebraaquoi^ talibusinlocisoligt;ninenitgt;^~ tiora extiterint, cr ad nos uf^ � ludais atftiqu^dorten*nbsp;ofeitantiamendadurauerint.

7 nbsp;nbsp;Et confregit Dauid uiros fuo�

bus,amp; non permifiteos utconfurg^^^ in Sauhporro Saul exurgensnbsp;pergebatc�ptoitinere,

Nec idfolum de�topra�itit Sauli Daui�?^ hofii, fed eti� optimos uiros fuos iufti�irr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

prater omnem fiiam culpa poterat repermi�jfe,quiamicufuumindigm�i�^P^'gt;^^ r^nbsp;uindicarc potcrant fuo iurc, es- publia-onnbsp;gcntis de�ndere contra tyrannum,qucmnbsp;ri poterat religiofum ey fanaum:HoscotnpeP^^�f^nbsp;cauit, perfuafit ut parcerent,faluun�lt �^^quot;'�'Zerct.nbsp;�r�tan emendandum ,fi Grquandodotnino? ^nbsp;etiammaloscrmagifiratumho)Ugt;randlt;gt;nbsp;mur, 03- prater commune ius non damnondos^ �nbsp;uinccremalum: �rti�imum e�enbsp;minari po�it : beatius e/fe perfccutiottesp^�^^i^(cunbsp;Hocignoratopericulo�io Saulfurgit,nbsp;c morttsfaucibus,Dauidis benignitatcnbsp;pergensperfequiDauidem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grtf-

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Surrexit aut� Dauid poftea*^^

fus defpelunca, clamauitpoft dicens� Dominemi rex. Et refp�^�^^ �fp:nbsp;poftfe,amp;:incIin�sfeDauidpronuslt;nbsp;ram,adorauit,

Bene�ci� certaremaluit, 03- iu�tiain�^j^dff, oflmdere,qu�muimuirepeUere. CorSatdi^^^nbsp;nonuitamperfequitur, i�udcmollireconatvtnbsp;fuefacere,nongladio,fedaquitateagt;matUf,lt;^tnbsp;tia e3- in deum fiducia,idqi ut nuUa terguerp^^^,^nbsp;dgnofceretfuam culpam, Dauidisq^nbsp;��^elitca Saulem amice alloquitur, fatloq;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fci

tatem 03quot; fimplicitatcm animi. Saul uero tro,(3-Dauidem etiam uidcns,fine dubio ^ignnbsp;culum fuum admiratur, OTquot; Dauidis amicit���'nbsp;fe occidere potuijfet, iam nunc adorat prot�ts 1nbsp;manfuetudinem fumntnnteflatus 03�nbsp;ac hominum,prccatus nihil aliud, q ut totiesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

tnicumde�natperfequi.

9 dixit^ Dauid ad SauI�Quaf^au^^^jjj bahominumIoquentifl�'ecceDau*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ritmalumaduerfumte, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jtra f

gt;0 Eccehodie uideruntoculitui*?** diderit te dominus hodie in manunbsp;fpelunca� �cogitaui utocciderem^rti


-ocr page 191-

SAMVEL IS PR I MVS, Pfpercittibi.-dixienim, Non extendanbsp;meam in dominum meum,quia chrinbsp;�'�sdominicft,

^ixit adSaulum^uix animi fui compotein pr� terra ^uibus culpatn re-reijcit in dulicos acfute�ites, obfecrun-fitfurronibui, contendennbsp;fff .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtendere qunm malum r�gis er

' �^fXt iam nunc oculis uideatfefideli�imuin ip�us '�fl�, femperq; fitiff�jqui tradit� � domino deanbsp;��itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�focijs fcruauerit,nonfolum non occide=

potcrat, quxm Sau � wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^tfditum pro uoto,cr ad mort�^finemq;

^^xijje uidebatur, hoft� atroei�imum nimus. Fatetur quoq^fcnonnihil carnalinbsp;��o�e tentatiem ad exonerandum� ab ho�c tam a=nbsp;�upidum�iij�einca�utam prouotoaccinbsp;i^dl^^'^^libcratione fua:fed ratio Gr �des primaxinnbsp;^^^��^�'^^�fgt;�ano �biuendicauerant�Uu�ri�ima ui=nbsp;����Jir).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtuofi�im,(fua iniuri^

nel minimum in�rrc,domino commit

* * rJ^^l^fnaijinoderamen GT �nem.

COg*TlO^ manu meatquo^nbsp;fummitatemnbsp;occiditc�animaduernbsp;j}j,j , quoniam non eftin manu meanbsp;peccauiinte�nbsp;ta� infidiaris anim�mc�, ut aufe-��fatu,

precatur,agno^ ZX fidem, ne cun�ictur de dolo gtnbsp;�Mcn nefleamputataporrigit GTojientat^nbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i�egladio transfigere inermem,

demi nus intermeSC te, amp;ulci-�Iqk rdominus ex te � manus aut� mea

lt;^ominationem, vn^ ff^Kjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^um indicium diuinum, � non c�ffet per

*'^ii � ^^���^ypergatq; mala pro bonts rependere.Ke �toji �^P^nderc i�i manum domini quam euadc^^nbsp;�fit obduratus. Non enim occi=^nbsp;*�*�0^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauidc,uelalio quocunq^bono

^nlt;^��'\^^�tantulibet truculentus:fed ab impio aliquo, doffnnusefimor

prouerbio antique dicitur, �JS EGREDIETVR IMPIETAS;

prifium adagium. Ab impijs egredie non � pijs.lmpium quidem eflocciderenbsp;fit^^i^egium ust�lum domini deoq^nbsp;�^^iadehonefiare, quafipre�eiusnbsp;�^^^^fitturorum circa in/htutumnbsp;�ujtf ' ^^tneritate fua quififiam emendare conesnbsp;fegan quoctmq- modo, qui ekfius^ wo�!

REGVM PRIMVS. 96 ficifur 4 domino, qualis erat Saul, nondum pro perfimiinbsp;fua regno exclu�as, fed pro�Kce��oribus filijs gt tribttnbsp;taittum.ldeoq; priuata authoritate ilium nemo occiderenbsp;debcbat,quod tarnen fa�lo fieri nunc ab hofie potuijfet,nbsp;Idcoq; manus mea nunquam in te erit ut fieuiat.

14 nbsp;nbsp;(^emperfequeris rex Ifrael^ quern per

fequeris�canemmortuumperfequeris, 5� pulicemunum,

gt;5 nbsp;Sit dominus iudcx,amp;iudicet inter me

5� tc�Slt; uidcat, amp;i ludicet caufam meam,SC uindicet me de manu tua.

Omnem mouct lapidem adreuocandum Saulum .id manfuetudinem: allegandoetiamregiainmagmficenti^^nbsp;dm,qu�m non deceat firuumGr de populo minimumnbsp;fiemagnopereperfequi. Velut firexcanemperfcquasnbsp;tur mortuum, gt leo currat pofi culicem:tantum abefi,nbsp;ut regiw tuo m/idier,ut culicis inftar firn tibi comparasnbsp;tus,et mortuus canis.lfic igifur dominus deus n(gt;�er,quinbsp;primum quidem animum tctigit,ut na�a opportunita^nbsp;te te nunc occiderem, GT dc 'mdegratiam contidit ne imnbsp;pietatemcommitterem Chriftumdomint occidcndo,isnbsp;digneturpofthaciudicare inter utriufq^ iufiitias : uideatnbsp;er iudicet,eruatq; me de manu tua,teqi reuocet ad mesnbsp;lioremmentemAnfignisoratio hominiscordati, erhasnbsp;bentis in manu fua cor fuum, longefir tins qu�m cuiufinbsp;cunqi expugiMtorisurbium.

16 Quum autem compleflet Dauid Iogt;-quens fermoncs huiufcemodi ad Sautdi-xitSaul, Nunquid uoxh�c tuaeftfilimt Dauid t Et leuauit Saul uocem fuam, 8Cnbsp;fleuit�

17

dixit^ad Dauid, �uftiortucs qu�me.-; go t tu em tribuifti mihi bona, ego autemnbsp;reddidi tibi mala.

His optinu uiri ucrbis,Gr uelut ftcrofan�a quadam coniuratione liberatus e/i Saul 4/fiintu malo fuo, casnbsp;pitq^uelut c fomnoexpergifeereaduocemuetcrisaminbsp;ci, omnemq; exuere firociam animi, qua: ueri agnitiosnbsp;nem prohtbet,rejfiondcndo amiei�ime, GT ex animo utnbsp;tunc fecumfcnticbat.'tSlum ego,ait, nunc audio uocemnbsp;dulci�in� quondam amici Dauidts, quum nondum malinbsp;gno Jpiritu arripiebar, chari�imi filij mei ftdq^ tarn pionbsp;tunc corde dixit,ut flctu cohibere non poffet. Et ut posnbsp;tuit praifletu adiecit,R.e uera apparct, Gr agnofco,iusnbsp;ftiorem te efie qu�m fim egotqui uoluifii mihi rependesnbsp;re bonum pro malo,uitam pro mortc,amicitiam pro osnbsp;dio. Sic aique facile er facilius impij corrigi po�itnt,�nbsp;a domino corrigendi pricordinati funt: fit uero incorriginbsp;biles diuino iudicio decreti fiunt, nemo etiam manu CTnbsp;uiribus pr aualcbit uelfcfc uindicare poter it.

18 Et tu indicafti liodie qu� feceris mihi bona: quomodo tradiderit medeminu�nbsp;in manum tuam,6lt; non occideris me,nbsp;liquida commonflrafli mihi hodie, qu�an parati�isnbsp;mus fis mihi gratificari gt benefacere, qui taniofiirosnbsp;re et exercitu te perfiequens � domino tibi traditus fium^nbsp;Ut iure belli cr getihiw� oeddere me potuepts,nbsp;nbsp;nbsp;�esi

-ocr page 192-

s A M VELI'S PR I MV S.

percifti,uita dondttdo, ^uant loties tibi prteripere tetitit ui,cr infuper ca expeditions nunc ufusfum tanti exer=nbsp;citui, ut e/f�gere n�hi non pojj�s,quum interim me do-ttiinus fradiderit inmunui tut�.

19 Quis enim quum inucneritinimicum fuum,dimitteteum in uia bona^Sed dominbsp;nus reddat tibi uiciiTitudinem h�c bon�,nbsp;pro eo quod hodie operatus es in me^.

�0 Et nunc quia fcio quod certilfime rc^ gnaturus fis, �C ftabit in manu tua regn�nbsp;Ifrael�

Regia de- Quanta enim probitate iu�itiaq; poliere oporte� eum,qui ho�ein fuum,^ uita:fu�injidiantem certi�i^nbsp;me inuenien$,nu�o^; prohibitui,fimt cum paci�ce abi=�nbsp;re uiam fuam,uitaniq; condonat ei 4 c^uo ad morte pcr=�nbsp;quiritur:talem tu hodie te mihi pra:�itifli,quamtibigranbsp;tiam dontiniK rependat, ut dignut es, animo tuo impe=^nbsp;rans.Sic dubitvm tnihi non eft quin �mperaturus quoquenbsp;fis, etrregnandoregnaturus,ftabitq; eSquot;perfeuerabitnbsp;in Jtianu tua rcgnum ifrael. Sic enim noui decretum ejj�nbsp;� domino :f�c Samuel dudum pnedixit, mueniff� domi=nbsp;num deum uirum, qui fit longe me meUor, qui pofl menbsp;fitregiuturut.

il iura mihi in domino ne delcas fernen meumpoftme, ne�^uaftes nomen meumnbsp;dedomopatrismei,

' Natte ergo oro,ut tnihi per domiiwm iures,^pro^ tnittMgratiam quam mihi uiuciuifieruafti, etiam mor^nbsp;tuo non neges, fied fiemini nwo pofl me clementiam pra=nbsp;fies, or nomen meum non deleas defuper terram,fami=nbsp;liaq; patrie mei mhil tnali repende :fied trades amicabinbsp;liter pro ingeniU probitate tua, quam hodie agnoui crnbsp;confiteor. Quienim optimadedifli,quomodo minantnbsp;negarcs?

EtiuraiiitDauid Sauli, AbijtergoSauI in dom� ftiam, amp; Dauid 8C uiri eius afeennbsp;deruntadtutioraloca,

rtauid regia mente dementia digna principe, fitonte remittit tam crudelia edida,tot miuriiitgt;,tot mornbsp;tes,qua^ intentauerattoties, ^mtuleratfuKamicis,nbsp;quos GT propter fieperfiequebatur, �r quifiecum exu=nbsp;les uagabantur,non ignorans mentis mconflantiam, crnbsp;�rreptitiumfipiritwn quo premebatur cr regcbatur.1u=nbsp;rauittarnen Sau�iutpoftulauerat. Deniq; nonaufitsefinbsp;redtredomum Dauid, fed in pr�fidium ferecepit,tutionbsp;ra fedatus : inimico reconc�iato non facile credendumtnbsp;arbitratus.


lt;rCAPVT XXV.

Ortuus eft aut� Samuel, amp;cott

AW Hig''^8^*^�seftuniuerfuslfrael,8^

SA Aw planxerunteum,amp;fepelierunt leumin domo fuainRamatha*

Confurgens^ Dauid defeendit in defer* tumPharan,

lamSaulagnouerat prophetiam Somuelisderegta Dauidis ueram effe, et profiffuseft,fc cert� fcireipfumnbsp;tregftaturiijid quoddudumlonathaequoqi f�eratproa

REGVM pr�mvs, ftfius.^June ergo Samuelis mors defcribitur,nbsp;tura cum plandu totius Jfraelis. Senioresnbsp;conuenerant ipforummorefepulturainfoleitniti^^ �nbsp;bitarijWOft in domo fua, fed (� oppido in quo habita^nbsp;rat, Ramma fcilicet. Poft cuius obitum fecimdumnbsp;brlt;eos Saul feptem tantummenfibus uixit.Douid aunbsp;cum Saule recociliatus, Ciquot; audita morte Samuelisnbsp;in defertum Pharan, nolaisfecredere arrep�tiof^^nbsp;Defertum autem Pharan proximumnbsp;tarnen fines tribus tuda, ubi cjquot; Carmelus quidam^nbsp;eftfCraliuddefertumUiaon.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

X ^Erataut� uir quifpiam in Miaon,amp; negoti�eius innbsp;mo ille magnus nimisterant^do�nbsp;tria millia,�C mille capr�iSfaccid**^�nbsp;dereturgrex eius in Carmelo.

5 Nomen aut� uiri eratNabahS^�� j,j( uxoris eius Abigail t eratep muli^*^ Pnbsp;d�tiffima �C fpeciofai porro uir��^nbsp;Si. peffimuSj�C malitiofusieraiautfnbsp;nere Caleb,

Eral ^Jaba� homo diues,�iagno nomigt;itgt; multarum poffeftionum : fie ut in Kaonnbsp;ret,in Carmeloautemmonteag;rosnbsp;Ouium autemtonfuramcumlatitia perfii^�^^��'nbsp;n�s fui,z^ epulis abundantioribus. Bide�ftnbsp;mmum prud�tiftima cr firmofa ualde. 5^'�'�nbsp;bis nomen eft,intra uelprope defertumfit����� ifttidnbsp;Carmel dicitur Hcbricis omnis locus �rnbsp;Tubusconditus cr cultusimmontanis.nbsp;bem quoqi Hebrtei quidam putent,nbsp;iffetresurbes,t�aon,Carmel, cr 'Ziph,�^-'^iife(^nbsp;tibus uel defertis eifdem nomimbus, nonnbsp;to Pharan. Contigeratuiro duro,ruftoo,'K�^��pii5nbsp;ftulto uxor elegas,prudens,factmda, e��*nbsp;marito,qui faluatus eft per uxorem bonatibnbsp;dominus ob duriti�to�eret, e:s� idoneant^^^fZfjjbdnbsp;fando Dauidi deftinaret. Calibaus quoi�nbsp;ifle, quia de cognatione Caleb uirinbsp;Alqs uidetur exponendumnbsp;um,quafi dicatur,uirdurus ingenio crnbsp;bilisaccrudelis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

4 Quum autem audiffetDauif^*�^, to,quod tonderet Nabalnbsp;y mifitdecemiuuenes.SfdixitP^nbsp;uenibus, Afcenditein Carmdu����nbsp;nictis ad Nabal, falutabitisnbsp;minemeopacifice,

Etficdicetis, Sitaduitam�S^�P*P-.i)gt; domui tu�paXjSComnibus qusecu 'nbsp;bes,fitpax,

  • 7 nbsp;nbsp;Etnuncaudiui quodtonderen r ,i,itnbsp;res tui qui erant nobifeum in

quam eis moleftifuimus,necalH .yo defuit quicquam eis omni tempo*nbsp;fuerunt in Carmelo,

  • 8 nbsp;nbsp;interroga pueros tuos, a m��- (jb��


-ocr page 193-

SAMVELIS PRIMV�S ^K Nuhc ergo inueniantpueri gratia innbsp;� Ulis tuisnn die em bona ucnimus,quodnbsp;^ncpinueneritmanustua, daferuis tuis,nbsp;�^nliotuoDauid�

Cum� ueniffent pueri Dauid, locuti Nabal omnia ucrbahaec ex nomi-^3uid, 6c quieucrunt�nbsp;cum idris fuK fexcentis, in deferto Idtitante,nbsp;ouium, uicinus, diti�imin Ntlt;nbsp;fis iftflruxijp:t. Ad qucm mi�is decern pue=gt;nbsp;fonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infgt;er=:

^^��^ddicitur DduiMs.Dicctii, inquit, pro oportu^ ^imtporiinbsp;nbsp;nbsp;uit� pro ut licet alloqui de decet dtni

�^^'ddpofluldntesd fenfdto homine, dbhominibus ^^'�^^l�ittnecef�drijs,utq;nece�itds nofird nue�uddet,nbsp;x^bii.�Tu fdluuf �s, e^�tmilid tud �dlud �t, or om^^nbsp;ad te pertinent �dtM �nt. Audiui quod�nt tibinbsp;�'*^�'^^oiifores,quos pro more tra�lM honorifice. Nmcnbsp;nobifeum �ierutnbsp;l^^ocumpccoribustuit, nulld cos tmqudin calumnbsp;^^''^iuridafjicimus,nihil defiderdtum�itdeoui=nbsp;^��n,nuU^t(^qud!nnobtsrdpumus, etiamfamenbsp;n �}0inni tentpore quo erdtit in Cdrmelo. Sifidem mi'nbsp;, '^quot;��bes,interrogd pueros tuos, cr nunciabunt ti-txbil,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�itote dd pueros tuos,

tlUo m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iucundum, confoldre nos honeflo dli

bi nib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberdlitdte tud,qudntiwn pldcuerit ti=

Hur J ^bnusdbinuito.Sunt qu� nobis fine tud id= ' nolbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indigentibus. Operas

gl,ea^�^�'^�l^�^^ibipolliccmur,utfcruuli ^filij, tantu iuiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquid nobis ufurpdre cogitemus.Mo

�^^^^i^bus nece�itdtem pdtientibus,hic nwfcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;equitiite utuntur, putant om=

folicitf'^^�^�gt;^'^�^ tnilitesfimt, de cdufd militilt;e mhil

uid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem Nabal pueris Da-

hodi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft Dauid �quot; amp; quis filius Ifai�

�Hinn i?ferui qui refugiuntdo-Pda^^�^'^�^�*��^�fbul,pofiqudmpr�fiitd fibi bene^ �'^�'�0 wodefii�tmas preces, pro re quant �nenbsp;**^bis bonis reddit contumenbsp;Dduidi, quern omnis fire ipnbsp;(iurn^^^�*�^�iutantribusludd,fciebdtSamueleun=nbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;uiros fuos durenbsp;nbsp;nbsp;ignominiofe al

improbitdte folicitdri fer *�'�''^�1)1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^��iinis,iugum feruitutis dbijcidnt, cr

**�^*11^ A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meos, 8lt;aquas me-

��^ionemquam maclaui tonfori fititj �^�S^dabo uiris quos nefeiounde

^^�^P^�bridnon firendd,negdt fie uUdtenus �^bere cibumnbsp;nbsp;nbsp;potum necefidriMn fuis

bnprobis iflis nebulonibus,quos nefeidt 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe nefeire addcns,qui �trundefint,cMn

REGVM PRIMVS.

idm Tiduidemfilium ifdi dixiffet, dUosfiigitiuos fer^ uos dccufdffet,ftulte inuoluens fe tnanififto menddcio,etnbsp;dccufdnspal�mmalitiam mentis fuie,mentitus J�onte^nbsp;neerogarequippiamcogeretur.

12. Verterunt fe itaqj pueri Dauid per ui3 fuam,5Creuerfi uenerunt, �annundaue-runt ei omnia uerba ilia,

P��Ti Dduidis conf�fi improbitdte ruftici qui huiufii modinunqudm dudierdnt,nondfuetiddmenMcitatem, �nbsp;tdcendo redeumt dd fuum ducan, er dudita ndrrant pernbsp;finguld : non exaggerdnt flultitiam, non impcllunt ddnbsp;uindi{idm,fimpliciterferiem reigef�� duel ndrrant,du*nbsp;ci fuo negotq expenfioncm commendant,iam ducbim e*nbsp;ruditi exhortdtiombus e^ exemplo �fanilo Oauide.

ij nbsp;TuncaitDauid pueris fuis: Accingatur

unufquifq; gladio fuo. Et accinifti funt fin guligladiisfuis,accindus^ eft �CDauidnbsp;enfefuo, SCafeenderunt poft Dauid quafinbsp;quadringentiuirijporro ducenti remanfcnbsp;runtadfarcinas,

lubetfuosparariddulci/cendum iniurias omniufuo rum,pdritcr enim omnes lefi erant fama. Qjtam Dauidnbsp;fi negligere uolui/fet,ct non digne ulcifci,uideri poteratnbsp;mhilcurarehonoremaefamamintegfamfuoru/m, Jgt;ionnbsp;Dauidis tantum, fed omnium cauft dgebatur.Ducentisnbsp;dutem ad fdrcinasreli�is^reliquos omnes dccipitiVlulanbsp;tosenimliiabalfcruos hdbebat,�:^idmpro tondendisnbsp;ouibusconuenerant.

Prieferuareuolens dominus Dauidemdctede contrb DauM frj-bulium fuertvm, ^iram,indigiiumbonouiro confilid=*''^' rium,fi'angerc,puerum fubornauit, qui prudentifiim�nbsp;foeminieindicaretmariti pcrniciofatnfiultitiam, necef:nbsp;fario confilio rebus omnibus perituris fuccurreret,nbsp;ipfamq; d iugo tom fiulti mariti eximerct, regtnam^nbsp;prudenti�imi r�gis uxor em parar et.Vera dutetn narratnbsp;cr fidelid,non tantum pro more militumnon nocuifienbsp;fibi,fed in nullo fuiffe moleflos, quin cuftodiuifie eos,etnbsp;pro munimento fiiffe rebus amp; familia: iJabal die ernonbsp;ile,ne db Arabibus O' reliquis hoftibus Amdlcchitis etnbsp;impijsludaorumuicinislaidcrentur.

� 7 nbsp;nbsp;Qua ob rem confidcra,amp; recogita quid

faciasjquoniS compl�ta eft malitia aduer-fum dominum noftrum, 8C aduerfum to,� tarn domum fuam, amp; ipfc eft filius Belial,nbsp;iu ut nemo poffit eiloqui,

rr

-ocr page 194-

SAHVEL�S PRIHVS.

^ruus fide nbsp;nbsp;Monetfidctis feruu�us, prudentior hero, domina, ut

con�lioreuocct,quodftultitiauiripenturum cm. Pre ciofa reseftindomo fidelisferuu�us,qui commode �ynbsp;t�pefliuc prof^iciat pericul�s ; fed longe pra:clarior eJi,nbsp;uxorfenfata domi,qult;e refarcire pofit, quod raro con=:nbsp;tmgit,maritorivmnegligentias. Seruisnimium credere,nbsp;uelnutiquamplacidamauremprtebere, utruftq; familianbsp;fitbuertere potefi,cr fit malum intolerabile.

  • 18 nbsp;nbsp;Feftinauit igitur Abigail, 8C tulit ducen*nbsp;tos panes, amp; duos utres uini,ctquinqjaricnbsp;tes codos, amp; quinqjfatapolentae, 8C cea.^nbsp;turn ligaturas uu� paff�, �lt; ducentas maC-fas caricarum,SC impofuit fuper afinos,

  • 19 nbsp;nbsp;dixitcp pueris fuis�Pr�cedite me, amp; ecccnbsp;ego poft tergum fequar uos, uiro aut� fuonbsp;Nabal non indicaui^

3LO nbsp;nbsp;Cum ergo afeendiftet afinum,8i defeen

deret ad abfcondita montis,eccc Dauid 8C uiri eius defeendebant in occurfum eius:nbsp;quibus amp; ilia occurriu

�vtuiitr pru nbsp;nbsp;Si�e mora arripit muiter necejftrium confilium, non

confulto fiulto uiro, in rem uiri totiusq;famili�. �oito^i rario dono anteuertit iratos milites, la:fon amicitiam renbsp;f(rcirenititur,fa{lis, uerbis,confij^ione, exeufatione,nbsp;precibus,confilio.Prudentifixminis manus non rejlrin=nbsp;genda efif�cut fiultis. Exifiimauit h�c quadringentis uinbsp;risnonfujficerepauca,cr maximeirritatis ofi�rendanbsp;nonparua munera: Satius credidit multum dore, qu�mnbsp;totum amittere:maritum oflindere,qu�m interire:benenbsp;fiels rependere,qu�m iratos Jirre.Ducentos panes,duosnbsp;uini utres,oues quinq; paratas ad efum, quinq^fata po^nbsp;lent�,centum ligaturas uu�paffe,^caricartimmafias.nbsp;Omnia pramifit per pueros,ut donis conciliati, faciliusnbsp;Uerbafufciperent.

Et ait Dauid � Vere fruftra feruauiom� nia qu� huius crant in deferto,�i non pe^nbsp;rqt quicquam de cunilis qu� ad eum per-tinebant,Si reddiditmihi inal� pro bono.nbsp;Humanumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opprobrat turpem mgratitudinem rujlico, conques

�iT� nbsp;nbsp;nbsp;ftusfefiufira euftodiuiffe iUius pecora in folitudine, hoc

efi,in tanta militum multitudine,rerumqi multarivm des f��u, pracauiffe femper Gr di�genter, ne quid raperesnbsp;tur � quoquam derebus illius. Hoc efi boni duds offisnbsp;ciMn,ut contentiftipendijs, nonrapiantali�na milites:nbsp;fi tarnen coloni terrie non negent militibus annonam pronbsp;iufio precio.Alioqui iujlo bello ittis licebit necejj�ria uinbsp;ttefibi procurare,uel inuitis tncoUs,�ege natura;, chari^nbsp;tatis er belli.

H�c faciat deus inimicis Dauid, amp; h�c addatt Si reliquero de omnibus qu� ad ipnbsp;fum pertinent ufqucmane mingentem adnbsp;parietcm

Q�fcc hic leguntur uerba Dauidis, inte�iguntur di= Ha antequam ferui Abigail cum muneribus,Gr ipfa ap'=nbsp;iplicuiffentad cxercitum, inter ambulandum contra N4nbsp;tiLDccrcwcrrft enim omnino fefe ulcifei de �flabal, in==nbsp;t^fi�ioneipfwiamp;'totiusfatn��e, Hec bie necejfario

REGVM PRIMVffi

exeufmdus tiauid de iuramento iUicito, cr ex idcuna diaprolato, animo uindicandifetam feuere de iliatainnbsp;iuria,Grnegato officio eius qui fibi obligatus non en�.nbsp;Inhumanitas quidem erat, errufiicaduritia nonaffiir^nbsp;gere,tam pauca necejj�ria, Z7 tam humiliter petenti^nbsp;bus,loqui acerbiora contra eos, quoru multi forte eraiitnbsp;quod dicebantur,ut patet expradidisterant enim ititeenbsp;cos ob�rati,lt;ere alicnog^auati, �� dominos J�S��nbsp;entes : graue tarnen erat occidere onment mafcului/t iifnbsp;tanta familia.

^3 nbsp;nbsp;Cum autem uidilTet Abigail Dauid, ft'

ftinauit, �C defeendit de afino, Sfproddit coram Dauid fuper faciemfuam, Sddot�nbsp;uit fuper terram,

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceci dit ad; pedes eius,

fit domine mi h�c iniquitasdoquaWj� ' fecro ancilla tua in auribus tuis,�f au�^�nbsp;bafamul�tu�t

AbigaH'intuitairatum Dauid, afino delapff^fl^ pedibusprouolutaprudentifiimaorationefiKtir^�^nbsp;tigauit,captando beneuo�entiam�perfonanbsp;fiibus cr uerbis,peccatum quaft fuum exi4lt;^gt;nbsp;gt;^eff^iacaufefult;epermiffalo�uatur,orani-ly Ne ponat oro dominus m��� Sjhal�nbsp;fuum fuper uirumiftum iniquumnbsp;quia fccundum nomen fuumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3

ftultitia eft cum eo � ego autent aflt� non uidi pucros domini

Oratautemaerufiico fitdtouiro �^'^ Jofiio ciamuerborumGroperis,quandoquideni^'''�l-^^^^^^^nbsp;ahudegiffe non potuit ,fiultus re ernbsp;fe, GTiuMtatotafamiliaadmiferitnbsp;modi,quapariter omnes indoleant : fe�t�^nbsp;non uiderit,alioqui curaturaut ciuiliafnbsp;diffet.Pidelitatis erat in maritum, fitdtunbsp;illiuitam redimeret. Alioqui poterat perwifijrnbsp;uirum,utodiofomaritoliberaretur.

Nuncergo domine mi,uiuit d^.^^jii' Sc uiuit anima tua, qui prohibuitt^nbsp;nus ne uenires in fanguinem,nbsp;manumtuam tibi, �^nunefiaot�^ ^iit�nbsp;bal inimici tui, �C qui qu�ruflfdonbsp;meomalum*

Timorem domini allegat,Grittcutit ewmfibi,admonendo de non profequetid�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^***

flituto cr iniquo, poUuendife innoxiort^f�^^.f hadenM�reorum fangftmeabjbnuiffd^^^^^nbsp;rus,cuiusnonipfepropriamcaufamuin^^^^ �lfdffi^nbsp;minus, quiidipfimfadurusfit,nbsp;femper.�pfeqs prudentior in domino,nbsp;tiam fiulti rufiic�quifuo tempore pxnofnbsp;dentite,ficut zx reliqui Dauidis hoftesnbsp;luent.

Quapropter (fufdpe) bencdi�i�^^j, quamattulit ancilla tua dominonbsp;dapueris qui fequuntur te domiA^^j^/j�

^gt;.6

48 nbsp;Aufer iniquitatem femul* tu� �


-ocr page 195-

SAM VEH s PRIM VS.; �iimfecietdominus domino mco domunbsp;fidelem,quia pr�liadomini domine mi tunbsp;pr�liaris � malitia ergo non inueniaturinnbsp;^omnibus diebus

^�acatooffrrtmunus,quod benedi�ionemHe-quot;��font more nominat,pro Dauide or uirisfuii:Or�tq; '^^�^^^eittci-ignofcaterratK: promittitqi�liciora Da=,nbsp;proximo fucceU'ura,cuius indicium fit ipfius cle^nbsp;dominus i�i integram, �y ad omnem popnnbsp;^^�noti�imamfiruaumt, pro toto jfraelebcUanbsp;7 ^':^^^iefi(rit,nuftquam contra'^aclem dejignaucritnbsp;i,anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iufto er Optimo uiro.

�'en�furrexeritaliquando homo perfe ^^tns teamp; qu�rens animam tuam, critnbsp;�quot;��ladominimeiligata, quafiin fafciculonbsp;'quot;lentium apud dominum deum tuum:nbsp;inimicorum tuor urn anima rotabi^nbsp;in impetu,amp; circulo fund�nbsp;non folum � Saulis perfccutione liberabittenbsp;)ff d/j etww quicung; alius infurgat ad te perfenbsp;mortem etiam ruhil nocebit.Brit enim ani=nbsp;gt;, ����t�� mei Dauidis:hoc e{l, uita i�ius, fic cujloditanbsp;'m fafciculo prouidenti^ diuin�,inter uinbsp;Vitaautem aduerfariorumiUius rotatunbsp;ni,uelutj�nda iaculabitur, rotabiturq^ horrinbsp;finefigt;e quietis,ut ncfciant quo fe uertaf^,danbsp;�0 ^quot;!/'�lt;�tantur.

011/!��*'Sofecerit dominus

fth''�� 4U�Iocutus eft bona de te, �C con^ Ji ^^�tteducemfuperlfrael.

Pui �� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fingultum,SC in fcru

tisf ��o�^dis domino meo, quod effude^

**0benefecerit dominus demiJi *^0)recordaberisanciIl�tu�.

unguem pcrficiendas o)nnes promif=: w bonum tuum. No efl enim dominus qui pronbsp;^Ir^^j'��'^^��tpleat:Commendabit enimregnum totiusnbsp;1.�*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fui,utc�q}

pntww.Id (inteiM cum,ut l]jcro,pro= ^^^tgraiuhtberis, hoc innbsp;prtefens tam durum non perfidie, inno=:nbsp;feruaffe manus ab effufione fanguinisnbsp;^^^iniumqu�mrcorum:confeientiaquoq; tuanbsp;*�lt;lt;liiti^�'�^bitur,crfcrupulo niiUo irretita dolebit: fernbsp;amp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus meus, ne reus jlatuatur cera

^�'tinibus^fedoptimeillierit per gratiam dei, mpietttr.Hif c me nunc ueri�ime prienbsp;^li^^^f^ies^^ mei recordaberis fxtninie,qu� tibinbsp;�5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtinuerim, ut obmittas qu�

r r'f' Perpetuum doleret tibi.

Abigail t Benedidus gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^us Ifrael, qui mifitte hodiein

is �/mmeum. ��

^''tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cloquium tuS,etbenedi

hodie, neirem

' ^'^�Rem,8culcifcerermemanumcafc

-REGVM PR IM VS. 98

54 Alioquin uiuit dominus deus Ifrael quis prohibuitme ne malum faceremtibi: nifi,nbsp;cito ueniftes in occurfum mihi,n5 rcman^nbsp;fiffet Nabal ufq; ad lucem matutinam minnbsp;gensadparietem,

iram extinxit fermo mit is, crfapientia fixminie pro

. fiiit �rtitudini uiri fandd Agnouit dei prouidentiam Daufd (�nit Dauidcircafe,quaeuafitpericulHcriminismagni,per {^min�fnbsp;iram ejfundendo fanguinem,fcfe uindicando, diripien^^nbsp;do quiefuanonerant, Cf innocentes obruendo. Domi=tnbsp;num ergo benedicit, qui � peccato, ne fieret, liberauitjnbsp;non enim folum pro commi�is er remi�is pcccatis �-a-tiiehabenda:deo,fcdmultomagis ueluti � dcoremijfitnbsp;haberi debent, Cf �licius indulta, quie gratia domininbsp;prauenienteprofequi committereq^ non potuimus. Fa=snbsp;tetur ingenue fe nec mulieri par fur um �tiffe, multo mi^nbsp;nus alifi defamilia, nifi dominus fua gratta �lam ad in^inbsp;tercedendum fubmifijfet. Non hic difeimus fandorun^nbsp;in beata uita interee�ionem ad dcimt,fed continentiantnbsp;ab ira,pr(edis,homicidq s,uindi{lis, er nonJfernere munbsp;licrisfida confilia : ho�gt;ites benigne trailandos : etiantnbsp;milites iuuandos,dum periclitantur, eosq^ non omnes efnbsp;fe malos .-facile malum cbmittcre,quod difficile diluatur:nbsp;Confeientiam nongrauand�quibufuis criminibus,crc..

3'5 nbsp;nbsp;Sufeepit ergo Dauid de manu eins quae

attuleratei,dixit^ei� Vade pacifice in dogt; mumtuamtecceaudiuiuocctuam, 8C ho.lt;nbsp;�oraui faciem tuam.

Sufeepit oblatum munus pro fe erfoeijs, iu�itq; reis uerti in pace fccuram, ajfedu pariter er oratione tantnbsp;fapientis er problt;c fcanina: placatus.

Stultia infignis ftulti uiri, er eregione prudenti�iis mumconfilium fenfatie mulieris. Exemplumutriufq; fe= Excmpiumnbsp;XUS inapprcciabile : quafi omnia illius rujlici tuti�imanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;��'�

.firent, immemorconuitiorum, qu� effomueratftu�us.. �' }Jabal,conuiuio magnifico meumbit, er quod rufticumnbsp;non decebat,fed hoc parum,nifi er ebrius effet ac curisnbsp;neceffarijs exutus, commeffationi er ineptie hetitiie frenbsp;na laxaffet, in tanto rcrum fuarum pcriculo : non tunenbsp;capax erat admonitione uxorisiuane adhibuiffet infen-fatododrinam.^�ane,nonueffgt;eri confultandum dearsnbsp;duiSjUxoricummaritodifeeptandum.

Sobrio patcfacit periculu fenfata mulicr quod cbris US non curaffet.Tacendum mulieribus dum maritif�risnbsp;tmt,quacunq; rationc.Prudenter er in tempore admo=: modo tra-inbsp;nmdifuntuiriabuxoribus.Hicuinoliberatus agnofeit �inist^nbsp;expauefcitqi periculum, er uxoris admiratur co�ausnbsp;^tqiconfiliu,m,prolt;fwi(la^ noilu fiflibuscafiigafsnbsp;rr X

�� *

-ocr page 196-

SAMV�LIS P Ri w VJ.

fet,non confenfurm in tanti mumrK.qMm putaff�t, �ur�in.Obflupuit zx cntOftuum efi cor illius, cr in�cnnbsp;�bilefa�umuclutldpii.Hiperbolicos, ucbein�tcr enitnnbsp;commotiM efl,�^fci�um indolu� timor� panne.

58 Cum^ pertranfifTent circiter decc dies pereufl�t dominus Nabal, amp; mor tu us eft�nbsp;30 Quod cum audiffet Dauid mortuu Nanbsp;baI,ait�Benedilt;Sus dominus qui iudicauitnbsp;caufam opprobrq mei de manu Nabal, amp;nbsp;feruo fuo pepercit malo, �C malitiam Na^nbsp;bal reddidit dominus in caput eius. Mifitnbsp;ergoDauid,8clocutuseftad Abigail, utnbsp;fumeret earn fibi in uxorem.

iudicio don�ni mortuui efl, caufa domino no^ ta,pofl decern dies:quo faiio, Dduid didicit bene egiffenbsp;fe,temperdndo �bi � c�de �ulti iiiri. ^ihi uindi�lam,lt;(itnbsp;domimUjCr ego retribu(tm.tn cdu�inoftrd dominum itinbsp;dicem eligamus,non intm noflram.Opprobria bonorumnbsp;ttirorum dominus uindicat. Et ictm nunc rurfum Dauidnbsp;didicit ftpientiam Abigail, er guafiprophctico �iirittinbsp;loquuiam uxorem duccre ftatuit. Nibil enimpreciofiutnbsp;fapiente fenfataq; uxore,qualem hanc eff� Dauid didicenbsp;rat maxima bono fuo.

EtueneruntpueriDauidad Abigailin Carmclum,�lt; locuti funt ad cam, dic�tes:nbsp;Dauid mifit nos ad te, utaccipiatte fibiinnbsp;uxorem,

4gt; Qu�confurgcnsadorauitprona inter ram,amp;: aittEccefemuIa tua fit in ancillam,nbsp;utlauetpedes feruorumdominimei,

4^ nbsp;nbsp;Et feftinauitjSC furrexit Abigail, SCafee.-

'ditfuper afinum, 8Cquinq;pucll� ierunt cum ea,pediirequae eins. Si fecutaeftnun^nbsp;cios Dauid, SC fatfla eft illi uxor,

45 Sed Sc Achinoam accepit Dauid de le* 2rahel,8c fuit utraqj uxor cius,

44 ^SauIautcmdeditMichol filiamfuam uxorem Dauid, Phalti, filio Lais, qui eratnbsp;deGallim,

Vxot qua- nbsp;nbsp;Sapientem,pulchram,diuitem, ac fidele fauentem^;

^squxren- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iiiiccyat,ideoi�ammi�is honefiis intemuncijs

orat uxorem habere, quam fide plenam de promilfo er reddendo regno non dubitat confentire.Sicut er/fiontenbsp;fiatimq^ confenfit,mulierenim fi�t, er reginam fe fierinbsp;noUe non potuit : quin er non paruxfidei negotiu egitnbsp;fufeipiendo maritum cum, qui extorris � patria er re^nbsp;gno,flabili loco non fubf�fterepoterat,eruit� dubiusnbsp;per deferta uagabatur: non tarnen ignorabatur Samue^nbsp;lisprophctia,erpropediemfiiturum regem pa�im crcnbsp;debatur,fi non fuper totamgcntem,faltemfuper tribumnbsp;�uda,dogt;iecpromiffa dominus perfide mplerct. i^onhanbsp;bent culpam uiduarumfecimda; nupti�. In tribu ludanbsp;Vxorutn pa�im plures accipiebantur uxores, ob benedidionemnbsp;piutaU�a�. prolisfanda,�feculispromiffe.Dauidinominus Ucuitnbsp;habere uxores plures,qu�in idqs fandis,qui etiam in manbsp;ioribuspeccajfe leguntur.Sed tatnen carnis tentationesnbsp;tanto fenfit intolerabilioref.iio leginws plurafitat� uxo

R � G V M PRIM V'S. rtlM,etiam apud f�ndos,abfque infiffiibuinbsp;lomoni non bene ce�it, nec etiam Dauidi uxoruwnbsp;titudo,utcunq; dominus bom confuluerit,er nonnbsp;tauerit ad giraue peccatum hoefadu, ficut er alia- S'*nbsp;paucashabuit, er difi/licuit: Dauid multas, erp^^^ quot;nbsp;Nort uxoris caufa,fedfidei. Pofl duas has alias quo^inbsp;buit,de quibus alias.Uic tarnen obiter nominanturnbsp;Abigail,Achinoam,er lAichol filia Saidis, quam peil'nbsp;cutionis tempore tradiderat Phalti filio Lais de (dali

CAP VT XXVI.

T uencrunt Ziphaci ad Gabaa, dicentes tEcce,nbsp;^abfeonditus eft innbsp;��~ l�,qu3eeft ex aduerfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijo�

Siphiei maligni in Dauid,non tarn regium Sann^ nbsp;nbsp;sif

��ret� quarentes, quam fitum commodum, audie inffierato condliatum Saulem Dauidi, e^quot; ontnin'^nbsp;uulgari Dauidem fitturum regem,tmuerimtftbidefnbsp;ditione quam contra Dauidperegerant infii^artdu Snbsp;lemin perfecutionem ipfius,adiuuando^ ^�^''^teAnbsp;omni uirilifua: nunc denuo ipfum perditionnbsp;ne quando rependat ifiis perfidiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�t

irritant ad perfiquendum, partes^ captus pereat,i(fiq; timor� leuentur uii^^^^nbsp;retributionis.I^ouas fine dubio querelasdeponni^^�^^^^fnbsp;bus Saulem exagitant,utimmemor notdnbsp;fe iufte poffe i�um perfequi,audiens etiamnbsp;erfirta�isaccufatummendaciter. ,nbsp;Etfurrexit Saul, Sc defeendit**'nbsp;tum Ziph, amp; cum eo tria millia uii ,nbsp;de ele�is Ifracl, ut qu�reret Dauid i�*nbsp;ferto Ziph,

J Et caftrametatus eft Saul in chil�, qu�eratex aduerfo lefimou*nbsp;uiamtDauid autem habitabat innbsp;Videns autem quod uenilTet Saul p��nbsp;indefertum,

Iterum Saul fuis tribus millibusperfeqiot^.^^t, eremo Ziph, eo loco ubi � Ziphlt;eis proditiH Jj*^nbsp;�W er eaftrametatuspernodauit. Vnde pernbsp;mentiam dominus fifi�erat Ziphaos, ernbsp;puit fuo more,impios irridendo. Gabaa autemnbsp;dicitur,non proprium urbis nomcn,quinbsp;erat Hachile dida, qtue fita efi ad profiedum W *nbsp;lefimon,non longe di flans � mari mortuo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jjjif

mifitexploratorcs,�^ didicit quofl fetcertiffimc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�r-to��*.

Nit�is Dauid exploratoribus, diligenter didii^^^^^^i nia qu� agebantur. Erant enim in Saulisexeri^nbsp;Dauidi non iitiqui erant, per quos tutius agere unbsp;qu� uoluit,domino i�orum corda,er o�inia D**nbsp;gotiadirigente,eranimum inclinantenbsp;deffeiu illi.Spiritu enim dominiagitabatur, adpnbsp;figt;era peragenda:ficut contra Saulus inomnd�n^d^ntnbsp;agebat,er infirtunia maximaexperiebatur


-ocr page 197-

SAMVELIS PRIMVS.

in ntiinum hoflis ruiturus.

EtftirrexitDauid, amp; uenit adloc� ubi uftrafixeratSauhcum^uidiffetlocuminnbsp;�l'iodormicbat Saul, �c AbnerfiliusNcrnbsp;Pdnceps militiaccius, ScSaulem dormiennbsp;, ^�^intentorio, �C rdiquum uulgus per

t'oTOno dirigente dudet ingredi hojlium ca�ra, pes tut� ufq; dd regis tentorium, ubi domino op=nbsp;^omno omnes,etidm corporis regij circumcu^nbsp;cuflodes pdriter poterdt trucidd/fe:Sic dominanbsp;^'^^Sdulis�(rorio'odio,quo contrd domim deinbsp;^^'^�^ntiam qudm fciebdt, omnibus uiribus exdgitdbdnbsp;^''gt;�lt;iindniter.Sicfit omnibus contrd dei uerbumconnbsp;^ntibui^ul: contrd fiimulum cdlcitra/J� fetdndemnbsp;^'quot;^���it�rdolediit.

. ^itDauid ad Achimeicch Heth�um, 8C. ' Q filium Sarui�, fratrcm loab, dic�s�nbsp;^^Mefcendet mecum ad Saul in caftra;quot;nbsp;� ^t^AbifaijEgodefcendamtecum�

^^lligesDduidomnidtutd�bi�rc inexercituSdU ,confuluitfideU�imosfuos,fi quis comesnbsp;^tii �j- cinii^ci� au eff� duderet,nbsp;nbsp;nbsp;reperit Abifai

,�dtrem loab, uirili animo periclitari cupicntem,qudndoquidcm�licem in agcn

j^^P^culis liberdjfet. Audax quidemfacinus, fed Z�� dcofidentibus promi�is credcntibus nihilnbsp;^^�'i�^funiuidebdtur,etidm in medio exercitu ho�iu.

V

P . �*^erunt ergo Dauid 5C Abifai ad po^ node, �i inuenerunt Saul iacen=nbsp;.^�'iorniientcm in tentorio, amp; haftam

I ��i terra ad caput cius Abner autem I P^Puluni dormi�tes in circuinitu eius�nbsp;e� Dduid no�lu dd populum Sd�lis,nbsp;j 54nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentorio regio, hd�am infixam hdbentem

�^�li in terrd, principe militite fu� cum i�o dormis �^onftM�t h�c cuiqudm in exemplum trahenddtfcrinbsp;eonfolatione�delium, ut fcidnt dosnbsp;^���^fentein i�lts ey tutorem,ubi pro iu�itid per=nbsp;P��i��^�^iigt;'}e�eq- in mdnu domini regcs,^n(nbsp;S J'^�^�ntra dominum.

adDauid, Condufit �nimicum tu� hodieinmanus tuas,nbsp;lancea in terranbsp;gt;oCfecundoopus nonerit*

eogitdre poterat, quam Sdu�cm 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'iilt;iel,^�^^��'^ii^^�tnidis, quem facile occidi poffe

^^id �'^P^^^^i%iielunoi{iu, quofailonon tantum �^^ii^liiieommilitones fexcenticum nesnbsp;tyrannidon Saults etnbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J**�� �1'^�efiti libcrati�ijfcnt unius occubitu.

*'�n�}q��^^�^P^atiidad Abifai : Ne difperdas extender manum fuamin

�4w4 Sdulemferuum dei, quem iwxiffct.

RE G VH PRIMVSi 99

to/o-dtitfg; in regno,quem er emendatum maluit quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;c�

occifum, domino commendans i�ius negotiumuitamac dcudus. mortem.Sufficiebat fibi,�iu�itidDduidis,erSdulis pernbsp;fidia pa�im feiretur in regno.tSlolebat exetnplum e�e etnbsp;dare occid�di eos rcgcs,quos dominus elegi�fct: qui pr�nbsp;terpriuatumodium, non maleadmini�rabatregnum,nbsp;�renuus princeps profuo populo, er fibi ipft non pars 'nbsp;eens contra ho�es ifraelisquofeunq;. C^uodautem itinbsp;llebr�o hic legitur,'iion dij�erd.ss eum : ad titulos pfal^nbsp;morum quorundatn pcrtinet,quos in talibus tantisq^ annbsp;gu�qs cecinit Dauid: non raro er ff'dtulatorios edidit,nbsp;quod ab interpr�te minbnenegligidebuit.

nifi dominus percuflerit efi, aut dies eius uenerit ut m oriatur,aut in pr�lium defeennbsp;dens perierit,

Certofeconfolatus e� Dauid,er cofilioJ�iritus fui, Vilt;�ott� euicit carnis de�derium, ut non qu� coro confuleret,nbsp;fed qu� timor dei er fiducia, qua perfuafus cfl,cito fit=nbsp;turum utucl � domino percutidtur,ucl naturali mortenbsp;citius �niatur,uel bello aliquo fuccumbens intereat : �snbsp;cut er Nabalo contigerat, ut melius�t non mi�ffe masnbsp;num in chri�um domini. Voluit tarnen con�lium domisnbsp;mini, er Saulis in�lidtatem, erDauidis probitat� agnanbsp;fei ab exercitu Saulis,er Saule:ideo�gnum ecdidit cersnbsp;tum pr�fcnti� fu�,pcriculiqi iUius, auf�rens enfem ernbsp;cyphum aqu�,incolumis rediens ad locum tutiorem.

li TulitigiturDauid haftam, amp; cyphum aqu�, qui erat ad caput Saul, 8C abierunt�nbsp;Sinon eratquifquam qui uidcret,8i inteUnbsp;ligeret,Slt;euigilaret,fed omnes dormie=nbsp;bant, quia fopor domini irruerat fup eos*nbsp;Opprejfcratomnesfopordomini,utnec ingrediens Sopotdo-temnecc^edientemquifquduiderit,nequis putetpronbsp;ditione fuorum Saulcm negledum, Dauidemq; promosnbsp;tum : quandoquidem in exercitu Saulis nonde�ieruntnbsp;qui Dauidi fauebant.Sed non ni� diuino opere er grasnbsp;tidDduidfaluatuse�,etidm hacuice. Sine prafentibusnbsp;armis ad manum non dormiendum quoq^ militibus dosnbsp;cetur,non otiofe. Cyphus autcin ad lotion� aderat, quanbsp;crebro utebantur furgentes er dccumbentes lfraelit�nbsp;iuxta legem.

15 Cum^ tranfifietDauid ex aduerfo, 8C ftetifietin uerticemontis de longe, Si effetnbsp;grande interuallum inter cos,

14 nbsp;clamauit Dauid ad populum, Siad Ab

ner filium Ncr, dicens� Nonne refponde-bis Abner�trefpodens Abner, ait: Quis es tuC^�z)cIamas adregem�

Kedarguit ncgligenti� �rti�imos milites, er pros Ncgh'gen-pugnatoresSa�lis,quicertediligentiusuitam er�rtUs miA regiserregni curare debuerant, quam ut fomw

rr 5

-ocr page 198-

'� SAM VELIS PRIMV?.

hM^opf re omnes pariter indulgerent.Decet uigites efi� regij corporis cuflodes : obnoxij fiunt reges multoruntnbsp;inuidite, continue periclitantur de uita, zf in caflrisnbsp;deniq; dificiplina uigiliarumfludiofi�me noficitur obficrnbsp;uan^.Ducis quoq^ incolumitasftrenue defindenda e�,nbsp;� militibus omnibus in fiolidum ut dicitur.

^EtaitDauidad Abner�NunquidnS uirtues^amp;quis alius fimilis tui in Ifrael;*nbsp;quareergo non cuftodifti dominum tuunbsp;regem ^ingreflus eft enim unus.de turbanbsp;ad uaftandum regem dominum tuum�

|6 nbsp;Noneftbonumhoc quodfeeifti�uiuit

dominus quoniam filq mortis eftis uos, qui non cuftodiftis dominu ueftrum chri^nbsp;ftum domini, nunc ergo uide ubi fit haftanbsp;r�gis, amp; ubi fit cyphus aquae, qui erat adnbsp;caput eiust

Ss Daukf 'Verifimile e� Abner �i�e acerrimum ho�em Da^ aeettimus. uidis,zr�fiolicitatoremSauliscontraDauidem. Dolebatnbsp;enim patruofiuo perire regnum Zf fiamili� fiult;ehono=nbsp;rem, quem i�is deus detulerat^. Aegre�rebatDauidemnbsp;pr^�rri Sauli fiadis z^ fiama, cuius ipfie princeps mili=nbsp;titeerat.Eum nunc non ho�iliter Dauid, fied amice ho=nbsp;nori�ceq^ a�oquitur, commendando � �rtitudine, zrnbsp;�renuitate infiigni,fi{per omnes l�aelitas:hac autem ui=nbsp;ce dormita�e, periculo� incuria, ac intolerabili negli=nbsp;gentia pecca�c in regem fiuum. Deniq; fiermonis confie=nbsp;quentia,excordefideli�imo,miraq; antmi dexteritatenbsp;accufiat zsr corripit omnes r�gis fieruos, Zf totum exer=nbsp;citum,quiindificiplinam militaremturpi�ime peccauenbsp;rint,caput fiuumiugulo ho�is cxponendo,rege)nfiuumnbsp;cui�dcmzf operas iuraueruntnoncu�odierint,digfunbsp;mortc,qui dominum fiuum periculo mortis fiubdiderumt.nbsp;Ciuihus uerbis ex animo fie bene uelle Sauli liquido monnbsp;firauit. Digni�imutnfieo�endit fiado Zf uerbis impe=nbsp;rio regni,qui animi fiui�rociam, Zf perturbationes ficnbsp;inmanibus habuit ac compre�erit,ut praeter decorumnbsp;Zf iu�um nihil cgcrit,etiam contra ho�em,tam �rtiternbsp;perfiequentem,Zf toties periurum.

Agnouit Saul uocem loquentis Dauidis, fiemper opti ma rependentis pro pe�imis,iterumq; firore exemptusnbsp;e�,Zf peccatifiuipoenituit,prte con�fione mentis ne=nbsp;feius quid loqueretur. Cui Dauid loquitur, innocentiamnbsp;fiuamiterumallcgando,zfilliusiniquitatem ac iniuri=nbsp;am,qui non cefifiet perfiequi rex,fieruum unum, eumq^ fi=nbsp;deli�imum.

I nbsp;nbsp;Nunc ergo audi oro domine mi rex uef

ba ferui tui, Si dominus incit�t te aducr^ fum me,odoretur facrificium, fi autemnbsp;Itihominumtmaledidi fintin confpedu

regvm PRIMVS.� domini,quiaeiecerunt mchodic, �nbsp;potiri pofl�m h�reditatc domini, dic^nbsp;Vade,ferui dijs alienis�

Confulitfidditer er (dn(ie,Ht ira Um,humili[acri�cio zx dcuota interce�ione ��nbsp;ut odorctur placabili odore,in odorem fuauitatii)nbsp;ritus domini malus definat folicitare eum adnbsp;contra dcum,contra confcientiam, zrnbsp;tem .imicum.Si nero non dominus,fcd homonbsp;rulentus 'vn�igatadhwu�modi infaniam,nbsp;ab zx cor am domino, qui improbitate fuanbsp;mum ifraditam exulcm agerem terraho�i��^�nbsp;ni zr ifraelis : nc inquit cohabitare po�im,nbsp;re huereditatiquam dominus dedit patribiunbsp;dicere mihi uideantur^ z^ fa�io iubere, utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jd,

promi�ionis zrldnda, religionc^ tinius abeam pofi deos ali�nes, im terram ho�iumd��'nbsp;idola colentium.Ucet enim nondum exilfdnbsp;da,probabiliter tarne uidebat proximo fenbsp;id,quod zr contigit, fcilicet ut truculeiiti�i'��^�^nbsp;hoftes,dc�nfores innocentia: fult;e inuocarenbsp;tur,contra regem populi�ii, iam^ parentesnbsp;transfirre coadusfit ad Mitzpa M.oab,nbsp;xijtrucidarentur.

Et nunc non cfFundatur in terra coram domino tquianbsp;rex Ifrael ut qu�rat pulicem un*���nbsp;perfequiturperdixinmontibus*

Et nunc nonfiet unquam, ut quacunlt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; n(�f

tuazr�ria,fianguis meus cffundaturod^^ofii^ pofiitmenim occidi coram domino, h�^Mnbsp;in tot periculis firuante hadenus, ZX re^nbsp;nantium laqucis:quantumlibet egrcdiatiznbsp;ille,rex ]fi-aelSaul,ut me totis uiribusnbsp;aucupiofuo mfidietur mihiunico,fientnbsp;perdix in montibus,auis,qu� ut ni^nbsp;etiam obefi cuiquam. Talern me tu rex hadeuttnbsp;queris.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�jj ffli

2.1 Et ait Saul Peccaui, reuerttf^ Dauid� nequaquam enim ultranbsp;faciam,eo quod preciofa fueritafl**��nbsp;in oculis tuis hodietapparct jiPnbsp;ftulte egerim, 8i. ignoraucrim

Agnofeitquidempcccatum,zr reuoetd)! fionecompulfius magis quam cordenbsp;meliora pofthac,flultitiamq; confitetur , jHfO$nbsp;demalitiam. Nozi tatncnexcufiat �deinfr�t^'nbsp;fixdus per fie fi-adum cxigcrc nunc non aiidd'

Etrefpondens Dauid, gis�tranfeat unus depueris,

Haftam iubet reportari in caflra magni�cte uidorilt;e, qua non tarn r�gisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitttf

euicit,qu�m propriumfienfium zr^�^lttium-peccata Dauidis reprehendere audent amp;V fiuis uitiis,quafi} uirfiandus zr tantus grandnbsp;deliqueritjUt exfiequentibuspatebit, hi

1.0

11

-ocr page 199-

SAHVEL I s PRTH VA

^pftfiiHi�inict re�gndtione ftiijpfiui, inf�gnt pHti�fis opcriuntur pcccat4,finenbsp;ntn uiuit homo qudmlibet finiiM, ut non tantnbsp;�cro�iiilcthuitnuirifludixpro exemplonbsp;men�nerint.

Dominus autem rctribuct unicuiqj iu--'fiam fuam S^fidenutradidit eninitedo '�'Us hodie in nianum meani amp; noluinbsp;J�ffuderemanum meainin chriftumdo^

rctribuct tmicuiq; fcctindumiuflitican zr , quam nemo hominum ajj�quitur ucl habetnbsp;'��^uiribue,qui�pueritiafumui mail,nbsp;nbsp;nbsp;admalum

��t�n�.-fed ex mifericordia dci iufti fumus,ut iuftc ope ^liufliKcft per fidem,iufla facit,nbsp;nbsp;nbsp;merced�

^^�^�tccip�^ domino miferantc:miuftue imu�a facit, ^��O'cfiicTn recipftmiu/htia:. Qu�maut�iuflcfide^nbsp;�fcm e^crf�j,no folum nunc tu nofli ,fed omnisnbsp;qu^doquidem te atroei�imumnbsp;Cr perfecutor� tampotentem dein d�dit hodienbsp;mcas,�d nolui manu meammittere in te, quenbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CT haberi chriftion domini.

magnificata eft anima tua ^'^inoculis meiSjficmagnificcturani^nbsp;Sclibcretmedenbsp;o�=^.�guftia.

'�ta- ^�^^^ufliuehementerproficit, �^dominui digne f����ifjCttw po�ulata � dare propofuit.^lon enimnbsp;, nee orarc digne deum po�umui exnbsp;�wt cjf Hoamp;f�. A df 0 autem e�, cr ueUe ctr orare,nbsp;tuddignitatem,non obnbsp;tiofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinum iudicium,cui �ae cr cadis, pre=:

oeulismeis�atus tuus: fie magna cr pre domini dei mei,utnbsp;fbcui propediem, non folum de hac tua pernbsp;ff .��'^fiddeomniaduerfitate etma�o,inflt;eculo pr�nbsp;^^'Kro.

tu ft]^*^^*�8� Saul ad Dauid, Benedidus * �T�i Dauid .-equidem faciens fades,nbsp;Abiit autem Dauid innbsp;locum

nerba ad Dauid : 'Bencdi�lus tufili nu qf^p'^���^faciendofacies,qudmpoficndopotcris.Effinbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficcre te dominusuu!t,Gr nonde=

�olHit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^f^mini uoluntatem perfteiat, qui te regem

f���^�^tme etiam inuito. Vtinaaddidi�ct: fiat tcrra,� pater omn(po=nbsp;i�^^us in omnibus operibustuis.

A P V T XXVII.

ait Dauid in corde fuo, AIi=: i^^'^quandoincidam una dieinmanbsp;ittus Sauhn�nne melius eftutfunbsp;terraPhilifthinbsp;, �^defperctSaul,cefret^mcc^U3e.r

� REGVM PR IM VA* rerc�n cundis finibus Ifrael fugiam ergo*nbsp;manus eius.

EtfurrexitDauid,Sitranfiitipfeamp;fex^ centi uiri cum eo, ad Achis filium Maochnbsp;regem Geth.

E� angu�arum dedudus efi Dauid,ut meliusfibi re fentiret inter inimicas genees, qu�m interfuos, adnbsp;cumq; cofigit, qui prlt;e cteteris eratlfiacti infifli�imus,nbsp;ad regem Geth.lam enim didicerat non credendum holt;nbsp;fii reconciliato,nec toties tentarefirtun� ut dicitur, uelnbsp;dci bonitatem.lamautem uenit Dauid nonfolus, ut an=nbsp;tea,fed cum fexcentis�rti�imis militibus, qui pariternbsp;om�tes ad mortem quarebantur � Saule, cuius infididinbsp;fubterfiigere r�gi not um er at,cum quo reconediari iUosi.nbsp;pofic non credebatur, idea tanquam commodus fuo re^nbsp;gno � rege fufeipitur Philiflhinoru, ey multa.mala Sau~nbsp;lo illaturus �gt;erabatur.

  • 3 nbsp;Et habitauit Dauid cu Achis in Geth,nbsp;ipfe 8C uiri dus, uir amp; domus dus, Dauidnbsp;amp; du� uxores dus, Achinoam Iezrahelilt;nbsp;tiSjSf Abigail uxor Nabal Carrneli.

Habitauit aliquandiu Dauid in Geth cum uxori=a bus cr ftmilijs fuis uiris fexcentis, utfeiamus infignentnbsp;�iffeurbem,qu� tot peregrines ztrhojfitespotueritnbsp;complcdi cum tanta familia: fic ut duos fccum Dauidnbsp;uxores haberet, Achinoam de lejrael, or Abigail de ,nbsp;Carmelo.

  • 4 nbsp;Et nudatum eft Saul quod fugiffetDa^nbsp;uid in Geth, �C non addidit ultra.qu�rercnbsp;cum.

No/i potuit placere Sauli quod Dauid fe ad ho�es Ijf raelis contulijfet, cr fuos. Forta�is tarnenjferauit i�icnbsp;domino peccaturum,e:r regno indignum fiturum,?^ inbsp;Palaiflinis aliqua occafione occidendum. iJihil enim �^.nbsp;xum apud Saul� credcbatur,�erabatur,agebatur,pro^nbsp;ponebatur,fed prout �iritiis malus illi dominabatur uelnbsp;minus.duumq; tarn�rtis effet Saul tantiq; populi rexnbsp;decern tribuum,fatis claret � regione,regni Phdi�hino=:nbsp;rum potentia,quam Saul aggrediaufus non effet.

  • 5 nbsp;Dixitautem Dauid ad AchistSiinuentnbsp;gratiam in oculis tuis, detur mihilocus innbsp;una urbium regionis, ut habitem ibi t curnbsp;enim manetferuus tuus induitateregninbsp;tccum^

Kationabiliter orat regem pro loco commodiore tot- � perfonis,cxtra urbcm regiam,m quafidelitcr illiferuisnbsp;re uellet cum fuis, or ubi fefe de ho�btis regisffolian-dis nutrire poffet,uel rations alia,ne oneri fitregi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

(, Dedit itaq; ei Achis in die ilia Sicelegt propter quam caufam fada eft Sicelegre-gum ludaufq; in diem hanc.

Rex Achis Siceleg Dauidi ey- uiris fuis dat ad habU tandum,uel pro munere aut mercede,pro qua illiusfersnbsp;uitio obnoxij effe dcbcrent. Htec urbs olim tribui iudainbsp;forte obuenerat, obtentaq; �erat, iterum perditoinbsp;nunc uero Dauidi donatur, cr feruatur, donee in resnbsp;gwvm po�ta. affumptus^cdm peeulidrius amauit,nbsp;rr 4 �

100


-ocr page 200-

SAMVELIS PRIMVS.

tuflrem reddidit,ut: etiam rcgibui ludte cejj�rit non tdlt turn tribuilud�.

y ^[Fuit autem numerus dierum quibus habitauit Dauid in rcgione Philifthino=nbsp;rum, dies (id eft annui)8c quatuor menfium �

Df hdbitdtione Dauidis 'm agro Philifthinoru etiain Hebrcei diftcordant. Veriftmiliies cft etmt habitafte cumnbsp;Philifthaii aliquot diebus, quatuor'mtegris ntaifi-bus,q quod multis annis, quum Saul breui temporefu^^nbsp;peruixerit iuxta Hebrteos.Alij dicunt eum ibi habitaftenbsp;annum,c^ quatuor menfibus.

8 nbsp;nbsp;Et afccndit Dauid 8C uiri eius,amp; ageb�t

pr�das de GeiTuri, amp; de Gerzi, 8C de Ama iechitis�hienimpagihabitabanturinter^nbsp;ra antiquitus, euntibus Sur ufqj ad terranbsp;Acgypti�

Dauid cum ftuis ag^editur geittes extra regnum Pa leftinorum, iudicio tarnen domin� dudum damnatas adnbsp;mortem,quis uel e/fugerant ftrages yi.ofts ucl loftie, uelnbsp;etiam Saulis,�^hab�tabant ad Auftrum lud�,iuxta de=:nbsp;fertum quod eft in Sur, quod alio nomine Hagar dicitur,nbsp;'mter fortem luda Aegyptum.Tunc autem diceban^nbsp;tur Gefturi�i,Girfta:i, or Amalechit�,familia: quadamnbsp;'m ea terra ftno timorc inimicitia, quam ftirenc, eonbsp;temporehabitabant.

Et percutiebat Dauid terrain, necrelin quebat uiuentem uirum amp; mulieremttobnbsp;lenscpoucs, 8C boues, amp;afinos, SCnbsp;Ios,6lt;u6ftcs, reuertebatur, 6lt;ueniebatadnbsp;Achis�

Hos ad uiiii om�tes occidit, pr�diis abegit omnis generis, ^attulitAchisregi. 'Vtdifcamushuiuftnodinbsp;reges tyr�nosfiiifte, er opprejjbres populor�, qui cumnbsp;aliorum damno magni erant, non tarn pa/centes q depanbsp;rcentesquospoterant. is autem Achis exiftimauithu^nbsp;iuftnodi pr�das aftirrifibi de regno Sauhs.

10 nbsp;nbsp;Dicebat autem ei Achis � N5 impetum

feciftis hodie^Refpendebat Dauid, Ccn.-tra meridiem lud�, amp; contra meridiem Ie rameel,SC contra meridiem Ceint

JI uirum 8C mulierem non uiuificabatDa uid,necadducebatin Geth, dices, Nefor-teloquanturaduerfumnos^H�cfecitDanbsp;uid� SC hoceratdecretum illi omnibus dienbsp;bus quibus habitauit in regione Philifthinbsp;norum.

Nuw hodicaliquos depr�daftisQuo indicatur aui (lumfiiiftepr�darum,quiis tarnen exiftraeledcf�dera=nbsp;bat qu�m maxime. Cui f�c reftiondebat Dauid, ut cruenbsp;ru/mdiceret, CT regem uerbis fa�leret, er tarnen re^nbsp;gntim i�ius in nullo leder et, fed de ift-aeli obnoxijs po=nbsp;pulis pr�das caperet: terras quidem tribui iuda diuidennbsp;das obtineret, er Achis regi commoda inftrret animainbsp;Hum er pr�darum.Dixit autem Dauid,fte excurrifte adnbsp;meridiem iuda,cradmeridiem lud�orum famili�uelnbsp;urbis ierameel, er ad meridiem uel auftrum Cemeorum.nbsp;^on quod i�os j^oliauerit,fed impios pr�nominatos

REGVM PRIf�VS� idololatras,h�reditatem tribus iuda adhucnbsp;idautemnefeiebat rex,tiec aliquishocilbi'^^^^^^nbsp;poterat, quandoquidem nuHum illorum cepihr ,nbsp;nes occidit.Sic aute agebat pro tempore iUo^qno i�nbsp;lifthqm habitabat,pauco fciUcet tanpore,ut

II nbsp;nbsp;Crediditergo AchisDauid,dices*'A -

ominando abominatus eftpopul***�� Ifraelteritigitur mihi feruus feinpit^'^'��^�nbsp;Credidit fronte rex di�lis ad juamnbsp;curat ftolidus difquirerediligentiusomniat^^^quot;^^nbsp;ftgt;olijs,cr damno iUato,ut putabat, iudei^-turq; fibi aftecutum ft ducem qui multisnbsp;lftaelem,qui iftis iam fadus eftet irrecocHii^^^�'^nbsp;fibiftmperfidelitereft�tftruiturus.nbsp;tetinhis er alijs excufarefiempernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Miiunt

agebat,peccabat,ftd non ad mortem , pr� tota fiduciaftierabat,erftgt;iritu domim agitlt;gt;^^.nbsp;uoluntatedomim, adahorumpunitioneWnbsp;liationem. Exterminiumgentiumiftaelid^nbsp;iundum er coufq; ncgledum hoePauidnbsp;tur,fiuc in iud�a.cft'ctfiuealibi,dominodl��^r^nbsp;nia protegentc,cui/eruiebat, er � quonbsp;�u impellcbatur ad uindidamimpioru^'

^CAPVT xxvni.

� I, �j A�um eft autem innbsp;congregaueruntnbsp;gmina fua, utprepac�f.

----bellum contraIfraeh�^*�^ chisad Dauid, Sciens nunc^^**'nbsp;niammecum egredierisincafhi���

a nbsp;Dixit^ Dauidad Achis,

fa�urus eftferuus tuus.Etait AcH�� uid, Profedo ego cuftod� capin�nbsp;nam tc cumftis diebus,

Non expediebat Datiidi periclitari de cunq;,nec decebat illtim diutius internbsp;inorariridco dominus Sauli uit�fin�faeit:^^^^nbsp;�que non decebat militare contra iftaelefh^^^fi'�nbsp;dentia deiftruatus cft, cui ft toto corde iug?^^ cf^nbsp;tebat.in tantis enim periculis conftitutus,f^�^�^^(ili^��nbsp;densft regem eledum � domino,quonbsp;gebatur,quem erftntiebat protedorerunbsp;non potuit iUi Dauid non deuotiftimus cjfe,d�nbsp;curare de domin� bcneplacito, a�pero�^^.nbsp;certus ft efte in manu domini dei fti, innbsp;uiuere, moueri er r�gi, etiam fi duranbsp;latamuit�qu�m morum. Erat enim ho�U^�r.^fs�dnbsp;cor dei,mitis, bcncficus, fidelis, patiens,nbsp;homines pios:ftrtis ucro,iuftus, fttieriis, amp;nbsp;adimpios ac hoftes fidelium,er dcicotttemp^^^ c ftOUnbsp;gyegabantur quid�philifth�i omnes,tnterq��'��.^^�iitgt;^nbsp;primus,tam� magnus in eis erat rex Achis,nbsp;nbsp;nbsp;pfjti^

confienfiu ifiraelem inftftaturi.in qua expediti^o ^j(fe dem quoqi eufuis rex i�ius euocabat � Cui


-ocr page 201-

SAMVELIS primvs

toquutus ejl, t^cfciui quid� quid l)i pdr^ �Kiti (f�uriM eifet : certi�imui tdirnn quodnbsp;lifiMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdcroftndd pro fuo populo

gcflor� ordme cu lnf)y^''�^^^�*^P^'^fi^nsfiHurusel[ctDMid, ct afliturm

lt;^^gt;'poyi^�Tali cnimfide er peroinnemui=nbsp;� 'lisii, '^�^^gt;^dcope/tdeni, er tarnen fiagiliiate earnbsp;^**'^*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^tes qute faciet

fef*'��lt;^-Cuiui uitam er falutemfine dubio fideliter f^uiiifidelii.-idip�mtnbsp;irn*'�^� ^edidit, ideo corporis fui cufiadem elegit.nbsp;eft,planxit^nbsp;fepelier�teum in Ra-t�*!. ^tioi Et Saul abftulitmagos �c

repetitur,fic fepultura er lu�lus : ut *' uixifiet � nemine confilium in tnaxi-�ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acciperefolitum, er per nuHu aliunt

''��infli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praeter q � Samuele, etiam fe=:

Vf^jpM����o�mtt/to tempore pofi ^iiu. l�^ltumSaulemfuperftitcntfiiijfe, qui 'm eo Panbsp;dndum legi diuina:nbsp;^adicadis mal�fices, 'mcantatoribus,aunbsp;^�^iUenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cteteris gentilium fuperfiitioni-

lis^�^y�^confilio er 'inlligationeprophet�Samue=: 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amalcchitas difi/erdideratj

^^^aifiaelisfufluleraterocciderat.

PhiHfthiim,5C ucnc ^t��j 55ftrametati funtin Sunam t con-uniuerfumifraei,nbsp;HiiS^ftatus eft in Gelboegt;

Igitur coueneruntmon hic feribitur tan~ 'quot;M� K '^�^^rus conuemffe,ut aiitea,cum Saulis ernbsp;prlt;�clarafa�la narrar�tur.Hic enimnbsp;*^0 contra Saulum er filios �frael, ideanbsp;rrat 'mgens numerus. Peccata enim reanbsp;Pi^nienda nunc erant, ideo id fit non mulnbsp;ordinatione: contrauero tosnbsp;� \]ej^^^'^�ttcumSaule,fedfi-uftra.

i �j^''*�tSaul caftra Philifthijm, 8C timu f C(/^^^itcoreiusnimiSt

ji pQH(j^�'iIuit^ Saul dominum. Sc non re s'i� dominus,neq; per fomnia,neqjnbsp;f ��'nif^'�*^^^5Pcrprophetas*

Uconfeientia quoq^ libL 'Ifi� � *quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'miurijs,fati(lo Dauidi, er

ii^^, � ^^��ttii.tiion fine caufa timebat caftra Phi �^pt(d iUos Dauidan effe au=nbsp;gt;0*'^�^') l�anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conjkrnatus, ignarus

�^�^gt;^uum per Samuelis difcipulos inter 'iu'^-qu'inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finefiducia exau

�i^ W eratexaudiri per facerdotis offi, facerdotes tanto numero trucidasnbsp;poterat,ideo exaudisnbsp;^ibil e/iim domino placet fine fide. Ten�

V

1�'

REGVfJt PRtfSVS� 101 tM�tmu�tis melt;hjs ^i beneplacitu difeere ,fed tempMnbsp;fuum iam aduenerat,iam fatis urgebatur,iam domini uonbsp;luntate de medio auf�r�dus,iam ele�ius domim eximensnbsp;dus periculis, er libertate donandus pro tanto.

Deftieratus Saul de fauore domini, reliquis peccatis fuis addit maxmwm.Sciens en'm quantmn domino fern P*�toniffa,nbsp;per diftlicuerit confultatio diuinorum, quos er occidinbsp;iuftcrat, quafiincontemptudominitiubet fibi conquirinbsp;maltficamfiue magam, � qua cotra domim pra;ceptuntnbsp;audire cupit fiitura, quie dominus iUi patefacere non uonbsp;fibat. Seruis autemprodentibus fuperftitem adhuc mOsnbsp;gam uel Phitoni/ftm in Endor,quunt fe potius contra itinbsp;circiimcifos dijfonere debuerit, er exercitum ordinalnbsp;re,currit ad Phitonijjam,equo fcilicct conftrato,er mitnbsp;tatis ueftibus,ne agnofceretur:affociatus duobus tantuninbsp;uiris fidelibus,no{lu peruenit ad iUam.Dixitq; ei,Diuisnbsp;na obfccro mihi per phitonem qui in teeft,er producnbsp;mihi Ipe�irum quod poftulauero. Non arbitrandum crenbsp;didiffe Saulan pofte Phitoniftam fuftitarc ui fuade monnbsp;tuis quenquam, uel poteftatem habere cogendi uel euonbsp;candi Ifiritus fidelium:fed fte�ra fieri folita, er ff irisnbsp;tuum apparitiones,permt�ione diuina,etiam contra danbsp;mim mandatum fub poena mortis 'tnterdiilas, 'tmpq idanbsp;lorunt cultores accipiebant, quibus er utebaitturausnbsp;xilio dtemonum, er iudicio permi�ionis diu'tn�. Qg^nbsp;tarnen uifiones non tarn libidine maleficorum, uel arbisnbsp;trio damonunt reddeban{ur,qu�m iuftu, ailione, prouinbsp;dentiaq^ diuina,quie moderatur omnia,tam qua corposnbsp;ralia funt, er'mhac uita mortalium, qu�m ftiritualia,nbsp;er 'm/aculo animarum. Deus enim eft uiuoru er morsnbsp;tuorum. lllius obfequio feruiumt omniagenera ftirituu^nbsp;quorum uerifimile eft admodum multa efte, er multisnbsp;domino modtsferuientes.

Excufatfe mulier, er eifdem uerbis accufat cofeien tiamSaulis,quanunccxigitmifer � miferaimpiumftsnbsp;crilegumq; officium defirrifibi, propter quod tot hominbsp;nes iam ante ne id fieret occideratyfeienterq^ contra uernbsp;bum domini artibus prohibitie deoq^exofis 'tncumbit^nbsp;fuoq; fefailo condemnat. Eo anguftiarum producit deanbsp;ftieratos malitia er timoris dei exclufio. Dicit itaq^ mtinbsp;Her: Hon te latere poteft quanta atrocitate Saul rex nanbsp;frr c tetrd abfdderit �Squot; eraferitPhitories erb^a�ys^

-ocr page 202-

SAMVELI? PRIMVJ.

Ut quid ergo implicoi me pcriculo certo mortts,� refcie r� StiulU'S^

lurauit Saul per uiuentem donuniim,non eueniet ucl occurret tibi iniquitlt;is,pro hoc uerbo:hoc efl, Non pd=nbsp;tieris aliquid mali pro hoc peccato tuo ft n�hi nunc ac=:nbsp;quieucris. Iterum peccat Saul,iurando fe nonfd�lurumnbsp;quod lege obligabaturflicere:abutiturq; iuramento dei,nbsp;�r contra dcum uane fufleipit nomendei.

Pro religione facra feruati iurameuti ab ��ebrteis,no dubitat ultra f�mina acquiefeere precibus,nihil pericunbsp;li timens, Dicat tantummodo quem fibi fufeitari uelit,nbsp;cuius jpe�lrum cernerc, cr alloqui defideret. Petijtnbsp;p^tafmanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Satuuelc fibi product, uifionemfcilicet, cr phan^

facriicgum. taflna Samuelis, pro artis illites facrilegio, quod donti= nus ubi cr quando uult permittit ac moderatur.Muliernbsp;itaqi Phitonijfa fluperftitiofs ritibusfuis contra dominanbsp;domino feruiens, O� mala cofeientia fua jfliritus ad pernbsp;tniflionem diuinani euocans,non flea fed domim uirtute,nbsp;qui impijs iUuforibus illudit, cr falfa contra deum qu�=nbsp;tentibus,ut Balaam ariolo, uera rejflondet : qui fletura,nbsp;cwijCr quibus modis placet,oflendit. Is Samuelis ucl Iflinbsp;ritumucljfledrum Sauliprtefentauit,non tarn Phito=^nbsp;nijfe infllicis opera,qu�m fua facrofanda prouidentia,nbsp;quacumdagubematacdijflonit. Superhac refenten^^nbsp;flam inuenies diui Auguflini ad Simplicianu epifeopum.

IX Quumaute uidifletmuIierSamuelem, exclamauit uoce magna, 8C dixit muliernbsp;ad Saul, Quare impofuifti mihi�' tu es eninbsp;Saul*

Mulier uidens prodeuntem Samuelem, Gr, ut �ueLe� dicunt,reuerentiiiin aliquant uelutregi exhibentem,uelnbsp;alia quadiOn rationecognofeens Saulpriefentem,clamatnbsp;dnxia,mori timens^doliem improperans.

ij Dixit^eircx,Nolitimere:fedquidui^ difti�t ait mulier ad Saul,Deos uidiafe�-dentes de terra*

14. Dixitepei, Q_ualiseft forma cius^ Quae ait, Vir fenex afeedit, amp; ipfe amidus eft palnbsp;Iio*Et intellexit Saul quod Samuel effet, 8Cnbsp;�nclinauit fe fuper fadem fuam in terra, �Cnbsp;adorauit*

Confolatur iUam Saul, zir certam de falute reddit, quandoquid� per deum iurauerit, nihil mali pajfuram,nbsp;etantum ut quee uideat indicarc pergat. B.cjflondit ergonbsp;mulier,Gr dixit Sauli: Deos, hoc efljfledabilem pcrfl)=nbsp;� nom, cr diuinum aliquem fltiritum hadenus infolitumnbsp;'tnihi apparere uideoafeendentem de terra uel prode^nbsp;/intcm,airum jenem Gf pallio amidum. Intellexitergonbsp;^Saul quod Samuelem uidcrct, cuitisjfledrum cr Jfliri-turn uelut perfonaapparentan cernebat. Procidit itacpnbsp;in faciem fuam ad terram Saul,cr adorauit, cupiens abnbsp;filomelioraaudire,qali4sconfueuerat.

REGVM PRIMVS. � ly � ^Dixitautem Samuel ad Saul,nbsp;inquictafti me, ut fufdtarer Et ait Saul,nbsp;Goartor nimis; fiquidem PhilifthtjinP'^'nbsp;gnant aduerfum me, SC deus rcceffit�m^,nbsp;amp; no refpondet mihi ultra, neq; in manunbsp;prophetarum,neqjperfomniaiuocauiePnbsp;go te,ut oftenderes mihi quid feciam*nbsp;Satnuelfic locutus inte�ligitur Sat(li,tdnbsp;liernec uiri qui cum iUo erant audirent.Sieutnbsp;fola Samuelem uidebat non Saul :fic domi-twnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

te,fic diflienjante adiones creaturaruntftuttuntifl*^. nasfue malets, ut operationumfuarum cawflfnbsp;non priefumamus. Spirituum ergo more amp;' �flnbsp;dormientiumfidclium loquitur, oonqueritutq!^nbsp;yt quid,mquit,conturbaflime, cr inquidlt;�fl^�*nbsp;tandummedudaei exponunt, Vt quid terruijf'��'^^^^^nbsp;quafidiuina uoceiam cuocer adcompareni'*'''^nbsp;tribunalidominideiadiudiciimiuniuerfale,lt;gt;�'�nbsp;minumycrius uidetur did � jfliritunbsp;Samuelis fuealterius in illius perfona, quy�nbsp;rat iterum fe euocariad negotiahuiusnbsp;lint iam exuti requiefeere � laboribusei'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Oit

marum fandarum ab omni perturbatioiteif���'^ gaudere, iucbciumq; uniuerfaleprieflolati'���'''^^iiiifinbsp;Saul autem dixtt:Angufliie mihi magn^fl�^^ �fjerit,nbsp;flinis me impugnantibus quum dominiunbsp;cr no rejpondcat ultra, nec per prophMnbsp;quum nefeiam quid fado nunc opus,nbsp;pioquidagam.

Samuelrcjflondit : Cintre me interrog� tuo, quumdominus � terecejferit,amp;fi^�quot;''\,^��-iemuli tui uel hoflis, quem fcilicet odis amp;nbsp;Quaft dicat,Si nofli � te dominum rece�ijpgt;y^^/itiflnbsp;neanimietuie, p�mtcntia, oratiogt;te,facrip^�lnbsp;modisdominum tibi reconciliaffe dcbeb^,nbsp;ad illius uoluntate hutnaniter ergratioflnbsp;uidem tarnflrenuum propugnatoremgeittfi�\ij^(jfirnbsp;gm tui:ft noUes pro Dauide regno ccdere,i^^e^(^tP�nbsp;uere,debcbas potius � Saul dei ordinationinbsp;gnumq- fflonte reddere, quod inuitusnbsp;militer fufleperas.

eft in manu mea, nbsp;fein det dom*��

tuum de manu tua,6^ dabitilIu�P^ tuoDauid:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ;

manus Philifthiim i eras aute tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

mecum eritis,fed amp; caftra Ifrad tt minus in manus Philifthiim.

lamen'mdudumaudijU � mtere didorum ut homines,fadurum tibij

-ocr page 203-

SAmvELIS prihvs.

ei�m tuwn [cindetur �. te,amp;' dabh ,1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuo Gaitidi, quitt non obediui�i uoci domi^

fi^^^�*'^^^^�^lt;gt;iy�Oftf��igt;ncotraAnMlechittif,pro=i contingit tibi,quod nuncnbsp;^��^�^quot;^�Dttbit dominus tlt;annbsp;(^rtis tu crfilijtuinbsp;^''�j liit) e�,inaUofteculo, mortuiIcilicet. TAanbsp;Ht-'brteorum, dicentiumnbsp;Sttmucli^ dffosnbsp;J'^crd �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stunde peccdtum lUud occi�onis tot

^ot�Cjpcr obedientium ittam qud nunc dco bumilitcr fufcipit iudicium domini de propu-fi^ij^-quitt fcilicet nonnbsp;Hj fioc^certum periculu-Etiamfiliosfuos non amo=nbsp;ijj � ^'^mmone�cit 'mftaittis pcricuU. Certe quidemnbsp;'' �P^is, �rti�imo t�ro er �n�o bomim di=:nbsp;�it:uerum non hoc tantum peccato pecca-boM'^^^��^ibus. i^ecopensuirtuofi meritofaluanturnbsp;liiin^^^�^�^qt, fedgratia dei per Chri�um pronu�nbsp;^ibitum. Alioqui Dauid pluribus peccauit^etnbsp;I f �^fiddo/nimgratiaferuatuse�,

terram,non po

i iiiij� �extimuerat enim ualdc uerba Sa non eratin eo, quia nonnbsp;l^�^fatpanem tota die 8C tota node.

pauore et anxietate cor boff^ �^'�ofcorc corporis de�tutus, ex ieiunto er ia=:nbsp;uaknscecis

^uantus erat ad terrdm, Qttid enim ntirtvm ''f �j!**''' ��^to nuncio po�q; fatigatos artus fi corpo-l ^co.^'^^^^ofl^naturill�citaq;folusuideturaudi/fenbsp;� I �^^ddttpt�.

mulier illaad Saul, amp; fualde) dixit^nbsp;Pof obediuit ancilla tua uoci tuf,nbsp;meam in manu mea: 8Cnbsp;i f^fniones tuos quos ioquutus esnbsp;� Nh*

8?�^ �gitur audi 8C tu uocem ancillae buccellam panis,nbsp;conualefcas, SCpoflis itcragt;-

Qiii

comedam� Coe feruifuiamp; etiammugt;nbsp;�irrexitdeter.*

Uaik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ud Saulem,audito nitnirum ea-

quot;ifib ^��'(^��'^�^�dit uehementi�imeperturbaium ^^^u�um. Sapienti�ime itaq^ erfideliternbsp;�*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puteretur fibi �ic=

)nedicamine cibi,po� tan=z buccellam panis promifit, er uitulumnbsp;pro^ecuperandis uiribus,quibusnbsp;r ^te'dei.Renuitprimumcibo ineptusnbsp;GT muliere obtinetur ut cons

antem illa habebat uitulu pa-

REGVM PRIMVS. loi

fcualemin domo, amp;feftinauit, 8C ocddic eum:tollens^farinam,mifcuiteam,amp;conbsp;xitazyma,

NiM negligit mulier omnia qute habebat offcrrefii= /}gt;onere,occidereuitulum,farinam mi�terCf coquereOsnbsp;zyma, poncremenfam, recreare turbatos e^fatigatoinbsp;ex itinere,curaqi di�ra�os.

Sipofuit ante Saul, S� ante fern os eius� Qui cum comedilfentjfurrexerunt Sf am=nbsp;bulaueruntpernodemillam�

Comederuntfiurrexeruntipfa no�e, eS' ambulaues runt totam noilem,�eruis quidem ignoraiitibusfituritnbsp;mala.Saul uero animo re�vmpto, er audito �tper fe iusnbsp;dicio diuino,quia occidendus e�et corpore ,�gt;iritu au~nbsp;tem�ciandus ad Samuelemer cteteros piede�nilos,nbsp;non fiolum iuit fedfi�nauit ad mortem, ad exercitum,nbsp;pro quo er cum quo fegloriofe occumbere paratior e=snbsp;rat q�gere, er uirium defi�lum caufari, uiriliter a��'Unbsp;rus,nifi populus�gi�et : im� fi dominus non pro fuo innbsp;flo iudicio �ragemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er populi decreui�et.

^fCAPVT XXIX.

^rgo Philiftiim uniuerfaagminain Aphec�fednbsp;Slt;Ifrael caftrametatus eftfupernbsp;fontem qui eratin lezraeKnbsp;Etfatrap� quidem Philifthqmincede*.nbsp;bat in centuriis 8lt;millibust Dauidauteninbsp;SCuirieius er�tin nouilfimo agminecum


Achis*

Ordinatio diuina deferibitur circa Dauidem, qua iti xtadefideriumfuum hone�a caufarej�edu fuiimpedinbsp;tus e�,ne contralfrael pugnare cogeretur,uel pugnan�nbsp;busadeffeer firrefuppetias tanquampropugnatorrenbsp;gis Achis. Congregatis enim omnibus Palte�nis iuxtdnbsp;oppidum Aphec,lfraele ca�rafua figentibus in iefrael^nbsp;caeperut Phili�hinorum ca�ra fefe parare ad pugnatn:nbsp;fic ut illorum reg� non in adern, fed inter po�remos finbsp;fierentur,prouid�tia dei Dauidem profequente,ut cumnbsp;fuo rege uelut corporis eu�os non inter primos in adenbsp;aggredi cogeretur exercitum ffraelts.

5 Dixerut^ principes Philifthqm, Quid fibi uoI�tHebr�iifti�Et ait Achis ad prianbsp;cipes Philifthrjm, Nunquid ifte eft Dauidnbsp;feruus Saul r�gis Ifrael, amp; eft apud me die=inbsp;bus uel annis �' 8(. non inueni in eo quic.*nbsp;quam,ex die qua cecidit ipfe (lt;�1 me) ufqj a4nbsp;diemhanc

4 ^Irati funtautem aduerfus eum princi pes Philifthfim, amp; dixerunt ei principesnbsp;Philifthiim�Reucrtatur uir, amp; fedeat in Ionbsp;co fuojin quo conftituifti eumt Sd. non de=nbsp;feendat nobifeum in pr�lium, nefiat nogt;nbsp;bis aduerfarius , quum pr�liari cocperigt;nbsp;mustquomodo enimaliterpoteritplaca*nbsp;re dominum fuum, nifiin capitibus uiro**nbsp;rumillorumt

Nonne ifte eft Dauid cui cantabantin


-ocr page 204-

SAMVELIS PRIMVS. choris, dic�tcs tPcrcuffitSaulin millibusnbsp;fuis,8CDauidin deccm millibus fuis^nbsp;Phih�hinomnechoc contcMiconnbsp;pitum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lio,fat(i prudciner confultauerunt de remittendts,x:i�t

uide rcliquisq; feruis Saul, dtc�tes.'Nc�rte,ut coiKige^ Tiit iant ante, fiaM nobis cum fuo domino pugnantibusnbsp;aduerfarij. Quomodo enmt placare aliter poterit Dauidnbsp;dominum fuum'nifi in noflris capitibus, peut er olim ilnbsp;lias gener failus eflinnoflrorum pr�put�siN�nne celenbsp;brati pint ambo Saul erDauidde pr�ge imnopros comnbsp;}nilfa,pc, ut Saul in miUibus triumphator ab iUis canerenbsp;tur,Tgt;auid autem in decernmiUibusfQnpdautem Achisnbsp;dicit,Dauidcmpijpep:cum diebus er annis,pecundtimnbsp;Hebraos intePigiturintendippe regem tarn certufe e�enbsp;de illius pde er dexteritate,uelutip multis fecum annisnbsp;babitappet, quum quatuor tantum menpbus, er paucisnbsp;diebus pecumperit,�tempore quo cecidit ippe,hoc ep,nbsp;� t�pore depilionisPu� �po domino. Videtur hoc repnbsp;rendum ad tempus annortvm,ia}n enim aliquot annis honbsp;pis pierat Saulis,etpmultas h�cdiu durauit,ut non tomnbsp;cito reconciliari iUi poppe credendum pt.

NonpoteprexAchis improbare uelreptare con= plium principum, Gauidis autemgratiam non uult pernbsp;dere,ideopeexcupat nihil pdei er probitatis depdera=nbsp;rep in iHo tepatus, quern deprehenderit bonum, pla~nbsp;cuippe pbi introitum exitum ippus,qui Pdlicet in o-tnmbus agendisdomi pris pdclispt inuentus.-pednbsp;fatrapis regni fuinon placeat, qui non ceque ut ipfe ei innbsp;omnibus fidant ,ru�uermtq; externum exercitumad^nbsp;e�epbi,maxime ifraeliticu contra ifraelem pugnaturis,

Satispacit Gauid regi Achis, er obfequiufuum com mendat,ne perfidus habcatur regt, uerbis quidem hononbsp;rifuo pris conpulcns, corde uero goudens obtigi�eho^nbsp;nepam caufam non egrediendi contra plios Ipael, don�nbsp;no propiciente confcientiiePu�,uit(e erpanue: id quodnbsp;pdeles de domino Pemperperare debeiit, qui cur am femnbsp;per habet de Puis per omnia.

Angelo dei rex impius Dauidem compar�t, morep �leli�mloqucns,�qKibusPhiliPieitampdeiquafdamue

REGVfS PRIMVS. ritates q modos loqu�di ucriptttile ep didiei�etnbsp;temporibus. Etex Dauidis contubernioucripinil^^nbsp;ippum non parum propei�e in cogmtione dei,utd^nbsp;to gratior e�e potuerit.Nihil pratenditnbsp;liqute rex,q principes Philiphinorum nolle DouidUlnbsp;rutnq;comitiuam in beUo contra Saulem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Igitur confurge mane. Si feruidoflW'�^ tui , qui ueneru nt tecum t amp; quutndenbsp;cle furrexeritis, Si coeperit diluceu^��^�

11 Surrexititaqjdenote Dauid ri eiuSjUtproficifcerentur mane,nbsp;ter�tur ad terram Philifthqm:nbsp;autem afeen der unt in lezraeU

Oratac iubet,ut nontardet cumPeruis,quos uocatferuos domimpui, hot^nbsp;breuibusuerbisindicanscaupamtotam. Neid�nbsp;in exercitufuo habere feruos eius r�gis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Iwmgererent : idcoq^ iniungit ut fumino cum Puis,quodnbsp;nbsp;nbsp;non inuitus pcit, er

minus impulit adpalutempuam atq^PaorU'i�t- ^^mP� aute apcenderunt cum agmifubusfias denbsp;rael urbcm,non procul � Bethpm.

A P V T XX3i'

Vum^ ueniftent jl�

IO

O f ius in Siceleg die mA chit� impetumfecerat^^�ife'nbsp;.T-----..auftraliin Siceleg,^^;goi*nbsp;rant Siceleg, Si fuccenderantc3d��amp;^ jniinbsp;Et captiuas duxerat mulie)'^�nbsp;nimo ufq; ad magnum Si nodnbsp;rantquenqu5,fed fecum duxeia�quot;^nbsp;gebantitinerefuo*

Quicquidhic alij aUegorizent �o,erredemptore Dauide, nospotiuserlt;^^.^^^f^iftnbsp;usq; uidemus admirabilepauoremdeiad^��^ �^pi^nbsp;ubiq;pcripturatepatur, quiipfiusr�godlt;^nbsp;nw curat, quemadmodum Dauid totanbsp;d domino. Eo ferm� die quo fatrap�nbsp;odio Dauidis fatagut ippum � rege dotnuritnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p((ui�=

nolunt fecum habere milites feruos S�ubs, nbsp;nbsp;nbsp;ipit i�

dis AmalechiU er omnium l/raelitarui^ Siceleg, ernoninuenientesuirosnbsp;rc� Dauidisnbsp;nbsp;nbsp;feruorttm cum prolibuf

milqsabductmt inpra�dam. �deo domine dente pro Dauide,nb folim Achisorat��'^nbsp;etiam urget Dauidem, ut quam ppnatdtfnbsp;mo mane redcat,et quafi timere uidetur,^nbsp;patiatur � fuo exerdtu quem nonnbsp;mum odi�i, quo ppnantius abeat.tain ednbsp;banturomnidfuoinSiceleg eonbsp;iubet femel CT fecundo, ut primo diluei* onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fidvt

itaque tertio foluentes de Aphec, ufqueadSicelegDauidcumfexcentistpri^l^cS^nbsp;MtM urbem uapatam ante triduum,abanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

poffe�io�esincaptiMtatemabAnui^hiitgt;jr^^^e�

-ocr page 205-

^AHVELIS primvs

t�'(gt;ximia iampcccatiimSaulisappareat, quinbsp;^^quot;^ti^peflilenti�imamgcntem, non omnino crnbsp;mntndatum: contranbsp;^lt;^n[atio Dauidis,qui etiamapud regemnbsp;lgt;iis �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in�ftebat,omnibus uiri=^

'f ff k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excidium, qui nusiquam

�gt;'^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�raelitdt.lam autem dei uoluntate et

�(it quid �* lt;^gt;tnt yege Achis contra Saul ,utfinbsp;�litt ^^^�^^tatii�tilJ'et m Dauidc,tam fortiter pro^:nbsp;oigt;ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extraneo contra Saulem, hoc

� p � punirctur ad horam.

uenifTet Dauid 8C uiri cius ip �cinucniffcnt cam fucccnfamnbsp;��^or^^s fuas, amp;C filios fuos, Sc filiasnbsp;4 j�^efiecaphuas,

populus qui erat 4�^ j uoces fuas Sf planxeruntdoneenbsp;y g^^*^ctin eis facultas flendit

'J�duxores Dauid captif fuerant,Achinoam [ezraclitis,�fnbsp;6 pR�il uxor Nabal Carmeli�nbsp;ualdemolebatnbsp;�f^pHrn populus lapidare, quiaamaranbsp;tonus populi et uniufeuiufq; uinbsp;ffta^^�^^l�isfuis, S^filiabus� confortatusnbsp;gt; Dauid in domino deofuot

^^�11 fi

^Ph Achimclcch, Applica ad me

'*^Oft^^^%flcuerunt abaila precda i�ii am�ti�ima �quot;n-Q filiorum,tam Dauidis quant aliorum omni=^nbsp;Ibidem ingens anguflia, coar�lauit Gauidannbsp;^gt;Sl^��^^'dntuiri�ui, quantumlibct fibi�anperami^nbsp;'*^10,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanti dainni �rre non potentes, cogita^:

quot;1?^.. �^^ b�{�;(/�./^pjjj(�(jo^^n)?in�rfraim erat ata�ll o^^-^^^^^Hlorum, propter �xor� ex filios captos Gauid �eip�umconfi)-mauit, con�ola=:nbsp;��mdoininum�e�efi)rtificando,qui i�umnunnbsp;'^�^'fi'et, lt;i nn-a fide non cxcidit, in maxima e=nbsp;^'lt;e)hp^'*^�^-Dixitq}ad�ummum �acerdotem domini,nbsp;^^i�^hat, ex digne uenerabatur, colebatq;

�^PP^��'�� cphod,inducrc uefie facra, ut - Sj �����initm iuxta legetnprcccris,ex co�ulas, quidnbsp;\^^^gt;idiimfit.

dicens: r^^��f treulos hos,Slt;ccmprehcnnbsp;Dixitep ei: Perfcqucrctabfq; du-

^�^�^idis erat,fidomino Amalechitds latrunculos iftos,nbsp;^\^'^^'^�^�^^�^�^IJ'^�l^^gt;domino �auente pofiet,nbsp;^^fide^^^�P^�lt;^-�^��gt;^pra;�ens eft dominus per fixnbsp;. � domino,ut nihil non peter� aufint, exquot; hgi

'�^Of^^^qsfleuerunt abaila pricda i�is am�ti�ima

1�.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________ j- �j. .2 J tK

REGVM PRIMVS. ioj

neftapetentes�emper exaudiantur. Hie ergo dominus 'Dauidiper�acerdotem rejfiondetfilicia, dicendo : Per-�equere cito ex firtiter, quia aj�equendo aj�equeris a^nbsp;mi��a,ex cruendoerues, hocefl, certifiimepradam reanbsp;cuperabis.

9 Abjjtcrgo Dauid ipfe SCfexceti uiri qui eran t cum eo, �f uencrunt ufqj ad torrentenbsp;Befor,6c reli�iC^KiddwXubftiterunn

� � Perfecutus eft autem Dauid ipfe 8f qua dringend uiri: fubftiterantenim ducend,nbsp;qui lain tranfire non poterant torrentemnbsp;Befor�

Non diftulit Dauid neee�itate impul�us, cum�excett tis �uis: �ed uelut lea'na, raptis catulis, irrequieto Jfiiri^nbsp;tu,pcr�cquuntur pradones, u�q; ad fluuium nomine Be=nbsp;�or,ubi quidam de uiris Dauidis,hoc efl:,ducenti�ubflttenbsp;runt ad�arcmas tuendas, quo reliqui fiftinarent ardentsnbsp;tiut,minusimpeditiexfirtiores, quadringenti �cilicet^nbsp;gt;gt; Etinueneruntuirum Aegyptium ina-gro, 8C adduxerunt eum ad Dauid : dede-runt^eipanemutcomederet, Sfpotaue-runteum aqua,

11 fed 8c fragmen maflf caricarum,amp; duas ligaturas uu�palf�^C^f cum comeddfet,nbsp;reuerfus eft fpiritus cius, non enim come-deratpanem, neq; bibcrat aqua tribus dienbsp;bus �C tribus no�dbus*

IJ Dixit itaq; ci DauidtCuius es tu�uel un de tu pergis Qui aifPuer Aegyptius egonbsp;fum,feruus uiri Amalechit�tdereliquitaunbsp;tem me dominus meus, quia �grotare c�nbsp;pinudiufterdus

Quibus iteru prouidentia dei obijcitur it'meris certi Pyouiien^ often�orAe^ptiusuirquidam,�amepericlitatut exnbsp;bore,de exercitu Amalechitarum reli�us, quem opor=nbsp;tune recreantcs,cibo potuq; eX cateris armonijs,ut rexnbsp;�umpto fiiiritu loqui poff'et,qui �emiuiuiA erat, necefi�xnbsp;riam profiilioni uiam indicauit,f�ne quo inuanum fiftixnbsp;naj�ent,Sic prouidentia deifiunt omnia.Profitij�et pr^xnbsp;donibus�uum iftum Aegyptium occidifie,qu�m in illoxnbsp;rum iugulum pofl�ereliqui��et�ed domini dei �unt uota,nbsp;cogitationes,conftlia,opera,ex quicquid fit inter hominbsp;nes,tam pios qu�m impios.

i4 Siquidem nos erupimus ad auftralem plag�Cerethi,8CccntraIudam,�Cadmerinbsp;dicm Caleb, �cSicclcg fuccendimus igni^nbsp;Admaddicm C(rethi,qui �ecundumHebriCOsPalexnbsp;fiinorummilitcs�une,ueldepopulatores f�roces, eXadnbsp;bellaparati.Adhorumregionem ab�entibus Philifthaisnbsp;irruei�ant, adaufirum Amalechitis proximioremfitum.nbsp;Similiter eadem iiruptione inua�eraitt regionem iuda,nbsp;ex adauflralem plagam filiorum Caleb, filij Hctzron,nbsp;de tribu luda.EtSiceleg inuenientesdeflitutam uiris,inxnbsp;gre�i�ubito, ign� exuf�erunt, nimirum iam ante etiamnbsp;ipfi uajlati � Dauide, quem non nouerant primum, �ednbsp;ex �eruts regis PaLefiin� quempiamidegijfialiqua ra-tione poterant didicifi�,

ss

-ocr page 206-

' � s A M V E L � s S E C V N D V S.

15 Dixit^ ei Dauid : Potcs me duccre ad cuneum iftum^Qui ait�lura mihi per de�,nbsp;quod non occidas me, non'tradasmenbsp;in manus domini mei SC ego ducam te adnbsp;cuneum iftunK

lt; 6 nbsp;nbsp;Quicum duxiffet eum,ecce illi difFufi e^

rant fuper faciem uniuerf� terrf comeden tes amp; bibentes, amp; feftum c�l�brantes, pronbsp;cun�a pr�da magna quam ceper�t de ternbsp;ra Philifthiim,Slt;dcterraIudagt;

Dauid igitur dux filici�imus, obtinet ab Aegyptio ducatumfidum interpof�o iuramento, no Migno, quonbsp;peruenit ad latrunculosjam ut putabant, in tuto conftinbsp;tutos,comedciites,bibentes,faltantes, foletmia cekbrattnbsp;tes dijs fuis,pro tatttis pr^edis rerum �y- hominum, tainnbsp;�liciter abai�is � Pal�fiina eyr Iudlt;ea,

*7 EtpcrcuflitcosDauid� crepufcuIouC-queaducfperamalterius dici, SCnon eua^ fitexeis quifquam, nifi quadringenti uirinbsp;adolefcentes,quiafcenderant camelos amp;nbsp;fugerant�

Jrruens igitur in temulentos zr dijjblutos multipha= riam Amalechitas, Dauid cum quadringentis, percu�itnbsp;continuo � uc/�era i�a,u�qi aduc�gt;erum�equentis diei,nbsp;utnemo eua�eriti[loru,pra:terquadringentos, quia�cennbsp;fis camclis au�igere poterant. Vt intelligamus maximanbsp;fiii�e jlragem uirtute dei pera�a}n, � quadringentis^ exnbsp;qua tot tantum boflium au�igerint �flinantes.

18 Eruit ergo Dauid omnia qu� tulerant AmalechitXjSC duas uxores fuas eruiU

*9 Necdcfuitquicquam� paruo ufquead magnum,tarn defiliis quam defiliabus,8Cnbsp;� defpoliis, Siqu�cunquerapuerant, om=:nbsp;niareduxitDauid�

Vifloriaii� nbsp;nbsp;tngensquidemuiiloriaDauidis,fcd longemaxima

luftns. dei^-lt;xtiaadetendcmclare�cit,quodexomni pr�daho minum ey rerum nibd defidcratMn �erit � minima adnbsp;maximumu�q;, fed deanguflia fua zfuirorum ficdeinbsp;gyatia erepti funt,ut nemo defiderato fuo caruerit. Dt=nbsp;fcimus bic zr ubiq; propen�orem dominum effe,ad be=nbsp;nefaciendum �delibiis ,qu�m ipfi audeantdefiderare,nbsp;fic ut in angu�ijs fubito occurrentibus, longanimitatemnbsp;difcamus,nc ad primam �triam permoueamur,fed inuo^nbsp;cato domino maturisconfilijs infifiamus. Dauidem lapinbsp;daffecogitauerant,idfiper�cereperrexilfent,quamminbsp;fereilliscunilacc�i^entfcum nunc omnia �Uci�imenbsp;peragantur;

io nbsp;nbsp;Ettulituniuerfos grcges 8C armenta Si

minaueruntantegregcmillamjdixerutcg� H�c eft pr�da Dauid.

IJobilcs ifli uiri, omncm ui��oria: iUius �lidtatem Da uidi acceptam re�runt,dci fauorem ad ducem fuumgranbsp;ti agnofcumt.Pradam Dauidis el�ia{lant,fiquidem aunbsp;figt;icijs illius reuocatam:zr priflinam indignations fuamnbsp;� contra ducem iam �re lapidandum uiiloriofa acclama^^nbsp;�tioneleniunt�y'reflinguunt,

Venit autem Dauid ad ducentos uiros.

REGVM SECVNDVy^ qui laffi fubftiterant, nec fequinbsp;uidjSi refidere eos iuflerat innbsp;fortquiegreffifuntobuiamDauid, Enbsp;pulo qui erat cum eo* Accedens auteinnbsp;uid ad populum.falutauit eos pacific^�nbsp;Rediens Dauid de uidoria,peruenitaddix^^ 'nbsp;qui delajj�ti re feder ant ad torrentem Befor,pr^nbsp;t�te uirium fequi comodenon potentes : audieigt;i�^^^^nbsp;tern res geflas �liciter fodjs �ratulabundinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui

quibus Dauid benigne re�)ondebat,falutem bil commotus illorum defidia,quodfciret,nononbsp;mnespo/fe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

^Refpondens^ omnis uirpffl*^J�^ iniquus de uiris qui ierantcujnnbsp;dixerunt� Quia non ucneruntn^�*� jjjinnbsp;non dabimuseis quicqua de pr^quot;nbsp;cruimus, fed fufficiat unicuiq;nbsp;filii,quos cum acceperint,receda��^* J�

Cum iam adIfoliorum diuifionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fiiitilt;�^

apud bonos cr iu�os milites, auaritia ctiam�rti�'mortvm pennouet. Vt enintnbsp;maior defmetur, incipiunt eos, quinbsp;rant er ad farcinos remanferant uc�e�^i^^lnbsp;ntbus fuis,uxoribus tantum zr liberispfi^^nbsp;fibi cupiunt diflribui folis.Patet ergonbsp;talfedeprote�ionediuina,fedfuisuolit^^nbsp;mia defignari,quaf� non iam anteanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;juif

uidi defigna�ent. Diuitiarum bic peri�^'��^^[ilt;itii turn coUuuics cmanans ex eis, notantut) rnbsp;nis uiris imponunt zr �rtibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p-.

^Dixit autem Dauid � No�� fratres meide bis qu� tradiditj*nbsp;minus,Sieuftodiuitnos,Sided*nbsp;culos qui uenerantaduerfutn 1��� �nbsp;nusnoftras,

i4 necaudietuos quifquam nehoc��quaenim parsnbsp;ad pr�lium. Siremanentis ad lafnbsp;fimiliterdiuidenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a/Jef��l

Et fa�um eft hoc ex die ilia, j conftitutum Si pr�finitum, Si*^* pi�inbsp;ufqjindiemhanCt

Pratreshortaturadaquitatem in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,1

quasgratia tantum domini fufeepi�ent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

ua�et,iuui�et,dux!{fct ac reduxi�et int��^ dentes,cui foli aferibenda e�et uiilorialnbsp;ficerc debui�et Hits�lix reditus, ei'nbsp;ratorum bonorum. Teflatusfubindc inin^ . �tnbsp;auaros milites, unum fcilicet zrnbsp;parsdefccndentiumadpraliumac rtnnannbsp;cin�S.Sica}im iamdudum Abraam �^^ߑ���iif(fiP^�quot;'.jiisnbsp;fcruauerat,Gcncfis 14- Et �tfi i�o diefi�^ �^1 ip(nbsp;lfrael,zrprolegctequafancituin.Ad^^^^oifi�nbsp;zr iufla,inanalogia ad alia multa-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P fgie

ues euflodiren t, non po�ent reliqui einij nbsp;nbsp;nbsp;. ijffitj

pradis.iion ergo in rerum diuifioneߑiX quorum opera fors diuidendanon�fd�


-ocr page 207-

SAMVELIS PRIMVS.

^jnit ergo Dauid in S iceleg, SCniifit do ^dcpraedafeniorib� luda proximisfuis,nbsp;Accipite bencdidlionem dcpraeda

,�'s qui cr�t in Bethel, amp; qui in Ramoth ^^^gt;^idieni,amp;quiinGether,nbsp;(v^quiin Aroer,SCqui in Sephamoth,nbsp;in Rachal,amp; qui in urbibus lera^nbsp;��m urbibus Ceni,amp; qui in Hajo '^gt;�^qinlacu Afan,amp;qui in Athach,nbsp;t j\ �^locisin quibus comnioratus fueratnbsp;W ^jy'^^ipi^SCuirieius�

'�'�iHiS^'^^j'^^Dauidiitfif^nurbtin Ziccleg, dej^olijs �quot;'� �aitoribus fMS pa�im in tribum iuda, itpudnbsp;j�n-ut ddMtus,ubfconditU!, dcfinfitus, cdimonbsp;J'^^atusiamicis deniq;�uii luxta cai-ncm. �k quonbsp;nouerai Ipoliatos rebus fuis,in earegione,nbsp;5^�quot;* ^lechit� illi diripuerant,cui occafionem prte=:nbsp;i^^'�^depr�datio}ubusfuis apud regem Achis. Aequiinbsp;I�O'bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muneribus confolaretur, de

iiii^y'^^^�-Pgt;'ouidentia autem dcihoc agebatur, lt;^onciliaret complurimos de fua tribu, iamnbsp;mors iUunt adhuc li�ebat. Mi=nbsp;lt;^oufilia fua circa fideles. Vo-inbsp;� ^^gt;^lt;^diiliogt;wm de/folijs hofli-Amalechitieerant, quiprtecife ij�o tem^^nbsp;iia^^'^^�dantur,iudiciodomini : quo Said idiujfus�nbsp;puniturpricmatura mortenbsp;ht Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exuitur,ut ipftus humiliatio uifa fiie-

��quot;^^'iexaltatio.

APVT XXXI.

Hilifthiim aut� pugnabant ad-uerfum Ifrael, fugerunt uiri Ifrael ante faciem Philifthqin,nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Cceciderunt interfediinmon

S; M

P^d'fiheeos in�licitcr pugnat, eodcm toupie '^gt;�^m�yauidde Amalechitis i�uflri ui�oriatrinbsp;d�gt;uini. i�c fi{ndunturfi=^nbsp;^Ki' f��^lt;^�^�tium regis,alibi Amalechita: aufiigiuntnbsp;fu^ita Dauidis. Gclboe montes propenbsp;duodecimum lapidem, non procul �nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu�cperniciesfidt

l^^^fiiSjCrmorsSdulis.

�*Os�,^^'^���t^Philifthjim in Saul amp;infi-O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icnathan 8C Abi-

'icu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pf�diflh�os incidere in Saulcm,

'modern loco, populis confiifis alterutrum, � Pf�diflhinis infequentibus crudeliter.nbsp;^��^�^^^�^'^P^lt;^uJferunt gsquot; Abinadab ernbsp;S���!!� filios, ui fine dubio fefenbsp;^^�^if�iatores hoflibus opponentes, iwdicio

REGVM PRIMVS. 104 dominiocci�fuftt,fideli�imepropatriaGr paicmis lenbsp;gibus decertantes, prouocati ab impijs, patrem minimenbsp;deferereuolentes,fcdmoripotius eligentes inpugna,nbsp;qu�m defercrcaciem,ucl regempatrcm ipforu. De quonbsp;rum falute inaniter di�gt;utatur,quie in manu domini efi^nbsp;cr ex gratia iUius pendet,non humanis quibufcunq; menbsp;ritis,quiefumt ut pannus menftruatie.

  • 3 nbsp;totum^ pondus pr�lij uerfum eft innbsp;Sauljamp;confecutifunt eum uiri fagittarq,nbsp;�Cuulneratuseft uchementer� fagittarijs.

  • 4 nbsp;Dixit^ Saul ad armigerum fuum� Eua-ginagladiutn tuum, 8C confodias metncnbsp;forte ueniantincircumcifi ifti, SCconfodi-ant me illudentcs mih� Et noluit armigcrnbsp;eius� fueratcnim nimio terrore perterri-tus�arripuititaq; Saul gladium fuum, 5Cnbsp;irruitfupcr eum,

� Cum autem uidiffet armiger eius, quod mortuus effet Saul, irruit eriam ipfe fupernbsp;gladium fuum, amp;mortuus eft cum eo*

Videns igitur Saul rex nobiliapreciofa^fua pigna ra,filiosmortuos, quos unicaiu�ione fua feruaff� pote= fta,nbsp;rat humano more loqucndo,fi prouidentiie dei,iudicio^nbsp;iam decreto,contrauenire pojfe cogitaffet ucl uoluiffet.nbsp;tSiihil in hoc mundo habuit quod praeligeret morti: feienbsp;bat enim regni fucee�orem iam clei�um � domino. Dc=nbsp;�ierauit fe pofi� mortem euadere, in quam fe�ontenbsp;expofuit. 'Vidensitaque ingrauefeere pnelium, ey in-flare iaculatores)ficulortmi,fefeq; undiquefeptum Phinbsp;lifthceisfagittarijs, extimuit, cr fefeab iinpijshoflibusnbsp;dei occidi in primis do!uit,fieriq; ludibrium idololasnbsp;triset incircumeifls, in blaj^hemiant dei, gaudium CTnbsp;triumphumoforibus populidei. Uialuit occidi ab ami^nbsp;co,qu.�m ab iltufore:� fldeli, qu.tm Philiflhieo, Jfontenbsp;animant exhalaturus, cr in manus domini commcnda=snbsp;turus, qu�m in ignominiamdei trucidandusab impi/s,nbsp;uel capiendus � perfidis,in dedecus dei,regni,Gr popu^nbsp;liAduocauit armigerum,iniunxitqi neee�itate mifesnbsp;randa, ut flriilo gladio fe occideret. Armigcr autentnbsp;terrore concuffus,nonaufus tangere, ucl domintvm fu^nbsp;um,uel chriflum domini, quemfbrta�is fferabat aliquanbsp;flrtuna uelflrtitudine ui�urum hofles, uel euafurum fiinbsp;ga,noluit ilium percutere, nefeius eorum qutcSaul cer^nbsp;to didiccrat,cr crcdebat.Arrepto ergo gladio Saul,pronbsp;cubuit in i�ud, GT ad primum uulnus GT unicum, facri==nbsp;ficium fe domino obtulit. Sic nobis de illius morte tefli^nbsp;monio feripturarum admonitis flierandum cfl. id autentnbsp;quod i.Paralipomenon 10. dicitur nonobf�at exifltma=:nbsp;tioni noflrte. Vere enim immaturamorte obi/t, p�na J�nbsp;bi � domino d�cr�ta,propter peccata fua, qui nifi inobenbsp;diens domino fliiflet, diutius er f�liciter in regno uixipnbsp;fet,ipfe er fui filij. Quam domini dei iuflitiam, ubi jfonnbsp;te amplexatus cfl, pofl primam temporalemq; mortem,nbsp;fecundam atq^ �ternam incidere non potuit. Quod ar^nbsp;migcr fideli�imusccrncns, exemplum domini imitatus,nbsp;mdluit cum regemori, qu�m ludibrium impijs, crudelis

�S X


-ocr page 208-

SAMVELIS PRIMyS�

fxcwpLtr/�tp�T��erfi

f, Mortuus eft ergo Saul, amp; tres fili) eius amp; armiger illius,�� uniuerfi uiri eius indienbsp;illapariter�

Mortui funt igiturgloriolu morte, nobili�inti athlci regni ifruelitici propugnatores �renui�imi, ex�nbsp;mplo reli�o �rtiter moriendi pro pairiu,pro fide,pronbsp;gloriudei. .

  • 7 nbsp;Videntes aut� uiri Ifrael qui crant transnbsp;uallem 8C trans lordanem, quod fugiflentnbsp;uirilfraelit�jamp;quodmortuuseffet Saul,nbsp;�c fill) eiu s, reliquerunt ciuitates fuas 8C funbsp;gerunuuenerunt^ Philifthtim, 8{. habitanbsp;ueruntin ei3

Cupite truncatOf^uid m membra labororent ad mor tem,plenac^ timor� omnia reliti^ucrentur, ftc ut �gei^nbsp;rent extra ciuitates er patriam, ut fefe Philiflhais tra^nbsp;derent, cr inter illos habitare mallent,qu�m occidif Denbsp;reliilas ^uoq; urbes ifraelitarum cr uacuas, fubintraanbsp;runt Philiflhiei,illic^i ad tempus breue habitauerunt,

  • 8 nbsp;nbsp;^Fa�ta autem die altera, uenerunt Phi-lifthrim ut expoliarent interfe�os, Sc in-uenerunt Saul 5C tres filios cius iacentesnbsp;in monte Gclboc*

Etpr�cideruntcaput Saul, SCexpoIia* uerunt eum armis fuis, 8C miferunt in terrain Philifthinorum per circumitum, utnbsp;annunciareturintemplo idolorum, SCinnbsp;populism

Apparct Pbili�hteos apud Saulem circumpt�os, iffto ra��e regem elfe,negleaimq; prtcteriff�fCemcntes morquot;nbsp;tuumf�mul cumarmigero, non mortuos ,�ed �gitiuosnbsp;perfequcndo:�edperailauiHoriafcquenti die intent�tnbsp;.l}gt;olqs dctrahendis,uenijje ad Saulem, CT ad�lios mor�nbsp;tuos in monte Gelboe. nctrailis igitur exuuijs, er am^nbsp;putato capite,o�entui propofuertint in tota Pabeflina,nbsp;uocc publica detwneiando in templts idolorum, in lt;jui~nbsp;bttspro laudibus,er gratia reddendts dijs fuisconucnesnbsp;rant,tam �rti�imi ho�ts ip�orum excidium.ld quod ui^nbsp;ueiKifibinecontingerethoc ludibrium pr^ecauere uo=nbsp;fuit,mortcm�bijp� in�rendo, quam non eua�jjet, fednbsp;po� publicat ittorum gratulatioms, in laudem dcorum,nbsp;quat morte longe grauiores perfirre cogeretur,.

  • 10 nbsp;Etpofuerunt arma eius in templo Aftanbsp;roth, corpus uero eius fufpenderut inmunbsp;roBethfan,

Anna Saulis uelut opiina �)oliaful}gt;ender�t in pha^ num idoli fui,ad ignominiasn dei, er popidi i�ael: cor=�nbsp;pusuerofuuminmurumurbisuicime Beth�in. Contu*nbsp;meliam quam uiuenti irrogare non poterant, mortuonbsp;mpendunt.

  • 11 nbsp;nbsp;Quod cum audiffent habitatoreslabesnbsp;Galaad, qu�cunquefecerant Philifthijmnbsp;Saul,

la, furrexeruntomnes uiri fortiffimi,8Cam bulauerunttota node, SC tulerunt cada-

1.

�5

Rt G V M- P R. I M TSf ? uer SauljSC cadauera filiorum eius d ?nbsp;fo Bethfan�intulerunti� labes, Slt;coinounbsp;feruntea ibi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . - r h

SCtuleruntoffa eorum,8cfepeIicnJt w arbore in labes, 6C ieiunauerunt feft^nbsp;diebus*

dues optimi labes in Galaad,qt(os Saul ab uaueratinprincipioregnififi, mortuo rependuid o�nbsp;cium quod po��nt. Vnanimi uoto, Gquot;nbsp;quio,totam noilem,quodinterdiunonnbsp;quuntuir,au�rendo corpora de muro Bethfa�, ('if***nbsp;dacia er digna gratitudine introduxeruntnbsp;bem, er honori�eis exequijsmorcgcntittinnbsp;runtmon quidem in cineres,ut �t criminofbr'^�^it:nbsp;pelierunt,publico er folenni loco,lt;i/ba}'bort�^^nbsp;ma,intra urbem labes,ne intermorerentur ienbsp;cia,ciuibusurbisilliusdelata.Cori muniqaoji'^nbsp;�h/h'OjBou �ne affli�ionibus fuis,�gt;ontenbsp;xeruntregem,e:r amicumfuum. Gratitudit'^ .^jjoanbsp;docet ad �deles,prielatos,ac reges.Laudei�nbsp;�oram ciuium te�atur, non commendat hitnbsp;xiliataliquid pro e o uel alqs litatum, uelnbsp;legiti(r,nec alibi in facris Uteris,

FINIS,

SAMVELIS LIBEPj;

CVNDVS, etVEM NOS dumRegumdicimus.

CAPVT PRIMVM-

i

-------------------------------------------------------------------------------------:---------------------- berSamuclis,Hcbra'is non e� � priori duHrnbsp;turautemregnumDauidiscoeptum�niert^^.nbsp;Dautdiredcunti��ragcAmalechitarui� i� Jenbsp;tia die per quedam Amalechitam renunciat^ ej gt;nbsp;ca�ns ifraclttarum uenerat,renunciaitirtugt; '^^^^irat^nbsp;iucunda Dauidi, fado uelut indtcans DaudeP^^nbsp;adregnum:propterquod er coronam regia�� ^�nbsp;gne er armiUam brachij attulit �turo regi, lt;*nbsp;gratulabundo fej�erabatremunerondum. Obnbsp;diingrati�imum�i�feeuentusprodidit.

In die autem tertia apparuithon�^^^ijj


-ocr page 209-

SA MV EL IS SECVNDVS. niens decaftris Sauluefte confcilTa, Sc pulnbsp;�erc confperfus caput, SC ut uenit ad Da*nbsp;'lidjCecidit ad terram SC adorauit,

Coiffa pratulit ueflimenta hic Amalechites, mce=i ���fOttpro Sauleer ami�a uitloria fingebat,caputq;nbsp;^^fuiii cinere ad�rebat hypocrita, cum reuera gratunbsp;otdr (Jf ijrrff torfj-w)� 'incommodo,�quidcm Amalechinbsp;^'��^idquoq; adulator er mendax. Qui licet�ngeretnbsp;Dauidem pronus adorando,Amalechita tarnennbsp;^�^^fiiDauidcrederenonpotuitaffiti�e piam fynce^nbsp;����� itti ingeflis intentionan.

ad e� Dauid: Vnde uenis Qui *^�deiini,DecaftrisIfracIfugi,

, �^tdixitad cum Dauid : Quod eft uer* p'���,quodfa�:�cft�indicamihi. Qui ait:nbsp;J Sjtpopulus ex pr�lio,8C multi corruennbsp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortui funt,fed 8C Saul 8C lo*

����s filius eius interierunt,

^dflia quicipifi noua ad�rebat,idco non nifi percun �^loquitur.Dauidii autem er at diligenter inuefli^:nbsp;^kca fuam gentem et amicos, quemnbsp;ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra uero nuncius hic malag�tii

Hito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ocenfet,continuo acerbiora

i^'^^ndo,uterDauidem uehementius contrifla^ hetificare cupiebat, ut ambitiofum: ernbsp;� dolere uelut alienigenantnbsp;pf�fdenti�imo Dauidi. Prodebat enim nonnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exaggera

potuit fine lachrymis : primo cafum,plu-quoqueregem, er lonathanfilium

adolefcent� qui nun* Vnde feis quia mortuus eft Saulnbsp;Kto*^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oredens rumoribus militaribus Dauid, di

I �'ittie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquirit,qu�rarofamaturutefl,ma

fi�*dia partium qttiqs mentiuntur defirtu^ Cr delonathafi-narratione facile poterantnbsp;L plaribusnota.

(ifjj/.^itadolefcens qui nunciabatei:Cafu ^atfGelboe, Sc Saul incumbenbsp;tes^^P^i�haft� fuam:porr� currus �C equinbsp;gPpropinquabantei,

poft tergum fuum , ui* $ uocauiuCui cum refp�diftem:

eum:

re�ondet fc uenifi�inmontem Gel^ innitenten fuper hafla fu.t, ap=:nbsp;^^^^^tibusi�i primoribus de exercitu Philifl�^nbsp;er cquitivm ducibus,�quibusnbsp;^^�^Hsl^�^'^^^'�ߑ^�*�^^li^orq;occidendus. A quo uanbsp;^^�/�tfAmalechitamfecon��uS'.

10

REGVM SB*CVNDVS. loj 9 Etlocutuseftmihi�Stafupcrme,amp;in^nbsp;terficeme, quonianitenent me angufti�,nbsp;Sc adhuc rota anima mea in me eft�

Q�w uero maluiffet ab Amalechita occidi, lt;iu�}n i PhiUflhteo,rogatSat{l,utinflaretflatim cr�rtiter rfdnbsp;fc occidcttdum quifquis efjct,tantum quia non Philiflhienbsp;Ui. Addcns: Qj�a apprchendit me tremor ucl anguflia.nbsp;Quidam 'Hcbrxoriim exponitnt : Quia tenet mo ueflisnbsp;firi�la, amp; co/itcxta^qua fum indutm, negladiia cui in=:nbsp;cumbo penetraliora perua�rit, �c ut tota in me�t uiuanbsp;citai, necitiusatq^ uolebam moridr,pateamqi ludibrionbsp;Phili�hinorum. V eter es Hebrati dixerunt hunc mentisnbsp;turn e�e,

Stans^ fuper eum, occidi ilium: fcieba enim quod uiuere non poterat poft rui*nbsp;nam, SCtuli diadema quod erat in capitcnbsp;eiuSjSc armillam de brachio illius, amp; attu-li ad te dominum meum hue�

Cernens non po�e Saulem � uuhiere fanori, amp; in�a fe hofles trunculenti�imos,�ci quod rogabat, mor^^nbsp;tem,quam optabat, intuli.ln cuius rei �gnum hue attulinbsp;diadema rcgium,ac armillam domino meo.

* * Apprehendens autem Dauid ueftimen ta fua feidit ea , omnes^ uiri qui erantnbsp;cum co,

8cplanxerunt,6cfleuerunt, Scieiunaue runt ufque ad uefperam fuper Saul, SC fu^nbsp;per lonathan filium cius, amp; fuper populunbsp;domini, Scfuperdomum Ifrael, eoquodnbsp;corruiifentgladio�

Dauid cum uiris fuit publicum luilum induit,�ci�is pro dolentiummoreueflibus. Quandoquidemnonpotenbsp;rant no dolere de triumpho ho�ium, et flrage fidelium,nbsp;de morte integerrimi amici lonathie, or Saule iamre=!nbsp;conciliato.Planxerut,fleuerunt, ieiunauertwt tota die,nbsp;non fl��e,fed ex animo : ceciderat enim ingladio popu^nbsp;lus domini domus ifrael.

^Dixit^Dauid ad iuuenem qui nun^ ciauerat ei: Vnde es tu Qui refpondit�nbsp;Filius hominis aduen� Amalecit� egonbsp;fum,

Dauid rcfcireuolens quaratione fe Amalechitam, diceret, eSquot; interf�iffet i�lipralio, interrogat fecund^nbsp;Midcfit,quia tanta temeritatc oeddi�et regem, er or^nbsp;namentis�olia�ct, er non nifi Dauidi attuli�et. Re=nbsp;�ondititaque,patrem fe habui�e Amalechitam, qui tanbsp;men peregrinarctur apud ifiaeliticam gentem uelutinbsp;profelitusfecundumHchra;os,ideoqi cum reliqutsad'^nbsp;fiiilfecertamini,Gr fltgi�^e.

�4 nbsp;Et aitad eum Dauid: Quarc non timui-

fti mittete manu tuam, ut difperderes chri ftum domini^

�5 Vocans^ Dauid unum de pucris, ait: Accedens irrue in eum. Qui perculTit ill�,nbsp;SCmortuus eft,

improbumfacinus peregrino,ingente ifraelitica, ex Amalechitii uetufli�intK hoflibus, quos ad unum deks

� 5


-ocr page 210-

s AM VELIS SECVMDVS.

redcbuerat Saulut, obmi�t, idco iufto quidem iudi^ do apuddcumab Amalcchitd occiditt'ir.ls ueroocd^'nbsp;for,�queiu�{( animdduer�one p�rit. Chri�um domint,nbsp;non �nelibidine uldfcendifuMigcntem, occidit priud=nbsp;tus homo aliemgeiid, exff-atia �ifccptui,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiam

Dttuidii,cui id rcntatciare fidtim uoluit, deldto illi did-demdte,Gr drmi�d,qudfi Idti�cdturtem fe Dduidem de^ �gndtis. Q�od ut nuUo modo erdt,�c de �e Dduid uoluitnbsp;��imdri,�dugt;uuerfol�deldigno zelo �to te�dtuse�,nbsp;tamab�iilfe ut de morte SduUs gduderet, utetiamre^nbsp;tiuncidtorejn ittius lUico occidi iu�er�fpr^emium teme=nbsp;ritdtis,e^ fdcli crudelii,reddiderit. C^uem occidi��e,ni�nbsp;fceluf mdximuin reputd�ct,dudum toties traditum d donbsp;mino in mdnus,occiderc potui�et.

i6 EtaitadeumDauid: Sanguis tuns fu^ per caput tuum� os enim tuum refponditnbsp;aduerfuin te, dicens � Ego interfeci chriftunbsp;dotnini�

Aliud te�imonium necef�trium non erdt, qui �e rf= gefn 'm i�del occidij�e con�j�us �tcrdt.Sdnguinem tuumnbsp;e��e�upcr cdput tuum,e� ream te ei�e mortii ob crimennbsp;publicum-Honorem O'obedientidmregibm de�rendunbsp;docetbiclocuf,ctidmdi�colii,quitdmen d domino �ttntnbsp;inflitutio'itti^i-

*7 ^Planxit autem DauidpIantSum hu--iufcemodifuperSaulj�C fapcr lonathan fi' liumeius,

Publicum Id mentum 'm i�dele uoluit e�e Dduid,pro morte duorum heroum�rti�imorum, SduUs O' lond-th�,quod ccc'mit ip�cjO� cdnere docuit,ut O'uoce om^nbsp;niumte�dretur hosbabui��e omnium mortdUum�um^nbsp;mos dmicos,quos �gerrime tulerit pr�mdturd morte conbsp;cidi��e : lam enim�rtd�e melius�gt;erdre inceperdt Dd=!nbsp;uic�etidin de Sdule recoiKilidto �bi.

  • 18 nbsp;nbsp;8c pr�ccpit ut doceren t filios ludaar^nbsp;cmntEcce fcriptum eft in libro re�i. (Et dit:nbsp;Con�derdt�rdel pro bis qui mortui �unt �uper excel�dnbsp;tuduulnerdti.)

Utdtidduit etiam prudenter, idin time, o� deinceps in u�um retulit�uorum, ut qudtidoquidcm idculis �dgit^nbsp;id)-iorum�upcrdti e�ent �rti�imi uiri,quibus �cilicetnbsp;ho�esin�rudi idm erdnt, O� exercitdti in exitiumfidenbsp;Vum,noud �cilicet drte, ut ctidm filij i�rdel di�cerent dr=:nbsp;tem O' u�um �dgittdndi,qui bddenus �indibulis o' gld^nbsp;dqs tdiitum utebdntur m be�o.Non enim indignum �denbsp;libiis e� hits drtes di�cere,quibus �e de�ndere po�int dbnbsp;impifSjO' exemplo crudelium permoueri dd legitime �enbsp;de�ndeiid�mdcrudclibus. TormcntdbeUicdedtenus linbsp;eite hdbentur d bonis,quid tdlibus�e�e propugndnt : O'nbsp;con�dtmt Ulis pe�imi. Alioqui pr��ldret dbolitd tdmnbsp;pe)-nicio�ddrmdcrudeli�'mdsq^bombdrdds.Ubrumiu=:nbsp;�oriim quiddin intercidi��e dictmt,quiddm Gene�m �u�nbsp;J�icdiitur.

  • 19 nbsp;nbsp;Inclytus Ifrael fuper cxcelfis tuis occpnbsp;fustquomodo ceciderunt fortes;�

Hic incipit cdrmen lugubreiO nobilis o' pr�cldri�^ Pmd terra i�aeblonge elegantior qu.dm qu�ctmq; pul=

2.0

REGVM SECVNDVJ' chrd.Quomodo�eri potuit, ut in excel�s tuis iuct^fnbsp;�mis cdderent uulnerdti tui ( Quomodo ccciderUfill^nbsp;per eis �rti�imi i�raelitarumf

Noliteannunciarein Geth, nequeJ*�' nuncietis in compitis Afcalonis � nenbsp;l�tentur fili� Philifthiim,ne exultentfi'*nbsp;incircunciforum*

'Vtinam tdm dira cdldmitas, o' pemiciofi�'fXiu^^ �usno�ernon anntmeidretur inimicispopulinbsp;metropoli Phtli�hinorum Geth ignordretur-^^^nbsp;moindicdret no�ram mi�eriam in urbibiisbo�i'*����nbsp;plateis A�cdlonis,nenobisitludant�ocmindi^^� cnbsp;l�tentur demalo no�ro fil�e A�ophiloru,uenbsp;�one �dcliumgratulentur�bi fili� incirciigt;'tii���^nbsp;Montes Gclboe,nec ros, nccpl*^^*^;nbsp;niant) fuper uos (ne^,-�int) agri priinil'^nbsp;quiaibiabie�useftclypeus fortiun��nbsp;peusSaulC^jw/i^non efletun�us

O m�lici�imi montes Gelboe,utinamuU^1'^^ii bdc beneficium uobis roris contingat. Nu�onbsp;gemini de coelis unquam, ut non fitesiienbsp;domino infirantur primiti�, de quorumnbsp;mo imquam con�oletur ucl nutrilt;�ur,qui^nbsp;dtqsfifillit pugndtores �uos,clypeus�rti�i�^��L�lt;li}^nbsp;peus Saul illu�bri�imi regis,quafi non e�etnbsp;mino,qua� gregarius tantum m�es proߒ^��^^\Mi^^nbsp;2.1 Afanguineinterfe�orum,nbsp;tium,fagitta lonath� nunquamnbsp;trorfum, 8Cgladius Saul nonnbsp;inanis�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

irrigdtiK e�enimmonsi�e de �angu�''^�'ji^ii)t4'^ deadipe fiirti�imorum militum,nbsp;rum. Arcus lonath� non ce�it retro,nbsp;aut �agittd fifillit quo deficeret � �copo-Saulis in propugnationegentis�u�,cr�p��P'i� (ifti�'nbsp;lud u�c^ tempus nunquam inaniter cecidttgt;J�nbsp;ma pldgd in ho�e non unquam redi�.

SauI�Clonathasamabiles,^ de)in uita fua, in morte quoqn^nbsp;diuifitaquilis uclociores, l�onin*�

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jiif

O qu�m amiei�imi pater O' fiUuS} tbds, qu�m unice �e�e amaucruf!t,qu�tf�nbsp;conuixerunt in uita �ua. Refirtur id adg^^nbsp;uiHum O' fidem publicamiquod enimnbsp;multdsinterce��erat, hoc non alia denbsp;quodSaulfilium�ucce�brem regni ctipi��^ .nbsp;uero id honoris�ionte amico Dauidi cede^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

rdt,ubiamor O'charitas occa�onem multatis inter utro�q;,o' �ynccranbsp;te quoq^�ue�dto extremo uit� amabd� unbsp;rat��ed uno loco,codcm tempore,fimihr\j�^nbsp;lio,occi� pdrtterq;tumuldti.Velocioresnbsp;diendoimpiosboflcserant,qu�mu�lt;e��inbsp;(idtione�e�e expo�uernnt periculis,pro'!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lc�gt;�

ne domini.Fortiores erant in certamiuibu �roei�tmi.


-ocr page 211-

flete, qui ueftiex deliciis,quipraebebatnbsp;^^nienta aurca ueftimentis ueftris*nbsp;ducem ueflrum er'ce^nbsp;JiitdiQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �0^fili� ifiaelfletefuper Saulcm, qui fuo

�*�bispacemprouidit, er omnium rerum abun=^ incedere potucritis, qui in air:nbsp;biinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tobis prouidit de alimonia delicata,er

tquicurauit nihil abe�e uobis ad ***tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueftra, quiargento er auro decora

Ms ^�*^ߒ'�^��^�^^�^�^gt;^batistriumphos,erapplaudc pif**^^^de�t(�orw/?�pior��M.

^On nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*� pr�lioj�

5'6 J^nas in excelfis tuis occifus (c/i.)

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frater mi lonathan, fua-

ualde, mirabilior fuitmihi �^^nus fuper amorem mulierum, (Sicwtnbsp;amatfilium fuum, ita ego te diligebam.)nbsp;�iih ceciderunt robufti 8c pericnbsp;^^rtnabellica�'

lt;tthlet{e inpraliof ��5 in cxcel�s tuis concidit mortuus O meum lo-lid lonatha,iu:=nbsp;?^�'�ttior omnium, fupra modum cHnbsp;�'�tee�it amor tui in me omnem amorem: chariornbsp;h'usf�^ �i�*lt;^cunq; grati�imafxmina,Gr fi quidgranbsp;firti�-^^ftdiledionehominis. Qjiomodoceciderutnbsp;gt;ik( �quot;^^^ocs^quomodo perire potuerunt ittufiri�i^nbsp;adhoneflacertaminaapti�imiin:^nbsp;JJ�rci/?��orHm carminum a^nbsp;^idfiiitnam iHuentutem,fub anathanate prohibennbsp;tKi'ii foi^ Pfabni religiofi,faltemnbsp;Rods triumphalia didaminadeherouuirtutibus,nbsp;�^�donescafuumpi/�imorumhominum. lt;Ouonbsp;^^idofadebetadpolkrosfemper perfeuerare me=nbsp;I :([nbsp;nbsp;nbsp;^dfeprorepublicamortier periculistanta de

I qbqcere non dubitarunt : quorum eximiafa:: ttidutis commendari debent ernbsp;triumphalia cantica, non libidinofa

I

lt;[CAPVT H.

Giturpofth�c c��uluitDauid dominum,dicens,Num afcen^nbsp;dam in unam de ciuitatibus lu^nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- da � Et ait domin us ad eum,

/^e.DixitcpDauidjQu�afcendam�t 3. pondit ei Jn Hebron*

Afk � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid,amp; du� uxores eius

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abigail uxor Na=

J '-armeli�

��id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��* erantcum eo, duxit Da

ih �^gnlos cum donio fua t Si manferut ��Ppidis Hebron*nbsp;b/^j^�^unt^uiri luda, SCunxerunt ibinbsp;domum Iuda*Etnbsp;hjjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod uiri labes Ga�;

REGVM SECVNDVS. io6

7dniet� Ddiiid certofciret fe � domino eleilum dd regnum, ne�ciuit tdmen di�ienfdtioneni dci qud dd i�udnbsp;pcrt 'mgeret.Etidm mortuo Saule non propria temeritd-te arripuit debitum�bi rcgnum, fed quia � domino to^nbsp;tfw pendebatJine cuiia nutu criujfu mhil prafumebat:nbsp;tempusadeffe cernebat nouandis rebus,�cut C'^Sauinbsp;quum Ni/4� rex Ammonitarum urgeret. Audita ergonbsp;morte regis,dominu confuluit per ponti�cem,� a�en-detidum�bi e�et in unam urbium lud.ea,cui tribui prittnbsp;eipdtus regnuw de�gnatum�ierdt iamdudum � !a=^nbsp;cob morituro. No� tarnen inijuirit num regnu�bi uerisnbsp;dicaredebeat : equanimiter emm prd�olabatur uoca^nbsp;tionem fuam,non ambiebat regnu. Querit auton,'i^uwnbsp;j� ��(tw urbium luda concedere debeat Ziceleg enintnbsp;licet pertineret ad ins bereditarium tribus l�de, erat tanbsp;men in extren�tate tribus tante, ZX beneficia Achts iknbsp;lam inhdbitdbdt potius q po�ideret cumfuis.Dentq; innbsp;i^udm urbem fibi ueniendum mquirit,cr dudit,Hebronnbsp;regiamurbem ingredtendam cum uxoribus er focijs:nbsp;proximi Dauidi, quem regnaturum Jferabant, pa�imnbsp;populum ad id perfuadere poterant. Opera enim prouinbsp;dentie diuine �efiunt, qua� in arbitrio hominum �tdnbsp;�nt dumfiunt, quum nihil minus �t in eorum drbitrio,nbsp;fed omnia regantur ordine diuino,

5 ^Mifit ergo Dauid nuncios ad uiros labes Galaad,dixit^ ad eos,Benedi(Ai uosnbsp;� domino, qui feciltis mifericordiam h�cnbsp;cu domino ueftro Saul,Slt; fepeliftis eum�

Et nunc faciet uobis quidem dominus mifericordiam SC ueritatem : fed amp; ego fa^nbsp;ciam uobifeum bonum hoc, quod feciftis �nbsp;uerbum iftudgt;

7 Etnuncconfortcnturmanusueftr�,amp; eftorefilqfortitudinis.licetenimmortuusnbsp;fit dominus uefter Saul, tarnen meunxitnbsp;domus luda in regem fibi*

Trabi uidetur ad regnum Dauid, er eligi � uiris lu^ da,qui � tempore Mofis primasuirtutum,firtitudinu,nbsp;er multitudinis femper habuerant, etiam nunc de desnbsp;ligendo �bi rege, qua� humano arbitrio foliciti funknbsp;V ngunt ergo �bi regem Dauid,quem audiebant iam annbsp;te inU'nilum � Samuele propheta, non fuper totum i�nbsp;raelem,fed fuper fe tantum. Audiens igitur Dauid de uinbsp;ris labes Galaad, quam officiofe fuum reg� fuftuliffent,nbsp;eruiriliterdemuroBcthfanerfepeliffent honorifice:nbsp;cG�laudauitofficium,amicosq; habere, er uicem repennbsp;dere po�icitus eft, ne quis eorum uel in toto ifraele, �=:nbsp;multatem er odium quod interciderat Sauli contra Danbsp;uidem,nonante mortem finitum aj�maret.t^ominat au

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, c �� ipicium a

tem Saulum dominum eorum, quem pro benefieqs ma= ciemcntw.' gnis acceptis diligebant magis, er non indigne, pro^tnbsp;pterea etiam � Dauide uclutgrati�imi dues colendi e�nbsp;fenter �lficiendi. A beneficentia regnum aulficansnbsp;dum docetur, er ab honorandis cis qui prioribus regjisnbsp;bus fideliter feruierunt, er in finem ufq; obedientitcnbsp;fauorem pra:�iterunt.Et ne fuj^icentur D4uidcj�,^rm

� 4

-ocr page 212-

SAMVELIS SECVUDVS.

ris regii fcruum,temere uel ambiuifje uel arripuijfe Te^ gnum in odium Sau,lis,^uem laudabiliter ainauerM{,renbsp;nunciat illis per nnncios, 4 tota tribu ludafe regent apnbsp;fiimptum,^^ unilumfuper illoi : qu^ ut maxima erat,nbsp;� fienon poterat uideri fine iure id teittajfie : nondum ta=nbsp;men fe � don�iw eleilum iadat ad iUos.

8 C^AbnerautemfiliusNer princcpsex^ ercitus Saul, tulitlsbofeth filium Saul, S(.nbsp;tranftulit eum in Mahanaim ( uel circtwndu^nbsp;xiteumpercaflra)

Abner quoq; filiue Ner, princeps militite Saulie, uir bonus cr integer, pro more aulicor� nonfolicitatfub=:nbsp;ditos domini fuiad/� regan fiumendum, fed filiu demornbsp;tui regis,humano cogitatu indudus,patrift^flituere launbsp;dahinter conatur pro uiribus, uotaq^ totius ifraelis ajj�nbsp;quitur (prietcr tribum Iuda,qua quoq- finit agere quodnbsp;coepit CU Dauide) ut pa�im omnes pro rege ampledan-tur �sbofeth filium Saul, quadragmtaannos tue natum.nbsp;Traducit autem ilium ultra lordatiemin ciuitatemdi^nbsp;dam Ntahanaim, que erat media duarum tribuum cumnbsp;dimidia,trans lor�tnem,in coiifinio fita tribus Gad, ztrnbsp;dimidie tribus t^anaffefiolicit�do corda illarum ad ob-fequendum filio SauHs, pro quo promouendo pro omninbsp;uirili fua lahorauit,licet non ignoraret Dauid� � Samuenbsp;Ie in regem innndum, � Saule quoq^ creditum fiiturumnbsp;regemfiiperlfracl.

lt;gt; regcni^conftituitfuper Galaad, �efu-' per Afl�un, 8(. fuper lesrahel, Si. fupernbsp;phraim, Sc fuper Beniamin, Si fuper Ifraelnbsp;uniuerfum,

filius Saul, cum regnare corp ilfet fuper If= rael, Sc duobusannis regnauit.-uerunta-men domus ludafequebaturDauid*

Preficit deniq; i�um, etrregonordmauitprinceps mditie, imtugurauitqi Galaaditis, tribui Afer, in urbenbsp;quoq^ �ezracl,que principalis erat in dimidia tribu Manbsp;naffe cis tordanem, tribui Ephraim ac Beniamin:hoenbsp;eftfir� fuper totu ifrael. R.efiahat enim Eiauidifola tri=nbsp;bitsluda, Simeon cumDan. Omniaautem brachionbsp;militari gt humano confilio contra uerbum propheticnbsp;cum erigebam ur ftatim ruitura:quandoquidan duobusnbsp;tantum annis �sbofeth regnum i�lud fuum tenuit. Dauidnbsp;autem regnum luda feptem annis durauit in Uebron GJquot;nbsp;^liSaul�s. fexmenfitbus. Quo notaturuacafieregnum Saulisnbsp;fuper ifrael quinq^ annis Gf femiannumpofttnortemnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�sbofeth. Vbi dubitatur ab l�cbreis,qua ratione id fa�lu

fiterit.Dicuntq^ quida,illis annis duobus nonfitiffe bel= lum Dauidi cum �sbofeth, Dauide feruante iuramentumnbsp;quod freerat cum Saul lonatha,de non perfequendonbsp;feminei�lius ueluaflando. Nee fiflinabatad promlfiumnbsp;tUi regnum ifraeliticum ,fed magnanimiter in omnibusnbsp;diuinamuoluntatem operiebatur,ficut Gr Abraam,la^nbsp;tob,Griitlofes, omnes^ fideles patienter prefio�aban^.

REG VM SEC VN D VS.

tur olim promi�ionesdei.

IX lt;Egrefrus�eftAbnerfiIi�Ner?^P ri �sbofeth fili) Saul de Mahanaimnbsp;jlris) in Gabaon.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.pj,

Quod uero ftatim poftdeftriptum duotn�^ rumregnum fubiungitur,de eduilamildi^^^^i^^tnbsp;loab,figt�ficat antea be�um non habitunt:nbsp;fliClus i�e be�um did meretur, quum nonnbsp;entum exercitium fitperborum ducum,cui �^^r^^^re^nbsp;Abner initium dederat, er exitium cumnbsp;portauit.De trans lordanem regions, denbsp;litana ultra lordan�, que dicitur Mahanait�,^.^^ f(nbsp;exercitum ad Gabaon in tribum luda, qn^rnbsp;gnumconcuft�rus.-cui firtiter loab cumfef^^nbsp;occurrerunt, iuxta pifeinam in Gabaon,nbsp;citum adornando, mutuumq,-^ irritando ir

Dixit^ Abner ad loab, Surga J amp; ludant coram nobis*Et refpo*�'^nbsp;Surgant*

Abner prouocat feruos loab adfingiu^\ . duodecimcontra duodecim,experturinbsp;Jfiecimen uirium ac animorum defignatitr�gt;^/nbsp;to gt horribili.Hocenimhicpuerosludei'^'^'.nbsp;loab non refragatur, arbitratus fe nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttfgt;quot;

militem. Ideoq^ non fine diuinoiudicioir dem ipfam quoque Abner i�udendonbsp;quoq^loab, fine neee�itate tuncgladiufifi�^nbsp;dij i^icium non euafit.Elon enimfic ludei'^^^prirnbsp;guinehominum,nonfiicfirtitudouiriiisnbsp;ftituenda eft temere, nec nifi pro uolunttt^'*'^nbsp;ponenda.

I y nbsp;nbsp;Surrexeruntergo, SCtranfieria*�j�j|jO-'

ro duodecim de Beniamin, feth filq Saul, 8C duodecim depi*^

Sc ceciderunt fimul�uocatum^�'�%(ji�' loci illius, Ager robuftorum,

ris Dauid*

Surgunt quidem fua {fonte Benidmit�togt;� exDauidis feruistotide, �y fefealterutrligt;^���d^^ii^{nbsp;dcntes,occiderunt quiq; confortemfuum,nbsp;iuor er uiginti firti�imi uiri in�lici�im�nbsp;Quidnilfedaculitm cruenti�imumiftud��'^'^pflt;gt;nbsp;ufq; cxercitus irritarct,ut incrudefccrctnbsp;caciterfine caufafanguis ejfimdereturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu^

do tarnen dei iufto Abner cufuis prouocator cumbit,fiigit,ceditur, duroprelio contrafi^�^^C

gt;4

-ocr page 213-

S A M V E tl 5 . S E G V N t5 V S

Sarui�joab SG , ��ij�i Afacl t porr� Afael udocifl�musnbsp;_*tpedibus ftiis, quafi unus de capreisnbsp;W morantur in agrot

� nn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem A�iel Abner, SC


ciMkuixt rxiAvi ZAUiiti jj r '�^dinauit ut irct ad dexteram nequenbsp;quot;niftramomittensperfequiAbner nbsp;^�^ffpexit itaqj Abner poft terg�fuum,nbsp;Afael Qui refpondit, Ego,

^�uidii tresfrah-es,�lij Setruiie, Abifdi,nbsp;ueloci�tmo cur�i praibat omnes,per~nbsp;c ^^lt;^'lt;1} pufibi male confuluit:, extorquendo fcilicetnbsp;d quo �r uun ft haftit occifus efl,innbsp;i�*^^peruici(citer(p �igicnte prcemo)ientemq;pcr*nbsp;Difcintui de naturalibuf beneficijs non fuper^:,nbsp;oblatam no recu�ndain, bo�em etidinnbsp;^T^^nondej�iciendum,fed cMteobferMndum,

fille Abner, D�clina ad dexteram 'leadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unum

fill X �^'quot;^f�dbus,amp;: tolle tibi armaturam Sffp�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G�tern Afaelomittcre (qumur^*

Abncr ad Afael: noli me fequi, ne forte computnbsp;Harnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feinterramtamp;quomodole

tu, � fo faciem meant ad loab fratrem Ab^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perculTitergo ett

in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cecidit ibi, 0(. mortuus eft

�ocHmtranfibat per \ �hf r ? quo ceciderat Afael, amp; mortuusnbsp;lt;� �^fiftebant.

fi( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^niteittiit duilia de data oceu�one �ra

pugnut�deo uincit.Difcimin ui{lo= ^�lt;na� �^�^^�^'��^/^dgru�'andi �nemfucere, dum ho�itnbsp;t�on Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;'^�pi�it, uerbii cedit GT fu�tis. Solent

udmonerc nos periculom er prie^ turnen eumci non potefl.Hic Ab^nbsp;dehortuto, perniciter er ad mor^nbsp;Sit^o'^^�^^iite,pemiotus,�atim iain tuncprouideconbsp;fio'oretn, G' excande�entiam loab � quanbsp;^^�^'^^�^�^pi'opcnderet er exitium^� fratrem il^nbsp;prouocatusoccideret.Idq; pru~nbsp;^lt;Hif^'�^�^^^�^�fgt;',frdiaindei prouidentia lu�esuer�unbsp;��*'gt;zn^^?''�idnn, due�tim in pnelium, audacia in tre=^nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iailantia in mortem: A�aelem enim oc=t

5 ^at� '^'^^^�dlites�ibfliterunt,eranmumfrrocis 1 S pquot;quot;h�nt.

^Hgi�^^fquentibus autem loab Si. Abifai r%�d foloccubuittSC ueneruntnbsp;irnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amma,qui eftexaduerfoual

C?^redcfertiGabaon.

funtfilii Beniamin ad Ab

lt; RE G V MS E G VN D V S; 107 ncrtSC conglobati in unum cuneum, ftete :nbsp;runt in fummitate collis unius�

. loab erAbifaifratresnonfubfliterut,frdmagisir^ ritatifratricidio,�vmmo conatu Abner perfrquunturi-fratrismortcmindigneuindicaturi, donee etiam fole ocnbsp;cumbeiite dies de�ccrct. Tuik cnim illis perueni�tibuinbsp;adriuumaquarumueladaqueduilucirca Gabaa, qua.nbsp;fcilicet itur uerfis Gabaon, uiderunt Beniamite perti-naciam ip�us loab atq^ fuorum, noleMium fibi temper,nbsp;rare � ctede fuorum : fr�inanter fr fr coUigunt in agmennbsp;ad �Kcurrendum duei Abner, aciemqs adornare tentainbsp;in colle,pugtumq; inflaurarc contra loab.

Et cxclamauit Abner ad loab, 6lt;ait:N5 perpetuo mucro defaeuieti/an ignoras qdnbsp;amaritudo fit in ultimis iufquequo nb�nbsp;dices populo ut omittat perfequi fratresnbsp;fuos^

. Huicmalofuccurrit Abner fatigatutfuorum flrage, quam prior coop�r�t,nunc etiam prior alloquitur paci=tnbsp;fice loab, dicens : N(J)� perpetuo mucro tuns defruiettnbsp;num femel prtelium or fus,fine fine g^ajfabis Nonne nanbsp;fr tandem awmiamaritudinem ex dcfrerationeuertiinnbsp;�eriamerpericulofi�imam,belloinftantibusfQuarc ,nbsp;no rcceptui cants,ct milites reprimis �cladefratruf^anbsp;dus habendus eft etiam in rebus enormibus er pe�imis,.

Et ait loab, Viuit deus, quianifiJocutus fuiifes certetunc � diluculo ceffafletpopiinbsp;lus perfequens fratrem fuumgt;

loabrefrondet: Viuit dominus, Nifi tulocutus �ti�t frs,nifi ad certamen primus prouocaffes,iam tune tem=3nbsp;pcfrue,er fatis cito cefr�fl�t populus,et abiuiffet quifijinbsp;paci�ce cumfratre fuo. Nozi uos noflri fed tui nos folicinbsp;tauerunt.Tu nos adorfus es:tu contra nos duxifr exer=:nbsp;citum:tu pacem uiolafr : tu certanum iUi cruenti anfatnnbsp;pr�buifr,nanego,

  • 1.8 nbsp;Infonuit ergo loab buccina, amp;ftetito�nbsp;mnis populus, necperfecutifuntultr�lC-raeljUeqj addiderunt inire certamen*

Vidais loab concurfum Beniamitarum, refrtuere prlt;elium contendentium, er ab Abner admoneri fr au=:nbsp;diens,tuba cecinit, ut fr fr reciperent fui milites ad pa=�nbsp;cem:flatim^ ceffatu eft � ftrage, er uiri luda non ultranbsp;ifraclem reliquum infecuti funt.

  • 1.9 nbsp;nbsp;Abner autem amp; uiri eius abierunt pernbsp;campeftria tota node illatSC tranfieruntnbsp;lordanem, SC luftrata omni Beth horon,nbsp;uencruntMahanaim (adcaftra.)

Strenuus labor milit um oftenditur,qui totamnoilan �(gientes,trans lordanem m tHahanaim, apud duas tri^nbsp;bus prtefidiufuum locauerant,quafi cadentesiam tunenbsp;Dauidi ditionem fuam. Batbaron uero locus eft ultra .nbsp;lordanem.

50 Porr� loab reuerfus omifib Abner, co.-gregauitomnem populum, amp; defuerunc dcpucris Dauid decemSlt;nouemuiri,�Cnbsp;Afael*

Serui auteDauidperculTerunt de�en�


-ocr page 214-

SAMVELIS SBCVNDV�. �amin,8C de uiris Abner trecentos fexaginnbsp;ta uiros,qui 8C mortui funt.

loab uero perfequi ceffdnsco�etio milite recen�^^ toq;, deprehendit de�deratos decein neuem, A�c-lemautemuice�mum. De Beniamitiiuero occififuntnbsp;^dereliquoexercitu Abner treccntifexagmtd. Leuinbsp;mitio proee�it magna clades:facile pralia inchoantur,nbsp;incerto fine difficileq^de�flitur.Pertinet ad pojperitat�nbsp;Dauidisnbsp;nbsp;nbsp;fucce/fum tam paucos occifos ex uiris fuis,

tantum fcilicet feptem 'm flrage, cr odauum Afaelem, reliqui enim duodec'tm non fine focijs finguli cecider�t,nbsp;51nbsp;nbsp;nbsp;Tulerunt^ Afael,amp; fepelierunt eu in fe

pulchro patris fui in Beth l�hem�Sf ambu lauerunt teta node loab amp; uiri qui erantnbsp;cum eo,Slt; illuxitcis in H�bron,

Tot4 no�le loab redeuntes reduxit in Hebron, ut di tuculo pcruenirentjincertum quo confilio, Afaelem fe^nbsp;pultum 'm Bethlcem, ey nihilominus ad Hebronam ue^nbsp;argueret breuitatem itineris cx certam dijlantiam.

CAP-VT ni.

W Ada eft ergo longa concertatio . hnterdom�Saulis,amp; interdo-Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/�� �

Kj mum Dauid� Dauid proficiens robuftior, domus aut� Saul


pergens dccrefcebat.

Be�itiw proHxum 'mter damum Dauid cr Saulis,ma: telligendum eftconcertationem 03� fimultatem quan^nbsp;dam ftudiorumq; diucrfitatetn fiiifie,utfeditiones paf=nbsp;firnfiier'mt in urbibus tain ludie qu�m aliarum tribuuntnbsp;erftudia partium,quarum aliqu� Saulis pofieritati fa-^nbsp;uebant,alia: Dauidi: qtue difeeptatio durauit non folumnbsp;uiuente lsbofeth,fed etiam mortuo.'Videtur autem nonnbsp;diutius regnaffe,qu�mfecum ejfet Abner pfmeeps mi=nbsp;litilt;e,quo occifo dilapfie funt ab eo paulatim tribus, tuicnbsp;pars una,ntmc altera, nunc totte tribus. Hocitaq^e/lnbsp;quod hie dicitur,Dauid autem proficiebat or prueuale�nbsp;bat cont'muo, Saulis autem domus, hoc efifautores iUnbsp;lius cr pars,proficiebatfemper m detcrius,attenuaba=nbsp;tur iUorum robur.Alioqui non legimus mteree�i/fe belnbsp;la,nifi priefcriptum unicimi,in quo fatis luculenterdo=nbsp;minus ojkndit cuifaueret regnum,qult;e pars promoue^nbsp;retfilicius.

i nbsp;nbsp;Nati^ funt (fex) filij Dauid in Hebron:

fuit^ primogenitus eius Amnon de Acht noam Icsrahelitidc�

5 Etpofteum Cheleab de Abigail uxorc Nabal Carmcii : porr� tertius Abfalom finbsp;lius Maacha fili� Tholmai r�gis Geflun

4 Quartus aut� Adonias, filius Haggitht amp; quintus Saphatia,filius AbitaL

y Sextus quoq} lethraam deEgla uxore Dauid�hi nati funt Dauid in Hebron*


ReghS Di- nbsp;nbsp;statim � morte Saulis Dauid � populo 'mumilus, re^

�idis in He nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. -r . r r

bjon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnauit in Hebron metropoli tribus luda, quafuofaue^

bat r�gi. 'Vbi feptennio nbsp;nbsp;fex menfibus regnauit f �r


REGVM SECVNDVS.

f lios itccepit de multis uxoribus paucos. Sic nus difigt;enfat,ut raro exmultisuxoribus ^dit^rnbsp;multa proles,quafi natura r�clamante reinbsp;approbante ucro coniugiumfolius cumfola ,fieK[ .nbsp;luerit ab initio homitwmgeminos adere utriufysP� fiiijl�''nbsp;qu�m aliud. Primogenitus Dauidis Amnon exnbsp;am�efraelitide.Secundus Chileab, qui mnbsp;nominatur Daniel uero nomme. Chileab autei�nbsp;efl,fecundu Hebraos, exphifiognomia,quap^^nbsp;xime reprafentabat, filius Abigail relidut Habdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

melitidis.TertiusAbfalom,filius}}iaachaflilt;^'^� regis Gefur. duartus AdoniAs,filius Hagit-phatias filius Abital. Sextus autem itram,nbsp;eiuxorfuaPgla,nbsp;Hebrieos,alio nomineMichol,filiaSaulis,nbsp;lcnti amore diila dicitur yitula elegansnbsp;ter quas etiam alias�rta�is habuit concubii^�. 41*nbsp;rifc� Saulis,utluiieis uidetur, uelcocub'ini^-tem infirius dicitur mor tuafine prole, qiii��nbsp;uidemcontempfit,filiumnongenuit,no�'nbsp;nu�um�diderit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iijt

e Quum ergo effet pr�liu inter

Saul �idom um Dauid, Abner bat domum Saul* � ^iiicnbsp;'7 Fuerat autem Sauli concubif��

Refpha, filia Aia. Dixit� (isbo�^^^^pgr ner,Quare ingreffus es ad cocubiquot;

R.egnum Saulis poft ipfius mortem C�* quale Abner contra fiam cofeientiamnbsp;cognationis fu�gloriam,mft�uit diligt/ttir�^^^oiH'quot;nbsp;rendo per tribus,a'cordalfi-aelitarumilt;ll�f^�^f(iigt;nbsp;umq; Dauidis �rferuorum fuorum pronbsp;promouendo ; donee 'mcideret 'm odiumlsbof^^�oj/jiinbsp;contumeliam Unicom firrenonualens,nbsp;prioribus'mftituit CT perficit. Tale aulieo''^*'�'^ .ftanbsp;ut leuiterirritentur, cr magis'mperentrc�^^nbsp;gantur. Non potuit continere eum in oj�l^'nbsp;do fanguinisquupatruus effet. Et fierinbsp;Abner,donec Saul uiueret 'm regtio,non m(^�nbsp;nbsp;nbsp;0^^

JktiffeapudSaulempro Dauidis perfeeutiof concitando. Nunc uero leuitermutaturnbsp;nunc contra cofeientiam fuam a�urusapi^ ^)iftp�nbsp;uel prius egit apud Saulem :ut non proptef t'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii^

ftohe, ubi nomen fuirni prapofuit nonum reuerentia occidimeruerit,Ut Tudlt;eifitbt�^^'jfUtsnbsp;d�funtcaufedemeritorum noftrorimt,fi. fr*!nbsp;bifeum ingrediuoluerit 'mfutim iudicium.l^^^0lt;[ei^nbsp;quoq} Hebrcei ducunt,regis relidam ac uidtgt;��^nbsp;cuiquamficri,quantiimlibetmagtwuiro.

8 Qui iratus nimis propter uerb�j� feth,ait� Nunquid caput canisnbsp;uerfumludam hodie,quiftrerinrnbsp;cordiam fuper domum Saulnbsp;fuper fratres amp;i proximosnbsp;didi te in manus Dauid, S� rece^nbsp;mciniquitatcmmulierishodie^ iidb


-ocr page 215-

SAMVELIS PRIHVS.

Vo-tif Ainer hoe uo�uiti, qt�cquid�udieicomn�m^ propter te ha�ieiitumalectudiuidpudnbsp;^Wuda ? qudndoquident uelut cdput cdnts,hoc cfl,nbsp;�ittiinn mehabentetJ' odiunt tud caufd, quid ddh�icnbsp;^^^^^^fdciebamfempermifcricordidm, idefl, bene�nbsp;cii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lui an�cos illiui, �tr

tribui i�iui.Et non trddidi te 'm mdtiui Dduidis, '^�^onintifi ut db illo tu 'mucnirertf,cr pdtererii quipnbsp;quot;idli^Qr tu du�ui fiiilli cotriperc me depeccdto cit

nih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abner, amp; h�c addat ei,

f ^�oinodo iurauit domin us Dauid,fic io�''�'nei,

^*-fransferatur regnuni de domo Saul, J. ^�Uetur thronus Dauid fuperIfrael, SCnbsp;Pf'^Iudam,�Dan ufqjBer fabeegt;nbsp;promoturum regniim T)d=nbsp;^^^'^*texitq; irtc fud; uerbum donw�,cui ditied cre=nbsp;fempercontempfit. Authoroinitiutninbsp;^^ifidis, qui r�gi Sduli dcquiefcebdt 'm omm-Id�ldtdeniq;nbsp;f^���'^P^�iffuru ddpromotionem Dduidii, qui nonnbsp;qitonbsp;nbsp;nbsp;P^'^�diff indigebdt fed clementid domim : eo

JI �'WtMo,f)rojnoMffc4t�r.

Hu?�'��*'re^pondere ipfi Abner jj^'^'^�tn.-quia metuebat iliunit

^^hofeth, timor� percul-ddregniddmini�rd ttbr con�i�onii.

1 ���ow, ��^^^quot;^�eegninegotid db Abner pendebant, quo

P�Q f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncios ad Dauid

��t^j ^�c�tes. Cuius eft terra � Et ut loque nie;j f ^^cmecum amicitias, 8C eritmanusnbsp;uniuerfum

Pgt;'im�m Abner mittit ad Gduidan loco fui, negotium, pdu�s uerbis multd ft==nbsp;'�tn�(Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflterrdfqud�diceret, Adquemiuredi-

pron��ionii fdcrd ter ' � ^�^tfidf��dnc dut� po�idebif,fi f�dus me=inbsp;lgt; �'^oL^^^^is,ddfiftdm tibi,etr uertdm totum�frdelemnbsp;nj^nduwhbi.

Optimetego faciam tecum ami nnam rem peto � te,dicens.'Nonnbsp;�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antequamadduxe^

1 ^icbol filiam Saul � 8C fie uenies, Ae^^^�isme.

^igt;i^�^�^^^^�*�husDduidreJfondet:Bonumefl,dit,foc peregcrte,rcdu=nbsp;*4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ichol fham Sdul : dlioquifine ed

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'��Uenies.

^�^*-^*�^^�^'^nnncios adlsbo-

Redde uxorem �1'^�*� defpondi mihicen-Philifthqm^.

^tidm r�gi tfbofeth �er nuncios fupplicdt�bi

LEGVM PR1HVSgt; � lo8

��Ytt Uxorem, qudm centum Philifthinorum pr^eputi/s redemerit fib�tot en 'tm poftulduerdt Sdul pro dote ddttnbsp;ddfiliie quditt duplo duddin trddidit.

ly Mif�tergoisbofeth, �i. tuliteam�uiro Phaltieljfilio Lais�

i6 Et pergebat cumea uirfuusambulans SC plorans ufqj Bahurim � �C dixit ad euninbsp;Abner, Vade,�Creuertere�Qui reuerfusnbsp;eftgt;

Isbofeth promptits trdnfmi�t Micholfororem �tdm Dduidi,ercptdm mdrito Phdlti,cui Sdul edm locduerdt^nbsp;Ex quo pdtct non ufq; ddeo uiguiff� odium 'inter Dduidnbsp;cr isbofeth, Qudndoquidemetidin'muito Phdlti,Grninbsp;miurn dolenti uxorisregre�iim, dbftulitnon fuam,nbsp;reddidit Dduidi,cuius legitimd crdt, cr primd uxor mdnbsp;xmo periculo dcqui�td 'm ddolefccntid fud.

�7 nbsp;nbsp;Sermonem qucqj intulit Abncr ad fe^

niores Ifrael, dicens,Tamheriqu�mnu^ diuftertius qu�rebatisDauid,utregnaretnbsp;fuper uos�

� 8 nbsp;Nunc ergo facite, quoniam dominus

locutus cftadDauid,dicens�In manu fer^ ui mei Dauid,faluabo populum meumlf=nbsp;rael de manu Philifthqm, Sgt;C omnium inLnbsp;micorumcius�

19 Locutus eftautemAbneretiam ad Bett iamin�Etabiit etiani ut loqucretur ad Da=nbsp;uid in Hebron omnia qu� placuerantlf-raeli 8i uniuerfo Beniamin�


Abner promiffd ftdtuere 'mcipitproregtwrsduidis dmplificdndo,idqi fldtim per�eiffet nifi morte pr�uen=nbsp;tus effet.Solicitduit en�m cordd feniorum 'm tribubus ifnbsp;rdel,perfuddcndo ex elc�iione unitione dotnini Drfanbsp;uidem regem cffe,non Isbofeth,per quan dominus ifrdenbsp;li ui�lorids crebrds trddidiffet idmdudum,etidm fub SdUnbsp;le:quem amp;� tune regem hdbere dc�derdjfent pro Sdu~nbsp;le. 'Dcniq^ extdre promi�ionem dei, per Sdmuelem di^nbsp;(idm, qud pcrmdnum Dduidis fdludndosfefcirentdenbsp;mdnuPhiliflh'moru, Gromniumhoffum. Similitereyquot;nbsp;^enidmitis locutus efl, cr perfud�t, qui tdmen Sdulu/mnbsp;fuum regem dgre deferuerunt, cr prim�m pro isbofethnbsp;ad uerbum Abner pdrdti erant periculis fe exponere.�inbsp;idin nunc fdcile db Abner ddducuntur Dduidi,duthoritdnbsp;te diuind�eti, confen� tam prdfldntis ducis, quasnbsp;modoctmq; 'mterim dgdtur cum isbofeth.

Venitc� AbneradDauid in Hebron c3 uiginti uiris� amp; fecit Dauid Abncr SCuirisnbsp;qui ucnerant cum eo conuiuium�

ii Etdixit Abner adDauid,Surgaamp;ibo, ut congregcm ad te dominum meumrc=nbsp;gemomnem Ifrael, S^inibunt tecum foe^nbsp;dus, �C imperes omnibus, ficut defideracnbsp;anima tua� Quumergo deduxifletDauidnbsp;Abnerj�iilleiftetin pace,

Poflquam Abner totum i�aelcm perfudfcrat ad Dit uidis regnum, cr idm Michol prtemifa-dt,affumptis �ianbsp;gintit�rif uenit ((dDduidllebrondm,hoiiori�ceq;fu*


-ocr page 216-

fceptus efl er trailatui lt;iDtiuidc,flc utflatim po�ic�^ returfecongreg�turumtotum iflaclcinad flatuendumnbsp;fibi Dauid in regem: in re tarn gratii nondu confulto donbsp;minoAdeoq; non obtinuit tune flatim,fed pofl quinq; annbsp;nos. NolMit enim dominus Dauidein pendere ex huma=nbsp;nis uiribus, fed folo deo:non pro humano defiderio flr=nbsp;ri ad regnvm, fed domino donaitte accipere quod pro-miflum eratfuo tempore.

ftatimpucriDauidSC loabuener�tc�* fislatronibus,amp;pr�dam magnamfecumnbsp;intulerunt � Abner autem no erat cum Danbsp;uidin Hebron,quiaiamdimiferateum,8Cnbsp;profedus fuerat in pace^.

2.5 Et loab omnis exercitus qui erant cu eo (po/ZfiZ^iienerant� nunciatuineftitaquenbsp;loab � narrStibuSjVcnit Abner filius Nernbsp;ad regem,dimifit eum,St abi] t in pace�nbsp;2.4 EtingrefTus eft loab ad rcgc,amp;ait. Quidnbsp;fecifti�'ccce ucnit Abncr ad te.quare dimifinbsp;fti eum,amp; abiit 8C rc�eff��';'

ay ignoras AbncrfiliumNer,quoniamad hoc uenit ut dcciperet te, amp; feiretexitumnbsp;tuum amp; introituin tuum, �C noHetomnianbsp;qu�agis;'

EgreiTusitaqjIoab� Dauid,mifitnun-ciospoft Abner,8Creduxerunteum�ci^ fternaSira,ignorante Dauidgt;

S^tndia Ab* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidcm agtmtur inter Dauid er Abaer in ab^

fentia fcniorum Dauid cum �oab principe exercitus, dum illi hoflibus Philiflhieis er irruentibios pro morenbsp;tatrunculis obftfliM,redeunt autem �rte flrtuna cumnbsp;opimisjfolijs er multapriedaadDauidinRebron,eonbsp;die cum Abner abierat failo feedere. Audiens autem Ionbsp;ab adfldife Abner, er dimifliem pacifice � rege,arbitranbsp;tusefldolo aliquo circumuenijferegent, quernfeiebatnbsp;in regno Saul principem militie, er perf^quutionis Danbsp;uid fldfle maximam caufam,nunc autem flmmo conatunbsp;promouifl�isbofeth, er totumlfraclemfolicitaffepronbsp;eo contra Dauid,excrcitimq� duxijfe contra ludam, innbsp;dixiffe bellum, quod quum infilicitcr iUi ce�ijjet, iamnbsp;aliam tcchnam ordiretur, er cocinnaret dolimi contranbsp;regnum Dauid. Pr�ter hatte publicamcaufam, odiumnbsp;maximum fluit in pc�lorc ob mortem fratr is, quern lUnbsp;cct prouocatus er inuitus, tarnen occidcrat chariflimunbsp;fratrem, Qjiododiumquantumlibetindignum, tarnennbsp;non pcrmifit de illo nifi ho flilia cogitare : facileq; inui^nbsp;diacaufasinucnitgraffandi, er dolushumanusiracun^inbsp;di pe�ima aff�rt con�lia. Licet bono animo Abner flr=fnbsp;ta�is peruenifl�t adDauid,erpro regni fui promotionnbsp;ne,uerum non fine perfidia contra lsbofcth,cui iam pa=nbsp;lam aducrfabatur,defertor fa��us er proditor,ideo lo=nbsp;ab dixittiioui Abtierte decepifife uerbis fHis,er exploranbsp;raffeflrtunas tuas er negotia,uttantofaciliusobelfe.nbsp;po�ittibi er regno tuo. Dauidautemtacente,flrfiitannbsp;er tr�pidante de fide Abner,qui uelfitbi ucl domino fuonbsp;neceffario infidelis comprobaretur ex fadlo,loab flatimnbsp;inuidiapermotus,qu�m ztlo pro domo Dauid,rcttt,

2.7

lt;e^tte mprobam tent�t, er Optimo uiro mdignam, lem tarnen regno,ut arbitrabatur, non fine diuinanbsp;dentia, qua malos per teque malos punit, iufiitiafuainbsp;agente.Exijt enimfubito � Dauid, mi�isq; nimcijsfl^nbsp;pacts fl)ecie,reuocat Abner ad urbem, qui lam pettttntnbsp;rat ad ciflernam Sira,idqi Dauide igttorante, cr wnnbsp;bente.

Quuq^ redij flet Ab ncr in Hebron, fco�' fum adduxiteum loab ad mediumnbsp;utloquereturei in dolotamp;percuifihllu*�nbsp;ibi in inguine, 8C mortuus eftin ultiont*�nbsp;fanguinis Afael fratris eius�

PcedeuntemRebronaAbner, deduxitetgt;i��^�^^ tus porta ciuitatis,quafi locuturus illinbsp;mine,�quo iam amice difcejferat,nfhilindifllt�^^^^^^nbsp;ueruntamen hoflemfitbi loab ejfie ignorare nonpnbsp;fiicut ut uir prudes iam ante in ipfo opere otdrquot;nbsp;fitebatur.Dcbuerat,fi dominoplacuiflei}��^f^^^'nbsp;micum coUoqui fccreto uolentem : idt^ hot loto Inbsp;�lofa-ipturadocet. Pereu�itautemloabipfl�^��^'nbsp;turn Abner eodem loco, in quinta feiliettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ul

pendet er epar,irremediabili,pernitiofo, ^j'j(^�pro nere, utfubito moreretur. Scripturanbsp;fanguine fcilicet Afaclis,qu� uindicauitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JiiU

xta legem fratrem fuum : non ut cxtufeti�' gt;r. nbsp;nbsp;ff#

pratendi/fie coram Dauide feiretur qu-ti�f gni negotium,quum ulcus iUud fltumnbsp;rare,fcripturatcflc,uoluerit.

3.8 - ^od cum audiflet Dauidp^ /pud Mundus ego fum amp;rcgnumi��^��nbsp;deum ufq; in fempiternum �nbsp;nerfiliiNer,

amp;:maneatfupercaputloab,^ mnem domum patris eius � nccdtnbsp;domo loab fluxum feminisnbsp;leprofus, amp; tenens fcipioneHb^nbsp;gladio,Scindigcnspane^. .

Dauid excufatfede fcelerc, itmoccitti����'^. mnibtts quibus potuit modis toti ifraeli ttffinbsp;fitgnis,fa{�is,lu�lu omnis gencris,taitt fuonbsp;rum. Orat^ ne uiriillius magnifici innottigt;y -^^gib^_nbsp;quiratur � fie ucl � fuo regno, fed � reofn^�nbsp;femineiUius,fatishorribuigrauiqi obtefl^^�^(ft��^ ,nbsp;Maneant ac perfcucrcitt fupcr caput loabjnbsp;tiondomumpatrisfui,uit�di�lieilliusnbsp;patrisuult,auxiliatores erfautoresillt�A-'nbsp;tern maledidliones ucl mala imprecaturnbsp;Eluxum fixdum ad debilitatem corporis,nbsp;roremhominum, Podagram,quacogati*''/yj^fllli�gt;�''nbsp;ad baculum. Gladius quo occidatur, CTnbsp;Hcbrai dicunt his mails punitufltilfiefl��^^�^nbsp;quod quum rex clfiet,potuerit eivm,fii tain 1nbsp;aliter puniuifi� uel occidijfie, er nonnbsp;fleros tarn atrocibus pants fubdidifle.nbsp;boomfluxufado laborafife, ojiam lepra, Inbsp;lofitamgladiocefium,lehoiachittuerop�in^nbsp;aliialitcrfiabulantur.

3.9


-ocr page 217-

s AM VELIS SECVNDVS.

� Igiturloab amp; Abifai frater cius interfe^ �runt Abner, eo quodoccidiffet Afaelfranbsp;trem eorum in Gabaon in praelio�

Velut excufare uidctur fcriptorfratres amboi, quilt;t Rgiiacm fritrii fui ulcifci uolucrint, �r Abner fe nonnbsp;in urbe re�igij purgauerit.

^�ixitautcmDauidadloabjSCado^ qui erat cum eo,Scinditenbsp;^fyimentaueftra,8Caccingiminifaccis, amp;nbsp;P�amp;teante(fxe^MM�) Abner, porrorex Danbsp;�y^quebatur ledulum,

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonfolum populi, militum,ue=^

lodfc, rex uoluit exegutM Abner pr'mcipis mi �*S4�[{s isboj�ih celcbrari, quo te�aretur toti �f=:nbsp;op(raregis,fedeo inuito occifum. Qjf^innbsp;time utndiild fimtptu de eo,dolere i�bus canbsp;idinfrdtrii cdfum doluijfet. QKodifraelnbsp;�tudiens,non odio SdtiUs uel regni fui, fed pri=nbsp;optimu du=nbsp;^'���lequior�rret quodacciderdt,

Hebron, Ic uocem fuam, amp; fleuit fuper tu=snbsp;Puiu^*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem omnis po^

Abner, ait: Nequagt; mori folent ignaui, mortuus eft

tu� ligat� non font, 8C pedeS tUt r compedibus aggrauati: fed ftnbsp;coram filijs iniquitatis,nbsp;P�'�

Sfh

�Pm Hebron honordbilifepulchro Dduid

omnis pr^e/en^. Deniq^ cdnticumlu== ,unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ico epitdphifin hdne fententidin : Nttw

'^'^^^�^^ignduusdliquis miles zij^ftultus,mortuus Ifiitiij ��^�qudfi dicdtur, Minime omnium. Nullius uio=nbsp;Niifj '�^Wjnelmi/ttwbg^te fmt munus tu�?:rnbsp;Sij,����'� f�rreos compedes dpplicdtd fmt uirilidnbsp;^'�^Q^^�^^���^^^turpiteredptus:fed �cut qiti/fidinnbsp;proditorie cr ignduo, arte zy dolonbsp;^.^^^�^^(^idiflioccifus. Adhunc Dduidis plan^nbsp;IdJnentdbdtur, flendo illius cdfum.nbsp;sMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confcienti� fynceritds,z:r internus do-

Proximo fdtis= , GT non fi��e, ideoq; uerum tefldrinbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hypoi^i�snon efl, �quod

5 prodedt dliqud cduft ut uidedtur, \ amp;^^�^ium.

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^Hra adhuc die,

H�c faciatmihi de-fijnte occafomfolis gu-

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pl�^lt;^um exequebd/itur, etidnt

^gt;proconfoldtione uiuorum.f nonprofit

REGVM SECVNDVS. I09

lute mortuorum.Totd enim h�c multitudo plebis regem confoldturd,iUius prdndium uel coendm celebrdre cupienbsp;bdtifed iurdt per dominum, fe dnte folis occubitum nonnbsp;prdnfurum,in fignum ludus.

Omnis^populusagnouerunt, �^pla-cucrunteis cunda qu� fecit rex in confpc dutotiuspopuli.

  • 57 nbsp;nbsp;Etcognouit omne uulgus, SC uniuer-fus Ifrael in die ilia quoniam non aduinnbsp;fuiffet � rege ut occideretur Abner filiusnbsp;Ner.

Hw mod'is dgnouit omnis populus, totus ifruel, non tuflu r�gis,fed eo mdxime dolente, occifum Abner filiiinbsp;Ner.Sdttsfudum ergo omnibus efl,gt prouifum pr�dennbsp;ter,ne beUi dlicuius occd�onc pr�fldret cdfus ille. Qjtaitnbsp;doquidem in tdnto ifrdelis regno,multi erdnt, tarn de minbsp;litidSdulis,qudm de populo,qui indigne cdfum tdntumnbsp;ducem uindicdre uoluijfent, GT odium incruduijfet connbsp;traDduid� fuoconfenfu c^fusprobaretur. Etquiidtnnbsp;ex fuddeld Abner propendebdnt dd regnum Dduidis, innbsp;toto ifrdele re�lijffcnt, GT crudelc fdcinus dbomindtinbsp;fiiiffent.Videntes dutem quod res erdt, pldcuit iUisDd=*nbsp;uidis dolor, er fynceritdtem pedoris coUduddbdnt.

  • 58 nbsp;^Dixitquoqjrexadferuosfoos�Numnbsp;ignoratis quoniam princeps Si. maximusnbsp;cecidit hodie in Ifrael^

Ego autem adhuc delicatus SC undus rex:porr� uiri ifti fifo Sarui� duri funt mtnbsp;hi : r�tribu�t dominus facienti malum iu-

xta malitiam foam,

Confoldtidi in primis erdnt milites, GT �rti�imi cus rhe flue dthletd�, cr prudentes uiri,nefubflijfe dolum exnbsp;pdrte Dduid fuJficdrentur,Gy' �bi minus fduerent, ideanbsp;Iduddteximie Abnerducem, Gr conqueritur uiolcnti^nbsp;am lodb erfrdtns fui: quorum tumen, quid operd indi^nbsp;gebdt,Gr alioqui �rtitudo,flrenuit((S,fldelitits, gt exi^^nbsp;mid uirtus er operd,omnibus notd erdnt.lpfeqi idm iti=nbsp;ter initid regni Idbordrct non modied curd. li�i dutem'exnbsp;�rore nepotes efl�nt, GT toto tempore exilif fui perti^nbsp;ndci�imufide udhce�jfent illi:non expediret,nec r�gnanbsp;nec�bi in prafentiurum puniri, domino cuufd i�d com*nbsp;mendund-t �ret: qui unicuiq^ retribuit fecundum operdnbsp;fiuebond�uemuld.

AP VT niL

i Vdiuit autem filius Saul quod i mortuHS eflet Abner in Hebr�nbsp;8CdilfoIuf� funt manus eius,nbsp;omnis^ Ifrael perturbatus eft�



Qudnquum Abner pro Duuid �deliter' egi/fet, non turnen curet perfidiufludium fuum cotru Isbofeth, cuiusnbsp;unie purtes iuuerut, er pro edrreptione dignu unimo u*nbsp;lienutus �icrdt GT fudo prodiderut. Veruntumen du*nbsp;diens Isbofeth Abner mortuum, diflblutus cfl, GT defli*nbsp;tutus omnibus fuis uiribus:inutilis enim erut, G^ ineptusnbsp;regno,ingrutus populo, gt exercitui,�cut GT ducibus.nbsp;tum^uidit totus ifruel fe deflitutos regno, dubij quemnbsp;potius fequerentur,Duuidem uel Isbofeth.

ti


-ocr page 218-

SAMVEL IS SECVNDVS.

a. Duo autcm uiri principes latron�crat filio Saul,nomen uni Baana,SC nomen abnbsp;teri Rechab, filiiRemmon Berothit� de finbsp;liis Bcniamin:fiquidem SC Beroth reputa^nbsp;ta eft in Beniamin,

5 amp; fugerunt Berothit� in Gethaim,fuc^ runt^ ibi aduen� ufq; ad tempus illudgt;

Isbofeth autan�Uui Saul principes duos habuit, tur marumac militum fuor ivm duces ,�aana esquot; Rccbdt denbsp;Beroth natifratres de tribu Beniamin. Bugerant autannbsp;non fine coufo, non tarnen necejjorio ficiendo, ideononnbsp;fcribitur. Hon rarum efi principes militum aufiigere denbsp;curijs regum.

De tota doino Saul reflabat tantum Isbofeth inutilit ad regnum,ob mentis ignauiam, e:}' Miphibofeth filiusnbsp;lonatha, probits quidem ,fed inutiltsciuocp ad regnumnbsp;propter corporis debilitatem : percufi'us enim cr clau-dus pedibus erat, ob cafum infiigo, dum Saul lona^nbsp;deidrearenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;narrarentur,iamq;eratquinquennis.Omnia

gnS Oauid. diuino ordinegcflo,ne regnu perfeueraret in tribu Ben� iamin contra uerbum domini, fed ad Dauid comode de^nbsp;uoluereturde tribu ludatcruthaberet populus l/raelnbsp;occafionem cogitandi de beneplacito dei, de propheticanbsp;un��ione Dauidis � Samuele,cr fie fine nota ambitionisnbsp;Dauid promoueretur in regnum.

� Cum autem ingreffi fuiffcntdomum,il kdormiebatfuperle�um fuumincondanbsp;ui cubilis fui,8( percutientes interfeceruntnbsp;cum; fublato^ capite eius, abierSt per uianbsp;deferti tota node,

8 amp; attulerunt caput Isbofeth ad Dauid in Hebron, dixerunt^ ad regem : Ecce ca^nbsp;putlsbofeth filii Saul inimici tui,qui qu�^nbsp;rebat animam tuam, amp; dedit dominus donbsp;mino meo regi ultionem hodie deSaul, �Cnbsp;defeminc cius^

Hi duo magiftri militum ad latrocinia exercitati, Gquot; ad nuUum flagitiumintrepidi,meridie, rege dormiente,nbsp;utgrediuntur domum cum 'importantibusfi-umenta,cu^nbsp;iileq- inuadentes,uno Utali iilu occidunt regem. Repenbsp;*�tur autem eademfeiftentiif adim/fdi gratia pro tarn

REGVM SECVNDVS.

incredibili aufu latronum in ipfa meridie, no paucitf^ fentibus, incircum/fietlo isbofeth inepti rcgis,quip^nbsp;tutel� inops et iners iacebat. Caput deniq^ amputatit^nbsp;fiigientes tota node, adtulerunt Dauidi, pramiuxinbsp;gnumfufeepturi fuis aufibus. Ambitionis jhiltitianbsp;mulantes Dauidem,quiaregnu fibi totius ifraelisd^nbsp;dicare gefiiente, mfigni pramiofe putabantnbsp;ac honorandos.Dicunt autem ; Ecce caput isbofetnbsp;Saul hofiis tui,qui quiefiuit animam tuam, CTnbsp;minus domino meo regi uindiHatn die hac, de Saul CT Inbsp;mine eius. Hotandumqu�mapte loquanturnbsp;mi latrones de iudieijs domint,quamfimtdare pr.nbsp;ftitiae zelum, qu�m pulchre fe infinuarenbsp;bus r�gis, qu�m probe iujiificarenbsp;Sedfrufira proijeitur laqueus ad oculos P^^nr.nbsp;Confitintifiima uirtus ZT probitas non facilenbsp;Dauid totus � domino pendebat, ideonbsp;unt dei nutu, tarn malitia impioritm qu�mnbsp;Confi�t fibi femper zrfibi fimilis. Honnbsp;rat,fic nec haberi arnbitiofus.Ordinem diuimt^nbsp;tiie non patitur hurnana crudelitati afcribi-jnbsp;emplitm haberi occifionis regum ad fuamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

digne damnari.

lt;Refpondcns autem Dauid^^^^fPthi' Baana fratri eius filqs Remmofl rnbsp;t�,dixit ad cos: Viuit dominus q***nbsp;nimammeamdeomnianguftiaf

Quanto magis nunc cum hogt;^^ pfiinterfccerint uirum innoxi�*��nbsp;mo fua, fuper ledum fuum,nbsp;fanguincm eius de manu ueftt^gt;nbsp;uos de terra?

iurat fe iufiitiam exequuturum Dauid^^ his,ficut ZT ficerat de renunciantcnbsp;quafi Dauidi in hoc feruierint,qui id uoltufi^^ pf/fnbsp;nifi in dominumcredidi/fet,zTfehofiemtgt;^�^./-^dt^nbsp;tijfetcuiquam,qu�mtoleraJfetpatienter.Ql^lt;^^^ilt;:^nbsp;xteram prohibuerat,quomodo ali�nant {��Pnbsp;demregum.^lnZiceleghomicidam occideta Ppijf*nbsp;nunc non parcitlatronibus rex'mHebroth^nbsp;miuiriocciderantiufiumindomofua.

Hedum occidit,fed pr^cifis manibtis iu empltimeffe mandat innocent�e ftue cT .nbsp;rum.Sic decet remuncrarc truculentos patgt;nbsp;latores gratiam regumflagitiofis facinori auftet^^nbsp;ri cupientes,eo ipfo clementiam regalem pgt;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

calumniantei,

-ocr page 219-

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KrfMMtTdt rcgnum SauUs, pofl

lip I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ontcobtulerunt regendos � D

SAMVELIS secvndvs.

^CAPVT V.

tribus Ifgt; rael ad Dauid in Hebron, dicennbsp;tes : Ecce nos os tuum, �C caronbsp;� tuafumus*

Sa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nudiuftertius cum effet

WtexfupernoSjtueras educens �lt;redu '�'�Ifraek

ftti' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saulis, fcptim� anno, ueaerunt nuncij

�tdDauid in Hebron, poflquam fMcauerat regnum Saulis, pofl mornbsp;I �gt;feth:fefeq^ flgt;onte obtulerunt regendos � Daui^nbsp;�. ^���tgeplKrH)usannisaSamuelisinunilione in Bethsnbsp;^l^^^�umus magnanuniter�rrediumarum prosnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilationes,exemplo omnium patriarcharum,

itutem cognationem fanguinis, quia de uno las �lt;itnesgenerati, cupcrent habere regem de aliqua

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauidem ad hoc eleilum fcirent,tam

J ^�^elis,ipfuminnominedominiungentis,qu�m f^^�orum claritate,er �licitate uii(loriarum,iamnbsp;, �bannis etiam Satde r�gnante, tarn intra prouincii

liim **'^ �^*'^*� ad tc� Tu pafees popu Ifrael, SC tu cris dux fuper IfraeUnbsp;fci^^�^'^gt;'elationeuulgatadudum�Samuele,quianbsp;! ^J^^atumdominiaccepiflctderegnoJfrael, eSquot;nbsp;ptinceps cr dux innbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem fubditos officium regis efl � domi

i HIK ^''^''^tiilumexe��ioneeruocatione.-principem lijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quem omnes refficiant, quem pra ocu^

dirc�oremfequantur, eadem dei prouis

Corr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er regno iniungitur ,uthuiufmodi

mutuum�bi couin��os er connexos utriq;

rex Da *er Hebron coram domino ungt;nbsp;Dauid in regem fuper Ifrael.

ci0,j �^�'gt;fenflim totius lfraelis,et perfua�one Abner, noneffe reum fanguinis

Ht0i,^^.^��th,er Abner, inte�txerunt fententiamda omniumconfenfunbsp;tfibuum ad regem luda in Hebron, es�nbsp;iii.J����^untfede dilationepofl mortemlsbofeth,ernbsp;'��gt;4'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cui obedierant cofiliorum dei uel igna

� ducibus fedu�i, quo tardius agnos erfeedus ineuntnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^(^minum fcilicet,regi iurantes obes

f^amp;�oblatis�r�tan facri�eijs: quans ^*�*4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebron excelfum erat, ubi er dominus

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ffh-uiiam. Vndusq efl iam

fuper totum ifraclet �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primo � Samuele un�lus.

S*�auit

REGVH SEC VNDV S. no (t In Hebron regnauit fuper ludam fept�nbsp;annis,amp; fex menfibus:in lerufalein a�temnbsp;regnauittriginta tribus annis fuper onin�nbsp;IfraelSCludam^

Triginta annorum erat Dauid cum mciperet regttit� reptper tribum Iudd,Septem annis r�gn�t in Hebron^eCnbsp;fexmen�bus,i� lerufalem uero triginta tribus annis fu^nbsp;per totum ifraclem.Siiie uero fex iUi menfes intra uelexnbsp;tra numerum quadraginta annorum computentur, nonnbsp;uehemcnter�aborandum,potuit obmitti multiscau�s:nbsp;^nonraroannus per��us proimperfi�io accipitur.nbsp;EtabqtreXj�C uiri qui erant c� eo, in le^nbsp;rufalemadlebuf�um habitatoreni terr�tnbsp;didum^ eft Dauidnbsp;nbsp;nbsp;eis) ; Non ingrcdie

tis huc,nifi abftulcris c�cos 8C claudos, di centes�Non ingredietur Dauid huc�

Dauid rex i�ael ftatim coinmodam exi�imauit regni fui metropolim federn Hierofolymam, quia in medionbsp;�retribuume�etipartim�ta iti tribu luda, partim innbsp;Beniamintexccl�ore loeo^�uc ad ortum uel occafvmfonbsp;lis�teileSf�ue ad au�ru uel alt;j^uilonem:media inter tors,nbsp;danemfir� er mare magnum. Vbi olimSem quoq^ fubnbsp;iiomine ISlelchifedech regnauerat iuxta Hebneos.tn quanbsp;quoq^aliquando 4 ligno regnaturus erat filius Dauid^nbsp;rcxregum,crfacerdosinieternum fccundum ordinemnbsp;M.elchifedech. lebufaiis uero habitabat 'm monte Zion,nbsp;robu�i�intalt;irce,muro er turribus inexpugnabili. Lo=nbsp;�is hie difficilis e�,de cacis ac cLiudis au�rendis, fi uesnbsp;lit ing^edi. tudai communiter explicant de iuramentanbsp;ifaae er laeob, quod�eerant de non Udendis unquamnbsp;po�eris Abimelech,ufq; in quartamgeneratione]n,qutenbsp;iam tune cejfauerat,non autem tempore tofue. Huiusiunbsp;ramentiferiemaiuntinfculp��'eduobus imaginibus panbsp;�tisadingre�umarcisZion,quarum una �gm�cabatnbsp;caeumifaac,alia claudum exfoemore tfraelem. Denunsnbsp;Ciant igitur Dauidi Icbufei, ni� has aufirat non ingrefsnbsp;furum.Alia quadam ridieula magisferibunt. ISSo�ri uesnbsp;ro, er Rabi Abraham Aben Ezru dieunt, kbufeos resnbsp;ftwieialfe Dauidi non poffe expugnari arcem Sion,tursnbsp;rim feilicet in ea�rti�imam,etiam� iHam non ni� cacinbsp;erclaudi defenderent contra eum,

S Cepit autem DauidarcemSion,h�ceft eiuitas Dauid..

i^on ob flaute �rtitudinearcis, quamlibet iHamuiri �rti�imi lebufei de�nderent,eepit tarnen earn Dauid,nnbsp;quo deinde er nomen accepit, ut diceretur ciuitits D^snbsp;uid,arxipfa Zion,

9 Dixcratcnim Dauid in die i\h(pramium) omni,qui percuff�ftetlebuf�um,nbsp;nbsp;attigif

fetdomatumfiftulasj�c (abftuhffet) c�cos claudos quos oderatanima Dauid, ideir.-co dicitnr (in prouerbioiCsecus etclaudus n5nbsp;intrabunt doinuni.

Quomodo autem illam ceperit feribitur fubinde. Edi itum pofuit ad milites,ut quicunq; iSorum primus afeennbsp;der et adfiflulam aquarum defluentium dedomate uclnbsp;teflOfUhiuelcitciilhin tuerentur ttcl claudi, percuter


-ocr page 220-

SAHVEL�S SECVNDVS�

ret^ in ea Ielgt;ufeum,is ueiut corona murali dondrct�r, in�gni honore, principatu fcilicet militia : id quod hicnbsp;nonexpri)Hitur,fed i.Paralip.u.c. Odientesanim�Danbsp;uid,re�rtur ad lebul�05,quos or Gauid odiuit.tam co�tnbsp;temptibiliterfentienteso' loquentes de potentia dei,nbsp;qui nedimt ttrbem fuam/ed totam teri'uin illis fubiugan--dcoatrodiderat. tdeo^ dbijt in prouerbium cr morem,nbsp;Cacus cr claudus non in^edientirr in hanc domum : Sinbsp;quando ferma �eret de domo�rti�ima quamnemo obtinbsp;nere pojj�t, ar tarnen obtineretur. Vel quia lege cautunbsp;.fitit��auid,ut earn arcem in perpetuam huius fadi menbsp;moriam,nu�iis �nderet ingrcdi,c�cus uel claudus.

  • 10 nbsp;HabitauitautemDauidinarcc, SCuocanbsp;uit eam,Ciuitat� Dauid� amp; �dificauit Da-uid pergyrum �Mello �^intrinfecus*

Habitauit ergo Dauid in ea �arce Sion, qua dida e� ciuitas Dauidis,quam gt muniuit amplitts i� gyro adi*:nbsp;ficatis domibiK � Mello cr intus. �AcUo, fecundum He�nbsp;brieos,�jfatafunt iuxta muros ad urbium ac artium tu^nbsp;telam. Alij ampli�imum locum ucl platcamdicunt, adnbsp;congregationcm magni populi. Alij publicum phanum^nbsp;GT religiofam�rta�is bafilicam, uel lebufeotum pra^nbsp;torium,aut aliud tale quiddam.

  • 11 nbsp;nbsp;Et incedebat Dauid profidens atcg fuc-crefces, 6lt; dominus deus exerdtnum eratnbsp;cumcogt;

sic igiturpro�cit amp; creuit qulm maxime Dauid, gloria,diuitijs,honore, cr fapientia, quandoquidem donbsp;minus omnipotent illiadcrat,projfcrabat iUius omnianbsp;fada, � quo etiamfolQ totus pendebat, fide firmi�manbsp;coniundus illi,reuera enim homo erat fecundu cor dei,nbsp;non meriti5,fed elcdioiu iuftificatus diledus.-fideli^nbsp;bus tarn regibus qu�m uiris bonis perpetuo in exemplu.

IX ^Mifitquoque Hiram rex Tyri nuncios ad Dauid, Slt;Ii^na ccdrina,0Cartifices lignorum,artificest^rapidum ad parietes�nbsp;amp; aedificauerunt domum Dauidi*

Deuoffo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non fine injiindu dei rex Tyri flatim amicitia iun�

.Tyriotum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauidi,honorando cum multiphariam,fiue id ac

ceptis mercedibus�cerit,fine gratis, non caruit amici� tia.Typus certe erat,no ex ludais tantum,fed multo ce=gt;nbsp;lebriorem exgentibus Dauidis ueri regalem domum adinbsp;ficandam,ficut Gf domum domini. Artifices deniq^ mi�nbsp;fit gentilitas, diuina legis exptanatores,delongtnquisnbsp;natiombus,quidomum ecclefi�,arcemDauidis, decoranbsp;rent ftudijs pq�imis, longe diligcntius qu�m lud^i.

Et cognouit Dauid quoniam confir-maffet eum dominus regent fuper Ifrael, �C quoniam exaltafl�t regnum eius propter populum fuum IfraeU

Multis indicijs cognouit Dauid regnum fun iam con firmatum � domino, fcilicet � morte Saulis GT fuorum,nbsp;4 tribuum omnium eledione, � uidoria Philijti^teoruinnbsp;continua,de qua fequitur, � Samuelis prophetia, 4 resnbsp;ffionfis domini quoties interrogabot. Hicc autem omnianbsp;cogitabat,certoq; credebat,non propter fe regnwn pra!nbsp;pararificdpropter populum dei,quern ueHet re�rntdti

'4

17

REGVM SECVNDVS-fecundum legem domini,et induci in Icgitwum cultunt, eliminatis erroribus tamfidei qu�mmortim.Maxnnartnbsp;gisgratiah�cefi,utfepropter populum inflitutuadtonbsp;regem certo credattac fepe recogitet,non populun ptfnbsp;pter regem efie 4 domino creatum uel ordinatum.

^Accepit ergo Dauid adhuc concubi-nas Sc vixores de lerufalem, poftquan� nerat de Hebron: nati^ funt adhucDa/nbsp;uidfiliiS^fili��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, p.yx�''��

�Jon fubitotot uxores uel concub'm/U accepitif uUk-fuccedentibusannis,ut patet deBethfibee,CfSul^��f thx,qute duA-,cum fex uxoribus prinus denbsp;dis,Gr decern concubinis, de quibus fitnbsp;Abfolom,fupputantttrmulieres decannbsp;quoque contra dei legem,ut alia multa egit-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

fequi cuperet, uapularet quolt;^ innumeris miferijs,ut ipfe.Verumlicuiffeeidem ttxorutn pnbsp;tem,ob bencdidum fernen mundo promiffi�'^�nbsp;fie alij s uiris probabile efi,ficut GT lacobonbsp;tarnen pauca ucl modica pa�is. Concub�asnbsp;gamus, uxores quidem l�gitimas, fed nonnbsp;Quasetiamearationemultosaccepifiecredir^ffnbsp;affinitate plurima amicitias gt regni neruo!r�^nbsp;fequeretur,quod cateris paribus no cjfetnbsp;fi timten adulter ia omnia tanto diligentin^nbsp;Pilios quidan multos habuit, fed uxorumnbsp;fatispaucos.

� 5 Sc h�c nomina corum qui in IerufaIem,SamuaSlt;Sobab^^nbsp;Sc Salomon,

16 Sc Icbahar, SC Elifua, amp; Nepf�^^�ujli� , phia,amp; Elifama,amp; Eliada,amp;EIlt;P

Uominafiliorumtextus profequitur,!}�^ Paralipomcnon notabiliter,utfit, uarintnnbsp;tedccimoquarto,primi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Jiirt

^Audieruntergo Philifthijo� xiffent Dauid in reg� fuper Ifrael-deruntuniuerfi Philifthijmnbsp;Dauid, quod cum audilTet Dauidnbsp;ditin pr�fidium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji�'�?

Statim ut audicrunt Philifthijm unduHt P jpju gemfuperomnem ifraelcm, qui diuinonbsp;conterendi erant,primi bellum ordiuntut:nbsp;rum commodo potius pacem cum illo ambn'^ gt;nbsp;hus obtittere potuilfent, quern exule �uegt;'^''i-rjfiitnbsp;adiudicaticrantpcrditioni,ittam ipfifi^y^nbsp;dcmerentur,prouidentiadei, Gri�orumnbsp;excufabiles. Q�arere autem Dauidein in niii^�P^'nbsp;tur partan,ad ilium perdendum de terr�t,fi dlt;gt;nbsp;nbsp;nbsp;^cli

euilfet.Priefidium paraueratinlerufalem, uiori parte urbis, quo defeendiffefcribitne de )nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejf

te Zion,ficut Gtquot; afcendijfe ad uallem gigantu,ex refigt;onfione domini prius intcrro�rnbsp;quicquam inchoaffet.

18 PhilifthijmauteucnienteSjdii� inualleRaphainn

Toto ex�fcitu fuo quitteb^/tt obruere


-ocr page 221-

'SAMVEL�S SECVKDVoS.

, dijfufi crsraffabundi i� dallent Rapffatnt -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ualde aierofolym� urbi, mira audatia pr�

J^ftttcs uindicarc priflinas iniuria^ � Dauide Sou-�9

j; ^��^onfuluit Dauid dominum, diccns� ��endam adPhilifthqm; �cfi dabis eosnbsp;dominus ad Da^nbsp;�Afcendejquia trades dabo Philifthiimnbsp;?� � Janu tua.

jjj),. '��Sey (tgereiu ,fi os domini in rebus dubijs interrogarent, fi uerbi dei uerita^nbsp;^eonfilium ob oeulis haberent pra omnAus, nonnbsp;f^^^��^itiam,gloriam,uellibidinem: ui�loria i�los tu=:nbsp;, ����iwct.Non minus dominus hodie cur�t regitm o=nbsp;�*�� tegintin^ qu�m Dauidts, omnium ex �quo con^nbsp;adminifiratorj/ifide uici�im illi adh�r�rent et

p. ^�nitergo DauidinBaalpharafim, amp; ,jjj*^^'�ffiteosibiDauid,Slt;dixit�Diuifitdonbsp;^14^^ �^^�aiicos meos coram me, ficut di=snbsp;tj, '*'aturaqu�.Proptcrea uocatum eft nonbsp;J *nci illius Baal pharafim.

qu�o�mgigan=gt; i^^�^Patur,nunc �difcerptione ueldiui�one hofii�nbsp;utdicaturBaal prazim. Velfe^nbsp;fkf^l^^iiebr�osplanicicsdiuifionum, � con��one dinbsp;^'^��^ho�ium.

� lit h ^^liquerunt ibi fculptilia fua t qu� tu s Sa,amp;uiririas.

'quot;�t'io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^�lt;ltierunt in ea ualle Philiflhijm,qua; ex=

^^�^^^^��^Ittarum�cum ad bellaportaue)-ant,fed �f wint utilia, nec etia�-:nbsp;er nonnunquam Chrifliani idola �cumnbsp;*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus, � no etiam aliquando

*^ii}t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifli,ut ip� contendunt, parum in

Cfdifam pr� �^qu�mdeoplaceantuel ob�equantur,in�monbsp;moxdamnandi.Qu�ablata�mt�ui=nbsp;colationem, ut aurum uclnbsp;'�*�i � honorem templi ufurparetur, He~nbsp;^^.,��^�^^ttlonath� dicuntxombujjerunt ea Da==nbsp;translatio noflra Hebr�o uiciniornbsp;fr?��-

-�^diderunt adhuc Philifthijm ut diffufi funtin ualleRaphaim.nbsp;�^�Ipo^^j�^'^autemDauid dominum, quinbsp;*'dit�N5 afcendas, fed gyra poft ter--bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp; ucnies ad eos ex aduerfo

��adieris fonitum gvadientis in tu Pyrorum, tune inibis pr�liumrnbsp;^au^ja^^^gredietur dominus antefaciemnbsp;^�^�quot;���������^^�'^P^difthiim,

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philiflh�i,tudicio dei,ut de mari^

j^��^�^�o)'ibusq;locis ascendant in montanatu i^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tnte. Conculcandi enim a�

^�i^nieJcerenonpo�'unt.Dauid'autefuomo

�'REGVM SECVNDVS;-- IH.

rerfeumtrfd armamentarium fuum adoraculumdiut^ num,�bi in primis propitiu et fauorabile. Re/�onfumq^nbsp;accipit,denonquidem ex aduerfo congyediendo hofli,'nbsp;fed per in�dias er � pofleriori parte ag^-edi�do, �c d�nbsp;mino iubente.Signumq; congre�ionis �ondente, uen^nbsp;tumualidumincacuminearborumuicinor� fciliect monbsp;rorum:quiiUi animumaddat hofles c�dendi �-rcajlranbsp;Phili�hinorum in tempore, non hominum fed diuina uirnbsp;tute.Pideliumcon�liadeusprofequitur auxilia: ipfenbsp;enim docet manus piorum ad pralia, er digitos ftnilo'^nbsp;rumadbeUaquianoniniufia.

Fecit iraqj Dauid ficut pr�ceperat ei do minus,�CpercuffitPhilifthiim de Gabaa^nbsp;ufqj dum uenias Gezer.

Dauid plenusfide firtitudine obediendo uoci dei filiciter triumphat defidelium hofiibus, quos c�dit, fii^cnbsp;gat ac fuperat,exemp�ar fidei zruirtutis rcgibus non tynbsp;rannis failus,�fimiliter dominuj]t timentesz^ colentes

illius prophetis uerbum dei adfirentibus obfequatur amp; credant,proq^ populo dei fife fuperimp�dant pericuHstnbsp;lt;C AP VT VI.


^Ongregauitautemrurfuni Da^-uid omnes e�edlos ex Ifrael trigt; gintamillia.

Surrexit^ Dauid, SCabijt, amp; uniuerfuspopulus qui erat cum eo de ui^

risluda,utadduccrentindearcam dei, fu^ per quam inuo�atum eft nomen, nomennbsp;domini exercituum infidentis cherubim


fupeream.

Statim in initijs regni fui Dauid cogitauit de inftitu^ Reilglo D ; endoHierofolymiscultumdeifuiiuxta legem, quando deieuiXmnbsp;quidem flabiliui�e dominumregnu fuum cernebat, comnbsp;pofitototo ifraeleadregisimperium, deuiHisq^ bofiitsnbsp;bus Philiflh�is,crcxteris rcgibus fibiamicitia iundis.nbsp;Arcam domini fixofacro loco repofiturus, aduocat clevnbsp;�i�imorum uirorum triginta millia ex totoJfracle:per=nbsp;rexitq; deHicrofolymis cum omni populo ad Cariaih^:nbsp;iarim urb�,qu� chciturBaala tud�,ut inde folennipom^^nbsp;pa,deuoti�imisq; ceremonijs arcam domini adducerentnbsp;inTerufalcmmetropolimtotiusgentis, cr regni ifraeli^nbsp;tici. A.rca autem dei dicitur uocari deus ipfe, deus inctuitnbsp;nomtzm� cxercituu,non quod area lignea ucl aurca deusnbsp;fit,uel nominetur,fid quia repr�fintabatuerifiolius, etnbsp;omnipotentisdei pr�fentiam,mai.eflatem, clementiam,nbsp;aciuftitiam, qui populo eledlo et inflrudio fuis legibus,nbsp;uelutin�gno,quafi familiariter �c ade�euoluit,quinbsp;nufquam abefi,ut ab eodem cognofceretur,amaretur,renbsp;t(ereretur,coler(;tur,z^ timer etur, illiusqs lex cruolunnbsp;tos in area ipfa contenta, uelut pienti�imi patris tefia=nbsp;mentumhaberetur,qua�oboculis in manibuscf iuginbsp;mcditatione,memoresqs femper ejfentfiltj lfrael,quid ilnbsp;lis dominus ipfe deus promi�/fi�t,quid uici�im fibi obli=s �nbsp;garentur.'bJihil minus nobis reprafentare debet coenanbsp;dominiea,pants er uini facramentum, noui te/lamentinbsp;fymbolum,ermemorialc,quod�que corpus Chrifti di=inbsp;dturterfanguis ip�us,ut hic drt^d dei,deus ipfe dicitur,

� 3



-ocr page 222-

CT babetur.Aliquo enitn modo domina pr�fen! erat ar cte,Gr /�per cherubimfedens ucl manens,quomodo nonnbsp;erat 'm aliquo loco^toto mundofidclibui fuii facramen=^nbsp;taliter fcilicet, er 'm memoriali perpetno uolimtatii ernbsp;graiilt;e fue ad fidelef er ele�os.Futurui autem expe�lanbsp;tiogeiKiu,qu�S omnes 'mfidei unitatem coUeilurm eratnbsp;fflorii dein, colendut mj}gt;iritu er ueritate, non iam Hienbsp;rofolymif,fed 'mJ}gt;iritu faniilo � petloribus fidelium,tonbsp;to orbe terrarum,

�� 5 Et impofuerunt arcam dei fuper plau^ ftrutn nouum� tukrunt^ earn de domonbsp;Abinadab,qui erat in Gabaa � Oza autem,nbsp;amp; Ahio ftiii Abinadab,minabantplauftr�nbsp;nouum*

  • 4 nbsp;Cumcptidif�ent earn de domo Abitia^nbsp;dab, qui era tin Gabaa (cuflodiens) cum areanbsp;deijAhiopr�cedebat arcam:

lu/fu igitur religiofi principii, uel facerdotis Jummif ^npofuerufit orcam dei faper plau/iru nouu/m,pro�rennbsp;tesi��dedo'tnoAbinadab,qua erat'm Gabaa,iuxta Ca^nbsp;riathiar'im,itinilii bobui,ut �eerant olim Philifthai, cunbsp;iton exemplo Allophilorumarc�do!ninireuereri,er canbsp;leredebuerint, quibu^dominutdeiis proignorantia'in*nbsp;t�acibili eorimi,quibu^ lex data non erat, bont con�de�nbsp;batf�gentdibui delatu honore �bLifraeli aute,qui nul^nbsp;la legis ignorantia peccqbat,fed negligentia,iratus e� arnbsp;cam domint non iuxta pra/criptam � deo lege trans�r�nbsp;reprafumenthnongentium exetnplo,fedlegis praferi^nbsp;pto uti debuerant.ldeo fcribitur 'Vffam er Achio, filioinbsp;Abmadab �tiffe dire�lores plauflri uel boum, Achio prionbsp;cedente arcam,Vjja autem fequente, plau�ro intermequot;nbsp;dio meedente cum area domiw,quamgcflabat impofitZ

  • 5 nbsp;Dauid aut�,amp;: omnis domus Ifrael ludenbsp;bantcor� domino in omnibus lignis abienbsp;gnis,amp;:in citharis,6C in lyris,amp; in tympa--niSj�e in fiftris,amp; in cymbalis*

Celeberrima igitur proee�ione deducebatur area do m�Ujde Cariathiarim, ubi er Gabaa coHts erat, er dosnbsp;mus Ab'madab,uer�us Hierofolymam,Dauid rege et to^nbsp;to ifraele ludentibus mfirtoneittis muficis cantica�gt;iri^nbsp;tuaiia delaudibusbene�cijsq; diu'misre�onaHtibus,nonnbsp;folum modulis,fed etiam cordibus,ct deuotione publica.nbsp;Inflrumcnta ueroinu�caliacon��a erant de lignis prenbsp;cio�s er ad id maxime accommodis. Fr ant autem canonbsp;ra citharie,tympana,lyra;, er cymbala, pro more illiusnbsp;temporis er loci.Hac aut� pro tanto agebantur ut cor�nbsp;da audientium deuoto cogitatu ex auditis canticis et 'm=tnbsp;trUe�is, er aures modulamine arrigerentur 'm dei bomnbsp;t�te er beneficentiam. A lioqui taUbus non deus fed cornbsp;humanum dele�lari potefl:eT non tam fono uocis qu�mnbsp;deuotione cordis er obedientia totiiM hominis dcitfnbsp;gaudet.

  • 6 nbsp;Venerunt autem ad aream Nachon,exgt;nbsp;tendit^ Oza ( mantvm ) ad arcam dei', SC te^nbsp;nuiteamtquoniam (cakitrabant) �cdedini'nbsp;�erunt boues�

  • 7 nbsp;Iratus^eftindignationc dominus connbsp;tra Ozarn, SfpercuiTit cum deus fupcr^nbsp;meritate, Slt;mortuus eftibi iuxtaarc�flci'

  • 8 nbsp;nbsp;Contriftatus eftautem Dauid eo quonbsp;confregiflet dominus confradionem^^nbsp;zam,Siuocatum eftnomenloci illiusnbsp;rez Oz��ufq; in dicm hanc�

Procedbitdoitaq^cumiubOo perueneruntadare^^ Nachon,quam libro uerborit dierum,dicitur area Cni- juil*�nbsp;do�.-Ioci�eyi6i��?7HKj.Jfci5�w boues uel calcitralgt;aiiigt;nbsp;uel flds�debant, uel 'unpingeb�t ut uideretur ntiuaref*^nbsp;nam plauflrit cum arc4,'Vffa qui fequebatur plau�'��^nbsp;fecUftduHebraosLeuitanon erat, nu�tnunufaaquot;^^^nbsp;mere per erroread arcam dei,ut iliantteiterebnbsp;uaret � cafu,qita�gloria dei fuis uiribus abnbsp;er Opera dei ab errore umdicare praflt)�eus,(^^^^i^nbsp;lege arcam quacun^ rations tangere, uel opert^nbsp;dam.ldeo dominus i^ iratus, eodem loco percUrnbsp;ut moreretur,ut ex hac uita refeinderetur uelf^^nbsp;^�0� rHptura,tranfumitur pro mortenbsp;�one,�cut patst de Baal Perozim.Arcatnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

mentum fcriptura dium�, non iHotis tjtandgt;tts t^ . difcimus,non contra uerbum dei,nonnbsp;ptura ntfi per fcripturam, locus obfeurior P^,nbsp;non adn�fcendafl�nenta hutnana, nonpo^^'^^^ueanbsp;fabulis pmgenda,nonrationehumana iJ-'nbsp;ritas dimtta,non pa�im ab omndius trc(�t^t^dlt;t,]nbsp;Us qui Leuitica,hoc efl,religiofa diligenU'^nbsp;ns ad hoc ele�ti uidentur,crflgt;iritunbsp;ti,quijfiritus eflueritatis,modeflia,fl/gt;gt;P^^��^y)fanbsp;moriSjfapientiie er intelletlus.Percu/fu!�'rnbsp;er totus populus cum rege eonflernatus,^�*�^j^ piiilt;nbsp;dum prafcriptum legis trans�rebatur,nbsp;cet Caathitarum,uelfiliorumAaron. . Jifill�,

  • 9 nbsp;EtextimuitDauiddominumnbsp;dicens:Quomodo ingredietut adm

fAdO' J� . P.tnn�nirr^�iii�rlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ...tit

dominie

EtnoIuitDauid diuertereadi^^ miniin ciuitatemDauid: fedd^^�,nbsp;Dauid in domumObcdedoniC^^

Ex iUo die Dauid timere magis didicd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iga

hil tentare prater doilr'mam legis, fefei^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k

bitrariapudquemdiumitas habitaret, agn�r multis oj�ndere iugiter. ludiciumq; diuitx*^ j^fitT'*nbsp;fiigiebat: ideoc^ non aufus efl earn introdttcer^nbsp;ciuitatem,'m caflrum Sion,'m collemnbsp;clmauit illam 'm domum Obed edomnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�il�t

minis quidem rations uidetur turn quia Gethaus,tnm quia feruus iduinait^nbsp;ius profapia non defcribitur, neq; tribus :nbsp;Leuiteserat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

11 Et habitauit area domini s^b^' bed edom Geth�i tribusnbsp;nedixit dominus Obed edom, �e onbsp;domum eins�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G(^

Arcaautem domint manens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bc�^

thaivm tribus men�bus, mirag^atia,flucitMgt; fleijs magnis repleitit tatam famiham : flfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nd



-ocr page 223-

SAMvELIS secvndvj.

ccrpitc/j�r� . '^�lt;^�/!. Populm Olim que non cognouit domi=inbsp;frfpidiJ�t� fiuntfilij Jfruel, ex~nbsp;�lutj*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locatm efl uger fcriptur�, recl=

D


�''*��1 d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominogratum, or ex ludt�O=

^^^�(^��*''jitptlusgentibui.

domum Obed edom, propter area dei� Abijtergonbsp;�'ion?-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domo Obed

�� Q��'*�ciuitatemDauidcumgaudio� ^fcanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quiportab�t

iS� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paflus, immolabat bo^

�j.*^ifns Huuidclementi�m deiud ho�gt;itentttrcif, in^^^�tntiam bene�eiorum ac munerum, coepit denbsp;^ontini meliuf j�erare, timorem^ c^eptuM exnbsp;fiduciain mifericordi� ^uinlt;e,nbsp;laper d�liai. Nulla igitur temenbsp;ordinut proee�ionem aliam,nbsp;Dii^nbsp;nbsp;nbsp;amp; gitudio plenum, qua trans�frctur area do

S �!�*�^��^^Oauid.Gaudiumautemilludinchoa� Uj^nbsp;nbsp;nbsp;iiinoredei,Qr obedieittialegis, facerdotese^s

illiin portare tentabaiit, non �ne timor� liD^^ contadu yff�,a' ilUu^ obitu. Cum uero leginbsp;6^'*^�^'''�^� er timor� condigno arcam �rre eoepi�=nbsp;��ie/,^�^'�^���i�ent^ �x pa�ibus,fcntirentq; adeffe cle=:nbsp;'��PfT*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1^1 benepbteitum, nemi=

(����c ^�*^�^portitoribuiut prias, fed �liciter rem fettej ^^�^�^pilfeperdeigfatiam:flatm ibidem fub�^nbsp;facri�caueruntpacificMhoflim,laudisnbsp;iHi^oontmgeret innbsp;tgt;c�-,�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Dauide regio propheta pr�=

I �*0* ^'^^eralibicecinit,Scruitedo}ninomtimo ^^^^^�^^^�^1�^amtremore.

hii,,- �iiid faltabat totisuiribusantedo ***�eo �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Dauid erat accindus �phod

dcuoti�imo, de omnipoteniii

Poj)^. ��^,bcnefieqs, promotione, pace religions eruhuit effumdere, cruelut dudumnbsp;l�'�^pl��^�^as,in nouuin uirum mutatus, regiaq;nbsp;�'ouitatis e:x faflus oblitus, cum citharanbsp;lat(^^ �^am iubilo canens,articu=inbsp;*'�'1^'*'*�� l^S�^} P^P�^^ omntbus 'm exemplum,nbsp;canereM b�n�ficia gratilt;efult;e,gaunbsp;'�*1^' indon�nomonludicra,uana,'mhoneflanbsp;^.^�^�^^enf,feddiuina,honefta, pia,erudita, uti=nbsp;^^lar�iari cuperent in memorandis benbsp;'^^�^'*^aonputarentinhon�ftum,fedpium er renbsp;externisgefiibus teftari internam deuo^nbsp;^yp^lt;^gt;�til�^lt;gt;-gt;gt;i�^gt;'(�,fed ueraci dextro cornbsp;^'dt^l)^�^^�,ligondo iudiciumfccularium hon�num,nbsp;erdeuote coram domino adlau^nbsp;�^'*1P^ offfila comprobari non abnbsp;��^^���^^^�'l�^�S�iabat. Induebatur deniq; CT ac=:nbsp;ephod lineo, qualibus etiam dco de*'

REGVM SECVNDVS. 114

uotorum ex i� tabemaculo domini minifirantium indui folitum erat.Non erat facerdotalis ueflis,fed qua uti ponbsp;terant etiam non exiflentes de tribu l^eui.

ly EtDauidSC omnis domusIfraclduce^ bantarcamteftam�tidomini iniubilo, 8(.nbsp;in clangore buccin�*

Cummagnificapompa rexzT populus omnispro^ mouerunt,er deduxerunt arcam domini in iubi!o,uoci=gt;nbsp;bus tubarum er clangore omnisgeneris mu�corii,atqinbsp;canticis ad laudem dei, cui h�c non dijfilicent, fed pla=�nbsp;cent,� exfidei deuotionisq^ �ruore proficifcantur.

(^uum^ intrafletarca domini inciui--tatem Dauid, Michol filia Saul profpici^ ensperfeneftram, uiditregem Dauid fubnbsp;filientem, atq; faltantem coram domino�nbsp;Sc defpexit eum in corde fuo�

Michglreginade�iicit regem faltantetn coram do^ mino,uidente populo, qua� indignumtmtgmficcntiarenbsp;gia. Cernebat enim externa tantum, faciilarifenfuernbsp;fafluofo �gt;iritu,fidem,deuotione,lfiiriti{s j�ruor�,qucmnbsp;no fcnferat,nec � p�tre fuo didicerat,no repMabat. Te^nbsp;mere iudicabat externa,rege, maritu,fan{lum prophe=tnbsp;tarn er dominum fuum,faeminauirum,fapientia carnisnbsp;prudentiamjfiiritus.

  • 17 nbsp;Et introduxerunt arcam domini,amp;ponbsp;fuerunt earn in loco fuo in medio tabernanbsp;culi, quod tetenderat ei Dauid � SC obtulitnbsp;Dauid holocauftaamp;pacifica coram dno,

TrfbOTWndit parauerat area diii Dauid, licet iuxta Nebraos tabcrnaculum M.o�s effet in Gabaon.lntend�snbsp;autem Dauid icdificare templum,non fiuduit trans�rrenbsp;aliud,fed nouum parauerat,cui impofiiit arcam, er ob=�nbsp;tulit facrificia er pacifica ad pcrfiClionem folennitatis^

  • 18 nbsp;Quum^complefletofferensholccau-*nbsp;ftum Scpacifica, benedixit populo in no^nbsp;mine domini cxercituum,

  • 19 nbsp;nbsp;Etparttt�efttotipopulo uniuerf�mulnbsp;titudini Ifrael tarn uiro quam mulieri fin^nbsp;gulis collyridam panis un�, SCaflaturamnbsp;unam,5lt; cyphum unutSC abfit omnis po^nbsp;pulus unufquifqjin domum fuam,

Sacrificijs peraClis Dauid regale inflruit prandium, iujla dignaq; portions donata�ngults,de camibus, pa=^nbsp;nibus er uino,regia munificentia. Cijto peraClo abeunnbsp;tibus imprecatus e� cunCla falua atq; filicia,nbsp;2.0nbsp;nbsp;Reuerfus cp eft Dauid ut benediceret do

mui fuae, 8c egrefla Michol filia Saul in oc curfum Dauid, aitt Quam gloriofus fuitnbsp;hodierex Ifrael difcooperiens feantean.-cillas feruoru fuorum,amp; nudatus eftjqua^nbsp;fi fi nudetur unus defeurris*

Poflpublicits epulas domu reuertitur er �midtatem patiturab uxore, contcmncnteillius pietatem er cerc^nbsp;manias. Cui redditur maledidio pro benediHione, qu�nbsp;aufafiterat r�gis failumeriminarifeemina, er qua'mnbsp;gloriam dei egerat,accufare libidinis er flultitia.

2.1 - Dixit^Dauid ad Michol, Ante domi.� tt 4


-ocr page 224-

SAM VEL IS- SECVNDVS.

num, qui elegit mepotius qu�m patrem � tuum,amp; qu�ni omnem domu eiustSC pr�nbsp;cepitmihi ut effem dux fuperpopul�do-mini fuper Ifrael amp; lud�coram domino�nbsp;Etuiliorfiam plus qu�m factusfum�SCnbsp;ere humilis in oculis meis,�lt; cum ancillisnbsp;dequibuslocutaes, gloriofiorapparebo�nbsp;Dau�diT^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod coram domino luf�,faltaui,Gruilemin oculis

tuis me exhibai,ad i�ius gloria gt meam humiliationem tgi,qui me nihili hominem elegit ad regnum Gf patremnbsp;tuum ut fuperbire coepit repulit � regno cum tota domonbsp;f�a:feiens dominum fuperbis refifiere, humdes uero fuanbsp;gratia ampMi, ideo ut ccepi ludtm, GT humiliter me genbsp;ram magis ac magis:etiam fi tibi fimilibus gt tibi dijfli=:nbsp;citurus fim,mibi enim gratia illius fufficit. Si enim hominbsp;nibus placuero,idoneus dei feruus non ero.Humilitati ernbsp;go fludebo po/lhac magis, id mihi dominus ingloriamnbsp;ampliorem reponet, fi pcrfiilo corde mecu bumiliatusnbsp;fiicro:Gloriofjorapparebo non fotum iudicio ancillarii,nbsp;feruorum meorumffed in toto orbe, ubi boe fadum � tenbsp;mihi probro datum audictur,tibi in confitfionem uerte�nbsp;tur,mihi uero ingloriam ampli�imam.

� Igitur Michol filiae Saul noneftnatus filius ufqj in diem mortis fu�

Pofihunccomemptum^icholfiliumnonhabuit,in pcenam temcritatis fute : prius uerogenuiff� dicitur If=nbsp;t/jrdijiftib iwmtne Eglon nominata. iudcci quot^ dicuntnbsp;eamgenui�c filium GT paritermortuatnficutRacheltnbsp;ttxorqiioq; Phinecsftlij Helt.

lt;j'C A P V T VIL

1 j'^^^AcIum eftautem quumfediflet


lt;j'C A P V T VIL


Huminoj prophetznbsp;togiwtus.

rex in domo fua,Si dominus de d�Tet ei requiem undiq; ab uni*nbsp;uerfisinimicisfuis�

* dixit rex ad Nathan propheta, Vid�snc quod egohabitemindomocedrina,amp;arnbsp;ca dei habitat in medio cortinarum^

Religiofi�imus Dauid cumbeneficiodomintregnu totius ifrael po�iderct m pace, nec qui�ia externarumnbsp;gentium Mud infifiare �nderet, fed ab eo potius timeretnbsp;diffierdi,religiofa cogitationeuerfatus 'm lege,rcperitnbsp;promiffa domini de eligendo loco in terra promi�ionis,nbsp;in qua extru�lo tcmplo culttim inflaurari uellet fecunsnbsp;dum legem datain �Aofi,ibidem � Leuitico facerdotaliq;nbsp;ordine col�dus. Contulit cum propheta domint Nathannbsp;de extrudione illius templi fi loctisis�domimprophenbsp;tte reuebiretur : indignum arbitratUs humano iudicio fenbsp;pretiofam inhabitare domum,arcam autem domim diuinbsp;nam maieftatem repnefentantem ueluti negledam habinbsp;tarefiib'cortinis.

5 Dixit^ Nathan ad reg�, Omne quod eft in corde tuo,uade fac,quia dominus tenbsp;cum eft.

Non fempcr proph�te adflantur fati�lo /firitu, ple^ raq; ut homines loquuntur ut faliere po�mt GT fallLSicnbsp;Nathan religiofum uotum perficienda legis nonpotuitnbsp;von probare, quum tom dare cerneret Dauid� derdes

/ 'RE G VM SE CVND VJ.quot;

UoU�imum cff�, in omntbui fuis ailibw ci�ime. Statim ergo re/pondit iwndum ittifus 4 dotnino,nbsp;ut pergeret opm arripcre quad meditaretur. S^epeh^nbsp;mines dei�anila proponunt, ct'dco placet eoruin de/t^'nbsp;derium,quod tarnen non unit pcr�ci.A.�)iritu�nillo ii�nbsp;trunq; erat, gt quad Dauid pie uolebat, GT quod�lii*nbsp;than bonum probabat,bonum enim erat, utrunq;nbsp;lorum uotum dominus probabat,fed interim falai�i^nbsp;rum merito,dominus aliud bonum uoluit Gquot; prrߑ^�^-

4 ^TFadum eft autem in ilia node, fermodominiadNathan,dicens.-

Ciuoduerodominusfieridecreuifetabitttif^' . ' tim in finnnis proph�te rcuelatur ut regidctix^^^^�^^nbsp;e^r ipfe Dauid ctim propheta e�et, nonnbsp;tarn alium infirmatur�n tarn humilinbsp;iorafacratioraq;prteuidit,fednonnifidoi^^^nbsp;te, cuius folius e/i reuelare fittura, quando,nbsp;quomodo�r quibusuult.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 40�

y Vade,amp;Ioquereadferuuniin���^ ji uid,H�c dicit dominus, Nunqui�*^�nbsp;ficabis mihi domum ad habitandu��*

'iHominat �auidem feruum fuum dei�, Gr clememia, quan pnefeiebat tot magid^nbsp;peccaturit. Ad feruummeum, AdDauid,^�^^nbsp;e�eximijfauoris. t^ummihi, quem ccclitlt;^^^'\j^j,oanbsp;renonpoffunt, domum adhabitandumnbsp;munciofqurmcordibuspiorumhabitoptrSgt;'^^�nbsp;ittsefttotaterraorplenitudo eins. t^illi

Neqjcnim habitaui in dotno quaeduxi filics Ifrael de AegyP^*�� jfU'nbsp;diemhanc� fedambulabamindl�^'^nbsp;lo.amp;intentorio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iiri

7 nbsp;nbsp;percunda (loca ueltempora)

cum omnibus filqs Ifrael � n�qu'^'JJ^d, locutttsfum ad unam detribubus��jfznbsp;cui prfccpi utpafcefetpopuluo^��'^ ui jonbsp;rael.dic�st Quarenon �dif�caftis*�'nbsp;mum cedrinam;:*

Abexitu ifraelisdeAegyptofetnperitdr�^^ittif pulo, crrexi,protexi,paui GT auxi,nbsp;domo aliqua,fed tu^rio tabernaculo^nbsp;de. Sednec alicui iudicum quem adpafiti'^.^^nbsp;populeim prxfici, mandaui de domo extn�(�^^^'nbsp;qua tribuumdegem potius meam uoluinbsp;bus ipforum, cuius obferuationeftudiofanbsp;placerent.

o Et nunc h�c dices feruo Haeedicit dominus exercitunW^�^^-diiJfnbsp;te depafeuis feqiient�greges,nbsp;fuper populum meum fuper

9 fui tecum in omnibus ubieu�^'^^fU' bulaftijS� intcrfeci uniuerfosnbsp;OS � facietaatfedcp tibi nomennbsp;xta nomen magnorum qui

Vteunq^ nondum cuiquam prteceperim m domo tsdificanda, placet tarnen Dauidis in�d^nbsp;titudo, quiexaltatusinregnum gt dilatati^f'^�^^^ittSt


-ocr page 225-

Il

SAM VELIS secvndvs.

o-MtorwcQfn(gt;l(icei'e wtitur ei, ^ui de bumili jWfi�� oc(�/(Y iji �upreinu,qui ouiumgrcgein feq^uennbsp;hitbitantem, dueem con�ituifideli� mtonbsp;gt;'��g4lipalitt-io decorauL Coefitis ac uotis fauebo,nbsp;fxterminabo omnet, hononfico nomine illitnbsp;/ �0 pCif cunilis magnis heroibm, qui funt in terra,nbsp;omnia beneficiaaccepit,tam inuitafua,nbsp;polkritate:idqi duplieitcr,priuati}n ad fuagettnbsp;�^�taffuficenti�ime in Chrifto filio Dauid pernbsp;��^uktjinomnibitsgentibui, toto orbe,int(eritate

� Etn

-J �Ponam locum populo meo Ifrad, amp; fuo,amp; nonbsp;^�abituramplius:necaddctfiliiiniqui-,i ^�^utaffliganteumficutpnustnbsp;die qua coftitui indices fuper populiinbsp;jj '^.�frael� amp; requiem dabo tibi ab omni-qy� yimicis tuis,pr�dicitlt;^tibi dominusnbsp;donium faciat tibi dominusgt;

'Dauidi pra�abo,propter popit /uj '^���Pfum prtepofui,qui populut mens efl, que plannbsp;�f

P'ot�)� qui poflhac non ut antea lotiesfub iudici p^�*^^^iimiliabnM,/cd quiefeere �nentmeo munerenbsp;domum adificare decrenbsp;p4f^i^^l��gt;'alem , fic ego tibi domii ac fiamiliam pr�^nbsp;f,if�f�quot;��'�qaam finiendam,ficutnec folneclunaecfgt;nbsp;U ^�^^�^idominiispollicetur.

jj^.^UfUep copied fuerintdies tui, amp; dor cuiu patribus tuis, fufeitabo fernennbsp;te, quod egredietur de utero tuo,nbsp;j^^�abo regnum eius,

iua�ed prorogabitur in omao Kechfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ide dies tui,ut no uiolcnta morte

k f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atate moriaris:fed tarnen ubi cum patri

fccui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieculu ifiud commutauerts cUnt

fernen tuu loco tuo fuccedet, clarunt �^^^^�^ntijfier in regum fitcee�oribus, fed longenbsp;expe�atio gentium, denbsp;'quot;�'�c finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtefenti/^culo dominabi==

''gt;i(r,r^��gt;'lt;�,pote�ate�bi tradenda omnium qult;e funt

quot;b, Pit.' thronum regni eius ufq} in fem-�'ii'

bT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aidificabit domu nomini mto. Clarum

�auidis Salomonern templum dco Hic=s dei: fed longe cianbsp;^^ii^pflifilium Dauid Chri�um dominidefcmsnenbsp;P�ttriarchis prophetispronbsp;4 hon�num, tcmplumglorio�fiimumnbsp;catholicam,toanbsp;fando, umts deus folus adoradus cr conbsp;longeglorio�or e� tamDauidinbsp;^^^dis GT ipfo deo Optimo ma^nbsp;poiuerit SstlomojKs ilia �rudura, quie lotit

REGVM SECVND VS/ tij

co�lapfa e�,multaconfil�onelfraelitarumsdenuo qitot� re�aurata fepius, gt iteru de�rudacontumeliapotiusnbsp;genti �tit q honor. Ciuod uero foliu regni imperpetuuntnbsp;parat dominus filio Dauidis, imperfidius quidem de Sanbsp;lomonepradicitur, perfidifiime ante de regno MefiiiCnbsp;filij bauid, Chri�o domino no�ro,qui in gloria GT folio.nbsp;Dauidis fedet, omnium fidelium rex �r imperator .eternbsp;nustcuius regni non erit finis ,fignificatus per pacificunbsp;ilium lud�lt;e regem, ubi tantum tunc notus deus caneba=i.nbsp;tur : per Chri�um autem euangelium regni pamafit adnbsp;omnesangulosorbis terrarum.

�4 EGO BROEI IN PATREM,amp;ipfeerit mihi in filium: qui f� inique aliquid geiTc-rit,arguam eum in uirga uiror�,amp;in pla-gis filiorum hominum�

De Salomoi^ ucre dicitur,Ego ero i�i in patrein, ct ipfe erit mihi h filiu, quandoquide o' amabilis domininbsp;didus e�,fapientia,honore,diuiti�,pace er pro�ieritanbsp;te donatus,oquot; famatus fuper omnes reges ante eMin.Denbsp;ueroautem GT totimundo expedatifiimo filio Dauidnbsp;Chri�o Ie�i,ucre luculenti�imeq; comprobatur,Hic e�nbsp;filiusmeusdiledus in quo mihicbplacui,ipfum audite^nbsp;Ad quem dixit,Filius meus es tu,ego hodiegenui te: Ponbsp;fiula � me,Gr dabo tibigenteshareditate tuam, er pofnbsp;fe�ionS tuam terminos terra:. Partim uerificata de Salonbsp;mone, coplcti�ime uero'm Chri�o lefu domino no�ro,nbsp;cuius nie typuspriece�it. Argu�eum � quando iniquenbsp;egerit,uirga hominum gt plagis filiorum bominti. Hop


uidetur proximo refirri ad Dauidem,quein quo tics pec cauit dominus per homines flageUauit, non autem uclutnbsp;Saulemproiccitpro fe gt po�eris. De Salomonefatiinbsp;ob�ure uerificatur,qui filiciter regnat tota uita fua, c=snbsp;tiam quum peccaret.De po�eris uero clarius, quos do^nbsp;minus quu � fc deficcrct rigide correxitfemper, do'nec -regnu chri� inclarcfceret, Grfilij fidei Dauidis totuntnbsp;orbemrcplerent. Quos quidempeccantescorripit,fednbsp;ut pater filios : non ucluti ludlt;eos, quos toti orbi exemanbsp;plum perfidie ey infilicitatis propofuit.

15 Mifcricordi� aut me� non aufer� ab eo* ficut abftuli � Saul, que amoui � facie tuagt;nbsp;Bcneficenti� fuam er clemcntiam � Dauide,dum uinbsp;ueret GT peccaret, non ab�ulit : �c filij s quoq; j^irititsnbsp;fidei Gf promi�ionum Dauidis,ueris fidclibus fauoreinnbsp;GTbeneficianunquamnegat, etiam� peccantes corri^nbsp;piat GT corrigat. Kegno quoque Dauidem non rcpulit^nbsp;quant umlibet peccaret, ficut SaUlem abieccrat, ne rcanbsp;gnaret in pofl^is. Fideles quoq^ ueri 'm don�no toti munnbsp;do impcrant.ludo'i autem ubiq^ G^femper pcrfidiiefii�nbsp;pccnas pendunt,donee Dauid regem regum a^ouermtfnbsp;iHiq^ 'm�iritu fcruicrint, temporaliumregnorumfata,nbsp;fa�umq; ad quemanhelantcontemncndo.

� Et fidelis erit domus tua, regn� tui� ufq;in�ternum ante faciem tuam, throgt;nbsp;nus tuus erit firnius iugiter:

Kegnum Dauidis 'm aternum firmatum, fideles tait tumnorunt:luda:i dete�antur, quum non �t tale qualo;nbsp;cupinnt,Gr^uod uixmente confequi pojj�nt. Ntbii


-ocr page 226-

s AM VEL I s SECVNDVS.

enim in hoc mundo corporaliter^ter homines pcrpe^ tuum c/�, Chrifli tantum gloriofum nomen regnrnnnbsp;coram fole permanet, cx ante lunam.

  • 17 nbsp;nbsp;Secundum omnia uerba haec, 8C iuxtanbsp;uniucr�m uifioncm iftam, fic locutus eftnbsp;Nathan ad Dauid,

Uailenus reuelatio fa�ia prophetic IJathan de Daui de,qiiam ZTquot; cor�m expo[uit,iujfu domincrenouatio fcinbsp;licet fumm� bonorum,quie promiffd funt lud�, lacobo,nbsp;tfaac O' Abra(e,qu�deniq;pofisa�prophetisifua,^nbsp;.alijs luculcntius declarata legitur.

  • 18 nbsp;^ngrefluseftautemrexDauid,amp;feditnbsp;coram domino,amp; dixit: Quis ego fum donbsp;mine deus, SC qu� domus mea, quia addunbsp;xiftimehucufq;^

  • 19 nbsp;SedSchocparum uifum eftinconfpe^nbsp;du tuo domine deus, nifi loquereris eti�nbsp;de domo fei ui tui in longinquum : ifta eftnbsp;cnim lex Adam domine deus:*

Cora rfrcd domini Dauid fedendo per quietem g^ai* tints dicit ac orat : aliquando leHulu fuum lachrymis risnbsp;gat deprecando admijjataliquando faltat inter pfaUen^snbsp;dum : �tgiendo deniq^nbsp;nbsp;nbsp;in cauernis petrarum orat c4

D fuid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcamm ^iritum ejj'e,noit corpus,quern cx=

audit dominus. Ab hutniliatione fui ordiltir preces, ztr g^atiiis,agnoftensgratiamnon m�rita effequicquidinbsp;domino circa cum agitur, paucis uerbis:fioccifacit om^nbsp;niafuannagnificat autcnt maxime dei circa fe beneficia,nbsp;iUud in primis, quod in longinquum pr�dicit ,cr prosnbsp;tnittit bcnedidionein gentium infemine fuo, quod nonnbsp;tarn hwnanum beneficiumfit q diuinifiimumjZf prorsnbsp;fus in�flimabile,quo magnificentius nec pr�ftari nec conbsp;gitari poteft ab aliquo inteHe�lu humano.

Quid ergo addere poterit adhuc Dauid utloquatur ad te tu enim fcis feruu tuumnbsp;domine deus.

2.1 Propter uerbumtuum,amp;fecfldum cor tuum fecifti omnia magnalia h^c,ita ut nonbsp;turn faceres feruo tuo.

Longe mehorapron�fi�i er dabis, qu�m pof�ulare potuerim. Non Icuia funt cr breuia qu� dabis : omnianbsp;autem non meis meritis, fed quia me cognouifli, hoc eft,nbsp;ex omnibus elegi�i, non quia, fed ut bonus eff�m. Siuenbsp;proxin�us ad myfterium uelit dicere : Tu mihi hac omsnbsp;nia diets, fades, propterea quod ante omnia feculanbsp;pr�cognouifli pr�ordinafii,feruum tuiem, Me�iam,nbsp;tuum,dominum deum,ex mea profapiagenerandum,finbsp;cuti quoq; promififii ab exordio hominum cr patriarsnbsp;chis noftris fandis, ut non po�it non fieri quod uidiflinbsp;wluifiiqifitinrum.

2.x Idcirco magnificatus es dnedeus, quia non eft fimilis tui, neq; eft deus extra te,innbsp;omibus qu� audiuimus auribus noftris.

Non cfi quod de mea magnitudine,quamtuficifii, glorier.Tu foins fan{lus,tu folus magnus, domine deus,nbsp;cui nihilfimile in mundo ��' extra mundum huncAd f �nbsp;ttimutaudiuiwuSffi�a-edhnufGrifdorainuf.

REGVM SECVNDV�' XJnbsp;nbsp;nbsp;Qu� eft autem ut populus tuus ficut If

racl, gens una in terra,propter quamiuu deus utredimereteamfibi in populum,nbsp;poncret fibi nom�, faceret^ uobis magnanbsp;liaSchorribilia fuperterram tuam anbsp;populi tui, que redemifti tibi ex Aegypw�nbsp;gentibus,amp;diiseius^

li�e omnia tua bona domine deus, non propter � fed propter eledum populum tuum mihi iOorui^�^^nbsp;largiuntur : cui m orbe non melior neque tibi dut �nbsp;gens una ifraelitica eft, quam tot eelebribus tniraeunbsp;fisq; benefieijs profequutus es,redimendo ffhan de^nbsp;uitat e Aegyptiaca, per figna portentaq;nbsp;tu�,ut iHam orbis uniuerfi gentibus declaroret)nbsp;men crgloriam tuam,^:;� populi tui lfrael,e�'^ �nbsp;lo deus iUiusfamiliariterhabitat CT eonucrfttgt;ttgt;nbsp;mendo ab omnibus malts, or affiuentia omid^'^nbsp;rimtditando.

24 nbsp;Firmafti enim tibi populum tuun�'^j

tibi in populum fempiternumtSiW� nefa�us es eis in deum. . -g?

Tu domine omnipotent deus,pr�paraft hueuttuusfit, tibifoli dicatusfideliterftnii^^�ffi�enbsp;ex arbitrio tuo totus pendeat, prater tenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de

fadoremprorfusignoret. Tuautemfisilb'^^^ quoomniafibibonapromitterefemperaudt't^�nbsp;quamfibi derelinqui.Hcc enim fummaftedfgt;^ ��S/ionbsp;tisfidelibus,utfint illius populus i:!r ipftnbsp;N�c ergo domine deus uert�*^'�nbsp;locutus es fuper feruu tuum,nbsp;mumeius,fufcita infempiternnn**nbsp;ficUtloCUtUSfS,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J(M,

Orationeclauditfcrmon�, quamcertifttt^ tarnen oratcompleri. Vult emm dominuttoif^^^^d�nbsp;orare,ut fmdificctur illius nomen '^^do*nbsp;lius fuper terram quomodo fit in ccelismt fiutnbsp;minus promifit,maxime cum fub conditione�^^' .nbsp;beneficia promitt�iur,fifcilicetpcrrexerii���^^l^(jhnbsp;maner eq; illius populus, pro quo femper or^,^

amp; magnificetur nomen tuu piternum, atqj dicatur, Domio��^ jii�nbsp;tuum,deus fuperlfrael.Etdomus*^nbsp;Dauid erit ftabilita coram te,nbsp;id unicum�iit iu uotis D^uidiynbsp;beretur dominus � populo fuo, idqiftnipet' . .(ttanbsp;fernen fuumindeigloriamproficerct,nbsp;tiumfalute clarificaretur, quodhodieinU^^^.nbsp;detq;fadum per Chriftum dominumnbsp;X7 quia tu domine exercituumdeusnbsp;rcuelafti auriculam ferui tui, dicens �nbsp;mum �dificabo tibitproptereanbsp;uus tuus cor fu�,ut oraret teoration^^^^ jnbsp;R.ationemadditquareaufus fiicrit magni P^^�iSnbsp;domino,quia multo maiora promifrit fibi deu^ ? jrtnbsp;fitiffetdefiderare.Semenfcilicet,etnomenglori�gt;lAtnbsp;tctemum,e^ folium gloria incomparabile:�qidgt;^nbsp;neficodno,quis uereaturprecorimtigna

X6


-ocr page 227-

S�HVELI S SECVt�DVS. Nunccrgodominedcus,tuesdeus,amp;nbsp;�trba tua cr�t ueritas j locutus es cnini adnbsp;feuum tuuni bonum iftud^

*9 lncipeergo,�lt; benedic domui ferui tui, 1nbsp;nbsp;wfninfempiternum coram tctquia tu do

mine deus locutus cs, amp; benedidione tua ' bencdicet domus ferui tui in fempitern�gt;nbsp;^o�ij�tftur zr lauditt ueritatem dei, qua promijjanbsp;f^^lintercidere G^fru�rari no pojfunt.Oratqi utiantnbsp;'^'^'^^^on�rmatumregniillius flatumperpetu� confer^nbsp;***' '^^^gt;tetur:ne fcilicet interc�dant peccata G?quot; deme-5^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnagntficapromilfa deino 'mdignere^

\t, ^�^^t�f�r,RfpfhUone� continua; in oratione ad deum ^^���3 dantur,fed facro affi�ui nccejjario adharent,nbsp;placent.Altoqui ey i-K breui�ima oratioiw donbsp;��'^�fufficerct dixijj�, Sandificetur nomen tuum. Pienbsp;animus religioforum affiiluum, non contenunbsp;defiderata poflulaffe 4 domino, fedcrfmenbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e� dominut, non repetitioneuer

I nbsp;nbsp;nbsp;�'*��* er inuliiloquio, fed f�ruore defiderij a�idui amp;

lt;C A P V T viir.

^A�iumeftautem pofth�cpcr^ cuifitDauidPhilifthiimjamp;hunbsp;ll^,miliauiteos, amp;tulitDauidfre^nbsp;P '^m� tributi de manu Philiftiim�nbsp;�.^^^�tsregnum i�acluixfeabhof�butferuabat,nbsp;rege ho�ssfidei aggreditur,gentem u~nbsp;tiei � -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubiugando, iam enim diuina; promi�io

^jlu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po�idenda complenda: in�abant.

�i(, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffq; ad mare, er � deferto au�rali ad introi=:

^^(gt;timisigiturproximiores feuo-iorese� Phili�hinorim regem,qui r�gnanbsp;metropoli, haue � Dauidepereu�antnbsp;alif.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dim �entvm feruitutis uel tributi ifraelita:

^^^^'^^�tntur.

� co�quans terr�tmcnfus eft autcni fdjjMitniculos ad occidend�, 8f plenumnbsp;uiuificandum�fadus� eftnbsp;� Uauid feruiens inferens muncra*nbsp;^iiitiy'^^��ibitaspercu�it,etquafifolo�;quauito=nbsp;tto^ �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuifit,ut tribut� penderent,tertia tan=

tduabii'i occifis fecundum ^afi �ii�culo meticns occidendos atq^fer-�ruitute per�^la, qu� per mennbsp;ndagijmoreinteUigitur, Cau=:nbsp;�^^^niu�nodicrudelitatis, quiarexi�or�Danbsp;occiderat, quos de�n�ndoi �nbsp;fufcepei-at,}ion fatit probabili rationbsp;qn�m Ntoabit� iamdunbsp;�! Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfecutionibui fuis ins�-aternitatis,de

p^^^^^�egerant, ut neceffe �terit humiliari eos, corttMi ifraelitis in hareditatetn non

*

^^rcuffitDauid Adad�zer filiumRo

REGVH SECVNDVS, II4 hob regem Soba, quando profe�us eftutnbsp;conftitueret poteftate fuamfuper flumennbsp;Euphraten*

Con�at Syriamlati�imamprouinciam per nomina di�ingui,tam apud ludieos,qui earn diuidunt in Mefoponbsp;tamiam,Tiainafcenam,Soba)n,Ui.aacham, amp; Antiochenbsp;nam,quaMuocant�ethrehob.Latini, ut Plinius, nomi=inbsp;nantCcelefyriam,Anthiocenam,Damafcenam,Phoenisnbsp;ceam, Gr Pahe�inam. Kegemautem Syria Adadezer,nbsp;filium P.ehob,quem pereu�it Dauid-Hcebrai dicunt uonbsp;lui]�regnumfuiwt propagare u�]; ultra limites lfrae=!nbsp;lis,repulfum uero � Dauide, qui Gf Syria illius omnesnbsp;prouincias cis Euphraten �cit tributarias.Bc�oqi eate-nus deuiilas,ut partim pralio trucidarit, partim cepe^nbsp;rit,redimendas pretio auri gt arge/ni, omnes autem trinbsp;buto fubdiderit.

4 Et captis Dauid ex parte eins mille fe-ptingentis equitibus, SC uiginti millibus peditum, fubneruauit Dauid omnes curgt;nbsp;rus.'dereliquitauteex eis centumc�rrusgt;nbsp;y Venirqiioq; Syria Damafci, utpr�fi-dium ferret Adad�zerregi Soba:�Cper^nbsp;cuffitDauid de Syria uiginti duo millia utnbsp;rorum*


Cepit aut� belli robore mille er feptingentos equi^ tes,uigmtimilliapeditu,currus bclUcos omnesdiffolsnbsp;Uit,Grad nulitiam reddidit ineptos,prater quadringennbsp;tos equos, �gnificatos per centimi currus,cuilibet cur-rui quatuor equis annumeratis,Cui Adadezer in auxi=�nbsp;liu uenit Syrus cxercitus de Damafcena Syria, de cuiusnbsp;exercitu etiam Dauid pereu�it uigimtiduo millia uirosnbsp;rum. Vt fic prater duodecimtrdyuum taros reliquantnbsp;quoq; po�ederitSyriam ufq; ad Euphraten fluuium, ittnbsp;xta promi�iones domint ittofi er patriarchis fa�los.Nonbsp;quod perpetu� uel etiam longo aliquo tempore huiu�nbsp;modi dominium po�eder'uit reges ifraelis: fed femel tosnbsp;taobtenta,�gnificabat longefiliciusregniem Dauidisnbsp;toto orbe terrarum di�undendum,cuius comparationenbsp;hac Syria quantulibet lata, ut umbilicus uideatur, quanbsp;regionum omnium laudati�ima dicitur er habetur.Sicnbsp;fauore dei tarn Dauid ille typicus, quam Chri�us dominbsp;nus pro/feratus e� in dominio fuo,femperq^ projfera-bitur, donee ponet inimicos fuos omnes, fcabeUum pc^nbsp;dumfuorum.

Et pofuit Dauid pr�fidia in Syria Da-mafci�fada^ eft Syria Dauid fcruiens fub tribute : feruauit^ dominus Dauidin 0=:nbsp;mnibus ad qu�cunqj profedus eftt

Prafidia deniq^ pofuit Dauid in totam Syriam Da=i ma�enam,redalt;li�fub tributum, per omnia faluatus 4nbsp;domino.

Dilafatio regni Dauinbsp;dis.

  • 7 nbsp;Et tulit Dauid arma aurea,qu�habe-bantferui Adad�zer, 8c detulitea in leru-falcmgt;

  • 8 nbsp;nbsp;Et de Bete,Sf de Beroth, ciuitatibus A-dad�zer tulit rex Dauid �s multii nimis�

Syrorum utro urmd er clypeos, aureaqi mtidit 1�



-ocr page 228-

rofolym�,repofuitq; 'm thefturos.-�militer er terismul tum,ex deuiiln uMus regis Adddezer.Qtiarmn lt;hi�nbsp;hicnomiii.'it�in libro PardUpomcnonalijsnominanturnbsp;nomin(bi{s,tioti enim rdrtmt,mo �re generdle efl om=nbsp;tuum tidtionam udr'ijs nomimbm�^uficari eafdem ur^nbsp;bes,ficut GZ uno nomitK plurintM.

^AudiuitauteThourexEmath,quod percuffifliet Dauid ome robur Adad�zer,nbsp;�O SCmifit Thouloramfiliumfuumadrcnbsp;gern Dauid, ut falutarct eum congratu^nbsp;lans,amp; gratias ageret; eo quod expugnaf-fet Adad�zer, SC percuffifTet eum,Hoftisnbsp;quippe eratThou Adad�zer, amp; in manunbsp;eius erant uafa aurea, �� uafa argen tea, SCnbsp;uafa �rea:

Rex Honaffo, P�cronymuA EpiphaniadiiHam feribit, zy 'm Coelcfyrid urbein,cui Adadezcf hoflK �icnbsp;rat,Dauidi �-atuldtur de ui�orid,mi�o filio fuo c� mu=nbsp;�(ribtii,ciU�Plebriei benedidionem uocaiit, quid com=:nbsp;mmein i�is ho�nn humiUitjfct: tantum aberat utexiHanbsp;parte Dauid hojkm uereretur,fed amicum feiret.

11 nbsp;nbsp;qu� �C ip�. fandlificauitrex Dauid dogt;

mino cum argento �C auro, qu� fan�ifi-. caueratde uniucrfis gentibusquasfube^nbsp;gerat,

gt; a. de Syria, amp; de Moab, amp; de filiis Ammon, amp; de Philifthiim, amp;deAmalec,5C de manubiis Adad�zer filii Rohob r�gisnbsp;Soba^

Spoliagentium dona regum lt;]uotquot aurea, ar gentea uel area erant, non ad regiam magnificentia ey'nbsp;faflum abuftitefl illis Dauid, fed'mthefauros repo fuitnbsp;pro�dificando templodomini. Vt patentfideifu�fyn~nbsp;ceritas, qui non pro libidine regnandigentes fubdidit,nbsp;fedutcomplereiHurpromi�adei patribut, Ztr uerito/inbsp;(iomini in�ternumfub�lkreuideretur � pijs, parare^nbsp;turq; pax zr tranquillitat populo dei, cui fe regent pr�nbsp;pofitum ad illiitt�licitatem � domino cogitabat femper.

Fecit quoq; Dauid nomen,quumreuer teretur capta Syria in ualle Salinarum (clt;e=nbsp;�s) decern amp; odo millibusi

Nomen celebrecon�ecutute� Dauidperomniares gna,fauore domini, ad cuiiit gloriaomnia perficiebat,nbsp;uel quod in ualle Salinarimi decent zir odo milUa occisnbsp;derit de Syrii,fcciindum umam literam,uel de Edomitisnbsp;fecudum alios,ob�militudinem literarumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vel

fecundum iud�os,quod 'm �gnum clementiie occifos fe~ peliricurauerit.

14 nbsp;amp;pofuitin Idumaeacuftodes,ftatuit^

pertotam Idum�am (uel Syriam) prse�di�t Sc fa da eft uniuerfa Idum�a feruiens Da-uid�Si feruauit dominus Dauid in omnibus ad qu�cunqj profedus eft*

Edomitis deuidis,fic eos fubiugauit Dauid,utflatio ttesuelpr�fidia ordin�r it per totamprou'mciam,quonbsp;er tributapenderent, ZT rebellionis occafionemnonnbsp;baberent,Hie iam primum completur prophetia domi�=

16

17

18

)ii,dccoquoddidue�dcJacobzr fcereiuur,Uiaior feruiet minori,Efau uelnbsp;li,per�diutautem in Chri�o cui�lio^��'*^ /nbsp;omnesgentes.

ly Et regnauit Dauid fuper el�faciebat quoqj Dauid indicium,nbsp;tiam omni populo fuo..

Sic Dauid pra^itut �rode�'et.'�crcxitUtM^i fie don�nabatur ut domino iUorimi deo fuonbsp;tur:fic leges tradidit ut legi dei obcdiretjfaeiequot;^^nbsp;eet indicium criujbtiam toto populo fu�gt;,^^^'\nbsp;opprimeret quacunq; iniuria uelfi-aude, neenbsp;tuumfefi iniquiter perfequentes f�rret.nbsp;bat non ad fuam magnificentiam, fed ut amp;'nbsp;aepopuli falutemregnum � domino fibi^nbsp;commi/fum legitime adminiflraret,

loab autem filius SaruiseratiuP. citum: porr� lofaphatfilius AbiJ�nbsp;commentariis�

lodb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sarui� �rti�imus animonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prof'*

filio,ad bel�agerenda apii�imns, ZiT gator honoris zrglori� tam r�gis confobrM%ri��nbsp;totiuslfraelis.E belli zr militi� prafidm o� 1 n^etnbsp;mus Dauidis duitatem de lebufaorum t�*��'nbsp;militi� principatii capitis pcriculo umdieigt;�*f'nbsp;pr�/�nte duce exercitui,nihil metuebatnbsp;nia uelut proprio cordi crediderat,zr ****��nbsp;potuit.lofaphat � commentarijs erat,Zif'''^^nbsp;quiredigebat in fcriptaqu�ueladiaCfiCtre*nbsp;da,� libellis exiflens uel cance�arius,nbsp;gens,zr confiliarius.

8c Sadoc filius Achitob,S� Ar*� fil? Abiathar facerdotes.-Slt;

Sadoch ztr Achimelech funtmi faeerdol^^�pld� dotibus prafidi erant : quorum primusnbsp;zar erat,alter de Abiathar per Heli, quinbsp;ne dijpofitione Dauidis cederecoa�us efi�Plnbsp;Saraias uero Sifai diilus,fcribafiit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^'

Banaias autem filius loiad�rsfjCtV^ rethi amp; Phclethi � filii autannbsp;dotes eranu

pr�fesfiiit ZT tribunus femperftipabantlatera r�gis, paratiadeott^^^^jjiz;'^nbsp;iufliti�zr'corporiscuflodes,quididifu'^^.^H0i{^lt;^^nbsp;Phelethi,�rti�imibeUatores. Filij uero'nbsp;demfacerdotes erantqui facrificarent,�^**nbsp;nbsp;nbsp;pr'i^^

dierum explicaturprimi ad tnanum re�^^ ibili�quot; er honorabiliores in regno, omnibus reluf^ pp^erit^ifnbsp;re; Zr pra�di. Alij exponut, difcip��ii�i��^^eii:^pi'�nbsp;Tanta autem filiorum exi�matio tam�l'� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uut

tri,quia anfamfibi uendicarunt fiperbitejOm tara q pr�flare potuerint,uel mereri.

�Tc A P V T IX.

^CAPvt IX. Ajliz T dixit Dauid, Putasne^j^^nbsp;quis qui remanferit denbsp;�Saul, ut faciam cvm eonbsp;cordiampropterlonathafl^^^^



-ocr page 229-

SAM VEL IS SECVNDVS.

Dfuiftw hojiibiK ordinato rc�w, dtnicos fufcipit, ^�nctuiuos mortuorum gratis, quibii^ Jpopondmt.nbsp;^^ftcenttd maxime dccet reges, iniuriartvm obliuio atnbsp;Hquot;� clementia. Ciu�ritpauid,fi quis de domo Saulis fu^nbsp;quern conf�r�t beneficia propter charitatem tonbsp;iurameiitum eidem pra:ftitum.tiulta enim renbsp;^�^�^tamcolcndaeflamicitia uetiis,qu�m promi�ionbsp;'����iwrfmfwo.

^^�tautem de domo Saul feruus, nomi ^��ibatquem cum uocaffent ad regem, dinbsp;^'^'irex�T�neesSiba�EtilIe refpondit�nbsp;W��)feruus tuus*

� , ^tait rex � Nunquid fupereftaliquis de �*�'oSaul,utfaciam cum eo mifericordUnbsp;Dixit� Siba regi�Supcreft filiusnbsp;^��athan debilis pedibus�

^'domo Saul fupererat feruus quidam Chanan�us, ^5'1quot;'�� Hocdwt ad regent, humc percumilatur defatsnbsp;^^'^�lfuperflite,nonad offindendum,fed adbene^nbsp;mifericordiam diuinam ,hoce/i, aliquantnbsp;J'^tgratiamilli impartiatur. tndicatur ergo filiusnbsp;i^��^^^^,qui prouidentia dei cafu aliquo negle�us i�nbsp;^f��igt;claudus pedibus utrifq^ iuutilis fadusfuerat adnbsp;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fi^da quiecunq^ : ne quando de femine Saulis

lOauidi zs- fuccejforibus negotium de regno ar (�gt;'�^beret, ut dium� promifiioncs certius com=nbsp;I f ^'��^ide regno Saulis differdendo, ziT Dauidis fta^nbsp;ait^*����'�quit,cft?EtSiba ad regem, Ecce,nbsp;^ab*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Machir fiiii Ammiel in Eo

^^ib baal di � �^Puctt/ip.s. ZX inhumilitate, cemens uoluntatisnbsp;mfiingi,nihilfede regno ffe=nbsp;fifrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fibi fufficere arbitratus, fi in uita feruare=

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hefcr.

ih X nbsp;^*^8� rex Dauid,amp; tulit eum de do

6 p^achirfilq Ammiel de Lodabar lon ueniffet Miphibofeth filiusnbsp;ti�?3n fiiii Saul ad Dauid,corruitin fa^

^HUs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Adfum feruus

Dauid � Ne timcas, quia faciens tL^in te mifericordiampropterIonagt;nbsp;reftitua tibi omnesnbsp;tui,8Ctu comedes panemnbsp;mea femper,

Miphibofeth rgt;auidi, ueritus tnalialiquid P�^^nus infacian coram Dauid, quern Hiconbsp;lt;tini^: f!^^�^!titur,conf)latur tanquamfilium funtminbsp;Saulis non mcminit , nenbsp;memoria perfecutoris, propternbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiirmidarefibi, qui toties ad mortS

Pr� P^fi mortem Saulis er Isbofeth, dire '^riam hiereditatem Saulis, ut fit plerunq^

REGVM SECVNDVS.

m tumultibusregnorum,uenilfe^ in manus cdienas.l�xc omi�areflituitnepoti Saults, qui pater hic dicitur, quianbsp;auus.Agri nomine inte�igit omne patrimomum, erfru=inbsp;dusag)-orumomnisgeneris. Quteomma iufiefibiDasnbsp;uid uendicare potuiffet,ob rebe�ionem Isbofeth, contranbsp;regem Dauid,quem non ignorauit � domino inftitutum,nbsp;teflimonio Saulis,lonatha;,er Abncr: ut no carucritgranbsp;tiaz^beneficentiaha-crefiitutio rerum. Quandoquid�nbsp;iurenon debcbaturipfi Miphibofeth patrimonium isbanbsp;feth,fed tantum lonathai hareditas.Infupcr promittit ilsnbsp;U menfa: participationcm,quoad uiuat,hoc efi femper.

GratiamdicitDauidi,humiliter agnofeendo benefis ciumjZir maiorumfuorum culpam, pro qua uelut cantsnbsp;abominari potuerit z^ reijci, prorfusq; occidi.

amp; dixitei.-Omniaqu�cunq;fucruntSaul, �i uniuerfam domum eius,dedi filio dominbsp;nitu�

gt; O Operate igitur ei terram tu,amp; fili] tui,amp; ferui tui, �C inf�r�s filio domini tui cibos,nbsp;utalatur�Miphibofeth autem filius domi^nbsp;ni tui comedet femperpanem fupermen^nbsp;fammeam. Etant autem Sib� quindecimnbsp;filn,SCuiginti ferui.

11 nbsp;nbsp;Dixit^ Siba ad rcg�� Sicutpr�cepit do

minus meus rex feruo fuo,fic faciet feruus tuus, amp; Miphibofeth comedet fuperniennbsp;fam meam quafi unus de filfis regis.

Sibam feruum Saulis uocat,z:r admintftratorem infti siba ftruua tuit bonorum filij domini fui, hoc efi, Miphibofeth, qui pj�, ��nbsp;nepos cum fit,filius dicitur :pr�cipitq; ut ipfe Siba ernbsp;filq fui feruiant ei, er colant a^os,umeas, z^ quicquidnbsp;regis beneficia acccpit,fi-udumq; pnediorum inf�rantnbsp;filio domini fui Saults. Sic cnim feruorum tune erat cottnbsp;ditio,ut dominis feruientes,tamen totafamilia eorum denbsp;' iUius prouentibus alcretur.^lon efi uerifimile Siba mulsnbsp;tas habuiff� uxores,fed unam tantum, quia feruus erat,nbsp;er tarnen filiorumbenedidione exccdit Dauidem cumnbsp;fuis ododecim uxoribus, habuit enim tefie feriptura,nbsp;quindecm filios,er feruos uigmti, qui ftrui erant sib�nbsp;ferui. Non efi enim perf�narum acceptio apud deum,�tnbsp;nontammultitude prolis benedidio dominiefi,quantnbsp;probitasfiliorum zr difeiplinahonefiatis. EtMiphibosnbsp;feth comedet fuper menf�m meam,ficut unus cxfilifs renbsp;gts:ucrbaDauidisfunt.

IX Habebat autem Miphibofeth filium par uulum nomine Michatomnis uero cognanbsp;tio domus Sib� feruiebat Miphibofeth.

IJ Porto Miphibofeth habitabat in lerufa km� quia demenfa regis iugiter uefcebaanbsp;tur,SCeratclaudus utroqjpede.

Licet � puero claudus effet utroque pede, ZT humili conditione,tamen uxorem habuit, filiumq; licet infansnbsp;tem,Micham nominc.Siba autem cutn omni fua famili�,

K�

-ocr page 230-

SAM VEL IS SECVNDVS.

Cr incolis domu^ferutis erat Miphibofcth ,fic ui omtiis laboirivotfruiiui ac proumtm domino cod�rent, qui denbsp;totafum�Meducandacurabitt. Habitabat autan fcruusnbsp;ad prlt;edium domini fi�,qui Hierolblymii de menfa regitnbsp;edebat,qHa/{tumlibet utrifq^ pcdibut captas et claudus.nbsp;Locitra�andi de feruitute ufu�'uilu prtediorum.

fCAPYT X

A�um eft autem poft h�c, ut jnoreretur rex filioru Ammonnbsp;lt;3c regnauit Hanon filius eiusnbsp;Iproeo�

a. Dixit^Dauid�Faciam mifericordiam c�HanonfilioNaas, ficutfecit patereiusnbsp;mecum mifericordiam. Mi�t ergoDauidnbsp;confolans cum per feruos fuos pro patrenbsp;fuo�Cum autem ueniffent ferui Dauidinnbsp;terrain filiorum Ammon,

Non propere ce)?it Dauidihumanitds prlt;eflitaregi lmpio,quorivm bona qu�rere lege prohibebatur diuina^nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amicitias iu^gere. lam enim ante cumj�geret �fas

cieSaul ad regem Moab, uenerunt ad eum parentes er cognati �ti, quos commendauerat fouendos eidemregi,nbsp;donee quietemajjequerentur:qui rexi^^oabitarivm occinbsp;dit illorum multos, quibufdam effugientibus ad regemnbsp;JUaas Ammonitarum. Et hoc efl beneficium, fecundumnbsp;iiebrieos,pro quo Dauidgratiamref�rre annititur,filionbsp;fuccefjbriregi, uiros f^eilabilesmittendo, quii�umdenbsp;obitu patris cofblattur, pollicerenturq; officium er a�nbsp;micitiam fefe prtefiiturum, fi quando occafio fe prabe^nbsp;^^n^tend�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem domino diffilicet agnofcerc beneficium

acceptum, etiam ab extra/ieo 4 fide, qui in bono docet uincere malum:fed ofienditur periculofa malorum focienbsp;tM.uinc nihilominus difeendum nobis feriptura proposnbsp;futur, qu�mfitperfidia iunila impietati,qu�m impifnbsp;�nt hi,quos confi�t deo odiofos effe, or quomodo ittdi^nbsp;cia dei grauia,contra impios,occafion� inueniant graf:nbsp;fandi non indigna nec obfcuram.Tam Ammonita qu�mnbsp;Syri occafionem arripiantfriuolam contemnendi Dauinbsp;dis imperium, erabijciendi iugum tributi,ut pariter manbsp;g�spereant.officiumenimpietatis�rtauide preeflitumnbsp;interpretantur hofiiles infidias, er honoris gratia lega^nbsp;tos probro minime firendo afficiunt,er ignominia tur=:nbsp;piafigt;ergunt,barbammediamradcntes, uiris grauibus,nbsp;er uejkspr^e/cindendo ufq; ad loca corporis obfeeniosnbsp;ra,ufq; ad uerenda.Vt inteUigi detur,non fine caufa ex^nbsp;quifitiemalignitatisifios populos diuinqiuffuprohibi-� tos reeipi in ecclefiam dei, eyr Amalechitos illorum fir:nbsp;cios in totum deleri. Specimen cnim pr�bent pe�imorunbsp;ingeniorum hoc fa�o fuo,quod eyr agnitum errore nonnbsp;folum non deprecantur,fed iufiam uindiHam iniufio belnbsp;lo anteuertere, eyr rebeUionem parare multa animi pra~nbsp;uitate conantur.lEec omnia aut�,quia fubiugandi erant,nbsp;cr regnum Dauidis amplificandum.

5 dixerunt principes filiorum Ammon ad Hanon dominum fuum^Numhono^



REGVM SECVNDVS* ratDauid pattern tuii in oculisnbsp;mifitad te confolatores Y n�nne ideo uttcnbsp;inueftigaret, amp; exploraret ciuitatem,nbsp;uerterct c�, mifitDauid fcruos fuos adK*nbsp;luniorem nouiciumq- regem perfidi ac fimores c��*nbsp;filiarij deprauant,decipiunt,e^ euertunt: qui diosui^nbsp;tiantur fuo pede,quianfamarripiunt calutttniandinbsp;cos, eyr held caufat non diligenter praueniunt, fii O�nbsp;dwacttwi ueterem non reuerentur. Explordtor^fnbsp;fiant,qui confiolatores erant mi�itirrifores quoi^nbsp;citmt, quihumanitatis officio fungebantvr: GTnbsp;ius omnium gentium,legatos male tradatit- ,nbsp;Tulititaqj Hanon fernes Dauid/3quot;^^nbsp;dimidiam partem barb� eoruni,nbsp;ditueftes corum medias ufq; adfl^*^^^nbsp;rum,amp;dimifiteos,

Quodeffe�ioresredderentuirosbonoSf'f'�� u fed dimidiam barbam radunt. Eion nudos abiߓ*�nbsp;uerecundiora tantum d�nudant. Quid attteiunbsp;firns committere potuiffcnt impif infideles.^^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj

ruM perfidi eyr perfiecutores pietatis in fiemper.Sicffiecimenproderccogunturnbsp;minesdeumminime timentes. EUhiltahbUsb^^^^^nbsp;modo mentis fiua: malignitatem queant �nbsp;incommodarep'ijs.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. lt; juJ/

Quod cum nunciatum clfetD�� J�pflz fit in occurfum eotum:erateni���'^^f�tnbsp;fufi turpiter ualde, �C dixit rex �nbsp;lericho,donee crefcat barbanbsp;reuertimini,

inteUigitur ifraelitarummoremfiiiffi^^ re,neph.isq; habitum rafiffie, quia nonnbsp;barblt;e,fied expediant,donecpars rafa filt;�^�^^�^.^^ionbsp;ti^ quodam modo lt;equctur. intokrabtlnnbsp;efi,eyrconf�fionedigna,finebarbarcdifi'i:nbsp;abierant.�arbam ueteres habuerunt,uirii�i'^^''^�^nbsp;nis,maturitatis,eyr honefiatts,gaudijq; indilt;^�**

  • 6 nbsp;nbsp;Videntes autem filfi Amnion^^./iiJi^nbsp;iuriamfeciflentDauid, miferuu^'^^nbsp;mon, SfconduxeruntmercedeSy pcdinbsp;rohob,amp; Syrum Soba uiginti�^'* gzlsio^nbsp;turn, amp; � rege Maacha mille uiroSinbsp;decern milliauirorum*

Errorem pertinaciagrauauerunt, ex Syrijs,hoftesmaluerunt parare magi^nbsp;agnoficere. Syria multiplex hie notatiffgt;^^, ^ififn^nbsp;roob,Syria Soba,Syria Kaacha,eyrSyri^'gt;��g,itili�'^nbsp;rint,ut uidetur, nomina urbiumuelgend�^���'^^^j^fiiiiibnbsp;rum. Hi omnes, quia indicia diuino oppt^�^nbsp;ideo fie erigunt contra iufii�imumacoptt^^

  • 7 nbsp;nbsp;Quod cum audifletDauid,iud�*�nbsp;omnem exercitum bellatorum*

Eionfiolumzelo uindidl�,fiedetiant eyrnece�itatetutel�proprilt;e, prouocatusnbsp;nota malitia pe�imorum,exercitu}n nuttitnbsp;tium cum duce optima loab, perquembefiii^nbsp;((id conficiebat ey fiUeiter�


-ocr page 231-

SAMVELIS SECVNDVS.

Egrci�i funt ergo filii Ammon, amp; dire--^f�^ufaciem anteipfum introitumport�� ^i^nsautemSoba,amp;Rohob, �Cistob, �Cnbsp;�'^�acha feorfum erantin campo�

^��l�^lii^mohuiiturho/kscoittralLfrddi^ exerettum, ''^onitisexurbeprogredieiifibuicx aduerfolfraeli^nbsp;autem rcgulis in�dids retro tendentibm, innbsp;^�i�liwdtTc ftatucntibiK 4 tergo,ut oim ifraclitte Ai=nbsp;�^ettrrcrant.

idensigitur loab quod pr�paratum ^aduerfum fe pr�lium, exaduerfo 6^nbsp;omnibus eledis Ifranbsp;�^inftruxitaciem contra Sy rum:

. J^Hquam autem partem populi tradidit fratri fuo : qui direxit aciem aduer-�^filios Ammon�

j p '���t� impertcrritui nbsp;nbsp;con�lio prompfiK, a�umptif

fun commilitonlt;bin,Syros omues aggredi pro .^�^��atrifuo teijue egregio dud partem ali(Uncom=�nbsp;quot;'^t,A)mnomtn ex urbe uenientibin oecurfuro.

'*tj ^^�'t�Sipr�ualuerintaduerfumme Sy mihi in adiutorium: fi aute filq Am-1 pr�ualuerint aduerfum te, auxilia^

ttj.j ^^'�d�imi ducet non contemnunt hofks : nec am^ � ^�''�^nutuur,mutuum hortantur,ut probe rem'ag^^nbsp;auxilium mutuum�yondent, �x�ne cimdanbsp;^uilibct �bi oppo�tum ho�em inuadere non �r=nbsp;^-Audaces cjuidem�rtuna iuuat, fed con�lium hu-dei, cau�eq^ iuft��duda,inuincibilesnbsp;Eft�'quot;-

Io n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�'�

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro ciuitatibus dei noftrhdo^

. rJ�?� faciet quod bonum eft in con^

uoxdud dignior cogitari,ciuam�tea, * l�if loabpcricuUs conclufut, eximia fduda in do=nbsp;p^'�ߒ^�uumi �rtitudtne ad milites �deles, profirt.nbsp;adern diligenti�ima cura, didt:nbsp;di.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��fl �rtiter er animofe perfidos hofles aggre=:

alacriter propugnare no�rum, no�ra; de�n�oni commi�uin, iue=nbsp;(juas domini deino�ri dementia nobts hecresnbsp;iKff po�idendastradidit. Hic nihil intermittentnbsp;'��(�(e IQ- uiriwm.'Dominus autem dem no�er fadtnbsp;fflnbsp;nbsp;nbsp;oculis fuis. Voluntas domini de

I quot;��l�^^�^tur,qui i�i con�dimus, er de hoflibus, domini. contra nos impdliternbsp;((j^��*ititaq5loab8fpopulusqui erat cumnbsp;Syros�qui ftatim fugenbsp;'4 J^MCieeius�

Ammon uidentes quia fu-Abifai, �^'fffi funt ciuitat��reuerfus^ eft loab

REGVM SBCVNDV?� �filiis Ammon,filt;uenitlerufalem�

, Aram�i loab in��cnte�ga labuntur. Ammonitai�t gafociorum territi,pedem rctrahunt,tn fuam urbem re�nbsp;grediuntur,ut fe feruent. loab uidoriofum militem r�ginbsp;reddit.

ly VidentesigiturSyri quoniam corruif-fentcoram Ifracl,congregatifunt pariter.

� Mifit^ Adarezer, SC eduxit Syros qui erant trans fluuium,�f adduxit eorum ex-ercitum: Sobach autem magifter militiaenbsp;Adarezer,eratprinceps eorum�

*7 QuodcumnunciatumefletDauidjCon traxitomnemifraelem, amp;ftranfiuitlorda^nbsp;nem,uenitcj}in Helam, S^direxer�t aciemnbsp;Syri ex aduerfo Dauid,Slt;pugnauer�r connbsp;tra eum�

Fugeru nt^ Syri � facie Ifrael, SCoccidit Dauid de Syris feptingentos currus, 8Cnbsp;quadraginta millia equitum , 8C Sobachnbsp;principem n�liti� gcuflitjqui ftatim mor-tuuseft�

Syri impatientes accepta; cladis er con��onis, ret flituunt exerdtum ex i�is qui trans Euphratem habitatnbsp;hantmilitibus,er .iDauide uincuntur, quorummultitnbsp;tudo er robur ex num�ro de�deratorum difcitur, matnbsp;gnitudo cladis ex humiliatione eorum. Huiu�nodi mertnbsp;cedem reportant tandem impij contra pios dimicantesnbsp;erfefe mutuum iuuantes ut pariter conddant er tartnbsp;dampoenitentiam calamitatibus oppre�t experiantur,nbsp;quanquam enim ad tempus potentia�dant,flagitijs tatnbsp;men onu�i tandem opprimuntur er percunt,uel ad mitnbsp;nushumilianturnedi�erdant.

19 Videntes autem uniuerfi reges ferui A* darezer,fe uidos cfleab Ifracl ftceruntpa^nbsp;cem cum Ifrael, amp; feruicrunteis, timue.-runtep Syri auxilium pr�bere ultra filqsnbsp;Ammon,

ApparetpotentiaAdore�r r�gis Syria: cuitotret gesfci-ui�e fcribuntur,quitarnencontraDauidem putnbsp;gnantesparitercedimtur, er pacem cogunturampletnbsp;di cum �tqs ifracl cum obfequio quanquam inuoluntatnbsp;rio : tali enim �ne concluditur iuiuriofa procacitas ernbsp;exccrabilis ingratitudo,cum pcrtinaci uiolcntia impiotnbsp;rum contra �ddes domino commendatos.

^CAPVT XI.

116

im

Adumeftautem, uertenteanno eo temporequo folent reges adnbsp;^1' bellaprocedere, mi�tDauid Io*nbsp;ab,8c feruos fuos cum eo,8lt;uni*nbsp;uerfum Ifrael, SC uaftauerunt filios Am*

mon,amp;obfederuntRabba : Dauid autem remanfitin lerufalem�


Po� bis deuidos Syrorum reges � Dau�dis exercitu^ ^uiAnmowiari�n nouo re� fuppetias �rre teiitauei


-ocr page 232-

s AM VELIS SE CV ND VS.

rant,loab autem urbcm ingrelJbs Arnmomt^ts nonobfe^ derlt;a,fed civmexercitu �erufalem rcdicrat,Syrorumnbsp;ftrage contentus,quiet fcilicet per temporis hyemalis imnbsp;portumtattmdiutiiismilitarenon licerct. DiflulitAm^:nbsp;monit�s (tg^edi,{ctm Syrorum fraudcttos �uxilio, in abnbsp;tcrum annum,te)npus^i uemale,cii/m homines �yriumcnnbsp;tn commode perfeuerarepoffitnt in campo ad militiam:nbsp;tuncenimregesprocedere confueueruntadbe�la. D4�nbsp;memor iniuriarum, loab mittit cum feruis milita^nbsp;ribus ex totatfraele dele�is, terraq; Ammonitarum pafnbsp;fim uaftata,metropolim eorum Rabba,qult;e � Gracis ponbsp;ftea Philadelphia di�a efi, obfedit. Dauid uero dominbsp;DanSd otio ftb/�� defidet, totumq; ifraekm populum fuum, eyrnbsp;tgt;*tifiiaturpit�i�Mr pericuUs hoftium exerceri.

Idq; iam aliquoties egijje fcribitur, ajjumptu^ in regetttf qui anteaflrenui�imus pro ifraele cr �Uciterpugna^nbsp;uerat : tdeoq- mine eum indicium doniini perurget, in*nbsp;terius^belligeraricogit,etrturpiter finit uinci. Regetnbsp;non ad otium, fed ad graui�imanegotiaajjumuntur:nbsp;Caflra prnire, exemplo firtitudinis commilitonesnbsp;hortari,alacriter fubire pericula, pro(}gt;icere exercitui,nbsp;duces regere er animare,ut ueniant, non ut eant accla=^nbsp;marc:non domi uacare delicijs, curisqi carere hone�is,nbsp;locumq; pra-bcre libidini cogitandie, er imterdiufomnonbsp;indulgere.

X ^AcciditautcmquadamdjeuefpcrijUt furgeretDauid de ftratu fuo, 8C d�ambulanbsp;retinfolario domus regi�t uidit^ mulie�nbsp;rem fe lauan tem cx folarioterat autem mu-lierpulchraualde.

Ad tempus uefiertinum, hoc efi pofi meridiem, de^ f�ruefcentefole, erudoccubitumincipiente declinare,nbsp;furgit de fomnorex Dauid, deambulat^ uelin folarionbsp;Vifii� eufio domus,uel in tei�o defuper plano, unde lieer et devicesnbsp;aiendus. rc,er circumfiieere undiquead animi confolationem,nbsp;iam corpore recrcato, corroboratoq; exfomno, ut adnbsp;hbidinem fortius propenderet: cum non ad quietem fomnbsp;ni hominibus dient deus creauerit, fed no�lem, maximenbsp;ueroregibus, quiutmultis prielatifint,fic projficcrenbsp;quoque multis obligantur. Vidit igiturlauantem fe fx�nbsp;ininam pulcherrimam uxorem fireuui�imi militis Vrite,nbsp;qu� er ipfit abutitur qtdete fua, marifo difiraHo adnbsp;bc�a,digna er ipfii qu� de otio inerti periclitaretur,ernbsp;libidine dcperirctincauta,qu:efcntidam uix inter pa*nbsp;rietesafiiicer�debuiffetfineuerccundia, er pro tnaritinbsp;laboribus er periculis humiliter domi conuerfari debuifnbsp;fet,ieiunio er orationeintentapro faluteconfortis uirinbsp;optimi,rcgalis palatijprojfc�iui fe opponit content*nbsp;plandam.

* MifitergoDauidjamp;requifiuitqu� cflt; � fetmulier.Nundatum^ eft ci quod ipfanbsp;eftet Bethfabce filia Eliam, uxor Vriae He^nbsp;thaei.

y. Miflis itaque Dauid nunciis tulit cam: qu� cum ingrefla efletad ilium, dormiuitnbsp;cum ca�ftatim^ fandlificataeft ab immun

REGVM SECVNDVS.

ditia fua,amp; reuerfa eft in domum fuatn#

Non fufficiebattt fibi uxores,fi�(tiw percun^idi^ illa,qualis er cuius fit: Cupiens quidem earn folutant^rnbsp;fc,quamuxorcmaccipcret: fed libidinefupcrantenbsp;cium,etiam uxorem tentare cogitat fideli�imi tnilitd-^nbsp;duci fibi iubet impotenti feruorc, quern refiingiterti'�^nbsp;certe uxoribus debuiffet,ut nuUus fit excufationKinbsp;fragilitatis humana. Cuius crimini tarn magno,nbsp;lius erat er ex eleilis dei, fiatim digna ultione occutgt;^nbsp;dementia dci,neph{in pro^ndo,beneficio prolis,inbsp;tiampermifcendo,occultummalumbonopublicO�^^^nbsp;ftndo : Statimenim fandificata efiabimimiit^'^^i^nbsp;indicioconceptionis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg

y Concepto itaque fcctu mittens�**� uitDauidjamp;aiuGonccpi.

Grauidamfefe;itiensBethfabee, nnwiMt Hauidi, ut quid fado opusfiret, cogitaret,nbsp;lt;tdulterijpoenameuadcret,rex honorifionbsp;cr mariti zdumnoninflammaret, Adhocnbsp;facra Dauidis er PetrifimiUtmq; utrorump^ff^.ij^^nbsp;tinentur,utcautelafitminorum ruina maioni' �nbsp;uero utrortvmq; i�ic erp�nitentia infiniiatngt;'gt; J pcnbsp;nia,utffes pereuntium fit recuperationbsp;ftatu ergofuo Dauid cadente, nemo fuperH^'nbsp;etiamfuo Dauidfurgente,nemo defieret.nbsp;n^di^enfationis mifericordia^nbsp;mit,ernead defferationem corruantusnbsp;hoc Gregorium m coUedaneis Rhabnni f�r

Mif�tautem Dauid ad roab,^!�^^ tc ad me Vriam Heth�um ?nbsp;Vriam ad Dauid.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quot;7 Et ucnit Vrias ad eum

�id qu�m rede agerctloab,amp;:pop��'� � quomodoadminiftrarcturbelluni'

Adulterij crimen,mox maiori malo ^��� ^1111^0^11^ occultare. Fideli feruo obtrudere nititurfiff!nbsp;h^redemiperfidtxmalum, mendacio pernid��i ^^isnbsp;fare contendit: feruo exponente fe fideli�^nbsp;honore er commodo, abutitur adperniti^ �nbsp;nemdefindendam, cum eius contumelid,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J/iti^

rumq^ iadura : nbsp;nbsp;ad proditorium ittttd

tur�icis amiei�imi opera er officio. Scrihif flihil ut Vriam remittat domum ad regem. OJ? , ^pltdnbsp;coufepratenderepoffet, rogatfifaluanbsp;ducem, populum, er miUtes,fibellum

S Et dixit Dauid ad VriaiW� Vade mum tuam,amp;: laua pedes tuos.Et^^^yUit*nbsp;cft Vrias de domo regis, fccutus^nbsp;regium mu n us.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jit lid

Suadet omnibus modis, er folum notitof^^t officium maritale Vriam,cibis quoq^ � mcnfd^^l^nbsp;tioratum, adalacritateminhortatur, homp^nbsp;tnaculati thori adulterij turpitudincm


-ocr page 233-

SAMVELIS secvndvs.

^fi�f^jproportew.

* Dormiuit autem Vrias ante portam do regi�, cum omnibus feruis domininbsp;^bSCnondcfcenditaddomumfuam,.nbsp;�.^unciatum^ eft Dauid� dicentibus�nbsp;j.�niuit Vrias in domum fuam^ Etaitnbsp;ad Vriam: Nunquid non de uia uenbsp;quare non defeendifti in domum

� ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntagnifico dono dem Vriam hae

conjunderctur adulter coram mundo, ��IbiK c�cm libidme,dominu)n deum fuum toto cornbsp;crimintsindulgentianon orauerat. C�uiuelut denbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil cogitans offinfo,totus 'm hoc erat,ut adul=

fuemore non notaretur apud homiaest 'm proj�ndum ueniens peccatortim coutemnbsp;iudiciorum dei obliuifcitur.'iiotatur hoc loco fernbsp;dorinire afuetuos non domicum uxoribus,nbsp;�ul� **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meretricibm, fed excubias apud cubi-

^egium tenere a/�etos:cum quibm Vrim cjuociue lt;iu�ntfideiobferi(antia perfi�a,nbsp;tel,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mflinilu diuino,(iu�mfedulita^

gt;1

g^j^aitVrias ad Dauid� Area, Si. Ifrael, papilionibus, 5lt;do^

meam, ut comedam Si bibam, 8c uxore mea^ per falutem tu^nbsp;feciamnbsp;ki^'^^^^^^i��dondnus percellerc uoluit corDa=inbsp;ferui,qu�gt;nfuam ipf�us execrabilemnbsp;lt;tai(U^quot;'^lt;^oui�^ptum tam iudiciorum dei qu�tnnbsp;huinan� cogitaret at que rc�pifce=inbsp;feligiofius did poterat� feruo,qu�mnbsp;^ifrucletoto^GT tribu lu^ habitanti=:nbsp;d^. ^^Sui'ijs uel tentorijs, non�bi licere domi libidi^

^'��1110 � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iuus decere regem domi, otio, �rculis,

libidinibm �udere, area, po== Hiif^^�^�^;periclitantibus dcmoite. Seduoluitdomi=^nbsp;exaltareddeo ut maximenbsp;'��'c p�^'�^^^^tur,finit ilium horribiliter non tantum pecnbsp;k^^^^Pfccatapcccatiifempcr maioribm accumula^nbsp;non ni fi �'a^nbsp;�fitcut cr Paulumnbsp;m^ddentem tulit,utuasnbsp;^�*^*'gt;1)1 ^^��*^�^d:ut de fiatu fuo Dauid cadente, nemonbsp;amp; de lapfu refurgendi, Dauide redudo, ne=

ad Vriam�Manehicc-dimittam te� Man fit au *�s in lerufalem in die ilia Si alteratnbsp;pyobitate rex Dauid, tent�t uel re^nbsp;^�^neeneruare caflimoniam Vriafintertium

REGVM SECVNDVS. 117

Ufque diem domi retinendo, ut uxoris cupidine fuperare tur animi firtitudo.Difdmus bellorum temporibus, hu~nbsp;miliandos domicafttmonia,ieiunijs, uigilia,oratioiu=nbsp;bus, pios homines, quorum uidoria cr falus � dominonbsp;folopendet,'quiardentibustuneprecibus fit inuocansnbsp;dusmonenimhi bella fufcipiunt,nifi iufli�ima'caufa,nbsp;pro qua domini audeant cum fiduda poflulare triumanbsp;phum.

*5 Si uocauit eum Dauid, ut comcdcretco ram fe Si biberct. Si inebriauit eum qui e-greflusuefperCjdormiuit in ftratu fuo c3nbsp;feruis domini fui. Si in domum fuam nonnbsp;defeendit,

Crapula c^ebrietate tent�t optimum militem rex, libidine irretitus,ucl potius timor� confiifionis,'qua pecnbsp;catumfuum fummopere occultarc cupiebat. Sed omnianbsp;mcafi�m,dominoprodudfadumuolente, traducesnbsp;fe hypocrifim.lS!on u'mdtur �rti�imus miles Vrias, nccnbsp;rege,nec umo,necmulicribus, quo minus humiliter fegenbsp;fat cr anxie,populo domim cr fideli fuo domino loahnbsp;fub dio or in caftris iacentibus. �ihil ergo firtius uerbonbsp;dd, or prouidentia diuina decretis.

Pe�imo tandemconfilioufusDauid ille. Saule mes lior,noniuxtaoperisiuftitiam,fedper eledionis praranbsp;gatiuam,qu� non nifi gratia dei faluandis cont'mgit. Conbsp;gitatdeiufti�imi uiri homicidio,idq} non aperto,fednbsp;proditoriomodo,�cribendo epiftolam de occidendo Vanbsp;ria, quantipfemetinnocens athletafidelis,fimplexcrnbsp;redusfirre cogitur, quo fado,etiam ftrenuus loab,nbsp;iuftus dux,particcpsfiat tam crudeli�imi homiddij .Pat ComfiXinbsp;aliquis,GrSaulcmloabq;accufetcriminispr� Dauide,nbsp;ipforum ingenere figillatim opera mala exigendonbsp;adjlateram iuftiti�,qu� apud homines ualet,iuftitiamqinbsp;diuinam criminetur,qu� non ab operibus bonis uel ma=inbsp;lispendet,fcdexuoluntatcdei fandi�ima,illiusqi libcirnbsp;rima aqui�tmaq^ cledionc : non minus tarnen iufte pusnbsp;niente peccata, ^fidei opera fanda coronante, fed exnbsp;gratia qua iuftificantur.

Pretus Dauid opinione iuftiti� fu� ad loab con/�bri^ num, ut nihil �ne iufti�ima ratione mandare puteturnbsp;de feruis fuis,ipfi loab feribit eafigurafermonis, ut nonnbsp;po�it credere loab aliud qu�m aliquid Vriam malide^nbsp;fignafi� occulti flagitij, pro quo cum rex honefto mosnbsp;do,ey non publica ignominia uelitocddi.Sicenimfcrisnbsp;bit.-Ponite Vriam ex adtterfo pr�lij, td^i �rtius ac perisnbsp;etdofius uidebitis inftarc,ipfumqi auxilio deftituatis, abnbsp;ipfo deficiendo, ut percuftfus moriatur. Pluratiue fcrisnbsp;pfit, Ponite uel date deftituite, non finffilariter rfdnbsp;l0ab,quo minus fujficiofubeat ipfi loab.de quacunque

-ocr page 234-

regis fterfidia, fed de iu�itia � rege non fine caufdtMs gna d�cr�ta.

�giturcum loab obfidereturbem, po fuit Vriani in loco ubi fcicbat uiros effenbsp;fortiiTimos�

loab urbem obfidendo cuftodiebat portas, unde ho= fils egredi timebatur, Vriani^} ordinat cuftodem locinbsp;periculofioris , quem non ignorabat egregic beUatu^nbsp;rum. Siccapitepericlitaturuir iujius crfidelis, igno=nbsp;rans quod de capite fiio ageretur.Sic pro uxons pulchrinbsp;tudinemoriturfianiiiK maritus. Hic finis lotionisBetb^nbsp;fabee,(y'meridiana: dormitionis Uauid.

  • 17 nbsp;nbsp;Egrcfli^uiri dcciuitate,bellabant ad^nbsp;uerfum Ioab,�f ccciderunt de populo fer^nbsp;uorumDauidjamp;mortuuseftetiam Vriasnbsp;Heth�us*

urbem milites �rti�imi, loab quidem pe^ tumt,Vriasuero occiditur,fednon folus. Binemautemnbsp;Vriie fideli�mi aliumquisuel perfidi�imus conie(ia=:nbsp;re potefl qu�m bcatitudinem uitte jilici�imte po� hancnbsp;uitam 'm fieculo, Htludteiloquuntur,animarumfiin{la=nbsp;rumificut Baptiftlt;e loannis, cr innumerabilium marnbsp;tyrum.

  • 18 nbsp;nbsp;Mifit itaqueloab, fiC nunciauit Dauidnbsp;omnia ucrba pr�li},

  • 19 nbsp;nbsp;praeccpit^ nuncio, dicens� Cum com^nbsp;pleueris unmerfos fermones belli ad regem,

Nuncius mittitur ad Dauid � loab, qui renustcii�ua ruscafum multorum de populo, qui cum Vria occu^nbsp;hueront iudicio diuino. Diligenter inflruit de orationenbsp;�rmanda, utf�rages multorum qu� excufiari non pote�nbsp;rat,attenuetur,audito Vriie occubitu.

5.0 nbsp;fi eum uideris indignari, amp; dixeriuQua

re acceffiftis ad urbcm,ut pr�liarcmini�an jgnorabatis quodmulta defuperexmuronbsp;(tF/rf)mittantur^

5,1 Quis percuffit Abimelech filium lero-bcfeth �quot; nonne mulier mifit fuper cum fragmen mol�demuro, SC interfcciteumnbsp;in Thebes �' quare iuxta murum acccfl�-ftis^dices: Etiam feruus tuus VriasHe-th�us occubuit,

l^otatur peritia militoris ex Ic�ione hiftoriarwm ue tervm,tom vn Dauide qu�m in loab,qHalis nota efi� de�nbsp;ietregibus, cr militiarum principibus.Nifi enim denbsp;Vriamorte gauifiis effet,fine dubio ignaui� notaff�tnbsp;loab, qui ad murum impugnondum ucl portas, non eaunbsp;tiorffifietfailusexemplo Abimelech, �^ui hic diciturnbsp;filiuslerubefieth,pro Gedeone, quiconf�ditidolumBa�nbsp;dl,quemfixmina proieilo mol^fragmento occidit. Necnbsp;igiturmilitibusregnorivm inutilis eflle�lioquacunquenbsp;hifioriarum,etiamgentilium, unde exempta�rmen�nbsp;turmilitandi cr cauendiaduerfa. Sic crin negotijsa�nbsp;l^� exercendis prodefi maiorunt didiciff� cafus, apopb�nbsp;te�nata cr f�ratagemata, a�iones^ probatosnbsp;�rtunte.

AbiitergonunciuSjamp;ucnitjS^nsnaquot; uit Dauid omnia qu� ei pr�ceperat ?

  • 2.5 nbsp;Et dixit nunci us ad Dauid �nbsp;runtaduerfum nos uiri, amp;cgrefi� funtanbsp;nos in agrummosautem fado impewp^^nbsp;fecuti eos fumus ufquead portam�

^4 nbsp;nbsp;Et direxcrunt iacula fagittarii ad

tuos ex muro defuper: mortui^ . feruis regis, quinetiam feruus tuusnbsp;Heth�us mortuus cft�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Uuncius primo aduerfia nunciat,utgratior'^^��� audita, qult;e tarnen nuncius nonputabatgi^^il^^j.ii,nbsp;quanimiusfirantur,fic�ioab uiro prudtKi^^^nbsp;moreinftru�lus. Sciebat enim gratatn Douidinbsp;Vri�,ideo earn quafi lenimentum infilici biflori^nbsp;xit ultimo.

Et dixit Dauid ad nuncium loabjNon te frangatifta rcs, 8(.nbsp;amp;nunc ilium confumit gladius �nbsp;bcllatores tuos aduerfus urbe,nbsp;earn,SCexhortare eos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Jm

fingit Dauid patientiamfCrdomitiuifirJiii� Cruerh feientem nondum recogitat.nbsp;loab eonfiolatoria, cr infianguine innocei^f^^^^nbsp;nus,nonnunccruentauiaoriapunicndi,�drL^'dnbsp;reDauidluiturus.Nunctutusfibiuidetnr,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

urbis excidium,in quo dominus lfraeliafiip�'^ifiit^ J mentia,quitoti ifiraeli non peperceratiit^^i^^nfiit^ q�nbsp;AchantSed non euitaturuindi�adildta.nbsp;xta regis imperium,urbem inuafit,obtigt;iitdd''lrM,i�^nbsp;redqtq; uidorad Dauidem.Hic iterum,id��^'^^iinibnbsp;demus ui�loriashoftium non dari meritdnbsp;fed gratia foladei, crconftlio focrofandonbsp;diuinte, cuius ratio nobis imperfcrutabildgt;nbsp;efi cr iufta pr�ceptorum fitorum fian�anbsp;peccarenonpote/iunquam. Alioqui nonnbsp;bos ui�orijs decorauit, cr pq�imos opptitK^j^^i,nbsp;tipermifit,nonfine iufla caufa,hominibits�^��^nbsp;ta,fednondeo.

  • 2.6 nbsp;nbsp;Audiuitautem uxor Vri�, q*?*� ^,j�,nbsp;tuus eflet Vrias uir fuus,amp;plamd^

  • 2.7 nbsp;Tranfa�lo^ lu�u mifit Dauid)nbsp;troduxit earn domum fuam,

ci uxor,pcpcrit^ filium 8C difpl**' bum hoc quodfecerat Dauid,

Plangit pro morefoeminarum non ferioߒ enim fe ex hoc reginam ffturam, tantuntnbsp;ut lapidetur iuxta legem. Dauidq; licentidnbsp;transfert in auldm,cr in matrimoniuntatlt;^Pnbsp;poUuerat per adulteritvm. Sed dominus non�nbsp;Sanguisinnoxius in ccelum clamare nonnbsp;dem fito tempore tangit tam dolor criminisnbsp;licitas p�narum, er perp�tua confcicnti^nbsp;Tametfidiffiliceretuehementer domino, ttinK fi�


-ocr page 235-

SAMVEUS SECVNDV�.

^S^'^tiaf'ua non dcflituit,^cd admonitorem crinti �^^it,gr4tii{tnq; refipifcendi concedit,

C A P V T XII.

Ifit ergo dominus Nathan ad Dauid: qui quum uenii�et adnbsp;Q|eum,dixitei�Duo uirieraiitinnbsp;ciuitate una, unus diues, amp;aknbsp;boucs plurimosnbsp;P^'nbsp;pr�^'*P^�� nihil habcbatomnino,nbsp;paruulam, quam eme

. eius fimul, de pane illius come^ ��*ormiens,erat^illi ficutfilia*nbsp;pj^amp;xtudinent crin�nis libidine exc�catui non fcttisnbsp;guj. �^�d)Ui. Idea prophetn ntittitur cui dominus ne:=

, quod hue ratione proponitur iu�u fucinoris indignitutemnbsp;f�^oueatur iu�i� nd fententin contra feip/umnbsp;� lt;^=nptii/mq�feje intcUigens tarn diuino iu^nbsp;proprif oris decreto compungatur, zSquot; ert^nbsp;l^umiliterconfiteatur. Dominus reuocatnbsp;Pgt;�od^i' pgt;'n:ueniente ad contritionem cordisnbsp;^ftig^tdumuultmifereri. Parabolicepro=:nbsp;Xefiif regem, non inuadit durius quem prteno^nbsp;homines,inquit,m una urbe,nbsp;*�lt;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regno ifraelis: Dauid multa^

trnebat,qua)n tcTf '���^�*��5 Zr honeftoamore i�iusfruebatur,utpr�

autem peregrinus quidam uc^ parcens ille fumere de ouinbsp;(jijj ^^ebobus fuis, utexhibcrct conui^nbsp;*lb qui ueneratad fc, tulitnbsp;pauperis, �i. pr�parauit cibosnbsp;5 *�h qui uenerat ad fe.

^'�f� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^o�^tntusho

(^disgratiam, cr pro qua fatiait %^�'^^ntus tot uxoribus,rapuit alteri fuam, uni=nbsp;^^�^^�tfolainamabnt.

indignatione Dauid ad^ niniis,dixit ad Nanbsp;Us J''ii*itdominus,quoniamfilius mornbsp;qui fecit hoc.

quadruplum,eo quod �) '�^Uerbujj^ iftud,amp; non pepercerit.nbsp;ou�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impudenti�imam rapi^

P�tuperis,qua minime indigebat diues, des �quot;^fkpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pl^^cndam, crudelitatis cr iniurite maxi

�k'fcouiculam rependendam bis quas 'nbsp;nbsp;nbsp;Q�m enim aliqua humanitdte pr^ditui lt;es

REGVM SECVflDVS. n8

5iM��M(ter, er nongran^ iracundia permoueretur in tdj� Mioic�trf,n rlt;zpifw��.^

Captumiudicio propriafententiteDauidemprotra hit ^^athan ad agnitionem fui fceleris, qui iam prophe= e�.nbsp;t� tarn clara loquenti irafei non poter at.Et infuper dosnbsp;mini fententi�flupenti promulgat irretra�iabilem : T�nbsp;rex,ait,is uir es,non oportet de hac re tibi multa loqui,nbsp;redargtieittete confcicntiatua,zy�conJlr'mgenteiufi0nbsp;iudicio tuo.Sod audi quid tibi dominus loquatur.-Pro totnbsp;fuis in te b�n�ficias meliora expe�labam de te officia:unnbsp;xite regem ifraehfiruaui � Saulis perfecutionemirabinbsp;libus modis fepc; filiam illius cf cocubinas eius tibi tranbsp;didi uxores: tuli te multas accipientem,nbsp;nbsp;nbsp;iuui :z^ut

expertus es mcamgratiam,nojli iam tibi multa promifft in longinquum,non parua,fed maxima te tefte, pro quinbsp;bus iuffa mea diligentius fujficere debebas, ztr ab offennbsp;fa cauere: Qti� omnia fi parua effent paratusfum adsnbsp;dere multohis omnibus maiora er maxima. Quishienbsp;non ftupeat gratiam dei ad elcilos, cosqi qu�m maximenbsp;quos reliquis hominibus prafituit in exemplum tarnnbsp;quitatisfiueutSaulem, Grclementilt;efua; utDanidem^,nbsp;cr alios pafiim non paucos. Vnde cr pofi panitentiantnbsp;ZX corre�lionem Pfilmum /cripfit, ita ut etiam pojknenbsp;generationifiat illius pa�io medicina�llius naufiagiwnnbsp;fit alijs portus.

to Quam ob rem non recedetgladius de domotua ufqj in fempiternum, co quodnbsp;defpexeris me, 8c tuleris uxorem Vri� Henbsp;th�i,ut effet uxor tua.

Qtfore ergo non timuifli contemnere uerbumeumf committere impiafpercu�ifli opera tua proditorio mo^nbsp;re Vriam Hethaum : uxorem illius rapuifli tibi primo,nbsp;de'mdeillum occidifti gladio Ammonitarum. Hocpeccanbsp;turn tantum, tlumc audi iui�cium domini : Gladius nonnbsp;aberit de familia tua,jratrem frater occidet,Gr pater inbsp;fiUjs perfequutiones ad mortem patietur. Abfalom occinbsp;detipfum Amnon,cr Salomon Adoniam:quiaoccidiflinbsp;Vriam propter uxorem illius.

11 ^H�c dicit dominus,Ecce ego fufeita-bo ftiper tc malum de domo tua,8f tollam uxores tuas in oculis tuis, �i dabo proximo tuo, amp; dormietcum uxoribus tuis innbsp;oculis fobs huius.

Eijeieris de propria domo tua � �lijs, uxores tun

H� � 4

-ocr page 236-

SAMVELIS SECVNbVS.

publica �gMminid pro�itueittur,ei,qui tibi proxime dt^ tt)tebit,filio tuo,qui dormiet cum tuii uxoribus,id^ �e�nbsp;mine uel ignorante uel prohibente.

li Tuenini feciftiabfcondite, ego autem faciam ucrbum iftudinconfpe�uomnisnbsp;Ifracijamp;in confpedu folis�

Qnodfecretopecca�i^oculo! meosnon reueritut, quemno�iomniaintueri, in publicumprotraham, ZTnbsp;non patiar ab aliquo ignorari.

^Et dixit Dauid ad Nathan, Peccaui domino^ Dixitcp Nathan ad Dauid,Do.nbsp;minus quoqj tr�ftulitpeccatutuum nonnbsp;morieris.

14 Veruntamcnquoniam blafphcmarefc cifti inimicos domini : propter ucrbumnbsp;hoc, filius qui natus cft tibi,morte mo-rietur�

Quifibi pratexere Dauidis peccata uolunt,z?' ex^ cmplumfumere delinqucndi,ij humilitatis,confi�io^nbsp;nis,patientice, malorummultonim incommoda, feque^^nbsp;lit non obliuifcantur. Difcantpotiut peccata confitesnbsp;rijfiefie totos exponere ultiont diuin�, incidentia aduersnbsp;Mcnhm raLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa,fiemper patienterfirre. Humilias

retur. h� dudit, tranftuUt 4 te indicium mortis, quod ut coms merui�i, ita zr decreuifii tibi, iujlt fententid,in hoc tisnbsp;bi parcitur ut non moriaris, amariora morte toleratusnbsp;n�. Et quiaetiam apud infid�les ac idololatrot fcelesnbsp;filmt habetur alterius uxorem per uim rapere, er illiusnbsp;maritum occidere, id quod tu rex tfirael � me infiitutusnbsp;ad blajfihemiamnominismei coramgentibushtec audisnbsp;turis commififli,quiutfiint hojksnominismei,ficcasnbsp;Itvmniandi per tehanccaufamfeinuentfi�gaudebunt.nbsp;Ideo filius qui tibi nafietur non uiuet, fed tua caujdnbsp;morietur.

*5 Etreuerfus cft Nathan in dom�fuam* Pereuffit quoq; dominus paruul� quemnbsp;pepercrat uxor Vri�Dauid,amp; defpcra^nbsp;tus eft.

Abijt tJathan ef domum reuertitur ithefus � rege cui tanta mala priedixerat,quia uerbtim domini fide pienbsp;nus rex alioqui pins non contempfit,fed humiliatus fusnbsp;feepit,nbsp;nbsp;nbsp;in prophetd domini fententiam domini non

abiecit,etiam nuUa alia confolatione ddie(ld.7ilius uero de Bethfabec natus,d domino morbo percutitur, z?quot;nbsp;grotat ad mortem.

16 Deprecatus^ eft Dauid dominum pro paruulo,8c ieiunauit Dauid ieiunio, amp; innbsp;greflus feorfum iacuitfuper terram*

FMes Dani nbsp;nbsp;Dauidemfiduciammagnam habuijfefemperin dos

mini clementiam etiam hoc faiio ofienditur. Cum enim d propheta audiffet morte morituriim, hoc eft, dto zrnbsp;certo, non tarnen dubitat orare donuni clementiam pronbsp;uita infitntis,de pietate deinbsp;nbsp;nbsp;culparum remifiione cer

tus, quia abftuliffet dominus peccatum illius intercedit profilio,etiamexadulteriofibinato. Tantum abeft utnbsp;dejfierationefrangatur, qui peccatum agnouerat, ztr innbsp;didgentiam fe confecutam feiebat. leiwtat etiam utar^

�7

10

REGVH S�CVi�DVS. deniiut orare liceat Zf humilius, in conclauefi^^^^^J^nbsp;ingreditur, zt' notlem agit infomnem terra pro] �nbsp;adftn'ritus humiliationem,fine qua hypocrifisfi^�nbsp;moniie tales.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j

Surrexcrutautem feniorcs domus�gt; � cogentes eum utfurgcrct de terratquiunbsp;luit, ncccomedit cum eis cibum*nbsp;Confolationem non recipit, etiam f�^�'^�^Yior.nbsp;nofepatitur exorari,ut cibofumpto reddaturah^^^nbsp;Sperat enim in miftricordiam domini, ut qui tuofnbsp;nam tarn dementer indulftrat, etiam reliqtt^ lUnbsp;terminata, quorum mors pueriprimum erat/^nbsp;rct,/�pplicitcrexoratus.

! Accidit autem die feptima ut turinfans�timuerunt^feruiDaui�quot;nbsp;ciareei quod mortuus effet paruUgt;*�jjJjjjgnbsp;xerStenim, Ecce, quum p3niulus^^j^ylt;nbsp;uiucret, loquebamur ad eum, 81 fnbsp;diebat uocem noftramt quantonbsp;dixerimus ad eum, Mortuus eftp�^ �nbsp;affliget�

Septimo die puer moritur,anteqttam cideretur, nec tarnen perditionem anim�nbsp;xiffelegitur,fcdftatim�morte illiusexbd^^^tii^nbsp;dit,quod non ftciffet,fi circuncifionisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��ft o^w

tarn pueri animam defignaffet. Hebrausanteodauum uit�diem nonobliS^^^,^^^,trcnbsp;cuncidi,ideoqi ea tunc obmiffa culpatn uounbsp;damnationem,quialegKpr�uaricationuli^'''^^ifpfir�nbsp;Sic baptifino exclufos impoftibiiitatcnatilt;���^�^i^fCbgt;^nbsp;ptereaChriftig!rattafi-at^iprobabitttfP^�.^^clt;Kt^^nbsp;ftianorumfidelium, uel id fcripturisnbsp;probetur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ijoS

' Quum ergo Dauid uidiffetft'^'*� ^/ft muffitantes, intellexitquod morf����,os,nbsp;infantulus, dixit^ Dauid ad fetuO�nbsp;Num mortuus cftpuer� Quirc^P^�*'nbsp;ci,Mortuus eft*

Dauid agnofeens mortuumpueru/in,amp; nos alias fucceffuras non dubitans, quuMnbsp;tatem intelligit, hanc quoq; poenamzrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfifl 1'^'^

proponit aquanimiter per/^endas, qu^�^y^ nbsp;nbsp;�i�

uideat placere domino.Seruis tarnen dogt;�^ry�tl^ depueromortuo uerbafacit. Doc�sinutil^^^^ij�i��nbsp;mortuorum,interce�ionem autem pro uiu^'^nbsp;uentibus non uanam,fedfiuduofam effe. j(j(US

Surrexit ergo Dauid de terra? un�iis^eft:quum^mutaffetut � ginbsp;greffus eft domum domini: adonbsp;uenitin domum fuam,petiuitlt;f�� �nbsp;renteipanem,amp;comedir*

Ingreffurus Dauid domum domimudlt;^gt;' fo, zrgratias agendum de peccatorunt gtuu^^^-gitenbsp;mi�ione,patientiamq; poftulaturus,Z^nbsp;prouentum utualeatfuftincre, pritisfe anbsp;dat iuxta tegem,alacritatem uultus,nbsp;fiitiaminduitur,uefiesq; commut�t: id eft ftj


-ocr page 237-

S�StVELlS SECVN-DVS.

t�rfijif� exaudit ioni^ domum 'm^�^ ��rorationis: domino^ deo adorato,domum fatm rc=nbsp;tifr Itfttis,�;r cibumlitmit, totumfc beneplacito dinbsp;^^gt;nmendanf,fciens tolerabiliiis e�e fidelem bomi=nbsp;''�ciderc in maiium domim q hominum.

�ixei-unt autem ei ferui fui, Quis eft fer quot;0 quem fecifti�propter infantem,quumnbsp;/�fret, ieiunafti amp; flebas � m ortuo autemnbsp;^�f��^i�exifti,amp;comediftipanem^nbsp;xSi ait, Propter i nfantem dum uiueretnbsp;jjj'quot;'\ui amp;fleui:dicebanienim, Quis feitnbsp;mihi dominus,�lt;uiuetnbsp;.quot;�ftns?

M

. Une autem quia mortuus eft, quare ic j^?�*nunquid potero reuocareeum am^nbsp;; �'^s^epo ujdam ad eum�ille uero non renbsp;�'quot;�wadme.

^l�otiifieruorumrejfiondetc�are. Ciuidueroin dominum tam anxie im

no proderat omnibia nidicare.Docet autem ^'^lt;^ontemptum, pro tanto, ut non inconfolabiliternbsp;^nggt;^amtis defim�los, fed meditemur nos i�osfe^nbsp;�gt;'0� propediemfid� ut ^u�m filiciter c�d�t domi-^lt;^precemur.

fabeeuxo eu ingreffusep ad earn, dormiuitnbsp;ijj f^�qu� genuit filium, 8i. uocauit no^nbsp;'Um Salomon, amp; dominus dilexit

^�nfolatur de translatione culp� promijj� '410^�^^�*� ^^^non incurrenda poena mortis pro pecnbsp;Drtw'dw, quum priusnbsp;mortuus,nbsp;dfb�^��^nxoremduxerat.-deqiillaBelh fabeecre^nbsp;i^athan tiafciturumfilium qui tem^nbsp;fgt;io^-�^^^�^nturus ejfet, GT regnaturiis in pace. Huiuf=nbsp;�^��^�lationibus ufusefi ad Bcth fabee.Vnde ernbsp;ii^ ipfcmirecufaffeconcubitiimDauidis,mfinbsp;Hmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ngenerandum fubflituere �bi regem,

% ^f^^nmefl. Dormiuit ergo cum eafuotempo^^ l^i^^��^�^^pi�^:i^fibumgenerauit, quem uocauit Sanbsp;totdotibtis naturlt;e er ^ati� dominusnbsp;'^��nit,utnieritodicereturdeus eum Jfiecialiqua^nbsp;}iljnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er benetiolentia afficiffe atq; amafi�, uclut

U'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^nm eft:lpfe erit mihi in filium,er ego

* ^^npatrem.

in manu Nathan prophe^ Ididia (id eft, Amanbsp;'�(IM) propter dominum,.

'ftido nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi'ophetam i^athan Mitum

intn pacifice eftet regnaturus.

nocauit eum etiam Amabtlem domini,ldi=: '�isnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amaffet eum, er pra ahjs Dauidis fi=:

�^^P^*nifJ'et,quantumlibet lt;i peccatrice na ipfeq; Salomon nonbsp;�rdlegitifnuserat.

REGVM SECVNDV?. ' nbsp;I19

^gitur pugnabatloab cotra Rabbath filiorum Ammon, amp; expugnabat urbemnbsp;regiam,

Hiftoria refumitur de captiuitate urbis Ammonita=i rum,mfi-a quam contigerat Vrilt;e homicidium, er pec=snbsp;catum Dauidis.Dum h�c de adulterionairataaguntur,nbsp;loab interim Rabbath Ammonitarummetropolimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

pugnat, nbsp;nbsp;earn urbis partem capit, in qua rex habitant

bat, qu� er urbs dicitur aquarum, ex latere urbis ma=: gn� fita,qu� erfigt;rtior uidebatur er munitior propternbsp;aquas ambientes ipfam.

^7 Mifitep loab nuncios ad Dauid, dices: pimicauiaduerfumRabbath, etiam cepinbsp;urbem aquarum,

' 'Videns ioabfacile iam tunc urbem capienda)n,ut e=: rat femper Dauidis amanti�imus, erglori� ittius zclo^nbsp;fus promotor, er m periculis femper cumfi'atre pro ibnbsp;lo expof�tiis, honorem hune fibi de tant� urbis capien=nbsp;d� triumpho arrog.ere noluit, fed magis domino fuo Danbsp;uidi. Rari�imumcxcmplumfideli�imimilitisermili=nbsp;tum ducis,mifit nuncios, inftatq^ ut cum reliquo exercinbsp;iu interfit, er coficiat opus quod iam fiter at filiciter innbsp;choatum, er abfoluendum fine periculo.

5 o Et tulit diadema r�gis eorum de capite eius pondo auri talentu, habens gemmasnbsp;pretiofiffimas, amp; impefitum eft fuper ca=nbsp;put Dauid, Sed Sf pr�dam ciuitatis afpornbsp;tauit multam ualde,

Acquieuit Dauid confiilio, er urbem cepit,ftatuit^ de ea,populocf; iSius crudele indicium,opima Jfiolia resnbsp;gi detrahedo filio Nrflt;w, pr�damqi urbis aufirendo mulnbsp;tamnimis.

5* populumquoq; eiuseducenspofuitirt ferram amp; in tribulos ferreos, 6C in fecuresnbsp;ferreas, tranfire fecit eos per fornaeem:nbsp;fic fecit uniuerfis ciuitatibus filiorum Amnbsp;rnomamp;reuerfuseftDauid, amp;omnisexcrnbsp;citus in lerufalem.

De populo quofdam confultores er authoresbla^ fihemiarumin deum er in totiusgentislfraclitic�cottnbsp;tumeliam prius inauditam pro benefadis Dauidis, quianbsp;dcniq;folicitauerantSyrosad rcbellione er beUa, mqinbsp;terrorem alijs ne fimilia audcrcnt,fcrris diuifit,et fupernbsp;eos circumegit firrata carpcnta,cultrisq^ diuiftt,non 0=nbsp;mnes, fed prim�res er confiliarios, authorcs criminis.nbsp;Combu�it^ corum multos in fiernislateritijshorribili Dauidfs �anbsp;iudicio,qui filiosfuos idoHsingyatiamficcomburerenbsp;ttpeti f rrfnt� Tantafiernnt hominii i�wwJidsitirfjUj

-ocr page 238-

SAMVELIS SECVNDVS.

pro eii digne uindicMdii �oab non fe putdretfuffteere, fedDau�didetulit criminum tam immatuumdignade^nbsp;cerneiida fupplicia, non enim oinnes fcript� funtge�o^nbsp;rum cau�e.

^CAPVT Xlir.

Aclu tn eft aut� poft h�c, ut Ab^ falom filii Dauidforor� fpeciox

--maretAmnonfiliusDauid,


Non di�ulit iuflitia bomtaeq; diuina in�tre lata fen tentiam contra Dauid, quern pro adultcrio ZT homici^nbsp;dio �atim tanta feueritate puniuit, utgrauiore priOternbsp;tiu'fequ��.* inortemuixpotuerit. �^uum enim rex effet eleduf pronbsp;Saule Optimo rege pluriu iudicio, e�etq; amanti�mutnbsp;filiorum fuorum, cr pro iufliti� ^e/o improbitatum uinnbsp;dex durus, ut iam di�um e� de Aminonitts, Ecce filiitsnbsp;comprimit fororem, idcj; uulgatur tota urbenbsp;nbsp;nbsp;regno,

filiite alter occidit fororis uiolatorem,cum maxima dif= famiaregKnbsp;nbsp;nbsp;officij fui,fcandaloqi multor� bonorum,

irrifione quoq^ ho�ium ad ignominiam dei, regni, reli= gionis zr populi. Abfalomis mater,fecunduHebr�O!,nbsp;hlaacha alienigena �iit, in beUo capta,�atimq} cognitanbsp;d Dauid ob pulchritudinem in�gnem, domum uero po=nbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�va dn.^la, luxta lcgem parata�iit ad coniugium regis,

unguium prafcifioaecy'in�itutKneinuera fide,paren tesq; lugere prius finebatur, crc. Eo ergo primo concunbsp;bitu adhucgentiUi concepit fecundum lud�os hanc pulnbsp;eherrimam Thamar.Deinde uxor Dauidi fa�la, Abfalonbsp;nem iequepulcherrimugenuit. Sicq^ excufant uerbumnbsp;Thamar ad Amnonem, quia fcilicet non �ierit fec�divmnbsp;legan foror,fcd tantumfecundum matrem adhucgentinbsp;lem,qua�nonpotuerit mentiri muiter, uel pr�texerenbsp;dubiam caufam diff�rendiflagiti� tam enorme ipfa Thanbsp;mar qualifcunq; filia DauidiSt

Scdeperiietin eaniualdc,ita ut�grota* retpropter Thamar fororem fuain:quianbsp;quum effet uirgo, difficile ei uidebatur utnbsp;quippiam ageretcum ea,.

^rebus'quot;* nbsp;nbsp;nbsp;Morbus mifer cr male curabilts amor e� improbus,

hoccafuiuxta legcm naturoe cr gentium prohibitus, cui im initifs fuccurrendum, fi non corporis ca�igatio^:nbsp;ne,faltem amorealiquo hone�o ac licito eeque magno,nbsp;ut e� uel amor literarum,uel artium bonorum, uel ma=snbsp;trimomale remedium �deonbsp;nbsp;nbsp;natura ut optimum, fic

Cr apti�imum prouifum concupifcenti� malo alioqui indomabili. E.egumfilii lAidiniferuientes talia patiunnbsp;tur, icr ut er at ffeciofi�imafilia regis,do}niferuabatur,nbsp;�yad illam penetrare Amnoni rci�e uidebatur mpof^nbsp;fibiletnon tamcn�ulto c�co�^ amori hoc fuf�ciebat re^nbsp;medium.

5 Erataut� Amnoni amicus, nominelo-nadab filius Semmaa fratris Dauidjona� dab autem erat uirprudens ualde*

Semper in pr'meipum aulis artifices inueniuntur fee lerum.Sed turpe e� nepotem ex�atre Dauidis lonadabnbsp;qufum�tiffe tamfcelerato con�lio fiiccurreretamfae^,


REGVM SECVI�DV?' disamoribus,laudemq^apudaulicosnbsp;flutiae pe�im� ,fapieiKem fcilicet �uffe ad pcr�lt;^

avis

4 CXuidixitadeum,Quareficatten�� maciefilir�gis perfingulosdies,cufn�nbsp;indicasmihi:* Dixit^ AmnonjTha�*^nbsp;fororem fratris meiAbfalomamo, _

AmorepallentemfCr infomnijs turbatamfati f facile uidebatamore �gnificare langueittein,^�'�^.nbsp;facile �patruele extorquet lonadab.Q�eWnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Uore con�lio qt honefiiore iuuaffe poterat ,� pe�imus�iiffet, er honoris rationem habuif�tߑ�* 'nbsp;feduterat�cconfultat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,

y Cui refponditlonadab, Cuba^i�P^^ dum tuum,5lt;languorem fimula�nbsp;ueneritpater tuus ut uifitette,dic^��nbsp;niat oro Thamar foror mea, ut ddnbsp;cibum ,8lt;faciatafpici�temepulni�*'�^ �nbsp;8C comedam de manu eius,

Con�li� dat de affequenda prtefentia r�gis officio, qui tantumnefasnepernbsp;timuiffetiqui utfilio propen�or �equofuborit^^^L^^nbsp;fororis�atri adf�eciem pietatis exhibettd^nbsp;GT procumbentileHo.

Accubuit itaq; Amnon, 8C�jati tareccepit: quum^ ueniffetrexad^'^^jjji;nbsp;dum eum,ait Amnon ad regcd��*j(�dnbsp;obfecro Thamarforormea,utnbsp;torqueat) in oculis meisduasfotb^nbsp;las (�ei tortulas) SC cibum capiatd

  • 7 nbsp;Mi�t ergo DauidadThaiuaJ^^tui,nbsp;dicens, Veni in dom� AmnoUnbsp;Sefacerpuhnentum,

Accubuit �rato, e^�nxitfe iegrotu�gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip ,c�

triq; impofuit ut uifitaret zs� iuberet piens earn parare cibum ajf idente fe,nbsp;edere,quo propiorfada placeret magis,nbsp;tur opportunius. Placentam autem 'm fortag''^^^nbsp;li nomine efcam nom�.nat uel edulium, uel�^ jtoW**nbsp;�rta�is Hebraiis corculas did potuerut, �fdnbsp;habentes genus placcntulorum.

  • 8 nbsp;Venit^ThamarindomuAu�^^fjnbsp;trisfuiulleautemiacebat.-quxt^rnbsp;namcommifeuit, Sefubagitabahnbsp;eiuSjSCcoxittortuIas (uclcorcuhif-) jfjiCO

  • 9 nbsp;nbsp;Tollens^ in patellamjcffudit^*�

SCnoluitcomederetdixit^ te uniuerfos � nie, Quum^

Periclitatur ffedofa uirgo CX regit p domo�atrisiutdifcamus pericutacafittatisnbsp;tatione,�rma,crcupidinemterquofcunlt;Jit�^^^l^i(^nbsp;quandoquidemer � �liabus pater Lot tutnnbsp;Domi ergo cont'me}ui�uirgines,alien^^nbsp;ubic^ pericula extimefeere�ubrieam effe�ri


-ocr page 239-

SA MV ELIS SECVNDVS.

ptititur arbitras libido. Qui male faceretentati ^^^i^iii^centz^^focios.

dixit Amnon ad Thamar: Infer cibum e?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uefcar de manu tua* Tulit

S'^Thamar tortulas(MeiprfcitjHc�te) quas . intulit ad Amnon fratrem fuuinnbsp;� �quot;conclaui,

obtulifTet ci cibum,apprehengt; ^^*n,6Cait� Vcnicubamecuforormea.nbsp;�yrt mfiire cibum in concLtue, quo minus uim pa^^nbsp;f�X't fi clamct.Secret� ilia abuti uult,nullanbsp;iiisonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{gt;ublic� hone�atis uel timoris diuini,cu=�

i ^.��''^�^^�^eiitur omnia. De manu i�ius uefci cupit, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��w honeflate abutitur in irritationem libidinis. ln=

libido obliuionem adducit iuris er tequi. Exigit Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M fecum dorn�at : hoc eft, carntditer com=

j ix^'^^'^gt;'�bicy'libidinetur.

'^�refponditei�Noli frater mi, noli ta I

I5 p�WolifacereftuItitiamhanc* ^/goenim ferre nonpoteroopprobri�nbsp;bu tu eris quafi unus de infipienti-'nbsp;� Ifrael�quin potius loquere ad rege,nbsp;j�ttnegabitmetibi*

'^doribus�e uirgo armis tuetur qu� habcbat,oran nlin^�Pdudinem�iffamiam, eygentis opprobriumnbsp;malignitatem fiagitij.nbsp;{{u !^��ppellat,quem non uclit habere corruptorem.nbsp;�nufitatum crimen in ifrael,nbsp;iurpcfacinus,flue fororem cog�r� ,fiue cor=nbsp;( *�\gwoK ,fiue extra matrimonium�rnicari,nbsp;Ulf� ^^ge uetita cr mhone�a m tfracl. Hortaturnbsp;�f�- ii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nxorem petat,fi fieri po�it,Gr non prte^

* publi ^^fiehumiliet:quodfiidfieri nonpoffeper deilegemputabitur, multo minbsp;f�- pyobrofoamore ilium accendi uel uinci,nbsp;^^'^��inio�econ�ndi. Alioqui eu maxima op:^nbsp;*4 kJ''� ��^^turafit, quad�rre non po�it.

�ut� acquiefcereprecibus eius, ^airnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;witibus oppreffiteam,Slt; eu

Jtuniea*

l�ffc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recipit confilium nec monitorem,

[L' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hone�um, fed quod deleila^^

r ��^uinq; fe�iatur. tnualuit ergo uirgini, cr oppref ijf �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiUus regis in regno fanilorum, uniusq^ ueri

ly ^��^�gt;'Hm,cuiuspictascelebrabatttrpa�im maxima.

earn habuit Amnon cdio ma od� � ita ut maius effet odium quonbsp;ti J^team amorequo dilexerat* Dixit�nbsp;�J^'�^t!n,Surgc,amp; uade*

'D^uidis iterum dominus

^�^�ߒ^diq^ patrem in filio

^lt;^'npus erat uindi� fanguinis innocent is ejf�fum publice uoluit diffamari. O=nbsp;(�i^'�^�^fi'^�f�lur incentiua libidinis, ultioq^ diuisnbsp;fi^�qnitur. Quidenimindigmusdenbsp;l�ci potuiffetnbsp;nbsp;nbsp;publicari f ��aius odiwn j�

REGVM SEGVNDVS. lie quebitur,qu�m amor �erat qui praee�it. ludai di�gt;u^nbsp;tant de caufa odij:fimplicius dicemus ,fic dominum iwsnbsp;�itut�c,facileq; id fieri potui�e, quod non raro uideturnbsp;in �ultis�ultorum amoribus. Tanto autem odio�rebanbsp;tur, utnec proprio nec fororis nomine appellatam,�asnbsp;tim cum mfigni contumelia iUam proijci iubeat, etr i(t=nbsp;nuamoccludi.

16 nbsp;Qu� refpondit ei,Maius efthocmaluni

quod nuc agis aduerfum me, qu�m quod ante fecifti, expellens me. Et noluitaudffenbsp;earn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

feduocatopuero, quiminiffrabatei, di xit, Eiicitehanc� me foras:amp;2Claude oftiunbsp;poft cam,

QKmb�r maius nunc crimen committi in fe tarn tur piter eijeiendam diffamandam, ineptamq; fieri ma^nbsp;trimomo, repudiariq^ tanquam f�dam ey con�fam, qnbsp;quod in fecreto oppre�a pcrtulerat de�orationis in=:nbsp;commodum.

gt; 8 nbsp;nbsp;Qu� induta erat talari tunica: huiufee-

modi enim fili� regis uirgines ueftibus u^ tebantur: eiecit itaqj earn minifter illi us fonbsp;raSjClaufit^ fores poft earn.

* 9 Qu� afpergens cinerem capiti fuo,fcif-fa talari tunica,impofitis^manibusfuper caput ftiumibatingredienSjSCdamans,nbsp;Thamar r�gis filia defcribitur,hone�o m�gmq; uesnbsp;flitu, talari tunica uelut paHio undiq^ claudente induta^nbsp;ordmim�ro Amnoniseieiiaturpiter. Qu�feuiden�nbsp;honore,fama, or pudiciti� omamentis de�tui,palam^nbsp;traduci,nec ipfafratri parcit nec patri: quin indignitat�nbsp;rei pa�am fe quoq; te�atur omnibus, puluere in�ier�inbsp;capiti,fci�isqi ue�imentis inccdens,ciul�s con��o^nbsp;nis fuie authorem dijfamans: reuertitur ad�atremger^nbsp;manum Abfalom tanquam umdicem propiorem.

2.0 Dixitaut�ei Abfalom frater fuus. Nun quid Amnon frater tuus fuit tecum fednbsp;n�c forer tace, frater tuus eft: neq; affligasnbsp;cortuum pro hac re, M�fit itaqj Thamacnbsp;defolata in domo Abfalom fratris fui,

Abfalom uidens fororis angujbas, �atim id quod res erat agnouitge�um, er ex�atris nomine per comra^nbsp;rium fubfannando, dicit : Amnon quide pro nomine fuanbsp;fidelem�gnificat, patet nunc autem qua tecum fidclitanbsp;te egerit. Ntim, ait, fidelitatis negotium tecum Amnottnbsp;exercuit frater tuus^ Sed nunc �leiis,ait, foror mea,nonnbsp;confiindas nos omnes qucrelis tuts, frater enim tuus e�,nbsp;nolifolicitaeffedchocf.!ilo,n6 tibi,fed n�hinefas uin^nbsp;dicandum relinquitur. Habitauit ergo Thamar cofiifa,nbsp;humiliata ac folitaria,ua�ataq; cumfratre Abfalom.

II Quum autem audiffetrexDauidomia ucrbah�c, contriftatus cftualdeCerKobtnbsp;contri�are friritum Amnon filij fui, quoniam diligebatnbsp;cum,quiaprimogenituseratei.)

Dauid auditofilq faao,ualde iratus e�. Quid dutent egerit non feribitur. Veri�mile e� nihil intermi�ffrnbsp;quod iuxta legem or honeflatem debuit, No e� enini in


-ocr page 240-

Uebreo cfuodLcttini codices habens hoc loco, Etnoluit coiitrillari Jpiritum Amnon fili/ fui, quontamdiligebatnbsp;eum,quia primogenitus erat ei.Expc�lauit enim domi=nbsp;ni iudiciivnt cjuod promifftm erat, impediri no pof:nbsp;fe credidit. Non folu doluit malitiam crimini5,fed multonbsp;magis inte�exit fibi poffe imputari hoe malum. Ci�pmonbsp;do enim filiu/m acerbe ut meruerat punire potuit,qui fenbsp;ipfum cognouit maiori fuo crimine admfionem huimnbsp;criminis commeruiffein filiotEt mm tam peccatum effenbsp;iudicauit in filio, q p�nam pcccaii infe patre commi�i.nbsp;Nihil ergo confulttus fieri potuit,q impendentem dominbsp;m manum expciilare anxie,?^ humiliter ample�li,ora=nbsp;tionibusq^^lacareclementiamdei.

Porrononeftlocutus AbfalomadAm hon,nec malum,ncc bonumtoderat enimnbsp;Abfalom Aninon , eo quod humiliaffetnbsp;Thamar fororeni fuam

Abfalom odij confeientiam non tacuit,filendo bien^: nmm,lt;jiio ira minus refiigeraretur,^^ aleretur in cor^:nbsp;de ulcus pefiilcittius, occafioq; expe�iabatur parricidij.nbsp;Dauidcj; timor� maioris mali continuo tor�/uebatur. Tanbsp;lis effe folet f�licitas rcgum:^y� filiorum numerus maiornbsp;curam aiigct incommodorum.

ij ^Fa�um eftautem poft tempus bien-nii, uttonderentiir cues Abfalom in Baal hafor,qu�eftiuxta Ephraim�amp;uocauitnbsp;Abfalom omnes filios regis,

  • 1- 4nbsp;nbsp;uenit^ Abfalom ad regem, amp; ait, Ecce

tondentur ones ferui tui,ueniat oro rex eu feruis fuis ad feruum fuumgt;

Pofiduosannoscumiampotuerit ira ceffaffeuide^ ri, obliuione delctum faemus, Abfolom pro oui�t tonnbsp;pone, pafiorum more, cum regis effet filius,conuiuiumnbsp;parauit, regis filios omnes regem inuitans, uelut adnbsp;gaudium pacemfi�iberali ingenio, tanto in i�u odionbsp;fior, quanto primogen^ur� honorem regni ftKcef:nbsp;ponem ard�tius cupiebat: opprobri/ forons caufam iunnbsp;gebat ambitions ad parricidium perpetrandum.

iy Dixit^ rex ad Abfalom,Noli filimi,n� ueniamus omnes ,Sgt;Cno grauemus te, C�nbsp;autem cogeret eum, �C noluilfet ire, bene=:nbsp;dixit e�

  • 2- 6nbsp;nbsp;Etait Abfalom, Veniatobfecro nobifeu

faite Amnon frater meus, Dixit^ ad eum rex. Ad quid ueniret tecum^

i7 Coegititaqj Abfalom eum, 8C dimifitnbsp;cum eo Amnon 8C uniuerfos filios regis,nbsp;Wuiu��tu ExperientiadoilusiamfemorDauid,fcicbatconuinbsp;uia gratulatione comumqi betitiaincipi, lamentisq;nbsp;tumultibus fiepe fimr�nonnshil timuit,iamdudum ulcusnbsp;illuduirusimmedicabilius fi)Hiffe,quod leui occaf�onenbsp;erumperet. Odium mueterattim degenepat infitrorem,nbsp;cui uinum admixtivm afi�rt exitium. Aliam tarnen pru^:nbsp;dens aUegat caufiam non ueni�di, negrauetur expenfis,nbsp;p pariter omnes conueniant tot r�gis filij atej; fierui. in^^nbsp;ualuit autem preeibus ad patremfilius:^ mmius filio:�nbsp;rum amor non patitur quiequ�negari � patre.Non qui�nbsp;dem confentit ut ueniat ipfe,cedit autentnbsp;quos cupit liberiusgauifuros,arbitratusnbsp;xim odifubi pater quot^ petebatur adefie,!��^^'�'^nbsp;ex nomine Amnon inuitaretur cum omnibusnbsp;nonnihil cun��do,permittit tamen,importunisp^i P .nbsp;cibus expugnatus.Quin or teflaturferipturanbsp;fitffe iUuc Amnonem, quo pofka magis doleatnbsp;quern ipfie for ta fits non tarn promptum ad id ndjijj � �nbsp;Amnon leuiori coram deo iudicio iudiceturnbsp;patri obedi�do accefferat periculo. Sicnbsp;tur diuina prouideiitia,ut ex parte peecantiumnbsp;la patientium nulla relinquatur cxcufiitio.

ad crimina filios Dauid,z^ tarnen crimmibu^�^^ji^t obnoxij,diuinaprouidenciaipfioru culpunbsp;tur iuflifiime, cr in ipfo quoq^ malo Datsidt^P^nbsp;refirmatur,prophettaq; completur. . Mis,

  • 18 nbsp;Pr�ceperat aut� Abfalom

diccns.-Obferuate quum iucunlt;i�� fuerit Amnon peruinu,8^ dixet�nbsp;Percutite AmnontSCinterficite eu*�]�nbsp;tetimcre, ego enimfumq�i pr�^ip*nbsp;bis�roboramini,�C eftote uirifor^^^'^fuf�

  • 19 nbsp;nbsp;Fecer�tergo pueri Abfalom

Amnon, ficutpreceperateis genres^ omnes filfi r�gis afeen^^^fnbsp;gulimulas fuas,amp; fugerunt.

Tam proditoriam ctedemfiatris non Abfedomis crudeliora in pofkrum geft^nbsp;� legerit. Puer osfiuos mintftros iniquitatisnbsp;minatior q qisi coram ipfie aggredifi-atrt^^i^^nfi^�nbsp;audeat,cr tarnen ambitiofeadmoncteosd'^-jhiiini'�*nbsp;quia filius r�gis fit zr rexfistHrus,utfi^��nbsp;refitgiant,dignumq;ji(gitio fuofe prap^quot;^nbsp;ricidiumhuicfiatricidio coniunilurus.nbsp;tus agit fuo more. Exhilaratus enim A)��*�'�nbsp;ditur � fratre,fic^ conuiuio uerfonbsp;fisgiunt omnes: crfan�ti Oauidiscrinio^^^nbsp;defcit,tam in ipfitus confeientia, qu�m i�� y dnbsp;dido fubditorum, qui ut funt beneuolonbsp;mo inregem, ucl coudoient amarc tantnbsp;dunt infilicitati tarn publica. Miferriina^^�'^^i^it�nlt;�^nbsp;ditio eft, qui quanto pluribus imperant,nbsp;iudieijs etiamimprobifiimisexponuntur-impijs quoq; pro fua fimdimonia b^dibriix�^^�jftiiddnbsp;men domine propter eum blafphcmaWnbsp;contingit acerbtus : cui interim malofenbsp;diffecommem'nit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

50 Quum� adhuc pergerentin' (fitAf ma peruenit ad Dauid,dices:nbsp;falomomnes filios r�gis, S�u��� �i,nbsp;�X eis faltem unus,

Q�i exanplum Daiiidis peccandi eh^ tant ,fi etiam tarn aufkram fmenbsp;mtentiam. Grauifiimtvm erat audirenbsp;Hum occifum, tarn proditorie � fratre.nbsp;grauius audire,^:' timere,partimqs ere ^ -rDf f/rnbsp;omnes pariter tot fihos nimium dilenOS 0


-ocr page 241-

SAMVELIS secvndvs.

�x ^�uiuio.Tttli nMtc�o concutit dotninttf corDauidiff P��� w/Ko^4(�ijo, quo Vriatn occifum lietuf audiuit: Etnbsp;^'^�(xorcal)L(ta,fib'a infand� turpitudiniexpomtur.nbsp;�xenimfc(ma,ut plurimum deteriorifituens pcfrti fit

JI quot; �uUiji peruadit,omnes ad unu filios occifos afi'atre.

- Wrrexit itaqj rex,�C fcidit ueftim�ta fua, *3cuit fuper terram,8c omncs ferui illiusnbsp;� 'affiftcbant ei,fciderunt ueftimcnta fua.nbsp;j|.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uefies ficindat: �r ferui pro omnium fi

������itece om�tes fciiidant, territi tanto malo : pro eo J. ��'Vriaimortemctiamaliorumfideliumfcruorumnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;planxerat,quem maluit cum multis occifum,

' .^lolitmfuperfiitem.Trcmendum o-go i�(i;ciuw do '�^^�*�fictra�atpios,cram!cos fuos dile�i�imos:

1 �^�nalorum ingeret impijs fuis hofiibus, cr oforibui

^ffpondens autem lonadab filius Sem J^fratris Dauid,dixit�Nc a;'ftimetdomi=!

I ji^*�fint:Amnon folus mortuus eft, quo qJ� in ore Abfalom erat pofitus ex dienbsp;5j \Ytf^*�^itThamarfororem eiusgt;nbsp;ponat dominus meus rexnbsp;uerbum iftud,diccns: Oinnbsp;' k, ��ecis occifi funt: quoni� Aninon

Hj^^�^l^lermeilliusfubdolusauthor, crconfullibidi= �''^iab patruelis, qui omnia quo fiarent loco opti=nbsp;fi^iftinariumlfiarferat,{mde latrocinio^:nbsp;i^iftipius amicus con^nbsp;fcijL ^mnonem folum mortuum, cuius fecaufamnbsp;it, nunc confolaturregem, qui fuo itlum confilianbsp;tii �Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malortim iniccerat,id quod ftatim acgo=:

Patcficit.Abfolom enimfiigicnte,reliqui qui Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'*^timaduchuntur fuis cquiscr mulls.

fp� ^�^gitaut� Abfalom, amp;eleuauit puer pQ^^JatorccuIosfuos,8^ afpexit� amp;eccenbsp;tnultus ueniebat de uia poft eumnbsp;^^^��eniontis*

\ ^^''�P�t^(leclinareuoluitirampatris,crfubmit=i P�ti-Q mtercejfores cogitabat, interim caufenbsp;pitcif^^,''^amp;slilioparandi.Speculatoresin urbibus etianbsp;^It �^'^ �^flituiantiquusmoseftcr probatus. Populusnbsp;f�ko �^'^^'^^iuio adcrat,fed qui malum prohibcrct con=nbsp;I^Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullus erlt;�. Redetuitt c�fitfi ad regent

w peccati fui iugiter cundabwtdivm, nbsp;nbsp;i

[^^^�^���^'^nitum iamdudum.

lij *^it autem lonadab ad regemtEccc fi-** '^eniuntiuxta uerbum ferui tui, fic

lonadab qui tam ueracis prophet�e fuec :� fi uon dominus deus quorundam ma=nbsp;referuaret.is enim turbatifiimo regi afnbsp;fcer**^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lern^coufampraifliz:

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit^ gt; ^um omnemalum fuaprus

nif bonus.

ceiTaflet loqui apparueruntSc

REGVM SECVNDVS.

Ill

filiir�gis,amp; intrantes leuauerunt ucccm fuam,Slt; flcuerunt, fed 8C rex, 8C omnes fernbsp;ui eius fleueruntplcratu magno nimis,^

tHoluit contriftare unum Amnonem fi.lium, idea nuc Lenius p� del iudicio pariter omnes fiere coguntur, e:^ fietu ma=nbsp;gno.Sicfitparentibus circa filiorum correilionetninsnbsp;dulgentioribus,fi tarnen non pariter, uelut Heli cum ft*nbsp;lijs, iudicantur.

57 Porr�Abfalcmfugiens,abiitadThoIo maifilium Ammiud regem Geflunluxit ernbsp;� go Dauid filium fuum omnibus diebus*

DdKtii longo tempore filium plangit,donee maius ma tum,defilio peiore,anguftiamaioreoppreffus, plangerenbsp;cogitur.lnterim Abfalom exulat,propediem reuoe�dus.nbsp;Ut patremin exilium propellat.Hoc efi enim uerbum donbsp;mini,ut fitnguis no cejfet de domo Dauidts, qui innoxiitnbsp;fuditfanguinem.

5^ Abfalom autem cum fugiftet, Si. uenif-fetinGeftur,fuitibi tribusannis*

59 Ceflauit^ rex Dauid perfequi Abfalo, eo quodconfolatus eilet fuper Amnonin^nbsp;teritu,

Aegre f�rebat abfentiam filij pater indulgcntior,uix fibi temperare potens ne ad iUum reuocandum mitte*nbsp;ret,im�pofi ilium exiret.^Jifi quis malit intelligere cuntnbsp;tempore eatenus confolatum pro maloftlio, ut ad capi*nbsp;en dmn Abfalonem cr puniendum noluerit cogere exernbsp;citum,uel inquietariregnum, cernensdomini uolunta^nbsp;tern cr iuftum iudicium, cui fe/fonte fubd dit: ficut gtnbsp;in obitu pucri de adulterio nati iam ante ftcerat: Eonganbsp;nimis gt deo adharens,cui fe quoq; ct fuacommittebat.nbsp;Vei prohibuij/e intelligitur rex, ne quis exiret proftlionbsp;reducendo.

^�CAPVT xiin.

Ntelligens aut� loab filius Sar-ui�, quod cor r�gis (uerfum effet) ad Abfalom,

Exfamiliari cohabitatione,loab cogno* loab DauJ uit in Dauide animi propenfitonem renouatam ad filium **�*'*�*

Abfalom,teneriq; eum defiiderio prafentite cr reditus il lias de exilio,pro enormitate tomen commifii GTgroui*nbsp;t�te regia maleftatis,noluerit,uel non fatis commode panbsp;tuerit,reuocare cum,propter exemplum cr famam. Conbsp;gitauit ergo loab,pcr omnia fidelfiimusamator,^^nbsp;lator auunculi r�gis, de modo honortfice reducendi ftlittnbsp;patri,cum bona gratia regis GT rcgn�.,finefcandalo o'nbsp;reprehenfione fafli � populo.

1 mifitlobThecuam, 8f tulitinde mulie� rem fapicntem,dixit^ ad eanuLugere te finbsp;mula,amp; induere uefte lugubri, Si ne unganbsp;ris oleOjUtfisquafimulierpIurimoia temnbsp;pore lugens mortuum:

5 Scingredieris ad regem,Sfloquerfsad eum fermones huiufcemodi,Pofuit autemnbsp;loab uerba in ore eius*

Sine in Thecua urbe tribus Afer multse prudentes et

XX

-ocr page 242-

SAMVEtlS secvmdvs.

Faniinifw eloquentes fatninie, fine ^�od hitc mulicr babcrctw *�**quot;'quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr� alifsgratiofa,pr�fens Grcloquens,uocattt eft 4 prin

cipemtliticeloob, injku�aqj e�de argumciuo negotij profeqnendi,(ie modo reconciliandi fihum patri, quod ilnbsp;la pro �ngulari prudentia trailc(ret,fubito excogitandanbsp;parabola, uclquodioab hoe parabola: conanentum il~nbsp;lam docuit,ad quod proponeiidum ip�i ejj�t idonea,fa=inbsp;Ktdiariter,honorifice,mjlaitter,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinatia idoneaitt

fiftcndo r�gi, quem non omnes foetnina�ne tremore �r cUftiHationealloqui pojj�nt,prorei dignitate cr necefsnbsp;fitate.Vt fcilicet more zr habitu plaiigentium feemina^nbsp;rum,fefe r�gi infinuet, idipfumq^ poflulando obtineat �nbsp;bi,quod rex ipfefibqp� quoq^ meritopra�arepo�it etnbsp;uelit.fieri pote�,ut reuera bac mulierfimil� ca�tmha^nbsp;huerit duorum filiorum,quem tam prudenter erdextrenbsp;Dauiddiff�niendo, mulier pro negotio Dauidisc^ A6lt;�nbsp;folomis produxerit,omnia�ubmi�ione fidelu loab.

  • 4 nbsp;nbsp;Itaq; cum ingrefla fuil�ct mulier Thecuinbsp;tis ad regem, cecidit coram eo fuper terra,nbsp;amp;. adorauit,8C dixit:Serua me rex,

Obmittuntur hic multa, more �criptHrie,qult;e euetw� rMit,quomodofcilicetin curiam ingrefja r�gis, zrad=nbsp;ni�a �t,cr quibus modisfatis�cerit ei5,qui illam intronbsp;ducere debuerunt ad regem, ZT de mut�t is ue�ibus. Monbsp;rc autem opprejfa calanitofaq^ foemin� �efepro�ernit:nbsp;ī �du� hoce�,adorat,reuerentiafolitapra�ari regibus.Exchtnbsp;matq; zr dicit,Serua me rex:hoc e�,�iccurre o rex mi^nbsp;hiuidua,cr iu�am meamcaufam audi,zr uindica iu^nbsp;�umq; iudicium decerne.Interim tarnen indicatur dextenbsp;ritas regts ZT au�cortvm,ut �oemina uidua zt humilis �anbsp;cilem mgreffiim haberepotuerit, etiamfine muneribusnbsp;er intercej�oribus �a�uo�is, ut alioqui in principum cunbsp;rqs non pro more uidetur,

  • 5 nbsp;Et ait ad earnrex: Quid cauf� habestnbsp;Qu� refpondit� Heu, mulier uidua egonbsp;fum � mortuus eft enim uir meus,.

  • 6 nbsp;nbsp;Etancill� tu� erantduofilii�quirixa-tifuntaduerfum fe in agro, nullus^eratnbsp;quieos prohibere poflet�amp;pcrcufl�taltcrnbsp;altcrum,8lt; interfcciteum.

tu��a loqui, ait: Pro��o �c e�,quod uidua �um,uiri folatio de�ituta,zrauxilio, quoabamulis meis indi�nbsp;gmustra�or. His uerbisad commi�erationemobtrnem�nbsp;dam orditur.��atimq; narrat, duorumfiliorum unum exnbsp;iracwtdia crodiooccidi�e alterumin agro,ubinemonbsp;�uccurrere,uel conciliare potuerit iratos.

  • 7 Et ecce confurgens uniuerfii cognationbsp;aduerfum a ncillam tuam,dicit:T radc eumnbsp;qui percuffit fratrem fuum, ut occidamusnbsp;cum pro anima fratris fui quem intcrfecit,nbsp;amp;delcamush�redem,utextinguantfcin-tillam meam qu�rclic�a eft, ut non fuper-fituiro mco nom?, 8C reliqui�fupcr terra,nbsp;Jn��unt igitur mihi con�anguinei illortim, ut ocei�onbsp;rem�uper�item ,quafi typo legis, occidendum petant,nbsp;reuera ai!tem,ut ambobus �ublatis,�uccedan{ in haredi^inbsp;katern ambobus, Ego uero fcintHlamomniseonfilatio^

REGVM SECVNDV�.-fits dmittam,qua mihi in altero�altem filiorum reman� �erat : er uiro meo interim p�rit nomen�uum, ut ttuUanbsp;illiusrelmquatur memoria �uper terram, fublau omninbsp;illius po�eritate.Elon erat mendacium,etiam fi non pr*nbsp;ei�e hoc modo duos filios habui��et, nihil fingebat �cd�oznbsp;id quod intendebat uolebat mtcHigi, idq; cum/ru�u crnbsp;fide,cupiens efficere opportune quod importune ^fintnbsp;apologo mimme conficifict.

� Etaitrexad mulierem.-Vadein douium tuam,�lt; ego iubebo pro te,

9 lt;([Dixit^ mulier Thecuitis ad regeindu medomine mi rex fit iniquitas, 8i in dO'nbsp;mum paths meijrex �Cthronnseiusnbsp;fitinnocens,

lam primo rex iubet abire, cr de cau�abem��i^^ foeminam: �ed�ecundomtitur conflringerepTO^'r^'^^nbsp;gem,quo certius a�equatur quod petit, dicetis : Si f** Pnbsp;tantaefioccidifi�e�ratrem, egofiram profilioqu'^^r'nbsp;rendum �fi, ego rea crimints habear, erfitnilianbsp;mei rea fit poena, tantum ut filius non oecidatur, tt ''nbsp;promiffia non mutet,�oliumq- HUus innoxiut��^' ,

  • I o Et ait rex; (�ui contradixerit �nbsp;due eum ad me,ultra non

Secundoergorexpromittit�e�a^i�^�{'�^.^^^^^ tur,zrfilium eripiendum � morte,dicens:Si^'�^^'�'nbsp;re tibi loquetur, zr uoluerit perturbare,du:^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cuifijc loquar,ut po�ea defiinat molefius

Qu� ait: Recorderis rex doW'J�' ut non multiplicentur proximii^*^^nbsp;ad uleifcendum, amp;ncquaqu3�flnbsp;antfiliummeum, Qui aihViuity jjjnbsp;quia non cadet decapillis filij

Tertio mulier regem pergit confirm�^^^ gtji quot;�� nus �ententiam mutare po�it, utq;nbsp;quod habet infimilica�u cum Ab�olomnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui

citigitur : Kecordetur obf�cro rex dotnmi exofimhabetomnem�alfrtatemcumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ra

tas,ne quando iam uice�ecunda promi�a mil� quot; ueteSi uindices �anguinis multi adorianturnbsp;occidendo meofilio, tandemq; eorum �tultit^^^nbsp;cant regem ut i�is con�entiat contrame:f^i'^i,�inbsp;imdti fiant qui qu�runt fanguinemfilijmei, ^'�� Jf0ri=�nbsp;ZSquot; alteri negaueris,non poteris omnibus tot tnbsp;busnongratificari. Ad quod tertio reX fjiielnbsp;iuramento,quoduoluerat�cemina,'Viuit^'^�'''� ggifnbsp;mimmummcomodituoaccidat filio: pro bit ���Inbsp;mercuminiquitatiscon�ituo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

  • II nbsp;Dixitergo mulienLoquaturanci^nbsp;ad dominum meum regem uerbu�nbsp;Loquere,

A�ecuta mulier quod uolebat,ut tris non occidatur,�ententia re�snbsp;iam procedit ad cau�am,non iam inlegentisnbsp;urgentis ad ob�eruantiam tegis in�e,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^niJi

�fli)s,utfim�i quoquefente�tiaferucturpil��

II


-ocr page 243-

SAMVELIS SECVNDV�

fliw Abfolotn,qu(t uidu�jiliws efl feruatus 4 rcge. Alio

inulier�Quarc cogitafti huiufce odi rem contra populum dci, �C locutusnbsp;V dliftud utpeccetjUtnonrC--ij^o fatrex eieduni fuuni�'

� (io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conflringit regem,quitfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomo

. '��des rex fuper populum dei conflitutus talcm de eau ^��l^efententiam, gt quomodo fangumKumdi^nbsp;I^Mentiain proutmeiaff�,/inenbsp;t�o fii�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derog�tione authoritatii tu�, qui de

'o diter agiM,quim de meo pronunciafti � lioti e~ ��^reconciliaripro�tgotuofilio, tu qui proximusnbsp;J^%qui Gr non paruum caufam habuit, flupro opnbsp;^^lj��nfororeinfuugt;nuindicandi, tamq; indigne abie==nbsp;�^��confifionem publicum. H�c hominis irum tumnbsp;^'^��iitnon muxime perurgcre ud umdi�iam.Vetuu ernbsp;^^''��dus efl, neuel femper exulet, uel talionis lege

4 c\

dil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morimur,amp;quafi aquae

j ^oimur in terram, quae non congregan auferetdeusanimam, fed cogit�tnbsp;8gt;tationes,nepenitus abijciatur � fequinbsp;�^�uscft,

^^����tione fuadere pergit,cum omnes necejj�rio ��{��(delabimur, non redituraad lonbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;���eoUeda �ierat. Ncq; deus alicui anime parcit,

.'^^�g,aturexiredefuocorpore.TcueratilkAmnon ^^^usfuo tempor e,�cutmoriunturomnes.^onersnbsp;��heidendom homines regem cogitare oportet,co^nbsp;tittii f ^^ducendo filio, nondum mortuo, fednbsp;V '���pro�(go:fc(tiuscftunumoccubuijfe,quamduos.nbsp;d�jy **'1 e� cogitatio de morte hominis, quam femelnbsp;^�^quot;dnum e�, ut quamnbsp;' q� ' r �ecidantur, GT non fine maiori commodo,nbsp;q^^'^^^daeius, quiMulgentiam confequitur, aliosnbsp;'� ^^��^f��)^tilt;�occidcrtdus.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueni, ut loquar ad domi-

�leuin regem uerbum hoc � quia ter-Q^^�^^Populus, Et dixit ancilla tua � Lo-^regem,fi quo modo faciatrex uer-^�ncill�fu�

(i'^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur nunc,o rex,quid uelim,cuius reigr�i~

boh ad regem aUoquendum, quantumlibct ab�erreret, ne inutiliter uaneq; pro hoc ne^nbsp;�^^�^^������dntme cxaudienda, fic tarnen ip�s licetnbsp;t^^dbus^cogitabat fecum ancilla tua : Loquar tuhilonbsp;gt;�egcm,�rta�is prater aliorum opinionem ex=nbsp;16 ^���^^tXjer^c/et^Modpo/�KUbo.

�tbberet ancilla fuam ?'?'*bominis qui uolebatde h�redi-fimuLnbsp;ߑ�tque exaudiuifii me rex ,Greripui�i anci�amnbsp;�)ilt;)^'^��^��dt��tehominumcrudelium, quiin�fii funtnbsp;me�audatam uolcbantltaredi-t)jj. �^^l�0�e/��oddfc�KO.

ancilla tua, fiat qu�fo uerbu

REGVH SECVNDV5. 111 domini mei r�gis, ficut facrificium, Sicutnbsp;cnim angelus dei, fic eft dominus meusnbsp;reXjUtaudiatbonumSC malum, amp; dominus deus tuns erit tecum

Defiderat ergo ancilla tua, GT dicere polefl, uerbum hoc domini r�gis, quodpro me iu�eflatuit,fiat dominonbsp;tarn acceptivm,tamqs ratum habeatur � deo,uelut � an^^nbsp;gelus dei pronuncia�et illud:ut fecundum illud,in �milinbsp;quoq^ caufa iudicetur � re^e, qui prudenti�ime difcer=tnbsp;nerenouit inter bonumGrnialum. nominus deus tuur,nbsp;o rex tecum�t, gt moderetur omnia confilia d�cr�ta^nbsp;tuaiut ficut mihi meumfiliumferuafii,fententia tua, ficnbsp;tuus quoqsfilius tibi refiituatur GT uiuat.

Facile e� quod fequitur. tnteUexit rex confil�tm fi^^ demq�oab,ut GT alias femper conftderecupientistamnbsp;filio qu�m patri,Gr apud utrunqsgratiam inire.'Vertvmnbsp;qu�mmalecefiferitomnibus �atim dcclarabitur.Fate=: Fidetecon-turautem mulier � rege conuida GTadiuratafefigusnbsp;ramfermonis�loabfufcepiffe,ut decentius in�itutumnbsp;uerbis a�equeretur.�Non ignara,regcmquid fado opusnbsp;fit probeiudicaturum,pro diuina fapientia fua. Benenbsp;quidemee�it negotium per mulierem tranfadum diosnbsp;abnnterim tarnen difeitur qu�m co�te cum foeminis pninbsp;denti uiro�nt negotia periculof� tranfigenda, que tantnbsp;leuiter fecretareuelant.id quodnon minuseffoeminatinbsp;quidam uirtGT in�abiles agunt,ut oporteatbene gtnbsp;confuiteagerc,Grtuhilominus timere inaulis princianbsp;pum maxime.

^Etait rex ad loab.-Ecce feci(uclfeci�i) uerbum iftud�uade,SCreuoca puerum Abnbsp;falom.

Facile impetrari potuit, � duce exercitus fideli er auunculo,ad quodfuopte a�edu fierai propenfiorrex.nbsp;Non difficile e� filium patri reconciliari. Periculofimnbsp;autem e� iurgia inimicitiasqs feminare inter eos,quifa�nbsp;cileconcordaripoffunt. Quo noniamfiiffet fuppb'cionbsp;dignuslonadab,fireconciliatus fflius prodidiffetnequ�nbsp;iUius confilium gt technam improbi�imam amicoacnbsp;confanguineo indignam?

XX 1

-ocr page 244-

SAMVELIS SECVNDVS.

ram,adorauit, SCbcncdixit regitSidixit loab� Hodic intcllcxitferuus tuus quia in=nbsp;ueni gratiam in oculis tuis domine mi rex�nbsp;fecit enim fermoncm rex ferui tui(uel fui.)nbsp;Surrexit ergo Ioab,�^ abiit in GelTur, 8Cnbsp;Mdduxit Abfalom in lerufalem�.

Qu^olodb ntmegaudet de reducendo Abfalom (Awtdantius, tanto ( non mdigjie yutrociut in putrem,nbsp;tamimpuvmfliuminuc�turM. Caditud terrum pronu�nbsp;loab, adorat, benedicit, ^��itito; dicit, fibi officium reld=nbsp;turn putut, dumfilio confulat regK. Nee contentut pronbsp;eo mittere nUftcios, loab ipfe proffigum addueit de exi=:nbsp;lioHierofolymam.

��gt;1 nbsp;nbsp;^Dixit autem rcx� Reuertatur in domu

fuam,�Cfaciemmeamnon uidcar. Reuer^ fuseftitaqj Abf�lom in domumfuam.Sinbsp;faciem regis non uidit.

DccfW regium dignitatetn dc iuflitiam filium purri cidam non ffatim reponere in aulumfid illi fufficere de^nbsp;buit gratia eadem cum patre urbe habitan^,Qr in propria domo cum uxore qt liberis,ffgt;e maioris indulgcn=nbsp;tie,temporis lapfuconfecfuencbe. Maturit� crgrauitMnbsp;ptirentis ad�lios peccantes docetur, ne Hico concilientnbsp;turexintegro cumdifcolis: nec tarnen n�nium auflerinbsp;fint implacabiles,ne quidmalo fuccedatdetcrius.

fPo rro ficut Abfolom , uir non erat pulcher in omni Ifrael, amp;. decorus nimis�nbsp;� ueftigio pedis ufq; ad uerticem, non eratnbsp;in eo macula�

2.6 Et quandotondebatcaputfuum (femel autem in anno tondebatur,quiagrauabatnbsp;eumc�faries) ponderabatcapillos capitisnbsp;fuiducentis ficlis pond�r� regio�nbsp;�ngr�tiiTw Deferipturusingrati�imumhominem Grlwpiuminnbsp;mus homo. patrem,rebenemq; in regem, premittit iUius fuperbiamnbsp;de formof�tate Abfolomis,toto corpore,nbsp;nbsp;nbsp;ex infigni co

piacapi�orum,quosadluxum �r fiperbiam calami= ftrabat,fiuebat,Gr de anno in annum radebat,mira ponnbsp;derts magnitudinc,flultaq; iadantia rerumfragilium,innbsp;pcrniciem totius hominis:quemfatiusffuffet caluitf�if:nbsp;fe,qu�m tanta ambitione infolefccre ex capillis:ut crK=nbsp;deli�imarum beftiarum f�rocitatem exceff�rit, patrentnbsp;talem ac tantum uirum coram deo or hominibut perfetnbsp;^uendo crconffurcandotcumpro conditionefuahonenbsp;flatis exemplum prebere debuerit regis filius, quem tannbsp;ta corporis elegantia natura �rmauerat. Vt difeamus denbsp;donts domininbsp;nbsp;nbsp;nature nihil fuperbire.

Nati funtaut^n Abfolom filij tr�s, amp; f� lia una,nomine Thamar,qu�eratmuliernbsp;degantis form�

Filios quidemhabuit,fedinglorios, paterperfidus. Qui crut ipfe prematura morte fublati funt,ne tant tmnbsp;probihominisfobolesinftirpcm Dauidicam reputarennbsp;tur.Etquiregnum ambierat,conffifionem hereditauitnbsp;teternam. Non corporis fed animi elegantia eft inlaudenbsp;bonorum.

1.8 lt;^^Manfit^ Abfalomin lerufalemduo.*

REGVH SECVNDVS. bus annis,amp; faciemregis non uidit�

Mifit itaque Abfalom ad loab,ut rtiittC' reteumadreg��qui noluit uenircad^ni,nbsp;cum^fecundo mififlet, Sfille noluilfctuc

T U - -dixit feruis fuis�Scitis agrum loabiu-xtaCrf^Ki�) meum, habentem mefletnhor' dei�ite igitur, Sifuccenditeeutn igni.Suc-cenderunt ergo ferui Abfalom fegct�ign*�nbsp;(Et uenientes ferui loab, fei�is ueftibus fuis, dixertfit �nbsp;Succenderunt ferui Abfalom partetnagr�S!^^-^nbsp;^Surrexit^Ioab, amp;uenit ad Abfanbsp;in domumeius, �Cdixitei: Quarcnbsp;derunt ferui lui fegetem meam ig'�**

Nonprofit Abfalomoreclufioi^donu^^ quodexercitijsaulicisnon admittebatur. o�nbsp;eonfilia peftilentiora tra�lauit in animo,nbsp;reftitutus in aulam perficeret. Aulam autemitet^nbsp;neficio loab obtinet, quem maleftcijs aduoeat O^Pnbsp;reri non dubitat, quo iterum loab ardentiufnbsp;fteaanimaduerterecogitur. Apparet autem Wnbsp;fuperbiam Abfalomis zf calarniftraturamnbsp;neam,quod uir effetgrauis,maturus,bellielt;^f��^�nbsp;dus,m difeiplina militari cxercitatus: ide�^� prounbsp;dum cupiebati�umintereffe aule,nonnbsp;bo ingenio �rta�is notatus a prudenti uifO-

EtrefponditAbfalomad fi ad te obfecrans ut uenires ad�!�^�nbsp;terem te ad regem, ut diceres ci: Q., j,i,fenbsp;nideGeffur^melius mihieratib*^nbsp;cro ergo ut uideam faciem rcggt;� 'nbsp;eftin me iniquitas interficiatJn^'

Ambit non tamfaciemuiderep�tri^^^^ P tare ambitionis.lamq; occidifeiuftcpro jnjitnbsp;tre non credit pofte, quia occafionemnbsp;indignationt in ftuprata forore. Aegrenbsp;negligi,cuiregnumdebebaturexiftintatiemelnbsp;delitefeere uolt�t, fed regnare prefumpfd-enimanfamfufcepitex�rma,^^ exnatimt��nbsp;fibi regnum deberi arbitrabatur, fcdaliui^^pjonbsp;prouidentia, que Salomonern elegeratfacrirnbsp;pagatorem.

Ingreflus itaque loab ad ciauitei, uocatus^ cftAbfalonb^j. (jcpnbsp;uit ad regem, SCadorauit eumnbsp;em terr� coram rege , ofculatuSTnbsp;Abfalom�

Gratie abundantia � patre delatafil'd citatem ingrati�'imi hominis:Eamq; obtenirnbsp;ab mirum eft quomodo non uel ilium reuererinbsp;mefeere non potucrit.Sed nulla calamit�s figt;l^�nbsp;que fola impietas. Qui patrem reg/ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit�

quid improbitatisabhorreretiSediudieium batdefatisDauidis,quepermatitiamAbfae^pjg,:nbsp;uendaerant.Vtiturdeus improbitatenbsp;rum ad exercitium elc�orum, cui omniajnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lgnita^

ordinator eft omnium etiam malorwn, nt tlt;im t�

5'

�S

-ocr page 245-

SAHVELIS secvndvs. ^i�t natura dei ut malum nuUum in orbe�neret proditnbsp;^�'^n bonumaliquodinde clicere promouereqi tnmennbsp;i�apientia erbonitatedecrcuijfet.

^CAPVT XV.

1

Gitur poft haec fecit fibi Abfagt; B lom currus amp; �quit�s, 5f quin^nbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiros curforcs qui prp

cederent eum.

X ^^^^^�lom,�rma impij�iinorum hominum defcribi-J^�^}gt;ncndax,contemptorpdtrK,cr a�mortemufip r J^^�(tor,populi fubnerfor, mdtrum fluprator ,fuper~nbsp;^l'^^pilis�cnficiwn diabolo fa�iu'S, rebellium filio-^xenpl^ monimentumqi fadlus � domino, Qriu=:nbsp;omniu m qui pios dommi fcruos er amicos pcr=inbsp;recuperatam patris �ratiain opera !oab,nbsp;�^���0 Cheliabfratre, or ocei�o Amnon primogenito,nbsp;natu regntvm ambit, patris iam ucterani, idq;nbsp;.^�*�lopatrc,ueloccifo, immani�imacrudclitate. Iiici=^nbsp;�^�^^^nabhumilioribiespedetentim, patre di�imulannbsp;�'^^'^daltioraanhclat. Currtvm �^equos parat filiuinbsp;regnaturus er quinquagintanbsp;Cf (ej.� co^poj-M cuftodes affumit,quod patrem la^

��� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abfalom, ftabat

port� in uia,�lt;omnem ui utueniretadnbsp;die kAbfalom ad fe,nbsp;dennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refpon-

fen Ex una tribu Ifrael ego fum

�les f ^��debat^ ei AbfalomjEcce fermo diaez ^oni amp;:iufti, fed non eftqui teau-

l��tnlatim uiroritm �olicitare incipit,non tan ut pater odiatur incumbit,impudensnbsp;'^'tKK ��^^�^'lt;^^0,1)1 �ro ac portarum ue�ibulis �e�e uetinbsp;*%tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitiones,iuucnis, �ene patre con

P^iniuriam damnat indicia publicaregK, ^aieftatii er iu�itice: aceu�ans negligen-^niif^.^^^�l�*itatis patrem, erconfiliarioseius, auweianbsp;blandiendo, mentiendo, promit-\ ^��^^,et'deinendacijs�biamico^fautoresq;panbsp;t)'

conflit terram, utad meueni-habent negotium, SCiuftcnbsp;^^^� *

'^^^a.�gnis ad uerba, donee perueniat ad opes *'^icp^'^^Sgt;'adusambitioforum. Audet cnimiamcla=nbsp;^ogt;'dis,erde ambitione regni

populum terra, cognitoremq^ can po�it er uelit iuflas dccernere �entensnbsp;Wire emendare^ negleilaparentii.Sic au^

REGVM SECVNDVS. llj

det filiorum proeacitai contra patres : �c cupiunt cotp: tra �enes �ulti adole�centes:�c iudicant de maiorum fa~nbsp;(tii ac iudicijs,conflituti in minoribus.�c �ubditi de pranbsp;latis,

Clementiam fingit humanitatem ad popul�re!, Hypocrjis. Utin proprq patrts perniciem euadat. Adorare uolentesnbsp;comp�e�titur, ut o�culetur infanus nebulo, idq^ �ne uesnbsp;recundia er ee�atione, animos�mplicinm�bi conc.lisnbsp;ando,ad�editionemparandam contra patron. Furaturnbsp;�c animos er corda lfraelitarum:hoc e�,aufirtfubdolenbsp;�mplicibus iudicium aquitatts, er �bi fuis apponit ar=:nbsp;tibui fautores.

A fine quadragmta annorum :hoc uelab undione primiregisSaulis,uelab �lius morte, cum iaminHesnbsp;bron a�umerctur pro rege fupputandum uidetur :ut fitnbsp;fenfus, CumDauid �re quadraginta annos regna�et,nbsp;er putaretur propediem ceffaturus ucl moriturus circanbsp;filtern, fcilicet regni fui,paul� ante quadragefimum an=inbsp;num, eti�� duobus uel tribus annis po�ea regnauerit.nbsp;Nonfuntenimnumeri mferipturtsfemper cumpra;ci=: Numeriwnbsp;�oneintelligendi,maxime cum antiquaaliquando exemnbsp;plaria non quadraginta, ut Ucbra'us, fed quatuor tan^nbsp;tum habuerint,fal�.Verum in eis nonnunquam numesnbsp;rationibus mendas irrep�ffc non e� mirabile, fed necnbsp;pcrniciofumfidelibus. Tuncfubpratextupietatis acrenbsp;ligion�is facri�eium fe fimulat domino exhibiturum tttnbsp;llebron,ubi excclfum erat, licet area domini effet in Ganbsp;baon,tarnen ante templiimtedifcatum, pa�im in excelsnbsp;fis domino facri�cabatur, maxime po� ua�atam Silo.nbsp;QuidamHebraorumpro a�rrendisindeoptimis agnisnbsp;interpretantur Hebronam adir� uolentem,

Patri per mendacium illudit, qua� amore ip�us uis dendi �lierofolymts,cum e�et in Syria apud regem Gefsnbsp;fur,uotum domino uouerit pro reditu �lici ,quod certenbsp;dudum ft uere uoui�et reddere debuerat, non tarn diunbsp;di�ub�e.Cui�mplex pater acquiefeit, erfalutem pre^nbsp;catur,iam toties iUufus �filijs, domino exercitante futinbsp;amicum Dauidem, omnibus pijs hominibus exemplar Dau�d Chrlnbsp;parante, cr typumChri�o dominono�ro,membrisqinbsp;ilUusomnibus fidclibus: ut incalamitatibushuiusmun^nbsp;dire�gnent fe in prouidentiam dei,i�liusauxiliumimsnbsp;plorandonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�erando, quo non de�ituuntur, etiatn�

XX

-ocr page 246-

s Aquot;M V E L IS 'SECVNDVS.

mu�tttf jirre^tdm culpds tju�m pceniU contingat: Oiftnii enim eis cooperdittur in bonum.

  • 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autan Abfalom cxploratcrcsnbsp;in uniuerfas tribus IfraeI,dicens�Statini utnbsp;audiehtis clangor cm buccin�, dicitc: Regt;nbsp;gnauit Abfalom in Hebron,

E prima fede regni paternijocoq; inf�gm, metropo^ �i^ totius tribui Iud�,dc Hebrona nuncios mittit,m to^tnbsp;turn lfraelem,ut Abfalom regem agnofeant confite^nbsp;antur,ad confitutum tempus, crad tubam cla�icam.Vnnbsp;de fatis liquet improboi�um fiuffe animo, qui aj}gt;irarenbsp;ad regnum audebat, cum iniuria ne dicamfine confenfitnbsp;patris tam reiterendi /�n�i cr nobilis: Vugere potius rcnbsp;gnum cr exeufare debuerat fapiens.

  • 11 nbsp;Porr� cum Abfalom icrunt ducent� u�-ri delerufakm uocati,cuntes fimplici cor^nbsp;dc.SCcaufampcnitus ignorantes,

12^ Accerfiuit quoqj Abfalom Achitophel Gilonitem confiliarium Dauidde ciuitatcnbsp;fuaGilo,cumimmolarctuidimas,amp;fadanbsp;cft coniuratio ualida, populus^ueniensnbsp;augebatur cum Abfalom,

Coniuratio nbsp;nbsp;Dwcento� fecum acceperat, nefeios inflituti fui,

contra Da- fiinpUcis atiimi, quafii regis filium /fonte patris nomine honoraturos, uiros bonos ey' ftrenuos, quos uocaueratnbsp;quafi facrif�caturus ad folennes epulai, cr fifium dicm.nbsp;Inter quos cr fummum regis confiliarium accerfieratnbsp;Achitophel,quomaiorfibiadeffetinprlt;efumptione au=nbsp;thoritiis. Qjiibus mendacijs fuaftt, ut fecum eoniurar�t,nbsp;etiam contra patrem,Cf dominum.Cluomodo id fine dinbsp;uino ordine perfici potui/fet,ut tot uiri, nobiles cf pie�nbsp;befeontra quadragenarium regem,proparricidafilionbsp;fefe exponerent, perfidi cr defer tores rcipublic� � Sednbsp;non efi confilium contra dominum. Turpiter impicq^ iatnbsp;cepta,calamitofo fine clauduntur. Sinitq^ fuosdominutnbsp;premi,fcdnonopprimi.

IJ nbsp;nbsp;Venir igiturnuncius ad Dauidjdicens:

Corde fuo uniuerfus Ifrael fequitur Ab^ faloin.

Et ait Dauid omnibus feruis fuis qui erantcumeo in lerufalem.Surgite, fugia-mustneque enim erit nobis effugium � facie Abfalom t feftinate abire, ne fortefe-ftinando cccupet nos, �C impellat fupernbsp;nos malum, �C percutiat ciuitatemin orcnbsp;gladii,

�auid nundum audiens, de toto l/raele exifl�tepofi Abfalomfiatim aduertit inftarefiibi iterum manum do=:nbsp;mim,fcfcq; peti non dubitat � domeflico, quem iam ui�nbsp;det Abfalom effe: Subitoq^ prudentifiime confultatdenbsp;Pater fugitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^fi^ qua domina gratior femper fidfj�t qu�min

ft**quot;quot;� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aula.Subditis quoq; parcit ciuibus, qui cum fe totos pro

rege expendere uoluiffent,tomen toti rcliquo lfraeli,cr filij fitroribus refifterenonpoteittes, trucidati f�iffent,nbsp;crglodio cofi multi propter unum. Alaluit ergo folusnbsp;periclitori fub manu domiw, qu�m multosfubmanwot

- REGVM SECVt�DV�. tyranni conddere.

  • 15 . Dixerunt^feruiregisad regem'nbsp;niaqu�cflq; elegerit dcminusnofttrgt;^f �nbsp;libenter exequimur ferui tui,

Quemfiliusadmortem perfequitur, eumfirufie^ quuntur,exilium cum eo/fonte laturi,Cf���'^^�^�^'*^nbsp;fitates, quorum plurimi dudum quoque fubSaulisper^nbsp;fecutione experti/�erant Dauidts inuidum anintitgt;itgt;vnbsp;dei circa itlumfauores.

  • 16 nbsp;nbsp;EgrelTus eft ergo rex, amp; uniucr*^ �'nbsp;mus eius pedibus fuis, �C dereliquicr^xnbsp;cem mulieres concubinas ad eufto^'^�nbsp;domum,

Exeunt 0-50 cum rege, pariter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e,,-,!.*

forta/^is ob moriepericulum, fifiinantiain^- p'� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�j�'***

men exponunt,non cum pedibus,fed pariter cK enim uere exponi pote/i. Sic Cfnbsp;omnis populus qui tecum e/i. Concubirnis deeetfnbsp;tit ��icrofolymis,quas tutiores arbitrabatur,�^9�nbsp;dentia dei ex ea quoque parte Dauidcm tciit�trdnbsp;altcrumlob:ut/oeminarumquoque pluraliteitnbsp;carens 'm fando alioquin uiro puniretur,nbsp;uxores nihilominus fidelifiimi Vrilt;e unieaiti'i^^nbsp;fuse/liuxtapriedida.

ly EgrelTuscp rex omnis busfuiSjftetitprocul�domo:

  • 18 nbsp;nbsp;amp; uniuerfi ferui eiusnbsp;xtaeum,amp;:omnes Cerethinbsp;omnes Geth�i fexcenti uiri rlt;i'nbsp;fiierantdeGeth pedites,pr�cc�*^'�

  • 19 nbsp;nbsp;lt;[Dixit autem rex ad Ethai

Curuenisetiamtu nobifeum � � amp; habita cum rege,quia peregri�^'*� �nbsp;cxulesdelocotuo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pob�

10 Heri uenifti, 8c hodie compc^l^^��^ feumegreditego autem uadamnbsp;rus fum � rcuertere. Si. reducnbsp;tuos ( er dominus fadet ) tecum fit n� ߑ�nbsp;dia amp; ueritate ( quia o/kndi/li gat�it�

Exqt ergo Hierofolymam rex,cum omnt p r cum ipfo crat,manferunt^ in loco fatisnbsp;fdem, quo cr uiderent quid futurum, Cfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p-��

tra muros.Tutabantur autem regent uirifii(fl te eum uaSantcs,qui era/it Cerethi,Phelel^��,nbsp;tiGeth�i,qui nt in priori exilio fecumnbsp;Cf Siceleg,ita twnc Gethei dicuntur,fceu��9crainbsp;Cr ante eum,parati pro rege pcriclitari-Wli^nbsp;Ethteus, qui fecundum quofdam erat fiHu^^''.nbsp;Geth,qui uenerat ad Dauitffide ernbsp;ledus. Alij dicunt fiti/fie eum ducemnbsp;cumDauide erant. Videturfiii/fealiquisnbsp;conuerfus,uir infignis,qui recens cum regenbsp;aduenerat de Geth. Eum hortatur Dauid,nbsp;mis moneat cum f�turo rege, quondoquideitt P


-ocr page 247-

S'�M VELIS SECVNDV?� ^ondimi��et er hx}-editi(tan,exulf�i�ui nuper : du^nbsp;'�'�� eff� ut jiatim iterimi cedere loco nouo cogatur,mitnbsp;�^Wcum ipfemet D^id nefciat^uofibi pergendum^nbsp;littui calamitcttum proccUi^ appellendum. H�rnbsp;�t uertat fe, ef redeat cum futsfratribui Genbsp;�^gt;^lt;1(1 populum fuum,undc aducncrat : fttK iam per-hitbeat beneficentiant er fidemfuam atq; fuo^nbsp;'^'^-'Veloptat im perpetuam probitatem er fidem,E�nbsp;Xlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententict 'm Hcbreco.

. refpondit Ethairegi, diccns� Viuit ��i'inus,amp; uiuit dominus meus rextquonbsp;�^��1 in quocunqj loco fueris domine minbsp;fiue in morte, fiuein uita, ibi eritfer-���Stuus,

quifquii eS� tf^^de �erit admodum fidclts e� ^on/lans amicM) dominofie conforme Duuid�,nbsp;'�^�^fecutus 4 ftlio, alienos cr extermegentii amicosnbsp;'^l^'^^'irfidelifiimos. Exemplar in hoc fa�lmregntnbsp;domini.mratii nunquam jeregiiprtcfientiamdenbsp;omnes iHiiM pariter laturum:cum,ninbsp;^��^fola,neminem fibi erepturimi:fid domino fuo uenbsp;J fine uiuo fine mortuo. Exemplar is quot^; e�

UitP Ethai, Veni nbsp;nbsp;tr �fi.Et tr�fi

*^thai Geth�us,Slt; omnes uiri qui cum ^^��tjamp;reliquamultitudo,nbsp;flebat uoce magna, 5Cu^nbsp;(f populus tranfibat : rex quoquenbsp;���8*�ediebaturtorrent�Cedron,amp;cunnbsp;uiamde^nbsp;uniuerfiLcuitaenbsp;foederis dei, �C de^nbsp;don arc� dei : SC afeendit Abiathar,nbsp;�ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis populus qui

ciuitate�

frp ��^'^�p^tmaciter non repulit,fed cumalijs traf= iji^^'^^�^ieum cum omnibus qu^ad illos pertine-fcflj,�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficilicet cum impedimentis exercitus

omnes iu��imu regem in fene�lute ''�ti �lio,e�Mng; comitabantur extra urbem,panbsp;ft permifijjet rex.Sed er Sadochnbsp;�(s[^^.ߒ^�^us,er Abiathar cum arcadomini, er omnbsp;exibant cum regecxiliumfubituri, etnbsp;f^y^���^tyrannici fili/ impietatcmfi(gituri,nift Dauidnbsp;domini. Q�lt;enbsp;^^��^ftxaaliquoinloco,aLeuiti5ge�ata, doneenbsp;('flu t''procefiiff�t exeundo er redeundo ad ur^nbsp;etiam er res ipfa tcftantur 'm Hebrico lo^nbsp;^uumtamen'mfententiantd

Sadoc, Reporta arcam �is ^^bem j fi inuenero gratiam in ocu-8(T*k�iCjSC oftendet mihi e-

Sadoc facerdotcm, ut arcain domini titb�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lif�^ tegerrimefibi patidtur ab*

' REGVM SECVNDVS. II4 efie,facramentumfcilicetcerti�imum diuiniepriefen�nbsp;tiiC er bonitatis, nolit tarnen incerto loco earn uagari:nbsp;ft domino placiturum f�t, �turum ut redeat, er eiu�*nbsp;dem a/fie�u denuo con�oletur : f�n minus,fiat quod do*nbsp;n�no placet, ex cuius bonitate totus femper pendere uenbsp;lit.Sic in augufttjs dominum muocarc debemus, ut ittiusnbsp;bonitati er facrof�an�ilt;e uolwitati per omnia fubdi ue*nbsp;limus,er dicere, Eiat uoluntax tua:f�an�lifieetur nomennbsp;tuum.

Si autem dixerit mihi,Non places: pf� fto fum, f�ciat mihi quod bonum eftco^nbsp;ram fct

^7 ^Etdixitrexad Sadoc facerdotcm,O uidens rcuertcre in ciuitatem in pacejSCnbsp;Achimaas filius tuus,ScIonathan filiusnbsp;Abiathar duo filjj ueftri fint uobifeum�nbsp;Eccecgoabfcondarincampcftribusdenbsp;ferti,donee ucniat fermo � uobis, indic�snbsp;mihu

^9 Reportauerunt ergo Sadoc amp; Abiathar arcam deiinlerufalcm, �i manferuntib�nbsp;Secreto a�oquitur ip�um Sadoch uirum bonum ernbsp;fidelem : Certo mihi conflat te f�apientem,expcrtum,nbsp;plura uidere er perpendere potentem,im� er prophenbsp;tarn ejj'e,qui domim uoluntatem ip�am feias, �j' rcliquanbsp;qutegeruntur �untq; agenda non ignores. M.elius er*nbsp;gofitutinurbemredcMcum Abiathar facerdotecuntnbsp;pace,qui quum filios habeatis utriq;,Achimaaz er Io=snbsp;nathan, fidos homutes er bonos,per i�os quoduidebi*nbsp;turrenumcictisquidagatur,erin quo mihi projfiici*nbsp;endu/mf�t,qucgt; pericula cuadam, interim ego cum meisnbsp;tardaturus in cagt;npeflribus deferti, ut feiam quid fia*nbsp;,(lo Opus.

3� Porro Dauid afccndebatcliuum oliua-rum,fcandens �C flens, nudis pedibus in-cedens,8lt; operto capite: fed amp;omnis populus qui eratcum eo operto capiteafeen dendo afeendebat plorans*

NonigtwrabatDauidcalamitatisfia�caufiiis,ideofie humili�tcoramdeocorde erhabitu,montem Oliucti tas�nbsp;. aficendendo cum finis qui i�ius mifieri�flebattt,ercom*nbsp;patientiam teflabantur optima regt, quem dominus totnbsp;obrueret malis:figt;rta�is ob filiorum multitudinem,quosnbsp;de pluribus fiuflulerat uxoribus,quos er nimis tener� dinbsp;lexerat,h!ecf�bideusaduerfiaimmif�t.

5* Nunciatueftautem Dauidquod Acht tophcl effet in coiurationecum Abfalomtnbsp;dixit^ Dauid, Infatua qu^fo domine connbsp;filium AchitopheE

Dum fic conflernatus montem aficendit Dauid, re* nunciatUr ei,Achitophel confiliariumprudenti�imuntnbsp;flare ab Abfialom, illiusq; iuuare partes, idfiibi q pcricitnbsp;lofium efifiet 'mtelligens,con�git ad dom'mum,ipfium oranbsp;tionibus interpellendo,ut infiatuetur confiilium eius, nenbsp;tantum obeffie po�it quantum uelit, quod erfiad� efl,.nbsp;Breui oratione utitur,fied ex animo, quo coniuratorumtnbsp;lieruwcoiifiiliatn^mtpiirMnpatMr.

X3t 4

-ocr page 248-

S AM VELI S SECVUDVS.

51 ^Quum^ afccnderct Dauid fummita tem montis in quo adoraturus crat deum,nbsp;ccceoccurritei Chufai ArachiteSjfcilTa uenbsp;ftCj�C terra pleno capite.

C eremoni� piorum domino placent,^Uitndoquident exfidez^ueraanimideuotione non ex fold hypocri�nbsp;proficifcuntur,Dduid eo loei perueniens quo ultimo lo^nbsp;cum ttrc� uidere de remotit po�et, conuerfui ad eum,nbsp;don�num adorauit,cuiM gratia cuperet redire ad illantnbsp;uifendamnbsp;nbsp;nbsp;adorandam. Ibidem occurrit ei Chufai

rachites, natut fcilicet de loco qui in tribu filiorum loa /�pfo dicitur Arachi atarod, in fgnum compa�ionis Cfnbsp;triflituefci�ii ueflibutfZ^� caput putuere ajferfum,paranbsp;tut exulari cum fuo domino.

55 Et dixit ei Dauid, Si ueneris niec�, eris mihionerit

54 fi autem in ciuifatem reuertaris, 8C dixe ris Abfalom,Seruus tuus fumego rex,nbsp;cutfui feruus patris tui, fic ero feruus tuus , diffipabis pro me confilium Achito-pheU

Habes autem tecum Sadoc SC Abiathar facerdotes t �i. omne uerbumquodcunepnbsp;audieris de domo r�gis, indicabis Sadocnbsp;amp; Abiathar facerdotibus*

^6 Sunt enim cum eis duo filrj eorum chimaas filius Sadoc, 8C lonathan filiusnbsp;Abiathar � �C mittetis per eos ad me omnenbsp;uerbum quod audieritis*

Zy Veniente ergo Chufai amico Dauid in ciuitatem,Abfalom quoq; ingrelTuseft lenbsp;rufalem,

quidem Dauid dubitabat de promi�ionibut der, rojium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(if liberatione fua ab impiorum manibut, nihil tarnen ne

gligit eorum que humano confilio negotio prodelfe po terant. ideo fapientem amicumfuum Chufai cum alijsnbsp;bonis uiris cupiebat adcjfc Abfalonti,ut illius crudelitatnbsp;malitia cum con�lijs Achitophel infringerentur. Ibinbsp;dem enim�bi abfeiues negotio fan�o, ey caufe Daui=nbsp;dis prodejfc magis poterant ,q �bi in exilio pre fentes,nbsp;qui interim diuino fe pre�dio coimnittebat. Docet au=:nbsp;tem prudenter Dauid ipftim Chufai,quomodo loquaturnbsp;adAbfalom,nonutmentiatur,fedut ueritati,�dei, csquot;nbsp;iu�itie patrocinctur. Re �erd enim pro�ti�et Abfalontnbsp;con�lium Chufai,� acquieuijfet: quod ty faitum e� ninbsp;hilominus.Satius enim fiut eum occifum .i loab,q patr�nbsp;occidilfe,quodmeditabaturcrudeli�imope��ore. Ciuifnbsp;quis igitur fidclium diuine gratie illu�ratione compunnbsp;gitur, fan�o de�derio de imis ad furnma fuperne conbsp;templationis penna �flinat, hec ge�a beati Dauid amp;nbsp;aliorum fandorum precedeittium patrum, ubi aliquidnbsp;iniufle perpe�i ftint,ante mentis oculos ponat, atque innbsp;eisfe imitatione exercendo proficiat, Cf quod in pre^nbsp;fenti titi�at ex uitio,uel pretcritorum tnalorum memosnbsp;ria reprimat, uel donorum precedentium confolationenbsp;reflinguat ,uel etiam imitatione ut diitume�patritninbsp;ff^ecedciuiumretundat.ilec Gregorius,

REGVM S�CVNDV�S. CAP VT XVI.

q, Vum^ Dauid tranfilTetpa��� R Ium montis uerticen^app^*^nbsp;Siba puer Miphibofeth,iu �nbsp;curfum eius c� duobus �

Pfru�P-f'

sE......................

qui onerati crantducentis panibus,� tum alligaturis uuaepaff�,Si centum 'nbsp;fispalatarumjamp;utreuini.

Et dixit rex Sibae, Quid fibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,5

Refpondit� Siba, Afini, domeftic� r , utfedeant, �panes8Cpalatxadnbsp;pueris, uinumautemutbibatfiq�'^nbsp;ceritin deferto,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Artesadulatorum cr

pre�iones cr iniuriAS,iuflitiam dci codifcimus.ingenio feruili �r perfido Siba,nbsp;h^editatem cr bona defiderans confcqi^bgt;*^nbsp;occidi dominu fuum cupiens, a�u mabgnonbsp;fnaximis conflitutu angu�ijs, demercri nititur it'nbsp;Cr muneribus,que non de fuo fed doininifi'nbsp;riofe obtulit:nec his contentus, falfo innocefttnbsp;ad rege de fcditione quam contra regemp�i^�^�^^jfp(lt;�nbsp;tius autem magnum enumeratur pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eX

tiuria,minimuaut comparatione eoruqquot;^ ; iKg��* hoc /fierabat perfidtts adulator Cf fctuiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cf�

a�noru,id e� duos a�nos onu�os ducentts tum alligaturis uue pa�e, centu quoq;nbsp;defru(tibits,quie�atnbsp;Utrem uini.Qutbus omnibus indignagt;}tfilquot;�^quot;^^gt;inbsp;tineTe,et calamitatibusoppre�umDaui�^^'�p.jnflgt;at,nbsp;rupere,cr deiuflitiefuefafligioprecip�^'^.^i

Z Etaitrex,Vbieftfiliusdomi'� quot;'fal�, fpondit�Siba regi,Eccefedet )� [fnbsp;dicens � Hodie reftituet mihinbsp;raelrcgrtum patris mei, .,40?

4 EtaitrexSib�jEccetuafintc�� -�ut* Miphibofeth, Dixit^ Siba, Ot� �nbsp;niam gratiamapudtedominemit ^�,(,0-Defilio lonathe querit,de Miphibofetb,nbsp;nbsp;nbsp;jdiA f���

fcdt propter pdfrejn', de quo pro�gt;era aui't^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

cuibeneficerat,cramicu�gt;erabat.Pcrfi�l�'^^^p(rift cxulceratu cf deicHutn alioqui Dauidis o'o'^nbsp;nili mendacio ficexa�gt;erat,ut mentisnbsp;litus,�atimcrederetimpioferuo,?^nbsp;tianondumalteraauditaparte, quafinbsp;re,damnatimwxi�, Cf feruofa�acinbsp;contra dominum adiudicat omnem here^^'^^.nbsp;Kon modic� certe portionem,fine omni diff'rnbsp;fe tarn magne. Cui�atim gratios agitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mitt^

cuius grati�inuenit ob muncra,contra oini'fquot; tem.Conuenerantf�llacia �rui cumnbsp;batio r�gis cf fu�}icio ueri�milis neratioM^gt; ^^^0#nbsp;gtianc� iudiciu Dauidis,t�to miferioris,qt'^quot;^��^^^^bO'^nbsp;re Cf animo,rebus et cofeientia periebtabaOt^nbsp;minibus et deo,miuri�fimul pa{fusetdecc^�

y Venitergo rex Dauid u ccce egrediebaturindeuir de


-ocr page 249-

SA MV ELIS SECVNDVS. �musSauI, nomine Semei, filius Gera,nbsp;malediccbaunbsp;�nittebat^ lapides cotraDauid, Si connbsp;��� Dauid : omnisnbsp;k,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniucrfibellatores�de

s^f�u nbsp;nbsp;� of � finiftro r�gis�

rcx uerfui Bahurim urbem tribui Betiiu^ pfouidcrttiaq; diuina flatim ultonbsp;qiifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rccentii quxmurterisfentitf Semei

led' � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incedcntem ex aduerfo ZT fn^

gt;nuledicii contume-. �pidcs lutum inijciendo contru Duuid cr co (^ofitra re=nbsp;' J^pittwi �iii f�rtibiisfidelibuiq; n�niftrii zr n�li=nbsp;mMcflatis crimen nemo jjgt;iritunbsp;pfieditui patienter firre potuiffet : fed jfiritmnbsp;�quot;'W ifl pio ad deunt pe�lore quantumlibet peccato=nbsp;riiL^^�^�^lgt;�itordinein iu�ititediuinie,Gr humiliterfenbsp;y j�^^illiui uoluntati.

loquebatur Semei quum ma '^fretei,Egredere,egredere uir fangui^nbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirBelial.

g Mdidittibi dominus uniuerfum fan-Saul,quoni� regnafti pro d�dit dominus rcgnu in manu Ab-tuhamp;f cccepremunt te mala tua,nbsp;\gt; �^�*iiafmjij.pjnguinum es�

tarnfua malitid infligittui, qti�m dei ordina f(^!�^^'^P'^lt;^ordinatui pe�ime agit er loquitu)\quodnbsp;er f�nde promouet iujlitiam�delii er amicinbsp;lt;^��^fl^terit, er � fapi=^nbsp;non exciderit. B.gredere,mquit, de regnonbsp;fanguinim, er ftne iugo dei, pror=nbsp;ad omne bonum. tarn nunc tibi digna refernbsp;ocf p^�^�^^��nis merces � domino deo,qui prafimtpftflinbsp;Jict inuaderercgnumSaulif. Sicutegifti,nbsp;'�fpenditur,ta}n turpiter nunc eiedm � proprionbsp;?!(,� � ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calamitatei mtrufm, quiafan=

^frael a^equere^ ^^'^enim ignor�toccifum � teuel fautoribuituisnbsp;Isbofeth er Abner de domo er fami^nbsp;uiri optimifQuid Dauidi horribiliui obijei ponbsp;animum tarn eins quam feruorum per

Ql/��fit autem Abifai filius Saruiaeregit uialedicit canishiemoriturusdo-��^8� * uadam 8C amputabo ca-

^o/tfy ^^����nnuimile{,bcnemouetur erlaudabiliter diuino animatui pronbsp;(^otrajUterqi tarnen iuxta carnaliiaffinbsp;, flimulatia, z^lo, ut apparet, utrinqi iufio

*� gt; Quid mihi 8f uobis eft filq ^lls ^^''^ittite eum) ut maledicatt domi-*'�'u praecepit ei ut makdicerctDaa

R�GVM SECVNOVS� 1I5 uid t amp; quis eft qui audeat dicere quare ficnbsp;fecerit�

Quod perflringit una querela utrunq;fratrem,loab er Abifaiycaufa efl,quia er loab huiui contumeliie oc^ 'nbsp;cafjonem pr�buerat, Abner occidendo patruelem Saulis, er Abifai nuc manum domim amouere molitur con-^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;.

tra dominum, qui hiCC Dauidem patienter ferre uolebat pro peccatiifuis, er non nouo malo ulcifti nouumpecnbsp;catum,fedpcenitcntiaexpiareuetuflum.Diuin^autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D��*

ordinatiogt;u,qualis h�c e^e uidebatur, humiliter fe fubij cere uolebat,fpiritu fuo uelut certificatui de doinini uo=:nbsp;luntatefibi id accidiffe, quamlibet id Semei iniqua uo^nbsp;lutitatc er iractmdia loqueretur er faciebat. lAaiedi^nbsp;cat�c,inquit Dauid, quia dominus daxitfibi : i\aledicnbsp;Dauid. Qttod ex fide proutdcntilt;e diuiihe, qua qutcq uidnbsp;tfiali in orbe e� facit dominus ut fit bonum cle�A, intelnbsp;lexit fuHum e�e: qui omnia bene facit, er uoluntatis ilnbsp;lins ratio fanda efl, er nemim requirenda,multo minusnbsp;calumnianda.

** ^Et ait Dauid ad Abifai amp;uniuerfis fer uis fuis, Ecce filius meus qui egrelfus eftnbsp;de utero meo,qu3eritanim� meamtquan-to magis hic filius lemini �f dimittite eumnbsp;ut maledicat iuxta pr�ceptum domini,

Docetreligiofe er prudent er fuos confiantiamlott gammitatemq; inaduerfis. Si, inquit, proprius meus filius audet me'ad mortem quterere, nonfolum regno pelnbsp;lere,idq; pro uoluntate deifirre oportet: quanto magisnbsp;f�renda e� uoluntas er ordinatio dei, qua i�e Bentami-^nbsp;ta de familia Saulis me tent�t fuis bla�jhemqs.^ Sinite ernbsp;go i�um ut maledicat,quandoquidem fic domino placetnbsp;ut audiam,etiam fi i�um non deceat fic loqui.

forte refpiciet dns affluSionem meam, Slt;reddat mihi dominus bonum pro malenbsp;didioneeiuSjdiehodierna�

�^ondubitoquinrefficiet dementer dominus in can fam meam er in affiidionem humihtatemq;, ut pro hocnbsp;malo rep�dat bonum, er benedidionem pro hac hodi=inbsp;erna maledidione.Sic enim fferandum e�fidelibus: intnbsp;pij autem de�^erant, er in impatientiamdeijeiuntur,nbsp;duplo n�feri.

gt;5 Ambulabatitaq; Dauid Sffccqeius per uiam cum eo : Semei autem per iug� monnbsp;tis ex latere,contra illum gradiebatur, manbsp;ledicens, Sf mittes lapides aduerfum eum,nbsp;terram^fpargens�

Huiufmodi uerbis facile compefeuit animofos, fed pij�imosmilites erfodalesfuos,ut tulerint patienternbsp;ipfum Semei,non facientem finem maledidionibus fuis,nbsp;fed prope i�os procedentem fine intermi�ione, lapidi=inbsp;bus lutoqi puluere inijeientem 'm Dauidem er reli-quos:i�u�ricert�amicorumui�toria. Quafuapatien=:nbsp;tia meruerunt �atim re�ci�ari er u 'mdicari � domino,nbsp;cuius e� uimdida, er ipfe retribuit, qui er ut fibi fadtinbsp;recipit,quicquidcledisfuismaliimpcnditur.

14 Venit itaqi rex,�C uniuerfus popu�

-ocr page 250-

SAM VEL IS SECVSDV�.

lus cum eolaffijSC refocillati fun tibi,

Vfmt ergoYex cumfuislajj�a, cz oc Ufcorc ititierK Cr 'mproperiorum tolerantia fatigatus ad Bahurim lonbsp;cum,de quo fufgt;ra:ibiq; refrigerati fuut Gr recreati,nbsp;, tam rexl�itexqu�muxores qiai fcciim habebat libe::nbsp;OuiftF.�quot;* aulicis, gt umicis aliismultis. Typlt^ Chrifiinbsp;multipliciter fa�ui, impropcrium fiium portantis ex=:nbsp;tralerufalcmtranfmi�o torrente Cedron, GT m montenbsp;Oliueti fudorem fanguineum fudantis, non pro futs,fednbsp;filiorum peccatK,ingloriam tumpatmre/htu�di, dimnbsp;ex mortuii refurrexerit,renouatus uelut aqu�a iuuentunbsp;te eleila.

I y Abfalom autem amp; omnis populus dus ingreffi funt Ierufal�,amp; Achitophel c5 co.nbsp;D4�iJe inconcujjo bono animo fuo perfijknte, Al^nbsp;falom in�lici�imiisfilius pro pace patri tnortem intennbsp;tans,�emper progreditur 'mfaniendo, fociof^ fu� cru^nbsp;delitatis parando, inu�tata gt � �eculis inaudita mali-tia patris concubine�xdando, idq; publice coram pri=nbsp;moributregni, confiUo fuo probantibut tantum ne�if,

  • 16 Quum autem uenifiet Chufai Arachi-tes amicus Dauid ad Abfalom,locutus eftnbsp;Chufai ad Abfalom, Viuatrex, uiuatrex,nbsp;Nozt exigitur calamitofa h�c iiita in mudo tom cor^nbsp;rupti�imo �ne peccato etiam piorum. Hctno e� enimnbsp;qta uiuit gt non peccet,maxime in uerbo. Bene tarnennbsp;nobifeum gt cum ele�lis omnibui agitur,utuenenum etnbsp;iniquitas noflra, � domino uertitur in fanitatem cr pi�nbsp;Pfccata pionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJon exeufatur nec Chufai nec Dauid men

dacif qui dextro iudicio GT necefforia exhortatione,im pijs iflk fa�ionarijs obfi�sre debui�ent, GT mortem ponbsp;tiittoppetijffe,q tatnabominab�iregiifilio blandiriinnbsp;pemiciem bonorum GT totiut regni. Peccauerunt ergonbsp;omnes ifli homines, qua; humanafunt pro humana�aginbsp;litateagentes,ut nemo fe iu�um ex opere credat,fed e^nbsp;g�ant omnes gloria dei, er humili con��ione : quia innbsp;multis ojfcndimus omnes, Dauideconquerente, Omnisnbsp;homo mendax.Applaudet ergo regi nouo Chufai ut de=:nbsp;cipiat. Vitam imprecatur,ut occidat parricidam: mentinbsp;tur impii�imo tyranno, ut ueritatem gt iu�itiam con=nbsp;feruet,non pro toto excufandus, fed pro tanto. Replisnbsp;eat autanfolutationem utmagis lateat hypocri�s Grfinbsp;gmentum,quo ueritas domino dirigente triumphet, gtnbsp;iniquitds intolerabilis opprimatur.

  • 17 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem Abfalom, Haeceft, inquit,nbsp;gratia tua ad amicum tuum; quarc no iui^nbsp;fti cum amico tiio�

  • 18 nbsp;Refpondit^ Chufai ad Abfalom, Ne^nbsp;quaquam, quia illius ero quemelegit dogt;nbsp;minus, �iomis hic populus amp; uniuerfusnbsp;Ifrael,^ cum eo manebo.

Scrutaturtyranicusrex, quo animo uenerit Chufai ad fe deferto amico Dauide, non fatis enim i�i fidere ponbsp;terat,ideoq} ad iu�tie bonum re�ondet Chufai, non utnbsp;uoluit, fed ut potuit inflatu tarn mifere turbato. Mensnbsp;toftitia �nii tiendo quidan peccauit,fed non ad mortem.�on ommanbsp;peccata uitari pof�tnt dum inter impios h(dgt;itatur. Na

REG.VM SECV^DVS. neceff�eflexcufareuerba Chufai,quibusfefatetitrei^nbsp;�iturum quem ele�t dominus, Gr hic populus,nbsp;monflrans eos qui Ab�lomi oj^bant, corant quibiunbsp;quebatur, GT omnis ifrael qui iam Dauide ttegligebant^nbsp;Eius,inquit,ero,Gr cum eo habitabo, qui � eaterU r�nbsp;habetur.

  • 19 ScdutSlt;hocinferam,cui egoferuito�nbsp;rus fum�n�nne filio regis�' ficut parui pi'nbsp;tri tuo,itaparcbo8lt; tibi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Secundam caufam producit aduentus fuiadA /^ lom:quandoquidem Dauidi patri fiiofideliternbsp;do feruijfet, tequum cffe,ut fucee�ori �lionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

ter ad�t Gr feruiat. Sic patitur deus dolut� def� impiosmendac'qsaque utueritatenbsp;tibus feruiunt,etiam mendacia:omnia autetn^nbsp;riarnGTordinem conferuandum.�Vereloq�^''^'nbsp;�deliteragentibusmanet fuus �

. i� �erto GT fa�o diuina iuflitia ordinaiitut eledortim.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ .4

^Dixit autem Abfalom ad Ach*^P Initeuobis confilium,quid Jenbsp;-i. Inbsp;nbsp;nbsp;Et ait Achitophel ad

rcadconcubinas patris tui, qu^^ ad cuftodiendam domumjutquu���^j|,jjitnbsp;rit omnis Ifrael quod feedaueri� Pnbsp;tuum, roborentur manus

Pro infiituto tarn crudeli pracipit proflabtliendo regno fuo,uelinuitopat^^�'nbsp;ao,�fieripo�it. Confiliariorumpriniuf^f �cililt;^ pt����'nbsp;Achitophel,timendo ne facile cum patt^gt;nbsp;tur, GT omnes qui filij partes iuuijfent r �t �lt;�'**nbsp;tur, confultat�cagendum �lio,ut nuB^ 1^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J�it

cordia f�tura;,quQ totus ifrael, qui nunc D'*�* cit,in tuto�t, ipfum nunquam refiittt^�^^.^''^qiiaigt;*nbsp;gnum,necfeipfos,aliquoobd(�aio�cgt;itgt;���^^�.^^^^glcrifnbsp;afficiendos.Hoc �turum putat,� maxigt;��^nbsp;bili contumeliapatrem conf�ndat,pubBlt;^^^^fC^nbsp;fcientibusconcubinas patris polluendo,qi^^^^_nbsp;pa in patrem prater mortem committinbsp;co�lio turpi�imo Achitophel non folumnbsp;fulere cupit,fed multomagis�biGTf�^^^^nbsp;ne fcilicet 4 Dauide regre�o, infidelitatH^t�nbsp;t�sreiagantur.

Tetenderunt ergo Abfaloin^fubi' lumin folariOjingrcfl'us^efta�'^^jnbsp;nas patris fui coram uniuerfo I� Vwix^�*�

Vt tanta potuerit effe corruptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rijnm,

piam demirari potefi, tarn turpe fcilicet facile citoqs pcrficifmueniriq^ quibusnbsp;geat de tarn immani flagitio uel cogitatenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di''

Confiliuautem Achitophel, ��z,j�fci batin diebusillis, quafi qu�Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

deumtficeratomnecofiliui^^^ amp;quum clfct cum Dauid, *1nbsp;cum Abfalom,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L.^utili�^quot;�^

Con�lium Achitophel iflis temponbit^


-ocr page 251-

tjualicuttg^ in caufa,^ualec�nij�e yiRt - M nemo dubitauerit pedibies concedcre in iBiuinbsp;e'^emiam, permdeg; eff� Mfi aliquti guippidm 4 t/o=nbsp;'^�^onfultum nudiffet.Sic per omnia cr fcmper prosnbsp;confilium uiri lUim ,fiue dum confiliariM iamnbsp;Jj ^�1 erat l)auidii,ftue quum nunc partes tuetur Ab^nbsp;qui cupit elegantes de fiaiio Abfala=snbsp;'��f'periet apud prifeos tra�iatores,Rhabanumamp;�nbsp;^hcrium,qui eum fiaciunt ludain traditor�,nbsp;tanta zr tarn mirandapatientia Chrifluspertu^^nbsp;bonum, quum eius cogitationes non ignoranbsp;If �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adbibuit conuiuio, 'tn quo corporis zr fiangui

, �jtguram dificipulis commendauit ZT tradidit. yi^ . �^tdein,zr difice loquendi modimt atq; doc�di, quentnbsp;'^ifeflatifuntGTinufitmfiump/�runt edoili � Chrinbsp;'�^difiipnii^^

cAPvr xvn.

SIxit ergo Achitophel ad Abfa-lom:EHga mihi duodecim mil--lia uirorum, 6c confurgens per i ~ �fequarDauidhacno�c�

f VEtirruens fupereum (quippe quilaf g � Sc folutis manibus ) �C terrebo e�tnbsp;� ���^^fugerit omnis populus qui cumnbsp;J pft^percutiam regem folumgt;

q^^�educa uniuerfum populum ad te, J ^�'^odo omnis homo reuerti folet,un�nbsp;Uirum tu qu�ris t �C omnis populus

confilio 'mfignis,fied z^ manu firti uidetur, qui paucts fubito rem conficerc prudentnbsp;CT finem negotij reila confiequi, uno occifionbsp;A, t-eg^o parare,ut credebatjtranquillitatem,nbsp;' \ ioiii ^�'���*���5 confiuluit : nimiumfidelts pefiimo Abfia^nbsp;^tott ^�^^ttarationehofiisDauidifitilus. Hebraidi=�nbsp;IfQ �'p^���^lterium Bethfiabee, quiefiieritneptisexfi^nbsp;{J Achitophel. Voluit ergo no��u fubito irrucrenbsp;'^^�^'^tdendo,z^reliquosfiigando,pariterexitingnbsp;�fri remi�is manibus quiefeentes. Facile idnbsp;flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cito,nifi dominus prohibui/fit.Occi-

totus frael fecutus fiiiffet Abfatom, Tanto melior alijs multis confiliarqsnbsp;crff^^ttophel,quanto non tantum uerbis flatuitdenbsp;5j, ��'f'^d zr opere implere z^ de faflo periclitari ele~nbsp;'otfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^�tifultabat : quum id raro uelint regiem

(^otttpfobentfitijfe filicia^ lt;], p/^ perficienda tantum confidunt.

lt;^15 fermo eius Abfalom, amp;cungt; pj^^iorious natu Ifraeh

gt;tegotio perficienda accom^ ^'^gt;iirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F)auidistrucidandiprofttiumjZr

'^�*^^^ttati gratum.Vt difcamus regiem 'mfor perfidiam,z^ filiorum tener�nutrito^nbsp;^l(t,f'�^.^�^�^�^^^�^i�^��tfiliariorum pernicicm,fi quaitnbsp;^^\'.���^^�^�^�^trritentur.

Chufai 8( audiamus quid ctiam ipfe�

6 Quum^ueniflet Chufai ad Abfalom* ait Abfalomad cum t Huiufeemodi fermonbsp;nemlocutus eft Achitophel t fecere debe-*nbsp;mus an nonc�quod das confilium^

ludicio domim urgetur Abfalom, lit non quod fugge rit impius utilefibi confilium probetur, 'm ccedcm fan^nbsp;�ijfed quod pius confiliarius pcrniciofum impijs confinbsp;lium d^t.Nort enim tantum confitia � domino dirigunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tur i fed etiam confenfiis zy acceptatio � domino fient, domino, ad uoluntatts fu� ordinem perficiendumtut non qu� uanbsp;lumus,fed qu� deus,procedant negotia. Non ergofini=^nbsp;tur Abfalom utile fed crudele fe�lari confilium :fed a^nbsp;liud petit zr adfequitur, curante don�nofortem jidelisnbsp;ferui fiii Dauidis, QT nequitiam turpi�imi filif parantenbsp;adexitium.

y ^Etdixit Chufai ad Abfalomt Non eft bonum c�filium quod dedit Achitophelnbsp;hacuicct

Chufai decipere uult fuo confilio ititpium,mendac'ijt eleganter zrfuperbo regi applaudendo ,fuadens quodnbsp;fieri noluiffet,zr � aeteris omnibus poterat inutile re^nbsp;putari, tarnen orationibus Dauidis mclinatus dominus,nbsp;hoc pa�o'mfatuareuoluit confilium Achitophel,zra^nbsp;pertis oculis i�udere impijs, tamregi quam fenioribusnbsp;ifraeles.Sicfoletpro fuorumfalute dominus uertigmisnbsp;jfiritu corripere prudentes feculi, ut uel no uideant banbsp;}ium,uelfiuiderint,contemnantin fuam perniciem.

Verum quidem loquitur ,fine quo quod falfum erat per/uaderinonpoterat. Forti� mus quidem DauidzTnbsp;circumfpet�us, ZT fui omnes magnammi zr �rtes ; fednbsp;quid fexcenti cotra fexies centena miUia � Qzm urto�nbsp;congrfgrftwj totus ifrael non obruere potuiffet, zr ue^nbsp;lut fiinibus trahere quo liberet. Excrcitatus erat Dauidnbsp;adfiigiisconfulte in�ituendas, mdignabundi zr acerbanbsp;jfiiritu in Abfalonem omnes fui er ant, tantam rei 'tndi^nbsp;gn�tatemfirrenon potentes. Non finemultorum exisnbsp;tio perijfent, de�ierabundi animofiq-,crudeliusfeuin~nbsp;die affent,nonfine cruento pr^lio obruendi. Cuius famanbsp;c�teros perterruiffet 'mtbeci�esc^ ficifiet de exercititnbsp;Abfalom.

*0 Et fortiifimus ipfe, cuius cor eft quafi ' leonis, pauore foluetur� feit enim omnisnbsp;Ifraelfortemeflepatrem tu�, amp;robuftosnbsp;(omnes) qui cum eo funt.

Etiam ipfe Achitophel zr fuifimiles,robufli�imi ue . U Uones (tthletae, adfwrum cafum er dijJbU

-ocr page 252-

S�MVEtlS -JE�VS�-n tterentur uiribut,cr coUabafcer�t ut aqu'afluxu.'Nononbsp;enim ignor�t GMidem cum fuis flrenui�imosfetnpcrnbsp;fitiffe,^ nunc dejperdntes Ultimo rerum periculofittunbsp;ros fortiores.

Il Scd hocc�fuIOjCongregeturadtcuni uerfus Ifrael, � Dan ufq; Ber fabcc,quafi a=nbsp;rena maris innumerabilis� SCtueris inmcnbsp;dio eorum*

li ^Et irruemus fupercuminquocunq� locoinuentus fueritt �Coperiemuseum,finbsp;cutcadere folct ros fupcr terramjSCnonnbsp;relinquemus d�co 8C de uiris quicumconbsp;func,ncunumquidem,

*5 Qpod fi urbemaliquamfueritingreC' fus,circundabitomnis Ifrael ciuitati illi funbsp;n�s, Sftrahemuseam in torrentem, ut nonbsp;rcperiaturnec calculus quidcm exca*

Iinprobato Achitophclis cof�lio utiU, nunc fuu pro*: point,non fine dilationenegotij perficienduitn, ut tem=:nbsp;pus cr locum conccdcret atbnonendi Dauid, ne fubitonbsp;CitdeJK obrucreturt^y licct non proce�ttrum connbsp;fidcrct quod confulcret, t�men tempus rcdimebatur uinbsp;confilium Achitophdfruflrandum,quodmprimis Chifnbsp;Snperbi fa- pf donttno fuo fideUs uolebat, fiultusqi Abfalom cu connbsp;�ur^c�HiFjs? flMjs eum fccretisfuisadmittebdnt, quernnoueruntnbsp;Dauidi �f conffifuerant umicum integerrimum.Agcnbsp;bat oifciumfideifuje Chufai : impias autein fua feflubnbsp;titia perimebat.A�eiius fuis laudibus, qui tam lato po*:nbsp;tentiq; regno pcrfuadebatur ut ftultiis iuuenis,ruhil fibinbsp;impo�ibile: docebaturq; confiderein brachium carnifnbsp;contra eum qui totus �diuinagratia pendebat. Exerci-tumq; duci ab ipfo rege uolebat, non ab Achitophcl uclnbsp;alio,quototus ifraelregem praifcntem habentes ala=nbsp;criores inftarent perfequendo, ubicunq^ locorum effcnbsp;deprchenderetur. Treti immenfa multitudine mhililllfnbsp;fadu difficile uidetur : etiam ft urbium muri uel turresnbsp;fftmbus attrahendi ac fubuertendi effent. Hypcrbolica:nbsp;locutiane pruriendo auribus flulti ac miferi tyranni.

14 ^Dixit^ Abfalom amp; omes uiri Ifrael, Melius cft confilifi Chufai Arachit�, connbsp;filio Achitophcl. Domini autenutu diffi-patum eftconfilium Achitophclbonum,nbsp;utinduccretdnsfuperAbfalommalum.

N�t� diuino agere cogunturnon illisbeneceffura, , ideo non acquiefcunt conftlio nifi quod dominus decrenbsp;�ominTmo uerat.Corenimhominu/mdon�iiusmodcTatur, Grnentnbsp;deratum. qnod uolumus facimus,fed quod dominus uoluithocnbsp;completur. Probant ad horamconftlium Chu�, doneenbsp;Achitophelis con�lium impediatur, cr�at uoluntasnbsp;domini, id certe no quod Chufai propofuerat ,fed quodnbsp;pia mente pro iuflo rege procedere uoiebat.Bonum hicnbsp;dicitur con�lium Achitophefquia ad inflitutum Abfa*nbsp;lom accommodati�imum: non autem procedit, quia �anbsp;bat ordo prouidenti� dei, de perdendo impio iufl�quenbsp;feruando.

�5 Etait Chufai Sadoc 8f Abiatharfaccr^ dotibus, Hoc amp; hoc modo confilium de^

REGVM SECVNDVS. dit Achitophcl Abfalom,amp; fenioribus If.nbsp;raehamp; ego talc talc dedi confiliunt.

Nunc ergo mittitccito,8( nunciatcD^� uid, dic�tes, Nemorens node hacincamnbsp;peftnbus defcrti,fed abfq; dilarionetranf�nbsp;grederetneforte abforbcatur rex, amp; omisnbsp;populus qui cum eo eft.

Statim Chufai ftcerdotumfilioscertioresredditJe con�lio Achitophcl, quod rationabiliter ftbi procefftfi'nbsp;rumuidebatur, quantumuis probaffent iimtunccon*nbsp;trarium.Per eos igitur renunciari uoluit Dauidt,ptrfi^nbsp;deles eorum filios, qui extra urbem ad �ntem Regel,nbsp;qui c:r PuUonum dicitur, expe(iabantnutieiii�t:nbsp;re�rrent, mittendi �fideltbus Dauidinbsp;tibus parenttbits fuis. M�dat igitur Chufainbsp;tant, ne anteuertatur iuxta Achitophelisnbsp;uid,fcd tranfeundo tranfeat cti�lordanem,nbsp;in folitudine fubft�at citra,� uel confiliuntfui^^nbsp;terius procederet, etiam eadem node rcquient�hi^^nbsp;uendicandonecfuis,quospcriclitariuidebati�l�^^nbsp;bw tM(� er Bentetmiw proxhnis.

lonathan autem amp; Achimaas iuxta fontem Rogel t abhtancilla,nbsp;ciauitcis, 8C illi profedi funt, ^�0*nbsp;ad regem Dauid nuncium:nbsp;tcrantuiden,autintroireciuitatf�''nbsp;yideturtantiuirifaluslhtiffcinmanufctugt;�'�^�^i,^�'nbsp;er mittebatur ad�ntem adfiliosfaccrdotutgt;^�^nbsp;eofdem in puteo Utitantes uelamine conteg�^^tiiU'nbsp;nuncium non intercipereturfaIutiregtsi�lt;gt;���^'Snbsp;Sic agit dominus mirabilitcrcimfuis:fi�^��^'\fic pKnbsp;cit er reducit:fidelium quoq^ peccatanbsp;nit,ne tarnen pereant:�c eos perfequittt^^^.i^llianbsp;ternicncia anei�a uelut ad�iuannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Joa

nath^erfocioindicaturaquidDauididic�f'^^^^fja quidem intra urbem tpfos uideri tutum Obs noinbsp;bebantur enim amici erfautores Dauidis.

18 Viditautem eos quidam puef�^,71* cauir Abfalomtilli uero concito �jiitlnbsp;greift funtdomum cuiufdamnbsp;rim,qui habebatputefi inueftib�*�nbsp;amp;dcfccnderuntineum. . ^1�/nbsp;�9 Tulit autem mulier, 80expand**� aftnbsp;men fuper faciem putei, quafinbsp;nas�SfficIatuitres.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rloti��**

^Quumep ueniiTentferui domumadmulicrem,dixcrut,'^bgt;nbsp;chimaas amp; lonathan�t refponlt;l��^^'i[binbsp;Iier,Tranfierunt uadum aquaruJ��^^#nbsp;qui qu�rebant,quum non rcpffiwfPnbsp;�erfifuntinlerufalem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Denique domino permittenteneciOiboiu ^os Dauidi confulunt, de morte periclitantur:nbsp;puero quopiam,quia apudfontemnbsp;Dauidi fauerent, fie odium uiriomnesnbsp;perfecutionis teftusfiagpabat pa�im, omnibif^nbsp;j^mefolicitis,utfoemime tegumento uixblt^^P

17

-ocr page 253-

samvelis SECVNDVS.

Pi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mtico uel hordco contundendo foil ops

Uf � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�liom fcruiens,cominode leuari ad fcrus

*^i^'�o�po/erctt.

t�lj^iim^abiiflent,afccnderutini depu nunciauerut regi Dauid,nbsp;fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti t ad Dauid,Surgite,et tranfite ci

d�dit gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra uosAchitophek

qu ^��8� Dauid,8i omnis populus erat, Sitranfieruntlordanem,nbsp;/^dilucefceretjSi neunus quidem refinbsp;^^ftiit,qui non tranfiifetlordanem nbsp;li^oribus Abfilomis � foesnbsp;hili !'^^�^burimloco,ubipropelatitabat cum fuis Dasnbsp;^^P^fieoprodeunt Achimaas es- IonathM,perguntq;nbsp;nunciaM,qu� m mandatis rcceperant,ut osnbsp;V.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes, eXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lordanis tranfeanc : ne

V t� �^^'^'^filium Achitophel�rta�isprofequcndum, ob fiolitudine Bahurim. Grauis tentatiofidelis,nbsp;itinerecum fuis, nodem quiefeenbsp;o^tum de Bahu

Denic^ tanta

1 k confolatus e� ea �ga ex laborc, ut nemo lordanemde�erit, ob nodis ex fiflinansnbsp;^^^'^��unoda. Sieprouentumfidelibusubiq;facit, utnbsp;toi^fu�ncre. Exemplar nimirum fiducitein deum,nbsp;pt^it^ulorum multitudinis, impiosnbsp;p^�^itatis,timorumtyrannicorum,exc.

�rr� Achitophel uidens quod no fuif confilium fuum,ftrauitafinum,nbsp;lii{,^^'f^,8i abfit in domum fuam,Si in cinbsp;difpofita domo fua,fufpen^nbsp;fcpulchro pagt;-

digna merces,ut laqueofibi mortem cum e�et tant� fapicnti�,qu�adpasnbsp;t^onfulere debuerat, exdononbsp;Dauidisnbsp;^bfalom ruiturii in manus Dauidis, ex t^ntnbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiliarium digna poena merito a�iciendfi,

tt^.^ifericordia iudicandum,fine�ie euafionis, qui ' ����w confilqs ex enormibus totum regnum euernbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probro non intermorituro.

Abf^^idautemuenitinMahanaim, 8(.

A tranfqtlordanem,ipfeSiomnes ^1 ^^�^'Meumco.

conftitu�t Abfalom pro

'igt;)s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercitumt Amafa autem erat fi

uocabatur letra de i t wimgreffuseft ad Abigail filiamnbsp;Kdorore Sarui� qu�fuit mater loab,nbsp;*�ftpvJ�^��^�^ctatus eft Ifrael cG Abfalomnbsp;in urbem tAahanalm in tribunbsp;y^^�eum profigis,maxima cahanitate ex �s

gt; ex hofles toto itinerefirmidare periculorum pondits pateat,flatim affuit

^7

^REGVM SECVNDVS. II?

ctvm Itio exercitu Abfalom,totiui fcilicet}fraclis,trdnjt^ to lorddne ad patrem occidendum, quern unicum requi=nbsp;rebat ad mortem, iam tarnen�io confiliario deflitutufnbsp;Achitophel. Ducem ucro exercitui flatuerat Amafam Amafe ge-filiumlthra,quem luflulerat hie pater de filialiaas, quenbsp;Hebrai dienntfiiij]e lfai,patrem Dauid: qua;filia ifai, fonbsp;ror�dtSaruiiejnatrisloab.Bxquo fequitur, tfaipatrentnbsp;TDauidduathabui/Jcfilial, unamSaruiammatrem loab,nbsp;Abifai,zr Afaelts,aliam Abigail matrem Amafe.

^Cum� ueniffet Dauid in Mahanaim, SobifiliusNaasde Rabath filiorum Am-mon,etMachir filius Amihcl de Lodabar,nbsp;Si Berzellai Galaadites de Rogelim,nbsp;obtuIcrunteiftratoriaSitapetia, amp;uagt;-fa fidilia, frumentum Si hordeum Si fari^nbsp;namSi polentam Si fabam Si Ientem,Sinbsp;polentam(frixum oleo cicer.)

Simei Si butyrum,oues Si pingues ui= tulos�dederunt^ Dauid, �C populo quinbsp;cumeo erat,ad uefcendumjfu�picati enimnbsp;funt popul� fame Si fiti fetigari in deferto.

Confolationem Dauid accepit in Mahanaim quident � Sobi filio Ndlt;ts regiy quondam Ammonitar�, cum quonbsp;ohm pugnauit Saul. Ipfe etiam �^aM �cit mifericordiamnbsp;cum Dauid,quando fitgiebat � facie Saufquo mortuo dinbsp;xitDauid:Faciammifericordi�,Qrc. Conjlitutui eftabnbsp;eodem Dauid in locofratris i�e Sobi, qui hic legitur adnbsp;�)auid ueni�ecum ceteris : quem 'R.abi Salomon dicitnbsp;alio nomine Hanan diilum.RabiDauidKimhi negat,punbsp;tatq;lfraelitamaliquem�ii�e deRabathfiliorum Am=nbsp;mon.Ciui cumMachiror Berzellaiuelutidiuites, comnbsp;pafii calamitatibue Dauidis atq; fuorum, faminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauidfs

fiati fuccurrerint,necef]aria minifirando,regi i/rdf / iam exulanti inter fuos, � proprio filio fuo ad mortem qua:snbsp;fito,cr�tototj'racle.Ha;c bcncficentia inireDauidemnbsp;potuitperturbare,cogitantcm fe regem � domino con=snbsp;flitutum,cr �b omni populo, tanto tempore fideliter renbsp;gnajfe, iam non folum ad mortem quieri � filio, fed fienbsp;necefiarijs deflitutum,ut eguerit uelut eleemofyna, quanbsp;ntfi fubditi adminiflrent,im� non fubditi,fed firtafin exnbsp;terni ex gentiles,boni uiri,famcipfummori oporteatnbsp;m regno fuo cum fcruisfuis:� ciuibus urbis Rabath, finbsp;non rege ipfo, quern prius bello crudeli nicer at, fu�ensnbsp;tandus.Infumma, Dauidrexi�ael nunc indiget fabis,nbsp;lcnte,polenta,me11e,butyro,cafeis, uafisfigulinis eX tanbsp;pctijs uel�ramentis:Exemplum regibus, er typlts Cbrinbsp;flidomini,

CAPVT XVIII.


i Gitur con fid era to Dauid pop� � Io fuoconftituitfuper cos tribu


nos amp; centurioncs,

mifit Dauid populi tertiam patrem fub manu loab, 8c tertiam partemnbsp;fubmanu Abifai filsi Sarui� fratrisloab.nbsp;Sctertiampartem fubmanu Ethai, quic^nbsp;rat d� Geth�dixit^ rex ad populum, Egr�nbsp;yy


-ocr page 254-

SAMVELTS SECVMDVS.

diar amp; ego uobifcum*

App-irct coiifluxijjc ad Dauidem 'murbem naitn,non folum cos de quibm in fine pr^cedentts capis^nbsp;fiilicet necefiaria fuppeditarnnt, fed multos quonbsp;que alios,de duabui tribubus et dimidiatin quarum me^nbsp;ditu[lioM.ahcataimerat,qui legrefirebant mfoleiitianinbsp;Abfalonuscontrapatrem, qui ut remotioreserant,ficnbsp;tfMgis regem diligebant, zx ab artibus zr circumuen^nbsp;tioneimpqfilq magisqu�m uicbiiores erant immunes.nbsp;Conueneratergo iuftaexercitusmultitudo adDauidemnbsp;propugnandum contra filium,qui iam in terram Galaadnbsp;tticinam exercitum duxerat contra patrem. Aecenfuitnbsp;ergo Dauid militem,zr in tres partes ordinauit,quibusnbsp;pr(eficit�oab,Abifai,0�Etbeumduces, ZTalios tributnbsp;nos,centuriones,zirquinquagenarios. Voluitq; zr ip/�nbsp;adefie i�lts, pro fe pugnantibus, uelutifidel�s lt;bix exer�nbsp;citus.

S Etrefponditpopulus,Non exibis �fi�e enim fugerimus, non magnoperc adeosnbsp;de nobis pertinebittfiuemedia pars cecidenbsp;rite nobis, non fatis curabuntt quia tu u-nus folus pro decent miilibus c�putaris:nbsp;melius eftigiturut fis nobis in urbepr�^nbsp;fidiogt;

Notumerai�auidem folum ad mortem peti in ifia feditione : idcoq^ confultiusfitit ilium non progredi,fednbsp;domiremanere,uacareorationibus ad deum, zr confi-lio/�o adeffe magis qu�m uiribus. la�luram etiam dimi^nbsp;dij exercitus minoris credebant iefiitnandam,qu�m uni=inbsp;us Dauidis cafum,qui unus aquaretur decem mi�libus a=inbsp;lijs,uel orations ad detim, ut �udai exponunt, uel fubfi^nbsp;dio uirium zr confilij,quia rex effet ipforum caput,nbsp;quo percufi�, facile inciderent incommoda grauiora.

Acquieuit rex populo zr principibus, prodeuntc^ exercitu urbem per centurias ac chiliades fuas ,ipfefesnbsp;debat inter duos portas urbis, inter murum zr antemu^:nbsp;rale,utccrneret populumpro feuindicandofiudiofumnbsp;zr alacretn,zr uideretur ab ilUs.

Abfaiom ut nbsp;nbsp;Pal�m autem matidauit ducibus exercitus, ut leniter

tutquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ngerent, ZT non cum tumultu ac rigide cum filio fuo Ab

falom, turn quia reputabat fecum, domini iudicio infii^: gari filitim contra fe, propter peccatum fuum propriu,nbsp;zr non tam filij culpa femalumhocpati,quampropria:nbsp;Tum quia uolebat illi tempus relinqui refipifc�di � tamnbsp;crudcli propofito : Tum quia uoluiffet eum iuxta legemnbsp;domino ofi�rre, zrnon fubitaneo exitio duplici mortenbsp;puniri, fifinepoenitcntiaoccideretur in pralio. Exenr^nbsp;fiatui^e re�quis, ut crnnfi-u��tt lt;diquo defitnges

REGVM secvndvs� relurhacuita,zrnonperderctbeatam.

(gt; nbsp;nbsp;Itaqj egreflus eftpopulus in campu

tralfrael, Sifaciumeft pr�liumin falw^ phraim.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Populus Dauid mtnor numero, contra tumlfraelemprodiftinagrum�ras urbettt,nbsp;fitit in fabu Ephraim, qui ultra lordanem quidefgt;fnbsp;fed non nifi lordanis fiuento difians.Innbsp;phraimiumittebant pecora fua,fecundu�tnbsp;licet effet in forte Gad.lbi fibi mutuum oceuff^^^fl,nbsp;get ficerunt uiginti miUium uirorum denbsp;qua cum Abfaiom erant:digna pcrna,quinbsp;fimum regem perfidi militaffent, zr tyrani^^^^nbsp;tij regts iuuiffent.lufia quoque uidorianbsp;mini clemcntiam exorauerant,zr fando re� ��Inbsp;contra impif�imos homines.

Di^erfipa�hn; zrfine ordineper uam milites condderunt mtdti, nonnbsp;ti,fed pracipitqs,uoraginibusac arborantnbsp;implicationibus liefi,zr faucij, multo nunttt'^��nbsp;ficuolenteperierunt.

Accidit autem ut occurreret feruis Dauid,fedens mulo : cufli?� /uff-'nbsp;fus fuiffetmulus fubter conden*^*^ Let/nbsp;cum amp; magnam,adh�fitcaput^^nbsp;cui�amp;illo fiifpenfo inter ccclum^nbsp;mulus cuiinfederat,pertranfini�:�nbsp;Digne Ab/�lom perifi,infidenseninitnt'^��nbsp;dine difitntationeq- capillorum mplexiunbsp;pependit ex crinibus,mulofubtus tranfettnte, nlt;nbsp;nbsp;nbsp;jg

lumzrtcrram.Superbia, ambitionis zrigt;��P'�^.iiii��� patremiufias reddidituindi�ias,fufigt;enfuilt;^�^^cif^nbsp;cio in quercum. Difcant hoc loco filijnbsp;te5,de fiiecie zr �rma non fuperbire,uenad��'�nbsp;cida in faltibus, in�rtunia parentum contt�^nbsp;la�e maiefiatis regia crimen,zrc.

lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idit autem hoc quifpiaW,

uit loabjdicens� V idi Abfaloni

Et ait loab uiro qui nunciauf^*'^ j ptt' difti, quare non percuft�fti cutn*^^nbsp;ram�SC ego dediffem tibi decent 3*quot;^^nbsp;clos,amp;unumbaltheumgt;nbsp;Prudentia,�rtitudo,zrfides loabubiqgt;�f�^^nbsp;credidit publicum illud onus terra, crudelit^'^^.^^cilt;^_nbsp;bedientia exemplum de terra aufirenduW,nbsp;foremturpi�tmum, zr contumcliatorcintto'^nbsp;ueretDiuina iufiitia fujfienfum in quercuM)nbsp;potius,qu�m iam tertio perfidumreconcilt^nbsp;tiumfuarwnerat,\quiprotamfcelerato fiu^

II

-ocr page 255-

^AMVELIS secvndvs.

molicntem etiant contra pit^ traditum in

'lt;011 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxta legcm dci occidcre. No�

^�fdicio^cuiui crimiiiis totnsl/radtefiK lt;^b illius nequitiam uiginti millia pericrantnbsp;jj^ '^��^K^uictiam patri reconciliatui, totiesproditorinbsp;fcruaturiK, Oquot; fcandalum fiitnrMnbsp;tgt;Qnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dci,quibnimalii patris dolorc poj�=:

arbitratiK eft�dclis mini�cr regni O' regis, atinnculus. VoluiJJct tarnennbsp;fuiffe ab alio,qu�m dfe: Scd uidcns periclinbsp;g^�.^^'ii�m dcuita i�ius ,maluit offcttfo regc impinmnbsp;j gt; quant tam fcckratum nebulonem fcruare innbsp;���einpo-rticioK.

.^i dixit ad loab� Si appendercs in raa^ tneis mille argenteos, ncquaquamnbsp;manum meam in filiiim regis�nbsp;^^'^ntibus enim nobis pr�cepit rextibi,nbsp;.^bifai3(;Ethai, dicens� Cuftoditemihinbsp;*� �'�^niAbfalom*

8c fi feciflem contra animam meam , y nequaquS hcc regem latere po=nbsp;ftares exaduerfo.

^^ucrentia interim difeimus o obedientia, ad man j^^^^^ia,quandoquidcpeflemregnifcicittes cj�e Ab=nbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regis tarnen cbmi�ionc,illi parcendum arbi

^^���'^�ir,r)icebatifle:Nequaqu�ego, quoduelis, com fj^^��^�usfiiijj'ein,etiam�quis appenderet adma=nbsp;ig'^e�tniiieargenti ficlos, non mi�j�em manu meamnbsp;r ^�*gt;'eg!i,Qu^ndoquid�quid ducibus,tibiqi commi-��nbiMnoflris audiuimus, quod tran�grcdi,certenbsp;��^^priuato, impune minime licui�et: quin o'tunbsp;* ^l^^i^ninime de�n�andum�i�cipcres apud rcge,hacnbsp;^^^'^^^ediente.Dixit enim rex,Ciirate diligenter, nenbsp;�^��^'^�^^mittat in puerum Abfalom. Cog�rer mentinbsp;.WfdW, � occiderem�liti/m rcgis,ct nihilo=nbsp;non po^�et author ocei�onisignorari � rege, o'nbsp;^^�'^��eres contra me pro r�gis arbitrio. Litera Hc=:nbsp;1^1 ^�f^ob�c�r^o(� e�,tamen ad huncfm�im capienda.

J^taitloab, N� expedabo coramte^Tu j^'^tres lanceas in mann fua, 8C infixiteasnbsp;adhucuiueretinnbsp;� f querens,

���1� cum dixijfetuiro : No� �c expedit, tit te cxpc=: l^^eiift�lator�,donec fcilicct exeu�es operam, pcricu^nbsp;mora, dum interim prceli� �ruct. O' propternbsp;. VM perit,O' excrcitus domini pcricUtatur. Arrinbsp;f]lj �tentas manu�ua,easq;in�xit incor,hocnbsp;t^h�alom,pendentisex quercu, Oquot; adhucnbsp;^'^tis.Uebrai hanc poena inflidam �cribunt, quianbsp;SnfSanhedrim,hoc e�, �eniores rc=nbsp;y '^ducentosilios uiros �mplici animo illii�ecutos.nbsp;t(f^-^��t^�^ieipoffct,tertio trans��iimaloab, quemnbsp;1 j *� ^ondUauerat, tertioq; fidem�cgerat ip� toab.

a|j^'�gt;'rerunt decem iunenes armigerilo ^pfreutientes interfecerunteum*nbsp;quoq; celeres O'feruiloab, quod reliquum

REG VW SECVNDVS. llS

�ite in ip�o �uper�ierat,uerberibus excuj�erunt. dui de cem patris �ui concubinas �daucrat,iuxta Hebraios.

gt; Cecinitautem loab buccina, S^retinuit populum, ne perfequeretur fugientem If-rael,nolens parceremultitudini,

Vnum �olum patran qu^e�erat ad mortem Ab�alom, quo occi�o,paccm habui�et regnum illius.ldeo loab unonbsp;parricidaocci�o,totuml�raclemtuba compe�cuit,o'panbsp;cem reflituit uir �rcnuus,patriie amator O' legis. Cui etnbsp;flatim totusi�rael ob�equendo,oblata pace acquieuit, etnbsp;d flrage�atrum cei�auit.

CadauerAb�alomproiedume�ingyandem �ueam ladidam �altus,O'po�mortem iuflo dei iudicio lapidatus e�,ex= Abfalom.nbsp;truda�uper earn magna lapidum congerie, qui�bi in uinbsp;ta �ua tropheum erexerat in memoriam �ui, cuius �lij 0=nbsp;mnesmortui�erant. duipatrcm�uum�crat per�ccu-tus,iuflefilios non habebat: o' qui per�uperbiam titu^snbsp;lumhonoris erexerat in uita,istam turpitermortuusnbsp;�ub cumulo �axorum lapidatus, omnibus �aculis di��manbsp;tur:cxemplum ambitio�s. O' parentum dehoneflatori::nbsp;bus �adus, utq^ de parentum �andimonia non �uperbi=:nbsp;ant�li�cum hic di�cant in�olenti�imu�lium, iu�e damnbsp;nattem,regis �andi�imi.

� 9 Achimaas autem filius Sadoc,air, Cur=� ram,SC nunciabo regi,quia iudicinm fece-rit ei dominus de manu inimicornm eins�

Ad quem loab dixit, Non eris nuncius in hac die, fed n unciabis in alia t hodie nosnbsp;lo te n�ciare,filius enim r�gis eftmortuus�

Achimaas primus pcriculorum nuncius, ct�gie,nuc Lcgae-oncs cupit�lutis O' uidorice nuncium af�rrc regi. loab ue=nbsp;ro non ignorant ingeniu r�gis, o��:iens mandaj�e eiemnbsp;�olicitc dc non occidendofilio Ab�alom,ingratum habi=^nbsp;turum ren�ciatorem mortis �lij, noluit optimum uirumnbsp;Achimaas nundu�eri doloris O' moeflitia;,�ed � quan=nbsp;do alio ca�u lato O'�liciore nuncius perfirendus �ret,nbsp;ip�iem futurum nuncium O' euangeli�am, non hoc tarnnbsp;lugubri ncgotio,cum mors �lij r�gis nunciandus fit.

2.1 EtaitloabChufi, Vade, SCnuncia regt quidifti.AdorauitChufiIoab,etcucurrif.

Aethiopem reuera, uel ex aliquo euentufic nomina tum Chufi�cilicct, loab nuncium currcre iubet, ad reginbsp;dcnunciandam uidoriam �uorum contra ho�es. O' casnbsp;teraquauidif�et, oppre�ionem impij�imi Ab�alomis.nbsp;Gratus legationem�i�cipit,ueluti rem �lici�imam D^^3nbsp;Htdi nuncidturuftecei�um eum, � quo quarebatur�dnbsp;yy a.

-ocr page 256-

SAMVELIS SECVNDVS.

mortem,cuius rcgnum inuito rapere cum tanta igno ittinid prafumpfijjct. Qk�s emm tam execrabilemfiliumnbsp;nongauderet extindumf

Rurfus autem Achimaas filius Sadoc di .nbsp;nbsp;nbsp;xit ad loabjQuid impedit R etiam ego cur^

ram poft Chufi�Dixitcp ei loab, Quid uis currerefilimi�Venihuc, non eft niercesnbsp;nuncij inueniendagt;

tnflatu� adhuc Achimaas pro tam jilici, ut putabat, nunciore�rendo, crnon fe patientan di�taderitoabnbsp;abire finit,priedicendo quid mi�t refitondendum. Ne�nbsp;ffjo e�w� cegitafict aliorum, Dauid� agre laturum, tamnbsp;abominabilis filij mortem tam dignam. loab autem fcic=nbsp;bat patientiaDauidis ad hoftes, or amor� ad filiosfuoStnbsp;idea dicit:Non eft pro nwtcio tibi merces inuenienda.

^3 Qpi rcfpodit, Quid enim ft cucurrero^ Etaitei, Gurre* Gurrens ergo Achimaasnbsp;per uiam compendn,tranfiuit Ghufi,

1,4 Dauid autem fedebat inter duas portas: fpeculator uero qui erat in faftigio port�nbsp;fupermurum,eleuans oculos, uidithominbsp;nem currentem folum*

Cui reft:ondcbat Achimaas: Et quid fitturu eft ft cur ramfquomodocunq^ res cedat,curram.Cluomodo enimnbsp;nongauderet audire tantifui periculifinemi'Pertnifit ernbsp;go loab ut curreret etiam hie Achimaas,qui ZT p^nbsp;pendium currens prauenit Chufi.

Et exclamans fpeculator indicauitregi: � dixit^ rex,Si folus eft, bonus eft nunciusnbsp;inoreeius,ProperanteautemiIIo,amp;acce--dentepropius,

a.6 uidit fpeculator hominem alterum cur rcntem,0lt; uociferans fpeculator fuperpornbsp;tam,ait, Apparetmihi homo currens fo-lus.Dixit^rex, Etifte bonus eftnuncius*.

�Xj Specularorautem,GontempIor,ait, cur fumprioris, quafi curfum Achimaas filqnbsp;Sadoc.Et ai t rex, Vir bonus eft : �C nunci�nbsp;portans bonum, uenit*

3.8 nbsp;Glamansautem Achimaas, dixit ad re

gem, Salue* Et adorans regem coram eo pronus in terram, ait,Benedidus dominus deus tuus, qui conclufit homines quinbsp;leuauerunt manus fuas contra dominumnbsp;meum regem*

3^ Et ait rex,Eftn�pax puero Abfalom^'Di xit^ Achimaas, Vidi tumultum magnu,nbsp;cummitteretloab feruus tuus, �rex,menbsp;feruum tuumtnefcio aliud*

�o Ad quern rex,Tranfi,aittScftahic:Guamp;

� illetranfiftet, amp;ftaret,

JI nbsp;nbsp;apparuit Chufi: SC ueniens ait; Bonum

apporto nuncium domine mi rex: iudica-uitenim pro te dominus hodie de manu omnium qui furrexerunt contra te*nbsp;51. Dixitautem rexad Ghufi,Eftncpaxpucnbsp;ro Abfalom^Guirefpond�s Chufi, Fiant,

REGVM SECVNDVS� ' inquit, ficutpuer,inimicidominitneiresnbsp;gis: SCuniuerfi qui confurgunt aduerfusnbsp;eUm in malum.

55 Conturbatus itaq;rex,afccnditclt;xn3cu lum port�, Sc fleuit*Et fic loquebatur, ua-dcns,Fili mi Abfalom,fili mi: fih mi Abfa-lom, quismihitribuat ut egomoriarpronbsp;te�Abfalom fili mi,fiii mi*

^umma ftriptorum eft indicare,quon!odopgt;�ieter 0^ tnniumexiftimationem Dauid doluerit ntortem to:� P7nbsp;fimifilij, zr iufti�imum dei iutUcium nonftianbsp;ruerit,fed filij caufa,qui fubitanea morte fiiblatuf,nbsp;pus non habuit refipiftendi. Grandinbsp;fus interijt corpore anima, idq^ nonfn�^ ;nbsp;clts:fic enim pradi�lum fuit � domino, pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pan'quot;^

malum de domo fita fepaffurum, idipfton batzrdeflebat, acerbiusq; in confeientia lt;gt;0^0 lt;nbsp;ob caufam mortis,quam conqueri neinini aiid^onbsp;obipfttmmalum.Sciebatenhn, omnibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

aUjs ignorantibus,caufjmfeueritatis tanta,'� uinofeipfitmpraftitiffeAdeoqimaluiffctfol�!^^^nbsp;liter mori,ft)iritu faluo,quam tanta ftlioruVr.^^nbsp;peririfcandalofacrimina,crtotmortes,lt;^lt;����^.^l^^cti^nbsp;regniincommoda.DolebatDauidifilioriii��'^�ij^effenbsp;ius ipfe caufa fifijfet: fiebat peecata �liorttf�nbsp;paternorumcriminum. ludai putant iupi^nbsp;oratione Dauidis de infimo ereptum,trantl�'^�^nbsp;radifum.

CAPVT XiX- ,quod I (Vneiatum eftautemnbsp;nbsp;nbsp;Afjfal^*

rexfleret, etlugeret ilia in Etuerfa eftfalus i�* jiuite-'nbsp;ludum omni

filiofuo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ' ^^prot

loab fideliftimus regno zr regi, hade��^quot; ra cr adnerfa femper adbafit regi,ab exot^^^ ^jfienbsp;ab iUius cle�ione.Iam autem de honore Cfnbsp;periclitanti fuccurrerat, contra filiuin i�S^��nbsp;occifttm. 'Vertfimile eft loab ignoraffenbsp;tantlt;etriftiti�, er uerba tJathan propht^^L^^et^'^i.nbsp;dei contra Dauid,folumqs curaffc fempernbsp;ternaqi regninegotia,quibusmodisregnu^nbsp;firmaretur, hoftibus pruecluderctur uianbsp;quacunq^ caufa Dauid odium indderetnbsp;pumfuorum,eorumc^feruorum,qui pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ju dfr

uiapertulerantdifcrimina,quipariterc��*^ Abfalomis de uita fua familiarumq; fuarui� �^isnbsp;buspoffeftionibus periclitati fi(erant,finbsp;ftitutum proceftiffet. ZXu� enim iUi erudd'^'^^^^^ f^l-gt;nbsp;fi(ilfet,qui talem patrem occidiffe, Cfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tuiffi leue putauit, propter regnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/, ij��*�'*

lemregisfiltuloabfufticnfum zr occifuntgt;�^ regnifuccejforem,uel etiamfuperftitemnbsp;tu.Audiens ergo Dauidem fiere mortem fw r ^^pKli,i�dnbsp;confolabiliter plangentem,zr falutemnbsp;xime autem eius qui fiterat perichtatus (�t�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi�l

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xwvt-KJxa Vixim pup***' -

nim populus in die ilia dici, filiofuo*

�odl� fideliftimus regno cr regi,


-ocr page 257-

Samvel IS secvndvs.

regi,non botuit non moueri, buiafi: ^^�^^occifu.nplangoret.

dic^ -

furtim ingrcditur 4 p onfufus fugiens de pr�lio*

bat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caput fuum, �Cdama

fal/^�?��^^*�agna,F�i mi Abfalom, Ab^ ���filimi,filimt

J' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lii^orid rcdiens, c^uct^

pompa ttrbem intrabatf fit�nbsp;h'iitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullo gaudio jrucbantur po�

1^ tgt;buni in prtelio tarn pmculofo,ubi hoflium, qt� ta ifrael �icrant cafa fiierant uiginti inib=nbsp;^�tntos fitbditos fuos uidebatur Dauid nonbsp;^^^^��gt;fedfuumfiltum:�c ut facicin �tam inuolueret,nbsp;AbftlomtAb

regem indo-hodic uultus om^ j^.'^'feruorum tuorum qui falu�fecerStnbsp;��'aintuamhodie, SCanimamfiliorumnbsp;filiarum tuarum, amp; animam u^nbsp;tb,^'�*��*^uarum,5lt; animam concubinarunbsp;tfj^'bgisodictes te,SCodio habes diligennbsp;dfrfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hodiequia non curas

I dih tuis, 8^ deferuis tuis��Ccogno 8( quia fi tantum Abfalom uiuerer,nbsp;,,|J���nes nos hodie occubuiflemus, tunenbsp;jJ'fettibi,

ijy. ptrpendenf ucl/imem, ne populia etexeycituf Vis ludum tarn pcynicioft hoftis c'f impoflonbsp;^�iperd^ mdto, quomodocunq- tandem �nbsp;fft' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;2quot; peccatH propriumJlUm cau�m, defle

�deliter,prude/tter ac�rtiter rege adoritur^ �(, iii,y��'^^^folicitus,increpatlugentemtan{opere,cumnbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doMilorid,gratiaci^ re�rcndlt;e

�^gt;Pgt;wcipibut populo, re optimegefta. Con= fiteiej omniu feruorum tuoru, qui peri-^ti^^�^^duerunt animam tuam hodie,amp;animai fi-filiaru tuarum, quos omnes ad mortemnbsp;f�// ^bfalom,dnimM quoq; uxorum tuaru, et aiMnbsp;�*�^aru tuarum.tlt;�nnecofii�o e�amare odientes,nbsp;amicos tuos'quot;�c plangere bo�iu tuorum cajumnbsp;t'i'ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro�gt;eritate am!cor�,qui

1^^^^�ocaueruttt animat fuat er uitam �uam, uidcarit congratularifaluo reditui eorum de tannbsp;Pro�eio figni�ca�i hodie hocfa�io er lu=nbsp;principes tuos er�ruos tuos.

ihoff �*** ^�^ie,quodfi Abfalom uiueret, ex omnes nos ^^ff'^^^^ihocre�lume/fetinoculistuis.

fitijf furge, proc�d�: 8lt;:alloqu�s tuisnuro enim tibi per dominbsp;exieris,ne unus quidem rcnbsp;node hac�amp; peius eritnbsp;%lt;iu�m omnia mala qu� uenerunc

REGVH SECVNDVS. 1I9 fuper tcabadolefc�tia tua ufq;in pr�fens^nbsp;AddidUq^nimis �rta�is imperiofe toab, er duriusnbsp;quam decuit feruu r�gis, er amicii proximum, fcd�curnbsp;gebat pr�fens flatus caufe:turo tibi per domin�,qu�d finbsp;non,erc.Non efl nocentior peflis, quam hoflis familiarnbsp;rts.Aeuera,ft toab Dauidis hoftisfa�tusfriffet, fccundunbsp;humanu fenfum,iUi plurinm obeffe poter at. Et nue loabnbsp;fateturDauidem�iuucntute fua fuflinuiffe calamitatesnbsp;multos ualde, er graues, quibut flr� femper particepsnbsp;�it,fliusfororis�rtis,prudcns,crfidelis.

S Surrexit ergorex,amp;feditin porta: amp;o.-mni populo nunciat� eft quod rex federet in porta : uenitep uniuerfa multitudo coram rege, Ifrael autem fugit in tabernacu-la fua.

SurrexitDauidde accubitu fuo,quo ueluttcgrotus iacebat,pr� triflitia eiu�ans, er perdition�fllij plangcs,nbsp;cuius ipfe reus erat, feditq^ uelut alacer er l^tus in pu^nbsp;blico.Audiens hoc dcuoti�imus iUi populus,non alia ra=^ Dtuotus �nbsp;tionetampropenfusin�auidem,qu�mdiuino quodam g�popHi�s.nbsp;mflm�lu,qui pofuit populos fub eum, qui re�ior efl cornbsp;dium,ut quocunq; uelit,fle�lat,qui er cor Abfalom auernbsp;terat � p�tre, er populi affvilum conuerterat adfilium,nbsp;quos er uoluit ob idpunire,non fine iuflo dei iudicio honbsp;minibus ut plurimum occulto. Coepit ergo confluere oc=snbsp;ercitus ad ingreflum,utfitgratulatoriiem urbis, de pr�snbsp;lio pro Dauide exa�lo.Reliqua uero pars ifraelis, Abfalom fccuta, ingloria er con�fa redijt ad loca fua.

Qui regem Dauid�erant ob filium pcrfccuti, pro= Obedien-uidentiadeiomniaregentis, mutuum fcfc de beneficijs Dauidis olim er femper fufeeptis admonuerutit, er in=nbsp;digne feilhushofliadha:�ffe, dolere c�perunt re�pi=:nbsp;feereq;, er collitigarc de fua perfldia, quisfcilicet iU�usnbsp;author �iffet: in�gntemq; facinus admi�jfc omnes, quinbsp;tanto confenfu tam improbofilio adhtcfcrmt, cotra tantnbsp;bencflcumflrenui�imumqi patrem regem,� domino in.'nbsp;flitutum,cum ip� propria temeritate, alium antetemstnbsp;pus unxiffent,qucmniinc digne iudicatum cerner entanbsp;domino. Confultant ergo er fc/cinfligant ad obedientnbsp;dum UC,-o fuo r�gi Dauidi. Quodfan� confllium ifraelisnbsp;perlatum ad Dauidem,perinouit ipfum,ut fubornarit trinbsp;bum Dautd primam id tentare : qua: prima fe regem fe-ptennio habuiflet in Hebron, de cuius flirpe effet, quiq;nbsp;potentiores ef fir� primi�erant, in abijetendo Daui^nbsp;dcm,inHcbron:ubi ipfeAbfalom regntem arripuerat,.nbsp;Amafamq;exercitusduccmconfentaneum cumnbsp;businflituerat.

-ocr page 258-

iAMVELlS SE CV ND VS.

res natuluda, dicentcs : Cur ucnitis nouif fimi ad rcducendum regem in doniu fu��nbsp;Sermo autem omnis Ifrael perucneratadnbsp;regem,in domum eins.

Ad hoc ergo nufic Dauid mittit duos ftcerdotes ma-gnos, Zddoch ZSquot; AbMthar,de reflitu�tido regno re^ ge,confultaturos cum fenioribus tribus luda. Ne fcilicetnbsp;prieueniMur in hoe tam necejjario, faniloq^ officio inbsp;rehquistribubusffiael:iamenimcofenferatrcliquuslf=:.nbsp;radde regereducendo 4 loco exilijfuifdeMahanaintnbsp;trans �ordanem Hieroffilytnam ud ad [e.

IX nbsp;Fratres mei uos, os meum, 8Ccaro mca

uosxquare nouiflimi reducitis regem�

Et quo magis incitentur ad matur�dum reditunt, per nuncios loquitur.-Vos fratres mei proximiores eftis,nbsp;contribules mei^fecundum carnis neee�itudinem proxinbsp;gt;niores,ne patiamim antcuertere alios, dignimi uobts ofnbsp;ficiuM.

15 EtAmaf�dicitCjN�nneosmeum amp;ca ro mea es^Haec faciat mihi deus,8C h�c ad*nbsp;dat� fi non magifter militi� fueris cor� menbsp;Omni tempore pro loab.

,4 Etindinauit cor omnium uirorumlu* da,quafi uiri unius� miferunt^ad regem,nbsp;dicentes:Reuerteretu,SComnesferui tui*nbsp;Vt^ attraherct facilius G' promptius excrcitus prinbsp;mores, promi�is magnificis aBicit ipforunt ducem Amanbsp;fam,�lium csquot; ipfum fororis matris �oab,zxr)auidisauunbsp;culum.Eidcmpromittitducat� exercituspro loab, quenbsp;ud iam odire coeperat pro morte �lij fui, quem non �nenbsp;odio,fed non iniquo occiderat,quiq; coegerat uerbis dunbsp;rioribus adimperata fibicomplenda, quem uerebaturnbsp;authoritatenimiapro�cere ad imperium. Verum feri^nbsp;ptura fubindicat caufam certam, utpereum tanquamnbsp;pritidpcm excrcitus totius ifradis, totus itcrum fibi ifrnbsp;rael conciliarctur:ficut^ per Abner failum ffierat,nbsp;quem eadem ratione exto�ere �iper alios decreuerat D4nbsp;uid : quod zr Amafa �cit, inclinando corda illorum a�nbsp;regem reducendum ad propria.

j .y nbsp;nbsp;Et reuerfus eft rex�amp; uenit ufq; ad lords

nem,amp;Iudauenitufq}in Galgala, utde* feenderet SC occurreretregi, Sc traduccrctnbsp;regem lordanem.

Reuocatusrex�tribu luda,peruenit ad lordanem obuiam Ulis uenientibus ludids ufq^ ad Galgalam facrumnbsp;locu,ubi mit pne�olaMntur reducendu Hierofolymam.

Feftinauitautem Semei filius Gera filq lemini deBahurim, SCdefcenditcum uirisnbsp;luda in occurfum r�gis Dauid,

l_ cum mille uiris de Beniamin, amp;Sibapu ' er de domo SauhSf quindecim filij eius,acnbsp;uiginti ferui erantcum eo� Siirrumpentesnbsp;lordanem,ante regem,

jg tranfieruntuada,uttraducercntdomS rcgis,�^ facerent bonum in oculis eius : Scnbsp;mei autem �lius Gera proftratus coram renbsp;ge,cum iam tranfiifet lordanem,

REG VM SEC VHD VS.

19 nbsp;nbsp;dixit ad rege, Ne reputes mihi dominf

mi iniquitatem, neq; memineris iniuriar� ferui tui in die qua egreffus eftdnswt���^nbsp;,de lerufalem, neq; ponas rexin corde tuo.nbsp;xonbsp;nbsp;nbsp;Agnofeo enim feruus tuns peccatu me^,

um:Slt; idcirco hodieprimus ueni deotnfl* domo Iofeph,defcendi^inoccurfuindO'nbsp;mini mei r�gis.

Inte�igens Sanci periculufibi mortis immititre,^ jiui-eontemptutam enormi,quo regeignon�mo��^^^'ic cerat, er feruos illius,ftuduit in primis gratiantnbsp;�eniamitas fuos contribules adducendo obuut�^^^��'^.nbsp;ransfefiiturum exemplum reconciliationisnbsp;omnibus n-ibubus, qui pr�uaricatinbsp;gem,quifi audijfent tarn infigni hoflem,Ctnbsp;tor�^ati..m inueniffe,etiam ipfi pariterben^K �jnbsp;redirent.Is igitur fefeiunxit ludeis, ad occurfc�^ �nbsp;cum fuis mille Beniamitis,inter quos etiam Scb^nbsp;uus domus Saults,cr ipfius UliphibofetbjCU^r'l.nbsp;decim,er uigintiferuis, lt;equefibi confcius�1^^^nbsp;qua falfo delatu fuum dommtt fubftantiafr^ir^ia,nbsp;iam nunc fibi contra dominu, r�gis grati�nbsp;lordane tranfmiffio regi occurreruntp^^^^^fcnbsp;btisji paratis,fedulo curauerunt tranfueb^ttr. i^enbsp;gis,uxores er pucros,erquotquot prdtbK^^'^-^ni,''*nbsp;non potentes, rate er nauibus tranflulerun^^^�'nbsp;ff-atiam DaHidis,quam er inueneriint,Sr�t^'^^�^jf�anbsp;per terraregis grati� poflulando,crimcit^gt; 0^nbsp;tisconfitendo,er indulgenti�deprecando, jgi^do�nbsp;pereprimuagnofeendoculpa, extotdnbsp;feph,fufcipiendo primit regem redeunt�.l^^'�^�i-^^ ft�flttnbsp;feph,dicitur non folum Ephraim ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Bfni4wi�,dc una fcilicet matregenerati^^^^�n^_ riter nutriti,fcmperq;ffiecialiamicitia��^�^

RefpondensueroAbifaifiliu� xit,Nunquid pro hoc nonnbsp;mei,quia maledixit chrifto domi�*' ^6nbsp;lufie er fideliter etiam nunc Abifdnbsp;fiquidem quem nimium procaciter coiemp^'^^^ hp�nbsp;mjlcdixerat,erfaillisenormiterinuaferdtJ''^p^nbsp;dibus chriflum domini regem totius ifraelis *,nbsp;do quam maximc,detrahendo mendaciter (inHnbsp;uis illius,optimis uiris: id^ anguftiariunnbsp;maxime confolandifiiiffent,er adiuuandi-

EtaitDauid,Qpidmihietuol�^fj0ǒer^ ui�^curefficimini mihi hodieilt;! jtii^nbsp;gonehodicinterficietur uirinifj-acl�nbsp;noro hodie me fa dum reg� feinp^^^ ptri^nbsp;Dauid itcrum unius commiffum, fibjs S^^gg^natifnbsp;bus ambobus improperat, id quodfuo iu�'^nbsp;liberiuspotcrat,quosfcicbat tanta�de

, ut nuUa poffient regts quantalibet contuntr excandefeere, quo in�delitatem uelnbsp;rent in regem auunculum. lam autem regu^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri

fecundo uolcbat ex clem�tia, quatenus edtt^^ bus defertori�, aufum fufcipcrent rcdcundti

EtaitrexSemei,N�morieris.* pr^ drex�


-ocr page 259-

SAMVELIS SECVNDV?.

cr iurauit Dauid ip� Semei indulgeittidrii

Mtriti crim'mis,propter quod no ejj�t morituriK : ca tomen �bi in �aurum, ne quicquom contra r�gisnbsp;tentaret, er non e�etpofl hacad�editionem panbsp;lj^^�'gt;^gt;npropen�or.

IFMiphibofeth quoq; filius Saul defeen �n occurfum regi illotis pedibus, SC in^nbsp;^nfabarbatueftes^fuas nolaucrat � dienbsp;Htta egreffus fuerat rex, ufqj ad diem rcuernbsp;, �oniseiusinpace.

. lerufalcm occurrifletregi,dixit ueniftimecumMiphi=nbsp;p *

quot;^trefpondens ait, Domine mi rex, fer-^�nieus dolo circumuenitmc�dixi^ei ^^feruulustuus ut fterneretmihiafin�,nbsp;^�^cendens abirem cum rege; claudus e-'^fninferuustuus*

1 do aceufauit me feru� tuum ad j ^^�^inum meum regem : tu autem domixnbsp;i p.,��'��'ex,ficutangelus deiesjacquodplanbsp;p�^efttibi*

lt;1^ ^**^^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac ini

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^,'^ndacijs Stbenam nttnc

V nbsp;nbsp;nbsp;'��'^nbsp;nbsp;�' ratione�cUicet ob quam

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;penn��f�et cum Ab�olom. Cui re/pondet

g^^^^^tho^nimirumaudiente Siba^er nwniiiciu ne= '�^�(udentc,primo tarnen exeu�atur � feriptore^

quot;fft ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habui�i�t, donee re=:

��� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnum: pedes enim non latte^^

� ��'^ani non totonderat,ue�es non inudaHerat,�c^ ref^ondet, cum rcdij�ct rex ttieronbsp;r^i� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n� rex, dolo circumuenit me

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a�num, quo ueherer

pergeret cumalijs fidelibui �eruis ' �quot;�i'tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nim incedere non poierant claudus : re^i

Sfij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infuperdetulitmefalforcgi dominoineo.

'�V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;t^gotio �t �g� dum,

l'*! �tngelus domini,�apiens, bonus er iufius, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clementiam mecum �t ailurus.

Hilj^SlJenimfuit tota domus paths mei, �rti obnoxia domino meo regit tunbsp;Pofuifti me feruum tuum inter connbsp;q(, ^^ntenf�tu�;quid ergo habeo iuft�nbsp;�tj aut quid polTum ultra uociferari

����tie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi'Opn� ttel parentum meritis,

de familia Saul,qute crudeli mfe�ta^ ^�gt;'p�ttione regni demeruerat iufli�imenbsp;Mf haclenusgratia regis euafvnec id�olum,nbsp;S'*? ff ߑ^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me rex dignatus e�, nec pa�its ali^

'^^n^^^^lߑ^^i�� mdigere, adempta mihi omni occa�o i'quot;�'f|rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hareditatmn meamferuo

tamenegeflatefum coailus expo�u^ SWnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuj^tia, non po�um igit�r, nec

conquer i.

REGVM SECVNDVS. ljo

�9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ait ergoeirex. Quidultra loquehs^

locutus fumttu �C Siba diuidite agios.

Dixit rex: Ad quid mihi propones negotia tuaf thulia mecum mdigentia laborabis,ut haitenus: fed quiafi^ d�liter egi�,uolo ut non iam totam feruus po�e�ionemnbsp;habeat tuam,[ed mediam tibi re�ituat,alia)n medietatem u^�^hii- �nbsp;pro tot fuis filijs erferuiseducandiscej�{ram.Idipfum q�*���nbsp;non fatis candide Dauid egiffe uidebitur, non reflituetisnbsp;do per menditcium ablata, ucl de tatn pernieiofo tnendanbsp;cio non puniendo feruum mfidclcm. Q^i� uere accuftnbsp;Herat, iam nunc mend-icij arguere debuit filiuin !on.tth�nbsp;fefefdfo excufaittentt�fdfo regem induxitad iniquamnbsp;pri�cipitandamfeiHentiam,iam tune reuocandaerat,nbsp;non pro media portione rati�canda.Talc uenenum mu~nbsp;nerafunt, ut etiam imponantfapientibus er huie fin-�lo �iro, �quiparando perf dum feruumfideli dominonbsp;in po�e�ionum diui�one, etiam po�quam audierat ue^inbsp;ritatem � MLiphibofcth,quam Seba negare non poterat^nbsp;Veruntamen Dauidaudicns tra�labilitatemMiphibo=inbsp;feth, er quia non urgeret ad iuflitue rigorem feruanda,nbsp;ren��t de iniufla fententia, cum ad id ucri�militer connbsp;fenfuruin exiflimarct tAiphibofeth,quod er �cit.yra-ditio tarnen Hebraorum efl,ob iniquitatem hanc, Dauinbsp;disregnunipo�Salomonemdiuifum induas, quiama^^nbsp;luerit feruare promi�a Sib�, quam iuramentum lona^nbsp;thiC.in fumma,di�fmus hic er alibi, non fanilorum fa= aorom.nbsp;ila nobis imitanda omnia,qui peccant pluribus,fcd fid�nbsp;in deum er uerbum domim non amittunt:non quod hicnbsp;fan�us�cerit,fed quid dominus uerbo fuo nobis mandAnbsp;uerit,faciendum.

3 � ^f�erzellai quoqj Galaadites defeend�� deRogelim,traduxit regem Iordanem,panbsp;ratus etiam ultra fluuium profequi eum*

33 nbsp;nbsp;Dixit itaqj rex ad Berzellai, Veni tu me

cum, ut alimenta pr�beam tibi mecum in lerufalem,.

Gratus e�e cupit Dauid m�gni er diuiti uiro Bers ZeUai,qui de�tutum omnibus neee�arijs �uit er nutrinbsp;uit cum domo�a,offvrtq; honores er pramia,omnes^nbsp;fuas �rtunas.Is autem �erzellai fenibus er diuitibtis exnbsp;emplum dat contemnendi delitias, honores er diuitias,nbsp;curam tantum habendi de bono flatu filior�xontentumnbsp;debere e�e docens bonum uirum fua forte, non ambiettnbsp;das principum auUs, fed de arte bene moriendi ia�tuennbsp;dumdumuiuitur.

yy 4

-ocr page 260-

SAMVELIS SECVNDVS.

l�gam inter bonum 8C malum aut deicfla re poteft fer uum tuum cibus 6C potus^ uelnbsp;audire poffum ultra uocem cantor� atqjnbsp;cantatricumSquare feruus tuus fitonerinbsp;domino meo regi^

5 f) nbsp;Paulul� procedat famulus tuus ab Ior=

dane cum reget non indigeo hac uicifli� tudinet

IntetligimiM etuttn Dttuidem pads tempore aulam/� tis rcgalitcr tenui(fe,mi(gnijicis dapibuf, ceremonijs acnbsp;oble�amcntii mu�cii : qu� ut permtttantur � domino^nbsp;non tarnen laudantur. Qui mhifcerebufDauidemex^nbsp;emplum �bi flatuunt,etiam m crminibiti defignatis rynbsp;horribilibue, uix f�rendis ealamitatibus eum fibi exem=nbsp;plctrhabeant, fiinthabituri. Vtinam etiamfimilemnbsp;patiemietm cemulentur.

  • 57 nbsp;nbsp;fed obfecro ut reuertar feruus tuus, 8Cnbsp;moriar in ciuitate mea, iuxta fepulchr� panbsp;tris mei �C matris me�, Eft autem feruusnbsp;tuus Chamaanijipfe uadat tecum dominenbsp;mi rex, amp; fac ei quod tibi bonum uidetur*

  • 58 nbsp;nbsp;^Dixit itaq,� rex,Mecum tranfeat Cha=nbsp;maam, �C ego iaciam ei quicquid tibi pla-cuent��lt; onine quod petieris �mc, impe-trabis*

  • 59 nbsp;Cum^tr�fifletuniuerfus populusiornbsp;danem, rex quoq; tr�fiit, ofculatus eft rexnbsp;Berzcllai,8^ benedixitei.-amp;illereuerfus eftnbsp;in locum fu um.

Bene�. Dulctsfenibuepacificapatria^ ^benemflitutlt;if(=^ tt�Ua,nbsp;nbsp;nbsp;'m iuuentute parta honefttsfludijs necejfaria-

rtim reriim fujj�cientia.lli� funt felicitates fcnum:ft de^ niq; cernant ex filijs quenquam, qui paternM uirtutesnbsp;probe imitatus,honori fuo fatisfaciat ac fuf�ciat, bonisnbsp;uirts po�it placcre,^gratus efferegibus bonis.

4� ^Tranfiuit ergo rex in Galgalam, 8C Chamaamcumeo� omis autem populusnbsp;ludatraduxerat regem, media tantumnbsp;pars afFueratdepcpuIoIfrael.

4� Itaqtomnes uiri Ifrael concurrentes ad regem,dixeruntei,Quaretefuratifuntfranbsp;tr�s noftri uiri luda, amp; traduxer�tregemnbsp;8(. domum eius Iordanem,omnes^ uirosnbsp;Dauidcumeo�'

Kgni oTui* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'m Galga�is denuo quafi 'm regnum f�ffi-

dis. citur,certatimadidcontendentibusetiamtribubus, cr nunc animo fenfuq; ref�mptis pro rege honorando ze=nbsp;tant ufq; ad muidiam, qui nuper uno cofenfu pariter adnbsp;mortem quarebant eum : exemplar omnibus tam regi^nbsp;bus q populis,ut no qua tempor alia funt, fed qu� iufla,nbsp;pia, uera CT �terna funt amulentur. Facile labitur tamnbsp;regum f�licitas, q uulgi plaufus.l�anc aut�populis connbsp;tentionem tam multis feriptor recenfuit, ut improbi�i=nbsp;mam totius ifraelis dcf�iliotiem, multa animorum pro^nbsp;pen�one refarcitam mtelligeremus ; idq^ no humana alinbsp;qua perfua�one red'mte�'atamyfed prouidentia dei �cnbsp;fgt;edinat�,utagnofcercnttamrex q regnumfilicttatcntnbsp;regvm secvndvs.nbsp;fui flatus totam p�dcre � domino^uanamq; ejfegralidnnbsp;regum Cf populorum.

4^ nbsp;nbsp;^Et reipondit omnis uir luda ad uiros

Ifrael,Quia mihi propior eftrextcurirafcc ris fuperhacre,nunquidcomedendoco�nbsp;medimus ex rege, aut munera nobis da*nbsp;tafuntj*

ludas ia�abat fe regi addiiliorem, ob cognationf�^ fanguinis,idq; demonflraffe officio fuo, quiprbni'^^,nbsp;dudimtelegerint, er nunc primi reduxerint,rugt;n^nbsp;muneribiis uelhonoribus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

45 Etrefpondituir Ifrael ad uiroslud^? ait,Deccm partibus ego fumnbsp;magis^ ad mepertinetDauid,^��*-^nbsp;fecifti mihi iniuriam,�C non mihinbsp;tum eft priori, ut reducere regemnbsp;Durius autem refponderuntuirim�nbsp;rislfraehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

R.eliqu� tribus certabant exfua ntultititdu^f regi magis curanda: effent,q una tantumnbsp;tem non aliqua ratione negligend��{er�'t,fl�^nbsp;omnes,quo minus fe negleitas exiftimare

__^CAPVT XX. .�f. Cciditquoqt,ut ibi chri,nbsp;liai nomine Seb.anbsp;uirIemineus.-amp;cecini*:P�^nbsp;�Scait,Noneftnobisnbsp;uid, neq5 h�reditas nobis in fil**�*nbsp;uertere in tabernacula tua Ifrad-

Qu�mparumabff(erit,ut,quodwbii^^.^g�it^ tus �frael � Dauidedeficeret,con�dcrasp�'�^'^^^Mlt;t��nbsp;filio tot ifraelitas occifos, er tarnen reg�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kfl

tum filium fuum.ld non potuiffe lequaiu bmc patet, quod nihilommus 'muentifluinbsp;imperium excuterc uoluiffent, er certamt^^^ilfnbsp;tantopere regi reduilo,nonfttiffc omnOhM^^n^if�nbsp;qui quactmq^ ratione Dauidem regnonbsp;fent. Qjtoru Sebafilius Bochri de Beniam�^��^titgt;^nbsp;crat,colligendoexercitum,nolentiumfulgt;^IJ^.ii^,rnbsp;uidis, fed pertiefum iam habentium regiugt;ttr^nbsp;quo tanta paterenturfimmemores er Aufnbsp;lamitatum quas ante regnum fenferant,uol^nbsp;perio uiuere,er aduerftsnu�isgrauari. p^uid/^nbsp;2. Etfeparatus eft omnis Ifrael �Pnbsp;cutus^eft Sebafilium BoebriJU*nbsp;ludaadh�feruntregifuo �lord^nbsp;lerufalem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ f�T*�**^* 4

Hic unicus feditiofus Seba tantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ir

fiabilitas tanta infuper depreh�ditur,ut i�^'^ deficeret � Dauide, qui nuper certatimnbsp;tifl'mtus effe uoluerat. Exemplar etiamnbsp;quem pabnarum die impen��ime honoratunbsp;duum morti tradere confulunt,cr fl^^�^nbsp;uiri luda Dauidi nunc a^(erent,oinnibus rrnbsp;bus Sebam fequentibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. r igt;^

Cum� ueniflet rex in domu m** falem tulit dec�mulieres cocubi


-ocr page 261-

dcreliquerat ad euftodiendadomu, ^tradiditeas in euftodiam, alimenta eisnbsp;Pf�bcns,8lt;non eftingreffusadcas, fede^nbsp;^��^tclauf� ufqj in diem mortis fu� in ui�nbsp;'��t�teuiuentes�

^^inhecagunturinlfrael, Dauiddomurediensde ^^quot;��tibinis ordinauit,ut ufq^ admort� ipfarum plange^:nbsp;fuum, quandoquidem decuiffet eas potiusnbsp;public�:nbsp;�J*�� tarnen regnantibus, qui id requis oculisin Dauinbsp;Cfbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potucrunt,qualis er at Amafa priit

�^^^^^citus Abfolomis. Sic folentreges nocentiores ^Wpotentiores legibus fubdere ar punire.

jj. �pixitauteiTi rexAmaf�, C�uocami * o s luda in diem tertium, 8C tu adeftonbsp;ff�fens.

^^frmingratiamtribuum ifrael honoraue '^quot;'^ratifimo officio, qu(m non pro loab,fed fub lonbsp;Pgt;'�^fr^�*fiffricari poffet,mfi nunc eundemnbsp;U ^�^tii ho�tin Amafam mitteret ad tribum luda eolith^ �^�^^quoperfequereturSebant. Gixitauteinnbsp;agerct,tertiaq; die adeffetregi, cumexercinbsp;*; iuda tranfmittendo cum fr�inantia.nbsp;g^^bijtergo Amafa ut conuocaret luda,nbsp;placitum quod ei con

mandatu,fed tertio die no , ar quid egiffet non renunciauit:nbsp;i^^guum effet regi in moranbsp;^bi^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propendentibus ad magnu periculu ma=:

ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uuerterat de nouo ifraelem.

^^^*:D�iuid ad Abifai,Nuncmagis Sebafilius Bochri,g Abnbsp;fcoQ �Mleigitur feruos domini tui, �Cp^nbsp;k. bib ne forte inueniatciuitates mu�

obt�peraffe mandatis,non cxercitu,di=nbsp;manentgrauiora mala per Seba,qnbsp;^lf^(l.�^^���iabAbf�lom. Cogitabat �rta�ispopulunbsp;\k^^^^�^�^^�f^fgt;idum,ut nouumferegem elige=nbsp;�^^fr�^^^do contra Tiauidem animofioresnbsp;Pgt;'lt;^ Ciauidis quem odiebant eernbsp;'''^�^^unefi Amafa adhuc infidelis Dauidi effet,etnbsp;^�^^es iuuareparatus,quandoquidem miffus adnbsp;% r .^xercitum,ar in tempore non reuerfus,ponbsp;''''(�dtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquamexifrmationem 'mducere,dilatio

^S^tif. Timendum enim erat, ne Seba .��ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^amp;'^ffut, confirmarctur concurfu po=:

^ffr^ eumcere,unde ar euadere fa lonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oculos amicorum Dauidis. Hlt;fc

lo�ib,quem iam t:ogitabat,ob occifrm Abfolom. Quodnbsp;��deffet,ut debuit,Abifai commendat etnbsp;'gt; Krnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exercitu ipfius loab, ipfe prouincia

�funtergocumeo uiriloab, Ce-rcthi quoq;, amp; Pheleti : amp; omncs robufti cxierunt de lerufalem ad perfequendu Sc-*nbsp;bafiliuinBochri�

Serni loxb, quos nomindt feruos dominifui,hoc e�, feruos�oab,illi exeunt cum Abif4i,contraSebam, eos^}nbsp;fccutifunt Ceeethi et Pheleti,excrcitus fcilicet,qui feinnbsp;per ad manuin regis erat,uiri�rti�inn,nain caufe mo=nbsp;les id exigebdt periculum 'mminens coUapfi regni etnbsp;feditionis intolerdbilis.

  • 8 nbsp;nbsp;Cum^illicflent iuxta lapid� grandemnbsp;qui eft in Gabaon,Amafa uenicns ad facienbsp;illorum, occurriteis, Porro loab ueftitusnbsp;crat tunica habit� fui,amp; defuper accindusnbsp;gladio dependen te ufqjad ilia in uagina,nbsp;qui egredi poterat,5c caderc.

  • 9 nbsp;^Dixititaq,� loab ad Amafam,SaIucininbsp;frater. Ettenuitloab manu dextera barbanbsp;Amaf�,quafiofculans eiiiii,

Scribiturhicinter�ilioAmdfe d lodb,iuxta lapid� magnum in Gabaon, quum tarnen �oab non exijfe lega^nbsp;mus,necrege cum exercitu mijfum,fcd feruos loab abnbsp;ijjfe cum Abifai contra Sebam.,cum iam difluliffet redi^nbsp;re Amafa ad mandatum r�gis die tertio. Verijtmile e�,nbsp;off�nf im loab tam contra Amafam, qui partes Abfolo^anbsp;mis contra Dauid iuuerat, e^ iam � Dauid magifler mi^ .nbsp;liti� pro loab inflitutus erat, eyquot; in primo ailu fuoin�=snbsp;delitatisfignum pra�iterat, nonredienstertiadie, necnbsp;in tanta rerum anguf}ia��inans,ut iujfus crat. Rrxtj-riauid maturo iudicioluo uidebat atrociora mala regnonbsp;imminere per Sebam,qu�m per Abfolom.ldeo loab licetnbsp;uel � Dauide iuffus,uel propria difflicentia quad� con^nbsp;tra Dauidem fibi mg;ratum permotus,exire cum cxercinbsp;tu noluijfet,uidens tarnen tanta regis Cr regni pericuta,

Amafamnonreuerfum Hierofolymam, portcndere proditionemaliquam contrarcgem,mutata fentcntidnbsp;fcquutuseflexercitum,fuis iliumconfilijs cr auxitqsnbsp;adiuuaturus, quern O� frater Abifai no potuit non ainanbsp;officio fuo cedere pro'fenti. I; ergo loal� morefuonbsp;indutus,flri�a tunicafiolido opere confuta, uel area adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

corpus ,fuper qua accinilus gladio, fortiter adh�rente lumbis cum uagina,ex qua facile gladius cadere uel exanbsp;trahi poffet, obuiam habens Amafam, iam tunc tardiusnbsp;uenientem,qui ab infrlici�imo Abfolom prmceps mili=nbsp;tilt;e contra loab inflitutusfr(crat,c:r iam denuo � DauiJnbsp;it idem confecutus fueratjCrregi in primo a�u fuo nonnbsp;obedierat,in tanto periculo,nonfine multis caufis uide^snbsp;turpermotus adoccidendumeum,fed omnino miquanbsp;crinhoneflomodo ilium inuafit, GT uelutfratrem coinnbsp;pellauitlmgua,Gr ofculum prabens utfratri,prodilt;:nbsp;toriouulnercinfii�lo inpeilus, intra quintam cofiainnbsp;corde perfrfib occidit ut hofltm : eo modo quo ar a6=snbsp;ner occiderat, indigno facinore tanto alioqui uiro. Cuinbsp;tomen pr�ter hune fuum improbumgemum, in dexterinbsp;t�te ar frrtitudine fimilem uix legimus. Modus tarnennbsp;talis adoriendi hofks, quantumlibet morte dignos, im=inbsp;probtis efl ar iniquus,quem ar �auidi uehementcr Olanbsp;uifmnnbsp;nbsp;nbsp;abcminabilem friffr aerifimile ej�.


-ocr page 262-

SAM'VELIS SECVNDV�.

  • 10 nbsp;Porr� Amafa non obferuauitgladium,nbsp;quern habebatloab : qui percuffit eum innbsp;laterCjSCeffuditinteftinaeius in terrain, amp;nbsp;niortuus eft,ncc fecundutn uulnus appo^nbsp;fuitjoab autem SC Abifai frater eius pcrfc=nbsp;cuti funtSeba filiuni Bochri�

Amajk apud deum mortis reus ob perfidiam Dauid, pro Abfolom dehttam, nunc indicium dei cxperitur 'm=nbsp;cuutus (td gladium loab, quern timen multM ob ciu^Mnbsp;uelut hoflemfuum �rmiddffc uitajjeq; debuerat. Sed ficnbsp;�rt ultio domini,quee ubiperiodumfuamaffequitur^nulnbsp;lapotefl circumjpe�iione uitari. Vnu enimconfo�ionenbsp;occifuSjlibitur in terra, loab uero cumfratre negotiumnbsp;regni interim ftrenue profequitur,Gr non minus �liei^nbsp;ter,ut alias fempercon�ueuerat, componitpericulo��inbsp;mam cau�am regni Dauidici.

  • 11 nbsp;nbsp;Interea cum ftetiflent iuxta cum de fo-cqs loab, dixerut, Ecce qui uoluit eifc pronbsp;Ioab,6� qui Dauidi poftloab,

Seruiloabocci�oin�iltantesdicebancEn eum qui pro loab uoluit priejje militibus: en eitm qui Dauidi�cnbsp;fe conciliauit, ut loab ultimas pree eo partes haberet a^nbsp;pud regem.Sic �oiet inuidia ade��e ubicunq^ honoris granbsp;dus per ambitionem afeenduntur,

li Amafa autem confperfus fanguinc, ia-cebat in media uia� Vidithoc quidam uir quodfubfifterct omnis populus, amp; amo^nbsp;uit Amafam de uia in agr�,operuit^ eumnbsp;ueftimento,ne fubfifterenttr�feuntes pronbsp;ptereum.

  • 15 Amoto ergo illo de uia, trafibat omnisnbsp;uir fequens loab adperfequendum Sebanbsp;filiumBochrigt;

Ama�a inuolutus iacebat proprio fanguini in uia pu blica,�uiq; aj�e�u remorabatur tranfeuntem exercit�,nbsp;donee abflraitus de uia, er' pa�io te�lus eft, tunc cnimnbsp;proee�it miles ad pro/�quendum inftitutum ducum fuanbsp;* rum contra Sebam.

14 Porr� tr�fierat per omnes tribus Ifrael ufq;in Abelarn amp;:Bethmaachatomncm^nbsp;berim, congregati^fueruntSC uencruntnbsp;ctiampofteum*

Vener�t itaq; 8C oppugnabantcum in Abela,Bethmaacha, amp; circudederunt munbsp;nitionibus ciuitatem,8lt; obfefla eft fortitcrnbsp;urbs�omnis autem turba qu�erat cum Ionbsp;ab, moliebaf deftr uere amp; deq ccrc muros.

SebaTranfterat autem Seba per omnes tribus i�rael con^ tinuo de una urbe ad aliam, Abelarn fcilicct Naacham,nbsp;et loca proximaBcroth urbis, in tribu�cilicet Beniaminnbsp;dc qua erat, er de�anguine Saul : quorum adhuc multinbsp;erant qui aftiirabant adregnum, co animo exiftrntes,nbsp;quo erat etiam Semei. Isergo Sebacum�uiscomplici�=nbsp;bus congregauerat�e ad urbem Abela, quem fequutusnbsp;loab cum fuis circumdedit Abelarn, er aggere extrudonbsp;circum illam,ccepit ariiare er anguftiare dues. Adiu^nbsp;f^ntibuseumcteterartim urbium ciuibus, qui loabfe^nbsp;REGVM SECVNDVS.

quuti funt,grati�imum i�is ducemer ftlici�itmtm- Pa riterergo infteterunt ad murum urbis cuertenduntma-gno conatu,uel aquandu folo ex aggerc ad inuadcndimnbsp;urbem. Forta�is exteriorem murum aggerecepmitt,nbsp;er interiorem fubuertcre aggrediebantur.

  • 16 nbsp;nbsp;Etexclamauitmulier fapiensdeciuita^nbsp;tc, Audite audite, dicite loab, Appropin-*nbsp;qua hue, SCloquar tecum*

  • 17 nbsp;nbsp;Qui cum acceffifletad cam, aitnbsp;Tu es loab�tille refpondit,Egonbsp;quem fic locuta eft, Audi fermoncs and 'nbsp;l� tuae*Qui fefponditjAudio*

  • 18 nbsp;Rurfum^ illa,Sermo,inquit,^lt;^^�jnbsp;in ueteri (prouerbio)mTEB. R O G AND gt;nbsp;terrogentin Abelatamp; fic perficiaAt�,

  • 19 nbsp;nbsp;Ego fum expacificis fidelibusi*�

el,8^ tu queris occidere ciuita t� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'j?

in Ifrael�'quarepr�cipitas

Sapiens aliqua matrona in Abda erat tu Salomon er Dauid Kimhiferibunt,nbsp;AfernomineSera,quodByranusa�legat,(^^�^^Jpe^^�,inbsp;lit) qua redimere cupiens fuam patriamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urt�-

ti/1 er obtinuit cum loab,dixitq;: oHm fccundum legem lSlofi,qui urbes obftdebaigt;^�'�^^^�fle�nbsp;petcndo,uel interrogarent dues de pace,nbsp;bant:ftc nunc de Abda fieri dcbcbat,amp;�'�^^^gnbsp;perftdenda,ud aperiendo urbem,uelfubilt;^^nbsp;autem hax urbs Abefpro qua nunc tibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^

cafemper fidt er fiddis regibus ifrael, 0quot; nbsp;nbsp;nbsp;h�geiit

bellis, nec Dauidi nec alijs, quam tu quieris fubuertcre, er occidcrenobilei^^^'^fjdelii^nbsp;tropoUm multarum duitatum,qu� itcldnbsp;er iufte agit,tarn regendo fubditas,q reglquot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itcr

do.�uare�r^o,� loab,tuinuoluere lut deglutire tyrannic e quarts Ulamiqu^^^'^'�/ffre^nbsp;ifrael tradita eft in hareditatem, atq; fu^nbsp;tatem domini di�iparc.

  • 10 nbsp;Refpondens^ loab,ait, Abfifj^nbsp;�me,nonpr�cipito,ncq; dcmobof'j^�te

  • 11 nbsp;nbsp;Non fiefe habet rcSjfcdhoin^nbsp;Ephraim Seba fiIiusBochricog*�pjviid,nbsp;leuauitmanum fuam cotrareg^�J�nbsp;tradite illum foIu,Sc recedemusnbsp;Et ait m u lier ad loab, Ecce capwtnbsp;tetur ad te per murum*

loab iuftoquidemfiirorc Schamper arbitrabatur dues confentaneos iUicjfe-^^nbsp;diens feeminte uerba,reJfodit:Ahfitabfii^'^^nbsp;demolior udpruedpito nec uaftonbsp;nonficagitur � nobis. Homo demoiueFpnbsp;rcbdlauit regi er feditionem fufeitat, buttc)nbsp;uolumus,boc rcddito,ab urbe difccdeinu^'nbsp;Ingrefla eft ergo ad omnemnbsp;fapi�tiam fuam.-qui abfeifiumnbsp;fihiBochriproiecer�tadloab.b fdU��!�nbsp;nit tuba, �C recefterfitab urbe, uflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e

in tabernacula fua � loab aute K (cf


-ocr page 263-

SAM VELIS SECVHDVS. �tnifalem ad regem�.

Sapientia foeminie falitatur urbt, er exercitut Cf re , pax redditur, Cf tyranno liberatur promneia.nbsp;ergo �apientia ^erneitda etiam 'm mulieribus. Sc 4nbsp;��Igi fK/nMWigt;�}�4fn4ttW!, tjuod ut mflabile e�, ficnbsp;^�fieulofi�imafeditiones�unt, er regnum iUius ambb^nbsp;. amp;�auoribiesniti ftulti�imum.

. Fuit ergo loab fuper omnem exerdtum �f^d, Banaias aut� filius loiad� fuper Cenbsp;'�^^h�os 8c Pheleth�os�

\ ^^cribitur hic uelut noua faeies regni Dauidis po� fuperatOf, er feditiones oppre�=nbsp;�� ��'^xiliodotniniAoabuero ob res ubief; �liciterge=:nbsp;'� fcsntfrtio magi�erfit totius exercitus, quod of�ci^^nbsp;'^gt;1 bis ainifijfe uidebatur, femel po� obitum Saulisnbsp;^'�^fufjiilo^fecimdo po�occifum Abfalom,Amafa,nbsp;licet no ex�miu�a,non fine legitimisnbsp;(lt;iufis occidit, non aut cm �rtitcr er /kenue, fednbsp;^^�^lorio modo. Coailus igitur Dauid, uel 'muitus du^nbsp;permi�t exercitiis,er pertulit iilius potentiamnbsp;��^mortem. BanaiM autem erat prmeeps expeditionbsp;.�'^�.'ilisfagittariorMn ef �indibulariorum,fecun^nbsp;��^�liijuosludieos.

.j^^'iuram uero fuper tributa: porro lofa Ahilud � commentary s�

jjj ^''*3 autem feriba, Sadoc uero SC Abia-j ^*L^3cerdotes�Iraaut�Iairites erat facets ^���anid.

Held��� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubditisgeittibus exigenda,

Sn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid'mfiituta,fecundivm

ttnr � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commentari/s,fcriba fcilicct

ttibutorum,Siua autan fcriba r�gis er ne= er Abiatharfummi facerdotes dn�nbsp;biebraos,nbsp;1 �^^�U�di5dicitur,hoce�prmcipaliscofiliarius,nbsp;! feilt dirc�lor er fecretarius: de tjuo uarianbsp;'^�^��tefinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebr�os,non fatis con�ans.

lt;[CAPVT XXL

Ada eft quoq; fames in diebus 5 {Dauid tribus annis iugiter:�inbsp;i confuluit Dauid faciem dni, di-� ^^iguinum.quia occidit Gabaonitas.nbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^��8� Gabaonitis rex, dixit ad

el f'^orro Gabaonit� no erat de filqs Ifra �ft,�l .�^^liqui� Amorrh�oru � fili] quippcnbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;'�*^tter�t eis, amp; qu�fiuit Saul per�u

' 'quot;fV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifrael amp; Iudagt;

^'�si)f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mu�tipliciter punier at Daui-

inobedientia populi, etmt ex. c�ii uoluntatc regem � Samuele inflitu=nbsp;�i Dauide feinper adminiflra=nbsp;adpublicaregni negotia. Etiafinbsp;p�nitentiam �gt;ofite obiuitnbsp;Nunc igitur rege pacifieato^nbsp;febeUandum prompti�i-lt;t t�iofame triunt annorum^ Ct(uf( triennif



REGVM SECVNDVS� �JJL

Uiirie a�ignatur.Poffet dici,tribus uicibits populum re^ flitiffe regno Dauidis, contra mandatum dni : femel fubnbsp;Isbofeth, er co mortuo : fecundo fub ucl pro Abfalom:nbsp;tertio pro Scba.Veruin,quiarc�abant quoq; alite qutc^inbsp;dam perfon�,qu� fuo tempore regno Dauidis negotiumnbsp;facerepoterant,quo minus fuccefforfiliuspacificeha-bitaret,�lij fcilicet Saulis, ucl nepotes. Idea occafionemnbsp;dominus adornat illos occidendi, er ad mdicandum totinbsp;lfraeli,quanti meriti er �^atite cora domino effent gentiles Atnorrh^i, Gabaonitte fcilicet et populi feruitorcsnbsp;er dei,pacifici,conuerfi adfidan ueram, er iugum Ic^�nbsp;gislaboribus fuisfiudiofef^uenterq; portantes ad inuinbsp;diam lfraelitis,qui agreernon fine plagismultis tn offinbsp;do feruanda; legis contineri pot er ant. V t dificrent ifraenbsp;litte,dno cur� effe etiam non progenitos ex Abraam uelnbsp;ifraeLNcq; opcrumdiuinorumratio curiofius eflinue=:nbsp;fligandatnec omnia qu�ge�a funt � regibus conferiptanbsp;funt.Sicut er hoc loco, ubi Saul Gabaonitas occideritfnbsp;non Icgimus, er qu� de urbe Nob comint fiuittur Iudd,nbsp;non firma funt etiam ipfis. Confi�t Saulu cum fuisfilijsnbsp;peccatii aliquot defignaffe,er 'miufiitia contra Gabao=�nbsp;mtas illos,aliqu.t ratione occidendo: in quo populusfibinbsp;applauferit,quafi defiderantes excindi GabaoiMas,ta}tnbsp;quam de femine Abra� nongenitos,quibus hoefa�lo donbsp;ntinuspacemprocurauerit ,ut pofitam duraumdidantnbsp;famis er mortis tot uirorum temperarent fibi ab ofiinnbsp;ft Gabaonitaru, quos exempli^atia 'inter �udaos per^^nbsp;feuer are uoluit,^athin�os,donec templum er dei cubnbsp;tus fubfifleret: quibus contra uerbtim domim ifrael iuranbsp;uerat iuramentum, quod dominus femper feruandu de=inbsp;creuerat,in�'atiam gentium domino aliquando affoci=snbsp;andarum, qu� multo firmioresfiitura effent 'm cultu uenbsp;ri dei,qu�m ifrael unquam f�erit.

5 Dixit ergo Dauid ad Gabaonitas,Qiiid facia uobis�SC quod eritueftri piaculum,nbsp;utbenedicatis h�rcditati dominie

Atidiens Dauid iuffit don�ni reconciliandos Gabao^: nitas utndiHa aliqua uel codonatione,qu�rit, quid tMtnnbsp;exigantfatisfadionis, ut ipfi quoq^ qualefcuq^ � luebisnbsp;haberentur,tamcn de uolutate er gratia dei populo deinbsp;benedicant er faueant,tanti fcilicet meriti apud detrnttnbsp;quanti dominus ipfeuellet.

  • 4 Dixerut^ei Gabaonitp,N5 eft nobis funbsp;per argeto etauro efl Saul et c� domo cius.'nbsp;neqjuolum� utinterficiathomo delfracl�nbsp;Ad quos ait. Quid uultis faciam uobis';�

  • 5 nbsp;nbsp;Qui dixer�t regi, Vir� qui attriuit nosnbsp;amp;: opprelfit inique, ita delete debemus, utnbsp;neunus quidem refiduus fitin cundis fi-nibus Ifrael.

  • 6 nbsp;nbsp;Dentur nobis feptem uiri de filiis eius,nbsp;etcrucifigamus eos dfio in GabaaSauIelcnbsp;�idomini,SCaitrex,Ego dabo.

Gabaonit� quandoquidan audiunt domintvm pro fe iudicaffe, nolunt argentum uel aurum, fed mortem posnbsp;fieritatis Saulis,idq; non plurium qu�m fept� uirorum�nbsp;quorum morte obteiitd f l^ertirent fe fuos poj�fros


-ocr page 264-

S AM VEL IS SE CV ND VS.

pitcoM er uitam obtinui/]e. c^u^i alioqui tanto pericu�a ftM ui�lituri f�crant inter Ifracl^quanto eorumregnumnbsp;quod Umftabiliendum exifiimabant filiciiM promouif=:nbsp;tt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�l�js.Suj^endiunt autem poflulant,

ut ultio domi�ii pro miferii Gabaonitis profclitb clariut diutiiii uulgiretur,Gr effent poflhdcquietiores,pronbsp;quibui omnibui conftaret dominum deum iudiea�e,exnbsp;cmplumq; fieret gentilibut conuert�di ad ueri iUiui deinbsp;cultum,quosquamlibet non genitos iuxta carnemabnbsp;Abraham CT lacob, fed afcitos per deigratiamadoptionbsp;nem filiornm dei cr ad ueri dei uerum cultum admijfo;,nbsp;ffc appretiaretur cr fie amaret dominuf,ut no�et eoritnbsp;quenquam turbari uel opprimi � lud�ii:non fine glorianbsp;fo myjlerio uocand�gentilitatii ad ecclefia ele�iorum:nbsp;de quo iuda'i libeMertacent,C7� nefcio quie extema 0�nbsp;fi'iuola hoe loco comminifcuntur.

y Pepercit^ rcxMiphibofeth filiolona^ th� filii Saul,propter iufiur�dum demininbsp;quod fuit inter Dauid SC inter lonathan finbsp;hum Saul.

  • 8 nbsp;nbsp;Tulit itaq; rex duos filios Refpha filiaenbsp;Aia,quos peperit Sauli, Armoni amp; Miphinbsp;bofeth � Sc quinq; filios Michol fili� Saul,nbsp;quos genuerat Hadrieli filio Bersellai.quinbsp;fuit de Molathi,

  • 9 nbsp;Sc dediteos in manus Gabaonitaru.-quinbsp;crucifixerunt eos in monte coram domixnbsp;no � Sc ceciderunt hi feptem fimul occifi innbsp;diebus meflis primis, incipientemelTioncnbsp;hordei.

Gauifuteftrex^quod nonnififeptem petiffent,ut non includeretur eodem numero Uliphibofeth filiut loanbsp;nath�,cui pareere poffet, etiainferuata fententia dominbsp;tu^duos enim filios Ritzplt;e dedit Dauid Gabaonitis, G!quot;nbsp;qu'mq. fiHo; i^crob uxoris Radrielis, quos educaueratnbsp;^iebo^nonhabensfilios:hocefl,feptem, quos Gabao^nbsp;iUttefufcipiciKcsfulfenderunt in monte ad uerbum do^nbsp;mini: ut difcereiic reliqui l�ebrai profelitos dei non pernbsp;fequiueloccidere. Hie autem M-iphibofethaliusfiiitiinbsp;filio lonathie,

  • 10 nbsp;nbsp;Tolles autem Refpha filiaAiacilicium,nbsp;fubftrauit fibi fupra petra ab initio meffis,nbsp;donee ftillaret aqua fuper eos de coelo : 8Cnbsp;non dimifit aues cceli lacerareeos per di�,nbsp;ncqj beftias agri per nodem.

Quandoquidemoccifierant hijfeptemuiriindicia diu'.no,ad obtinendam iterum pluuiam qua terrienafcennbsp;tia fuccrefeerent. Dimiff� funt corpora 'm patibulis do^nbsp;Tamina fl- nec plueret. Interim Ritzpa non fires corpora ipfortimnbsp;dehs mater,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cHicio 'mduta, ftuduit abigeredtuno^,

tluq^ aues Cf bef�ias, donee obtenta pluuia deponeren^ tur. Nec e/� uerifimile fine reuelationediuina tarn dinnbsp;corpora crucifixorum 'mhumatadimiff� 'm lignis contra legem iilofi, contra quam diffenfare poteft quinbsp;condidit,

  • 11 nbsp;nbsp;EtnunciatafuntDauid qu�feceratR�nbsp;fpha filia Aia concubina Sauk

REGVM SECVNDVS.

11 EtabijtDauid SCtulitofTaSauI^o/fa lonathan filfi cius � uiris labes Galaa , gnbsp;�furati fuerantea de platea Bethfan,nbsp;fufpenderant eos Philifthiimcumif'ternbsp;ciflent Saul in Gelboe,

SCafportauitindeofl�SauIjSConaloua thae filii eius, SC collig�tes ofla eorum quinbsp;affixi fuerant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

*4 fepelierunteacumoflibus Saul,� ou than filfi eius in terra Beniamin, iuh^t�nbsp;in fcpulchro Cis paths eiustfecerunupo-mnia qu� pr jrceperat rex, SC repfOp'Uatnbsp;eft deus terr� poft h�c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Dauid audienspietatem Cf .fidem fos,prlt;ecepit deponi corpora, Cfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad

mas Saulis in fcpulchro patrtsSauL Guibits dominiuoluntatem,repropitiatusefiterr�,^nbsp;pluuijs iterum f�cund�do. ludicia autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

admiranda funt Cftremenda,q difcutiendlt;i(^ canda. Durum enim iudicium domimubi^ ��quot;s'*�nbsp;primum regem ifraelitici populi Saulempnlt;i^�^^^fflnbsp;tern bonitatem Cf dementiam in Dauid,nbsp;fufcitando,propagando ac confirmatido, ^Cj. ad.nbsp;rum effet in omnia fecula: Corporaliternbsp;Chriftum : Spiritualiter uero cf longenbsp;in toto terrarum orbe, per Chriftum fihit^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

iusregninonerit finis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ppi

I y ^Fad� eft autem rurfum lifthinorum aduerfum Ifrael,nbsp;Dauid Sc ferui eius c� eo,SC pug��pjuid,nbsp;tra Philifthfim. D�ficienteautf'^^pba,

  • 16 nbsp;Iesbibenob,quifuitdcgen^'^^ ppffldenbsp;cuius haftatrecentas uncias

bat. Sc accindus erat (enfc) nouogt; percutere Dauid.

  • 17 nbsp;nbsp;Pr�fidio^ei fuit Abifai fil*�� \nbsp;8Cpercufliim Philifth�um jnbsp;iurauerunt uiri Dauid,dicentes,nbsp;egredieris nobifeum in bellum,

guas lucernam Ifrael. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o�gt;

^^arratur breuibus cffif^ or dine temp'�^ periculofi conflidtts Dauidis,praterfupr^^nbsp;quibusfauore diuino praualuitimpijstyf^!'nbsp;gantibus.Quorum fiiit units cum Philift^l^� , nita,nbsp;tigit uiribus debilitatum Dauidemnbsp;praliantem contra quendam Isbibenobfi�^^^nbsp;corporc,Gr magnarum uirium, armisnbsp;pendis munitu.Auxiliatus eft autem Dattidinbsp;ter loab,Philifthi�uq- occidit.^on fempet do^^*'nbsp;fandis fuis miracula adit, fed diffienfatnbsp;ad executionem fua uoluntatis: ut hoc loconbsp;ribus Phihfthao imparem, periculo exemit p^^j^ pdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quo euentupericulofo populus pcrmotus,^^i^i�ite^ uidemueteranorum pnuilegio pralijsnbsp;re,cuiusprtidentia, confilijs, orationeamp;r .nbsp;natlentfrui,qu�m fenihbus uiribus totius�^nbsp;ntodopropugnari.


-ocr page 265-

JJ ^amvelis SECVNDV�. , .�Etfa�um eft pofth�c bellum adhucnbsp;dcftirpenbsp;tai^'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pgt;�Op^ ttrbem Gob, qUiC cr Gazer �0

Piam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid, fed milct quip

*9 oeeiditgigantem Saph.

bellum in Gob cotra Phi^ l�� � *� *1�� percuflit Elhanan filiusnbsp;lemites Goliath Geth�^nbsp;haft� cratquafi liciatori^nbsp;. Jf^entium*

d)t ^^�^�''^^ellumhicnarraturde occifoGoliathGe^ 'iTatrc eins quem tempore Saulis Dauid occiderat.nbsp;�^'^JJ^^eflautetaab Elhanan Bethleemita,filiolaare

jj �lEtadhuc bellum fuitin Geth in quo j�yf^gt;tcxcelfus,qui fenos in manibus pe-fu^^s^habebat digitos, id eftuigintiquanbsp;1, p�^ erat de origine Arapha*nbsp;percul�t autemnbsp;Irnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid�

jP� quatuor nati funt de Arapha in Geth, (jj^^'ideruntin manu Dauid, �C feruor�nbsp;item in Geth betlumpit,mquooccifus eftgi=nbsp;tff�''�^iquatuor habens in manibus gt pedibus digi=nbsp;^hath,fedaliusquipiam exprobrator 1 �=nbsp;^ogt;t�*thas filius fi-atris Dauid.Bellumnbsp;^�ftrs�rti�imos,nbsp;pi^�^^eontra uitiahuius inutidi, etnbsp;1)15 ( �ftxVitit�lf� quie femper uigent in hac uita. Omnbsp;^^�'leipatus, qui aduerfatur uero Dauidi Chrinbsp;^'ilo ' fuis,percutitur,cedit,cr deflruitur,do=nbsp;�ikcf tlt;incente,uirtutem faciente,ct ad nihilumrenbsp;^^i'^iequid fe erigit contra pietatem or pios.

^CAPVT xxir.

^Ocutuseft autem Dauid domi no uerba carminis huius, in dienbsp;(�jKii)liberauiteum dominus denbsp;�JJ S manu omnium inimicor� fuo*nbsp;de manu Saul�

*��lt;], nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeimus Dauidis multas uiilorias corn

Oteros qu�m famili�res ,fcilicet quot;��Et '^^^�^gt;^f^�^echitas,!sbofeth,Phili/lhteos,Ha~nbsp;Aflto-fpr, Afcplo)�, Achitophel, Seba,nbsp;i^rtute, non propria uictffe.nbsp;^^gt;lic(^ Ssatiosrefirt hoc canticomfigni, pofiquanbsp;gt � populo iu/J�s non ultranbsp;''^{�^�^�^^�^^'�^�^�^enimdomino cecinit hoccarm�,nbsp;Saulis,patenxnbsp;cteteris periculofiornbsp;Xt CT ��MfMrnior.

^^I�5?^��*quot;�sp�tramca, 8C. arxmca ���or meus�

RBGVM SECVNDVS.

T��c ew'f� cecinit, gt dixit Dauid: Kultte quidem Gr atroces perfecuttones meteperunt, fed dominus efl,nbsp;quiomnerobur uirtutemq^fuppeditauit : ipfe rupes efl,nbsp;ermunimentum meum,quo tuto confkgiebam,uelut adnbsp;loca aditu dijficiliailpfe qui me euadere fielt, GT eripuitnbsp;periculis,non fecusatque fi quis ouem�faucibuslupinbsp;eripiaL

Deus efl roboris mei, quo uelut firti�tmo pnefidio, Dcj nomu crinacce�ibili,a malo definfusfiim, qui Gffirmitas efl quot;,5�nbsp;uiriummearum,Gr inuincibilis propugnator, ut tuto innbsp;ipfumj�erarepo�im:Clypeusmeus, quihoflium iaculanbsp;ex omni parte impetentium excipere folet, gt diflellesnbsp;re: Cornu falutis mete, qui contra pugnantium firarum �nbsp;incurfum,uelut cornibus defindit me,z^cui foligloriantnbsp;falutis gt ff�atiam debeo.'per/�gium meum efl, ad queinnbsp;tuto confligiens gz aufligiens hoflium perfecutioncs, ahnbsp;ipfo faluor, �s' definfatusfum femper : qui GT faluatornbsp;meus,�uiolentianKfcruabitpoflhac ut femper.Tefla^^nbsp;tur tot beneficiorum dei nominibus fiducite fute amplitunbsp;dinem,alijsincxemplum,quibushiedei laudes inculca^nbsp;ridebeant.

CoUauditdo bonitatem dei inuocabo illius auxilium, GT non dubito me faluandum ab inimicis mcis : unus esnbsp;nim mihi omnia efl, cf prteflat:idqi omnibus qui fisnbsp;duntei.

Inuaferant mefepe, GTcircumuaUauerant mean� guflitemortales,cumdeomnihumano fubf�dio deflerasnbsp;rem. Torrentesq^ hominum improbi�imoritm, uanosnbsp;rumc[;infultus,flupcficeruntme,Grfubitaneotcrrorenbsp;ueluti exanimabant me. Horum cr fimilium uerfuumnbsp;commentarium er explicatio funt hi duo libri Samuelisnbsp;di�li,ut proj�f�ore diftione non egeant.

lequel infirorum uel dolores anxij complexifunt me,ut crederem me ob peccata mea, Grhominum impronbsp;bitatcs,infiris proximuin : praoccupauerunt me laqueinbsp;mortis,quos citra diuinam opem euadere non potero.

QtMntumcunq; autem anxiarer, femper fidenter ins uocabam dominum, gt ad deum meum clamabam, quinbsp;hunquam deflitit exaudire uota mea,de excclfo habitasnbsp;culo gloria fua.Vota enim preces humilium re/ficHnbsp;Cf complet,dominusglorilt;e.

g nbsp;Commotaeftj�^contremuit terra, fun^

damenta cceli coneuffa funt, �C commota,

^�5

-ocr page 266-

SAMVELIS SBCVSm quoniam tratus eft ei�

Vindicauit mc deho�ibuf meii omnibus, mifericors mihi dats,irtttn fuum fa�lis hombilibiM o�vndcndo illis,nbsp;udutcumterram concutit CTtranere facit, �y uelutnbsp;euertcrei�titur�mdamentd mundi, cceli ip� /�lgurinbsp;bus �r tonitruis territant impios:fic hoflibus mets fe donbsp;minus exhibait iratum iudicem.

  • 9 nbsp;nbsp;Afccdit fumus de naribus cius amp; ignisnbsp;de ore eius uorabit�carbones fuccenfi funtnbsp;ab eot

Durum indicium fuum, �r uelut excandefeentia 'ut� tolerabiUsfumum naribus expiratum, declurauit ofori�nbsp;bus meis,cr pariter oinnes confump�t igtte condemna^nbsp;tionis fut cy feueritatis. Carbones uetut accen� funt abnbsp;eo,continuo magis ac magis creuit hoflium meorum de^nbsp;�gt;eratio,�cut zx inuiditeardores in ip�s fuccreuerant,

  • 10 nbsp;nbsp;Etinclinauitccelos Sidefeendit, Sdea^nbsp;ligo fub pedibus cius.

Sic enim femper deus mihi faluator et amicus ad�ic^ erhoflibus meis iudex iu�us er iratus�cut olim ifraelinbsp;ad�it,cum defeenderet de coelo in montein Sinai,er cunbsp;iigine horribili circum�nderetur.

n nbsp;nbsp;Et afeendit fuper cherubim, 8d uolauit.

Sc apparuit fuper pennas uenti,

Cjwm ueloci�ime uelut uolucrcin inequitando, er ue lut alis aquilarum dc�rrctur,tremendus impijSfOpportttnbsp;nus autem er flrenuus auxiliator piorum.

  • 11 nbsp;nbsp;Pofuit tenebras in circumitu fuo Iatilt;nbsp;bulumt denfas aquas de nubibus calo�nbsp;rum,

Nemoff de iHius iu�a punitione, ergT'^ui damnatio tie uindicare pote�,nemo uict�im ilium Ledere, qui�btnbsp;xircum�dit latibula, tabernaculo fuo circumpofuit ob^nbsp;feuri�imas aquas,uelut nubes denfi�imiis, ut � pijs hominbsp;nibus admirctur er ueneretur,ab impijs�rmidetur, uinbsp;ineuitabile indicium mortis,

  • 15 nbsp;Pr�fulgorein confpe�u eius,fucccnfinbsp;funt carbones ignis.

Splendor clari�imce iuflitie fitie,quam exigit er pr� fiat,a]}gt;icitur cum terrore ab bo�ibus pietatis, er adu=tnbsp;rit qua� carbones ittoriim confeientias, qult;e er impio=inbsp;rum iudicio abominabilis uidetur, crudeUs, intolerabilisnbsp;fteiniqua,

14 Intonuitdeccelo dominus, Sdcxcelfus dedituocem fuam,

Ipfe tarnen interim de ccelis terret incredulos, er in* obedientes fibi,terribilibus mandatis fuis, qult;e uel nolennbsp;tes ferre coguntur er obferuare,ni� igneaf�roris fui tenbsp;la fentire malint.

IJ MifitfagittaSjamp;diifipauiteos� fulgur, �deonterruiteos,

�udiciorum fuorum uindiilarum fagittos iacula* tur,pa�imq^ ffargit in impios.�ulgura comminationumnbsp;fuaruminuadunt penetralia confeientiarum omnium, �

  • 16 - Etapparuerunteffufiones maris, �drc^nbsp;���latafuntf�ndamenta orbis in increpa-

18

KE GVM- -SE-eV N D VX ticnc domini, ab infpirationefpirit��nbsp;roriseius,

Profiindi�imas impiorum cogitationes, quort^^^ da nelut mare femper jTruent,tu ab imis,�gt;iritue)/^^^�-products acpatefacis,er iudicas uelut cumorb�fritd^nbsp;menta i/ntima promuntur erprofibunt,pr�eittcrepatio*nbsp;ne tua, cum�emere cceperis duro tuo iudicio, in obdu*nbsp;ratos hofies pietatis.Talem tu confueui�inbsp;�ititi tnnoceiui�qi inimicis,er perfequutoribusfinbsp;tuorum,lfraelitis deAegypto edu�is�c irnpiosi^^^nbsp;bo�es iu^cauit,portentis huiufmodi magnifi^i^'f^ 5nbsp;tidie agit 'mffintu cum eifdem.

J7 MifitdeexcelfOjSdaifumpfiiu�^�^* xitme deaquismultis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^0*

Mihi autem er omnibus fidcUter i�i inb^^ Um er femper auxilium fuum de ccelis mittd, ,nbsp;porreila manu, extrahit depneualidisaquis ���onbsp;rum omnium.

Liberauitme ab inimico ab his qui oderant me : quoniaW toDnbsp;resmecrant,

Eripit me de �rti potentia crudeliunt mihi defferabundo in��erent, certi denbsp;qui humants artibus er uiribut euaderenonn'nbsp;nbsp;nbsp;gd

Pr�uenit mein die afflidionis�^^^Jjp, fadus eft dominus firmamenfu�� , ..pr^

Anteuerterantme, ^3quot; euadendi

�encrant ho�es mei,in die perditionis nie^gt;�l��^i(iilis rabant,egoqitimcbam.ln hts autem ontnib^^^�ianbsp;meis,dominus fi�t mihipra�dio,ernbsp;mefauorefu�inuit.

�d eduxitme in latitudin�: quiaccmplacuitfibiinme, ,

Angu�qsariiatum horribiliter,fubito���n liberatum eduxit, propter peccatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f*�

tiam, dementia fua fiduciam conee�it, tran�uliffe promi�t. Dcq; tot magnisnbsp;ho�ibus cripuit me dominus, non dsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eH�^�

quia complacuit�bi,ut me quambbet pec^��'^ ret,fauoribus profequeretur,ex meragtati^',^ t**''nbsp;11 Retribuetmihidominusfet�!�.nbsp;ftitiam meam, fecundum mund**^*nbsp;nuum mearum reddetmihi.

Affatim bene�eit mihi dominus meam,remittendo mihi peccata, quibusnbsp;temfuam,�cutcregoinme pecca/ttil�^ �liiiipf��^�^nbsp;menterindul�. Et�cutmaniismeas no^P^^nbsp;fanguinc: �c me quoque feruauit, ne pt^nbsp;fanguinis effu�one perirem.

Quiacuftodiuiuiasdomiob^ impie�deomeo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tanto autem �udio innocentlyferU��*^^ ut mhil yquy horruerim unquam, ut jftnbsp;ab illius bencplacito, decidere � fide per�nbsp;quode�impiumfieriadco, _nbsp;nbsp;nbsp;_

Omnia enim iudicia eius m meOjSdpraeceptaeiusnonamou


-ocr page 267-

SAH'VELIS secvndvj.

^Q�w futntnuM meum fludium efl, ut quod itli f)lj^ ^hquodipfc decernit,quod lt;equum efl,cogitem,cr /e-diligOjUt ab eano reccdam,fic at�mo pr�nbsp;prtecepcrit qx uclit, probetur�; ei,ut

K, 1^0 perfe�us coram co, amp; cuftodiam ^3biniquitatemca,

ejfe intcgcr^mtwccns/yncem^ac inculpa lil�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fludeant me obferuare ab ils

in i�um pecccm,ne gratia ipf�us ex= clementite fua:nbsp;bon 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uacuum uidcar fufccpilJc, zr d�ducia

^5 �tliquando cxcidi�c.

n.. ^�^eftituetdominus mihifecundumiu . laitt nicanijfccundum munditiani me�,nbsp;^�*�fpe(3u oculorum eius�

jiudio probari dco mco cupio ,�c�e quoq^ � '^�gt;ninui pneflat uici�im clcmeitti�imuin, ut �ecunnbsp;'��nd �� fiduciant mcam in i�um re�gt;ondeat:zr�enbsp;),nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedit,ag^s

f^ndo fandu s eris,cum uiro per^ gt;gt; Serfideris.

eris,amp;cumper=

liti�t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fltidet,ctiam� quando per�agi^

� benignicin f^�4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl, palt;^um

.'�^�l�utEt qui purum�e�ruat, zr uiriliter agit, eis 1'� lt;/� 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ppeditat qua promi�t. Contra ue

prafia�ut zr �ubdohts, per

deut ip�c�promi�it�uit,gradin �lnih^ �^^�o i�i prater morem�uum ulci�cens mala,nbsp;^��^�cTcit bona,�perflarentin�cedere.

^ZM- ǰPuIum paupcrcni faluum fades, ^uis excclfos humiliabis,

huiu�modi ojkndi�i,dtvm popus �il� hofiisnbsp;Grhumiliafli �ipercilio�oi, �afluo�osq;nbsp;t\^[��^^^neplaciti contempt ores.

domine, amp; domp

��^^*^lucernameaes, uerbiituumpedibutmeis, f�(tionishumana,ne i�ecebrisnbsp;p�ricliter z^ concidam.

deomeo {)(,(;*�ainmurum,

'^'*�gt;�11, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propitium auxiliatorcm, curram accins

''^toj/'^^'��^ter perrumpam hofliumeuneos zy�ar= 1^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e� omnis ui{�oria,qui �auesmihi: zr in

Vo).,� P^-e((alcbo,quantum�ibctinutiiti�imisca�ris %'(,g ^rifideliu. Cit enim cxiguamihi'uires e�ent,nbsp;}| �^flrutlusjpopulo tuo�ubicciPalaflinos,JAonbsp;^malechitM,Edomitas,zr Syros.

�'')examioatum: feutum eft omni�

�REGVM SECVNDVS. 154 fperantiura in fe,

Deus cfl qui praflat tanta fidelibus, cuius�aila iu�a Zy inculpata,promi�is eins probe rej�ondent. Verbumnbsp;iUius probati�ima e� fidei,ccrti�ima ueritatis, abundenbsp;pra�itit mihi zr omnibus quapollicitiis cfl,ctiam � tarnbsp;dius,non tarnen infiliciuSjproteitor e� omnium�eransnbsp;titimineum,etiamfiregestyrannizrimpij omnesimsnbsp;pugtent��o protegente �emper euadam �uperior.

3^ Quis eftenim deus pr�tcr dcminum'e^ amp; quis deus fords, pr�ter deum noftrum�*

Qttw det ut omnes i�lius bonitatcm experimento dis �cant,ut ego f zr rcic�ta omnium�uper�itione, unicusnbsp;�eruator colatur, qui�olus deus, oimiipotcns, beni~nbsp;gnus,ut �eip�um quoq; nobis tradidci-ite

55 Deus robur meum in excrdtu,5^ ferua^ uitperfedam uiammeam�

Deus robur meumfirmi�imttm e�, ut in ip� po�im omnia,�n� eo nihil,quo protegente ladet nemo, qui exsnbsp;pediti�imam parat uiam meant, quo �zuante, frliciternbsp;cedunt m�ituta omnia.

^4- Co�quans pedes meos ceruis, amp; fuper excelfa mea ftatuens me*

Promptum fiei�i mead operas�nilionismea, ut prompte potucrim, quapracipiebas ad regimen populinbsp;tui utilia pro�equenda: capreis uelociores pedes ad diffinbsp;ciliaquacunq^ aggrediendadedi�i, zr�uperandama-gnanimiter.

jy Docens manus mcas ad pr�lium, con^ tritus eft arcus �reus brachiis meis*

Pelicitatcm triumphorum meorum, artemq; debcls landi impios,tu dcdi�i,docui�i,promoui�i: roburq; pranbsp;fiitifii confiingendi arcus calybeos zr in�uperabile, branbsp;chio meo,ut tutus � iacults,ho�es fidclium potenter pronbsp;�rauerim.

Dediftim�hicIype�falutistu�,Slt; man fuetudo tua multiplicauit me*

Per te �olum �eruatus�um ubiq; zr �emper.Man�ues tudo zr benignitas tua�uperiorem me reddidit, zr uirsnbsp;tutem mini�rauit improbis re��endi: dedi�i enim,ut innbsp;bonouincerem malos, zr crudeli�imos per�ecutores,nbsp;man�uetudine � te mihi data�uperarem.

j7 Dilatafti greflus meos fubtus me, amp; n5 nutabunttalimci*

Succef�um prabui�i mihi in omnibus ncgotijs,�ecun dando gre��us,ut nunquam tali meinutaucrint, �ed optanbsp;to cun�la cecidcrint:quandoquidem omnia dei aujfiicijsnbsp;tentabam.

Perfcquar inimicos meos, amp; contcram � eos, amp; non reuertar donec cofumam cos*nbsp;Auxiliotuofi-ctus,ho�es i�raclis�cdeieci zropsnbsp;pre�i,ut nullam cum cis pacem inicrim, �ed ucl extinxi,nbsp;uel tributaries cfiici, nunquam ab Ulis�upzatus, nunsnbsp;quamfiigatus, �ed uiiiorio�us �emper redij tuo munere.

_ * Confumam eos 8C confringam eos, uc ^ponconfurgantreaderfub pedibusmeis*nbsp;Con�ump� eos zr pz�di,ut nunquam rc��ere posnbsp;tuerint,�cd�ub pedesmeos ccciderint proflrati: id ans

X


-ocr page 268-

SAMVELIS SECVNDVS.

REGVM SECVN�VS*


tem non mea uirtutefed tun.

  • 40 nbsp;nbsp;Accinxifti me fcrtitudine ad pr�lium,nbsp;incuruabis rcfiftentes mihi fubtus me,

  • 41 nbsp;nbsp;amp; inimicos mecs dedifti mihi dorfum:nbsp;odicntes megt;�^ difperdam eos,

Ti( enim �rtitudinc nccinxifli ine,uirtute heroica im btfi�i nd bellum. Tu hunti'ia�i cos ut con��erc non pof=:nbsp;fent:Inm enimfcelern illomm mntur uei�ant,nd tarn atronbsp;cent ultionem,ut[ubdcrentur mihi,utfiignrentur,cjunn=nbsp;tumlibctfalcntis curribus fuis infu[ierabiles credcren^nbsp;tur,t(ttnendeleui eos.

Afpicient, Sinon erit qui faluct: ad dominum, amp; non exaudiet eosgt;

Clamabant ift�gentes nd numinn fun, nd ido�n, ^uo rum nano fnlunre poternt:non fmt enim dij, fed opernnbsp;hominum. Qjtibus non nuxilinntibus,te tnndem dominunbsp;inuocnbnnt,quanfo!um credere,colere, ndornrc or in-uocare debucrnnt.�deocj; zelotes dominus, non ndiuuntnbsp;tnuocntus,nifi in fefolum unum uerum deum totn J^iri^nbsp;tus dcuotionefidcntest

4j Delebo eos ut puluerem tcrr�� quafi lu turn platearum comminuam eos atqj con-fringam eos*

Extenunui eos contudi uelut puluerem, fcelerntif fimis hominibus non pnrcendo, cum prncepiffet dominus, fed crudeliter unflnndo un�ntores, crudeles po^nbsp;puloSjde terrisJcilicct ^iioabitarum �mmonitnruntnbsp;delendo,non uelut Snul pnrcendo eis,quos dominus om^nbsp;ninodeleridccreuernt,ftcutlutum pintenrum commit:nbsp;nui er diflcndi.

44 Saluabis me � contradi�ionibus popu li meitcuftcdiesMEin caput gentium. Populus quem ignoro,feruietmihi�

Eripuifii me nb impugnntionibus populi mei,n moti=! bus }frnelis,et fludijs unrijs, quibusngitnbnrfepe nmeisnbsp;uthofiibuslS!abdl,Snuli,cr Semei, feuere retribuerem,nbsp;fedtume cohibuifli-Ideo nutem tu meferuafii, utfieremnbsp;cnputgentium,ficutignotis nnten populis preeejj� ncnbsp;pr^efici me dederis,i�is mihi �ionteferuientibus.

filii alieni mentientur mihi, auditu au-xis obedient mih�

Et � quinlieni con�li er inuitifubdebnntur mihi, no turnen id pnlnm ut ernt oflcndebnnt,fedfingebnnt nniminbsp;promptitudinem,qunm non hnbebnnt, meiuiti operibusnbsp;fubieilionis mentis peruientinm: obediebnnt tnmen etinnbsp;inuitinolentesq-.

46 Filii alieni defluxcrunt,Si contrahentur inanguftiisfuis�

Alienigenxnudti corde deciderusit, er contabuc^ runt,�rmidnntes potentinm n temihi dntnm, nemunitifnbsp;�misfe locisincludere, fed fru�rn,fiudiier�t timor� meinbsp;trepidnntes nd ui�orins mens ip�s infferntns.

4y Viuit dominus, �C bndicius deus meus, Siexaltabitur deus fortis falutis me� nbsp;tJihilmihi Inudis eruirium,uel etinm meritorum,nbsp;'tn omnibus his meis operibus tribuo,nihil meum efl.Vi=�nbsp;�Ht dominus deus, cuius nomen�t femper benedi�untf

^ui folus efl omnis frrtitudo tnen,quifolus exnltettir,^ collnudetur in o�bus bonis, qui me fnlunuit bonitntefun.nbsp;4^ Deus qui das uindidas mihi, Si dtijetsnbsp;populos fub me.

Is folus er uerus deus efl,qui uires pr^flititulcifcen^ di me de hoflibus meis, er qui fubdidit tot populos fubnbsp;me.lUius donum efl men poteflns,illius commi�io impei

nMIKWCMI�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -

49 nbsp;Qui educis me ab inimicis meis, 8C a re i

ftentibus mihi eleuabis met � uiro iniuria^ rumliberabis me.

Is efl cuius grntin er beneficentin eripuit rtr nr mit nb hoflibus tnm �rtibus,nec id folum, fedd^nbsp;pofuit me iUis,ut dominnrer iUorum, quinbsp;contrn me:nb omni utolentin, er nb ipfo Snidrnbsp;ti�mohoflemefnlunuit:ei folincceptnmnbsp;menmdetotnduer�tntibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Propterea c�fitebor tibi domin� amp; tibus,8i nomini tuo cantabo�

Pro tot ergo tuis beneficijs iuflum cfl ut confitenr te in conj�e�ugentium o domine:nbsp;tuo cnnnm,erglorificnbo mnieflatem tuntu,urnbsp;collnudetur nb omnibus flmiliter pn�is ernbsp;yi Magnificans falutes r�gis fui, yiD,nbsp;mifericordiamCHRISTO STO^^nbsp;�C femini eius ufqj in fempiternuifl*nbsp;Qjtiiuxtnpromi�ionesfuns mngnifieisnbsp;fleit regnum r�gis fui Dnuidis,quem elegitnbsp;regnumq; illius i�uflrnt er glorifient,nbsp;uidem obruit donis er fnuoribus.t�ecnbsp;femini quoq; fuo,filijsfiliorum,ufi^ nd fetnertnbsp;quod promi^um efl ilh, cuius regnumnbsp;nietur,Chrifti lefudomini noflri,filqD^'�'�^^�^nbsp;cnrnem,qui fcopus efl erfinis omnium prophetenbsp;pntrinrchnrum.

______ lt;fCAPVT XXlIf. jji/fi Accautcmucrba Dault;d,quot;p(xifnbsp;g ma, dixit Dauid filius jjR i��nbsp;uir cui conftitutum

I b �*�^ci�ico*aft*t�itum S T o dei lacob, egregi*��nbsp;minibus Ifrael,

Pofl cnnticum pr^fcriptum, er ottmium diuerfrs temporibus 0quot; enufis compofitioitr^�nbsp;tte fu� Dnuid uelut conclufionem nliqunmnbsp;notnuit,pnucisuerbis fententinsgrnndrs^'�nbsp;qunrum difficilis cfl interpretntio. 'Vet(r�^^nbsp;crfwtrbft 'mterpretntifuntde regno t�e�i'^rnbsp;ut pntet ex inUrpretntione pamphraflic^t �*�*nbsp;dlt;ei,cuius er npud �iebrmos fempernbsp;t(ts,qu� hnbetin huncfenfum: Eth^cfunC^^^^^i,nbsp;phetienDnuidisque prophetnuit nd finemtfnbsp;tempornconfolntionum qu�f�turnfunt: hoc^lnbsp;gno Me�i� promiffo Dauidi er omnibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m ft

bus,hlt;ec didln funt er complebuntur fuo pore.Dixit en Dnuidfilius tfni, er dixit uitnbsp;tus eflndregnum Nte�ins,peruerbumdeiucov^'nbsp;diditifrneU dulci�imns dei Inudesgutture fro � i



-ocr page 269-

samvelis secvndvs. Spiritus domini locutus eft per me,SCnbsp;�ftmo eius fuper linguam ineam*

Spti) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi/�imus rex Gr (tmicia dei fectmdum

Wr dei Dauid ucl docuit agenda ttel pra�dixitfiitura ^�^�^prophetico diuntog; dixit : ut cauelut domini uer^^nbsp;^'foluntatemq^eomple�famuradmiremur G}quot; torn-t*Klt;m!ts.Non enimfife talem Dauid iaiiat, fid id quodnbsp;^^^^ataddei gloriam gj bcneplacitum faniiiK tefta^nbsp;^fiteiniemoriaomnibmhominibuSyGrfeeulii : fwitnbsp;^^pfalmi defiripti flilo quidem Dauidif, fid di�ato^^nbsp;f Wo fiiritu GSquot; figgeftione diuina,G}� infallibili ue^

^r.^ixitdeus Ifrael, mihi locutus eftfortis *'�d.dcminator hominum,iuftus donii-�'^^or in timor� deit

. ^ixitfiilicctDauidtDeus�fiaeUsmihilocutiis eft, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaelii:hoc efi, omnipotens deus mihi promi�t et

L ^��*�^gt;quipr�efifilijshominum: iu�us, per anthono^ ^(.'^�'^��'^jquiiu/ius efiiufli�imeq; r�gn�t.Deniq^ dixitnbsp;'�'^it�erefi aliquando regem,qui er M-e�iosfiturus,nbsp;. ^^^f�flat GG dominetur cum timor� domini: hoc efi,nbsp;��^^e�ite filij mei Dauidis fiilicet regnum fubf�fiitnbsp;J '^��lio robore et firmitate qu�mpertimorem domini,nbsp;eultum uerum unius g^ ueri deLKegnum f=nbsp;insvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credentium GT eolentium deum

�tntate,obfiruantiu!mqi mandata dei, gt 7*^14 ex iUius beneplaeito pendentium.

auror� oriente foie, manc 'iJnubibusCey�^� fplendore(cr) � pluuianbsp;'^quot;��Oherba de terra�

HefcrjfK� ad uerbwn habet: Etficut lux matutina plj^^!*''f�hnaneabfq;nubibus, pricfilendore (gt) pro:nbsp;. Qttod fie exponitR.abi Dauid:

���f� f '^'^^tt,fic erit uclfiat regnum meum Grpotefiax Qt� fiilii^i^t firenum,nunquam turbulcntum.nbsp;�'^tutinum tempus nubilofumfit,nunc darum,

��Hi nimirumeft domus mea apudde ��^*^^bus atq; munitum� cun�anbsp;uoluntas� quia

J, w/ ut ei)germinabit�

rnini proficict domus mea,ut omni tempore cla= gt;fy,^^ilisq; firenitas ei iHucefiat, padum enim �-percnnando,quod G!quot; fidenbsp;gt;gt;k^Jfi��^bit mihi per omnia. Ipfi enim efi totafilusnbsp;^'�ine �^^defideriummcum,utnon exare fiat ficutnbsp;florct,crds in clibanum abijcitur.Rcnbsp;Ptlt;e^�!^^^(vmperpetuo fiabilietur, gtillufirc eritnbsp;GTgloria germinis mei inChrifio

proficient Grflorebunt.

. ^t|j^?��*^icatores aut� quafi fpin� euellen non tolluntur manibus�nbsp;armabi-��A ligno lanceato, igne^ fuccen-

RE GVM SECVN D V S. ' ijy f� comburent�r ufqj ad nihilum�

Impi/' autem fiant uel eruntficut jfina,qu� rei/citur taP'i fp�� dum pimgit attredantcs,Grmanu i�� apprehendentes.nbsp;Et quicunque illam coiuigeritfiinam uel ea Ixfus fuerit,nbsp;ftatim conabitur adhibere firrum quo cam excindat, crnbsp;lignum cufiidis uel paxi�um,uel ign� diligenti�ime G!*nbsp;'mtegre comburetur,fuoloco,ubi fiilicet creuerat, nenbsp;quem Mat propiusaccedentem ad cradicandum i�am.nbsp;In his tam difficillimts locis ubi dodorcs nofiri aliquan^^nbsp;tifier uariant ab iiebr!eo,Gr Iud�i non clareloca cxpli^nbsp;care uidentur,libenterficut Gr aliasfimper cedimus e^nbsp;ruditiora cr fiiritu fando digniora aff�rentibus. Soletnbsp;enim carminibus G^ breuitati fir� fimper adnexa cfienbsp;difficultas.

8 ^H�c nomina fortium Dauid,lofcbba fchebethThachmonites pr�cepsiter tres,nbsp;ipfe eft quafi tenerrimus ligni ucrmiculus,nbsp;qui o�ingcntos interfecit uice una�

Difficult�s no modica occurrit, etiam diligenter per � quot; ffiieienticatalogumfirti�imorumuirorum, quiDauidinbsp;afiiternnt'mproficris GT aduerfis,pugnantipropopu= ta Dauidi�nbsp;lodei.Qmnedumrobufii uiribtts,gtanimofipropusnbsp;gnatores fidelium erant,fid etiam firmi�imafide in desnbsp;um,fine cuiusfauore er a�ifientia nihil fipoffi credc^znbsp;bant:nimirum�Dauideduce eorum errege edodi, ernbsp;'m timor� dei nutriti,ut de uoluntate dei neutiqu�dubi�Snbsp;tarint,fidfiirent beneplaeito fi dei inferuire, fi propternbsp;Dauidem,�de� regem mi{ndum,cogerentur fufierre dinbsp;ferimina uitee gt rerum. �^uos Jfiiritualigratia ftrenuifsnbsp;fimos deus ficit, gt Dauidi aditinxit,uiros optimos, prunbsp;dentes,pios,Gr firtes, quibus adminiflraretur regnumnbsp;populi dei:fine qualibus uiris r�gna non fubfiftunt. Ho=xnbsp;rum hic nomina per ordinem annotaittur,non quidem osnbsp;mnium,quandoquidcmiamantcaquorundam fada ernbsp;meritadiff'ufinarratafwjt,Daui^ fiilicet 'm primis:nbsp;cuius �rti�imagefia, ad longum duobus libris deferiptanbsp;fimt,cuius tarnen etiam hic laudes fignificantur, ted'mtnbsp;er quafi per parabolam ,ficundum quofdam tradatosnbsp;res fub nomine Iesbaam,ut nominatur primus,e.Eara.iunbsp;Vel ut quibufdam uidetur,pra:ter Dauidem Grloab,quinbsp;ambo quales extiterint,fatis iam Grdiffufi duobus librisnbsp;narratum efi,quGn magifirum exercitus Dauid ftatuit,nbsp;ob fortitudinis meritum,qui primus ciuitat� Dauid inuanbsp;fit ac cepit: igt officium fuum fideli�ime adntinifirauit,nbsp;ut etiam Dauid ilium noininaret dominum totius exerdnbsp;tus,cap.zo. cum diceretad Abifai fiatremloab: Tollenbsp;firuos domini tui,id efi. Ioab,Gr perfiquereSebam. Nonbsp;computatis igitur Dauide GTloab,mueniuntur 'mhocnbsp;capite deferipti nominatim triginta�rti�imi ab Afaelenbsp;fratrcloab,quiinter trigintaprimus extitit,occifus abnbsp;Abner,ut perfiuerare in regno illi datu non�erit. Launbsp;dem tarnen habuit, gt primatum inter triginta: quorumnbsp;cum Vridsultimus�erit,cuius incredibilcm probitatem Vriis mf-firiptura difirte teftata efiplurimis, liquet quales alij o=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optim��

ttmes hic nominati extiterint, i�o laudatiores, quorum gloriofagefia longum ejfitfingillatim coferibere. Eliamnbsp;unus illorum,�itfilius Achitophel, qui ex patris fapierp.

-ocr page 270-

s AM VEL IS SE CV ND VS.

tiacr�rtitudinepotefiieftimari, inter �re po�remos nominatus. Etpofl eum deniq; Sciccb, Ammonitesnbsp;�lM,qui armiger fiiit loabj�ne dubio uir �rtis, prudensnbsp;CrpiuSfCuiusex domini fui uirtutibui uirtus teflimarinbsp;potcfl. Prlt;ft�r igitur trigiitta. hos, quorum A�hel pri^nbsp;miis,VriM ultimus ftterunt,fcptein alij unnotantur/�if-feft�lisilluftrioribuinobiliorcs.Concluditur enim casnbsp;puthoc,omnestrigintu feptem �iij�- Cumigitur antenbsp;AfaelemnomincnturBanaids, Abifti,Se}nmd zxnbsp;fer,confcquiturhtshicrecitdtis, etiam tres (dij quidamnbsp;adnumcrandi,quos�ne dubio confi�t f�ijfe eos quicd^:nbsp;pik uigefimoprimo dcfcripti funtJonathamfiliusSamsnbsp;ina�atrii Dduid,qui giguntem Zciph occidit hubentemnbsp;uigintiquatuor digitos,cr Sobachai de Vfathaifqui pernbsp;cufiitZephigigantemalium.Pr(eter hos trigcftmusfe=(nbsp;ptimus nomiiMtur,lesb(ta}nfilius Achamoni,qui leuu^nbsp;uit hafiamfuam fuper trecentos uulnerdtos, ut pdtet t.nbsp;lofcphus hi Pdralip.il. Quemey lofephus aufitsefinominare Eu=nbsp;ftotieus. fiehiutttjftlium Achimcie, qui adem hoflium frequenternbsp;irrumpens,non cejfduit,donec nongentos occideret, fe~nbsp;cundu/mi�um.Ciui cumin hoe capiteprimus hicnomi=:nbsp;ndtusficiffe fcribatur,fignificdtur nomen Achamoni conbsp;gnomen fitiff� Eufebio/ecundum lofephum,lesbddm di^nbsp;�lus,fecundum librum Prteteritorum, id efi Paralipomenbsp;. no,et eius qui hic primus lofebbefchebcth dicitur Thachnbsp;moni.liebr(ei uero prifci,lonatham fequentes, huncuernbsp;fum oiiduum exponunt de Dauidc,quifitit fedens m cd=!nbsp;thedrafiegem dtfeens QT docens,domi princeps omniumnbsp;�rtium fuorum,quem er dicunt caput ejfe in tribus panbsp;tribus uelpatriarchis. Qao� cum ludtei ntimerent, ^3quot;nbsp;nonnominent,nosdicerepoffumus, Dauidem tertiumnbsp;fiiiffe ex patribus, quibus Chrifius promiffus efi, de eo=nbsp;rum progente ndfciturus,Abrddm fcilicet,lud(fs,er Drf=nbsp;uid.'Vtcunque autemf�erit circa legem fiudiofus, er uenbsp;luti uermiculus arrodendo fedulus, priudtim, er pucisnbsp;tempore,exiens tomen contrahofies feuerifiime t�ndicanbsp;uit iniuriam,dco er populo dci i�atam ab impijs. Suntnbsp;dentque ex Hebricis alij ueteres, qui hoc primum denbsp;todbexponunt, dicetttes ipfumfidjj� fapientt�imum,nbsp;eSquot; primarium iudicem in fenatu Sanhedrin. Alq di=nbsp;Ac/iwobdf^^jMwme� uirifuiff�^nbsp;primiinter�rtt�imos,qui oflingcntos occiderit bellonbsp;uno.

^Poft hunc Eleazar filiusDodi, filius Ahohi inter tres fortes,qui erant cum Da^nbsp;Uid quando exprobrauerunt Philifthtim,nbsp;SCcongregatifunt illuc in pr�lium�cumnbsp;afeendiflentuih Ifrael,

JO ipfe ftetit �C percufTit Philifth�os do^ nee deficeret manus eius,amp; obrigefeeretnbsp;cumgladio: fecitep dominus falutemma-'nbsp;gnam die ilia,etpopulus retrocefleruntadnbsp;(clt;�forzwM)fpolia detrahenda.

Alius ex feptem Eleafar �it, filius Dodo, defanilia Ahohitarum,quifiiitcum Dauid quando prouocaue=nbsp;runt ad bcUurn Philifihccos congregatos. ifrael autentnbsp;twe terridfiigiebant, at uidentes hunc Ekafer �rtifquot;

REGVH SECVNDVS.

�me infifientem ftragi hofiium, redierunt, �r quos i�e profiemebat, hos illi occifos ffoliabant pa�im pro^nbsp;firatos.

II Et poft hunc, Scmma filius Age de Arari�congregati funtPhilifthijmin(�iIU)nbsp;Lahaia,erat quippeibi ager in campo len^nbsp;teplenus. Cum^ fugiflct populus � facienbsp;Philifthqm,

12. nbsp;nbsp;ftetit ille in medio agri, amp; tutatus efte�,

pereuffit^ Philifth�os t amp; fecit dominus falutemmagnam�

Pofihos tertius Sammafiliut Age, Piararites,euiut �rtitudo claruit in beUo contra Philifiteos, quando if=gt;nbsp;raelitis�gientibus�pfe in agro fians, qui fegetes adhucnbsp;firebat, iUurndefini�tab ho�busmultis, diuinu uirtutenbsp;occifis.Locus qui hicdiciturHaiofmPardhpomenoniinbsp;citurEphesdamim.

�5 Et defeenderant tres, qui crant prince pes inter triginta,Slt; uenerat temporemef--fisad Dauid in fpeluncam Odolhm�ca�nbsp;ftraautemPhilifthinorum erant pofiainnbsp;uallegigantum.

*4 EtDauideratin pr�fidiotpotr�^�^� Philifthinorum tune erat in Bethkhew�


17

Ht trej �rti�imi athlet(e iam nominati, qui bum erant militum, cr firenuifiimi in firtibusnbsp;tempore me�is uenerunt ad Dauid, cunt effetnbsp;ca AduUam, cum�geret Sattlern, cuntnbsp;exercitus er cafira cjfent in uallegigautut��nbsp;uclpr�fidium eorum effet in Bcthleem.T^^^^^nbsp;rum aduentus erat �rtium ad Dauid.

1 y nbsp;nbsp;D efiderauit ergo Dauid, 5^ aittO fi

mihidaretpot� aqu� de cifteto^ � in Beth lehem iuxta portam.

16 ^lrruperuntergo tres fortes caftr� Iifthinorum,amp;: hauferuntaquamnbsp;na Beth lehem, qu� eratiuxtanbsp;attulerunt ad Dauid tatille noluit���� �nbsp;fed libauit earn domino,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inAudici�

Dauid cum effet le�uo tempore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtiig�'

ff ecu Odollam,captus defiderio aquie ex emittco,dixitferuis:Ofiquismihide�ntei^�nbsp;dunt aquas ad�rret. i� tres ita^ fubito erup^nbsp;Philifihinorum cafira perrumpentes,nbsp;attulerunt^Dauidi,faluicrincolumes,bqlub��^.nbsp;Dauid autemfiupcfadlus audacia uirorunt, q'*^� . .nbsp;periculis obiecerant,pro aqu� potu,quetttnbsp;fiderauerat, fed ut fit obiter commeinorauerat ftnbsp;licifs�iffc olim:libauit cam aquam domino, bofiufupnbsp;faluteuirorumtamfibifidelium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjg

dicenstPropitiusfit mihi faciam hoctnum fanguinem hen�nbsp;rumquiprofedifunt,amp;animarum Pnbsp;culum bibam^NoIuitergo bibere� n*nbsp;cerunt tres robuftiffimi,


-ocr page 271-

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tquam bibere, pro qua fe inorti expofuerat

j^ �'��^�'^iri,fludiogratific^^ndidomino fuo lerui,non lt;t Dauideprodcinbsp;nufurifitif^

ti/ l�*'gt;fn�dcs GT jirtitiido cf�imorumGrobedicn^:

  • 18 nbsp;�^^l�wpublicii.

p �l Abiiai quoqj frater loab filius Sarui� haftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de tribus: ipfe eft qui leuauit

r 'Sin fuam contra trecentos, quos inter

  • 19 nbsp;�Mominatus in tribus,

� /^'nter tres nobilior, erat^ eorfi prin= �f^d ufqj ad tres (pr'mtos) non perue=:

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fruiter loab caput etiam athletarum�iit, pofi

{ nbsp;nbsp;nbsp;{) � '�Pfriores, prior fcilicct in fecundo gra^ �rtiunt

inter�eit Icsbidenob gigantem, GT uno be�o , ffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oceiJit ha�a fua.De hoc in n. capite teflatus

Ijj ��^�ptor;d�os allot icquc �rtes de�ripferat utfupra. fuperior crat,in�riornbsp;J '�^ibui iain proxime nominatii,A.dino,'Eleafir gTnbsp;io ���^printienotte�rtibui.

. * �tBanaias filius loiad� uirifortifl�^ Cabfeeh ipfepernbsp;httJuos leones Moab, �6ipfe defcendicnbsp;k?^�^cufl�tleon�in media cifternain die-�. ���.Uis.

' Qj quoq; interfecit uiru Aegyptium, dignum fpedaculo, habentem innbsp;e �quum defeendi (Tet adnbsp;uiextorfit haftam de manunbsp;'|yptii, �lt; interfecit eum bafta fua:nbsp;�rti�imi.lfch hai hic �cri=

\ ope�^ nbsp;nbsp;hail legitur,ftatimq; �ibditur, l^Aagnorunt

��ib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loiad� re�ratj fiue ad �anaiam filium:

��^uidemde Cabzcel.lsautcmBanaia4a�cretis ^^�^^^��^�^ati�i'niuihic fcribitur interfequentes tri

If}). nbsp;nbsp;^ponunt, uel de duobuf �rti�imis uiris M.oabi

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi�iificant:alij duo�rtaU

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exponunt in Moab, qu� Banaiat

Leones niuali tempore�rociores GT�rtio unut Banaiat. De Aegyptio patet. Dauidnbsp;% ^^^^��^uonnominaricen�etea ratione, quiaprin==nbsp;exercitie dux. Vide etiantnbsp;^'^�����lip�^^-^^dnotata mueniesfi libet.

*^inatus inter tres robuftos, nobiliores t ue-peruenerattpo

, �hj.'^ fibi Dauid auricularium (uclab

triginta, Eleha iy n^Iiiispatruicius de Bethlehem,nbsp;if HarodijElica de Harodi,nbsp;Tfijj � de Phalti, Hira filius Acces de

17 Abiezer de Anathoth, Mobonnai de Hufathi,

  • 4.8 nbsp;Selmon Ahohites, Maharai Netopha-thites,

  • 2.9 nbsp;Heleb filius Baana Netophathites,Ithainbsp;filius Ribai de Gabaath filiorum Benia^nbsp;min,

jo Banaia Pharathonites, Heddai detor^ rente Gaas,

51 Abi albon Arbathites, Azmaucth de Beromi,

ji Eliaba de Salaboni� Filij laften, Iona� than.

33

54

5y

5^

  • 57

  • 58

  • 59

Semma de Orori, Ahiam filius Sarar Ararites,

Eliphelet filius Aasbai filq MachatijE� liam filius Achitophel Gelonites,

Hefrai de Carmelo,Pharai de Arbi*

Igaal filius Nathan de Soba* Bani de Gadi,

Selec de Ammoni, Naharai Berothites armigerloab filii Sarui�,

Ira lethriteSjGareb �C ipfe lethrites,

Vrias Heth�us, Omnes triginra fepte*

Quid fentiendumde bis�rti�imisuiris di�uefl�t perius uer�u oilauo: de quibus plura legere licet in coinnbsp;mentarijs Rhabani,Gr apud lofephum libro feptimo ca

pite duodecimo.

CCAPVT XXniL addiditfuror dfii irafei cotra

Ifrael, c�mouit^ Dauid in eis dicentem (adloab) Vade, nume-ra Ifrael 8C ludam.



lion fine peccatopopuli dominus ordinauitregan repentina quadam clatione permoueri gt uinc!,utfine u un4�^nbsp;neee�itate gt pr�ter�rmam dium� legis uoluerit nusnbsp;merari populum, de i�ius nimia multitudine fuperbien^nbsp;do,qua� regnum ifraehs ip� fua probitate er flrenui^^nbsp;t�te in�tuiffet, negligentior ad horam in cogitanda gretnbsp;tiadei er infirmitate propria. Secundum ergomeritttnbsp;plebiumdij�onuntur corda redorivm. Plebs ifrael pronbsp;multis alijs tran�re�ionibus in diuinam legem non parnbsp;uam demeruerat aduer�tatem : g^ pro/feritatis temponbsp;re humilittndus erat Dauid: idea prouidentia dei eleua^nbsp;tur fuperbiendo de donis dei, pace feilicet Gr multitudinbsp;ne fubditorum.lam ante propter de��ionetn populi adnbsp;Abfalomemcontra Dauid, uigmtimilliapro�rati�e=:nbsp;rant,iuflo�rore domint, triennioquoquefamanper-pe�i �erant. Ke�abatergo pe�lenti� peena populonbsp;immittenda,non fine culpa tarn populi quain r�gis. Posnbsp;pulus quidem ex pace libidine tentabatur : rex nero �u~nbsp;perbia er pr�fumptione. Vt uero dei prouidentia dosnbsp;ccatur,fcribitur ira don�ni concitaffe cor Dauid, ut fe^nbsp;cum cogitarit dc numerando populo,ut feiret inagnitu=:nbsp;dinem potentatus gt imperij fui,�rta�is tributum �elnbsp;exa�ione aliqua impofiturus, nifi dominus impediffet.nbsp;Sic enfin reges dum tuti �unt ab externis in�flationis



-ocr page 272-

SAMVEL�S SECVSDVS

bid cogitare mcipiunt dcfubditis coardaniUi.

Dixit^ rex ad lo�h principem exerci^ tus fui, Peranibula omnes tribus Ifrael �nbsp;Dan ufq; Ber fabee, numeratepopul�,nbsp;utfciam numerum populi,

Impcrat rex duci exercitid loab,ut aj]umptK militi-bid,totiidregnircgiones crurbesadejt, nonfinegrd=: Udtninepopuli numeru collcdurusperontnes tribut, inbsp;Dan ufii^ ddBcrfdbee:hoccji,fecundumlongitudinem,nbsp;amp; nonfolivm mtra loriianem,fid ultra, in duabus tribunbsp;but cumdimidia, ubi cr c�pit, procedendo definiftra,nbsp;Hebrteorum }nore,uerfut dextram. Caufa nulla pr^etexinbsp;tur,�iu�m ut numerum populi fciat.

3 Dixit^ loab regi, Adaugeat dominus deus tuus ad populum quantus nunc eft,nbsp;iterum^centuplicetinconfpe�udomininbsp;mei regis uidentis : fed quid fibi dominusnbsp;meus rex uult in rehuiufceinodi!;'

�MoEds' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imperantiscr moribut,modoq^ lo=

quendi 'mteUigens uelut priuatimfibi colloquent arro^: gantiain uelauaritiaDauidis.Deniq; longa cdodut exsnbsp;perientia,dominumDauidinihilparccre,fedrigidepecnbsp;cata ilUut punire folitum, tarn juperbiant deteftatut,nbsp;qu�m ueritut imn�nentcmaliquam p�nam � domino,nbsp;c�pit uerb�s quibut potuit amicit,nbsp;nbsp;nbsp;reuer enter retra

here eum ab mflituto, ne peccaret in dominum, optant do hit uerbit : Vtinam populum ijrael adaugeat domi^nbsp;nut deut tuut,ut centuplo maiorfiat qu�m nunc eft,idq�nbsp;pro tempore regit O' ftatim, ut rex in uita fua i�um adnbsp;audum cimtgaudio ajpedurutfit, idq; diuino fauore etnbsp;beneficio. Sed qua ratione regi complacct nunc imflitu^nbsp;tum,populum fine nece�itate numerandi ? quod nifi iunbsp;xta legem domint fiat non carebit imminente plaga, iu*nbsp;xta id quod fcribitur Bxod.to. Ciu�do tuleritfummantnbsp;filiortmiifrael,oquot;c.

4- Obtinuit aut� fermo r�gis uerba loab, amp; principu excrcitus : egreflus^ eftloab,nbsp;amp; principes militum � facie regis,ut numenbsp;tarent pop ulum Ifraeh

l�uicit autem uerbum. regit ad loab, qui regit impe= rata perficere iubebatur, qui intentionem regit iudica*nbsp;re non poterat : cr quia dominut populum punicndumnbsp;decreuerat ob peccatafiua. Principes quoq; exercitusnbsp;iufii fiint aditiuare ipfium loab:ut pariter exirent � regenbsp;mperatafaduri.

  • 5 Quum^pcrtranfiirentlordanem,ue=nbsp;nerunt in Aroeraddexteram urbis, qu�nbsp;eft in ualle Gad�amp; per laser

tJomeratio Tranfieriint lordanem, oquot; caflrametati f�nt inA= Pquot; � roerloabcumprincipibut exercitut. Adfol�numera*nbsp;tionemuideturnonneceffiaria �tijfic caftrorumeredio,nbsp;O' militi� principes non fine fiiis excrdtibut : ut fufigt;i*nbsp;ciofitgjrauamcn aliquod populo uoluiffe inulgere,quodnbsp;nonlfonteobiturilfiraelit�compellendi effientper ex=nbsp;ercitumfipergerent recufare.itaq; primo caflra ponutnbsp;in Aroer ad dextram urbis, qu� cft'mter uaUem Gad etnbsp;�rbem loafer,in cofinio tribuum Pjiben O' Gad-in eum

REGVM SBC VND VS.

locum populi numerum affirre cogebant illarit tribuum exadores,qui negotio prlt;eerant.

  • 6 nbsp;nbsp;tranfieruntin Galaad,SCinterraniin'nbsp;feriorem Hadf�, 8C uencrunt in Dan laan�nbsp;Circumeuntes^ iuxtaSidonem,

  • 7 nbsp;amp;ueneruntadmunimentaTyri,amp;omnbsp;nes urbes Heu�i SC Chanan�i,exierunt�nbsp;ad meridiem luda in Ber fabee�

Indepiofidifunt in terramGalaadindimidiamtn bum Utanaffe : deinde ad terra infimam'. uel pofireinamnbsp;iHiut tribut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uodfchi uero quid fit ignoratur e*

tiamab Hebrteit,fufigt;icantibut elfenomenloci,quodta men in libro lofue uel alibi nufquam inuenitiw-men potcfiloca noua gentibut ablata,uel de uouonbsp;refedit nemoribus. Tandem tranfito lordan�nbsp;runt in Dan laan locum,nouo quoq; nomine inpS^ �nbsp;quod alibi non legitur.Sidonem uenerunt. O'nbsp;rum, qu� fep e dicitur muniti�ima urbium ob luuronbsp;O' propugnaculorum altitudinem,qult;e extrema ejnbsp;bium in tribu Afer ad Aquilonem:urbesqieoqgt;^nbsp;O' Chananicorum qui uel dudumibi babitaueranbsp;eliminati erant, uel iugum Dauidisffontefufi^^^^^^nbsp;tributoq; fubditierant. Qttos omncsinnuiu�^^nbsp;gerunt,donec uenirent ad Berfabee, auflral^^^nbsp;lud�0'totiuspromi�ionisterr�.

  • 8 nbsp;nbsp;amp;Iuftratauniuerfa terranbsp;nouem m�fes amp; uiginti dies in

  • 9 nbsp;D�dit ergo loab numerumnbsp;nis populi regi : �C fuit Ifraelnbsp;millia uirorum fortium quinbsp;dium�Scdeludaquingentamin*^* �

Perambulauerunt ergo omnan terroiit^ uerunt mandatum rcgis,nouem menf�bgt;^^nbsp;but,po� quos Uierofolymam reuerfift�^^'^'^^^l^nbsp;litici populi pr�ter tribum ludafiiit odies eemnbsp;lia uirorum firtiumgladio fefe tueri poi�''�^��^���iii,ro Pdnbsp;buuero luda quinquiesceiuena millia erautd^nbsp;ralipomenon longe maior adfcribiturntau^^^�^p^cca^nbsp;tis rationibut uariatus uideri poteft, facile eH'nbsp;tur � fcriptoribut in liter it uel figuris iiunte�^'�' ^^[,1nbsp;imuitut exequebatur defcriptionem hane,nbsp;lia pro maximo numero fcribi potuo-unt-Q�^^ijumatnbsp;dam tribus numerate non f�erunt, fed amp; ^e^^iffenbsp;totiut fupputationem meidens plaga dei eo�^r Ufficri^nbsp;tur totum negotium.Et dominut non pL effinbsp;tisfuipopuligaudet.Vultq^nontammuli^^^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fieri,qu�mpioso�fandos:operpropbetd^f^ Multiplicafli genccm, non magnificaflila^^d�d^ta^nbsp;fua muldtudine femper i�-aeUtoe pricfurx^^didA^^^fdnbsp;menraroquicquambeneegerintquummuu^ Ilnbsp;pauci domino grati firtiut egerunt plerunq;-

lo nbsp;Percuifitautem cor Dauideum?

quam numeratus eftpopulus.

�onpriuthomopeccatumfeiuit qu�m not mouendo confeientiam. Anteftdum VaP r


-ocr page 273-

SAMVELIS SECVNDVS,

poterat ne numerareCnunc domino uolente co t^�tur,nunc errorem agnofcit,cr fuperbiam dete�ctnbsp;^^lUcl� qtii^ idiud domino contrarium mterce�it.Di^^nbsp;liauid ad dominu:'Valde pcccaui in co quod com^^nbsp;'^ibodomine,�ed obfccro domine, aufirui iniquitateinnbsp;1^�^�tui,fluidenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgj

�� dixit Dauid ad dominum, Peccaui �**de in hoc fado � fed precor domine ucnbsp;^fansfcras iniquitatem ferai tui, quia ftul-

.^^rrexit itaq; Dauid mane,5lt; fermo do fadus eft ad Gad prophetam uiden^nbsp;I Dauid, dicens:

' � /adeScloquereadDauidjHfcdicitdo ���'Utts J Tj-i� tibi datur optio, el ige unumnbsp;�*^is,utfaciamtib�

Simul concujjum e� cor Dauidts, iq- reuetatapro=: uifio domint^uamregi proponeret, eadentnbsp;nollc,quia eSquot; Dauid furrexijj� legitur, or uer==nbsp;�^^^mintfa�uadGadpropbeta, de cleilioneuniuinbsp;^.^^'^tribus, uelfamKfeptanannorum,uel�tglt;e hosnbsp;bibus menf�biK,fic ut euadere non po�it,uel pe�inbsp;quot;^��triKjndicrKJW.

� . Q�um^ueniffet Gad ad Dauid, nun^ j'^^�tei,dicens, Aut feptemannis uenietnbsp;��\fatties in terra tua.-aut tribus menfibusnbsp;aduerfarios tuos,�lt; ilH te perfequennbsp;���^�auteertetribus diebus eritpeftilentianbsp;���fttratua* Nunc ergo d�lib�ra, �C uidcnbsp;refpondeam ei qui me mifit, fermo-

, ^DixitautcmDauid adGad,Coartor �quot;is�fejj melius eft ut incidam in manusnbsp;Q�?'�'^i(multf em mifericordif eius funt)

' y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam dura cle�ioniiconditione,ion

quot;�^^tur plagam omnibuf tequalcm. Cogitans enim rex ehgenda, facile inteUexit ea non fe fed alios ansnbsp;gt; quia facilef�bifrunwtUa fuppeterent, ne quasnbsp;^iinopiapremeretur, in be�o quoq^ �rti�imis uirisnbsp;-f^^pojfet,ucldomi recludialijspericulo expofitii^nbsp;ergo peflis omnibus lequalem elcgit,�rmasnbsp;'^mini clementior�,iam deniq; expertus bominuntnbsp;ll^^^�^^ltatein cr intrailabilitat� i� perfequutione Sau=nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;^falotn. Peflis autan ex uoluntate tantum pens

p^^^^�ncnti�imi dei, quam natur^di uia euadere nemo f*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poten�iores fibi proffis

^i(u poflitnt, iuxta humanam exiflimationem, ^mnia fubfmt nutui diuino,tam gladius qu�mfasnbsp;tjjj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen �folo domino clarius procedere uides

infinit� flmt mifericordia:, quas Dauid toties fldeles tutius ehgit. Et non eflnbsp;fli^^doti mundo m cxemplum,ut difeatnbsp;t)!^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicare in bonitate, cr nihil a;que domino

hominibus, qu�m de dementia dei neutiqu�

REGVMSECVNDVS. 157

16 Immifit^ dominus peftilentiam in If-rael, demanc ufq; ad tempus c�ftitutum, amp; mortui funt ex populo � Dan ufq; adnbsp;Ber fabee feptuaginta millia uirorum�

ElegeratDauidpeflem triduanam,crfcfeclemens ti� diuiihe commendauerat cumfuK,cuius humiliter ius ��.nbsp;dicium fubire uoluit:non tarnen ab oratione fideli intesnbsp;rim cefl�uit.ldco deus peflrm tniflt in totum regnum Danbsp;uid tam atrocem ut ab initio diet ad conflitutum tempus,nbsp;quodaliqui meridiem exponunt, alij tempus interpr�tanbsp;ti funt triginta fex horarum,mortui �erint feptuagintanbsp;millia hominum,� Dan ufq; ad Bcrfabee, hoc efl,in totanbsp;terra promi�ionis. Pc�ilentia ergo lues quum immittisnbsp;tur,uelut � domino immiffa]fonteflifcipienda eft, CTnbsp;Ko;i obinittenda mterim oratio eft ad dominum,nec misnbsp;fericord�enbsp;nbsp;nbsp;bcneftceittitc officia in infirinos obmitten

da,quum dominus charitatem mandauerit, qua content pta magis ac magis irafeitur fltriendo, �r pcjkgraff�nsnbsp;dofficut pater irricatur infilium recalcitrantem ,fufcisnbsp;pit autem humiliter ftage�a ftrentem.

Quumcpextendifletmanumfuam angelus fuper lerufalem utdifperdereteam, mifertus eft dominus fuper afflidionem,nbsp;�Caitangelo pcrcutientipopulum,Suffi-cit, nunc continemanum tuam .-eratau-tem angelus domini iuxta aream Areunanbsp;lebuf�i.

T^inifltr iuftiti� diuime angelus domim bonus, uclut quadam uiftone Dauidi uifus eft etiam tiierofolymam �nbsp;rire incipcre,pefte illam uaftando, dementia autem deinbsp;plura bona parata concedere qu�m homines ffitrarenbsp;po�int, ucl petere, antcuertit praroccupat dadent,nbsp;�yangelo Hierofalymam pereutere paranti pr^ecipitnbsp;ut ce}fct,manumq; �riendo remittat:quMnfcilicet uidenbsp;retur � Dauideftare iuxta aream Areunie,qui Icbuffiusnbsp;erat.Hunc locum a pefle immunem dominus ejfe uoluit,nbsp;CT propter eu urbi parcere, quo innotefeeret locus iflenbsp;dedus � domino pro extruendotemplo crinftituendonbsp;iuxta legem cultu dei.

18 ^Dixit^ Dauid ad dominum quum uidilTet angel� c�dentem populum. Egonbsp;fum qui peccaui,Sicgo inique cgi : ifti quinbsp;eues funt,quid fecerunt�uertatur obfccronbsp;manus tua contra me, �C contra domumnbsp;paths mei.

Q�!lt;nilt;/on�nr�M?�ilt;�crt�TcirrfffJ decreuiffiet, ms ffindum probet Dauidi pro dei mifericordia imploransnbsp;da,angelicain illi perfonam oflendens in effigietcui prosnbsp;uolutus or abat fandi�imc. Ecce, inquit, � domine, egonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dw

fum qui peccaui,ego qui inique egi, ego iudicium tuum incidi, dignus flagcllari, in me obfecro ftring^gladiumnbsp;iuflitU tua;:ifle populus non tam meus qu�m tuus, quidnbsp;�eit^tn quo peccauitf ut tam feuero iudicio fuccumbat.nbsp;Cupio folus ego eyy familia mea, domus patris mei fubirenbsp;. pcenam, qui peccauimus, tantum ut populo tuo eledanbsp;parcas,Gr �pefle ccjfes.Digna paftoris oratio,quam ffnbsp;Chrifiiisdocuit,^^ ftdo comprobauit.

-ocr page 274-

19 Vcnit autcm Gad propheta ad Dauid in dieilla, dixit cit Afccndc, SC conftituenbsp;altare domino in area Areunalcbuf�i.

  • 10 nbsp;Et afccndit Dauid iuxtafermon�Gad,nbsp;quem pr�ceperat dominus.

Propheta iu/fudciitram cxtruendamdeccrnitpro=: pitiationii clcmentiic dei,noii alio in loco, quantumnbsp;�bet fanilo,ut Galgala,Silo, Matzpha, crc. fed in areanbsp;hominiiiebufeigentilis, nodeflqslfraelcxi�entii,fed

� Sefi�� populo peceatore zx tneirciicifo: idqifine cunHatio gentibus, ne tarn propheta tubet, q rex deuoti�itaut exequitur.nbsp;Non obfeurum prafagium, in terram gentium dilfenv.-nandum cultumomnipotenti deo optime placiturum.nbsp;Aramreconciliationit uer�,Chrifli tneritanbsp;nbsp;nbsp;intercef:

�onem,pracipucgentibu'S er peecatoribus exgentibut ftatuendam, ad temput tarnen ludaicii cere}nonijs fuj�-ncndam.Clui lud�i,ut �gna qu��erunt,er folo timorcnbsp;poenarum domino feruierunt, idq; pauco tempore, ernbsp;parua deuotione, jic retbtendi erant in cultu corporalinbsp;dei ueri, donee geittium plenitudine intrante cultut ue^^nbsp;rui,�iiritualis, er deo dignus, ex medituUio terrarumnbsp;Uierofolyma, 1ebufa:or� urbe, uelut altera paradifo pernbsp;quatuor �ntes aquatfideierdeuotionis deriuaret innbsp;quatuor mundi plagax,er d uero Dauidis �lio templumnbsp;�atueretur �ternu'm,�cut er regnum.Vel af�rant lu-dai ra�oncin quare donunut lebufai aream elegerit pre�nbsp;(dijt locis onmibui intotapromi�ionis terra.

il Confpiciens^ Areuna, animaduertit rege amp; feruos eius tr�fire ad fet 8C egreffusnbsp;adorauit regem prono uultu in terram,nbsp;Sujpexit,dom(no �c ordinaitte,Arania,ut uidebaturnbsp;cafu,maximo autem con�lio dei , Dauidem regem ad fcnbsp;uenientem cum feruit fuis.Pro cultu dei �atuendo, rexnbsp;ludaorum cum fuis principibus ad lebu/aum accedit.nbsp;Sic ludet,ueri fui dei uerum cultum apudgentium ecclenbsp;�am inuenicnt,er humiliter ad Chrifli domini nojiri penbsp;des pi(ocumbcnt,er eum aram propitiationts agnofeet.nbsp;Prius tame.n q gratia dei diffundatur in gentes perfidenbsp;Chrifii,lebi{feiis er quotquot funt exgeittibus peccatonbsp;res 'Dauidi regifan�o occurreitt fide er deuotione, er�nbsp;adorabunt proni in terram:gratiam dei i�os u�taittem,nbsp;qu� er erat iam dudum expe�tatiogentium,itla}n deuonbsp;ti�imefufeipient er ample�entur, Ifontefe er fita innbsp;obfequium unius ueri dei per Chrifium dominu ofiirennbsp;tes,er fefetotosi�iusbeneplacito exponentes.

  • 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ait. Quid caufe eft,ut ucniat domi=nbsp;nus meus rex ad feru�fuum � Cui Dauidnbsp;ait, Vt emam � tc aream, 8C �dificem altarenbsp;domino, �^ceffetinterfedioqupgraflaturnbsp;in populo.

Ecdefia sicut tune Arania loquutus efl,�ctota loquitur gen gentium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccle�agentlu, Vnde hoc mihi ut ueniat tan^

tusomnipotciiiis dei fauoradmeiutfilijnonfolumfi^ dei Abraa', fed er ipfius dei per Chrifium nominemurnbsp;er �mustnonmodo hojfiites er aduena,fed dues fan^nbsp;doru er donwfiicidei, Dauid rejfiondet de area ernennnbsp;da ad extrudionem altaris domini, ut ira domini mitigenbsp;t�r,et cefi�t plaga i� ifrrfrI. Tandiu re uera ludaicuspanbsp;pulus pcftilentiagraui�imaferietur,doncc aream lefeK�nbsp;fei agnofcant,donec � Dauide Chrifio illis cmattir cott-fortium ecclefiie,ipfiqi uici�im expendant argenti ^Kinnbsp;quaginta ficlos, dodrinam legis er prophetarum : ptonbsp;tcmporali er figuratiuo cultu dcifiifcipicnt fiabilem,nbsp;aternum,/firitualem er ueri�imum cultum.

^Et ait Areuna ad Dauid, Accipiat,8i offerat dominus meus rex, ficut placet ei:nbsp;habes boues in holocauft�, 6C plauftrumnbsp;SCiugabouminufumlignorum.

i4 �Omnia d�dit Areuna rex regitdixittp Areuna ad rege, Dominus deus tuuspronbsp;piticturtibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�jRei.sio�'

lebufeus dcuoti�ime liberaliterq; pcrfiuttitP^^ft^^^ totum er gratis,audicns id cefi�r� in deigloriatn.^tt-ge alacrius er promptius ecclefia ex gcMibuSjUpP^nbsp;religionis uene gratiam er fiudium, q unquamnbsp;melq; fufeeptam nunquamdeferucrunt. ^nterdut-tids otnnes ofi�rt, boues er plaufira pro ligttis, omiuanbsp;prompta deuotione expofuit lebufeus ad cultum dei.Sicnbsp;gcnti�tas quiequid aptum habuit diuino culttt�fi�^'f^^nbsp;prompteobtulit,ingenium,artes,cruditilt;�gt;�^�nbsp;leges humanas,exempla maiorum,tcmpb�nbsp;nia femel obtulit, er in cultum uerum ucridtt^nbsp;�benterqs ce�it omnibus erroribus er moribn^�nbsp;ut cultus deo legitimus fubfiitueretur.

Cui refpondens rex, ait, fed emendo emam pretio � te, 0^��nbsp;ram dno deo meo holocauft3ggt;�^*^^^^(,.nbsp;Dauid de fuo domino offvrre uoluit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Non jo/tt,� uanum efi,fed er impium de , nis aliorwm domino facrificare, uel elettrtojyf^nbsp;Emit ergo Dauid aream amp; boues,nbsp;ti fiel is quinquaginta: �C Luftanbsp;uidaltare domino,amp; obtulit holonbsp;Sc pacificatSf propitiatus eft domin'�nbsp;r�jSC cohibita eft plaga ab Ifraek

Ara �dificataoblationes exhibits deofi^ taq; eft uici�im terre falubritos,nbsp;le.Hiclocusdiciturf�iffe, ubiAbraamfih*^ (��ffli*nbsp;cum deo.Non oportet pr�cife locum mirarinbsp;gare ad latum unguem, fufiieit quod de Sion cKnbsp;er uerbum domini de lerufalem.

SVMMA VERSVVM SAMVELIS M. D, VI.


-ocr page 275-

�ber tertivs re-

'�VM, SECVNDVM HEBR.AEOS, PRIMVS MALACHIM,

CAPVT PRIMVM.

T rex Da--uid fenue^ rat, habe-bat^ gratisnbsp;plunos di:=nbsp;estc�^opcnbsp;rirctur ue-ftibus,nonnbsp;calefiebar�

Hominu ee^

Abifag Sunamitis ftirmofa puella defcribitur,qu^ ad natura: rcftitutionein r�gi placcrc poftet,amoreittq;ft(^nbsp;fcitare,non illicitum, undcnonnihil falubris caloris in^^

frigidato corpori tninifti'aretur. Non funthiec Atcllana rumludicrababcnda, quantumlibet omnia Dauidisge^tnbsp;fta fcriptura teftt probari non po�int, uera tarnen eftenbsp;recitataadliteram mte�e�tanondubium:ey adolefcennbsp;tube maritalis amplexus, non ftc damnandus eft,fed de�nbsp;deriacarnis'importuna, ernonraro placentiacontranbsp;legandei. Dumlicitus coniugis amor crim'mis loco ab-iuratur, or mtcrim medullarum ealore irruente m fen1 2nbsp;fumhominis, mensinterdtu defiderijs aftuatmjrigid�nbsp;eorpore,Gr m carne etia,ut dicit pnemortuajibidinumnbsp;'incendia bulliebant,Gr in fomnis etiam, chons intere-2nbsp;rat pucllaru,B.omanisq; delicijs. innocentior cxiftimaitnbsp;da eftDauidis hec fenilis cocupifeentia, qu.im diui Hisnbsp;ronymicaftimonia. Quamutinamparciuscommendaf- D- Hferonynbsp;r,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X - r a-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I J � micaftimo#

feteccle)i�, GV matrimonq janiiimoniamex uerbo det nit. commendatam, non tantopere etiam infecundis nuptijsnbsp;fujfei^a ficiftet, ac eatenusfuos monachos collaudaftet, �nbsp;ut apoftolicis dogmatibus nihil derogajfetiuotoru quo=inbsp;que m�rita gt laudes fequaces otioft monachi non fin^nbsp;xift�nt.Cert�non tot fcandalis GT turpitudmbus 'mte^nbsp;rim cccle�a poduta fttift'et, GT ecclefiaftic� perfona: innbsp;baratrum fequacium uitiorum pnecipitat^. Laudanddnbsp;ttirgmitaSjfed quam Chriftus GT apoftoli c�mendarunt^nbsp;Caftitas denic^ neceft�ria eftfidcltbus, fed omnium fen2nbsp;fuum non unius tantum, cui nec ratio dominatur nec ult;t


iuntas,fed fola dei uirtus zr gratia,.

  • 4 nbsp;Eratautem puellapulchra nimis, dor^nbsp;miebat^ cG rege, �(. miniftrabar e�rex ue-ro non cognouitcam�

Kegimiitiftrabat,Grillumcalefaciebatcorpore,qui diuinolfintunon minus flagrabatm gloriamdei. Nccnbsp;tamenDauidis uelaliorumfandorum opcra�peccatlSnbsp;in totum excufandafunt, ncc 'm excmplum aftumenda.nbsp;Fidei,ft)ei,charitati5q; 'm deum radix fgenda eft, undenbsp;proftranturftuiiuslfiritus in ecclefta, nonfanper di2nbsp;ilafa�laq;fanilorum.

  • 5 nbsp;Adonias autem filius Haggirh eleuabanbsp;tur,dicens.� Ego regnabo. Fecit^ fibi cur-rum Sf �quit�s,SCquinquaginta quicurrenbsp;rentanteeum�

Neccorripuitcum paterfuusaliquan-do,dicens,Quarc hoc feciftiYerat autem et ipfe pulcher ualde, fccundus natu poftnbsp;Abfalom�

Adonias proximus Abfalom,t)auidis legitimus filius, feniorfratrum. f^amllebriei quoq^ putanttarnCcliabnbsp;qu�m Daniele mortuos, poft quos Dauidi dile�i�imusnbsp;erat AdoniM,cui pater fauere prie alijs uidebatur filijs,nbsp;nec etiam parantem fibi currumcr �quit�s pracurfo2nbsp;resqs corripuitaliquando,utin nimia indulgentia ad ftanbsp;liosetiamhoclocoDauidem excufare nonfttnecefta2nbsp;rium.AmabatAdoni�Dauid,feddominus Salomonern Adon�nbsp;amabat,GV DauidiregnofuccefforemintypumChri2nbsp;fiipricde�inaucrat dudum,�cut �matre nomnatum



1

tales ab Adam,

Geneft clarekgtmus notabiUterimminu P�ttet per letates regum luda.nbsp;longteuilaliscau/�

. ^'^('laKata rtecejfario etiam 'm Dauid, non e/l tanto-^��lt;^inird'da. Varta humanor�corporuinfragtlilas la

B. ^abet etiam 'm fan�is:lt;iuo minus fcrupulofe mtie=i

fd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;op^tus turn potuertt

iam eert� feptuagenarius, poft (etatan tot attc laboribus CT utrumnis, timoribus �r beUorunt

2

Xi immodicis, accedente fubtihtate complet t�itionem teftabuntur ftigiditatis i�ius.

HofQP�r�tdno �q ^��0 r�gi adolefccntulain uirgin�,amp;ftctnbsp;foucateum,dormiat^infinbsp;p�calefaciatdnmmeum regem�

iudi '^�fginem natura calidiorem, mcdieorinn |,( ^�� f�'!id)errimo ealore uigentem,non ipfe Dauidfi=:nbsp;�8'Xfed fidelium feruorufuorum coftlio, mter quosnbsp;f^^�^^^�iuirierant,?y' d cuius aula propheta; fan�inbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro^og�da ac uita tarn optimi re

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confultando perquirunt, non

�tedicinie,qui� tarnen uxo poftitregi miniftrare^rccuntbenbsp;lt;^alefacie dum regem, non ad prohibitamnbsp;adinedclam corporifalutarein.i^on enimnbsp;^^^^ccimedicina utilisabiftiendaeft, quia non legenbsp;���^amdcle�ationetnadducit,alioquiuin� Gr ob-ctetera falutiftra abi/cienda eftent, quorumnbsp;fxittnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijflicentia, imo ex fauore dei nobis

naturam donata. Modus in rebus tenendus eft^ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia obtemperandum,etiam ft in

/jtuita,Nec aliquod obleiiamentige ^01,1�� P�'�dcft ftnitatireqciendtim,nifilege diuinn

*8�^��� adokfcentulam fpe htf in omnibus finibus Ifrael,amp; inue-Sunamitidem, �Cadduxc2nbsp;�'�madr�gem.

-ocr page 276-

MAL ACHIM PR IM VS.

Salomon,dominus per Nathan prophetant Dile�lum do mino nominauerit.Et debebatur regnum,ipfe prteficiennbsp;diK erat,eo quidem modo, qui fecwndum humanum ittsnbsp;dicium humanitui excogitatu^,^ fubornatufa�u uidenbsp;ri poterat,re urra autem diuina prteordinatione in�itu�nbsp;tus apparet ex fine operum diuinorum.

  • 7 nbsp;EtfcrmoeiuscumIoabfilioSarui�,Sinbsp;cum Abiatharfacerdote, qui adiuuabancnbsp;partcs Adoni�.

Confilia obtinendi regnum Adoniae habuit cum Io� ab principe n�litiie, er cum Abiathar fummo facerdosnbsp;te,per quos fie iuuari pofifie exi�imabat,er qui i�um re=nbsp;gnaturum jfierabant, tantoq^ maioremgratiam r�gis fitnbsp;tun uenari cupiebant�gtwrantes firta�is r�gis 'mflitu^nbsp;tum de Salomone. Q�em loab uelut humana ratione pernbsp;fiuafius in tanta iuuentute, quandoqtiidem fiecundum Hcnbsp;brieos duodecim annorum iam erat,er adult�r�e matrisnbsp;filium,non amabat, er in regno afifiequ�do impedire uonbsp;luijfiet�dco partes f�uebat Adonite.

  • 8 nbsp;nbsp;Sadoc uero facerdos, 8C Banaias filiusnbsp;loiad�, fie Nathan propheta, amp; Semei, SC.nbsp;Rei, amp; fortes quos habebatDauid non e.-rantcum Adonia.

lamdififientiebantprimores regni deregefiubfiituen do, ideo diuina prouidentia Dauidi promifia bona fiersnbsp;uatura �deliter,humana confiilia dirigit quo fiibi placet,nbsp;iterumq; rationis prudentiam euacuat, er iunioretnnbsp;prteponit fieniori, pr 'imogeniturte quoq; donum imparsnbsp;titurpoj�rcmogenito Salomoni. EtprophetiosSamuesnbsp;hs contra domum Heli, er Nathan pro Salomone cornsnbsp;plere mcipit.

  • 9 nbsp;Immolatis ergo Adonias ouibus amp;bonbsp;bus, �i pinguibus iuxta lapid�Zoheleth,nbsp;qui erat uicinusfontiRogeljUocauit uni-uerfos Fratres fuos filios regis,�lt; omnes uinbsp;ros luda feruos r�gis�

I o nbsp;Nathan autem prophet�, amp; Banaiam,

SCrobuftos quofq},amp; Salomone fratrem fuumnonuocauit�

II

{Kathan prophcM flnbsp;aeU(.

Adonias regales inftruit cpttlas extra Hierofiolyma, iuxtafontcmRogcl,qui erEidlonudicitur, erfiuteparnbsp;tis homines conuocatxlare ofiendens odium fiuum in Sanbsp;lomonem,eiusq;fiautorcsaulicos. Omnia pariter omnesnbsp;imprudenteragunt, quiamortisuiolcnta: fiato fieruiesnbsp;bant,er or dint diuino contradiccre tentabant, tantumnbsp;negotiumfineregisconfiilioercofienfiutentantes. Qmnbsp;in re loab maxime peccare �uidebatur, quem totus fir�nbsp;ludosreuercbatur er fiequebatur.

Dixit itaq; Nathan ad Bcth fabeematr� SalomoniSjdic�dot Num audifh quod re-gnaucrit Adonias filius Haggith,amp;dominbsp;nus noftcr Dauid hoc ignor�t^

Nathan propheta domini uoluntatem ficiens de Salo monepacifico regnaturo,non dubit�s fiituritm quod donbsp;minus pradixerat, diligenter tarnen infiflit perficiendisnbsp;rebus, er humano ut uidebatur confiilio opus diuinumnbsp;pramouere non dubitat. Sic enim dominus ordinal uo�^

12.

REGVH TERTIVS.

luMtates er confilia hominu, ad opus prouidentiafiutC. InfligaturBethfiabee ad loquendum er agendum, quodnbsp;diuino operi profiequendo necefi� erat, er mterim fitdunbsp;tifiute er fill} confiultum uidebatur. Videtur deniq; agenbsp;re Nathan opus fiuum, qui fimihter periclitobatur de Hinbsp;ta cum finis,fi Adonias proficijfiet 'm regnum,er tarnennbsp;iam Aidumftabat tom confilium domint,q ueritas prosnbsp;{Aet�eipfius Nathan, quiemutarinopojfiunt,ficutnecnbsp;terra coelumq; tranfire,

Nuncergo ueniaccipeconfilium�mc, 8C falua anim� cuam filfi^ tui Salomonis,

Confilium Nathan dat quafi humanum ntairi Salo* monts,quod ut perficiat anxie'mftare uidetur. Nihil e*nbsp;nim 'tn opere dotnini negligenter agendum- Sieudfiuemnbsp;dominus unit, fie er media ad finem ordifi^^�gt;^�^��'quot;^nbsp;�Jnbsp;nbsp;Vade Scingredere ad regem

diceitNonnetu domine mi rex, cill� tuf,dicens�Quod Salomon fiHusnbsp;us regnabitpoft me, ipfefedebitin folionbsp;meo�quare ergo regnat Adonias^

14 amp;adhucibite loquente cum rege,eg� ueni� poft te,8CcompIebo fermones���*nbsp;lubet propheta fioeminam breuibusnbsp;tij proponereregi,cuius fiermonem mcompl(^'^�P'���'^nbsp;terrupturus fitt,pcrfiiiurus,e^ impletifrut-l^���^^nbsp;dutem rexficififie conuincitur ex ailis dudum po/t mo^nbsp;tern primi filq Bethfiabee, quado Nathannbsp;regno Sadomonis,templo adificado, ernbsp;gnifiui'm Salomone,quemdomino amabilem^��^^��nbsp;uerat,cuit(s nunc commonefiacere regem

�y nbsp;nbsp;IngreflaeftitaqjBethfabecadrlt;^ǔ�..

cubiculo.rex autem fenuerat fagSunamitisminiftrabatregi*

Rex adeofienex er ualetudinariuserat, � inclufiusfiolus effet cum Abifiag, Adonhefiadoff^^nbsp;wdetur,erregni negotia alijs comimfijfienbsp;ipft loab nee Abiathar,fied firta�is ipfinbsp;erSadoch. Ciltpdalij 'mdigaefirentes,Adlt;gt;ni^�nbsp;fiterunt contra Salomonern.

  • 16 nbsp;nbsp;IncIinauitfeBeth fabee, je?nbsp;gem. Ad quam rex. Quid tibi,inq�J�� *

Vxor Qauidi regifian�o er fieni dignam reHtiam,adorando moregentts er temporis-rex dementer rejfiondet, aufium dat acnbsp;quenAqiMUcUet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jy

  • 17 nbsp;nbsp;Qu�refpondens,ait:Domifl*^,^*� �

rafti per dominfi deum tuum Salomon filius tuus regnabitpoft��^^�nbsp;ipfefedebitin folio meo�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ;

- Er eccenunc Adonias r�gn�t, ' nemirexignorante,

*9 nbsp;Madb uit boues SCpinguiaquae^�

rietes plurimoSjamp;^uccamtomnesmi . gis, Abiatharquoqj facerdotcni,nbsp;principem militi�, Salomonern aut^*quot;nbsp;uum tuum non uocauit�

Veruntamen domine mi rex,in re� refpic*�

2.0


-ocr page 277-

WALACHIM. PRIM VS.

^fpiciunt totius IfracI, ut indices cis quis Weat in folio dfii mei r�gis poft ipfum.

Erit^jCum dormierit dominus meus ��fxcum patribus, erimus ego amp; filius mesnbsp;'�^Salomonpeccatores.

S, nbsp;nbsp;^�idcnti�ime paucis gaande negotium regi perfM^

^^nulier. Klode^a infignt captat beneuolentiam ,dit ^'^:r)otnine mi rex. Forti�imum locum fferfuadendi^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;�����OnewH,�domino�dlum crfibi,mprimts nurran^

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{��oponit, Adonu temer ariam ambitionem po�ca nur

^gt;^ime�rendctm r�gi, ne Abfalomis more pergdt ^y^dercpittrem,�ipdnduf e2� adiuuindus principumnbsp;^^i'^orum fduore tnanu. Rem adhuc integram, amp;nbsp;^l�^^�gt;iedi�gt;onenddm docet,� rex uelit, quia totiiK ifmenbsp;^^^li�ul^iciant nonad^iumqudm ad regem, cuimnbsp;� quot;'^^linatiom per omnia �are�ummopei-e defiderent, e=nbsp;f ^�^ftAdomat cum fuis contraria moliatur. Tandemnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;^^SWudinc malifubfecuturi, nift profficiat cr impc=

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terret cr urget, periculo multorum m�ante

regia authoritate. Habencfacrie litertC ^ixoi^ue Rjjetoricam: cr eruditio non infrliciornbsp;^^lt;ffgt;etur ex eis qu�m ex fecularibus hi�orijs, � tantanbsp;^(�quot;open�one�rrenturfcioli infacra qunnadmo^nbsp;^^prophana.Sedprofide moribus difeendis fa�^nbsp;rcliqua ubiper opportiimtatem licebit nanbsp;legentur ,� tantum attendant fludio� bona^nbsp;ut fapiant ad �tbrictatem zx ne quid

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illa loquente cum rege, Nathan

V pPhetauenit.

J nbsp;nbsp;nbsp;tiunciauerun t regi, dicentes : Adeft

C�^ introifl'et in con.-t�rr �^��^gis� ^^dorafteteumpronus in

! T �

^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�I^thoritate zsquot; dignitate Dauid florebat, ut

detulerit tantam reucren= ff4 ��^^ofiusadterram illimcrmarctfe,nonut dcumnbsp;adorando.Caufa autem agebatur fecularis, etnbsp;^S'^opropagandolegitimo haredi: ziT �mulprophenbsp;pfomouetur, qua interimnbsp;\�pbetamnegliginequaquamdebebati

^J�^itNathan.-Dominemi rex,tu dixifti�

� ^��onum meum?

t^ibi uoluntatem domint dei indicauerim, de Sas in�^^Pgt;'omoucndoinregcmpoflte,mirum� dcuosnbsp;^'^��geruntur omnta qu� prafumit Adomas.nbsp;hodie. Si immolauit bonbsp;'*itP�^guia.SC arietes plurimos,SCuocanbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regis, principes exer

^ba�^�^'^'��^tuum8C Sadoc facerdotem, filium loiad�, Si Salomonernnbsp;^�qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocauit.

Wd � domino meo tegz exiuithoc

REGVM TERTI V S. 159 uerbum,amp;:mihi non indicafti feru� tuonbsp;quis fcffurus effet fupcr thronum domininbsp;mei r�gis poft eum�'

lam Adomas regale inflituerat conuiuium, iam con^t ciliauerat�biprincipes, iamapertis �gnis prodidit�anbsp;multatem contrafatniliaresr�gis: zr nonobfeuris ma=inbsp;chinatiombus Abfalamis clades zr in�rtunium regninbsp;propendercex talibusuidebantur. Ciuibusm�occurrifnbsp;fetfuper�es in uita rex, non parua fucee�iffet pofi r�gisnbsp;decei�im in regno calamitos.

Promi�ionetn primam confirm�t iterum cum iura== mento, promittendo regnumfilio Bethfabee, �c domi.'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

no prouidente omnia, zif irritante humana con�lia, ut uerbum fuum infallibiliter �atuatur.

3� quiaficut iuraui tibi per dominum de-um Ifrael, dicens t Salomon filius tuns re-gnabitpoftme, SCipfe fedebit fuper foli� meum pro metfic faciam hodie.

HiccertonotaturDauidem tarn ante iuraffe Beth� fabee de Salamone i�ius filio regnaturo po� fc: cuiusnbsp;caufam commimfeuntur ludai, quam contetnmmus:nbsp;quandoquidemalia nu�afiiit qu�in uoluntas dei, quamnbsp;agmuerat i:)auid,zr perficere uolebat.

ji Summiflo^ Bethfabee in terrani uul- ' tu, adorauit regem, dicens : Viuatdomi-nus meus rex Dauid in �ternum.

Imprecatur BethfabeeDauidiuit.anaternam, quem Vinxter^ Uidebatpropcdiemcerto moriturum, ne quis dubitet a=nbsp;liam illi uitam optajfe qu�m animarum, beatam uitamnbsp;infeculo�turopofl hanc uitam. Certi�imum e� enitnnbsp;neminem fan�orum unquam dubita�e de immortalitatenbsp;ammarum,crrefufcitationemortuorum. vt�dei illiusnbsp;certitudo maxima,caufa ex�'terit cur tarn pauca in facrisnbsp;literis de anime immortalitate legantur. Quisenim du^nbsp;bitat fanilorum patrum uitam,mole�ijs zr� huius facuUnbsp;�erumnis refirti�imam, concludi po�e ananarum fuarnnbsp;perditioneomnimoda, zrnonpotiusre�igeria animainbsp;rumgt;nanerecos,quiinfeculo nunquam carentangu^nbsp;flijs, diuinaillis benigmtate imtni�is. ojeibus ommbusnbsp;Honob�antibusexfide in bomtatem zr ueritatem deinbsp;perfeueranc inuoluntariaobferuantia mandatoru dei,nbsp;que contraria funtcarmzxfanguini. Cum z^ in relisnbsp;quis Omnibus promi�ls diuinis cernere�t longe maioranbsp;dominum dcum pre�are uere pi� qu�m audeant po�iinbsp;lore : Cum ZT regnum ipfum dei non tn corporalibusnbsp;con�tt,fcdin�irituzrueritate.

^DixitquoqjrexDauid� Vocate mihi Sadocfaccrdotem,8cNathan prophetam.nbsp;Sc Banaiam filium loiadae.Qui cum ingrefnbsp;fi fiiiffentcoram rege,

SinedilationeiubetSalomoneminungiinregem, z^ Saiomom's declairarinolwitatemDdfadistotiifrdeli, prefentefitmnbsp;�.A,

-ocr page 278-

MAL A CHIM PRIM V�.

tno fdcerdote,pro[gt;hcta domini,^^ principe militite uoAdm ettim dDauideloab exautoratui hdbcbdtur ,fcdnbsp;Konduntinclarucrdt. SicAbiathdr facerdosdotnini, c}�nbsp;de filijs Heli negle�ior uidebatur prlt;e Sadoch, qui de �irnbsp;pe Pbinees d�ttmptuf �ierat 4 Dduid-Omnia quidem hunbsp;tnano arbitrio ndla ui^nturjed prouidentidnbsp;nbsp;nbsp;dudunt

prtedi�aacordiitdtd.

JJ dixit ad eos� ToIIite uobifc� feruos Ho-miniucftrij�Cimponite Salomonern filifi meum fuper mul� mcam, amp; deducite cuninbsp;inGihon.

Seruos domini ueflri,hoc loco ueri�mdius dicitur de r)(tuide:quafi dicdt:Seruos meos, quos uult ddeffe Sdlo^nbsp;moni corondtido, ut pdteat omnibus regis uobtntdxnbsp;pr�ccptum,�cut cr muldm regis mfeendere iubetur Sunbsp;lomort tn �gnwm conf�nfus regis Dduid. Confeerdturnbsp;Gion locu� rtMtcj� zr inungitur in loco Gion, qui dicitur etidm lo^nbsp;eus Silo, duobus nominibus dppe�^us, fecundum Helt;nbsp;brdos.Significdri uolebdl^eo loci circd fontem mun{lio�nbsp;ne,perpetuitdtem rcgni.Sicut eniin perenni fcdturiginenbsp;�ntesfluunt,cr'pu�imdijfundit�ns Silo dqudsfdlu=inbsp;bres:fic Sdlomonis regnum dugendum e�jet,cr durutu^nbsp;rtimperenniter,quoddedlioqu4mCl}rijli regno mini�nbsp;mecomprobdtur.

j4 Etungatcum ibi Sadoc facerdos, amp; Nathan prophetain regem fuperIfrachSinbsp;canetis buccina,atq}dicetis : ViuatrexSa^nbsp;lomon,

Rcgiim in- nbsp;nbsp;nbsp;l��n(f}io dutem ijld infiitutd eft 4 domino per Suwue�

lem,qui Sdulum �r DdUidem inungi mdiidduit ceremo� nijs i�i pldccntibus�c^ pgnificdntibus mdnfuetudincmtnbsp;beneficentidm,fdlubritdtcm, er pdcificdm guberndtio�nbsp;nem populi per regis confilium,prudentidm,circusnl^e�nbsp;aionem,erfidem,quibusprieeffe, prodejj� debetnbsp;rexcommijfofibi regno d domino. Vinonfitdltud un^nbsp;ilhfd�la dfdccrdotc,t]udin inflrudlio er ddmonitio re=inbsp;gis db eo qui co [dus fit diuinie uo!untdtis,cui in hts quenbsp;legis diuin^e fuM obfcqui, er purere debeut exhortdnti.nbsp;Ut i�iuicifiimpdredturdfubditis. Clangor dutem tub�nbsp;erpromulgdtiodiuinlt;euoluntdtis de fufcepto regentenbsp;er regimine,utnemofitexcufdtus. Acclamatio autan,nbsp;eft imprecdtio auxilij diuini ersi'�fli�f defuper largien�nbsp;deadfialutcmregni.

  • 55 nbsp;nbsp;Etafcendetis poftcum, Sfucnict, 8ck�nbsp;debit fuper folium meum, �Cipferegnabitnbsp;prome�illi^pr�cipiamutfitdux fuper Ifnbsp;rael,amp; fuper ludam*

Poftconfieerdtionemhuiuftnodi fd�lamin UdVepro� pe �ntem aficendere debebdnt ad ciuitataw Dauid 'mnbsp;montemSion,ad r�gis palatium er atrium,ubi fedes ernbsp;ihronusgloriaregdlis decemebatur nouo regipro au=nbsp;thoritdte fummd,cui nullus contradicere dliqua rdtionenbsp;auderet:fi tdinen iuxtd legis Deuteronomion caufias de�nbsp;fcinderet,qudm iugiter obligabdtur habere in manibus,nbsp;rex conftitutus populi dei ijraelitici.

  • 56 nbsp;Etrefpondit Banaias filius loiadae, re-, dicens ; Amen, Ac loquatur dominus

REGVM TERTIVS;

deus domini mei regiSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Approbat BanaidS nomine aliorum fententiumDis uidts,precatur^,ut id fduore dei inchoetur, er perficiitnbsp;turquamftliciter.

  • 57 Quomodo fuit dominus cum dominonbsp;meo rege, fie fit cum Salomone,amp;fubli-mius faciat folium eius � folio domini meinbsp;r�gis Dauid.

5^ Defcenditergo Sadoc facerdos amp; Nathan propheta, 8c Banaias filius Ioiad�,amp; Cerethi,amp; Phelethi: amp; impofueruntSalonbsp;monem fuper mulam r�gis Dauid,amp;ad-duxerunteum in Gihon.

59 Sumpfitqj Sadoc facerdos cornu olet dctabcrnaculo,amp;unxitSalomoneni:Slcenbsp;cinerunt buccina,amp; dixit omnis populus.*nbsp;ViuatrexSalomon,

Sdlutationehdc,regesfideliumdccld)n!indi, utdomi- Sai��''�. nus deus rex regum,eledum comprobet,adt'uuet ernbsp;rigdt,afiitqi pergratiam fiudm in omnibus conftlijs,a�ionbsp;nibus er �rtuiiis regum, ut non dimittatur fenftdiitdtinbsp;rex,fed iuxta ttmoremdei regatur er proftciat. Orantnbsp;autem,utfihciori regno prafit quHm pater, er latinsnbsp;propagentur iUius pomeria, er diutius perfeurret. NfCnbsp;, fed erfadis perficiuit(i^(^l'''l?^nbsp;rata quamdiligentifiime omnia.

4-0 Etafeendituniuerfa multifudopofteu� Sfpopulus canentium tibijs,nbsp;ga udio magno, amp;infonuit terra �clamo-reeorum.

Confenfu populi confirmaturimperiiin SalMonif, pafiim er concorditer acclamdntisj�lieiaot��^�''^^nbsp;lomoni,cumgdudio erftrepitn glorioftnbsp;{lo,donec intotam diuulgaretur terrant,

4� Audiuit3utemAdonias,amp;omnesqid inuitati fuerantab eo�iam� ccnuiuium ftnbsp;nitum erat�fedamp;Ioab, audita uocctubae,nbsp;ait,Quid fibi uultclamor ciuitatis tumul-tuantisf

Adonia prafumptio ftatim concidit, etiius gauduim Uertitur inlu(lum,e^ conuiuitim difiipdtur,ai�lgt;gt;�^quot;l�~^nbsp;bus uocatis.lodb uero de publico regniftatu foheitior cinbsp;tins audit tumultum,er quaritcaufam: qua audita ter�nbsp;retur,audicns Salomonern regem uolumtateregis,er p�nbsp;puli applduficSc^ iam luiturmn quicquiduuquantnialenbsp;commiferat, Dauidisiram iam tunefub nouo regefenbsp;perpefj�rum,quifine regis confenfu aufusft'jf^ rfgo�nbsp;promouerenouum.

4^ Adhuc illo loquente, lonathan filius Abiatharfacerdotis uenit.�cui dixitAdo-niasilngredere, quia uir fortis es, 8i boninbsp;nuncians.

45 Refpondit^ lonathan Adoni��Certe dominus nofter rex Dauid regem conlHrnbsp;tuit Salomonem�

44 mif�t^ cum eo rex Sadoc facerdotem. Si. Nathan prophetam,amp;Banaiam filiumnbsp;loiadx,


-ocr page 279-

MAlACHIM prij�vs.

C^�^fthijScPhelethijamp;imp�fue

*�ferunt^ eum Sadoc facerdos, amp; Na 4 P*-regem in Gihon, 8C afcen-inde l�tantes,Slt; infonuitciuitas,nbsp;'�^ftuoxquamaudiftis�

��gt; ?^^^8(Salomonfedetfuper foliu regni, . .�^*ngreffiferui r�gis,benedixeruntdo^nbsp;jj �'o noftro r�gi Dauid, dicentes, Ampli--^fus nomen Salomonis fupernom�nbsp;(jjf�^jSCmagnificet thronum eins fupernbsp;tuum� Et adorauit rex Dauid innbsp;f^gt;�lofuo,

certior tiMtc affvftur,lt;iui cofitfe diffufuf f�c . *�'� �tntc,�ngi�atimc^ nuttciatur tota resgefla, quanbsp;poterat.Idm eniin audiebaitt omnia Ic-Oquot; ctMM authontate dei, Dauidii, m�liti�, facer=gt;nbsp;gt; piraila ut nemo infringere

Sc h�clocutus eft: Benediclus (J ����nus deus Ifrael, qui d�dit hodie fe^nbsp;in folio meo , uidentibus oculisnbsp;1, ?�

q^^'^riti funtergo, SCfurrexeruntomnes q^'��luitati fucrant ab Adonia, SCiuitu-HUifqj in uiam fuam*

'�*�' *10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h�cfaciebant ad comp�emeittum regni Salo=

*^gt;Cradplenamauthoritatemfad�decluopo�hac omnes dej�erarent quamlibet magn��tif-fcirentqu�m�ne contronbsp;fu!)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubijcere regis uolufitati, quam tanta pompa

fif^'*^^lt;^ipum magnorum nbsp;nbsp;populi. Acccdente es

�^^lau�u�an(li�imiDauidis,quiiamtunc maxima ��'^�(tcpo�lebatapudom�tes, ut nemini uelmutirenbsp;tgt;^^�^�^�ftraritem. �gnofcit autem gratiam dei masnbsp;regem filium �icce�brenbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facerdotij

nl�rem con�iexerat moriturus.

t�j^'^onias autem timens Salomon�, fur^

5i pSCabijtjtenuit^ cornu altarisgt; nunciauerunt Salomon!, dicentes�nbsp;ffn *'**�^*'� regem Salomonern,nbsp;51�tcornualtariSjdicens�luretmihirexnbsp;U �^*�gt;on hodie quod non interficiat fer=!

^fu�mgladio,

l'on Salomon t Si fuerit uir bonus, ��lit capillis cius in terram : finnbsp;�^alum inuentumfueritineo,mo-��

k Salomon, SCdeduxerunt dixitcR ei Salomon : Vade in

�(ujficatur regnum,fratrem �s ��^^rfdirefaluumj donecbene ageret. kuitu�.

REGVM. TERT I VS. 140 rwmuero,�regnipacem perturbare quomodocunquenbsp;tentareuideretur.

^fCAPVT If.


Ppropinquauerunt autem dies Dauid ut moreret, prsecepit^nbsp;Salomon! filiofuo,dicens:nbsp;Ecce ego ingrcdior uiam u-niucrf� tcrr�:confortare,amp; efto uir.


MoriturusDauid,folicite filium findetconfirmare in regno. Pienbsp;nbsp;nbsp;prudeitter mfiruit de his rebus ,quibus

regnum � domino promijfitmperpetuo fiabiliendivm fit, loSi? fta fi fiilicet domino deo fuo obediat, ey' exonerct fe ab his biiKur-hominibus,qui ex odio, ambitione, authoritatc uiolen= �nbsp;ta,Gr calumnijs,fibi or regno negotium fitcefco-c popnbsp;ftmt,e:r uerifimiliter failuri putabanturifi eos qui consnbsp;traregnumfuumconpirajjeuififunt, e^ con/fiiraturinbsp;pofi mortem Gauidis timebantur, cr plurimum obefienbsp;pad ipfius, qui pacifice regnaturus pr�didus efi � dominbsp;no,modts congruis � medio tolleret. 'Virtutem uer� firsnbsp;titudinis fuadet arripiendam reginouo zr iuueni,utqinbsp;uiriliter zr magnifi�e pr�fit rebus gerendis, nihil ejfoesnbsp;minateuel quacunq^ animi impotentia agat,fed pr�dennbsp;ter,grauiter, zr iufte omnia moderetur.


5 Etobferua utcuftodias mandata domi^ ni dei tui,ut ambules in uqs cius,amp; cufto^nbsp;dias ceremonias eius, 8C pr�cepta eius, SCnbsp;indicia amp; teftimonia, ficut fcriptum eftinnbsp;legeMofijutintelligas uniuerfa qu� facis,nbsp;8C quocu nqj te uerteris.

I� primis filium docet timorem dei, zr mandatorum illiusobfiruaiHiamfectmdumlcgemtiofi,utfiilicetlex Lcxde��nbsp;dominifimperhabeaturinmanibus, zxiuxta eamdi=nbsp;rigatimperiumfuuminpopulum domini,utfibiomnianbsp;profiiere contingam:,paccq;fiuaturfua, zr populi fui.nbsp;Sine timor� dei r�gna ut non rite adminifirantur,fic neenbsp;durare pofiunt. Nulla pax impq s contingit, fed ut masnbsp;refiruentfempcr, O' reginon pofiunt fineuerbo dosnbsp;mini.


4 Vt confi'rmet dominus uerbum fuum quodlocutus eft de me, dicens �Sieufto.-dierintfilii tuiuiS fuam, 8C ambulauerintnbsp;coram mein ueritate,in omni corde fuo,5Cnbsp;in omni anima fua dicendo�Nonaufere^nbsp;turtibi uir de folio Ifrael.

Perpetuiteu quidem regni tuimihi zr fili/s promifi fi efi, non tarnen alia conditione, qu�m ut tarn tu quam Promid�onbsp;filijtui,zruniuerfapofieritas,deumreuereantur zrc�nbsp;lant,illiusfimitMing!-ediantur, non pro cuiufiunquenbsp;libidtne,Jed ficundum legem domin� conuerfintur, ZTnbsp;uiuant. Alioqui legem domini contemneiuibus, tam resnbsp;gi qu�m populo,occurrentborribiles imprecationes, Zfquot;nbsp;maledidiones fiript� in lege ��oft.ldipfumqi nonfolumnbsp;regibus, zr populo ifraelitarum feribitur, fed omnibusnbsp;fi^liuin gubernatoribus.Vtfcilicetambulent corat^d�

AA X



-ocr page 280-

WAL ACHIM PR IM VS.�

Dt�M in ueritdte,nihilfaljo,perfide,malitiofe zx dd udtos^nflitucndojcd ()robe,pie,fidcliter, zr lufle prd:*nbsp;fint,ut pro�nt populo dei�dq^ non dgant frigide er neenbsp;gligenteTjfrd perfr�o dnimo,mtegrd uoluntdtc,totii uinbsp;ribui�dfr egerint,perfeuerdbit pdx, fdlui er pfofrerienbsp;tlt;K regier populo.

y Tuquoquetioftiquacfecerit mihiloab filius Sarui�, qu� feccrit duobus principinbsp;btis�xercituunilfrael, Abner filio NerSCnbsp;Amafefiliolethertquos occidit 6C pofuitnbsp;fanguinem belli in pace,et pofuit cruoremnbsp;pr�lii in baltheo fuo, qui eratcirca lum^nbsp;j bos eius, 6lt; in cakcamento fuo quod eratnbsp;in pedibus eius�

  • 6 nbsp;Facies ergo iuxta fapientiam tuam, amp;nbsp;non deduces canitiem eius pacificead ingt;nbsp;feros�

Dtmnita Qudntumlibet lodb multd dexb'e egijfrt ZT fidelbt quUonh ui ter,pofuit tdmen niaculdm mexpidbilem in gloria fudi�,nbsp;o.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhibuitq; fr tdlem in occifrone Abner zr Amdfd,ut nee

tno frbi fr tuto credere pojfrt, quandoquidem frm�iter occidere etidtn gu�libet cui irdfreretur pojfrt,zr ipfumnbsp;quog^Sdlomonein.'Nento enim tutm freritapud uirosnbsp;proditorio dtiimo etidm reos occidentes. Principes duosnbsp;militidrum occidit extrd tempus prlt;elij, non nece�itdtenbsp;compulfus,fub frene dmicitue,zrcum ofrulo pdcis,quosnbsp;rexindnucosfujeeperat, quorum opera r�gi necejjdrianbsp;er utilis erdt. Abner Afrelem compulfus occiderdt. Etnbsp;Amafa non dmbierdt principdtum,frd oblatum � rege funbsp;fcepit-Verifimilefit,quodHebrieiuolunt, grauemdli�nbsp;quam infidelitatem exhibuiffr Dduidi:ofrendcndo epiftonbsp;lam, contra yriain d Dauidc jeriptam amicis fuis, ad denbsp;rogandumDauidi: zr non frpotuijfecontinered frgnisnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odij,contra SalomonernftliumBcthfabee, cuius adultee

rium nouerai loab,ut non indigne pro Jlabiliendo regno Sdlomonis Dauid curaucrit loab occidendum,hominemnbsp;iamnimisdubiiefrdci, cuius tarnen in populo er militienbsp;bus effet admodum g^auis authoritas.

  • 7 nbsp;nbsp;Sed �C filiis Bcrzellai Galaaditis reddesnbsp;gratiani,erunt^inter coniedentes in mennbsp;fa tuatoccurrerunt enim mihi,quand� fu�nbsp;giebam�facie Abfalomfratristui.

Beneficenti� non obliuifciturBerfrldi Galaaditis, ctt iusfilium Salomoni commendat liberaliter tra�landum,nbsp;er deregiamenfacibandum, diligentcrq; inculcataccenbsp;pta beneficid,ne umquam intermoriantur.Prodefr nimi�nbsp;rumnouis regibus,fi ueteresamicosprtedccejforum re�nbsp;gum parentumq; amice tra(lent,utgratitudinis benefitnbsp;-,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cia dgnofrant zr ad officia bono uiro digna animentur.

o nbsp;Habesquoqueapudte Semei filiumGe

� fa filij lemini de Bahurim, qui maledixit rhihi malcdidione procaci, quando ibamnbsp;�d Mahanaimtfed defeenditmihi in occurnbsp;fum ad lordanem, amp; iuraui ei per domi^nbsp;nHm,dicens:Non te interficiam gladiot

  • 9 ' tu noli pari eum elfe innoxium� Vir au^

quot; -regvm:tertivs/

ttm fapiens es,8C feies quae facies ei, damp;s' ducesep canes eius cum fanguine ad in.-feros.

Semei Beniamitam quoad uixit tolerauerat, er � frgnem contumeliam donaueratilnteUigens tarnen ingeenbsp;nium lUius frmper propenfum friijfe pro regno Sttulisnbsp;er Beniamitarum, er odium concepiffie contra regnumnbsp;Dauid,quod depofrturus non effet, mfi timor� deterrisnbsp;tus, prudenter timuit hominem tarn dubilt;e fideiadejfenbsp;Sdlomoni,periculo non carere.Iurauerat quidem iHigranbsp;tiam pojlulanti, er primum occurrenti ad lordanem,nbsp;his uerbisiNon occidam tegladio.-idq} prailitit,Sed Sa�nbsp;lomonis regno hoc iuramento praiudicare no�'nbsp;Inftruit ergo filium,ut digne lUum ipfr tra�ltt ,fatisfibinbsp;parfum effe,digtiumeffie qui nonnaturali morte uitain.nbsp;frniat.

IO DormiuitigiturDauidnbsp;fuis,�C fepultus eftin ciuitate Dauid.

IX

Q�iamp;i� mandatis er ueluti teftamentolegatisob�lt;^ dormiuit cum patribus fuis, quoru/m beatis animabiis,nbsp;etiam Dauidis anima confociata eft.Sepidtus uerofe^nbsp;cundum corpus infua ciuitate, j� editioreloco urbknbsp;Hierofolyma-,qu� �Zion dicitur, er ciuitasnbsp;efi� tempore eieilomm [ebufroriim.Exqgt;i��^��^�^^^�^nbsp;modo difcimus,non idem effie apponi ad patres, CT ff'nbsp;Uri infrpultura maiorum. Dauid enim non fepulttts eftnbsp;cum ifai pdtre,frd in noua fepulturd, er (lt;0�^nbsp;uit cum patribus iufris zr fantlis quo adnbsp;mortalem.

  • 11 Dies autem quibus regnauitnbsp;Perlfrael, quadraginta anninbsp;bron regnauit feptem annis t in km*^*^quot;*nbsp;trigintatribus.

Dauid regnauit quadraginta annis,quoi auteman^ rum frier it cum regnare inciperet infrripturis non te^enbsp;mus: freut nee annosuita er reffiiSaulis.

Salomon autem fedit fupcr thm��� uid pa tris fui, 8c firmatum eft regnnn�nbsp;nimis.

Kegnum Sdlomonis frrmatum effr ref�rttff pusfrquens occiflonem horum trium uirorwm- �ette^nbsp;ti�iam ftatim ab i nitio fre conftitit, ut nemo fr ilbnbsp;nere auderet, domino terr�te cun{ios aduerfario^'^nbsp;ne quid publice moliri auderent contra regttn-mile eft tarnen Adoniam habuijfrfautoresfrob^^i^^nbsp;dcrent ei deregno,aliqiio pa�o inuadendo tlt�gt;nbsp;re.Quandoquidemftatimaufuscftpofttdare'tnuito'ft^nbsp;Abi frac uirgfnemekganti�imain, regts mfruptr Daiddiinbsp;patrisfruiuxorem.

^Et ingrefiiis eft Adonias filius githadBethfabeematr� Salomonis.Q�^^ �nbsp;dixitei�Pacificusneeftingreftus tu�f�^^nbsp;refpondittPacificus.

Horruit ad primum afbeilum Adoniie mater Salome ftisBethfrdbee.�non enimfracile credendimt efthojtim�nbsp;deuiihs.zrfrolotimorcno/laKdentikusitocere. ,

Addi'dJt^


-ocr page 281-

Kalach IM primvj.

. ^*^didit�,Sermo mihi eft ad te* Cui ait: I �'Oquerc.

EtillcjTu,inquit, nofti quia meum erat /'Spuiti, �C me pr�pofuerat omnisifraelnbsp;; fed translatum eft regnum,nbsp;, eft fratris mei: � domino enim

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stutte pnemittit po/lulatiow ea, qu� regts animunt

^�n�t tnaxime poterant ad negandtun moucre: id^ i{gt;f��gt;nnonignorctre,fibidebi^nbsp;i^STe regnum, feq; 4 toto ifraele fufeeptum, ntMtcnbsp;^^^��o^dinarMm pei-fonam,nbsp;^^^ein�ium,natu minorent. Addit tarnen hypocri-'^''�^'ationem quantum ad fuam confcienciam, con-^l^niloquebaturyquod non credcbat,dicens : A do=nbsp;^gt;t�n j'aclum eft eius : Ucet uerifttmunt effet quodnbsp;16

, Nunc ergo petitionem unamdeprecor ��^neconfundas faciemmeam*nbsp;p �^� dixit ad cum : Loqucrc. Et ille ait:nbsp;utdicas Salomoni regi neqjenim

� .^R�retibi quicquam poteft) ut det mihi ' �*'3gSunamitidemuxorem,.

plt;^Milt;gt;gt;^lt;fO�^gt;teinini apud reges eius tent ^~^�lt;mlicebdthabereconiugent quoin rexhabuiffet,nbsp;f ^ipfe rex effet. Ideo arbitratus idiotere iuueneinnbsp;i^^^Sunainitempetijt, utcum tempore regni habe^nbsp;opportunitote apprehendiret,di�imulonter lt;inbsp;� *'�5 cupicns confeendere ad maiora. Allertere fosnbsp;i tiLr)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft negore,auerfari poftulatanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ex=

11J ^��pi�ccej.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttabee : Bene, ego loquar pro

'*� fecmino fimpliciore dnimo,bonam e^non exiftimabatpoftuldtionemAdonio�,qui nobi==nbsp;n. ' �^�liorum regts dignius habcret iiirgtnem A bifac,nbsp;Pgt;'�'^dtit itaq; fe ftiper hoc re lo=nbsp;'^^quot;^reoLmtcrimprudeiuernihilpoilicita, fedtan

enit ergo Beth fabee ad regem Salo^ (i,^*^eni,ut loqueretureipro Adonia,amp;nbsp;�quot;�ccurfum eius,adorauit^nbsp;t(|nbsp;nbsp;nbsp;fedit fiiper thronu fuuintpofitus^

, t5^��'onus matri r�gis, qu� fedit ad dexte tt�i, indicium fapientice Salomonis deftribitur,nbsp;,Gr pijanimi nuncius matri fuaidelatus.nbsp;P^imii, �tffolio regali. Deinde in ma=nbsp;�^niduit,adoratcy infigni reuerenti.afefenbsp;^^ndo: Interim nonoblitus quiddeceatregiamnbsp;'�''�n'hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folium ftium, unde furrexerat, iu=

f'�^om matri regts addextramftiam, eamq; ^ef^�f^^^^diUam.�tuiufmodihonore digne honorannbsp;in gloria filio proximo a�ideretnbsp;^'�^^^^*'n,quinfacrati�iir.a uirgoiAariapro=nbsp;humanitatent dignitatem in c�l�s fornbsp;^^^�imc,e^fupe}-dngelorum chorosexaltatft

R E G V M T E R T I V 1 nbsp;nbsp;nbsp;141

ghrificato prie omnibus fondis. Cuius inieftimabi lem dignitatem � deo coUatam illi, omnes pariter ftndinbsp;admirentur coUaudentq; cr uencrentur fine fineffedfe*nbsp;dem regni non eft affequuta ut filius.

Dixit itd(^ Bethfobee.-Modicomote petitionem pa* ftulo,obfecro ne rubore me perfiindas, ne confiifam menbsp;dimittos, non exaudiendo matrem. Cui rex dixit: Petenbsp;mea mater,no decet ut faciem tuam auertere te faciant^nbsp;Gf non exaudiendo confttndam.

i I nbsp;nbsp;Qu� ait.-Detur Abifag Sunamitis Ado^

ni� fratri tuo uxor,

Prudenter mater oratpro Adonia,obmittens que re gemirritarepoterant, z}� caufam reddere deteriorem.nbsp;Omnia enimtalia er ant que dixerat Adonias, que Sa*nbsp;lomoni primo auditu dijf'iciturafiierant erpartim mennbsp;dacia er ant,que prudenti�ima foemina obmittit, tantunbsp;fadifubftantiam inducendo : ut maior appareatdiuintnbsp;ftpirittis illuftratio, zr ftpieiuia diuinitus impertitarc*nbsp;gitamiuueni.

Sapienti�ime reftiondet Salomon matri, intelligens impofturom Adonie,fuorumqi confiliariorum,quia uxonbsp;rem r�gis non nifi rex habere poterat, primumgradiemnbsp;affequendi regnum afcenderecupientis hoc medio. Prinnbsp;cipqs ergo fapienter objiandum fentiens,ftmplicem ma* pnneip,-,-�nbsp;nbsp;nbsp;�

treminftruxtt,contrafeinftrudum in poftidatione do* obOM skip lum,cr quod mater recenfuerat in uerbis Adonie, hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ftiiritufapientieuidit Salomon, qui ut ele�us� domino fielt in rcgem,ftatim etiamgratiam fapientiefqua ftlici*nbsp;ter digneq; preeffet,accepit, qua nouit orationis inten*nbsp;tivm,idq^ proce�iffe�rta�is � confilio toab Abia*nbsp;thar:ideo dixit,Petendo Abifac,o mea mater,nefcis quidnbsp;petas:contrate enimpetis ,quiaregnimi eidem poftu*nbsp;los.Quandoquidem cum fit maior natu me, e^ fiiuori*nbsp;bus principis facerdotum, Grinilitumnititur, nunc uxonbsp;reregia honoratus, quidaliud lUumnifiipfi�imumre*nbsp;gnum manebitt

�2.^ lurauit itaque rex Salomon per dominum,dicens:H�cfaciat mihi deus, amp;h�c addat, quia contra animam fuam locutusnbsp;eft Adonias uerbumhoc.

Satis fielt quidem matri poftulata nonconcedendo, quia nec illud iam fieri uoluitquod orauerat, zrquenbsp;nunc uelle feiebot matrem, hoc fefadurumiuramentonbsp;confirmouit.Ouibcati�tmeuirginislAarie intercc�io Intcrcedionbsp;ues ex hoc loco colligunt,non f�liciter concludumt,quannbsp;doquidemfilius fapientioreftmatre,zr clemcntior,qui t�.nbsp;-ST nouit longe perfficatius,quibus rebus nobis benefa.,

AA 5

-ocr page 282-

MAL ACHIM PRIMVS.

cere po�it,ut uult fianper, qu�m mater ficiat, quantMn^ libetgloriofia,e3' �lix-Deniq; quifietotum pro nobts denbsp;dit,ey ufiq; adfin�fiuos a)nauit,ac omnia nouit qu� deusnbsp;patcrfiibidcdit, nonindiget humants hominum internnbsp;ce�ionibus,qui ad o�itvm flat, zr pulfiat, mmirum pro=nbsp;penfioradnobis benefiaciendum,qu�m nos f�mus ad po^nbsp;fiulandum,ut quanti�mlibet fibi digni�imte chari�i^nbsp;m� matris interpellationibus non opus habeant eleCli:nbsp;reprobi non exaudiumtur,nec fideliter orant,

�.4 Et n�c uiuit dominus, qui firmauit me, SCcollocauit me fuper foli� Dauid patrisnbsp;mei, 8C qui fecit mihi domum, ficut locu*nbsp;tus eff,quia hodieoccidetur Adonias�nbsp;iy Mifit� rex Salomon per manum Ba*nbsp;nai� fili} loiad�,qui interfecit eum,amp;: mornbsp;tuus eff�

Gominus domum(�cit Salomoni, id efl, regnti/m iUi promifit,zr flatuit diuti�ime duraturum. Agnoficit bc=snbsp;neficia domini, zr cum rcuerentia diuini nominis iuratnbsp;flat'm fie fia�lurum, quod dilatum poterat aff�rre impesnbsp;dimentum promi�ionibus diuinis zr teflamento patris.

Abiathar quoque facerdoti dixit rex: Vadein Anathoth adagrum tuum, es quinbsp;dem uir mortis: fed hodie te non interfici*nbsp;am,quia portaftiarcam domini dei coramnbsp;Dauid patre mco , �C fuftinuifti laboremnbsp;in omnibus , in quibus laborauit paternbsp;meus�

  • 17 nbsp;nbsp;Eiecit ergo Salomon Abiathar, ut nonnbsp;�ffetfacerdos domini, utimp�ereturfcrmonbsp;domini quem iocutus eff fuper dom� He*nbsp;li in Silo�

Abiathar iamdudum in parente Heli reieilus fitterat �fiacerdotali iure, zr Sadoch etiam fiub Dauide primasnbsp;Abiathar. Hic ergo iuflam etiamnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� caufiam abieilionis addit Abiathar,conjpirando cum A�

donia,contraregnum Salomonis. Quia tarnen fiacerdos f�erat, zr fiocius pcriculorum �auidis zrfiautor, ideonbsp;non occiditur,fied remouetur � minifterio, zr�loco re=:nbsp;gali,qu(} minus machinari quid po�it contra regem, insnbsp;ter aulicos. Sic pr�ordinata � domino non complenturnbsp;fine noflraoperatuerbumquoq; domini zrSamuelis 0=nbsp;tnniumqi prophetarum domini fiuper terrant no cadunt,nbsp;fed necejfiario complentur.

  • 18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem nuncium ad Salomoncnbsp;de Ioab,quodloab dcclinaffet poft Ado*nbsp;niam�C poft Abfalom non declinaffct�fu*nbsp;gitergo loab in tabernaculum domini �Cnbsp;apprehendit cornua altaris�

Territus loab fiama uulgi, quod uitio fibi daretur zr proditioni,quiaAdoniiepartes fiuifl�t, zr contrariusnbsp;fi�ififiet Salomonis mperio,nec ignorans Dauidis tefta=^nbsp;mentode fie panas dudum m�ritas fiumendas,fligafiibinbsp;? confiulereuoluit:quanonpatente:di� cucurritadaramnbsp;facram inter tabernaculum domin� ad altare holocauflonbsp;rum,cuius ZT cornua apprehendit, immunitatemfie cu=nbsp;fiens inuenire zr mortis dilationem.

regvm ter Ti VS,

�9 Nunciat�m^ eft rcgi Salomoni qu�d fugiffeticabin tabernaculum domini, etnbsp;effet iuxta altare i Salomon Bana*nbsp;iam filiuni loiad�, dicens : Vade irrue innbsp;eum�

j o Et uenit Banaias ad tabernaculum do* mini, amp; dixit ei t H�c dicit rex, Egrcdcrc,nbsp;Qui ait�Non,fed hic mohan Renunciauitnbsp;Banaias r�gi fermonem, dicens�H�clocunbsp;tus eftl�abjSC h�c refpondit mih�nbsp;Dixitcp ei rex�Fac ficutlocutus eft, amp;ir*nbsp;rue in eum,amp;fepelieumjSCamouebis/�n*nbsp;guinem innoc�tem, quieffufuseft� bah,nbsp;� me,amp; � domo patris mei�nbsp;iufjus occidere loab mittitur i� t�bemdcu^nbsp;lum. Cuircj'jiondet loab,nnnfeegrelfurun,flt;^^^�^��'^nbsp;domino moriturum. l�cbr�i quocj; adduitt dixijj(nbsp;lam pro peccatis ijiii � p�tre tuo m^ledi�ioiKS frro,nbsp;quM fi Salomon juper fie poj�eros fifficepcrit, poterttnbsp;me occidere:fin minus,non poterit,non ct�m duplictp��inbsp;naunumpeccatum ple�endumerit. idipfinm Salomo^nbsp;admifi^edicunt, zrioab occifium quidemjedei^^y^nbsp;malcdifia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zrficminiDauid regibns

fie,fiupra quo^^ relatUM eft.-Verum id contrarius uidetur, ubi Salomon mortis lUius caufiatn,nbsp;fiangtiinem efififium,i domo fiua zr ficminisfisnbsp;zr domini nin^dam pro optimorum uirorusff^''^^^nbsp;ttadereconatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

51 nbsp;Etreddet dominus fanguinf��

per caput eius, quia interfccit iuftos mcliores^ fc, SC occiditfo� gnbsp;patre meo Dauid ignorantetAb��/nbsp;Nerprincipem militi� Ifrael,Sinbsp;filium Icther principcm exercituslua ?nbsp;SCreuertetur fanguis illorumnbsp;loab, Sein caputfeminis eiusnbsp;num : Dauid autem �Cfemininbsp;mui fu� throno illius fitpax ufqjnbsp;num � domino�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. SC

Afcendititaq; Banaias filiusloi^ eum interfccit cum,nbsp;cftin domo fua in deferto� ,nbsp;Vtcunq^uelaccufieturloab^uelexcufirtltfSP^^^^ rumj*nbsp;exemplum certe tulit omnibus aulicisnbsp;cipum ducibus ac magiftratibus, qui ut g[,(snbsp;prieliorum periculis, uix fine peccato innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^piabi^

dire pofifiutit : fi uel fiemel in regem percent le ducitur. Si f�liciter agunt zy �nbsp;inuidi� mox patent multorum.Plurimanbsp;fia ob fiemel negle�iamfortunam uelnbsp;uioni dantur.Et fiwjt fiuccelfioribus inff'atinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

priores domini nihil erant uel poterant- Ob un� bum durius elapfium, etiam nonnbsp;omnis prior gratia euaneficit. Dificordia^ finbsp;pernicies miniftrorum. Et ueritasnbsp;tiuiusfiortis loab exemplum e� omnium fideujnbsp;quoi^fieruoriVinfetMmppropinquifint iuxtd


-ocr page 283-

malachim PRIMV�.

lithic �oitb filius Sitru�e fuit, fororii Gduid. Abif�ifrd^c loifb �rta�K iam obierdt, cdioqui nel eins mdxmi uinbsp;potcrat fi nonf�K meritis periculd euafiffe. �inbsp;deuoti�imj Dauidif in deum : infignii patientid mnbsp;'i^�s,refignatiofui in prouidentiam dei, propenft�inbsp;onimui ad cultum dei, cr ad lufiitiatn regni admintnbsp;i^�i'td4in,impios perdendos,iuftos definfiandos, cr clt;e=nbsp;Wulta exemplo fintregibuc, omnibii^.q; fidelibut.nbsp;^^i^ddutem Dauidnfa�a e:^' multorum aliorum fitnnbsp;�������M non omnia �mulanda fiunt, quum in multii om^nbsp;�flindant. Ncc uffiam pr�ter Chrtflu inuentits efl,nbsp;'^�^firipturKfan�islcgitHr, quinonmmultispcccanbsp;W oinnes redemptore Chrifio feinper mdigeant,nbsp;�'atia dei, ne quis indicium domini non timeat ingrenbsp;� fpttlti� efl autem loab in domo fna in defirto, hocnbsp;J � rnrali fuo prtedio.

, ^Etconftituit rexBanaiam filiumloia pfo eo fuper exercitum, amp; Sadoc faccrnbsp;pofuit rex pro Abiathar,

J..^nis,�renui�imis cr optimisuirisprouidit offis j�Mlicts, ^regnumconfinnauitad pacem:dominonbsp;J ^iiinprimisfide or ueritatefiuaregttuadmimftran^

j�. quoqj rex, �Cuocauit Scmei, di� ci, Acdifica tibi dom� in lerufalem,nbsp;J ''�bita ibi��C non egredieris inde huenbsp;�^'�illUG

^^�feaum de feditione retinuit intra urbettt, quo nu opera laterent,c^ cumreliquijs dommSaulnbsp;conuenire poffet : utqs occafio contra eum citiuinbsp;J, i�gt;'etur ad mortem: qui dudumf�crat rent mortisnbsp;b. ^enLef^maieflatis.

tf^^acunq? autem die egrcfliis fueris, amp; dof�*-Cedron,cognofcen-f�hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interfici�dum� fanguis (uus erit

P^feaputtuum;

Iq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semei r�gi, Bonus fermo� ficut

eft dominus meus rex,fie fociatfer km Habitauit itaqj Scmciin lerufa^nbsp;*^�liebus multis*

fe condemnauit fententia ,fi mandatis non ifiohediens di^ quoq; occifus eft, resnbsp;��1 ^alomonis uiro iniuriofo maledicoc^ liberatus, etnbsp;tandem petulanti�imacalumniain fanituuisnbsp;^5 ��^^�'litaeftpromerito,

fn ^Fadum eft autem poft annos tres ut ^ha Semei ad Achis filium Maanbsp;0^ ^�gem Geth� nunciatum^eft Semeinbsp;fer ui eius (ifjent) in Geth*

dinina,fed non fine peccatis fier ^^�^i�tlt;^iiidit occafio legitime occidendifie=nbsp;hominem. Potuit interuenirchumanaaliquanbsp;�flu,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouocati fierni fint ad dominum defierens

diuerterint, ubi non fine fiuftgt;icione uiolens , �'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;periurio dominus eos perueftigarc potuerit,

Lf inlegan regis.

�^rrexit Scmei,5c ftrauit af�n� fuum.

REGVM TERTIV� 144 �uit^ ad Achis in Geth ad requirendu fernbsp;uos luosjamp;adduxiteos Scmei deGethgt;

Semel malus fiemper prtefiumitur malns.ldeo etiam fi ne iuramenti preuaricatione incidiffie potuit in fiuftgt;icionbsp;nempradicandiquippiam 'm curia cy urbePalaftinosnbsp;rum regis contra pacem regni ifiraelitici.vt mde dific�inbsp;finjftc�lide malo diligentius fibi cauereab omni ftgt;edenbsp;mala. Seruulos reducere cupiensperdiditfieipfium, ornbsp;pnefiumptionis fine dignas pependit p�nas.

4' nbsp;nbsp;^Nunciatum eft autem r�gi Salomon!

quod iftetSemei in Geth delerufalem, rediifleu

4^ Et mittens rex uocauitSemci, dixit^ il li.-N�nneteftificatusfum tibi per domin�,nbsp;SCpr�dixitibi, Quacunqjdieegrei�us fuenbsp;ris hue �C ill UC, feito te effe moriturum �Cnbsp;refpondiftimihi, Bonus fermo quem au^nbsp;diuigt;

45 Quarc ergo non euftodifti iufiur�dum dfii,8t pr�cept� quodpr�ccperam tibi^nbsp;Legitime agit rex iuftus cum impio,quem non fioluntnbsp;tnuidum,calumniatorem,ficditiofium perfidum corn*nbsp;fiat f�iffie,fied etiam iuramenti tranfigrefjbrem, cr mennbsp;dacem, cui non tam ucritatis cura cr uitlt;e in uotis fuit,nbsp;q diuitiarum poffie�ionisq; augmentum. Conuinciturnbsp;autan morti obnoxius effie ex propria confi�ione,ut ittnbsp;ftitia regis 'mte�igatur, cr non pateat calumnite.

4^ luiTititaqjrexBanai�filioIoiadae�qui egreftus percuffitcum,amp; mortuus eft� C5nbsp;firmatum eft igitur regnum in manuSalonbsp;monis�

Cogit reu mortis ad agnitionem iufli iudicij, zr corn monefiacit prift'ma; m^!ignitatis,cuius conficius eft mdi�nbsp;gni�imefietradaffieiufti�imum regem zrltefiemaieftanbsp;tis crimenadmifiiffie,ut zr gratiam hadenus perceptantnbsp;inte�ligat,zr digne fie nunc tradari non abnuat,nec losnbsp;cumquerele inueniat 'm nouoregimine fieditiofiosnbsp;rumpunitione.

^CAPVT rir,

I ^^^^Taffinitateconiun�useftPha-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raoni r�gi Aegypti � accepit nan

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quefiliam Pharaonis, 8C addu*

�E!3KMzSxit in ciuitatem Dauid, donee compleret �dificans domum fuam, Sf donbsp;mum domini,amp; murum lerufalem per cirnbsp;cumitum�

Confirmatio regni Salomonis 'mdicatur pependifife CSdtnMi� ex morteloab zr aliorum, qui itliper mfidiasfieditiosnbsp;n�s fiuppeditafte poterant, quibus ext'mdis tut� r�gnasnbsp;bat,pace parata intra regni fini pom�ria. Conf�quenter

AA 4

-ocr page 284-

MAL A CH IM PR IM VS.

rfgnuw� confirmatur eticonamicit�potcnti�imi regis Aegyptiuiciniad Attjlrum. Quantulibeteitimrcgnumnbsp;Salomonis firmaretur pron��ionibusdiuinis,fubfidijsnbsp;fS- fauore dei, non tomen obmittendum erat, quod �e=nbsp;cimdum domini legem �r prudentiam humanam fierinbsp;poterat. Nxorem ergo fufdpitfiliam regts Aegypti,m-mirum erudiendam in timor� domim,cr obferuantia lenbsp;gK,quandoquidem religiofi�mus rexerat�prtncipionbsp;reffii,eui nontitnendum effet � quacitr.q^fixminea�edunbsp;Hione.Teftatur enimfiriptura ipfitm uehertKnter deuonbsp;tumfiiiffe domino, quern amauerit, coluerit ^reueri-tusfiierit, ambulaueritq; quo ad uM innocentiam �yfinbsp;dem in deum in uijs DMidtspatris fui.ls tunc etiam tnsnbsp;credulam uxorem facile inflituerc potuitincultuueronbsp;ueridei,quodGrlt;^ initio ficit. Domumdominicedificanbsp;uit primum feptem annis, pofiea regiatn domum trede=nbsp;c'mannis, cuitts extruilio prtmiimrecitatur quumpo=nbsp;fterius contigcrit. ideo non tantopere curadus ordo uernbsp;borum. Niurum qiioq^ Hierofotyimeinflaurauit eX ro�nbsp;borauit per circuitum.

Attamen populus immolabatin excck fistnoncniniaedificata erat domus nomi.-ni domini ufqj in dies illos.

5 ^Dilexitautem Salomon dominum, ambulans in pr�ceptis Dauid patris fui,nbsp;cxcepto quod in excelfis immolabat, SCacnbsp;cendcbat thymiama.

4 Abiiritaq;rexin Gabaon, utimmola-ret ibi. illud quippe erat excelfum maximum: mille hoftias in holocauftum obtu litSalomon fuper altareillud.

tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in excelfis adhuc populus facrificabat, nondum ex^

mon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trudo templo � Salomone,dtjfenfatione d��na, zy fine

legis necejfaria obferuaiuia pofl Silo dcflruil�urban, quando non ftabili loco area domini CT uafa rcliqiia fubnbsp;fiiterant.Ciuofadum eft,ut etiam Salomon deuoti�imenbsp;oraturus ey magnifi�e exaudiendus � domino, afeendenbsp;ritadGabaon,'Vbi erat ora lt;enca � ��ofe extrufia pronbsp;bolo'.auftis off�rendis, qu�comparationealiarumma^nbsp;ior erat Gf fandior habita, quia adpr^ceptum (^i pernbsp;fida: in qua femper ignis erat:ubi etiam tabernaculumnbsp;lAofis fiiiffi- �udaei dicut. Vbi cr miUe hoflias obtulit. Henbsp;brieorumquibufdamdicentibus, unaeademq^ die,alijs,nbsp;donee rediret lerufalem,alijs,pcr omnem uita fuam. Venbsp;rifimilius eff obtuliffc tot animaliafacerdotibus uicenbsp;na,qu� iuxta Icgis conjbtutiones fuis ordinat� tanporinbsp;bus � Leuitis offirenda effent in ara.

y ^lnGabaonapparuitautem dominus Salomon! per fomniu node,Scdixjt deus,nbsp;Poftula quod dem tibi,

Gratia pr�ueniente doirdniis Salomoni innotefeit, non ex meritis operum, idq; non nifi in fomnis,ubi nonnbsp;tantum uidetur dominus er auditur,fed etiam confeiennbsp;tia certior fit dominu effe qui loquitur, diuina effe qu�nbsp;promittuntur,quicquid fc�icet poftulare fecundum de==nbsp;u m po�it. Non ignor�t quidem dominus qualts olim fitnbsp;turus fit Salomon, interim tarnen clementiam fuamfe^

KZGVtH TERt�V�* cttndum pr�fentem fiatum itU exhibet,innbsp;tiumfuorum, er ad exemplar regibus otnnibusS^nbsp;tarn bonitatem offert ei quem regno pr�fiserat�

te Sc iuftitia,SC redo corde ftienimei mifericordiam grandenii a ,nbsp;8c dedifti ei filium fedent� fuper thronnbsp;eiusjficutefthodie,

Huiufmodi oratio decet inprimis reges quotquotredores confiituunturfamiliaru,fi�*�^nbsp;fint fine minim�. in primis enim petenda dnbsp;pientia,qu� fitfecumdum deum.Agnofcetid^lnbsp;ficia,non aliunde qu�m � fauore dei proc�dentnbsp;modo mfiituendum regnum fit coram deo,^''nbsp;quidetn qua domino toti incumbant,nbsp;cr uoluntate pendeant, earnfemper habe/idi�P�'nbsp;lis,ut necad latum unguem ab iHiasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iL-f/iiHf

tur.In iujitia denicu ut unicuiq^ ius fuum fine fuperioribus fiue fubditis,n�nbsp;pro ratione comodi priuati, nec quacunq;fi^fnbsp;dione indicium decemendo.ln cordis rediif^nbsp;hil nifi iufium, honeflum er �quum iie^nbsp;req; deledet. Sic enim coram deo coniterP'nbsp;gratia dei,ficut er Hauidi.

Agnofeere debent pr�lati omnes pr�fint,cuius domint procuratoresfinigt;nbsp;tionem fint daturi, non tarn hominu doxdd^ ^^ n^iiiiinbsp;deifcruos.Humiliterdefeipfisfentiat-omnis humanafapientia,nifi uerbo dom^^nbsp;comprobetur. Egredi er ingredteoratnpoPr�^nbsp;gnepr�effe,fubditisq; folicite, proq;nbsp;fe,pr�ire populo in agendis, exemplumq^ P�'�^inbsp;regulamquamfequantur.

S Et feruus tuus in medio eft P^F^^nie' quern elegifti, populi infiniti, q�*nbsp;rari 8C fupputari non poteft praei�nbsp;dine.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Aefiimat dignitatem offieij fui fccundinnd�S�quot;^^^ffr tlcdipopulidcicuipr�ficitur. Nonenimdr^''nbsp;eft populo, fed rex � populo honoremnbsp;tnit.ignobilis praft (lus eft,quinonnififtnW^nbsp;bominibus pr�cft. In medio populi fenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t*

tetur, uelut unus ex plebe defun ptus ut deo ovt queutfibicHpitobcdiri�populo.

Dabis ergo feruo tuo cor docilf; puluni tuuiniudicet,Scdifcernatintnbsp;num Scmalum: quis enim poteftinnbsp;populum tuum hune tam grauem,

Etdedifti,pro,utdig��risdare,fcruotuocor nbsp;nbsp;�i

hoc eft, docile er attentum ad legem tuam, ut PjniTt iudicare iufte, difcernere clore inter bonwn ^tid

-ocr page 285-

M A L A CKI M.' � P KI M-V S.

fiejotw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titm 4rdui magntnbsp;nbsp;nbsp;ttobili�igt;nipoigt;u-

Hdrii

�� Pla�aitcrgo fermo coram domino, qd Salomon poftulaffet huiufcemodi rem�nbsp;^�utllaoratione domino compUcere inagispojfu�nbsp;fdlubriut exMdiri,qu4mfi oremui:Siin{lifice=�nbsp;ijj Qffffii opf)-f ftojlfo qifoci tifjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfQ

�tiwo obligamur.

quot; n. dixit deus Salomon!, Quia poftula* * uerbum hoc,amp; non petifti tibi dies mulnbsp;��gt;necpctifti diuitias, autanimas inimi^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuor um, fed poftulafti tibi fapicn.*

ad difccrnendum indicium:

\ %. Sfjnp�y. pluf^iftiiioraq} domintii dareprtefto eflfide �lUdcaittpoflularc, QJtiinmodicofideliscjjeeunbsp;(quot;bfupramultacon�ituitur.Etcuiprincipalngratiadonbsp;accc/Jorium neg(iri non poteft. Q�i regnnm deinbsp;^''^iiqu�rit,illialiaomnU adijciuntur. Qui benenbsp;populo dei, duplici honore dignifunt cora dconbsp;��tintbut. Sapientiitueracuicontingit^eireli^Uilnbsp;h F '^�'�^�^fortunteqi prodeff� poterunt.

J feci fecundumfermones tuos,ccce di tibi cor fapiens �C intelligens in tan-*^utnullusantete fimilistuifuerit,necnbsp;'� *�^^�rfclt;flurus fit,nbsp;jjpd 8c h�c qu� non poftulafti dediti-JJ � diuitias fcilicet qu�m gloriam, utnbsp;fimilis tuiinregibus cun�isnbsp;quot;quot;�Miebus,

motunt non adderet,nifi print orntiones l�uni t**�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluiffct. Ecce,ait, fici fecundum uer

rt^l^'^'^�^gt;po�ul4tdconce�i, non erit quijpiam tibifi=i I ffif donee uixeris. tiec�iit nnqunm, necnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijo

t^�^^�eumhabeant,f�uef4pienti4muelis,fwediui^ , 'V ^^^onoreni.

cii( P��cepta mea Sc man data mea, fi Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid pater tuus, longos

dies tuos ?

dominutlapfumSalomonis prtemo �'ixtynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui�lurunt, fi in mandatit deinon

^^ii4tem Dauidi patri fuo ftuduerit. Re uera enim ad perjr�lum fe=:nbsp;lt;io^nini nonpermanjit.nbsp;non uixitni� quinquagintanbsp;gt;^nia eonditionem pron��ioni adie�lamnbsp;I 1 jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�intent honore donatus eflu�^;

Salomon, ccce fo�

� 4Uumcp uenifletlerufalcm, ftetit dominijSC obtulit ho-''�'iUp r pacifica,8c fecit c�uiuiumnbsp;b,?�sfamulisfuisgt;

^f^trUexit diuini fauoris e�e �^^gt;'oini�iotief,quibuf�rmitera^hte�t:lt;i9n}ilt;i:

R E amp; V M nbsp;nbsp;E R T I V ff?' 145

KO ��en�int certitudinem^t pfiebcnte. Statim�f} Uiero^ f�lymain reuerfus, in primis domino egitgratilt;is, rega^nbsp;libiithoflijs magnifi�e domino oblatit antearcamdominbsp;nlt;,qu� i� Ziort tune crat. Etinfitper auliets fuit omnilt;*nbsp;but JfilcndidM exhibuit epulax, quM dominui non odit,nbsp;fi modux adf�t zy timor dominfifine crapula zy ebrietanbsp;telibidinisq;ftudiofiatianda!.

� EximiumfapieiKi� �ecimen ftatim dominas deela= l�mo��s^pri rauit toti regno, quonbsp;nbsp;nbsp;ipfefidcntios ineumberet diju

dieandii cauf�s, diuinasn fapientiam fibi a�ijkntem ex^ pertut, ey populas il�i maiori reuerentia deuinecreturnbsp;pareretq;. Duat hat mulieres Kebr^i hofiiitalariatdi^nbsp;tant,nonfimplieiter meretrices. Eorta�is m populo deinbsp;inhonejlum arbitrait,aUeubi permitti merctrices,ut lo^nbsp;cum femper habeat ucrecundia, cy non fie publice prdnbsp;fient feorta cy meretrices, [ed hofigt;italari�dicatur pr�nbsp;textu honefiiore, non nifi fu/fiieione quadam notandue,nbsp;Cr cum pudore, qualit non locum habet in pro�ibulisnbsp;'eoiara legem dei permi�is,ut minor matrimonij necepnbsp;fitas zy hone fiat putetur, quam uniuerfa feriptura contnbsp;mendat zy torum immaculatum.

Accufauit innocent foemina zy uera mater ream oc �fi infantuli,iniuriam pafi�,eam qu�dolumcommisnbsp;ferai noilurni fiirti : apud quameadem indomogenuenbsp;rat,fuperfiitem filiumquidem fibi altera furripueraAnbsp;^ine tefiibut omnia ada font, quia faite habitauerantnbsp;ambee.

Triduo una prteuenerai aliam fuo partu, quo cauft fieret �bfcurior,ob fimilem fir� ietatem,zy uirorum abnbsp;fentiam qui dehacre tefiimonia dicerent,

Hoc foltern difeitur hoc loco, ut matres circumjfie:^ (lioresfint in infantulis�uendis dum uni dormiunt.-�nbsp;eile enim damnum ifiud occurrere poteft, quod dijfici'^nbsp;lefiratur.

Etconfurgens intempeft� noflisfilen tio, tulit filium meum de latere meo ancil^nbsp;l�tu�dormi�tis,SC collocauitin finufuosnbsp;fuum autem fi!ium,qui eratmortuus,po-fuitinfinumeo�

Quum^furrexiffemmane,utdar�lac filio meo,apparuit mortuus� que diligentnbsp;tius intucns clara luce, deprehendi no effcnbsp;filium meum quem genueram�

Obfeurior caufa fit dum hiec narrat quteigttorare couincitur: fiquidem fi dormiuit quomodo didicit reant


-ocr page 286-

MAL ACHIM P RIM VS:

V.

dormienti,nifi hac tdi�uw ratione cjuod pignm corpo^ rii fui nefcirenonpoterdt,z^ aliud fieri quam quod re^nbsp;�rcbaturnon potuit.

Ai Refpondit^ altera niulicr,Noa, fed fichus meus uiuit, SC Rlius tuus mortuus eft, Et ilia dicebat,N5,fed filius tuus mortuusnbsp;eft, amp;; till us meus uiuit, Atqjin huncmo^nbsp;dumloqucbantur Coram rege,

Nfgrftrc�, quod ab accufatrice probari nonpofii fciebat,idq;conjlanterprocaciter^.Sicq; concertantesnbsp;. ,faetninascorainfe,Salomonrexadmodumiuuenisffiirinbsp;tu domini infiigatus prudenti�ime conuicit ueritatisfalnbsp;lacem-tJoftris quidem temporibus non mirabili confilionbsp;idfailumputaretur^qui ftmile quippiamfa�umlegi^^nbsp;tniit, duduinqi didicimus. Verum fine exemplo eft, ZTnbsp;narrationegeftorum fimilium, iuuenem duodecimannonbsp;rum contra atatis fu� menfuram de intimo humana na=nbsp;tur� iudtcare affiilutunde ZSquot; admiratut eft zr perti^nbsp;muit ilium omnit ifraefquod fcilicet eiim manififta nonnbsp;fitgercitt,quitamprudenterabfi:onditadeprehendifiet,nbsp;Exponitur uarie ab antiquis in typum fynagogie zr ecnbsp;clefice,nbsp;nbsp;nbsp;de regno Chrifti, ficut zy dult;euirg� 'm Ezc^

chiele z�^ Zacharia.De quibut ad longum uide Gregos riwm zyR.habanimt.Supramodum diuiniftgt;iritusopusnbsp;in ifto apparuit, qui fuopte 'mgeiiio tom di^ilent causnbsp;fcon explicare potuit.

Tunc rex aitjH�cdicit, Filius meus uix :Uit, amp;. fili'^ tuus mortuus eft�Et ifta refponnbsp;dit,Non,fed filius tuus mortuus eft,meusnbsp;autem films uiuit.

Sapientifiitni iudicit morem feruat fentent�e firent dee pramittendo utrinq^ allegata breuiterac perjfiicue.nbsp;i4 Dixit ergo rex, Affertemihigladium,nbsp;Quum^ attuliflent gladium coram rege;nbsp;2.-^, Diuidite, inquit rex, infantem uiuumnbsp;in duas, Sc date dimidi� uni, �C dimidiamnbsp;alteri,

Tcrrere uoluit ream uel prodere malitiantfino ttr^ reretur.t^on erat mendacium,fed iudicium terribile manbsp;temit uifeeribus, quod mintme fentiebatur ab eaquanbsp;mater non erat, zir fola malitia odiofa 'impe�ebatur adnbsp;difceptationein, quez rea hon�cidq uideri noUet : quumnbsp;interim fc crudehorcm traduceret q mater efife poftit innbsp;filium.Sicfef�mineamalitiaplerunqiproditfdiuqjftuInbsp;titiatndi�imularenonpoteft.

i6 ! Dixit autem mulier cuius filius cratui� uus, ad regem (commotafuntquippeui.-feera eius fuper filio fuo) amp; dixit,Obfecronbsp;domine, dateilli infantem uiuum, amp;noli=nbsp;teinterficerceum.IIla autem dicebat, Necnbsp;mihi nec tibi fit,diuidatur.

Aiicgoria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In hac uita quafi �inatrepartiri concedituruitadis

fi:ipulorum,dum ex i�a nonnunqua alter apud maritunt deum,altcr uero apud homines laudem habere permit-tatur. Sed falfit mater eum quern nongenuit occidi nonnbsp;metuit,quia arrogantes ma�ftri zir charitatis ignari fi.nbsp;^ni�imum nomen laudts ex alienis difeipulis confequi

REGVM TERTIVS.

ttequelittt,eorum uitam crudeliter mfequuntur.wd''^ enimfacibutfuccenfi, nolunt alijs uiuere, quodfeton^nbsp;jfiiciunt non pofte po�idere :zy'qgt;lt;'0^ obf�qui lumnbsp;uidentadgloriam t emporalem,eos alqs muideittniue*nbsp;reperueritatem. Hifc Gregorius in hunc locum cumnbsp;fequentibus, quee inuenias apud Eucheriumz^Rh�i�nbsp;banum.

Refpodit rex, amp; ait,Datchuic infantem uiuum,Slt; non occidaturthaec eft enim manbsp;ter eius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

Sent�tia: breuitas amp; regia authority eleganter co� uenerunt,paucis declarando caufam 'muolutifiif��^�'�^nbsp;pedit fententiam iudicis breuiter edici z^grituit^�nbsp;hil^ prater eaqua ad faili fubftantiamperd��''^�^^^nbsp;dido proponendum utrinq;,ne caufa alioquifi^^^ �nbsp;damultiloquioinuoluatur. Eeliciut iudicaitt^�'��'nbsp;naturas didicerunt, affidus enim certiusnbsp;dijudicaiu, fi tarnen iudex uir probus fit� C y ��,,,nbsp;non ducatur,fcd eruditione'mfigni, z^ fidelit��/nbsp;impios efte fenatoresneceft�eft, qui dodos ptoP vnbsp;afteftbresabeft'emalnnt,uel audire cancel��'^*�

a8 Audiuititaq;omnislfraeliudielt;��?u,i^ iudicaftet rex, �C timuerunt regem^nbsp;tesfapientiam dei effeineo adfe^i^**nbsp;iudicium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Maxima authoritas comparatur r�gi eX cijs,cr regno pax atq; tronquillitas, quu��f. iiitiugt;nbsp;rigratulari poftitnt, zr fidere defuanbsp;tem fefc 'mtra cuticulam continere cogimti^^�^nbsp;illisliceat omne quod libet.Eiufmodi rcgti�^'��'^^leinbsp;uirtutis amore,mali uero firmidme potn^'^��^\cQii!vfnbsp;Hebraico more didpoteft 'tnfignis, eximii^nbsp;tafiipientia, qua non nififtedah donodei i^nbsp;piorum cordibus, ZSquot; prater natura ord�t�i^!^nbsp;bat in Salomone fub atate tam tenera.

CAPVT im.

fuper omnem Ifrael� Maguficentiaregis ingt;l��^'^nbsp;'^ftrorum,ztrofticiorumordigt;lt;^ . .UoJnbsp;quenter defcribitur per uniuerfitm imperi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ds

eratfupertotum}fraclem,duodecimficilicettrt Zrultralordanem. Qjtodtantumdurauitft^^^'nbsp;iie,ut effet typus r�gis regum Chrifti dot)U�igt;^��'nbsp;bnperpetuum regnat pacifice fuper fideles c�quot;�nbsp;culorum in hac uita toto terrarum orbCfamp;'^�^

i. hi principes quoshabebat*^^ filius Sadoc,faccrdos:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jofa

j nbsp;nbsp;Elihoreph SC Ahia filfi Sifa/crib^*

phatfiliusAhilud,� commentariist Azarias filius Sadoch dicitur, quumfeef*^nbsp;braosfiteritfilius Achimaas,zr nepos SadocPl^jlnbsp;tis.�on hicfcribitur officium huius AZ�O'ilt;^nbsp;ceps dicatur,poteft autemfiiifteregi �fecreti)nbsp;pra alijs accepti�imus,ueluti no di�imilis

iSs �

-ocr page 287-

M ALACHIM P R.I!V�-'VS�.

^t^fibufneffos ftmmi pond fids. Sequent es aulent ^Hcliborfpb �r Ahilt;K fcribx dicuntur, db epiftolisnbsp;J'�icct notctri/ r�gis; lofdphat uero tcmporumgeftdnbsp;infiriptis^A commcntarijs didus.

filins loiad�, fuper exercitumt ^3aoc autein 8C Abiathar,facerdotes�nbsp;^�tdocfummui fdcerdos quidein erat, Abiathur au-non nifi ilUus uice aliquando n�gt;uftrabdt,alioqui iitnbsp;^^^bothproxim�uillamrclegatus, ex gratia tnntuninbsp;ndmittebatur ad minilkriutn, ut foerut prtedidum

2 ^2arias filius Nathan, fuper pr�fe�os ?�nd filius Nathan faccrdos amicus reglet

^Jathun tnagijkr erat prlt;e�dorum^ ^'*'^�gt;tionent ZT colleddS aff�rebant pra�des regionu,nbsp;^quot;^���ibutnmf�rebant.Sabudproximui regis,exponi^inbsp;^b Hfbi-�W amicus familiari�imus zr fecretarius

Ahifar pr�pofitus domus� 8C Adoni filius Abda fuper tributa.

^i�r prlt;e�dus domus uelmagi�er palat'q erat, A� . '��^ain qui legiiuf cum Dauid, zr hoc loco,atqinbsp;��liter nominatits Aduram, qua�or generalis

p * Habebat autem Salomon duodecim jj � ffftos fuper omnem Ifrael qui praebe^nbsp;domui eius� per fin^nbsp;f enim menfes in anno,finguli ncccfi-f�^tiiiniftrabant.

IL �*�^ecnn pra�dos Salomon in�tuit�uper totum quidcm iuxtatribuum duodecim per�o^^nbsp;gt;uodo�cu�dum regiones tota ter^inbsp;teranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officijs diflribuebatur,ut patet in it=

^Penfiis totius aullt;e regite promouebaiu�cun r^sdLecim.

h,,quot; Eth�cnomina corum�Benhur, in ^^�'^Ephraim.

decar,in Macces, amp; in Salebim, 8C fames �fElonBethhanan.

Arubothjipfius enim erat omnis terra Epher.

proprijs, �d patrumnominibus hj; ^^�lt;f,qui fama ��uflriores �erantzr notioranbsp;patrum nomina,ut Ben hur,Ben deher,zrc,nbsp;ftomina eraiH qui duodecim prie�snbsp;tfibutum regium, quo regisnbsp;P�^�ttus exercitus alebantur,�cUMdum duonbsp;�^�^nhut reliqua plebs totius regnief�t innbsp;�^pacezrtranquillitate.

^o,.^�l^binadab, cuius omnis Nephad . apheth filiam Salomonis habebat

(regebat) Thanach SC �� uniuerfam Beth fan, quae cftnbsp;lezrahel, �Beth fannbsp;tnchula crcgionc Iccmaam�

.' REGVM TERTIVR 144

IJ Ben gaber in Ramoth galaad t habebat Auoth iair filii Manalfe in Galaad,ipfe prpnbsp;erat in omni regione Argob,qupeft in Banbsp;fan, fexaginta ciuitatibus magnis atqj milnbsp;ratis,qu� habebant feras �reas;

'eilius Abimtdab quartusin ordinepr��dorum�^ liam Salomonis uxorem habuifi� dicitur, quodper ananbsp;ticipationem neceffario inteUigitur ,zr non ad initiuntnbsp;regni Salomonis, quandoper tetatem filiam habere nonnbsp;potuit.ldipfum z^ de odauo pro��defin tribu Ncpbtbi�nbsp;lim Achimaas mtelligcndum efl.

�4 Ahinadab filius Addo (prxerat) in Maa� naim.

ly AchimaasinNephthalim�fedamp;ipfeac ceperatBafemath fili� Salomonis incon^nbsp;iugio.

Di�imiis hic �^�ahanaim non folum urbem �iffe,�d magnum dominium,uel ibidem refidentiam habuij� A*nbsp;chitiadabߒptimumprie�dum.

� 6 Baana filius Hufi, in Afer, amp; in Aloth�

17 lofaphat filius Phanie,in Iflachar.

A�rhic pro tribu accipitur. Aloth autem efl in trt=* bu luda,�rta�is loca duo �erunt eiufdem nominis,

Semei filius Ela,in Beniamin.

*9 Gaberfilius Vrijinterra Galaad,amp;in terra Seon regis Amorrh�i, amp; Og regisnbsp;Bafaiijamp;pr�fedusunus in ilia terra.

Semei undecimus prie�dus Beniamitarum, de quo hic filius �it Ela. Alius Semei � Salamone occifus fimili��nbsp;ter'quid� Beniamita�erat, fed filius Gera de Bahurim.nbsp;Omnium illorum locorivmfitum fi quts cupiat fcirc,di^nbsp;lig�ter uerfetur in hbro lofue, ubi pro ut fieri potuit exnbsp;rgt;,iiieronymiannotationibus, qui hccc melius feire po^nbsp;tuit,annotauimus quidam..

2.0 luda �C Ifrael inniimerabiles, ficut are^ na maris in multitudine comedentes amp; binbsp;bentes,atq}l�tantcs.

luda zr ifrael iam fepe diftindis nominati fumt ap^ peJlationibus,ante regni diuifionem,zr quum effet po^nbsp;pubis innumerabilis, tarnen quia domino feruiebantfi^nbsp;ne idolis,zr legem obferuabant, affatim ittis neceffarinnbsp;omnia aderant abfq; reriim penuria. Comedeb�t autetitnbsp;zr bibebant lietantes,non ad libidinem, crapulam ac e=snbsp;brietatan, fed adgaudium zr pacem, cum fanitate zfquot;nbsp;�licitate terrena,bcet enimfine luxu non fiierit, tequonbsp;tomen mode�a caruiffe non credendum.

Il

Salomon autein eratinditionefuaha.-bens omnia r�gna, � flumineterr� Philip fthqm ufqj ad terminum Aegypti�offerennbsp;tium fibi munera, feruientium Salomonbsp;ni cundis diebus uit� eius.

Salomoniciregni latitudo defcribitur�fiuminefci=^^f^^* licet Euphrate ufip ad PaU�nam maritimam occident nis,nbsp;tabs maris magni,zr ufquead Aegypti limites. Onrnesnbsp;enm iUipopuli timebant ZT reuerebantur eum,mune^nbsp;ribus honorantes donee uixit. Patet ergo digtiitas regisnbsp;t� mvltimditK �r p(K( populi^iam^ complebatur pro�h

-ocr page 288-

* MAtACMiM PRIMVS.

tnl�io dci �t�ia ad Abraam: Sctnim tuo dabo terra hatte iflumine Aegypti uftj; ad fluuium magnum Euphrateihnbsp;Ciuo Salomone certi�ime prafigurabatur pacificus rexnbsp;Ko/kr ebri�ui dominum, tp�e enim omma r�gna terrlt;e 4nbsp;Solis ortu u�q; ad oeca�imt 'm ditione �ua habet,o� dnasnbsp;t�r�mariu�jiadmare, {iflutnineu�e^;adterminosnbsp;orbisterrarumApfi�eruiutitomnespopuli,tribuscrlinnbsp;gu�,off�rentes ei inunera fidei fanilitatis. Omnibusnbsp;diebus uit� eins : hoc e�, 'm�eculum �ecult. Ouia tp�enbsp;permanebit fempcr,�rregnt eins non erit finis,poteflasnbsp;eiuspotc�!iSieterna,e:y'c.

2.i Erat autem cibus Salomcnis per dies fingulos triginta cori finiil�, �C fexagintanbsp;�orifarin�,

decern boues pingueSjamp;uiginri boucs pafcualeSj�C cent� oues,excepta (uenatione)nbsp;ceruorum, caprearum, atqj bubalorum,nbsp;amp;auiumaltilium.

Spkndor Splendor regn defcribitur ex magnitudine expen�t rum m cibos. Corus autem menfur� genus efl,cont'mensnbsp;trigmta fata,uel modios paruos.Si quis otiofusf}t,fup=nbsp;putetquot hominum millia quotidie abfumerepotue^:nbsp;r'mt 'm calidts iflis regiontbus trigmta corosfurma; dexnbsp;licati�tmx, cr fexagmta coros comunis frumenti, de*nbsp;cembouesdomiimpmguatoSfUigmti boucs'm pafeuisnbsp;nutriios,centumoucs, exceptis ceruis,capreis,bubaliSfnbsp;crga�inaceis impinguatis. Crapula autem quiecunquenbsp;crcbrietas'mdile�li � domino regis aulalocumhabe*nbsp;re non debuit, cr pauperum cura obmi�a non fuit. Po*nbsp;pulus deniq; �delis nimium grauari non debuit, moduntnbsp;inrebusabe��enon licuit. Exce�entem aliquammate*nbsp;flatempr�cunilis regibus deferibereuoluit author U*nbsp;britqu� �rta�is Chri�i domini cr regis uniuerforumnbsp;diuitias copiam figni�cant magtsqu�mfuperfluitanbsp;temaliquam inanem crinhonefl�prodigalitatem. Di*nbsp;gna enim laus fanili regis 'm�ubie�orum tranqui�litatenbsp;magts coprobatur, qu�m m prodigalitate carum rerutnnbsp;quiC pauperum oppre�ione cum multorum tnuidia uelnbsp;egeflatc congeruntur,

Ipfcenimobrinebatoinnem regionem qu�crattransfluinen,� Thaphfa ufqjadnbsp;GazanijiSccundos reges trans flument SCnbsp;habebat pacem ex omnibus feruientibusnbsp;incircumirut

2-5 Habitabat�ludaSilfraelabfqjtimore, unufquiTq} fuDuitcfua,amp;: fub fieu fua,�nbsp;Dan ufqj Ber fabee cundis diebus Salo^nbsp;monisgt;

amp; Chri�i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnteUigunt Salomonem tregna��e fu*

eSparaiio. per totum orbem, cr Thip�im Gafamq; mterpretantur ult'mios fines orbis,totumq; mundu, quibus eatenus connbsp;fentio,quandoquidem 'm Chrifti regno id completu iamnbsp;dum fideles norunt.Licet autem per Chriflum pacifica*nbsp;ta�nt omnia quo'mc�lis cr in terra,tamen etiam Sa*nbsp;lomon fectmdum nomen fuum pacem habuit,cr�cit innbsp;regno fuo, cr circta�quaq} ad omnes uic'mos regesnbsp;iopulostut fine omm t'anore quiq^ lucLeorum zr ifraeU^

� REG-VM TERTtV�,

tlt;e �uxtd uineta fua, cr fub fieu fita fecuribedtiq; ucrint. Ciuam tarnen regni�licitatem no exnbsp;buit,nec proprijsnecmaiorum, fed ex fauore ionunf,nbsp;promi�ionibusq} patribusfa�lis dudum,qu� fentelcar*nbsp;naliterexhibit�funt, donee perfiliumD.'uidMc�iaiHnbsp;per�ili�ime complerentur in regno fidelium beato amp;nbsp;perenni.De quo ifaias: lAultiplicabitur eius impetMnbsp;pacis no erit finis. Sub cuius dc�nftoncfidclesnbsp;pauore confiftunt cordium, confeientiaper fidemnbsp;terconfolatur,contemptis terrenis delicijs erbopnbsp;impiorum mfidijs, mqs diuinis laudibus amp; betupy'nbsp;continuo recreantur,charitatis operibusnbsp;peramp;proficiuntadproximos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�Et habebat Salomon millia pr�fepia equor� curriliuJ�gt;^*^nbsp;decim millia equeftrium.

In promptu habebat Salomon quu iubetet tp quadraginta millia pro curribusadprieliapgt;'��rtnbsp;da, or pro adueheada annona pro fuis ttubiibt^'nbsp;Mtempro equitibus ZT nobilitate uehendatf���^nbsp;cem miUia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

  • 2.7 nbsp;Nutriebant^ cos fupradi�inbsp;monis pr�fe�i.fed Slt; necclTarian�^'�'nbsp;gis Salomonis quifqj menfe iuonbsp;genti cura pr�bebantabfq; defci� _ �

  • 2.8 nbsp;nbsp;Hordeum quoq; 8( paleas ^*1��Vffafnbsp;iumentorum defereb�t in locun��*�nbsp;(rex) iuxta conftitutum fibi,

Tarn abundanter prouifum efl tis de annona, ut nihil itfquam defiderir�^�^nbsp;.bus,quandoquidem pra��i inprouitie�ߒ'^^''^u��fnbsp;tudinefua,cr populus progaudio pacis,nbsp;eiffluentia omnia/inegrauaminecotribuebJ�; j^ni cw''�nbsp;fnim Chri� nuUus de�ilus efl ftdelibus :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,ip iquot;�'

reficiuntur er fufientantur per omnia 1� �o,legaliuidelicet cr euangelico.llbqK��^^'quot;.^�tiir,nbsp;gunt ad pr�fepia fandlarum feripturaruttsnbsp;ut pabulum ibi facr� accipiant doilrin�:nbsp;rant mgloriam Chri� fanili uirt,fcribeitde,nbsp;laborando multa folicitudine: ut menfa dotb^'*�nbsp;doMna pietatts, mi�ts traditions humaint'''^ 'nbsp;tispr�terdeiuerbum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gjjoz

' ^Dedit quoq; deus fapicnri^*^ la* monijS^prudentiam multamnbsp;titudinem cordis,quafi arenamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

littore maris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Donum fapienti� accepit � deo, qua���quot;^ ufilitef� Jerefer mtelltgentiam,qua humana tra(i^�\ �fj�inif'nbsp;regnumq; �liater gubernaret, utramq;nbsp;Cordts aut� latitudo dicitur,qua omnibusnbsp;ceret ampli�imamemoria,circum�e�io ess'nbsp;animi,qua laboribits no deijeeretur,nbsp;finiflrorunonturbaretur. Hacenimad�dcd^nbsp;primeneceffariafunt. Aremeautemmariscotnpnbsp;hyperboheos multitudo eruditionisrerumnbsp;pra c�terorum hominum menfuram.Sapientiunbsp;ueri Salomonis omnAitsuntece�it, quia


-ocr page 289-

M At ACHIM PRIM vs;

eos qui participationefapientiie fupientei fuut, et ^nqui eft Ions fupieistije crfapientU ipftt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� '�

� ^tpr�cedebatfopictiaSalomonis fapi^ ffttiam omni� Orientalin �C Aegyptior�,nbsp;fili/ orientis dicuntur Chald�i,fiiagi, Aftrologi, crnbsp;rerum inueftigatores, quos omnes �rudition:nbsp;^'fti^iZThoneftuexce�uit. Arbitr�r eos notarifiliosnbsp;�nfntis,� quibus olim hauferunt per/��lam ne fummionnbsp;i^�^fti�m,quain liagiamdixerunt:pro qun nauigusnbsp;Q- pertulerM�tmulta Pythagoras, Empedocles,nbsp;Plato,hanc pr�dicauertmtreuerft ez��nbsp;, pracipuam habuertatt. Aegyptiorum ueronbsp;ft^sturalium rerum fea-cta nofee, �y fi quidnbsp;pft^�^^ratioeruditionishabet. Omnibus hisdodiornbsp;i'�hquia deum omnium conditorem cognouit, credidit,

, �tat fapientior cunflis hominibus: fa Ezrahite,�lt;Heman amp; Chainbsp;^�joCDorda filqs Maholt �C eratnomina

� �niuerfis gentibus per circumitum f'cfJ^^^.'^^^^^o�ttnihominefiiit, nemoenim pluranosnbsp;s^uidominoiniftirante didiciftet, necnbsp;Sen lii^itus ipft ueritatis illuxit,ut qu� nofeeretnbsp;toitt-�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^^lt, quod nulli hominum locupletius

Pli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Darda. Hebra-i dicut

lijb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuda,do{�ifiimi c�l�br�s �tri. As

inteUigunt Adamprimum homin�, iH^f^yi^^often cr Dauidem. Dicimtur autem filijnbsp;^sdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiam Sera di�lus eft,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui ad lau-

'*^ftascanendasidoneifiierunt. Nomen Salomonis Foit '^/^�*^�.loria,maieftas,taus, lt;0' operum. c�l�brit�s,nbsp;^�^pientiie �y uirtutis.

quoqj Salomon tria millia fuerunt carmina eius quinqj

^iUict parabolarum dixit quidem, fed ex iUis fia Putilioresq; annotatie fiunt'm libris T^eclefiaftisnbsp;������^oitrtwn. Soient fiapientes multa fiapienter lo^nbsp;tempore negliguMtur. Sisnbsp;^nnt' ^^�(mqi mi�ibuscanticis finis, exquibus ele^nbsp;fi^eratiora co(le�lafiuiit,qu� ideo di�la fiimt

���Lk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cedro,qu3e

tijj. �3no,ufq} adhyffopum qu�egredt-k ln�^fParietetamp;dilTeruitdeiumentis ctuo b�ft

�quot;'�ticide omnibus terranaficentibuf, '*'1(1-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt�nima, quiC pariter cum multis alijs

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annotata. Sic de omni=i

^isjk^^^�^�^S^^eribus.Diffierit Salomon nofter de fin

'ius- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creatura 'muifiibilis in conftie

ftiid � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogitationes hominum, ipfienu

^t�o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patetaby/fits,Grma

�^feonditusab eo: ipfie inficripturis cdjs

*�*�icbantdecun�is populis adau*

REGVM TERTIVS.

dtendS fapienti� Salomonis,amp; ab uniucr^ fis regibus terrae, qui audiebant fapienti�nbsp;eius.

Omma ad laud� Salomonis,cuius ueritits et perfi�iia reftilendet in Mefiia fiUo Dauid Chrifto domino. Plie Eanbsp;pii� dixit:Erit in nouifiimis diebus prieparatus mons donbsp;musdomini,crucnient ad eut� omnesgeittes,^c.inec


clefiauniuerfial� cle�orit gt beatorumfiliorumqidei, ^CAPVT V.

I IfitquoqjHir�rex Tyri feruos fuos adSalomonem� audiuite^nbsp;Snim quod ipfum unxiHent regenbsp;pro p�treeius, quia amicus fucnbsp;rat Hiram Dauid omni tempore.

Kiramrex TyriGySidonis,perpetuam amicitiant

habuit cum Dauidc,quo mortuo cand� mifiislegatis res nouauit cum Salomonefilio, cum fiucceft�remregniau=snbsp;dijfiet. Notilegbntw Salomonetti prouocajfie tumcijsuclnbsp;beneficies Hiram ad fi�dus, fied fiualfionteEthnicum rc^nbsp;gernambiuift�fiocietatcmSalomonts.Significare non ob Gentiumr�nbsp;ficure hoc potuit Hebrais, deuotionemgentium ad cultu


unius dei ucri cr unici fiuficipiendum fiua Jfionte, in quo GT perp�tua manfiurte eftcnt:cumifiraelit� ipfi, tot cla=inbsp;ris f�upendisq; b�n�fices, non potucrint in cultu eiufid�nbsp;dciretineri,ficdleuibusexcaufiis auerf�fiunt�lege, gs*nbsp;cultu dei,ad idololatriam. Cum contra gentesfianel agittnbsp;turn deum uerum nunquam abiecerint,nec ad idolortwinbsp;culturamredierint.

i Mifit autem Salomon ad Hiram, dic�st

Eifidem legatis Tyrijs renunciauit Salomon regiHia ramde paranda materia domus dominiin monteEiba=snbsp;no,qui licet contineretur intra limites lfiraelitaru/m,dec^nbsp;rant tarnen prouidentia dei artifices lignarij, GT lapidanbsp;diC idonci ex tud�is,ideoq; ex gentibus petuntur : in tgt;=nbsp;pumecclefitedei�dificandlt;eexgentibus, Q�m�gt openbsp;rarij ex ifiracle )ni�i,ex profielitis erant, 3,.Paral.2.Gr s.nbsp;Qui uero his praficiebantur, ex ludais erant ,ficut G!�nbsp;apoftoli Chrifti,lud�i quidem,fied ftudio,opera,fide, amp;nbsp;diligentia gentilium di/cipulorum ecclefiam in gentibusnbsp;extruxerunt.

5 Tu fris Dauid patremmeum, quia non potuit �dificare domum nomini domininbsp;dei fui propter bella imminentia per cir^nbsp;cumit�,donecdaret dominus eos fubue.-ftigio pedum eius.

4 nbsp;Nu ne autem requiem d�dit dominus

deus meus mihi per circuitum � 8C non eft fatan,neq} occurfus malus.

Dauid occupatus bellis ac per/�ciitionibus, in^ pa^ randapacefilio fiuo,templum domino adificare nonpo^nbsp;tuit. Salomonautempacificus filiusDauid, cultum deinbsp;perpetuuminftituit.Sic Chriftus dominus parata pacenbsp;'m orbe per imperium R-omanum, dilatauituerumdeinbsp;cultum in mundum,nunquam finiendum, quia 'mffiiritnnbsp;Crueritateperficiendum,

Q�am ob rem cogito �dificare domum nomini domini dei mei, ficutlocut^ eft do

BB


-ocr page 290-

MAL ACHIM PRIMV'S. minus Dauid patri mco, dic�s�Filius tuusnbsp;qucm dabo pro tefupcr folium tuum, ipfenbsp;�dificabitdomum nomini meo�

Salotnonis dicere, eficogititrc cr proponere, quod Rex Tyri Dauid domino ordinante dijjiofucrat. Allcgat autem donbsp;mini uoluntatem r�gi Tyriorum, t^ui uidetur fidelif j�ifnbsp;fe^zj� unius dei cultor:ftquidem e� profiin-at ei Dduidisnbsp;amicitM,ut melior efficeretur gt religioftor. Saltern plunbsp;rium deorum errorem euade)'et inflitutione reUgiofi�i^nbsp;mi amici Dat�dn,qui impietatem infratre cr amico f�rnbsp;reneutiquampotui/fet,

  • 6 nbsp;nbsp;Pr�cipe igitur utpr�cid�t mihi(feruitui)nbsp;cedros deLibano, Scferui meifintcum fernbsp;Mis tuis � mercedemautem feruorum tuo-rum dabo tibi quamcunq; petieris � fcis e^nbsp;nim quomodo non eft in nobis uir qui nonbsp;Merit ligna c�dere ficut Sidonii

Serui Salomonis adfint ferais regis Tyrij,ad materite apparatum,negetttes extorres habeantur � cultu dei Ipnbsp;raeliSffeduelht nolintgentium opera egere uideanturnbsp;ludxi ad ereilionem diuini cultus in mundo. Sidonij hocnbsp;loco notantur fubditi r�gi VUram �tijfe.

  • 7 nbsp;nbsp;Cum ergo audiflet Kiramuerba Salo^nbsp;monis,I�tatus eftualde, amp;:ait,Bcnedidusnbsp;dominus hodie, qui d�dit Dauid filium fanbsp;pientem fuper populum hune plurimum,.

Pietas cr fides Hiram n�tatur,in congratulatione bo norum Salomonis, orpro religiofo inftttuto de cultu deinbsp;rrigendo,nefefolosludiei, domino deogratos fitiffe ia^nbsp;ilent,cum promptam uoluntatemgemilis regis legunt,nbsp;ad domum domini, de quo tantopere gloriabantur, Cfnbsp;quam non fine gentium opera uoluit extrui.

  • 8 nbsp;EtmifitHiramadSalomonem, dicens,nbsp;Audiui qu�cunq; mandafti mihi�ego fa^nbsp;ciam omnem uoluntatem tua in lignis ce^nbsp;drinis �C abiegnis*

Conuerfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConuerfagentUitos mi�t ad dominum uiros quonda

geiitiiitas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admodum claros, qui fecuribus clos

quiorum dei fuperbiam mundi huius deiccerunt, �x hus miliauerunt,cradnormameuangelic� ueritatis aptasnbsp;uerunt animas ele�orum ad ecclefiamdei extruendam,nbsp;in hoc mundo in calis,

Serui mei deponent deLibano ad marc� amp; ego componam ea in ratibus in mari, ufnbsp;que ad locum quem fignificaueris mihi,amp;nbsp;d�Toluam ea ibi,amp; tu toiles, Si tu fecies uonbsp;luntat� meam, ut detur cibus domui meae.

Hi quoque artifices pietatis,apoflolici uiri exgenti� iusele�i Cf defiinati ecclefilt;e inftituend�per gratiamnbsp;eruditionis,populis largiti funt triticum uerbi dei,oletimnbsp;charitatis,qui exgentibusdoHoresabapoftolis eruditienbsp;de ucrbofidei,crgentium errores edo�ti certius nouesnbsp;r^t Cf artificiofiusinfteterttnt ad excifionemfupersnbsp;ftitionum cundarum in orbe terrarum uniuerfo. Nec esnbsp;rat u�a portio populi, de qua non digni tanti operis ufuinbsp;affumcrentur,fine omni acceptione perfonarum.

�� Itaqj Hiram dabat Salomoni ligna cc-

II

IX

REG VM TERTIVS. drina, �C ligna abiegna (iuxta) omnem uo=nbsp;lunratemeiust

Salomon autem pr�bebat Hiraffluig*** ti millia coros triticiincibum domuiems�nbsp;Si uiginti cores c�tufi olei : h�c tribuebatnbsp;Salomon Hiram per fingulos annoslt;nbsp;Salomon poUicitus fiierat mercedem feruorumnbsp;ram,ipfeuerolliramneceffaria tantum prteberi�hiudnbsp;opus poflulat in cibu, qute abundanter ac magnifi�e pr*nbsp;fiat Salomon annuatim. Infula enim Tyrus negotiotiomnbsp;deditaefi,ubioptimiartificesomnisgeneris, nonnbsp;gris,fed negotiationc cf artifices uiditant.'tionnbsp;ab eadifiat mons Libani,de cuius lignisnbsp;miniiedificandainfiituitur.

^fDeditquoqj dominus lomoni, ficutlocutus eftei� Sieratp^ � ,nbsp;ter Hiram Si Salomonern, Sipercu�^�^�nbsp;ambofoedus�

P�dus cr amicitia � domino datiff inter promotioncm operis,quod dominus eo tempof�nbsp;dumdecreuerat. Cuius amiciti�caufafiut^^^^^nbsp;lomonis,non enim uera amicitia locum habet �rnbsp;bonos �^fapientes.

IJ Ltfuftulit rex Salomon tribut�^ ni Ifrael,8i erattributum(�f/.WTf ioiltnbsp;mon operarios de omni lfrael,cr erat (�di^�^^nbsp;ta millia uirorum,

14 Mittebatlt;^ cos in Libanum ha per menfes fingulos uiciffim,nbsp;m�fem effent in tibano,duob�nbsp;fibus effent in domibusnbsp;erat fuper huiufeemodi tribul��^^'^nbsp;dionem.)

I y ^TFucr�tifaqj Salomoni feptuagi�'amp; haeorum quioncraportabant.Si��'^nbsp;ta millia latomorum in monte: gjjo*

16 abfq; principibus pr�pofitor�gt;J /ii* monis qui pr�crantfingulis op^���nbsp;mero trium miIJium,�i trecentor��^^, _nbsp;cipientium populo,qui faciebant'�!�nbsp;Tributum r�gis ex tfiaele fufcepttim,nbsp;tia literie inteUigiturfinffie decretus laborbon�quot;�nbsp;iuxtantmerum uiroru pnefiare dcbcbant,figt;��gt;'�^-jflilt;lnbsp;fibus deccmmilliauiri.Po ordine,M ex dcledi^nbsp;mi�ihusadhuiufmodi operas, tertionbsp;decem miUia, cf uiginti millia domi tuterii�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eif

fequenti menfe alia decem millia laborabant'i^ fi pofiremi,pofiquos prima denamiUia tHnbsp;bant.Hij autemlignorumciefores, crantinm^�^ 'nbsp;ifraelitis.Deinde erant quidam ex profeliti^�^^.^0ranbsp;uenie, quie centum qumquagintatres Cfnbsp;bantur inter lfraelitas,quos in Paralip- nuinC�'^� ^.^cfonbsp;mon.Ex quibus odoginta millia ordinauitnbsp;res lapidum cf feptuaginta mUia qui otieranbsp;ittfii funt.R.eliquos ex ifio numero tria miUia amp;nbsp;tosinfiituit pricfides Cf operum ordinatores- ^0/nbsp;quenttntmerorum diuerjitas moucat,


-ocr page 291-

W�lachim PRIMV�.

^^��^ijiwPrfrrf/zpomenort(cxcentifcnliuMur, ^uod ��N cizrewt etiam fitcrlt;e literlt;e uitio fcribentium z^non=nbsp;'�*^lt;l�i�'mdormitui�tium�quc'mterludieo5,ficut if!=nbsp;^brifiiitnos ; non enim. angeli uel deus hos defcrip�tnbsp;^��gt;led homines.Omae hominitm^enuSjludiei,^^^:^nbsp;gentileSidd ueritatem conuerfi,unain Chrifli ecnbsp;reile doccndo uiuendoq- conjHtuuitt.

^�tepit^rexuttollercntlapides gran lapides preriofos in fundamentum donbsp;lapides politos�

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nandatum r�gis translati funt lapides magni,gra

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^etiofi, quo ad expenfas �n trans�ratdo, cos

^��ndamento domus domim,quos ludoi fcribMit o�lo ^��cceiti cubitorum:qui uero minores crant diili i�is,nbsp;^�^['loUtiuelquadrati.Dicuntur ctiamprecio�, quianbsp;'quot;�'��lt;��0� efihn pa�im tam magm reperiuntur lapides.nbsp;^.^ttosdolaucrunt caementarii Salomo-Hiram � porr� Gibli] ( idnbsp;^,Witni)pv�parauerunt ligna SClapidesnbsp;^'lificandum domum

ߑ*^ptores,qui de �nita magnitiugt; 'i biinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lapides aptabantflru�lur�,di�lifunt Gi=

quofdam:alij nomen loci, in quib us erat 'wdi artifices interpretantur tnfiimma-,^0 numero era/tt qui omnem temph materiam pernbsp;t:,^'��^�Jϒ^gt;^ebane in montibits,^� �captat�trans�rc^snbsp;^erofolymam,ad extrudionem domus domini.O=:nbsp;^quot;��ninesmmonte�upe)-bicenati�tmus.Pcrpr�ua=nbsp;pyjjdi ijotninis originem peccati traximus:nbsp;autem dei uerboq; falutis cruimur de pote^nbsp;^'^^^^��fiem,cr vntnontem domus domini transfi-! *is ^�^.^^�intem fanihe ecclefi�,nbsp;nbsp;nbsp;ad areem uerita^

I �(ci perueninws.Pundaincntiim tcmplidomi^ fiitf�^^''^ncft,qu.hnquodApoftolus ojkndit, Chri=nbsp;tiQpn�^gt;^ quo folo fialuantur eledi.ljapides autem prenbsp;K qiti''^lt;^ntocompo�ti,prophct��ntGr apoftoli,nbsp;(itt deinbsp;nbsp;nbsp;facroinenta ucritatis abipfa dei fipi

i kh ^^^^lgt;^nnt.Eateiius quadrati, utfirmi�imefixu *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfiiritu fando affioti feripfe-

' in^^f�*^�tlt;diquatenusdubitaredeillis,diceitteAu fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^dis diflind.nona c. Pgo fo

di(jp�lis cis fcriptoribus qui canonici appe�antur, di ^�^orem honorem^ refirre, ut nuUum eorumnbsp;^ljt^��^nffeaudeam crede)-c:fiueroaliquid in eisnbsp;uideaturcontra)-ium ucritati, nihil ali=nbsp;mendofum e/fe codicem, uel no afi�nbsp;in-hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quanta^

r^fut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dodrinapo�eant, non ideoue

pera'^ canonical uel probabiles rationes qttodnbsp;nbhorreant perfuadcre potuerunt.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fCAPVT VI.

^�Aclumeft ergo quadringentefi ^|i�io SCodogefimo anno egreC-fionis filiorum Ifrael de terra Aenbsp;� gypti, in anno quarto, menfe

REGVM TERTIVS. 146 Zio(ipfecftmenfis fecundus) regni Salo-monis fuper Ifrael,�dificare(ccepiodomfinbsp;domino.

Ab �dificatione tempU primi Salomonici temporum fupputatiofittura erat.ldeo bic dilig�ter ab exitufilioru fnbsp;ifrael de Aegypto tempora annotantur,� quoiamlapfi tcrapimnnbsp;f�erant quadringenti O' odogftita anni ufqs ad annum P'���*nbsp;quartumregniSalomonis. duorumcathalogusfic co�Unbsp;gitur exfcripturis facris : Ab exitu enim ifraclis de Ae^nbsp;gypto Ulofes pr�^it annis quadraginta, pofi quem Io=nbsp;fue,cuius anni non Icgunturin fcripturis ,�cut O' Sasnbsp;tnuelis,fed includuntur in reliquis, Othoniel enim quasnbsp;draginta annis pr�j�it,ludicum�. Aioth quadragmta,nbsp;ibidem. Debora quadraginta, ludicum quinto. Gedeonnbsp;quadragfiita, ludic.s. Abimelcch bibus, �udic.s. Tholanbsp;uigintitribus, ludicum decimo. lair uigintiduobus. Sinenbsp;iudice lcgwitur fitiffe annis deccm er odo,ludic. 10*nbsp;Ieptefex,ludic.ii.Abefianfeptem,ludic.�t.Ahialon desnbsp;cem,ludicum duodecimo. Abdon odo, ludic.iz. Sanifottnbsp;uiginti,Iudic.ts.Heliquadraginta,i.Reg.4.Saulquadranbsp;ginta,Aduu')ni}.DauidquadragiiU:a.�.Reg.i. t^uibuinbsp;fi addas tres Salomonis annos coUigentur quadringentinbsp;odogintaanni, poft quorum finem quarto Salomoniinbsp;anno menfefccundo Sif, qui Maio concurrit. O' flor umnbsp;dicitur,cocpit�dificareSalomon templum dominuBxnbsp;quo patet mox perado anni iUius pafchate manus operinbsp;extruendo admififlc Salomonern, in commemorationemnbsp;egpe�ionis de Aegypto, quando O' tabernaculum �disnbsp;ficari eoeptumeft, utadmoneamur temporis quodutrisnbsp;ufqs domus extrudionem intercidit.

a Domus autem quam �dificabatrex Sa� iomon domino, habebat fexaginta cubi-tos in longitudine,SCuiginti cubitos in la-titudine,amp;triginta cubitos in altitudinc�

Longitudo totius tempU tam fandi qu�m fandi fans Tcmpii m� doricm, habuitfcxagmta cubitos, quadragintafcilicetnbsp;pro fando exteriore parte templi, qu� fanda dicitur,nbsp;in qua erat menfa propo�tionis aurea, ad latus aquilosnbsp;nare,o' candelabrum ad latus auftrale, o' ultare ineennbsp;fi aurcum.Viginti autem cubitorum erat longitude fansnbsp;di fandorum er uiginti cubitorum latitudo, qu�O' t9nbsp;tins templi erat latitudo.Altitudo autem fandi. O' fansnbsp;di fandorum erat triginta cubitorum.

5 Etporticus erat ante templum domus uiginti cubitorum longitude eius, iuxtanbsp;menfuramlatitudinis domus, decemcubinbsp;tos latitudinis ante faciem domus�

Porticus autem adiundaerat templo, aborientali Porties� plaga,ubi intro�tus erat in templum. Sandum enimfin ��P***nbsp;dorum ad occidentem domus totius erat, qu� porticus,nbsp;longitudinem habebat fecundum latitudinem templi, uinbsp;gfiitifcilicetcubitorum, qu� computatur ab auflro adnbsp;aquilonem:latitudinem uero deccm cubitorum, qui desnbsp;cem cubiti addebantur ad longitudinem totius domus donbsp;mint,ut effet feptuagmta cubitorum, porticus fcilicet denbsp;cem,fandum quadragjinta, fandum fandorum uiginti,nbsp;ttabebat autem portieat oftium fecundum lofepb. fi�


-ocr page 292-

MALACHIM PRIMVS.

aptatum ab oriente, ut fohequino�lialis orient dire�tit radiorum fuorum Uneii, per o�ia tria', porttcut fcilicetnbsp;crtemplicroraculiarcam tefiamenti profundere pofnbsp;fet:hieciIle,Altitudo autem huiut porticmdefcribiturnbsp;t,Paralipom.}.quodffterit centum uiginti cubitoru,nbsp;uelutalti�ima turris'm fronte templi confiant, qua^nbsp;iirangula,duplo longior qu�mlatior.-frd prater propor^^nbsp;tionem alti�ima,fexies altior qu�m longa, er duodeciesnbsp;altior^u�m lata. Tali proportione tota domus effet adnbsp;fuam altitudinem,frcuf!dum quofdam, qui templi totiusnbsp;altitudinem dicuntfuifr� c�tum uiginti cubitorum, cumnbsp;iiU latitudinem maiorem non addant templo qu�m uiginnbsp;ti cubitorum,qua tanta altitudini non fatis apte quadranbsp;reuidebuntur, Tttrrim autemfurfumiuxta proportionnbsp;nemaliquamprotendi 'mcentum uiginticubitos, minusnbsp;efr irrationabile, er non rarum iuxtaba�licasconjfi-citur.

4 ^ecit^ in domo feneftras profpicien-tiae amp; claufur�(�rl obliquas.)

Fenejlras in domum freit obUqui^,extra contrario� res,ab 'mtra latiores,quo lumen diffimderetur inagis ittsnbsp;tratemplum. Quidam tarnen Hebrai contrarium puanbsp;tant,exterius latiores,ab intra firfrliores,quod exterioanbsp;rc lumine templum non 'mdiguerit, quod lucernarum ernbsp;maieflatis diuina prafentia i�uflrabatur.

y Et Aedificauitfuper parietem domus ta bulatum per gyrum in parietibus domusnbsp;per circumitum templi8C oraculi, amp; fecitnbsp;talamos (uel latera) in circumitu*Tabulatum quod fubter erat,quinque cubitos hanbsp;bebat latitudinis, 8(. medium ( tabulatum) fexnbsp;cubitorum latitudinis, �Cterti�Cdfcwtoww)nbsp;feptem habens cubitos latitudinis.

  • 6 _ Contradiones (ueltrabes)3utetn pofuitnbsp;in domo per circumitum forinfecus,ut nonbsp;haererent m�ris domus�

Oe^buia* luxta parietem domus triplieem, aquilonarem,occia wtutep�. �y. au�ralem, appendices, domuncula, uelnbsp;tranfrtus erant tres, unus fuper alio: hoc patio, ut infranbsp;mustranf�tusuel appendix,quinq; effet cubitorum'mnbsp;latitudine:erquinque'maltitudine,immcdiateiuxtamunbsp;rum ad altitudinem excedentem fraturam proceri homianbsp;ttis. Secundus er m�dius tranfrtus immediate fupra 'tnfranbsp;mumeratfexcubitorumlatitudinis, quorum unus eratnbsp;iuxta m�ri templi reflritlionem.Ibidem enim murus temnbsp;pli percubitum unum eratf�ritlior qu�m'mfra,altitudonbsp;autem aqualis infrriori,quinq; cubitorum erat. Tertiusnbsp;(y fupremus tranfrtus ^ambulatorium uel appendix,nbsp;erat�nmediate fupernead altitudinem quinlt;^ cubitoanbsp;rum , iuxta latitudinem uero feptemcubitorum. ibianbsp;dem enim murus templi duobus cubitis ftrittior erat,nbsp;qu�m ad mfrmum appendicem ,frcutfr murus proanbsp;p�f�ndamentum frtijfetffriffus quatuor cubitis, iuxta fitnbsp;premum appendicem f�ifr�t t�tumduorum cubitorum.nbsp;Cumigitur reftarent adhuc quindec'mt cubiti (dtitudianbsp;nis,ufque ad f�premum m�ri templi, qui trigfrita cubitonbsp;^Mnidtitudinem tenebtd ut pradicitur, uidetur quodibi

REGVM TERTIVS.

demfrneftriepofrtiefiierint,dequibus iarndixerd. eftuerifrmile �quintodec'mo altitudinis cubito furfruntnbsp;exaltatum murum per centumnbsp;nbsp;nbsp;quinq; cubitos

pracifr eiufdemcra�itudinis ,fubtus quintumdecim^'^ tant notabiliter crafrum.Verifrmilius eft igitur altitudr^nbsp;nem centum er uiginti cubitorum non nifr ad porticufgt;*nbsp;refrrri.�fiiautemtranfrtus,ligneim totum eraiit,tnK^^nbsp;laptdeo templi adh^erentes.

  • 7 Domus autem cum �dificarctur,dfJ^nbsp;pidibus perfeclis translatis �dificataeft�^nbsp;malleus,amp; fecuris, amp; omne ferramen*^*��nbsp;non funt audita in domo cum

tur�

Keditur ad templi lapidei frru�he�om,^quot;^^ lapides fre inmontibus aptati erant � l^toittiS)*'^^nbsp;tunfronibus alijs componi potuerint in miiruWnbsp;dum:hoce/l, ut ne malleus quidemaudireturnbsp;nbsp;nbsp;'1.1,1 P''*'*��**

Talis erat artifreum peritia er arithmetica apparanda materia, ut frne nouo laborenbsp;renterconflituerentur.Hic tundimurnbsp;es- difeiplina ueritatis exercemur, ut alibinbsp;er m�rita difronamur, er caftigatione ceffa�f^^nbsp;ffriritu perf�ndamur.

  • 8 Oftium tabul�t! medii innbsp;mus dextra : 8C per cochlcam jjg,nbsp;in medium CcazwcMiam) Sc�mcdioi��^^/^,,

Quomodo afeendebatur de tranptu,^^^jioclt;ii�*f^ appendice uel thalamo 'mfrmo ad medium, (fnbsp;adfupremum,hicfcribitur,percochleamfr^�^�^enanbsp;'tntroitus erat ad dextrum lotus templi, qigt;o^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i��

hbj� templum ad auflrum efl. De d^isconuenit inter fenecnoftris:nbsp;la dicitur altaf�iffecentumuiginti cubitisnbsp;uibenGerfon, erDauid Kimhi, qui .giilii^^nbsp;ea locuti^ffe uidentur.lndicant tamettfrifr^tL^frnbsp;rint totam domum,cum oraculo templo cr ttnbsp;fetanttealtitudinis, fedhocexliteranbsp;ccenaculum medium triginta cubitorumnbsp;longitudincm er latitudinem cuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ud

fatioi erfupraoraculumhomincs hobitaffe non uidetur rationabile,cum 'm r^^o^nbsp;nemo mfr facerdotes 'ingrodi po/fcnt,infaU^^nbsp;rum non mfr fummus pontiff. Ad quidnbsp;duplex illud coenaculum ego non uideo. Anbsp;autem porticos Leuitie tngredi poteratd ^^eiufd^nbsp;mos,multo minus fuperius tertium caetf�cunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gfiidti'

longitudinis er latitudinis exiflens,habiul, rotiou^^^^ tudinemfexaginta cubitorum adhucnbsp;eft.Verifrmilius efrquod litera indicat, donbsp;altitudinem habuifj� triginta cubitorum, P'� co^nbsp;folam centum uiginti,uelut turrim a tiirri^ dlnbsp;naculis uel 'intcrftitij s:qua! er alicubinbsp;citur,fupra introitum tanpli gloriofrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aitiim� ff

lamis ligneis uelappendicibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bUr

feptem er femis cubitorum medii thalatm mo, qu�m � fupremo; freut 'mfrmum /nbsp;qt�nque ctAUortim altitudine,� quo per eo


-ocr page 293-

MALACHIM PRTMVS.

ad medium per feptem cubitos altitudinis, ^uod cubitorum haberet altitudinem, iterumnbsp;cubitos afiendcbatur ad fupremiim,cuiufnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lequabatur teilo templi, quod dicitur triginta

�^^shabuijj�altitudinis. Ni� quis priorem�rmata ?^^einalit,quathalamostres fecundtvm altitudinemnbsp;^^osuelit per quindecim cubitos, ut non infranbsp;^^4 njcrfiKT� thalamum frneflr� frerint, frd fupra fu~nbsp;^'^mtertium,perreliquos quindecim fuperiores al-cubitos. De brfc ergo frnna templi licebit opgt;i=nbsp;^'*�ria,�ne offrn�onefideinbsp;nbsp;nbsp;charitatts.

^t�dificauitdomum, SCconfummauit �^texitquoqjdomum cxcauatis laqucanbsp;cedrinisgt;

^^dificauitergo Salomon hocpa�odomum dorni-^'^^ompleuitillam,te{lum frperponendoex trabt= 'ffJrin��fri�is,frrtibus,excauati5 fuperne, ad imbrcnbsp;per catara�os defrrendum ordinatis.

tabulatum fupct (�e/ iuxta) tjj ^01 domum quinq; cubitis akitudi=nbsp;^�^operuitdomumlignis cedrinis�

(^ircum to 5����i�priefer^�4�n4(/ orientalem pbtgam ubiin=nbsp;^ant per porticum quinq; cubitorum altitudin�nbsp;li ^tesdeligniscedrinis.

fa�us eft fenno doniiniad Salomogt;

ku nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam tu aedificas:fiambU'

�� 5fis in pr�ccptis meis, indiciamea fe mandata mea,nbsp;tib, quot;'s per ea,firmabo fermonem meumnbsp;hi,?HUeniIocutus fum ad Oauidpatrem

Uq � habitabo in medio filiorum Ifrael, et

jpfiftimmauiteamt

P�trietibus templi cum teilo perfr�is, quo ad pri �^d Sdomon�nbsp;fi^^tur,delongccuitate regni fui, er domusi�iusnbsp;fitambulatunbsp;|il^�quadam pricfentia fr afriiturumi�itcm=nbsp;frilicet orationes precantium, refron^nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraculo, eS� in omnibus neee�itatis

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;popuiofuccurrendo opportunis auxili/s.

t �^*kcauit parietes domus intrinfe^ � �Glatis cedrinis� �pauim�to domusnbsp;^lisf

texitpauimen^ ��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tabulis abiegnis*

^lt;^^�nion ad exornandwm domum iam �^^drinis preciofis,obdu(Hsnbsp;calaturis pulcherrimis ramortim,nbsp;omnisgeneris, alarum quoquealianbsp;W4r���j prteteranimaliumuelhominMn efri�

'REGVM TER TI VS. 147 gies,qu� in loco fan�lo �ngi nolebat dominus, uelfrubnbsp;pi:nequa adorandi creaturas aliquas occa�o pra flarenbsp;tur fimplicibus.Totius ergo domus parietes obduxit af=inbsp;frribuscedrinis,pauimentumuero ajfrribus abiegnis,nbsp;quosomnes a/frres obduxit auropretiofr, cuigemmtenbsp;tncludifrient,�mihtcrer laquearia templi fub te�o.nbsp;Cedrusautemefiarborimputribilts nature,odoris iu~nbsp;cundi,afreiliusnitidi,frrpentes accenfa nidorefrtgansnbsp;ac perimens.�gni�cans infuperabilemfrn��orum pati=inbsp;entiam,uirtutum famam,grati�imam conuerfationem,nbsp;authoritatemreuincendi er confittandi erroneos.

16 Acdificauit^uiginti cubitorum � late^ ribus domus tabulatacedrina,�pauimen.-to ufqjad parietes � 8C fecit interiorem do.�nbsp;mum oraculi in lan�um fandorum.

J7 Porro quadraginta cubitorum eratipfa domus, id eft tcmplum anterius ( pro �ribusnbsp;oraculi.)

Satis obfrure defrribit,primo oraculi tabulata, quod oracuii iongum latum er altum frribitur uiginti cubitis,ex om=nbsp;tuparteaureum. Hebrtei enim dicunt fupremospariesnbsp;tum cubitos decem non auro te�os,frd lapidibus precionbsp;fis i�uflratos.Quandoquidem nonfitiUts uerifimile, hunbsp;tniliusfliifle oraculum reliqua parte templi, cuius altisnbsp;tudofriit triginta cubitorum,erquadraginta longitudo.nbsp;lion autem habebat templum culmen in fuperioribus,finbsp;cut nec tabernaculum l!Aofis,frd erat planum quomodonbsp;omnibusmPaheflinaer �egypto domus ledificantibusnbsp;moriseflfacere.

2.0 Porro oraculum habebat uiginti cubi^ tos longitudinis, �C uiginti cubitos latitu^nbsp;dinis,amp; uiginti cubitos altitudinis t amp; openbsp;ruitilludatq; ueftiuit auro puriffimo � fednbsp;amp;altare ueftiuit cedro.

Oraculum autem, fiue domus exauditionis, ucl fan^ (Ium fan{lorum,ad hoc �rmabatur, ut itluc area domisnbsp;nt reponeretur,perpctuum memorialefoederis inter desnbsp;um er ifraelem, quod maxima reuerentia haberi debesnbsp;ret,ernunquamnegligi, quo minus per obfrruantiamnbsp;legis diuin� oflenderent fr dei populum, quiuici�tmnbsp;eifdem fr propitium deum frmper fliturum promiferabnbsp;Hoc pa�tum religiofl�ime reuereri debebant.

2.1 Domum quoque intrinfecus Salomon operuitauro puriflimo, SC tr�n fire fecit ucnbsp;desaureas ante oracul� amp;obduxitauro*nbsp;Nihil^ erat in tempio quod non auronbsp;tegeretun fed �C totum altare oraculi texitnbsp;auro*

BB 5

-ocr page 294-

MALACHIMPRIMVS.

R.euerendum ergo erat oraculum propter area�l,ar= ca propter legein crfae�tts. Sic tanpU pars fan�ia antenbsp;oraculum fandum fandorum �militer ornabatur auro,nbsp;Cr honorabilefiebat-propter altarc aureu mcen�, quodnbsp;ibi con�jkbat.lnter oraculum autetnnbsp;nbsp;nbsp;tetnplum, loco

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueli,quo in tabernaculo ^io� fandum fandorum di�m

guebatur 4 fando,Salomon cxtruxit parietem unius cu^^ biti habentem/pi�itudinem cum oflio. Cuius altitude utnbsp;uideturnonpertmgebat ufque ad laquearc, fed decannbsp;cubitorum habebat apertionem iuxta latitudinem do^nbsp;tnus,undeGr�musde fando fandorumprodire potesnbsp;rat ad fandum exterius GT de altariincen� ingredi fannbsp;dumfandorum,adarcam domini operiendum.Porronbsp;Rikgotia autem domus quam facerdotes intrabant pr�fentis uitlt;enbsp;turnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apofiolo mterpretante�gnificat, ubi domis

no laudts facri�cia o�firimus.interior uerodomus efi promijja nobis uita in cceUs, ubi in pr^fentia r�gis fumsnbsp;tni perpes beatorum cr angelorum folcnnitas agitur.nbsp;Tabulata autem utranq^ domum diuidcntiacorporumnbsp;e�mortalitas,quafoluta per Chriflum nobis oflium panbsp;tetintroitusin gloriam domini dcinoflri. Hunc autemnbsp;tabulatum parietem�militer deaurauit, ut alios templinbsp;parietes, cum ora incen�, qu� proxima erat oraculo,nbsp;deaurata in totum. Hlt;fc prope ianuam oraculi flabat, innbsp;media templi latitudine, in cuius latere aquilonari fesnbsp;cundum Hebneos duobus cum dimidio cubitis � parietenbsp;flabataurea menfa. Candelabrum uero �mili diflantianbsp;ftabatabau�ralipariete templi,aliquante magisprosnbsp;ximaporta tonpli. ideo Utera habet, aratn ad oracusnbsp;lum�etilfe,non intra, fed propius qu�m menfa uel cansnbsp;delabrum.

^Etfcdtinoraculoduos cherubim de lignis oliuarum decern cubitorum altitu^nbsp;dinis,^

44 Quinque cubitorum ala cherub una, ct quinque cubitorum ala cherub altera (idnbsp;cjl) decern cubitos habentes, �fummitatenbsp;alae unius ufque ad al� alterius fummita�nbsp;tem�

Deccmquoque cubitorum erat cherub fecundus: in menfura pari, 8C extenfio uelnbsp;modus unus crat in duobus cherubim�

Altitudinem habebat unus cherub de^ cem cubitorum, 8C fimiliter cherub fecun^nbsp;dus�

Pofuit^ cherubim in medi� domus ' interioris : extendebant autem alas fuasnbsp;cherubim ,8c tangebat ala una parietem,nbsp;amp;ala cherub fecundi tangebat parietem alnbsp;terumjalae autem alter� in media parte donbsp;mus feinuicem contingebant�nbsp;Texitquoq; cherubim auro�

Cherubim nbsp;nbsp;nbsp;Artificium chcrubim tale defcribitur, ut �terint duo

wuficium, yn/fniuuenum figura deaurata altitudi/nis decern cubis torum, qu�rumfaciesuelut uerfa erant ad inff-ediensnbsp;tes oraculum. Alas duos exttntas ambo habebant: unusnbsp;dextra tangebat parietem aquilonaran, finifira des

1.9

Pi�EG'VVl TERTIVJ.

xtramalterius:cuiusalteriusfinifira dlrf gebat aufiralem:fic ut quatuor alis, quorum qutnbsp;quinque cubitos extendcbatur,totd latitudo orac �gt;nbsp;gmtifcilicet cubitorum menfuraretur. Cherubim Wnbsp;die fandi fanilorum adminifiratorios dei angelosj�fff^^nbsp;ficant,quorum habitatio quidem efi in ccelisfiempertanbsp;men habent ammum ad obfequium diuinauoltutati^nbsp;rdtum,adcharitatisddminiftrationemquam twhisnbsp;bent.Patet autem diligentiusaduertentihos duofSnbsp;monis cherubim magnosfuiffi, alios ah hts duobus qunbsp;iAofespofuitinpropitidtoriumquoderatfuptrnbsp;Vtfic in temple quatuor chertd^im fiterintnbsp;demfigmficantes ,fcd repetito operenbsp;� Salomone.lnter has duos images, domino iub^nbsp;matas,orcafiabat, gt propitiatorium, cuius M ,nbsp;tendebat fecundum latitudinem oraculi, ue�esnbsp;cundumlongitudinem oraculiinfertinbsp;nia quidem deaurata, intus tarnen ex ligno oliuutnbsp;mata erant.

� Et omnes parietes templi per turn fculpfit uariis figuris uelnbsp;cherubim, amp; palmas, �Cnbsp;rumquaf� prominentes deparicirlt; �nbsp;dientes�

Omnes parietes tarn oraculi qu�m tempu 0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w�P�'

gyrum pi�uris gt ctelaturis pitlarum marum, gt floribus prodeuntibus ex /oll�^''^lu(Snbsp;nesfan�aecclefi� populi uirtutum fuarus�nbsp;ambitum orbis replent er exomant, GTnbsp;membrorum fuorum propagme replent.nbsp;nbsp;nbsp;z

turperfiiiritum ferme fapient�e, ali/sfirf�^ GTc. cwm ceteris fru�ibusfigt;iritus,quosnbsp;rat,charitate,gaudio,pace,Gr ceteris.

Sedamp; pauimentum domus tc^ir a intrinfecusSCextrinfecus. jjli/

51 Et in ingrelTu oraculi fecit olho*^ gnis oliuarum, poftes^ angulor�nbsp;Pauimentum quoq^ domus totius obduxdnbsp;i� oraculo gt �ris in temple, ofiium oraciiHnbsp;uis uel ianuis de lignts oliuarum. Cuius ofijnbsp;nare gt pofies quintuplum ficit, uel quodnbsp;ret obtufos angulos, non duos reilos tantum ut fnbsp;muniter,nec femicircularisfigure. Vel fecustdtu� jnbsp;dam, quintus ingreffus erat � primo introitunbsp;in atrium magnum:fecundus enim erat innbsp;dotum: tertius in porticum : quartus uero innbsp;quintus in fanilum fandorum. Vnum erat ad l�^nbsp;fandorum ofiium, fed ianue uel ualuaruwnbsp;delignis oliuarum,ut idem ingreffus duabus ianut^nbsp;deretur.

Etduo oftia de lignis oliuarum pfit in eis piduram cherubim, 8C pa*nbsp;fpecies, 8Cflores prominentes, 8C openbsp;tarn chcrubim, qu�m palmas auro.

lanue quoque ofiiorum ex tignis oliuarmn w Uerant, Gr pidefloribus,palmis, celaturh,


-ocr page 295-

WAL Achim primv�.

omnia reuererentur magis cr liehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honorem crgloriam dei quife iU

jj ^��^�rttw^opondtTdt

8ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;introitu templi poftes de li

cus *|ɓ��^^��*g***sabicgnis altrinfc^ U� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftium uolubile erat, �Cfc

*cem tenens aperiebatun

gt;'i�n'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firmattifUcl ad nuine=

lis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de ojtio oraculi. ^ifi ma

f^^�^accipere qumamuelquaternam ex quinque ^�gt;lt;�uor coftii aff�rivm confiiHiuel compofitii: ob-��fi antiquitatem.Erant autem de linbsp;��ifgnw uel pineis. Duo latera habebat qiwlibet ianbsp;^gt;lt;Jult;e O- uolubileserant ex eardinibia.

^tfculpfic cherubim,amp;palinas, 8i caela J,Jquot;�� florum � operuit^ omnia auro ope*nbsp;^*a�e dire�o ad ornatum*

�ihti'um �r palmas ter '***�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fculpturis erat, obdu�a auro elegant

- ^''�lgt;eq-adornata. Ha�lenus de templo or oraculo: exa�a�rma crfabrica, iamdud�im fecundonbsp;Ijjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludtcorum peccata deflru^la eft,ut nonfit jides

�quot;ixiw inue�g�da, pulchrum tarnen Gr lau^bile l^li(erit,otiofo cuiqu�, gt pariterftudiofo,fi qu�nbsp;In ij^'^^^iea proportione extruila feribuntur, priuanbsp;gt; Mio manuali periculum faciat, uel infuperficic pinnbsp;j^�fingul4, uel lignea aliqua gt deauranda modieanbsp;J '�^�ta iuxta leges Vitruuij de ofchiteHura Metur.nbsp;�5 ^^��^urdeatrio.

^I^i�dificauitatrium interius tribus or* \ t � lapidum poiitorum, Slt; uno ordi*nbsp;��^l^iiim cedrinarum*

t� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interiui proximum templo, facer dotum Gf

(J ^^�lt;'�tminillerioferuiebat,circtmdante i�udmuro �^�^0 ex triplici ordinelapidumquadratoriim,Grnbsp;bUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ij}�rum,uel trabium cedrinarum : fubtui las

fp �/�*perne autem ligneo op�r� perfi�liim.Ab orien templi erat ingrefi'uf,multo longiut pronbsp;^hatur � templo, qu�m � ceteris tribus plagis, ubinbsp;fiebaiit facrificiorum,ubi altare eneum adnbsp;,1^ off�rendas.ibi decetn luteres ad lauandas ho�as:nbsp;b � i�*�^eneum ad lauandas manusfacerdotumGTnbsp;Um (td nfimfirandum intrareitt. Pr�ter hoc atrisnbsp;^�^d interius dicitur erat aliud maius quod in libronbsp;^^^^torum grandis bafilica dicitur. Quod GT ipfi^nbsp;\n^.�*^�^P^^tes,quarum intimam intrabantuirinbsp;GTorantes fubdiuofiferenumnbsp;porticus proximas fcfe recipientes.nbsp;pi'oximam exteriorem partem atrij, midieres I�nbsp;hlfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IzicxfrfWwrffr�MJn^frt

�'xt � �l�*� uenerant cxgcntibus ufq; ad purijicationis diem. li�e autem ex traditione lunbsp;�t�tnotaueruntfan�i patrcs.Locus ausnbsp;erat fublin�or, Gr pernbsp;^�fiendebaturadatriOfUtaJ^e�Miitentpliiicloit

REGVM TERTIV� 14S ge cowBtitM� porticuum multitttdo abfcondere nonnbsp;pofi�t.Acccdebatquidemuulgus ufq; ad atrium facersnbsp;dotum,hofiias fuas ad huius ufq; ianuam defirebat,fufcenbsp;pttuq^ � leuitis in altare oblatos �facerdotibus oculitnbsp;profequebatur, in ipfum etiam templum cum aperieba�nbsp;tur intuitum fuum �longe dirigebat. Sic nec carnaliusn,nbsp;in ecclefia fimplicitas 4 domino defiiicitur, quando fidenbsp;liter ea que ualeitt idiuota pietatisoff�runt.Diriguntnbsp;enim uifus �longe in templum domim,cum uitam fublisnbsp;mium difeere gt admirari fedulogaudent,cr quos uirsnbsp;tutis imitatione fequi nequeunt pie uenerationiscom�nbsp;pleilunturaff�ilu.�iec Rhabanus.

57 Anno quarto fundata eftdomlis dom� ni in merife Zio� �C in anno undecimo,nbsp;menfeBul (ipfeeftmenfis o�auus) perfe*nbsp;daeftdomus in uniuerfisutenfilibusfuisnbsp;ficutoportuit� aedificauit^ earn annis fe*nbsp;ptem�

Anno quarto regni Salomonis,�tidamenta pofitn funtuniuerfe huic jiru�lure domus domini,in menfenbsp;Aprili G!quot; floriim,quo anno ligna lapidesq; gt alia apte,nbsp;ri c�perunt, que undecimo anno regni:hoc eft, feptisnbsp;mopofiinchoatumopus,perfi�la efl, menfe oilauo inbsp;lAarcio,quiefiOt�ober. A�egoriahuius locicopiofitnbsp;efi,fid nonfatis folida per omnia, que uel templum funtnbsp;uelcontinenturintemplo, que tomen uidere efiapuiinbsp;multos^ultus enim dei coififlit in contemplatione bosnbsp;n�tatisGrbeneplacitidiuini,cuius operamagisadmis -randa qu�minuefiiganda.Deindein deuotione ex cr�asnbsp;turarum omnium contemplatione, gt ufu cumg�atiasnbsp;rum a(lione,quod efl templum 0� ara incenfi,porticutnbsp;uero fides gt fludium c�leflium, atrium autem negotisnbsp;um charitatis cr mortificationis per homines pios deanbsp;exhibitum.

^CAPVT VIL

gt; �^^^lOmum autem fuam �dif�cauit �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tredecim annis, amp; ad

E �perfedum ufqj perduxit totam domum fuam�

� nbsp;Aedificauitquoqj domum falt�s Liba^

ni centum cubitor� longitudinis, �C quin quaginta cubitorum latitudinis, 8(. triginnbsp;ta cubitorum altitudinis, fuper quatuornbsp;ordines columnarum cedrinarum SCtra�nbsp;bes cedrin� fuper columnas (erant.)

5 Ettabulato cedrino (pofito) fupernefu* per trabes, qu�quadragintaquinqjcoltt-mnis fuftentabatur�

4 Vnus autem ordo(b4bfWco/�m�4t) quin dcdmeregioneferefpicientes triplici ordinbsp;ne 8C profpedorium c�tra profpedoriun�nbsp;tripliciter�

y Etomnesportf Scpoftesquadratoprc� fpedu, �C profpe�us uel feneftra eregionenbsp;profpedus tripliciter.

gt; Pofttetttpliflri�fiur�domini�,etiam edesquedaiU

BB 4


-ocr page 296-

MAL A CH IM PRlt�VS.

dmplior er longior paratur prope tcmplum, qute ws Lib^Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Libdnt rKmin(ttur,quia tota lignea erdt,c[iiain

' Hcbr^ei po� lonathan, dotnum refrigerations nomin�t. Videtur potiis domui fiiifjc in qua rcx c^ferui fui aulinbsp;Cl flabant, cum facrificia fi�rent � facerdotibui e^fa-cr^ epul�. Non enim ad atrium facerdotum admittebannbsp;turner atrium uulgi eidem proxim�, ab'quaparte hancnbsp;domum Salomonii attigijfe uidetur. Non f�t autem mennbsp;tio nifi de una manfione ,qult;e centum cubitorum longi^nbsp;tudinem,qumquagfnta latitudinem, er trigmta altitudi=nbsp;nem babebat.Secttndum longitudinem'fiabebat tres or=nbsp;^nes columnarum,quorum duo ab extren�tatibui dua*nbsp;bus fiabant, er tertius per medium domus. Secttndumnbsp;latitudinem quatuor ordines columnarum faciebat,duosnbsp;ad extremum domus,er duos fecuttdum medium, ut ficnbsp;deambulatoria triaeffent perlatitudinemdomus,ficutnbsp;duo erant per longitudinem, per portas qu� erant qua=nbsp;drat�,duas in pariete latitudmis uno, duos in parietenbsp;latitudinis altera. Similiter quoq^ tres portee in parietenbsp;iongitudinis uno, er tres in altero iUi oppofito. Spatianbsp;aute inter columnas er portas et in fuperiore parte panbsp;rietum quatuor,tabulis cedr'tnis claudebantur ,fineflrisnbsp;tarnen faiiis pro lumine, er aura refi-igeratoria. Supranbsp;columitdsautemtrabeserant, er fuper trabes te�umnbsp;decedrinis afferibus,qualibus ertotumpauimenttvmnbsp;ftratu erat.In ea domo non fcribitur Salomon habitaffe^nbsp;fed malia,de qua ftat�m pofierius.

Prope hanc domum contigue alia porticus erat, cu^ iuslongitudo erat fecundtm latitudinem domus faltusnbsp;quinquagintacubitoruni.lMtitudo uero trigmta,qu�nbsp;porticus fimiliterfuM quoq; columnas habebat,cuius alnbsp;titudo non defcribitur, uidetur tarnen fuiffe eiufilem cu^nbsp;ius er domus faltus,cuius fimile quoq^ teiiu erat. Vfusnbsp;uero non notatur,firtafiis manfto foeminarum erat,fi=nbsp;cuter populus l/raeliticus atrium duplex non te�umnbsp;habebat,unum pro uiris aliud profxminis.

Poft pradiilam porticum Salomon conftruxit por^ ticum iudicij, ut folio regali mfidensad iudicandum caunbsp;fits g;raues,non fub diuo,fed mtra porticufederet,quamnbsp;er per columnas er parietes cedrini ligni extruxit,pa=:nbsp;utmentumeji ftrauit afitndamentouniusparietisadfitnnbsp;damentum alterius per totum uidelicet.

QWitrt� tandem Salomonis domus tedificata eft tin iuaftcundum Hebrteos, a�idue habitauitfamdianter

, REGVM tertivs. comedendo,bibendo,dormiendo,er cotera agendofa^nbsp;da fimili opere,quantum attinet ad pretiofitatent lignonbsp;rum er lapidum, modo quifequitur. Cui tantett domuinbsp;annexumeratampli�imum atrium, quod medium eratnbsp;inter earn domum er porticum filif�ex alia parte adbonbsp;rebat regio palatio,domus regin(e,fililt;e Pkaraotits, uxonbsp;ris Salomonis.

Sc extrinfecus ufqj ad atrium maius*

Omnesilloftrudurofex,inimisfi(itdam('�^ bant lapides ponderofos, er pretio ma^o �ddut gt;nbsp;menfuram decern cubitorum ucl odo,fupef'nbsp;des quadri minores,artificiofc dolati,non ald^nbsp;ferra f^ati fiiiffent,diligenti er polito opere,nbsp;lapi^ policies apparebat ab extra er intr^t-^'nbsp;demuelcolumnocedrmo uel trabes erigel�^''^�,^.�^^iugnbsp;lUos adquodq; odificium :fi tarnen priuslt;i^nbsp;palmi,tam extra qu.tm intra parietem prottd�^nbsp;qua lapidea extru{lafiiiffet,morenbsp;prafiindamentum ornatum aliquemnbsp;rumfufeipiunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Etatriummaius rotundum num delapidibus fediis, SCunoOt�' jo'nbsp;bium cedri narum : necnon SCi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jo'

mus domini interiori, SC in

Atrium mgens regiam circumdans,fi�^ ^ndt^^ erat,triplici ordine,ut fubtus lapides magl'inbsp;pides quadratt,tertio uero trabes cedriwfxp^-gjitiit,nbsp;rent. Quali firmaetiamcoftabantcircuitit^^fdli�nbsp;circum templum domini oraculumq;nbsp;cet er plebeium duplex, uirorum ernbsp;difeerent fideles uito CT conuerfatiotiisnbsp;er ordinem,dum fteminie reuererentto'nbsp;phani homines facerdotesdomim, ernbsp;crlt;e antiftites. Omnes autem pariter reuerettnbsp;optimum maxmum,legem i�itis feruattdo,nbsp;lius profcriptum dtuinum,non humananbsp;tecolendo.

15 nbsp;nbsp;lt;Mifit quoq; rcx Salomon,

ram de Tyro:

14 filium mulieris uiduae de tribu thalim,patre T yrio artificemnbsp;plenum fapientia,8c intellig�nti3gt; Quinbsp;dlrinaad faciend�omneopusex^ '0tnbsp;cum ueniflet ad regem Salomon^nbsp;omneopuseius*

Salomon rex fauore r�gis Tyrq, de ciuem urbis Tyrhqui matremde tribu Don

-ocr page 297-

mala C HIM/ PRIM VS.

*��lt;W��To de tribu t^c^hthdli^in�giiem^ti�cejn, itrchiteitum 'm tcre : cuiii'S 'mdufti'iu rcx Sdlosnbsp;parauit uafu tcmpli cultw^i diuiniide quibus nuncnbsp;^^ndum. Non fine magnomyjkrio ecclefitedei, qu�nbsp;^�^tibiK tedificiinda erat 'm totum orbem, religionenbsp;^^^itcrfacrofan�l(t,ne quidgloriari pofiint Iudlt;ei,nbsp;domino deo dcccpti, cum templifui ftruiloresnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentiles elegerit dominus.Hiram autem diceba

�rtifix, codent nomine auo er rex Ty ri illis tem I ,

o^^tftnxitduascolumnas �rcas,dcccm cubitorumaltitudiniscolumnamnbsp;duodecim cubitorumanvnbsp;*�batcolumnamutranq;.

lere firmauit Hiram duM coliminas,quarimi qult;e treiter decern GT oiio cubitorum erat longitudisnbsp;^��itudo autem diametralis quatuor cubitorum,nbsp;^^^^ometrica demonflrationeprobatur, ex ambitulinbsp;J t�f�' circumfirentiam, longitudmis duodecim cubi=nbsp;fj.^fiemidiameter enim fexies fumptus circumfireii^nbsp;metitur. Cum autem uacutefitermt coluntnicnbsp;ij ^3 palmaris taitttvmmodo notaturfidfi� leris f}gt;if:

(^^^Woquoq; capitclla fccit,qu� poneren -JJuper capita columnar�fufiliaex�re�nbsp;cubitorum altitudinis capitellumnbsp;V h �nbsp;nbsp;nbsp;8c quincy cubitorum altitudinis ca

p �^�^'Hunialterum.

duofttw difficilis defa-iptio efi,qUie fi 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tti ad himcfienfum accipienda uidetur,

� Qu a''�* ^tm'am Hebraicam. Coronas ficit duos non 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;���2^ firma, fed globi duo erant, iuftlt;e gt pros

'� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rejfeilu columnarum, qum^

igt;iR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tapiteUa uel capita columnarum erant

tdk. ��'^�^nis,defuper firmam habentia, uelutifi duo uertercntur'mmodum nucK,ficutfipe^nbsp;fisfi(��otenfus,finiretur 'm lilium lanbsp;tainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mfirioris uero calicisfuppedaneum

'gt; '^nainfijkret.

�^ctiacula opcrcintricato ,fimbrias ope �^^^�icatenato pro capitcllis qu� erantfu

'J *^Ho 1*^ capitello uno, SC feptenain capi^ tj^^^fecitcolumnas, amp;duos ordines pernbsp;uniuSjUt tegerent canbsp;erant fuper fummitatem malonbsp;. {gt;it^3�^���3torum; eodem modo fecit Sicanbsp;'S^'Jlofecundo.

quaeerantfuper capita 1 **ih*^*^^*'�� quafi opere lilii (/afcrierffnernnt)nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatuor cubitor�.

f�ip�f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;luas columnas etiam

propc ambitum uentris contra re granatoru autem du-circumitucapitelli

REGVM TERTIVS. ' nbsp;nbsp;149

� Reticulato opere obducebatur hie globus, feptetitpU ci opere GT mtcr�itio, non longe diferepantis � qu'mlt;^nbsp;circuitsJfbtera materialis. Finge enim circulum aquisnbsp;no�li�lem habere latiUidincm aliquam, proportionabilinbsp;quantitate ,fiimiliter GT fubtus pro circulo Cancri fiminbsp;lem, GT fiipra fitmiliter uelut Capricorni, in ftriiliorenbsp;autem parte fuperiore,uerfi{S lilium, uelut circulum la�nbsp;turn Antarticum ,fubtusuero proportionaliter circu�nbsp;lum latum Articum. Simili opere per habitab�es partesnbsp;ultra Capricorni cr Cancri tropicos,fextum G}quot; fepti^nbsp;mum latum circulum fingendo, qui omnes lati circuit renbsp;ticulato opere exornentur, uelut fimbrijs canceUat'mtnbsp;eontextis. Ex quibus fimbrijs dependeant intra latosnbsp;hos circulos malogranata, numero ducenta, 'm quolibetnbsp;capitello. Etfie 'mteUiges ftruiiuram huiufinodipomelonbsp;lorumuelcapite�lorum.VclEyranum'mfiiicias,quita^nbsp;men aliquanto minus id quod firiptura habet, ajjcquu�nbsp;tus uidetur.

Et ftatuit columnas in porticu templit cum^ ftatuifletcolumnam dexteram, uonbsp;cauiteam nomine lachin (firmitatem)fimi^nbsp;iitercrexit columnam finiftram, Stuoca�nbsp;uitnomen cius Booz (mfirtitudine.)nbsp;. Columnashasduoseereasftatuit'mtraporticimttentnbsp;pli,� dextris unam, GT � finiflris alteram,ingredienti fanbsp;crumuerfusofliumtempli.

� nbsp;Etfuper capita cclumnani opus in mo

dum lilii pofuit perfedum^ eft opus columnarum.

opus lilq dicitur colophon operisfiuprema pars cOfi: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�P�**

pitelli,nifi totusglobus cum fuperiore gt mfiriore par te opus lilij nominare uclis. SingulA quidem nominibusnbsp;columnas mfigniuit. Sedquid prater decorem erorsnbsp;namentum templo uel porticui attuler'mt non uideo. Sianbsp;gnificare autem pojfiint,columnam dei per nubem, ernbsp;columnamnoilis perignem, quibus fidelium mecclesnbsp;fia populus protegebatur, fidem er opera, robur figt;irianbsp;tus in projperis gt aduerfis,utrMtqi teftamentum, dustnbsp;plexfieculum, faniios G!� �mpios,fifimdos miudicio,nbsp;GT perpetuo fecundum opera pruemiandos, alia fir^snbsp;tafiisplura.

^Fecitquoq� marc fufilc decern cubito rum � labioufq; ad labium rotundum innbsp;circumitu.-quinqjcubitorualtitudoeius,nbsp;SClincatriginta cubitorumcingebatilludnbsp;percircumitum.

^4 Et nodi(i(l eft o�ort�n/�^�rlt;e)fubtcrlabium eius in gyro circundabantillud decern cu�nbsp;bitis ambientes mareundique, duo ordines nodulorum fufiles erant propria fu-furafua.

�5 nbsp;Etftabatfuperduodecim boues,tresre

fpiciebatad aquiloncm,8�tres ad occiden tcm,�Ctrcs ad mcridi�,8f tres refpiciebantnbsp;ad orient� amp; mare fuper cos defuper erat�nbsp;quorum pofteriora uniuerfa intrinfecusnbsp;(fi�itdbdnt.)

-ocr page 298-

REGVM TERTIVS. earum crant quadratae amp; non rotunda?,

Hacbafiit flrudurainnitebaturquatuorrotisieque iereis,Gr unafitfura affufis.ln fuperiori autemporte itsnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius bafis ,fcdes quadom erat lutero ,ficfabrefa({a per

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi(furam,utuelutorca quadamuidereturfuperarcM,

altitudinis unius cubiti cum dimidio,orbiculari quodant ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumore fefe extoUens � quatuor fuperioribus angidu ba

fis,donec tandem redigeretur in firmam quadrangula, qua fuperior pars quadrun�tla corona dicitur altitudinbsp;ne dimidij cubiti, gt ad quatuor fuM latitucbaesflnuli=nbsp;bus figurisfimiliter orttatafcribitur,ficut lateraquoanbsp;tuor bafis infirioris Gi'maffue. Ibidem uero:bocefi,edinbsp;tiore quadratura fuperioris machina infideitti^ bafi^nbsp;ramen erat rotundum,in quo luter�abatnbsp;fedensin fede fua fuper currum fuum, qui bafunbsp;uel claufura ad modum orca coinpada,qiulgt;^^^���^nbsp;dum eft,latcribus.Scd gt fufltntacula quatuornbsp;tuor fuperioribus anguUs bafis erigcbatttur,iterpnbsp;diam altitudinem lutcris, ueluti i�um fitflirt^^^^ �nbsp;aliquamplagamdilabatur,federedusfktfoH^^�^' 'nbsp;cuntur humeri lutcris aff�fi non luteri,fl^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

pcrioresillius angulos.

jx Quatuor qucqjrot�jquxfubi^^^^ furas amp; axes rotarum in bafibusnbsp;unarota habebat altitudinis

Tales autem rot� crant quale^/^^^^j,^ curru fieri ; 8c axes earum, amp; radii?nbsp;thi,5CmodioIi,omniafufilia,

(Quatuor rota fubtus baftm uel datifs arcam manus habebant, quMuocantnbsp;area.Rota autem altitudinem habebatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^us,

dhnidifi�rmamfccudumfiguramrotaruroif'^^ cum axe, extremaperi�ria,globo medionbsp;tcrceptis,quib!isrotatotaconficiturufuho�r^i.ji^iUnbsp;turn arc�fum,uno opere,ut ludais placety^�inbsp;eflrotMuolubilcs�iffc, feorfum�fMnbsp;axesadfifMadmotMq^.

jq. nbsp;nbsp;Nam amp; humeruli illi quatuofP/SjiU�

tuor angulos bafis unius ex mcrieius erant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaiji

jy nbsp;In fummitate autem bafis erat

rotuditas dimidfi cubiti, amp; fuper bafis retinacula fua habebatnbsp;fuasexfeipfo,

j6 Sculpfit quoqj in tabulatis �'LneS� eius amp; fuper daufuras, cherubii^�^^o^ue�nbsp;amp; palmas, in fimilitudinemnbsp;lutappofititia per circumitum,

Dehumeris�lcientibusluterem in hic clarius profequitur Gr latius, quod tierfu^nbsp;breuius dixerat.

j7 nbsp;nbsp;In hunc modum fecit decefflbaf^^yjja

ra una, Si menfura una^ fculptuf�� omnibus illis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

MAL A CHIM PRIM VS.

i6 Groffitudoautcmlateris palnii crat�la bium^ eius quafi labium calicis,ct foliumnbsp;repandililii.duo millia bates capicbat.

Mare fiifl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u.i�um quoddom UM teueum, quod �ifilc

re di�um e�,c(d facerdotuin ablutionem, orbiculurc fur fum,cuiutfemdi(agt;wter qumq; cubitoriim,circumfirennbsp;tia uutem trigmtu cubitorum. Po� duos uero cubitos,inbsp;labiofuperiorc defcendendo,uergebatde rotunditatenbsp;in quidrum,?^' iterum diUtabatur ey di�tndebatur itcnbsp;rivmnbsp;nbsp;nbsp;crefcebut eateniK, ut decent cubitorum fieret

lotus quodlibet quodratune�tbtus.Su�entabdturautent opustotumlt;�neum, duodecim �neis bobus, ad finguldsnbsp;orbis pUgM tribus re�ficieutibus bobus, ex ipforuntnbsp;ore dum opus e�et ejfimdeittibus dquM, po�erioribusnbsp;boum partibus fubtus leneum tnare abfeonditis. Altitunnbsp;do uafisquisu^ cubitorum erat,�i�itudo arts palmarnbsp;ris,quafi labium calicis Grrep�diblq�lium. CapiebMnbsp;UM totum duo millia batos aquaru. Batorum autem exanbsp;amp;amquantitateapud Hebr�osolim, quiscertoaudeatnbsp;affcuerarc,ob locorum temporum, Cf rerum totiesmunbsp;tatos ordineSjficut hominum^

Et fecit decern bafes �ncas, quatuor cubitorum longitudinis bafes fingulas,amp;nbsp;quatuor cubitorum latitudinis, amp; triu cunbsp;bitorum akitudinis.

Bate� Jecc. Defcriptio bafium decern, qua; crant pretiofa qu�=i dam fu�cntacula icrealuterum decern adfiguramcur=:nbsp;ruum, admodum confitfe gt difficiliflilo conferipta e�.nbsp;Erat autem bafis qult;tlibet uelut area qult;edam area, cu^nbsp;, iuslongitudo GT laiitudoa;qualis, quatuor cubitorumnbsp;erat,altitudo autetn trium cubitorum, Adnumerata altinbsp;tudine rotarum quibus fubtus inmtebantur er uolui ponbsp;terant de loco ad locum ufi^ ad axem, hoc efl femidia-metrumrota;,

2.8 Et ipfum opus baf��habebat latera (uel flaufurM uel potius calaturM) 3(. c�lstturae internbsp;incaftraturas ( margmes uel plcilM) erant.

Etfuper claufuras qu� erant inter mar gines erantleones boues 5c cherubim, �Cnbsp;fuper margines fimiliter fuperne et fubtusnbsp;leones SC boues cum fuft�taculisoperedenbsp;jniffo,

. Eatera quatuor ithus orca diflin^liones habebant, quafi per quofdam fcalares gjradus fiue ple�M,uel lim^nbsp;bos, quafi arcula qua;dam effent in area. In quibus pla=:nbsp;nicqsintra limbos exarataeratimagmesleonu, bourn,nbsp;cherubimtboc efl,iuuenum habentiu alM,uti angeli pinnbsp;guntur, G^ palmarum cum dadilis. Eiufmodi fculpturanbsp;etiam erotfupraarcamuclbafim.

JO amp;quatuorrot��re^bafiunicuiq},((/x� lt;erei)8c per quatuor angulos eius humerosnbsp;habebant fubter luterem humeros fufilesnbsp;� region e cuiuslibet fuftentaculi.

JI nbsp;nbsp;Et os eius intra cacumen fuperne cubi^

tale erat amp;:rot�do in totum opere, habens unum cubitum cum dimidio.Etiam^ iult;nbsp;os eius c�laturae erant, daufurae autem

-ocr page 299-

KALACHIMPRIMVS.

Secundumiam de/criptam figuramba�f,Salolttoft decem bafei,pro decei� luteribus, f�fura uni�rtni)nbsp;cf�gient per omnia.

�1 r�cit quoq; dec� luteres (uellebetes)�ne

* ^wadraginta batos capiebat luter un�, /�tcp luter unus quatuor cubitor�, luternbsp;ij ��nus fuper bafim un�, id eft decem bafes.nbsp;forma luterum breuitcr fcribitur, quatuor cubi~nbsp;quentlibet habui�e diametrum latitudmK ey' uanbsp;: Tanta autem altitudine ut aquaru/m quadranbsp;potuerit luter unut.

Ut ^^�^^^'^'�:(�^rc�)bafes,quinq;addextru domus,amp; quinq; ad finiftr�latus donbsp;^s, mare a�t pofuit ad dextrum latus donbsp;Ils contra orientem ad meridiem�nbsp;^dinauit aut� Salomon hort� decem luterum qum~nbsp;P'�l'i dextrum latus atri] facerdotum anteintroitutnnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�d ort� l}gt;e�at : zx quiitq; ad fmijlram,boc.

ilfi^^�^�^�'���remplagam: Mare autem tcneumflabat '^�dau/lra/cinpartem eiufdematrij.

�, Z f�cit quoqj Hiram luteres (uel lebetes) On ^�P�s, �C pelues, 6lt; perfecit Hir� omnenbsp;quo�j fecerat reel Salomoni in do^nbsp;11��^�.

tjj^olumnas duas,amp; inuolucra capitello Per capita columnar� duar��Cretiznbsp;lo �'^nOjUtoperi�tduo inuolucracapitelnbsp;P gt;ilu� erant fuper capita columnar��

L ^uiala granata quadringenta in duo-hat'^^^�aculis�duos uerfus malorumgra^ 4,, in retiaculo uno, ad opericndanbsp;qu� erant ft�nbsp;*^5 tetn columnarum�

:. cph,r�Usdecem,8^1utercs(�c^/f6e^e�gt;de-H �Jf^'Perbafes�

tfb unum, amp; boues duodecim fub

Uih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s, amp; fcopas, amp; pelues� omia ua

� qu� fecit Hir� r�gi Salomoni in doa t�^dominijde�refplendenteerant�nbsp;lt;1k ^�peftri regione lordanis fudit ea rexnbsp;^�^Sillofa terra inter Sochothamp;Sarth�.

01 JpofuitSalomon omnia uafatpropter 411 �'tudinem autem nimiam no eratponnbsp;s^f'S�

%^�^�^�^P^-^di�{oruindefcribitur,quo ad ua�azr l\tf^^^P^^domim,addita mentione oUarumzrnbsp;iiin.f^�*'�^yquibus eitleres producuntur al� altari^zr pelnbsp;l eo^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(anguine.Omnia ex tere purgati�i=

\ r nbsp;nbsp;nbsp;dieit,tanto numero potiderum,ut eum Salo

'�tgt;tiQ^^^�^�^�^^^lt;^f^gt;^^l'^^^tgt;ttt�linquirere.Locitsquoq; 4i%/^^'�denduceraob terram argiRof�minter So�nbsp;P� .'^^�''^�tnannotatur.

Salomon omnia uafa in domo.

� �bare aureum, amp; menfam fuper *^f4tji.^��^crctur panes propofitionis au^

REGVM T ER TI VS. Ip

Alt�re aurc�erat,arafuffitus ettbmiamatis,mfan ** ilo confi�tns 'mtra menfas zr candelabra prope �in�Hnbsp;fan�lorum:corda figntficans piorum,charitati5 O' fideinbsp;auro coru�cantia, tota mtctionecoelc�iaquierentiapronbsp;peoraculum,� quo tantum corporis moledirimuntur,nbsp;orationtf flagr�tia redolentes coram deo. Kenfa autemnbsp;aurea eflfacra feriptura, intelligentie claritatc f�cum^nbsp;da, de cuiut coele�i feientia per fidem con�rtamur, pronbsp;pofita nobis � prophctis gt apoflolis.

Lucernesuel candelabradecem�rmauit,ftatuedas in templwn,quinq; ex una parte candclabri facri,quodnbsp;jsno�s con�cerat,0' quinq^ ex alia parte eiufdem ,fe=tnbsp;cundii ilebreos,ornataftoribus,fuperpofitis lucernts,nbsp;O'�rcipibiisaureis adiuitilis. Similiter intelligendumnbsp;docent,de decem menfis, confiitutts utrinq;,ipfi menfe,nbsp;quam Miofes pro panibus propofitionis, ad aquilonarenbsp;partem tabernaculi con�tuerat. Omnia autem candelanbsp;bra reliquaqi uafa templi fan�li aurea erant,de auronbsp;pttmo,quo folent includi gemma, hoc efi de�cati�imanbsp;ati^purifiimo.

Aureos quoq; amphoros �cit Salomon, cultros quo que O' pelues,coclearia O' thuribula uel acerros. Eatenbsp;nus omnia in templo illo aurea erant, ut ctiam cardinesnbsp;ianuarum in fan�ium fanilorum, o' in fandum aureanbsp;effent,O'iUuftria cernerentur, munific�tia SalomontS^nbsp;yi Et perfecit omneopus quod faciebatnbsp;rex Salomon in domo domini, Scintulicnbsp;Salomon qu^fan�lificaucratDauid paternbsp;fuus, argentum, amp; aurum, 8C uafa, repo.-fuit^in thefauris domus domini�nbsp;. No� fcribitur hic nee alibi Salomon hac omnia adi^nbsp;ficajfe O' exornafi� fecundum profcriptum aliquod,nbsp;quod � domino fibi�erit demon�ratu.Ciuandoquidemnbsp;ftabilenon erat,ideo nonmani�ftomandata dci,fidbu moois,nbsp;mana quadampropenfione conflruila funt omnia, qu�nbsp;tarnen domino eatenus placuerunt, quatenus populusnbsp;�tlendoretali �gentilium dear um cultu abf�raheretur�nbsp;admiratione tantarumeeremoniarwm, o'tampulchernbsp;rimi faniluarij, cuius in orbe nullum fimile haberetur..nbsp;Sed cum temporis plenitudo appeterct o' �nditus cli=xnbsp;minauda effet idolorum cultura,in�tuendus autem ue=tnbsp;ri dei uerus cultus inifiritu O' ueritate,toto orbe, om-nemiUumaurcum�lendoremfuftulit, o'ffiritupietanbsp;tis corda elector um imbuit,adfecolendumdigne,ratio=anbsp;nabiliqi obfequio. Hebrtci quoq; hoc loco annotant, osnbsp;mnes imp�fis domus domini defuis O'� fe coUe�lis prienbsp;fitiffe, quas O' quatuor prtmisregnt annis coUegeriAnbsp;OmiKi autem pradas D4wdi5 comport�tes ^retuleri�

-ocr page 300-

MAI-ACHIM PRIMVff^ in tijefauro! domus don�ni, ucluti indignlt;is, quibiis fun^nbsp;�Uitriit dei extrueretur, quad tarnen contra fcripturotttnbsp;ab illis did uiddur,ut cr alia plcraq^.nbsp;^CAPVT VUL

V nc congregauit Salomon ma^ lores natu lirael onines princi--pestribuum,duces familiarumnbsp;filioru Ifraelad regem Salomo^



nem in Ierufa!em,ut adfcrret arcam foede* ris dni de ciuitate Dauid,id eft de Sion*

�rea tranfc nbsp;nbsp;nbsp;Parato loco fanduorij totius, fecundum uoluntatent

Salotnonis, zx exemplar quod � Dauide�rta�is fufce^ perat,nontanta?:rtam publica authoritatedei,qHalinbsp;indeferto Sinai Mofesiuj�eratextruitabernaculucumnbsp;ua�s. Omnia enim magis ad popididifciplinam paratanbsp;funt,q ad diumum confilium,ut 'm officio cultus uerideinbsp;continerentur. Tunc iam flabilcm locum habitura eratnbsp;area domini in fando fandorum loco,idgt;i Abraamfuumnbsp;filium facrificaturusffierat 'm monte Utoria, fecundumnbsp;Hebraosffiol�ni etiam pompa m�rri debebat, poflquamnbsp;in Galgalts,Sylo,b!ob,Gibeon,ex Sion fuisffierat tem=�nbsp;poribus,nunc locum perpetuitatis habitura erat:ut pofinbsp;hac nullo alio'm loco talibus facrifid/s corporalibus conbsp;li uoluerit, ut antea fecundum legem, i�aiores ergo oanbsp;mnium tribuum conuocauit Salomon Hierofolymam adnbsp;proee�ionem folennem,adgloriam dei,^^ cultus diuininbsp;inflitutionem mchoandamfecundwmlegem.

a. nbsp;Conuenit^ad regem Salomonern uni

uerfus Ifrael in menfe Ethanimgt;in folenni diCjipfe eft menfis feptimus*

Menfe fepthno � Nifan uel Martio,Thifri,qui aobis September efi, totus f^e �fliuus fecundum legem quinbsp;Cf hic dicitur men�s Ethanimdd e� �rtium uel mercesnbsp;dum aut donorum, ctim�ugum cr�uduum robur connbsp;firtur ad uitam human�. Qui quolt;^ men�s^ctim fcilicetnbsp;Solc�'m l.ibra,primus �crat ante legem^ Cf ante exi-tuml�aclde Aegypto, tuneenimKi�nprimus baberinbsp;coeptus c�.lnprincipioaute Septembris uel Thifrimunnbsp;dum creatum �lebr�i contendunt.

5 Vencrunt� cun�i fenes de Ifrael, amp; tu lerunt arcam facerdotes,

4 Sfportaueruntarcam domini, Staber naculum feederis, amp; omnia uafa fandua-*nbsp;rij qu�erantin tabernaculo� Slt;fereb�teanbsp;facerdotes Sc Leuit�*

Sacerdotesquatuor�rebant areadomini, cumnon nt� fummo facerdoti�^ e�et ingfedi fandu fandorum,nbsp;femel 'm anno cum 'mcenfo. Nunc uero quumfolus nonnbsp;po�'et,afciuit Cf alios qui fufficerent opcri : non folumnbsp;autem arcam detulerunt,fed etiam totius Mofaid tabernbsp;naculi facratran�ulerunt in locum thefaurorumtem^nbsp;�Mtiquatus ffiifacerdotesCfLeuit�. Qu�uclutiamantiquata,hanbsp;dticuitut. tarnen'mmemoriam,m�gntmt,quodomnisnbsp;corporalis dei cidtus 'mfufficiens e�et, Cf non pro rei dinbsp;gnitate,fed humano tantum 'mgenio definitus,ad tem^nbsp;pus corredionis, cum etiam templo hoc pr'imo coUapfonbsp;�^q} erfectrndo^uerus dei cultus, omnibus femeldele

REGVM TERTIVS^ ttsidolorumcultibus � pijs omnibusnbsp;retur,donantc domino.

� nbsp;Rex autem Salomon, amp; omnis niulott*

do Ifrael qu� conuenerat ad cum,gt3dif^ batur cum illo antearcam,SC ininiol^^��'nbsp;cues etboues abfi^ acftimatioe SC

Sacri�eijs ouium cr bourn dominus fe colip^' neeademudduriora idoUsexemplo gentiHumimm^nbsp;rent. Principes autemcumregepopuloreligf'^^^nbsp;pla pr�flabant,qu� fequerentur,cf W officioconbsp;deum cr obfequendi diuinis legibus perfeuttart^'

domini in locum fuum,in oraculu^^�^ pli,in fandum fandorum fubtet*�^nbsp;�^�^**quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;talas

Locus glori� dei apudifraelem tnmmagnorum'm fando fandorum�antitt�^�^^^nbsp;ahs latitudine uig�iti cubitorum, cfnbsp;fub quibusArcadomint cumpropitiatorio^^^nbsp;cherubim fub��ebat,qua�'inmediooracitli-

Acrc� quidc longitudo 'm Exodofcribiti^r Lculd rm eubitorumcumdimidio,latitudoaiiti^�^'l(�tgfnbsp;ti cum dimidio,quaUs cr altitudo: ucditn^^^ito^nbsp;tudonondefcribitur,quamtamenlud�i�^^^^f^fftriitiinbsp;rumffiiffi�pronudattt. Arcam autem�cp^^^J' L^negt;nbsp;tttorfaccrdotes,utlongitudinemarc�obutrr Ifnbsp;r'mtduopoflremibaiuli, latitudinemuff�nbsp;�m�ris:�cq- ingre�i oraculum,utige�anegt;'��gt;�^�^nbsp;tercherubim�anttarepofuerunt,uedibiifgt;gt;��^^f^tKnbsp;hsrelidis.Tanta deniq^ o�q latitudo erAi�^�'�^i,liiiinbsp;ordine�ne impedimento potuer'mt.nbsp;tra�c oppanfum efl,ut tetigeritanteriortf^^fid iS*nbsp;ximiores uedium fines uel capita,utuelutv^^\.f0�^nbsp;morem 'm uelo de�gnauerint,quos apertonbsp;n�orquidan uiderepotuerit,nonauteniri^^^(ifi9nbsp;mo autem area uel cherubim affiieere ett�fttap^nbsp;ex templo potuit.

in Horeb, qu�do pepigit doniin�^ cum filiis Ifrael, cum egrederent��' �nbsp;raAegypti.

R.abiLeuiconcedit intraarcam auream cum manna, cf ttirgam Aaron,leddenbsp;faica nihil ad�i�c, pr�ter decalogu lapidcUnbsp;feriptum, quandoquidem Cf ea fola ferio�if^}nbsp;deus uoluit � fuo populo.

Fad� eft autem cum exiffent faC^�L ^0, de fanduario, nebula impleuii dom

Io

-ocr page 301-

ik

�^AL�CHIM primv�. �* S^nonpoterantfacerdotcsftare,nbsp;niftrare propter nebulam : impleuerat einnbsp;�tj�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domum domini*

F�)�iw cxorte in oracuio,totam domum replats, longe dugufliorem c/fe dei mdieftatein ,qu�ntnbsp;^ifelmciximo aurco d�cor� honor ori uoluerituelpo^nbsp;^^it-Eijciendumg; faccrdotium illud corporeum ali^nbsp;^�twdo,Qr j^irituale m�ituendum. interim tarnen prie-r'�(�^gratia; fue dominus oflendere uoluit,�cut 'utnbsp;����'�ff Sijt�ijKt�eruire difceret i�-ael domino cum thno=nbsp;�acrofandum haberent.

. j�uncaitSalomontDominus dixit ut ,j �Oitaretin nebula�

Aedificans �dificaui domum in habita tuumjfirmiffimum folium tuum innbsp;^���piternum.

^f�num quidan Salomon admonuit populum�gni ^'�^entia dei pergratiam exauditionem, non minusnbsp;cftnj o/{ffi tiofior populo aparui�et in ign�,

5 �*�K.Moxq; uelut oraculo,pr�fentem dominum oran , exemplo �to docenspopulum quog^ or4=nbsp;^gt;^lt;tdorare dominum deum ifrael in habitaculo �ecu^nbsp;ittulta�ecula duraturum effet adnbsp;j,, ���tde�qui cum legalibus ceremonijs, non alibi, fednbsp;^^Wnmodo cxhibendus effet, ut tam cultus ipfe,nbsp;^^locustanto effet auguflior, z^multitudini deor�nbsp;fl '^^flitionisgcntilis occa�o minor daretur populonbsp;'4

J. �onuertit^ rex faciem fuam, amp; bene^ I oitini ecclefi� Ifrael : emnis enim ec-I ^�^�fraelftabat�

*em Salomon ad fandumfandorum, uelad ulloquendo,populum autema�o-�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;ttprecando, timo-

^e�e/�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filtitent, quod e�

ccf �^^^^�AlioquifoUtisfuminifacerdotis erat benedis '� ^/^l��^uerbisconceptis.'

I ^it�Benedidus dominus deus Ifrael, ^ocutus eft ore fuo adDauid patternnbsp;^����etin manibus eius impleuit, dicestnbsp;meum Ifraelnbsp;ciuitatcm de uniuernbsp;�^ificaretur domus,nbsp;'llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meum ibitfedelegi Dauid

g^'tfup er populum meum Ifrael� collaudare dominbsp;eompleuit de cedi�catione templi d�=nbsp;domino, fecundumnbsp;�gt; ^^P^^didionem.

meus �difi'carc S(?^�'��������^oquot;�inideilfracl�

S,? '^�8gt;tafti in corde tuo �dificare do-ld nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�P^u��'

� V� '�^�^�is�

�on �dificabis domu, �stuus quicgrcdit de renibus tuis.

LEGVM TERTIV�. 151 nbsp;�

�pfeaedificabit domum nomini meo�

Cum corde Dauidis fiiit, hoc eft religiofe cogitauit, domino gratificaricupiens, de teniplo extruendo cultuinbsp;ueri dei: quod licet domino placui�et,non tarnen fierinbsp;per eumuoluit,fedper Salomonern. Spirituiigitur hu^^nbsp;mano tribuitur is cogitatus,qui� domino nonf�eratad^anbsp;iuuandus.Quanquam autem ueri�imum templtim Chrinbsp;ftus dominus adificaueritfilius Dauidis eccleߣmilitannbsp;tis triumphantis:quod tamai hic dicitur ad literam,nbsp;pertinet ad Salomonem,quifigurafup modo Chrifti dosnbsp;mini extitit.

Confirmauit dominus fermon� fuum, quem locutus eftfteti^ pro Dauid 'patrenbsp;mco,8C fedi fuper thrcnum Ifrael, ficutlo-cutus eft dominus; 8C �diftcaui dom� nomini domini dei Ifrael.

Compl�ta nimirum eft Dauidifada promi�io �dea de furrogatofilio pro patre er �dificata domo domin�nbsp;Sed longe glorio�or filius Dauid Mie�ias fuo temporenbsp;fe/furus erat rex aternus fitperfolium Dauid regno�tisnbsp;ritua� er nunquam finiendo,

Etconftituiibi locumarcae, inquaf�-dus domini eft, quod percullitcum patri-bus noftris quando ipfe eduxit eos dc terra Aegypti�

Sanditlt;isarc� propter legem er feedus domini ins Sanflfta� clufum erat, er uenerabatur, ufq; ad illud tempus non �nbsp;im conftituto loco fixo ,fcd pro mutabilitatererum etianbsp;arc� locus ufquead h�c tempora dubius er non fixusnbsp;fiiit,fed poft tcmplum extrudum quod aternitatis dicisnbsp;tur,er(mmobilis locus prafentia: diuinafacramentesnbsp;rumarcam exportari mimmecuiq; licebat. Fixum iantnbsp;erat fixdus er catum quo ad tempor alia : regnum ausnbsp;tem fanpiternum fill} Dauid in fua tanpora referuabasnbsp;turadnouumfaedusftatuendumin oinntafecula er osnbsp;lubusgentibus.

ii- lt;(1 Stetit autem Salomon ante altare domini in confpedu totius ecclefi� Ifrael, amp; expandit manus fuas in codum,

Alt�redomini, dcquo hicdicitur,fiiitaltare holos Aiareho-cauftorumareum, dequoin libro Paralipomenonui='��^*^^��' ginticubitorumlongitudinis, eruiginti latitudinis ernbsp;decentaltitudinis,inatrio facerdotum.ln magno quosnbsp;que atrio,quod dicitur atrium ifraelis, uirorum fcilicet,nbsp;Salomon fuggeftum areum extruxerat, cuius longUudonbsp;quinq; erat cubitorum, er fimiliter latitudo: akitudo uenbsp;ro trtum,fupra quodftetit Salomon, pro populo domisnbsp;numoraturuscoram populo, manibus eleuatis in ccesnbsp;lum,er genubus inclinatis : figmficans defuper donarinbsp;omne bonum,a deofedente in coelo,cuius tantum facrosnbsp;mentum effet area domini.

i J nbsp;nbsp;Si aittDomine deus Ifrael, non eftfimi-

lis tui deus in coelo defuper. Si fuper terra deorfum ; qui cuftodis padum Si miferi�nbsp;cordiam feruis tuis qui ambulant coram tcnbsp;in toto corde fuo�

2.4 Qui cuftodifti feruo tuo Dauid patri

CC

-ocr page 302-

, MALACHIM PRIMVS.

nico, qu� locutus es ei : ore locutus es, Si. manibus iinpleuifti uth�c dies probat�nbsp;fM� utra.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Incipit 4 pgt;-o��iogt;w uerte fidei, in unnm ucrum om^

nipotentem ae leternum dominum, optimum cr m.(xilt;^ mum. Deinde beneficia comm�mor�t, cum graturumnbsp;a{iione,quiafjeduifieruat patribm pailum adfilios nonnbsp;degeneres,uclrebelles, qui toto corde deo deuotifiunt,nbsp;nonaddiHi cr�ature cuicunq^ contradeum,fia� fiiitnbsp;Dauid exemplar omnium uere fidelium.

Nuncigitur domine deus Ifrael, confer ua famulo tuo Dauid patri meo qu� locu^nbsp;tus es cijdicens� Non auferetur deteuir conbsp;* ram me, qujfedeat fuper thronumlfraehnbsp;ita tarnen ficuftodierint f�lq tuiuiamfu�,nbsp;utambulentcoramme ficut tu ambuiaftinbsp;inconfpedumeo�

2.6 Et nunc deus Ifrael firmenturuerba tua qu J locutus es feruo tuo Dauid patri meo�nbsp;Tenu� dti Deueritatedeinondubitatcrbonitate,fedprofidenbsp;libui orat,ut in fide ztrcharitate perfeuerantes,digni hanbsp;beantur femper promifiionibin dei. �n primis autem pronbsp;fe orat, Cf pro familia Dauid coittinuanda, in borne jpi^nbsp;ritualibuecr temporalibui, ne quando peccatis fuisfenbsp;iudi�wsreddantcaptandiihuiufmodi beneficijs Daui-di promifiie fub conditione,f� in uijs Dauid, quo adfid�nbsp;Cfdeuotionemmdeum,ambulent.

^7 nbsp;Erg�ne ueredeus habitat fuper terram?

ecce c�lum, Si c�li c�lorum te� capere no poflunt, quanto magis domus h�cquamnbsp;�dificaui�'

2.8 Sedrefpiceadorationemfcruituijamp;ad preces eius domine deus meustaudi hym-num Scorationemquamfcruus tuus pratnbsp;coram te hodie�

�.9 Vt fint oculi tui apcrti fuper domum banc not�le ac die� fuper locum de quo di�nbsp;xifti�Erit nomen meum ibi, ut exaudiasnbsp;ration�,quamorabitin loco iftoadtefer��nbsp;uus tuus�

JO nbsp;nbsp;Vtexaudias deprccationem ferui tui Si

populi tui Ifrael, quodcunqj orauerintin loco ifto, Si tu exaudies in loco habitaculinbsp;tuiin c�lo, Si cum exaudieris, propitiusnbsp;eris�

Habitacuis nbsp;nbsp;nbsp;^um reuera credi poiefi ab aliquo,quod tu domintte

uinuerforum,crmundi totius creator, habites/�per ter ram in aliqua domo^Quem c�li omaescapere non pof~nbsp;funt, ob immenfitatemperfiaionis, cr maiefiatis tUte,nbsp;quanto minus te capiet hac domus ? Licet autem ubiquenbsp;fi5,omnia nofeas, cr audios ubique precantes in fide,obnbsp;fecrotamen,utmeamorationemeatcnus exaudire uelisnbsp;hodie,ad confolationem populi fidelium tuorum, ut hacnbsp;domum benigne mjficidS,Cf apprecieris fimper, quamnbsp;elegifti dudum, ut orationes fidelium 'm ea fufeipere dilt;^nbsp;gneris. iiunc autem hanc meam quatn precor CfpopU'^nbsp;li prtefentis eadem mecum prccantis,orationem,hoc lo^nbsp;'m coelis exaudins i� thronoglor�e tu^.

RE GV M TERTI V S� Sipcccauerit homo in proximu fuujh,nbsp;�Chabuerit aliquod iuramentum quote^nbsp;neatur aftric�us,�C uenerit propter iuramcnbsp;turn coram altari tuo in domum iftam,nbsp;5^ tu exaudies in ccelo,amp;facies,amp;iudica-bis feruos tuos, condemnans impium,nbsp;reddens uiam fuam fuper caput eius,iuft^nbsp;ficans^ iuftum, �C retribuens ei fccundunbsp;iuftitiamfuam�

Oramusitaq^ �iprimisnunc, utcaufifiufldfiff^'''^ iufiasfoloiuramcnto refoluendas, hoc loco, Wnbsp;feiens, manififtare digneris, ut omnis falfit/isnbsp;tiahumilieturcr timeat popubts tuus falfi��t��lr^f�nbsp;uerum }icgare,honarare tuam ueritatein,lt;7nbsp;care nomen tuum,crneutiquamblafi'hentari-

Si c�fus fuerit populus tuus Ifr^^ u ram inimicis fuis, quia peccaturus�nbsp;amp;reuertenturadte, SCconfitcbuntur^^nbsp;mini tuo. Si orauerint, amp;deprecadtc��nbsp;rintin domo hac:

54 8c tu exaudies in ccelo. Si dimittes turn populi tui Ifracl,�C reduces eosi�nbsp;ram quam dediftipatribus eorutn'' �ijinbsp;Deinde oramus,ut quandoquidem peccatii�'f^^^^ienbsp;bi atiquando populus tuus,cr propterea bcllo mnbsp;dus hoftium fuorum, te iufte puniente,f�ro'gt;^'^^^ciinbsp;prlt;elio �r fiigcrint,intcrimq; conuerfiadgt;nri�'��'^^fa^nbsp;tem confifiifiierint peccata fua,ac tuainnbsp;uerint^ et implorauerint benignitat�tuain^'�^^^nbsp;plo,tudecoelogloriofo throno tuo exaudi^f^^Jbo^nbsp;peccata rcmittas, re^ces^ ad terramnbsp;ftiumfirore eieili funt'm exilia. Difciinusnbsp;uerti � malts orationefruflra tentare deW�,nbsp;g� pro peccatis immitti,confifiionem oroti'�^^ Pnbsp;tendam,nontamt�pliprlt;tfentiamqu�mnbsp;templationem orantibus utilcm:nonloco,r/nbsp;concluditur cr aditur.

5 y Si claufum fuerit c�lum. Si propter peccata eorum, SCorant^�nbsp;ifto confiteantur nomini tuo,nbsp;fuis conuerfi fuerint,quia afflig^.^nbsp;�f tu exaudi eos in c�lo,�Cdifl�'^-cataferuor�tuorum,8CpopuIit���^j^b��^nbsp;oftende eis uiam bonam per quagt;^^qii^nbsp;lent,8Cdapluuiam fuper terramnbsp;dedifti populo tuo in pofteftioi�/^* pj(r�igt;*^nbsp;Sicut bc�ofie fterilitate ob pluuiic d�'r^��aa_nbsp;tur peccata. A dco petend� pluuia, nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fifiiodiuina gloria: nominis cf bonitati^�'^�^^{^ orantibus, propofitumq^ uitandi peccata, p'�^tnbsp;hominesiuftodei iudicioadfligtmtur.orant^^ .^ti^i^nbsp;plo,dominus exaudit in c�lo.�^on exaudit nijnbsp;liatus conuerfis fidelibus ,fic ut propofitonbsp;deantadobferuantiammandatorumdei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfll-'

57 fa�nes fi oborta fuerit in term, Icntia,corruptusaer,�rugo,Iocutm, ^,ij#nbsp;go fi fuerit Si nfAixerit eum inimtc


-ocr page 303-

MALACHIM P RI M V ?.

Portas obfidens,omnis plaga,uniuerfa in-* Stmios,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

fames non folum oh p�uuilt;e defiitum, fed multis ocs ^��i^�^iif incidit,utnonhabeatur una peccatorlVfnpxnbsp;''^gt;l^idult;e,f(mes�^ariditas.Cluas folet fepepe�isfuhnbsp;l^']�fiincoimnoda^i terr�nafcentium. Bella deniquenbsp;^^�'^ionesurhium omnia nnmittuntur 4 deo pro homi=nbsp;'^pcccatis.

. *^un�a oratio, Sc iniprecatio,qu�accidc ^'\onini homini de populo tuo Ifrael�finbsp;cognoucrit plagam cordis fui, 8C ex^nbsp;P^nderitmanusfuasaddomum hanc,nbsp;.^exaudics in ccrlo in loco habitationnbsp;*^*s tu�,Slt;vepropitiaberis, �C facies, ut desnbsp;'�'�icuiq} fccundum omnes uias fuas, ficutnbsp;'�deris cor eius,quia tu nofti folus cor omnbsp;filiorum hoininumt

, ^onfolifacerdotes exaudiuntiir orantes pro popu= �W qui/q- pro fe orans humUiter crin fide,agnofcensnbsp;j^�^'^�'^���f^pro quibus � domino punitur, exauditur, �nbsp;1 memoria dominum deumfuumer oboculisnbsp;�^^it^quod e� ad templum orare. lion aute)n domi=nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii^co po�ulata,fedfeeudum uiasfuM,

quod pro�eit fidelibus �^'ele�iii, �iK hypo-ex corde orantibua.

^.�^^timeant tecundis diebus quibus ipfi f^.^'�ntfuperfaciem terrae quam dediftipa

, quot;^�^��snoftris.

j�ni� templiextruili fiit^ ut ifraeliticui dominum colcret fohim, cr timeret ab illius ofrnbsp;�ilicct mandatorum eius,qu�m diitnbsp;i� terra patribus promi�a. C^uibus eie=:nbsp;neee��ri� non e�, nee fitit utilesnbsp;alienigena,qui non eft de po-aj ^^��olfraeljCum uenerit de terra lon^nbsp;�5^3 propter nomen tuum,nbsp;'^^idient enim nomen tuum magnum,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuam fortem, 8C brachium tu�

} SCorauerit ^^nimniftam,

k ^fxaudics in c�lo, in firmamento ha= (jQ^'^'ili tui,8lt;: facies omnia pro quibus in-Ij/^iieritte alienigenar utdifeantuniuernnbsp;fi�^^^Iitftrarum nom� tuum ,timerete,nbsp;Hi� Pupillus tuus Ifrael, 8C fciantquia nonbsp;' hj? inuocatum eft fuper domumnbsp;�^'��4ugt;am�dificaui�

dei ifrael promulgari ucnerandtimadgloriam dei, non

quot;kjir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� dubitatur. f^on er=

�'^pro- ^��^oopc)-e fuo cy gloria diuini nominis lt;�Kod e�et,uti�uendis,cr crimennbsp;�r�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er�perbia. Certi�i

^n�n omnibus prophetis cr patribus olimfif �^fiiiie^r^^'^��^''tusdeuspatumfuorum agnofeeretur abnbsp;�����fido^orcolereturinueritatee.tiu�itM.tiiee

REGVM TERTIVS; 15! enim erat benedi�io expe�lata�gentibus per fernen A^nbsp;brah� ac Dauidis^ quam interim per Chri�um er apo^^nbsp;�olos mtmdus fentit ergratulatur, iudieis inuidentibuinbsp;ergratiam diffufamgentibus blajfhemantibus.

44 ^Si egreffus fueritpopulus tuus ad bel Ium contra inimicos fuos, per uiam, quonnbsp;cunquemiferis eos,orabuntad dominuranbsp;contra uiam ciuitatis quam clegifti, 6C connbsp;tra domum quam �dificaui nomini tuo,nbsp;4^ SCexaudiesin coelo orationcs corum, etnbsp;preces eorum,SC facies indicium eorum-Si ho�es impij, fideles iniu�o hello aggrefiifiierittf,nbsp;coegerintq; exire,nec pofiintadorare dominumin tem^^nbsp;plo, faltem fide deuotioneq; ad dominum templi oran^nbsp;tes,fic exaudieiuur, ut iu�a uindiila percutiantur ho^nbsp;�cs,er fideles liberentur.

4 6 nbsp;nbsp;Quod fi peccauerint tibi (non eft cni ho

mo qui non pcccet)6c iratus cotra cos tra^ dideris cos inimicis fuis, 8C captiui dudinbsp;fuerint in terra inimicorSlonge uel propc,

Nozi pote� homo fine peccato uiuere in hoe mumdo: PeccatotS imperfiila enim funt er defiduofa omnia opera, ctiam P**�*�nbsp;bona,fi diuino iu�oq; iudicio appendantur, l:ion tarnennbsp;finit domin us fideles fuos impune peccare: fed uelut paanbsp;tereorrigit er emendat,reconciliaturq; humiliter orattnbsp;tibus, er in medij s calamitatibus uires er animum con*nbsp;ftrtfuauiustolei-andiaduerfa. In cuius manu fumt tarnnbsp;impij quam fideles,ut non ittius eratrotius feuiatim^nbsp;piorumfitror,qu�m domino placeat.

yo Sc propitiaberis populo tuo qui pecca-uittibi. Sc omnibus imquitatibus corum quibuspr�uaricatifuntinte, 8Cdabismianbsp;fcricordiam coram eis quieos captiuos hanbsp;buerint,utmifcreantureist

�j^i Populus enim tuus eft, SChfreditastua, quos eduxifti deAegypto,demediofornanbsp;cis ferre�gt;

51 Vtfintoculi tui aperti ad deprecations ferui tui,SC ad deprecationem populituilfnbsp;rael, utexaudiaseos in uniuerfis pro quibus inuocauerintte*

Voluit dominus populum fuitm nonalium auxilios torem fufficere qu�m deum ifraelis, qui foli� colebtUwnbsp;CC i

-ocr page 304-

HALACHIH P RIH vs.

intemplo,ciusci; reuerentia fempcr obuerfdri confcicn tijs illorum,ut quocunq^ locomm abieili effent, doinintnbsp;tomen dei fui,potrtvmcj; fuorum minime cr nunqu�ob^^nbsp;liuifcerentur, nec cefforent fferore in ilium. Pocere au^^nbsp;tan i�dicMm,efi punire iniquitates �jr uicem repende^nbsp;rchoftibuifidelium,etiamdiuino prouidentio zr iuffunbsp;immi�K ,fi finifiro intentione or otrotius quom par fitnbsp;prow corde ui�los trodauerint, eirgloriamtriumphinbsp;diuini fuK tribuerintuiribut.

55 Tuenimfeparaftieostibi inh�rcditat� de uniuerfis populis terr�,ficutlocutus esnbsp;per Mofen feruum tuum,quando eduxiftinbsp;patres noftros deAegypto domine deus�nbsp;FJe�io fidenbsp;nbsp;nbsp;Iwnlwt diligenter fidelibifi imfignem charitotem ele

�ionis diuinlt;e, cuiits nunquom obliuifici debeont, cuiui in promi�is ueritot� femper fint experturi, ut ipfi quo=inbsp;que non definont cogitore, quid iUi uici�im promiferintnbsp;obligentur erdebeant � tempore exituf i�orutn de Acsnbsp;gypto per dei uirtutem grotiam.

54 nbsp;^Fadum eft autem, cum compIefTet Sa

(omon orans dominum omnem oratio^ nem,�^deprecationem hanc�furrexit denbsp;confpediialtaris dominitutrunq; enim genbsp;nu in terram fixerat, amp; manus expanderatnbsp;in coelum.

55 Stetit ergo, amp; benedixit omni ecclefiae Ifracl ucce magna, dicens�

�j6 Benedidus dominus qui d�dit requiem populo fuo Ifrael, iuxta omnia qu� locu^nbsp;tustnonceciditneunus quidem fermoexnbsp;omnibus bonis, qu� locutuseft per Mofen feruum fuum.

Ceremoniae Ccremotiiot multoi neceffiorioi fitiffie populo l/roet fanftorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentUium ceremos

niot : ideoq; or Salomon rex illorum non fine ceremo^ nijs orat: qua; zir fidelibus non funt afpernandte, fi cor^nbsp;dis eos deuotio exprimdt,Qrnon fola hypocrifis,qua donbsp;minum irritat,non conciUat, qui corda intuetur �r resnbsp;nes fcrutdtur, non �teian reueretur. Genubus itaq; fle=nbsp;xis, or monibus expanfis in ccelum orauerat.Deinde furnbsp;git,z3� imprecotur optima qu�q; populo, clora uoce,itenbsp;rum �grotiarum aiiione inchoans, diligenter inculcansnbsp;ueritatem promi�ionum dei,ut fiducia certa domino adnbsp;hereout fideles,nbsp;nbsp;nbsp;ex ilUusgfdtio femper pendeant tos

ti:ha;c efifummapictatis.

  • 57 nbsp;nbsp;Sit dominus deus nofter nobifeum, fient fuit cum patribus noftris, non derelinnbsp;quatnos,neq;proiiciat.

  • 58 nbsp;Sed incliner corda noftra ad fe, utambunbsp;lemus in uniuerfis utjs cius, amp; cuftodia-mus mandata eius, amp; ceremonias eius, 8Cnbsp;iudiciaeiusqu�cunq; mandauit patribusnbsp;noftris.

Onndum nbsp;nbsp;nbsp;C^uantumlibet firtiterfidelis in dominum confidat,

lempct, femper tarnen orore debet,ne defcrdt,ne negligdt,quans doquidemfine illius gratia nihil fumus nec po�umus:fcdnbsp;wee i� potefiotenofiraeQr nofiriimeft.ldeotgt;r((ndusdoa

REGVH TERrrVf.

minus,ut ipfc inclinet illud ad fe diligendu,amp;aditgt;ipln dum illius uolu-ntatem et mandatoru eius obferuantia, anbsp;quo defiderio numquam uacandu eft eti�� uerba ceft�t.nbsp;59 Etfintfermonesmei ifti quibusdepre-catus fum coram domino, apprepinquannbsp;tes domino dco noftro dieac node, utfe-ciat indicium feruo fuo, amp; iudiciumpopttnbsp;lo fuo Ifrael per fingulcs dies:

SCfciant omnes populi terrx quia do-minus ipfeeft deus, �^noneft ultra.

Oratodhucutacceptabihs fit hoc femel delatade^ precatio pro omni tempore,pro toto ifiaele: ut det unisnbsp;cuiq; fidelium quo egct,non reddat iUis uieem peecotoanbsp;rum fuorum, fed dementer ar�tat corrig,'�if^�^��^^^nbsp;tes, non abijciot, fed de ede in diem faciatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g,,

gloriam nominis fui m gentibus ,ut oimusiH�^�^ feantunurnuerum optimum deumfiluintjf�P'''^nbsp;quern aHorumnuUus^

61 Sit quoq; cor ueftrum perfeduiu domino deo noftro,ut ambule����5nbsp;cretis eius, �Ceuftodiamus mandatenbsp;ficutamp;hodie.

Hee oratio a�idua habenda eft ad doi^'^ pio,propopidodei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0

Igiturrexamp;omnisIfraelcunitO�* labant uidimam coram domino-6^ Madauif^ Salomon hofii^snbsp;quas immolauit domino, boufl�/^^iPnbsp;duo millia, amp;ouium centumnbsp;lia��tdedicaneruntdomumdofl�*��*nbsp;omnesfiliiIfrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^ximushoftiarumntmterusinte�iglr'fgffielt^'''�^ �0 die,nec quotuordecim,fcdfucee�iuenbsp;menteuitisobl4tus,zr inceleberrimanbsp;qua populusgaudere zir admirari poffet,^'�^^i,Qamp;nbsp;de tamfolenni cultu dei,coeptofecundu or���nbsp;bus facrifieijs dedicabotur tom altarenbsp;quxm tota domus domini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - jtf�

^�4 Indieillafandificauitrex quoderatantedomumdomini**^nbsp;peholocauftum ibi, �Cfacrifjdui�^�^ugt;^nbsp;pes pacificorum t quoniamnbsp;quod erat coram domino,minusnbsp;pere non poterat holocauftum,nbsp;cium,8Cadipem pacificorum,

Adperpetuam memoriam confccrand^inj^ftt^ corum facrificiorii Sdlomonis,in dedieati�gt;�^^jgfl����*�nbsp;pli,ordinduit,utetiamfecusardm oneamnbsp;inpauimento holocaitfla fi�rent,ob multdgt;�^�^gt;^ld'�nbsp;ficiorum,qu� ara uiginti cubitorumnbsp;titudinis capere non plt;U:uiffit.Sic in initijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;((((^

tio,qu� non radices egit inftgt;iritu,fid externW^^^^ moniarum pompa ad horamapparct,nbsp;dona comtempletur, fed animum, non tom of jnbsp;fidem.

Fecit ergo Salomon in ftiuiutem, SC omnis Ifrael entttco � Jo


-ocr page 305-

WALACHIM PRIM VS, magna abintroitu Emathufq; adriuSnbsp;^.�8ypti coram domino deo noftro fcptenbsp;^iebus Scfeptem diebus, id eftquatuorde-diebus�

Etin die oiftaua dimifit populumtqui be J�tiaicentes regi, profetSi funtin tabcrnacunbsp;3 lua IrtanteSjS� alacri corde fuper omni^nbsp;Usbonisqu�feceratdominusDauid fernbsp;�^ni, '��^uo,8^�fraelpopulofuo�

NoiW!� pneter legcin prorogMit folcnnitatan M ^ulofumnticipaiido fcptcm dies, ut fi�rent 1^^=:nbsp;��^�'decint corainui fvfli dies,toti populo ifrael, propte^inbsp;dicitur magna eeelefta, uel contio totius geneis, �rnbsp;^^promi�ionis incolarum ab Hcmath aquilonari adnbsp;^^^egyptiauftraleinterminum iUius. Septem pri=:nbsp;'^'^dicbiisdedlcationetn tcmpli cclebrarunt, fequenti=nbsp;tabcrnaculorum, in cuius celebritatis o�auonbsp;'^^�^ollci^acelebrata,abeundi pote�atem acceperuntnbsp;P^�priauige�inatertiadie men�s. Abeuntes autentnbsp;dixerunt coUaudauerunt dominum deuntnbsp;^�deUf�tes cumgaudio et Utitia, quia tantam deinbsp;�^accepiUent,ut fub paci�co rege dominum deumnbsp;�j'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iigt;ftore,idqj merit is Dauidisfan^

.'^^iusautem,ut promi�ionum diuinarum ueritoi cK/titw animarennbsp;^''^�guramautemuerifilij Dauid�e�i�,cuiutrcsnbsp;^�licitatis hoc umbra erat.

CAP VT rx.

f�iA�um eft autem cumperfeciC-Salomon �dif�cium domus ^�domini, 8C �dif�cium regis, Si.nbsp;iomne quod optaucrat Salomonbsp;J. '�^luerat faccre,

fic� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundo Salomonf

ti^f dominus ad eum� Exaudiui ora tuam amp;: deprecationem tuam,qu5nbsp;P'�tcatus es coram me: fan�ificauHo-^^'^hanequam �dificafti,utponer�no-fempiternum, amp; cruntnbsp;i'v *meum ibi cunciis diebus�nbsp;'' * omnipotens maieflas, boni confulit bitnbsp;obfcquium,quod �de, f�e er charita=nbsp;til,fi�*^�^fidelibus. Idea Salomonit templum, exfidcnbsp;ogt;�dutium,fufceptum ejl,etnbsp;fecMtda app�ritione diuina in �omnis, quanbsp;^�^�'^^ificaf�e locum reuelauit, er ratum habere o=:nbsp;�^�^^^pcnfarum,quod tarnen non pr^eceperat talenbsp;tarnen ex fidei�ruore�ailum, non diutius tanbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam obedientia prtcceptorum fuorum ei

�lioq �f^^^fiuderent,quant�teri�eifs prafirt er auro: Ji cd ]nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;templo deteftaturus CT abie�lurus,

M- . nbsp;nbsp;nbsp;^on adha-ferint, er uero cultu no coluerint.

poft^J^adringentos annos, idea no f^�^tflogt;'um�ecula templo illi affuturanbsp;'^%J'�quot;��'��^dci ,fedufq; in �eculunii CT omnibusnbsp;�^'^ntamen�ne�ne.

Ji

REGVM TERTIVJ. 155

Non folum populo gratiam promittit er prafenti�^ fed priuatim etiam Salomoni promittit diuturn� perpe*nbsp;tuum^ imperium acpofteris. Si tarnen fide per�ila ernbsp;deuotione Dauidis uiam ingreffuri fint, leges dni confernbsp;uaturi.Et quod uel ob ip�ru peccata copleri no po�it,nbsp;uel imperfiile,er in typo taittum reddi : hoc in ute�ianbsp;dni uero femine Dauid er A.brah� Chrifto coplendutnnbsp;promittitur, er e/icompl�ta dudu femperq; copletur.

Legis diuin� tranfgre�ionem f�iritualiter f�mper indicateffedefertionem fideiindeum, er externorwm pideidef��nbsp;deorumac idolorum culturam.Ad quam ut propenfi �*��nbsp;erant fanper,fic femper hortatur ad cautclam,er com^nbsp;minatur eieilionem i�orum expyromiffa terra, templi^nbsp;illius tam magnfici euerfionem, er tam celeberrimi di=*nbsp;uini cultus ccf]ationcm,gencra[e}nq; coiif�fionon to^nbsp;tiusgcntisin toto orbe, pro quibus illuftrandis tantalt;1nbsp;feculis portenta deusa:diderat,que)n tarnen aufif�iffent .nbsp;reijeere, crpoflhaberefuisidolis,erirritare turpiter,nbsp;propter quod er intergentes irritantur, er fitnt ht opsnbsp;probrium iam exgentibus ele�is fidelibus, er in exemsnbsp;plum orbi toto:fie er templum ii�ud tam glorio/inn, resnbsp;digendtmtdiciturinfummam ignominiam erfiuporentnbsp;uidentium,cr audientium eius ruinas.

D�lt;e domus nominanturcum plures fiterint,coms Domo� prehtnfe tarnen fub nomine domuf regit. QjMndoc[ttianbsp;ce 5

-ocr page 306-

HALACHIM PRIMVS.

de m omnes pertinebant ad regiam magmficentiam,pro^ pe tetnplum don�nt tedificaU, loco dccliuiore qu.iin cpnbsp;fettcmplum,utalicubiindicatur in iercmia[ecundumnbsp;llebraos,annis tredecitn, ficut CT tnnplum domini an=nbsp;niifeptein.

II Hiram rege Tyri pr�bentc Salomoni ligna ccdrina amp; abicgna, Si aurumiuxtanbsp;omnemucluntatem fuam � tunc deditrcxnbsp;Salomon Hiram uiginti oppida in terranbsp;Galil��*

Pro imprnfis CT opera Hiram r�gis Tyri, c/ua; in

' dificationem domoriimcurauit,reddidit illi Salomon op pidain Galibea utginti. InParalipomenon fcribiturip==nbsp;fum Hiram Salomoni dedi/Je uiginti urbes,quod utritti^nbsp;que fieri potuit : /tquident proinifcue Tyrij Sydonij^nbsp;babitabant cum ifraele, ut utrify^ utile �ierit commuta=^nbsp;tiolocorum,eatenusutgentium oppidaTyrio daren�nbsp;tur,lfraehtarum uero oppida Salomoni, pro pace con=inbsp;feruanda.

11 EtegrefluseftHiramdcTyrOjUtuidc^ ret oppida qu� dederat ei Salomon, amp; nonbsp;placueruntei,

  • 15 nbsp;nbsp;Siait�H�cincfuntciuitatesquas dedi^nbsp;fti mihi frater mi�t appellauit cas Terramnbsp;ChabuljUfq; in diem hanc,

Ghsibuh� Terrrf Chabuldicitur,quiaharenofa,c^parum/�r^ tilis terra,qua'cr di/plictiituelut tcnacitatisargumentnbsp;turn r�gi Tyri, non tarnen propterca amicitiam foluit.nbsp;Siuc bene egerit Salomon, jiue fecus, non requirendumnbsp;anxie : quod non f�erint perf�ili undiquaq; quicunquenbsp;patres,f�cutnec illortimfilij in nouo populo, quantum�nbsp;�ibet etiam pleni Jpiritu fan�lo prtcdicentur pa�im.

14 Mifitqucq; Hiram ad regem centum ui gintitalentaaur�

I y H�ccftfumma tributi, qua fuftulitrex Salomon ad �dificandam domum domi--ni Si domum fuam,Si Mello, Simurum lenbsp;rufalcm,SiHefer,8i Mageddo,8i Gazer�

  • 16 nbsp;nbsp;Pharao rex Aegypti afeendit, Si cepitnbsp;- Gazer,fucccndit^ eamigni, Si Ghana-

n�umquihabitabatin ci uitate, interfecit, Sidediteamin dotem fili�fu� uxori Sa-lomonis�

  • 17 nbsp;nbsp;Aedificauit ergo Salomon Gazer, Sinbsp;Bethoron inferiorem,

J g SiBaalathjSiPalmiram in terra folitu-dinis�

. EtomnesurbesthefaurorumquiadSa lomonem pertineb�t, Siciuitates curruS,nbsp;Si ciuitates equitum, Si quodcunq; Salomoni placuit ut �dificaret in lerufalem.nbsp;Si in Libano, Si in omni terra poteftatisnbsp;fu�

^0 Vniuerfum populu qui remanferat de Amorrh�is,Heth�is,Pherez�is,Heu�i5,nbsp;Silebuf�is,qui non funtdc filiis Ifrael�

a.1 - horumfilios,quircmanferaniinterra,^

11

-REGVM TERTIVl quosfcilicet non potuerant filti Ifraclex-terminare�fecitSalomcn tributarios uflt;lJnbsp;in diem ha ne�

Defilqsautem Ifrael non conftituit lomon feruire quenquam, fed erant uirtnbsp;belIatores,Siminiftricius, Siprincipes,�inbsp;duces,Siprsefedii curruum Si equoruni*

Summa tributi hie notatur, quod fuf�ulit Salo/noit i fege Tyri �r alijs rebquqs Chanan�orum,Amigt;��gt;�'� jo���quot;'nbsp;r�j�WjHfKifw, Hethais, Phcre�cts,lebuf'ais, quifertue�nbsp;bant omnes �ecundum uoltentatem regis. Exnbsp;^auatnine 1fraelis parautt �dificia fua, domum domtttt*nbsp;domum regis, cr glorio�um quoddam ledi�a���'nbsp;uitate Zion,qu� cr Dauidis dicitur,nbsp;circumdedcrat,qu.edomus Millo dicebatur, ix �nbsp;gis crnobiliumciuium conuentus, uelpubliexii��nbsp;uelutimcapitoliofacrofandlouelfolcnnesalijnbsp;tus populi agebantur.Murum quoq^ lerufaletitnbsp;rauit,cr inflaurauit.Vrbes deniq^ reo�di�cauit, Jnbsp;Mageddo,cr Gafer,quas Pharao in�'atiamnbsp;ceperat, occifu gentilibus ciuibus, cr fibinbsp;dcderat,uxori Salomonis : cr alias urbes muM�Znbsp;fauris, curribus ,equK, equitibus zy ucnatiotub^J �nbsp;MJ�olitudinibus, zs� pro pecortbus ac lumentb-quidcupiebat effleere potuit, ob diuitiasnbsp;Cr finegrauamineIfraelis, quiillitantumnbsp;infcriutijs honefliszd� honorificis, inmilitiu^nbsp;regionum caterisq^ offices zr exercitijsnbsp;Tanta�licitate donat dominus fideles, ut nulb�^'!'nbsp;fed mundo dominentur, zr omni quod e� innbsp;nia enim pofiidcnt,etiam fi rebus paupereS'nbsp;lahuiusmundi,impi) quoqueferuire coguntitf��'nbsp;profidlibiisfiliorumdei,zr uerislfraelitis,negt;'�^^nbsp;nis regnum zr imperium �rentibus in Jfiritttsubnbsp;Zyfideipietate.

Erant autem pr�fe� qui fupf��I� Salomonis ,quingenti quinquag'�'^�y^;jnbsp;habebant fubie�lum populum,!*�^'*���nbsp;tem operi�

Numerus eorum qui pr�crant pra^fii�i ��e filijs tfrael quinquaginta z^ quingenti eraltqnbsp;�rta�is trecenti ex profelitis erant, qui in

nonnumeratifunt.

14 Filia autem Pharaonis afeendit

tateDauid in domum fuam quaflt^

ueratei�tunc�dificauitMello.

Extra ciuitatem Dauid Salomon dornt��

rrft uxori regin�, quam nutte ipfa afeender^ ] ZX inhabitare prope domum regis nonprotid�nbsp;Quidam�dificium Uii�o exponuntplateai�nbsp;uel latitudinem in ciuitate Dauid di�a Zi��,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.KrH-

lomon implcuiffe dicatur domibus feruorum J Nobis pr�/cripta fententia uerior uidetur �ttinbsp;moquarto.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�jd'

ly . Offerebat quoq,�Salomon tnbuS p bus perannos holocaufta, 5i


-ocr page 307-

mal ACHT M PRIMVJ. �inias fuper altare quod �dificaucrat do-��ino,6lt; adoicbatthymiama coram deminbsp;�'o-perfeda^ eft domus*

^onfiituit Salomon ritum eolendi deum iuxta legem jetuandum 4 Lcuitis dtligentifiime. Ordiiiauitq} facer=nbsp;dotiumfecumdum uigi/ntiquatuor uices,deq; oblationi^nbsp;ptouiditfacieiidis quotidie,^^ in fiflis pafih�, he^^nbsp;^doniadarum, tabernaculorum,calendarum,acfabba=:nbsp;dgt;onn,ficut in Paralipomenon di/fufe fcribitur, hie uenbsp;*�0deholocauftiscrfacrifieijs, q dentsnbsp;amp; fujfitu, fcilicet 'm utraq^ ara, amea or magna,nbsp;^^^'Hatrio facerdotum ftabat ante porticumfCr ausnbsp;I'ta intra templum in fanilo coram oraculo ora insnbsp;^�^�diccbatur.ld igiturintellig�dumefl, quum dicitur:nbsp;^^fi^uinq; eft templum,

Nauim quoq? fecit rex Salomon in A-gaber,qu�eft iuxta Ahiloth, in litto-��f inaris rubri,in terra Idum��*

Hiram in clafle ilia feruos fuos *^'gt;^08nauticos Qc gnarosmaris,cumfer-quot;'^Salomonis*

� Qpiqu�ueniflentin Ophir, fumptum aurum quadringentorum uiginti ta-detulerutad regem Salomonern*nbsp;SMittm habuitauri afi�rendi m regnum fuum Salonbsp;��quot;quot;�fx Opbir, extrttdla naui 'm Aziongaber maritimanbsp;iuxta mare rubrum,'m terra Edom,haud procul abnbsp;ubi cla�is lofaphat ui tepefiatis pofiea attrita fcrinbsp;Idg,- auxdio confilio Hiram regis ryri.Cuiusnbsp;'^�'peritiores erant rerum maritimarum qu�m Salosnbsp;ferui. Singulis nauigationibiis aduehebant reginbsp;�'^ittg�ta ey' uigmti talenta auri.Argenti uero quodnbsp;quot;�'titfradfirebaturnon habebaturratio. inuerbtsdiesnbsp;'^�^^^�d�eturquadr'mgenta zy qu'mquagmta talenta.Vanbsp;^f�'�eordt{t(irfiexee/fus reijeiatur in expenfas nauinbsp;charitatis pretia in ccclefiamaduexenbsp;^^illi,nonfoli Hcbr�i,fcd etiam conuerfi ex gensnbsp;� ^eclcfia enimfidelium in mari huius mundi pofisnbsp;^'MetacquirencLe fapienti� zy uirtutis, dumgentisnbsp;^'�^�'Ularifapientiaeruditi cum ftudiofis diuin�lcgisnbsp;^�^^ateferuanturfidei ey charitatis.

A P V T X

Ed 5C regina Saba audita fama (Salomonis pro nomine domininbsp;^iiuenit tentare eum in �nigma-^^tibus�

^��l^iontia,diuitijs, �r fama optima Salomonern do^ dominus adgloriam ifraelitic�gentis: qu� ftr� ninbsp;affiUaffe uidetur qu�m clarum imperiu,quodnbsp;breue Hits conc�dent, docuit qu�m mhil�ntnbsp;omiua,obnoxia uitijs �y- periculis.E.ogfiiam Sanbsp;j�piontia Salomonis,cr desnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinent. Veri�mile

diuinw audire uolui�e Salomonis theo .. enimgloria fummi dei creatQrif otnniMn

REGVM TERTIV�. I5�4 oamp;^fomw Salomonis diff�minabaturingentcs,fititq}nbsp;typMeccle�lt;e cxgentibtK congregancLe ad uniuf deinbsp;cultUKi,pcr Chriftumfilium Dauidpacificum. Ecclefianbsp;er�mcircttmami�iauarietate,facrapopulifuicrpat�rnbsp;n�domuioblita,barbaragente,nonammo,qti�mapernbsp;to percgrin.i f�iit,fcd in occulta fan�lorum fieri duts o=nbsp;ptabat. Vilde non lblumc�lef�iprlt;emiorefurredionisnbsp;beata,fed etiam poteflate apoflolica deludaiK adulterisnbsp;iudicandiifipfiiis ore iudicis digna cenfetur) quia Chri=:nbsp;fium in Salomone mirata uerum regni ccelefiis aff�ilumnbsp;imagine myflica ecclefi�prouidentiiimpletierat. Hlt;ecnbsp;Mrfwn�. Et hocuidetur�gnari per id ouodfcribitur:nbsp;Audiuit fitnt.imSalomonis pernomendomim,uemtc!�nbsp;ad proponendum l�i quteflionesfitas, eSquot; tenigmata maionbsp;ru/mdedeo.

EtingrelTa lerufakm mul to cum comi tatu diuitiis, camelis portantibus aro^nbsp;mata, �Caurum mult�nimis, 8c gemmasnbsp;pretiofas, uenit ad Salomonern, alocutanbsp;cft �i uniuerfa qu� habebat in corde fuo

Diuitijs regionis�(� onufla uenit ad regem, defide^s rio regis attrada : fie fide in deum potiti,utiliter iungutnbsp;difeiplinds fieculares, zr gentiliumphilofophiamuerbonbsp;domini difiiendo, qu�fide deflitutis uenenafitntprlt;efeitnbsp;iifiima pictatis.

5 Etannunciauit ei Salomon omniaucc ba qu� prepofuerat� non fuit fermoquinbsp;regem poffet latere,amp; non refponderet ei�

Salomonis facra eruditione docetur regina etbnica: fie quoq; nihil ad bon� uitam utile non doc et facra feri^nbsp;ptura crffiiritus don�m.'tJihilfidelem ignorarepatiturnbsp;fipiritus fandus pertinent ad falutem.

Non leguntur ludei tantopere admirati Salomonis magnificentiam, fed regina gentilis filicis Arabite dominbsp;na, aura �y aromatibus diues, adntiratur, non tamponnbsp;tentiam qu�mfapicnti�Salomonis;non tam cibos, meanbsp;fits,nbsp;nbsp;nbsp;n�mflros, qu�m fapicnti�imum iHarum rerum �

ufumzy'ordinemdecentifiimum, erfapienter mfiitu^ tum per omnia.Sic enim decetfidelium reges,ut in illosnbsp;rumaulis orimperqs omnia fecundumordinem fiant,nbsp;nihil fordidum, nihil temere, fed nec uana ofientationenbsp;maiorum opum quM profint reipublicte. Ne quid appanbsp;reatquod quoquomodorefipiattyrannid�,c:rluxumnbsp;rerum cumgemitu opprefior�i. Huiufmodi fapienter innbsp;flitutum palatium alias non uiderattdiume fapientilt;e donbsp;dfmas � fuis Magis non didiceratiuiam fdutis lt;eternie,nbsp;cr pietatis uer� r�gulas non audicratimultoq; plura canbsp;ram exporta didicit, qu�m � run!igerulis,qui uanu tan^nbsp;tvm di/fetninnni., audierdt.

CC 4

-ocr page 308-

MALA CH IM PRIM VS.

� Dixit^adregcnijVeruseft fcrmoqu� audiui in terra mca fuper fermonibus tuisnbsp;S(. fuper fapientia tua:

  • 7 6lt;noncredcbamnarrantibusmihi,donbsp;nee ipfa ucni �C uidi oculis meis, �i proba^nbsp;ui quod media pars mihi nunciata n� fue=nbsp;rit�maior eft fapientia amp;bonitas qu�m runbsp;mor queni audiui.

na typus^ec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuciiit fanilte ecclefite t^u� ctuditis mim

ftefix, culii Chri/H prouocata efl ad quarendum eim,fed poji ^uam ad ipfutn peruenit per fidem cr baptifmtim,consnbsp;fideratis fa/i�lie fcripturie teflimonijs. DiuinitatK eiuinbsp;poteittiam agnefcens, porti ei uidetur ejje quiequid narnbsp;ratum ante audierat comparatione perceptsgratilt;enbsp;ucritatis:nnde cradmirando in laudcmeiut erumpit,nbsp;dicens:

  • 8 nbsp;nbsp;Beati uiri tui,amp; beati ferui tui hi qui flatnbsp;cor� te femper, amp; audiuntfapienti�tu�.

Plane beatos pronunciat qui doilorem fupem� pientilt;e quotidie cum reuerentia or fide fi(jcipiunt,uesnbsp;ri dei facramenta docentur,^^ fapienti�imi r�gis man=:nbsp;data exequatur. lUi quoq; beati uere beati funt, quonbsp;rum rex Chriftus eos aterna uiftone per fidetn firmantnbsp;inprlt;e�enti er in gloria calefliperft�afruitionerefi=nbsp;cit,gloriamqi o�eiidit quam habet cum patre er l^iritunbsp;fan(lo,ftpientiamqi Ltrgitur qua mundi corde recreantnbsp;tur er fapiunt.

  • 9 nbsp;Sit dominus deus tuus benedidlus ,cuinbsp;complacuifti, pofuit tefuperthronumnbsp;Ifrael, eo quod dilexerit dominus Ifraelinnbsp;fempiternum��C conftituit te regem,ut fa*nbsp;Ceres iudicium amp; iuftitiam.

Rex feiifa- nbsp;nbsp;Certi�imum diuinlt;egratia:�gnum efl in hominibus

fii�isrex fen�atus cotttigerit, �^on eft pretiof�ori�u-flriorq; hareditas,qu�mfi fihum �en�atum poft�e pater reliquerit.Dauid�Uciortnhoc mundo poft obitum fttitnbsp;quam antejm� muacius uixit fama er operibus.Qua�nbsp;enim mortuus no eft, euifilius fttcce�it re�lorfidelis ponbsp;puli in pace, qua non conftat nifi iudicionbsp;nbsp;nbsp;iuftitia re a

gnetur.Sic omnia percontrarium accipienda� r�gnent pueri�enfu uel tyrannL

  • I o D�dit ergo r�gi centunu�ginti talenta

auri, SCaromata multa nimis, ��'. gemmas pretiofasmofuntallata ultra aromatatamnbsp;multa, qu�m ea qu� d�dit regina Saba rc^nbsp;giSalomoni.

D�nes tapi� nbsp;nbsp;Ajfattm diues eft qui uere fapiens, er qui habet ac=:

cipietmagis.Sapientiaftruircdebentomnia.Deniq^O:: mnis regio mundi abnndat optimts, qua altera non ha^nbsp;bet. Commut�t io bonorum iuris eft natur alts, cuius di=nbsp;Jfienfatrix eft fapientia. iiihil deeft timentibus domina,nbsp;Chrifto fe totus mundus obtulitfide,poftquam fama bo=nbsp;nitatis fua; illi innote�ere dignatus eft.

  • II nbsp;nbsp;SedSCcIaffis Hiram, qu�portabatau^nbsp;rudeOphir, attulit ex Ophir ligna AIgunbsp;mim (thina) multa nimis, �C gemmas pre-tiofas.

11

REGVM TERTtVS*

Fecit�rex delignis thinis fulcra domini, 8C domus r�gir, amp; Jrnbsp;ras� cantoribustnon funtallata b�nbsp;cemodi ligna thina, neqj uifa ufqj iBnbsp;fentem diem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tnira �licitas fapientis r�gis, cui nonfolut^�'^ ftri,fed etiam rex ipfe Tyri potenti�iwa inarifintarunbsp;urbium,ueluti ferait ad omne uotum, quiequidpt^^^nbsp;fum habetur ex Indianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toto mari ilUaftcrt CT oift^

claffe fua tarn pretioforum lignorum qu�mgtm�!^ n�ram copiam : quibus utitur rex adgloriain dtinbsp;tis fute,omnibus modis teftatus hac �licitatenbsp;tiamomnipotentis dei.Cui iam cultumdign^*^�^^.nbsp;fuobeneplacito fecundum intperata tiofts ��1 \ �nbsp;uelut cxemplo doccns, omnia a/fitim adi�'f�^nbsp;regruim dei iuftitiomq; i�ius qua�erit priifUquot;^' gnbsp;IJ Rex autem Salomon dedit reg'�nbsp;ba omnia qu�uoluit,8Cpctiuit�^'^�'nbsp;his qu� ultro cbtulerat ei munere regnbsp;Qu�reuerfa eft,Sf abqt in terra fu^'^nbsp;feruisfuis. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Honfolum recipit,fed pro magnificently buit diuitias fua terrlt;e,quantum de�derarcp��^'�^;nbsp;ensregina,Htnonredieritpauperior qiti��^nbsp;prlt;eter in�gfiem do�lrinam rerum �3tio�nbsp;pratulit auro ergemmis, ut eft diuitijsnbsp;�or. Felici itaq;commutationeditatafil�^^^^j^i.renbsp;�licem Sabeam Arabiam, quanon eft fi^^^�I'\verenbsp;gio ,inte�Aegyptum�taatquePerficm'���^nbsp;autem pacificusnojkr ecclefia fute oinntnq''^(i^iii�iei,nbsp;bit:de quo feribitur, ne�derium anini�tn^,^^^g^iii^nbsp;erc. Et petieritis patrem in �Itr�nbsp;6it uobis. Nccfolum ea qu� petimusnbsp;nondtem petentes allicit ad orandumnbsp;�agjilitas aut nefeit aut non prafumit petttt^fnbsp;munerelargitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

*4 ^Eratautem pondus auri feX' batur Salomon! per anncs fingquot;*�nbsp;centorum fexagintafex talentori���jj,p�rnbsp;IT excepto (eo quod a�ircbant) uiri,nbsp;uedigalia erant,amp; negotiationes^nbsp;riorum,amp; omnes reges Arabir��''nbsp;terr�.

Parumfiii�et diuitias coVegiffcannia�tgt;�'.i^iKre^ ni� eas fapienter expendere, er pro eo�ni^�^'�^nbsp;gnii�isuti poffec�Ugi^et.Pru�useniint^'^nbsp;in ufu eft fapientis admimftratoris, alioiftt^tnbsp;culus in fuis nare quidprodeft r Deniqae�ilt;^^^''nbsp;pertinebat, ut regnum filiorum ifracl qu^td^nbsp;beretur intergentes, pro quibus magnal�i del pnbsp;re�rrentur pa�im fa�ia, ut ipfum cateri quoqgt;nbsp;r�gna timerent.

� lt;fFccitquoq; rex Salomon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de-�

ta de auro puro t fexcentos auri dit in laminas feutiunius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

17 Ettrecentas peltas ex auro cent�^ min� auri unam peltain

I,


-ocr page 309-

MALACHIH PR IM vs. d�banttpofuit� cas rex in domo faltus Linbsp;bani.

TiJfitrf prfce abundat, ut ad lufum magis crgloriim aurea paret qu�itt lerea, Ha/iat fcilicct cr Iannbsp;in�i/rJpinarum acutM,nbsp;nbsp;nbsp;clypeos protegeittes ex

^^�^ap^telattK imbe�efiniftrum. Eaqito^ ex auro ey dilatato pulehcrrimo con�cit, ey armamentnbsp;I gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:mp�fuit cuftodienda,m tempus belli ucl giorite.

Fecit etiam rex Salomon thronum de �te. grande� Si ueftiuit cum auro fuluo,nbsp;Solii� regale eburneiim miro /plendorc pretl/nbsp;nbsp;nbsp;ar^t

^^ucauit ex ebore fcilicet zy'aurooptfmo:nondu=� �^qiun iu�itia: folium fiterit zy' tequitatis.Et fub tarnnbsp;quot; fege pauperibus nihil necejfariarum rerum abcjjenbsp;NT�lt;s efl, alioqui tanta auri abutidaiitia uitio danda csnbsp;^^^�negledii pauperibus, faflui tantum cr libidini denbsp;'^���Ifet. Hoc folium fandi patres eccleftam fanilam innbsp;quo pacificus noflrr regnat, iudicia pronbsp;; quia anima iufli fedes efl fapienthe. Ex chorenbsp;eaflitatis ucrlt;e prterogatiua, qualis efl in elephannbsp;^�*^ieinperanter mifeetur foemituefu^, coniugefx^:nbsp;utitur. Pudicis huiujinodi animabus dominusnbsp;�^'aatur. Auro quoq^ fltluo uejUtur ecclefla, dum pernbsp;Oquot; miraculagloritc futeillam iUuftrat. Vide P.ha=nbsp;de talibuSjUbi zx muenies manducationem car=nbsp;S^^ifti, zir fanguinis eius potum,eiTe facramenta donbsp;iq^^paflionis.

u 'lui habebat fex gradus � �C fummitas . ��oni rotunda erat in partcpofteriorit 8Cnbsp;j^^^manus hincatq; indcad locum feffionbsp;duo leones ftabantiuxta manus (finnbsp;io��*�.)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ftantesfuperfex hincatq; inde : non eft fadum talcnbsp;quot;� Uniuerfis regnis.

tin r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad de^a

��^i^propofltifunt zi^ ordinati. Wtanus quoq^ retis , quibus fuauius quiflgt;iam aflidere po�it crnbsp;lifjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac deliciasregales appofuit throno,qui

�''^'^�bus maieflas imperij facratior ac nobilior habe i^froremimpioruin,confolationemq; pioritm,nbsp;pco ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magiftratus dele�antur, non tremttnt

h ^�'^feientiarum fynceritate.

S M �quibus potabat rex �nion,erantaurea.'amp; uniuerfa fupellexnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Libani de auro puro.-non e=

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pretii putaba^

P^iinentia omnia aurea pro rege cfc quot;�(liter zy reliqua uafa, qu� ad uniuerfam men*nbsp;�^^^^^^antur, quotiefcimq^ publias zir facranbsp;LtV^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�l^aniter, quod ficbat in domo fal=

lt;(jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qmnia er ant aurum optimum, fie utparute

argentum fiteritobmultitudinemafit Salomonisl�ierofolymte.nbsp;nt di�lum cfl,aurum copiofum affvrennbsp;^^lt;iiapermare^n^ulKlufirisannorumtriant,

REGVM T ER TI Vf. lyj

Gmnia uafa Salomonis aurea,fi^ficant antmas fanilo rumuoluntati diuinte deferuientes mtidas elfefcientianbsp;Z^ charitate, continences potum aqua uiute falientis innbsp;uitam tetern.im. Nec argentum fermonis aliquid efl, fednbsp;uirtiis dei cr ftudia.m,non loquendi fan�la, fedperficitinbsp;endi, ut magnus dicatur inregno deiquificcritz^ do^nbsp;cuerit.

Xi

quia nauis regis per marccum nauc Hi ram femel per tres annosibatinTharfis,nbsp;deferens inde aurum amp; argentum, amp; dennbsp;tes elcphantorum,amp; fimias 5C pauos.

Ciuicquidrarum,j�eciofum,dele(labileacadmiran duminueniebatur admagmftccntiamrcgisaff�rebatur, lomoius.nbsp;utpauones,fimilt;e zirfimilia. Oblctlamentahoneftainnbsp;creaturis dei percipi po]ftmt,cr in ufum adn�r�di cr�anbsp;tons ac fenfuum humttnarum recreationcmdefumun^nbsp;tur non illicite : fi citra mandatorum dei contemptum,nbsp;ZTfine negleitu necelfariorum fludiorum tra�entur,nbsp;tJondifiilicet deo regumzir quorulibctfapicmuabwtnbsp;dans etiam copia cum �morc dei, zif fine proximoruntnbsp;iniuria,fi tarnen iudiciuziriufiitiamcolantjzy fui Offltsnbsp;cij non fint immemores, fed cogitent ftudiofe zyquot; iugiternbsp;quid ex officio fuo debeant deo zy fubditis.

^Magnificatus cftergo rex Salomon fti per omnes reges terr� diuitqs SC fapictia,nbsp;1.4 Etuniuerfa terra dcfidcrabat uult�Sa=nbsp;lomoniSjUtaudiretfapientiam eius,quantnbsp;dederat deus in cordecius;

Diuitijs ZiT' fapientia clarior er at Salomon omnibus regibuSjdono domini dei fui,non propria circumjfie�tionbsp;neacquifitis,fedexpromifiionibus diuinis, quttscele=anbsp;brandas uoluit toto feculo, zy in omnia tempora, ut di=inbsp;fiant reges unde hec illis proueniant,quem int�rim fu=nbsp;ffiieere debeant pro fuagloria conferuanda.TypUS de^ Salomonnbsp;niqsChrijiiregiserat,cuihlt;ecomniafecundumffiritumnbsp;crueritatemfolicoaueniunt,utfitthefaurus omniumnbsp;nbsp;nbsp;' � ?

bonorum cr largitor liberalifiimus. Is enimfolus efl ex pe��atio omnium gentium, de cuius plenitudine omnesnbsp;accepimus,gratiam pro gratta: cuius doilrina zr meri=:nbsp;turn diffufa funt in omnes terrarum angulos:cuiusfapi=anbsp;entia: non eflfinis, zyquot; bonitatis exuberantia nunquantnbsp;exhaurienda. Cuius uultum afliiccre defiderat in confienbsp;^ugloriie eius uniuerfa ecclefia fan�lorum,dicens: Tilt;anbsp;bi dixit cor meum, C^ejiui uultum tuum,uultum tuuntnbsp;domine requiram.

Etfingulideferebanteimuncra,uafaar gentea amp;:aurca,ucftes amp;arma bellica, aronbsp;mata quoqj,amp;: equos, amp; mulos per annosnbsp;fingulos.

Quicquid ad il�ius graltam promerendam donari pa terat � quibufuis,etiam magnis, neutiquam parce dona^anbsp;batur. Gratif�cari i�i omnes pa�im impenfi�ime fludeanbsp;baitt:argentum,aurum,gemmas,ueftes,arma,aromatafnbsp;equos,mulos,z?' pretiofa queq;,non femel, fed quotan^nbsp;nis offvrebat. Cbriflo uero domino mhil offirimus, pgt; �= Obiarto fi�nbsp;terfiduciam bonitatisillius, Ztr confl�ionempaupertanbsp;tis aojine, Ab ipfi autem quicqui^ boni fier are pofifl^

-ocr page 310-

MAL ACHIM PRIMVS.

mut,fine omiii menfura donandu uccipiuiit fidelet, C�gregauit^Salomon currusSfc^nbsp;quites, �C fadi fiintei mille quadringentinbsp;cun-us,amp; duededm millia equitum: Si dtnbsp;fpofuiteos per duitates curruum, amp;cumnbsp;regeinlerufalem.

Cumit �y- �quit�s tempore pucis coluit cr purauit, docens hofirs minime contemnendos, in tempore pacisnbsp;cogitand� de be�o, ey Ml filicitatis firtuna non obliuio-nt dandat calamitates fiibito ingruere fi}litiit.Duodecimnbsp;millia equitum fitfficiens copia fapien��imo r�gi uidcbanbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,interim tarnen curruu impedimenta non minoraha-

bere uoluit q reges alij.Ad matium habere uoluit Hiero flt;)lymis,qua;dam ad incur fits fubitaneos comprimendos,nbsp;qu�dam per regnum opportunej�arfa.

^7 Fedt^ ut tanta effet abundantia argen ti in lerufalem, quanta �C lapidum : Sice^nbsp;drorum pr�buit multitudinem quafify�nbsp;comoros, qu�nafcunturcopiofein cam-peftribus*

Hyperbole nbsp;nbsp;nbsp;Hyperbole figura,ut populari modo loquendi com-

tnunifiima eft,fic �y' faerts litcris nofine caufia familiar ris efi, cr minime coiuemnenda, ne quis mendaciu criminbsp;netur cum audit dici,quodfine fa�acia quomodo fit in=:nbsp;teUigend� admonet communem fenfium. Alioqui re ueranbsp;ine^abilia funt beneficia dei ad fideles fiuos, O� imper^^nbsp;fcrutabilismaicfiascreatorisin omnibus operibusfuis,

  • 2.8 nbsp;Et prouentus equor� Salomoni de Ae=nbsp;gyptotSf fericum negotiatores regis acci-piebantjfericum commutato pretio*

  • 2.9 nbsp;Afeendebatautem Si egrediebaturquanbsp;driga ex Aegypto fexcentis (ficlis) argent!.nbsp;Si equus centum quinquaginta� Atqueinnbsp;hune modum cundi reges Heth�or� Sinbsp;Syri� per manus illorum extrahebant�

Negotiatio Hegotiationes autem pretiofifiimarum rertim de Ae gypto obnoxie erant lt;erario rcgio,fiue equi fiue fcriclt;enbsp;uejks, or quicquid laudati�imum habebatur in merci=nbsp;bus, infigm teloneo transfirebatur de Aegypto in SyrUnbsp;am, �y alias rcgio)ies in uberrimum quaftu Salomonis,nbsp;per negotiatores,qui non fibijpfis lucrum infirebat, fednbsp;r�gi,ad cuius beneplacitum omniagerebantur: fie ut u=nbsp;nus cu�rus cui quatuor equi iungebantur ueniebat fex^nbsp;centis ficlis argenti, fcilicct equis fingulis centum quinnbsp;quagintaconft�tibus. Hihil igiturpretiofumeratquodnbsp;non prim�m in Salomonis diuitias computaretur, widenbsp;perueniebat ad alios. Quicquid bonoru fideles capiunt,nbsp;Chrifto domino acceptum refirre debent, de cuius ple=:nbsp;nitudine fanili omnes accipiunt.

^fCAPVT XI.

Exaut�Salomonadamauitmu lieresalienigenasmultasjfiliamnbsp;? clucQJ Pharaonis, amp; Moabiti-das, SC Ammonitidas, Idum�-as,amp;Sidonias,amp;Ceth�as�

Promi�iones dei de felicitate fecutura obferuatoribus legis,iamimplctlt;iis docuituerbum don�ni jcripturafa=�.


? B-EGVM te R TIV s.

craific incommoda tranf^e�ionum �y pcenat preu�ri. catorumlegis,quomodo in fapientt�imumSalontoaemnbsp;tnciderint non tacet,ut quigloriam ey diuitias i�^its col tionts.nbsp;laudant ac defiderant,pericula �y eafus horribiles a�^^,nbsp;ciant ey formident. Et qu.im difficilefit non abuti f�lici,nbsp;bus rebus, qu�m tuta res fit firtuna moderata, quamc^nbsp;fibi reges timere debeant uidentes Saulem �y Salomo^nbsp;nemgrauiter corruiffie de gloria zy mnoceittiafua,^^^nbsp;uidemqiuirum optimum non potuiffiefirreregiamH^�nbsp;centiam,ut fibi timere difcant, ey non fuam uelgloriogt;tnbsp;uel libidinem fe�lari, fed dei honorem amp; populifubic^nbsp;{�ifalutem. Salomon itaq; plures accipi�do uxores connbsp;tra legem don�m pcccauit femel, iterusn autcgcauiusq;nbsp;peccc�iit quod eas alienigcnos tulit, innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'uiil

fidei fu�, � qua tarnen lapfus uidetur, faltet qui quum uentrem fequantur, non cas debuitnbsp;propenfis ad idololatr�m /�f�ulijfe,quibus doi�i'^�^nbsp;gni f�abilitatem cum tot bonorum pron��i�'^'quot;�^ . .nbsp;difadis poUicitus f�erat. idcoq; Koboantnbsp;infiliciter natus infiliciuspraf�it.

ei du�a filia Pharaonis, quu de fequclis taii(�t fermo faciendus efi. Tuliffiet dominiunbsp;ptia: uxoris amorem, ficut ey in Mofe,finbsp;fet per earn cy alias ab amore dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^5

2. degctibusfupcr quil5UsdixitH���'j^^qj filiislfrael,Noningredieminia^^�^�rfj^enbsp;de illis ingredienturad ueftras �nbsp;enim auertent corda ueftra utnbsp;deosearum* Hisitaq} copulatus^^nbsp;monamorcgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . ^nia

Aggrauat feriptura failum Salomonis, contra leg� de alienigenis uxores duxcrit:['^�^��^nbsp;nimium plures tamuxoresqu.imconcubi^^^�rMcs,nbsp;amoribus non potuit non abflrahi,quaitt�i��^^^.^-Jj,!tigt;nbsp;ab his rebus qu^deo obligabatur ey popullt;�gt;�^ ,^ntilnbsp;re illis incuberc uitio datur, int�rim difiu^^^^^nbsp;pluralitaspotuilfct.

3 Fuerunt^ ei uxores reginx t�, SCconcubin�trecent��amp;a*�^'^nbsp;mulieres coreius.

mulieres cor eius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (iiiW'

Numeru certum �y magnu annot�t rum Salomonis per feptingentas principal^^ �nbsp;zy trecentascocubmas. Qwimuerifimi^�^nbsp;tureum habuiffe de feptemgentibus hicnbsp;gyptqs fcilicet, Moabitis, Amnionitis,nbsp;nqs,Heth�ts,nonfinelfraeliticisfaeminis,P����^^lfsb^nbsp;fed non tanto numero. Non efi uerifiintltnbsp;buiffeexifracliticisfaeminis.Nonraruse�f^^nbsp;ufusinfcripturtsiuxtamoremuulgi, eydep^^^ nott�nbsp;ribus improbis, ey irritatricibus, did de airnbsp;pro tribus fcxcentashabere.VnicaXantipP^P^j^iitc^nbsp;erat Socrati.Vcruntamen reffiieiennbsp;rieyaliorumuellibidMem,uelliberalitatent,nbsp;dumuidebiturquodlitera habet deuxoribtunbsp;binis Salomonis,multo minusfi a�egoria antotnbsp;ad gentes cogitatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je'

4 Quum^ iameffet Salomon

pra**�*



-ocr page 311-

HALACHIM PRIMTS. P�suatum eft cor cius per muliercs ut fe--H�eretur deos alienos: nee erat cor eiusnbsp;cum domino deo fuo,ficut cor Danbsp;i,t�**dpatriseius,.

^iuKc/ttutefiia or longo tempore Salomon dom-or ipfi deuotiis,in fenediute uero mnlic ^'^^�'ff��iibninimiu'm cedens, confenfit illariunft(per=inbsp;certe fapientior Adie,�[u� unica Eua cuinbsp;''l'fxcmpiKm fadlut regibut,G' clarum/feculum, fi Icnbsp;^uitt� d�cr�ta /freucrint. Non poterat Salomon tienbsp;dei de uxoribttt regiim,fcd fapientite c^po^nbsp;nimium nitebafur, lege fe non compledli arbinbsp;w�r,Q- tutut fjbi uidebatur in tanto periculo diui-zr imperij. Ncc ta/tto afiidluin deum firebattirnbsp;quot;^�iiuidjqui licet plures habuifiet uxorcs,corde tarnennbsp;. ^'�^�diloadh�rebat,et fupcr/htionibut uaeauitfemper.nbsp;� Sed abiit Salomon poftAftarthendeSnbsp;^��lonior�, 8C poft Melchorn idolum Amnbsp;j�^onitarum*

ffcitcp Salomon malumcoramdomi^ non impleuit poft dominum, ficutnbsp;pater eiusgt;

^Tunc aedificauit Salomon excclfum Chamos idolo Moab, in monnbsp;pUi eft contra lerufalem, SC Moloch idonbsp;'^filiorum Ammon.

^tqjinhuncmodum fecit uniuerfis u^ ^^fibus fuis alienigenis qu�adoleb�t (t�=nbsp;S �^quot;^^immolabantdijs fuis.

^�iowo?� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eatenui abijt pofi idola,ut Ulis pha^

^^brtixerit prope Hierofolymam,in plebis lfraeli�cie ^��'^f�^andalimtfidei: fignum patent maxim� ingratt^nbsp;j ���detwnpojitot beneficia pro uno uero folonbsp;'^�lendojtot alienigenatfixminaf,quAutgratiornbsp;Zij- �obfecutut efi ftudiofiut quam deo. Moanbsp;^^�^deiemhicdifcimutChamotfiii/fe, Molochnbsp;^�^�gt;^tarum,Afiaroth Sidoniorum, qui er non tantnbsp;2 abominationetjfurcitUqi dicuntur, erfunt.nbsp;j '*^''^'^umquoq;pertinaciam l�fcimut 'mfuperfiitioni-P�^trijs^qu^ mordicus tenere confueuer�t, nullo ranbsp;fenfuali er iUuforio fiico folitie deumnbsp;amp; pro uera pietate amplcdli lenocinia quiedamnbsp;j^^facrilegorum. \nterim tarnen non facile creden-^SulojMort� (dola adora fie. Dicitur tatnenambulafi�nbsp;deot, quiaquum uelut rex er maritutprosnbsp;uxores,ipfe nimium detulit, er ne illa=nbsp;i^^^^iam perderet,etiam delubra icdificauii idolis:nbsp;ipfe �dificarent fxinin� permifit er adiuuit imnbsp;. f^Mllo tnodo excuftbilis.Lex igitur domim mtuennbsp;acquiejeendum docetur innbsp;lo*^' �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

s'tiir iratus eft dominus Salomon!,qd effet mens cius � domino deo Ifrael,

^Pparucrateifccundo,

uerbo h oc ne feque-� ^�0*^ cuftodiuitqux �^witei dominus*

REGVM TER TIVS. ly� txdggeratiirSalomonispri�uaricatio, er fiupedum ^quot;^eTsaio-indicium dei proponitur,quia ab infantiadilediut� do^ mouem.nbsp;mino ,cui (amclcmeiKerbisin fomnis apparentfiteratnbsp;coUoquutut, er ei tanta pronuferat contuleratq^ bene^nbsp;ficia, tamq^ paterne pramonuerat, eum tarnen irritarenbsp;aufusfiierit er. contemnere tarn comminationet qu.intnbsp;promi�ionet.^JotantertamenpraemittitiratumSalomanbsp;ni dominum auerfioni cordis illiut:tam nihil enim Ubernbsp;tat potefi arbitrif tiiretq; humante,ut incipientet peccdnbsp;re inuerbodomiiu non fufeipiendo continue labanturnbsp;in peius, fiatq; peccatumgfauius femper pcenapeccatinbsp;Icuioris.

II ^[Dixititac^dominusSalomoni�Quia habuifti hoc apud te, amp; non cuftodifti pa-dum nieum, 8i. pr�cepta mca qu� mandanbsp;ui tibi, difrumpens feindam regnum � tc,nbsp;8C dabo illud feruo tuo.

I i nbsp;nbsp;Veruntamen in diebus tuis non faciani

propter Dauid patrem tuam: de manu Iqtui feindam illud,

Herumuidemutquomodo domino feruiathominum tampeccata q bona opera. Scindendum regnum erat,nbsp;er tarn Dauidit peccata, quam Salomonis id mereban^nbsp;tur.AUegatur tarnen noti�imacaufa Salomonis prteua^nbsp;ricatio,cui tarnen p.-crcitur ob m�rita Dauidis,non obnbsp;dificationemtcmpli, quehic longanimitatis caufanetinbsp;quaquam producitur, fed uerit.is promi�ionum dei faatnbsp;ilarum Dauidi. Seruo autem regnum diuidethium dici=tnbsp;tur,ut doleat magis,er fentiat poenant acrius.A filio attnbsp;tem non fine ipfius quoc^ demerito deficiet regnum de=anbsp;cem tribuum,ut er prouidentite diuinte ordo immobilianbsp;ter procedat, nu�usq; excufationit pratextus locum hanbsp;beat, er iujiitia dei clarius cluccfcat.

15 nec totum regnum auferam,fed tribum unam dabo filio tuo propter Dauid fer^nbsp;uum meum, Sc propter lerul�lem quamnbsp;degif

Tribum unam promittitperfeueraturam, pratter tri bum �uda, fcilicet Beniamin : eis folit ex duodechn im^nbsp;peraturumfiliumfuumpriedicit er minatur,idq;pro^nbsp;pter Dauid ac propter lerufalem,quam pro cultu fuo innbsp;tempus clegeratialioquifi fecundum peccata ipfius rc=:nbsp;pendere uoluiffetjin totum delendusf�erat deo fuo tontnbsp;enormiter ingratus, er tarn fcandalofc hnpius, in bla^anbsp;/fhemiam diuini nominis inter geiuct,qui exemplo tantnbsp;fapienti�imi Salomonis cofirmaripoterantinfalfocutnbsp;tu deorum,quot aque Salomonern uenerari, er eis tentnbsp;plaatdificareaudirent.

-ocr page 312-

MAL ACHIM PR IM VS.

ab,amp;omnislfraeljdonecintcrimeretom� ne mafculinum in Idum�a)

  • 17 nbsp;nbsp;fugit Adad ipfe, �C uiri Iduni�i de fer^nbsp;uis patris cius cum eo, ut ingrederetur Acnbsp;gyptumterat autem Adad puer paruulus.

  • 18 nbsp;Quum^furrexiflentde MadianjUe-*nbsp;nerunt in Pharan: tulerunt^ fecunt uirosnbsp;de Pharan, amp;introicrunt Aegyptum adnbsp;Pharaonem regem Aegypti�qui d�dit einbsp;domum,8lt;: cibos conftituit, SCterram de^nbsp;legauit,

  • 19 nbsp;EtinuenitAdadgratiamcoramPha-raoneualde,intantumutdaretei uxorem,nbsp;fororem uxoris fu� germanamTaphnesnbsp;regin�.

  • 10 nbsp;Genuit^ ei fororTaphnes Genubathnbsp;filium, SC nutriuiteum Taphnes in domonbsp;Pharaonis � erat^ Genubath habitans a*nbsp;pud Pharaonem cum filqs eius.

  • 11 nbsp;Qu�^audiffer Adadin Aegyptodor-miffe Dauid cum patribus fuis, �C mortu^nbsp;uni efleloab principem milirif,dixit Adadnbsp;Pharaoni, Dimitteme, ut uad�in terramnbsp;nicam.

ai Dixitqjci Pharao, Qua enireapud me indigeSjUt qu�ras ire ad terram tuam �quot; Atnbsp;illerefpondit,Nulla:fedobfecro teutdi^nbsp;mittas me.

Saiomonis nbsp;nbsp;nbsp;Non dtu diftu�it don�ntii iufta�indi�am, ut ud hoc

aduerflws. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpmr� po�it fdlus t�nim� Salomonis pofi

hatte uitam^quia in hac t�ta aduer�tates pertulerit,do= tttitw infirente: alioqui de p�niteittia tam 'm uerbo fanbsp;(la i�iui non conJ�at.Cluain fi legitimatn habuifiet^ttonnbsp;obmi�jfet uel teflamento adito, excelfa idolorum qu�nbsp;ipfe 'mflituerat contra deum demo�iri, uel moriturut uelnbsp;pofl obittvm. Aduerfariui autem i�iui Adad idutneut e*nbsp;rat,de feitune regum Edonutarum,lt;jui puer a^uc cua=nbsp;feratmanusloah quumexc'mderet Idumteo^cumipf�snbsp;rum rege er fitije.Eugiens enim cum fuie ucnit prima innbsp;Madian, unde cr profligatui peruenit in Pharan,ubinbsp;cr agmtui,cotmtatu uirorum i�iiis loci, peruenit ad renbsp;gem Aegypti Pharaonem, lt;^ui ob honorem nobilitatKnbsp;eiui,confiituit ei Iocum,afmonam,0'n�ceffaria,terrantnbsp;quoej; i�ligubcrnatidam credidit,crfororem uxorie fu^cnbsp;eidem uxorem tradidit:ex lt;^ua �lium ^uo^; Gnufttfit=�nbsp;fceptum,rcgina Taphnes educauit intra aula regis Aeanbsp;gyptfun�cumcceterisfilijsregis. �sigitur Adadt^uumnbsp;audiffet mortuo Dauide e^loab, pojfe fe 'm patria fuanbsp;fubfi�cre,reditum poflulauit �r impetrauit : animo fitnbsp;hcetfcfiuindicandi deregno�fiaelis. Iduerodominusnbsp;deus i�i no permifit, impediente hoc amicitia regis Aenbsp;gypti,cuius �liam Salomon uxorem haberet.Sed ubi donbsp;minus pro peccatis fuisfenem flage�are decreuit, exci=:nbsp;tauit hune regem ^om contra Salomonern,ut hic dici=gt;nbsp;tur,primtmt aduerfarium Salomonis. Sic dominus fepenbsp;f�ruatimpiosetiamad fuppliciumpiorum,fi peccent.nbsp;Amor patria dulcior huic fi�t ^u�m Aegyptiaea ta

regvmtertivs.

uitia ^u�m fauores. Etiam 'mfideliu gentium acregum firtunas moderatur dominus, ut non tanta po�hit malanbsp;quanta uellent.

Sufcitauitquoq; ei deus aduerfari�Ra* zon filium Eliada, qui fugerat Adadezernbsp;regem Soba dominum fuum:

14 nbsp;amp; congregauit contra cum uiros, amp; fa*

dus eft princeps latronum quumintcrfi* cereteos Dauid tabierunt^ Damafemu,nbsp;�C habitauerunt ibi, �C conttitucrunt cumnbsp;regem in Damafco,nbsp;erat^ aduerfarius Ifraeli c�cHs diebusnbsp;Salomonis 18C hoe eft malum Adad,5t o-diumcontralfrael,regnauit^io,^y. hoIH�^nbsp;Secundus hoflisSalomonisfidt Kafoitfi^�^nbsp;qui cum temporeDauidis regnaret 'm Syrianbsp;metropolis efl Damafcus,Adadezerrex, propi�^bilt;gt;nbsp;tiam fuain expulit eum � regno Syrioyedijttitmcnnbsp;wortow Adadezer, eyy 'tn Damafio tyranntimc�bnbsp;fociauitfitbi latrunculos,Adad quoq; Pdotnitam, f �nbsp;fuperius, Salomonern pofl pneuaricatuintsfi^y^^nbsp;inqui�tantes, er abominatione perp�tuanbsp;habentestnegabantq-, tandemtributumSal��'^nbsp;Damafcoregnabat,E.afoninSyria,Adadin^nbsp;autem pads interruptio ideo contigit fib S*'*�nbsp;promi�iones perp�tua pacts in regno Cbrif i*nbsp;uid tunc copletieputarentur:dequibus fitnbsp;iud�ciumtuumregida,zyc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fphra

^fleroboam quoqj filius t�us, de Sareda, cuius maternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j��le'

Scrua,mulier uiduarfcruusSalo�^ uauitmanum contra regem. �jjc*nbsp;Et h�ceftcaufarebellionis^d�^ ^^0nbsp;um,quia Salomon �dificauitMd*��nbsp;�quauituoragincmciuitatisD�Ui t

� szoote����

18 Erata�ticroboam uirfortis�tr^^ljj-jz uidcns^ Salomon adolefcctengt;**?nbsp;um, conftituerateum pr�fe�u^� Inbsp;mnia tj-ibuta domus lofeph. torfirtnbsp;Tertius hoflis Salomonis faifus eflnbsp;Nabat de Ephraim, qui aufum accepitdofifinbsp;tf fifierigendi contra Salomonern, qui i^^^fnbsp;conflituerat fuper uirosEphraigt;nc^^�^�^'�^b dtiii'd^^nbsp;trueretur pereosopus M.illo, et'nbsp;Dauid,quum effet uir firtis,flrenuus amp;nbsp;rebe�ionis caufa fiiit prophetiadonu'tU^�^nbsp;phetam,modoquihabeturinlitera. ytl^nbsp;lt;P^adumeftigiturintcmplt;���^*nbsp;roboam egrederetur de leruftfe*�� pia?nbsp;nirete� Ahias Silonitespropb^�^^^jjptaf*nbsp;opertus pallio nouo: erant autemnbsp;turn in agro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1- �o�����

5� Apprehcndens^ Ahias pallm quo coopertus erat, fcidit in

51 Et ait ad leroboam Tolle

Hofft�a

It�


-ocr page 313-

MALACHIM PR IM vs. rdiTuras�h�cenim dicit dominus deus IC-tael: Ecceego feindam regnuni de manunbsp;Salomonis,dabo tibi decern tribus.

�1 Porro una tribus remanebit ci propter ^'^'^uiimmeumDauid, SCpropter lerufalenbsp;c*uitateni quam elegi ex omnibus tribu*nbsp;busifrael�

5 J co quod dereliqueruntme, amp;adoraue* �^unt Aftarthen deum Sidonioru, SC Cha*nbsp;�los deum Moab, amp; Melchom deum filionbsp;Ammon, non ambulauerutin uqsnbsp;ut facerent reda cora me,amp;pr�ceptanbsp;k ^?�^*��^ic^*^��caficutDauid pater eius.

. �*^cc auferam omne regnum de manu ?^�)fed ducemponam euni cundis die*nbsp;ui��fuae, propter Dauid feruu meumnbsp;elegi qui cuftodiuitmandata mea ctnbsp;j/'�ceptamea.

. ^'�feram autem regnum de manu fili] dabo tibi dccem tribust

�gno dominus per prophetam impio los �^�'leroboam, prtedicitq; eitm regem �turumfupernbsp;^15 ( ^^^^dbuslfrael:quemprienouerat�iturumpeflilensnbsp;M ^^^em,cumomnibusfucccfforibiisfuis,nefibitud�inbsp;po�int �c elcdts, ut non potius ffcdacidum tonbsp;�^do�dco fadi�nt ,gratiie dci in fideles cultoresnbsp;�bferuatoresmandatorum dci indecalogo,zrnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poenarumq; in impios er rebelles quo�:

116 ^udo�i f!nt,�uc gentes.

tem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribum unam, ut

fti j�^^^CucernaDauid feruo meo cun* �*iebus,coram me in lerufalem ciuitatenbsp;' /quot;clegiutefletnomenmeumibi.nbsp;extinda, fed ufq^ ad Chri=nbsp;^isjquot;�'�^^forum dominum z^faluatorem,qui finis lesnbsp;�liiS' �^.^^^mniumpromi�ionumfeopus,fernen bettesnbsp;ueritatis,z^ gratia:, in�gt;icienda abnbsp;|)o Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� mundi exordio ufq^ infinem. Illa non

i�aelis extingubad iUius ori ���tu rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�it Dauidis linea,in quo zir�c e� fis

iuxtagloriam zrgyatiam in cor am fole ztr ante lunam,�ne finenbsp;�atim apo�olorum temporibus de�nbsp;^%i 'Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nialignitate �irps Dauidis, ne temporalis

% �^f'^pere�i-t qualifeunqi fiducia. In Hierofolyma Dauidis lucerna, donee illam donbsp;^ilif^^^^^�etyUtfcdcmfolijfui. Cum ucro irrecuperasnbsp;or nouii dco ciuitas extrudanbsp;fidcliumnbsp;ecclefia, tune lucerna Dauidis extinsnbsp;�^(^luti conuerfa in folem, in quo uifus e�nbsp;J'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'�orcdcz!j,Kc/�t de thalamo fuo,in omnes fis

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentes fidclium,ZX ad reucs

^^iitium,zxgloriamplcbisfuatlfrael.

faffumam, 8{. regnabis fuper *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Icfiderat anima tua, cris^ rex

4�

REGVM TERTIVS. lyy

Siue ambierit regtium Ieroboitm,�uc dc�dcriu ^uod habere po/�-t implendum pricdicatur, �atis patet diuinonbsp;iudicio irato domino regnum diuifum� tribiiluda,nbsp;cui coniun�la�dt Beniamin Simeon Gr�Lcui,� domo Dlt;tnbsp;uidis,regnivmq;]�-ael nominari ccept� pofi Salomons�nbsp;Siigituraudieris omnia qu� pr�ccpc^nbsp;ro tibi,6C ambulaueris in uqs meis,amp;:fece^nbsp;ris quod rectum eft ccram me, cuftodiensnbsp;mandata mea �C pr�ccpta mea,ficutfecitnbsp;Dauid feruus meustero tecum, 8C �dif�ca^nbsp;bo tibi domum fidclem,quomodo �dif�canbsp;ui Dauid amp; tradam tibi Ifraeh

dementia dci non ce�at admonere etiam pe�imunt leroboam�iturum,utmemincrit diuin� uohintatis im^nbsp;plcnd�, ionbulet in lege domini, ad�dcm ac obedieitnbsp;tiam Dauidis,qucm ob fiduciam maxima in deum, ubic[; .nbsp;fcruum fuum laiidat. Claandoquidem acceptitis iUi nemonbsp;feruire potefl, (lu�m� ul Dauid totafidc cr dcuotionenbsp;dominum reuereafur 0� solat, illitis � gratia totui peii^nbsp;deat,z^ in omnibus huius mundi tentationibusnbsp;nbsp;nbsp;sala^

mitatibui domini dcifui non obliuifcatur ,fedut patrent diligat ztr obferuet.lp� autetn teroboam ez omnibus in^nbsp;fidelibiis dementia dei cedit in damnationem,quo minusnbsp;apud eos locus�texcufationi, quo diligentius pranno^nbsp;niti�teruiut � domino.

39 amp;affligam fernen Dauid fuperhoc, ue* runtamen non cun�tis diebus,

Reffondeanttudtei, quandohumiliatio feminlsDa^ uid,quod humiliari c�pit fub Salomonenbsp;nbsp;nbsp;Roboam �ie

rit unquam finita,�r gloria throno Dauidico rcddita,w gtot�a. rem� � in Chriflo domino, per qucm fummam gloriam ��e=nbsp;quutuseflDauid, quamaior nulli hominumcontingesnbsp;re potuitunquam,nccpoterit,�cutctlfraeliac Abraa,nbsp;ut earn gloriam quam �bi�tturam �udaei fomniant nuUonbsp;modo de�derare potuerint : apud quos potior e�gloruenbsp;dci amplificatio, qu�m immorigerorumfiUoru fuortvmnbsp;infolens pralatio uel imperium,zse aurca propugnaculanbsp;infilici�im� HierofolymiC, pro quibus ruinas int�rimnbsp;perp�tuas tudai/fedare mifera nece�itate coguntur�

^Qu�fiuitergoSalomonintcrficerelc . roboam t qui furrexit �C aufugit in Acgy^nbsp;ptumadSefacreg�Aegypti, Sifuit in Ae^nbsp;gypto ufqjad mortem Salomonis�nbsp;lam Salomon domini fentcntiam fciebat de diuidendonbsp;regnofuo,z^rumorquoq; difcerpti pa�ij noui Ah�enbsp;proph�te ilium latere nonpoterat.Tentat tarnen exe=tnbsp;crabilipertinacia, z:irde�ieratamalignitate occidereipnbsp;fumlcroboam,jferansuoluntatem domini uincere fuanbsp;tyrannidc,�cut zy' Saul contra Dauid. Tugit autemnbsp;roboam ad Sefachfucce�brcm foceri Salomonis, qui Z�quot;nbsp;in odiu/m ip�us iUum fufcepit, domino �c omnia ordUnbsp;nantCfUt po�remi anni Salomonis plena effent ho�ibus,nbsp;ipfc tarnen in pace moreretur z:^�nebe�o.

4�

^Reliquum autem uerborum Salomolt; nis,amp; omnia qu� fecit, amp; fapientia eiustecnbsp;ce uniuerfa fcripta font in libro uerboruninbsp;Salomonis*

DD

-ocr page 314-

MAL A CH IM PR IM VS*

Non extat nobis nec ludeis liber de geflis Salomon nis. De ucrbis Mem i�ius cr do�rina tres 'mfacro cti=inbsp;nonehitbcnturlibe�ijParaboLtrum fcilicet, 'Eccle�ajlis,nbsp;er Canticorum.

Dies autetn quos regnauit Salomon in lerufalem fuper omnem Ifrael, quadraginnbsp;taannifunu

Numerus annorum uilte Sidomonis nufyuam legitur. Regni eins quadraginta anni fiiertint,quan{o Mem tctanbsp;tis anno regnare ccepcrit,mcerttttn eft, licet �udiei eumnbsp;duodecimo anno uita; fua: regno imauguratum fcrib�t:utnbsp;fic non ni� quinquagintaduobus aniiis uixil�e dicatur.

Dormiuit^ Salomon cu patribus fuis, �fcpultuseftin ciuitate Dauid patrisfui,nbsp;regnauit^ Roboam filius eius pro eogt;nbsp;Baiomonwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dormiuit cum patribus �ds Salomon:no additur ple^

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus dieru/m, nec infene�lute bona.Statumfalutis fu� uel

damnationis non homines dijudicare ,uel de�mrepo� f�nt,fed domino fiant uel cadunt creatura; fiu�. Homin�inbsp;efi deum timere cr fufigt;icere ad il�ius beneplacitum,quinbsp;untcuiqi dijlribuet fiectmdum fidem er opera quie pra:=nbsp;cepit. Cum ta/ttee gloriie f�erit m uita Salomon, nihil denbsp;fepulchrifiru�lura ordinativm legimus, fapientior mmi=nbsp;rum qu�m ut pro corpore exornando folicitus effet, quinbsp;fapieiftite famam iamfiterat affequutus.Sufficiebat iUi fienbsp;pultura apud ccleberrimum Dauid patrem:cuius Minantnbsp;fidemcr opera imitatus,fene�utisgloriam non tantanbsp;iffwmiiuapolluiff�t.

^PCAPVT XIL Enitautem Roboam in Sichern;nbsp;illuccnim congregatus eratomnbsp;nis Ifrael ad conftit�endum eumnbsp;regem*

Roborfw non fufeepit � Salomone r�gnant, ficut i�e � Dauide fufccpcrat:ideoqi non fine confi-nfu populi re^nbsp;gere potuit,quem fitbieilum obtenturus abijt in Sichernnbsp;ciuitatem in montanis Ephraim fitam, meditullio totiusnbsp;terra: ifi-aelitarum: quem tarnen confienfium non fapien-terambiuit,�cdfiulte amifit.

At uero leroboam filius Nabat, cum ad huceflet in Aegypto profugus � facie r�gis Salomonis,audita morte cius reuerfusnbsp;cft de Aegypto*

Alia fiultitia Roboam, qua non fiatim pofi Salomo-nisobitumobiuitregiam munus,populum conuocan-do,antequam contingeret ilium alienari animo, er �ug-gefiionibus hofiium � nouorege. Tandiu cnim diftulit pofi patris mortem,ut leroboam ex Aegypto uocatus adnbsp;effccomitijspotuerit.

J nbsp;nbsp;Miferuntep, �C uocaucrunt cum uenit

ergolcrobo�, S^omnis multitudo Ifrael, �i. locuti funt ad Roboam, dicentest

Apparet ifraelitas animo rebellandi uemff�, euoca^ turn leroboamfiecum ducendo ad comitias, quemficiebat ' I onbsp;ambireregnum,er�prophetapr�diiilumreg�,ordinanbsp;tione tam� diuina tequa petere uidentur, oneris impofitinbsp;tleuation�, quo nm obj�quente precantibus, uelutfiat

REGVM TERTIVS, ^uo^i eulpa r�gnant amittere uideretur, appareret'^ ii=nbsp;litisfiultitia,er infipiens confilium eoram, quiiHipla-ccre cupiebaitt, er quosgratiores habebat.

4 Pater tuus durum iugum impofuit no* bis:tu itaqi nunc imminue paululumdenbsp;feruitute patris tui dura,amp; de iugo grauif*nbsp;fimo quod impofuit nobis,6lt;kruiemusnbsp;tibi*

Non mentiuntur de onere impofito, exa�liones efibn multosficerat, quastatnen ob continuam pacem baudnbsp;�'auatimtulerant: nunc uero undiq; expert! ho/kSi^tnbsp;quibusfie mumre cogebantur ,er fiultitiam regisnouinbsp;Mgne fireittes,fcntire incipiunt gyauam� oneris,nbsp;priusffonte erfinedifficultate portauerant.nbsp;nim grauius urget,quod inuitus quis fufiinehDi^'^ �nbsp;eafionesqu�runt,cupientesabi�odifcedere.

(^iaiteis�IteufqjadtertiumdieiPjy�^ uertimini ad me* Cum� abiiffetpop'�^''�/nbsp;� �terum fiulte offert reffon/um ad tridua�t,itgt;^^rnbsp;fe par are poterant ad defi�lionem,fitbreperefalfidt 'nbsp;tores,circumueniri populus infipiens �feditiops, e^^nbsp;filia concinnari contra Roboam, alioqui nonnbsp;i�lis�-atam,quicquidtandemreffondiff'etiia^�.

inqtconfiliumrexRoboamcui�* ribus qui alTiftebant coram Salomo^ rnbsp;tre eius, cum adhuc uiueret,nbsp;nbsp;aiK

datismihi confilium, ut refpofldt⒒� r pulohuic^

Confiliumfienumregeshabere,qui docentur,quod ut plurimum tutius efi amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efs

ea quo; ad bonum reipublic� pertinent confiu'�^ gumtyrataudemdehortantur. Hic deniq;nbsp;diHitijs,potenti� er pact fenes confuluM,nbsp;populi,quos fittb iugo tanto regis diutiusfert^^'nbsp;fulebantconfilio.Eidclioresregiqu�mpop^A^^ffid,nbsp;ter exp�diff�t fiultus Roboam. Populo oni��'/.^j^ffubnbsp;fecundum fiatum rcrum temporaliumnbsp;eff'e,qu�mcontra.Confiiluntautem, utreX�^�' /c*nbsp;fequaturuotisprecantium,utin fiituru/tnp^^fffeii^_nbsp;nere pofiit eos in conditione feruientium.nbsp;lis in modicis ut fiemper dominetur in inagnb,nbsp;reffonfione leniatfiiroremfieditiofi popul� _ j-^js

populO huic, nbsp;feruieris eis,amp;nbsp;nbsp;nbsp;J

rum cefferis, locutus^ fueris bona,erunttibi ferui cunefis

dixitep ad eos; Quod datis cooft � ^i* refpondeam populo huic� qui dgt;^^^Lpatetnbsp;hijLeuius fac iugum,quod imp^*nbsp;tuus fuper nos*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jj fue'

Et dixerunt ei iuuenes qui *^�7 jj- qui rant cum eotSic loquere populo n �nbsp;locutifuntadte,dic�tcstPatertuusnbsp;uauit iugum noftrum,tu releua n

-ocr page 315-

*

mal ACHIM P RIM VS. gu�ris ad cos: Minimum mcumgroff�ornbsp;�ftdorfo patris mc�

No/i pla�ait con�lium falubre, quia in�gt;eciem glo^ '�n �^^f�*^^^^�quot;�^f�(�gt;'�^iiidcrctur,quam potins cucberetto^nbsp;\ ^jrfnt.lKtMorf� ucro Grco�tanei,quosfamiliarioresnbsp;c�pfrjt iuucndi pcrtinacia tyranmdent potius pernbsp;Mfbafit,rcrum ignari or incxpcrti, qu�ni Icgitimumnbsp;quoqi dicui�tur,quia fetijiipuerili erant,nbsp;Rrui eins uel prificipes:licct ejjcnt proue�ioris ceta^nbsp;nutriti cuin rege,qui quadragenarius erat.V oienbsp;lt;tWem terrore popul�m con�utere, cuin dementianbsp;dcbuerit.ladabantq^falfopotentiam, qu��nbsp;^f^pientia �riniter zy diu non �ub�flit. Minitnu mentnbsp;, meum flrtius cfl robore toto p.atris mei, dicutflulnbsp;y�)� eflet animo flolidior cr flirmidoloflor, diuitijs aunbsp;quot;^fititeq. minor mcomparabiliter:quafi diceret, Si panbsp;iuucni tarn prompte obediflis, multo magis eganbsp;^flniorcopellamimperanda perficcre uel nolentes.

I nbsp;nbsp;^tniinc pater meus pofuitfuper uos iu^

graue, ego autem addam fuper iugS '''ftfuin � pater meus cecidit uos flagellis,nbsp;famp;Oautem c�dam uos fcorpionibus.

^^termeusonerauit cr opprcflituosiugograui,eg(f ^�^amp;auius imponam : pater meus correxit uos uirgts,nbsp;diris fcorpionum flageUis. t^onfuf�citnbsp;quot;^una mtcrminatio nimisrigida, quin tertio uubnbsp;in populo atrotiusitieitarent,crimmedicabi-^^^idercnt.Sedflcflierat domini prouidentia promonbsp;iam tertio pr�dida regnilciflura,non fine pronbsp;I5, P^ocato filij,patrum pr�uaricatio puniretur.

J. ^oboamdietertia,ficutlocutusfuerat *5 ^ft^'^^f�S�Reucrtimini ad me die tertia. .nbsp;f(j^^fponditlt;^ populo dura,dcreIilt;Sonbsp;ilt;j, feniorum quod ei dedcrant,nbsp;i^^^ocutus eft cis fecundum confiliumnbsp;, dicens : Pater meus aggrauauitnbsp;^ifftrmn, ego autem addam iugonbsp;cecidit uos flagellis,egonbsp;ly c�dam uos fcorpionibus.

non acquieuit rex populo : quoniam domino, utfufcitaret uerbumnbsp;Sjj quod locutus fuerat in manu Ahi�nbsp;�nit� ad leroboani filium Nabat.

'6 obedientia rcgis inflolentia deflcribuntur. li,-^*lt;iensitaq;omnis pcpulusquod no.-^(^�^tcos audirerex,refponditpopulus renbsp;dicens�Qu� nobis pars in Da-b�tcditas infilio Ifai�inta-K ^3cula tua Ifrael, nunc uide domumnbsp;), ^3uid, abiit Ifrael in tabernaculanbsp;'*��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�pulus propter regem fubijcitur,fed rex pro=:

inflituitur,cui conflilere prudcntia gt ui= bnperare, fed iufla GT lt;equa.nbsp;ducen=nbsp;� idolenter traheiidus.Peccat quidem populut de

REGVM TERTIVS. I5S

fcifcendo � regeflbi mflituto � domino.-peccauit rex/a=* nis con�lijsnon obtemperado, Grpopulum laceflcendo:nbsp;peccauit leroboam regnu aflfidando, gt uocationi fu�nbsp;non re]flo}idcndo,legemqi domini contemnendo, promifnbsp;fioni dium� non credendo,pojj'e fcilicetfe conferuare innbsp;regiminefuo populum,fl iuxta dci leg� dei cultum fleruanbsp;re pergerent.tnterim tarnen iudicium domini perficitur,nbsp;peccata puniuntur,populi perfidia er r�gis flultitia di^nbsp;gneflagellantur. Grauiflimum populi peccatiim fl(it,tantnbsp;contemptibililer renunciarecalumniamDauidi, quernnbsp;noueront authoritate et ex gratia dei regem fadum, flibnbsp;quo cr Salomone tarn fideliter protedi, fauore diuinonbsp;prolixa pacefruiti fuerant, quern nunc cum contumelianbsp;in pofleritate gT nepote abijciunt, filium ifai cum con^nbsp;ternptu appcUando, quern noueront amicum dei magnunbsp;extitiffe. Abeunt ante re in�da populi in tctoria fua,ninbsp;mirumpafloresanimalium, magis qu.im dues magnarltnbsp;urbium.

Soli lflraelit�quiin urbibus tribus litd� habitabanti qu� compledebatur tarn tribum Simeon quam Benia*nbsp;min, regi Koboam adhierebant. Ornnes rcliqu� tribus^nbsp;qu� decern fliifle non pr�cifa nu/meratione dicunturinbsp;ipfl leroboam adh�ferunt,unam tribum lAanaffe,fi duosnbsp;lordanediuifasdinumcres.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Confilio,ininis, gt potentia Roboam conatus efl po pulum reuocare,miflb Adoram,quiGrAdoniram, qui Grat�apo-fuaderet,ut(cnior:fedni� dominus regnum teneat lobanbsp;feit omnis uirtus Gr fapientia humano.Semel ami�ogranbsp;tiapopuli tamfuperbo rejponfo, refardri non potuit:nbsp;quin legatum r�gis lapidando oeddunt unanimi confennbsp;fu,Gr regem in fltgam uertunt, oflendunt^ quam fortinbsp;dorfo effet uel robore.

Non p/jMM reee�it ifrad � domo Dauid, fed GT pr�* uaricatus efl in eatn, gt peccauit non obediendo regibutnbsp;de fernine Dauidis, cui dominus fempiternum regnu pronbsp;miferat in iflaelem : peruerfa enim confeientia de�ce*nbsp;runt,� domino^ reputatur illis in peccatum,quantum*nbsp;libet non ceffauerit Ulis bencfacere, prophetos mitten*nbsp;do,cr ad obferuantiam legisfolidtondo fine intermi�ionbsp;ne:fed lex peccatum operatur.

2.0 ^Fa�umeftlautem cum audiffetomnis Ifrael qued rcuerfus effet leroboam, mife-runt,amp;uocauerunteum congregato c�-tu,amp;conftitueruntcum regem fuperom-nem Ifrael, nec fecutus eft quifpiam domunbsp;Dauid,pr�ter tribum luda folam.

Venitaurem Roboam IerufaIem,S^con gregauit uniuerfam domum luda, amp; tribunbsp;Beniamin centum odoginta milliacledo-DD X

-ocr page 316-

MALA CH IM PRIM VS.

rumuirorum, Scbellatorum, utpugnar�t contra domum Ifrael,Slt;:: reducer ent regnunbsp;Roboam filio Salomonis.

Rcdierat ctiam Jerobottm ad domum fuam, uelut pn uatus,�cut ZT omnii reliquui popiilus, mode�ior nimi^^nbsp;letohoam rumnbsp;nbsp;nbsp;religiofior tunc qu�m po�cafiitumi. No� ertim

ptxhcixM. in priori clt;xtunotabilealiquid�c(rat,ni��rta�tstju^ priediiia�unt de reditu i�iui ab Aegypto, per anticipa^nbsp;tionem,ut�t,dc�cripta�ierint, ut ca ratione popului adnbsp;tabernacularedierit,quia nondum redi/�et leroboamnbsp;ex Aegypto-tourne autem fama de leroboam prit�cien=nbsp;do perua�t totwn lfraclcm,uoluittatc domini, �c ut connbsp;gregati in locum unum, qui non quidem nominatur^�ednbsp;Sichern putatur,miferunt pro Icroboam^qua� non ambinbsp;entern uocandoadregnttm. Mode�e cnim fe habueratnbsp;adomnemdomumlofeph,cumpr^e��u! e�et tributesnbsp;rumfub Sdloraonc.Omnes pariter eivmregem flatueruntnbsp;fuperi�acLCluodrcgnuvtplura�ortitum e� nominia,nbsp;utdicaturrcgnivm \�ael,domuslacob, Ephraim, er Io=nbsp;�eph, Samaria � metropoli, er lefracl, ubi reges crebronbsp;habita�e leguntur.Po� domum Dauid abi� tantum trisnbsp;bus luda,qu� compleilitur totam illius h�reditatem,prinbsp;na�bi forte donatam � lofue.'Vcruntamenueri�milenbsp;e�Hierofolymiscomplurimos femperhabita�e pioshonbsp;mines de omnibus tribubuslfrael, pro reuerentia diuininbsp;cultus,qucm de omnibus tribubus z^abant nonnuUi. Bcnbsp;nedi�io ergo corporalis, er primogenitur� fecundumnbsp;carnem,iam nunc tran�t ad tribum Ephraim, donee obnbsp;noniamimpietatemau�rturhocregnum. In tribu aut�nbsp;ludabenediiilio�)iritualismanet,crpromi�io �licitasnbsp;tisin Chri�o nafeituro de tribu luda, er domo Dauid fenbsp;cundum camem, qui �t expedatio gentium.

a.1. ^Fa�us eftautemfermodominiadSe* meiam uiruindei, dicens:

Loquere ad Roboam filium Salomonis regem Iuda,amp; ad omnem domum Iuda,etnbsp;Beniamin, �C reliquos de populo, dicens;nbsp;a.4 H�cdicitdominustN� afccndetis,neqjnbsp;bellabitis c�tra fratres ueftros filios Ifraehnbsp;reuertaturuirindomumfuam, �meenimnbsp;fa�umeftucrbumhoc.Audieruntfermo-nem domini,�Creuerfi funtdeitincrcficutnbsp;cispr�ceperatdominus.

Exercitucoado in�ituitrecuperareregnum, contra domini uolumtatem pugnaturus. Magna quidem uirtusnbsp;tellatoruin centum er odoginta mt�iumde tribu ludanbsp;er Beniamin,in quorum forte lcrufal� erat metropolis,nbsp;fednon iam tam:a,ut fub Dauide.Scd propheta admonisnbsp;tioni,� domino mi�t, tarn rex Roboam nunc obt�peratnbsp;qu�mpopulus. Noluitpro regno �atresfefc inuadere,nbsp;er r�gis fuperbiam innoxia plebis fanguine promoueri.

2.5 Aedificauitautem leroboam Sichern in m�te Ephraim, amp; habitauit ibi : 8C egrefnbsp;fus inde�dificauitPhanuel*

lu�ti** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueri�mile Sichern ab Abimelech ante ducen

tos �re annos ua�atam interim iacuiffe, fed dudtvm iw* fiaurata, nunc �rmatur munitionibus,'m�ris er tiurri�

2.8

REGVM TERTfV�. busiregium quoq; palatium extruitur in ea.Sic er utfritnbsp;Jordanem,quo duas tribus er dimidiam in officio conti^_nbsp;neret,alteram quoq; urban Phanuel coiroborauit ft W**nbsp;niuit,quam olim Gedeon ua�auerat ob iniuriamuerlgt;lt;^nbsp;er fado,retcdi�cata tarnen�ierat, nuc autem munitut^nbsp;Eadem quoq; er Roboam agit infuo regno, urbesnbsp;niendo contra bo�es ciues^ rebelles.

Dixit^ leroboam in cordefuo� NuHC reuertetur regnum ad domum Dauid,nbsp;^7 fiafcenderitpopulus ifte utfaciat facri�nbsp;cia in domo domini in lerufalcm^�icon^nbsp;uerteturcorpopulihuius ad dominfi'^nbsp;Roboam regem Iuda,interficient^���^�^nbsp;reuertentur ad Roboam regemluda.

Cogitauit frum leroboam, fub fe e�e dei cultores deuotos,qui Leuitarum inhortatioin^nbsp;ducendie�cnt,ad Hierofolymts dcumcoleiidu�^�nbsp;folicitandos ad de�dionem �fe,erad obedientia pnbsp;�andam domui Dauid,aliquandocoinmuni conp]nbsp;ruituros in feer occifuros,cum potiusfide in dentonbsp;�ior cogitare debuerit:dominus tibi regn�nbsp;pra�ttit,ipfe coferuabit tuebiturq;,quoadnbsp;tuu e� feruire dno, er � cultu uero ueri deincnbsp;refideles,quos tibi dns pa�endos regendosq;

Et excogita to confilio,rex feci t duo tulosaureoSjamp;dixitcis�NoliteuItr�^^jjgnbsp;dereinlerufalem: Ecce dii tuilfradj 9nbsp;eduxerunt de terra Aegypti.

Impium e� omne con�lium quod contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po

fumitur,quantumlibetpiarationcnitiuide�diif' teratignorare quam domino di�licui�et '^�^i^,Jinnnbsp;tills in deferto Sinai:uno tantum loco dottutiit^^ jlnbsp;fciebat,et ceremonias prte�riptas cultuinbsp;Sdomonistemplumuiderat. Caufarinon debehnnbsp;remafcendendillierofolym�,quo pratextnnbsp;fuam tutari uolebat. Commendare quidein pop* i^egt;tnbsp;batur propo�tis uitulis eius dei cultum, qidnbsp;gyptiaca feruitute redemerat, fed in ttitt�oru^ �nbsp;de�rmare eum,impium didicerat,cx Aaroni^�^'�'nbsp;tarnenfedarimaluitqu�mMofilegem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njfl*

Pofuit^un� in Bethel, etalttr���'�jjccrf Siomninouerideicultuminfuo regnofi��^^nbsp;ui�ct,poterat finenbsp;ticisordinibusidtentaffe: fed �c fempernbsp;dei uel latum unguem di�edimus,pedeteittigt;i�nbsp;nandos ritus degeneramus. Id non folumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iw�*

fen�tmulto incommoda,fed etiam regnuf� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;lt;�*

prater illius uerbum tentatus e� cultus dei-^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^id

tern extremitatibus regnifui Bethel adaufr^� aquilonemuitulos �atuitaureos,utcrhogt;fgt;�''^^�'^^g �onbsp;it'merenimionongrauarentur,eypropmlt;i�*�^^^e^nbsp;exteri,a�licerentur ad cum cultum, regntu^^nbsp;tur aliqua ratione cum tempore.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at U*quot;*

50 nbsp;SC factum eft uerbum hoc in P^^^ paf*

ibatenimpopuluscor� uno

Ce�ithocin�itutii adpcccat�totilfrael,d deitnucrtitur,lexnoauditur,Leuita:nonbabett(gt;quot;^^


-ocr page 317-

mal ACHIM PRIM VS.

^^gt;t^ilt;t,dumfen�m ex cultu deifit idoloru culture,cy ^^^^'^i'nfuperflitio)win:eatenui,ut non cotenti his locisnbsp;proximi Bethel erant,exfuper�itione cur^nbsp;�fftinDan,cr contradeGanadBethcl,deuw lon^^nbsp;2��^uioron r-eUgio�us inquirendo qudm proximuni,nbsp;fecit donuim excelforum 8C fecit fagt;nbsp;j extremis popuii qui non erantnbsp;Hi^^fniiisLcui.

^edificauit domos in excel�s pa�im pro cultu dei, xna domo multa altctria, more idolo�trarum.

Leuitnam i�i �ecun ^^figt;rlt;fos lumquam difeefferunt 4 cultu ueridei,nbsp;'%hijsidolisnon�icri�caf]e!it,fed dequibufeunq^nbsp;'1^ b'ibubus �ne dele�lu fu�eipiebut ad fiicerdotia,quosnbsp;�^��it,nolens defolisLeuitis fecundum legem deiordinbsp;gt;niniflros domini, comphtcerc cupicns tribuum �uinbsp;^�^hoininibus quoshoc honore non exi�imarct indi^nbsp;gratw homin� mtgis qudm ad lege dei re/pici�s.nbsp;. Conftituit^ leroboain diem folennemnbsp;'P�^enfcocT:auo, quintadecima die men^nbsp;fimilitudinem foicnnitatis quae celegt;nbsp;|. ^oJturinluda.Etafcendens,altarefiminbsp;fecit in Bethel, ut immolaret uitulisnbsp;i^Osfabricatus fuerat; conftituitep in Be^nbsp;P ^3cerdotes excelforum quae fecerat.

inft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod extruxerat

jn ^thclquintadecima diemenfis odaui, ^'*'enfe quern diuinauerat de corde fuo,nbsp;\ fftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filijs IfraeljSi afeendit

!,�lt;. altare,ut adoleretincenfum.

fiin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ߑ^K'tdu lege ��iuus o-at : leroboa

commodius arbitratus id fieri oilauo menfe, fo in�ituit die quintodecimo, in qua prima fi�inbsp;li^��^^^^^entet obtulit facrificiafuper altarc in Bethel. llnbsp;in�ituitfi(cerdotu'm,qui deinde �acrificanbsp;���^tn�tationemfacerdotumquitiiero�olymis facranbsp;legem domini.ip�e autem �cundumcoginbsp;hi�'�^�^��'�^�sfitt�(d proprium fenfumiuxta humana=:nbsp;^�tditionum pnefumptiones cultum deo in�ituit.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^CAPVT XIII.

amp;] T ecce uir dei uenit de luda in fermone domini in Bethel, leronbsp;boamftanteiuxta altare,�C thusnbsp;laciente.

��uj^iwii'5 deus, fuo more de mane con�irgens, iue femper admonuit fideles, ne � uia le^nbsp;pi^�j^�'dercnt, nonde�itit mittereuiros fan^lospro^nbsp;bijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�to nomine loquerentur etiam non obfecutu

��*ߑ�^ �tppareret illius feueritas, cum punirct in Adhucar� a�i�entc leroboam,ade�dcinbsp;ei^�^^^^^tribuluda.Addo propheta,duram prouin=snbsp;�ilicet cor� populo contradi�lurus.nbsp;^**^^*^^ fermonenbsp;altare, h�c dicit do-*Eccc filius nafeetur domui Dauid,nbsp;lt;Jot��*�oniine, Sc immolabit fuper te facernbsp;^lt;xcelforii,qui n�c in te thura fuccen

REGVM TER TI VS. 159 dunt, SColTahominum fuper te incendet,

- Non�nemode�iaregemdHoquitur, non ilium nomi nando,fed uelut aram a�oquaido, cuniiis audientibus,nbsp;Gr rege ipfo,cui malediceret in nomine dni pnenunciannbsp;dotaminlonginquum �tura, nominatim �, rege io�a,nbsp;qua�dicat: Sicut nunc tut facerdotes fuper execrabilinbsp;aratuabefiiasfacrificant,�colim facerdotum illorumnbsp;o�a fuper hoc altari cremabuntur � lo�a fan�io rege.

4 Cum^ audiffet rex fermone hominis dei quem inclamauerat contra altare in Bcnbsp;thel, extendit leroboam manumfuamdcnbsp;altari, dicens t Apprehenditeeum. Etexa-ruit manus eius quam extenderat contranbsp;eumtnec ualuit retrahere cam ad fc.

y Altare quoq; feiflumeft, 8C effufus eft ct nis de altari, iuxta portentum quod dede.*nbsp;rat uir dei in fermone domini�

Hon folum uerbo,fed etiam�gno clari�imo admora �dmom'n� tus e� rcXjUt cceptis de��eret, et contra dei legem perenbsp;grinum cultum non in�itueret,hiere�mfidei er ceremonbsp;niarunt cauerct, primo quidem aram nouam feindendo,nbsp;er � id non agnofcerclur miraculn, regis brachiu are�tnbsp;eiendo, er ad ufum reddendo inutile.Deniqi er hoc connbsp;tcmpto,tertiu adiecit, adpreces prophets reflituendonbsp;brachiu regi,adhuc tarnen perfeueranti inconcepta mdnbsp;litia.Difcimus miracula fieri�bonispropter malos, pernbsp;fe nthil proficere ad fide uel conuer�onetteflimonia fe^nbsp;pc cjfe damnationis, exthnefceda magis qu�m optanda.nbsp;Audiuntur uiri dei,fed non exaudiuntur ab impijs. Doanbsp;mino nota fuut �itura nominatim ab aitcrno.lblomina e^nbsp;ti�hoibusno imponuntur �neffiecialiprouidentiadei.

lo�as trecentis �re annis nominatus antequamgenitus. foHa* noml Di�jlicuerunt femperdeoexcel/a, tarnidolorumqu�m q�.amgtrSnbsp;profeextrui!�a,pratereaqua;fuo�)iritudocente exci=i t��*nbsp;tabantur.lmpij reges, uerbi domini contemptores, nonnbsp;euadunt poenas dignas,er � ad tempus tolcreittur, tan.�nbsp;dem excinduntur.Propheta; dominidocentur e�e audisnbsp;endi,quoru qui uerbacontemnit, dominu contemp�ffenbsp;iudicabitur.Propter malitiam regis populus uapulat,Grnbsp;uici�imrexobpopulum. Samliiorant er exaudiuntur,nbsp;etiam pro impijs, fed in illorum damnationem, fi impifnbsp;perfeuerent .Non�efandi impios iudtcent, ut pro illisnbsp;orare dcdigmntur.Dominus exaudiebat orantem,etiantnbsp;in loco excommunicato,er inter improbos.

g nbsp;Refpondit^ uir dei ad regem � Si dede-

ris mihi mediani partem domus tua?, non ueniam tecum, nee comedam panem,neq^

DD 5

-ocr page 318-

' MALA C HIM PRIM

bibam aquam in loco ifto�

(j nbsp;nbsp;fic enim mandatum eft mihi in fermonc

dominipr�cipientistNoncomcdes pane, neqj bibes aquam ncc reuerteris per mainnbsp;qua uenifti,

csuerfario Poterat /}gt;erdri utilem f�turam faniti proph�tie con^ cumimpijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuiuntionemcum nouorege,fedcon^

tra uerbum domini tentanda non er at: non quod rationi t)Utnanlt;t probatur,fed quod dnf iujferit fequent�i. Mu�nbsp;nera non accipien^ � regibui,proph�tie dni.Conuerfa=snbsp;tio mcorrigibilium uitanda � fanUts : iam dni portentetnbsp;uiderat,quibtts cotemptts nihil boni/perandu erat. Poflnbsp;aJntonition� un� altera,periierfi homines deelinadi,

JO Abiitcrgoperaliatnuiam,Sf noneftrex uerfus periter quo ueneratin Bethel*nbsp;lubetur non eadem uia regredi.qua perrexerat,indisnbsp;cans poUutam ejfe uia, qua locus is aditur, cr quicquidnbsp;ibiagitur domino dtj}gt;licere, ubi fides'm dominivmnonnbsp;habetur,ubi cultus peregrinus contra dei ucrbut�taturnbsp;quantulibet domus dni nominctur, etpratexaturfacronbsp;fanila religio,e^ bona intentione oia fieri ia{lentur,ubinbsp;uerbu dni non curatur, Gr humante temeritates uigent.

11 ^Proph�tes a�t quidam fenex habita^ bat in Bethel,ad quem ucnit filius fuus, amp;nbsp;narrauit ei omnia opera qu^fecerat uir deinbsp;f illa die in Bethel,amp; uerba qu� locutus fucnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat ad regem, amp; narrauerunt ea patri fuo�

I i nbsp;nbsp;Et dixit eis pater eorum.-Per quam uiam

abiit^Oftcnderunt ei filij fui uiam,per qua �bieratuir dei,qui ueneratdeluda�

15 ' Et ait filiis fuis t Sternite mihi aftnum� Qui cum ftrauiflent ei afinum afeendit,

  • 14 ' �f abrjtpoft uirum dei, SCinueniteumfc

dentem fubtus terebinthum, nbsp;ait illit T�

he es uir dei, qui uenifti de luda �* Rcfpon^ ditilleiEgofum*

  • 15 nbsp;Dixit�adeum�Venimecumdomum�nbsp;ut comeaas pancm*

j6 QuiainNon pofliim rcuerti tccfi,ncq� ucnirctecum,neq;comedam panem, neqjnbsp;V bibam tecum aquam in loco iftotnbsp;prophetinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senex propheta dni mBetbcl habitabat,neglig�s qui

(legiiscnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audensregi cotradiccre, uerbiidni

fciebatillicpri�uaricari,fednb opponebatfemuru pro pictate pereunte.A.udiensautmagnanimitat� �r dextenbsp;ritat� alterius prophetic, �filijsfuis narrantibus domi,nbsp;qu�euenerat 'mtcmplo,gauifusquid�eft ueritat� di�tanbsp;ab aliquo,dumodo ipfe maneret extra periculu. Captusq;nbsp;defiderio colloquendi propheta:,dc negocijs nouis cmennbsp;dandis aliqua bona intentione permotus, eti� gratificannbsp;di bono uiro, zr confortandi in c(xptts,exiftimauit huiufnbsp;modi fuos bonos cogitatus uerbu domini effe, crproglonbsp;ria dci ac citra dei off�nfam,omnibus quibus potuit mo=:nbsp;dis reuocauit,ctiaputans fe non mentiri, nee contra deinbsp;Uerbum dgere:cui ha�ienus confiirmiter femper egiffet.nbsp;prophet* Dowtj; prophetd alius de luda, facile acquieuit dicenti fenbsp;�Ucipitur. domini habere f^ejj�dei ueri prophetam, ut

17

18

REGVia TERTlVX efdfpa/fusq; cfife reduci,no alia ratione, quam qttiadt 'nbsp;minusfic iufiijfet per alium, quantumlibet fciretlocutunbsp;prophanum ejfi-,cr 'mterdi�lodei obnoxium. DifciWffnbsp;iuntores mttendos in domum dei,etiam fi fenes adeffenenbsp;queant:filios morigeros ejfe debere parentibiis : hofint^tnbsp;litatem per fe bonam ejfe, fed non contra dei pracepttunnbsp;acquicfcendum cui'cunq;, etiam bona intentione contt�nbsp;riumfuadenti. Qui iujfus fiierat alia uia regredi, innbsp;morai ne�lere non debebat.Non fe negat uirum dei ej)^nbsp;nee 'mdefibi placet,fed ut negare non potuit eu/m feqrnbsp;qui prafcripta dixerat egerat,fic neefe� doitttn^nbsp;mijfumdiffiteri.

quia locutus eft dominus ad monedomini:Non comedesnbsp;non bibes aqua ibi, nee reuerterisnbsp;quaieris*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..jj

Qui ait illi.-Et ego propheta fum tui,amp;angelus locutus eftmihi innbsp;domini, dicens: Reduceum tecatn in n^nbsp;mum tuam, utcomedat panem,nbsp;aquam.Fefellit eum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Propheta quidem domini erat ,fed ctiam P intenttone contra uerbum dei audituin confiligt;^�^nbsp;tumlibet bonum iubere non debuit.Reuera tantet^nbsp;titus efi addens angelum domimfecumfiiijfinbsp;dixijfe quic non dixerat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;ff

19 amp;rcduxiteum,comeditergop3��^ domoeius,amp;bibitaquam� .

  • 10 nbsp;Cum^ federent ad menfam,nbsp;fermo diii ad prophet� qui

  • 11 nbsp;Etexclamauit ad uirum dei, qu�nbsp;deluda, dicens: H�c dicit domini�^^^^anbsp;non obediens fuifti ori domini,nbsp;ftodifti mandatum quodpr�cepit*^^'nbsp;minus deus tuus:

SCreuerfus es,amp;:comcdifti bifti aquam in loco in quonbsp;comederes panem, neque biberes %|,r�nbsp;non inferetur cadauer tuum in f^P�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

patrumtuorum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quiiuxtacorfuumbona quideminteittio^ . erat, nunc iubetur uerum dicere, adid^^^^ ij^iinbsp;domino:toti mundo 'm exemplum, utnbsp;ter fequi uerbum domini,quod fc'tmus domininbsp;hil cofttrarium ii�ifequi. Hoe enim nuc rebe^^^ ^ficanbsp;uaricaridiciturmdeum. Preedicit fitturomiii^ �ijsbo^nbsp;re poenam,fed tempus ignor�t: ergraue ctiagt;^ nnbsp;mintbus erat,non fepeliri in patrum maufold^ gt; * T

ff ftrj-'

Cumep enmediffetpan� amp; bibi�'^*�� uit ei afinum prophef�quem

Senex propheta preparabat ei quem fi^^jfit ntim,paranti abitum, non mandauit fih/s,uon pnbsp;tit ipfe fuum fibifiemeret, nimiru dolens decepdnbsp;mendat io,zr fan�lo reconciliari cupiens,e7�iamp;nbsp;noremdcj�rensabiturofan�o uiro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:,f

^4 Qui quum abijflet -, inuenit eun^

ft


-ocr page 319-

WA t ACHIM PRlMVS.

�*3,amp;occidit, SCeratcadauer eius proie� yumin itinerc�afinus autemftabatiuxtanbsp;ftabatiuxta cadauer*

Etecceuiri tranfeuntcs uideruntcada� '�^^proicdS in uia, �cleonem ftant�iuxtanbsp;^�isucr,Etuencr�t,5cdiuulgaucr�tind�nbsp;q proph�tes illefenexhabitabat�nbsp;Judicia dni feinper nob^ trem�da funt, qui eti�ignonbsp;nojii-M punit in hoe /^culo, ut clamandufit etiinbsp;intres in iudidum cwm fi-ruo,Grc,Hanc ctunbsp;'^^^rtc gloriofim ficituiro fando: pretiofi eflenintnbsp;*^��'^fin�lorumifn conjjgt;eHu dotnini/mfijgm miraculonbsp;continens, ne uel ocafum prophetam, uel l�iuinbsp;uoraritjfed uelut corpons euftos afiiterit,donecnbsp;propheta reut mortis i�iuf. Vt doemt t� leo qnbsp;ueritat�^pphetiie, qu�regi et regno prlt;edixerlt;(Lnbsp;, Quodcumaudifletprophetaillequirenbsp;?'�ferat eum de uia,ait, Vir dei eft,qui inonbsp;fuitori domini,8lt; tradidit eum do�nbsp;^^��'Uslconi,amp;confregiteum,8C occiditnbsp;'�etb� domini quod locutus eft ei^nbsp;^ixit^adfilios fuos,Sternitemihiafi�nbsp;^^�^�Quiquumftrauiflent,nbsp;; ^illcabiiftetjinucnitcadauereiuspro�nbsp;in uia, amp; afinum amp; leonem ftantesnbsp;f'^�^tacadauer : non comedit leo dccadaucnbsp;^5 ^�^ecl�fitafinumt

6^ ^ulit quoq? proph�tes cadauer uiri dei, 5PofuitiIludftiperafmum,amp;:renerfusinnbsp;**tin ciuitatem proph�tes fencx, utplannbsp;�0 p^*atcum 8lt;fepeIireL

g^^^Pofuit cadauer eius in fepulchrofuo: f ^anxerunt eum,Heu mi frater�

I Pof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcceperat, propria

Cadauer illiuf reuehens, cr honefto titulo fiepes duitate Bethel,plang�do illu pro moregen=nbsp;proprio fepulchro fepeliendo, expiari eupiettsnbsp;fj. �^dum pernidofum, cr ejfugm iram domim, connbsp;t^��/*'�phetMfalfos Bethel olimgrafi�turam,f�o ^uoq;nbsp;$1 ���dotiio teftatus fine dubio fiuo t�pore expedandam.nbsp;f^^^Hum^ fepeliflet eum, dixit ad filiosnbsp;ff^^�Quum mortuus fuero,fepelite me innbsp;P^lchro in quo uir'dei fepultus eft�iuxtanbsp;��, �dusponiteoflamea� ;

^rofe�o enim ueniet fermo quem pr� J*: in fermone dfii cotra altarequod eftnbsp;omniaphanaexcelfo�nbsp;tsfpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra Bethel, fed cotra omnia excelfa toti

P^ophetat hie fenexueradter, qu�do ficj.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eled�terufalem, eSquot; extrudu templum dei,

'i'^r offerri �dibi prohibita erant. ibid� (�ojnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^gt;tiporecejjatura,cumholocauftuperfidum

p�fquot;� mundi recondliatione in Chrifto offmetur. �tiy ?ftnerba h�c non eftreuerfus lerobonbsp;peflima, fed econtrario fecitnbsp;�^'liflimis populis facerdotes excelfo�

R�GVM � T�RTt l6o tumjquicunq; uolebat, implebat manuntnbsp;fuam, amp; fiebat facerdos excelforum�

54 Etpropterh�ccaufampeccauit domus leroboam, �C euerfa eft, �c deleta de fuper ft'nbsp;Cie terr�.

lerobo�nihil emendaties �ibus his parteittis C�'prt) ^�rt�ti dd phetijs,pergit fingm deo eult�t cotra uerbu dni, ad fua d�XVios-uoluntat�,augcns quid� cultu diuinu toto regno, fed otanbsp;contraleg� dei,tjui CT cum t�pore degenerauit in idolonbsp;latriam amp; gentiliu ritum,no fine extermimo tam fui feitnbsp;minis,q totius regni finiendu. Ipfe eaim non fol� pecca=tnbsp;uit cotra deum,eius prophetas �r kg� conc�nendo,felt;inbsp;peccarefidt qt occafion� prabuitpofterisertotiret:nbsp;gno,ut fuperflitiofo cultu deunt patru fuorum coluerintnbsp;in excelfis,lt;iuod feriofe dominus toties prohibuerat,nbsp;^CAPVT Xlllf.

N tempore illo �grotauit Abia filius leroboam,

Dixitep leroboam uxori fu�, S urge 8(. commuta habitum,ne



cognofcaris quo.d fis uxor Ieroboa,amp; ua� de in Silo,ubi eft Ahias propheta qui locunbsp;tuseftmihi quod regnaturus eflernfupernbsp;populum hunc�

Maliiia fuper/Htiofi or itnpif regis punittir in filio et pofieris regni, Cum enim fili� habmt Abiam,i5 iudidonbsp;dei agrotare eoepit,^ obijt.Ieroboam non pafflis fe ainbsp;moneri miracuhs dei per prophetam dni,fed progreffitsnbsp;in malo,nec filij infirmitate conlkrnatus,fine omni fidunbsp;da in uitulos fuos,z^ illoru faccrdotes,quos anxius nucnbsp;experitur nihil ualm, confili� capit exorandi deu ue^nbsp;rum,quemnonignorabat,fedmalaconfdentiapremebctnbsp;tur,ut non �nderet dtirn orare pro falutefilij,cuiusgrasnbsp;tiamfloedpenderat. Idcoq^ propheta quem uer� nouesnbsp;rat,fed hadenus neglexerat, nunc accedere erubefcit,nbsp;uxorem autem fuamittit, ut 'mpetret oration� pro filio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

uel prlt;�fagiu de euentu morbi.Sic perturbaiur cr de/pe rare cogutur,qui fidud�coUocant in maturof, er nonnbsp;in folu deiim. Tandem nimis ferofentiunt infidelitanbsp;tis damna, indpiuntq; ueru er folu deum quttrere, cuinbsp;falfosauxiliatorespratulerant. Ahiaspropheta domininbsp;in Silo loco defolato habitabat priuatus, malittasrcgun�nbsp;cern�s, et iudicio dei pro officio no emendare fiudebatcnbsp;fatis enim dixerat ipfi teroboam,fi cledus fiiiffet � dno^

5 Tollequoq;inmanutuadeccpancs,SC cruftul5,amp;uas mellis, SCuadeadiU�: ipfenbsp;em indicabit tibi quid euentur� fit puero�

Tranfn�ttit munera reumnt�e caufa,non quodfran gendum iudicio propheta putaret, decem panes er crunbsp;fiulas,ficcas ptacenfos, uel ftrculaleguminu er lagunsnbsp;culam mellis.Fingebat fe pauperemfoeminam,qu� regtnbsp;na eratjUt difemt pueri ftatum infirmi.

DD 4

-ocr page 320-

MALACHIM P R IH V S. ceuxorleroboam ingreditur, utconfulatnbsp;tcfuperfilio fuoqui �grotat�h�c SCh�cnbsp;loqucris ci.Qu� ergo iJ la intraretjamp;dilTi^nbsp;mularetfecflequ�erau

AhiAf fenex c^cutiebat oculis, ne clare O' de remo=: tis ceraeret,quod Hebrieis diciturflare, o �tb ufu quienbsp;fcere ac ojflcio. Ideo deta illi fecreta reuelat refl^onflo fliinbsp;rities fui, o iubct quid loquatur ad reginam.

Terruit prim�m f�mina, ode ueritate dicendor�, prtedicationeq; inalorum certior�reddit, quum fepro^nbsp;ditam prophet� audit � /fliritu domini, ut qui fccretumnbsp;unum nofccret non dubitaret ne mentiretur de rcliquo.

fed opcratus es male fuperomnes qui fueruntantcte,abhfti enim SC fecifti tibinbsp;deos ali�nes �amp; c�flatilcs, ut me ad iracunnbsp;diam prouocares, me aut� proiecifti poftnbsp;tergum tuum

Remittitur dur�i rejflonfum impio r�gi, pro def��lio

� ne O m�-atitudiiK ad deum, quia fcilicet ele�uf � do^ mino, Oplebeo exaltatitsad regnum, exaduerfo l�inbsp;inceflit per omnia,qui in regn� Dauidi fuccedens,perfinbsp;pcTomnUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueritate,fcandalof�it toti populo dei-i�*:

�uiu(. nbsp;nbsp;nbsp;hilagere fluduit quod domino pl.iceret,flcutDauid,qui

domino etiam dum pcccaret,perfidem,pcxnitenti�,hu= miliationemqi nondifplicuit. ipfeautem leroboam pernbsp;omnia maleflcit,o quafi dcindujlria de�� imtauit, idonbsp;lanon folumcolendo ,fed etiam proflituendo eaadcul-tum,idq; populo dei,impediendo pios�cultu dei,o uenbsp;ht cogendo fl-agiles ad idololatriam, extirpando etiamnbsp;quantum in fe fliit obferuantiam legis diuin�.

10 ^Idcircoeccecgoinducam malafuper domum leroboam, Sf percutiam deIcro^nbsp;boam ming�tem adparietem,SCclaufum,nbsp;�C dereli�� in Ifrael :nbsp;nbsp;mudabo reliquias

domus leroboam, ficut mundarifoletfi-mus ufqj quo confumatui\

Citiiogus nbsp;nbsp;nbsp;p^� inerepationem criminum,catalogut fubinf�rtur

poenaru/m. De JK^/oe��n femper m peius prolapfurus praidiciturtot�uirile fernen ipfiusoccidendu, totamq;nbsp;familiam,unde ne canis quoq^ euafurus fitiofl quis ilnbsp;lorum recludendus fit O abfcondendus diligenttflime,nbsp;non tarnen euadet mortem, non parcetur uel infintte fornbsp;iishominibus deilliusftirpe nafeituris, quinoccidendinbsp;fwitoextirpandiadunumuf^. Claufum oreli�tf^

R E G V M T E R TIV S. exponifwr � quibufda,thefauri pretiofi omnes,quantiiittnbsp;libet abfeondendi, o pecora cum tota flibflantia,nbsp;in agro relinquitur,uaflanda aliquando denunciatur,utnbsp;tota pojkritas leroboam exemdatur, ZtT conflagrationnbsp;aliqua horribili de fub coelo deleatur,conculceturq; ttc*nbsp;lut fltrquilinium de platea,ut nihil reliquum maneat.

11 Qui mortui fuerint de leroboam in ci-uitate, comedent eos canes: qui aut�mor.' tuifuerintinagrOjUorabunteosauesc�-l�quia dominus locutus eft,

Canes inurbe,Gr fit�t ac uolucres in agro occifos � liuspoflerosdeuorabut. Taleiudiciu manetimpioste^nbsp;ges, cr/candalumponentes in fide, hnminet^idolola*nbsp;true ine'eptoribus, �r contemptoribus propbet'O^�

I i nbsp;Tu igitur furge, Sf uade in dom�

amp; in ipfo introitu pedum luoruin*^ bem,moricturpuer,

15 amp; planget eum om nis Ifrael, SC ' cumtifteenifolus inferetur delerobo^^^^nbsp;in fepulchruni, quia inuentus eftfuP^^nbsp;fermo bonus � domino deo Ifrael ***nbsp;mo leroboam*

Exaggeratiomorituripueri, quodnoi\ mater uidere poter it, fed ipft urbemnbsp;rabit flUus.CiiKm inteUigimus tarn bon^/pdr''^,^^nbsp;rum,ut ilium nedum rex cr regina, fed totu^^nbsp;infigni planCtu flier'int profecuturi.Hec idnbsp;mul quoqi pr�tUcitur, cum folum exnbsp;fcpeliendum,rcliquos oinnesproqciendos ^'^���.'i�,iiir:nbsp;nia.Caufambonam liebr�iquandamnbsp;quia is Abias impedimenta abftuleat ifraetdi^�^nbsp;ter leroboam pofuerat in uia uolentibiisnbsp;fa afeendere Hicrofolymamad colenduwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

Conftituet autem fibi doinii'����'. fuper Ifrael,qui excindctdomfl�^�'�nbsp;in hacdie,�C quid etiam nunc:

Ne putetur diutius malum hoc tardattfft''^� propediem fufeitandum regem, qui dontuK^nbsp;fiefit ablaturus, qui etiamiwm uiuat, ut igt;ip�^nbsp;laprolisfiduciaconfoletur.

I y Er percutiet dominus Ifrael,Ide ri foletarundo in aqua : euelUt�nbsp;terra bonahac qua dedit patribusnbsp;8C uentilabit eos trans flumen : fl�*

14

�C uentilabit eos trans flumen : runtfibi lucos,utirri tarent doIn**�^^^�t,

Nee id fa�, fed hoc regnu cuius ipfe nunqu�folidc fubftituru fit uel confinnaru^f r^pefnbsp;nuis procellis o uentis calamitatu bcllorU'^1� innbsp;concutiendufit uelut arundo inaquis, dontt tannbsp;uniuerfum eradicetur o eueUaturgensnbsp;regnifde fua terra optima, qua patribusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nd

dederat. Eijciendi,(tute fint ultra fluuiuin ud Euphraten. Omnium hortvm malorunbsp;perflitiofum iHu dei cultu, o contranbsp;quantumlibet bona intentione, qui tandem degnbsp;in idololatria o in negMum imojontemptu unbsp;quefubfequitur enormitas criminu, Of abo/mii^

-ocr page 321-

� �ALAGhIM PrIMvS.

Ettradetifrael propter peccata lerobo� pcccauit, 8(. peccarc fecit Ifraek

Tr^det itai^ tn fwmmit dominum ifradem in malcdis cr opprobrium omnibusgci�tibta or-propter pcccata ierobo;im,qui cr pecc4-er peccure /vcit,uerbo,exemplo, impcrio, er omninbsp;�^'�odis ifradem,

Siirrexititaq; uxorleroboam,5i abqt, ^WenitinTherfa�quum^illaingredere^nbsp;) j ^tlitnen domus,puer mortuus eft,

j. ^fepclierat eum� Etplanxiteum omis �'Seliuxta fermonemdoniiniquemlocunbsp;^^fftin manu feruifui Ahi� prophet�nbsp;^bijt mulier regina tri�e fatum reportatura ad rlt;^nbsp;^%amp;filiummortuuminueiKura:lt;iuantumlibctcnimnbsp;r admonitm rex, corredus flagdlatus 4nbsp;emendatur, O' ccepto idoloru cultu non re=nbsp;Tirza urbs e� i� regno ifrad, ubifilius moritur,nbsp;4 lofii� cum fuo rege.t^ulla rations emenda^nbsp;jl ^uem iudicium urget diuinum^O'nbsp;nbsp;nbsp;agnitam

�9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntatem contemnit.

^diquaautemuerbor�leroboam quo ^odo pugnaueritjS^ quomodo regnaue^nbsp;% ecce fcripta funt in libro uerborum dienbsp;\,v'*�^fegumlfraet

�� ^bronica latior O' profit�or dege�is rcgum lu�Lt toties in hoc libro allcgatur, uidetur nonnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;1 guam Verba dierum Hebrai nominant, ud Para

Gr�ci,lattini Pneteritoru, O' ^ia quidam fcripta dic�tur qutc non mueniunttvr m Verbis die

� autem quibus regnauitleroboam, �^�^�duoanni funt��Cdormiuitcumpanbsp;j^'^^sfuistregnauit^ Nadab filius ciusnbsp;P^oeo.

. ^'^^genterannotandus e� numerus uitie regumpro conediandis locis alicu-f Mcuris.-Dauid quadraginta annis regnaHit,Salomonnbsp;Ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem rex i�'ael uigmtiduobus, Roa

3,| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ro tctWHwmodo decern O' feptem annis.

^Perro Roboam filius Salomonis re^ 3uit in ludatquadraginta 8C unius annt

J �^^oboa cum regnare c�piffet� decern ���Ptemannosregnauitinlerufal�ciuitanbsp;j�.^uamelegit dns ut poneret nomen fu�nbsp;omnibus tribubus Ifraek Nome aunbsp;^3, *^niatris eius Naama Ammonitis*nbsp;mal� coram dno, 8C irritanbsp;tr� fuper omnibus qu�fecer�tpa^nbsp;peccatis fuis qu�peccauer�t�nbsp;ftatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excelfa,et

% ^�ucosfuperomn�collemexcel-' in �^fubteromn�arboremfrondofam: in�itii^s e�,c� e�et unites O' �[uanbsp;c^nidem lt;etatis,fi non natura�ulnbsp;^^^c^do redditur, lt;juiafiliusnbsp;Ammonitidis, Succefiit uero fapieti�imo

KEGVM TERTIVS* l6t

Salomoni mfilix O' infipies rex fuper ingyatum deo po pulum,qui melioran regem non merebatur. Tribus qui=gt;nbsp;dem annis prim�s pie uixerut rex o' populus, po�ea utnbsp;hicdicitur,O'in Verbisdieru,�deorecedunt,nonmi^nbsp;nus impie q regnum IfracLlmitati non bonos patres, fidnbsp;impios,quos O' pcccat�sfuisfuperauerunt o� malitia,.nbsp;Excdfa,aras,idola,flatuM, o' lucosgeiuilium more pa�nbsp;rantes,o' idic idololatriam exercentes in co�ibus,monnbsp;tibus,fylu�s O' uallibus, quafi data opera legem domininbsp;abijcientes. O' ad iracundiam dominum prouocantes^

14 fedSdfcortatorcsfueruntin terra, fece^ r�t� omnesabominationes genti�, quasnbsp;ciecerat dns ante faciem filiorum Ifrael�

Ejf�ininatus erat in terra, P^bi Salomon fcortatorcs udadulteroscxponit,CietcriPlcbra:orum,mafculorumnbsp;eoncubitores,turpifiima malitia in fiddi populo, in quanbsp;fefe aquare gentilibus � deo propterea dtminatis, nonnbsp;erubuerunt.-flupenda certc bate tanta abominatio in i�onbsp;populo,extemoruantemdcorum cultum tam enormianbsp;crimina o' mores improbi�imos fequi femper depreh�nbsp;dimus per omnia fecula, o' in omni fir� gente.

(^Inquintoaut�annoregniRoboam, afcenditSefacrex Aegyptiinlerufalem,nbsp;�Ctulitthefaurosdomusdomini,amp;thcnbsp;fauros regios, �C uniuerfa diripuit: feutanbsp;quoqjtulitaurea qu�fecerat Salomon,

RexAegypti Salomoni amicus dumdeumcoleref, nue ipfi impio Roboam eatenusfit mfi�us,ut miffb ex^nbsp;ercituregnum O' �ierofolymampretiofisomnibusf�^nbsp;r� f�oliauerit, cui propter peccata � domino deflituti renbsp;fijkre non potuerint.�iuius loci latiorem expof�tionemnbsp;lege i.Paralip.ii.ad longum.

^quot;7 pro quibus fecitrex Robo� feuta �rcat 8C tradiditca in manuin duc� curforum,nbsp;SCeorumqui excubabant anteofi:iumdonbsp;mus regis.

C^um^ ingrederetur rex in dom� do mini, portabant ea qui pr�currendi habenbsp;bantofFiciumtSfpoftcareportab�t adthanbsp;lamum curforum�

^9 Reliqua autem fermonum Roboam, SC omnia qu� fecit, ecce fcripta funtin libronbsp;fermonum dierum regumluda�

Ami�is turpitcr aureisclypeis et pretiofis rebus qui bufeuq^ in aula o' in thefauris domus domint, Roboantnbsp;infilix re�ituit lt;ereos, quibus ad r�gis �ledorem ut er eitnbsp;tur curfores O' corporis eu�odes uel celercs,dum tem^nbsp;plum ingrederetur � regia uel rediret, alioquin in armanbsp;mentario fub eu�odibusferuabantur, aureo regno bre=nbsp;ui tempore commutato in areum. Difi �mus filidtatemnbsp;regnortimpendere � �ratiadei, qua pijspraflat, quoinbsp;tmpqsaufirt.

JO nbsp;Fuit^bellum inter Roboam Slt;Ierobo

am cundtisdiebus�

Primuquidembc�di tentatum contra leroboSadex hortation� propheta Semei extindum efl,fed crefeentenbsp;utrini^ impietate in regibus O' fubditis,fefi mntKO ucn


-ocr page 322-

MAL AC HIM PRIf�V�.

jMwo-Kt continuo,domino punicnte pcccdfit.No� ettim impijueleticimmpifttHquiefccre potcfl,fonper pro^nbsp;mouctur in peita, donee mali mngnitudine feipfam malinbsp;tittoppriitiiit.

51 Dormiuit^ Roboamc� patribus fuis, 8(. fepultus eft c� eis in ciuitatc Dauid,no^nbsp;men aut� matris eius Naama Ammanitis:nbsp;amp; regnauit Abiani filius eius pro eogt;

Toties nomen matrie fuiC mentorntur ad excujation� Dauidii^orquot; aceu/�tion� Salomonis, qui alienigenas connbsp;tra lege accepit, ex quibitf [iiftulit fitios impios:matresnbsp;enim iuxtafuos mores filios nutriunt cr in�rmaitt. A=nbsp;biam �iccedit ipft Koboam.Kegn� autem Chrifti, quodnbsp;eft fian�la ecclefia, qus� conftftit in unitatefidei iuxta canbsp;twniciisfcripturas coprobatlt;e,femper be�um habet cuntnbsp;hareticis er fthiftnaticis, qui apoftolica doiirinam fuisnbsp;humanis traditionibtss ftne uel coittra dei uerbu/m exco

gitatis uiolare contendunt.

^CAPVT XV.

Gitur in odauodecimo anno rc



Denuracris annorum renbsp;gnorum.

ynoannoregnare coeperut Koboam, qui decent erfeptem annisrexit,cr Ieroboam,qui uisnbsp;gindduobusannis. Cuiusregnianno decintoo�lauoresnbsp;gnareccepitAbiam filius Roboam fiiperluda. Videturnbsp;regn� uacaft� anno uno,quod qufi non fit uerifiminbsp;Ie Hebriei dicunt, leroboa quid� copleuijj� decimufeptinbsp;mum annu,erhichoafte dedmumodauiiftn quo Abiamnbsp;fu/cepit regni gubcrnacula,fcriptor aut�incopletum annbsp;num no fiupputauit.ld quoq; ex locis alijs ufiu uenit hoenbsp;libro,cum numerus non cocordare uidetur, pnetcr qu�nbsp;modu cofirendi ianidiil� concord�diq;fi:ripturi!is aliusnbsp;quoq; eft,qaando ftlius regnauit cupatre, tune enitn altnbsp;quando illi anni patri tribuuntur, aliquandofilio:tcrtionbsp;quoq^ modo cum t�pus uacationis regni fupputatur ali^nbsp;quando cu pra;ccdcnterege, qu�doq- iungiturfitccedennbsp;ti:quarto cumnotm�quam tempus pefiime adminiftratinbsp;regni non coputatur in numero regni. Deniq; error an=nbsp;tiquarior�i etiam aliquando non raro ,fiuj^iam alias innbsp;hoclibro irrepfijje potuitinafiignation�numcrorum.nbsp;Qui ut facilime fit, er comittitur in quibuficunq; hifto=:nbsp;rijs,omntHgenti�,i�tatum er linguar� : fic hoe m libronbsp;cotigifte negari no poteft, non quid� ab authoribus fierinbsp;ptur�,fied ab antiquarijs, qui ut homines dormitare connbsp;fiueuerunt.ldq;, quia fieri potuit fine iadura fidei, mo^nbsp;rumq�,ideo � Jfttritu dei permiftum cft,qui curiofitatemnbsp;nimiamdeteftatur, fimplicibusatq^pijs coUoquitur.

Tribus annis regnauitin lerufalemtno men matris eius Maacha filia Abeflalom.

5 Ambulauit^ in omnibus peccatis pa* tris fui, qu�feceratanteeum: ncceratcornbsp;eius perfe�ium cum domino deo fuo,ficutnbsp;cor Dauid patris eius,

dementia deifia�lueft,uthie Abi� impius filiusint pq patris breuiter regnaret,tribi{s taftttmi annis, impianbsp;matrenatus,Abfiokgt;misficilicet filia,qu� patris iniquu


R E G V M T E R T ! V S. ^eniufiu/ceptum transfiiditinfilium. Multumrefirttidnbsp;prolem habendum optimam ele�lio uxoris optime-4- Sed propter Dauid dedit dominus deusnbsp;fuus ci lucernam in Ierufalem,ut fufcitarccnbsp;filifi eius poft eum, SC ftatueret lerufalem�nbsp;co quod fecifletDauid redum in oculisnbsp;domini,SC no dedinaffet ab omnibus qufnbsp;pr�cepcratci cundis diebus uitae fu�,nbsp;cepto fermone Vri� Hcth�i.

6 Bellum autem fuit inter Roboam roboam omni tempore uit� eius�nbsp;�7 Reliqua autem fermonu Abiam,nbsp;mnia quae fecit, n�nne h�c feripw funtinnbsp;libro uerbor� dierum reguni luda^Fuit�nbsp;pr�liuminter Abiam Sc interkrobo3W�

  • 8 nbsp;Etdormiuit Abiam cum patribus^ hnbsp;amp; fepelier ut cu m i n ciuitate D auidr^g*^^''nbsp;�it^ Afa filius eius pro co,

lam deprauata Salomonis impia fiene�luSjmali^ quefilif er nepotisdemeruerantDauidicircg'i^^^^lr^nbsp;tionem:fied quia ueritas promifiiotw dei ernbsp;uidis etiam fides ac fiynceritas in dcu cMfinbsp;nuatiregni,erfiufficiendietiainfiliumboii�^fi� Ltnbsp;patre,qui proaui fianditat� refipiat,luceriuigt;^x^^^nbsp;cendat Dauidi,in r^no luda er Hierofioly��^^^���nbsp;uidts autem nuUa peccata coram dominonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pe��

5�U)tt multa commifierit,pr�terfiadtt Vri�,'��gt; tipliciter prauaricatus eft,quoduti prim�nif��^,^'�^^n^nbsp;caufia er occafito fiiitmfiq; enim ad illud t�p^'^nbsp;tifiimeuixerat. Veruntamen etiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfpd�

uniusper�da fidei deuotionisqfiuftitiaablk�'rr mentiamdei,qua er eleiius eft erfialuatu^� �is

  • 9 nbsp;nbsp;In anno ergo uicefimo leroboa*^ amp;nbsp;IfracI regnauit Afa fuper luda;

  • 10 nbsp;8C quadraginta 8C uno anno fi-

Icrufalem.Nomen matris eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

liaAbeifalom,

  • 11 nbsp;nbsp;Et fecit Afa redum ante cofft*^^*�nbsp;mini,ficut Dauid pater eius:

li amp;abftulitfcortatores de terra? P uit^ uniuerfas fordesnbsp;rantpatreseius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0-

Infupcramp; Maachammatr�fuai�� uit, co quodfccerat idoIS cumnbsp;fubuertitqj idolu eius,8lt; combum*-*nbsp;rente Cedronr

Anno uigefima regni leroboa coepit in rc Afia rex bonus, qui er regnauit fiupcrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M�'quot;�*

gmta annis ex�uno. Cuius mater diciturfrilr^.. filiaAbfialom,ubi)nateraccipiturpro auia^if^^^'nbsp;pe 1� ficripturis. Iduero adgloriam cedit nepo^^ ? ?nbsp;impia matre natus fiierit tarn fian�tus contra mornbsp;etiam non pepcrccrit in zelo fianilo pro dottuno-earn depofiuit de magifterio quod in cultu idolor Inbsp;ufiurpaueratexecrabilifiuperftitione, quentnbsp;rat cum luco er turpi idolo,quod Hebrai � tremornbsp;jhiporecogitominant, quianonnifit �ftupidii


-ocr page 323-

MALACHIM PRIMVS.

�lisBoHttmfcfw colitur. Hoc idolu cum �lijs omnibm ida A�t dctnolituie�,(^ combH�it,non rciicrinbsp;Mhoritatem patrum�mr�, qui ilia erexcraut, fednbsp;publicum errorem er abomiitatiottcm dcimagnanimi^nbsp;^^^nterminauit.

fxcdfa aiitem n� abftulir, Veruntamen WrAfaperfc�lum eratcumdominocun-I �sdiebus fuist

S(intulitca qu�fandifi�caucrat paterfu fan�ificata domus demini,argent�nbsp;�i|,t,^^'i�^mnamp;:uafa*

, nbsp;nbsp;nbsp;pa�im cxcelfa in regno luda, ubi mn nt� do^

^^^adorabatur�d autem licet pofl extruiium templu �'iomonti non liceret,uerum quia fub Dauide er omninbsp;^'^^pi'ifcistemporibustoleratum �itetiama fan�lifi=:nbsp;'?�^^fa�u)n,ideo Afa quoq^ di�imulauit,er non ab=nbsp;/^quot;^�thuiufmodi cxcelfa,quib'M populu^ adfueuerat, ernbsp;in idolorumcultiimabufui�(erat,ideoq;noitnbsp;corde domino adhat��e feribitur, er dominonbsp;toto tempore uitte fucc. Ixtcupletauit autem itenbsp;�^laurtmt domui don�m, er tarn �auidis muneranbsp;^a^^iqux�terant ab impijs uendicata iam regibuf,qnbsp;�P�'��tdona,qua; multa inge�erat,annis multis, prtccinbsp;^�tuteni ex uiiloria Aethiopum cLtri�ima, de qua z.

�flium autem erat inter Afa Si Baafa re Ij, �'i^Ifrael cun�is diebus eorumgt;

Ua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra

egredi uel ingredi de parte Afa S'sludae,

regni, Afapacem habuitdecentannii, ^f�Kw incidit cum rege Aethiopum,quem uicit.nbsp;fr'gf/�i�/�nbsp;beH, �^^^^tui�oneregnoru fub \eroboam, c�pit Baaftnbsp;rt.^^'^�'^raAfain, quia ob pacem er projperitatemnbsp;i'^^^biani de regno Jfrael ad regnuflir=:nbsp;^^��^�d^quod prtcuemre cupiens Baafa, uiam praclunbsp;lt;ili;�^'^�^�*llt;^gt;�^lt;llfilt;^dndopro robore regni fui Rama,etnbsp;i(j � ^��mporc bellum coepit inter After Baafa,donec

Afa omne argentum Siau (Jq quod remanferatin thefauris domusnbsp;thefauris domus regi�,deditnbsp;in manus feruorum fuorum.-Si mifitnbsp;Tabremonnbsp;jjj^i^ezion regem Syri^, quihabitabatinnbsp;'5 ^3fco,dicens;

inter patrem tuumjideo mifi tibi mu^nbsp;l^cianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aurummeniaSjSCirritum

'*!'( ^��fc j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Baafa rege Ifrael,

^'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccat Afa, primo diffidendo de auxi

patenter expertus fitc= Aethiopu, quem uiccrat cum infimtanbsp;� f^(^und6 quia thefauro domus domitu ademit.

�REGVW TERTIVS. 161

qult;e ilUc iam ante repofuerat,er ponit cam� brachiu/nt fuum, infideles aduocas in fuu auxiliu cotra rege i�aeLnbsp;Acquiefeens Ben adad regi Afa, mifitnbsp;principes exercitus fui contra ciuitates If�nbsp;rael, Sipereuff�t Ahion 8i Dan amp; Abel,nbsp;Beth Maacha, Siuniuerfam Cenneroth,nbsp;6i omnemterram Nephthalim�

ii Quod quum audiflet Baafa, intermifit aedificare Rama, Si reuerfus eft in Therfa,nbsp;Male ce�it ha^c cofoederatio ifraelitis, qui � rege Sjtnbsp;riic Soba Benhadadgrauiter adfliili funt er pereu�hnbsp;coatlusqs e/� Baafa ceffare ab opere, er ad fua conuer^nbsp;ti-Bacileinduci potuitrex 'Damafciadlfraclitasuaftannbsp;dum, quibusamicus eff� non poterat, er occa�onattnbsp;�gt;onte amplexus e� nocendi, quam promouit rex ludanbsp;Afa non fine peccato, quamlibet iu�us dicatur er fiesnbsp;rittiion e� enim homo qui non pcccct, multo minus�^nbsp;ne peccato uiuunt reges,

Rexaut� Afanunciummifitinomnem ludam (dtcens,) Nemo fitexcufatus-Ettulenbsp;r�tlapides de Rama, Silignaeius, quibusnbsp;�dificauerat Baafa, Si extruxit de eis rexnbsp;Afa, Gabaa Beniamin, SiMafpha^.

Conuocauit Afa totum ludam, ut nec unufqui�tiant eximeretur � lege,qua iu�i funt diruere opusnouum renbsp;gisifraelin'R.ama,qua materia ufus e� ad fubitane�ex^nbsp;truilionem duorum oppidorum in Bcniamin,Gabaa ernbsp;Mitzpa,quofirmior er tutior e�etprouinciafua.Qjtonbsp;failo Baafa didicitdei fauor� penes Afa contra fe e�e,,nbsp;regnumq^ Ifrael apo�aticu non parum hun�liatum fuit,.

Reliquaautemomniufermonum �fa, Si uniuerf� fortitudinis cius,Si cQ��a quaenbsp;fecit, Si ciuitates quas cxtruxit,n�nne h�cnbsp;fcriptafuntin libre uerborum dierumrenbsp;gum luda�Veruntamen in tempore fene^�nbsp;dutis fuae doluit pedes*

Seni pedes dolucrunt podagrico, propter peccatum diffidenthe indeu, quo regts impqfocietatemagis ufusnbsp;e� q exporta bonitate dei tn fuum regnum.Satis uerifianbsp;n�le e� hune regem per quadragmta unu annos regnattnbsp;tem plurimalaudabiliage�i�e, quorumfeientiamde�^nbsp;deramusob libros multos ua�atos per Chtdeheos, er innbsp;dlijsprouineqsperditos. QuumfatKdiligenterconferinbsp;p��e annales fuos credantur non minus ludui reges 0=*nbsp;li�ut patet in libro ne�er er Jt^ehemia.

i4 nbsp;nbsp;Etdormiuit Afa cum patribus fuis, Si

fepultus eft cum cis in ciuitate Dauidpa^ tris fui * Regnauit^ lofaphat filius eiusnbsp;pro eo*

lofaphat filius Afabonuspo� bonum regnauitinitt da,rara admodum confuetudine.

iy ^[Nadab uero filius leroboam regnauit fuper Ifrael anno fecudo Afa regis ludat renbsp;gnauit^ fuper Ifrael duobus annis*nbsp;Inregnol�aelpo�leroboamNadab bicnnio tantum ^adab te�nbsp;regnauitmale. ContraquemBaafaconiurauitfiliusA=nbsp;hilt;e de tribu ifachar, er occidit i�um anno tertio Ap

-ocr page 324-

M ALA C HIM PRIM VS.

er omntm domum Icroboam,�ctit pnedixerat prophets t(t Ahi�f Silonites,lt;juia /^reuerat uaium do}nini,totiesnbsp;monitidGr protraxit exemplo fuopopulumadidolosnbsp;iatrictm.

  • 2.6 nbsp;Etfedtquodmalumeftin cofpedudo.-mini amp;ambulauitin uijs paths fui, Seinnbsp;peccatis eins quibus peccare fecit Ifrael.

Prouideittiie diuinlt;e ordineiu ubiq^ difcimiK quo im^ pij puniuntur, quorum impi�t�s exeufationan nu�amnbsp;redpit, quamlibct 4 domino pr^dicla ctiam d�cr�tanbsp;tu^cp�na feiatur. �oneftenim pneteritum (^f�tu^:nbsp;ruminprouidentia dei,quieprlt;�feittia mtuetur omnianbsp;Cr femper, interim tarnen prauaricatores legu fuarumnbsp;puniendos flatuit ziT digna compenfat retrihutione,nbsp;quam fe pro inobedientia fua, impij ex certa feientianbsp;peccantes er j^onte non coadli, fateri cogtmtur iufli�inbsp;mepati.

  • 2.7 nbsp;Coniurauit autem contra eum Baafafinbsp;lius Ahi� de domo Iifachar,�e pcrcuffitnbsp;Baafa in Gebbethon, qu� eft (urbs) Philianbsp;fthinorumtfiquidem Nadab, Si. omnis Ifanbsp;rael obfidebant Gebbethon.

    Hie Baafa de tribu fachar regnum Epbraimitarum inuadit homicidio, in be�o quodgerebatur in urbe Phi-liflhinorum, mmirum in ha:reditate tribus luda. �ifi,utnbsp;fieri potefl, Philijihijm etiain alijs tribubus urbes poffenbsp;derint,quod uerifimile uidetur.

    • 2.8 nbsp;nbsp;Interfecit ergo ilium Baafa in annoter^nbsp;tio Afa r�gis Iuda,6e regnauit pro eo.

    Annus tertius Afa quomodo fufeipienduspatet ex diHis in principio huius capitis, per quem impleta funtnbsp;quie prtediiia fiierant contra teroboam domu iUiusnbsp;per prophct�Ahiam Silonitam,ut uideamus regnoritmnbsp;exordia non cafu fed domino ordinante dijfioni,�cut etnbsp;lapfiis,ut difcant reges timere deum, er populus humi^nbsp;liter obedire, parit er autem colere deum er uenerari,nbsp;Cl�i pomt potentes de�de, er cxaltat humiles.

    • 2.9 nbsp;Quum^ regnaffet, percuffit omnemnbsp;dcmuni leroboam t n� dimifit nec unam


quidem animam de leroboam, donee de^ lereteumiuxtauerb�domini�quodlocunbsp;tus fueratin manu feruifui AhipSilonitis,nbsp;50nbsp;nbsp;propter peccata leroboam qu� peccagt;-

uerat, Se quibus peccare feceratIfracl�Se propter delici� quo irritauerat dominumnbsp;deum Ifrael.

5� ReliquaautcmfermonumNadab,Seogt; mniaqu� operatus eft: nonne h�cfcriptanbsp;funtinlibre uerborum dierumregumlf-rael^

52. Fuit^ bellum inter AfaSiBaafa regem Ifrael cun�is diebus eorum.

JJ Anno tertio Afa regis ludaregnauit Baafa filius Ahi�,fuper omnemIfraelinnbsp;Therfa uigintiquatuorannis.

54 Etfecitmalum coram domino, ambu^ lauit^ in uijs lerobo�^Seinpeccatiseius

2.

REGVM TERTIV�; -quibus peccare fecitifrael.

Vigmti er quatuor annis regnauit Baafa tum�fraelcm,hoc cfl in dec� tribus,cuius tamcnrcgnvinnbsp;non parum humiliatum efl � rege Syrite cr ludaSeJonnbsp;regni fui habuit in Tir^a. C�pit autem tertio anno Afinbsp;r�gis luda.

AP VT XVI.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem ferme domin*

adlehufili� Hanani contra�aa la.dicenstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

-------' Procoquodcxaltauitcdepu* ucre, Se pofui te ducem fuper popul��'nbsp;meum Ifrael, tu autem ambulalW'�nbsp;roboam,etpeccarefccifti populo���^,nbsp;IfraeljUt me irritares in peccatis

Sufeitauit dominus prophetas, impies, er quos pranofieret nunqiMconntti^nbsp;emendandos, quo nimia ingratitudogeiftis i^�^^ r inbsp;beneficia contanpta,ommbus feculorumnbsp;rius patefceret,er ipfius dementia conmund^nbsp;tibus omnibus.Iehu i�t propheta filiusnbsp;tat �milia pajfuru regem Baafa ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B�quot; sti.''

mi�t praua fua uolutate in dominum �iu^ nbsp;nbsp;iffnnn

am impios reges dcos prlt;eficitimpqs facit ejfe uirgam plagamq; alterius. Populu^nbsp;cunqi idololatrajn,tamen populum fitondtKjnbsp;er femel inchoatam perfidiam � leroboaiinbsp;mnibus fuccej�ribus in regno, qui agn�^^P fnbsp;tos domini uoluntatem uno animonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfa,

5 ecce,egodemetampofterior3^^(^,jiji pofteriora domus eius.-8eponai��quot;j^j[,aLnbsp;tuam ficut domum leroboam

'Velut quum exuritur tota domus, ui Unquatur impurum,necaliquisiunbsp;po�iti�c dominus exurit pofleros,p)'igt;u^nbsp;indeetiamBaa�,quiexuifapr^eccjforitpi[^.jif e�dnbsp;melior eua�t,ideoqi nihilo leuiore mul�lunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d�

domino cum tota domo fua. id autem pr�dicitur ut emendet,uel luat durtus amp; Juita*'^�nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;Qui mortuus fuerit de Baafa

comedenteum canes:8c qui mo*^ ritex eo in agro, comedent eu�'''

quot;5 Reliqua autem fermonu B^a^j cunqj fecit, Se fortitude eius�iv��j,y(iit^^nbsp;feripta funt in libre uerborumnbsp;gumlfracl^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Periphra�sefl totalisexci�ois poflii^^�� �^iQcofir non tantum hiepo�ta, fed er alibi, ut nu^P � jj jti*�'nbsp;ualeantab interitu liberare. Kortuus ineiu^nbsp;quilibet, quifidetenus inecclc�aperfeuof��^^^f_nbsp;criminibus capitalibus, opera prauitatit fUnbsp;num ore laceratur, quia fandorum dodorum)nbsp;urguitur.

Dormiuit ergo Baafa cS� fepultus^eftinTher��SCregnaminbsp;lius eius pro eo,


-ocr page 325-

gt;�AtACHlM PRIMV�.

Quumaut� in manu Ichu fili) Hanahi prophete uerbum domini fad� effet con^nbsp;^�Baafa,amp;contr�domumcius,�lt; contranbsp;�n�ne mal� quod fecerat coram dominonbsp;���irntandumeumin operibus manuumnbsp;�����uin, ut fieret ficut domus leroboam:nbsp;'�o hanc caufam occidit cum ( hoe efiiehufiliu

^Anno uicefimofexto Afa r�gis ludare 8*r�uit Eia filius Baafa fuper Ifrael in Thernbsp;^|�obusannis�

�, �^fiebellauit contra eu feruus fuus Zam Mux medi� partis cquitumteratautemnbsp;^^)in Therfa bibens,amp; temulentus in donbsp;���0 Arfa pr�fedi Therfa,

bruens ergo Zambri,percuffit,amp;occL pit eum anno uicefimofeptimo Afa r�gisnbsp;ii ^�ia,amp;rcgnauitproeo,

. Cum^rcgnaffctjamp;fediffetfuper foliu j'^^Percuffit omnera domu Baafa,amp; nonnbsp;^�^'iiquit exea mingentem ad parietem,nbsp;h '^��^�pinquos 8(. amicos eius.

. Oeleuit^Zambriomnem domfi Baagt; ��Uxta uerbum domini quod locutus fucnbsp;ij Baafa in manu lehuprophet�,

taR nniuerfa peccata Baafa, �Cpecca filii eius qui peccauerunt, amp; peccarcnbsp;jj.'-t'�untlfracl,prouocantes domin� deunbsp;pdinuanitatibusfuis.

^ ^diqua autem fermonumEla, amp;om^ fecit, n�nnch�c feriptafunt inli^nbsp;^�tierborum dierum regum Ifrael;�

ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BMfe,fuccedit, er vn Tirzti metropoli fua

occifui �. feruo Samri,

tff I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Mflt;e,�cut ipfe �adfd �cerat �iddabfilio

bC � � Qjt� tarnen omnia prtedi�ia �terUMapros

amp; �c progenies impia damnata eflper impiam peena peccati, er iniquo animonbsp;(fs per omnia domini uoluntatemcomplen^nbsp;�bii'T domino. Oeei�ts efi autem Eia,atnbsp;uino uacaret, in domo cuiufdam ducis. 14 au�nbsp;HQ^^�^�'^^Situige�mofeptimo anno regni Afa, quo an�nbsp;eontentus cade r�gis, etiam omnemnbsp;oecidit,iuxta uerbum prophetalchu:nbsp;eriminis rei reges l�i fimili mercede munenbsp;tohnbsp;nbsp;nbsp;'^�jsfuis, �uos coluerant, iudicio domini quan

'1

Anno uicefimofeptimo Afa r�gis lu^ b}hf^�^?'�**-^^��brifept�diebus in Thernbsp;�Aik ���^^^�f^rcitus obfidebat Gebbethonnbsp;quot;*^Philifthinorum,

caftrorum re^ occidiffe regem, fecit finbsp;Ifrael Amri, qui erat prin*nbsp;Af^*iitijr fupcr Ifrael in die ilia in caftris�nbsp;'tndit ergo Amri, 8lt;omnis Ifrael Ctt

REGVM TERTIVS. l6j eo de Gebbethon,amp;:obfidcbantTherfa, '

io Reliqua autem fermonum Zambri, 8C Coniurationisfu�qua coniurauit, n�nnenbsp;haec feriptafuntin libro uerborum dierunbsp;regum Ifrael^

Simri tantum regnauit feptem diebHS,cuius ratio ad� Stmtl rw* notatur,quia cum antea �iadab rex ifrael obfediffet Ganbsp;baton,0'non cepiffet, in diebus Ela redieruntadob߻nbsp;dendum, interea occiditur Ela ab Zimri, quo audito ex�nbsp;ercituscongregatuseligitducemfuumAmri in regem,nbsp;quiflatimeum excrcitu fuofoluta ob�dione Gabaton,nbsp;'iirzamobfidet,er Simri con�igientem in regiam pa�nbsp;riteriUameum rege Simri combu�it, Quietiam Simrinbsp;pecca/fe domino dicitur, uel quia feptimana iUa j�ecimcnbsp;exhibuerit perfidia fita,uel iam antea cum princeps ftiifnbsp;fet ifraelitici exercitus caufam prabuerat idololatria,nbsp;uel generaliter magnorum criminum lerna confequi fo�nbsp;Uta idololatriam, dicitur �eiffe peccatum leroboam, cutnbsp;confentiebat in illis no tantum aula principum fuorum,nbsp;feder populus er regniwt,

^T�cdiuifus eftpopulus Ifraelinduas partesrmedia pars populi fequebatur Thenbsp;bni filium Gincth,utconftitueret�umre-gem�Si media pars, Amri,

Pr�ualuitautem populus quierat cum Amri, populo qui fequebatur Thebni fi-hum Ginethjmortuus^cft Thebni,8c regnauit Amri,

^5 nbsp;nbsp;lt;r Anno tricefimoprimo Afa r�gis lu-

da regnauit Amri fupcr Ifrael duodecim annis�in Therfa regnauit fex annis,

^4 Emit^montemSamarix �Semerduo bus taicntis argcntitSC xdificauit eft, amp; uonbsp;cauit nomen ciuitatis quam extruxerat,nonbsp;mine Semer domini montis Samarix,nbsp;' Fecitautem Amri malum in conipclt;ftttnbsp;domini,SCoperatus eft nequiter fupcr omnbsp;nesquifueruntantceum,

Ambulauit^ in omni uia leroboam filii Nabat, 8C in peccatis cius quibus peccarenbsp;feceratlfraeltut irritarct dominum deumnbsp;Ifrael in uanitatibus fuis,

Reliqua afttfermonft Amri,amp;qu�gcffit Sefortitudinis eius,n�nnchfc feriptafuntnbsp;in libro uerborum dierum regum Ifrael^

Dormiuit^ Amri cum patribus fuis, �C fepultus eft in Samaria: regnauit^ Achabnbsp;filius eius pro co.

Hie pro fiudio p4rt(Utn duo regnant, quia quidatn

EE

-ocr page 326-

Awri elegerant \n caftris, alij Thibni filitim Gln^tl} re� gem creaucrant. Ciu� tarnen pars non obtinuit,ipfo Thinbsp;bniocafo,eo anno^qui �titAfte regtsludlt;� trige�mitsnbsp;HmriKx. primus.QuoannoAmriregnarec�pitfupcr decemtrinbsp;bus ifracl,duodecim annis,in Tizra fex annts, zr m Sa=:nbsp;maria quam de noua extruxit fex annis,qu�etnerat � Senbsp;tnera^ui montan lilim ante poffcdcrat ,cr ciuitati no-^nbsp;men, reliquit. Qui A mri malitia fua a^uans uel fuperainbsp;priores,genito�lio fibi fimili,mortuits efl, cr infitanosnbsp;ua urbe Samariafepultus:pro quo Achab fibus fucce�it,nbsp;3L9 ^Achab ucrofilius Amri,rcgnauitfup

Ifraelanno triccfimoociauo Afa regis lu^ da.Et regnauit Achab filius Amri fupcr Ifnbsp;raclin Samaria uiginti 8C duobus annis�

Et pofuit aram Baal in t�plo Baal, quod aedificauerat in Samaria:

Rch�b rtx. nbsp;nbsp;Achab �lius Amri, rex pe�imus in ifrael uigintiduos

bus annisregnauit, non folum cult or uitulorum,contra dei legem,ut leroboain, fed etiam Baal coluit,cui phanunbsp;Cr aram extruxit : cr quafi hoc leue effet, propenfi�i=nbsp;mam mulierem ad idola,�liam regis Sidonioru, qute no^nbsp;men fuum � Baal habebat,pro facrilega fuperflitione conbsp;mendanda regno fuo,cuius�liam uxorem accepit, � quanbsp;Zr dcprauatus c/i,eatenus,ut non folum religionem in-ucrterit, fed etiam ius o' phas peruertit : o prophctasnbsp;domini perfecutus e�,tam fuaptc impietate qu�m nesnbsp;fandtc uxoris inftindu.

33 plantauit Achab lucu : amp; addidit A^ chab inoperefuo,irritans dcmin� deumnbsp;Ifrael fuper omnes reges Ifrael,qui fueruntnbsp;anteeumgt;

tucum in cultum Baal,zr pro libidine incoticeffa os mnis generis fei�anda,plantauit, zr totumfcfuperftitionbsp;nigentilium dicauit,m off�nfionem totiusgentis ifaelisnbsp;tic�, zr in blajfihemiam nominis diuini.

54 nbsp;nbsp;In diebus eius �dificauit Hiel de Bethel,

Icricho in Abirani primitiuo fuo fundauit cam,amp;in Segub nouiffimo fuo pofuit pornbsp;tas eius�iuxta uerbum domini quodlocu^nbsp;tus fucrat in manu lofue filii N un�nbsp;Temporibus Achab lericho readificata e� contranbsp;mandatumIofue,zr compl�ta eflinterminatio mortisnbsp;omnium filioriim eius,qui earn effet aliquando readi�canbsp;turus.Di��us e� autem Bethelita uel � Bethel uel � matenbsp;diHione, qua� Bethala dii�us, de domo malediilionis,nbsp;quam fuper fe fufcepit extruendo lericho : Sic puniunsnbsp;tur qui de domo dci ZT diuinis negocijs dicati,implicantnbsp;fe negocijs fccularibus fua f�nilione negleila. Vrbis lerinbsp;chontin� m�nia re�aurantur, cum quis eorum qui cc^nbsp;clefi� adfcribuntur fcelera in baptifmo obiurata refiemsnbsp;tgt;ferit,fiquisdiaboliplt;fmpamluxuriofe uiucdo r�petit:

cuerroru doginata uel gentili� fabulas uel cerenionias eccle�a�icaueritati inferit,zr quafi ruinaslericho reanbsp;fufcitat,merito coram domino maledi��us.

CAP VT XVII.

TdixitEIiasTesbites dehabita j toribus Galaad, ad Achab, Vknbsp;uit domin� deus Ifrael, in cuiusnbsp;i) c�fpe�tu fto, fl erit annis hisrosnbsp;amp;. pluuia, nifi iuxta oris mei uerba.

Kebr�i dicunt lieliam prophetam colloquiu habuif fe cum Achab de in�auratore lerichontina urbts, cotranbsp;madatum lofue,proptcr quod omnesfilij ilUus obierint,nbsp;bortatusc� e� regem,utreuereretur domiAnbsp;datis illiusambularet,cuius tarn certa effentof��'^'^!^.nbsp;Achab rejfonderit fe iamdudum negleiHa ItS^nbsp;dei Ifrael,gentilium multa coluiffe idola, ZX non^ / �nbsp;zr regno fuo �djfeclaufum caelum, quodtanteitnbsp;�iturtvm pradixeratfilijs l�ael,� i�tus cultu defdo anbsp;hafiffentdijs gentium. Ad quod Helios iratusG'ij'^nbsp;gni�imefirensblaffhemiamdei,etitri�oneittuetbi gt;nbsp;�atimdixit:Viuit dominus deus�frael, coral�nbsp;�o, zr hac tibi loquor ex illius uoluntate Irnbsp;quia non crit his annis ros zr pluuia,ni�nbsp;luntatem meam, zr fecumcbim uerbumnbsp;ueritatem uerborum eorum prophetarumnbsp;turiuxtadominiuoluntatem.

i Et fadum eft uerbum dni ad cuiw 5 Recede hinc, amp; uade contra

amp; abfcodere in torr�te Carith,qu*^^ tralordanem�

Helios iubeturfefe occultare t� loco fecrd^ menperfuppetentiam aquafitim euaderet,nbsp;fitione r�gis zr regina: tutus effet,iuxta^0��nbsp;tem,in ualle Cherith, iuxta lordanemtde cibonbsp;nusiUipercoruosprouidereueUet. ,

4 8c ibi de torrente bibcs�coruis^f�^ piutpafcantteibi�

Abfit ergo, 8c fecit iuxta ucrbu*^j0tli� ni�cum^ abfilTct, feditin torreflt^nbsp;qui eft contra lordanem�

(i Corui quoqj deferebant ei nes mane, fimiliter panem 8C carfl^�nbsp;ri,8Cbibebatde torrente� .

Obedienti zr fidcli feruo dominus zr potu, zr non tantu panis,fed et carniu,��f^^f,jiti^'^nbsp;uefferi.Queerantur fudai,� non coruorum'''i^j^ (fgonbsp;topobutus�erit tam panis qu�m coronbsp;propheta t��is uefci potucritfzr � moA^� � intd^'^nbsp;quieratur,fi religio�oresfe fatcatur Helii^jnbsp;uelbis in die comedcrit, idq; de cariiibus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi^

nantur ut non fatisdigntim cibwmreligio�[ nbsp;nbsp;^jf i�

fcantq; nee cibigenus, necre�Hionetn uitio,fed crapulam ac libidinem quamcunq;,l�y^nbsp;bus id contingat, fiuc in fabis aut holeribtis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fffiof

bic quoq;,ut alias, literam utilem d�clinante! � nbsp;nbsp;nbsp;filt;i

quorum anxie,hic coruosgentilitatem, demfaciendo,quibus Cbri�usHclias uefcati�^-

-ocr page 327-

WALACHIM PRlMrJ.

poti�s/pern in prouidentiam dei circa ele�los et ��ffitft�K tcjlf J in pcrfecutionibut.

^Poft dies aut� aliquantes ficcatus eft *��^^fns:non enim pluerat fuper terram.

' quot;^ciuatur fides Hclite, cr de loco ad locum ntittiturf �'^lt;01: redempturusmee tarnen defficrat, fed fimpUciternbsp;obfequitur uerbo dei. Et qui iam � coruis pa^^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auibus,gratia dei fiierat, is nue mittitur ad

Sarepthanamalicnigenam, inprouinciam Sido paupertate extrema laborantem,� qua ctim pernbsp;dfHw nutritur,dominus utriufiq^ fidem,qu�ipfiimnbsp;ionat,rcmuncrat,nbsp;nbsp;nbsp;per miraculum tam hydria

'^f^'^qu�m lecythus olei, longo tempore eatenus non j�(itint,ut qu� uix uno die duobus juffecifjcnt homininbsp;aliquot menfibttc abundefufiieiant tribus, t^onnbsp;��iiDi deferere deus potefl /g�rantes in fe et obedientes.nbsp;^Fadus eftergo ferme dni ad eu, dic�s�nbsp;u^de in Sareptha Sidenierumnbsp;��lanebis ibitpr�cepi enim ibi mulieri uinbsp;^^^'��utpafcatte.

^oniWH� dicitfe prtecepijj� uiduie, hoc efi ordinaff� prouidentia fua,utcumifraelitarumeleiius po=nbsp;non obfequitur,alienigen�gentes domini prienbsp;plena fide acquiefe�t,et prompte obediant: quod

I �Urrexit,amp;abiitinSarepth3;c�^ uenif-��dporta ciuitatis, apparuitei mulier ui j^^^collig�s ligna,Si uecauite�jdixit^ et,

obfecro �i bue--*��ni panis in manu tua*

�lu^r'� '^�fbium,quin aque potu non fine fatigatione ui �lt;ttuleritnbsp;nbsp;nbsp;filio,quam tarnen peregrinofeni po

Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Itr-o priejlat,reUgiofafixmina,abiens ad l�i affi

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ut biberet. Helios aut�fiamis inedia ada�ius infu

1; ^(�^titaff�rrifibibuccellam panis.

refpondit, Viuit dns deus tuus, P '^nonhabeofubcinerici�, nifi quantunbsp;P S'Ilus caperepoteft farin� in hydria,nbsp;� ^*ulum olei in lecythoten colligo duo linbsp;Ij^^�t ingrediar, Slt; faciam illud mihi�Cfinbsp;'��fo,utcomedamus,8�moriamur*

'ol t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominum quem non tgnorabat, fed fidel 'ter

f^uangclica, egreffa de fini-^�donis ey Tyri. lurauit autem fe non habere fi-us ^^�dicum fine magnMn,fed fupereff� fibi ali=nbsp;Iccytho, fxnbsp;��quot;lt;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;placentam conficiat, quod hic difei

Mo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufeitando paucuLi ligna cor

�^**��* puflamillam parddam ederimus, pr� meusfilius moriamur.nbsp;b ^�^flos i�ius uidu�, 4 qua tarnen propheta �

ait,Noli timere,fed uade,et ftlCjj^':*�:dixifti;ucruntamen mihi primumnbsp;^�P� farinula fubcinericium pan� par

�**

dEGVM TEKTiyS. 164 uulum, amp; after ad mettibi autem, 8C filidnbsp;tuo facies poftea.

San�li perfidem domino plac�tes, per candem fiunt PotenMafl-omnipotentes,in co cui fidunt, ey alios fidere iubent, fed non n^i ele�li hoc audiunt.lubet propheta, ut iuxtanbsp;infiitutum facere pergat,fic tomen, ut fibi primu faciat, �nbsp;fidemtefleturaccharitat�,Grhoffiitalitatisgratiamexnbsp;hibeat, wide decupl�t fit acceptura mercedis, quia proienbsp;phetam domini fufdpiat.Fortafiis tant�t efurij t ex itinee ~nbsp;rc,utfibi in primts affirri, im� profirri ad urbts portantnbsp;petierit,uirtbus defiitutus.Sic enim deus prophetos quonbsp;que fuos tent�t cr cxercitat,ut in fide proficiat femper.

14 C^H�c autem dicit dns deus Ifrael, Hygt; driafarin�non deficiet,nec lecythus oleinbsp;minuetur ufqjaddiem in qua dominus danbsp;turns eft pluuiam fuper faciem terr�,

Promittit iujfu dei,afiuturam uiducc ui�lus fufficien=s tiam,ut no fit fame moritura,ut c�teri homines, fi quid�nbsp;prophet�recipiat in nomine prophetic, idea ztrmercesnbsp;dem prophet� certi�imc fit receptura.'Benedicitur autcnbsp;farina er oleum,hoc eft gratia diuim muneris er wi�lionbsp;nis �^iritus c�fiudu charitatis er hilaritatis, quie quannbsp;to magis impenditur tanto minus deficiffe inuenitur.

� y Qu� abii 18c fecit iuxta uerb� Eli�, 8C co meditipfe,8CilIa,8C domus eins per dies:

Credit,obfequitur,pergit,erpr�par�t,pariterqsco medwtt,ipfa qu� parauerat,er ipfe prophcta.Deniquenbsp;non tantum filius,fed tota iUius domus er familia, de eonbsp;quod uixfufficiffct matri er filio,idq; diebus multis,fe^nbsp;cundu uerbum domini cui crediderat fcemina,incrcdulisnbsp;interim regibus,principibus,er populis nimia fame ex�nbsp;cruciatis.

�o finit deus calamitatibus uacuos homines cle��os, quos ut periclitari finat, non tarnen perire. Prouidentianbsp;dei fidelium fides proficit,ut er qui in fordibus funt,ad^nbsp;hue fordefcant magis,er imp 'ij femper d�cidant in dete=!nbsp;rius. A egrotat ad mort� unicus uiduie dcuot� filius, qu�nbsp;nutrire iuffa eft prophetam, icquali firtaftis apud dewntnbsp;fauore donatus.ln tantum autem infirmatur, ut expinbsp;rare cogatur, er effiare uitam cum ftgt;iracula, reuera e�nbsp;nimmortuuseft.

Infignis fide,etiam modeftia exIfiiritusfui humilita^ te commendatur ,quiefe comparatione H.cli� peccatri^nbsp;cem agnofcit,turpiorem in oculis domini, qu�m fi de Henbsp;lia dominus non cogitaretioppof�tis contra fe pofitis manbsp;gis elucefcentibits, er quod purum, compofitum purif.nbsp;�mo impurunt habetur. Sic queritur fe opprimi iuftitia

EB i

-ocr page 328-

M A L A C HIM PRIM VS.

tionfatiiti ho/}gt;itis niulicr, fan�a quidcm, fed in (tropria te�imatioae peccatrix non pitruct.

Etaitad ea,Da mihi filiu tuu.TuIit^ cS definueius,amp;portauit inccenacul�,ubinbsp;ipfemanebatjamp;pofuit fuper Icdul� fuuin,nbsp;, ^blittum mortuum filiu,de finu in4tris,propheta re^nbsp;clinat in flnttum coenaculi fuperiorif, quod inhabit^n^nbsp;dum mutier prophetic cefierat, er domino deofuo muonbsp;cutOjplcna quidemfidc,fed non fine ceremonijs talibue,nbsp;quibuf uideri poterat humilitiitis gratia, proprio calorenbsp;fui corporii imbuiffe corpus demortui, uelut gaUinanbsp;puUos calore naturali refiuijfe: cum reuera diuina iliumnbsp;uirtut,adpreces ^iie,uitie refiituerit,inufittato � feculnnbsp;prioribusmiraculo.-propterquodGTludnei Eliam fiiijfcnbsp;contendunt angelum cr Phinces,

a.� amp;damauitaddoniinuni,amp;:dixit,Domi ne deus meus, eti�mne uiduam apud quanbsp;ego utcunqj fuftentor,afflixifti,utinterficenbsp;res filium eius?

Admirationisuerbafunt, non impatientis querehe contra deum,qui tarn fedulam hojpitatriccm fuam,� quanbsp;fenutriri fatetur,cum potius ipfa nutriatur � propheta^nbsp;unicofilifpignorejraudarit,utmortuus fiterit. Poteratnbsp;enimfanilusprophetaueltimuifie fcandalumde infiri:nbsp;tuniopiorum,uclipfefcandalum pajfutfiiilfe,fecundttnbsp;opinionem diccntiumjfru/iraneum efi� dei timor�, quodnbsp;pijs omnia eueniant infaufla, crquot; bene efii eis qui domi�nbsp;num nonforinidantuelcolunt.

a. I nbsp;nbsp;Et(fxp(�(iit/fdt�)menfuseft fuper puerS

tribus uicibus,amp;clamauitad dominu, 8C ait, Domine deus meus, reuertafobfccronbsp;anima pueri huius in uifccra eius.

Etexaudiuitdominus uoc�'E|if,amp;reucr fa eft anima pueri intra eum,amp; rcuixit.

^5 Tulitcp Elias puerum, depofuit eu de ccenaculo in intcriorem domum,amp;tradigt;nbsp;dit matri fu�,amp;ait illi,En uiuit filius tuus*

Tribus uicibus fefe quafii m�furaturus corpus demor tui fi(perponit,dhi clementiaimplorando, cuius folius uinbsp;cr potentiarefiituipoteftuitadefimdi uifceribtts. tionnbsp;proprijs uiribus mortuu fufcitat, ut Chriflus,et prtccipianbsp;entisuerbo.�fedoratione cr precibus ad deumauthor�nbsp;uit�Zir mortis.

a.4 Dixit^ mulier ad Eliam, Nunc in ifto cognoui quoniam uir dei es tu, �C uerbumnbsp;domini in ore tuo uerum eft.


No� folo miraculo accepto,fedfidefua et fauore dei, tra�ia eft mulier ut domino probaretur, cr fanda effet:nbsp;non enim miracula etiam maiora, impios conuertcre ponbsp;terant ab impietate, fed fituor eledionis diuma. Virum


dei uocat,qui dominum colat, ueneretur, � domino per omnia dirigatur,zr exaudiatur, z?quot; ijui uerbum domininbsp;fine mendacio pnedicet, per quern dominus loquatur fi^nbsp;delibus,perfidosiudicet ztr puniat.

lt;[CAPVT xvnr.

Oft dies multos fadumeftuer^ bum domini ad Eliam, in anno


^.REGVM TERTIVS, tertio,dicens, Vadc, amp;oftcndc teAchab�nbsp;ut dem pluuiam fuper faciem terr�.

a. luit ergo Elias, ut oftendcretfc Achabt erat autem fames uehemens in Samaria.

Dies multi,hoceft,triumannorum tempus abeo tftrt pore quo caelum claudi cceptu eft,Eliits iramregisfiige^ ��nbsp;re,zir�coriiisin folitudinenutriri,ignotus bominibutnbsp;onttubus,coadus eft deinde apud uiduahoftiitari,quan�nbsp;do ztr fames ingruere ccepit,zr continuo creuit, ut (�*nbsp;ualefcerct per totum regnu lfrael,quod nunc dicitur Sa^nbsp;maria � metropoli noua i�iusregni. Tunc iujfus a doWtnbsp;no prodift,zr paffus eftfe uideri � re^e Samariie, cuittfnbsp;negocijhiftorianarraturfigiUatim.

  • 5 Vocauit^ Achab Abdi� difpenfaW^^nbsp;mus fu��Abdias a�ttimcbatdnniuaW^'nbsp;impiusrexnefeienshabebat religiofutnferi^'*^nbsp;am,quizr nomineer re feruus dei erat,quiamp;'^, .nbsp;detim timere dicitur, quiafidelis er deuotus dontininbsp;cultor,ut ubiqi fuos habet miniftros dominus, lt;]uale!nbsp;feptemmillia fuperfiiijfc dominus tcftatur�ii^-^^^^^nbsp;multo plures qu�m ut ab homintbus agnofcantur.

  • 4 nbsp;N� C� intcrficeretlezabcl prophets donbsp;mini,tulitille centii prophetas, amp;

dit cos quinquagenos 8c quinquag^�^� in fepulchris,amp;pauiteos paneamp;aqu�* ,nbsp;In quo domino deo feruierit explicatur,profi�d^nbsp;mini ueros redimendo � furore impqfiimic lefabrbb'jnbsp;ci�miie perfecutricis uerorii prophetaru,nbsp;rem i dei doccbane,quos magno numero oclt;^�^ � lt;nbsp;debat �m jfeltmcis,multo periculo uitiefine,nbsp;ftrando er aquamfm utriufq; rei maxima penio^-

  • 5 nbsp;Dixit ergo Achab ad Abdiam,^�^jjinbsp;terram ad uniuerfos fontes aquaru*�^��^ .nbsp;cuniSas uallcs : fi forte poflimus inucP*nbsp;herbam,amp;faluareequos SiCmulos,^��nbsp;penitus iumenta intereant. ijj�

Perquirebatrex Eliam conatumaxima,1� y quibuspotuitlocisprofe z^ fuis,omnibus Jjcniinbsp;populos adigendo iuramentts, alios alijs jKnbsp;do,utuiritm proderent fit qui uidiffent. Prafr^i-mentisnece^arijsufuihumano er iirbibtfS,b�P�'nbsp;mines propc riuulosgermina perueftiganditnbsp;propabulo, nein totum iumenta deficereitt-quidem maxima erat, impios tame rcuociire�td'��^pnbsp;non poterat:qum uerbum domini contcmnC^^^�^i.i^gnbsp;cunqfinucnerant fideles miniftros er propbd'quot;nbsp;rant,fibijpfisinexciditvm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�''rent

  • 6 nbsp;Diuiferunt^ fibi regiones, utdtlt;:�'nbsp;eas.-Achab ibatper uiam unafolusgt;^nbsp;dias per uiam alteram feorfum.

Diuifo excrcitu, rex cum fuis una uia, Abdi^ ceps militia cum fuis alia uia,fcrutati funtloca up � jnbsp;pafeuis animalium, 'interim quoq^ Eliam quiereiu^inbsp;tafolicitudine. �igneopprimuntur omnibustna^h'inbsp;momtores prophetas pcrfequutifunt.

  • 7 nbsp;nbsp;Cfi� eflet Abdias in uia, Eliasnbsp;citqui C� cognouiflet cu, cecidit


-ocr page 329-

malachim prim VJ. fiiam, Sc ait, Non tu es, domine mi, Elias?

Cui ille refpondit,Ego,uade, 8C die do.-quot;��no tuo,Adcft Elias.

diuino nbsp;nbsp;nbsp;fando uiro AbdiiC primo occurrit,

iwipio r�gi,agnolcitur, ueneratitr, or dotninui dp= r^itr.ln precio funt ftndihomines dpud pios,nbsp;nbsp;nbsp;qui

�^P'^�phetMferudUcrdt,niwc Bliam fummumcorum quot;�^��turcoinplcdi.

Quid peccaui, inquit, quoniam me feruum tuum inmanu Achab,nbsp;'���nterficiat ne?

crudelis tyruniu� ip�us Achab, z^�tria qua lefabclc utebatur ad omncs,ut nobili�imus mili=nbsp;'^li�rinceps uix iUi loqui audeat, (2quot; pro fando opcrenbsp;i^'^orunipyoplj(;iarum, maximefibi femper ttmerenbsp;�^ur.Qif�cilis proiiincia e�pijs uiris � impiorti au=nbsp;^''^ridcriM,quM �nepericulo dcclinare no audent, etnbsp;^'^^�tnnorti au�biis obl'cquifalua probitatc non po�unt.nbsp;'^bui tarnen dominai adefl ut proficiant etiam in menbsp;�^^piorum,elediiadconfolationem crfalutem.

quot; ^iuit dominus deus tuus, quia non eft Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnuni, in quo nou miferitdo-

meus te requirens : amp; refpondcnti-?��cumHis,Nonefthic�adiurauitregn� ,i ^8fntem,eo quod minime reperireris.

.^tnunc tu dicis mihi Vade, 8C die do^ �'��f'otuOjAdcft Elias.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�r cr r�gna nominantur,pro more locutionii hu^

�^'�^iHon quod toti mundo Achab imperauerit, ut qui=gt;

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wffcz-teorttHJ mentiti funt, nec quod ad orbii totiui

^�'^^�^ctlocanunciosmiferit.�^ontam fcrupulofe ca^ ^**4� ef fcriptur.e flilus, etiam � addatur iuramentu!nbsp;efl, cr nonferiofa pracifaq' narratio.

fp receflero � tc,fpiritus domini

. J.J. in(locum) quem ego ignoro 8� nunciabo Achab, �C noninue-te, interficiet me feruus autem tuuSnbsp;���tt dominum ab infantia fua.

J ^�frimas Heliam quidan mirabilcm extitijfe prophe miracula multa magnaq^ patrajfc,fefeq; tranflu-�loca fubito qua uellet.t^on tarnen proptcrca cre^snbsp;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficerdos Phinees.

jj^^^Unquid nonindicatumefttibi domi-[j ,�t'coquidfccerim cum interficeretleza Ptophetas domini,quodabfconderimnbsp;Ptophetis domini centum uirosquin..nbsp;^^�genos amp; quinquagenos in fpeluncis,nbsp;1^ Pauerim eos pane 8C aqua?

I ^ttunctu dicis, Vade,amp;dic domino quot;^�AdeftElias,utinterficiatme.

jtj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneuolentiam Helia Abdias, narrando qua

Pgt;'o prophetis domini, quantis fe obiccerit pcri=: inuidiaetrpericulonbsp;(j �on uclit. Non opera iadat, fed capitis pericu^nbsp;^gt;�pidas interim �ralis doceturnbsp;regere, ut merito omni� dicatur�tiffe pep

quot; REGVM TBRTIVff. 16$

1$ Et dixit Elias, Viuit dominus exercituft ante cuius uultum fto, quia hodieappare-boei.

Proprium iurandi mod� lieliiedifcimus:�rmi�ime^ teflatur,non fefe abfeonfurum regi, fed coram aUocutu^nbsp;ru/m,ea mentis conflantia qua decet uerum prophetantnbsp;domini.Starecoramuultudomini, e�certafide con�flenbsp;re in fiducia prouidentia diuina, credere deum nil late^nbsp;re eorum quageruntur abhomine,�udiumgerere comnbsp;placendi dco,cr totum ex i�ius bonitate pcnderettaletnnbsp;fe Helios Jferabat, adgloriam deifatetur.

r)ire,procaciter, maligneq^ rex propheta adoritur, Impius �x. iielut paratus comunem conturbationis terra authoremnbsp;� medio tollere. More impiorum qui mundi calamitatesnbsp;acceptas re�runt piorum hominum zelo,adhortaiioni,nbsp;amp; correClionibus:e::r uelut feditiofos criminantur, quinbsp;tyrannisre��ere audent.

� impauidusHeliaffirituscontraregcmcrudeli�imu, ut loannem quoq; Bapti�am contra Herodem, er Pha^i tw,nbsp;rifaos,agnofccrepo�imusucni�'ein �tiritu er uirtutenbsp;Helia. San�a �rtitudine id quod res erat tyranno imsnbsp;proper�t,fcelus idololatria,contemptum domini Cf coitnbsp;turbationem regni ob tranfgye�ionem legis dei, cf cul-tum Baalim.'hoc e�cocle�ium corporum, maxime autem planetarum. Propter quam abominationemrn�ltisnbsp;p'qs ifraelitis intolerabilem,nbsp;nbsp;nbsp;maxime aduerfam, muh

tosipfe er fualefabel fanClos uiros trucidaucrant, contra uerbum domini er prophetarum monita, omnhnbsp;busquibus potuit modisin�etit tyrannice,adpictatisnbsp;amp; omnium piorum oppre�ionem : quorum cum pa�itnnbsp;multus e�et numerus, fatispatetunde proucnerit eon-turbatio regni,non � pijs,fed pietatis cr�dei perfecu^nbsp;toribus.

* 9 nbsp;nbsp;V eruntamen nfic mitte, 8C congrega ad

me uniuerfum Ifrael in monte Carmeli, 8C prophetasBaal quadringentos quinquagt;nbsp;ginta,prophetas^Iucorum quadringengt;nbsp;tcs,qui comedunt de menfa lezabel.

2.0 ^fMifitAchabadomnesfilics Ifrael,amp; congregauitprophetasin mote Carmeli.

Quiaautemmulti in bopulo trepidabantad idolo- fdoloiatria ,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, . Iftaelitarg.

rum cultum, er ob timorem tmpiorumregum con�teri deumuerumuelnonaudebant uelnolebant, etiahumc^nbsp;iam alium deum,nunc idola,nunc uerwm deum coleb�t.nbsp;ideo ad con��onem impiorum, er confolationem pio.^nbsp;rUm,rogatfieri conuentum omniu facri�culorum Baal^nbsp;er prophetos i�ius quadringentos crquinquaginta,quinbsp;fecuttdum Hebraos louem colebant, cuius propria do=tnbsp;mus dicitur e�i�gnum arietis calidmnnbsp;nbsp;nbsp;ignitum :fu

EE 5

-ocr page 330-

MALACHIM PRIHVS.

HtiUter lgt;ropheM lucorum quadrtngent�s ,quinutric^ b�ittur de metifa reginx, cuius m�dato no compul/ifu'iitnbsp;adeffe facrijicio ,ficut prophettcBaul., i^uos rex coegitnbsp;comparere in monte Curmeli.

Accedens autem Ehas ad omnem popu luni.ait, Vfquequo claudicaris in duas parnbsp;tcs;fi dominus eft deus, fequimini eumj finbsp;autem Baal,fequimini ilium^ Et n� refponnbsp;dit ei populus uerbum�

Solus 4eu� nbsp;nbsp;nbsp;Zelotes dominus eftyhonoremfuumalteri non cedit.

�ult coll, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compdrem non

titur,folus eft omnibus fufficiens ,guudet bene�teere bi �oli �dentibus.Solus nouit quibus creaturtefuceomnesnbsp;indigeant,inquofolofunt,mouenturg�uiuumt. Quinbsp;ergo pr�ter uel cum eo alios bonorum largitores coluntnbsp;pro dijs,hij deo uero probari non poj�unt, perfidiam tenbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftantur fuam,deo exofi funt,id aute tune i�raeliticagens

agebat.Deum uerum negarenon poterant, nbsp;nbsp;iUi foli fe

crederenonaudebant: non tarn l�ius legibus credere, qu�mgentilium erroribus confentire uolebant:hoceratnbsp;claudicareinduasopiniones er fe�las, quod turpi�i^nbsp;mum er iniqui�imum habebatur. ideo Helitisclamatadnbsp;populum:Si dominus ipfe deus e� uerus, obfequbnini lenbsp;gibus illius,er colite ut oportet : Si Baal deus uerus e�,nbsp;i�umfequimim. Populus autem ifrael prophetlt;euerbisnbsp;er monitis nihil rejfondebat : iam enim omnibus notanbsp;eratcalamitasfamis,dc��usroriserpluuite,qute�fo=nbsp;lo ucro deo, er non ab idolis remoueri poterant:er ideanbsp;deumiHumnegarenonaudebaitt. Contra ueroquadrinnbsp;gentier quinquagintaprophet�Baai,folicitabant po=:nbsp;pulum addeorumgetttiliumcultum,quibus contradicenbsp;re omnibus, er foli uni Uelise credere non audebant, ta=:nbsp;cebant ergo.

ix EtaitEliasadpopuIu, Egoremanfipro phctadominifolus�prophetaeautem Baalnbsp;quadringenti SC quinquagintauiri funu

Quia ergo ttelias unicus dei propheta uidebatur, ideo pro confeientia fua er fide in deum,audet pie diui-nam implorare potintia,er fan�a prafumptione fyncenbsp;ne fidei,t�tare deum, �gt;iritus diuini inflin�u excitatus.nbsp;ijnbsp;nbsp;nbsp;Dentur nobis duo boues, �iilli eligant

fibi bouein unum,St in frufta c�dentes po nant fuper ligna, ignem autem non fupponbsp;nantt�Cego faciam boucmalterum,amp;:im.-ponam fuper ligna, ignem autem non fupnbsp;ponam,

14 Inuocate nomina deorum ueftrorum, S�ego inuocabo nomen demini �amp;deusnbsp;qui exaudieritper ignem, ipfe fit deus. Re^nbsp;fpondens omnis popuIus,ait,Optima pronbsp;pofitio.

Conditionem prophetarum falforum omni ex parte fuperiorem facit, fuam autem for tem minorem dominonbsp;credit,plcna fide,fciens fe no con�ndendimt � domino,nbsp;boum duoru eledionem Hits cedit,ip�s permittit fedio��nbsp;nem,compo�tionem in Ugnatakerum fibi permilfum fe^nbsp;cat coponitfUtrini^ ignibus minime aMendis. ipfinbsp;regvm TERTIVS.

tanto numero dament immani boatu in coelum addeifb facile exaudiendi: Solus Helios fuum inuocat deim, p�gt;-pulo confefKiente,ut is deus habeatur, qui facrificiaf inbsp;delata,igne demi�fo grata habcre,uiuere, �Jquot; no�ra, boenbsp;e�,humananegotia curare uidebitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Dixit ergo Elias prophetis Baal, EligiK bouem unum,amp;faciteprimi,quia uospl�nbsp;res eftis � SCinu�cate nomina deorum ue--ftrorum,igncm�nonfupponatis.

�i-b Qui cum tuliflent bouem,quemdeueM cis,feccrunt:amp;inuocabant nomen cnbsp;mane ufquead meridiem, dicetes, Baal ex^nbsp;audi nos.Et non erat uox, nec qui rf'P��'nbsp;deren tranfiliebant^ altare quodnbsp;i?nbsp;nbsp;Cum^ eifet iam meridies, illud��

Elias,dicens,CIamateuocemaior�� enim e�, quia loquitur, aut ignor�t, a�nbsp;itincreeft,autcertedormit,utexcitetni� _nbsp;bianiter clam�t ad deos fuos non habcittesnbsp;hilpo�unt, quianihil�ierunt. Diuti�iwenbsp;in ccdum,fed nemo exaudit. Ceremoniasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

fubfiliendo tranfeendunt, fed ridicido nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per

bus. �t ipfi interim Heliee er omnibus pijs, rifumiubentur firtius inclamare deos fu��^J^���^�^ V0runbsp;phetie,fiquomodoexpergifcantur�fontnO�^',.nbsp;quos tantoper e excolebant contra uerbumnbsp;fi ad df t optimi maximi id honorem fe falt;^^y.nbsp;tur.ytulta hoc loco er alijs ledori hoc �uonbsp;tanda relinquo, er ubi utilitas pofiulat dicenda^nbsp;benda,de propugnatoribus cultuum diuoru^nbsp;num contra deum er rationem, contra�rnbsp;nem er infallibile uerbum dei. a/'ncid^'

iS Clamabantergo uocc magna, bant fe iuxta ritum fuum cultris Anbsp;lis,donee perfunderenturfangu^��^,^nbsp;Multo plura patiuntur profita fuprrfld��^Lnbsp;fa,er difficiliora,acerbioraqi ofificianbsp;tores, qu�sndeusoptimus maximus exig-d'^ .nbsp;firis.lllifudant, faitant, profeinduntfenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i/teiu

fanguiniseffufionem uulnerant, uaneoifiiquot;d�,J^Mt: dei cultores,fide, ffie er charitate deo probar^nbsp;fi uero id minus poffunt,�iritu humilitatdnbsp;trito ueniam deprecantur, er femper exaudidquot;nbsp;non quie fua funt qu�runt,fed qu� dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gc�''

Poftquam autem tranfqtmerid*^ �1,0 fa lis prophetantibus uenerattemp-^^jjox,nbsp;crificium offerri folct,necaudicba*^jj|jj�nbsp;nec aliquis refpondebat, nec

Falfi propheto! ufq; ad meridiem (raufill'd'* tabant:hoc e�orationis er cantionumfuanf^nbsp;minum uerba profirebant, donee totu�tfatrip�^nbsp;pleretur, fed deorum fuorum nec uox eratnbsp;ptiOfUane omnia fiu�t:non enim dtj erant, Cfd� .ffjginbsp;monesfi(iffent,tUhil tamenpneter dei optbnipf^inbsp;turn poterant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�UjC,

50 dixitElias omni populo, Vcnit�3�


-ocr page 331-

M�LACMIM PRIMV�. Et�cccd�tead fe populo, curauit altaredonbsp;�ninijquod deftrudum fuerat,

Con�ifis /�cerdo�bui Baal i �iii dijs uel idolis, qui imunte procurauerant per regem er reginam deftruinbsp;^�iitiittiltaria dei in regno lfrael,in quibu^fanUi dotni^^nbsp;^[��mficituerdnt,erpro eii,dr{if idolis erexeraitti uelnbsp;^^etbel er Dan aureis tantum uitulis facrificariprlt;e~nbsp;ant,quod minus credendum efi,licet ludtci dicant;nbsp;Carmeloquoq;aradeo ueroereilaaSaul�teratfnbsp;diruerant idololatTie proph�tie. Ad earn ar�nuncnbsp;^^eonuocat tot�plebem,eam^ dirutamfanat acre�nbsp;^�teademdnodeo i�-aeloblaturus�tcri�ciumfuum.nbsp;Et tulit Elias duodccim lapides iuxtanbsp;Jittmer� tribuum filior� lacob, ad quemnbsp;f^�us cft fermo domini, dicens, Ifrael crit

tuum.

Et�dificauit de lapidibus altarcinno^ *^ine dni, fecit^ aqu�duct� cannale fufFinbsp;ad duo fata fcn�nis in circ�itu altaris,nbsp;compofuit ligna: diuifit^ per mebranbsp;��UeiUj�fpofuitfuper ligna,

^xduodecim lapidibus altareextruit deo ifrad, pro '^�lecim tribubits faerificaturus, ad exemplum Jofue,nbsp;tribus feparatas in fide, cupiebat m fidei unitatemnbsp;��'cadunari. Et aquicduilumuelfiiueas quafiaratronbsp;areolas circumaltareingyro ficit,uelfulcumnbsp;?kf�j ficmentis duorum fatorumdigna quoq^ componbsp;'^lt;^ordine,iuuencumq; partitus efl,erud holocau=nbsp;domino faciendum parauit omnia.

c �lt;ait,Inipletequatuorhydrias aqua,8C P �'dite fuper holocauftum,Slt; fuper ligna,nbsp;dixit, Etiam fec�do hoc facite�nbsp;^�rumfccilfentfecundo.ait, Etiam ter^nbsp;�y '^^�pfmnfacite.Feceruntt^ tertio,nbsp;�^�:urreb�taqu�circumaltare, �Cfoflanbsp;56 ��iM�iHusrcpletaeftaquis.

, iam tempus efl'et ut ofFerretur j?Iocauitum, accedes Elias propheta,ait,nbsp;,.��tiincdeus Abraam,Ifaac,�^Ifrael,ho.�nbsp;�^cognofcaturquiatu CS deus Ifrael,amp;nbsp;feruus tuufl, �C iuxta prfceptum tuumnbsp;P�fnniauerbah�c.

. ^�faudimedomine,exaudi mc�utdifcat ^*1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus deus, 8d

quot;i- '^conuertifticoreorumretrorfum.

jjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis dohts caufaretur � Baalitis prophetis,iufi:

certius effet miraculum,ut aquar� quatuor hyt ^^fiuiderentf�per carnes ligna er aram,femel,fecunnbsp;chiTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam foffs uel fulci implerentur cir^

ff). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttt^tderent.Omnia plenusfide in deum

temere,fed /firitu dei in^gatus, propter glo '^^populj falutem er fidem. Propter quod er oranbsp;dcuotam interpofuit,inuocando omnibus audiennbsp;t^^^^titantium er ariolorum illu ob=nbsp;�����i�wrrtMr.dixit : Domine deus Abraam^nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfrael^ ere. Orat clementiam dei commonflra=

wlcm, quantumlibet iHum iamdudum neglexifii

REGVM TERTIVS. l66

fentjparatumfufeipere illos,reuertentes,audietttes do^ drinam er' exhortationem Helie proph�te domini uerinbsp;er certi. iion enim aliud cupiebat q dei honorem, ernbsp;populi conuerfionem ad deum fuum uermn.

Ceciditautem ignis domini,8^ uorauit holocauft�, Sc ligna, amp; lapides, puluercmnbsp;quoq; Sc aqua quae erat in aqu�dudlu lamnbsp;bens..

Ec�lis ignis contra naturadelapfus,abfumpfitho Mfracuruia locaufta,cum lignis er lapidibus, ufq^ m puluerem cun J|quot;�* *nbsp;{la reda�la, non folum non obflantibus aquis,fed etiamnbsp;exiccatis in totum ex omnibus fulcis. Vt igitur non funtnbsp;temere � deo petenda miracula � prophctis,fic nec re�unbsp;fanda,dumjfiritus dei ueri er certus ad idimpulerit,nbsp;er non antea.Verbo enim fuo dominus nunc credimannbsp;dat,dudum temporibus prophetaru er apoflolorticonnbsp;firmato miraculis, er mundo tod perfuafo,diuino ffiri^nbsp;ti(,ut non nifi manififto teflimonio /firitusfint interim,nbsp;er poflhac diuina tentanda miracula.

319 nbsp;Quod cum uidifletomnis populus,ceci

ditin faciem fuam,SC ait,Dominus ipfeeft deus,dominus ipfeeft deus.

Fru�lusmiraculideclaratur ex fide er conf�fiione populi,qui figna quarere foliti,antiquatis miraculis nonbsp;credunt.�ideo ex nouis quoq; in fuam damnationem nonnbsp;folide conuertuntur, fed m hora tantum tentationis ernbsp;calamitatis deum cogitant ,fiatim relapfuri ad confuesnbsp;toserrores.

58

4� Dixit^ Elias adeos,Apprehenditepro phetas Baal, Sc ne unus quid� effugiatexnbsp;eis.Quoscuapprehendiflcntjdeduxiteosnbsp;Elias ad torrentem Cifon,SCinterfecit eosnbsp;ibi.

Prafetui er recenti fide populi in detvm utitur He= Z^cto ��-lias in exitium ftlforu prophetarum, per quos er fedu= �li fiierant er f�duc�di, nifi fublati mteritufuiffent pronbsp;phetie BaaLSciebat enim mimme coiiuertendos, uel er=nbsp;rorem correlluros, homines tantum fua quierentes, ernbsp;non qu� deLldeo iubet comprehendi illos � populo iamnbsp;dolente fe delufos,quos ipfe occidit ad unum omnes, iusnbsp;xta torrentem Cifon, iufto er neceffario zelo pro glo=:nbsp;ria dei,erfidegentis ele�he � domino,proq^ toto ifraa:nbsp;le:exemplo Phiaees, propriamanuoccidendoinqoieta^nbsp;�tbs autores, er Samuelis,qui Agagfiia manu occidit,uelnbsp;populi manu ad Helia iuffum occifos, ipfe occidijfe nonnbsp;abrefcribitur.

41 nbsp;Et ait Elias ad Achab,Afcendecomede,

4X Sc bibe,quiafonusmult�pluuiae eft.

AfcenditAchab ut comederet SCbibe-rct,EIias autem afeendit in uerticem Car^ meli, SCprcnus in terrapofuitfaciefuamnbsp;inter genua fua.

Alio figno probat Helios affulfuram certo gyatiam dei regno ifraclis, fi illius cultum refumpferint, codentnbsp;die orationibus fuis pluuiam hnpetrando, quam orationnbsp;nibus impedierat, quo impietatem fuam aliquado agnonbsp;fcerentjpunitiomnuttnrerwm media. Afi:cndereitdgt;ei

EE 4

-ocr page 332-

M AL A CH IM PRIMVS. regent de flumine uel uallc, ad locum prandij, ZT toni^nbsp;truiflituri uocespriedicitinfolitas. ZiuoregeciboMuinbsp;geiuc,propheta confcenfo moitte, orationibui itiflat denbsp;uotiflimis:totui coram deo mcuruatui, dei clententiamnbsp;tnuocandojpronut in terram inclinatui.

45 �f dixit ad pucrum fuum, Afccnde 8C profpicc contramare� Qui cum afcendiC-fet,8C contempla tus effet,ait, Non eftquicnbsp;quam�Et rurfum ait illi, Reuerterc feptemnbsp;uicibus�

Prope mare mons Carmclui efl, zr marts regio Uli occidentalis efl:unde etiam natur aliter nubes zr pluuianbsp;les humores afcendere conflueuerut,qu� tomen hoc ternnbsp;pore orationis prophet� pr�tcr naturam producunturnbsp;� domino, ficut zy�ad precesfan��iprophet� propternbsp;peccatatotiusregni tanto tempore pr�ter imo contranbsp;naturam flterant prohibiti.

In feptimaaut� uiceecce nubecula par^ uatquafi ucftigium hominis afccdebat denbsp;mari.Qui ait, Afcendc, Qi die Achab, Iun=nbsp;ge Sc defeende, ne occuper te pluuia*

Septem uicibus orat,numero familiari legis, zr Chri � flus orationcm perflilam feptem comprehendit precu=nbsp;lis,quibus omnia neceflaria poflulotur. Continuata oranbsp;tio necc(fario exauditurtfineceflationeorandum,doneenbsp;exaudiamur.

45 nbsp;nbsp;C�cp fe uerteret hue atq; illuc,ecce codi

contenebrati funt, SC nubes, SC uentus ; SC fa�a eft pluuia grandis, Afeendens itaquenbsp;Achab abiftin lezrahel,

B�ntfic� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beneficia dni in init^s parua, proficiunt in immen=:

fum,zr non fubito pluuia c6ficitur:neimpij contemnen di miraculi anfam arripiant, quafi naturaliter demiffa.nbsp;Civm interim fideles pofi tanti temporis ficcitatem ad ilnbsp;quot; ludpracife tempus operiunturpluuiam, quofiieratpronbsp;milfazr pradiila : unde zr g^-atia dei zx prophet� uenbsp;ritatem ac fidem admirantur er proficiunt.

4^ SCmanus demini facta eftfupcrEliam, accin�is^ lumbis currebatante Achab,nbsp;donee ueniretin lezrahel,

Achab curru uehitur, propheta in nomine dni pedis bus pr�currit, regi inculcans beneficij diuini memoria,nbsp;quod non fuis zr populi meritis,fed precibus prophet�nbsp;uerimp�dijfetifraeli.Accinxitdeniqflumbosfuos,quonbsp;liberius curreret z:r expeditius,fa�lo fuo regemhorta-tus ad modejham zr contemptum mundi, zr uit� corsnbsp;p�r alts,fiquidem non fetimere regent ofltndcns.

CAPVT XfX.

Vneiauitautem Achab lezabel omnia qu� fecerat Elias, Sc quonbsp;modo occidiffet uniuerfos pro-'nbsp;phetas Baal gladio*

a nbsp;Mifitep lezabel nuncium ad Eliam, di^

cenSjH�cfaciantdij SCh�caddat, nifihac hora eras pofuero animant tuam ficut aninbsp;mamuniusexillis.

i Achab nonnihil miraculis perculfusreuereri cepe^


idiffetgl^^

.....

R E G V M T E R TIV �, ratHeliam, zr aquanimiter tulit occiponetn propbef^nbsp;rum, domumq^ rcgrejfus uxori retulitgeftamiracitloflnbsp;lleli�,omnia qu� contigerant, ZT zelum illius contritnbsp;prophetas Baalim, quos ad unum omnes occidijfetgl^^nbsp;dio.lefabelautemfuperflitiofi�imaflt;xminarum,Zfitti pc^'�nbsp;perio/a plus �quo in uirum zt' regnum, nec deum rentnbsp;rita nec homines, tyrannico more flatuit Heliam oceidenbsp;re,idq; tanta proteruia zr minacitate, ut mijfonbsp;eidem denunciauerit, non exiftim�s dominum deumtfnbsp;raelis pofle prophetafitum eruere de fuis manibus,flnnbsp;craflinum Mixit, quo certo occidendus eflet propbetanbsp;domMEatenusq; graflata eft,ut qui regem non timntrnbsp;fet,nuncmulierem cogiturfiigere, crfitgcrenift^'^nbsp;longinquam,!n regni alterius lud�fcilicetnlti�gt;'��^^^^^nbsp;flrumterminas,adBerfabee. Nectllicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

obmijfofamuloinurbe,ipfetransfi(gerct rcce/fus folitudinis:uerum eum 'm locum ubi dotquot;*nbsp;gem dederat,uelut cidem conquefturus, wntio Zt Vnbsp;motus,impijflimum populum contemptoremfi^^fnbsp;mnium Icgum fuarum,zrimmemore}nbeneflciornbsp;mnium, patribus ibidem praflitorum.nbsp;per deosiuratfe commiffuram quod deaJfraeldi/P^nbsp;rum fit maxime.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

5 Timuit ergo Elias, 8c furgeas lt;-Mnq; eumferebatuolutas t uenitlt;^�^nbsp;.fabecIuda,SC dimifitibi pueruaif^^�pA'nbsp;�' Viditpericulum fi{um,nonfcilicetejfentt�j�nbsp;malittam mulieris, zr furgit de loco fuo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dntidquot;

uandum feipfum uel uitam fuam. Pro aniW^�^^^ CT uit,ut euaderet mortem mtentatam �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-fifoiiii

imperiofa zr impia. Qit� duo ubi conuen^^'^^ na,noneflexitialiusinmundomalum. . .Jjei,

4 SCperrexit in defertumuiam�*�quot;� jjii� Cum^ueniffet,Scfederctfubter��^).gjur,nbsp;niperum,petiuitanim� fu�nbsp;Sc aitjSufficit nunc domine,tolR^*�j,iiti' ,nbsp;meamtneq? enim mclior

Subiuntpero uelgenefla defedit'intra ratqi morife, ne tantaifraelitarurnnbsp;ttus cogatur, conqueftus pertafimi fe uit^r^e^nilfbnbsp;corruptum feculum. Qnodpranimionbsp;uel conuertiffet addeum uerum, uel totutn f**nbsp;Sodomam. Sic cnim primo triennalimedi^ 0pbd�^^.nbsp;ufi� ad multorumcxitium, zruno imptt^tnbsp;quadr'mgentos zr quinquagmta occidit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^pbr^

ter exterminare quadr'mgentos ittos lefa^ tas,fi adfidjfcnt. Aufusetia animo/crefiP .^(IHrittfnbsp;regi,iam tunc quoq; irato,ut uiderctur illbd jj tlt;i*nbsp;quodadgloriam domini uindicandamp^^^nbsp;men ad foemin� uoeem fic totus expauefr^�nbsp;domini uelut deferit, ut in fecretifiimamf�^^ r^plit^nbsp;gitiuus,dcprecetur uitam finiendam-^ortafthl^etnbsp;rius exi/kns, fragilitatem conditionis fu^nbsp;plangit,eligens mori quam feipfumnbsp;bus modis n�ferr'imu. intypum firtaflitnbsp;fioli,fimilia perpeffuri, qui prophetaruw t�t�nbsp;fiflimitshabetur.


-ocr page 333-

mal ACHIM P R IM VS.

5 Proiccit^ fe, 8C obdormiuitfub una i'it �iperOjSCccceangdus tetigitcuni,�lt; dixitnbsp;ilIijSurgc�f comedc.

^fefatigtitione nbsp;nbsp;nbsp;triflitia fame^; obdormit fub iuni

pf��� ,tutits4 ferment ibuf : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelut pmclitaniem

uiti ob famem angelm dort�ni l�u excit�t, inandatq} ^ibuntfumerenbsp;nbsp;nbsp;potum.Prope eji cnim dominut 'muo^^

^�lt;ntibuf fe in ueritate, ZJquot; tn uafia frlitudine nrunti fuc ^�*'Titfolatio opportune umico fuo,mijfoangelo fuo,quinbsp;^icinde dontinui ipfe nominutur ut fepe alids.Verb�nbsp;doffanj dominitf eft.

^trcfpexit, �C ecce ad caput fuumfub^ quot;�Ricins paniSjS^ uas aqu� comcditer^nbsp;So oC bibit, 8C rurfum obdormiuit.

Reuerfus^eftangelus domtni fecudo, ^fftigiteuni, dixit^ illi, Surge, comedetnbsp;j S^�ndis enim tibi reftat uia.

. Q�i cumfurrexiflet,comedit 8C bibir, , �oibulauit infortitudinecibi illius quanbsp;diebus,amp;: quadraginta nodibusnbsp;^^dmontemdei Horeb.

^'^^�iputpoftt�conl^icitfubcinericiupdnem/uper , �'^^buicoilum,crltigenumagu�, quibutreftilut,nbsp;^�^^obdormitjUiribui nintium exhauftiK. Sediterumnbsp;arripere iubetur uiuin prolixiorei�,pr�gt{nbsp;� ^�Jmennbsp;nbsp;nbsp;comefto cibo, qu� ungelui Mulerattquo

cibo,alio non 'mdiguit per qu^draginta dies, do , Ju PoKcrtit ad inonton dei Horeb, tlliccq- manfit rcnbsp;֓ nos dum inerti� fomntim � nobis excutimus,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^bitio coftrtatigrejfu bonoru ope

�Po- oinne tempus uit� pr�fentisfiftinemus afcen= , ) ^^'gt;tontcmdni,ubirequieminueniamus�ternant.nbsp;� ca/^^OTcpueniiretilluc�m�fitinfpelun^nbsp;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or� �iim rlfvifAK�l

u.wtn vftti iix f uiuitwub (i, nwi/i c av

' *'iv2^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^o�rtatigrejju bonoru ope


li flt;^'^cefermo domini ad cum, dixitCR � 7�quot;dhicagisElia^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�*^tiiens ad montem dei Horeb,intraftgt;eluitcam4

'^^'blationemidominoaccipit, eruditionem. de modo fe habendi in zelo contra impios,nbsp;pi^^ '^oninipotentis dei,qui cii fumme iuftusfit, �r mnbsp;��1^^ exofam habeat, po�itq; momento oianbsp;pnnire,mpios fubito damnare ut Sonbsp;' fit{igS�tnimiter tarnen tolcrat,cx nunc uerbo,nuncnbsp;'*lt;�10 ^eneficijs,nunc p�nis reuocat, ad cmen=nbsp;gt;�lt;! bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expe{ldt,fuo tempore repenfurus cuiufq; ope

�^^ia:fbi committendum effe iudicium im-y^^eum fiite fua gratia pius ejfe nemo poftit. Qw�= ^��^��ns de re mimnK ignorata,occafionem ingenbsp;*� yi^�nfionts,qua fe propheta declarct domino.

diiQ Jrefpondit : Zelo zelatus fum pro ^�^crcitu0,quia dereliqueruntpa=nbsp;Ifraehaltaria tua deftruxe-�*d�^.Prophetas tuos occider�tgladio,nbsp;qu�r�taninbsp;Olcam ut auferant earn.

^^unturomni temporeeleiiimhocmun=i prau�, qui ut omnia moltnbsp;� (iominojmhil tarnen fuis uiribnf po�int ffed�


REGVM TERTIVS. 1^7 ddtm'no omne bonum poftulandu ac ftierandit. Zelabatnbsp;progloria dei,�y fe folum reliiiivm teftmabatpoft pro^nbsp;phetas omnes,neminemq; fupereffe querulaba�ir qui danbsp;mintmi coleret,timebatq^;glorice dei peritur^t

gt; � Et ait ei, Egredere, �C fta in monte cor� domino;amp;:ccce dominus tr�fitlt;Slt; fpiritusnbsp;grandis 8C fortis fubuertes montes,�Cconnbsp;ter�s petras ante dominummon in fpiritunbsp;dominus �C poft fpiritum comotio t nonnbsp;in commotione dominus.

Etpoftcommotione ignistnoninigne dominus, poft ign� uox filcnti} tenuis.nbsp;tubet uox don�ni Eli�confidcrare,quale deus deco^nbsp;muni lege conjueuerit fe exbibere molis er peccatori^nbsp;bus in hoc mundo, er qu�le cupiat cjfie feru� dei,prtecinbsp;pue aut propheta. Primo itaq; Elias intuetur uent�ma^nbsp;gnu er uiolentu, qui montes er prarupta petraru pronbsp;feindere er proftrare po�it, fed in hoc ftiritu no eft danbsp;minus. Portis quidem iuftus er horribiliseft dominus,nbsp;fed mifcricordiafuper omnia Opera eius. Deinde uidetnbsp;Elias terr�motum,quo concutitur tota terra, bella, pe^snbsp;ftes, er tyrannos nemint parcentes. No� eww tali crudenbsp;litote eft dns, facit enim cum tentatione prouenttvm,utnbsp;queat fu/lineri. Poft comotion�fequitur ignis,dd noceitnbsp;dum infirmis rebus robuftior,nihil 'mquinatu relinqu�s,nbsp;nuUi pare�s materi�. tweern igne dns:nouit enimfigm�snbsp;turn fuum dominus, er ut fit quidem cofumens ignis donbsp;minus,non tarnen creaturam fuam quam bonamcodiditnbsp;corrupit,fed bonitate er fuauitate fua omnia in bonumnbsp;conuertit, er ad fuamgloriam aefidelium falutem,clesnbsp;meiitia acfummafuafuauitate c��la di/fonit. �deo poftnbsp;ignemfeqtii uidetur uox tenuis filentij, er flatus aurtcnbsp;tenuis. Videtur omnibus iftis fte�iris docuijfe prophetnbsp;tam,ut non putet uerum fan�lum^ timorem dni homininbsp;bus imprimendu uerbis iniuriofis,uerberibus, morte etnbsp;calamitatibus graui�imis:fed uerbo dni cum manfuctusnbsp;dine pradicandofiortando, rogando, docendo,orando�nbsp;�Ham er dns ipfe hominu conditor patiens,longanimts,nbsp;er muitte mifericordi�efl,diffir�spunitionem,ernonnbsp;nolens mortem peccatorum,fed ut conuertantur er ui=inbsp;ttant.lnterim tarnen boni confulit deus,er adiuuat ze~nbsp;lum ardente Eliic,quandoquidem fitc ordinauerat.lSluncnbsp;tamen,ut pq�imus pater,inflruit prophet� quid deceatnbsp;ojflcium prophctie,ad eruditionem poflrrorum.

15 Quod cum audiftet Elias, operuit uul* tumfuum pallio, S^egreffus ftetitin oftionbsp;fpelficae, �C ecce uox ad eum,dicens. Quidnbsp;hic agis EJia.

Oppandit Elias pallium uultui,ne deigloriam uidens moriatur:uel de dementia domint dei fui erube feit,intelnbsp;ligens non decere feruum ut crudelisfit,cum bentgm�i^nbsp;mum cernit dominum fuum, contra prieuaricatores,conbsp;gitando fe quoq; peccatorem efle in conftiedii domint.nbsp;Secundo ergo interrogatur Elias quidibi agat,uelut cornbsp;ripiens nimiam pufiUanimitatem poft nimiam ftrocita�snbsp;tem,ut agnofcdtfl-agilitatem humanam.

14 nbsp;Et ilk refpoiidit, Zelo zelatus fum pro


-ocr page 334-

M A L A C MI M P RI M V S.

domino deoexcrcituu, quiadereliquerut pachim tuum filq Ifrael : altaria tua deftrunbsp;xerunt, �c prophetas tuos occideruntglanbsp;dio,Slt; derclidlus fum ego folus,SC qu�r�tnbsp;animammeamutauferanteam.

Repeat querelam,ne puteOtr indigne motuf ad uindi candum honorem dei in tanta rcrum peruer�tate, bo^nbsp;norumq; uirorum perieulis cr �rage,quibut nemo fuc^nbsp;curreret, omnibut ad unu prater fe,ut putabat,imptjs.nbsp;Expo��onem aliam qui uolet inuenict apud Rhabanu,nbsp;qua ex�ilo Gregorif Papa e�e putatur.

  • 15 nbsp;nbsp;Etait dominus ad cum, Vadc,8f rcuer^nbsp;terein uiamtuamperdefertuminDama--fcum�cum�pcrucncrisinuc.unges Ha^nbsp;zaci regem niperSyriam,

  • 16 nbsp;nbsp;Sc Ich U fili�Namfi un ges reg� fuperif-raehElifeum a�t filium Saphat, qui eftdenbsp;Abclmeula,ungcs prophetam pro te.

  • 17 nbsp;nbsp;Etcrit,quicunq;fugeht gladi�Hasael,nbsp;occideteum lehiuSC quicunq; fugeritgla^nbsp;dium Ichu,interficiet cum Elifeus*

Elitei tub-, Exaudit dns preccs cr uota Helia, ut po�hac no tot obi/ciendus fit perieulis, or aliumfuo loeo in�ituenduntnbsp;de�gnat,Elife.vm fcilicet, qui ip�us �gt;irituimbumduf,nbsp;er iu�ufuo undurut �t alios reges duos, in Dama�onbsp;regem Syria Azaelem, er inSamaria lehu, qui�cfintnbsp;adfliduri rebelles deo modts acerrimis, ut zelo fuo tan=:nbsp;to,ctr prophctica fua fcucritate po�hac opus non�t.lnnbsp;dicans hoc pado dominum c{fe,qui res humanas mode^nbsp;retur,trans�rcns regna,ztr rebe�estyrannos humilias,nbsp;er infolentiores fados iterum deprimens.

  • 18 nbsp;nbsp;Etdereliuqu� mihi in Ifrael fcpt�millianbsp;(quoru)onti3 genua no funt incuruata antenbsp;Baal, Sfomneosquod noe�ofculatu eft.

Ex alio quoq; medetur dominus errori pio prophe-s ta, quo fe folum er unicum relid� putabat dei uerumnbsp;cultorem, te�ando fupere�e�bi notas uiros optimos,nbsp;Septem mit pios GT �deles, multo plures qu�m pro a�imatione ho=nbsp;�iapij. tninum agnofei po�int: certum numeru pro incerto ernbsp;maximode�mendo. Septemmilha enimdiciintur,pr-onbsp;ualde multis miUibus, qui folidi per�iterint in fide uniusnbsp;dei,^^ quosgraa�imos feruos agnofcat,caam � in ter=nbsp;raimpiorum habitent, etiam fi non llierofolymis facri*nbsp;ficent,eaam fi prophetM falfosaudirecogantur. Dominbsp;nut enim fuos nouit,feruat ex fufeipit, GT boni confulitnbsp;� quid peccatur � fuis,docetq; temere non effe iudican*nbsp;dum hominem de perfidia.

  • 19 nbsp;nbsp;Profeflus ergo indc reperit Elifeu filiunbsp;Saphat, arant� in duodccim iugis, amp;ipfcnbsp;cum duodecim (iugis boum aranUbus unuserat)nbsp;cumc^ ueniftet Elias ad eum, proiecit paEnbsp;lium fuum fuper illumt

prophtta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�elifcus filius diti�imi agricola, diredor duodecim

iugorum,ru�icus, uocatur ad eximium prophetia offi= cium,ut ffiiritus fandi potentiaagnofcamiis, qui facilenbsp;imbuit donis fuis quos uult,er clementiam dei,qui neminbsp;nem contemnit, etiam infiina fortis. Interim agyicultu^

io

il

REGVM ter TI VS. rahone�atem ,nece�itatem CT ualitatemdi�iiiiii(,innbsp;omnigente crfaculo.Eum confecrauit HeliM,pa�ij(uinbsp;obtcdionc,ueluafacramento quodam,ut prophetanbsp;mini ordinaretur,pro more illius ; ex multis optimu fli�nbsp;gens,� domino tarnen de�gnatum er uocatum,� quo etnbsp;proanus impictus e��gt;iritufando,no uirtute paBi], fednbsp;Opera influxiis diuin!,cuiusfolius e� donum prophetie,nbsp;er ntiraculorum operado.

' Qui ftatim rcli�is bobus cucurritpoft Eli�,�fait,Ofculcr, oro.patr�me�, �inS'nbsp;trem me�,amp; fic fequar te.Dixit^ei,Vadc,nbsp;Slt;reucrterc:quodenim (meumerat)fecitibLnbsp;Statim et fubito arreptus fando�gt;iritu,ut alter Chrinbsp;�i difcipulus,fequiatrmagi�rum: interimnbsp;tum honoris er obedientia charitatisq; memor,^'^tmunbsp;fubit iUis ualefacere,fi �eliits permittat, iUicoreditttrt^nbsp;er praceptorem fecuturus,dc domint uohmtate, quamnbsp;certo credebat,erfe credere deberc �iritiunbsp;dabat. Sinituritaq^ officiumfilijbadeiius explere,Ktnbsp;meminerit fe uocatum � domino, cui obfequi oporteat,nbsp;Oquot; ad quodtuffu dei � fe fit ordmatus.

, Reucrfusautemabeo,tulitpai'^���^� �i madauitillud, 8(. in aratro jjnbsp;carnes, �Cd�dit populo, amp; co�� etnbsp;confurgens^abiit,amp;fecutus inbsp;miniftrabatei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conquot;'�'�*

A p�tre rediens, er abfee�urus ab

fortibut,conuiuium inftruit,zy charitatis linquit,non reditums ad propria, fed uoc�^^��nbsp;per omnia fatiifailurtis,ut fcilicet Ucliatnh^nbsp;i�imint�ret, 4 quopo�oriimetifura�gt;irit�����/�.Ljj^nbsp;pturtlt;'S,qui propter eum omnia reliquerit,amp;'nbsp;ter n�ni�rauerffid quofacra cruditioniinbsp;cit,cuiui �y fanil� conuerfattonis exet�P^y. ��nbsp;e�. Q�t eitim non renunciaucrit animo Cfnbsp;ac ubi ret dei po�ulat, fado �r corporea (jfnbsp;mnibiti qult;e po�idet,non pote� dei prophetsnbsp;ri:ut fcilicet malit mundum re�gnare amp;nbsp;di omnia, poftui qu�m deferere neritatetn amp;'nbsp;tiam � domino iniundam obmittere.


fCAPVT XX 5�re OrroBcnadadrexSyf'^�^ g[nbsp;gauitomneniexercituj^ �os,


8c currus� amp;afcend�sp'�^^, contra Samariam,�fimpugn3Ugt;*^^^^jjj[f,nbsp;Mittens^ nuncios ad Achabgt;^^onbsp;raelinciuitatem,

5 aitjH�cdicitBcnadad, ArgefW amp;aurumtuumn�cumcft:uxorest���nbsp;liituioptiniimeifunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cym

4 Refpondit^ rex Ifrael, luxta u^�� tuum domine mi rcx,tuusfumego� .

Po�quam cockflibui�gnis ui�s,C^ tartim rex l�del,non cmendatuf eft: additnbsp;ui�loriM er bcneficid,mt�iifmciii prophetenbsp;lia interim �ffente tyrannidem Rc�,n�,


-ocr page 335-

malachim prim vs.

^l^fUincereuolertittMlitica�regii, or non igne, teirlt;e turbineconcutere, eucrtere, or perdcreunbnbsp;ob p^ucof bonos parcere multis tnalis. Bena^nbsp;^^cxSyriiefocietateminierat cumrege�uda, �^honbsp;I O'at Acbab r�gis ifrael: occafionem quefiuit itiiujlanbsp;�^^^^dignamcontra Achctb,afjbci4tisfibipriastrigm^nbsp;�obusregibiis,crmagno cxercitu'mflruilocontranbsp;���^^rinm^nouain metropol�m regni.Exigit autem dontinbsp;^�*'^gt;fupcrioritatemnbsp;nbsp;nbsp;tributum � rcge i/rrfc/, fub uer

��ideinfatis (^nimitvm�rocibas,qu�tamenrex l�^�^^nifius interpretata boniconfuluit.crimperata

^fuertentes^ nuncn,dixerunt,H�c di � �enadad, quia mifiadtedicendo, Ar^nbsp;�fntunituum,amp;aurumtuum, SCuxorcsnbsp;J'��Sjamp;filiostuosdabismihi.

Crasigiturhaceademhora mittamfer osmeos ad te, amp;fcrutabuntur domutu^nbsp;domos feruorum tuorum: SC omncnbsp;, CIS placueritpon�tin manibus fuis,nbsp;|�}c

��ideittiadeifailumeft,uthu}niliatusAchabmo bgt;'achio carneofienbsp;gt;I�perbiendo exegerit fupramodumindigna, quafinbsp;!fritto fibi prafente exercitu,anjam beUi, uel 'muisnbsp;, qui contra ius gentium non contcntus trinbsp;i^^buit quicquid eximium defiderabileq;nbsp;tKr 'm ijrael, u/^; ad raptum uxorum �y liberosnbsp;'Tfl�i calamitate perturb�t dominus eos qui benefisnbsp;lj^�^'^��Snofcu}Jt ipfius, non tarnen ftatimdefierit, uesnbsp;ntouendo lapidcm, quo adfe trahercuideasnbsp;festnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omncsfcnio^

Qjj Sc ait, Animaduertite amp; uidetc �'�'3j�i infidiatur nobis �mifitcnini adnbsp;a � P^onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�^�

Jo8lt;auro,�inonabnui.

natu, �Cuni ,nbsp;nbsp;nbsp;populus ad cum,Non audias, ncq?

�^iefcasilli,

^�4 P��^*^**^�Q?��*�^nsBeuadad,Did= Omnia propter qu�nbsp;}]j ��iad me feru� tuum in initio, faciam�nbsp;ficbfecere n� poflum.Rcuer^nbsp;retuleruntei.

regni fenioribus, rex proponit indignas lt;3� qua rationsnbsp;t(i^�'[^�l�i^nuUarationefint admittcnda,quodnbsp;l^fitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gf confiliariorum decreto or con

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non tarnen fine modes

�^'^�ydeclinandoomnein occafionemiujlibe�li. ^''Uu igflorant^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tacitis confcientijscons

pares tanto rcgi^nec deosfiios ^''^^�^^P^^pbretis fuccurrerepotutff'e,feq;nbsp;'% � ^fi'acl nondum reconciliatos,quem non^nbsp;GT cuius prophetas uel occider'mt uelnbsp;�� wli((.liif ergo humiliati rationibus, bu=i

R.EGVM TERTIVS. l�S

Milia refiiondent r�gi �rti�imo beUum^ detrelt;!fanf.

More �efabelis iurat 'mipius per deos uanos fuos, ad fiolum ufqs diru�dam Samariam,tam facili opera, ut uixnbsp;uel pugilli fimguli fiufficiant fuis militibus/ingulis,utnbsp;quifqs quicquam auf^e po�it; multitudine cnim or firnbsp;titudine fuorum fuperbit. Cui rex Achab kugt;niliatus,resnbsp;ligiofe rejfondet ey prudcnteritHon fe ia�ict de ui��osnbsp;ria miles, dum adhuc eft acc'milus, cr imminente prasnbsp;lio:fed tune pr'imum,cum ficrit perada iam uidoria tunbsp;tus GT difc'mdus,occifis 'm totum hoflibusme fcilicet esnbsp;pic'mum canat ante pralium.

IX Fadum eft autem cum audiflet ucrbuni iftud,bibebatipfeamp;:reges in umbraculis,nbsp;amp; ait feruis fuis, Circundate ciuitatem. Etnbsp;circundcdcrunteam.

Inter'm uelutfecuruSi gt eontempto hofi� rex Sys riieebrietatifludet, gt comejfationibus 'mcaflrisfuts,nbsp;uelut n�llo negotio urbe potiturus: feruis tantu rex cornnbsp;mittitobfidionemurbis,fegnis Grftultus imperator, ianbsp;alios reqciens belli firtimiis,mterim fiertenSjGf uino fienbsp;pultus cum fuis regulis.

15 nbsp;Etecce propheta unus acccdens ad

chab regelfrael,ait cijHaec dicit dominus, Gerte uidiftiomnem multitudinem hac^nbsp;eccecgo tradam earn in manum tuam ho^nbsp;die,utfcias quia ego fum dominus.

Stupenda dementia creatoris,qui quantumlibet des Cf^entia prauatos, multos cti�impios propter paucos bonos nonnbsp;deferit,humilia relpicitgratiofe,fed fuam 'mfirmitatemnbsp;agnofcentibusifuperbis autem reft flit, quantumlibet asnbsp;lioquiftrenuis er potentibus. Cofolatur ergo regemtfsnbsp;rad impium,fed humilia turn non parum. Idq; per prosnbsp;phetam domini, quern Hebrai putantfiiffe Semeiam finbsp;Hum lemla,mfignem promittit uidoriam de grandi exsnbsp;ercitu,'m hunc folum ufum,ut rex ifrael a�wfcat domisnbsp;num dcumifrael, cuius propheta hunc fibi triumphumnbsp;promittitiutre uera idfado comprobet deus, quod mtenbsp;rim Helios per uifionem difeit 'm Horeb,

14 nbsp;Et ait Achab, per qucm�Dixit^ ei,H�c

dicitdominus,Perpueros princip�pro-uinciarum. Etait, Quis incipiet praeliari^ EtilIcdixit,Tu.

Confeius rex impietatisfu� in deum, admiraiur qui fiat portentumiflud, Grfi'mfua idprafentia futurumnbsp;fit tarn infferatum beneficium. Apparet cnim Achabnbsp;nontamfuapteperfidiamalum, qu�muxorisueneficijs p�t.nbsp;auerfum, GT Uli pefblenti�ima;fixminie morigerum, innbsp;iniuriain creatoris gt tfraelis. tnflruitur itaque nonfo=nbsp;lum de uidoria,fed GT de modo GT medifs umeendi. Intnbsp;tiumpr�lqdocet,'mchoandumfilifsprincipumprosnbsp;u'mdarum. Ab hi5nobilibus,quiuelco�tanei fiierant^nbsp;pariter cwm rego nutriti,Hcl obfides tenobaiitw 4 re

-ocr page 336-

M A L A C H IM P R IH V S,

gf more prifco,nc facile defc�fcerent principes prouiit^ darum � rege;his paucK,fed animo�s uiris, tentanditsnbsp;hoflis iubctur.Iterum quarit rex � propheta:quis ordi-^nbsp;nabit bellumf quisuel primum prouocabit, uel aciem innbsp;flruetfRe/pondet propheta,Tu ordinabis, ut uideas denbsp;mentiam dd ad regnum tuum, animum refumas co^inbsp;lendi deum lfrael,cr abijciendi Baalim.

  • 15 nbsp;Rcccnfuitergo pucros principum pro^nbsp;uinciar�, 8C repcrit numerum ducctorumnbsp;trigintaduorum�rec�fuitpofteos omncmnbsp;popul�, omncs filios Ifrael feptem millia:

  • 16 nbsp;Sfegrcffi funtmeridie^Benadad autetnnbsp;bibebat temulentus in umbraculis, amp;re^nbsp;ges trigintaduo cum eo,quiadauxiliuninbsp;tins ucneranu

Rfxer^o hocpado inftruxitaciem, utiuxtapro^ phetlt;e uerbum, pr�mittat pueras principum prouincianbsp;rum, quorum er�i numero ducenti cr trigmtaduo,pojlnbsp;quos totum populum omnium filiorum J/rael, quos fe=:nbsp;cum habebat feptem miUia,�rta�is dei nutu ex omni ifsnbsp;raelepij tantum conuenerant ad uocemprophet�fan=nbsp;�ii,cuius uerbo crediderant,alijs tam regem qu�m proanbsp;phetam contemnentibus.Hi ergo foli uerbo dei creden=!nbsp;tes, ad horam exibant contramaxintu, exercitum Syrosnbsp;rum,ad horam meridianam, quando rex SyrUim tentonbsp;rijsuinatentusiacebat, Grferuiferuihtercr non�resnbsp;nueobibantimperata.

  • 17 nbsp;Egreffi funtautem pueriprincipupro^nbsp;uinciarumin prima fronte�mifititaq; Bennbsp;adad,Qui nunciauerunt ei,dicentes, Virinbsp;egrefl� funtdeSamaria*

Primi ag�-ediuntur pueri ducum,exercitum infinies turn pauci militares, ut non ualde terreantur ho�cs,fednbsp;fegniter re��endum putent. Quin prius q /� de�n�oninbsp;siccingant,renunciant temulentis regibus in tentoria exnbsp;ijjfe quofdam homines ex urbe Samaria.

  • 18 nbsp;nbsp;At ilk aitjSiue pro pace exierunt,apprcnbsp;hendite eos uiuos : fine ut pr�lientur, u�nbsp;uos eos capitc�

Benadad tumore cordis, uini onere con�lio de{h tutus cum fuis, negligendo ho�rm cr contemnendo reanbsp;mandat,ueluti iam captas uit� donandos,�ue pacem renbsp;nunciaturi ueiKr'mt �ue beUaturi. Tanta temeritate �snbsp;runtur homines�ne dei timor�fuis uiribus cr exerciti=snbsp;busfidentesdum inflat iudiciumdei GT pondus crimi^^nbsp;numurget.

I � nbsp;nbsp;Egreffi funtergo pueri principum pro^

uinciarum,ac reliquus exercitus fequebaquot; tureost

io SCpercuffit unufquifq; uirum qui cotra fe ueniebattfugerunt^ Syri,8lt; perfecutusnbsp;efteosIfrael�FugitquoqjBenadadrexSyanbsp;ri� in equo cum equitibus fuis*

Neenon egreffus rex Ifrael pereuffite^ quosj�f currus pereuffit Syriam plaganbsp;magna*

Effe�i nero urbem ducettti,cum fequentibusf^tent

2.2.

� REGVM TERTIVS.

miRibus,�rtiter projkrnunt, quifquc�bi ocaorentem ho/km, esquot; pariter in�gam uertunt Syrorunt exercianbsp;turn, perfequentibtis illos i�aelitis. Benadad autem e�nbsp;quo con�enfo au�git turpiter cum fuis equitibtis. Rocnbsp;uero i�ael cum f�ts exijt curribus,cr occupatosflr�genbsp;magna pereu�it. Et uidoriam � domino donatam con^nbsp;traimpiumimpius af�quutuse�, ne femper uidoriamnbsp;putemus fondis de�rri,fed eti�ad tempus impij uincut.nbsp;Accedens autem propheta ad regemnbsp;rael, dixit ci, Vade, 8C confortarc, St feito,nbsp;�C uide quid fecias i fcqu�ti cnim anno rexnbsp;Syri� afeendet contra te*nbsp;Ciuanquamde tam 'm�gni uidorialanded domMnbsp;rex perfidusnon dixerit, nec prophetambonof��*^gt;nbsp;non tarnen de��t diuina pietasfuccurrerefid^ uelp^i^nbsp;cis �dclibus,carbones congerendo in caputnbsp;iu/fu pra:didus propheta iam�delis repertus,to'�t�T�nbsp;ue pramonet, ut in�turum anni principium fenbsp;conflidum cum rege Syroru nondum fatis hutfuUatufft*nbsp;Eidelibus nece��ria e� circum�gt;edio,etittm in�titt^nbsp;prouidentiatnihil enim negligunt, quantumlibetdedO'nbsp;mino�rtiterfferent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Serui uero r�gis Syri� dixerun^^�^^ montiumfuntdii corum,ideofnp^�^'�^^nbsp;runt nos : fed melius eft ut pugnefl��^nbsp;tra cos in campeftribus, �C obtinebi*^

aes

^4- nbsp;Tu ergo uerbum hoe faCjAmoM^�^Tjj

fingulos de loco fuo , amp; pone

2.y 8i inftaura numerum milituin dcruntdetuiSjSCequos fecundufl�^^ tjpnbsp;Sc currus fecundum currusnbsp;mus contra eos in campeftribus/'nbsp;tinebimuscos* Credidit confil'Onbsp;amp;fecitita*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; '

CotUra uero impij nephandis con�lijs gt; mis cogitationibus fefe munire pergumt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

pinione �bi perfuadent deum Samarie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cid^

ta e�,deum effe montium,quinon nt� toribus ad�t proprqs,no ua�ium deus( �itenbsp;omnipotentia: diuin�,�ue per irri�onent idnbsp;gentili errore fedudi,derogantes.Proptf'tid^^nbsp;girediendi�ntlfraelitlt;e,fedin uatle,id^P'Z�^nbsp;antea: eatenus quidem redintegrato excrciti'^^^j^gnbsp;ro por�t priore,iam enim timere didieetuf^'^/fiinbsp;men be�um admini�ratur non � rcgibuS}nbsp;manent, fed � ducibus,nontam delicatih^nbsp;er eutis fu� curatoribus. Adquiefciturnbsp;huiu�nodi, er humana prudentia diligenternbsp;ranturarege.

ti.6 nbsp;nbsp;^lgitur poftquam annusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fin A-

cenfuit Benadad Syros, Sgt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

phcCjUtpugnaret contra Ifrael� pjjs 5 Porr� filii Ifrael rec�fiti f��^nbsp;eibarijs profedi ex aduerfo,c3m��nbsp;font contra eos, quafi duo parui amp;


-ocr page 337-

MALA CH IM PR IM VS. prarum: Syri autcm rcp�eucrunt terram.

Afbec etiMt dicitur urbs m tribu A.fer, hiccautein Afibcc ejl in tribu ludii,lt;j^U4m�rta�is rege^ Syri� abla=nbsp;^�OfihabitabMt^ ucl admittebantur i regc ludit. Aitfe e�tnbsp;�i'bfm planicies Idti�imu erat, 'm quant cafira Syrij locanbsp;� Verantjco�es er montes dcclinando.

. Etacccdens uirdei, dixit ad regcifraelt JJ�c dicit dominus : Quia dixerunt Syriinbsp;^cusmontifl eftdominus,SC non eftdeusnbsp;daboomnem multitudine hancnbsp;! 8'^ndem in manu tua, SC feietis quia egonbsp;dominus.

'�wionuncprophetaregemAchabconfolaturtefla ****'$ deum i�ael ojjinfuni blaj�hemia Syrorum, omni^nbsp;P'^^entU�u� detrahentium, quafi uirtus fua non fe ex=nbsp;^^��dat ad conuaUes, ob id omnem quantum�bet magnttnbsp;^^citumtradendum e�� innianusmius,quosfcilicetnbsp;'��^'iuntittcrenondebeat,nec tarn blajphemis 'tmp'qsq;nbsp;\ ^^Wibwparccre,utiamtoties uirtutemexpertus deiifnbsp;'��^^hipfum �oluin colereproponat erreuereri. l�c au=^nbsp;�'ngt;iia filmt impijs,quo peccando perfeuerantes, conbsp;l'uts,omniumqi tarn piorum quam impioriim,utnbsp;gt;'*^t,fic quoq; appareant inexcufabiles,ct iuftitia dei canbsp;.^entia commendetur pijs.

' � �irigebant itaq; feptem diebus ex ad^ hi,atqueilliacies, feptimaautem dienbsp;p �ftiuiffum eft bellum ; percufferunt^ f�^nbsp;�lfrael deSyris centum millia peditum innbsp;^^na.

5,1,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die conficiuntftragem impiorum.Vt hic lu^

�^^�bbathum mordicus feruandum pei- fiipcrflitionent '^��^ntcs,habcaittquoddilucre contra Chriflianos ne^nbsp;^^'^�Autenim ficpt'imumdicmiftum oportet fabba=

i

^�^^�in�u proph�te er domino approbante conuin-'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^�i �nfjf pnpiorum centum millia die uno.

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1�* remanferuntin A-

^^fCjinciuitatem, amp; cecidit murus fuper j^*8lt;ntifeptem millia hominum qui remannbsp;f�wt. Porro Ben adad fugiens ingrelTusnbsp;^ciuitatemincubiculum quod eratintranbsp;�Diculum,

�gerunt 'm Aphec urban, ubi eximio mira=:

Ij ��i:lt;iififuntca�umurorumurbis,uigmtifeptem mil=� terramotu perturbatus rex Syrie, fieruatus quinbsp;iudicio dei 4 ruina,�ed turpiori �rtune ludibrionbsp;�^^��cnduf. Cubiculum enim ingrejjus mtra cubiculu,nbsp;quident potuit,fied non effugere. Miferaq^ necef-fuorum, didicit deum ifraeliticinbsp;tamua�iumqu�mmontium,urbiumnbsp;,^�^gt;tdiiMm,ludteorum er gentium, quihumiliarenonbsp;bumiliatos erigcre,bonitatis autemfiu�nbsp;h ^�^ptores damnare.

Ecce, audiuimus pQh domus Ifrael dementes finttnbsp;US itaq; faccos in lumbis noftris, 8cnbsp;�tUlos in capitibus noftris, amp; egredia-

REGVM TER TI VS. 169 mur ad regemIfrael � forfitan faluabit anpnbsp;mamtuam.

F'mguntimpq humiliationem,coallipr�fentibusfla=: Viflofiaim ge�is, er Achab regni ifiraelts rex inutiUs er tndignus,nbsp;atroei�imum hojkm, er commune malum � domino fibinbsp;mmanustraditummanumittit,er gloriamdei nihili cunbsp;rat. dementia quidem decet reges fideliu ,�ed 'm fuos nonbsp;in fuorum hoflespcrt'maci�imos, t^ticspericulofi�imonbsp;bello dcuilt;llos,erfemper prelia meditancesitalibusmifenbsp;reri,cfi bonos internetioni exponereidei blajfihematori^nbsp;bus parcere,efi deumglori� non reuereri.

51 Accinxeruntfaccis lumbos fuos,8Cfuni culosin capitibus fuis, uenerunt^ad regenbsp;Ifrael,8Cdixerunt: Seruus tuus Benadadnbsp;dicit: Viuat,oro te,3nima mea.Et ille ait: Sinbsp;adhuc uiuit frater meus,frater meus eft.

Qu�m di�imilis habitus er aHus priori, quando noncontentusrap'maargenti er auri,uxores quoquenbsp;' exigcbat,er optimos quofq; filios, er quicquid erat a^^nbsp;tnabile er exccllens, mmcfacco lumbos precinilus, ernbsp;co�o �nibus pcndcntibus,fupplcx uitam fibi donari pronbsp;Jfiolio deprccatur. Excmplumrcgibus,ut humiliter�-piant,deum non blajf bernent, poteflatem reuereantturnbsp;fitmmam atq; cccleflcm.

33 Quodacceperunt uiri pro omine, amp;fc ftinantes rapuerunt uerbum ex ore eius,nbsp;(uelexipfo)atq; dixerunt:Frater tuus Beivnbsp;adad.Et dixit: Ite, amp; adducite eum. Egref-fus eftergo ad eum Benadad,5^Ieuauiteunbsp;incurrumfuum.

Eratris appe�atio'ne dignatum ,uelut faufla fibi aus gurantur, er injfcratam falutem incipiunt admirari,nbsp;er arripere ex orc r�gis uerbum, ne quando citius resnbsp;tra�etur.

54 Qui dixit ei : Ciuitates quas tulit pater meus � p�tre tuo,reddam, �c plateas fac ti=nbsp;biin Damafeo, ficut fecit pater meus in Sanbsp;maria,ego feederatus recedam � te. Pepinbsp;git ergo foedus, 8C dimi fit eum.

Promittit aureosmontes,ut redimat uitam nihil fers uaturus rex tmpiusiquid enim er quale iuramentum obnbsp;feruaret rex fine dco,uel impius populus � No� funt focsnbsp;deraineundacummanififleimpijs, qui utinarefempernbsp;firuent,ueritatcm non colunt, deum non t'ment, pijs osnbsp;mnibus modis imponunt dum poffimt, fuam commoditynbsp;tem folam qu�runt, er per phas er nephas promouerenbsp;non uercntur.-decipula funt perditionts piorum.

^Tunc uir quidam defilqs propheta� rum dixit ad locium fuum in fermone do^nbsp;minitPercuteme. At ille noluit percutere.

56 Cuiait: Quia noluifti audireuocemdo mini, eccetu recedes � me, SCpercutiet tcnbsp;leo. Cumqj paululum receffiftetab eo ,in*nbsp;uenitcumleo,atq;percuflitcum.

Eexemplo fenfibili docetur, non cjfe contra uerbu/m Non par-domini impijs parcendum. Durum efl homini fanilo per cKtf re,fcd domiw iubente non obmittendumimulto njd lt;gt;��nbsp;FP

-ocr page 338-

MALACH�M PRIMVS.

gis impio pitrcere contra deum nemo debet.

Sed�Calteruni inueniens uirum, dix�t adcuni, Percute me* Et percufl�t cumuirnbsp;c�de,�Cuu!nerauiu

Prouinoi� DuraprouindctprophetaruWjquifiuerbum domim phwMura.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/c� lt;^ogitntur plagis cr morti exponere. Hic au=:

tem propheta, ut prius uerbo, nunefado feriofo docet itertimcjje quod i�i domino iubente dicendum propontnbsp;tur.Sic enim uulnere fauciatus, puluere et luto fefe aj^ernbsp;git,neagnofcatur,0'tyrannicoregi extorquetiu�antnbsp;fententidin.Sic autem proponit: Cum interejjcm prielio,nbsp;cepi boftem,a�itit autem quij}gt;iam ex ducibus, qui mihinbsp;prtccepitjUt omnibus modis captum eum feruaremjmul^nbsp;ta diligentia:alioqui fi finer ein a�fiigere,reddercm ani^nbsp;mam pro anima,uitam pro uita, uel argenti talentum exnbsp;penderem.Contigit autem ut negligenter feruanti aufii*nbsp;gerit homo ille. Reftiondit ergo rex fic loquenti: Bene denbsp;teiudicatum cft,obligaris negligenti�,reus es mortis,uelnbsp;mulde argenti qu.mi dixifii.Luto abflerfo � fade, agni^nbsp;tUS eft � rege filiits eff� prophetarum.

41 Qui ait ad e�:H�c dicit dominus. Quia dimififti uirum dignum morte demanu,nbsp;erit anima tua pro anima eius, �C populusnbsp;tuus pro populo eiuSt

Parabolam propheta plane edifferit, peccatum re gK puniendum pra:didt,ut difcamus,in tempore ernonnbsp;fempermifericordiam impendere miferis. Ciuia inquitnbsp;uirum dignum anatbemate,impium, cy piorum acerri^nbsp;tnumhoftem, � me tibi tradituminmanus, prater tuanbsp;uelmerita,ueljferatadimififti:Eritanimatua pro ani�nbsp;ma illius, cr populus tuus pro populo illius uaftabitur.

45 Reuerfus eftigiturrex Ifrael in domum fuam,audirecontemnens, �C furibundusnbsp;�enitinSamariamgt;

Cum hec rex audiffet ab cod� propheta,� quo prias ra ueridica relatione audierat, dubitare non poterat fitsnbsp;turaquapradieebantur. Quiaautemimpiuserat, nonnbsp;deprecatur culpam, non interee�ionem rogat, non hu^nbsp;miliatur nuncuidor,utantea uincendus: fed irafdtur,nbsp;tumult uatur, eontemnit, reditqs Samariam, nihd deum

PiEG'VVl TERTIVS/ rcueritusnechomines, �onenim corrigi potcft,qiiei9nbsp;deus abiecit.

^CAPVT XXL

Impiosexpedat dominus, donee impleant menfurant criminum,quandoquidem femper peiores ftunt, f�netttnbsp;iniquitatisprolongando,crdamnationis iufta caufantnbsp;prebendo.Non illis profunt miracula, non exhortationnbsp;n�s bonorum,non uerbum domini, quin iftis fiitftt detesnbsp;dores. Pro uinea alterius copulanda palatio re��nbsp;oedditur. Taitto meliores tftt reges f�eruiittempo^it^nbsp;noftrorum nouis tyrannis, quod ui �y uioleKtia/ihit^^nbsp;perealienam uineam etiam fubditorum non iiidiC�gt;Ut^nbsp;runt decorum:fedconcupifeentia ill!dti,inodumutiit^

nituiacrudelinimts.

� nbsp;Locutus eft ergo Achab ad Naboth,

cens�Damihi uineam tuam, utfaciaint�*^ hi hortumolerum, quia uicinaeft,S^P^^^nbsp;pc domum mcam, daboep tibi pronbsp;neammeliorem: autficommodiust'^�P'*

tas,argenti pretium eius� 'Vtcunqdnciuiliter �iaboth wneam ne^^tterit re�nbsp;promittenti pro ea uel meliorem uineam, uclnbsp;ptionem,tam� pro fe legem domini allegabat,nbsp;tra fe product isidigne f�rebat impius, et'nbsp;dio tanto iufti uita perdenda non erat. No�nbsp;da crant r�gi olerafua,ut eafanguinenbsp;tiscomederet.

us fitmihi dominus, ne dem h�reditatt patrum meorum tibi*

4 Venitergo Achab in domutnft�^'��i dignans, amp;frendensfuper uerbonbsp;cutus fueratad eum Nabothnbsp;dicens� Non dabo tibi h�reditatt�� Pnbsp;meorum. Et proficiens fe inle�ui^'^^jitnbsp;um, auertitfaciem fuam, 8C non

Interim difcatur non regtbus tmpune neg� mel ex animo defiderata petierint. Armatenbsp;modipreces, quas potentesdel�runt,put�^^^^r,^ftnbsp;negandum � pauperioribus, qui egeftateW��'^^nbsp;runt.Triftis ac iratus domum redit, regnonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

tus,nifi er uineam propinqui po�ideattft^ ror, er impotens defiderium,uiribus deftitudnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

cibumademit.

Ingreffa eft autem ad eum lesabd � fua, dixit^ ei t Qjid eft hoc, undenbsp;tua contriftata eft i�C quare non ronbsp;panem�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T4aboth

-ocr page 339-

WAL ACHIM PRIHVλ ' ^'ncam pro ea,Etait� Non dabo tibi uine�nbsp;��learn�

'lt;)i, ^^cun^�i(turkfabelclt;iu[amtrifiit��,lt;^fxminea its per doluin er iuris contemptum ac piesnbsp;*��^�^1 �ledelamcrudelem comminifeitur er piratmari^nbsp;*�. CT ex rege tyrannum �nnarc paulatim annititur,nbsp;ha�lenus iura regni negligens, coittemptui habeasnbsp;^^��rutfua�binegari patiatttr. Rex uero uxori re=nbsp;^^'�lt;i^its,obmitM id guod adiecerat Naboth pro exeusnbsp;�^^'�cfua^ciuia hiereditatein domini uendere non licesnbsp;calwnniantium, uel nihil facientiumnbsp;� ^��Wdeie�.

^ixit ergo ad cum lezabel uxor cius�Tu i facies regnum fuper Ifrael, furge, Scnbsp;^�*nedepanem, SC aequo animo efto,egonbsp;��bo tibi uincam Naboth lezrahelit�

httit iefabehSi tu ftc agere pergdt,ut roganti tibi,et ^��quot;�penfanti beneficium qui�uam tibi quiclt;j^uam negasnbsp;^^�Utdeat, quomodo regnabis f etuis te regem agnofcet^nbsp;S�i� oamp;rdjetqu�s timebit f Velaliter,quafi dicattPofisnbsp;ilto njQcio regnabis, no prece uel precio bene�eiumnbsp;^^�tndorei cuiufcun^;,fed uelut poteflatem habens,quicnbsp;Wlibuerit accipiendi tibi poteflatem parabis, Proinsnbsp;I J ^lt;uiiino bonofis,egofatisfaciam deflderio tuo.

. Scripfititaqjliteras ex nomine Achab, . fignauit eas annulo eius, S^mifitad ma-natu, Si optimates qui crant in ciuitanbsp;^^tius,8i habitabant cum Naboth�nbsp;'. E^tfcripfitin litcras dicendo� Pr�dicatenbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;federe facite Naboth inter pri

h ^�Spopuli�

* Kt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permiflio efl,quod lefabel annulum habue

L poteflatem qute uellet imperandi,effceminatus ha

Bic A.chab:fluefciens permiferit hoc pado ages �^piusbis�erit,eriuflo iudicio damttandus. Pcemisnbsp;tanta permittenda poteflas. Alienigenarum connbsp;maritis infirat, tarn legis prohibitiosnbsp;exempli multiphcis commonitione docetur. Scnbsp;ir nobiles urbis lefrael, �^ue ut rex er regina,nbsp;omnia corruptet erant, aufl inflruere,audire, ernbsp;^^terefalfos tefles,flecund(muji iHosmorti adiudicasnbsp;U latenter innoxium,fingentes religionem iciunij, ^uas-ammo dolentes nephas commiflum,^uod cogeren-I /^�*W��clt;tre in folidum, uoto uidelicet zeloq; commitsnbsp;�^alia committuntur his qui dcum no timent, apudnbsp;nemo iuflus tutus efltregnant autem impij, er quonbsp;bi^^^�rtantotutior.

(^fnbmittitcduos uiros filios Belial con ^3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�C teftimonium dicant, Benedixit

�Hof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;educite cum,et lapidate,fic^

maiorcs natu, et ft�b habitabant cum co in urbe,

1^ nbsp;nbsp;�ft Uteris quas miferat ad cos;

tlj^f^dicauerunt ieiunium,8^ federe fccc^ Naboth inter primos populi�

REGVM TERTIVS. 17� Etaddu�is duobus uiris hliis diaboli,nbsp;fecerunt eos federe contra eum,amp; conteftanbsp;ti funt uiri Belial contra Naboth coramnbsp;multitudine dicendo: Benedixit Nabothnbsp;deo �Cregi:8ieduxerunteum extraciuita-tem jSC lapidibus intcrfccerunt.

Duofalfi tefles flibornati audiuntur,pecunia uelfa-tiore redempti : qui ut lapidetur, er confifeantur iUius opes,iuris titulo accuflaturmaledidionis in dcum errenbsp;gcm,quocrimineflbiciuesperfuadent fegratiatn r�gisnbsp;nie ac regis redimendam. liiiferrimum regtwm, ubi fltsnbsp;uorprlt;efidentium criminum perpetratione mercattfr^

14 Mifcrunti^ ad lezabel, dicentes: Lapix datus eftNabothjSCmortuus eft�

Tametfi nomine r�gis o' annulo epiflola tranflniflflt effet,timenlefabeliregintefeimperata fleiffe dues resnbsp;nunciant non regi,ut liquido teflentur conflientue iHosnbsp;rum,cui feruire fluduerint,er � quo priemium crudelitanbsp;tis expedent.

ly Fadum eft autem, cum audiffetlezabcl lapidatum Naboth etmortuum,locuta eftnbsp;ad Achab,Surge,poffide uineam Nabothnbsp;lezrahclitae, qui noluit tibi dare accepta pcnbsp;cuniatnon enim uiuitNaboth,fed mortu-us eft,

J 6 Quod cum audiffet Achab, mortuum uidelicet Naboth, furrexit Achab, SC dc^nbsp;feendebatin uineam Naboth lezrahclitae,nbsp;-Utpoffidereteam,

lefabeldei timor� prorfusexuta,gaudctdepatrato facinore,iubetfanguinis pretium corradere regcm,rapenbsp;re bona, inique occifi iuftihominis, quie dei iudicio hnsnbsp;pendente, paucis fit temporibus poffeffurus, pariter ciinbsp;confentanea in crimine crudeliter occidendus. Paupesnbsp;rum er imbeUium oppre/fores non firt diuina iuflitia.nbsp;Succi�rrit enim per calumnioin uiolenter^ grauatis, ernbsp;potentes potenter tormenta experiuntur.

gt;7 ^Fft�us eft igiturfermo domini ad E� liam Tesbiten,dicens�

18 nbsp;Surge, 8C defeende in occurfum Achab

r�gis IfracI, qui eft in Samaria t ecce ad ui^ ncam Naboth defcendit,utpoftideat eamtnbsp;Zelofo propheta utitur dominus ad potentium resnbsp;gum increpationemSuis quibufq; temporibus miniflrosnbsp;�bipneparat idoneos,adpeccatadamnanda, inonensnbsp;dosq; impios, etiam� gratis fiat,nbsp;nbsp;nbsp;fine fludu-HcliM

uel imitus grauem fubit proumciam, tterum uerbum do mild maledido regi cum regina denunciandi, intra ursnbsp;.bem regiam, ubijpes ab fit effligiendircgemirapercelsnbsp;�lendum.

gt; 9 amp;loqueris ad cum,diccnstHaec dicit do minus deus, Occidifti, infuper SCpoffed�nbsp;fti,Etpofth3ecaddes dicendo� H�cdicitnbsp;dominus� In loco hoc in quo linxerunt canbsp;nes fanguinem Naboth,lambentquot^canbsp;nes fanguinem tuum,

3.0 Etait Achab ad Eliam t Num inuenifti fF i


-ocr page 340-

MALACHIM PRIHVS.

meinimice mi;�Qui dixiu�nueni, co quod uenundatus fis, ut fa ceres malum in congt;nbsp;fpcdu domini*

XI Eccecgoinducamfupertcmalum,ctdc mctam pofleriora tua, intcrficiam denbsp;chab mingcntem ad pahetem, 8C claufuinnbsp;8C rclidum in Ifrael,

3.x Etdabodomum tuam, ficutdomum le roboamfilii Nabat, 6lt; ficut do mum Baa fanbsp;filfi Ahia tquiacgifti, utmcadiracundiamnbsp;prouocareSjSf peccarcfecifti Ifraeh

Accufatio pauciSjpunitio pluhbiu denuncutur.Oc^ dJifii,poJJedifli,ideo dominoftatueitteocdderK,Gr conbsp;lociubi innoxium effudiflifanguinem , ibi canes tuumnbsp;lambent fanguinem. aecidfolum,polleritatemlt;iuoq^uenbsp;tuam totam excindam, totam tuamfamiliam, ut nec ca�nbsp;nis fuper�t,nec minimum quiddam rertmt tuartvm, quinbsp;repoptifii tibi uel tuis: regnum fciUcet cr regalia omnianbsp;ferueruent ad ho�rs tuos, pro eo quod prlt;ecejjbrum tuonbsp;rum exempla non c$ reueritui, idco �mili te quo^ plainbsp;gaconfumabo,

Scd �C de Icsabel locutus eft dominus, dicens: Canes coniedentlezabel intra munbsp;rosicfrael.

Crudelemi�am lupam canes deuorabuni lefabctem, w planicie Icfrael,cT iuxtamurum polatij regij: execranbsp;bill morte mjilix facrilega mulier peribit.

3.4 Si mortuus fiierit Achab in ciuitatc, co� medenteum canes t fiautem mortuus fue-ritinagro, comedenteum uolucrcs coeli*nbsp;3.y IgiturnonfuitjficutAchabquiuenun^nbsp;datus eft ut faceret malum in confpeflu donbsp;minitconcitauitenim e� lezabel uxorfua,

3.6 nbsp;nbsp;8c abominabilis fadus eft ualde, in tan.*

tum,ut fequeretur idola perinde acfccerSt Amorrh�i,quoseiccit dominus � facie fi-liorum IfraeU

VindiftaJU Quicunq^ de filifs uet cognatione Achab obierit in=� jna piot�, urbem,canibus proijcietur dilaniandus,qui uero ex=

( tra muros Gr i� agro occidetur, eum uolucres cali fis raq-deuorabunt.Superafli enim malitiam fupcriorumnbsp;regutn impiorum in lfrael,qui non contentus ftatuax erianbsp;gtrccr colcre,deoucro contra legem eius, fed potiusnbsp;abiedo i�o,gyati�caturus mptit meretrici, arus gt fla^nbsp;tUMgentilium erexifli,coluifli, cr populo colenda mannbsp;dajlt Grproflituifli.lnfupert�prophctasdomini, qu�mnbsp;optimos alios uiros.,turpiter ac crudeliter occidi�i,quodnbsp;nemo regum priorum tentauit, cr pro amore turpi fia�nbsp;gitiofi�tma: faeminlt;e uenumdafli te ut per phaser ne�nbsp;phot illi complacere fludueris,cum totiusregni uiroruef;nbsp;bonorum excidio.Similem te prtebuifli nephandi�imis ilnbsp;tishominibusAmorrhieis, quos dominus obflagitiain*nbsp;fanda extirpauerat,utlfraelem fuumpopulum infere*nbsp;ret,quem tu f�urcitif s commaculafli fimilibus,uel maio�nbsp;ribus, qui pofi tot mea beneficia femper proficifii con^nbsp;tumacior.

^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taque cum audilTet Achab fermones

�9

REGVM TERTI VS. iftos.fciditueftimentafua, 8C opcruitcili-cio carnem fuam,ieiunauit^, amp; dormiuitnbsp;infaccOjamp;ambulauitdemiflocapitCtnbsp;x8 Et facluscftfcrmo dominiad Eli� Thefnbsp;biten, dicens.-

Jiis tot tantisq- interminatiombus commotus rex chab,de quibus dubitare non poterat, qui prophetaHe^nbsp;liam falfumnon credebat,compun�lus eft animo er hlt;i�nbsp;bitu, timor� mali imminentis, non amore iufiitilt;euel dei.nbsp;Veflesfeidit in fignum triftiti� er doloris,Sacco uel ci=nbsp;Udo induitur,ieiunat,dormit 'm cilicio,incedit totushu*nbsp;milis er deiedus utuulpes,er ptaipauore exanguis.Hfnbsp;pocritartim exanplumfadus,qui qu� forisfuuf,nbsp;fanda fingunt,mtus uero in confeientia defliti*^'r^^ ynbsp;de er charitate,in deum er homines,qu� fol^ detis^*nbsp;git er fufeipit-Ex corde fiadfit pietas, non imprfb^^'^nbsp;huiufmodi ceremonia : fine fide fadunt duplo iwpi'*����nbsp;dimt ut impij funtjic minime ttdes uideri uolunt.

Nonne uidifti humiliatum Achab/^�* ram me;�quia igitur humiliatus eftmeinbsp;fa,non inducam malum in diebus eiu�.'^.nbsp;in diebus filij fui inferam rnalum

Qjtfdispanitentiatalisindulgentia. dem malafiiioru fuoru,qult;epofimortan 'p�'^^C^cci*nbsp;runt,occifi 4 lehu, uxorts interitum non uid^-fus tarnen efl, er fanguinem illius canesnbsp;loco ubi Naboth oedfus efi,utinfequentibuil�i^�^nbsp;CAP VT Xxn.nbsp;^Ranfier�tigitur tres afl^�.nbsp;bellOjinterSyriamnbsp;Reftitueratrex SyriteiO'h^�.nbsp;^gnolfraelis,erplateasuelfi!'igt;����nbsp;fco permiferat.ideo triennio pax fiierat internbsp;diu (UftuUt dominus iudicij fui decretum fi*nbsp;pro peenitentia quamlibet fida, non tarnennbsp;uereprophetasBaal,nec odirecT pcrfeqilt;�P�^

...jofa* X ^In anno autem tertio, defee*��nbsp;phatrcxludaadregemlfracl.

Dixit^rexlfraelad feruos ratis quod neftra fit Ramoth J/sctnbsp;ncgligim�tollere e� de manu

Anno tertio rex non contentus fieetfrrtr tiens pads urgente iUumiudido deiiuflo,nbsp;fe exconfortio er amidtia r�gis Iofaph��l �enbsp;diorem,ut folent ex potentia er focijs tnjo�^ r ^e*nbsp;ri reges,cogitatderecuperandaurbcfacer^^^.nbsp;fiigij intribu GadKamoth Galaad, qua'/��'^��rnbsp;dumfiterat occupata � regibus Syrilt;e,antenbsp;per reddere poHidtus eradeam nuncnbsp;cu feruis fuis,er lofaphat rege ludafodonn^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad

4 nbsp;Et ait ad lofaphat t Veniesnenbsp;nbsp;pixiltp

pr�lianduminRamoth Galaad� lofaphatad regem IfracItSicutego pi-amp; tu t ficut populus meus, fiepop�^nbsp;us;8C �quit�s mei,�quit�s tui�


-ocr page 341-

MALACHIM PRIMVS.

^ofaphat affimtatem contraxerat cum Achub,putun! i^tu�is emeniiatuin ucr�,ut uidcbatur fi{le,ideo promitnbsp;^�^il�fuppct�t, orfeip�tmalfuturum belloparato ex-^^Uu.Decipitur enim hypocrifi, ut cum impio focietasnbsp;^^�^^Ihtu^tjUndeo'pcriclttatur, etiam auditafcMen-dcnonfiliciterpugnandotcaucndum igiturnbsp;^piorum confortium.

�ixit^Iofaphatadrcgcmlfrael�Quae-��^�oro tCjhodicfermoncm domini*

J, ^^lisrexmhHinconfultodominouultagff'cdi,de� �^^��tcon�lium prophetarum,�c edo�lui�patre�rnbsp;^^��Kii.Periculo enim eximendui erat uir bonui, cr danbsp;metucbat,ideo uerbum dei audit, zr quamlibetnbsp;^^fi'�igilitatem peccando, eripitur.

Congregauitergo rex Ifrael prophetas S^��dringen tos circitcr uiros, amp; ait ad eosjnbsp;��'edebco in Ramoth Galaad ad bcllandu,nbsp;^luiefccre�Qui refpondcrunt� Afcende,nbsp;^dabit dominus in manu regis.

.^drittgentof prophetof alebat Iefabel,reli^uisplu .��^ab liclia occifts,hi adgratiam r�gis loquuntur, �ynbsp;afeendere regem,diceiUes:Dahit dominus in ma�nbsp;''^regis. Amphibologica orationefdl� jpiritns dece=inbsp;I ^^Mlt;iecipcrent,moreoraculorumgentilium. Adfere=nbsp;gt; j �'^autemreuera Achab ui�oriapotiturum.

^ixitaut�lofaphat.�Nonefthicprophc J ^'^ominiquifpiam, utinterrogemuspernbsp;' ���me

I j ^on credebat fe lo�aphat prophetis iUts, lt;^uos non prophetas ef�e lucorum �r Baalim,ideo quie=nbsp;tgt;ojl tantam uerorum prophetarum flragem, reli�nbsp;quij^iam ex prophetis domini,pcr quem dosnbsp;S �^^^placituminue�igetur.

^^aitrex Ifrael ad lofaphat� Adhuc eft *iniis,perqucmpoffumus interrogatenbsp;^P^iinumtfedego odi eum,quia non prolt;nbsp;fr.?tatmihi bonum,fed malum, Mich�asnbsp;Ij lemla.Cui lofaphat ait: Ne loquatur

'^ocauitergo rexlfrael eunuchum quen Sc dixit:Feftina(rftl(i�ccre)IVlich�amnbsp;''��ilemla.

^emoritertenebatAchab, quid�biTJiich^asultima li^'^^^gt;^�^dato domini,quodnbsp;nbsp;nbsp;ntmc iterum re�)on=

^^metucbat,fcilicet animam fuam tradendam pro j ^enhadad,quem manumiferat, cum occidere iUunbsp;odiebat eum, cum alioqui prius �epenbsp;��ohrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligiint,qui

(f^^perblandiutitur,zir placentia dicMit,uoltmt mentem rex Jofaphat non prosnbsp;ii'^^'^'*�^^^�f^ilt;gt;^(gt;^^�bili^qu�muera ef�e audiensnbsp;�i^^tipfol�ieit negotijsslmpius uesnbsp;propriumfuum exitium,^^ diligit fubuersnbsp;'0 ^^rueritatis.

Ifrael, Sclofaphat rexluda unufquifque in folio fuo ueftili

REGVM TERTIVS. .. I7I

cultuueftium,in area iuxtaoftium portae Samari�, �C uniuerfi prophet� propheta-bant in confpc�u eorum.

Regespublicoloco, ueflium�gt;lendore �bi placens tes,fedent,circumflantibus prophetis �aal, atque prosnbsp;phetantibus,hoc e�,de deorum uoluntate, er ordine resnbsp;rum dij�utantes, uel de prifcoriim be�orum regumq^ esnbsp;uentibus er �rtunis, ueluti �acrorum ponti�ccs er�i~nbsp;turorum re�gt;onfatores ad id aliti � rege�ulto in�lici panbsp;pulo impiaq^regina.

� I Fecit quoque fibi Sedecias filius Cha.-' naana cornua ferrea, 6fait:H�c dicit do-�nbsp;minus : His uentilabis Syriam, donee de^nbsp;leas earn.

Hic Sedechias cieteris pneflantior uult uideri, er P*��' prophetarumfan�lor(immore,fa�lis�mul atqs uerbisnbsp;prophetat,falfo�gt;iritu afflatus, ad r�gis impij deceptios,nbsp;nem,pr�dicensSyriamca�igandam, er fuperandamnbsp;duobus his regibus, ueluti dum bos cornibus impetere fanbsp;let er uincere. Cui c^eteri applaudebaiit prophetic fal�^nbsp;quorum difficilis e� � prophetis bonis diferetio, er fosnbsp;lius dei donum.

Omnes^ prophet� fimiliter propheta-bantjdicentes�Afc�dein Ramoth Galaad, 8C uadeprofpere, amp; trader dominus in manbsp;num r�gis.

*5 Nuncius uero qui ierat ut uocaret Mi^ ch�am,Iocutus eft ad eum,dicens:Ecce fernbsp;mones prophetarum ore uno regi bonanbsp;(prtedicant)[� ergo �C fermo tuus fimilis eo^nbsp;rum,SCloquerc bona.

tiuncius interim pro NiichiCa miffus,fuadet, ut alios rum di�lis fubferibat pro rege, ad captandam beneuolennbsp;tiam, neperpetuo qua� fe contra r�gis �rtunos obfirsnbsp;maffe uideatur, nolens quicquam loqui adgrati�candu^nbsp;odio magis pcrfona;,quam ueritatis amore.

*4 Cui Mich�as ait: Viuit dominus, quia quodcunque dixerit mihi dominus,hocnbsp;loquar.

Prophetie ueri,qu�uera funt loquunfur,erprodef: fe cupiunt, non obeffe, etiam� difflliceant : Non de fuanbsp;loquuntur,fed uerbum domini annunciantfideliter, ߓnbsp;neffc lucri uelgloriie.

� y nbsp;nbsp;Venit itaque ad regem,SCait illirex�Mi^

ch�a,iredebcmusin Ramoth Galaad ad pr�liandum, an ceflare Cui ille refpon- -dit:Afcendc,amp;:uadcprofperc,amp;: tradetdonbsp;minus in manum r�gis.

Eadem priedfe uerba IViichieas loquitur, qult;e �bi �ie rant narrata per nuncium, unde facile rex,quidudumnbsp;contraria audierat, per lufum er non ex animo i�a disnbsp;eiconieilabatur.Necmentituse� Ntichieas, tradendusnbsp;enim erat per dominum in manum r�gis ho�ilis, � quanbsp;pccidereturier interim ridebat prophetas falfos.

16 Dixitautem rex ad eum; Iterum atque iterum adiuro te,utnonloquaris mihi n�nbsp;quod uerum eft^in nomine domini,

- FE 5

-ocr page 342-

t�ariboU ftlithz�.

M�LACHIM PRIMVJ.

Iterww atque iterum te obteftor, ut non mihi toqud^ ris aliud,qu�m uerbum domini. Audire cupit, fied pro^nbsp;(fiera,quj� dominum mentiri udit, prnedicere con=:nbsp;trariumueritatipro ueritate. Verbum domini nontra^nbsp;hemdumefladnoflrascupiditates, fed mores attempernbsp;randipotius funtadpr^fcriptum uerbidei. Et certe,finbsp;Uerbo domini rex obfequi maluijfet q fuiclibidini,mor=inbsp;tis euaf�ffet ea uice difcrimina:]�dfc deus hominum manbsp;litia abutitur adgloriam fuam, interim prouidenti^nbsp;dei d�cr�ta mfaUibiliter fub�ftunt complentur.

J7 Etait�Vidi cun�um Ifrael difperfum in montibus quafi oues non habentes pafto^nbsp;rem, amp;aitdominus � Non habent ifti do^nbsp;minum, reuertatur unufquifqj in domuninbsp;fuam in pace^

� 18 nbsp;nbsp;Dixit ergo rex Ifrael ad lofaphat : Nun^

quid non dixi tibi quia non prophetat mi hi bonum,fed tantum malum;*

Pnedicit di�ipandum exercitum ifraelis, er fugitus rum per montes,occi/o illius ducc,regis mortem denun^nbsp;cians,^ reditum eorum qui de exercitu f�erant cum fanbsp;tutead propria.Satis clara dehortatio regts � mortis pc�nbsp;riculo,� credere potuilfet:impij autem uerbo dei nonnbsp;fclum non credtM,fed miniflros uerbi perfequuntur, etnbsp;ad�agella er mortes adigunt,ubi polfunt.

19 Ille uerc ait � Propterea audi fermonem dominijVidi dominum fedentem fuper fonbsp;lium fuum, 8C omnem exercitum c�li affi-ftentem ei � dextris,SC � f�niftris fuis,

Videns ^iichieas uerbum domini contemni, crimpi'* ttm regem infanire, addit pmedi�is parabolam , iuxtanbsp;uerbum domini confidam, qua deferibitur iudidumdo^nbsp;mini circa uerbi dei contemptores, qui cum tantum uo^nbsp;lunt audire placentia, cr reda oda'unt�tlfa autem cu^nbsp;piunt,iuflo dei iudicio feducuntur pcrjfiirituales nequi^nbsp;tias,qux fiant � finiflrtsdeo,mini�rantes ad reprobo^

rum malitias puniendds, qui odiunt ucritatem. Reucrit dutem dominui fedct zy imperat j^iritihus omnibuf^nbsp;qui doinini uoluntatcmf^ciuM i� coclis, per quorum alinbsp;qttos beneficia clementine fune largitur, per alios iufto iu�nbsp;4:cioimpiosadfligitadiram,corrigibiles ad emendatn,nbsp;fc ut nemo excipiatur ab ordine prouidentia diuinte.nbsp;Denique impios cr uafa irte decipit etiam ueritatis uer^�nbsp;bo,dum qua:uereillisloquitur,iliinon credunt,fedcon=gt;nbsp;temnunt.

�St.o SCait dns�QuisdecipietAchabjUtafccn dat,amp;; cadat in Ranioth Galaad��^ dixit u-nus huiufccmodi, amp; alius alitcn

Error fit multipliciter, cum. lucerna uerbi dei neg�e� {la,unus hunc fcqnitur appetitum, altus alium,fecundunbsp;cuiufq; libidincm. Veritas autem um�rmiter fit, cumnbsp;fecundum uerbum dei quod iu�uin, tequum,falubre, �rnbsp;'adgloriam deijficilans,perficitur.

ii Egreflus cftautem fpiritus, ftctit co-ram domino ait� Ego decipiam ilium* Cui locutus eft dominus, In quo�*

Et ille aiftEgrcdiar, �Ccro fpiritus men^

�rEGVM TERTlVS, daxin ore omnium prophetarum e�us* Etnbsp;dixitC(iowigt;tKs)Decipies,8^ pr�ualebis t egrcnbsp;dere,6lt;facitagt;

Hebraihunc^iritumAchab dccipicntcmputanta^ Spirit�* nimamfiiiffe Naboth lefraelitlt;e, reuera autem is ffiiritusnbsp;er at,qui ilium admonuerat toties, ut refipifeeret, Jjgt;iri=�nbsp;tus fcilicet Ucline cr �Aich�a, per quos uoluntatem do�nbsp;mini cognofeens, et' rcjfiuens, non potuit aliter cadertnbsp;uitee funeperiodus, quant ut qt� ueritate redimi nolcbat,nbsp;fd�tateperiret. Omnia autem finguntur ad hutnanlt�itnbsp;morem,quo tamferiptura loquitur, qu�m prophetauttnbsp;coguntur,homines mter hominesde humattisnegotijsnbsp;tra�antes-Sic enim domino placet,�c ordinal,nbsp;vu fua impietate fordefcant,ct' iudicentur claro Ctquot;*!nbsp;iudicio dei.

Nunc igitur eccc dedit dominus fp*��**' turn mendacii in ore omnium proph��^'nbsp;rum tuorum, qui hic funt, amp; dominum Io-*nbsp;cutus eft contra temalum*

Signum ucrorum prophetaru eft imperterritn nbsp;nbsp;�

liera loqui,palparc nemini, iuxta regulam iterbict^f fa�ibilis.ldco �Aichaias conftanter opprobratnbsp;phetismalitiam,ideo odium incidit,mortisq;P^�^''nbsp;�-4 Acceftit autem Sedecias fiiiusnbsp;ana,�Cpercufl�tMich�aminmaxill^*^.� �nbsp;dixit� M�ne ergo dimifit fpiritus 'nbsp;/Sclocutusefttibi;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Sinitur �rege uir fandus erfidelis ab phc�. phetapublicepcrcuti,quia primas partesnbsp;dudoresapud idololatramiftipatuserat qlt;^�^''h.^enbsp;focqs,facrificutis Baal, quos per reginamnbsp;dargiiere potcft,nec uult,quantumlibet iBorH'� r

: piteriam�ntemiraculocaelefticonfiifi tiebant omnes,quiade unamenfaregina;nbsp;rum omnes nutriebantur otiofa terra' oncra Ctnbsp;fa reipubhcte,qui er uentri fuoconfidere hoc r.nbsp;gebantur.VnusautemMichaas imer iUosnbsp;magnorum deftitutus ca;ditur,calumniatur,(��P^^^-i.f^anbsp;tur,carceri concluditurob ueritatem, squ�clictet pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lo muoluatminifiros fuos,fuo tarnen tempoi'^�^'^.t^i mit etglorificat.Sic tune contigit, �r cumnbsp;no,fuis quoque apofiolis, omnibusq} fynccrlt;i �

prtfcon��. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Et ait Mich�as� Vifurus es in quandoingredierisincubiculuU�

biculum,utabfcondaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VerwJ

Deftitutus propheta omnibus humanispil' ritatis tarnen fiducia confolatur, er nonnbsp;par pari,uerbi domini armis tuetur innocent^�'nbsp;pradicitq; diumo inft'mdu, improbinbsp;priuatum iudicium propediem fiiturum ,utnbsp;fiiaprafentisocci�onis, anxie�tgiturus�lnbsp;crcto ad locum, er nuUatenus effugiturus,nbsp;rem ipfum �cturum huius nunc prafentisnbsp;Tantaclaritatedominuscum res pofiulattt,nbsp;fuisexponit,tanta fiduciafuftollit,er mundo^^nbsp;dabiles erinwtflw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tait


-ocr page 343-

MAL ACHIM'PRIMVS.

EtaitrexIfraeljTolIeMich�am, 8C magt; nerefac emii apud Amon principem ciui=�nbsp;tatis,amp;apudl�as filium Amclech,

^7 8( dicite cis,Hfc dicit rcx,Mittite uirum �ftiini in carcerem, �C fuftentate eum panenbsp;tfibulaticnis �C aqua angufti�, donee re-,1,^ iiertarinpacet

^nfii/iia Ma rcx co�tnditur, ut abfoluto pereuffore ���m. ^�intamalignitat�mjkt,utM.ichiCiif prophetaconi/cia^nbsp;in carccrc,ut pr�lcns rex optimiK lofaphat de probinbsp;��ff periclitctur, qui timor��rocis r�gis innoceiui �y�nbsp;proph�tie dni unico no patrocinetur. l�iunt enintnbsp;^^�niHiaritate malorum etiam boni pciores, ZT contanbsp;�i^ne f�dantur.Vt non indigne periculo proximus mornbsp;clamttre cogatur ad dominum ip�lofaphat, pojkanbsp;^pcenaspendere�lcntif'm caufaueritatis. Clauditurnbsp;�^�regii dejperata malitia 'm carcer� propheta,utfi re=:nbsp;multis lUum poenis afficiat:fi uero occubuerit^peenbsp;,0 �ltcm ueritatis pnediiihe itnpius Achtts exegerit.

Dixit^Mich�aSjSi reuertendo reuer^ fueris in pace,no eftlocutus in me do^nbsp;ait, Audite populi omnes*

infig j{ magnanimitate fanilui M^ichiCdS omnibuf ^�itutus dei ueritatem magnificat, fblicitas ne temposnbsp;fncce/Ju uerborit obliuio interc�d�t : idea clamai adnbsp;���quot;�f�, �t cum fada con/fiexerint qu� nunc fittura presnbsp;^^itfalforu prophetarum improbitas zx deigloria,zynbsp;t^�phetarum fid�le mimjkrium minime contemnatur,nbsp;^^daturfi; uerbo domini � populis, etiam fi improbinbsp;, *'�2� deum ueru/m agnoficere zr colere nolmt.

Afcendititaq; rcx Ifrael, �C lofaphat �^^�^iuda in Ramoth Galaad.

^�friter aficendunt pitts ZT mpius,fied non pari fato, propitio feruo fiuo,tamenfamiliaritate cum im=�nbsp;'^�^P^ictiMi non parum,�quo autemfiufto ac ueracc;nbsp;^��iice in coniemptorcm ueri dei zr prophetarivm.

' , �ixititaqjrexIfraeladlofaphatjMutan ����s eft habitus, �Cingrediendumpr�liutnbsp;autem induere ueftibus tuis � porro rexnbsp;'i'aei mutauithabitum fuum,�lt; ingrelTusnbsp;�ftbcllum.

Achab propofiuit zr curauit fifealienis ueftibus oc^ ^^^arc,ne agnitus � Syns hoftibus diligent�es perfequenbsp;ey fie periculum infedationis effugereuolebat:nbsp;'f'* fton eft confilium contra dominum, lofaphat autemnbsp;Ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euafurus non mut�t.

^cx autem Syri�pr�ceperatprinciples curruum trigintaduobus,dic�s� Non e^^abitis cotra minor� 8i maior�queninbsp;P�aiu,nifi contra regem Ifrael folum.

'^�t nunc principescurruum nontinantur,quot an= in exercitu Syrortvm.Lis autem dei prouiden=nbsp;^ndat,fir� contra ius zr morem bellantium ut parnbsp;P ^^Pfiiofaphat,cuihoftiliores efi�poterant obru=nbsp;cum Syris.Sed fandi prophetie,qute et dei,nbsp;r � cotnplcnda eratfUt cum pace reuerteretw popu=inbsp;^�^Stoccifo,

REGVM �BRriVS. I7i

51 Quu ergo uidiffentprincipes curruum lofaphat, fufpicati funt quod ipfe clfet rexnbsp;Ifrael, �C impetu fado pugnabant contranbsp;eum�SC exclamauit lofaphat.

55 Intcllexerunt^ principes curru� quod non efletrex Ifrael,�C ceflauerunt ab co,

54 Virautemquidamtetenditarc�, inin-certum fagittam dirigens, amp;: percufl�itregem Ifrael inter iunduras �(. inter lorica. At il le dixit aurig� fuo, Verte man� tuam,nbsp;SiC educ me de exercitu, quia grauiter uul-neratus fum,


Kegium apparatu oflentare in prielio,proximu qui= ProaMcna dempcriculo eft,zy'ipfilofaphatuelinfipicnterperfuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

fum ab Achab,uel malttiofe,ut pofiit uideriperfido co�t filio molitum ut lofaphat rex luda occideretur,ipfe ueronbsp;Achab cuaderet ad miuriam dei �y regni Iuda,plaufum:nbsp;uerofalforumprophetaruz^iefibelis.Sedqurmrecoitnbsp;ciliati hoftisfi'aus ei' perfidta patenti periculo inuolue=:nbsp;,rat,zy focietas pijs indigna uiris,eiim dementia dei fupnbsp;plidter exorata, zy intimo cordis clamore inuocata minbsp;fericorditer exemitiagnitus cnim � principibus exerci^nbsp;tus Syrorumlofaphat,dimittitur zr faluatur. Sclumc=inbsp;nim reg� ifrael pcrquircbant,qui ut habita ignotus ho=:nbsp;mitubus,deo uolente ut etiam fagittam fagittario non innbsp;tendente,prouidentia fua omnia etiamimmamoderan^inbsp;te, ad morte cognitus eft zir apprehenfus.Percuftus eftnbsp;enimfagitta eo loci corporis quo immedicabile uulnttsnbsp;infligcret,zr mortis fatum fubito experiretur.

Sublatum^ eft ergo pr�liumin dieil-lat�Crex Ifrael ftabatin curru fuo contra Syros, amp; mortuus eft uefpere: fluebacau-tem fanguisplag�in finum currus,

Be�um autem proficiebatzy dur abat per dicmeunt hoftibus Syris rege fauciato zy curru fuo perftante, nenbsp;difiedens uel deportatus uel auedus firmidinem meutenbsp;ret exercitui fuo,ut fiigatus periclitareturddeo per/�tienbsp;rauit prtefens pralio. Confiilio dei id contigit ut proma^

nante cruore ex uulnere inficeretur currus poftmodunt iuxtaprophetiam lauadus 'm pijcina prope murum ubinbsp;i^aboth fiierat lapidatus.

56 gcpr�co infonuit in uniuerfo exercitu fere quum fol occunibercr,dicens : Vnuf-quifqj reuertaturin ciuitatem,ctin terramnbsp;fuam.

57 Mortuus eft autem rex,8CperIatus eft in Samari�tfepelierunt^regem in Samaria,

In caftris igitur domino prouidente ad ue/peram re= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*��*

ceffui canitur,fimulqi belli finis annunciatur, quo fuos quifqi lares repetere po�it zy patriam, mortuo fcilicetnbsp;rege'mcurru ad ueftgt;eram, cuiuscadauerrelatumSa^nbsp;mariam illicfepiiltum eft.H�on igitur'm pace redijt, fednbsp;iuxta prophetas domint quos jpreuit zr afflixit, uitantnbsp;reddi�t propriampro dimifio regeSyrice, zy prophesnbsp;tarum Baal mendaciapatuerut toti populo, fecunduntnbsp;Wdchteee uaticinium; Sic manet uerbum domini 'm ceteranbsp;nitmtficpropbetifdQtmni�delesmueniutur, zy humtA

4


-ocr page 344-

MAL AC HIM PRIM VS.

REGVM TERTIVS.


liatur quicquid fe erigit contra dcwn, imfiiorumq; �nts int er it US �t.

^8 �Clauer�tcurrum eius inpifcinaSama ri�,amp; linxerunt canes fanguincm eius, 8^nbsp;arnialaucrunt, iuxta ucrbii domini quodnbsp;locutus fucrar

AUuuioneaquartvm pifcmac, �r perfu�one uehemert ti purgatM e� curriK iUe regius � fanguine Achab, utnbsp;prTdidum.ilec autem pifcina in Samaria dicitur, undenbsp;defluit �rte in le�aei uicinum locum ubi canes lambue^nbsp;runt cum �anguinem.Arma uero belUca,quibus pro eo-dcm curru ufi funt,eodem inߣia fanguine,purgatafuntnbsp;in pifcina iefraelitica,fecundum uerbttm domini,ut quiCnbsp;flio h'mc uana foluatur.

59 nbsp;Reliqua autem fermonu Achab, amp; uni

ucrfa qu� fecit ,amp; domus cburnea quam aedificauitjCundarum^ urbium quas ex^nbsp;truxit, n�nneh�cfcriptafuntinlibrofcrnbsp;monum dierum regum Ifraek

  • 40 nbsp;Dormiuit ergo Achabcupatribus fuis,nbsp;Ochofias. QcregnauitOchozias filius eius pro eo.

  • 41 nbsp;nbsp;^lofaphatuerofilius Afaregnarec�-peratfupcr ludam, anno quarto Achab renbsp;gis Ifrae!.

I^phat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ochozias filius Achab regtio fucccdit, GT prtee� bi=�

enniotantii. Qtt�uerohicnotantur dedomoeburnea, inuerbis dierum ucl Paralipomenonquum nihil dica=nbsp;turprorfus, probaturnon ejfie librum hie allegatum,uelnbsp;^uod minus uideturabbreuiatum. iJondiffi�le efinecnbsp;nouum hbros excideretanto tempore gt'tanta rerumnbsp;nutatione,ciualis contigit Hebr�is,maxime cos fine quinbsp;bus �des uera, �� dci gloria non minuitur, gt impietnisnbsp;indeignoratur.

4^ Trigintaquinq; annorum eratlofaphat quumregnarc coepiflet, 8C uigintiquinqjnbsp;annis regnauitin lerufal�� nomen matrisnbsp;eius Azubafilia Salai.

4� Erambulauit in omni uiaAfa partis fui, amp;non declinauit exeat feciti^quodredliinbsp;crat in confpedu domini.

44 Veruntamen excelfa non abftuleruntt adhucenim populus facrificabatjSfadolenbsp;batincenfum in cxcelfis.

4y Pacem^habuitlofaphatcfiregelfrael.

  • 46 nbsp;Rcliqua autem uerborum lofaphat, 8Cnbsp;opera eius qu� geffi t,Slt; pr�lia,n�nneh^cnbsp;fcripta funt in libero uerborum dierum re*nbsp;gum luda�*

  • 47 nbsp;Sed 8(. reliquias eff�minatorum,qui renbsp;manferantin diebus Afa patris eius,abftunbsp;lit de terra.

lofaphat uigmtiquine� annoru peruenit ad regnum, boni regis filius,cuius pietatem fefiatus e�, G^ ficut panbsp;ter deliquit commercium habendo cum rege Syriie,ficnbsp;quoc^ fihus arguitur familiaritatis cum rege impio A�nbsp;chab,panter tarnen fuflinueruntfacrificiadeo uero,qu^nbsp;^populoUtda itt excelfisfiebant,nequidinto}erabdiutnbsp;f�rre cogerentur. Excefiit uirtute patrem in hoe, quodnbsp;eff�eminatos ucl promifiuo concubitu pa�im uteittes,utnbsp;olim apud Komanos,qHos pater paucospermiferat,hicnbsp;int�gre deleuerit.

  • 48 nbsp;Ncc erat tunc rex in Edom, pr�fc�usnbsp;(erat) rex.

  • 49 nbsp;lofaphat feceratdaffes inmari,qu�na�nbsp;uigarent in Ophir propter aurum: SC irenbsp;non potuerunt,quia confrad�funtinA-fion gaber.

�Jo Tunc aitOchozias filius Achabad Io* faphat, Vadantferui mei cum feruistuisnbsp;innauibus.Etnoluitlofaphat.

�I Dormiuit^ lofaphat cu patribu^j�*�� amp;fcpultus eft cu eis inciuitate Daui�P^'nbsp;tris fui ; regnauit^ lor� filius eius pr�nbsp;Edomitte � Dauid ui�i porebant regibusnbsp;nbsp;nbsp;�n.

po� loftphat. Commode ergoinlittorerubrintafi^'^ Eziongabcr nauesparauit, quibus cxOphiraurlt;^^^nbsp;firretur:fed deiprouidentia ne nimqs diuitijs inߑ^rnbsp;ret alioqui uir bonus, contritafunt naues quasfi^^ �nbsp;Qjsodaudiens adduci ultra non potuit utre�^^^ fnbsp;domimuoluntatemample�lens, qui nonnbsp;fed re�ituendte iu�itia illidefideriumnbsp;2.Paralip.i7.Gr deincepsplura leguntur.Ei�i^^ul 'nbsp;liuslchoram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

5^ Ochozias autem filius Achab recceperat fupcr ifracl in Samaria?nbsp;fcptimodecimo lofaphatregis luda?*^�nbsp;uit^fuperlfraelduobusannis. ,

Et fecit malum in confpedu nbsp;nbsp;nbsp;�,�#,

ambulauit in uia patris fuiamp;m^^ amp;in uialeroboamfilq Nabat,nbsp;fecit Ifrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

54 Scruiuit quoq; Baal, SC irritauit dominum deum Ifratb^nbsp;omnia qu� fecerat patereius. .nbsp;Ochozias impius ut pater GT mater dctinttii

Ml ea impietate quam inchoauerat leroboattt,^ P 1)^ na prituaricatione coluit Baalim deos matris�*�^nbsp;bel, contra domim legem, de qua nihil curaue^'^�^^nbsp;prouocauerunt iram domini,quam GT ^P^^''L'i,rai^ �����nbsp;rifimile e� meuria fcriptorum irrepfiffe etiaW^^ ^^0nbsp;cis exemplaribus errorem numeri, ut pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fdde^

uem annis fcriptifint decern gt Achas fcribitur regnaffe uigintuhiobusnbsp;fit Ochozias, lofaphat autem regnarenbsp;no Achab. Erit ergo uicefimusfecudus anntt^ 0nbsp;. chab er primus Ochozi�e,non decimitsfepi^^�'nbsp;cimusiwniis lofaphat iu� regis luda.

FINIS.


-ocr page 345-

Qvartvs liber re-

^vm, secvndvm hebraeos, MALACHIM HEER IL

CAPVT PRIMVM.

R�uarica^ tus eft a Utenbsp;Moab in Ifnbsp;rad, poft-quam mornbsp;tunseftA-chab�.

Kcbraii^Uie fequuntur ea�nbsp;dem contextunbsp;prioribi� an-

i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,.________�

ucl noui libri uel alteriui capitis annatatto �buw� A.chab uiueret ey antea, Moab tributa pendenbsp;i^^^�*lt;gt;tannis Centn mUlia choros uel affws,ac ob hun�nbsp;Ij^^�^cm^etiainfi�lam, deus banc�bi�licitatem perminbsp;I^?'�^�fuitautemfilio Ochoziitji (}uo dc�cerunt Mo4nbsp;tributanegar�t, quictiampal�mparentumimnbsp;Vfe{latiis,iam diuino iudicio toUendus erat.

Cecidit^ Ochozias per cancdlos cce� � lt;^uli fui quod habebat in Samaria, �C ae-i^�^'^tauittmifit^ nuncios,dices ad eos.-Ite,nbsp;^�'fulite Bed zebub dcu Accaron, utrumnbsp;qucam de infirmitate mea hac,nbsp;eiufdem ftHj ctdamitas accidit, cafus mortaliinbsp;�^�UiceUos iuxta comaculwm Samaria, cut adhuc iuttnbsp;�cc(T4rt(ti impietits, tj^ua non conteMus fuis �alt;tnbsp;tif prophetis, multo minus ueri dei propbenbsp;^^��bant,nuncios n�ttit ad deum mufcarum Ac�nbsp;J ^'had confultandum ilUc de uita re�dua, quamlibetnbsp;dei cr miracula multa circa patr� uidiffet imsnbsp;fandosnoffet, haberetq} propbetax,tatnen idonbsp;colit prlt;e deo, ab eis pofiul�do quod dei

locutus eft ad Eliam adcos. Nunnbsp;fij]nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dt deus in Ifrad,ut eatis ad con-

4 ^dutti Bed zebub deum Accaron:* I�^Uam obrem, h�cdicit dominus. Denbsp;fuper quem afcendifti, non defcennbsp;� ���cdmorte morieris.Et abiftElias,nbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncii ad Ochozi�. Qui

' �*5*�,C^arercuerfieftis?

'�^^fepe dominus dicitur loquutus ctvm Hclia, bic � domini iubetur obtundere peruicaciam facrilenbsp;? ^/pcrantifalutem den�ciare mortem,eam^nbsp;bgt;tproperando illi contemptuntnbsp;^teftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idolorum,quod dominus di�imulare non

udorationis, er omni ^'^[olMionenifClonentiamj�r onmebotnm, et

REGVM CLVARTVS� 17J deuslfraelis ornmno uult haberi,dici er coli, cuiusglo^nbsp;riofo nomine J�reto er operibus,impij deum mufcarumnbsp;i�i priefirunt,fiue reuera deus Accaron hoc nominisnbsp;babuerit, uel � ftdelibus huiufmodi nomine contemptitnnbsp;�c�teritdppellatus. Qtttimduranunciandafunt, deusnbsp;rliam zelo��imum prophetam n�ttit,qui zelo firucnsnbsp;obfequitur fideliter ad omnia.

Dubitare non poterant nuncij de ueritate rej�on�, quem audiebant non ignorare caufam itineris quit hancnbsp;i�i nemo dixi�et:ideoq; redeunt cum admiratione r�gisnbsp;ut quierat,quid �c redierint pneter opinionem citius.

, haec?

� � Atinidixerunt,Virpilofus,amp; zona pci liccaaccindus renib�.Qui ait, Elias Thes-bites eft.

Habitum ac conflitutionem proph�tie inquirit,erad uer�t Eliam e/Je,ucflr fcilicet pilofa 'mduttim,cr zonanbsp;coriacea. Sandi no eligunt ue�rs delicatas�ue molles,nbsp;fed facile parabiles,er ad nu�am o�entattonem, ainiditnbsp;contenti er uidu,non tarnen in Ulis ,fedfde er obedi�nbsp;entiaindeumprobantur.

9 Mifit^adcumquinquagcnariumprin �cipcm,�Cquinquagintaqui erantfubco*nbsp;Q^iafcenditad cum, fedentiep in uerticenbsp;montis, ait, Homo dei, rex pr�cepit, de-feende.

Prmcipemquinquaginta mim�rorum uel equitum n�ttit,qui ex aUoquio uifus efl uim prophetic iUaturus,nbsp;ut uel nolens cogatur adir� regem er reginam, qua iainnbsp;antea ilium interficiendum iuramento decreuerat.Si f=snbsp;nim uirum dei agnouerat, ipfum no tarn imperioft iufrnbsp;pone uelut ad defeenfum cogere debebat,fcd oj�cio�usnbsp;rogare, fl interpeUationem ad deum pro rege � prophenbsp;taimpetrareuoluiffet.

1 o Refpondens^ Elias, dixit quinquagc-nario, Si homo dei fum, defe�datignis de cedo Sc dcuoret te, SC quinquaginta tuos.nbsp;Dcfcendititaq; ignis de cedo �C deuora-uit cum,SC quinquaginta fuos.

Voluit prophetaimpiumregem certioremreddere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^�-

fe prophetam dei ueri er omnipotentis efle, cuius tre= mendaejfet potentia,� quo flbi cauendum , er in iUiusnbsp;uoluntate uiuendum. Virum autem dei quern amaretnbsp;elegiffet, er ad patrandum miracula ad uerbum domininbsp;pnedicandum ordinauerat, propter deumreuerendumnbsp;effe,ernonad fupplicia fandos trahendos:graue, fednbsp;dignumiudicium,quipariterimpij er r�gis impi//�^nbsp;tettiteSfdewn Gr^ropheldfcontetnnebant, Htcotlefi�

-ocr page 346-

mala CHI M S E C V H D V s.

� dei coele�tm ttin�ii^atn demitterct c�lcfli ign� com-burendi.

II Rurfum^mifitadeumprincipcquin^ quagenarium alterum, quinquagintanbsp;cum eo,Qui locutus cftilIi,Homo dei,hfcnbsp;dicit rex,Feftina,dcfccnde

Alterum �giwm procuci�imi regK,qui tuittofigno non coptmgitur,nec dei potentiam uerctur, fed peccu^nbsp;tumpeccatoaddit, tyrannicacrudclitateabutitur fer=nbsp;tits, ftrocioribu^ graudt mandat is fecundo qu�m annbsp;tea. Dicit enim fecundusprincep5:Sicimperatrex,utnbsp;ilatimdefcendAS,

ix Refpondens Elias,ait, Si homo dei ego fum,defcendatignis deccelo, SCdeuorctnbsp;te, 8C quinquaginta tuos* Defcendit ergonbsp;ignis decoelo, Sideuorauitillum ��juin^nbsp;quagintacius.

vid�s Helids regem nec deum timere,nec coplicibus impietatis parcere,qui parati ejfent fubtre quoduis fla~nbsp;gitium,lefabclisfine dubio fateUites,qui cr ipfum paranbsp;ti effent trahere ad tormenta^nulld dei irmdi�a deterri-*nbsp;tos, crper ludibrium uirum dei nommantes, diuini connbsp;filij confcius prophcta,deuouet impios fupplicio digw,nbsp;conflagratiomfcdicct ignis coeleftis.

15 Iterummiut principemquinquagena-rium tertium, amp; quinquaginta qui erant cum co* Qiii quum ueniflet, curuauit gc--nua contra Eliam, Sc precatus eft eum, 8Cnbsp;ait, Homo dei, appretiareanimammeam.nbsp;Sc animas feruorum tuorumillorumquinbsp;coram te font.

14 Ecce defcenditignis decoelo, 8C deuora uitduos principes quinquagenariospri^nbsp;mos, Sc quinquagenos qui cum eis eranttnbsp;fed nue cbfecro pretiofa fit anima mea innbsp;oculis tuis�

Auer fus rex horribili iudicio dei,ab omni cont�pla^ tione diuU�te potentia: or irte,exutus compafiione mtli^nbsp;turn ex furore, tertium mittit or morti obijdt qumquasnbsp;genarium cum fins qumquaginta militibus trepicLmtesnbsp;ad exempla priorum,non tarnen aufii detredare iuffa dinbsp;ri rabidi r�gis:famore tarnen confiilio ufi,^atiaquienbsp;runt, rogant inueniunt, dei potentiam confitentur,nbsp;Crfan�li prophete indulgenti�orant, idcoq^falui eua=nbsp;dunt. Mira �ielie fan�li in co/fie�lu dei acceptatio, pronbsp;qua deigloriam no immerito zelat,?^ illius contemptonbsp;yesperfi�lo odio exofos habet. Leuiusexifiimasomnesnbsp;perire homines,q dei ueritatem amp; honorem conculca=nbsp;ri.Si cui coi�tigerit tantus dei amor, tampotens miracunbsp;lorum uirtus,tam familiaris apparitiomaiefiatis diui^nbsp;n�, tam prefens auxilium in omnibus anguftijs, is zelinbsp;quoq^ illius fequatur exempla.

ly Locutus eft autem angelus dominiad Eliam,Defcendecumeo, netimeas � facienbsp;eius* Surrexitigitur, �C defcendit cum eonbsp;ad regem,

gt; 6 SC loquutus eft �i) Haec dicit dominus,

REGVM Q.VARTVS. Quiamififti nuncios ad confuIenduBeclnbsp;sebub deum Accaron, quafi no effet deusnbsp;inlfrael,� quo poffes interrogateferino^nbsp;nem, ideo deic�ulo fuper quem afc�difti,nbsp;non defeendes,fed morte moricris.

Famili�rem in agcndis angelum dei afi'equutiis,ubilt;p dirigitur, per omnia obfequitur preceptis dei. lubeturnbsp;itaq; conftdenter defccndere,faci� crudelis tyranni nonnbsp;extimefcere,impiam lefabcl� fulmine diuini iudid/ terrenbsp;re,fecuritatem promiffam credit, regiq; repetit iartt co^nbsp;ram pofitus dei fententia, quam ante mternucijs trattj^nbsp;miferat. Infallibilisefienimueritas, oruerburndotm*nbsp;m permanet inui�lum. Kon efi enim uelut honK�nbsp;bilisdeus.

*7 nbsp;nbsp;Mortuus eft autem iuxta fermons*�,

mini que locutus eft Elias, SCregn^uii ' ram pro eo, anno fecundo loram fiW Lnbsp;phat regis lud��non enim habebatfil^�**nbsp;gt; Reliqua autem uerbor� Ochozi^finbsp;operatus eft, nonne hKcfcriptafuo^*�nbsp;bro ferm o num dierum regum Ifrael^nbsp;Hie uerfus cum penultimo tertif libri Rtgunbsp;primo tertif capitis huius libri, difficile coiiclt;���^^nbsp;literam,qu�comuniter habetur apud Hcbralt;^^^^nbsp;tinostdiuerfafentiemibusHebreisRabi Salo�����nbsp;RabiLeui BenGerfom. Mihinullumefidtibi^'��^�.j^nbsp;authorem uerifiima fcripfiffe,fed pro tempot�^^^nbsp;tudiite potuifie in nmnerisfitiffeuitiatos codic^gt;,nbsp;me quum hie confufionis^flram aperiatnbsp;militudoinfilijs tomAchab qudmlofaphat.S^'^f^f^tnbsp;finnile potefi haberi,fi dicatur lofitphat pofinbsp;chab admimftraffe regnum ifrael, ufq; adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dfrit

tis fute cum filijs Achab, quo mortuo foliU Ochoziasfilius Achab biennia, pofi quodnbsp;tam filins Achab qu�m loram filins ernbsp;poslofaphat fuis prafiiiffe regnis ufifiadd^^^^fOitnbsp;ufq; per Iehu,qui utrofq; occidit uno tempor^'nbsp;tiam tarnen malo fateri qu�m aliquid defiiv�^nbsp;feripturam.

^CAPVT IL � Adlum eft autem xqunt^ ^^Vi*nbsp;uelletdominus Eliamnbsp;nem in ccelum,ibantnbsp;feusdeGalgalis�

Helios er Helifeits prophette domini regnum�frael,fubditumimpijsregibus,nbsp;dem non ignorabant,quin er colebant,fiquot;rnbsp;ditioneshmnanas contra lege dei: ideoej; �nbsp;tuntur propheta; illufiriores in miraculis,amp;'nbsp;incorreptionibusqu�m tribuiiuda, quinbsp;credebantfirne miraculis,nbsp;nbsp;nbsp;ad cult um

norumnon tam genera�terreciderunt,ui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^piii�

raelis, im quo uelut magnus numerus � tantwmrefirtur,feptem mi�ium. Heliosauinbsp;uerboclarusprtedicatorerat deiifrael,crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj�t

gum er prophetarum perfecutor. Quofi�� �liusauthoritos, er uerbumprtedicationisH^ ^pfi^


-ocr page 347-

malachim s�cvndv�* ^primeretur f�delibiKnbsp;nbsp;nbsp;ele�lii, itnpios terrmt f�r^

^�'�^iCti'.iinf�nem ^ro^hetiirurn fuarum domino proui^ ^�iKe clM^i�imufufcipit, uelut alter Egt;wcb:uel clariits,

(i (/cOjfx confortio hominum, �ue in paradifum �quot;gt;��iariim,�uc igiiorata homimbut morte, ut !Jlofet,denbsp;^^If^^itjquod folo domino notum efl, feriptura canoni-=�nbsp;hoc nihil certius definiente: de quo quicquam affenbsp;temeritatii fit. tu a�ra fublatus cji, qu� caelum dUnbsp;^^tiir infcripturts,de quo Hebraiifuo more jlulta opi^nbsp;''^^tur, 4 quibuf habemus quod uiuat eu Enoch 'm paranbsp;p4W�Tuenturicircafinemmundi. Quemcrfin=*nbsp;Chinees �ii(fe perfonaliter, quum ob zelum utri-iioiitTft tmpios, qualem zx fuo tempore Enoch ha^nbsp;uidetur ad homines corrupti�imos ante diluuiuinnbsp;^�^�^nti�imo z^lo pro gloria dei contra idola, pro ue^nbsp;contra errores,?^ pro lege dei ZT uerbo, contranbsp;^��^itionespr�fitmptionimihumanarum, ut officij no�nbsp;����'�^�nt ZTquot; mintjkriorum dei Heli�j}gt;iritus Z!� Pbisnbsp;quot;^^^^qualia fuis temporibus mittit deus pro re�rmatio^nbsp;zr morum, qua contempta nunquam non imminbsp;^��^�^S^aui�tmaultio diuina in 'mtpios.

,. Elias ad Elifcum,Sede qu�fo p^^quia dominus mifit me ufqj in Bethel�nbsp;ait Elifeus, Viuit dominus,�C uiuit a^nbsp;,nbsp;nbsp;.quot;l�atua,quia non derelinqu� te� Cumqj

\�i*itquot;*fcendifrentBethel,

, �^�iin (H Galgalisqu�m Bethel ZT lericho ftli/ pro= Jerant,hoc e� difeipuli, in�ituendi de lege zrnbsp;^lacito dei, qui pr�ceptorcs fuos prophetas in�gninbsp;quorum Helios z^ Helifeus pr�cipui habebanturnbsp;If fraele,patrcs nominabant,zr uclut nutritios,i�nbsp;di/cenda zr docenda.Rcmitterc ucro conanbsp;ud Galgal,zrjolus nuit au�rrfft do^nbsp;^�^�'cui�'et, no quod i�i 'muideret�)iritum,fed quianbsp;.�^'tia�itura nofee datur prophctis,ideo ignorabatnbsp;ii�'^�^on/iantiam,uel probare uolebat. Qui tarnen iatnnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomodocunq; edodus, intelligebat auf�r�dum

m proximo,idcoq; cupiebat quoad liceret adef: ipfum defererc non uolebat, gratitud'misnbsp;,^^�terito zr ]�e meliorum charifmatum percipien-j �^J�iritu adadus: iuratfe iwa ab�tturum inagi�r.0nbsp;^�^�^finatur.

iu^gieffifuntfilii prophetatum,quierat q �^lhel ad Elifeum,amp; dixeruntei, Nun.-nofti quiahodie dominus tollet do-capitc tuo Qui refponsnbsp;�^legonoui�filete�

raro contigerat huiu�nodi raptus Hella,fed i�e li(( ^^�^^�iijfe ultimus,de quo difeipuli pa�im uel ab He=�nbsp;pfopheta pramoniti�crant,z^nunccu^nbsp;^�^'**^**��*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pf^ fit.

iii^^'^f^ntiam anxij defiderabant, nbsp;nbsp;abfentis ^iri

�����Ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ardentius cupiebant, foliciti quis iUi

^tti^^�'�^^ulorum z^fanilitate fuccederet.Decapis tUf,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au�ret deus illum,hoc e�, magi�trio dejlt=

od pedes non fis a�efiurus magi�ro dominum tuuWjno no�rum appell4nt,quiit

REGVM CE-VARTVS. 174

f/df w Hclifeo familiarior erat magifler quam alijs.

Dixit autem Elias, Elifee fede hic, quia dominus mifit me Icricho.Et ait, Viuit donbsp;minus, amp; uiuit anima tua, quia non derc.-linquam te.Quum^ uenifTentlericho,nbsp;�� accefTerunt filii prophetarum quierancnbsp;in lericho ad Elifeum,S^ dixerunteit Nunnbsp;quid nofti quia dominus hodie tollet do-mi num tu� � capitetuo�Etait, Et ego no-ui�filete�

Secundo tentatur con�antia Helifci,fcd no u'mcitur, Inquiritur� c�tcris,zr filentio fe proditdignum difei-pulum myflcriorum dei.EJcc mendacia erant uerba Hf=�nbsp;li� ad Helifium, fed non fine caufa repetebatur profrfiinbsp;fioperfiueranti�zr fidei difeipuliadmagifirum,quinbsp;zr obf�ruantia fecretorum commendaretur zr o�endenbsp;retur dignus ad maxima quifidelis deprehendebatur innbsp;minoribus.

Tertio tentatus z^ perfeuerans, po�ca admittitui\ Zr prophcti� j�iritu dignus declaratu�.

Prouidentiadei ordinatume�,ut qumquagintapra phetarum difeipuli, de longe quidem uelut indignioresnbsp;miraculumafipicerent,zy ueritati teflimoniumfirrent:nbsp;non en�mi in oceulto deus facit port�ta contra naturam.

Quod tJiofes uirga,Helios coUigato paUio aquas fin dit, zr parat iter,non folumfibi, fed zr digno difeipulonbsp;aelifeo,tam con�anter zrfirmi�lmafide magifirum uinbsp;rum dei, fubfecuto fine cun�atione. Eide en'tm opus e�nbsp;ad�iritum propheti�, zr refignatione curarum huiusnbsp;f�culi,qui tanta praditus fit deuotione in deum uerinbsp;tatis amorem, ut omnia po�it huius mundi pretiofa zrnbsp;magna contemnere,fedulo uerbo dei difeendo 'mfifltre,nbsp;zr tyrannis zelo fidei aduerfari.

Helifeustut� zrutilitcroptandipetcndi^;�fatiam Eii�eipoR� afi'ecutus,non petit diuitias, long�uitatcm zrgloriam,nbsp;fed�iritum iu�zeli progloriadei,zr pairandorumtnbsp;miraculorum pro conuerfione �/raelisad deumfuiim^nbsp;zr fanil� conuerfationis, idq; non ad modicam menfu^nbsp;ram, fed fi fieri poffet etiam maiorem ,quandoquidentnbsp;uiderdittcnditmfuffici�eliflia�imtimtadcontier�Qs

-ocr page 348-

HALACHIM SECVMDV�:

fiem regis uel rcgni,ideo duplum poj�uiat, ut ctim abMt det (gt;ri�U.mcatio, etiagratia prophctalK augeatur,^uonbsp;�r malitia impiorum, iufium dei iudidum amptiusnbsp;celebretur. Licet autcin reuera duplo pluramiraculanbsp;Llifeus patra/Tc legatur,fedecim fcilicet, quum. de Helianbsp;tantum o�lo legaiuur,�que tarnen parum pro/icit in ponbsp;i�-aclis. Primolor^nem rediens diui�t: fecundonbsp;aquits fanauit: tertio pueris lupos iwmif�t : quarto ora^nbsp;tione regibus aquas impetrauit:quinto oleum auxit: fe^nbsp;Xto �xcunditatem Sunamitis promeruit:feptimofiliumnbsp;mortuum fufcitauit:odauo pulmentum dulcorauit: nolt;inbsp;no panes multiplicauit : decimo Naaman Icprofum curanbsp;uiLundecimo Giezi in�cit Icpratduodecimo firrum nanbsp;tareiu�it: ftecimotertio puerioculosaperuitad exerctnbsp;tus uifionem: decimoquarto exctecauit hofles : decimo-quinto annoitie abundantiam inopinatam prtedixit: decimosexto poflobitum o�iumtadu mortuum fufcita^nbsp;uit.Ln fededmmiraculaElifei. Kcliamlegimus primonbsp;ccelos clau�j�c,�ccund� farinam cz oleum continua��e^nbsp;tertio uidu� filium �u�dtaj�e, quarto de caelo ignem de^nbsp;traxifje,quinto pluui�impetra��e, fexto cr feptimo bisnbsp;quinquaginta concremaUe,odauo lordanem ficcaffe.nbsp;Ecceodoportcitta.

10 Qui refpondit, Rem difficilem poftula^ fti�fi uidcris me quando tollar � te,crit tibinbsp;fic.�fi autcm non,non erit�

Arduum eft quod petifli,fiet autcm,fi dono dei uide^ re poteris mei translationem. Quicquid pro dd gloria ftnbsp;deles orant ,fine dubio confequuntur. tdfi enim domb^nbsp;tius tale quippiam dare uellet orantibus, orationis gra^nbsp;tiam, cr tantum glori� dd zelum mimme cum tanta ftnbsp;de immitteret cordi poftulantis.

gt; � nbsp;nbsp;Quum^ pergerent, amp; iricedentes fer^

mocinarcntur,eccecurrus igneus,amp;cqui tgnei diuiferunt inter utrunqj � amp; afeenditnbsp;Elias per turbinem in ccelum*

Eundo colloquebantur de rebus diuinis, ut decebat prophetas,fubitoq^ uifio ignd currus, zelo firuenti pronbsp;pheta; tranftnittitur, equis igmis apparendbus. Totitsnbsp;enim igneus fiierat ardens pro dd gloria crfalutenbsp;populi.Ac inter utrofq; diuidens,lieliam abftuht in aesnbsp;ra,lielifeum terradimiftt. RabiDauid fcribitanimamnbsp;miltsangelorum confortiofociatam, corpore refolutonbsp;in elementa �ua,dclap�o pallio in confolationem Uelifei.nbsp;Tutius eft de his nihil affirmare,qu�m tenure quicqua,nbsp;CaluM Veteres fcrip�eruntEliam�ublatuminccelumaereum,nbsp;ut in fecretam quandam terra regionem repente duce=nbsp;retur, ubi in magna iam carnis cr ftiritus quicte uiue^nbsp;ret, quoufq^ ad finem mundi redeat GT mortis debit urnnbsp;foluat. Subleuatits autcm Chriftiaftcenftonemdefignat,nbsp;ille quidem mortem diftulit non euaftt,redemptor autemnbsp;nofter quia non diftulit fuperauit, eamq; refurg�do connbsp;fumpfttnbsp;nbsp;nbsp;immortalitatis fuagloriamafcendendo de=

clarauit. Deniq; homopurusadiutorio indigebat alie=* no,angelico fcilicet adiumento.-Chriftus autem qui om^nbsp;tua ficerat fuper omnia fua uirtute firebatur,Hluc reuernbsp;tebaturubierat, ztrinde redibat ubiremanebat, quia

�4

REGVM �XVARTVS� quiem per humanitatem aftenderet 'm caslum,ptgt;� dit^nbsp;nitatem cr terram pariter continebat calutH' vuienbsp;pJhabanum.

li Elifeus autem uidebat,8^ipfeclamabat, Pater mi, pater mi, currus Ifraelamp;auriganbsp;cius,Et non uidit eum ampliustapprehennbsp;dit^ ueftimenta fua,amp;fcidit ilia induasnbsp;partes�

Acclam�t patrem, cuius erat�mfidefilii^t. Cuirui� tfrael cr afeenforem uocat,quia uita, doilrina amp;nbsp;culispromoucre cupicbat �r faluare populum deiiD^nbsp;let fe defttui magiftro fandi�imo.

  • 15 nbsp;nbsp;lt; Et leuauit pallium Eli� quodf��J��^'

rat ei : reuerfus^ ftetit fuper rip3��* danis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, _ paifi�*

Sortitus ��cli� pdliu Heli feus, ad idem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W**'

quo uiderat Hcliam ufum, ut fcilicet colligato iW� � danis aquas percuticndo diuideret. Prim�m qui^^nbsp;cu/ft aqua lordanis non eft diuifa,nc uel tttoft ndnbsp;fandiorfibi continuo uidcrctur: cogitur autem dife� 'nbsp;re cr infupcr orare, erfide roborata pcrfilt;^^^ tnbsp;uolcbat.

8C arrepto pallio Eli� quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

percuflit aquas (er non funt diuife)^^^^ Vbi eft dominus deus Eli� ctianbsp;cufl�it^aquas,SCdiuif�funthucatci!quot;� �nbsp;amp;tranfiit Elifeus�

Sicut Helifeus percutiens pallio fluuiwm, diuiftt antequam dixit, V bi eft deus Helia inbsp;mft per 'muocationem diuini nominis uirtut^^quot; �nbsp;re non poteft,quia ftcut ipfe dixit: Sine menbsp;facere.Nihil eft enim humanum ftudium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

ton'��� diuinum. Deus eft enim qui operant�� ueUe GT perftcere pro bona uoluntate,

rtl

  • 15 nbsp;nbsp;Videntes autem filij prophetar^' �ie

crantin lericho econtra,dixeiuflf�^^jjfl^ uitfpiritus Eli� fuper Elifeum-Ef�^ pfOnbsp;tes in occurfum eiuSjadorauer�t^*��*nbsp;ni in terram,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

JAiraculumHelifei conftgt;iciunt difcipul�t� rum,Grfuccefforem Hcliaa^feuntiShnbsp;domino,GT hoc uelutportentoiUisconfee'^^^^nbsp;fcopum, ftifcipiunt cum honore ad terranbsp;tarn pro eius gloria q progratia deo reftret^^nbsp;mniabona.

  • 16 nbsp;nbsp;dixerut^ illi,Eccc, cum l^r***�? ntirc,nbsp;quinquaginta uiri fortes, qui p����nbsp;amp;qu�rere dominum tuum,nenbsp;riteum fpiritus domini, amp;proiecer�

in unummontium,autinunanin3 Quiait,Nclitemittcrc�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

  • 17 nbsp;Coegerunt^eum,donccacq^ innbsp;Sc diceret, Mittite� Et miferut 3ielt;nbsp;ta uiros � qui quum qu�ftffent tn^nbsp;bus,noninuenerunteum� t-raba�

� 8. EtreuerfifuntadeumtatillehaP*


-ocr page 349-

mala CH IM SECVNDVS. ��^lericho, Sc dixiteis : Nunquid non dixinbsp;�^obis�Nolite mittere�

Siuc curio�tate pcrmotifilij prophctdrum,�ue oj� i^tt, perquirereuoluntHeliam,� quo m loco ( utnbsp;'� ^�^sfiepc de eofailuntAbdias quoq; querebatur ) defektnbsp;^italiquandiu hdbitaturus, prope �ntemd[iquem,uelnbsp;^^^enteminuenirepo�int. Qiiibusuelut indnia proponbsp;'�'^ibuSjdliqudiidiu refragdtur Elifeus, er ne abediit pronbsp;yet.pertindcitertdmenin��rntibus, dd redimenddmnbsp;^l^nticufi^pcnnittit ut ex eis mittdnt idoneos dd iter di�nbsp;l^^^^profequendum.Scd redeimt pofitriduum re impernbsp;^^�^lutlibi inueiito in terris, que deus coelo locduerdt:nbsp;^���iprimdiiegdtionemdcquieuij�e debuerantci,qucnbsp;Wt� dei plenum adorduerant, myflerid dei non di�ufnbsp;''i�-officium impiorum fuperudcdneum�turum i�i�enbsp;dngeli miniflrdbdnt,er corui.

p tijxeruntquoqjuiri ciuitatis ad Elifcu: habitatio ciuitatis huius optima eft,nbsp;-^*ittiiipfedomineprofpicis,fedaqu�pcfnbsp;\ �^aefunt,SCterra fterilis*

'k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repdrdtoris�ui retedificdtd e�,

'^^^fidelibus inhdbitdripoterdt,�ne deio�vn�d. Cuius eiucs,�rtd�is noudtn fuis peccdtis peendm nierue=nbsp;^��^^^narum, deris, er�u^luum in��ionem morbida:nbsp;eiibn tdle dntea quereldrum duditur uel legitur.nbsp;dutem duditd mirdculorum grdtid in Helifeo, huicnbsp;^^gt;'einedium po�uldM,Gr duplo mtrdculo dccipinnt,nbsp;�^�ilicetmi�bindquds, quodf�ctmdds quoq^ aquasnbsp;^erc^ �criles reddere ndturdliter folet.tiusic consnbsp;^^^^turam�erilcmfxciinddt,utnon faliuel prophetlt;enbsp;inifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noua,fed diuino itifluxut er fduori,quo

��gt;'rigercntur dues i�i, er totus ifrael, ad uers fufcipiend�quod hoc propheta �erat preesnbsp;�erdnt,�co nunc expergenbsp;gif .�^deus nouis miraculis, quibus tarn prifca quamnbsp;� ^dian^ dei portenta uilueraitt.

i|] f ille ait: Affertc uas noufi, SC mitfite in '*'�faI.Quodcumattuliflentad eum,nbsp;affirri cupit,ne quid uirtutis ua� iUnnbsp;Kj.nbsp;nbsp;nbsp;doluni uideri po�it,� uel antiquum, ud�bi pri

Ti^enique non ipfefalimpos alias iubetimponere ,ut per omnia pateatfoliusnbsp;jiif�^idfuprd naturam, non aliqua fuperflitione uelnbsp;^1 '�Mwik.

L^effus ad fontemaquarum, mifitin iE 5g^f31,amp;:ait;Haccdicit dominus: Sanauinbsp;5 tib ��has,8c non erit ultra in eis mors, nenbsp;V'^^fterilitas.

diem ^^�iuxtauerb� EJifei quod Iocutuseftgt;nbsp;�lt;�, 'dfti^J�^durigmemuenit�ntis ,er fdleiniedo fanauit

yiiHjl, ����'�fuit/cddei,cuius minifler erat, qucm domi= uolebdt. Sufcepe=nbsp;fdcramentum falisnbsp;litijj r'^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctquv. Cuius loco aliiejrattgusit punem�de

h,. quot;gt;H(gt;I1J��. fi_____i:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v t .-...r........� tt


�ngl�is dominicis diebus in �ynaxi. V-. * ''^'f�ne fucro my�frto, quod tarnen �c interim

. REGVM Ct,VAR.TVS. 175 �eglffl�)� uidimus, ut quid �gni�carint nemo difeu�esnbsp;rit,nec eccle�ec docendum propofuerit.

^Afccnditautem indem Bethel: quu^ afeenderetper ui�, pueri parui egreff�funtnbsp;deciuitatc,5Cilludebantei,dicentes:Afcennbsp;de caluc,afcende calue�

Graui�imum malum c�uirorum dd contcmptus,md contem^ xime dUtem prophetarum,quorumfacrofanda debet efsnbsp;fe er reuerenda duthoritds,dpud omnem populum, quosnbsp;quifufdpituelrc�tdt,deumfufdpituel rdjeit. Deniq;nbsp;utfe perfonam uituperatam propheta aquanimiter �s )nbsp;rat,officium neutiquam contemni patitur, intmm tarnenbsp;proff icit,ut non ipfe�bi uituperioriim caufam conuersnbsp;fatione irreligiofa conquirat. Dominus e� qui uindicatnbsp;imurids uirorum dd. Parentes puerorum (afduiam dumnbsp;non corrigunt,dumnondifciplind;fubijdunt,dum ludesnbsp;re er illudere�nunt quibufuis, er impune permittuntnbsp;quiequid libet tentare, dominus multis modis illos punitnbsp;unicumfilijs.Mdximaparentum cura �tpuerorum uirnbsp;tuo�in�itutio, er utdifcant honordrefenes,inprimisnbsp;prophetds, quorum contumelia in deum comittitur, quinbsp;inultam�nerenonfolet.

Qui cum uertiiTet fe retro, uiditeoSjSC maledixiteis in nomine domini : egreifi^nbsp;funt duo urfi de faitu, 8C laceraueruntexnbsp;eisquadragintaduospueros�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

'Verbo domini fc definfauit i lapidatoribus, er eUi homines contumeliabantur i�ivm �ne ulcifcebantur. Benbsp;thel locus erat facer quidcm,fcd cot^furcatus uitulorumnbsp;cultura, quem tarnen ctioin dominus tolcrabat interimnbsp;pro tdnto,quid ibidem non Baal,ut uidetur,fcd dominitsnbsp;adordbdtur,quod tarn Helios quam Helt feus euertere obnbsp;miferunt, er�Uj prophetarum pertulerunt ad tempusnbsp;ufq;fuum,doncccumalijs ifraelitarum iniquitatibus c�nbsp;tiamhieepunirentur.

Abiitautemindein montem Carmeli, Scinde reuerfus eftin Samariam^

Non foluin in Bethel er lericho ,fedinalijs quoque multis locis,cqlledioncs erant difdp�lorum legis pronbsp;phetarum. Q�os Helifeus ui�tabdt,er de uia dei erudienbsp;bdt,d quibus multi religio�ores effed:i,legi dei obfeque.^nbsp;bantur in omnibus,prd:tcr qudm,quod in excel�sfacri�nbsp;cabdtur, er fuffitusfiebat contra legem dd, quiedomisnbsp;nustolerabdt in tempus fuum.

^CAPVT in.

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oramuero filius Achab r�gna-

in Samaria an no ^^J^p�decimo o�auo lofaphat regisnbsp;ludse� Regnauit^ duodecimnbsp;annis.

i nbsp;Et fecit malum coram domino, fed non

ficut pater fuus 8C matcrttulitenimftatua Baal quam fecerat pater eius*

5 Veruntamen in peccatis leroboam filq Nabat, qui pcccare fecit Ifrael, adhaefit^nbsp;GQ


-ocr page 350-

MAL ACHIM SECVNDV�. nee reccflitabeis�

loram filins Achab,fi-atri fucee�it in regno Samm^e, Ochofi^ fcilicet,lt;}ui fdntum biennio rcgriMerat. Htc d�nbsp;tein loram duoctecim annis regnauitjnitium regiu fui hanbsp;bens dccimum o�lauum annum regni lofaphat, regis iu=nbsp;da, qui uigmtiquinqueant�s prxfi�t.fi in numeris nonnbsp;e� erratum � feriptoribus. Malus quidem quo ad exent^nbsp;plumleroboam,quodfecutusefl, utomnes alq regesif^nbsp;raeljpatre tarnen fuoAchabmelior, cuius idololatriamnbsp;fefabtl ptr- tutper ereilam ittrum deiecit,quo ad flatuas Baaffed lu=nbsp;cos � matre �efabel plantatos non attigit,nec excidit.Pernbsp;t'matior enim foletfaeminarum effe fuperflitio qu�m ui-rorum, ideo dominus uxores alienigenas totieszxtamnbsp;feriofe interdixit uirisfidelibus: iam antiquata fuperflisnbsp;tio difficile ceffabat.

4 Porro Mcfa rex Moab, nutriebat peco^ ra multa,Slt; foluebat r�gi Ifrael centum milnbsp;liaagnorum,amp; centummilliaariet� cumnbsp;�ellcribus,.

�J Quum^mortuusfuiffctAchab pr�ua ricatus eft rex Moab in regem IfraeL

  • 6 nbsp;nbsp;Egreffus eft igitur rex loram in die ibnbsp;la de Samaria,�C rccenfuit uniuerfumlC-raeh

an� nbsp;nbsp;Diuitia antiquorum armenta dudum erant, quibtis

ctiam rex Moabitarum commendatur, umde tributa non auri ucl argenti,fed agnorum reddebat or arietiem,nbsp;grandi numero,etiam non detraiia eorum lana. iion ta^nbsp;tnen dicitur,fi annuatim reddiderit, ut e� ueri�mile,uelnbsp;rarius,qu� cr�morte Achab negarecaperat,quod denbsp;fiilioms fignum iam erat,^ caufa be�i. Propter meumnbsp;enim gt tuum bella gt feditiones meurrimus, qui aliosnbsp;quiiucunda pacefrueremur,fiChri�i GX apo�olorumnbsp;exempta fe�tantes,euangelicapaupertatefrueremur, etnbsp;inbono mala uincere �uderemus,et redditts Cicfari qu�nbsp;Cafarisfunt,dco qu� dd funt off�rremus,

  • 7 nbsp;Abiitautcmadlofaphatregemluda,dinbsp;cenSjRexMoabreceffit�me, num ueniesnbsp;mecum contra Moab ad pr�lium�Qui re^nbsp;fpondit�Afcendamiqui meus eft,tuus eft:nbsp;ficut populus meus,populus tuus: �Cequinbsp;mei,utequituigt;

walor'^m lo�iphat uir pius quidem, fed culpatur ex amicitia regum ifrael, Achab ciufdcmq^ filiorumiideoq; toties penbsp;riclitatur,quotics fefeimplicat illorumnegotijs. Pamisnbsp;liaritos enim ad impios d�t�rior�s facit etiam pios. Qjiienbsp;enimconuentiolucis ad teaebras^ Amicitia folida nonnbsp;con(rahitur,nifi inter bonos. Vitandi funt ab ecclefia�inbsp;cis,quifcfc �reuocabilesnbsp;nbsp;nbsp;inemendabiles exhibent, et

nonmfi iniqua exigunt. Pacile ioram parfuadet regem luda, ad commilitandum, qui iam fefe non nihil correxenbsp;rat,G!� idola patris ab�ulerat,forta�is confilio Gf indusnbsp;�iione ipfius lofaphat regis admodum fidelis cr pif

  • 8 nbsp;Dixit�.�Perquam uiam afcendemusfnbsp;At ille relpondit� Per defertum Idum��*

  • 9 nbsp;Perrexer unt igitur rex Ilrael, amp; �cx. luda.

RECVM Qi.VARTV5. 5^rexEdom,6lt;�circumierunt peruiam/�xnbsp;ptem dierum.necerataqua exercitui, amp;ittnbsp;mentis qu�fcquebantur cos�

iofaphatconfilium ipfius loram /�quiturhifaufiiem, tantum exercitum ducendoperfolitudinesGT inaquosnbsp;fa per defertum Edom, cuius rex tertius,duobusfociuiilnbsp;fepraibueratadinuadendumMoabitas. l�uiufmodi funtnbsp;in mundo regum in�ituta, ut facile pnelia affumant, CTnbsp;^MO� defindere debent ,fubdunt Gf perdunt pericuUs-Hic enim feptem diebus aqua carent homines C itetrtettnbsp;ta,idq; permi�ione diutna, ut tandem cogitareiit de pronbsp;phetis,Gr dominoinuocando pereos.

IO nbsp;Dixitc^ rexIfraehHeu heu heu/ong*'^'

gauit dominus tres reges,uttradef^i^^^�* in manu Moab.

Rex ifiael conqueritur de deiinclemcntia, nbsp;nbsp;W

confilij fui perdeferta proficifcendi author enim impij,qui in pro�gt;eris deum non cogitant,i�nbsp;fis crimtnantur.Cum malum impiusfibijpfi accerfib^i^nbsp;non fine mani��afua culpa,quam negare non po��-

IX

gt;5

Etaitlofaphat�Eftnehic mini, utrequiramus dominum pernbsp;Etrefponditunus deferuis r�gis Ifr� r*�nbsp;hic E�ifeus filius Saphat, quifundeb^nbsp;quamfupermanusEli�.

Rex pia�, pio ac neceffario utili^ confilio uerf�sconfulit,uerbtem domini inquirendo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnit

confultiusanteprofi�ionemegiffet. Sed fie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'���

rum erratis deus m fuam gloriam. Helifeus non geranaumproprio motu adcrat,fedad fueen�^^^nbsp;inconfultis regibus, diuinitus in�gt;iratus adnt�nbsp;dei gloriam etiam inter arma pra^dicaret,nbsp;qu�m fa�lisfuo tempore. Scribitur eff'udiffi��^^'^^,/!inbsp;per manus Hclite,hoc e�,mini�er fainilingt;'�f'2^it�nbsp;fitit:nonut�ultiludlt;ei infaniunt dedigitisnbsp;rientibus.

Etaitlofaphat�Eftapudeum mini.Defcendcrunt^ad cum rexl*rnbsp;lofaphatSC rex Edom.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lofaphat, ut pius, �atim intc�exit eum not^r^ bo domini adeffe, alioqui non tam prompti^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj/iis

Ideoq; neee�itate compulfi reges, humilit�'^ defeendentes prophetam dei acceduttt,nonnbsp;imperiofe.Honorandifunt prophetic dotttitttonbsp;dei, quod in rebus de^eratis folum fnecio^^^^i(S,nOnbsp;potc�:alioqui in proscris prophetas contt��^nbsp;fentientconfolatoresinaduerfis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dixitautem EIifeus ad rcg�lfr^^'pis mihi 8C tibi eft uade ad prophef^� r-j. niinbsp;tui,amp;ad prophetas matris ^jpusnbsp;rex Ifrael: Non, fi congregauit �ni��'��nbsp;tres reges hos , ut traderet eos i*nbsp;Moah�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iQ^lorifi^� gt;��

Non in regis contemptum ,fed ad dei l'^ Gr falforum prophetarum detegendum


-ocr page 351-

MAL�CHIM SECVf�DVS.

id ^aod r� erat. Prophctdi ctfm domiru occide^ in odium ueritatn. ��-aterfatalf odio profcqucba=nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��4K0S nnncfupplicci anxij qu^rtmt. Rex l/rdel rr=

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humi�ter, quafi dicat: t^on opropheta dei, non

tempui eft quer darum, multa contigerunt me in-^ non nunc uicem rependat meriti^, uel meis uelpa^^nbsp;meomm, fed clama nunc cof�fthn ad dominum^nbsp;P^dclitantibus exercitibui regum fuccurre apud dc^nbsp;^''^gt;nepradat conf�dosefuric^or uiribuiademptis innbsp;^ustioabitarum.

Elifeus Viuit dominus exer^ y in cuius ccnfpe�u fto, quod finbsp;I uultuin lofaphat regis lud� fufcipc^nbsp;! non al'tendiflcm quidem te, nec te re^nbsp;Pexiffem^

! �xf'it ad deigloriam, ZX (lt;d emendationem regh ifs ���fi proq; fide lofaphat inflammanda ad dominum,nbsp;i utreligiofui erat,ficbeneficiwm domini itti pro^nbsp;^^^ta negarc non poterat. Docens pariter iufiitiamnbsp;O� clementiam, perfidie regibus manere digtiM p�nbsp;Vij� uero auxilia de cceli^ : zr mercedem ma^nbsp;^'^pfophetis, eum, qui innomine propheticprophe-1^^�^fufcipiat.

- Nunc autem adducite mihi pfaltem. ^Um^caneretpfaltes, fa�a eft lupereunbsp;*''�nus domini,

, �Wcr arma non folum filent difciplimc feculares ,fed pif'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophetarum extafes, zr contempLttionis raptut

^�^uina.Etexcon/�rtio/iultorum hominum, qui pro Idna,bcUigerabantzs� infeptimumdiem,fa=nbsp;f fr� enecaueraitt populos impatientes, non mirum finbsp;quoque non nihil diftrai�us efl. animo, �y rc^^nbsp;yi, ^'^^^ionealiquafenfuugt;nindigebatadfiiirituale exer^nbsp;^upiebatjfiirituale aliquod carmen audire, pronbsp;^^^Upcj^fij.isexcrcitus,aliosquoqiauditoresfecu'mnbsp;^^�tturo!^ �rffiiritumeliore tmbuendos,mlaudem deinbsp;^^^itari a�aeriorem pocticam. Alioqui non necefiarianbsp;^^nymphoniamuficaprophetisoraturis uclpropheta=nbsp;animo co�apfo, oppre�is fenfibus erigen-exufeitandis.

ait � H�c dicit dominus � Fa cite alueo 1^ ^t�entis huius foflas SCfoffas,

, H�cenimdicitdominus:Nonuidebi^ Uentum, neque uidebitis pluniam, amp; alnbsp;/^siftcrcplcbituraquisjamp;bibetis uos, 8Cnbsp;15 ^��ili� ueftr�, �C iumenta ueftra�

J Parum^efthocin confpeciu dominit ��'�pertradet etiam Moab inmanus ue-

P^�^cutietis omnem ciuitatem mu.-U� f gt; amp;^omnem urbem ele�am, 5f uni^ arborcm bonum deijcietiSjCun-fontes aquarum obturabitis , amp;nbsp;J 4iE*'^�^ agrum egregium operietis lapi..

(�

igitur mane, quando facrifi-offerri folct 8lt; ecce, aquae uenie*

REGVM Q.VARTVS.- 176 bant per uiam Edom, �C repkta eft terranbsp;aquis.

Totics iujfu domini tAoafiitiC ,ficut zr AmalechitcS deui�li,contriti,zr ad mternetionemexcindiiufii funt,nbsp;ut nondubiumfitpe�imasfitiffegentes, zx crudeli�i=nbsp;mos populos, diuinoq; iudicio damnatos ad mortem.nbsp;Ad quorum nunc quoque excidium animantur reges, ExcM�a�mnbsp;propheticadenunciations, zy miraculmn clari�imuntnbsp;fit aquarum,fupernaturaliter exhibitarMn,impifs etiamnbsp;regibuf, qui tarnen comparatione TAoabitarum, corantnbsp;deo boni uidentur, zx digni, propter quos deus mirabilt;^nbsp;lia operetur. Multa ergo cura pro/fiiciendum popuUs,nbsp;ut nonincrudefcant flagitia, uclfi pu�lularunt,eradi=s -centuretiam, zsr emendentur:alioqui ncquaquam di^nbsp;uinum iudiciiim euadeiit, fed horribilc incurrent.nbsp;bet hic propheta graffari contra Moabitas, excifionenbsp;arborum fi-ugif�rarum, zy' �ntium oppletione,fan�nbsp;contra legem, fed fie merebantur il�orunt execrabilianbsp;opera deo nota. Cui tarnen malo occafionem priebue'=:nbsp;rant non folum negando tributum, fed innumerabili?!nbsp;bus criminibusfuis � multo tempore,qu� iam tune meik^nbsp;furamdeftinatam implcuerant, ut diutius tolerarinonnbsp;pofi�itt.

Moabitce concurrunt undiq; armati, zr parati con^ tra hofies ufq; ad terminos fu� ditionis occurrentes, hu^nbsp;mano fe brachio dcfinfuri.Sedfruftraconantur,refiftennbsp;te illis domino,cuius prophetam audieram reges Hits msnbsp;liores zr � domino iam confirtati ac paulijfier huntitia=snbsp;ti,ad uerbum domini requirendum.

15 dixerunt^tSanguis gladii eft : pugna� uerunt reges (contra fe)8i c�fifuntmutuo�nbsp;nunc perge ad pr�dam Moab*

Miraculo dei, ad ortum foils, aqu� produiia mira^ dtilitcrlfraclitisfalutaresfiuntzr refrigerium, Moabi^nbsp;tis uero fanguinea:, mortales zr exitiofa:. Ttiec folum 0^nbsp;cults decipiuntur,fcd etiam iudicio,zr mentis er)-ore,c�tnbsp;indicant fanguinem hofiium efi'e,cum fuum fignificareiitnbsp;effitndendum.

14 Perrexer�t^ in �aftra Ifrael porro con furgens Ifracl,percufl�tMoab : at illi fuge.-runt coram eis,Venerunt igitur qui uice=nbsp;rant,5fpercufleruntMoab,

ly ciuitates deftruxerunt, SZ omnem a^ grum optimum , mittentes finguli lapi-dcSjSf repleuerunt� 8C uniuerfos fontes a-quarum obturauerunt, �C omnia ligna fr�nbsp;�fera fuccidcrunt, ita ut muri tantum fi-�iles remanerent, �C circundata eft ciui-

GG i

-ocr page 352-

MAL AC HIM SECVNDVS.

tas �fundibularqsjamp;percuf�erunteam*

Bella incho nbsp;nbsp;nbsp;t'lbidine JpoliMdi ifraelitM flrageni mchoant,nbsp;nbsp;nbsp;in

� capita fiat hofles prottocant Moabita: : fic jrr� femper dum hojits impiiKpralium orditur, uincitur. Perculjiiinbsp;e�enimt�oabab i�ael, er �� �igain uerfuf, pernicio^cnbsp;f(mbellantibufCf�totipFOuind�,^Uie uaftata e�, amp;nbsp;inhabitabilis reddita, uinbuf,�ntibM,arboribU'S,C!r ponbsp;pulif deletis,non fine iBorum digna culpa dco nota.

  • 2.6 nbsp;Quod quuni uid�Tet rexMoabpr�ua^nbsp;luiflefibi bellum, tulirfecum feptingentosnbsp;uiros cduccntcs gladios, ut irrumperentnbsp;ad regem Edom,Slt; non potucrunu

  • 2.7 nbsp;nbsp;Arripienscp filium fuum primogenitfi,nbsp;qui regnaturus erat pro eo, obtulit ho'o^nbsp;cauftum fuper murum, SC fada eft indignanbsp;tio magna in Ifrael, ftatim^ rccelTerunt abnbsp;co,amp; reuerfi funt in terrani�

Rfx cxi�K)� extremum fibi imminerc eer� nem, deorum�fs uoluntate cr ira tantum fe malum patinbsp;credent, conatur iUorum auertere iram, fummo quonbsp;po�ctfacri�cio offvrendo, primogenito filio fiio fupranbsp;murum ciuitatis fuiedifiobl4to,adexemplumAbraaquot;,nbsp;cupientplacarefibidcuml�aelit: quod Gf �atim pronbsp;tanto contigit, utiram domini fienferint ifraelittc, quinbsp;non erubefcei-ent dijt alienisfihot ojfirre, cum ttloabi�nbsp;ReUgtoim. j-cx deo filium fiuum obttderit. Longe deonbsp;� deuotior is qui � dco reprobatus fuerat, qu�m hi qui^tnbsp;bus �icentiam Koabitos delendi conee�erat. Verumnbsp;Hebrai quidam exponiunt hune locum de filio regitnbsp;Edom, quem obfidem tenuerat, uel in prtelio urbis ap^�nbsp;prehenfumfu(fenderitrexMoab inmuritm,cri�ic innbsp;de�iedum regum combu�erit. Aeque exponi po�et denbsp;rege Bdom, qui filium regts NLoab captum, obtulerit innbsp;muro, uel deo foli facrificium, quodfic ttgre tulerint tfi*nbsp;raelitte,ut reee�erint 4 rege ttioab,a�iigendo quem tannbsp;ta rei indignitate a�idum a�ieerent. Moabitte ex patrenbsp;diabolo geniti,philofophi, h�retici, �r fchifmatici perlt;*nbsp;petuo aduerfitntur uerlt;e ecclcfidc dei qu� in petra Chri^nbsp;flum fundatur,nbsp;nbsp;nbsp;unicum uerbum iei : id^fadunt mi^

nis,perfecutionibus,dolo �rfalfisrationibus,fed Chri^ �i uirtute zy� ueritate fiuperantur, qui JpiritaU dodrinanbsp;fitim fidclium extinguit, er refidt animos, dum profimnbsp;da my�eria �udiofe quarunt infacris feripturis, qui (3-abfquepluuia zruento aqua replentur,abf^humanonbsp;auxiliofapientiam perdpietttes potentia diuina undio-ne edodi, quam no foli ipfifeiant, fed cralijs pradicentnbsp;er contradiceittes redarguant, er onmem altitudinemnbsp;exto�entem fe aduerfus fdentiam dei dc�ruant,erc.

^CAPVT iin.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vlier autemquaedam de uxo^

filiorum prophetarfi da i niabatadEIifeuni,dicens:Ser--uustuusuir meus mortu�eft,nbsp;amp; tu nofti quia fer uus tuus fuit, timens do

R.EGVM minum,8^ creditor ucnit ut tollat duos fi'nbsp;lios mcos ad feruienduni fibi� p.nbsp;i Cui dixit Elifeus� Quid faciam tibynbsp;mihi, quid habes in domo tua^ Atnbsp;fponditiNon habeo ancilia tua quiequau*nbsp;in domo,nifi uafculum olei�

Miracula Uelifei, non ad ipfius honoretfi�ri^dtfr cuius non erant, fed uirtutis diuinlt;e folius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in�delt^

bus Ifraelitis o�enfafunt, ut pij inter eos fiUf propbei�t^ rum,hoc e� fideles, qui prophetarum dodrinie�ilt;^'^^^nbsp;bant,confirmarenturinfide:impllueroinlfr�t^i^�^^�nbsp;gesquimpopuliindurarentur,cr perfidi^^r^i�nbsp;clarius er dignius�rrecerneTentur,e�'ent'^/f^'^^nbsp;impijs omnibus, per omnia fecula. Edijnbsp;fiepe dicunturdif:ipuli,qui prophetarumnbsp;debant:ficut er difiipuli Chri�i, ernbsp;tores erat, pafiim inter impios habitantes,qt(dP^nbsp;patienter, er firebantur ab impi/s nutu dd, ��quot;jnbsp;do uero patiebantur exilia er mortes. Seruuftnbsp;cat prophetic honoris gratia maritumfuuMiq�^^nbsp;brei credunt ffii�e Abdiam prophetam, quii^^�^nbsp;contraxerit, propter prophetas, quos anbsp;trierai tempore Achab, a cuius filio lorainp��^^nbsp;dis debitisrelida inquirebatur : cuiP�'��c^l^iefitnbsp;curritur llelifeo,permiraculum diuinum. Sind^'^nbsp;depauperari uidua, ut non nifi parum olei do��nbsp;deat in paruo uafculo,ut clarius elucefcat

Cuiait�Vade,pete mutuo tiP*quot; yjs hisqwifuntforisab omnibus uit*�*nbsp;uafa uacua non pauca.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;run*

4 Et ingredere, SC daude intrinfecus fueris tu Si filij tui,^;nbsp;in omnia uafa h�c��i cum plens*quot;

y luititaqueab eo, 8Cdaufit oft�*��� f� amp; fuper filios fuos � illi offerebsquot;nbsp;illainfundebat.

A pluribus uicinis cu4,quo mubis innotefcat gloria dei, authofil^-^ efpf'��*'nbsp;tie,eruerbidomini, pereummaioreprofilnbsp;New f�iw deusmiracula facit eruult,utjinitnbsp;uel pauci�imi:certa,clara,publica, utilianbsp;deimiracula. Quanquamautemfecretonbsp;tur,publica tarnen fuit olei copia, in donionbsp;mulieris,er ufqs adcreditorem peruenit,^:^ inbsp;nbsp;nbsp;fci*

ptorespecuniic fummaexoleo uendito cott��l ditacreditori.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

(� Quum^ plena fuiflent uafa, ,jie filium fuum � AfFer mihiadhucnbsp;refpondit� Non habeo ultra uas�

Viaiorem hic difeimus beneficentiam nos capere,uel defiderare po�imus.Oleinbsp;pacitate pendebat uaforum: ineidtaufia e�nbsp;uin.tabundantia.


-ocr page 353-

MALACHIM SECVNDVS.

7 Venit autcm illa, �C indicauit homin� dei.Et ilk� Vadcjinquit, ucndcol�um,8^nbsp;redde creditori tuottu autcm, 6lt; filq tui uunbsp;uitedercliquo�

Wo miraculidari nonpote/l, cunt pecuniM If^fprophctaattulijje poterat ut oleum, ut tuncuendi-Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nece�aria non fiterit tficdco placuit ,fic adum

^fi-Venditae�p(trs olei donee ftti'^fieret creditori, de ' ��Iw piirte nutriendi erant pauperes. Docentur etianinbsp;HptTfj omneinadhibere diligentiain, ut creditoribuinbsp;^^nditioribuf, qu� dcbent,foluerefludeant, ey nonnbsp;'^^filarefolutionem debiti, ut^ patienterf�raitt pau=nbsp;PerUtis onui. Cluandoquidem inundu^ fub�flere nonnbsp;humanie fragilitatis habet ratio, ut uel fine di=nbsp;uiuant pauperet, uel diuites etiam fine bene�eijsnbsp;P��lt;perHm ob/�^uijs neeefiarijs commode uiuere

Fadaeftautemqu�damdies, SCtranf^ �oatElifcus per Sunam: erat autem ibi niunbsp;��r magna qu� tenuiteum ut comederecnbsp;P^'^eni : quum^ frequenter inde tranf�nbsp;diuertebat ad eam ut comederet pa^

I nbsp;nbsp;nbsp;Quae dixit ad uirumfuum'�Animaduer

1 1'^4'rod uir dei fanclus ifte, tr�n fit per nos

i U f^^oenter..

. Faciamus ergo ei coenaculum paruum, ?Ponamus ei in eo ledulum, amp;C menfam,nbsp;ytllam, S(. candelabrum, ut cum ueneritnbsp;��gt;ios,diucrtatilluc�

' ^liudHelifeimiraculum,docethofigt;italitatieo�fici^ '^^^^atiam, apud deumnbsp;nbsp;nbsp;homines laudem h^e=

p' ^itum. Viri dei, ueri^i proph�te, qui non qu� li''*'�^qi(�runt,feduerbadei prop:!ganda,Zir homi==nbsp;Kd ueram pietatem reducen�s incumbunt �desnbsp;4 fidelibus honefle humaniterq; trailandi.

i olifffgratiam patriarchie habebant cum tempore .�^amp;fcente pietate uirorum,f�minie laudem fibi piesnbsp;uiris fufcipiunt. H�c hone�a fama matrona,nbsp;�^lud�i fabulantur �liam �ti�e fororis Abifac Su=nbsp;� ma^-ito impetrauit,ut coenaculum uiro deinbsp;^^^�quot;�Uspereositeragenti^tuant, cumrequifita idosnbsp;^�^tnanendumfupelleHili,ftrato fiilicet addormi=nbsp;fe�aad quicficendum, mcnfula er candelabra,nbsp;^^italitatis ctiant difciplinn difcatur facriile�iosnbsp;ll

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuertitin

1^ Wulumjamp;Crequieuitibi�

� '*�t�adGiczip ucrum fuum�VocaSu lt; �fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rft��r. Qui cum uocafiet earn,

�*'�ftetif�et coram CO,

^��t�Kdo fimiliter docetur ho�pitum, ut non omnis �'�^*'**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** menfis: gratiam �

J�ii// �^��lt;�0 receperunt, pijs rependant ho/�itibus, Mihp ft�'*'fiK4li()us po�int obfequijs, fine corporalibtts,nbsp;'����SHo^we Chriflus dominus uerbo docuit ex�

el*

REGVM Q^VARTVJ. �77 emp�o,fimiliternbsp;nbsp;nbsp;apoftoli, Ncc ftww folusobambua

lat,fed miniftro comite,cuius opera indigcbat, non mus lis incedebant uel equis, alioqui flabulum parandum fitifnbsp;fet cumalijs, lAodeftiadccet feruos dei in omnibus, namnbsp;cr fenex propheta dicitur afino fubueilus, quan Iconbsp;nontetigerit,prophetafeneoccifo.tslanini negandumnbsp;ejl nece�itatisminifterium,fiue iumento indigcatfiuenbsp;feruulo^

�5 dixit ei : Loquerc ad eam t Ecce, fcdulc in omnibus miniftrafti nobis, quid uis utnbsp;faciam tibi � nunquid uis ut loquar r�gi,nbsp;fiuc principi militi�� Qu� refpondit �li�nbsp;medio populi mei ego habitOr

Agnoficit propheta commendat negotium mus �eris, cui rependere cupit obfequium charitatis, ctiainnbsp;firegisuelducisgratia impetranda opus habeat. Apudnbsp;quosnimirum pro fan�limonia uitee,nbsp;nbsp;nbsp;miraculorum Prophet�

gratia habebatur in precio, ut facile impetrare potues rit, que pro amicis precaretur ab Hits.lila autcm, quianbsp;pie humaniter^ cr cum pace uicinorum, fine quacunsnbsp;que in�tria habitabat,Ojficqs prophete talibiis non egesnbsp;bat,ut omnes uirtuofi magiftratu non indigent,ut nemisnbsp;nem glanant, fie � nemine aceufantur, paratiores in basnbsp;no uincere malum,qu�mueluimuirepeUere, uclinisnbsp;quorwmgrauamina iudicibus conqueri. Talis eft uita uenbsp;re religiofortim hominum,quie er fuaui�ima efi,^^ bcanbsp;taetiaminh�cfeculo.

14 Etait: Quid ergo uult fieri fibi Dixit^ GiezijPofecto fiiium non habef,et uir ciusnbsp;fenex eft,

St�e mulier fecreto defiderium fuum habendi filitem miniftro retulerit, fine rerum mundanarum peritiornbsp;Giezi,fua circumjfeilione perpenderit, fatis idonetvmnbsp;beneficium rependendum excogitauit,non poruum, necnbsp;danti,�ec accipienti.

I y nbsp;Et dixit: Voca eamtqu� cum uocata fuif

fet,Si ftetiffetad oftium,

Vocata�Giezi,non conclaue ingredituruenerans damuliercr honefta,fedadoftium confiftit,audituranbsp;pro qua refit uocata. ^^ihil in hoc mundo illuftrius caftanbsp;fenfata cr pia multere, ea enim ftbi fiimi�iinos �rmatnbsp;animos filiorum, uside fitlus orhi prouenit, ueluti � prosnbsp;ue cducatis hominibus exitium.

�6 dixit:In tempore ifto fecundum tem^ pus uit� aniplcxaberis fiiium, At illa re^nbsp;fpondittNoli qu�fo domine mi uir dei,nonbsp;li mentiri ancill� tu�,

17 nbsp;nbsp;Et coneepit mulier, Sipeperitfiiium in

tempore fecundum tempus uit�, quod� xerateiElifeus,

Promittit,reuelationediuina ad hoc inftigatusfixa minx, quod lapfo eodemanno,conceptura fit fiiium,nbsp;quem f�liciter fit pr�ter ffem � fenemarito generatusnbsp;ra,quomaius beneficium defiderare non poft�t.. Cutnbsp;tarnen plenagaudio cr uerecUnde re/fiondet, oratq,-.nbsp;Ut lion fe uana J^elaflct,ut^ promi�io tam grandis,nbsp;es 5

-ocr page 354-

MAL ACHIM SECVNDV�,

non bumano cogitatu proceff�rit, tw �tfallax,fed iulfu dci,prophcticoqi /piritu depromptafit.

18 nbsp;nbsp;Cr�ait autem pncr.Et cum effet (quidam)

dies, 8c egreffus iffet ad patrem fuum ad mcffores,

Rhabanus. Pojlquam creuit puer tadus dolore cdpi= tisinmejfecircameridiem de�tiidusefl. Cum populusnbsp;ifraehticus poflqiiam in Aegypto excreuit, cr per lAo^nbsp;fenindcfertuin dudus cr ii^usdominiuocem audieanbsp;rat in ign� cy ealigitte,quando lumine fcienti� debuit ihnbsp;lufirari,mox aniino ad idololatri�recurrcs mortuus efi.nbsp;aitpatrifuo� Caputme�, caputmeum�nbsp;At dixit puero � Toile eum ad matrem fu�.

Creuerat igitur �lius,cr egreditur in agrum,ut pro^ uidentiadei,miraeulofenatuf, etiamntiracido renafca=�nbsp;turaduitam.

1.0 Quiqu�tuliffet, amp;duxiffetcumadmagt; tremfuam,pofuit eum ilia fuper genuafuanbsp;ufqj ad meridiem,SCmortuus eft.^

DJW� homines pij pro�gt;era experiuKfur, er ali�juan to uiuunt fccurius, dominus eis tentationes immittit, utnbsp;eum � ^uo cunda Hits bona procedunt, no obliuifcatur.

2.1 Afccndit autem, 8(. collocauit eum fuper Ic�ulum hominis dei, amp; claufitpoft fc oftiunijamp;egreffa,

2^2 uocauituirum fuum, amp; ait: Mittemccu obfecro unum de pueris, amp; unam afinam,nbsp;utcurram ufque ad hominem dei, �C re-uertar*

peemina plena fide in doinituim prophetam, non cwtdatur filium mortuum reuidurum fierare preciesnbsp;bus proph�tie, idea repofitoiRo in eubiculum uiridei,nbsp;er hoflio elaufo pergit ad uirum dei,marito quidem fiipnbsp;plex ut permittat aditum,fied caufam tacet. Cupit autetnnbsp;ire cum uno ex pueris,er afina uehi,citius abituram O'nbsp;redituram.

Qpi 3it illi � Quam ob caufam uadis ad eum�hodie non funtCalendae, neq; Sabbath uni. Qu� refpondit�Pax�

Strauit^ afinam, Srpr�cepit puero. Mi na, amp; propera, ne mihi moram facias innbsp;eundo,amp;: hoc age quod pr�cipio tibi*nbsp;Prophet�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diebus fi)lennibus,calendarum ficilicet Oquot; fabbathoa

prsedieato- yum, pij homines prophetos accedcbant ad audiendum uerbum domini,eruditioncmfacram, �r legK cxplana-tionem,quo religiofiusuiuerepofi�nt. Ad hoepropheanbsp;t� erant o' Leuitie mfiituti, o� filij prophetarum diceanbsp;bantur. Cundanti marito uxor anxia refliondet nihilnbsp;aliud qu�m, Pax : quafi dicat, Ntbil ediud in caufa efl,nbsp;quam falus nobis fit, pro qua cogor oeyus abire ut citianbsp;us redeam:quin O� feruum urget, ut afinam flfiinare conbsp;gat,quo cito perueniat.Peflinant quid�fiandie muliercsnbsp;in publico O� extra domum,fied hac infupcr unici pignonbsp;ris necefiitate perurgetur,ut quntm maxime fiflinet.

ly Profe�a eft igitur, amp;ucnitad uirum dci inmontem Carmelhquum^uidiffet earnnbsp;Hir dei decontta, ait ad Giezi puerum fuut

16

18

REGVM etVARTVS� EcccSunamitisilla*

Nunc qu�fo curre in occurfum cius, die ei � Red�nc agitur circa te,amp; circa uji **nbsp;tuum, 8i. circa puerum refpondin

inmontibusprophetiehabitantfiandi, uteontempht tioni uacent O' fludio uerbi dei.Chriflus quoq:ininon^nbsp;tibus docuit O' orauit.De longe uenientem facminantnbsp;uidit O' agnouit propheta, non dubius arduam rentnbsp;pro qua tarn ueneranda fixmina tantopere f�flinaret,nbsp;O' inconfleto tempore aduentaret.Idco^ o ipfi.^�^^nbsp;n� miniftriem mittit in occurfum, iubetq^ accurrere, Onbsp;de fin^lorum falute uelut gratus hofpes perqidcere.nbsp;'Vtdifeamusnon abhorrere � fandimonia propbetica,nbsp;humanam amicitiam, tradabilitatcm, O�nbsp;fabulationem,contra feueros quofdam homines,nbsp;ritum domini putant nihil admittere placiditatis^

Quum^ ueniffet ad mrum dei in mon-tem,apprehendit pedes eius,5lt;acceffitGi'� ezi ut amoucret cam. Et ait homo dei:nbsp;mitte illam: anima enim cius in atnaritudi^nbsp;ne eft, amp; dominus cclauit� me, Sinon���'nbsp;cauitmihi*

Sinemora pricter morem prolabitur adp(�l^P'����� � phet^,uelut minime dimiffura eim,nifi benesUJ^T^�^^nbsp;fecum abijlfet,filium uifitaturus o' refufiitatinnf^-nonminiftrumaduertit,necaudit, quominttsnbsp;ex manibus,cuius ^atiam implorabat. Propheticpror��(^lt;nbsp;tus ad menjuram datur, ut nonfempernbsp;optarentfeiantuelpo�int, fedqute dominusnbsp;fcant fe effe homines, de fuo nihil habere, denbsp;fuperbire.Non omnia deus omnibus, ctiamnbsp;lat,utprobcnturillorum quoq^jfiritus, h�.nbsp;fumant, proximis non inuideant, fiipfis

� m�

Qy� dixitilli � Nunquid pctiui domino meo nunquid non dixinbsp;fellas me^

Dure mulier prophetam alloquitur,non co�l do,necfalfitatis criminando,fedimportunit�^^ .nbsp;affidus,uehemcntermouerenititur prophet��^���^.nbsp;pium,adcitiusfiiccurrendum. quot;Vere prudent^^^��^''nbsp;confiflimirritantur, maxime uero mulieruinnbsp;in uerbis firendus eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

Etait ad Giezi; AccingclumboS amp; toile baculum meum in manu t���nbsp;de.Si inucneris hominem, non 6*� z �nbsp;amp; ft falutauerit tc quifpiam, nonnbsp;deas illi, Si pones baculum meum fnP^�'nbsp;ciem pueri*

Locutio cfl,totusisuerfus, qua ua,fedneceflariaurgens^pracipitur, utnuuafl^^nbsp;nepatiaturretincri,quo minusciti�ime perue'^'^ �nbsp;fuo nomine,jfiiritu,uelmandato,puero medeatu��-30 Porro mater pucri aitt Viuitdommus,nbsp;Siuiuitanimatua,nondimittanitc�nbsp;xitergo,6lt;fecutuseftcam*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,


-ocr page 355-

I

fui*

MALACHIM SECVND7S.

,Ordine diuino omniageruntur, eti�in � interim 'wa M^tttnbiq; appareatprecfumptio tammulierii quintnbsp;t��^�lgt;het(e,ac etiam ferui.quiim non caufam fcdutK pue^*nbsp;j *'* lt;-aufitm traHant zx exigunt pariter, quafi no diuinbsp;^irtutcfola blt;ecfieri,fed humarnt uideri po�int,nbsp;' Gtie2iautempr�cefferatanteeos,�lt;ponbsp;i ^frat baculum fuper faciem pueri�SC nonnbsp;1 ^^�atuox ncqj fenfus � reuerfus^ eft in oc^nbsp;j '��rfumeius, �Cnunciauit ei,dicens,Nonnbsp;��rrexitpuer.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidcmferuui prophctte obtemperut,fed non

propheta �r�tn dclegandi muniK QT oj� j ^��^non habebat. E,tfxmina non credebat taittam innbsp;I^^oueri dei grdtiamquintam inipfouirodeLridesnbsp;impctrdt ntiraculd,eit autcm quant dem donat^etnbsp;J'*^ndo uult,non quteuis.

^��greffus eftergoElifcusdomuin,amp;cc ^fgt;PUer mortuus iacebat in leclulo eius,.

t ^ngre(rus^claufitoftiumfuperfe,amp;fu ^^�^PUerum,�orauitad dominum.

de fua uirtutc Elifcm prtefun�t/ed precibuf dei lt;igt;nbitnbsp;nbsp;nbsp;impetrat,non prima uice^fed repetitd �e

�^^'ationetz:^ M ttrdenti�ima, quant Gf ceremonijs j, ^lt;^o)niniferdtione extorquet, domino fie omnia di^^nbsp;'r��if�fe. i^ulld en'm quantumlibet fanili hominid hu^nbsp;uirtute fiunt miracula, fed folo dei opere, qui fu^nbsp;^^�^'iaturameftfiominm�^ crrei^ornaturte.

E^tafcendit, amp;incubuit fuper pucrumt puit^os fuum fuper os eius, amp;oculosnbsp;fuper oculos eius, 8C manus fuas fu-g^�^f�^^nus eius �amp;incuruauitfe fuper c�,nbsp;��^lefadaeftcaropueri.

'�fti. f j funt ceremonies fuis propheta: miracula eede=: fl'^qua: iuxta natur amfieri poffunt ad operis perfi-�^'�Hon obmittere,prouentimt tarnen uirtutis diuinbsp;'^�^�ttiontbus extorquere dementi deo.�^on fie Chri=nbsp;�* 'lominus nofler, qui in miraculis patratis quo ad monbsp;***� perficiendi omnium prophetarum mori fitit per 0=nbsp;5 J '�quot;^���di�imilis.

(. At ille rcuerfusjdeambulauit in domo /M hue atq; illuc,amp; afeendit 8C incubuitnbsp;j ,Per eum: amp; ofcitauit puer fepties,aperu.-�6 �^Puer oculos fuos.

E-tilleuocauitGiezijamp;dixit, VocaSu^ �^��iitidem h�c� Qu� ingreffa eft ad cum,nbsp;i y^ait,Tolle filiumtuum�

^�nitilla,amp;:corruitadpedeseius,8fa^ s?fauitfuper terram ; tulit� filium fuum,nbsp;^^S^effaefti

,j(. ^Wiciter aduocauit matrem,Cf refufdtatum i ,^^�f^�lt;wigratafaeminafufcipit,deoq;fit pofthacde=:

�1 Et Elifeus rcuerfus eft in Galgala.Erat h �fames in terra, amp; filq prophetarumnbsp;*^is p coram eo, dixit^ uni de pue-�lt;coquepulmennbsp;�'nlqs prophetarum�

REGVM CtVARTVS. 178

59 EtegrefluseftunusinagrumutcolIigC ret herbas agreftes : inuenit^ quafi uiternnbsp;fylueftrem,iSCcoIlegitexca colocynthidasnbsp;agri,amp;impleuitpallii!fuuni,8C reuerfusnbsp;confciditinollampulmenti�nefcicbante^nbsp;nim quid eflct.

4� Infuderuntergo focijs, utcomederentt quum^guftafient decodione,exclama.-uerunt, dicentes, Mors in olla uir dei. Etnbsp;no n potueru n t comedere.

4* Atille, Afferte, inquit, farinam (Qkmw^j tuliffent) mifit in ollam. Si. ait, Infunde tur.-b� ut comedant. Etnon fuitamplius quicnbsp;quam amaritudinis in olla.

Eame laborabat terra, quia uerbum domini multitu^ do hominum non acceptabat. Habitarc coram eo,cfi obnbsp;fequi,inflitui,doceri, O' credere magiftro uirtutis ac finbsp;dei. Pulmentivm non Lautitias o maffla pifcium corpo=nbsp;ra praparant filif prophetarum, acerbum er cibo iniitinbsp;le,quod precibus prophetic � domino dulccfcit, o falltnbsp;bre redditur. Qjtum quts literlt;e legis 'mtentus uel phisnbsp;lofophicis difciplmis ftudiofus paftum uerbi dei quiesnbsp;rens, literie amaritudincmuelmortifirMnexgentiliumnbsp;Uteris dogma interntifcet ecclefiaflice dodrinie, id fensnbsp;tiunt fideles er mortem m oUa exclamant, id efi animanbsp;ru/m deceptionem uocifirantur.Sed iubente Elifeo farisnbsp;na in o�Um mittitur,ctvm feientia JfiritaUs er fidei connbsp;dimentum admifeetur.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vir autem quidam ueni t de Baal fall'.-

fa deferens uiro dei panes primitiarum, �C uiginti panes hordeaceos, amp; frumentuntnbsp;nouum in tefta fua. At dixit. Da populonbsp;utcomedat.

45 Refpondit^eiminiftereius,Quantu.�n eft hoc, coram centum uiris�ait. Da pepusnbsp;lo ut comedant� h�c enim dicit dominus,nbsp;ComedentjSf fupererit.

44 Pofuititaq; coram eistquicomederunr, fuperfuitiuxtauerbum domini.

Ex uigmti panibus centum fatiantur homines, longe n�norts uirtutis quam Chrifli domint,qui ex quinq^ pasnbsp;nibuspauit fupra duodecim milliahominum, Idq^nonnbsp;tarn orationis uirtutc,qu�m priecepto,authoritate,po*nbsp;tentia^ diuina er propria.

lt;CAPVT V.

Aaman autem princeps militiae r�gis Syri3e,erit uir magnus a-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominum fuum, �C hono*

ratus� per ilium enim deditdoa minus falutem Syri�.eratautem uir fortisnbsp;amp; diues,fed leprofus.

Creuit, id efi manififiata efi indies ^atia dei adgen tes ex tranfgre�ione ifraelitarum. Jpfis enimmultiplisnbsp;eiter dchoiteftantibuf prophetO/S domini ,uerbMnqiuett

4



-ocr page 356-

MAL A CH IM SECVNDVS.

ritatii or pietatis coiifannentihui, diuma clcmentid gJoriam fum Gr prophcticum ticrbiimp.mhtimgcn^nbsp;tilibut mamjiflMit : �cut er apoflolorum temporibiK,nbsp;don�nuf impropcrauit aliquoties 1�=nbsp;d(eii,�turumq; pnedixit. Semper enim or in omm na^nbsp;tioneprouidentia dei fibi fuos eledos fe^egauit,finenbsp;perfonitrum acceptione. �^aarnanSyruserat, G^prin^nbsp;ceps in aula r�gis Syrilt;e,eide!ng^^atia dei o�vrtur, pri=�nbsp;moadmonitione�bidelatapercaptiuam pucllam,cuinbsp;credidit,� domino tra�lus,qutim interim ifraelttieperfenbsp;quumtur prophetas domim : per ilium dederat dominitsnbsp;falutcm Syri�:prudetuia ZSquot; dexteritate illius oinitia renbsp;gniilliusnegotia �liciteragebantur,cuiz^ rexSyri�nbsp;obfequebatur^zy � tyrannideretrahebatur. Optimumnbsp;regibus efl GT regnii fatum, fl integriconflliarijcon^nbsp;fulesqfllliscoiittngaiit. lud�i arbitrantur falutemeffenbsp;iflam,quod ipflus iiaaman fagitta attigerit occideritq}nbsp;Achab regem ifrael. tHente zx corpore flrmus, dexternbsp;GT robuflus crat,fed lepraaffiiltts, adgloriam domininbsp;propagandam.

� nbsp;Porrode Syria egreffifueranthtruncu

li, SCcaptiu� duxerant de terra Ifrael puck lamparuulam, qux erat cor�m (in obfequio)nbsp;uxcreNaanian,

Prouidentia dei non temeritate reguntur humant confllia,etiam beUorum quicumq; euemustut etiam ne^nbsp;gle�puellul� captiuitas ordine diuino non caruerit,nbsp;e:r ipfe etiam raptus militum:non enim cafu,fed cofilionbsp;omnipotentisgerunturuniuerfa.

  • 3 nbsp;qu� ait ad domina fuam, Vtinam fuiC-fet dominus meus ad prophetam qui eftnbsp;in Samaria, profedo curaflet eum � lepranbsp;quamhabeu

muise nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coittemnendiferuuli uel ancillt in familia,

quorum a�lus GT fata aque m manu domini funt ut re= gum.S�pe feruaturimprud�s dotninus fidelisferui connbsp;�lio GT �dc.Non efl otiofum hoc malum, quod uideturnbsp;maximum,exilium fdlicet gt captiuitas piorum.iudaonbsp;rum in orbem dijferflo ceflit ingloriam dei GT gentiumnbsp;fidem ac falutem. Apoflolorum perfecutionibusnbsp;nbsp;nbsp;pio

rum exilijs propagata efl ad hnpiosgentiles pictas Chri fliana O�falus.Puellula hacflrmiter credit z^ teflatur,nbsp;dominum fuum � lepra fanandimt ,flipfum Plifeo pr�=:nbsp;fentem fieri contigerit, cuius tarnen exemplum nec au=:nbsp;dicrat ncc uiderat. Cuius deniq; fidei non ob�r�t exiliu,nbsp;fed promouebatur magis. Gr in gloria dei Euangeliflamnbsp;flatuitapudgentilemprincipem. Sic apudTurcaspo^nbsp;tefl perdeigratiam uigere fidelium fides, GT ejfe mini=:nbsp;me otiofa, dum interim facrorum antijHtes fine fide im^nbsp;pie uiuunt ac docent,in media Chriflianitate, GT in fti/ntnbsp;mis eccleffl pr�fldentes.

  • 4 nbsp;Ingreflus eft itaqj(N^Z�tmlt;lt;�)ad dominumnbsp;fuumdicens, Sic amp; ficlocutaeftpuclladcnbsp;terra Ifraek

  • 5 nbsp;Dixit^ rex Syria, Vade, SCmittam litenbsp;ras ad regem Ifraek Qui quum profedusnbsp;clTet, amp; tulifTet fecum decern talenta argen

REGVM Q^VARTVS� t�,amp; fex millia aureos,Slt; decern mutatori*nbsp;ueftimentorum:

  • 6 nbsp;nbsp;attulitliteras ad regem Ifrael, dicendtbnbsp;Cumacceperis epiftolahanc,fcito quodnbsp;miferimad te Naamanfcruummeum,utnbsp;cures eum � lepra fua�

Naaman facile pro falutefuaperfiiafus, regent tra^ hitinfuamfententiam,utprofidetiflimo feruofuorexnbsp;non ingratus epiflolam fcribat ad regem lfrael,cuntquonbsp;tunc paeem habebat, cuius argumetuum breuiter er^�nbsp;ut epiflola exhibitorem, 't^aaman Syria principent a Ifnbsp;pracuraret. Quaepiflolafretuspretio/aqitaqsnbsp;ra prtparat, tom ad regem qu�m ad prophetanffnbsp;ingenti gt perfido numero.

  • 7 nbsp;nbsp;Qu u m zp legi ffet rex Ifrael litcras,nbsp;nbsp;nbsp;*

ueftimenta fua, 8Cait. NunquiddeUS^s fum,ut occidere poftim,amp; uiuificarf�1'*'nbsp;iftemifitad me, ut eurem hominf �nbsp;fua� animaduertite amp; uidete quod OCC^Wnbsp;nes qu�rataduerfum me,

Rex l/rJci loraw pdfre rcligio�or ad le�ilt;�^ flola pro blaffhenua dei territus uefles reli�^^r^' /nbsp;agnofeensdei donumfolius efle,miraculat(int^���[^nbsp;minumuires quicquam pojje in talibus. Arbitf��nbsp;quoq; imtationem qu.t/ulam efl�, qua occafi���f��� �nbsp;reretbellinoui,ft petita non praftaret,nbsp;rat, idipfumq; principibus fuis conqueriturnbsp;eo ipfo irreligioflorquod pr�fentcm fibi innbsp;ria tantum prophetam uel nefeiebat uelnbsp;bat,cuius eximias laudes exteragentes, Cnbsp;brabant.Sednonfuntflnehonoreprophetafly �nbsp;�� patria fua,zxapud fuos, Chriflo hoc fi(

Quod quum audilTetElifeus diffe uidelicet regem Ifrael uefti�u�^Jl*^^j,jflinbsp;mifitadregem,dicens�Quarefcilt;^s* jQznbsp;menta tua^ueniat ad me, �C fcialnbsp;phetam in Ifraeknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prop�*�

Non dijflicuit Elifeo regem feidiffe uej��'^�� pta occaflone propaganda gloria deinbsp;gligerenolebat, gt regan exemplo regit (y-us dei ueri quern folum propheta colebat,nbsp;habebat, ad pietatan perducere fatagebat �nbsp;uitq; craffamncgligentiam, ut quern exteri�'^^^piatitnbsp;cicbant, ipfe prafeiwan uelut lampadentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jflaeK

defliicicbat. Voluit feiri efflprophetant quod fdlicet populum ijracl dominus exer^^^'^nbsp;dumomrMtorciecijfet,quantiimlibetmalt^^��nbsp;taffe etiamnum uerbo fuo, GT prophetico ntitnbsp;hortando ad pietatem, nondum deploratof rllnbsp;turn ob impietates quas cceperanC aliquantt^nbsp;ramemendare.

9 Venit ergo Naaman cum eqo ribus,amp; ftetitad oftium domus

IO mifit^adeumEIifeusnunciun^�;id9


-ocr page 357-

�io

mala c him secvndvs; ^3de,amp; lauare fcptics in lordane, S� reuernbsp;ad te caro tua,atq; mundaberis nbsp;�^on fi putabat NMtnan dignum mgrcdi domii pro^nbsp;pamp;ftie, 0- uiei�im 4 prophcta tcntabaturi�iuifides,nbsp;^'�^wnuultad tllum prodire, ne dem'q; gloriant ali~nbsp;si�lt;tni ex perfona ttetMri uideretur 4 principe exhibentnbsp;14 ^tod fjlfi proph�tie omniao non obmififfent, denbsp;uiri fupplicationegloriabudi/efe qui talia poffentnbsp;�^gt;gt;t^egjudeittes. (� Eli feus nec uideri uult, nec hono^nbsp;^^^nuneribus, no ambire reuerentium er cultMn,nonnbsp;^'^�*ifibiquippiitnt,fedf�mpliciterdiuinum uirtuteinnbsp;^J�gt;'iine�bi affktuntm promittit.l�uc eum mittit, eJ�nbsp;�^^quitur per internunciu, non ex fuperbict principentnbsp;'^�'gt;temgt;iendo,fed ex humiUtittis agnitianegloriainnonnbsp;^biendo.

Itatus Naaman rcccdcbat,dicens t Puta quod exeundo egrederetur ad me, 6Cnbsp;^aiisinuocaret nomen dominideifui,8Cnbsp;^�''gerct manu fua locum, SC curaret le-Prani.

, tentitri ad deigloriam ampliorem, bene cre^: aquis non ine/fe uirtutem 4 lepra mundandi, necnbsp;id fua uirtutepojjefm quo Clmflianis inultisfinbsp;X, pnbsp;nbsp;nbsp;^at, er o)nnibus fir� tunc ifraelitis religio�ore

Expeilabat er dejiderabat fan�i uiri interee�io �quot;�1 ad deum, fefeq; indignum, qui pro ea re precandonbsp;^gt;flt;iienduseffet, fedprophetatn cupiebatexire,pronbsp;l^^lontinum orare, er leprie plagant ta�u faluifico mesnbsp;U quum facer e nolentem cerneret, deffierauit denbsp;���'licU, or aquiC tadum mhili �ne prophette orations

pj^unquid non meliores funt Amana et ^rpharfluuti Damafci omnibus aquisnbsp;lauer in cis,8C munder� Quum ernbsp;*�fi'tifletfe,SCabiretindignans,nbsp;^lt;le!n notnen eiufdem fluuij putatur � quibufdani,nbsp;po�int duo credi, Abana GT Amana in Damafcenbsp;uel prouincia uel urbe.Slt;epcfe i� illisflumintbitsnbsp;^f�(^ratlt;eque falutoribus,nbsp;nbsp;nbsp;tarnen non fanatus�erat,

^^�^butnto^um naturali uirtute irremediabilem,fol� fauoreopusefߒ,precibusimpetrando. Dc�nbsp;^^abundus ergouertit fe abiturus quo uenerat,ubi

�ccelTeruntferuifui, amp;locutifuntei, di /fites, Pater, fi remgrandem dixiffettibinbsp;Pfopheta, certc facere debueras � quantonbsp;dixit tibi, Lauare � amp; munda-

ferais obfequidominosnoninutilcdocetur. ��^itUni uutent �um uocant patron, plus enim eratnbsp;Q non tyrannum agebat m feruos, fed desnbsp;dontinum, quos meliora fuadcntesaudit,qui etnbsp;fi^'*terconfulunt, CT dontinum fuum fanitati refisnbsp;crfatagunt.Humanitas enim dominasnbsp;*4 K�^��'f�f3COt4t/�r��iorttW.

plielordanefc-^ittxta fermonem uiri dei SC reftituta

R E G V ra eVV A R T V 179

cft caro eius, ficut caro pueri paruuli,8lt; mundatus eft.

Verfco domini humiliter fatisfacit,fepties lordane abluitur,renouaturq; natura corporis, non aquaru uirsnbsp;tute,fedgratia dei indicandagentilibiis, quibus CT basnbsp;ptifinatis facrameitto pneluditur, cr Chiifli baptifinonbsp;gentium lepra olim diluenda�gnificatur.

� y Reuerfusep ad uirum dei cum uniuerfo comitatufuo uenit, 8C ftetit corameo, �Cnbsp;ait, Vere fcio qued non fit deus in uniuernbsp;fa terra,nifi tantum in IfraeLObfecroitaqjnbsp;ut accipias benedidionem � feruo tuo.

AeuertiturgratusllatimadprophctamElifeum,�s Vis mita� gnificans fidon fuam,non in aqua uitn, fed m prophetanbsp;orationes,cr tn omnipotentiatnac fauorentdei excitasnbsp;tant,ucluti primitiagentilitatis faillis, folida fide fua adnbsp;confii�onem ifraelitica gentis, iuxta uerbum Chrif� danbsp;n�m noftri. Si in Tyro �r Sodoma contigiffent miracusnbsp;la tanta dei, multo fotidioris fidei f�ijfent in uerbum donbsp;mini per prophetas. Confitetur folenniter fidon fuam tnnbsp;oinnipotenton er unim deum populi i�aelis, qua ernbsp;faluatus e�, quam er fine dubio � non regi fuo,�lteninbsp;faanilia fua er fubditis inculcaturus erad

i6 At nie refpondit, Viuit dominus ante quem fto,quia non accipiam.Cum^ uininbsp;faccret,penitus non acquieuiu


Simontacam prauitatem fandus propheta �renue Simom'ac� damnat,prim�m exonplo,fecund� miraculo:qua enimnbsp;gratis accipiuntur, gratis funt eroganda egentibus, ernbsp;pietas non uo-tenda cfl 'm qua�umMiracula dei � fansnbsp;disfiunt adgloriam dei,ad falutem fiddium, no pro rcinbsp;familiaris 'mcremenso,uelfatianda auaritia.lurat autonnbsp;eo modo iur�di, quem ab Elia magiflro didicerat,ad glanbsp;riamdei,con�f�isprouidentiam dei circa omnia qui�nbsp;�unt in hoc mundo,qua ueluer� dicuntier uel falfe, quinbsp;rimatur er ferutatur renes er corda,qui id fidelitercrenbsp;dunt,non kuiter peccant, miwme omnium mentiuntur,nbsp;er nefeiunt peierare.

Dixit^Naaman,Num uero dari potent feruo tuo onus duorum burdonum de


17


tcrra?non enim facict ultra feruus tuus ho Iocauftum,autuidimam dqs alienis,fednbsp;domino�

Et non dabitur,uult dicere: Nuquidmifiilicebit per fauorem r�gis ifrael er tuum, ut ex hac benedida ernbsp;deo elcda terra aufiram onus duorum mulorum, undenbsp;in terrameaarain extruam,in qua folo unico erucronbsp;deo facrificon f poflhac enimdtjs externis nuUomodonbsp;facrificabo. initia quadam er femina fidai ofirrebat donbsp;mino,qua quantumlibet imperfida demens dominus bonbsp;ni confulit, er donee incrementa fidei tribuat maiord,nbsp;fufeipit flores inchoata fidei,quos ipfe excit�t, non libenbsp;rum arbitrium hominis : non efl enim noftrum uel boninbsp;aliquid cogitare tanquam ex nobis.

18 Pro uerbo hoc parcat dominus feruo tuo,Quando ingreditur dominus meus


-ocr page 358-

r MAL ACHIM SECVNDVSquot;.

templum Rcmmon,ut adoret ibi:amp; illo in nitente fupcr manutn mc3m,fi adoi'aueronbsp;intemploRemmon, adorante me in code loco ngncfcat dominus feruo tuopronbsp;hacre^

*9 ' Qui dixit eijVadcinpace.Abiit ergo ab eo per ftadium tcrr�*

� Prophetain orctt,utfuK dfiud �eum interce�ionibm clementia dei exoretur,utfi qiMitdo poflhac pro officionbsp;fuo aulico cogdtur adeffie fdcrifici� regii,ciult;e idolo Rimnbsp;mon offvrtmtiir,ne i�ud i deo ftbi imputctur dd facrile^nbsp;gitmt: qudndoquidanpofthdc corde erffiirituuuit tdnnbsp;* ttvm deiim �frdel dgno�:dt,creddt,er colere uelit, etidtnnbsp;mfot�focn�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cod�us �ris dgere uidedtur dpud dulicos. Qudm

d�quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licet m�rmiorem fidem prophetd fufeipit, er dd tem=

puf,donec grdtid dei dmpliore dondtm plurd udledt,con ceditycon�eientiamq- idololdtrid expertem dpprobdt etnbsp;amplcdiitur.Sic fnfeipiendiinfirmi 'm �de docentur, ernbsp;auffirittK mmid �ibito tndgnd exigendi d pdruic impro^nbsp;batur. Nonfeuerioreseffie debentferui dei in 'tmpernbsp;(los qudm dominus ip�e. Spiritum non debemus extm=nbsp;guere 'm pu��i'S.Multo plures in omnibus gentibus dosnbsp;mino pldcent,qudm �tperftitio� cogitdnt, fdcrd/s literdtnbsp;indigne trdddntes.

^0 nbsp;nbsp;^Dixit^ Giezi puer Elifei uiri dei, Ec-

ce,pepercitdominus meus Naaman Syro ifti, utncnacciperetabeoqu�attulit:ui=nbsp;uit dominus,quia curram poft eum,Sc ac=nbsp;cipiam ab eo aliquid�

Gieii tjt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Giezi dUdrorum mit��rortim dei, er propbetdrtvm

*��** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menddcium cxempldr,uerbd erfddd Helifci �ultitiie ar

guit,duaritia pe�cm�uet 'm pedore, qudtn pietdtis ffie cie uenditdt,no tunet meittiriJ�iritui diuino,�cdnddltvmnbsp;neophitis ponerc,�iperflud,curio�t dc pretio�t congcrenbsp;re,thefdurosmeditdri. llt;ion continuo �dndi funt,ucl �=nbsp;unt,qui fdndts cohdbitdnt, m�li/'s etidtn prophetdrumnbsp;fuitt,qui�eculdrid cupiunt, qui homines non �ta fe(llt;enbsp;ffiernunt. Adcontanptivm enimpertinet, quod[ectvmnbsp;cogitdffic �cribitur:P)ominus metis pepercit prophano ilnbsp;li Syro, mdluit eideco�tlere, qudtufilijs prophetdrtim.nbsp;lurduitmdld con�tetudineper uiuentem domintmt,fefanbsp;(lurivm quod non conucniebdt.

ii Et fccutuseft Giezi poft Naaman � que quum uidifTet Naaman currentem poft fe,nbsp;defilrjtdecurru in occurfum eius,amp;ait,Rcnbsp;��nefuntomnia^

Nddmdn ex gentibus conuer�(s,�dtim�dem uerdm te�dfur,dexteritdte morumtnon expeddt Giezi dduennbsp;tum,fed prot'mus certKns fequentem regrediendo occurnbsp;rit, er quid reipracipiat quarit,ctidm curru Idpfus.

�.X nbsp;nbsp;Et ille ai tjRedetdomin� meus mifit me,

dicens,Modo uenerunt ad me duo adole-festes demonte Ephraim exfilqs prophetarum � da eis qu�fo talentum argenti, amp; ueftes mutatorias duplices*

Uientitur in uno,fcilicet miffum fe d domino dicens, ideoqi uerifim�e e� er mentitum 'm lt;dijs qua retulit de

R E G V M Q_V A R T V S. ementito aduentu pueronim er prophetdrum: dd quidnbsp;enrni iUis po�uldffiet mutdtorid, er tdntundem drgetuiinbsp;. Dixit^Naaman,Meliuseftutaccip'3snbsp;duo talenta� Et coegit eum, ligauit^ duonbsp;taienta argenti in duobus faccis, 8C dupli-cia ueftimenta,8c impofuit duobus pucrisnbsp;fuis,quinbsp;nbsp;portauerunt coram eo.

a.4 Quum^ ueniffet iam uefperi, tulit de manu eorum, 8C repofuitin domo, dimi-fit^uiros,SCabierunt:

Continuo neophitus humdnitdte er grdtitudiitt(��lt;} �cit,petenti unum duo reddit,ferio cogit ut fw rubor^nbsp;dccipiat duo tdlentd argenti cum mutdtori�nbsp;co�igdt 'mfdfciculos,mfdccos:imponit huttxf^^�nbsp;nbsp;nbsp;_

zi,fedferuulorumSyrorum, qui onus portdbdgt;d er pro Giczi,donec ueniretur dd urban, ddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quem ubi opportune illd Giezi recoderepoffih���^i ufusdpplicdiiddjElifeoutputdbdtignorditte-ipfe autem ingreflixs, ftetit corani do^^nbsp;no fuo.Et dixit Elifeus, Vnde ucnisnbsp;QuirefponditjNoniuitferuus tuus*!�^^

Hini�rdbdt ut dnted Elifeo,difimu�4nsfd^'^^� fedb�iiffienegdns 'mquirenti domino.'Vno titi^^��nbsp;mijfofdcileplurdconfequuntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

a.6 At ille ait,Nonne cor meum quando reuerfus eft homo denbsp;in occurfum tui? Nunc igituraccep*^j,pnbsp;gentum, �C accepifti ueftes, oliuel^�^nbsp;neas, �C oues, �C boues, 8c fetuos,

Adgloridmdei,er produthoritdteuerb����^�^d^ia dd Pli feus reueldt fe nihil ignordjfe eorumnbsp;rdnt,�nguld ex or dine recenfens, quomodo�f'nbsp;uerfus�teritNddman, quomodo de currunbsp;quid er qudntureceperit, er qudmtentiod^a,^Mnbsp;ceptor� fuum deferturut,er diuitijs dccumubfnbsp;incubiturus.

�7 Sed Sc lepra Naaman adhaereM femini tuo ufq; in fempiternuin� p;anbsp;fus eft ab eo leprofus quafi nix*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- pi�quot;

Amrftorifo�fapientia diuitia periculo�'^^�.

mum leprd dffiergunt, non fui natura, fed nij humani,quod facile deprauatur,nbsp;norimt fcatet, er abducitur, nifi timor�nbsp;^ffiergitur lepra 'mcurabili,non folum GieZ^- 'nbsp;fernen illius, non quidem 'm omne auumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.jip ttH*

bilitdtem perpetuatn re�rendum e�, qtto^ iifi^ perpetuum.lnterim tatnen etiam duaritidclt;�^nbsp;ficit prol�, er male dcquifitd d maioribuf tnbsp;pd po�identur � fiKcefforibus.

^lt;CAPVT �'� SlIxerGtautem filiiproP^^jjjq�*�nbsp;ad Elifeum, Ecce, locu� ^�;iiSnbsp;? i habitamus coram te,nbsp;�'eftnobis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cl^


-ocr page 359-

I�, ^ALACHIMSECVNDVS.

difcimuifilio! prophetarum diilos difeia ^^iamp;ftudiofos uerbi dei,ti�iorein domim dijcentes,nbsp;�^fJUado eum doccant:ipfosq; habita^Jc co/uiiiuiiiternbsp;p)\ecieptore,aut^osci; numero indies, ut locumnbsp;defiderariw GT tentarint.De uotis obedient i�nbsp;ptrpetu� nihil fcribitur, fed alicubi uxoresnbsp;, �^lffecertumef,etiamprophctas. Fuit tale olim inonbsp;borimi probati�imorugenus, quod laborc manuuntnbsp;uii^titabot, ab/q; delicij s excc�iuis, ut magnantnbsp;^oris por�onem expenderc potuerint in meditandanbsp;^mini, izr in cxercitio charitatis,� quibus non ualnbsp;- ^^t'^diuntdefideriacarnis, qu� fine otiofitatenonnbsp;'^^^ant,nec caftum matrimotuiim,aii gratia dei certanbsp;^�'ni�'ii cfl ,ft dig^ colatur quod optimum deus internbsp;^^^^lesin�ituit.

Eamus ufqj ad lordanem, Sctoilantfin l^litrabcm un�, ut�dificemus nebis ibinbsp;j ad habitandum ibi^Qui dixittite*

^taitunus, Complaccat qu�fo SC ueni , '�^�nferuis tuis,Refpondit,Ego ueniam�nbsp;j �tablit cum eis� Quuni^ uenilTentadnbsp;^'*/����Janem,c�debant ligna�

^pud lordanem faltus erant pro lignis tcdificiorum, ^'^nuttitdifcipulos,crrogatus cornes fit, anxijsq^fucnbsp;^'^fiupendo miraculo natationis f�rri contra natu-�����fidf iibu-s fuis dei potentia ad uotu obfequitur,quianbsp;^�^'^ifi digna petunt, er utiliaadtcdificationemfidcinbsp;?��iom�!. No� otio� uacant difeipuli prophetarum,nbsp;^�^^�naca-duntmon abundant diuitijs,fedhic quem=nbsp;mutuo fi'cuflm accepi/fe Icgimus, cuius �rrti nonnbsp;Uataucrit motu angelico er fupernaturali, fed e^nbsp;rJ�^f^feiunxerit apti�ime manubrio �prapheta Hr-Parcto, er per difcipulum aquis expo/ito. Crcatu=nbsp;r^�'i'^iieifanilisobediunt,fi ipfiquoq; deo fuoob^nbsp;f^�*^gt;�tur.

f ^cciditaut�, utquum unusmateriam '^'�'^idiffetjcaderetferrumfecuns inaqu�,nbsp;AUrnauitcp die, �C ait, Ehcu domine mi,nbsp;'^^oc ipfum mutuo acceperam�

^�nfine prouidentia decidit firru, fed ut gloria dei ^horitasprophetteojknderetur, er miraculo oc==nbsp;(quot;'�^l�^^turiquandoquidem dclicU dei funt habi*nbsp;^um hominibus, er oculis a�gt;icere ad a�lus ac co^nbsp;.^^^�lt;^fuorum. �ominu fuum uocatimigiftrum er pronbsp;honoris gratia,ficut er Chriflus � difcipulis.-ficnbsp;decet,gt;nagiftros uero ut talia no appetant,tanbsp;{ '^hnantagereofficiumfuumdifcipulos.

ill 3utem homo dei, Vbi cecidil�* At S�nlocum : pr�ciditergo lUnbsp;^ii,amp;mifitilluc:natauitcpferrum,nbsp;ait,Tolle tibi. Quiextenditmanum,nbsp;^^�^��t.illud�

��^fgt;emdeiuocantnon uotoblandiendimagifiro, dei beneficium er gratia fibiprafiitant

norumt prophetic, fed iuxta menfuram do ^brifii feiunt ZTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiirdculu autem ifiud

REGVM CtVARTVS. 18o non egit Fielt feus, fed dominus fauorem fuu prodidit adnbsp;pietatt fiudentes difcipulos ueritatis,utq; dominum nai^nbsp;tune fe ofienderct deus patriarcharu er prophetarum.

I o Mifit itaqj rex Ifrael ad locum quein di.' xerateiuirdei,SfprfOCCupauiteum,�Cobnbsp;feruauitfeibi non femel neq; bis�

Aliudm�gnedeiopuso�enditur inpropheta,cuico �'�X?�� gnitionem dcditfecrctorum,non quod faaptc naturanbsp;uel per�iicacitatc nouerit,fcd qua in falutem popuii fuinbsp;feitu tKceffaria erant dominus reuelabatprophetr: cu=nbsp;iusfubinde officium erat regem fidelis popuii commonsnbsp;facere, er profficere rebus publicis in cau�s regni ernbsp;fidei.Tale efi cnim prophet� offeium, de mandata deinbsp;extirparemala,plantarebon.i.Nihiltamoccultummosnbsp;liebatur rex incredulus contra populum dei, quod nonnbsp;fiatim propheta fcirct, er reg� ifrael � damnis ingruennbsp;tibus pramonerct.

* * nbsp;Conturbatumcp eft cor r�gis Syri� pro

hacre��^ conuocatis feruis fuis,aitillis, Quare non indicatis mihi quis ex nobisnbsp;fit r�gis Ifrael?

Dixit^ unus feruorum eius, Nequa^ quam domine mi rex,fedElifeus propheta qui eftin Ifrael, indicatregi Ifrael uerbanbsp;qu�cunqjlocutus fueris inconclauicubinbsp;culi tut�

Conturbabaturrex SyrUdeco�lijs fecreti�imisre uclatis toties aduerfario fuo regilfrael, ueritus ne quisnbsp;fuorumproderet con�lia. Klagnum malum� con�lianbsp;fecreta nonfecrcto feruentur,fi confules prodai reguntnbsp;con�lia,er � proditores huiufinodi tolerentur,� iura=nbsp;mentafidelitatis non feruentur.lngens aut� bonum efl finbsp;reges reuereantur feruos dei, er con�lio iltcrumnon^nbsp;nunquam acquiefc�i, � quibus domino propitio poffentnbsp;amalis innumeriscrebro er maxime l�berari. Omniponbsp;tentes funt enimferui dei in domino deo fuo, etti per o=nbsp;mnia probantur er funt femper commenddtt�i}ni,quosnbsp;ubi negligunt principes mundi,non mir�� nullos quan=fnbsp;doq; inueniaiit er periditentur per omnia.

�5 nbsp;nbsp;Dixitqi eis,Ite Sf uidete ubi fit, ut mitt�

amp;capiamcum�Annunciauerunt^ei, di-centeSjEccein Dothan�

�4 Mi�t ergo illucequos Sf currus, Sf ro-burexercitus t qui quum ueniftentnode, circundederuntciuitatem�

Stultitia infignis regis er principum, qui audientes l�elifeum fecretoru cognitor�, arbitrentur tarnen poffenbsp;latere eum� de occidendo itto confultent, hoc uero in^nbsp;fanius,quomilitum multitudine fan��umprophetam�nbsp;eufiodia dei fubducerc cogitant, er prieualere ordini dinbsp;ttino, Sed�cuertiginisffiritupercMi debent uerbi dei

-ocr page 360-

HAL ACHIM SECVNDV'S�

cr prophctar� oppre/forcsnmlitia quotj; hominum Fo mtatem dei dec�rari fic congriiit, cof�ndi (xrfiditt.

I y Confurgens aut� dilucuio minifter ui^ ri dei,egreflus eft,uidit^ cxercitum in cir^nbsp;cumitu ciuitatiSjSf equos Sc currus � nun^nbsp;ciauit^ ei, dicens� Ehcu domine mi, quid gt;nbsp;fecienms^

Nottdtt ad menl�ram fidei prophotalii mini�tr pro^ phctcC accclJorat,in pro�iiibui tantu primis erat, ideanbsp;tintethumanii brachium contra prophetam fan�:uta)nnbsp;potentem m miraculit: tr�pid�t ad multitudinem equo=:nbsp;rum, curruum cr milittim, inops con�lij qui fide defi�^nbsp;d�bat in deum.

i(gt; Atillerefpondit,NoIi timere; plures nim nobifcum funt,qu�m cum illiSt

Qui deum amicum habet,finite fiirmidat, quantum Ubet firtes dei aduerfiarios. Innutnerabiles fiunt legionesnbsp;mimfirorum dei, qui ad falutem mittuntureledorum.nbsp;VaUax �0-0 efi cquus �d falutem, nonglorietur firtit innbsp;roborc fuo,nec rex in multitudine excrcitus fin: fed beanbsp;tld homo qui cofidit in domino, �r cuiut dominut exernbsp;dtuum dent dut.

gt; 7 Quiimi^ oraflet Elifeus, ait, Domine, aperi oc:;'os huius, ut uideau Etaperuitnbsp;dits oculos puerijS^ uidittamp;eccemons pienbsp;nus equoium, amp; curruum igneor� in cir^nbsp;cumitu Elifei,

Orationibutprophetne dificipulutconfiolaturuif�one angelici exercitut, ut dei maiefiatem dificat doceat.nbsp;Facile deo efi uifionibut illufirare fidem, dum expeditenbsp;nouit fiuit:uarijt modit cofiolatur infirm�t. Solius dei (finbsp;aperire mentem ad dei myjkriapei-uidenda, id tarnennbsp;paucii eledtt,amp;' non nif�prophetarum officio, ne quitnbsp;fibi fidat. Ignea uidentur ad terrorem impiorum gt manbsp;iefiatem dei pro confiolationefidelium.

  • 18 nbsp;nbsp;Et defcenderunt ad eura�porro Elifeusnbsp;orauit ad dominum,dicens: Percute obfe�nbsp;crogentcm banc c�citate.Percufl�t�ecsnbsp;ncuiderentjiuxta uerbum Elifei^

d^i amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelorum,fied Syriut dcfic�debat ad

num. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capiend� F�fieum: nec Flifeusinuocat miniftrot dei an=

gelot,fied deum : nec ad ocddendum impios,fied ad illu= dendum eis. C^ecitate orat percuti oculoriim, ut corditnbsp;oculos,f� dominut ueUet, aperiret,ad agnoficendum po=:nbsp;tentiamdci \firael, e^maiefi:^diuininominit in gentilnbsp;but uulgaretur.Similiplaga hic Syri, quanbsp;nbsp;nbsp;olim Soda

mitte cxctecantur, ut non quidcm ctecif�nt,tamen dificer nere neficiant quicqu�eorum qute uident. Slirabilis deinbsp;gratia, operatio in prophcta, ut difcipuli oculot apenbsp;riat,impiorum claudat.Dominut autem percufiiffe i�osnbsp;dicitur ad preccs Flifiei,non propheta.

  • 19 nbsp;Dixitautcad eos Elifeus,Non eft h�cnbsp;uia,neq,� ifta eftciuitas�fequimini mc,8f denbsp;ducam uos ad uirum quem qu�ritis^Du^nbsp;xit ergo eos in Samariam�

illudit impijs, cr ducit quo no uolnt, unut plurimot, 'tnermis armatos, nonmenti�ir,fcd non earn eff�urbeni

10

II

14

REGVM QJV ARTVS. quam ingredi debeant aff'erit,eti� nolentci. Capilnbsp;tofumexercitum,QrSamariaminducit,tttdifie�lt;^^'^Jnbsp;f�t contra dominum militare:f�c tam Samcffit�ni^�i^^�nbsp;Syrit prtcdicatur dei uirtut, er utElifieo crcdaturnbsp;quenti uerbum domini, fieruo dei omnipotentif ifidnbsp;hil perficitur miraculit apud reprobot.

quumcp ingrelfifuiffentinSaniar�^���� dixit Elifeus, Domine aperi oculos iftO''nbsp;rum, ut uideant. Aperuit^ dominus ocunbsp;los eorum,amp; uiderunt fe elfe in med**�nbsp;mari�*

Orationibut omnia � deo impetrat,no propf^�^ te.Aperiuntur oculiutficaptot uidcantabeo�1�*^^^nbsp;pturi aduenerat.y ident fie ua�atot multitnbsp;euadere non iiceat,qui unumfianilum profi^i^^nbsp;Horrendum efi incidei-e in manut ommpotenti^'

Dixit^ rex Ifrael ad Elifeum, quuH' diffet eos, Nunquid percutiam eosnbsp;mi^

�am nunc ifiraelitarum rex audaciam fiuinit gloria dei,cupit occidere quoi non ceperat, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

t� manfiietudinem tentare. Non erant fiacerdot^^^ ex malitia peccantet, fied ignorantia, adnbsp;mijfiutnonf�eratconuertendoi. Exgentibit^l?^''''nbsp;ret erant,non prrfidia defi�tione^ laborante!-^'*'nbsp;ter mi appellatur 4 rege lfirael,horaria reuereul�^nbsp;iiotione, pro momcnto beneficiorum non diu diii'�gt;nbsp;obfieruantia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Etilleait, Non percutiestquos piftigladio, �Carcu tuo, tu percurias 'P 'nbsp;nepanem,Sf aquam coram eis,nbsp;dant,amp; bibant, �C uadant ad dou���

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flt�f

^3 Appofita^ eft eis ciborum paratio,amp;:comederunt,amp;:biberunigt;^jj,^nbsp;mifiteos,abieruntcpaddominutnf� g*nbsp;Etultranonaddider�tuenirelatro*'^ 'nbsp;riae in terrain Ifraeh

Clementi� propheta ofiendit, �r rcpeiidii^'� malit,extrahit �fiaucibut mortit,�yreficitp^'�^ i�igfnbsp;qua:hoc efi,lautifiimo conuiuiofiolatur,nbsp;uincendo.Quabeneficentiaf�cui�tifiunthifid^l *nbsp;git Syri�,utnemo unquamillor�uolueritttgt;ild���^^^f^nbsp;tra dei populum, nec eorum quijfiiamnbsp;niaufiutfiteritmolefiare. SederSyroruntlt;dgt;rnbsp;li uirtutem dei cr prophette orationetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

fie fie continuerint abinfifiationeljraelit.

ip^a�um eft autem poft h�G uit Ben adad rex Syri� uniuerfumexerci^nbsp;turn fuum, �C afeendit SCobfidebatSania''nbsp;riam^

rite latrunculot in terram lfirael,nunc illico fiequifitt, eu ftra omnia Syrorum congregata contra Safnaria,jnct -datoBenadad, urban in quo erat propb^don^nbsp;obfiefifiam ad maximam adamitatem. y/1 d�fie^tinu^ inbsp;genter intuerificripturat, er apparent�.

Cle�'''�quot;* . propH�*' \

IV

SuberioriucrCu dixit non addidil��ultrduett�' fti�!

� i.L.........


-ocr page 361-

m�lachim secvnd'vs.

^io�fm cumreuerentiafcrut^in.Non ultra ueniffe di^ uel latrunculi illi ^ui tune ucncrant, ucl non fenbsp;^lt;{uamredituro5 proini/�rant,ticlomninoflatuijje fenbsp;redituros,uel ad ittud tempia, uelfub eo rege,nbsp;Fuente propheta Helifeo. Vtitur enim feriptura uulnbsp;j 8�^')?/ff!wfolt;;tthon��wfrop/�. Nfc �tin� funt latrunculinbsp;. lt;lia �J- exercitus r�gis.

Fada^cft fames magna in Samaria, 8C. ^�mdiu obfefla eft,donee uenundaretur canbsp;afini odoginta argenteis , amp; quartanbsp;cabi ftercoris columbarum quinquenbsp;^ߔ^8fnteis.

j^'amc diferutiantur, quiuerbum domini eiusq; pro^ P^etaiti nihili duccbant,nonnifiin}naximacalan�tatenbsp;'^nintmt implorant beneficium.Ex familiaritate i�ts pronbsp;P^^tagloriofusuilefcit, non ilium mittunt ad g;ratiamnbsp;implorandam, non i�ius utuntur con�lio, quia dominbsp;oderunt,ilUus feruum tot portentis agnitum,negli^nbsp;^�^^hideoq; digne hcecpatiimtur. Vbi enim propheticnbsp;non fu�ipiimtur, ibi nihil pro�gt;ere cedit. Caputnbsp;quot;�ni ntitiorif habetur c^u�m ferma dei, ZT� perfona pro=nbsp;l�^^iica.ihiflrrcoracolumbarum maximo emuntur,ubinbsp;'''^Hnaconculcatur,cibus angelorum.

Quum^ rex Ifrael tr�firet per murum, ?'gt;licr qu�dam exclamauit ad eum, dic�stnbsp;��ltta me domine mi rex�

Qui ait�Non tefaluatdominus� unde ^^poffum faluare�de area,uel de torculari?nbsp;�ixit^ ad cam rex i Quid tibi uis^Qu�nbsp;^^fpondit�Mulierifta dixit mihi�Dafiliumnbsp;'*'^gt;�i,ut comedamus eum hodie,amp; filiumnbsp;comedemus eras.

J. ^oximus ergo filiummeum, �C come^ Dixi^ ci die altera t Da filium tuunbsp;f �^�niedamus eum.Qu� abfconditfili�

11* f Gonfl�t urbem maximis criminibus fcafeneem,ubi omnium maxima folet haberi calamit�s, filiorumnbsp;^^��matribus, diuinoiudiciograffatur: ubi certamennbsp;^���f^^caturmatrumadregan, cauftntium �audem innbsp;propriorumfiliorum,quo minus in efeam pronbsp;( �^iitur.�^oncafu,fedprouidentia dei rex audit con^nbsp;.^io�ew, cuius tanti mali cum ipfecaufa fit,nihil ma^^nbsp;^^^entem fo�icitat e:}� prius, qu�mfan��i deiprophetnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ittnocenti�imi perditio: is f� occidatur, /ferat om

f �liciora. Sic tent�t deus fuos, nbsp;nbsp;nbsp;excjecat uerbi dei

^^ptores:tantum malum efl odijj� prophetos domi-^�^��nonobfeijuieis.Deni^^ quad iu�e malum pati=: kJ*�� ��ipi/�oc aferibunt diuinof�rori,qui� �ireret utnbsp;Jo ^^gt;tnusquidemmomentouiueret.

fj^Qyod quumaudiflet rex uerba mulie-Ul � feidit u�ftii�ienta fua, amp; tranfibatper ou Vidit^ omnis populus cilicium,nbsp;�I p'*eftitus cratadcarnemintrinfecus.

�lat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�haecad-

�^^'��hodie�

REGVM Q^V�RTV?. 18�

Sci�ioue�imcntorum,qui^ olim pro blaff hemi(ede=^^^'f^^ te�atione exhibebatur, ntme�t contra deigloriam, O'nbsp;iu�umitliusordinem. Habere uidetur cilitium ad carn�,nbsp;calamitatis extremie tempore, �cut er facerdotes Baalnbsp;carnem infcindcbant.fed nihil hitc ualent �nefide in desnbsp;um, nihil pro�ciiunt, cum cor fiierit impium, qualis fu�tnbsp;hic confeientia r�gis,qui prophetam domini occidifalu^^nbsp;bre reputat, er putat obf�quium � pricflare deo, � iugunbsp;let innocentem, er ut id non liceat obmittere, iuramen=nbsp;to aflringitfeadfaluatorisperniciem.Tantum e� cicci=nbsp;tatis,perfidiie,fuper�itionis, ingratitudinis malumcoranbsp;domino.

Elifeus autem fedebatin domo fua, amp; fenes fedebantcumeo.Pr�mifititaqueuEnbsp;rum,�tantequamueniretnuncius i�e, di-xitad fenes�Nunquid feitis quodniiferitnbsp;filius homicid� hue, utpr�cidaturcaputnbsp;meum^ uidetc ergo, cum ucnerit nuncius,nbsp;clauditc oftium, 8(. arceatis eum ab oftio;nbsp;ecce enim fonitus pedu domini ems poftnbsp;cum eft.

Adhucillo!oquentecis,apparuitnun-ciuSjdefcendebat ad eum,ait:Ecce, tantum malum � domino eft: quid amplius expectabo � domino^

Colleger ant fefenatores, er cum propheta domini confultantdefamisinedia, uelbeUi er ob�dionis malonbsp;euadendo.Con�athocloco omnia per tyrannidemgesnbsp;fia � rege, qui non folum prophetam abominabatur, fednbsp;erfenatorum indicia er con�tia nihili faciebat. Vnusnbsp;omnia crudelitcr adminiflrat,nec deu/m reueritus,nec ho Trranm'snbsp;mines:interim tarnen totam fceleris er incommodi tra= �'�S'�quot;�nbsp;goediam,propheticdominircfirtacceptam.Sed fiujiranbsp;proijciturreteanteoculospcnnatorum.Eortior e� deinbsp;bonttas pro pqs,qu�m impioriim malitia. Siniturtimcrenbsp;propheta,iubetq;�irori occurrere,claudendo�res, utnbsp;non tantum po�it malitia tyrannica,quantumucllet..nbsp;lu�um itaq- e� indicium dei contra impios, propheticnbsp;fan�lo uitio datur, er exitio pr�fenti inuoluit. Culpamnbsp;tanti mali impij�imus rex, er fui fateUites non fuis enornbsp;mibus tribuunt criminibus,fed crudelitati quam deo insnbsp;urere non uerentur. Eo peruenit fiiria impiorum, ut iusnbsp;fium orbi appareat dei contra i�os iudicium. Quis abie^nbsp;�dsintotum tfraelitarum decem tribus mireturtqu�nbsp;totflagitijs,p.iritcr cum fuo regefcatuerunt, qu� tot minbsp;raculis prophetarum nihil funt emendat� in fide.

CAP VT VIL

Ixit autem Elifeus : Audite uer-bum domini: H�c dicit domi-^^^|nus;In tempore hoc eras modi

us fimil� ficlo erii, Si. duo mo-

dii hordei ficlo uno in porta Samari�.

2t nbsp;Refpondcns unus de ducibus,fuper cu

ius manum rex incumbebat, homini dei aittSi dominus fecerit etiam cataradas innbsp;ccelo,nunquid poteriteffe quod loquerisjnbsp;HH


-ocr page 362-

mal a ch im secvndvs.

Qui ait�Eccctu uidcbis oculis tuis, amp; in^ denoncomcdeSt

ciement�a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vclutiuioleiitd quaditiK dementia ftid deus ad fc tra

hereuideturifraelitof ue�le,utuelutinuitot,beiteficiji uidosnbsp;nbsp;nbsp;obrutos reducat admentem mcliore}n.Et pro-

phetaiamocei�onideftinatui � rege, non tarnenpro^ dejje definit ifraeli, denuncians inopinabilia bona qu�nbsp;credi nequeant etiam �magnm intantaenim anguftianbsp;fan�Sjfitbito promittitur maxima copia rerum omnium.nbsp;Sic enim deus ad portas inftrni ducit homines,nbsp;nbsp;nbsp;rcdu=:

cit,duplo 'mfirno damnandos, mfi refipifcant, quod im=: pijjOrnondedi, nonfaciunt. Saturn fimihs promittitnbsp;craflino uno emendum ficlo,oquot; duo fata hordei, uno fi=nbsp;militer ficlo, quod dux uel eques auratus inter fatellitesnbsp;miffus, auditum, impo�ibile afieuerat: ut etiam fi uelutnbsp;manna deplueretfi-umentum ztr hordeum de ccelo, nonnbsp;arbitraretur uerifimile ,fic ratio humana didabat, pofinbsp;tamanxiamfamem, cr omnium rerum carentiam, utnbsp;etiam�filiorumcarnibus matres non abftinere potue�nbsp;rint,fedratiohumana fubmittenda erat uerbodomini,nbsp;quod faUere non poterat.Et tarn/requens prophets Henbsp;Ufei pradidiojfidemdebueratiamdudum meruifie,fednbsp;non firt patienter iudiciumdominiprophetartvin et ucrnbsp;Vabo detnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contemptum. Vult per omnia credi deus fuo uer^

� bo,etiamfifieculumruat,fifenfuscaperenonpofiint,fi rationi humana; per omma uideatur mpofiibile. In huncnbsp;ufum �^fidelium omnium feculorum frudum,hic fuamnbsp;audit or fentit pxnam,craftino dumh�c fiiturafunt,nbsp;ipfum in porta conculcandum pr�dicens, mirabili ordi^nbsp;ne prouidenti� dei, qu�Jimpliciter uult credi uerbo fuonbsp;reuclato fidelibus prophetis,quos clari�ime oflendit epnbsp;fe ueros prophetas fuos, uel miraculorwm portentis adnbsp;incredulos,uel ueritatis apperti�imo teflimonio,in cor^nbsp;dibus fidelium adgratiam,infideliumqs ad fui iufli�imamnbsp;damnationem.Vcrosenimprophetasagnofcunt,etiamfinbsp;nolint impij ,fcd contemnunt, tarn ueritatem agnitam,nbsp;qu�mprophetam,qui deflinatifunt perditioni.

5 Quatuor ergo uiri erant kprofi iuxta in troitum port�� qui dixerunt adinuicemtnbsp;Quid hie eiTe uolumus donee moriamur,nbsp;Siue ingredi uolu erimus ciuitatem, fame in ciuitatemoriemurt fiuc manferimusnbsp;hiCjinoriendumnobis eft, ueniteergo, �Cnbsp;transfugianius ad caftra Syriae,fipeperce-rint nobis,uiuemustfi autem occidere uo-luerint (nihilominus) moriemur�

y Surrexerunt ergo ucfperi ut uenirent ad caftra Syri�*Quum^ ueniflentad prinnbsp;cipium caftror�Syh�,nunuinibideni re-pereruntv

Per lepro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propheta de uita periclitatur apud regem ifraet,

�� uiftori� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itnpictatis Syrorum,

creonfimdit nihilominus malitiamfalfo fidelium Sama ritanorum. Quatuor leprofiante portam Samari�, in=nbsp;ducunturcuangelifie falutis fu�gentis,Qr quo padonbsp;egerint,pulchredefcribiturcr� dare. Hebr�i dicuntu^nbsp;num iUoram piffe Giezittres reliquos fuosfilios pariter

regvm q_vartvs� tepro/os. Forta�is permoti ex fiirtiuoillorumingetiilt;^}^nbsp;qui ante omnia diuitij s accumulandis inflabant,donee tinbsp;more iuft� ultionis, pro dilato euangelio abflerrerenturnbsp;�fiirto.Confilio prudemeutunturad introitumca�ro^nbsp;rum Syri�,fed dei omnia hec ordinegerebantur.

(gt; Siquidem dominus fonitum audirifecc rat in caftris Syri�,curruum,SC cquoruni,nbsp;Sc cxercitus plurimi � dixerunt^ adinuunbsp;cemjEccemercede eoduxit aduerfumnosnbsp;rex Ifrael reges Heth�orum, �C Aegypdo*nbsp;rum,amp; uenerunt contra nos.

7 Surrexcruntergo, amp;fugcrunt intent' bris,amp; dercliqucr�ttentoria fua,S^nbsp;amp; afinos fuos in caftris ut erant, fugfnbsp;animas tantum fuas faluarecupientes�

Igitur quum ueniftent leprofi ilHa�^�^'' tremitatem caftrorum,ingrefli funtunu*^nbsp;tabernaculum, amp; comederunt Si biberut,nbsp;tulerunt^ inde argentum,amp; auriiffl Anbsp;ftes, 8i. abierunt, SCabfeonderunt,nbsp;fum rcuerfi funtad aliud tabcrnaculu'��nbsp;inde fimiliter auferentes abierutitnbsp;fconderunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Qupmodocontigeritrelidiocafirorum d deles non mirantur: fiunt enim ftratagematado'^'^nbsp;finitismodis.'i^on deeftJfierantibus infefi;i(^'^�'^��nbsp;tam dementer adfiiit nunc,tam deplorat�nbsp;raelitis. Non ergo beneficia dei qu�cunq;nbsp;quemcunqs dare uel certo comprobantnbsp;cr mores domino complaccre,cum hic uideo^f^^^ *nbsp;ifraelitas in regno apoflatico Samarue, ubinbsp;impia erat,donatosf�iffe, nonfolum proph^^�^�nbsp;mis,fed etiam illuftribus uidorijs,ex dei boti�^^^^�nbsp;tia ad pauei�imos qui erant inter cos bonos-'i*^nbsp;turn non ualeat, deus benefacit huicnbsp;fuo miraculisq; dignatHr,crgofandi funtnbsp;Interim uero cogitandum, quid noniferandt�'''�P^nbsp;bus uerbo dei erfandis prophetis,fi tamnbsp;neficio fuccurrit iniquisiquos tarnen nonnbsp;tanto duriusfit aliquando iudicaturus,pegt;-ptd��� *nbsp;odiocr r�pudia.

{) Dixerunt^ adinuicem: Non must h�cenim dies boni nuncii ^f^nenbsp;cuerimus, amp; noluerimus nunciai^^^j^^nbsp;mane,fceleris arguemunuenite,nbsp;nunciemus in domo regis* .... cji'cianbsp;Kefipifeunt tandem leprofi pofiquain

t�te f�r� inebriatifi(iffent,recogitantq;, uel i'^^^ Xgeri-la, miferumftatum quern non ignorabant R.edeq-coUigunt,fereosmagn�crudelitati^�J!.nbsp;euangelium miferrimis ciuibus denunciare cejr �nbsp;regiinprimis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-f^tis,

IO Quum^ueniflentadportam narrauerunteis,dicentes:Iuimus 3nbsp;Syri�, Sc nullum ibidem reperim�nbsp;nem nec audiuimus, nifi equos gt;nbsp;alligatos, �C fixa tentoria ut funt�


-ocr page 363-

MALACHIM secvndvs. Clainaueruntergopcrtarii, Sinunciaxnbsp;palatio r�gis intrinfccus*

^gt;����0 inclamMt portariiim urbis, qui tiMtcitim les ofort�� in�rt multis iamtoribus aren regia uel palasnbsp;^�Wti porton/ palatij,indicant tyranni regnum,cu/mnbsp;porta unus tantummodo narretur.Ciui enim ininbsp;iWer prtc/'unt rcipublica femper metuunt, cx cuflodisnbsp;tnultisindigent, quiueroaqua fe�aittur neminemnbsp;^^^^icoguntur.

S�rrexitergorexnoclcjamp;aitad feruos 5�s:Dico uobisquid fecerint nobis Syri,nbsp;quia fame laboramus, Si idcirco e^nbsp;^'�^ffifuntdecaftriSjUtlatitentinagriSjdi^nbsp;^^'�tes�Quum egrefl� fuerint de ciuitate, c�nbsp;P'ftiius eos uiuos, �C tune ciuitatem ingrenbsp;^�Poterimus�

non mediocrem fuifde circumj/^eilionem ex ^'^�^�liofuointelligitur: reuera enim potuit facile urbsnbsp;'�t�*? fomedio, quodrcxconceperat. Pauiduterat, o'nbsp;'*^'^^aim� nulla in deumfiducia, ideo fauiora prafus

� ^ffpondit autem unus ferucrum ei'uS, ^^i�cit�Tollamus quinq; exequis, qui regt;nbsp;^�tifcruntin urbe, quia ipfi �ant� funtinnbsp;^�^iuerfa multitudine Ifrael, alij eni cofuninbsp;1^ funt,5i mittentes,explorarc poterimus.nbsp;Adduxeruntergo duos equos, mifit^nbsp;caftra Syrorum, dic�s�lte, Siuidete,nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utili proboq- confilio ferui,notatur obiter mifers

flatus urbis, in qua omnium animantium carnet, e^umlibet lege prohibita,edere compulfi funt dues,nbsp;i �^lt;gt;tius legis diuinaobferuantiamabiecerant. l�fte uenbsp;creaturis dei,

Qwiabicrunt poft eos ufq; ad lordan�� autem omnis uia plena erat ueftibus,nbsp;^�^afis, qu� proiecerant Syri cum turba^nbsp;�^^'iturtreuernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncii indicauer�t regi�

fdiordanem� Samaria adSyriam properabantfits jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er attoniti, domino perfequente illos, illa uidelis

! I( �^litia,quamnuperuideratdifcipulus Hellfei.

K ^�^fgreffuspcpulus diripuit caftra Sy* j^�fa�us^eftmodius fimil�ficlo uno,dinbsp;^'*0 uiodn hordei ftatere uno iuxta uerbfi

jij ^orr�rexducemilium, in cuius manu �^�^mbebat, conftituitad portam � quemnbsp;introitu port�, 8i mornbsp;� 'ft) iuxta quod loquutus ftierat uirnbsp;� ^^Uandodefcenderatrexadeum*nbsp;(j�j ���tn� eft fecundum fermonem uirinbsp;42�3^em dixeratregi, qu�do ait�Duo monbsp;�jjj| Qrdeiftatereunoerunt, Simediusfi-1 ifth^ft�tereuno.hoceodcm tempore erasnbsp;'� 5�'OSamari�:

refpondcrat dux ille uiro dei,8c Etiam fi dominus fecerit catara�

REGVM Q.V�RTVS. l8X aas in ccielo,nunquid poterit fieri quod lonbsp;queris�t dixit ei: Videbis oculis tuis,Si innbsp;denoncomedes,

1-0 Euenit ergo ei fic, Si c�culcauit eum po pulusin porta, Simortuuseft.

Completur quidem prophetia Helifci per omnia, fed nonaudimusgratiarum aliquam ad:ionem,nec �rege, Ingrarieudonbsp;necpopulo domino relatam,ita altiftimum fomnum dorsnbsp;mitantibuslfraelitts,fednec prophetahonosaUatus lesnbsp;gitur,uelhabitus,nullaemendatiomorum, uelfidei ere^nbsp;(liain deum fcquutacft. Dux illefecretariu5rcgis,cuinbsp;mitebatur rex ifracl ritugentilitio, de quo cr iam legtnbsp;mus apud regem Syria 't^aamanftdff�, quiproximus resnbsp;gi nunc popuhm compulfurus � populo conculcatur,nonbsp;folum ad ueritatem prophetia comprobandam, fed quianbsp;tmpij r�gis cofentancuspopulioppreffor erat iuftonucnbsp;iudcio puniendus in exemplum reUquis,fcd quodnemisnbsp;aem cmendauerit,fuo tempore in Affyrios pariter ci/snbsp;dendos,fme aliqua /fe reditus uel reftituiionis.Tain pronbsp;phetarutn uerba quammiracula,impi/s ce/ferunt in damnbsp;nationis iufta iuftum iudicium,interim prouidentia diuinbsp;na infallibilitas o' uerborum dei ueritas docentur.

lt;CAPVT VIIL

Lifeus autem locutuseftadmu* lierem cuius uiuerefecerat filiu,nbsp;dicenstSurge, Si uade, tu Si do*nbsp;mus tua, Si peregrinate ubicun*

que repereris : uocauit cnim dominus fa* mem,Siuenietfuper terram feptemannis*nbsp;Panciftimos ftiilfepios homines in terra ifrael, licetnbsp;clari�imos prophetas haberet,Heliam,Helifeum,loelem Prophefsenbsp;O' ftmiles, ex hoc notatur, quod Helifeus unam muliesnbsp;rem piam eligit,cum qua conuerfetur,cuius filium fufeisnbsp;tet � mortuis,qucm prius precibus impetrauerat : quamnbsp;nuncmonet ob famis maxima pcriculum exulare, in ternbsp;ra Philifthinorum,qua cum proxima fttfilijs ifrael, nottnbsp;potuit tanta fames tllis contingere,nift /feciali diuino iunbsp;didocontralfraebtas, in quorum confiniofufticientianbsp;crat omnium rerum. Pames ergo immittitur dei diffenfanbsp;tione. O' ob hominivm peccata: dominus enim uocatfasnbsp;mem fuper terram.

Qu�furrexit,Sifecitiuxtauerbum ho* minis dei�Si uadens cum domo fua, pere^nbsp;grinata eft in terra Philifthqm fept� annis,nbsp;3 Quum^ finiti eflentanni feptem,reucrnbsp;fa eftmulier de terra Philifthijm, Si egreflanbsp;eft utinterpcllaret regem pro domo fua Sinbsp;pro agris fuis,

TAulier fide fua faluatur, credent uerbo prophetico, totc�ttfuamfamiliamtransflrt ad Palaftinos,ibiq;fersnbsp;uatur per feptemannot. Interim ufurpantur domus O�nbsp;agriiUiusabalijs, quarediens non finedifficultatc resnbsp;cuperat,ficut r�gis auxiliumo' authoritatemexigerenbsp;cogatur.

4 Rex autem loquebatur cum Giezi puc* ro uiri dci,dicens : Narra mihi omnia ma*nbsp;gnalia fecit Elifeus,

-ocr page 364-

- M A L A C HI M .s E C V N D V y�

^gpAiia Gccafwne hitiuf exilij, Helifei magnalia reuocantuf itd r�gis memoriam ut de timor� dei, er conuer�onenbsp;morum er �dei, iterunt rex admoneatur quo per con-^nbsp;temptum dei fiat inexcufabilior. Interim tarnen benefitnbsp;cio Giezi fixmina confolatur 4 rege,recuperatq; hxredinbsp;tatem ablatam : nec tarnen rex meliorfit ex auditis miranbsp;culis, qui etiam proprijs conjfic��a ocuUs non curauit.nbsp;Sic non profunt femper miracula audientibus, uel uidennbsp;tibus,fed damnationi impiorum feruiunt.

y Cum^ illenarrarct r�gi quomodo mor tuum fuicitaflet, apparuit mulier cuius ui-uificauerat tilium clamans ad regem pronbsp;domo fua, SC pro agris fuis, dixit^ Giezi:nbsp;Domine mi rex,h�c eft mulier,Slt; hic eftnbsp;lius eius quem fufcitauit Elifeus*

Bodem articulo temporis quo rex audit de miraculis Hflifei, dei prouidentia, qua omnia geruntur, fixminanbsp;comparet^cuiusfiltum fufcitauerat.Huiufinodi euentuinbsp;creberrime fiuttt in bonum ekilorum^ deum timen�nbsp;tium,atqi tota fiducia ex iUo pendentium,ut patet etiamnbsp;in libro Hefier. Cum annalia tune leguntur apud regem,nbsp;cum ld maxime conduceret rebus piorum ludaorum, etnbsp;ad indicium impij Aman.

Et interrogauit rex mulicrem: qu� nar� rauitei�Dedit^ ei rex eunuch� unum, dixnbsp;ccnsxReftitue eiomnia qu� fua funt, ugt;nbsp;niuerfos redditus agrorum� diequareli�nbsp;quit terram,ufq; ad pr�fcns�

Mandata regis non foli agriredduntur faeminte,fed Gr�tiaho- etiamjru�usinterimpercepti iubentur reddi.Tantamnbsp;ipit�jiwn�. Jiififta prouidentia hojpitalitatisgratiam commendat finbsp;delibus, ut huicf�minee primo filium impetrauerit, de�nbsp;inde rcuocauerit � ntorte,totam fiamiliam � fame ferua�nbsp;verit, crnuncpojj�fiione perditacum fiu�u donaue�nbsp;rit.Pluriinum ergo commendanda efi ecclefix uirtus ho�nbsp;^italitatis,non certc ea,qua; pa�im cernitur apud hofjpinbsp;talia,otiofis diuitibus in primis,non pauperibus indigennbsp;tibus patentia : fed ea qua commendatur hxc Sunamitis,nbsp;Abraam,l.oth,cr reliquifandi plures ,crdequaapo�nbsp;floh er Chriftus.

-7 Venit quoque Elifeus Damafeum, 6c Ben adad rex Syri� �grotabat: nunciaue^nbsp;runt^ eijdicentcs�Venit uir dei huc

g nbsp;Et ait rexad HazacI,ToIletecum muncx

ra,amp;uade in occurfumuiridei, amp;confule dominum per eum,dicens : Si euaderepoxnbsp;terodeinfirmitatemea hac�'

Prouideiuia dei �r iuffu Heliie Helifeus Damafeum peruenit,ad ungendum regem Syrix Afahelem, eo tem�nbsp;pore quo ad mortem 'mfirmaretur �en adad rex. timo�nbsp;rem er fideminuenit Heli feus apudSyros inDamafeo,nbsp;quem non habebat apud ifiaelitas in Samaria. In infirminbsp;t�teprophetdsinquiruntreges, quos fani contemnuntnbsp;audire.folicitushieefidefanitatereeuperanda, pro quanbsp;expenditdiuitiasregni,feduanefi)erat. Et hojlem mit�nbsp;Ht ,cui optima confidit,cr pefiima experitur.Tales funtnbsp;quot;^plurimum regum aHlici,rarus efi fi^s apud cos mini�

lo

11

R E G V M � Qjr A R T V S. fier. A domino per prophetam inquirit ,fide prafentinbsp;infirmitate conualefcere pofiit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

9 nbsp;nbsp;luit igiturHazael in occurfum eius, has

bens fecum munera, 8C omnia bona Da* mafei, cnera quadraginta camelorum, jnbsp;Quum^ ueniftet amp; ftetifl�etcoram eo, ait:nbsp;Filius tuus �enadad rexSyri�, mifit mcnbsp;ad te,dicens:Si fanari potero de infirmita-te mca hac^nbsp;Afael legatus mittitur ad prophetam, Cffingit fe danbsp;1�re r�gis fui incommodatuerbis er muneribus commij�nbsp;fa exequitur,cum interim mori rege malit qu�fffuntere,nbsp;Dixit^eiElifeus; Vadejdiceitft���^^�nbsp;fanaberis : porro oftendit mihi do����*nbsp;quia morte morietur.

Elifeus remandat r�gi, qu� iUum recrearepof^'^^ ! confolari,�rta�istam conuerfumad deiueritaiv^^nbsp;er cultum,quem � propheta fando cupit OU propitu^^nbsp;fieri. A domino enimfitturarequirit, non � fuis idoUnbsp;nec aurujficibus, fed � propheta, cuius f�pe niagiialuinbsp;audierat,er cuius deum fiterat ueneratus, firta�is CTlt;nbsp;fHaaman infirudus in fide ueri dei.ldeo nufte astdiif tanbsp;tauidurum,hocefi, infideliumanimarumnbsp;peruenturum,fic enim propheta intelligebat,b�gt;�^nbsp;r�gifummoperejferandum erat. Tarnen ipfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

gnificat moriturum regem, 'm cuius ipfe locuiufis'�} tuendus, non quidem addens,quod id cito fiitvf^^^lr �nbsp;fedfuo tempore.

Stetit^ cum eo, 8c conturbatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

adfuffufionemuultus�flcuit^uirdH*

Helifeus,lfiiritu dei fuggerente mte�igit, lcmintuetur,ipfam fitturum crudelifimuiunbsp;rem populi ifraelitici. Licet eidem nunc cog�^^''''nbsp;cere regnum. iuffu Heb�. Stat itaq; coram eo gt;nbsp;fternaturadlachrym.'is,erfingultus, quoslt;j�^�^^^iia 'nbsp;nu uultui adhibito cupit occtdtare,fed non pd^fnbsp;bat regnaturum ewm, quem tanta mala prauidfu^^nbsp;turum populo dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,5

Il Cui Hazael ait : Quarc domin*�� fjj flct�At ille dixit�Quia fcio qu�fa(fti*�^** jjjgnbsp;filijs Ifrael mala, ciuitatcs eorumnbsp;ignefuccendes, amp; iuuencs coruinnbsp;des gladio, amp; paruulos eorum elid^��nbsp;pr�gnantesdiuides,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^e�

Afaelcaufim inquiritfletus, cr audit,cru�^ fefacienda qu�m credidiffet.tnfolitus enitnu^[-qtnbsp;fferatus honor regni,exmalo firmauitnbsp;difeamus non modicam malorum portionednbsp;effehonorum acee�ionem er regnorum:nbsp;lapfusSaulis,Dauidis, Salomonis, ernbsp;magni benefteq loco fubditi habere debeantgt; finbsp;criter tantum mali fintreges,ernonpe�idh7nbsp;quidem qui inter ipfos optimi Icguntur, boninbsp;perfiierunt. Pr�dicit propheta huic Afaclid'l^nbsp;tyrannid�,quam f�t exadurus: muniti�iwtis idnbsp;tet er ign� firroq; cunda uafiabit,gladionbsp;fiosuiros, paruulos uero aUidet ad petr^nbsp;prteSfi^^^


-ocr page 365-

malachim secvndv�.

diuidet,ut fatum extradum crudeli�imeoc JK�t.Et hic cum tal/f ftturuifit, pr^didtur tarnen uosnbsp;^tate domini rex fiiturui,nimirum ad puniendivm pernbsp;lfraelitarum,tam deum fuum quant proph�tes il^nbsp;lt;^ontemnentium,iam tanto tempore, �r fitte ceffationbsp;J J loties admonitorum.

Dixit^Hazad� Quidcnim fum feruus ^uscanis, utfaciamrcmiftam magnarn�*nbsp;ait Elifeus t Oftendit mihi dominus tenbsp;Syri� fore*nbsp;fcoc fide dixiffe,fi tune impiiK fuit,ut pr^efuminbsp;^'^�Ueluere cr humiliter, fi adhuc tune erat innocentnbsp;Canern feerudelemeonfitetur, fi taliadgat,cr talt;:nbsp;'^^'^flatim hiCe cr maiora ambitionis lueinf�dus pro-l'�Kitur.Nort enim alia ratione eanes habentur qu�m utnbsp;^^�.es euflodiantur eontra lupostquod fi ex eambits lu^nbsp;fiant quid rogo crudeliutild autem fit dum ex regibutnbsp;I ^^�^nifiunt,^ expaftoribuf firales depaflores.

J Q�i cum receffifiet ab Elifeo, uenitad ��ominum fuum, qui ait ad eum: Quid d�nbsp;*it tibi Elifeus^ At i�le refpondit� Dixit migt;nbsp;�'*Kecipies fanitatem�

indiens feregnaturum,nonqu�riteonfilium fandi ^^�phet�,^imperandi iufta prteeepta non fufeipit,ttecnbsp;'^fiderat,neequidprophet� munerum dederit feribi^nbsp;^�^�yerifimiliu^eftftbiferuaffeomnia, nihilq; diligen=nbsp;^^^ogitalfe,qu�m quomodo regem oeeidat eitius, eti�nbsp;'P^morbumdiutiusuiuerelicuiffetfeeundum prophenbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(3� r�gi inquirenti rc/fondit.

I Cum^ uenifTetdies altera, tulitftragu^ �Cintinxitinaquam, 8c expanditfu-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facicm eiustquo mortuo regnauit Ha^

' nt � � nbsp;nbsp;nbsp;ful�ii�^ defiderio regnandi,modum fiat'm cont

J^nur,quo tuto regem oeeidat. Statim emm manefit ? �^epto flragulo quo eubantcs teguntur,aquK int'm^nbsp;^^/lUafimedelamapplieaturut ealoribus uexato regi,nbsp;'^firtafiii ut uideri poterat confilio prophet�,quinbsp;conualiturum dixerat,de quo rex minime dubita^nbsp;^'�^gt;^uiprophet�uerbaueri�ima erederet. Sicq^ bonunbsp;�r in fide uniui dei/ferantem meliora, fuffoca^^nbsp;'*� Oquot;flrangulatione iuxta lofephum oeeidit,pro eoq;nbsp;inuafit,non tam � deo iulfus,qu�m pr�didut adnbsp;^'^lt;^:non enim aliter eum unxtffe legitur,qu�mfim^nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtenuneiaffe fi(turum,quod defiderabat impiu^

ICM.

(P ^Anno quinto loramfili) Achabrcgis c^gt;amp;Iofaphat r�gis luda, regnauitloranbsp;igt; �^lofaphat rex luda,

^�^�ginta duorum annorum erat cum L^arec�pifletj�i odoannis regnauit innbsp;^f�lem�

Aehab ^o�pfjat, qui udutfenexresnbsp;Aehabaffinisfui, uelut adhue iuniori-^�ufentieiitibui, feeundum quofdam, uel adsnbsp;quot;^Heiofaphat, crcumfiliofuoregnian admini�s

REGVM QLVARTVJ. iSj firare cupiente. Ambigua efi enim litera, Regnare c�^nbsp;pit in regno tuda, filiut lofaphat !oram,qui iam trigintanbsp;duorum annorum �tatem habebat, regnauit^ fuper I��nbsp;damodoannis.

18 nbsp;nbsp;Ambulauit^ in uiis regum Ifrael, ficut

fecit domus Achab : filia enim Achab crat uxor eius, �C fecit quod malum eft in con^nbsp;fpedu dominit

*9 Noluit autem dominus difperderelu^ dam propter Dauid feruu fuum,ficut pro*nbsp;miferat ei, ut daret illi lucern�, amp; filqs eiusnbsp;cundis diebus�

Hie toram malut, optimi parentitfiliut, uxoris im^ pietate deprauatut : qu� erat filia Aehab, uitulos eoluitnbsp;legetn dei pofthabuit, cr regum tfrael impietates feda=inbsp;tus eft. Commeruitcji peeeattsfuis regni ludaiei diftipa^nbsp;tionem,nifiobftitijjet foedus dominieumpofteris Da^nbsp;uid,elementiaq; deiadilliusftirpem,dequa ante mun=anbsp;diconftitutionem nafeidecreuerat in perfona Dauidisnbsp;ucri,quiM.eftiasfilius Dauid in throno eiusregnatu^nbsp;rus ejfet femper.

In diebus eius receffitEdom,nceflctfub Iuda,amp; conftituit fibi regem�

IoramtemporibusEdomit� dcf�eerunt� regno Da�S uidis,propritvm fibi regem inftituendo, iufte illi non obenbsp;diebant homines,qui deo fuo no obediuit. Ei non feruannbsp;dum fxdus eft,qui non colit fadus.Promi�iones dei cumnbsp;conditione fiunt,quibi{s feruatis feruantur,non aliter.

il Venit^ loram Seira, SC omnis currus cumeo, Sefurrexitnode,pcrcuffit^Idu*nbsp;m�os qui eum circumdederant, amp;princi*nbsp;pcs curruum, populus autem fugit in ta*nbsp;bernaculafua�

ii Receflit ergo Edom, neeflet fub luda, ufquead diem hanc�Tunc receffit �C Lob*nbsp;nain temporeillo�

�5 Reliqua autem fermonum loram, 8C u* niuerfa qu� fecit:n�nneh�c fcriptafuntnbsp;in libro uerborum dierum regum luda^nbsp;i4 Et dormiuit loram cum patribus fuis,nbsp;fepultusamp; eft cum eis in ciuitate Dauid, �C,nbsp;regnauit Ochozias filius eius pro co.

Co�edo excrcitu contra rebelles loram peruenit ad urbcm 'Zcira.Edom uero, uel iHius exercitus nodu fur�snbsp;gcns,pcrcu�itinexcrcituloram principescurruum. F�nbsp;gitq; populus luda cum fuo rege loram, adfedes fuas, renbsp;inftda:quandoquidemnonfoli Edomit� in rebe�ionenbsp;perftitcrunt contra regemluda,fedctiamfinitimailliinbsp;urbs, cr nobilis de tribu luda deficit � rege luda loram,nbsp;cr adhafit Edomitarum principi,qui itlis erat pro rege,nbsp;nifiitaq; regnum luda feruandum decreuiffet deus, amp;nbsp;continuandam lucernam Dauidis, iam tunc prona erantnbsp;omnia ad rebellionem. Hebr�i autem aider exponunt,nbsp;Edomitas quidem percuftbs fidftfi ante folis exortum, abnbsp;exercituloram, cr quofdam fitgalapfosredijfe adprosnbsp;pria. Hon tarnen hanc uiiioriam obftitiffi quo minusnbsp;regent fibipofuerint GT feruauerintEdomitieftnuitores

' HH 5


-ocr page 366-

ge nbsp;nbsp;nbsp;lor^.Et huic fenfui Hehrwa cofentire U!den(ur,�

n�fur.tdeprauata ab Bebrais uel fcriptoru dormitatia. Anno duodecimo loram filii Achab renbsp;gis Ifrael regnauit Ochozias filius loramnbsp;r�gis lud�*

(or�mduo. nbsp;nbsp;nbsp;Diligenter e� aduertendum Icdori, ad duos regcj Io

riflirwocdto�, erduos Ocho�as: quia Achab rexl�acl duos habuitfilios,quorum prior Ochofias, pofl eiim resnbsp;gnat duobiK annis incompletit : cui frater fucee�it lora,nbsp;per duodecimannosregnans. lofaphat autem rex luda,nbsp;rexituigintiquinq;annis, cui fucee�it filiusfuus loramnbsp;odo annK,po� quern filius loram Ochofias uno tantumnbsp;reg^uit anno. Ambo occifi ab lehu, code tempore, tarnnbsp;fcilicet Ochofris nepos lofaphat, qu�m loram frater O�nbsp;chpfilt;e,ambo filij Achab.

a6 Vigintiduorum annorum erat Ocho^ zias,cum regnarcccepiflct,amp; uno an no renbsp;gnauitinlcrufalem:nomcn maths eius A-thalia filia Amri r�gis IfracL

2.^ Etambulauit in uqs domus Achab, SC fecit quod malfl eft corfl dno, ficutdomusnbsp;Achab:gener enim domu s Achab fuit�nbsp;Athalia mater Ochofne, filia, hoc efi filia filij uel nesnbsp;ptis Amri regts ifrael, patris Achab, cducauit filium innbsp;impietatcfua,c^cotemptu Icgis diuinlt;e, ficut Achabnbsp;fraterlAthali�. [Qjt�occifofilio regnutenuit luda qua,nbsp;tuorannis,crudelis,fupcrba,cr� impia focmina.

i8 Abiit quoqjcfl lorafilio Achab, adpr�^ liandum contra Hazael regem Syri� in Ranbsp;moth Galaad,uulnerauer�t Syri loram,nbsp;qui reuerfus eft ut curaretur in Iczrahel:nbsp;� plagis quibus uulneraucrant cum Syrinbsp;in Ramoth pr�liantem contra Hazael re--gem Syri�, Porr� Ochozias filius loramnbsp;rexluda, defeendit inuiferc loram filiumnbsp;Achab in Iezrahel,quia �grotabat ibi ipfe.nbsp;Ochofiasrexluda, cumloramregelfracl, pugnauesnbsp;runt contra regent Syrie nouii A faelem, iuxta Ramothnbsp;Galaadiquaflrage pcrcujfus loram�Syrijs,redijtin Ie=nbsp;fraelutfanaretnr�uulnereinflido. Qjio defeendit etianbsp;Ochofias rex luda ad uifitandum infirmum loram, quosnbsp;ambos oppre�it pariter conflitutos lehu, de quo fequisnbsp;Soctehu tur,Zelotcs dominus efl, ut nobt amicosfuos familiarisnbsp;maiorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuishoflibUS.Omnia h�cmala,focies

tas regum luda cum regibus ifrael, �Tquot; confequentcr ams borum intcritus, originem duxerunt ab amicitia optiminbsp;r�gis lofaphat cum pe�imo Achab, qu� prophetarumnbsp;quoqi diligentia improbata fi�t ar accufata,fed impedisnbsp;ri non potuit,quia uerbum domini contemptum fuit,nbsp;^CAPVT IX.

Liicus autem proph�tes uoca^ uit unum de filiis�prophetarS,nbsp;amp;aitilIi:Accingelumbostuos,nbsp;�C telle Icnticulam olei hanc innbsp;manu tua, SfuadeiniRamoth Galaad�nbsp;Cum loram �grotctret in lefrael, uifitareturq; ab O�nbsp;er 'tmpij reges,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei ifrael ac Icgis content

ptore!,tunc �ielifeui mittit unum ex f)Ucrif,hoc e�,di[ci pulis prophetarum, quern quidam dicimt�uff'elonam:nbsp;iubetq; ut�rtitercurrat, utq; idpo�it faciluK, lumbosnbsp;pr(ecingat,a/Jumptaq; lenticula olei uel urecolo, pergatnbsp;adRamothGalaadurbem, qu� iftti diebus ablata �eratnbsp;r�gi Syr�e,m qua faueiato rege, exercitut cum belli du^nbsp;cibut remanferat.Sic prophete domini iubcnturnbsp;nbsp;nbsp;obe offitijp�

diumt feeundum uerbum domini, difficilia ac periculofa ojjicia,etiam mj rerum publicarum adminijiratione, cumnbsp;uitiC graui periculo,ut uidcri po�itit authores etiaitt desnbsp;��ionum occifionum,idq; lubenturagerctamp;'loquinbsp;ad cos,qui nuUis admonitionibus diuinis acquiefcat, quinbsp;rerum diuinarum contcmptoresfunt, quia dudum prlt;eanbsp;dida uaticinia prophetarum, infallibili prouidcittiadeinbsp;compleri oportet,modo impo�tbili humanif coufili�-

a Cum^ uencris illuc, uidebis lehu filiu lofaphat fill] Namfitamp;ingrelTus fiifciwbisnbsp;cum de medio fratrum fuorum,amp;intiodunbsp;CCS in interius cubiculumgt;

Prophetarum filius,hoc e�di�ipului, uel puer, eets neus congregatos principes regni lfrael,uidit lehu�Huufnbsp;lo�aphat filij �mfi, inter ipfos, quem iubet furgegt;'^gt;nbsp;infecretiora fecum intrare, ueluti uerbu dtii�uditw�'^'

5 Tenens^ lenticulam olei, fuiides^dper caputcius,amp; dices: H�c dicit doifl'^us:nbsp;Vnxi tcregem fuperlfrael. Aperies^ofti'nbsp;um,amp;fugics,amp;nonibiexpedabis-

4 Abijtergo adolefcens pucrprophd撔 Ramoth Galaad,

y amp; ingreffus eftillucteccc autfpr**�^�P� cxercitus fedeb�t, SCait: Verbfl mi^iadtcnbsp;�princeps.Dixit^Iehu�Adquf^�^����*'nbsp;busnobis^AtiJlc dixit: Ad te�pi'*��^^P�\.

Etfurrexitjamp;ingreffuseftcubiculu^ fuditoleum fuper caput eius,amp;a�*^^�'^^nbsp;dicit dominus deus Ifrael: Vnxi tet^g^nbsp;fuper populum domini fuper Ifrad.

Inter ungendum caput,uerba dei pro�rt, i�aelis confecrat,mira prafimiptionisnbsp;lo uitic cr�am�,�ed �rtiorefide in demnnbsp;fandideihomines,qu�mutad mandatadei^^^1nbsp;trepidarent.Conflituunturenimfuper gentes^nbsp;ut fefe cogantur maximis obijeere periculifgt;nbsp;qui illoseximitaliquando, quandoq; uero eti�^dnbsp;tent�t, �rgratia dat uincendi regum maliti^gt;�^^ �nbsp;ueritat� uerboru dei ad gloria dei,pro qua du^^^ ..,nbsp;nitifunt, cr totam u-tam fuam obliganttff, Cl�fi .nbsp;berent preciofius uita, quagloriofius non ponKutnbsp;fi pro ea occumbere contmgat.Statim autem hie propKnbsp;tafiigit,cr noncxpcdatrcjfonfumnecquaߓ��^^' .

  • 7 nbsp;Etpercutiesdomum Achabdoniif��^

amp; ukifearfanguinem feruoruni prophetarum, amp; fanguinem omni�*��nbsp;uorum domini,demanulezabel*

  • 8 Perdam�omnemdomum Achab, nanbsp;tcrficiam lt;k Achab mingentemad parie^nbsp;�cm,�C claufum,amp; negledum in IfraeL


-ocr page 367-

MALACHIM secvndvs.

Plura loquitur qu.imferiptura indicet, prius iufium ab Elifeo, quod enim uno loco obticetur ob breui^nbsp;alio fuppletur. Stc enim nunc loquitur ut antenbsp;l^^utiuffiis quum ab Elifeo mitteretur, ut fcilicet do=nbsp;impi/ Achab dclcr'et in totum, quantulibet don�^nbsp;irtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��Wfii� effet, quandoquidem id dominus nunc iubetfie

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut dudtim predixerat per Eliam futurum. Caufit

additur,indigna mors fan�oru, er feruorum do^ ^gt;ttablefabcle,qu�occiderat prophets domini,

� . Et dabo domum Achab, ficut domum f fihi Nabat,�6 ficut domum Baanbsp;�quot;^�iAhia*

^ubindicat hunc domino deo more effe, ut reg� inJU ut bene prefint : ac cum timor� dei gubernent fub-^�^�s,populum dei,non fuu/in,imperat. Id fi facere con=nbsp;^^'unant,iterum no folum depomt,fcd horribili iufloq;nbsp;fito �limin�t er delet cum tota illorusn pojkrita

W nunefateturfa�lum cum leroboam er cum Achab Amri,fine dubio etiam futurum de Ichu,fi in man=nbsp;I '^�^isdeiincedererecufauerit.

� I ^f^abel quoq; comedent cancs in agro t.f^i'ahehncc erit qui fepeliat, AperuitcRo-ft'Uniamp;fugit*

j ^efabelisiudiciumdecretum � domino regicommen ,nbsp;nbsp;nbsp;�^^propheta, reuocans in memoriam cidem uerbu do=

^U(,fi^um ad Achab ab Elia propheta domint de dilais ^udo corpore lefabelis � canibus in agro lezrael, ernbsp;I ^�^Uonfepelienda.

lehu autem ingrclTus eft adferuosdo^ ��'*nifui,quidixeruntci, Re�l�ne funto.-�^�lia^quid ucnitinfanusiftcadte�Quiaitnbsp;*�^gt;No*ftis hominem,8c eloquium eius.

V'o .. ^egyeffum � cubiculo princeps aliquis inter multos quid ifk infanits er arreptitius fibi dixerit, pronbsp;'^��'^it�pioru quiprophetas dominiflultos uiefanos ernbsp;^�ftiiacos exiflim�terabominantur. Ipfeuero lehu pronbsp;illius perfonam non nouerat, er nonnihil hafijtanbsp;eauere er ex fententia domini agerentur ; ideonbsp;���ferrogrft de illo principes Ji hominem nofeant, er il=nbsp;��^/��jtdw.Kelmorer.

At illi refponderunt, Falfum eft,fcd ma �'s narra no,bis.Qui ait cis, H�c �i h�c lonbsp;^his eft mihi � amp; ait, H�c dicit dominus,nbsp;ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te regem fupcrifrael,

Eeftinaueruntitaqjj�Cunufquifq} toiles F�iliujn fuum pofuerunt fub pedibus eiusnbsp;fi'nilitudinem tribunalis, �6 cccineruntnbsp;'�'�5gt;atq; dixerunt,RegnauitIehu,i

J? Nam fi contra loram : porro loram ob^ J'^^fatRamoth Galaad,ipfe 86omnis Ifranbsp;Montra Hazacl regem Syri�t

n ^^udaciu rejfiondent effe pracipitifententia, quic tandem ille arreptitius dixerat,tarnen audire cuphnbsp;^^�talefit, ex flatim ut audiunt pari uotoparanturnbsp;i,^'^^filt;^�tndu propheta uerbu:im� domini,fic dominonbsp;^tfante cordibus regJwn er principMn,fic^negotid

16

REGVM Q,VARTVS. 184 (tdmlniftrando.ut proph�tie domim fideles inuenhntur,nbsp;, non cadcnte uel n�nmw eortimuerbo ad terrant, fed adnbsp;amu�m omnia compleantur,ctiam inuitis portis 'mf�r^nbsp;nt ztr omnibus impijs.Stattm cnim nunc principes arri^*nbsp;piunt lehu,nbsp;nbsp;nbsp;modts quibus poffunt conffiir�do regent

fibiftat(iunt,er honore loei er ueflium, clangoreq; tii=i barn in exercitu prefente,regem falutanc, er fibi pne^nbsp;ficiunt,non tam promptitudine obfequendi dei Merbo,qnbsp;rerum nouandarum fludio domino fic diffienfante. sicnbsp;prouidentiedei famulantur improborumquoq;honusnbsp;nam conatus mali: domino enim nihil malnm eft, omnibus utitur adfiium bonum.Exercitus ifrael � rege loratnnbsp;faucio dimifjits f�crat ad cuftodiain Ramath Galaad connbsp;tra Afahelem regem Syrie, qui nunc occafione acceptanbsp;pariter contra loram conffitrant, compl�ta tempore tynbsp;rannidis lcfabelts,qu� iam menfuram malitie fite attigenbsp;rat cumfilio er tota improba familia fita, quam excmi^nbsp;derc deus iatndudum pren�ciauerat per prophetas,fetHnbsp;pe-q; fiterat eifdein uerbitm domini ridiculo.

45 S^reuerfusfueratloramrexjutcurare^ tur in lezrahel,propter uulnera,quia per�nbsp;cufferanteumSyrijpr�liantem c�traHa-zael regem Syriae� Dixit^ lehn, Si placetnbsp;uobis,ncmo egrediatur profugus deciui�nbsp;tate,ncuadat,�6nuncietinlezraheb

Et afc�dit Iehu,86 profe�us eft in lezra� hei .lor� cm proc�bebat ibi, amp;Ochoziasnbsp;rex luda defeenderatad uifitandu loram*nbsp;lehu Win fiegmter aggyeditur regia fiinflionem, prinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

cipes confentaneos inueniens.fubito confultat rege obs ruendum in lefirael,iam egrotu � uulnereinfli�lo in prenbsp;lio Syrorit. Curatq; ut nemo nouitatis huius nuncius eianbsp;batur ad regem,quo minus fiefie in fitga recipere ucl prenbsp;munirepo�itab incurfu. Ibidem enim, hoc ef�inlefraelnbsp;ambo reges impi/ lor� infirmus er OchoziM i�ius connbsp;foldtoraderant,deiprouidencia condemnati ambo adnbsp;mort�xuius iudiciu dum impedit nemo euadere potefl,nbsp;ficut uolutati illius refifirre potejl nemo,qui omnia mo=nbsp;deratur et agit in omnibus,cuius imperio onines obnoxifnbsp;funt,priemiu accepturifi pareat,er p�n�fi cotemnanLnbsp;�7 Igitur fpcculator q ftabat fupertnrrimnbsp;lezrahel, uiditglobumlehuuenientis,amp;nbsp;ait, Video ego globum,Dixit^ Ior�,ToI=nbsp;lecurrum,amp; mitte in occurfum eorum, �C.nbsp;dicatuadenSjRed�ncfuntomnia^

  • 18 nbsp;nbsp;Abift ergo qui afeenderatequum, in ocnbsp;curfum eius,amp;: ait,H3ec dicit rex,Pacat�nenbsp;funtomnia�'DixitcpIehu, Quid tibiamp;panbsp;ci�tranfi, SC fequcrc mc. Nunciauit quoqjnbsp;fpcculator, dicens, Venit nuncius ad eos,nbsp;amp;nonreuertitur.

  • 19 nbsp;Mifitetiamafeenforem cqui feefidum:

ucnit^ ad eos, nbsp;ait, H�c dicit rex, Nu n-

quid pax eft�t ait lehu. Quid tibi �C paci? tranfi, 86 fcquere mc.

io Nunciauit autem fpcculator,diccs, V� nit ufqj ad cos,�lt; non reuertiturteft autemnbsp;�H 4


-ocr page 368-

MAL A CH IM SECVNDVS. incci�us quafiinceffus lehu filij N�f�,pr�3nbsp;ceps cnim graditur�

2.1 Et ait loram,lunge (cumt.) lunxitcp cur rumeiuSj�C egreffus eftloram rexifrael,nbsp;�C Ochozias rcxiuda, finguli in curribusnbsp;fuis,egrcflicj', funt in occurfum lehu, amp; innbsp;uener�t cum in agro Naboth lezrahclitac�nbsp;Si dontinui rependere impijs cceperit,nulla uia impenbsp;dictur:Jicutfruflra uigilat qui cuflodit domu, tu� dominbsp;Fatt urgentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuftodierit.Vidit quid� Jpeculator bojkm,(ed impe

dire non potefl:uidet turmamiehu exmore mcedentem cum tumultu cr propere,tempefliue^ monet, equesnbsp;�flinato mithtur, primm (y fecundus : indicium tarnennbsp;domim impediri non potuitfita urgebant impiu ut ipfenbsp;quoq^ occurrerctperdi�oni,fccuq; traber et Ochozilt;intnbsp;ey inuolueret communi damno, qui in impictate focia=nbsp;bantur. CongrelJiim autem iflum quis non uidet proui==nbsp;dentia dei mfaUibili euenijje prlt;ecife in eodem agronbsp;chab, que lefabelis tyrannide abftulerat probo �abothnbsp;lefraelitlt;e,�cuti pr�dixerat fitturum Elinu propheta c^i.

a.3L Quum^ uidiffetloram Iehu,dixit,Pax eft lehu�At iilc refpondit,Quf pax^adhucnbsp;fornicationcs Iczabcl matris tu�,amp; uene.-ficia eius multa uigenc

Non efl pax impijs,dicit dontinuf: flaka nuUa flieran da regno,ubi pr�fldum impietates, firnicationes � deo,nbsp;ueneficia y fuperflitiones uigent, or cunt piorum de^nbsp;trimento deflnduntur ut fanita,ubi timor dei poflpon�=nbsp;iur, lex dei irridetur, prophet� indigne tra�antur, ubinbsp;mutuum fe iuuant 'tmpij cotura pietatem,ubi fltperflittonbsp;fefeeminaimperant, �yuirideiin exiliumrelegantarnbsp;uel occiduntur.

Conuertitautem loram man�fuam,amp; fijgiens ait ad Ochozi�, Infidi� Ochozia�nbsp;24 Porr� lehu impleuitarcummanufua,nbsp;SCpercuff�t loram inter fcapulas t �CegreC*nbsp;faeft fagitra per cor eius, ftatim� corruitnbsp;incurrufuo.

Fugiunt impij�ed non effugiunt domino perfequen^z te. Dolum caufantur in alijs, qui fua crudelitate cunilanbsp;dij}gt;erdunt. Etutre uerampiauoluntatepermotiflte=nbsp;rintprincipes apud lehu, tarnen�c iudicat deus impiosnbsp;quum uult, ut 'miuflitiam ultoris non �nat ej�e 'multam,nbsp;liypocri�m uidet, �y iudicat fcrutator renum zy cor=inbsp;dium,qui quod iuftum efl priecipitiufle fieri,tyrantnbsp;nis rependit tyrannidem.

2 y nbsp;Dixit^ ad Badacer dueem. Toile, pro^

iicceum in agro Naboth lezraelit��memi ni enim quando ego 8Ctu fedentes in cur^nbsp;ru fequebamur Achab patr� huius, quodnbsp;dominus onus hocleuaueritfupcr cum.

26 Si no pro fanguine Naboth, amp; pro fan guincfiliorumeius,quemuidiheri,aitdonbsp;minus,redd3m tibi in agro ifto dicit dominbsp;nus.Nunc ergo toile, SCproiice cum in a^nbsp;gro iuxta uerbum domini,

Proijeiturnune loram filius AcheA'm agrum Nlt;lt;*

50

regvm q_.vab.tvs.

both, cr exfa�lo refiicatur dudufa�a propbetia Elite, quam tunc nemo credebat,nunc impletacernutomnes.nbsp;Adfiterant olim lehu ey Bidkarduxmilitu, quumEliasnbsp;blt;ecfiiturapr�dixiteoloci,ut certonunc agiofierentnbsp;prophetas domim mentiri nonpofle,(yefl'e audiendos,nbsp;non folum quum profitera nunciant, ut nunc quum re^nbsp;gnum offiruntyfed etiam quumregum peccata puniedanbsp;prtedicSt. Videmus quomodoetiam principes totiesaunbsp;dientes proph etas domim, uelut afuefeunt ad modum lonbsp;quendi propheticum,quos tarnen audire dedignantur.Ienbsp;hu enim hie dicit, Dhs leuauitfuper eum,id efl Achab,nbsp;onus iflud,Eliamq; dixifferecordatur. Si nonfanguinetiinbsp;Naboth cr fanguinemfilioru eius uidi heritugt;^^gt; dicitnbsp;dominus: qua� dixerit,ReueraultioncmdeoccijO Nrf-both GT filiorum eius oppreflionem cor-imfeittp^ ��Jrnbsp;cio nunquim obliuioni tradendam,non fecus acpnbsp;nouefieri coiuigifiethuiufinodinefas. Diffirtqui�^nbsp;Uindi{lam,fcd in tempore reddit iuflus dominus.

^7 Ochozias autem rcxludauidenshoc, fugitper uiam domus horti.� perfecutus^nbsp;eft cum lehu, amp; ait, Etiam huncptrc��*-^nbsp;in curru fuo.Et perculTcruntcunii'�nbsp;fu Gur, qui eft iuxta leblaam : qui fuglt;t*�nbsp;Mageddo,�lt; mortuus eftibi.

Etimpofueruteumferuieiusfupfr^'^^ rum fuum, �lt;tuleruntinIerufaftui�P�7nbsp;licrunt^ eum in fepukhro fuocump^^*^nbsp;busfuisinciuitateDauid. .

Ochozias rex luda cemens periculump�^�^r��p^i^ per uiam horti alicuius, que lehu quoqsnbsp;conciliandis locis ilebr�i dicunt Ochoz'^�l;nbsp;diff� in Samaria, fed deprehenfum addu�uni^ ��nbsp;quern fagitta appeti iufferit, 'm curru adueil�*^ t ,nbsp;Iblaam, unde aufiigerit nondum mortuus,nbsp;mUlageddo, ubiey mortuus, fediujfidthuflp'^nbsp;�� ciuitate Dauid Siona.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -,

Anno undecimo loram filt�Acbsb� gnauitOchozias fuperludam, ^gi-f^chabnbsp;Ochoziasrexludaundecimoannolorarinbsp;regnare c�pit,Gr uno tantum anno regnouib'^nbsp;fucee�it Athalia.

uenit^ Ichu in lezrahel. introitu eius audito, depinxitocuk�nbsp;ftibio, 8(. ornauit caput fuu, amp;nbsp;feneftram ingredientem lehu P^�gt;E^Lbri,

51 �^ait,Nunquidpaxpoteftelft^^ quiinterfecitdominumfuum^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Profleifeebatur lehu, or ingrefflts ejllofld^^ t d�* I �ew ueritus, zy ex propbetia Elifei certior denbsp;^jus.lefabelueroucnientemaudiens, ernbsp;erant non ignorant, facie adomauit ut uelnbsp;huc,uel ne territa uideretur: audaciq; acnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�!|ii

neaUoquituripfumlehu, 'mfimulandoi�u/mpf^ , ei^� cr pe^diie m dominu fuum quern occident-dem exemplu obijeit Simri,qui cum occidijfel donbsp;fuumElaregem ifrael feptemtantum diebiAT^^nbsp;Croccifuseflab Amri:ficaptatpotius


-ocr page 369-

� ilt;

malachim secvndvs. ^furiHn ipfi id)U impudent lefabel, dicendo,Num paxnbsp;*lr poterit alteri Simri,lt;iui occiditdominwmfuume

� Lcuauit^ lehu facicm fua ad feneftram Quis mec�^quis �Etprofpicictancnbsp;adeui�ijyoucltrcseunuchi*

� At illc dixit eis, Pr�cipitate earn deorgt; Etpr�cipitaucrunteam, afperfus^nbsp;ftnguine paries, 8C ad equos amp; concul-^�Werunteam�

^��ߒicterts lehu uidet pro/picientem � �neflra lefabe ^gt;lt;Kiuocat ad fe duot duces milit�, ex imperat ut eannbsp;^P^acipitent : quad ut fa�u c�,re�gt;erfi fut� undi^nbsp;P^ietes dontorum fanguine lefabelis, ex equorum mulnbsp;flrepitu calcata eft m ipfa platea,�cq; infiliciternbsp;^^erijt iuxta pricdiiliones prophetarum domint, acce=*nbsp;Pf�� yetributioae condigna pro lapidatione t^abath,^uanbsp;^�leramalitiaprocurauerat,

Quum^introgreitus effet ut comedes ^^tbiberet^, ait, Ite �C uidete maledi�ainnbsp;�^3tn,8cfepeliteeam,quia filia regis eft,

Q�um^ iftent ut �epelirentearn, non ����ener�tnificaluariam, 8C pedes,amp; fumnbsp;����smanus,

. ^^bu inter poculaltetus de prace/J� regni,cogitat de '^elienda lcfabcle,fed nimis tarde.latn enim iuxta F�ixnbsp;^��um canes i�am laceratam uorauerant in piatea^nbsp;^''^'ft incontumeliam in�gnem caput tantum cum maanbsp;ex pedibut inueiurctur. Taie iudicium manet tysnbsp;maxime uero prophetarum fattdorum latronejnbsp;^ios, ut maledidi fiant deo ex hominibut, ex di-^''^uiei�ttudine retalientur.

^euerfi^ nunciaueruntei. Et ait, Scr=� f doniinieft,quemlocutuseftpcrferuSnbsp;quot;JJ�^Eliam Thesbiten, dices. In agro leznbsp;J� ^^^koinedent canes carnes lezatel;

erit cadauer lesabclficutftercus fu� J'^Taci� terr� in agro lezrahel, ita (Ktprlt;e=nbsp;non dicant,H�ceftIezabcl^

gt;, '^ntumlibet uerb� domint perprophetdtdomini ex completuin uiderent,fitterentur,nihil tarnennbsp;^udatur mfide ex moribus, fi-d perfeuerant in mati=:nbsp;iwpietate. Cernuntpatenti�iinudei iudiciuminnbsp;regina,fed non rc�pifcunt.'Dominusnbsp;�^�^^euerat abolitton� regni lfraelitici,domino deonbsp;Perpem^ ingrati, legists diuin^ccontemptum ulcif�nbsp;�P�fuerat,�[uod ex fito tempore failum eft.

I

lt;[CAPVT X. iRantautcm Achat feptuagintanbsp;gifilii in Samaria: fcripfit ergo le--hu literas, 8C mifit in Samariamnbsp;ad optimates lezrahel, amp; ad manbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natu, amp; ad nutritios Achat,diccns,

' }iiJ^'^�S^f'^xlfrdelconflituituri don�tio, utfit�agd �i.���gt;'iitini^uicuttum idolorum multd diligentia �rnbsp;fi^ncbant. Cognatio fcilicet ex afflnitMnbsp;Ochoziie ex lefabelft,qui omnes itt denbsp;� *^(1� ex ffftlt;!loruin{irlt;gt;igt;hetar(tm centra fenfunt

REGVM Q.VARTV�. i8$ ex paternoi tradttiones promouebant pro omni liirilinbsp;�tacultum Haal, eiuor�cxitiumdonunuicomm�dauitnbsp;ip� lehu,quod ex ftrenue exccutus eft. Qui uttnam tantnbsp;fedulo curaj�et promotionem ucri cultus ueri dei, quantnbsp;ftrenue extirpauit idololatriam. Achab filios habutt fe^inbsp;ptuaginta, quos comuni ftipe ex fifi:o Samarit� nutrirenbsp;cogebantur: talis tune erat regu tyrannis, ut filios mu�^nbsp;tos haberent,quos popubis nutriret catulos leonu ex btnbsp;porum in perniciem reipublica. Seniores de lefraeletianbsp;Samariam abierant ut confultarent de ftatu urbiu, ex finbsp;fitbefte ucllcnt ipfi lehu,uel rebe�are. fimul epiftolanbsp;�cribit�ypocri�plenam, ex plan� aliud fiiuebat in pe^nbsp;dore, qu�m chart� inficribebat : feiebat enimfe regentnbsp;efteex ftiturumin ifi-acl, cuius duie m�tropoles crantnbsp;Samaria ex lefraei

Statimutacceperitis literas has, qui ha betis filios dniueftri,amp;: currus dC equos,nbsp;amp; ciuitatem firmam,amp; arma,

  • 5 nbsp;eligitemeliorem��CeumquiuobispIa^nbsp;cueritdefilfis domini ueftri,�^ eumponi^nbsp;tefuper foliumpatris fui,A pugnatepro�nbsp;domo domini ueftri,

Copiami�is facit fi uelint,eligendiunuexfilijsAs ehab,qui regnet,ex ipfos defindat cotra lchu,uclut pennbsp;ironiam loquensfiabere i�os copiam equorum ex cur^nbsp;ruum,ex muniti�imas urbes,quibus cofifi audeant nonnbsp;immerito rebe�are fibi,exrepugnare.

4 Timuer�tilliuchementer, Sf dixerunr, Ecce duo reges nonpotueruntftarecor�nbsp;CO, SC quomodo nos ualcbimus refifterci'nbsp;Timuerunt fibi urbiu dues, ex maluerunt filios im=inbsp;piorum exponerc,q eledo � deo r�gi repugnare, maxi=inbsp;me cum cernerent nuUa difficultate eum fuperafte duosnbsp;reges�rtes,ex lefabelem �roci�imamfceminam.

y Mifer�t ergo pr�pofiti domus, Sf pr�^ fe�iciuitatis, amp;maiores natu, SCnutntij,nbsp;ad lehu, dicentes, Serui tui fumus, qu�^nbsp;cunqjiufferis faciemus, necconftituemusnbsp;nobis regem.-qu�cunqjtibi placent fac,

Reftfonfum miferunt adlehu urbium prafides,fena tores,ac familia regia nutritores,fefe exfua dedenteSfnbsp;reeufantes alterius regis inftitutionem, qu�m quem ip�nbsp;dedift�t. Talium confiliorum author eft dominiis, cuiusnbsp;prouidentia pofttritas omnis Achab deleretur iuxta uernbsp;bum domini.Facilius enim eft r�gna cum regibus euamnbsp;fcere,q minimum uerborum dei excidere,

  • 6 nbsp;nbsp;Refcripfitautemeis literas fecundo,di^nbsp;cens, Si mei eftis, SC obeditis mihi, tollitenbsp;capita uirorum filiorum domini ueftri, �Cnbsp;uenite ad me hac eadem hora eras in lezranbsp;hel, Porr� filfi r�gis feptuaginta uiri apudnbsp;optimates ciuitatis nutriebantur.

  • 7 nbsp;nbsp;Qufl^ueniffentliter�adeos, tuleruntnbsp;filiosr�gis,SCoccideruntfeptuaginta u�nbsp;ros, SCpofueruntcapita eorumincophi�nbsp;nis,amp; miferuntad eum in lezrahel,

Crudele quidem uidebittur Kerbam regK,fed non p�


-ocr page 370-

MAL ACHIM� SECVNDV�.

tuit impc�iriprlt;ecipicntedco. �^nod�quidintmc�it utrinq;odij adulationisudaffvilionum maldrum,finenbsp;dubiohlt;�cquoq; fuoiudicionondi�imulabtmtur. Quanbsp;dominus pradpit�anda funt, uideat qui iubetur ut ddnbsp;ro�gt;edu nonpriuatodf�duobfequdtur, Grnonquodnbsp;fuum�tquardt.

8 Venitautem nuncius,Slt;indicauitci, di cens, Attuler�tcapita filiorum regis,^ Quinbsp;refpondit, Poniteea ad duos aceruos iux-ta introitum port� ufqj mane.

Mifcrabile quidein Ibedaculii uidere tot hon�ntimi Biiferabilc. . , ' r,-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

imo totfiliorum regts capita, m introtu urbis compoft^ td in duos dccruos, trigmtaquinq; uno aceruo, totq; tnnbsp;dlio.Sed erant potius capita uiperarum, qui fi coalui�nbsp;fcnt,toti regno oneri fiiifjcnt gt perditiom, mala fobosnbsp;les pe�imorum parci}tum,quos expediebatreipublicanbsp;perditos,qu�m faluos ucl �lices.

Quum^ diluxiffetegrelTus eft, SCftans dixit ad omnem popul�, lufti eftis fi cgonbsp;coniuraui contra dominum meum, amp;in-terfeci cum^quis percuflit omnes hos�*

IO Videte ergo nunc quoniam no cecidit de ferinonibus domini in terram, quos lonbsp;cutuseft dominus fuperdomum Achab,nbsp;8Cdominus fecit quod locutus eftin manu ferui fui Eli�,.

interim tarnen ucritiisprophetidrum dei inculcatur, iudicium domini, quod per Eliam dudu pradidum fite=nbsp;rat,in pcenam tot�andorum prophetarum � lefabde etnbsp;Achab occiforum,qui nemini parcebant �andorum, GTnbsp;m� Abdias propheta feruafjet multos, omnes perdendinbsp;�terant.

�1 Percuflit igiturlehu omnes qui reliqui erant de domo Achab in lezrahel, amp; uni-uerfos optimates eins �i. notos �(. facerdonbsp;teSjdonec non remanerentexeo reliqui�*nbsp;Vidctur hicuer�us ef�c uclut quidam epilogus,nbsp;breuis complexio operum[ehu,qua ud iamper�cerat,nbsp;udper�duruserat-

IX Etfurrexit, SiuenitSCabiitin Samaria: quum^ uenifletad caulaspaftoru,inuia

15 inuenitlehu fratres Ochozi� regis lu-da,dixit^,Quin� eftis uos � Qui refponde runt,Fratres Ochozi�fumus,�C defcendinbsp;mus adfalutandos filios r�gis,amp;filios re^nbsp;gin�.

14 nbsp;Qui aitjC�prehenditeeos uiuos^Quos

quumcomprehendiflentuiuoSjiugulauc runteos in cifternaiuxtacameram,qua-dragintaduos uiros, amp; non reliquit ex cisnbsp;quenquamgt;

Surrexitlchu,ingreffus e�,?^ abift.Hebraifmus e�, ubi prater ordinem uerba �ribumtur populari modo. Innbsp;ter pro�ci�tendum Samariam peruenit ad locum ubi osnbsp;uiumton�rinieerant, nequis locjm ig^ret ubifadnnbsp;funt: qua hic �cribuntur. infignis cades �atrum,hoc e�,nbsp;�micorum Ochozia r�gis luda. Quit enim occurriffent

REGVM Q_VARTVS, ip� lehu�gnorarentqs ge�a in re�w i�ad ,fine ctindanbsp;tionere�ionderunt �e amicitia gratia accedereloram,nbsp;Gr filios eins atqs regina, quos illico lehu orcidi pracenbsp;pit impietatis �ocios gt idololatria ,ficut er Mindicesnbsp;proximosfiatrum�uorum,quo pax con�aret fibi GT rcnbsp;gno.Erant uero numero quadragintaduo.

Quum^ abifletindc, inuenitlona-dab filium Rechab in occurfum fibi, 8C bc nedixitei. Etaitad eum,Nunquid eftcornbsp;tuum red� cum corde meo, ficut cor meSnbsp;cum corde tuo�Et aitIonadab,Eftamp;eft:nbsp;damanumtuam* Qui d�dit manufiiannnbsp;Etleuauiteum ad fe in currum,nbsp;16 dixit^, Venimec�j�Cuidezdߔ�^���nbsp;prodominoXtimpofitumeurruifnOj��nbsp;xit in Samariam.Et percuflit omnes qn*nbsp;liquifuerantde Achab in Samaria,nbsp;quo difperdidit eumiuxta uerb�donnWnbsp;quod locutus eft ad Eliam�

lehu inuenit obuiantem fibi iu�u uirum,qui ontntttfff opinione fondus habebatur, Gr pius dei unius c�ltor, rtnbsp;po�eris lethro cognati Nlo�s cum magna fai�il�^gt;nbsp;deus continuaf�e uidetur,ad �ugillandu l�aelit�gt;^d'*^'*nbsp;doquidem ex gentilitate ad ludaifinum cotiuerfbnbsp;ro gt Jolideoreligiofi�iineadha�erunt,Gr�ibnbsp;lorum cultura abhorruerut fimperiexemplu^fi^^^^Lnbsp;tilibus, qui femel ueri dei cultum amplexi,nbsp;idiusculturadeficiunt. lonathanfiliumRechabi^'�''�nbsp;lehu,quem Grfalutabatamice,acconfentagt;ie��^�^ j,nbsp;re dei habere defiderauit, quemGrprottnus�l�'�r^nbsp;lum,Gr n�m�rum agnofeens lonathas,nbsp;GT foederis porrexit, gt incurrumrcgisa�i'�'P^'�^nbsp;��onabhorruituirfandus � tanta cadenbsp;uerbum domini �erant toto �udio �mperp^f^^^jj,.nbsp;idolorumculturapromotoresmde��i.Qt!�gt;^�^��^.nbsp;gnatur ocei�s a�ieere, er occifori illorumgl'��^nbsp;*7 CongregauitergoIehuomnt^Pgjnbsp;pulum, amp;dixitadeos, Achabnbsp;parumjeh u autem colet cum amp^*^

Aefiduos omnes de familia Achab GT pietatis fua occidit 'm Samaria, iuxta uerbunbsp;Ediamdudumpradidum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

18 NuncigituromnesprophetasB^� � uniuerfes (emos eius,amp;cundosnbsp;tes ipfius uocatead memullus ^fliibinbsp;deretur, facrificium enim granJ^^nbsp;Baahquicunq^ defuerit, non uint^�nbsp;lehu faciebat hoc infidiofe, ut di^P^�'nbsp;cuItoresBaal,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- i'nc��

gt;9 nbsp;nbsp;�C dixit lehUjSandificatediemfi�R

BaahEtuocauerunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SC.

lo amp;mifitlehuin uniucrfumlfi'3f*^�j^fi- . uenerunt cundi ferui Baal: nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et

duus ne unus quidem qui non uenj � ingrefli funttemplum Baah r^P�nbsp;domus Baahab ore ufqj ad os�

Dixit^ lt;i qui pr�erat fuper


-ocr page 371-

MALACHIM SECVNDVS.

Profer ueftimenta uniuerfis feruis Baal '-t protulit eis ueftes�

Ingreffus^Iehu, Sc lonadab filius Rc^ pOabtentplum Baal,ait cultoribus Baal,nbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'rquirij-gj �C uidete ne quis forte uobifcu

� d�ferais domini, fed ut fint ferui Baal �oli.

� o, ^��grefi� funt igitur ut facerent uidimas ^ holocaufta�lehu autem pr�paraueratnbsp;�pi foris odoginta uiros,�C dixerat, Qui^nbsp;j'*9.5effugeritdehominibus quos eg�ad^nbsp;�^�^ero in manus ueftras anima eius eritnbsp;P*�� anima illius*

, Padum eftautcm,quum compl�ta effet ^'^locauftum, pr�cepit lehu militibus �Cnbsp;ducib� fuis, Ingredintini, SC percutite eos,nbsp;�'Jillus euadau Percufferunt^ eos in orenbsp;B �dij j Sc proiecerunt milites SC duces � 6Cnbsp;. �^runtin ciuitaiem templiBaal,

' nbsp;nbsp;nbsp;protulerunt ftatuas de phano Baal,SC

�^comminuer�tftatuamBaaU Deftru^ �^^riintquoq; �dem Baal, SCfeceruntpronbsp;'i�i� '�^atrinasufq?in diemhanc�

- ^eflabatitfautores 'nnpiom, cr impietdtii patroni

gt; '��'fl'dotej Baalim,lt;iui reginam iiuerterant, regemq; dc � jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophetdi fiierdnt perfecuti. Hoj 'onitws udut ad

fblennitdtent Baalim couocatos ad u/ium occidit, ^�^^amen cautela,ut prophetarum domiin piorumnbsp;illii permixtui effet. Qiff 'mpio dolo fraude renbsp;I , reges populos deceperaM frlfa religione, ijnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffenfatione dei pio dolo trucidantur omnes :

i'cg'tumlfrdelab pretiofrs uefti=nbsp;^frcris otnnibus exterminatur, gt tmius ueri dei culnbsp;^�'�iltcet non perfrda, zr contra legem dei relinqui-dominus ipfr zrprophettepopuli ifraelis ue=nbsp;^^�difficulter aufrribilem dimifrrunt Grfuflinuerunt,nbsp;ttioru ^uo^; prauitate pariter iMolcrabiliter dc=nbsp;^''^^�tdbninarentur� terra fua in Affyrios.

j ^8 P^eleuit itaq; lehu Baal de Ifrack

I 'reruntamen � peccatis leroboa filij Na 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui peccare fecit Ifrael, n� receffit, nee

fk'^^^�qwfiufiolosaureos qui erantinBe^ ^5 �'^iSCnDam

^fDixitauteni dominus ad lehu, Quia Ij^diofe cgifti quod redum eratSCplace--ornnia quae erant innbsp;(jj^deineofecifti contra domum Achabtnbsp;quartam generationem fe�nbsp;^nt fuper thronum Ifraeknbsp;^^�*lt;:ypicepoteftdefrgnaregentium principatum,nbsp;deus dc redemptor nofier defrinduit,ut i� facrilesnbsp;�Pf�^ dowini^ pfopbesnbsp;occidit, Grapofrolos eius perfrcutdefr,iudicidnbsp;ultione iufld perinKret,dtlt;lue facersnbsp;pbanum quod pofl Cbnjli aduentamfldbtft dea,

REGVM Q^VARTVS. �86 frruer�t, templumq^; fubuerteret:ncc nonnbsp;nbsp;nbsp;impiam fy

nagogdin, qua franguinem fdndorum fempcrfrtiebdt de regni culmine pr�cipitdret,dc redores ipfius interficexnbsp;ret.Heec tilagnentius. QuiucronoflristemporibusBaanbsp;litis in ritu zr uitijs friniUiinifint, non opus efl plurtmanbsp;dnnotare. Hon d�funt Achdbit� Gr lefdbelitic� fxmisnbsp;n�, utinam quiffiam melior | lehufuccedat, loftphattnbsp;EzechiaSyUellofriis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Porr� lehu non cuftodiuitutambula-retin lege domini dei Ifrael in toto corde fuotnon enim receffit � peccatis leroboa,nbsp;qui peccare fecerat Ifrael�

Approbdtur cr lauddtur zelus lehu cr obedicntid^ quia nullam pr�ftiterit clcmentiant deplordt�impieta==nbsp;tis idololatris.Regnum quoq; ifrael ufq; ad quartamgenbsp;nerationem fuampromercede recipit^ficutert^abu^nbsp;chodnezor mi tertiam pro ludais punitis.

51 nbsp;nbsp;In diebus illis c�pit dominus exciderc

(Hfl t�dcre) fuper Ifraelt percufiit^ eos Ha-zael in uniuerfis finibus Ifrael,

� lordane contra orientalem plagam, omnem terra Galaad SC Gad,8c Rubcn,�Cnbsp;Manaffe,ab Aroer quae eftfupertorr�temnbsp;Arnon,8c Galaad ScBafan�

55 nbsp;Reliqua autem uerborum lehu, Sc uni-

uerfaquae fecit, 8(. fortitudo eius, n�nne h�c feripta funtinlibro uerbor�dierumnbsp;regumlifael�'

54 Etdormiuitlehu cumpatribusfuis,fc= pelierunt^ eura in SamariatSCregnauicnbsp;loachaz filius eius pro eo�

5y Dies autequos regnauit lehu fuperIC� rael uiginti SCodo anni funt in Samaria.

In reliquo uero regimine fuonon laudatur, maxime quid uitulos non abftulit � Bethel er Dan, quos leroboinbsp;erexerat.Bt ideo dotninuslfraelemab Afaele duriter insnbsp;ue/iari pern�frt, GT aufrrri regnum � terra duarum trinbsp;buumcrdimidia.

^CAPVT XI.

mater Ochozi�,u� dens mortu�filium fuum, fursnbsp;rexit, Sc perdidit omne fernennbsp;regium.

Tollens autem lofaba filia r�gis loram, foror Ochozi�,Ioas filium Ochoziae, fu-rata eft cum de medio filiorum regis quinbsp;interficiebantur, ipfum, SCnutric�eius denbsp;triclinio�Sc abfcondit eum � facie Athalif,nbsp;utnon interficeretur�

5 Erat^ cum ea fex annis clam in domo dni.-porro Athalia regnauitfuper terram.

Refrrmato aliquantiffer ftatu in regno ifraelis per Reformau'o lehu de mandato domini occifis impijs, zr fubuerf�s idonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�*'^**

lorum or A ac delubris occijisq; facrificulis, nunc idem fadum deferibitur in regno luda, fed poft feptem annos^nbsp;quibus impiaAthalia regnauit in tribu �uda. Brat autemnbsp;Atbdlidttwrlor�amp;mdtcrQch^iisregisiMddi iwp{�t

-ocr page 372-

MAL ACHIM SECVNDVS.

� ijUiifiliiK impietJtc hauferat, ipfa uero ab Achab GT Iefabde,lt;juoriim filia erat. Cemens ita^uefilium fuuninbsp;Ochoziam occ�fum,regnandi libidine acccnfa, curauitnbsp;ut omnes filij regum luda fernen rcgittm periret, filij fcinbsp;licetnbsp;nbsp;nbsp;nepoles lofiphat cr Iora,excepto mitumo lodf,

^uem foror Ochozie occulte abflulit,uxor potuificts lo lofabanomine,filia regtsior�, ne cum reliquis fuiinbsp;Quinueroadhuc loacsla�ense^nbsp;rat,ideo nutricem quoq; abfiulit,Grin fccreti�imo ali-quo loco iuxta templum domint occultauit, donee infannbsp;tuliu crefeeret, fieretq; feptennis: interim ucro impianbsp;Athaliaregnabat. Videtur exdon�niconfiliofa�um.nbsp;Ut totapoflrritiis Achabnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefabelss, etiam ex filia ne=i

potum dcleretur:ut uideatur q deo dij^licuerit focietas affinitatis quamiofaphat contraxerat cum Achab im^nbsp;pio,iindetain perdita proies fuccreuerat.

  • 4 nbsp;^AnnoautemfeptimomifitIoiada,Sinbsp;alTumens centuriones,militcs SCcurfores,nbsp;introduxit eos ad fe in doraum domini,nbsp;pepigitep cum cis f�dus � �C adiurans cosnbsp;in domo domini,oftenditeis filium regis,

  • 5 nbsp;nbsp;�C pr�cepit illis, dicens, Ifte cft fermonbsp;quem facere debetis, Tertia pars ueftrumnbsp;introeuntium fabbatho,amp; obferuantiumnbsp;cxcubias domus r�gis*

� nbsp;nbsp;Tertia quoq; pars ad portam SurtSC ter

tia pars ad portam qu� cft pofteurfores (id eftpofl�habitaculufcutarioru)3( euftodietis exnbsp;cubias domus Mefla*

  • 7 Du� uero partes � uobis, omnes egrc^nbsp;dientes fabbatho euftodiant cxcubias do^

mus domini circa regem*

  • 8 Et uallabitis eum,habentes arma in manbsp;nibus ueftris t fi quis autem ingrelTus fue^nbsp;rit fepta,interficiatur�erunt^ cum rege innbsp;troeuntCj�Ccgredicnte.

Athaliic fummus facerdos loia� da cogitauit injlinilu dei cr prophetarum de reflituennbsp;daftirpe Dauidis, de qua folus feptennis iam pucrloaxnbsp;remanferat,quomodo fidelis tutor tam regni tuda,qu�ntnbsp;pueri ioM rebus confideret declinantibus. Conuocatis^nbsp;centurionibusnbsp;nbsp;nbsp;ducibus Keuitaru ac facerdotum,tnaa

ioribus tribuum ac patribus fan�liarum quibus confide re potuit,confihum mijt mtr a domum domini, f�du.q;nbsp;inijt cr confultatio�e}n,c^iuramento mterpof�to ojknnbsp;dit i�is filium regis � ciede reliquoritm f�perfiitem loas.nbsp;Communiai uoto decreuit,ut eorimt facerdotumnbsp;nbsp;nbsp;Le

t tiitarum,qui de minifltrio templi fabbathofitturo egref furi crantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tune quoq; ingrefiuri pariter diuideretu^

tur in tres turmas,quarum una mtra atrium templi cir^ cumftaret regem coronand'im,ne ab aduerfarijs obrue^nbsp;retur: altera pars obferuaret portam principalem tem^nbsp;pli,oriental�fcilicct,qu� hicdicitur porta Sort reliquanbsp;uerotertiaturmaeufioedret eam portam qua de regianbsp;domo proceditur ad templum, qune nomen fuum habe�nbsp;bat ab interruptione, ubi cr regis armati flore con�nbsp;fueueraitt,qui cr cur/�res dicuntur Gf ccleres. Sic er�

11

REGVM Q^VARTVy.

go duo manipuli extra obfcruabant portas duos, terti� pars regem circumflabat, aec in�i omnes armis, ad re�nbsp;gis definfionem. Ldiiloq; publico denunciatumefl,utnbsp;qui iniujfus mtra fepta cr eancellos fefe 'mgereret, oc�nbsp;cideretur.

  • 9 nbsp;Etfecer�tcenturioncs iuxta omnia q��nbsp;pr�ceperat eis loiada facerdos � �i aflii*nbsp;mentes finguli uiros fiios, qui ingredie-b�tur ad fabbathum cum his qui egredic-'nbsp;bantur fabbatho, ueneruntadloiadamfanbsp;cerdotem*

  • 10 nbsp;nbsp;Et d�dit facerdos centurionibus haftasnbsp;SCclypeos regis Dauid,qu�erantj�doxnbsp;mo domini*

Ulandatts loiada fteerdotis omnes primottspopuli adhocuocati, cr Leuitici ordmes diligenter obedie�nbsp;runt, diefabbathi ad hoc mflituto in frequentiinbsp;popidiflantesfuoloeoarmati ex armamentarioDtiui^nbsp;dts, tende loiada facerdos fingulis arma produxerat iu^nbsp;xta domum domini.

  • 11 nbsp;nbsp;Et fteterunt curfores finguli hahentes

arma in manu fua � parte templi dextera, ufqi ad latus finiftrum altaris �inbsp;cum regem*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Produxit^ filium regis,Sfpofuitfup� eumdiadema amp;teftimonium�feccruntcpnbsp;eum regem, amp; unxerunt, �C plaudentesnbsp;manu dixerunt, Viuatrex.

Omnibus igitur mordm� conjlitutisantet^P^ prope altare holocauflorum,� dextris O'nbsp;duxit�oiada fummus facerdos fiUamregislora�gt;''^P��nbsp;tem lofaphat,nomine loas,impofuitq- capitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftuu*'�''

tiamregni, zrdominideilfraelcoiueflatio�cs^^�^^^ legis Nlofaica librum tradidit in manum illitt^gt;nbsp;feerauit eum regetn luda, tmgendo ipfum oleo facropnbsp;�oadhoc parato. Conclamaueruntq; paniernbsp;ctderant,complof�s etiam pragaudiomanibiu,t:^^'^�^nbsp;runttViuat rex,hoc efl,diu ftliciter cr fan^^

Kegum mauguratio fit traduione libriflgt;'^'y�����f continentis pracepta dei cr conteflationeSjtfnbsp;mimfciat rex, er iuxta eam cm: {la modercturnbsp;in euiusflgnum publice ajficiente populo lexde�^�^nbsp;tur admanusitlius, Coronauerodecoris obedienti^^^nbsp;reuerentiaf�gnatur populi ad regem d�bita.

IJ ^Audiuitautem Athalia uocf���P�P li currentis � amp;: ingreffa adturbas��*'^�*^nbsp;plum domini,

14 uidit regem 'ftantem fuper iuxta morem,amp;: cantores amp;tub3Spropenbsp;eum,omnem^ populum terrg l�tantem,nbsp;�Ccanentem tubis : 8C feidit Athalia ueftiquot;nbsp;men ta fua, clamauit^, Coniuratio,

Athidiapertinox nen uereturmulierannatisje^ gerereuiris.Altera�efabelaccurritaduocemtumuitu=^ �r.nbsp;lt;lt;�ti� populi ad domum domim,uidensqi regem fiaittetttnbsp;tnfuo�radunbsp;nbsp;nbsp;honore, populum^ concordite� accla�

ftianteitt�


-ocr page 373-

malachim secvndvs.

�f liberatum �fceinineii tyrannid� i^elis regin^ : fonantibm tubis, fcidit ucflimcnta fua^nbsp;diniindo : Coniuratio Coniuratio: hoe efl,perfidi((,Qrnbsp;inhoneflit def�lio,queifi famin� debuerint uiri tantinbsp;obedire^contra legem dei, patrium iufgentium, cumnbsp;gt;�'ioininiagenti{, gloriofi�imommregum inieru^^nbsp;filein.

*� Pr�cepit autem Iciada facerdos centu-Oonibusqui erant fuper exercitum, amp;ait �is � Educite earn extra fepta, Sgt;C quicunquenbsp;^*ftfccutusfuerit,occidaturgIadio.Dixc^nbsp;facerdos Non occidatur in tem-pJodomini�

non obftantibui f�n�nx c�(:monbus,cui ut uide�

� nemo fuccurrebat aulicorum fuorum, quMdoqui^ ^nb omnibus communiter odiebdtur,oberudeli�i=:nbsp;fucinus occiforum filiorum dc femine regio na~nbsp;^Ofum,nbsp;nbsp;nbsp;ob idololutrium�uum, quum introduxerat in

luda �tero�andum. loiadu fidcli�imus �u�gen= (gt;�itronus,c^ ponti�x �ummus, iubet, ut duces prlt;�snbsp;ff IKK militiie Athdliam educunt exatrionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cdticeUis,

^^^ioq. occiddnt,extrd �eptu templi domini, ne tdm cru ^^^lis homicide �unguine domus domini contaminetur.

Inipofucrunt^ ci manus, Sf duxerunt per uiam intro�tus equorum, iuxta panbsp;r�gis,amp; interfec�a eftibi�

Adpi-wccptum toidd�c(rmdti,Gr populus omnis qui ^f^bdnt, /�dcium �cerunt,nbsp;nbsp;nbsp;locum cel�erunt regime

^^end�,ed uin quu equi �olent decedere dd b.mpli ui= '���U.-iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ocei�d efi:Que idm�old refidud uide

^�^1' de domo Achab impij, or de le�abelis uipered pro ^^'!�^Qi{ecultum idolortvm in�eruerdt i�raclis regtionbsp;deinde etidmregnum ludd multiplici �oeditatenbsp;��^�*flt;tKer4t, hdne�dnilus pomifix occidenddin iu=�nbsp;1^ ^�^^^uudticinidprophetarum.

. ^Pepigit ergo loiadafocdus inter do-Sc regem,Sc inter popukim,uteC-�^^popiilus domini, SC inter regem SCpo-

. Ingreffus^ eft omnis populus terr� ^*�'plum Baal, SC deftruxerunt aras eins,nbsp;Q �Pagines contriuerunt ualidet Mathannbsp;facerdotem Baal, occiderunt ante alnbsp;�*3� Et pofuit facerdos cuftodias in do-�'�doiuini,

ij^ i(iololrffrlt;tr�i� duthoribus,etidm in regtio �u~ -�erudnde le^ ^eiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colendi deum unicum, iurdmentodjirinri

gt;'�^SCm crpopulum. Cuiproximo ^j^^'^bat elimindtio totiusidololdtrUinrcgno lude,nbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iehu,quod dederat in regno i�del. Ad quod

���'O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xhibebdt, templd idoloru^

^^��^^�*^}iindgines proflerncndocum �acerdotibus^ fif^ Hnos primus erdt lAdthun �acerdos �Sddltticus.t:^ecnbsp;�np^fl^^i'^nes �dcrilegiis,ni�tGrresnbsp;P^o tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,�ecimdum legem in tent

or Salomonin�itnerantioimt�f

RBGVM Q^VARTVS. 187

te?Mtt4�do,er lt;16 inftdijs,fi que Idterent ob per�dos G* impios idololdtrds in populo, muniendo locum perfonbsp;nds,cultum domini in tetnplo exhibentium,

19 tulit^ centuricnes, SC Cerethi SC legio-nes, SComnem populum terr�, deduxe-runt^ regem de domodomini, SCuene-runtperuiam port�curforumin palatiS, SC fedit fuper thronum regum^

io L�tatus^ eft omnis populus terr�, 8C ciuitas cenquieuit, Athalia autem occifanbsp;eftgladio in domo regis,

R-egcminflitutumdeduxerunt con�equenter de do� mo domini,per portam uiamq; regiam,uer�us domum renbsp;gis : ibiq; conflituerunt eum in �olium regale, cum gau�nbsp;dio uniuerfipopuli, or quiete urbis or regni, gauden�nbsp;tiumreflitutumregnumGauidis.i^ecdum extMd lu�nbsp;cernd i�ius in i�del,qu.e non dubium,�dn(l{s uiris plan�nbsp;gebdtur ddemptd,^ promi�iones diuinds ad �emen Dd�nbsp;uidis continudndum tirnebant expird�e,pgt;'opter peccd�nbsp;td filiorum. Nutic ergo communiter gaudent, de regnonbsp;reftituto,ey� uerocultudei,deletisint�rimimpijs idolo�nbsp;Idtris ex progenie Achab,u�de omnis impietds per fee�nbsp;mimis truculentds irrep�erutmt no indigne dominus tditnbsp;topere prohibuerit connubid impidrum uxorumfideli�nbsp;busuirts.

�CAPVT XII.


Eptem^ annor� erat Ioas,cum regnarcccepiflet.

Anno feptimo lehu r�gna-uit loas � quadraginta annis rc-gnauitin lerufalem,nomen matris eius Se

bia deBerfabec,

5 Fccit^ loas re�ium coram domino cun �lis diebusfuis, quibus docuiteum loiadanbsp;facerdos.

�^onimpediebdtpuerilis�tds inlods,quo minitsrf=! gid illi duthoritds uigeret,�dn�o pontificc ddininiflran� ni*.nbsp;teregnum,cuinmaioribusregni,Gr patribus familidru,nbsp;quorum con�ilio�Uciuscau�e regni ddmini�rari potuenbsp;riint,qudm � iuuenerege,ettam uiginti annorum hdbeitnbsp;te prudentidimAlioqui etiam �eniores reges decipi po߻nbsp;�unt (tb iniquis con�tliarijs.Ethic lods legitime�lici�nbsp;terq; prd�iit, donee pontificis loiadte confilijs utebatur,nbsp;�r dd pne�eriptum Deutcronomij decernebat cau�tsnbsp;regni.

  • 4 nbsp;Veruntamen excelfa non abftulerunt�nbsp;adhucenim populus immolabat, SCadoIcnbsp;bat in excclfis incenfum.

Populus permittebdtur deum f�rdel colere in fuis � excel�s contrd legein,donec fe idolorum culturd non intnbsp;plicdrct.

  • 5 nbsp;Dixitc^ loas ad facerdotes: Omnem pcsnbsp;cuniam fanclorum qu�illata fuerat in do-mum domini,pecuniam tranfeuntis, quaenbsp;cunque offertur pro pretio animarum, SCnbsp;quamfponte SCarbitrio cordis fui infer�cnbsp;intemplumdominix

u


-ocr page 374-

MAL A CH IM SE cv ND VS.

� accipiant illas facerdotes iuxtaordincm fufij�Cinftaurentfartatcfla domus, fi quidnbsp;ncccflariumuidcrintinftaurarione.

loasucliitmprouc^ior�s �tatis,ucl con�lioloidd^, ordi/iabat de reparandu doino domini toia : hoc e�,t(itnnbsp;defaniiofaniiorwn fctn�io, qu^�m de ith-ij feptis crnbsp;tnuris^qu^ omniet fub impia Athalia negleila erant, eTnbsp;partim dirupta,ad exornanda tcmpla Baal. Et te�a nonnbsp;kgitime curata, facile totius adificij machina inficiunt,nbsp;CZ in ruiifitsperducunt.Alioqui non tranfa�i fterant gt;4nbsp;tra centum quinquaginta anni � tcmpli extru�ione � Sanbsp;lomone.Sumptuiueroad inflaurationemrimarum, zxnbsp;ruinarum iulfu regts fecundum legis ^ofaicie d�cr�ta,nbsp;exigebantur ,dimidium ficli� quolibet uiro numeran'^nbsp;do, quod dicitur pretium perfonale offlrendiim pro aninbsp;ma:Jjmiliter cr fi quidjfonte ofi�rretur ad firu�luram,nbsp;hoc efl,arbitrio cordts.Hie autem exa�iones accipiebannbsp;tur�faccrdotibus, iufits reftaurare defiiluoft templi,nbsp;idfinediligentia,e^ quafipriuatimcurabatur, uno accinbsp;pienteabalio,noncommuni confilioGquot; ftudio traita^nbsp;batur. Sub iuuene rege facerdotes �rte fuo commodonbsp;magif fiudcbarit, qu�m publicis (Cdificifs reficiendis, utnbsp;fieri folet.

y ^Igitur ufquc ad uicefimumtertium an num regis Ioas,non inftaurauerunt facer^nbsp;dotes fartateda templi.

ftee?dot5* Longo minis tempore dilatum opus efl � facerdoti^ bus, nimirum uigefimotertio anno nihil adhuc afitvmnbsp;erat. Sic populi fides cr pietas, fub iniquis regibus deanbsp;prauata,tarde refirmari potuit, cr difficulter. Sic frigi*nbsp;diores infolentiores clerici reperiuntur in inflauran^nbsp;dadifciplina, qu�mparfit, ubi negligitur uerbum dei.nbsp;Secusfit,ubi uere facerdotes futit,nbsp;nbsp;nbsp;facrorum curator

res fecundum uerbum domini, cui incumbere debent hi qui de forte funt domini.

g nbsp;nbsp;V ocauit^ rex loas loiadam pontificem

amp; facerdotes, dicenseis; Quarc fartateda non inftauratis templisnolite ergo ampli-us accipere pecuniam iuxta ordincm uc-ftrum,fedad infiaurationem templi reddi-teeam.

Roc loiada uocat pontificem iam triginta annos nlt;u: tiis, feriofius iubet trailari opus � facerdotibus, ut lenbsp;gitime colligatur pecunia, ratioq; deturimpenfarum Cfnbsp;expenfarUjUtdecetproadificifirefarciendis. lam enimnbsp;rex fufiie��os hobebat eos de fraude, fecundum Hebr�osnbsp;quoq^.ldeo dicit:Adfartate�a reddetis pecuniam ifiam,nbsp;non ad alios uefiros ufus.

Prohibitif funtfacerdotes ultra accipe re pecuniam � populo, amp; inftaurare farta-teda domus,

1 o nbsp;Et tulit loiada pontifex arcam unam ape

ruitf foramen defuper, Sf pofuit illam iuxta altare ad dextram in^rediptium do-mum domini, mittebantt^ illo facerdotes qui cuftodiebant oftia, omnem pecuniamnbsp;qu�inferebatur adtemplum domini.

Il

IX

REGVM Q.VARTVS.

Quumf uiderentnimiam pecuniamcf fc in gazophylacio, afeendebat fcriba r�gis �C pontifex magnus, colligcbantf ,Sinbsp;numerabant pecuniam qu� inueniebaturnbsp;in domo domini�

Acquieuerunt facerdotes, ut tarn pectiniarumfufce^ ptio,qu�m cura inftaurationis fine ipfis fieret,alio^ monbsp;do prouifio � rege decerneretur. Sed confilio loiada ar^nbsp;ca parata efl, defuper aptato firamine, per quod peeit^nbsp;nia mijceretur,qu� fuo tempore aperiretur, CT uume^:nbsp;rato are, cr in fafciculos coUigato ex ordine reftituere^^nbsp;tur fuo loco ad dextram fcilicet altaris holocaufit- in quanbsp;facerdotes ea qua offirebantur mittebant : no�fnbsp;lucufq;pertingendi facultas erat plebi.Sacerdos ueronbsp;magnus,cum fcriba r�gis ciflam euacuandi amp;nbsp;di pecuniam facultatem habebant.

lt;|f Sf dabant pecuniaparatam eorum qui facieb�t opus,quibus commonnbsp;data erat domus domini x qui expendebatnbsp;cam fabris lignorum, in c�mentarijsiisnbsp;qui opcrabantur in domo domini,nbsp;IJ SCijs qui c�debant faxa, ut emerenfnbsp;gna amp; lapides qui exddcban tur � it^nbsp;plerctur inftauratio domus domini**�nbsp;uerfis qu� indigebant expenfa admn��*^**nbsp;damdomum.

Pecuniafignata e)-ogabatur � prafiilis oper'n if fus GT mercedem fabrorum ac latomorum, caiii^^�'�'�'�nbsp;rum, aliorumq; qui operasfuas locabant adnbsp;das ruinas quafeunq; totius domus domini.

Veruntamennonfiebant in don*� mini hydri�, 8C fufcinul� 8c thuribni�nbsp;tu b�, amp; omne ua s aureu amp; argcntengt; d� pnbsp;cuniaqu� inferebatur in templn^^*����''nbsp;I y Iis enim qui faciebant opus, dabatur,�nbsp;inftaurareturtemplu domini�

Oblata pecunia in templi flruHurasfolttnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

tur,non in uafa miniflerifinifi fuperflueret necefforias operas tcmplo. videtur enim tnedi^^^fnbsp;parumliberalisdefignarideuotioo^entiuf�^^^ :jnbsp;fleer it oblatio pro reflauratione adificioruifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| u

in alios ufus expendidebebat,prouafisuarifl^^ � fatis modicum erat.

non ficbat ratio his hominus cipiebant pecuniam ut diftribucr^�*^nbsp;artificibus,fed in fidetradabant^^n�*nbsp;Gifcendumhoc loco communiumexptff^^.nbsp;Hatores fideles eligidebere, de quorum dext^����_nbsp;hil addubitetur, ut ratio neceffaria non fit:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[jj

rationibusnegotia aguntur, foletfieri, utqi*^^�^n'*^.^ funt, rationes etiam parumfidasfupponere pof^'nbsp;opus tn rationibus publicorum officiorum, io^^nbsp;integris probatisq^ uiris commendanda.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�-

17 Pecuniam uero pro delido, Sf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,

pro peccatis, non infercbant in domini,quiafacerdotumerat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Pecunia qua � populo offircbatur pro

lt;1

i(

i6


-ocr page 375-

MALACHfM SECVNDVJ. pfccatisiuxta legem, non ponebatur incapfam,fed fa�nbsp;^^dotum fuf�entatiom cedebat.ln fumma,difcimus ecclenbsp;fi'ffliciis ruinas femper tardius ac difficilius reparatas,nbsp;^�fiwirc�rmationem negligentius aggreffam �faccr�nbsp;qu�m laicis,ab epifeopis qu�m regibus, quorumnbsp;^iorfliit cura ditandarum ecclcfiarum,hoc efl, reddi�nbsp;^uiimpro fuo ufu, qu�m reftituendee pri/c� er uerie re�nbsp;liamp;onis in fide er moribus.Solus hic loiada ex/�cerdo�nbsp;^ll'Us idola extcrminajfe legitur,alibi Samuel,��elias, Henbsp;proph�tie fcilicet er reges,negotium fubierunt di

^Tunc afeendit Hazael rex Syri� , SC P*ignabat contra Geth, cepit^ earn, di^nbsp;Jf�fit Hazael faciem fuam ut afeenderet innbsp;I �ttufalem,

5. Quam ob rem tulit loas rex luda omnia ^n�ificat3,qu�confecrauerantlofaphat,nbsp;loram, 8C Ochozias patres eius reges lunbsp;qu� ipfe obtulerat, amp; uniuerfum aunbsp;quod inueniri potuit in thefauris temnbsp;P^^'iomini, amp; in palatio r�gis: mifit^ Ha^nbsp;regi Syri�jamp;receffit ab lerufalem.

J^cliquaautem fermonumlcas, amp;unix ��^rfaqu�fecit, nonne h�cfcriptafuntinnbsp;'�to uerborum dicrum regum luda^

^onuerf�s ad dominum,prodefl magis affliClio et hu ^i^tio qu�m filicitas er gaudium. ideo non efl hicfi�nbsp;^^irie diuina: Afaelis Syri irruptio,fi perfeuerafl�ntnbsp;Minorecultuq;domini:fed defertio illorum, erop�nbsp;^'^'^^0 ab mpijs,f�nepcccato regis populiq^ erfacerdonbsp;�Tlt;lt;t.Sce�rtdtMn Hebrieos l04s rex pofl mortemnbsp;infolenter uixit, � facerdotibus perfuafus, diuinunbsp;�'1�quid adhiefifle ex educatione eius in templo.lm� fenbsp;salomon,in ipfo fan{lofan�torum,ut effetnbsp;Leuitis c^terisq^ hominibus facratior. Qjiibusnbsp;^^^ensftulte, lt;i Zachariaprophetafilio loiadlt;e corre�nbsp;^'f^ffl,quem propterealapidaripriecepit, eruiamdonbsp;'quot;'lideferuit, utiufli�imepertuliflemalaiudicetur hocnbsp;^^poreiamiflaprincipali urbe PaLeflinorum Geth Hicnbsp;^^filymam quoq; coaClusfit turpibus conditionibus re�nbsp;���quot;�'c,donarijs templo fanC�ificatis, �fc er patribusnbsp;dudum,non quidem omnibus,fedexmagnlt;(

Surrexeruntautemferuicius, amp;coniu^ ^��crunt inter fe.perculfer�t� loas in do^nbsp;Mello in defeenfu Sella,nbsp;jj ^�2achar nanqj filius Scmaath,8Cloza-� �^filius Somerferui eius, pereufteruntnbsp;, 8( mortuus eft,8cfepelier�teum cumnbsp;ftibus fuis in ciuitateDauid, regnauit^nbsp;^�fias filius eius pro co.nbsp;^^^iprophetamfanClemonentem occiderat, imme�nbsp;j]) '^^nnium beneficiorum, qua; � loiada pontifice Za�nbsp;e^-'^ ^�^^^ifegis patrono,fufccperat\ nunc feruorumnbsp;pertumultum. Talis finis manetnbsp;domini,perfecutoresprophetaru, ernbsp;�^�Wirf profumentes,beneficiorum quo^ in�'UtQf�

REGVH CL.VARTVS, �88

^CAPVT Xin.

^Nno uiccfimotertio loas filij ^(Ochozi� r�gis lud�, regnauitnbsp;loachaz filius lehufupcr Ifraelnbsp;in Samaria dec� 8c fept� annis,nbsp;Scx annis Utuit loM in dei (eitiplo, cum int�rim reanbsp;gnceretapudluditmAthaliit,inSamctriniehu. R.egninbsp;autemloitsannouigcf�motertio,in initio ciufdan anninbsp;c�pit in Samaria regnare loachaz filius lehu, poflquamnbsp;pater uigintifeptem annis completis regnauerat: regna^nbsp;uitq; annis fcdeeim.

X Etfccirmalucoramdomino, fecutus^ eftpeccata leroboam filq Nabat, qui pcccanbsp;re fecit Ifrael.SC non declinauit ab cis,

EatenusquidemmalumficilJ� legitur loachas,ficut cr pater i�ius, zy- primus rex ifrael lcroboam,ut uitu�osnbsp;coluerintomnes,fub titulo dei l/rael,cr non cu legis Monbsp;ptclt;e obferuantia, non in templo Salomonis facri�cia ofnbsp;fircntes, necfecundu uerb� dei uiuentes cr iudicantes,nbsp;5 Iratus^ eft furor domini contra Ifrael,nbsp;Sc tradidit eos in manu Hazael r�gis Sy-ri3e,�CinmanuBenadad filq Hazael cun*nbsp;dis diebus,

4 Deprecatus eftautemloachaz faci�dni, Sc audiuit eum dominus t uidit enim angunbsp;ftiam Ifrael,quia attriuerateos rex Syri�,

E/eJ�w� dei populus multipliciter peccans,ctiam affli gitur plcrunlt;j; ad ipfius emendationem: ut inteUigcre uel irnei ppi,nbsp;nofewter cogantur undei�orumpendeat falus,qu�m be=nbsp;neficum patrem habeant, quanta impietas (j( eum con-snbsp;tempfiffe.ldco nunc quoq; populus regnilfrael,ctiam abnbsp;olitis Baalim cultibus o�enditur nondum plene conuer^nbsp;fus ad dominum. Daturq^ rcgnum ifrael pro aliquafuinbsp;parte in manus AfaeUs r�gis Syrilt;e,qui flagellum domi=snbsp;ni ordinatus fiterat,Gr pricdiClus^ unde fibi magis ifraeanbsp;litieprojfexiffcdebuerant, ad domino deofuo diligentnbsp;tiusferuiendum.SucceflitAfaeli Bcnadad alius � prio=nbsp;ribus,quo graflf�re incipiente in rcgnum ifrael, rex loa^nbsp;chas confitgere caepit ad dei clementiam,e^ orauitjicetnbsp;indignus addominum:quemnonpro i�iusmeritis donunbsp;nusexaudiuit,fed propter ucritatem er promiflioncsnbsp;patribus faClasfuccurrereccepitoppreflts, er qui iainnbsp;pro flta bonitateliberareeleClosdecreuerat, prouiden=:nbsp;tia l�Mjregi ipforum orationisgyatiam erinftin�um connbsp;tulit:omniafolafuagratia^non meritis hominum, qui�nbsp;bus non efl obligatus, er qui in muit is oinnes fempernbsp;offindunt,crcoramiudiciodeiiuflo peccatores inue�nbsp;niuntur,

SC dedit dominus faluatorem Ifraeli, SC liberatus eft de manu r�gis Syri� t habita.-uerunt^ filii Ifrael in tabernaculis fuis,nbsp;eut heri SC nudiuftertius,

� Veruntamen non recefferunt � peccatis domus leroboam, qui peccare fecitifrael,nbsp;fed in ipi�s ambulauerunt: fiquidem lu,,nbsp;eus permanf�tin Samaria,

, Sdluiitor ifwli datuSffecuttdum ��ebr�os, filius fliit

U X

-ocr page 376-

MAL ACHIM SECVNDVS,

ip/�uiioitchitf,nomine loM,qui eti(tm p�tre adhuc uiuett teprojperemilitauitcontraSyrios. tdeoq; adhuc p�trenbsp;uiuente regno pr:eficitur,GrpM redditur ifrueli �y' temnbsp;porum tranqui�it�i, etiam nondum plcne conuerf�t.nbsp;Quandoquidem tehuipfeauus non omnia delubranbsp;deiccerat,(^lucu^adhuc ftabat Samaria,Sic difficilenbsp;affieta relinquuntur.Etfatius e� femel omnem facrileg�nbsp;cultum extirpare,qu�m radicibus dimi�is, iugiter aduernbsp;ftri impietatibusffiubinde fuccrefcentibus.l

~ nbsp;amp; n� funt dercli�i loachaz de populo,

nifiquinquaginta �quit�s ,�C decc currus amp; decem millia peditum t perdiderat enimnbsp;CCS rexSyri�,8( redegeratquafi puluercmnbsp;in tritura are�*

g Rcliqua autem fermonum loachaz, 8C. uniucrfe qu� fecit, SC fortitude eius, nonane h�cfcriptafuntin libro fermonum dienbsp;rum regumlfracl?

Dormiuit^ loachaz cum patribus fuis, quot; Sefepdierunteum in Samaria : regnauit^nbsp;�oas filius eius pro eo�.

Ad cxtremain huiniliationem regnttw �fraelis fub toa chas deucnerat,ut uix iam regnum diet mereretur,quannbsp;doquidem exercitui ip�u^ redadus fiiit in minuti�im�nbsp;nu/inerum,fcilicetextotmi�e myriadibus, refiduitan*nbsp;tum erant quinquaginta �quit�s, decem currus,nbsp;nbsp;nbsp;de^

cem miUia peditum,reliquis omnibus ucl ocei�s uel fub^ iugatis Syrorum regno, ^ifericordia ergo fola feruatusnbsp;e� tibi lfrael,tantopere imminutus uiribus humanis.Tucnbsp;ergo i�isferuatorem mi�t dominus, etiam indignis, fubnbsp;quo re fumer ent uires gloriam,femper tarnen in pec^nbsp;catis Ierobo�per��entes,quia tandem excindendi erat.nbsp;Ionbsp;nbsp;^Annotricefimofeptimo loas r�gis lu

da regnauit loas filius loachaz fuper Ifrael in Samaria fedecim annis,

jj 6Cfecitquodmalumeftin confpc�ludo mini: non declinauitab ontnibus peccatisnbsp;leroboamfiliiNabat, qui peccare fecitlC-rael,fed in ipfis ambulauir

j Reliqua autem fermonum loas, 8C uni-uerfaqu� fecit, Scfortitude eius quomo-do pugnaucrit contra Amafiam regem lu-da,n�nneh�cfcriptafuntinlibro fermonum dierum regum Ifrael�

loas aliquando lehoasfcribitur,tam rexluda filius Ochofiie,qu�m rex ifrael filius 1oach�, qui regnauit fe=nbsp;dccimannismorealior�regulfraclno omnino maloru.nbsp;ij Etdormiuitloasc�patribusfuis: lero-boam aut fedit fuper foli� eius. Porro loasnbsp;fepultus eft in Samaria cum regibus Ifrael�

Etiam leroboam hic filius loas fediffe dicitur in thro^ num patris,quia ipfo aliquandiu uiuente, regem ficeratnbsp;filium pater.

1^ ^Elifeus autem �grotabat infirmitate, qua Sc mortuus efttdefc�dit^ ad eum loasnbsp;rex Ifrael,SC flebat coram eo, diccbat^�Pa-tcr mi, pater mi, curr� Ifrael SC auriga eius.

Ao

REGVH CtVARTVS.

Inferitur hic obitus Helifei propheta, eiusq; te�atnen tum,quodrcgiloaskumiliteruifit4nti infirmum legauitnbsp;ad falutemgcntis,ut morientis propheta; beneficia apudnbsp;regem er po�eros non intermorerentur, timor cwltwsqjnbsp;omnipoti�tis fiueretur,� ffies aliquafalutls extaret. Rexnbsp;fleuit fuper faciemiielifei,erplanxitip�usobitum,fii:nbsp;quidem ualde fetiis. Coeperat enim cum Helia conuerfarinbsp;anno dcctmo nono,rcgis lofaphat, � quo lap� iam erantnbsp;fupra quinquaginta anni, uclfexaginta, ufj;fdlicet adnbsp;tempus proximum re�itutlt;e falutis inlfrael fub hoc loas,nbsp;qui nunc appeSatprophetam patrem,cr currum,auri^nbsp;gamq; ifraelis. Keuera enim reges habere debent cr co^tnbsp;lere prophetas ueros ut patres,cr ut pupilla�i ocidi de^nbsp;findere,er �nere fe moneri,doceri, argui G!' ducifc-cicftnbsp;dum uerbum domini in uiam falutis.

I y Et aitilli Elifeus�Affer arcum 8i fagi^as, Cum^ attulifletad cum arcum SC fagittas,nbsp;if, dixitad regem Ifrael: Impone manuinnbsp;tuam fuper arcum �Et cum pofuiflet illemanbsp;numfu�,fuperpofuit Elifeus manusfuasnbsp;manibus r�gis,

Sc ai�Aperifeneftram orientalem. aperuifrct,dixitElifeus:Iacefagittamlt;*�*^nbsp;cit,Etait:Sagitta falutis domino, SCnbsp;falutis contra Syriam: percuties^Syf*^*�nbsp;inAphcCjdonecconfumaseam*

  • 18 nbsp;nbsp;Etait: Tolle fagittas * Qui cum

r urfum dixit r�gi Ifrael:Percute iacul� ram �Et cum perculfiffet tribus uic*!��^�nbsp;ftetiifet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

  • 19 nbsp;iratus eft uir dei contra eum,6C a�!�^' Lnbsp;cufliifes quinquies,autfcxics,nbsp;pcrcuffilTes Syriam ufque ad coo^i��'nbsp;tionem:nunc autem tribus uicibu^P^�'nbsp;tieseam�

Arcus er fagitta ,�militer nbsp;nbsp;terrae percr^^^

fignafiierunt,^^admanumregi,quibus�d^^�' riasdifeeret � propheta diuino in�indunbsp;Confolari dominus regem uoluit, qui agrotut^ Pnbsp;tam domini confolaturus aduenerat. lu�itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� ...n^

r�gis imponi arcui er fagittis, cuifuam quo'}'^ propheta fuperpofuit. Apertaq^ fineflra,nbsp;ta contra Syriam portendebat tot uidlori�S,nbsp;�u dei fagittas ieciffiet. Ea aute omnianbsp;tie dominus donare uidetur, ut reges difcantnbsp;uerbum dominijUliusq; fidelesprophetas.fip^^^nbsp;rat in tribu luda, licet er alia eiufdem noinb�^^ UifiatUtnbsp;buAfer. Circa Aphec luda: dudum Achab Wnbsp;ficeratcumrege Syria;, pcrcuffieratq;l�aellt;^^^^*'�!{nbsp;lia peditum una die. Eiufmodi falutcm nunc pt^nbsp;fiituram deregno Syrorum, multismillibttt^'^�nbsp;tribus pralijs, qualia optaffet plura �bi'amp;lrj^percu�nbsp;� dei prouidentia pluribus uicibus terram iac 'nbsp;fiffietrexloa5,ernonfoliimter. Jicrunt

Mortuus eft ergo Elifeus, SC t^P eum� Latrunculi autem de Moab**nbsp;in terram fequenti anno� Quidai�


-ocr page 377-

kalachim secvndvs.

Quidam autem fcpelicntcs hominem ui ucrunt latrunculos, amp;proiecerunt cada^nbsp;in fepulchrum Elifei ; quod pcrgebat,nbsp;^ctigit offa Elifei, 8C reuixit homo, 8C fte--UtfUp�j-p�J�g

^lgitur Hazael rex Syri� afflixit Krael ^Undtis diebus loachaz:

Sfmifertuseftdominus ecrUj�Crecon^ ^�iiatus efteis propter padum fuum quodnbsp;^abebatcum Abraham amp; Ifaac, SClacob,nbsp;^uoluitdifperdereeos, neqjproqcerepe^nbsp;���tiJs ufq; in pr�fens tempus.

Mortuus eft autem Hazael rex Syri�, Si � ^^SnauitBen adad filius eius pro co,

' ' Porr�loas filius loachazjtuliturbes de I ^3nu Ben adad filfi Hazacl, quas tulcratnbsp;' P nianuloachazpartis fui iurepr�lfi: tri-�*�suicibus percufl�teumioas, Si reddiditnbsp;^iuitates Ifracl,

fando prophda mortuo,M.oabitariim latrun �^depricdatorcs terrarum irrueri{nt,etiam in terranbsp;^�^�^�^^�Sepulto autem Helifeo,fecundum Hebrao! in f�=nbsp;^^�^'^faxo opertam,contigit eodem anno, ut prope cunnbsp;locum fepel�endiii ejfet lt;lui]fiain,fubitoq; irruentisnbsp;^^trunculii,cedere cupientes flatim,non (^uidein no^nbsp;�^fepulchrum eruendi fpacio permijfofepultoribu^,nbsp;�^in de fepulchro Helifei leuauerutn,mortuumq; ofznbsp;'^�fl�elifeiappofueruitt. A.d quorum coi�adum o�iunbsp;reuixit mortuus ifte ftetitq; in pede!,ad iniracunbsp;^Sjoriie dei,cr teflimoni� tam fandi uiri uitlt;c, qu�mnbsp;�Pbetiarum.Vt rex Cf regnum tanto audito miracult;^nbsp;.�^iominum �rtim �gt;erarent,ey colerent rcligiofiu^,nbsp;c 1��l� pr^edidat expedarent certius ,t^onadnbsp;��ium Helifei,qu� non propterea translata funtnbsp;( quot;��orata,fedadprophetarumhonorem,crauthorinbsp;Uerbi dei,cuius ipfi prtedicatores lt;; deo mi�i coin=nbsp;^^arentur^Suitt qui non reuixijfe mortuum uelint,fednbsp;.^�^i indignumconfepiliricum uiro dei fteti�c in pe=nbsp;irrationabiliufnbsp;qu�m ut inultii tmprobari debeat. Catera iamnbsp;^�^funt,�^ claraobmi�isfabultsludteorum deSelluntnbsp;^^uofieele.

^CAPVT XlIII.

N anno fecundo loas filii loa^ chaz r�gis Ifrael regnauit Ama-fias filius loas regis luda,nbsp;uigintiquinque annnorueratnbsp;quot; Inbsp;�'iat ^*^*'*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lerufalem� nomen

J�is eius loadan delerufalcm,

�lt;^undo lO(US,�lij Ioachas,filq lehu r�gis lfra= regnareftper ludam Amazias trige�mofeptisnbsp;regnauit quadragintanbsp;bu^ '�^^fideamuspariterregnajfefilium cumpatre trinbsp;^�^gt;'^f^}aduigintinouemannos.

domino, uerun-non ut Dauid paur eius. luxta om-

% nbsp;nbsp;� uiginuquinquc auiHiuiucidi.

'�en� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� autem amp;no


REGVH CtVARTVS. 189

nia qu� fecit loas pater fuus fecit,

4 nbsp;nbsp;nifi hoc tantum quod excclfa non abfhx

leruntt adhuc enim populus adolebat Si immolabatincenfum inexcelfis,

Comparatione Dauidis malus dicitur cum redumfiss cijfedicaturin oculis domini, �cut er Joos pater eius.nbsp;No enim excelfa ab�ulit,in quibus populus facrificabatnbsp;contra legem dei,ut confueuerat.

y Cum^ obtinuiffet regnum perculTit feruos fuos qui interfecer�t regem patternnbsp;fuum:

6 nbsp;filios autem corum qui occiderant, non

occidit,iuxta quod fcriptum eft in libro legis Mofi,ficutpr�cepitdominus, dicenst Non morientur patres pro filqs, neqj filrjnbsp;morientur pro patribus�fed unufquifq; innbsp;peccato fuo morietur,

IpfepercuffitEdom in uallc Salinarum decern millia,Si apprehedit petram in pracnbsp;lio,uocauit^ nomen eius ledheel, ufqjinnbsp;pr�fentem diem,

Vrobita/s Aynaziae notatur,quod in temporepatris obitum uindicauit de homicidis,non ex �irore erfubito,nbsp;nec cum feuitia filios i�orum pariter occidaido,qui comnbsp;plices non fiierantmaliparentum fuorum. Sic enim lexnbsp;iubet,ut quifq^ pro fuo tantum non aliterius peccato luatnbsp;mortem er plagas.A dementia igitur commendatur,^^nbsp;fiudio legis diuinie:/ferandum quod er inalijsfiieritnbsp;mulatoriufiititelegalis.ldeo f�liciter tandiu prafiiit es*nbsp;uidoriashabuit, quandiufecundu dei timoreminee�it.nbsp;'Edomitasenim domuit, occifis multis millibus inuaUenbsp;Salinarum,hoc efl iuxta mare Sodomiticum. Petramqinbsp;cepit flue firtalitium fiterit,fiue urbs, uerfo ilUus nomine in tadeel, ol'm quoque Kecen dida, urbs ut uidetufnbsp;tnfignis Arabite,

^[Tunc mifit Amafias nuncios ad loas filium Ioachaz,filii lehu r�gis Ifrael, dic�stnbsp;V enijSi uidcamus nos uultibus,

Fadle reges infolefcunt ex proffieris, timorisdeiej' inro�cnt�a modefl�eobliuifcunturexuidor'qs, pro nihilo ducunt, tcguni.nbsp;cumplebismaximo incommodo,libidini bellandi fatisfa^nbsp;cere, quicumpaflores effe debeant populorum, luposnbsp;agunt,ludanturcumhoflibuscruoreamicorum. Bellumnbsp;Amafias finecaufaindicit regilfraehhoflilitertnuade^nbsp;re,cfl in/fiiccre mutuum, copias educcre, cla�ieum cdanbsp;ncre.

9 Rcmifit^ loas rex Ifrael ad Amafiam re gem luda, dicens t Carduus Libani mifitnbsp;ad cedrum, qui eftin Libano,diccns: Da-filiam tuam filio meo uxorem, Tranfie-runt^befti� faltus,qu� funt inLibano,nbsp;Si conculcaucruntcarduum,

loasrextfradabudifeoaliquantulum melius inflru dus,nouit fe hoflem habere regem Syritc,non luda. Pronbsp;itocatus tamen,fuperbareffondet, apologo ufus, quo p^tnbsp;gnificaretflultitiameorum,qui conditionis fute obliti,nbsp;ptdiQraprtefumdnt, cunt non fufficiiint minoribus.Leuinbsp;n 3


-ocr page 378-

occafione filicitatii tumcnt contra, fefe�rtiorcs, f�e cwmbunt. Not�t aut� A ma�am uelut carduum infultarcnbsp;uolui�e cedro Libani,regi i�ael, crfefe cfjirre cum pronbsp;bro amici, pojj�^; facile fieri, ut �cl Syrorum rex ,fiuenbsp;Edomitarum infolenter dimicantes utrofij; conculcent:nbsp;f�tiiK effe concordia crcfccre,ut pari ter commumbut honbsp;flibmrcf�ftant, dum res poflulauerit, alioqui facile eflnbsp;carduum uinci � cedro.

  • 10 nbsp;nbsp;Percuticns inualuifti fug Edom, amp; fub-leuauic te cor tuum: contcntus efto gloria,nbsp;amp; fcde in domo tuatquare prouocas malfl,nbsp;ut cadas tu SC ludas tecum�*

Prudenter admonet,ut gloria iam parta fatietur, de-inceps domifedeat,malumfibi impendcns non prouocet uel promoueat,fic^ alterius regno non inhiet, ne fuumnbsp;c^uoc^; amittat.

  • 11 nbsp;Et non acquieuit Amafiastafc�dit^ loasnbsp;rex Ifracl,amp; uidcrunt fe facie, ipfe amp; Ama-fias rex luda in Beth fames oppido lud�.

Secundi Paralipomenon uigefimoquinto caufa tanti tvali defcribitur f�iffc idolorum cultura, quant de Pdomnbsp;eduxerat, quos indomini dcJfie�Mn colere incepcrat�nbsp;qui eumiuuert� contra deos qui fuasgentes definderenbsp;non poterant.Tanta infania implentur facrificuli idolo*nbsp;rum.�iuttc igitur iufio dei iudicio pergit probe admoni=:nbsp;tuf confcifcere fibi malum, bellum fufcipere cum rege jfnbsp;racl. Voluit cnim dominus lUum perdere, cafligare fitnbsp;crilegium.ln Bethfiames congreffus fit,uinciturq^ qui pronbsp;uocauit primus: caditurqi ludof, qui infolcnt�e r�gis fuinbsp;non refiiterat,qui fine neceffiaria caufa fratres fiuos,quianbsp;tnfirtniorestunce/ficputabantur,contempficrat, cr uixnbsp;rf Syrijs liberatos,opprimere conatur.

li Pcrcuflus ^eftluda coram �frael, geruntunufquifquein tabernacula fua

IJ Amafiam uero regem ludafilium loas filqOchozi�cepitloas rexifrael in Beth^nbsp;fames,8Cadduxit eum in lerufalem � amp; in^nbsp;terrupitmurum lerufalem,� porta Ephra^nbsp;im ufque ad portam anguli, quadringcn-tis cubitis.

  • 14 nbsp;T ulit^ omne aurum amp; argentum,amp;nbsp;niuerfa uafa qu� innen ta funtin domo donbsp;minijamp;inthefaliris regis, amp;reuerfus eftinnbsp;Samariam^

  • 15 nbsp;Reliquaautem ucrborum loas qu� fe^nbsp;cit, �c fortitude eins qua pugnauit contranbsp;Amafiam regem luda, n�nne h�c feriptanbsp;funtin libre fermon� dierum regu Ifrael*

  • 16 nbsp;^Dormiuit^ loas cum patribus fuis, etnbsp;fepultus eftin Samaria cum regibus Ifraehnbsp;amp; regnauitleroboam filius eius pro eo^

  • 17 nbsp;nbsp;Vixitaut�Amafias filius loas rex luda,nbsp;poftquammortuus eftloas filiusloachaznbsp;r�gis Ifrael quindecim annis

Capitur merito rex lud� 4 regel/rdelfqiti cdptttm re ducit Hierofiolymam regem Hierofiolym� turpifiimd ca^nbsp;ftiuitate, cui longe mors fitififiet tolerubdiort coailo ui^

2.0

dere,nonfolum rapinam preciofarum rcrum ontiiium tn thefaurts domus doiniiu cr rcgijs,fed etiam urbis muro^:nbsp;rumfraduras, cr cafum maximum. Deniq^ obfides �1�nbsp;duejt Samariam � Tiiierofolymis rex ifrael, exemplum rcnbsp;lidoregibuf, utfapiant, malummaximumbelli nonnbsp;fitbi confeifeant, fed oblatum quoquo pado polfunt dcanbsp;clinent.Varia ejl cnim alea belli. Pacilc fufeipitur, quodnbsp;difiiculter firtur. Catera utriufiq^ r�gis parum fkfiora lenbsp;gunturin uerbts dierum. Hicuerfit dccimofeptimoom^nbsp;nescodicesLatiniuigintiquinq;annos numerant, camnbsp;Hebraushabeatuerius quindecim. Facilis efl enilapfmnbsp;in numeris cr minor iadura.

  • 18 nbsp;Rcliqua autem fermon� Amafi�j n�nnenbsp;h�c feripta funt in libre fermonumdieranbsp;regumiuda�'

  • 19 nbsp;nbsp;Fadaep eft contra eum coniuratio innbsp;rufalem�atillefugitinLachis� Miftrnnt^�nbsp;poft eum in Eachis, SCinterfeccrunieun'nbsp;ibigt;

Et afportauerunt cum in equis, tus^ eft in lerufalem cum patribus fuis innbsp;ciuitateDauid�

Nulla calamitds fiila, qui pacis felicitate tuit, nuncaduerfisad mortem ufiq^ infiliciter opp�''���nbsp;tur � ficruis coniuratoribits, ut reg^um defererenbsp;tur,cr fiigere in tachis,non tarnen eff�gere. ArPifi���nbsp;tur Hebraorum quidam longo cum i�ic tempore,nbsp;cim fcilicet annis priuatim uixtjfic : alij ftatimnbsp;cifi occifim,idc^ in fine regni fiui;quod durafle fr��*nbsp;in uigefimumnonum annum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tulit aut� uniuerfus populus * zariam annos natum fedecim,�fnbsp;runteum regem pro p�tre eius Atnlt;gt;n^*.

Afiarias didus etiam Ozi�ts,eommuni uoto pl^y regni pro p�tre regno praficitur iud�,cr f�cceditnbsp;quagintaduobus annis, qui tomen anninbsp;decimonono anno Amafi� patris fui, cum quo rf�nbsp;undecim annis, pofl mortem uero patris uigigt;^^rquot;^nbsp;qui fimul conficiumt trigintaodo quo c�pit r^S'^^�anbsp;charias filius ieroboam,crprlt;ef�it tantum^f^nbsp;bus.Reftantde annis Afiari�,quibusrcgnaui^n.nbsp;chariamquatuordecim,utfiantparitcr quinq^^^'nbsp;duoanniregniipfiutsQzilt;!eucl Zacharia.nbsp;lotham^ qui tarnen cum cr'propatreleprof�f '^^^1^nbsp;incertum quot annis : uerum pofl leprofijnbsp;regnauit annis fiedecim,cui Achas fiucee�it-

Ipfe �dificauit Ailath,amp;reftitn**^^ d�,poftquamdormiuitrex cum

Vrbs Elath in regno Edom ad mare rubrttnh 0 rat Dauidis,ut ibi pofiuerit pr�fidia,qu� te}Up��'^nbsp;deficit � regibus Iuda.Nunc uero rccuperdtifnbsp;ratur ab Oziu,dequo etiam innbsp;quia ante patris fui mortem regnauit,nbsp;ideo hic dicitur, poflea dormiuit rex, hoc ej snbsp;cum patribusfuis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r fiJq

lt;[ Anno quintodccimo Ama��


-ocr page 379-

malachim secvndv?. |oas r�gis luda, regnauir Icroboam filiusnbsp;^oas r�gis Ifrael in Samaria quadragintanbsp;oCunoanno�

H Scfecit quod malum eft cor� domino� Non receffitab omnibus peccatis lerobo^nbsp;Nabat,qui peccarefecitlfrael�

Jeroboam rexl/rael c�pit regnare amto quintodeci *�0 ^ntlt;tzia,quidragjMtti uno aniiis regnauit,fcquttnbsp;*'*�inore� oinniu regum ifrael,4 leroboam primo. Alio-^�^inontaliK fitit'mcieterii, fuhil enim de idololatria uelnbsp;^'^onnidefiMfcnbitur.

' P �pfereftituit termines Ifraelab introitu ^Oiath,ufqjadmarefolitudinis,iuxtafer^nbsp;Jponem dni dei Ifrael, qu� locutus eftpernbsp;�ftuu fuumlonam filium Ainathi prophenbsp;V qui erat de Geth qu� eft in Epher�

Viditenim dominus affli�ionem Ifrael �*�aram nimis, 8C quod confumpti effentnbsp;ad daufos carcerc 8C extremes, SC nonbsp;^ffetquiauxiliareturlfrael.

^ec locutus eft dominus utdelcretno^ Ifraeldefubccelo,fed faluauiteosinnbsp;����ttu leroboam filq loas.

Reliqua a�t fermon� leroboam, 8c uni p^rfa qu� fecit, amp; fortitudo eins qua pr�^nbsp;'^tiis eft, amp; quoniodo reftituitDamafeu,nbsp;Emath ludf in Ifraehn�nnc h�c feriptanbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inlibro fermonudierum regulfrael^

quot; �ormiuit^Ierobo� cum patribus fuis �^^gibus Ifrael,�Cregnauit Zacharias filiusnbsp;pro eo�

^xit uehemeitterperditam ditione,quid prophetdi �^^'^�^audiebat GT uenerabatur lonam fcilicetcrA=nbsp;P � quo tempore cr EfaiiH Gquot; ofeax prophetabant,nbsp;^^^^ebatur igitur ifraeli htereditas prifin4,no obme^:nbsp;^^^�^plebis,fed clem�tia dei, qui promi�iones f�i4S fa�fasnbsp;^''ibu'{,4 filijs tarde infrmgere ,criio nifi crimimbutnbsp;coa�tuf uoluit. lam uero detriti uehementer�tenbsp;amp; dd pdupertdtem reda�fut nec domi thefaurot,nbsp;i� dgrofru�iK po�iderent,fed in fummarcrum egenbsp;apparuerit m� propediem eli^nbsp;^'idii totum regnu. Sed nondu tempui erat domino,nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diutiui conuer�onem, cr indignes obruit

inj^erdtK,liber(ttor� ilUs dirigendo leroboam non bonu, quire�itueretmulta,etiam Damafeumnbsp;^^^Syriteffietropolimfubiugando.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^CAPVT XV.

Nno uicefimofeptimo Icrobo� regis Ifrael regnauit Azarias fi-

Sedecim annoru erat, quu rc

fi�� Amafi� regis luda�

I, � ScucLiiii diiiiurucitii, 4UU 1C ccepiffet, 8(. quinquagintaduobusnbsp;�^^8quot;3uit in lerufalem� nomen ma=nbsp;J t^*�slecheliadelerufalcm�

% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eratplacitum coram dno,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia qu�fecitAmafias patereius�

^�^untamen excdfa n� dempliti funt�

R E G V M Q_V A R T V ?� nbsp;nbsp;nbsp;190

�dhuc populus facrificabat,5lt; adolebat in cenfum in excelfis�

Locus nobis inextricabilis hic cfl,quomodouige�a mofeptimo anno leroboam, Azarias uel Ozias regnarenbsp;c�perit, qui iam fupra d�clar�t us e�. Et fecundu lAabinbsp;Leui inte�ig�di funt ij uigimttfeptem anni ad fincm feilinbsp;cet uel ante mortem leroboam, qua� dicatur fecundumnbsp;eiim,Vigintifept� annis regnauit Afariascumleroboa,nbsp;cr cumfemine lehu, cuius quartageneratio tunc finiettnbsp;da erat in Zachdria,fex tantumen�bus r�gnante. Afa^nbsp;rias quinquagmtaduobus annis regna�e dicitur,cir re^nbsp;�utn cgifj� coram domino,non tarnen aliter quam Amdnbsp;�is pater,qui in multis offvnderat,prteter hoc quod alianbsp;rum more excelfa non ab�ulerat, populo�c afucto fa=:nbsp;crificare in excel�s domino,

y Pereuffitautem dominus regem,amp;fuit leprofus ufqjin diem mords fu�,SC habi-tabat in domo libera feorfum. Ioathamuenbsp;ro filius regis guber nabat palatium,�C iu-dicabatpopulumterr�

Lepra afficitur rex Ozi/i^ ob temeritatem, quia au^ R� i�pro-( deretingreditemplum dni,cr ufurpare�bifacerdota=snbsp;le officiivm, propter quod et extra urbem habitare libernbsp;moreleproforum coa�lus efl,uthabeturi.Paral.zs.pronbsp;quo populu interim iudicauit filius ip�uslotham. luxtanbsp;prteferiptum legis diuina: dominus uult coli,fi quid ali^nbsp;ter tentatur abominatio efl, cr extra eccle�am, ut im^nbsp;puritates,eqciendum efl. Si enim ceremonijs colt deuntnbsp;liceret pa�im omnibus, non erat f�turus finis ceremo=:nbsp;niaritm,quum dominus fide,flgt;e er charitate coli uelit,nbsp;�quid prleter ea adnuttitur, permi�io potius aflimanditnbsp;quam lege conflitutum er gratum.

Coniurauit autem contraeumScllum filius labestpercuffit^ eum palam, SCin-terfecit,regnauit^ pro eo�

11 Reliqua autem uerbor� Zachari�,n�rt ne h�c feripta funt in libro fermonum dienbsp;rum regum Ifrael^

12. Ifte eftfermo domini quem locutus eft ad IchUjdicens, Filii tui ufqj ad quart� ge^nbsp;nerationem fedebut de te fuper thronumnbsp;Ifrael.Fadumcp eft ita�

15 Sellum filius labcs regnauit tricefi-mononoanno Oziy r�gis lull 4

-ocr page 380-

MAL A CH IM SECVNDV�. d�.-rcgnauitaut�unomenfe in Samaria�

Et afccndit Manahem filius Gadi de Thcrfatuenitc^ in Samariam -, 8C percufl'itnbsp;Seilum filiuni labes in Samaria, �Cinterfenbsp;citeum,regnauit^pro eo�

1 y Reliqua autem uerbor� Sellum, 8(. con iuratio eius.pcr qua retendit infidias: n�nnbsp;ne h�c fcripta funt in libre fermonum dienbsp;rum regum Ifrael^

l/fe trige�mufoftduia annuf Ozi^^fupputdndutefl rf dccimonono anno Aindzilt;e, qi�do Ozi�i regtictrec�nbsp;pit prim�m,ut con�tt cdtalogits regni utriufq^.Eo enimnbsp;anno Zdchdrids ultimm ex lehu regnduit tdntttm fexnbsp;menfibus, fecit enim mdlum cordm don�no ut dlij, ue^^nbsp;rum fic promiffum erdtdomino in qudrtdtn u�q^genenbsp;rdtionem durdturum regiium lehu. Occifuc eft dutem dnbsp;SeUumfilio Idbes prafente populo er d�)icicnte,re=nbsp;gndrcq; uoluit, fedfldtim pofl menfem dierum redditdnbsp;i�i uice,d MdUdhem percufjtes eft er occifuc. Idm enimnbsp;pdrabdtur hoc iftaeltf regnum exitio propediem in Aj=nbsp;fyrios cdptiudndum.

I amp; Tune percuflitManahem Thapfa.Sf mnes qui erantin ea, 5C termines eius denbsp;Therf3,nolucr�t enim aperireei i �C inter-fecit omnes pr�gnantes eius, amp; feiditeas�nbsp;CiuitM Thiphftt non fuit inftdlimitcslftdelitdrimt,nbsp;tildUdhcm dutc rex pdcem i�i obtulit, qud contanptd,nbsp;cepit edm,ergrdffdtui eft mdximein homines totius renbsp;gionis, cuius ipfd tenuerdtgubemdculd, ut etidtn prlt;e=nbsp;gnantibus non pepercerit.

17 Annetricefimenene Azari�rcgislu-d� regnauit Manahcm filius Gadi fuper Ifrael decem annis in Samaria�

*8 Fecit^quederatmalumcoram domine ; non recelTit � peceatis leroboam filij Nabat,qui peccare fecit Ifrael,cunclis die-bus eius�

19 Veniebat Phul rex Affyriorum intcr-ram,Slt; dabat ManahemPh ul mille talen-ta argenti,ut effet ei in auxilium, Sc firma� ret regnum eius.

2.0 Indixit^ Manahem argentum fuper If rael cundis potentibus ( er diuitibm) utda-ret regi Affyriorum quinqua^inta ficlosnbsp;argenti per fingulos t reuerfusq^ eft rex Afnbsp;fyriorum,Sf non eftmoratus in terra.

Reliqua autem fermonum Manahem, SCuniuerfa qu� fecit, n�nne h�c fcriptanbsp;funt in libre fermon� dier� regum Ifrael�*nbsp;2.2. Et dormiuit Manahem cum patribusnbsp;fuistregnauit^ Phaceia filius eius proeo�nbsp;Anno trigefimonono Oziic regis lud�M.dndhentrenbsp;gnduit fuper iftdel in Sdmdrid,m decimum ufq; annum,nbsp;tndlus ut c�teri priores,debili regno, quod non nif� au^nbsp;xilio Phul regis Affyriorum feruabdt: cui fupplestnbsp;erdt, amp;ampliftimismuneribus iUiusgrdtidmredime=inbsp;^�tt,exhduftdtotius f�r� regni pecunia, Qt^crali^

REGVM �.V�RTVS, quando incurfiones exercebat rex Affyriorum hire^nbsp;gnumlfrdel,extorquebatq; quantum cupicbat. Deftei-ente en�n fiducia in deum,eradcarneumbrdcbiumnbsp;pendente ifracle contra prudicationes omniumpro�nenbsp;taru iUius temporis,re�le mde pafti funt oppreftioMit,nbsp;unde contempto domino fferauerant falutem: ftefito^nbsp;mnibusimpijs.

^Anno quinquagefimo Azari�regis lud�, regnauit Phaceia filius Manahemnbsp;fuper Ifrael in Samaria biennie:

^4 nbsp;�C fecit quod erat mal� coram dominot

nonreceffit � pcccatis leroboam bat,qui peccare fecit Ifrael� p,nbsp;iy Coniurauit autem aduerfuse�lt;��^^�gnbsp;cee filius Romeli� dux cius,�C petcm 1nbsp;in Samaria in palatio domus regi摓��nbsp;ArgobjSc iuxta Arie : 8C cum eonbsp;gintauiros de filiis GalaaditarumjO^quot;^''nbsp;terfeciteum,regnauit^proeo. . g,nbsp;Reliquaautem fermonum Phaceia,nbsp;uniuerfaqu�fecit,n�nneh�cfcripi3m*'nbsp;in libro fermonum dierum reg� Ifrael��nbsp;Anno quinquagefimo Oz�e, filiusnbsp;ceidS regnauit im Samaria bienniofolo quinbsp;tiam domino uolente coniuratione Peca filijnbsp;ciditur in palatio regio c� duobus principibut amp;nbsp;quagintauirisdeGaladd.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^7 Anno quinquagefimo fecun^'� ri� regis Iud�,regnauit Phacee^^�^�.nbsp;meli� fuper Ifrael in Samarianbsp;nis.

Et fecit quod erat malum notno receffit � peccatis leroboai�*�*�'nbsp;bat,qui peccare fecit Ifrael�

Ecceiam quinquagefinnofecundo amp; uelAfariier�gis luda ^^guareincipitfextUsy^K^nbsp;Peed a lerobodm pofltriore inclufo,qui tanunnbsp;nis pru/idt,more priorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j�fjg

In diebus Phacee r�gis Ifrael glath phalafar rex Affur, amp;ceph' gtnbsp;Abel,Beth Maacha,amp;Ianoe, �inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a�,

Afor, amp; Galaad, amp; Galil�am, terrain Nephthalim: �(. tranftul**: eosnbsp;Affyrios.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Coniurauit autem, amp; retendit Ofee filius Eia contra Phaceenbsp;meli�, 8C percuffit eum,8c interfet�*-*nbsp;uit^ pro eo uicefimo anno loam�*�nbsp;Ozi�

JI Reliqua autem fermonum PhaccCj uniuerfa qu�fecit,n�nneh�cfcrip^^nbsp;in libro fermonum dierum regu�� J*nbsp;52nbsp;nbsp;lt; Anno fecundo Phacee ^Qzije

r�gis Ifrael, regnauit loatham fihf r�gis luda�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� j.^,

5? Vigintiquinq;annorumerat,tl , gnare coepiffet, 8C (edecim an nis t^g

29


-ocr page 381-

mala c HIM 5ECVNDrS.

�fakm�nomen matris eins, lerufa f�-��aSadoc.

^iflgt;hocfilioKonte!iie capit exilium cdptiuUits pro inagMrf pttrfc, tribm f�r� tribubui tantnbsp;ultra tordanem in Af�rios relegat'ts. Nccnbsp;(oLanitatc coittrntits,etiam coniuratione fuorumnbsp;^�^lt;:iditur ab Hofeafilial: idq^fit uigcjlinoannopojlnbsp;rcgnare caepcratlothain rcx lfiacl,hoc cft,quar=nbsp;^^��nnoAcbM regis impij ,quialothamnon regnauit ninbsp;l^fidecim dnnis,cui Achas fucccfiit.Hu^c locum fie in^nbsp;docet literie collatio. ExquoG^ 'malijsnbsp;^�^intricatis anfit capienda opportune trailandi fa^nbsp;^��'gt;tlcripturaift,quod non omnia feribuntur clare,/�dnbsp;^��xnfalfum irrepere ab authore non potuit,quaquantnbsp;�quot;^^i'juariorum alicubi fides defideretur cr diligentia

� .^fcit^ quod erat placituni coram do^ **aino : iuxta omnia qu� fecerat Osias pa-s ^fuusjoperatuseft�

� ^mintamen excelfa non abftulerunt� ^�^'aucpopyiusimmolabatjSCadolebatinnbsp;inexcelfis�ipfe�dificauitportamnbsp;'�Ottius domini fublimiffimam.

^cliqua antem fermonum loatham SC �^�iueria qu� fecit,n�nneh�cfcripta funtnbsp;�*'libro uerborum dierutn regum luda�'nbsp;fotham rexUtdacommendaturiuxtauirtutespatrisnbsp;Ozie,!wn �quatur in malts. Communis omnium resnbsp;^negligentia culpatur etiamineo quodnonmfolanbsp;^^ofblyma domino f�crificabantyfed pafim in excelsnbsp;^�^�dotnino tarnen deo �frael.

. In diebus illis c�pit domius mittere in Rafin reg� Syri� 8C. Phacee filium

. ^fdormiuit loath� cum patribus fuis, �^P�ftus^ eft cum cis in ciuitate Dauidnbsp;Patris fui, �c regnauit Achaz filius eiusnbsp;Proeo.

bamnumfufcepitfub hocregeregnum er terra�u� lt;lt; rege tfrael e:r Syria;, meliores ab impifi,ut imple=:nbsp;menfiiramfiMm tfraelitce domino peccando,propenbsp;eliminandi ex h�reditate fua in Afiyrios. Ex his lonbsp;^filt;;iliusintelliguntur eaquieapudlfaiam alicubiob==nbsp;occurrut. Porta fiublimis dicitur fitififi inter donbsp;domininbsp;nbsp;nbsp;palatium r�gis, quam uel reftaurauit

J^lendidiorem reddidit.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fCAPVT XVL

Nno decimofeptimo Phaceefi^ Romcli�, regnauit Achaznbsp;lius loatham r�gis luda.

Ql) Viginti annorfi erat Achaz, If tgt;ni rcgnare coepiflet, amp; fedccimannisnbsp;in lerufalemt non fccitquod cratnbsp;j\ ��tiiin in c�fpe�iu domini dei fui, ficutnbsp;^*d pater eius.

loatham pe�imus Achits,rextuda fes �f'fflis regnans, Dicitur non fidjj� bonw� coriott

REGVM Q^VARTVS. 191 dominoficut Dauid, quum fiudiofe cir exquifite deumnbsp;offenderit per omnia fitperflitionumgenera, impijs gennbsp;tilibus regibus magis placere cupiens quam dco optimonbsp;maximo.

Achat co fiacrilega fiiperfiitione peruenit, ut filiion Acfias fa-quoq; futim idolisconfiecrarit, tuftrando per ignemgen tilium more contra dei lege, fine id fiierit comburendo,nbsp;fine coelibatui fiacrilego dedicando,uel alio modo pronbsp;more earumgentium,quat ab eafdem impietates domi^nbsp;nus de terra di]fierdiderat:cum huiufinodi excmplo abnbsp;horruijje ritus gentilium debuerint, uelutiabominatiosnbsp;n�s coram deo, cui difigt;licet quicquid in ceremon ijs uclnbsp;profidumefi � gentilium ritibus uel non ordinatum�nbsp;uerbodei.

Reflituit idolorum culturam in excclfis or collibus, lucis cr biuijs,atq; fiib omnem arbor� frondofiam. Qk�nbsp;priores reges lt;egrc populopermiferant, eahicimpiusnbsp;fuo exemplo doceter commendat: eirhiec omniaftatintnbsp;ab initio fui regnt.

Admoneturreximpius � deo aduerfttateimmifidi duorumregtem hoflili cxercitu, quonbsp;nbsp;nbsp;regni metropo-

lis obfidebatur. Sed dei dementia, zy meritis piorunt prophetarum, ofe� gt ifitice, orationibusep ipforwm,nbsp;feruata tune efi ttierofolyma. Hlt;ec uero pofi mortem lonbsp;pq patris ada pr�fcributur,quum fub Achat con^nbsp;figerint.

In tempore illoreftituitRafin rexSyrig Ailath Syri�, SCeiecit lud�os de Ailathjnbsp;amp; Idum�i, amp; Syri uenerunt in Ailath,nbsp;habitaueruntibi ufqjindicm hanc*

Rafin rex Syria; obfidione foluta l�ierofolym�, lath aufirt r�gi tuda; urb�, de qua fitpra,in regno Edoinnbsp;fitam, mdc eijciens lud�os, er ldum�is reflituens uclnbsp;Aram�is.

7 Mifit aut Achaz nuncios ad Theglath phalafar regem Alfyriorum, dicens. Seranbsp;uus tuns 8� filius tuus ego fumtafeende,nbsp;�Cfaluummefacde manu regis Syri�, SCnbsp;de manu regis �frael, qui confurrexeruntnbsp;aduerfumme�

Qjwmdon� fccum prophetas haberet fandifiimos rex impiut,auxilia tarnen fedatur non � domino ,fed 4nbsp;g�tili zr pe�imo rege Teglathpelcfer,fcfi illi fubqcieitnbsp;do dedendoq;,quo � regibus ijraelis cr Syri� Damafcinbsp;defit{^tur,Spcrn(re deigratium, cr bofnwmdci bqiea

-ocr page 382-

H AL ACHIM SECVNDVS.

uolentiam aucupari extremum ejl ftcrilegium, i�a eluibilii perfidia. tarn liberatui f�erat ab bis regibut^nbsp;deiautem gjratiam nonfolumncn dgnofcit,fednecjt=:nbsp;gnum � deo liberationis oblatum dignaturfufcipere, nenbsp;quo modo nomen dominiglori�cetur,ut efl apud ifaiam,

  • 8 nbsp;Etquum collegiffet Achaz argctum �Cnbsp;aurum quod inueniri potuitin domo do=nbsp;mini, 8C i n thefauris r�gis, mific regi Affy^nbsp;riorum munera�

l�uneribiif pelhdunt er pelliduntur impij reges ad omnem improbitatem,ad iusfasq; euertendum er con-culcandum. Diripiunt dum libet, er corradwnt unde=:nbsp;cunq;,iifacrK etiam mimme abfiitiendo, exbauriendo finbsp;fcos regnorum er' urbium,taittum ut �riie fatisfiat.

  • 9 nbsp;nbsp;Qui amp;acquieuit uoluntati cius afeen^nbsp;dit enim rex Aflyriorum in Damafeum,nbsp;Sc uaftauiteainiSC tranftuIitCfcdWtrffor� eius)nbsp;Cyrenen,Rafinautem interfeciu

Damafius regni Syria metropolis capitur,rex occi=t ditur,populusm Aifyriosrelegatur inter captiuos. Sicnbsp;mutuum fe lacefeunt impij:ftc homo da;monfit bomim:nbsp;fic concili�t aurum bo�es, ut tandem pariter utrmquenbsp;cadatur.

  • 10 nbsp;Perrexiteprex Achaz in occurfum Thenbsp;glath phalaiar regi Aflyriorum in Dama^nbsp;fcumtquumcp uidifletaltare Damafci, minbsp;fitrex Achaz ad Vriam facerdotem exem^nbsp;plaraltaris, SC fimilitudinem iuxta omnenbsp;opus eius,

Adgratiam r�gis Affyriorum peregyinum dei euk tumfufcipit,aram contra uerbumdei iubetextruiabnbsp;�impiofacerdote, cuius peregrina forma placuit. Soientnbsp;enim peregrina facra, er remoti�imi diui peSicere manbsp;gisflultorum fuper�itiofos animos. Ncc mirum � tantanbsp;fiutregis impietds,cui applau�t facerdos fummus.Satisnbsp;patetbumililoco habitos tune propbetas fandos,quinbsp;fnec tarn enormia uidere coadi funt, er cum ignomtmanbsp;uerbideipromoueri.

  • 11 nbsp;nbsp;Extruxit^ Vrias facerdos altarc : iuxtanbsp;omnia qu� miferatrex AchazdeDama=nbsp;fcojita fecit facerdos Vrias, donee ueniretnbsp;rex Achaz de Damafco,

Ad exemplar Dam^cena abominationis facerdos

, nbsp;nbsp;nbsp;extruit aram in templo domini, in atrio fcilicet facer=:

Gtntiiinri� dotum. Fithocmmirum^cumlocotefiamentiutriufq;^ ff;,*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentilium libri, dogmata, ritus in ecclefia � dodoribus

proponuntur : humanaq; traditiones ridictda, reli~ quite gentilitatisfurrogantur in locum legis diuina ernbsp;euangelica apoftolicaq; ueritatis: dum contra confeiennbsp;tiam eadocent, faciunt, er de�ndunt impi/facerdosnbsp;tes,qult;e regibus grata �nt,er fuis commodis apta:dumnbsp;iubent in aquilonem cedere aram dei, er loco fuo mouenbsp;ri,uterrorisara idolum^ �atuaturin locum facrum.nbsp;Talis cultus regibus impijs placet,per quemfauores ernbsp;amicitios contrahant cum eis quosnonignorare pof*nbsp;funtpe�imos.

Quum^ uenifletrex de Damafco, u�

17

�� REG VM CtV art VS� dit rex altare,8c obtulit rex fuper altareta*nbsp;feendit^,

Hoc modo concordant bnpif reges er pontifitts, ut Chri�um altare noflrum facerdotem er bo�iam, euitisnbsp;uerba er exemplafloccifaciunt, abigatit, que��fiiti/atnbsp;er idolivm proprijfenfus uerbo dei praponant, er fi'��nbsp;honorari cupiant er mandent.

Sc immolauit holocaufta, 8C facrificium fuum,SC libauit libamina, 8c fuditfangui�nbsp;nem pacificorum, quae obtuleratiuxtaaknbsp;tare,

iAoregentilium Acbasfacrificatiamrext^P��^^^ fix, idolis Damafci er Affyriorum, non tamof ommnonbsp;diuerfo more � facris ueris er Vlofaicis.nbsp;offirt,fanguinem effundit,libamina adhibetj�n�^^�nbsp;cendit,er interim religiofus uideri cupit,�ngt;ulgt;�^�^�nbsp;fyriorum er domino feruire tentans.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, lt;

14 nbsp;nbsp;Porro altare �reum,quod erat cora

mino, tranftulit de facie templi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. L

altariSjSC de loco templi domini � pofu**�� illud ex latere altaris ad aquilonetn�

Altare lt;eneum dicitur quod loco ara acneiie, fesextruxerat ante templum Salomonis lapi^^nbsp;grande a�abat.

Pr�cepitquoq; rex Achaz doti, dicens, Super altare maiusoflef*�^'nbsp;locauftum matutinum, 8Cnbsp;fpertinum,6c holocauftum regis,nbsp;cium cius, 8c holocauftum uni�^gt;'quot;.Pnbsp;literrae,Scfacrificiaeorum, Scliba*�*^�nbsp;rumtSc omnem fanguinem holoca'^Vjj�pjnbsp;uniuerfum fanguinem uiflimfnbsp;effundes t altare uero aereum criip^��^nbsp;ad uoluntatem meam,nbsp;16nbsp;nbsp;nbsp;Fecitigitur Vrias facerdos luxia�*�

qu� pr�ceperat rex Achaz�

Altaremagnum dicitur, quod quoderhaberi rex uolebatprincipalius�'�^nbsp;in quo pracipiebat offerrifacrificia quotilt;^^gt;nbsp;narie, mane er uefperi ad placitum afcgi/inbsp;ro aram erfacrofandam uolebat adfuum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� x

beneplacitum afferuari, non finefuo quam facrificijs immolandis adhiberi.Hotnbsp;nebatpo�hachaberidebere indignius,^^**^.nbsp;quatum, proflare tarnen ad libidinemregi^'nbsp;coeperatuerbum don�m in fcholis Ari�d^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffjjo

lo^oj-JW�. Quihtecignor�tuelcredere la�icorumqua�ionariamtheologiameuoit^^' .

[Refcidit autem rex Achaz Sc femouitab eis luteres qui erat denbsp;Sc trnre depofuit de bobus �te�Sfl^ �tujnnbsp;tabant illud, Sc pofuit fuper paw*!�nbsp;ftratumbpidem

Ornamenta pretiofa quacuntfi tn quicquidariscorradipoterat, er quoqi�nbsp;�uafis tcmpli,conflauit, er ad ufus propbdH^


-ocr page 383-

M A t A C HIM S E C V N D V S, ^i^ifontanptibiliora omti.i reddidit, ornatu^; �^olidnbsp;quoque teinpli cldufit, zyquot; ams in platets dijsnbsp;i,^Miwn de nouo extrnxit, zr omtiibia quibm potuitnbsp;Wodk dominum irritarc fluduit.

Mufach quoqj fabbathi, quod �difica^ ^^ratin tcmplo � �C ingreffum regis exte^nbsp;�^���Sjconuertit in tempium domini pro-pter regem Aflyriorum*

Reliqua autem uerborum Achaz qu� �^fcitjUonne h^c fcripta funt in libro fermonbsp;�autti dier urn regum ludat

�ormiuit^ Achaz cum patribus fuis, ^ffpultus eft cum eis in ciuitate Dauid,5Cnbsp;*^^8nauit Ezechias filius eius pro eo�

^n/dch Hebrtei tentorium dicunt fidffe pro folenni ^^^fubbdthoru expdnfum,pretiofum e:x elegans.Trunnbsp;quoq; regium de domo regts ad tempium puriternbsp;quot;^idit propter regem Affyriorum, incertum qua rationbsp;^^^ndubium qutnimpia. Ceterauide i. Paralip. 28.nbsp;I�*� mjiliciter rexerit, pugnauerit, cr �ifcii iHi pro�nbsp;�tttor regis Affyriorum.

fCAPVT XVIL

Achaz rcgis ^^^luda, regnauitOfee filius Elanbsp;in Samaria fuper Ifrael nouemnbsp;annist

hofelt;w quidem occidit Pecam {ilium Komelhe quar ^^��gt;tnoAchas,fednon regnauitob impedimentaregisnbsp;^l{yriorum,�quo opprimebatiir iUius regnum, cui nonnbsp;^(^pr^f�it qu�m dux �ueprlt;e/iiilus regis A{Jyrio^nbsp;, idq; uf^ ad duodecimum annum r�gis Achas, utnbsp;^^hahetur.Tunc enim rebellauit regi Ajjyriorum,nbsp;��'�Uvin fibi \�aeli5ufurpauit,crcontinuauit nouemnbsp;rfd fextum annum Pzechia regts luda,quan-^iotum cefj'auit,captiuatis i�aelitts MJ Affyrios.

. Fecit^ malum coram domino.fed non reges Ifrael qui ante cum fuerunt.

l� Hofeeti rex malum quidem�cit coram domino,�e4 J� iam iwpius �iit ut reges praccdetes, permi/it enimnbsp;regni quotannis, cy cum uclJcnt pergerc Hienbsp;y�lyniam ad facrificandum domino, quod omncs pri^nbsp;'*etuerant. Cuius rationem a�ignant Hebrai abla^nbsp;uitulorum aurcorum 'm Dan cr �ethel, 'm fira=nbsp;A�yriorum quando cepcrani iam Uon,Dan,nbsp;^^^'^etbmacha,Kedes,Kazar,�y' totam Galilceam acnbsp;per Thiglathpilefer regem, quando cr Benbsp;J ^^^oliaueruntaureoidolo.

A Sontra hunc afcendit Salnianafar rex J �yhor�, 8(. fadus eft ei Ofee feruusjcd-tributa.

�^.^�^deprehendiffetrex Aftyriorum �j %quodrebenarenitcns,mifiiretnun-ad Sua regem Aegypti, ne praeftarctnbsp;jjj Y^a regi Affyriorum ficut fingulis an-^�^uscrat,obfedit eum rexAffyrio-j pjScuindummifitincarcerem�

^^^fwagatus^ eft rex Affyriorum om-

�REGVM CtVARTVS. 191 nem terramtSf afeendens Samariam, obfenbsp;dit earn tribus annis.

Anno autem nono Ofee, cepit rex Affy riorum Samariam, �C tranftuht Ifrael innbsp;Affyrios.pofuit^ eos in Hala,6cin Habornbsp;iuxtafluuium Gozan, in ciuitatibus Me-dorum

Calamitati eidefucce�itfub hocHofeaaliagrauior' per regem Affyriorum Salmattez^ y^ui Uofeas feruirenbsp;coailus efl, or tributum redderc, quod or aliquot an==nbsp;nis pendebat: nthilominus focietatem qu�ftuit cum res:nbsp;ge Aegypttorum, cuius auxiUo eriperetur de ea feruitfinbsp;te. Quod ubi comperit rex Aflyriorum,colle�lo excrcinbsp;tu Hofeam cepit, zx carccri mclufit, Captaq; Samarianbsp;tertio ob�dionis anno,nono anno r�gis iflacl liofee,to^nbsp;turn ifraelem traflulitm Aflyrios cxilio perflilo,quodnbsp;ufqi hodie dur�t fccundum iiebrlt;eos,fola hibu luda fernbsp;uatacum Ezechia fuorege.Loca autem hie nominatanbsp;Hala or Habor,urbes funt 'm regno Mcdorum,iuxtaflitnbsp;uium Gozan.Ex quo coittra ludaos dicentes adhuc ex=nbsp;tare ittis regnum 'm montibus Caflgt;�e, dicendum nobis,nbsp;has duos tantum urbes, in quas exules detru�funt re^nbsp;gnum nominari,cr ejfe nonpoffe, zr in tanta reru mitnbsp;tatione cr regitorum, qult;efequuta efl, ipfosfltb�fltrenbsp;tionpotuiffe.

y ^Fa�ium eft enim, quum peccaffent fi-lii Ifrael domino deo fuo,qui eduxerat cos de terra Aegypti de manu Pharaonis re=snbsp;gis Aegypti timuerunt (id efl coluerunt) dcosnbsp;alienos.

Confequenterdefcribiturcaufa urgent, digna,fuffi=! captiuftw dens, totius orbis iudicio aquiflima, zr necelfaria if���-captiuitatisregniljraelis.Failacflen'mi,Gr � dominonbsp;ordmata, 'm cxeinplum omnium fidclittmnbsp;nbsp;nbsp;eledorum

'm omnia tempora zf loca, ut difeant timere deum, res uereri,amare,colere,obcdire, cr admirari illius bonisnbsp;tatem Zf lotigantmitatcm.Necontemnantgratiam elesnbsp;dionis fu�,zf fufceptionismhicreditatemfldeinbsp;nbsp;nbsp;cha

ritatis,ac itisfiliorum dei:quod Hebr�iflgt;ementes, ZT dominodeofuoingrati,fadi funt in contumeliam ztsquot;nbsp;blajfhemiam mter omnes nationes, qu�gratiam deifesnbsp;melfufeeptam, grati�ime amplexatiCfunt, zr nonJfre �nbsp;uerunttuerbum dei agnitumper apoflolorumpradicanbsp;tionem,nunquam iterum abiecerunt,fed mordicusresnbsp;tinent er ajjcruant.lfraeliticus itaq; populus dominuntnbsp;deum fuu toties abiecit, qui eos prte omnibus terrarumnbsp;populis clegerat inpopulutn proprium zir peculiarem:nbsp;quern degeittc in gent� duxerat, zrnon reliquit homisnbsp;nem nocerc iUistquum 'm Aegypto graui feruitute ccesnbsp;piflent opprimi, glorio��tmis miraculis libertati reflisnbsp;tuit,quum patria carcrent,omnium terrartmt opt'tmantnbsp;illis hareditario iurepo�idendam b'adidit. Vidorijs Usnbsp;luflribus promouit, contra impiarumgeittium uoluntanbsp;tem,quas 'm i�orumgratiam deleuit, nihil uici�tm exisnbsp;gens, qu.im ut fe fuum deum agfwfcerent zr colerent,nbsp;quern expertifltiffent omnipQtentcm,clementem,optisnbsp;mw�, CT folum deum : ali�nes deos qui fuif fuccurr ere

-ocr page 384-

MALACHIM SECVNDVS.

K�rt potucKiintjip� non timerent nee uenerarentur, fed breui�intM zy ftcrofan�M leges fult;is feruntu fdcilimMnbsp;obferuarcnt, unum deum colendo cy mutuivm benefa^nbsp;ciendo. Ip�uero iuxtdmores zy m/htutdgentiupottusnbsp;uiucre elegernt, guM domino inuifos probe didicerdnt,nbsp;Criwpiorumregumfuorum exemplddc'm�itutd fe^tanbsp;filt;nt,�gt;retd lege domini cr omnium prophetdrum exnbsp;hortd�one zy prophclid.

  • 8 nbsp;Et ambulaueruntiuxtaritum gentiumnbsp;Cjuasconfumpferat dominus in c�fpe�unbsp;filiorum Ifrael,amp; regum Ifrael, quia fimi-liter fecerant�

Indignd de dco zy nefdnddcrediderunt, quod .fciU=* cet domiiw deo credtori omnium nulla effet curd de honbsp;minibus fupra cardines c�li hdbitanti : lt;eque propitiumnbsp;deum ejfe impijs ut optimis. Coelorum influentids ddminbsp;rdtifunt zyuenerati, potius quam eumqui coelos zynbsp;dftrd condiditgubcrnatq; pro fuo drbitrio,m ufum fuo^nbsp;rumfidelium.Quibusaftris cali �ngulis planctis extrttnbsp;xerunt contra domini mandatum, excelfa 'm montibus,nbsp;coUibus,faltibus,urbibus,oppidi5 zy uillis,'tm6 zyindonbsp;ttubusdchortisfuis, zy dekciarum fuarumprtedqsacnbsp;arcibits.

  • 9 nbsp;nbsp;Etirritaucruntfilij Ifraelrebus non rc^nbsp;�is dominumdeum fuum fi^xdificaue^nbsp;runt fibi excelfa in cun�isurbibusfuis�nbsp;turre cuftcd� ufq; ad ciui tatem mu nitam*

  • I onbsp;nbsp;nbsp;Erexerunt^ fibi ftatuas Si lucos in fin*

gulis coIlibus.S: fubteromne lignum ne* morofunn

Et ��amp; lucis zy umbro�s arboribus �dtumsdeortlfuo rumerexerunt,zy contrdlegemdeiibi adordueruntfnbsp;opusmanuum fudrtvm,fuf�tum ddolendo, zy iuxtdgennbsp;tium ceremoniiis,quds deus prohibuerdt,cultu dei in�i^nbsp;tuendo,ut dominum deimt patrum fuorum prouocarentnbsp;ddiramzyzelum.

  • II nbsp;amp; adolebantibiincenfum in omnibusnbsp;cxcelfis in morem gentium quas tranftulcnbsp;rat dominus � facie corum: fecerunt^ uernbsp;ba pefTima irritantes dominum,

Spurcitids idololatri� colucrutjmmdculatd lege dei abominatd,qudm ffeciali gratia fu�gentipropofucrat,nbsp;adipforumboniim.

li amp; coluerunt immunditias de quibus pr�ceperat eis dominus ne facerent uer*nbsp;bumhoc*

ij Etteftificatus eftdominus in Ifrael 8{in luda permanum omnium prophetarumnbsp;SComnium uidentium,dicens, Reuertiminbsp;ni � uijs ueftris peffimis, Sfcuftoditepr�*nbsp;ccpta mea �i ceremonias, iuxta omnem Icnbsp;gern quam pr�cepi patribus ueftris : �Cnbsp;cutmifi ad uosinmanuferuor�meorumnbsp;prophetarum*

*4 QH* audicrunt, fed indurauerunc ceruicemfua iuxta ceruice patrS fuorum,nbsp;qui noiuerunt credere domino deo fuo�

i6

17

i8

REGVM

Nort deflitit unquam quantumlibet depra�dtis ifrae Utis mittere prophetdsfan��os, uerbo do�irm� ope=nbsp;rum exemplis dc �upendis miraculis ,foli ontnipotentinbsp;dco fieri po�ibilibus pr^editos, quos audirecontempfesnbsp;runt,non folu non conuer� dd meliord,fed pe�iine cofsnbsp;dem traHduerunt, zy multis generibus mortis occi*nbsp;derunt,ceruice 'indurata, zy beneficiorum ingrdtt,omntnbsp;bus fir� fieculis�gt;eciinen improbitatis zy perfidite traf*nbsp;fimdentes per generationes ad pofteros, ut mm 'tmmeri*nbsp;togenimina uiperarummagisquamfilij fanilorumfiienbsp;r'mt nominandi : pa�lum domim zy legem abominantesnbsp;dei optimimdximi,fe�andofi�iuold, udna,fiult^ eyne*nbsp;fdnd�gentiliumopera,qu�deusfuus nontindti^' ismnbsp;terdixerdt,qud� ^ta opera renu�tes deo ebfe^�� gt;nbsp;� improbum quippiam deprehendiffint innbsp;nihil beneficiorum iUis negauerat unquam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Etabiecerunt l�gitima eius, quod pepigit cum patribus eorum,^�nbsp;ficationes quibus teftificatus eftnbsp;ti^ funt uanit3tes,amp; uane egeruntnbsp;ti lunt genres qu� erantper circu*^*nbsp;eorum,fupcr quibus prfceperatdo^'�nbsp;eis ut non facerent ficut amp; ill� fad^^^nbsp;' Et dereliquerunt omnia pr�t^F^nbsp;mini dei fui�fecer�t^ fibiconfiai�^�nbsp;uitulos, Sc lucos, SCadorauerui�i'^�'�*nbsp;fam militiam coelitferuierunt^

Sc confecrauerunt filios fuo�� fuas perignem.-SC diuinationib^�* fgznbsp;bant Sc auguriis� Sc tradideru*��-cerent malum coram domino,

Contrdmanififtumdeipr�ceptiem i^^^� ij^rdS, runt,fcHlptilia, ac turpes imagines,nbsp;quds M2 deferto domino maxime di^licuifpi^^^nnitnbsp;�bi ftdtuerunt zy adorauerwit, ajh-oruf�nbsp;erexcrunt,zy omnes gentilium errorcs ^aj^sftioinbsp;luei-unt. Quibus in creatorisfuidefpe^i^''�'quot;^g^te�'i��nbsp;zy filids facrificaueruM crudclitate tufan^�nbsp;ptis prophetarum ordculis,mdgos,duruf}'��'�^^.ij^(Snbsp;necromanticos, zy omnium fiiperflitionn^nbsp;�ati fiitit : quafi dd hoc uenundati zynbsp;omnibus quibus modispoffentdon�nunt^tti /nbsp;ritarent.

^lratus^ eftdominus uchri^^^�iioJ^ raelijSCabftuliteos �c�fpe�u ^��^',odo�nbsp;remanfit nifitribus luda tantun�. nta�**

Quid ni omr�pot�s zy opt'mus deus ti maxime irafccretur? Quomodo nonnbsp;dpe�imis credturis, iufli�imuspaternbsp;filijstamenormiter contemptusadbepf^''nbsp;minidm ulcifccndain permouereturfnbsp;fud confuetd beneficiancgandoillisfttts^^nbsp;fimum relegando, ut effent maledi�lio in �nbsp;benech�io effe contempferunt: reliranbsp;tiffier tribu luda ,� quo modo ipfa ad altotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

emendaretur, zy fiudiofius diuindS leg.^^


-ocr page 385-

MALACH'IM SECVNDV�.

^uintantea, eradpromi�iones dei circa tribumludtt ^omplendxt,uf^ ad filium Dauid, er regnivm eiin, nonnbsp;lt;^ommpendum.

Sed nec ipfc luda cuftodiuit ni�data d� �niniddfui: uer� ambulauit inerroribusnbsp;Ifrael,quos operatus fuerau

  • � nbsp;Proiccit^ dominus omne fernen Ifraef,nbsp;afflixit eos, �C^tradidit cos in manu din=i

pientium, donee proqceret eos � facie fua� Q�� tnbiK luda etiain ipfa non obfcquuta eft domi=:nbsp;'^/cdprauitatisexentplumeligere maluit ^uam�dei^nbsp;^gt;�(c dominus totamgentent abominarctur, ei' opprefnbsp;�ribus impijs traderet digni�ime cafligandam.

', exeoiam tempore,quo feiifus eft IfracI domo Dauid, 8(. conftitueruntfibi regenbsp;�ftoboam filium Nabat: feparauit enim lenbsp;��oboam Ifrael � domino, �C pecare eos fe-�nbsp;^^itpeccatummagnum�

  • * nbsp;Etambulaueruntfilii Ifrael in uniuerfisnbsp;P^ccatis leroboam qu� fecerattnon recelTc

ab eis,

, ^iincominodi prima fidt occa�o/chi�na ifracliti^^ � ^^amp;ii � tribu luda, fada permi�ione diuina, proptcTnbsp;P^^cata Salomonis er DauidK,� leroboam filio Habat^nbsp;iinpulit decent tribus extra uiam legis diuinaiut tra=:nbsp;^ionibushumaniser�enfui carnis potiusinhererent,nbsp;^gt;i4gt;n uerbo domini, cui non crederegraui�iinum efi o=!nbsp;*'��iuinpeccatoriiM,cultumq; deo inflituere quem nonnbsp;^lt;reui��et domnus.ldautan�citleroboamrex ifrael^nbsp;^perniciem fidei er morwm,cuimalo nec prophct�nbsp;Wo� gt;��lt;xifni remedium adhiberc potuerunt.Quomonbsp;^nint prophetts crederent, qui Mo/i legan rcj�ucre

. '�fquequo dominus auferret Ifrael � fa^ �^^^^Ua,ficutlocutus fueratinmanu omni-feruorum fuorum prophetarumnranfnbsp;eft Ifrael de terra fua inAlfyrios ufnbsp;^Ueindiemhanc*

iHotiergo fcqui debebat alia p�na,tam perfidamgen ^^iquam ut beneficioruw, tempore er loco ingratinbsp;^V�rentur ad ho�es �erui, affli�i�oppre�i er miferri^nbsp;uexationeinteUeilum prabente m�licitate �uanbsp;r �^g.lori�carent ingentibus,qui in hicreditatis ernbsp;^�^atisfu^po�'e�ionibus, dominum maledixerunt er

h Adduxit autem rex AfTyriorum de jj^��ylone,amp; de Cutha,amp; de Aua, amp; deE-Sepharuaim, 8lt; collocauiteosnbsp;. ^iiitatibus Samari� pro filiis Ifrael: quinbsp;b?iS^^^�^w�T�tSamariam,8chabitaueruntinnbsp;bibus eius.

idonefje caepitrexA�yriorum, er . �abylonif: regnum enim Syr�e�ubiugatum tue eratnbsp;^^ygt;'iorum.Coloniasergo tran�ulitexternarMnnbsp;lfraelitarum,de Cutha,Aua, Uemath^nbsp;Samaria urbe, qult;e iam ad �olSinbsp;eriuxtaprophetiamiiiiehielt;e reMt

R.E�VM etVARTVS. 195 MTcumulum lapidum,er in plantationem uinearum,felt;inbsp;inurbibusregni Samarite^

Cum^ibi habitare coepiffent, non ti-mebantdominum,6lt;immifitinecs domi nus leones qui interficiebant eos�

16 nbsp;Nunciatum^eftregi Aflyriorum, Slt;di

d:um,Gentes quas tranftulifti, �e habitare feciftiin ciuitatibus Samari�, ignorant l�gitima dei terr^jSC immifit in eos dominusnbsp;leones, amp; ecce, interficiunt eos, eo quod ignbsp;norentritum dei terr�

Aduen� ergo i�i dominum deivm i�aelno agno�cett tes,incommodisaf}iili�ineff-auibus,deosenim�ios es*nbsp;i�orumperegrinos cultus fecumaduexerant, utfit,finsnbsp;gulisgentibusfuaidola colentibus.ldeoq; ne domintmtnbsp;deuml�rael impotentem crederent, er dei�ius magnalcnbsp;bus nihil fcirent,leones immifit in terram, infolita �rocinbsp;tateua�anteseos,utcompulfi inue�igarccaufain maltnbsp;audirent dei ifraelis omnipotenttam er bonitatem.

^7 Pr�cepitautemrexAfTyriorum,di��s� -Duciteillucunum de facerdotibus, quos indecaptiuosadduxiftiSjSi uadat,Slt;habi-tetcum eis,8c doceateos l�gitima deiterr^�nbsp;^8 Igiturcum ueniflet unus de facerdoti-bushis quicaptiuidudifucrant de Samaria, habitauit in Bethel, �C docebat eos quonbsp;modo colerent dominum,

^9 Et unaqu�q; gens fabricata eft deum fus umjpofuerut^ eos in phanis excelfis qu�nbsp;fcc�rantSamarit�gens Sagens in urbibusnbsp;fuis in quibus habitabant,

Remi�us e� unus ex facerdotibus ifrael, qui habita^ ret im Bethel,doceretqi nouas terne colonosfidem uniuS -ueri dei, er legem decalogi magnaliaq} dei ex librts Nlo=snbsp;fis, cui er crediderunt, dcum^colueruntfide,�ie, d*nbsp;charitate,facrificijsq- more illius temporis er terrae. Ntnbsp;hilominus tarnen deos �tos coluerunt in excelfis regntnbsp;olimSamariie,inutranqi partem claudicantes uelut ifixnbsp;rael,dominum deum creatorem coeli er terrteut fumm�nbsp;er Optimum eredentes,fedgentilium more, pro fingulisnbsp;fiece�itatibus fingulos deos inuocantes, ueluti intercefrnbsp;fores er mediatores ad fummum erunicum,prifco erro^nbsp;regentilium,fic ut unaquaiq; urbiu fuum haberet deuntnbsp;tutelar em er patronum,ad quem alie quoq; urbes consnbsp;fiigerent.

  • 50 nbsp;nbsp;Viri enim Babyloni] feccrunt Socoth-benoth : uiri autem Cuth�i feceruntNer-gcl,SC uiri de Emath fecerunt Afima,

  • 51 nbsp;Porr�Heu�ifecer�tNcbahazSiThar-thac. Hi autem qui erant de SepbaruJii���nbsp;combureb�t filios fuos igni, Adramelechnbsp;amp; Anamalech dijs Sepharuaim,

Babyloniorum deus fiiit Succothbenoth,operiensfis lios:interpretanturl�ebrt�iga�linam. Cuthittc colebat^nbsp;tJergal,gallum fylue�rem. Hemathitarum deus Afimanbsp;hircus fecundum Hebraos. Auijm ficerunt fibideum,nbsp;aifan tidiiifa/SiCanem,^ Tartakafintvm.Sefarfaimp9nbsp;KK


-ocr page 386-

mal ACHIM SE cv MD VS.

pulifiliosfuoscomburebantdijsfuis, Adramelcch

Chriftiano. grum,crAjiameiechpduonem.Parumab�(itiicuhui 4 ^umidoiou �hi-ijUaftorumquorunditm fuperflitione quifuos diuosnbsp;coluerunt,quornmuiiutporcum,aliusgatium, alius hir=nbsp;cum,aliusaurum,arma bellica, equos crgaUinoi adpi=nbsp;{ioi habucrutffingiili fuas igritudines curantes,ueluir^nbsp;tute fua � deo traditt(,uel interce�ionibus:c[uafi unus 0==nbsp;mmpotens or optimusdeus non omnia fciat,agat, uelit,nbsp;fanet er miner et, qui honorem fuum aheri non cedit,nbsp;, Zelotes in quartatngeneratiotKm,crc. de quo alias alijnbsp;multacrdigna.

jx nihilominus colebant dominum.Fc^ cerunc autem fibi de nouilfimis facerdotesnbsp;cxcelforum,�ponebanteos in phanis fubnbsp;limibus.

Samaritani bi noui dominum timcbant,hoc efl,cole=s bant,Grpa�im facerdotes ordinabant, non ex Lcuiticonbsp;ordine fecundum legem, fed ad morem l/raelitarum, quinbsp;expulfi�erant,idq; in excel�s fuif in regno Samarilt;e-

Etcum dominum timerent, dtis quoq{ fuis feruiebantiuxtaconfuetudinem gen*nbsp;tiumtquas tranfmigrarc fecerant inde.

j4 nbsp;nbsp;Vfqj in praefentem dient morem fequun

tur antiquummon timent dominum, neqj cuftodiunt ceremonias fuas,atq; iudicia etnbsp;legem,amp; mandatum quod pr�ceperat do^nbsp;minus filrjs lacob, quem cognominauitnbsp;Ifrael:

jy amp; percuflerat dominus cum cis pa��, amp; mandauerateis,diccns� Nolitc timercnbsp;dcos alienoSjSC non adoretis eos, neqj co^nbsp;latis eos, Slt; non immoletis eis.

  • 56 nbsp;Sed dominum qui eduxit uos de terranbsp;Aegypti infortitudincmagna, SC in bra^nbsp;chio extentonpfum timete,�C ilium adora^nbsp;tCjSfipf� immolate.

  • 57 nbsp;Ceremonias quoqj, 8lt;iudicia,amp;legem,nbsp;SCmandatumquod fcripfit uobis, cufto^nbsp;dite,utfaciatis cunc^is diebus,�C no timea..nbsp;tis deos alienos.

  • 58 nbsp;Etpadumquodpcrcufrituobifcuni,nonbsp;lite obliuifcitnec timeatis deos alienos,

fed dominum deumucftrumtimete,�C ipfc cruet uos de manu omnium inimico-rum ueftrorum.

4.0 nbsp;nbsp;Illi uero non audicrunt, fed iuxta congt;

fuctudinemfuam priftinam perpetrabant.

41 Fuerunt igitur gentes ift� timentes qui-dem dominum,fcd nihilominus �C fculpti libus fuis feruientestnam filq eorum, amp; ncnbsp;potes, ficut fccerunt patres fui, ita feciuntnbsp;ufqj in pr�fentem diem.

Is modus colendi deum per�itit ufq^ad totam �ud�oa rumcaptiuitatem, ad Chrijli domini tempora,nbsp;' fecundum i�orum placita er traditiones ueterum, nonnbsp;fecundumuerbumdei dominum colendo, etiamfi idolanbsp;^nreajfumpferintMcerte domino placere non

B.EGVM Q.VAKTVS.

polefl,propter quod GT di/ferdidit omnes conteinptos rej uerbifut,quo docemur colcre unumfolum er uerumnbsp;deum creatorem omnium, datoremq; legis decent turbonbsp;rum,qui fltlus timendtts fit or adorandus,fine omnifitnttnbsp;lachro GT fculptili,qui ficitmirabiba magna populo Henbsp;braico,toti orbi in exetnplumfidei er morum. De qturinbsp;rum tandem feminena/citurus efl�t, GT aliquanto tent- �nbsp;pore in terra cum hominibus conuerfaturus,homo uertunbsp;exiflens ey aparenshominibus,poflquam olintlocutusnbsp;flterat multiphariam ad fuos, tandem afci�atus efl ele�onbsp;rum ecclefiam proprio oris fui ofculo.Docuit '^ flnbsp;ffliritum,adorarein Ifiritu er ueritate ,tntentplo�^��gt;^nbsp;dis,pleni fide gt charitate. idip/um fints eflnbsp;omnium mandatorum dei, cr totius legis.nbsp;quod cumgenere humano 'mijt dominus,utfitn�P�\nbsp;us, GT pater per Chriflumfiwmfilium, nosuerCnnbsp;cohitredes regni in fide per Chriftum.

^CAPVT XVIIL Nno tertio Ofecfilii Elareg*�^nbsp;rael,rcgnauitEzcchiasfjH��^nbsp;chaz r�gis luda.

Vigintiquinqjannoru�^^^ � cum regnare cocpifret,Slt; uigintinouf��* .nbsp;nis regnauit in lerufalem;nomennbsp;cius AbifiliaZachari�.

Anno tertio Ofeefilij Pla r�gis ifrael ultit�'�^^%^ as regnare coepit fitper ludam,pofiAchas paf^�nbsp;decimannis regnaffe fcribitur, poft pe�iigt;quot;�^�'nbsp;optimusfiliusmeliorematrenatus,filia2l�t(^��^�^nbsp;ifrael Ultimi de pro/�pialehu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

5 Fecit^ quod erat bonum cora�n no, iuxta omnia qu� fecerat Da�*� F

Pide in deum, er zdo legisglorite^ noplacuitficut er Dauid,minusautemnbsp;non enim adulterif, homicidij uel criminum�u�^nbsp;fimidatur,utDauid. �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (jjtuas,

/| Ipfcrcmouitcxcclfa, 5Cc5triui*^^^jz 8C fucciditlucos,confregit^ ferp^*'*� ^jfq{nbsp;ncum, quem feccratMofes :nbsp;ad illud tempus filq Ifrael ^doleb^^n,nbsp;cenfumiuocauit^ nomen cius

HuicEzechilt;elaudidatur,quodpracede'gt;^^litio,S^^^ I tw negatur ; ablatio excelforum ,ftatiMrtlt;i'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui fi��-

lucorum excifio, ferpentis quoq; anei ^��quot;^ffflitiou^ tempore impiorumregtmt, populi qult;^^�'gugdduiu,nbsp;noua caper at uenerari, GT coli ucluti ttuS'^^�^ 7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jug

nirtut� habensfanandi lt;eg;rotos,prccibus ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn

fis, qui l�um domino mandante conficetut-hoc ufij; tempus fiter at,infignum gt ni beneficifiGT finecultura,fub

feetrtauidis.ldeoq-finepcriculopietatisl /yf,iitlqiUd

nuncuerocolicaperat, eradorabaturpf^.jl'�^jfli

tultum,crpro fabtteimpetrandamorboru^^^^ cabatur,fuffitusqs fiebat,quodpionbsp;trat,fed toUendum potiuf qu�malio modlt;gt;


-ocr page 387-

mal Achim sbcvndvs. pop�I(�n,^�i difficile abigitur 4 femel alfumptdfalfd rfssnbsp;Noe�an dicebdtur 4 rfge tereivm fcili^nbsp;^^^P�nenttitji^�y. �fjgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi^i fanitdtis grdtid,gudm e^

; nbsp;nbsp;nbsp;MW ihofi temporibui non hdbebdt,fed fide in dominivm

poput� impetrdbdt remedium fdnitdtis d deo, cuim fo=: omne bontvm zs� donum.

� In domino deo Ifrael fperauit: itaq; poft non fuit f�miliseide cundlis regibusnbsp;nda,fedncq;inhis quiantecum fueruntjnbsp;I adh�fit domino, amp; non rcceflit �uegt;nbsp;quot;�gijs eius,ciiftodiuit^ mandata eius qu3�nbsp;P���ceperat dominus Mofu

.^ndeSCerat dominus cum co, in cungt; ad qu�'procedebat, fapienterfe agcgt;nbsp;�3t,Rebeji3uii;quoqj contra regem Afly^nbsp;�'*otum,8�nonferuiuite�

dlid fdnildoperd Yex 'Ezeebidt dgebdt exfi=: detini, (jUd totuf ex ipfo pendebat, cui per om=:nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffobari cupiebat in obferudntia legii diuinie ,utpd^

Jnni� ontnibM fandimonidm nemo priorivm regum ha^^ �^�ec pofieriortimAdeoq; ddftitit i�i dominui peYnbsp;^f�^dprofiicrando i�ius inftitutd,liberdndo ab aduerfaanbsp;fcilicet Affyriorum,cui aufus eft itegare tributdnbsp;^�Otiicitiam qiite Achas pater impius cumimpio regenbsp;j. '�Wr(ixo-dt,7iot�$ feruire i�i.

� Ipfe percuflitPhilifth�os ufque ad Gagt; omnes terminos eorum, � turre cunbsp;^odum ufqj ad ciuitatem munitam,nbsp;Acerrimos ac perp�tuas ifraelitarum hoftes Phili^nbsp;'�^ospcrcu�it,etfubiugauitintotum, utnonfolum uilnbsp;amp; oppida, fed er i�orunt urbes magnas er �rtes cenbsp;omnes, ijuandoquidem i�arum extremamnbsp;nbsp;nbsp;ault;

^�^orem Gazdm obtinuit.

^nno quarto regis Ezechi�, qui erat feptimus Ofee filq Eia r�gis Ifrael,nbsp;�Icendit Salmanafar rex Ai�yriorumcon^nbsp;^3Samariam,8^ oppugnauiteam,

� �ccepitcampoftannos tres, anno fexto ^^echi�,id eft nono anno Ofee r�gis Ifraelnbsp;. '�ptaeftSamaria:

'. ^tranftulitrex Aflfyriorum Ifrael in Af jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, collocauit^ eos in Hala, 8C in Ha--

, �orfluuqs Gozan in duitatibus Medorm

- Snianon audierunt uocem domini dei *^�gt;fed pr�tergrefl� funt paclum eius : om�nbsp;�'�^qu�pr�ccperatMofes feruus domini,nbsp;�''^n audicr u nt, neque fecer un t,

^^fumiturcaptiuitas regni l/raelis fub Hofed fepfi== �^P�us anno adlaudemEzechice, qui ob fid�in deumnbsp;^nivnt fuum retinuit,er a rege A�yrior� domino pronbsp;011� ^�^^ptus eft,non femel. Cuius anno quarto Samarianbsp;��'ieh capta, fexto anno capta efi, er direptd, pro..^nbsp;^P^ecataregum er populi.-de quibus multa infupe=inbsp;Ij ^�buf^^^ffUfjcrefi-tcantur.

j^f�TAnno quartodecimo re^s Ezechi�, Affyrior�, ad uninbsp;ciuitates luda munitas : amp; cepit cas�

REGVM Q_VARTVS. 194

14 nbsp;nbsp;Tune mifitEzechiasrexIuda,ad regent

Affyriorum inLachis,dicens�Peccaui, re^ cede � mc,etquodimpofueris mihi,feram�nbsp;Indixititaqj rex Affyriorum Ezcchi�reginbsp;Iud�,trecenta talcntaargenti,amp; triginta tanbsp;lentaauri,

lt;5 Dcdit^Ezechias omnearg�tumquod repertum fuerat in domo domini,amp; in thenbsp;fauris domus regis.

� 6 nbsp;nbsp;In tempore illo confregit Ezechias uaE

uas rempli domini, amp; laminas auriquas ipfe aff�xcrat, amp; d�dit cas r�gi Affyrior��

Poft ifraclitici regni cejfationem er nouem tribuum in Afiyrios relegationem pius hic Ezechias tredccimannbsp;iws f�liciter priefitit,ref�duis ifraelitis de tribu luda, B�ttnbsp;iamin,Simeoner Leuitis. Quia autemnon deerant eicnbsp;principibus er populo,qui a;grefirebant abolitum cultunbsp;Baal, er te/lei ferpentis,er excelforu ad qur natura pronbsp;penfus populus per Achas regem deprauatus fiierat, ernbsp;excommertioregnilfrdelis,qu�populiillius perfidiaetnbsp;fuperftitio fatis claruit ex regno impij Manaffefilij E^enbsp;chite, quireduxit omnem femel defertam idololatriam.nbsp;ideo non propter regis, fed populi peccata dominus im^nbsp;mi�t regno lud� pcrfecutorem graui�imum, regem Af^nbsp;fyriorivmSanherib,anno quartodecimoregni Ezechi�,nbsp;quiiudiciodiiiinoinuafit omnes urbesludtea;quantums:nbsp;libetmunitas,er eascepit, parauit'^fead Hierofolyma-quoq- capiendum. Ez^s^bias uero non ignorant peccatanbsp;maiorum er populi,nonpotuit non timcre ,ne firtd�isnbsp;iufto dei zelo punireturcum populo fuo,ideoq; quod bunbsp;mana prudeiitia potuit no obmifit, cernens iudicium deinbsp;intotamtribumluda. Verifimilitertimuit Hierofolymanbsp;quoq; capiendam, ideo tranfmifit Affyrioregi nunciosnbsp;ad Eachis,quam iam obtinuerat ualidam urbem, er mu^nbsp;tiera,primum uerbis ad manfuetudinem reuocans tyran^nbsp;num, humiliando fc, confitendo error em, er peccd=nbsp;tum defidionis. Oratq^ ut contentus perada ftrage totanbsp;regno,difcederetfaltemdpropofito capiendi tiierofo^^nbsp;lymam,po�icendoillitributum ueluedigal quodcunq;nbsp;imponeretperfoluendum,quod er reddidit impo�tum,nbsp;trecentdtalenta argenti, er trigintd talentaauri, de^nbsp;fumptd fcilicet ex tbefauris templi er regio fifco ,�c utnbsp;etiam aurum detraheret ualuis tanpli, quod ipfe affixe^snbsp;rdtantedportis,trabibusatqilimini adf�lendorein do^nbsp;mus domini.

17 nbsp;Mifit autem rex Affyriorum Tharthan,

6lt;:Rabfaris,amp;:Rabfacen de Lachisad re.-gern Ezechiam cum manu ualida, lerufa-lem:quicumafcendiffent,ueneruntlerufa lem,afccnderuntacuenerunt, amp; fteteruntnbsp;iuxta aqu�duclum pifcin^ fuperioris,qu�nbsp;eftinuiaagrifullonis�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Veri�mile eft Ezechiam dedif� quide Affyrio Jums mam argenti er auri,una utce uelphsribus, non tarnennbsp;promi�tdandam annuatim, fed in dominum confifus,nbsp;tamimprobumexadorem �rcui/fc confilio prophetasnbsp;T�m, er iterum rebeUaffc regt A�yriorum. Propterennbsp;KK X


-ocr page 388-

MALACHIM S E C V N D V S.

.er roe mi�t exerdtum cum nundjs hic nominatK. Tar tan or magi�rumeunuchorum, Rabforis, gt magiflrunbsp;pincernarum Rabfacen,de Lachis ad Hierofolyma, quinbsp;extra urbempropemuros^apud pifeinam fuperiorem,nbsp;non longe � uia ducentc in locum planum fitllonum ueanbsp;fies fcilicet lauantium er�ccantium.

  • 18 nbsp;Vocauerunt^ regem egreflus eft aut�nbsp;adeoSEIacimfilius Helci� pr�pofitus donbsp;muSjSeSobna feriba, amp; loahe filius Afaphnbsp;� comnicn tarqs�

ISuocobanthinuncij regem, ut corant a�olt;^ueren^ tur eum ,fedrecufauituenire, mi�t aut em confiliariosnbsp;fuos,prieߣlumaul�,fcribam,Gr acommentarijs�uenbsp;eancellarium,lt;juibui Hebraice locutus e� Rabfaces,�uenbsp;isSamaritanus�eritf�uedefertor religionis paternlt;e,nbsp;erfideiapo�ataimpius.

  • 19 nbsp;Dixit� ad eos Rabfaces : LoquiminiE^nbsp;zechi�.H�c dicitrex magnus rex Aflyrio^nbsp;rum�Qu� eft ifta fiducia qua niteris^

^Lo Dixiftijfeduerbumeftlabiorum confia lium�Croburbellandi, nuncin quocon^nbsp;fidis.ut audeas rcbellarc?

Terret primum � potentia fui regis^quem maximum prtedicat : deinde ��ultia Ezechia:, qui deo fuo nimiumnbsp;fidat, quiin�nnior�tquamutregemA�yrium opprim�t,?^ qui nee robore potent nee con�lio, bellum medinbsp;tetur contra tantum regem.

AI Anfperasinbaculoarundineoifto ateg confra�o Aegypto�fuper quem fi incu-buerithomo, ingreditur manum eius,8Cnbsp;perforabit earn � fie Pharao rex Aegypti,nbsp;omnibus qui confidunt in fegt;

Humano auxilio tibi minime �dendum e�, inquit,de rege �ilicetAegyptioru tibiproximo,qui�bijp� quoq;nbsp;fuccurrerenon pote�, er alios falfa jpe ladat: impedi-mento magis e� damno illi�dentibus, quam auxilionbsp;uel faluti,ueluti� quis nitatur baculo arundineo connbsp;fiado.Nu�a narrat hi�oria Ezechiamauxilium po�u=�nbsp;laf� Eharaonis, fed impij calumniain inurendo obtedannbsp;tur admifeendo mendacia quibufdam ueris.

Qued fi dixeritis mihi In domino deo noftro habemus fiducianu n�nneifteeftnbsp;cuius abftulit Ezcchias excelfa amp; altarias?nbsp;amp; praEcepitIud�,amp; lerufalem, Antealtarenbsp;hoc adorabitis in lerufalem�

Quad�cogitas deauxilio dei, is quoq^ etiam�pofs fetnonuult auxiliari,of�nfus impie t�te tua, qua omnesnbsp;illius aras gt tedes facras euerti�i,f(crificia prohibui�i,nbsp;cultum minui�i,coarda�iiUiushonorem intraut�usurnbsp;bis Gr templi canceUo5,extra quos nemini liceatadora-re,Gr facri�care iULlHi� fandus Ezechias optima con-feientia cgi�etbi�c,fciuilfetq; fe uerbo dei con�rmiter,nbsp;Grfeeundum dei beneplacitum per�eiffe, quomodo adnbsp;hocuerbumnontotus concidi�et?Sed abe� timor om=tnbsp;jtis,cum confcientia,fiducia ueritatis uerbiq; diuini con^nbsp;folatur Gr �ddtur.J�ihil contra confcientiam,uerbo deinbsp;^dodam fideli tentandum efl,fed eurundum ftffnmopegt;*

Pf.EGV'tHl

re,ut uerbum domini cognofeatur CT credatur.

�5 Nunc igitur fideiubeas ad dotninuni meumrege Aflyriorum, 8C dabo tibiduonbsp;milliaequorum, fi habere ualeas afeenW'nbsp;res eorum,

�4 Et quomodo poteftis refiftere anteun� fatrapam de feruis domini mei mining*�*nbsp;Etfiduciam habes in Aegypto propter curnbsp;rusSCequites�'

Etiam � arrabone pra�ito promittas te pareretuan^ datis regis Affyrq,uolueritqi commodore tibi duonbsp;equorum, deerunt tibi uiri quos �quit�s fupn'��''P�^''nbsp;ficredadus adpaucitat�efltuus exercitusaenbsp;ut nemo relidus�t qui po�it uel audeat militlt;��'^'^ ,nbsp;minimo duei regis mei comparandus�s, ut udnbsp;tum ajficere audeas, uel fu�inere infultutnnbsp;inconfitlte^ de�ceris ab iDo, er de�ndere tenbsp;ris ab illius tarn immenfo exercitu.

Nunquid fine domini uoluntate ai�e di adiocum iftum, utdemolirereuni� � �nbsp;minus dixit mihi : Afc�de ad terrainnbsp;nbsp;nbsp;�

SCdcmolirceam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

yltimus tentationis gradus e�, perfuaderi�^�^.� confeientiam deHmnonfolumiratumhomiiti,K^ �nbsp;uerbo dei damnatum, panlt;e^ addidum jlliusnbsp;ui�imo.Numaitabfq; deiproceptoafeendinbsp;mendum,et locum diuino cultui unice relidm�nbsp;differdendum,�cutcernKnunc ua�atumto^����nbsp;regnum fola unica hac tuaurbe fuper�ite inbsp;dum�rmansargumentum:Certe �tu dondlX^nbsp;hue uenire non poteram,cum autem ueneriix amp;nbsp;urbesceperim,patetreliquaquolt;^capienda*

Dixerunt autem Eliacim filiu� �rut amp;Sobna, Scloahe, Rabfaci, Pre^a^ ^jd�nbsp;loquarisnebis feruis tuis Syriace, Wnbsp;intenigimushanclingaam,�.amp;nciil��j|�ftnbsp;ris nobis ludaiceaudientepopulo? *1nbsp;fupermurum.

TerritilegatiEzechite ex tarn fatrileg^'^ tione,Grbla�gt;hema orationeRabfacis,horrX^'^inbsp;audiri � eu�odibus moeniorum er muri,quinbsp;inteUigi, quosadfupremam dcJferationem��d�Snbsp;terant,parumcon�anfesinfideaddomini�rx-��^^etnbsp;rant ealingua loquatur, quo gtfibigentih^r^�^^nHenbsp;ip� inte�igant fatis,Syriaca fcilicet uelnbsp;braice uel ludaice.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,p4un^

Refpondit^ cis Rabfaccs,dicri��'.�jjnc quidaddominumtuum,amp;adtei^nbsp;dominus meus utloquerer fertnont�nbsp;SCnopotius ad uirosqui fedentf^^^ 2,jcnbsp;rum, utcomedant flcrcora fua,nbsp;urinam fuam uobifeum;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^det

Eortitudo Ezechio regis po� dei con^ exanimo�tate gt robore populi,qui��xiti�^g^nbsp;cutiatur?^ delferatione,adtvme� deregxnbsp;iAittitur ergo Rabfaces non tarn ad regem qxnbsp;pulwn^cuiusaudacia rexconfideret,quintt^^


-ocr page 389-

MALACHIM secvndvs.

^'^��^i^deijciuntur,utaudiunt tandiu i�li�obflflentihui ^^^^uo}14ndiintaggmbut,tormentts,ob�dionibui, utnbsp;�^finuel faim coa^i aut fiti^fiercora propria ederenbsp;^inam bibcrccxtrcmamce�itate cogaittur. Emer-l^^^^jvnt aut� hiec tanta difcrimina ,f� regis fui imperijinbsp;^^^^ts,audiant ad mandata regis A�yrioru.Appo�tenbsp;loquitur Kabfaces ad futvm in�itutum promoucn-^,ad de�^iionem perfuadendain populo, er r�gi de-JP^ationem incutiendam.

Stetititaqj Rabfaces,amp;exclamauituo^ ^^�naga ludaice loquendo, 8(aiti Auditenbsp;' ^fba regis magnijrcgisAffyriorutn*

H�cdicitrcx�NonuosfeducatEzechi^ ��'ncnenim poteriteruere uos de manu

, Ncqj fiduciam uobis tribuat Ezechias �nbsp;nbsp;nbsp;��per dominum, dicens Eruens liberabit

sdominus,SCnontradetur ciuitas h�c ���^lanu regis Aflyriorum,nbsp;flt; ^�gt;'tius inflat,ut terreat amplius plebem,fuapte pu-^nbsp;'^^�dniitate inconflaittem,er in periculis impatiente!�nbsp;'^^^�^h'am.-per fummam contumeliam in dejfet�umnbsp;J�^inclamat fedu�orem nominans pij�tmum regem:nbsp;J ^7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oinnipotentiam ia�lat er crudclitatemfi re=

^^itt:pietatcmerfiduciamindeumirridet,eruanant quot;quot;^credi � populo.

. NoliteaudireEzechiam,H�cenim digt; gt;^ex AfTyrioruni� Facite mecum benedi-^*onem,amp; egredimini ad me � 8lt; comedernbsp;de uinca fua,Sc de fieu fua, Si. binbsp;aquas de cifternisueftris,

donee ueniain,8c transferam uos in ter^ ?�*�qu� fimilis eft terr� ueftr�, in terrantnbsp;J^'�'^feram,amp;fertilem,terram panis ui^nbsp;terrant oliuarum,ct olei ac melJis,nbsp;^Wuetis,amp; non moriemini.NcIite audi-�eE2echiam,qui uos decipit, dieenst Do-����nus liberabit nos�

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum terroribus dgit,fed er promi�is magni=^

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium rerwm fuppeten^:

de regts A�yriorum gratia fini accepturi,fi impofturam non attendant,fed fefe dedant clc=nbsp;p�gt;tcip^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil defide==

, �*^^fint,fid affathn ditadi omnibus terra bonis , fi tan ^^'^niEzechiierefliterinttnet^ crediderint prouocattnbsp;�'^\^^^^�*�^deilfrae�.

tiu ���^uid liberando liberauer�t dtj gen 4**fique terram fuam de manu regis

df� � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emath,amp; Arphad�*Vbi eft

|jj^^sSepharuaim,Anaamp;Aua^ Nunquid �j ^aucruntSamariamdemanumea�'nbsp;nam illi funtin uniuerfis dfis terra

JlQ �^nierucrunt regionem fuam dema-pofl�t cruere dominus lerufal� j^numea?

^^ntiorcsutfuntfilijbuiusfeculi

R�GVM CtV�RTVS. 19$

�loquentiores fep�, er ad pe�ima quoq- perfuadensi dapromptiorcs.Vnicaautem fideuerborum dei, quicsnbsp;quidefirhetoric�rumlocorum l�ncitur,domino ^iri�nbsp;turn largience.Ponuntenim impij mendacium roburar^^nbsp;gumentorum fuorum,ut hic fihi pulchre exfalfis proc�snbsp;deiido cotligit,dominum deumifrael poffe uinci,quia difnbsp;^ntium omnium omnes deuidi fint. Qirnsfilfo de�s di=nbsp;�tt,cum fint idola mhili, er opus manuum hominiimadnbsp;nihil utile er uanum. Deus uero ifracl dominus fit exer=inbsp;tituum,tamterreflriumquumccele�ium, erfolus deusnbsp;omnipotens.lnterim oftendit R.abfaces Samaritas feruifsnbsp;fe dijsgentium. Entath autem metropolis efi Coelefyrio�,nbsp;quapafieadidaefl Epihania iuxta Emeffan. Arphatbnbsp;alia urbs efi infignis in regno Syria Damafcena, quai�nbsp;expugnatam�rege Affynorum etiam leremias memi^nbsp;nit. Sepharfaim tom prouincia quant urbis e� nomen,nbsp;pluraltsnumcriutTeba. Hena er ifa nomina funtur^^nbsp;bium,in quibus diui c�l�br�s colebantur,ut Compo�eHanbsp;lacobum habet,er Felicem Tygurini habuerunt er Renbsp;gulam,Bernates Vincentium: er nuUa urbium fuum nonbsp;habuit.

Taeuititaqjpopulus,SCnon refpondir ei quicquam � fiquidem pr�ecptum regisnbsp;�eceperant ut non refponderent ei�

37 Venit^ Eliaeim filius Helei�, pr�po-fitus domus, Si Sobna feriba, Si loahe filius Afaph �eommentariis, adEzeehiant feiffis ueftibus, Si nuneiauerurtt ei uerbanbsp;Rabfacis,

Merito filucrunt,f�pij fi(crunt,ad tain facrilegai� blajfhemamil; orationem R.abfacis:fin minus pij, ut Sobnbsp;na Hebrais proditorfadusferibitur, ex hac perfuafio^nbsp;ne confi�t fide uacuos in deum fuum argumentis con�snbsp;tradicerenonpotuijfe. Facile efieniminfidelibus pe�i!:nbsp;ma perfuaderi 4 pe�imis, ut qui uerbo dei non credumtnbsp;adipforumfalutan,humanis commentis dc mendacijtnbsp;credere cogantur ad perditionem. Veruntamen r�gi fa^^nbsp;pientipotius obfequuntur,qui iufferat filentiumrepen�inbsp;di tafriuolis didis,fibiqi referuarifolutionis re/fonfum.nbsp;I� tdm arduis caufis redimendtim eft teiiipus,confultandinbsp;locus, er authoritatis fubtei f�gium aUegandumefi ernbsp;pratexendum.P lafiihemiam dei nemo fidelium audit panbsp;tienter.'Veflium feiffura fignum erat iufti doloris er imnbsp;patientia.Timcbat eut pro populi er fuis pcccatis hancnbsp;fibi iminitti taingyauem tentationem.

^CAPVT XIX

V�cum audiffet Ezeehias rex; feiditueftimentafua, amp;opcrtusnbsp;eft faecojingreffus^ eft domumnbsp;domini�


Hioniliationis er exempli gratia, erquiaamantida tninum nihil acerbius blajf hernia dei. Ezechias audiensnbsp;uerba impij R.abfacts, er regiasuefles fcidit pro morenbsp;gentis, er dlido induitur, plangentium lege. Foris enit�nbsp;procedit in ceremonias fides interna. Non fe facile ab^*nbsp;fcondil;exteriusdeuotiouerdcordis.Con/�gttur adonisnbsp;KK 5


-ocr page 390-

malaghim secvndvs.

tionem caLanitatum tanpore,ncca[ylum aliud ^Uteritur qu�m dei oraculum.

�i. EtmifitEliadm pr�pofitum domus, SC Sobnanifcnbam,amp;fenes de facerdotibusnbsp;opertos faccis, ad Efaiani prophetamfiii�nbsp;Amos^

interim d(vm dominum adoraturus pergit rex, con�^ liarios fuos ad prophetam domini mittit, ut fuis orationinbsp;buspnmoueatur etiam coram deo precatio regts. iiionnbsp;enimfufficit interce�io alterius fine propria oratione.nbsp;duamjuam enim agnitio propria: uilitatis?^ indigni-tatis domino placeat,uult tarnen fidei facrificiiim de pronbsp;pria confcicntia in bonitatem dei minime obmitti.

3 dixerunteij H�cdicitEzechias, Dies tribulationis,amp;increpationis,amp;blafnbsp;phemi�dies ift��ueneruntfilii ufqjad parnbsp;tum,amp;uit es non habetparrunensgt;

Qjtetnadmodum maximus dolor parturientis tunc eftjcumpuero adofiia ucntrispcruenienteuirtus defi=^nbsp;cit parturiendi iu matre, utfupra uires fine uiribus, uelnbsp;mori cogatur,ucl eniti partum:Sic populo dei paruo re=nbsp;liiio de pluribus,maximus tunc dolor occurrit : cum prxnbsp;teritieuitiepeccataintercon/cicntia; anguftias prteten=:nbsp;dustturxum filio de uita periclitanti denunciatur ira o�nbsp;furor patris,pro filij commi�ts : cum blajfhemiie diuin�nbsp;atroci�ima; per nos caufa data intelligitur : cumfummusnbsp;dei honor cr infimta bomtas ludibrio exponitur impio=nbsp;rum:cumdiumamaicftasfigt;urcitijs idoloru,Gromniponbsp;tentia fummi numinis execrabilibus humante fuperflitionbsp;nis facrilegijs comparatur, Nibil hoccalamitatumarti=:nbsp;culo difficilius obuenire potefi, nihil acerbius fentiri abnbsp;anima fideli cr deo uerc deuota.

Si forte audiat dominus deus tuus uni= uerfa uerba Rabfacis, quern mifit rex Affynbsp;riorum dominus fuus,utcxprobraret deunbsp;uiuentem, Sc argueret uerbis qu� audiuitnbsp;dominus deus tuus, amp; fac crationem pronbsp;reliquijSjquae repert� funt.

Pic precatur cr opt�t dignam bla/fhemi� tantis ul^ tionem dei uir fan(his, nolens pra:flari quameunq; gra^nbsp;tiam contemptoribus diuina: maieftatis, o' uerbis exesnbsp;crabilibus hoftium populi dei,contragloriam dei uiuensnbsp;tiStVicempotius dignam rependi orat bla/fhemis, idosnbsp;lolatris,o'iu�latoribus uirium fuarum contra potentnbsp;tiamdiuinam.

Venerunt ergo ferui regis Ezcchi� ad Efaiam�

Dixit^ eis Efaias t H�c dicetis domino ueftro t H�c dicit dominus t Noli timercnbsp;� facie fermenum quos audifti, quibusnbsp;blafphemaueruntpueri regis Affyriorumnbsp;me,

_ Ecce ego immittam eifpiritum,amp;' audiet nuncium, SCreuerteturin terram fuam, �Cnbsp;deiiciam eum gladio in terrafua

Principes populorum,qui prophetasaudiunt,colune confuluntfConfolantur lt;t dotnino in rebus dubi/s, oquot;.

regvm q_vart-vs.

1� extremis defferationibus uerbi dei folatio uifittilttur, fi crcdant.Ezechias rex fidelis, prophetam domitu fufeinbsp;piens,mercedem prophet� fufeipit. O' qui in uoluittatenbsp;domini uixerat,nuKc dei elementiam experitur. iKbetWnbsp;non timere fibi, ncc populo � malignitate improborunt,nbsp;cumquHuxta uerbumdomini fefe gefferitfiegidiuininbsp;fefe coaptauerit, o'deum dei beneplacito pro uiribusnbsp;fluduerit.Non obfunt ftultorum contumeli�,piorumfa^nbsp;luti O' giorite. Tunc proxima jferanda efi falus domini,nbsp;cum impiorum perfidia atrociusgraffari uidebitur. idea saii^nbsp;nunc promittitur mopinata ui^ioria pioriein,de rege pef p'�nbsp;fiino,eum fciUcet propediem in fua propria terra occi^nbsp;dendum � proprijs filijs.ld quia fcopus erat totius tragasnbsp;di�,imprimis prtcdicitur �propheta cum interimnbsp;ficiaclariorafufcepturi fjnt,qu�niinc obtic�tiir, utgaitnbsp;dium fuo tempore profitfius capiatur.Solct enim ardeU'nbsp;tiusexhilararebonum mopmato maximum occterrtns,

. qu�mfipcrfingula prius denimdeturfuturum.

  • 8 nbsp;nbsp;Reuerfus eftergo Rabfaces,amp; inuenitrenbsp;gem Affyriorum expugnantem Lobnaintnbsp;audieratenim quod receffiffetdeLachis,

  • 9 nbsp;nbsp;Qpum^audiffetde Tharaca regenbsp;thiopi�,dicentes : Ecce, egreffus

gnet aduerfum te, amp; iterum mifit nuw^os ad Ezechiam,dicens dicendo:

Regredi'fKr quidemRabfacesregi fuo detiuneiatua rus conftantiam populi dei, qui rex iam captatarbi^ ufnbsp;bederegnotuda abieratad uaftandam quo^l^^quot;^�nbsp;ubi O' eidem rex Aethiopum occurrerat eumnbsp;gyptiorum, quos omnesneceffe erat primum^^^^fnbsp;audire folutam obfidionem populi dei, onbsp;lym�,deinde uinci ambos,O'jfoliaadf�rri,tf'''^'^i�nbsp;populo i�lorum ad Hierofolym� iteratamnbsp;ubi cum diuitijs omnibus tantorum exercituum,^�^rnbsp;quoque effent er uitam o' corpora. Omnia autemnbsp;in commendationem fidci tarn regis Ezechi^^��^[^nbsp;phct�Efai�,fic domino omniagubernante,C!f�'�^f�l^�'^nbsp;gibus illudcnte.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

JO H�cdiciteEzechi�r�giluda�N*���, ducatdeus tuus,in quo babesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

neque dicas�N� tradetur lerufaUti***� ' nus regis Affyriorum,

,1 Tu enim ipfe audifti qu�fecerufltj^^^^

Affyriorum uniuerfis terris, quo��^� ftauerunt east tu ergo(folus)pof^^�^�^

11 nbsp;Nunquid liberauerunt dij

gulos, quos uaftauerunt patres zanuideIicet,amp;Haran, amp;Refepbjnbsp;Edcn,quicrantinThelaffar^

VbieftrcxEmath,�frexArpb3�7

ciuitatis Sepharuaim, Ana,5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mod

Complet malitiam rex impius A//gt;'rior�' deerat bloffihemiarum expuiturus contrat �nbsp;tiamdeiexercituum,quam experturusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

quafi populumfidcntemfibi, O' urbelttu :� . po�it, nihilo fortior idoUsgentium, quod


-ocr page 391-

MAX AC HIM SE-CVNDVS.

^�tt,tunc quidem uerbii R.abfdcis, nunc per epif�olatft ^SJ^ntdeLobna. Pugmffeautem Sennacherib contranbsp;^^g3gt;ptios,Qr obfedijje Pclufiivm, iamq; extruilis ag~nbsp;�^ibuf urbe capienda uenijfe Taratbain regc Aetbio=nbsp;P^�WWtfKxt/iWWWitrrrftHcrodotiM.

quum accepilfet Ezechias literas �cmanu nunciorum,8Clegifleteas,afcen^nbsp;ait in domum domini,SC expandit cas co=nbsp;tain domino,

f^SCorauit Ezechias in confpedudonii �i) dicens Domine deus Ifrael, qui fedesnbsp;taper cherubim,tues deus folus omniumnbsp;fcgnorum terr� � tu fecifti coelum Slt; ter^nbsp;tain,

. IncIinadomineaurctuamSCaud�ape^ Jidoinineoculos tuos,8fuide, SCaudi uernbsp;�^Sennacherib qui mifit ut exprobraretnbsp;I afnin uiuentem,

^ere domine diflipauerunt reges Affy �^ioruin genteSjS^ terras earum,

^tmfferuntdecseorum inignemtnon ^^tin era nt dii, fed opera manuumbom�nbsp;% �tain ex ligno �C lapide,amp; perdider�teos,nbsp;^d nemitiem Pzcchiot �delii con�tgit, quant ad doxnbsp;^�iudeum fumn, cui oppandit ante arcani domimex=:nbsp;^�^dUuin,blaJ}gt;heini/s ref�rtam epiflola Affyrij, plenusnbsp;ede^�ducia exauditionii,qult;� dotnino no pote� nonnbsp;^Sfe accepta.Addidit deniqi orationem plenam �dei,crnbsp;^^lt;lt;otion�5, qualem� quit ex corde pius in�mili flatunbsp;^��tui orare pote� ,�ne dubio exaudietur. NhIU enintnbsp;�^dain orationit gratiam �r mflm�ium pra;betdcui,nbsp;quein exaudirepraordinauit. Cofiteturhune deuittnbsp;ontnipotetUem, qui ttlofis �egem feruandam dedit^nbsp;^^[upercherubim adfidelium orationes femperpro^^nbsp;'^^tamSalomoni q^o�promi�t. Qui�olus deus e�nbsp;^'^ipotens rerumcreatof^ moderatorfCui curie �ntnbsp;^^iafidelium fata,qui nouit omnia, omnibus pro�)isnbsp;^exauditfuorum omnia uotafanilorum. Orat ut blanbsp;vhemi/srependat dignampanam,orbis ua�ationem,nbsp;J**pcrfc4m ac crudelem, iniquo aimo con��am,.ab im^nbsp;^��^anheribfuisq- maioribus ulcifcatur tandem. O�tnnbsp;�^^^^i�deume�fe uerum, crfolum, qui oppre�breittnbsp;deorutji fua fola uirtutc opprimat,qui dij ncn erant,nbsp;\y^�licium manuum�ultanbsp;nbsp;nbsp;uana opera.

i^unc igitur domine deus nofter,faluos as fac de manu eius, ut feiant omnia re^nbsp;^aa terr� quia tu es dominus deus folus,nbsp;tarn falutem populi urbisnbsp;nbsp;nbsp;fuam precatur �~

I'e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut per hec gloria dei mani��etur per omniu

^�^'^gt;'Umpopulos.Colophon cnim cr �atusdignaiora alius effe non debet,q ut fandificetur nomen tuu,nbsp;'^dueniat regnum tuum : cietcrum�at tuafacrofan=nbsp;io quot; �^^untas �cut wi ccc/o zr m terra.

Mifit aut� Efaias filius Amos ad Eze h '?�^�'^i�^^tts,Hfc dicit dominus deus If-cl^^ �.Qw� deprecatus esmefuperSenna*nbsp;^tib rege Airyriorum,audiuU

REGVM Q^VARTV?. I9�

It Iftc eft fermo quelocutus eft dominus deeOjSpreuitte, amp;fubfannauitteuirgo ftnbsp;lia Sion, poft tergum tuum caput mouitfi'nbsp;lia lerufalem,

Dum Ezechias talia precatur m templo, reffonfum prophetalfaias rccipit donufuie, orans, crexauditus,nbsp;quodpro folatiopij r�gis�atimrenundat; exauditantnbsp;fcilicet orationem � domino,contra Sanherib reg�A�^nbsp;riorum bla�ihcmum,in hunc modum domino rejpondennbsp;tc,ad folatium r�gis,nbsp;nbsp;nbsp;populi fidclis in urbe Hiero/�=

lyma, cuius uertex Grfupremus locus erat ciuitas D4= uid, Zion dida:lmpius,ait dcus,ille rex A jfyriorum�mnbsp;proboprocaciep ore fuo,?:^legatorum fuorum,coni*nbsp;temp�t fubfannauit te 6 papule �delis,cum rege pionbsp;or tremente ad fermones meos, quos parit er ego amo,nbsp;Ut pater �lium,Q}~�gt;on�ts�gt;on�m : iadauit contranbsp;dem cr fiduciam tuam in me maleuolus iile execrahiletnbsp;fermones, ex fuperbi�imo corde�to contra meant maienbsp;�atem ztr pietatetn tuam.

ii Cui exprobrafti, amp; que blafphemafti^ contra quem exaltafti uocem,amp;eleuafti innbsp;cxcelfum oculos tuos i contra famftum IC-rael,

DebuerM � impie cogitaffe quis effes tu, er cui opi^ probraffes,quis ille ega e�em, quemfacrilcgo ore bla^^nbsp;�hemare non erubui�i. Contra quem eleua�Tes uocentnbsp;tuam improbam, er fuperbam, quem fuperciliofo mtt�nbsp;tu tuo,mifer er effrons de/�ext�es.Certe eum qui omninbsp;potentiam er clementiam fuam clari�cauit tot uicibus,nbsp;tot feculis, tot portentis populo fuo lfracli, qui iram ernbsp;iudiciu fuum iuflum,tot impi� regibiis er popuUscoianbsp;mon�rauit,tottes diuinitus ac calitus pro�ratis,ut mci�nbsp;ritoC�liacc�li c�lorum dominum ac orbis redorentnbsp;potenti�imum agnofccrc timereq^ debuerimt,

^3 Per manum nunciorum tuoruexpro� brafti domino,amp;dixifti,In multitudinenbsp;curruum meorn afeendi cxcelfa monriumnbsp;latera Libani, 8c fuccidi fublimes cedrosnbsp;eius,8C ele�as abietesillius. Et ingreftusnbsp;fum habitaculum ufq; ad terminos,Slt; faknbsp;tum Carmeli eius.

Non e� excufationi locus, qua� no tu ipfe id egeris, qui legatis tuis tam enormia diccndicommi�ionem dedinbsp;�i,exprobrandifcilicet maie�atimeie, infolenterq; fu=nbsp;perbiendi de potc�ateerroboretuiexercitus, quemnbsp;non tarn tuum q meum � me tibi ad horam concejfum c9nbsp;gitaf�e debucras, ut de illius magnitudinc neutiquam fienbsp;perbircs,dicendo : Ego ipfe fum, ego qui in multitudinenbsp;quadrigaru mearu ald�imos quofq^ montes, er m mottnbsp;tibus urbes, ca�ra acfirtalitia uel arces fuperaui,cepi,nbsp;ua�aui,hominum tot labores�u�raui. Gloriofum ittudnbsp;ifraelitarurcgnum acpromi�ionis ue�ra: terrain quamnbsp;iadatis optimam,meapte�rtitudine cum toto populo uinbsp;ci,oppre�i,deleui:tiierofolyma; quoque ampli�intie tCanbsp;des non euadent manus meastquiequid in ea magnificu,nbsp;altum,prctiofumac elegant e�,meum e�, uel� me ex�nbsp;cindendum dum uoluerd, culti�imi quoq; eo�es acCdfnbsp;� kk 4-


-ocr page 392-

WAL ACHIM SECVMDVS.

melt mihi annuain annonam�rcitt.uel defolabu^tur, �4 cgo fuccidi.Et bibi aquas ali�nas,8C fic^nbsp;cauiueftigiis pedum meor�omnesriuosnbsp;aggerum,

Perinde ac � �di�em ego finies omaes, crflumit� condidilfan,fic meisfiruient u�bus/tc obedient,Gr ntinbsp;nime prohibebunt uenieittein cum cxercitu immen�o.nbsp;Cui qu�ctin(^; uis aquarum hominum ob�jkre nonnbsp;()o�tt,fun Euphrates d Syria potienda, nonlordanis dnbsp;Palieftina omm^non ISIilusab Aegypto prohibcbttnt.Tanbsp;lia tecum audes connneiHari,�c fuperbirc de uiribus acnbsp;poteittia,quant non habes,ni� me datitc,^quadiu earnnbsp;ce�ero tibi.

Nuquid audsfti quid ab initio fcccrim � Exdiebus antiquispIafmauiillud.SCnScnbsp;adduxi � cruntcp in ruinam collium com^nbsp;pugnantium ciuitates munit�.

Certe iamdudum audirc poterM er debebai, ac cre dere,omnipotentiam meant, er tmiuerfirurerum pro=nbsp;uideiuiam, qui cnim h�c omnia e':r tanta pr^nunciauinbsp;prophetis meis,fitura fuis temporibus, qu� er mfallibinbsp;liter eucnerunt,er d nemine fiire potuerunt, omniuaunbsp;thor er creator cogwfei er credi debeb�fohis, � cuiusnbsp;prteordenaiionc er con�itutione omnia pendent. ClU�nbsp;qui:miuj]ero�unt,ereuireuelareuolueronota funt.nbsp;Qjtum placet umco mihi ut ua�entur urbes,illico robu^nbsp;fli�imi quiq; muri er turres rediguntur in aceruos lapinsnbsp;dum,er in horribiles ruinas,quandiu placueritmihi.

2.6 Etquifedetin eisabbreuiatimanu.xon tremueruntamp;confufifunt, fa�i funtue-lutfcenum agri,8C uirens herbatedorum,nbsp;quac arefa�a eft ante maturitatem,

Med Opera firti�imi quiq; urbium dues omnibus de flituuntur uiribus, er animo eateniis concidunt, ut fefenbsp;prte tremore ac firmidinc,fuaq; omnia defindere nec atinbsp;deantnec po�int, fed�ne omnibus uiribus re�fiendi exnbsp;emduntur, fubuertuntur. Etuclutiherba,gramen, G�nbsp;quiequid uiride nullo negotio demetitur � me�ore, quicnbsp;quid apud eos iucundum e� er clegans, me iubente fu=nbsp;bito to�itur, ut �at uelut �xnum tedorum, quod caretnbsp;uiribus fefc defindendiab lt;eflu folis, amequammature^nbsp;feendi tanpus HU appetat:�c no tuis uiribus quiequam,nbsp;fed meis excinditur,quicquid pa�im p�ritJicut nec flatnbsp;aliquid uel durat,ni� meo arbitrio er tnfluxu.

I7 Habitaculumtuumjamp;egrefTum tuum, amp; in troit� tuum pr�fciui, �C furore tuumnbsp;contra me*

QKd/idi� mihi foli placuit,domi tua forte contentus tnanfifli,quK prodij�i ad beUa, er ad r�gna populorumnbsp;uexanda ego te eduxi 'm tetnpore, ad quod te dudumpanbsp;raueram,er fecretorum meorum confeijs prophetisnbsp;meis idipfum rcuelaueram,ut priedicercnt hec meo nolt;=nbsp;t)titte,quod er regibus tarn pijs quam impijs notum�e^nbsp;ret.Quum domum redires ui�lor in pace, mea idgratiitnbsp;tibi contigit,non tua opera,pro quibus omnibus meis innbsp;tebene�eijs ,flultuser impiusrebellafti mihi, er bla^^nbsp;f^hemijs conjflurca�i, er ad iracundiam prouocafli

R E G V M Q.V A R T V S.

Ingrati�imus.

18 Pro eo quod infanifti in me, amp; fuper^ bia tuaafeenditin aures meas: ponam ita*nbsp;que circulum in naribus tuis, amp; chamumnbsp;in labiis tuis, amp; rcducam te in uiam pernbsp;quamuenifti.

Senties ergo i^on nunc potentiam eins quem irrita/S, iuftum iudiciit eins quem bla/phemafli, maieftat�meatitnbsp;quam fafluofus procax erfttdtus contemp�fli. In�rantnbsp;iam poflhaejrenumnaribus tuis,non arbitratu tuo,fednbsp;mea uoluntatefeiuiestetridii er regi,quo tu non uis.btnbsp;exitium tuum, er exercitus tui te adigam er pr�cipitanbsp;bo,domum quidem reducendus civm conflifu)ne,ߑinbsp;piter occidendus � filijs,ut feias me don�ntmt tuumindi


5�

gne contemptum.

T ibi autem Escchia hoc crit fign^, Co mede hoc anno qu� repereris,in iccundonbsp;autem anno qu�fponte nafeunturtporronbsp;in tertio anno feminateSC metite: plantatcnbsp;uine�SjSC comedite fru�um earum.

Ezechiam nunc aHoquitur propheta,iii nomine mint, ip�us erpopulifidem confirmando, in tantif'^nbsp;rum anguflijs, nouo er celebri �gto, pofltotin^^^�^nbsp;uaflationem promittendorerumomnuimnbsp;toto triennio affutur�,eti�m beUo durante, innbsp;tameffedicit,quodanno primo fufficiat :fecundon^nbsp;cum non licebit agricoUs egredi urbem pro terranbsp;da,ipfifltonte prabebit quod fatis�t ad eunt ani^'.nbsp;tio tandemannofeminaturospradicit,nbsp;tiam mejfuros, er de nouisfl-u�ibus comcfilil'�^^nbsp;nearumqu�marborum.

Et quode�q; rcliquumfucrit�!^�^^ Iuda,mittet radicem deorfum,5inbsp;�um furfum*

51 Delerufalem quippeegredienOJf^^^^ qui�,8c quod faluetur de monteSio�'^nbsp;lus domini exercituum faciet hoC.nbsp;nbsp;nbsp;aj

Nec tantum cofoLttur pace er ui^iu abttnd^^ filiccmquoq^pricdicit reditucorumquinbsp;iam ex tribuluda,urbibus captis er direpti^gt;nbsp;�dui 'munii iterum coibusit er repuUulabunl�^^^nbsp;diuiuagerminapoflpra:ci�oncm,utfruilutnp^quot;^'\^f^nbsp;rcddant,er latas fcgetes.bJunqu�enimnbsp;er deperibit populus lerufalem, quin fidelemnbsp;perfltturi�nt,domino adharentes, deuw nor�^ .nbsp;digne, er fecundit uerbit domint, Tales tit��A .Mtur�nbsp;ximameuafurieruntcladem, er nunqttonr �.nbsp;perflites pij, contra impioru quane�libetnbsp;tatasmifcriasueladuer�tates.Exibute/iinfd^^�fnbsp;folitab inte/itatamorte er ob�dione, fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaitt

dio inexpeilati triuphi de tanto hofle, CT tritvm re^orum, A�yriorum, Acgyptioru ^^^i)cntnbsp;rum,qui pariter cum 'mfinita pr�danbsp;fan�a, er ab angelo unius noilis operanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il

in pradam fanais expo�ti ac reda�i. Nf$ lorum, fed zelo domini qui blaff hemiam taiHnbsp;damfirreutttondebuit^eneepotuit, QUX�'


?

-ocr page 393-

MALACHI�S secvmdvs.

Quam ob rem h�c dicit dominus de J�fge Aflyriorum N� ingredietur urbemnbsp;�3nc,nec mittet in earn fagittam,necoccunbsp;P^biteam dypeus, nec effundet contra ag

Per uiam qua uenitreuertetur, 8i. ciuita banc n� ingredietur, dicit dominus^nbsp;oEzechiareditumfegis imp�jpoflflra .nbsp;, nonrcuertetur, nonimpugnitbit denuonbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'��quot;�c urbem, multo minus earn ingredietur uiilor, mm

i nbsp;nbsp;nbsp;�^�^upabit eum clypeus inunici,nuUo aggere uullubitur,

^'^'^of�fus abibit, mimme reuerfurusr�c enim tibi pro= ^^^it dominus, er flatuet certo. Uec id folivm tibi,fednbsp;�^uibui Uli confidentibus toto corde, er colentibus innbsp;^^itate,quos quidem angufliurifinit,dum prodefl i�is,nbsp;t jtentations prouentum facit ut fufiineri po�int.nbsp;; Protegam^ urbem hanc, 5C faluabonbsp;propter me Sipropter Dauid feruumnbsp;quot;^emM^

^0� doimno curd tanta de urbe efi,fed defidelibus, ueri dei,cuius Hierofolyma typus e�, tjuanbsp;�^��^nuffcmper protegit erfaluat propter bonitatemnbsp;^^itatemfuam, propter Chriflumdomini, propternbsp;aiiidferuum fuum, propter promi�iones fidelibus falt;snbsp;^^�feculis,quascerti�masuultcredi:(^ualis per Chrinbsp;�urca nuc ct c�lcfl�s late extruda pa*nbsp;in angulos ufi� orbis terrarum,ecclcfiam fan�lifica^nbsp;Cbrifli fanguine er mundatam, ([ute er inuincibi=nbsp;' 5^ e/� ab mpijs quibufeunr^} in aternum triumphatura,nbsp;Fad� eft igitur in node illa,uenit an^nbsp;8elus demini, SCperculTit incaftris Affy^nbsp;^orum centum odogintaquinq? millia�nbsp;^�ni� diluculo furrexiffent, ecce oniianbsp;�^^�^Poramortuorum:

^�floria rcdemptionispaucis deliniatur,unagt;ioHe �'^�^lo dei mijfo pereu�is centum millibus er o�ogin=�nbsp;^.'^^uinij; millibus hoflium, quor� cadauera redada funtnbsp;'Vwillas, utfine labore^olia diriperentur blajfhemonbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei � populo fideli�imiregis.

Sc recedens abqt, amp; reuerfus eft Sennacherib rex Aflyriorum, 8c manfit in Ni� hiue�

^bire permiffus e� rex cu paucis ad fua,ut manum �'�nni qudtn Jfreuerat expertus uideret, er �filijs turnbsp;occjcif r etur, er idolorum fuorum uanitatem fentinbsp;b ''^^uos dominum bla�gt;hemando laudaucrat.

. Q^um^ adoraret in tempio Nefroch fufljAdramelech 8C Sarafar filtj eiusnbsp;Pc^'cuffei-�t eum gladio, fugerunt^ in ternbsp;Armeniorum, 8(. regnauit Afarhad-�^filius eius pro eo nbsp;ti(f ^�'^^ptor ueri dei in phano falfi numinis trucidanbsp;angelica p�rit gladio, quod erat commune cumnbsp;parricidioftUorum, Ararat aut� regio e�nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^raxajfes fluit, incredi

'*bertatis ad radices Tauri montis, qui ufque i�ue

REGVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^7

lt;fc A P V T XX.

N diebus illis �grotauit Ezc� chias ufqj ad mortem: SCuenitnbsp;ad cum Efaias filius Amos pro=snbsp;pheta, dixit^ ei � H�c dicit do



minus, Pr�cipc domui tu�.-moricris em tu,dCnonuiues*

ilebriei quidam tradiderunt triduo ante flragem San beribinfimiatum Ezechiam. Quumuerotempluma^snbsp;feendit gratias relaturus dominii,tertia die percuffits e�nbsp;exercitus,no�le fequente aduentum i[lius,quarta autemnbsp;die fequent� pafcha celcbratum. Aeque Uerifimile e� iunbsp;xtaferiem relationis tegrOtaflfe Ezechiam pofl �ragentnbsp;illam: etiamfi dicatur � propheta,Et de manu r�gis A frnbsp;fyriorum liberabo te:poflfet enim inte�igi,de fucee�orenbsp;Sanherib,quinon ceffaueritminari reditum, er tant�nbsp;Cicdis fuorum iaduramnouo be�o uindicadam-Caufaninbsp;autem infirmitatis potiore fri�e, ut mani��aretur glonbsp;riadei, adroborandamfidem r�gis er/uorum. Qwodnbsp;uxorem ducere noluerit � �ud�isdicitur, fed non probanbsp;tur. (iualisautemmorbus incertum ut fit,tamencon^inbsp;flat Letalem fiiiߒe,de qua er defrerauerit fine tniracult;snbsp;lo conualefcere,propheta dicente: titorieris er non l�finbsp;ues.lubeitteq^ ut domui prouideret teflamento confici=nbsp;endo,cumnondumfiliusim effet,quodeum duploaffli=snbsp;gebat, l�ana�es enim duodecim tatum annoru regnumnbsp;fufeepitpo� patrem qui po� hanc infirmitatem uixitnbsp;quindecimannis.

a. Qui co uertit faciem fuam ad parietem, �Corauitdominum,dicens,

Eaciem uertit ad parietan quo oraret fecretius, re^ co�le�lius, er obfletu minus erubefeeret ab a�antibus,nbsp;Nort nunc orat prophetamut interc�d�t pro eo ad do^nbsp;minu, fed fiducia plenus de dementia dei audet dominitnbsp;orare pro uitlt;e prorogatione.

5 Obfecro domine, memento qu�fo quo modo ambulauerim coram tc in ueritate.nbsp;Sein corde perfedo,8C quod placitum eftnbsp;coram te fecerim.FIcuit itaqj Ezechias fle-tumagnot

Nom opera iadat meritoria, fed terreturfcadalo mul torum piorum,qui fi tunc mor eretur rex, qui idola feranbsp;pentem,arM,templa, er excelfaabfluli�et, cogitaturinbsp;erant poenam e�e mortem ipfius pro huiufmodi facrilenbsp;gijs, er impij iada�ent diuoru umdidam ob immaturanbsp;illam uitte refedionem; cum interim plus rex ficnon dttnbsp;bitatfereligiofe egiffe ut ahorumcomparationefecoanbsp;ram domino f�nde conuerfatum, atque in his er alijsnbsp;domino complacui�e non uereatur commendare domianbsp;no, er pro fludio obediendi mandatis domitu,clementMnbsp;impetrare ut uiuat diutius. Integra enim corde firebarnbsp;tur adgratifleandum domino, etiamdiflicilia audendonbsp;prte omnibus fids pracefloribusregibusluda. Deniquenbsp;non dubitabat domino placuifl�, qu� fecundum dei leanbsp;gem molitusflierat,etiam fi plurimi criminarenturutnbsp;rent nouant durant' HJecfic opera iadabat^quin po*


-ocr page 394-

M ALA C HI M SBCVNDVS.

ftiw confiigiebat ad tachrynti� quibm orationem don�-no commendaret exadius.

4 Et antcquam egrcderetur Efaias mc^ diam pattern atrijjadus eft fermo domininbsp;adeum,dicens,

y Reuertere,Slt;dic Ezechi� ducipopuli inei,H^c dicit dominus deus Dauid patrienbsp;tui, Audiui orationem tuam, uidi lachry-mam tuamtecce fanaui te, die tertio afccn^nbsp;des templum doraini�

Non inutdtur diuma prouidentia, fed prophetis ua^ tie innotefeit, qui dicunt qult;e iubentur � domino tuhilnbsp;mentiti.Bt dominum prouobmtatefua quieuultcrquonbsp;modo uult reuelat,quifallere non potefl neefaUiMeduinbsp;ittnerii per urbem ifaias nondum con�eerat, po�indi*nbsp;catum r�gi iudiciuM domitu,dumilli �gt;iritu{ domini fugnbsp;gerit bettor em nuneiwm quan per�rat r�gi ad confola-tionan, quem principan nominatpopuli fui: memimtq;nbsp;pldufibiliter riauidK, qui pater fuuif�erit fandus, eXnbsp;pldcidtK,qui 'm �terna apud deum manoria f�tac �iuaf.nbsp;Orationes audit, uidetlachrymM ne operibuffidasnbsp;tur, humane iuflitie, fed diuine mifericordi�, �a=nbsp;tim^ promittit fanitatem,Qr quad in primis defidera^^nbsp;bat in�^effum templi ad orandum, g^atMS agenduntnbsp;chetertia.

Et add� diebus tuis quindecim annost fed de manu regis Affyriorum liberabonbsp;tcamp;ciuitatemhanc, �C protegam urbemnbsp;iftam propter me, amp; propter Dauid f�ru�nbsp;meum�^

Ci��ndecim annos pron�ttit fe additurum perioda naturali eui fui,unde tarnen cer�or e�e no potuit de dienbsp;mortis, quum dubitare cogeretur ndjilominus de fine uinbsp;te fu� que t�i reflaret po� conualefcentiam hanc : fieunbsp;ti certum uidebatur uiolentam mortem er prematttramnbsp;�ii�efi Umcmortuusfiii�et. Alioqui fatis dura conditionbsp;uideripoterat certo fefeirediemmortis fuequamne=:nbsp;monon timet. Accumul�t multis confolationibuspitmtnbsp;regem tarn acerbe contri�atum, uiiloriam poUic�do denbsp;rege A�yrioru perpeiuo ho�e ifraelK tofius, cuius iamnbsp;maximum partem abegerat in exilium. De quo fecurumnbsp;nuncredditEz^chiam er urbem Uierofolymam,nonnbsp;ob m�rita populi neq; r�gis, fed propter me,cr propternbsp;promi�iones Tyauidifa�as, cuius fernen fiiturum bene^nbsp;diiiio omnium gentium retrailari non poter at.Et denbsp;Ezechie quoque femine Me�iam nafeiturum predicit,nbsp;cum nondum Uli tune filius e�et. Eius enim Me�ie mennbsp;tio toties haberi credendum e�,quoties meritorum Da=:nbsp;uidis, er dei promi�ionis re�ieatur memoria,non enimnbsp;tant� innocenti� Dauid fiiit,ut pro iUius remunerandisnbsp;.operibus,perpciuapofleritasferuaretur, tot tarn 'tmpronbsp;bisfilijs fuccedetibits patre Achas er fiUo t/iana�e pe�nbsp;fimis regibus: fed deigratia per Chri�u nuUa hominumnbsp;iniquitate euanefeere potuit.

  • 7 D ixit^ Efaias, Affcrtc maft�m fico^nbsp;rum, Qu� quum attuliflcnt, 8C pofuiftenCnbsp;fuper ulcus eius,curatus eft.

REGVM Q^VARTVS.

lubet quidem adhiberi malagma,ma�'amfcdie^^ߑ^f rumfuperimponi ulceri pe�ilentiali,uel alterius�tt^nbsp;uult tarnen uirtuti er clementice diuime acceptantnbsp;conualefcentiam i�am er miraculofam haberi.Q�''^nbsp;iuxta Kebrieosmiraculumhiefailume� 'mtrantin^^^nbsp;Ium, dicentes fecumdum nature uim potius exa�trati'.nbsp;durnfni�e ulcitS appofitioneficorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

  • 8 nbsp;nbsp;DixcratautEzechiasadEfaiain,QF�nbsp;crit ftgnum quia dns me fan3bitAlt;�\^�^nbsp;feenfurus fum die tertia domum

  • 9 nbsp;nbsp;Cui ait Efaias, Hoc erit fignum � dno,nbsp;quod fadiurus fit dfis fermonem quei�nbsp;cutuseft�uis ut afcendat umbranbsp;neis,an utreuertatur totidem

A�ertio per conduplationem,quum dit^tfdn Ulorieris er non uiues, potuit cunilabunduMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

non immerito. Et quia fub conditione fcruanda tuntur dei beneficia,ideo fignum petitnbsp;certiorfiat de fanitate : feiens quoq^ dominonbsp;malignitatem patrisfui Achas, quifignum etiam onbsp;tumfufcipererecufabat,ideotanto nunc confidti*^nbsp;fignum po�ulat, er aedpit huiufeemodi,nbsp;pheta:Abijt ut cernis 'm hoe horologia Achasnbsp;per decemgfadus umbra Solis. Vis igitur,utnbsp;to procedat decem alijsgradibusi uel uis utnbsp;dibusumbraretrocedat,utueniatadlocutnun^^nbsp;ratiSic Rabi Leui exponit. Cui quoque uidd^^^^^^nbsp;raculumretroce�ionis nofadum fiii�eperr^^^^((nbsp;tionem corporisfolaris,fed tantum umbr�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gug

itigens miraculum fit erfupra naturam, ri non moto luminari,non tarnen tantum e�d,^�^nbsp;� tota c�lorum machina contra natur�moud^nbsp;tu diumo ab Occidente im Oriens.Vtcuq^ hocnbsp;riusfiiit miraculum er maius retrogredi untbfd^nbsp;lem qu�m fifhnantius progredi. Nec di�utad^nbsp;COrationabilishabetur dehorarum illiusdicd�'^^nbsp;quum nihil hic de horis dicat,fedgradibus,qgt;*'^^nbsp;to plurese�epotueruntquam hora: diet,fiuc^i'^j^^nbsp;uein�quales,quumhorafolarismotusnon�^ jlniiiinbsp;fedetiam 'm quatuor, imo in quindecimnbsp;commodi�ime po�it : er fi uolui�etnbsp;gi�eumbrauel folis rex Ezechiasperaliot��^�nbsp;cemgradus uigmti horos excreui�ent,quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

iuram e� loci,cum longi�ima iUic dies quittded nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Hon habeat, er umbra uigfiiti horis dur:ti^^�'�� procedendo.

IO Et ait Ezechias,Facile eftuml�^i� ftdutnbsp;nare dccem gradibustnec hocnbsp;ruertatur retrorfum decem

,1 Inuocauititaq? Efaias proph^*^^ .[jus num,6Creduxitumbr� pcrfii�^���nbsp;iam defc�deratin gradibus Ach^��nbsp;fum decem gradibus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i�ntuitf

Quod hic Ezechias dicit facilem e�e mirdcvt brlt;edecemgradibus,non inte�igendumnbsp;ium Solis, motum mutare cum iliius umbra,nbsp;hoc e�et omnibus miraculis Mofi, 'im� tiou �

'3

'1


-ocr page 395-

M A� L A C H I 'M S E C V N D V S,

nuchin� concu�ione id fieret ; fed inteUigit M �������ie effe progrefium ivmbrie, ex fits etiafubito pro=nbsp;tot uidereturgradibus,fenfuu deceptioni afcri-Plt;gt;jj�t,ex memoriie uitio. Si uero umbra uel fol retronbsp;uideretur, id fiupendum eatenus ut ttunquam uinbsp;contra toti'afnatiir� ccelefiisordinemfatlumnbsp;po/fet tergiuerfiiione negari^ e/fetq; n�raculu mulnbsp;'^f^imum.Orauit ergo ifaiat ad donuniim,ex impe=:nbsp;^��^tadeohuiufinodi miraculum,utumbra^Utefierinbsp;potefi fine foie, retrocejferit a^iciente rege per denbsp;nt afeenfiones uel gjraditi, particules fcilicet difiMionbsp;�totuum foils m horologia Aches, ([uod ipfe extru=nbsp;Videi propheticic hie omnipotentiam difehnusnbsp;^^o,quidivmuult exaudire precesfitortmt, facitutnbsp;^fiulcnt,cui nihil efi impofiibile:quales preces fine afsnbsp;^�tj^iritusdiuini ttonfiinduntur,fi� neefine diuinonbsp;lofne Soli fiationem 'mdixit,ex obtinuit iUius obe=

tempore illo mifitBcrcdach Bala^ Baladan rexBabyloniorum, 1�nbsp;munera ad Ezechiam audierat cgt;nbsp;quod �grotalfctEzcchias�

to tempore Ezcchiic quum conualuiffet de morbo, ^pf^ofiratusfiiiffetfinehumanis manibustantusexernbsp;,tgt;i ^fgt;sSanherib,mifitrexBabylonis legatos cum Uterisnbsp;'lt;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�luneribus ad regem Ezechiam, ad cogratulandum

f'^lt;lerefiituta fanitateex tyranniei�imi r�gis ftrage.

L�tatuseftauteminaduentueor�Ezc ^�s, Sc oftendit cis domum aromatum,nbsp;aurum,8c argentum,0C pigmenta uaria,nbsp;^��guenta quoqj, 8lt; domum uaforum fuonbsp;omnia qu� habere poterat in thc^nbsp;fuis.Non fuituerbu quod no mon-�f�teteis Ezcchias in domo fua, �C in o-^'�/poteftatefua*

, Audiuit rex legatos, Cfacquieuit ipfortimdefides ration� reddendo de dei miraculofis operibus, bla=nbsp;lplgt;emos bn deum reges cum excrcitibus occidendo, denbsp;fanitate per tantum miraculum : procj; delatonbsp;' Ihonorc i rege Babylonis uici�im legatos honoraitnbsp;'nodis ijuibus potuit,oflendendo Ulis thefauros regninbsp;mimme facere debuit,quando^uidem pe�inbsp;^^Snoee�it. Si enmtiefiimauerint regum Icgatimi^^nbsp;'^mteffe regis apparatum,tanto facilius ittud regnumnbsp;itdijcere pnefument : fi maximauiderint potentiamnbsp;'^�^itia obtinendi infligabuntur. Non facile o/kndendanbsp;pfetiofa qiuecunqi externis, qui hodiefautores utnbsp;*4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieripo�fimt.

^�nit autem Efaias propheta ad regem jA.^fhiam, dixit^ei, Quid dixeruntuirinbsp;unde ucnerunt ad te ? Cui ait Ezc-terra longinqua ucnerunt ad menbsp;'� ^^^bylone*

ille refpondit. Quid uidcrunt in do-ftih Ezcchias, Omnia quaecunqj U * in domo mca uidcrut t nihil eft quodnbsp;*^*nonftrauerim eis in thefauris mcis*

R.EGVM Q.VARTVS. I98

tnterrogat propheta de re pracognita ut occafio prie beatur reffiondendi,quod uerbo domiiu uiam parcL E�nbsp;Zechias uero fimpliciter ucrum fatetur per omnia, ne*nbsp;feiusmentiri, ex honorem fibi delatummagnifaciebat,nbsp;non tamadgloriam fuam, quam domint dei,cuius ma*nbsp;gmfica opera extern�gentesrequifierant, ex prode*nbsp;rat gloria dei,non calajfe. Beneficia deniq^ dei adfuumnbsp;populumex rerum omnium affluentiamcredcbatnonnbsp;� occultada gentilibus, ut unius ueri ex optimi dei fui bonbsp;nitatem ad credentes iUi,ifii quoq^ Babylonij difeerent,nbsp;ex �populi ifraelitici ex omnipotentis dei offinfa, exnbsp;wfiftationedefi/krent^

  • 16 nbsp;nbsp;Dixit itaqj Efaias Ezechi�, Audi fermonbsp;nemdomini,

  • 17 nbsp;Eccedies uenient, amp;auferentur omnianbsp;quae font in domo tua, �(. quae condider�tnbsp;patres tui ufqj in diem hanc,in Babylon��nbsp;non remanebit quicquam,ait dominus�

  • 18 nbsp;nbsp;Sed amp; de filqs tuis qui egredienturexnbsp;te,quos gencrabiSjtcllent, �C crunteunu-chi in palatio regis Babylonis�.

ifdas Ezechiam nonarguit tnalcegijfe,necinhac fuperba ofientatione dominum ofivndilfe,propter quodnbsp;regnum iUius ex urbs deflru�ia^erint, licet mfipi�ternbsp;egeritfuperbiendo de his rebus, quaoccultaffe debue*nbsp;rat extemo regi.Sed fimpliciter propheta regi pradicitnbsp;quid olimBabyloniusrex,deregni ludathefauris, exnbsp;tot nunc monfiratis pretiofis a�lurusfitt,quia fcilicetnbsp;ablaturus hac omnia fit in Babylonem, ex non folum dinbsp;uitiashas,fedfiliosquoq; filiorumfuorum in Babylo*nbsp;nem abduflurum pradicit, non tarnen omnuio ingloriosnbsp;habiturum ,fedut fint eunuchi ex principes honoratinbsp;in aula regis Babylonis, quod ipfi loiakim contigit filionbsp;lofia,qui fejfionte tradidit regi Babylonis,

  • 19 nbsp;Dixit^ Ezcchias ad Efaiam, Bonus fcrnbsp;mo dominiquclccutus efttSf dixit, Nonne ^ax �f ueritas eritin diebus meis^

Ezechias per omnia fidelis exdeo deuotus, humili* ter fe fubmittit prouideiuia ex uoluntati diuina,cui nonbsp;uit omnia fubeffe,qua fit quolt;^ ineuincibilis,contentusnbsp;interim hac deimagnagratia,qua paean ex filicitatemnbsp;dono dei habiturus fit per dies uita refidua, ex cum panbsp;ce reponendus ad patres, iufiitiam quoq; ex ucritataanbsp;non cejjatura in regno fuo. Quid polkafiiturum fit,deonbsp;propitio ex dementi commendat, qui fanilus efl in o�nbsp;tnnibus operibus fuis,nemini^ iniurius.

  • 10 nbsp;Reliqua autem fermonum Ezechi�, 8cnbsp;omnis fortitudo eius, amp; quomodo fcce-ril pifeinam, amp; aquacduflum, introdu-xcrit aquas in ciuitatem, n�nne h�c feri-ptafont in libro fermonu dierum regumnbsp;luda�^

  • 11 nbsp;Dormiuit^ Ezcchias cu patribus fois,nbsp;SCregnauit Manaffes filius eius pro co,

Non folu deuotus deo,fld e�atn bono reipublica ad*

di^iflimuitpro/^Kit de urbii Hierofolyn^


-ocr page 396-

MALAC��IM SECVSDVy, ^�MrumntaxitnacJlaijuarum fufficicntium ufuf cottt^nbsp;modM,m ea poti�imum regions, ubi ex imbrium aquisnbsp;refarcienda efipenuria �ntilim, non fcmper erumpcn^^nbsp;tium,dcquibiiscrlt;dijs Icgimta i.Paral.}t,nbsp;lt;[CAPVT XXI.

Vodecimannorum erat Manaf fes quum regnare cccpiflet, amp;nbsp;quinquagintaquinq; annis regt;nbsp;gnauit in lenifalemt nomen ma

tris eins Aphfiba�

pfi�imus _ nbsp;nbsp;nbsp;M.ifcrrimti conditiohumanigener�sell. Uttainrar�

Optimo patri fuper�es fiatoptimus filiiti,huic enm pijf fimo Czechia fuccedit Idcrilegm (y- mpi^�imuffiliiK.nbsp;Qmm enim duodecim annorum iuuenis perueniffet �dnbsp;regntim, pr^eoccupauerut ittim animum prophettefalfinbsp;cr facerdotes Baal.ijui � tempore Achab idolis facri�=nbsp;care didicerant, er fub pio Ezechia timor� poenaru falnbsp;fam religionem inuiti intermi�erant,quortim quaflui abnbsp;excelforum er idolornm facrificijs de�cerat illK,qui lenbsp;gern domint coaili�mt rcucreri, er uerum cultivm deinbsp;horruerant mterim, per hypocrifim tantum regijs mattnbsp;datii obedier ont, ex ammo uere impij er facrilegi. ti iunbsp;uenii r�gis imperium pro�ua ca�iditate eatenus deprasnbsp;uarutu,ut iUi perfuaferint calliditattbus fuis in totivm renbsp;ijeere legem dotnini, nouam Ezechia religionem : ajfu^nbsp;mere uero iam antiquatamfuper�itionemgentilium ri^nbsp;tuum, quos Achab auus ueluti fenior er Japientior in==nbsp;troduxerat,fecundum leges nationum aliarum. Atq�enbsp;fequax er alioqui non tarn mabvm JVlana�is ingenium^nbsp;Jfic deprauarunt in to tum, ut religionem exiflimaretnbsp;mnia euerti�e qua Ezechiax inflitucrat,er recupera�enbsp;prifcMidololatrarum fuperllitionesomgt;ies,occidilfeq;nbsp;omnes qui uera religiortis zelatores quoquo modo fenbsp;proderent : ut fanguine prophctariim er uere pioruntnbsp;�contra idololatriam militantium, crudeliter urbem im^:nbsp;pleuerit.Quemprouidentta deiiuflumq; indicium diu-ti�imeferuauit in regno,quinquagjmtaquinlt;^ annis:m=:nbsp;certum tarnen quanto tempore per/euerauerit in fita imnbsp;pictate,quando id nec hic nec jj. Paralipomenon,ubi denbsp;conuerfione fua lcgitur,explicatur. Verifimilius eflei^nbsp;tilts i�ttm refipui�e, quandoquidem pojka multa lt;edi�=nbsp;caffe pa�im, er reflitui�e dei cultum, ibidem habetur.nbsp;Author Seder bo�om uige�mofecundo anno regni exi-lium paffum commemorat,incerta traditione, ut omnianbsp;i�iuslibri. Admonitus � prophetis ilUus temporis loelnbsp;fcilicet,Eiahum er Abacuc. Iam enim ifaias prophetaf:nbsp;fe non legitur, dicitur autem cum reliquis prophetis �nbsp;Itlana�c occifus.

2. Fecit^ malum in confpedu domini,;u xtaabominationcs gentium, quas deleuitnbsp;dominus � facie filiorum IfracU

Famiiia �- nbsp;nbsp;Habuit fibifamiUares impios er facrilegos uates, i

quibus malitias didicit, er abomtnationes gentilui. Mal tum mtere� quales habeant famili�res doilores^ nouinbsp;reges,quod difficile auerti po�int � prauitate in primisnbsp;concepta, gloriam afiimantes � non facile cedant pra^nbsp;fumptis.Tahbus autem iunioribusprincipibus rarofe^

KEGVW. QjrARTVS.-fe im�nuant ueterani principes optimi er prud�tes, fed if quidiuitias ambirefolent,er uafiaing�nia,bbudiacnbsp;aff�biles a�entatores, qui malignis fuis artibusnbsp;tantnobilia ing�nia regumiunioritmerfefep'^^^^*^nbsp;�ngerunt, er eatenus infinuant ut nihiliOts negareatt^nbsp;deant, ut affentatorum fuoru doits er impietatibusueanbsp;luti captiui ducantur, ad quos nemo admittiturpius ernbsp;fyncerus, per quem princeps uerum audire ualeat, amp;nbsp;rebusgerendis fua dexteritate confulere.ldfemperfitnbsp;cum maxima reipublica iadura fub pueris principibusnbsp;uel � pueritia circumuentis ab hypocritis.

5 Conuerfus^ eft, �dificauit qu� diffipaueratEzechias pater eiu^*^^quot;nbsp;rexitaras Baal, amp; fecit lucos ficutnbsp;Achab rexifraek amp; adorauit omnti����nbsp;tiamccclijamp;coluiteam^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Inflinilu facrilegorureflituit totamimpiet�t^^ fui,excclfa � pio p�tre demolita, aras readificai�t^nbsp;lim,lucos rcplantauit, er militiam c�lcflrm, afra lt;lt;nbsp;rauit,er ddorare docuit,mandauit, er compudit^'^nbsp;fantes,atq; flabdes in pietate afferenda occidit.

4 Extruxit^ aras in domo dnijde^�^ xit dominus,Inlerufalem ponanH�����^

Etextruxitaltaria uniucrf�mili^^^ iiin duobusatrijstemplidomin�

(, nbsp;nbsp;Et traduxitfilium fuum per ��'^^fccic

ariolatus eft,amp;obferuauitauguriJ^r yt pythenes, 8Caurufpiccs multipH^^^nbsp;facerct malum coram domino,nbsp;ret eum,

Idq; non folum m luda urbibus, fed etiai� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i,

mis in elefta urbe� domino pro cultu legid���^ aras extruxit,infignem bla�gt;hemiam dci,er^��^��j^nbsp;liticipopuli,ficutetiam in atrifsambobusdo�'quot;^^nbsp;m tam uirorum q f�mtnarum altaria erexerdt�^^^nbsp;rum cultu,quibus etiamfiliosfuos confecraud gt;nbsp;tulitgentilitio more : er omnium fuperfiitiof�nbsp;legosauthoreshabuit, confuluit erfccutus^r� Q�fdenbsp;impietatts obmitteret,fed fefe uclutimanci�^^^^n/innbsp;gio turpi deuouit, ad prouocandum iw iraUfnbsp;deum patrum fuorum.

  • 7 nbsp;nbsp;Pofuitquoq; idolum luci que��nbsp;in domo.fuper qua loquutusnbsp;adDauid,Slt; ad Salomonern

In templo hoc 8( in lerufalem decun�tis tribubuslfrael, pona*�nbsp;meum in fempiternum* .

  • 8 nbsp;nbsp;Et ultra non faciam commoucf�P^j,yU,;nbsp;Ifrael de terra quam dedi patrj^bus eo

fl tarnen cuftod�erint op�re cepieiSjamp;uniuerfam legem quamnbsp;uiteisferuusmeusMofes, . rJoinodo�^^^'�'nbsp;idolumquoque er lucum flatuitnbsp;tnitu,fcilicet intra fepta atriorum tempU, i�nbsp;trafan�um,nihil enim impietatis horruib r .^que^nbsp;�eri dei er legitim�eultus omnia aufis


-ocr page 397-

mala CHI H SECVNDVS.

dcu! exercituum familiitrem fibi elcgerat; eA pro honore nominis fui iUufiraucrat facersnbsp;�tio Aaronico,promiferatq} perpetuo illichabitaturosnbsp;^P�if'jfuros earn ifraclitits, fanilorum putrum legiti-'^^�liosjfcinper tarnen adieila conditione,fi legem do^nbsp;^�'^^obferuarentf�mandatisparerent, innocenternbsp;*^gt;*erent coram deo.

, Uli uero non audierunt� fed fedufli func �Manaffe,ut faccrent malum fupergen^nbsp;quas contriuit dominus � facie filioru

X. nbsp;Qw'fi nipopuluf aberraret po� tarn impium regem,

totum tradiderat ad abolendum quicquid piuM ^^^bgiofum erat,exemplis,minis, uerbis, z^uerberisnbsp;�^�cumalioquiprocliue fithumanum ingeniumadosnbsp;fuper�itioaes.Exce�itergo tAana�'es impietati^nbsp;^fdsetiamgcntiliumprauitates, eorumfcilicet, qui^nbsp;�l� fiagitia intolcrabilia mundo, eieiiis ac deletis, i�lonbsp;optimam terram,dei benignitate po�ederant, ad innbsp;dei uiui GT fandortvm patrum fuorum.

^ocutus^ eft dominus in manufcruo--

- �^��'�ifuorum prophetarum,dicens�

. Quia fecit Manai�es rex luda abomina^ ^�^nesiftaspeflimasfuper omnia qu� feccnbsp;^^nt Amorrh�iante cum, amp;peccarefecitnbsp;i ludam in immunditiis fuis;

'^unquamde�itit bonitos dei quantumlibet depraua ^�^fraelitis prophetos mittere, nuncios uoluntatis fu^e,nbsp;^^fe�atoresimpictatum. Cl�isalioqui dignum exi=nbsp;����laret reuocatione, tarn impudenti�ime corruptum

^Propterea h�c dicit dominus deus IC-f^^hEcceegoinducam mala fuperlcrufa-'�quot;�Sc ludam,utquicunq}audierit, tinni^ 'l(i/'�^afnb�aures eius.

^alumquodhicprjediciturcontralerufalemzirlu^: ^,de�ru�io e� illis f�turd� rege3abylonilt;eEtabosnbsp;'?�odnezcr,qui templum,fanila:fanilorum, quicquidnbsp;^^ultumdei facrofanlium habebatur,ua�auit, combufnbsp;�gt;^npuit,tran�tdit, quapotuit, zrgloriamdeilfrae^nbsp;uidetur,contaminauit, zr infamauit, Sicut cum arnbsp;Domini caperctur � Phili�h^eis propter peccata filio^nbsp;Helinbsp;nbsp;nbsp;Silo facer locus prophanarctur i gentibus:

f^niutjt enimfideUum aures tinniuiK, cum tain indigna j i^uer/�religionez^ bla�ihemia diuininominis au=

^t extendam fuper Icrufalem funicu^ g.�VSamari�,Sf pondus domus Achabtnbsp;b k

'k fi, ^crgcndo, 8C uertam crebrius facicm

i tK^^^l�niculo zr menfura Hierofolymte meticn= z^ Samariie.'Vtraq; contumeliofe direpta acnbsp;regihus ZX regnis earlim, dcletis zr in to=nbsp;^^udicatK pofleris i�orum regum,ut nec refiduus ilnbsp;^^l**��* extaret,mingens ad parietem: fola Dauiditnbsp;^^�^�^feruata/ed inglorMi donee defideratusgen^

nEGVtH Q_VARTVS. 199

promilfus,Chri�us domini,Dauidis prin cipalis �lius,regno aterno matigurandus prodiret, Alionbsp;qui �c iudicio domini dei iu�o ab�crfa zr euacuata de=tnbsp;letaq^ e� tribus luda zr domus ifrael, ac utriufq; regn�tnbsp;fuo quoque tempore,�cuti cuacuari, ab�ergi, ac muertinbsp;folet fcute�a abluta po� prandium z^quot; coi�uram, ut necnbsp;gutttefuper�tue�igium.Sictota gratia honor z^glo^nbsp;rialudaici populi exoleuitzreuanuit, ut obprobriumnbsp;�nezr�upor omnibus natiombus.

Elegeramhanc gentem in peculiivm �ngulare,prte^hieSiuoi Omnibus gentibus,propter quam, alias quantumlibet ma pecu���-.nbsp;gnas z^r nobiles, floccipendiffe uideri poter am : fed tantnbsp;in�gniter ingratam,tot tantisq; bene�eijs, zr contemnnbsp;ptricem mcce gloria, traducam digne, zr damnabo aternbsp;ntsin�liatatibus,utl}iolium z^ abominatio�ituri�ittnbsp;fuis ho�ibus,zr opprimendi crudelitcr zr contemptimnbsp;trailandi ab eis qtios omnium femper maxime oderant,nbsp;zr quos prafe canes arbitrabaittur.

Totus deniq; mundus Z7 ip�met quoq; miferi, iu�e Exempium d�cernent tanta illis mala meriti�imis mfligenda,qui do ��nbsp;' mini dei fui beneficentiam z^ fu�inentiam tanta procanbsp;citate irriferunt zr abominati funt, ut aliter tra�lari �nbsp;domino bonozy iu�onequaquamdebuerint. Q�i�ernbsp;omnibus �mili impietate laborantibus,exemplo �nt, osnbsp;mniivmfaculorum hominibus, regibus, zr regnis. Noknbsp;f �im femel zr itcrum�c errarunt, fed ab exitu patrumnbsp;fuorum de Aegypto, nunquam non�icrnnt maxima exnbsp;parte rebcUes deo, zr uerbo dei, tot ad iUos miraculisnbsp;conte�ato,propheti5ci; fan�lis increduli femper.

Nee tantum increduli, fed zr plagiarij ad feruos det quos �trio��nere�^eilu ueritatis z^fidei occideruntnbsp;crudeliter, ut ip forum ultimus �re rex hie Klana�cs,nbsp;iHierofolymam implcuerit fanguine innocentum,piorumnbsp;hominum ac prophctarum,ut cogere quoq; cam gententnbsp;uideretur ad contemptum dei.

Remittithic fcriptor ad alios libros,nulla habita men tione de illius conuer�one poenitentia zr emendationnbsp;�e,qua tarnen habentun.Paralip.s;. cap.

, 8 nbsp;Dormiuit^ ManalTes cu patribus fuis.

Sc fepultus eft in horto domus fu�,in hor-

-ocr page 398-

MALACHIM SEC.VNDVt

to Oza,amp; rcgnauit Amon filius ci� proco� Scpelitur hic Manajfes cum OZ�i luda in horto,nbsp;�rta�is humilitatis typo, qui ob crimind qu� dudti comnbsp;mifcrat tndignumfe hcthuerit fepultura pdlrum.

^Vigintiduorum annor� erat Amon cumregnare c�piffet�duobus quoqjan-nis regnauit in lerufalem, nomen matrisnbsp;eins Meffalemeth filia Harns delateba�

1.0 Fecit^malum in confpe�lu domini, fi^ CutfeceratManafles pater eius�

ai nbsp;Etambulauit in omni uia per quam am-

bulauerat pater eiustferuiuit^ immundi-tqs quibus feruierat pater eius, amp; adorauit eas,

Hl SCdereliquitdominumdeum patr�fuo rum,�i non ambulauit in uia domini�nbsp;aj Tetenderunt^ ei infidias feruifui, amp;innbsp;terfeceruntregem in domo fua�

^4 Percuffit autcm populus terr� omnes qui CO niurauera nt contra regem Amon,�Cnbsp;conftituerunt fibi regem lofiam fili�eiusnbsp;proeo�

iy Reliqua autem fermonum Amon qu� fecit,n�nnch�cfcripta funtin libro fermonbsp;num dierum regumluda^

�cG Sepelieruntcp eum in fepulchro fuo in horto Oza, SC. regnauit lofias filius eiusnbsp;proeo�

Rtx Amon nbsp;nbsp;nbsp;Amon iniquiis Nidnd�iifilius procliuior dd pcrfidid

qudmddpietdtem,elcgit quod peius uiderdt inpdtre, idololdtrd zx legis diurne contemptor, renouduit impienbsp;tdtes pdtris,Gr refiicduit memori� hominum, fiultite drnbsp;guens pceiiiteutidm ipfiusxondtusq; e�, ut uidetur, in=nbsp;ftdurare quicquid mali emendduerat KdUdfies perpoeninbsp;tentidmAdeo iudicio dei iuflo,coniurdtione firuorum ocnbsp;ci�us�ocum dedit pij�imo �of�ie, filio �uo, refiitutd dli=inbsp;qudntulum lucentd Dduidis in loco �mclo,fed dd horumnbsp;nondiudurdturd.ldmenim indicium domini Uturn im-pendebdtgeiiti,eyf emenddri non potuit ,quem dominusnbsp;reieccrdt.

C A P V T XX ir.

Cto annoru erat lofias cum rc^ gnare ccepiflet, 8i trigintaunonbsp;anno regnauit in lerufalemtno-me matris eius Idida, filia Adaia

dcBefecath.

toi��s rcK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofids puer rex ponitur, po� immdture pdtrem mor=�

ftnAut. nbsp;nbsp;tuivm^Amon impium,pie educdtur non nifi d pijs, er re

ligiofis uiris,qui illi non coiUigi�ent�uper�ite pdtre. Vi xit ergo innoccnter,dnte multd�icculd, tempore Kobo=:nbsp;am ex nomine pr^nunciatus, M mirum non fit utide pienbsp;tdtis fufeeperit ingenium,etidm inter pe�imos nutritus,nbsp;er ab impio pdtre progndtus. Sdnilitds enim morum exnbsp;diuindgratid pendet, quid fit, ut bene m�itudtur,er �nbsp;lgt;onis,qui ad pietatis Uudem eligitur d domino.

Fecit^ quodplacitum eratcoram domi

� REGVM-CtVARTV?� �o,8i ambulauitper omnes uias Daui^^P^nbsp;trisfuitnodeclinauitad dexteram,nbsp;finiftram�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

Ambularc in uijs Dduid e� toto pe�ore mtentu^T uiJ �e dd compldcendum deo, ex ilUus bonitdte per projp^~nbsp;rlt;i er aduer�dpendcre,in omnibus manddiis deidilig^'^'nbsp;ter ucr�ari,fi quando tentatio incrc�cdt, contmitidW^�^nbsp;peccdtum, qudiitumlibet exfi-agilitdte mdgnuWnbsp;me de�gt;erare,nullum externum deum hdbere, ttibinbsp;per�itionisadmirdri,�)lideouero eroptitnonbsp;re. Ad dexteram declinare, e� addere legi : ddnbsp;detrahere,nimium uel minus lu�um fieri.

Anno autcm octauodecimo r�gis inifit reXjSaphan filium Afalia,filiinbsp;lam fcribam rempli domini, dicens�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

4 Afcende ad Helciam facerdoteifl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

gnum, ut confletur pecunia qu� in templum domini,quamcoilegeruntnbsp;nitores � populo,

y detur^fabrisper pr�pofitos in dominitqui �C diftribuanteam bis q��nbsp;rantur in templo domini,adnbsp;fartateda remplit

  • 6 nbsp;nbsp;fabris �dificatoribus, SCqs quiin^^ jj,nbsp;ptacomponuntjamp;utemanturlignaAnbsp;pidesdelapicidinis adinftauranduin*�

A diebus lods,pcr ducentos er uigintiqi^^�^. cna templi in�durdtio,ucl neee�fiaria non fiiit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pictd

rata,nunc iterum labe�a�atam cernens tts fludio permouetur ad farciendum feifiut^�nbsp;quid ruindrum intercefi�rat, quod facerdetK�^nbsp;rdre.-fed negligentem�ummum �acerdoteinnbsp;per�eribamregium,ut colleilam m domodogt;^��^'- Pnbsp;nidin de arcd uel cap�d expendat prefidlisnbsp;mus domini,ut reformentur antiqudta fiuenbsp;per in ecclefid reformdtioneopus e�,qttd:nbsp;dotumcurieerofficije�e no�euntur:nbsp;fic�emperfiierunt, diligentiores m priudtt^^^nbsp;�uis,qudmpublicKre�rmdndi5moribusnbsp;perpetuofitduraturaruinaecclefid, nifipl^'^^ ^Qtinbsp;cipum deuotione aefide�u�entetur, er re^^^'''^.nbsp;bus er ipfis negligentia�ertentibus, uel abnbsp;liticis ponti�eibus dehortatis uel impe^tisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

uclbond,uel impid,dominus inuocandus nauiculd Petri Simonis,ut�uccurrat peretiti�nbsp;mittdt operariosordiidus inme��em.Vnde^nnbsp;timor� dei cocitatts maiores ue�icenturnbsp;tur tandem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

  • 7 nbsp;nbsp;Veruntamennonfupputetur^^*�nbsp;tum quod accipiunt,fed

antagendi in fide� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;e^*

Iterumcommendtturimpen�anon ad pendenda,qu�fidcilcd cautis crntaleuobp�nbsp;cum �aude,�ed omnibus modis pcrquirendijnbsp;quiq^, quibus fine ratiodnijs credi po�d^ inbsp;fintho)J��dtis,(^fidei.Tdles e�e oportet


-ocr page 399-

MALACHIM secvndvj. iuiedifictttioneniecck�iecle�orum.

� f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hclcias pontifex ad Saphatl

cnbanuLibrum legis reperi in domo do-�^mi.Dedit� Hclcias uolumen Saphan, �4^5,legit illud*

Qccafione perquifitionkcorporaliuinde��uuteirt P^iluminm facerdos inuenit legii dci codicem, qu� mornbsp;^^operatur,d{(m confcieitttam tranf^e�ionii exti~nbsp;euigilet,^ prteudricdtionum multdrum mor^^nbsp;z^aduitlt;eemendiitioiiemiuxtcttterbiim dci

. Venit quoq; Saphan fcriba ad regem, ^renunciauit eiquod pr�ceperat, SCaittnbsp;^onflauerunt ferui tui pecuniam, qu� re^nbsp;Pfftaeftin domOjSCdcder�tfabrisacpr�^nbsp;J�is operum hi qui pr�fedii erant templo

Io

Narrauit quoq; Saphan fcriba regi, di-^^*^S�Librum d�dit mihi Helcias facerdos, ,i ^etn cum legiffet Saphan coram rege,nbsp;ft Aaudifler rex uerba libri legis, fcidit ue^nbsp;'^enta fua�

, Etpr�cepit Helci� facerdoti, amp; Ahica ^1*0Saphan,8C Achobor filio Michaia, Sinbsp;��phan fcrib�. Si Afai� feruo r�gis, di�nbsp;he Si confulite dominum fuperme, �C.

?^per populo,Si fuper omni luda, de uer-Uoluminis iftius quod inuentum eftt ^agna enim ira domini fuccenfaeft con-^a nos � quia non audierunt patres noftrinbsp;ptba libri huius, utfaccrent omnequodnbsp;^'�dptum eft nobis*

f, ^�ciummdgniboni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl,�tfidelibtis

dominus legii fu� temrem innnittdt, zr admoneat ^�'�ic)-lionis dd mcliord, ft infuper�-dtidm Idfgidturnbsp;^oittptduoluntdfepcrficiendi. sin id miniK comiteturnbsp;%uw e� mdubitdtum impendeiitis arduinbsp;nbsp;nbsp;grduk iu-

diuini,quo during fldgeHditdi�nt, qui domini uo^ ^tlt;ttemd:dieerunt, er contempferunt, gt;ttdliciofeim��nbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignordntid uel frdgilitdte^ Hoc pado nwte

^�uideniiddei liber legis diuinte pr�fentdtur regi,qui ^f�gt;'�ttidm quoq; dci mouetur dd tUiusobferUdittidm,nbsp;gj pandrum CT dci fubditos concutit, �r redu=nbsp;^�^�idmelioremmentem.Exemplofuo panitentiam do^nbsp;^^'^do,ueficm ldcerdndo,er dominielementidm exordttnbsp;^^ultddiligentidcrdeuotione inculcdndo,tdm pri=:nbsp;dultc er regni, qudin plcbi uniuerfe mdgnitudinbsp;. ^JUvum prlt;�Udricdtionum contrd legem dci, er dtronbsp;'^^^�^iettipandruminlcge trdnfgre�bribus comnindtdsnbsp;idgt;n perdidi�e ifrdelitdrum regnu dperte cer=:

J, , cdptiudtum 4 gentibus, erquot; vn Ultimos lAcdos fines in exiliumreldtos.ld ab�i; dubio fbi quoqnenbsp;denuo dei uoluntd-l^lfgt;'euerint,er im impietatefudfemperproficifei mdnbsp;�'XtHelpedem 4coeptodei itinereretrdxerint,quodnbsp;quot;fi^iilliiobuenitierexpertifuntpo�modivnt,

loo

REGVM Q^VARTVS�

*4 lerunt itaque Helcias facerdos. Si Ahigt; cam, �C. Achobor, Si Saphan, Si Afaia adnbsp;Oldam prophetidem uxoremSellum filqnbsp;Thecu�jfilii Araas cuftodis ueftium, quaenbsp;habitabatin lerufalem, inSecundat locu-ti^funtadcam*

Caperdt quidem iam prophetdre leremids d tertio) dedmodnnorcgnilofiC, cum legis liber inuentus fcri^nbsp;bdtur dec'moodduo dnno.lncertum tdmen mihi,fi ts dttnbsp;nusdecimusodduusddregniinitid,uel dduitie dtdtisqjnbsp;ref�rendumft,quod tdmen uerifmilius uidedturnonnbsp;tdm diu difluliffe pietdtis Qperd,dc regni re�rmdtionemnbsp;er tetnpli.Vtcunq^hocbdbedt ,}iuldd hdc propheti�fd Suida pro-tiierofolymis hdbitdns, in ed pdrte urbis ubi fdcerdotesnbsp;hdbitdbdnt, grundtcud idm erdt,comprobdt� fdnilimo-ni�er duthoritdtis ,dd qudmuiri primores mittunturnbsp;pro uoluntdte domini difeendd, er interee�iotte depresnbsp;cdtionis obtinendd dd dominum,

*5 Et ilia refpondit eis; H�cdicit dominus de� Ifrael Dicite uiro qui mifit uos ad me:nbsp;H�cdicitdominus:Ecce, egoadducamnbsp;mala fuperlocum iftum, Sifuper habitat�nbsp;res cius, omnia uerba legis qu� legit rexnbsp;luda:

*7 quia dereliquerunt me. Si facrificaue-runt diqs alienis, irritantes me in cun�is operibus manuum fuarum, Sifuccende-tur indignatio mea in loco hoc. Si non ex-tinguetur�

Regi autem luda quimifit uos ut confit lcretis dominum,fic dicetis: H�c dicit do-minus deus Ifrael:

19 nbsp;Pro eo quod audiens uerba perterritum

eftcortuum, Sihumiliatus es coram domino, auditis fermonibus contra locum iftum, Si habitatores cius, quod uidelicctnbsp;fi�rent in ftuporem Si in maledilt;aum,Sifcinbsp;difti ueftimenta tua,8i fleuifti coram me,etnbsp;ego audiui,ait dominus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Nonbicc noudprophetid crut de perdendo regno, er ltierofolymd,temploq; ob regwm er populi impietdnbsp;tesgrdui�imds:Sed confoldtio interim lofidftnUo prosnbsp;mijfd noud erdtjOb iUius rcligiofum inflitutum, quo iusnbsp;Uenis ddhuc, cum reuerentid er dttentionedufcultduesnbsp;rdt kgi dei, er re�puerdt corde, �toto condtu domino o�gt;nbsp;temperdrecupiens,erddiuflumdei fitrorem ^iudisnbsp;ciumexpducfcens,non dubitdnsimplendd omnid,qu�nbsp;�legts dcicontemptoribus intermindtd dudiebdt, tncusnbsp;iusfideidcpanitentid fignumrex ue�es ruperdt, ernbsp;(OUdrefieuerdt,dei elementidm per fcftniliores dei dminbsp;cos impetrdrefdtdgebdt,

lo nbsp;nbsp;idcirco colligam tead patres tuos,Si col

ligcris ad fepulchrum tuum in pace, ut no uideant oculi tui omnia mala qu� indudunbsp;rus fum fuperlocum iftum,

Inbello quidem ocei�ts e� lo�M,fed in grdtid dei o� loi�as quo-fepKlti� f� pdierM �^ultura'.i cdldmitutes er p�quot;' t-L i ' '**

-ocr page 400-

MAt�CHIM SECVNDVS.

firages fuorunt,etter�onemfu�gcntis,ten}(}]i or urbsf, captiuitatcm'Babylonicamtjuia non uifuriiserat, licetnbsp;nonade� de remotts inftantem,dicituripfum padficenbsp;moriturum,expertem tantarum angufliaritm. Sic domi^nbsp;tt US fiepe ex gratia aufirt pios ex mundo, ne aduerfitatesnbsp;aJfiiciantfiuorum.Hmcfitbi pij homines confiolationemnbsp;accipiant,{i bonis fiecundum legem dei operibus incum^nbsp;tentes Gt bona conficientia bontim reipublic� intendennbsp;tesaduerfia in hoc mundo mcurrcre uideantur. Pramatunbsp;Yarn mortem etiam amiei�imis dei fieriiis pacemfiliei�isnbsp;warn did or eff'e,maxime in coetu malorum pofitis, (juinbsp;propediem fimt duriore iudicio puniendi.

^CAPVT XXIII.

T renunciaueruntregi quod di xerat.Qui mifit, 8C congregatinbsp;funt ad cum omnes fenes ludanbsp;Silcrufalem,

Aduocationem r�gis conuenerunt adreganomnes fenatoresU(daGrterufidlem,quorumconfilio gt afieU'nbsp;fu inftitueretur cultus dei ucrus,ha�lenus negle(lus,fir^nbsp;miorq^ perfieueraret,Gr�generaliusfiuficiperetur.Non esnbsp;nm fine tributim patribus regnabant reges l/rael.

lt;|[Afccndit^ rex templum domini,8C o-mnes uiri luda, uniuerfi^qui habitabant inlerufalcnicumeofacerdotcs 8i. prophenbsp;t�jSiomnispopulus� paruo ufqjad ma^nbsp;gnum : Icgit^ cundis audientibus omnianbsp;iicrba libri fccderis, qui inuentus eft in do*nbsp;modomini�

5 Stetit^rexfupergradum ,amp;:fceduspcr cuffitcoram domino, ut ambularent poftnbsp;dominum,amp; cuftodirentpr�ccpta eius,etnbsp;teftimo nia, amp; ceremo nias in omni corde.nbsp;Si in tota anima,8C fufeitarent uerba feede*nbsp;ris huius.qu� feripta crantin libro illotac*nbsp;quieuit^populus paclo.

Faillis cum nbsp;nbsp;Rex,primores tribus,fiaccrdotes, prophette^ qui

^eo fepe re �jr do�lores,cum plebe uniuerfia � minimo ad maximum ' iw templo,hoc efl,atrio domus domini, legi dd auficulta=nbsp;bant,rex cr rcliqui ex ordine ftantes, de nouo promit^nbsp;tendo obfieruantiam legis,f�dus ac padum cum dominonbsp;renouando,ex toto corde.Prodeft fian� renouata fiepiusnbsp;obligatio religionis ficruandi�,ac inftitutio melioris uitte,nbsp;nonfiolum annuatim,fied gt fiabbathisfingulis lex mcuhnbsp;candapublice:imoGf quotidiepriuatimde timor�doanbsp;mini cogitandum efl, GT capta oportunitate deus adosnbsp;randus er obfiecrandus.

Etpr�cepitrexHeIci�pontifici,Si facer dotibus fecundi ordinis,8i ianitoribus, utnbsp;proiicerentde templo domini omnia uafanbsp;qu� fafla fuerant Baal, 8C luco, amp; uniucr*nbsp;r�militi�cceli,8icombuftitea foris Icrufanbsp;Icm in conualle Cedron, Si tulit pulueremnbsp;�oruminBetheL

Hclkiasfiutmni ordinis fiacerdos erat, pofl quern etia fecundi ordinis fiacerdotes hie notantur, deinde alij,nbsp;qui thefifurorum cuflodes er portarij erant, gt curator

REGVM evVARTV?.

W omnium uafiorum tcmpli. Hw omnibus pracipieeat | rex,eijccre c templo quicquid er at contra legem dei inbsp;tum,idola Baal,Gr lucos, GT quicquid pertinebat ad pe^nbsp;regrinumcultum,utanteurbem pariteromnia crOtiO.^nbsp;rentur in puluerem in ualle Cedron. Superfiierant eniWnbsp;firta�is qutedam,qu� lt;i Manajfie pofl conuerfionem nolinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

omnia deleta eranc,uel ab Amon intpiofilio reflituta. einer es uero conflagrationis firri iu�it rex in loeitmBcnbsp;thel,ubi uitulus aurcusincultu profletcrat,tanqitainntnbsp;prophani�imum locum.

  • 5 nbsp;Etdelcuitarufpices quos pofuerantnbsp;ges luda ad facnficandum in excelfisnbsp;uitates luda, Si in circumitu lerufaln��nbsp;cos qui adolebant incenfum Baal, '��j�nbsp;SiLun�jSi duodecimfigniSjSiowi�*���*^

ti� codi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cefifitre quoq;ficit gT amouit fiacerdotes idolorlt;i^gt; quos ludiCi snonacbos uocant pu�ato ucflitu, ad mortu^ num.nbsp;gentiliumperhypocrijim religionem oftentantes,ei^^^nbsp;regestudainflituerantinexcelfis pa�imcircum lera^nbsp;lem,qui dijs gentium fioli, lunx, planetisnbsp;nbsp;nbsp;cateris cceH

aflris fiacrificabant pro regibus er popu[o,fiuffiti��^P dorifirumfiuisdefirebantthuribulis,�quibus,C�'?��^���nbsp;lo decepto,magno numero fiuflentabantur, utdei^P^nbsp;le GT Athalia dicitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

  • 6 nbsp;Etefferri fecit lucum de domo do*�*�*

foras lerufalem in coualle Cedron, buffit eum ibi, Siredegit in puluei''�'�.�nbsp;proiccit puluerem eius fuper fep�^^nbsp;uulgi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Patet non parua difficultatefiemel excrefie^^^^^\ perflitionempotuijfieextirpari,etiam�regibi�^��^^'^^nbsp;penfionemperpetuampopuliiUiusadcultwni^��^�^^nbsp;facilime uerorenatam, quoties rcxilli fiauorabid^ fO�'nbsp;Quandoquidem G^ nunc de luco narrating'nbsp;modomini,qucmlofiasnuncreficindiiubet,nbsp;comburi,cinercmq; diflrahi,Gr ad poUuti�iwaq^^^nbsp;cafiepulchrorumcommunium reponi adconteli��^�^'^^nbsp;abominationem tamidolorum qu�m eorwm ri:,,nbsp;luerant,etiampofl}nortemi�orimi. Ciuideiiii�'i ��^nbsp;us,qu�m adorare ea qua; � deo propter homin^nbsp;ta,Gr fiubieda fiunthominif

y Deftruxit quoq; �diculas Tum,qu� crantin domo domini, �jasnbsp;bus mulieres texebant quafi

Diruitquoq^habitationeseorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

quidem fingebant,reuera autem erant oinin^''^''^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Grturpitudinumauthores, proximi tamenhabii�ii^�'^ domodomini,quamconfi!urcabant prauis dognati ii gt;nbsp;GTgentilium rituum inflitutis,cxempli^gt; ceremomi^^nbsp;quibus mifierrimo populo imponebant, non iamen^^ wnbsp;to. �iuiufimodi cnim. ritus cr errores placebantnbsp;flitiofiopopulo.Dcnit^mulieres ipfiorumuel^ ^�eisdonbsp;cortinasq-texebant circu}nlucum,parabantq;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

muncul�sadcultumidolorumoportunas,ad�gt;P 1� ta�is ttephahda,ucl fiub fipiecie i'cbgionisflgt;ui'ci^^^


-ocr page 401-

MALACHIM SECVNDVS.

fltttteniibus.Exempla ntinirum fuperflitiotiK, nbsp;nbsp;nbsp;ad na

dur�uerunt^bonit cjuidem/pecie, G~ [an mtentione,uel fi�a [an�iimonia inchoata ,[cdm(gt;cfnbsp;[iifiosmoreideuolutee.

8 Congregauit^omnes facerdotes de ci Uitatibus Iuda,amp; contaminauitexcclfa,nbsp;�ifacrificabant facerdotes, de Gabaa ufqjnbsp;Bcrfabee, 8C deftruxit aras portarum in in^nbsp;troit�oftii lofueprincipis ciuitatis, quodnbsp;'rat ad finiftram port� ciuitatis,.

5 Veruntamen non afcendebant faccrdo �'sexcclforumad altaredomini inlerufa.-Inn,fcd tantum comedebant asymain menbsp;^io fratrum fuorum*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiejiruliisexcelf�somnibuf in�ud�a, facerdotes noit

l^ddeniidolorum^fedquiin excel�s domino deo ifrael P'^gt;'�cauerant uetufli�momorc,mterrupto quidem abnbsp;^Zecbia rege,[ed interim reflituto, intrare iu�it Hieromnbsp;i�bntam,ex omnibus urbibusftn quibus habitauerant etnbsp;f^�cauerant, non quod Hierofotymis mini�rareitt innbsp;^^'^plo,ad hoe enim cenfebantur indigni, uertint admit=:nbsp;^^banturad efum [acrificiorum, pro ipforum [uftentationbsp;\lt;iuod �rta�is per legis ignorantiam pecca/Je uiderennbsp;pfjpo jflo ritufuo, esquot; in pace dimittebanturdosnbsp;^^niorcrentur,[ed inglorij zy ueluti commaculati. 0=nbsp;quot;��^f^autem excelfa polluit deflruendo,cir rebus immunnbsp;btie�iis prophanando, ut hominum cordibus cxime^nbsp;'�'tur hoe patio reuerentia ac tefiimatio,ut(i^�c tempornbsp;�'�^fucee�ii communibus utilitatibus reipublic� ceder�bnbsp;�'*1� [uciebat magna diligentia lo�as rex per omne re^nbsp;[uu,m,�Gabaa,ubimaximum cxcel[umfiterat,Gfnbsp;� ''''tiqui�if�t,m,u[^; �id Berfabee, extremam urbem Uer=:nbsp;�u�rum regni Md�, Simeon, �^y-Beniamin. Excelfanbsp;portarum,cr aras ad latus i�arum ague diruittnbsp;���^cr qu� erat nobilis ^uadam ora extrutia � Ichofuanbsp;(���iftetpe urbis, qui �rta�is ideo nominatur, quod camnbsp;Nulo ante pofuerat, cir cum urbis magijiratum h'aberetfnbsp;difficile uideretur tentari, qui pro fuperflitione fuanbsp;^indigne �rret,non tomen i�i uolcbat parci,nepro fitiinbsp;S't�ijtic aris pugnantibus alijs parcendum uideretur. Wnbsp;enim dcmolienda erant iuxta legein idola, �a

I ^^^,altaria, nbsp;nbsp;excelfa omnia,ut uni foli deo, fecundum

! nbsp;nbsp;^bum fuum,uno tantum in loco,ccremoniarctur,alio^

W nbsp;nbsp;nbsp;locorum dominus coleretur,nbsp;nbsp;nbsp;adoraretur in

Contaminauit quoq; Thophet, quod P ^*tconuallefiliiEnnom,ut nemo con^nbsp;)5^3vetfiliumfuum aut filiamperignem,

-, . .

tjf ferufalem ualUs erat amoena,dedicataidolo) bomines �lios ttr filiosnbsp;P�nebant comburendos,nbsp;nbsp;nbsp;monachi tympanis fona.'

^mtcrim,ne � parentibus clamantes audirentur, zr inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tophet dicitur � tympanis, Z? filiorunt

i ^ow uallisd poffie/fore quonddloci,unde ergehen^ !nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�quot;quot;��enprt�ur.-feicc ludai er Hieronymuftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Les

REGVM (tVARTVft lel

i(� Uerofeittit,eo loei fuccenfos duos ign�s, per qu�rutlt medium facerdotes oblatum filium traducerent purifiasnbsp;candtimigne, iuxta errores er ritus gentilium, uelutinbsp;cum d/ij fuos �lios trans�runt per aquas bapti�ni,fide^nbsp;liumeccleߣ 'mcorporando. id^ uidetur rationabilius,nbsp;�thiquifuosfiliosidolotAolochper ignem traflulerint,nbsp;mhil aliud uolucrint,qu�m eundem puerum, alicui dea=nbsp;rum confecrare, dicare, i�ius cultui mancipare, er fo^^nbsp;{lioniidololatrarumadiungere ad te)npus,uel per diesnbsp;uita.�lunclocum,cumidolo er cultoribus, lo�as notannbsp;ter eatenus polluit,ut o�ibus mortuorum repleuerit, ernbsp;ad prifcum ilium ritum reddiderit omnino ineptum, pronbsp;phani�imumq; er abominabilan.

f I Abftulit quoq; equos qu�s dederant re^ ges lud�jSoIi, ab introitu rempli domini,nbsp;iuxta exedr� Nathan melecheunuchi,quinbsp;erat in Pharurimtcurrus autem Solis comnbsp;buf�it igni.

Cluiequiddicant Hetrlt;et deequis, aparet nihil aliud Eq�ifo�s* �i�e, quam effigiem folis, gentilium more, cum currttnbsp;fuo erequis,�atuariaarte fculptam, eximio quodamnbsp;opere,� Ma(najfe,uel alio aliquo rege, quod ob pulchri-tudinem er dccorem ufq; tune confra�um' noii �teritinbsp;fed tantum cultus folis � pijs regibUs extin�us. Hic au-tem lo�as totu ab�ulit,er ceffare �cit,ab orientait par=snbsp;tetempli,iuxtaexedram Uathamelech eunuchi�fam,nbsp;qui erat infuburbanis'fCurrumilium igni comburendo.

j 1 nbsp;Altaria quoqj qu� erant fuper teda coe^

ttaculi Achas, qu� fcccrant reges luda, SC altaria qu� fecerat Manaffes induobus a=�nbsp;triis rempli domini deftruxitrex,�Ccucurgt;nbsp;ritinde, �Cdifperfitcineremeorumln torgt;nbsp;rentem Cedron,

tiiultas aras tarn Achas erexerat, quam bilanaffest in te�o palatif regi�fub dio, er in atrijs domus domini^nbsp;quas omnes defiruxit io�as,cum multa diligentia, er �-�inantia,zeloq; urgcnte,ut cineres earum in torrententnbsp;Cedron eff'underet,ne quid fupereffeputarctum

Ij Excelfa quoq; qu� erantin lerufalem ad dexteram partem montis Offenfionis qu�nbsp;�dificauerat Salomon rex Ifrael Aftarothnbsp;idoloSidoniorum,8c Chamos abomina^nbsp;tioni Moab,amp;: Melchorn abominationi figt;nbsp;liorum Ammon,polluit rex,

Etcontriuit ftatuas,amp; fucciditlucos t re pleuit^ loca eorum oflib�s mottuorum,

Extra quoq; Hierofolymam aras uaflauitrex in mon Arstmoit-� teOliueti,erprophanduit,quas� Salomonistemporenbsp;fuperflitio�erimpqfemper,utpotueruntreueriti funtnbsp;er coluerunt ueluti fapienti�imi, er deo amabilis re^nbsp;gis Opus. Vt i�arum quidem cultus aboleri aliquando inbsp;fantlis regibus potuerit,fed non in totum deleri.Hic au^nbsp;tem lo�as omnes eas fiatuas confregit,lucosfuccidit,mos�nbsp;tuorttm o�ibus prophanauit,er�cit abominabiles.

15 Infuper altare quod erat in Bethel, ' 1*1* 5


-ocr page 402-

M A L A C HJ M S E C V N D V S. cxcdfumquodfeceratleroboam films Nanbsp;bat,quipeccare fecit Ifrael,Slt; al tare ill udnbsp;cxcelfuni deftruxitatq; combuffit,amp;: com^nbsp;niinuitin puluerem, fuccendit^etiam lu^nbsp;cum*

  • 16 nbsp;nbsp;Etconuerfus lofias, uidit ibi fepukhranbsp;qu� erant in montetmifit^, Sctulit oflanbsp;de fcpulchris, �C conibuflit ea fuper altarcnbsp;SiC polluitillud iuxta uerb� domini, quodnbsp;damauerat uir dei, qui pr�dixerat uerbanbsp;h�c*

  • 17 nbsp;nbsp;Etait.-Quiseft titulus ille quern uidco^nbsp;Refponderunt^ ei ciues urbis illius: Se�nbsp;pulchrum eft hominis dei, qui uenit de lunbsp;da,amp;pr�dixit uerba h�c qu� fecifti fupernbsp;altare Bethel*

  • 18 nbsp;Etait:Dimittitceum,nemo commoueatnbsp;offaeius* Et intada manferunt offa illiusnbsp;cum offibus prophetae qui uenerat de Sagmaria*

Ara in Be- nbsp;nbsp;Aram inBcthel cum uitulo, opi� leroboum, cum lu~

co cr ftatuis, deftruxit, combu�it, delcuit, piui rex ad integrum :compkuitqicelebrein faniii prophetic pr�=:nbsp;didtonem de lojia aliquando taliafa�uro,ante j�r� tre-centos annos,cuius tituium dmnfit iuxta fepulchrum amnbsp;borum prophetarum pariter fepultorum, de quo fupe-rius i.Regum ij.Tam certie funt prophcti� fandortvmynbsp;tarn infaUibilisprouidentia dei, tarn diuf�rt deus �qua=�nbsp;nimiter impios, quos tandem tanto punit feuerius. l�/�onbsp;iudicio iHoru/m ojja fuccenduntur,in eis altaribus,innbsp;quibusipfidqsfalfiseridolis facrificauerant, in�licesnbsp;cr flulti/ccundwn corpus cr animam iamdudum dam=nbsp;nati.

� Infuper omnia phana excelforfi, qu� erantin ciuitatibus Samari�, qu�fecerantnbsp;reges Ifrael adirritandum dominum, ab--ftulitlofias,amp; fecit eis fccundum enmia O'Pera qu� feceratin Bethel*

lo/��K 'm uaflata ifraelitaruin terrd,tafttum fibi autho ritattsu�urpatdiuino mflindu,prophetarumq; dudu etnbsp;conftlio, ut omnia regu/m l/raelitaru templa de�rucret,nbsp;cum idolis, impune, nemine inipediente,ficut f�cerat innbsp;3ethel,omni eliminata �gt;urcitia impiorum regiem facri=nbsp;lega monimenta euertendo.

10 Etoccidituniuerfosfacerdotes excelfo^ rum,qui erant ibi,fuper altaria: SC combufnbsp;fit ofla h umana fuper ea reuerfus^ eft le^nbsp;rufalem*

lu�umputauitrexfacrilegos facerdotes perirc clim fuis facrilegijs�deo �acrificauit idolis ip�s,i�orum�acrinbsp;ficulosoccidcndo,o�a quoq- comburendoi�orum, om=nbsp;nibiisq; f�nde peradis �ierofolymam redijt,exempliimnbsp;fadus iu�i zeli, Grfidci, omnibus feculis, maxime au-temno�rts,quandoidolorum cultura tarn turpisredijtnbsp;poflliminio,utnece�'efitlo�am aliquem uel Heliam �nbsp;dominomitti, qui fuper�itionum portentaqu�hadesnbsp;tfusincreueruntjinfcandalumorbis uniuerfi �romniti

REGVM Q.VARTVS. hontinum, etiam infide�um, eliminct, cultum uo'odi�snbsp;gnum deo optima maximo re�ituat, piorum eledo*nbsp;rum eccleߣ.

0.1 nbsp;Et pr�cepit rex omni populo,dicens* Fl

citephafe domino deo ueftro, fecundum quod feriptum eft in libro foederis huius*nbsp;ii Necenimfadum eftphafe tale �diebusnbsp;iudicumquiiudicaueruntlfrael, amp; omnium dier um regum Ifrael, amp; regumluda,nbsp;15 fed in odauodecimo anno regis lo^�nbsp;fadum eft phafe iftud domino in lerufa-lem*

phafe quidem fub fandis regibUs prophetis ff' cibus intermi�um fecundum legem non�ierat,nbsp;tanto concurfu populi, er magni�ca dcuotiontnbsp;pif Pacile acquiefcit pietati populus, qu� ccrein^^^'l^nbsp;iucundis exhibetur.Non tarne dubium, quin 'm iUonbsp;multi fiierint, qui indoluermt fua facra ablata 'm totiittnbsp;ce�a�cq^ Ulis fuper�itiofumgaudium folennitaturnfiu���nbsp;rum, quoshic rex lo�as iterum pro uirili leti�cat, amp;nbsp;/flendidi�mu illispafchaadornat dccimoodauonbsp;regis Ioߣ in lerufalem.

2.^ Sed 8(. pythones ariolos, idolorum, amp;immunditias,amp; aboin*quot;^nbsp;tiones qu� fuerant in terra luda, amp;nbsp;lern, abftulit lofiastut ftatueret uerbi'^''nbsp;gis, qu�feriptafunt in libro quem�*��^'nbsp;nitHelcias facerdos in templo domi^�'*nbsp;Ciuodinpr�cedentibusnegledum uidcbati^nbsp;adijeit, exterminando fcilicet � tota urbenbsp;da,Pythones,Magos,cumomnifuper�itionegtnti^�'����nbsp;tuhilq^ obmi�fu/m e� � pij�imo rege, quod iuxi^^nbsp;conficcrefcdeberecredcret,nbsp;xy Similis illi non fuitante eum reXjQ'�^nbsp;uertereturaddomin� in omnicordt*� �nbsp;8lt;intotaanimafua,8^in uniuerfanbsp;fua iuxta omnem legem Mofi� nequ^P^*nbsp;eum furrexit fimilis illi*

Po/� iKjwmneminem fiii�e deo deuotioreingt;'t�^'^'^_, mo ambigerepote�, fed de prioribus multi ilH�quot;� ^^^ �nbsp;de er deuotione in deum.Gauidquoq; iliumnbsp;deri pote�:fed ex omnibus omnino regibus,nbsp;�us uindicatfacrilegia,er extirpauit latius,nbsp;nimitatefuauetu�i�imis erroribus nemonbsp;er zdofe fc obiecit,ut lofias.Dauidis cnimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(jj

non tanta adhuc religionis corruptio erat n reliquis patet. Hoc ergo intelligitur,nbsp;toto corde,tota anima, er tota uchementi^nbsp;minum fcribitur,in totum eliminaffelfuper�i^���'�lnbsp;nes,ut pro omni uirili legem domini per omni�inbsp;dam populo perfuaderet, er alleduin promoitt!'�'nbsp;difficili exemplo.

2.6 Veruntamen non eftauerfus ab ira furoris fui magni, quonbsp;roreius contra ludamc proptff quot;nbsp;nes quibus prouocauerat


-ocr page 403-

I*

MALACHIM secvndvs.

f pixitcniindoininHs,EtiamIudamaugt; �facie nica,ficutabftuli Ifrael� �fpro-JKiam ciuitatcm hancquanielcgi lerufa^nbsp;, �C doniiim de qua dixi, Erit nomennbsp;�^euin ibi�

Reiiqua ucro fcrmonum lofi�, 8C uni^ '�trfaqu�fedr , nonne h�cfcriptafuntinnbsp;�ibro uerborum dieruin regum luda^

^^yraria�iiti/latotiui poptili ifradii conucr�oad complaccndum �rta�is rcgi, pharifaica denbsp;K,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/� �re omnium qui alien� fidei nituntur, ^3quot;

! ' ^^^n^lumfblumfequ!intur,uirbumdei non toto cor= ^�gt;nple�luntur,fed ceremonies tMtumfimulantpietanbsp;quam non habent.Veri�milc efi enim cito relapfosnbsp;^'^f^fidiam, indoluiffeq; reicdlam tam pulchram idolonbsp;^�gt;'�am,er oblcdainentu fenfutim,quibuf fcnucrat idonbsp;i ^�^^cultiK,cert�confi�t f�iffc maximu exparteim^:

gt; W patet ex lercmi� prophetijs impie con.ucrfin= ^^^yamp;prophet^umofores tampopulum qu.imprincinbsp;^quot;^�Ueo nondum dominus ab ira fiiroris fui redire de=inbsp;finilum uiriim ne tam impio populo deeipere^inbsp;^�'gt;�{ui i�ius regno indignus erat,citius abfiulit,z3 Ulornbsp;�ecifionem illi non fine fua culpa immifit. Et peccantnbsp;^anafiis deleta non fiierant, fed operta,donec fuccenbsp;^f^ent qui refricarent fiirorem domim dei iufium, filqnbsp;J^icet lofi� omnes imp ij, cum fatlacis populi contem^:nbsp;perpetuo.Propter quod CT dominus iurauerat p�rinbsp;^tum regnum iu^,ficut amp; perierat ifraelis, zr tem~nbsp;domii� cum cultu dei ceremoniali aboleretur, necnbsp;^�juamreflituereturin integrum. Quandoquidemglonbsp;fuinominis dijfufuruserat in gentes alias,internbsp;jfiritu ueritate colendus doceretur, ut contigitnbsp;prouidentia fandadei, de firuanda lucerna Dauinbsp;'^��^tternum.

�n diebus eius afcenditPharao Nechao ^f�c At;gypn contra regem Aflyriorum adnbsp;Z�rnen Euphraten,etabiitlofias rexin ocnbsp;'^Urfum eius��C occifus eftin Mageddo c�nbsp;^idifleteum�

jO � pt

c-t portaueru nt eum ferui fui mertuum ^Mageddo: amp; pertulerfit in lerufalem,nbsp;pfepelierunt cum infepuichrofuo�u^nbsp;terr� loachaz filiuni lofi�,nbsp;^�^nxerunteum, SCconftituerunteum renbsp;v�i, pro p�tre fuc,

^apienduserat lof. as ad patres, ah indigna populo Z* ��fge, ideo ordinatione dei m�dius duorum intpio^^nbsp;^�^^tegumocciditur pijfiimuslofias,di:m Aegyptio^nbsp;rcgicofilio propbetarum aduerfauir. Sed nonnbsp;' ^itdeus nec orare, ra;c confilium utile fedari, nec in^^nbsp;'l^lrerenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p)-ouidenti� dei infallibilis ordo coegerit

Interim tarnen culpamdiluerenonpotefi, quod faciendum nouit non fequitur, dum fe isnpijsnbsp;'�8�t'Us fociat,qui foli deo fidere debebat. lufiitia dei It-manififiatur in ilium, dum occiditur in betto^nbsp;�^^fine uerbo dei inceperat, re uera tarnen 'meomtna

REGVM CLVARTV� lol (U maxima er multa euadit dementia dei, rex alioquinbsp;pius,qu� experturus fiterat, fi taeorrupto populo tamnbsp;diu pr�elfe dcbuiffetut pater illius lAanaffes. Feliciusnbsp;ergo illifuit fiatm diffolui er effe cu animabus fando^nbsp;rumpatrum fuorum qu.tm diutifiime uiuens intolerabinbsp;lia uidere er fuflinere mala.

5 �* ^Vigintitrium annorum eratloacha^ quum regnare ccepiflet, SC rhbus mefibusnbsp;regnauitinlerufalem: nomen matris eiusnbsp;Amitaijfilia Icremi� de Lobna�

51 Etfecitmalumcoramdomino iuxtao-mnia qu� fecerantpatres eius� loachaslofi�filius nondum pacatis rebus repente �nbsp;populorapituradregnumpatrisdef�ndi,ideoqi�re= **nbsp;ge Aegypti,qui in bello cum occidcrat,er regnum hu^nbsp;miliauerat proxlmus iili terr�, non quein populus uelsnbsp;letexlofi�filijs,fedquifibi placui^et regem itifiituit,nbsp;pofi tres menfes. In quo etiam tam breui tempore c�penbsp;rat fine dei timor� pr�efie, er patris infiituta infringenbsp;re,amare qu� ille odiffet, er auifui fuperfiitiones plu=nbsp;ris habere qu�m patris pietatcm.Ad quod fe lUi iterumnbsp;infinuaHerantfalfiprophct�, er hypocriticifacerdo^inbsp;tes,ermutabileuulgusdeprauat� gentis, prifeamim�nbsp;pictatempariter refumere tentauerunt,e3'magnaexnbsp;parte pr�ualucrunt,contra prophetas domini continuenbsp;refilkntes,quod nihilif�cerunt, quia perdendi 'm totumnbsp;erant, amp; ex hareditate paterna ut iniqua po�eritatnbsp;eijeiendi,

Vinxit^ eum Pharao Nechao in Re.* bla,quaeeftin terraEmath, neregnaretinnbsp;lerufalcm: SCimpofuitmuIdam terr� cennbsp;tumtalentis argenti,amp;talento auri�

J4 Regem^conftiruitPharaoNechaoE-� liacim filium lofi�, pro lofia patre eius,nbsp;uertit^ nomen eius loacim: porro loa^nbsp;chaz tulit, duxit in Aegyptum, �C mor^nbsp;tuuseftibi�

Ligatus abducifur in Uemath � rege Aegypti, po^ pulusq; regni graui mul�a damnatur, centum talen^:nbsp;torum argenti, er talento uno auri. A quo Aegyptio renbsp;ge, populo pr�ficitur frater loachas, nomine quidemnbsp;proprio Eliakim,ut fit pro lofia patrerex mlerufa=:nbsp;lem,fideliserfiabilis inobedientia PharaoniNecho,nbsp;propter quod uertit illius nomen, ut uocaretur lchoia=nbsp;kiw ,fratre i�liiis loachas translato in Aegyptum, ubi �nbsp;ermortuusefi.

Argentum autem amp; aurum dcditloa-cimPharaoni, quumindixiflet terr� per fingulos, ut conferretur iuxta pr�ceptumnbsp;Pharaonis : unumquenque iuxta uiresnbsp;fuasexegit,tam argentum qu�m aurumnbsp;de populo terr�, ut daret Pharaoni Ne^nbsp;chao�

Studuit corrafioni argenti er auri � populo,quo gr4 tificaretur Aegyptio,fectindum ratum poffe�ionis finnbsp;gulorivm ciuium,ne quis pr� alio grauaretur, fed aqunnbsp;portio ab omtiibusfolueretur :�c enim regum. libidinenbsp;tL 4


-ocr page 404-

malacmim secvndvs.

populi diucxantur,cr udut � publicii pyrdtis, deprtea dantur,quide�ndendifufcipiuntur ab iniuria externnbsp;norum.

Vigintiquinqjannorum erat loacim quum regnare coepilTettS^ undecim annisnbsp;regnauitin lerufakm: nomen matris einsnbsp;Zebda filia Phadaia de Ruma.

37 nbsp;Et fecit malum coram domino iuxtao-

mnia qu� fecerant patres eius.

lehoiakimfiliut lo�te/ecu^duifUndecim annii pries �tit regno decUnaitti,impiui coram domino,ut prior,

CAPVT xxiiir.

contra eum,

Qjiandoquidcmregesludauni domino deo feruire nolebant,coadifunt tyrannii multis cr rcgibuifubejjenbsp;impijs: unde ioiakim filiia Io�ie,quem Pharao ci�igranbsp;uauerat,nuncregiBabylonis feruire compellitur. Tri=nbsp;bin annis ferumfitloiakim regi Babel,pofi quosrebelsnbsp;uit illi,tributumc[- negauit.

Immifit^ ei dominuslatr�culos Chai d�orum, SilatruncuIosSyri�, amp; latrun-culos Moab,Slt; latrunculos filiorum Am-mon:�lt; immifiteos in ludam, ut difperdenbsp;renteum iuxta uerbum dominiquodlo=nbsp;cutus fueratperferuos fuos prophetas.

Multis fubinde ca�amitatibus diuexatus efl, quia ma lum faciebat coram domino, per omnia�milis, non Io=nbsp;�iofed Amont CT Mana�i,ideo nunc Chaldaorum lasnbsp;trUftculi lo' preedatorcs, nuncSyri,nunc Moabita crnbsp;Ammonitte m�fiabant itlius regnum,�r prtedabantur,nbsp;domino ordinante ,fqi{i fecundum prophetarum prtedisnbsp;diones di�gt;erdendi crane, ab impietate enimfua reuosnbsp;cari � uerbo domini noluerunt, prophetarum contentsnbsp;ptorescrperfecutores,

  • 5 nbsp;Fadum eft autem hoe per uerbum do�

mini contra ludam,ut auferret eum � facie fua propter peccata Manafle uniuerfa quaenbsp;fecit:

4 Sc fanguinem innoxium quern effudit, amp;impleuit lerufalem cruore innocentiu:nbsp;SCnoIuit dominus propitiari.

�y Reliquaautem fermonum Io�akim,6C uniuerfa qu� fecit,n�nne h�c feripta funtnbsp;inlibro fermonum dierum regumiudas?nbsp;Pr�ui��_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lata erat fcntentia domini contra tudam, urges

battotumi�udregnumiudiciumdei,propterpeccatum Mana�is, quod licet propter peenitentiam ueluti priuanbsp;to dominiis imdul�jfet ,fedtamenpopulusnonemendasnbsp;Herat impietatem fuam, procUuior ad fauendivm facrilenbsp;gio Mana�is^quam religioni �ofi�. Cuius quoq; filij osnbsp;nines populo peruerfo applaudebai magis qu�m ut ex*

REGVM Q^VARTVS� mplolo�aprophetis doniini obtemperarent.nbsp;habebat locum in populo cr rege indulgentia det, qtunbsp;uerbum domim abiecerant.

  • 6 nbsp;nbsp;Et dormiuit loiakim cu patribus fuis�nbsp;Sfregnauitloachin filiuseius proeo.

f� lehoiakim dormijfe hie dicitur, hoc efl mortuiit, non m ledulo or naturali morte, fed iuxta prophetia/anbsp;leremite proiedus extra muros lerufalem, uel in itinettnbsp;adBabylonem fepultura afinifepultus. Uccthocintelsnbsp;ligipotucrit de omnmonegleda pompa circa fepultu*nbsp;ram,quia urbe capta circa occifos quoflunq; ratio flp^nbsp;liendi cum ceremonijs haberi non potuerit, in omniuinnbsp;rerumconflifione cr flrage. Dormilfetantii/inhilt;^f�'���nbsp;bitur,non fepultiis cum patribus, loco aliquonbsp;fepuichrorum. Pro gwo fowkraw fucee�it in regtflt;gt;nbsp;iachinfilius, nepos fcilicet to�a:, decern ez oܻnbsp;tunc natus,cum tribus tantum men�bus rexerit : �WW*nbsp;coram domino,ut erat tota familia ifla regia, nullis ptonbsp;phetarum admonitionibus emendanda. Proifliedi en^^nbsp;erant � domino,propterfanguineminnocententrnbsp;fum �ne pauore � Manaffe rege, qui expiari non pot^nbsp;rat�neimpiorum er confcntieiuitvm fanguintefi^quot;nbsp;dendofuo tempore.

  • 7 nbsp;Et ultra no addidit rex Aegyptinbsp;deretur de terra fuattulerat enim rtxnbsp;lonis � riuo Aegypti, ufque adnbsp;Euphraten omnia qu� fuerantreg*�^^^

  • 8 nbsp;lt;^fDecem amp; odo annorum^�^*^^nbsp;chin quu regnareccepiflettSc trit�ll� 'nbsp;fibus regnauit in lerufalem

tris eius Nehuftha filia Elnathan falem.

  • 9 nbsp;Etfecitmalum coram domi'no�*^^^

mnia qu� fecerat pater eius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Apparet loiakim eoconfllioBidgt;yloniore�'' lafl�,quiafiduciamhabcrctinAegyptium,�q�^� 'nbsp;tut us filera t in regem ; fed inaniter �debat,nbsp;ipfe quoque Aegypti rex�c contritus e�et (7^^nbsp;fus �Babylonio,M omnem terram Syrianbsp;gentium ceperit, ab Euphrate ftuuio ufquenbsp;uelalium Aegypto proximumfluuium Lnbsp;utnec�bijp� necamicis fuppetiasultr�firrep'�^��^nbsp;Aegyptius.

I� In tempore illo afeenderunt �fa buchodonofor regis Babylonisnbsp;lem, circundata eft urbsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o'quot;!, vlo

It Venit^Nabuchodonofor rexbaoy nis contra ciuitatem, quum fcrui eius of'nbsp;pugnarenteam,

Poftquamloiachinregno inauguratus pulifitfiragijSiflueBabyloni} regisnbsp;trem deiecerat ey occiderat ob rebellionon ptu�nbsp;gum Iudd,ueritus rex Babylonius etiam huncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ftuereHerafiierit decern croiloannortumJ^^^ . modo oao,facilis enim lapfusinannori�ni^�^^�^^nbsp;mittilur, rebcHare con�lio iniquorum 0�


-ocr page 405-

mala CH IM SECOND VS, ^udeorumimi�is (lucib:ii cunt exei-citu, urban Hierofanbsp;^ymMobfedithofliliterUmfccu-ndo.

eft loachin rexludaadreg? ^bylonis ipfe 8i mater eius,amp; ferui eius,nbsp;^principes eius,amp;euniichieius�5lt;fufce^nbsp;piteum rex Babylonis anno odaiio regninbsp;*llo.

*' Spontefedediditloidchin regi3ubylonis,iidconfi^ bunt Ieremiie,cunt mdtre fud, quie domind dicebdtur,uenbsp;bfti tutrix filijy�r cum principibus dttf eunuchii fuK,nbsp;^liifefe oinnes dedideruntt regi Ndbuchddnez^, (^uimtnbsp;regndjjet oilo dnnis rex Bdbylonius,d qudrtofcili=:nbsp;dnno regni loidkim: quos omnes trdiijlulit Bdby=�

Et protulit inde omnes thefauros dogt; ^Usdomini,Slt; thefauros domus regi��nbsp;^concidit uniuerfa uafa aureaqu�fece-F�t Salomon rex Ifraelin templo domininbsp;���lt;tauerbum dominie

No� folum lud�os cum rege trdn�ulit,fed totdM ter '^��^^deuduit rebus pr�tions, or nobilibm homiitibus,nbsp;^^l^q^uid mdgnum criUuJlre effet, drinorumfcilicetnbsp;mdgniffcos belldtorcs guofcimg; inter lu^nbsp;dujirret cum rege, Udffd pretiofd de templo don�-�^iamp;de duld regid,qu� Salomon ffeerat. Omnid tranffnbsp;funt Bdbylonein, iuxta uerbu dom(m,quodfa�tumnbsp;' Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Ezechidin regem ab Effaid prophetd.

I Ettranftulitomnem lerufalem,amp;uni-i ��erfos principes, 8C omnes fortes exerci-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, decern millia in captiuitatem � 8lt; om==

��em artificem 8C incluforem : nihil^ re^ eft, exceptis pauperibus populi

A T'ranftulit quoq; loachin in Babylon�, ^njatremregiSjamp;uxores regis, �Ceunu-eius� �c fortes terr� duxitin captiui-^tem delerufalcm in Babylonem.

Tlt;f)K regan qu�m principes dues Hierofolymo!, ^fortes quopj; dc diuites de tribu luda amp; Benidintn,nbsp;�^^�umerui omnium afcenderetdd decan millid,reli�ii^nbsp;�intiem pauperibus, er parui momenti uiris,pro utilitunbsp;Babylonis,magis qu�m adgloriam inlHtuendi

Etomnes uiros potentes (idejldiuites) millia, 5lt;artifices inclufores mibnbsp;omnes uiros fortes,Sibellatorcs.-du^nbsp;eos rexBabylonis captiuos in Baby^

. hic numerum not�t diuitum, ciuium, amp; ^Seiiioforum, notabiliumq; artificum,feptem mi�id,nbsp;��ille, pr�ter ijuos duo millia erant de aula r�gis ornbsp;ly ��^^�'WjWi/�jtrc�piiicet nobiles.

E^tconftituitrex Babylonis Matthani= ^patruum eius pro eo � uertit^ nomennbsp;�^edechiam,

J. potius qu�m regem ffcit rex Babel f�per regniludd MatthditiamfiliunHo�te^Irdtrein

REGVM CLVARTVS. I05 toiakim,patruum loachin regis,iaminBabylone tranf-lati. Vertitqdllius nomen,utdeindeZedekiiisdicere= (�.nbsp;tur,iuflitiam deifonans, quo ex meditatione proprq nonbsp;minis ad prieffandam Babylonio fidclitatem continuonbsp;memor effet.

18 ^Vicefimum 8C primum annum �ta^ tis h3bebatSedechias,quum regnare c�gt;nbsp;pilTetjSCundccimannisregnauitinleruftnbsp;lemtnomenmatris eiuseratAmitai, filianbsp;leremi� de Lobna,

gt;9 EtfecitmalumcoramdominOjiuxtao� mniaqu�feceratloacim.

io irafeebaturenim dominus contralerU falem SC contra ludam, donee proijceretnbsp;eos�faciefua�receffit^ Sedechias � regenbsp;Babylonis,

Viginti unius anni lt;etdtcm habens regne pr�fici turundedmannos regnaturus : non minor is impietatisnbsp;qu�m reliqui.Dcprauatus enim populus, er impij prinnbsp;cipes er confilidrij,dlium ftbi pr^elfe regem non tuliff^^nbsp;fent, pariter iufto iudicio dei ffniendi. imminebat enimnbsp;regno er genti cxcidium ob pcccatd, non folum illiusnbsp;fui temporis,fed etiam dudu commiffa in deum erfm^nbsp;dos.Cui tandem occafionempreflitit Zedcchias,iurifinbsp;iurandi tranfgre�ione ac rcbellione contra regem Ba=�nbsp;bylonis,er mobedientia fua contrafideli�imas exhor=:nbsp;tationes prophetteleremi�,quM fedulo exhibitdsfmpienbsp;ffgt;ernebat,erfrequentibus capturis compenfabatfiMnbsp;nuncio domim,dequibusmultadpudteremidm,

lt;PCAPVT XXV.

Adumeft autem annononore gni eius,menfe decimo, d�cimanbsp;die menfis, uenit Nabuchodo^


nofor rex Babylonis, ipfeamp; 0= mnis exercitus eius c�tra lerufalem, SC cirnbsp;cundederunt eam;8C extruxeruntincir=s

cumitueius munitiones.

i Etclaufaeftciuitasatq; U3llat3,ufq;ad undecimum annum regis Sedechi�,

Annonono Zedechilt;eregis�uda,qui erat d�cimas Ob�dtd feptimus regis Babylonis Nabuchadnezer, d�cima die '�fp�ymxt^nbsp;menffs decimi, obffdit Hierofolyinam rex Babel toto exnbsp;ercitu,uallumq; eraggeres extruxit contra earn ad uctnbsp;Ude impugnandum earn, er capiendum, ligneis trabisnbsp;bus er machinis ercilis iuxta murum. Durauitq; obff=inbsp;dionis calamitas,contmuo au�ia tribus annis,ufqs ad unnbsp;decimum annum regni Zedechite.

J nona die menfisjpr�ualuitcp fames in ciuitate,nec eratpanis populo terr�.

In nona die menfis, hie ex leremia fapplendus� eff, quarti,inualuiturbiintolerabilispreffiira fatnis, nuUonbsp;prorfus cibo reftante populo terra;,ob�dioneanxijs.nbsp;Tantas imuehunt nonnunquam calamitatcs perfidi resnbsp;ges, qui citius omnem populum fanue nccarent, quantnbsp;fefe dederent, non populorumfane paftores ,fed depa^nbsp;|lores cr tyrdnni.Et htec deni^ contrd rndtf^tum do*



-ocr page 406-

MAL ACHIM SEC VHD VS.

mim, or proph�tie Ieremilt;e admotutionef patiebitnturi digtieftage�ata illorum perfidia.

  • 4 nbsp;nbsp;Et interrupta eftciuitas : Si. omncs uirinbsp;bellatores node fugeruntper uiain port�nbsp;qu� eft inter duplicem murum ad hor^nbsp;turn r�gis � porro Chald�i obfidebantitinbsp;circumitu ciuitatem abift itaq; Sedechiasnbsp;per uiam quae ducit ad campeftriafolitu^nbsp;dinis.

y Et perfecuti funt exerdtus Chaldaeoru poft regem : comprehendit^ eum in pla-nitielericho; Si omnes bellatores qui er�tnbsp;cum co,reliquerunt eum.

Kuptut efl ergo uiolentid hoflium mitria urbii, obtentd ciuitM,fltgieruntq; uiri belldtores ludei ex ur=nbsp;be,ut fieri potuit noilu,flue irruptio h�cfltgdm prieie==nbsp;rit,flueflecutdflt, lion enimfeniper hifloriieordocumnbsp;defcriptioneflruatur. Videtur autcm perfecretiorentnbsp;aliquam portam regem exijflc cu fuis, qua: erat in huncnbsp;ufum conflituta dudum, inter duos muros urbis, fccuinbsp;hortuin regiumiflc enim flibi confulunt tyranni,utcunq;nbsp;populus pcriclitetur, ^pereat. Duccbataut�hacpornbsp;td dd iter fecundum Hebrdos fub terrdneiim,uf(J; dd folinbsp;tudinem uel fyludin,ubi emergebant defub terra, tutioisnbsp;res dd utterius fligiendum.Vertvm Chald�is uaUantibuinbsp;totam undiq; urbem, zry nutu dei inuefligdiites cunild,nbsp;fligientem funt perfecuti ufq; dd folitudines lericho, ubinbsp;dfuis dei-eliilus efl uiris, G� vn manus cecidit Chdl=:nbsp;dteorwm. Nozi efl enim con/tlitvm nec uirtus contra dosnbsp;tninumAerentids enim quod prtedixerdt, non credentifnbsp;impleiidum erdt mifere pereunti.

Apprehenfum ergo regem duxer�tad regem Babylonis inReblatha�qui locu^nbsp;tus eft cum eo indicium.

7 Filios autem Sedechi� occiderunt co^ ram eo, 8lt; oculos Sedechi� effodit� uin-xit^ eum catenis, Sc adduxit in Baby-lonem.

Sto' prouincid HemdthRibldtd urbs erat adquamob fldione durdnte Babylonius concefferat. l�de duciturnbsp;mifer Zedehiascum filiis,^cdptiuis caiteris, poends lanbsp;turiisperfldite fu.em dettmnbsp;nbsp;nbsp;homines, prophetic cr

regi.Sententidinddmndtionis dixerunt in ilium, qudnt Cr illico fenflt,uidendon�ferdbili fatooculis fuis filiosnbsp;�tyrdnno occidi, quo horror tremendi jfeildculinbsp;perp�tua phantafla; inha:reret,Gr uitam poflcd uiueretnbsp;plenam dngoribus,oculos ipflus fubinde cffoderunt,teiinbsp;nebris perpetuis cruciando atque hotroribus, qui 000=^nbsp;folationes cr confllia prophetic fan�li dbiecerdt,cir clenbsp;mentidm dei fui jfreuerat. Denique firreis reum�ius cdnbsp;tenisBdbylomdming!reditur,qudm tdinen uiderenonrnbsp;meretur.

  • 5 nbsp;nbsp;^MenfequintOjfeptima die mefis, ipfcnbsp;eft annus nonufdecimus r�gis Nabucho^nbsp;donofor regis Babylonist uenitNabnzarnbsp;dan princeps exerdtus,feruus r�gis Babynbsp;lonisinlerufalem�

rx

REGVM Ct VAR TVS.

  • 9 nbsp;Et fuccendit domu domini, amp; domumnbsp;regis ? Sc omes domos lerufal�, omnetn^nbsp;domum magnam combulTit igni.

  • 10 nbsp;nbsp;Etmuros lerufalemin circflitudeftru*nbsp;xitomnis exerdtus Chald�or�,qui eratnbsp;cum principe militum.

Septimo die quinti menfls, anni fecundum Hebreos decimioildui, �ydeciminom, diuerforcfle�lucotttpu^ pi��'nbsp;dlwj fepeoccurritregni NabuchodneZer,fluenbsp;ab Ajfyriorum regfio,fliue ddeptd mondrehhe exordia,nbsp;compte td efl urbis cr templi combuflio totalisanbsp;farddn magiflro militum uel coquorum,fcruo regis Ba^nbsp;bylonis,primo domumdomini, fecundo domutarrgi^rnbsp;deinde domos maiores, hoc efl, potentioru ciid�^�^�nbsp;nobilium,murum quoq^ urbis diruit, ne pofthaefi�^^'^nbsp;dendiaufumhaberentincolte,tam infllicisnbsp;ciuitatis,idq;ingyropertotum. Hoc tarn feiierou^^'nbsp;cio dei fuper templum Sdlomonis zy urbem fatiilam'^nbsp;riflimeuidetur,non tarn domino deo curieefl'ecultgt;�^nbsp;externum quitl�cunq;, etiam db ipfo infltuto,nonnbsp;iTii tdntopere pldceret, fed ut in unius dei ueri eul^nbsp;flfleret plebs eleCta,quam i�iplaceat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exig�i^

Cr incorruptibilem cultum, qui fit fide in deOin, centid uitie,z^ non fidla charitdte ad proximuii^gt;nbsp;ficiumjfiritus contribulati zz cordis contriti,nbsp;mentis ddfermonein dei,nbsp;nbsp;nbsp;obedientis uerbis '

tdrum eius. U fl ddfit cultus,non dijf licet tewpl�'^�^^ fdcerdotium,quod ipfe inflituit,ut eifei'uireiiifi^nbsp;abomindtioeflquicquidfiirisdeflrtur, quin^�nbsp;fiunt,crperuerflopietdtisi�qudflii,qudii^ir!nbsp;Moflicd lege prdceptd funt luddis.NuncdUttKf^'^^^^nbsp;ueri diffufd totoorbe,idcet tarndiutemplu'gt;i'-)��'^.^^^(inbsp;altdre Iuddicum,coli^ fe iubet cr uult deits innbsp;ueritdte,fiducid fanitain deumpatrem,pernbsp;filium GT dominum noflrum,uitdq^flmplicd��^�^��^nbsp;tudm Chrifti, zr uere dpoflolicdm.

  • 11 nbsp;nbsp;Reliquam autem populi partciflz^^pnbsp;rem�feratin duitate, amp; perfugas �1*�*nbsp;fuger�tad regem Babylonis, SC �cnfi ^�5nbsp;uulgus tranftulit Nabuzardannbsp;militi�.

Sub tempus tdm diutuma; obfldionis dd bdfefe multi dederant, zrtrdnsfitgerantadnbsp;hos cu i�is qui in urbe coaili manferditt,nbsp;pariter trdnflulit in Chalddamprinccpsnbsp;timd trdnfmigratione urbis, quam tarn leregt;�'^^nbsp;bzKlt;c 5 quam Bzcchiel Babylonia: luddisnbsp;duhspriedixcrant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Etdepauperib�terr� reliquifp��*^ militi� uinitores SCagricolas.

Ad contumeliamgentis ludaicd, Cf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pleb^

Chalda:orum regis, princeps relinquit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defo^

quofddm, qui agjros colerent nbsp;nbsp;uined^�'�^ period

lareturzrudflaretur im totum, cj regi Babylonia, Sed quia dei iudiciofabbdilnbsp;fpfdferuaturd erdt,zr ornmnofine culturdplf^


-ocr page 407-

M ALA C Hist SECVNDVS,

diui/tiefabb�thd nonobleruitucrdt: idconecreUs jKi/� i�is concejj�m i �co �tit diu �ib�fltrCjfed ob i()fonbsp;ijuotj; perfidium oiniuno mfolitudinem terru rcdi~nbsp;erat.

*5 Columnas autem �reas, qu� erant in tfOiplo domini, �C bafes, 8i mare �reuiiinbsp;9Uod erat in domo domini,confregeruntnbsp;Chaid�i, �C tranftulerunt �s omnium innbsp;�abyloncm�

Ollas quoqj, 8C trullas, 8C tridentes, amp; �cyphos, 8C omia uafa �rea, in quibus minbsp;���ftrabantjtulerunt.

*y Neenon Si thuribula, Si phialas : quae �^rea,aurea:amp; qu� argentea, argentea, tunbsp;�Iprincepsmiliti�,

QWic^Kiti magmficum, graue nbsp;nbsp;pretiof im erat in

domini,quad ob uaflitatemmolii comodetran� non poterat, Chald^i confregerunt, atq; Babylonnbsp;totum idud tes tranftuler�t, ad prophanos ufut re=nbsp;erant columns ^ercte cum bafibus omnibut oUa=nbsp;leneum iUud magnu, de guo in fuperioribui.nbsp;uero ua�a domiK domini, oUat fcibcet ZT fro=inbsp;^^i^uibucfrilicet uerruntur cineres dealtariueltr�frnbsp;^nduntur:Pfaltcria,hoc eft mufica inflrumenta omnia:nbsp;cxcifrgt;ria,carnium frilicet in templo:cochlcaria, o=nbsp;^ag; uafr guibiK mimftrabatur in domo domint, oin=nbsp;'^�t abfiulerunt in Babylonem, thuribula guog^nbsp;nbsp;nbsp;phia

�r omtiino guieguid erat uel aurc� uel argenteum '�^'tfrega-ui}t,fed tranflulcrunt.

columnas duas,mare unum, amp; bafes quas fecerat Salomon in templo domini,nbsp;pon erat pondus �ris omnium uaforumnbsp;�Riorum.

, I�� ante generaliter nominate column�, nunc frie= defig!iantur,freumdum, ipfarum partei er ornanbsp;���^nta, ueluti toties memorata fri defrderium ing�rantnbsp;^�oribuiiudeii,cr admiration�.l^iobi^ uero coltvmH�nbsp;'fieuetui ftouumteftamentumfunt, ueltabuLedecanbsp;due.Mare a:neum bapti�nm efr, regenerationii ernbsp;^^nouafionis freramentum. Bafrs uero articuli �mt ca=nbsp;^^oliae profr�ionis,gu� adempta Mignii tuda;is,transnbsp;I^renda ei-ant in ecclefiamgeittium, pofl ablatum tem=^nbsp;P�i��, er crematam terreflrein l�ierofolymam:ea enimnbsp;^'^iantrapuit rex gcntilii du�m ad tanoui ea tradianbsp;}/^^illideui.

, �cccm amp; oclo cubitos altitudinis ha-pbat colum na una � SC capitcllum �reum '^Perfe altitudinis trium cubitorumtamp;^renbsp;^c�l�, Sfmalagranata fupercapitellumnbsp;P^^gyrum, omnia �rea � fimilem Sc colu-icciinds. h�bebst orn3.tunifnbsp;fbrinacolumnarum�uf�ciut gu�pra:diiia�iitt,nbsp;de iUitriemconfrdione author difrcreret in tertio.

� Tulit quoq; princeps militi� Saraiam ^�rdotem primum: ScSophoniam facernbsp;*9 '^p�^fccundum,6lt;tresianitores.

de ciuitate eunuch� unum quicrat

2.1

REGVM CtVARTV5. I04 pr�feflus fupcr bellatores uirosj Si quin--queuiros dehis quifteterantcoram rege,nbsp;quos reperitin ciuitatc.Sf fcribam princi-pem exercitus, qui probabat tyrones denbsp;populo terr� � �C fexaginta uiros � uulgo,nbsp;quiinucntifacrantin ciuitate*

^0 Quos toll�s Nabuzardan princeps mi litumjduxit ad regem Babylonis in Re=snbsp;blatha*

Perculfit� eos rex Babylonis, Scinter-fecit eos in Reblatha in terra Emath�SC translatus eft luda de terra fua*nbsp;� Catalogue efl eorum quifie capti funt � principe minbsp;litie, non ut Babylonem mitterentur, fed ut impietatisnbsp;fr�ey'perfidorumcon/iliorMn, cr rcbcllionispccn�inbsp;darent,occi� pariter in Reblatha, quam nunc Anthio^nbsp;chiam putant.-fummus frilicet freerdoi^araia, ce pofrnbsp;eum princep! infrriorum Zophonioi, qui frmper contra lcremiam clamauerant,Teinplum domin(,templtmtnbsp;domini, c^c. Tr�s quoq^ thefrurarif uelcufrodes uafo^nbsp;rum principales. De aulicis uero �iflulit cos quos inue==nbsp;ntt capta urbe, cienuchum principem militi�, quinquenbsp;con�liarios uel�ecrctarios,�nribamquoque exercitutnbsp;cum�exagjntauirismaioribitsde populo. Rcliquoso:^nbsp;mnesinurbeinuentos tranflulitBabylonem, crdefii.inbsp;terra quampatribus dominus dederatomnes ciccitexnbsp;ea iufro iudicio�(o,frmper illi inobedientes.Exempluq;nbsp;pofruit eos in omnes populos,tribus cr Unguas, ut difeatnbsp;colere dominum er timerei

2.x

Populo autem qui reli�us eft in terra Iuda,quem dimiferat Nabuchodonofornbsp;rexBabylonis, prxfecitGodoIiam filiumnbsp;Ahicam filii Saphan*

Quod quum audilTent omnes duces militum,ipfi �C uiri qui erant cum eis, ui=snbsp;delicet quod conftituilTet rex Babylonisnbsp;Godeliamtueneruntad GodoliainMaf-pha,Ifmahelfilius Nathani�, amp; lohanannbsp;filius Caree,8cSaraiafili� Tbanehumethnbsp;Netophathites, amp;Iezonias filius Maachanbsp;thi ipfi amp; focii eorum.

Vt autem exemplumir�diuinieadbucclariuseluee freeret,nbsp;nbsp;nbsp;infrims malitia maledi�li � deo populi agiw=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

frerett(r,ctiam �gentilibus, cotigit prouidentia dei, cr benignitategentilis tyranni,ut optimus uir Godolias denbsp;gente �udaica refitduis m terra pauperibus Ifraelitis pr�nbsp;ficeretur in ducem ac proteaorem,ad quem plures firenbsp;nui cr boni uiri fefre collegerunt amore loci patrii�,,nbsp;inter quos eis' plurimi peflilentes etTquot; pcr�di,qHi folicitanbsp;bantfimplicioresadexcedendum prorfus � terra ac innbsp;Aegyptum profrgiendum,contra uerbum leremi�, quinbsp;�principemiliti�cum i�isconuerfandiucl ubicunquenbsp;Uellet indultum�i�ceperat. Hon enim deflitit deus con^nbsp;folarifros, qt bonitatem commendare inundo,etiam adnbsp;ingrati�mos,quo etr i�orwm peruerfitas, �tr ipfius benbsp;mgmtas clarius infriciatur ab omnibus.

lurauit^ Godolias ipfis�Cfocqscor�^

-ocr page 408-

MALACHIM SECVNDVS. dices eis, Nolitetimercferuirc Chald�is�nbsp;manetein terra, amp; feruite regi Babylonis,nbsp;Sebeneerituobis.

Godoli�/s d. leremict cer�orfa�lus, iurdt re�duii per petuumfduoreinregis falukm,� quietirerndneant,nbsp;GT reg! �deliter feruidnt Chdldieont.Sic enim iudiciumnbsp;dci dmplcitcndum filer dt pdttcntcr,cr fldgeOu dignuMnbsp;tdntK fdcinonbui �qudnimiterfuffirendum, ut fubdi dinbsp;feerent qui impcrare nefeirent.

  • 1.5 nbsp;Faclum eftautem in menfe feptimo,uc=:nbsp;nit Ifmahcl filius Nathani� filq Elifamanbsp;de femine rcgio,8lt; decern uiri cum eot pernbsp;cuflferunt^ Godolia, qui �C mortuus eft:nbsp;fed �Clud�os Sc Chald�os qui erant cumnbsp;eo in Mafpha.

  • 2.6 nbsp;Confurgens^omnispcpulus�paruonbsp;ufq; ad magnum, Sc principes militum ucnbsp;ncruntin Aegyptum timetes Chald�os.

Breuiuebicdefcrihiturhiftorid,qu�fiifiuHeren�di, optimum Gedoliam occifum ab impio ifmaele, qui md=nbsp;luit oinnes mifere perdi,q no �bi fubiedosgubernari abnbsp;Optimo. Contra uerbu leremi� omnet Aegyptu trdnflu=snbsp;lit,etidm lercmiam, ubi CT omnes quod�rmidduerantnbsp;Chald�orum imperium experti funt,dd unu omnes tru~nbsp;cidaticum Aegyptijs. Sic eliminandos omnes pr�dixe=*nbsp;rant prophetlt;e, �c fabbathum terra celebrare debebat,nbsp;�c uindicari uerborum dei contanptus.

^Fadumeftueroinannotricefimofe^ ptimo tranfmigrationis loachin r�gis lu^

R E G V M QJV A R T V S.

d�,menfe duodecimo, uicefimafeptima die men fis: fubleuauitEuilmerodach rexnbsp;Babylonis anno quo regnare c�pcrat, canbsp;putloachin regis ludadecarccre.

2.8 nbsp;Etlocutus eft ci benigne: Sc pofuitthro

num eius fuper thronum regumquicrat cum eo in Babylone.

^9 Etmutauitueftes eius quas habueratin carccrc, SCcomedebatpancfemperin connbsp;fpedu eius cundis diebus uit� fu�- Annonbsp;namquoq; coftituit ei fineinterrnilfio*�^�nbsp;qu�Scdabaturei � rege per fingulos�*^�nbsp;omnibus diebus uit�fu�. - msnbsp;Po� trigmtafeptemannos prim�nbsp;lerufalemfub rege loiachin, qui �it uige�fiii^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

uel fextus,po� ultimam fub Zedekia, qui amp; mut erat Euil merodach �lij Nabochadnezi^fi^nbsp;gnaucratiamquddragmta quatuor annit.nbsp;denuo rex Ioachin,in palatio r�gis Babyloni^�^l^nbsp;nut uixerat fordidior, carceri inclufut, amp;nbsp;extrailus prlt;eponitur cateris principibus ..^finbsp;cr menfaregiafujkntatur, tarn ipfc quantnbsp;milia, ^nec uixit,uel ipfe loachin uel EuHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mci

utrunqi enim ueri�mile e�, �y digna copen�^''� ^^ifd� uelinhocdcquieuituerbo domiiu perlcreitt^^^trenbsp;�o, re�gnando fe in manut r�gis Bdbylogt;t^f\^jti'i(nbsp;principibut quibufd�, quum interim nd�^nbsp;dehidtgyauiorem morte patituruitam.

FINIS.


SVMHA VERSVVM

LIBRI MALACHIM M. D. XXXIIII.

-ocr page 409-

Par A LI P OMEN ON

liber primvs. hebraice DibreHaiamim.

CAPVT PRIMVM.

Dam, Seth Enos,nbsp;Cainam,nbsp;Malaleeljianbsp;red,nbsp;Enoch,nbsp;Mathufalenbsp;Eamech,nbsp;NoCjScmnbsp;Ch�, amp;Ia^nbsp;pheth,

Wc liber apud Hebroos uniis, nobis in duos diuifus, ^�^^xifiiinanduseft iselfe,(iuiinlibris Regtimtotiesnbsp;'�^amp;itur,quandoquideni plura eorum non continet,nbsp;ibidem in i(gt;fo legiferibuntur. yidetur compendianbsp;^potius ejjeprolixioris nurrationis qute inta-cidU obnbsp;^^nporis ey- captiuitatum mcommocLt,idq; tanto faci^nbsp;fieripotuit, quia nonferibebantur obmomrtesuisnbsp;^iquatuor canonici libri in uno uolumino, fed multii,nbsp;Il fquot;^iuitq; tantofaciliusdeperdi eorum aUquis GT neglisnbsp;S�)�d reliquis faluis exuri. Rt intempefliua fedulitM abnbsp;^�'cuiandi bonos autbores, no folumhac in re plurimuntnbsp;^^fiiit/ed etiam in gent ilium Ubris, quos pr^efiaret in^nbsp;^^S'��scxtare,qu.(m mifere difeerptoscr mon�ruofenbsp;^'^^%qua�S ZT bic liber deprehenditur effe diligen-�tttendenti,fcilicet neceffar'qs quibufdamhi�orijsnbsp;, er alicubi ef�uens in nomimbus, pro quorumnbsp;*^^tileilu,neceffeerataliaqu�damnon obmi�a. Hecnbsp;i^�^a�if ratio efl,ut inpri�o ordinario Romanocttmnbsp;�''��iqui fir� libri omnes in ecclefia legi confueuerint pernbsp;%icirculum,hic liber ueluti po� librosRegunt au^nbsp;'^tos,pariim utilis uifus e�, ZT�genealogias admodu tce^nbsp;^^f�ispa�imcontineat,CTfyluam propriorumnomi^:nbsp;bominunt qu�m tocorum,qu-e iamdudum de^nbsp;J�erunt ab ufu ZT notitia homiiui�t,fuo tarnen temporenbsp;�^'^^�'ario ufui erant, er non fine necejfaria rations annbsp;^^�td.Apud Hebroos quoq- non pertinet ad legem uelnbsp;^'^�pbet(u,ut Regum libri zr ludicimt cum reliquts,fednbsp;^amp;ographa,fanlt;^l(itq; fcripturds,qult;(s Henbsp;�^PpelUt,inter quas tarnen ultimus habetur. Qjtemnbsp;�liittto fcriptum ab Efra lud^ei tradunt, circiter decinbsp;fol �^mum annum,� tempore quo redi� Hiero-^�^ntSorobabel, zrlefus facerdos, in diebus Cyrinbsp;R^^'P^^^^nfa ad tempora Cyri fccundi,quem Hebreinbsp;affirmant. Ab ipfo autem libri exordio nonbsp;�tbbreuiatio uiolenta, ZT refeifio omnium impertinbsp;ad nudam coordinationemgenealogiorum, abnbsp;!� Abraam, � quo ad Dauidis fernen benedinbsp;^^�enditur,quod fcopus e�totius uoluminis,� quonbsp;'quot;�w defcendit,qui e� alpha zT a, finisnbsp;nbsp;nbsp;princi^

PARALIP. PRIMVS. loy piiMM legis Grprophetaru,quem lucbei ignorantes,'Da=nbsp;uidem po� Abraam dicunt margaritam uelut effe inter **nbsp;harenas perditam,cribratione difcuti�doq; reieiiis alijsnbsp;lapillis omnibus tandem ut pretiofi�imZ inueniendum,nbsp;Adamhomo primus,� terra matre corporea nomen fu^nbsp;feeptu reliquit totigeneri fuo,de terra enim fumptus,innbsp;terram regreditur iuxta corpus.Cain ZT Abel cum mulnbsp;tis alijs obmittitur,quia folus Seth adufq^ Noe pofleritanbsp;tern in Chrifh catalogum pertinebat,decerngeneratiomnbsp;bus continuato feculoper annos millefexcentosquin^nbsp;quagmtafex,quorum etates ex Genefi difeendas obmi*!nbsp;fit author. Ternarios nominu ordinal diuinu numerum.nbsp;Hoe autemfilijs fuis quaternarium explet. Cuius filiutnbsp;Sem,non ideo primus fcribitur quiafenior, fed quia A*nbsp;brax pater e� Dauidis, zr Chrifli domini.

y FiliiIaphet:Gomer8cMagog,amp;Ma-dai,Sc lauan,Thubal,�VIofoch,Thiras.

Houi mundi po� diluuium in�auratores defcribun^ laphtth po tur,etiam prophanarum gentium patriarchie,omnese=^��^^'nbsp;aimpertinebant adgenealogiam Chri�i,quernomnesnbsp;aliquando utdominum agnofeiturierant,quosomnesnbsp;benedicendos in Chriflo prophetic prlt;edixerunt, ZT canbsp;tbolica ecclefia fatetur,iamdudum completum,ZTinfinbsp;nem feculorum femper magis ac magis celebrandum. Ftnbsp;Iq autem Uphet maioris Gomer,� quo putantur procefinbsp;fi/fe Galat�,potius Germani, cum illius filius Afcenatnbsp;dicatur primus.Diphat in M.ofe hie Riphat legitur,Pa��nbsp;flagones putati,ueriusauteSarmat�.Tertius uero Thonbsp;gorma,patr� Frigu ut putatur,�queTartari did po�itt.

Filij uero lauan, Grlt;ecorum patris,plures funt,uelu^ ti zr prouinde Gnecorum plures. Elifa Bolides �nda^nbsp;uit,Tharfifa Cilices,Cithim Ciprios,Dodanim, quizTnbsp;Rodanim,non enim raro fcribitur pronbsp;nbsp;nbsp;ZT contra:

Rhodij putantur � LXX. intf rpre nbsp;nbsp;nbsp;Mlt;lt;gog aut� fe

cundum Rebreos generale nomen dicitur ad omnes po pulostquod cotra ludeos notandu,qui � Chri�o Magognbsp;ZT Goggentes fuperandos afferunt,cui fideles iamdudiinbsp;confentiuntgaudentq; completu. Cuienim exRebraonbsp;rum gente unquam feruierunt zr feruiunt omnesgen^nbsp;tes, prater qu�m Chri�odomino f � quo fe iamgeni*nbsp;tesfuperatos, ZT errorum maximorum corruptelaconnbsp;Uidos,gfatulantiir, ergratias agunt dco optimo maxi= 'nbsp;mo per Chri�um dominum, in cuius fixmore fcriptumnbsp;agnofcimus,Rex regum ZT dominus dominantium.Manbsp;daie�eMcdorum patriarcham nominis affinity com^nbsp;probat,ficut ZT Th�ras Tracum. Tubal autem Refficrinbsp;dicutur,Ri�)ani fcilicet ZT Uali, cum fit Reffieria olimnbsp;dida duplcx.Mefech uelMofoch,Cappadoces funt.

Filii autem Chus�Saba SC Euila, Saba^ tha Sc Regma, SC Sabathacha. Porro fili)nbsp;RegmatSaba amp; D 0dan.

MH

-ocr page 410-

P A R A �Jb I P. P R f M V S.

��sam fiiij. defilijs Cham, qui mtior dicitur, cuitufilij, Cbiw Aethiopiis �didit, eos fcilicet, qui Aegyptumnbsp;orientenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auflro circumeuM, cuitK prouinci^e regios

n�s cr re�u faut, Saba, � quo Sabtei, Arabes. Hcfila, Getulos quidam putant,fed uidetur efje pars aliqua A=nbsp;rabiiCj�rta�is defertce,Sabatha,unde Sabatheiii,quinbsp;nulle A�abari dici putantur. Sabtacha quoq,-, quod ctu^nbsp;ius terra: nomen j�erit non confi�t, ctim certum legaturnbsp;Aethiopiosfiiiffe multas.Kagma deniq; filius Chus duosnbsp;condidit gentcs,Schaba cr Dadan,�rta�is occidental:nbsp;les Aethiopesfiint,^auritani fcilicet,?^ Tingitani.

*� Chus autein genuit Nemrod� ifte ca:=^ pitefle potens in terra

Niwrod autem filius Chus primus laudatur ��rtitu dine,fiue illambene exercuerit, ut uolunt quidam, fiuenbsp;adhominumoppre�ionem,utaUj. Venator autem robunbsp;flus coram domino di�us efl, quia � domino infiigatusnbsp;inflitutus, ut �ras aut f�roces homines comprefi�ritnbsp;Cf euicerit. Quod uero homines contra deumrebella::nbsp;re docucrit,minus efl uerif�mile.

11 Mefraim uero genuit Ludim �C Ana-mim,amp;Laabini,Slt;Nephtuini,

12- Phethrufim quoque, 8C Chasluim � de quibuscgrefii funtPhilifthqm �C Caph-torim*

Secundusfilius Chant, Mezraim di�ius efl, Aegy:: ptiorum pater, � quo omnes fiiijnbsp;nbsp;nbsp;pofitri, duplici iod

jcribuntur ante ultimam mem,ueluti d mari nomina for:: titi,ut merito put�tur effie maritimi. Sunt autem Ludijntnbsp;Anamijm,Lehobijm,llt;laphtuhijm : pr�ter quos crnbsp;trufijm �rta�is Pelufini, cr Casluhijm,a quibus prodienbsp;runt Philifihijm Cir Caphtorim. A Phut filio Cham pu=nbsp;tantur Libq procefiijf�.

  • 15 nbsp;CChanaan uero genuit Sidon� primonbsp;gcnitum fuum,Heth�um quoq;,

14 Iebuf��Slt; Amorrh��,amp;Gergef�umj I y Heu�umc^,8lt; Arac�um,8^ Sin�uni,

  • 16 nbsp;Aradium quoq;,amp; Samar��, amp; Ama-th�um*

Chanoan pofiremusfilius Cham,duodecimgentes adidit, quas iuffu dei pofira duodecim tribus ifrael eiesnbsp;cerunt, cr illorum terram in htereditatem acceperunt:nbsp;di��iSidonij,Heth.ei,Iebufiei,Amorrhai,Gcrgefa:i,Hesnbsp;flei,Arak�i,Sinai,Aruadij, 7iamor�i,'Hemath�i, ont:nbsp;n�s autem patris nomine Chanana:i.-

  • 17 nbsp;nbsp;Fiiti Sem : Ael� 8^ Afliir, 8C Arphaxad,nbsp;�C Lud,8c Aram,Hus Si Hul,8cGether,8�nbsp;Mofoch*

  • 18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arphaxadautem genuit Sale, qui Si.nbsp;ipfegenuitHeben

  • 19 nbsp;Porto Heber natif�nt duo filtj,nomennbsp;uniPhaleg,quia indiebus eius diuifacftnbsp;,terra,amp; nomen fratris eius ledan.

a.0 nbsp;nbsp;le�lan a�t genuit Elmodad, �C Saleph,

�C Afarmoth,8Clare, Adoramquoq;amp;Vzal,amp;Decla,nbsp;HebaletiamScAbimaelj�CSaba,

DIBRE HAIAMIH. necnonamp;Ophir,�iEuiIa,8iIobaK�*nbsp;mnes ifti,filii ledan�

Sem eu fuis filijs pofiremo recenfetur,quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftf'*'

reliquis patribus zrgenealogijs,ipfifoli�fius gentius fintredigendi incatalogumcelcberrimxgtiif^nbsp;rationis ab Adam ad Chrifium. Primus cX SeinfiH�^^nbsp;Elam, � quo Elamit�, Perfe fcilicet. Secundus A/furi^nbsp;quo Affyrior� rcgnu,cuius fedes Eliniue cr Babel, dt^nbsp;cor Cf conf�fio.Beinde Lud,� quo Lidij: Araiit, a quonbsp;Aramlt;ei,qui cr Syri, cuius metropolis DamafeU^ notunbsp;tur pa�imiVz quoq;,� quo V s Traconitidis regio-'l^'*^nbsp;4 quo Armenij. Gether uel Gethor paternbsp;ucl Carioru.^ofoch uel Mefeeh,� quoMeoutrinbsp;principaliorfuit Arphacfadfilius Sem, �qucAbr^^nbsp;defcendit,perSela,Eieber, Pheleg,Keu,SarUg,^^nbsp;Cf Thera, de quibus infra uerfu uicef�moquarto-^^nbsp;rmuelutrationc reddensPheleg,quoddiuifion^^,nbsp;diffc�iionem f�gnificat,dicit: Quia in diebus i�iut diiu*^nbsp;fe funtgentes, Cf prcediilorum patrwm iam ueheritU-teradau�laefifoboles,ut nouas fibifedes conquit^^nbsp;cogeretur.De qua coloniarum inuejligatione,leg^^^^^nbsp;fi fragmenta.Elic autem Pheleg,filius Hebernbsp;buit Ie�i'an,cuius tredecim hic fiiij enumeratur,nbsp;lem fuam diffeminauerunt in tcrras,qu� cfnbsp;confccut� funt ex filiorum nomimbus : Sic utnbsp;dit�,nomina fua ab homintbus fufeeperint :nbsp;ro ab urbibus, ideoq^ hic urbium nomina

Sem, Arphaxad,Sale,

Heber,Phaleg,Ragau, Serug,Nachor,Thare,nbsp;Abram,ifteeftAbrahamgt;nbsp;Sicut ab Adam ad Noe dec�generations�utgt;'nbsp;ce�iones primi feculific 4 Sem ufq^ ad Abraari)nbsp;funt pofirritatcs feewtdi feculi. A quo peculiaritynbsp;(la htereditas dni,qu�fide �rmatur, cfnbsp;�xordtu fumpf�t,qui pater dicitur fidei omtiiuf�^ �nbsp;Cf pater primus ingenealogia Chrifii dotmni,�nbsp;mifiio coepitfalutis, CTfimul opera Icgts coinW^nbsp;donee gratia diffunderetur inomncsgenteSiyL^finbsp;per Chrifium filium dei,qui finis effet legis, P^enbsp;delium,cf expe�latio omnium gentium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

2.8 Filii autem Abraham, lfaacpr�poniturlfmaeli,mquocbplendarfyf^jnbsp;ntifia benediilio, cf catalogus inchoandus,nbsp;rcieiiif�erintlfmaelis fiiij, fed quia exipfi{^^. chrt=^nbsp;gentes non effent per Chrifium, fedpotin^'c^nbsp;fio perfidem benedicendi.ldeoq^ tamglori��r �.nbsp;notaiur familia per duces ac reges multos,ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ j-

mi�ionumdei,cf fides Abra� perjfeflafiy^^^�^. �jg feerentq^ homines deo fidere, ernbsp;placere illi, qui tempor alia bona donat,nbsp;commendet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -^eni

Eth� generationes eorum^

tus Ifmahelis, Nabaioth amp; Ced3��gt; beel,amp;Mabfam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiadadS^

5� amp; Mafma,Slt;Duma,M3ffa?�^

letur,


-ocr page 411-

PARALIP. P RIM V S.

ϒ Ictur,Naphis,Ccdma, hifuntfilii Ifina flis.

Filii autem Cetur� concubins Abra* �am, quos genuit : Zamram, Iecfan,Ma*nbsp;. �an, Madian, lesboch, 8(. Sue. Porto filiinbsp;� �cfan:Saba,Slt; Dadan. Filij autemnbsp;^adian�EphaSlt;Epher, amp;Enoc, amp; Abi.-^amp;EidaajOmneshijfilii Cetur�.

H Genuit autem Abrah�lfaac� cuius fuc^ gt;^nt filii Efauamp;Ifrael.

filiorumlfnt�elii nomina^cum tempore adhicferunt 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�r locts,m quibus iUoru adauila eft fobolef.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tejk Hieronymo, nomen d�dit toti terriO ab

^phrate ad rubr� mare, lt;JU� l^abaiothena dicitur. Ce quoij; in Arabia defterta regio eft.Duma quoq;,

'^^^ft:ripturacelebratur,nondubiu ^uin Oquot; alia no ^'^ftmiliter oUm in uftuf�erint, Lapftf tempor� imm�nbsp;l^aodecim aut hi filij iftnaelii,ftlij Agar, Abraha-^�tgt;�ttregcniti funt:Prlt;�ter qu�Hagar, cr ali�habuitnbsp;��^ofein pater Abraha,Cethuram fcilicet,qute quia connbsp;^'^^inadicitur,aliauidel3ir{�tjje q Agar anciUaSarie,nbsp;^^ua Cethura fuftulit Abraham filiosnbsp;nbsp;nbsp;nepotes ma

^^'gt;iino!ninK,cr totoifubinde populos,pa�mt terras fi ^^�intpliftimil^uendicantes,cr nomintbus inflgnientes,nbsp;iJierito pater mul�tudinis habeatur e:^ nomine�ir,quinbsp;, merito tanta i�uftratus eft fobolc. due omnis mulnbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;^^dofaluanda per Cbriftum dominum �qui ftopusft�t

Pquot; finis tamfidei q promi�ionu Abra�) pariter omnes '^unatn ele�oru ecclefiam co�ligendi, per uerb� dei innbsp;^^''iflo.Tredecim ergo i�luj�res populi notantur defcennbsp;Abraamper Cethurain,f�cut cr duodectm pernbsp;liunc quos per Saram po^ros acceperit,diligennbsp;^^dcfignatur. P.xlfaacfcilicetgcnito,qui pater fi�tnbsp;K ^f^u^Iacob,^^ CJ� ifrael.

Filti Efau�Eliphaz, Rahuel, lehus, Ihe^ ^^'omamp;Core.

Filii EIipbaz�Theman,Omar,Sephi, ^ath�,Ccnez,Thamna,Amalcc. Filiinbsp;j^�^ahueI�Nahath,Zara,Samma,Meza.

. Filfi Seir � Lotan, Sobal, Sebeon, Ana, ^ifon,Efer,Difan.

^0 r LotamHori, Homam.Sororautc

J'O�n fuit Thamna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Filfi So^

Alian, Si Manahath, Si Ebal,Sephi SC ^��ain.Filii Sebeonj Aia SC Ana.

Filii Ana:Difon. Filii Difon:Hamran, 4; ^t-^'^ban,6clethran,amp;; Charan.

V i F^Fer�Balaan SC 'Z3U3n,SC lacan.

H ^iliiDifon:HusSlt;Aran.

. ^andoquidem projequenda eratl/raelis poftcri^: ��quot; Gftau magniftcentia breuitcrindicanda, tdeo prinbsp;lt;tbf duit�e author de Efau filqs, que ueriftmile eftnbsp;Abraie non unam tantum habuifte uxorein,nbsp;jj- ^fif�s fiueconcubinis,fiueuxoribus plurimos,quinbsp;'^'^minantur filios fuftuliffe. Sed notum eft,eunsnbsp;^fiiu,nunc Edom quia rufits, nunc Seir, quia hiffiisnbsp;� '�ominatum in Gene�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facris literii pa�im, ex

DIBRE HAIAM�M, 1o6 quibus hic liber quo ad htec nomina defumptus eft, (Tnbsp;abbreuiatus.Potcftergo dici,poftgenitos quatuor filiosnbsp;ex una maire, nepotes in�gnes, qui populorum pasnbsp;tres eff'ent,numero decem cr fept�,etiam ex alia uxorenbsp;habuij�e multos,Lothan ficilicet or fequentesfilios,ac ilnbsp;lorum nepotes quofd�celebriores. De eo quod Thimnanbsp;nominatur interfilios Eliphas,ey� nepotes Seir foror Lonbsp;than.VlebraiJfiurca cominifcuntunciim non femel idemnbsp;nomen tam fixminis competat quant uiris, e:^ �atris acnbsp;fororis nomina �gnificent propinquitatem fianguiniSfnbsp;non fempergermanitatern.

44 nbsp;nbsp;Clfti funt reges qui imperauerut in ter

ra Edom, anteq uam regnaret rex fuper fi--lios Ifracl, Bela filius Beor,Slt; nomen ciui.-tatis eiuSjDenaba.

Mortuuseftaut� Bela, amp;regnauitpro eo lobab filius Zar� de Bofra.

4 6 C�^ Sc lobab fuiffetmortuus, regna^ uit pro eo Hufam de terra Themancrum.

  • 47 nbsp;Obiit quoq; SC Hufam, 6lt;regnauit pronbsp;eo Adadfilius Badad, qui percufl'itMadi^nbsp;an in terra Moab, SC nomen ciuitatis eius

  • 48 Auith. Cum^amp;Adadfuiffetmortuus,nbsp;regnauitpro eo Scmla deMafreca.

  • 49 nbsp;Sed Sc Semla mortuus eft, Sc regnauitnbsp;pro eo Saul deRohoboth fluufi.

yo Murtuo quoqj Saul regnauitpro eoBa alhanan filius Achobor.

Sed ScBaalhanan mortuus eft,amp;rcgna uitpro eoAdad� cuius urbis nomen fuitnbsp;Phaij�^ appellata eft uxor eius Meetabel ft�nbsp;lia Matted fili� Mezaab.

Ad honoron tarn Abraa quam lfaac,colliguntur dU ligenter Edomitarum reges er fueee�iones per ip/�ruinnbsp;nomina,matrum quoq; er urbium,quiK illuftrauerunt.nbsp;j^umero autem oClo nominantur, omnes de pojkritatenbsp;Eftu,rcges, non per fucee�ionemgeneris, fed�rta�isnbsp;ele�tionefuccedeittes,uel uiolentiaditera fatis clara eft^nbsp;tiis autem o(lo regibus regnatutn eft in idumxa, ufq^ adnbsp;regnum Dauidis,qui fiubiugauit eos,erfiubditos fecit renbsp;gtto luda prxpofitis ipfis prxfidis uel ducibus, ut dici=*nbsp;tur I. Rfg. s. 'Vltimum ergo regum iduameorum ccepitnbsp;primus rex ifirael Saul, er oitofucceftbres illiuslsbo^:nbsp;feth,P)auid,Salomon,'R.oboam,Abia,Afa,crlofaphaLnbsp;Sub loram autem deficerunt Idumai � regno ludaorumtnbsp;er refumpferunt regnum.

Adad aut� mortuo, duces pro regibus in Edom elfe c�per�t� dux Thamna, duxnbsp;Alua,duxlctheth,

duxOolibama,duxEla,duxPhinon,

  • 54 nbsp;dux Cenez,duxThcman,dux Mabfar.

  • 55 nbsp;dux Magdieljdux Hira.hi duces Edom.

Poft Adad reg�Edom, duces fiuccefferunt undcciw, quorit primus no mulier, fed uir Thimna diilus eft. Denbsp;cimus aut� iviagdiel fecundu Hebricortmi fabulas, is eft,nbsp;quiKomanos fibi fubiugauit,a quo Edomitaruregntvmnbsp;mdiei dicitnt effie, quod Komanu fttit uel Chriftiantwknbsp;MM -i.


-ocr page 412-

A R A LI P. P RI MV S.

lt;rCAPVT II.

Ill filii Ifrael�Ruben,Simeon,Lcgt; ui,Iuda,Ifl3char,8lt; Zabulon,nbsp;Dan, lofcph, Beniamin, Nc-phthalim,Gad Si Afer.

Tota (guident familia cr propagolfmelis, hiCreditM domintjCr peculiars populuf dei clcilui efl,fcd ex duonbsp;decim tribubui,{udtK tantum prxrogatiuamfortitius e�nbsp;regni,o' Me�ite de domo Dauid, propter quam hic liber defcriptui e�, or patrtimgettealogiaadnotata.Prtenbsp;ter ordinem natiuitatum er nobilitatum a�ignanuir duonbsp;deemfili/, ni� quod priwum nominantur �exfilij Liie.nbsp;Heinde promifeue Raehelis et anci�arum, ne perp�tuanbsp;ordmis rationem difeutere uelit le��or,

5 Filii IudaxHer,Onan,8iSela,hitres,na ti funt ei de filia Sue Chananitidis.Fuit aunbsp;temHer phmogenitus luda,malus cor�nbsp;dominOjSiocciditeum,

4 Thamarautenurus ciuspeperit ciPha res amp; Zara, omnes ergo filq luda quinqj,nbsp;y Filii autemPhares�Efronamp;Hamul,nbsp;lude quarto genito, prterogatiua daf�r regni, pro=gt;nbsp;pter Dauidem, i�ittsqi catalogue diligentius recen�etur^nbsp;cuiuf tarnen prioret fitij reprobati funt,nbsp;nbsp;nbsp;ob crimina

illor� occulta pereu�i � deo. tilati�quide funt � Bath^i fua Chananitide.Thamar autem de luda conceptos duosnbsp;edilt;Ut fimul filios,qu�cr ipfam alienigenam �dffe rationbsp;nabilius dicitur.

6 Filii quoqjZarpZ3mriamp;Ethan,8iE^ m�,ChalchoIquoq;,6iDara,fimul qnqj,nbsp;j Filii Charmi�Achar, qui turbauitlfra^nbsp;el,8ipeccauitin anathemate�

  • 8 Filii'Ethan�Azarias.

lofue feptimo legimus,Achar, qui nbsp;nbsp;Achan, quem

hicauthorconturbatorem lfraelisnominat,�iilfcfiliu Charmi eiufdem qui hic dicitur,quifititfilius Sabdi,quinbsp;cum hoe loco inter quinq^ fiUos non nominetur, cum reuera aliquis ipforum �terit, con�at Sabdi eundem e�enbsp;qui hic feribitur Simri. Cum itaq; non femel deprchen=nbsp;damns'^ pro^fcriptum, alicubiapudSeptuagintanbsp;interpr�t�s mem pro beth er uau le��um, non mirum �nbsp;so�iiicum�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo�te,hic legamus ut mmerito Ik

dlt;ei iailent diligent iain fuam, in facris illorum codicil bus corrigendis,quos con�at non �lum in proprijsno=�nbsp;minibus aliter le�os et habitas � Septuaginta interpre�nbsp;ttbus er alijs,fed etiam in fenfu alicubi, ubi tarnen nul�nbsp;lus e�fidei nodus,aliter acceptas � Gri!ecis,qu�m inue�nbsp;niatur in Hebraicis, taceo de pu�is. Ideoq^ in hoc libro,nbsp;nontamanxta cura in nominumorto�-aphiafufcipiennbsp;da e�. Potuerunt teque cr po�imt Hebraici feriptoresnbsp;inemendate fcribere,ut Grieci zy Latini, quorum neglinbsp;gentiam torporemq; plangit �iicronymus.�^os etiam 1�nbsp;da;orum codices nonomninofanHi�ime emendatoscernbsp;nimus,non folum feriptos manu, fed etiam diligenti�i�nbsp;me impreffos teuo no�ro, quis enim id fe per�ei�e ernbsp;u�ecutum ia�abitf Et Charmi quoque non ponitur hocnbsp;l�co,qucm patrem habuerit, cum �lius Stfbdi leg^tur in

DIBRE HAIAMIM.

lofue libro. Prudenter er^o cogitandum Icdori, Ut Mit dubitet,prim� unam perfonaurbem er regionem pturanbsp;habui�e nomina. Heinde nomine uno plures �gni�cicnbsp;tos,uthic SaulEdon�ta legitur,er Beniamitaprimusnbsp;rex�dt. Pr^terea fecundum lit er as uariantur aliquan�nbsp;do nomina non parum, ey metathefis quoq^ frequensnbsp;e�.Scepe quoq^ numerus pro numero ponitur,fili/ profinbsp;lius,utfilij Ethan,Azarias,erc.

  • 9 nbsp;nbsp;Filiiautem Efron qui natifuntei.�Iera-meel Si Ram,Si Calubai,

Inter filios ��ezron nominatur Ram, qui inChrifli genealogia Ar� legitur. Celubi,ut nitc lcgitur,olimnbsp;lubi. Caleb e� nobili�imus de tribu �uda,altcr eoru quinbsp;e^e�i funt Aegyptu, er in^e�i promi�ionis

  • 10 nbsp;Porr� Ram genuit Aminadab. Ami*?�nbsp;dab autem genuitNaafon principemBonbsp;rum luda.

� I Naafon quoq; gcnuitSalma, deSalms natuseftBooz.

1 i Booz uero genuit Obed, Obed auteur genuitlfai.

Praicipuus hic uerfus e� totius catalogi, unie uangeli�a �Aatthteus ac Lucas defumpferunt fua.nbsp;enim genuit ilezeon,^ quo Ram,unde t^aafoUiqi^'�^.nbsp;nuit Salmon,patrem Booz auum Obed, qui ge/Ufi^r^nbsp;patrem Hauid.

5 Ifai autem genuitpriniogenituinE�'^^� fecundum Abinadab,tcrtium

Pro gloria Hauidis defcribuntur i�ius�atf^ Uj,non fine ferupulis quibufdam, quos obnbsp;�atem, er nominum uarietatem apud�iebraos^nbsp;re fatius fit,qu�m finefru�u inquirere,cumfuu^^�^�nbsp;lo nefeiantur. Vides enim hic idem nomen feribinbsp;patrem Hauidis, qui er ifai legitur ernbsp;innoti�imis inueniturnominibus, quid noninf^'^'l^nbsp;miscommittipotuit^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� :

14 nbsp;quartum Nathanael,quintumR�d� gt;

I y fextum Afom,feptimum Dauid.

Septimus hic Dauid numeratur,cu oilo habui�e filios ifai dicatur, quorum ulf�gt;�quot;^?c^anbsp;j�erit.Potuit aliquis adoptiuus,uelfi-atrisfili�gt;^�yj,./nnbsp;�i uel uiuentis filius did, quod Hebrids comugt;t�ߑ���anbsp;e�. tJumerus quoq^uefeptimus Hebrieis,nbsp;er Dauid margaritum i�ud e�, quadnbsp;uefligatur,e^ finis operis,ideo feptimus DaUquot;*nbsp;nonodauus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;az Abigail-

  • 16 nbsp;quor� forores fuerut Saruia,8ip �nbsp;Filii Sarui��Abifai,Ioab Afabt*� *

  • 17 nbsp;nbsp;Abigail autem genuitAmafa/**' quot;nbsp;ter fuitlether Ifmahelites.

Higne Saruia Hauidis forornominatuM^^ �mos tot uiros, regni Hauidici ducesnbsp;perit.i^oneflaut�Abigailhlt;ecuxori^aba �nbsp;cuius maritus lether, ifmaelita cognorniu^quot;nbsp;Amafa:dequoi.Reg.t7.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Azuba

  • 18 nbsp;nbsp;Caleb uerofilius Efron gcOUnbsp;mulierem, 0(. (accepit uxorem nomiltf


-ocr page 413-

PARALIP. PRIMES.

^gmuit) lerioth : fuerunt^ filq eius lafer ofSobab,amp; Ardon.

inortua fuiflct Azuba,accepituxo Caleb, Ephratatqu�pcpentei Hunnbsp;�nbsp;nbsp;PorroHurgenoit Vri,amp; VrigenuitBc

^egenealogia ipfiui Caleb diligenter annotauit mul ^gt;^uod nobili�imiu haberetur in tribu luda, pofl Dauinbsp;domum,fed intricatius id dgit,ut patet.Hebrieui t(i=:nbsp;^''^^'^�chabet, Caleb autemfiliui Hefrongenuit Afubanbsp;quot;fulierem, zr leriothAUi autem filij eius,fcilicet mulie^tnbsp;^Aefer,cr Sobab,cr Ardon, inortua efl Afaba^crnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fibi Caleb ipfam �phrat,quiegenuit illi Uurtqui

yri,� quo Befeleel.Secundum Hieronymumfict Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^b,qui cy Chalubai,filiut lephone,nbsp;nbsp;nbsp;Zenezlt;eut

^�(naz,duxit uxor� Ajuba,ex qua natus e� Geriotb, autem filij hicnominati, lefer,Sobab,Ardon, Afunbsp;fiterunt,eam enim refirt relatiuum eiuf ctim db:nbsp;filij eiui,n@n eum.De qua fiatim etiam fiibdinbsp;mortua e� Afuba, pro quaaccepit uxorem alia,

^^^gt;'at,quteeidemgenuitHur,crc^

ingrelTus eft Efron adfilianl ^achir patris Galaad, amp; accepit earn cumnbsp;^fletannorum fexagintat quae peperitcinbsp;�egub,

SedSfSegubgenuittair, �Cpof�edituis . Rintitres ciuitates in terra Galaadgt;

Cepit^Geffur SCAranioppidalairab ^�SjCanath 8(. uiculos eius fexagintaciui-^^tfitomncs ifti,filii Machirpatris Galaad.

^^^onfilimPereZipoflnatostresfilios lerahme^ 'sRtttn^�y Caleb,cu tam effet fexagenarius, gt copianbsp;fobolem procreafi�t,accepit etiamUxoran,fi=nbsp;^chir,patrK Gidaad, ex quagenuitfilui Segub,nbsp;H'^lfidt pater lair,cui lairo crant uigfiiti zy tres filij. Finbsp;�i/ autem Kachir Jfioitte permiferunt ipfi Segub filio fanbsp;fui,ob nobilitat� generis luda, er cognation� na=nbsp;Caleb patrui illius,urbes uel uiHas de terra Ga=nbsp;Su�ulit etiam lair ille in Geffuri regione er Syrianbsp;propinqua uillas,pofiea di�las uitlas lair, ac T^Lenathnbsp;'*��^��1 cum uiculis eius, numero fexagmta, qult;e ex hoenbsp;^^^ineblt;(tit ad filiosJAachir,non feruata lege de nottnbsp;^^gt;gt;t}nifcendis htereditatibus, qult;e dijfienfationem patienbsp;^^gt;de bis regionibus qute erant prope Syriam, cr ui

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortuus effetEfron in Ca

^�Epbratha. Habuit quoqj Efron uxo-Abia, qu� pepcrit ei Ashur pattern

. aUamuxoremUezronetiamfenex Abia , ^*�*5 qu� po�tHius mortem uelut po�humugenuiinbsp;J) r�*gt;',eu fcilicet, � cuius po�eritate pojlea Tecua tnhanbsp;^�^a e� uel adificata. Uezron autem hoc loco dicitur

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem filq lerameel primogc

ij, 6 ^�^on,Ramprimogenituseius, �CBu ��^Aran,Slt;Afom,�CAchia�

DIBRE HAIAMIM. 1.07

1.6 Duxitquoq; uxorem alteram lerameel nomine Atara,qu� fuitmaterOnam�

Sequitur de primogeniti Betzron po�tritate,qM fititlerahmeel, cuius filiusprimogenitusMmen habuitnbsp;Kam,fimile nomim patrui fui,po� qu�genuit cr �unanbsp;er Aron,er Azen, er Ahia.Ex alia quoq^ uxore identnbsp;lerahmeel,qu�dicebatur Atara,genuit Anam,cuius fi^*nbsp;lij fiterunt Sammai er lada.

^7' Sed 8i filii Ram primogeniti lerameel, fuerunt Moosjamin SC Acar,

inferitur foboles iam diHi Ram,filij lerabmeel, tres fil'q,Maaz,lamin,er Eher.

1.8 Onarn a�t habuit filios Semei Sclada� Filii autem Semei.-Nadab SC Abifur.

�c) Nomen ucro uxoris Abifur, Abihail, qu�peperitAhobban, ScMoIid.

j � nbsp;Filii autem Nadab fuerunt Saled, SC Ap

phaim� Mortuus eft autem Saled abfque liberis�

jt Fili�suero Apphaim,lefi:quileli,ge.-ttuitSefan.PorroSefangenuitOholai.

Profequiturgenealogi�lerahmcel per filiu Anam, (uiuS unus filius Sammai genuit Nadab et Abifur,cuiusnbsp;Abifur �xor Abihail nominegenuit�bi Achban, et Monbsp;W. Nadab uero genuit Seled, qui filios non reliquit, ernbsp;Api�m,qui genuit lshi,patr� ipfius Sefan,qui filios nottnbsp;habuit,fed tantum filiam unicorn Achlai nomine.

51 Filii aute lada fratrisSemei�Iether Sc Io nathan. Sed SClether mortuus eft abfquenbsp;fiberis.

  • 55 nbsp;Porro lonathan genuit Phalct 8(.nbsp;za.Ifti fueruntfilii lerameel.

Alter filius An�filij lerahmecl frater Sommai, lada nomine,filios genuit,unum letherfine filijs, alterwn Ionbsp;nathan patrem Pelcth zr Sofa : hadenus de filijs le�nbsp;rahmeel.

54 nbsp;nbsp;Sefan autem no habuit filios, fed filias,

Seferuum Aegyptium,nomineleraa.

Dedit^ Sefan filiam fuam lerea feruo f�o uxoremtqu� peperitei Ethei.

  • 56 nbsp;Ethei autem genuit Nathan, 8c Nathannbsp;genuit Zabad,

  • 57 nbsp;Zabad quoq; genuit Ophal, 5c Ophalnbsp;genuit Obed,

  • 58 nbsp;nbsp;Obed genuit Ichu,Iehu genuit Azaria,

  • 59 nbsp;nbsp;Azarias genuit Helles, 6c Helles genuitnbsp;Elala,

40 Elafa genuit Sifamoi, Sifamoi genuit Sellum.

I Sellum genuit Icamia, Icamia autem ge nuitElifama.

Incidentaliter ponitur hic qurdamgenealogio, aSe fan defeendens per ipfius filiam Achlai,quamlocouitnbsp;feruo fuo Aegyptio larcha in uxorem. Ex quibusgeni�nbsp;tus e� Athai pater Nathan,cuius filius Sabad,per Eplalnbsp;auus fi�t ipfius Obcd,� quogenitus e� lehu pater Afa�nbsp;ria, quigenuit Hdle:;, � quo ^fo,pater Simfai, cuius

MH 5


-ocr page 414-

V- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARALIP. PRIHVJ.

fitius Sa{lum,genuit IckdJKM, qui pater fuit Elifantif. A ^tto tudtei diciMit natum l/�naeiem ilium, de quo 'm lere=�nbsp;mia cr ultimo Kegum dicitur, quomodo occiderit Go=nbsp;doliam filium Ahikam,optimum uirum pe�imiis,qui tanbsp;men de nobili profapia ortm hoc loco o/knditur.lbidehtnbsp;autem diciturf�ifj� de regio genere, �liui fcilicet lia=nbsp;thania�lij Elifama,cuiue nomen hic ultimo recenfetur,nbsp;de quo di�o iudicent qui Icgunt. i�ihi mirabile efl,tamnbsp;impij hominis genealogiamtam diligenter redadam ittnbsp;facra,in qua nemo illuflrts contineatur.Sefan uero f�ijjenbsp;l^limelech tllum,plan� fal�im conuinci pote�.

Filii autem Caleb fratris Icramcel : Mc^ (a primogenitus eius, ipfe eft pater Ziphnbsp;6C filii Marefa patris Hebron.

  • 43 nbsp;Porro filii Hebron, Coreamp; Thaphuanbsp;amp; Recem 8(. Samma.

  • 44 ! Samma autem genuit Raham patremnbsp;, Iercaam,amp;RecemgenuitSammai.

  • 45 nbsp;Filius autem Sammai, Maon, �CMaonnbsp;pater Beth fur.

CaUb lt;e- nbsp;nbsp;nbsp;Refumitur linea Caleb, quem ne quis alitem uelnos

'*�*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uum putet,nominat eum denuofratr� lerahmeel. Ip�us

Caleb primogenitus dicitur Me�t, qui pater fuit GT fx-trudor Ziphieoriim,cuius�lius Marefa, pater fuit He= bron�li�qui Hebron �lios habuit Corah,Thapua,Re-kem GT S{anah,quorum nomintbus uidentur locaac urnbsp;bes fua apud ludieos non�na accepiffe,ficuti gt de Sasnbsp;Unah fequitur, ipfum filium habuifje Raham, dominumnbsp;uel f�ndatorem urbts qua dida efl larkaam. Rfkc tn uesnbsp;ro genuit Sammai,quod nomen fuperius quoq^ feriptuntnbsp;efi,huius Sammaifilius Maon,paterBethfurloci.

  • 46 nbsp;Epha autem concubina Caleb peperitnbsp;Haran �C Mofa,�C Gczez.Porr� Haran gcnbsp;nuit Gezez.

Alw concKfcirtd Caleb inducitur, nomine Epha, quit genuit tre5filios,'Haran,Moza,Gr Gafes. Hor� primusnbsp;Harangenuitfilium Gafes alterum,quia uero Gafes tonnbsp;forem fonat,friuola hac coniedura, quidam t^abal Carnbsp;mlum f�iffeafferunt,de quo nihil apud Hebrxos.

�7 Filii aut� lahaddai� Regom SC loatham, amp;C Gcfan,Slt; Phaletj�C Epha,amp; Saaph.

laddai Hcbrai putat unum fiiiffe exfilijs Epha, con �ub�nlt;e Caleb,cuius filq fubinde recenfeittur,Regem,lonbsp;tham,Gefan, Pclet, Epha gt Saaph : ubiuidemus idemnbsp;nomen Epha feeminis fitiffe et uiris. Deniq^ hiec nominanbsp;� uiris translata funt ad uillas uel oppida,quod ea legannbsp;tur in libro lofue pafiim, de locis tribus luda, ej Si�nbsp;�jmeon.

  • 48 nbsp;Concubina Caleb Maacha,peperit Sa*nbsp;Fgt;cr �iTharana.

  • 49 nbsp;Genuitautem Saaph paterMadmena,nbsp;Sue patrem Machbcna,amp; patrem Gabaa.nbsp;Filia uero Caleb,fuit Achfa.

Concubina quoq; alia fuit ipfi Caleb, � qua uir nobi iis diues Gr firenutts fuftulitfilios Sober,Thirhana, G!quot;nbsp;Saaph alteru,qui dominus fuit loci, qui dicebatur Madsnbsp;vtana,�r S cfa patrem loci, didiMachbena gt Gabaa^

D�BRE HAIAMIH.

� Tandem filia quoqiCaleb,uxor Othonielis non tacetur,, de qua 'm lofue gt ludicum libris, Achfa enim edda efitnbsp;illuflriquoqi hareditatedotata.

  • 50 nbsp;nbsp;Hierantfilii Caleb,filiiHurprimogc*nbsp;niti Ephrata,Sobal pater Cariath iarim,

  • 51 nbsp;nbsp;Salma paterBeth lehem, Hariph paternbsp;Beth gader.

Alius quoq; Caleb fuit, filitts primogenitus ipfius - Hw:qui Hurfuitf�ius Calebfenioris,ex Ephrata uxosnbsp;re,quam duxerat pofl mortem Afuba.Huius ergo iunionbsp;ris Caleb filij fiterunt,primus Sobal, domtnus Cariathienbsp;arim: fecundus Salma, pater dominus uelgubernatornbsp;Bethlcemdertius Hareph pater Bethgader.

52. Fueruntautem filfi Sobal patris C�fi' athiarim, qui uidebat dimidium req�^^^nbsp;tionum,

55 nbsp;nbsp;amp; de cognatione Cariath iarim,IcthK*

amp; Phutei,amp; Semathei, amp; Maferei, Ex bis egreffi funtSaraithae amp; Efthaolitse.

Pradidus autan Sobal �lios plures habuit,per dimidium illius prouincilt;e uifitabat, curabat, tiel regt*nbsp;bat,aut etiam po�idebat.Dimidium enim requieKt�^'*'�*nbsp;did potefl,iuxta Hebrieos, dimidium man�oiiut�^^nbsp;corum, �m quibus manent paftores ag^icola; uelnbsp;res.Sed Gr nomen loci Manahuteffepotefkeuius^^nbsp;etatempoffederit. Quis uero aliammcdietatemp^�j�'nbsp;derit,ftatim dicitur,alias quoq; familiasadfuif�ednbsp;tiathiarhn urbe, quarum nomina Iethrtei,HapK^�^'�nbsp;math�i,Gr Mifrait�. A quibusprocefferin�^^'^^'^nbsp;dam famili(eSaraathitte,Aftaolitie, earufcilittl^^^^nbsp;eoloni er ciues,Saraa Eflaol.

54 Filii Salma Beth lecm,amp;Netophafj�'*�^ ron� domus Ioab,�C dimidiumnbsp;nis Sarai.

Cognationcs quoq; fcribaruhablt;^^ tiumin labes Thirhatim, Simhatin�,^JJ^^nbsp;chotim (canentes atqsrefonantes,Gr intaberi���nbsp;commorantes.) HifuntCin�i.quiueU^*^nbsp;de calore patris domus Rechab. ,,

Salma autem filius iunioris Caleph, eott�^^^^g familios 'm Bethleem,cuius dominus didusnbsp;tophatitlt;e, habitatores loci, qui didus efinbsp;roth,Beth Ioab,coronte domus ipfius loab.nbsp;que ce�it in pof�e�ionem dimidia regio uelnbsp;tatis Saraitarum: alia uero medietasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pri

ditorum fcribartm!,habitantiu cum labcZgt; ceptor iUorum ac dodor infignis, atq; fanti^^� �nbsp;tarum,Simathitarum,Gr Sochotitarumnbsp;na � progenitoribus fuis, fueruntq; Cisiieinbsp;mus Rechab,� quo gt aliquando nomen�of^Pl*^nbsp;quibus GTleremiasnarrat.Thirathitiedteunt'f�^�^^^fjinbsp;geniofi eruditi GT oraadadiuinaprtecinent^^^^nbsp;t� uero,quia ex eis crant qui diligenter �u�i* g^acubt-facros cantionesGT dodrmasdt'uiniele�^^nbsp;Sochotita uero didi,quia non in urbibUfP quot;nbsp;culis habitabon^, oftf/fimurtrf^ mundattdt^


-ocr page 415-

PARALIP, PRIMVS,

Pi�tfjjMt facr� eruditioni difienda acdocendeeinctwg ^^entlibcrius,

1


^CAPVT nr.

iAuiduero hos habuit f�lios,^ I ei nati funtin Hebron i primo^nbsp;Achinoamnbsp;tlezrahelitidc�fec�dum Danielnbsp;Abigail Carmelitide,nbsp;tertium Abfalom filium Maacha filiacnbsp;* holmai r�gis GeiTur,quart� Adoniam finbsp;quintum Saphatiam cx Abital, fextumnbsp;^fthraham deEglauxorefua�

SexergonatifunteiinHebron, ubirc^ Snaait feptem annis amp; fex mcnfibus.Tri^nbsp;Sinta autem amp; tribus annis rcgnauit inic

ad cx^licandam progenietn Dauid print di fobolem Atnram filij Efrom enumerans pernbsp;^i)fet ad ifai, cr ad �liorum eins ultimum Dauid:cu=nbsp;.�** nuMc ftlij rece/tfetttur duplicef,^uos fcilicet fu/cepttnbsp;���^fbrort primo,demde Hierofolyinii regnant. Primonbsp;Amnvn, natm e� ex Achinoam uxore lefraclitinbsp;(ie le�ael fcilicet in monte Ephraim, ubi uinea iJa^nbsp;^'^thnon procul � Samaria.Secunditt hic Daniel nomi^nbsp;^^r proprio nomine, qui in libres Regum Cheliab ue^inbsp;fx aliquo euentu, quia fcilicct fimiUimus effet patrinbsp;Abigail,qua;^erat uxor Nabal Carmelitee. Taranbsp;^�^Ab�tlom de matrealienigena,�lia regit Geffuri,nbsp;^(tcha ditfa. Qi^artui Adoniat. Oitmtut Sabati�t.Se�nbsp;^Uf Githream de EgU matre,quam Kiichol Hebreri te^nbsp;!taittur,uera uxore er prima,magitq; dile�a. ilifexgenbsp;'�tt funt in Hebron,feptem annis ibi regnanti.

T Porro in Icrufal� nati funt ei fi Iti Sim nraa 8CSobab,8lt;Nathan amp; Salomon.qujnbsp;tHor de Bcth fua filia Ainniiel.

� lebaar quoq; 8(. Elifania ScEIiphalct, amp;Nogc,amp;Nephcg,amp;Iaphi3,

� necnonEIifamaamp;Eliada.amp;EIiph�lct, ��ouemj

otnnes hi,filii Dauid, abfqjfiliisconcii quot;�narumthabucrunt^fororemThamar.

^equ�tibut annis VUerofolymis natifunt ei filij qua �'?Of de Ecthfabee,quorum iunior Salomon fi�t, proxi^^nbsp;ante eum Nathan.Nouem quoq; alij filij numeran^nbsp;^^ontnes 4 Dauidenati,praterfilios concubinarum.nbsp;Jbimtar autetn foror pree alijs adnumeratur, quia Ab ftnbsp;^'^isforor ex matre erat. Si quid diuerfum in hbris Renbsp;ab hac enumeratione legitur, non rerum exifiimannbsp;^^ffed naiminum qu� apud Hebreeos plurima funt ttninbsp;e^�/ite, non raro etiamfilij mortui nominantur u=inbsp;��eo, qui alio obticentur, 03quot; filiorum etiam nomi=:nbsp;patribus,nbsp;nbsp;nbsp;patres pro auis, er aui pro patrie

/^�eognati deniq^fiatrum nomine appeOantur. Q�o '*^meritoPaulutlegis doiiiorpreecipuus moneat,denbsp;j^habenda nimia diligentia perferutandarumgeneetsnbsp;�^'�0^um,quod intermine�eefintfCJquot; infinitnefijoc efi^in

DI BRB HAIAMIM.

certteati^fuperudcanc�nojiristempoaibut:eti�finon prater caufat fuo tempore annotatafiierint, quumge�nbsp;nut ludaicum fuishiereditatibuspotiretur.

  • I o Filius autem SaIomonis,Roboam * cu^

ius Abiafilius, genuitAfa, De hoc quoq; natus cftlofaphat

  • II nbsp;pater loram j qui loram genuit Ocho*nbsp;ziam,exquo ortus eftloasj

I i amp; huius Amafias filius, genuit Azaria, Porro Azari� filius loatham,

ij nbsp;procreauit Achaz pattern Ezcchi�, de

quo natus eftManaffes,

14 Sed 8e Manafles genuit Amon patrem lofiae.

Ab Abraam ufque ad Salomonern quindedm patres nugt;nerantur,quibus femper auda eft profapia Dauidvs..nbsp;A Salomone ad ZedechiamfimiUter quindecim,quibusnbsp;d perfiilionefua continuo deficit, ufi^ ad captiuitatent.nbsp;urbit, 03excdcationcmregit. lootautemo�auutpofinbsp;Salomonernfolut feruatus efi prouidentia dei, 03 oratianbsp;fubus Dauidis, ut non cum toto reliquo femineregio abnbsp;impia Athalia occideretur, fed lucerna Dauid confifit��nbsp;ret,03non extimgueretur.

' 15 Filii autem lof�� fuerunnprimogenitus Iohanan,fecundus loacim, tertius Sede--chias,quartus Sellum,

tuum. Rabi Salomon Zedekiam putat fiaiffe eum. Abra lt;tm Abenezra fcribit loachas didum SeUum in Aegy~


lofiat quoq; quatuor filioshabuiffe hiclegitur,quo^ rum primus in libro Aegum loachas, hic lohanan legi=:nbsp;tur, parum diffrrentibus Uteris in utrifd; nomintbus, uCnbsp;facile menda incidere potuerit u pro finali, er 3 aper=�nbsp;tum pro 2fcribentibus.lehoiakim deniq; alter filius ficnbsp;i rege Aegyptiuocatusefl, quumalioqm Eliakim d�snbsp;(lusf�t. Zedekieis quoc^ filius tertius, ultiwus rex � 64^nbsp;bylonio nominatus,priusM.athaniM didus legitur, quanbsp;minus mirabilefit,de quarto Sellum,qui hic nominaturnbsp;crregnaffenonlegitur. Hic dodores quoq; llebra;o=:nbsp;rum uariant circa eum.Dauid Kimhi dicit eum fiiiffelcnbsp;choniam uel Joiacinfilium leoiakim in �abylone gt;nor=inbsp;pto mortuum.

De loakiffl natus eftlechonias ScSede^ chias,

  • 17 nbsp;nbsp;Filii Iechoni�Afir,SaIathieI,

  • 18 nbsp;nbsp;Melchiram, Phadaia, Sennefer 8c lecc-mia,Hofama ScNadabia,

  • 19 nbsp;DePhadaiaorti funtZorobabelS^Se-mci.Zorobabel genuit Mofollam, Hanagt;nbsp;niam,amp; Salomith fororem eorumt

Hafabarnquoc^ScOhol�^Barachiam,' Slt;Haf�diani,Iofabh�fed,quinqj,nbsp;il Filiusautem Hananiae Phaltias, amp;Ia-faia filii Raphaia filii Arnan,filii Abadia finbsp;liiSechani� (aliter,pater lefeilt;e, cuiusfilius Aa�nbsp;phaia:huiUs quoq; filius, Arnan, de quo natus efi Ob�nbsp;(HafCuius�lius/ifitSechenids.)

MM 4


-ocr page 416-

PARALIP. PRIM Vs.


biBRE H�IAM IM.


ai

2-5

14


Filius Sechenix, Semeia� cuius filq Hat tus 8C legaal,�C Baria, amp;:Naaria,�C Saphatnbsp;fex num�ro.


Filius Naari�jElioen�iamp;Ezechias, 8C. Ezhcam,tres.

Fili� EIioen�i,Oduia amp; Eliafub, 8C Phc Ida 8c. Accub, 8C lohanan 8C Dalaia, 8C A-nani,feptem.

loiakimfilio! habuit duo!, lechotiMin, qui cr low=� cim,tribus meu�bia tantumregnans, qui cf bic cognanbsp;tttinalur A�r uindm, 'm carcere n�m fitit ufq^ ad ann�nbsp;primum 'Euiltnerodach, ut patet ul�mo Rcgtt : Qk� amp;nbsp;gcnuit Saaltiel, qui uel pater fi�t Padaiie, uel idem quinbsp;(3� Saaltiel. A Padaia en'tm natuf eft Sorobabel, cuiui finbsp;Uut Hefi}�lam,qui U' HananiofdiUws cfl,� quogeniiutnbsp;eft prater alios etiam Sachanias,quigcnuit Samaiam panbsp;trem Naoria, qui genuit inter multos Eliocnai,� quo cSnbsp;alijs Anani ultimusncminatur : �quo glofifiaHebroicanbsp;Ke�iamnafciturumdicit. Quod fcilicet indubitatumnbsp;femperfiterit prifcis Hebraorumf�pientibuSfdeftirpe


terHofa, iftifuntfilii HurprimogenitiE-phratha patris Bethlehem.

Panuel quoq; pater fiiit loci Gedor, ficut Zf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

paterfitit Bufa, ambofilij Hur, qui primogenitus fiit ipft Caleb iuniori ex uxore Ephrata. Huius Caleb filiutnbsp;Salma pater fiiit Bethleem,quod hic de auo feribitur.

Ashur uero patris Thecue erant dux uxoreSjHalaa 8c Naara.


Bxeuratio autheris.


rgt;auidisgenerandti/m, ut Euangelifta tradidertmt, cr Chriftus dominui ab uniuerfa plebe filius Dauid cr�ditnbsp;tin fitit zr promulgatuf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;No� erat,ftudiofe Les

iior,inftituti noftri,du/gt;n hac fcriberemtts, adere in pus blicum,fed tantumfamiliaribuscommunic�da,qui fuonbsp;tempore,quum dominus dccreuiffet, melius exculta ZSquot;nbsp;fufiiciensius explicata,fuo ftudio ab/�luercnt,fednecdunbsp;ubi hac adere coaCli fiimus,textum addendum putauisnbsp;tnus,quofia(tum eft, ut non raro ea qua textus habetfnbsp;tantum annotations noftra contineant, licet breuiora,nbsp;ne quiddef�deraretur � Le�ore. PerduClus autempranbsp;uoto amicor�i, ad banc quam cernis aditionem,qua fcrinbsp;pferam non mutaui, nifi ubi aliquid uidcbam corrigentnbsp;dumtboniergo omnia confule.


Ce AP VT mil.



qu.'imadDauidisgenealogiamremotiuspertinentes.Et Ut toeorum nomina, zr poffeffores aliquanto latius ex=gt;nbsp;ponantur,Sobal hic nonunatus, filius fiiit Caleb iunio=:nbsp;riSjZ?� pater Cariathieharim,frater Salma.

Raia uero filius Subal genuit Iahath,de quo natifuntAhumaiSi Laad �h� cognanbsp;tiones Sarathi.


Familia Saraitarum docetur fitiffe de filijs Perez per Sobal, qui geauit Keaia patrem lahat, cuius filq Abu�nbsp;mai,Laad,ciues erantinSaraa.

5 IftaquoqjftirpsEtamtlczrahelSClefe^ maamp;Iedcbos. Nomen quoqj fororisco*nbsp;rum,AfaIelphunL

li deniq; filij Sobal, domim fuerUM reilores uel pojfeftbres locorum Etam, Gifreel, Gifina Zf GidbaSfnbsp;quibusSobalitisforor fifit Afalalponi.

4 Phanuelaut� pater Gedor,amp;Ezcrpa.�


nan.

Asbttr, qui fupra diibis eft poftbumus HeZ^^quot;� nbsp;nbsp;nbsp;'

tnatre Abia,zfpatrc Thecue,bic feribitur dutUUX^f^^ babuiffe,una l^abard,ex qua genuit Acbuftm,Hc(gt;^^�nbsp;'Fbernni, zf Abaftori.Altera di�a Helaa,filiosptf^^^nbsp;Zereth,t/�ar, ZfBtbnan. Horum fireommufililt;�^nbsp;nomina tegimus in\ofue:fiiiffe etiam oppidorum uelndnbsp;lorum nomina in tribu !udo, zsquot; fic quot^ familiarunbsp;patrei fiiijfe arguimus ex profenti deferiptione.

C06 autem genuit Anob 8lt;Sobob3,^ cognationes Aharehel filfi Arum.

Hic Koz quum in fuperioribus non legafur, poteft filius fiiiffe Askur,genuitqi Anob zfnbsp;quibus deduita eft familio ab Ahorbel diila qi�lt;^nbsp;fitu filiusHarum.

9 Fuit autem labes inclytus pr� r* fuis, amp; mater eins uocauit nomennbsp;bes,dicens,Quia peperi eum in

Hic labez, de quo 'm fine fccundicapitii,do^��'^ dioforum fiiit, qui bic nobdismemoratur inter fi��^nbsp;fuos. Cuiusmaterobpuerperijdoloresnomeiiu^^^��.f;,nbsp;Azab,permetathefim literarum,quod arumndsfi�'�^quot;nbsp;cat:quem tarnen aliqui dicunt Otbonielemfiiiffi�'^nbsp;rum Caleb.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Inuocauitergo labes deum Ifracl,lt;i*�'^J Si benedicens benedixeris mihi, �nbsp;ueris terminos meos, 8C fucrit man**�nbsp;mecum,amp; feceris me � malitia nonopP*��*nbsp;mi.Etprxftititdeusquxprccatusefl^- . -

Obiter de labez dicitur,quomodo illius nus exaiidierit, ut fcilicct eidem benedixerit,nbsp;temfufficientem zrpacificam ittius pofftߑ��^�a�nbsp;buerit, Zf ab afftiClionibus corporis, zr �nbsp;uibusimmunemtenuerit. Fl'mtirumutftu^��f��� �^5�nbsp;ditionis comodius mftaret, zf docendo �nbsp;ficeretgenti fult;�,iudicando,cofulendo,oran^��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

tegendopopulumdei. iJonquodfemperuiUt^^ nbsp;nbsp;nbsp;�

fapicnspotuit,utftultisuifumfiiit:hoeenim quam fan�oru uel fapientumpoftulajfet,i^''nbsp;u�iproftititunquam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.iVlahir,

II Caleb autem fraterSua,gtP�**^^ qui fuit pater Efthon.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Phef

11 Porro Efth� genuitBeth rapb� ., fe,amp;TehinnapatremurbisNa3S�


Io


-ocr page 417-

PARALIP. P RI MV �.

R�lt;o-t�r ad Caleb, dcfcribendo fupcrim obmi/jae Jf�nabat enim ad Befeleelti progeniem per �liam H�r.nbsp;^�^fr�tterindueitureiufdent Caleb, g^aiSuahgenuerit,nbsp;patre Eflhon : qui Efthongenuit tres filios, Betbnbsp;'���P^�lt;,Pafeah,et Thahinna:qui Tbahiiina dominus �titnbsp;Nrfi�. Hi deniq; uiri teueres �ierut, esquot; nobiles hanbsp;fuut,id enim Recha interpretatur, uel urb� Kechanbsp;^�tbitauerunt:funt enim hie multa nobis incerta.

Filii autcm Ccnez : Othonicl �C Saraia, Forro filii Othonid,Hathath,

't SCMaonathi.MaonathigenuitOphra* '^raia autem genuit loab patrcm uallis arnbsp;^'ficumtquippe artifices erant.

Filii uero Caleb filfi Iephone;Hiru Si Naham.Filii quoqj ElatCenez.

� Fiiii quoqj lalleleel.-Ziph 8C Zipha,Tht ./i^ScAfraeh

' . F^tfilii Ezra�letherSiMered, amp;Ephcr, j^alon,genuit^,Mariam8lt; Sammai,8�nbsp;patrem Efthamo,nbsp;KenMduo,Othoniel,qMgcnuit lIathath,Ci�nbsp;^^�gt;iothai, patremAphrah. Alter �liiuS((raia,qui genbsp;^^^t\oab quendam,dominum ua�is,qu� dicitur Eabrosnbsp;^�''^�Cittisautem�terithic Kenas, exponiturfequentenbsp;nepos fciUcet Caleb filij tephone,�lit{S Ela.A quonbsp;^^'*45 S^neratus uidetur lehaUeel, cuius �lij, Siph cumnbsp;quo in�iper E^rlt;(5 pater defcendit,cuius�lijnbsp;lether,Mered,Epher,lalon,Thar, IAiriam,Sam=inbsp;'^hlsba^ qui Gisba pater �iit ipfius Efitnoa j�ue urbisnbsp;''lt;���n�t,fiue uiri,uel �rta�is utriu��.

� Vxor quoqj eius Iudaia,pepcrit larcd Patrem Gedor,amp;Heber patrem Socho,6^nbsp;�C�thielpatrem Zan�et hi aut filii Bethi�nbsp;^'iiPharaonis, quam accepit Mered,

Vxor eius,fcilicet fecundumilebrieos,ip�us Caleb, ^da e� lehudia,ex qua genuit Caleb, lered patrem Genbsp;Soquot; He�gt;er patrem Socho,^^ lefutiel patrem loci Sonbsp;quot;0^. QgiCrfMtefKnbsp;nbsp;nbsp;unde ^erit h^ec lebudia, hoc e�

uxor,declaratur qu� dicitur, li pnedidi nunc ^%tati funt ex Bithia, qult;e �iit �lia Pharaonis, quamnbsp;u^ctNiErcd.

filii uxoris Odai� fororis Naham pa Ceila Garmi, 8lt;Efthamo qui fuit dcnbsp;^^chathi�

A/wjjj �xore I� habuit uel Caleb uel Nlered, nomine ^'^�d7,qu��(it�}ror'tiaham, qui �tit pater Zeila,lianbsp;^arnii E�moade Machati. ApudHieronymummnbsp;�iperParalipomenon, inuenics iuxta��esnbsp;traditiones,decem nomina hoc loco pofita,qui^nbsp;Hcbraorifnbsp;^^IJas inueniuntur ad uerhum:in eafcilicet que Simosnbsp;^^^^�ribitur�cilicet ob intricationem huius loci, er innbsp;i^��pendentiam, que difficil�mtvm reddit�n�m ob.nbsp;^'^^gt;dam,quod nomen fororis Mo�e�, totum denbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. �cponendo, quum nullum alioqui allegorie ueflia

interpretantur de Amrani pa� ^^��s Qy Aaron, lether Aaroaem dietwt, Miired

DIBRE HAI A MIM. lo^

Mo/en,Epher Eldad,Ialon Medad. Qitod uerofequitttr, er concepit Miiri�,GrSammai, Gesba patrem E�anbsp;moa. Sommai tiofen inteUigi uolunt, icsba Aaron, gtnbsp;cetera, que apud Hieronymum leguntur, defumpta abnbsp;tlcbreis,de quibus iudicet Ee�or,

  • 10 nbsp;Filii quoepSimomAmnon amp;Rinna fi^nbsp;lius Hanan ,amp; Thilon.Et filq lefuZohethnbsp;�C Benzoheth,

Eilij Simon, Amnon er PJnna, amp; quefequuntur, aliter leguntur apud diuum Hieronymum, zr quo pertinbsp;n�ant non liquet.

  • 11 nbsp;nbsp;Filii Sela,filii Itid�.Her pater Lecha, Sinbsp;Laada pater MarefatSC cognationes do�nbsp;mus operantifl byflum in domo Asbeah.

De Perez CT Sera multa in fuperioribus annotate �mt,hic Sela �lij iuda tertij progenies recitatur. Verifinbsp;mile e�Selam duila uxore �liosgenuijfe multos, quoanbsp;rum aliquemnominauit nomine fiatris fui,quiprimogcnbsp;nitus l�de �ne �lijs obierat propter peccata fua.ls ergonbsp;Her filius Sela,paterfitit oppidi Lecba. Alius autem �-lius Selo,nomin� Laada,pater er dominus�tit in lilarenbsp;fa,initiuq; dedit ei familie, in qua �terunt arti�ces byf~nbsp;�,uel etiam luti,aut coeni, pro domo iuramenti,id e� tenbsp;bcrnaculo foederis.

ii EtIokim5CuiriChofeba,amp;Ioas,6CiSa-raph (aliter,qui �are �cit folem,uiriq; ^endocij, er SecurusQT Irtceiidetts) q�i principes fuer�t innbsp;Moab, amp; qui reuerfi funt inLahem�h�cnbsp;autem uerba uetera.

ij Hi funt figuli habitatores pl�tationum et in fepibus apud regem in operibus eius,nbsp;commorati^funtibi.

Eilij quoq; Sela �ierunt lokw� O� uiri l^endacij,^ Io4lt; er Saraph,qui domini�erunt ipfius Moab, undenbsp;reuerfifunt in Lef{�,id e� Bethleem,iuxta prifcahi�o=nbsp;riam de Ruth O' Boo�. Hebrei dicimt loas zr Saraphnbsp;�tiffe,Mabalon Cquot; Chilion,qui gt figuli �erint, er artifices plantationu er muroruad uincas,cradalia openbsp;ra r�gis dirigenda idonei. Locus e� obfcurior q ut cei-tinbsp;aliquidde eoobrerumuetu�atem pronunciari po�iLnbsp;^4 Filii Simeon � Namuel Sc lamin, larib,nbsp;Zara,SauI,

Sellum filius eius, Mabfam filius eius, Mafma filius eius.

2.6 Filii Mafma�Hamuel fili� eius, Zachur filius eius,Semei filius eius.

i7 Filii Semei fedecim,amp;fili^fex.-fratres an tem eius non habuerunt filios multos, SCnbsp;uniuerfa cognatio eorum non potuitadaenbsp;quare fummam filiorum luda.

Principale inflitutumhuius capitis e�,defcriberefaa inili�s nobiles ludeorum,per loca ludee,inter quos cumnbsp;etiam tribus Simeon uelut promifeue urbes accepi�etnbsp;er cohabitaret, ideo �atim de familijs Simeonitartint i.nbsp;fitmentio,defeendentibus ��lijsSimeon,qui�eruntnbsp;Ha)nuel,lamm, larib, Serab, er Saul, k Saul�liumgesnbsp;nuit SaHunt patrem Mibfam, 4 quo Mifma, qui genuit *


-ocr page 418-

PARALIP. PRIM VS.

Hamucl,patrem Sitccur,cuit{ifilii{f Simhi, pater fede^ dm f�liomm, gt fex �liartan.Hic autem Smhi cumfranbsp;tres haberet multos,omnes tarnen ftnefilijs obier�t, uelnbsp;admodum paucos habuerunt. Etfamilia quoq^ tribus Sinbsp;mean non tam ampla:�(erunt,utfamilit� tribus luda.

�8 HabitauerutauteininBerfabeeamp;Mo-lada, �C Hafar fuhal,

6CinBala,5cinAfom,�iinThoIad,

  • 50 nbsp;nbsp;6lt;inBathuel,5lt;inHornia,ctinSiccIeg,

  • 51 nbsp;nbsp;Sein Beth marchaboth,^inHafar fu^nbsp;firn, in Beth berai, �C in Saarim : h� ci^nbsp;uitates eorum donccregnarctDauid.

jx Vill�quoq}eorum�tam8lt;Aen,Rem mon amp;Thochen,amp;: Afan, ciuitates qnqj.nbsp;5 j Et uniuerfi uiculi eorfl per circumitumnbsp;duitatum iftarum ufq; ad Baal : h�c eft hanbsp;bitatio eorum,amp; genealogia ipforum.

34 Mofobab quoqj 8c lemlech 8c lofa ft' lius Aniafiae,

8C loei, lehufilius lofabi� hlq Sarai� f� lii Aftel.

Stmeonitarufamili� habitauerunt cum filijs tuda t� Beerfabee,fAolada,��azarfual, Bilbah, Ez^mi^Tosnbsp;Ud, 'm Bathuel, Uorma, �r Ziklag,m Bern mar^nbsp;caboth,in Hazar fu�m,in Betbbiri,in Saaraim: qu� o^nbsp;tnrua nomina fimt urbiimi i� tribu tuda cr Simeon, quonbsp;rum familie ufq; ad tempora Dauidis durauerunt,pro=:nbsp;tnifeute in urbibus.tudaei nero dicunt Simeonitas expuhnbsp;fos fiiiffe � Dauide cum regnaret, in fauorem ad prenbsp;ces lud�orum,quod ueri�mile non uidetur:nec Aduer^nbsp;bium, vfq; ad regnum Dauid,hoc euincit,fed quodtuncnbsp;quoq; panter habitauerint, �udas Simeon in a�ignanbsp;tesfibi urbibus er uillis earum, qua)-um hie quinq^ no~nbsp;fninaiKur,�cut er in lo�te,Btam,Ain, Bimmon, Tho^nbsp;eben, A fan. tn quibusregionibus Sifneonit�habitaue=nbsp;runt, erfamUiasfuMauxerunt,fuisquafqi nomimbusnbsp;infignitas, ab i�u�ribusuiris hoc loco nominatis,IAefonbsp;hab, lamlech, lofa,qui fuit�lius A mazia,�oel, er lehu,nbsp;quifilius lo�bia,auus Si(raias,proauus Afiel.

6cElioenai,amp;Iacoba,amp;Ifuhaia,8CA-faia,amp;Adiel,�lt;Ifmiel,amp;Banaia,

Ziza quoqj filius Sephei filij �II0 n, filq Idaia,filij Semrijfilq Samaia.

Ali� quoty famililt;e er cognationesfi(erunt in tribu Simeon prognata: ex bic nominatis clarifiiwis uiris,Elinbsp;oenai,lacoba,lafohaia,Afaia,Adiel,lfmael,Banaia,Sif(tnbsp;filio Sipphi,cuius attauus Semeias ultimo nonunatur.

58 nbsp;nbsp;^lfti ueniunt nominati principes in co

gnaticnibus fuis, 8C in domo affinitatum fuarum multiplicati funt uehementer.

50 Etprofedi funtjUtingredcr�tur in Gas dor ufqj ad orientem uallis, ut qu�rerencnbsp;pafcua gregibus fuis.

40 Inucnerunt^ pafcuas uberes amp;bonas, amp; terram latiflima 8C quietam,amp; fertilem,nbsp;in qua an te habita uerant de ftirpe Cham.

4* ^Hiergo uenenit,quos fupradefcripfi

dibre haiamim. mus nominatim,in diebus Ezechiaetfg�snbsp;luda-SCperculferunt tabernaculaeorui^nbsp;amp;habitatores qui inuenti fuerantibi,o^nbsp;deleuerut cos ufqj in pr�fentem diem.ha^nbsp;bitauerunt^ pro eis,quoniam uberrimasnbsp;pafcuas ibidem repercrunt.

Prienominattefamili� tribus Simeon plurlfiiimt cre^ uerunt, er numero hominum multiplicat� funt per fa^nbsp;milias patrum continue, donee temporibus Ezeei�i'^^^nbsp;gis lucb(,nouas fibi fedes requirendo, uencrunt ud Gadenbsp;ra,ad orieiKalem plagam uallis, ubi er pafc.ua pro aru�nbsp;mailbus inuenientes, illic tranquiUe er f�liciter habitanbsp;ucrut,co loco in quo dudum familia Cham loabitauerad

Dcfilqs quoq; Simeon abier�tiu�^� tem Seir uiri quingenti, habentesnbsp;pes Phaltiam 8C Naariam, 8C Rapbai^����nbsp;amp;OzielfiliosIefi:

45 Sipercuffer�treliquias qui cuaderep� tuerant, Amalechitarum, 8c habitauet'^�^�^nbsp;ibi ufqj ad diem hanc.

Prtctcr hos er alij quidam de tribu Simeon quiugf^ ti eruperunt de anguflia terrarum fuarum coloniesnbsp;fituri, peruenerlintq; ad montan Seir, habetttet'^'^^^nbsp;fuos,Phalti�',Naariam,Raphaiam,'\r�cl,filios!�b^nbsp;quadreliquum fiterat �maleehitarum,deleucriiigt;i�^^nbsp;rum loco habitantes.Tantum de luda er Sinuoiu

Ifrael (ipfequippefuitpd*��^ patris fui,data funtprimogy�)nbsp;I�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit� TA-..�! �/nntttb�^

lt;[CAPVT V,

Uij quoque Ruben

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II*� V �r*-

fed qu� uiolaflettno�

' patris fui, data funtprimogy�. ta eins filqs lofeph filfilfrael, �inondnbsp;lereputatus in primogenitum*nbsp;X Porto ludas pr�ualuit interfratr^^nbsp;os.deftirpeeiusprincepstprimogti�*^�nbsp;tem(reputatafunt)lQ[eph.)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k�.

ExLeauxorelacob primogenitum fu�uld^ Quiaueroisftratummaculauitpatris,iusprb^^^.nbsp;r� perdidit,quod duplex erat.�Vnum duplict^ ^��'^'accinbsp;in diui�one hlt;ercditatis, ut duplo maioremnbsp;peretqu�mfratrum fuorum quifquam,boc��id^_^^nbsp;confecutus e� lofeph, qui ex Rachclenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,!

rat,quam unicainuxorem lacobhabuif�eue��*^-^^^^pi quam primion confenferat, nifi dijfenfado'^nbsp;tiam per infidelein Laban promotainiqU't�^^nbsp;liudcontigiffct. lofeph igitur P''�mogcnittif^nbsp;fufcipit,utpro duorumfiliorumprounojynbsp;duplex illi htereditatis portio proueiicrit-^^nbsp;primogenitura:fuperioritas er reginten fiih�nbsp;bus prie�dendi,quod translatum eft ad tribii'^^^^l^j.lanbsp;gnum fcilicet jlabile er a:tcrnu, � D.iuidenbsp;fium regem regum. Et hoc efi quod hie de tf�nbsp;fcribitur,de ami�ione iuris primogeiiitit^^'.^

5 Filfi ergo Ruben primogefi*-'. noch ScPhallu,Efron �cCharOUt


-ocr page 419-

j PARALIP. PRIMVS. -

, loehSamaia filius dus, Gog filius. Semei filius dus,

^ichafilius eius.Reia filius dus,Baal f� ^��^sei�s,

�eera filius dus, quem captiuum duxit . quot;figath phalnafarrcx AlTyrioru, amp;:fuitnbsp;P�^'^ceps in tribu Ruben.

, Fratres aut� dus,�C cognatio eius quan J^numerab�turper fainilias fixas, habuenbsp;J ''�RprindpesIehielamp;Zachariam.

orro Bala filius Azaz,filii Samma, ?Ioel,ipfe habitauitin Aroer ufq;adNe-�S(Beelmeon.

^xodi fexto Ruben hic nonuMtosfilios lt;lti4= ^^hubuijj� legitur,Hcinoch,Phallu,Hezi'on,cr Charnbsp;^��^nterinittitur hic ut patct harimt familiarumgenea^:nbsp;de�gnaturfamiliaRubenitarivm, ea guapri-tune, qutmt caperctur � Teglatpclejer inAfnbsp;^^�'^�hquorivm tune ducatum gerebat Beera filial Baal,nbsp;quoq; ipftM,id eftcoittribulcs,dim numerarennbsp;�'i i'dis dicbiis captiuitatis per fuas familiar duce! quonbsp;Zachariam, cr Belam, cuius,nbsp;^'^�^fiterat loel. Tota autem Rubenitarum tribus habinbsp;trans lordanem, ab Aroer flumine ufque ad Nabonbsp;^'ttcm,Qr� urbem aliam fecundum noinen idoli fui di-Baalmeon. Sic enimgentes urbium nomina fiatue=nbsp;ex nomiittbus idolorum fuorum, idem quoque

non rar0.

,, Contra orientalem quoqj plagamhagt; �^aiiitufqj ad introitum ercmi � fluminenbsp;^Uphrate. Multum quippe iumentorumnbsp;�lUmerum poflidebantin terra Galaad.

loin Auftrum ej Aquiloncm tribus Ruben notauit, '^'^orientalemiUorum terminumdefcribit, defertumnbsp;fect Arabia, Cr Euphratenfluuij partem quandam:nbsp;^^ideittalis entm terminus mare mortuum eft, or lor=nbsp;^is portio.-lati�iina quideinregio,quia pafeuis indigenbsp;I ��^propecorummultitudine.

� ^ndiebusaut� Saul pr�liatifuntcon /^AgarenoSjamp;interfeceruntilIoSjhabi^nbsp;^tterunt^ intabernaculis eoruminominbsp;F'^gaqu� refpicitad orientem Galaad.

ifmaelita funt,quorum tabernaculafibi ra Rubenita, iure beni,t�pore Saulis regis ifrael,nbsp;pom�ria ditionis fua protenderunt ad ortum uel orinbsp;I ^�^�liemplagamterraGalaad.

' Filij uero Gad eregionceorum habita^ ''fruntin terra Bafan ufq; Sdcha:

7 nbsp;in capite, 8i. Sapham fecundus la�

�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saphatin Bafan.

Fratres uero eorum fccundum domos 5���nationum fuarum, Michael Sf Mofolnbsp;SebeSCIorai, �flachan�C Zie, �nbsp;*4 1^�^Feptem.

P Abihail, filij Huri, filfi lara, filq filhbIefefi,filii kddo.

DIB RE H AI AMI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llO

ProximiRubenitisGadditlt;e,terr�Bafantenuerunt, ufq- ad Salca urbem, quorum famih� nomina fua fortinnbsp;ta funt � primoribus uiris,quortm primus loel,fecun=:nbsp;dus Sapham,demde taanai or Saphat in Bafm praerat,nbsp;eiufdem fortis cr authoritatis inter eos erant, cr utfienbsp;fi-atres dicuntur corum.l!Jlichael,Ko[o�am,Seba,lorai,nbsp;laekan, Si�h, Eber,feptemfiatres, omnesfilij Abihail,nbsp;qui fi�t filius Huri,cuius pater laroah, quemgenuit Ganbsp;laadfiliusMichaelis,filqlafifai.

Acht filius Abdiel filij Guni,princeps fuit fiamilia fua in tribu Gad,temporibus fcilicet captiuitatis fua in Af-fyrios.

Gaddita po�ederunt Galaad er Bafanitidem regio nem, uiculos illarunt fuburbana, uel pafcualia lonbsp;ca,ufqi eorum regionls exitus uelfines.

�7 Omneshi,numeratifuntindiebusloa tham r�gis Iuda,�lt; in diebus leroboam renbsp;gisifrael.

Filij Ruben amp; Gad, 8(. dimidi� tribus Manaflc, uiri bellatorcs, fcuta portantes,nbsp;amp; gIadios,SC tend�tes arcum,eruditi^ adnbsp;pr�lia, quadragintaquatuor millia, �C fe^nbsp;ptingenti fexaginta proced�tes ad pugna,nbsp;19 dimicauerunt contra Agarcnos.Itur�inbsp;uero,8cNaphis,8cNodab

io nbsp;nbsp;pr�buer�t eis auxilium. Trading fiint

in manus eorum Agareni, Sc uniuerfi qui fuerantcum eis,quia deum inuocaueruntnbsp;quum pr�liarentur 18C exaudiuit eos, eonbsp;quodcredidiflentineum.

Ceperunt^ omnia qu� pclfederant, camelor� quinquaginta millia, 6C ouiumnbsp;ducenta quinquaginta millia , �c afinosnbsp;duo millia, amp; animas hominum centumnbsp;millia.

41 nbsp;nbsp;V ulnerati autem multi corrucrunt.-fuit

enim bellum dcmini.Habitauer�t^pro ds ufqjadtranfmigraticnem.

Durauit i�arum duarum tribuum potentia �rd^ Dustribns tudo cum dimidia tribu Manaffe ufq; ad t�pora regumnbsp;leroboam pofierioris regisifrael, Grlotham regis luda,nbsp;quietiam tempore patris fui Ozia leprofi regnauitinnbsp;lcrufalcm. Sub illud,inquit,tempus prodijt cxercitus,exnbsp;his tribltbus duabus cum dimidia quadraginta cr qua=nbsp;tuor millium, feptingenti fexaginta,quo cr opprefsnbsp;ferunt Agarenos, licet in eorum auxilium conueniffentnbsp;lturai,lgt;laphefai,ey� Uadobai, quia dominus i�losadiunbsp;uerat,inuocatuS,utfolctfuccun-erefidelibus, quantum ,nbsp;libet hof�es inualefiant GT multiplicentur, fiolijs ctiamnbsp;Cr prada maxima donatis, in quorum locum fuccejfisnbsp;runt aliquot annis, donee fub Ofeafilio Ela inAffyriofnbsp;.translatifunt.

-ocr page 420-

PARALIP. PRIMVS.


2.5 Filii quoqj dimidi� tribus Manaffe poflcdcrunt terram � Bafan ufq; Baal,Hernbsp;mon 8lt; Sanir,�C montcni Hermon ing�snbsp;quippe numerus erat�

fJiana�is dimiditt tribus ultra �ordanem : in terra Ba fan incipiunt hareditatem, protenduntlj; uft^ in mon^nbsp;tem liermon,(jui multa montana comple�litur: lata Gfnbsp;pmguis regio,dc qua lo�iei}. *

2.4 Ethifuerunt principes domuscogna* tionis eorum, Epher, lefi, amp; Eliel,nbsp;riel,amp; Iercmia,Slt; Odoia, �C lediel uiri for^nbsp;tifl�mi �C potentes,SCnominati duces in fanbsp;miltisfuis.

Reliquerunt autem deum patrum fuogt; rum,amp;fornicatifuntpoftdeospopulor�nbsp;terr�.quos abftulit deus coram eis�nbsp;^6 amp; fufcitauit deus Ifrael fpiritum Phulnbsp;r�gis Affyriorum, S(. fpiritum Thclgathnbsp;phalnafar rcgis AffurtSC abftulit Rubennbsp;amp; Gadjamp;dimidi�tribum Manaffe, SCad^nbsp;duxit eos in Lahela,8lt; in Habor,amp; Ara,amp;nbsp;fluuiumGczan,ufq;ad diem hanc.

familiarimi nomina adnotantur 4 patru non�nibus, Ephcr,Gifchhi, Etiel, Afriel, leremia, Hoda/ja,iahdiel,nbsp;f^Ute Gr durauerunt quandiu domino feruierunt. Auer^nbsp;fe autem ad idola eieila: funt Gr captie, ut legitur,in Afnbsp;fyrios,iuftoiudicio dei.

C APV T VI.

beuitarum Lmil�c.

iJHii Leui.Gerfon,Caatb, amp;Me^ I rari�

I Lcuitarum tres familite recenfentur, al quorum ea qu� Kaathitarivm eft, diuidi^nbsp;turinAaronitas et reliquosdeK.aathnatos,quiomnesnbsp;ntedij funt inter Gerfonitos prmos.,GrI^erarit�ster-tios. Vbi notandum hoe loco Gerfon fcribi per nun, innbsp;poftrrioribus per mem,ut uel lapfus fcriptortvm 'mdice^nbsp;tur,uel non muttum interejfe fciamus ft non�no proprianbsp;uorieferibantur, ne in hifee rebus nimium J�pere curionbsp;feuelimus.

a Filii Caath� Amram, Ifaar, Hebron, 8^ Oziek

  • 5 Filii Amram�Aaron,MofesSlt;Maria.Finbsp;lij Aaron: Nadab SC Abiu, Eleazar amp; Itha

mar.

4 nbsp;Eleazar genuitPhinees, 8(. Phinees ge*

nuitAbifue,

y nbsp;Abifue uero genuit Bocci, amp;Bocci ge-

nuitOzi,

  • 6 nbsp;Ozi genuit Zarahiam, 8c �Zirahas gc^nbsp;nuitMeraioth*

  • 7 nbsp;Porro Meraioth genuit Amariam, Sinbsp;Amarias genuit Achitob,

  • 8 nbsp;Achitob genuit Sadoc, SiSadoegenuitnbsp;Achimaas,

Kaath genuit Amram,cuiusftlij Aaron crMofes,fi tia autem Miriam. Mofts nuUi hie le^nturfilij,m Exo=nbsp;quidem duo nominatur,fed ex eis deinceps nuUa cob

gt; DIBRE HAI�MIM.

Ugitur pofteritos: omnium ifraelitarum pater efti debea bat,Gr f�elis paterfamilittsgentis totius,quaninlt;)nfeanbsp;eus ac filios de fegenitos atnare regereq; tenebotier,doanbsp;ilor illorum gt cpiftopus, ftgt;iritualisqi pater. Aorotiisnbsp;uero filij quatuor^quorum duo priores Hadab Abi�nbsp;coram domino perierunt, Eleafar autem Gf uhamar iwnbsp;bill pro/apia claruerunt ufq^ ad tempora captiuitotum.nbsp;Hieueroad Babylonicam captiuitatcmuf^rccenfen=�nbsp;tur,primo quidem Eleazari,cuiusfilius Phinees, � quonbsp;Abifua pater Buki auusVfti,� quo natus eftSerahia panbsp;ter Merimot, cuius ftlius AmariM, pater Aehitub,quinbsp;genuit Sadok,cuius ftlius Achimaas, qtdfacerdotiofittinbsp;Hus eft tempore Piauid.

  • 9 nbsp;Achimaas genuit Azariam, Azarias gcnbsp;nuitlohanan,

  • 10 nbsp;nbsp;lohanangenuitAzariam.-ipfecftciw�f�nbsp;cerdotio fundus eft in domo, quam�tliftnbsp;cauit Salomon in lerufalem*

Genuitautem Azarias Amari�,Si Ama rias genuit Achitob,

Afarias ftlius lohanan in templo quidem � Salontom tdiftcatofacerdotio fimHus dicitur,fed non tempereSOnbsp;lomonis,fed tempore Ozio r�gis,cui cr confttnterre^nbsp;ftitit uolenti, GT ufurpareftbi audenti facerdotalcnbsp;cium in templo thurificandi.

Achitob genuit Sadoc,Si Sadoegriquot;�*^ Sellum,


IX


gt;5 nbsp;nbsp;Sellum genuit Helciam, Si Hddas

nuit Azariam,

14 Azarias genuit Saraiam, Si ^^taias gc^ nuitlofedec,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

HilkidS hie prafttit facris fub loftarege,^^^'^^ tern occifuseft � Nebuchadnezer, cuiusnbsp;Babylonem relegatus eft. HaHenus de genealogiaf�^nbsp;morum facerdottvm, inter quos Heli no habetur,nbsp;fpcciali aliqua di]^enfatione deifacerdotio pricerid, 0*nbsp;ftmul iudex erat. Forta�is Bukt uel v�i facerdotil��*^ �nbsp;lius temporis ignauia torpentibus, GT ojficio�X��/^nbsp;nue fatisfacientibus, quum omnia tunc ft�ere�^�^^'^nbsp;deratorc prophetaq; uolucraitur ac labere/itm'�nbsp;i^ Porro lofedecabiit, quando tranftu^nbsp;dominus ludam Silerufalem permanusnbsp;Nabuchodonofor*

Refumuntur tres filij Leui, ut quorii/m per profapiadefcrdiatur, ufq; ad tres principalesnbsp;Hernan,Afaph,Gr Ethan, primo tarnennbsp;alogia,defamiliaCaath.

16 CFiiri �^rgo Leui:Gcrfom,Caath ,8iMe rari.

Et h�c nomina filioru Gcrfom�Lobni, Si Semei,

18 nbsp;nbsp;Filij Caath� Amr�, Si Ifaar, Si Hebron,

Si Oziek nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Gerfomitarum dute eratttfamil�e, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Caathitarum quatuor,A}nramitarum, qiil ^�l�eonb tueront, !zhar, Hebron,GTVfteh MefdtUdtumdute,nbsp;MahalierMuft..

Fili�


-ocr page 421-

PARALIP. P RI MV y.

�9 FilijMerari�MohoIiamp;Mufi.Haeautcm Sfnerationes Leui fecund�familias cor��nbsp;. Gcrfom Lobni filius eius,Iahat filiusnbsp;'^�iSjZamma filius ciust

� r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cius, Addo filius cius Zara

quot;*�Us eiusjcthrai filius eius.

Filii Caath, Aminadab filius eius, Co-filius eius, Afir filius cius,

Eicana filius eius, Abiafaph filius cius, filius eius,

. Thahath filius eius, Vriel filius cius,O� j filius eius, Saul filius eius.

Filii Elcana�Aniafai,amp;Achimoth,

. Elcana. Filfi Elcana,Sophai filius ^�^s,Nahath filius cius,

Eliab filius eius,Icroham filius eius, EI filius cius,

. ��lij Samuel; primogcnitus Vafleni, 5�

quot; . ^�Ifi aut� Merari, Moholi t Lobni filius ^quot;SjSemei filius eius,Oza filius eius,

^��nib'ct Geyfont ijute Lihtite^t dicitur,f)cyducia(y uf^i � ^��^tbrcti.Familia Caath deducitur ulij; ad Samuelem,nbsp;^^^^tteinduotfilios, primogenitUiFajin, alter Abiah.nbsp;tierar i per tiahali deducitHr,cuiuifiliutnbsp;gcfiwit Simtni,utraq; nomina familiarutn Gerfom.nbsp;uerogenuit vjfo patrem Simma, quifiUum ho^nbsp;h �*�'^�*amp;�ih,patremAfai�.

� animaa filius eius, Haggiarfilius cius, jjlaia filius eius.

Iftifuntquos conftituit Dauid fuper lo ^�cantici domus domini, ex quo colloca-1^ ^^eftarca:

0lt; miniftrabant coram tabcrnaculo te-^^�Honij foederis, in cantico donee �difica Salomon dorn� domini in lerufalem:nbsp;��abantautemiuxta ordinem fuum in mi�nbsp;*�ifterio fuo*

'�cipii de officialihiM Leuitii quos �auid in�iiuit n� tempore quo arcam domini tranj�ulit de domonbsp;((nbsp;nbsp;nbsp;edom Gethiei in Zion, ut domino laudes caneret,

Z ^'quot;.���^{fent cantoribui, zr carmina diilarent domino '^^luetida in tabernaculo foederis,fuis qu�q- temporisnbsp;^j^NecSalomone templum domino extrucretur.nbsp;f ucro funt qui affiftebant cum filfisnbsp;�iefiliis Caath, Heman cantor filius

^��filii Samuel,

Poj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cantor�i primus infitutus efi Heman, n�s

primogcnitus �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RfgiM�,j�iiamfuperiusuocatusefi

Elcana,filn leroham, filq Eliel, fil q

Suph, filfi Elcana (filij locl) filii Ma-

Pho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Asari�,filii So

''file,

4�

4' 4^nbsp;4�nbsp;44

DIBRE HAIAMIH. 111

  • 57 nbsp;nbsp;filii Thahath, filq Afir, filii Abiafaph,finbsp;lii Core,

  • 58 nbsp;nbsp;nbsp;filii Ifaar,filii Caathjfilfi Leui, filfi Ifrael.

Confequenter ob honorem Samuclisauiipf�us Hes man,qHi inter cantores m�dius cr principalis erat, tOsnbsp;tagenealogiautriufq; recenfetur ufq^ad Leuietlfraelnbsp;patriarchM,afcendendo,ftcuti fuperius ab Gerfom ufqinbsp;ad Samuel� procejferat dcfcendendo.tn quo apparet,etnbsp;annotanda efiuorietas nominuproprioru, cr exemplanbsp;riortvmquoq^nonnuUusdefiilus. Samuelis cnim paternbsp;Helcana fi�t nota nomine,qui natus � leroham efi,qui finbsp;lins hic firibitur Elicl,fuperiu5 uicef�mofexto uerfu Elisnbsp;ab did�cuiuspater hic Thoah,fuperitis Hahath di�usnbsp;efi,cuius ibidem Zophai pater,hic Zaiphdicitur,filitfSnbsp;Eloana,natus � tHahat, qui prius Ahimoth diccbatur,finbsp;tins Amofai filij Elcana;, qui natus hic dicitur �loet,nbsp;fuperius Sauldi�lofilio Afariit, qui fuperius Vfias disnbsp;�us cfl,ficut zr in libris Regum, Amaziie regis ludiefinbsp;Uus,ta Azarias qu�m vftas non�natus efi, utfint eiufsnbsp;dem hominis duo nomina, patris loth�regis, fie hocnbsp;loco.Huius igiturAfarilt;euel vfi�pater,Zephonias,fHnbsp;periusdidus efi Vricl, filius fan� eius qui hic diciturnbsp;Thahath,ficut zr prius filius A�ir, hic zr alibi, cuiusnbsp;pater utrobiq; Abtafaph ncminatur,qui tarnen hic filiusnbsp;feribitur fitiffi Korah. Cum in fuperioribus inter ipfumnbsp;Zr K.orah fcribantur duo,Elcana zr A�ir.ls autem Konbsp;rah hic dicitur filiuslzhar,filt;perius uerfu uigefimoprianbsp;mo Aminadab. iterum duo nomina unius perfona;, qu^nbsp;nata utrobiqs feribitur � Kaath,filio Leui, Zf �epos �fitnbsp;raelis. Ex hoc ergo loco clarus fit paffics inprincipio Stinbsp;muelis, cum dicitur Elcana pater Samuelis, filius lcrosnbsp;ham, filij Elihu, qui hic dicitur Elielfuperius Eliab, finenbsp;iduitioantiquariorumcontigerit,fiuc unius hon�ntsnbsp;totnomina,m fine uariecadeiuia. C^t� deni^ Elihu,�binbsp;dem dicitur filius Thou, hic Thoah feripti, alibi p�trenbsp;!Zuph,hic Ziphfcripto. Similej difficultates nobis pepenbsp;rerunt, Matth^i^ zr Lucas Euangelifi^, iuxtafc�icetnbsp;morem Hebraoru, multis nomimbus unam agnominansnbsp;do perfonam,quod zr omnibus geittibus ufui cfi,ut pasnbsp;tet, lAarcus Tullius Cicero, Eufebius Hieronymus Strinbsp;domus, Aurelius Augufiinus Hipponenfis, Pe�licanusnbsp;Chuonradus Gallus, Dcf�derius Erafmus Roterodasnbsp;mus, et fie de omnibus. Omnibt^s cnim huiufmodiuarijsnbsp;nominibus perfona nominari folent in fuis fitmilijs, � fitnbsp;miliaribuszrnotis.

frater cius Afaph,qftabat�dcxtris cius,Afaph filius Barachi3e,filii Samaa,nbsp;filii Michael,filii Bafai�,filii Melchi�,nbsp;filii Athanai,filii Zara,filii Adaia,nbsp;filii Ethan,filii Zamma,filii Semei,nbsp;filii leth,filii Gcrfom,filii Leui.nbsp;Filii autem Merari fratres ecrum, ad f�-niftram� Ethan filius Cufi, filii Abdi, filiinbsp;Maloch,

filij Hafabi�,filii Amafi�,filii Helci�, filii Amafai,filii Boni,filiiSomer,nbsp;Afaph fiater dicitur ipfius Heman, qa Leuitie amUnbsp;NN


-ocr page 422-

PARALIP. P RI MTS.

licet de du.ibusfimilijs nati, Gerfont cr Caatb. �titit^f Afaph 4 dextrin flabat ip/iui Hernan : �cut Ethan ctvntnbsp;fuK ad finiliram,de familia l^erari, (Quorum ambornmnbsp;genealogia afcendendo deducitur ufj; ad Leui,

47 nbsp;nbsp;filij Moholi, filii Mufi, filq Merari, filii

Leui�

4^ ^ratres quoq; corum Lcuit�,qui do* nati funtin cundum minifteriumtabcr*nbsp;naculi domus dei*

Fratres horum trium, Hernan Afaph nbsp;nbsp;Them�nf

reliqui fcilicet Leuita, tentpore Dauidis pofiti funt ad uaria officia admintftranda, ut effent lanitores, Vafo�nbsp;rwm cuftodes, crfitcrificiorivm prlt;eparatores. Denbsp;bus infa capitenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinceps. Qjticquid opero�ut a^

gcndum erat in domo do}�ini,id Lcuitu iniun^um erat, Filijantem Aaron officium habebat fnffitumincendettnbsp;di in ara inccn�, Gf facrificandi in altari holocauflorUfnbsp;CT fi qiad agendum effet circa fanilafan�ortm: Oradinbsp;quoqi pro populo, cr reliqua perficiendi, qtue in legenbsp;�iofes pracepitfilijs Aaron,non pauca.

Aaron ucro amp; filii ���s adokb�t ineen* fum fuperaltareholocauftijamp;fuperaltarenbsp;thymiamatis in omne opus fan�ifando*nbsp;rum,5c utprecarentur pro Ifracl iuxtaomnbsp;niaqu�pr�ccpcratMofcsferuus dci*nbsp;y 0 CHi funt autem filii Aaront Eleazar fi*nbsp;lius cius, Phinees filius eius, Abifue filiusnbsp;eius,

Bocci filius dus, Ozi filius dus, Zara* hia filius dus,

yi Meraioth filius cius, Amarias fili� dus, Achitob filius cius,

55 Sadoc filius cius, Achimaas filius dus*

Filij autem Aaronis fecudumfumma facerdotiafiut ufqs ad tRud tempus Dauidis denuo hie enumeratur,pernbsp;genealogiam dedutlam ab Aarone ufy; ad Achimaas, cnnbsp;ius pofitri fuperius annotati funt,

y4 ^Eth�chabitaculacorfiperuicosatqi confinia eorum,filiorum fcilicet Aaron,nbsp;iuxtacognationes Caathitarumt ipfis cmnbsp;forte contigerantt

Dedcruntigitur ds Hebronintcrralu da,amp;fuburbanacius pcrcircumitum:

5 agros autem ciuitatis, amp; uillas dederut, Caleb filio lephone.

y7 Porro filiis Aaron dedcrunt duitates, ad confugiendum Hebron t S^Lobna,nbsp;fuburbana eius, Icther quolt;^ St Efthemonbsp;cum fuburbanis fuis,

y 8 nbsp;fed 5lt;HeIon,amp;Dabir cum fuburbanis

fuis.

Domicilia GT po�e�iones Leuitarum, quts fcilicet oppida quibus Leuitarum familijs forte cefferint uolunnbsp;t�te domim, fubinde de�gnantur, in primis Aaronitasnbsp;rum, qu� Caathitarunobilior eratfamiliatin tribu Ik�nbsp;da forte prouenit Hebron. Nonutdomini effent tffbisnbsp;^i^uiculorumcirc(vmqualt;^,fed hdbitdtuld zsquot; ntquot;

Co

70

D IB R E HAIAMIM.

eeffariaillishabebant,c:t�quiedam fuburbana oepr^a diatquandoquidem Caleb z^ ip�us familia: eapofideanbsp;fcrfW hicreditario iure.Kcliquie etiam urbesafigMt�nbsp;funt Aaronitis, ut Libna, lathir, Efhnoa, Hilen, Debit,nbsp;Afan atq; Beth femes cum fuburbanis illarum, quantumnbsp;nits necejfarium erat, fccundum legem Mofis, ex tribunbsp;Iuda,qute proxima crat tctnplo,

59 Afanquoq; SCBethfemcs amp;fuburbana carum�

Ex tribuBeniamin Aaronitis a�igmda efiadcolo^, nia Gabaa,Alemeth, Anatoh.Tredecim urbes adfignannbsp;tur Aaronitis, cum hicnonni�undccim nomineiitur,nbsp;qu� tomen in libro lofue,capite uige�mopriwo,nbsp;nominantur,fcilicet Ain �r lutta urbes cum fuis fabur*nbsp;bonis de tribuluda.

lt;De tribu autem Beniamin : Gabt^ fuburbana cius,6c Almath cum fuburb�'nbsp;nis fuis, Anathoth quoq; cum fuburb�^nbsp;nis fuis,omnes ciuitates, tredecimpercO'nbsp;gnationes fuas..

Filiis autem Caath refiduis de cognai� ne fua dederunt exdimidia tribunbsp;in polTeffioncm urbes decem�

Porr� filiis Gerfom per cognatio�^ fuas de tribu IlTachar, Sidetribunbsp;de tribu Nephthalim,amp; de tribunbsp;in Bafan,urbes tredecinn

^Filiis autem Merari per cognatilt;�'�� fuas de tribu Ruben,et de tribu Ga^^quot;^nbsp;tribu Zabulon, dedcrunt forteciui*^*-��nbsp;duodecim,

64 nbsp;nbsp;Dederunt quoq; f�lii Ifracl Lcuitis

tates,amp; fuburbana carum�

6y Dederunt^perfort�,extribufilio'^'�^ Iuda,8C ex tribu filiorum Simeon, SCnbsp;bu filiorum Beniamin, urbes has quas uunbsp;caueruntnominibus fuis,

  • 66 nbsp;nbsp;Schis qui erantdecognationcfiliu�'�^nbsp;Caath�fueruntm ciuitates in termiu�^^^nbsp;rum detribuEpnraim,

  • 67 nbsp;Dederuntergo cis urbes ad

dum Sichern cum fuburbanis fuis iu . te Ephraim, 8C Gazer c� fuburbanis

Iccmaan quocy cum fuburbanis f�'*� Bethoron fimiliter,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, / jj

neenon 6C Aialon efifuburba*��^ * SCGetremonineundemmodui�*..

Caathitisreliquispercognationesfuos dimidia tribu Mana�is cis �ordan�,urbes decs, ad qnbsp;fupplenda urbes funt,dc tribubus Ephrahit CZnbsp;tribu enim Ephraimpropittquiore Hierofolyo^fnbsp;acceperunt Caathitts, Sichern in montenbsp;Gezer,z:rJakmeam,qUie in lofue uocaturnbsp;thoron zir Aiolon, qua in lofue fcribiturnbsp;Dan,ficutzirGath rimmon,ubi Gobaiblt;�^

Porrd ex dimidia tribu Mana��^^^^^f

s /

gt;

gt;

t

gt;!

gt;lt;


-ocr page 423-

paralip, primvs.

ftiburbanacius, Balaam 8C fuburbana his uidelicetqui de cognationcfilio-Caath reliqui cran t�

tribu Mana�is dimidia, AnercT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hictwitti

^�^�^^ur,qu� in lofue ThiteiMch, iterum Gath rimon '^�.twtur.

Fi�isautemGerfom de cognatione di^ ^idi�tribusManalTcjCaulon in Bafan,nbsp;ftiburbana eins, 8C Aftaroth cum fuburnbsp;j oanisfuis.

De tribu IlTachar, Cedes amp; fuburbana . f*us,Slt; Dabcreth cum fuburbanis fuis,nbsp;* RamothquoqjSifuburbanaeiuSjScA�nbsp;'�em cum fuburbanis fuis..

De tribu ucro Afer,Mafal cum fuburba V *'*5 fuis,8C Abdon fimilitcr,

Hacocquoqj�C fuburbana eius, Sc Ro-^�bcmn fuburbanis fuis.

Porto de tribu Ncphthalim, Cedes in ^alil�a 8(. fuburbana eius,Hamon cfi fubnbsp;'��^^anis fuis,Sc Cariathaim,Scfuburbananbsp;h�s.

^crfbmitii uero forte ce�it in dimidia Kanaffe tras ^dauern Golon in Bafanitide, er Aflaroth,in Jofuc A.=nbsp;p lt;lt; noniinata. I� trif�� tfafchar KedeSj^ua in lofue K.i~nbsp;''^^dicitur.Dabra,'Ramoth,�r Ane)n,qu� alibi E'mgannbsp;quot;�^uocatur.ln tribu Afer M.afal, i� lofue di�aMifaal,nbsp;Helkatuerodiciturinlofue, qu� hic Uukoknbsp;�^�^itur,crKehob,omnesurbes cum fuburbanis. In trinbsp;f^e(}hthali,Kedes quteinGaldtea, ad diffirentiantnbsp;qua; in l�achar:H�mon, qu� in lofue feribitur Hantnbsp;DorjCrquot; K,iriothaim, alibi Kartan, omnes ciuitatesnbsp;l�^�o Gerfoinitis forte d�cr�ta, cum fuburbanis numero

, Filqs aut� Merari refiduist de tribu Za^ quot;ulon,Remmono SCfuburbana eius,SCnbsp;* habor cum fuburbanis fuis.

Frfwf/iiCMo-rfritdraw ultiinis de tribu Zabulon a�i ^*^i�efunt,Rimntono,qit�in lofue Dimnodi^la e�,Tanbsp;��'-dUie tantum hic no)ninantur,in lofue uero quatuor,nbsp;^unKratislakneam,crKartacumiJahalal.

. Z�^ans lordanem quoqj exaduerfolc^ jchocontra orientem lordanis,de tribunbsp;, Bofor in folitudinecum fuburbanbsp;�^'^fuiSjSCIaffacumfuburbanis fuis,nbsp;I^Cademoth quoqj dC fuburbana eius,SC

^0 ^iphaath cum fuburbanis fuis.

. ^ecnon de tribu Gad, Ramoth in Ga-8c fuburbana eius, amp;lVlanaim c�fub

^^atiisfuis,

I ^^d�CHefeboncum fuburbanis fuis,Sc ^^�gt;^cuni fuburbanis fuis.

bf ^nben,qu� efl trans lordanem lericho, ad folis a�ignantur lAeraritis Bezer, in folitudine,nbsp;^ftgitiuorum,laaza,K.edemoth, Mepaath.Ex tribunbsp;GT loafer,nbsp;urbium lAerariticarvm, duodecim cum fubur�

Dl B RE HAIAMIM. lil

64WW.No��nerationabili caufa confcribuntur h�c,tam hoc loco qu�malibi,lud�is clt;ects,ut uideant cr memine iiuid.nbsp;rint taittamLeuitic�dignitatis gloriam cr ludaicife*nbsp;cerdotij I�lendorem abolitum, propter peccata fua crnbsp;ingratitudinem perfidiam^ in deum fuum ac legem. Nonbsp;bis quoque uel h�c efl ut�itas capiendo ex his locis, utnbsp;Chnflianorum illuftri�imas ecclefias, Hierofolymita^nbsp;nam,Alcxandrtnam, Antiochenam, Conflantinopolitanbsp;nam, cum innumeris alqs, propter enormem fimultatemnbsp;in ccclefiaflicis uiris er doffnatibus,dominusdeus iuflonbsp;iudiciofuoChriflianisfubduxit, iugo mfidesnbsp;Hum afflixit. Affli�iurusq; efl cr alias qu� reflant, ntflnbsp;toto corde ad uerum dei cultum reuerfi fiierimus: quodnbsp;fl fiet,ut/�eramus,facile deus ex hofle patrem,crex innbsp;fidebbus uerie fidei cbj]eminatoresreftituet,e^ toto or^'nbsp;be catholicie fldeifacramenta rcdiuiua claritate fidge�nbsp;bunt,Amen.

^CAPVT vn.

Orro filii Irtachar t Thola, 8C Phua, lafub 8C Simcron, qua^nbsp;tuor.

Filii ThoIatOzi ScRaphaia

Sc Icriel,SCIemai,et Iebfem,et Samuel,prin cipes per domos cognationum fuarum.nbsp;De ftirpe Thola uiri uirtutis numerarinbsp;funt in diebus Dauid, uigintiduomillianbsp;fcxcenti.

  • 5 nbsp;nbsp;Filij Ozitizrahia, de quo nati funt Mi

chael , Sc Obadia, Scloel, SCleAa, quinq^t omnes principes.

  • 4 nbsp;Cum cis per familias Sc populos fuos,nbsp;accindi ad pr�lium,uiri fortiffimi, trigin-ta Sc fex millia; multas em habucrunt uxonbsp;rcSjScfilios.

  • 5 nbsp;Fratres quoq? coru per omnem cogna-tionem Iflachar, robuftiffimi ad pugnan-dum,o�ogintafept� millia numcrati funtnbsp;omnes.

fdiorum ifafchar nomina, unde i�luflres famiUlt;e pro derunt,funt Thola,Phua,lafub,crSimron. Thobeautnbsp;filif feptem, patres fa�i funt feptem fltmiliarum maxi�nbsp;marum,ut prlt;eflare potuerint exercitum in diebus Da�nbsp;uidis, uigfltU ac duorum mi�iumfexcentorum^ uiro�nbsp;rum. Ex quorum unoV�i, nepotesprodieruntquinc�,nbsp;patrelfraeia. Similiter familiarumexordia, qult;enon-nunquam fobe prafliterunt militum trigmtafex millianbsp;pro pluralitate uxorum quos ducebant, erfilios com^nbsp;plures ex eis fufcipiebaiH. Afcendebat aUquando exer^^nbsp;citus,colle{ius ex omni tribu filiorum ifafchar, ufjs adnbsp;o�ogintafeptem millia.

  • 6 nbsp;nbsp;^Beniamin:Bela,Sc Bechor, SC ladihclnbsp;tres,

  • 7 nbsp;nbsp;Filii Bela�Esbon ScOzi,8cOzieI, SClc-rimoth, Sc Irai, quinqj, principes familiarum, SCad pugnandum robuftiffimi t numerus autem eorum,uigintiduo millia SCnbsp;trigintaquatuor.

    NN 1



-ocr page 424-

PARALIP. PRIMVS.

BfMWmtn, hoe e�,ut �epefcribitur,filiM iatnin, ucl filij,tres erant,Bela,�ec!: er�edtcl.Ex Bela qu'moi neponbsp;tes non�nantur, capita ejuitiq; exce�citti� familiarum,nbsp;undeexhibitus fidtexercitiisuiginli duorum milliuGrnbsp;trigimaquatuor,omnes �li�hoc e� po�eritM Bela.

' 8 Porr� fill} Bechor : Zamira, �c loas, 8C Eliezer, SC Elioenai,8c Amri,6lt; lerimoth,nbsp;Abia, amp; Anathoth, dC Almath, omnesnbsp;hi,fill} Bechor*

  • 9 nbsp;nbsp;Numeratifunt autem per familias fuasnbsp;principes cognationum fuaruin ad bellanbsp;fortiffimijuigintimilliaamp;ducenn.

  • 10 nbsp;nbsp;Porro fill} ladihehBalan.Filsi autem Banbsp;lamlehusj�c Beniamin,�c Aod, amp; Ghananbsp;ana,�� Zeth3n,amp;Th3rfis,amp;Ahifahar,

  • 11 nbsp;nbsp;omnes hi,fili}ladihel, principes cognanbsp;tionum fuarum, uiri fortiffimi, decern 5Cnbsp;feptem miUia, �C ducentiad pr�iium pro.lt;nbsp;cedentes.

. Ex Becher nati funi o�lo �lij, unde aliquandofequu tt� e� excrcitus uigiiui millium cr ducentorum.Sic exnbsp;nepotibuf tertijfilii Icdieel, o�fo familine fuccreuerunt^nbsp;ufq^ ad decern e^feptmmilliaduccittos mi�tesrobu�nbsp;�i�imos cxhibentes cr te�o apti�imos.

li Sephamquoq; amp;Hapham fill} Hirt Sc Ha fini filfi Aher.

Tr� hiefamilice ex duobus patribus nominatur,Sup pim,Huppitn.^pai9vHir)Crliu�im Aher�neertuntnbsp;� pertineantad/^ibum Beniamin,an ad bjephtalim:�rnbsp;ta�is ea ratione uelut �eor�m O' incerta: profapia ferinbsp;buntur,quii�atres�ierunt uxoris Machir,nobili�iminbsp;patriarcha in tribu IAana�is,nontine Kaacha.

  • 15 Filfi autem Ncphtalim�lafiel, Sc Guni,nbsp;Sc Icfcr,8c Sellunijfili} Bala*

^ephtalim tribus breui�imc expeditur,quaiuor tan tum fili� nominat�s,familiaru tituHs.-quosq^ �lios, id e�nbsp;�epotes Bilha�ij�c confie, t.Hi �rta�fs, quia de anciUanbsp;Rache�s na�, �uorum nonUnu o ordinum con�riptionbsp;ftem minus curarunt:uel quia inter primas capti in A�ynbsp;rios, catalogum genera�onum ami�erunt, ut ad Epr�nbsp;no��am nonperucnerit,uel aliara�one quacunq;.

  • 14 nbsp;nbsp;^Porr�filiusManafle�Efriel�qu�con-cubina eius Syra peperit Machir patremnbsp;Galaad*

  • 15 nbsp;Machir autcmaccepituxoremfiliis fuisnbsp;Happhiin amp; Sapham, 8i habuit fororenonbsp;mine Maachainomen autem fecundi, Salnbsp;phaad: nat�cp funt Salphaad fili�*

  • 16 nbsp;Et peperitMaacha uxor Machir filium,nbsp;uoeauitep nomen eius Phares: porro no.-menfratris eius,Sarcst SCfilfi eius Vlamnbsp;Sc Recem*

  • 17 nbsp;nbsp;Fili} aut� Vlam,Badan, hi funt filq Ga^nbsp;laad.fili} Machir,fili} ManalTc.

Manaffes hicproditurconcubinam habui�e, Syrattt natiane,uel Aramiagt;wn�ne,qute eidemgenuerit filiumnbsp;^friel^oquot; tAachir patrem Galaad, qui lAachir accepta^

18

DIBRE HAIAMIM.

Bxore Maacha,forore Huppim o Suppim,primo qui* demgenuit Salphaad,quifi�as tantum reliquit,famo�tnbsp;in lege. Deinde ex ead� Maacha uxoreipfe AAacbirgenbsp;nuit Pcres,cuius fi'ater Scres.filij autem eius Peres diio,nbsp;vlam er Rekem.Vlam autem unicum��um Bcdan hanbsp;buit,cuius nomen in �bro Samue�s legitur, O dc Sani�nbsp;foneab Hebr�is exponitur.

Sorcrauteius Molechet peperitlshod Sc Abiezer,Sc Mohola.

Soror eius,incertu ad quem re�ratur,fi ad �lachir, uelvlam, uelZalphaad, Molechet diifiae�uelregittanbsp;mater triumfiliorum,\fchud,Abiezer,o' Mahala.

19 Etantautem fili} Semida: Ahin ehern,8cLeci,SCAniam*

k Semida de tribu Mana��e, quo natus fgt;atrettotf t citur,�cdfiliosgenuit Ahai�,Scchem,Liki O

2.0 Fili}autem EphraimSuthala,B^^^ films cius.Thahathfilius eius,EladafiH�*nbsp;eius,Thahath filius eius,

Sc Zabad filius eius, SC huius filius Sut hala,SC huius filius Ezer, SC Elad,nbsp;runtautemcos uiri Gethindigen�.A�^^nbsp;defeenderant ut inuaderent pclfefliu*�^�nbsp;eorum*

Luxit igitur Ephraim pater eor�u�* ' tis diebus, �C ueneruntfratres eius utto�nbsp;fclarentureum.

2t.| Ingrefliis^ eft ad uxorem fuani'�'^*��^ concepitSc peperit filium, SC uocauit'�^�^nbsp;men eius Beria, eoquodinmalislt;l�*�quot;�nbsp;eius ortus elTet�

3.4 filia autem eius fuit Sara, qur uitBeth horon inferiorem Scfuperiortt���nbsp;ScOzenfara*

ly Perro filius eius Rapha, ScRefepH� Tha�e,de quo natus eft Thaan,nbsp;^6 qui genuitLaadan, huius qucqi^�^^*nbsp;Ammiud,quigenuitElifama,nbsp;de quo ortus eft Nun,qui habuit^^*^

'�i Ephraimitarum fiamilMc deficr�gt;Mitur,t^�^^^'^nbsp;bus fi�ortvm,quorum primus Sulhala, Berednbsp;nuit,patremThahath,quifiliumElhadanepotentgt;��^^^^nbsp;Thaath,habuit patrem Sabad, qui genuitaliutn^'^^^nbsp;la,cumEzer oElaad. Uteefami�aSuthalait-�'��^^.^nbsp;quando ante cxitum filiorum ifraeldcAegyp^^�'^.^nbsp;tur, aufi funt ucndicare fibi har �dit�t � promijrnbsp;atUetempus,regionemurbis Geth inte�aitdop^^cnbsp;authoritate.ldeoq; occifi funt � Gethitis Pala�'^^�nbsp;habitatoribus terra. Qjtos occifosmultotentplt;^^nbsp;xit Ephraim pater eorum. Cuius uxor genaunbsp;filium, er Seerahfi�am, quicfuo iomporeutran^^j.^nbsp;theron �dificauit, tn�riorem er fuperiorenb �nbsp;urbe di�la Vfen feera:er Rephat filium Beirtgt;nbsp;fephfratrem, cuius filius Thela erat, quiS^�^^*^nbsp;han,cuiusfilius Eaadan,nepos Amminud, pa�c^nbsp;ma, auum lofuefihj S^wt,genuit, Hie uero

2-7


-ocr page 425-

PARALIP. PRIMVS.

^cJjaleg�tur in tribu Ephraim inter exeui�iet Aegy pti�n:DeJcenditq; hoc modo lofue ab Ephraim genera^nbsp;(ioue fepttma.

� Poffeffio autem corum 8C habitatio, Be cum filiabus fuis, amp; contra orientemnbsp;quot;Oran,ad occidcntaiem plagam Gazer etnbsp;quot;H�ciuSjSichem quoq; cum filiabus fuis,nbsp;**^9 Adaia cum filiabus eius.

*9 luxtafilios quoque filiorum Manaflc, �Cth fan �C filias eius, Thanach amp;filiasnbsp;^ius.Mageddo amp;filiaseius,Dor5lt;filiasnbsp;'ios:inhis habitaueruntfilii Iofeph,filiinbsp;�rach


fojje�ionefuero Ephraim habitationesfubiun^ i'fttur. Bethel ubi po�ta uitulitf aureus, inter Naaronnbsp;��^ttrtum zx Gezer ad occafunt/ita. Sichern, Adaiahnbsp;**1$ dd Bethfan, i� tribu Manalje prope termiau illius.nbsp;Thaenach,M.agedo cr Dor, urbes cum uicuUs

. �Ppidulis fuii,cefferunt filijs lofeph.

^Filq Afenlemna, Sflefua, SCicfiui, SC Sarafororeorum.

Filij autcBaria:Heber,amp; Melchicl t ipfe '�pater Barzaith,

Keber autem genuitlephlat. Sc Somer, ^HothanijScSuaafororemeorum.

. Filii lephlattPhofech, amp;BamaaI, SCA-�, �Oth�hifiliilephlat.

, Forr�filiiSomcr;Ahi,Slt;Roaga,8cHa-�^j^Aram^

A/�r patriarcha filios habuit Gimna, Isfa, Isfdi, Be* M�,erSeraf?fororo� eorum. EiUjautcmBcriahduo,nbsp;^bernbsp;nbsp;nbsp;liAalciekdominus loci, qui di�ttis efl Birfaith.

^bergenuittres�lios,laplct,Sotner,Hotham,zrforo ���n SuahAaplet uerogenuit Pafach,Bmhal, cr Asfat.nbsp;bonier uero �lius Heber, genuit Acht, E.ohaga,�(d}uba,nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aram-Sic nunc ludteilegunt h�c nomiiia,

Filii autem Helem fratris ciustSupha,SC �tmna,5lt; Selles,amp; Amah

Filii Supha:Sue,Harnapher,8^Suah , �frij^Ianua,

. ^ofor,amp;Hod,amp;Samma,Slt;Salufa,6lt; Se ^quot;�J��an,amp;Bera.

Ara Ictherilcphonnc, amp; Phafpha, SC

Filii aut Ollat Arcc,amp; Hanicl,amp; Refia,

I ^�����tfr ante SomerHotham, qui hic apparet did He ^'^muit Zophaph,lmna,Seles, er Amal, quoruprinbsp;Suah,H.trnepher,Sual,Beri,zir Im

l]g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hod,Samma,Silfa,lthron, ZT Bera.

Pht^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iether,qui Ithron didtts efl, genuit les

f/l r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vllafi(erit,incertum

4o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genuit certe Arab Hanniel GT Kiw.

'^mnes hi,filii Afcr,principes cognatio eledi atq; fortilfimi duces ducumznunbsp;�tatisqu�apta effet

^llutn,uigintifex millia.

prtenominatf,patriarchs frerunt tnagnarunt

DIERE FTA'IAMIM. lij f^iliarumi� tribu A fer, ele�iflimos milites prsflah^nbsp;tiiim,dtem opus effet,uf^ adnumerumuigfltti zrfexnbsp;nti�iu/m bello aptorimt. Tand� tarnen peccatis ipforumnbsp;exigencibus,reda{li ad modicum numerum,duin in exenbsp;teras natioaes ducercntur. lam enim �rta�is concefl�anbsp;rant ad gentium aliarum cultum cr contubernium, utnbsp;�fllijs gentium aliarum mimme internofcerentur ,ztnbsp;fubiugarentiirregibus Affyriorum, ut patet exRegumnbsp;libris,zr inflrius uidebitur.

CAPVT Vin.

Eniamin autem genuit Belaprix mogenitum fuum, Asbei fccunnbsp;dum, Ahara tertium,^

Nohaa quartum, SC Rapha



quintum.

Beniamitar�genealogie adhuc defcribuntur �ftm ac clariits,donec penieniatur ad Saul priwum ifraelita�:nbsp;riimrcgem,cu!usetiam po�eriprolixius producuntur.nbsp;Beniamin primogenitum habuit Bela,fecundum Asbei,nbsp;deinde Ah.fra, Hoha, Rapha : prscedente capite poflnbsp;Bela nominantu�,Becher, zr lediael, cum po�erts ipfo^enbsp;rum.Gencfis 40. recenfemur etiam Gera, �rta�is pronbsp;�hara,�busBeLt.'Haaman quoq^ Ahi et Ras,M.uppim,nbsp;Cr Huppim, cr Arad. ibid� omnes hifilij dicuntur Beitnbsp;iaminthic uero quidam eorum nepotes ojkndutur, cumnbsp;tantum quinq^ f�lij nominantur.

Fueruntep filq Bcla�Addar, SC G�ra, 8C Abiud,

4 Abifuequoqj,S^Naaman,amp;Ahoc, �lt;^nbsp;nbsp;fed 3i G�ra, Slt; Sephuphan, S� Huram,

(f ^Hifuntfilii Ahod, principes cogna� tionum habitantiu in Gabaa, qui transla.*nbsp;ti funtin Manaliath.

  • 7 nbsp;Naaman autem SC Achia, SC Gcra ipfenbsp;tranftuIiteos,SCgenuitOza8lt;Ahihud*

Filij Bela A dar, in Genefi Arad diClus, G�ra, ^Abi hud,Abifaa,'Haani.m,(;^ Ahoha.Alius quoq; Gera,Se�nbsp;puphan, ZT Hurathi omnes nepotes Beniamin ex Behtnbsp;prater eosquifuperiusdidifuntEzban,v�i,'V�icl, Ienbsp;rimoth,lri. Omnes hi principes�erunt familiaruminnbsp;Beniamin,qult;e habitabant in Gabaa.Translatiq; funt htnbsp;prouinciam, que �Aanahat diila eft. Vel uult dicere, htnbsp;alias colonias dedudifunt, ubi pro ipforum multitudnenbsp;commodius habitarent. Cuius translationis author flutnbsp;Gera, flater Haaman ZT Ahis.ls denique Geragenuitnbsp;Vffa z:r Achiud.

  • 8 nbsp;Porr�Saharaim genuitin rcgioncMonbsp;ab, poftquam dimifuHufim SC Bara uxo^nbsp;res fuas,

  • 9 nbsp;nbsp;Genuitautem de Kodes uxorefua, Io-'nbsp;bab,8LSebia,amp;Mofa,amp;Molchom,

  • 10 nbsp;Ichus quoque amp; Sechia, SC Marma,binbsp;funtfilii cius principes in familiis fuis*

Saaraim princeps alicuius familia;,fupra �rta�is lt;t� lio nomine expreffus, cum duashabuiffet uxores, Hm�nbsp;�m ZJ ^amp;aara, cum aliqua ratione translatus�ijfet ueinbsp;^quot;^�i^fl'fphdiatii ambabus, akant dtt*

NN 5


-ocr page 426-

PARALIP. PRIMVS.

DIERE H AI A HIM.


xit,��odes nomine,de iJuagenuitfilios,�obab,�Zibtlt;i,Me ft,Malt4m,lahuz,Sachilt;(,I�irmlt;i.A ^uibuf prodieruntnbsp;in�gncs Beniamitarumfamiliie.

11 Mchufim ucro genuit Abitob, EI^ phaal.

11 Porro filij ElphaalHeber, amp; Mifaam, amp;Satnad.-hic �dificauitOno,�iLod, �Cnbsp;Elias eius.

Veruntainen de uxore Vlufint ante repudium, �lios fuflidit duos, Abitub er Blpaal.Fili/ huius Elpual/�e^snbsp;rutit,Eber,M.isham,et Samed�pfe ilpaal uel Samed lt;�dinbsp;�euuerunt urbes,Oito er Lod cum uiculus fuis.

Baria autem amp; Sama principes cogna-tionum habitantium in Aialon:hi fugaue runthabitatores Geth.

inurbe Benidfnititrum Aialon,habitdueruntfdmiliie defeendeuies dBdrict erSentd. Ipf�enimcoBdtisuin-biss propulfauerunt er expulcrut habitatores Getb,e^nbsp;tdti funtfrdtres fuosfilios Ephraim, quos dudumgladionbsp;occiderant.

lA EtAhio,Sefac,amp;Ierimoth, ly amp;Zabadia,amp;Arod,amp;Heder,

  • 16 nbsp;Michael quoqueamp;Iefp ha, amp;lohafilnnbsp;Baria.

Huiusfepius iam memorati Bcriiefilijf�erutit Aa haio,Safak,lertmoth,Sabadittf,Arad,etAd(tr,NLich(tet,nbsp;lj}gt;aerloh4.

  • 17 nbsp;nbsp;Et Zabadia, amp; Mofollam, 8(. Hezki, 8{,nbsp;Heber,

  • 18 nbsp;nbsp;�C lefamari amp; lezlia, 8C lobab filij Elphaal.

Elpaad autem priefatus,prteter pritdi�os tresfilios, t�fi duo�terint uno nomine, hic feribitur habuiff� Sabanbsp;diam aliu, M.ofoIla,liiski,Hober,lfmari,islia er lobab,

  • 19 nbsp;Etlakim,amp;Zechri,amp;:Zabdi,nbsp;2.0 SLElioenai,8cSelethai,8cEliel,

2.1 �CAdaia,�cBaraia, �cSainarathfilii Se mei.

Seme� quida, fuperius non nominatusfilios habuiff� dicitur profapiefue authorcs,lakim Sichri,Sabdi, Elienbsp;nai,Ziltai,Eliel,Adaia,Beraia,Simra.

-AX nbsp;nbsp;Et Iefphan,amp;Heber,�cEliel,

�CAbdon,amp;Zcchri,Slt;Hanan, a.4 amp;Hanania,Slt;Aelam,8c Anathothia,nbsp;x-^ amp; Icphdaia,Sc Phanuel filii Sefac.

Sdptk quoq; filius Beri� prtefcriptus,ampl� CT ip/� famiUaml�ndauit, exfilijs undecm, ijfan, Eber, Eliel,nbsp;Abdon,Sichri,Hanatt,Hanania,Elam, Amhothia, Iph^nbsp;daia,PhanucL

a6 nbsp;nbsp;Et Samfari,amp; Sohoria,Sc Otholia,

1.7 �C Icrfia,et Elia,amp;Zcchri,filii leroham, ieroham hatlenus im hac tribu non non�natus ,fcrisnbsp;bitur �lios genuijfe fex, his nominibus, Samftri, Saha^nbsp;riiis,Atalias,larefiAs,Elias,Sichri.

a.8 hipatriarch�, �Ccognationumprinci-pes,qui habitaueruntin lerufalem.

Hi patriarchiefamiliarum, inbabitauerunt Bierofo

lymam, refirtur ad pojkritates lero� etquot; Semei, Elpaal poferiores er Safak,cum fratribus enim fuis hefimia!nbsp;lia Hierofolym� obtinuerunt patriam er hereditatem.nbsp;a.9 In Gabaon autem habitauerunt Abiganbsp;baon,SC nomen uxoris eius Maacha�

  • 50 nbsp;filius�eius primogenitus Abdon,8lt;nbsp;Sur,amp; Cis,�C Baal, �c Nadab.

  • 51 nbsp;Gedorquoqj8CAhio,�cZacher(erMi�nbsp;ce�oth:)

^x SC. Macelloth genuit Samaa : habitauc-runt^ exaduerfo fratrum ftiorum in 1er� falem cum fratribus fuis.

Difeimus ex Beniamitica tribu f�iffe quendam Galt; baaonnoinineuel Geba,qui nomen loco tribteerit,lt;^tfi^nbsp;uxor Maacha peperit primogenitum Abdon, dein^^nbsp;lios. Zur, Kis,Baal, Nadab, Gador, Ahaio,Secher,^nbsp;Miktoth,qui Miklothgenuit Simaah:quortM nuilti e^nbsp;tiam Hierofolyntie habitauerunt,cum fratribus fuis tdijfnbsp;Beniamitis.

Ner aStgenuitCis, amp; Gis genuitSauI� Porro Saul genuit lonathan, amp;MeIebi'nbsp;fua��C Abinadab, 8c Esbaal.

Nergenuit Kis,KisgenuitSaul. Primi Regiu�����^ habetur quod Saul/�eritfilius Kis,qui patremnbsp;kbiel,qui hicNer dicitur,fliusq; frit Zaror,frijnbsp;rath,frq Apiid},filij uiri lemini,quorum nullushiegt;^nbsp;natusefi inprtecedentibus. Vtuideamtisnon neefnbsp;rium laborem effe fcrupulofius peruef�igandi e^nbsp;bus nullus propendit fruHus, que fine pcricul^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

tur,ergenealogiarum ratio dudum expirai�h tis illis tribubus: Veritas autem fidei creuit,qgt;^^^�^^^^nbsp;rarum authoritati folidlt;e firmiter adheretur�fre^^�^�nbsp;etiam fi quidam ob uetuflatem hfroriaru non tatunbsp;�e capiantur, Maxime quisntum ad proprioruninbsp;num difcrepantiam,perfonarum,atq; locoruM,qu^r '��nbsp;omni fidei iailura negUgipoffrnt. SauUgiturreXP�^fnbsp;mus bt ifrael, genuit lonathan er Malcifua, Abu^d�, gt;nbsp;er Esbaal,qui er isbofeth uocatus,fuccefritSaulob�^nbsp;nio in regno.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

  • 54 nbsp;nbsp;Filius a�tionathan, Meribbaal,nbsp;ribbaalgenuitMicha.

  • 55 nbsp;Filii MichatPhithon.SCMelech,^*^nbsp;raa,8CAhaz.

^6 EtAhaz genuit loada, amp; loadag^'�� gt; Alamath, amp; Azmoth, Sinbsp;Zamr�genuitMofa.

57 Et Mofa genuit Banaa, cui�� . ^Luit Rapha,de quo ortus eft Elafa,nbsp;nbsp;nbsp;�

Porro Afel fex filii fuerunt, his bus,Ezricam,Bochru,Ifmahcl,Saria,nbsp;dia,�CHanan�omneshi,filii Afehnbsp;lonathas occifus cum p�tre et duobusfrab'^bu gt;nbsp;nadab er Malchifua,reliquit pofi fefiliuw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

tur Meribbaal, in libro Samuelis Miphibofr^ di i h cuiusfilius Micha,quatuorfiliorum paternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Melech,Tharea,AchAS; qui Achasgenuitlcboadai�^


-ocr page 427-

PARALIP. PRIMVS.

^^^Alagt;Kch,Afinouet,Gr Simri:qui Sintri genutt JJlo ^pitrein BinM,cuiuff�ius Raphif ptftcr Elifima, cu*nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Azelfexfiliosgcnuit hic nominatos.

Filii autem Efec fratris eius, Vlam pri-f^ogenitus,Slt; khus fecundus, ScEIipha-

Fuerunt^ fill) Vlam uiri robnftilfimi, ^ttiagno rcbore tcnd�tes arcum:SC muEnbsp;^os habentcs filios ac ncpotes ufqjad een-quinquaginta. Omnes hi filij Ben-

Hic Efck/rater Azelfui/fe intc�ligitur,(anbo tnu�ta ^^�liorumparetttcf. vUm nero pr'miogeiutiu Efektnbsp;^^��iniorum �liorttm exercitum genuit in tribu Ben-qui ut olim periti�imi erant iucubttores fagittu^nbsp;*^�^}numerocentum cr quinquugmta filijfcilicet ernbsp;ininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitmiliim muflrantes, cSquot; augentes uiri^

numero. Ex his pntet non folum non fitijfe deles ^�^��^ptogenient Saulis ,fed uehementer Grgloriofe adsnbsp;'^�nt,ut hic fcribitur. �d uero quod i. Reg. �. fcribi=nbsp;Gabaonitis, quoinodo petierint occidi filios Saulnbsp;�^^^s,non permiff�m efi eis � Dauide, fed tantum fesnbsp;ibidemcrucifixinarrantur,duofilq Saul exResnbsp;Armani ey Miphibofeth,aliusfilio lonath�,quinbsp;occifus, ey quinq^ fiiij nati ex tJlichol filia Saul^nbsp;^*j^tgetiuerat non ipfa,fed Merob foror�^choLPojksnbsp;ergo lonatha integfc ferudta efi, �y celebratu boenbsp;wco.

lt;CAPVT IX.

Niuerfus ergolfrael dinumera fumma eorum fcfiptanbsp;eftinlibro rc�um Ifracl, amp; lu-da � translatif funtin Babylo-ij ��fm propter delidum fuum.

'� Multalud-eisfolicitudo fiiitdiligenter conferibendi i^nealogias familiaru/m fuarum: maxima autem ut uide

, in tribu �uda, de qua nafci figt;erabatur filius Dauid Chrifiusdonunus.�n tribu quoq^ Leui,qu� misnbsp;�4t�r eidem tribui iud� in contrah�dis matrimonijs:nbsp;Wtiter ey tribus Beniamin, quo ad habitationem ursnbsp;^ierofolymieambabus mifcebatur, ut patet hocli^nbsp;(ii^ia uero pariterhlt;e tribus propter peccatafuanbsp;deunt translata; funt in regnwn Babylonicum, quodnbsp;^{fyriorumfitit,quo ?y relique tribus deccm priusnbsp;��^^lattefiterantJicetforta�isremotiusfmPerfasfcilisnbsp;er lAedos, tdeo omnia confitfa fiterunt, pofi huiuf=nbsp;Milium perpejfum,cy regifira familiarivm perdisnbsp;� lt;tafiata.Ideo hic mentio fit de firage i�a librorum.nbsp;tarnen author huius libri E�ras, fecumdum Hesnbsp;^^^^'^xilio Hdggei er tAalachia; prophetarum quannbsp;^/^^ipotuit,harum tribuum familiasindicare ,qutenbsp;^^flabant temporibus. Circa quorum tarnen catalo=nbsp;gt; bic ey in NeemU capite undecimo, uehemens efinbsp;, t�^^pantidinnominibus.

r autem habitaueruntpthttiih poE ���onibus^S^ in urbibus fuisdlrael, faccr

DIB RE HAI AM IM. I14 dotes,Leuit�jSf Nathinei.

[5 Commorati funt in lerufalem de fi'Iijs luda, �C defilijs Beniamin ; de filijs quoqjnbsp;Ephraim,amp;ManalTc.

Primarij er principales dues lerufal� pofi reditum de Babylone licentia Cyri, qui monarchiam obtinueratnbsp;totius regni Perfarum,M.edorum er Babylonici, erantnbsp;quidemfacerdotes,Leuitlt;e, ertSfathinei, lignorum ernbsp;aquarum curatores, fed pr�ter hos non folum multi denbsp;tribu Juda er Beniamin reuerfi funt PJlerofolymain, eynbsp;iniud�am/edetiamdealijsomnibustribubus,inPerfaSnbsp;er M.edos uet Affyrios captiuati redeundi licentiam acnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ߓ�

eeperunt. Hon enim legitur in aliquo monarcharum di plomate exceptio aliqua fada,quin omnes Cyro fubiesnbsp;m ludei erlfiaelita: permi�ifinit regredi,fi uoluiffentcnbsp;fed comparationc multitudinis eorum propter fidei desnbsp;fiilum in deum, er propter poffe�iones acquifitas pafsnbsp;fim inter gentes, obmiferunt regyedi fua culpa, domininbsp;deigratiam Ulis redditam non ampleilendo,de cultu Monbsp;faicoerlibro legis nihil cur ando, pro maxima partesnbsp;Qt^omodo enimin terra hofiium dominum deum fuumnbsp;colere defiderarcnt,qui in propria contempferundpr�nbsp;ter paucos comparationc, qui ex omnibus tribubus pernbsp;deigratiam extimulati funt,ut reuerteretur, non folumnbsp;ad lud�am ac lerufalem, fed etiam in alias ifracliticte ternbsp;r� urbes uicos. Vbi er paulatim creuerunt iterum^nbsp;nonfolumgenerationibus filiorum er nepotum,fcd fuh

J inde de tota terra captiuitatis,nunc ifii, nunc i�i,infiins ynbsp;nbsp;nbsp;Hu dei reuerfifunt, donee cum tempore creuit ingens

eorum tarn numerus quam potentia, ufij; ad Chrifii dos mim tempora, pofi cuius crucifixionem irrcuocabihternbsp;funt in orbem dijferfi.Temporibus ergo Ezr� er Heenbsp;mite redierunt, hi, quorum corda deus tetigerat in tot�nbsp;imperio Cyri erDarij,utplan� figmentumfit,quicsnbsp;quid ludlt;ei er ipfortim fautores comminifetentur de Canbsp;^ijsmotttibus,de claufis alicubiJfraelitarum tribubus,nbsp;quum locum in orbe demonjlrare, uel etiam nommarenbsp;non po�int.Eriuolum enim commentum efi er ridicusnbsp;tum,quod claufi ludai a�ignanturgyadui cuidam feptennbsp;trionali uerfus orientem. Uic plane fcribitur Hierofolynbsp;mis habitaffe pr�ter Judam er Beniamin etidEphraimnbsp;er l�anaffe, quibusfignificantur etiam reliqu� tribusnbsp;regnilfraclitici.

IntJeemia fcribitur de filijsluda, Ataia, quihiedis citurVthai:filius Ammiud hic,qui alibi vfias fcribitur:nbsp;filius Amri hic,qui alibi Zacharias : filius Imrihic, quinbsp;ibidem fcribitur Amariasfilius Boni,qui omnes hic filijnbsp;Perez fitijfefcributur. Jn HeemiadiciturAmariafihusnbsp;Saphatias,filiusUlahalael,filiiPerctz-

Silonitie uero hic tantumferibuntur, Afoias cu fuis

NN 4

-ocr page 428-

PARALIP. P RIM VS.

filqstpro quo alibi Uiaafias , filius Baruch, filij Cothofe, fill) liafaia,filij Adaia,filij idiorib,fdi] Zacharite Gilo^^nbsp;nitis,ij fill) Perez.Exfilifi Sera,Juel, fratresq; iUiutfexnbsp;c�ti nonaginta. In Nee/ttia ludiei de Perez familia nunienbsp;rantur quadringenti fexagintaoilo,omncs uirifirtes etnbsp;nobiles.

  • 7 nbsp;nbsp;Porro defiliisBcniamintSalofili�Mo�nbsp;follam,filii Oduia,filn Afana:

  • 8 nbsp;nbsp;amp;lobaniafilius kroham.-ScEIa filiusnbsp;Ozijfilii Mochori� 8c Mofollam filius Sa^nbsp;phati�jf�lii Rahueljfilii lebani��

�C fratrcs eorum per familias faas,non� gcnti quinquagintafex.Omnes hi,princi^nbsp;pes cognation� per domos patr� fucrfi.

Ex tribu Beniamn,ciues la ufalem, Sallufilius Mo� foUam,hic cir alibi, filij Hodofia, qui in Hecmia fcribi^nbsp;tur loed,filq H4ffnuah,lbnaia filius IcrohamjCr EZti fi^nbsp;liusVfififilij ttiichri: bUefuU��lius Sebatia, filij Kauel,nbsp;filij Ibniah: de qua familia eraitt iiongenti cr quinquai^nbsp;gintafex.lnNeemia uarMtur,ey plura funt ncn�na.�/�ltnbsp;merus quoc^ Beniamitarumnongenti uigmtioilo.

  • I o De facerdcnbus aut�n:Iedaia,Ioiarib,

amp;lachini

  • II nbsp;nbsp;Asarias quoq; filius Helci�, filii Mofolnbsp;lam, filii Sadoc, filii Maraioth, filii Achi*nbsp;tob pontifex domus dei.

Ex facer dotali familia rcdierunt ladaia ,loiarib, er tachin. tn tyiecnua ladaia dicitur filius quidam fiiiffe Io�nbsp;iarib.Deinde tamen interpofito lackin fequitur hie A fanbsp;riM,m Neen�a diilus Saraios, filius f- i/foiC, filij Neful^nbsp;lam,fiiij Sadokfilq tJleraiotb,filij Ackitob,princeps etnbsp;primas in domo domimfimmus fcilicet jacerdos. Huiusnbsp;ladaia cr aliorum fratres ordinati funt adcultumzynbsp;operas 'm domo domint, numero ut in Neemict fenbitur,nbsp;o�iingenti uigmtidua.

Il Porro Adaias filius leroham, filii fur, filii Mclchi�� 6cMaal'ai, filius Adid,nbsp;filii kzra, filii Mofoll�, filii Mofollamith,nbsp;filii Emmer.-

Adaiasfilius leroham, filius Pajfur,filij Malkhe. In Hecmia 'mtcr tcroham cr Pajfur fcribuntur Palalias,nbsp;Amazi cr 'Zacharias,patres fill) Malbite. Quorum franbsp;tres ibidem principes familiorum dicufttur,numero du^nbsp;ceitti quadraginta cr duo.Pofiea fequitur quod hic,crnbsp;Vlaafai uel Amajfcfai filius lahafera, alibi Afarael, filijnbsp;MefuUam, alibi Ahafai, fill) NlefiUemith, alibi MeJeUnbsp;moth,filij immer,alibi Immar. Vi difeamus Uariationemnbsp;propriortmi nominum apud Hebrteos. Et ut non audiannbsp;turlud^eiiaiiantesfuorum excmplariorum fimtmamfinbsp;dem,quafifcriptores codicu fuorum extra omnmmho-minum aleam pofiti errare non potuerint.

IJ nbsp;nbsp;fratres quocy eorum principes per fami

lias fuas,nulle feptingenti fexaginta: fortif fimi robore ad faciendum opus minifieriinbsp;in domo dei.

Pratres iUorurn patres familiarum fiterunt magnalt;* fism,millefcilicet erfept'mgentorum ac fexaginta ui^

11

DIBRB HAIAMIM,

Wi firenitos compleiletttium,otnnes ordinaH uini cultus in domodomini.

14 De Leuitis autem � Semeia fub,filii Ezricam, filii Hafebia de filiisnbsp;rari.

I Bacbacar quolt;^ faber, amp; Galal, thania filius Micha,filii Zechri, fi^ii^^

!(, amp;Obdia filius Semeix filfi Idithun: SiBarachiafilius Afa,filiinbsp;na,quihabitauitinatriis NetophaO*

Ba�enus defacerdotibus,nunc de LeuitlSfCtt^^^^^ mimfkr'qs in teniplo fecundo, quorum primoref (f�***nbsp;imliarum patres hic nominantur, de filijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tnaias filius,crc. cr Bakbakar,Galal,llercs,�'l''^�^, nias filius Micha,filij Sichri,uel Sabdi,filij Afaph-^nbsp;dias quoq^ uel Abda,filius Semaid uel Sammud,figt;jnbsp;lal,filq le^ithan, ^3� Berechias filius Afa,filijnbsp;habitatores fcributitur uiUarum Nethophatinbsp;Ner mti dicuntur Lcuitte urbis fandte, numeronbsp;eenti o�loginta cr quatuor.Extra enim Vlierofol)��^nbsp;habitabant ,fed 'mtra tanplum fuo tempore offieij^rnbsp;gebantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

  • 17 nbsp;nbsp;lanitores autem i Sellum, amp; Accub�

Te�mon,filt; Ahiman: amp; frater eoru�'^^^ lumprinccps:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

  • 18 nbsp;nbsp;ufqjad illud tempus, in portanbsp;crientem ipfi ianitores per turmas d�

Leuitlt;eportarij,Akub,TalmonAchiwan,t^^^� . : rumfratres,quorum caput cr primas eratnbsp;porta oricntali,in porta regis cufiodiebant,nbsp;Keen:� numerus annotatur centufeptuagintaiix'�''^ �

Sellum ucro filius Core filii Abiafip^� filii Core cum fratribus fuis, amp; den�*� !�nbsp;tris fui, hi funt Corit� fuper opera w**nbsp;fterii cuftodes ueftibulorum taberfl^^� *nbsp;�i famili� eorum per uices caftror��^nbsp;mini cufiodientes introitum*

Alij la:uit� cuflodes mtroitus templi', thefiaurorum, cr ad obfequiumdiuininbsp;primatem habebant SaUum filium Kore,filijnbsp;cum cater is Choritts Ulifubditis fratribus.

10 Phinccs autem filius Eleazaric^'^*'^'* eorum coram domino cum eo. . lt;-�nbsp;Pinkos filius Eleazari fiepe legiturnbsp;tempora, quernludteifabulaniurfempernbsp;in perfona Eliie,nunc Efiiree : quim uerifimiH^ I�nbsp;iwmenuel communefiiiffe multisfiacerdotibuSfP^nbsp;tumfihjs,uel circumferiptionem optimi cfnbsp;tis,qui flrenuitdte fua retulerit populonbsp;optimumfiicerdotem. SicutcrEli^nomenutnbsp;poft turn legimus, cr � Chriflo domino pro ��1nbsp;prophetaufurpatumefi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii.mia.

Porro Zachar�� fiUus

gt;9


-ocr page 429-

PARALIP. P RI MV y. ianitor port�tabernaculi rcftimonii.

Oinnes hielcdi in oftiarios per portas, duc�ti duodecim�SCdefcripti in uillis proanbsp;priis t quos conftituer�tDauid �CSanmelnbsp;uidens infidefua

tam ipfos quam filios eorum in oftiis domus domini, SCintabernaculouicibusnbsp;fuis.

Porto'orttw quidcm principalis erat Zach arias lins lAefeletni�, qui er principalis portte templi eu�osnbsp;a�idebat, er alios orditutbat, quorum numero erant du-^cnti er duodecim, eleili ex Lcuiticogenere, ut partisnbsp;pfeeff�nt, es� cuflodiendis ua�s doimni er thefauris o^nbsp;tgt;^antdarc/tt. Quibus er�ccundumfamiliasergeiteanbsp;l�gias certas diligenter a�ignata �tnt laca uiUarum ernbsp;^ogt;niciliorum,unde quifq; �ato tempore tteniens Hirronbsp;�lymis officio �to fatisfacerct Jccuitdum in�itutionetn

1

P^'imauam, que dDauide ac Samuele d�cr�ta e� er or Rinata �ectmdum legem tts.o�s,ne quid unquam obmittenbsp;��f t�)- uel perperam�eret, (ed diligenter er fideliter o=^nbsp;��^�'itcoinplerentur. idqiper �teee�iones continuaduntnbsp;�l^itotio ordinatum e�,per Pbinecs illius temporis,utnbsp;^�doquid in tcmplo ob�ruandum c��ct ,fine negligentianbsp;fieretfemper er ubiq}.

i 4 Per quatuor uentoserantoftiarqtado� I fientcm,ad occidentcm,ad aquilonem, 8Cnbsp;' adauftrum.

� Fratres autem eorum in uicuJis, ucnic-bantin Sabbathis fuis de tempore ufqj ad ^tempus cumillis.

His quatuor Leuitis creditus erat omis Numerus ianitorfi, Seerantfuper �xedras,nbsp;V ^thefauros domus dei.

' Pergyrum quoqj domus dei moraban ^�rin cuftodijs fuis, ut quum tempus fuifnbsp;fetjipfi maneaperirentferes.

Ad quatuor mundi plagas,ortum, occa�im, aquilo� er au�rum,portlt;e erant quatuor,cominendatie Lenbsp;^itis,ut �ngulis fep�manis ade�ent fecundum ordinentnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;l^eedentes fibi ianitores, ade�c-ntq; eu�odiendis exfa

, �'�^gt;cubilibus,thefauris, er prctio�s omnibus curandis ^�^doino don�iu. Qui er hoc pa�odrcumtotamdo-pro partis excubab�t �dcliter, quifq^ �io temporenbsp;'jfiwo ntini�r�do,inane er ucj�eri aperiendo er- claunbsp;^�^do ianuarumualuas, er adnumerando ad n�ni�e*nbsp;diuiiii cultus ua�a domim �ufficientiaad �aeri�eia^nbsp;^8 recludcndo�deliter,

.pehorum gregeerant Scfuperuafami �� ad numerum enim amp; infereb�turnbsp;numerum efferebantur.

j Ij ^^ipfis amp;qui cr�dita habebant utenfi gt; o^^^^'^^uartjjpr�erantfimil�,amp;uino,8cnbsp;i'Jt, ^QjSCthurij�faromatibus.

^anti^^q.^^j^^nidsciuicl^uiufncHramgerebattt: 0^- rcclu�a, er redderent recludendanbsp;cj '�*'*^�a�anauar'ij,quorumufusneceffariuse�ctl(gt;.nbsp;. ^^^pori. QuorMnquidftttietiainddiwmfirabdnt-i

DIBRE HAI AM IM. liy �n�lampro ho�i� in numero er men�urafecMidumlenbsp;gem,uiniim quoq^ er oleum, thus er aroinata,ne quidnbsp;decj�ct per�do jacri�eio. His enim curisper�ringebatnbsp;lex tfraeliticum populum ad tempus corredionis, doneenbsp;plenitudo temporis adueniret, er au�rretur teinplumnbsp;manufailitmt,erfacrificiumpecuinum, quodernota*nbsp;Miter imminutum�iit in �ccHndotemplo,ubi erfacranbsp;tiora qurdam deerant ornamenta primi templi,area �inbsp;licet urim uethummim, er rcliqua multa: doneej�irituanbsp;lis uerus ceternus er uniuer�alis dei cultus diffimderesnbsp;tur in corda fidclitvm per Euangelium Chrt�i er apo�anbsp;los de familia t�raelis,per quos iu�u er dementia dei innbsp;totumorbem propagata e� ucra religio, er cultus dei in

- J�iritu er ueritate.

50 FilijautemfacerdotS unguentaexaro^ matibus conficiebartf.

5� EtMathathias Lcuites primogenitus Sellum Corit�, in fide fuper opus eorumnbsp;quae in fartagine frigebantur.

5^ ^Porr� de filiis Caath fratribus eori�, fuper panes crantpropofitionis,utperfinnbsp;gu!a fabbatha pr�pararent.

Adfigna�quoqs�intexfacerdot��hjs aromatarij, quipro �tffitu deccntiinfacri�cijs opera pigmentarianbsp;adhibercnt,ut omniaper�eerentur fccund�legem. Sicnbsp;lAdthatias Koritha fideliter curan� fartagines pro fa^nbsp;cri�eijs officium fufeeperat illis temporibus. Nec ex C(tnbsp;hatitisalij deerant parandis panibus propo�tionts, pernbsp;�ngula fabbatha recentibus imponendismen�s.

  • 55 Hi funt principes cantorum per famLnbsp;Jias Leuitarum, qui in exedris moraban^nbsp;tur, i ta ut die ac node iugiter fuo minifte.'nbsp;rio deferuirent.

Ifti capita Leuitarum per familias fuas, principes manferuntinlerufalem.

Cantores quoq^ de�tmptierat ex families Leuiticis, qui in fuis exedris die no�uq; ex ordine diuino culuii adnbsp;��ebant.Qita omnia in fumma,ut didlum e� diligenternbsp;obfruata funt � Leuitis, fecundu m familias er oj^cw,nbsp;domitto fecundum legem mini�ratitibus.

  • 55 nbsp;In Gabaon autem commoratifuntpa.-terGabaon lehiel, �{. nomen uxoris einsnbsp;Maacha.

  • 56 nbsp;nbsp;Filius primogenit� eius Abdoti, ScSur,

amp; Cis,amp;�aaI,�cNer,5cNadab,

  • 57 nbsp;nbsp;Gedorquoq;,8C Ahio,��Zacharias,amp;nbsp;Macclloth.

  • 58 nbsp;nbsp;Porro Macelloth genuit Samaamt iftinbsp;habitauer�t eregione fratrum fuorum innbsp;Icrufalem cum fratribus fuis.

  • 59 nbsp;nbsp;Ner autgenuit Cis: 5c Cis genuit Saufrnbsp;Sc Saul genuit lonathan, SCMelchifua, 8Cnbsp;AbinadabjScEsbaal.

.Q Filius autem Ionathan,MeribbaaI�5^ MeribbaalgenuitMicha.

a I Porro fiiii Micha, Phithon SC Mclcch, ScTharaagt;


-ocr page 430-

PARALIP. PRIMATS.

41. nbsp;nbsp;Ahaz auteni genu it lara : amp; lara gcnuit

Alamath,amp;Azmoth,amp;Zamri.Zamria� tem gcnuit Mofa:

45 Mofa ucro genuit Banaa .� cuius filius Raphaia, genuit Elafa : de quo ortus eftnbsp;Afel.

44 Porro Afel fex filios habuit his nomini bus, Ezric�, Bochru, Ifmahel, Saria, Ob^nbsp;dia,Hanamhi funt filii AfeL

Q�ie fequMitur ufq; ad ca(gt;itii finein,ad uerbum hd bentur in fine prtecedentis capitis, ubi �eniamitarunbsp;familijs catalogM feribitur. Inxta Hebricos caufa eft, 'nbsp;quam coinntimfcuntur.Ego non uideo irreligioftim,fi innbsp;bislocis ludaicarumgenealogiarum ceremoniarum^nbsp;iudicio contemnendartvm, finiendarum pronbsp;pedicm, antiquariorum negligentia ac error nihil fideinbsp;prdiudicans irrepferit, in hoc libro quam maxime, quinbsp;ut ultimus habetur im hagiographis, fic incerto authorenbsp;tdtimusconferiptuseft,cf'Utuereor tun paucapaftusnbsp;incommoda cx fcriptoribiM,qui i� tanta propriorit no=nbsp;tninummolepi�imafylua alicubi dormitarepotueruntnbsp;er errare,quemadmodum �y nos quoq^ in talibus lacisnbsp;operas moleftas er parum utiles dcuorauimus. Si quidnbsp;erratum eft, parum ob�tturum ecclcfilt;e arbitrati,cupi^nbsp;entes in his er maiorismomentilocis,fiiperuenturosnbsp;eruditiores er ftudiofiores, qui longe utiliora er facranbsp;Hora aVaturi fint, ut h�c noftra qualifeunq} opella iuftonbsp;iudicio negligenda fit,dum longe meliora habebuntur adnbsp;mantmt. iios comparationeadprlt;scedentes contenti funbsp;tnas,defiitura lt;etate meliora Jperamus,noftro fieculo pronbsp;dejfe uoluiinus,ercteteros inftigafte dodiores, etiam ftnbsp;id f�turu fit cum noftro dedecore,qui dei foliusgloriantnbsp;er ecclefid nunc profiilum cupimus,

A P V T X.

Hilifthiimaute pugnabantcon tra Ifracl, fugerunt� uiri Ifraclnbsp;Philifth �os, 8C cccidcrunt uuEnbsp;nerati in monte Gelboc�

2. Quum^appropinquaflentPhilifth�i perfequentes Saul amp; filios eius, pcrcufle-runtIonathan,6cAbinadab,amp;Melchifuanbsp;filios Saul.

5 nbsp;nbsp;Etaggrauatum eft pr�lium cotra Saul,

inucnerunt^ eum fagittarq, amp; uulneraue runtiaculis.

4 Et dixit Saul ad armigerum fuum, Eua gina gladium tuum, Sc confodias me t ncnbsp;forte ueniant incircuncifi ifti, 8C illudantnbsp;mihi. Noluit autem armiger eius hoc feccnbsp;re, timor�perterritus t arripuit ergo Saulnbsp;cnfem,amp;irruitin eum.

y Quod quum uidiflet armiger eius, ui^ delicet mortuum effe Saul, irruit ctia ipfenbsp;in gladium fuum,amp;i mortuus eft.

obmiftis multis qute 'm libris Samuehs de Samuele et niBRE haiamih.

Saule narrantur,etiam Dauidis un�ionc,fi)um tantum narratregniSaulis, ut perueniat ad Dauidis regnum,nbsp;quod fcopus eft huius hiftoriie.Appeterdt tempus,nbsp;Dauid cxercitatus malis � Saule, fubleuandiis eft�t 1� T�nbsp;gnum,ad quodeleHus,er � prophetainun�iits,uiucntenbsp;Saule peruenturus non erat. Quific cum filiftnbsp;Gelboe aPhilifthiCis circumuencus, ut ejfugi�di abejfttnbsp;locus, feipfitm maluit occidere,qu.im ludibriufieripcr^nbsp;petuisdeilfraclis populi eledi er fuisbofiibusPhib=nbsp;fthlt;eis.Patet autemfitgijfie Jfraelitas ab Saule fo'onbsp;cumfilijs armigero, quos fecum occidendosnbsp;ratjprxdidione Samuelis praterita die.

Interqtergo Saul,amp; tres filii eiusA��*� nis domus illius pariter mortui fuflt*nbsp;Omnis domus ucl tota familia Saulis dicitiffnbsp;quia omnes qui fecum exierant ad pra:lium,cutnnbsp;cififunt. Alioquinon eft finita familia Saulispef^^^'nbsp;than, fed auda'mdies magis, ut diilum eftinpnot^''^�nbsp;ty filius Saulis illi in regno fitcceftit.

�7 Quod quum uidiflent uiri Ifracl qu**** campeftribus quia fugerunt.amp; quia ttiot'nbsp;tuielTent Saul ac filii eius, dereliquc�^*?,�?nbsp;urbesfuas,SCfugerunt.ueneruntfeP^*^^nbsp;fthiim,amp; habitauerunt in eis.

8 Die igitur altcro detrah�tes Philift^^*� fpolia c�forum, inuenerunt Saulnbsp;eius iacentes in monte Gelb�c. rnbsp;Quum^ fpoliaffent eum, 8Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

fentcaput,armis^nudaffent,mif^�'��?*^* terram fuam, ut circumferretur,nbsp;dereturidolis fuis templis �Cpopul'�*nbsp;In Gelboe montibus occifus eft Saul, quod uidenbsp;ij qui in uaUe cis lordanem crant prope Gelboenbsp;quifq; ut potuit,falut� pedibus redimendo, cre^*^^nbsp;lifth^K redeundo ingrotiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ;

  • 10 nbsp;nbsp;arma autem eius pofuerfitin phallinbsp;fui, amp;caputaffixeruntin temploD^g��*

  • 11 nbsp;nbsp;Hoc quum audilTent uiri labes

omnia fcilicetquae Philifthiim fece��^^ per Saul,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

confurrcxcrunt fingul tium, amp; tulerunt cadaucra Saulnbsp;rum eiustattulerunt^ ca in labcs,nbsp;licrunt ofla eorum fubter quercy5^^.nbsp;cratinlabcs,8^ieiunaucruntfcpt^�^*^j�f,4anbsp;Palxftinorum deus erat Aftaroth,etnbsp;ius templum fuftienderunt Saulis arma.nbsp;corporis illius ad murum Beth dagon urbh,nbsp;muele diciturBeth fan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

IJ nbsp;Mortuus eftergo Saul proptefP�'^�

cationem fuam, eo quod pracuaric^t� in dominum quod pr�ccperat, Si.nbsp;ftodierit ill ud.-fed infuper etiam pY^^nbsp;famconfuluerit,

14 neefperaueritin domino.propt^*-intcrfecit cum. Sc tr�ftulit regnuu* � uid filium Ifai*


-ocr page 431-

PARALIP. PRIMV�.

Ex d�cr�ta dei tnortuuf cft Sctul, propter tranfgreft poneni �ant coittra damituim, cuiui uerbum non fcruxnbsp;^�ttin fado Amalechitarum:?y tandetn etiam intersnbsp;^��.�iMtPytonijfam, qnum iit dominm deitm�ieritrenbsp;'^l�UeritjQr iUiui mandi/to exa�le obfe^ui.De falute utnbsp;��0 Kel ditinnatione ilUiK di/putare non expedit. Non hicnbsp;�fibitur damnatui Saul, fed transhtivm regnum ad Dinbsp;^�dcm dudum eledum ZJquot; tMtdum 4 dotnino,cr id tri�nbsp;luda,cui promi�io feruabatur ex teftamcnto lacobnbsp;^nturi,quia enbn dominu non recjuifiuit^occidit euntnbsp;^niinui y ZJ' regnutn tran�ulit in Dauidem filium iftti.nbsp;uide in ultimo capite primi Slt;tmue!is,

lt;C A P V T XI.

Ongregatus cftigitur omnis �f-' ^5' rad ad Dauid in Hebron,dic�s�nbsp;Os tuum funiuSj�f caro fua.

Heri quoq; �C nudinftcrtius

�l

'��ladhuc rcgnarcrSauI.tu eras quiedu^ S( introducebas Ifrad tibi cnim di^nbsp;��^^�lominus deus tuus, T u pafces popul�nbsp;Ifracl, filt; tu cris princeps fuper po^nbsp;J Pulum mcum Ifrad,

Vencruntcrgo omnes maiores natuIL-tad ad rege in Hebron,�C inijt Dauid cum fis foedus in Hebron coram domino tun�nbsp;*erunt^ eum regem fuper Ifrad, iuxtafernbsp;�Uonem domini in manu Samuel,

Quod hic [cribitur, non �atim contint po� occubi ^Saulis: cr in libro Samuelisfecundo quatuor�rinbsp;^'^ita interponuntur de ciede Amalechitie, oui diade�

Saut� dttul^�it,de plandu Dauidis�tper Saul zx lo de undione celebri prima Dauidis in liebron,denbsp;ad uirof tabes, depmlio uiror�i Abner crnbsp;�^^y�/i/� Dauidishi Ucbronnatis, de remil�a Dauidiuxonbsp;''(Hiichol ab Isbofeth,Gr occifione Abner cr Jsbofeth,nbsp;^orum^; uindida. Po�inquamhicomniadn libro S(t=nbsp;^lis�ij�cienter expHcatd, cr hic omi/fa, hoc capitenbsp;�quot;tbor profei^uitur, ^U�t etiam alibi parthn fcripta funtnbsp;promotione Daui^s in regem, fuper totum ifraeletttnbsp;^�'tfenfu z:r opera omnium trtbuuni ifrael.

�^bqt quc�p Dauid amp; omnis Ifrad in le ^Ufalem .h�ceftlebus, ubi erant lebuf�inbsp;.quot;abitatores tcrr�,

t�ixerunt^qui habitabantin lebus ad ^^uid, N� ingredieris huc.Porr� Dauidnbsp;6 ''Pitarcem Sion,qu�eftciuitas Dauid,nbsp;,1�lixit^ Dauid,Omnis quipercuiferitlenbsp;in primis, erit princeps �C duxgt;

Rendit igitur primus loab filius Sarui^, U princeps,

� ^abitauitautemDauidinarce,amp;idcir � ^Ppdlata eft ciuitas Dauid,

,^'c obmiffa itate Dauidis, ZT annorum fupputatia fegno iKck zsquot; tfrael, quad i� Samuelis libro legb�nbsp;^^tiontodo Hierofflyma regn i federn pofuerit^aptanbsp;Sion, �rtituditte loab pr^cipua� hie (tribitiflf

DIBRB HAI AM IM. li�

er alibijhic tarnen de cicis zf claudis ftletur,fufficicn� teribidemannotatis.

Aedificauit^ urbem in circSitu � McL Io ufqj ad gyrum � loab autem rdiqua ur^nbsp;bis extruxir.

Arce Zion Dauid m�ris cinxit�rti�imis, aggeretn comportando zr hnplendo inter muros terra lapidibus,nbsp;zy' multiplici materia erigendo in altunt tumulos pernbsp;gyru/m arcis,in cuius medio domus effet regia. Dubiumnbsp;autem Hebrats e� de M.illo, quihuf^m putantibus im= Miiio iwnbsp;pletionem pro aggerecomportato did Millo; alifs latitunbsp;dinemintra muros craggeremcomprehenfam. Veriusnbsp;palaiium publicum uel praetorium dici pote�, pro negonbsp;tifs expediendis publicis zr facris.loab autem rcliquosnbsp;urbis muros re�ituiffe, et ruinas refteiffe inte�igitur fuanbsp;cura ZSquot; confilio, uel circa domum r�gis extruxiffe do�nbsp;micilia n�litum,ubi exercitiisfcmper paratus aderat adnbsp;r�gis ac ducis imperium,

amp; dominus cxercituum cum co,

Pro�citDauidgloria ZT diuitijs, regimiiwfando et fideli, femper debono in melius, zs� magni�catus e� 4nbsp;domino,cuius fauore adiuuabatur,� quo et eledtts erat,nbsp;cui zroon imputauit eti�magna peccata, quem in ex�nbsp;emplum effe uoluit fidei fiduci^e in dc�i ,Jfgt;eculumqfnbsp;pietatis ac prouidentite diuma omnibusfidelibus, maxinbsp;meautemregibus,

Catalogus de�ribitur �rti�imorum uirorivm, iuxta gyadus nobilitattim,quas non ex fanguinisgenerofitatenbsp;ac profapia o�mauerunt prifei, fed ex fideli opera, ZTnbsp;magnorumfacinorumgloria affecutifunt.Commendannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�*

tor autem 'tn primis heroes iUi,quod duces�erir.t exfr=gt; quot; cituum militarium, omnem fuam�r�tudinemantmi zfnbsp;corporis eo de�naffe^ ut Dauidieledo domini regi innbsp;manus dorent z^ in legitimam po�e�ionem totumre�nbsp;gnu/m l�acliticiiin,fecttndum uerbum domini quod didinbsp;eerant�Samuelc. Hocauteinficpromulgatumcratacnbsp;publicum ,ut non folum Saulum z^ tonathan non late�nbsp;retj�d totuml�aclem, qui tarnen neglexerant promo�nbsp;Uere fibi in regem chri�um domint.Hutic itaq; pr�den�nbsp;iia,confjtio,�rtitudine, toieraneiazrfuispcricuUsprcfnbsp;mouerunt, domino famulantcs, pif�imiq; cultores dei,nbsp;�dotii fine dubio � duce fuo Dauide, quum exiliumgyanbsp;ui�mum�ontepro zr cum i�o longo tempore tol�ranbsp;rent,ieternd bonorum memoria digni, ideoq^ tarn dili�nbsp;genter conferipta�tnt ipforum nomina, tam hic qu�tttnbsp;itt Samuelis fecit�do,non fine orthographite difeordan�nbsp;tia,ut fieri folet in omnibus hifioriarum feriptoribus,

^fdicimiis ex pr^cedentibus wpiittu uorietditnt

-ocr page 432-

PARALIP. P R IM VS.

non adiiertere.-qui cnim primiu hic dicitur lofoheaht Nomin� ua In� Hachinoi�,i'S in Samuele fcribitur magis authenticanbsp;�rta�is orthographia,lo/�bbafebet Thaachmuni,quemnbsp;lo�phtMiequecorruptouocabulo, exHebra:o Qrtccimnbsp;failo,�ufebiumfilittm Achimee uocauit: de quo uideaxnbsp;in Samuele,qult;e adnotata funt. Uic autem primus quo-itiodocunq; nominatta nobili�imus inter triginta,uelnbsp;potius inter flrenui�imos militum duces, quorum unusnbsp;in tribus habeatur�rtibus, plures cnim tam in Samuelenbsp;qu�m hic numerantur qu�m triginta. Ir prfww� ha�amnbsp;leuauit,id efl,proftrauit impetu uno, uel pratio uno,trenbsp;centos uulneratos, quandocumpaucisuelfolus aggref-fus e�et o{lmgentos,quos occidi�e pro more rumorumnbsp;�W tf�o iaildtum�iit,cr feriptum in Samuele, Ommnonbsp;enim feriptura�olet feruareloquendimodttm popularnbsp;rem, quo hoflium flrages or cafus exaggerantur quan^nbsp;tum fiert potefl, idc^ no prictcr decorum,quum res optinbsp;me ee�i/fe narrantur contra ho�es iam ocei�os.

IX nbsp;Et poft eum Ekazar filius Dodo Aho.*

hites,qui erat inter tres potentest

JJ nbsp;nbsp;iftefuitc� Dauid in Phcfdomim,qiian

do Philifthijni cengregati funtad locum ilium in pr�lium� �^eratager regionis iEnbsp;lius plenus hordeo,fugerat^ populus � fanbsp;cie Philifthinorum�

Secundus, Eleazar filius Dodo Ahohites, Pic cum Dauidefiiitineapugna quum GoliadinAphefdamiMnbsp;occidiffct,iamq; jirages maxima fieret PabeflinorMn fitnbsp;gientium,ubi contigit quodnunchic fcribitur, quumnbsp;priufquam occideretur Goliath populus ifrael toties fitnbsp;giffet. Q�od uero hie hordeii alibi lentes fietiffe in agfonbsp;memorantur, non magni momenti eft, quum utrunq} tnnbsp;uaHe potucrit pariter creuiffe, uel me�is tempore coUenbsp;(laiacuiffe.

14 Hi fteteruntin medio agri, SC d�fende� runt cumt c�^ percufliflent PhilifthaeoSjnbsp;dedit dominus falucem magnam.

Hie ergo Eleazar cum fuis,quos audacia fua incitas bat,pariter confiftentes,agrum deftafttrunt,Gr infiftosnbsp;hoftts trucidarusit, auxiliaiKe eos domino,ui{loriarumnbsp;largitore cr propugnatore fidelium : quod in Samuelenbsp;Mtius firtitudim tribuitur,qui reliquosfuo ex�plo con-firmauit,animumqi addidit.

ly Defeenderuntaute tres detrigintaprin cipibus ad petram, in qua erat Oauidadnbsp;fpeluncam Odollam,quando Philifthqmnbsp;fuerant caftrametati in ualle Raphaim.

  • 16 nbsp;nbsp;Porro Dauid erat in pr�fidio,amp;ftationbsp;Philifthinorum in Beth lehem*

  • 17 nbsp;nbsp;Defiderauit igitur Dauid, SC dixit, O ftnbsp;quis daret mihi aquam de cifterna Beth lenbsp;hem,qu� eft in porta.

  • 18 nbsp;nbsp;Tres ergo ifti per media caftra Philifthinbsp;norum perrexerunt, amp; hauferunt aquamnbsp;de cifterna Beth lehem, qu� erat in porta,nbsp;amp;attuleruntad Dauid ut biberet: qui no**nbsp;fuit,fed magis libauitillam domino.

DIBRB HAIAMIMgt;

19 nbsp;nbsp;dicens, Abfit ut in cSfpeflu dei m� hoc

faciam, �C fanguinem iftorum uirorun* bi bam : quia in periculo animarum fuarumnbsp;attulerunt mihi aquam. Et noluit bibet�nbsp;h�c fecerunt tres robuftifl�mi.

Tres omiuum primifirtes in Samuele nominati, amp; quid egerint ibi uide, Tertius ibidem Sammaftribitur,nbsp;quihictacetur,non dubito fcriptoris olimuitioi^�^*^nbsp;dus hoc loco.

^[AbifaiquoqjfraterloabipfeeratP�^*� ceps triii, �c ipfeleuauithaftam fuainco*�nbsp;tra trecentos uulneratos, amp; ipk eratio*^�^nbsp;tres nominatus,

ii nbsp;nbsp;amp; inter tres fecundus,inclytus

ceps eorum: ueruntamen ufqj ad tresP*^*^


mos non peruenerat.

Abfai alibi Abifai fcribitur,jrater Ioab,filius in fecundo ordine uel ternorio primus cr nobilioi'nbsp;res tomen tres non equauit.

^anaia filius loiadae uiri robuft�f**�*� quimulra opera perpetrarat de Cabft^*^nbsp;ipfe pcrcuflit duos, Ariel,Moab : Sinbsp;fcendit,SC interfecit leonein medianbsp;na tempore niuis.

Et ipfe per�u flit uirum Aegypti�, ftatura erat quinqj cubitorum, Si h3nbsp;nbsp;�

lanceamutliciatorium texentium: dit igitur ad eum cum uirga, amp; rapi��^/nbsp;ftam quam tenebat Aegyptius in'��*' *nbsp;de interfecit eum hafta fua.

?,4 Haec fecit Ba naia filius loiadae, inter tres robuftos nominatiflimus� jnbsp;intertriginta primus, ueruntamf*�

' tres ufqj non peruenerat: pofuitaut^^'^ Dauid ad audientiam fuam. ,nbsp;^Porr�fortifl�mi uiriinexercin�^,nbsp;hel frater Ioab,Elehanan filiusDodonbsp;Beth lehem,

Eanaia alibi Banaiahu, frequenti di�iini^^i^^^^ bitur,Aegypti'.impercu�itcroccidit,ftali��^f..^,^nbsp;tem quinq; cubitorum: inSamuclediaur�lt;^^.r,.j^nbsp;/fedaculo, in manu habentem horribilisnbsp;haftam,qualcm Hebrai pro more comparaiKnbsp;tcxtoris,quem auxilio dcifi-etus, baculo autnbsp;git reddere haftam,qua occidit Aegypii^'^�nbsp;mana uirtute,fed diuina.

Sammoth Arorites,Helles A� x8 Ira filius Acces Thecuites Abi^^nbsp;nathothites,

Sammoth Harorites, UelezPelonites, Ar quo^ mendum effe, non authoris,fedfi^�^��^^^nbsp;quo in Samuele fcribitur,Samma Haroditchnbsp;rodites,Helez Paltites,lrafilius ikes,^^^- .

Sobbochai Vfathites,Ilai Aho � Maharai Netophathites, Hdc�nbsp;BaanaNetophathites,


-ocr page 433-

PARALIP. P RI MV S.

' Ethai filius Ribai de Gabaath filiorutn �eniamin,Banaia Pharathonites,

Sibbechai,alibi t/iebunai fmbitur,Hu�itite!.llai hic o^bi Zalnion di�lm Ahohites. Heledhic,in Samuelenbsp;Helfb.

Hurai de torrente Gaas, Abihel Arba^ whites,

^5 Armoth Bauramites, Eliaba Salboni^ tes.

Hurai hic,ibi Kidai. Abiel hic,alibi Abi albon Araba Afmof�t Baharumites hic,alibi Barhumites l�e=:nbsp;. ^befi

Filrf Aflem Gezonites /Jonathan filius �ageAraritcs,

b'ilij Hafern Giffonitet, lonaihan filitK Sage Harari ^^i:pro quo in libro Samuebs legitur,Bne lafen lonath�,nbsp;Haroritei, Excufcnt hic ft pojjuftt ludlt;ei menanbsp;^��^gt;fiueparalipomenon,ftue SamueUs abcrrorefcrianbsp;pioru/ni.vidctur hic locus corre�ior, quam qui 'm Saanbsp;*gt;tuclehacuice.

Achiam filius SacharArarites.EIiphal filius Vr,

Ahiam filius Sachar,alibi Sarar. Elipal filius Vr ; I� Santuele,^ipheleth filius Ahasbai filij Maachatt.

Hepher Mecherathites, Ahia Phclon� tes,

Hepher Macherotites, Ahia Pelomtes : pro quibus iuobus in Samuele legunt HebraiEliamfilitK Achitoanbsp;f�lGilonitis.

Hefro Carmelites, Naarai filius Azbai

Hezro Camtelites,alibi Hezrai,NaaraifiliusEsbai: olibi Paarai Arbiteslegitur,

lohcl frater Nathan, Mibahar filius A-

gt; Satai, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Seke Ammonites, Naharai Berothites Jrmiger loab filh Sarui�,

IraIcthr�uSjGarcbIcthr�us,

Vrias Heth�uSjZabad filius Oholi, Adina filius Siza Rubenites princeps

, Rubenitarum,8Ccumcotriginta�

HananfiliusMaacha,�ClofaphatIVla-thanites,

�4 OziaAftarothitcSjSammaSilchicIfiln , Hotham Arorites,

ledihelfilius Samri, SCloha fratereius

. ^hofaitcs,

ElielMahumiteSjamp;Ieribai, SClofaiafi-4^ �H Elnaem,amp;Iethnia Moabites,

Elielamp;Obed,amp;Iafiel deMafobia.

, ^�flfrater Nathan:'m Samuele �gal filius Kathan lea ^iur.rteindc hic Mibharfilius Ger�ibidem isiizoba finbsp;G�li. Catera qu� fequuntur fimibter habent, ufi^nbsp;Criant Hethaum^qui cum 'm Samuele ultimus nomi=nbsp;^^^e^hoc tarnen loco pbiriini adfuuntur,ut Sahad, Adinbsp;tribup.uben\cumtrigmta fortibus alijs,Hana{tnbsp;ZT lofabat,Vzias,Sama, �r laiel,lediel,lohafnbsp;IcnW, lofoia, lethma cum cateris, Htec

�'DIBRE H�IAHIH. �17 pwifr neee�itatem difeu�imus poft pr�cedentia, Utnbsp;diffonantiam Hebraicorum non�rutm negligere difceanbsp;remus,reijcere^ non in authorem feripturafed in mennbsp;doforumcodicum fcriptores,ucl inuitis�ud(efS,finetlt;tnbsp;men praiudicio fidei,ueritatis er moriim.

fC�PVT XII.

I quoqj uenerunt ad Dauid in SicelegjCumadhucfugcretSaulnbsp;filiumCis, qui erant fortiffiminbsp;Siegregq pugnatores,

� tendentes arcum, SC utraq; manu fun^ dis faxa iacientes, �cdirigentcsfagittas�denbsp;fratribus Saul ex Beniamin.

5 Princeps Ahiezer, 8c loas filfi Saamaa, Gabaathites, 8c lazicl SC Phallet filii Az-moth,amp;Baracha,amp;Iehu Anathothites.

  • 4 nbsp;Samaias quoq; Gabaonites fort�Timusnbsp;inter triginta 8C fuper triginta.

  • 5 nbsp;leremiasamp;leheziel,amp;lohanan,amp;Iez2nbsp;bad Gaderothites,

  • 6 nbsp;SiEluzai,8iIerimuth,amp;Baalia,amp;Sa*nbsp;maria, S^Saphatia Haruphites.

  • 7 nbsp;nbsp;Ekana amp; lefia, amp; Azareel, amp; loezer, 8Cnbsp;lesbaam de Carehimt



S nbsp;loela quotp amp; Zabadia filfi leroham de

Gedor*

Catalogus �rtiumuirorumannotatur,quipaula(im ex omnibus tribubus Dauidi coniundi funt, tarn exilijnbsp;er perfecuttonis tempore,cu effetf�gitiuus,qu�m cumnbsp;iam in Hebron � tribu �uda confecratus effet m regem,nbsp;quot;Venerunt autem ad auxilium iUi praftandum contranbsp;ISaulfCum adhuc uiueret^ 'mdignabundi deiniqua perfenbsp;cutione Dauidis, quam frrebat � Saule, optime meritusnbsp;miles.imo militum dux, quern pa�im audiebant � proanbsp;phetaSamuele'mundum inregem. Sic enim uoluntatenbsp;er prouidentia dei inftigabantur optimi quiq^ uiri, adnbsp;adiuuandum partes Dauidis 'mnocenti�imi uiri contranbsp;Saulum,qui uerfus erat in amentiam, cr tyrannum poanbsp;tiut agebatffiiritu improbo exagitatus,qu�m rcg�.Cumnbsp;igitur patria extorri5,er � ludaa profitgus,beneficio renbsp;gis Geth habitaret,pauco tempore,in Ziklag, exercitanbsp;ti�imt quiq; crbeBicofiuiri deficiebant�SauleadDanbsp;uidem,ipfivmadiuturi,beUigerantesfiindislapidim,ernbsp;arcubus iaciendo fagittas, utraqi manu utentes pro dexnbsp;tra.Quortm mtdti etiam de tribu Beniamin erant fraanbsp;tres Saulis,hoc eft,contribules: multi quoq^ de tribubusnbsp;alifs, de quibus poftea. Beniamitarum autem duces ernbsp;pracipuierant, Abiezer cum fequentibus uigintitrianbsp;bus, ex notmne cu cognomimbus nominati, qui exofamnbsp;babentes iniquitatem Saulis, 'mnocenti zrfideli�'imonbsp;Dauidi eledo fife iunxerunt,ut no fiterit mirum, fi hocnbsp;Saul legre tulit, cr pro omni uirili huic malo fuo,ut puanbsp;tabat,occurrere cupiebat. Veruntamen uideturhaefornbsp;ti�imorumuirorum defidio ad Dauid fadapropefianbsp;tttm uitlt;e Saulis,propter quod er fuccubuit,contra Plt;t�nbsp;iaftinosdimicans. Omnia en'tm diuino ordinefiebant^

00


-ocr page 434-

V PARALIP. PRIM V R

er 'proficiebant ad regnum Dauid 4 don�no^

Scd Sc de Gaddi transfugeruntadDa^ uid, cuinlatcretindcferto, uirirobuftifli�nbsp;nii,6lt; pugnatores optimi,tencntes clypeunbsp;amp;haftam: facies eoru quafi facies ieonis,nbsp;amp; ueloces quafi capreae in montibus�

  • I o Ezer princeps,Obdias fecundus, Eliab

tertius,

  • II nbsp;nbsp;Mafmana quartusjcremias quintus,

1X Ethi fextuSjEliel feptimus,

IJ nbsp;lohanan ociauuSjEIzcbad nonns,

14 nbsp;leremias decimus, Machbanai unde^

cimus..

IJ Hidefilijs Gadprincipesexercitus� nus centum minoribus pr�erat SC maxigt;nbsp;mus mille�.

Ex tritw Gad iam ante cr 4 prmci(gt;io exilij Dauid in defer to Maan gt Zipb^multi �rti�imi uiri fe iUi iuitnbsp;gebant,fid� fuam teflatt, cwm adhuc de quoticUano perinbsp;ctdo timendu/m ei erat, pauperinbsp;nbsp;nbsp;uagabudo,nufyuant

tuto. Erant nero armis exercitati�imi, audacet animo^ ueloce! er robu�ts corporibitf, ut ucrbii idaffegui uixnbsp;po�it,ut caprearivm 'm montibut pernicitati eompararinbsp;potuerint. Ex nomine, ordinatirnq; eorum principalio=nbsp;rei undeeim annotantur,o}nttes Gadditte, Gr ali/t multtsnbsp;prlt;epo�ti:ciuorunt minimin perfequi erfitgare poteratnbsp;Dirpentati�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�dioi, maior uero ex i�is mi�e aduerfarijs negotm

facejj�re audebat. Facile poterat diuina uirtuf Dauident eon�ituiffe 'm regium flatum. Gr nuUo negotio : [edficnbsp;dijpenfat fua opera,ut mimme cernatur dei ordo,maxi^nbsp;me uero humana ratio,cum contrario nihil ibi proficiatnbsp;arbitrium hominum, omnia autem pendeant ex prouisnbsp;dctttia dci, iju� utitur ad 'mflitutum fuu humanis quidentnbsp;itiribui,fed quoi ipfeprtefiat, quomodo et quantu uult^nbsp;non pro arbitrio hominn.

IftifuntquitranficrGtIordanemmenfe primo, quando inundare confueuitfupernbsp;omnes ripas fuas,�c omnes fugaueruntnbsp;quimorabatur in uallibus ad orientalemnbsp;plagam 8C occidentalem.

� Eortiiudo horivm Gadditarivm uel maxime ex hoe liquet,quad lordanem fluuium,m menfe primo,maximenbsp;ad niuium defluxum, aqun abnndantem, gt littoribuinbsp;fupereffluentem permeabant, gt hofiesfideliu gentilesnbsp;fiigabant ex locis uiolenter poffe�is circa lordanis ftu=:nbsp;enta,'mde firenue eijciendo ad omnes mundi plagas. Tanbsp;libus uiris Dauidis legiones continuo augebantur.

17 nbsp;Vcncrunt autem SC de Beniamin, SCdc

ludaad prsefidium in quo morabaturDa uid�

Qua ra�one autem GT quibus conditionibus Benialt;* mit�,fi'atres Saulis,uenerint,Gr fufcepti fintaDauide,nbsp;quiilloritperfidiam ad fefirmidare poterat, non enimnbsp;fubito Gr temere recipient funt reconci�ati hofles, GTnbsp;qui deficiunt � fuis dominis, hic dicitur,eos fcilicet fibinbsp;�iftxijj�,quofdamconfiantifiima:fidei uiros,� tribu I�*nbsp;GT hos (tmicosamp;� confanguineos, quorwmg!r�tM

18

DIB RE HAIAMIM. epromi�is niteretur, etperfuadereturDauidadipfisnbsp;credendivm. Veniebant autem ad pr�fiditvm i�im 'mfo^nbsp;litudine,j^onte fe i�i deuouentes, gt auxihtmtpro�nbsp;ntittentes,

Egreffus^ eft Dauid obuiam eis,amp; ait� Si pacifice ueniftis ad me ut auxilieniininbsp;mihi, cor meum iungatur uobisj fi autemnbsp;infidiamini mihi pro aduerfariis mcis, cunbsp;ego iniquitatem in manibus n� habeam,nbsp;uideat deus patrum noftror�,�C iudiccL

Tent�t Dauid i�orum �dem GT animos, humaniter alloquendo,fimplicitatemfuam ac fidem teflado,nbsp;lemGT uici�im abcis exigitidominocaufamcoitti�^^nbsp;dat,fidei patronum, gt uindicem perfidi�.

19 nbsp;Spiritus uero induit Amafai princip^^

inter triginta (gt lt;lt;it) Tui fumus,� Dau*�� amp; tecum fili Ifaijpax pax tibi, SC pax adi^quot;nbsp;toribus tuis, te enim adiuuat deusnbsp;Sufeepitergo cos Dauid,SC c�ftituit pri**'nbsp;cipes turm�

Amofai hic,uel fecundum aliquos Abifai,anb)ii penfitate arrepto^ uelut /piritu magnifico, profinbsp;commilitonibtn fidemfitondet, gt operas magnil�^^nbsp;ut omnia fibi Dauid polliceri po�it, de omnibusnbsp;ris, ut nihil prorfus addubitet. Tui ait fumus, �nbsp;GT tecum femperfitturi,6 fiU ifaLSalutem optanU^^nbsp;paratipromouere erdefindere eamtotauiriM^^nbsp;nihilfiniflr� fufigt;iceris dealiquohorum,firtt(U^^nbsp;munem tecum experiri uolumtts,quam adom�t^�nbsp;nbsp;nbsp;m

tibi feruari,Gr augeri neutiquam dubitamus,e^?^,^ minum tectvm fiiific femper, gt affiiturum cre^^'^quot;nbsp;Eos ergo affumpfit focios, Gquot; duces pofuit turJU^^'-Quorum auxilio fi-etus,Amalechitarum pradainnbsp;kelag reduxit, GT per omnia femper uidloriofusnbsp;tit contra omnes hofies.

3.0 Porr� de Manaffe transfugeru���-,^ Dauid, quando uenicbantcuPhilift*�*�^nbsp;aduerfusSauI,ut pugnaret, SCnofl'^nbsp;runteos, quiainito c�filio remifer�^J pnbsp;principes Philifthinorum,dicent�^*-^{�nbsp;culo capitis noftri reuerteturadnbsp;fuumSauI�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ia

Quando igitur reuerfus eft trans fugerut ad cum de Manafie, ^.4nbsp;Sciozabad, 8CIediel,8c Michael,nbsp;8C Eliu, Sc Salathi, principes mibi**

Deficerant iam etiam ad Dauid ex tril�*^ cumGadditis, cumimmineret bellum idudnbsp;rum ultimu contra Saul, quo gt uitlus efl,nbsp;eet confilio Satraparu Philifth�orum, remi/fu^ 9nbsp;uidad Zikelag,nolentium fidereDMidinbsp;tutte en'tm uenerant hi uiri Manaffei, GTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tef

rum ftragi accurrerunt. Vbi notandum ,fup^�� Ultimos firtium nominatum ex Beniamitisnbsp;GT hic Idnah, primas duos ex trigmta fepteni gt;nbsp;Samuelis nominatif,de quibus controuertitw

XI


-ocr page 435-

PARALIP. PRIMVJ.

tKtmf�mnt, quibufdam �flintintibiK D�itui^ ^nonwM �tijj'e:uerivin fu^cruacaneum frerit de nominbsp;nibiu difcutere curiofiuf.

hi pr�buerunt auxilium Dauid aducr.-hls latr�culos� omncs enim erant uiri for* hffijnij�i fa�ii funt principes in excrcitu.

Sed 8c per fingulos dies ueniebant ad ^auid, ad auxiliandum ei, ufqjdum fieretnbsp;gfandis numerus quafiexercitus dei*nbsp;flrenui�imi uiri de tribubm �uda, Beniamin^nbsp;^��^gt;zrMatutjfe,reliquortvin fitpputdndorufacile pritfnbsp;'iffs ac duces ,f�erunt continuo duili etiam uiuentenbsp;^��^kamp;'fub regno lsbofeth,i quo pduldtim difceff�rut.nbsp;^^^uitq-cum Dduid exercituiiUujiri�imoruuirorwnnbsp;^beroMn,donecinimnKnftmteudderet.

. ^llftequoqjeft numerus principficxcr , qui uenerunt ad Dauid cumcffetinnbsp;^^bron,ut transferrent regnum Saul adnbsp;^^*ii,iuxta uerbum domini.

Qjtdntus fiierit exercitut Dauidis cum ddhuc i� He t-egnctret, confcquenter per �ngula ddiwtdtur,nbsp;^�foruin operd cr robore, �de O' prudentia, regnumnbsp;^ftdelts totius obtinuit. O'omnibus ho�ibus fuperiornbsp;femperfiiit.

y Filii luda portantes clype� SChaftam, fex millia o�ingenti expediti ad pr�lium�nbsp;De filiis Symeon uirorufortinimorumnbsp;5^. �^P�g'^3ndum,fcptem millia centum.

De filiis Leui,quatuor millia fexcenn. loiada quoq; princeps (dejlirpe) Aaron,nbsp;6C cum eo tria millia feptingenti.

*9 SadocetiS puer egregi� indolis, �do* �lus patris eius principes uigintiduo.

�'� Defiliis aut� Beniamin fratribus Saul, tria millia,magna enim pars eorum adhucnbsp;fequebatur domum Saul.

h ^Porr� de filiis Ephraim uiginti millia ociingenti, fortiffimi robore uiri nominanbsp;ti in cognationibus fuis.

Et ex dimidia parte tribus Manafle, decent amp; odo millia, finguli per nominanbsp;hiauenerunt ut c�ftituerent reg�Dauid.

^De filiis quoqj Ifiachar uiri eruditi, q tiouerant fingula tempora ad pr�cipien*nbsp;duni quid facere deberet Ifrael, principesnbsp;ducenti� omnis autemreliqua tribus, eo*nbsp;jj�^'^�^ccnfilium fequebatur.

^Porr� de Zabulon qui egredieb�tur ^d pr��ium, 8C ftabantin acie inftrudi ar*nbsp;bcllicis, SC quinquaginta millia uene*nbsp;J.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in auxilium non in corde duplici.

. ^EtNephthalim principes mille, �C eu '�S inftru� clypeo �C hafta, triginta�Cfc-jgPteni millia.

Dan eti�pr�paratiad pr�lium,

Tl Et de Alfer egredi�tes ad pu gnam �C

DIhRE HAIAMIM. ^i8 in acieprouocantes,quadraginta millia.

^8 ^Translordanema�i defiltis Ruben, amp;deGad,SC dimidia parte tribus Manaf*nbsp;feinftru�i armis bellicis, centum uigintinbsp;millia.

De tribu ludd^quie ntdximderdt �mnitvm,pduciores hic numerdntur, qudndoquidem ipfi �bi Dduid communbsp;tii uoto regem etegerdnt, O' d pfmcipio pdriter partesnbsp;iTlius promouerdnt �ne cunddtione.Ex eis itaq^ primo^nbsp;r� numerantur �oli,non t�tus �udaicus populut^�cut innbsp;atijs trihuum numerisinteUigu/ntur. OmneS ad militiatanbsp;apti numerati hoc loco, qui fefe ab initio Dauidi�gt;ontenbsp;dcdiderantydlijs naniriim a^uc uel cun{ldntibus,uel renbsp;rum nouationi nihil intendentibut. De tribu luda princinbsp;pes exercitus, non totus,fiicrunt fex millid oHingenti,nbsp;De tribu Simeon milites �rti�imifeptem miUid oquot; cen .nbsp;tum.Leuitariim ad beUa aptorum de tribus families er�inbsp;quatuor millia fexcenti. Sacerdotalisautemfamilid�lifnbsp;Aaron fub loiadafummo facerdoteerant numero trianbsp;mi�iafeptingentLSadoch uero adhuc iunior cum ui^nbsp;tiduobusdefamilia patris fui �militer accefferantinternbsp;primas Dauidi faueiUes.DeBeniamitis, quorum adhucnbsp;multi pro gloria tribus fuie Saulis regno fauebant, uenenbsp;runt tarnen tria miUid fortiumuiror�. De�lijs Ephraimnbsp;illuflres milites aderant Dauidi u�j; ad uiginti miUia o�nbsp;ilingentos.Exdimidid tribu Manaffeds Sordanemdeanbsp;cem O' oSio mi�ia. Dequibusprius didum quomodonbsp;cumGadditis ipfum�renueiuuerint,de iftfchar nonnbsp;folit �renui, fed O' eruditi ac in�gni fapientia pro: alijsnbsp;clari principes confulti�imi partes iuuabant Dauidis nitnbsp;mero ducenti-Zabulonitarum erant quinquaginta milanbsp;tid,omncspif �deles ac animo�ac �rti�imi.Ex Nephtnnbsp;Um principes mille,militum uero armis in�ru�ortim trinbsp;gfntafeptemmiUid. Ex Dan uigjmtiodo millia fexcenti.nbsp;Afer quadraginta mitlia. Ex duabus tribubus Kube,Gainbsp;O' media iAana�ts ultra lordanemfefe Dauidi obtuleanbsp;runt propugnatores drmati,centum uiginti millia.

59 Omnes ifti uiri bellatores SC expediti ad pugnandum, corde perfedo ueneruntinnbsp;Hebron, utconftitueret regem Dauid fupnbsp;uniuerfumIfrael, fed amp; omnes reliquiexnbsp;Ifrael,unocordecrantutrexfieretDauid.

Conuenerant hi pranumeratiomnes, adarnaiiara mis,uelprlt;eliumaggrejfuri, o' Dauidem fuo ipforunnbsp;non�ne,0' omnium caterorum qui domi remanferant,nbsp;regem confirmauerunt fuper totu ifraclem. Triduo connbsp;gratulati pariter,O' cum Dauid rege,domino deo ipfoanbsp;rum corda trahente,ut patet,ut ffonte fe fubderent iuanbsp;xtd timorem domint, o' legis i�ofaic� pra:fcriptd dirianbsp;gendos aegubernandos.

  • 40 nbsp;Fucrunt^ ibi apud Dauid tribus die*nbsp;bus comedentes Sc bibentes, pr�parauc*nbsp;rant enim eis fratres fui.

  • 41 nbsp;nbsp;Sed Sc qui iuxtaeos erant, ufc^ ad Ufa*nbsp;char Sc Zabulon,8C Nephtalim, affereb�tnbsp;panesinafinis,8Ccamelis,SCmulis,SCbo*nbsp;bus aduefeendumfarina, palathas,uuani

00 X


-ocr page 436-

' PARALIP. PRIMVS.

pafram,uinum,oku,in,boues5arictesad oa mnem copia, gaudi� quippeeratinifrachnbsp;Tantoexmitui coinmeatuf procibo ey' fotudefi=nbsp;rebittur d�-atribui Judais, proximioribiM trtbu-bui omnia ncceffaria aduehebantur pro eis ^uide resnbsp;fnotii aderant. Charitate fratcrna mutuum comunicannbsp;tcj dona dei,quie ii:^ aff�tim dominui largiebatur^cui etnbsp;Obdicdu te gratiot agebantur cum betitia generalid Difdmu^ placesnbsp;'***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re dnofidelem magiflrat�,obediendu prompteregibtii

canonice enflitutii,communi fcilicet uoto populoru, uel �religiofbru prmcipimt populi,impenfas in nece�itate etnbsp;amicitU gratia communicandas, non abhorrere � Leutnbsp;tico genere tra�latu armor� contra impios pro ptft^nbsp;I� (KrfziK domini non folum cor r�gis, fed etiam populi,nbsp;^CAPVT XHI.

Nqt autcm confili� Dauid cum tribunis �Cc�turionibus �C unL-uerfis principibus,

SCaitadomnem coetu Ifraek

Si placet uobis. Sc � domino deo noftro correboramur (uel egredicturfermo qu�loquor)nbsp;mittainus ad fratres noftros reliquos in u?nbsp;niuerfas regiones Ifrael, 8C ad facerdotesnbsp;ScLeuitas qui habitant in fuburbanis ur-*nbsp;bium,utcongregenturad nos,

J SiC rcducamus arcam dei noftri ad nos.* non em requifiuimus earn in diebus Saul.

  • 4 Etrefpondituniuerfamultitudo, utitanbsp;fierettplacuerat em fermo omni populo.nbsp;Reg� prin- �nbsp;nbsp;nbsp;CotifiUo maior�t regni Dauid regnare incipit, et pri

Sum! gt;�0 ontniii cogitat de cultu dei pertinente ad bonum rei publice �atum, arcamq; dni dei ifrael, qult;etemporenbsp;tleli mortui,z!r toto regno Saulisueluti negle�a flabatnbsp;in Gabaa prope Cariathtarim in domo Abinadab: bancnbsp;communi totius gentis gaudio tranif�rre tent�t ad ursnbsp;bem Dauid Zion, iubet ergo couentum totius Leuitic�nbsp;tribus fieri ex tota ifraelitarum terra, in quam dijfcr/inbsp;fiteraiK uoluntate donuni,ad docendum populumfidemnbsp;deinbsp;nbsp;nbsp;charitatem proxmificcundum legem ytofis.

y C�grcgauitergo Dauid cundumlfra.-claSihor AegyptijUfqj dum ingrediaris Emath, ut adduceretarca dei deCariathnbsp;iarim.

Etafcedit Dauid SComnis Ifrael ad Baa -lah Cariath iarim, qui eft in Iuda,utaffer.-ret inde arcam domini dei fedentis fupernbsp;cherubim,ubi inuocatu eft nomen eius.

y � Impofuerunt^ arcam dei fuper plau--ftrum nouum de domo Abinadab tOza autem 8C fratres eius minabantplauftru.

  • 8 nbsp;nbsp;Porro Dauid 8C uniuerfus Ifrael, ludc^

hantcoram deoomni uirtutc,incanticis Sein citharis,amp;pfalterris, SCtympanis, Senbsp;cymbalis,5etubis.

' Totus populus coUedus inteUigitur, cum primores .ertiobilioresconuen�it,totuinagendispopu�irepr^nbsp;fintantes.Itf Son^iele triginta rnildia conueniffe legitur.

JDIBRE- HAIAMIM/

  • 9 nbsp;Cum ante perueniffent adareamCh�-'nbsp;don, tetenditOza manu fuam, utfuftentanbsp;ret arcam quam declinauerant boues.

  • 10 nbsp;nbsp;Iratus eftitaqj dominus contra Ozan*nbsp;amp; percuftit eum, eo quod tetigiftet arcam:nbsp;SCmortuus eft ibi coram deo.

  • 11 nbsp;nbsp;Contriftatus^eftDauid,coquoddiu:nbsp;fiffetdominus Ozamjuocauit^locumiknbsp;Ium,Diuifio Oz�, ufq; in pr�lenl� diem*

li Et timuit Dauid deum tunctempoi��� dicens�Quomodo poflum ad me introdunbsp;cere arcam dei^

IJ Et ob hanccaufam non adduxitt^*�^. fe,hoftcftin ciuitatem Dauid, fednbsp;in

domumObededomGeth�i. , Manfit ergo area dei in domo Obm �

dom tribus menfibus, 8C benedixit domi' nus domui Obed edom, Si omnibusnbsp;habebat.

Area Kidon hie nominatur locus, qui in rea'tHochonuelParatadicitur. AlifoUmnbsp;legerunt.Clt;eterauidei.Keg.s.

CAPVT xnil. Ifit quoqj Hiram rex Tyf*nbsp;cios ad Dauid, 8i lign^nbsp;6C artifices parietum *nbsp;ut�dificarenteidornum'nbsp;Cognouitcj Dauid co quod c�i�f'V



fet eum dominus in regem fuper� fubleuatumeft regnum fuumpfUP^^'�*nbsp;pulum fuum Ifrael.

Hiftoria huius capitis fire ad uerbulegititit pauei�imis mutatisiea potifiimum ut arbitrofnbsp;tie nimiu fcrupulofi, curiofi cr literarijnbsp;fcripturas penficulandas,quo ad orthographia,pl ,nbsp;fuum potius cr pietatis difeatdiS ratio habereti�1''nbsp;contra ludeortvm ftultitiam, qui liter�snbsp;ram fcriptas,uel non fcriptas,uel additas,ufq;nbsp;fiitionem tradant cr annotant, culieemnbsp;camclumglutientes.

  • 5 ^Accepitqucqj Dauid aliasnbsp;Icrufalemtgenuit^ filios 8C filias.

  • 4 nbsp;Et h�c nomina eorum qui narinbsp;inIcrufalcm�Samua�eSobab,nbsp;Salomon,

  • 5 nbsp;nbsp;Icbahar,amp;EIifua,SeEliphaIeL .

  • 6 nbsp;Nogaquoq,*,8cNapheg,8eIapb*^�

quot;7 nbsp;nbsp;EIifama,amp;Baliada,8eEliphaft*:*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

  • 8 nbsp;nbsp;^Audientes aut� Philifthijninbsp;un�us effet Dauid in regem fnp^*^nbsp;fum Ifracl, afcendcr�t omnes

uf qu�rcrent Dauid .-quod cum au Dauid,egreffuseftobuiameis.* .

  • 9 nbsp;nbsp;Porr�Philifthiimueni�tes,diftu

in ualle Raphaim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r

lo nbsp;nbsp;Confulit� Dauid d�fi, dicens � *

dam contra Ph�ifthacos,se fi trades wsm


-ocr page 437-

PARALIP. PRIHVS.

�nanu mea.^ Et dixit ci dominus : Afccnde, 8^tradameosin manu tua.

** Cu^ illi afc�diffent in Baal phara�m, P wcuUit cos ibi Dauid,Slt; dixit Dauid : Dinbsp;�ifitdeus inimicos meos per manum melt;nbsp;��n, ficut diuiduntur aqu�,nbsp;nbsp;idcirco uo*

S� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen illius loci, Baal pharafim*

Hie dicuntur uxores Dauidis totfiliorum maires o� tarnen in Samuele diflinguutur � concubinis,nbsp;^fcamiis ornnes �tiffe l�gitimas, fed non principales,nbsp;nominanturfilij undecim,hic uero tredecim. Adglonbsp;' ��'��s enim Dauidis, aliquando etiam mortui in iuuentunbsp;^^adoptiui ZJquot; naturales filij numerantur: aliqu�do fimnbsp;pliciter,qui tantum ex uxoribus nati erant uel notabisnbsp;ito/ninantur.Hic duo Eliphelet nominantur, firtafiisnbsp;P^'wo mortuo,fecundus eiufdem nominis furrogatusnbsp;l}ichabetur,alibiobmilfus. Alicubinbsp;''quot;^^��tionum rationes afiignari poffunt, ubi minime pu*nbsp;^'^^aturjdea i� alijslocisnon efifiriptune omnium ue*nbsp;reuerendi�im^^ ad uiuum exigenda ratio,nbsp;un^ius dicitur rex fuper ifrael�, hic fuper omitemnbsp;^���lelem. Hic prodijffe uel exijife feribitur ante eos, uelnbsp;eonfiie��um i�lQrum,in Samuele legitur,cr dejeenditnbsp;de priefidio uel loco munito, de ciuitate fua Zion e^tnbsp;ad occurrendum Ehilifth^eis. Hic dicitur: Et dabo eos innbsp;tnanum tuam. Alibi cfi :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1,0 pabe/�nos in

Manum tuam. Sic de alijs dufeutiendum fimpliciter efi, fi quid uariuminuenitur, er non ludaice.

Dereliquer�t� ibi dcos fuos, quos Da I tiidiuffitexur�

^lia etiam uice Philifthiim irruerSt, ficdiffuf�funtinualle.

4 nbsp;Confuluitcp rurfum Dauid deum.-Sfdi

*itei deus�Nonafeendas poft eos, recede ab ciSjSCuenies contra illos exaduerfo Pynbsp;torum.

1 Cum^audieris fonitumgradientisin cacumine Pyror�, tune egredieris ad beknbsp;*�*��gt;cgreirus eft cnim deus ante te,utperxnbsp;cutiatcaftraPhilifthijm.

FecitergoDauidficutpraecepcratcide� �s,8( percutferunt caftra Philifthinorum,nbsp;�c Gabaon ufqj Gazera.

Diuulgatu^ eft nomen Dauid inunigt; '�fffis regionibus, Si dominus deditpauonbsp;eius fuper omnes gentes.

, ^ereliquerunt ibidem deos fuos, GT combulferUnt Alibi legitur:idola fua uel miferidsfuax, ac lt;erum*nbsp;^�J'^od grandis calamitos fit hominum deficiffe � deonbsp;^^aturas.ln Samuele ablataleguntur idota � Dauidenbsp;f�eijs fuis.Idem quoq; bic effe difcimus. Gebe uel Ganbsp;�f Gabaon.Expofitio huius capitis quaratur i.Renbsp;^�^�etSrfmudis r.

CAPVT 'XV.

Ecit quoqj fibi domos in ciuita B tcDauidjamp;�dificauitloc�ar-c�dei, tctendit^ eitabernacu*nbsp;Ium�

DIBR.E HAIAHIM.

1 ~ Tunc dixit Dauid.lllicitum eft ut � quo eSq; portetur area dei,nifi � Lcuitis t quosnbsp;elegitdominus ad portandum arcam do.-mini, �adminiftrandum�bi ufqueinaelt;nbsp;ternum.

Ex tam i�ufiribus uiilor'qs contra Pb�ifthteos belli� cofifiimos, quas confilio zr auxilio dei ijrael affequebanbsp;tur,mirum non ejlfifamam �rtitud'inis alfecutus,f�c tu*nbsp;tus confiitit 4 uicinis populis,ut bona pace intra domuntnbsp;fuam quietiorfiierit,cogitareq; c�perit de amplifican*nbsp;da familia ZT domibus icdificandis pro decore regni ernbsp;regia maiefiate. Quiequid'uero ageret domi zr�ris,nbsp;femper in primis meditabatur domini dei fui beneplacinbsp;tum,cui per omnia zf prie omnibus cupiebat fummopenbsp;reprobari zrcomplacere. ldeo^mentemfi(bift,arcienbsp;dei honor zr gloria, qua facramentum pofitum zr da*nbsp;tum erat ifraelitico populo, prafent�e dei, omnia pendnbsp;dentK,zr � nullo uifibilis,quo commonefaceret eos ti�nbsp;moris domint Zf reuerentice, legis quo^,quie contint*nbsp;batur'marcaiugisapud cos memoria, zrfummacuranbsp;haberetur,infcripta tabulis lapideis, in i�am � tAofe renbsp;pofitis: de quo alibi.Tentorium ergo imfi�K porauit etnbsp;magnificum, quo obtegeretur nonfolum area, fed etiamnbsp;�rta�is totum M.ofis tabernaculum, quad tarnen ueri�nbsp;titilius iam collapfum, zr per be�a iudicio dei uaftatum .nbsp;ac direptum�erat. Quia uero iam antea translatio ar*nbsp;ca in�liciter cefie)-at,cum exemplogentilium illam tranbsp;�are, non fecundiim legis praferiptumtentaffet,nbsp;quam ante omnia uult feruari.ldeo nunc Dauid LeuitMnbsp;adttocat, zrfecundumltio�spriefcriptum, nonplau*nbsp;flro zr bobus,fed ue�ibus ac facerdotum humer is iUamnbsp;gefiaripracipit.AdhocenimLeuitas difiinxit ZTordinbsp;nauit,ut abimsfoUstraaaretur,zr idfecundum legemnbsp;iAo�s,nonproarbitriohominumquorumcunt^.Sacro Tn�aKr�nbsp;fanila enim tranare, non opus e� omnium,fed � deo adnbsp;id eletlorum, quales legis tempore Leuita erant, pro*nbsp;ptereadominoappofiti zr dcdicati,utlegisdeiuerbanbsp;di�erent zr docerent, domino n�niflrarent in ficrifi*nbsp;cijs tanpli,donec ftaret uoluntate dci,quo coHapfo, ce*nbsp;remanias quoq^ ceffare ncceffe�it, Cui�cce�itJ^iri*nbsp;luale templum, zrj�iritualis cultus.

5 Congregauit^Dauid uniuerfum Ifta el in Ierufalem,utafFcrretur areadomininbsp;in locum fuum quem pr�parauerateit

Omnem ifraelcm congregate Dauid dicitur,quia pa tres familiarumzr prim�res uocauit, in primis autentnbsp;Leuitarum omnium ordines. Vt quam fieri pojfit cele*nbsp;berrimis ceranonijs honoraretur area, quam dominusnbsp;uoluit,ueluti fui memoriale, reucreri � populo,ad externbsp;nos ritus nimium propenfo, zr prifeis ittis umbrarumnbsp;temporibus,uno loco, donee fol iu�tia Me�ias do�nbsp;mim orbemiduftraret uniuerfum,feq; in�iritu ZT ue*nbsp;ritateiuberetc�li,a fidelibiis Abraa filijs exlapidibusnbsp;creatis.

4 nee nonamp;filios Aaronamp;Lcuitas, de filqs Caath, V riel princeps fuit,et franbsp;eres eius centum uiginti*

00 5

-ocr page 438-

PARALIP. PR I MVS.

6 DefiliisMcrari, Afai'aprinccps,amp;fngt; tres eius duccnti uiginti,

J defilqs Gerfom,loclprinceps,amp;fratrcs cius centum triginta,

  • 8 nbsp;nbsp;de filtis Elifaphan,Scmeias princcps,SCnbsp;fratres eius ducenti,

  • 9 nbsp;de filiis Hebron,Eliel princeps et fratresnbsp;cius odoginta,

  • 10 nbsp;nbsp;defiliisOziel, Aminadab princeps, SCnbsp;fratres eius centum duodecim.

n ^Vocauit�DauidSadocamp;Abiathar facerdotes, Sc Leuitas V riel, Afaiam,IoeI,nbsp;Scmeiam,EIiel,amp; Aminadab�

kccfoniiiR in prints, id ejlfacerdotes, adejfe }nan=t dat.De'mde reliquos CaathitM centum uigmti,quorimtnbsp;primat erat Vriel: pojkaMcraritat,alioqui po�remosnbsp;habitas,nunc ob multitudinempotiorcs ducentos GT ui^nbsp;gin�adnotauit, quorum princeps crat Afaiot. Tertionbsp;Gerfonitat centum triginta, quorum princeps Joel. Suenbsp;creueratalia quoq^ infignit familia Leuitaru,filq Elizanbsp;phan di�la,quorum princeps Semaiat,quorum erant dunbsp;centi.Sic cr Hebronitarumfainilia,o�loginta,principenbsp;Eitel, er vfielitarum magijkr erat Aminadab,quorumnbsp;erant ducenti duodecim,

  • 11 nbsp;nbsp;Sc dixit ad eos� Vos qui eftis principesnbsp;familiarum Lcuiticarum , fandificamininbsp;cum fratribus ueftris,SC afferte arcam do^nbsp;mini dci Ifrael ad locu quern ci praeparaui:

  • 15 nbsp;nbsp;quia � principio non uos(o�^lt;^^^prlt;e/�^eOnbsp;percuffit nos dominus deus nofter quianbsp;non quafiuimus eum legitime^

14 Sandificatifuntergo facerdotes amp;Lc^ uit�,uttransferrent arcam dfii deiIfraeLnbsp;I y Et tuleruntfilii Leuiarc� dei, ficutpraenbsp;ceperat Mofes iuxta uerbum domini, hu-meris fuis,in uedibus fuper fe.

Omnibus his prieeratfiimmi facerdotes duo, Zadok cr Abiathar, quos ad f� uocauit cu reliquis Teuitarumnbsp;patribus fex: pr�cepitq; iHorum officio ey ordinationnbsp;ne,'Leuitas omnes preeparari legalitcr ad arcam domininbsp;transf�rendum digne, er cum decora. Q�lt;e idea nuncnbsp;fcribuntur, quia prius negleila f�erant huiufinodi prlt;elt;:nbsp;parationes er ordines, er illico digna punitio fubfequunbsp;ta,quamnunc cupituitare, omniaiuxta legemdomininbsp;perficiendo,nihilq; temere admittedo. 'Vtdifeamusuernbsp;bum domini diligenter fcrutari, er fccundum iUud do*nbsp;tninum colere,non traditione humana,uel proffiimptio*nbsp;nibuspopulorum.

  • 16 nbsp;nbsp;Dixit^ Dauid principibus Lcuitar�,nbsp;ut conftituerentde fratribus fuis cantoresnbsp;in organis muficorum,nablis uidelicet,SCnbsp;cithariSjSCcymbalis, utrefonaretin excelnbsp;fis fonitus l�titi�.

luGea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid quoq; muficam adeffe uoluit, opera Leuita*

rum ,indiuerfis inflrumentis animos hominum eleuans tibus,concentibus optimis,quorumratio,ut imperfcru^nbsp;tabilis efi,fic er opus naturae, fecundufapientiam dei

DIBRB HAIAMIM.

mirabili�imum efi.Animum^ non folum fenfibiHtff re creare,fedadfiiiritualia'quoq; raperepotcnti�imii/ingt;nbsp;Nihil enim hominu fenfibusffiiritualius percipi potefi,nbsp;quo animus ipfeffiiritualiusattoUaturad fupemaqmunbsp;fica, pojl uerbum domim ftn�e auditum:quod fi pari*nbsp;ter adhibeatur pifs, duplo rapientur er confolabuntur,

  • 17 nbsp;nbsp;^Conftituerunt^ Leuitas: Hernan

Hum Ioel,8C defratnbuscius Aftphfiliw Barachiae, de filiis uero Merari, fratribusnbsp;corum:Ethan filium Cafai�.

  • 18 nbsp;nbsp;Et cum eis fratres eor urn, in fecundo ornbsp;dine, Zachariam Ben SClaziel, SC Sentiranbsp;moth,8C IahieI,Sc Ani, Eliab Sc Banaia���nbsp;Sc Maafiam, Sc Mathathiam, Sc Eliphal��nbsp;Sc Maceniam, �C Obed edom,Sc lehid,nbsp;nitorcs.

  • 19 nbsp;^Porr�cantorcs,Hernan, Afaph,nbsp;Ethantin cymbalis �neis concrepantes.

lo Zacharias autem SC Oziel, Sc Sewiri^ moth, Sclahiel, SC Ani, Sc Eliab, SC lVla3'nbsp;fias,SC Banaias in nablis fuper halmotb.

Hi tres cantorum magiflri ,fuperius per fuosprofi* pias commendati funt,eodem ordine quo hie ponuntur,nbsp;utfecundum ordinem adfifiant,perfolu�dis diuinUnbsp;dibus. Adnumerantur nominatim etiam ianitortsfi*^quot;nbsp;ri apud domum domini:hic autem iubentur in protr^^nbsp;ne ifta a flare cantoribus, cr ipfos iuuare.nbsp;hicc ad ceremonitu ueteris populi, quibus abnbsp;cohibebatur.

Porro Mathathias 8c Eliphalu, ccnias, 8C Obed edem, amp;. lehiel, SC 023'nbsp;ziu:in citharis proodaua canebanrif*quot;nbsp;nicion.

Chonenias aut� princeps Leuitan�W�t propheti� pr�erat,8Cad praecinend䫔^'nbsp;lcdiam,cratquippcualdefapiens. .

Videnutr tres prinapales muficis inflruitun^^^ organis acuafis fuis ad refonantiam cantaffe,U�^�^nbsp;fcilicet. Zacharias autem cum foeijs oiio fuper �Iquot;� 'nbsp;forta�is ba�ior uoxerat,crpre�ior minut^etar�^��nbsp;occultior. Mathathias autem cum fuis in o�aU^ **nbsp;uincebat aliorum uoces.Omnium autem moderti^^nbsp;m�furtc magi�er ac correfior erat Canaias,nii^ߑ^^^'^nbsp;alifsinte�igentior.

EtBarachias, ScElcanajanitot^�^! * 1.4nbsp;nbsp;nbsp;Porro Sebenias Sclofaphat, SCnbsp;nbsp;nbsp;.

nael,ScAmafai, ScZacharias,Sefia^Q� Sc Eliezcr facerdotes clangebantc*�'?^.nbsp;ram area dci, SC Obed edom, SCnbsp;rantianitorcsarc�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Barachias er Helcana ianitores erant, ho^ des arcie utrim^ incedentes, nc uel quitnbsp;plus, uelinfolentiaquiCcMtqi admitteretur-autem cumfequentibus fexfacerdohbuSjJJ^^ domininbsp;Mofi clangebant tubis er taratantaris, are^'^nbsp;pr�cedendo,cum duobus alijs cu�odibuj lt;(r(^ �nbsp;dentibus,Obed edom er lehia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gitlH?

11

11


-ocr page 439-

PARALIP. P RIM VJ.

I IgiturDauid SCmaioresnatuIfracIjS^ ^ibunijierunt ad dcportandam arcam feenbsp;deris dni de domo Obed edom c� Ixtitia*nbsp;Cum^adiuuifletdeusLeuitas qui pornbsp;^^bant arcam f�deris dominijmmolab�tnbsp;�fptcin tauros �C feptem arietes.

No� fine trepidatione ZJquot; reuerenti �more Letiitee gerant, omniet exequebdntur, timeittes domim iram innbsp;i^ifiminiu digne adejfieiu. Videntes autemgfettiamdeinbsp;fi^ietdejj�, cj'fiauore domii� ietmloco motam arcam et�inbsp;5*�gt;t pafiibut fiubfiiterunt ftatim,cr co loci facrificauesnbsp;gratulatorietsho/iias fieptem iuuencos cum feptemnbsp;^ictibus, �x fie reliquwm itineris profecuti fnnt ad de^^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiigt;tattim locum.Cum fide,rcuerentia,timore,Gr gratia

^'^a�ionetra(landaefilexdomini,quieper arcamdo ^*^^figgt;iificatur: O' fiopus illitts Chriftus faluator munnbsp;fouper affiieiendus, o dei gloria cumfalute fideliittnbsp;^�^^^auidez.Reg.es.

Porto Dauideratindutus ftolabyl��na ^Uniucrl� Lcuit� qui portabant arc�m,nbsp;^^ntorcs^, amp; Chonenias ptinc^ps pro=�nbsp;Pbcti� inter cantorcs � Dauid autem ind�nbsp;�UseratcphodlineOt

Vniuerfus^ Ifrael deducebant arcam f�deris dominiin iubilo,Si fonitu buCci-n ae,amp; tubiSjSc cymbalis.SC nablis, 8C cithanbsp;ris concrepantes.

^5 Quum� perucniffetarea foederis domi ni ufquead ciuitatem Dauid Michol filianbsp;^ul profpiciens per feneftr�, uidit regemnbsp;Oauid faltantem atqjludentem,8C defpc-*nbsp;Xiteum in corde fuo.

Hoc ergo ordine area dedu�a cfi iuffit regis J Leuh Iis � domo obed edom ad locum paratum,confiquen�=inbsp;has Dauidc O omnibus primoribus ornniit fatniliarumnbsp;totius ifraelis^

lt;CAPVT XVI.

tulerunt igitur area dei, amp; eo n

(T

^Siiftitueriint earn in medio taber^ J'naculi, quod tetenderat ei Da^nbsp;uid�amp;obtuleruntholocauftaSCnbsp;pacif�ca coram deo.

Qpum^ compleflet Dauid offer�s ho� locaufta amp; pacifica,benedixit populo innbsp;nomine domini.

J Etdiuifitudiuerf�sper fiiigulos � uiro *�fq? ad muliercm tortam panis, amp; partemnbsp;affae carnis,8� frixam oleo fimilam.

, bitlis pracedentis capitis o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;initium leguntur

^fdem fir� uerbis i.Reg.lt;s.

Conftituit� coram area domini de ^cuitis qui miniftrarent � 8C recordarcturnbsp;ci(�) SCglorif�carent atqjlaudarentnbsp;'^ominum deum Ifrael:

Afaph principem, Sifecundueius Zagt; ^bariani,Porr� lahiel SC Semiramoth amp;nbsp;Mathathi�,�lt;Eliab,�C Banaiam,

DI B RE HAI AMIM.

amp; Obed edom, 8C. lehiel fuper organa pfainbsp;terii amp; citharas : Afaph aut�, ut cymbalisnbsp;peribnaret:

Ordo minifirorum iuxta arcam domini � Dauide in flitutusdefcr^itur,utconfiterentur domino beneficianbsp;exhibita populo lfrael,cr promi�ionesfitcro iubilo co�nbsp;pleteu domino canebant,o* ad ip�its reueretttiam,amanbsp;rem cr obedientiam populu alliciebant, certe non ifftdnbsp;tis uocibus,fcd omnibus intenigibili eloquio,mufico in�nbsp;fuper concentu animas tardioris populi permouendo.nbsp;Ex eo autem die ccepit folcnnis iUe ritus domino canen�nbsp;di laudes �facerdotibus oteuitis peruicestemporut.nbsp;Quorum primus omnium cantoru Afaph nominatur,nbsp;cuiusocanticainferta funtlibro Pfalmoru. Qgor��nbsp;omnium fumma hic breuisdeferibitur: Gratiarumaiiionbsp;pro beneficies dei,primumquidem populoifraeliticonbsp;prlt;e/�itis,fecundo totius mundi populis praftan^ pernbsp;Chrifium.

Confitemini o uosuericultoresdei, o^-minifiridei aiti�imi celebrate corde or uocibus beneficia omnipo�nbsp;tentiSf�t^uo foloproficifcituromne bonituefirum, cynbsp;fi quid patimini aduerfitatum uel defi^luum,per nomennbsp;iUius orate ut accipiatis,ipfum folum inuocetiSiCr ad ilnbsp;tiusgloriam fanilificandam tantum attend fitis: expertnbsp;mento qioq; edofii i�iies bonitatem predicate omnibuinbsp;populis. Gquot; docete omnia quagerunturin hoc mundonbsp;pendere ex illius tantum nutu G� ordine.

Cantateeijamp;pfalliteei.-gCnarratecmia mirabilia eius.

Orc er uerbis canite domino, articulis muficalibus fatagite ad ilU complacendum laudibus,fed omnia ex menbsp;ditatione cordis,unde proficifeatur dignus aff��lus, o'nbsp;admiratio mirabilium operum diuinorum, qiibus omninbsp;potentiam g- fapientiam fuam teftatur fidehbits.

* O nbsp;nbsp;Laudate nomen fantf�um eins : l�tetur

eorqu�rentium dominum.

Gratulamini uobis, g' illius gradamgrad iadlate ua bis prafiitam, non ob m�rita uefira, fed quia facrofan�nbsp;�lum eft nomen eius, cui foli accepta refir�da eftomnisnbsp;gloria G� bonitas.Lataftiini toto corde dominum requinbsp;rendo,utfimimu/m uobis bonum cupiatis, domino adhi^nbsp;rerc,uobisq; propitium po�idere.

Il Qu�ritedomin�amp;uirtutemeiustqus� rite faciem eius femper.

D��i fonperfi-agilitatis uefira miferiam fendtis,dei uobis robur auxiliumq precemini.lUius clementiam gnbsp;benignitat� femper ambite humilibus uotis et precibus,nbsp;II. Recordamini mirabilium eius qu�fecit: fignorum illius, iudicicrum crisnbsp;dus.

00 4


-ocr page 440-

PARALIP. PUI MV S.

N/fcil impo�ibile exi�imate iliiut potenti^e, quem di Jidflis creajfc coelum �y- terram^cuius portenta maxi^:nbsp;mu contra in^iot, qt beneficia pijs exhibita audifiis, etnbsp;uerborum orit illius ueritat�, ej certitudinem promifrnbsp;fiommt femper recordemint.

gt;5 Seinen [fraelferuieiusttilnlacobeledi eius.

Hocuefirtun officium erit,6 fernen cyfamilia ifrae^ lis,fideli�imi ferui dei, uos � po�eritat tacob quem ele=nbsp;git prlt;e alifi,non ob quiectm^ m�rita, fedfola eleilionenbsp;grati�bi amici,

14 nbsp;Ipfe dominus deus noftertin uniuerfa

terra iudiciaeius*

tp/c deut patrumnofirorum Abraam,tJ�ac,Gr ifia^ el,cr non alius deus, deus no/kr efl. Cuius prouidcntianbsp;totus mundus rcgitur, � quo cun�lt;e nationes hominumnbsp;gubernantur,

� y Recordamini in fempiternu padi eius� fermonis quern prxcepit in mille genera*nbsp;tiones*

  • 16 nbsp;Quern pepigit cum Abraham � �C iura�nbsp;menti illius cum Ifaac

  • 17 nbsp;Et conftituitilludjacob in pr�ceptum:nbsp;fie Ifrael in pa�um fempiternum,

f�4u� dni. nbsp;nbsp;nbsp;t^unquam memoria ueflra excidat clementi�imti/m

iOud f�dusfuum uobifeum itMlum, ^uo po�icitus uobis efl fe propitium deum uobis eff�, er patrem pienti�i=nbsp;mum,dummodo mmdata illius cr leges feruetis,hoc twnbsp;nmt pa�lum poUicitus efl ueftris patribus, pro omnibusnbsp;generationibus ueflris,utfubfiflat in perpetuum.Quodnbsp;iuramento fuo cofirmauit,tam ad Abraam patriarchatnnbsp;ueflrum, qu�m ad lacob, uoluitq^ idud inuiolabile obfernbsp;uari � populo fuo,er durare infiaem fa:culorum,tam lanbsp;cobofecund�m carnem filio, ciu�m ifracli injiiritunbsp;fidcAbraa.

  • 18 nbsp;nbsp;dicens�Tibi dabo terram Chanaan,fu*nbsp;nicuium h�reditatis ueftr�^

Cuius foederis orrabonem interpofidt promi�ionis terram Chanaan, omnium terrarum opttmam,celeber^nbsp;rimam cr mediam, ut fit peculium ueflrum, cr uadimonbsp;niumpatrhecoeleftis,

  • 19 nbsp;Quum effetis pauci numero,parui Sicanbsp;loni eius�

  • 10 nbsp;Et tranfierunt de gente in gcntem,amp; denbsp;regno ad populum alterum.

Nondimifit quenqu� calumniarieost fed increpauitpro eis reges�

  • 11 nbsp;Nolite tangere chriftos meos� amp; in pronbsp;phetis meis nolite malignari�

Viemineritis conditionis ueflrte prioris,quando om^ niumnationum minimaeratis, ermiferrimi, numeronbsp;pauci,modic� lt;eflimationis, ZT peregjrim in ea terra cunbsp;ius nunepoffeflionefi-umt'mi: quando de unagente ��=nbsp;rabatis ad aliam,nuUo loco proprio c�nfifltntes, de re^nbsp;gno peregrinantes ad regnum,ubiq;fubditi cr oppre�inbsp;igentibus,dei timor� carcntibus,ubiq} tarnen dei uefirinbsp;bentficio tuti. Qgo� fi quimagnorum principum uetnbsp;�nbsp;DIBRE HAIAMIM.

�imwiMn adfligere tentaff�nt', iHico in fegrauifi'l'O''^ dei ueflri manumfentiebant, ut minime aufi effent uosnbsp;demde contingere, non fecus atq^ fi regesnbsp;terrarum donum. Sic pretiofi eratis 'm oculii d� uejtrt,nbsp;ey� pradicatores gloria dei tota terra amp; oninibusre^nbsp;gnis, quos uel modicum adflixiffc crimen habebatur,uenbsp;luti htfiemaieflatisdiuinie,

^3 Cantate domino omnis terra � teexdiein dient falutareeius�

i4 Narrate in gentibus gloria cius � i** �is populis mirabiliaeius�

ay Quia magnus dominus, 8claudah��* nimis�SC horribilis fuper omnes deo�*^,nbsp;i6 Omnes enimdnpopuIorum,idoUi�nbsp;minus autem coelos fecit�

xy Confeflio amp; magni�centia corafl'^*� fortitude amp; gaudium in loco eius�

Sed non folum uos iffaelita fecudum cament filij dominum canatis,quin etiam omniH terrarv�n ivnbsp;niti popidi creatori ueflro laudes pariter dicite: et ei^nbsp;gelizate promiffamfalutemper lefum faluatoreinf^nbsp;intermi�ione,fubinde nouiteruocatiet iUufiratinoUUgt;^nbsp;domino canticum conduite : per omnes gentesg^^^quot;*nbsp;dei diffeminate, er magnificenti�mirabiliutitop^'*^nbsp;fuorum concelebrate, Nu�afitgcnsexpersgrati^�^'nbsp;ad unam omnes uno humero adorent dominum deugt;� �rnbsp;rael. Magnus efl enim omnium bonorum eotidit��gt;'^nbsp;dator,cruehementi�ime laudabilis. Qmniumfr^.nbsp;deorum eliminator er iudex,quem tremuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

uerfariapoteflates.I^onfuntcnim dq, quos�i^^^f*^ uit coluitq^gentilitas,fed entia nihili,prieterim�gt;�^''^nbsp;men prorfus nihiiDominus autem deus iffael totu/quot;'nbsp;Ium er quod ccelo tegitur omne creauit. Soli einbsp;gloria,bonitas er firtitudo reddatur. Eo folofidend�^nbsp;illi adhierendum,deq} iUius dementia er grati!iglt;gt;'*^^nbsp;dum efl omnibus pijs,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

iS Afferte domino famili� populorw��^^ fertc domino gloriam SCimperium� .

Date domino gloriam nominieii*��^^ uate facrificium , 8C uenitc in conipquot;nbsp;eius : amp; adorate domin�in decorefantt�*nbsp;Faccff�ntpauculaida tribus ifraeliticacr�^'^'^nbsp;inconflantes,uos potius 6 onmes familiiegentiu'�^^^^nbsp;terrarum imperia totius mundi ampli�ima.nbsp;wm bonitatis diuin�,ey� mditiamflagilitatii^'^ *nbsp;offerte domino facrificia, uitulos fdlicet lal'i'^^'''�^nbsp;ftrorum,fuffitum quoq^ fidei er deuotionit}nbsp;dis contriti er humiliati dom'mo facri�cetis-'^ti^^^nbsp;fiifionemer flultitiamcum impotentiadecernitegt;nbsp;mino deo ueflro gloriam er fanditotem con�tetrdnt:^nbsp;doratec^ proni in terram maieflatisfutefindit^t^nbsp;gratiam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , *

Paueat � facie eius omnis terrat�P�* fundauitorbem immobilem�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

Cotttremifeite ey firmidate coram deo, niw omnes inhabitatores terra, Hon enim iuflifieati^

^9

50


-ocr page 441-

PARALIP. PRIHVS.

w i�dicio fuaomnisuiuens.Si enitn hoe egeritii col)unlt;^ fli, er httiniliteruoseiMngelio fuofubieceritii,eiuiq�nbsp;Srntiim iinplorabitis, corriget ipfe orbem terra, zsquot; ttdnbsp;fe couerfos in omni bonofimabit, �r no patietur ultranbsp;pn- tot errorutn ambaga errare tot nationesac terras,nbsp;5*nbsp;nbsp;L�tenturc�lij�Ccxultet terra ��Cdic�t

in nationibus,Dominus regnauit.

ld ut promiffivm eft,�c fisturu cr�dit�, V ad dei lau^ dfj er grd�ir�tWrfiStowin inuocate quicijuid ufpiant efinbsp;in coelo or terra.Dominuf enim, ut uoluit, 01 iudaa tannbsp;turn notui,poJVrac nedum ubitj; cognofcetur, fed etianinbsp;S,loriofi�imeregtiabitinotnnibuigeMibui,

Tonet mare Si plenitude eius� exultent 3gri,8c omnia qu� in eis funt.

Tune laudabunt ligna faltus coram do niino�quia uenit iudicare terramgt;

^^iHatadgloriamconditoris fui ua�i�iwnwware, ^nicquid aquariim beneficio uiuit. Exultet arida tdnbsp;er m�nalia cudaregionum. Etiam ligna arbores'^;nbsp;^fi-u�liii omnis, canaht domino b�n�ficia fua. Venitnbsp;�''�ini omnium creator ad reftituendum hominem, cr 01nbsp;^ntiioti refumpturm eum, propter quem fe hac omni�nbsp;^�eataejfe clamant cragnofciM.

^Confitemini domino, quoniam bo.-nus�quoniam in �ternum mifericordia cius.^

C^uicquid fumus pojfumui bonitati diuina �cce ptum refiratur,ut illi foligratiai-umaitio, beneficennbsp;t�e i�iits agnitio debeatur � nobis.

Et dicite, Salua nos de� faluator nofter� amp; congrega nos,�lt; erue nos de gentibus,nbsp;Utccnfiteamurnominifandotuo,8CexuInbsp;temus in carminibus tuisgt;

Dicant ergo tam tfrael qu�mgeittes omttes,ex ope^ tibus damnati cr impififolagraita dei filuandi, Dicdntnbsp;elc�i omnium flt;eculorum:Saluanos domine deus,qui fonbsp;lus faluator es,iuftus,clemens, cr feruare potens, cr totnbsp;errorum opinionibits diflaittes di�idcntesq; ac flultanbsp;atnulatione mutuum odientes, congrega in unitatemfi^*nbsp;dei cr charitatis, ut eruantur ab errorum cr perfidia^nbsp;�nm laqueis, cr omnibus peccati5,gentes uniuerfe, adnbsp;^anin�ter confitendum nomim tuofando,quoniamnbsp;honumfjt, cr adlaudandumbeneficia gratia tu�,qult;tnbsp;folafaluantur eledi.

� Benedi�us dominus deus Ifrael ab�-, Si ufqj in �ternum t amp; dicat omnis Populus Amcn,8^ hymnum domino.

Soit� dozninws deus ifrael omnium creator cr adn� ^�figt;'atorf�culorubenedii!lus/it,cr pio hominuafiidunbsp;^^treatur, ut illi Joli placere omnes q fynceri�ime cu~nbsp;Pi^nt.-hocefienimdominu benedici, illius uoluntatemnbsp;Pprefi^ri pra omnibus,eid�foliac^arere,ld utfempernbsp;^�^Cr ab omnibus,ubiq; fandi or are debent, cr fumsnbsp;defiderari ab omnibus creaturis,ut omnes parhnbsp;J �^dicantcrfentiant,San(lificeturnomentUMn.

, ^Defeliquit itaq; ibi coram area f�delt; ��Qnuni Afaph SC fratres eiiis� ut mini^

DIBRE HAIAMIM.

ftrarcntinconfpedu arc� iugiterperfin* gulos dies,amp; uices fuas*

58 nbsp;nbsp;Porro Obed edom, amp; fratres cius fexa^

gintaodo � Si Obed edom filium Idithun, SC Hofa conftituit ianitores.


59 Sadoc aut� facerdotem. Si fratres cius fa cerdotes, coram tabernaculo domini innbsp;�xcelfo,quod eratin Gabaon:

Apparet arcam don�m folam translat�in 2^ion, ibi �em^ ordmatos facerdotes cum cantoribuscrmim-ftrisEeuiticiordinis,utpr�di{lu e/�.Nihilominus etiamnbsp;in Gabaon,ubi tabernaculum ^�ofis remanferat,tranf=�nbsp;latum �silo,ordinauerat Dauid facerdotes CT ianito^nbsp;res fexaginta cr oflo,quibus pra�rant duo Obed edomnbsp;hic nominati, quorum fecundus films Idithun cognon�-natur.Ex quo apparet unde temporibus SalomOnis Ga=:nbsp;baon maximum excelforum diilum fiierit,ubi cr Salo=nbsp;mon facrificauerit, cr exauditus, domino illi in fomnisnbsp;apparente.Erat enim ibidem altare holocauflorum Monbsp;faicum, ad facri�candum ex dijfenfa�one dei, ufq; adnbsp;temph Salomonici dedicationem. Quum autem Gabaonnbsp;interpretetur in excclfum collem,incertu efl an propriifnbsp;nomen fit an appellatiuum.

  • 40 nbsp;^utofferr�t holocaufta domino fupernbsp;�ltareholocauftomatis iugiter maneSc uenbsp;fpere,iuxta omnia qu� feripta funt in legenbsp;domini,quampr�ccpitlfraeli

  • 41 nbsp;nbsp;Etc� eis Hcman 8C Idithun,amp; reliquesnbsp;cIedos,unGquenqj uocabulo fuo ad con^nbsp;fitendum domino ; quoniam in �ternumnbsp;mifericordia eiust

    Gabaan es celfuQi.

    41 Hemanquoqjcu eis amp;Idithon canen^ tes tuba, amp; quatientes cymbala � Si. cmnianbsp;muficorum organa ad canendum deo: fi-liosautanldithunfecitcfleportariost

    45 Reuerfus^eft omnis populus in do-mumfu�� �CDauid, ut bcnediceret etiam domui fu�

    Exliteraco�ligitur holocaufta oblatadominofuper ara holocaufti mane cr ucftgt;ere, fecundum legem Mo=nbsp;fis,ubi cr cantores Heman cr Idithun cum reliquis adnbsp;hocordinatisnominatim,ad laudandum dominum crnbsp;confitendum ei beneficia praftita.ldq^ non folumuoci^nbsp;bus humants, fed etiam miificis itiftrumentis multi genenbsp;ris : qua omnia magis uideittur �Uerofolymis in co�enbsp;Ziozf peraila qu�m alibi.De quibus tarnen diftgt;utare utinbsp;lenonfiterit.

    fCAPVT XVII.

    Vum autem habitaret Dauid in domo fua, dixit Dauid adNa=nbsp;than prophetam, Ecce ego habite in domo cedrina; arcaaut�



feederis domini fub pellibus eft.

2. lt;fEt ait Nathan ad Dauid,Omniaquae in corde tuo funt fac�deus enim tecum eft.

J ^lgitur node ilia fadus eft fermo dei �dNathanjdicens�


-ocr page 442-

PARALIP. P R IM V S.

  • 4 nbsp;.Vadc Silo quere David fer uomco�Hjcnbsp;dicit dominus,Non �di�cabis tu mihi donbsp;mum ad habitandum�

  • 5 . Neq^enittimanf� in domo ex eo temponbsp;rc quo eduxi Ifrael ufq; ad diem hanc � fednbsp;fui mutans locatabernaculi,�itentoriii

C per omne tempus quo ambulauicum omni Ifraele.Nunquid uerbum loquutusnbsp;fum fait cm uni iudicu Ifrael, quibus pr�-ceperam ut pafcerent populum meum Sinbsp;dixi, Quarc non �dificaftis mihidomumnbsp;cedrinam^

- Nuncitaqj ficloqucrisadferu�meum DauidtH�c dicit dominus exercitu�,Egonbsp;tuli te, qu� in pafcuis fequereris gregem;nbsp;uteflcsduxpopulimeilfracl�

8 nbsp;nbsp;Et fui tecum quocunq} perrexifthSi in?

terfeci omnes inimicos tuos coram te, fe^ cicp tibi nom� quafi unius magnor� quinbsp;�clebratur in terra�

Et dedi locum populo meolfraehpian? tauieum,8lt;habitabit in co. Si ultra nonnbsp;c�mouebitur�ncc addent filq iniquitatisnbsp;atterereeoSjficut� principio

)o ex diebus quibus dedi indices populo meo Ifrael, Si humiliaui uniuerfos inim�^nbsp;cos tuos.Annuncio ergo tibi, quod�difinbsp;�aturus fit tibi dominus domum.

Il Quum^ impleueris dies tuos ut uadas qd patres tuos,fufcitabo fernen tuum poftnbsp;te, quod erit de filqstuistSiftabiliamre*nbsp;gnum eius.

IX Ipfe �dificabit mihi domum. Si firma-bo folium eius ufq; in�ternum�

IJ ego ERO El IN PATREM,8iipfeC-ritmihiinfilivm.-Si mifericordiam meam non auferam ab eo, ficut abftuli ab eo quinbsp;ante te fuit�

14 nbsp;Et ftatuamcum in domo mca. Si in re

gno meo ufqj in fcmpiternumtSi thronus eius erit firmiffimus in perpetuum�

I y nbsp;nbsp;luxta omnia uerba h�c, Si iuxta uniuer

famuifionem ift�, fie locutus eft Nathan adDauid.

Quum^uenifletrex Dauid,8ifediffet coram domino,dixit,Quis ego fumdominbsp;ne deus, Si qu� domus mea, utpr�ftaresnbsp;mihitalia;'

  • 17 nbsp;nbsp;Sed Si hoc parum uifum eftin confpe?nbsp;�lu tuo 0 deus, ideo^ locutus esfuper donbsp;mum ferui tui etiam in futurum : Si feciftinbsp;me fpe�abilem fuper omnes homines donbsp;mine deus�

  • 18 nbsp;nbsp;Quid ultra addere poteft Dauid,quumnbsp;ita glorificaueris feruum tuum, Siftruutnnbsp;tuumeognoueris^

*^9 ^Dominepropter famul� tuumiuxtai

dibre haiamim�

cortu� fecifti omn�magnificcntiamh�c. Si nota elfe uoluifti uniuerfa magnalia�

Xo Domine non eft fimilis tui � Si non eft alius deus abfqj te ex omnibus quosaudi-uimus auribus neftris�

XI Quis cnim eft ut populus tuus Ifrael, gens una in terra, ad quam perrexit deus,nbsp;utlibcraret populum fibi, utponeres tibinbsp;nomen magnitudinum Simirabibunijntnbsp;eficeres nationcs � facie populi tui, q�^*�nbsp;de Aegypto liberafti�

Et pofuifti populum tuum Ifrael tibi*quot; populum ufqj in �ternum, Situ dou�n��nbsp;fadus es deus eius.

Nuncigitur domine,fermo queiul�^� tus es famulo tuo, Si fuper domum ei��,nbsp;�onfirmetur in perpetuum, Si fee ficudo^nbsp;cutus es�

14 Permaneat^ Si magnificetur nomen tuum ufqj in fempiternumtSi dicatunD�nbsp;minus cxercitu� deus Ifrael SidomusD�nbsp;uid ferui tui permanentis coram te den�nbsp;Ifraelis�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

xy Tu enim deus meus rcuelaftiaurii�^^ ferui tui, ut�dif�cares ei domum � idej^^�nbsp;inuenitferuus tuusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut orct cotais�

x6 Nuncergodominctuesdeus�Sife^�' tus CS ad feruum tuum tanta benefida�nbsp;X7 Etnuncc�pifti benediceredomd*^nbsp;ui tui,ut fit femper coram texteenimnbsp;ne benediccnte, benedi�a erit innbsp;tuum.

Eadem ad uerbum Icguntur �.Reg.r. lt;fCAPVT xviir.nbsp;Aflum eft a�t poft hfCjUtpdH*nbsp;terctDauidPhilifthiim,�^ynbsp;miliarcteos. Sitollcret�em^nbsp;filias eius de manu Philiftb^,^nbsp;X percuterct^ Moab, Si f�erentMoamnbsp;ferui Dauid,offerenres ei muncra. lt;

  • 5 nbsp;Eo tempore pcrcufl�tDauidctiam^�*nbsp;r�zex rege Soba regionis Hemath,

do perrexit ut dilataretimperiSfuum adflumcnEuphraten�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

4 Cepitergo Dauid mille quadrigas^'jj? �ifeptem millia equitum, ac uigimj^yjjjnbsp;uirorum peditum � fubneruauit^nbsp;omnes (equos) curruum, excepiisnbsp;quadrigis quas referuauit fibi�nbsp;y SuperuenitautetSyrusnbsp;ut auxilium prf b�ret Adar�zer reg*nbsp;fed Si huius pereuffit Dauid uig^nnbsp;millia uirorum�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, narma

  • 6 nbsp;EtpofuiiDauid��)inSyn^��,nbsp;fci,utSyriaquolt;ilt;cniir��H,o�;nbsp;nera� Seruauit�B dominus Daum*

Tttlic

nera� Seruauit^ domin �is ad quxperrexerat*


-ocr page 443-

I PARALIP. PRIMVS,

Tulitqqj Dauid dypcos aureos, quos habucrantfcrui Adar�zen�C attuliceos innbsp;1 �trufalem�

Identaduerbum habuit ftr�quodfcribiturfecuni� piulta tarnen hic adnotanda erant pronbsp;^^braoritgrammatica, fed illud alteriiu ejl aperts. Ali^inbsp;^ttatamen in Samuelecopiofiora funt,qu�mhiclegan^nbsp;***gt;�� �ifcimus inter'mi Syriam Saba dt�am earn ejfe innbsp;cr Hemath,que hic nominatur. Vbi aut� hic hanbsp;^^tur, Cepiffe Dauid nutte ijuadrigM eius, crfeptentnbsp;^��ttlia equitum,ac uigfntimi�ia uirorum militum. In Sanbsp;^flefcribitur. Btcepit Dauid ex eis mitte crf�ptmlt;�nbsp;i^ntos�quit�s, cruiginti mittia pedittvm. Vbialiquanbsp;uidentur, feriptorum uit ia clarius apparente,nbsp;quoq^ Damefek legitur, quod hic Darmefek, eunbsp;^^fgt;�a.r,non inconfueta orthographia tudaortim. Siedenbsp;uerfu fexto fcribitur apud llebraos : Et pofidtnbsp;in Syria Darmefek, er e�fenfus corruptus uelnbsp;*�^^ncatut. In Samuele uero additur, pra�dia uelfiatioanbsp;^^�quodhicobmittitur.

� Neenon de Tcbath SC Chun urbibus �^darezer tulit Dauid �ris plurimuin, dcnbsp;4uo fecit Salomon mare xneum, �C colu^nbsp;^naSjSi uafa �nea.

liic legimus nomina urbium Syrilt;e Tibhath amp; Kic ^,qu� in Samuele leguntur,�eta er Berothai, nimi'*nbsp;. ^tvfttbinomines.

  • 5 ^Quodc�audiffetThourcxHemath,nbsp;percuiTiiTe uiddicet Dauid omnem exercinbsp;tiim Adarezer r�gis Sobat

Perpetua hic Thohu dieitur rex Kemath, qui in Sa^ ^lefcribiturThohamp;irre�agabiliterdifciturfSyrianbsp;I ^nunam,fedduMeffe,SobacrHemath.

� mifitAdor�filiumfuumadrcgcmDa� '�idjUtpoftularetab eopacem, amp;benedi-cerete� eo quod percuffiffet, amp; expugnaf.nbsp;fet Adarezer: aduerfarius qppe erat Thounbsp;Adar�zer Sed 8c omnia uafaaurea, 8C ar*nbsp;8entca,amp;�nea,

Qtti hic Hadoram legitur,in Samuele legitur loram, uafa aurea, er argentea, er lt;erea,fuplendum efl,esnbsp;gt;'�mtinmanu eius, quodinSamuelelegimus,e^truncitnbsp;^�tnthiefentefttiamdeelarat.

confecrauit^ etiam ea Dauid rex domi **0 cum argento 8i. auro quod tuleratexnbsp;��^iuerfis genribuSjtam de Idum�a �f Mo

amp; filiis Ammon.qu�m dc Philifthiimnbsp;^Amalec.

{�.Q idunjieaab Edom legitur, quod alij ab Ara, �a. ^T^^^gt;f^ililapfufcribentis pro �?,.

. Il Abifai uero filius Sarui^ peuffit Edom �j falinarum decem 8C odo millia:nbsp;conftituit in Edom pr�fidium, ut fernbsp;I J*quot;� Idum�a Dauid: faluauit^ dominusnbsp;I �4 ^'dincundisadqu�perrexerat.nbsp;j Je �^'gnauitergo Dauid fuper uniuerfuninbsp;�c filciebat iudicium atqj iuftitiam

D�BRE 'H A I AH �M.~ cundo populo fuo.

I y ^orr� loab filius Saruif crat fup excrci t�,amp;Iofaphat filius Ahilud�c�mctariis.nbsp;Qupdhiclegimus, Et Abif� filius Saruitepereufiitnbsp;Edom in uatte Salis decem cr o�o mittia:in Samuele lenbsp;gitur,Et ficit Dauid nomen, fcilicetfibi quum reuerte^nbsp;retur de cade, qua fa�a fiterat in Aram uelSyria in ualnbsp;le Salis dec� er odo mittia,qua non contradicunt, cumnbsp;Dauid nomen aflecutus dieitur de flrage quam f�ceratnbsp;Abifaiduxmditia.

  • 16 nbsp;Sadocafitfili�Achitob, SCAchim�lechnbsp;filius Abiathar,facerdotes:amp;Sufa,fcriba*

Abimelech hic legitur,alibi Ahimelech.�militer hic Saffa,alibi Saraia.

  • 17 nbsp;Banaias q uoqp filius loiad� fuper (legiaanbsp;nes) Cerethi ScPheleth�porro filq Dauid,nbsp;primi ad manum regis^

Hicfilif Dauid primi dicuntur ad manum regis,alibi facerdotes �iilfe,M difcamus quomodo in loco nomen ftnbsp;cerdotis accipi po�it, pro magna authoritatc pottentianbsp;bus er omnibus in reuerentia habitis,

' '' lt;fc AP VT XIX.

I Ccidit aut�, ut morerctur Naas rex filiorum Ammon,SC r�gna*nbsp;ret filius eius pro eo.

a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixit�Dauid, Facia miferi*

cordi� euHanon nIioNaas:pr�ftititem mihi pater eius grati�. Mifitep Dauid nunnbsp;cios ad confolandum cum fuper (m�rte) panbsp;tris fui. Qui cum peruenilTentin terram ft'nbsp;liorum Ammon, utcofolarentur Hanon*.

  • 5 nbsp;Dixerunt principes filiorS Ammon adnbsp;Hanon,Tu forfitan putas quod Dauid honbsp;noris caufa in pattern tuu, miferitqui connbsp;folarentur tc;n�nneanimaducrtis quodnbsp;ut explorent, amp; inueftigent, amp; fcrutenturnbsp;terram tuam uenerintadteferuieius:'

4 ^IgiturHanonpueros Dauid decalua uit Sc rafit,6lt; pr�cidit tunicas corn per menbsp;diumufqj ad nates,amp;dimifiteos.

�y Quicuabqirentjamp;hocmandaffcntDa uid per uiros, mifitin occurfum eoru (gr�nbsp;dem enim contumeli� uiri fuftinuer�t) 8Cnbsp;pr�cepitutmaner�t in lericho, donee erenbsp;�ccret barba corum, amp; tunc reucrter�tur

  • 6 nbsp;�videntes a�tfilii Ammon quod iniunbsp;ri� fcci�cnt Dauid, tarn Hanonqreliquusnbsp;populus, miferunt mille talenta arg�ti, utnbsp;conduceret fibi deMefopotamia, 5C deSynbsp;ria Maacha, amp; de Soba currus �C�quit�s.

  • 7 nbsp;Conduxeruntamp;trigintaduo millia e�rnbsp;ruum, 8C regem Maacha cu populo eius.nbsp;QuicumuenilTentjCaftramctati funtere=nbsp;gione Medaba, Filq quoqj Ammon cogrenbsp;gati dcurbibus fuis, uenerunt ad bellum.

  • 8 nbsp;^Q�od qu�audiffet Dauid, mifitio*nbsp;ab omnemexerdt� uirorum fortium;


-ocr page 444-

PARALIP. PR I H VS.

�f cgreff�^ filq Ammon, direxer�tacicm iuxta portam cinitatis�reges autem qui adnbsp;auxilium cius uenerant,fcparatim in agronbsp;fteterunt.

lo Igiturloab intdligcns bellum exaduer fOjamp;poft tcrgum contra fe fieri elegit ui^nbsp;ros fortifl�mos de uniuerfo Ifrael, �C perrenbsp;xit contra Syrum,

� * reliqu� autem partem populi d�dit fub manu Abifai fratris fui t amp; perrexer�t connbsp;tra fiiios Ammon.

I i nbsp;nbsp;Dixit^jSi uicerit me Syrus,auxilio eris

mihi�fiautefuperaucrint te filij Ammon, cro tibi in pr�fidium.

15 Confortare, Siagamusuiriliterpropo pulo noftrOjamp;prourbibus dei nofiritdonbsp;minus autem quod in confpe�u fuoboxnbsp;num cftjfaciat.

  • 14 nbsp;Perrexitergo Ioab,amp;populus qui eu conbsp;erat, contra Syr� ad pr�li�.-amp; fugauit cos,

  • 15 nbsp;Porr� filfi Ammon uidentes quod fu-giflctSyruSjipfi quoq; fugerunt Abifai franbsp;trem eiuSjamp;ingrelfi funt ciuitatcm � rcuernbsp;fus^ efietiam loab in lerufalem.

I � nbsp;nbsp;Videns autem Syrus quod cccidiflct co

ram Ifrael,mifit nuncios, amp; adduxit Syr� qui erat trans fluuium.Sophachaut�prinnbsp;ceps militi� Adarezcr,crat dux eorum.

  • 17 nbsp;nbsp;nbsp;Quod cum annunciat�elTetDauid,nbsp;congregauit uniuerfum Ifrael, amp; tranfiuicnbsp;lordanem.irruit^ in eos, �C direxitex ad^nbsp;uerfo aciem,illis contra pugnantibus.

  • 18 nbsp;nbsp;Fugitaut�Syrus Ifrael, �CinterfccitDanbsp;uid de Syris fcpt�millia curruum, qua^nbsp;draginta milliapeditum,�iSophach exernbsp;citus principemoccidit.

  • 19 nbsp;nbsp;Videntes autem ferui Adarezer feab IC'nbsp;rael effe fuperatos, pacem inierunt cumnbsp;Dauid, amp; fer uicru nt ei� noluit^ ultra Sy*nbsp;ria auxilium pr�berc filfis Ammon.

Eifdem uerbK eadem hifloria hic feribitur, qu� hetur in fecundi Samuelis decimo. Varietdf qult;edam eftnbsp;de numero conduilitij militii^ Syrii, cy'occiforum inbsp;toab (2� Dduide,^utefi non eft rei/cienda in fcrib�S,fi(anbsp;cilealioqui compldnari potefi,

^CAPVT XX.

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annicircu^

lum, eo t�pore quo folent reges ad bellaprocedere,congregauitnbsp;quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' loab excrcit� SC robur militi�,

�C uaftauit terram filiorum Ammon: pcr.-rcxit^,et obfedit Rabbatporro Dauid ma nebat in lerufalem, quando loab pereufl�tnbsp;Rabba,amp; deftruxit earn.

Tulita�tDauidcoronamMcIchomde capite eius,amp;inuenit in ea auri pondo ta^nbsp;kntum, ^pretiofilfimas gemmas t erat^

DIB RE HAIAHIM.

fuper caputDauid.-manubias quoq^urbis plurimas tulit.

  • 5 nbsp;nbsp;Populum autem qui erat in ca eduxitictnbsp;fecit amp; ferrauit ferra Sc tribulis ferreis acnbsp;ferris�fic fecit Dauid cun�is urbibus filionbsp;rum Ammon ; �C reuer(us eft Dauid cumnbsp;Omni populo fuo in lerufalem.

4 qfPofth�cdurauit bellum in Gazer ad ucriumPhilifth�os : in quo pereufl�tSo^nbsp;bochai Hufathites^Saphai degenercRa�nbsp;phaim,amp; h umiliauit eos.

y nbsp;nbsp;qf Aliud quoqj bell� geftumeftaducr-'

fus Philifth�os,in quo perculTitEll�^��� (kdeodatus) filius Saltus Lehemitesfr^ttf�*nbsp;Goliath Gcth�i, cuius haft� lignuiPnbsp;quafi liciatorium texentium.

  • 6 nbsp;nbsp;qpScd�taliudbellSacciditin Getb�'**nbsp;quo fuit homo longiflimus fenoshabe^nbsp;digitos,id eft fimul uigintiquatuor. q�*^nbsp;ipic de Rapha fuerat ftirpc generatus-

jr nbsp;nbsp;Hic blafphcmauit Ifrael t amp; pereuft�t^

lonathan filius Samaa fratris Dauid* g Hi funt filii Rapha in Geth,qcccid^f �nbsp;de manu Dauid �c in manu feruot^,^*^nbsp;initium huius capitts habetur Samuelisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

pite de c�pto beUo contra fiiios kmmon per nbsp;nbsp;�

ad exordium belli. Obmiffa autem hic eftbi�'^'^^j^i. Dauidis de adulterio Kethfabee ac homicidionbsp;capta urbe aquarum. Defribitur hic triutnp^^.nbsp;dis de urbe kabbath filiorum kmmon, quinbsp;tins in fine duodecimi capitis dgt;idlt;�m,ufc^ adnbsp;dem.Detnde iterum prteterita tota hiflorianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Cr Amnonis, quaratione, quomodoocciflP^ Et de filifs Saulis occifis, � tredecimo capite ufnbsp;lUum uigefimiprimi.Paucis hic perflringuKfi^^nbsp;deuiiiorijs Dauidis cr militum fuorum, Cfnbsp;mnia ex diHis ibidem.

fCAPVT XXI. Onfurrcxit autem fataynbsp;Ifrael, �C incitauit Dauid **nbsp;^Bi'meraretllrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ad

Dixit^ Dauid adloab�^f

*

J __________

principes populi,Ite numeratclfia^^^^^�, fabcc ufqjad Dantamp; afferte mihi n�'�nbsp;utfeiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpo

Refpondit^ loab, Augeat pulum fuum centuplum, qnbsp;dominemi rex,omnes ferui tui^^^ innbsp;rc hoc qufrit dominus meus,�nbsp;catumreputeturlfraeli.^

4 ^Sedfcrmo regis magispr3eu3^�^,'^ic perloab�egreffus�jcftloab,amp;^*^nbsp;uniuerfum Ifrael.etreuerfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/jilitliu�

Satanum fittiffe fuper uel contrit ifntcl^� quot; ^gjuilfe eft, qu�m dominu pro peccatis populinbsp;pui�re eos, cr propeccato P�pi*^^^����'quot;'nbsp;t(oluitur,imputatur^ 4 deo ad uindi�anigt;



-ocr page 445-

e

' P�R�LIP. PRtMVS.

�fl�t leue di�iintilttri i dn bonititte potuijj�t. l�ihil es I miindum e/t in operibut qudntumlibct iufiorum:utnbsp;, ^ogintur feinper clamitre, Ne tntrc� m iudiciimt ctt�inbsp;(' f^uotuodo/mne.

DeditcpIoabDauidinumerumcorum 9UOS uifitaueratjSC inuentus eft omnis nunbsp;Werus Ifrad mille millia, amp; centum millianbsp;'iirorum educentium gladium�de luda aunbsp;tem quadringentafeptuaginta millia bel-^atorum�

� Nam Leui amp; Beniamin nonnumera^ t�it cum eis, eo quodloab inuitus exeque-tetur r�gis imperium^

Difplicuit aut� deo quod iuffumcrat, S^percuffitlfracl.

� Dixit� Dauid ad deumtPeccaui nimis t^thoc facerem.�obfecro aufer iniquitatemnbsp;^'^tui tui,quia ualde infipienter egi�

  • 9 ^Etlocutus eft dominus ad Gaduid�^nbsp;tem DauidiSjdicens�

Vadeamp;loquereadDauidjamp;dicei�H�c �licit dominus �Trium tibi optionem dotnbsp;Uttum quod uolueris clige, amp;faciamtibi nbsp;�i Cuni^ueniffetGadadDauidjdixitei.-K�c dicit dominus Elige quod uoluerisnbsp;(uelrecipetc:)

Breuiore�hic quoq; narratio numerationis qu�nt ' i.Keg.zi-^^t^it'autemhicnumermt�-adis mille miUianbsp;centum millia uirorum armageflantium, pra:ter lusnbsp;dant, ubi numcrauit feptuaginta millia er Beniamin acnbsp;Lcui.Ejl autem undecies centena mittia:in Samuele ferinbsp;buntur odies centena mi�Ua, er lt;iuinlt;iuiesc�'ntenanbsp;1*4 de luda. KultK rationibui fieri potuit ut numerics 'mnbsp;hipta relaties uariaretur, ne de hac re cogamur efieannbsp;^ij.Buit enim negotium nunterationis � loab inuito pernbsp;fidum,erinfuper uindiila dei incidente perturbatwnnbsp;^mterruptum.

Auttribusannisfam�,auttribusmenf� bus tefugere hoftes tuos, amp; gladium eo-*nbsp;rum non poffeeuadere, auttribus diebusnbsp;gladiuin dni,amp; mortem uerfari in terra,etnbsp;angdum domini interficerein uniuerfis finbsp;nibus I^�^^^bnuncigituruidequidrcfponnbsp;deam ei qui mifitme,

' *5 nbsp;^Et dixit Dauid ad GadtValde me an-

gufti� premuntjfed incidam in manus do yni tii, quia mult� funt miferationes eiustnbsp;I iumanus autem hominum non incidam.nbsp;4nbsp;nbsp;Mi�t ergo dominus peftilentiam in If-

*quot;3^1, �C cecider�t de Ifrael feptuaginta mib lia uirorum.

Mi�t quoq; deus angelum in lerufaa ut percuterct earn : cum^ percutere-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�U�, ui dit dominus, �C mifertus eft fuper

I J^aluni, Sfimpera�itangclo qui percutiez ��tjSufficit, i� ceftet manus tua.Porro annbsp;8^1us dniftabat iuxta area Oman kbufaei.

DIB RE HAIAMIH.

16 nbsp;nbsp;^euas^ Dauid �culos fuos, uiditah

gelum domini ftantem inter c�lum amp; ter ram,et euaginatum gladium in manu eiusnbsp;extentum contra lerufalem, �C cecideruncnbsp;tarn ipfe qu�m maiores natu ueftiti ciliciisnbsp;proni in fecies fuas.

,7 Dixit^Dauidaddeum.Noneegofum qui iulfi ut numeraretur populus Egonbsp;quipcccaui, ego qui malum feci tiftegrexnbsp;quidcommeruit�Dominc deus meus uernbsp;taturobfecrc manus tua in me, Siindo.-mum patris meitpopulus autem tuus nonnbsp;percutiatur.

  • 18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Angelus ante domini praecepitGad,nbsp;ut diceret D auidi, u t afc�deret, extrucrct�nbsp;altare domino in area Oman lebufaei.

  • 19 nbsp;Afcendit ergo Dauid iuxta fermonemnbsp;Gad, qu�locutus ei fuerat ex nomine dfii.

Hie proponuntur in optione trej annifamis,propier tres menfes ac dies.In Samuele feptemannifamisproponbsp;nuntur, quod eauideretur maxime intolerabilis,cr tannbsp;tom'museligenda. Vel feptem anni pro aliquot annanbsp;fcribuntur.

  • 10 nbsp;Porro Oman cum fufpexiflet, �C uidiC-fetangelum,quatuor^ filq eius cun�eo,nbsp;abfeonderunt fe � nam eo tempore terebacnbsp;inareatriticum.

  • 11 nbsp;nbsp;Igitur cuueniret Dauid ad Oman, connbsp;fpexiteum Oman, amp; procefiiteiobuiamnbsp;dearea,SCadorauiteum pronus in terra.

2.2. ^Dixit^ Dauid ad OrnamDamihilo cum are�, ut �dificem in ea altare domi^nbsp;not ita utquantum ualetargeritiaccipias.nbsp;Sc ceflctplaga � populo.

  • 2.5 nbsp;nbsp;Dixitautem Oman ad DauidtTo(lc�ti�=nbsp;bi,SC faciatdominus meus rex quodcunqjnbsp;ci placet, fed Sc boucs do tn holocauftum.nbsp;Sc tribulas in Iign3,amp; triticum in facrificpnbsp;urn,omnia libens pr�bebo.

14 ^Dixit^rexDauidadOrnantNcqua quam ita fiet,fed emendo emamproar^nbsp;gento pleno, neqj enim tibi tua auferre denbsp;beOjSC fic offerte domino holocaufta gra^nbsp;tuita.

Bic de Areuna er quatuor filijs narratur, quomodo angelum pater uiderit,i�lii triturantibus triticum in asnbsp;rea, quo notetur maior gratia dei ad gentium populos,nbsp;quibus fe uideri pafiies eft, 'm quorivm poffeftione tansnbsp;plum extrui elegit in myfterio,de quo in Samuele.

^Dedit ergo Dauid Oman pro loco, fidos auri ponderis fexcentos.

  • 2.6 nbsp;nbsp;Et �dificauitibi Dauid altare domino,nbsp;obtulit^ holocaufta, 8Cpacifica,6Cinuo*nbsp;cauit dominfl,8C exaudiuit cum in igne denbsp;coelo fuper altare hol�caufti.

Pr�cepitcp dominus angclo,5C conuer tit gladium fuum in uaginam. .

PP


-ocr page 446-

PARALIP. PRIMVS.

^Protinus ergo Dauid uid�s quod auditfet eutn dominus in area Ornanle^nbsp;bufxiummolauit ibi uidimas.

Tab er nac ul U ni au�em domini, quod fecerat Mofes in deferto, amp; altare holocaunbsp;ftorum, ea tempeftate erat inexcelfo Ga=:nbsp;baon.

5O nbsp;nbsp;Et non pr�ualuit Dauid ire ante illud

qu�rere deum: nimio enim fuerattimo^ reperterritus, uidens gladiumangelido.-mini.

D4�i(f pro loco entpto d�dit Artwni fexce/ttos pclos auri,ut hic dicitur. in Samuele dantur pro area eybo^nbsp;bus argenti pcli quin^ua�Ma,(iult;c fi uarient non tanbsp;mencontrariafuist.

CAPVT XXII.

Ixit^ Dauid�H^c eft domus do minidei, �C hoc altare inholo*nbsp;cauftumIfraeU

inftindu diuino,etr angelica apparitio

ne, ac fequente earn falute populi ac reconciliatione dis uina, didicit certo Dauid cum locum � domino eleclum,nbsp;ad extruendum fibi�^atifiimam aram,^ templum nonnbsp;alio inloco tedificandwm,qui idoneus quoq^ ad conuenlt;nbsp;tionem multorum uideretur cr iUuf�ris, tantum^ peri^nbsp;culumcumeuafilfet nihil mente folicitiusfecumtratianbsp;re c�pit,qu�m quomodo templumgloriofi�ime extruenbsp;retur,adgloriam dei ifrael maxima,ut illo tempore nul^nbsp;lum illi /})lendidius prafirri pojfiet in orbe,

X ^Etpr�cepit utcongregarentur oi�ies proiclyti de terra Ifrael, amp;conftituitlato^nbsp;mos ad c�dendos lapides, poliendos, utnbsp;�dihearetur domus dei.

dt�Tpro� - Prouidentia autem dei fi^eciali accidit, ut templum lytis txtta Hhidcultuiomnipotentit deiconfecrandum,creatoric^

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fivmmo cr unico dicandum,non ab una ifraehtica gente

iedificaretur,fcd � profelytis,Qr ex gentium di/perfios ne,adhoc opus conuocatK.signuplaneuocationii gensnbsp;tium, et reprobationisiudaic�,ohmfi{turlt;e obfuam pernbsp;fidiam cr ingxu�tudinem. Torqueant ludiei laborem exnbsp;cindendorum lapidum,t:r poliendorum quadrorum,adnbsp;gentium defi}e�um,quafiliid�isotiofis,G� interim jkrnbsp;tentibus,genteslabori tantofiubdiderit Dauidrexc^nbsp;propheta. Gentes certeducunt fibilaudis e:rgratiiebenbsp;neficium,fe ad facrati�imos hoslaboresconduilosinnbsp;honorem creatoris fui fummi dei,promptaq; diligennbsp;tia undecima hora condutii in uineam domini laborant,nbsp;cr plenam merced� reportant cis qui primo mane consnbsp;du�lifiierant,ueluti de nequamoculo, ingratitudinenbsp;feedadamnatis.

5 Ferrum quoq; plurimum ad clauos ia* n�arum, 8C. ad commilTuras atqpun�u.*nbsp;ras pr�parauit Dauid, �C�ris pondus in-numerabile.

Dauid fumma diligentia colligit materiampretiofif fimam dum adhuc uiuit: firrum etiam ad clauos cr ia^nbsp;nuatiun�urat^ lapidum cr lignorum,quodmin(munf

10

DIBRB HAIAMIM. exilhmari poterat, gt ult�num, midto magis qua ptionbsp;maadeffeoperioportebat,

4 Ligna quoq; cedrina non poterant�ft* mari,qu� Sidonq �C Tyrii deportauetai*^nbsp;ligna cedrina plurima ad Dauid.

No� contentus uulgaribus lignis,curat aptari ad uehi elegantifiima quaq^exLibano, cedrina fcilicet,osnbsp;peraac arteSidoniorum Tyriortim. VtglorioftnHnbsp;illud templum figura effet ac facramentu ecclefia catbanbsp;liae � domino ele�he ad fuamgloriam, etiam txterisnbsp;de Libano lignis ac lapidibus adificandum effet '� fidnbsp;aura argentoq- corrafo � gentdiu diuitijs,nonlitda�('^'nbsp;Et dixit Dauid, Salomon filiusnbsp;puer �C delicatustdomus aut�quamnbsp;careuolo domino, magna erit, fubli��*nbsp;nominata amp; illuftris in c��is r�gion'^��nbsp;pr�parabo ergoeineceflaria. Et ob h���nbsp;caufam, ante mortem fuam omnesnbsp;rauitimpenfas.

6 nbsp;^Vocauit^ Salomonern filium/u�'�?

amp;pr�cepit ei ut�dificaretdomum^��� no deo Ifrael.

�J Dixit^ Dauid ad Salomonen! uoluntatis me� fuit utsdificare^^*�**nbsp;nomini domini dei mei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�

8 Sedfe�useftfermo domini ad ccns�Multum fanguinem effudiftb^^nbsp;rima bella bellafti : no aedificabisnbsp;nomini meo, unto effufo fanguifl^nbsp;ram coram me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Eccefili�quinafceturtibi,eritui�^^ tiflimus � faciam enim eum requieft^*^^nbsp;omnibus inimicis fuis per circumitn�^�j �nbsp;ob hanc caufam Pacificus uocabit^i'nbsp;pacem �C. otium dabo in Ifrael innbsp;�ns.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�,

Ipfe�dif�cabitdomum nomini ipfeeritmihi infiliS, amp;egoilliinp�^^dnbsp;firmabo^ folium regni eius fup^*^*nbsp;in�ternum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

DauidSalomonifatisadhuciuueni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,� 3

perto praparauit omnia, utcitraomnemtarfti��'�'^ dijficultatem accingeretur ad opus illud,nbsp;� dominonbsp;nbsp;nbsp;pricdefiinatus. Typus certe Cb^r^^inis

ueri fi�j Dauid, qui lt;eternwm domino tempi��� lapidibus,tunfionibus �r preffuris expoliend^^�^lonbsp;�iurus erat,�r iam ab exordio mundi extr�^^nbsp;riam creatoris. Hec deniqsfecumcogita�f^^^^nbsp;uerfa di/pofuit ante mortem.Moriturus autantnbsp;nema�oquitur, etr teftamenti uiceopusmai^^nbsp;complendum^ iniungit, quodipfequidemp�'�^f^ii(anbsp;rat agere,fed � domino impeditus no potuitflt;^��'�'nbsp;gando fanguinis ejfitfionem,zr bellag?�aiti��r, gdo^nbsp;non mfi domino confulto zr iubentenbsp;mon autem pacificus fi(turus,idoneu/m jiii,ebalgt;���nbsp;ac amicitiie dei ad emimiu eledorum, idipff^nbsp;idominoprofequi,quodpater infiitueratt^


-ocr page 447-

PARALIP. P RI MV s.

�gt; Nunc ergo filimi,fit dominus tecum amp; profperare,�lt; aedifica domum domini deinbsp;tui, ficut locutus eft de te.

Detautem tibi dominus prudentiam 8C Jenfum,ut regere poffis Ifrael,amp; cuftodirenbsp;legem domini dei tui.

'5 Tue enim proficerepoteris,ficuftodie^ �is mandata, amp; indicia qu� pr�cepit do.-*�iinus Mofi ut doceret Ifrael � confortare,nbsp;uiriliter age,netimeas,neq; paueas*nbsp;T empli quidem flru�iurainitingit filio, fed maximenbsp;mculcat obferuantiam diuinlt;e legis, qua Jfreta nihil�tnbsp;^^ifacrificiu uel templum: Seruata aut� ea,omnia pro=nbsp;ffgt;era fubfequutura iUum �nt zT beta, �c ut timere�binbsp;�gt;1� humano die non debeat: quandoquidc dominus fern-per adefl auxilio fuo fe timentibus.Si uero lege dei con^nbsp;^^Pferit,iuliitiafidei zT morum poffpo�ta,nihil iliumnbsp;^'rgnumfuum iuuabit, quantumlibet ambitioft acnbsp;Pgt;'ftiofa domus domino udificata.

4 Ecce ego in paupertate mea pr�paraui I�ipenfas domus domini, auri talentacennbsp;^um millia,8lt;argenti mille millia talen to-*nbsp;rumt�ris uero �cferri nS eftpondustuin^nbsp;citur enim numerus magnitudinet lignanbsp;6( lapides pr�paraui quibus addes.

linmenfus Dauidi thefaurus erat co�ei�us undiq^ ad Opus domiru, fed omnia ea paupertatemfuam nonanaf,nbsp;quum nihil �nt comparattone eoriim qtue domino oblisnbsp;gatur.CorporaliahtecfuntcaducazT�iu�ribilid,hoflisnbsp;t�s obnoxia : luftitia uerofidei zT operum, ittnocentianbsp;uit�,confcientM 'mtegritas, ZTfynceritas, diuitiefuntnbsp;iufforum.Summas ergo rerwm pretiofarum omnium e^nbsp;numerat,quiis paupertatem, uel etiam affiiilionem uo^nbsp;r:at,congefflt;!is ad ledificium domus domini,quibus tarnennbsp;pracipit addendumfilio,quo opus reddatur augu�ius.

^Habes quoq; plurimos artifices lato^ mos, SCc�mentarios, artifices ^lignor�,nbsp;omni� artium ad faciendum opus pru-dentiffimos,

in auro amp;:argento,8C �re,amp; ferro, cuius non eft numerus. Surge amp; fac, amp; crit do^

K minus tecum.

tv�' nbsp;nbsp;Artificesquaq;,idmaituwiHiordinduit,ex Tgt;rij�


1 nbsp;nbsp;nbsp;ZT sidonijs.m qujbus nihil�t de�deraturtu, qui omnia

I nbsp;nbsp;nbsp;eleganter abfoluet,latomos,c�mentario!, ftbm Ugno^

' nbsp;nbsp;nbsp;rum ZT firri,omniumq; meta�orum artificef pcriti�i=:

mos. l�ufirc enim templum�dificari uoluit deo ifrael, 9�od quanto magis a^iraretur populus, tlt;t�to mim�nbsp;de�eeret, zT laberctur ad excclfa idolorum,zT delubranbsp;gentiliwn.Hortdtwr deniq; filium moriturus pater,ut cinbsp;�itq; alacriter opui aggrediatur,auxilium domini �aenbsp;�*�1�10 experturus. Et ljlt;ec quidem ad filium madata�rtnbsp;P�ter.

Pr�cepit quoq; Dauid cun�is principi Ifrael, ut adiuuarent Salomonern fili-'�nfuum.

� lt;^erniiis,inquics,quod dominus deus

DI B RE HAI A MIM. XI.4 uefter uobifeum fit, 8c dederit uobis requiem per circumitum,8lt; tradideritin manbsp;num raeam habitatorcs terr�,nbsp;nbsp;fubie�a

fitterracoram domino,8C coram populo eius.

Ad principes quoi^ regni, qui tribubus zrfionilqs prieerant,fermonem uertit,adhortaturq^,ut filio adfintnbsp;ad opus profequendum,con�lio zT auxilio fuo,quod idnbsp;cedat adgloriam dei,ZTftntam egregiamfu�gentis a^nbsp;pud externs nationes quafcunqi,qua auditurlt;e�nt ma^nbsp;gnalia dei l�aelis,zT beneficia ifli coUata populo, uen^nbsp;tura; quoq^ aliquando zT ipf^ dtl adorandum dominumnbsp;deum ip forum, reic�urte quoq^ deorum fuorumfalfitdnbsp;tes ZT abominationes.

Pr�bctc igitur corda ucftraS^ animas ueftras, ut qu�ratis dominum deum ue-ftrum,Slt; confurgite, amp; �dificatc fandlua-rium domini dei, utintroducaturarca feenbsp;der is domini, 8C uafa deo co nfecrata in donbsp;mum qu� �dificatur nomini domini.

Perpetua commonefacit filium ZT prim�res ad ti^^ moran zr cultum ueri dei, ad mandata illius obferuan^nbsp;da,finc quo nihil�t templum domini,nihil facrificia, etnbsp;omnesccremoni� legis, idq; moliantur toto corde ZTnbsp;animo. Qtaandoquidem iuxta promi�iones dei in lege,nbsp;adhoc danda promittebatur quics,zT tranquillitas � uinbsp;c'tnis undiq; populis, utftabilem aliquando locum habitsnbsp;tura effet area domini,ut in loco � domino eligendo, zTnbsp;non pa�im,ceremonialis cultus domino defirretur pro^snbsp;penfitate hominum ad hoc inclinante, fed inJfiiritu ZTnbsp;ueritate,in cordibus,fide,ffgt;e zT charitate coleretur. !ttnbsp;terim tarnen carnalibus carnalia permittedo,donee codnbsp;Icfceret uera pietas in cordibus eleitorum.

fC�PVT xxiii.

Gitur D auid fenex 8C plen� dic^ rum,regem conftituit Salomo^nbsp;nem filium fuum fuper Ifraehnbsp;Non tdntem trtjine �itlt;ef�lt;e,proxi����nbsp;morti Dauidjcultum dci per Leuitlt;a ceremonialem iwa

�ituit,fed�:atim ab initio regni ifraelitici id fludiofe per ficit.Verum iam plenus dierum,Salomoneqi 'm rcgnumnbsp;conflituto, cum de tedificanda domo per�ngula flatuif:nbsp;fet,etiam ordinem in templo � Lenitis obferuandum mttnbsp;gnificentiore cultu,pro ut t empli maiefla^ exp�fcere uinbsp;debatur, er mKt�fttdo Lewitdrum temporum trau-quillitt�,omnia diligentiiM, zsquot; augufiioreordine dij^onbsp;nenda curauit atq; mandauit.

X Et c�gregauit omnes principes Ifrael, Sefacerdotes atq�Lcuitas.

Omnium pr'mcipum tw tribwliMslfrdclis prwKores, Oauid adfe uocauit, amp; Leuitarum omnium numer�innbsp;collegit,ut mimjkrioru officia dij^enfaret ad numerumnbsp;perfonarum zx tempont,fciretqi iflorttwi, ^uid,nbsp;^uo tempore�bi faciendum foret.

PP X


-ocr page 448-

PARALIP. PRIMV�.

  • 5 Numerati^funtLcuit� �trigintaan^nbsp;nis 8C fupra: SC inuentafunt trigintaodonbsp;millia uiroriim

  • 4 nbsp;nbsp;Ex his dc�i funt 8C diftributi in mini^nbsp;fteriS domus domini uigintiquatuor mil-lia: pr�pofitorum autem amp; iudicum, fexnbsp;millia..

  • 5 nbsp;nbsp;Porro quatuor millia ianitorcs, SC toti'nbsp;dem pfaltes canentes domino in organisnbsp;qu�feceratad canendum.

Nojlr.1 translatio habet numeratos Leuifdi 4 uige�^ mo tetatis anno,cum Hebritorum codices conflanter hanbsp;beat trigint.i annos,Qf �tpra, quorum omnium fumnianbsp;trigmtd odo mi�id, Hi ergo commode di=nbsp;f�n�ii fuM ad difiinila officia, ut fequitur: ut operam dinbsp;ligentem nauarent ^uiq^ 'm op�r��bi dem�dato , 'mculnbsp;tuperfoluendo 'm domo domim, quorum iuxta uigmtinbsp;quatuor millia templum fuis temporibus adminifrar�t:nbsp;cr fex mi�ia de eis pr�pofti effent, pa�im populo dcinbsp;docendo,decernendo^ caufas iuxta legemdomini, eynbsp;tunioribus Leuitis 'mj�tucndis, �z eruditione rerumfa^nbsp;crarum.Reliqua uero multitudo quatuor millium,ianitonbsp;res 'mffitutifimt,^ quatuor millia cantores laudum disnbsp;uinarum m templo,uoce cr mu�cis m�rumentis: ut exnbsp;tanto Lcuitarum numero nemo f�erit otiofus.

  • 6 nbsp;nbsp;Et diftribuit eos Dauid per uices�Filio-rum Leui, Gerfon uidelicct, �C Caath, ��nbsp;Merari.

  • 7 nbsp;nbsp;Filii Gerfon�Lccdan,8cScmei�

  • 8 nbsp;nbsp;Filii Lecdan � princeps lahicl amp; Zeth�,nbsp;amp; loei,tres�

  • 9 nbsp;nbsp;Filii Semei�Salomith amp; Hoziel, Sf Arannbsp;tres.ifti principes familiarumLeedan.

* o Porro filii Semei:Ieheth,8f Zina, SCla� us,amp;: Baria:ifti filii Semei,quatuor�

II lt;rErataut�Iehetprior,Zizafecundus.-porrolaus 8c Baria non habueruntpluri-mos filios, Sc idcirco in una familia una^ domo computati funt�

Tamiliarum hic notatur diflributio adofficia,qu� hac occafione Hebraorummore, per genealogias pa=nbsp;trumdefcribttntur.lnpr'imis Gerfon,fecundum duos �nbsp;lios, duas principales con/h'tuitfamiliiis. losadan autemnbsp;prmus hic,alibi Ubnidicitur, � quo Libnei. S'mthiautenbsp;fecundus, quatuorfilijs fuis conflituit familias tres tansnbsp;ttmonodo,quia tertius quartus, ob ipforivm paucosnbsp;�lios pro unafamilia reputati funt.

li nbsp;Filii CaathtAmram �cifaar,Hebron amp;

Oziel,quatuor.

15 nbsp;nbsp;Filii Amram : Aaron 8C Mofes.Sepan^

tus�eftAaron,ut miniftraretinfan�o^ fanflorum, ipfe 8C filii �us in fempitern�,nbsp;SCadoleret incenfum domino fecundumnbsp;ritum fuum,ac benediceret nomini eius innbsp;fempiternum�

gt;4 Mofi quo�p hominis dci filii annume^ rati funt in tribu Leui�

19

DIB RE HAI A HIM.

Caath �lij quatuor famiHjs exordia tribuerunt. Am ramfilij duo, Aaron primogenitus,IJlofes iunior, unamnbsp;tantum famiUam,Aaronitarwm diilam,�cerunt.iilo�snbsp;enim pofteri omnem fuamgloriam ex parente Aiironi*nbsp;tis ceffierunt, ipfi^ non 'm facerdotalt officio domino ffi�nbsp;ni�rarunt,fed cumreliquis Caathitis.

  • I y Filii Mofi�Gerfom Sc Eliczer�nbsp;l� Filii GerfomtSubuel primus�

*7 nbsp;nbsp;Fuerunt autem filfi EliezerjRohobia

primus,�C non er�t Eliezer filfi alij �poifo filii Rohobia multiplicati funtniniis�

18 FilfilfaartSalomithprimus.

Filii Hebrontleriau primus, Amari�� cudus, lahazici tertius, lecmaan quart��;

filij tlofis duo legutitur, Gerfom per m feri�i^�^ fitius Leui pern fcribatur, unius�lij pater Sebutli^rnbsp;licet. Eliezer autem fecundus Mofisfilius,�^^^^^nbsp;tum �liivm, Rehabia, genuit multorum admodtnnF^quot;nbsp;rum patrem. Et h�c tantum de tanti uiri pofhritotchanbsp;bentur'mtotaf�r� facra �riptura.nbsp;�atri Aaron ce�it er pojkris,fibi uirfan�i�ir�'^^nbsp;rctinuit, er � domino deo quoq^ pro tot laboribif^r�nbsp;non temporalia aliqua, fed�terna calefliaqi bon^�quot;'nbsp;tomaiorafufeepturuserat.

^0 Filii Oziel : Micha primus, lefia '

n�o-

  • II nbsp;nbsp;Filii MeraruMoholiamp;Mufi.F***^^

holi � Eleazar SC Cis� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;,3^

Mortuus eft autem Eleazar, SCi^�^ cjji buit filios, fed Alias � acceperunt^^�^nbsp;Cis fratres carum�

Pofi Caathitarumfamiliartim patres, chietJleraritarumadnotantur. fiotandumafi^�^��^nbsp;Zarum cum tantum filios haberet, ernonfil��'h^ .i^nbsp;eas elocaffe uxores fi�js�atris fui Kis, qu�nbsp;fauor er amicitia magis �uerctur, er libidin^nbsp;tatisqfmfolentia, naturali quadamreuerent�t�^^nbsp;retur : ut non ad fatiandam concupi�^ftti^nbsp;fed ad progenicm ampliandam 'mflituta uid^^nbsp;Clorum connubia apud Kebneos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'�lOtH�

15 Filii MufriMoholi SC Eder,amp;I^ri��^ tres�

14 lt;Hi filii Leui in cognationib��^^^^/!� liis fuis, principes per uices, SCnbsp;capitum fingulorum qui fecieba� �js,nbsp;minifierii domus domini � uigrtri*nbsp;Sffupra�

Dixitenim Dauid�Requiem minus deus Ifrael populo fuOjS^^nbsp;inlerufalemufqjin�ternum�

Repetitio breuis fuperiorum, ad hoc effi^ Dauid propter quiet� erfixum pc�hacnbsp;ordinaife,ut lt;t uige�mo atatis anno adfer^�^nbsp;uiticas operas, quod 'm portandis oneriba^ ^fifitfcrib�^��nbsp;nongrauarensur.Ego �ffiicor mcidiffinbsp;rum,cum fuperius triginta annos lt;et^^i quofti^����nbsp;quod ludiei �egare cot(tenditnt,i^i poffi^^ � �*


-ocr page 449-

PARALIP. PRIMVS.

^^{iriptoreshotninesnonfomttt.

^Neceritofficii LeuitarS ut ultra por-^fRttabernaculum, 8c omnia uafaeius ad �niniftrandum.

luxta pr�ccpta quoqj Dauid nouiffima ^�Pputabitur numerus filiorum Leui � uinbsp;8'*itiannis �iCfupra,

Et ftabut fub manu filiorum Aaron in ^iiltuin domus domini, in ueftibulis amp;innbsp;^�fcdris, amp; in loco puriftcationis in totonbsp;�ndtuario, Sein operibus niiniftern tem-pli d�fi

P ^upcrpancsquoqjpropofitionis,amp;ad ^il� facrificium,6c ad lagana,amp;azyma,nbsp;lartaginem, amp;(. ad torrendum, 8(. �ipernbsp;�nine pondus atqjmenfuram*

Et ut fient quotidiemane ad confiten-S( can�dum domino : fimiliter^ ad ^flperam,

' nbsp;nbsp;^rumfamiliarum Leuitdf DM�d mjHtuit, ut ad ma

ejjcnt femper,Gr obedirent filijs Aaron facerdoti= ^^�'Alioqtii quid�,ut atrio a�ilkrcnt,rite admimflran^fnbsp;^�qult;eibi agenda fint:alij exedris creamers uaforuntnbsp;don�nt, accipiendo zr reddendo uafa ufui facerdottvmnbsp;gt;ieceff�ria pro facrificijs:alij a�ifltrent purificationibutnbsp;torum quie tnmdanda cfjcnt infan(iuario:alij alijs fiinnbsp;dionibu^aderantyproponendo panes duodeciminmennbsp;propofttionis in tempore, er remouendo ueteres,nbsp;nouas �ubmdere�ituendo, ([nos con�cil�ent�ecundivmnbsp;fegcm,de primitifs cr oblationibus.-a�ijfimilis curam hanbsp;bebant, ut qu�m�ynceri�ima ej�et ad oblationem : alijnbsp;^�t^ana ex azygt;nii conficiebant,frixando in far taginenbsp;^Ut� frixanda e�'ent, esquot; torrefaci�doquieq;,pro ut c�nnbsp;neniebat cultui fccundiim legem. Omnia perficiendonbsp;W menfura l�gitima,ey' pond�r� conflituto:alij ordina^nbsp;banturfingulis diebus mane zr ucj}gt;eri, ad laudes dominbsp;ni pfalmos ZT cantica canenda, ad con�tendu domino.nbsp;�gt; tam in oblationeholocauftorum dominbsp;ni,qu�m in Sabbathis 8C Calendis, 8(. {o^nbsp;lennitatibus reliquis iuxta numerum amp;nbsp;ceremonias uniufcuiufqjrei iugiter coranbsp;domino.

A�ij decernebantur fua quoq; tempore ad facrifieid holocdujlorunt, ad alias oblationes rite perficiendo/!nbsp;in fabbathis cr Neomenys,reliquis^ maioribtis temponbsp;rwnfolcnnitatibus, pafchie fcilicet, pentecofiis, acnbsp;tabcrnaculorum. Vt omnia fecud im ordinem legitime^nbsp;�digcttter, CTfine conj�fione,uel negotiorum uel per^nbsp;fonarum, uel temporum complerentur in confiie�lu d�nbsp;n�niadiUiusgloriam.

Etcuftodiantobfcruationes tabernaeu li feederis, ritum fancluarq, 8C obferua=nbsp;fionem filiorum Aaron fratrum fuorum,nbsp;'�truiniftrentin domo domini.

Afij tandem prteficiebantur ad euflodiam taberna= ^�*lifxderis,crtempli, ad obferuantias omnesriteinnbsp;fut^uario curandfHi Ut quiequid iniunger�tfil�j ^aron

' dibre haiamih.

agendum 'm n�mfierio�oe diligenter curaretur � Lc�i* tis. Hoc modo Leuitarum ordines ordinati erant ad mi*nbsp;nifleria templi pro loco zr tempore, ut quifq; ipforumnbsp;certo nofeeret quo tempore in quo opere fibi ferui�nbsp;endumefiet mcultu templi : cateris enim temporibusnbsp;quiq; fuo loco habitabant, zr legi dei difeendte zsquot; doanbsp;cenebe in fuis urbibus uacabant.

^CAPVT xxiiir.

�C Abiu ante patrem fuum abfqj liberis � fa cerdctio^ fundus eftEleazar �C Ithamar.

J EtdiuifiteosDauid, 8c Sadoc defilqs EleazarijSi Ahimelech defilfis Ithamar fcnbsp;cundum uices fuas SCminifterium.

  • 4 nbsp;nbsp;Inu�tii^ funt multo plures fili] Eleazarnbsp;inprincipibus uins, qu�m filq Ithamar.nbsp;Diuifitaut�eis, hoceftfilfis Eleazarprin-cipes per familias fedecim.-Sifilijs Ithamarnbsp;per familias SC domos fuas odo

Sacerdotaliu/m officioru ordo hicdc)cribitur,qualis^ �SowU^ 4 Dauide 'm]btutus,donec fiaret templum domim, zr uinbsp;gcret Hierofolymis cultus dei exercituum, perpetuoq;nbsp;feruari deberet per filios,id efi po/kritat� Aaronis, qutenbsp;ex tota Leuitica tribu � domino eleila erat ad facrificianbsp;perficienda,fuffitusq; in ora incenfi intra templum off�nbsp;rendos, femel 'm anno �mgrediendo folenniter fanilafannbsp;{lorum. Quia uero h�c Aaroniticafoboles uehcmenternbsp;auda erat,zranni tempora pro fuaprolixitatediuidennbsp;da erant,ut unuspoflalium hebdomadat'im fiingereturnbsp;fuo officio, reliquis t�poribus domi habitaret prluatus,nbsp;cr legi diuin� difcend^ ac docend� intentus.ldeo ad uinbsp;tondamconfiifionem, diftributiones huiufmodiperfonanbsp;rumac temporum d�cr�ta funt � Dauide,cumconfilionbsp;maiorum regni, ne Leuiticte tribus facerdotibus amulanbsp;ftonis er prafumptionis alicuius neuus 'mureretur, uelnbsp;difcordiarutn occafio aut contemptus. PramittUurauonbsp;tem fcriptura; more genus facerdotale,fecundumfiliosnbsp;Aaron,� quibus fohsfamilia' facerdotales fuccedebant.nbsp;Aaronis quatuorfiliorum duo priores,�gt;iadab er Abi=^nbsp;hu Coram domino ob prafumptionem mortui funt, finenbsp;'mfignt pofieritate rcli{ta iUistduo aut� pofltriores Eleanbsp;Zarzr Ithamar magnifi�e fucceff�runt inAaroniticonbsp;f�cerdotio. Quorum filij ac pofivri Dauidis temporibusnbsp;erant Sadokex Eleazari profapia prognatus, qua lon^nbsp;ge fidt maior ac populofior qu�m alterius fummifacer=^nbsp;dot 'is Achimelech, qui de Ithamaris familia defc�derat,nbsp;minus ampla. Ideoq; Dauid cum fiinilioneshuiufmodinbsp;or^ congruo perfonis zr temporibus difiribueret�nbsp;fedeeim uices ac fitn�iones defumpfit ex profapia Eleanbsp;Zari,fi-atribus Sadoch fummifacerdotis, o�io autem exnbsp;ea quie fuitithamaris familia ad Achimelech perttn�tr.

  • 5 nbsp;nbsp;Porr� diuifit utrafqj inter fe familias

PP 5



-ocr page 450-

P A R. A I, I P. P R. I MV S.

Tortibus erant enim principes fantHuari}, Si principes dei tam de f�lijs Eleazar, denbsp;filtis Ithamar�

Ne �cro ijuerel/e lorut relinqueretur alifi ad btcc o[ ficia non ele�iis: non enim plures Dauid uiccs ord�tan*nbsp;du dccrcucrat qu�in uigirntiquatuor, cwi� multo plurc$nbsp;eff�nt perfonie,ad hitc officia non inept�.ldeo tota hlt;�cnbsp;ele�io forte � domino temperanda perffila e�, ut cert�nbsp;Jciretur,iiui ex omnibuf fftn�iones ifloi cr facerdotio�nbsp;eum magnoruth dignitatem er officium gerere debe^nbsp;rent,fine aliorum inuidia cr murtnuratione.ideoq; pr^enbsp;tnittitur cafuf filiorwm Aaron,tiadab zr Abiu,qui nonnbsp;uocati lt;i domino,fefe ingerebant officio Aaronic : quannbsp;to inagii hoc ffiturum erat in Salomonis templo,mfi deinbsp;ac regis Daitidis authoritate pr^uentumffiiff�tf.:

6 Defcripfit^ eos Semcias filins Natha� naelfcriba Leuites coram rcgc�Cprincip�nbsp;buSjamp;Sado� facerdote, amp; Ahimelechnbsp;lio Abiathar,principibus quoqj familiarfinbsp;facerdotalium amp; Leuiticarum t una fami�nbsp;(i� domus iunda eft, Eleazar, Si altera donbsp;mus qu� iun�a cftithaman

Ad perpetuam quoq; rei huius memoriam nomen no tari/ hic adnotatur,qui h^ec omnia ut forte cadeb�t, prtenbsp;fente rege, cr regni principibus, ac utroq; fummo fa^nbsp;cerdote, Sadoch zr Achimelech, redigebat fideliteritinbsp;feripta, zr annales regias,ne qua f�turis temporibus innbsp;ter facerdotes oriretur difeeptatio: unde cr in hune li^nbsp;brum relata hic fingi�atim leguntur: unde cr ^uangelinbsp;fia Lucas, loannem �aptiflam natum comm�mor�t exnbsp;Zacharia patre,dc uice Abia,qUie hic oilaua fcribitur.nbsp;Cathidn- Ex hoc deniq; confuetudo aliquando moleuit in maiorinbsp;fiMum'^CaZ hus Chriflianorum cathedralibus ac eoHegiatis eccle�nbsp;�oaici. fijs,uigfntiquatuor feniores, cr per omnia meliores eU�nbsp;gendi, qui do�lrin^ ecclefiaflicie prteeff�nt difeenebe Cf*nbsp;doeendte,partitis etiam per anni circulum canoniciefirinbsp;pturteutriufq; te�amenti libris, quospariteraudirentnbsp;cr explicatos ah epifiopo difeerent tficq^ aliqu�diu flunbsp;dium Mud facrofanilum,in loco facro,in fchola Chr^,nbsp;cr in ecclefia,difcendo cT exercitandofefeprofeque^nbsp;renturac continuarent, donee minoribus eeclefl/sdo�nbsp;�oribus Mgentibusnbsp;nbsp;nbsp;epifcopis,ex hoc fratrum cob

bgio prouideretur, Ideoq; cr fratres cr canonici dtdi fimt,quia ecclefiie uolutaria ele{lione,ad canonical fcrinbsp;pturas tradandos ordinati,ad adificationem ecclefi^nbsp;ebrifii. Propter quod CT ab ecclefijs i�is prouiflim fritnbsp;de corporis cr uitlt;e neceffiarijs, non ad luxum,frd pie�nbsp;tatis fludium, cr conuerfationcm religiofam ac exetn�nbsp;plarem. Huius diuini cultus olimfandi patres exemplarnbsp;defuinpferunt � uigfiitiquatuor iflis canonicis facerdotinbsp;bus � Dauide inflitutis:quod ut ceremoniale flierit infr�nbsp;UitumadlUudfieculum,interim tamenmoraleeff�, crnbsp;ecelefl/s Chriflianis regendis omnino neceffariwm inftbnbsp;HOontUt. tutum, nemo ambigere potefl. Ha�enus quidem proxi�nbsp;couegia. j^oribus fieculis hac cefferunt in abufum frandaloflan,nbsp;de quo ut notiflimo prafliterit nihil dici, fed omnes ue�nbsp;bemtnter curareneceffe efl, utinprifeum ufltmhuiufr

D1BR.E H Al AM IM, modi collegia reformentur. Orandus^ dominus,utEz*nbsp;ram aliquem mittat, qui prafcribat modum legitiimconbsp;lendi deuminffiiritucrueritate,ordinemq;fattrdota�nbsp;lemat^ Leuiticum inflaurandi tammiferc coOapfumnbsp;apud Chriflianorum ecclefias.

7 Exiuit autem fors prima loiarib, fccun� _ daledeie,

tertia Harim,quarta Seorim, quinta MeIchia,fextaMaiman,nbsp;feptima Accos,oflaua Abia,nbsp;nona Icfua,d�cima Sechenia,nbsp;undecima Elifaib,duodccima lacim#nbsp;tredccima Hoppha, dccimaquar�

  • 8

  • 9

  • 10

  • 11

11-

  • 14 nbsp;decimaquinta Belga, decimafextaE'�'

  • 15 nbsp;decimafeptima Hezir, dccimaocw'*nbsp;Aphfes,

  • 16 nbsp;nbsp;decimanonaPhetheia,tticcfiinaHf2^'nbsp;ciel,

  • 17 nbsp;nbsp;uicefimaprima Iachin,uicefin�affC�'�''nbsp;daGamul,

  • 18 nbsp;nbsp;uicefimatertia Dalaiau,uiccfinialt;}�^^nbsp;Maaziau,

  • 19 nbsp;nbsp;H�uiccs corum fecundum tni�*..nbsp;fua,ut ingrediantur domum donii��*/'�^^nbsp;taritum fuum fub manu Aaron fj,nbsp;rumj ficutpr�cepit dominus

Prima fors exifllehoiarib,fi�cunda ledaio, r�n,crc.uf^ad uigefimumquartwm.nbsp;temporibus fingulis feptimanis indomodolti^^^^ cnbsp;fuafoluere debebant,iuxta praferiptumnbsp;�ura epi/copatufacerdotis illius tanporis/'^^nbsp;ceperat dominus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

  • 10 nbsp;nbsp;^orr� filiorfi Leui,qui reliqu*nbsp;defilqs Amram eratSubael, amp; defil�1^nbsp;baeljlehcdeia,

  • 11 nbsp;nbsp;De filijs quoque Rohobi� priflf^l�nbsp;fias,

�(!

Df officio miniflrandi facerdotwm j� ttus,nunc dedo�oribus legts er difcipulis,ts�l�\^iitttnbsp;cerdotum, 4 quibus legis inteQe�us ac do^�quot;''^-da fit. In eor�(�jnKjnfroerrfntprinciplt;d��^P�v^^,ilt;nbsp;rwn M.ofis,ideo^ erfiUusipfius Subaelnbsp;quo familia defeenderat, in qua Dai�dis teugt;tnbsp;tnus tenebat lehedia. Sid^ael autem, utnbsp;erat Mofis, filius Gerfom. Alter ueronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 qtto

^cr fecundum pradiilafiliwngenuit jfamilia pro fr�ta efl facerdotalis,in quanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paa

tempore frit,le flatfecundus�ji^ ex doino A tristiofiscrAaronis.

Ifaari uero filius Saicmoth t fi^**** lemoth lahath:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fccttd^

Defecundafamtlia Caathitarwn te,Selomothnominata,alfumptuseflioh�d �nbsp;^3nbsp;nbsp;nbsp;filius^ eius Icriau (primus)


-ocr page 451-

PARALIP. PRIM VS*

r�dus, lahasiel tcrtius, lecmaan quartus/ I *4 Filius Oziel, Micha : filius Micha, Sa-mir,

f Frater Micha, Icfia: filiuscR Icf��, Zacharias.

Exfam�� Hebronitarum quatuor tunc infiituti[unt^ lekamham. Df quartafami�

Clt;uthit((rum,'V�ielitidii,per Ulicha ordinatta e� S4 ���ir � de familia orta exfratre Michie, qui diHiK e� le�nbsp;fi^,tunc m�tutuseflZachariaf.

Filii Mcrari� Moholi �C Mufi � filius O-2iau:Benno*

Filius quoc^Merari;Ozi�uSiSoamamp; ZacchurScHebr�

Porto Moholi filius Eleazar � qui non habebat liberos*

Filius ucro Cis,Ieramccl.

. Filij Mufi:MohoIi, Eder amp; lerimoths �^filii Leui fcc�dum domos familiarumnbsp;^^�rum.

^Miferunt^ Sc ipfi fortes cotrafratres fuos filios Aaron corani Dauid regc,8C Sanbsp;doCjSc Ahim�lcch, 8C principibus familianbsp;Cutn facerdotalium 8c Leuiticarum, tarnnbsp;niaiorcs qu�m minores*

ExMeraritis LeuititMaheli er Mu�,exMahelitu txtubatEkazar/mefilqs^cuiut tarnen �ater Ku filiumnbsp;habuit ierameeiMufitit autem tres eraa{,Maheli,alternbsp;�der, Gquot; lerimoth. Hi ergo omnes er foU de filijs rehsnbsp;5�K Leuiticie �irffis forte ele�i funt, utcMn�a tributnbsp;f�� karonitis primas tenerent inter Leuitas, prlt;efentilt;*nbsp;tus Dauide,principibus regni, er fummis duobus �cernbsp;dotibus. Qgid uero of�cij habuerint hoc loco non ferianbsp;bitur,non en�n per uices ntini�rabat utfacerdotes, quanbsp;1� non erantfed dli/s,ut uidetur,lxuitis praerant, quinbsp;hus quidem pr^efirebantur ,fed minores erantfacerdotinbsp;^��Aaroniticis,

'.APVT XXV.

Gitur Dauid SCmagiftratuS ex-ercitus fegrcgaucrunt in mini-m filios Afaph SC Hematt, oCldithun:qui prophetarentin

cithans,SCpfalteriis,�C cymbalis fec�dum numerum fuum dedicate fibi officio fer-Mientes.

Vt�nguHsfeptimanis nouus facerdos of�cio �nda ^uifuo,templ(vin ingrediebatur donee omnes uigintiquanbsp;ex ordine fuis offices�n^i effent, ut denuo relt;i�^nbsp;^ft ipforum primus po� ultimum: sic cm� codem facernbsp;dote ingrediebatur nouus cantor cum fuis duodccim Lenbsp;Erant enhn cantores teque uigintiquatuor, ut �*nbsp;quot;Tdotej primary ordinis, er Leuitarum nutnerus can�nbsp;*^ibus adiundorum erat ducenti er odogfntaodo:nbsp;^decies enim uigmtiquatuor hane�mmam con�tu^nbsp;*��*�^f/cr�itw ergo hoc capite eantorm ordo in߻


DIBRB HAIAMIM. 1.16 tutut itque d Dauide er � principibus regni, er � fum^,nbsp;mis facerdotibus, Caufa tota in�tuendi ritus iliius,�gt;irinbsp;tualis eratfideo � rege principibus,non fine confilionbsp;pontificum in�tuenda. in�perioribus autem tres pri^nbsp;marijcantores,cumgenealogia patrum fuorum,ai^oi*nbsp;dummagnifi�e o�nfifunt er commendati expatrumnbsp;fucee�ione. Nunc autem quomodo eorum trium uigmdnbsp;quatuor �lij,magi�ri cantorum er Leuitarum ordinatinbsp;fint,diligenter adnotatur. Prophetabant autem muficisnbsp;m�rumentis,hoc e�,laudes domint,pfalmos, er dogmanbsp;tamemoranda,leges(^ diuinas,uocibus humanis er munbsp;ficis infirumentis canebantin domo domim,quo animosnbsp;auditorum adfidei er mortem probati�imorum �udianbsp;uehementiusac ardentius inflammarent. Ad hoc enimnbsp;dominus deus muficum concentu humanis auribus per^nbsp;cipiendum tradidit,ut animus quoq; fyncerus ad uirtu*nbsp;iis admirationem fortius ex eo pro�ccretcideoq; f�mpernbsp;facra cantica er pi/�ima proborum uirorum facinorOfnbsp;concinendae�ent muficis concentibus,nefolieaures,nbsp;feder animus quoq; pius magis imbuerctur, er ad fannbsp;da tarn cogitanda qu�m operanda animaretur �jcco/n�nbsp;modatius:de quo alias,

a. De filqs Afaph�Zachur Sc lofeph,Sc Narhania,SC Afiirela, filii Afaph j fub manu Afaph �ftophct�tfuper manum r�gis*nbsp;Porto Idithun� filii Idithun,Godo-liaSjSorijIcfeias, ScHafabias.SCMathathinbsp;as,fex,fubmanupatrisfuildithun, qui innbsp;cithara prophetabat fuper confitendo SCnbsp;laudando dominum*

Afaph prineeps cantorum principalis, quatuor filia rum pater erat.Seciidus ldithtttt,fex filios habuiffc fcri�enbsp;bitur,quumhtc tantum quinq; nominentur, prister pa^nbsp;trem,l�ebra;is diccntdtusfextum�iffe Semei quendam.

Kernan quoqj: filfi Heman, Bocciau, Mathaniau, Oziel, Subuel, SC lerimoth,nbsp;Hananias, Hanani, Eliatha, Gedlethi, SCnbsp;Romemthi �zer, lesbacafla, Mell�thi, O-thir,Mahazioth�

y omnes ifti,filii Heman uidentis regts in fermonib� dei,utexaltaret cornu � dedit^nbsp;dew Heman filios q uatuordecim. Sc filiasnbsp;tres*

Hanan autem tertiusinfignidiuinomunere � domi no dicitur ditatus,quatuordecim fiUjs,et tribus filiabus,nbsp;qui omnes cantionum prafidi hie con�tuuntur.ipfe uenbsp;to Heman uidens r�gis �it,id e� propheta, uel in diuitnbsp;nis laudibus focius,aut folicitator familiarior erat ad a^nbsp;morem dei crfiduciam,ipfum iugiteradhortando, tantnbsp;uocibus quimfono mufico.Surfum erig�do mentem re*nbsp;gfs,ad femper attendendum beneplacitUm iUius, erfe*nbsp;cundum idud fubditos gtbernandum: Hoc efl enim ex�nbsp;altarecornuregis.

� Vniuerfi fub manu patris fui ad can-tahdum in templo domini cum cymba-PP 4


-ocr page 452-

PARALIP. P R IM VS.

Iis,Sdpfalterijs,Sd citharis,in niinifteria domus dei iuxtaregem: Afaphuidelicet,nbsp;amp;IdithunSlt; Hernan.

y Fuitautem numerus corum cumfratri bus fuis, quierudiebantcanticumdomi*nbsp;ni : cun�i do dores ducenti odoginta^nbsp;odo.

Hi uigmtiquittuorfilij trium cMtorum ad hoc in�io tttti erant � [gt;atrc,ut altjs prtccinere comode,crca�en=^nbsp;tcj dirigere,iuuarc,ac exhilararepojfcnt,et docere {gt;ronbsp;ficientcs,habercqi difcipulos,quorum erant, ut di�umnbsp;e�,numero duccnti oilogiMtaoilo.

  • 8 nbsp;nbsp;Miferunt^ fortes per uices fuas, ex �snbsp;quo tarn maior qu�in minor,dodor pari^nbsp;ter,amp; difcipulus.

Sorte aut� diftributic ftmt fttnilionwn ordina, quis fcilicet prior uel po/krioringrederetur, cum fuo facetsnbsp;dote,ad feptimanam fuam officiadam. Quo fait urn efl,nbsp;Mnonfecundu ordinem tetatkueleruditioniifibijpflsnbsp;pKce/ferinttfed proutfors 4 domino tcmperatacon�nbsp;flituit.

  • 9 nbsp;nbsp;Egreffa^ eft fors prima Iofeph,qui eratnbsp;deAfaph. Secunda,GcdoIi�,ipfi �filqsnbsp;eiuSjSC fratribus eius duodecim.

gt;0 Tertia Zachur, filqs 6lt; fratribus eius duodecim.

11 nbsp;nbsp;Quarta Ifarijfiliis amp; fratribus eius duo��

decim.

iofeph filiits fecundut A faph, primui cum fuis duo� decim forte euaflt, ut cum primo facerdote primam he�nbsp;bdoinadam miniflraret. Godolias autem primus filius idinbsp;thun,fecundus fucce�it officio fuo, cum fuis duodecimnbsp;LcuitiSjfratribus fcilicet,^ filijs iMtiTertius ucro Sanbsp;chur primus fllius Afaph, cu fuis duodecim forte prouenbsp;nit. Quartus, izri fecundo natus, ipfi idithun. In cuiusnbsp;Komtne lod prima litcra tertio uerfu propter Vau prlt;��nbsp;miffiumelifafl{it:isetiani fuos fecumduodecimintro�nbsp;ducebat.

li nbsp;Quinta Nathani^jfilqs amp; fratribus eius

duodecim.

  • 15 Sexta Bocci�u filqs amp; fratribus eiusnbsp;duodecim.

  • 14 nbsp;nbsp;Septima Ifreela, filijs amp; fratribus eiusnbsp;duodecim.

Quintus Uathaniiis,tertius filius Afaph,cufuis duo' decim: Sextus Buhias^primogenitus filius Hemanjtertijnbsp;cantoris.Septimus lefarela, quartus filius Afaph, cuiut �nbsp;noininis prima litera hiciodfiribiturffiuperius aleph.

  • 15 nbsp;nbsp;Odaualefai^jfilijs Scfratribuscius duonbsp;decim.

  • 16 nbsp;nbsp;Nona Mathani�, filqs 8c fratribus eiusnbsp;duodecim.

  • 17 nbsp;nbsp;DecimaSemei�jfilqs amp; fratribuseiusnbsp;duodecim.

O�:auuslefaias,tertiusfiliusldithun. NonusMatha nias,fecundus filius Heman.Decimus Semeias, qtd internbsp;fiHos Idithun obmiffiis ob quondam flultam fabulamd

DIB RE HAIAMIM,

ludakfingitur: ego fuffiicor excidiffie illiiis nomtnnegU gentiafcriptoris.

  • 18 nbsp;nbsp;Vndecima Azareel, filijs amp; fratribusnbsp;eius duodecim.

  • 19 nbsp;nbsp;DuodecimaHafabi�, filiisamp; fratribusnbsp;eius duodecim.

no Tertiadecima Subael, filqs 8Cfratribus eius duodecim.

ni nbsp;nbsp;Quartadecima Mathathia�, filijsamp;fra-

tribus eius duodecim.

�x-i. nbsp;nbsp;Quintadecima lerimoth,filijs amp;fratrp

bus eius duodecim.

2.5 Sextadecima Hananiae filijs amp; fratrib' eius duodecim.

14 Septimadecimalesbacafrar,filijsamp;fr3' tribus eius duodecim.

Odauadecima Hanani, filijs Sd frJtri' bus eius duodecim.

n6 Nonadecima Mellothi, filijs amp;fratrp bus eius duodecim.

2.7 nbsp;nbsp;VicefimaEliatha, filijs amp; fratribus d��

duodecim.

n8 VicefimaprimaOthir,fiIijs eius duodecim.

xlt;) Vicefimafecunda Gedelthi, filijs^d^�* tribus eius duodecim.

Jo nbsp;nbsp;V icefimatertia Mahazioth, filijs Sd

tribus eius duodecim.

JI Vicefimaquarta Romemthi czer�^^ Sd fratribus eius duodecim.

' -Vudecimus Afareel,qui Vfiiel. fabios.Decimustertius Suboel,prius fcriptus Sehufi'^nbsp;cimusquartusUdathithiahu.Decimusquintuslet^�'��!^nbsp;Decimusfextus Hananiahu. Decimusfiptimusnbsp;fa. Dectmusoilauus Hananni. Decimusnonusnbsp;thLvicefimus Eliata. Vicefimusprimus Hothir-fimusfccundus Giddalti. Vicefimustertius Mabiif , 'nbsp;'Vicefimusquartus Romamthi azerffinguli fnbsp;grediebantur fratribus Leuitis duodecim . Cgnbsp;magno fecundum fitndiones uigintiquatuorJgt;'l^^ Lnbsp;CT fuperflitiofe exco�tent alij fuas aUegoriiU,nbsp;mus fcripta fiiiffe dudum necejjario hlt;ec omnio f�''��nbsp;dineconferuandocy'charitate. QuaubiHrtoiH^^^^nbsp;poribus uel al 0 tempore contempta funt deffiinbsp;rum religio:fic ubi d�bita cleri inflitutionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

nt,populus non fubfiflet f�liciter. Omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad

cundum uerbum dci ablcgato quecflu cr frfr**� folius deigloriam.

^CAPVT XXVI. Je ( luifiones autem i3nitoru*quot;Xnbsp;'I Coritis Mdellemia, filiusnbsp;^7; re, de filijs Afaph.nbsp;nbsp;_ jjs

2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Filij Mefelemiae :

primogenitus, ladihel fecudus, tertius,lathanacl quartus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ElioC'*

AeJam quintus,Iohanan fextus,

nai feptimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiJii


-ocr page 453-

PARALIP. P RI MV S.

4 Filii autem Obed^domtSemcias primo genitus, lozabad fecundus,Ioaha�tertius^nbsp;Sachar quartus, Nathanael quintus.

� AmmielfextuSjIflacharfeptimuSjPhol lathi odauuamp;.quia benedixit illi domi n us.nbsp;^TScmci�autemfilioeius natifuntfilii,nbsp;pr�fctSi familiarum fuarumjcrant enimnbsp;uirifortiffinii�

filii ergo Semei��Othni,amp; Raphael, amp; Obed, Sc Elzabad, amp;fratres cius uiri for-hffimijEliuquocpjamp;Samachias�

� onines hi defiles Obed edom�ipfiamp;f� J amp; fratres eor�fortiffimi ad miniftran-�^umjfexagintaduo de Obed edom�

Porro Mefelemi� filii, fratres eorum �^obuftiffivni,dcccm �C odo,

�0 . De Hofa aut,id eft de filiis Merari t Sem ��*princeps(non enim habueratprimoge�nbsp;�itum, Qc idcirco pofuerateum pater einsnbsp;*nprincipein�)

* Helcias fecundus,Tabelias tertius,Zacharias quartus � omnes hi filii, SC fratres Hofa,tredecim.

linitorivm primo nomina defcribuntur, pro quatuor templi portis, quibut fiagults fex portarij ad�gnandi^nbsp;tiumerum complent, ut priores mimftri dei,uigmtiqua=nbsp;tuor principales : ij erant defumpti ex familijs qu�hicnbsp;tum�netntur. Omnes Choritlt;e,filij fciUcet Hc�lemiienbsp;feptem : �lij Obed, edom, quem prolis amplitudine do=inbsp;Minus benedixerat, qui hic ianitores injbtuw�tur � Dit=nbsp;wide er coJlcgis,hic o�lo nominatur: filij quolt;^ Semaisnbsp;uobilisuiri, er' de i�uftri pro/apia fratres erquot; cognatinbsp;Obed edom,apti ad officia diuini cultus, numero f�x clenbsp;�fti ad ianitores,cum multts alijs i�orumfratribusnbsp;lijs �fihj quoq; VLofa quatuor eledi funt, quum pr�ternbsp;^os plures effent. Omnes ij proprijs defignantur nomi^nbsp;quibusfuceejfores filij patrimt loco effent,his nonbsp;mimhus appe�andi, ut haberet qualibet fucee�io fuumnbsp;nomen : inter ianitores ac cantores quemadmodum ernbsp;inter facerdotes uiguitiquatuor fitii�lionum nomina, inbsp;t)rimis,tempore Dauidis inflitutis,ufq; ad Chri�i domi=nbsp;�l tempora, lohamtisq- Baptifl�, ac deinde, ut uidetur,nbsp;ufifnbsp;nbsp;nbsp;tompli defiru�ionem,nbsp;nbsp;nbsp;finent ceremonialis di

uini cultus.


h Hi diuifi funt in ianitores, ut femp prin cipes euftodiarum, ficut 8lt; fratres eorumnbsp;miniftrarent in domo domini.

*5 nbsp;Miff� fun t ergo fortes ex �quo, amp; par-

�Jis Sc magnis per familias fuas in unam-4�ancp portarum,

4 Cecidit ergo fors orientalis Selemi�, P orr� Zachari� filio eius uiro prudentifcnbsp;hmo �C erudito, fortito obtigit plaga fe-Ptentrionalis,

^ifiributio hic notatur, quo ad numerum portario^ �quot;***�* gt; circa quatuor portas er intr�itus atriorum,ab ornbsp;^^J^�^gt;occafu, aufiro, er uquilone, qtue fa�a efifortis

DIBRE HAIAMIM. 117 proie�ortf, quis fcilicet ex iam ele�is, quam tuereturnbsp;cum foeijs portam.

  • I ynbsp;nbsp;nbsp;Obed edom uero SC filfis eius ad auftrfi:

in qua parte domus erat feniorum concilium (uel colJe�ionum.)

  • 16 nbsp;Sephim �C Hofa ad occidentem, iuxtanbsp;portam quae ducit ad uiam afeenfionisteunbsp;ftodia contra cuftodiam,

  • 17 nbsp;^Ad orientem uero,Leuit� fex : amp; adnbsp;aquiloncm,quatuor per diemtatq; ad meridiem fimiliter in die,quatuor:�C ubi eratnbsp;concilium, bini Sabini.

  • 18 In cellulis quoq; ianitorum ad occiden tem,quatuor in uiatbini^ per cellulas�

h� funt diuifiones ianitorum filiorum Core,amp; Mcrari,

Oomus co�cilionumdiciturfiiiffe ad portam auftra lem:incertum qualis fiterit ha;c colle�lio,an thefaurortinbsp;fcilicet, uel facrificatorum er oblationum,uel cofulum,nbsp;uelfeniorumpopuliaut r�gis,dequibus dubitarenonnbsp;obefl. Qttid uero ad occidente Parbar fit, uel Parchar,nbsp;ignoramus. Hieronymus cellulas tranftulit. Hebriei dosnbsp;mum uaforum uel infirumentoru exponuitt,quibus cu-flodcs uel portarij adhibebantur,

lo Porro Leuitae Achias erat fuper thefau ros domus dei,8C thefauros fandorum,

2.1 Filii quoq5Ledan,filiiGerfonni.deLe-dan principes familiarum, Ledan 8c Ger-fonni,lehieli.

  • II nbsp;nbsp;Filii lehieli�Zatham, 8C loel fratres ciusnbsp;fuper thefauros domus domini,

  • 15 nbsp;Amramitis, amp; lifaaritis, amp; Hebronirisnbsp;SiOzihelitis,

  • 2.4 nbsp;Subael autem filius Gerfom, filq Mofi,nbsp;praepofitus thefauris.

  • 2.5 nbsp;nbsp;Fratres quoqj cius Eli�zer, cuius filiusnbsp;Rahabia, amp; huius filius Efaias,amp;huius ft�nbsp;lius loram, huius quoq; filius Zechri, SCnbsp;huius filius Selemith.*

  • 16 nbsp;nbsp;ipfc Selemith amp; fratres eius fuper omesnbsp;thefauros fandorfi, quae fandificauitDa-uid rcx,amp; principes familiarum, 8C tribu-ni,8C centurioncs,amp; duces exercitus,

2-7 nbsp;nbsp;de bellis,nbsp;nbsp;nbsp;manubiis praeliorum quae

confecrauerant adinftaurationem rempli domini.

2.8 Haec autem uniuerfa fandificauit Samuel uidens,amp; Saul filius Cis,8C Abner fi lius Ncr,8lt; loab filius Saruiae : omnes quinbsp;fandificauerant ea permanumSelemith,nbsp;Sc fratrum eius,

Thefaurorumcuflodcs patet hie alios fitijfe quant ianitores, qui er regis er princip� iuffu diffionuntur,nbsp;quorum omniummagifkr er ordinatorerat,utuidesnbsp;tur,Sabuelfilius Gerfom, filij M.ofis.l�ocnon inteUig�nnbsp;dum aliter ,qu�mquoddeea familia Gerfomitica tustcnbsp;effet quiff tant Sabueldiilus, prtefi�us thefaurtffijs, jts


-ocr page 454-

PARALIP. PRIHVS.

Ldddan Libneiticafamilid dida ejl ex Gerfott, DeLeuiticK eniwfamili/s ordinabdnturcuf�odestheitnbsp;faurorwm, quos fuis quibuf^ temporibus collegcrditt innbsp;dont^im domintjCx maiiubijs hoflium deui�ioru,m,uel exnbsp;f^ontcineisobldttonibu5pr'mcipiim,ac diii�imorumianbsp;populo.

^9 nbsp;nbsp;Ifaaritis uero pr�erat Chonenias,amp;fi-

lijcius ad opera forinfecus fuperifraelad docendum �C iudicandum eos.

jo Porr� deHebronitis Hafabias SCfratres cius uiri fortiffimi,mille feptingenti pr�e-rant Ifraeli trans lordatoem contra occi--dentem,in cunctis operibus doniini,8lt; innbsp;minifteriuin r�gis�

Leuiurmn Bxternd qult;eddm opera, per Leuitds folicitanda gt curanda, extra fcilicet templi locum, fiue extra urbemnbsp;quoq;,uerifimile efi inflitutiones facras de lege domitti dinbsp;fcendeisfiiiffe,Hthic prie/��ii ac epifcopi ordinentur pernbsp;totum regnum,ad quos in negotijs doiirinte curratur,nbsp;ut fcidt popului, qult;e quibus temporibiK off�renda fintnbsp;in templo dei fecundum legem dei. Qui cr oblata paf^nbsp;finffufcipientesreponi curent in locafua:Etfiquidfirnbsp;ta�is aliud pro fu�rntatione mintfirorum templi pro lienbsp;gnis er aqua aduehendis dij�onendum erat,horunt connbsp;filio er Opera complebatur, ad cultum dei legitime pernbsp;folueiidum.

ji Hebronitarum autem princeps fuit le^ ria fecundum familias,amp;cognationes eo^nbsp;rum.Quadragefimo anno regni Dauid rcnbsp;cenfiti funt� Slt; inuenti funt uiri fortiffiminbsp;in lazer Galaad,

fratres^ eius robuftioris �tatis,duo mil lia feptingenti principes familiarum.Pr�=nbsp;pofuit autem eos Dauid rex Rubenitis 8Cnbsp;Gadditis,amp; dimidi� tribui Manaffe, in o-�nbsp;mne minifterium dei �(. regis�

Hlt;f omne� ordmationes Leuitarum fa{l� funt anno quadragefimo regni Dauid,quo et obijt,ucluti tcftumennbsp;ti loco.Tunc enim fi non etiam er antea,Dauid mquifi.nbsp;uit defamilia Veuitarum,quie Hebronitica nuncupatur,nbsp;quainciuitatelafer Galaad er uicults i�iushabitabat,nbsp;imienitq; eoriim numerum ufq; ad duo tnittiafeptingennbsp;tos, habentesfinguli fuds quoq; family ac domos. Exnbsp;quibut pro infigni illorum prudentia er eruditione �anbsp;uidconflituitdo�lores erepifcopos,fuperduas tribusnbsp;cr dimidiam, ad proponendum iHis uerbum dei,ad pronbsp;mouendum culttim uerum ac legitimum ueri dei: ne firnbsp;ta�is ultra lordanem pofiti, crederent ad fe nihil perti^nbsp;nere templum VLierofolymitanum, er J�gniores ejfentnbsp;ad colenduM deum, propenfiores^ ad pere�inos ritusnbsp;gentium uicinarum, er ut in obedientia regis contine^^nbsp;rentur, er iugt;n defcificrent � Salomone regetotiusif*nbsp;raelis, quod facile fieri poffe timebatur, ob loci diftantisnbsp;am,eriordanisfinitima. iSlihilenimperniciofius totinbsp;genti accidere potuit, qu�m regni fci�io,er diuini cid^nbsp;tus negle�us,propter quem deferent ejfint � domino^nbsp;CT multiplicibus Juperjlitionibus polluendi,�r in dire*

DIBRE HAIAMIM.

ptionem externorum regum tradetidi.

^CAPVT XX Vir.

Ilii autem Ifraelfecund� nutncx rum fuum,principes familiarS�nbsp;tribuni �C centuriones, �i pr�fcnbsp;di, qui miniftrabant regiiuxta

turmas fuas, ingredientes Si. egredientes perfingulos menfes in annojuigind^�^�nbsp;tuor millibus finguli pr�crant.

'X. Primae turmaein primo menfelesboam praeerat fili� Zabdiel: S^ fub eo uiginfi^�^nbsp;tuormillia�

j De filijs Phares, princeps cunil*�^*�� principum cxercitus menfe primo�nbsp;Hoc capite enumeranfur turmie ac legionssnbsp;cim,quibusprteerantduodecim duces,regiDaiiiili^nbsp;niflrantes, per fingulos menfes, finguliC legiones,nbsp;rum quiclibet continebat uigintiquatuor mi�ia robuflfnbsp;fimorumuirorum, erextota multitudine iHiusg^^^nbsp;eleiilorum.Sic ut quum duxunus ewmfua legion^�'^''^^nbsp;fern mimfiralfct regi,reuertebatur domum fuoXbnbsp;lius cum fua noua legionefuccedebat. is autetnnbsp;detur inflitutus quidem ab initio regni fui,nbsp;gr� res effent, fed ut ex hifioriaapparetfape'^^'^.nbsp;ptus eft:circafinem tarnen regni DauidisfdenUOt^^nbsp;tus eft,er integer perdu�us ad Salomonisnbsp;quidem quo adperfonas,fed quo adnumertitgt;��^�^'�^gnbsp;nem augu�ior fiiit, er incorruptior perfeuct^'^^�nbsp;pter perpetuam pacem regni, fauore diuirtonbsp;Dauidic^ promilfam.Scribitur ergo quomodonbsp;lis families tribuum fele�i fiterint excrcitusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

quorum quilibetpartitio,portio,turma, ucllegi^quot;quot; . tur,difiin�la per tribunitiaspoteflates, quibiitnbsp;ris prxerat tribunus militum. Centum uirisnbsp;gintiquatuor tribunis dux uel imperator pr�et��^�nbsp;rum primus,prima legioni primo menfe prafid^�^j.^nbsp;a�ifiebat paratus ad opera regts adbonumnbsp;blic�,cr regnfnomine lafabeam filius Sabdi(lgt;�^'nbsp;liaPharez tribus luda.

^Secundi mcnfishabebatturn����'j^j, dia Ahohites, 8C poft fe alter nomi^^^^/*nbsp;celloth, qui regebat partem exercir^*nbsp;gintiquatuor millium.

lagionis feettnda dux fecundo menfe reff raeratDodai Ahohites, cuiauxiliatoruelrnbsp;feribitur lAikloth.

5 Dux quoq; turm� tertiae in j^tis� tio, erat Banaias filius loiad�nbsp;amp;indiuifione fua uigintiquatuornbsp;Ipfeeft Banaias fortiffimus

ta,amp; fuper trigintaj pr�eratauten� ipfius Amizabad filius eius� pjnaiiHnbsp;Princeps tertia legionis pro menfe

filius loia^facerdotis, inter trigintafirtif^ d�H^^''

I;

I;

-ocr page 455-

paralip. PR im VJ.

Cut�milifer coadiutor ucl fuccejjbr ajcribittfr ^gt;nigt;iiftdabftiutip�utBantfi(e.

' � ^Quartusmenfe quarto, Azahcl frater �cZabadias filius eins poft cum .-�Cnbsp;t�rma eins uigintiquatuor millia�nbsp;Qj�rtlt;e legionii dux 'm menfem quarttmt 'n^tututnbsp;yt Aftel frater Ioab,'m mitiji quidem regni Dauidici ocnbsp;ab Abner:tarnen propter loab honorem er �rtitunbsp;uiri nomen quoq;fuiim er gloria recenfrturXuinbsp;. ^nfucce�it eo honore filius Sabadidf.

^Quintus,menfe quinto, princeps Sa �^aothlczcrites : Sc in turma eins uiginti^nbsp;H��atuormillia.

�^Scxtus,menfefexto,Hira filius Acces

* hecuites : amp; in turma eius uigintiqua*

, ^ormillia.

. ^Septimus,mcnfefeptinio,HeIIes Phal �onites de filqs Ephraim t SC in turma eius

, **�amp;ntiquatuor millia.

^Odauus,m�feo�huo, SobochaiHu f^thites de ftirpe Zarahi � amp; in turma eiusnbsp;'uigintiquatuor millia.

^fNonuSjm�fe nono, Abiezer Anatho Whites defiltisIcmini�SC in turma eius ui�nbsp;gintiquatuormillia.

� lt;Dccimus,m�fedccimo,IVlarai,amp;;ipfc Nctophathites de ftirpe ZarahitSC in tur.�nbsp;ma eius uigintiquatuor millia.

�4 nbsp;nbsp;V ndecimus,mcnfc undecimo Bana

iasPharathonites de filqs Ephraim � dC in turma eius ui^ntiquatuor millia.

� ^Duodccimus,m�fc duodecimo, Hol daiNetophathites de ftirpe Gothoniel;�lt;nbsp;in turma eius uigintiquatuor millia.

Qamh� dux quinta legionis Samahuth ifraitef,cr �c de reliquis in ordinem cofrriptis duodecim ducibuffnbsp;�iiwdecw� menfibuf anni regno er regi frruientibus mnbsp;untiif.

^Porro tribubus praeer�t in Ifrael, Ru bcnitis,duxEIiczcr filius Zcchr� Simco.-Oitis.Saphatias filius Maacha:

? ^^^�'^'^�^�^i^bias filius Camuel � Aagt; ronitis,Sadoc:

'S ludaitiSjEliu frater Dauiddffacharitis, Amri filius Michael:

'0 Zabulonitis lefmaias filius Abdi� : Ne phthalitibus,Ierimoth filius Oziel:

'* filiis Ephraim, Ofee filius Ozaziu : di-�nidi� tribui Manaffejocl filius Phadai�; Sc dimidi� tribui Manaffe in Galaad,nbsp;i^ddo filius Zachari�� Beniamin autem,nbsp;�aficl filius Abner;

Dan ucrOjEzriel filius leroh�thi principes tribuum Ifrael.

Pr�ter duodecim legionum ducet, qualibet tribus �f ��*Iittc4 principem habuit, ex i�uflri aliqua proftpianbsp;'^�^gt;[apiefftior.cr nttlior, QgwKwi cat^dogineinno

DIBRE HAIAMIM.

tatur non�natim ad tempus Dauidis �r Salomonis, or= do^ frruatur tribuum iuxta primauam tribuum fuccefnbsp;fiottem.R.ubenitarum enim princeps Eliezer filius Si-chri,Simonitaru/m Sabathias, l^uitica tribus Hafabiosnbsp;filius Kemuel. Aaronitis autem facerdotah fcilicet faminbsp;Ha tune praerat iuffu Dauidis e^ poflea SalomonisSasnbsp;doch fummuf pontiftx. Abiathar en'm iuxta Samuelisnbsp;u^icinium humiliatus eft, propter peccatafiliorum Henbsp;li. Tribui lucbe princeps poft regem cratEliu exfratri*nbsp;bus Dauidis.Sicq^ de reliquisjitera patet.

Noluitautem Dauid numerate cos � ut gintiannis inferius;quia dixerat dominusnbsp;ut multiplicarct Ifrael quafi ftellas coeli.

2-4 loab filius Sarui� cceperat numerate, neccompleuit: quia fuper hocira irrucratnbsp;in IfraehSC idcirco numerus eoru qui fue-rant rccenfiti (non eft relatus in faftosregis Dauid)nbsp;Sfnon afeendit numerus in numeruuer-borum r�gis Dauid.

Tantus eo tempore ftliorum ifraelnumerus erat, ut Dauid etiamperperam numerationem gentistentandonbsp;non iufterit numerari uiros uigmti annos natos uel 'msnbsp;fra, fed tantum natu medores, er infuper eos qui procenbsp;derepoffentadbe�a.iuniorum enhn er ucteranorumnbsp;numerus exereuiffet 'm 'mtmenfum,fectmdu promi�iosnbsp;nes dei patribus fadds, de numero fiUorum tfrael adlt;esnbsp;quando maris arena er fttUis coeli. Quds promi�ioneinbsp;dei tune complete dominus cret� maluit quam exploranbsp;rhquamobrem er ira domiru aufum huiufmodi uindicanbsp;uit, er mfuper'meer tum eum efte uoluit,er in Chroninbsp;cisregumlfrael non fine prouidentia freciali uariari,.nbsp;er incerta fupputatione compledi.

ay Super thefauros aurem r�gis fuit Azmoth filius Adiel�his aptem thefauris qui crant in agris,in urbibus, amp; in uillis,8C innbsp;turribus pr�f�debatlonathan filius Ozie.

a.6 Operi autem ruftico 8f agricolis qui ex ercebantterra,prferatEzri filius Chelub.

2.7 nbsp;nbsp;V inearu^ cultoribus, Semeias Rama-

thites;cellis autem uinarfis, ZabdiasSa-phomites.

Nam fuper oliueta 8C ficeta, qua? erant in campeftribus,BaIanan Gadcrites.-fupernbsp;apothecas autem olei,Ioas.

2.9 Porr� armentis qu� pafcebantur in Sa ron,pr�pofitus fuitSetrai Saronites�Sf funbsp;per boues in uallibns, Saphat filius Adli:

  • 50 nbsp;fuper camelos uero,VbilIfmaheIitcs;S^nbsp;fuper afincs.ladias Merenathites:

  • 51 nbsp;nbsp;fuper oues quoq; laziz Agarenus: om-nes hi, principes fubftanti� regis Dauid.

quot;Vniuerfafubftantia regis er fifcusregnifidelibus quoq^ uiris comrnendatus confequenter fcribitur,ut 0=nbsp;mnia in regno fidelium fapienter er ordinategerantur,nbsp;publicaq;diuitia er thefauriadmintftrentur legitime,nbsp;nec'mpriuatum coinmodum conuertantur,ncq;cornsnbsp;mitMur fraudes uel negligentia � prapofitis erfub*


-ocr page 456-

PARALIP. P RI MV S.

iedis.Fxpcdit enim commodo reipublicte utfiu�lus ter r� quicunq^^crfubftantict etiampopularium legibusnbsp;fumptuarijs fubf�nt: zsquot; fe reges populorum es� pr'mci^nbsp;pes non pro dominis omnium rertvm poffe�oribusnbsp;er deglubatoribusger(tnt,�ed patres priejk/tt, ac pafionbsp;�XSiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rerum temporalium moderatores�cuti er morum,

cat� renim. dij�artiendo rerum curas in hunteros plurium deputato rum;ratioq^ exigatur de omnibus fifide de�cerint.Vesnbsp;runtamenpricflaret magts optimosquofq; cligiadhu=nbsp;iu�modi�iniliones,ut nu�a reddendo; rationis neee�i^nbsp;tos occurreret,lt;}u^e fan� � dolofis facile inuerteturAd uenbsp;ro commodius �eret,fi uulgarium ac principalium uironbsp;rum diuiti^non �nerenturcrefeere fupra modum con^nbsp;dignum, ut olm Romani fuis uoluiffeut agrarijs legibusnbsp;prtecauere.fed timor� deinon mod�rante regnorum hanbsp;benas nihil proficitur. De dij�enfatione autem diuitia=�nbsp;rum exemplum hic po�tum potius al^iciendum e�,nbsp;utdehts negotijs multa fcribantur.Fides enim in rempunbsp;blicam,er moderatus ufus rerum,charitasq} humana fanbsp;eile docent quid faffo opus,non uerba nec feripta.

5^ lonathan autem patruus Dauid confia liarius,uir prudens SC literatus t ipfe amp; la-hielfilius Hachamoni, er�t cufilijs r�gis*nbsp;55 Achitophel etiam confiliarius r�gis, SCnbsp;Chufai Arachites amicus regis.

54 Poft Achitophel fuit loiada filius Ba^� nai�,amp;Abiathar. Princeps autem exerci-tus regis erat loab*

QJiod maxime necejfarium regibus nonhic obmitti tur : frpientes con�liarij integerrimi uiri ad latus renbsp;gis:uiri literati er hone�i,rerum multarum experti, ernbsp;circum/�eili ponderatores. Filtj quoq^ regis,qui uel fucnbsp;cedere regno debent, uel ad manum r�gis tra�iare cau=�nbsp;fas,maxima diligentia inflituendi funt ab optimis pracenbsp;P^�^ibus,quiu�gt;iaminueniripojfu}tt:quo folo officionbsp;tugleilouana funt omnia�udia aulicorum. loab autemnbsp;iHufiri�imusDauidisfupremus imperator erat,er fumnbsp;maauthoritate apud regem er militiam, quouixun^nbsp;quam melior fi(iffiet,�feipfum uincere contra duos ho�znbsp;Jks potuijfct:Sed nihil per�ilum e� omni ex parte,

AP VT XXVIII.

jOnuocauit igitur Dauidomes 'principes Ifrael,duces tribuum,nbsp;:amp;pr�pofitosturmaru,quimi-niftrabantregi� tribunes quoqj

amp; centuriones, 8C qui pr�erant fubft�ti�. SipolTeirionibus regis . filios^ fuos cumnbsp;eunuchis , 8C potentes , Slt; robuftifl�mosnbsp;quofq; in exercitu,Ierufalem*

Inielligcns Dauid fe propediem moriturum, conuoa cat adte�amentum con�eiendum totum i�aelem, nonnbsp;quidem perfonas omnes, fed potiores in omnibus ordininbsp;bus gentis illius,qui hicfig�llatim nominanturtnotafatisnbsp;exproidiilis.

Quum^ furrexiflet Dauid reXjSCftc� kiffet, ait, Audite me fratres mei, �Cpopu=


DIB R B HA I AM IM* lus meus* Cogitaui ut �dificaredomumnbsp;in qua requiefeeret area f�derisnbsp;amp; fcabellum pedum dei noftri� �C ad �dinnbsp;candum omnia pr�paraui*

Vtcunq^ debiliser uinbusde�itutus,furgit tanun ut clarius audiatur � multis, fratres fuos omnes uocat etnbsp;populumfuum,fidelispa�or populorum 4 don�noftbinbsp;commiffor�. Ingenue fatetur fententia deife indignumnbsp;ad extruendum domino deo ifrael domumgloriaatquenbsp;templum,licet illud toto corde defiderauerit perficere,nbsp;liondi�imilisinfilicitatis nuncTAauid e�ei,quai^o�nbsp;fes quoqs per totos quadrag�ita annos anxie de�deronsnbsp;poffie�ionem promi�i terr�,itlam affequi non dobatur.nbsp;fic omnibus paratis impen�s ad tcmplum dombtoglo=nbsp;riofe �dificandum, negatur �bi er fiho cotn/nt�^^^'^�''' gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

Sic domino placet fandos nihil eorunegligereq^^f^*^ aininii'i'' glohtt dei er populi bono�atu occafione data prowo*nbsp;uere poffiunt, etiamfi ut femper frr� fitarduumopn^�nbsp;er operisfruilum affequi non detur � domino. Piorwmnbsp;e�'anxie conari adgloriam dei propagandam, euentionnbsp;uero er negotij colophonem quiapponat dominnsqhnbsp;qui nouit quem ad hoc elegerit. Sic apo�oli quofinbsp;fli Opus propagauerunt, er apo�olorum tentatio�^^nbsp;laborespolkriinpacecon/pexerunt,facro�ne��^/^^'� EccieC*quot;

Det dominus ut quodhodiepijuideredeffi^�*��^' esr �w^gnoptre conando cceperunt, ad profr�inmnbsp;�e extrema quoq; pa�i,nec tarnen in uitaconfeqn�P�'nbsp;tuerunt qua: uoluijfcnt ex animo, hac ernbsp;flatim fubfecutura foboles�delium apprebend��h�'^^nbsp;mationemfcilicetecclefi�uniuerfalis,perV'^^''^^nbsp;mint diligenter tra�andum, er infrudum certtup�i^nbsp;progerminaturum.Arcam f�deris feabeUum pedun^'ynbsp;Dauid nominat ,quod memoriale fitnbsp;nbsp;nbsp;infitnutn '

dam uefhgium recogitandideibonitatenhpol^��quot;�� er prt�fentiam in pios,feueritatan autem er terror^�*nbsp;in impios,deniqs facramentu effe difcant promi�i^quot;�*quot;*nbsp;dei f�deris initier legis conferuanda.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

  • 3 nbsp;nbsp;Deus autem dixitmihi,Non aedifi^^� ,

domum nominimeo� eo quod fis lator,8cfanguinemfuderis*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Deterret ubiq; feriptura ab eff'u�onehmoxiir'^^^t nis, er commendatur charitas mutua pi^ruin.nbsp;con/piciatur eos quos tarn diligenter rliandatdo��'quot;^nbsp;alicubi trucidandos frdffe pe�iknti�imosnbsp;terra frrre nequeat,ernolit iu�itia dei,utfr^'�nbsp;Chanan�i,Amalechit� ac iUorum compliooi'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

  • 4 nbsp;Sed amp; elegit dominus deusnbsp;uniuerfa domo paths meijUtefft*�]��^�^ �'nbsp;per Ifrael in fempiternum � de Inda cninbsp;clegitprincipestporro dedomoluda� 'nbsp;mum patris mei:amp; de filfis paths

cuit ei ut me eligeret regem fuper^� Ifrael*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

�y SedS^ de omnibus filfismeis(fi{�g^j^^ i mihi multos d�ditdominus )eleggt;^nbsp;monem filium meum, ut federe^ i**nbsp;no regni domini fuper Ifrael,


-ocr page 457-

PARALIP. P RI MV S,

Gratiamcledionisinculcattotigenti,ut � domino non defcifcant. Admonet te�amenti lacob, ex quo ludtcnbsp;I dlt;tttt e�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignit�i.Famtli� quoq^ Ic�e ele�lam 4 Sa^:

ntuele maxima prophetarum,zr eis tunc noti�imo non ^��lt;^et,�eq- undum � domino primum, deinde eledum 4nbsp;h�ifc� I�(i4, er�/onte a�iimptum 4 totagente. idea rednbsp;ut Salomonifilio regnum �abiliat, cr fauorem po^nbsp;puli concili�t moriturusfucce��ri, quodfciret�ipersnbsp;Sflc multos et mitgnos,quibus effet inuifum hoc negotiu.

dixit^ mihi Salomon filius tuns ipfc �dificabit domum mcam, �C atria mea:nbsp;jpfum cnim ckgi mihi in fili�, �C ego eronbsp;^�npatrem.

�{i^ ' Et firmabo regnum eius uflt;p in �tcr^ �'unijfi perfeuerauerit facereprecepta meanbsp;�^mdicia,ficut 8i hodie.

^lare publice te�atur opus domini uolunta^^ e�e^m Salomon regnet,quantumlibet iunior omntsnbsp;'*^�liorum. llli^ rcferuatum ej�e opus atque commif-f'*�� tanpli domino lt;edificandt, er atrioritm cum reli^:nbsp;quis qiu fufccpiffet in in4n(14tZ5 4 patre. bum deniquenbsp;ffeciali gratia eledum regem �lici�imum populo fuonbsp;; i(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifracli, quem beneficijs omnibus accumularc decreue^

tit,quem � puero amaueritfingularigratia nbsp;nbsp;fauore^

eui per omnia adeff� uelit, nbsp;nbsp;utfilium chari�imum pa

tertradare,�abilireq- iUius imperium cTgloriam om= ntno uelit:fi tarnen ip�e in timor� dci, es� in obedientianbsp;tnandatorum legis, or cultu pietatis, ueluti pater fuusnbsp;bauid perfeuerare elegerit,cr gloriam 4 deo data comnbsp;tnaculare quacunq^ impietate non caeperit. Sunt enimnbsp;conditionales�mper promi�iones diuinlt;e ; er non�er-tMntibiisfidem deo, promiffa quoq; dci dona negantur,nbsp;^nindigne.

8 Nuncergo coram uniucrfo coetu dornt ni Ifrael audientedeo noftro, cuftodite�Cnbsp;perquiritccuncta mandata domini deiuenbsp;ftritutpoifideatis terram benam, amp; relin-qnatis e� filqs ueftris poft uos ufq; in fem�nbsp;piternum^

Totumhiciffaelema�oquiturffideliterexhortan^^ do,utcr ip� quoq; in cultu don�m dci fiti permaneant,nbsp;legent dei diligenter inquirant,difcant,doceant,ac con'=nbsp;feruent,ob ocuUi habeant �mper,e^ infeedere cum panbsp;tribus inito, cT numciterum renouato perfeuerent �rcnbsp;tiue ?^�emper,fi � don�no Ulis padum �xdus fibi quo=nbsp;que feruari uclint,ut fcilicet in poffe�ione padfica optinbsp;�1� toTffjCr in h^editate promijfa patribus,cy' nuncnbsp;t��Jffff'a filijs longi�imo teinpore habitore lUis liceat,nbsp;^lioqui intra itlam fint graui�ima malaalegem^nbsp;^^tninataexperturi, zr tandem con�tfione zr mifeanbsp;n* incredibili eijciendi in ho�es O' remoti�imasresnbsp;SiotJfs.

Tu autem Salomon fili mi,fcitodcum Patris tui,amp; ferui ei corde perfe�o, �C ani-�^0 uoluntariotOmnia enim corda ferutanbsp;^^^dominuSjS^ uniuerfas mentium cogisnbsp;��tioujs intelligit^Si qu�f�eris cum, inuc-

DIBRE HAIAMIM.' nies � a autem dereliqueris eum, proqcietnbsp;tein �ternum.

Kedit ad m�tuendum filium populi gubernatorem in timor� deitnon enim femel monuiffe fufficit patri, fednbsp;inculcatum uult pedori, ut perfido corde totus eidominbsp;no pendere uelit, eum �lum colere deuotione tota, cTnbsp;propenfione animie,nec unquam mentem illifubeat deanbsp;um ignorare queuel uelit ucl cogitet : ferutatorem eff�nbsp;feiatdeum ommum cordium humanorum, er feiententnbsp;quiequid e� in homine, propenfionem quoq; er omnenbsp;figmentunt conditionis humanie. ideoq; fi toto detmtnbsp;corde quxfierit, prafentem fibi femper propitiumqinbsp;habiturum :fi contra dercliquerit, er legem cius po�anbsp;pofuerit, repulfurum ipfum er regnmn , zy� omnianbsp;qutefua,

gt; � nbsp;Nunc ergo quia elegit te dominus ut ae�

diftcares demum fanduarq, confortare amp;pcrfice.

Po� omnia ha!c memineris er pro/�ieias diligenter, ut comn�ffum templi ledificium ad quod te pr� me eleanbsp;git dominus, domam fandificationis, �m quo dominimtnbsp;fandificare debet populus fuus, er in quo dominus poanbsp;pulum fandificat ffeciali aliquo ritu zr cultu,aggredianbsp;ris �rtUer erperficias.

11 nbsp;nbsp;lt;|[Dedit autem Dauid Salomoni filio

fuo deferiptionem porticus, 8C templi, �C cdlariorum,8lt; ccenaculi, amp; cubiculorumnbsp;in adytis,amp;: domus propitiationis,

neenon amp; exemplar omnium qu�fe-cum in fpiritu fuo cogitauerat atriorum domus domini �C omnium exedrarfi pernbsp;circumitum in thefauros domus dei, St innbsp;thefauros fandorumt

  • 15 nbsp;diuifionum^ facerdotalium 8C Lcuiti-carumin omnia opera domus domini, 8Cnbsp;in uniuerfa uafa minifterq templi domini.

gt;4 Aurum in pond�r� per fingulauaia mi nifterij. Argenti quoqj pondus pro uafo�nbsp;rum �Coperum diuerfitate.

gt;5 Sed amp; ad candelabra aurca,amp; ad lucer-nas eoru, aurii pro menfura uniufcuiufqj candelabri SClucernarum. Similiter amp; innbsp;candelabra argentea, SCin lucernas eoru,nbsp;pro diuerfitate menfur�, pondus argentinbsp;tradidit.

  • 16 nbsp;Aurum quoque dedit in menfas pro-pofitionis pro diuerfitate menfarum: Si�nbsp;militer 8c argentum in alias menfas argennbsp;teas.

  • 17 nbsp;nbsp;Ad fufcinulas quoqi,amp; phialas,5C thu-ribula ex auro puriffimo, amp; cyphos au-reos pro qualitatemenfur� pondus (diflrianbsp;buit) pro cipho cipho. Similiter 6C cratenbsp;res argenteos diuerfum argenti pondusnbsp;feparauit.

  • 18 nbsp;nbsp;Altari autem in quo adoletur inc�fum,nbsp;aurum puriftimum dedit, ut ex ipfo fte�

Q.Q-


-ocr page 458-

PARALIP. PMMV�.

retfimilitudo quadrige cherubim de auro extend�tium alas, �C uelantium arcam f�anbsp;dens domini.

Pofi Dauidii lermonem cr iulfum de templiflru�u rd, Salomon adnumerata fufdpit d patre pondera gquot;nbsp;fummoi auri,argenti, lt;erii, gquot; exemplar omnium confinbsp;ciendorimi,tam templi qu�m fandifandorum, g� por^tnbsp;ticuf,exedrarum,atriorum,cherubim, ararum, menfa=nbsp;rum,candelabrorum, omniumq; ad cultum dei g facrinbsp;�ciorum oblationes necejjariorum mftrumetttorum.

19 Omnia (inquit) uencrunt fenpta manu dominiadme,utintelliger� uniuerfa ope=nbsp;raexemplaris.

Omnia paranda in tcmplo conferipta �gi�atimfu� feepit SalomonDauide, qui feeundu Hebraos omnianbsp;confilio G ducatu Samuelif iamdudum, uel fecundumnbsp;tdios Nathan proph�te defcribi g pingi fiecrat ,pon*nbsp;dera auri G argenti fingulis ad�ribendo,

3Lo ^Dixit quoqueDauid Salomoni filio fuo;V irilitcr age,amp; confortare,8lt; fac; nc tinbsp;meas �C ne paueas. Dominus enim deusnbsp;deus meus tecum erit, amp; non dimittette,nbsp;ncc derclinquet te, donee perfidas omnenbsp;opus minifterij domus domini.

Prophetico /piritu certo confirm�t Dauidfilium, ut de complendo opere nihil dubitet, ideo^ obeatopttsfi^nbsp;dentior, Gfincomnicunilatione, Dimidiumeflenimnbsp;operis magnammitcr inchoajfi.

2i Ecce diuifiones facerdotum amp; Leuita-rum, in omneminiftcrium domus dei aflt ftunt tibi, amp; parati funt, amp; nouerunt tarnnbsp;principes qu�m populus faccreomia prae

ceptatua,

Ordines quoq^ facerdotalesLeuiticos, Gntimfleria complenda ab omnibut, omnia fapienter defiriptaGnbsp;redada in libros obtulit. A�i/kntia^ itli poUieetur priitnbsp;cipum Gfi(gt;i^i^^gt;ac beneuoletitiam totiid populi,nbsp;^CAPVT XXIX.

� Ocutus^ eft Dauid rex ad om nem ecclefiam, Salomonern fi..nbsp;lium meumunum elegit deus,nbsp;adhuc puerum 8( tenellum tnbsp;pus enim grande eft, neq; em homini pracnbsp;paraturhabitatio,fed domino deo.

Nititurimpetrare � prbicipibus G populo Oauid rex fencx G�'andtcuiK, propediem morituruf,ut filionbsp;fuo firant fitppetioi ad templum domino ledificandum,nbsp;Idq^nonfolum confilio Glabore,fedetiamcxempllt;inbsp;fuo ut�iperflua omamenta g pretiofa qutcq;�{peruanbsp;canei ornatuf, ipfi quoq^ infirant ad ornatum templi,nbsp;G facrorum uaforum, quod g j}gt;oitte liberaliter^ acnbsp;Silomooit idacriter prafliterunt. Sape commemorat g incuka^znbsp;turn populo uult,Salomonem filium,nulla temeritate uel



perfonarum acceptiogt;ie,fcdfoladomim dei ifrael figt;on=i tanea eleilione, regno prafidu, cum in tanto filioruntnbsp;Dauid numero, omnium tencrior e�et g iunior,im ar^nbsp;quoq^ a( he�lii ger�dis 'mexpertior, ld neminem mlt;f

OIBRE HAIAMIM,

�ere deberet, cum omnibue diebm regni fuifunmt^fi^ tura e�et populo g toti regno pax ac tranquiBii^�nbsp;tu diuino,Dauidiq; promi�a,ea poti�imum ratione, Mnbsp;templo extruendo uacaret, G immenfo operifr^P^.nbsp;ade^nt g operaAd autem non tarn progloria dei,nbsp;tota machina mundi domut ad inhabitandumno/ifilP�nbsp;cit, qui c�lo prafidens terr am tenet fiabelluntfii^nbsp;dibus, cui homo habitaculum adificare non po�itgt;r�^nbsp;tn�iritupraflare cordispropen�onem, Gnbsp;confiientiam, qua fila dcle�iatur, g quant filgt;^ ��PI.nbsp;prafiat, qu�m pro confolationeGpro religiettefr'^^^nbsp;burn fidelium, quibus prodefi adtnonitio cerernott^ �nbsp;G finfibilis cultus ueri dei,ne pro i/nnata hotif^�nbsp;fiitione cultumfibi diuinu 'mflituat,quo fibifiru^ .nbsp;nolit,uel otiofi cogitatu gentilium errores placer^ �nbsp;pientesanimum 4 uerodeicultuauertant. Eaeri��^nbsp;tione dominus ipfi tulitfibi templum adifiearigl��^'nbsp;fum, G minime fiernendi decorts, quo minus firdu��^nbsp;ra fi�arenfur idolorum delubra amp; excelfa.

Ego autem totis uiribus meis pt�py^j ui impenfas domus dei mei. Aurum a� ��nbsp;fa aurea ,amp; argentum in argenteanbsp;�nea, ferrum in ferrea, ligna adligtif^�nbsp;lapides onychinos, SCquafi ftibinoS;^nbsp;uerforum color um, omnem^ prcii o**�nbsp;lapidem, Qc nnrmor parium abm^�^ '

5 amp;fuperh�cquffpontcobtulii��^��^z deimei, depcculiomeoaurumnbsp;turn do in templum dei mei, exC'^F'�^^nbsp;qu�pr�parauiinacdemfandam*

4 Triamilliatalenta aurideauroOp*�^^ 6(feptem millia talentorum argent� P��.,^nbsp;batiffimi, ad deaurandos parietes te*�'Pnbsp;y Etubicunqjopuseftaurumdeauf^��^nbsp;ubicunej} opus eft argentumnbsp;opera fiant per manus artificum,6( fi 4^.^nbsp;fpontc offert,impleatmanum fuam b��

Pro omni uiriU mea prieparaui materianf^�^i^^�^ ptus in domum domim omnis generis, auru,nbsp;ees,firrum,ligna,lapides,gemm�Spretio��fK�^gt;^nbsp;moraexqui�ta adi�uflrandumopus.nbsp;exui�orijsopediuinafifieptis 4 domine denbsp;misgentibus,quorum pretiofa,ait,qult;eq; in l�'^.i(fitlanbsp;domino conficrauiatc^ deuoui.'Veruntamenp�'^^^^^nbsp;omnia,multa qiioq; de proprio meo pecub'�gt;��Yfnbsp;hiereditate proprifsq^ meis diuitijs,repofieinbsp;quafiontcGliberali dcuotionetrado, -^iffietenbsp;mea funt:tria millia fiilicet talenta pretiofi�^���!' �cnbsp;Ophir, fiptem milliatalentaargentipuri�i'��,^nbsp;deficati utaptum �t ad parietes ina�randtetn'^^^nbsp;domini.sic enim manu artificum aurum iUn^ P�� �fnbsp;ricuraui,fimiliterG argentum,tttiKpeo���Pnbsp;perficiendum opus,adquod fiseritdeflinati^ .nbsp;igiturexemplo meofionteojfirreuohteritrnbsp;dt^i^ uel argentum,utoperifieroinilieWt^*'nbsp;nbsp;nbsp;ffg


-ocr page 459-

PARALIP. PRIM VS.

tftr zy confecretur, is idipfum hodie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino of�

rit libero,pro cuiufy; bona uoluntdtc.

Sponte itaqjobtulerunt principes fami ' liarui�ijamp;procerestribuumlfraeljtribu.-ni quoq; amp; centuriones 8i. principes openbsp;rum r�gis.

y Dederunt^in opera domus deiauri ta lenta quinq; millia, amp; folidos dccem mil-ba:argenti talenta decem millia,amp; �ris ta-lenta decem Si o�o millia: ferri quoqj eennbsp;rum millia talentorum.

Etapud quemcunqj inuenti funtlapi-r�cs, dederunt in thefauros domus domi-per manum labiel Gerfonitis.

Sponte pollidti funt, zy exhibuerunt eo tempore P^ftrcsfamiliarn, principes tribuutn, tribunt, centurionnbsp;prlt;e�di regalium operum, ad boe opus domininbsp;f�''�^)nc(!ngrdndem,lt;iuri talenta qum^i millia,folidorumnbsp;mi�ia, argeitti talenta decem millia, iris talentanbsp;lt;l^oem zy odo millia,�m nero centum miUia,zygem=nbsp;quis habebat pretiofas,cum reliquis: omnia dedenbsp;*'�^t m thefauros domus domini : commendata cun zynbsp;officio �eielts Gerfonite, de poftcris tAo�s,lt;jui infiitutusnbsp;�terat magijkr thefaurorum domus domini-

L�tatus^ eftpopulus, cum uotafpon te promitterent� quia corde toto offerebatnbsp;ea domino, fed Si Dauid rcx l�tat� eft gaunbsp;dio magno.

Donata funt h�c omnia Jfonte zy alacri animo,�ne �tuaritia uel parcitate,non ad uanamgloriam, uel r�gisnbsp;Sratiatn promerendam propediemmorituri,fedcordenbsp;per�iHo,id e� fyncero deo^ deuoto.

� Et benedixit Dauid domino coram 'iniuerfa multitudine,8i ait: Benedidus esnbsp;domine deuslfraelpatris noftriab �ternonbsp;in �ternum.

�� Tuaeftdomincmagnificetia,8ipoten= ri3gt; 6i gloria, atq; uidoria, 8i laus : cundanbsp;j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim quf in ccelo funt Si in terra, tua funt,

ruum domine regn�. Si tu es fuper omnes tgt;rincipes.

Tu� diuitiae^S^ tua eft gloria : tu domigt; naris omnium : in manu tua uirtus Sipo-tentia,in manu tua magnitudo Siimperi�nbsp;Omnium.

5 Nuncigiturdeus noftcrc�fitcmurtibi ^laudamus nomen tuum inclytum.

Gratias primo agit domitio,� nbsp;nbsp;nbsp;omne bon�, etiatn

l�*lt;=ra cogitatio zy uoluiitas,ad cuius foliusgloriam de^ ^rein ac inaic�atein,cun�la ut funt condita, �c re�rrinbsp;acccpta,� quo omnis falus,uidoria, laus zy pronbsp;^^ut. Qtnnia deniq; qu^emcoelisfunt zy terra, tuumnbsp;opus ,0 domine, omnia creafli ex nihilo zy ea coUonbsp;'��/� wglori� zy Iflendorem, uirtutem zy operas qu�nbsp;�bent. Tuum domine regnum e� in omnia, tu initiumnbsp;es omnium,arbitrio tuo di�gt;enfantur diuit�e etnbsp;�'��*'*�innis�rti�tdo zy uirtus ex te p�det tfr��: oa

DI B RE HAIAMIM. Ijo

tnttium pro�dus, augmenfum zy confummatio, opus tuum�int. Pro quibus omnibus ad ufum�delium profHnbsp;tutis, zy propriafa(iis,pijs bo/mmbus tuis cultoribus,nbsp;nos tibigratios agimus,bonitatcm paternam laudamus^nbsp;zy ut ingloriam nominis tui � nobis appretiata digne^nbsp;tradata pro�ciant,fupplices oramus.

�4 Quis ego,Si quispopulusmcus,utpof fimus h�c tibi uniuerfadonate.^tuafunt


omnia,Si qu� de manu tua accepimus, de dimus tibi.

Non fum ego tantus, nec populus meus tam pauper zy inops,ut uel fola meagyatia, uel ad rerum fuaru pannbsp;' pertatem b�cfponte tradiderit,no imperio extorfi,necnbsp;penuria illis in�rtur.Tu enim ea dedifli omnia copiofe,nbsp;ut tibi tantum tua reddiderimut.

I y nbsp;Peregrini enim fumus coram te Si ad-

uen�,ficut omnes patres noftri. Dies no-ftri quafi umbra fuper terram, Si nulla eft

mora.

Modicft nobis reputantur omnia qu� habemus. Gor detalibusnonh�reredebemus,�cutnec patres no�rinbsp;qUipronututuopatriam cr hereditates abrenunciannbsp;do te funt fecud. Omnis uita no�ra�abilior non e�,q�tnbsp;umbra auis uolitanti5,fubito difparentis,zy nufquaapnbsp;parentis,nec ut redcat unquam expeitatur.

16 nbsp;Domine deus nofter, omnis h�c copia

quam parauimus ut �dii�caretur domus nomini fando tuo,de manu tua eft, Si tuanbsp;funt omnia.

Agnofeimus tua eff� omnia Mignis nobis donata,ut tubil no�rum rependamus,�d tua tibi,dum banc reruntnbsp;copiam of�rimus ad lt;edi�cationem tcmpli tui.

*7 Scio deus meus,quod probes corda, Si fimplicitatem diligas, unde Si ego in f�m-plicitatecordis mei fponte obtuli uniuer-fa h�c,Si nunc populum tuum, qui hicrcnbsp;pertus eft, uidi cum gaudio tibi ofFerre donbsp;naria.

Tu domine qui no�i fecreta cordium, zy probas,fi quid digne liberaliterac�neere fiat.Ego quidem,ut nonbsp;fli alacriter mea tradidi omnia, gauifus^ fum zy gratunbsp;lor,tantam inuentampropen�onem animorum,in hoc,nbsp;non tam meo q tuo populo, ut pro omni uirili fuajpontenbsp;zy hilariter reddiderit in mum honorem tantum thefaunbsp;rum donorum tuorum.

18 nbsp;Domine deus Abraamjfaac Silfrael pa

trum noftrorum : cuftodi in �tern�hanc propenfionem cogitationum cordis poanbsp;puli tui,ut paratum fit cor eorum ad te.

O utinam deus,is i��s anmus,ut nunc uidetur, per� petuo perfeueret, quod fieri nequit,nifi iliumferuaue^nbsp;ris,utfingas,rcgas,corrigas ac iu�ifices cogitationes cornbsp;dium popidi tui,qua; ut nofli, alioqui ab adolefcentia bonbsp;minum tantum procliue funt ad malum.Tuergo utfosnbsp;lus corda hominu probas, �c dijponere, praparare, zynbsp;ad omne bonum inducere, confirmare^ uelis propternbsp;tuam bonitatem zys^wiam,

Q�. X


-ocr page 460-

PARALIP. P RI MV S.

19 Salomon! quoque filiomcodacorper fclt;Sum,utcuftodiat mandata tua, teftimonbsp;niatua, SCccrcmonias tuas,amp; faciatuni-ucrfa,0( �dificet�dem,cuius impcnfas panbsp;raui.

A populo fe iterum conuertit ad filiuin regem, pre� caturq^illi cor nc animumintegrum acper��um,utnbsp;totusjit inobferuantia prtcceptorumdei conte�atiolt;�nbsp;num cr rituum, quibut fibi dontiniu uelit feruiri, utq;nbsp;ftciat ac perficiut tedem gloriofam ad honorem diuininbsp;nominis.

iiO Dixit autem Dauid uniuerfar ccclefisj Benedicite domino deo ueftro. Etbcnedinbsp;xitomnis ccclefia domino deo patr�l�uo-rum, Slt; inclinauerant fe, amp; adoraueruntnbsp;dominum,�C regem.

Pariter Dauid omnes tam regem filium qu�m popu lumtotamq; eccle�am hortatur ad laudandumdeMtifnbsp;crgratiasilli pro bene�cijs reddendum, qua�i�isua*nbsp;le dicendo,imprecandoqi ult'nnii uerbis �tis, maximumnbsp;quod cupiat, ut domino deo femper inhiereant, ex ip/itnbsp;totipcndeantjCr nihil iUius gloria o'uoluntate antisnbsp;quint ducaiit.Vici�hnueropopulits dominum adoratnbsp;regem,�tis utrofq; ccrononijs,honor� utri�j} debtsnbsp;tum�ne con�t�onc de�redo. Alioqui �acrilegium eratnbsp;habendum,� eodemhonorepopulusdominum deum,nbsp;er regem adora�ct.Ni� dicatur externa cultu homineSfnbsp;interna autemfide er reuerentia deum coli.

a.1 Immolaueruntcp uidimas domino, 8C. pbtulerut holocaufta domino die fequen�nbsp;titauros mille, arietes mille, agnos milknbsp;c� libaminibus fuis,8C uniuerfo ritu abunnbsp;dantilTime in omnem Ifrael,

Et comederunt �C biberunt coram dogt; mino indieillo cum grandi lactitia,amp;praenbsp;fecerunt regnofecundo Salomon� filiumnbsp;Dauid. Vnxeruntautem eum domino innbsp;principem,amp;Sadocin pontificem.

Sacri�eia er holoeauflapro more Dauid o�crriiu bet in crafiin�, er facris epulit communiter populo uninbsp;uerfo cxhilarato, comitinis�)luit, multo omnium tripusnbsp;dio,rcge Salomonepriutiam�eciwdauicecon�ecratonbsp;er unflo � Sadoch facer dote fummo. Qui �r ipfe codenbsp;diefummo pontificatui imttatut uidetur,Abiatharresnbsp;probato er pofleritate i�iut, iuxta uerbum domim pernbsp;Samuelem prlt;edi�um.

Sedit^ Salomon fuperfolium domini in regem pro Dauid patre fuo,amp; profperanbsp;precati funt, amp; paruit illi omnis Ifiael.

Omnium con�nfu�to tempore Salomon regnum co ram populo fufcipit,feditqi fuper folium,non fuum, fednbsp;domini dei fui:is e� enim rex regum eiut^ e� omne fo*nbsp;liumpro�icritas er obedientia.

a.4 Sed�Cuniuerfiprincipcsamp;potentcSjCt cuncii filh r�gis Dauid dederuntmanum,nbsp;6C fubiedi fueruntSalomoni regi.

Omnes regni principes cofenferwtt in Salomons

DIBRE HAIAMIH.

eiMM fofo exercitu�rti�imorum J�aelis,fcilicet po� mortemloab, er Adonia^.-Et�lifregisDauidfuperftisnbsp;t�, diuin^ uoluntati, er patris ordinationi fefe �b�snbsp;derunt.

^5 Magnificauit ergo dominus Salomo-� nem fuper omnem Ifrael, amp; dedit illi glo-riam regni,qual�nullushabuitantecumnbsp;rex Ifrael.

De magni�centia Salomonis plura in libro Regum. �16 Igitur Dauid filius Ifai regnauit f�P^nbsp;uniuerfum Ifrael.

Et dies quibus regnauit fuper Ifrael,fite runtquadraginta annitin Hebron reg��';nbsp;uitfeptemannis, Scinlerufalcm annisJ�nbsp;gintathbus.

Salomon fuper omnem i�aele folut re�iai�t ab initio regni, quia etiam Saul tarde obedientiamp^^*nbsp;nom obtinuit,Dauid autem tardius.

Etmortuus eft in fene�ute bona, nus dierumjdiuitfiSjamp;gloria.Etregnawi^nbsp;Salomon filius eius pro eo.

Dauid mortuus e� fene�ute bona, cum iam po�totangu�ushaberct,moritur.'VirfecuKduco�^^^'�nbsp;cuiut fauore dominus po�eris bene�cit:ut intemꓒquot;^,nbsp;fanilorum�licitatem non hoc�eculo expc�and'^rnbsp;infaculo animariim,ut ludtei loquuntur,in forte el(rnbsp;rum ut Chri�iani.Tota enim fideliu uita milidanbsp;carne er fanguine,cum diabolo er mundo.

2.9 Gcfta autem Dauid regis priora^� � uiflima feripta funt in libro Sam�^^'�nbsp;dentis, �C in Iibro Nathan prophetsgt;�*�*nbsp;inuoIumincGaduidentis�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Samuelis Uber dicitur,quia de Samuelisge�i^ tur ab exordio. Alioqui multa ibinarranturpofl�^�^nbsp;mortem pera�a. De�der�tur Kebrteis uehcmeiite^^nbsp;ti libri, etiam facri, uthic uerba Hathan, er Gad^nbsp;phetarum.

50 nbsp;nbsp;uniuerfi^ regni eius Sffortitudin*^^

temporumqu�tranfieruntfupcre����-j^ fuper Ifraeljk fuper cun�a regna

Multaquidemcelebriage�a DauidisinStf*�^ �U broferibuntur, fed ut con ifeitur non omnia.b^^nbsp;ra qtuefuper ipfum tran�lfc dicutur, calamit�^^�^'^jpnbsp;plurimee,4 Saule, Abfolone, Amnane,er^^^P^(denbsp;iam proj�era, iam aduerfa. Apparet Ubrosegt;id^i^nbsp;ge�is non filum lfraelitarum,fed etiam aUortt^�nbsp;rum atque terrarum, qui temporum iniur�tnbsp;lutUeif.

r INIS.


-ocr page 461-

Liber secvndvs

PARALIPOMENON, HEBRAICB DibreHaiamim.

fc AP VT PRIMVM.

Onfortatug eft ergo Salomon fil?nbsp;Dauid in rcnbsp;gno fuo, �(.nbsp;dns deus funbsp;us erat cumnbsp;eo,etmagninbsp;ficauite� innbsp;cxcclfumgt;nbsp;VatinK hicnbsp;liber 11.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unies cum priore Verblt;t die

di�uiihoc efl. A�liones diurnales, uel Gejla tempo itaq; obmi�ii in hoc libro adinitiu regni Sanbsp;fotnonis pertinentibuf, ut hic liber potius pr.eteritorumnbsp;fit q fuppletoru,prater mole�iant proprioru twminum,nbsp;(tccedit ad Salomonii gloriofum regnum ac pacificu denbsp;fcribendum,cum quo dem f�erit,quem er magnificauenbsp;nt m celeb err imos pro��m fapienthe GT diuitiarimt.

3. Pr�cepit^ Salomon uniucrfo Ifraeli principibus,tribunis8Cccnturionibus,amp;nbsp;iudicibus, amp; omnibus pr�latisomnis Iamp;nbsp;radis, principibus familiarumr

� nbsp;8(. abije cum uniuerfa mukitudine in ex

celfum Gabaon, ubi erattabernacul�f�a deris dei quod fecitMofes famulus dei innbsp;folitudine�

4 Arcam quid� dei adduxerat Dauid de Cariath iarim in locum quem pr�parauenbsp;fat ci Dauid, 8C ubi fixerai illi tabernacul�nbsp;inicrufalem�

y Alt�re quoq; �neum, quodfabricatus fuerat Bcfeleel filius Vrifilfi Hur, ibi eratnbsp;cor� tabcrnaculc domini; quod amp;requifinbsp;Uit Salomon SC ecclefiat

Po/� obitum Dauidis Salomon prim�res regni totum populum repnefentantes conuocat ad facrificium cele^nbsp;bre domino dejirendu, in Gabaon excel�im maximum,nbsp;ubi adhuc tabernacid� domim � lAofe conflruflum �a^nbsp;bat,uerum fine area domini, iam translata in ciuitateninbsp;tiauid.ld qua ratione fadum fit,ut uel area effet fine tanbsp;lgt;ernaculo er uafis,uel uafia er ara cum tabcrnaculo,finbsp;ne fede gloria dei,fiifficari non poff�mm,nifi iam tunenbsp;non adeo ceremonialium rerum deo cura /�erit,ubiponbsp;pulus fi(b Samuelis er Dauidis regimine er do�rina abnbsp;�nini idololatria immunis erat, er dominum in ffiritttnbsp;Ueritate colendo credebat,amabat,uenerabatur. Ibi

nontamanxiedominm legaliaobfiequiaexigebat, qua iatnen pacis ac tranquilUtatis temporibm neceffaria ponbsp;Wo erant,ne pro fuo more ex otio er felicitate temponbsp;inciderent in fuper�itiofa negotia, er gentiliu rituinbsp;�(^irari inciperent,^uod erfaifiu efi.Vrgeri hae par*

DIB RE HAI AMIM. l^l te etiam ludai poff�nt, quifa�um fit tempore tam Sa*nbsp;muelis qu�m Dauidis cultum legalem non feruatum dilinbsp;gentim,arcam feparatam ab arts, qu� funt propter or*nbsp;cam, er non contra: er quis cum Dauide diffenfaUerit,nbsp;ut pro area domini nouUm tetenderit tabernactilum Monbsp;faico tentorio dimiffo in Gabaon, ctem omni fuppe�ei�inbsp;li facro,in honorem area fabricate. Deniq; obmiff� ta=nbsp;bernaculo ueteri in Gabaa,arca fc duci permiferit in urnbsp;bem lebufieorunt, er non in etim locum ubi Salomon ponbsp;ftea templum erexit. Plena hae funt ignoranties ludai*nbsp;cis er myflerijs Chriflianis.

Salomon rex cum toto ccctu, tabernactilum uetus et Sacr�f�cii aneam aram requirit,uifitat, ac ibidem dominum hono � ��nbsp;rat,nonfine propheta ^^athan er Gad aliorumq; p�jfiinbsp;morum confenfu uel confilio, quorum fides deuotio ernbsp;firuor ante extruilum templum domino non difflicuit,nbsp;ficut nec Eliafacrificia locis multis pafiim delata dorni*nbsp;no. Vera fides fine legalibus c�r�monies deo probatur,nbsp;ceremoniee fine fide nihil funt er damnata. Simul ueronbsp;exhibend�funt,cumfide etiam ccremonite,ubi dominuinbsp;iuff'erit,er prophetee illiits ueri docucrint. NtiUe facrifinbsp;cia Salomon in Gabaon obtulit, non per fe,�d facerdo^nbsp;turn minifltrio.Holocaufla arbitrer inteUigi pro pacifianbsp;cis hoc loco,generalefignificando per ffgt;eciem,exhibinbsp;tte enimfiierunt etiam epuLefaerte, quandoquidem milnbsp;le ho�ias in totum combufias uno tantutp altari, non uinbsp;detur rationabile,

*0 Damihinunc fapienti� amp;intelligenti-am,utingrcdiar 8c egrediarcor�populo ifto� quis enimpoteft huncpopulStuumnbsp;digne,qui tam grandis eft,iudicare^

11 ^Dixita�tdeus ad Salomonern: Quia hoc magis placuit cordi tuo, amp;non poftunbsp;lafti diuitiasA fubftantia.et gloriam,ncqjnbsp;animas corum qui te oderunt,fed nec diesnbsp;(uitlt;e) plurimos petifti, petifti autem tibi fanbsp;pientiam 8lt;fcienti�, utiudicarepolfis po-pul� meum, fuper que conftitui te regem:nbsp;IX Sapientia SCfcientia data funttibi�diui-tias autem, 8C fubftantiam, 8c gloriam dasnbsp;bo tibi,ita utnullus in regibus necantete,nbsp;necpofttefueritfimilis tui.

IJ VcnitergoSalomonabexcelfo (ueladex celfum) Gabaon in lerufalem coram taber-naculo foederis,8lt; regnauit fuper Ifrael�

Q�. 5

-ocr page 462-

PARALIP. PR I MVS.

DTBRE HAIAMIM.


  • 14 nbsp;nbsp;^Congrcgauit^fibi Salomon ciirruanbsp;amp; cquitcSjSC fa di funt ci milk quadringcnnbsp;ti currus, 8c duodccim millia equitum, SCnbsp;fecit cos effein urbibus quadrigarHm,SCnbsp;cumrcgeinicrufakm.

  • 15 nbsp;Pr�buit^ rex argentum SC aurum in lenbsp;rufalem quafi lapides,cedros quafi fyconbsp;moros , qu� nafcuntur in campeftribusnbsp;multitudine magna.

  • 16 nbsp;Adducebantur autc Salomoni equi denbsp;Acgy pto, amp; de Coa, � negotiatohbus rC'nbsp;gis deCoaaccipiebantpropretio,

  • 17 nbsp;nbsp;quiafccndebant 8(. educebantexAegynbsp;ptio quadrigam equorum fexcentis argennbsp;teis,Slt; equum centum quinquagintajfiminbsp;liter de uniuerfis regnis Chethaeorum : Slt;nbsp;� regibus Syri� emptio cclcbrabatur.

Ctn� depromi�ionibin diuinii ad Salomoaetnhic fcribnMtur,latiiK lege �.R.eg.j. Deequitumac curruumnbsp;multitudine cap. 4..?^ to. De equis emptit cr uenditisnbsp;cap.to.adfinem.

C A P V T II.

1.

g^^^Ecreuitautem Salomon �difi--j care domu nomini domini, SC j'palatiumfibi.

Et numerauit Salomon feptu

agi nta millia uirorum portantium hume= ris, edoginta millia qui c�dcrentlapi-des in montibus,pr�pofitos^ eorum trianbsp;millia fcxc^ntos.

  • 5 ^Mifit quoqj Salomon ad Hira regemnbsp;TyrijdiccnsjSicutegifti cum Dauid patrenbsp;meo,5f mififti ei ligna ccd ri na, ut �difica.�nbsp;ret fibi domum,in qua amp; habitauitt

4 fic fac mecum ut �dificem domum no-mini domini dei mei, utc�fecrem cam ad adolendum incenfum coram illo, amp; fuminbsp;ganda aromata, �C ad propofitioncm pa-num fempiternam, amp; ad holocauftomatanbsp;maneSC uefpere,fabbathisquoq}, �Cnco=inbsp;menps, folennitatibus domini dei no-ftri in fempiternum,qu� mandata funtlC�nbsp;raeli.

Domus enim qua �dificarecupio,magna eft�magn� eft enim deus nofterfuper omnes deos.

  • 6 nbsp;Quis ergopotcritpr��alerCjUt�dificctnbsp;ci domum R ccelum amp; coeli coelorucapeanbsp;reeum nequeunttquis ego fum,utpoffimnbsp;�dificarc ci domum fed ad hoc tatum, utnbsp;adoleatur incenfum coram illo.

  • 7 nbsp;Mitte ergo nSemihi uirum eruditum,nbsp;qui nouerit operari in auro amp; argeto, �renbsp;Sc ferro, purpura, coccino, SChyacintho,nbsp;Sc qiii feiat fculperec�laturas cum his artinbsp;ficibus quos mccG habeo in lud�a 8C Icrunbsp;fal�, quos praeparauit Dauid pater meus^

  • 8 nbsp;nbsp;Sed Ct ligna cedrina mitte mihijSCarce�nbsp;thina,8C pinea de Libano; fcio enim quodnbsp;fcrui tui nouerint Cf dere ligna de Libano,nbsp;Sc erunt fcrui mei cum fcruis tuis,

  • 9 nbsp;utparctur mihi ligna plurima. Domusnbsp;enim quam cupio �dificare,magnaeftni-misSCincIyta,

  • I onbsp;nbsp;nbsp;Prf terea operarqs qui c�furifunt ligna

fcruis tuis dabo in cibaria tritici coros ui-ni uiginti millia, SC hordei coros totidem. Sc uiginti millia metretas, olei^fatauiginnbsp;ti millia.

  • II nbsp;nbsp;^Dixitautem Hiram rex Tyrinbsp;rasquas miferat Salomon! �Quianbsp;dominus populum fuum,idcirco tettg�*nbsp;re fecit fuper cum,

� nbsp;nbsp;nbsp;Et addidit, dices � Benedidus domina*

deus Ifracl, qui fecit coelum Sc terram,qn* d�dit Dauid r�gi filium fapientem �Cet�'nbsp;ditum Sc fenfatum atqj pr�den tem, ut �*nbsp;ficaret domum domino, Sc palatium fibi*nbsp;*5 Mifi ergo nunc tibi uirum prudenttn^�nbsp;Sc fcientiflimum Hiram patris mei,

�4 filium mulicris defiliabusDanit^�.�U* pater fuit Tyrius, qui nouerit operarinbsp;auro Scargcnto,�rc SC ferro,SCniarnioi^�nbsp;Sc lignis, in purpura quoqj 8C hyacinten,nbsp;Sc byflb, Sccoccino, SC qui fdatnbsp;nineni fculpturam, 8C adinuenirep�^�nbsp;terquodcunqjin operenecefl'ari�^^^'' �nbsp;artificibus tuis, SC cum artificibus donquot;�^�^nbsp;mei Dauid patris tui,

15 Triticum ergo Schordeum,8Colen�^�^ uinum, qu� pollicitus cs dominusnbsp;mittetferuisfuis, Nosautemc�demus**''nbsp;gna de Libano quot ncccffariah^bueP^�nbsp;oC applicabim� ea ratibus per mare in Inp^nbsp;pe� tuum autem crit transferre ea in

falem,

  • 16 nbsp;^Numerauit igitur Salomon

ros profelytos qui er�tin terra Ifrari�Pp, dinumerationem quam dinumeraurif'nbsp;uid pater eins, SC inuenti funt cent�nbsp;quagintatria millia 8C fexcenti,

  • 17 nbsp;nbsp;Fccit^ ex cis feptuaginta millia? ^''jilianbsp;meris onera portarent SCodogint��?nbsp;qui lapides demontibus c�dereniJ/^nbsp;tem millia, 8C fexcentos praepofil�� �nbsp;rumpopuli,

Euiui capitts hifloriam eadem ftr� non eodem ordine leges,quinto capite R.egui^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hi

numerorum uarietate facile fe le�or ftorijs etiam gentilium pro temporum eXnbsp;mutationediuerfisqi numerandinbsp;cr non�ne caufa iam magni iam minoresfctdgt;nbsp;Chronicis ,�ne hi�oriarum iailuraquioit^^'^nbsp;tgt;eniqf hic de domo domini eedi�canda repttUttM gt;



-ocr page 463-

PARALIP. SECVNDVSJ

i�D4uidK fermons ultimo leguntur.HicueroHurdnt nontiniitui rex Tyri,m libro Regitm Hiram fcribitur^nbsp;CAP VT III.

T c�pit Salomon �dificaredo^ mum domini in Icrufalem, innbsp;monteMoria,qui dcm�ftratusnbsp;fuerat Dauid patri eins, in loconbsp;qncmparaucratDauid in area Oman Ie-bufaci�


' C�pitautcm�dificarcmcnfefecundo, in fecundoanno quarto regnifui.

Mions MoriaintraHierofolymamfitijfehic difcitur, ^fjuo templu/m extruilum eft, ubi 0quot; area. Oman lebunbsp;f^igentilis hominis, ubi dudum Abraam ifaac filium panbsp;fatits facrificare h�dum obtulit, in loco Oominuf uide=^nbsp;bit:inde ey apparcbitmundo.Tempus adificationis ojquot;nbsp;�nna domus uniuerfe plenius dcfcripta effexto capitenbsp;^^ii/Regum.

3 �th�cftint fundamentaqu�iecitSalo ntonjUtaedificaretdomum dei, longitudinbsp;nis cubitos in menfura prima fexaginta,lanbsp;titudinis cubitos uiginti.

templi.


4 nbsp;Porticuucroantcfrontem, qu� tender

baturinlongum iuxta menfura latitudi-nis domus cubitor� uigint� porr�altitude centum uiginti cubitor� erat t Sc deau-rauiteam intrinfecus auro mundiffimo.


Fundamentum hic dicitur conflitutio, flatus, cxem^ plar,Gr diflgt;ofltio uelutiflibflantia domus, tssenfura aunbsp;tem prior uel prima intclUgitur fecundu/m Hebraos Ionnbsp;gitudo templi inter oraculum porticum. Verius au=,nbsp;tem prior longitudo dicitur, eaqu� deflgnataeratinnbsp;fxemplari, fexaginta enim cubiti erant longitudo, tamnbsp;f�n�ifan�orum quam fandi, hoc efl anterioris partisnbsp;y Dornum quoqj maiorem texit tabulisnbsp;bgneis abiegniSjCt laminas auri obrizi affinbsp;�fit (per totit) fculpfit^ in ea palmas, amp; quanbsp;ficatenulas (fe inuicem comple�eiites.)

Altitudoporticus in libro Reguninonnotatur,hic Uerofcribiturfi�jj'e centum er uigfliti cubitorum, qu^nbsp;porticus proflabat longitudini domus ab or tu foils, ue=^nbsp;luti alti�ima turris,in quam reponebantur thefauri do�^nbsp;mus domini. Domus autem tota mterius auro mundo obnbsp;duilaerat,fuper tabulis er trabibus iDuJlratis imaginisnbsp;bus palmaru m,erconcatenationum artificialium.

Strauitquoq? pauimentum templi pre tiofo marmore decore multOt Porr� aurS

�tat probatiffimum,

de cuius laminis texit domum,amp; trabes �ins,amp; poftes,amp; parietes,Si oftia ; 8C c�la-'tit Cherubim in parietibus.

fecit quoqi domum fandifandorumt J^ngitudinciuxtalatitudinem domus, canbsp;nitorum uiginti: amp; latitudin� fimiliter ui-Sinti cubitoru.'Sdaminis aureis texit earn,nbsp;H'tafi ralentis fcxc�ntis


DIBRE H�IAMIM.

Lapidibus pretiofis auro infertis ornabantUT templi parietes. Aurum autem illud optimum dicitur, exnbsp;faim loco,de cuius laminis texit trabes er tigna parie=inbsp;tum, poflts er ualuds ianuarum cum calaturis cheru^nbsp;bim,alarum fcilicet erfi^rarum, ad decorem per�nennbsp;tium.R.eliqua legunturfitflus s.capite tertij Regum.

  • 9 (Sfd er clauos fleit aureos) ita ut finguli cla-ui ficlos quinquagenos appcnderent�c�-nacula quoq; texit auro.

  • 10 nbsp;nbsp;Feciteti�in domo fandifandor�cherunbsp;bimduosjopeftatuario: �ftexiteos auro�,

  • 11 nbsp;nbsp;Al� cherubim uiginti cubitis extende-b�tur, ita ut una ala haberet cubitos quinnbsp;que,8c tangeretparietem domus: alteranbsp;quinq; cubitos habens, alam tangeretaltcnbsp;rius cherub,

I i Similiter cherub alterius ala, quinq; ha bcbatcubitos,6f ta ngebat parietem : a lanbsp;eins altera quinq; cubitor�, alam cherubnbsp;alterius contingebat.

'5 Igitur al� utriufq; cherubim expanfp c-rant, amp; extendeb�tur per cubitos uiginti.* ipfi aute ftabanteredis pedibus,SCfaciesnbsp;eorum (crant uerfe) ad (exteriorem) domum�nbsp;Pondus auri pro clauisfabricandisf�itf�cloruquinnbsp;quagmta,nonproflngulisclauis. FrantautclauHlliadnbsp;iaminosawretis adfigendas ajferibus ligneis ad parietesnbsp;er trabes emi/tus per tranfuerfum protenfas. De ehernnbsp;biminoraculo alibi.

  • 14 nbsp;^ecit quoq; ucifi ex hyacintho,purpilnbsp;ra,COCCO amp; byfl'o.-�cintexuiteicherubimt

Velum i�ud pendebat ad parietem oraculi ipfum di uidentem � templo,dccoratum fimiliter figuris, tantumnbsp;ad pulchritudmem jfeilantibus.

  • 15 nbsp;nbsp;ante fores ctiam templi fecit duas colu-mnas, qu� triginta 8C quinq; cubitos ha=gt;nbsp;bebaut altitudinistporro capitclla earum,nbsp;quinep cubitorum.

* nbsp;nbsp;nbsp;^[Neen� 8C quafi eaten ulas in oraculo,

amp; fuperpofuit cas capitibus columnarut mala granata ctiam centum, qu� catenu-lis interpofuit.

'7 Ipfasquoq;columnaspofuitinueftiba lo templi, unam � dextris, amp; alteram � fininbsp;ftris:e�qu� � dextris eratuocauitlachiii�nbsp;SCqu� adlcuam,uocauit Booz.

De columnis duabus in porticu ftantibus alibi f�fiitt didumefl. Amba; fimtil altitudinem habebant trigintanbsp;quinq^ cubitorum ,fingul� fir� decem ir odo cubitosnbsp;altitudmis,ut i� libro Regum.

^CAPVT nn.

Ecit quoq; altare �neum uigin� ti cubitor� longitudinis, �C ui-ginticubitor�latitudinis, 8Cdenbsp;cem cubitorum altitudints.


Mare ctiam fufilc decemcubitis � labio Ijfqj ad labium, rotund� per circumitumtnbsp;Q�. 4


-ocr page 464-

PARALIP. S E C V N D V S. quinqjcubitos hab eb at al titudi nis, funiculus triginta cubitorum ambiebatgyanbsp;rumeius.

; Similitudo quoqj bourn crat fubtcr il-lud:amp;l decern cubitis qu�dam extrinfecus c�latur�jquafi duobus uerfibus labiu manbsp;ris circuibant. Boues autcmerantfufilcs:nbsp;4 Sc ipfum mare fuper duodcciin bouesnbsp;impofitum erat, quorum tres refpicieb�tnbsp;adaquilonem,�caln tres ad occidentem,nbsp;porr� tres alii mendi�, �C tres qui reliquinbsp;crant,orientem, habentes marefuperpof�nbsp;turn: pofteriora autem boum erant intrinnbsp;fecus�ubmar�

Porto crafliities eius habebat mcfuram paimi, SC labium illius erat quafi labi� calinbsp;cis, uel repandi lilii capiebat^ tria millianbsp;nactretas,

^Fecitquoq; conchas decemtSC pofuit quinq; � dextris,amp; quinc^ � f�niftris,ut la^nbsp;uarent in eis omniaqu�in holocauftumnbsp;oblaturi erant.porro in mari facerdotes lanbsp;uabantur.

  • 7 nbsp;nbsp;Fecit autem amp; candelabra aurea decem,nbsp;fecundumfpeciem qua iuffa erantfieri: SCnbsp;pofuit ea in t�plo, quinqj � dextris, 8C quinnbsp;que � finiftris.

  • 8 nbsp;nbsp;^NecnonSCmenfasdec��SC pofuit easnbsp;in templo, quinq; � dextris, SC quinq; � fi.�nbsp;niftris.Phialas quoqj aureas centum.

  • 9 nbsp;nbsp;^Fecit etiam atrium facerdotum, 8ibanbsp;filicam grandem : �(. oftia in bafilica quacnbsp;texit�re.

�� Porto marepofuit in latere dextro con tra orientem ad meridiem.

II nbsp;nbsp;Fecit autc Hiram lebetes, SccreagraSjSC

phialas : SC complcuit Hiram omne opus quod feceratregiSalomoni indomodeitnbsp;Arlt;t�nelt;imaximii fa�laeflinatrio ftcerdotMn,utnbsp;hic fcnbitur,ad. quod finegradibus afcendebatur,babe*nbsp;but enim ultitudinem decem cubitorum^uacua intia eratnbsp;cr igni arfuro commodior. Hor altare longe maiut M.0nbsp;faico,f�gnificat Chrifii facrificiumlatius fruiii�candu,nbsp;er falubriuiqu�m Kofaic�legii ceremonite.Demarinbsp;leneo ca().7.'m t.Kegum. De lutris ac bafibut cum con�nbsp;chK ibidem ad longum,�cut er decandelabrii ac Ittcernbsp;nts^men�s quoq; pro^ofitionum.

la nbsp;nbsp;(Hocf/i) columnas duas .-SC epiftylia, 8C.

C3pit2,8(. quafi qu�dam retiacula.qu� capita tegerent fuper epiftylia.

IJ Mala granata quoqj quadringenta, per retiacula duo, ita ut bini ordines malorunbsp;granatorum fingulis retiaculis iungeten-tur,qu� proteger�t epiftylia, SC capita columnarum.

�4 Bafes etiam fecit, 8C cochas, quas fuper-pofuitbafibustmareunum, boues quoqj

DIBRE HAIAHIH.

duodecim fub mari.

  • 15 Etlebetcs,8Ccreagras,SCphialas.Omi�nbsp;uafa fecit Salomoni Hiram in d�ino do-

mini ex �remundifl�mo.

  • 16 nbsp;nbsp;In regione lordanis fuditea rex in argilnbsp;lofa terra inter Socoth,�C Saredatha.

  • 17 nbsp;nbsp;^Erat autem multitudo uaforum innunbsp;merabilis,ita ut ignoraretur pondus �ris.

  • 18 nbsp;^Fecit^Salomonomnia uafadomusnbsp;del. Sc altare aure�� �C menfas, 8C fuper easnbsp;panes propofitionis.

  • 19 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Candelabra quoqj cumlucernis fuisnbsp;utlucerent ante oraculum iuxta ritum, exnbsp;auro puriftimo:

SCflorentiaqu�dam,ScIucernas,8if��^ cipcs aureos : omnia de auro mundiffii^�nbsp;facta fu nt.

XI Thymiamateriaquoq;,SCthuribula,of phialas, �C mcrtariola ex auro puriifiu��*nbsp;Et oftia c�lauit rempli interioris ,id eft iunbsp;fendofandorum : 6C oftia rempli forinft*

cusaurca.

lt;fSic^complctfieft omneopusci�^� fecitSalomon in domo domini.

Repf titur �rmatio columnarum,qua tarnen Hut ac ordinatiM leguntur in libro Kegum, idic Utt^nbsp;mnia ftridiits ac parit er mtricatiut.


C A P V T V.

Ntulit igitur Salomon qu� uouerat Dauid paternbsp;argentum,SC aurum,SC uni�^nbsp;fa uafa pofuit in thefauris d�quot;


mus dei.

Poft qu� cogregauit Salomon res natu Ifrael, SCcficSos principes tribun�nbsp;Sc capita familiar� de filiis I frael.in lerufa''nbsp;lem�utadducerentarcam feederis don�**'

deciuitateDauid,qu�cftSion. ,

  • 3 VeneruntitaqjadregcmomncsU�hnbsp;raelin die folcnni nienfis feptimi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�r

  • 4 nbsp;Quum^ ueniffent cundi feniot'�*�'nbsp;rael.portaueruntLeuit�arcam,

y SCintuler�team 8C omnemparatur�^^ tabernaculi.Porr� uafa fanduarih ^*^^0nbsp;rant in tabernaculo, portaueruotfn^^nbsp;tes Leuit�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�jyg

  • 6 nbsp;RexauteSalomon, SCuniuetfu�^.

IfraeljSC cmnes qui fuer�tcongreg�^. j-te arc�jimmolabantarietes 8C boues 4^ ullo numero, erat enim multitudo 1nbsp;merabilis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^,5

  • 7 nbsp;nbsp;Et intulerut facerdotes arcamnbsp;dniin loc�fuum,id eftadoraculunbsp;infandafandorum fubteralas che^

  • 5 nbsp;ita ut cherubim expanderentnnbsp;fuperloc�inquopofitaeratarca� enbsp;arcam tegerent cum uedibus


-ocr page 465-

PARALIP, �ECVNDVS.

9 � Vcdti� autem quibus portabatur aigt; f�, quiapaululumlonglores erant, capitanbsp;Parcbant ante oraculum : fi uero quis paunbsp;lul�fuifletextrinfecus ,eos uideren� potenbsp;��at* Fuit itaep area ibi ufqj in pr�fent�di�,nbsp;�� Nihil^ crataliudinarcanifidu� tabunbsp;^�fjquaspofiicratlVlofes in Horeb, qu�donbsp;Ifgem d�dit dominus filijs Ifrael egrediennbsp;fibus exAegypto.

^fntcatMmhuiutqumti zir fexticdpitisf�r� eifdem tKrbii lege �m Kegtvin o�auo capite. Arcdm hic Leuitenbsp;{�OfiajJ'e legtmtur, alibi ficerdotes, quatidQ�iuidem O�nbsp;^�^onita:Lcuitlt;efunt.

Egrefl'is a�tfaccrdotibus de fandua^ *^*0 (omnes em facerdotes qui ibi potuc-fant inueniri fandificati funt : ncc adhucnbsp;illo tempore uices, amp; minifteriorum ornbsp;inter eos diuifus erat)nbsp;^cuit�, e�tores, id eft SC qui fub Afaphnbsp;'ratjac qui fub Heman,amp;: qui fub Idithunnbsp;fratres eor�ucftiti byfi�nis, cymbanbsp;bs, 8c pfalterfis 8C citharis concrepabant,nbsp;ftantes ad orientalem plagS altaris,8Ccumnbsp;eis facerdotes cent� uiginti canctes tubis*nbsp;�� Igiturcun�s panter, �i tubis, �Cuoce,nbsp;�c cymbalis, �C organis, 8c diuerfi generisnbsp;muficor� concinentibus, 8c uoeem in fubnbsp;lime toll�tibus,longe fonitus audiebatur:nbsp;ita ut cum dominum laudarc coepiirent,ctnbsp;dicere,Confitemini domino quoniam bonbsp;�ns, quoni� in �tern� mifericordia eiustnbsp;impicretur domus domini nube,

ne poffent facerdotes ftareSCminiftra-fe propter caliginem, Compleucrat cnim gloria domini domum dei.

Hic infertmtur quidam de ordinib�f er offtcijsLe� quot;it'O'ttw.dc cantoribuf,qu�fatii patent expra:diiiK funbsp;pcrioreltbro circa finem. Notaturhoc tempore no ob=^nbsp;fnruatos orcUnes facerdotum,cantorwn, aliorii offi=*nbsp;^Uiim,fed omnes pariter huic dedicationi interf�er�lt,nbsp;qui alioqui per uices CT hebdomadot �ngulos �nguli fenbsp;cui^um uices [uits adejle conl�cuerant diuino cultui �cnbsp;m�ituto,

fCAPVT VI.

^^11 Vnc Salomon ait,Domin� pok licit� eft ut habitaretin caliginejnbsp;ego autem �dificaui domumnbsp;hofpitq tibi 8C locum,ut habita-ibi in perpetuum,

Et conuertit rex faciem fuam, 8C benedi �^ituniuerf�multitudini Ifrael (nam om-�'is turbaftabat intenta)

aitjBenedit�Ius dominus deus Ifrael* 3ni quod locutus eft Dauid patrimeo, o-Ferecompleuitjdicens�

A die qua eduxi popul� meum de terra ^^gypti,n� elegi �iuitatcmdc cundtis ttk



DIBRB HAIAMIM, i?? bubus IfracI, ut acdificarctur (in ea) domusnbsp;nomini meo t nec^ elegi quenquam aliumnbsp;uirum,ut effet dux in populo meo Ifraeh

  • 6 nbsp;fed elegi lerufalem ut fit nomen meumnbsp;in ea,8C elegi Dauid, ut conftituerem cumnbsp;fuper populum meum Ifrael*

  • 7 nbsp;nbsp;Quum^ fuifletuol�tatis Dauid patrisnbsp;mei, ut aedificaret domum nomini domini dei Ifrael,

  • 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixit dominus ad Dauid patr�meS,nbsp;Quia haec fuit uoluntas tua, ut �dificaresnbsp;domum nomini meo, bene quidem feciftinbsp;huiufeemodi habere uoluntatemt

  • 9 nbsp;fed non tu �dificabis (mihi) domum, ucnbsp;runtamen filius tuus, qui egredietur denbsp;lumbis tuis, ipfe �dificabit domum nominbsp;ni meo*

lo Compicuit ergo dominus fermonem fuum,quem loquutus fuerat� 5C ego furrenbsp;xi propatre meo Dauid, 8C fedi fuper thronbsp;num Ifrael, ficut loquutus eft dominustnbsp;8C �dificaui domum nomini domini deinbsp;IfracI.

� Etpofuiineaarcam,in quaeftpadum domini quod pepigit cum filfis Ifrael*

12. Stetitergo coraaltari domini exaducr-fo uniuerf^ multitudinis Ifrael, SCextendit tnanusfuas*

Eadem qu� o�auo capite tertq Regttw�.

IJ Siquidem feceratSalomon bafim �ne�, Scpofuerateam in medio bafilic�,haben-tem quincpcubitos l�gitudinis, amp;quinq}nbsp;latitudinis,8C tres cubitosaltitudinis t fte-tit^ fuper earn, Sc deinde flexis genibusnbsp;contra uniuerfam multitudincm IfracI, Sfnbsp;palmis in c�lum leuatis,

�4 ait, Domine deus Ifrael, non eft fimilis tui deus in c�lo 8c in terratqui euftodis panbsp;(Sum SCmifericordiam cum feruis tuis quinbsp;ambulant coram te in toto corde fuo*

n Qui fftitiftiferuotuo Dauid patrimeo qu�c�qj locutus fucras ei � 8C qu� ore pronbsp;miferas, opcre complcfti, ficut 8c pr�fensnbsp;tempus probat,

Nfic ergo domine deus Ifrael impie fer-uotuo patri meo Dauid qu�cunqj locutus es,diccns,Non deficict ex te uir coram me,qui fedeat fuper thronum Ifraeh ita tanbsp;men fi euftodicrintfilii tui uiam fua,8Camnbsp;bulauerint in lege mea, ficut 6C tu ambulanbsp;fti coram me,

17 Et nunc dfic deus Ifrael firmetur fermo tuus quem locutus es feruo tuo Dauid,

i 8 Erg�ne credibile eft ut habitet deus cu hominibus fuper terrami' Ecce ccel� SC coenbsp;licoelorum non tecapiunt.*quanto minusnbsp;domus ifta quant sedificaui�


-ocr page 466-

PARALIP. SEC VND VS.

19 nbsp;nbsp;Sed (ad hoe tantum fa�la efi) ut rcfpicias ora

tionem ferui �ui,amp;: obfecrationem cius do mine deus meus.'et audias preces quas funnbsp;dit famulus tuus coram te:

io nbsp;nbsp;ut aperias oculos tuos fuper domu ift�

diebus ac no�Hbus, fuper loc� in quo pol licitus es utinuocetur nomen tuum t Slt; exnbsp;audires orationem quamferuus tuus oratnbsp;in co,

amp; exaudias preces famuli tui, 8c populi tui Ifrael. Quicunqj orauerit in loco ifto,nbsp;exaudi de habitaculo tuo,id eft de coelis,ecnbsp;propitiarc.

Si pcccaucritquifpiam in proxim�fuu, Sc iurare contra eum paratus uenerit, fe^nbsp;maledido conftrinxerit coram altari tuonbsp;in domo ifta:

^5 nbsp;nbsp;tu audies de coelo, 8C facies iudicium fer

uorum tuorum,ita ut reddas iniquo uiam fuam in caput propri�, Sc ulcifcaris iuftn,nbsp;retribuens ei fecundum iuftitiam fuam.

1.4 nbsp;nbsp;^Si fuperatus fucrit popuP tuus Ifrael

ab inimicis ( peccabunt enim tibi) SC con� uerfi confitcantur nomini tuo, SC obfecranbsp;uerint nomen tuum,8lt;fucrint dcprccatinbsp;coram te in domo ifta,

tlJ nbsp;nbsp;tu exaudias de ccelo, 8C propitiate pee*

cato populi tui Ifrael, SC reduc cos in terr� quam dediftieis,SCpatribus eorum.

^6 nbsp;nbsp;Si claufo ccelo pluuia non fluxeritpro*

/ pter peccata populi tui,8c deprecati te fuca rint in loco ifto,SC confcfli nomini tuo, SCnbsp;c�uerfi � peccatis fuis, cum cos afflixcriss

2-7 nbsp;nbsp;exaudi de coelo domine, amp; dimitte pee*

cata feruis tuis 8C populi tui Ifrael, SC docc cos uiam bonam per quam ingrediantur,nbsp;SCdapluuiam tcrraequam dedifti populonbsp;tuo ad pol�idendum.

28 nbsp;nbsp;Fames ft orta fuerit in terra, amp; pcftilcn*

cia,�rugo SC aurugo,locufta,SC brucus,amp; hoftes uaftatis regionibus,portas obfede*nbsp;rint ciuitatis,omnis� plaga, SC infirmitasnbsp;prefferit�

2-9 fiquis depopulotuoIfraelfueritdepre catusjcognofc�s plagam, amp; infirmitatemnbsp;fuam, Sc expanderitmanus fuas in domonbsp;hac�

  • 50 nbsp;nbsp;tu exaudies de coelo, de fublimi fcilicetnbsp;habitaculo tuo,Sc propitiate,SCreddeuninbsp;cuiq? fecundum omnes uias fuas quas nonbsp;fti eum habere in corde fuotu enim folu$nbsp;nofti corda filiorum hominum.

  • 51 nbsp;nbsp;Vt timeant te, 8C ambulent in uiis tuisnbsp;cun�is diebus quibus uiu�tfuper faciemnbsp;terr� quam dedifti patribus noftris.

Externum quoq; qui no eft de populo itto Ifracljfi uencrit de terra I�ginqua,pro

54

DIBRB HAIAMIM.

pter nomen tuum magnS, SC propter �pa* num tuam robuftam, SC bfachi� tuu� exnbsp;tcntum,Scadorauerit in loco ifto�

  • 55 tu cxaudics de ccelo firmilTimo habita�nbsp;culo tuo, Sc facies cunifta pro quibus inuonbsp;cauerit te ille peregrinus ; ut feiant omnesnbsp;populi terr� nomen tuum, SC timeant tenbsp;ficut populus tuus Ifrael, SC cognofeantnbsp;quia nomen tuum inuocat�eftfupn^do*nbsp;inum hanc quam �dificau�

Siegreifus fuerit populus tuus ad beu� contra aduerfarios fuosper ui�inlt;�nagt;n*nbsp;feris eos,adorabunt te contra uiam in �infnbsp;ciuitas h�c eft qu� elegifti, SC domnsnbsp;�dificaui nomini tuo�SC exaudies deete/onbsp;preces eor�, SC obfccration�, SC ulcifc^t^

  • 55 nbsp;nbsp;Si autem peccauerint tibi (neqj enimennbsp;homo qui non peccet) 6C iratus fueris eis,nbsp;Sc tradideris hoftibus, 8C captiuos duxe-rint cos in terram longinquam ucl cettenbsp;qu� iuxta eft;

  • 56 nbsp;nbsp;Sc conuerfi in corde fuo in terra adq�*nbsp;captiui dudi fuerant, egerintpcenitenn��nbsp;Sedeprecati te fuerintin terra captiu*�^*nbsp;fu�,dic�tes, Peccauimus, inique fecin*���nbsp;iniufteegimus;

  • 57 nbsp;nbsp;Sc reuerfi fuerint ad te in teto cordefn^��nbsp;Sc in tota anima fua, in terra caph�*^*Lnbsp;fu�adquam dudi funt,adorabuntt^^�nbsp;tra uiam terr� fu� qu� dedifti patti^'*� '�nbsp;rum,SC urbis qu� elegifti,8c domusnbsp;�diftcaui nomini tuo;

  • 58 nbsp;nbsp;tu exaudies deccelo,hoccftdcfirmoh^nbsp;bitaculo tuo preces eor�, Sc fadas iudicin�nbsp;Sedimittas populo tuo qu�uispeccatotn

Hic de bafe icnea dicititr, quam Salomon

fibi in medio atrij, uel bafilicte qu�do iUi loqueif^^^ effet adpopulu,utab omnibut uideretur cr

  • 59 nbsp;Tu es enim deus mcus,apcrianmr4��nbsp;fo oculi tui, Sc aures tu� int�t� finta� nnbsp;tionem,qu� fit in loco ifto.

vfg,- hue omnia �militer habent hic mi gumtgt;rlt;e^cr diClionesa�iquAt uariatat, magistduii^nbsp;feriptyruofeitantia, q deinduflria�uthoru:i���gt;^^^nbsp;tumiucuriof�s literatoribusobfiflatur,nbsp;�rlitersexiguntffiuoh^rationes,cwnnbsp;tia nonmhil uariatu inueniant.Hincautentnbsp;capitis hic quadam habentur, que innbsp;funt,e:^ alibi quoq; quedam que hic nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�.

induftria authorum ut conijcitur Jcripta,M(Vo ptorum. Orat hic Salomon clcmentiam dei,ulnbsp;nem peClorimi cr orantium neee�itates intaefi di^nbsp;tureoloci,quod er alias precatuse��epe^ , gjjjnbsp;40 Nunc igitur confurge domine nenbsp;requiem tuam, tu SC area fortitudinisnbsp;Sacerdotes tui domine deus indn^*^nbsp;lutcm,Scfandi tui laetentur in


-ocr page 467-

PARALIP. SECVHDV�.

4i Domine deus meus ne auerferis facicnt chrifti tui� memento mifericordiarum Danbsp;Uid ferai tu�

at�eniis crebro mutatui efl locut orationif^ cT ttf�

4 tempore Moj�s, cr fub Samuele ac Dauide. Nunc orat Salomon,ut per benignitatemfuam ad populiim if=inbsp;f�iel,poflhac quiefcere uelit infaniio fan�oritm, nec mnbsp;lt;ie e�redi unqua, ntc locum glori� �ue dcferere uel{�ernbsp;�ere uelit. Sed locumcumgentecrfaeerdotio confit^nbsp;ifMre,dejtndere,Grperpetuo confcruare dignetur. Tu,nbsp;i�quit, hic nobifcum fempcr maneiU pr�fens nece�itatinbsp;bui �deliivm tuorum, cr area montmentiim�rtitudinisnbsp;potentiamiraculorttrnq; tuorum. Sacerdotesquoof tui,nbsp;^dom{gt;te,profequere,crampledlere perp�tua(alute,nbsp;fitfemper falui fintnbsp;nbsp;nbsp;incolugt;nes,ne ficut m H�be conlt;*

aliqua ratiorw tam mtfere pereartt. Omnet quoque f�n�li lui fidc�iter tibileruire ey' complacere cupientet,nbsp;^�^entur fimper de incolumitate locihuius templi,nbsp;Unquam committentes,tmde uafiationem huiut lonbsp;demereantur.A me quoq; chriflo tuo qui tuanunc uonbsp;bitttate pra:fideo,qui teflamcittum patrif met diligenternbsp;^pleui, ad ttiam gloriainfaciem benigmtatis tuienun-^Uam auertax:Si quando peccauero, ut cont'mgit homi=nbsp;tgt;ibui,ut odium tuum merear, quod abfit,faltem promtfnbsp;�ontim tuartem meminerK, er patrismei Dauidisfidem �nbsp;ac deuotionemfufcipiendo propitiiK mihifis,Grpollerinbsp;tati meie propter Dauid, cui iurapi omne bonu- Erf queenbsp;in �hronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fequuntur,lege ibidem.

CAP VT VIL

Vum^ copleffet Salomon fun* denspreces, ignis defeendit denbsp;c�lo, 8C deuorauit holocauftanbsp;�C ui�imas t �C maieftas domini

tmpleuitdomumt

' Nec poterant facerdotes ii^rcdi tem.. plum domini, eo quodimpleiktmaieftasnbsp;domini templum domini.

5 Sed 8f omnes filii uideb�t defeen dentemignem, amp; gloriam domini fupernbsp;dom� ; �c corruentes proni in terra fupernbsp;pauiinentum ftra turn lapide, adorauer�t:nbsp;�C laudauerunt domina queniam bonus^nbsp;quoniam in f�culum mifericordiacius.

4 Rex autem amp; omnis populus immola� bantuidimas coram domino.

y 4[Madauitigitur rex Salomon hoftias, boum uigintiduo millia, arietum centumnbsp;^iginti millia 18c dedicauerut domum deinbsp;*'ex 8c uniuerfus populus.

Sacerdoces autem ftabant in offices �Wis ; 8c Lcuit� in organis carminuiti dni,nbsp;�li�ae fecit Dauid rcxadlaudandumdominbsp;*'5�^ quoniam in �ternum mifericordianbsp;hymnos Dauid canentes per manusnbsp;��las� porr� facerdotes canebanttubis an�nbsp;^^�os.cundus^Ifraelftabat.

^Sanlt;lificaujitquoqj SalomortlhediS


MBR.E HAIAMIM. �54 atrn ante templu domini ; obtulerat cnimnbsp;ibi holocaufta 8C adipes pacihcorum:quianbsp;altare�neum quodfecerat Salomon,nonnbsp;poterat fuftinere holocaufta 8C facrificia etnbsp;adipes.

  • 8 nbsp;nbsp;Fecit ergo Salomon folennitat� in tem..nbsp;pore illo fept� diebus^�C omis Ifrael c� eo,nbsp;ecclefiamagna ualde,ab introitu Emathnbsp;ufq; ad torrentem Aegypti.

  • 9 nbsp;nbsp;Fecit^ die od�uo colle��, eo quod de^nbsp;dicaflet altare feptem dicbus,�C folennita-tem crebraflet diebus feptem.

  • 10 nbsp;nbsp;Igitur in die uicefimotertio m�fis fepti-mi, dimifit populos ad tabernaculafual�nbsp;tantes atqj gaudentes fuper borto quod fenbsp;cerat dominus Dauid, ScSalomoni, SClC-rael populo fuo.

  • 11 nbsp;nbsp;nbsp;Complcuit^ Salomon domum dhinbsp;�Cdomum r�gis, amp; omnia qu� difpofue^nbsp;ratincordefuo ut faceretindomodomigt;nbsp;ni,Sein domo fua,amp; profperatus eft.

li ^Apparuit autem ci dominus no(Sc,SC ait, Audiui oration� tuam, SC elegi locumnbsp;iftum mihi in domum facrificq.

IJ Si clauferoccel�jamp;pluuia non fluxerif, SCmandauero SCpr�ceperolocuft�utdcnbsp;uoret terram, �C mifero peftilentiam in ponbsp;pulummeumt

14 humiliatus autem populus mcus,fupci: quos inuocatum eft nomen meum, dcprcnbsp;catus mefuerit, amp;exquificritfaci�mcam,.nbsp;amp; conuerfus fuerit � uqs fuis peft�mis t SCnbsp;egoexaudi� dcccdo,8cpropitius cropec^nbsp;caris corum,amp; fanabo terram eorum.

ly Oculiquoqjmeierunt aperti, �Caurea me�ere��ad oratio nemeius qui in loconbsp;ifto orauerit.

I amp; Elegi enim 8C fan�lificaui locum iftum, ut fit nomen meum ibi in fempiternum,ctnbsp;permane�t oculi mei,�C cor meum ibi cunnbsp;�is diebus.

*7 Tuquoqjfiambulaueris cor�me, f�cuc ambulauit Dauid pater tuus,8C feceris iuxnbsp;ta omia qu� prf cepi tibi,�C iuftitias meas,nbsp;iudicia^ feruaueris�

  • 18 nbsp;nbsp;fufeitabo thronum regni tui, ficut poll�nbsp;citus fum Dauid patri tuo,dices,Non au--feretur de ftirpe tua uir (qui non fit) princepsnbsp;inlfrael.

  • 19 nbsp;nbsp;Si aut� auerf� fuer�tis, SC dcreliqucritianbsp;iuftitias mcas,8cpr�cepta mcaquf proponbsp;fui uobis, amp; abeuntes feruieritis dqs alie.*nbsp;nis,amp;adoraucrifis cosc

io nbsp;nbsp;euell� eos de terra mea quam dedi cis,SC

dom�hanc qua fan��ficaui nomini meo, proqeiam � facie mea, 8C tradam cam in panbsp;raboUm, in exemplum c��is populis*


-ocr page 468-

PARALIP. SECVNDVS.

a.1 nbsp;nbsp;Et domus iftaqu^eftaltiffimaomnis ea

pertranfiens ftupcbit,amp; dieet; Quare fecit dominus fie terrae huic,amp; domui huic^

ix Refpondebunt^, Quia dereliquerunt dominum deum patrum fuorum,qui edunbsp;xit eos de terra Aegypti, amp;apprehender�cnbsp;deos alienos, SC adorauerunt eos, �C coluenbsp;runt eos : idcirco uenerunt fuper eos uni*nbsp;uerfah�cmala.

lUufiremiraculumdon�nut fecit in die dedicationii tempUydemittendo ignem � c�lis ,ficitt ft�lim f�e^nbsp;rat tempore lAofis alias f�pe,quo facrificia abfunte^nbsp;bantitr in �gntim fauoris acceptationis deLEtnebunbsp;b toto templo dijfufa indicium erat prtefentiie diuinanbsp;maieflatis,ad terrendum improbos, peut quum lex da-returinSinai.Clt;eterahabes s.cap.j.Regum.

^CAPVT vni. Xpletis aute uiginti


annis poft^


quam �dificauit Salomon do/-mum domini �C domum fuam;

Septemannisdomum domintextruxe rat,tredecim ucro rcgiam,uigmti fcilicet antw.

2. ciuitates quas dederat Hir� Salomoni, �dificauitjamp;habitareibi fecit filios Ifraeknbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;Abiitquoq} in Emath Suba,et obtinuit

earn.

A nbsp;nbsp;Et �dificauit Thadmor (Pabmram) in de

ferto,amp;alias ciuitates munitiffimas �difi^ cauit in Emath.

1� /l'tro Regtvm datas � Salomone urbeslegimus His ram r�gi, fed di/plicui/J� ei, cr Kabul di�las:hic redditasnbsp;inteUigere pojfumui,quds quia infinibus promijfe ter-rteexifierentmuniuit Salomon,Thadmorqi ex i�lis aliasnbsp;Thamar,id eft Palmiram,ueluti nouaconjlrucndo,pro=:nbsp;pe Hemath prouinciam. Hoc enim prudentite eft rnuni^^nbsp;re finitimas urbes regni,ad tutel� prouincite: annonteq;nbsp;thefauros repofuit 'm eiis,quo diutius fefe def�ndere pofnbsp;fent,donec i�ae mitteretur exercitus regius, uel ut obfinbsp;diones ualerent fujHnere.

�y Extruxit^ Beth horon fuperiorcm, 8C. Beth horon inferiorem, ciuitates muratasnbsp;habentes portas amp;uedes.

y transi Beth horon muniuit cr f�rtiterclaupt,paa cis tempore de be�o cogitons, csquot; faluanda prouincia,finbsp;in�-uathoftis,

Balaath eti� 8i. omes urbes firmifl�mas, qu� fueruntSalomonis, cundas^ urbesnbsp;quadrigar�,amp; urbes equit�.Omnia qu�^nbsp;cunq; uoluit, fecit rex Salomon atq; difponbsp;fuit��dificauitin lerufalem ScinLibano,nbsp;amp;in uniuerfa terra poteftatis fu�.

Thefaurorunt, armortim ac prutftdiorum urbes n�s ceffe eftfirmiores effe, Totus uidetur f�iffe pacis ternsnbsp;pore in lt;edificandis regni munitionibus, opportunis losnbsp;cis,non ad luxiim,fed ad pacem.

  • 7 Omnempopulumquidereli�usfueratnbsp;de Hcth�iSj�C Amorrh�is, amp; Pherez�is,

DIBRE HAIAHIM. SdHeu�iSjamp;Iebuf�is, qui non er�tde�irnbsp;pelfrael,

  • 8 nbsp;nbsp;defiliiseorum.Etdepofteris quos nonnbsp;interfecerant filq Ifrael, fubiugauit Salo-

- mon in tributarioSjUfq� in diemhanc.

  • 9 nbsp;nbsp;Porto de filfis Ifrael non pofuitutferuinbsp;rent operibus regis t ipfi enim cr�t uiri belnbsp;latores, Seduces primi et principes quadrinbsp;garum amp; �quit�s eius.

Reliquiasgentitinii/n terra lfraelitaru,exsigt;'^�^^�^ tributofubdidit,utquiefcerentab inftftandonbsp;rent iftaelitis 'm negotijs arduis GT onerofts.lft�^^^�^nbsp;autemfuumpopulum ad libertatemomnimod�^��iJ^'�nbsp;ruitfCrfub uite acficulnea cumgfegibusamp;'^�^^nbsp;quemq; pacifice habitare curauit.Belli militianbsp;penes ifraelitas conftituit, quo non pojfent fubiv�^^^nbsp;teris,fedeosferuarefubie�os.

  • 10 nbsp;^Omnes aut� principes exercitusnbsp;Salomonis fuer�tducenti quinquagin��nbsp;qui dominabantur (erudiebant) populum*

  • 11 nbsp;nbsp;Fili� uero Pharaonis tr�ftulit Saloiuo**nbsp;deciuitate Dauid in dom� quamnbsp;uerate�Dixitem, No habitabituxoti�^^nbsp;in domo Dauid regis Ifrael, eo quodamp;�?fnbsp;dificata fit ; quia ingrefia eft in e� arca^�}'

Eorum principum quiregi uel a�iftrbant,uelpgt;'��equot; dia tutabantu^f�erunt quinquaginta or ducenti^P�^^.nbsp;ter quos multi er ont prof��ipopulis �^'urbib�^�^^nbsp;bus, operibus quoq^ cr officijs'mfin(tis.Del^�*^^���^��^nbsp;nis i.Reg.g.

li IfTTucobtuIitSalomonhoIocauftado� mino fuper altare domini, quod extruxe-'nbsp;ratanteporticum,

utperfingulos dies offerrefincoiu�^�^ pr�cept� Mofi in fabbathis Se in cakndis�nbsp;Se in feftis diebus terper ann�,id eft innbsp;Iennitateazymorum,8e fol�nitatehebd�nbsp;madarit, �c in folcnitatetabernaculo�'*'^nbsp;14 Etc�ftituitiuxta difpofitionemnbsp;patris fui officia facerdotum in mini^^*'!?�nbsp;fuis�SeLeuitas in ordinefuo,nbsp;Seminiftrarent coram facerdotibusnbsp;ri turn uniufcuiufqj diei� �C ianitores innbsp;uifionibus fuis per portam Se portant�nbsp;-enim pr�ceperat Dauid homo det ,nbsp;I � Nee pr�tergrclTi funt demadati�nbsp;tam facerdotes q Lcuit�,ex omnibus qnbsp;pf�ceperat�Se in euftodijs thefaurn�^��.��qnbsp;16nbsp;nbsp;omnes impenfas pr�paratas habuit^

lomon, ex eo die quo fundauit doinudo^ mini,ufq} in diem quo perfeciteam*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. spin�^

Compopto regno Grfirmataprouincio,t^P��^^ bus^ negot'ijs 'mtentus,non neglexit ftiritualia,^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ad cultum dei pertinent fecundum legem tris fui Dauidis inf�itutum, diligenternbsp;De iugi facrificio fabbathorumjNeotnefiMti^/^^^^^^^nbsp;anni foknnijs omnia fecundum legem


-ocr page 469-

PARAL I P. S E C V N D V S.

populo complcri muidctuit mMiutenuit. Ordinem^ teuiticum (t pAtremftitutuin per omnia conferuari jiusnbsp;di(it,utf�{pcrior� libro notatum efl.

^Tuncabiit Salomon in Afion gaber, amp;in Ailath ad oram maris (r�6n)qu�eftnbsp;. *n terra Edom.

Mifit ergo ei Hiram per manus feruoru �ioru naues,8lt; nautas gnaros maris,amp; abnbsp;�cr�t c�feruis Salomonis in Ophir: tule-t�t^ i nde quadringm quinquaginta tal�nbsp;ta auri, 8� attulerunt ad rege Salomonern.

Dc nauigationepro auro in A.fiongaber,infinenogt;u ^lt;tpitist�rtij Regn/m.

lt;CAPVT IX.

i^Egina quoq; Saba cum audiffet � fam� Salomonis,uenitut tenta-s reteum in aenigmatibus in leru-^falem.xummagnis opibus 8Ccanbsp;qui portab�t aroniata �C auri pluri-tiium,gemmas^pr�tiofas.Cum^ucnifsnbsp;f'^tad Salomonern, loquuta eft ei qu�c�qjnbsp;crantin corde fuo.

Etexpofuitei Salomon omnia quepro pofuerat- necquicquam fuitqucd no per-fpicuum ei fecerit.

J Qu�poftqu� uiditjfapientiam fcilicet Salcmonis,8c dom� quam �dificauerat,

  • 4 nbsp;neenon amp; cibaria m�f� eius, 8C habita-cula feruor�, 8C officium miniftroru eius,nbsp;SCueftimenta eorum, pincernas quoq; 8Cnbsp;ueftes eor�, 8C uidimas quas immolabatnbsp;m domo domini : non erat fpr��upore) ultra in eafpiritus.

T Dixitep ad rege; Verus eft fermo que au dier� in terra mea uerbis tuis et fapi�tia tua.

Non credeb� narr�tibus ea, dcnecipfa �eniffent,8c uidifl�ent oculi mei, 8C probaf=nbsp;femuix medietatc fapicti�tu�mihifuiffenbsp;narratamjuicifti famam uirtutibus tuis.

Beati uiri tui,8i beati ferui tui hi qui affi ftunt coram te omni tempore, Sc audiuntnbsp;fapientiam tuam.

8 Sit d�s deus tuusbcnedi(ftus,quiuoluit te ordin�re fuper thron�fuum regem dninbsp;dei tui.Quia diligit deus Ifrael, uult fer-Uare eum in �ternum : idcirco pofuit te funbsp;per eum rege, ut facias iudicia atqj iuftiti�.

  • 5 nbsp;Deditautem regi centum uiginti talen^nbsp;ta auri, 8C aromata multa nimis, Sc g�masnbsp;ptttiofastnon fuerut aromata talia,ut h�cnbsp;Sti�deditregina Saba regi Salomoni.Scd

ferui Hiram cum feruis Salomonis attu ^^tunt aurum de Ophir, Slt; ligna Thina,�Cnbsp;Strumas pretiofas.

quibus fecitrex, de lignis fcilicet tht �V^�gtadus in domo dni Sein domo regiatnbsp;ettharas quoq; SC pfalteria e�toribus: nunnbsp;blBRE HAIAMI5�.

quam uifa funt in terra luda ligna talia.

II Rexaut Salomon dedit regin�Sabacu daqu� uoluit,�equfpoftulauit,8emultdnbsp;plura q attuleratad eum�qu�reuerfa,ab-rjtin terram fuameumferuis fuis.

I i ^Erat autem pondus auri quod affere-batur Salomon! per fingulos annos, fex-. centa fexagintafex talenta auri:

* nbsp;nbsp;nbsp;excepta ea fumma quam legati diuerfagt;

rum gentium, SC negotiate res afferrecon fueuerant, omnes reges Arabiae, SC fatranbsp;pae terrarum, qui comportabantaurumc�nbsp;argentum Salomoni.

Fecitigitur rex Salomon duc�tas haffaS aureas de fumma fexcentorumaureorum,nbsp;quiin fingulis haftis expendebantur.

IV T recenta quoqj feuta aurea trec�torum aureot� quibus tegebantur fingula feuta,nbsp;pofuit^ ea rex in domo faltus Libani.

  • 16 nbsp;^Fecit quoq; rex foli� eburneum grannbsp;de. Se ueftiuitillud auro mundiffimo. SeXnbsp;qucqj gradus,qbus afeendebatur ad folifinbsp;amp; fcabell� aure�.Se brachiola duo altrinfenbsp;eus, etduos leones ft�tes iuxta brachiola:

  • 17 nbsp;nbsp;fed Se duodecim leunculos ft�tes fupernbsp;fex gradus ex utraq; parte, non fuit taie fo�nbsp;lium in uniuerfis regnis.

  • 18 nbsp;nbsp;Omnia quoqj uafa conuiuq regis Sal�gt;nbsp;monis er�taurea,Seuafadomus faltusLi-baniex auropuriflimo. Argentum ehimnbsp;in diebus illis pro nihilo reputabatur.

. Siquidem nauesregis ibantin Tharfis cum feruisHiram, femel inannis tribus,nbsp;Se deferebant inde aurum Se argentum,Sfnbsp;ebur,�fimias,8epauos.

1.0 ^Magnificatus eft igitur Salomon fug omnes reges terr� pr� diuitqs Se gloria.

il nbsp;nbsp;Omnesep reges terrar� defidcrabant(�j

deye) faciem Salomonis,utaudirentfapien tiam quam dederat deus in corde eius.

� Et deferebant ci munera, uafa argentea Seaurea, Se ueftes. Se arma, Se aromata, c-quos Se mulos,per fingulos annos.

ij ^Habuit quoqj Salomon quatuor (�ei ^uadraginta) millia cquor� in ftabuIis,Se curnbsp;ruum equitum^ duodecim millia : conftinbsp;tuit^ eos in urbibus quadrigarum,6e ubinbsp;eratrcxinlerufalem.

14 Exercuitetiam poteftatem fuper cfi�los reges � flumine Euphrate ufq;ad terra Phinbsp;lifthinorunijSeufqjad terminos Aegypti.nbsp;iy Tantam^ copiam pr�buit argent! innbsp;lerufalcm quafilapidum,Secedrorum tannbsp;tam multitudinem uelutfycomorum qu�nbsp;gignunturin campeftribus.

i� nbsp;nbsp;Adducebantur autem ei equi de Acgy..

pto cun�is^regionibus.

RR


-ocr page 470-

� PARALIP. SE cv ND VS.

i7 Reliqua aucem opera Salomonis prio�nbsp;rpm Slt; nouiffimorum fcripta funt in ucr-bis Nathan prophet�, �c in libris Ahi�Sinbsp;lonitis,inuifionc quoqj laddo uidentis,nbsp;contra leroboam filiumNabat.

iS nbsp;Regnauit a�t Salomon in krufalemfu�

per omnem IfracI quadraginta annis.

a.9 Dormiuit^ Salomon efi patribus fuis, SCfcpclicr�t cum in ciuitatcDauid pathsnbsp;fui.Tcgnauit^Roboam filius cius pro co.nbsp;Hoc integru caput jir�aduerbu habetur 3. Rc^.io.nbsp;^�od fub finem fir�fententia inferitur hue de quatuor n�thbMprtefepijs equorum uel de equii in prtefe^^nbsp;pift,quod legitur ibidem ^-cab.uerfut finem,ub: quadranbsp;ginta mitlia in Hebro�o legitur,�cut hic in Latinis conbsp;dicibui,ut errorem furrep��e fcriptoribut no po�it dunbsp;bitari etiam in Uebraicis libris. Obmittitur hie iteru ca^

lU

con t, AchiM Silonites,

X. -v-Roboam in Si* �dusifrael con

a.

ypto (fugcrat � rege) ftatimnbsp;rgypto.nbsp;cum,0Cuenitnbsp;itifuntad Ro.*

nos preflit:

3, qui nobis im* 'crpaululumdeonenbsp;refubleua) utferuiamus tibi.

y QuiaitPofttresdiesreuertiminiadme, Quum^ abiiffet populus,

^inqt confilium cum fenibus, qui ftetc rant coram patrccius Salomone, dum adnbsp;hue uiucrctjdicens : Quod datis confili�,nbsp;utrefpondeam populo?

  • 7 nbsp;Qui dixcr�tei.Siplacueris populo huicnbsp;Sclinicriseos uerbis clcmcntibus.fcruicntnbsp;tibi omni tempore.

  • 8 nbsp;At illcreliquit confili� fenum,amp; cum i�nbsp;uenibus tra�iare c�pitqui cum co nutritinbsp;fuerant,Slt; erant in comitatu illius.

Dixit^adeos:Quiduobisuidetur?ueI quidrefpondere debeo populo huic, quinbsp;dixit mihi.Subleuaiugum quodimpofuicnbsp;nobis pater tuus?

I o nbsp;At 1111 refponderututiuuencs,amp; nutrid

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIBRB HAIAMIM,

c5eo,atqjdixerunttSicloqucris populo? dixit tibi.-Pater tuus aggrauauit iugunt nonbsp;ft rum, tu fubleua, Sc fic refpondebis tistnbsp;Minimus digitus meus groflior eft l�bisnbsp;paths mei.

11 Pater meus impofuit uobis graue iugu, 8Cego maius pondus appon�: pater meusnbsp;cecidit uos flagellis, ego uero caedamuosnbsp;fcorpionibus.

IX ^Venit ergo leroboam, Sc uniuerfus populus ad Roboam die tertio, ficut pr�'nbsp;ccperatcis.

15 nbsp;nbsp;Refpondit^ rex dura, derelidio cofilio

feniorum,

14 locutus^ eft iuxtaiuucn�uol�tatf.*�^ ter meus graueuobisimpofuitiugu^uounbsp;^8� grauius facia : pater meus cecidituosnbsp;flagellis,ego uero c�d� uos fcorpionibus*nbsp;J 5nbsp;nbsp;nbsp;Et non acquieuit populi precibus : ent

cm uol�tatis dei.ut copleretur fermo eius, quern locutus fiicrat per manu Ahi�Sil�nbsp;nitis ad leroboam filium Nabat.

I(, nbsp;nbsp;Populus a�t uniuerfus rege duriot^*^*

cente, fic locutus eft ad e�: Non eft oobis pars in Dauid, neq; h�reditas in filiol*�,'*nbsp;Reuertcre in tabernacula tua Ifrael, tu a�*-uidc (p4/ce)dom�tuam Dauid. Etabiii^*�nbsp;tus Ifrael in tabernacula fua.

  • 17 nbsp;nbsp;Super filios autem IfracI qui

in ciuitatibus luda regnauit Roboa��*

  • 18 nbsp;lt;rMifit^rexRobo�Adur�,quipi?�^��^nbsp;tributiSj�c lapidaucrunteum filiinbsp;mortuus eft : porro rex Roboam curr� w'nbsp;ftinauit afcendere,8C fugit in lerufalem'

  • 19 nbsp;^Receflit^ Ifrael � domo Dauid w

addiemhanc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Caput duodecimu tertij libri RegiM ad uerbu^ bet totum hoc decimumJnde igitur petenda expb'^�^'nbsp;� quid le�or de�deret in locis tarn claris.

CAPVT XI.

Enit a�t Roboam in leruw*^� conuocauitdom�ludaSiB^�'nbsp;iamincent�o�ogintamilba�*^nbsp;____dor�atqjbellati�, ut dim � contra Ifrael,SC c�uertcretad fenbsp;^Fadus^eft fermo dominiado^^nbsp;hominem deijdicens.'

J Loquere ad Roboam filifi Saloiuom regem luda, SCad uniucrfumlfta^^^quot;'^'nbsp;in luda SC Beniamin;

[4 ^H�c dicit dns ; Non afeendetis, neep pugnabitis contra fratres ueftros.rcucr�*nbsp;tur unufquifq; in domum fuam, quia mnbsp;hocgeftumcftuoluntate.Quicumaunbsp;fent fermonem domini, reuerfifunb nnbsp;perrexerunt contra leroboam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

, inJUtutum Roboam ad cogendum triht^




-ocr page 471-

P AR �'t-I Pi' S E C V N D V S.

dominium pjruto maximo exerdtu ,fed � domino ^peditumlegiturca(gt;.ii.tertijR.egMn.

^Habitauit autRoboaminlerufaJem, �dificauit ciuitates muratas in luda*nbsp;Extruxit^Bcthkhc,�lt;Et�,�CThecue,nbsp;Bethfurquoqj,amp;Socho, ScOdolIam,nbsp;nccnon�(CGeth,amp;^Marefa,amp;Ziph; .

9 fcdSc Aduram,amp;Lachis,Slt; Azcca:

*� � SaraaquoqjjSt Aialon,8lt;Hebron,qug 'fantin luda, �C Beniamin ciuitates muninbsp;fiff�mas.

* � nbsp;nbsp;Cu^ claufiffet cas m�ris, pofuit in eis

Principes,ciborum^ horrea, oleiamp; uini, SedSCinfingulisurbibusfecitarmam�nbsp;taria fcutor�, �C haftarum � firmauit^ easnbsp;�inuna diligentia, �C imperauit fitpe^iu^nbsp;�^mSCBeniamin^

R�Ofcodw iuffui d dfio �r nKe�itdte co�dut Hierof� bmis munfit, conteittus regno tnbu� luda ac Beniaminnbsp;Simeonis cum Leuitico ex magna parte. Aedificauitnbsp;P��trK exemplo urbes, CT muniuit hic nominatox qt�ndenbsp;^i^intribuiudaac Beniamin.Annona^ ui�ualibuinbsp;omnibus prouidit,ne improbitate leroboam totum per^nbsp;deret quod pater pojjederat, uel opportunitatem /peranbsp;uit recuperandi dmtfjd:ad quam fe pro omni uirili paranbsp;Oit,arma reponendo pa�im m urbes,qitafi non potiwfinbsp;de cr fiducia in deum cr obcdientia praceptoru pra=snbsp;ualeatur aduerfari�,domino nobif propitiato.

*� Sacerdotes autc 8C Leuit� qui erantin uniuerfo Ifrael, ucner�t ad eum de cun�isnbsp;fedibus fuis,

^4 Jelinquentes fuburbana Sgt;C poffediones fuas, 8C tranfeuntes ad luda �C lerufalemtnbsp;'O quod abicciflct eos lerobo� SCpofterinbsp;cius,nefacerdotio domini fungerentunnbsp;Leuita uerbo domim inflituti ad cultum dei in Hieranbsp;folyma, pa�im di/�er� ad populu docendum legem dosnbsp;temporibui in templo diuino cultui de�inasnbsp;�gt;in utrolt;j; fe ceraeittei impediri malitia leroboam nosnbsp;ui regis in ifrael,ut nec Hicrofolymam pergere finercnsnbsp;iur,nec donti popultvm de obferuantia legis injiruere,obnbsp;mi�isfitis hareditatibus fefecontulerunt adregntimiunbsp;da magno numero, i^m enim � leroboam de omnibus.trinbsp;bubusfinedeleUWLeuiticie fortispro f�ts uitulis facernbsp;dotes ordinabantur, repul�sfacerdotibus Leuitis, idg;nbsp;contra legem Mo fis. A ffiilata legis iffior�tia populuntnbsp;faborarc uolens,cr legem domim abolefcere cupiens,utnbsp;fi�straditionibus adguieflumfuumcompofitis fuifasnbsp;cerdotes docerent.

Quiconftituitfibifacerdotes excelforu �Xi,. ^d�m�nior�,uitulorum^quos fecerat*nbsp;Tametfi leroboam non intenderit�rta�is introdusnbsp;f w idololatriamgentilium,id tarnen egit � uerbo dominbsp;gt;'ccedendo, uitulos aureos proflituendo in cultumnbsp;ifraehunde fubinde nata eft fuperflitio facrilcga, �rnbsp;J degeneratum in omnes jfurcitiMgentilium,gu�nbsp;^xnccr noxius irrcpfit adfidci uerte wteritum.

' tgt; IB R E ' H A CA M IM. '

* Ad exemplum Lcuitarum ac infligationem,ex omni bus reliquis quog; tribubus, quoru dominus corda persnbsp;tnouitj hareditatibus reli�is Hierofolym� concejfer�itinbsp;ut ibifecundum legcm domim erudir�tur cr uiucrent.

Sied: ab eO tempore uideturfemper lerufalemdomicis Hierofoiy^ t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� t � r ' mxci�csofi

humfiiiffe omnium tribuum, eorum qui donuno jeruire mnes tnbus Cr adharere conarentur,tunc primum religiofiores,fednbsp;cum tempore pe�imo regu facerdotumq; exemplo peia jnbsp;res fa�lifunt esquot; irreligiofiores, ut pat et ex prophetar�inbsp;f�rmonibus ad ifraclem. V bi enim per uerbu dei iugiternbsp;tra�andum clarior deberet effe religio,ibi eodem consnbsp;tempto,iudiciodciiufto fordidioromniuuitiorumzy�nbsp;abominationum fentina oborituriut dieatur tanto quifq;nbsp;irreligiofior, quanto Rom^adhabitaucritproximior�nbsp;Sic ciuibiis terufalcm contigiffe feriptura docct.

Annis tribus hypocrifim Roboamfinxit, donee acs HirpoenGs ee/fum uideret regno fuo, confluentibtis unMq; ifraelisnbsp;tts.Tamdiu ctdtu dei honorauit cr �uit, qu�'diufi�u�ltt �nbsp;Gquot; emolumentum fenfit temporale: non don�num reuenbsp;ritus,fed fuumfifcumtnon legis obferuantiam, fed dominbsp;mum Cf fuam gloriam,non dei nec populi falutem.

gt;9 nbsp;nbsp;quf peperit ei filios leus, 8C Somoriam,

amp; Zoom�

io Pofthanc quoqj acccpitMaacha filiam Abfalom,qu� peperit ci Abia, amp; Ethai, �Cnbsp;Ziza,amp;SaIomith�

U , Amauit aut� Roboam Maacha filiam Abfalom fuper omnes uxores fuas,amp; connbsp;cubinastnam uxores deeem amp; olt;f�o duxe-rat, cocubinas autem fexaginta, amp; genuicnbsp;Uigintio�:o filios,amp; fexaginta filias�

Roboam licet multos haberet uxores cr filios,cogis tans tarnen de amplificandofauore cr imperio crfilijinbsp;nobilioribusprogcner�dis, Dauidis poficros fibi cognanbsp;tiores reddere uolens,duos uxores adiecit:unam Mahasnbsp;lath filiam lerimoth filij Dauid:aliam A bihail,filiamfi'anbsp;tris Dauid, de qua fuflulit filios tres. Poft hanc fecudamnbsp;etiam accepit tertiam,Maachanomine filiam Abfalom,nbsp;quagenuit fuccelforem regni Abia,cum tribus alqs,nbsp;quam GT pr� alqs amauit: prolemq; confecutus eft mulnbsp;ta maximatn filiorum er filiarum.

C�ftituit uero in capitc, Abiam filiu Maacha ducem fuper omnes fratres fuos�nbsp;ipfum enim regem facere cogitabat,

2.5 quia fapientior fuit 6C potentior fuper

RR X

-ocr page 472-

PARALIP. SECVNDVS.

omnes filios cius,8C in cunciis finibus Ia-da Beniamin, Sein uniuerfis ciuitatibus muratispr�buit^ eis efcas plurimas,amp;nbsp;multas petiuituxo res*

Abiafilius iunior quidem,fed t�men fuper aliosfra~ trespfunascaputcj; injUtutus e�apatre,crfucce/J�rnbsp;d�claratif,ipfum in�nuando luda; e3� Beniamin,ac contnbsp;tnendando quibus potuit modis. Qum A bias ipfe tnonbsp;re auifui Abfolom,fefe infinuauit populo, ambiendo renbsp;gtM ex uulgifauoribus,inuneribui,bene�ciis, er blan*nbsp;ditijsm�flmdo,

CAP VT xn.

Vum^ roboratu fuiflet regnii Roboam,amp; confortatu, dercli-quit legedomini,amp; omnis Ifra-el cum eo.

fentiret confirmativm �bi re^

gnum fuumer con�rtatu/m,oblitus domini dei patrtwn fiior�, e:x bypocri�m cordis fui diutius tegere non po^nbsp;tens,aperte coepit fc�lari improba matris fua mpieta^snbsp;tem Ammonitid�,de quagente erat, legem domini {pernbsp;nere,dei cult� in templo irridere, populo uniuerfo cx=nbsp;emplutn irreligio� pe�oris o�entare, qui alioqui pro=�nbsp;pen�or ad fuperpitioncs er ritus externos, legisq; diuinbsp;me impatiens, facile irritabatur ad improbitates qua�nbsp;cunq;,deic^negleiltim.

a. nbsp;nbsp;nbsp;Anno autem quinto regni Roboam

afcenditScfacrcx Aegypti contra Icrufa= lern (quiapeccauerantdomino)

  • 5 cum mille ducentis curribus,SC fexaginnbsp;ta millibus equitu nec erat numerus uul-gi quod uenerat c� eo ex Aegypto, Liby-es fcilicct,8C Troglodit�j�C Aethiopes.

  • 4 nbsp;nbsp;Cepit^ciuitatesmunitiffimasinluda,nbsp;8C uenit ufqj lerufalem�

  • 5 nbsp;nbsp;^Semeias aute propheta ingrelTuseftnbsp;ad Robo� �C principes Iuda,qui congreganbsp;ti fuerant in Ierufalem,fugientes Sefac; dixit^ ad costH�c dicit dns: V os Veliquiftisnbsp;me, amp; ego reliqui uos in manu Sefac�

  • 6 nbsp;nbsp;Confternati^ principes Ifrael amp; rcx,dinbsp;xerunt�luftus eft dominus�

Declinatio regni DauidisfubKoboam,tarn hic q in tibro Regttw cap. i4.defcribitur. Hic uero additur caufanbsp;inclinationis,er dementia dei ad paululum re�pifcen=inbsp;^xdicario prophetic priedicationem,ut uideatur q neceffarianbsp;neceflaria �t rcguis ZT populis pricdicatio fidelis uerbi dei, er utinbsp;lii tittior dni. Qaw enim prieuaricati�tcrant in deum,nbsp;coeperut aduer�tatestUis multa; ingruere ex potenti�ii:nbsp;mishoflibus,rcge Aegyptiorum,er auxiliarijs ip�us,anbsp;quibus ua�atu e� regnu tuda, urbibus munitioribus ca=nbsp;ptis,ut etiam ttierofolyma obtinuerint.Haud ab�iit pronbsp;cul tota regni illius de�rudio ni� ad prophetic pricdicanbsp;Hone pauli�^er re�pui{�ent rex, principes er populus,nbsp;con��iqi�dffentiu�tiamdei er ipforumpeccata.

  • 7 nbsp;Cum^ uidiflet dominus quodhumi-bati effent, fa�us eft fermo domini ad Se-

DIERE HAIAMIM. meiam,dic�s : Quia humiliati funt,non dinbsp;fperdameos.dabocpeis pauxillSauxilij,�nbsp;non ftillabit furor meus fuper lerufal�petnbsp;man um Sefac�

Eradicandum �erat regntm Roboam, ni� padimt Dauidi fadum obfliti{�et, cum tarnen mdulgentii diui�nbsp;nai caufa reijciatur in poenitenti�regis et populi, qult;tifnbsp;tumlibet pharifaica effet er fida. Qttid enim dliudho�nbsp;mines agunt, q fingere meliora q prte�are po�int/ Etnbsp;quid aliud deus pote�,q mifereri er parceirf

  • 8 nbsp;nbsp;Veruntamen feraient ei,utfciantdiftannbsp;tiam feruitutis me�, amp; feruitutis regnorfinbsp;terrarum�

  • 9 nbsp;nbsp;^eceflit ita cy S efac rex Aegyptinbsp;rufalem, fublatis thefauris domusnbsp;domus r�gis, omnia^ fecum tulit. Sidy*nbsp;peos aureos quos fecerat Salomon:

  • 10 nbsp;nbsp;pro quibus fecit rex Roboam aeneos,nbsp;tradidit illos principibus feutariorum q�*nbsp;cuftodiebantueftibulum regii palatii�

  • 11 nbsp;Quum^introiretrexdomumdni,�^''nbsp;niebantfcutarii,8CtolIcbanteos�itcruiHTnbsp;refereb�t eos ad armamentarium fuuin�

12. nbsp;nbsp;Veruntamen quia humiliati funt,

faeftabeis iradfii, necdeletifuntpenit*�^* fiqutd� in ludainuenta funt opera bo�^*

B ^Confortatus eft ergo rexRoboai�!^ lerufalem, atq; regnauit: quadragin^^^^nbsp;Sfuniusanni eratc�regnarc ccepi^�rnbsp;decem 8f feptem annis regnauit innbsp;lemurbe quam elegitdns ut ponet^�^�^*nbsp;men fu�ibi decunais tribubus Ifrad�n�/nbsp;men autem matris eius Naama Anun/�^'nbsp;tis.Fecit^ malum, amp; non pratparauil^�nbsp;fuumutqu�reret dominum�

�4 Opera uero Roboam prima Sfnou� � ma feriptafuntin libris Semei�proph^nbsp;�C Addo uidcntis,amp;dilig�ter expofi�*^^nbsp;gnauerunt^ aduerfumfe RoboaiP^nbsp;roboam cundis diebus�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. �

15 nbsp;Et dormiuit Roboam cu patribuS W *

fepultus^ eft in ciuitate Dauid� Et uit Abiafilius eius pro eo�

Seruituti digne fuhijciuntur,qui liberaliter her t�te abutuntur. Serui fiunt hominum qmnbsp;re nolunt.Quiferuitutisdiuintegloriamnogt;f��^nbsp;iu�e hominu tyrannide erudiuntur,Seruirr^'�� nnbsp;gnare e�: dominum uero dereliquiffe,extrt���^ ^eret^tdenbsp;citas omnium bonorumlargitore offinfo-tertij Regum decimoquarto,

CCA PVT Xin, Nno o�auodecimo � tgjs

fu ) xv^Aiauiv 4

Tribus annis r^gn��^;, ^ius

bo�, regnauit Abia l^Ml 7^quot;'*����nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius

quot;^'^^^^rufalemt nomen� ii� Michaia,filia Vriel de Gabaa,Sfnbsp;inter Abia Si leroboam^


ff�



-ocr page 473-

PARALIP. SECVNDVS.

Rex Abia hic wminatuifiling Roboam,alibi dicitiif Abiam-Etififiuf mater hic l!Aichoiahudiiia,alibiMaa^nbsp;^ha,filia hic dicitur Vriel de Gabaa,cMn fit interim etianbsp;fte^tis AbfalomK,ut fcribitur in libro Regum, matremnbsp;Abiam f�ilfe filiam Abfalomis.Sic mutantur nomina tii=nbsp;forum z^mulier�. Etmatrefdicuntur qtuefiintauite:nbsp;pittreSj^ui aui funt proauhfratres eti�,qui funt co=nbsp;�gt;^ati.Quoad uixitleroboam filiui Nabatrexlfraet,nbsp;non folum ipfi Roboam negotium fi�t continuo impu�nbsp;g.nando,fed etiamfilio gt nepoti, ipfo fibi regn�t ifraelnbsp;nendicate,contra uero regibus ludie fef� uindicantibus,

Cum^iniiffetAbiacertamen,amp;habe fetbcnicofifl�mos uiros,amp; ck�lorum quanbsp;^ringenta milliadcroboam inftruxitcconnbsp;fta aciemo�ingcnta niilliauiror�, quiamp;nbsp;ipfi eledi erant,amp;ad bella fortifrimi

'Diligenter huius libri author profequifitr ea ([Ui ad fionorcm cedunt regno luda,hiftoriai regu ifiael confulnbsp;obmittendo:(iuafi foliuf regni ludte rationcm habuifi:nbsp;uidcatur. Bellum Abia prouocatu^ fufcipit, maximanbsp;militwni multitudine, quandoqttid� leroboam duplo plitnbsp;in expeditioncm eduxerat,utriKqi �rti�imi.

4 nbsp;nbsp;lt;ffStetit ergo Abia fuper niontem Semc

raim, qui erat in Ephraim, �C ait: Audite me leroboam, amp; omnis Ifrael,

Bxercitibut per ordinesac acies utrin^; confiitutis, Abidt pro dimidia parte minor, orations coepit tentarenbsp;t(mwosbo�iu,c[ui/ratret erant exnouemtribubus,ma^nbsp;hijfiet^ tterbis uici�fie gu�m uerberibussideo^ cum fuisnbsp;inmonte confiitutusfio^uiturexercitui contraparato,nbsp;vthabetlitera.

Numignoratisquoddfisdeuslfraeldc derit regnum Dauid fuper Ifrael in fempianbsp;tcrnum,ipfi Si fil ii s eius in padum falis?

EaUum falls Hebrieis dicitur faedus firmum,fyncea i^l^gt;durabile, GT iuftum. 'Vtfalita diutius durant gt 4nbsp;pxtrcdijj� feruantur : fic feeder a pacem conferuare desnbsp;bent,^^cliif(i�i^(jKrare.

Et furrexit leroboam filius Nabat, fergt; Utts Salomonis filii Dauid,8lt;rebellauitnbsp;contra dominum fuum^nbsp;fiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uaniffimi,

�bi Belial,amp; pr�ualuerunt contra Robo^ am filiu Salomonis: porro Robo� eratruanbsp;dis et corde pauido,ncc potuit refiftere eis.

Accufat leroboam,^uia feruus cum ejfet Salomonis, pfopria authoritate ucl potius perfidia infurrexerit connbsp;a dominum fuum, rebellionem populi fubornauerit:nbsp;'w�iri impij Gf fide uani et uacui adh(eferint,Gr uliosnbsp;fogem Roboam pufiUanimem, GS� non flrenuum uinbsp;*�W� oppyejferint, impedientes eum in fuo iure.

Nile ergo uos dicitis quod refiftere pof quot;fis regno domini, quod polTidet per fili^nbsp;habetis^grandem populi mulnbsp;fitudinem,atq; uitulos aureos quosfecitnbsp;^obis leroboam in deos*nbsp;eicciftis facerdotes dni,filios Aaron,

DIBRE H Al AM IM. 1J7 atqjLcuitaSjSf fcciftis uobis facerdotes jfinbsp;cutomnes populi terrarum; quicunqj uc^nbsp;nerit, amp;initiaueritmanumfuam intauronbsp;debobus, Sf in arietibus feptem, fit facer*nbsp;dos corum qui non funt dq.

Quamuis malus effet hic rex Abias, gs� in peccatis .patris fui incejferit, GS� non carde pcrfi�lo domino deonbsp;adhteferit ucluti Dauid, magnifi�e tarnen hic amplificatnbsp;ceremonidS diuim cultus, GS propter eds negletldS corsnbsp;ripit ifraelitds iam ho]ks;iam^; utrinq; digm f�erant dttnbsp;ra uindi�la dei ad utriufy; regni exitium. Quia tomen lunbsp;cerna Dauidls extingueada non erat , ideo boni confitsnbsp;luit dominus eum i�um cultum recens inftitutum,^ue}nnbsp;GT conferuare ad tempus corre�ionisuoluit,GS'profanbsp;cro,ut erdt,haberi, erat enim iuxta legem dei. ifraelitte.nbsp;autem fibi contra legem multis locis aras erexerant,uisnbsp;tidos aureos ddorabant,c[uosfibijpfisconficerant,utdifnbsp;ipforum ejfent,expulerant^ facerdotes domini Aaroninbsp;ticigeneris gS� Leuitds, contra legem fibifiatuentes fasnbsp;cerdotes quos uolebant, er qui id officij einebant,ab ilsnbsp;lis Uili ac Simoniaco pretio.

No� certe ludici dominum dereliquerant, nec dtvm ffiecie aliqua idololatr�e commaculati erantfiacerdotesnbsp;legitimis fuisceremonijs don�num colebant,fujfittK GSquot;nbsp;facrificiafecumdum legem l^ofis exhibebant fiatis tentnbsp;poribus ,GS � deo ordinatis ceremonijs omnibus. Quienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

omnia iam lfraelita;abiecerant, propriosq^ fibicultut confinxerant de fuo corde.

I i nbsp;Ergo in exercitu noftro dux deus eft, 8C

facerdotes eius qui clangunt tubis, SCrefo nant contra uos.-filq Ifrael nolitepugnarenbsp;contra dominum deum patrfi ueftrorum,nbsp;quia non uobis expedit.

Bidutiamquoq; diuimeafiifienti�inhocb��oprlt;ies dicdt,quoru fcilicet dux GS imperator dominus fit,nbsp;cla�icii canatur facris tubis, fecundu legem � ftcerdotinbsp;bus domini, contra iHos rerum diuinaru coiucmptores..nbsp;Adeoc^ non fibi timeat de incomodo, certum autem ejfenbsp;ipfos ifraelitas pro/fierarifuo inflituto non pojfe:immisnbsp;nere Ulis cafum gSquot; perditionem, qui contra unius uerinbsp;deicultorespraliari preefumant ,idololatr^ acfitmminbsp;dei,Gr legis fanilte promiffa^ contonptores.

15 Hfc illo loqu�te:Icrobo� retro molicba turinfidias.CS^exaduerfo hcftiuflarct,nbsp;ignorante ludam fuo ambiebat exercitu,

Dtvm fic aUoquitur exercitum hofiium Abiiis,iert3n

RR ;

-ocr page 474-

PARALIP. SECVNDVS.

boom ri�icuU exiflitnans huiufmodi uerbn de deo er Ir� gibm ueroq; cultu, ex 'mfidijs circuuenit ludieos cr mnnbsp;folum coram, fedcri tergo ludteos ag�'cditUKjfuonbsp;gentiexercitui duplo pMciores^

�4 Refpiciens^ ludas, uidit inftare bellum exaduerfo amp; poft tergfl, �C clamauit ad donbsp;min�tacfacerdotes tubis cancre c�per�t*nbsp;I ynbsp;nbsp;nbsp;Oi��es^ uiri luda uociferati funt�Et cc.-

ce illis clamantibus perterruit dcuslero.-boam,^ omnem Ifracl qui ftabat ex aduer foAbiaamp;luda�

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 Humiliati^ funt filii Ifrael in t�poreib

lo,amp; uehementiftime confortati filii luda, eo quod fperaftent in domino deopatrunbsp;fuorum,

19 Pcrfecutus eftautem Abia fugientem le roboam,�C cepit ciuitates eius, Beth cl Sc finbsp;lias eius,amp; lefana c� filiabus fuis: Ephronnbsp;quoqjamp;filias eius�

1.9 Ncc ualuit ultra refiftere leroboam in diebus Abia:quem pereuftit dominus, amp;nbsp;mortuuseft.

ungu�ijs pof�ti iudlt;ei,deq; huntanis uiribut dej^e rdittes diu�iam opem totafiducia implorant, facerdoanbsp;tesq; non tam armisnbsp;nbsp;nbsp;uiribui corporis, q fide cr fidu

cia in deumfi-eti, iuxta prte/cripta legis tubis fitcrisa�i �tntiamdiuinam fignificando populo animumadduntnbsp;ut firtiter'refifiant hoflibus cr minone defiierent. Conanbsp;trlt;t uero dominus ijraelitarum corda deijcit,?^ facro tunbsp;barum clSgore pauefacit,uiribus defiituitnbsp;nbsp;nbsp;aniniis,ut

pariter f�giant, terga uertentes perfecutoribus �udlt;eis, �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crad incredibilem numerum occidentibus ifiraelitas.Po

nitur enim fa:pe numerus certus pro incerto.Uic author vndicatperfiilo triumpho,hoc efi fuprctdimidiwm tantinbsp;exercitusprofiratufi(ifie,humiliatos^ eatenus ifraelinbsp;tas,utetiamrex illorum leroboam impius uixeuaferitnbsp;inbello,Gr urbes aliquieablatiefiterint ifiraelitis, ac lu^nbsp;iiCis redditee ctim oppidulis fuis,i�lufiri ui�loria:no qui=tnbsp;dem proprijs uel uiribus uel meritis,fed quia J}gt;era^entnbsp;W domimmt,quos deferit nunquam. leroboam autem donbsp;minus ipfe pereu�it er occidit,fuo tempore pojka inisnbsp;tiwm ac feminariimt uitulini ctdtus,nbsp;nbsp;nbsp;fubinde fedudio

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis populi, GT falfe dodrinie introdudionisq} idololas

triit er cultus Baalim. Ideo^ perpetuo epitheto cogno^ n�natur peccator, qui er peccare ficerit lfraelem,fchinbsp;fmaqi muenerit,ne regno pelleretur,

Cigitur Abia,confortatoimpcriofuo, accepit uxores quatuordecim , procr�a-uit^ uigintiduos filios,amp;: fedecim filias�nbsp;XX Reliqua a�tfermonum Abia, uiarum^nbsp;amp; Oper um eius, feripta funt diligentiffimenbsp;*n libro Addo prophetae�

DIBRE HAIAMIM.

MirMMi uideri poterat,fi triennio tantum iwpeyms totfiliosacfiliasgenerajjet,nifi er muldtudouxoru/nnbsp;ad�criberetur, quaru plurimas habere potuit ante^lt;^nbsp;regnum fif/ciperet.R.oboam enim quadragenariusper*nbsp;uenit ad regnum, decem er feptem annis regnauit, !�nbsp;qu� dicumtur etiam fi rara, tarnen fadu non itnpo�ibt^nbsp;lia habeantur.Percujfum � domino er mortuum, etiamnbsp;Hebraorum quidam exponunt de Abia, qtti ante lero*nbsp;boammortuus inuenitur.

CAP VT XIIII.

Ormiuit autem Abia cumpa^ bus fuis,amp; fepelier�tcuminnbsp;uitate Dauid.�regnauit^ A�nbsp;____liuseius pro co,in cuius dit��* quicuit terra annis decem.

^Fccitergo Afa quod bonum Siplaciquot; tum eratin confpedu dei fui,

Gefiaregis Afa tibreuiatalcgunturquintodeclHI^ capitetertijB.egum.QUfe hieprolixius er plcnimnarnbsp;rantur, ideo^ fitnt ibidem dida fecustdum hmtc lof**�*nbsp;accipienda.Diu autem prafitit regno Iuda,quadra^^nbsp;fcilicet annis er uno ldudab�itcr,multa rerum tranquunbsp;litate er temporu. At ubi malitia aliorum, er adfi�^nbsp;exercitiii et populi,beUa irruerut ab ho�ibus,finu^nbsp;decimu annum imperij fui,nbsp;nbsp;nbsp;iterum pofi trige�quot;quot;*^

quintum annum regni, ftliciter euafit pericula �^� regno, Ideoq^ terra quieuijj� dicitur, primo decein���j^nbsp;nis,antequam rex Aethiopum cum fuis grajfar^^'quot;'^nbsp;earn. Qua tranqui�itate non efi abufus,ut Sallt;�n�''nbsp;bidines er intemperantiam, fed fiuduit pernbsp;bari deo,iulk prteejjereipublicte,er cultuinbsp;time 4 Leuitis complendo.

5 8C fubuertit altaria peregrini cult�, cclfa. Sc CO nfregi t ftatuas, 1 u cosnbsp;nbsp;fuccidit;

4 nbsp;nbsp;Et pr�cepit lud� ut quaereret doini�^

deum patrum fuorum,�c feceretlegeju,* , uniuerfa mandata�

Aras extemorum cultuum contra dei uerbunterr� dasamouit,cr excel/a in montibus er fylubsaU^*^^nbsp;pta abjiulit alicubi,ut uidetur,non ubiq; ,fedi(b��'^�'�^nbsp;fuperfiitio caeperatidolorum,fiatuasfubuertef^��,�^nbsp;excindendolucos. Nfc fuff�ciffetamoliendofif�^^^'i�.nbsp;mfi docuijfet cultum uerum dei optimi maxhnit^^^^l^^nbsp;. licet quem firuandum patribus praferipfit in l^3�'�

Etabftulit de cundis urbibus Iuda�*lt; celfaSCphana,6Cregnauitinpacc-

Patet his locis,iam tune fub Salomone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/,

Abia, creuiffe in populo dei etiam in tribu nbsp;nbsp;nbsp;ntn �

plex idololatri� genus cohabitationegentdin'�^� erfon nubijs extemaru/m uxorum,contra uerbum dotnim.^nbsp;emplo enim regum populus ducitur, er uiri acquiejcunbsp;facile mulieribus, ut non fine maxima caufa regfbi^nbsp;dem interdida: fint alienigena uxores, fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

r�lexeademferuatacfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. y

Aedificauit quoqj urbcs munitas in u da,quia quietus erat, Sc nulla tcmpnt^ usnbsp;eius bella furrexcrant, pac�dno

-ocr page 475-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARALIP. SECVNDVS.

Dixitautcm ludse, Aedificemus ciuita^ tesiftas,amp;uallcmus niuris, S^roboremusnbsp;turribus, SC portis, �C fcris � donee � bellisnbsp;��uieta funtomnia, co quod qu�ficrimusnbsp;dominum deum patrum noftrorfl, �fde^nbsp;derit nobis pacem per gyrum. Aedificaucnbsp;runt igitur, nullum in extruendo impenbsp;dimentum fuit.

PacK tempore p.itrumfuorum more urbes mtiniuit, ^uoci bcllorum tempore non Mcaffetmi�M m�ris �rnbsp;*^f^�iblt;tt,tumbusnbsp;nbsp;nbsp;partis muniti�imis,id enim per pa

totiuf regionis �cebat,neminc prohibeiue, terra to ^�iobfequentefideliterregi, qui cripfe uerbodomif�nbsp;obediebat�t quo requiem co�quebatur, �r �licem pronbsp;�^lum in omnibus.

� nbsp;lt;[Habuit autem Afa in exercitu fuo por

rantiu feuta amp; haftas, deluda trecenta mil de Beniamin uero feutariorum 8C fagitnbsp;fariorum duceta o�oginta millia: omes �nbsp;*fti uiri fortiffimi.

5 Egreffiiseftautcontracos Zara Aethi= ops cum exercitu fuo decies c�tena millia,nbsp;Sc curribus trecentist Siuenitufq; Marefa.

Exercities magnus, �rtis, armatus ommfariam de l� drf ZS' Beniamin r�gi aderat,qumgentoru ZT o�ogintanbsp;millium bellatoru robu��imorumuiroru/m, Quorj��nbsp;virtus ZS� ^^oitium,�mulq; fides in dominupofl prosnbsp;lixam pacem ut a�iqudndo exerceretur, �u�eitauit dominbsp;nus mpium quenda regem, cum in�lici populo,ut merinbsp;ttis peccatorum fuorum uind�lds experiretur, es'fide^nbsp;l� confirmarentur in domino. Rex i�e erat Aethiopumnbsp;Cbufitarum ultra Aegyptum habitantium,uel ad ortumnbsp;ipfiui,quorummultitudo maxima,utuidetur incertanbsp;fcribitur,fcripturie more mille millium. Qjti zr iudicionbsp;domim impul� zrfud malitia,inregnilud�terminasnbsp;proruperunt, ufq; dd lHarefa urbem,beUum cientes prinbsp;mi,quia cafuri.

' � Porro Afa perrexitobuiam ei, 8C inftru xit aciem ad bellum in ualle Seph�tha,qu�nbsp;eftiuxtaiVlarefa.

� gt; nbsp;Et inuocauit Afa domin� deum fuum,

Sc ait, Domine non eft apud te ulla diftan tia,utrum in paucis auxilieris, an in plurinbsp;. bustadiuua nos domine deus nofter, in tcnbsp;enim SC in tuo nomine habentes fiduciamnbsp;uenimus contra hancmultitudinem. Donbsp;mine deus nofter tu es,non pr�ualeat connbsp;tr�te homo.

Non difiulit nec timuit Afa fidelis rex occurrere ims pl�exercitui,admotiscaftris, zsfttaximo exercituinnbsp;**dllem,quicfimiliter efi iuxta Marefam. Et ut nihil ob^nbsp;fititteret eorum qua; ad beUagerenda necefi�riafu�t,i)tnbsp;primis tarnen etftudiofius dominum deum exercituum,nbsp;uiiloriarum folum authorem, deuotis orationibus inuonbsp;wuit, plena fide in illius tarn potentiam qu�m dementisnbsp;^,profe zsquot; populo, quos in domin�t/fierare non dubtnbsp;iHius uirtute Contra quem nihil pojjit

PIBRE HAIAMIM. I58

quiScMiq; uirtus bumana, qui lt;eque plures flemere ua� letatqspaucos.

^1 Exterruit itaq; dominus Aethiopes cor� AfaSC luda:fugerunt^ Aethiopes,.

15 Etpcrfecutus efteos Afa,amp;populus qui C� eo erat ufq; G�rarat �C rucrunt Aethio.-pes ufq;ad internecionc,quia dfio caeden.�nbsp;te contriti funt, 6Cexercitu illius pr�lian,-tettulerunt ergo fpoliamulta.

Domino deo flrages aferibitur Chufitariim,cuiui tee rore perculfi �gere coadi funt, ZS' terga praibere casnbsp;dentibut iudieis,zs' uffi ad Geraracos perfequentibuf,nbsp;�ut euaderet nemo, zs plena effet regio tota opimis Jfionbsp;lijs Infinitipopuli.Tantu ualuit fides in dominu,tantuntnbsp;dexteritus probi r�gis, zs' beUo prauia oratio,digna�snbsp;delibus,es' ffies qua nequaquam con�ndit.

Etpercufferunt ciuitates omnes perde cumitu G�rar�� grandis quippecundosnbsp;terror inuaferat� 5C diripuerunt om nes ucnbsp;bes,Sc multam pr�dam afportauerunt.

I y S ed 6C caulas ouium deftruentes, tulegt; runtpccoruminf�nitammultitudinem,e�nbsp;canielorum�reuerfi^ funt in lerufalera.

Elan folum exercitum Aethiopu proj�rauerunt,fed terras quoq; zS' urbes qua hofti fauerant, auxilium cosnbsp;nieatumq- zs' fauorem dcderant,ceperunt, zS� omnes ilnbsp;lorum diuitias,quiis maximas babent in pecoribus zSquot; �Knbsp;meittis, omnibus relatis Hierofolymam, pradam multanbsp;maxima. Domim efienim terra et plenitudo eius,quantnbsp;cum omnibus bonis fuis dat cui placet,zs' eripit dit uultnbsp;ingratis ac inobedientibus. '

Exemplo bonitatis diuina conuerfus

CAPVT XV.

Zarias autem filius Obed fado in fe fpiritu dci

eratpopulusadprop�fior� fidemindeS, qu�utmagiscrefceret,diutius^ perfeueraret ad deiglanbsp;ria, ZS� populi ac regni tranqui�itat�,permouit demennbsp;fia dci cor propbeta Afariafilij obed,ut currenti equitnbsp;calcar adhiberet,zs'fidelem regem redderet meliorem,nbsp;confirmaretqs magis in omni pietate, zS� obferuantia Ienbsp;gis diuina,zs' conftantia,fine quauirtutes nihil funt.

2. nbsp;nbsp;egreffus eft in occurfum Afa, amp; dixit ei.

Audite me Afa,8c omis luda 5C Beniamin,; Dominus uobifcfl, quia fuiftis cum eo. Sinbsp;qu�fieritis cum,inuenictis�fi autem derelinbsp;queritiSjderelinquetuos.

5 nbsp;^[Tranfibunt autem multi dies in Ifracl

abfq; deo ucro,�C abfqj facerdote dodore, SCabfqjlege.

4 Quum^ reuerfi fucrintin anguftia fua ad dominum deum Ifrael, SC qu�fierint c�

um,rcpcrient eum.

y nbsp;nbsp;In tempore illo non (erit) pax egredien*

tijamp;ingredi�ti� fedterrores undiq;in cun dis habitatoribus terrarum.

6 nbsp;Pugnabit �nim gens contra gent�, ci

RR 4



-ocr page 476-

P ARAL. IP. SECVNDVS. uitas contra ciuitarcmjquia dominus connbsp;turbabit eos in omni anguftia�

Sic regent attoquitur prophetct ut populm quoq; au diat generali argumento, fimile i�i quod in libris iucHcunbsp;legimui cap.2. Hortatur enim ut dominum reuereanturnbsp;Gquot; ament,qucmadmodum experti fiait totiesfeamatotnbsp;rf donuno.-ficut zr contra^quoties donunum deferunt etnbsp;Contemnunt,totiei contemnuntur cr pereunt,multis^nbsp;incommodis muoluuntur,ut patet experientifi. Qau�jnbsp;etiimfiue iudicum temporibus ,fiue alijSjdominum nonnbsp;curarent,uelutifi deum ifrael igrwrarent omnium benenbsp;ftciorum obliti, fitcerdotibus uelnon cred�tibui uel nonnbsp;illiscomplcntibuf officium docendilegem, cr diligent:nbsp;tiui inculcandi, fed finentibui quanq; f�rri fuo iudicionbsp;Cr arbitrio, patet eos tunc crudclibus fiepe dominis fiubnbsp;iugatos,calamitatibus uexatos,Cf rigide oppreJfios.Venbsp;xationeautemfialubrieruditi,fiquando clamaffientadnbsp;dominMn,toto corde conuerfi ad ipfium,poenitentia afi=:nbsp;fimpta prioris commi�i perfidiie, flatim ilUs dom�^nbsp;nus dementer 'mdulpt^occurrebatfiuficipiebat, con/blanbsp;tiatur,redimebat,hoflibus fiuperiores conflituebat. Et cunbsp;iam ante tutus iHis non effet tranfitus,fied ubiq; pericusnbsp;Ium inftaret mortis,propter hofiium (mprobitatem,fiu=nbsp;bito ddmirandts ui�orijs extulit ipfios, ab omnt an^nbsp;xietate exemit, ut patet per omnes uetercs ipfiorum fit�nbsp;crasq; hiftorias.

  • 7 nbsp;Voscrgoconfortamini,8c nondiflbbnbsp;uantur manus ueftr�teritenim merces o^nbsp;peri ucftrc

' Orat igitur (T hortatur propheta Azarias,ut tot ex emplis, er hac noua miracitlofia ui�oria admoneantur,nbsp;vt pofihac,uti iam coeperant ,firmiter domino adhieresnbsp;ant,ftdcliter colant ac obediant,fine dubio bonorum o^nbsp;perumfru�lum fiemperfiuficepturi,plenam^ mercedem.

  • 8 nbsp;^QuodquumaudifletAfa,uerbafciIgt;nbsp;cet, 8C prophetiam Azari� filij Obed pro^nbsp;phetXjConfortatus eft, SCabftulitidoIadenbsp;omni terra Iuda,SC de Beniamin, amp; ex ur.-bibus quas ceperatmontis Ephraim: ��denbsp;dicauit altare domini, quod erat ante pornbsp;ticumdomini*

Ad hanc proph�te exhortationem rex fidelisAfia ex deuoto fia�us deuotior, ex z^lofio zelofior,con�rtanbsp;tus eft, ad refiduasquafi^fiuperftitionesnon fiolum in renbsp;gno luda, fied etiam in urbibus quas ceperat pater fiuus,nbsp;inmonteEphraimfitas,fitnditus extirpandas. Altarenbsp;quaq^holocauftoruinatrio fiacerdotum antetemplumnbsp;Salomonisprope porticum renouauit er inftaurauit,nbsp;pro fiacrificandi ufiu, er igne perp�tua ardente pro fia=inbsp;crificijs.

  • 9 nbsp;Congregauit^ uniuerfum lud� 8i Bennbsp;iamin, S(. aduenas cum eis de Ephraim,8Cnbsp;de Manaffe,8f de Simeon .* plures enim adnbsp;eumconfugerantex Ifrael, uidentes quodnbsp;dominus deus illius elTetcum eo*

  • 10 nbsp;^Qum^ueniffentinlerufalemmenfcnbsp;tertio,anno decimoquinto regni Ala.

DIB RE HAI A MIM.

  • II immolauerutdominoindieilladema*nbsp;nubijs amp; pr�da quam adduxerant, bouesnbsp;fcptingentos,6C arietes feptem millia.

Etintrauitexmore adcorrobor�dum fcedus ,ut qu�rcrent dnm deumpatrumnbsp;fuor� in toto corde,amp; in tota anima fua.

Totius regni fiuipopuhtm de quacunq^ tribu fiub eo^ dem habitantem conuocauit ad celebritate domino deftnbsp;rendam menfic tertio, qi�ntidecimi anni regni fiui,�(dgranbsp;das agendas domino pro tam iUuftri ui�ioria, ubi tr denbsp;opimis ffiolijs optima qua-q; domino obtulerunt, fna^nbsp;admodum numero,fioedus cum domino renouando,quodnbsp;dominus cum patribus pepigerat, er ipfi uici�igt;fgt; domi ,nbsp;no, idipfium quoq^ toto corde er mente deuota- �^dnbsp;omne bonumfiequax eft populus,fi pij ac iuftinbsp;res pr�eant,ft reges prophetas au^nt de uerbonbsp;gt;K lt;:dmo�eKf es, er regibus principes acquieficant-ij Si quis autem, inquit,non qu�fieritdonbsp;minum deum Ifrael,moriatur, � mini*��nbsp;ufq;admaximQ,� uiroufqj admulier^*�*

  • 14 nbsp;lurauer�t^ domino uoce magna in*�nbsp;bilo,�f in clangore tub�,Slt;in fonitunbsp;cinarum

  • 15 nbsp;omnes qui erat in luda l�tatifunt*^��*nbsp;cxecrationexin omni enim corde fuo�^S*nbsp;uerunt,SCin totauoluntate quffierunl^��nbsp;Sc inucnerunttpr�ftitit^ eis dominusnbsp;quiem per circumitum.

Communi d�cr�ta conjdtutum eft, ut morttp^^. retur perfidia er idololatria iuxta legem dond^l'*'^nbsp;minoribus inucniretur uel magnis, uirts uelnbsp;Ceremonijs^ celeberrimts hanc proft�ioneWnbsp;cun�us populusdeodetulit,adperpetuamreiigt;itgt;�^��^nbsp;riam cumgaudio uniuerfioru,er celebri iubilatiogt;te,f^nbsp;mittentium obfieruantiamlegis.Qjiemadmodumigdgt;�nbsp;fideliter requiftuit populus cum rege dominum, �td�^^nbsp;monitionem prophet�,fic bemgne illisreffonditdlt;^nbsp;nus ,ftc illius beneficia copiofia fienfierunt,quoruiid��\nbsp;mum eft temporum tranquillitas er pax cumnbsp;ta in dominum.

Sed amp; Maacham matr� Afa r�gis gufto depofuitimpcrio,co quod fecin^*-luco fimulachrum (Priapi) quodnbsp;triuit,8Cin fruftac�minuens combun**��nbsp;torrente Cedron.

  • 17 nbsp;nbsp;Excelfaa�tderelida funtinlfrafi^�^g^nbsp;men cor Afa erat pfed� e�dis diebu� e

  • 18 nbsp;Ea^qu�uoueratpaterfuus,^�Pnbsp;tuht in domum dm ; argentumnbsp;uaforum� diuerfam ftipeilcdilsm.

  • 19 nbsp;nbsp;Bellum uero no fuit ufqj ad tricen��nbsp;quintum annum regni Afa.

Hfceademetiamlegunturintertio Ub.P-t�-^ � fCAPVT XVI' .

Nno aute tricefimofexl� r eius afc�dit Baafa rexnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

da, SCmuro circudabai

i6

k-


-ocr page 477-

PARALIP. SECVNDVS.

'�tnullus tute poffer egrcdi, Si ingrcdi dc fegnoAfa.

Pro�ulitautcm Afa argentum amp; aurum domus domini, Sc dethefau=nbsp;� mifit^ ad Ben adad regem Sy-^i�,qui habitabatin Darmafco,dicens�

Foedus inter me amp; te eft,pater quoqjmc amp; pater tuus habuere concordi�.-quamnbsp;rem mifi tib i argentum SC aurum, ut runbsp;pto foedere quod babes cum Baafa rege IC-�'aeljaciasguni�merecedere*

Quo comperto Ben adad mifitprinci-' pcs exercituum fuorum ad urbes Ifraehnbsp;percufferunt Ahion, SC Dan, amp; Abelnbsp;�^aimjet uniuerfas urbes Nephthalim munbsp;tatas.

Quod cum audiffet Baafa, defiit�dif�ca �^cRania,amp;intcrmifitopus fuum�

^Porr� Afa rex affumpfit uniuerfum �udam, amp; tulerunt lapides de Rama, amp; ligua qu� �dificationipr�paraueratBaafa;nbsp;�dificauit^ ex eis Gabaa,8i Mafpha.

Sententiahuius loci eifctem uerbis[cribitur capite �ecimoquiMo tertij Regwn, de difceptatione quam hlt;tnbsp;buit rex Af� cum Buafa rege ifi-ael, quec crut JfimuItMnbsp;utrinq; perpetu(t,licet ad arma ueittum non�terit, dosnbsp;m�to prohibente.

gt; nbsp;^n tempore illo ucnit Hanani prophe

taad Afam regemIuda,8C dixit ei. Quia ha buifti fiduciam in rege Syri3e,8C non in donbsp;mino deo tuo�idcirco euafit Syrij regis exnbsp;crcitus de manu tua.

� Nonne Aethiopesamp;LibyesmuIto plu erantquadrigis amp;cquitibus,�c multi-cudine nimia � quos quum domino credi-*^iffes,tradiditinmanutua5�

' ' nbsp;nbsp;nbsp;Afa rex iuftiiS,fidelii religiofut, tanto tempore

�'V-e GT regnifui,infine uit� fuiC^auiter pecca�ut, fed Ut uidetur,non ad mortem,triplici peccato.-prim�t quadnbsp;^iffifui �tit de bonitate dci, GT auxilio fibi prtejiandonbsp;ttd affuturo contra regem ifrael temulum fuum, aduosnbsp;cando 'm fuum adiutorium regem Syrice 'mfidelem Gfnbsp;impium,quum tarnen de clemciuiadei experimentumnbsp;dttdum fu/mpfiffet 'm triumpho de rege Aethiopum.Nisnbsp;bil lt;eque don�ntmt offindit, ut diffideittia de bonitate ilnbsp;liut ad fideles,ut fuper omnia i�i placetfides iittegra ernbsp;. fiducia m mifericordiam eius. �[ua maxime domino pronbsp;batus efi olim Dauid, alioqui multis fiepe cr'minibus ir=nbsp;retitut.

3 nbsp;Oculi enim domini contempl�tur uni-

�erfam terrant, 8f pr�bent fortitudinc bis qui corde perfedo credunt in e�.Stulte iginbsp;tur egifti, propter hoc ex pr�fenti tempo-S,\|.. fc aduerfum te bella co n furgent.

Prouidenti�dei,G^omniurerumgubernationisdo ^'m�hic di/cMtUf, oculos.dotni)u contemplari omnia,nbsp;aut� curdre4c((mfidclesfiuos,quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eor�

DIBRE HAIAMIMgt;

de iUi ddhierent,toti ex ipfo pendent,Gr ad nuUiut cr�a turlt;e Opern confiigientes,qui folus, ut efi, fie haberi uitltnbsp;cr uideri clementi�imus pater,Gr interim reuerendtts^nbsp;Stultidie arguitur Afia, quia impenfas tant�t auri CT orsnbsp;genti perdiderit Syro datas, quem pariter cum rege if*nbsp;racl uincere potuiffiet,quantumlibet malignantes gx panbsp;tent es,fi fie totum domino credidifjet, ut f�erat edo�fus;nbsp;tamclaromiraculo,

  • 10 nbsp;nbsp;Iratus^ Afa aduerfuS Uident�, iuffitcunbsp;mitti in neruumt ualde quippe fuper hocnbsp;fueratindignatus � SC interfecit de populonbsp;in teinporeillo (plurimos,)

  • 11 nbsp;nbsp;Opera autc Afa prima 8C nouiffimafertnbsp;pta�intin libro regumludaS^Ifrael.

Aliud Afie pcccatumgrauius, quod prophetamado . mino miffium,adq; meliora monentem,nedum non audisnbsp;uit,fed cr neruo 'miecit,Gr tra�auit crudeliter prtecosnbsp;nem ueritatis gx iuflitiie.Propter quod peccatum dominbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te^

nus non folum regem, fed etiam popultmt occidit pluris ptopuwas. mum,quiprincipiobfifieredebuetant 'mdigna profitsnbsp;menti 'm uirum dei:quos uerifimilius efi arrififfe,GX finnbsp;fitan 'mcitafJ�.Sic en'im populus 'mdignari folet ueritatisnbsp;pnedicatoribus, er aufum pnefiare pr'mcipibus perfisnbsp;quendi doi!�ores,ideoqj hic pariter puniuntur.

li Aegrotauiteti� Afa anno tricefimono-no regni fui, doloreped� uehcni�tiffimo, SC nec in infirmitate fua qu�fiuit dnm, fednbsp;magis in medicorum arte confifus eft.

IJ Dormiuit�c� patrib� fuis�SCmortuus eft anno quadragefimoprimo regni fui.

C�pitrcx dolere expedibus magno dolore, quo ex* mortuus efi.yitioq; iUidatur non paruo,non quodmedinbsp;cos confutuerit,fed quia dominum non 'muocauit, ilUusnbsp;bonitati non confifius efi, pluris ffieim creaturos habuitnbsp;qu�m creatorem. Sic utendum dei beneficifi,ut benefitnbsp;cum dominum amplius admiremur,colamus^,

14 Et fepelierut euinfepulchrofuoquod foderat fibi in ciuitate Dauid : p�fuer�t^nbsp;cum fuper ledum fuum plenum aromati-bus 8C unguentis meretriciis, q u� erant pinbsp;gmentariorum arte confeda,amp; combuffenbsp;runt fuper eum ambitione nimia.

Additur peccatis Afie uanitas exce�iua, quam circa demortuimfuujn corpus fiuoiufiupolm�loresexercuenbsp;runt,prof�ndcntes pretiofi�ima queq;, qua 'm ufum uinbsp;uentium erogaffe praflitiffiet. Gentilium uanitates fiesnbsp;quutus potius qudm fanfiorum exempla ipfoq^ excefisnbsp;fu magis peccando qu�m genere operis.^irum autem Contra putnbsp;effet,fi tune purgatorium arfiffet, tamuanum corporis S�*�quot;quot;�-curatorem non etiam anima falutiprouidiffefolcnni�inbsp;mis facrificifs pro mortuo fe gs� patribiis, quorum nuisnbsp;lius de hac re cura uffiiam legitur,fed fciebantfynceramnbsp;Grreligiofam uitam finiri fanilo gt filice animarimtnbsp;ftatu in coelefiibus. Dc quo nuUus unquam pius dubitasnbsp;uit,dequofuperuaceneumfemper habitum efi multanbsp;fcribere,quaomnibusgentibusfiempcrpcrfuafafi(erut,nbsp;etiain plarium deorum eultoribus,


-ocr page 478-

PAR A LIP. SECVNDVS.

fcAPVT xvir.

Egnauitautlofaphat filius cius pro co,Sc inualuit contraIfracknbsp;Po/� A/c( rcgon bofwmiuuentutefudnbsp;ad feniu per annos quadragi/ntaunu^nbsp;nonmirabile eft conitnuni omnium uoto lofaphatpacifi

cepoffedifte regnum, qui �r ipfe bonus ex educatione, crufti uitte fanilie,ftliciter pricftiit, �r domino placuit,nbsp;non tarnen fine omni oftrnfa. Vitio enim i�i datum eft


prophetis domim,quod ajftnitate iuniius eft impqftimo Acbas, illius ftliam uxorem aecipiendo loramfilio fuo.


expe�imamatrefufceptam,unde mala multaacgjrd uia regno tudaoccurrerunt. Sic nihil omni ex partem^nbsp;tegrum inuenitur,etiam apud fanilos. Tantte autem ftrnbsp;titudinis prudentie erat, ut nihil contra eum rex 1/=nbsp;rael �nderet,fedgratiam potius ambiret,qult;e tarnen nutnbsp;leceftitregnoluda.

Confti�uit�pmilitum num�ros in cungt;-�is urbibus luda, quae erant uallat� mu-ris.Pr�fidia^ di^ofuic in terra Iuda,SC in ciuitatibus Ephraim quas cepcrat Afa pa

ter eius.

t/luniuit omncs urbes luda, ordinauit milittvm prafi dia, maxime in uicinioribus urbibus regno ifrael, quitsnbsp;patres fui ceperantdemanu leroboam.

  • 5 Etfuitdominus cumlofaphat,quiaamnbsp;bulauit in uqs Dauid patris fui primistnonbsp;fpcrauitin Baalim,

  • 4 nbsp;nbsp;fedindco paths fui,SCperrexitinpr�ccnbsp;pris illius,amp; non iuxta opera IfracE

Dominus ftiit cumlofaphat,quiadominum timebat, GT prlt;�cepta eius obferuabat, GT fefe moribus accom*nbsp;modabat Dauidifanilo in bonis, non malis operibusnbsp;illius;maximeq; exhorruit idololatriamgentilium, ernbsp;cultum Baalim,cui fefe ifraelittc deuoucrant,Grde ueronbsp;dei cultu nihil curabant.

  • 5 nbsp;Confirmauit^ dominus regnS in manu eius�SC d�dit omnis luda munera lofa-phat.-fad�^ funtci infinity diuitifjSCmulnbsp;ta gloria.

OfcHif zif MW promptam Grfidem perftiltam mune:* ribus delatis teftati funt ludcei ipfi lofaphat, optimo,glonbsp;riofo Grdiuiti.

  • 6 nbsp;Quum^ fumpfiffet cor eius audaciamnbsp;propteruias domini, eti� excclfa Sclucosnbsp;deludaabftulit.

Subleuatum eft cor r�gis, tuta faniiaq; fiducia in de* um,de cuius bonitate preefumebat, in cuius uoluntatc uinbsp;uere ftudebat. Ideoq; qu�adhuc uel ftabant uel � popu=nbsp;lo noua excelfa quotit� erigebanturamouit cum lucis,nbsp;in toto regno lu^.

  • 7 ^Tertio autem anno regni fui mi�t denbsp;principibus fuis Ben hail, SCObdia, 8C Zanbsp;chariam,�cNathanaeI,SCMichfam,utdonbsp;cerentin ciuitatibus luda.

Poftftuditi pietatis regno oftenfuminprincipiorelt;* S'dfHi,etiam iuftitiie GrdoHrimepopidicuramaffum*

DIB RE H AIAM IM. -

pftt, certus nec pietatem nec iuftitiam duraturaftaedo^-iloribus legis ,fidei GT mortvm. Anno ergo tertio regni principes mifit cum facerdotibus,ad totius regni fui urbes Gquot;populos,ad docendum iHos pietatemfidei,^^ w inbsp;ftitiie leges,ueluti uifitationis offteium exequendo: pro�nbsp;ponendo fcilicet quid ab Ulis dominus deus exigeret,G'nbsp;rex ipforu/m,ubi fubditi fideles, principes regis legatosnbsp;cernentes,fimul cum Leuitts, pr�ponendis � facerdoti*nbsp;bus duobus qui aderant, feirent quid ipfis pofthacfaci^nbsp;endum effet uel obmittendu. �^ihil enim ecclefta utiliutnbsp;eiufmodi uifitationibus, fi legitime curentur � regibus,nbsp;uel pemiciofius obmi�ione, Adfint ante pariterad pr^nbsp;fens exemplu, tarn uerbi dei priedicatores, qu^��nbsp;magipratus,Gl'gladij poteftas cominanda itnprobis amp;nbsp;rebc�ibus, quod nec fine brachio lex, nec fine iodrinanbsp;brachium fufficiat, in republicafecundum dettm trlif*nbsp;quitleq;gubcrnanda,

  • 8 nbsp;nbsp;SCcficisLeuitaSjScSemeiam, ScNat*'�nbsp;ni3m,8c Zabadiam,Afahcl quoq; SCnbsp;ramoth,6c lonathan, Adoniam^ 3^^�'nbsp;biam, Sc Thcb adoniam Leuitas : Stcun*nbsp;cis Elifama amp; loram facerdotes�

  • 9 nbsp;nbsp;docebantcppopul�inluda,habelt;�fj�^nbsp;brum legis domini: SC circuibantci��'��^*nbsp;urbes Iuda,atq; erudiebant popului^* DoZiri��''

DocebrfziiMrquidempopuli,fcdnonaliaquii�^ ��� bro legis dei,quern GT rex ipfe continuo legere, u^r'nbsp;riq; manu GT cura obligabatur ex lege,qult;enbsp;bat ad pacificum ftatum totius rcgni.Deniqsnbsp;cabatpopiilorum turbos, fed ipfe adillosmill^^^^^^nbsp;fingula uerius ac certiusaudienda, ubifenesu^^^^^jnbsp;rant cum iunioribus,pariter doHrinamfanilatn,nbsp;ges audirent fixminie cum uiris, gt iuxta fi/igulur^^^nbsp;bium ncce�itates,omniafufficientius tradarentitf,nbsp;falubrius confuleretur omnium moribus.ls nifinbsp;do modus reftrmandi ecclefiam teiKeU(r,non uideojfnbsp;melioris fiduciam.

I o Itaqj fadus eft pauor dni fuper on�� gna terrarum quae erant per gyruin*quot;^nbsp;nec audebant bcllarecontra lofapl��*'*

Gratiamfuam dominus addidit,mintftrisfr^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

dulo fideliter^ peragentibus officiumfuum. pulorum culpa regni corruptio ,fed pnefidetttiul^'nbsp;bo GTquot;gladio.Facile plebs acquiefeit probe perfr^�^^'^^nbsp;bus GT iufta iubentibus, ubi non tarn qu�efttlt;^�'�^��p^onbsp;facerdotum intelligiturqu�mmorumemendai���nbsp;remobfequendi legibus iuftis immittit dowin�^�nbsp;nia ad communem tranquiUitatem er coneordi^^nbsp;gantur, quaaffequutarobur firUtudocoiifetfi�^nbsp;regni augetur, gt fit firmidabilis externis hcffUbits,nbsp;regis magnificentia crefcit ad bonum fuoru�*nbsp;hoftium externorum firmidinem.

*1 SedScPhilifth�ilofaphatmunh^ rebant, amp; uecHigal argenti: Arabesnbsp;adducebant pecora arictum fepten�nbsp;feptingentoSjSChircos totidem. � .gnbsp;Philifthteosfua rex probitate conciliouii gt;


-ocr page 479-

tf-

li'

PARALIP. SECVNDVS.

munera,fefe^ �td dederent tom potenti et i�ono regi. Arabef qu0^ fuit diuitijshotiorarunt regentnbsp;�ddeni,pecora fcilicet ofjvrendo quibut lt;(budant,oues,nbsp;��ricte$,})trcos tnuximo numero.

fCrcuit ergo lofaphat,amp; magnificatus ^ftufqjinfublimejatqj �dificauit inludanbsp;domos ad inftar turriu, urbes^ muratas*nbsp;Et multa opera patrauit in urbibus lu-da : uiri quoq; bellatores �C robufti erantnbsp;inlerufalcm,

Non nirum ft authoritate diuitijs^ creuit,qui donti tio deuotui erut, cr diledui. Quirempublicttmdili-iWcr, fapienter O' probe admigt;uflrabitt,pidgt;liea tedifinbsp;ledificando o inflaurtindo,thc/�urot teme,O� beUnbsp;^lieruim pecuniam co!ligendo,fcru4ndoq; fidelitcr,ntinbsp;cxercitctndo er alendo (td pdcem regni,ctM Hienbsp;apud fciin horntparatuicotra ho�esjconnbsp;^twaces^fmpio!.

4 quor� ifte numerus per domos atqj familias fingulorum. In luda principes exnbsp;crcitus Ednas dux, SC cum co robuftiffiminbsp;uiri trecenta millia,

� Poft hunc,Iohanattprinccps,5lt; cum co ducentaodogintamillia�

* 6 Poft iftum quoqj Amafias filius Zc-chri gt; confccratus domino, 8c cum co dugt; ccnta millia uirorum fortium^

^Et de filiis Beniamin robuftus ad prae lia EIiada,amp; cum co tenenti� arcum St clynbsp;pcumducenta millia.

^oftift�etiam,Iozabad�8Cc�co ccngt; turn odogintamillia expeditor� militum.

Numerus O' nomiM�rti�imorum ducum Sofaphut f}ic annotantur.

�9 nbsp;Hi omncscrant ad manu r�gis,cxccptis

aliis quos pofucrat in urbibus muratis, St in uniucrfo luda.

Own�ijparati fcmper crantadrequiftionemre^ gK,nonquodotiofifolivmregia�i�erent,fed toto re*nbsp;pto prafidebant, o' prompti ad obfequia r�gis o' re*nbsp;giji f?mper parati erant,interim tarnen fuis pa�im negonbsp;tifs confulentes O' domibus, prlt;eter eos qui in pr^e�di/snbsp;adprouincite cr rcgniconfiniaoperiebanturoccurfusnbsp;uel ho�ium uel latrunculorum,ne hnprouifos obrui connbsp;tingcretciues.

lt;CAPVT xvni, gl Vit ergo lofaphat diucs St indynbsp;I tusmultUjStaffinitateconiun^nbsp;I ctuscftAchab.

Defccdit� poft annosadeu ....�kJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______zgt;

in Samariam � ad cuius\ductum madauit Achabarietes, St boucs plurimos ipfi �c.nbsp;populo qui ucneratcum eotperfuafit^iknbsp;liutafcendcrctin Ramoth Galaad.

3 ^Dixit� Achab rex Ifracl ad lofaphat I'cgcluda Vcni mec� in Ramoth Galaad.nbsp;Cui ille refpodit, Yt cgOj St tutficut pop�^


MERE HAIAMIM. �40 his tuus,ftc St populus meus � tccum^ �r�nbsp;musinbello.

4 Dixit lofaphatad regem IfracIjConfuIc obfecro impr�fcntiarum fermonemdni.

�J nbsp;Congregauitigitur rcxifracl propheta

rum quadringentos uiros,Sc dixicad eos, In Ramoth Galaad ad bellandfliredebe-mus,an quiefccrc�AtiIli,Afcende, inqupnbsp;unt,St trader deus in manu regis.

  • 6 nbsp;Dixitep lofaphat, Nunquid non efthicnbsp;proph�tes dni, utab illo eti� rcquiramus?

  • 7 nbsp;Etait rexifracl ad lofaphat,Eft uir unusnbsp;� quo poft�iinus qujTcre dniuoluntatemjnbsp;fed ego odi eum,quia non prophetat mihinbsp;bon�, fed malS omni tempore : eft autemnbsp;Mich�as filius lemla. Dixit^ lofaphat,nbsp;Ncloquaris rex hoc modo.

  • 8 nbsp;Vocauit ergo rex Ifrael un� de eunu�nbsp;chis, St dixit ei, Vota cito Mich�� filiumnbsp;lemla.

  • 9 nbsp;Porto rex Ifrael,StIofaphatrcxlHda �'nbsp;tcrqjfcdcbantin folio fuo, ueftiti cuitu re*nbsp;gio � fedebant autem in area iuxra portamnbsp;Samari�jomnes^prophet�uaticinabannbsp;tur coram eis.

  • 10 nbsp;nbsp;Sedechias uero filius Chanaana fecitf�nbsp;bi cornua ferrea, St ait, H�c dicit dns, Hisnbsp;ucntilabis Syriam,donec conteras cam,

** ; Omnes^prophet�fimiliter propheta bant,atq; diceban t,Afc�de in Ramoth Ganbsp;laad, St profperaberiSjSt trader eos domi^nbsp;nus in manu regis.

I i Nuncius autem qui icratad uocandum Mich�am,ait illi: En, uerba omnium pronbsp;phetarum uno ore bona regi annunciantrnbsp;qu�fo ergo te, ut St fermo tuns ab eis nonnbsp;diflentiat,loquaris^ profpera.

  • 15 nbsp;Cui refpondit Mich�as, Viuit dom�anbsp;nus , quia quodeunq; dixerit mihi deusnbsp;meus,hoc loquar.

gt;4 nbsp;Venitergo ad regem. Cui rex ait, Mi^

ch�a, ire debemus in Ramoth Galaad ad bellandum,an quicfccre �* Cui illc reipon-dit, Afcenditc � cun�a cnim profpera euegt;-nient,Sttradcnturin manusueftras.

I y Dixit^ rex, Iterum atq; iterum teadius ro.utmihi non loquaris,nifi quod uerumnbsp;eftin nominedomini.

  • 16 nbsp;nbsp;AtilleaitjVidiuniucrfum Ifrael difper.^nbsp;fum in montibus,ficutoues abfq; paftorc.-St dixit dfls,Non habent ifti dfios, reuertanbsp;tur unufquifq; in domum fuam in pace.

  • 17 nbsp;EtaitrexIfradadlofaphat.N�nnedixinbsp;ribi quod non prophetaretifte mihi qUic�nbsp;quani bonijfcd ca qu� mala funt?

jg i ^Atille,ldcirco,ait,auditeucrbumdo mini, Vidi domin� fedentem in folio fuo^


-ocr page 480-

PARALIP. S EC V ND VS.

amp; onincm exercitum cccli afliftetitem ei � dextris 8lt; � finiftris.

19 nbsp;nbsp;Et dixit doniinus�Quis decipict Achab

regem Ifrael.ut afccndat SC corruat in Ra^ moth Galaad^ Quum^ diceretunus hocnbsp;modo, �C alter alio�

  • 10 nbsp;nbsp;proccflit fpiritus,amp; ftetit coram dno,amp;:nbsp;ait,Ego decipiam eum.Cui dns. In quo,

  • 11 nbsp;nbsp;inquit,decipies^AtilIerefpondit� Egrcnbsp;diar, amp; ero fpiritus mendax in ore omniunbsp;prophetarum eius.Dixit^ dns,Decipies,nbsp;dCpr�ualebis�cgredere 8c fac ita.

^2. Nunc igiturecce dominus d�dit fpiritu mendacii in ore prophetarum illorum :nbsp;dominus locutus eft de te mala.

ij Accefl�taut�Sedechias filiusChanaa-na, amp; perculfit Mich�� maxillam, amp; ait, Perquarti uiam tranfiuit fpiritusdomininbsp;� me,ut loqueretur tibi^

  • 14 nbsp;D ixit^ Mich�as.Tu ipfe uidebis in dienbsp;illo, qu�do ingreffus fueris cubiculumdenbsp;cubiculojutabfcondaris.

iy Praeccpit ante rex Ifrael, dicens, Tollitc Mich�am,S^ducite cum ad Amon princinbsp;pemciuitatis,ad loas filium Am�lech.

  • 16 nbsp;nbsp;Etdicetis,Hfc dicit rex,Mittite huncinnbsp;carcerem, amp; date ei panis modic�,Slt; aquaenbsp;pauxillum,donee reuertar in pace.

  • 17 nbsp;nbsp;Dixit^ Mich�as, Si reuerfus fueris innbsp;pace,n� eftlocutus dominus in me.Et ait:nbsp;Audite omnes populi.

  • 15 nbsp;nbsp;^[Igiturafcenderuntrex Ifrael, Sclofaanbsp;phat rex luda in Ramoth Galaad.

2.^ Dixit^ rex Ifrael ad lofaphat-: Mutabo habitum,0C fic ad pugna uadam.lu autemnbsp;induere ueftibus tuis. Mutato^ rex Ifraelnbsp;habitUjUenit ad bcllum.

  • 50 nbsp;nbsp;Rex autem Syria- pr�ceperat ducibusnbsp;equitatus fui, dicens, Nepugnetis contranbsp;minimum,autcontra maximum, nificonnbsp;tra folum regem Ifrael.

  • 51 nbsp;nbsp;^Itaqj quu uidiflent principes cquita=nbsp;tus lofaphat, dixerut, Rex Ifrael eft iftc. Etnbsp;circ�dcderun t eum dimicantestat ille cla^nbsp;mauit, �iauxiliatus eftei dominus, atquenbsp;auertiteos deusabillo.

Quum enim uidiflent duces equitatus quod non effet rex Ifrael,reliquer�t cum.nbsp;5 J Accidit aute ut unus epopulo fagittamnbsp;in incertum iaceret,8Cpcrcutcret regem If=nbsp;racl inter ccruicem amp; fcapulas: atilleauri.-g� fuo ait; Conuerte manu tuam, �C cducnbsp;mede acie, quia uulneratus fum.

54 Et finita eft pugna in dicillorporro rex Ifrael ftabat in curru fuo contra Syrosnbsp;ufqj ad uefperant, �(. mortuus eft occidennbsp;tefolc.

2L

DIBRE HAIAMIM.

. Caufct defeen�onis lofaphat ad Achab,

Reg��� obmittitur,hic cxplicatur, quiafcilicetajjwtta tern contraxerat ciM� Achab, flia ipfit^^ ditcendojixorcnbsp;filio fuo loram. Et quod hie dicitur in fne annoru, iflQ

po� aliquot annos, ibid� exponitur tertio anttojcilicet pofipacemfa�lam cum rege Syroru,quem captu boKftnbsp;do domini liberum abire permiferat. Amicitiam qttoqinbsp;initam impiu^ licet Achab in domi!ium,regalibuf epullfnbsp;exhibits magnifi�e teftatui e�,occi�s ouibufnbsp;multis pro regc luda O' omni populo fuo, qui�ci^^nbsp;Samariam defeenderant. Quo acceptohunianitatiibcnbsp;neficio negare non potuit,quod petebatur o�icit^^���*nbsp;militonisfcilicet,pro recuperanda Ramoth Galaad,^nbsp;de mortis periculum incidit, � quo fola deinbsp;eua�t. Clt;etera leguntur ad uerbum j.Reg.tt,nbsp;lt;fCAPVT XIX.

HEuerfus eft autem lofaphat^ luda in domum fuam pacificcnbsp;in lerufalem.

Cuioccurrit Ichu filiusHa^ nani uidens,amp; ait ad regent lofaphatJi�''nbsp;pio pr�bes auxili�,SC his qui oderui�t^^�''nbsp;minumamicitia iungeris : �C ideircoif^�'nbsp;quidem domini merebaris:

Domum reuerfo lofaphat faluoexpericutol'���^�^* mittitur � deo propheta, qui inerepet eum, Cnbsp;de caufa perpefli periculi, cr cui acceptainfalutc�t�^nbsp;�frre debeat.ljk lehu propheta fitit, nofucce�'odo�''quot;�^nbsp;fihj Ocho�ce, ideo diciturfiliuf tianani uidcif� Grantsnbsp;culpa efl auxilium prlt;ebere eis qui domintir/anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

efl,prophetiif domim perdunt, idola colunt, �ft!� Wim audire contannunt,iniuriam proximonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o'quot;

fontesoccidunt,qualis Achas fi(it,cui auxili�^ quot;on qni dem in talibustulit,fed regni fuiiuribus uin�candis-^idnbsp;uendum pijs efl mpiorum eonfl)rtium,ftepolluaiiti�riiquot;nbsp;lorum dodrina zr moribus, ne iram domini iuflam 1quot;^'nbsp;dant,ultionisq; impiorum fiant participes.

5 nbsp;nbsp;fed bona opera inuenta funt in te/o

abftulerislucos de terra,Scpr�para�^*^*� cortuum utrequireresdeum.

- Probatur domino plurimum idololatrilt;e fuhuer�Ot^^ lucorum excifio pio zelo,e^ corde perfido.

4 Habitauit ergo lofaphat in lerufal��^��^ fom^ egreffus eftadpopuludenbsp;ufq; ad mont� Ephraim, amp; reuocauit�^��nbsp;ad dominum deum patrum fuorui�*nbsp;y Conftituit^ iudices terr�innbsp;ciuitatibusludamunitis perfingi*^�nbsp;6 pr�cipicns iudicibus, Videt^gt;nbsp;quid faciatistnon enim hominis exerce-'nbsp;tis indicium,fed domini: SC quodcunqji**nbsp;dicaueritiSjin uos redundabit.

7 Sittimordominiuobifcum:amp;t���\�y * gentia cumfia facitetnon eft enim apu��onbsp;minum deum noftrum iniquitas,nec per�nbsp;fonarum acceptio,nec cupido mui�nbsp;SabiUS de periculo mortis regrelfus, CTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

reprehenfus,

is*


-ocr page 481-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARALIP. SEC VND VS.

��fpreb wfiWjKO� ut pdterfuus Afa ir�ctmdia permotut eflcontra prophet(iin,fed continuo ineliorcffi�lut^adnbsp;nnteriora coittcndit^�y' feipfo mclior euadere fatagens^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totiiw regni fiti ab auflro ad aquilonein � Berfabec uflt;J;

lt;td montem Ephraim, 'mquifitionem nouam infiituit fu= per cultu dei,nc ^uafuperftitio fenfim irrepf�ffct, ne cuinbsp;frrogareturiniuria,nequid committerctur contraintnbsp;amp; fat.�ut conflituti pa�im indices �� iu�e pr^ejjent, lt;e:znbsp;^ua decemcrent, fuis gniq; officies fatisfacerent diligetlnbsp;tcr:men�mffentfe uicarios dci co�itutos,ideoc^ deosnbsp;nuncupatos, iuxta i�ius uerbum zsquot; legem priedpiantnbsp;*�11, accorrigant,'Vtficutipfi timcndifunt ac reuerendiinbsp;populo l�is conunijfo-��c dominum quoq^ ip��rmida^nbsp;re debcant ac colere,iuxta illius pr^ecepta uiuere, zj- lt;iamp;nbsp;^mniiniquitatetoto peiloreabhorrere, nihihuxtaper'nbsp;fonaru acception� iudicare, no munera capere,non iudinbsp;�M deprauare,fed omnia dextre fideliter cr f�nde difrnbsp;^Jft decernere. Loens is e� pro prtiicipibus Z!� indictnbsp;^^�infigni no raro amplificatioe proponedus ecclef js.

  • 8 nbsp;In lerufalem quoq; conftituitlofaphatnbsp;Leuitas,amp;faccrdotes,Slt;principcs familianbsp;rum cxlfrad, utiudicium 8C caufam dominbsp;ni iudicarcnt,amp;reucrfi ftint lerufalem.

Caufarum expeditores dodos�uflos,^^ exercitatos i� regni fui metropoli Hierofolyma in�tuit,qu� recur^^nbsp;rerentgrauati qnacunq; iniuria,facerdotesfcilicetnbsp;Leuitas dodos ac patres familiar um, magnie authorita^nbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfs uiros,quortmt flaretur iudicio zr fententitZ.

  • 9 nbsp;Precepit^eis,dicens.Sicag�isintimonbsp;re domini fideliter,�c corde perfe�o.

gt;o Omnem caufam quf ueneritaduosfra trum ueftroru qui habit�t in urbibus fuis,nbsp;inter fanguin� �C fanguin� (cognationem et conbsp;�iation�)ubic�c� qu�ftio eft de lege,de mannbsp;dato,deceremoniis, deiuftificationibustnbsp;oftendite eis, ut no peccent in dominum,nbsp;ne ueniatira fuper uos amp;:fuperfratresnbsp;ueftros�fic ergo agentes non peccabitis.

i�siniunxit omnia profequi iuxta timoretndeifm Ueritate,corde per�dotdiligenti�imc cauendo,ne quidnbsp;in fide zr moribus committaturconiralegemdei,z:j�nbsp;publicamaquitatem,ne imbellis plcbs,t^ uiduariim punbsp;piVorumq; caterua,opprimatur � potentioribus,ne quisnbsp;falfa doceat zr erronea, ne ali/s ceremonijs domino fernbsp;uiatur qu�m kgitimis, ne comra leg� domini quippiatnnbsp;tentetur,ueladn�ttatur impune.

� gt; 'Amarias autem facerdos 8C pontifex uc fter,in his qu� ad deu pertinent, pr�fide--bit�porroZabadiasfilius Ifmahel, qui eftnbsp;duxin domo Iuda,fuperea opera eritqu�nbsp;ad regis offici� pertinentthabetis^ magi-ftros Leuitas coram uobis,confortamini,nbsp;�f3gi�cdiligenter,amp;;eritdfis cumbonis.

' � Awwrwm facerdotem fandum zr dodu/m praficit ^odrinte ZTprlt;edicationibus,fententijsqi iuxtaIcgetnnbsp;^^ntinidicendis. Sabadiamueroexecutorem eorii qiitenbsp;^ffeta e/f�^^qui r�gis iu�itiatn ZJquot; op�ras ptafequere

DIBRE HAIAMIM, I41


f�r,0� rebelles animaduerfendo ; ut omnia ordinate �e�: rent fub rege pio in populo fando ucriq^ dei cultore.��Qnbsp;�nimfufficiunt iu�lt;e leges zr fententilt;e,nififint boninbsp;etiam uiri cxecutores iu�e decretornm zr uigiles^

lt;fCAPVT XX.

HOfth�c cogregati funtfilii Mo ab, amp; filii Ammon, �C cu eis denbsp;Ammonitis^adlofaphat, utpunbsp;gnarent contra cum.

Adcorroborandam fidem zr deuotioncm r�gis, zr populi,proq; gloria dei amplificandaadinfideles,zr adnbsp;impios pnniendos in hoc �eculo,fufcitauit dominusf�irinbsp;tummalumMoabitis,Ammonitis, zr Edomitis,utcon


cordi uoto cogitarent tentarentqi obrnei'e fubito rca gnumluda.

Veneruntep ( nuneij ) amp; indicauerutlofa phatjdicentes�Venitcontratemultitudonbsp;magna de his Iccis quxtr�s marefunt, �Cnbsp;de Syria, SCecceconfiftuntin Afafon tha.�nbsp;mar,qu� eftEngaddi.

Trdfwiwrfre uero hie dicitur, ultra mare mortuum, tundofibiquoq; Syrorum exercitn. Difeimuseundentnbsp;locum nominari Hazonthamar, zr Engaddi, intra trilt;nbsp;bus luda fines, quo peruenerat tarn hnmenfns multarumnbsp;gentium exercitus,

J nbsp;lofaphat aut timor� perterritus, to turn

fe contulit ad rogandum domin�,amp; prx* dicauitieiunium uniuerfoluda.

4 Congregatus^ eft ludas ad deprecan-dum dfim.-fed �C omnes de urbibus fuis ue


neruntadobfecrandum dominum.

5 Quum� ftetiffet lofaphatin medio cce tu lud� �i. lerufalem in domo domini an*nbsp;te atrium nouum,

Timor humanus ca�t etiam in �deles ,fednonoba ruit,non deijcit,nonfrangit,fed m�rumentum fit ardennbsp;tins orandi dominum,zr firtius�gt;erandi, cautins^pronbsp;�iiciendi rebus. Cadit is timor in con�anti�imos athle^nbsp;tas �dei. lo�phatigiturtotum�conuertensaddomi^nbsp;num, cui per omnia fe credebat zr populum,adindixitnbsp;ieiunium omni populo, quo don�m dementia atteatius �nbsp;zr firuentiusprecarentttr, idq; communi zr frequentnbsp;ti�imo in coetu coram domino in templo ante arcam donbsp;mini, ubiorationis locus � Salomone approbante do�nbsp;mine mflitutus: firti us fidere iunabat memores promi�nbsp;fionwm domini, quas Salomon pro toto populo ad omnenbsp;tempus fufcepcrat. Is enhn modus e�fefe ^jfonendi adnbsp;arma contra ho�es zr ad bella,oratio,iciunium, exhornbsp;tatioadfidem.

6 ait.�Dnedeuspatrum noftrorS,n�nnc tu es deus in coelo,8c dominaris cundis renbsp;gnisgenti��inmanutua cftfortitudo,nbsp;potentia, ncc quifqu� tibi poteftrefiftere.

Huic promi�ioni innixus lofiphat, populum docuit certi�imej�erare in domino, zr fine cundationeora^nbsp;re,pro liberationefideliu ab infidelibus, ingratis, atrosnbsp;t^uSfZr idmMum damnatispopuliSf iam'^ perfidiamnbsp;SS


-ocr page 482-

PARALIP. S�CVNDVS.

J�dm hoflili incur fit contra dominos fuos o�rnt�tes. Vo catautem dominum deum patrum noflrorum, quibus �nbsp;ne dubio benignusfitit,Cf'promi�iones �cit. Illorufabnbsp;temfidan er charitatem ajficiat,fi qunmnunc de^utnbsp;fidem po�eri, �t �r�tan infirmior ac imbecillior, eumnbsp;citm folum deum agnofeant ac colant,precantur ut fucanbsp;currat,contra cos qui ignorant,uel non timent,fed irrianbsp;dent deum,cum omnium regnorum dominus �t,er rexnbsp;regum omnium, folus omnipotent ac �rti�imus cui nulnbsp;ia uirtus, imo omnium creaturarum uis, nihil obfi�erenbsp;po�it.

7 N�ntictudcus noftcreieciftihabitatox res terrae huius, coram populo tuo Ifrael,nbsp;amp; dediftieamfemini Abraam amid tui innbsp;fempiternum�'

Certi�ime te deum noflru credimus er fcimt(s,cuius bene�c'qs portentofis haereditatem patribus promi/�mnbsp;�amdudum fufeepimus, er in hoc ufq; tempus pojfedianbsp;mus tuagratia, expulfis vnde impijsgentibus, omniumnbsp;criminum abominationibus poUittis, quorum terramnbsp;haue optimum er promiferas er praflitifli ,�lqs amiconbsp;rum tuorumfidelium patribus noflris.

Habitauerunt^in ca,amp;extruxerfittibi inilla fanduarium nomini tuo, dicentesr

Si irruerint fuper nos mala, gladius iu^ jdicii,peftiI�tia,�C fames,ftabimus cor� do=snbsp;flio hac in cofpedu tuo,in qua inuocatumnbsp;eft nomen tuum, amp; damabimus ad teinnbsp;rribulationibus noftris,dC exaudies,faknbsp;uos� fades*

ipfi tuo munere inhabitauerunt eam,ut propriah^a reditatem,in qua tibifamHuarium extruxerunt,tuofaanbsp;uore, in quo exaudirentur iu�a fideliter fyncereq^ poanbsp;ftulantes, quoties quacuni^ calamitate turbarentur, eanbsp;tiam quefine ipforum demeritis non contingeret,

JO N�cigiturecccfilii Ammon,Slt;Moab, SCmons Seir, perquos noncoceffiftifiliisnbsp;Ifrael ut tranfirent quando egrediebanturnbsp;deAegypto,fed dedinauerunt ab eis,6Cnbsp;non interfeceruntillos�

i j ccontrario agunt, amp; nit�tur eijccre nos de poflelTione tua quam tradidifti nobis*

� Ha�enus captata beneuol�tia dei ex pro��ione bo tutatis er�delitatis, nunc narrat quid precaricogaturnbsp;populus, nempe in^ati�imum crudeli�imumq; popuanbsp;lum,nulla Lefum iniuria,�cingruere, opprimereq; poanbsp;ratumjtantaq; multitudine qua fiduntfibi nos non poffenbsp;re��ere,ut tantam reimdignitatem dominusfuflinerenbsp;nec debeatnecuelit.

Deus nofter, ergo nSiudicabiseosHn nobis quid� non eft t�ta fortitudo,ut pof.nbsp;fimus huic multitudinirefiftere,quf irruitnbsp;fuper nos* Sed c� ignoremus quidagerenbsp;debcamus (hoc fol�habemusrefidui) utoculosnbsp;noftros dirigamus ad te*

Karrationis confirmatio additur, quia pater clemen ^imus er omniput�s/ilijs legitimis,�delibus,toto cotenbsp;dibre haiamim*nbsp;de /^eranfibus,er omni de�n�one propria uel atnicorunbsp;de�itutis, er ad extremam fortem periclitatibusfticcurnbsp;rat ocyus.�id cnim folum ejfe quo nitanturilli fidere,quinbsp;mhil lt;eque probat,ut quad�bi toto corde fidatur.nbsp;Omnis uero luda ftabat cor� dominonbsp;cum paruulis, 8C uxoribus, SCliberis fuis*nbsp;Q�o ardeiitius perditionem extremam iOif m praanbsp;fentiarum impendentem deprecarentur, ordinaueruntnbsp;c�tui quo�^ adejfe imbeSem infantiu erfomifuo^nbsp;t!trbam,quorum clades miferanda,uifcera �rtius orananbsp;tium permoueret: quibuscommuniter quoq; orantibus,nbsp;magis dominus moueri pro humano more po�it.

  • 14 nbsp;nbsp;^Erata�tlahazielfilius Zachari�jfi^Hnbsp;Banai�,filn Iehid,filq Mathani�, Leuitesnbsp;de filiis Afaph.fuper quem fadus eft fpidquot;nbsp;tus domini in medio turbae,

  • 15 nbsp;�C ait: Att�dite omnis luda, SC qui habi*nbsp;tatis in Ierufal�,amp;tu rexiofaphauh�cdi'nbsp;cit dominus uobis,NoIitetimere, neepa^nbsp;ueatis banc multitudinem, n� eftenimuenbsp;ftrapugna,feddei*

� 6 nbsp;nbsp;Cras defeen detis contra eos ; afcenf�'�*

enim funt per diuum nomine Sis, SC nietis illos in fummitatetorrcntis,lt;l'i�^^nbsp;contra folitudinemleruel*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

*7 N� cnim eritis uos qui dimicabitis, tantumodo confidenter ftate, amp;uiHrbio�nbsp;felutem dni fuper uos,� luda amp; lerufal^*�?'nbsp;nolitc timere, nec paueatis: erasnbsp;ni contra eos, 8c dominus erit uobife^^*nbsp;Vt nunqu�dominus deftituit pie or�ies�delcs�'^^�nbsp;�c nunc quoq- non tantu largitur optata,fed confet^''nbsp;priufquam liberet,qHO miferabilium perfonarumnbsp;citius a�euietur,er bellatoru animos alacriores pr^^nbsp;cat.Euangelifl�enhnfufcitatprophetam Mathatti�!�'� connbsp;qui I�iritu diuino imbutus,�atim uidoria denuncietnbsp;gi ac populo,eamq; de proximo uid�da,cralbno fcili^f^�nbsp;nonaliquo periculofo cofli�iu atq; terribili pracc�i^��'�^nbsp;fed totis op�r� diuino complendum, ingenti ointii��^^'^nbsp;dio er pro��u, ceffuraq; �t multitudinis ho/bunbsp;in folatium tanto plurium prtedarum, ut quolt;^nbsp;credant �itura qult;e prtedicuntur,locum etiamnbsp;rum J�oliorum^ denunciat, ubi conflituri �ntnbsp;templaturi tantorumho�iu flragem,fuorun�qiflt;�^^^nbsp;�, domino pro illis praliaturo er triumphaturc-

  • 18 nbsp;nbsp;lofaphatergoincuruauitfcjamp;l^�^�^^nbsp;omnes habitatores lerufal�ccddr^yt^nbsp;ni in terra coram dnOjSfadorauet^�

  • 19 nbsp;nbsp;Porto furgentes Lcuitf defiliisnbsp;amp;defiliis Corelaudabantdcmin�nbsp;Ifrael uoce magna in cxcelfum*

Rfx �ofiphat �de ucrboru dei praclarus, quoqs hortatur ut nihil hte�tent, fed promi�i��'^ �nbsp;na: certo hiereant. Gratiasq; domino deofuo J�� _nbsp;quibus po�imt modts de�r�t, non aliternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L �J

phet�uerbo,quam�coramcernerentiagt;np^ �oriam, lam ante ui�oriampariter

facerdti*^^*


-ocr page 483-

PARALIP. SECVNDVS.

f�(cerclotci,Leuit!e,populut omnis cuiu fideli�imorege.

Quum^ manefurrexifientegrefli�funt perdefert� Thccuatprofe�is^ eis, fransnbsp;lofaphatinmedio eor�,dixit; Auditemcnbsp;Iuda,8c o mnes habitatorcs 1er ufalcm j crenbsp;dite in dno deo ueftro,8C fecuri critis � cre^nbsp;dite prophetis eius,�C cunda eueni�t pro^nbsp;Ipera.

Dedit^ confili� populo. Si ftatuit can=s tores dni, utlaudarenteum in turmis fuisnbsp;amp;antecederentexercit�, ac uoceconfonanbsp;dicerenfConfiremini domino, quoniainnbsp;in �ternum mifericordia eius..


Hortatur exeuiltes rexad fidcndum deo firmi�ime^ W dutem �tcieitt, � fcmper domiiu prophetis obaudi�t,nbsp;omnin Hits pro�gt;erd euentttra�itt.

Qu�^ c�piffent laudes cancre, uertic dominus infidias eorum in femetipfos, fisnbsp;lior Uni fcilicet Ammo n, �C Mo ab, Si mo nnbsp;ds Seir � qui egrefll fuerant ut pugnarentnbsp;ccntraIudam,Sipercuflifunu

Nanqj filii Ammon Moab confurrc= xer�t aduerfum habitatores montisSeir,nbsp;Ut interficerent Si delerenteos� quumcpnbsp;hocopereperpetraffent, etiam in femeti^nbsp;pfos uerfimutuis concidereuulneribus�

Tantimt igitur luluit fides regis fideli�imi,amp; popu li obfeciucntis,ut diirn ifii Idudes doin�no plena fide con^nbsp;cinuntfiudicio diuino fe�ebojksfideliu/m mutuo conflitnbsp;Hu adorianturatq; profiernant. Primum quidem l^oa-bitis er Ammonitis projkrnentibus Edoni�as, dcMenbsp;^^tutuis Ciedibus corru�tibus,ut nemonbsp;fiiperfiierit de tanto exercitu, hoe efl pauei�iini companbsp;ratione omnium. Sic enim homines loqui con�ueueruntnbsp;�mper.Hoc modo feriptura loquitur pa�im,�ne rigorenbsp;^gico,magis autem umplificatione rhetorica.

^4 nbsp;Porro luda cu ueniflet ad fpelunc� quae

ffipicitfolitudine,uiditprocul omn�late region� plena cadaueribus,necfuperefienbsp;quenquam, qui necem potuiffet euadere,nbsp;Venitergo Iofaphat,6i omnis populusnbsp;cum CO ad detrahenda fpolia mortuor��nbsp;inuenerunt^ inter cadauera,uari� fuppelnbsp;kdilCjUeftes quoqj. Si uafa prctiofiifima,nbsp;diripucrutjita ut omnia portare no pof-fent,nec per tres dies fpolia auferrepr^ prenbsp;d�magnitudine.

Tuta,l�ta,diues,filixqs boflium depriedatio confies quenterficribitur, ut ficn�biliter co�toficdiit domir� bosnbsp;nitdtem,4tq; tandiuficntiant,gitudereqs po�int quandiunbsp;fidelium i� domibus ufinq^rapma; durauermt. Ad hocnbsp;quoq; pertinet totius tridui iucundi�imtts labor, er exsnbsp;ultatio, exuuiorivm detraHio qs- coaceruatio pretio��inbsp;'�farum rcrum ,fiti^ imuria cuiuficiistqi,ut dificamus, uelnbsp;beneficifi dei e^ diuitiarum acee�ione domino fidesnbsp;CT fieruire,?^'temporalibtts agnoficesnbsp;^^amp;folluul(re,witfuperbireudlibidm

DIBRE HAIAMIM. 141

Die a�t quarto congregati funt in Valle benedidionis� etenim quoni� ibi benedi-xerant domino, uocaucruntlocumillumnbsp;Vallis bencdidionis, ufqj in pr�fent�di�nbsp;(Quarto die communitergfatias dno aHuri conuenenbsp;runt ad uallem,cui ex hoc triumpho nouu nomen tmposnbsp;fiuerunt,adpcrpctuam tanti beneficij diuini memoriant,nbsp;ut dicerctur Vallis benediHioni5,ufiqi adprie�ns.

�7 ^Reuerfus^eftomisuirIuda,Sihabia tatores Ierufale,Si lofaphatante eos in le-rufal�cum l�titia magna,co quod dediffetnbsp;cis dominus gaudium de inimicis fuisgt;

i8 Ingrcifi^funtinlerufalemcumpl�lte� riiSjSi citharis,Si tubis in domfl domini,nbsp;Rediturcumgaudior�gis er populi,non tampro�nbsp;pter uiHoriam er/fiolia, q ob luculenter agnitam dontinbsp;ni dei fiuigratiam er fiauorem,ex infiolito n�raculo caesnbsp;litustedito. Qaoomnium prtficoru'm magnalium deiadnbsp;patres fides corroborata fiiit,uel confirmari fialtem desnbsp;, buit,quicquid miraculorum legeretur in tota lege Mosnbsp;fis,acfiequentibusdiuinartvmliterlt;(rumhiftorijs.

Irruifaut�pauor dei fuper uniuerfa r�gna terrarfl, cum audilTcntquod pugnaf-fet dominus contrainimicos Ifrael.

Quidmirum,fi cunilacircumiacentiumterrarunt r�gna timuerunt iudicium domim dei ifirael,quem dominbsp;�um exercituum ueraciter credi,dici er e�e,tot iamfisnbsp;deliumcultorum fiaorum uiHorijsdidicerunt,fiateri^nbsp;(oaHi fiunt f Licet enim fioli fideles dominum agmficantnbsp;ac uenerentur,fide,jfie er charitate, tarnen etiam infisnbsp;deli�imi fitepe uelint nolint cogunturfiateri,timere,�ntinbsp;re,ac fiujbnerc domim dei uirtutem, iuftuntq; iudicium..nbsp;JO Quicuit^ regnu lofaphat. Si pr�buicnbsp;ei deus pacem per circumitum

Quieuit ergo terra�prtelijs,quandiu populus rex requiem habuerunt in confidenties, de cultu domininbsp;dei fiui, er obfieruantia legis pro uirili.

^Regnauit igitur lofaphat fuper luda, 8i erat trigintaquinq; annor�, cum r�gnanbsp;rec�piflet� uiginti autSiquinqjannis re-gnauitin lerufalem,Si nomen matris eiusnbsp;AzubafiliaSclahi�

Jl Etambulauitin uia patris fui Afa,ncc dedinauitab ea, faciens qu� placita erantnbsp;coram domino.

Trigintaquinq; annorum tctas comoda reg^ admis mftrando tanto fcliciora reddidit tempora. Veri�milenbsp;quoq; efi matrem religio��imam babui�e eum,qutem4nbsp;ritum longo tempore babuerat optimum. Vtinam fiuanbsp;quoq; filio tarn fiandam locajfiet uxorem, confiuluififiet ninbsp;mirum pofieritati fiult;e er regno.

Veruntamen cxcelfa non abftulcr�t. Si adhuc populus no direxeratcorfuumadnbsp;deum patrum fuorum.

Excelfia fiuperiusabftuHffie ficribitur,fied quia popus btsnon toto corde domino adhterebat ,ficut nec fiub Manbsp;p cr lo�tejdeofiubinde�bf noM erigebant, uel uafia*nbsp;SS 1


-ocr page 484-

/ P � R A L I P. s � C V N tgt; V S.

ttitreficicbdt, uellocdipfa prifclt;e fuper�itioniijretjuen tabant.Vel hicfcribitur non amouiffe, qnia nonjiindi^nbsp;tuf cradicaffct, facile fuccelforeimpio filio rcfituinbsp;potucrunt,ut v contigit.

34^ ^Rcliquaaut�geftorumlofaphatprio rum amp; nouiffimorum fcripta funtin ucr^nbsp;bis lehu filii Hanani, qu� digeffit in libronbsp;rcgumlfraeU

  • 55 nbsp;Pofth�ciniitamicitiaslofaphatrexlu^nbsp;da cum Ochozia rege Ifrael,cuius operanbsp;fueruntimpiiffima.

  • 56 nbsp;nbsp;Et particeps fuit ut faccret naues quaenbsp;irent in Tharfis�feccrunt^ claflem in Afunbsp;ongabcr�

  • 57 � Prophetauitautc Eliezer films Dodannbsp;de Marefa ad Iofaphat,dicens:Quia habuinbsp;fti foedus cum Ochozia, percuffit domi^nbsp;nus opera tua,contrit�^ funtnaues, necnbsp;potueruntirein Tharfis.

*� Coittra prophetas domint lo/dphatfocietdte quant Achab uiuenti prieflitit,etiam eo mortuo filio non nega^nbsp;uit,fed ueluti tutor cr fociut regni l/raelif,fecitndum 1�nbsp;df or, aliquot annis fi�t, homini impio cr perperam 0*nbsp;tnnia facienti, utfiierat � patre inflitutui ac matre. Denbsp;nauui confi�ione et conjra�iione lege in libris Regum,nbsp;CAP VT XXI.

Ormiuit autem lofaphat cu pa^ tribus fuis, 8C fepultus eft efi eisnbsp;in ciuitatc Dauid.regnauitqp Ionbsp;ram filius eins pro eo�

tnfilicitiif n�feranda efi, optimum patrem pofi fe re tiquijje pe�mumfilium,eumq^ iuxta primogenituric iunbsp;raregno prlt;ef�{limi,cum extarentfili/ multi, longe hocnbsp;probiore$ or fenfatiores, cum non ex carnif opere re*nbsp;'ges fidelibuf dari debeant,fed ex un�ione.Hecf�rtafiisnbsp;efi ratto,cur tarn male audiant totafcriptura primogeninbsp;ti,quibus pa�im poflcriorcs prccponi iubentur � prophenbsp;tis ac patriarchK,non fine caufa.

^Qyi habuitfratres filios lofaphat, A-zariam,amp; lahieljS� Zachari�,8lt; Azariam, 8c Michael,8lt;:Saphatiam�omnes hi filii Ionbsp;faphat re^is luda (ifrael.)

Dcditq; eis pater fuus multa munera ar gcnti,8C auri, �ipenfationes cumciuitati^nbsp;bus munitiffimis in Iuda,regnu autem tranbsp;diditloram,eoquodeiretprimogenitus*nbsp;lofaphat pr�ter loram fex filios habuit, quibut pronbsp;eorum probitate ac prudentia,magnifica munera largi*nbsp;tits efi,more patriarcharum ueterum, or infuper urbesnbsp;niuratas, quibus preeffentgubernando, ut prefides fubnbsp;rege:primogenitum autem prefecit regno.

  • 4 Surrexit autem loram fuper regnS pagt;nbsp;tris fuitquum^ fe confirmaflet, occidit o�nbsp;mnes fratres fuos gladio, �C quofdam denbsp;principibusifraeh

Cum fe loram regno corroboratum intelUgeret, (T ^�^puligratiamredemiffet uel plt;)tefttii(m,exc(rdbili(ru\

� MERE HAIAMFM. �

delitate defeuit in propriosfi-atres, occidendoottmes.quot; j�,'* infuper cr ex principibits regni quofdam trucidauit,penbsp;flifiro mgenio natus,ex familia pefiime Icfabelis, iffJnbsp;pij Achab. Vndeapparetqu�m clemcter dominus delltnbsp;per prophetas non femel piumalioqui lofaphat admo*nbsp;nuit, de non habende familiaritate cum imp ijs cr initninbsp;cisdei,exqua tarnimprobumfernen efi�tfufcepturus..nbsp;Quamlibet cniw uere dicatur uxor es contitigere or manbsp;ritos diuino ordine, uult tarnen deus fumma id circum*nbsp;Jfieiilione cr timor� tentari inter homines,^^ de mori*nbsp;bus ac pietate habendam curam no modicam nupturos..

  • 5 ^Trigintaduoruannorumeratloramnbsp;cum regnarc c�piffet, amp; odo annis r�gnanbsp;uitinlerufalcm^

Ambulauit^ in uiis regum Ifrael, fioJ� egerat domin� Achab: filia quippe Achabnbsp;cratuxor eius,8lt; fecit malum in confpeft�nbsp;domini�

Oilo ta-iKum annts regnauit � trigefimofecundo tatis anno,fatis commode re�to,fi quadrajfet eque i��nbsp;genitvm,fed degenerauit ab auita probitate, CT impietanbsp;tern uxorisfeiHatiis efi, que filia Achab fiiififebiefribinbsp;tur,in cuius �rta�is gratiam, i�um pater regeittnbsp;tueratfratribuspciorcm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

y Noluit autem dhs difperdere dcinnni \ Dauidpropterpadum, quod inieratcumnbsp;co, amp;quiapromifcrat utdareteilucerna�

amp; filiis eius omni tempore�

Subindicatur 'mgens perfidia loram regif gt; non indigne dominus federn ilU Dauidice dond'^^��'^'^,nbsp;aufirre debuerit,fed promi�ionem Dauidit euacuarlnbsp;nondum decebat,jfed lucernam itli feruandant,nbsp;fcilicet progeniem ac pofieritatem curauit,poWlt;^nbsp;lius fide in deum, q extertninium ob perfidiam nepoti^^nbsp;Continuanda enim eratfoboles Dauidis in Chriflu^f'^nbsp;tninum, cuius folius merito omnium iniquitates expi^�fnbsp;turfidehum,z:t� impiorum quoq^ prauitates toleratttur,nbsp;�r proficiunt per dei ^atiam infalutem clctl orum-8 Indieb�illiusrcbellauitEdom,necn^nbsp;fubditus Iudac,amp;: conftituit fibi rcgc��*

Cum^ tranfiret lor� cum princip*^'^ fuis,amp; cundo equitatu qui erat fecnni?�quot;^nbsp;rexitnodcj�Cperculfit Edom quinbsp;dederat,omnes duces equitatus eius.

Edomite � Dauide fubiugati, hailenus fib busludeorum regibus parucrant,tributaqip�'fnbsp;Hi nunc rege fibi infiituto primum negantnbsp;perfiant,etiam bcllo ui�i � loram rege. No�nbsp;oppre�i fubito fiicrat,fed pars aliqua exerciti^�nbsp;ruum tantum magiftri,cruenta�rta�is ui^lt;^�'^' -- r

I o Attamen rcbcllauit Edom, n^ ditione luda ufqj ad hanc diem tnbsp;reamp;Lobnarecei�it, neefletfubman^nbsp;us� Dereliqueratenim domin�deunbsp;trumfuorum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;./�frLofcn*

Exemplo Edomitarum permoti etiam wbisfin extremis ludee finibus prol^^


-ocr page 485-

PARALIP. SECVNDVS.

t^,officium obfequendi detre�lMjdg} ordiiMtioned�^ uina,propter peccata Iom er populi illi confeiuientK.

�gt; infupcr �C excdfa fabricatus cft in urbi-bus luda, �C fornicari fecit habitatores Icgt; rufalem,�lt; pr�uaricari ludam.

^xcelfa hic impiui �orarejhtuit, populo compl�cen �b uxori impilt;e,domino autetn coittempto.ld^ egit,nbsp;dum pa�im 'm mantibtis,fed etiam 'mtra ipfam Hierdnbsp;folyuM, cuiui dues fua ult;ieftnia �rfacrilego 'mflituto fanbsp;�inauit. Sequatior e� entm populus ad regum improbinbsp;flt;(tes,q!(c{ uirtutes cr fidem.

^Allatf funta�tciliter�ab Eliaprophe' ta,dicendo;H�c dicit dns deus Dauid pa-tris tui�Quoniam no ambulafti in uqs Iogt;nbsp;faphat pathstui, amp;inuris Afar�gisluda,nbsp;�5 fed incelfifti per iter regum Ifrael, �lt; fornbsp;*ricari fecifti ludam, amp; habitatores Ierufa=nbsp;^^'Tijinritatus fornicatione domus Achab:nbsp;infupcr amp;fratres tuos domum paths tutnbsp;ntdiores teoccidiftit

�4 �cce dominus percutiet te plaga magna cum populo tuo,8cfilns,8lt;uxohbustuis/nbsp;uniuerfa^fubftantiatua,

ludai afferunt Elictm hanc epi�olain�rip��e po�^i quam raptus e�,pmnoti temporum lege. Quia Eli feusnbsp;prophetare coepit circiter uigefitntvin annum regni lofanbsp;phat, ^uando iam raptus circa lordanein ntagi�er e�etnbsp;�difdpulo.Verum potuit id er ante�eri,cr raptus il~nbsp;le non i�ico prlt;ecc�i�e mortent Elite. Potuit prtedixi�enbsp;iiiuens,erm Uteris reliqui�e adlorani,quod olimfaditnbsp;rus erat�icut crElifeus pluraantet^uain �erent prtenionbsp;nuit. B j� Reg�lt; libroferibitur translatus poft hifloriantnbsp;de morte Achos, po�tftatn iam fecundo anno regnaffetnbsp;ioramfilius iofaphat,utommno meertum fit tempus ilsnbsp;lit� rapt us.-non enim tam ordinate fecundum tempus osnbsp;ntniafcribuntur.Et exparadifoaUatas epifto�nts, caretnbsp;ratione q exemplo. Potuit Elifeiis huic fcrib�dte epinbsp;ft^^lt;ifuj�dlfc,ftcut erali�commi�ionibus Elite.Corrinbsp;pit ergo per epiftolam loraitt regem, fiod � patrum fuonbsp;rumpietate totus degcneret,�rnicationes autem regumnbsp;ifrael, er eorum quoq; qui 'm tribum luda idololatriamnbsp;mft-oduxer'tnt regivm,Salomonis, R.oboam,erAbia imnbsp;pietates 'imitetur,er fratres fuosfilios patns fui crudesnbsp;liter occiderit,meliores cotcomminaturq; mftantem illinbsp;plagam magnam,er populo applaudentifibi filiorumq;nbsp;�uorum crudelem extirpationem,cum uxorumctede,ernbsp;rapmadiuitiarum.

ty tu autem �grotabis pelTimo languorc uteri tui,donee egrediatur uitalia tua pau-latimperfingulos dies.

Prlt;edicit quoq; pe�imo languore laboraturum lor^ tempore,ejf��one fdlicet uitaliu membrorutnnbsp;ucuifeerum,

Sufeitauit ergo dominus contra loram ipiritum PhiIifthinorum,8C Arabum,quinbsp;confines font Aethiopibus,

�C af��nd�fHtin terram Iuda,Slt; uaftaue

� I B R E H AI A HIM. 14^

hunt earn; diripuerunt^ cun�am fobftarf tiam quae inu�ta eft in domo regis,infupernbsp;�C filios eius,�lt; uxores.-nec remafitei filmsnbsp;nifi Ioachaz,qui minimus natu erah

Prophetata contra lora mala ab Elia,nunc omnia est �rdine compl�ta fcribumtur.Primum PaUftinorumfiirdnbsp;rem,quipr'imiregi lofaphat �ontemunerade�reban�nbsp;pendebantqt tributum,hi iturtcirruunt'mregnumlora^nbsp;auxilio Arabumcr Chu�tarumuelActhiopum,quosnbsp;pater uicerat.Pariter enim gra�ati funt in lu(Leam,diutnbsp;tijs ipforum direptts, er quicquid 'muenfum e� in paUnbsp;tio r�gis. C�peruntqi ipfiu^ loram tam filios q uxores^,nbsp;itnico loachas filio illi dimiffo omnium iuniore.

i 8 nbsp;Et fuper hate omnia percuftit eum dogt;

minus alui languoreinfanabili.

19 nbsp;Quum^ diei fuccederetdies', amp; tempo

rumfpatia uoluerentur, duoruannorum cum exirent uifeera foa t languorc paritcr,nbsp;�C uita caruit.Mortuus^ eft in infirmitatcnbsp;peffimaj�^ non fecit ei populus fecundumnbsp;morem combufticnis exequias, ficutfeccnbsp;ratmaiohbuseius^

io Trigintaduoru annorum fuit, cum re^ gnare c�pifler,et odo an nis regnauit in lenbsp;rufalem.Ambulauit^non rede (finedeftdenbsp;ho) �C fepelierunt eum in ciuitatcDauid�nbsp;ueruntamennon infepulchro regum^

Vifeerum quoq; prolapfus mortem i�i afeiuit imma: furam,hte irremediabili,ut difeant reges timere dominu,nbsp;cr filij piorum patru fedari religionem, or � �atrumnbsp;odio teinperare. Exequias combu�ionum luxta uanitasnbsp;tern regum illius temporis non detulerunt ei famili�resnbsp;fui,(2r regni principes,quales de Afa auoleguntur, neenbsp;m fepulchro regum fcpelierunt, quia ut degener filius,nbsp;totus erat cr non immerito contemptus � deo�^hominbsp;tubus'muitaacmorte.

� ^fCAPVT XXIL

* Onftituer�t autem habitatorcs Icrufalem Ochoziam filiu ciusnbsp;minimum regem pro eo t omesnbsp;enim maiores natu, qui ante e5nbsp;focranr, intcrfcccrunt latroncs Arabum,nbsp;qui irruerant in caftra : regnauit^ Ocho^nbsp;zias filius loram r�gis Iudagt;

i Quadragintaduorii annorueratOcho zias cum rcgnarecoEpiffet,amp; uno anno renbsp;gnauit in Ierufalem,8C nomen maths eiusnbsp;Athalia filia Amri^


J Sedamp;ipfe ingreffuseftperuias domus Achab� mater enim eius impulitefl ut impie agerct.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, ... r

Fecit igitur malum in confpedu dm, n-cut domus Achab : ipfi enim fuerut ei cofi liarfi poft morte paths fui in intehtu eius,nbsp;y Ambulauit^ in confilfis eoru. Et perrenbsp;xitcum lora filio Achab rege Ifrael in bel-lumcontra Hazadrcg�Syri�in Ramoth

SS 5



-ocr page 486-

paralip, secv^sdvs.

Galaad�uulnerauerunt^Syrilcram*

  • 6 Quireucrfus eftutcurarctur inlezra-hchmultas enim plagas acccperatin fupranbsp;di�lo certamine.Igitur Ochozias (aliternbsp;zarias) filius loramrexludadcfcendit ut innbsp;uifcrctioram filium Achab in lezrahel �nbsp;grotantem*

quot;7 Voluntatis quippcfuitdeiaduerfus O= choziain ut ueniretad Ioram,5lt;cumue^nbsp;n�Tet, egredcretur cum eo aduerfum lehunbsp;filium Namfi, qucm unxit dominus ut denbsp;leret domum Achab.

8 Cum ergo eucrtcret lehu domum Agt; chabjinuenit principes luda, Scfiliosfra^nbsp;trum Ochozi�,quiminiftrabant Ochogt;nbsp;zi�j8lt; interfecit illos.

Ipfum quoq; perquirens Ochozia, c5^ prchenditlatitant� in Samariataddu��^nbsp;ad fc occidit eu, amp; fepciierunt eu � eo quodnbsp;efl'et filius lofaphat, quiqu�fierat dfim innbsp;toto cordefuo.neceratultrafpes aliquautnbsp;deftirpequis regnaretOchozi�,

Debile initium regiw erat Ochofilt;e, qui ut hic difci=gt; tur,alio nomine lcribiturAznri(ie,�populo enim Hicronbsp;folymlt;e urbie regnum fu/cepit,quum effet annorum quanbsp;dragmta, tarnen minimus erat ex fratribus fuis occisnbsp;fu iam antea ab Arabum exercitu.Vnoqi tantum annonbsp;rcgnauit in lerufalem,occifus ab �ehu,ob amicitia quantnbsp;habebat cum loramfilio Achab rege ifrael, pariter eosnbsp;demqi tempore occifo. Athalia mater Ochofiafilia hicnbsp;fcribitur Amri,quif�it pater ipfius Achab,cuiusgeniu,nbsp;mores,impietatem,�rtunasq; iram domim expertusnbsp;eff�tlon foamp; hic, fed alibi pa�im occurrit,Hcbrteos pronbsp;tnifcue nominarefilios zrjilias,qui funt re uera nepottsnbsp;f�quot; neptes^�cutetiamproximi exftnguinefratres disnbsp;cuntur etrforores,ut fuper hifce textibus ubi occurruntnbsp;non fint difceptationes neilencie. Filius loram fiat hicnbsp;Ochofias, nepos lofaphat, ar Athalia uxor loramfilianbsp;fitit Achab,QrneptisAmri,cuius hicdi�a eftfilia. Hiccnbsp;femperzr ubiq; notandafunt ,ne falfitatis arguamusnbsp;fcripturam.

JO nbsp;nbsp;fiquidc Athalia mater Ochozi�uidens

quod mortuus effet filius fuus, furrexit �C-interfecit omn� ftirp� rcgia domus luda* JI Porro lofabeth filia regis tulitloas fili�nbsp;Ochozi�, amp; furata eft eum de medio filio^nbsp;rum regis cum interficer�tur: abfcondit^nbsp;cum cum nutrice fua in cubiculo ledulo^nbsp;rumtiofabeth autem qu� abfconderat eu,nbsp;crat fiha r�gis loram, uxor loiad� pontifinbsp;ciSjforor Ochozi^, �C idcirco Athalia nonnbsp;interfecit eum,

12. Fuitcrgocum cis indomo dciabfcon.. ditus fex annis, SC regnauit Athalia fupernbsp;terram.

Q�lt;e hie fcribumtur, in libro Regwm dd uerbum les Sl^t^fradfin�mcapit^f^

� DIB RE HAIAMIH. �

^CAPVT- xxin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

! Nno autem feptimo conforta* I tusloiada, affumpfit centuriesnbsp;� nes, Azari� uidelicet filium lesnbsp;roham, Slt;lfmahelfilifllohan*nbsp;nan, Azariam quoq; filium Obed, amp; Maa

fiam filium Adai�, �C Elifaphat filium Ze chrijSeinfitcumeis feedus.

Qui circumeuntes Iudam,congregauc runt Leuitas de cundis urbibus luda,8Cnbsp;principes familiarum Ifraeh uenerut^innbsp;lerufakm.


Inqtergoomnis multitude padfiindo mo domini cu rege : dixit^ ad eos (loial^^^)nbsp;Ecce filius r�gis regnabit, hcutlocutuseftnbsp;dominus fuper filios Dauid.

Ifteeft ergo fermo quern facietis� Tertis pars ueffrum qui ueniunt ad fabbathum^

facerdotum, 0lt;Leuitarum, �Ciamtorum critinportis�

tertia uero pars ad domum r�gis, Sftcr tiaadportam qu�appellatur fundaine*�''nbsp;tijOmneuero reliquumuulgus fitiuatriisnbsp;domus domini.


  • 6 nbsp;nbsp;Nec quifpi� alius ingrediaturdotnutRnbsp;dm,nifi facerdotes,amp; qui miniftr�tdebequot;nbsp;uitis � ipfitantummodo ingrcdi�tur,q���nbsp;fandificati funt,8Comne reliqu�uulg��nbsp;obferuct euftodias domini,

  • 7 nbsp;nbsp;Lcuit�a�tcircundcntregem,habttquot;:^�nbsp;finguli arma fua. Et fi quis alius�ingreffusnbsp;fuerit tcmplum,interficiatur fint^ c�nbsp;ge amp; intrante egrediente,

  • 8 nbsp;nbsp;Fecer�t ergo Leuit� �f u niuerfus ludsnbsp;iuxta omnia qu� pr�ceperat loiada pondnbsp;fex, amp;affumpferuntfinguliuiros quifui�nbsp;fc crant, amp; ucniebantper ordinem fabba*nbsp;thi, cum his qui impleuerantfabbathum�nbsp;amp; egreffuri crant, fiquidem loiada

fex non dimiferat abireturmas (quefl�^P^ fingulas hebdomadas fuccedere confueuerant.

Q nbsp;nbsp;Dcditcploiada facerdos centurionibns

lanceas, dypeos^amp;pcltas regis Dauid, qu� erant in domo dei,

  • 10 nbsp;nbsp;Conftituit^omnem populumtefl^?^nbsp;tium pugiones � parte rempli dextra, ��'1^nbsp;ad partem rempli finiftram coram aha��nbsp;�C temple per circumitum r�gis.

  • 11 nbsp;nbsp;Eteduxcruntfilifi r�gis, Sc impofocrut

ei diadema.SC teftimonium (dederuntq;i���^^ nu eius tenendam legem) 8C conftitueruntnbsp;gem.-unxit quoq; ilium loiada pontife^Anbsp;filq eius (imprecati^funt ei) atq; dixeruut-uatrex.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

12. ^Quod cum audiffet Athalia uocrf^* i cet currentium atq; laud�tium reg^*� �nbsp;greffa eft adpopulum in tempi� domini,nbsp;QuumtJ


-ocr page 487-

PARALIP. SECVNDVS.

�5 Quum^ uidiffet regem ftantem fuper gradum in introitu, 8C principes, tubas^nbsp;circa eum,omnem^ populum terrae gau-dcntem, atqjdangentem tubis, �idiuerf�nbsp;generis organis concin�tem,uocem^launbsp;dantium,fcidit Athalia ueftimenta fua, �C.nbsp;aitjinfidi� infidiae.

'4 Egreffus autloiada pontifexad cen^ turiones Si principes exercitns, dixit eis,nbsp;Educite ills extra fep ta rempli, amp; qui earnnbsp;fecutus fuerit interficiaturgladio.Pr�ccanbsp;facerdos neoccideretin domo dni.

Et impcfuerfltceruicibus eius manus.* quum^ intraffet portam equorii domusnbsp;regis,interfecerunt earn ibi.

� � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pepigit autem loiada f�dus inter fc,

uniuerfum^populum amp; regem,uteffet populus domini.

*7 Iraq; ingreffus eft omnis populus do-nium Baal, 0^ deftr uxerunt earn : �C altaria ^cfimulachra illius confregeriit: Mathannbsp;lt;1 uoq} facerdotem Baal interfecerunt antenbsp;aras.

18 C�ftituit autc loiada pr�pofitos in do� mo domini, fub manibus facerdotu amp; Lenbsp;uitarum quos diftribuit Dauid in domonbsp;dominimt offerrent holocaufta dfio, ficutnbsp;fcriptum eft in lege Mofi, in gaudio SCcannbsp;ticis,iuxta difpofitioncm Dauid.

*9 Conftituitquoqjianitoresinportisdo ��us domini, ut non ingrederetur cam imnbsp;mundusinomnire.

^6 Affumpfit^ centuriones �C fortiffimos uiros ac principes popuIi,Slt; omne uulgusnbsp;terr�,amp; fecerunt defeendereregem dedo=nbsp;n�o domini, 8(. introire per mediu portaenbsp;doperions in domum r�gis, �C collocaue-runteumin folio regali.

^1 L�tatus^eftomnis populus terrae, SC urbsquieuit. porro Athalia interfedaeftnbsp;gladio.

Eodemfenfu qii� hie fcribufttur, leguntur, muMii ^uibufdton uerbisjti libro Regum ultimo,cap. n.ufijiddnbsp;uerfiun ir.Reflituitf�oordineloiadM{acerdot:iivm,cunnbsp;tores, ianitores, thefaururios, lt;td 'mjiitutum Dauidis acnbsp;Slt;tlomonis,ut per uicesjitngeretttur fuis offieijs, utq; ftnbsp;crificia perp�tua mune ac uejferi, in fibbathis quoq; etnbsp;neomenijs^cum folennijs annuls, iuxta legem �iiofis pernbsp;ficerentur. Cetera clara funt ex alibi di�lis.

(fCAPvT XXIin.

Ep tern annoru eratloas, quum regnare coepiffet.-SC quadragin-ta annis regnauit in lerufal�; nonbsp;men maths eius Sebia de Bernbsp;febee.

Fecit^ quod bonum eft Cora domino ciin�is diebus loi ad* facerdotis�

DIBRE HAIAMIM. �44

  • 5 nbsp;nbsp;Accepit autem ei loiada uxoresduas, enbsp;quibusgenuitfiliosamp;filias.

4 Poftqu�placuit loas utinftauraretdo mum domini.

C�gregauit^ facerdotes amp; Leuitas, Si dixit eis, Egrediminiad ciuitates luda, 8Cnbsp;colligite de uniuerfo Ifrael pecunia ad far-tate�at�pli deiueftriperfingulos annos,nbsp;feftinato^ hoc facite: porro Leuitae egerenbsp;negligentius.

  • 6 nbsp;^Vocauit^ rex loiadam principem,Sinbsp;dixit eijQuare tibi no fuit cur� ut cog�r�snbsp;Leuitas inferre deludaSide lerufalem peanbsp;cuniam qu� coftituta eft � Mofe feruo do-mini,utinferreteam omnis multitudoIC�nbsp;rael in tabernaculum teftimonii;�

  • 7 nbsp;nbsp;Athalia enim impiiffima Sifilij eius deanbsp;ftruxerut domum dei,Si de uniuerfis qua:nbsp;fandificatafuerantintemplo domini, or-nauerunt phanum Baalim.

  • 8 nbsp;nbsp;Pr�cepitergo rex,Sifeccruntarc�tpo-fuerunt^ earn iuxta porta dhi forinfecus.

  • 9 nbsp;Etpr�dicat�cftin luda amp; lerufalem utnbsp;d�ferrentfingulipretium domino, quodnbsp;conftituitMofes feruus dei fuper omnemnbsp;Ifrael in deferto.

I o nbsp;L�tati� funt cadi principes, amp; omnis

populustamp;ingreffi contulcruntinarcam domini,atq,' miferunt,ita utimpleretur.

I � Qu�^ tempus effetutdeferrentarcan� cor� rege per manus Leuitar� ( uidebantnbsp;cnim mult� pecuniam) ingrediebatur fertnbsp;ba regis,�� qu�primus facerdos conftituenbsp;rat: effundebant^ pecunia qu^ eratin ar-catporro arcam reportab�tad loc�fuum�nbsp;fic^faciebantper fingulos dies,amp;c�gre-gata eft infinita pecunia.

I i nbsp;Quam dederu nt rex, amp; Iciada his qut

pr�erant operibus domusdomini:atillt conducebant ex ea c�fores lapidum,�^ ar=nbsp;tiftces operum fingulorum, utinftauraretnbsp;domudomini;fabros quoq? ferriSt�ristnbsp;ut q u o d ca dere coepera t, ful ciretur.

IJ nbsp;nbsp;Egerunt^ hi qui operab�turinduftrie.

Sc obducebaturparietum cicatrix per ma� nus eorum; ac fufeitauerutdomum dni innbsp;ftatum priftinum, 8C firmiter earn ftare fecerunt.

*4 ^Quum^c�pleffent omnia opera,de-tuleruntcoram rege SC loiada reliqu� par tem pecuni�tde qua facta funt uafa remplinbsp;in minifterium ad holocaufta,phial� quonbsp;que,8C c�tera uafa aurea SC arg�tea: SC offenbsp;rebantur holocaufta in domo domini iu-giter cundis diebus Iciad�.

lt;(l'Scnuita�tIoiadaplenusdicr�,SCmor

. mus eft cum effet cent�triginta annor�t

5S 4


-ocr page 488-

PARALIP. SECVNDVS.

16 fepclier�t^ cum in ciuitate Dauid cum regibus, co quod feciffet bond cum Ifrael,nbsp;8C cum deo �C domo ci�s.

De reflicutione coHitpforum iuxta temfgt;lu, opera amp; fiudio r�gis loas, eS' lo�die�tcerdotis, cadem leg�nturnbsp;in hb.Reg. I i./�io orationis paululum mutato inHebr^conbsp;ufq;adtf.uer/uM. Quiaftudiodiligeiaiapontificisnbsp;loiad^e genealogia Dauidis regntvm ferttatuj�erat^nbsp;amp; fuo t�pore refiitutum m ordinem, cr cultus dei cuntnbsp;templo renouatuf, Ideo et 4 domino donatus eft uita Ionnbsp;g^ima,pro illo tcmpore,centum fcilicet triginta annbsp;norum.E,t homines ^uoq; eummortuumprofecutifunt,nbsp;honore maximo qui prteftari pojj�t,intra regum fepuUnbsp;turamipfum fepeliendo in ciuitateDauid.

gt;7 ^oftqu�a�tobiitloiada,ingreffifunt principes luda, amp; adorauer�t regem � quinbsp;delinitus obfequrjs eorum,acquieuiteis.

  • 18 nbsp;nbsp;Et dereliquerunttemplumdominidcinbsp;patrum fuorumjeruicrunt^ lucis �ifculnbsp;ptilibus�SC fa (Sa eftira contra ludam 8Cle^nbsp;rufalem propter hoc peccatum*

Quoad loiadas piusfacerdos uixit, paffus ejl fe duci rex loas fecundum beneplacitum dotnini, ad legis diui^nbsp;tueobfcruantiam. Et omnia i�i projperecedebant,pacenbsp;ac tranquiHitate temporum concejfa � domino,cuifer^nbsp;uiebat, cr cuiusprophetis obediebat rex, cr r�gi tamnbsp;principes q populus.Pofl mortem autemfuinmi ponti-ficisregni principes retraxerunt regem� uiaueritatisnbsp;bonorum^^ GT timorisdiuini. Qeterrueruntq;eum,nepo�hacpronbsp;principum. phetasaudiret,necpontificisfilium,uelfacerdotesdni,nbsp;fed pro uoluntate regnaret ut principes gentiu,Z2S� tfraenbsp;litarum reges in Samaria ,fine fcilicet cultu dei cr curanbsp;legK. Bis igitur inprobis la�latoribus applauforibusnbsp;acquieuit rex flultus ,fuperiorem fe pajfus perfuaderi �nbsp;uanis prindpibus, qutfe duci � prophetis or facerdotinbsp;bus pateretur.Paritcr ergo rex ctim prindpibus po�ponbsp;fuerunt timor em don�nt, refumpferuntq^ execrabtli uonbsp;to ac libidine culturatn idolorum, Grgentiliumfuper/linbsp;tiones,lucos plantando, jlatuas erigendo,nbsp;nbsp;nbsp;dominum

deum ifrael modis omnibus irritado, ut ira domini iu fla iudicio eff�ruefcerc cogeretur contra omneshabitatosnbsp;res lerufalemzir luda.

  • 19 nbsp;nbsp;Mittebat^eis prophetas,utreucrtercnnbsp;tur ad dominumtquos proteftantcs illi aunbsp;direnolebant.

2.0 ^[[Spiritus itaqj dei induit Zachariam f� lium loiad^ facerdotem, 8C ftetitin confpcnbsp;dupopuli, SC dixiteis.-H�cdixit(dow/ztMi)nbsp;deus, Quare tranfgredimini pr�cept� donbsp;mini, quod uobis non proderit �C dcreli.-quiSis dominum,ut dcrelinquerct uos�f

2.1 nbsp;nbsp;Qui congrcgati aduerfus eum, mifcrSt

lapides iuxta regis imperium, in atrio do* mus domini,

Vocare ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clementilt;efu3e,reuocare eos fluduit

p�nitenu- , nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' d ,

am. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oogt;iunus,de mane conjurgendo, prophetasq; mittendo,

deterrentes illos � c�pta infania, fed nequic^am. Nca

22.

DIBRE HAIAMIM.

mo aures adhibuit, nemo prophetis acquieuit, quitiifgt;tlt;f Zachariam fummum ftcerdotem, z^ prophetam dominbsp;ni,meliorafuademem,zir timorem domini inculcanttnbnbsp;in nominedomint, comminantemqi inlilida omnia ma^nbsp;�ere iJlos,fi non reftpifcerent,� domino tun�rum omne^nbsp;um bonorum largitore unico deferendi, quem deferuif�nbsp;fcnt, eum communi confibo �r conj})iratione regts z^nbsp;principum, intomandato regislapidibus obrueruntinnbsp;ipfo atrio domus domini filium loiada fin�lifiii^l ponti^nbsp;ficis,� quo regnum fufieperat, cr in uita feruatus �ie^nbsp;rat. Talts fors manet piosprophetas domini apud pro�nbsp;phanos principes,apud tyrannos, CT legum dbitinaruntnbsp;contemptores.Sic uiuitur lege dei�lete, huiufnodigranbsp;titudo expe�landa e� dignis f�cer^tibus dominb�nbsp;bus,principibus,Gr �ulto iUorum populo ueritateiitl���'nbsp;teri ccepcrint,cr uitia illorum traducere tentent,nbsp;careqi dei indicium illis impendens.

Et n� eft recordatus loas rex mifericoP die quam fecerat loiada pater illius fecum.nbsp;fed interfecit filium eius.Qui quum morenbsp;retur,ait,Videatdominus,�Crequirar.

IJihilreliquum feruabatur Zachariie,dum lapidihit^ eqcerctur �iiritus illius facer, q quod dominus coitt^l^_nbsp;turus effet eumuera dixiffe,indignauero pati:idq}d(�^ 'nbsp;nus ipfe uideret atqi requireret,exigeretq^ pronbsp;uexatione aliqua rcuocarentur ab impietate,qua i}gt;^^nbsp;tespcrdiderat,cffrrasqireddiderat.

^Cum^ euolutus effetannus, contra eum exercitus Syri� � uenit^*^nbsp;dam �C IcrufaIem,8C intcrfecit eflefiosnbsp;cipes populi, atqiuniuerfam pracdamiwi'nbsp;feruntregi in Darmafeum.

Annum permifft ibis impijs dominus, in quo rcntmenfuramimpietatis,zT omnimo^bbidinaren*nbsp;tur per omnes nequitias, quo c�arior appareret uindi^�^nbsp;facrofan{la,immittenda � domino,alijs in exemplugt;^gt;'*^nbsp;difeant timere dominum,ueritatem audire, zy' pio^nbsp;mini prophetas honorare. Po� finemanni Syria exe�^�^_nbsp;tus oppre�it tam Hierofolymam q totum Judai�,p�^�^nbsp;pes ac'primores populi occidendo,ffolia^ corra�nbsp;diq; Darma/cum miferunt.

24 Etcerte quum pcrmodicus ucniffet*quot;* merus Syrorum, tradidit dominus in manbsp;nibus corum infihitam multitudincmte onbsp;quod dereliquiflentdnm deum patr�m�nbsp;rum�in loas quoqj (igjwminiofa) cxcfcn^�'nbsp;iudicia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Il cum pauci numero ueniffent, immenfiiu nem �raucrunt,opprcfferunt,occiderunt.

Etabeuntes dimiferunteuminlangno ribus magnis � furrexerunt autem contranbsp;eum ferui fui in ukionc fanguinis Zacha^nbsp;ri� filfi loiad� facerdotis,amp; occiderunte�nbsp;in Icdulo fuo,amp;mortuus cft� fope�*^^nbsp;c� in ciuitate Dauid,fed non in fepuJ^���* ,nbsp;regum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -

�Inf�diati uero funt ei Zabad filius 5^ maa*


-ocr page 489-

I.

4


PARALIP. SEC VNDVS.


maath Ammonitidis, Sclozabad filius Sc Riarith Moabitidis*

Porrofiliietus,acfummapecuni�qu� adunata fuerat fub eo, SC inftauratio do^nbsp;mus dei fcripta funt diligentius in libro renbsp;guin.-regnauit auteur Amafias filius eius


pro co.

Rfgf� languoregrauatum feruiconiuratoresocci-dcrunt. ludlt;eii quidem cx patribui na� erant latroncs il li,(cd m^tribui alicnigcnis.Sic enint tam moris erat tm=nbsp;pijt ludais, coiiubia obire contra Icgcnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ud pa

tent ud alibi Irgantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,



loadan delerufalem�

X Fecit^bonuminc�fpecludomini,uc^ runtamen non in corde perfedo*

? Quum^roboratum fibiuideretimpe-� riuni, iugulauitferuos qui occiderantre^nbsp;gem patrem fuum.

4 Sed fiiios corum no in ter fecit, ficut fcri


ptfl eft in libro legis Mofi ubi pr�ccpit do minus, dicens. Non occid�tur patres pronbsp;fi'lii s, neq; filfi pro patribus fuis�fcd unuf-quifq; in ino peccato morietur.

Jnlibro 4- Kegumcap. 14. principiumhuiuf capitis habetur.


� ^Congregauit igitur Amafias ludam, amp;conftituit cos per familias,tribunos^ -centuriones in uniuerfo luda Sc Benia--min: SCrecenfuit � uiginti annisfurfum,nbsp;�nuenit^ trigintamillia luuenflquicgre--derentur adpugnam,amp; tenerenthaftamnbsp;clypeum.

Animo�or�it hic Ama�as rex,cr ad bdla propeit fidr^/ilicior.ldeoordinauit regnifuiuirosbdloaptos -legiones ac turmas, fub tributtis tnillenarijs Z}- centunbsp;yionibus,utraq; in tribu, tuda fcilicet et �cniamin.Qu.onbsp;rumfumina afcendebatfecundam Hebraicam literam,nbsp;ad tn- centum iniUia, omnes uirifirtes,flrenui, armisq;nbsp;fufficienter inftrudi. Latinis autem codicibiKirrcpfitnbsp;tiumeritsaliu^, tantu fcilicet triginta millia,librariorumnbsp;uitionbsp;nbsp;nbsp;fcriptorum,ut alias fepc.

Mcrccde quoq; coduxit delfraelccntfl milha robuftorfl centum talentis argenti.

Edomitas muafurtes montana Seir, qui iam ante de�cerant a regno luda, non contentas tanta fui exer^nbsp;citas mullitudine, tnulto minus coiififus de domitu auxi=:nbsp;lio, aufts efl etiain ex uicinioribas fuo regno i�aelitis,nbsp;fcilicet de monte Ephraim, exercitum comparare, cen= .

millium bellatoram,�ipendiarios fcilicet, pro een� talentis argenti.

Venit a�t homo dei ad illu,Sf aittO rex,

�gr�dia( tcc� excr�ilus Ifrael ; n� �ft �i�t


DIBRE HAIAMIM� quot; M�


dns cum Ifrael,cun�is filfis Ephraim�

Propheta � domino mittitur r�gi difuafurus, ne inta piorumlfraditarum fe focietate commaculet, quinbsp;idolokttra: erant, Ciquot;legisdiuinecontemptores. Qui^nbsp;non amorefratru,rcligionis, �x iu�ititc bellum adibantnbsp;� regtbus iu�i,ud eledi ut fubditi, fed tnefeati penfioninbsp;basaclucro,proq; pecunia ucnalesanimas, primi,quosnbsp;legimas,offcrcbant. Id�c domino di�gt;licu�t ut regem ab ptobHi�^nbsp;fl�rrucrit,nc fccum ctiam data iam mercede duceret hos ��***�-milite5,cum quibus nullam e�et uidoriaparaturus: fednbsp;merced� potius perditam ue�et, q focios con�idus a��nbsp;mere ta improbos homines,quicquid potius ampleden^nbsp;tes q pletatis cultum gt iuflitie.Exemplum i�is be�ac�^nbsp;bus gentibus, qui nulla alia ratione bella agg^ediuntur,nbsp;qu�m auri facra fame ine�ati, ideoq^ taminfiliciter minbsp;litant,GT regibus nihil profunt,onus terra;,cf omniumnbsp;iniquitatum�menta,otijq;fentinaaccrudelitat(i/m,GJ�nbsp;eorusn qu� ex otio crimina propagantur.

Dodrina e� falutaris regibus Jt uincer.e udint ut na �rtitudine militum fidant, fed fauore Gf gratia dei pronbsp;fe,cuius folius efldareuidorios, g^proflernerehoflef,nbsp;ideoq; dominas exercituum dicitur gt inuenitur. Qtttnbsp;igitur uincere cupiunt,dominiim �bi propitium haberenbsp;fludeant, Gf non nifi iufla caufa bellum fufeipiant, im*nbsp;pios milites exercituinon inferant,omniaqi timor� dei,nbsp;prophetarumq; fandorum confilio agant.

^r^eparauit itaq; Amafias exercituquf ucncratad eum ex Ephraim,utrcuerterc.-tur in locum fuum; at illi contra ludam uenbsp;henienter irati, reuerfi funt in regioncmnbsp;fuam�

Improbum genas uirorum Ephralmitarum irafeen-tium ualdc, de eo quod in pace remittcrentur ,G^non ade�e �turo certamini probri loco fufeeperunt, GT ubinbsp;flatim potuerunt crudelitergra�ati funt.

n ^Porro Amafias cofidentereduxitpo pulumfuum,Sfabfitin uallemSalinarfl,nbsp;percuffit^ fiiios Seir decern millia.

IX Et alia decern milliauiroruceperuntfi-Ifi luda, Slt; adduxeru nt ad prerup tfl cuiuf-dam petr�, pr�cipitauerunt^ eos de fum mo in pr�ceps,qui uniuerfi crepuerunt.

Vidoria h^ecctiaminlibris Regumlegitur,fedhie fuppletur de modo occidendi Edomitas, quorum decentnbsp;millia occiderunt pra-lio in ualle Salis: alia decern miUictnbsp;pracipitio occiderunt.

15 Atillecxercirus queremiferat Amafias, pefccum iretad pr�lium,diffufus eftin ci-uiutibus luda, � Samaria ufiy ad Beth ho


-ocr page 490-

PARALIP. SECVNDVS. ron,5^ intcrfectis tribus millibus, diripuitnbsp;pr�dain magnam*

Uidlitia ifraditarum flatim in ludeeos debncchatit e� tria mi�ia accidendo, �iolia du�rendo, non dUa rd^nbsp;tione,(judgt;n quid iuffu domini cos rex Amdzins remifesnbsp;rdt,etidm ddtd pecunia promi�a, quantumlibet no pronbsp;ea labord�ent^nec periclitatifiii�ent, tantd ince�it eosnbsp;libido be�andiyhon�nes in deu impios, cr infratres crunbsp;deles: zir quid non dudent, quorum omne fludium efl canbsp;ftrd feddri,Gr aliorum calainitatejrui O'gdudere,mi=�nbsp;rume horrere,fed magis ludere fdnguine humano,flrasnbsp;les,0'' truculentiores befli�e

Ainafias uero poft c�dem Idum�o-rum,amp;all�tes deos filiorumSeir,ftatuitil los in deos fibi,0lt; adorabat eos,8C illis adonbsp;lebatincenfum^

�y QP^m ob rem irarus dominus contra Amafiam,mifitad ilium propheta,quidi�nbsp;ccrcteijCur requiris deos qui non libera^nbsp;uerunt populum fuum de manu tua^

^Quum^h�cilleloqueretur, refpon dit ei�Num cofiliarius regis es�quot; quiefce,nenbsp;interficiam te.Difced�scp propheta, Scio,nbsp;inquit,quodcogitaueritdeusoccidcrete,nbsp;quia fecifti hoc (malum) 8(. infuper non ac--quieuifti confilio meo.

  • 17 nbsp;nbsp;Igitur Amafias rex luda inito (peflitno)c5nbsp;filio,mifit ad loas filium loachaz filq lehunbsp;regem Ifrael, dicens� Veni, uideamus nosnbsp;mutuo.

  • 18 nbsp;nbsp;At illeremif�t nuncios, dices, Carduusnbsp;qui eftin Libano mifit ad cedrum Libani,nbsp;dicens�Da fili� tuam filio meo uxorenuSCnbsp;ccce,befti� qu� er�t in fylua Libani tranf=nbsp;ierunt,amp;conculcaueruntcarduum

  • 19 nbsp;nbsp;Dixifti,PercuffiEdom:Slt; idcirco erigLnbsp;turcortuuminfuperbiam. fede in domonbsp;tua, cur malum aducrfumteprouocas, utnbsp;cadas SCtu SC ludas tecum?

  • 10 nbsp;Noluit autem audire Amafias,co quodnbsp;dominieffet uoluntas ut traderetur in manbsp;nus (hoflium) propter deos Edom.

  • 11 nbsp;nbsp;Afc�dit igitur loas rexlfrael,amp;mutuosnbsp;fibi pr�buere confpe�lus.-Amafias a�t rexnbsp;luda erat in Beth fames lud�.

ix Corruit^Iudascor� Ifrael, amp; fugitin tabcrnaculafua.

Porro Amafiam regem luda filiuloas f� liiloachazcepit loas rex Ifrael in Beth f�^nbsp;mes,Sf adduxit in lerufal�� deftruxit^ munbsp;rum eius � porta Ephraim ufqj ad portamnbsp;anguliquadringentis cubitis.

iq. Omne quoq? aurum,Slt; argent�,8f uni* uerfauafaqu� repererat in domo dei^SCnbsp;apud Obed edom,in thefauris eti� domusnbsp;regi�,necnon amp;filios obftdumreduxit innbsp;Sattiariam�

DIBRE HAIAMIM.

^Vixitaut�Amafias filiusloasrexfu^ da, poftquam mortuus eft loas filins loa-chaz rexlfrael quindecim annis.

2.6 Reliqua autem fermonum Amafi� prio rum amp; nouiffimor� fcripta funt in libro J-regumiuda 8c Ifrael.

^7 nbsp;nbsp;Qui poftqu� receffit � dno, tetenderunt

ei infidias in lerufalem. Quum^ fugiffet Lachis,mifcrunt8finterfccerunteumibi.

x8 Reportantes^ fuperequos,fepelierunt eum cum patribus fuis in ciuitate (luda, ali=*nbsp;ter) Dauid.

Admiranda infania regis Amdzi�t,qui deos ido= la Edomitdru,quifuos populos cultoresfaluare non po=nbsp;terant,fibijpf� fuo populo colendos prafleere ttudet,nbsp;in de�edum maieflatis diuin�.Pdtet nihil curatosfln*nbsp;��os dei prophetas fitiff� � rege ZT populo,ubi tanta cottnbsp;tumelia publice afliimi potuit, ut tam execrabilem dominbsp;no deo exercituum reddiderit uici�itudinem, idola eri�nbsp;gendo dc in dei contemptum uerbi dei ddorando,facriflnbsp;cijs pldcdndo,incenfum defirendo, Quomodo non tainnbsp;atroxflagitium dominus iuflus, quantulibctcleigt;Kns,nigt;nbsp;illico puniuifl�t f Id quod or con�equenter digne tmpifnbsp;prxfltum r�gi qt populo,adfttiem ufq- capiti^htcutt^nbsp;libro Rcg!�� eifdem pen� uerbis deferibitur.

lt;fCAPVT XX Vf.

Mnis autem populus Iu^3 eius Oziamannor�fcdttiniconbsp;ftituit regem pro Amafwnbsp;fuo.

Ipfe �dificauit Ailathjamp;reftituitea*� tioni lud�jpoftqu� dormiuit rex cuin pa-*nbsp;tribus fuis.

J C^Sedecim annorum eratOzias,qww'� regnareccepiffet,etquinquagintaduobusnbsp;annis regnauit in lerufal�j nomen tnatP�nbsp;eiusiechelia delerufalem.

^^at redum in oculi^�^^' mini, iuxta omnia qu�fecerat Amayasnbsp;ter eius.

v�dhu uel Qzias, qui hic leoiturfiliies Ainazi^ gt; Osi�� lihroRcgun:legiturAzdrias,/kzrdealijsproprifl�lt;^nbsp;minibus �epe iudicandum difcimus,cx hoc libro-quoq; Azdrilt;e hic dicitur lechalia, cum Vauin�^�^�'^nbsp;alibi cum Vauin finelechaliahu-Ke�lumnbsp;ut Amaziaspater,non comparatione pra:cifa,�^r��^��nbsp;lis tantum ei in bonis, non in malis.-quafi dicatur :nbsp;quidein pr�fl(it,fed non fine tranfi^e�iombits '�nbsp;mofinepeccatis uixerit, etiam optimi regum,(�it tariKitnbsp;unus dlteri melior, zr in religione colendinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deutit

fiudiofior.

y _ Etexquif�uitdeum in diebus intelligentis SC uidentis deurntqun^*?*^^nbsp;quircret domin�, direxiteum deus^

Sub hoc rege filio Amdz�o,qui tribus notnini^^ ap pf^atur^vfiaSfAzariaSiet Zacharia/s,


-ocr page 491-

lt;�

y Jt*

PARALIP. SECVNDV�.

religiofc qunerebat domtnu,digne coleudo, ctd tutumboniregis. Ciui �rifffeAmazi^flitdiofuserainbsp;obfcruator corum quiead religioaem /pe�abdnt, Z!quot; iunbsp;flum regimen regni: profitcrca esquot; 'm omnibus prof�ranbsp;bitur domi cr firis,pacis tempore er belli,Deniq^ diu=nbsp;tifime regnauit,fcilicet qumquagmtaduobus annK, ponbsp;flremis tarnen annis, ut dicetur leprofus propter peccanbsp;turn temeritatis, qua ueluti per exccifum,ufqi ad fupernbsp;�itionem rcligiofus, officiumfibi facrificandi ueluti fa=:nbsp;cerdos ufurpauerat, contra admonitionem facerdotum.

  • 6 nbsp;nbsp;Deniqjegreffus eft, SCpugnauit contranbsp;Philifthiim.et deftruxit muru Geth,8C munbsp;rmn Iabni|,muru^A2oti:�dif�cauitquonbsp;que oppida in Azoto, 8C in Philifthijm.

Profferitas 'm triumpbis contraPalaftinosdefcribis tur,quorum urbes maiores obtinuit,uafiauit,muros di^nbsp;fuitj�rtalitia fibi 'm iUistedificauit,fcilicet 'm Geth, labnbsp;^ZTAfdodo, quibus'mdeditione conferuarentur eiquot;nbsp;tributarij,

  • 7 nbsp;Et adiuuit eum deus cotra Philifthijm,nbsp;cotra Arabes qui habitab�t in Gurb�al,

Sc contra Ammonitas*

S Appendeb�t^ Ammonit�muneraOa 2i�;amp; diuulgatum eft nomen eins ufq; adnbsp;introit� Aegypti propter crebras uido-rias.

Quandoquide timebat dtim Azarias, idea auxilitvm quoqi dei ubique expertus eff, tarn contra Pabeflinos qnbsp;Arabes,Geraritas,amp;' Ammonitas pugnando,quos om=nbsp;nes tributarios reddidit, er mandatis parentes : fama^nbsp;boni nomints uirtutum er fbrtitudintimperuagataefinbsp;totam uiciniam, ufq; etiam ad Aegyptum,nemine ex oanbsp;Wiibi� audente iUi faceffere negotium, beUa tentando.

Aedificauit^ Ozias turres in lerufal� fuper porta anguli, 6C fup porta uallis, amp;nbsp;fup uel iuxta flexuras muri,firmauit^ eas.

^eniq; nierofolym� corroborauit turribus ac muni ^iiibiu ad angulosmurorum ere�is. Etprou'mciam tonbsp;i'int regni arcibus firmauit, pdcis Opportunit�ten tranfnbsp;ffrens,in tutelam belli temporibus profiituram.

* u nbsp;nbsp;Extruxit etia turres in folitudine, 8C et-

foditcifternasplurimas, eo quod haberet nmltapecorataminc�peftribus, q in ere^nbsp;mi uaftitateiuineas quoq; habuit, amp; uini^nbsp;tores in montib�,SCin Carmelo,erat quipnbsp;pc homo agricultur�deditusgt;

Nozi foluoptime curauit ofiasrexpublicatedificia, fed etiam famili�r ia bona pro feer ciuibus pro omni uinbsp;rilifua promouit, ne uacuus effet 'm regno locus ab utilinbsp;t�te prouentu agrorum.Puteos�ditpro pecoribusnbsp;nutriendis fibi er ciuibus, uineas er uinitores 'm montinbsp;bus [iatuit,ut er nemo homin� otiofus effet,terra quoq^nbsp;pa�improuentus uberesminiftrarct.'Eacurare debentnbsp;boni reges,ut prouincia excolatur, er bonis ciuibus imnbsp;pleatur. Nihil hic de artificibus auri er argenti dicitur:nbsp;ng.ricol�,uinitore5,latomi,paflores,de'mde et ��litespanbsp;P�item defindentes tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg�ninh

DIBRE HAIAMIM. I46

11 nbsp;nbsp;^uitaut�exercitus bellatorumOziae,

qui procedeb�t ad pr�lia fub manu lehiel fcrib�jMaafi�^ dudoris, �C fub manunbsp;Hanani�qui erat deprincipibus regis,

li Omnis^ numerus princip�perfami.-lias uirorum fortium duor� millium fex.-centorum,

  • 15 Et fub eis uniuerfus cxercitus trecento*nbsp;rum,amp;feptem millium quingentorfl: quinbsp;erantaptiadbella, 8C pro rege contra ad-uerfarios dimicabant,

  • 14 nbsp;Pr�parauit quoqj cis Ozias,id cftcSdonbsp;exercitui clypeos ethaftas,SC galeas,8c lorinbsp;cas, arcus^ �cfondas ad iaci�dos lapides�

Duces ac pnefi�los mffituit fuper exercitum dirigen dum contra latrunculos uicinarumgentium,plerunquenbsp;irru/mpentes, ueluti legionum prlt;efidqs infuispa�imlonbsp;cisconffitutis. Quorum quidemprafi{iorumnumeruinbsp;eratfecundum principes familiarum erdoinuum,du(fnbsp;mittia fexcenti. Exercitus autem 'm horos 'mfiru�ius o�nbsp;.paratus,fub ducibus,tribunis,centurionibus et decants,nbsp;numero erat trecentorummitlium,feptem millium ernbsp;fexcentorum. Quiomnesarmis'mflru�liidonets � regenbsp;omnis generis, terrorem hoflibus incufferunt,ne quisrenbsp;gum facile bellum tentare �nderet, er populus regni f�nbsp;lici pace frueretur.ld enim dominus donat, regibuspo^nbsp;puloc� confentientibus 'm timor� domim dei.

  • 15 nbsp;Et fccit in lerufalem diuerfi generis manbsp;chinas, quas in turribus collocauit, 5Cinnbsp;a ngulis muror um, ut mitterent fagittas, etnbsp;faxagrandia�cgrclfum^ eft nomen einsnbsp;procul,eo quodauxiliareturei dominus,nbsp;SC corroboraflet ill um.

Machinas quoq^ bellicas parauit multipli�es profita gittis faxisq; traijciendis contra hojks, quas repofuit Mlnbsp;turres ac�rtalitiaurbis lerufalem,ad angulosmuroruntnbsp;pro illorumde�nfione,Infumma,rex Qfiasifieomnesnbsp;boni principis partes executus efi diligenter,er proffenbsp;xit reipublicte tempore beUi acpacis, donee fama uirtitnbsp;fis ac roboris illius uulgaretur 'm ordinem,er fauor doanbsp;n�m luculenter illiadeff� cerneretur, quem er timebatnbsp;hadenus, er coluit diligetner.

  • 16 nbsp;Sedcum corroboratuseffet, eleuatumnbsp;eftcor cius in interit�fuum, SCpcccauitinnbsp;dnm dcumfuum�ingreffus^tcmpl� do-mini , adolcre uoluitincenfum fuper alla-re thymiamatis,

Percujfiis lepra feribitur in libro Regum Ozios rex, hic uero plag� illius eau fa recitatur : fuperbia fcilicetnbsp;cordis,qua prafimpfit 'm templo fuffitum offerre ad aanbsp;ram meenfi, quod folius fummi facerdotis erat ex legenbsp;officium.t^on cn'm femper exeufat bona intentio etiantnbsp;in op�r� bono exgenere. l�on uult fe dominus aliter canbsp;U q legefuaftatuit.

  • 17 nbsp;Statim^ ingreffus poft eum Azarias fanbsp;cerdos, amp; cum eo facerdotes domini odonbsp;ginuuinfodii��mi�


-ocr page 492-

PARALIP. SECVNDV..

18 nbsp;nbsp;reftitcrunt r�gi, atq; dixcrunt, Non eft

tui officii Ozia, utadoleas inccnfum dno� fed facerdotum,filior� Aaron, qui confernbsp;crati funt ad huiufcemodi niinifteri�regrenbsp;deredefancluario, necontempferis� quianbsp;nonjreputabiturtibiin gloriam hoc�do^nbsp;mino dco�

Azlt;triiix ^uihic fcribitur,facerdos

non�tte etiam rex nuncupabatur. Vcmd. eft enim conftis fionominwn propriommiithoc lihro,crin dlijsjir�nbsp;omnibu'sftdqi pro hominum communi ufu,omnibusqi fenbsp;�isumk� cuUs.Obftitit hic AzdrUffacerdoiregipneftimentictlinbsp;quid contra legem, quem Gr adiuuerunt definfantemnbsp;iura ac offtciumfacerdotale reliqui facerdote5,de uoluftnbsp;t�te domim,qui GT pernotum miraculum lepr� obori^^nbsp;entis inftonte,}�. loco corporis minime abfcondendo denbsp;terruit regem proteruientem per mentis elatioHem,do^nbsp;nee confitfus cogereturabiremifereleproftts.iJonenimnbsp;dominus uultconfttndi officia:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iamftatim ab initio

f�ccrdotq non pepercit etiamfilijs Aaron proteruienti bus, gt non iu�is offirentibus ignem alientvm.Prohibennbsp;dum enim erat facrifteandi opus, er cohibendum, nenbsp;paftim pluribus permiffivm, gentilis fuperftitionis confttnbsp;fio in populum domint diffunderetur.t^on quod non donbsp;tninus uoluerit coli ab omnibus, fed quia ceremonialemnbsp;iftum cultu/m no�et plurimum augeri,Gr ueluti communbsp;nem fieri, fed uno tantum loco. Gr � paucis defirri,ma:inbsp;gis ad populi difciplinam, qu�m ad dei complacentiam:nbsp;qui ut jfiritus eft, gt omnium creator,fic inffiritu uuknbsp;coliGraffiritualibus^

1 q nbsp;Iratus^OziaSjS^tencs in manu thuri*

bulu utadoleretincenfum, minabatur fa^ cerdotibus. Statim^ orta eft lepra in fronnbsp;teeius cora facerdotibus in domo domininbsp;fuper altare thymiamatis.

2.0 Quum^refpexifleteum Azarias ponti fex,amp; omnes faccrdotes,uiderunt lepra innbsp;fronte eius,amp; feftinato expulerunt effiSednbsp;amp; ipfe perterritus accelerauitegredi,eo qdnbsp;fenfiflet illico plagam domini..

Correptusrex� faccrdotibus,iratuseft, GTper uio lentiam cceptum profequi conabatur, indigne fe prohi^nbsp;beri ratus,ignarus diuintelegis,Gr corde fafluofus,tan�:nbsp;to r�gi non Heere dolebat, quod Leuitis gt Aaronitis,nbsp;cui quumftcerdotes refiftere non pojfent, dominus ob=^nbsp;ftitit,lepra notando infionte, qua perterritits deftitit,etnbsp;� templo leprofus exiuit.

2^, Fuit igitur Ozias rex leprofus ufqj ad diemortis fu�,8fhabitauitin domo fepa-rata plenus lepra, ob qua eiecius fuerat dcnbsp;domo dni. Porro loatham filius eius rexitnbsp;domum r�gis, amp;iudicabatpopul� terr�*nbsp;Quandiufuperuixerit poftlepraminceriuferiptu^nbsp;ra reliquit-Habitauit aut� feorfum priuatus � curis, gtnbsp;admimftratione regni,cuiprafielt filiumlotham,quiponbsp;ptdum quidem iudicaret, gt negotia expediret,regia tanbsp;fgt;*fnauthorit:is abdicatanon fi�t,qtu(ndoquidem qnin�*

DIBRE HAIAMIM?

quagMitaannisregnaff�memoratur.

Reliqua autem fermonum Ozi� rum amp; nouiffimorumfcripfitlfaias filiusnbsp;Amespropheta.

Dormiuit^ Ozias cS patribus fuis, Si fepelierunteum in agro regali�fep�l�;fi�^��nbsp;rum, eo quodeifetleprofustregnauit^Ionbsp;atham filius eius pro eo^

ifaiaspropheta hic intelligitur alios quoq; libres feri pfijfe, qui ad noftram memoriam non peruenerunt, fednbsp;temporum tnalignitate cum ahjs interciderunt,quofll�tnbsp;fine pr�iudicio fidei gt morum firri poteft ignorantia.nbsp;CAP VT XXVII,

^1 Igintiquinq; annorumci^*^^^ thamqu� regnare coepifl^*��^nbsp;fedecimannisregnauitinl^�^�quot;nbsp;falem:nomen matris eiusRlu�nbsp;fafiliaSadoc.

i Fecit^ quod redum erat ccram dfio xta omnia qu� fecerat Ozias pater fuUS�nbsp;�xcepto quod non eftingreffus templ�*^�nbsp;mini�SC adhucpopulus delinquebaflf�nbsp;5nbsp;nbsp;Ipfe �dificauit portam domus dni

fam : Si in muro Ophel multa confhux�� Ozi�eiotham regnauitfedecimannis,fib lt;1'^^nbsp;ifaias prophctauit,fi(itq; fidelis gt bonus,ficut �7nbsp;terOziits, quorum tainentemporibus excel ftnbsp;tabantur apopulis,Gr reges pertulerut,dumtitn^��^�^nbsp;idolisgentiu, fed domino deo exercituZnbsp;Quod GT cHisut alia mala tulit dementer,amp;nbsp;no omnia emendarepoterantfadis, licet uerbiinbsp;ptis magnopererefifterent.Port�indomo dni exttlft�^nbsp;ipfe �dificauit, ut habetur cap.ss. inlib. Reg.amp;bilt;^'^nbsp;muro quoq^ Ophel �dificauit non pauca. Ophel turrift*nbsp;(dti�imaiuxta templu quidam interpretantur. fort��^nbsp;porticusfic nominatur ante tempHi,centu uigisiti cubtfnbsp;toru habens altitudin�, quam inftauraffiuel ornafft hicnbsp;dicitur.Hebr�i hoc loco comemorant omniuregunbsp;dampeccatanonparua. Solum lotham aiuntft'/r^�^nbsp;nota,fecMtdum nomen fuum integrum erfyncttl'^

4 nbsp;nbsp;V rbes quoqj �dificauit in montibus 1**

datSCin faltibus caftella,amp;turres*

y Ipfe pugnauit contra regem filiorfi Am mon,amp; uiciteos: deder�t^ ei filij Amm^�nbsp;in tempore illo centu talenta argenti;^nbsp;cem millia co ros tritici,ac totidecofosuonbsp;dei�H�c ei pr�buerunt filq AmiffU 211nbsp;no fecundo 8C tertio^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Corroboratus^ eftloatham, direxiflet uias fuascor� domino deo ffio*nbsp;7nbsp;nbsp;nbsp;Reliqua autem fermon� loatham, Si O'

mnes pugn� eius, amp; opera, fcript^ libroregumlfraelSiluda.

ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annorumeratcu

gnarccoepiffet, amp; fedecim annis regn^ inlerufalem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f .

Dormiuit^ loatham c� patribusjms.


-ocr page 493-

I,

I

PARALIP, SECVND�VS.

fepelierunt cum in ciui tatcDauid , amp; rc� gnauit Achaz filius cius pro co,

Ca�tlla ac urbes tedifica/fedicittir^uelinfiaura/J�. P�)?�� 'm tribu luda,m montibm zsquot; fyluif.'pulittiu quosnbsp;cr turres.Pacificui enim fuit, prtctcr be�um quadnbsp;filiciterge�it contra regan filioriim A.mi�on, quon trinbsp;butariiim �cit,ut habet litera,

AP VT XX VUL

Iginti annor�erat Achaz cum-regnarc coepifl�t, amp; fedccim an nisrcgnauitin lerufalcmtnonnbsp;__fecit re�um in confpedu domi oi ficut Dauid pater cius,

Sed ambulauit in uqs rcgum Ifrael,infu per 8c ftatuas fudit Baalim,

J Ipfe eft qui adoleuit incenfum irt �allc ^enEnnomAIuftfauitfilios fuos in ignenbsp;**ixtaritum gentium quas interfccitdominbsp;HUS in aduentu filiorum Ifi*ael,

  • 4 nbsp;SacrificabatquoqjjSCthymiamafuccc�nbsp;lt;lebat in cxcelfis,8i in collibus, amp; fub ominbsp;ligno frondofo,

  • 5 nbsp;Tradidit^ eum dns deus eius in manU^nbsp;regis Syri�,qui pcrcuiFitcum,m3gnam^nbsp;prxdamcepit deeius imperio,amp;adduxitnbsp;iiiDarmafcum�manibus quoqj regis Ifranbsp;el traditus eft, 8c percuifus plaga grandi,

Sucee�it probo regi patri impius filiut Achax, qui bic dicitur non �eiffe re��imt coram dito, �eut �auidinbsp;�m� omi�iim pra:cedenfiuin regtmt luda 'mueniturfui�inbsp;ini�uior.lmpictutes enim Regt�� ifraelfecutut efl,flatunbsp;crexitfGf Baalitit coluit, idolafciUcetgentitmt, ZJ�nbsp;w uallcH'mitoin �liosfuos dedicauit idolo Nloloch, pernbsp;��Km trans�rendo moregentilium,quos dominut ad fanbsp;^oremt�aelis � terradudiein eieceratpropter fimilesnbsp;^botninationes ipforumStulca mmirum natio, qu� tosnbsp;experta idololatrilt;e flultitiain ZJ uindi�ain^nonfosnbsp;fittn non de/eruerit,fed quafi 'm dni dei def^e�u, ipfatvnbsp;totic� reieham refitmpferit,libiditte �rnicandi cum dijinbsp;ilienitfZr dominum irritandi.

^Occidit^PhaceefiliusRomelipdel� lt;la centum uiginti millia in die uno, omesnbsp;uiros bellatores� eo quod reliquiffent dogt;.nbsp;minum dcum patrum fuorum,

Eodem tempore occidit Zechri uir po^ tens ex Ephraim Maafiam filium regis, 8cnbsp;Ezric� duc� domus eius, Elcanam quoqjnbsp;fccundum�rege,

, simul � duobui regibus 'm�flatur impit� Achat, � Syriorurege Rafin,amp;regeifraelit Pekah, licet auteninbsp;Hierofolymatn rion ceper'tnt, regnum tarnen er urbesnbsp;�dias diripuerunt abducentes inde ingentem pnedam, innbsp;^annafeum fcilicet : flrage^; magna afjiilut e� Acha^.nbsp;lfrael,ut defiderati'mprtelio �erint centum ZT.nbsp;^gmti miUia luebeorum^die una inter�dorum, don�no.nbsp;**gt;ndicante contemptu legis fuic er regis improbi tontnbsp;�f^ominandamimpictateitt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_,t

� - D l�B R E H A I IM*. � ' I.47

  • 8 nbsp;nbsp;Ceperunt^ filtj Ifrael de fratribus fuis'tnbsp;ducenta millia muIierum,puerorum,SCnbsp;pueKarum,8c infinitam pr�dam.pertulegt;nbsp;runt^ earn in Samariam,

  • 9 nbsp;Eatempeftateeratibi prophetadomirtinbsp;nomine Oded.-quiegreffus cbuiamexerci . �nbsp;tui uenienti in Samari�,dixit eis:Ecce,ira-tus dns deus patrum ueftrorum contra I� gt; ;nbsp;dam,tradidit eos in manibus ueftris,�C ocnbsp;cidiftis eos atrociter, ita ut ad coelum per^nbsp;tingcret ueftra crudelitas,

  • 10 nbsp;nbsp;Infuper filios luda, �C Icrufalc uultis uonbsp;bis fubijeere in feruos, 8Cancillas, n�nne �- 3nbsp;tant� uos in eo peccaftis dno deo ueftro�T

t i nbsp;nbsp;Sed audite confiii� me�, Sc reducitc ca�

ptiuos quos adduxiftis de fratrib� ueftriss � lt; quia magnus furor dni imminet uobis,nbsp;Ncd�w occifi funt tanto numero, fed er capti ludainbsp;abifraelitispromifcui fexus er �iatit ducenta milHaitt quot; tnbsp;Samariant.Deniq; occidit Uphramites quidam Sichrintnbsp;mine regis Achat filium,er pra�iHum domus, er tersnbsp;tiimtquendam�regefecundummagninominis.Sicims -�nbsp;pq regis res tarn mifere adfliHit, teflata funt iudic�vntnbsp;domini ad impium rcgem,�d �ne emendatione regis uelnbsp;populii

  • 11 nbsp;nbsp;Steterunt itaqj uiri dcprincipibus filio=,

rum Ephraim, Azarias filius lohanan,Ba rachias filius MofollamothtEzechias filius Sellum,8c Amafa filius Hadali,contranbsp;eos qui ueniebant de pr�lio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

15, �Cdixerunteis�N�introducetishucca ptiuos,ne peccemus dno. Quare uultis adnbsp;ficcre fuper peccata noftra,SC uctera cumunbsp;lare deli�a �* grande quippe peccat� eft,nbsp;ira furoris domini imminet fuperIfrael, ;

14, Dimiferunt^uiribelIatorespr�dSiSfi uniuerfa qu�ceperant,cor� principibuanbsp;SComnimuItitudine,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

1� Stctcrunt^ uiri quos fupra memorauj mus,amp; apprehedentes captiuos,omncs^nbsp;qui nudi erant, ueftier�t de fpolijs t qufit^nbsp;ueftiffentcos, amp; calccalTent, 8C refeciflentnbsp;cibo ac potu, unxiifent^ propter labor�^nbsp;SCadhibuiifent eis curamjquicunqj ambitnbsp;lare non poterant, 8C erant imbecillo cor-�nbsp;pore,impofucrut eos iumcntis, amp; adduxenbsp;runt lericho ciuitatem palmaru ad fratres _nbsp;eorum,ipfi^reucrfifuntinSamariam, �

Quantum ualeat uerbum domim, er ptophetarumi^^^^^ ofiicium hie liquet,ubi ad prxdicationem Oded prophe,nbsp;tie tot captiui uiri ac mulieres, pueri er fenes, abduili:nbsp;Samaria audito fermone domim remi�i funt ad propria,-reinduti,recreati cibo,potu,rcuettiqi a�nis ZT cedeeas-^nbsp;ti ab ifraelitis: cdoiiis fupra quam fatis effe, tot occifisnbsp;�atribus per �rorangra�af� 'm lutleos: ut infuper totinbsp;homines captiuos abducere, mq; feruos er macipia uen lt;nbsp;(lfrc,4c turpiter iSiiabutinimitmt crudele�t,ad((i(^^

TT


-ocr page 494-

' �PARALIP. 'SBCVHDTt

Jihtgrandia peccata banc crudelitatem adifcere, rorcm /�rori addere,prorfu! fit impium,crul�onK di^^nbsp;uiitte de proximo imminente certi�im�caufamf�turu,nbsp;^T�porc illomifitrex Achaz adrcgesnbsp;Affyriorum,poftulans auxilium.

  • 17 nbsp;Vcncrunt^Idump.SCpercufler�tmuInbsp;tos exluda,dlt; ccperunr pr�dam*

  • 18 nbsp;Philifthtimquoqjdiffufifuntperurbcsnbsp;Campcftrcsj�f ad meridi�lud� ; ccper�t^nbsp;Beth fames,8CAialon,amp;Gaderoth,Sochonbsp;quoq),amp; Thamnan, amp; Gamzocum uicunbsp;lis fuis^SC habitauerunt in eis�

gt;9 Humiiiaueratenim dfisludam propter Achaz regem Iuda(i/rde/)eo quod nudaflctnbsp;ludam, amp; contemptui habuiiTec dominu�nbsp;1� Adduxit^contracum Thclgath phaUnbsp;naiar regem Affyrior�,qui �C afflixit eum,nbsp;amp; non roborauit e�(er nullo refiflente ua�auit)nbsp;quia Achazfpoliata domodfii,amp;dogt;nbsp;mo reg�,ac principum,d�dit r�gi Aflyrionbsp;rum munera,Si tarnen nihil ei profuit,nbsp;Feg� inunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exf mp�ww darum rcgibiw hic exhibetur, ut difcant

timere dominu/ine quo nihil poffunt, quo irato omnia txulcerantur,zr miferecoUabuntur: uix una calamitanbsp;tc pcrpcjja immittitur altera,[emper maior minoremfenbsp;quitur : quandoquidem diuinum auxilium non muoca^nbsp;tur,fed eo contempto conftgitur ad brachiu carnis per=:nbsp;ntciofa fiducia. Hie enim impq�imuf Achat no ref�puitnbsp;tot plagis ac tantis, fed ad hoflem fuum potiut pro auxinbsp;lio currit regem Syria,q ad deum, ideo etiam ab Edominbsp;Itf opprimitur CT proflrafur, multi! in captiuitatem abnbsp;dudis. Nec id fatis, Pdafiini quoq^ irruunt cr tudaicinbsp;regni urbes occupant cum oppidults no paucia mterimnbsp;infiliei�mut Achat pergit contemnere maie�atem di^nbsp;uinam, odire dominu deum patrum fuorum,quafiq; c�^nbsp;gere dominum,ut minime parcat, rege cum populo pasnbsp;riter deprauato admirabili per�dia.

li Infuper Si tempore anguftiae fuxauxit contempts in dominu ipferex Achaz.

Toties cr tantopereca�igatut Achat, femper pers gitfeipfo deterior, idolacolen!,prophetat domitunonnbsp;audient, indies magis ac magis quoq; ua�atur, dominonbsp;ttduocante tandem po� Syros Samaritat,Edomitat, Pasnbsp;Uflinos,etiam A�yrios adducit in perditionem regni Asnbsp;chat impi/�imi,patiturq; fe qua� uinci,bonitatem feilisnbsp;cet fuam � malitia hnpij.Sinitenimzr fubornat regemnbsp;fefe�j'populum fuperfiitem auro argentoq^ reditnerenbsp;ingrandem contumeli4getttis,au�;rendo quicquid presnbsp;tiofum erat in domo dom�u, cr 'm palatio regis ; omnianbsp;autem facit uane,zir fine�udu ac utilitate,fic dominonbsp;infaniam 'mfania umcente.Cl�antumctinqi enim adfiisnbsp;geretur fupra modum,noluit tarnen gratiam domini misnbsp;plorare,noluit re�pifeere, nec quicquam emendari, fednbsp;Crprophet� l/ai� confolationem refitat,�rgloriamnbsp;domini no �rt quoquo modo 'mclarefceretueluti fi quifsnbsp;quam pe�imorum damonum corpus i�ud 'mgreffum,donbsp;tfdnorefilkreper omnia conaretur, ueluti domimpatis

. DIBRB HATA MIM,'

eutiamfuaimpictatefuperaturut.

15 Immolauit dijs Darmafci ui�imas per cuffohbus fuis,Si dixit�Dii regumSyri�nbsp;auxiliantur eis, quos ego placabo hoftijs.nbsp;Si ader�t mihi : cum ecotrario ipfi ftierintnbsp;ruinas ei Si uniuerfo Ifrael,

14 Direptis itaq; Achaz omnibus uafis do mus dci,atq; confralt;Sis,claufit ianuas temnbsp;�pli dei,6ifecitfibialtariain uniuerfisangunbsp;lis lerufalera,

a.5 in omibus quoq; urbibus luda cxtruxit aras ad cremandum thus dqs alienis,nbsp;ad iracundiam prouocauit domina de�*�nbsp;patrum fuorum,

2.6 Reliqua a�tfermon� eius, Si offlU�*��� operum fuorum prior�Si nouiflimotu'^nbsp;feripta funt in libro regum luda Silfraet

i7 DormiuitcpAchazc�patribusfuis,^ fepelierunt cum in ciuitate Icrufalem.�oe*^nbsp;cm receperunt e� in fcpulchra reg�lfrael�nbsp;RegnauitcpEzechiasfilius eius proeo,nbsp;Po�hacomnia dijt Darmafci facrificat,�nbsp;pereu�itt fiterat ,peruicacia 'mcredibili bonitatif'^�^^nbsp;n�,tolerantiam damonibus idoltsqi Syror�i adfril�^^*nbsp;coHaudans eos,quia i�orum beneficijsadiutut cjfehl�^nbsp;maior domino contumelia inuri nulla potuit:ab idolt^nbsp;Darmafci�erando auxilium, ad quoru honorentnbsp;quoq; Hicrofolymitextruiiubet �facerdoteobtemp'^nbsp;rante,fcmota ara dei facra : quid execrabiliufnbsp;pofi�tiEt tarnen hit omnibus no contentut, U�tf�nbsp;dominiconfciditm�u�a,ua�auitq; conte/np�^^^^^*nbsp;CT o�ia domut domim claufit, ne quit ibi domino cu^nbsp;defirretur. Cuiut loco per angulos platearum araiilt;^nbsp;lis trexit, no folum Hierofolymts, fed 'm omnibusnbsp;urbibus. Excelfaq; extruxit ad facrificandum difs^l^nbsp;nis,ut omnibus quibus poffet modis irritaret, prouoc^*nbsp;ret Cf contemneret,dominum deumpatrum fuoro^nbsp;Paffut e� dominus deus hune'tmpium regem pto�o^^nbsp;ad funanum fcelus,ad extremam impietatemjin^��^nbsp;mortuus e�,certi�imum damnationit mancipit*�^ �nbsp;tut mter optimos duos reges lotham patrentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Etecchiam filium,ut oppofita tnagts co�arcnt-ii�^�^�^ quoq; domimnbsp;nbsp;nbsp;dementia magis elucefeerent,

ferutabiha indicia dei admirarentur � fandis.

^fCAPVT XXIX. Gitur Ezechias ngnarenbsp;C� uigintiquinqj eflet a����'��nbsp;8i uigintinou� annis reg^^uitnbsp;in Icrufalemt nome matris cwsnbsp;Abia,filia Zachari�.

Speculum hic pietatis er timoris domim nobis EZO chias praponitur, po� mon�ru abominationum omni^nbsp;um Achat patrem,fic domino mod�rantefideliusnm-ces,ut de gratia dei magna tune fideles maxitnoߒ^^''^nbsp;vncipiant, cum impiorum hominum malignittdosmasnbsp;ximegra�ari, uelut omnibus imperare'mnninerct�nbsp;uidentur.Deniq; quicquid ad externum


-ocr page 495-

PARALIP. SE C VN D VS.

tultum domino rej�(iuratur,non e/fc perpetuum, ideo^} tKc uerum dei cultum nominctri debcre, qui non carnisnbsp;t�ntum dcpo�tione fordiivm honorutur^fed 'mtegritatenbsp;fidei ,lj^eiqi cr churiMK 'mcon�ientite tentplo dc�r~nbsp;tur.itan toties cultiKfcnouatur^itcrriq- concidit,zy'nbsp;tutur,ut de nero dei cultu cr teterno fideles etiam uete^nbsp;fispopuli cogit(!rent,G}�de typorum i�orum fignifica^nbsp;to,chriftimylkrio fitturo, perq; omnes gentespropti�snbsp;gftndo cultu meditarentur.Ezechiti^ uigMnouem annisnbsp;pr�/�it rebus ludlt;ticis,omnittm regum imwcenti�imus,nbsp;crfideiroborepi/fiinttis,cultusq;diuinituinjpiritu qnbsp;kgitinis ccremonijs ftudiofifiimus.

5. Fecit^ quod erat placitum in c�fpeflu domini, iuxta omia qu� fecerat Dauid panbsp;tereius.

Plucuit domino uelutiDuuid, eu tumen beutitudine ��tinor eo,quumr)uuid iu^lut defcfuisq;f�milibus,qu�snbsp;flintfiilicet remiffiefint 'miquitutes,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teilu peccutUf �

quunquum ZSquot; eu nobis peccutu reinittuntuf gt; 4 quibus fleiSfutiu non nofiris uiribus pr^eferuumur, qui nuturunbsp;propcnfifiunus ud peccutuomniu. ^onenimex'i/nnosnbsp;centiu uitu; domino plucerepofiiimus ,fed quiu dominonbsp;pfobumur,ub iUoq^ elefii fumus, ideo innocenter fi do^nbsp;tninus dut uiuerc pol]umus,fin minus id dederiti fultentnbsp;oruittibus pcenitentium non negabit.

J In ipfo anno, Slt; m�fe primo regni fui a-pcruitualuas dom� dni, etinftaurauiteas.

No� diffirt uir fiunfius ubominutionumfiupru corri gere,primo ftutim unno menfieprimo, templi diuininbsp;UuluM UC portus dperit,fi)rde5 idololutri� expurguri CTnbsp;eliminure pr�cipit, utqs finedilutione purgentur, � fu^nbsp;cerdotibus internu, �Leuitis extcrnu,diligenter coma�snbsp;tit uiris bonis.

y nbsp;Dixit^ ad eos� Audite mcLeuit^,amp; fan

�lif�camini, m�date dom� domini dei pa-trum ueftrorum,�c auferte immunditiam defanduario,

Hortutur Leuitus ud curum purificudi templi, ud do cendum refipifcentiumjCr melioris uitte infiitutu, quodnbsp;�Ui prtmum inchourent,cr deinde fuo uerbo z�'cxem-ploimfiruuntreliquos.

� nbsp;Peccauer�t patres noftri, amp; feccr�t ma

lum in confpedu dni dei noftri, dcrelin-quenteseumiauerter�t fades fuas �tabet-Uaculo dominij�Cpr�bueruntdorfum, Claufcr�t oftia qu� erant in porticu,SCnbsp;extinxer�tluccrnas: incenfum^ non adonbsp;lcucrunt,amp; holocaufta non obtulerunt innbsp;fanduario deo Ifrael,

9 En,corruer�t patres noftri gladijs : filij noftri^nbsp;nbsp;fili�noftrx, �Ccoiugcs captiu�

DIBRE HAIAMIM. I4S du�� funt propter hoc.

Peccutu multipliciu putru Ezechius plungit ^on^ fiteturfirumq; domini funilum uc iuftam digne in rebebnbsp;lem fibi plebcmgruffdtum ugnofeit crfutetur, quu: O*nbsp;igfloruri nequeuntpufiim ub omnibus.

Renouurifoeduscupit inter dominum deumexeyei Fadens c3 tuum,utq;populuifruel,certoprumidcnsproximoim=:nbsp;minere perditionem totigenti propter peccutu illorutn^nbsp;dei^ contcmpt�,fi no toto corde conutuq; refipuerint^nbsp;lumenimudrudicem urboru fecurimpofitunteertoui^nbsp;debut : ium ud fitmmum mulitiu excreuerut, qu� firri inbsp;diuinuiuflitiunonpoffet ,impofiibilc urbitrutus putriinbsp;fui criminu, ztr regni totius non iufto dei iudicio puniennbsp;du,uidens putrem fuum in fine ufq^ uitu; fute nihil emennbsp;dujfe de perfidiu, proce�ifieq; ueluti pergrudus quof:nbsp;dum udfummii impietutis,quum licet dominus multiplianbsp;citer puniuijfet,femper tume perflitiffet feipfo iniquiornbsp;UC confcelerutior. Certo ergo iudicubut pq�imus Eze^nbsp;chius citi�ime obuiundum impendenti diuino iudicio,etnbsp;fitror� domim nou� uitte inflitutis re�rmure, collupfuntnbsp;omnem pictutcmfideoq^feriofe cr unxius proponit fusnbsp;cerdotibus cr principibus fuis,melioris uitee inflitutum,nbsp;hubere fe 'm corde foederis fundi renouutionem.

Leuitusuelut filios rexunxiemonet,ne pofihucut hudenus errent ipfi cum erruntibus,cii elcdifint � dosnbsp;minopru; ulijs ud legem domim docendum uc perfideitxnbsp;duin,ut fiilicet mimflerijs fuis futisfucientes,n� defifluntnbsp;� cultu dei Ulis commifibjpro quucunqi cuufu,fed minisnbsp;firent'tn tcmplo domini, iuxtu prtefcriptum legis M.oj�inbsp;cte, cr Duuidis infiitutu.

Il lt;rSurrcxeruntcrg;oLeuit��Mahathf� lius Amafai, 8C loel filius Azari�, de filijsnbsp;Caath, Porro de filijs MeraritCis filiusnbsp;Abdi,amp; Azarias filius lalaleel. Defilfisaiinbsp;tern Gerfon: loah filius Zemma, Sc Edennbsp;filius loah,

I ) nbsp;nbsp;At uero de filijs Elifaphan: Samri SCfa-

hicUDe filijs quoq; Afaph: Zacharias SC Mathanias.

14 Necno de filijs Hernan,lahiel amp; Semei,' fed 8C de filijs Idithun,Scmcias Si. Ozich

I y nbsp;Congregaucr�t� fratres fuoSj�ffandi

ficatifunt,8Cingrem iuxta mandat� regis^ Si imperi� dni, ut expiarent domum dei,

Leuiticuru fumiliurum feptem ordines recenfentur, ex quibus de nouo Ezechius miniftros fubornut,reliquKnbsp;Leuitisfi-utribus praficiendo, ut omniu legitime udmintnbsp;firentur circu mundutionem omnium quic ud templwnnbsp;pertinebunt cr dei cultum.

, Sacerdotes quoqj ingreifi templ� dfiiu� fan�ificar�t illud,ext;ulcrfit omn� immun'

TT i

-ocr page 496-

PARALIP. SEC VND VS.

ditiam, qua intro rcpererant in t�pIoSrin ueftibulo domus dfii: qua tuier�tLeuit�,nbsp;�Cafportauer�tad ton ent� Cedron foras.

SrfccrrfotJMMerrft tcntlgt;�u k2gt;'edi,idcoq; poliu� qu� cunq^ in templo ip� foli exponunt,fcilicet in atrium fasnbsp;eerdotum. Vndedeincepsdcfumpta Lcuitare�rebaittnbsp;extra urbem in uallem ucl torrentem Cedron.

C�per�t autem prima die menfis pri^ mi mundare, 8i.in die odauo eiufd� menfis ingreffi funt portic� tenipli dnit expia^nbsp;ucruntep tcmplumdiebus odlo, �Cin dienbsp;fextadecima menfis eiufdem, quod coepe*nbsp;rantjimpleuerunt.

  • 18 nbsp;nbsp;Ingreifi quoqj funtad Ezechi� reg�, amp;nbsp;dixer�tei,M�dauimusomn�dom�dni,etnbsp;altare hclocaufti,uafa^ eius, neen� 5Cm�nbsp;fampropofitionis c� omnibusuafis fuis,

  • 19 nbsp;cup��m^ rempli fuppellcctiiem quamnbsp;pond�r�t rex Achaz in regno fuo, poftqnbsp;pr�uaricatus eft,�C ccce expofita funt om.-nia coram altari dominie

a.0 ^C�furgenscp diluculo Ezechias rex, adunauit ornes principes ciuitatis,�iafcc*nbsp;ditin domum domini:

O�lo diebuf expurgauerunt templum, relitiUK o�o reconciliauerunt crreconfecraueruttemplu. Templonbsp;enm claufo omnia ua�t domus domini rubigo cr puluisnbsp;obduxeratfOmnisq^ i�orujplendor dc�cerat,lt;iUi� emunnbsp;datione indigebant diligenti, cum aurcis parictibus crnbsp;ornamentis templi. Q�lt;e omnia nouitatem quandam renbsp;pritfentare debebant, ut non fit mirandum tanti temponbsp;ris plurium perfonarunt opus.

1.1 obtuler�t^ fimul tauros fept�,amp; arictes feptem, agnos fept�, Si hircos feptem pronbsp;peccato,pro rcgno,pro fan�uario, pro lunbsp;dardixit^ facerdotibus filfis Aaron ut offerrent fuper altare domini.

Il Ma�auer�t igitur tauros, Sifiifcepcrut fanguin� facerdotes,ctfuder�till� fupaltanbsp;re.'ma�auer�teti� arictes, Si illor� fan guinbsp;nem fuper altare fuderunttimmolaueruntnbsp;agnos,8ifuder�tfuperaltarefanguinem.

15 Applicuer�t hircos pro peccato co ram rege, Si uniuerfa multitudinetimpofue^nbsp;runt^ manus fuas fuper eos.

Rexciwn primoribus regni quadrupliciafacrificia obtulerut,�J�ecrdotibus legititne cff�renda domino pronbsp;peccatis totius regni cr populi,pro expiatione fan�tuanbsp;rij,more ^iofaico.Tridelitmi repropitiatio fianguis ejl menbsp;diatoris Chrifli domim, cuiushacomnia uarijsfigurisnbsp;timbrie erant. Interim tarnen fides,fiies, charitas, cultusnbsp;funt quem dominus exigit,rationabilis, no pecuinus uelnbsp;eeremonialis.

14 Etimmolaucr�tillosfacerdotes,etafper fer�t fanguin� eor� altari pro piaculo uninbsp;Uerfilfraelis.�pro omi quippelfrael pcepe*nbsp;rat tex ut holocauft� heret Si pro peccato�

17

DIERE H AI A MIM.

No� tdnlit pro fito regno Ezechias facrificia ojfirre uoluit,fcd pro toto populo l/raclitico, quem totum iamnbsp;periclitari de ira domitii certo credebat,quem a donitW)nbsp;defrtum uidebat, aliquotiesqi iam in Affyrios transfirnbsp;ricoeptum. Quorureliquias dominoreconciliarcdefi~nbsp;derabat,nonfecus at^popultvmregni fui proprifrexnbsp;fidelis, er toto corde ^mino adh�rens, cuius cultum lenbsp;gitimmn er � fuo regno negleilum aliquandiu, � regnonbsp;autem ifraelis adhuc negligi indolebat.

Conftituit quoqj Leuitas in domo dni �� cymbalis, Si pfaIterris,Si citharis fecunnbsp;dum difpofition� Dauid, Si Gad uidendsnbsp;regis,SiNathan prophet^.-fiquid� dninbsp;ceptum fuitper manum prophetaru ei**��nbsp;2.6 Steterunt^Leuit� ten�tes organaDanbsp;uid. Si facerdotes tubas.

iufiit flore Leuitas in fuos ordines, facerdotes per W gmtiquatuor uices ,fic er cantores cum Leuitis focijs,nbsp;ionitoreser reliquos ,cupiensin integrum refbtuidtfnbsp;cultum fecundum legem Utofis, cr Eiauidis ordinationnbsp;nem, infHndu prophetarum iliius Dauidis fiilicct tetn^nbsp;pore^GadertStathan.

EtiuffitEzechias utoffcrr�tholocaufta fuper altare; cum^ offerr�tur holocauft��nbsp;c�peruntlaudescanere dno. Si clangtt^nbsp;tubis, atq; in diuerfis organis qu� Dauidnbsp;rex Ifrael repererat,concrcpare.

  • 18 nbsp;nbsp;Omni aut� turba adorante, cantore� Sinbsp;hi qui tenebant tubas,erant in officionbsp;donee complereturholocauftum.

  • 19 nbsp;nbsp;C�^fihita effet oblatio,incuruatuseftnbsp;rex Si ornes qui erant c� eo,8iadorauer�r-

  • 50 nbsp;nbsp;^Pr�cepit^ Ezechias Si principesnbsp;uitis ut laudar�tdnm fermonibus Dauidnbsp;Si Afaph uidentis � qui lauda uer�t dc� manbsp;gna Ipti tia, Si incuruato genu adoraucr�n

Simul off�rebantur holocaufla � facerdotibus, CT cantoribuslaudes domim caneb�tur, humantsuoetb'^^nbsp;cr muficis inftrumentis,populo adorante cr con?'�^nbsp;lante,cr mifericordiam domini implorantc,id�f'*��^nbsp;rex in fine facrificij faciebat cum eis qui fibi aflohattf-Omnino enim exemplum populo profiabat pietatli aenbsp;deuotionis,finem facrificijs pricfiolando.

  • 51 nbsp;nbsp;^Ezechias a�t etiam h^c addidit,Impi^^nbsp;ftis manus ucftras domino.acccdite,Sionnbsp;ferteuidimas. Si laudes in domo dommunbsp;Obtulit ergo u niuerfa mul titudo fioftias,nbsp;SilaudcSjSi holocaufta mentedeuota-

52. ^Porr� numerus holocauftorumqu� obtulitmultitudojhic fuit, Tauros feptuanbsp;ginta,arietes centum,agnos ducentos.

55 nbsp;nbsp;Sandificaucrunt^ domino boues fc*^

centoSjSiouestriamillia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Po/l facrificia � rege oblatacr facrificato, populunt quoqihortatur, utmunerafuadno fpontecffiraitt^inbsp;cultum dei, cr od facrificia deinceps perfoluenda-id au^inbsp;tem�cit populus pro conditione temporis^ wultita*nbsp;dfttts


-ocr page 497-

PARA LIP. SE CV ND VS.

ƫi� rfc diuitiariim/tttis quidem milita, fed non tot ut olt;a lim uehementer tune imminuto regno.

54 Sacerdotes uero pauci er�t, nec poter�t fufficere ut pelles holocauftorum detrahenbsp;rent�unde�iLeuit�fratreseorumadiuuenbsp;t�t eos,doncc impleretur opus,amp; fan�ifinbsp;carentur antiftites� Leuit� quippefacilio-riritu fandificantur,qu�m facerdotes*

Fueruntergoholocauftaplurima,adi=^ pes pacificorum, �C libamina holocauftogt;nbsp;rum,amp;completuseft cultus domus dni.

56 ^L�tatus^eftEzechias,amp;omnispo=� pulus, eo quod pr�paraflet deus populS,nbsp;de repente quippe hoc fieri placucrat.

tnteUigitur facerdotum numerum imminutu�iiffe,-^ui pro (Mrandis ficrificijs non fuffcceriiit, ideo^^ Leui tarum operlt;a pofiula�fe, quo omnia perficerentur dili^nbsp;^^utiut.pdia quoq; adijcitur ratio Leuiticifub�dq,quianbsp;fi^gotium totum facrificandi, gt tanplumreeoncilian=nbsp;�l�gt;fubito imperatumf�erat zr tentatu)n,ita ut facerdonbsp;tum multi non fe legitime purifieare potucrint, quod eanbsp;^pfutemporis�eret fecundum legcm.Lcuitte autem minbsp;, fioei opera lettiuf or citiui mundabatur, zrfuiif�nitionbsp;parabantur.volebant igitur diligenter omnia pernbsp;ficere fecuiidum lcgcm,cr domino grati�eari zr reconnbsp;ciliari.is aiitem ceremonialis cultu^^quantumlibet ope^*nbsp;rofiM � domino flatutu^, non tarnen populum tamfupernbsp;flitioftwi fatigare poterat, quin efflucret infuper ad culnbsp;tutperegrinos,gcntiliumq;facrorumritut. Quo inteUinbsp;gimusmagishunc ordinem colendideum remedijloeonbsp;tn�itutum � Mofe, neceranoniisalijsdeivmcolerent,nbsp;qu�mquodextemo i�o apparatudominut�ieritdele^nbsp;datiis : qui �nc hu�ufnodi ceremonijs patriarchis i�iutnbsp;populi, cum maxime i�K faucre uideretur, nihil talc imnbsp;pofuit.Solacircwmciftone, utf�deris memoriali, cumnbsp;fide in ipfum pajfus efi fe coli � fanilis,et beneficiorumnbsp;mcinores optime fentire de iUiut bonitate, ZT potentia,nbsp;pi'�eter qu� nemin� admirar�tur uel colerciU adiutorem.

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fC AP V T_ XXX.

Ifitquoqj Ezechias adomncm Ifrael amp; ludanvfcripfitqj cpiftonbsp;I las ad Ephraim 8C Manaffen utnbsp;uenirent ad domum dhi in lerunbsp;*3lem,8c facerent phafe dno deo Ifrachnbsp;Inito ergo confilio r�gis,amp; principum,nbsp;^uniuerfi c�tus lerufalem, decreucruntnbsp;Utfacerentphafemenfefecundo*nbsp;5 Non enim poterant facere in temporenbsp;fuojquia faccrdotts (quipoffcittfufficere) fan^nbsp;�ihcati non fuerant, �C populus nee dumnbsp;congregatuseratinlerufalem^nbsp;**nbsp;nbsp;^Placuit^ fermo r�gi, 8C omni multi-

tudin�

Et dectcucrSt ut mitterent nuncios in ^niucrfum Ifrael de Ber fabee ufqj Dan,utnbsp;''unirent Si. facerent phafe domino deo Ifcnbsp;�^�linl�rufakm�multi tnimnon fecerant


D I BR� HAI AMIM. I49 ficutferiptum eft.

Pafclne cclebrationem ccleberrimainflituit rex Uze chiaSjUt ceremonijs plaufibilibus, esquot; deuota iucundita=: niagnifics,nbsp;te alliceret populum ad reuerentiam domini dei patrumnbsp;fuorum : ideoq^ epiftolas mittit, non tantum ad ludam,nbsp;fed etiam ad alias tribus regni ifraelis,quia re�dui erantnbsp;excaptiuitate iam fada illorum per Teglat phalazar.nbsp;Ut legitur 4- Reg-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundo menfe ucnirent

Hierofolymam ad templum domini, pafeha celcbraturi domino deo. Quandoquidem primo menfe occupati fitenbsp;rant facer dotes ac Leuit�, ZT rex circa t empli purificanbsp;tionem zr reconetliafionem : alioqui regulariter pafehanbsp;primo menfe agendum f�erat.'Veruntamen etiam fecunnbsp;do licebat idfieri menfe legitime impeditis in primo.

6 4rP^t��^f�^^ri�^nt�curfores cumepiftolis ex r�gis imperio, SCprincipumeiusin uninbsp;�erfum Ifrael Slt; Iiidam iuxta id quod rexnbsp;iulferat, pr�dicantes, Filii Ifrael reuertiminbsp;ni ad dominum deum Abraham, Ifaac, �Cnbsp;Ifracl, �C reuertetur ad reliquias qu� effu^nbsp;geruntmanus regis AfTyriorum.

Nolitc fieri ficut patres ueftri SCfratres qui recefferunt � domino deo patrum fuonbsp;rum,8C tradidit eos in interitum,uf ipfi cernbsp;nids.

g Nolite indurarc ceruiccs ueftras, ficut patres ueftri.traditemanus dno, �^uenitcnbsp;adfan�uarium eiusquod fanc'Iif�cauitinnbsp;�ternumtferuite domino deo ucftro,filt;�.'nbsp;uertetur � uobis ira furoris eius.

Pron�ttitpijfiimus rex dementia domintaffuturant refiduis lfraelitis,nondum abdudis ad Ajj�rios,fi reuernbsp;tantur ad timorem, Icgitimum cultum domini dei panbsp;trum fuorfidei Abraham, �faac z^ lfiael,ne z^ till pofinbsp;alios relegentur in cxilium,zr capiantur in tiationestdinbsp;feantq; ex imf�idapcenafuis fiatribuscaptiuisreuertinbsp;ad dominu,ccrui:cm d�primer e,zr legi obedire: Quinnbsp;manum domino prabeant, f�diis initum feruare pro^nbsp;mittant denuo,zr legitimum fandificationis loc�tem^nbsp;plivm Hierofolymis adeant, de lege domini infiituendi,nbsp;zr ad uerum dei cultum reducendi, cuius indignationnbsp;ttem iufiam experti fint,zr ablegare fludeant, toto cornbsp;dereconciliandi.

9 Si cnim uos reuerfi fucrids ad domina, fratres ueftri, amp; fihi ueftri habeb�tmiferi*nbsp;cordiam corademinis fuis qui illosduxenbsp;runtcapduos, amp; reuertetur in terra hanctnbsp;pius cnim amp; clemens eft dominus deus uenbsp;fter, fiCnonaucrtetfaciemfuam�uobis, finbsp;reuerfi fucrids ad cum.

Nedumpromittit dei clementiamfuperflitibusiUis, fed ZT uel reditivm captiuorumjratrum fuorum, uel filnbsp;tem ut leuiusfirant exiliam, ZT captiuitatis miferias innbsp;tergcntes,firelidi intra terram religiofius domino exnbsp;perint deferuire, ZT toto corde reuerti ad dominu.Tas.nbsp;lis enimfiducia habenda in dominum efi, ut longe maionbsp;rdprtefii(rcwliteotmer�sadfetotocorde,quamaude�

TT 5


-ocr page 498-

paralip, secvndvs.

ant orare,uelfibi poUiceri.

ciuitarem per terra Ephraim amp; Manafle, ufq; ad Zabulon, illis irridentibus 0(. fub-fannantibusecs.

� I Attanicn quidam uiri ex Afer amp; Manaf fe amp; Zabulon humiliati funt, SC ueneruntnbsp;�erufalem.

Vrgebat iudiciumdomini bnpiof ifraelitiH de tribu bui Ephraim tHanajJe er 'Zabulon,ne falutaribiK montnbsp;tis acquiefeerent. lam enit� adau�iii in 'mtmenfum peconbsp;catts,reuerti non poterant ad dominum ,flatim pariternbsp;in Affyrios abduccndi.Aliqui tarnen ipforum cordatio^^nbsp;res (S' ele�li ex multis, qui �rta�is genua fua ante Baalnbsp;tun curuauerant,humiliati �unt, er perfua� ut Hiero/onbsp;lymam uenirent ad pafcha domino celebrandum,

Nf mo ad dominum conuertitur, ni� porreila manu dei adiutus, Adiuuatur autem,qui ecclcfu eledorum abnbsp;eetemo in�ertus e�: e^ falutaribus quoq; pralatoru monbsp;nitis obfequi,munus dei e�,non liberi no�ri arbitri�fi�*nbsp;ne gratia domini praueniente. Monere ��t� debent preenbsp;fides�ecundum uerbum domint, non propria temeritatenbsp;iubendo quiduis.

�4 Et furgentes deftruxerunt altaria qu� crantin lcrufalem:atq;uniuerfa in quibusnbsp;idolis adolebatur incenfum, fubuertentesnbsp;proieceruntintorrentem Cedron.

1 j nbsp;^Immolauerunt aut phafe quartadeci�

ma die menfis fccundi. Sacerdotes quoej^ atq; Leuit� (tandem) pudoreperfufi fa n�ifinbsp;cati obtulerunt holocaufta in domo dfii*

Communi uoto r�gis er populi,non priuatortim te^^ meritate, aras pa�im in urbe er extra urbemfubuerte�nbsp;runt, qui ad pa�chte�acra aduener�t, quartadecima dienbsp;men�s fecundi, miniflrantibusfaeerdotibus er Leuittsnbsp;in �uis ordinibus iuxta legem.

DIB R E H AIA M I

Pro multitudine populi er temporis breuitate rantia^ multorum, quiextribubuslfraeli�eiregniue^nbsp;neraitt prater morem qua� denouocouer� adeultwntnbsp;deiacrier uerum,quadam tune fieri contigit contranbsp;legem, quantum attinet ad:purificationes legates, qtuenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5}

non omnes ex amu�im feruabantur : pro quibus huma^ nis negligcntijs,rex Ezechias plenus uerafide er iudionbsp;cio Jpiritus dominum deprecatus e�, nepuniret deH�a,nbsp;fed boni con�deret, dementer^ fufciperet noui populinbsp;noua nota aeg-atiam. Quandoquid� non igwrabat rotnbsp;pZ�ri� haberi apud deumfidem ac fiduciam fidehufuo^nbsp;rum, qu�m ceremoniarum ritits, per ignorantiamp^*nbsp;tim negledus fine contemptu legis.

io nbsp;Qu�cxaudiuitdns ,amp; fanauitpopu^�*-

2.1 nbsp;nbsp;^Fecerunt^ filii Ifrael qui inuentif��^

in lerufal�, folcnnitatem azymor� fept^�' diebu� in l�titia magna,laud�tes dni� pf�^nbsp;fingulos dies, Leuit� quoq; er facerdotesnbsp;per organa, qu� fuo officio congruebanUnbsp;Sana�e dominus populu dicitur ad orationem Btt�nbsp;chiathoc e�, minime puniuit n�glig� tius admtfit'gt;n [aMnbsp;fide,ex qua ceremonia; placent,fine quibus

2.2. ^Etlocutus eft Ezechias ad cor Cl��'� Lcuitarum qui habebant intelligentie^�nbsp;nam fuper domino, Sicomederutfept^��nbsp;diebus folennitatis immolantes ui�bi^esnbsp;pacificor�, amp; laudantesdominumdr�*�nbsp;patrumfuorum.

2.5 ^Placuit^ uniuerf�multitudi�'�?^ lebrarent etiam alios dies feptem� Q���nbsp;fecerunt cum ingenti gaudio.

2.4 Ezechias aut�rexIudapr�bueratmuL titudinimilletauros, amp;fept� milliac���^nbsp;principes uero deder�tpopulo taures milnbsp;le, amp; oues dec� millia ; fandif�cata eft ergonbsp;facerdotum plurima multitude.

Et hilaritate perfufa omnis turba luda tamfacerdotum ScLcuitarum q uniuo^efnbsp;frequcnti�qu�uencrat exlfraehpro^^^^'nbsp;torn 4q;deterra Ifrael Sthabit�tifiin^�,nbsp;�6 Fa�a� eft grandis celebritas in leru'aicnbsp;qualis � diebus Salomonis fili� Dauidre^nbsp;gis Ifrael in ca urbe non fuerat.

27 ^Surrcxer�t autem facerdotes atq;!^ uit� benedicentes populo, �C exauditanbsp;uoxcor�jperuenit^oratioeorumi��nbsp;bitaculum fan��um c�li.

� quot;Videtur confilio teuitaru ac facerdotum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g�ni of'**'

dam ordinalfe,non contra fed prater legem ad illgt;td tel� njti�. pus,ad populu magis alliciendum, ut maneat diutius,adnbsp;plenius audiend� Icgem, er firmiusm refumpta uera renbsp;�j^ione perfi�end� prorogando fi�uitatein pro uolenttnbsp;bus er�iontancis ali� feptem diebus, quibus CT reganbsp;liberalitate totus fu�entatus e� populus. Q�ia �nbsp;rant quidam de omnibus tribubus coUcili, ideo diciturnbsp;fimihs nonfidfie pafchalis folennitas � temporibiA Salonbsp;monis,quiultimusfi(eratrextotiusifraeliif

-ocr page 499-

PARALIP. SECV-ND-VS.

CAP VT xxxr.

Vm^h�cfuiflct ntccclebrata, egreuus eft om nis Ifrael,qui in-uentus fuerat in urbibus luda,nbsp;�(. fi-egerunt fimulachra, fucci-derunt�lucos,demcliti fu nt excelfa, Sial

taria deftruxerunt � non fclum de uniuer.-

fo luda �C Beniamin, fed amp; de Ephraim quoq� Si Manaffe, donee penitus cuerte-rent.- reuerfi^ funtomes filq Ifracl in poC-feffiones �C ciuitates fuas*

Inflrui^KS litiiucrftis pofiulta intra dies pafchales de uoluntjte dni, or Irge audita,flatim animivm appulit adnbsp;idolalatriam uniuerfam extermin�dum.ln terra reUquanbsp;ifraelitaru,Ephraim fcilicet [Aana�is,flatuas, ara^,nbsp;tucos,excelf� omnia fubuertendo, aittequam quifquamnbsp;fediff'etadpropria.Tantiimrefirtiuflumhaberereg�tnbsp;fan�e inflrui populum,crueritatem agnofei.

^Ezechias autconftituitturmas facer^ dotales,ScLeuiticas per diuifioncs fuas,nbsp;�n�quenqj in officio proprio, t� facerdo-turn uidclicet q Leuitaruin,ad holocaufta*nbsp;Sc pacifica, ut miniftrarent 8C confiter�turnbsp;canercnt^ in portis caftrorum domini.

Rc/KtKit ordines or ojfida � Dauidc in�ituta omnia fuo loco ufu.

Pars ante r�gis erat, ut de propria eius fubftatia offerretur holocauft� mane fem^nbsp;per, Sc ucfpere, f^bbathis quoqj 5c cal�dis,nbsp;Scfolennitatibus c�teris, ficut fcriptft eftnbsp;inlcgedomini.

4 Pr�cepitetiam populo habitanti�leru falcm, ut datent partes facerdotibus Sc Lenbsp;uitiSjUtportentuacare legi domini.

Exemplo�uo CT iu�u ordinauit rex de facrificijs fes eundum legem domiiW offvrendii,�ngula f�ts temporisnbsp;bui ritibuf �facerdotibiti,Qu,if,quid,Gr quantu danbsp;ret,�ue �gt;onte,�ue luxta legem,de primitifs animali�,nbsp;�umeittorum acfru^luuin : qua: er comportabantur innbsp;aceruos �ngulos �^fideli manu di/jgt;enfabantur fccundunbsp;^ommi�ionem regis.Quo contigit ut certits populus denbsp;u�i oblatorum,cr �deli adtnini�rationemigt;ult;�nbsp;flrorii/m Leuiticorum cr regis,libcra�ius comportaretitnbsp;oinnia,^ o-efeeret plurimum thefaurus i�e communisnbsp;domo domini et regis.Domini quoq^ benediilione in^inbsp;dies omnia augebantur, etr ueluti per dei miraculim funbsp;{gt;erefflucbant,quantumlibet multa quotidie abfutnerennbsp;tUr.Re ucra enm nondecre�eit priuatis commodis, connbsp;tribuentibus deo,qu� dei funt,G� d�cimas uel cleemofynbsp;nasfidcliter largi�tibus, eis poti�im� qui illisbene utunnbsp;tur, quibus gt debentur ,fecundum legem dei, iujlitiienbsp;-CT charitatis.

�5 Q�odc�percrebuifl'etinauribusmuL titudiniSjplurimas obtulereprimitias fili)nbsp;�frael, frumenti, uini 8C olei : mellis quoqjnbsp;omnium quf gignit humus d�cimas denbsp;o^^nibus abundanter obtulerunti

D IB R E H AI A MIM. lyo

lionfubitoncc�nepradicatione uerbidciconucrti popu'ul�/^ tur populus ad meliorem mentem, �r adfiut�us iuftiti� p�iutcn-ac uerum cultum dei. Inculcanda ei-go e� dodrinapieT:nbsp;tatis,opportuneq; CT importune in�andum, arguendinbsp;fideles funt,obfecrandi,m�ruendipriuatimnbsp;nbsp;nbsp;publice.

D�cima quomodo danda fint hic exemplo docetur, pie uitammflituentium fideli�pro�ifitittationeeorum quinbsp;uerbo dei inferuire, er Chriflianos mores ac pietate uernbsp;bo Gr opere inflituere, promouere Gf conferuare de=tnbsp;bent ecclc�aflica elc�ione,�ue hi quidem fpirituales dinbsp;cantur,�ue �eculares.Qui enim ecc�ߣminiflrant,flinbsp;pendifs eccle�aflicis funt nutriendi, non ad tngiuuicm,nbsp;fed honefiatcm,Gt' ut non illis defit m.iteria benef-aciettnbsp;di eis,quibus ex ofiicio obligantur. Pniniti.e autem no=snbsp;minanturfi�umenti,uiiii,olei,meUis,Gr omnium prouettnbsp;tuum agri, non pecunia, argenti gsquot; auri, quibus tarnennbsp;compenfari pradiila poffumt, ne quid defit imnifiris ecnbsp;clefianecejfariorimadofficiafua.

Interrogauit^ Ezechias facerdotes SC Leuitas,curita iacerentacerui.

11 intulerunttamprimitias qdecimas, 8C qu�cunqj uouerant fideliter. Fuit autemnbsp;pr�fedius eorum Chonenias Lcuifa,Sc Senbsp;mei frater eius fecundus:

�5 ^poftqu�lahiel,�c Azazias,SCNahath, Sc AfaeljSC Icrimoth,Io2abad qq; �C Eliel,nbsp;Sc Icfmachias,6CMahath,8C BanaiaSjpr�^nbsp;pofiti fub manib� Choneniae 8C Semei franbsp;tris eius, ex imperio Ezechi� regis SC Azanbsp;riaepotificis doin� dei (ad quos oiapertinebat.)

� 4 nbsp;nbsp;Core uero filius lemna Leuites, 8C iani-

^tor orietalis portf ,pr3epofitus erat lis quae fponteoffcrebatur deo, primitiis^ SCcoiinbsp;fecratis in fan^lafandorum.

I .y Et fub cura eius Ed� 8C Meniaminjefuc ScSemeias, Amarias qqj SC Sechenias,innbsp;duitatibusfacerdot��ut fideliter diftribuc

4

-ocr page 500-

PARALIP. SECVNDVJ.

rent fratribus fuis partes niincribus atq; maioribus�

  • 16 cxceptis maribus ab annis tribus SCfu^nbsp;pra,cundis^ qui ingrediebantur t�plumnbsp;domini, �� quicquid per fingulos dies connbsp;ducebatin minifterio atqjobferuationib�nbsp;tuxtadiuifiones fuas

Mert/�tcrhocoE�pO'Mnt decimxi coUig/rre terrand� fceittiugt;n,�r in menfe feptimo defierunt,iam maturatisnbsp;coUeilisq; omnibuf, ut nihil ittoru non dddecimaumnt,nbsp;hoc e� redegerint in fifeum ecclefia�icu, ad eccle�afli*nbsp;CM perfotiM fujkntdndM, (punies funt n�ni�ri ecclefiicnbsp;uidu^,orphani,pupilli,ldnguidi,fenef,peregrini,paupenbsp;res:ne fit qui mifere uel turpiter mendicctre cogatur.Hlt;enbsp;autem omnes ecclefiaflicie diuititc perfideli�imM perfonbsp;tiM adn�gt;uflrentur,z^ di/�enfentur iufj�regii or muginbsp;ftrdtHUtn�un�ii ilUs qui eeelefiain docere debent^quo^^nbsp;rum interfit, ut officia reipublica necefj�riafideliter etnbsp;legitime perfitngantur.

  • 17 nbsp;nbsp;facerdotibus per fatnilias, 8C Leuitis �nbsp;uiccHmo anno �C fupra per ordincs �c turnbsp;mas fuas,

  • 18 nbsp;nbsp;uniuerf�^ multitudini ta uxoribus qnbsp;liberis eor� utriufqj fexus, fideliter cibi denbsp;his qu� fandificata fuerantpr�beb�tur�

Ne dum ecclefitemini�rii annonaprieflabctturle�� tuna pro fe,fed pro totd quoq^familid uxor�, filiorum,nbsp;filiarum,zx necef�drite�dmiU�, qu� cr per capita, fiin^nbsp;gu�a numerabantur, cr commode l�is prouidebaturdenbsp;oblatis cum �vmma fide, dd omnium commoditdtem

tw ui�lu GT ami�lu,�rc.


  • 19 Sed �cfilior� Aaron facerdot�pera^nbsp;gros,etfuburbanaurbi�fingular� difpofinbsp;ti er�t uiri qui partes diftribuer�t uniuerfonbsp;fexui mafculinOjdefacerdotib� 8(. Leuitis*nbsp;io FecitergoEzechias uniuerfa qu�dixLnbsp;mus in Omni ludaoperatus^eft bonfi8Cnbsp;relt;fium,amp; uerum coram domino deo fuo.

    in uniuerfa cultura minifterfi dom� do


    �.1


    mini, iuxta legem �C ceremonias, uolens requirere deum fuum in toto corde fuo� fe


dt^ profperatus eft.

A�ijs quoq; t�poribui quado fitn�ionibui mini�erio rum non fecund�fiiM quafiq^ uices in t�plo incub�rent,nbsp;fed urbibusfuts Aaronitte uel LeuitiC domi erant pr^efsnbsp;fentq^fiamilifs,cr urbibuf doc�dts/ud quoq; annona dinbsp;Ugenter proueniebat cr dabacur.ln fummd,qcquid �zenbsp;chitu dno deofiiogratit, legiq; conforme arbitrabatur,nbsp;fummd animi integritate deuotione perficiebat,ordinbsp;nabat cr in�itucbat,tdm in publico regimine rcgni,q 'mnbsp;ceremonidli cultu dei in t�plo,ideoqi et profitere egit,etnbsp;filiciter prof�cit in omnibut,tdm pacis tempore q beUi,

lt;fCAPVT XXXII.

� [Oftqu�amp; huiufcemodi uerita jtem,uenitScnacheribrexAiry=�nbsp;nor�,8i ingreffus Iud�,obfeditnbsp;cittiut�s munitas�uolcns cas capere.


DIBRE HAIAMIM.-

� QuodcumuidilfetEzechiaSjUcnilTefc� licet Sennachcnbj�C totum belli impetumnbsp;uerti contra lerufalem;

  • 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inito cum principibus c�filio, uiris^nbsp;fortiifimis, ut obturarent capitafontiumnbsp;qui erant extra urbcm: SC hoc omnium denbsp;cernente fententia,

congrcgauitplnrim�multitudinem,SC obturauerunt cundos fontes, riuS quinbsp;fluebatin medio terr�,dicentes : Neueni--ant reges AiTyriorum, Slt;inueniantaqua�nbsp;rumabundantiam.

Supplcntur hic quadam obmiffa in libro Regu, recuperatam religionem ueram,in�itutumq; in templenbsp;domini Leuiticit cultii dei, tentatur rex pif�imufnbsp;mo rege Affyrioru,ut eSquot; gloria domim dei exerci�/^'^nbsp;clarificctur,?^ fides pif regis cofirmetur.Exemplonbsp;bito dus fi-ntenti�,qua omnes pieuiuere uolentesitKt^nbsp;dunt in tentationescalamitatH,4quibustanKnclenten*nbsp;tia donumliberantur. Sennacheribobruit fuoexercitKnbsp;etiam regni iuda urbes er munitiones, peruafit uf^nbsp;Ldchis,comminatus aduentu fuo etiam metropol��nbsp;piendam Hierofolym�. Licet aut propheta ifa�e conf^nbsp;Idtionemteretur �rtiter diuino aHxtlio,cui tuW^'*nbsp;bebdt, no tarnen 'mtermifit cireuffiedionis humatt^�l�nbsp;dum r�gi dignu: fed qua;cunq; urbi opportuna uidebat,nbsp;Cf ha�t imminenti cotraria diligenter adhibuit, uquiiinbsp;extra urbem promanantes deriu�do ad ufum ciuiuM,fi^nbsp;aquaru copia intra urb�, extra haberctur earui'���P�tnbsp;y Aedificauit quoq,� agcsinduftrieoi�*�^nbsp;mur� qui fucratdiffipatus, 8t extruxitt^'�^nbsp;res defuper,amp; forinfecusalterSmurun�nbsp;inftaurauit^ Mello in ciuitate Dauid.rif'�^nbsp;cit uniuerfi generis armatur�, 8C clypfo�*nbsp;lAuros,m(ienid,turres ac munitiones firmauit, ude*nbsp;muralia cedificauit, uaUum quoq; cf intra duosnbsp;ambitu opportune muniuit, armaturoi quoq^ fuffid^nbsp;tes ciuibus preparauit.

  • 6 nbsp;nbsp;Conftituitcp principes bellatoru i*�^'nbsp;ercitu. Et conuocauit uniuerfosnbsp;port� ciuitatis, ac locutus cft ad cotnbsp;dicens�

Hilitiam quoq- ordinauit per legiones amp; centuri^.^ ttK,prisepofitisillisfirti�imisducibus. , �

  • 7 nbsp;nbsp;V iriliter agite,Sc confortamini,nbsp;mereneepaueatis regem Aifyrior�j^ ,nbsp;uerfam multitudin�qu�eft cunif^�*�!.nbsp;toenimplures nobifcumfunt,qcu^^

  • 8 nbsp;nbsp;Cum illoenim eftbrachi� carne^jnbsp;bifeum dominus deus nofter quia��^�*^''nbsp;toreftnofter,pugnat^ pro nobis.

  • 9 nbsp;nbsp;Confortatusep eft populus huiu*^^nbsp;di uerbisEzechi� r�gis luda. . �

Confolattts e� populii omnem de fauore to Hits affuturo,fi domino fiderent cr � falt;:i^ '���W�nbsp;regis quant�libet firti�imi n� firmidarent-^ Pnbsp;dotninu a�ifkiKem haberent omnipotetifi}


*

-ocr page 501-

PARALIP. SECVNDVS.

fiium ui�orito-�t author�:ex ho^u parte fiduciit regna^ tet i� brachiucameum, human.uirtutes,c^ inultitudinbsp;Item: quit tarnen reuera longe pluret phalanges exerd-tuimt coelefliu ejfent dno militantes,q regi �^fyriorum.

^Qy�poftqu�geftafunt,mifitSenna chcribrex Affyrior�feruos fuos,lerufal�nbsp;(ipfe cnim c� uniuerfo exercitu obfidcbatnbsp;�^achis) ad Ezcchia regem luda, SCad oninbsp;nem populum qui eratin urbe,dicens,nbsp;11 Hfcdicit Sennacherib rex Aflyrioru,Innbsp;quo habentes fiducia, fedetis obfeffiinle.-rufalem�

�a. N�Ezechias deccpituos,uttradatnior ti in fame 8C fiti, affirmans quod dominusnbsp;deus uefter liber et uos de ma nu r�gis AC-fyriorum^

�5 Nuquidn�ifteeftEzechias quidcftru= xit cxcelfa illius, 8C altaria, SC prf cepit ludp

Icrufal�jdiccns� Coram al tari uno ado-�bitiSjSc in ipfo comburetis incenfum^ 14 An ignoratis qu� ego fecerim �lt; patresnbsp;incicundis terrarupopulis^nunquid praenbsp;ualuerunt drj genti� omnium^ terrarumnbsp;liberate regionem fuam de manu mea^nbsp;�y Quiseft deuniuerfis dqs genti�, quasnbsp;uaftauer�t patres mei, qui potueriteruerenbsp;populum fuum de manu mea, ut poffit e-tiam deus uefter eruerc uos de hac manu?

  • 16 nbsp;^[Non uos ergo decipiatEzechias, necnbsp;uanaperfuafione deludat,neq}credatis ei.nbsp;Si enim nullus potuit deus cundar� geti-*nbsp;tium atqj regnorfi liberate populufuumnbsp;demanumea, �^demanupatrumeorum,nbsp;confequenter nec deus uefter poteriteruenbsp;tcuosdemanumea*

  • 17 nbsp;Sedamp; alia locuti funtfcruieius contranbsp;dnm de�, amp; contra Ezechia feruum cius�

�8 Epiftolas quoqj fcripfitplenas blafphe mi� in dominu deum Ifrael, amp; locutus eftnbsp;aduerfuni eum� Sicut dij genti� c�terar�nbsp;uonpotuer�t liberate populum fuum denbsp;luanu mea,fic amp;C deus Ezcchi� eruere nonnbsp;poterit populum fuum demanuifta�

C^Infuper 8C clamore magno lingua lu daicacotra populum qui fedebat in m�risnbsp;Icrufalem,perfonabat,utterrereteos,amp;canbsp;peret ciuitatemgt;

Locutus cp eft cotra deum lerufalem, fi-cutaducrfum deos populoruterr�op�ra manuum hominum�

5-1 Orauer�tigitur Ezechias rex 8C Efaias filius Amos proph�tes aduerfum h�cblanbsp;fphemi�,ac uociferati funt ufqj in ccelum*

Et mifit dns angelum qui pereuff�t om-nem uir� robuft�,amp; bellatorcm, amp; prin ci pem exercitus regis Affyrior�.Reuerfus^nbsp;lt;lt;^cumignoniinia in tert�fuam. Cum^

D IB R E H A I A M IM, ly� ingreffus effet dom� dei fui, qui egreffifucnbsp;r�t de utero eius, interfecer�teum gladio�nbsp;Qult;� hic fcribmtur jlriaim,�t�us leguntur in libronbsp;Reg.4..cap.iS.Et tnfermonibus ifaiie proph�tie.

^fSaluauit^ dns Ezcchiam,amp;: habita-tores Icrufalenijdemanu Sennacherib r�gis Affyriorum, 8{ de manu omnium, �C pr�ftitit ei quictem per circumitum^

vfci Hieronymus tran�ulit, Etpneflitit eiquietetii per circuitum : eandem feMenti�Hebrteus aliter eloquinbsp;tur,Abduxit eos,fcilicet hof�es omnes Ezechite,propternbsp;fid�fuam,quiiliu circudeder�t:�rta�is legit

1.4 Multi etiam deferebantfacrificia dno in lerufal�, �lt; muncra Ezechi�regi ludatquinbsp;exaltatus eftpofthpc cor� cundisg�tibus.nbsp;Propter fidetn regis Ezechu, cr miraculofam uidonbsp;riamftragem^ coelitus fadamtotius f�r� exercitus A fanbsp;fyrioruin ampltficata ejlgloria dei ifrael ad exteras naanbsp;iioneSjUtmuneraquoq; a/�rrentur domino deo�fraelisnbsp;ad templum, cr fides in dominum continuo diuulgaramp;anbsp;tur in orbem.Iam enim perfidis ifraelitis abie�is � dominbsp;no,attrahebantur multoplures exgentibus, cr ecclefiitnbsp;fidebum augebatur, paulatim fynagoga decrefeebat,nbsp;cr cerononU indies labefadcdtantur,quantum[ibet uelnbsp;probus Ezechias,uel poflea lofas pro uiribus illas popttnbsp;lo reflitueremolirentur, lam cnim ab ore domini prodienbsp;rat uerbum domint,Qu� mibi multitudo uidimarum uenbsp;ftrarumfplenusfum,holocauflaarietu,crc.nolui,Quisnbsp;hiec quaf�uit de manibus ueftris^ztrc. ibidem multa.Pojlnbsp;qux ftatmi promittit afeenfum omnium gentium ad d9nbsp;mum domint dei lacob,crc.

15 ^In dieb� illis �grotauitEzechias ufqj ad mortenij�C orauit domin��exaudiuit^nbsp;eum,5Cdediteifignum.

2.6 Sed n� iuxta beneficia que acceperat,re tribuit,quia eleuat� eft cor eius�Sc fada eft:nbsp;contra eum ira, amp; contra lud� Sclcrufal�*nbsp;a.7 Humiliatus^eftEzechias,eo quodex*nbsp;altatumfuifrctcoreius,tamipfe q habita-toreslerufalem�amp;idcirco non uenitfupernbsp;eos ira domini in diebus Ezechi�.

^8 Fuitautem Ezechiasdiucs, Scinclytus ualde, amp;thefauros fibiplurimos congre-gauit,arg�ti SC auri,amp; lapidis pretiof�, aronbsp;matum, amp; armorum uniuerfi generis, �Cnbsp;uaforum magni pretfi,,

2.9 Apothecas quoqj ffum�ti, uin�, Sf olei, 8C pr�fepia omnium iumentor�, caulas^nbsp;pecorum,

  • 50 nbsp;nbsp;amp; urbes fibi �dificauit.-habebat quippcnbsp;gregesouium amp;armentor�innumcrabi- ,nbsp;les, co quod dediffet ci dominus fubftan-tiam multam nimis

  • 51 nbsp;nbsp;Ipfccft Ezechias qui obturauitfupcrionbsp;rem fontem aquar� Gihon, �C auertiteasnbsp;fubter ad occid�tem urbis Dauidnn omninbsp;bus operib� fuis fecitprofper� qu� uoluic^


-ocr page 502-

PARALIP. SECVNDVS.

DIBRE HAIAMIM. -


3^ Attamcn in kgatione principu Babylo nis, qui miffi fuerantadeum, utinterroganbsp;rent de portento quod accidcrat fuper ternbsp;ram,dereliquitcum deus uttentaretur, SCnbsp;nota fierent omnia qu� er�t in corde eins.

^[Reliqua autem fermonum Ezechi�, amp; mifericordiarum cius feripta funt in ui=snbsp;fione Efai� filii Amos prophet�, in libronbsp;regum luda amp; IfraeU

Languor zx tnedicamen ctmgratiaru/mailione ples niut alibi Icguntur.��ic tarnen fuperbia infimulatur,pronbsp;pter lt;iuam iUi dominuf poenam pr^dicit, Hiero/olynttenbsp;uaftandte, non g^uod tanttvm f�erit crimen i�ud/ed ut dinbsp;fcatnui neminem quantumlibet iufttvm poffc fu�inereiunbsp;dicium dei ,fi ad uiutMfn opera zr cofeientia exiganturfnbsp;qui facile peccamui corde �r fuperbia.Dommus autemnbsp;iuflut cft,fed longanimii, er non fine fufficientibuf caunbsp;fis uindiila^ fumit,^ qui fanilus ctiaefl,non tarnen inanbsp;Kocenserit fl fiflatur ad dciiuftumiudicium.Vorta�isnbsp;arrogantiusfe habuitEzechias q tarn fandumprtneienbsp;pem decuit,ut hic textus etvm not�t.

54 nbsp;nbsp;Dormiuit^ Ezechias cu patribus fuis,

amp;fcpclierunt eum fuper fcpulchrafilior� Dauid : 8C honor�fecerunt ei in morte fua

uniuerfus luda, amp;habitatores lerufalem: regnauit^ Manaffes filius cius pro eo.

Ne hic anfam fumeret defindendi pompas exe^ quiarum tot luminibus er mi�is celebrandis, de quibusnbsp;ueteres nihil feiucrunt, ideo trafluUmus hiefenfum quinbsp;legitur apud Hebrteos,ubi dicitur tantum hoc. Et honosnbsp;rem habuerunt ei in morte fua:quod er exponit authornbsp;de fepulchri exaltatione fuper reliquosfilios Dauid, uelnbsp;lutlu ampliore ob uiri pietatem.

CAP VT xxxiir.

Vodecim annoru erat Manaf� fes C� regnare cccpilfe�SC quin^nbsp;quagintaquinqj annis regnauicnbsp;inlerufalem.


i nbsp;Fecit autem malum cor� domino,iuxta

abominationes genti�quas fubuertitdo^ minus coramfilijs Ifrael.

  • 5 nbsp;nbsp;Etc5ucrfus,inftaurauitexcelfaquxde*nbsp;molitus fuerat Ezechias pater eius� e�ftrunbsp;xit^ aras Baalim, �i fecit lucos : 8C adora-uit omncm militiam cocIi,SC coluit earn.

Aedificauit quoqj altaria in domo dfii, de qua dixcrat dominus, Inlerufalem critnbsp;nomen meum in acternum*

Aedificauit aut ea cu n do exercitui ccc^ li in duobus atrfis domus domini.

  • 6 nbsp;nbsp;Tr�firc^ fecit filios fuosperigneinualnbsp;IcBenEnnom.*obferuabatfomnia,fedabanbsp;turauguria,malcficis artib�infcruieba�hanbsp;bebat fec� magos, SC ine�tatores, multa^nbsp;mala operatus eft cor� dno, utirritarct e�,

  • 7 nbsp;nbsp;ScuIptilequoqjSCcoflatilefign�pofuitnbsp;in domo dei, de qua locutus eft dfis ad Danbsp;uidjS^ad Salomonern filium eius, dicens.nbsp;In domo hacamp; in Icrufalemqu�elegidcnbsp;cundis tribubuslfrael, pon� nomen meunbsp;in fempiternum.

  • 8 nbsp;nbsp;Etmouere non faci�pedclfrael, deter*nbsp;ra quam tradidi patribus eor� ita dunta*nbsp;xat,fi cuftodicrint facere omnia qu� prfcenbsp;pi eis, cundam^leg�. Sc ceremonias atqpnbsp;indicia qu� mandaui per manum Nlofi*

  • 9 nbsp;nbsp;Igitur Manalfes feduxit lud� SC habita*nbsp;tores Ierufal�,ut facer�tmal� fuper genresnbsp;quas fubuerterat Dns � faciefilior�IfracL

,0 Locutus^cft dns ad Manaffen,^�^^ populum illius.-Sc attendere noluerunt*nbsp;Qute hic leguntur,aduerbum habcnturinliit^^*nbsp;Kegwmcap.i�.

11 nbsp;nbsp;Idcirco fuperinduxit dns eis principe�

cxercitus regis AflyriorG-ceperunt^Ma* nairen,�C uind�catenis,atqj compedibusnbsp;duxeruntinBabylonem.

12. Q�i poftquam coanguftatus cft, orauit domin� deum fuum: SC humiliatus eft�^nbsp;de coram deo patrum fuorum.

  • 15 Deprecatus^ eft eum,SC obfccrauiti^^nbsp;tcntc.-SC exaudiuit oration� cius,rcduxit*?nbsp;eum lerufal� in regn�fuum � SCcogno*'^�^nbsp;Manafles quod dominus ipfe eftet deus.

�4 Pofth�c�dificauitmurumextraciu^^ tem Dauid,ad occidentem Gihon,nbsp;ualletab introitu port� pifeium SCnbsp;deditOpheljSCexaltauitilIum ueheJU^^^nbsp;conftituit^ principes excrcitus in cuu*^^nbsp;ciuitatibus luda munitis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

I y nbsp;nbsp;Et abftulit deos alienos, 6C fimulacur�

de domo domini.' aras quoq? omnes quaS fcccratin monte domps domini Seiner

falcm.-SCproiecit extra urbem. ,

  • 16 nbsp;nbsp;Porro inftaurauitaltarc domini,

molauit fuper illud ui�hmas pacifiea��^ laudem: pr�ccpit^ lud� ut feruire^nbsp;nodeolfracl.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jj

  • 17 nbsp;AttamenadhucpopuIustmmolaP���nbsp;cxcclfis tantum domino deofuo.

Emendatio t^lanaffe hoc loco dilig�ter in libro Regum prorfes obmittitur. Captusnbsp;bylonedu�lus poft graui�imacrimina fuanbsp;gyatiamdomiiupotentiam ac iuflitiamdeij�^nbsp;clementiamauo fuoAchasnegatam confecv^�^'^rnbsp;mino.��ic enim Mana/J�spaenitcntilt;eJ}gt;ecult*^gt;;nbsp;patitur fe corrigi, orat dominum pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

mittit cr prieflat emendationem uitie,fcandal^ r qua: pofuerat,cultum domit� inflaurat,nbsp;pro peccatis, erfalutaria, regnumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

atqi munit urbes,er ipfam Hierofotyma: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do*

eatenus tol�r�t, quatenus ibidem non ali/s minodeolfi-aelfolificrificetur. Auditaerg�gt;{�nbsp;tia liana^e^rKinQ de clementie domini


-ocr page 503-

PARALIP. SBC VND VS.

twmiibet pecauerit: non ut procliuior qui�gt;idm reddam tur ad lapfunijfed minui de uitiO fu� emendatione, dcq;nbsp;peccatorum remi�ione de�gt;eret,non peccandifit exemnbsp;pli�n,fed refipiendi fide�buf.

Reliquaautemgeftor�Manafle,8Cob^ fccratio cius ad dcum fuutn t uerba quoq;nbsp;uidcnti�,qux loquebantur ad cum in no�nbsp;mine doniini dei Ifrael, continenturin fernbsp;monibus regum Ifrael.

*9 Oratio quoqj eins Sf exauditio. Sienne ^peccata,atq}contcmptus,locactiam innbsp;quibus �dificauitexcelfa, Sifecitlucos, SCnbsp;ftatuas antequ� humiliaretur, fcripta funtnbsp;�n fermonibus Hozai.

Dormiuit ergo Manaffes cum patribus fuis,8i fepelier�t cum in domo fua:regnagt;-pro eo filius eius Amon.

Itott}� hic cernimui quanta nobii Kebritorwm mo^ fdmenta intcrciderint,quacunq; tandem ratione,fednbsp;deicatholiciedoiirinarum necefiariartim nihil defidesnbsp;ratur.

^VigintiduorfiannorumcratAmon, ^�uumregnareccepiffet� Si duobus annisnbsp;regnauit in Icrufalcm.

Fecit� malii in confpeclu domini,ficut feccrat Manaffes pater ciusjSC cudis idolisnbsp;quae Manaffes fueratfabricatus, immola-uit,atq?feruiuit.

Etn� eftreucritus faciem domini,ficut rcueritus eft Manaffes pater eiustSimultonbsp;maioradeliquit.

^4 Quum� coiuraffent aduerfuscumfer ui fuijnterfeccrunt eum in domo fua.

Porro reliqua populi multitudo, c�fis ijs qui Amon pcrcufferant,conftituit reg�nbsp;lofiam filium eius pro eo.

Qtt� derege Kmonmalo legunturhic,etiamalibi fcripta fifnt.

CAP^VT XXXIIIL

Cto annoru erat lofias cum re-gnare ccepiffet : 8(. triginta Si u-no anno regnauitin Icrufalcm. Fecit^ quod erat redum in

cofpedu dominijSiambulauitin uijs Da-Uidpathsfuimon dcclinauit neqjaddex-teram,neq} ad finiftram.

5 Odauoautannoregnifui,cumadhuc effetpucr, coepit qu�rere dcum paths fuinbsp;Dauid�amp; duodecimo anno poftquam c�nbsp;perat,mudauit lud� et lerufalem ab excel-fiSjSilucis, fimulachris�, Sifculptilibus.

4 nbsp;Deftruxerunt^ coram co aras Baalim:

Si fimulachra qu� fuperpofita fuerant,dc ttioliti funt: lucos etiam Si fculptilia fucci-dit atq; cominuihSi fupcr tumulos corumnbsp;eis immolarcconfueuerant, fragmen�nbsp;^difper�t^


D I B R E H AI A MIM. lyi y Offapr�tercafacerdotumcombuffitinnbsp;altaribus idolorum, mundauit^ ludamnbsp;SiIcrufalcm.

SedSiinurbibusManaffeSiEjphraim, Si Simeon ufqj Nephthalim cundafub�nbsp;uertit.

  • 7 nbsp;Quum^aItahadiffipaffet,SiIucos,Sinbsp;fculptilia cothuiffetin frufta,cundacpde-lubra dcmclitus effet deuniucrfatcrralf-rael,reuerfus eft in Icrufalcm,

  • 8 nbsp;^Igiturannoodauodccimorcgnifuf,nbsp;mundata iam terra Si templo domini,mi-fit Saphan filium Efeliae, Si Maafiam prinnbsp;cipcm ciuitatis, Si loha filium loachaz �nbsp;commentariis, ut inftaurar�t domum dolt;nbsp;mini dei fui.

  • 9 nbsp;Quiucnerutad Hclci�facerdotcmma�nbsp;gnum;acceptam^abcopecuniam,qu�ilnbsp;lata fuerat in domu domini,Si quam con-grcgaucrantLeuitaCjSi ianitores de Ma-naffe,SiEphraim,Siuniucrfis reliquiis Ifrael, ab omni quoq; luda. Si Beniamin, Sinbsp;habitatohbus lerufalem;

  • I o tradideruntin manibus eoru qui pr�c�

rant opcrarfis in domo domini,Si dabant illud facictibus opus quod fiebatin domonbsp;domini ut inftaurarent templum, Si infirnbsp;ma qu�q; farcirent.

  • II nbsp;nbsp;Atilli dederunt eamartificibus, Si cae-mentariis, utemcrent lapides delapidici-niSjSiligna ad commiffuras �dificq.Siadnbsp;contignationem domorum quas deftru-xerantreges luda.

IX Qui fidelitercundafaciebant.Eranta� tem pr�pofiti opcrantium, lahath Si Ab-dias Lcuitar de filqs Mcrari : Zacharias Sinbsp;Mofollam de filijs Caath,qui urgebant o�nbsp;pustomnes Lcuitae fci�tes organis canere.

IJ Super eos uero qad diuerfos ufus one-ra portabant, Si exigebant omnem facicn� tem opus ad fmgulas operas,erantfchb�.nbsp;Si magiftri de Lcuitis ianitores.

�4 Quum^effcrrentpccuniamqu�il�at� fucratin templum domini,repchtHelciasnbsp;facerdos librum legis domini (qui datuif�c^nbsp;r4t) per manum Mofi.

I y CEtaitad Saphan fcribam,Libr5Icgis inucni in domo domini.Ettradiditci.

  • 16 nbsp;^At ille intulit uolumen ad rege,Si nunnbsp;ciauit ei,dicens. Omnia qu� dcdifti in manbsp;nuferuorumtuorum,eccecomplentur.

  • 17 nbsp;Argentu quod repertueftin domo do-mini,conflauerunt: datum� eft pr�fedisnbsp;artificum, Sidiuerfaopera ftbricantium,

  • 18 nbsp;nbsp;Et renunciauit Saphan fcriba regi, di-censxLibrum tradiditmihi Helcias facer*nbsp;dos.Qs�*^ cum rege pr� fenteiecitaffet,


-ocr page 504-

PARALIP.�� SECVNDVS.


DIERE HAIAMIW.�


19 a�diflctcp rex uerba Icgis, fcidit ueftigt; nienta fua;

lo nbsp;nbsp;nbsp;pr�ccpit rexHdd�,amp; Ahic� filio Sa

phan,S^ Abdon filio Mi�cha, Saphan quo q[ue fcjrib�,Sc Afai� feruo regis,dicens�nbsp;ainbsp;nbsp;nbsp;Ite Sc orate dominum pro me, SC pro re

liqufis Ifrael SC luda, fuper fermonibus Ii= bri iftius qui repertus eft: magnus enim ftinbsp;ror domini ftillauit fuper nos,eo quod nonbsp;cuftodierint patres noftri uerba domini,nbsp;utfacerent omnia qu� fcriptafuntiniftonbsp;Holumine.

aa ^Abfit ergo Hclcias,SC hi qui fimul � re gc miffi fuerant, ad Oldam prophetidem,nbsp;uxoreSellum filfi Thecuath, filfi H�fra cunbsp;ftodis ucftiu: qu�habitabat inlerufalemnbsp;in fecunda : SC locuti funt ei uerba quae fu^nbsp;pra narrauimus.

aj At ilia refponditeiSjH�cdicitdns deus [fraehdicitc uiro qui mifituos ad me,nbsp;a4 H�cdicitdns,Ecce,egoinducammalanbsp;fuper locum iftum, amp; fuper habitatoresnbsp;cius�cun�a^ maledidaqu� fcriptafuntnbsp;in libro hoc, quem leger�tcor� rege luda:nbsp;aynbsp;nbsp;nbsp;quia dereliquer�t me, SC facrificauerut

dfis alienis, ut mead iracundiam prouoca rent incundis operibus manuumfuarfi;nbsp;idcirco ftillabit furor meus fuper locumnbsp;iftum,Sc non extinguetun

a6 � ' Ad regem aute luda, qui mi�t uos pro domino deprecando, ficloquimini, H�cnbsp;dicit dominus deus Ifrael, Quoniam audinbsp;fti uerba uoluminis,

ay atq;emollitumeftcortuum.'SChumilia tus es in confpedu dei fuper his quae di�ianbsp;funt contra locuhunc SC habitatores eiusrnbsp;reueritus cp faciem meam,fcidifti ueftimennbsp;ta tua. Sc fleuifti cor� me : ego quoq; exau-*nbsp;diui te,dicit dominus.

aS nbsp;lam enim colligam te ad patres tuos,SC

infereris in fcpulchrum tuum in pace: nec uidebut oculi tuiomne malum quod egonbsp;indudurusfum fuper locum iftum. Sc fu^nbsp;per habitatores eius. Retukruntitaq; reginbsp;cun�la quae dixerat.

a9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At ille conuocatis uniuerfis maiori^

bus natu luda 8C lerufalem,

50 ^afcenditin domumdomini,una^os mnes uiri luda Sc habitatores lerufalem fanbsp;cerdotesScLeuitae,Secundus populus�nbsp;minimo ufqj ad maximu. Quibus audiennbsp;tibus in domo domini,legitrexomiauer- .nbsp;ba uoluminis.

51. Etftans in ftatione fua,percufl�tf�dus coram dno, utambularetpoft dominum, .nbsp;8C cuftodiret pr3ecepta,SC teftimonia, 8C iunbsp;^hficationes dus in toto corde fuo^SCin to

ta anima fua, faceretep qu� fcripta furttin uolumineilloquodlegerat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Adiurauit quoq; fuper hocomnes qui reperti fuerant in lerufal� SC Beniamin :nbsp;fecerunt habitatores lerufalem iuxta pagt;nbsp;' dum domini dei patrum fuorum.

55 Abftulit ergo lofias cundas abomina* tiones de uniuerfis regionibus filiorumlfnbsp;rael ; 8C fecit omnes qui refidui erant in If�nbsp;racl,feruire domino deo fuo. Cundis die inbsp;busuit� eius no recelferut � domino deo

patrum fuorum.

I� libro Kegum omnia lire quiehicdefide amp; bui fan�ii lofia leguntur pleniiK habentur.

CAPVT XXXV.

Ecitautlofias in lerufalem

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe domino, quod immolatult;ft

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quartadecima die mefis primi�

' Et c�ftituit facerdotes in ofi*


,, facerdotes in om efis fuis : hortatus^ eft eos utminiftrarctnbsp;in domo domini.

Pafcha celeberr'mum ��of�acc�ebratum^ft'^^^�' quot; delcribitur,quod in Kegum Ubro tantum indicaturtttft^nbsp;gnificum fiiiff� pr� alijs.

5 Leuitis quoep, ad quoru eruditiontui omnis Ifrael fandificabatur domino,lo^�nbsp;tus eft,Ponitearc3min fanduario temf^nbsp;quod jdificauit Salomon filius Dauidr*^*nbsp;Ifrael: nequaquam enim earn ultra port^''nbsp;bitis.-nuc ergo miniftratc domino deo�^^'nbsp;ftro,�Cpop�lus eius Ifrael.

� In/i�tuitrexlofioido�oreslegisdiuinteexot^''^^ ' uitico,ad populum domino reconcilictndum. Dfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mini, (jHlt;e hie � rege mandatur reponiper Leuiti^ t� � cum fuum,gefladam humerii,fatK mirum uidetur,^�^^lt;�^nbsp;etiam Uebreei dicunt,eam tarn tempore lAana�ifnbsp;Achaf amotamliiilJe de loco fuo,hoc efl,fan�onbsp;rum,c[uomodo hoc hifloria nulla comm�moret,fgt;��^f�'�'nbsp;tarn necrepofitam. Qupmodo idifaiatempori^�^ . .nbsp;leremice ex aliorumnoninfuisprophetijsfrp^^.'^nbsp;rimum conquefH luiffint. Quid profiiijjintnbsp;reliqum cultits circa tanplum, area domini negi^^^^nbsp;tantopere contemptai' Habet hie liber alioqui ob uari^nbsp;tionan�cribarum ex negligentiam non emendatenbsp;quibuf hoc quoq;�rta�is habendumnbsp;UK aliud.M.axime quum author tarn dili^�tcrde} P _nbsp;xitpocnitentiamtJiana�ii,ex'reflaurationel�*nbsp;cultui,ac idolorum quorumcunt^ exteritii'f'^nbsp;tiam domini impetratam.

4 Etpr�parateuosper domosSCcog tiones ueftras in diuifionibusnbsp;cut pr�cepit Dauid rex Ifrael,SC deft�� Fnbsp;Salomon filius eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j-^eu*

y nbsp;nbsp;Etminiftrate(�e/ flate)innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ue

Jum diftributionem perfemihasn . �firoru fiiliorflpopuli turmas^ ^^'^fecun^nbsp;Priccepit in ordinanreduei officia


-ocr page 505-

PARALIP. SECVND VS.

if^tuta Dlt;iuidii cr Salomonis, ut fcilicetf�nHiot�bui fuii intendant per fortes ac uicesftmiliarimt futtrum,

amp; fa ndificati immolate phafe�fratresc� tiam ueftros, utpoffintiuxtauerba qu�lonbsp;cutus eft dominus in manu Mofi facere^nbsp;pr�paratc.

Sacrifjcia i�tur pafchalia ohtulerunt fuffcienter priui ftndificati, zr dfratribus Leuitts (tdiuti,fecudumnbsp;legem omnia admim�rctntes.

7 nbsp;D�dit pr�terea lofias omni populo qui

ibi fuerat inuentus in folennitate phafe,a-gnos �Ch�dos degregibus,8^ reliquipe^ coris triginta millia, boum quoqj tria milnbsp;tia,h�c de regis fubftantia.

Duces quoq; eius fponte quod uoucgt; rant, obtulerunttam populo q facerdotigt;nbsp;bus amp; Leuitis.Porro Helcias �lt;Zachariasnbsp;lahiel principes domus dni dederunt fanbsp;cerdotibus adfaci�dumphafepecoradu�nbsp;millia fexcenta,amp; boues trecentos.

  • 9 nbsp;Choneniasautem,8cSemcias,etianl8Cnbsp;Nathanael fratres eius ; necnon Hafabias,nbsp;amp;IehieI,amp;Iozabad principes Leuitaruninbsp;dederuntc�teris Leuitisadcelebrandumnbsp;phafe quinq; millia (pecor�)�C boues quin*nbsp;gentes.

  • 10 nbsp;Pr�paratum^ eft minifterium, 8i fietcnbsp;runt facerdotes in officio fuo; Leuit� quonbsp;que in turmis iuxta regis imperium.

H Etimmolatumeftphafetafperferunt^ facerdotes manu fuaCpn^ttiw)�)^ Leuit�nbsp;detraxerunt pelles (holocauflomm.)

IX Etfeparauerunt ea ut dar�tperdomos Scfamilias f�ngulorum, et offerrentur domino , ficutferiptumeftin libroMofi, denbsp;bobus quoq; fecerunt fimiliter.

  • 15 Et affauerunt phafe fuperignem, iuxtanbsp;quod in legepr�ceptum eft fandificataCp��nbsp;cificM uero ho�im) coxer�tin lebetibus, 8(. es.nbsp;cabis, �C ollis, �i feftinato diftribuer�tuninbsp;�erf� plebi.

*4 ^Sibi autem, amp; facerdotibus pofteapa raucrunt, nam in oblatione holocauftcr�nbsp;S^adipum, ufqjad nociem facerdotes filiinbsp;Aaron fuerunt occupati.-unde Leuit� fibinbsp;amp; facerdotibus filqs Aaron parauer�t nonbsp;Uiffimis.

Qmo iucundior effet populo pafchalis fi/buit^ts. Io� f�dfrexftcrificijs o^endispccora cun�aobtulit^nenbsp;quis armentifui iaduram pratenderet. Cuius exemplonbsp;etiam principes regni jfontefterificia obtulerunt, excinbsp;pientibus omnia Leuitis, legitime offireittibus, quonbsp;rum z^iamaliqui fuis non pe'percerunt pecoribusnbsp;itrmeiftis,fcd liberali munere populo obtulerunt, ad pa=:nbsp;fcha domino iucundi�ime celebrandum,fuas adhibendonbsp;e^eremonidS iuxta legem domini, mutuumq^ fefe iuuantinbsp;i-euitis (te facerdotibuiiinfanguine Jfargeijdo, ucb

DIBRB MAIAMIM. lyj leribus abflrahendis, igneq^ coquendis z?quot; affmdis car^nbsp;nibus adpafcha legitime cclebrandum.ricniq; parata o^nbsp;mnia, tandem populo propofuerut edenda more pafehanbsp;li, quem �rfccundumlegem i�osdocueruntedere, cTnbsp;�t fie fteret attente curabani, eatenus ut ipfi facerdotesnbsp;occupati ad populum docendu CT infitu�dum omniumnbsp;Ultimi pafeha ederint, Leuitis itUs uniuerj� parantibus.nbsp;i� turn cultus domino non alia ratione placcbat, q exfi^nbsp;de ex deuotione eorum qui fecundam legem domini a-gendo,don�no eomplaceregeftiebant, quifie fieri pr�snbsp;ceperat i[la,tK gentium ceremonijs irretirentur ad idoanbsp;lorum culturam: effetq^ in quo omnes domino obedirenbsp;poffent in externis, cum interim fide et �ducia in deuntnbsp;ac charitate in proximum fibi ue�et feruiri,^ in obfernbsp;uantia mandatorum,

ly Porr� cantores filti Afaphftabatinora dine fuo iuxta pr�ceptG Dauid, amp; Afaph,nbsp;8C Eman, amp; Idithun prophetaru r�gis (Dilt;nbsp;Uid) ianitores uero per portas fingulas ob-feruabant,ita ut nee pundo quidem difceanbsp;derent � minifterio t qua ob rem fratresnbsp;�orum Leuit� parauerunt eis cibos.

  • 16 nbsp;Omnisigiturcultura dni rite completsnbsp;eft in die illa,ut facerent phafe, efferrentnbsp;holocaufta fuperaltare domini, iuxtapra�nbsp;ceptum r�gis �ofi�.

  • 17 nbsp;nbsp;Fecerunt^ filii Ifrael qui reperd fueratnbsp;ibi, phafein tempore illo, Scfolennitatcntnbsp;azymorum feptem diebus.

Cantorum quoq^ ordo laudibus infifkbat diuinis, iit xta i�orivm inftituta, ianitores fuis incumbebant offinbsp;cqs,quibus ipfis cateri Leuitiepraparabantfuu pa-fcha,quod ultimo ederent, quo iucundior effet omnibuinbsp;folennitds.

j8 N� fuitphafefimilchuicinlfrael,adie bus Samuelis prophetf.fed necquifquamnbsp;de cudis regibus Ifrael fecit phafe ficut lofias facerdotibus,amp; Leuitis, omni ludacnbsp;Sclfrael qui repertus fuerat, amp; habitant!-bus inlerufalem.

19 ^Odauodecimo anno regni Iofi� hoc phafe celeb ratum eft.

2.0 Poftquainftauraueratlofias templum, afcenditNechao rex Aegyptiad pugnan-du in Charcamis iuxta Euphraten, �C pronbsp;ceffitin occurfum cius lofias.

XI At ille miffis ad eum nuneijs, ait i Quid raihi 8C tibi eft rexludai non aduerfum tcnbsp;hodieuenio, fed contra aliam pugno do-mum, ad quam me deus feftinato ire pr�-cepifdefine aduerfum deu facere, qui mc-cumcft,neinterficiatte.

Noluitlofias reuerti, fed pr�parauit c5 tracum bellutnec acquieuit fermonibusnbsp;Nechao ex ore dei � uerum perrexit, ut di-micaret in campo Mageddo.

Ibi^ uulneratus rex lofias � fagittarijs.


-ocr page 506-

P AR A tip. SECVNDVS.


dixit pueris fuistEduciteme depr�lio ,^a oppido uulneratus fum�

Quiatranftulerunt emndecurruinab tcrum currum, qui fequebatur eum morenbsp;regio, SCafportauerunteum in lerufalein,nbsp;mortuus^ eft, 8C fepultus in maufoleo panbsp;truin fuorum.Si uniuerfus luda Si lerufa.-


kmluxerunteum�

ExceUe/uia huiut pafchatii intcUigitur iuxtu muni= ficentiamlofiter�gis,quitoti populo folus alimoniamnbsp;omnem fuppedituuit feptem iflis diebus, ut nemo expennbsp;fas queri potuerit.Veruntitmen alijs rationibns longe innbsp;firius f�ijjie uidetur,eo quod fub Sulomone dumfloreretnbsp;gens GT regnum in maxima multitudine, qult;e iam eate=nbsp;nusimminutal�erat ut rexi�isfufficientilt;� prapararenbsp;potuerit. Continuo enim decrefcebat tarn populus q �-Ucitas ob rcgum cr populi iniquitatcm, propter quantnbsp;cr minabaturruinam de proximo imminentem,qult;e o'nbsp;fequuta efl rege occifo cffilijs pauco tempore in�lici�nbsp;ter regnAntibus,ut in libro Keg. hie confequenter.

15 nbsp;nbsp;^Et planxitlercniias fuper lofiann cugt;

ius omnes cantorcs atq? c�tatrices ufqj in pr�fcntem diem lamentationes fuper lo^nbsp;fiam replicant, Si quafi IcxcbtinuitinlC-racbccce fcriptum fertur in lamentationi�nbsp;busgt;

2.6 Reliquaautemfermonumlofi��imifc t icordiarum eius, qu� lege pr�ccpta funtnbsp;domini,

17 opera quoqj illius prima Sinouiffima, fcriptafunt in libro rcgum luda SiIfracLnbsp;Sicut ui�iori� itluflres domini pro populo fuo or �rnbsp;tia gefla bonorum regum cani debent � iuuentute, ficnbsp;etiam caflis miferandi optimorum uirorum : id quod oquot;nbsp;propheta leremias populum docuit, ne quando occaflonbsp;rcltnqueretur uana,impia,obfcena. O' libidinofa canennbsp;di,iUis qui in pietate or difeipUnaeducari debent, ne innbsp;malitijs impiorumfefe oble�tari uelle cernantur, Oquot; utnbsp;uirtutibus laus eflflt O'honor etiam apud homines, hmnbsp;tantum apuddeum.

CCAPVT XXXVI.


2L


Vlitergo popup terr�loachas filium lofi�jSi conftituit regemnbsp;pro patre fuo in lerufalem*nbsp;Vigintitriu annorum eratnbsp;loachas cum rcgnarc ccepiffet, Si tribusnbsp;mcnfibus regnauitin lerufalem�.

Amouitautem eum rex Aegypti efi ucx nifletin lerufalem, Si codemnauit terram



centum ralentis argenti,Si talento auri*

4 nbsp;Conftituit^ rex Aegypti pro eo regem

Eliakimfratrem eius, fuper ludamSileru faIem,Si uertit nomen eius loakim, ipfumnbsp;uero loachaz tulit Nechao fecum,amp; abdu


xitin Aegyptum.

5 ^Vigintiquinq? annorum crat loakim cum regnare ccepiffet,et undecim annis re


D�BRE quot; HAI AMIM.


gnauit in lerufalenn fecit^ malum coram domino deo fuo

11 Fecitep malum in oculis domini dci fm'� necerubuit faciem leremi�prophet�lo*nbsp;quentis ad fe ex ore domini.

15 A regequoq; Nabuchodonofor retef' fit,qui adiurauerat cum per deum,Siind�nbsp;rauitceruicem fuam Sicor, utnonreuertenbsp;rctur ad dominum deum IfracI*

14 nbsp;nbsp;Sed Si uniuerfi principes facerdotS}^

populus pr�uarica ti fu nt i nique iuxta uni uerfas abominationes gentium, Si polluenbsp;runt domum domini, quam fan dificau�=�nbsp;rat fibi in lerufalem*



lehoiabim, qui O' Eliabim, frater loachas, ui^c^'^'' biscaptus � Chald^is. Primo quidem�l^ahucadiuZ^nbsp;rege Babylonis,frd fub pricflito iuramctofidelitath^^^nbsp;miffus eft,quod ut nonferuaffet rebeUaffetq;, po�gt;�'^^quot;nbsp;tas perpeffas flrages. O' direptam tarn terramnbsp;mum domini,catenis uinilus abduilus efl, o'nbsp;tione inhonefla ac contemptibili mortuus,uel in uia,nbsp;aliter. Cui fucceflitfilius Ichoiachin, otio onnes ,nbsp;tribus tantum menfibus regnum tenens, O'nbsp;bus.Quicum hicmalumin con/}gt;etludominf�'^!u.nbsp;catur, confi�t culpam regum totam reijciendam utnbsp;cipesregni moderatores : ficut O' de �Zedchid patet,nbsp;qui populo fiulto O' ingrato gratificare cupieist^^f^'^quot;nbsp;xerunt ad fuam fententiam reges iuuenes, ne quidmt^nbsp;gjrumperfeueraret in regno quod iamduduiudieusnbsp;mim finiendum erat. O' extrema mala paflitrum-bias hie rex inflitutus,dicitur frater loiachin, eum �nbsp;ra frerit frater patris fui, filius iofi�. De cuiusnbsp;perfidia O'regnoleremiaspleniusfcripfitnbsp;uiusannotantur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,


-ocr page 507-

PARALIP, SECVNDV�,

1$ ' Mittebat aut dominus deus patrSfuo� rum ad illos per manu nuncioru fiiorum,nbsp;de node confurgens, amp; quotidie commonbsp;nensteo quod parceret populo amp; habitagt;nbsp;culo fuo.

At illifubfannabant nuncios dei,Slt;paf uipendebantfermones eius ,illudebant^nbsp;prophetis,donec aCcenderet furor domininbsp;in populum eius,amp; effet nulla curatio,

Cdu�fdefiruilionisregni ludaici mult�idutorcoin' ��iiiB. memorat.QUitrumprimaquiarexZedekia^lere^nbsp;km proph�tie doilrin� eS� exhortatione! contetnpfit:nbsp;featnda,quia iuramenttvtn regi Chaldieorum pr�flitMttnbsp;tionferuauit:tertia,quia domini dei fui timor em abiecittnbsp;Gquot; eontemptui habuit dominum deum fuum,id^ coittunbsp;tnaciternbsp;nbsp;nbsp;data opera abominatioaes gentiliumfeila^

efl,domum don�ni prophanando, iufii�am gt iudi^ dum non colendo. Et hoc peccatum regis.Sed es- popttnbsp;arguitur de contemptu uerbi dei, er proph�tie ac denbsp;^�^fecutionibiaprophetariim, qtios iiufiquam dnsnoiinbsp;Kiferat'ad bonum illorum ,mhil obinittendo de hit quienbsp;perdnebant ad emendationein populi,q!(� dominut cumnbsp;fi(o templo uoluiffetferuaffe. lUi autcin imdebat �^fubnbsp;fannabant,tatn uerbu don�nt minijlros iHi:dendo,atlt;^nbsp;etiam pcrfeqtiendo multiplicitcr,donec iram domini connbsp;citarent ad tuftam uindi�lam.

Adduxitenimfupereos reg�Chald�o rum,SCinterfecitiuuenes eorum gladio innbsp;domo fanciuarii fui t non eft mifertus adonbsp;lefcentis,SC uirginis,amp; fenis,nec decrepitinbsp;quid�� fed omes tradiditin manibus eins,

Vniuerfa^ uafa domusdni'tammai�= ta, q minora, SC thefauros tempIi,SC r�gisnbsp;Sc principum tranftulit in Babylonem,nbsp;gt;9 Incenderuntdom�deijdeftruxerunt^nbsp;niiurum lerufalem tuniuerfas turres com-bufferunt,Si quiequid pretiofumfuerat,nbsp;demoliti funt,

Tarditatem poeme dominia eompenfauit atrocitate, fUertendo quiequid magnificum i�is habebatur, uirot,nbsp;gt;fgt;'bem,teinplimt,facerdotium,ii{t{cnes,uirgi}tes,filiosetnbsp;fiblt;is,fenesacdecrepitot,uafa domiiu parua magna^nbsp;tbefaiffoi omnes cum domo dni,omniapc/�indata funt,

K rapina expo�ta atq^ direpta,templo er urbe com ^u/{is,mur{iq} fubrutit ey uaftatts omnibut.

Siquis euaferat gladium, dudus in Ba^ bylonem feruiuitregi 8C. filijs eius, doneenbsp;imperaret regnum Perfar u m,

*� nbsp;Vtcomplereturfermo domini ex ore le

remif^SC celebraret terra fabbatha fua .�cun dis ei�idiebus defolationis egitfabbathu,nbsp;ufepdum complerentur feptuaginta anni,nbsp;Keliquii� pauculat mifercegetuis qui gladium eff�snbsp;, �abylonem captiuits duxit rex �abylonK,fcruosnbsp;fubmgatos iam ultimo, cu exoculato rege Zedekia^nbsp;uel mort�i,uel ufq; ad feptuage�mum annum fernbsp;^^^fubiedi, donee d rege Perfarum �abjilonid e�

DIERE HAI A MIM, ly4

pta.Jnterim terra i�ael er iuda quie fecund�legem dos mini non fenferat quietem feptimo quoq^ anno ad pausnbsp;perumfolatium,iam feptuaginta perannos quieuitinsnbsp;culta, dei iudicio tota expo�ta pauperibui,im� fins �yquot;nbsp;iumentts fertii�s, defolata et�crilis.Sicfatio coa��ifunt .nbsp;credere er fenfu, qui fide uerbo domini per prophetantnbsp;leremiam Ulis traafmijfo credere recufarunti

li Annoautem primo Cyri r�gisPerfa rum,adexplendumfermoncm d�i,qucmnbsp;locutus fucratper os Ieremi^,fufcitauit donbsp;minus fpiritum Cyri regis Perfarum t quinbsp;i uffitpr�dicari in uniuerfo regno fuo,eti*nbsp;am per fcripturam,dicens.�

H�c dicit Cyrus rex Perfarumt Omnia r�gna terr� d�dit mihi dominus deus coe�nbsp;lij�Cipfcprpcepit mihi ut�dificarem ei donbsp;mum in lerufalem,qu� eft in lud�a quisnbsp;exuobiseftin omni populo cius�Tit deminbsp;nus deus fuus cumco,Slt;afcendat,

Verbum donum iudeis contemptum rexgentilis

rr � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentesau#

res reuerenter Ju/ccpit er credidit, uoceq; pra^conum diunt. toto regno fuo pradicauit rani�ionetn omnibus qui tosnbsp;to regno fuo di^erfi ifraelitie exulabant: fine exceptiesnbsp;ne cnim licentiam acceperunt, ut qut uellent tudieam rcnbsp;dirent �dificaturi domino deo call: que omnipoteiucntnbsp;credebat er cofitebatur,quo dante er r�gna nationuntnbsp;fefeaccepifiemagis q humants uiribusha�enusgemisnbsp;Us recognofcebat, quem tot reges ifraetis er tudaorumnbsp;tam dementer admoniti � prophetis agnofeere non uosnbsp;lebant, iamtune priefigium conuer�onisgentium,adnbsp;Mium uerum er folum dominum deum codi er terrie.nbsp;Cui foli omnis honor fd er gloria, fimper er tototersnbsp;rarum orbe. Hiec liba-atio Cyro authore fada fignificdnbsp;bat olim redeinptionem multomaiorem fiituram,quienbsp;nedum ludaorum erit, fed gentium Omnium ab errore,nbsp;impietate,idololatria, ignorantia dei fui, er prophanisnbsp;gentium ritibus, ut omnes dominum deum nnum er uenbsp;rum uno humero culturi fint, qui ad falutem er beatit�nbsp;dinemperfidam eledi funt, Amen.

FINIS,

SVMHA VERSWM M, D. LXV.

VV 2.


-ocr page 508-

ESDRAE LIBER.

P R I M V s.

C A P V T PRIMVM.

Nannopri mo Cyri renbsp;gis Perfarunbsp;ut complexnbsp;returuerbunbsp;dni ex orenbsp;lerejni�, funbsp;fcitauit dnsnbsp;fpiritflnbsp;ri r�gis Pernbsp;faru,amp;tra^

duxituocem in omni regno fuo,eti�per fcripturam dicens;

X Haec dixit Cyrus rex PerfarSrOmnia re gnaterr� d�dit mihi dominus deus c�li,nbsp;, �c ipfe pr�cepit mihi ut �dificaremei do^nbsp;mum in Ierufalcm,qu� eft in lud�a.

Hic liber pr�cife cifdent incipit uerbts o' fententia^ quibiK definit liber Ver b or um fieriim, uel Paralipomenbsp;nontut uel idem utriufq; author te�imetur,uel ordo hif�onbsp;riteindiceturabeo loco quo licencia data eft ludais�dinbsp;ficandi templam dontim dei ifrael in Hierofolyma, mannbsp;Pieut Cjr- (Jrfto fubfiidio ac impenfis Cyri r�gis Perfarit. Cuius uernbsp;1(4 tantam redolent pietatem,ut non parum confimderenbsp;po�int tudaicos uel ifraeliticos reges, qui tot prophetisnbsp;domine uix tantam fidem edoceri potuerunt.Omnia re^nbsp;gna,ait,terrie,quicquid terraru po�ideo, dominus deusnbsp;coeli mihi d�dit, illius ^atia O' fauore confecutus�um.nbsp;l� �iomini� deus exercituum mihi commendauit,prtece^nbsp;pitq; ut re^edificetur templum Hierofolymitanumeniminbsp;rum ex nomine me dudum uocatum, in prophetia ifa�enbsp;4S.capite.

j C�uis eft in uobis de uniuerfo populo cius�Sitdeus illius cumipfo� Afcetidatinnbsp;lerufalem quae eft in lud�a, 8i �dificet do=nbsp;mum domini dei Ifrael,ipfe eft deus qui eftnbsp;in lerufalem*

Cultoribus ittiiis dei,omnibus i�raelitis, nuUo exce^ pto 'm lati�imo imperio�mo monarchia Cyri liberum �nbsp;cit, O'domim deifauorem uolentibusimprecatur, o'nbsp;uelutiflagitat ad afcendendum'mludieamadllierofolynbsp;mam, ut templum domino deo fuo tedi�cenf, quem o�nbsp;confitetur uertvm ej�deum ccieli,eund� omnipotentem^nbsp;O' idco unicum aefolum.

4 Etomnes reliqui in cuclis locis ubicuq; habitant,adiuuenteumuiridelocofuo,arnbsp;gento amp; auro,amp;; fubftantia, amp;pccohbus,nbsp;excepto quod uoluntarieofferunttemplonbsp;dei,quod eft in lerufalem*

CffusChri Uortatur deniq; rexfidelis,ucrus ac indubitatus Chri fiidomininoflritypus, Cyrusifle,utfiquiinuenianturnbsp;i� imperio �uo uniuerfo iud^ei uel ifiaelit�, qui uoto qui

CT de�derio cupiant ill� a�endere,fed pro pauper tatefwnpo�int,hiaditioribusafcenderenolcntt()t�ad ;nbsp;iuuentur m cxpcnfis,argentum contribuentibus o aunbsp;rum. Deniq^ iUue quoq^ foltern donaria lu�o mitt�t pernbsp;afccndentcs,ut negotium templi extruendi �licius prosnbsp;ficiat O'ubfoluatur. lam flatimdeuotiogentilisecclesnbsp;fiteadfidemueri O'uniusdeimnotuit,gratiamq; pianbsp;uolutatis dominiis indidit eis,quos Hcbrtei dei ho�rsdeanbsp;cemebant ,quosnunc dominus ad iemulationem ludteoanbsp;rum incitatjUt cum ludteorum reges fua execrabili per^nbsp;fidia templum domim deflrui merucrint,nuncgentiliii/innbsp;reges eam fua fid� plaufibili cupiunt fynceri�imere�ianbsp;tui,nihil negligendo earum rerum qu� operi pro�eiontnbsp;promouendo,quin o' impenfas tribuunt, tudiosnbsp;diores folicitando.

y Etfurrexerutprincipes patrum deluda amp; Beniamin,amp; faccrdctes,�C Leuit�,8^o==nbsp;mnis cuius deus fufcitauit fpirit� ut aftennbsp;deret ad �dificandum templum dni,quodnbsp;eratin lerufalem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Cwwomnibus ifraelitispemtiffa licentUrcdc^ ponredio Mtdi,non tarnen leguntur hic ni� de tribu Uida O' Belt r�t.nbsp;wmtrt Lcuit^q; fefe praparofie ad reditit: O' lUi deniejinbsp;non omnes,fcd quoric dominus corda foUcitabot, de quinbsp;bufeunq- trtbubus,ele�i ad hoc opus. Alioqui credentnbsp;dumcompbtres optimos quofq; dei prouidentiarewaitnbsp;filfe,ut dni dei ueri per tales cognitio cultus et gloria nonbsp;ta �eretgentibus,quo t�dem gentium �ultitiapereuannbsp;geliu Chri�i domiiufacilius redargueretur. Patelen�fnbsp;tam Danielem q M.ardochieum,0'^Jeemiam,e'e^^��^�^nbsp;multos uel tarXtffe reditum,uel non afcendiffe.Patilati�gt;tnbsp;enimglifcebatuerusdei cultus, in ^iritunbsp;ab eleilisubiq; gentium fuo tempore in�ituendus.

  • 6 Vniuerfi^ qui erant in circumitu,adiunbsp;ueruntmanus eorum in uafis argenteis Sinbsp;aureiSjin fubftantia Si iumentis,quot;in fupelftnbsp;dili,exceptis his qu� fponteobtulerant.

Proximiores itaq; ludaii remanere uobntes in regu� Cyri donaria fua commendabant illis uicinis fuit eedirenbsp;uokntibus, utuel ab fentes participarent de eidt� detnbsp;pro cuius tanplo reicdificando mittebant quicqutdpr^nbsp;tioforum uaforum habebant,aurea uel argentet,nbsp;ualde.Quibus donarijs etiamfua quiq; hbere tradebat,nbsp;qui afeendebant Hierofolymam. Quin O' finbsp;gno Cyri ludjei uelgentes ,uota habebant ad dominantnbsp;dewm uerum,itla dabant afeendentibus perfirenda-^nbsp;tefi O' de uicinis Iud�� gentibus, o ludaiif *nbsp;quod hi quolt;^ � principio iuuare uoluer 'mt teOtp'^Jnbsp;�uram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

  • 7 nbsp;nbsp;Rexquoqj Cyrus protulit uafanbsp;domini, que tuleratNabuchodono��^�^nbsp;Ierufaleni,amp; pofuerat ea in tempio del ui-

  • 8 nbsp;nbsp;Protulitautea Cyrus rexPerfatu�^Pj^^nbsp;manum Mithridatis thefaurarq, 5^3*�� 'nbsp;merauit ea Saifabafar principi ludse�

Cyrus quoq; rex audiens ulttmuBabylon��^^�^^ * � feoccifum correptumfiiijfe 4 domino p�'�t ��nbsp;crorum uafoium,0'proditione regni punitlgt;^ gt; r


-ocr page 509-

E SD RAE tIBER

redcli omnid e� Udfd ^u� extabant, referenda^ commit fit midto pretio cr numero, l� thefaurario regni figilla^nbsp;tim adnumerando ei qui dux erat ludaiclt;egentis, Zoronbsp;'Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babel fiilicet, qui pro more aliud quocj- nomen habebat

Sesbazar di^tui, Danielem quidam arbitrantur ludteo� flint, quia in fex anguflqs per�iterit ex nominK diuina^nbsp;tione,nuUa alia ratione uel authoritate nixi.

  • 9 ^Et hie eft numerus eorum,Phial� aunbsp;reae triginta,phial� argente� mille, cultrinbsp;uigintmouem,

feyphi aurei triginta, feyphiargentei fc cundi quadring�ti decem uafa alia mille,nbsp;* * Omnia uafa aurea 8C argentea,qiiinquenbsp;millia quadring�ta.-uniuerfa tulit Saftaba^nbsp;farcumhisquiafcendebant de tr�fmigranbsp;tione Babylonis in lerufalem,

NMtMcn� uaforum quor�dam � principio recitatur, ^itndemt^fumm�non iam enumeratonem adfcribit ,fednbsp;etiam eorum qu^e adnumerare t�dium fiiijfet perfingunbsp;bt,fcyphi uel crateres,cultri uel mutatoria, pelues uel linbsp;batoria,Qr c�tera multa. intelliguntur multa f�djje connbsp;fradanbsp;nbsp;nbsp;perdita ac defiru�a, quie nonfunt relata. Et

tereum nihil hic relatum legjitur,quandoquid� ea in tent pli deflrutlione cofratta funt, crquot; in majfes ai omne connbsp;flatum,iam adprophanos ufm diflra�ium erat.nbsp;lt;rCAPVT II.

H l funt autem prouinci� filii,qu� afcender�tde captiuitatequamnbsp;tranftulerat Nabuchodonofornbsp;rex Babylonis inBabylon�,amp;nbsp;reuerfifuntin Icrufalem �tiud�am unuC-quifqj in ciuitatem fuam.

X Quiueneruntc�Zorobabel,Iefua,Ne hemia,Saraia, Rahelaia, Mardochai, BeEnbsp;fan, Mefphar, Beguai,Rehum,Baana4 Nunbsp;merus uirorum populi Ifrael�

Arduum habebatur Cf magnifteum ad gloria dei or gentis lfraelitic�,afcendere in ludaam regionem defer=:nbsp;^�tnt cr negle�lam, obuiamq; pro�tutam multis in�nbsp;�iiiS'j ftatoribui.Ideo diligenter afcendentiumnumerui ej nonbsp;mina adnotantur ad ipforum perpetiiamgloriamnbsp;nbsp;nbsp;fe=^

�tiniffuiuel cognationum,qui crfilij prouincianomi= f^^lter,quia de eadem terra ifrael ad quam afeendebantnbsp;nati l�erant,zx legitimi pojfejjbrcs,nunc de captiuitatenbsp;itdpatriamreuertentes, quilibet 'm ciuitatemfuamzrnbsp;polfe�ionem. Quor�dux Zerubabelcrat,faccrdos ue^nbsp;rofivmmut,iefiK.t^eemiiiix autem hic nominatur,qui ta=nbsp;men non tune, fed po�ea accepta occafione afc�ditMarnbsp;dochaui quoq}quihicnominatur,non propterea pa=nbsp;truus effe uidetur He�erregm�,qu�doquidcm cr'mPanbsp;ralipomenoneiufd�nominis aUiKlegitur. Mi�arquoq;nbsp;hic proprium nomen efi uiri,licct in eadem fententia,eanbsp;demdiiiionumerumcommuniterf�gnificet,

  • 5 Filii phares duo millia centum feptua�nbsp;ginta duo.

Hic uerfiiK non legitime incipit, nec prior bene finis Hfbrieorum codices no u�^qua^coro

P RI M V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

re�lof,utludai contendunt : funt enim feriptores ip/�s rum homines,iequeutno�ri qui mendas fcribendo com^nbsp;mittant.Senfies eft enm:Sequitur nunc numerue eorumnbsp;ifraelitarum, or eiue popuU qui afcender�t ad ludaam,nbsp;Cognatio Phares hic non ea dicitur, qua iuda patriaranbsp;chaftlioadfignatur.^ion enim per fed feribitur,nbsp;quatuorq; literis,cum ille tribus tantum : b'momium aunbsp;tcm�i/fe nonlegimus.

4 filqSaphatia,trecentifeptuagintaduo, filii Areajepting�ti feptuagintaquinq?.nbsp;De cognatione uel familia Sabat�e, qui dicuturfilifnbsp;pofleri uel cognati, erat tune numero centum Gr fenbsp;ptuagintaduo.

  • 6 nbsp;nbsp;filii Phahath moab, filiorS lofue loabnbsp;duo millia o�ngentiduodecim,

  • 7 nbsp;nbsp;filii Aelam,mille ducenti quinquagintanbsp;quatuor,

  • 8 nbsp;nbsp;filii Zethua, nongenti quadraginta-�nbsp;quinqj,

  • 9 nbsp;nbsp;filii Zacchaijfeptingcnti fexaginta,

  • 10 nbsp;nbsp;filii Banijfexcenti quadragintaduo,

  • 11 nbsp;nbsp;nbsp;filii Bcbaijfexcenti uigintitres,

IX nbsp;nbsp;filii Asgad,mille ducenti uigintiduo,

IJ nbsp;nbsp;filii Adonicam,fexccnti fexaginrafex,

iq. filii Beguaijduo millia quinquag�tafex, I ynbsp;nbsp;nbsp;filii Adin, quadringenti quinquaginta

quatuor,

  • 16 nbsp;nbsp;filii Ater,qui erat ex Ezechia, nonaginnbsp;taoiSo,

  • 17 nbsp;nbsp;nbsp;filii Befai,trecenti uigintitres,

  • 18 nbsp;nbsp;filii lora,centum duodecim,

  • 19 nbsp;nbsp;filii Hafum,ducenti uigintitres,nbsp;filii Gcbar,nonagintaquinqj,nbsp;Plebraoru codices habent,filij Paathmoab,filiorum

lefua loab duo millia oil'mg�ti gt duodecim.Latini pofi Gracos uid�turmelius habcre,pofifilior� lofue o�iing�nbsp;ti,loab o�l'mgenti duodecim. Confi�t enim tain loab ponbsp;fieritatem, qu�mSaulisper lonathanfi�ffemaximatentnbsp;pore templi fecundi.Saccai habent Hebraor� libri,nbsp;dam alq Sabbai.

il nbsp;nbsp;filii Bethlehem,centum uigintitres,

ix ViriNetupha,quinquagintafcx, uiri Anathoth,centum uigintio�o,nbsp;i4 filii Azmaueth,quadragintaduo,nbsp;xy filii Cariath iarim,Cephira, �CBeroth,nbsp;feptingentiquadragintatres,

x(gt; nbsp;nbsp;filii Rama amp; Gabaa, fexcenti uigintiu-

nus,

X7 uiri Machmas,centum uigintiduo, x8 uiri Bethel amp;Hai,ducenti uigintitres,nbsp;xc) filii Nebo,quinquagintaduo,nbsp;filii Megbis, centum quinquagintafex,nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;filii Aelam alterius,mille ducenti quin^

quagintaquatuor,

jx filii Harim,treccnti uiginti,

JJ nbsp;nbsp;filii Lod hadid amp; Ono, feptingenti uigt;

gintiquintp,

VV 5


-ocr page 510-

PR�MVS.

60 nbsp;nbsp;Filii Dalaia,filii Tobia,filii Necoda, fex

Centi quinquagintaduo*

CttM� prtcdt�is familijs iudaicis afeenderunt etiant quidam alq cr p/�r�, qui licet fe ifraelitasfatcrentur,nbsp;�rta�is de ali/s tribubus, per Salmanafar captis, uel denbsp;gentilitate conucrfi ad ludaifmum. Diciitur tarnen afceitnbsp;di^fe de Telmelanbsp;nbsp;nbsp;Telharfa, qult;e uidentur nomma l(�

corum ejfe.-quorum nomina adnotantur, Cherub, Ad� dan. Immer,cum reliquis magnisfamilii{,ufq; ad nume�nbsp;rum fexcentorum qumquagmtaduortvm, qui omiusminbsp;iorum fitorum catalogos exhibere non potcrant.De quinbsp;bus iUi genti diligens femper cura fut, nunc autem in^nbsp;tercidit tota, ut nu�us tribus fwe teflimonium pro/rrrenbsp;po/fet, pro temporum prolixitate,nbsp;nbsp;nbsp;exilioru/�^

duitate^

Et de filrjs facerdotum.-Filfi Hobia, filii Accos, filii Bcrzellai, qui accepit de filiab�nbsp;Berzcllai Galaaditis uxorcm,Slt; uocatusnbsp;eftnomineeorum,

hi qu�fierunt feripturam genealogiae fu�,8Cnon inuenerunt, SCcieaifunt de fanbsp;cerdotio*

Sacerdotale quaq^geniKiam tunede�ru^io negle�ium erat,ut non pauci l�orum ob con�iftoneut(lt;gt;nbsp;gnationivmzraffinitatum facerdotij fui genus cotnprtfnbsp;bare legitime non po�ent.Ex quibus erant qui dicebatt*nbsp;tur filij BerzeUai, qui quidem Berze�ai de �kjs Aofonnbsp;non erat, fed de tribu M.anajfe.�iuius olim fikam qi�^nbsp;dam uxoremacceperat facerdos quida, cuiusnbsp;di�a e� Berze�laitaru. Potuit etr aliquis defiuiH^nbsp;ze�ai facerdotis �lidfu�uli�e,Qr fe pro faardotegofrnbsp;fijfe,ut fit,in captiuitate Babylonica uel A Ifyriaca.QdPnbsp;rum po�erigencalogiam fui facerdotij ,ficut CJ' abjnbsp;�ari non ualentcs, nunc reijeiuntur A facerdocio, dou^^nbsp;fidem faciant fux proftpi^ ftcerdotalis.

Etdixit Atherfatha eisutnoncoinedegt; rent de fanclofandorum, donee furger^*'nbsp;facerdos doclus atq; perfedus* ,.

Atirfatanomen e�Babylonicum, etiamlud^^^ tim,qHibufdam dicentibtis,ilt;eemiam �c uocatwt^i �gt;nbsp;iUi uinu bibere licuerit cumgetibiis,�ul:a ratione, fWWnbsp;id nufquam i�is non Heere probcntfcripluris ficrts.Alifnbsp;dicunt prte��urie nomen effc er magi�ratus:quaߑb^nbsp;catur,ts qui totiusgentis nunc afeendentis prfje^�^�^nbsp;rat,con�ituit Hits ne quis facerdotij fibi priuile�^^�^^nbsp;dicaret, defatidlisfan�lorum edendi non furne^^^ � I ..nbsp;�bi, donee authoritate fummi facerdotis dcelalt;'��'^�^nbsp;lilts certa profapia. Licet enim fec�dum Iiebt��^nbsp;tato tempore fecundi tcmpli,iUu�rationem i�a^nbsp;rabilem tirtm er thumim no receperint nec habueritti�nbsp;ab eodem tarnen bene�eio or prifca�niHoneߒ'^'^^nbsp;cerdotes �bi nomen ufurpabant. Translatio aid^^nbsp;na comodior uidctur,qu� habet: Donee furgoretp^nbsp;dos doilus atq^ per�dlus, eruditionefacra CZnbsp;bitate con�ieuus.

64 Omnis multitudoquafi uirui'*��^'^^* dragintaduo millia trecenti fexagi^^�

5�

5^

ESDRAE LIBER

Sacerdotes ;Filii ladaia indomolefuc, .. nongenti feptuagintatres,

57 filii Emmcr,mille quinquagintaduo, filti hur, mille ducenti quadraginnbsp;tafeptem,

59 filii Harim, mille d�cern� fep tem,

Sacerdotum nomina jiierunt qu� feqHuntur,defami liaIefua,Gr Immer,Pha/fur,Harim.

40 Leuit�x Filij lefue, amp; Cedmiel filiorum Odoui� feptuagintaquatuon

4� C�torestFilii A{aph,ccnt�uigintio��o.

42i FiIiiIanitor�.-filiiScnum,filiti Ater, filii �i Telmon,filii Accub,filii Hattita, filiinbsp;baituniuerfi centum trigintanouenu

45 Nathin�i : filii Siha, filii Hafupha, filii Tabbaoth,

filii Ceros,filii Siaa,filii Phadon, filii Lebana,filii Hagaba,filii Accub,nbsp;filii Hagab,filii Semlai,filii Hanan,nbsp;filii Gaddel,filii Gaher,filii Raaia,nbsp;filii Rafin,filii Necoda,filii Gazam,nbsp;filii Aza,filii Phafea,filii Befee,nbsp;filii Afena,filii Munim,filii Nephufim,nbsp;filii Bacbuc,filii Hacupha,filii Harhur,nbsp;filii Besluth, filii Mahida uel Mahira, finbsp;lii Harfa,

Lcuitarum quo^; cr cantorum, ianitorum, naihi^ meorivm confequenter nomina adnotantur.

lii Sophereth,filii Pharuda,

Eilij feruorum Salomonis VLebrais funt negates, qui �am ex feruis Salomonis progeniti, qui tarnen etiam exnbsp;nathinlt;eis erant. Vbi iterummylkriumgratixdiffemi^nbsp;nand�ingentes fubnotatur. Qjium enim natbm�iGa^nbsp;baonitlt;ecffent,amp;' non de ifraelitis, inueniuntur tarnennbsp;hic propen/iores f�tiffe ad reditum, ac tcmplum dominonbsp;extruendum,q reliquarumtribuum ifraelitie.

-ocr page 511-

ESDRA� LIBER.

Nttwryw eortim qui primo afcendcrunt de Babyto^i i� ludteu,quutuor miri,tde^,hoc e� qiudragmtu tuil-�citamp;duo millit(,fexcenti crfexugmt�: quorummukinbsp;funt in pracedenti narratione recenf�ti. In iiumerisnbsp;enim ad�gnundis non prtecififeinperfit ad�gnntio,fednbsp;uulgari modo ludieifupput4nt,ut icr aliagentes.

�� exccptis ferais eorum an cil iis, qui e^ rant fep tem millia trecenti trigintafeprem;nbsp;amp; in ipfis cantores atqj cantatrices duc�t�nbsp;Studium �it uuthori ampli�candi numerum afcen=:nbsp;Pentium ad de�gnundum deuotionemgentiinbsp;pro patriarepetendanbsp;nbsp;nbsp;templo domim reflituendo, ut

iHn etiam pluret exgentibws adh�ferint pro�eliti,e'^ ad ^iui ueri dei culturamfidemqi conuer�. Afcendebantnbsp;autem cum latitia iubilo canentes domino laudes, adnbsp;S^atiam don�ni glorificandam audi�tibus gentibus pernbsp;quas tran�bant,ut de tanti i�orumgaudij rationsnbsp;i�^ntesaudirent populum domini dei ifrael propter pec=snbsp;t^ata iamdudivm captum,nunc redire ad proprid,pecca=inbsp;torumq-�iorum indulgentiam a�equutum,fauore^ renbsp;C�� licentiain redeundi obtmui�e.

Eqai eorum feptingenti trigintafex.mu li eorum,ducenti quadragintaquinqj,nbsp;cameli eorum, quadringenti triginta.-quinqjtafini eorum, fex millia feptingentinbsp;uiginti�

Equi,muli, cameli, z:r a�m nece�arij i�is erant pro fxminis ctr paruulis, reuertebantur enim cumgaudionbsp;er exultatione,qui captiui, niiferi,�entesnbsp;nbsp;nbsp;eiulantes

abduilifiicrant�uxta Pfalmu,ln conuertendo dominus� ^8 ^Etdeprincipibus patrumquumin^nbsp;grederentur templum domini quod eft innbsp;Ierufalem,fponte obtulerunt in domfi deinbsp;ad extruendam earn in loco fuo

69 Sccunduuiresfuas dederuntimpenfas operis, auri folidos fexaginta millia 8c milnbsp;Ie,argenti mnas qainq; millia, Slt; ueftes fa-cerdot31escentum

Reditur ad co�ationem magm�corum munerum pro templi adi�catione.tam enim etiam primoresgentis ziJquot;nbsp;familiarum patres ditiores �(a Uber aliter donabant,alijsnbsp;in exemplu. larnq^ fuper �indamenta pri�ca nouum mo^nbsp;Uebantur adifidum, communibus z::r magnis impen�snbsp;fine dilatione obeundo laborem er curas,artificibus larnbsp;giendo aurum z^ argentum copiofe.

|[Habitaueruntergofaccrdotcs,amp;Le.-uit�, amp; de populo, amp; cantores, Sfianito^ res, amp; nathin�i in urbibus fuis, uniucr^nbsp;fus^ Ifrael in ciuitatibus fuis\

Sacerdotes ac l^euita�ims quafquehcereditatesucl poffe�ionss in decretis olim urbibus ae�tburbana re�nbsp;cuperarttnt.Uiec autem �re omnia per anticipationemnbsp;fcribumtur,ueluti totius huius libri titulus, deferibendanbsp;�giUatim.

CAP VT IIL

PR. IM VS.

Aracp uenerat menfis feptittius, erant fili]Ifraelinciuitatibusnbsp;fuis: congregatus eft ergo popUnbsp;lus quafi uir unus inlerufalem�

InteUigmus ludeos de Babylone reuer�os ab imtio occupatos circa res�ias domeflicas denuo in�ituendas,nbsp;non �atim conueni�e Hierofolymam omnes, fed uxori=:nbsp;bus,filiis, agriSfiumentis zir pecoribus intentas f�iff�nbsp;u�q;adfeptimwm mcnfem,quiSeptetnber e� nobis, Hesnbsp;brteis Thi�ri non�natus. In cuius men�s initio quumnbsp;r� totus �fliuus ej�ct iuxta legem congregati �tnt omnesnbsp;qut redierant, domino gratias a�luri l�ierofolymis, zynbsp;de dei cultu reflituendo pariter confultaturi:priefliteratnbsp;omniu/m prmum zx ante omnia qu� dei erant cogita�:nbsp;fe, Cf alia omnia adie�ia �licius fltiffent, fed deer at pernbsp;fl��ioni illorum non partvm,flde in dominum conftnnatinbsp;non erant,quantumlibet inter eos boni erant^etiapro^snbsp;phetia; ffgt;iritu donati,fed languidiora fliiffe omnia uidennbsp;tur penes eos, quanto apud ethnicos cognitio zir timornbsp;dei magisacmagisglifcebat.

a. 4|j Et furrexit lofue filius lofedec, SC fra�-tres eius facerdotes,amp;Zcrobabel filius Sa lathiel et fra tres cius:amp; �dificauer�taltarenbsp;dei Ifrael, ut offerrent in eo holocauftomanbsp;ta,ficutfcriptumcftinIegeMofi uiridei*

5 Collocauerutautem altare dei fupcr ba fes fuasjdeterrentibus eos per circumitumnbsp;populis terrarum; �C obtuler�t fuper illudnbsp;holocauftum domino mane Sf uefpere nbsp;'4 Feceruntep folennitatem tabernaculo^nbsp;rum, ficutfcriptum eft: amp; holocauft� diesnbsp;bus fingulis per ordinem fecundum pr�*nbsp;ceptum,opus diei in diefuo.

Et pofth�c holocauftum iuge, tarn in Calendis,qu�min uniuerfis fol�nitatibusnbsp;domini qu� erant confecrat�,amp; in omni.,nbsp;bus in quib� ultro offerebatur munus donbsp;mino�

Ad facer dotisfummi kfu admonitionem �atim alta re holocauflorumreflituerunt fuper eifdemfltndamcn^nbsp;tis,qu�olim � Salomons ia�a flierant in atriofacerdonbsp;turn ante locum templi coram porticu,ut facrifida do^nbsp;mino deo fecundum legis prsfcriptum offvrrentur. id aunbsp;tem non fins timor� gentium uicinarum tcntabant,licctnbsp;defuper indultum, licentiam z^r preeceptum r�gis Cyrinbsp;haberent.Timebant autem ns msndacijs defirrentur a^nbsp;pud regem, irritarcturq; �maleuolisad recantandumnbsp;quodindutferat.'pendebant enim magis � timor� r�gis,nbsp;qu�mfiducia in deum. Et tarnen eo tempore facrifidanbsp;domino off�rre�atim ccsperunt.-pr'm�m quidem infosnbsp;lennijs tabernaculorum : deinde�ngulis diebus iuge fasnbsp;crificium, mane uefferitfucee�iue quoque per Caosnbsp;lendascr alias legis celebritates fiataqutsq; facrifidanbsp;domino offirre coeperunt,prater ea facrifida cr obla�nbsp;tiones,qua�gt;onteoffvrebantur,pro cuiufq^ uelpeccatisnbsp;dituendis,ucl benefleijs agnofeendis, perfalutaria paci^nbsp;flcaqtfacrificid,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� .

VY 4


-ocr page 512-

I

BSD R AE liber

6 A primo die menfis feptimi coepcrunt offerre holocauftum dominotporro tcm^nbsp;plum dei nondum fundatum erat,

Septimus menfis Itinntio i�a erat, qu� proximior es rat Aequinoilio autumnali, j� cki� prima die cccperutnbsp;ofjmeholocaufiadomino, nondum templo cceptocx=^nbsp;trui fuper ueteribus �tndamentis.

y nbsp;nbsp;Deder�tautem pecunias latomis, 8C C3�

mentariis�cibum quoqj,Slt; potu,8Coleum SidoniiSjT yriis^,ut deferr�t ligna ccdri^nbsp;na de Libano ad mare Ioppen,iuxta quodnbsp;pr�ceperat Cyrus rex Perfarum eis,

Eo i� c�tu zy tempore ordmauer�t fingula qu� ad templi adification� opportuna uidebantur circa matesnbsp;riam,artifices,pretium, er impenfas cibor� pro laboranbsp;toribus,fecundum r�gis commi�ionem er arbitrium.

  • 8 nbsp;^Anno autem fec�do aduentus eorumnbsp;ad templu dei in Icrufalem menfe fecundonbsp;c�per�t Zorobabcl filius Salathiel, amp; lo^nbsp;fuefiliuslofedec, amp; reliquide fratribus eonbsp;rum facerdotes, 8C Leuit�, �C omnes quinbsp;uener�t de captiuitate in lerufalem: Sicon.nbsp;ftituer�t Leuitas � uiginti annis, amp; fupra*nbsp;ut urgerent opus domini,

  • 9 nbsp;nbsp;Stetit^ lofue amp; filq cius amp; fratres cius,nbsp;Cedmihel SC filq eius, filii luda, quafi uirnbsp;unus, utinftarent fuper eos qui faciebantnbsp;opus in tepio dei�filii Henadad,�Cfilq eo^nbsp;rum,amp; fratres eorum Leuit�,

Q�i4 autem hyems imminebat nihil tentatum uide= turufqsad fequentemannu/mpoficelebrativm pafcha,nbsp;tunc cnimfecundo menfe,qui itUs Apr�is efi,ftudio dunbsp;cis Zorobabcl, ex fummi pontificis Ic/u, manus operinbsp;adhibit�funt, erc�ptatcdificatio efl�Leuitis omnisnbsp;bus,qui uige�mum annum exce�ijfint. li enim folicitanbsp;bantlaboratores de tribuludaoperi mfijkntes,ctiamnbsp;facris cantionibus Pfalmorum hortando, er adgloriamnbsp;dotnini promouendo, templo nomint diuino lt;edificandonbsp;fecundum legem HAofis.

  • 10 nbsp;nbsp;Fundato igitur � exmetarijs templo donbsp;minijfteteruntfacerdotes in ornatu fuo cunbsp;tubis�SC Leuit� filij Afaph in cymbalis.utnbsp;laudarent deum per manus Dauid r�gisnbsp;Ifrael.

  • 11 nbsp;nbsp;^Etconcinebantin hymnis,8C confefanbsp;fione dno, quoniam bonus, quoniam innbsp;�tern� mifericordia eius fuper Ifrael, Omnbsp;nis queq; populus uociferabatur clamorenbsp;magno in laudandodominum,eoquodnbsp;fundatum elTettempIum domini,

Dcfcribitur folenitas habita eo die er ea hora quan do denuo artifices readificare parietes templi fuper prinbsp;fimum fitndamentum caeperunt, uolentes filix er fausnbsp;ftum ejj� initium tarn operofi a:dificij,more prijco,prisnbsp;mum ponendo lapidem celebri aliquo ritu adhibito, quinbsp;bic dicitur delatus � facerdo�bus,indutis facris uejlibus,nbsp;Cr tubis clangentibus, Leuitis uero filqs Afaph canticu

IX

gt;?

P RIM V S.

perrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumcymbalis dominum coHaudanda

Pfalmis Dauidicis,alternis concinendo,cr^atiiis donu no reddendo, qui ut eum diem diu defideratum illos ui'�nbsp;Here donaffct,fic filicem pr^eberet operi inchoattonein,nbsp;agfiofcendo perpetuum bonitatem dei circa fe er pit^nbsp;tres,qui non defifieret bencfaciendo conuerfis er detimnbsp;inuocantibus.

Plurimi etiam defacerdotibus amp;LcuL tis Si principes patrum,Scfeniores qui uLnbsp;derant templum prius,cum fundatum eLnbsp;fet amp; hoc templum in oculis eorum,flebatnbsp;uoce magna:8c multi uociferantes in l�'nbsp;tia,eleuabant uocem,

Neepoterat quifqua agnofeere uotem clamoris l�tanti�,8lt; uocem fletus popnli�nbsp;c�mixtimenim popuP uociferabaturnbsp;more magno,amp; uox audiebaturprocul.

Aderant ex Leuitis er tribu luda fenes quidam, (umiu�-uetus illud templum uiderant ante combufiioncm, ttuitf autem reuerfi uidentes quidem opus inchoari,fed mult�nbsp;minorifigt;lendore,pretiofitate er pompa, qu�mfii^��^nbsp;ante,ideoqi exultantibusiunioribus,eropusfittilt;�'U^nbsp;Jfierantibus ex primo hoc fiudio iUufire, ifli ueterani ficnbsp;bant er ciulabant potius,dolentes opens er populipnnbsp;flini defiUum incomparabilcmfe conj})icere,de quonbsp;nentesfeire nihil poterant.Erat igitur uocu ingens coir�nbsp;fitfio pariter canentium ac eiulantium, pnegaudio efnbsp;commiferatione iuuenum ac fenum.Dccrefcere cf�'�nbsp;bebant ceremoniales illi ritus er Jfledores, lo^^Tnbsp;tempore parare uero dei cultui, qui in ffiritu amp;nbsp;te defirtur in templo non manufa�o, fed uerbo conid^nbsp;diuino toto mundo,magis autem in corde anim� fideli^quot;nbsp;Tunc audita eft. uox coUaudantium procul per luditum,nbsp;in qua fola notus dominus canebatur,olim refoaattda mnbsp;omnemterram,er in fines orbiseuangelium glorianbsp;ut indignum magnificentiadiuina ludeidcpradieentfnbsp;dominoquandam Hierofolymam er templumi�lK^�^nbsp;extruenda pro cultu dei ueri, qui Chrifti domm�^��^nbsp;meritis et opera diffufus interim creuit in extre�'��^��'^nbsp;angulosorbis.

_ lt;CAPVT nil. Vdieruntautem hoftes ludae�*-niamin,quia filij captiuitab�nbsp;�dificar�t tcmpl� dominonbsp;Ifrael,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

gt;gt;�

Semperfimultas es� odium intercedit inter cultoreserfidlosuelinfynceros. Hojksltid^^^�^^^'^nbsp;funt Samaritani,quosrex AftyriorumcaptiU��^^^T^nbsp;litarum decern tribubus coloniam miferat in regn^nbsp;maria,qui quidem legem domini partim feruandamac^^nbsp;ceperant,unum dominum deum colebant,fed ndidoiH^nbsp;nus etiam idola gentium non relinquebant,nbsp;roscultores dei abominabantur, er pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

impediebant tarn templi qu�m l�erofolym� dificationem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Etaccedentes ad Zorobabel, adpn cipes patru,dixerunt eis, AedificClhUS uoquot;*nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bifeu�!^�


-ocr page 513-

E SDR AE LIBER bifcum,quia ita utuos,qu�rimus deSue^nbsp;ftrum : icce. nos immolauimus uidimas �nbsp;diebus Afor haddan rcgis Affur,qui addiinbsp;'1 xitnoshuc

Poftuldntfefociosfieri in cultu dci i�-ael, ZT partiel pcs teinpli,quandoquidem ei deo ip� facrificauer'mtnbsp;4 tempore ^uo mi�ifunt �fuccejj�re Sennacherib in iUnbsp;lam terrain :[acerdotes quo(^; acceperint ex Aaronis fanbsp;ecrdotio,ut patet 4.. Rf^.17. �amp;t mijfus fcribiturfaceranbsp;dosexcaptiuis.

  • 5 EtdixiteisZorobabelSClofue, Sircli-qui principes patrum Ifrael, No eft nobisnbsp;amp;uobis ut�dificemus dom�deonoftro:nbsp;fednofipfi foli�dificabimus domino deonbsp;Ifrael, ficutpraecepit nobis Cyrus rex Pernbsp;fa rum.

Negrfnt confortium adificandi^non t^uod inuiderent domino profelitos agnitores,cultores CT adoratoresnbsp;exgentibtistid enimSalomon fiturimi prteuidit,amp;de=nbsp;�derauit,utgentcs muitte in eo loco Qr templo dominttnbsp;dcum Ifrael adorarent CT colerent : GT � Tyrts ac Sidonbsp;ti ijs extrudum eft primum templum, zr externi r�gisnbsp;impenfis zr opera Hiram r�gis Tyri.Veriq;fidclcs ni=:nbsp;kilmagis defiderare debent qu�in Ut dominus deus abnbsp;omnibus geiuibus digne ac fideliter agnofcatur, creda^nbsp;tur,colatur. Sed ca rationc negare coguntur communianbsp;nemiftam dux facerdos ,quia re ueradominudeumnbsp;non colebant,quia non agnofcebant,nec credebant.Pa=nbsp;0. ritcr enim deos quoq; alienos idola colebant, quoinbsp;certum indicium erat deirni i�ioranti�.^onenim deuntnbsp;uemm credit ZT omnipotentem,quifiduciam in creatu,nbsp;ruis non abijcit, qui apud deum n� quarit omne bonum^nbsp;� quo folo proftciftitur, qui debitum deo honorem idoanbsp;lis impendit, qui credit prieter unicum deum deos auxinbsp;liarios,tutelarcs,interceftores,rcr�gubernatores, amonbsp;litores malorum,cr authores bonortimds enim non erenbsp;dit deum fumme clemente, iuftiim,bonum,omnia fcienanbsp;tem,creaturarum moderatoremfolum,zr omnium boanbsp;norum largitorem, in cuius folius manu fint omnia, quinbsp;j�lus uelit er debeat honorari,coli zr adorari fuper o�nbsp;mnia.Minus enim deum colit zr amat qui prteter dcumnbsp;aliquid amat uel colit,quod no propter deum amat uelnbsp;eolit:quiq. non omnia bona � deo petit,quifine inuidianbsp;clat,longe propenfior ad bcnefaciendum homindgt;us, qnbsp;Ipfi fitnt ad petendi^ : qui honorem hune beneficentitenbsp;er giorite diuiiite qute eft fua bonitos alteri non cedit.Hinbsp;autem Samaritani dominum non coluijfe conuincuntur,nbsp;quia pariter dcos alios admirabantur,ideoqi in ecclefianbsp;fticamcommunionem � uerefidelibusrecipinonpoteanbsp;rant. Prtctexunt autan dux er facerdos r�gis uoluntaanbsp;tem,ne maleuolos magis irritarent contra/�.

4 Fadum eft igitur ut populus terrf impc diretmanus populi Iud�,amp;�urbareteosnbsp;in �dificando*

Populus terrie intelligitur Samaritanorum populus, quiproftieritatiludteorum inuidebant,quifeft)erni ernbsp;fid tenif li ^dificdtionetn non admitti tegre frebant, ti�

PRIM VS. lyz mentes fe atiquando opprimendos � ludxis, regnum hf*nbsp;ftauraturis.Idco quibus poterant modis impedireftuduenbsp;runt tcdificationem tarn tcmpli q urbis.

  • 5 nbsp;Conduxerunt quoq; aduerfus eos connbsp;filiatoreSjUtdeftruerentconfiliumeorumnbsp;omnibus diebus Cyriregis Perfarum, 8Cnbsp;ufqj ad regnum Darii r�gis Perfarum.

Confiliarq r�gis z^ prouincite admimftratorcs dato pretio codutii funt � prouincialibus Ulis Samaritis, connbsp;tra a:diftcatorcs tcmpli, ut omnibus modis impedir�tur.nbsp;Id non prius contigit quam feriptura Artaxerxis accu*nbsp;fatoria miffa eft zr rejponfum, ut prohiberentur, braanbsp;chio er robore efficaci: tunc enim intermiffum eft opusnbsp;uel tardius profequutum ufq^ ad annum fecundum Darijnbsp;r�gis Perfarum.Toto igitur tempore Cyri uidentur openbsp;ri inftctijfe,fedfegnius,refifteimbt{s iUts confiliarijs rcanbsp;gijs. l�o autem mortuononiamcon/ilijs impediunturfnbsp;fed aperta prohibitione r�gis funt repulfi.

  • 6 nbsp;In regno autem Aflueri in principio rc^nbsp;gni eius, fcripferunt accufationc aduerfusnbsp;habitatoreslud�amp;lerufalem.

  • 7 nbsp;nbsp;^Etindiebus Artaxerxis fcripfitBefc.-1am Mith ridathes,amp; Tabcel,8^ reliqui quinbsp;crant in ccnfilio eorum,ad Artaxerxem renbsp;gem Perfarum tepiftola autemaccufatio.-nis fcripta eratSyriace,5clegebatur fermonbsp;ne Syro.

  • 8 nbsp;nbsp;Reum Beel teem, Samfai fcriba fcri^nbsp;pferuntepiftolam unam delerufalem Ar.�nbsp;taxerxi regi,huiufccmodi,

Succe/for Cyri Artaxerxes uel Afuerus, primo ana no regni fitiper epiftolam � Samaritanoru ducibus mif*nbsp;fammducitur ad prohibendam opus tempii ZTUrbiS,nbsp;Erat autem epiftola fcripta fermonc Syriaco, zir literiSnbsp;Syriacis, quo minus � ludtcis apud regan exiftvntibus lenbsp;geretur. Epiftoleaut� dilator ZT author erat Rehuntnbsp;Cancellarius. Scriba uero eiufdem Samfai : fcribebatutnbsp;autem ad regem contra ludieos.

  • 9 nbsp;REVM BEEL TEEM,amp;Samfaifcriba,nbsp;amp; reliqui confiliatores eorum, Dinaci, SCnbsp;Apharfathach�i, Terphal�i, Arphaf�i,nbsp;Erchu�i, Babylonrj, Sufanech�i, Dieui,nbsp;SC Aelamit�:

  • 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c�teri de gentibus quas trSftulit Afcnbsp;napharmagnus SCgloriofus.'�C habitarcnbsp;casfecitinciuitatibusSamari�, amp; in reli�nbsp;quis regionibus trans flumen in pace:

  • 11 nbsp;nbsp;(Hoc eft exemplar epiftol�, quam mifenbsp;runtad eum ) Artaxerxi regi ferui tui uirinbsp;qui funttrans fluuium,falutem dicunt.

Dmiei Apharfatcha^zyc.fecundum Hebrteos nomia na funtgentium earum quosreges olim Aftyrioruminnbsp;Samariie regnum coUocauerant, quorum nunc primoanbsp;res ac duces epiftoU adferunt,ut concordia accufationisnbsp;facilius perfuadeat regem. Afnappar eund� effe dicunt^nbsp;qui Z^ Sennherib uel Senacherib,

11 Notum fitregi,quialudaeiquiafcendc�


-ocr page 514-

ES D RAE LIBER runt � read nos, uenerunt in lerufalem cigt;nbsp;uitatein rebellem �C pcflimani,quam �difinbsp;cant extruentes muros eins, Sc parietes conbsp;ponentes*

Q�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt omnia pertinent ad fubfcriptio

nem nbsp;nbsp;titulumjiue fuperfcriptionein epiflolte.Hic ue=

ro epiflola ip fa brat is cyquot; ad perfuadendim apti�ime �compo�ta,cui rex ^uo^; leque breuem, cr pro ncgotionbsp;^uod agebatur apti�imam remifit.t:iibil autetn hie figninbsp;ficaturde dei ueri cultu amp; templo,nec de indulto Cyri,nbsp;nee de mandata templi tedificadi. t^ec prohibetur m epinbsp;fiolareiedificatiotempU,necaccufata�iit,fednec Cyntsnbsp;ciuitatem rea:dificari mandauerat^folu autem templumnbsp;dei fammi ZT cultu/mrc�itutumuolui�et. Licetautemnbsp;ueri�ima fcripfitftc uiderentur, zr icqua impetrajfe pronbsp;r�gis commodo^iwn tarnen illud agut quod pratexitur,nbsp;^nondum urban Hierofolymam adificare coeperant, fednbsp;tan turn templum domino parabant, cuius flatim malitionbsp;^^P^^diunt, de quo nihil rex fcripfcrat.Iudai di=snbsp;Hi funt poft relaxations captiuitatts de Babylone quot^nbsp;quoi redierunt, etiam ft de reliquis tribubus extitiffent,nbsp;ficut zr hodienuncupantur.Afcederediciturubicunq;nbsp;ueniaturadmontanaiud(eie,tamdePerftde q Syriauelnbsp;Aegypto. Hierofolyma ciuitas fidelium femperinuifinbsp;ftiitinfidclibtis,^^ male audiuit, etiam dum optime ha=nbsp;beretihic rebellis diciturzr pe�ima. Sic fideles obno^nbsp;xij fiunt smpioru malediHis,zr delationibus etiam fiai-fis:zr falfa ueris narrationibus immifcenturmpiorivmnbsp;accufationibus.

ij Nunc igiturnotum fit regi quia ficiui^ tas ilia �dificata fuerit, �C muri eius inftaunbsp;rati,tributum,Slt;uedigal,5Cannuosreddinbsp;tus non dabunt,�C ufqj ad reges h�c noxanbsp;perueniet*

� ecufatio- � nbsp;nbsp;}iuiufmodi accufationes hodie quoq; comminifeuns:

rumTon'tra turcoMra pios ueritatis cultores, quaft nolint fubejfe fios.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yegibus,parere,tributa zs- ueHigal pendere,quum lon^:

ge aliter inftituti fint � Chrifto domino, iubente Cafari dari qua;fint Cafarisiet Paulo Petroq; apoftolis docennbsp;tibus obedientiam etiam difeolis, tantu ut contra deumnbsp;nihil turpe admittatur,quale reges quoqft nihil iniunge^nbsp;re tttderiuolunt. Obfequia corporalia EuangeUci nulhtnbsp;ni ft impia recufant,parati funt tn bono uincere malum,nbsp;feruare iuftitiam,quee unicuiq^ reddit quod fuum eft:tannbsp;turn ad impia zf contra legem dei certam nolunt arilasnbsp;ri.tHec hoc regibus quibufeunq^ derogat,fed obfequiumnbsp;par at,longe fidelius q fit timor� dei homines deftituatur,nbsp;OS' per crimina debacchentur,

14 Nosautemmemorcsfalls quodinpala tio cotnedimus gt; 8(. quia l�ftones regis ui^nbsp;dere nefas ducim�.idcirco mifimus �C nunnbsp;ciauimus regi,

Salem multum comedere in aula eft, beneficia multa zrdiu pcrcipere � principibus,plurimtmteffeobno^nbsp;xium regibus,ftudiofe prteuenire incommoda, cr pro�nbsp;ftare ad r�gis libidinem. Hi uero erant adulatores zr fitnbsp;furronesblanditi/s fiuisimponentesrc�bits, zroppri�

P R I M V ff.

me�/e� pauperes,quibus male uolebanf,pra;tcxcift�sfia dem, zr folicitudinem in fuis mintftrrijspro moreauli^nbsp;eorum: artibus enim omnibus inftruebantur ad malum,nbsp;ut nulla fit apud tales ftieranda fides ud dexteritiU, qu�nbsp;riint enhn tantum qute fua funt.

utrecenfeas inlibrishiftoriar�patrutn tuorum, 8C inuenias feriptum in commennbsp;tariis:�lt; fries quoni� urbs illa, urbs rebelenbsp;lis eft,Sc noeens regibus, Sc prouinriis, 8Cnbsp;bella concit�tur inea exdiebusantiquis,nbsp;quam ob rem SCriuitas ipfa deftruriaeft*nbsp;Suo more interpretantur omn�t inparteinntalam.nbsp;Uierofolymorumreges fefe tuericogebanturabomni^nbsp;busnationibus,qu�eis femper aduerfari/ extderunt,nbsp;Zf nunquam nifi iniuria lace�iti cuiquamnegoliuinfi^nbsp;ceranttdum interimfemper lt;zr omnibus diuexarelitufnbsp;ad primam opportunitatem,quibus dominus dflitit,fi finbsp;fe domino commendabant.Prodeft magiftratibusdiligeitnbsp;ter adnotafte ueterum aHa er iudicata, ftue bona fieanbsp;rint fiue mala. Veradeniq; narrant ,fed exaggerantoinbsp;nocendum zf addunt falfa ueris.

Nunciamus nos r�gi quoniam fi tas illa�dificata fuerit, 8c muri ipfiusin^nbsp;ftaurati,pcfteluonem trans fluuiumnoRnbsp;habebis*

Ealfum narrant, zr non legitimo medio ius regm amp; poteftatemconferuariconfulunt. A Gradsuincendie^nbsp;rantPerfezrM.edi, nona ludaistuerumexant^'^^^nbsp;arguunt acute zr aftute. Aliquot enim temp^^tibus itt*nbsp;daorum reges,fed breuibus, omnibus imperauetnbsp;tra Euphraten fluuiunt regionibus.

  • 17 nbsp;nbsp;nbsp;Verbu mi�t rex ad Reum Beel teetn.

Sc Samfai fcribam,SC ad reliques qui erant in confilio eorum habitatores Samari�/tnbsp;c�teris trans fluuium,falutem dicens SC

pacem*

Refftonfio eft uel fiequitur,Samaritanis � rege Perfi rum. Poftiint hac nomina Syriaca ut appellatiuanbsp;ficut Zf propria nomina, ut dicatur, Clemensni��Sy^nbsp;uel author confitlij uel iuris Zf admimftrator �iterartt^nbsp;uel epiftolarum,cumclt;eterisdeconfilio ucleiuxilidrijsnbsp;in regimine prouinciari(.Et didio ultima uerfusnbsp;uarieexponitur � ludais,utctiamfignificare pofte ui^nbsp;deatur tantum acfi dicerctur,Vtfcribi confucuit,^^^nbsp;tera,feciindum tempus zf perfonas.Sednbsp;dioniszf obedientiaaccipipoteft. Et omnigt;ugt; auue^nbsp;ftilus efte uidetur,ut fieri confine tum eft.

  • 18 accvsati�nem qu�mififtisa�*^�^nbsp;manifeftelecia eft coram me,

  • 19 nbsp;Sc�mepr�ceptumeft,SCrecenfuerunt;nbsp;inuener�t^ quoniam ciuitas illa �diebusnbsp;antiquisaduerfum reges rebell�t, SCfenbsp;tiones SCpr�liaconcitanturinea* -

Nam SC reges fortifl�mi fucrutin R*'

Jem�qui SC domin�t! funtomi regio^^�? trans fluuium eft* Tributum quo^lnbsp;^igalSCrcdditusaccipiebant*


-ocr page 515-

ESDRAE tlBER

'PrudctUregumPerfitrumdilcitur arripienddetiitm teliquiiprincipibuf,uthabe(intAcommentarienfes,quinbsp;ftudiofe �ngulct adnotent olim opportuna c:j' utilia.

Nunc ergo audite fententi�, Prohibea^ tis uiros illos, uturbs illa non �dificetur^nbsp;donee fi forte � me iuffum fuerit*

V idete ne negligenter hoc impleatis, 8C paulatim crefeat malum contra reges�

Prohibet extru�ionein urbii, qii� noncl� tanun �tc rdt att�tata,fed timebatur:nec abfolute pro femper,nbsp;fed douce aliud pr�eipiendum ejjet. Semper enim ^tu=nbsp;rii cuentibiif proj^iciendum, nonpritcluden^uianbsp;melioribui confilijs,(iucemutantur in tempora.

Itaqj exemplum edidi Artaxerxis regis le�um eft coram Rcum Beel teem, 6lt;Samnbsp;fai feriba SCconfiliarfis eorum,�i abieruntnbsp;feftini in lerufal� ad lud�os, �lt; prohibue-runt eos in brachio SC robore,

Stat'mi abeunt turn ut bene feruiant, turn quiaho�es ho�ilia tra�lare cupiebant, GT pha imponere qu�m f�enbsp;rat miun�u. Prohibent enim templi extru�ionem qult;enbsp;tnterdi�a non/i(erat,fed 4 Qro imperata,nec aliud at^

tentatum erat.

^4 ^T�cintermiffumeftopusdomusdei in lerufalcm, amp; non fiebat ufqj ad annumnbsp;fccundum regni Darq r�gis Perfarum�

Ex ali/s flatim locis apparet no omnino mtermiffivin Opas,fed adhortantibus prophetis continuatum,uerMnnbsp;tard�Kijnegligentiut.

C A P V T V.


Rophetaueruntautem Aggeu� propheta , amp; Zacharias fifiusnbsp;Addo prophetantesadlud�osnbsp;quierant in luda S^Ierufalem,nbsp;in nomine dei IfraeU


Ui er Zacharias Ulis iudieis prophetabant in nomine domini, lt;jui tune in ludica habitabant, redarguenbsp;bant^; er prouocabant illorumfocordiam ac fegnitiemnbsp;in tedi�cando templum�ortabanturcii ad operis promonbsp;tioncm,ex uerbo domim, ut^ intelligerent remorari il^nbsp;lud Opus non de r�gis uoluntate er fententia, qui tan==nbsp;tum ciuitatis (cdifieatione prohibuerat,non te)npli.Pr�nbsp;�^iautem regionis defuamalitiaprohibebantextruinbsp;templivm,quiim dominus per prophetas hos contrariumnbsp;iuberet,nempcreiedi�cationem templi,auxiliumqi pobnbsp;liceretur contra ho/ks,� domino fider�t, er ad opus donbsp;mim accingerentur ferio,non tarn de�dio� er negligennbsp;tes,ut patet ex prophetaru oraculis in feriptis illorum.

2. Tuncfurrexcr�tZorobabcl filiusSala thiel, �C lofue filius lofcdec � 8C c�perutnbsp;dificare tcmplum dei in lerufalem, �i. cumnbsp;cis prophet� dei adiuuantes eos�

Apparet fides er confiantia Zorobabcl, qui contra r�gis cdi�lwn, ut putabatur^ er Samaritanorum infubnbsp;tus maluit acquiefcere uerbo domint er prophefis,q innbsp;termittere opus. Accinxitenim feoperi cumlefufilionbsp;^^�fidechfacerdotefwnntQ, prophetis adbortdntibits oj

PRIM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijS

�er�iodei, erfiducia pcrficiendi fuffulcicntibus. Alis quando enim audendum e� contra hominum mfultusnbsp;er priiKipum.

5 ^ln ipfo autem tempore uenit ad eos Thathanai, qui erat dux trans flumen, 8Cnbsp;Stharbuzanai, SCconfiliarri eorum: fic^nbsp;dixerunteis, Quis dedit uobis cenfiliumnbsp;Ut domu hanc �dificaretis, amp; muros eiusnbsp;inftauraretis�'

Prafes prouincia cis Euphraten Thathanai cum faa cijs r�gis pnefiilis, quorum nullus adnumeratus efi eis,nbsp;quifupranegotio impediendo interf�erant/mquiruntnbsp;qua authoritate domum domini ^edificent lud.ei, er in-fuper muro5,non urbis,fcd templi inflaurent, uel potiusnbsp;parietes.

4 quod refpondintus eis qu� elTcnt nomina hominum authorum �dificatio-nis illius�

Ciuibus hoc modo re�/ondmus. Videtur author hu ius libri mterf�iffe^er rei ge�te hi�oriam texere, nim�snbsp;rum Ezras, facerdos er feriba. i^on cunilati nominattntnbsp;prodere nomina �dificantium,fcniorum, ducum populinbsp;er prophetarum, mhil enim contraregis edidum tensnbsp;tauerant : er quum negotium certo er uer� ad regentnbsp;defirendtvm e�et,nemo cundabatur. Prius enim omnianbsp;mendacijs ada er�t, prafumptaq; ea ab impqs qua rexnbsp;non iu�erat, er quod r�gis uindidam non ueriti accu^nbsp;fare prafumpferaitt.Tut� enim apud fenfatos reges aginbsp;tur,quum ucritas proponitur. Nemo autem tutus � mennbsp;do�sdelatoribusaulicis.

5 Oculus autem dei eorum fadus eft fu=� per fenes Iud�orum,8C non potueruntiitnbsp;hibere eos.Placuit^ ut res ad Darium rc^nbsp;fcrretur,amp;: tune fatisfaccrent aduerfus ac�nbsp;cufationem illam�

Oculusdeirejpeduse�clementitediuina,quainno Ocui�* centes,ueritatis amates,^ fidentes bonitati illius, nonnbsp;patitur � tyrannis opprimuSic hic dominus cor ducis renbsp;git,ut non falfa fed uera regi proponat, er negotium I�nbsp;dlt;eortwn fyncere agat,non Mbendo iUis tedificationeinnbsp;templi,fedexpedetrelpon�onem er fententiamregisnbsp;Darq.Paratire�gt;ondereaccufttionifalf�,�iuxtaillagt;nnbsp;fid�ent prohibai ab icdiftcatione.tnterim uero opus pronbsp;fequebantur fine intermi�ione.

lt;f[ExempIarcpiftol�qu�mifitThathl nai dux regionis tr�s flumen,Slt; Sthar bu=4nbsp;2anai,amp; confiliatores eius Arphafachaeinbsp;qui er�t trans flumen, ad Darium regem�nbsp;7 Sermoquemiferanteijficfcriptus erattnbsp;DARIO REGI paxomnis�

T thathanai epi�olam probe feribit, er ideofecun^ dum ucritatem er lt;equitate eidem rc/fiondetur, omnianbsp;prouidentia deigerente,qua er primo fegniores perturnbsp;barentur, er nunc uerbo domim obfequentes con�la^nbsp;rctttur fideles.

g ^[Not�fitregiiflenosadludaeampro^ uinciam^ad domum deimagni,qiiae �dif�


-ocr page 516-

ESDRAE LIBER

PRIMVS.

catur lapide impolito, SC ligna pon�tur ill parietibustopus illud diligenter extrui-tur,6lt; crefeitinmanibus eorum*

  • 9 nbsp;nbsp;Interrogauimus ergo fenes illos, 8i itanbsp;diximus eis, Quis dedit uobis poteftatemnbsp;ut dornum h ac �dificaretis, amp; maros hosnbsp;inftauraretis�

  • 10 nbsp;Sed 8C nominaeorSqu�fiuimus ab eis,nbsp;ut n�ciaremus tibi � fcripfimus^ nominanbsp;eorum uirorumqui funt principes in eis,

  • 11 nbsp;^Huiufcemodi aut�fermonemrefpoiinbsp;derut nobis, dic�tes, Nos fumus ferui deinbsp;coeli Si terra*, �C �dificamus templ� quodnbsp;erat extrudum ante hos annos multostnbsp;quodcp rex Ifracl magnus �dificaueratamp;Cnbsp;extruxerat,

11 Poftquamaut�adiracudiam prouoca^ uer�t patres noftri deum cceli,tradiditeosnbsp;in manus Nabuchodonofor r�gis Babylonbsp;niSjChald^�i�dom� quoq; hanc deftruxit.nbsp;Sc. populu eins tranftulit in Babylonem,

15 Anno autem primo Cyri r�gis Babylo nis, Cyrus rex propofuit edidumut dogt;nbsp;mus dei �dificaretur,

14 Nam SCuafa rempli dei aurea�Carg�tea, qu� Nabuchodonofor tulerat detemplonbsp;quod era t in lerufale, SC afportauerat ea innbsp;templ� Babylonis protulit Cyrus rex denbsp;tempIoBabylonis, amp; data funt Saflabafarnbsp;uocabulo, quem �i. principem conftituit,nbsp;lynbsp;nbsp;nbsp;dixit^ei.H�cuafa tolle, �Cuadc.-8f po

ne ea in templo quod eft in Ierufal�,�lt; domus dei �dificetur in loco fuo. fuit fundameta templi dei in lerufalem, 8Cnbsp;�Keo temporeufq; nunc�dificatur,amp;necnbsp;dum completum eft,

Quodprlt;ecedit proximo hiincucr/�m pertiaet ai epiflolamjidrioregi falutcin per�ilamfcilicetprecasinbsp;jjjur. MelUgitur autem Dariuminpr'mcipioregnifui,nbsp;quum prte��urat innouaret, Samariam ac ludteantnbsp;pr�fides mitteret^commifijje huic Thathaitai,utde iu^nbsp;dieoriim quoq^ inftituto Hierofolymis inquireret, er renbsp;nunciaret ueritatem ,quod hac epiftolafideliter exequinbsp;tur,indicatido dom� domino deo fiacram a:dem non tursnbsp;rimuelurbcm �dificari ab Ulis de lapidibusimpolitit,nbsp;fignis appofiiis parietibuf,diligeiiti magis qu�tnad pult;�nbsp;gnam apto opere, efieq^ iam 'm pro��u, er non paruanbsp;cx parte confiant, cuius operis rationem reddidififient,nbsp;mandatum Cyri,quod extet alicubi, ne quid mentiri punbsp;tentur fieniores eiusgentis iudaiciefideoq; er non ucre�nbsp;antur nomina fua tradere regi in feriptis. Denii^ occa^nbsp;fionem tarn defiruilionis quam retedificationis 'mgenuenbsp;fatcntur,peccata fita propter qu� mala pa�i fint,er 'mnbsp;fuper deuotionem Cyri r�gis er clementiam cum mannbsp;dato ad reftitutionem templi domim dei creatoris calinbsp;erterr�. Ciuiuafiadomusdominipretiofaquoq^ redeinbsp;derit reportanda Hierofiolymam omnia.Et utfacilius 'mnbsp;quiri po�it ueriias negotij, prin� anni regifira perqui^nbsp;rantur,qu�'do hlt;ecge/la fine dubio a�ignata inuenietur.

16 nbsp;nbsp;lt;T une i taqj SalTabafar ilk uenit,�f po�


17 Nuncergo fi uidetur regibonum,reccn feat in bibliotheca regis, qu� eft in Baby-lone, utrumnam � Cyroregeiuflumfue-ritut �dificaretur domus dei inlerufal�,nbsp;amp; uoluntatem regis fuper hac remittatad

nos,

SesbazttTjqui 'Zorobabel, binomius, parietes do mus dom�u meepifi� hicjeribitur, atq^ ex i�o temporenbsp;ufq; nunc �dificatur, nondum tarnen completum- Tumnbsp;quia uexabantur � Samaritis hofiibus, ttmi quitt tardio�nbsp;res erant er fegniores �udtei, er non nifi propbetarumnbsp;exhortationibus adaiti mfifiebantoperi. videiut^nbsp;mnibus ifiis temporibus templum confiru�uinnbsp;tarda opera er nimis negtigenter:ut er Chriflus dixe�nbsp;rit,quadragmta annis templum finfifie extruilum, doneenbsp;fcilicetfextus ageretur annus Darij,� primo anno Cynnbsp;uel fecundotno cnim pracifioiKs 'm numeris exaile funtnbsp;'muefiigand�.

^CAPVT VI. Vne Darius rex pr�cepit �nbsp;cenfuer�tin bibliotheca librorSnbsp;qui erant repofiti in Babylonc,nbsp;amp; inuentum eft in ferinio



batanis) quod eft caftr� in Medena prouin� cia, uolumen un�,talis^fcriptus erati**nbsp;co commentarius,

'Volebant Perfarum reges muiolabilia ejfe dccretd regaliafidcoq; diligenter adnotabantur fingula mandagnbsp;ta,er in Archiuis feruabantur ad rei memoriam:ideolt;finbsp;er rex Darius prudens er iufius iubetreiifiii�nbsp;tem inquiri,cx Uteris repofitis 'm bibUothecis.

? ANNO PRIMO Cyriregis,Cyrustex decreuit ut domus dei �dificaretur qufnbsp;in lerufalem,in loco ubiimmol�thofti^s�nbsp;amp;ut ponant fundamenta fupport�tiaai�nbsp;tudinem cubitorum fexaginta,amp;nbsp;nem cubitorum fexaginta.

Series regi�ri regalisfie habebat, ExhoclocOitf�t* mentum fumitur fexaginta cubitorum fiiifi�al�tudine^nbsp;templi Salomonis, quod tomen 'm libro Regum expre�^nbsp;non fcribitur,rationabile tarnen uidetur non fiiiffin�'^nbsp;ris altitudinis, quam templum fecundum, hoc tempoxenbsp;refiituiiuffum. t�Ufi, quod magis uidetur, nunuru^^^nbsp;confiet, quemadniodum er mirabile efi undeixx^l^^nbsp;textuiEcbatanis ciuitas.

4 ordines de lapidibus impolitis fic ordines de lignis nouis t fumptus auKnbsp;de domo regis dabuntur*

y Sed 8C uafa templi dei aurea amp;argcf^^ qu� Nabuchodonofor tulerat denbsp;lerufalemjSfattulcratea in B^byk�^�nbsp;dantur,SCrefer�tur in templumlri��nbsp;in locum fuum,qu� Sipofitafuntin tem-


-ocr page 517-

ESDRAE LIBER

Impen�ii dctri Cyrus iujferat, de quo titnien mentia hailenusnonefifaila.Quandoquidemillatnregisgra-tiam �Mluerant, ut uidetur dl�imidare �^rnon cxigcrc,nbsp;quim gyauiorem gentis Samariticte �multatem�rre,nbsp;fuis tantum expcn�sufq; tunc lt;edi�caucranc.

Nucergo Thathanai duxregionis qu^ cft trans fiumen, Sthar buzanai, SC confianbsp;liarii ueftri Apharfach�i,qui cftis tr�s flu^nbsp;nicn,proculrcccditeabinis,

7 8C dimittite fieri templ� dei illud � duce lud�oruiTi, 8C � fenioribus eorum, 8C do-mum dei illam �dificent in loco fno*

Sed 8(. � mepr�ceptnm eft quid opor= teat fieri � presbyteris lud�orum illis, utnbsp;�dificetur dom� dei, 8C de area regis, id eftnbsp;de tributis qu� dantur de regione tras flunbsp;men, ftudiofe fumptus d�tur uiris illis, nenbsp;impediaturopus*

  • 9 Quod fi neceflefuerit, amp;u�tulos, amp;a-gnos etheedos in holocauft�deo cceli,frunbsp;m�tutti, fal, uin� 8C oleum, fecund� ritumnbsp;facerdot� qui funt in Ierufal�,detur eis pernbsp;fingulos dies. ne fit in aliquo querimonia.

  • 10 nbsp;nbsp;Et offer�t oblationes deo c�li, orent^nbsp;pro uita regis 6C filiorum eius*

,, Ameergopofit�eftdecretu, Vt omnis homo qui banc mutaueritiuflion�,tolla-tur lignum de domo ipfius, amp;erigatur,amp;nbsp;cofigaturineojdom�a�teiuspublicetur�

  • 11 nbsp;Deus a�t qui habitare fecit nomen fu�nbsp;ibi, diftipet omnia r�gna, �C populum quinbsp;extenderit manum fuam ut repugnet, 8(.nbsp;diftipet domum dei illam qu� eftin leru-falem Ego Darius ftatui decretum, quodnbsp;ftudiofe impleri uolot

Quod hic feribitur non efl Cyri primieuM indultum, fed noua comi�io Darij regis, feripta ad duces uel pr�snbsp;�desSamaritanorii, Tattanai �ilicet quofdam iHosnbsp;rum,qui dudtim impediri opus curauerat. Apharfathi�nbsp;uidenturijdem�gni�cari quod Toparchilt;e uel Epar=�nbsp;chi�,errore uel feriptorum uel prolationis:quibus nuncnbsp;Gario pr�cipitur, ne quoquo modo impediant Iud�osnbsp;ub ^dificatione templi domiiu dei coeli,quin G!� ex tribunbsp;iit prouinci� qult;e r�gi coUiguntur expenfe dentur opi^nbsp;ficibus quo minus diffiratur opus,facrificia quoq^ den=nbsp;tur ad omnem fufficietttiam fecundum ritus legis er uernbsp;butn facerdotum, ut faaificent deo omnipotenti pro renbsp;ge Perfarum or regno quotidie.^^echiscontentus Drfanbsp;ob�fientes mortis reos �atuit,Grfu�gt;endi iunbsp;bet,imprecatur^ dira omnia eis qui earn domum domi=^nbsp;ni�nt aliquando uaflaturi, id quod admodam ludais li=nbsp;benter legitur,R.omanos uafiandos optantes, qui ut ipfinbsp;uolunt templum iUud deflruxerint, cum re uera non Tinbsp;tuiuel Vel}gt;a�anus,necexercitusRomanusficr�i�amnbsp;lt;tdem de�ruxerint,fed �iriofa malitia Iud�or�,qui erfwnbsp;etimgentetota maluerunt di�gt;erdi qu�m concordare,nbsp;C?quot; paci�ce fubejfe pi/s principibus,nbsp;nbsp;nbsp;crudelibus du�

E R l T� V S.

tizi fuis�nem darealiquando.Qui Gf tempus ui�tatio nis fuie� Chriflo domino agnofeere nolentes, fummumnbsp;omnium prophetarum, gt' promijfumgcntisfu� amp; tonbsp;tius mundi faluatorem pofi bene�eia immenfe dodr'menbsp;fandie GT miraculorum, crucifigerc maluerunt, quantnbsp;fufeipere, er apo�olorum doiirinam toto orbeperfi-qui non cejfabant, donee extremas calamitates expertinbsp;cohiberentur.re ueraautcm,uotoGr de�derioadtosnbsp;tius orbis di]}gt;erditionem anhelantcs^tantum ut Ulis optinbsp;me e�et fecundum corpus, cum �lices fieri nequeant,nbsp;m� fufeipiendo eum Chrifium quem patres optabantnbsp;femper.

Thathanai dux regionis trans fiumen, Sthar buzanai, confiliarqnbsp;eius, fecundum quod pr�ceperatDariusnbsp;rex, fic diligenter executi funt�

14 Seniores autem lud�orum �dificab�t, �iprofperabanturiuxtapropheti�Agg�inbsp;prophet�, Sc Zachari� fil q Addo,amp; �dif�nbsp;cauerunt, 8C c�ftruxerunt iubente deo If=nbsp;rael,SCiubente Cyro amp; Dario, 8C Artaxernbsp;xe regibus Perfarum�

I y nbsp;8C compleuer�t domum dei iftam, ufqj

ad diem terti� menfis Adar, qui eft annus fextus regni Darq regis�

Profiilus GT perfidio operis adnotatur,tam preefi^ de qludteisallaborantibus ad confummationem doriiusnbsp;domini,qu� er contigit fexti anni Darij menfe Pebrua^nbsp;rio,dieterti�,pofiquain � pfmoanno Cyric�ptafitesnbsp;rat,decretoq; Darij z^ArtaxerxispromotainuitisSttnbsp;maritis, �y� prophetis domini Agg�a er Zacharia in�nbsp;fientibus atq; ac�jortantibus ex uerbo domini.

  • 16 nbsp;nbsp;Feceruntaut filq Ifrael facerdotes 8C Lcnbsp;uit�, amp;reliquifilior�tr�fmigrationis de-dicationem domus deiingaudio,

Dcdicatio templifadaferibitur 4 filijs ifrael citgau dio.Veri�mile efi eodem anno, im��rta�is eodem dienbsp;nen�ne prohibente, gt� maximo de�derio gentis ad idnbsp;propenf�.

  • 17 nbsp;nbsp;amp; obtulerut in dedicatione domus dei,nbsp;uitulos centum, arietes ducentos, agnosnbsp;quadringentos, hircos caprarum pro pecnbsp;catototius Ifraelduodecim, iuxta numesnbsp;rum tribuum Ifrael�

  • 18 nbsp;nbsp;amp; ftatuerflt facerdotes in ordinib� fuis,nbsp;amp; Leuitas in uicibus fuis fuper opera deinbsp;in lerufal�jficutfcript� eftin libro Mofi�

Ceremoni� dedicationis erant facrificiapecudum, fecundum legem � facerdotibus O' Lcuitis oblata, cumnbsp;canticis gt mu�cafacra Leuitis miniftrantibus fuo quanbsp;que in ordme. Duodecim autem hircos caprarumo�isnbsp;runt pro peccato duodecim tribuum ifiael. Nimirumnbsp;uel ad terram reducendis, uel in orbe terrarum dott�nonbsp;fide,]�e,Grcharitate feruientibus profe, Gr infupernbsp;gentes pa�im eledas ad deigloriam,ad ueram pietateninbsp;adhortantibus non modicofrudu, donee Chriflus ntWisnbsp;doinclarifceret.

XX



-ocr page 518-

ES D RAE tIBER

19 nbsp;nbsp;Fcccrut autcm filif Hracl tranfmigratio-gt;

nis pafcha, quartadccima die m�fis primi* Purificati enim fucr�t facerdotes �cLcui--tx quafi unus.'omnes mundi ad immolannbsp;dum pafcha uniucrfis filijs tranfmigrationbsp;nis,�C fratribus fuis facerdotibus,amp; fibi�

Etcomeder�tfilii Ifraelquireuerfifuex

. rant de tr�fmigratione,8C omncs qui fe fc= parauerant � coinquinatione gentiu terrgnbsp;ad eos ut qu�rerent domin� deum Ifraeknbsp;Etfeceruntfolennitatem azymorumfcnbsp;ptem diebus in l�titia, quoni� l�tif�caue^nbsp;rateos dominus, 8C conuerterat cor r�gisnbsp;Affurad eos, utadiuuaretmanuseor�innbsp;opere domus domini dei Ifraek

Poflconfummcttum dedicatumtetnplum,tertia die meafis A.d^,qui FebriMrio noftro re/^ondet,flatimnbsp;Ml primo menfie phafe don�tw alacriter celebrttrunt de=nbsp;cimoquarto die nwn�s cum l�gitima facerdotii/m mundinbsp;tia,fineqi quocunq; defi�u:admi�is nihilominut eii tjuinbsp;degentilitate conuerfi �terantad obferuantiam legis,etnbsp;ueri dei cultum,prauitate errore^gentilitio abnegate,nbsp;�am enim profeUti non pauci iungebantur Hebrieis, edonbsp;m uiam iuflitite or pietatis, deg; cultu unius dei exem^nbsp;plo regum Perjarum, CyricrDarij, quorum beneficianbsp;lam tdiquando liberiut er quie�uiuiuebant contentinbsp;fuo teinplo,etiamnondum urbemurifcMo. Hicunturnbsp;autem reges Afiur Daritu er Cyrus^ quia fuccefierantnbsp;regibus Chald^orum 'mtota Afiyria, Syria, Chatd�a,nbsp;cum Perfe e�ent er Medi,fa�i monarchte omnium easnbsp;rum terrarum.

^CAPVT VII.

SO Oft haec autem uerbain regno Artaxerxis r�gis Perfarum, EC-^^1 dras filiusSaraiae, filii Azari�,nbsp;filii Helci�,nbsp;filii Sellum,filti SadoCjfilii Achitob,nbsp;filii Amari�,filii Azari�,filii Maraioth,nbsp;filii Zarahi�jfilii Ozi,filti Bocci,nbsp;filii Abifu�jfilii Phinees,filii Eleazar,fi

X

5 4

lii Aaron facerdotis ab initio*

Artaxerxes, qui liebrlt;tis dicitur Artabafafla, boc toco non alius fiiijfie conijcitur,q Darius ille,fub quo temnbsp;plumextruilum con/�mmatum er dedicatum fiter at,nbsp;qui er regnauit pofi Cyru annos trigjmtafex. Efl autemnbsp;nomen illud tarn Gracum q Hebraicumgenerale nomennbsp;imperij Perfarum ,�cut er Aegyptij reges Pbaraonesnbsp;primum,deinde etiam Pbiladelphi di�i funt, er Palafiinbsp;norum Abimelecb, Romanorum Augufiier Cafares.

Efdrasautem legitur etiam'mprimis cumZorobabele afic�dififie, qui er alius eff� potuit ab hoc dodo legis fierinbsp;ba:uel,quodlt;equeuerifimilee�,probonogentisrediffi�nbsp;f� potuit ad Perfidem uel Eabylonem, ut prodejfietgentinbsp;Ml aula regis Darij,ut er bodie ac fiemper non defiunt cunbsp;rijs ludtei pr'mcipum eorum, qui uel leuiter Mk fiauerenbsp;coeperint,pro tuendagente fiua,ab odio gentiu omniumnbsp;quo laborant ^sraitantur, Efidrm wro profiapianoad


P RIM V S.

ttnguem deficribitur, fied more Plebraico principalef nominatiores adnotando patres, qui erjrequenti�ime^nbsp;nomimbus dificrepant, cum fint binomij er infiuperfacinbsp;le mutantur in orthographiait patet per totum libruitlnbsp;Paralipontenon.Multum autem refirebat maxime in fia^^nbsp;cerdotali progenie fiuam potuiffiefiamiliam de integranbsp;commonfirare ,ficut er tribu luda er Beniamin re^nbsp;galibusficilicet er Leuitico, quod ab illarum aliquaiUisnbsp;rex expedabatur er fialuator. Hie uero certumffcerdanbsp;tem Efidras er mdubitatum Aaronis fie fiUum declararcnbsp;uoluit.

' Ipfe Efdras afc�dit de Babylone, amp; ip^c fcribaueloxinlege Mofi,quam dnsdeusnbsp;dedit Ifrael, SC dedit ei rex fecundum ma-num domini dei eius bonam fuper eum,nbsp;omnempetitionemeius*

Efidras/acerdos audiens templum abfiolutum ac con^ fiecratum,Hierofiolymam non finefiauore r�gis aficenfu=nbsp;rus conuocat,quospoteflmeliores tudaoruminPerfia^nbsp;rum regnonbsp;nbsp;nbsp;Babylonia fiecum addudurus,maximeue

ro fine tribus fiacerdotes er Leuitas ad cultum domini in templo amplificandum. Commendatur autem � legis di^nbsp;uina eruditione,quam infigtum habeat ac paratantit^�nbsp;ercitati�bnumficilicet in legis peritia; Non quod in nninbsp;uerfiumcombufiam legemrenouauerit,uel quodnouainbsp;literas uel charaderes,uel etiam modum expeditioris lenbsp;dionis per literas uel punda inuenerit, bac eniw beetnbsp;multi er magni tradiderint de hoc dodore Efidra, mibinbsp;uerifimilianonfiunt,fiedconfidacreduntur � jliibifiU�^nbsp;dais omnis eruditionis expertibus.Etiamfi lofepbui cianbsp;credendumnonmagisq alijsgentiliumficriptoribUitu^nbsp;liaficribat.Scriba enim Hebraisnonpidorliteraruindinbsp;citur,fied dodus, eruditus,er promptus in interpretationbsp;ne legum. Hic uero Efidras utramq; bnguam Chaldaicaitlnbsp;ficilicet er Hebraam perfide nouit,raraqifiiit mter I�*nbsp;dlt;eo� eruditione, er infiuper pius in deum,amatorgend^nbsp;fita patria, er fiacra eruditionis,propterea hic dicitur anbsp;domino datus lfiaeli,ut dodor,propheta, promotor 0'nbsp;refirmator gentis. tn quem ufium etiam dominus ibifi�nbsp;uorem r�gis comparauit, ut nihil illi poftulanti pttgt;nbsp;dais aficendentibus negare uoluerit,nec quifiquantnbsp;torum regi illi in infiituto fiuo refragari aufiusfiierit.

y nbsp;nbsp;Etafeenderuntdefiliis Ifrael, amp; de filii*

facerdotum, amp; de filfis Leuitarum, cantoribus, 8C de ianitoribus,nbsp;nbsp;de nath*'�

n�is in lerufalemannofeptimo Arߒ^^*'^ xis r�gis.

Septimus hic annus proximus fiiiteiinqnotemp abfiolutit efl. Et qua hic dicuntur de filijs tfirael, inteUgtnbsp;pofiknt de omnibus tribubus promificue,nonfiolu denbsp;dais,Sacerdotesautem,Leuita,cantores,portarij,naibtnbsp;nai, prius quidem aficenderant certo numero ,fiednimonbsp;reliqui quo^ cum Efidra adducuntur nierofiolynt^'

Etuenerunt in lerufalem mefe qmnto, ipfeeft annus feptimus r�gis*

9 Quia in primo die menfis primi coepit afc�dere dcBabyloneAin primo diemen


-ocr page 519-

ESDRAE LIBER

fis quititi ucnit in lerufal�juxta manum dci fui bonam fuper fc*

Confiliudc'mflitutum afcmdendi infiitueratEfdriii cMtifocijs ttdpr'nnumdiemprimimen�i, 4 quoufq^adnbsp;Hierofolymlt;efluxerunt men�s quinqi,nimi-fum donee coUeilis pd�imfocijs omnia expedire potudnbsp;f�tt.Alioqui non tanta efi diftantia �abylon� lt;t Paleflinbsp;tu, ut^uinq; menf�um iter necejj� habucrint.

Efdras autem parauit cor fuuni, ut inu^ ftigarct kg� domini, faccret Sfdoceretnbsp;in Ifrad pr�ceptum 8(. iudicium.

Efdrein�itHtum erat,diligenter e:s� toto corde incul f�Sre ifraelitK legetn domim, zyquot; parare domino plebeittnbsp;pidgt;n,iuflam,fan�aacgratam,docendo,bortando,cor=nbsp;gt;dgendo,folicit�do ad�licemfiatumgentis�te. Hec e=tnbsp;Him decent uirum prob�,prudente zs-�niie eruditum,nbsp;*' lt;[Hoceftaut�excmpIarepiftoI�cdidi,nbsp;lt;l�od d�dit rex Artaxerxes Efdr�facerdonbsp;tijfcrib�erudito infermonibus amp;:pr�cexnbsp;pris dominijamp;ccremoniis eius in IfraeU

ARTAXERXES rex reg�Efdr�facergt; doti, fcrib� legis dei c�li dodiflimo, fagt;nbsp;lutem*

Amedccretum eft, ut cuicaqj placucrit in regno meo de populo Ifrael, 8lt; de facernbsp;dotibus eiusj�c de Le�itis ire in lerufalem,nbsp;t�cum uadat*


gt;4 nbsp;nbsp;A facie cnim regis Sifept�confiliator�

eius milfus es, ut uifites lud�am lerufa^ lem in lege dei tui, qu� eft i n ma n u tua,

�y 8C ut feras arg�tum 8lt;aurumquod rex SCconfiliatoreseius fponte obtuler�tde�nbsp;lfrael,cuius in lerufalem tabernaculu eft*nbsp;� Oblinuit facilerege bono uir fapiens zy fidelis epinbsp;flolant ac mandat� pro gloria dei, �y gentu ifraelitic�nbsp;profi�u, proq^flatuendo ZT conferuando cultu dni deinbsp;coeli, quan cum dijt alijs certe fummum facile credebatnbsp;z:yreuerebatur,fortafit ab Efdra edoliutuniusi�iutnbsp;dei folam zr omnipotentem maieflatem, ut ucr� fdelisnbsp;fiierit Dariui iUe rex Perfarum. lam^ fecnndo pojl Cynbsp;rumlicentiam conee�it redeundilfraelititinfuainpasnbsp;triam cum Efdra,idq; confilio etiamfeptem principuntnbsp;regnifui.Deniq; non uacuum remittunt, fed magni�c�nbsp;onu�um donarqs,ad dei cultu conuertendii partim, pafnbsp;tim in alios ufus ad diferetionem zr iudidum Efdre.

16 Etomneargentu SCaurumquodcunq; inueneris in uniuerfa prouinciaBabylo-nis,Slt; populus offerte uoluerit,Si de facernbsp;dotibus qui fponte obtulerint domui deinbsp;fui qu� eft in lerufalem,

Eacultatem quoq; dedit prouincia exportadi aurunt amp; argentu � fidelibus quibufeunq; donatu pro cultu deinbsp;'m lerufalem, �ne quaeuq^ mhibitione officialium regis.nbsp;libereaccipe, amp;ftudiofcemedchacpe^nbsp;cunia, uitulos, arietes, agnos, amp; facrificianbsp;�^libamina eorum, Stoffer ea fuper altarenbsp;tempu dei ueftri,quod�ftin lerufalem, �

PRIM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6o

  • 18 nbsp;nbsp;Sed St fi quid tibi St fratrib� tuis pl�cucnbsp;rit de reliquo argento St auro ut faciatis,iunbsp;xta uoluntatem dci ueftri facite*

  • 19 nbsp;Vafaquoqjqu� danturtibiin miniftonbsp;rium domus dei tui,tradein confpcdudeinbsp;tui in lerufalem*

4,0 SedSt c�tera quibus opus fucritin do� mo dei tui quantumcunqj neceffe eft ut exnbsp;p�daSjdabis de thefauro, �Cdefifco regis,

Cupit quoqi rex pro fe er fuis filifs, pro�liciflattt fegni fui offirri Hierofolymis orationes,zy facrificia dinbsp;gna deo fecundu legan,iam certe fide non po/krior r�ginbsp;bits luda, longeautemexcedcnspietatetfraeliticos reanbsp;ges,qui quidcmacceptalcgemfigt;reuerunt,hicucro ethnbsp;nicus non dat�fufcipit,cy magnificat,zr pro uirilidosnbsp;mino deo �fracl commendari defiderat ac contendit.

il St � mc.Ego Artaxerxes rex ftatui atqj de creuiomnibus euftodibus arc� public�,nbsp;quifunttransflumen,utquodcunq5petienbsp;rit�uobis Efdras facerdosferiba legis deinbsp;C(xli,abfq; mora detis,

il nbsp;ufqj ad argent! talcta centum, St ufqjad

frumenti coros centum, St ufqjad uiniba tos centum, St ufqj ad batos oici centum,nbsp;amp;1 uero abfqj menfura*

15 Omnequod ad ritum dei c�li pertinet, tribuatur diligenter in domo dei c�li nenbsp;forte irafeatur contra regn� regis,St filio-rum eius*

Eximia regis liberalitat cr pia deuotio ad dominunt deum,cr fiducia ad Efdr� probitatem,ut mandarit Sy'anbsp;rite Samariteq; et ludtcte praf�ilis, nihil negare omniuntnbsp;que poftulaffet,ufqi ad maximum numerum, definituntnbsp;tamen,neimpofturamaliquamfubeffcmeditarentur,Z3^nbsp;ne regis accufarctur prodigalitot � prouindalibus.

14 Vobis quoq; notum facimus de uniucr i�sfacerdotibus,�tLeuitis,8tcantoribus,nbsp;St ianitoribus,nathin�is, St miniftris dosnbsp;musdeihuiuSjUtueiSigal, 8ttributum,8tnbsp;annonas non habeatispoteftatemimpo^nbsp;nendi fuper eos*

Emunitatemfuorum fratru Efdras probe cr necefja rio impetrauerat, ne fdlicet uedigalia zy tributa exig�nbsp;rentur�Leuiticagente, que proprias poffefiionesZT'nbsp;hereditates in terra non habebant ,fcdfefe tantummosnbsp;do fufitntare cogebantur � facrificqs zy donarqs domiitnbsp;tio deo oblatis,cuius cultui deputabantur tam Hierofo=!nbsp;lymis facrific�do, qu�m 'm fuis urbibus docendo legem:nbsp;non enim certo habebant ex terra r�gi fubdita unde dienbsp;tefeerent. Exhoc regisPerfarumindulto, zyhoeloconbsp;fcripture, emunitatem fibi iuftam zyneceffariamdei c�.nbsp;cuit ores zy ecclefiarum miniflri comprobant. S ed mte=nbsp;rim illis quoq; cogitandum, ut in terra iUis portio pofiinbsp;dendanegetur,toti rebus diuinis incumbant,preter �esnbsp;ceffarium uidum ZT amidum nihil ambiant, docendenbsp;�egi diligenter 'mfifiant,i�lorum 'm terra portio alia nonnbsp;/jt nifi dominus, fuperfiuum nihil po�ideant. vH cnittt

XX 1


-ocr page 520-

ESDRAE LIBER

Xttitiie fuperflute tun funt, ibi nihil�bi reges ufurpitni, Qgotifi terra domini eff� maluerint,terrenitriitn opuntnbsp;oneracunt alijs utportentiufiumcfi, contraria autentnbsp;emunitas in cenfiu inuenietur iniqua.

TuautEfdra fccundum fapientiamdei tui, qu� eft in manu tua,conftitue indicesnbsp;�Cpr�fides, utiudicentomnipopuloquinbsp;eft trans flumen, his uidelicetqui nouerutnbsp;leg�dei tui, fed SCimperitos docetelibere

Commifiarius regius � rege conflituitur EfdrM fiuper populnm ludaicum omtum tras Euphratcn, in terra if�nbsp;raelitamm commorantem: imo ut uidetur omnium eo�nbsp;rum qui crederent domino deo ifraelis, cr qui Profesnbsp;lytifi�rent ad ludaifmum conuerfi^ucl fua doilrina connbsp;Uertendi, quos omncs de cultu unius dei inflruendi ple�nbsp;nam � rege potcflatem accepit, er conteflari potuit exnbsp;huiufmodiferiptis.

�xC Etomnis qui non feccrit legemdei tui, amp;. legem regis diligenter, indicium erit denbsp;eo, fiuein mortem, fiuein exilium, fiueinnbsp;condemnationemfubftantiaeeius uel cernbsp;tc in career em,

Nee folum docendi ojficium/ed er infoleittes cajܓ gandi, ac fufeepta religionis defertores puniendi authonbsp;ritas doiiori data eft,quod potefias docedifine cafiigail�nbsp;di authoritate non promoueat pietatem in populo,

^Benedi�us dns deus patrum noftro^ rum,qui d�dit hoc in corde regis utglorisnbsp;ficaret domum dfii qu�eftin lerufalem,

Hlt;ee qua hic feribuntur uerbafunt er fententia E/= flr�,qui librum hunc fcribens,ff-atiM domino agit de denbsp;mentia diuinitus injfiirata prophano r�gi, ut tanto fauonbsp;reprofequifideles, er cultumfummideitantoperepronbsp;tnouere �uduerittpriora enim Syriace leg�turapud Henbsp;braos,hac uero Hebraice.

2.8 amp;inmeinclinauitmifericordiamfuam coram rege SC confiliatoribus eius, 8C uninbsp;uerfis principib�s r�gis pot�tibus : amp;egonbsp;c�fortatus manu domini dei mei qu� eratnbsp;in me, congregaui de Ifrael principes, quinbsp;afeenderent mccum.

fauorem regum in bonum fidelibus er pijs,non dU� � bium eft domini dei donum effe magnificum,quo promonbsp;ueri pojfunt optima quteq;,qua impiorum confiliafi aunbsp;lamobfederintcorrumpuntur, comminuuntur. Studuitnbsp;igitur magnopere Ezdras colligere pa�im fratreSy�y fonbsp;licitare ad reditum,proficitqi non parum, prouidentianbsp;dei adiutus,quam uocat manu domini fuper fie, ut de prinbsp;moribus er pot�tioribus 1/raelitarum non pauci fecumnbsp;afeenderint ad terram luda denuo inhabitandum, adq;nbsp;cultum domim dei in nouo templo augmentandu adglo�nbsp;riam dei ergentislfraelitica,

^[CAPVT Viir.

I funt ergo principes familiaru �Cgenealogiaeorum quiafeen*nbsp;deruntmecu in regno Artaxer*nbsp;xis r�gis deBabylonct

PR IM VS.

4. nbsp;nbsp;De filii s PhineeSjGerfom.De filt�s Itfisi

mar,DanicI,De filr)s Dauid,Hattus,

Catalogus ejl afeendenttu cum Ezra fub Dario rege perfamiliasergenealogias patrum,alius qfub Zorobanbsp;beLFilif Phinees er Ithamar dicuntur familiieeoru�i,denbsp;quibus extabant Gerfom er Daniel,non propheta, fednbsp;alius qui/jtiain.Hattus de pojkritate Dauid,quafempernbsp;habebatur mfignis ernobilior propter Chrifiumpro�nbsp;miffumfilium Dauid.

  • 3 nbsp;nbsp;De filijs Secheni�, amp; de filqs Pharos,nbsp;Zacharias,Sc cumeo numeratifuntuirinbsp;centum quinquaginta.

  • 4 nbsp;nbsp;Defilris Phahath moab, ElioenaifiJ*��nbsp;Zarehe, Sc cum eo ducenti uiri,

y nbsp;De filqs Secheni�jfilius Ezechiel, Sie�

eotrecentiuiri.

6 nbsp;nbsp;De filijs Adan, Abed filius Ionathan,8C

cum co quinquaginta uiri:

y nbsp;nbsp;Defilijs Alam, Efaias filius Athali�j SC

cum eo feptuaginta uiri,

  • 8 nbsp;nbsp;De filijs Saphati�, Zebedia filius Mi*nbsp;chael,SC cum eo odoginta uiri,

  • 9 nbsp;nbsp;Defilijs Ioab,Obcdia filius lahiel,nbsp;co ducenti decern Sc octo uiri,

  • 10 nbsp;nbsp;De filijs Selomith, filius lofphi�, SC cSnbsp;eo centum fexaginta uiri,

  • 11 nbsp;nbsp;DefilijsBebai,Zacharias filiusBebai,nbsp;Sc cum eo uigintiodo uiri.

1X De filijs Azgad,lohanan filius Eccetan, Sc cum eo centum SC decern uiri,

IJ nbsp;nbsp;Defilijs Adonicam,qui erat nouiffinii.

Sc hf c nomina eorum,EIiphelet, SC lehiel, ScSamaias,SCcum eis fexaginta uiri.

14 Defilijs Begui,Vthai, ScZachur, SCcit eis feptuaginta uiri,

DefamiliaSechenia qui etquot afeenderintquitta to uerfu fcrtbitur:arbitror hic lapfum fcriptoris incidifrnbsp;fe.Defamiliaautem Pharus Zachariascummuhtsal�jsnbsp;afeenderunt pofteos qui prius cum Zorobabel:figt;^�^^^nbsp;er defamilifiPaathmoab Adin,Elom,Saphatia,IO�'^�^^nbsp;iusfine dubio iHujlrts permafit familia ��oab duct CTttrnbsp;citus Dauid denominata.Salomith,Bccha;,Afgad,Ado�nbsp;nikam,Eigfai. De ownit:� inqu�his famitijs inagne nu^nbsp;mero afeendunt nunc Hierofolymam cum Ezdra:de qutnbsp;bus quoq; familijs,etiam cum Zorobabeleplures redie^nbsp;rant,ut fupra legitur cap.t.

ly Congregaui autcos adfluuiun�fl^�?� currit ad Ahaua,SC mafimus ibi tribes dienbsp;bus: qu�fiui^ in populo, SCin facerdoti�nbsp;bus de filijs Leui, Sc non inueniib�

  • 16 nbsp;nbsp;Iraq? mifiEIiezer,Sc Ariel, ScSemeia, amp;nbsp;Elnathan, Sclarib, SCalter�EInathaUj^nbsp;Nathan, Sc Zachari�, SC Mofcllamnbsp;pes,SCloiarib,ScElnathanfapientes

  • 17 nbsp;nbsp;Et mifi eos adEddOjquieftpri^i^**�?*nbsp;Chafphi� Ioco,SCpofuiin oreeoru uerbanbsp;qu� loquer�tur ad Eddo,SC ad fratres eius


-ocr page 521-

ESDRAE liber nathin�os in loco Chafphi�, utadduccznbsp;rent nobis miniftros domus dei noftri*

gt;8 Etadduxerunt nobis per manu dei no^ ftn bonam fuper nos,uirum dodiffimumnbsp;defilqs Moholi filq Leui,filii l�ael, 8lt;Sa-rabiam amp; filics eius. 6lt; fratres eius decernnbsp;fiCodo.'

�9 8c Hafabia,SC cum eo Ifaiam de filijs Me rari,fratresqj eius,amp;filios eius uiginti.

Et de nathinaeis quos dederat Dauid, principes adminifteriaLeuitarum^ na=nbsp;thin�os dll centos uiginti, omnes hi fuisnbsp;ncminibus uocabantun

O'!',MS pi-ic�i�os ad afeendendum paratos congre^ gaui adeumlocumfluminK Euphratis, ubi in cum exo^nbsp;fgt;^aturfli{uiiisaliu^, qui dicitur Ahafa. ibi ergo triduunbsp;^n�miis,aitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;receu�ii�em cundos, in

non adejje quempiam de tcuitis illi^s, qui non funt familia facerdotali. Elegi ergo ex pricfcntibus uirisnbsp;undec m hie nominatos, primores /fedabiles uiros,nbsp;inifi ad Ca/fiainregionein, intra Cbald^am �tantnbsp;f'eundum Hebrceos,ubifub quodam eximio dodoreAdnbsp;do,pluresinflituebaturLeuitici generis difcipulifillu pernbsp;incernuncias exoraturus, ut ex Eeuitis futs nwcu afeen-furos tranfmittcret,qui Mi domo domim mim�rar�t Hienbsp;rofolymis : qui er nobis mi�t Sarabiam cum/ratribufnbsp;fuif de familia Muhelitarum,quiMaheli fuit filiusEeui,nbsp;numero decern Giquot; odo, Hafabiam quoq^ Gi'lfaiam^denbsp;familia Nleraritarum,cum alijs eiufdem generis uiginti.nbsp;Ciuofdam quoq^ nathinecorum mi�t,cum hif Addo, dunbsp;uigmti,omnes nominati in fais familijs,de quinbsp;bus nulla effet quo adgeaufambiguitae. Multaiadantnbsp;lud^ei de prouinda Caffia,ex hoc loco contendentes ei'nbsp;plan� mentientes ibidem adhuc illis effe regnum gt fa=:nbsp;cerdotium, er fludium legis diuina;, illuc tranfmi�i ca^nbsp;ptiuidedecemtribubus� regibus Affyriorivmfabulamnbsp;narrantes de�umne Sabatheo,qui fex diebus hebdomanbsp;da quibiis liceat ludansexire, eatenus tumultuetur G}�nbsp;horribiliterintumefcat, ut ilium tranfirenemo audeat,nbsp;fibbatho aucem quietus�t,cum i�is trailfeundi licentianbsp;per legem non datur. Tempore uero M.e�iie tran�turinbsp;Jtntjcum ip�us mandatoflumen conquieuerit. Taies hanbsp;bentur apud ludtCosfabuLe, quibus credunt GJquot; illudun^nbsp;tur. Calfia prouincia de qua hic feribitur in Babylonianbsp;�d�non longe �ta ab alueo hic nominato, quandoqui=:nbsp;dem nuncij inde mi�t adis ageitdis redire potuerut duonbsp;dccim diebus. De Caffieis montibus apud Ptolemaiu quinbsp;dem Icgimus,incertum tarnen � hoc nomine appelletur,nbsp;ob abufum nominum apud Hebrecos.

11 Et pr�dicaui ibi ieiuni�iuxtafluuium Ahaua,utaffligeremurcor� dnodco no-ftro, 8ipeteremus ab co ui� red� nobis �Cnbsp;filiis noftrisjuniuerf�cp fubft�ti� noftr�gt;nbsp;Erubui cm petere � rege auxiliu amp; equinbsp;tes,qui defenderent nos ab inimico in uia,nbsp;quia dixeramus r�gi : Manus dei noftri eftnbsp;fuper omnes qui qu�r�t eum in bonitate.

PRIM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16i

amp; imperium cius, amp; fortitudo cius, Si fo-ror fuper omnes qui derclinquunt eum.

�5 leiunauimus aut�, �Crcgauim�s deum noftr�pro hoc.Sc euenitnobis profperc.

omnes,Gr iter aggreffuri, dontim deigra tiam GT condudum fauorabilem, �licemq^ precantur,nbsp;pr�mi/fo ieiunio cz corporum adflidione,quo fernen^nbsp;tior effet oratio. Humanum enim auxiliu gt comitatumnbsp;� Dario rege petere non poter�t ,quife iadauerant ctdnbsp;tores dei optimi maximfGT ip�sfauenti�imi,cuiiis ad^inbsp;fi�entiafreti neminem uererentur imcurforem.

14 Et feparaui de principibus facerdotum duodecim,Sarabiam,Slt;Hafabiam,amp;cuninbsp;cis defratribus ccrum dccem�

^5 appendii^eis argent� Si aur�, SCuafa c�fecrata domus dei noftri,quae obtuleratnbsp;rex Si confiliatores eius. Si principes eius,nbsp;uniuerfus^ Ifrael eor� qui inucti fuerant,nbsp;1.6 �Cappendiinmanibus cor�argentita-lenta fexccta quinquaginta. Si uafa argen*nbsp;tea centum,auri centum talenta,

I7 nbsp;nbsp;Siemteres aureos uiginti, qui habeb�t

folidos millenos, Si uafa �ris fulgctis optt miduopulchra,ur3urum.

0.8 Etdixicis.'Vos fandidni.amp;uafafan��a,� Si argentum Si aurumquodfponteobla*nbsp;turn eft domino deo patrum ueftrerum,

19 ^uigilate Si cuftodite,donecapp�datis coram principibus facerdotum, �iLeuitanbsp;rum,6lt; ducibus familiarum Ifrael in leru*nbsp;falcn�,in thefaurum domus domini.

3� Sufeeper�tautem facerdotes SiLcuitae pondus argen ti,8^ auri. Si uaforum, ut denbsp;ferrent leru fa lem in domum dei noftri.

Eo4c�i in loco pro�duri aurum cr argentum, Gi� quicquid pretiofum acceperant � rege principibus amp;nbsp;populo ad cultum deiexpendendum duodecimfacerdanbsp;tibus commendaucrunt ad pondus, quorum cura ac openbsp;raportandumac per�rendu effetHierofolymamftn eanbsp;dem pond�r� reddendum principibus facerdotu, gt manbsp;gi�ratui plebis in tudea, recondendum in exedras tem^nbsp;pli ad tempus cr ufum opportunum.Magna femper fi�tnbsp;ucl effe debuit diligentia Leuitarum circa thefauros ec^snbsp;clefia�icospij�imediffcnfandos. ideoq; gt apo�oliEenbsp;uitjselcgerunt,diaconosfcilicet feptemadmini�rato^nbsp;r� rei eccle�a�co; ad minifkriitm uiduarum er orphannbsp;noritm ac paupirum. Qualis f�iffe legitur facer Eaurennbsp;tius,tales olim�ierant epifcopifabbateSyGT paroch�fcdnbsp;ut de�jt lUorum integrit�s,�c deficere debet eis proucnnbsp;tus G^ decimarum perceptio.

51 ^Promouimusergo �flumincAhaua duodecimo diemcnfis primi, utpergere*nbsp;muslerufalcm, SCmanus dei noftri fuit f�nbsp;pernos,amp;Iiberauitnosdcmanu inimicinbsp;amp;infidiatoris in uia.

Prima die men�s �abyloniam exierunt tCfufq^ad duodecimum dient eiufdent men�s adflumen per�ite��

XX 5


-ocr page 522-

E SDR �E LIBER

r�rtf,df(�(J�pr�^(f�ifuntor Hierofolymam^uette^ runt prima die menfis quinti,f�liciter zir fine hofiiunbsp;pedmento quocunq^. Nemo enim refifkre potefl ei quinbsp;dominum auxiliatorem habuerit zr definforem.

jx Et uenimus lerufalem, �C manfimus ibi tribus diebus�

5 j Die autquarta appenfum eftargentum Scaur�,Slt; uafa in domo dei noftri per ma^nbsp;nu Meremoth fiiq Vri^ facerdotis, 8C cuninbsp;�0 Eleazar fili�Phinees, Sic�eis lozabednbsp;fil? Iofue,�t Noadaia fil? Bennoi Leiiitf,nbsp;54 iuxta numer� �C pondus omniu,Defcrinbsp;ptum^ eft omne pondus in temporeillo�nbsp;Sed �C qui uenerant de captiuitate filfinbsp;tranfmigrationis, obtulerunt holocauftonbsp;mata deo Ifrael,uitulos duodecim pro omnbsp;nilfrael,arietcs nonag�tafex, agnos feptuanbsp;gintafept�, hircos pro peccato duodecim,nbsp;omnia in holocauftum domino^

56 ^Deder�t a�t edi�la regis fatrapis qui crantde confpe�lu regis �Cducibus transnbsp;flumen,et eleuaucr�t popul� et dom� dei*nbsp;'Triduo quieuerunt pofl iter ardu�nbsp;nbsp;nbsp;periculofum,

quarta autem die prtepofitis thefdurorum templi obtu^ ierunt int�gra pond�r� pretiofa qu�q; quteattulerant,nbsp;fimulq;faerifieium dominogratulatorium et pacificumnbsp;obtulerutnoui dues llierofblym!e,reuerfi de exilio,nottnbsp;folum pro fie,fed pro omnibus ifiraelitis, tam captiuis adnbsp;hue q redemptis, hircos ficilicet duodecim. Non dubiumnbsp;qum grataf�erit domino piorum deuotio, melius^ pernbsp;deigratiam habuerint etiam captiui ingentibus.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T IX.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oftg uam autem h�c compl�ta

admeprinci^ peSjdicentes�Noneftfeparatusnbsp;populus Ifracl 8C facerdotes, SCnbsp;JLeuit�� populis terrarum,amp; de abominanbsp;tionibus eor�, Chanan�i uidelicet,amp; He�nbsp;th�i,8cPherez�i,8C Icbuf�i,amp; Ammoni�nbsp;tarum,8C Moabitarum, �C Aegyptiorum,nbsp;SC Amorrh�orum�

Ezdrtix ipfie cum comitibut fuis mandata regis Darif. pr^efientauerunt fatrapis cr prtefi�is regionis trans finnbsp;menfittperSamariam zitT ludceamprindpatumgerenti-lus:qui zy pro uoluntate regis, ZSquot; populu cr templntnnbsp;fauoribus multis extulerunt,zir profiecuti fiunt, benignenbsp;CT ^equitergubernando coj, zr beneficia largiendo denbsp;tribut is regalibus,fi quteEfidras ficribaexegiffiet pro geltnbsp;tezy'locofiando.

X tuleruntenimdcfiliabuseorum fibi,SC filiis fuis, SCc�mifcuerunt fernen fan�umnbsp;cumpopulis terrarum. Ma nus etiam prianbsp;cipum �c magiflratu� fuit in tranfgrelfio�nbsp;ne hac prima,

lampluribus annis qui cum Zorobabeleredierant, ^erram luda incoluerant,� primo anno regni Cyri, ite^*nbsp;legem tranfgredi c�peraitt pafiimmulti, etiam

7

ex primoribus,alicn�genas uxores duccdo,undeficittper idolorum reuerentia zr cultus ab uxoribus promaitauenbsp;rat ad maritos,et omnis cultus peregrinus, propter qu� �nbsp;Cr � domino abicdif�erant. Non enim tanta ratio nettnbsp;commificendi fieminis ex lege habebatur, cum legislatornbsp;ipfie Miofies, z^Boos,ludM deniq^ patriarcha uxores alienbsp;nigenas habuerint,fed religiofias. Dominus autem ficru^nbsp;tator cordium ZT affiduum, hoc paCio occafionem le=gt; ynbsp;uifiimamac confiuetaidololatrieeadimiuolebat,alioquc .nbsp;propenfi�imis in illam,quamfiacilime ex uxorumfiupernbsp;flitione contrahebant mariti.Periculu impietatis incur�nbsp;rcre fideles nolebat,ideo fioeminis infidelibus interdixit.^nbsp;Querela ergo prima Ezdra; defirtur ab i�is prindpifinbsp;bus nimiru,qui nupei'fiecum aduenerant,aduertera/tt^nbsp;promifeuum illud externarumfiacminarum connubiK^rnbsp;ut f�crat olm,fiic nunc quoq; futurum occafionem pet�nbsp;fidiiC, ZT none calamitatiscfiacile enim poft fie trahutfeenbsp;mine aff�dus uirorum. Et diligcntifiime Icx cauerat abnbsp;fiinere � talibus,pro qua docenda ZTfieruanda Ezras ainbsp;uenerat�rege^mandatumccperat.

  • 3 nbsp;Cum^ audiflemfermonem iftum, fei^nbsp;di pallium meum amp; tunic�,amp;:euc!Ii api^'nbsp;los capitis mei amp;barb�,�C fedi m�rens*

Nihil legitur Ezras dixif]e,fied audito tatunm feeler^ contra legem lachrymas edidit,uefksficidit, barbain aelnbsp;licauit,quomalimagnitudinemdeclararet.

  • 4 nbsp;Conuenerunt a�t ad me omnes qui t*quot;nbsp;mebant uerbum dei Ifrael pro tranfgrclfi�nbsp;ne cor� qui decaptiuitate uenerant, SCegonbsp;fedeb� triftis, ufq; ad facrifici� uefpevtinu*

Ex�plodoCloris zrepifeopi pennoti omnes tim�tes iramdnioble�sconteinptuuiripijaczeloficonuetie�nbsp;rut ad Ezra:primo quid�maiores natu ex his qui nupefnbsp;aduener�t, deinde e��alij tam uiri q ficieminlt;e agnoficeftnbsp;tes peccatii contra legem ac pcenitentiam proponenteSf

  • 5 nbsp;nbsp;Etinfacrificio uefpertino furrexi deaf*nbsp;flidione mea,�C fciffo pallio �C tunica,curnbsp;uaui genua mca, SC expand! manus ineasnbsp;ad dominum deum meum,

Adueffieriim itaq^ dieicumueffiertin�i fiacrifitsa^ in templo off�rretur � fiacerdotibus,ipfie curuatisgtn'O�nbsp;bus fiacrificui orationis ziT con�fiionis ex contriti cor�nbsp;dis ara domino fiupplex fiacrificat, audientibus nimiruwnbsp;iUis qui adftabant,expanfis ad coelum manibiis, frruorenbsp;deuotionis interne cereinonias exprinunte extern^-'tanbsp;les enim domino placent, z^ proximis anfiam pcrbibett�nbsp;deprecandi fimilitcr, maxime fi audiantZTnbsp;pro fie dominum exorantem.

  • 6 nbsp;SedixitDeusmeus confunderS^f^^

fco leuare faciem meam ad te, quonia gt; quitates noftr� multiplicat� funt fupetnbsp;put noftrum, Sideli�a noftra creueruntnbsp;ufq; ad coelum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Non ardenter precatur dei dementia,qui peccatorti �� fiuorum damna non fientit, nee coram deo confiuiditur,nbsp;qui fie iufiu credit : nec pro populo digne intercedit,quinbsp;fi non peccanti populo adinonerat, initium erg� rccQi�nbsp;ciftd�


-ocr page 523-

ESDR�E EIBER

9amp;iitttonfs ttd �eum, ejl huntilis agnitio tran/^c�icfniff Confitetur autcm nuc etiam ctntiquorim peccjtct, quianbsp;frcrudefcunt (� iudicio domini,fi filiorum improbitatenbsp;ilia f�miit refricata. Etgrauim pcccatur pofl pcrceptanbsp;ffidulgcnti�,/] quii recidua malignitate dotniiu clementnbsp;tiamjjgt;rciiiffe uideturAniquitates ad c��u crefcere eftnbsp;dontini bonitatem ad iujk umdicandu/m prouocare.

7. ' � diebus patru noftrorum* Sed SC nofi-pfi peccauimus grauiter ufq; ad diem hac, in iniquitatibus noftris traditi fum� ip ftnbsp;amp; reges noftri amp;facerdotes noftri in mall Um regum terrarum,amp;: in gladium, incanbsp;ptiuitatem,amp;rapinam, �c confufion�uulnbsp;tusjficut�fdiehac*

l^onfufficit patribus noftris leuibus peccatis donu= irrittire,nifi ZSquot; impia procacit(ite,uxorum or ft*nbsp;^orimi amorem pneponerentipft deo, or iUorum uotisnbsp;�^ftqui ciipientc5,doinitiu deftrere malueruntftdq;

plebs inftpiens per ignorctnti(tm,ftd reg� quoq; ct faeerdotes,prmeipes cr patres gentis excmpkvm ft im=:nbsp;pietatis exhibuerunt, quo dominum deum atrocius pronbsp;uocarent, ad iuftain tandem p�nain fumendam de omninbsp;bus,toto populo ifraeliticocaptiuato iam tertio mom*nbsp;nesgeittes, cum contumelia tarn nominis diuini, q fttn^nbsp;riorum p.'itrum,quorum excmpla contempferant pictanbsp;tis. CluanqtMautem tanta pro peccatis noftri pafti ftntnbsp;reges,noftrifacerdotes,z^ gens tota,non tatnen deftfti^nbsp;mus peccando,difciplinam non recepimus, prifeas abo^snbsp;miitaliones fedamur,contra legem nobis perniciem im=snbsp;probarum uxorum aftbeiantes, quarum idololatria pronbsp;uocamur ad deferendum cultum domini dei noftri.

Et nunc quafi paru amp; ad momentum fa �la eft deprecatio noftra ad dnm deum nonbsp;ftrum,ut dimitterentur nobis reliquiae, amp;nbsp;daretur paxillus in loco fanclo eius, amp; illunbsp;minaret oculos noftros deus nofter ,amp;:danbsp;ret nobis uita modica in feruitute noftra,nbsp;Nuncuero uix orationibus fandorum impetratumnbsp;fft � domino deo noftro.ut relinquer�tur nobis reliquia:nbsp;qu� euaderent uaftationemtotiusgentistdoreturq; no*nbsp;bts paxillus 'm loco fan�o,hoc eft,dux quilftiam,qui nosnbsp;po�igeret/ulkntaret,tueretur,dirigeret, qult;e nobisnbsp;agenda effent doccret,cui mniti auderemus. Nix obteitnbsp;turn eft,ut illuminarit oculos noftros deus nofter, cr re*nbsp;ficillarit uitam noftram, poft tot perpe/fas calamitatcs,nbsp;qui libertatis fftetn nobis reftitueret, 4 totq^ fcruitutwnnbsp;moleftijs cripere inciperet.

  • 9 quia ferui fumus, 8C in feruitute noftranbsp;non dcrcliquit nos deus nofter: amp; inclinanbsp;uitfuper nos mifericordi� coram rege Pernbsp;farS,utdaret nobis uita, SCfublimaretdo-tnudei noftri,etextrueretfolitudincs eius,nbsp;amp; daret nobis fpcm in luda �C lerufalem�

Qttid enim aliud ft^us cr adhucfumus q ferui ho n^numihanc folamgratiam affequuti, ut 'm exilio captinbsp;f*itati5 oppreftionis noflr�, domini dei noftri giratia

PRIM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;161

Sii regttm terrteparauerit,r�gis Perfarum,qua refrigei. rati fumus, cr' reftituti nonnihil, rurfum readificato nonbsp;bis templo domini, poft totalem i�ius ruinam tanto temnbsp;pore dcfolatam cedem.Priuilcgimn deniq; tutclamqi re*nbsp;giam nobis impartiretur contra hofles uicinos noftrosnbsp;circumquaqi,neutaitteanobis 'mftftifiiMimpediendonbsp;nos ab adiftcatione templi, ludicam ac terufalem impe*nbsp;tendo irrumpendo utantea.

  • 10 nbsp;nbsp;Et nunc quid dicemus dne deus nefternbsp;poft haec^ quia dereliquimus mandata tua

  • 11 nbsp;nbsp;quaepr�cepifti in manuferuor�tuor�nbsp;prophetarum, dicens�Terra ad quam uosnbsp;ingredimini ut poffideatis earn, terra im-munda eft iuxta immunditiam popuJoru,nbsp;c�terarum^ terrarum,abominatiombusnbsp;eorum qui replcuerunteamaborcufqjadnbsp;os coinquinatione fua.

I i Nuc ergo filias ueftras ne detis filqs eorum, amp; filias eorum ne accipiatis filqs uea ftris.��C no qu�ratis pace eorum,amp; profpenbsp;ri t�te eorum ufqjin �tern�,utconfortemfnbsp;ni,8Ccomedatis qii^ bona funt terrf,SC h�nbsp;redes habeatis films ueftros ufqjin ffcul��nbsp;Et civm tantam tuam dementia fenferimus indigni etnbsp;miferi,non tarnen deftitimus ufq; hodie .i tranj^eftionenbsp;mandatoru tuorum,nonabhorremus ab ira tua iufta connbsp;tranos,fcientcs � prophetis tuis edodi,cr lege tua,qabnbsp;horreredebuerimusapollutionegeiKiu terrtc huiufmanbsp;di,a focietate idololatraru, � commixtione feminis fan*nbsp;di cu 'mpio,a connubio alienigenarii, quaru afftdibusnbsp;a�ediabftrahamur �uera pietateadfuperftitioiiesgcnnbsp;tium nefandas, quibus repleta eft ad fummuufq; ha:c ternbsp;ra, � quibus feriofe iufti fumus fummopere abftinere,ft.nbsp;gratia domini ambiremus.Tua enim uerba funt, lex tUitnbsp;eft,Deut.7.Filias ueftras(dixifti,legtmus ac non ignora*'nbsp;mus) ne detis ftlqs eortvm, er filias eorum Amorrh^o*nbsp;rum,crc.ne accipiatis ftltjs iieftris,et CiCtera multa qu^enbsp;ut agnouerimus tarnen nunquam feruautmus.

�5 Etpoft omnia quae ueneruntfuper nos in opcribus noftris peffimis, amp; in delidonbsp;noftro magno, quia tu deus nefter liberalnbsp;fti nos de iniquitate noftra, Si. dedifti nobis falutem ficut eft hodie,

14 nbsp;nbsp;ut non conuerteremur, Si irrita facere-

nius mandata tua,neq;matrimoniaiunge remuscumpopulis abominationumifta=snbsp;rum,Nunquid iratus es nobis ufq? ad coanbsp;fummationem ,ne dimitteres nobis reli=*nbsp;quiasadfalutcm^

Etiam nunc pro huiufmodi peccatis noftris corredi er horribiliter puniti, denuoq; conciliati,non tamen abnbsp;fiinuimus ab his peccatis cr pollutionibus,non conuer*nbsp;ft fumus ad te, fed tranfgrefti fumus ufq^ hodie mandatanbsp;tua,beneficia redemptionis tu�, non ftuduimus morumnbsp;'mnocentia tibi rcpendere,ab his qutc tibi maxime diffUnbsp;cere certo femus nobis non temperautmus,fed ut patetnbsp;oniKtbiiSfmdtrimoifid iunxitnas tiwic Herum cumgetp^nbsp;4


-ocr page 524-

ESDRAE, LIBER

tibut, quJi odifli,in uiam abomina tionum fuatum rurn fum ingredimur,ad uomitum canes redimus,legem tuantnbsp;tran/^edimur.Indicium certe hoc e� mminentis adhucnbsp;nobis iri� tute, qui gratia emendatioris uit^e non tribuis,nbsp;qui nondum nobis reconciliatus uideris, qui tamis nosnbsp;abominationibus 'ntuolui permittis, propter quas propenbsp;diem itertim captiuandilumus,e^ de terra perdendt,utnbsp;nuHe prorfus �iper�nt reUquitegentis tult;e.

*5 Dfiedeiis Ifrael iuftus es tu � quoni� des relilt;�ifumus,quifaluaremurficutdiehac.nbsp;Ecce cor� te fumus in deliiSo noftro Nonnbsp;cnim ftari poteft coram te fuper hoc nbsp;lufius tu quident cs qui pcccata punis,nbsp;nbsp;nbsp;non porcis

contemptoribus tuis: parua reliquiic fumics de tua gra^i tia, er tarnen� pro peccatis noflris nos punire decreuenbsp;ris iu/k potes,mani�flior e� enim prgt;euaricatio noflra qnbsp;ut negari po�it,atrocior culpa q ut cxcu�trh Tu omnianbsp;nofti,nos quoq^ tui �imus, er dclitlo noflro obnoxq iu^nbsp;�itilt;e tue, fed quefumus non te intrare nobifetvm 'm iudinbsp;cium,non enim iujbficabitur 'm con�iedutuo omnis ui^nbsp;ucns. i^on poi�vmus aliquot enus excufare malitiam no^nbsp;firam,fed earn nunchumiliter confitemuracde emendanbsp;tione noflra folicitamur, utiram tuam liceat declinare^nbsp;Crgratiamaj�equi.

C A P V T X,

Icergo or�teEfdrajamp;impIoran tedeum,amp;flente,8lt; iacente antenbsp;templudeijColIe�us eftadcumnbsp;de Ifrael coetus grandis nimis ut

ror uni mulierum SC puerorum:amp; fleuit ' populusfletumulto.

Conflernatur populus ad lamentationes ac preces fui antiflitis.-concurrcraiitenimtammulieres q paruuliadnbsp;plan�iu uiri fanili, talis efl en'mt�u�us orationis deuonbsp;tce,quam tune dominus fierifinit er curat, quum rnife-reri decreuit,�r exaudirc preces,conuertere impios,etnbsp;ecclefiamrefiirmare. Orauerat enim loco publico antenbsp;templu in ecclefia,ubi coueniebat populus, uolens orannbsp;do depredicare paenitentiam, �rfuo exemplo cr'mi'misnbsp;magnitudm� 'mculcare confeientijs pcccantitvm, er ternbsp;rere pios,ac ad pariter oradum prouocare, oflfteium p'ijnbsp;zclofiq; pafloris exprimendo, quoties populus exhortanbsp;tionibusnon permouetur, es' ueluti honeflatisoblitusnbsp;non aduertit flatum fi(U)n,fed folito more profleit pec=nbsp;cando,eruerbum domini negligendo.

i Et refponditSechenias filius lahiel defi lijs Aelam,�i dixitEfdr�;Nos pr^uaricatinbsp;fumusindeunoftr�, amp;: duximus uxoresnbsp;alienigenas de populis terr�t amp; nuc tfi) eftnbsp;peenitentia in Ifrael fuper hoc,

Sechenios ex primoribus cofenfu er nomine alior�, flatim medelapromittithuiufmodi corruptioni,confitennbsp;do peccatu,proponendo poenitentia, quie er fecitdumnbsp;lege fieri poffet er deberettrepudij feilicet libeRum ex-hiberealienigcnisf�minis, cuquibus cohabitauerant,nbsp;fecundu Hcbrlt;eos confederant,quafi preeter uxoresnbsp;^amp;dimosfufluliffient quoc�.�bi cocubittds ad libilt;�nemlt;�

PRIM VS.

  • 5 nbsp;pcrcutiamus feedus c� dno deo noftro,nbsp;ut proiieiamus uniuerfas uxores � eosnbsp;de his nati funt, iuxta uoluntatem domininbsp;amp; eorum qui timent pr�cept� domini deinbsp;noftri.fecun dum legem fiat.

4 nbsp;S urge, tu� eft difcerncre: nos^crimus

tecumtconfortare,amp;fac.

Tcoedus cum dno nouum tentant, alienigenos dimit^ tendo uxores cumfilifi ex eis natis,iuxta legem dni da^^nbsp;tis libellis,idqi fefailuros promittut.-hortantur^ '�firanbsp;utnegotio perficiendo accingatur,a�iflentidpo�icendonbsp;er confiliu,utfit animtequior G� tio dej^eret. Hibilponbsp;tefi propheta ucl epifcopus doc�do nifi magifirotus quonbsp;que uitqs emendandts 'meumbat. Do�oris eft ob/kirerenbsp;uerbo er exhortattone peccantes, er docereeccle�'^''*nbsp;de uerbo dni : magiftratuu efl brachio fieculari a�i�tte,nbsp;erfimulfcquoq; � uit'ijs'mpopulocorrigcnd'ts 'imtnVi*nbsp;nem cxhibere,perpctiqi legan quam tulerint.

y ^SurrexitergoEfdraSjamp;adiurauitprin cipes facerdot� amp; Leuitarum, 8C omnemnbsp;Ifrael, ut facerent fecundum uerbumhoc�nbsp;SCiuraucrunr.

No?j diftulit Efdros implercuota fonda maioru,fl^* timq; furrexit � loco orationis, et fado orditur re�tminbsp;tione moru,facerdot� principes adiur�do ad profequtltnbsp;dum 'mflituta,totu quoq; ifiael� ad obedient�� legis, quinbsp;er omnes pariter iuraueruntfc mandatis paritio'os,ut^nbsp;cunt� obligorentur ad legis obferuanti�, rcnouattoiucitnbsp;iuramento pneftita obligotion�,illius^ com!no'�^�^��^'

  • 6 nbsp;Et furrexit Efdras ante dom� dei�nbsp;fitad cubicul� lohanan filq Eliafib, Si in^nbsp;grclTuseftilIuc.pan�n� comedit,Si3lt;1�^nbsp;nonbibit.'Iugebat enim tranfgrclTicncmnbsp;corumquiuenerantdecaptiuitate,

Exedrie erat iuxta tanplu pro facerdotibus et Leuitis m quaru una qua erat [onathacibii fumpfit Efdras, feinbsp;fic tenue pra ludu et triflitia, ut dicatur nihilfumpfijfi^

  • 7 nbsp;nbsp;Etmiffaeftuoxinluda, Siinlerufalen*nbsp;omnibus filiis tr�fmigrationis utcong^^*nbsp;garenturin lerufalem,

amp;omnis qui non ucncritin tribus die* bus iuxta confiliu principum �i. fenioru,nbsp;auferetur uniuerfa fubftantia eius,Siipfenbsp;abijeietur de ccetu tranfmigrationis.

9 ^Conuener�t igitur omnes uiri I�*� amp; Beniamin in lerufal� tribus diebus^picnbsp;eftmenfis nonus,uicef�madicm�fi�-V*^''nbsp;dit omis populus in platea domus dei, trenbsp;mentes pro peccato Sipluufis.

Edido folenni cr publico c�gregati funt oittnes qui redier�tdecaptiuitatecum 'Zorobabel,utcomuniceitnbsp;fenfu rei tran/^e�ionu emendar�tur, ad uiceflm�t^emnbsp;menfis non(,liierofolymis coparendofub p�no puu^nbsp;tionis bonorum, er excomunicationis ccclefi^S^^^^nbsp;feilicet qui non ueniret, de ecclefia reuerforunbsp;retur. Qjtimtcr'tmma'm ecclefia excreuifi�cernunbtr,nbsp;co�igcnda eft ecclefia, er comuni confilio amp;



-ocr page 525-

BSDRAE LIBER

�ntundtt c!oectur,p�nct tam excommunication^ q nca �ionii bonomm tcmporalium indi�a ac itnpo�ta.Tentnbsp;pui ijuid�hyematc crdt,cr difficile ad comitiaxffied iwnnbsp;^ijjirendumcrat,i^uod dilatumdominum commouerenbsp;potcrat, ad ptmiendum tam enormem libidinem ac ino=nbsp;bedientiam : periculofa e� enim cohabitatio pij cum imnbsp;piauxore. Tremcbant cr^o qui�ieratcongregatie tamnbsp;pro peccrftorww con�ientia,q aeris 'mclcmentia.

*0 ^Etfurrexit Efdras facerdos,Si dixit ad COS� Vos trafgreffi cftis, SC duxiftis uxoresnbsp;alienigenaSjUtadderetis fug dcli�iuifrael�nbsp;*gt; Etnunedate confeffionem dnodeopanbsp;trum ueftrorum,�C facite placit� eius� amp; fcnbsp;paramini � populis terrae, SCab uxoribusnbsp;alienigeniSt

Etrefp�dituniucrfamultitudo, dixit^ Wore magna ; luxta uerb� tuum ad nos fienbsp;fiat.

Siceriioj prim�m legis tranfgre�ionem inculcat,Gr ut eratgraui�imum denunciat, toti ifraeli exitium indunbsp;�urum peccatu. Hortatur ad agnitionem cofi�ionemffinbsp;peccati, zr ad fubmittendum feuoluntati beneplacito^nbsp;diuino, adq^ uitandum periculum certum, ex focietatenbsp;impiartvm muliertvm zr uirorum. officium facer dot isnbsp;e� docere uitia ac uirtutes,fid� zr opera,pocnitentiamnbsp;zx emendationem, propo�tumq; uit� melioris : populinbsp;autem e� audire,perfuaderi,acquiefcere,perficere qu^enbsp;docentur fecundum uerbum domini.

  • 15 Ver�tamen quia populus multus eft, Sinbsp;t�pus pluui�,8C n� fuftinemus ftarc foris,nbsp;�C opus n5 eft diei unius uel duor� (uche^nbsp;m�ter quippe peccauim� in fermoneifto)nbsp;*4 conftituaturprincipes inuniuerfamuinbsp;titudine� �C omnes in ciuitatibus noftris qnbsp;duxer�t uxores alienigenas, ueniSt in temnbsp;ponbus ftatutis, �C c� his feniores per ciuinbsp;tat�et ciuitat� SC indices eius,donee auertanbsp;tur ira dei noftri � nobis fup peccato hoc*nbsp;Hab�daratio populidocctuKeUt nonnimisgraucturnbsp;officio zr expenfis,multitud!ni parcatur abgrauamim=nbsp;bus non neceffiarijs.Caufaqifunt diligenter difcutiendi�nbsp;�gillatim,no in prtefentia omniu, fed per deputatos ZTnbsp;piospnagnte ftdci zr integritatis uiros.Non perfim�lo^:nbsp;rie agendum in rebus arduis.t^on leuiter tra�tandumffinbsp;quid in dnm deum ZT� illius legem comitfieur. Vttlior e�nbsp;inqui�tio qute fit in �ngults urbibiis,ubi negotioru ple=:nbsp;ne te�es haberipoffiunt,ZT cum tranquillitate maiori,minbsp;noribus impenfis, q fi poputus euocctur �fuis locis adnbsp;unam aliqu�uniuerfale cccle�am: �c tarnen ut deputatinbsp;rebus gerendis pij �nt prudentes ac integri, ex primorinbsp;busplebis ZTquot; grants autoritatisuirisac innoceiuibitSettnbsp;morem dni dei habentibus, ZT zdo�s uitioru oforibus.

�� Igiturlonathan films Azahel, �Claazia filius Thecu� fteter�t fuper hoc, amp; Mefolnbsp;lam �(. Sebethai Leuites adiuuerunt eost

S�(c�T(iote� CT Leuitce quatuor huic prie�cinntur ne gotto difqui�tionis,lt;�ii con�lio�eniorwm mfwgulii �r

PR IM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165

bibuscriminu difcu�ionibits ZT legis tranf^e�ionibtis corrigendisincumberent diligenter.Kuiufmodi in ecclcnbsp;fia prifcum morem � epifcopi fcruaffient,non tant�nbsp;dieloliorum ZX zizania: ccclefitaflicus ordo protuliffiet.

  • 16 nbsp;nbsp;fecer�t^ficfiliitranfmigrationis.Etfe�nbsp;parati funt Efdras facerdos,8c uiri princi^nbsp;pes familiar� in domos patru fuorum, 8Cnbsp;omnes per nomina fua amp; federunt in dienbsp;primo menfis decirni, ut quaererent rem*

  • 17 nbsp;Etconfummatifiint omnes uiriquidunbsp;xerunt uxores alienigenas, ufqj ad diemnbsp;primam menfis primi*

fiUj tranfmigrationis femper dicunturlfraelittequi de ^abylonica captiuitate redierant in tudatam: bi cun^nbsp;ila pro uoluntate maiorum per�eerunt. Efdras itaq; nonbsp;tninatim deputauit patresfingularum familiar u,qui zr*nbsp;operi in��tre coeperunt, ZT ad caufas audiendos ac difanbsp;quirendas confederunt, prim�m quidem decirni men�snbsp;die prima, audientes negotia uirorum qui alicnigen^^acnbsp;ceperant uxoresxompletu^ e� difqui�tionis negotiumnbsp;prima diemenfisprimi duobus integris men�bus,pranbsp;multitudine pratuaricatorum.

  • 18 nbsp;nbsp;Etinuentifuntdefiliisfacerdotum,quinbsp;duxerant uxores alienigenas. De filfislo.*nbsp;fue filii Iofcdcc,8c fratres eius,Maafia �c Eanbsp;li�zer 8lt; larib amp; Godolia.

gt;9 Et dederutmanus fixas uteficerentuxo res fixas, amp; pro deliflo fixo arietem de oui-busofferrent.

No mirum fi ex plebe multi pecearut contra legent, quumfacerdotumquoq; non pauciexemplumlibidinisnbsp;Zr leuitatis prarbuerint.lnter quotes filij fummt facernbsp;dotisinuentifu!it,qui zr primi nominantur,quadQquinbsp;dem zr primi inquifiti funt ZJ� refirmati,proq- pecca~nbsp;to fuofacrificia domino obtulerunt, uxoresq^ alienige^nbsp;nos dimiferunt qiias cceperant.

2.0 Etdefilqs Emmer,Hanani amp;Zebedia, Et de filqs Harim, Maafia EliaScSe-mcia,�lt;lehiel,8lt;Ozi3s.

Et de filfis Peshur, Elioenai, Maafia, If-maheljNathanacl.lozabed amp; Elafa.

Piii^ lmmer,Horim,Pafchur,omnes facerdotum fami lite,crant fan� plures prauo exemple populumfafcinannbsp;tes,qui fecundum legem erudiuiffe debuerant,zr dehornbsp;taffie � talibus. Sic populo deprauationiscaufamtnfirtnbsp;impietas in uerbo zr op�r� prtefidentium facerdotum..

Etdefilfis Leuitarujiozabcd SeSemex amp; Celaia,ipfe eft Calita. Phathaia, luda �Cnbsp;Eli�zer.

  • 2.4 nbsp;nbsp;Et de cantoribuSjEIiafib. Et de ianitorinbsp;buSjSellum S^Telem amp; Vri.

Leuita: quoq; deprehenduntur peccaffe, z^ emenat dant,pauciores num�ro facerdotibus,cantorumuntis,nbsp;ianitorum tr�s.

  • 2.5 nbsp;nbsp;Etexlfrael, defilfis Pharos, Remeia 8Cnbsp;lezia amp; Melchia Miamin Slt; Eli�zer SCnbsp;Melchia�^Banea*


-ocr page 526-

BSD RAE LIBER I.

3.6 nbsp;Etdefilfis Adam,Mathania,Zacharias

Silehid SC Abdiamp;Icrimoth amp;;Elia,

^7 Etdefiliis Zethua,EIioenai,Eliafib,Ma thania �C lerimuth Si. Zabad amp; Aziza.

3.8 Et de filiis Bebai, lohanan, Hanania, ZabbaijAthala�

li.�) Etdefilqs Bani,Mofollam8CMelIuch amp; Adaia,Iafub ScSaal Scleramoth.

Et de filins Phahathmoab,Edna amp;Cha lal, Banaias SiMaafias Mathanias, Bcfegt;nbsp;ledjBennui ScManafle^

51 nbsp;nbsp;Et de filiis Herem, Eli�zcr, lefue, Melgt;

chias,Semeias,Simeon,

ji Beniamin,Maloch,Samarias�

55 Et de filfis Hafom, Mathanai, Mathagt; tha,Zabad,ElipheIet,Iermai,Manafre,Senbsp;mei.

  • 54 nbsp;Defilfis BanijMaaddi, Amram, SC Vel,

  • 55 nbsp;Baneas amp;Badaias,Cheliau,nbsp;^6 Vania,IVlarimuth�CEliafib,

  • 57 nbsp;Mathanias,Mathanaijamp;Iafi,

  • 58 nbsp;ScBaniamp;BennuijSemei

  • 59 nbsp;amp;Salmias�CNathan8CAdaias,nbsp;40. amp;Mechnedebai,Sifai,Sarai,nbsp;41 Ezrd,amp;Selemi3U,Semcria,nbsp;44 Senum,Amaria,Iofeph�

ifi-aelis nomine Hebrtei^appellantur omnes uirinott Leuit�,ucl cultui templi non dicati: unde cr atrium ifsnbsp;raelis dicitur atrium uirorum zsquot; laicorum,ut difiinguanbsp;tur contra Leuitas generaliter acceptos,^^' etiam fxminbsp;nas. Pharesfamiliadicebatur intribuluda,�militernbsp;Elam,Sattu,Bebai,Bani,Pahatmoab,Harim,Hafum.

4? nbsp;Defilfis Nebo jehid, Mathathias, Za*

bad,Zabina,Ieddu,8lt;Iod,8i Banaia.

44 Omnes hi acceperant uxores alienigc.-nas, fuerunt ex eis mulieres quae peperc rantfilios.

Pilij Nebo,incertum � dues illiiis urbis �gnificet,ut infuperioribus quod ueri�miliusuidetur,�ueuirum.nbsp;Omnes hi alienigeims acceperant prifeo fuoeypernisnbsp;ciofo more^unde cr�lios efnoq^�feeper�i, ^uos nue dinbsp;nuttere iubentur, quos � facerdotibus prohiber! oporlt;=.nbsp;tuit,ni� manus illorum,priorf�iffet in hac tranfgre�iosnbsp;tte,ob negligentiam etiam fummi facerdotis lefu�lij �osnbsp;fedech, qui�rta�is ea ratione fordidis ue�mentis � Zlt;tnbsp;charia priedicatur mdutus,cuius tam �atresq filij in�^nbsp;r�im'uxoquot;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribuntur. ytuerocrudeleuideatur filios

^trituium. quoq; abiecilfe,fed interim uidere efl pa�im in �cris hi �orijs quanta mala egerint filij alienigenarum, utAbfanbsp;lom Grmultitales. Nonparuirefirtexquouentrefilijnbsp;profirantur:non fine caufa urgente femper partus uen=:nbsp;tri addidus efl,non patri, tion pojfitnt malarum fixmisnbsp;narumfilq facile adbonam meiuem product. Curandanbsp;e� igitur fummopere iuuencularum proba in�tutio ,finbsp;uenerandiU maires eedefia habere defiderat fidelium cinbsp;�iumreligiofasalumnas.

F mu. .

LIBER. N EHE MI AE,

Q_VI et esdrae secvndvs dicitur,llebr�is units cuMnbsp;priore liber.

CAP VT PRIMVM.

Erba Negt; hernie filjjnbsp;Hechdiar�nbsp;Etfa�ueftnbsp;in menfcnbsp;Cafleu.annbsp;no uicefi.-mo,amp;cgonbsp;er� in Suquot;nbsp;fis caftro�

Sicut t� priore adifia


catio t�plideferipta e� ab Ezra, fie nue �tJehemia rff� feribitur ciuitatis Hierofolymlt;e rea'dificatio,murorufiinbsp;licet, portaru cr domuum, cum eiuiu populationeinfi^nbsp;gni,non fine multa infideliu infi�atione �y infitldt-^^^nbsp;enimecclefia dei�dificari pote�fineperfecutionuiit^nbsp;�antia ab infidekbus.Scmper enim diabolus er frinbsp;pliees opus dtii in fuis eledis impedire nituntur,fednbsp;prieualens:,quin quanto magis impedirefatagunt, tantonbsp;pr�ter intentum opus dnipromouere folent.Verba Nenbsp;hemi� fi�j Hachal�e non Helehi�,hoc e�ge�a dus bo^nbsp;ni uiri er �udia pro fanda urbe,er gente fideli,bosli^nbsp;broleguntur,hocpado. M.enfis Casleu Judtd^ diciWnbsp;biouember,tamen cum D�cembre concurrent. Bft f�*��nbsp;lunatio nouaanni,cuius d�cima Tcbet Hits dicitur,undenbsp;cima Sebat, duodecima Adartfi uero tredecim fn^nbsp;tiones,ultima ipft dicitur ilUs Pendar. Annus autem ui^nbsp;cefimusalterius intelbginon pote� q Dar'tj, cuius tamnbsp;fexto anno templum abfolutum fierat,erfub euius re*nbsp;gnianno feptimo Ezras cumfuis afienderat.Qfrfr'^nbsp;uero hic Darius �erit,non aliud ex his libris fteris tiidenbsp;tur,q proximum eumfucee�iffe Cyro. Sufanrefidrudanbsp;regia f�iffe uidetur r�gi Perfarun., f�ue ca�rutn url atxnbsp;robu�a fiierit,fiue muniti�im.a urbium regni illita. Pgt;'�nbsp;uidentia autem dei omnia ordinantis,fiebat,ut rexaiMnbsp;ret fideles dei,haberctq^ famili�res, ut et proficeret rexnbsp;ipfein agnitione diuinoru, er cofolatio fidelibus in totonbsp;regno fie ut et Hierofolymis rediret ad eledos,daid�tgt;*nbsp;ru impietas impediretur, cotra fandos fe erigtrt fobta,nbsp;prafentibus Hits qui humana contenta er lecbuasiuttutnbsp;gerepofi�nterprodereinrem er/�lutemfru'^^tujUi

3. Et uenit Hananiunusdefratrib�m^^J� ipfe, amp;. uiri ex luda � �Cinterrogaui cos denbsp;lud�is quieuaferant, 8lt;fupercrantdeca*nbsp;ptiuitate,�lt; lerufalcm.

Pro dulei�im� patri� amore fedulo percuatdlatur Heemias � fi'atrtbits,quomodo habeant lucitei,lt;^tu denbsp;bylone euaferont, er exifraeliticagente refidutha i*nbsp;tarent in ludtea ; deniq^ de habitu urbis ernbsp;pcrcundt�UTf de templo ei�m �r cultu diuittonbsp;i^wM*-


-ocr page 527-

ESDRAE SBCVNDVS.�

i^ttorahat. Proximorum curamgerebat uir fidetif,^^ fi bcitatemgentii fu� Gr fiatum urbis plauftbilem cupieanbsp;bjtaudire.

5 Etdixcruntmihi,Quircmanferunt,amp; dcrdidifunt de captiuitateibiinprouin-cia.in affli�ione magna funt,amp; in oppro^nbsp;brio:8Cmurus lerufalem dii��patus eA^ 8Cnbsp;ports eins combufts funt igni�

Ad �trawg'; rcjpondent qu-c�iorum, gt pe�ime tra Hari populum 4 uicinif,Gr urbein ab�^} muro, quo minui ab iniurijs fefe tueri queant. Sic fcilicet iacere por=nbsp;ti�GrmurumyUtf�eranteuerfa gt combu�adudumanbsp;Chaldicis. Teinpt� quidem beneficia regum fiabat ,fednbsp;urbcm reflitui non confenferant.

4 Cum^audiflemuerbahuiufcemodijfc di 8cfleui, 8Cluxi diebus (multis) 8Cieiuna^nbsp;bam,�C orabam ante faciem dei c�l�

Pater confolationum omnium dominus'muocandm efi,quoties aduerfa cog�t, orationibusfauor GT clemennbsp;tia domim impetranda,tum demum humana cofilia pronbsp;jfiere arripi�tur. Peruor autem orationis lachrymis pronbsp;mouetur, meditatione calamitatum GT bonitatisdiuittienbsp;animus mardefcit,Gr ieiunijs adiuuatur affc�lio.

� nbsp;nbsp;Et dixijQuf fo domine deus coeli fortis,

magne acqj terribilis, qui cuftodis padum SC mifericordia cum his qui te diligunt, �Cnbsp;cuftodiuntmandatatua�

Deus c�li dicitur quod creauit, nbsp;nbsp;quad terram gt

infiriord moderatur, �i c�itw nutu funt quicquidc�lo= rum ambitu continetur,quiq; m coclis regnum tenet aninbsp;marum gt angelorum. tHagnus per antonomafiam,ni^nbsp;bil enim te�imationem habet comparatione uir tut is dei.nbsp;tieus magnus non dicitur comparatione deoru,qui nonnbsp;extant, fed eorum qui dicuntur GT afiimationem habentnbsp;diuin!tatis,quum fint omnipotentis dei creaturie,ut Sol,nbsp;Luna,terra,homines GT jfiiritus.Terribilis dicitur,quianbsp;cum amore uenerandus, GT reuerendus ab omni cr�a-t�ra.}pf�fiima ueritas e�, qui promi�a no exhibere nonnbsp;pote�,Gr beneficentia qua liberalitcr omnibus benefitnbsp;cit,bonis gt malisfolcm oririfiacit.tn primis tarnen be^^nbsp;neficqs obruit eos qui Uli q maxime fidentes,beneplaci=^nbsp;perficiunt,uel explere defiderant,

fiant aures tus aufcultantes,8c oculi tui aperti, ut audias orationem ferui tui, quanbsp;ego oro coram te hodie,node 8C die pro fiinbsp;Iqs Ifrael feruis tuist amp;cofiteor pro pecca^nbsp;tis filiorum Ifrael, quibus peccauerfittibi;nbsp;�Cego 8C domus patris mei peccauimus,

Po� exordium captata beneuolentia narrat quid cit piat,exaudiri fcilicet dementer, pro fratribus orans exnbsp;corde perfeueranter GT anxie, gT ddgloriam dei. Dcanbsp;precando confitetur peccata, qu� GT Mulgeri cupit,nbsp;quo minus orationis impediaturfi-udus. Adnumerat fenbsp;quoqi patres fuos inter peccatores,ut nemo e� abf^nbsp;culpa, GT ut maxima ludaorum in^-atttudo mereri poftnbsp;t'at,abnega�onemnouorumbene�ciorum.

**%nitat� fedu�i fumus, �c no cuftodiut

nehemias. 164 mus mandatum,amp;ceremonias,nbsp;nbsp;iudida

qu� pr�cepifti Mof� famulo tuo.

Placetmagis,ut pro ^'z^legatur^�;\,ficem/m ueteres Gr�ci gt Latini Icgerunt interpretando, Vaninbsp;t�te euanuimus, gt ipfi�ima uanitas fitimus, quotquotnbsp;te dominum no toto corde amauimus g^ coluimus. Velnbsp;fecumdum liebr�os, Vafiauimus te, hoc e� contempfi�nbsp;mus, G^ nihilificimus tuamgloriam gt beneficentiam:nbsp;uniuerfam legem tuam tranj^e�i fumus,nullatenus obenbsp;diuimus.

8 Memento uerbi quod mandafti Mofi feruo tuOjdicens�Quum tranfgrefl� fueri*nbsp;tis,ego difperdam uos in populos*

^Et fi reuertamini ad me,8C cuftodiaris pr�cepta mea, amp; faciatis ea.etia fi abdu�inbsp;fueritis ad extrema c�li,inde congregabonbsp;uos, 8C reducam in locfi quem elegi ut ha�nbsp;bitarct nomen meum ibi*

Efflagitat ueritatem dei, ut ficut comprobata e� cU reinpunitionetranfgre�ionum,ficnunc quoq^ etiantnbsp;compleatur in p�nitentium fufceptione.-utficut rebel=snbsp;les dijfierdidit in terras omnes, GT exules relegauit ,fienbsp;nunc conuerfos ad dominum co�igat ex orbe terrarum,nbsp;ad hareditatem patrum, quod aque promiferat in legenbsp;Grprophetis,Deut.�o.

10 nbsp;nbsp;Et ip fi fer ui tui 8C populus tuus, quos te

demifti in fortitudine tua magna, �C in ms nutuaualida*

Agnofeere fe homo debetferuumdon�nicreatoris fui,cui obfequium er obedientiam obligetur,�udium^nbsp;gratificandi ad omnem uoluntatem itlius,pr�cepta iUiusnbsp;omnia diligenter gt pro uirili compl�do, Populus dominbsp;nt funt,qui i�i fidunt, gt fe totos i�i credunt, quos do�nbsp;minus redimit ab omni eo quod nocere iUis potefi: mh�nbsp;malipatiuntur qui domino propitio fidunt, folus ipfi oanbsp;mnia potefi, omnis uirtus GrfirmitM confifientia^ a^nbsp;ipfo pendet, folus omnia potefi qu� uult, er nihil malinbsp;uult, er diltgit omnia qu� ficit.

* gt; Obfecro domine,fit auris tua attendens ad orationem ferui tui 8C ad orationem fernbsp;uorum tuorum qui uol�t timere nomennbsp;tuumt �C dirige ferufi tuum hodie, amp; da einbsp;mifericordiam ante uirum hfic* Ego enimnbsp;eram pincerna r�gis*

Orare uult dominus fideles fuos,uult agitofci G^ ap^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

pretiaribeneficiafua, uultdominusGrhaberi Grejj�, utui. ideo^ orare nos docuit ac iu�it, poUicitus fife auditusnbsp;rum orationes eorum,qui in fide ea precantur, qu� ipfinbsp;precandacommifit gt docuit. Semper apertos habetnbsp;oculos ac aures ad nece� itates filiorum pater omnipoanbsp;tens.Hi ferui domim ueri habentur, gt hoe loco decla^nbsp;rantur,non qui fie tintent domin� ut ��iusuoluntatiacsnbsp;quiefcunt per omnia, fed qui cupiunt timere nomen do^nbsp;mini, quorum inuotisefi domino coplacere per omnia,nbsp;etiam fupra qu�m po�int, qui fife quoq; dolent no ontonbsp;niapoffe qu�debeant:ut primumexorbitafieabiUiusnbsp;fepr�ceptisintelliguntfidttmrefipifcunttindolefcunt.

-ocr page 528-

ES D R AE SECVNDVS.

gTitt�m orantyOr Mulgentiam deprecantur.DominUf quoq;folui efi qui dirigere,proU!erare,perficer� potcfinbsp;adionesfidelium, lt;i ^�o folo prccaiidum quod cupitur,nbsp;interim tarnen tequammiter jvrcndo fi non ftatim reddanbsp;tur quodpetitur:quandoquidem non fcmperfilio pro=nbsp;deft quod defideii'iit 4 patre exigit. Cor r�gis innbsp;nu dci eft� Neemias credidit, ideo eidem � domino cle^^nbsp;mentiam ad fe,dandam precaturtnon ettim inuito domi=nbsp;no quicquion poftunt neo boni nee mail reges ac princi^nbsp;pesftdelium.

lt;[� A P V T II.

Adum eft aut in menfe Nifan, anno uicefimo Artaxerxis r�gis,nbsp;SCuinum erat ante eum:leuauinbsp;uinum,8C dedi regi �C er� qua^



f� languidus ante fadem eins�

Aediftcanda de uo�utate dei erat Hierojolyma, ideo fuo tempore occafto prteftatur arripitur,perq; om=nbsp;nium maleuolorum contraria ftudia perrumpitur,ab bisnbsp;qui dno profequentenituntur. lamdiuftendo er oran=nbsp;do Neemias folicitus erat de domini uoluntate, � quan=:nbsp;do exaudienda eftent ipfius uota. Nec orado deftitit pernbsp;quatuor ftr� menfes, donecdomino tempus placendi uenbsp;niff�t,m�nfts fci�icet Uifan,i)ianno uige�mo regis prlt;e^nbsp;memorati,Darij fcilicet,quierludi�is Artafaftadicitur,nbsp;Eius autem pincerna �eemias tune erat domino proui^nbsp;dentc,ergratiambancregiimbu�tead �eemiam, pr�nbsp;alqs tanti regni innumerabilibus uiris nobilibus. Conti^^nbsp;git autem ut praeter morem ipfius, quifemper b�ari uulnbsp;lu coram rege fefe exhibere confueuerat, animo fernbsp;monibusqs iue�dis placuerat regi ac regmte, ea uice uulnbsp;tu triftior etr deieiiior appareret regi,cum tarnen infirmnbsp;mitatis non adejjet neee�itas ,fibiq; fatis Utus uidere=nbsp;tur iieemiiiiis. Sic enim regi uidebatur domino caufante,nbsp;quum re uera non effet noua aliqua eo die triftitia.

� Dixit^ mihi rex,Quare uultus tuns tri ftis eftjCum te �grotum no uideam ^Nonnbsp;eft hoc fruftra, fed malum nefcio quod innbsp;corde tuo eft.Et timui ualdc,ac nimis,

facile rex potes fuftgt;icabatur de dolo pincerna:, qua fi rnali quippiam maebinaretur, de quo non poffet nonnbsp;fibi timere,er infolita faciei de�tutione anxius apparcnbsp;re.Prtefumit enim femper feua perturbata confeientia,nbsp;domino fic pro fuo more optima eliciente ex pe�imis.nbsp;Hocigiturmetuens fteemiasprudens cr fid�lisa regenbsp;ftt/}gt;icari,non modicum confkrnabatur.

5 8C dixi rcgi.�Rex in �ternum uiuetquarc non moereat uultus meus, quiaciuitas donbsp;mus fepulchrorum paths mei deferta eft,nbsp;Sc port� eius combuft� funt igni^

Mo�m quid� poteft innocentis animus fufficionem de fe malam baberi audiens, fed non permoueri ad trepinbsp;dandum in uerbis : ideoq; fine cunilatione loqui incipi^nbsp;ens,regi omnia ftlua prccatur, quod res erat animonbsp;forti proloquitur,triftitiee caufam conf�ffiis, optimo ui^:nbsp;rodignam:quisenim agre firret huiufmodi defideriumnbsp;fatria iuuand�, or fratribus fuccurrendis ? Ciuitatent

NEHEMI AS.


autem fepulcbrorum maiorum fuortim appeUat,quod omnes ueteres, etiam fan�li, magis autem gentiles giosnbsp;riofas effe uoluerunt urbes,ubi fepelirentur, uel ipft uelnbsp;corum patres,ut etiam nonnunquamnomina fua Ulis imnbsp;pofuerint,

4 nbsp;nbsp;Etait mihi rex, Pro qua re poftulas^Et

craui deum c�li�

Rexbilarem babere pincemam optans, clementer fubindicat fe,qu� tantopere cupiat non negaturum, idsnbsp;ipfum tiieemiiis � domino fieri Jfieras, quern iugiter pronbsp;bac re precatus fitcrat, etiam nunc non prius � rege ponbsp;ftulat qu�m domino deo inuocato ardenter, breui�imanbsp;cordis oratione,fed ardenti�ima quoq^,fiimirum utfisnbsp;lix effet bora,o' accepta regi petitio non neganda.

y SCdixiadregem,Si uideturregibonu. Scfiplacetferuus tuusante faciem tu�,utnbsp;mittasme in lud�am ad ciuitatemfepubnbsp;chri paths mei,�C �dificabo cam*

Prudenter proponit fupplicationem,fi regi probes tur quod petat, cr fi fidelem fibi feruum no affiemetur,nbsp;fed amare dignetur,orat mitti in ludaam, ut Hierofoly^nbsp;mam readificarc liceat.

6 Dixit^ mihi rex, 8c regina qu� fedebat iuxta eum, Vfq; ad quod tempus erititernbsp;tuum,8c quando reuerteris^ Et placuitannbsp;te uultum r�gis, 8Cmifitme:8C conftituieinbsp;tempus.

tndicaturbocuerbo accepti�im� regina nbsp;nbsp;regifit^

iffe iieemia,qucm abeffe illis,uel ad breue tempos f�rrent,optarent autem ftatim confici negotiu amp; tedi^nbsp;re, Haluiffe autem abfentemeumgaudio q tantoperenbsp;contriftatum prafentcmiferuuli m�rita munerare,q per

pelu� feruituti tenere obnoxium uel inuitum.

7 nbsp;nbsp;Et dixi regi. Si regi uidetur bonum,epi�

ftolas detmihi ad duces regionis trans flu men,ut traducant me,donee ueniam in lunbsp;d�am:


ii

k,

Regijs epiftolisfide facerc uoluit legationi CT op^ ri,fcienstamprouinci�pr�fides qfratresfibi finei^lnbsp;aduerfaturos,illos odio,bos timor� percedcndos-Arduunbsp;enim in�tutu fine certa r�gis autoritate necprafiif^^^nbsp;dum erat,nec � prafideadmittendum.

8 SCepiftol�ad Afaphcuftodemfaltusrc giSjUt det mihi ligna, ut tegere polfim pornbsp;tas t�pli,turres domus,SCmuros dui��s�nbsp;Sc domum quam ingreffus fuero. Etdcditnbsp;mihi rex iuxta manu dei mei bona

Fauore obtento etiam auxilium precatur, ligna fit-licet opportuna, qu� fine r�gis mandate cuftosfaltoum minime permififfet : nedum muros portas urbis,fednbsp;propriam fibi quoq^ domum extrui cupit, CX materiemnbsp;neceffariamfibi tradi, ut tanto certior patefeeret regtsnbsp;adNeemiam gratia,tantoq; minus operifefe gentilesnbsp;opponerent, contra femel datas epiftoUs amp;nbsp;rextardius quicquam aliter infirmatusab ami^desnbsp;finiret. Pr�ftat enim regum indulta literis confirmartnbsp;ad abfentesperegre,quant uiu�,ut aiMit,uoeii oraculonbsp;quicquant


-ocr page 529-

E S D R AE S E C V N D V S.

^uic^tMin fufcipere, ^uod alicui prteiudicare timedtur^ Ajj�quitur dutem pro uoto omnid,quia dominofic pld^nbsp;cebdt,in cuius manu fitnt regum cordd.

Et ueni ad duces regionis trans fluincn dedicp cis epiftolas r�gis� Miferat aut� rcJCnbsp;mecum principes milituni,8C �quit�s�

No�/�f�m epiflolis comendduit Necmiditirex Dd=^ riut,(ed etiam honordbili fdluo coiidu�u, qui de r�gis tianbsp;luntdte prie/idem po�ent in�nndre.

^Etaudier�tSanaballatHorortiteSjSC Tobias feruus Ammanites, amp; contriftatinbsp;funt afflidione magna, quod ueniffet ho^nbsp;�no qui qu�reret profperitatem filioruntnbsp;Ifrael�

EtueniIcrufal�,S^erSibi tribus diebus,

Idm ante doluerdnt e:s� ddfligebdntur ludt�i d Sunutri Moluerdt diu Neemid^inunc fidelium ho�es connbsp;tgt;'i�dntur,quid tedi�cid ierufdlem inlldurdndd,zr duesnbsp;nb ho�ium infultdtione liberandos inte�igunt.amp;ic hojksnbsp;ecclefid;infauiunt, cumfidei er inorunt detrimentdre=inbsp;�rmari,cr errores dogtndtunt corrigere quofdam uellonbsp;con/�iduttt.

��. amp; furrexi no�cego,amp; uiri pauci mecu. Sc no indicaui cuiquam quid dns dedifletnbsp;in corde meo ut facerem in IerufaIem,6C iu


mentum non erat mecum, nif animal cui infidebam�

No��dt'tm dperit pdlunt quid mflituerit, donee ope ris po�ibilitdte, er ijrdelitdrum �fbfldntids er dnimosnbsp;percudetur,ne turpiter incepiis cogdtur de�flvre. No�nbsp;funt temere drdud tentddd,qu� fine dliorum opera per^nbsp;ficerenequeds,

15 Et egreffus fum per porta uallis node, amp; ante fontem draconis, amp; ad porta ftcr-coris,amp; confiderab� muru lerufalem diffinbsp;V patum,�f portas eins confumptas igni�nbsp;*'ii .�quot;'f*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vr{gt;M locd Udfldtd diligenter fcrutdtur,er quomodo

queecunq; mflaurdnda fitnt fecu reputat. EcclcfiiC quoq; pritfides folidte expeiidere debent, dli� torpore obrie^nbsp;tis,quomodo uitiorum corrttptelis remedienturf er di^nbsp;fdptitue muro cufiodienda fitgrex fidelium, er liiero=nbsp;folyrrnefanCliS dues.Port� uallis egrejfus prateri��n^nbsp;tem draconit, peruenitq; ad portam flerquilini�murumnbsp;autem tentauit, fi facile confimgi poffet,fi expluuijs etnbsp;aere per incuriam computrui�et,eatenus ut totain fub^nbsp;ruioporteret pr� debilitate fuflinendi fuperftruendamnbsp;tnol�:fic ergo conterendo rumas nihil loquebatur, di�inbsp;mulando mflitutum lt;edificdndi etiam comitibus.

  • 14 nbsp;Ettranfiuiadportamfontis,8Cadaqu�nbsp;du�um regis, 8c non erat locus iumentonbsp;cui fedebam ut tranfirct�

  • 15 nbsp;Et afeendi per torrentem node, 8C co n^nbsp;fiderabam mur�, �C reuerfus ueni ad portam uallis,amp;rcdti�

Tranfij quoq; portam proximam tertidm,qu��ns tisdicitur,adpifcindm r�gis perueniendo ad latus monnbsp;ZtoUfUbicir�niSyloafergrft^usdefcenfiwnumtet

�7

NEHEMIAS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�6^

horttu regis,dbruptiora locd montis,q ut iumentum il*: lac tranfirepo/fit,ufq; fcilicet ad portam dquarum,exnbsp;altera parte montis.lllic deniq; tentata �rtitudine murinbsp;red'q ad portam unde egreffus�ieram,Vdllis fcilicet. Sinbsp;enim tdtam dreuire uoluijfet,rcflab�t adhuc mult� pornbsp;ttepri�tereund�Aquarum,Equortmi,ludidalis,Gregis,nbsp;Pifdum er 'Vctus,turrKqi�rnoru/m.

lt; 6 Magiftratus autem nefeiebSt quo abqC-.fem,autquid ego facerem,fed 8c lud�is 8C facerdotibuSjSC optimatibus,amp; magiftra-tibus, amp; reliquis qui faciebant opus, ufqjnbsp;ad id loci nihil indicaueram�

Infdo magiflratu exierat, Gentilis enim �iffe uides tur,uelfi lud�orum�iit,pufitlanimiores erant, q ut au^nbsp;derent tale aliquid/�erare red ores populi.fudd fitnt innbsp;fimi in populo:dcinde facerdotes nominat,ernobilioresnbsp;in gente: ultimo magiflratum erfenatores. Eacientesnbsp;Opus dicuntur ferui qui fecum erant, quos iubebat por^nbsp;tiunculas muri de�ingere,ignorabant autem omnes in�inbsp;tutum NcemiiC tarn pr�fentes iUi pauci q pr�memorati..

Et dixi eist Vos noftis afflidion� in qua fumus,quia lerufalem deferta cft,8i port�nbsp;eius confumpt� funt ign�uenite, 8C �dift'nbsp;cemus muros lerufalem, SCnon fimus ultra opprobrium�

  • 18 nbsp;nbsp;Et indicaui eis manudei mei quod effetnbsp;bonamecum, 8C uerbar�gisquaelocutusnbsp;effetmihi,8cdixerunt�Surgamus,amp;�dif�nbsp;cemus� Etconfortat� funtmanuseorumnbsp;inbono�

Po� muri contemplatione conuocatisprimoribusdi xitin�itutu,hortatusomnesadre�dificationemuri,pornbsp;taru,cr turrium,fimul er diti dduoluntatcm o�endennbsp;do,regis etiam feripta i�is pro�rendo, eruerbatquibusnbsp;animtequiores fa�li confentiunt, ad opus aednguntur,nbsp;er urgent pro uirili, er�liciter licet nonfimeho�icvntnbsp;ittfultibus confumauerunt omnia domino confinante.

  • 19 nbsp;nbsp;nbsp;Audierunt autem SanaballatHoro-nites,Sc Tobias feruus Ammanites,6C Gonbsp;fern Arabs,�Cfubfannaueruntnos,SCde-fpexcrut,dixeruntcp; Quae eft h�c res quanbsp;facitis �nunquid contra regem uos rebel-latis^

Sanabalath i�t uidetur Samaritanorum pr�fes, qui cumfocijsprouindalibus irriferuntlud�orum magna�nbsp;ntmitatem, arbitrati opus fupra uires, er contra r�gisnbsp;uoluntatem moliri,ueluti rebe�aturos regi Perfarum.

Et reddidi eis fermonem,dixi� ad cost Deus coeli ipfe nos iuuat, 6lt; nos krui eiusnbsp;fumus,furgamus,SC�dificcmus;uobis aunbsp;tem non eft pars, Sc iuftitia, Sc memoria innbsp;lerufalem�

Redderc uerbum,e� de negotio re/�ondere, quid fei RedJere licet iure agerent in fiuaurbe, quam Ulis rexreddidif�nbsp;/�t, er pro qua �di�canda fe mififfet, non fine honorenbsp;er te�imonijs,qut� er neee�ad� Ulis materiam decre�nbsp;uijfetjdimtf Samaritanis inHitis,quibus nullum ius e�et ,


-ocr page 530-

ESDRAE SECVKDVS.

Wl t(irbem,lt;^uam htercditario iure dudam pojfelj�m, nuc regii licciitict refumpfij}�i}t,ut propriam tam mhabitannbsp;dam q mumcttdam,n{in contra regem, fed contra impronbsp;bos uicinosjopprobratores hoiks,quant clementnbsp;tiadci f�liciter affcquuti funtf^r ip�ui auxilio cr pro^nbsp;* teilione �liciter totam abfoluerunt.

CA.PVT ni.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T furrexit EItafib facerdos ma=:

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCfratres cius facerdotes,

8C. �dificauerut portam gregist ipfifandificauerunteam,amp; fta�nbsp;tueruntualuas eius,8^ ufqjad tiirrim cen^nbsp;tum cubitorum fandificaucrunt eam,ufq}nbsp;ad turrim Hananeel*

rerdomo^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pt'oxnnam turri A.naneel,nec remos

tun. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam � tempio, fed�rta�is proximam, fummus facerdos

primus tedificare aggre�us efl, reliquis in exemplu tam fidei q operationiSjproximam pifcina; probatic� uel penbsp;cuin�,de qua in ^uangelio.Sandificaffc earn portam fanbsp;cerdotes dicutur, id eft ab�lui�e exortiaffe uel paraffe,nbsp;l^ecfolum portam extruxerut, fed magnam portioneinnbsp;muri urbis,centiimfcilicet cubitis. Licet tiebrai Hantsnbsp;mea proprium nomen turrts exponanttuf^ ad turrim dinbsp;�amHamanael.

� Et iuxtae� �dificauerut uirilericho, amp; iuxta e� �dificauit Zachur filius Amri�nbsp;luxta iUos,boc e� continue illis, muri partem adi�snbsp;cabant uiri lerichontini ,po� quos Zachur filius imri.nbsp;Zelumurbk �dificand� hic uidemus primariu/m fuiffcnbsp;cxteris magis q ciuibus,qum et Zachur extemus �iffenbsp;uidctur.

5 Portam autcm pifcium �dificauerut fi'� lii Afnaa .ipfi texerunteam, �C ftatucruntnbsp;ualuas eius,amp;feras,8C uedes.

Secundam priori proximam portam,quie pifcium di citur,ad occidentem montis Sion, qua loppen itur cs�nbsp;Dioffolim, id e�, Lyddam, qu� porta Dauid diilanbsp;c�,icdificaueruntfilii Sanaa,texeruntqi tignisadornasnbsp;turn robur, cum ualuis cr uedlibits, id e� totam absnbsp;folueruntfua opera impen�s.

4 Et iuxta eos �dificauit Marimuth filius Vri�jfilij Accus. Etiuxta eos �dificauit.nbsp;Mofoll� filius Barachi�,filii Mefezebel.Sinbsp;iuxta eos �dificauitSadoc filius Baana.

y Et iuxta eos �dificauerunt Thecueni: optimates autem ecrum non fuppofuer�tnbsp;colla fua in op�r� domini fui.

iuxta hanc portam�rtiter in�eterunt murorefu�i tando McrimothjMofoUam filius Barachie Zaduk,de=nbsp;inde er uiri quidem de Thekua, ufq; ad portam uetesnbsp;rem:qui er uulgares�iffeindicantur, eo quodprimosnbsp;res illius oppidi nonfe fubdiderunt huic operi,�ue quodnbsp;non humeris fed expen�s tedificarint, uel prorfus nihilnbsp;operte attulerint: nt� quis po� exterortim diligentiam,nbsp;ciuiumurbis lerufalem iamdiu ibidem habitantiumnesnbsp;gfigentiam ac inertian: reprehendi putet.

f Et porta ueterem �dificauerunt loiada

N EH EMI AS.

filius Phafea, ScMofcllam filius Befodiat ipfi texuerunt earn, 8C ftatuerunt ualuasnbsp;eius,6lt; feras amp; uedes.

Veterem portam loiada adificauit, er alius � fupe* riore i�.cfullam,eam hi duo totam cum omnibus neee�nbsp;farijsmunimentis abfoluerunt.

  • 7 nbsp;nbsp;Et iuxta eos �dificauerunt Mcitias Gagt;nbsp;baonites, amp; ladon Meronathites, uiri denbsp;Gabaon, amp; Mafpha t pro duce qui erat innbsp;regione trans flumen.

  • 8 nbsp;nbsp;Etiuxta eu �dificauit Eziel filius Araianbsp;aurifex, Sc iuxta eu m �dificauit Ananias fi�nbsp;lius pigmentarii, fiCdimiferuntlerufalemnbsp;ufqj ad murum plate� latioris.

Inter hanc portam er proxma fequentem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Its dicitur, cofequenter plures hic nctninati�uas quaf^ portiones extruxcrut,mter quos dues Gabaon er MiSinbsp;pa�erunt, er quidam dux uel rcgulus r�gis Perfarumnbsp;trans flumen, hoc e� citra Luphratem in Syria fcilicet,nbsp;�rta�is profelitus,cuius nomen Chiffc.luxta quevfielnbsp;er quidam aurifabri, er Hananiosaromatarius. Propenbsp;eum locum quem extruebant �rum erat,e^ nundinasnbsp;tionis locus ordinatus e� in platea lata urbis.Alij uoluntnbsp;impletu muru e�e pulueribus ad corroborand� inurum.

  • 9 nbsp;nbsp;Et iuxta eos �dificauit Raphaia filiusnbsp;Hur princeps uici lerufalem.

  • 10 nbsp;nbsp;Etiuxtaeos �dificauitledaiafiliusHa^nbsp;romaph contra dom� fuam, amp; iuxta eumnbsp;�dificauit Hattus filius Hafeboni�.

Prope prtcdidos ledi�cauit murum Raphaiiit, prt�=a ceps uel magi�tr uici in lerufal�, er Icdatos propefuantnbsp;domum,quam er muro applicabat,Hattus quoq;.

gt;gt; nbsp;nbsp;Mediam parteuici �dificauit Melchias

filius Herein,amp; Hafub filius Phahath mo ab,8C turrim furnorum.

  • 11 nbsp;nbsp;Etiuxta eum �dificauit Sells filius Aionbsp;hes princeps medi� partis uicilerufalem,nbsp;ipfeSifilfieius.

Mcnfuramfecundammuri ueluici, incertueflenim quid dicatur,�rta�is pars aliqua uetu� niuri adhuc exnbsp;t�tis corroborata efl ab hoctialchia. Deinde Ha�b lt;�-dtficauit etiam turr'm�rnoru. lUi iungebatur Sallu ali^nbsp;w,magiflcr dimidij uici,ipfe cr filite cius : nec id liquetnbsp;quid�gnificet.

IJ Etportamuallis �dificauitHanum,Si habitatores Zanoe.-ipfi �dificauerut eam^nbsp;amp; ftatuer�t ualuascius, amp; feras, �i uedes,nbsp;Si mille cubitos in muro, ufq; ad portamnbsp;fterquilinq.

' Porta aut Vallis,qult;e urbem diuidit � monte oliueti, er Uallis lofaphat dicitur ad orientalem parte urbis,pernbsp;qua torr�s Cedron pluuijs audus � feptentrionaliadaunbsp;flrufluit.'Eaminquitporta, quaaduallem hanecxittisnbsp;efl,inflaurauit Hanun, eu habitatoribus loci qui diciturnbsp;Sanoha, eu lahtuditw er portione eius ab ea porta u/q;nbsp;ad portam�rcoru, per mille cubitos, nihil pa�i �be�enbsp;port�,quodadeius muniinftttaroburqspcrtimret. .

Et portam


-ocr page 531-

BSD R AE SECVNDVS,

�4 Et portam fterquilinfi �dificauit IVleb chias filius Rechab, princeps uici Beth agt;nbsp;chareni�ipfe �dificauit earn, amp; ftatuit uaknbsp;uas eius,�C fcrcs �C uedes^.

Portaflcrquilinij tedificauit Mttlchidt alter � priore ^ui magijkr crat uici cuiufdam in urbe,qui cog^ominasnbsp;batur �uineis.

15 Et porta fontis �dificauit Sellum filius Chol hoza,princeps pagiMafphaHpfenbsp;dificauit eam,�lt; texit,ct ftatuit ualuas eius,nbsp;amp; feras, amp; uc�cs, SC muros pifcin� Silo�nbsp;in hortum regis, 8C ufq; ad gradus qui de^nbsp;feendunt de ciuitate Dauid*

Proximam iUi portam fontis Sallivm reflaurauit ma^i iifkr uel pra:�ilut oppidi Mizpa: murum qnoq; propenbsp;piflinam Scloa,e^ hortum r�gis ufq; ad eum locum ubinbsp;de monte Sion per gradus defcendebatur ad ua�em.

Poft CU �dificauit Nehemias filius boc,princcps dimidif partis uici Beth fur,nbsp;nft^ contra fepulchrum Dauid, �C ufq; adnbsp;pifeinam qu� grandi op�r� conftruda eft,nbsp;amp;ufq;addonium fortium*

Pofl hanc portam murum ledificauit t^ehemias, noit author huius libri,fed princeps dimidij uici intra urb�,nbsp;nonlerufalemfedoppidi3ethzur,�regione fepulchrinbsp;Dauid u/q; ad pifeinam er domum�rtium.

17 nbsp;Poft eum �dificaucr�t Lcuit�, Reh um

filius Benni; poft eum �dificauit Hafebias princeps dimidif partis uici Ccil�in uiconbsp;fuo. Poft eum �dificaucr�t fratres eorumnbsp;Bauai filius Henadad, princeps dimidiacnbsp;partis Ccil�*

� 8 Et �dificauit iuxta eum Azer filius lo^ fue,princeps Mafpha menfur� fccundam,nbsp;contra afeenfum firmiffimi anguligt;

19 nbsp;nbsp;Poft eu in monte �dificauit Baruch fili=

us Zachai m�fur� fecunda,ab angulo ufq; ad porta domus Eliafib facerdotis magni,nbsp;Pofl hune operas fuas ac impenfas erogarut duo Le�nbsp;uiticRehii, �r Hafabiosmagiflir uici urbis CeiU, cumnbsp;fuisfratribus cr amicis. iuxta eum Efer ftlius lefus,pri�nbsp;ceps oppidi Mizpa, duos menfuras aidificauit in muro,nbsp;dupl�portionem m�ri, hoc efl dupl�la�tudinis aliorumnbsp;comparatione. Videturenim murus diuifus iuxta amplinbsp;tudinem in tequales operas ,f�ngulis fingul� portiones:nbsp;f�i/fe tarnen ex ciuibus qui non contend unaportione,nbsp;duos extrueremaluerint, qualis erat hic Efer,cui conti=inbsp;g�t is urbis angulus ubi armamentariu f�erat, afcen=!nbsp;fus aliqt�s ad earn domum.

5.0 nbsp;nbsp;Poft eu �dificauit Merimuth fili� Vri�

filfi Accus m�fur� fecund� � porta domus Eliafib,donee ext�deretur domus Eliafib,nbsp;a.1 Et poft eum �dificaucrunt facerdotesnbsp;Uiri de campeftribus lordanis.

Pofteos �dificauit Beniamin S� Hafub contra domum fuam, SC poft eum �dificanbsp;�feAzarias filius Maafi� filfi Anani� con

NEHEMIAS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166

tra domum fuam,

  • 15 nbsp;nbsp;Pofteum �dificauitBennui filius Henanbsp;dad menfuram fecundam, � domo Azari^nbsp;ufq; ad flcxuram,�C ufq; ad angulum,

Pofl hunc prape uel fecus mont� fuam in muro por^� tionem extruxit Baruch, etiam Lcuita, duos menfuras �nbsp;pr�di�iofcilicet angulo, ufq; ad uiciniam tedium pontifinbsp;cis magni. Deinde [Acremoth fimiliter menfuram duplinbsp;cem,quantum fcilicet protendebatur palatium pondfi=:nbsp;cis integrum, Pofl quern fuas quoq; portioncs facerdotesnbsp;inflaurarunt,�renfesqui alioqui ruri habitabant.Ben^:nbsp;iamin gt Hafub, quifq; iuxta domu fuam urbis murumnbsp;extruxit.Deinde Afarias iuxta fuam quoq; domit,quernnbsp;fequutus Binnui,duasportiones perfleit ab Azaria; dosnbsp;mo ufq; ad flexuram anguli alterius.

14 Poft e� �dificauitPhalel filius Ozi con traflexur� amp; turrimqu�cminetdedomonbsp;regis excelfa,id eft in atrio careerist poft ��nbsp;Phadaia filius Pharos.

Palal deniq; eregione anguU turrim extruxit muruni exeuntem ad domum r�gis excelfam,non longe ab atrianbsp;cuflodum,pofl quern Pedaias.

ly Nathin�i autem habitabant in Ophel, ufq; contra portam aquarum ad orientemnbsp;amp; turrim qu� prominebat.

  • 16 nbsp;Pofteum �dificaucr�t Thecuenimcn^nbsp;furam fecundam eregione, � turre magnanbsp;amp; eminenti ufq; ad murum templi,

Nathinei deniq; cooperati funt prope habitationes fuas in loco ophel di�lo, refiduum muri refleerunt ufq;nbsp;ad portam aquarum, qiue efl ad orientalem plagain ur=inbsp;bis,ubi GT turris conflruebatur murum uclut egrediens,nbsp;Pofl hunc locum Thecuitte tedificant per duos menfurosnbsp;eregione turris aid donee locus Ophel durais

�7 Surfumautem ad portam cquor� �difi cauer�t facerdotes, unufquifq; contra domum fuam,

18 Pofteos �dificauit Sedoc filius Emmer contra domum fuam.Et pofteum �dificanbsp;uit Semaia filius Secheni�,cuftos port�nbsp;orientalis,

5.9 Pofteum �dificauit Hanania filius Selc mi�, ScHanum filius Seleph fextus menfuram fecundam ; poft eum �dificauit Mqnbsp;follam filius Barachi�, contra gazophylanbsp;cium fuum.

Supraportamequorum refleerunt murumfacerdo tes ftnguli iuxta fuam domum, deinde Zadok quoq; erenbsp;gione fute domus:pofl quem Semaias ettflos portte orieitnbsp;talis domus dnvfubinde etia Hananias Hanun qui fextusnbsp;erat in ordinc a;diflcanti�,duas portiones reflituit: deinsnbsp;de [AefuUa contra exedram fuam urbis miirum reflcit.

  • 50 nbsp;nbsp;Poft eum �dificauit Melchias filius aunbsp;rificis,ufq; addomum nathin�orum, amp;nbsp;mcrcatorum contra portam iudicialem,etnbsp;ufq;ad cccnaculum anguli.

  • 51 Et inter coenacul� anguli in porta gregis


-ocr page 532-

BSDR�E SECVNDVS. aedificaucrunt artifices 8C ncgotiatorcs.

Pofl i�os KlalachiM ufy; ad dontum nathinteom ZT negotit�ormn^uerfu^ portamiudicij ucl uifitationis^ubinbsp;fdUcet male agentes puniebantur,ufiji ad c�naculit uelnbsp;palatium anguli. Et eam deniq; portionem, (^u^e erat abnbsp;eo canaculoufq^ ad portam greglstedificaucrunt aurinsnbsp;fabri uel eonflatores artifices^; fimul cum negotiatori^nbsp;bus. Qjium itaq; � portagregis inflaurationis muri ini^nbsp;Hum fumptum/it,ut patet in principio capitis, in quamnbsp;nunc quoqi de�nitur,patet non duos uel tres muros,fcdnbsp;unum,quiGTexteriorampliorqi erat �ecundumilliusnbsp;tedificatores defeript�, quiilUs�uj�cere potcrat eo temnbsp;Xediflean-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra irruituros bolks. Nemo fine rationabili cau

ttunomuia. y ,.r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r t -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;. j-i-

Japutetlt;edificantium Hierojolyma nomma tarn dingen ter annotata. Ardua enim res erat,multi fudoris er prenbsp;tij-Virtutis Opus e� patria colere er illuflrare : facratnnbsp;urbem rejlituere,ab impijs uaflatam,pietatis eraticultonbsp;res dei tutari er quiete donare religiofunt eratim tantanbsp;bo�i� re�jkntia f�rtiter fub��ere, don�nitmq; dcum tonbsp;ta�ducia auxiliatorem /perare contra brachium carlt;snbsp;netim,tam principum q regtim,laudis erat pr�coniumnbsp;in�ecula�ituraad exemplum piorumnonintermoritunbsp;rum.'Vtq; nonindigni habeantur bonorum memoria,nbsp;onnes hi qui eccle�� dei iuuare totis conantur uiribus,nbsp;qui abrupta er difieila prifcor� inflituta reflituunt, re^nbsp;dintegrantqi quiequidmoribusfanilis aduer�umincidenbsp;rat,tam doilrinis q operibus.Deniqi quigent� patriantnbsp;ac rcligionem ab iniuria uindicarent, qui reipublica panbsp;cem protnouereconatifunt,horumnon decetuirtutisnbsp;obliuifei � po�eris,�ed eam trahere in exemplum.

CAP VT nii.

Adlum eft a�t,quuni audifiet Sa naballat quod �dificarein� mu�nbsp;rum, iratus eft ualde, amp; motusnbsp;nimis fubfannauitlud�os,

Quotiesuirtutisopus � pifsprte�umitur, toties ini^ quor� prauitas aduerfatur. Et eccle�a tue primu ho�rsnbsp;patitur cum deprauatoru morum re�rmatione aggredinbsp;tur.Semper fatan melioribus inflitutis aduerfatur.Trannbsp;quiUitas periclitatur, cum uitijs bellum indicitur. Dumnbsp;iudai occupaturHierofolyma murosrejlituedo,�atimnbsp;ut rumor opn-is ad Samaritos peruagatur,ira/cuntur,innbsp;uident,irridettt,impedircnituntur,fedfruflra.

a 8c dixit cor� frathbus fuis, amp;frcqucntia Samaritanorum t Quid lud�i faciunt im^nbsp;becilles^ numdimittentcos (gewtesj�) Nurnnbsp;facrificabunt 8(. complcbunt in una dic^nbsp;Nunquid �dificarcpotcrunt lapides dea^nbsp;ceruis pulueris,qui combufti funt^

j Sed 8C Tobias Ammanites proximus � eiusaitt Aedificenttfi afeenderit uulpcs,nbsp;tranfiliet murum eorum lapideum*nbsp;Exercitus Samarite prlt;efidium erat, pro tutela pro^nbsp;uincia; � rege Per/arum ordinatum, cuipr^eerat Sana^inbsp;ballath.Hi peculiari odio luibeis aduer/�bantur,quos utnbsp;ob exilio nuper reduces imbeciUes uocant,minimecp pernbsp;wittendos cen�nt,ut opus profequantur,quod fifinan�

N EH EMI �S.,

fttr moliri tarnen non prauale�t.-quin er fi perficerint, non cofi�et murus congeftus ex exu�is lapidibus, ut uulnbsp;pes quoq; murum a�iliendoeuertcreualeant.

  • 4 nbsp;nbsp;Audi deus nofter, quia fadi fumus de^nbsp;fpedui � contierte opprobrium fuper ca*nbsp;puteor�,Slt; da eos in defpeclionem in ter.'nbsp;racaptiuitatis*

Coiftemptus is pertinebat ad iniuria dei cali, er po puli ludaici Uhus cultoris, fine dolore ira audiri nonnbsp;poterat � uiro tarn in deum q patriam pij�imo : qui ta^nbsp;menadrehgionis �ue armaaccurrit orationem proglo^nbsp;ria dei er popidi fui.Etiamfi quid humanum patitur, vnbsp;lo�atrum ergentisfuie paf�us deigratiaboniconfulit.nbsp;Oratconfiifionem hoflibiis piorum, ut irritetur itlorumnbsp;malus conatus, er ut non tantum malitia ualedt quansnbsp;tum uelit.lu�itiam dei cupit o�endi, qua contetnptoresnbsp;poenitentium ple�at,magis peccantes.

  • 5 nbsp;Ne operiasiniquitatem eorum,amp;pcC'nbsp;catum eorum coram facie tua non delca^nbsp;tur.-quia irriferunt �dificantes,

Nonprecatur Nehemias nepeccatores conuerton^ tur,fedimpiosu�i;adco deprauatos piorum perfequuquot;nbsp;tores, er gloria diuina bla^hematores, ut nuHa fup^nbsp;fitI�es melior,in exemplit � dho exhiberi cupit,inߑ^nbsp;bus cateris ad confitfion�, in piorum er amicorutn dnnbsp;atq; cultorum confolationem, er 'm iu�itia diuina tottnbsp;orbi o�enfionem-Sic en'tm er faniii orantcontraho�rsnbsp;ut ho�es e�e definant uel emendati,uel iudicati.

  • 6 nbsp;nbsp;Iraq; �dificauimus mur�, �C coni���^*^nbsp;mus tot�ufqj ad partem dimidi�, 8C pro�nbsp;uocatum eft cor populi ad operandum*

Sati�lo operi iafi�cbant uirih'ter, non conimoti abflerriti ho�ium minis er contumelijs, fie ut contmumnbsp;opera murus 'mgyrum�iccrefceret ad medietatein alti^nbsp;tudinis quam inflituerat. QjMnto autem magis proficienbsp;batopus, tanto uoluntas populi, er complendi defidc^nbsp;rium uehementius firuebat, cernentes fauore dei opttsnbsp;pro�)erari,muitis ac�endentibus hoflibus.

  • 7 nbsp;^Fadum eft autem, cumaudiflet Sana�nbsp;ballat,amp; Tobias,amp; Arabcs,amp;: Amnionitfnbsp;8C Azotii,quod obduda effet cicatrixtnu^ .nbsp;ri lerufalem, amp; quod ccepiffent interruptanbsp;concludi:irati funt nimis�

  • 8 nbsp;Et c�gregati funt omnes panter, ut ac'nbsp;nirentSi pugnarent contra lerufalem,nbsp;molirentur infidias�

Syri,Samarita,A.mmonita,Rrabes,Pala�ini,o�^'^^ ludaorum metropoUm reflitui indolebant,cuiiit iain mot.nbsp;nia adper/i�lum perduci audiebant,urbem^; utidiq; iminbsp;ro concludi. Coadunato ergo confiho paritcr bellum panbsp;rant,zrconiurantnegotiumadificantibusfacefccre,etnbsp;�udiumimpedire. Omniaper'it�diasmoliendo, quodnbsp;pro r�gis authoritate pubUcecontrauenire non aude^nbsp;rent,non enim ignorabant 'tndultum,fed per inJtdiOiS tennbsp;tabant obruereimprouifoscrlaboriintentos-

  • 9 nbsp;Etorauimusde�noftrumjSCpofn**^^*nbsp;euftodesfun mur� dieac node c�tra eos�

Dixit


-ocr page 533-

ES^DRAE SECVHDV�.

Dixita�tIudas:DebiIitaaeftfortituda portantiSjamp;humus nimia eft nos nonnbsp;potcrimus aedificareniurum.

� * Etdixerfithoftes noftr�Nefci�t amp;igno ren t, donee ueniamus inmedi�eorum, �Cnbsp;interficiam� eos, amp; ceflarefaciamus opus*.

� Fad� eft autem uenientibus lud�is qui habitabantiuxtaeos, amp; dicentibus nobisnbsp;per decern uices ex omnibus loeis qiiibusnbsp;Orjtio - **'��^�^^ntadnos,

cuiritur ad orationem, non tarnen interim ob n�ttitur prouidentilt;e human� �udiuin ac opuf,^uod nonbsp;Jit tentari dem, neefauore fuo abuti adiutos per inertMnbsp;ZJ' otium: quin die no�luc^ cuflodiam adhibent, non �=nbsp;ne fatigatione oinnium,inter quos quum effent mfynceenbsp;riores,0' MJ tepidiores, ZT la�i uigilijs, �r ope=inbsp;ra,ideo queruntur de opera continua ueluti tnfufftcien^nbsp;ad calcis areme citmentiqi multttudinem, tantum lasnbsp;boriicum impaltentia querelii iir feditiofo murmurenbsp;inuite fu�inendo. Cui malofamiliari acee�it hofliu quosnbsp;que mfultui per infidiat mult it uicibut, qui tarnen prosnbsp;debantur nobis crebro lt;i uenientibus noflrisamicis, O'nbsp;detegentibus iUorum confilia or aufus,pa�m etiam msnbsp;ter hofies ludiCis habitantibus, quorum fide O' diligensnbsp;fia adinonebamur de fingulis,

ftatuidcfubtusinlocispoftmurumfics doribus populfi in ordinem cum gladijsnbsp;fuiSj�C Ianceis,amp;arcubus*

Non modo orationibus,fed or armis, gladijs, Imcis, O' arcubus accMi afiabant laborantibus, or urgebatnbsp;firtiter opus,parati ad arma per ambitum muri,mira aunbsp;dacia O' firtitudine animi, quam domino prebentegesnbsp;rebant,ad tempus modicum fatigandi, cr laborado quonbsp;(laufa urbe quiedusac tutius mhabitarent.

14 nbsp;Et perfpexi atq; furrexi, amp;: aio ad opti-

mates, 8C magiftratus, SC ad rcliquam par� tem uuIgijNolitetimere� facie eorum*Donbsp;mini magni amp; terribilis mementote,amp; punbsp;gnatepro fratribus ueftris, filijs ueftris Si.nbsp;fiiiabus ueftris,amp; uxoribus ueftris, Si do-mibus ueftris*

Adhortatione ducis firenui mdigebant in tantis an^ goribus,q apti�ime exequitur,toto ut animo fidant dosnbsp;mino deo fuo magno et terribili, qui ut bailenusfempernbsp;affitit dementia fuafideittibusci, oomnipotentiafuanbsp;hofies projkrnendo,olim o' quoties neceffefiterat persnbsp;fidafideinuocatus,fi nunc quoq; adfuturum non dubisnbsp;tarent,cuiusfauorem fenferint per omnia, interim coginbsp;tandofi'atres,uxores,filios,filiasatq; domus,quorum osnbsp;mnium falus ex ipforum penderet confiantia.

gt;5 Fadum eftaut, quum audiffentinimici noftri nunciatii efie nobis, diffipaui t deusnbsp;confilium eorum.Etreuerfi fumus omnesnbsp;admurosjunufquifqj ad opus fuum*

Crebro irritatis hofiiu confilijs,quia patefadis, dos ��no miferate repulfis rediebatur ad opus, quod O' tannbsp;to operofius urgebant.

NEHEMIAS.

16 nbsp;nbsp;Et fad� eft � die ilia, media pars iuuenu

feciebatopus, Si media parata erat ad belgt; Ium,amp; lance�,amp; fcuta,amp; arcus, amp; loricae,nbsp;principes poft eos in omni domo luda,nbsp;Difiinxit operas ut leuiusfirrentur, o' paratioreSnbsp;effent hofiibiis propellendis, femper armati O' ordmatinbsp;ad aciem,dum metus id hofiiu exigcret,itt^ laboratoresnbsp;expeditius ac ablegatafirnudine opus urgerent.

gt;7 �dificanti�inmuro jSeportantiuonex ra,amp; impon�tium, una manu fua faciebacnbsp;op us, amp; altera ten ebat gladium*

Infiftatio hofiium improba o Judteorum feriofi�is mus conatus defiribitur, quum dicitur tarn adificantesnbsp;quam firentes ac imponciKcs onera, una tnanugladiumnbsp;firre, alia laborare ad muri extrudionem.

  • 18 nbsp;nbsp;Aedificantium enim unufquifq; gladionbsp;erataccindus rencs*Et �dificab�t, amp; dartnbsp;gebant buccina iuxta me.

Buccina refonabant apud ducein Necmiam,quo aus dirent hofies paratos ad arma, operiri illorum infultus,nbsp;O' eff� admonitos ,n�cpoffeperinfidias quicquam tennbsp;tariiamproditas.

  • 19 nbsp;nbsp;Et dixi ad optimates,Si ad magiftratus,nbsp;Siad reliquampartemuulgi. Opus gradenbsp;eft dilatum,etnos feparatifumus in muronbsp;procul alter ab altero:

  • 10 nbsp;in loco quocunqj audieritis clangoremnbsp;tub3e,illucconcurritcadnos,Deus nofternbsp;pugnabitpro nobis*

Confulte infiituit dux dum urgeret hoflis,fuos omneS concurrere, confirreq; uires ipfa colledione roboransnbsp;das,qult;e differfelanguidiores effcnt.tnterim tarnen aninbsp;mos fuff endit, o' confirm�t in dominum, qui pro itUsnbsp;fit pugnaturiis.

  • 11 nbsp;nbsp;Et nofipfi faciamus opus,Si media parsnbsp;noftrum teneatlanceas ab afeenfu aurore,nbsp;donee egrediantur aftra*

11 nbsp;In tepore quoqjillo dixi populotV nuf=s

quifq; cum puero fuo maneatin medio Ic rufalcm,amp; fit nobis nodu cuftodia,amp;: pernbsp;diem opus*

2.5 Ego aute Si frztres mei. Si pueri mci, Si cuftodes qui erant poft me,no deponebaxnbsp;mus ueftimeta noftra* unufquifq; tantumnbsp;nudabatur ad baptifmum*

QgtMM hofiium timor� con�uterentur, pars media il tosexpedabatmarmis,alteraiedificabat,idqi�dilucusnbsp;lo ad uefferam ufq;,flellaru fcilicet apparitionem: quinnbsp;O' nodu non negligebantuigilias militares,fed diffidenbsp;bantadomnemcafum. Talisefiuitahumana,fimundinbsp;huiusdemoniarumacpropriiecarnis infiflationesho= eft.nbsp;mines fideles confiderent, ac uinccre uelint, ut uigilentnbsp;O' orent fempcr,non dormitent, neq- refoluantur quasnbsp;cunq; inertia, arma contra ffirituales ncquitias nunquanbsp;exuant nec deponant. Hofies enim fidelium nunqua dornbsp;tniunt,fed infidiantur femper O� imminent, maxime uenbsp;roiHisquiecclcfi^ curandee O'teiedificand^e fludenf

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.


-ocr page 534-

E S D R AE S:E C V N D V S.

bii ddcxtfis crfiniflriiwflflitur. Vna operddoccnda ucritd! zy pietM,alteraaut�fi(lfitdf ZX hypocrifis pronbsp;pcllcitda. Vnufquifj; tantum nudabatur ad baptifnum,nbsp;Hcbr�us legit: Quifqi d'mittebat �cilicet ue�em non a=nbsp;lia ratione,q ft quando lauanda e�et aejuii, tant perfeuenbsp;ranter mfijirbatur utrin^; operi ecclefia�ico.

CA P V T V.

T factus eft clamor popuIijSC xorum dus magnus aduerfusnbsp;fratres fuoslud�os.

Non fufficiebat extruxiffe muru, clau^ fijfc aduerfarijs dditum,ab hoflibut dcfiidifef-atrc!,iu

Lupi iutra tirbct�

fieraciuiuinZSquot; contribul�uiolentiaeripuijfct.Intra tnuros luporu riitibuf exponi,z^ �. uicints opprimi mi^nbsp;ferabilius eft ab extraneii conculcari.Iam itaq; c�pe^nbsp;rant diuitum pratd^e patere inopes. lam l�ierofolyma cinbsp;ues dtrociui angufiiabant jratres q ^abylonici tyranni,nbsp;ut clamare cogerentur populi ad fuit ducem lt;� rege mifinbsp;fttm pro oitere importabili atteuiando, qua premebat lunbsp;dicu^ ludatutn, fiaterjratrem,fic ut iam fame grauaremanbsp;tur fiugum penurid, auaritia principe, � populo ma

tord tributa exigentium q reddere ualebant.

i Eterantquidiccrcnt.-Filii noftriamp;fili�


noftr� mu�t� funt nimis� accipiamus pro pretio eoruni frumentum,etcomedanius,nbsp;SCuiuamus,

  • 5 nbsp;Etcrantqui dicerenuAgros noftros,amp;nbsp;uincas, amp; domus noftras opponamus, SC.nbsp;accipiamus frumentum in fame.

4 Etaltj dicebant� Mutuo fumamus pecu nias in tributaregis, demus^ agros nosnbsp;ftros,Guineas,

Tribui de caufis populiclamor nunc auditur. Quia datnenim fime adadli filios fuoser �lidfditioribuiinnbsp;f�ruoi zrfamuldf elocare eoguntur pro frumento zrnbsp;uiil ualibui, Alij agros potiuf ZSquot; domor, uinedi ac pof=nbsp;fe�ioncs alidf profindebant pro ui�ufuo ac fuoru. Alijnbsp;pccuniam defumebant ex tnbutorum exaftoribm, pronbsp;qua agros oppignorabant, Zjr uineat, donee redeuntenbsp;f�rtilitate fineratoribuf r�tribu�rent mutuo accepta.

nunc ficut carnes fratr� noftrorum, fie carnes noftr� funt,amp; ficutfilii eor�, itanbsp;Si filii noftri,ecce nos fubiugam� filios nonbsp;ftroSjSC filias noftras in feruitut�. Si de fi.-liabus neftris funtfamul�, ncc habemusnbsp;�undepeftintredimijetagros noftrosamp;uinbsp;neas noftras alfi pofl�dent.

Querebantur non ef�c meliorem condition� reuer^t forum ab exilio,q ddhuc detentorum in Perfide,ieque esnbsp;nim penuria labor abant, zr carnis moleflidf perfirebatnbsp;in patrid ac � fuii,ut hi quiferuiebant domin� externiinbsp;cum familijs fuis : iam cnim feruitute opprimebantur innbsp;ludaa�pfaq-, Hierofolyma.

  • 6 nbsp;nbsp;Etiratus fum nimis, cum audiftem ciaanbsp;morem eorum fecundum uerba h�c,

  • 7 nbsp;nbsp;cogitauit^ cor me�, amp; increpaui ojpti-niates Si niagiftratus,amp; dixi cisi V furasnc

N E H E M IA S. f�nguli�fratribus ueftris exigitis.^Etc�gr^nbsp;gaui aduerfum eos contionem rnagnam�nbsp;Zeloiuf�opermouebaturpafiorpius zr�delif,pronbsp;commi�is fibi jratribtu regendes, fecumqs jludiofe coU�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fuluit,zr regio beneficia illis fuccurrere htjbtuit pro o^ mni uirili fua,feriofe increpando primorcs,quorum ne^nbsp;gligentid haccommittebaturinplebcm indigna, ufitranbsp;feilicet z^quot; oppre�iones ac uiolentia. Comitias,ait,celesnbsp;braui folennes ad redimedos pauperes inique grauatos,nbsp;M� quibus corripui i�orum auaritiam nojkam liberdlitanbsp;tem omnibus cognitam allegando.

  • 8 Sc dixi eis: Nos (utfeitis) redemimus fra�nbsp;tres noftros ludeos qui uenditi fuer�tge**nbsp;tibus, fec�dum poflibilitatem noftram Anbsp;uos igitur uendetis fratres noftros. Sinbsp;memuseos^Etfiiuerunt, necinuenerutitnbsp;quid refponderent.

Dixi^ ad eos : Non eft bona res quatn facitistquare n� in timor� dei noftri ambunbsp;Iatis,necxprobretur nobis � gentibus ini-micis noftris�'

  • I o Et ego Si fratres mei, amp; pueri mei coiu^

modauimus cis pecunia Si frumcntfl 'n��^ repetamus in comunciftudt ia:salienumclt;��^nbsp;ceddmi�,quod debetur nobis.)

Zorobabel, Ezdrds z^ ego cum eis qui mec� fiudue runt genlis nofir� a�erere redeptionem, quo potunmUnbsp;conatufiuduimuslibertati reddere jratresnoflros,nbsp;hicreditates diuinitus iUis donatas reflituimus. Hos nosnbsp;nunc iterum fcruituti uenditis, zr emitis uobis fer�os anbsp;gentibus hoflibus manumi�bs, duriores fa��i fratribufnbsp;ueflrisq Chaldai. Guriti�ceruicisuetuflamcbnton�rdnbsp;tis denuo, zr per nefdsfraternitatis iura conculcdtis. Wnbsp;non Icuem contumeliam domim dei noflri, zr totiusgennbsp;tis noflrieignomimamcoramhoflibusnoftriSfdquibtunbsp;hl non durius trailati funt, q � uobisfratribus iuxta carnbsp;ncm. Eiufmodiduritiei nosnullumcxemplumpra:fiitisnbsp;mus,quin potius de abumdantia noflra dono dei acceptanbsp;indigetitibus fuccurrere ftuduimus, ego zrfi-atres nui,nbsp;fine quacunqs ufura. Id quod Zf uos agatis iuxtdnbsp;dei nofiri,etiam atq; etiam adhortamur.

  • II nbsp;nbsp;Reddite eis hodie agros fuos, 8i uincasnbsp;fuas etoliueta fua,et domos fuasf^Kwpoi��^)nbsp;SCcentcfim� pccuni�,frum�ti,uini et old,nbsp;quam cxigere foletis ab cis (date proiHis-)

Oral primores er iniuriarumreos, ut ablatapaupe ribusrefiituantcito. Centefim�ablatorum partem ad=nbsp;dant pro intere�e damni fufcepti,in argeitto, frufnoto,nbsp;uinozralijs.

la. Et dixerunt: Reddemus, 8i ab cis nihil qu�remus fic^ faciemus ut loqucris. Etnbsp;uocaui facerdotcs,amp; adiuraui eos ut face^nbsp;rentiuxtaquoddixeram

Admoniti 4 iufio duce�onte obfequuntur,noi'unta men iuramento aflringere eos non obmittit, quo ifimusnbsp;refiliant apromi�is. luflumenimiurantentueflf^adnbsp;obferuanti� charitatiscr legis dei pieexigiltfgt;��'^^�i-monia


-ocr page 535-

?

ESDRAE S�CVNDVS.

mottioftcerdotum iur^(ur,ut perfidia peierdntium, (T periurium iuxta Icgem punicttur,crcorain ccclc�a, cunbsp;ius fit n�i�lkr fitcerdos legK dei peritui.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

*5 InfuperexculTi fin�me�,�Cdixi; Sicex^-ciitiat deus omnc uirum qui non c�pleue=� rit uerb� iftud de domo fua �C de laborib�nbsp;fuis .� fie excutiatur, Siuacuus fiat* Et dixitnbsp;uniuerfaniiiItitudOjAmcn.Etlaudauerfltnbsp;dnm*Fecitcrgo populus ficuteratdi�um.nbsp;��cjriJ�.�quot;�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pofi fident acceptetin ac iuramento firmatani failo

quoq; adiurat conuerfios ad mentent meliorent, ut menti nerint fie de unitate ecclefiaflica excutiendof, or exeoinnbsp;tnnnicaitdos � domitugt;,nifi promifia fieruenttatq; mfiU-citatein experturot in omnibui ailibue cr curis,fit iuranbsp;mentum praterierint.Labores cnitn �}quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi'uiluof�j

nonfiunt pietati aduerfi ,deniqi ubi iufia caufia proponi tur,corda piorunt fiacile permouentur.Om�tes rejfiondenbsp;runt, Amen,cupientes fieri quod fiefia�iuros receperantnbsp;ad pietatem conuerfii,non tarn timore poena: q cunore iunbsp;fiitM.Plurimum ualet exemplum,do(irina,exhortati()q^nbsp;coniuniia in eonfiule uel pr^fide quocunq;.

*4 Adieautemilla qua pr�cepcrat rex mihi ut effem dux in terra luda, ab anno nice fimoufqj ad annum tricefimumfecudumnbsp;Artaxcrxis regis, per annos duodecim, e-go SC fratres mei annonas qu� ducibus denbsp;bebantur,non comedimus*

I y Duces autem primi qui ftier�tanteme^ grauaueruntpopulum, 8C acceperunt abnbsp;eis in panc,�lt;uino,amp; pecunia quotidie fi�nbsp;dos quadraginta�fed SCminiftrieorum denbsp;prefferantpopulum � Ego autem non fecinbsp;ita propter timorem dei:

Pdtet hlt;ec omnia gefiafiubprxdiHo Perfiarumrege t)ario,cuius uicefitmo anno l^teen�at inififiut efi,cum ieinnbsp;pore pnefieripta peregit. Cum uero hacficriberet,duo^nbsp;decim annos prlt;efiterat ducatui ludteorum, cuiut tarnennbsp;annonax � populo non exegit, more pr^cejfioru ducum,nbsp;m'oV qui populumgrauauerant per auaritiam : Euangelicuntnbsp;opus fignificans fine mercedis cxa�ione apo�olico mo=�nbsp;re profiequendu, int�rim tarnen uiuei-e licet de ecclef�anbsp;et qui ecclefiia fieruiens, prater ecclefiafiicam annonainnbsp;ttiuerecum finis non potefi:quin duplici honore digninbsp;f�nt,cr honorifice donandi, qui bene prafiunt eccl^anbsp;nemplo pif operis cr fiolidaueracisq; do�rina bene finbsp;oio.uuncNeemiam alioqui fitifie diuitem,ey� /filendidanbsp;Pojfiefiione nobilem,probatur ex fiequcntibus,utfitne ponbsp;putiexa�lione flatum fiuum ducalem exigere potuerit.nbsp;Ontnia hlt;ec egit non laudis cupidine ,fied dei timore, a~nbsp;utoreq; gentisnbsp;nbsp;nbsp;iufiitia.

� ^iiinpotius in opere m�ri �dificaui, amp; agrum non emi, amp; omnes pueri mei con-gregatiadopuserant*

No �a�z� licuit �ieemia fiua bona opera allegare con tra auaros,quibus leg� ponebat qua ipfie tuier at,q D. A=nbsp;P��ol. apud Corinth, cotrafialfiosapo�olos auaros.

�7 Ittdaei quoqj �C magiftratus cent� quin

NE H EH IA S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168

q�aginta uiri, 8C qui uenieban t ad nos de gentibus qu� in circumitu noftro funr,innbsp;rhenfameaerant*

Communibus impenfiis magiflratus alendtts bic docc aUdw. tur,quireipublicafieruitpriuatocommodonegleilo:abnbsp;ecclefia, uel republica nutriendUs efl iuregentiH ey nanbsp;turali cr diuino. Hojfiitalitasquoq-decetpro�latum eynbsp;prafid�jpro qua certe indiget tanto abundantiore pro=inbsp;uentu,omniaaut�tamimpcndendo qexpendendocimtnbsp;ntodeflia fiant cr temperamento,

  • 18 nbsp;Parabatur autem mihi per dies fingulosnbsp;bos unus,arietes fex ele�i,exceptis uolati^nbsp;libus, inter dies decem uina di�erfa, �Cnbsp;alia multa tribuebam: infuper Slt; annonasnbsp;ducatus mei non qu�fiufi ualdeenim attenbsp;nuatus erat populus*

Expenfias fitpputat pro officio ducali, quo fiingeba^ tttr,non ad libidinem uel fiuperfluitatem, fied quia pa trianbsp;tutores alebat, centu quinquaginta uiros,negotia habennbsp;tes communia,fieruos zyfiamiliam,uiatoreszy publicanbsp;authoritatis miniflros quotidie �uebat,pra quor�i ui��unbsp;cames,panes ey uina non modica necefifiaria erant. littenbsp;rim tarnen flipendiu pro labore zy honore � populo nonnbsp;exegit,alioqui fiatis lt;ere ali�na grauato ey paupere.

  • 19 nbsp;Memento mci deus meus in bonum fegt;nbsp;cundum omnia qu� feci populo huic.

Proofficij dexteritate comodum aliud uirpiusnon quarit,qu�m ut domino deofiuo probetur quod agit zynbsp;nititur : earn apud dominu clementiam inuenire qualemnbsp;fiubditispraflatif�c � domino tra�iari, quemadmodttjfanbsp;trestra�latzy commififiosoflicioiid eftenim officium,nbsp;hecc iuftitia boni regis zyprafidis.

AP VT VI.

Ad� cftaut,cum audifietSana-ballat, �c Tobias, 8C Gofem A-rabSjamp;c�teriinimicinoftri, qd ^dificalTem ego mur�,et n� effet

in ipfa refidua interruptio (ufq; ad tempus aut�illud ualuas non pofueram in portis)nbsp;Periculis multis zy magnis exponuturquotquotpienbsp;zy fideliter conantur praeffie populo, zy iuftitiam colenbsp;re,iniuflos corrigere, er uitijs magnorum ref�flere. Sicnbsp;enim probat ur uirius, zy paratur confiantia uiro bono,nbsp;utundehoflescafium meditantur, 'inde confirmetur pronbsp;bitas zy iujiitia fidelium. iraficuntiir minime impij, nifinbsp;dum uiderint(�rtiafiada piorum. Doleitt Samorita zynbsp;complices Hierofiolymam extrui.Ealfia do��rina authornbsp;resfiacrasficripturasluculeitterfimpliciterq; tra{lari,ctnbsp;�itifs pracludi aditu in ecclefiant dolent plurtmu. Non�nbsp;dum icdificio colophonem impofiierat,porta ficris,ueainbsp;bus zy ualuis claufia nondu erant,idco ffierabant adhucnbsp;Operisuanitatem, zy tentabantperfieuerantiagloriam �nbsp;impcdiri,ac labefiailari totius operis meritum.

2. mifer�t Sanaballat Goffem Arabs ad me,dic�tes � Veni,3Cpercutiam� f�dus panbsp;riterinuiculis in campoOno* Ipf� autemnbsp;cogitabant ut facerent mihi malum*nbsp;YY 4



-ocr page 536-

*

BSD R-AB SECVND VS.

  • 5 nbsp;Mi� ergo ad eos nuncios,dicens.-Opus

grande egp facio,�C non poffum defccndc re.nc forte negligatur,quum ucnero^SC denbsp;fccndero ad uos.

cs^rodw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necefJarUe�prudentidjfinequttnopro

�t. ** nbsp;nbsp;nbsp;ficit,fedfubuertitur.iion omnij^irituicredendum.�on

exeunda Hierofblyma e�adeuocatorestmpios.Locui non deferendui 'm quem dominui flatuit. Hofiibm non finbsp;dendum 'mfidelibui,Gr deunt non timentibus.Ab incomnbsp;pleto opere ftn�o minime difcedendivm. Madera cumnbsp;mpijsnon 'meundd, Amicitid perfidorum exitiumfitnbsp;piorum.

  • 4 nbsp;Miferunta�tadme.fccundumuerbumnbsp;hoc,per quatuor uices� SC refpondi cis iu^nbsp;xta fermonem priorem.

  • 5 nbsp;Et mi�t ad me Sanaballat iuxta uerbumnbsp;prius quinta uicep�erum fuum, Sf epiftonbsp;lam habebat in manu fua,

Perfeuer�tidmoxime neee�arid eftuirisiUufiribui, ey� operd publicd trd�dntibits.Sdgdciter d�clin�t peri=nbsp;culum,cir excu�it uerdciter. yeritdiis profi�io fummenbsp;rebuf dub'ijs pro�cit,cr iuto loco co�ituit,c� menddcianbsp;uel jigmeiad redddnt femper dttonitu,dc dubiam fdlut�.

  • 6 nbsp;fcript�hocmodotiN GENTiBVSaudtnbsp;tum e�. Si Gofem dixit quod tu ,amp;Iud�inbsp;cogitetis rebellarc, �C propterea aedificcsnbsp;murum,amp; leuare te uelis fuper cos regem:nbsp;propter quam caufam

  • 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod prophetas pofueris qui pr�di-cent de te in IerufaIem,dicentes:Rex in Iu=nbsp;d�a eft. Auditurus eft rex uerba h�c, ideirnbsp;CO nuncueni, utineamus confili� panter.

Mfz�ddcio non terretur fortis cr uerdx. Vtcunqi ho fin comminetur�rduid,confcientilt;efiducid in tuto fem=^nbsp;perfubfifiit zr prdualet.Fdlfo dccufdtperfidid-^rcbellionbsp;nis, O' dmbitionis, quum nihil minus 'mtenderent luddinbsp;cum /�o duce.Fingit hofiisfcpnejliturum confiliunt connbsp;trd regem, quem uel 'm mintmo deprehenfiim dccufarenbsp;mattet O' perderc.

g Etmifiadeos, diccns.�Noneftfa��fe^ cund� uerba h�c qu� tu Ioqucris:dc corde enim tuo tu componis h�c.

� Omnes enim hi terrebantnos, cogitan tes quod ee�arentmanus noftrpab opere,nbsp;amp; quiefeeremus. Quam ob caufam magisnbsp;confortaui manus meas:

Forti dn'mio,contrd qu�m ueritM habedt, feienter il lum loqui,hoc eft mentitum eft�e, rejftondet fattd� hoftinbsp;fuo uir integer O' magnanimus. Kient� en�tm regis Pernbsp;forum probe feiebdt O' obferudbdt, nihil quoq^ m'musnbsp;qu�m regnum dmbiebat in frdtres.

10 SC ingre�iis fum dom� Semai� filq Da lai� filii Metabeel fecrcto.Quiait .�Trade-mus nobifeum in domo dei in medio temnbsp;pli,amp; claudamus portas �dis, quia uentunbsp;rifiint ut intcrficiantte,�C node uenturinbsp;funt ad occidendum te.

N E H E M IA S.

Il EtdixitNum quifqu� �milis mei fugit^. Sc quis ut ego, ingredietur tcmplum, SC utnbsp;uet^Non ingrediar.

Exfdlftsft-dtribuspericlitdbdtur,O'fubftieciefan*^^^^^_ Cld, qudfi propheticd denunciatione obfkrrcbotur, fednbsp;fpiritumfuis lorgitur difcernendorum ft)irituum.Ex chdnbsp;ritdtis O' ueritatis iuftitioqi menfuro metiebotur uerbunbsp;pfeudoprophetdrum^idq^ ftne periculo. Comminabaturnbsp;falfoperfidus dcuaftrterricu�dmenta ducifan�o,quonbsp;fitgiendo confulcret,ut uidebdtur,fibiipft,rc uerd duixtnnbsp;firtiftimos quofq^ fui populi territos jrangerct, hoftibifSnbsp;dnimumddderet,o' opusimperftClum obijceretur con.nbsp;culcdtioni impiorum, o� domu domini proftitueret con^nbsp;tdmindtionigentilium,qui ittius reuerentid uironbsp;pepercijfent.Tentdtio timortshuius perniciofi�i�idnbsp;rdtfft confenftft�t, 'm tempore conftlio fuppeditdt domtnbsp;nusp'ijsreCioribus,dextreprteeftecupientibus,

IX Etintenexi,quoddeus nomi��eteuni) fed qua� uaticinans iocutus e�et ad mc,^nbsp;Tobias 8C Sanaballat conduxiflenteuin�

  • 15 nbsp;nbsp;Acceperat cnim pretium, ut territus fa*nbsp;ccrcm,�Cpeccarem, Sc haber�tmal� quodnbsp;exprobrarentmihi.

14 nbsp;Memento mei deus pro Tobiaamp;Sana*

ballat,iuxta opera eorum talia; fed amp;Noa di�prophet�, amp;c�tcror� prophetarumnbsp;quiterrebantme.

Spiritus domint fuggerebat fdlfum did quod prdten^ debdtur.Et jftiritum domini focile pius intemofeit, qult;fnbsp;duceeudditpericulo.Fiducidfui operispius fu�tntatur�nbsp;ty Completuseftautemmurusuiccfinio-quinto die men�s EIul,quinquagintaduonbsp;busdiebus.

Qumqudgmtoduobus diebus tdnt� urbis murupfi�* ftdum,�gnum eftgratUe dd,o'ftrenuitdtismaximte'i�nbsp;duce O' populo. MenftsElul lunatio eft, qult;e lulio no�nbsp;ftro O' Augufto ddnumerdtur,fextusmenfis'mordigt;iegt;

  • 16 nbsp;^Fad� eft ergo quum audiflentomnesnbsp;inimicinoftri,uttimcrcntuniucrfpgentesnbsp;qu�crantin circumitunoftro, amp;concidcnbsp;rent intra femetipfos, amp;fcir�tquod �deonbsp;fadum e�et opus hoc.

Erudus �r�tudinis falus fitfideliu et terror impioru,

Sed Sein diebus illis mult� optimat�lu d�orum epiftol�mitteb�tur ad Tobiam,nbsp;Se �Tobia ueniebant ad eos.

  • 18 nbsp;Multi cnim erantin lud�a habetes iuranbsp;mentum eius, quia gener erat Secheni� finbsp;lii Area, Se lohanan filius eius acccpcratfinbsp;liam Mofollam filq Barachi�;

  • 19 nbsp;fedSelaudabanteumcor�me,Seucrbanbsp;mea nunciabant eitSe Tobias mittebat epinbsp;ftolas,utterreret me.

Perfidid �udieorum ex commixtlone fetmnutn Idte pi tet. O' periculum optimi uiri m fdl�s�-dtribus,unde deinbsp;gratideximitur,O' opus domini promouetur, nonobs.nbsp;ftdntibusprdHicdtor^usutrm^falfts.

lt;CAP.


-ocr page 537-

E SD RAE SE CV ND VS.

_^lt;CAPVT VIL

� Oftqua aut� �dificatus cft mu� rus,�v pofui ualuaSjSirec�fui ianbsp;nitores,8lt; canto res, 6C Lcuitas�nbsp;Non muri f :d murui tedificatm defcrinbsp;bitur,demde portK ianu� appcnduntur, cujlodes applinbsp;cctntur,lt;[ui 'm tempore claudant acaperiantfideliter.nbsp;Cantores de quibin circa, portasfit mentio,tibicincs firnbsp;tafiis erant,lt;iui figna dabant pro exteriw ucl ignotis adnbsp;uentantibus.Veuitie autem quid pro portis egerint, nonnbsp;uideo, nifi quod uerifimile eft populo fr�quentante pornbsp;t^ non folum indices inpromptufrdebant, caufias exnbsp;pediebant, fed etiam Leuita aliquis ad legis quajUonesnbsp;di�oluendaf,cr iudicibus quandoq; notarior�uiceaibnbsp;fidendum non debebat abeffe.

prf ccpi Hanani fratri meo, 8C Hanani� principi domus delerufal�.Ipfe enim quanbsp;fi uir uerax �C timens deum plus c�tcris uinbsp;debatur.

J Et dixi eiSjNon apcriantur port�lcru^ falem ufq; ad calorem folis.Cum^ adhucnbsp;a���fterentjClauf�port� funt, amp; oppilat�:nbsp;amp; pofui euftodes de habitatoribus Icrufa^�nbsp;km,fingulos peruices fuas, amp;un�quenq;nbsp;contra demum fuam.


izj wnfii rerum angullia,inter tot hofits tam gentiles (y- Samaritas tam perfidos Iudieos,fauore,pretio, a/fininbsp;Cy, tate,perfidiaconfrai!los,necefirariaeratfida portarumnbsp;Q.Bgt;bus curatorem fideliorem pr^ficerenonnbsp;poterat Neemias,qfratrem fiwmgermanum Anan�cuinbsp;adiunxitalium quoq^ Ananiam,uiru ueracan, fidelem,nbsp;deum timent�, quia alioqui magijkr erat palat'q ucladinbsp;lis.Ambobus curam diligentem mandauit portaru,pra:snbsp;cipiens eas non claudi nee aperirt nififidelibus uiris adfinbsp;fientibus, ey clora die^ad uitandum 'mfidias. Nee folumnbsp;cn�odiosportarum, fed ey alia publica officiafolicitenbsp;circum/petHeq; mfiituit � uiris fidelifiimis adminiftran=nbsp;finguli fuis domibus profi)icerent,cr in communbsp;we urbis nou� tutelam curarent. Non enbnfufficit maionbsp;rum ftudium quainlibet fidele, fi minores in ciuitate pernbsp;fidiamfe�entur er proditionem.

4 Ciuitas autemcratlata nimis Slt;gradis, Sipopulus paruus in medio eius, Si nonnbsp;crant domus �dificat�.

� Deus autem deditin cordemeo, amp;con gregaui optimates,amp;: magiftratus, 8i uuUnbsp;gus,ut rccenferem eos��i inueni libr� eennbsp;fus eorum quiafcendcrantprimum,8iinanbsp;Uentum eft fcriptum in eo�

T emplo ac muro urbis refiauratis, nunc ciuium no^: tf�na ac numerus adnotatur, eorufcilicet^ui uel fecumnbsp;uenerant uel dudum cum Zorobabele, qui pro maximanbsp;parte iamludjeam pafiim habitabattt in fuis h�reditati=nbsp;bus uiHis Cr oppidis,paucis eorum comparatione �ieronbsp;folymam wcotere cupientibus,quod infidiarum cr inf�nbsp;fiationum plus pateretur ab hoflibus q commodoru rednbsp;lt;dcre ciudtus uidcretur- in primis ergo numerum eorum

NEHEMIAS.

qui ctim Zorobabele aduenerant replicaf, exfcriptu de �bro Ezro priore ad uerbum. Deinde quomodo ex eanbsp;fumma,eorumq;quicum Ezra ey fecum afcenderantnbsp;dues eliganturforte,defcribitur.

  • 6 nbsp;nbsp;Ifti filii prouinci�, qui afcendcr�t de canbsp;ptiuitatemigrantium,quostr�ftuleratNanbsp;buchodonofor rex Babylonis, Sc reuerfinbsp;funt in lerufal�, Si in lud�am, unufquifqjnbsp;inciuitatemf�am,

  • 7 nbsp;qui uener�t cum ZorobabeI,Iofue, Ncnbsp;hernias, Azarias, Raamias, Nahamani,nbsp;Mardoch�us,Bclfan,Mefpharath, Bego-ai,Nahum,Baana. Numerus uirorumponbsp;pulilfrael,

  • 8 nbsp;nbsp;Filij PharoSjduo millia, centum feptuanbsp;gintaduo.

  • 9 nbsp;nbsp;Filii Saphatia,trccenti feptuagintaduo�

  • 10 nbsp;nbsp;Filii Area,fexcentiquinquagint3duo.

  • 11 nbsp;nbsp;Filii Phahath moab filiorum lofue Sinbsp;loabjduo millia odingenti decem 8i octo.

11 nbsp;nbsp;Filii Aelam, mille ducentiquinquagin^

taquatuor.

IJ Filii Zethu3,�(fting�ti quadrag�taqnqj. '14 Zachai,fcptingentifcx3ginta.

, Filii Bannuijfexcenti quadragintaodo^. ,6 Filii Bebai,fcxcenti uigintio�o.

,7 Filii Azgad.duo millia trec�tiuig�tiduo

  • 18 nbsp;nbsp;Filii Adonica, fexc�ti fexagintafeptem�

  • 19 nbsp;nbsp;Filii Beguaijduo millia fexagintafept�*nbsp;Filii Adin,fexc�ti quinquagintaquinq;*

�XI Filii Ater (filifr Hezeci�, nonagintaodo� xx Filii Hafem,trecenti uigintiodo..

2.5 FilnBcfai,treccntiuigintiquatuor

Filii Hareph,centum duodecimo

x-^ Filii Gabaon,nonagintaquinq;*

Filii Bethl�hem8cNetupha,cent�odo gintaodo,

^7 Viri AnathothjCcntumuigintiodo.

2.8 nbsp;ViriBeth Azmoth,quadragintaduo*

Viri Cariath iarim,Zephira amp; Beroth^ feptingenti quadragintatres.

1^0 nbsp;nbsp;Viri Rama Sc Geba, fexc�ti uigintiun�,

51 Viri Machmas,centum uigintiduo.

Viri Bethel amp; Hai, centum uigintitres� ViriNebo alterius, quinquagintaduo*nbsp;Viri Aelam alterius,mille ducenti quinnbsp;quagintaquatuor.

jy nbsp;nbsp;Filii Harem,trecenti uiginti.

  • 56 nbsp;nbsp;Filii lerichojtrcccti quadragintaquirtq;.

  • 57 nbsp;nbsp;Filii Lod hadid Sc Ono, feptingenti ui^nbsp;gintiunus*

5 8 nbsp;nbsp;Filii Senaa, tria millia nong�ti triginta�

j9 Sacerdotes: Filii Idaia in domo lefua, ttongenti fept�agintatres.

  • 40 nbsp;Filii Emmer, mille quinquagintaduo..

  • 41 nbsp;Filii Phaf hur, mille ducenti quadraginnbsp;cafeptem*


-ocr page 538-

E S D R AE SECVNDVS.

4^1 Filii Arem.millc decern amp;:fcptcni* 45 Lcuit� : Filii lofue 8C Cedmiel filiorutnnbsp;Odui�jfeptuagintaquatuor^

5� nbsp;nbsp;filii Gezem,filii Aza,filii Phafea,

5X nbsp;nbsp;filii Befat,filii Munim, filfi Nephuffim,

55 filii BacbuCjfilti Hacupha,filii Harhur, 54 filii Befloth,filii Mahida,filii Harfa,nbsp;5 5nbsp;nbsp;nbsp;filii Bcrcos,filii Sifara,filii Thema,

5 6 nbsp;nbsp;filii Nafia,filti Hatipha,

\ rael elfent*

6x nbsp;Filii Dalaia,filii Tobia,filii Necodafexs

ccnti quadragintaduo*

lt;�5 Et de facerdotib� filii Habia,filii Accos, filii Berzellai,qui accepitde filiab� Berzel=nbsp;lai Galaaditis uxorcm t Sc uocatus eft nomine eorumt

64 hi qu�fier�t fcripturS fuam in cenfu, 8C non inuencrunti SC eiedi funt de facerdo-tio*

65 Dixitcp Atherfatha eis,ut non mandu-carent de fandisfandorum, donee ftaret facerdos dodus SC eruditus.

Efdr� ca{).3-�td uerhum h^ec qu� fequutur leguntur, fed uarieMe non tnodica, quant carlo confi�t non datanbsp;o[)era adtnifiam^nec qttippiam momenti habere, fed infinbsp;gneargumeiHMn contra ludaos ejfe tnemendata fieri-ptura, lt;eque apud llebraos admijfie ut in Geittiu libris.nbsp;Varietat obmittMUlMr literte,di�ioncs, �� nomina perper�fieri^nbsp;fctipturx.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieittentite, numeri mutantur, ut

tninme negari pofiit, etiam Necwilt;c teinporibut aliter Cr aliter tranficriptafitiffie,ea qua non ufiq^ adeo iamdunbsp;dumfub Zorobabele prim�mfiterantadnotata. Nec idnbsp;aliquatenusfidei derogat, fied manififtlt;eficriptoru men^nbsp;da nihil praiudicant hifioria ucl doilrina, alioqui nuUnbsp;bit in orbe liber quicquam brtbcrct ccrtttudwiw. Etno=s

N E H E M I A S.

luififie uidetur dontinuifi-iuolam hanc diligentiam ludteo rivm, qui minima legis or extranea Kabinorum pun�tanbsp;ficrupulo��ime appendunt,ut audeant�ngulorum rationbsp;nes poUiceri, quum uelmt noUnt uaria multa adtnitterenbsp;inuerbisfiententijscogantur. Q�(�er breuisfieri-ptura illius diuini deealogi,non caret uarietate, nonfietinbsp;tentiarivm,ficduerborimi CT liter ar urn, fine tarnen ucrinbsp;tatis praiudicio. Quorum omnium difiu�io non efi busnbsp;ius inflitutL

Numerus totus fiimma eadem efi hie or Ezra trr tio,quantulibet partiales numeri uarientur, ficilicet quanbsp;dragintaduo millia trecenti fiexagjmta. Qui etiamnumenbsp;rus in 'Latinis codicibus non eft emendatus.

7 o nbsp;Nonnulli autem de principibus famiUx

rum dederut in opus* Atherfatha deditin thefaurum auri drachmas mille, phialasnbsp;quinquaginta �tunicas facerdotalcs quin�nbsp;gentas triginta*

71 nbsp;nbsp;^Etde principibus femiliaru dederunt

in thefauru operis auri drachmas uiginti millia,�C arg�ti mnas duo millia ducentas.

7 X nbsp;Et quod dedit reliquus populus, auri

drachmas uiginti millia, �C argent! mnas duo millia,6c tunicas facerdotales fexaginnbsp;tafeptem*

75 nbsp;nbsp;^[Habitaueriit autem facerdotes,8cLe^

ui t�,Slt; ianitores, 8C canto res, 8c reliquum uulguSjSC nathin�i,Slt; omnis Ifraelinciuinbsp;tatibus fuis*

Antehunc uerfium diuus Hieronymus indicotprio^ rem textum defiumptum ex libro prtore,quu etiam ^�lt;6nbsp;fiequuntur ad finem ufiq; capitis eadem habeantur,fied in .nbsp;tricatius atq^ incorre�lius in Ezra.

CAPVT VIII.

T ueneratm�fisfeptimus.filiiau tem Ifrael er�t in ciuitatib� fuis*.

Congregatusep eft omnis po pulus, quafi uir unus ad plateS,nbsp;qu� eft ante portam aquarum:et dixeruntnbsp;Efdrae ferib� ut afferret librum legis Mofi,nbsp;quampr�ceperat dominus Ifraeli.

Mwro completo,uigeftmaquinta die fiexti menfis, ex tabant dies quinq^ ad initiufieptimi menfis, qui�primanbsp;die ufiq; ad uigefimamfiecundam totusfifiiuiis erat. Neenbsp;mias prouidere cr ordin�re c�pitde eis,quiin urbehanbsp;bitaturi ejfientquamtedificaucrat. Congregatifiunt autnbsp;own�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adefifie poterant, fiamiliarum or domoruvn pa.

trest

*

-ocr page 539-

NEHEMIAS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I70

Afermonis initio dominum laudat, atq^glorifican^ dum docet Ezras,pro tot benefieijs acceptts. Cuiftatimnbsp;populus re/fiondet ceremonijs amp; uerbis, cleuando ma^enbsp;nus in coclum, gt deinde fefe ad terram indinando dosnbsp;tgt;tintgloriam,fuam autan confitendo humilitatem.

Orantibus er coUaudantibus populis Leuita; nunc daiuo filentium imperant, ad legem audiendam,fubfisnbsp;fientibus fuo gradu,attentos reddendo eosaddomtniuonbsp;luntatem.

Etlegerunt in libre legis dei diftindCjCt appofitead intelligendum: amp; intellexer�tnbsp;quumlegeretur*

9 Dixit aut�Nehemias (ipfe eft Ather^ fatha) 6lt; Efdras facerdos Sc fcriba,amp;Leutnbsp;t�interpr�tantes uniuerfopopulo,Diesnbsp;fanclificatus eft domino dco ueftro,nolitenbsp;lugere,Scnclitefiere* Flebat enimomnisnbsp;populus cum audiret uerba legis*

Dodifiimus legis doilor Ezras non fine libro legem recitat,non fidendum memoria 'm re tam facra,neccffit=nbsp;ria C!� periculofa,fi uel minimus error mcidat. Chrifiusnbsp;dominus ecodice lfai�fermones pralegit infynagoga,nbsp;ut iadantite oftattationisq; prophane potius fit memosnbsp;riiefidere,qfacro codici,coram facrofanda ecclefia.Lenbsp;gebat autem dtfiinde, appofite, intelligibiliter Gtquot; erusnbsp;dite,fic ut intelligerensur ea qua legebantur,Grfi quidnbsp;incideret difficultatis declarabant Ezrasnbsp;nbsp;nbsp;Leuita, ad

fiante �Heen�a, alio nomine Tirfata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uero locus

legis pronunciaretur, quam minime hadenusferuauif* fent,populus poenitendo flebat ac eiulabat,dominiq; denbsp;menti� implorabat: quosconfolabaturfacerdotesac Lenbsp;uita,pro dei bonitate, quarefipifeentibusgratiamnonnbsp;negatliubentq; aninuequiorcs e�e, er latu dian fiftumnbsp;agere, domuq; reuerti plenosfiducia ad mifericordiantnbsp;dci,quigauderet de illoru dolore,Gr conciliaretur pecanbsp;cata agnofeentibus.

II Leuit�autem filentium faciebantin o� mni populo,dic�tes.'Tacete,quia dies fan�nbsp;dus eft,8C nolite dolcre*

ESDRAE SECV��DVS.

tref.ectd�fidc or dilc��ionc ad templum dtii, atidituri le fttort� legis,quod refirridcbct adfolennitatis dies: quidnbsp;eniitt altud tot diebui cgi�eitt, ni� legis audientiatn 4�tnbsp;cerdotibiM Ic�a; ? Vt fit K fenfus.-Dum attigiff�t menfisnbsp;Ulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^pt�gt;n�i^,i�'�teliaminfuisurbibi{ihabitabaitt,fi�dadfo

etiocati fuitt,Gr uenemt uno animo dnogra *��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tias aduri,legem audituri^orprteparandi ad ciuilitatein

tirbts fufcipiend� po�folennia compl�ta. Hxigit autem |)opul!lt;s legis leclionem �facerdotc inflin�lu diuini/pirinbsp;tus.Nibil hic dicitur de renouatione legts perditte uel conbsp;bufllt;e,ut codex nuUus extiteritfied ab Ez)-a de noiio reanbsp;�ituta filent �acra firiptura, quod uerifimile non eft, etnbsp;non fiierat obmittendum ab hiftorico, fedfingitur � lu=nbsp;d(eis,Qr creditur i Chriftianis,fine certo authore.

Attulitergo Efdras iacerdos legem co^ ram multitudine uirorum 8C mulier�,cunnbsp;01SI� qui poter�t intelligere, in die primanbsp;nienfis feptimi�

5 Et legit in eo aperte in platea quf erat an te portam aquarum, de maneufqjadme-diamdiem in confpe�u uirorum, SC mu-lierum, fapientium : SC aures omnis pogt;nbsp;puli erantere�� adlibrum*

Intulit Iibrum legis^cr legit omnibus potentibiis [�a tcUigere.Hoc additur proptcrea,quod iam plures erantnbsp;licbr�ano intelligentes, quiain^abyloneChaldaicamnbsp;uel Syrorum lingtiam didicerant, HebrMW ignora=nbsp;. bdnt.ls fine dubio Ezras utriufq^ Imgux peritus qu� nonbsp;inte�igebantur interpretabatur er declarabat.^ibil c�nbsp;nim in c�tu ecclefia^co dicendum uel canendiwi quodnbsp;ab ecclefia inte�igi nequeat, ficilicet ignota lingua ut hanbsp;ilenus Germants et alijs 'm Chrifiianitate Unguis, noxianbsp;confuetudbie in ufu fiiit. Ab ortu autan fiolis ufij; ad me=:nbsp;ridiem protraxit fcrmonem,primadic menfis fepttmiu~nbsp;triufq; fiexus hominibus audientibus fiub diuo aftatibus:nbsp;nonenimantiquitarnamplifiimatempla habebant,fiednbsp;matrijs colle{li,rebus faerts aflabant.Htec platea nota-Utrfifi/fie prope portam aquarum.

4 Stetitautem Efdras fcriba fupergradu ligneum,quemfeceratadloquend�t SCftenbsp;terunt iuxta eum Mathathias, amp; Semeia,nbsp;amp; Ania.SC Vria,ScHelcia,8c Maafia ad de-*nbsp;xtiameius:8Cadfiniftr�,Phadaia,Mifael,nbsp;amp;Melchi3,ScHafum,�lt;:Hasbadana,Za'nbsp;charia,ScMcfollam*

Suggeftum parauerant, quo aditiore loco uifiis audi retur clainus � populo aflante in gyro, aures zir animunbsp;aduertente ad uerbum domint.Cui Ezra adfiabant � denbsp;xtrisfex,^^^ �finifirisfeptem. Decetprafules tarn bo=nbsp;nore qu�m eruditione, do�lrina GT opere populu excelnbsp;lere,cr non nifi dei legem proponere, fed 'mtclligibili*nbsp;t^,ecclefiadei.

�J ^EtaperuitEfdraslibrum coram omi populo � fuper uniuerfum quippe populiinbsp;eminebat* Etquum aperuiffet eum,ftctitnbsp;omnis populus*

Adfob libri apertione populus

-ocr page 540-

ES DR AB SECVNDVS.

Gauderc uult dominui fid�les fuos de certa fiducie m eius cleimntia, cr �flos dies alacri deuotione exgie^^nbsp;re,fuminopereqi curare, ut neinogaudij fynceri �t ex^nbsp;ors,ob paupertutem rcrumq; penuriam.�Eleetnofynieinnbsp;digentibus funt �flo die pr�cipue tranfntittend�,uocannbsp;Rorum. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epu�M e�irietttes. ^^endici non a�emundb Con=

�trnati quetcunq; decau�t proximi confolandi funt, uer bis or ojficijs die��o,exhortandi ad�duciasn,ad uirtunbsp;tes,e(d piitientiitm,((d obedientiam legis,ad uitlt;e re�rntanbsp;tionem:mutuis orationibus charitax exercenda s donan-dauenia peccantibus in nos : in�nnis �y� egentibus fucsnbsp;currendum:interim lautius folito refici cum temperan^nbsp;tia,qu� nunqucim non exigitur�deo : fttisdointno pla^^nbsp;cet, dum charitnis ctdfratres pauperes non negatur. Hocnbsp;cfl enim tempus faniii�care, hoc e� deum colere er einbsp;feruire,prieceptam charitatem implere,moe�os confolanbsp;ri,fragiles can�rtari,hiec fibi refrrt accepta,ubi proxi^nbsp;nto talia propter deum exhibuerint ele�i. Et quum ha!cnbsp;femper debcamus deo er proximo, fr�is tarnen diebusnbsp;diligentius hlt;�c �int exercenda,�cqi dominus colendus^

I j nbsp;nbsp;^Et in diefec�do congregati funt prin

cipes familiarum uniucrfipopuli,facerdo tes, 8lt; Leui t� ad Efdram fcribam,ut intcr^nbsp;pretaretureis uerbalcgis

  • 14 nbsp;nbsp;Etinucneruntferiptum in lege, pr�ce--pifle dominum in manu Mofi,ut habitentnbsp;filij Ifrael in tabernaculis, in diefolenni,nbsp;menfefeptimo.quot;

  • 15 nbsp;nbsp;Sc ut pr�dicent SC diuulgent uoeem innbsp;uniucrfis urbibus fuis,SC in lerufakm, di^nbsp;centes : Egrcdimini in montem, SC affertenbsp;frondes oliu�, SC frondes ligni pulcherri^nbsp;mijfrondes myrti, 8Cramos palmarum,SCnbsp;frondes ligni nemorofi, ut fianttaberna^nbsp;cula,ficut feriptum eft.

Sufrepitpopulus Muilus �primoribuscelebritat� tabernaculorumfectwdum legem,ad rememoranda be=inbsp;neficia tarn noua quam uetera, er fr fr mutuum exhortnbsp;taudo ad obfrruantiam moralium er legalitun, ad qult;enbsp;refrrri debebant h�c ceremonialia, pro �mplicium ernbsp;ad fuperflitiones propenforum infrru�iione, utaliquan^^nbsp;do de domino er i�ius facrofanila lege er uoluntate conbsp;gitarent ac inducerentur.

  • 16 nbsp;nbsp;Et egreflus eft popuIus,SC attuleruc Fe^nbsp;ccrut� fibi tabernacula unufquifqj in do^nbsp;matefuo,SCinatriis fuis, Sein atrfis dom�nbsp;dei, Sc in platea port� aquarum, SC in pla=nbsp;tea port� Ephraim�.

  • 17 nbsp;nbsp;Fecit ergo uniuerfa ecclefia eorum quinbsp;redierantde captiuitate,tabernacuIa,SC hanbsp;bitauerunt in tabernaculis: non enim fecenbsp;rant � diebus lofuefilq NuntaliterfilqlC-rael ufq; ad diemillum� Et fuit l�titiama^nbsp;- gnanimis.

  • 18 nbsp;nbsp;Legit a�t in libre legis dei per dies fin^nbsp;gulos,� die primo ufqjaddienouiftimQ:

fecer unt foknnitatem feptem diebus,^

NEHEMI�S.

jndieoflau�colle�amiuxtaritum� �

Quantomaiorfreratangor erinfr�atiohorribili�s or,quantoq^ captiuitatis iniuria quam euafrrant mtolenbsp;rabilior�erat er urbis folitudo triflior q pri�inis tem*nbsp;poribus omnibus,tanto nunc infolita omnium frlicitas,nbsp;renouatio, pax, er concordia fratrum iucundior erat,nbsp;ut � tempore lofue per exceffum dicatur ampliusgau=nbsp;dium populo non contigijfr. Sic enim loquitur frriptuenbsp;ra,ut frient homines communiter loqui,non ex amu�imnbsp;er ad rigorem quiequam �c e� exigendum,utfrient canbsp;ptio� homines.id enim �gnificatur in fine uerfus,Et fidtnbsp;be�ttamagnaualde.

CAP VT IX.

N dieaut�uicefimoquartomen fis huius conuener�t filii Ifraelnbsp;in ieiunio,SC in faccis,SC humusnbsp;fupereos�

2. Et feparatum eft fernen filiorum Ifrael ab omni filio alienigenatSC fteter�t,8Ccon,nbsp;fitebantur peccata fua,SC iniquitates patrunbsp;fuorum�

Vltimafrlennitatum dies qute er coUe^ltC dicebo^ tur,erat uige�musfreundus menfis. Sequenti die fepo^nbsp;rationem flatuerunt alienigenarum/ed uige�maquartinbsp;ieiunium in facco er puluere peregerunt, pro peccatanbsp;poenitentiampublicamprote�ando, confitendo uerbitnbsp;er ceremonijs peccata, qu� er emendanda frontefe^nbsp;cundum legemfufreperant.

  • 5 nbsp;Et confurrexeruntad ftandu;8Ckger�tnbsp;inuohimine legis domini dei fui,quaternbsp;in die, 8C quater confitebantur, SCadora^nbsp;bant dominum deum fuum�

Clementiam domini impetrare conabantur audien=: tiadeuota ac�udiofalegisdiuinic,uicibus alternistautnbsp;die q no(le,nihil enim leque placat dominum,ac de�de^nbsp;rium uitlt;e melioris, er �ttdium ueritatis,agnofrere cid*nbsp;pam er dolere,humiliariq; animo cor am iuflitia dei.

4 ^SurrexeruntautfupergradumLeuP tarumIofue,ScBani,ScCedmiel,Sabania,nbsp;Bonni,Sarebias,Bani,8C Chanani ; SC clama uer u nt uoce magn a ad dnm defi fuum.

y nbsp;EtdixeruntLeuit�lofue, 8C Cedmiel,

BonnijHafebnia, Serebia, Odaia,Sebnia, Phathahia : Surgite, benedicite dominonbsp;deoueftroab�terno ufqj in �ternum� SCnbsp;benedicant nomini glori�tu� excelfo innbsp;omni benedidione Sc laude.

Pnecinere populo confrfiion� laudis diuin�, (!r prlt;e uarica�onis admiffa: officium e�facerdotale ac Leuitb^nbsp;cum.Docereq; populum, ut quamlibet laudetur domi^nbsp;nus, femper excedere bonitatem ac laudem omnem ,tttnbsp;laudare eum nemo fufficiat,totius excellentilt;e �ntem.

  • 6 nbsp;nbsp;CT uipk dfie folus, tu fecifti coclum, SCnbsp;coelum coelorum,SC omnem exercitum conbsp;rumtterr�. Sc uniuerfa qu� in ea funt; maria,8C omnia quf in eis funttSC tu uiuificasnbsp;omnia haeCj Sc exercitus cocli teadorat�

Tuipfc


-ocr page 541-

ESDRA� SECVNDVS.

Etdedifti figna atcy portentain Pharao ne, amp; in uniuerfis fcruis eins, �i in omi ponbsp;pulo terrae illius�cognouifti enim quia fu-pcrbeegcrant contra eos,amp;fccifti tibi no^nbsp;men,ficut Sein hac die�

� nbsp;nbsp;Et mare diuififti ante eos,5Ctranfierunt

per medi� maris in ficco.perfecutores au-tem eorum proieciftiin profundum,quafi lapidem in aquas ualidas�

Etincolumna nubis ductoreorufuifti t)�r diem,8f in col�na ignis per no�em,utnbsp;appareret cis uia per quam ingredieb�tur�

Ad montemquoqj Sinai defeendifti, Slt; loc�tus cs cum eis de ccelo, SC dedifti eis iunbsp;dicia re�a, amp; leges ucritatis ceremonias,nbsp;amp;pr�ccptabona�

*4 Et fabbathum fan�ificatu tuum oftedi fti eis,amp; mandata, amp; ceremonias,8c legemnbsp;praecepifti eis in manu Mofis feruitui.

�y Panequoqj de coelis dedifti cis in fame contm,amp; aqufi de petra eduxifti eis fiticn-tibus,amp; dixiftieis ut ingrcdcrcturamp;poft�nbsp;derent terram fuper quam kuafti manumnbsp;tuam,ut traderes eis.

i6 Ipfiucro 8C patres noftri fuperbc ege-runt, amp;induraucrutceruices fuas. Si non audieruntmandatatua�

�7 Etncluer�taudire,8Cn5funtrccordati mirabili� tuorum quae feceras eis. Et indunbsp;raucruntceruices fuas, Scdederunt caputnbsp;utconuerterenturad fcruitur�fuam quafinbsp;per contcntionem.Tu a�t deus propitius,nbsp;clemens,�Cmifericors,longanimis,8lt;mulnbsp;t�miferationis non dereliquiftieos,

*8 Si quidequum feciffent fibi uitulu conlt; flatilem, Si dixiflentdfle eft deus tuus, quinbsp;eduxittede AegyptO�Fecerunt^blafphcnbsp;mias magnas.

�9 TuaStinmifericordijs tuis multisnon dimififti cos in deferto : col�na nubis nonnbsp;receffitab eispcrdic, utducereteos in uia:nbsp;amp;columna ignis per nodem, utoftederctnbsp;�s itcr per quod ingrederentur�

Etfpirit�tuum bonum dedifti qui do-cercteoSjCt manna tuum non prohibuifti

NEHEMIAS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17�

aboreccrum,amp;aquamdedift:icis in fiti�

11 Quadraginta annis pauifti eosin defer to,nihil^ eis defuir, ueftimenta eoru nonnbsp;inueterauerunt, SCpedes eorum non funtnbsp;attriti�

XX nbsp;nbsp;Et dedifti eis r�gna Si populos, 8c parti

tus es eisfortes,amp;poffederuntterr�Seon, Si terram regis Hefebon, amp; terram Og r�gis Bafan�

15 Etmultiplicafti filios corum f�cut ftellas corii, Slt;adduxifti eos ad terram de qua di-xcras patribus eorum ut ingrederentur Sinbsp;pofi�dcrent�

14 Etuencruntfilft,5Cpoffedcr�t terram. Si humiliafti coram eis habitatores terraenbsp;Chanan�os, Si dedifti eos in ma nu cor 5,nbsp;SCreges cor um, SC populos terr�, utfacc-renteis ficut placebat illis�

ly nbsp;Ceperu nt itaqj urbes munitas amp; humS

pinguem,ctpoffeder�tdomos plenascun dis bonis : cifternas ab eis fabricatas, ui-neas, 8lt;oliueta, Si ligna pomifera multa.nbsp;Si comederunt, faturati funt. Si impin-guati funt, SCabundaueruntdelicrjs in bonbsp;nitate tua magna�

Dominum dcumlaudat ab omnipoteittia crproui= Grat�. dentiauniuerfali: � bene�centialiberali�ima ad patri-archai patres fidelium: pro f�dere inito civm ifrae�nbsp;le O- feruato : de ho�ibus eieilis cr coUata nobili�imanbsp;hiereditate:ab eduiliotie 'ifraeUs de Aegypto per prodi^nbsp;gia multa �y maxima, per (juadraginta annos : pro da^*nbsp;tione legis gt doctrina iuftitilt;e:proq; fabbatho commennbsp;dato ad deigloriam gt opportun� ^uietem animorumnbsp;GT corporum : pro manna GT aqua de petra propinatanbsp;infolitudine:proa�idueillisremiffi duritia cordium,nbsp;GT rebeiUone: maxim uero pro indulto Ulis peccato uinbsp;tub conflatibs,ad eonuitiandu domino deo fuo:pro fup^nbsp;peteitiia omnium neee�ariorum buius uita, miraculofenbsp;pra�ita.-oppre�ione ho�ium, mu�tiplicationefuortvm,

Prouocauer�tautemteadiracundiam, SCrcccfferut� te, amp;:proieccruntleg�tuamnbsp;poft terga fua, Si prophetas tuos occide-runt,qui conteftab�tureos utreuerteren=^nbsp;turad tetfecerunt^ blafphemiasgrandes.nbsp;^7 Et dedifti eos in manum hofti�fuorS,nbsp;Si afflixer�t eos� Et in tempore tribulatio-nisfu� clamauer�tad te,amp;tu dcc�lo au-difti, Sefecund�miferationcs tuas multasnbsp;dedifti eis faluatores qui faluarenteosdenbsp;manu hoftium fuorum�

Cumep requieuiflenr,reucrfi funt, utfa cerent mal� in confpedu tuo. Si dercliquinbsp;ffi cos in manu inimicoru fuor�, 8^pofle-deruntcos� Conuerficp funt,8Cclamaucanbsp;runt ad te: tu autem de ccelo exaudifti, amp; linbsp;berafti eos in mifericordiis tuis multis temnbsp;poribus�

ZZ

-ocr page 542-

ESDR�E SBCV�IDVS.

19 Etconteftatus cs cos utrcuerterctur ad legem tu�.Ipfi ucro fuperbe cger5t,8C nonnbsp;audierunt mandata tua amp; in iudiciistuisnbsp;peccauernnt, qu�faciethomo, amp;uiuetinnbsp;eis,Sc dederunthumerum reced entern, 8Cnbsp;ceruicefuam indurauerunt, necaudier�t�nbsp;3� Etprotraxifti fuper eosannos multos,nbsp;8C conteftatus cs cos in fpiritu tuo per manbsp;num prophetarum tuorum. Sinon audicnbsp;runt, SCtradidiftieosinmanum populo^nbsp;rum terrarum*

J� In mifericordqs aut�tuis plurimis non fecifti eos in confumption�,nccdereliqui^nbsp;fti eos.-quoniam deus miferationum clenbsp;menses tu*

Prd:tni�is bene�cijsdei,etiM mgydtitifdi-iKingeniit .perpetudm confitauur.Sic eiiiin capktttoquot; bouuamp;leatUnbsp;lt;t ptrfiftd dei, proprio jrdgilit�tii agnitiorte, platt�nbsp;tranf^e�ionii uervi deiju�itiani ac ueritatent danbsp;tnintcoSaudando, ac ingratitiidinsm propriaiaplangmnbsp;do:tnteriin amice ac humiliter clemcntiam dei ambien�nbsp;do,fiducia firma 'm ipfum, ^ua^atiiii facrificimn dominbsp;no offvrri non pote�,

51 Nuncitaqjdeus noftermagne,fortis5i terribilis.cuftodiens padS Sc mifericordigt;nbsp;am, ne auertas � facie tua omn� labor� quinbsp;inuenit nos,reges noftros,SCprincipes nonbsp;ftros, Sc facerdotes noftros, prophetasnbsp;noftroSjSCpatres noftros,et omnepopul�nbsp;tu��diebus regis AfTur, ufq; in d��hanc*nbsp;Ettu iuftus es in omnibus qu� uencrutnbsp;fuper nos; quia ueritat� fecifti, nos auteninbsp;impie egimus*

  • 54 nbsp;nbsp;Reges noftri,principes noftri, facerdo^nbsp;tes noftri, 8C patres noftri non fccer�t leg�nbsp;tuam, Si. non attenderunt mandata tua,SCnbsp;teftimonia tua qu� teftificatus es in eis*

  • 55 nbsp;nbsp;EtipfiinregnisfuiSjSCin bonitatetuanbsp;mu�ta quamdederas eis, SCin terralatifl�-ma, SCpingu�quamtradiderasinconfpe-du eorum, non feruierunt tibi^nec reuerfinbsp;funt � ftudqs fuis peffimis*

  • 56 nbsp;nbsp;Eccenofipf�hodie ferui fumostSCterranbsp;quam dedifti patribus noftris utcomede^nbsp;rent frudum eius, SC qu� bona funt cius,nbsp;�C nofipfi ferui fumus in ca*

  • 57 nbsp;nbsp;Et fruges eius multiplicantur regibusnbsp;quos pofuifti fuper nos propter peccatanbsp;noftra, 8C corporibus noftris domin�tur,nbsp;Sciumentis noftris fec�dum uoluntatemnbsp;fuam,SC in tribulatione magna fumus.

  • 58 nbsp;nbsp;^Superomnibus ergo his nofipfi peranbsp;cutimus feedus fidei, SC fcribim�,SC f�gn�tnbsp;principes noftri,Leuit� noftri, 8C facerdonbsp;tes noftri*

Aperte orant fibi fiuccurri 'mpra:fenti articu�ci,off�ti fon noniter cammi/J�m mdulgendo,tranf^-e�iotKm

N E H E M IA S.

rtiuer�e kgis,propter �[uam paratiftnt /�rreferuitf^�i* � donano illii impo�tam,fubditi regibui Perfarumtit^nbsp;fiauindi�a propcccatistotietrepetttis, tantum ut pd*nbsp;�um domini ad ipfitf perfeueret,^uod cr ipfi uunc de�nbsp;nuo ampleili uelint, �r renouari cupiat, 'mficript�5lt;iu9nbsp;^ue tefiari parati fint adf�turam memoriam. Ciuibtit le �j, uctf*nbsp;gil diuinte doilores,cr pontifices cle�i � domino ,fub� �gt;�quot;�nbsp;feribant ecclefiis totitu nomine,e^ figfilis communiant,nbsp;quibut parati fint obfiequi fecutidu legem fideliter.Nonnbsp;quidem necefiaria eft loquax oratio apud deti/m, placetnbsp;tarnen humiliati cordis anxietM etiam multiloquio con�nbsp;teftata,non adfteiiendwm dominum ,fi;d ad cordis comnbsp;pnm�ionem promouendam, multo mima literaprodefinbsp;cum fig��s:nihil en'm domino po�iceri pofi�mus,quodnbsp;illi non antea obligemur. Et qui decalogi feriptura eon�nbsp;temnerc audet,midto minus chirographa LeuitarUlU uenbsp;rebitur. Prodefi tomen ad �rtius conuincendos impi�t�nbsp;fis, dttm'perduelles defi�ores �r perfidicomprobarinbsp;polfimt,publice^ confinidi alterutrum itt/pe�anies.Panbsp;titur en�!} dominus fiecum agi humano more, quacutt^nbsp;tandem occafione defiftatur � peccato,

AP VT X.

* I^^^^Ignatores autem fucrunt, Nth� mias, Atherfatha filius Hache*nbsp;lai,ScSedccias,

Saraias,Azarias,Iercraias,

J Phefhur,Amarias,Melchias, 4 Hattus,Scbcnia,McIIuch,nbsp;ynbsp;nbsp;Harem,Mcrimuth,Obdias,

Daniel,Gcnthon,Baruch, y MofoIlam,Abia,IVIiamin,

8 Maasia,Belgai,Scmeia�hi facerdotes* q ^Porr� Lcuit�, lofuc filius Azaniae�

Ben nui,de filqs Henadad, Cedmick

  • 10 nbsp;nbsp;8C fratres eorum,Sebenia,Oduia, Cdi*nbsp;ta,PhaIaia,Hanan,

  • 11 nbsp;nbsp;Micha,Rohob,Hafebia,nbsp;IX Zachur,Serebia,Sabania,

  • 15 nbsp;Odia,Bani,Baninu*

14 nbsp;Capita populi,Pharos,Phahath moab�

AeIam,Zcthu,Bani, ly Bonni,A3gad,Bcbai,

  • 16 nbsp;Adonia,Begoi,Adin,

  • 17 nbsp;nbsp;AterjHezeciajAzur,

  • 18 nbsp;Odcia,Hafum,Bcfai,

  • 19 nbsp;Hareph,Anathoth,Nebai,nbsp;2.0 Mcgphias,Mofollam,Hazir,nbsp;il Mezizabel,Sadoc,Ieddua,nbsp;ii PheItia,Hanan,Anaia,

ij Ofce,Hanania,Hafub, 2.4 AIohes,PhaIea,Sobec,

Rehum,Hafabn3,Maaf�a, Echaia,Hanan,Anan,nbsp;iy MclIuch,Haram,Baana�nbsp;2.8 SCreliqui depopulo,faccrdotcs,tca�tf,nbsp;ianitores,SC cantorcs, nathin�i,SC omnesnbsp;quifefeparauer�tde populis terrarum adnbsp;legem


-ocr page 543-

ESDRAE SECVNDVS. legem deijuxorcs eorum,filii eorum, 5lt;finbsp;li�eorum,oinncs qui poterantfapere,nbsp;fpond�tes pro fratribus fuis,optimatesnbsp;eorii, amp; qui ueniebant ad poilicendum 8^nbsp;iurand� ut ambularent in lege dei qua dederatin manuMofi ferui dei,utfacerent8inbsp;cuftodirent uniuerfa mandata domini deinbsp;noftri, �C indicia eius. Si. ceremonias eius,nbsp;Jo amp; ut non daremus Alias noftras popu=nbsp;lo terr�, 8C Alias eorum non acciperemusnbsp;filijs noftris.

Ji Populi quoq; terr� qui import�t uena-Iia,8c omnia ad ufumper diem fabbathi ut uendat, no accipiemus ab cis in fabbathonbsp;amp; in diefanctiAcato. Etdimittemus anniinbsp;feptimu, 8C exadionem uniucrf� manus,.nbsp;Etftatuemus Aipernospr�cepta, utdenbsp;mus tertiam partem Adi per annum ad o�nbsp;pus domus dei noftri,

5J ad panes propoAtionis, 8C ad facriAciu fempiternum,amp; in holocauftum fempiternbsp;num in fabbathis,in calendis,in folennitanbsp;tibus. Sein fan�i�catis, Sipropcccatot utnbsp;exoretur pro Ifrael, SC in omnem ufum donbsp;mus dei noftri�

jq. nbsp;nbsp;Sortes ergo miAmus fupcr oblationem

lignorum inter facerdotes,Leuitas,8lt; po-pulum, utinferrentur indomum dei noftri per domos patrum noftroru, per tern pora �temporibus anniufq; adannu,utnbsp;arderent fupcr altare domini dei noftri, fient fcriptum eft in lege,

Jy amp;utafferrcmusprimogenitatcrr�no-ftr�,etprimitiuauni�erAfru�us omnis li gni ab anno in ann�,in domo domini,

56 nbsp;nbsp;amp; primitiua ftlioru noftrorum, amp; peco

rum noftroru Acut fcriptum eft in lege, amp; primitiua bourn noftroru,8C ouiu noftra-rum,ut offerretur in domo dei noftri facernbsp;dotibus qui miniftr�tin domo dei noftri�nbsp;J7 Etprimitias cibor� noftrorum, amp;liba-minum noftrorum, 8i poma cmnis ligni,nbsp;uindemif quoq�,Sc olci affcremus facerdonbsp;tibus ad gazophylaciu dei noftri, amp; deci=nbsp;mam partem terr� noftr�Leuitis�IpfiLcnbsp;uit� d�cimas accipient ex omnibus ciuitanbsp;tibus operum noftrorum�

$8 Erita�t facerdos Alius Aaron cum Leut tis in decimis Leuitar�, 8C Leuit� offerentnbsp;d�cima parte dccim� fu� in domo dei nonbsp;ftri,ad gazophylacium in domo thefauri�

59 Ad gazophylacium enimdeportabunt Alii Ifrael, amp; fiiq Leui primitias frumenti,nbsp;uini, amp; olei, amp; ibi eruntuafa domini fan-diftcata,8lt; faccrdotcs,8f cantores,amp; iani-tores, �fminiftri, �Cnondimittemusdo-iuumdcinoftri�

NEU EM f A 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

Difficile erat feruitu quad infiituunt obferuandufft, fotain fcilicet legetn Wiofis : Separn�onein cuiufcttnq^ �nbsp;fuit uxore,quAm ex alienigenis contra legem acceperat:nbsp;nefiliiU fuM darentgentihbns,necfilios iUarum filiabuiinbsp;fabbathum legitime obferuarent cxctudeiido merces, uenbsp;nalia^ pr�ponentes die fifto: feptimi quot^ anni priui^nbsp;legia feruarent debitoribut cr feruientibtts,pauperibusnbsp;�r peregriwi : exai�iones quoq; fecundum legem, pronbsp;facriftcijs �� tcmplo offirendis, fiftii diebui omnibus innbsp;ufum quoq; templi domini,quo ad omnia nccejjariaufq;nbsp;ad ligna zr aquM,olewm cr rcliqua : D�cima quoq; etnbsp;primitioi leuitico ordini dcj�renda^ quotannis, de omninbsp;buctam animalibu'S qu.imterr�nafcentibuipromittantnbsp;teinplofacerdotibut ZJ' Leuith. De quibui in Leuiticonbsp;zr alibi multa pa�im dominuf 1fraeli uolenti, cr talianbsp;alioqui dijs alienisffiperffitio/e oblaturis impofuit, quonbsp;poffient in officia teneri.li�c omnia nunc obferuanda fu Renonat�onbsp;fcipiunt,cumiuramentomfcriptisrcdalt;ilo,tc�c5q;ad= �nbsp;hibent adreimemoriam, necpaucos, necignobiles : fednbsp;ex facerdotibus uiginfitres, ex Leuitis dcc� cr feptem,nbsp;ex primoribuffamitiarMn fupra quadraginta.Qjti om^nbsp;n�s fubfcripferunt promi�ioni huic,ad obferuantiamfirnbsp;miorem,qu� tarnen ex dei op�re�tuore zr auxilio totanbsp;pendetjiwn arbitrio humano, ut prob�t gefla. Keliquanbsp;omnia declarata inuenies pa�im in lege ^/lo�s,maximenbsp;in Leuitico,

fCAPVT Xf.

Abitauerunt a�t principes pO-puli in lerufalemtreliqua uero plebs mi At fortes, ut tollcret u-nam partem de decem,qui habi



taturi effent in lerufalem ciuirate fandla,


neuem uero partes in ciuitatibus�

Laborabat magna inuidtaurbs lerufalem omttiugen Hierofoiy-filim �nitimarum,dolentium cam reflitui,muris,portis, u�daatw. templo et ciuibus exornari.ldcoq; plurimi de populo abnbsp;horrebdnt inhabitare earn propter quotidiana pericuUnbsp;'cr incur�ones hofliunt.Pauci uero � populo ffionte connbsp;fenferut dues in ea fieri, Ideoq; cum pofl a�ignadonemnbsp;eorum,qui feffioitte off�rebant, zr pofl facerdotes eynbsp;Leuitas,locus adhuc ciuibus multis effet, zf uacua uidenbsp;returpro amplitudine fua, con�litvm inierunteligendinbsp;forte decimum quemq; ex re�duis tribuum luda ey'Bcttnbsp;iamin,qui coger�tur inhabitare eam,reliquis fuas quaf*nbsp;que fortes repetentibus extra urbem lerufalem in totanbsp;terra luda, � Berfabee ufq; ad liierofolymlt;euicinia, adnbsp;ua�em filiortm limnon,qu�erat aquilonaris terminusnbsp;ludlt;e,flcut zr Berfabee urbs auflralis, Hlt;fcfumma hu^tnbsp;ius capitis.

1 Benedixitautem populus omnibus ui-ris q�ifefponte obtulerant ut habitarent in lerufalem�

Laudabantur ludei iUi quiffionte fe ofl�rebantai llierofolymam inhabitandam, quia fcilicet patrie hon�nbsp;rem,deigloriam,gentisrecuperationem,urbisdcfin�onbsp;nem,hoflium impugnationem, diuini cultus zelum louainbsp;dabilcmpreflitiffient.

ZZ 1



-ocr page 544-

ESDR�B SECVND VS.

  • 5 Hi funt itaq; principes prouinci� qui hanbsp;�bitauerunt in Icrufal�,�Cin ciuitatibus Iu=snbsp;da. Habitauita�t unufquifqjinpolTeffio-nrfua,in urbibus fuis Ifrael,facerdotes,Lenbsp;uiT�,nathin�i,6f fill] feruor�Saloiuonis.

Qui de prouincia redierant �n lud�(an, ac ifraclitd^ rum ueterem coloniam,fuii quiq^ hitreditatibus incimtnbsp;bebitntjUrbes cr agros maior�fuorum repcfendo ,fiuenbsp;de aliqua decein tnbutvmfiiiffent,ftue facer dotes, Veuinbsp;t�, nathithei uel fcrui Salotnonis appc�ati : reccperantnbsp;cnim forte fuas pofjc�iones olim, quas nunc r�cup�rantnbsp;rcg�one paucis culta habitatoribus eo tempore.

  • 4 nbsp;nbsp;Et in lerufalem habitauerunt de filqs lunbsp;da, 8C de filiis Beniamin � Si de filiis luda,nbsp;Athaias films Aziam, filii Zachari�, fiiqnbsp;Amari�jfilii Saphati�,filii Malaleel: denbsp;bis Phares,

  • 5 nbsp;nbsp;Maafiafilius Baruch,filius Col hoza,finbsp;lius Hazia, filius Adaia, fi'li� loiarib, filiusnbsp;Zachari�jfilius Silonites,

  • 6 nbsp;nbsp;omnes filfi Phares, qui habitauerunt innbsp;lerufalem, quadringenti fexagintaodo uinbsp;ri fortes.

Bierofblymdauteinurbem facerdota�em^ m�tro� poHmgentis,qui de luda etr Beniainm erant refutnpfe�nbsp;runtinhabitandam. De familia Phares�lq luda tune exnbsp;tabat ex captiuitate reuer�, or Hicro�gt;lymlt;e dues quanbsp;dringenti fexagintaodo diuites cr �rtes, quorum pri�nbsp;mores �ierunt Attains gt tuaa�as,

  • 7 nbsp;nbsp;^Hi funt aut filii Beniamin: Sellu filiusnbsp;MofoIlS, filius loed, filius Phadaia, filiusnbsp;Colaia,fili� Mafia, filius Etheel, filP Ifaia,

  • 8 nbsp;nbsp;Si pofteum Gebbai,Sellai�nongcnti uinbsp;gintio�lo,

  • 9 nbsp;nbsp;Si Icel filius Zechripr�pofituscoru,Sinbsp;ludas filius^enua fuper ciuitat�fec�dus.

Beniamitaru autem erant nongenti uigyntioi�o, �tb principibus loel Sa�u Galbai, fecundus autem fupernbsp;duitat� ludas nomine �lius Sannah: uidetur po� ducetnnbsp;fupremum proximior uel fecundus fiii�c.

  • I onbsp;nbsp;nbsp;^Et de facerdotibusjidaia filius loarib,

lachin,

  • II nbsp;nbsp;Saraia filius Helci�.filius Mofollam,f�^nbsp;lius Sadoch, filius Meraioth, filius Achixnbsp;tobjprinceps domus dei,

11 8i fratres eor� facientes opera templi� o�ling�ti uigintiduo.Et Adaia filius Icro.-ham,filius Phdeli3,filius Amfi,filius Za-chari�,filius Phefhur,filius Melchi�,

15 Si fratres eins principes patru: ducenti quadragintaduo.EtAmaflai filius Azreel,nbsp;filius Ahazi,filius Mofollamoth,fili� Em=nbsp;mer,

14 Si fratres eorum potentes uiribust centum uigintiodo,Si pr�pofitus eor� Zab-diel filius potentium.

Sacerdot� er�t oiling�ti uigmtiduo fubprincipe Sa�

NEHEMlAJ.

raia,et alij duceti quadragintaduo fub Adaia, denit� ui g�t� etr odo alij,quoru princeps er epifcopus Sabdiel.

  • 15 nbsp;nbsp;EtdeLeuitisSemeiafiliusHafub,filiusnbsp;Azaricam,filius Hafabia,filius Boni,

j 6 nbsp;nbsp;Si Sabathai,Si lozabed,fuper omnia olt;�

pera qu� erant forinfecus in domo dei � principibus Leuitarum.

  • 17 nbsp;EtMathania filius Micha,fili� Zebedei,nbsp;filius Afaph princeps adlaudand�,8iadnbsp;confitend� in oratione, Si Beebecia fecunnbsp;dusdefratribuseiuSjSi AbdafiliusSam-mua,filius Galal,filius Idithun,

  • 18 nbsp;nbsp;omnes Leuit� in ciuitatc fanda, dac�t�nbsp;oclogintaquatuor.

Degenere Leuitar� urbe inhabitabatit ducend qua� dragintaodo habetes fuasfamilias,cr familiaru patres,nbsp;er cultus diuini epifcopos ac diredores, t�in facri�eijsnbsp;exequendis, q concinendis diuinis laudibus er hymnis.nbsp;�9nbsp;nbsp;nbsp;Etianitores, Accub,Telmon,Si fratres

eorum,qui cuftodiebantoftiatcentum fc-ptuagintaduo.

Et reliqui ex Ifrael facerdotes Si Lcuitae in uniuerfis ciuitatibus luda, unufquifqjnbsp;inpolfelTionefua.

Pofthos etiam ianitores centu feptuagmtaduo ade� rant urbis dues,fub fuo duce Accubo. Prater hos erantnbsp;plures Leuit� in fuis oppidis er hareditatibus contnio�nbsp;rantes extra Hiero�)lymam,cuml�aelitis reliquis.

Et nathin�i qui habitabantin Ophtf, Si Siah3,Si Gafpha de nathinaeis.

Nathin�i ueteres Gabaonita �militer aderont tem� plo,noproculaburbe habit�tes inlocishicnon�natis.

Et epifcopus Leuitarum in lerufalem, Azzi filius Bani, filius Hafabiae, filius Manbsp;thani�,filius Mich�.Defiliis Af3ph,can='nbsp;tores in minifterio domus dei.

Pr�cept�quippe regis fuper cos erat,et ordo in cantoribus per dies fmgulos,nbsp;1.4 Si Phathahia filius Mefezebel de

Zara filq luda in manu regis, iuxta omne uerbumpopuli,

Aderat epifcopus Leuitoru pro ordinandis cantori� bus zyquot; facri�eijs iuxta r�gis commi�ione, qui quotidienbsp;pro rege Per far um facri�eia perfoluebant ,quibus ernbsp;fumptus prabebatur ex publico r�gis eerario prouindanbsp;li,officio Pathaiie qui id curandum � rege fufeeperat.

Si in domibus per omes regiones coru. Defilfis luda habitauer�tin Cariatharbcnbsp;Si in filiabus eius, Siin Dibon, Si in filia-bus eiuSjSiin Cabfcel,Si in uiculis eius,

  • 16 nbsp;nbsp;Siin lefue. Si i Molada, Si 1 Bethphalef,nbsp;a.7 Si in Hafer fual. Si in Ber fabceSiin filia

bus eius,

18 nbsp;nbsp;Siin SicelegjSiin Mochona,Si infiliagt;

bus eius,

1^ SiinRemmon,8i in Saraa,Siin Icri-muth,

Zonoa,


-ocr page 545-

ESDRA� SE C VND VS.

N EH EM TA S. X7Z

5x AnathothjN�bjAnania,

55 � Afor,Rama,Gethaini, 54' Hadid,Seboim,amp;Neballat,

35 Lod,8^0noualleartificum,

Si de Leuitis portiones lud�SCBenia� min.

I� Judtete urbes d�uifu-s f�icrit populiu de Baby= donereuerfuf confequenter dcfcribitur : primo eorumnbsp;qui de tribu ludj,deinde BeniMiitaru, qui �r ip� fuosnbsp;fectvm Leuittts habebM legis do�ores, GT populi inj�runbsp;iloresinfide crtuoribus.

CAP VT XIL

Lcu�t�in diebus Eliafib,Ioiad3,SClchi nan, 8(. leddoa feripti principes famiiiarfl,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

SC facerdotes in regno Dari] Perf�.

2.5 Filii Leui principes famiiiarfl, feripti in libro uerborum dierum, 8c ufq; ad dies lonbsp;nathan filiiEliafib.

14� Et principes Leuit3rum,Hafebia,Sere^ biaSClefuefilius CcdmieI,SCfratres eorflnbsp;per uicesfuas,utIaudarentSCc5f�terenturnbsp;iuxtapr�ceptum Dauid uiri dei,SC obfer^nbsp;uarent�queperordincm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

�^5 nbsp;Mathania,SC Becbecia, Obedia, Mofol

lam,TeImon, Accub euftodes portarum, �C ueftibulorum ante portas.

�.6 Hi in diebus loacim filfj lofuc, filii lofe-dec,Si: in diebus Nehemi� ducis, SiEfdr� facerdotis ferib�^.

X Amaria,Melluch,Hattus,

5 Sechenias,Rchum,Mcrimuth, /[ Addo,Gcnthon,Abia,

Miamin,Madia,Bclga, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

(, Semeia,amp;Ioiarib,Idaia, y SellUjAinoc, Helcias,Idaia. Ifliprincipes faccrdctuni,etfratres eorum in diebus

lofue.

De/cripturui urbis dedicationem cofecrationem celebcrrlmo quodam ritu in pr^fcittia omnium Leuita^nbsp;rum, facer dotum cantorum,pra;iKittit eorum nomi=nbsp;na qui cum Zorobabcle cr h'fu filio lofedech fummo f(nbsp;ccrdoteredicrant. duprivmexa^lioreittcatalogumle^

i^loniiMtilisfummorumpontif�cumlineahicfcribi-tur,d left fitio lofedcch, ud temporu ufq; authoris,qute �r lt;t fucce/foribuiitdauila completaq; uideripotcflinbsp;fiudio�s.Eiiis eiiimfilius �dt ioiahim zrfubinde nep�=�nbsp;to Elia�b,toidda,lonathan,laddua,qui iuxta lofephum,nbsp;uixit zr pr^e�tit Alexandri M.agiti temporibus. Reliquanbsp;con�r cum his que feribuntur in Ubro Paralipomenon,nbsp;X7 Indedicationeautemmurilerufalemrenbsp;quifierunt Leuitas de omnibus locis fuis,nbsp;utadduccr�t eos in lerufalem, Si facerentnbsp;dcdicationem, Si l�titiam in a�one gra-tiarum, Sicantico, Si in cymbalis, pfalte-.riis,Sicitharis.

18 nbsp;nbsp;Congregati funt autem filii cantorum^

de campefiribus circa lerufalem, Si de uil-lis Netuphati,

2-9 Si de domo Galgal,Sideregionib� Gc� ha Si Azmaueth: quoni� ui lias �dificaue�nbsp;runt fibi cantores in circumitu lerufalem.

50 Etmundati funtfacerdotes Si Leuit�, Si mundauerunt populum, Si portas, Sinbsp;murum.

gc nono capite primi Paralipomenon.

,,, �Goiada genuit Ionathan,amp;Ionathan genuitleddoa,

in dedications muri conuocatis omnibus facerdotis Ritus dcdi-t � . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cationis oC

bus Leuitis cantoribus cr ianitoribus,folennegaudium c�ufi. inflituere uoluit, quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fuperioribus quo ad tems

amp; principes familiar�:Saraia,Maraia, 1�re mia,Hanania,

IJ Efdra,Mofollam,Amari3,Iohanan,

14 Milico,Ionathan,Sebenie,Iofcph, Haram,Edna,Maraioth,Hclci,

io nbsp;Sellai, Celai, Amoc,Heber,

2.1 nbsp;nbsp;Hekie,Hafebia,Idaia,Nathanael.

pus defeript�t efl,nunc uero quo ad ceremonias,adlau= dem domino de�rendam zygratiarumaiiionem� totonbsp;populo,quitalibuspompis �^ritibus magmficis comsnbsp;moueri foletad deuotionem quandam fen�bilem, annesnbsp;xumquandamhabentein mentisdeuotioneminternam,nbsp;� non mmief fit effii�ogaudiorum, ut tandem in uanasnbsp;dijfolutionss mentis degenerct. Nihil aut� aliud pif prmnbsp;cipes populi intendebant, q folenni orations don�ni denbsp;mentiam cxorarc,ut tantis laboribiis periculis�f; extrusnbsp;�lum murum fua dignarctur dementia conferuareadftnbsp;lutem �deliitlongi�imo tempore. Nee �neret unquantnbsp;co�abifidem ZT mores fui populi, ut in priflinas patruinnbsp;fuorum impietates corruentes, aliquando iram domimnbsp;iuflamdenuoexperirentur, No/i impie tales hodiezT.nbsp;femper dedicationss,tam dom�rum,qu�m ue�iuon deuo

ZZ 5

-ocr page 546-

tis ttd dcum�tfis precibm, iucunda amicorum con^ gratulatione celebrari pojjiint,ficut CT comubia,triu=snbsp;phi,fondera,quibiKsratiam domim priefentent oremuf,nbsp;cr perpetuo cofequentem uota noftra O' operationes.nbsp;ld �utcm non ridiculif ceremonijs, fed aliquid ad pi�ta-tan annexum habentibui.

3 � Afcendcre autem feci principes luda fu per mur�, amp; ftatui duos magnos chorosnbsp;�audanti�* Etieruntad dextram fuper munbsp;rum ad portam fterquilinti�

52. Et iuit poft eos Ofaias, �C media pars principumiud�,

  • 55 nbsp;�C AzariaSjEfdraSjSCMofolIam,

54 luda, Beniamin, Semeia, SClcre^ miast

jy Etdcfi�iis�acerdotumintubis Zacha^ rias fi�ius lonathan, filius Semei�, filiusnbsp;Mathani�, filius Michai�, filius Zechur,nbsp;filius Afaph,

  • 56 nbsp;nbsp;8i fratres eius Scmcia amp; Azareel, Mala^nbsp;lai, Galalai, Maai, Nathanael, Si luda, 8lt;nbsp;Hanani, in uafis cantici Dauid uiri dei, 8Cnbsp;Efdras fcriba ante eos,

37 nbsp;nbsp;in porta fonds,8Ccontra eos afcenderflt

in gradibus ciuitatis Dauid in afcenfu mu ri fuper domum Dauid,amp; ufqj ad portamnbsp;aquarum ad orientem*

kTIu�!� nbsp;nbsp;nbsp;Ordinat �ieemiaf proee�ionet duai, diui�s facerdo�

tibnf,LeuitK,cantoribuf,0'principibui,relilt;jt{o^ po� pulo prlt;efeitte in duM porta. C^uar�mprocc�ionumnbsp;una 0 porta �erc^uiUnij incedebat, qu� uidetur effe adnbsp;auflriem urbif, o' non ftpro murum/ed iuxta earn in�nbsp;ccdebat extra uel intra murum urbii uafui orientaientnbsp;^�agam urbis,fcilicet uerfui porta �ntis, poflquatn pernbsp;gradoi afccnderunt iuxta urbisfitum adciuitatem Da�nbsp;uid,ac prope dotnit qu� Dauidis dicebatur,uf(^ ad por�nbsp;tant aquarum propcrantes,qu� eft ori�talis urbi. 1� fcrfcnbsp;autem proee�tone erat priecedensnbsp;fequeb�turHofaiotfacerdos, O' media pars principumnbsp;cmnalqs.

58 Et chorus fecudus gratias referentium ibat ex aduerfo, 8C ego poft eum, Si medianbsp;pars populi fuper murum Si fuper turrimnbsp;furnorum, Siufq; ad murum latiffimum.nbsp;Si fuper porta Ephraim, amp; fuper portanbsp;antiqua, Si fuper porta pifeium amp;turrimnbsp;HananeeI,SC turrim Emath,amp; ufq;ad pornbsp;tarn gregis,amp; fteterunt in porta cuftodiae,nbsp;40 fteterutep duo chori laudantium in do^nbsp;mo dei, Si ego Si dimidia pars magiftra-tuummecum.

Secutida autem proee�io prioriftmilis pergebat ex aducrfo,in qua erat Neemios prior, procedebantq; connbsp;tra turrim ftimortem per latam plateam, uerfns portamnbsp;Ephraim,o' uetercm,ufqi ad porta pifeium, o' turrmtnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hananeel, O' ultra ad portamgregis, donee ftarent in

porta euftodite, qua prius diila eft porta iudicialisuel uif�tati�h�s. ibi conuenerunt ambo; proce�iotiet,nbsp;ctim primoribus urbis o' fenatonbus paritcr, ut totantnbsp;urbem circuiffe uideantur hie duie totius cleri O' P^P^nbsp;liproee�iones.

41 Etfacerdotes Eliacim,Maafia,Miniagt;' min,Michea,Elioenai,Zachana,Hananianbsp;in tubis

4^ nbsp;nbsp;Sc Maafia,SC Semeia, amp; Eleazar, SC PtS.'

zi,amp; Iohana n,SC Melchia, 8c Aelam,amp; E--zer.Et dare cecinerunt cantorcs,amp;Iczraia pr�pofitus:

Nonfimpliciter ac otiofe incejferunt facerdotes, Le uitlt;t,cantores O' mufici,fed cantionibus fuis onbsp;mentis muficis domintvm pfalmis o' canticis coUaudit^nbsp;bant, ad populi ftgt;iritualegaudiuntprouocandum,ptonbsp;benefieijs nouis O' ueteribus, pro impetranda urbif^i^nbsp;citateo' perpetuitate inobferuantia legis oflt;^^^nbsp;renouati cum domino deofuo. t^ihil hie uanum, faftuo�nbsp;fum, impiu uelfuperftitiofum legitur.Elihil de pretioftsnbsp;ueftibus quorumcunq^.llabitu quidem Leuitieoindutinbsp;funt Leuitie,fed citra uanitatem, ad perpetuam reinbsp;moriamiuuenibus imprimcndam,adconft(fiomm ho�nbsp;ftium fuorii, qui nihil omiferunt impedimentoru,qua: Wnbsp;men omnia uane tentarunt, domino deo a�iftmtc fuii ftnbsp;delibus, O' prophetaru pron��iones comprobante ht�nbsp;uitts impijs omnibus, gratulantibtts autem religiofa Uttnbsp;tia pijs, O' uerbis domini fidem habentibus.

  • 43 -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immolauerut in die ilia uidimas ma^

gnas, Si l�tati funt : deus cnim I�tificaue=� rateos l�titia magna� SedSCuxorescorSnbsp;Scliberi gauifi funt. Si audita eft l�titialc-rufalcm procul�

Sacri�eia quoq; falutaria off�rebantur tn templo, et gratulatoria fecundu legem, cui comuni gaudio O'nbsp;britati aderant,ac ut uidetur etiaproee�ioni, no folumnbsp;uiri fed O' mulieres,cum paruulis,nuUo abfente.

  • 44 nbsp;nbsp;Recenfuerunt quoq; in die ilia uirosfonbsp;pergazophylacia thefauriad oblationes.nbsp;Si ad primitias,8C ad d�cimas, utintrofer^nbsp;rentper cos principes ciuitatis in decorcnbsp;gratiarumadiones, facerdotes Si Lcuitas�nbsp;quia l�tificatus eftluda in facerdotibus,e�nbsp;Leuitisaftantibus�

  • 45 nbsp;Etcuftodicruntobferuationcm dei fui.nbsp;Si obferuationem expiationis. Si �tores.nbsp;Si ianitores iuxta pr�ceptum Dauid,ScSanbsp;lomonisfilijeius,

  • 46 nbsp;quia in diebus Dauid Si Afaph ab exornbsp;dio er�tprincipcs c�ftituti cantor�in car^nbsp;mine laudantium,8f confiten tium deo�

  • 47 nbsp;Etomnis Ifrael in dicbus Zorobabel,ctnbsp;in diebus Nehemiae dabant partes cantorinbsp;bus,8C ianitorib� per dies finguIos,5C fan=�nbsp;dificabant Lcuitas, Si Lcuitae fandifoaquot;nbsp;bantfilios Aarcn�

oblationes quoq; pro cultu dei o� mimftrorumfu� Ptntatioite,cum repon�dis inftn�uariu thefaurts, nonnbsp;fuKt


-ocr page 547-

BSD RAE SECVNDVS.

fknt obntijfie,fcd omnium harum rerum executores, cu ftocles,procurutores,accolledores ele�i o� ordinatinbsp;funt fidcli�imi quiq; uiri, ut nihtl obmitti cotingeret unnbsp;qmm corum qute fccundum legein domim deifui,adglonbsp;riam del, o' populi ifraclis deuotionem promouendatnnbsp;pcrtinereiu tantu ut in cultu O' dgnitione dei patruntnbsp;fuoru perp�tua perfeuerurent. Ad quod i�KUtrudiorinbsp;populo tdlef ceremoni e necejjari� crant, donee uppetenbsp;ret tempus iHud quando in ^iritu O' ueritate�ne hu^nbsp;iufmodi externts rebus,fide O' deus coleretur 4 fi denbsp;libusfuis.

^CAPVT Xllt.

Ndie^�c illok�uin eftinuolu mine Mofi audientc populo : 8inbsp;inuentu eft fcriptu in eo, quodnbsp;nondebeantintroire Ammoni

tes amp; Moabites in ecclefiam dei, ufqj in � ternum;

eo quod non occurrerintfilijs IfracI cS pane amp; aquaiSC c�duxerint aduerfum eosnbsp;Balaam ad maledicendumeis, amp;couerti�nbsp;deus nofter maledi�ion� in benedidione.

� nbsp;Falt;3u eft autem,quumaudiflent legem,

feparauerunt omnem alienigenS ab IfracL I� diebiK i�iSyre�rend� efl ad tempus prteterituin,denbsp;quofcriptum fitperius eft, quando diebus folennitatis lenbsp;�d lege commoniti ftterunt de multiplici prauaricatio^nbsp;ne legis,inter quM erateommix�o �eminum,o'famiUdnbsp;ritdsar�i�imdmdtrimonialis eu altenigenisuxoribus,nbsp;Jtunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�lt;e pro fua impietate o' ftiperftitione apti�imu inftru^

f�ntmaritos multi�ari�fcducendi. Quam occa fi�n� tota lex in primis amputare fludet una lege j�ecidnbsp;li,de uitandis alicnarit connubijs,gcneraliter prohibent:nbsp;do omnem impior� focietatem,quafdfcinanturfacilimenbsp;fideles.^xemplum �umitur ex Ammonitis o' ^�oabitis,nbsp;quos ut peltilenti�imos populos,O' dntiquo odio obfir=nbsp;matos uitare debcbdnt,O' dd ecclefianon admittere clenbsp;�orum:quibus ctia perp�tua obtruditur mhumanitatisnbsp;tndxim� peccatum,quid non occurrijj�nt egredientibusnbsp;de feruitute Aegyptiacd, liberdtis tantis miraculis dei,nbsp;cogn�t is O'frdtribus per Lot/rdtrem Abrd�.Q^nbsp;tnaledici eos optariiu, o' fi potuift�nt de terra exdndinbsp;dc perire in totum,conducendo �aalam ariolum, qui utnbsp;malcdicere uotuiflet,f�c dno cogense benedixit,cuius benbsp;nediflionis dudu fd�,iam nunc toticsjrudum dc cffi=inbsp;ilumfenferdtlfrael,non tarnen emendabatur,fcd contranbsp;dni ddmonitionem, tam impif s aduerfarifs flauere male^:nbsp;bat,O' prohibitd eit i�tsmatrimonid inire defiderabat.nbsp;Lege autem dni audita nunc flub Necwiw, conflenfleruntnbsp;repudiare alienigeniis,o' commixtioni cumgen�busrenbsp;figndre,id^ ftudiofle perficerunt,ut prafleriptum efl.

4 EtfuperhoceratEliafibfacerdos qfoea rat pr�pofitus in gazophylacio domusnbsp;dei noftri,Slt; proximus Tobi�.

�y Fecitergo fibigazophylaci� grande, amp; �bi cr�t ante e� repon�tes munera,�C thus*nbsp;^ttafa,Sidccim�frum�ti, uini �Colei, par

NEHEMIAS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^4

tes Leuitarum, 8c e�torum, 8C ianitorum,i amp;primitias facerdotales*

inter pr�Udricdtores autem i�ostnfignis O'pr^ei=^ ^uTuhi�dl puuserat, qui alios abfterruiflfledcbucrat, Eliafib flacer^ l*���nbsp;dos, qui habitdtioncm fluam fufleeptrat prope templumnbsp;ingazophylacio domus domim. Ij per coniugiu initumnbsp;cumTobiaAmmonita,quicum SanabaUat per omnianbsp;conflentiebat contra lud�os, cuius filiam flacerdosfilionbsp;fluo uxorem acceperat,tanta flamiliaritate iun�lus efl,utnbsp;grandem iUic extruxerit exedram,in quam reponebaturnbsp;cuftodiendumquicquid pretioflum habebatimpiusiUctnbsp;quum locus ifle prius fitiflflet extrutlus O' dedicatus adnbsp;conflerudtionem munerum,qu� domino oft�rebdtur,pronbsp;confleruandis illic thure, uafis, decimis,frumento, uinonbsp;O' oleo,pro Leuitarum,cantoru,0� ianitorum uflu, O'nbsp;pro primitifs fldcerdotum:quibus omnibus nunc eieiiis,nbsp;uel ut uidetur flemotis, huius Tobia diuitifs fleruiebat lonbsp;eus fldcer,contra legem cr aquitatem.

In omnibus autem his non fui in Icru^ falcm, quia anno tricefimofecundo Arta^-xerxis r�gis Babylonis ueni ad regem ; Sinbsp;in fine rogaui regem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

  • 7 - Etueni in Ierufalem,amp;inteIIcxi malumnbsp;quod fecerat Eliafib Tobif ut faccrct ei thenbsp;faurum in ueftibulis domus dei,

Poflextru�lionem urbis O' muri dedication�, Nee� miMddrcgcmrcdieratPerflarum,tricefimoflecundodtt .nbsp;no regni Dariflqui Artaxerxes dicitur, qui O' Babylonnbsp;niuserdt. Cumquo aliquot annis conuerflatus, o'iattt'nbsp;fleniorflailus,obtentdr�gis licentiaUieroflolymamre^nbsp;diens, imuenit flacerdotem Eliafib comifijfle qu� hie narnbsp;rdntur,ingratiam Tobia extruiio gazophylacio in uenbsp;ftibulo,ucl atrio domus domim.

  • 8 nbsp;Etmalfimihiuifumeftualde.Etproiccinbsp;uafa dom� Tobi� foras de gazophylacio.

  • 9 nbsp;Pr�eepi^,amp;emundaueruntgazophynbsp;laciumt retuli ibi uafa domus dei,facrifinbsp;cium,amp;:thus,

Comparandu hocflaflum ISIeemia zeto Chrifti domi fti,qui eiecit de templo domini traitantes fl�cularid,uennbsp;dentes O� ementes,quts enim conflenflus templi dei cumnbsp;idoltsfQU� participatio iu�itiee cum iniquitatef Eiecitnbsp;firis prophana,reftituitq; in locum flacrum, qua domi*nbsp;no conflecranda offirebantur flecundum legem.

IO� Etcogneui quod partes Lcuitaru non fuiflent datae � amp; fugilTet unufquifqj in re^nbsp;gionem fuam de Leuitis,�C cantoribus, SCnbsp;de his qui miniftrabant�

In abfintid boni ducis, quantumlibet Uterisfigittdtis domino multd promiflerant flacerdotes, principes O'ponbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� � *

puli,non tomen fleruarunt.t^eceff�ridflemper efl pij du* cis diligentia,uifitatio, emendatio,zelus O' ftfenuitds,nbsp;alioquifldctlecoUabuntur etiam flacra.Leuitisnegabdnnbsp;tur flud iurd,prouentus flecundum legem non offireban*nbsp;tur,ideocf;flubfifltrc,o' templo d�ifttrc,cultumqi diui*nbsp;num perficcre no ualentes, r edier at ad har �dit�tes uelnbsp;poffle�ionesfludt, O' opus domim negleilum cefflaucrat

ZZ 4


-ocr page 548-

1

' nbsp;nbsp;quot; ESDR�E SE C V ND VS.

�ixta kgcm prrfici.J^eceJJ� efl cnim de facri�cijs u�ue^ re,q�i altario fcruiunt. Gj]vm i Leuitis nihil poterat,nbsp;ubi populM offircnd^ facrificii non mfirebat. Vbi qu�nbsp;domino debcbantur ex legc,populuf fibi aff�ruabat, �rnbsp;prophams fuis commodis applicabat.

II �C cgi caufam aduerfum magiftratus,3C dixi:Quarc dereliquin'.us domu dci�Etc�nbsp;grcgaui costct feci Rare in ftationibus fuis.nbsp;ftn�X^um Mag!ftratu�mincrepatcrfcnatores,quincgligenternbsp;priferaitt rebus communibus, qui de legis obferuantiunbsp;quam promtferant, cr de cultutemph nihil curabant.nbsp;Semper in ecclefiu necefftrij funt proph�tie, pr�conesnbsp;tierbi dei,corrc��ores uitiorutn,admonitores cum�latoi^nbsp;rum, maxime negligentiummagiftratuum injligatores.,nbsp;qui pro negotiorum arduitate gt multitudine indigentnbsp;calcaribus,eir circum/feiila acfcdula exhortations, mnnbsp;ximc in negotia ad uerum dei cultumlfcHamia, i�nbsp;bus fegniores effe confueuerunt. Congregaffc fc facersnbsp;dotes GT Leuitas dicit, gt re�ituiffe ad fuas f�n�ioties,nbsp;ut � principiofuerant. Semper re�rmationibus citri innbsp;ftfkndum, qui raro feipfos emenditt,fed � magiftratu etnbsp;populo ada^li, maximefi uerbum domimneglciiumfucnbsp;rit:cuifi diligenter incumbatur,}wnreciditur ad tarn c*nbsp;normes prauitates dodrinartm cr raomw.

Il Etomnisludaapportabatdecimamfru mentijUini Sc olei in horrea.

151 Etcoftituimus fuperhorrea Selemiam facerdotem, ScSadoeferib�, SePhadaiamnbsp;dcLeuitis, SC iuxtacos Hanan filiuni Za-�hur,fili�Mathaniae;quoni� fideles com.^nbsp;probati funt,SC ipfis creditefuntpartes franbsp;trumfuoruni.

Populusffionte obfequitur,fimagi�ratus er facers dotiuminfuis o�ieijs non fint rcmi�i. D�cimas inf�rt,nbsp;Cr cultui diuino digne profcqu�do �o(i deefi operis fuis,nbsp;fl tarnen ecclcfie prouentus ftdclitcr cr legitime di/fennbsp;fentur, quod non fit nifi � fideli�imis uiris, qui non finenbsp;fcribis GT adnotatoribus priecffe poffunt, qui diligenternbsp;impenfas adfignent GT expenfas ,rationereddendainnbsp;tempus.

14 Memento mei deus meus pro hoc,SC ne deleas miferationes mcas quas feciindo�nbsp;jno dei mei,8c in ceremonfis cius.

Premiii aliuddomino non precatur pro fiudio fuo, qu�m ut domino probetur er placent, malitqs ajfiiccrenbsp;fi quid bone in deum animo gt ad gloriam dei agat alisnbsp;quando, qu�m fi per fragilitatem humanam perperamnbsp;quid admittat ac peccet.

� nbsp;nbsp;15 Indiebusillisuidiinludacalcanrcstor

cularia in fabbatho,portantcs accrues, amp; encrantes fuper afinos uinum, 6C uuas, 8Cnbsp;ficus,8Comneonus:8CinfercntesinIerufanbsp;lem die fabbathi. Et conteftatus fum ut innbsp;�die quauenderelicerctjUcndeYent.

EtTyrfi habitaueruntin ea, inferentes pifccs, SC omnia uenalia � 8c uendebantinnbsp;i�bbathis filqs luda SC lerufakm:

NE HE Ml A S.

: In reliquis populi corruptelis, negligentia magifira= lus incidentibus,�tiam fabbathi neglei!�userat,inquonbsp;orationi,le{}iont, auditioniuerbidei,Gr fiiiritualibitsnbsp;exercitijsincumbere fideles dcbebant,tunc uero caepe*nbsp;rantpriuatis lucris, er gentium commertijs occupari,nbsp;indicium modice fidei curaq^ reium diuinarum,quibusnbsp;commoda temporalia pricfirebant ,fine neee�itate ar�nbsp;dua,uinum, fi-umentum gt reliqua fifiis diebus promonbsp;uendo, quafi dominus aut non po�itaut nolit fideliuntnbsp;fuorum curam fuflinere.

gt;7 Sc cbiurgaui optimates luda.SC dixi cis: Qu�eft h�c res mala quam uos facitis, SCnbsp;prephanatis diem fabbathi.��

18 Nunquid no h�c feccrutpatres noftri, ctadduxit deus noftcr fup nos omneinalSnbsp;hoc,SC fup ciuitat�hanc�t uos additis iranbsp;cundi� fuper IfracI uiolando fabbathum�

Timor domini perpetuo inculcandus efi magifiratai, utmeminerint prifeorum erratorum, que domino non �nbsp;finuntur inidta. lAmora non funt negligenda, nc paula�nbsp;tim defluatur ad intolerabilia. Ceremonijs dei ncgleilisnbsp;fuccedunc idololatriie ritus.

�9 lt;[Fad�eftautcm,cumquieuiffcntpor' t�lcrufalemindiefabbathijdix�SCclaufenbsp;runtianuas,8C pr�ccpi ut nonaperirentnbsp;cas ufqjpcftfabbathum.-SC de pucris meisnbsp;conftitui fuper portas,ut nullusinferretnbsp;onus in die fabbathi.

2-0, Etmanfer�tnegotiatorcs SCuendentes uniucrfa uenalia foris Icrufalc femel etbis.

2.1' Etc�teftatus fum coSjSC dixi eis, Quare �lanetis ex aduerfo muri^fi fecGdo hoe k'nbsp;ceritis,manum mittam in ucs Jtaq; externnbsp;poreillo non ueneruntinfabbatho. jjj.

Diligenter d;ffiortit de remedio tranfgre�ifabbathi, excludendo ucnditores,ne emptioni exponatur occafio.nbsp;Portarum euftodibus demand�t officium excludendinenbsp;gotiatores aliquoties,donee repulfi defiftant non m temnbsp;pore reuerti. Nee fufficit pronuciaffe mandata, ntfi exenbsp;cutio fubfequatur.tAinime abftinuiffent cxteri�merd�nbsp;bus importandis, nifi manu GT opera adhibitis miniftritnbsp;abfkrriti f�iffent.Diligenter infiftendum eji primoribufnbsp;utinflituta iufta op�r� compleantur. ProcUuisefienimnbsp;populus ad tranfgre�iones Icgum, nifi certa inobedien^nbsp;tesp�napleilantur.

11 DixiquoqjLcuitis utmundarentur, 8C uenirentad euftodi�das portas, Scfan�if�nbsp;cand� diem fabbathi:SCpro hoc ergo me^nbsp;m�to mei deus meus,8Cparcemihi fecungt;nbsp;dum multitudinem miferation�tuarum,

Leuitas mundari aliud non eft,qu�m fateri fuam ne� gligentiam, gt re ipfa emendare eiror�, fua incircum�nbsp;�iedione comifum: adhortari plebem ad obferuantiamnbsp;fabbalhi,uacationem legis GT ceremoniarum.

Sed SC in diebus illis uidi lud�os ducen tes uxores Azetidas, Ammonitidas, 8cnbsp;Moabitidas�

Et

Ht


-ocr page 549-

BSDRAE SECVNDVS.

3.4 Et filii cor� ex media parte loquebantuf Azotice,SC ncfciebant loqui Iiidaice,8C Iogt;lt;nbsp;quebanturiuxta lingua populiSCpopul�nbsp;No� tunc ducebant extraneuf, fed ob conmertin iUdnbsp;rian iam ciedanim hoc inconucniens occurrerat, ut He^nbsp;braicum idiontcurnttru opera negleHui haberetur,nbsp;cum fua loquerentur lingua,pueri Hcbraica ignorantes,nbsp;Afdotice loquebantur,nbsp;nbsp;nbsp;AmmoniticeAam enim Syria

ca lingua � Samaritis mueila pa�im lot^uebantur, zr ut natres j�erant multaru nationum ,Jtc con�t�o erat lo=inbsp;^uentiumpueroru, auitam autloi^�elamignorantium.

Etobiurgaui eos,amp;maledixi,^-cecidi' exeis uiros, S^decaluaui cos, amp;adiurauinbsp;in deo,utnon darentfilias fuas filijs corS,nbsp;Sinon acciperent de filiabuseorumfiliisnbsp;fuiSjSifibimetipfisdicens�

�'�w��o nbsp;nbsp;Semper mfilkndu extirpationi zizlt;tniaru, qu^nun

^uam non rcpuHuLtnt, Propter pronitat� natura ad im pia uerbis er uerberibus cocrcendi funt infolentes, necnbsp;defiflendii ante emendationem fufceptanti omnibus mo^:nbsp;disnitendum,arguendo,obfecrando,adiurando,puuiennbsp;do,blandiendo,tantum ut error tollatur,lt;juod non�t ftfnbsp;bito zr per�{le,ne defidia accidat prafidibus.

  • 2.6 nbsp;Nunquid non in huiufcemodi peccaui'tnbsp;Salomon rcx Ifrael� amp; certe in gcntibusnbsp;multisnon eratfimilisei��i dilc�us dconbsp;fuoerat, �C pofuiteum deus regem fupernbsp;omnem Ifrael; Si ipfum ergo duxerunt adnbsp;peccatum muliercs alienigenae^

  • 2.7 nbsp;nbsp;Nunquid Si nos inobedietes faciemusnbsp;omnc malum grande hoc, ut pr�uarice^nbsp;murin deo noftro, Siducamus uxores pcnbsp;regrinas�*

^emplamaiorumin numeratohabenda�untpradi catoribus exhortatoribus, ad lt;^uorum ueliniquita-tes punitas,uel uirtutes coronatas,componendus fermo,nbsp;er exhortatio �rmanda. Pelix enim popuha quetn alienbsp;na reddunt pericula cautu.Uac enim caufa dominus manbsp;la fieri finit, ut eliciantur bona:ne fit uj�iam mali quic^nbsp;quam,quod non proficiat pijs ac eleilis.

De filiis autemloiada fili} Eliafib facer* dotis magnijgcner erat Sanaballat Horo^nbsp;nites,quem fugaui � mc*

Efer� facerdotum filij non abhorruerunt 4 connubio itlegitimo,quo proditores fiunt tum legis q morum.Ta^nbsp;les procul abijeiendi, qui cum officium habeant docendinbsp;legem, ipfi primi pernitiofo exemplo corrumpunt minonbsp;res, er �candalo funt ecclefia, quos Chrifius profiindanbsp;naris inergiiubet. Kultoma�s excommunicandifuntnbsp;ab ecetefia, qui excommunicatisparticiparenon uerennbsp;tur,fid ambireconfortia,deuinciriq; e�am matrimonijs,nbsp;l�quct enim facile, quid talibus credi po�it er debeaLnbsp;2.9 Recordarc domine deus meus aduergt;nbsp;fum eos qui polluunt facerdotium, ius^nbsp;' facerdotale,8iLeuiticum.

Igiturm�dauieos ab omnibus alienigc nist�c conftitui ordines facerdot�, �iLc-

ESTHER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�7$

tiitarum, unumquenqj in minifter�o fuo:

Si in oblatione lignor� in temporibus conftitutis, Siin primitqs.' memento meinbsp;deus meus in bonum^

Aduertant ad banc fententiam impif pontifices, Oquot; clerici,quigentilium preefcriptisincumbunt magisnbsp;tterbo domini,qui non prafunt folicite animarum falutt,nbsp;qui uitauitifs do�hinam inficiunt, qui fcandalo funt ecnbsp;clefi(g,qui facerdotif funiliones no curant, qui poUuuntnbsp;doiirina er exemplo ueritatem, er ecclefia�icam difeinbsp;plinam abijeiunt,

FINIS.

NVMERVS VERS'WH

DC, LXXXVIII.

liber ESTHER.

CAPVT PRIMVM.

Ndieb� Af fucri j ipfcnbsp;eft AiTuer�,nbsp;qui r�gna�nbsp;uitab Indianbsp;ufqjAethionbsp;piam fupernbsp;centum ui*nbsp;gitifeptein 'nbsp;prouinciasrnbsp;Argumenta

libelli efi prouidentia dei circa fideles, quos mirabilibus modis turbarifinit, e^pcrduciuelutadportas 'tnfiri,cenbsp;pera malitiofa hominiim impioriem, omniafibi contranbsp;fubie�oslicereputantium:conuerfosautem preceacfinbsp;ducia in dominiim,ab infiris magnifi�e reducit, pios adnbsp;gtoriamfuam, deq^ fuperbiatyrannorumcrudelitateq;nbsp;triu'mphatgloriofe,ad confolationem piortim,ercxentnbsp;plum omnium cultorum dei, terrorem^ ac cbfiifionemnbsp;contemptorumdeiffidelesperfequcntium.Vtcunqsmulnbsp;ta acuariadehocAffiiero,etiamabllebra;isdi�gt;uten=nbsp;tur,uerifimilius eft ipfum fuccefforem Darij f�ijf�, einsnbsp;qui inftindu diuino Ezram mi fit ad adificationein tem=:nbsp;pli, deinde ticcmiampro extruilione m�rilerufalentinbsp;quum dubium non fit hos reges multis nuncupatos tto=nbsp;minibus.Quodab Indiaufq; ad Aethiopiam regnaffedinbsp;citur, periphrafis eft monorchia: maxima ildus temposnbsp;ris,qualem prius habuerat Nabuchodnezer, pofka Alenbsp;xander magnus,deinde'R.omani, quas ad folatiunbsp;nbsp;nbsp;fub

leuamen fidelium dominus diffienfat.Sub Perfis enim 1� dai, er tribus ifrael diffierfi in orbem, leuius tuleruntnbsp;fuum exilium. Sub Grads monarchis uerbum domininbsp;translatum eft i� linguam Gracorum, qua tune ubiquenbsp;intelligi c�eperat ,regesqi i�i nonparum proficeruntnbsp;cum fuo populo in cognitione creatoris ; quem er Alexnbsp;xander Uicrofolymis adorauit,in fomnis prauifivm, en*


-ocr page 550-

LIBER

Vhihiciciphiis in fcripturis aiidirc de�der�uit, frMflat� i� �tm lingtMm facris uolumitubM.Koinanum ucro intnbsp;perium pedes eiictngelizMiMn promouit in orbem ontnbsp;nem tcrrarum, intpioi quoq; lud^ot pro peccatis fuii,�nbsp;cut t^ubuchodonozoradcxcmpluntpu/iiuitiu�i�i-nK,(juti'in iKc ad prophetarum nec ad Chrifli domini eyquot;nbsp;apo�olorivm prtcdicationem (y �gna panitcntiamagenbsp;fionis o�bisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� itofiris tcinporibui Ture arum imperium

*(i Chri��. in monarchiam uel Caroli Ctefarts, omnipot�s dominus dominorum producere uoluerit,proculdubio id cedet innbsp;gloriam dei, er falutem piorum .Non dif�c�ius ad utuusnbsp;ueri dei ueri�imum cultum Turca reuocari potent cumnbsp;toto imperio fuo,qu�m uel Cyrus ac Darius, q ipfe desnbsp;niq; Con�antinus, modo id � pijs omnibus �ne inter=nbsp;tni�ione de�deretur er oretur, er uerbi dei certa ac i�snbsp;ternaueritasexfacris Uteris �udiofeachumiliterplesnbsp;na^ fide difcatur, et agnita Chrifliana ac apoflolica fannbsp;Himonia uiuatur,er fi (}uidminus fuccedat, ut fit omninbsp;bus,humilitcr per Chriflum dominum mediatorem, cynbsp;unicum�ludtorem faluari credamus er oremus. H�cnbsp;longe religiofius hoc loco tra�lantur,q ea qu� jlulti lusnbsp;cLei 'm dupiici ordinaria glo�a fua Syriaca, quibus plurinbsp;mum authoritatis de�runt, fiulte ac pueriliter di/putatnbsp;de rcgiiis,dc throno Alfueri,de Vaflhi regina, de A J�tenbsp;ri potentia,in quibus plan� fe produnt tarn /fiiritu q entnbsp;ditionc omnino uacuos.

i quado fedit rex Affuerus in folio regni foi,quod in caftro Sufan*

Sufan metropolim Per�dis dicunt, ubi er regia Cys ri miro ornatu er pretio �lgens �i�e a�'eritur,qu� pifnbsp;magisexhtslociscontemnendadifcant,q admirari ernbsp;co�ere.Nibil enim taie apud patriarchs difcimus:er innbsp;fidelium regum uanitatem,qua nec Salomon caruit,ua�nbsp;nitatem �ijfe liquida patet toti mundo.

  • 3 nbsp;nbsp;Tertio igitur anno imperii fui feccratnbsp;conuiuium cundis principibus, amp; puerisnbsp;fuis fortiifimis Perfarum,amp;Medorum in�nbsp;clyt�s, 8(. pr�fectis prouinciar� coram fe,

  • 4 nbsp;nbsp;ut oft�deret diuitias gloh� regni fui, acnbsp;magnitudinem, atq; ia�antiam potenti�nbsp;fu�multo tempore,centum uidelicetS^o.-�logintadiebus^

Vuxusprin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gjrtio regnifuiinfiruxit glorio��imum con�

uiuium principibus er populis fuis, idq^ multo tempos re,ut ofienderet �u^lum er ufum jfiohorum er prtedanbsp;rum,qus toto orbe terrarum corraferat,multorum in*nbsp;iuria er morte.Tales funt regum maieflates,talcs pa�onbsp;rum lanieme, talus luxuspaucorumeum luilu 'mnumeranbsp;bilium populorum. Eiufmodi putat flulti reges gloriam^nbsp;fi flultitia fua probetur multis er magnis, fi confenta*nbsp;neos obtinere po�int eos,quos tyrannide er rapmis opnbsp;prefi�runt. Centum oiHoginta diebus libidinantur exgttnbsp;la,reliquo tempore penuriam tanto iniquius laturi.

�y Quum^ implerentur dies conuiuii, in uitauitomnem populum qui inuentus eftnbsp;in Sufan � maximo ufq; ad minimum :amp;nbsp;iuffitfeptem diebus conuiuiumpr^parari

ESTHER.

�n ueftibulo horti palatij regis (ernew�ris� quod regio cidtu er manu confitum erat.)

Et (pendebant ex omni parte) tentons coloris carbafini, ac hyacinthini, fuftentatafunixnbsp;bus byifinis atq; purpureis, qui eburneisnbsp;circulis infertierant,SCcolumnis marmo�nbsp;reis fulcieb�tur.Lefluli quoqj aurei,�^ ar-genteifupcrpauimentum,fmaragdino,8dnbsp;pario ftratum lapide difpofiti er�t (quod mi*nbsp;ra uarietate pi�lura decorabat, )

  • 7 nbsp;nbsp;Bibebant autem ( qui inuitati erant) aurcisnbsp;poculiSjamp;altis atq;aliis uafis (cibiinfireban*nbsp;tun) Vinum quoq;, utmagnificentia regianbsp;dignum crat,abundans,amp; praecipuum ponbsp;nebatun

Po�conuiuiumuniuerfaletotiusregninobiliu, pdu^ peribus interim ncgleilis,� non etiam oppre�is,fcptcmnbsp;diebus conuiuium addit ciuium 'm urbe Sufis, omniumnbsp;fcilicet � minima ad maximum uocatorum, idq- 'm h�r*nbsp;to illujlri�imo,omnium pretiofarum rerum rnfumnonbsp;decoreerornatu,utpio homim horror potius�tillanbsp;cogitare,qu�m admirari er laudare.lnterim tarnen hacnbsp;ludiCis ucheme:ucr placent:,propter ^flherfitam, quamnbsp;hac in re magis fu�iiciunt, er coUaudant in hifcefolennbsp;nitatis diebus,quam legitimum totius hifioriejacr^ ar'��nbsp;gumentum.

  • 8 nbsp;nbsp;Neceratquinolentes cogeretadbibennbsp;dum: fed ficut rex ftatucrat, pr�ponensnbsp;menfis fingulos de principibus fuis, utfunbsp;meretunufquifqjquoduelleu

Vinum proponebatur optimum er multumtcautum tarnen erat,ne quis alium cogeret ad bibendttm. Ex quanbsp;patet prifcam geiuium 'mfolentiam ad lequales potiisfenbsp;fc exhortantium fiiifie,prolixo certe nimiii abu/�:quemnbsp;potius prohibcre debuerat rex, qu�mpermittere libe*nbsp;rumuolentibus.

lt;(rVafthi quoq; regina fecit conuiuium f�minar� in palatio, ubi rex Affuerus manbsp;nere confueuerat,

Vajlhi reginam ludiei dicunt Euilmerodachfili�tgt;fl,de temeritate fua,ut [aient quiequid uoluerint comminifei:nbsp;ad ipfiusgaudium er honorem,[oeminarum quoq�n^nbsp;flruxit conuiuium.

IO Itaq; die fcptimo,cum rex effet hilarior, (er pofl nimiam potationem 'mcaluifi�t) mero,praenbsp;cepitMauman,�CBazatha,Slt; Harbona,SCnbsp;Bagatha,amp; Abgatha,amp; Zethar,amp; Char-chas feptem eunuchis,qui in confpe�u rcnbsp;gisminiftrabant,

� � utintroduceret reginam Vafthi coram rcge,pofito fuper caput eius diademate.utnbsp;oftenderet cundis populis SCprincipibusnbsp;pulchritudinem illius : erat enim pulchranbsp;ualde.�

Septimo die conuiuij iam perttefiis rex libidinis tan* t�gul� er oculoram,alteram quoq^ euocat, cr qua�nbsp;omnia aihil fint fiaefocmineisblanhijserfi^'^^gt;q'^lt;^nbsp;�yueiaet


-ocr page 551-

LIBER

O' ue nfcr mero ie/luMs facile, im� difflci�e non �iMnat 'w libilt;iinem.Maie�atisfute excelleittiani,etiagt;n cxregtnbsp;n^pulchritudinecupiebat effe conjpicu�aclaudatat�,nbsp;inifii fttmmis ducibm fuis pro ea adducenda in conuiui.

regWjin confejfum tot infgnium uiroriim,prie uino (if inepta Utitia lt;jua diflrahebatur, non cogitans mu�ienbsp;bris indolis pudore,�,ut putari potefl,nt difciplinafx^nbsp;wiiua inflituta ad uerecundiam honeflaiUtOptimis f�minbsp;ttis laudabilent,egetrime prodijt, zx coinparcre ntaxi=nbsp;Mopere horruit,Sedfie uinum, libido cr inepta Utit�tnbsp;urgent, etiam ad illicita,dum opprimitur circuml^ic�lionbsp;�Jquot; pudor honefiut.

IX Qu� renuit, SCad regis imperi�, quod per eunuchos mandauerat,ucnire c�tem^nbsp;P fit, V n de iratus rex, Slt; nimio furore fuc^

. cenfus,

Neg.-tuit uenire regi/ia,cr prodire tantu ad cotifigt;ea ^uni�rntie � tot uiris,nec fil�i r�gi, fed cr principibictnbsp;tot mi�is acquicfccre nolens,pariter omnes �^reuijfe panbsp;terat iudicari,cotunteliam^ mufiiffe, tantigaudij lanbsp;tumabfluUffeterminii, GT regia;maicflaticolophoitonnbsp;abflulijfc;ut qui tot fub fe r�gna, principes, populos aenbsp;urbes obfequentes haberet di�o,� mulierefibi obediennbsp;ttain negari,caqi uxorc,uidcrctur, npn fine magna iniu�nbsp;ria omniu qui mifii fiierant,ut non immerito rex in iratnnbsp;uerfus uideretur, tanti contemptus poenam exigerenbsp;nb amata etiam coniuge. vbi difcendti mulieribus,ut uenbsp;recundari difcant,ubi res exigit, pa�iones euincerenbsp;ad imperium maritoru,non oimuno inhonefla peteiuiu,nbsp;pra;firre proprio fenfuiiudiciuuirorunt,cauere fummonbsp;perenerttbore perfiindant inobedientia fua ftatum �ynbsp;faciemfuorun dontinorii, ne pertinacia uinccre uelmtnbsp;^ypergantdefidcria non 'iniquamaritorum,neir�acnbsp;fiirorem duplicent fi cora multisfiint immoriger�, ofieitnbsp;dendo multis aufunt renuendi imperata uirorum.

  • 15 nbsp;nbsp;^interrogauit fapientes,qui ex more rc

giofemperei aderat, SCilIorufaciebatcun �a c�filio, feientiu leges,ac iura maiorumnbsp;*4 Cerantautem (pritm,cr) proximi, Char^nbsp;fena 8i. Sethar, amp; Admatha, 8C Tharfis, 8Cnbsp;Mares,8cMarfana,amp;IVlamuchan, feptemnbsp;ducesPerfarumatqjMedorum, quiuide-- *nbsp;bantfaciem regis, �Cprimi poft cum refidcnbsp;refoliti erant)

ly cui fententi� Vafthi regina fubiaccret, qu� Alfueri regis imperium, quod per eunbsp;nuchos mandaueratjfacere nol�iflet.

Tarn mfignem notam regalis fafligij confiliarijs ro* gni proponit,fi j�rri debeat �foemina, uel quo modo e�nbsp;mendari.f^ihil fine confilio fapienti�imorum agunt re^nbsp;ges Perfarit,huiufmodi habent non ducentos,fed ad fumnbsp;mumfeptem principes Perfarum er Medoru, non tantnbsp;idiuitijs �rtitudineinfigniores,q fapi�tia,prouidennbsp;tia,rerMn multarum experientia,ietate aegrauitate iu~nbsp;dicij CT morimi.tgt;ion obflaret regum iuu�tiis,fi m agennbsp;dis omnibus talium confiliarioru iudicio mterentur bebnbsp;pace, Poffiunt bitc nomina e/fe, non tam perfona^

ESTHER, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7^

ri�M I fiatuWit,uclducatuum,dutofficior(imiMhodie Ctefarifept� a�iftunt principes ele�ores, ex nominibusnbsp;dignitatum cr officiorum fummi confiliarij imperij.

  • 16 nbsp;^Refpondit^ Mamuchan coram rege,nbsp;atqjprincipibus.Non folmn regeml�ficnbsp;regina Vafthi,fed etomes populos SCpritinbsp;cipes, qui funtin cun�is pro'uincqs regisnbsp;AiTueri,

  • 17 nbsp;Egredietur cm ferme reg�n�adomncsnbsp;mulieres,utcontemnantuiros fuos,5c di=�nbsp;cant, Rex Affuerus iufl�tut regina Vafthinbsp;intraret ad eum,�lt;: illa noluit.

i 8 Atqj hoc exemple omnes phncip�con iuges Perfarum afq; Medorum paruipen-dent imperia maritorum: underegis iuftanbsp;eftindignatio,

Po�criorprincipum primus relbondet, quo minus Coni�i.'j nd^atiam con�ltanttunt confilta pro�cifct utdeaniur, ex Qcdme.nbsp;Cfplurium nota audiantur.ls prudenter expendit, nonnbsp;tamenormitatemeriminis, qu�m exemplum tenurita^nbsp;tis muliebris,reUquisfoeintnis de�redum,fi infignis in�nbsp;obedientia regmie ad reg�nbsp;nbsp;nbsp;principes commijfa,uxo�

ribus rapienda fit in anfam rebellionis, nbsp;nbsp;dehone�an�

di quoquo modo maritos, unde ira contanptus fuc� frefeat foeminarum ad uiros, cr pax coniugalis euane^*nbsp;fcat.Omnimodis enim re uera cauendtim efi legibus, utnbsp;uxoritm aufus,peruicaeia,mobedientia, contemptus etnbsp;effrons pertinacia ad maritos,comprimatur : qu� iuxtanbsp;legem naturte cr conditionis fubefie debent non prteefrnbsp;fe, obfequi non relu�ari, difciplinam fumerc non pr��nbsp;fiare,amoris iucunditatis cau�m efi� uiris,non odifnbsp;^moeroris,

�9 nbsp;nbsp;Si ergo tibi placet,egrediaturedidum �

facie tua, Si feribatur iuxta lege Perfarunt atqj Medor�, quam pr�teriri illicitum eft,nbsp;ut nequaqu� regina Vafthi ingrediaturadnbsp;regem, fed regn� illius altera, qu� meliornbsp;cftilla^accipiat,

Poflcaufamdifculfam confultat de remedioperni� ciofi deliili,id^ cum reuerentia qu� decet etiam prin�nbsp;cipes adfuum regem, ad quem figt;e�at confiliorum aucamp;nbsp;torimi eieilio, fine cuius feitu �r arbitrio leges ftatuinbsp;tton debenttd�niq; redigend^ funt in feripta, annalibusnbsp;inferibenda: ad rerum memoriam, quas nemo �llatenuinbsp;pr�terire audeat toto in regno,id pertinere ad maiejla�nbsp;temtamregis qu�m regni. Sententia autemlataefiinnbsp;hanc breuem cr copio�m�rmam: Vafihinon ultra aonbsp;c�d�t ad regem Alfuerum, cr regnum eius alteri deturtnbsp;qu� fit i�i melior.iudlt;�i de fuo addunt occifam reginantinbsp;quia impedierit fuo conjilio adificationem templi.

  • 10 nbsp;Ethocinomnc(quodlatiirim�eft)pronbsp;uinciarfi tuarum diuulgetur imperium,ucnbsp;cund� uxorcs tam maiorum qminorumnbsp;d�f�rant maritis fuis honorem,

  • 11 nbsp;nbsp;Placuit confilium cius rcgi,amp; principi�nbsp;bustfecit^ iuxta confilium Mamuchan,

Prtulus huiusle^s acfententiec dec�aratur,obedien


-ocr page 552-

LIBER

ownit�M uxorum adfuos ntaritos, ^u� multo magis rcf'udiattda erunt pro �reto imperio uirorum,�nbsp;regmlt;� no parfum auds'erint.QUiereuerentialege quo^snbsp;que hnperatur de nouo uxoribuf, ut fciant fe fubie�fasnbsp;obedire debere, c!quot; honorem habere maritisfm toto re=nbsp;gno,qHod z�- fit iuxtagentiu linguoi pa�tm maitdandii,nbsp;SCmifit cpiftolas ad uniuerfas prouin^nbsp;cias regni fui, ut qu�q; gens audire amp; legenbsp;repoferatdiuerfis linguis,6flitcris, efleuinbsp;ros principes ac maicres in domibus fuis�nbsp;amp;hoc per cun�os populos diuulgari�

Linguarum multarum peritia maxime necelfaria efi mundi principibut, non folum ut mutuum colloqui poj^nbsp;fint legati,fed z^� qui ab epif�oliifint ac notarij. Vt nesnbsp;celfarij fiint,fic ftudium huius rei diligenter curetur^manbsp;xime in tanta reru mutatione,ubifieri potefl,ut uerbumnbsp;cr epijlola r�gna feruet ac exercitui, ubi longe magisnbsp;proficituridoneisambafiatis,q bombardii. Qjtod uitisnbsp;mo fecundum Hebr�os legitur,Etloquaturfecundu Unsnbsp;guam populi fui,fic exponitur : Non permittatur uxarinbsp;fermo aliiK uel idioma, nifi is qui inteUigi pofiit � marisnbsp;to GT familia, qult;� zy communis fitgenti in qua uiuit:nbsp;quodfi earn linguam nefciat,difcat. 'Verifimilius uidetur

refirri ad maritos, qui fcilicet facultatem habeant prit� cipiendiuxori CfaUoquendi eamproconfuetudinepa


trilt;e ey gent is qua cum uiuit.

^[C A P V T 11.

gift�s, poftqu� r�gis Af-


cordatus eft Vafthi amp; qu� fe*

i fueriindignatio deferbuerat, re jeordatus eft Vafthi amp; qu� fe-ciffetjUel qu� pafla effet,

tentant,inde fuccejfu rerum in contrarium odium incis dunt .Non facile matrimonia difiindenda : fyncerus connbsp;iugum amor �iuuentutefufceptus,etiam fifeindaturadnbsp;tempus,facilius redintegyari potefi. Inter poeula cT conbsp;uiuia nihil/yncere confulitur.Dum uni incommodo res


RepudiorS malum.

Non rarofit ut unde regibus confiliarij complacere medium inquiritur, obedientilt;e fcilicet f�minarum, resnbsp;pudiorum maius malum inducitur.Pofi conuiuiorit diesnbsp;rexrecogitat quid inter epulospeccaueritinuxorcm,nbsp;muliebrem uerecundiam, ey non maius pcccatum dusnbsp;ri�ima prater mortem poena mid-^auerit, �y quod boninbsp;confuli poterat, laudi ducere debuerat rex, uerecunnbsp;diam pudicte uxoris, �y fubterfiigium a�retlus tot uirosnbsp;rum,boc crimini datum ejfe, ey pro Lmtillainobedicnnbsp;tia in re non acct^abili abijci � tanto honore, zy perdesnbsp;regratiam tamamati confortis,zy nobilis r�gis. Itaquenbsp;dum conquieui�et ira,recordatus efl rex eorum qult;e asnbsp;trocitcr commiferat in uxorem dilcilam,in qua tantamnbsp;complacentiam habuerat, ut earn omnibus principibusnbsp;erpopulis placuifle conftdebat (y.uoluijfct,zyqult;enbsp;ip fa uici�im paflf� flterat,non digno titulo, quum no tantnbsp;inobedientiaqu�m honefta uerecundia trahi potuiffet

inqutcflionem.

dixerunt^ pueri regis ac miniftri eius: Quer�tur r�gi puellf uirgincs,ac fpecioff,nbsp;Aulici pro confuetudiae fuadumuna cupiunt leuare


ESTHER.

moleflia regem, mille inuoluunt curis,non unaaliquant dignS quierentes,fed inflnitas, ut libidine libiditiemnbsp;prouocante nihil nifi mulierofusfiat,zy per fiecula cannbsp;tetur rex tantus. Inter imq- proflitulitur ad regis flul�tianbsp;optimorum ciuium filite,nimium feruiliter fubietiorum.

  • 5 nbsp;amp;mitt�turqui confiderent per uniuernbsp;fas prouincias puellas fpeciofas, SC uirgi*nbsp;nestSCadducant cas ad ciuitatem Sufan,Sinbsp;tradanteas indom�fccminar�fubmanunbsp;Egei eunuchi, qui eft pr�pofitus amp; cuftosnbsp;mulierum regiarum; �C aedpi�t mundumnbsp;muliebrem (ey cetera ad ufusneceffaria)

Diuit�eregnizyrcgiusfi/cusmparandomundoniu ' tiebri tot regis concubinis, quo unius uxoris poenitentianbsp;leniatur,zy ad unius uiri libidinem, tantarum prouinsnbsp;ciarum honeflaszyfumptus prodigwitur. Committtmnbsp;tur autem congregatie uirgincs �d cur am eunuchi,honenbsp;fli fcilicet prafitii uirginum,qui in/olentiam oulicorMitnbsp;cohibeat,zy regi gratificetur.

4 amp;qu�c�qjinteromnesoculis regis pU cucrit, ipfa regnetpro Vafthi, Placuitfer*nbsp;mo regi:amp; ita utfuggefferant,iuffit fieri.

Ex omnibus uirginibus una elig�da proponitur,qi�^ placui/fetmagis. Fieri poteft,uthoneflasinterce]feritnbsp;propofitionis,ut no tot � rege v�xgines opprimenda cx^nbsp;ponerentur,fed ex plurimis elegantior �rma, moribus,nbsp;cloquio,difciplina, zy corporis omnifariam decoreplanbsp;citura,cligenda proponeretur.

5, ^Eratuir lud�us in Sufan ciuitafc, no cabulo Mardochpus.filius Iair,filii Semei�nbsp;filii CiSjdeftirpelcmini,

  • 6 nbsp;nbsp;qui translatus fucrat de lerufalceotemnbsp;pore,quo Icchonia regem luda Nabuchonbsp;donofor rex Babylonis tranftulerat,

DeMardocho'o multa quieflio uerfatur,quo ad etd* �s quaigt;*' tem,quia hie tranfmigraffe fcribatur,no tarn ipfe qnbsp;pater uel etiam auus eius cum loachim rege luda in Basnbsp;byloncm,quum nec hienecalibi taliumrcrumexaHiinbsp;fcribatur hifloria,quo ad tempora zy perfonas.Alioquinbsp;illius pater non fliit lair filius Simhi, fed aliquis ex ptO�*nbsp;auis zy familia lairitartim potiusnotatur qu�mgeneranbsp;tio. Qjte fan� familia fub id temporis cert� relata in exinbsp;Hum docetur.Filius enim lair uer� dicitur,hoc efl de fasnbsp;milia lair,fub loachim capta in Babylon�. Sicuti z^ Ctfnbsp;pater Saul e/fe potuit,ut hie nihil aliud indicetur, qu�mnbsp;Viardochieum fidjfede tribuBeniamin,decognationenbsp;Saul,de famiha lairicuius tarnen etiam pater lair diet ponbsp;tuit,ut non propte,-ea tantus nodus circa hunclibrumnbsp;neili � ludaiis debucrit.

  • 7 nbsp;nbsp;qui fuit nutritius fili� fratris fui Edifff,nbsp;qu� altero nomine uocabaturEfthertSCnbsp;utr�q; parent�amiferat; pulchra nimis, 8Cnbsp;decora facie, Mortuis^ p�tre eiusacma�nbsp;trCjMardoch�us fibi e�adoptauitin

  • 8 nbsp;Quu.m^percrebuiffetrcgis imperium�nbsp;amp;iuxta mandat� illius mult� pulchrp uirnbsp;gincs adducerenf Sufan,amp;Egco traderent

eunuchot

it i*


-ocr page 553-

LIBER eunucho�Efther quoq; inter c�tcras pue!nbsp;las ei tradita eft Cutferuarctur 'm numero faminn^nbsp;rwm.)

t^ifrdoch�i adoptatafilia Eflher mortuis pur�tibiK, omniu uirgmum Jpcdoft�tmii ui ft efl. regi,non dlia ra^nbsp;tione,^ guid prouidentid dei �c �dOitum erdtfCf mter'*nbsp;uentrix eledd 4 domino pro populo dei,lt;iui hdc uid fidenbsp;les fuos de immineiui periculo decreuerdt liberdre.

Qu� placuit ei, 8(. i nuenit grati� in con fpedu illiiis.Erpr�cepiteunucho utacce-lcraretmundummuliebrem,amp;tradereteinbsp;partes fuas, 8C fept� puellas fpeciofiffiniasnbsp;de domo regis,�^ tarn ipfam q pediftequasnbsp;eius ornaretatqj excolerec

Prlt;c multis dli� uirginibus b�c fidclis gt deo grdtd, etidmbenefido eiusgrdtidtn regtsreportduit,qu�hicnbsp;dicitur mifiericordid: pldcuit enimut eligeretur, Gr ficnbsp;pldcuit,ut prlt;e dlijs citius i�dm dddptdri pr^dperct rexnbsp;^^moregen�s mundo muliebri (quod puri�cdtoriumnbsp;Hcbrd nomindnt) exorndri, ue�imentis nimiru gt munbsp;neribus regdlibus,dc pcdi�equis, qu� pertinebdnt dd dunbsp;Idin regis^undc GT ordindbdntur dd cultum reginx.ynbsp;�sbus mutdtorifs 'mduebdtur ipfd, gt dncilbe ip�us, utnbsp;morts erdt 'm domo foeminartim regalium. Non cna� iunbsp;cundum putdbdtur uer�tri m duld,ni� gt mulierupr�=nbsp;fentid oble�ldreiitur prope duLim 'm proprid domo bdbinbsp;tdntitmt ddgloridm dc reuerentidm regm�.

10 Qu�noluitindicareeipopulumSCpa-triam fuam. Mardochaeus cnimpr�cepc-ratei,utdchacrcomninorcticerct:

In�nudri i�dm iAdrdocbteuscupiebdt'mdmoremre gis, dliqudndo �tturdmpromotricemgentisfult;e, ideoq;nbsp;ob luddica gentis odiu iittcrd�licos uetdbdtprodigen=:nbsp;tem dcfdmilidmfudm,ut nibil lUi decederet grdtUedpudnbsp;regan, donee toto i�tmi corde deuincirepojj�t,utgen=nbsp;tts negle�td di/pliccntid, integro �bi fduore concilidre=nbsp;tur,utdpudregempof�etquiequidue�edeberet. bionnbsp;femper libere prodendd omnis ueritds, ubi �leri potefinbsp;mdiori cimifru�lu,fed non mentiendum,

� qui deambulabatquotidieanteueftibu lum domus, in qua eled� uirgines feruagt;nbsp;bantur,curam agens falutis Efther, �C fci^nbsp;rcuolensquidciaccideret�

lij Vtfolent�einter'mi�emperdulis'm�nudre'tudteire^ gum,�c is lAdrdocblt;eus diuind prouideittid cupiens re^nbsp;fcirefldtivm fdmil(�, d domino inopusdliudordindtur,nbsp;utrunq; uero 'm ufivm fidclitmt,quos deus uelut unicegunbsp;berndt,promouet, GT uelut cdteri no �tit,�c 'm borumnbsp;ufum promouet uniuerfd,proptcr quos er ipfemundusnbsp;conditus uideri po�it,

IX Quuma�tueniflettempus fingularum per ordinem puellarum,ut intrarent ad renbsp;gem, expletis omnibus qu� ad cult� mugt;nbsp;liebrempertinebant, menfis duodecimusnbsp;uertebaturnta duntaxat, ut fex menfibusnbsp;oleo ungerentur mirrhino, 6Calfis fex quinbsp;^ufd� pigmentis, 6C aromatibus uter�tur�

ESTHER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177

Singule pueܣ fufcipiend� dliquot men�bus priui Munddbdntur db omni fitore, gt cibis mundioribusnbsp;uebdntur, quo orndtiores 'mgrederenturdd regem, GTnbsp;nu�dm ex ipfis rex contdmiitdtionem contrdberet, nonnbsp;fine cdufd, qute �rtd�is fixminis illius regionis ddbnere^nbsp;re potuit,prouinciieq; Gr perfondrum conditio gt u�usnbsp;potuit expetiui/j�. Nonnouum e�libidindriinregum re-dulis,Gr fudore pduper�impmgudri etidm �cortd pr'm=nbsp;cipu/m.neniq^ odogmtd diebits uxor HebriCdfilidm eninbsp;Xdfiuxtd legem mnrito purgdbdtur: quid mirtvm igitur^nbsp;fi tdlid qu�ddm rex tdntus propbdnus bldndientium fibinbsp;confiUo u�trpdt pro corporis curd, qudm 'm primisge^nbsp;runtfinondnte fdltem pofl iu�ti� GT regni negotid?

15 nbsp;Ingredientes^ ad rege, quiequid poftu

lafientad ornatum pertinens, accipieb�t, ut eis placucrat.compofit�, de triclinionbsp;f�minarumad regis cubicul� tranfibant,.

T oto boc tempore pue�is grdtificdbdtur per omnid, qu� dd orndtum ^e�dbdt, ne quid dee/fet ddd�iΣ pulnbsp;chritudini er libdini rcgw.Ne c id mirnndum 'm propbanbsp;no,ctmi pdulo minores cdrndlitdtes Sdlomon ipfe fe�d=nbsp;tus�ertt. Quibusfdciledominus indulgeretmtdlibus,nbsp;fi dominum dgno�cerent,popults iu�tidm ddmini�rdretnbsp;flrenue,dc pacem terris promouerent.

Etqu�intraueratuefpere,egrcdiebatur mane, atqjindein feeudas �des deducebanbsp;tur, qu� fub manu Safagazi cunuchi er�t,nbsp;qui concubinis r�gis pr�fidebatmec habenbsp;bat poteftatem ad regem ultra redeudi, ni.-fi uoIuiffetrex,SCeam ueftireiuftiftetexnonbsp;mine.

Pro tdnto �readd r�gis libido erdt,quid interdiu nc^ gle�lis mulieribus regnorum curis operdm ndUdret, GTnbsp;nontotum dntemerididnum tempus dorn�endo perdesnbsp;ret,populo gt cdufis,dtq; ddeo regni cui pr�erdt. Con= Concubin jnbsp;cubin� r�gis qudles dicebdntur hic di�c'mius,quid fit qudnbsp;fiemelrexcognouififiet,edmperpetuo�ucbdt,dcneceffidnbsp;fijs prouidebdt,compenfdbdtq; pdrentibus fdtis pretiosnbsp;fio pr�mio regdlan libidinem. Nec id uitio ^ndum putanbsp;hdturd pdrentibus filidrttm, qudsfic per totdm uitd dienbsp;re non cogebdntur. TdlesquoqiSdloinonisconcubm�nbsp;erdnt,qudrum mult� uix dltcrd uice r�gis pdruerunt li=gt;nbsp;bid'mi, interim bene orndt� dc pdfl�. t^on quidem h�cnbsp;Iduddri pol�int,fed tdmen minus hdbent iniuridrum,qfinbsp;pr'mcipes ac reges poteflatc abutdntur dcceptd,boneflisnbsp;pdrentibus filids dbflrdhendo, dc con�gt;urcdtdscum connbsp;tumelidrc�tuendo.

ly Euoluto autem tempore per ordinem, inftabatdies, quo Efther filiaAbihail fra=nbsp;tris Mardochfi, quam fibi adoptaueratinnbsp;filiam,dcberetintrare ad regem.Qu� nonnbsp;qu�fiuitmuliebremcult�, fed qu�cunq?nbsp;uoIuitEgeuseunuchuscuftos uirginum,nbsp;h�c ei ad ornatG dedit. Eratenim formo-fa ualde,8lt; incredibili pulchritudine,omsnbsp;ni� oculis gratiofa 8C amabilis uidebatur,

Cttw tempus dppulijfiet, quo Hejkr dd regent 'mtrd�

er


-ocr page 554-

LIBER

turd effet, nihil externi cutties�bi pofeebdt, non ornd^c mentd quiecunqi^uel pretid exigcbiit,fimpliciter pdtruinbsp;confenfit obediebat cunucho, tantum ca fufeipiens omanbsp;ment affine quibus eunuchus eam in�-edi non pdtiebd=snbsp;turad regem. Teflimonium uenuflatis erat in corpore,nbsp;wi^nn �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cultim fuppo�titium non curabat. Ornamenta uir

gmum maxima funt,pudor,uereeundia, �lentium, difci plina oculorum, facies �ne leuitate ferena,�mplicesnbsp;oculif�ir horror omnis impudiciti�,qu�quia t� Hejkrnbsp;iun^ia erant, exmia: �mue corpore� faciei decori,nbsp;idco dicitur gratiam mueniffe in oculis omnium iOa ajpinbsp;cientium.

i6 Ducftacftifaqj�ad cubiculu r�gis Affue^ ri menfe dccimo, qui uocatur Tebeth, fe-*nbsp;ptimo anno regni eius.

gt; 7 nbsp;nbsp;Et adama uit eam rex plus q cm ncs mu^

lieres, habuitep gratiam SCmifericcrdiam coram eo fuper omnes muliercs, 8(. pofuitnbsp;diadema regni in capite eius,fecit^ eam rcnbsp;gnarc in loco Vafthi*

T�pus adiiotatur, quo Hcfkr fublimata e� 'm regnu, 'm totiusgentis fua: falutem fubordinata e� d clemennbsp;tia creatoris. Ici !^it�r peccatum erat Va�hi problt;e�x=nbsp;n�tue, quid dominus prouiderathis medifs faluare popunbsp;Ium fuum.Tdle peccatum Sau�s,quo promi�ionesDa^inbsp;uidi,im� tribuiludlt;e faila compleri debebant, ziT tarnennbsp;utriqi iu�a caufa detradi funt� reggt;w,ut eledio dei pronbsp;inoueretur ineuitabitis facrofanda. Denit� cor re-gis mtcr homines potenti�imi inmanudominteatenufnbsp;e�,ut aliam non diligat nec eligat pr�ter cam quam uultnbsp;dominus.

� 8 nbsp;nbsp;Et iuflit c�uiuium pr�parari permagni

ficu cun�is principibus, amp; feruis fuis pro coniun�ione nuptijs Efther.Etdeditrcnbsp;quicm uniuerfis prouincijs, ac dona larginbsp;tus eft iuxta magnificentiam principalem,nbsp;Nuptiarumfolennia rex regali conuiuio egit, zy innbsp;gratiamregfn� dona largitusc�fubditis. Bene�centidnbsp;ac dementia maxime reges decet. Ex muitis concubmisnbsp;imamtie�erdelcgitrcgmam,dcregniconfortemadglonbsp;riam Hebraorum.

19 Quum^amp;fecundoqu�rerenturuirgi nes,8lt; congregarentur, Mardochaeus manbsp;nebat ad ianuam r�gis,nbsp;necdumprodiderat Eftherpafri�Sf ponbsp;pulum fuum,iuxta mandatum eius� Quicnbsp;quid cnim ill e pr�cipiebat, obferuabat Esnbsp;fther, amp;ita cunda faciebat, uteo temporenbsp;folita erat,quo cam paruulam nutriebat�nbsp;Nott dubiu qui/n 'm timor� domini z^ difciplina Marnbsp;dochicus ipftm He�er in�ituerit, z^ �m plena fiducia adnbsp;deum,�rmamqi adorandi deum z^ exorandi quam ac-ceperat inf^iritu ZT ueritate,etiam 'm cubiculo prophdnbsp;ni regis poterat lib�re exercerCyZir fucceffu teporis rexnbsp;impius faluari per uxorem pictatis magi�ram.

Eo igitur tempere quo Mardochgus ad r^gis ianuam morabatur, irati funtBaga^

ESTHER�

than 8C Tharcs duo eunuchi r�gis, qui ia^ nitores er�t, amp; in primo palatq limine pr�nbsp;fidebantuoluerunt^infurgere in regem,nbsp;SCocciderecum�

Mirabili prouidentia dei eti� ipfe facer Mardochte-US bencfic ijs,fide, ueritate, ac obfequio incomparabili idonetts fit, tarn aul� regime perfona nobilts, quam nece�nbsp;farius foluatorgentis \udaicie,�ne quo poterat humanonbsp;iudicioperdifidcliumpopulus, Ztr per quem exercerinbsp;debebat impietas uani�imorum hominum. Videre beet pquot; incip'quot;�*nbsp;hoc loco periculif zir tn�licitos potenti�imoruomniu.nbsp;Huius Afiteri falus et uita iam pendet ex fide lucbei Marnbsp;doch�i,qui tarnen negledi�imus habebatur in aula. Sicnbsp;�eruorum perfidie obnoxij funt domint.'Vana uero comnbsp;mimfeumtur tudaii de caufa feditionis duorum ianitorumnbsp;contra rege. Domino�c uifum e� exercitarc tarn reg�nbsp;q feruos, ad falutem fidelium fuo ordine propagandant.

QuodMardochae�nonlatuit�ftatim^ nunciauit regin� Efther, amp; iHa regi ex nonbsp;mine JVlardoch�i,qui ad fe rem detulerat�nbsp;Talis e� ordo prouid�tite diuinie,ut nec opus nec uernbsp;bum �ne domino�t, qui cunila admini�rat,omnia in 0-mnibus exi�ens, faciens, z^ ingloriamfuam ordinans.

2.5 Qu�fitumeftjamp;inu�tum, Scappenfus eft uterqj eorum in patibulo� M�da tum �nbsp;eft hiftoriis, amp; annalibus traditum coramnbsp;rege�

nie magi�ratus difcant a�a omnia ref�rri in literos, ad rei memoriam ,qu�fuo tempore dum nemo putaffetnbsp;ufuifuntreipublice: nec aceu�tionibus quorumcun�knbsp;credere,etiam�rex dicat uel regina, cunda potius di�nbsp;qi�renda diligenter ad ueritatem eruendam,quandoquinbsp;dem Zir regibus 'tmponi pote� � falfarijs,nbsp;fCAPVT III,


Nott raro � regibus indigni honoratur, rariiU autem etiam digni exaltati non mfolefcunt, utrunq^ tarnen fitnbsp;ad exercitium piorum, zrfidei augmentum, zr ad glo-riam exaltationem'qi iu�tilt;�diuin�,confolationem(^fii�nbsp;idelium. Aman, quiaHaggausdidus, � ludeis fingiturnbsp;Amalcchita�iffe,quorureganSamuel trucidatat, quanbsp;fi non perpetuum�t uno nomine plures,uno etiam tem-^ore,multo magis po� tot atates appeHari-Afuerusbuenbsp;iudicio dei extdtauit fuper omnes regni fui principes,utnbsp;clarior zr pernitio�or ac turpior effet illiuscafus.

Cun�ti^ ferui r�gis, qui in foribus pagt; latrj ucrfabantur,flc�ebant genua, amp;adonbsp;rabant Amant ficenim pr�cepcratcis im�nbsp;perator, folus Mardoch�us non fledebatnbsp;genu.neqjadorabateum.

Omnia adulatione geruntur in au�s regwm, cr ad Aduiiri� gratiam hominum �pepeccatur contra confeientiam.nbsp;ridelf� nihil praf^untmandatis dei,fuperbosabomi-

nantuTt


-ocr page 555-

LIBER

nantur, dedignantur honorare cos qui fe cupiimt hono )wi,4tnbitio)iei odiunt,fa�ummundi abufumdiuilt;^nbsp;ti^rurn honorum execr�tur. Potuiffct per legem deinbsp;M-ordochteus fe incuruare ex udorare tain Aman quantnbsp;regem, ut�cerunt farnHi patres, fed domine infiigamenbsp;obmifit, etiam fi potuerit id egiffe fuperbe, perq; inui=:nbsp;diam. Nonraroutitur deuspeccatis hoininumadfuamnbsp;gloriam.Potuit etiam uirfan�taii inte�igere,ex abomi~nbsp;nari itlitvs Aman malitiam, ex officium negare.

5 Cui dixerunt pueri regis, qui ad fores palatii pr�fidcbant. Cur pr�ter c�ferosnbsp;non obferuas mandatum regis^

Handatu r�gis prietexunt,quum re uera ludaifmum odirent, ex Klardochieum uel�ent eieilum curia, placentnbsp;req; cuperentpr'mcipi Aman,ex Affuero blandiri.

  • 4 nbsp;Quum^ hoe crebrius dicerent, �^illenbsp;nollet audire,nanciauer�t Aman, fcire CUnbsp;pien tes utrum perfeueraret in fententiatdinbsp;xera t enim eis,{e cfle Iud�umgt;

Admonebat aliquotics ferui regis tHardoch�um, ne fibijp� malum eonfcifeeret,n� debitam prmcipi reue^:nbsp;rentiam negaret,fed non audiuit eos,perfeuerans in fuonbsp;in�ituto prouideiitia dei impulfus,etiam ignorans,alio^nbsp;qui ucl parccre debuiffetgcitti fua: toti, ex non folifibinbsp;ab irritatione tarn uiolenti �rtisq; crabronis: fed noluitnbsp;deus principi �licitatem integram contingere, nimiumnbsp;honorem lt;emulatione ex odio humiliarefubornauit, eXnbsp;ludaici nominis exofum ti�ilum in gloriam fuam iniufienbsp;prim�m conculcari,ut denuo cum inuidia impiorum danbsp;ri�ime celebraretur.Percundari iubent ferui Aman,finbsp;pergat ludaici pr�textas caufam obtendere, quo minusnbsp;regi obediat, ex totius populifalutem, quam odiebantnbsp;maxime,ut aliqua rations labefadare pojjent, ex extirnbsp;pare eukores dei.

  • 5 nbsp;Quodquumaudiffet Aman, Sc expert^nbsp;mento probairet,quod Mardoch�us nonnbsp;flederet fibi genu,necfeadoraret,iratusnbsp;cftualde.

Sc pro nihilo duxit in unum Mardo-ch�um mittere manus fuas t audierat em quod effet gentis lud��tmagis^ uoluitnbsp;omnem ludacorum , qui erant in regnonbsp;Aflucri,perdere nationem^

Aduertit feffierni � luda^o,ucraq; dixiffie feruos, tat( tumq; ex boc odij ae�troris concepit,ut honorem f�uinnbsp;umdicare non folu cogitaret de unico lAardochao, fednbsp;fimulomnes tudxos pariter ob iUius pcccatum,exfuinbsp;contemptum occidere crudeliter, eX in uniuerfum ex=nbsp;Conjjj.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;termifwre de totoAffiteri imperio pr^fumeret ex fum=:

'�'is. moconatuadlaboraret. Taliafunt cofiliaffiroris ,talis frudus honorum,tanta potentia impiorum, tanta fumtnbsp;pericula aule, tales fuM regum prte�di ex confiliarij,nbsp;fi deum ignorent,ex af�du regantur, ambiant^ hononbsp;res ex gloria ddedentur.

7 Menfe primo ( cuius uocabulum eftNi fin) anno duodecimo regni Aflueritmiflanbsp;fors in urnam, qu� Hebraicc dicitur

ESTHER.

Phur,coram Aman,quo die amp; quo menfe lt;gens ludteorum deberet interfici: ex exiuitmen�s)nbsp;duodecimus qui uocatur Adar^

tmpijnon � dei prouidentia, fedfortibuspendent, quas tarnen dominus moderatur.ldeo prima diemen�snbsp;primi,initio fcilicet anni fui,fcire cupi�tes quid quo dienbsp;incipiendum uel profequendumfit, fortis proiedionenbsp;deligunt fitbi ad impietatis fuie complementum,duodecinbsp;mum mtnfem,quo tempore deleant crudeli occifione etnbsp;uniuerfalitotumgenus i�aeliticu. idtarncertofitbipronbsp;mittebat impietas,t�'fors illis certa offinderat, ut priusnbsp;faciendum tantum ne fas d�finirent, qu�m regi Ajfiueronbsp;indicarent uel ab ipfo impetrarent. Sicfibi apud regemnbsp;poUicebatur omnia,fie certopoffiepios trucidareforSnbsp;ipfa docuerat.

lt;(fDixit^ Aman regi Afluero,Efl:popu lus per cmnes prouincias regni tui difpernbsp;fus, �C� fe mutuo feparatus, nouis utensnbsp;legibus 8(. ceremoniis,infuper8C regis fei-ta contemnens* Et optime nofti quod nonbsp;expediatregno tuo utinfolefcatperlicen^nbsp;tiam.'

Pofllatam mortis fiententiam contra fideles. Aman Accuratio adregemaccufiationeminflruit, orproponitmalitiofenbsp;compofitam,unicam ejfiegentem,ex ob id facile eradi=�nbsp;cabilem,qult;e ffiarfim fit diuifa per regnum, ut tanto fanbsp;cilius nocere po�it, ex uelut cancer uenenatus pernitionbsp;fins ferpere, ex diferepantibus fuis legibus, feditionemnbsp;docere,ex pradicare poffie contra leges Perfarum, rcsnbsp;gisquietem,acregni. QiMndoquidem cum exip�nonnbsp;fernentleges Affueri,fed contemnat, facile di�idiorumnbsp;caufasffiorgere po�int 'm imperium, ut minime profitnbsp;r�gi, ex�rri nequeat mfiolcntia talis populi, 'm pernisnbsp;dem fcilicet regni totius.sic impq fuas caufias adornant,nbsp;ut tequi�ima; prima facie appareant.

fl tibi placet,decerne utpereat,amp;decent millia talentorum appendant arcariis gagt;nbsp;z� tu�-

Deniq; quo magis lateat dolus ex mffitutu iam con^ fidum,liberumfaciuntregi,fi huiufmodiperniciofaittnbsp;gentem �rreuelit,uel exc'mdere. Si 'mqui�it, uidetur banbsp;num regi perdere eos, ut cert� negari non potefi, hocnbsp;confilio rcs fit inchoanda,ut citra omnem regis iadur�,nbsp;imo cumfoenore multo fifei adijciendo � fe, qui tant�tnbsp;pere regis periculo ocurrereparatus fit, ut de fuo ero^tnbsp;gaturus fit ffionte decem millia talentorum argenti 'mnbsp;regiimtfifcum,fi 'm hoc negotio tam nccefiario confilionbsp;fuo acquiefeat in ufum r�gis.

10 nbsp;Tulit ergo rex an nulu quo utebatur, de

manu fua, amp; d�dit eu Aman filio Amada^ thi deprogenie Agaghofti lud�orum,

� � dixit^ ad eu, Argent� quod tu pollice^ riSjtu� fit.-de populo age quod tibi placer*

Annulu ce�ijfc ipfi Aman acerr'mo hoffi iuebeorum Sigiii� ptra aliudnoneratqu�moccidiffe omnes,ficfal� perfuafusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

iam erat rex ex fedudus.Sapientis non erat regis figils lum prabuijfie, ex tarnen fie coguntur reges pro defidia

cr X


-ocr page 556-

LIBER

J�w, cum regft� cotnplurima admitu�rare uolunt, cum uni uix fufficiant. Nfc t-wtaT� annuh� permijjus,fed tanbsp;tins popuU Mta,po�'e�iones,cr quicquid uj^iamiud^onbsp;rum cr.it,uii:i traditione intcrnecioni exponuntur, unonbsp;uerbo tot fideles trucidantur.

13. Vocaticp funt fcrib�rcgis mefeprimo Nifan,tertiadecima die ciufdcm menfis,�dnbsp;feriptumeft, utiufleratAman,adomnesnbsp;fatrapas regis,amp; indices prouinciarum, dinbsp;uerfarum^ gentium, utqu�qjgens lege*nbsp;repoteratikaudireprouarietatelinguarunbsp;ex nomine regis AlTueri, �C li�cr�fignataenbsp;ipf�usannulo,

gt;� mifl� funt pcrcurfores regis ad uniuer fasprouincias, utocdderentatqj delerentnbsp;omnes lud�os.� puero ufq; ad fenem, parnbsp;uulos 5C mulieres uno die, hoc cft tertiodenbsp;cimo m�fis duodecimi,qui uocatur Adar,nbsp;amp; bonaeorum diriperent�

�4 Summa autem cpiftolarumh�cfuit, ut omnes prouinci�fcirentSC pararentfeadnbsp;pr�didam dicm,

� 5 Feftinab�t curfores qui mifl� erant regis imperiu explere, Statim^ inSufan pepennbsp;ditedid� rege Aman c�l�branteconui*nbsp;uiu,8C cun�lis qui in urbe erant flentibus,nbsp;Sententia atrox definitur,ficribitur, deferibitur ult;i'nbsp;ri/s linguis, in totum imperium omnium regnorum,fa^nbsp;trupis,ducibus,popuUs,c{lioqui ludtcorum ofioribus, zxnbsp;regis dnnulocon�rmatur�dtertiumdecimum diemprinbsp;mi menfis,mifiis fine dilatione curfioribus,ad difigt;erden*nbsp;dwm lud�os omnes,� minimo ad maximti, � uiro ad mu^

lierem, pamulos, una die quie ftatuta erat tertiadeci ma duodecimi menfis, qui zir Adar.Sic p�rit iuftiis, zrnbsp;nemo conf�derat:fic opprimuntur pij ab impijs, ni/t donbsp;minus fuccurrat: fie triumphat crudelitas,fi deo placet:nbsp;fie regis ediilum proficifeitur adoccidendum ludteos,nbsp;Zir depr^edandum ipforum bona. Ciupdzy publiconbsp;ro propendit in metropoli regia.ne quis uel ignoret, uelnbsp;furrep�dum caufitur. interim dum pij anxij prxfiolannbsp;tur certum exitiu, z^ crudelis executionis fatalem opesnbsp;riunturdiem, rex cum Aman perpotant, libidinantur^nbsp;Zr gdudentfUrbs uero Sufan ad faili crudeUtatem cunsnbsp;{latur,trepidat,zrperplexafuifienditur,condolentibusnbsp;multis, z^ tantam exulum firagemdeplor�tibus. Q^idnbsp;uero iudiei pafii fint angufliarum,non opus erat deferi-pfiffe. An non ad portas infiri fc perduilos uidebant,etnbsp;dcilebant qu�m miferabiliter.^

lt;[CAPVT IIII.

Vaequumaudiffet Mardoch�* us,fcidituefbmentafua,amp;indunbsp;tus eft faccOjfpargcns ciner�ca*nbsp;piti,amp;:in platea medi�ciuitatis,



uoce magna clamabat,oftendens amaritu dinemanimifui,

Vt M.ardoch�us huic inalo ludteorum occafionem prxbuerat domiito prouidcnte,fic per cundem dominus

ESTHER.

perficit falutem elcilorum, ut omnipotentia delamp;glo ria clarius e�ucefceret, ut^ tam anguflo in loco paiiternbsp;perditio fktiffe cemeretur z::r f�licitas piorum. V t refitnbsp;uit primum Mardochams de edi�o,publicam iniuflitianinbsp;publico in loco conqucf�us efl^contra regem zr regnUfnbsp;plan�lu querela^ amari�ima.

2. nbsp;nbsp;amp; hoc eiulatu ufqj ad fores palatii gradi

cns.Non enim erat licitum indutum facco aulam regis intrare.

Ad regis prtefintiam cilicio indutus non �ntr�mitti^ tur, ne lamenta pauperum regis libiditiem remorentuftnbsp;fed ad aures dei penetrando nubes perueniant.

In omnibus quoqjprouinciis,oppidis, aciocis, ad qu� crudelc regis dogma per-uenerat.pl��us ingens eratapudl�d�os,nbsp;iciunium,ululatus,amp; fletus,facco amp;cinc^nbsp;re multis pro ftratu utentibus.

I� anguftijs muocandi deu non indigna infirumenU funt querebe ad dominum, ieiunia, fletus, cilicitim, zTnbsp;puluere afferfum caput,fignatr:fliti� cordis, unde fir^nbsp;uidiorad deum proficifeatur oratio, cumfiducia inbo^nbsp;nitatem diuinam, qu� non poffunt non � deo exaiidiri.

Ingrelf� a�t funt puell� Efther �c eunu chi,nunciauer�itcp ci. Qtiod audiens.connbsp;fternata eft,8c ueftem mifit,utablato facconbsp;inducrent cumtquam accipere noluit.

  • 5 nbsp;Accito^ Athacheunucho, qucrcxminbsp;niftr�eidederatjprpcepitutirctadMardonbsp;ch�um, amp; difeeret ab eo cur h oc faccret.

  • 6 nbsp;Egrelfus^ Athach, iuitadMardochpunbsp;ftant� in platea ciuitatis anteofti�palatii:

Confolationem non recipit Mardoch�us, nec'tngf'e^ di qu�ritpalatium,defferatum malum caufatus,fireginbsp;n� gratia non fuccurrat.

  • 7 nbsp;nbsp;qui indicauit ci cmnia qu� acciderant,nbsp;quomodo Aman promififletutinthefaanbsp;ros regis pro lud�orum ncceinferretar*nbsp;gentum�

Caufim occifionis reijcit in auaritia Aman, dclitatem,qui argentum magno pond�r� dederit,tttot-cifis iud�is zr confifiatis bonis illorum,multo plus aitrinbsp;fibi ex iUorum pr�da comportet. H�c enim ratio perd�nbsp;nebat adpropofitionem fauorabilem caufieiudxorum.

  • 8 nbsp;exemplar quoq; edi�i quod pendebatnbsp;in Sufan, deditei utregin� oftenderet, 8Cnbsp;moncret cam ut intrarctad regem, SC de*nbsp;precaretur eum pro populo fuo.

RegrclTus^ Athach, nunciauitEfther omnia qu� Mardoch�us dixerat;

IO Qp� refp�dit ei, SC iulfit ut diccret Mar doch�ot

Nondum putabatur Ucflrr iudaic� geneis effe, z^ ni hillamcntorum trifitiarumq; denunciabaturinregin�nbsp;aulam, ideo per eunuchu copiam mandati yiardoch�usnbsp;regm� tranfmittit, ut legens afficiatgentis pericutum,nbsp;proprium quoq,- uercatur,cogitctqs de prtfir^^ndonbsp;fauore regis coiftra tam crudelia ediCla AmtUf.

Omnes


Z

-ocr page 557-

LIBER

11 Omnes fcrui rcgis, amp; cScl� qu� fub di ti�ne eius funt,noruntprouinci�,quod finbsp;lie uir fine mulicr non uocatus,interiusnbsp;trinm rcgis intraucrit,abfq5 ulla cun�ationbsp;ne ftatim interficiatur : nifi forterex aureanbsp;uirg� ad cum tetcnderitpro figno demennbsp;ti� atqj ita poffit umere. Ego igitur quo^nbsp;modo ad regem intrare potcro,que triginnbsp;ta iam diebus nonfum uocataadeum^nbsp;QuodquumaudifletMardoch�US,nbsp;u'lmdequot;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;No� folumrcuer�ti� zr authoritatiscaufarex non

�entEs. nbsp;nbsp;nbsp;patebat cuiufquam ajpedui, fed quia tails tyrannorum

firmido efi, ut nemini confidant, ubi impijs confilia rijs fiipantur, qualii hie Amanfiiit,fummopere caueturnbsp;ab i�K,)K qua occafwne pauperum miferiie cr oppref=nbsp;fiones ueridica relatione ad regent pertteniant. Interimnbsp;uidetur tentperantia regit, forfitan ex terraru htfluensnbsp;tia ttel natura, ut tarde abutantur uxoribus : uel praternbsp;reginam concubinarum numerui prohibuit,uel cubiculinbsp;leges erant, nc quid trifk illic regi denunciaretur etiatnnbsp;regina. $ic fe lie fier excufat, ne ludaoriem negotio fenbsp;immifccat,id quodnbsp;nbsp;nbsp;lAardoch�Ui not�t, inhortans ne

ceffariofufeipiendam � fe cauftm hanegentis Iudaic�, qua delcta,ipfa quoq^ non fit euafura periculum.

gt;5 nbsp;rurfum mandauit Efther,dicens;Ne pu

tes quod anim�tuam tantum lib�r�s,quia in domo regis es pr� c�n�is lud�is,

  • 14 nbsp;nbsp;fienimnuncfilueris,perali�occafion�nbsp;liberabuntur lud�nSc tu,amp; dom�s patrisnbsp;tui pcribitisXt quis nouit,utr� idcirco adnbsp;regn� ueneris, ut in tali t�pore parareris^

Aliam cauftm aUegat ex fidc certa, non dubitans a� qua uia liberandos ludaos : ipfa autem fi ceffauerit fudinbsp;currere fanil� pl^hi �y genti ele{l� reaexillimabiturnbsp;omnium fanguinumfi-atrum iUius. Tertio fuadet pari=nbsp;ter prudenter zypi^ � ratione fe euedam 'm regnumnbsp;ut dejhtutis omni folatio fuccurrat lud�is. Ex quibusnbsp;Vlardochai uerbis, fides �y prudentia notantur qua donbsp;minus fuos donat 'm tempore,quibin cr dum rcs poftu=nbsp;lat uti debent,etia pramifiis orationibiis. No� c�iwi tennbsp;tandufefidominus,ey dona tain�'ati�qu�mnaturlt;enbsp;in caffum non dantur.

  • 15 nbsp;RurfumepEfther h�cMardoch�ouernbsp;ba mandauit,

  • 16 nbsp;VadeSicongregaomnesIud�osquosnbsp;inSufanrcpcreris,8cieiunareprome*N5nbsp;comedatis, non bibatis tribus diebus,etnbsp;tribus noflibus, 8C ego c�ancillulismeisnbsp;fimiliter ieiunabo, 8(. tune ingrediar ad rcnbsp;gern, contra leg�faciens non uocata, tra^nbsp;dens^ memorti periculo*

  • 17 nbsp;nbsp;luit itaq; Mardoch�us, �C fecit omnianbsp;qu� ei Efthcr pr�cepcraf.

ht�diMj� nbsp;nbsp;nbsp;l^xemplum pietatis erfidei Hefitr exhibet atq; �r^

��plum, titudmis magn�, fefe contra legem exponens periculo mortis, propter fi-atres cr proximos : id uero non agitnbsp;t^mere,fed prteniifi� oratione multorum,Qr propria ad

ESTHER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I79

deumacclamatione. Sic periculorum temporibus de def dementia confidendum, pro fratribus redimendis prosnbsp;fiandum fiducialitcr, ey firuentibus ad deum precibus �nbsp;enitendum.ldipfum � puera edoda erat,� parentibus finbsp;delibus �y patruo,cuius confilio ey pr�cepto quantumnbsp;libet regina fadafludiofe obfequebatur. �luod humanonbsp;confiliofieri pote fi non obmittit, ad euadendumpericunbsp;la,reliquum negotij euentum clemcnti� diuin� commitnbsp;tit,nonfinefiducia.EtiamMiardoch�Uspaterfili�obfisnbsp;quitur,nonignarusprudentifiimum confilium idejfe,nbsp;pijfi'miumqs�fceminademanatum.Aequcenimfcnfatisnbsp;confilijsfixminarum obtemperandum efi uiris, ut con^nbsp;tra uirorum �fixm'mis. t^on efi cnim deusperfonarumnbsp;acceptor.Et Abra� dicebatur � deo, Quicquid tibi Sa�nbsp;ra dixeritjfaccre non obmittaS.

C A P V T V.

le aut� tertio induta eft Efthef � regalibus ueftim�tis, SCftetitinnbsp;atrio domus regi�, quod eratnbsp;interius contra bafilic� rcgis; at



illefedebat fuper folium fuum in confifto rio palatii contra oftium domus.

tiondeefi dominus'tnuoe�tibuseum in ueritate,prO � iu�tia defindenda, pro opprimendis tyrannis,ac iniu�nbsp;riatoribus pauperum, cr humano auxilio deflitutorum,nbsp;Confilium enim fuppeditatin tempore, �qucfoem�neonbsp;fexuiatqiuirili,quin cr fepegloriam amplioremfibinbsp;'parat exfiagili uafeulo, eligitq; 'mfirma, ut�rtia con�nbsp;f�ndat. Pofi exadum triduum in oratione, confilium �nbsp;domino fuggefium ampleditur,exornat fe fine peccatonbsp;ut marito placeat, uerecundiam tefiatur, ut magis alli�nbsp;ciat,uelut non audens condaue ingredi nifi uocata,cumnbsp;quot;Vafihi uocata Uettire reeufarit. Ad oflium rex rejfiedatnbsp;folio infidens,ut quos uclit aduocet, quos difiimidat uo�nbsp;'care,uideatur prohibuifie.

2, Cum� uidiffetEfther regin� ftantem, (placuitocidiseius) ext�dit contra earn uirgt;nbsp;gam aurc�,quam tenebatmanu. Qu� ac.-cedens, ofculata eft fummitat�uirg� eius*nbsp;Gratiam quidem habet ad uxoris (pcciofe intuitum,nbsp;fed prouidentia dei omniagerebantur, qu� fidcliu pre�nbsp;cibtis prafio erat,cy cor regis ad qu�cunqi uolcbatfm�nbsp;clinabat.Facilc ad pia uota dominum fledimus ,fi i�iusnbsp;bonitatem implorcmus. Sign� dementia feeptrum pornbsp;redumerat, quod humilitatis caufa regina o/culabaturnbsp;more regio, uel alia quadam ratione contigit fupplex dCnbsp;^uelutideuotarcgi.

5 nbsp;Dixit^ ad earn rex; Quid uis Efthcr rc=!

gina';� Qu� eftpetitio tua i eti�fi dimidiam partem regnipctieris.dabitur tibi*

Locutio efi,qua fe nihil negaturos certo po�icentur reges,cupiantq; qu� 'm uotis funt alacriter cy fine petinbsp;tionis �fiimat�magnitudmtspetenda effe,non quod alinbsp;cuiuelintregnidimidiumimpartiri. tJon funtmenda�nbsp;cia,fedloquutionummodi uarij muarijsgentibusatq;nbsp;Imguis.

4. At ilia rcfpondittSi regi placet, obfccro cy


-ocr page 558-

LIBER

Ut uenias ad me hodic, amp; Aman tecum ad conuiuium quod parauigt;

  • 5 nbsp;Statimcp rex, Vocate,inquit,cito Ama,nbsp;ut Efther obediat uoluntati, V enerut itaqjnbsp;rex �C Aman ad conuiuium,quod eis regianbsp;naparaueratt

No diffcrt negotium, cum dei gratiam Um duplicaa poft orationci ftatim agnoftit,cuaftftefc mortis pericitnbsp;lum ob ingrejjum, propenfum animum regis adgrtinbsp;tificandum fibi. Vocat ad conuiuium utrofti},ut quid ftenbsp;n poftit, cr quo animo rex fit in Aman ac ne/kr expe^nbsp;riatur primum,demde quid agendum fit per nodem dUnbsp;fiat orationibut GT cogitatione. �ion diffirendum bo^nbsp;num in craftinum,quod hodie confiequi poftis. Ncc fubinbsp;taneum fixininx confilium femper prodeft, expedit pernbsp;nodem difcuftum,dilatumq^ ad diluculum.

  • 6 nbsp;Dixit^ ei rex, poftqua uinum biberatnbsp;abund�ter�Quidpetis utdcturtibi.'�amp;pronbsp;quarepoftulas;quot; Etiam fidimidi� partemnbsp;regni mei petieris,impetrabi�,

y nbsp;nbsp;Cui refp�ditEfthenPetiric mea, SC pre

cesfuntift�.

8 Si inueni in cofpeflu regis gratiam, R regi placet, ut det mihi quod poftulo, SCnbsp;meamimpleatpctitione.-ueniat rexSC A^nbsp;man ad cduiuium quod paraui eis, SC erasnbsp;aperiam regi uoluntatem meam.

Intellexit fierio regem gratificaturum fibi, qui lain fie cunda nice nihil fie negaturu promificrat,ut certiils quidnbsp;petendum, GT quie obtinere poftit cogitet nodu.Ncc ftanbsp;tim urget 'tnftitutum,tam prouidentia dei direda, quantnbsp;prudentiafiolida, qua certius omnia confiiftrreneimpe^nbsp;tranda, quie non circa pocula uinofius conceftiftet ueftgt;enbsp;ri, fid qu� mane. Orat ergo ut craftino redeant,prudennbsp;ter pctitionem audituros inuitans. LonganimitiU hie donbsp;cetur mulieris, gt compos animi uirtus qua diftvrre ponbsp;teft infftimabile defiiderium, tarn certiftimc impetran^tnbsp;dwm,fied alia quocj; ratione domino fiubornante negotiunbsp;promoueridebebat.

Egreffuseftitaq} illo die Aman Ixtus Si alacer.Quum^ uidiffetMardoch�um fc=nbsp;dentem ante fores palatii, 8C non folu nonnbsp;affurrexiffe fibi,fcd nee motum quidem denbsp;loco feffionis fu�,indignatus eft ualde,

Aman fiuperbiens de fiauore tarn regis quam regine, interim inuidiam certe incurrit co:equalium principumnbsp;in aula,quorum nemo inuitatus effet � regina, cum iantnbsp;ficcudo Aman conuiuaffet illi,inuitatus tantagratia.Sednbsp;illi nihil iucundum eft, nec fiauor rcgmlt;e, nec epularumnbsp;dcliciee, nec exceUens prlt;e alijs honor delatus donee uidenbsp;re cogitur ludieum M.ardochieum, illtus fiaftum contemnnbsp;nentem,G^ nedum non adorante, fied nec affu''gentem.nbsp;JO amp; diflimulata irareuerfus in domii fua,nbsp;conuocauitad fe amicos fuos. Si Zares u^nbsp;xorem fuam,

Solatium irlt;e ex amicts gt uxore petit, a quibus itfe dido dei exitiale confiliuin fificipit. Conjiliorumaled

ESTHER�

cadit ex diuina prouidentia.

11 nbsp;nbsp;amp; expofuit illis magnitudinem diuitia*

rum fuarum, filiorum^ turbam, SC quata eum gloria fuperomnes principes �fer*nbsp;ucs fuos rex cleuaftet,

11 Et poft h�c ait; Regina quoqj Efther, nullum alium uocauit ad conuiuium cumnbsp;rege,prxter me: apud qua etiam eras cumnbsp;rege pranfurus fumgt;

ladat firtunas maximas huiiis mundi,quie unici liuo ris incommodum fiardre non poffunt.

Et cum h�c omnia habe�, nihilmcha^ here puto,quandiu uidcro Mardoch�umnbsp;lud�um fedentem ante fores regias�

Refponderunt^ciZaresuxoreius,SC c�teri amieijiube parari excelfam trabem,nbsp;habentem altitudinis quinquaginta cubi=�nbsp;toSjSC die mane regi, ut appendatur fupernbsp;cam Mardoch�us, Si fic ibis cum regcl�^nbsp;tus ad conuiuium,Placuitcp ei confilium,nbsp;Si iuflit excelfam pr�parari crucem,

Vxorisconfiliumpcrnitiofiftimum,qua;cuma}nicis alijs,c�fie proficiffc credebat, ut nihil illi non impetrannbsp;dum uideretur � rege,quantumcunqi nefias: id quod pbtnbsp;ne potuififiet,nifi dei ^atia ludxorugenti adfitlfiilfiet coanbsp;tra fiirorem impiorum,ut fieri filet.Arbitrabantur fiu)�nbsp;mo mane ad unius uerbi indicium fiuffendi poffe ludau,nbsp;quandoquid� iam omnes condemnati effent ad mortem,nbsp;cxcelfiftima autem fitreafiufiendiuolebant,quemmaxinbsp;mt odififient, GT qui alioru necis caufia fiiffet, tunc poffenbsp;� gaudere Grfrui cupitis honoribus ipfium Aman ,fied alinbsp;terprouifium erat apud dominum,,aliter ftabat cauftnbsp;piorum.

lt;fCAPVT vr.

Odem ilia duxit rexinfomne, iuftit^fibi afferri hiftorias ct annbsp;nales priorum temporfi. Quaenbsp;cum illo pr�fentelegerentur,

2. uentum eft ad ilium locG, ubi fcriptm�* craf,quoraodo nuciaffet Mardoch�us in�nbsp;fidias Bagathan ScTharcs eunuchoru,re'nbsp;gem Affuerum iugulare cupientium,nbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;Quod cG audiffet rex,ait; Quid pro haC

fide honoris acpr�mii Mardoch�us con fecutus eft� Dixeruntei ferui illius acmininbsp;ftri:Nihil omninc mcrccdis accepit.

Confilia �y uit fiapientia: ordinisq^ diuini quantum diftent ab hominum inftitutis hiedifidinus, dum Amannbsp;cumfiuts confiultat de occidcndoiufto,rex d�lib�r�t denbsp;eo honorandoiGT qui tota node anxiusfierat detoHennbsp;do in patibulum, is mane cogitur iftum honorare qu.�ntnbsp;maxime,eohonore,quemipfiemetdefiniuiff'et.ProuidenP^oi^nbsp;tia dei fiomnus aufirtur regi,rex ad red'mendum tempusnbsp;etiam nodurnum caufias regni adfignatos recitari iubet,nbsp;quid rejkt fiaciendu inquirit, quo honore uirtus fides acnbsp;ueritasprtmietur. Pxempluregibus diligentite^ui^nbsp;lantitfUn� cum beneficentia ad fideles fieruulos minimenbsp;negligendt^



-ocr page 559-

LIBER

Hegtigenda,�cut impiorum lt;tcperfidorunt critnin4 HonfufliiKitdii^

lam ante lucanum Aman muigilabat, rebut quoq^ue fitis confulturut, adfaflum fuum promouendum, ad in=nbsp;uoluendum regit confcientiam criniine iufli fangnit�snbsp;eff�ndendi,prieoccupandi iudiciwnde occi�oneludieonbsp;rum,tyrannidempromouendi.

Hoc �bi exempta timeant tam magni qu�mmfimi, �c quando proxintis malit�ofe im�diantes, dei iuflo iudinbsp;cio omnia fcicntis, ZSquot; gubernantis contrarium�cnbsp;gruat,ut per�diiB author corripiatur, i^ua �atrem cir-

cimtueniffe uoluit.

Quum^ effet ingrelTuSjaitilIi�Quid de betfieri uiro, quem rex Honorare defide^nbsp;rat Cogitans autem in corde fuo Aman,nbsp;�C reputans quod nullumalium rex nifi fcnbsp;uclkt Honorare,

Qwm�rex uelut lt;� con�liario, qualis eff� debeat fumtnus honor,� rege pro maxima beneficia de�redut.nbsp;Aman fuperborum exemplar ermpiorum, nihil�ni=:nbsp;turcogitareprioter�tos honores,fuumfafiimt, quomosnbsp;do omnibus pree�ratur^zr admiretur ip�us cel�tudonbsp;ab omnibus. Q�^i iam�licitatts�tie gradum maximumnbsp;anhclabat,credebatg; ade�e: quem enim atiu exi�ma�nbsp;fet pr^ � �mmo honore dignum � rege?

�7 refpondit � Homo quem rex honorarc cupit,

' ^'�^i�*^�^^'^^�*��^�^�^P^gt;'^^amp;ituuerdt,Z7�londo=t �*� rem�immum etiam regium, quemaffvitauerat, nimcnbsp;exaggerat con�lio�to, ut quam maxime triimpharet,nbsp;cupiens trabea r�gis indui,equo regio uehi, corona im^nbsp;perq decorari, principe nobili�imo �ruo uti,qui uel 'mnbsp;uitus agno�ere cogatur�fubditum, � quo circumducanbsp;tur per urbem, omnibus con�ieuus, tarn princeps iu�unbsp;fegis in�ruiens, Zf equum duccns, q equo ueilus reginbsp;honorati�imus. Et ne id in�lentio failivm paucis 'mno=tnbsp;tefieret,prieconisuoce cupit promulgari celebriter.TUnbsp;les �tnt fuperborum cogitatus,de�deria,�udiaatq; connbsp;filia.Et�c ut fequitur � domiiw diriguntur:�c per ignesnbsp;Gf uquamfideles re�igeriumcon�quuntur � domino.

1 o nbsp;nbsp;Dixit^ ei rexzFeftina, Si fumpta ftola Si

equo,fac ita ut locutus cs,Mardoch�o Iu= , qui fedetante fores palatii* Caue ne

ESTHER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8�

quiequamdehis qu�loquutus es pr�ter= mittas.

Eeuius huiefuperbo Aman�i�et, quiequid 'm orbe totograue �i�etiniunitum,q quodnunc iubetur,Zf tdnbsp;men cogitur id cito ac fine tergiuerfatione conficcre,Zfnbsp;diligenter.Denic^ diuino iudicio urgente impiu, eis uernbsp;bis regem facit el�qui uniuerfa, quibus omniumnthxi=nbsp;me mordeatur Zf uapulet,Cito fac, perindc ut confuluinbsp;� faciendum illi lAardochteo,qui is eft ludteus, propternbsp;cuiiis odium omnes occidere uoluifti, quem fedentem 'mnbsp;porta tegerrime tuli�,tibi non a�urgentemil�i iam nucnbsp;fic humiliare,ut omnes a�ieiant ilium tibi nunc in hononbsp;re maximo a rege pfielatUm, taiuimt abe�e ut patibulonbsp;i�umfu�endi�epotileris.

II TulititaqjAmanftol�Sicquum,ind�gt; tum^Mardoch�umin platea ciuitatis,6inbsp;impofitum equo pr�cedebat,atq; clama-bauHoc honore condignus eft,qu�cunq}nbsp;rex uoluerit hon orare.

Obedientia quanta�erit ad regem principibus, hic quoq; perpenditur, ut nihil cundatus imperata per�eenbsp;rit Aman quantuinlibet inuitus.

12. Re�erfus^eftMardoch�usadianuam palatrj,6i Aman feftinauitireindomumnbsp;fuam,lugens Sioperto capite:

15 narrauit^Zaresuxorifu�Siamicisos mniaqu� eueniffentfibi* Cui refponde-runt fapientes quos fecum habebat in connbsp;filiOjSi uxor eius, Si de femine lud�orumnbsp;cft Mardoch�us, ante quem cadere c�pi-fti,non poteris eirefiftere,fed cades in connbsp;fpedu eiust

Con�fus in confeientia, Zf coram amicis confilia^ r'qs,ac ipfaquoq; uxore, caput obuoluit,neminem aufutnbsp;aftgt;icere,h�mo fuperbi�imus,compulfus tarnen narrarenbsp;i�is�rtunafuaftatu,quonunclapfucecidi�et,zrquidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

poft hac ftbi fferandivm fupere/fet de Mardochao: cumhac crudelia quidem fata e�ent, potius dicenda utnbsp;funt confueta iudicia dei, Crudelius tarnen adhuc quip=nbsp;piampatitur,de�erationem fuorumconfiliariorum denbsp;fua falute : iam enim zf i�i defcifiere uidentur ab illiusnbsp;fide,manififteprtediccndo totalemlapfumfuum, quemnbsp;prauenire Zf fubterfigere neutiquam po�it. Quidnbsp;huic fuperbi�imo homini in�licius did potuit atq^ mo=nbsp;lefiiustEt tarnen audire cogitur � fuis iUis tarn uxore qnbsp;amicis, zr credere, certoq^ expeilare 'mpendentiai�inbsp;maxima mala, qui magnis fidelium cadibus non contettnbsp;tus,femel totum fidclium populumfine omni mifericor^nbsp;dia trucidarc propofuerat,atq} obtinueratfieri.

14 Adhuc illis loquentibus,uenerut eunU chi r�gis, Si cito cum ad cohuiuium quodnbsp;regina parauerat,pergerecompulerunt.

Koe�tia abforptus Zf con�fus maxime,cogiturta^ men ade�e conuiuio regina, zr cito fineq; dilatione, adnbsp;fua omnia nunquam rediturus. Non raro talia eueniuncnbsp;aulicis zr fuperbis omnibus, quibus hlt;ec magna exemanbsp;plo�nt.

er 4


-ocr page 560-

LIBER


CAP V T vn. �


Ntrauit itaq; rex �C Aman, utbi berent cum regina.

Dixitqjcirexenam fecSdadie poftquam uinoincaIuerat,Quj;nbsp;eft petitio tua Efther,ut dctur tibi� Si. quid



uis tibi fieri�etiam fi dimidiam partem re-gniniei petiei-is,impetrabis,.


Jenferat, cr fftura audierat:nunc horribilifato audit i� credibile pondus miferiarum, qui fe mane J�rgens putanbsp;bat in uniuerfo imperio Perfarum Jiliciftimum.

7 nbsp;Rex autiratusfurrexit, Side loco conui

uqintrauit inhort�palatq* Amanquoq; perftititjUtrogaret Efther regina pro anima fua, intellexit enim � rege fibi paratumnbsp;malum*


Secundo die fcribitur rex optionein regina promis f�ff� omnium que poftulare uolui/J�tcum id iam tertionbsp;contigerit quo effet He�tr ad petendum animo/ior fidunbsp;ciaq; certior.t^ion cnim ad uiuum (y rigore curiolo/crinbsp;ptura penffeulanda effffed ad more uulgi ufitati�imum.


cum fepe fecundo fieri dicitur, quod iterumfadum eft, ZSquot; plits fenul.Secuda die quierit, conuiuij fcilicet,quodnbsp;or proximo conuiuio inquifita diftulerat regina edice�nbsp;re,fefe^ receperat craftina poftulaturam.

� AdquemilJarefpondit�Siinueni gratis am in oculis tuis, o rex, Si fi placet, denanbsp;mihi animam meam pro qua rogo. Si po�nbsp;pulum meum pro quo obfecro,

4 Traditi em fiimus ego pcpulus meus, utconteramur,iugulemur, Si must Atq; utin� in fernes amp; famulas uen-deremur: effet tolerabile malum, Si (gemens)nbsp;tacerem, quanquam non eft hoftis fimili-ter damnum inferens regi*

Oratio regi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^tionab^ut,iequiut, leuiui fadu, mff)cra(iut,

uttlius,dcogyatiui or pijs expeilatius,regina poftula ri potuitnbsp;nbsp;nbsp;impetrari. Oratenim,fibi ut deturuiuere,

^cr populo ff 0,qua: pariter cum fuis nunc petatur ad ua ftationcm,occifioa�m,omnimodamq;exterminationem,nbsp;tanta crudelitate et malitia, ut anci�ari ac feruiliffltemnbsp;fortefibifruinon permittatur. Quamutcunq; intokranbsp;bilem xquaminiter filendo tuliff�infinquit/t fie regi ui�nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffm fiuffet, nunc autem prorffs exdndcnd'.s Innocenti�

busamiciscogaturiufta prece ffccurrercfibic:rgenti fu� : etiam fi falfo aduerfarius nofter id tibi proffturumnbsp;protniferit, quod nuUa tibi unquam compenfatione reftinbsp;tuendum �rct,confcienti.c impietatis crudelitatisqi 'm�nbsp;audita facinus.

Admiratus rex fupplicationis improuife cr impre� meditata: fericm,pauidui percundatur, quis tanti fad�nbsp;noris auffm praffmpferit uel cogitare, contra regmamnbsp;iUiusc^ cognationem ZSquot; popiilum.Ad hoc tialueratfilennbsp;ftum mulieris,obedientia filia adpatruum, oratio fide�nbsp;Hum ad deum,pro 'mnocentia tuenda, eledis quo^ deinbsp;re�mendisde manibusimpiorum.


irfcer trijlitia leuamentum rex inhortoqua:fiuit,� Aman uero � foemina falutcm quarit,eaq- ludaa, cumnbsp;omnes delere ftatuiJJet.Sic reru uices mutantur,fic cru�nbsp;dclitatis facinus punitur, ar indicia dei pro pqt connbsp;traimpiosuigilant.

8 nbsp;nbsp;Qui cum reuerfus effet de horto palarij.

Si intraffetconuiufi locum, reperit Aman fuperle�ul�corruiffe, in quo iacebatEft-hcr,8C ait: Etiam reginam uultopprimercnbsp;me prf fente in domo mea.Necd� uerbumnbsp;deore r�gis exicratj�C ftatini operuer�tfa-ciern eius.


Vtebantur accubitu reges ar regtna i� ceenis,^-^ dulis.Aman autem clementiain regjme ambiens ,�^fi�nbsp;mul correptus angore ar perturbatione,cccideratadrenbsp;ginlt;e accubitum, quo uifo rexgrauiore ira corripitur,nbsp;ficfatisurgentibusmifcrum: interpretaturq; comprej�nbsp;fionem regiina: tentatam ab Aman ad completum homi�nbsp;nis confffioncmac 'mftlicitatem, quod nulla calamitiVinbsp;folaaccidat. Operirefaciemeftolkndcrcreum mortis,

Dixitc�Harbona, un� de eunuchis qui ftabantinminifterioregis:Enlign�quodnbsp;parauerat Mardoch�o, qui locutus eft bonbsp;num pro rege, ftat in domo Aman, babesnbsp;altitudinis quinquaginta cubitos.Cui di-xitrexzAppenditeeum in eo*

Cluafi non hiec mala fffficiant,etiaadftateunuchus principualiquis,accumulator mali ar accelerator per�nbsp;ditionis,accufatilludepriefumptuofiftimo accrudeliin


IO


'1

r


lamcoeptacalamitas fuperbi crudeUfiimiqityranni non quiefeit, nec tardai, fed fubito obruit,non ommnonbsp;prater ffem, qui iam nunc extrema i�t mala 'tmpendere


Jbtutoffffedendi Mardochteu in palibulu,id certe quod regina igftorauerat, ar inter querelas non aUegauerat,nbsp;ar glori�recentem Mardochd rex auxerat, quern ijknbsp;mifer 'm totius regni ar r�gis ignominia turpi�imo ffpnbsp;plicio, quafi propria etia autoritate afficere parauerit,nbsp;Qjfid potuit infilicius hofti fideliu accidiffef Tanto portnbsp;dere iudiciorum dei impij opprimutur ad ffum tempus,nbsp;cum fe tuti�imos arbitrantur ar nihil non audent.

Sufpefuseftitaqj Amaninpatibuloqd parauerat Mardochfo,et regis ira quieuit.nbsp;liorribileiudiciumimpiis,arplenumconfolationisnbsp;pijs,cum atroei�imusfidelium hoftis eodem ffffenditurnbsp;patibulo,quod pij�imo dei feruo erexerat, cu ffuea i�anbsp;p�rit,quam mnocenti parauerat, dum ffror regis d�fi�nbsp;nit ab oppre�is,ar gr^Jfatur in opprejfores,nbsp;^CAPVT VHI,

Ie ill o d�dit rex Affuerus Efther regin� dom� Aman aduerfarfinbsp;lud�orum, Si Mardoch�us innbsp;greffuseftantefaci�regis* Gennbsp;feffa



-ocr page 561-

L'IB��t .

fcflacftenici Either qd effetpatruus fuus. ' Tulitep rexannulu quem ab Aman re^nbsp;cipiiufferat, SCtradidit Mardoch�o* Eftxnbsp;her autem conftituit Mardoch�umfupernbsp;��'�fpCTit �^02�iumfuam,

Pro�feritdf bonorum qit� c�pit clementict dei, fub^ inde crefeit (S' ampkficatur, gloria dei in omnibutnbsp;nationibuiincldrcfcit^quifuoscultores tent�tquidemnbsp;nultifari!tm,?:rueluti dedudt ad infiros,fed pro elc��onbsp;rum con�rmandafiducia indeum,gloriofercdudtfent'nbsp;per,quod tn Chriflo GT apoflolisjn Dauid er l�ico�gt;nbsp;acAbraam, gx per totatjcripturoidtfdtur dare. Hienbsp;domu{,diuitiie, gloria Aman, E�her rcgina'douant nr,nbsp;compenfaturq; ilk ��oeror cr anxiet(ti,quam Aman in-tulerat M.ardochieo zjquot; Eflher,ommbuiq; ludtds,qui li=:nbsp;cetprouidentia dd propter peccatafua paretumq^fuonbsp;rumexulesagerentur pertotum imperium Chaldaicu,nbsp;non tarnen tam crudeliter tradari meruerant ,fuis qui�nbsp;dem legibuf prout poterant pa�im uiuebant, nemitu tanbsp;men in�rebant imiuriam, gentium mores �rebant, ZTnbsp;idololatros non fedabatur,fed tarnen non perfequebannbsp;tur,cauebant�bi tarnen ab idolorum cultura,zj' doinininbsp;deifidmagnalialegumq; �tarwnaquitatem, uniufnbsp;dei ueri culturam zr agnitionem, quibus poterant in߻nbsp;nuabant. Pro Aman palatij princeps fuffidtur Mardo=nbsp;chaut,iam enimreg^ma fuamgentemindicaueratnonnbsp;abfqi caufa cr�udu, er quod patruut �bi ejfetnbsp;dochaus regina non tacuit.lam rex piorivm hominum�nbsp;dem ac dexteritat� didicerat,quibut tuto fe zr fua ere�nbsp;dere,ac fummis dei amidsfccreta fua reuelare non dubinbsp;tabat. Ideoannulu fuum Aman detradu/m, tAardochaonbsp;cocedit, fummum^ amicum�bi d�clar�t effe in regno:nbsp;qui pro fua prouidentia zif fide ordin�re po�it zr mannbsp;dare iufla et utilia regno. Eflher quoq; datam�bi totamnbsp;Atnanis domuan ^ardochao donat.

  • 3 nbsp;nbsp;Nec his contenta, procidit ad pedes re^nbsp;gis,fleuit^, locuta ad eum orauit ut manbsp;litiam Aman Agagit�, 8C machinationesnbsp;eins peffimas quas excogitauerat c�tra lu�nbsp;d�os, iuberet irritas fieri�

Pr�fens periculum eua��e non fufficiebat,ni� epi� �oUs rcgqs,ab Aman cmi�is in totum imperium, dero�nbsp;gt(returpcralias,zr qua prins inter�dio ludaoru fub�nbsp;ordinata �crat ad certam diem,reuocaretur. tdnuiicnbsp;fubinde regma precatur, er impetrat � rege prouolutanbsp;pedibus, zr inflanter orans per iuftitiain acfalutem renbsp;gis, ZSquot; ipfum quoq; fyncerum amorem adfe, non �nenbsp;�etibus zr blanditqs, qult;e mouerepo�entuelau�eri�inbsp;mumtyrannum. Sic non �nehominumdignoftudioaenbsp;fedulitate perficiuntur conftlia prade�inationis diuina.

  • 4 nbsp;nbsp;Atille ex more feeptrum aureu pr�tennbsp;dit manu (quo�gnum dementia: monflrabatur.)llnbsp;la^ confurgens ftetit ante eum,

More regio omnia cocedit regina,inclinato ad i�ant fceptro,dataqi fiducia,quie ueUet omnia impetrddi, tannbsp;ttvmoraretipfazrnontimeret.

ESTHER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.8(

amp; ait,Si placet regi,amp;fiinucnigratiantnbsp;in oculis eius,�lt; deprccatio mea non ei ui�nbsp;detur effe contraria, obfecro ut nouis epi^nbsp;ftolis uctercs Aman liter� infidiatoris 8^nbsp;hoffis lud�orum, quibus eos in cumfiisnbsp;r�gis prouinciis perire pr�ceperat, corri*nbsp;gantur�

  • 6 nbsp;Quomodo em potcrofuftinercnccemnbsp;�C interfedionem populi mei�

Higna oratione precatur regem ,� fcilicet bonum et aquum uideatur,ut reuocatoriat epiflolas fubmittat,nSnbsp;quid� qua� r�gis fententia annulletur,ad maieflatis re�nbsp;gia confit�onem,fed ut Aman perfielia,fiiror,fa�us,crunbsp;delitat, quibus regi impofuerat, innotefcat, qui ludaosnbsp;emnes occidi praceperat ex mero odio falfe accufatos,nbsp;Hac impofiura, ut�rri non potuit, itadi�imulari nonnbsp;debuit�reginazrrege.

  • 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpondit^ rex Affticrus Efther re^nbsp;gin�,5lt;Mardoch�oIudaeo, Dornum A^nbsp;man conceffi Efther regin�: SC ipfum iuffinbsp;affigi cruci, quia aufus eft manum mitterenbsp;inlud�os�

  • 8 nbsp;Scribiteergoproludpsjficutuobispl�nbsp;cetjcx regis nomine, fingnantes litcras annbsp;nulo meo, H�cenim confuetudo erat, uCnbsp;epiftolis quae ex regis nomine mitteb�tur,nbsp;amp; illius annulo fignat� erant, nemo audenbsp;retcontradicere�

Accitisep feribis amp; librarqs regis (erat autemtempus tcrtiim�fis,quiappellatuifnbsp;Siban ) uicefima amp;tertia dieillius feriptaenbsp;funtepiftol�utMardoch�usuoIuerat,adnbsp;lud�os amp;adprincipes,procuratores^ 8Cnbsp;iudiccs, qui centum uigintifeptem prouinnbsp;cijs ab India ufque ad Aethiopiam pr�.*nbsp;fidebant,prouinci�atqueprouinci�, po�nbsp;pulo amp; populo iuxta linguas amp; literasnbsp;fuas, amp;Iud�is, prout legere poterant, SCnbsp;audire�

Satisquid�c�arei/nnoluerat toti InipcrioPcrfartmt uoluntas regis in ludaos, zr peccatum fatis pMiitum^nbsp;quo ad Aman, ut fado intclligcretur retradatio dyphnbsp;matis prioris,de ludais occidendis.Scd ne quaignoran�nbsp;tia ac perfidia peccaretur, ad necem !udaorum,quibusnbsp;alioquHdololatne �m�n��tmici�anttotoinorbe,utani .nbsp;mo plufquam /poittaneo �rrentur populi in extermi�nbsp;tuum iudaorum. Mandat itaq- epifloldt alias feribi cito Epmoixnbsp;pro ludais, meliore�rma, idq; regis nomine zr annulonbsp;comprobatas,quohabe�tur ut irreuocabilcs zr certtCfnbsp;in quibus prioribus emi�is expreffe nominatimq; deronbsp;garetur.Quod zr accitisnotari�s continuo per�dumnbsp;efi,ne periculum e/fet in mora, die fcilicet uiee�mater�nbsp;tiamen�s tertij, quiSifandiciturSyralingtia, pleneiMnbsp;cis�gnificata uoluntateregisperMardochaum. duanbsp;cpifiola tranfmi�ie funt tarn adludaos,ut fefecontranbsp;uiplentiam hoflium tuercntur,zy fatrapa quoque pro�nbsp;tmciaru/m prohib�rent in�itutum, quod prioribus


-ocr page 562-

LIBER -

Uteris contineb^ttur, utq; prouidcrent ne fubie�{lt;e ndtio n�s quicquam tetutircnt ex odio Gf muleuolentia tlt;j�3nbsp;ad regis mandatum explettdum nimium propen-fi,alioqM ludaicam �rtitudinem experturi, cr regts in=nbsp;fuper indignationem incurfai.Fiebat autem illtid refcrinbsp;ptum uti ad omnesgentes, fie in multis Imguis fermonenbsp;literis,ne qua prtetenderetur ignorantia.

  • 10 nbsp;nbsp;Ipf�cp epiftol� qu�ex regis nominenbsp;mitteb�tur,annulo ipfius obfignat� funt,nbsp;amp; mifl� per ucredarios ; qui per omes pronbsp;uincias difcurrentes, ueteres literas nouisnbsp;nunciis pr�uenirent:

  • 11 nbsp;nbsp;Quibus imperauit rex,ut couenirentlunbsp;d�os per fingulas ciuitates, 8lt;in un� pr�nbsp;ciperentcongregari, ut ftarent pro animanbsp;bus fuis,difperdercnt8lt;occiderent Scde^nbsp;krentomnemcxercit�populi Sc prouin^nbsp;ci�perfequ�tium cos cum coniugibusacnbsp;liberis SCuniuerfis domibus interbcerentnbsp;Si fpolia eorum diripcrenu

rejlinantia opus erat pro amplitudine imperq, cr lu difi� permittenda facultas fefe def�ndendi ab infi�atorinbsp;bus, fi quiPcrfarumirretradabilibus mandatis priori^nbsp;bus infijkre ueUent, �r Judteos delere,uel po�trioribusnbsp;literis fidem non exhibere auderent. Omnino enim ne^nbsp;cejfaria erat ludteis ueloci�ima inftnuatio,ut ad diem denbsp;finitum fefede�nderentab incurforibus,quocunq^ titu~nbsp;lo uel�trore adailis. lam enim ftbi pa�im multigratulanbsp;bantur,occafionem naili trucidandi luda:os,eT illorumnbsp;bona utfit diripicndi, quod bate gens ludaica nunquamnbsp;nufquam non habuerit acerrimos ho�cs, uulgu/m ponbsp;pulorum, propter peccatafua � Ht�ofeillishacmaledisnbsp;Hione pr^edi�a,ut uelut �lium arboris fcmper tr�pida-rent ad iras gentilium.

Et conftitutaeft peromncsprouincias una ultionis dics,id eft tertiadecima men^nbsp;fis duodecimi Adar.

  • 15 Summacp epiftol� h�c fuit, utinomninbsp;bus terris ac populis qui regis Affueri fubnbsp;iaceb�timperio, notum fieretparatos cflcnbsp;lud�os ad capiendam uindidam dehoftinbsp;bus fuis�

Sicut ad duodecimi menfis tertiumdecimu diem cons traludteos fors ceciderat,z^ epiflolie priores eos occidinbsp;prlt;eceperant : fie codem die iubentur fe tueri ab inchesnbsp;dientibuspoflcris epi�olis. Quandoquidem fic pal�mnbsp;inflituta erat ludlt;eorum clades ,ut timeretur nonpoffenbsp;denuo re�ingui �{rorpopuli,fed nece�ario fetuericosnbsp;gerentur ludai contra malitiofos.

14 Egrefli^ funt ueredarfi celeres nuncia pcrfer�tes,etedid� regis pep�ditin Sufan.

DUigentiaquidemmulta prteuenire �uduit 'mdiges flum mandatum prius rex Affuerus, cr ad omnem causnbsp;telam ludeis pro/fieere annifus e�,ne obruerentur.

� 5 ^Mardoch�us autem dcpalatio, amp; de confpedu r�gis egredi�sfulgebatucftibusnbsp;wgnsjhyacinthinis uidelicetSC�rinis, co

E�THBR.

ronam aurcam portans in capitc, 8i ami^ dus ferico pallio atqj purpureo, Omnis^nbsp;ciuitas exultauit atqj l�tata eft*

  • 16 nbsp;nbsp;lud�is nute (noua) luxoriri uifaeft, gau.-dium,honor, 8c tripudiumgt;

lAaie�osKardocheihicdefcribitur,e^gaudiumlu deorum, qute tarnen, fiquippiamrefecandum fit, uelutnbsp;fuppofititia � perfidis ludlt;eis, qualia cr in hoc libro mulnbsp;ta refecada funt,pro tempore afiuta � ludais, qui inhisnbsp;O' fimilibus fcripturis diuinis non tamprouidentiamnbsp;fiimmaac lt;equi�imam dei re�gt;iciunt, q infuamgloriamnbsp;plan� femper uanam, cr ad libidinem fefe uindicandi denbsp;hoflibus anhelantfine intermi�ione, in huncfolumnbsp;finem Me�iam cupiunt, non adgloriam dei, quam nonnbsp;cogitant,nbsp;nbsp;nbsp;patrum fttorum, que faits hodiepromota

uidetur per Euangelium. Si inquam aliquid refecandum uitio hominumuel fcriptorum appofitum,ha-comnianbsp;qult;e fequuntur refecanda cenferem, quod crudelitatemnbsp;maximam refipere uidentur, que eir ludei in fuis carsnbsp;nifigt;riuijs,ut loquuntur, nimium procaciter iailitant,etnbsp;de ultione femel ab hoflibus defumptacoUudunt O' connbsp;gratulatKur : non quod omnia adfutafint, fed qua Uerenbsp;contigerunt amplificuta fint, ufq; ad excefium O'nbsp;pcrbolen, que tarnen jrequcns habetur in firipturisfasnbsp;cris,ficut O' in locutionibus uulgaribus omnium natiosnbsp;num.Alioqui laudes Nlardochei no metier ex pretio uenbsp;flium,fcd fideifiruore O' amoregcntisfidelium.'Veri^inbsp;fideles magisgaudent de gloria dei, o' ordine prouidennbsp;tie dei,pro pijs liberatis, quam de numcrofa cede etiatnnbsp;infidelium.

  • 17 nbsp;Apud omnes populos, urbesatqjproxnbsp;uincias quocuqj r�gis pr�cepta uenieb�t,nbsp;miraexuitatio, epul�atq; conuiuia,amp;:fe^nbsp;ftus dies�in tant� ut pluresalteriusgentisnbsp;amp; fedf, eorum rcligioni amp; ccremon ijs iunnbsp;gerentunGrandis enim efidos ludaici nonbsp;minis terror inuaferat.

Quod multosludaizaricontigit. O' profelytosfies ri, non e� mirandum. lam enim pa�imglifeebat cognisnbsp;tio unius dei ueri, creatoris omnitmt. O'gubernatorisnbsp;mundi, quam ludei nunc, hoc e� his fuis fcriptK uidensnbsp;tur tribuere fiUcitati terrene O' flragi hoftium.nbsp;CAPVT IX.

Gitur duodecimi menfis, quem Adaruocari ante iam diximus,nbsp;tertiadecima die quando efldisnbsp;lud�is interfedio parabatur, �C

hoftes eorum inhiabantfanguini,uerfaui celud�ifuperiores eflecoeperunt, amp; fedenbsp;aduerfarijs uindicare.

X nbsp;nbsp;Cogregati^ funt per fingulas ciuitates

amp; oppida amp; loca, ut extender�t manu con tra inimicos,amp;pfecutores fuos. Nullus^nbsp;aufus eft refiftere, eo quod omes populosnbsp;magnitudinis eorum formido penetraret;

Cum tempus forte indicatu appulijfet,quo iu�ipriiH fiterant^regisfubie�li gentiles, ad nnum occidereiudaisnbsp;cum


-ocr page 563-

LlBE-R

ornne. Diuina prouidentitifa�lum e�,ut eo^ rum complurimi fecundii Affueri liters non credenteStnbsp;firta�ff quid. Hidrdochxi �udio cmi�ie �ti�enttOccafianbsp;nein 'mdderent impij,fute cladis.-qui non tarn animo obenbsp;diondi principi, quam libidine innocetK fanguinis effiatnbsp;dendi, 0- lud�os unius dei cultore^, ^ho�esiam fadoinbsp;idolorum trucidandi, non ob�antibui po�trioribue epinbsp;�olA,tudlt;eos inuaferut, anitno delcndi omnes.A quibi�nbsp;gratia dei adiutis, �r iudicio diuino iu�is zr m�igatii,nbsp;ntagnifice occifi�tnt, magno numero impij � fidelibutnbsp;dei cultoribtii, in tarn ua�o imperio A�ueri. Accedit,nbsp;^uod literaperniciemludieis continentes ,potueruntnbsp;pa�im diligentiM promoueri qu�mcontrarilt;e,lt;JUteinnbsp;fauorem ludecorum mittebantur po�erius.

  • 3 nbsp;Nam 8C prouinciaru indices amp; duces,etnbsp;procuratores, omnis^ dignitas qu�f�n-gulis locis acoperibus pr�eratjCxcolIeb�tnbsp;lud�os timoreMardoch�it

  • 4 nbsp;nbsp;quem p ri ncipem effe palatii,Slt; plurimunbsp;pofle cognouerant� fama quoq; nominisnbsp;eius crefcebatquotidie, �iper cundorumnbsp;orauolitabatt

Po�promulgatam^ratiam regis adlud^orttmgen^ tem,ZTagnitamreginamTS.�her, primorem exprinnbsp;cipibus I/Sardochteum,ncmo aufuse�pr^e�dorum in tonbsp;to regno iniuriari Hcbr�is,fed magis reucreri, honora^nbsp;re,atqi blandiri,quo fieri potuit^ utfamiliarior conuer�nbsp;fatio fubfecuta, non modicam caufam prtefliterit propanbsp;gationis fidei in unum dewn. Ad quem eolendum etiamnbsp;Chri�ut propen�oresfitturos dixit gentes, ab orientenbsp;er occidente uenturos, cr in finu Abra� accubituros,nbsp;qtt�m ludaei tantum fecundum carncm filij Abra�.

. 5 Itaqj percuflerunt lud�i inimicos fuos plaga magna, occiderut eos, reddentesnbsp;cis quod fibiparauerantfacerc�

��ptquotgentilium fefe aufi �int lucLeis opponor, er cladcm inurere, er non ob�ante mandato r�gis posnbsp;^iore occidere, � ludris ocei� �int iu�o iudicio dei,ctnbsp;non iniu�a regts intentione. Qui enim ex odio occiderenbsp;folo tentant,digne gladio pereunt,cr iure gentium �e�enbsp;t^ui�ji tueri pote� contra temere inuadentem.

  • 6 nbsp;nbsp;in tantum, ut etiam in Sufan metropolinbsp;quing�tos uiros interficer�t, extra deccmnbsp;filios Aman Agagit^ hoftis lud�or�t quonbsp;rumifta funt nomina, Pharfandatha, 8Cnbsp;Dclphon,amp; Efphatha,

Apparet non ca�rum fitijj� Sufan, fed urbem metro polim maximam,'m qua totfiterint ludlt;ei, qui occiderenbsp;potuer'mtquingentosciues.

  • 7 nbsp;8cPhoratha,amp;Adalia,amp;Aridatha,

  • 8 nbsp;nbsp;amp;Phermefta,amp; Arifai, amp; Aridai, �C le-zatha*

Q�osquumoccidiffcrttjpr�dasdefub ftantijs eorum agere noluerunt�

I o Statim^ numerus eor� qui occif� crant in Sufan,ad regem relatus eft^

De Anittn�lijf in�a e�ultiofumpta,qui non ce/fafi

ESTHER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.81

fentpatrisfe^fari W4lc�o/e�tMwi'nr�dlt;fOt,^�;6�ier 'm�flierantprincipesreliquiaul�.Porta�iszrlt;li�ngen rewes.nbsp;ii illi de famdia erantAman, uel fautores implacabiles,nbsp;quos (cquo animo rex occidi pa/fus e�, alioqui in r�gisnbsp;arnicoriem ipfius exitium c�j�iratHros,�cut ZT pornbsp;tarij duo tentauerant, ne quis miretur � rfge admiffantnbsp;ciuium tantam ctedem � tudieis.P'mguM�Uorum nonti^nbsp;naadfaflum er ornativm lud�i,fabulando quxdam fuonbsp;more, 'm odiwm populorum omnium quos oderut. De^nbsp;f^objs nil fumpferunt, exemplo fan�orum, ne non tarnnbsp;pro redimenda uita ZT gloria dei occidiffe impios uide^nbsp;antur,qu�m pro �gt;olifs diripiendis immen�s.

11 nbsp;nbsp;Qui dixit regin�, In urbe Sufan interfc

cerunt lud�i quingetos uiros, amp; alios de� cem filios Aman ; quantam putas eos exernbsp;cere c�dem in uniuerfis prouincijs:� Quidnbsp;ultra poftulas, amp;quid uis ut fieri iubcam^*nbsp;11 Cuiillarefpondit, Si regi placet, deturnbsp;poteftas lud�is, ut ficut fccerunt hodie innbsp;Sufan, fic amp; eras faciant, amp; decem filti A�nbsp;man in patibulis fufpendantur�nbsp;Pr�cepit^rexutita fieret. Statim^ innbsp;Sufan pcpenditcdidum. Sc decem filqnbsp;man fufpenfi funr.

Congregatis lud�is quartadecima die m�fis Adar interfedi funtin Sufantrecennbsp;ti uiri : nee eorum ab illis direpta fubftan�nbsp;tia eft,

tiecregem Affiterum, �ec P�her regmam excufa^ re oportet de clade tot mi�ium, zr mfuper ciuium Su�nbsp;fan multis,iudicia dei aby�us multa. Verum de fu/}�en^nbsp;�one�lioru 'm patibula, mirum non e�, quum id 'm�^e^nbsp;�aculum ho�ium iucbeoritm nonfine�uilu fieri potuenbsp;rit,ut po�hacab 'mfi�atione tudteorum populus fefe conbsp;biberet.

ly fedSCperomncsprouincias qu�ditio* ni regis fubiaceb�t, pro animabus fuis fte-terunt lud�i, interfedis hoftibus ac perfenbsp;cutoribus fuis � in tantum ut feptuaginta.�nbsp;quinqj millia occiforum implercntur, SCnbsp;nullus de fubftantiis corum quicqu�connbsp;tingeret.

  • 16 nbsp;Diesautemtertiufdccimus mef�s Adarnbsp;unus apud omnes interfedionis fuit, SCnbsp;quartadecima diec�derc defierfit.Quemnbsp;conftitucr�t efle folcnncm, ut in eo omninbsp;tempore deinceps uacarcntepulis,gaudionbsp;atqjconuiuiis�

  • 17 nbsp;Athi quiin urbe Sufan c�dem cxcrcucnbsp;rant, tcrtiodccimo Sc quartodccimo dienbsp;ciufdem menfis in c�de uerfati funt; quinnbsp;todecimo autem die percuteredefierununbsp;Etidcirco cundem dicmconftitucruntfonbsp;lennemicpularum atq; l�titi�

  • 18 nbsp;Hi uero lud�i qui in Oppidis non muranbsp;tis ac uillis morab�tur,quartumdecimumnbsp;diem menfis Adar c�uiuiorum, SC gaudq


-ocr page 564-

LIBER

ESTHER.

decreuerunt,ita ut exultent in eo,amp; mitt�t fibi mutuo partes epularum Si ciborum.

19 Schpf�titaqjMardoch�usoniniah�c, 8c literis comprehenfa mifitad ludf os quinbsp;in omnibus regis prouinciis morab�tur,nbsp;tam in uicino pofitis qu�m procul,nbsp;ut quartamdecimam Si quintamdeci^nbsp;mamdi�menfis Adar pro feftis fufciper�t,nbsp;�Crcuertcnte femper anno folenni c�l�branbsp;renthenore:

�ti quia in ipfis diebusfeultifuntlud�ide inimicisfuisj�iluflus atqjtriftitiain hilaanbsp;ritatem gaudium^ c�uerfifunt, elTentqjnbsp;dies ifti epularum atqjl�titi�j�C mi tterentnbsp;fibiinuicemcibor� partes, S�pauperibusnbsp;munufcula largirentur.

Sufceperunt^Iud�i in fol�ncmritum cundlaquaeeo temporefacerec�per�t,nbsp;qu� Mardoch�us literis facienda manda=

uerat.

RepetiSo prioris biftorU confueta Hcbr:eis,adie^a eo quod conuiuijsfr[e confoldtifunt. De Ictudibiti diui^nbsp;nis cr c�tico grattilatorionbsp;nbsp;nbsp;pro�i�u pietatis nihil hic

fcfta Ittdai * fcribitur ; folennittV! ^uidetn inflituta ad epulas legitur, ea^ biduana, ht quibtu fefe cibis oble�ent cr potibui,nbsp;mutuum fibi cibos mittendo o' munera,o�gaudiimtgenbsp;tfieralcgei}tii,� quo ne paupercs quidem exortes fitiu Oquot;nbsp;trifies. Eum autem ritumfiiontefufcepert0!t tudieifer=:nbsp;uaturi.-prodiuiores quidem adgaudia uentrK, qu�m adnbsp;fiduciant /piritits in deum,de quo illis temporibus uidennbsp;tur pamm curajJe.Multas autem fibmdefolennitaies fitnbsp;fccpi/fieprtetcrlegcm,quot o' Chrifiianifiedatifiunt,nbsp;ufq; ad nofira tempora, facile eflfiriari ab op�r� diui-tes ac defides : fiabbathimt autem O' ueram ht dominonbsp;quietem agere non ita.'Vtinam nonfiupplerentur op�ranbsp;carnhinfifiti,quicnegligere ueldiffirre coegit labornbsp;dierumaliorum.

Aman enim filius Amadathi ftirpis N' gag hoftis aduerfarius lud�orum, coginbsp;tauit contra eos malura, ut occideret illos,nbsp;atq; deleret��C mifit phur (quod noftra linnbsp;gua uertitur in fortem)

2-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftea ingrefla eft Efther ad reg�,obs

fecr�s utconatus eius literis regis irriti fie� rcnt;amp; malum quod contra lud�os cogi^nbsp;tauerat,reuerteretur in caput eius. Deniqjnbsp;amp;ipfum amp; filios eius affixeruntcruci,

1.5 nbsp;nbsp;atqj ex illo t�pore dies ifti appcllati funt

phurim,id eft forti� eo quod phur, id eft fors in urn� mifla fuerit. Et cun�a qu� gcnbsp;ftafunt, cpiftol�, id eft lib ri huius uolurriinbsp;necontinentur.qu�^ fuftinuer�t,amp; qu�nbsp;deinceps immutata funt,

Summatim pcrftr�ngitur hiftoria,non uelut epilogo, fed ad reddendu caufiam quare lud^orumfiolennitcts nosnbsp;mineturapud eos Dies phurimfioceftfbrtium.

fufcepcr�t lud�i fup�r fe, amp; fernen fuu.

amp;fupcr cun��os qui religioni eor� uolue� runt copularijUtnulliliceat ducs hos diesnbsp;abfqj folennitatetranfigere: quos feriptu.*nbsp;ra teftatur. Si c�teraexpetunt tempora annbsp;nisfibiiugiterfuccedentibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ,

2.7 Iftifuntdies, quos nullaunquadelebit obliuio.amp; per fingulas generationes c�dfnbsp;in toto orbeprouinci�celebrabSt� neceftnbsp;ulla ciuitasjin qua dies phurim, id eft fortinbsp;um no obferu�tur � Iud�is,8c ab eor� pronbsp;genie,qu� his ceremonies obligata eft.

, 'Velutimagnareligionefefiuficepifi'emultisuerbisfis gnificant,dum diesgaudij o' epularum diligenter celcnbsp;brandat quotannis fiificipiunt. Miru quod non dijfiomitnbsp;fiatim ettam de eo, quomodo biduu ilktd quartidecimi et �is.nbsp;quintidccimi diei menfits duodecimi exigendufittfi incisnbsp;dant 'm para/ceuen O' fabbathum,uel in fiabbathum O�nbsp;fiolis diem:qu� deniq^ legis lediones recitari debeant tnnbsp;fiynagogis,qu�cantica domino pfialienda, quomodo granbsp;tiie domino reddendte. O' de admiranda prouidentia deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

circa ele�as, O' quomodo patienter firenda calamitos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. iij,

Qpprimentium,� quafint � domino cerfi�inte liberandi^ fi domino fidant ,O'ad itlum conuertantur toto corde,nbsp;nihil tale hic monetur uel infiituitur, ut plane uideaturnbsp;/fiiritti caruififi eu/m,qui hac ultima adnexuit prioribus,nbsp;quod O'nonnihilftilus Hebraicus fubnotat.

2-8 Scripferuntep Efther regina filia Abi-haiI,SiC Mardcch�us lud�us etiam fecun-dam epiftolam, utomni ftudio dies iftafo lennis fanciretur in poftcrumt

^9 �^mifer�tad omnes lud�os qui ineen tumuigintifeptem prouinciiis regis Afliicnbsp;ri u erfabantur,ut habcren t pacem, amp; fufeinbsp;perentueritatem,

  • 50 nbsp;nbsp;obferuantes dies fortium.amp;fuo temponbsp;re cum gaudio celcbrarent: ficut conftituenbsp;rantMardoch�us 8C Efther. Et illiobfer^nbsp;uanda fufeeperunt � fe,5C � femine fuo ieiunbsp;niaSfdamores,

  • 51 nbsp;nbsp;�C forti� dies,8f omnia qu� libri huius,nbsp;qui uocatur Efther, hiftoria continentur.

NeautemtantaludieorumUtitia'mtermittatur,ads

' nbsp;nbsp;nbsp;hue inducitur Efther quoq^ regina epiftolamficripfitffie,

fiecundario pra-cipiens^nedies tantigaudij obmittantur celebriter tranfigendi,adiunilo Mardochao, qui id tosnbsp;to conatu optet, ut perfieueret O' continuetur hiec episnbsp;ftola fiecunda; iufiionis pro diebus phurim. Quam euulsnbsp;gauit in ceittum uigmtifieptem prouincias, ad omnes lusnbsp;dteos,quibus paeem o' neritatem precatur in limine epinbsp;ftolie,hortaturq;,ut memores clamorum o' iciuniorumnbsp;quM pertulerunt propter dies iftos ad mandatum Hiarsnbsp;dochiei ludici o' Efther regfitat, hos dies happurhn cosnbsp;lant ac celebrent,utfit h^ec inftitutio tanto firmior,quannbsp;to maioriauthoritateinftitutaabEftherregina. Quantnbsp;abfimiliafinth�c � jfiiritus fianiii ftilo,facile perpendet,nbsp;quifiacrarimt ficripturarumuenamfiacrofian�am itttbisnbsp;bit,ut^iritu iudicet,non cante,

CCAP.


-ocr page 565-

LIBER

lt;fCAPVT X.

Ex iicro Affucrus omn� tcrram, Sfcundas maris infulas fecit trinbsp;butarias�

De hoc A�uero quundo�y' quant late



imperauerit dif�cile difeutitur^ob uariationem nonunu, quibuf lud�i appellant reges oinnes Perfarum er t^e�nbsp;darum. Q�{oj tarnen certum eft monarchiani tenuijje panbsp;tentiftintam,ufq; ad Alexandri magni tempora ac triu^nbsp;phos. Tributwm ergpcrueHigaliaillos j�ftulift�qui^nbsp;dubitetf

1 cuius fortitudoamp; imperium. Sc digni* tas atqj fublimitas, qua exaltauit Mardo^nbsp;ch�um, fcripta funtinlibris Medoriiatqjnbsp;Perfarumt

De Perfarum regibtif cr lX.edorum,deqi ipforumui ilorijs ac cladibui multi fcriptores extant, quorum ne^nbsp;mo meminit mardocheei, propter lofephum Uidifum, denbsp;c��w fcriptorum authoritate aliorum efto iudiciu. Connbsp;. 'ii'J�'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftat lofephum faos omnibiit niodis celebraft�, tarn ui�o

rej qu�m ui{tos,Gr non femper probe Icglffe codices ft cros,quos ego fu/ficor nunquam illi le�os 'm lingua Henbsp;braica,fed tantum Grlt;ieca.llebrlt;ea illias qui ia�lant,fa=�nbsp;die delufos puto,uel Syriaca effe, uel authorisalterius.nbsp;Suo tempore Hebrlt;eorum do�li Gricce fcribcbant,ut e^^nbsp;tiam Philo,qui ut diferti�imi nomen habet, ftc etiam adnbsp;ditur digne non fimpliciter,fed ludlt;eorum difertiftimus.

184

ESTHER

de quo iudicat nunc orbis do�orum.

5 SCquomodo Mardoch�us Iudaicigc=� neris fecundus � rege Affuero fuerit:8C manbsp;gnus apud lud�os, 8c acceptabilis plebinbsp;fratrum fuorum, quarrens bona populqnbsp;fuOjSC loquenseaqu� adpacemfeminisnbsp;fuipertinerenc

Kiardochicuf fecundus � rege Affuero, commenda-a tur ab amore ftuegentis, quam cupierit ftliciteruiuerCnbsp;inhocmundo,utpro uiriliearnfuapromouerenon de^nbsp;ftiterit.Pertinebat ad hoc ut Me�ilt;e tempora deftderafinbsp;fet qu�m maxime, cr legis ftudium obferuanti�uninbsp;ce/ratribus commendarit, quos fie promouit,ut pacifianbsp;ce iHis uiuerelicuerit fuo tempore.Nufquam tarnen ad^nbsp;monuiffe legiturfuos dues obferuadie legis,id quod nonnbsp;obmifit ultimas prophetarum Malachias. Qu^efe:!nbsp;quunturin uulgatis Grecorum uoluminibus,uidenturnbsp;olim refeifa ab l�ebreis,non fuo loco, poftea uero � Gr^cnbsp;cis refarcita.Miras enm ludtei circa humc librum fabu*nbsp;lascomminifcuntur, tribuentes iHi duplicem Syriacainnbsp;transl�tioncm, omnibus alijs 'tnterpretationibus longenbsp;di�imilem : 'm quibus continentur ea qua apud Gracosnbsp;Icgtmtur, quanquam fujfticio fiteas recentiores effe |nbsp;Septuaginta mterpretes. Vteunq^ fit,rc{le abiedafuntnbsp;icatholica ledione ea qua fequuntur.

FINIS/


NVMERVS VERSVVM C. LXVL

INDEX TERNIONVM.

aa. bb. cc. dd. ee. ff. gg. hh. ii. kh. ll. mm. nn. oo. pp. qq. rr. �t, tt. UU. XX. yy. zz^ AA. bb. CC. DD. EE. FF. GG. HH.nbsp;II. KK, LL. MM. NN. OO. PP. CLQj. RR- SS. TT. VV. XX.nbsp;TY. ZZ. Omnesfunttcrnion�s,prate^cr.quaternionem.

TIGVRI APVD christophorvm frqschover, anno

M. D. XXXVIII.

-ocr page 566- -ocr page 567- -ocr page 568- -ocr page 569-

noiwr �� aibci� aur ibfluif^nc um cultuc ��nr rcuttiirtrcvnbsp;itctwn ihtt^wc ucm zvtnnbsp;tfit�pihf ufivtth�crittinbsp;�;%tiujzir4im'viilwhm iwftr/nbsp;' -^*^�^11^

MCCttamp;tr p*�D^ mlfttfiiht�fluC'^ fli oh ^utuotv tU/fp\t�'pS!^r plfief�nbsp;*gt;'��� ^'t��rc(hivI*'Vi?*��0�Hf�^�q �Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfi.AwT

il�!t��fir�**P�V*o^*|*-t^�MV*|�'3i 'f^cal�� lt; fO-ciloCT v�?v�quot;lS^n�rflJgt;*C�nbsp;t laaCcocttuuCifftf

4 nbsp;nbsp;nbsp;ffi^iettoi 4*lt;,v�M'lt;j�\rcBiriS�

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g



k

t |�wp?� Cfi^foUtriob^ictut �; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.f

liac�aC9M^tltUt^tClWCtl �?

.,. � *i,uS �c����' r fo-fp7rf�^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s,;.,


VV' 1 pQ f.��* V\*\ ��� �gt; '�-'p*� -^'�lnbsp;;� - l .V���''d lt; *


Ir^ IcMiUma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-5.^

�44 lt;^jgt;�|. I 7 r r-ia7ult;^ ***^*i^T�gt; Itfianv

-'!r�^ lt;�ipc':)jnbsp;!^^0vthnpiiii�u^ir^fy^ffaft//f^i^ef�et�^..ttf'nbsp;' Q iffufyut^tHltaetife^iTtaaur^t^tu/fiarnbsp;�ct'stc� t ^�cHurohiltu-^' ^irt^uff�ififi-it^nbsp;metis'nbsp;ift uanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----��' MOtvcsueUrtut

?t-^etteaA'tfhtjpt^eaa4if^Tf*uquot;'^i'V^^Pi . !2MEv(�^Q^4^^4^1nfreu2gt; lt;i4fu^c^n3*a|}^ F*'*�� lt;)l^/M�n*rp .?-f|gt;�rn-r�4' ^^iTtvbM��AutitMy�fnAwptfp�icffltHC j|i�^AunVlt;^Mlt;Mrgt;t fnV|*lt;*�^fWH-f�lfiTp�,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�f ��quot;�*^''-� k-�quot;-�-?� p.u�V

�Vt�i^M ^tt�cbc btbC iL?quot; �a'^'Tr-4.ni r..r.4�c/^-

� ,i St_______-�-�L-i. ___lt;^..lt;041�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/,l|f:^^^SL_-lt;lt;.-- gt; �-fX�.�gt;

* ttn ^�Satt^ ff* 2gt;�4S��nbsp;ti^Cetiurl*

n f r�'-lt;=�==v4=-^lt;* �hthtuij^lfil3gt;jiti*^^if�^1iff�ff�^tujif'�Silnbsp;orp�lt;rf�fl^c2 �t/srtJ^t^^x^�Zh�arwAnbsp;^Jl^nttpf� Mff�CKf�0tu^l0i,^nS(3*p^eu0i^nbsp;i/nf �^t�mc^M-^nbsp;4tffgwnt^eKf*�*�F**^*^^^P'�0oP^t4jgt;M^ �nbsp;eilrtuxle^titeuin t�^l*f3bA�j�,f|�y^4'flr� .nbsp;iftuettt^chcSei�'of^M'CjSUCKiu�v v*�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

|gt;�w fl �lt;'n;snM�A^c(twpaf.- . y q **'

.i���C2lt;lt;htzA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-�*b^C(Jt� 4lt; g




4 *� .'; '� � j

'�{MI -Xiv

'gt; �-I-li J*�nbsp;-C�^�


^*4lMi9�ijanic^-t��ot-*|�5erc^n-a6tf�ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r �rt �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- �

' ^4i�t�attp�n��/nOT ^4?9� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V/Ito (Iti^b,fibif i

� ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'iH.u�cr f -Af

1 '�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^^/ouygt;/hrSgt;iAnr0n�h MmuTp^wnf*

fe4?^�'���jwf^..


Ilamp;


� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rX.�X,4rrgt; �^�^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .- -

�i^7 ^on fUtt^it^ fitle f(taeuaU (jm Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mf^ �� lt;3�* f- f�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) tvff^iaeau

Y �!:n�ifW2uar'tMi~Mtrfti^ 1**�?' t

? ij ItiTT� ifuc ^C9 ^�laM�i t�t� tu^eScufti^^Pn-^anu (1.^ ,\futtMcn^ftatvmff�*^fut0tt�a4 \/pUutaf'ffcnbsp;.' �*�gt; lufiv�� (2gt;u*Cplur?|lrcn^t�|lt;�lt;z24i.tfiuf^.fPi nbsp;roC Ai^iptni gt;�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fft^nu z�fxMt^M lt;jz.

i 4 pl

�i ' nbsp;nbsp;/i�� 'lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ri}t^(i�-ti~4.fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?�-ce

M?/^^uU(Ciitulcaajc^f^0ba^Ti4f^ i*quot; i'rt ^4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^..4�h

�..-�'




. ,.-S:



^urtartttitartztfl^ftflu^fhi


ti:r-,.,.l,-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�~'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......

M'W*cgt;ugt;cr�p|*0lij^rnMMiz/r tVMeamp;�lt;..4|�ciJ t*!Ut^ dJ�.lt; aiXw�Ϋnbsp;quot;Iff v *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ul*fytSgt;

{fZidiMuprp��'Am


[tJiHvctfo^ab

: I c^tb�fut�jtj 'tCfyuppfviamp;ihf ti^llai -^auiSiMu^

fitt� ^�ia^f}fuT,tt'^thp^ueu4t^i^fiu/^.

. 42gt; Ath/m�' tmtrSa^* Ml*ausf^tfh4 ^ptamp;2t t

.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'quot;H

�lt;quot; 4�*�gt;


, lt;

�C �� gt;7-,


�yvjj

4? p^J

J Vqnbsp;f-c I


It


X.


i'u^


-ocr page 570-