Dit boek hoort bij de Coliectie Van Bucheli

Huybert van Bucheli (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Bucheii Coilection

Huybert van Bucheli (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• the bottom edge

• • the back board

P o TV T-1 XJ

0 5* k R iV .

III.

9^'

lOANNIS IO

VIANI PONTAN I, LIBRORVM ommum,quos folu ta ora donc comnbsp;pofuitjTomus

- T E R T I V Sgt;

I N CLV O

Centum P T o l e m ae i fententiæ, à P o N T A N O è Græco tn Latinum ttalatæ,atc^ expofitæ»

Éiufdem P o N T A N i de rebus cœleftibus Lt-bri X I 11 I,

De Luna,Liber imperfeâus»

C A PI T V JM T E RT II TOMl

De Anlifciji or gradibus fibi re^ondetttibtK^ZJ'fîgni! tuidattibui

3Î

Hefigniidlieniscrinconiiinôîi'S. xxt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zf

Dedecurijsfeudecctnis. :xxu.

Defimbus/ignonmt. xxm,

RdüoJcnawroCToriifWf^zw'«»:. xxnn,

IiefinibiaTâuri. xxv.

T)efinibuiGemtnorunt, :ixvi.

DefimbusCdncri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxvit.

Definibii^Leonis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxviu.

Tgt;efinibt{iVirgmii. xxix.

Dcfinibuii^ibrd;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxx.

DcfinibusScorpij. xxxr.

DefinibiisSdgittdrif. xxxrr.

'DefinibuiCdpricornî. xxxitt.

’DefimbuiAqUinj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxiïïi.

HefinibuiPiictum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxv.

ricdommisTridn^loruinfeuTriplicitdtMn. xxxvi,

Dc’Sfg«fS'CrVf«fM'^ XXXVII-

'DcSimuldcri'S,ciu£cumfîgnifipfisoriuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxvm. gj

De dl^cdibii^ dextrin de ßniftris^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxix.

J:)etriplicigenercdl^£ilm'mcreonfigurdtionwin. xl. j; Dc'Duodendrijiftgnorivin. xli,

DcDuodendrijsPlditctdrum. xlii.

LIBER SECVNDVS-

P R O OE M I V M.

Hequdtuorcœliguddrdturii. Cdp. i.

’Dediflributionecetdtisdcuitiehominimt, ir-

DequdtuorCdrdimbui,eoriim^dtflributionibM, iii, 63 Deduodecimßgnißrilocii. iiir.

lacis peculidribuipldtietdrum, v,

'Dcconditioneflcîldrumdiurudfeunoilumd. vu

l/iutdriqudlitdtespldnetdrvmprocaliregione. vu, 84 DeEwd'crfr/MM^KrffiIdü'tiw. viii.

LIBER TERTIVS,

P R O OE M I V M»

Hcpdrteßrtudiie. Cd^. r.

Defieüis^iidndomdfcitldsuireil'ufcipiuntjqudndofaemined^, ii. 104

Dcco3»-

INDEX.

DecóUocatione PlMetäriim 'mangalis.

LIBER a V A R T V s.

P R 0 OE M I V M,

DeSoZe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. i.

DeLu/na.

jje quatuor elanentiSiCr qumq; Planetii.

De d«odecô»JignisjCj^ corporii noflri mtmiris. • DeSaturno. v.

VeAtraiile. vt.

DeloMe, VII.

DeMiirte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viir.

DeVenere. ix.

De Mercurio. x.

P R O OE M I V M. De Arie te.nbsp;DeTauro.nbsp;DeGetninii.nbsp;DeCancro.

De Leone. DeVirgine.

DeLibra.

De Scorpio. DeSagittario.nbsp;DeCapricorno.nbsp;DeAquario.nbsp;DePi/cibus.

P R O OE M I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prfg. t^3

DeSaturnocrïouefinndgettituræ'miperantibus. Cap. t. t^f DeSaturnoc^rMarteßmul. n.

DeSaturnoamp;Venere. ni.

De Saturnocr Mercurio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;un,

Dclouec^ Marte. v.

Deloueamp;'Vencre. vi.

Delûue cr Mercurio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vu.

DeBtli. vin.

DtMartezjVencre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ix.

'Dp Mrfrf f caw Kercurio. De Venerecum tgt;\ercurio.

liber.

P R o OE M I V M.

De Karte ddtoredrtisiicmdgillerij. Cdp, i. De Venere cjuando erit domind mdgifterij.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11.

De KercuriomdgifterijzT'drtiu.mddtore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tii.

CiUdnda uel duo,uel treißterint ddtores mdgifterif. n ir. De mdgifterij! ipfts,(y eorum qndlitdtibiM.

De Kercurij commixtione cum dlijs Pldnetii. De coürftione ftgnorivm i« dandis mdgifterij!.

o Cd AV VS,

De Venere cum fteritgeniturte doinind. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.

DeKercuriogenitur£ domino. vi.

DeSo/eer LK^d circd domtndtumgeniturie.

De^Udddm generali prteceptione.

liber

P R o OE M I V M.

De conftitutione humani corporis.

Diuerfttdtemcorporumproficifciècommixtioneftelldrum. Decdpillis. iii.

DeofK/fï. II ii.

DeopimoueArt/^ote/iy. v.

Pneceptd cognoft:end£ corpore£ conftitutionis.

De Sdfwnio circa corporaturam.

De Io«e circd corporaturam.

De Karte circa corporaturam.

De Vcnere circa corporaturam.

De Kercurio circa corporaturam.

De lummaribus circa corporaturam.

Dematutinationefteüartvmcircdcorporaturam.

De quadrantibus circa corporaturam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x 1111.

DeftelUifixis,crftgnis circa componturam, x v.

C A P I T V M III. TOMI INDEX,

LIBER DVÓDECIMVS.

P R O OE M t V M.

' li ber decimvstbrtivs.

P R O OB M I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P4g. 347

Dej7ipni£tcx»wrlgt;ofowih'lt;tK. Cap. t.

‘Dcconßgurationibuißcienttbiffnwrbumcomitiitlem. ii. îî7 Aliaconfiguratioficienscomitialem. m.

Tic flatucr condition planetarum cum Sole confidcrdudii. im. Ticuitijhfiuecegritudinibufintcniperantice. v.

liber decimvsclvartvs. '•

P R O OE M I V M.

Defeptent Climettibui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. unum.

D i I, V N A F R A C M E N T V M.

FINIS.

CHARTARVM S E R I E S*

It b c d e f g h i k il m tt 0 p q r s t u X y. itbcdefghiklntnopgrituxyz»nbsp;ABCDEFGHIKLMNOP Q.R S T V xquot;nbsp;Y Z. A4 Bb Cc.

Ontnes ducrnionei,prlt;£ter y in primo iilph4beto,z^ 4 i« fecMtdo,terniones.

LECTORI,

NE mirereLclt;fIor, ft aliter Ptolemariinitium hoc in libroui-devis,quàm in aliis ueteris translationis amp; uideris,amp; legeris. Nlt; poNTANvs fententiamuerborum Ptolcmæiinfuapræfatio-neadFedericum Vrbiniprincipem zfxf«ggt;f«siKS} exprimit;amp;nenbsp;iliadefyderares,hieGrarcaappofuimus.Sed tarnen eaaliter hicnbsp;fcriptainuenics.quàtn pontanus legÜTeuideatur.

T’^OiKdbuSjt'Ol O) (TV^iiyicS lt;JV^raOCS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc lt;JV tS (TlUi

óbTüü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cótriiM ty ’n Tsx^op c/^idtt^idac TréuK/jue.OTr^

KXfTro's ÿh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Kwagt;p rvaiaty 7ramp;§xs.c/lGi Sv

AsiVTa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TTfozn^ap 'xicQ uS\shims [xiSiit/lifs

«7« TT^c eiVf(ryuirtvTö7if}(C»gèv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uè\snii«s^

IOANgt; lOVIANI PON

T A NI COMHENTATIONVM IN

CENTVM CLAVDII PTOLE-fententias, aJFedericutn Vrbini Du-cem, liber primus.

A M ET S I publicdrum rerum adminißratiot beHicii gerendi cura deterrere me iurepojfunt, Ff-dcri'ce dux ßrtißimc, ne te muximis diffîcilimisq;nbsp;occupdtum rebM, cr bellicis cr urbdnis, intempenbsp;ftiuui adeam: pcr/pcéla tarnen mihi facilita tua, ernbsp;rerum plurimartißuditimatcf; cognitio,in earn opinbsp;I3J nionem fiduciam^i adduxere, uti exißime, nihil tenbsp;importunum aut ititempeßiuum ducere, guod ad natur£ cognitionem,ernbsp;(tdeamguatfeientia dicitur,ßcereinte'tligeres. Qjtam opinionem mirumnbsp;Ttiam'inmodumauxercRomec Neapolig; fermonesmterno!flt;epiui habtnbsp;ti,tumalijsderebua, tum de ccelo gt; er Hits fempiternisign[buf,(}uaf erranbsp;ticof, aut fixas fteÜas uocamus, quiem caru/m inuefligatione rem admirabinbsp;lern ejje diceres, er homine maxime dignam, tu/m propter diuinitatis co-municatione,tum ob rei difficulcatc, nobilitatemq; materi£. Qjcid enimnbsp;ccelo nobiliuifaut eiiK inqiafitionepr£flai!tius icjuid item admirabiliuf,nbsp;quam hominem in remotißimis à ccelo confiitutum locis,ad coeli ipfius, ernbsp;(icllarumqu£ ccelo firuntur,fccretapene:raref lUuduero (uprà quantnbsp;did poffet, mole fl um tibi eße inteUexi, quod diuinam rem ai iUk qui earnnbsp;tradarentdndigniiK habericerneres. Aut enim nimis fif-cilè qu£fitii de renbsp;bus pronuiteiare, aut qu£dam in pronunciando fequi,qu£ ab obß:uris tranbsp;ditaautoribus ,aut male inteüeflisueterum ßententijs,m ufum receptanbsp;effent -.quibusè rebiu maxhni errorcs inoleuiffent er in docendoer innbsp;pronunciando. Quosprouiriliextirpareconatus,Claudijptolem£ili-tnbsp;bellum,centum enunciatafldefl [ententias, continentëyolim male in latintinbsp;conuerfiim, denuo tibi tranfluli: cuius/ola tralatione nequaquam conten-tuf,fingulis['entcntqscomentariolunt,quöfentcnti£ipf£clarioreseffent,nbsp;fubieci, ftcHaram fignificationes decretaß, quantum res ipfa paffa efl, nanbsp;turaleis ad cau^ax rdtionesq; accommodant, ipßaautem commentationo-flra efl tota, in qua labor affe iure ßrtaff: gloriabimur, quando quod Grlt;enbsp;corum Latinorumq; nuRus adhuc pr£flitit, tpfi primi pneflitimus, utflelnbsp;larum naturas ailionesq;, «(d naturic cau^ax effeßioncs^ accommodarc»

2 nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTANI COMMENT.

tuut', ([uoi m dlijs quoc^ libris,qiiof nondum emifimus, ubcriut at^lue ex-^ preßiiiffiicimtM. Seddelctbore,ßudio,indu!lriaq:noflriih{täenut. Clditnbsp;dim ptolemaus libeütvm hunc dd Syrum frdtré fcripftt, guem ditfrußutnnbsp;effe Ubrortvm, qttos dntè defteUdrum decretis fcripferdt, unde ku^ttcqnbsp;grcecèinfcribitur: i» lt;{uo qu^cu»^ trddui}tur,ufuexperientiaq; probdtttnbsp;eße dicit,ueritdticj; mdximè confentire. Monetdutë,ne quit prim ddeumnbsp;legendum dcceddt,qudtn omnetfcientieecaleftis parteis attigerit. Atquenbsp;iüe quidem hnec Syro avm frdtre agit. Nos uerà te hortdri O' rogdrenbsp;non deßnemm, uti commentdtiones hds noßrds fie legds, ut qui exißimesnbsp;ntdgis iudicium d nobis tuum,propter ßnguldrem, qu£ 'm te eß, peritid/nnbsp;poßuldri,qudm Idborwn ßudqq; huim noßri Idudem 'mde quieri.

P T O L E M AE V S. I,

« A TE ô^àfeientia. Fi'erieniinnequit,utqui feiens eft, particularesrerum formas pronunciet;nbsp;ficuti nec fenfus particularem,fed generalem quannbsp;dam fufcipit fenfibilis rei forma: oportet^ tradansnbsp;tern hæc rerum com'edura uti. Soli autem numinenbsp;afflao' prædicunt particularia.

PONTANUS,

E C medici, nectnordlis phitofophi foldeßcognitio, fed qutcddm etiam operdtio: er medici quidem curdtio, mord^nbsp;lit dutem philofopbia£lio, edcji o- hone/ia, ey fecunduntnbsp;_____, uirtutemreiidmqueuideturrdtionemeffi . idemetidmde dßroiogo dicimm : ßquidemnon modo coeleßiimtcorporucognitio, fednbsp;eorum quoque qu£db ittis portendantur, prlt;edieiio ad earn pertinet. Sed

ttd arte rationéque temperatos, dppeUarefolemm ßnaticos: ey eos ipfos qui fie moueantur, tum frnaticos, tum lymphatos dicimm: quidam etiatnnbsp;damonidcosfuulgm/firitatosappeUat, Qaorwwi omnis, ut dixi, pr^di-dioßdt'ms

IN CEST7H PTOL. SENT. LIB. ’I. nbsp;nbsp;5 '

ÄwfliitimreßrdturadfteßM. Quänquät»PfophettUdiuinoquoddt» lt;tf-fldtu Udticindtos credimiK : lt;juorum prtediâionefatqueudticiniddei ipß~ ta habeantur omculd. pofterior drte, id tft ratione, dtgue obferuationenbsp;confltU. Ac fub priori genere, dique in udticmdntium ordine coHocdrifonbsp;lentSibyüie ,^udt mdioranoßri, utpote numine quoddnt affldtdf, tdnto-pereuencrdtifunt. Quinhodielt;luolt;]ueMdhometdni,fi(rentetshomines,nbsp;tdnqudm diuinum dlitjuodßmilidre ntvmen hdbednt, cr bedtos, et deo chdnbsp;ros diâitdnt, mdximdque uenerdtione profequuntur. in koe ueró poße-riori hdruß)ices, zy augures, ZiT coieilores coüocdbdntur d ueteribut,nbsp;Sedueterd ßntißd: nosdutem omnemdiuindtionembifrriam pdrtimur,nbsp;alteram ßirentium effe,alteram mdthemdticoritdicimus. Et ßtrentesnbsp;quidem quid ipfi dicant dut non intettigunt, dut qudnam ex caufd predicant , prorfus ignorant. At mathematicus quid turn ratione, turn obßrudnbsp;tione nititur, que dicit inteUigit, zy quomodo predicit nequaqudm igno-rdt: cuius prediâa ab dßrorum cognitione proficifcantur, bocefl ab dili-onibus pdßionibusq;, que db iUis excitdri folent, ut longd obferudtionenbsp;compertum eß. quarum omnium caufd eß motus, ad quem generdtio re-fèrdtur dtque corruptio, itemq; ea que generdtis ipßs accidere foledtti.nbsp;Ad hdne dutem cognitionem, cuius mdg^ra fuit experientid, quando abnbsp;dntiquis obßerudtoribus mdnddtdeß liter drum monumentis ,plurimumnbsp;quoque leäio confiret, preferlim doflißimi cuiufque. Sed ut bonos po-etdsdrs fold noneßicit,plurimümque in ijsndturdudlet, ßcneque fold disciplina mdthemdticum perßeit : in quo, quum cocleßitvm fignißcdti-onum inter pres fit, mult à etidm mdgis qudm in poctd neceffe eß, uti ndtunbsp;rd ipfd uiresfuds exercedt,qudndo medicum quoque zir imperatorem affenbsp;uerentßrtunativm effeoportere,quodndtdliumftelldrubeneficioillis trinbsp;tuitur. Hoc eß igitur quod ditPtolemeus,à tezirà fcientia,hoc eß ab in-fitd ui,zr d fyderum cognitione prediäio eß: ut intelligamus eorum quenbsp;fütura funt, queq; ab aflris fignificantur, prediilionem proßeifei : tuntnbsp;ab inßinilu naturali, atque Àßcultate à ßeÜis trddita : tum ab arte atquenbsp;cognitione ßeüarum ipfarum, er à diuturna obßeruatione illorum quenbsp;àßeUis fignißcari funt folitd. Quod etiamManilius in carmine fuo confirmât, quum dit:

Hoc quoque ßtorum eß, leges ediccre ßti,

'Etenim ut Cicero dit, nihil eß ßciendum inuitd l^Ainerud, hoc eß natura répugnante. Quam ob rem excellcntem mathematicum duplicio-portet prefidio uti,nature atque eruditionis. Quum autem omnis fit turorum prediélio fit aut de linguldribi{s,aut de generalibus, uiden-dum eß,muniuerfum’ne,dnfingilldtnnprediceremathemdticus debeat.

4 lOV. PONTANI COMMENT.

At^ui fcientid, ut Mturales dlJcuerdnt, defingiiUribut non c/l, nec de ij^ quie Miuiduct dicuntur ,fed de uniuerfilibui potita. Ergo ^uum dftrolo-gia jcientid lt;i!i£ddm ßt, oportet ntdthcmdticivm ab enunciändis ßnguldrinbsp;buidbßinere. QuocircdreclèPtoletn^utfubiunxit,impoßibileeffe,feiennbsp;tem,id eß fold difciplind pr£dit(im,pdrticuldres rerunt ßrmdt pr£dicere,nbsp;ut qui procul rent dliqud uidedt ; neq^ enim quimt hominem d remotißimonbsp;uidemut loco,dutLucium,dutMdrcun}, fed quid mouedtur,quidreäiis in~nbsp;ceddt, hominem efße fentimu^. Et iiocis quidem remottßim£fonMn tdntHnbsp;percipimus: cuius dutem cd uoxfit, dures minimèdiflinguunt. Ageconfinbsp;deremus hdc etidm in pdrte medicos : quam multd db ijs pr£cipiuntur innbsp;curdndis fibribus dc morbis dlijs re£lè quidem,dtq; dppofitè,fed in Miuinbsp;duis quibufddm,ut etidm ipfii dicunt, eorum præceptd munca ßepißime renbsp;periutur: quod euenire neceffe eß propter multd ,qu£ dut ndturd ipft ob-ftrufdfunt, dut quod rdro dc repente accidlt;int,incertd, Morales item phi-lofophi litetomnid mediocritdte metidntur, interrogati tarnen medium ilnbsp;lud quodfiit, dd quod mediocritds ipfa refirdtur, re^onderc folent, iüud,nbsp;d fdpiente definiri,dctdlc effe,quäle reiladiäet ratio :adeo dequibufdantnbsp;pdrticuldriter loquirecufant. C^uoniam dutem medici propter diuturnunbsp;ufum, multdmq; obferuationem, ßgnd qudddm fequdntur, ex quibus eueitnbsp;turum quid ßt in £gritudinibiK iudicent, idcircoFtolemdus ait, mathemd.nbsp;ticum conijeere res oportere, hoc eftfequentem figna,atc^ ea qu£ diutur-nofuntßudioobferudtd,dcßituris dicere. ç^èd/i mediccrumfepenumenbsp;ro Ingenia h£ßtdnt, propter corpora ipfa noßrd, qu£ coeleftes motus fe-qudntur,atq; ob occultas morboru caufas, quanto magis £quu eß in pra-dicendis fituris titubarc mathematicut tum propter rerum ipfarum qu£nbsp;contingunt uarietatem inconßdntidmqs : tum propter ßellas ipfas,quarumnbsp;naturas incognitashabeat : exiUo enim inßnito ßeUdrum numero paued-rum admodum uircs naturd^, e£q; non ufquequaq; humdna folertid comnbsp;prcheiife funt. A d h£cfdtis compcrtii eß, pro fubieäd eds materid, pro^;nbsp;locis dc regionibus agcre, qu£ddmqi homini aut liberapermißd effe, autnbsp;Cd moderari rdtione dc modo poffe. Poßquam autem Ptolem£us dix.itimnbsp;poßibile effe, rerum cceli peritum particuldrets res pr£dicerc, dupliccc^nbsp;diuinationem fielt, quumomnis dut de uniuerfalibus aut de fiinguldribiusnbsp;rebus pr£didlio effet, fubiecit numine afßatos, id eß, diuino quodam j^irinbsp;tu concitdtos, particulares reritfirmas folos pr£ dicere : ut uideatur difei-pHnam,id ßeUarum feientiam, à pr£diäione particularium omninofeiunnbsp;gere,camq; folis iHis relinquere,qui à ßellis ipfis,id eß,diuiijo affîatu connbsp;citdti udticinantur. Sed quæramus ißa etiam diligentius : namfi de nuUisnbsp;particuldribus mathematicus pronunciabit,uixpducaqu£dam fi pronuitnbsp;cianda.

IN CENTVH PTOL. SENT. LIB. I. $ cianda relinc^uentur: tjudndo etid ruftici ex lunafolii q; prognoßich diu-tiuf obferudtK prtedicunt pluuids crdftiniis,ßituros item uentos,dtqi d qMnbsp;fintcceliregicne fldturi. Qui fidepdrticuldnbuibiscertdpronunciatit,nbsp;curnon AftrologusGripfe dieere de futuris quibufddm pdrticuldribus dunbsp;dcdtiquorum iudicium non tdm fit d feeunddrijs,qudm dfieUis ijs d qutbusnbsp;fecunddridipjd moucdntur. Et mediciqudnqudm multdin uniuerfiim denbsp;fibribus dc morbis dijjerunt, tdmen de fingulis etidm fibribm fubtilifiimènbsp;minutißmeq; pr^ecipiunt. lidem priedicunt,quo die,qud etidm hord perinbsp;culofioresfiiturlt;e fint dcceßiones, quibus dntequdm uenidt remedid quot^nbsp;ddhibent. iubent etidm aliter ittuenem curdri, dliterfenem : aliter aftdte,nbsp;aliter hyeme: aliter eum qui calefiat multo fdnguine,qudmquidtrdbilinbsp;fit drefiäus. Qute nifi pdrtiaildria fint, nef:io quid fit quod did iure pofinbsp;fi pdrticuldrc. Sect tarnen, ut dictum eft, in indiuiduis quibufdam htefität.nbsp;l/tdthemdticusqitoq; ubi intellexit, ex fteîlisidfignificdntibiK,beüumex-citdtiMniriinitdlidtfi urbiwm tenedtgenicurds, hocefifignddfcendentid,nbsp;V- fignificdtores pldnetds: item quiefiuednt,quie'ue mmitentur fielllt;e,conbsp;pertu hdbedt, nimiru pradicere poterit, his qudm illis urbibus magis betnbsp;lum imminere. idc de peftilentid,d€ cdritdte dnnonie. Sed nec dttetdbit, utnbsp;etidm querdt quanti uenire hdbeat dut uini cddiis,dut Jrumenti fextarium gt;nbsp;out quot fint homines pefte interituri : qudmuis pronuncidre poterit, dutnbsp;uinuni,qudm triticu futurum cdrius:dutex biliofisplures quam ex pituitonbsp;fis,ideft phlegmaticis interituros, propter naturasfteUarum, quas planénbsp;cognitds hdbedt. idem quum nati alicuius genituram compertam hdbue-rit,firre poteritfententiam, dnfiturusfit adulter, inq; rebusVeneris inanbsp;temperatus.Qnotautem fitcogniturus mulieres,nbsp;nbsp;nbsp;Clodiam'neanAlbi

nam, Gaditanam 'ne an Syrdcufdndm,ut nommatim etiam patriam acpd-retes explicet, prlt;edicere mathematicus nec poteft, nec debet: efi enimdut omnino impoßibileM maxime omnium difficile. Tomafutius, qui patrienbsp;noftrorum memoridin'vmbridclarus habitus eft udtes, i’ulginceequtMnnbsp;efJet,Gr udtum moremultdprædiceret, ciuibusquibufdam confiilentibus,nbsp;quandoTrindj, qui in ea ciuitdte principatum obtinebdnt,diem effent obinbsp;turi, refiondit, qua hora campana pretoria effringeretur : quodnon mutnbsp;to poft contigit. ^^arnquumFulgindtesaduerfusTrincioscoiuraffcntiCOnbsp;ueniffTtq; inter coniurdtos de die,nbsp;nbsp;nbsp;item loco, fignum dutem adoriundi,

pro’tor i£ iüius campante fonusconflitutus effet, demanddtwnqiid ex con iuratoribus uni, is quum fignti ddret,zy ittificinus figno accepto aggreßinbsp;iam effent,inter primos pulfat us campana frada eft,ut eodcpenè momennbsp;to ipfi etiam domini ciefi fuerint. Faucis ante annis in Aegypto, in urbenbsp;quam Cairumhodie uocant,quum équités duo,quosMamalucosdicunt,fi'~nbsp;b

6 lOV. PONTANI COMMENT.

muletltios dd ßntemttppuhffent,Mtem firuntciuendttmexcldindrecœ-piffe : dd eiut ctutem cldmorcs frequentem populum conuenifre : quofddin etidm percontdtos effe cldmoris cdufitm: turn udté relpondifrè, uiderefefenbsp;duoi fimul Soltdnos ( fic enim reges appellant) equis inßdere. Quod ud-ticiniu non multà poß comprobatu re ipfa frittnam qui tunc regnabat diénbsp;quit obi(Jet,duo iüi de regno inter fe digladiati dicuntur. QÿteMartins «4nbsp;tes Ro.olim uaticmatus freriMu alijs de rebus,tum Canneß de clade,apuinbsp;Liitiu eß uidere. Hi funt igitur quosPtolemaus ait particulares rerum ßrnbsp;mdspr£dicere,diumoquaßnuminecocitdtos:quoru omnis ßueßror,ß-ue cocitdtioab aflris eß, quoru ipfi nec ßgnificationes teneät,nec tllorundnbsp;turas aut motus i/nteUigant: eß^ ,utOuidius inqt,deus in illis,quo agitatenbsp;calefcant : quoniafedibus ætherqsfriritus iUe uenit. Ex bis qu£ diäaßtntnbsp;plane oßenßm uidetur,quotßnt pr£dicedi gencrd,et qbus de rebusßt tunbsp;mdthematicoru,tum ßrentiii pr£di{lio. Qsare ad reliqua tranframus,

P T O L E M AE V S. II.

Quu IS qui coiifultat, ipfum melius fcrutabi'tur, inter id ÔÔ eius formam nulla reru differentia erit.

PONTANVS.

Tïæc fententia ad aufricationes, eonfultationes, er rerum inceptd,atq} ad animorum motus, ubi quid primum decernimus, aut aliquid aggredi-wur, maxime pertinet. 1 nquit enim quo tempore quis ßcere aliquid de~nbsp;cernit: hoc eß, qua hora aut dgere, dut ßcere quippidm proponit,capitq;nbsp;conßlium aut cogitationem rei cuiufpiam aggrediund£ ,ß cocli figuratio,nbsp;er caleßium corporumßatus in/ßieiatur, plané inteUigetur, eius proponbsp;fitum conßliumq;, dc deliberationem, cali ipfitis inßrmationem [equi, tdnbsp;iemq; ßrmäcßerei qu£agenda fufeipitur, eamq; in animodecernentisßnbsp;üam impreßionem, qualem ercoelmn, er cceleßis ßguratio inßrmauit,nbsp;Sed euagemur aliquanto liberius. Si cceleßis motus caufa eß eorum quanbsp;hicßunt, atque infrriora hac corpora fuperiorum corporum agitationesnbsp;ßquuntur,neceffeeß ut inquirentireruinfrriorucaufasappareatipfumnbsp;tnelius, hoc eß id quod pr£ßat, quod primum eß, er, ut ita dicam,princinbsp;pale,erd quo,tanquam à meliori,id eß ab agente caufa,h£C ipfa infrriordnbsp;tnoueantur: id autem eß ccelum, er qu£ coelo firuntur corpora, d quibusnbsp;inßrioraßrmantur:ßquidemcauf£ funt,curh£c ipfa fiant: gr£cè eßnbsp;’n K^Sriop, quodnos non inconuenienter ßrtaffecceli numendicere-mus, Qÿoniam autem generatio non eßacafu,er qu£genitd funt materia confiant ac ßrma, oportet materiam adeffe idoneam, appofitam, ßr-in£ipßusdduentantis fufceptibilem:parar€autemmateriam,ac pofieanbsp;i/nßrmare

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I, 7 ifißrmare,qtiod utrunque fit fito tempore, amp; cceli efl, ZSquot; cceleftiwm cornbsp;portun. Qttocircii quum necailio,nec paßio, qult;e eft à fteÜis, fiti at-fu, fed pro nMura turn fufcipientis, turn mflrmMtii, qui rimdtui hlt;ec fitnbsp;frit, plané compertum habebit, talia hîc fieri, qualium coelcftes cauflt;é fit-frint inftitutrices. auamobrem ferenitatef, pluuite, tempeftates, fru-gum proucnttn, mopia, falubritat, peftilentia, quieq; alia in terra, aqua,nbsp;acrefiunt, cocli naturam, ac coeleftium corporu agitatm fcquuntur. C^i»nbsp;etiam ipfie quoque hominum mentes ab imaginaria ui pro natura pianettenbsp;imagitiariam ipfam mouentii,afftciuntur: talis'q^ eft hominis corporatunbsp;ra, qualem cælum ipfunt in generatione concinnat, habita etiam rationenbsp;parcntumacpatrito. Ex quo fit,ttt in genituris,in confultationibtts,in rebus incipiendis,coeli figura, cceleftiu/mq; corporum conftitutio nihil prornbsp;fusdifferre habeat à fbrmis ijs, qu£ ab ipfo flatuuntur ;imo iUis fimilentnbsp;euentum indicat, effeüumq^ promittit. Eiecuero audiendi funt, qui opi-nantur,fentirc hicPtolemteum de orbibus cœleftibus,utpote animatis,dd-uerfus cos qui aliter crcderét : h tec enim uerba nihil omnino eiufmodi prænbsp;fe firunt. i^uin Ptolemeeus,ut prudent cii- cautus autor,quttm de ftellarumnbsp;fignificationibus, decß prtedicendis earum effeéiibus prtecepturus effet, innbsp;ipfo ftatim initio docuit, qualiaàcœlo decernerentur in terris fieri, quoinbsp;nifii effet, uana omnis uideripoterat mathematicorum prtediélio. A t uidenbsp;quàm appofitè : quôdquum fuperiori uerbo de mathematici dixiffet offi,nbsp;do, ztr quod effet oftcndiffet, docuifletq; eum in generalibus prtedidioni-bus uerfari, ftatim fubdidit, talia in compofito hoc mundo fieri, qualia de-cernanturÀfteUis : ut oftenderet materiam, in qua mathematicus uerfarenbsp;tur, necuanameffe,nec flUaccm.^ionfolùmautemingenituris z^inchonbsp;andis rebus, ut dixi, ccelum diligenter in/fedum, ac ftellarum figuratio-nes, locorum^ naturlt;e probe examinatte, quid e? quale futurum fit imdinbsp;cabunt, fed in confultando quoque, ez in ifs qute Interrogationesà recennbsp;tioribus dicuntur : quamuis interrogatiombus ipfisfides non tarn certa fitnbsp;adhibenda,quôdnonnunq ea qute naturalis comotio putatur,uoluntas eft,nbsp;mentis qi cogitatio, à confilio rationec^ proficifcens. Qtsamobrefententianbsp;biec no adanimifolitm comotiones, rerumq^ inceptaaccomodanda eft,fednbsp;ad alia quoij;,quiein ipfis dementis fiunf.zrtanto quidemagis,q, clcmennbsp;ta coeleftes comotiones propenfius fequuntur,quibus humana mens nec ftanbsp;tint accedere,et aliqua ex parte obfiftere queat. Qui tarnen griecè hatcPtónbsp;lem^ei dida explanat, degenituris er qult;eftionibus folùm intelligit: cuiusnbsp;»» uerba funthiec: 1» jnterrogationibusgcniturisq; iuxtafigurationesfteHanbsp;*gt; rit ipfum melius,id efl cali infirmas corpus,nulla prorfus in aliqbus fui renbsp;ris^ infirmatdrü differentia hdbetfUeruntfuifimilê cif efficadà indicat.

8 lOV. PONTANI COMMENT, PTOLEMAEVS. III.

Qui ad rem quampiam aptus eft, habebit profe* lt;ftô ÔC huiufmodi fignificationis ftellam admodumnbsp;potentem in fua genitura,

P O N T A N V s.

Superior! uerho quum effet difHi,ffgt;ecics rerti earîî tjutehîc fièrent lt;tge rentûrue, cœli aefteUdrum decretd fe({ui,conuenientcrfubijdtur,ndturd^nbsp;lent ad rem aliqua hominis aptitudinë, eitisq^ propen/iorem applicationênbsp;cumfiicilitatez:,'exceUentiaabei[dem fteÜis idipfum fignificdntibtis tribui, cjuu optimè fùcrint in natiuitatibus coUocdtie. Nelt;jj c«im fine nnximonbsp;fit cceli fàuore aut hoftilitdte,ut iHe in difdpUnis aut in rc bellica,alius in ßnbsp;cultatibiKalijs admirabiliterexcellât, hicuerô abieda c^uadam torpefeatnbsp;ignauia,utpote ndturali benefido deftitutus. E-tenim qua fit d Marte uirilinbsp;tM,ßuirtlis hominis inffedafitgenitura, plané apparebitMartern in prinbsp;tnarijscoeli locis, atqi in fignis conuenientibus,fiue in altitudinc [ua ai alinbsp;qua etiam ßuorabili coniundione,aut affgt;edu effe coUocatum. item fi intelligentes funtaMercurio, inffeda intelligentis hominis natiuitatc, ipfanbsp;nobis nataiitia figur£ confiitutio indicabit àftgnis locis q; propitÿs, Mernbsp;curij adeffe priefidium, quibus ipfe in locis cum maieftate quadam pote-flatisfute prlt;efit. Experti prodimus, quiMercurium in Geminis in domonbsp;tertia coUocatum habuit.atq^ à Sole remotum, euaftjfe clarifiimu in Uterisnbsp;ac ingenij fui uiribus, aßidua^ ledione abfc^ multa preeceptorum operanbsp;confequutum,ut ZT philofophiam, ey afirologia optimè teneret. Ztenintnbsp;Viercurius in tertiagenitur£domopofitus,in fuis pr^fertim fignis,ftànbsp;nuUo impugnetur, fitq; à Sole remotior, admirandum prxbet nato Ingenium , ut quds ad artes eum naturaliter impeUit, lUas non modàfidlè di-feat ,f:d multa quoq; per fe natus ipfe inueniat, cundaq; qu£ ad eas quasnbsp;fequitur artes pertineant, ingenij fui filidtate (y cità,ey fidlè confequa-tur. idë ey de ftellis reliquis dicendti, Sed quod definguUs dicimus hominbsp;nibus,dffirmarietiâde populis redèpotefi. SiqiiidemAthenienfesmirtinbsp;inmoduni ßiere literarum fludiofi, Ldccd£monij uerô contra. Syros auanbsp;vos efficit frigida Saturni flella : at uiolentus Martis ardor Gaüos floUdosnbsp;atijs inconfultos reddit ; ut h£c ipfa cœli ac fteUarim uis etiam nationtbasnbsp;imperare uideatur: quod cur ita fit uideamus. Mcnr hominis, qutq; intelnbsp;tedus didtur,fenfibus perinde ac miniftris utitur, ey quicquid agit,per ilnbsp;lorum minifierium ac ßmulatum agit, n ea qu£oculis cernuntur,auribMnbsp;concipiuntur,naribHs, lingua, tadioneq; fentiuntur,fibi oblata difiinguitznbsp;quorum

IN CENTVM PTOr. SENT. LIB« I. 9 QuorumetiamcdufMquterit,^uibutinuent^ âcijtreâèiudicdt. Qtioarnbsp;M. uii cii,qit£ phantaßadicitur,quiemeptaculiimeftjcttanquäpenuco^nbsp;YUim omtiiti qu£ fenfut condpiuttt,iilt;i inteUeilum qute coceptt tmnsßrt,nbsp;tim/i uifa,tum fimulacrd dicuntur à. noßrii,Gr£ä uocant «pavrao-^al«.nbsp;Sed qiium fenfutad phMtaßton, boccfi ad imaginarM uim: ßc enmi appelnbsp;lare placet ; imaginaria ad intelleâitm atq; ad animum concepta tranf mitnbsp;tat,ipfa quidem maginaria abhumoribus mouetur,celcriui tarnen aut tarnbsp;dim, acutius aut hebetim, pro humoru qualitate ac natura : qui licet quatuor ßnt,inßnitas tarnen at(^ incomprehenfa mixturax habent. Porrö hunbsp;mores ipß elementorivm naturat,è quibus confiant,fequuntur,qu£ ccelefiinbsp;i motu,corporibui^ qute ccelo firuntur,alßci tnanißfiwn efi. Tales itaq^nbsp;cuiuß^ infiinäus atque commotionesßint, quales ab humoribm, è quibuinbsp;contpaâus e/l, excitantur. igitur tjuumpigus metum, cdor ßducüm gi-gnat, Mars calorem impellens, animos fielt: saturnus ßigm cohibens, amp;nbsp;animwm cohibebit, Etillum quidem imaginaria excitabit ad uirilitatem,nbsp;ad liberalitatcm, ad elstionem, ad libertatcm,qult;e caloris funt : hunc uerànbsp;ad ignauiam, ad auaritiam,ad humilitatem,ad ßinulationein,qujeßigorisnbsp;ßunt. Atq; hoc quidem paiilo,cr uia hac, planellt;e uires in nobis fuas exernbsp;cent, aas naturie contotiones, ctquot; planetarum, ut ita dixerim, influentias,nbsp;motus quoq; uoluntarij plerunq; fequuntur, Qr qui inßinäus erat,appli-catioq; naturalis,adio aut elcilto efßcitur uoluntaria, Atq; utißeUarutnnbsp;teperamenta multiplicia funt,fic ipforil quoq; humorit multipliées mixtunbsp;fte, Quibusèrebush£Ctantaexifiitingeniorumdiuerßtas,totq;uariasnbsp;ad res animorti applicationes,ut quad inßngulis uidemus hotninibus, ui-deamus er in nalionibus. Nanq; ut uis htecMarium bellica;, Cicerone orlt;tnbsp;toriie fiudioßimficit: fic A thenienfes ad literas, Romanos magis ad armonbsp;rum exercitationem excitauit. Quasad res patrij tnores,leges inßituta^nbsp;multiim etiam confirunt. Itt omniautem bochbro planctasnunquam ,fednbsp;afieresfemperPtolemieusnominauit: quanquäaßeresßilumplanetas in-telligi uult,quem nos in his conuertendis fequuti f umus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtemonu-

ijfißi’fan alienum non efi iutquum fteüam leger is, niß fixam addideri-mus, planetam mteUigas,

P T O L E M AE V S. 1111.

Anima ad cognirione apta, ueri plus aflequitur, q qui fupremum in modum fe in feientia exercuit»

PONTANVS.

quot;Eta fieUarum munere,e^ arerum cœliperitiapradiHionemefiefupe «w efi ofienfium. Quando autem imitatrix naturie efi arSfdubitandum nSnbsp;c

to TOY, PON TANT COMMENT.

eß,quin ndturie ipfua prim.eftnt p.trtet tid prifdiccndi ucritdtem,et ^uod dMturd infityuirium pleruiiq; cffc mniorum, quitn quod ab arte. Jtaqitenbsp;fl in qu^ßionefit, nattiralis'nc uii,anßudiu/m eognitionisatque do{irinlt;enbsp;plus adprtedicendivm confrat,primie partes eonccdetidtefuntuaturce. Si-quide anima à ßellis concitata ea fentit ex fc,qu£ ab ipfis ßeüis fignificata»nbsp;ars quodammodo mendicare uideatur:et quod fupcrius de po'etts cß diilti,nbsp;prima in mathematico ut in pocta ingenij uis eß,naturalisqiaptitudo,quanbsp;deficiënte ars ip fa manca uideatur. Ciuum enim qu£ à natura infunt perßnbsp;cere ars foleat,frußraßudio nitimur,ubi nullum nobis adiumentum à nar-turatributu/meß. Quartahac Ptolem£i fententia,licetipfaèfuperiorenbsp;fententia enafcatur,confirmantur tarnen etiam ilia qu£ in primo uerbo dinbsp;äafunt à nobis,de inßinilu cr concitatione naturali. iUud etiam inj}gt;iciennbsp;divm,quoduehemens uis ingenij,amp; infita à ßellis aptitude,etiam leuibusnbsp;admitticulis adiuta, magnosexfefeconattis habet, celer esq; commotionesnbsp;crad cernendum, cr ad iudicandum. uerbigratia: Q^£ dicunturfccun-daria,dubiu non eß quin fignificationes fuas habeant: nam quum fint àßelnbsp;lis excitata, propter propriasaéliones in primis corporibus fituras indinbsp;cant turn peßes, tum ficcitates, tum alia permulta, quorum quidem effe^nbsp;élus eß poßerior, ipft uerô qua fi qu£dam funt eoru figna. H£C igitur fe-quuta ingenij uis,ac ncduralis iüa, de qua diélîi eß, aptitudo, er tanquamnbsp;tteßigjjs quibufdam inh£rens ea fentit, præuidet^ fuo illo inßinäu, infi^nbsp;taq^ à natura fagacitate impulfa, qu£ ars ipfa aut minime,aut certè quam^nbsp;dificilimèaffequatur: fiquident naturd pauàoribus, ars pluribus indiget,nbsp;Quamobrem fiteamur oportet, ingeniofum homme gt; er à natura bene innbsp;ftitutum, ueri plus, hoc eß maiorem rerum cognitionem,ingenio,dum il~nbsp;ludexerceat, ajfeqiii,qudm qui multo ftudio adfummam perueneritdifeinbsp;plinam. C3ji£ fententia quoniam artes quoque,ac difeipUnas plane omnesnbsp;compleétiuidetur,ficquidemfentiendum eß, quiphilofophi£, quiiuricinbsp;uili, quipo'étic£dontoperam, quideniq; fitcultatibus alijsßudent, eos ernbsp;ficilius er citius omnia confecuturos, qu£ artisfu£fiierint,fi naturali benbsp;neficio adiuuentur, quam qui répugnante quodämodo natura,licet multonbsp;ßudio ad iUa peruenire conantur. In Ulis enim exiguus etiam ufus, exercinbsp;tatioq; mediocris maiores profiélus adducit, quam in ijs maior eruditiotnbsp;fummis etiam uigilijs coparata. Ncq; tarnen hoc ita intelligendum eß, utnbsp;natura non fit ufuatq; exercitatione etiamulta confirmanda.fed ut ßerilisnbsp;dger licet fepiusfubadliis, nunqud uberis agri, fi is quoq; fokrtem colonienbsp;l}abuerit,filicitatcmaffequctur: fic hebetis hominis quamuis diligensßunbsp;dtum ac cura,nunquam ingcniofi hominis, fiis fibi no defiterit,laudesatqinbsp;exceßentiam adaquabit, iBi enim euaderefolent quamclarifiimi,quibusinbsp;natura

IN CENTVM PTOL. SENT. LTB'. I. lt;t (tdlurd guum excellent ingeniu datti fit,illud hebefcerc non patiuntur,connbsp;ßtendumq^efl, ndturam in pleri/lt;J; drte potentiore ejje, guodficüè appdnbsp;res hurndnas conßderdnti, Ndncfi^ut de poetis exempla trddumM.adonbsp;iefcentulos quofddm uidemus tenui doilrindpreedttos, mdximis tarnen innbsp;genij uiribus ddiutosiuerfui egregiosßcere, quunt ij qui in eaßcultate conbsp;fenucre,uix ajfccuti ftntutuerßficentur. Etquum tn italia etiäIßontefudnbsp;nafcantur uites, eas qusmuis msgno cultu operdq; adhibita alere Cimbrinbsp;cits dger nequit. Hoc eft igitur quod tiordtius prteapit:

Tu nihil inuitd dices,ßciesq; Minerud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alq^ ut virgiliuf inquit:

Nec «f ro tf rr^e firrc omnes omnid poftunt. Qjtdnquam dutem in omnibus turn drtibus,tumdiftip[inis inf itdd ndturd uis fdnè multu poteft,nbsp;flurimu tarnen infùturis pradicendis uis hlt;ecpcüet,quodinartibus confinbsp;iium ratioc^, et ipfaexercitatio maximum adiumentuafferunt, Atin ftttttnbsp;ris diuinandis, q,eduis d coelo tndgis,q dbarteproficifcitur, natalis coelinbsp;conftitutio plurimu Udlct. Qtiindo confiliu diuturniorq; cogitdtio, dc rerum penfttatio, quod in ftiretibus dcßnaticis fecus eft, naturales impedirenbsp;oommotiones folet. Qwod autem ad tralationem ipfam attinet, ne d grlt;econbsp;uerbo difcederem,dnmdm dixi-.quod dccipific uolo,ut anintte uis inteHigdnbsp;tured per qua fentimus,intelligimus,cogitdmus, dtq; ad rerum cognitionenbsp;fdentiamq; pedetentim progrediendo peruenmus.Animu maiores noftrinbsp;dixerunt. Et quit anima habere etiä pecudes dicerent, folis hominibus aninbsp;•tnit,deimunere atqfconceffu datuarbitrabantur. iUa inquä uis poteftasqtnbsp;per quam fentimus intelligimus^, atq; cogitamus, cr mens cr inteUefiusnbsp;dicitur,quo qut acutiore acrioreq; prlt;editus eft,ingcniofus dicituriutlice-at hie dicere,dnimäad ccignitionë aptam,id eft ingeniofum homme,atq; dgt;nbsp;natura ad cognitioné, atq; ad yviaa-ip, utgrace dicitur,aptum natumq;,nbsp;ïongè uerius perfefiitura fentire atq; uaticinari,q qui arte longaq; exercinbsp;tdtione,dc doârinaetiäfummafrétasfùturaprædicit. inde entm mgenitinbsp;didum eft,q, à natura ingenitu infit : quanquä tum agri,tum loci ingeniu,nbsp;id eft naturam, licentia quadam loquendi dicim us.

PTOLEMAEVS. V.

Poteft qui feiens eft,multos ftellarS effetftus auer tere, quan do naturam earum nouerit, ac feipfumnbsp;ante illorum euentum præparare.

PONTANVS.

QÿKfM elementa ipfa inuicem conuertanturtneceffre eftut corpora quo-quenoftra,qu£cx tUis conftdnt,alternasimmutationesfufcipidnt. dnod ft terra in aërem t ranfit, quanto erit frcilias, adhibita diligenti opera ,¦nbsp;c a

n ÎOV. PONTANI COMMENT.

torporum »oftrorum gualitatef, hoc efi cdliium fi-igii}o,ß-igidMn calii» tempcrdre, ijuod mcdicorîi opiu çyfiudiwm eft^Ciuutn itaq; eotnpaâio»nbsp;neicorporum, cftuq; hodie dicuntur complexionet, incrementum dc de-trimentum fufcipere dptic fint, zy ([uod cdlidumejl trdnfiredd fi-igidwmnbsp;^uedt, nimirum poteritcdlidandturaddhibitts /rigidû temperdri, dc fiic~nbsp;cd humidii, humidd item ficcis : quod art, curd diligenti ddhibita, proculnbsp;dubio prælîdbit, ipfd rerum non rcpugndnte ndturd. (^uocircdfiob mimtnbsp;cem Mdrtis dlfieâum cognitiifit dftrologo,exfud ipfiiu geniturd,dtclue exnbsp;anni conuerfione fire, ut indrdentiore! fibres'mcidat, poteritfolerti me-dicorum opéra, ante prouifi,fibres ttel omnino duerti,ucl magna filtern ènbsp;parte leniri. namquum fibrem illam excitatum iriènimiocaloreinteUe-xerit, filers medicui, cibis potionibusq; fiigidioribus diutiut adhibitis,ciinbsp;îorcm illtim moderabiturtcluo modificato, urensiüd Martis uis.quum innbsp;humeâo ïncendi nequeat,uel omnino extinguatur,uel magna ex parte fi-detur oportet. Item fi hofticus Sdtumi afieâus perniciofis humores exânbsp;tdturus inteüigdtur,idci; peratram bilem,hoc efi melancholidm,eucnturunbsp;appdreat,poterit prudens medicusaridum fiigidumq} humorem, hume-âis calidis^; ,modo mcnfiraq-ddhibita,têperare. A tq; hlt;ecquidemauernbsp;fio non in ijsfilùm qu£ ad morbos pertinent, uerùm in euitandis quoi]uenbsp;autleniendis humants cafibusmomentimultum habet. Ndm fiprouifuntnbsp;fitnaufidgium, poterità marifluminibus^: fi uulnus, d contentionibus dtnbsp;pugnacontinere: fiMars uulnus pcéîori minitetur,tborace lorica^ teäusnbsp;incedere : qua ratione in cSfirendis cum hefte manibus uulnera euitariftenbsp;piftimefileant. Etenim in caftbus quibufddm,licetpericulu euitari omnino nequeatfddmnu certèprohibert aut omnino,aut magna è parte filetfii-quidem mucro thoraceprohibituspeâus rdro pénétrât. Quoniam autentnbsp;no omnia uinci prudentia pofjunt,idcirco Ptolcmieus dixit multos fteüarunbsp;rffcâus duerti poffè. Non poftè uerô omnia fiperari qua aftellis fignificenbsp;turtum alias ftepißime gt; tum nuper docuit tanta in ora Tarentina er Cronbsp;tonienßcoeli ficcitas, ut non armentafolùm ftti cneüa dicantur, fid coloninbsp;tarn cceperint aliö immigrare, quum putei, fintesq; exaruerint,nbsp;nbsp;nbsp;pabu

la figetesq} deficeritit, aere decimum iam menfim nullos imbres mitten-te. duamobre quando auerti prudentia cunäa ncqueunt,reilè Ptolemaut fubiunxit.po/fr inflituere fif ; ad ea tolerdndd,qu£ euenturdfint acerba etnbsp;grauid. qu£ enim prouifa fint, minus ladunt: repentina uero afft cere granbsp;uius filent. Ergo coelimin£,utfirnes,id eft annon£ caritas-.ac utilus ege-ßds,ut bellum,ut alia permultadiligcnter prouifanbsp;nbsp;nbsp;cauta,neccffie eft mul

to minus offendant. Atq^ hicquidemeftfiuilus,quiexceeleftiumfignifictt tionii (ognitiontgt;cum maximd ttii utilitate perapiturt ißudhoc loco monbsp;nuiffc

IN CENTVM PTOL. SENT. EIB. I. B fiuilfekilorcmuolumus,qu(egr£ceeß ivi^yamp;a, nof0'elj-(ätim,Cf’nbsp;uim, C^o()erationcm,dâioncmg; folerediccrc:cxpreßiu{ tumen e^cdcittnbsp;^iütur : quo tierbo ufum fepißjme uidemus lultumMdtertiMtt, cceleftiuntnbsp;ftfiptorem pldne dccurdtum dc diligentem,

FT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VS. VJ. '

Tunc dierum prodeft ÔChorarum eled/o,quum tempus â geniiura bene conftitutû eft. Si cnim connbsp;trarium eft, nequaquam profecerit; quamuisbosnbsp;num fortafle exitum refpexeriu

PONTANVS.

Eli caîi part quæ bora natiuitatit fupra terras dfcendit,unded,noftrit gppellatur Ascendent, Grifci u^oo'hotto}) uocant: ea mqudm call parr,nbsp;id eft, primus cœlcftis conftitutionis dcfigurée locus, principiu zs- tdnquSnbsp;radix eft omnium quie nato uoluendis dnnis ftnt euentura, ut fi quit com-plicdtum fimemexpltcetcomnisenim ittd ad finemufej} explicdtio, ab ipfonbsp;explieandi principio ortum,cr conftqucndi fericmducit:quiecunlt;J} dutemnbsp;ad finem contendunt, ed fuis proftdd pr'mcipi/s, per media, quibus eft dinbsp;finem uid, contendunt : nihil uero buiufmodifit acafu, fed ordiste conftdtnbsp;fuo. Quum itdcf; nihil fit ccelo mdgis ordmatum, generdtio dutem dtquenbsp;corruptio,ut phyftci confentiunt,fit a coeli motu, fdtis conftdt, quxgene^nbsp;Tdtd funtfud per media od corruptionem, id eft, ad exitum ftnemq; conteitnbsp;dere. Quum an tern corruptio non uno fiat modo, necex caufa una,necelfi;nbsp;eft media ip fa tdlia quidem cff'e,qu£fini, id eft corruptioni, conueniat-.quienbsp;fi cum fine conueniunt,quu eadem ipfa media pnt,perqu£ ad finem eatur»nbsp;non eruntab ipfo principio difiidentia, quando ab eoferiemac progreßietnbsp;nem trahunt, quod effieneceftc eft, fiquidemordmeconftantactempore.nbsp;Quamobremfiturorum feries in hominis uitd,quodcum horanatiuita-tis connexionem ac complicdtionem habedt,dtqi ab lüa explicari incipiat,nbsp;reilè dicitur, elediones dierum horartimq^ utiles efie, ubicumgeniturdnbsp;conuenerint:re£iè reprehenduntur, qui nulla genituræratione habita, fonbsp;lamfequdntur eleélionem. Etenim in arbonbus inferendis quanqs arborenbsp;ex quaqs arbore infitionis periti minimè inferunt, fedqult;e naturalem in~nbsp;ter fe conuenientiam habeant; necomnibus corparibus omnia alimenta conbsp;ucniunt, aut idem morbis omnibus remedium eft. Qjtocirca quigerendisnbsp;rebus initiumd dierum atq; horarum eleilioneauft)icantur,inftgt;Kereantenbsp;omnia dcbent, quee fùerit in hora natiuitatis fteHarum figuratio, quifitutnbsp;atc^ fignificdtio, quie feries decemendi per loca fingula, qui fignificatoretnbsp;lt;^ales,quomod9(tiam coftocati, quid portendai:ttriangula,id eft trP-

Ï4 lOr. PONTANI COMMENT.

plicitdtes, dtque edrum doming quid mortm dator, quis artis, dignitdlih honoris mcigifterij^;,ciuis item geniturie dominus, cf cjuimfitcommodenbsp;coUocatus in figura, fortunie etiam pars cum primis confideranda,0' donbsp;minus loei eius, ajfieilusqi planetarum. Qjtibus poftea in unum coUatiSjnbsp;ertanquam temperatis,firendum eftdenatiuita fèrtunisq; iudiciivm,ui-dendumq; non folùm à quibus flellis,atq; 4 quo cœli loco quid aut quantiinbsp;fît ^erandum,fed quo etiam tempore: annuarum quoq; conuerfionum dinbsp;ligens ratio habenda. QUiC omnia ubi confiiterint, critcq- ßeUarumaccoe-lifiiuor per/fiefius, turn eleéliones ipfte nimirum profitturie uidentur. Swtnbsp;natiuitas ipfa nileiufmodiß)erandumfuaferit,inanis erit eleélio: utfi quisnbsp;homini in ultima fieneëlute conftituto, ac uirtbus deftdo, arma ad pugnannbsp;dum ajfabre/iäa paret, qult;£ iuueni conueniant. Quid aute inanius quantnbsp;cui nuUa in religione dignitas'agenitura promiffa fit, eum diem horamq;nbsp;eligere fufeipiendiadPontificëitinerispro facerdotio impetradof Quinnbsp;etiam quum à cælo tempora ipfadecernantur,quibus quid fit euenturü,etnbsp;hi£c quoqi expeëlanda fiunt :poma nanq; turn luuant, quum fiant matura:nbsp;ateji ut tempora ipfia confienhanni planetarum obfieruandifunt,cr ad quenbsp;planetà annus ille,in quo fit eleélio,iam peruenerit. t^uperfiimiliaris quinbsp;dam meus annuæfua; reuolutionis figuram ad mathematicum detulit,qult;enbsp;Solem afiendentis dominum habebat in coeli medio,partemq; fbrtunte be-tte coUocatam : is mathematicus fire afifieuerauit, uti natus lUe eo anno metnbsp;Ximo aliquo bonoà principe aficeretur: earn enim reuolutioncm magnifinbsp;cam cr regalem ejje,acnato lüicxceUcntcm aliquam dignitatem porten-dere: hoc ego cognito uix rifum tenut,quippe quificiré nihil ci huiufimodinbsp;i genitura decernified pauca qu£dä eaq^ exilia à Sole promitti. vide quonbsp;res redijt. Vendiderat rex cafiellum quoddam homini pecuniofo,ad cuiusnbsp;poffiefiionem tradendumfiimtliaris ille miffius eß meus, is co quum uenifi-fet, fedit regio more pro tribunali, iufiitq^ caftellanos lurare in régis prinbsp;nô,deinde in domini illius ucrba,quu interim ad eius pedes populus pro-cumberet,quihonos regibus habetur: atquchocfiißo domtmt redijt. illt;eenbsp;itaq; fiit eorum omnium fiumma, qute à mathematico iHo tarn conftanternbsp;promiffa fierant. Quocirca'm eleffione fiiciendanatalitiie ftellte fibenenbsp;fehabuer'mt,omnioppreßioneob/laculoq; liberténimirum bonaaccumitnbsp;lahunt.oportet tarnen prudentem mathematicum natiuitatis fignificatio-tiescum eleilionis fiignifieationibus compararc,cr tempus quarere à na-tiuitate decretum,ut omnia fimulconucniant.Quodfi htec ipfiaita quidentnbsp;fehabuerint,ut nec conueniant,quinimmo ut natalitia ftellte oppre(fite,at-que impedit£ langueant, nihil eleâto ipfia profierit, licet filices fleUariannbsp;applicdtiones, earum'^ progrefiiones, ad dominantia cock loca, fuasq; i«nbsp;domos

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I.

xfowoj mgreffiK fe^autifuermiu: utfi quis nuptijs diem,hordmci^ duj^i-cetur,qud'Vcnui idoneum cœli locum tcnedtgt; tjud Lund dd Joucm firdtur, ctidm obferuet, utVenui dut domum fi(dm,dut figntim m ^uo exdltd-turingreffd fit.cluodO'fi commcnddri potcß^tdmen uidendum primejl,nbsp;^Udles nuptidt ndtdl^ cœli conftitutio promiferit. Fieri cnlm poteft,ut tonbsp;cm qui hdc in eletlionefeptimm eß, ßerit 'm ndtiuitdte duodecimm dutfenbsp;xtm,dut mdlè etidm ßrtundtm: quod ubi contigerit,duf^iedtio qudnttim-uis proß)erd 'mßliciteruertet.Qmnpotimduj^icdndis nuptijtndtdleß^nbsp;gnum beneßliciterq; collocdndàm eß,ut benignis rddijs à ioueVenere^nbsp;itlußretur,ut nuptiarußgnificdtorßt bene conßitutm,ut Lund prießditmtnbsp;fuum conßrdt. Sm hiec omnid conuenire fimul nequeunt, itlud certè uidennbsp;dum,ncdduerfm 'mßliciumpldnetdrum rndßtfiridtur.ïlludtibiexFtolenbsp;nttei fententidaffirmdre non dubitem.ßturpes dtq; 'mßlicesnuptidsndtd-lis cali conßitutioportenderitfiußrd hordtn ztr dient eligi,ßuflrdßlicesnbsp;fielldrum dßeilm quteri, ßußrd pldnetdrum dinicdt coniundiones expe^nbsp;üdri. NfÇ; c«f»î drbor retorridd, qudmuis uiridem dc udlentëgemmdntnbsp;inferdf, dut recipit,dut receptdm diutim dlit. Atubihoneßdißlicesq^ nu-ptidi geniturd promiferit, boniq^ eleëîio dußicij ßerit, credibile eß nonnbsp;pdruum 'mde ddiumentum ndtdli bono dccejjurum. Sm feem ut dixi, licetnbsp;eiufmodidußicdtio fubbldndiri uidedtur, pdrui tdmen fitturd eß momëti,nbsp;ut Idnguenti corpori,cr 'm mortem idm incl'mdnti,ddbibitd fimentd q'ud^nbsp;uii dliqudntulum iuuent^qudmuis nonnihUßei dff^erdnt,nihil tdndem pronbsp;ficiunt. Ciuod fi geniturd ipfid 'mßlix 'mfäußdq- ncqudqudmßerit,imbecilnbsp;lior tdmen conßrendis bonis uidedtur,ljgt;erdndtvmeßfirmitdtis dcpricfi-dij dliquid filici ex dußicdtione eoUdtltm iri. Ndw corpord mbecillio-rdfumptis melioribm cibis confirmdntur,non tdmen ut uires mdiores,fitnbsp;prd^ corporis ipfim ndturdm dccipidnt. Sf d dd ipforum uerborum Ftolenbsp;miei mterpretdtionem rededmm, qult;e quidem eß huiufmodi, Eleäio die-rum amp; hordrum tune utilis ßiturd eß, quum dduenit tempm, ipfdq; tem~nbsp;poris opportunité, qudm geniturte configurdtio, ßetldrumq; genitdlitmtnbsp;efficdcid promittebdt, ut figurd quidem genituræ cu eleäionis figurd con~nbsp;uenidtgt; Fecit dutem mentionem primo de dier um eleëlione, poß etidm honbsp;rdrum; quonidm m quibufddm eleëlionibm fdtis eß diem eligere, quoLu^nbsp;nd coniungitur pldnehe dccommoddto negocijs,pro quibm eleiliofit, dutnbsp;pldnetd ipfe domicilium fuum, dut dltitudmis fiiiefignum 'mgreditur, dutnbsp;ddßlicem dliquem djficüum peruenit. Alibi uero fdtis non eß,dientnbsp;folùmeligere, nifihordmquoqueeligds, dcccelitotim figurdmconßitu-primdriisq^; 'm locis pldneté, er cdrd'mes ßdtuM : dd hteccdrdinum,nbsp;acrerum fignificdtores bene ßlieiterque eoüoees, inqud tdmen fkdîi-

l6 lOV. PONTANI comment, cniifigurdftdtucnddficUisqi at^} cdrdMbu^ féliciter colloatndis,itlud i«nbsp;pritnif uidendum efl, ut perj^eéld natdli configurdtione, injfiiciiis non fo-lùm ,fld genitura nato iHi prontiffum efl iUud, pro ipto cleHio (ufcipitur,nbsp;uerumetid ft tempus ipfumpritfldndipromifliittm aduenit: fniuideaUjsnbsp;ftdtim in ipfli iuuenta bona promittuntur à ccelo, alijs dd ukimdm fcneättnbsp;tern. Quocircd têporis 4 ccelo conflituti rdtio in primis habendd efl. Mennbsp;dicdrunt multi in ddolefcentid,lt;luos pofled feneflus locupletißimof reddinbsp;dit: (juin etidm obfcurißimis quibufddm homunaonibm contigit in Ponti^nbsp;fîcesmdximoseuddere, Itdqs fl tempus i coelo prlt;eflitutunondumddue~nbsp;nit, nihilprofùeritfllicêeleîlioncfèciffe, Qudmobrem duo htecdttendennbsp;d4 uidentur: dlterum,fl d cœlo eiufmodi res promittitur: dlterum,fl prtc-ftdndi promißi tempus dduenerit: etfitempus promißi ipfius dduenire nenbsp;^uit, fl 4 calo bonum ipfum initlo promiffim non fùerit. Quô d fl contrd-riunt fùerit, hocefl, ut tempus iüud, temporisq; opportunitds 4 calo de-cretd nondum dduenerit, eleüio ip[d qudmuis benignd,nihil omnino profènbsp;cerit. EtenimflirpemquitntumuK udlentem, fl tempore non fuopdiigdStnbsp;hdud multi pôfldreflct: ^fernen non fud tempcfldtefulcis dc terrée, ctidnbsp;diligentiflimècult^e, commiflivm, nuUum colono profliluin afferet : ddeônbsp;in rebus ipflstempus expcâdndum dtq; obferudndum efl, quod ubiobfer~nbsp;Udtil no ßterit in eleilione fufcipiendd iuxtd genitur£ conflitutioné,frufirdnbsp;quïs eliget, qudmuis bonum exitum reflgt;exerit,cœlHm^ de pldnetds ipfosnbsp;itdineleilionefldtuerit, utfteUte totdq^ ipfdconfigurdtio benignum defilinbsp;cem exitumreifufcipiendiepoUicedntur. Quôddutemdicit,firtdjjc,uultnbsp;innucre, no putdre fe dliquem ßiluru fignrdm eleilionis prêter genituriCnbsp;conflitutionê; tdmenfl fôrtdflefrcerit,i^rmdt eufiuflrd omnino ficiffe,

PTOLEMAEVS. VII.

No poteftquifpiâftellarïï mfxturas gcipere, tiifî naturaleis prius difFerêtias mixturasep cognouerit»

PONTANVS.

Vrîmo nobis uerbo decldrduitPtolemlt;eus,uerfdrimdthemdticu infùlu ris prtedicendis, Oquot; quidemgenerdliter, duplicemq; ef/e diuindtionem donbsp;cuit. Secundo, inßriord corpord ceeli Gr fleUdrum motus, dc ndturdsfe-qui,nequis udndm opindreturmdthemdticorumpriediâionem,quied ccenbsp;lo fleUiseß dcduceretur. Tertio trddidit,uehementesdnimoriimdpplicd-tiones, gt infltdm d ndturd dd res dliquds propenfionem proficifli d flel-lis, dtq; d mdgnd dlicuius cdrum in ndiiuitdtibus dutoritdte dc uiribus, utnbsp;nonfolttm in rebus dli/s compofitis mixtisq;,fed in homine ctid ipfo oflennbsp;dcretGfc^lMn c^fielldsuiresfudsexercere.Adhtecquumquteripoflet,nbsp;drs'neda

IN CENTVM PTOL. SENT. LÏB.' I. 17 ^rs’neatij; eruditio,an uis nttturalis atg; ißetlit infita,pltti ad diuittdtio-nei»,adl cientids ,atq; ad ßcultates dlidi poßeret, i« quarto hiec explica-t*it. Et quid quteri item poterdt,qute foret utiîitas hominu generi ex prlt;edinbsp;äione,fiiturorumq} cognitione,docuit i« quinto, multd mdld qu^ à ßeßisnbsp;portendantur, ubicognitapriuifint, auertipofje. Quoniam uero reruinnbsp;futurdrum feri« qu£ddm effet atq; conexio,aufigt;icutione!q;,quds nunc uonbsp;cant eleil[ones,dndtiuitdce defluerent,uerbo fuperiori dperuit,qudndo u-tills füturd effet eleilio. 1» boc dutem de quo nunc agitur uerbo, quid dtfjinbsp;tileuideretur, quumfteÜ£ tam fint à nobis rcmot£, qua uii aäiones mo^nbsp;resqi hominum,qui rdtione prtcditi e/fent,temperdrent,docet aßrologumnbsp;ea quæ deflellistrdddt,ad phyficds debere rdtiones accommodare, nee pofnbsp;fe aliter reâè ludicare. Ex ^«o palàm fit,qu£flellte 'm nobis agdnt,ea na-turahter agere : quando earum eß dugere,imm'muere, incenderc, fedare»nbsp;acuere,obtundcre hu/mores qualitatesq-,ex quibus conßamus, ex quarimtnbsp;tnotu atq} cffeâione excitentur in nobis ir£,ctipiditdtes, utfa, qu£ duuturnbsp;phdntdj'mdta,quos motus, mentis noßrie cogitationes,ipfe'q} etiam inteüenbsp;âuspofiea fequatur- Adremitdq;ueniamus. Satis confiât triplicemani-tn£ uim effe,eiq} tres 'mejfe,uthodie uocant, potentias, irafeendi, appetettnbsp;di,rdtione utendi,id efiuimirafcibilem,appettbilem,rationalem. Iram dpnbsp;petitionemq}, uirtutes qu£ dicuntur morales, cr cotraria eis uitidfequuitnbsp;tur. Ratio uero quanquam efi omnium magifira zir moderatrix, tarnen flt;enbsp;qu£ inteiïeâiua dicuntur uirtutes,adrationalemfolam refiruntur.S'mgunbsp;lis his potentijs finguli prtefunt planetæ: nS quôdalioru radif ijsnon mulnbsp;turn etiam confirant. Mars præefi irafeibili : ftquidem ira exifiit â fangui-de ad cor efferuefeente. Martis enim efi rubra bilis,quæ gr^cè diàtur x®nbsp;Xh : hodie tarnen in ore omnium efi cholera,qu£ apud C elf mi efi morbi genbsp;nus:z!r fanguis quidem ubi efi efferuefcentior,in choleram acuitur. !:iu^o^nbsp;circa prudens mathematicus nati genitura inffeéla, potefi tumdeiüiusmonbsp;ribus dffeâionibusq; qult;e ad iram refirantur, ex Martis coÜocatione iudinbsp;cdre: tum de morbis qui excitantur à choiera, uerbi gratia: Si natus quif.nbsp;piam afeendentem Leonern habuerit, cr 'm eoMartern aut fuos, autMer~nbsp;curij fines tenentem, nimiru iracundus erit,cr «tii rixas cotentionesq} pronbsp;cliuior ; tum propter fignum quod peâori nofiro praefi, ubi fedes efi irlt;e,nbsp;cuius etiam figni natura fèruentior efi: tum propter naturalem Martis arnbsp;dorem: quam ad rem finiwm quoq; natura plurimu confèret,fiue fint Marnbsp;tis ipfius,fiueMercunf, qui or ipferetorridus efi, motusq; concitattoris,nbsp;Q«ó J fi quadrata Martern radiatione Sol ipfe refiexerit,magna hinefietnbsp;ad iracundia accefiio, ut fi arida igni fimenta adijcias, unde natus ipfe fùtitnbsp;rw f/l à4CMn{|(w,crfc«l»ttopM,Cir turbulcntus,ç^utolens,qualis efinatib»

l8 ‘lOV, PONTANI CöHMEMT, rd cholera. Atß Mdrtem, ut diiltvin efl,in Leone conftitutum,de tertio ïunbsp;piter ßgno dtnicis rddijs temperduerit, nimirumcrird ndtitemperabi-tur, ineritq- nato iHi dnimi cju^ddm mdgnitudo, uiiq; ndturdlis dd rergcnbsp;renddf, wdgndf iHdi guident er cldrdt. Scd uidcdmus gudm hac phy/icisnbsp;rdtionihui confentidnt. Sdnguincntdfftrmdntcholer^ temperdmentitnbsp;tdngudm frenum efle, cuiies ndturte quum fit lupiter, temperdbitKdrtisnbsp;uehementiores impetui cr tdnqudm coërcebit. Ad htec Cdlidiamp; ficcifurnbsp;fumquumfit frrri, qudlis eflcholerd,dnimumtiidrsdddltdexcitdbit:nenbsp;dutem cholerd ipfd efferdtur,nbsp;nbsp;nbsp;longiuf d modo receddt, fdnguis, id efl I«

piterefliciet. idem modu^,eddemqi erit quierendi uid deveneredcMercu rio, ZSquot; pldnetis dlijs uel nocentibiM, uel iuuantibut, de quibut pofl fuo lonbsp;co dicemus. Vfc igitur de ndti moribus uerdm poßit mdthemdticus profrrrenbsp;fententid, oportet rerttm ndturie cdufdf tenedt,dnimie^ ip flux uires de po~nbsp;tefldtes cognitdihdbedtrproprietdteritem, differentids.coniugdtiones connbsp;trdrietdtesqi qudlitdtum,ipfdrumq; temperdmentdcrmixturdt,ddqudtnbsp;tumflelldrtvmdfreilux, turn cuiufry figni finguldrimiq^flelldrum qitdlitd“nbsp;tes proprietdtes^ ZT compdrdbit,et refrret. Mixture uocdmus edx, qudsnbsp;Gr£ci K^âceaii dicunt, indifferenter etidm temperdmentd, temperdtio^nbsp;nes^ uocdmus: luliux Mdterntu ubitj; mixturdx dppcEdt ; recentiores phinbsp;lofophi complexiones uocdnt ; quod uerbum quomodo in hunc fenfum re-ceptum fit ignora. Ji.t quonidm qudlitdtes,cx quibus conflamus, ut phyficinbsp;trddunt, zir plus, zir mmus fnfcipiunt, dtq; dlterdm dlterd moderdtur, hocnbsp;quoq; dd fteüds trditsfrrens, Sdturni triflitidm ctvmVeneris hildritdte ternnbsp;perdbit; ex qtid temper dtione moderdtio exiftet in ndto,eiufdem frigiditdnbsp;tern driditdtemq^ cum humeiid ztr cdlidd louis ndturd mulcebit,ftruoreMnbsp;Kdrtis zr rdbiemcontrdridVencris potefldtefeddbit, imminutum Luntenbsp;lumenMdrti fàmilidriter copuldbit : tunc enim Lundplurimu ztr humeiHonbsp;dbunddt zir frigido:qud è reî^drtis cholerd Lunte pituitd, id efl phlegmd-te temperdtur: contrd pubefeentis dut plen£ Lunte rddgs torpor é Sdturninbsp;recredbit: fiquidem tunc de Sole cdlefràd, ZT toto corpore dbeo ittuflrdtdtnbsp;humentes de cdlefrëlos d Sole rddios fuos Sdtumo refrndens, fenilem iUiusnbsp;hebetudincltd reficilldt,zy tdnqudm fruet,ut exercitdtumiSdturno ficcunbsp;frigidwm^ h timoré humenti ztr cdlido temperet,dc meldncholidm fdnguinbsp;ne moderetur. Qiu omnia rerum harum peritus commifeensnbsp;nbsp;nbsp;tempegt;-

runs, corporis etiMt ndtifrbrica qudlis fltturafit, probe inteUiget, dd hi-Idritatem'ne anad triflitidm,dd temperdntidmdnintemperdntidm,dd mdnfuetudinem dn dlfieritdtem,dd liberdlitdtem an dd duaritidm, dd tdci-turnitdtem an loqudcitdté, dd celeritatem dn cunéldtionë nati anima pronbsp;corporif qualitatibus propenftorfit fittura.-

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB, I. ff*

P T O L E M AE V S. VIII.

Sapiens anima confert coelefti operationi,qucm admodum optimus agricola arando, expurgan^nbsp;doque confert naturæ.

PONTANVS,

generi animalium eft omni ndturaliter infttd turn mdii de-clindtio.,tum boni appetitio: homo tarnen propter rationem, cuim eft par ticept,multi quàm cetera animalia O' tnala ipfa eautiiu dedinare: o bonbsp;na qult;c uidcntur,fibi adiungere commodiut poteft ; dupùci auxilioftetus,nbsp;Cf communis natur£,et proprix rationis. In exquirendis autem utiltbus,nbsp;incommodisq; rtpellendis uerfatur ea uirtits, qux â prouidendis Ulis prttnbsp;dentia nominata eß: eius eßenim utilis o 'tnutilis,reäiaepraui, ueriiténbsp;fàlftq-, cognitio atq; diftindio. Sect exqut/itd prudentiä nift multo diutur--no'qi comparari u[u neqiut: cuius ea laus c(l, utexteraru uirtutum dux hdnbsp;leaturacmagiftra. C^uod fitantaeft prudentixautoritasscuis, quantonbsp;maior debet e/fefapientix? qua nihil eft inhomine diuinius : ftqitidem hu-tnanarum diumarumq-, rcrum cognitionem habet. Quocirca ji, ut ante dinbsp;du eft, multa qux à fletHs portenduntur mala,auerti atq; euitari poffunt,nbsp;ubi ante prouifa o cognita ftierint,cur non onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^'^t ab tUis decernan

tur,antèetiam cognita, induftria confilioq- potcrut tanqua alledari prius quàm euenianti o poftquä euenere, fapienti arte confilioq^ magis ac manbsp;giscofirmariiEtenim ut prouenturusè terra fatisq^ fcmmibiis fruâus pienbsp;nioratq; uberioreffe folet, fiagricolxdiligentiacultusq^ pronaturatu-iufq; accefferit,ftc confirendaquocj^ àfteüis bona,ft faptent conftlium pritnbsp;densc^ adiunüa fit opera, ea tanquam procliuiore defluent riuo. P,cneànbsp;tnedicisrecedamus, hi non modi morbos curant, fed bonum quoq^ habititnbsp;corporis ddiuudnt,fanitatem confirmant, plur'imuwq; opera fua naturalinbsp;adiungunt robori: ad hxc o horum prxeepta funt defanitate tuenda, oquot;nbsp;agrtcolarum de annona in horreis conferuanda. Quamobrem fapiës uir,nbsp;qui rerum naturalium cognitionem habeat,qui caltftellarumq; propriasnbsp;uires teneat,qui norit quid ftellx ipfx décernant o quomodo^qiium intetnbsp;ligat quibus à fteUis yoàquo cœli loco, qua etiam ratione bona ipja ftntnbsp;iiduentu'^a,fideeffefibi noluerit,uiamaduentâtibusiUis aperiet: o poft-^nbsp;quam peruenerint,firmitatem quoque afferet : Ht ft quit aquam èfupi rio^nbsp;refit clino in hortos deriuaturus, poteft fulcum dtrigere, obftanteis lapi-pidfî remouere,purgamentaemundare,qucgt; fluentiorealueo decurratnbsp;in plantos: quin ad illarum radices fiftam altiorem fiicere, quo aqua turnnbsp;dbunddntius 'wftuat, turn diutius ibidem immoretur, uidemfapiens md-d i

20' TOT. PONTANI COMMENT; • thetnaticut filiäbui fteUarum promißis multum conßrrepoteriiipra-^nbsp;denier agendo, reâè confulendo, er hrgamflt;rc«n(f4»jç animi/jgt;em dr-te confilió^ue intendendo. Quocircd ad infitam à natura tum mail ßigant,nbsp;tum boni appetitionem, multum in utranque partem adiwmenti habet rerum caleftium proljiedioyOquot; cognitio fiiturorum : ut ^uemadmodummenbsp;dic'ma (anitatem procurât, alimenttimagricultura, ficaftrologiautili-tatem hanc hominibut fui ftudiofisprocuret affrrat. Quia uero auernbsp;tendi mali [iudium prius effet, boniadipifeendt poßerit» : fi({uidem medici pemiciofot antèhumores eijciunt,quibus poßea eieäis fanitatem connbsp;(iliant : idcirco Ptolemieus quum ante de auertendif malii monitos nor ßnbsp;ciffet,nunc docet,pojjè bonisartibus, prudentiue conftlio,aditvmentinbsp;plurimum promißis à ccelo bonis afferri: ßquidem folertes agricole ex-purgatis prius noxijsherbis,ac terre ipfius uitijs edomitis,ad fi-ugum u-bertatemplurimum conßrunt,utnonfolitm uberiores, uerumetiamplenbsp;niores, ut diHum eß, foetus proueniant: nam ars natnralibits etiam bonbsp;nis magno preftdio e/fefolet: que quit demerit, poma dégénérant,armennbsp;ta in annos hebetiorafiunt, bonisq; hominià natura datis,nift diligesad-wn{lafitinßitutio,non eß curperfiäualiquidfuo in genere poßisdiccre.

P T O L E M AE V S» IX.

Tn generatfoneateg corruptionc formæ affteiuna turàcœleftibusforinis. Idcirco qui imagines facisnbsp;unt,ijs utuntur, quumeo ftellæ ingrelTæ fuerintnbsp;obferuantes,

PONTANVS.

Vt fupra eß diilum,ut^ inter phyficos conßat,generationis corrupti-'tmis^ caufa eß motus : er hieprimum quidem ipfe fibi materiam cociliat, quam conciliatam poßea inßrmet. rieinde(quia motus ipfe nunquam connbsp;fißit,ac nunc adfexangula quadrangulaq;, nunc ad triangula atq; oppoßnbsp;ta pergit, ac demum m feipfu/m,id eß, unde coepihredit^neceffe eß qualiténbsp;tes,que infunt materie, nunc exerefeere atq^ impleri,nHC imminui,donecnbsp;tn exceffum atq; exuperantiä abeant aliquam.ex qua interitus ipfefequa-tur. Quare ftcoeltim eßquodmateriaminßrmattoniapparat, erit proßnbsp;{io materia ipfa ruiis atque inßrmis:fecus enim nequaquam apta effet a-liam atq^ aliamßrmam fufeipere, ficuti quodgraue eß, uti fupema petat,nbsp;inßitui nunquam poteßmeq; enim lingua ft certwm à natura inditum habenbsp;retfaporem, alium quam quehaberet, fufeipereipfapoffet,quum tameifnbsp;ob infitam ftbi uim nullum fitfaporis genus, quodnon etiam dißiniie fen-twt, Eodf« modo amp; materia quam ßt inßrmis,admotasßrmas biduerenbsp;aptatß.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. J. IX iptd e/l. ^11 igitur cali cccleftium^ corporum iti ßrmdre ‘.mm fi eltmcn^nbsp;tiris ntiteri^ primdrid inßrmdtio non eß, er cß dlicunde, ut lt;juidi nt eft^nbsp;trit profiaà à cœlo,d quo tlementd ipfd cientur amp;' dd dgendum,c^ dd pdnbsp;tiendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut in ipfd mdterid uis meß dptitudoq;,tariAi i ictloßrmdt

ttcdpiendi, ficuicißim calo ßcllisq-, uii ineß illdf inprimendi. Vt^; brfc qudm lUd mdterid mdgis dptd eß, hdnc qudm iUdm ßrmum ddmittere, ficnbsp;hxc qudm ilia cceli pdrs ßeUdq^, hdnc qudm iÜdmßrmS dptior eß eßßgid-rf : quo«! ni eßet, ßecies ipfte rerum conßfe eßent. At in coclo ßatutdfuntnbsp;omnid: [ecus enim homocerui ndßerentur er equipdßeret, Eddem rurfutnbsp;eß corrumpendi uid rdtio^. Quocircd ndturdlißime diiHtt eß d Ptolemieotnbsp;er in generdndo,nbsp;nbsp;nbsp;in corrumpendo rerum inßriorü ßrmds cceleßiiut

dßrmis dfßci. N« «cro quæßbulofe trdditd funt à poétif, ndturdli rd-^ tione cdret, Arietem,Tdurttm, Geminof,Aquilam, Canern, LeoUem, Cynbsp;gnum,in ccelum transldtos, qudndo ed quie funt generis eius apud nos,djnbsp;fudcoeli ßgndreßrdntur, PducisdntednnisSdturniMdrtis^coniunäionbsp;inTduro,horridißimd hyemeßigord quum excitaßet,mdgndm buhusednbsp;tdmitdtem dttulit : er quanqudm ouis tolerandoßigori eß imbeeißior, M»nbsp;boues tarnen uehemetius peßis iUd defieuit,propter ßgnu coeleße,ad quoinbsp;terreßrisbosreßrretur, CiUieconiunäio/ißißetinAriete,nimiruminnbsp;ouesfduius graßätd eßet. I» hominttm ndtiuitdiibus quum pericula exquinbsp;runtur, ßnocens ßeUd minitetureGeminis,nimirummaltim id pro (i-gni naturdinßretur ab homine,quiimfignum iüud humanum ßt. Cuiuulnbsp;nus in cdpite minaci d planeta inßigitur, is Arietem habuit male ßrtund-tum in geniturd’.prdeß enim Aries capiti. Membroritm quoq^ cdteroruntnbsp;mala à fignis,quibus hlt;ec ipfa membraßmulantur, ftparum ßrtunatafiienbsp;rwjt in ndtiuitdte,demandrefolent. Q«oj currusobterunt, quosquadru~nbsp;pedes dilaniant, er hosmßliciagenituriefydera infeäantur, quorum ßrnbsp;mis animales hd ßrmd naturaliter fubieäd fint. Reriwn agri feriptoresnbsp;trddunt,non edi à muribui uitis eius uudx,qute nodu putata ßcrint,Lundnbsp;plenaLeonemperagrante. KeßriAlexandrinus quidam feriptor, uidißenbsp;fe hominem grauiterd fcorpiopercußum:ßatimßußeliberdtumebibitonbsp;thure contrito, in quo fcorpij calatunt fignum ßerat : aefeifeitanti fibi, innbsp;thuré ne an alio comißo aromate tarn priefentanea uis meßet, reßonfu/mnbsp;ßiße ab to qui remedium id attuleratfm fcorpij figno, quod in anulo fecitnbsp;ßrret,tdmprtefcntisuimineß'eremedij. impreßam uerè earn fcorpij figitnbsp;ramßiße in lapide iJloanuldri,afcendenteScorpio,quuLuna ibidem eßetnbsp;cardinaliter collocata. Ad fanandos itdq; fcorpij nocentes morfus impri-fnenda eße eo figno aromatica, qua hora Luna in Scorpio cardinalis inuenbsp;niretur, qud poßea untrita in aqua potanda prdberëtur, Autor eß Her

2,1 TOT. PONTANI COMMENT,

met próhiberi calculas,fi quitin duro Leonis figurdm renibus iîligdtd de^ tulerit.ijute Ctebtd fit Sole Leone tenente: dum tarnen necLuna fextam do-muma^iciat,necafcendentis fignidom'mus intueaturSaturnu/m, autàSdnbsp;turni coiundione recedat: fanari etiam morbum hune fumpto thure^quodnbsp;to figiBo effet impreffum. Laurétiut Mmiatus,ß.miliaris meus, amico fuonbsp;doloribus capitis penèquotidielaboranti,impreffa Arietis imagitte rentenbsp;medium attulit, quâcælari in aura fècit, primo A rietis gradu afeendente,nbsp;toueibi conffituto, nullis q; infèltcium ßeüarum radijt pereuffo, tmô Lunanbsp;quot;Venerecifamicemtuentibus. Qiiocircaqui figna fàcereaut imaginesuo-lunt, diethorasq; idoncdseligcredebent,caelamq; inf^icere de cœli figna,nbsp;iquibusfubieéla funtanimalia,quorumßgurMexprimant:habenddqi ««»nbsp;primis diligensratio membri eitts,de quofolicittfumus,cuifitcoelifignonbsp;dedicatii, expeâandusqi duxiliatqyis pldnetieinidfignumingreffus,necnbsp;non falutdres noxiæue configurationes, dut ipflt;e quoq^ expeddndadiminbsp;fiant, aut donecpratcrierint. Dicere autem de imaginibus de figiUis nonnbsp;eft loci huius : de quibus non ignoramus multa etiam inaniter ac fuperfli-tiofe tradita effe. Çiuoduerà ad traduilionem ipfam attinet, ubi noscon~nbsp;uertimus, qui imagines fàciunt, græcè unuuerbum eß 5oix«^fa.a.TiKoi,nbsp;^uod eß ac fl dicercmus,elementdrif:fcd hoc uerbum Utitiè quidem nequenbsp;id quod grace, neque aliud quippiam, quod ad rem banc ficiatfignificat.nbsp;Sm conuerterimus, imaginarij, uerendum eß, ne non ad imagines acßmitnbsp;iacra, fed ad mentis imagines ac fen fa perperam quit reßrat. Sunt autemnbsp;hoc tn loconbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifigiBaatq; imagines ex mixturis ad fiel

larum curfus fiiciunt, turn ad /anandos morbos, turn ad affeâus alios uel corporis,ueldnimiprocuranios:e^ SQiyjop quidem quanquam gracenbsp;fit elemen!imi,aßrologitamenpro imagine,firmaacfignoutuntur,iitnbsp;quumdicunt ovjavia 50(X'«gt; hoc eß coeleßes imagines, fiue ccelcßia fi~nbsp;gnaiwquaßgnificationebacin parteaccipiendtvmeß 5ofxjQp,Gr quodnbsp;tb codeducitur 5oixiwalt;-«ïikoç.

P T O L E M AE V S. X.

In dierum horarum cp eledionibus utere malefic cis, perinde ut opn'mus medicus ad curationem uenbsp;nenis utiair moderate.

PONTANVS.

Nfc oiMH« morbi eifdem curdnturremedijs,neceddem medicdmento^ rum omnium eß natura. Etcnim fcamonea uehementeraluum citât, quantnbsp;fißunt mala cydonia: et quibus leuioresfunt morbi,leuiora adhibcri rcmenbsp;did folent: acriora, quigrduius aff^eâi iacent: his leuid ß admoueris,nthil,nbsp;dutparum

IN CENTVM PTOt, SENT«Ll6, L *25 4at pärunt omnino proficeris: iHü ft dttuleris udlcntiordyWorhum mdgknbsp;exdcud!, Qudmobremfolertes medici in curdnddcegritudinctiim£grotinbsp;fpliui,tum morbi ndturd priuf mft/eéld, mcdicdmentiï utunturdccommonbsp;cjuin ubi optK ftierit, etidm uencnd mifcent, quèd lüdfdlutdrem dli-gt;}Udndo nim hdbere intelligdnt:lt;judndo^uidem peftilentes humores nifi ponbsp;tionibus qudmdcemmis,quiedut cdlidifiimis,dutèfi-igidiftimis teinperd-tce funt,ècorpore noncducnntur. Atquiqu£ ftigiddcdliddueuiexupe-rant, qudmuâ hurndnis corporibtis noxia fint, pro morbi tdtnen ndtura,nbsp;ubi folertis medicidcceßitoperd, fdlutdridefttciuntur. Quodin morditnbsp;quoq; philüfophidpr£cipifolet:ftquidemipfedliqudndo exceffiu mediumnbsp;efl, quod nonnunqudm inde quieritur, ubi dlids extremum conflitutum uinbsp;debitur. Itdc^ non herbis modi radicibtisq; fdlutaribusßed ijs nonnunquïnbsp;medici utuntur, qu£ per fe funt perniciofd, letdlemq^ uim hdbent:qudm e-tidm rdtionëfequentur cr mdthemdtici in eleëlionibus cdpiendis.nbsp;utilli morborumndturdmfcrutdntur, qud compcrtd, remedid qu£ condunbsp;cdnt ddhibent: fic hi rei ndturdm, qud de dgitur,dntè perftgt;icient, ed deinde perlpeëldfteÜds eligcnt, er fignd,iy domiiSiCrdftieëluiipfdmddrentnbsp;fonducentes. Vt fiquis ferendis drboribus tempus duftjicetur, Sdturnuntnbsp;Luttdmq; cum printis debet in/fticere, qudmuis mdleficü Sdturnus uim hdnbsp;bedt, itdc^ injfefld prius dgridtq; drboris ndturd, tempus du/fticdbitur,nbsp;quoSdturnus in bond coeli pdrte collocdtusfit,dftgt;icidtqi horofcopu, quentnbsp;Aqudrium dut Tdurum etiget, in quorum dlterofit etidm Lund conftitutd»nbsp;qudndoTdurusefl exdltdtioLun^, Aquarius uerô Sdturnidomicilium,nbsp;Idcirco dutem Sdturnu Lunam^ eligi ferendds dd arbores iubemus, quadnbsp;Lund maxime corporibus ijs, quic uegetabiliddicuntur,domindtur, Sdturnbsp;nusueri fationi ac ftminibus prteeft. Ciui hoftem aggredi pdrdt,in primisnbsp;debet ^Hartem alfgt;icere,eumé^ in dfcendente coUocdre: uidebit etidm ut dutnbsp;Mdrsipfefitdfcendentis dominus,dutdfalutdrifteUd, qua; fit dfcend'entisnbsp;domind,fdmilidriterdftgt;iciatur. Videndum etiam ut dominus fecund£ domus dut [it in domo ipfa pofitus, dutMdrti féliciter copuldtus,[intq} potennbsp;tesdmbo’etoppreßionibus pldnè liberi,quo alter dtrocibus rddijsfeptiminbsp;impugnet domum,dlter o(ldudm,qu£locd funt aduerfarij. Eunti in uena-tionem ftatuendus eftutdrs infeptimd, uidendumq; ut beneficd fteUd tucctnbsp;turafcendens. Citti cduereuult te/ldthcnto, ne fit irritum, eligdtSdtur-ttum,quumcrefcentisLun£rddijsirrordtur. igiturutedqu£perfelctd-lid funi,pro morbi ndturd efftciuntur medicorum ope fdlutdria: ficcrnbsp;ftoUce qu£ mdlefic£ dicuntur dtc^ imfortunantes ,fitmt fepenumero ftUcesnbsp;pro reindturd, mathemdticiq; prudentia. Atqueut medicus uenenofafd-lutdribus temperat, fic rtocentes fteU^ fdlutarium fleVdrum af^eiiibui

X4 ÎOV. PONTAMI COMMENT, *

coniunÜianibtu^; funt i mdthemdtico temperdttdte. 1« primis dutem ttdti fcniturd, cœleftiumq; decrctorum feries conftdcrandi {ft, quodfupcriufnbsp;incapicndis cleäionibui eft praceptum: multos enimn4tdlttiieftclld:,quanbsp;alioquin mdleficie iudiantur, ndiuuMt. Eorum etidm quit agenda pro-ponuntur,natura diligenter in/^icienda eft. vidend^e item ftellte qult;e tUitnbsp;dominentur: fiquidem beUis Mars prjeeft,jediftcationibufSattirnus,rebutnbsp;aUjs alij. Sin incerta geniturafiterit, poterit patris natiuitas inftgt;ici, ati^nbsp;inde quantum ars difciplina^ tulerit f vmi. Ad hiec nati ipftus mores,ailionbsp;ltesartes^conftderand£,ete^ fuosadplanetafrefirendlt;e. Stellasetiamnbsp;ipfascommiftereoportet. Etenim qui beUicis in rebus clari funt,corum a-ihonesMars bene collocatus,bogt;iisq; adiutus affteilibus dxernif.qui ft manbsp;lè conftitutus in genitura fùerit,dt^ in deiedis coeli locis pofitus, artes danbsp;refoletqu^efèrroigniq^ exerceantur. Q^circaftftbrifirrari/,ftcentu-rionis cuiufpiam fit ignota natiuitas, pro quo au/fticatio quieritur,Marsnbsp;erit confiderandus: ftquidem ars ipfa indieio eft, in illius natiuitateMartenbsp;plurimum udluifte. Merito igitur dccufandi funt, qui nuHo rerum deledunbsp;hdbito, nuUd geniturarum obferuatione adhibita, ubiq; ftellas beneftcasfenbsp;quuntur,maleftcdt negligunt: attft iUas quidem in bonis ac primary s locisnbsp;ftatuunt,hdf uero in abiedis,in quibus languefcdnt,ac tanquam torpentesnbsp;iaceant. Ptolemteus quos hodie noftri ßrtunantes aut inßrtunantes planenbsp;tasdicuntiKctAoTTOioi/ç atque kokottoiouç uocat:noseu/niinnbsp;interpretdtionefequutiiUt uerbum uerbo reddamus, beneficasdtq; male-ficas^ideftfdlutaresde nocentesftellas dicimus. Etbenefici quidemplmenbsp;tx funt lupiter devenus, maleftci ueroMars atc^ Saturnus,

PTOLEMAEVS. , XI.

Diem horam^ non ante eli'gas quàm propofîtac rei noueris qualitatem,

PONTANVS.

I» îjs qu£ ad elediones pertinent, primum hoc pr^eceptwrn traditu eft. Ut eledio ipfa natiuitati conuenidt, Secundum, ut maleficis etiam fteUis adnbsp;hibita, falutdritim temperdtione utdmur. Tertium eft,ut antequam dientnbsp;authoram aulfticeris,rei ipftus quam tibi agendam proponis,naturâ optinbsp;mènofeat :quaignordtd,eligerenequdquamredèualeds. Siquidempronbsp;rei natura tum planetie ipft, turn cceli loca figna^ autftgitanda,aut capi-endafunt, e quibus efticitur,ut in diebushorts^au^icandis dtioin prinbsp;mis confideranda fint, agenda rei qualitas,nbsp;nbsp;nbsp;eius qui agere uult natiui

tas : quorum alterum fi male fùerit obferudtum,utilis eff rßfeepta eledio ttix poterit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; agrkola priuf quamferit} turn agri ipfiut

naturamt

ÏN CENTVM PTOL. SENT. LIB. T. IÇ B4fttr4w,tet)KctMw/‘ew0JK qualitatemconßderdt. Ncq«eenim,utvirginbsp;liusiiit,terr£ßrre omneiomnia poffunt. Jtâcj; ^uttndo non omnibus funtnbsp;emniti 4 calo ftcllisci;promilJd,nccomnetpllt;tnctie ht rebus omnibus te-^nbsp;^uèinfluunt,non folùmgenefis ipftt infßncicnda eft,fed rei quttm quts agennbsp;dimfibipropofuit,quttlitiis naturuq^ penjitdndd, qudpenfitdtd c^'cogni-ta,poterit in ekHionilfUScommoddsfieUds ddmittcre,iîliscj; pro rei ip ft usnbsp;fudcj; ipfarum ndturd uti ,lt;^uo fimuï omnid conuenidnt: fiquidcm cithdrxnbsp;di ubitjudm moduldricdntionéuolunt,dntè cdntionis ip fius numéros ex~nbsp;penduntychorddsindepriftrdâdnt, ijst^uidem in locis, quie cdnticinunbsp;merit confentire hdbeunt : medicitjuotj- non dntè remedium tegroto adhinbsp;bent, qudm morbindturnm probe tenednt. idem itdqueeuenietdftrologonbsp;quod et medico,ut uterq; plurimum peccet :iüefi morbi curdndi,hic ft reinbsp;pro qud fit cleilio,ndturdm ignorauerit. Ne^j cnw« drtifix ignordtd md^nbsp;teritequdlitdte, comode appdrdreiüdm open fufceptopotefl. Conueniennbsp;teritdque Ptolem£usfententiamhdnclupenori ftdtimfiibiecit, docent ß-gnit dc pldnetis profubieâie reiqudlitateutendum effe. Etenim qui diemnbsp;equeftribus concurfionibus ftatuit, uidere debet utitund Mdrté mindciternbsp;djfiicidt, fitq;, fi fieri poterit,inKdrtis domicilio coUocdtdtdtq; in Arietenbsp;pnefertim:ndmScorpiusinfidijtdptioreft. Quidäconcurrendumegre-ditur, hordm eUget,qudlAdrsipfe ueldb orientitcdrdine exurgdt,uelddnbsp;exit medium progredidtur,qui fiVeneremijtvn loeit elcgerit,nihil digntsnbsp;ed concurfionegeret. Q^i iter fufeepturus efl,domum nondm, cr item fe~nbsp;timdm dtq; oHdudmfirtundbit ; fiqttidem nond eorum quie in itinere eueiinbsp;i«r4 fint,ftgnificdtionem hdbet ffeptimd locum indicdt, dd quern iterfufeinbsp;(titter: oiftdud uero index eft eorum, qu£ lUo fint in loco euenturd. Contrinbsp;quiperegre domumreuertitur,primdm or fecunddm tertidm firtUrtd-bit domum: quemdo dlterdloeu,dd quern regrefiio fit, indicdt: dlterd,quiinbsp;iüic poft reditumttertid, quid inipfdreuerjiotteftteuenturum.

PT OLE MAE vs. XII,

Amor odiom^ neuera eueniantiudici'a prohis bentjfiquidem minuunt maximajaugent minima*nbsp;•'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P O N T A N V S.

AtMor oJiuw^; ftuedninttefintdlfeâusfiuehominis ipftus, qui exani tnd conftdt O’ corpore,mentem d uero defleâere,rdtionemq; ip[dm Idbefiinbsp;fldre, ubi mdioret uireshdbuerint,folent. N4mnbsp;nbsp;nbsp;in coj quotdmdmus

indulgentiores fumustfiquidem pro mdgno peccdto pdululumfupplici/ ft tit eft patri; cr quos odio hdbemus,corum fupplicifs dc mdlis exdtidri uixnbsp;poftumut, bids pdßiones er in confulendo çr in iudicdndo plurimu obe/Jinbsp;c

'2-6 lOV. PONTANI COMMENT,

non e/î lt;{«t dubitet. Nim qui res publier udminifirimt, fi dmicitu fi» multaté ttc uincdntur, fieri non potefi, uti 'm commune con/uUnt. Et qittnbsp;de hominu cdpitibuf fintentids dicit,fi dffeâus hos fequdtur, iUum qudm-uisgrduiore pænd dignum, propter dmorem dut dbfilutum dimittet,dutnbsp;tongè minori, qudm quod ù lege ftdtutu efi ,fupplicio dfficiet:db hoc uerônbsp;quôd odio prlt;eceps rdpitur, pro leut peccdto etidm grduißimds pœnds e»nbsp;xiget. iidm in ijs quos dmdmus amp; gràuiord errdtd preterimus, cruir-tutes qudnqudm Uuiores, mdgnificis tarnen taudibus profequimur : con--trd indiuerfirijs leuiß'tmd peccdtdconuiciofifiimè ineeßimuf, moresquenbsp;licet /ficädtißimos de/picienter abijcimus, dtque cdfiuramus. lure igiturnbsp;Ftolemteus cduendos affeâui hos pr^ecipit cr 'm natiuitdtibut, ztr in cle-üionibus iudicandis, ne fi ex filici fteUarum coi^itutione ocium,pecunilt;ttnbsp;fupeSéxque multd promittatur}: rurfui fi ex'mfilici radidtione Idbores,nbsp;pdupertdt, grduidque pericula portendantur, odio aut amore uiâi impenbsp;. diamur^ quo minus uerds [ententias profiramus. Ci^madmodum itdquenbsp;prlt;etor,dc iudex tequust legumipfdrum perfonam 'm iudicdndo induit, fienbsp;uerus mdlhemdticus fteüds ipÇdd, dc cceïi fiat um decretdq; fequetur, 4 ennbsp;tus fignificdtionibus, dtque db drtis difciplme^ mfiitutis, ob beneuolen»nbsp;tidm, mdleuolentidm 'ne nuïïo modo recedet dut demendo tdiquid, aut ai»nbsp;dendo. Qÿdmobremm firendis Çententijs,fiaurtsqueprlt;edicendis,noitnbsp;fobim régulas qult;e fuprà pofite ßunt, firuare mathematiats debet, fed innbsp;P rim is cauebit, ne affiâibus his uiâus, bona maliue à fteüis décréta outnbsp;fignificdtd, mdiord minora ue fittura pronunciet, fiue de amico, feu de minbsp;mico indicium fitldturus- Indicium ac fententidm 'mdtfferenterdicimustnbsp;quodgriccèe/l ccTTOTÎTi.io'/j.tx: ndme^hodieafirologOudicdredicun»nbsp;tur, cr eorum prtediiiliones indicia uocantur : alibi qutmt de ftellis loqui»nbsp;mur,e:^ effeâus, esquot; décréta, o- fignifteationes ,necnon euenta pro ar»nbsp;iitrio dicimus..

PTÖLEMAEVS. XU I,

Qiium cœlcftis conftftutio quippjam fignifica« ucriCj adiutricibus ctiatn corruptiuis ftellis, hoc eftnbsp;fecundarijs utcrc«.

P O N T A N V Î,

Di/lum efi m primo uerbo oportere mathematicum figna fequi dtque (onieäuras,quodeiidm apud Ciccronemin primolibro de diuinationenbsp;Qu'mtus frater confirmât, quwm ait dugurum, a^lrologorum, quinetiamnbsp;medicotuimartem opinabiLem efre, (cnicamp;airó. que con!ifieri, zsquot; iurc qui-dem qu.(!s-

IN CENTVM PTOL. SENT. tlB. I. X? (ifW, q«i«n(io lt;3- medici, amp; agricoU, cj- nMtlt;e figm [ei^uMur, ex qui-but fùtura conifciunt : in urina enim qu£ cernantur figna, magna ex pjrnbsp;tc morbtvm indicant . Hw accédant utgili^c, horroret, pallor, Çu/piria :nbsp;permulta in oculis, in naribat, in lingua, in uorc, i« dfi;f fn tw corporitnbsp;partibus figna[entiuntur- Be urßfertina, marutmaque cœlt ftuc (ereni-tOf, fiueobfcuritat ,aut rutila innubilatio, fùturat tempe/latesdécernant. Ad hiccffluuia folßitialis,hycmffcrenj, uer pluuium, aha muinbsp;ta ( eß enim prognofitcorum magna ais) futurum fegetis prouentum indicant ; ncc uerodittturna obferaatio ratione caret. Atque utad mathe -maticos ueniamut, figna, qu,e ipß perfequuntur, funt ea quic féconda -riadicuntur, quce in dementis ipfis cernuntur,utcometa;,ut motuiternbsp;rte,utuchementiorestumpluuite, turn ßccitates, utuenti, creiutgenetic alia. Mott« igitur, progre^ionêsque codeßium corporum, qualitanbsp;tes elcmentorum, qu£ iBw fubieda font, cient, quorum poßeamutati-ones corpora or ipfa noßra fequantur. Netjue enim peßes ,frigora, lt;tri-ttonic inopia, diluuiones, exußiones fiunt, niß à caußs antegrcßis. Eténbsp;itim qutecunque fiunt, ut ab aliqua fiant caufa, neceffe eß. Qjiocirca manbsp;ihematicus,qui abaliqua cclipß, autaßettarum coniundtone,quie innbsp;aliquo ccdicardine fida eß, aut peßilenttam, aut aliud morbi genas in-dicari fentit,ßhyemeplurimos Auflros, ßuerecontinuas pluuias ,e-isqueabeifdem Auflris fundiuiderit, nadushiec ftgna, quumintelligatnbsp;futurum, ut aduentantibut caloribus humida ißa uis corrumpatur, mminbsp;rumaffirmarepoterit,multasaßcUe ßiturasagritudines,quodQrfagaxnbsp;quoque medicus featiet.. Itaque fequutus figna hiec,exijsqs coniedu-trfm capiens, quum À fecundarijs feje adiuuart intellexerit, ueras nimi-rwm fententiat proferet, mteüedis en'im caufis, habitis q; cai^arum ipfanbsp;rum fignis, à fitturis rerum euentis non decipietur. Ex quibus cfficUur,nbsp;utquemadmodum prudentes medtci non ßatim rnfficdotegrotode ißiutnbsp;tnorbo iudicant, fed ßgna prius uidere uolunt, prognoßicaq; expedant,nbsp;fic diligens cautusque mathematicus gt; i« ijs maxime qute in uniuerfum Jfienbsp;dont, ubi minaces eclipfes, aut coniundiones aident, ut pradicere ccr-,nbsp;tioraualeat, fecundariaconfiderabit: qult;e ubi und confenfcrint,uixillinbsp;relinquitur, an quad pr^efenferattde tllo habeat dubitare. Qnodideir-co dicimas, quad non femperadiuis pafiiua confentiunt. vbiwero fe-cundaria uifa fiierint, certum eß, patientium naturam füfeipiendis agettnbsp;tium ßeüarum qualitatt bus aptam effê. SttU«« autem corruptiaat, qute^nbsp;^oeleßium ßellarum décréta adiuuant,funt ea qua in elementis cum rxu-perantia, er «i quadam maiore fiant, ut ficcitatcs ,aut pluuilt;e nimi£, utnbsp;ueati diutiifs abeadem mundi parte flantes, iitcometce, ut frequentes tra-e *

2.3 lOV. PONTANI COMMENT.

ieâiones igniH,qui per aërem firuntur.utferenitdtet ttßidult;e,diuturnte'ue-innubiljtionei, qu£C[; dlid confirmutiK lïeüdrum decrctis plurimum mo menti hdbeat. in reuoluendif. mundiMnit,hoc e(i Sole Arietéingre--diente, p cceli conftittdio morbof pejïi'entidmcf; indicdnerit, propter ini^nbsp;dudm!Jldrti{Sdturni^; coHocdtionent.f^r hyenit humiddcdlida^ precefnbsp;ferit, hdc tdnqud fecundd cdufd mdthemdticnt dd pr.edieendum utetur. S«-quidem ubi cdlidam humidumq} hy ente exuperMeritgt;propter elt;tm qudtnnbsp;habcntcorrumpcndi ndturdm, ccelefliconliitutioni plurimum confèrent:nbsp;quæidcirco fecunddrid Ptolcmjitiiappeiïduit ,^Çecunddi uirethdbedntfnbsp;qudndo printd uis in ccelo ftellifq; coclefltbui mefl, fecunda inelementisnbsp;qii£db ilUs cientur.-'VocMit zr corruptiud, quad omnis elementorSexunbsp;perdntidcorruptionédddiicdt. C onfèrre dutem dtq; opituldri proptercdnbsp;dixit, quod ubi elëmentorum qudlitdtesdccidentid^ cumfieÜis ipfiicon.»nbsp;fenferint,longë udlefttiM dtq; dcritu coeleftid infladnt corpord: quocircdfenbsp;cunidd fleUdt nominduit.propterfecunddm uim iUit inptdm. SecuncLe ue-ro hd; cduflt;eprimis non femper conueniunt cdufiSiob prieteritddftcUdriintnbsp;conflitutiones. Nji« m6i pldnetdrum configurdtio prtegreffd eft, huic denbsp;qud dixi, SdturniMdrtis^ conftitutionicontrdrid, quodiüdpriui elemennbsp;td pro ndturdfud dffecerit.nèqudqudm poterit fubfecutdfidrtis Sdturniqinbsp;conflitutio,mdferidm^ fibi dduerftntem ndëld,tdntdnt dd nocendum potenbsp;ffdtem uendicdre. Sunt turnen qui ftellds hdt.id eft fecunddrid, inteUigi uénbsp;UntfleUdi, qu£ extrd zodidcum dfeptentrionemeridieq; fèrdntur, quoinbsp;uires impures uiribusflelldriim,qu£fignifèro /èruntur,hdbednt: dc fi qu£nbsp;tnipfofigniferocoUocdt^funt.pdresutres.pdresqfomniumirrddidtionetnbsp;fint. Quocircd fàlfô uidentur opinuri: quin Ptoleniduf quum dd pr^diëlionbsp;nesßciendus d fignis conieëluris^ uehementer ddiuudri muthemdticuiu.-dieet, de ijs potius fieUis præcipit, in quibus ßgnd cy tunquum notie fùturonbsp;rwm cerndtur,quds d uirium poteftutisq; fimilitudine ßeUds uocduit,quôinbsp;eceleflesftelhe prim£Cdttftequum fint, eiementd ipfd fecunda ßeÜ£,id efttnbsp;fecunda cdufe effent. Atq^ hac quidem reguld fuperiori régula reële fubij.nbsp;citurdmdthemdticis obferudndd.

P T O L E M AE V S. X1111.

Quanris in erroribus uerütur aftroIoguSjquum focus feptimus, atcß eius dominus, afflidierunu

P O N T A N V S.

Quummultd pracepiffet gt; qua muthemdticis ferudndd cenferet, iHui etidtnuddit.quod inffici dnte omnid in quaßionibtis, hoc eß interrogutio^nbsp;mhuadebcdt. Etenim fi eft dliqud coelipurs qua detur mterrogunti, er ma.nbsp;thematica

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. 1. nbsp;nbsp;nbsp;2?

rfjfwitifo fud ddbitur. Dätur dutem interrogdnti afcendeitr, nbsp;nbsp;itirf qur~-

dem, (juditdo cd call pjrs quum mouerifuprd terrds incipidt, uidetureffi cduldcuraliquis dd confulendum,id eß interrogdndum, mouedtur: eiutnbsp;^utê gui quærit interrogdtio, et guitrendi finii eô ßgt;cildt,ut id de quonbsp;certui eß,feidL Accéda à itdq^ ut ignordnt ddfcientem : ignordutid ucronbsp;CZ fcientid e regioneßbi dduerfdntur.'Ddbitur itdiji mathematico,utpotenbsp;fcicnti, loci«, qui ßt ignordntä loco oppcßtui ; opponitur dUtem dfccndettnbsp;ti occidens. ituq; occidens, id eflfeptimd coelidomia 'mßgurd conßituen-dd dditdd eß mdthemdtico, ut conßtltoris ßt primd domia,cofultißptimd.nbsp;Scio qudntos hmc mihicondtem aduerfariot, fed ueritdf priefirendd eß.nbsp;quis eß enim noßrorumAßrologorum,uiucntium dico,quinullo mathc-ntdticis loco attributo,occidentem coeli cdrd'mem,id eß feptimdm domtmt,nbsp;non dttribudt rei quießtie? Omnet bocfentiunt, fequuti A rabes, feu Syrotnbsp;quofdam ßriptorcs,d quoru Itbriifinl'mgttdttoßrd mdlè trdndatK,utin£nbsp;hicfolu^ dudut error eßet.Sed nefolta ipfe boefentire «idclt;xr: quanq hocnbsp;ipfum feittirePtolemteumexfuisipßus uerbä mdmßßumeß'.nefoluiin-»» qudm fentire hoc uidedr, audidtur Cf griecut quiddm interpret: Aßen--« denteiuiq;dom'mui,ubiquKderedliqud mdthemdticuntconfulit,proconnbsp;»• fultoredccipienduseß-.proipfodutemconßulto feptimd domus ,dtq; eiusnbsp;»» dom'mus, qui ft mdledffedi fucrint,aßrologo därnnuportendunt rddmnitnbsp;dutem erit,ipfum dd quod qudßtum eß,uerd nuUo modo re^onfurit. Quinbsp;•* obrem indi mdthemdtici, quum feptimum locum, eiut^ dominum mdlè fenbsp;» hdbentes inueniebdnt, dded de quibus confulebdntur, nihil rejßondebdnt,nbsp;•* ueriti ne ßilfd pronuncidrent, Phecgriecusdutori Accidet dutem mdthenbsp;indtico, quum domus feptimd, cz eius figni dom'mus , mdlèfe hdbuerint,nbsp;quod dcciderefolet, quit offuße oculis nebulæproj^eüum eripiut,quodqinbsp;Çr philofophK,Cfufu etid probdtis uiris fapenumero dccidit,ut ad pro-pofitds de rebus etidm leuioribus quaßiones dliqudndo cdligent, c}«od dcunbsp;men eorum quoddm qudfifitu obdudo intorpuerit,propter erdffos hebe-tesq; humores,qui Jßiritus ipfos obtundunt. Grlt;f cè uh d nobis dßrologusnbsp;dicitur,eß tTriSK^wp, hoc eß feiens, uti in primo er quinto enunciato,nbsp;fldcuit dUtem hoc in loco mdgis dßrologum dicere , quonidm pdrticuld-re nomen quum ßt dßrologus ,¦ feiens uero gencrdle, rem expreßioremnbsp;reddimus, dßrologum, qudm feientem conuertendo. Ad htec ubi grlt;ecènbsp;eß Hax.wpSbJ©-’, d nobis trdduâum eß,dffii0li. qudn^udm etidm poß'etnbsp;non minus proprièdiet,mdlèaffrfli. Altbiquoqtic Kancco-ip dffliäio-nem conuertimus. Qjtid dutemßt aßliäio, maldq^ ajfcèlio, feu mdlus locinbsp;autplcnetie habitus, decldrdtur inobis trigefimonono, er quddragefimonbsp;frimo enuncidtOi. suntquihodiedicdntlocimpedmtcntum.crpldnetdmi

30 lOr. PONTANT COMMENT, intpfiittum ,c^ quod d itobff diâum eß, malenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Mt i^ßiäi, ab ippt

iiätur impediti.

PTOJ^EM.A.EVS, XV, Afcendentia inimfcorum regni, funt figna abnbsp;{pRus regni afcendente dcclinanna. Amicorum ucnbsp;rd afcendentia, funt cardines, loca^ fuccedentia.nbsp;Idem öf in dogmadbus,

PONTANVÄ,

IM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i« eleäionibus,m regttts du/picdHdis,in ntdgißrdti-

but ineundis, in inceptis deniqi omnibut, primie dc potißimte ßgnificdtio-nef, qudtuorfunt cdrdinum, fecundæ fuccedentium illts locorum, Cardi n« uoco ortam, occdfam, medium cali, id eß, culmennbsp;nbsp;nbsp;imunt. eofdent

etidnt angulos culpides^ cali uocdri d recentioribut uideo. Grlt;eci dppel-Idnt KtVTf«, locdueröeii fuccedentid tTravaqxjçaç. Prtmocdrdini, id eß dfandenti, fuccedit fecundd domut: cdrdint huicoppoßto,id eß,feptinbsp;m£ domuifuccedtt oüdud: culmini, id eß domui decimie, fuccedit undeci-md: imo calo, qua eß qudrtd domut, quinta fucadit. Signa itaq; cardinanbsp;lia in regno außficando, iU^^fuccedentia, indicant regni proceres, ami-co!,conßliarios,ßutores, deßnforejq; iUos ßre, in quorum natiuitatibutnbsp;afcendentia ipfa fiierint. uerbi gratia ; Cui regno Aries afcenderit, fignanbsp;afcendentiaamicorumßutorumq; eiut erut Libra, Capricomut, Cancer^nbsp;CT idem ipfe Aries, qua funt figna cardinalia in ea ßgura : item Tourut,nbsp;Leo,Scorpius,Aquarius,quifuccedunt iUis. Contrauero fignaab ipfisditnbsp;guilt, id eß cardinibut decUnantia, aduerf tntium inimicorum^ afcendettnbsp;tia funt. Pt fees qui cadunt ab Artete, Sagittariut qui déclinât à C apricor-no, er Virgo qua Libra cardittem tenente defeendit. in tertio autemfignonbsp;licet iUud à cardtne imo cadat,dlia ratio fequendaeß,quöd afcendés ipfuitlnbsp;amicis radijs intuedtur,atque adtUud ßßinet, ex infimo adfuperna pro-grediens, qua ratio diuerfa eß in domo nona : qusmait enim è triangulonbsp;domum primam aßiciaLpraceps tarnen deijcitur, er ab alto deorfum adnbsp;occafum rapitur.Nec uerö hac fine ratione dicuntur,quando nec Virgolänbsp;brdm,nec Sagittariut Capricorn um, nec Pi fees A rietem intucntur,quibitfnbsp;in fignis regni, de quo loquimur, cardines poßtifunt. dttanquam duteninbsp;Taurut non intuetur Arietem,fuccedit tdmen iUi tanqua auxilium (dlatu-rut, locumq; eiut fubiturus. eodem modo Aquarius fuccedit Capricorno,nbsp;Leo item Cancro, ZT Scorpius Librte: quum ftgna pracedentia er deieäanbsp;ttonfolum no dffgt;icidntfubfequentia,fcdtlla déférant,ab eisq; tanqua prte-dpitentur.appareat^ alio ea tendere atq^ inclinare, cotrà figna fucced, »nbsp;tiaacf

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. ï. tiäadangulosqttte^fuofproficifcäntur, eo^ contendant. Qaottrcd pr»-fcot Aeg^pti reges tradunt inßituiffe.ut eorum qui nafceretttur genituritnbsp;'wljieflis, fi quorü geniturie inuentlt;e fiiijjent horofcopantes «i fignis 4 re-^nbsp;gtti horofcopo decidentibus, qute potentes bene^ coüocatos in figura donbsp;tninatores habuifjent,ut ij flatim occiderentur,ne quando aduerfum fe monbsp;Here arma pojjènt.in cuius uerà natiuitate afcenderit fignum ex regni carnbsp;dmibus,Mt exfuccedétibus,is erit ex regni primoribus,aiq; è régis ipfiusnbsp;fimiliitribus.pro fleHarum benignitate atq^ prafidio. Quo J autem ait Ptonbsp;lematußdem cr mj dogm4Ubi«,no«n«Ht etiam ad initia religionum ac fe-âarum transfirunt ; fed quum C iccro dogma decretum interpretetur, Mtnbsp;deciuilibus fiiâionibus,decretis,cdiâisq;fentiamus,fiiâionis cuiufq; feâanbsp;tores amici^,rurfus contemptoresaduerfarijq; eadem ratione cognofcennbsp;tur. Ciuilibus item conßitutio»ibus,decretis^ publicis fèrendisdiffitadeitnbsp;disqf,qui autfuffragatores-.aut diffuafores fùturi fint, eadem uia inteHige-tur. vrbis etiam cuiufq; horofcopus,fignum efl iHudtjuod ab oriente carnbsp;. dine 'm pr'mtis eius fitndamentis iaciendis afcenderit, à quo ftgnificanturnbsp;quacunq;fcu bona,feu mala ciuibus euentura fint,pro figure ipfius conßinbsp;Mione. vbi quifpiam ciuitatis alicuius dommatu adeptus eft,ab afeendatnbsp;feadeptionis eiusinteUigetur, imbectUdneanualida fitlura fit in populonbsp;dominipotentia. Horofeopus dogmatis,fiuerdiäum,fiuedccretum,ieufiinbsp;Aionem feäam’ue mterpretari uelis, efifignu quod afcendit,ubi uel decrenbsp;ÄfitfUelediäu publice edicit«r,«el fiilio praualcre'mciuitate indpû.

PTOLEMAEVS. XVI.

Quum in odauo loco benefîcæ dominabuntur, damnum à uiris bonis afFerunUquac fi bene afFecflacnbsp;fuerint, illud dimouebunt.

PONTANVS.

Malefica ftelllt;e,quas ty maleuolas,c)- nocentes,cr 'mßrtunatricesuo camus,Ptolem£us xanoTroiouç appcUatfimutarenaturamprolocisianbsp;quibus reperiuntur,proq; natura rerum,qu^ ab ipfis fignificantur,folent,nbsp;tttanteautoripfedocuit, profiäöconfequcnserit,utibeneficaförtunatrinbsp;eesq; pro rerum locorwmq; natura er ipfe poteftatis fult;e natura mutenttnbsp;quod nunc docet,inquiens beneficam,fioäauo loco prafierit,damnum iw-^rre. Sunt'm figura loca qua-dam pigra,deieêa,m'macta: quippequanulnbsp;lacum horofcoporadiationeiungantur,qualis eflodauus cs-duodecimusnbsp;loct« cor»»! quat funt 'm parte cceli fuperiore, huic oppofitusfextus lonbsp;(US in cali parte inferiore. Qnocircd Grlt;eci uetcres fextum locum malamnbsp;ßrtunamidnodecimivinueroma'tmidamoncm, anocendipoteßate «8-

$Z ' ÏOV. PONTANI COMMENT,

C4«f r««f. Noflr i Mtem alterum tegritudi/nis ,lt;tlteru'm mceroris amp; cdree-ris dicuitt locum: at oólduum, cjuód eius mturd fit perniciofior, mortis lo aimnomindnt. Oäduoitdtp loco,qudi» tTriKocTacpoçàp Grlt;eciuocttitt,nbsp;unde ddmnd mala^ profiäfci Ptolemlt;eus 'mnuit, benignd fleüd ft prtefie-rit, propter loci ipfuts mdlicidm, detrimentum dfferet,^uod probt er bonbsp;nefli uiri cdufd operaq; djferetur, qu£ quidem operd honefld ey redd pernbsp;fe fit, cteteriim quie ndto iTli uertdt mdlè : ut ft quis drceßitus in iiidiciu db^nbsp;ne^tie pecunhegrdtid, integri dlicuiiis uiri dd iufiurttndum dddÜi tefiimonbsp;ttio conumcdtur. An non uides ddmntmi hoe ddri, pecunidm dbnegdnti,nbsp;ob uiri boni teftifiedtionem perperdmiurdrenolentisfExquo fit,utbene~nbsp;ficte fteUtCpro loeireiq} ndturduitn potefldtëq; dliqudndo mutent. Qttdnnbsp;do dutem mfitd ßeUie benignitdi non fucilè uincitur d bei mdlicid, fi fèlici-biK ßeÜ£ dlteriut rddijs beneficd in odduo pofïtd illußrdbitur,ddmnum ilnbsp;lud ßlid hdc iUufirdtione prohibebitur. Atlt;^ hlt;ec quidem dd Ptolemlt;ei ftttnbsp;tentidm expldndndnddmfatisfint. Sed coKertilt;w««,/ipilt;lt;cet,folt;tnct4mdpnbsp;pofitdm ndturdlem^ iudicdndi reguldm, quod et quiddm dnte nosßcere, •nbsp;dicdmus^,fi bono rurfum loco mdleficd ßeüd dominetur,euentHrumndtonbsp;bonu improbi cuiuffid uiri operdnbsp;nbsp;nbsp;beneficio ; ut fiuili emdmus d rdpto-

re prlt;eddm,qud poßed cdrißimo uenddmus dlijs,quod quidem lucrit obld tu nobis eßrdptorisde nefürij hominisbeneßeio. Sed quit cœli bed fudptenbsp;ndturd fint dut mindcid,dutß,uordbilid, er planctdrum dlif benefici, dVjnbsp;nidbßci eff : cernütur, cfßcitur ut dlids bonis beis pbnet£ fdlutdres pr£-fint, dlids noxij : rurfus ut beis mdlis nunc benefic£ ßeU£, nunc mdlefic£nbsp;dommentur: qudère qudtuor mixtur£, qu£ddmq; qudfi temperdtionesnbsp;ßeüdrumdcbcorum fiunt. Dequibusfingulis h£cpr£ceptd trdduntur,nbsp;ut bonis beisfi bon£ ßeU£ pr£ßierint, bonum,lucrum} ßuore, per bonotnbsp;er cldros uiros,dc bonorum uirorum operd, dut ex bonis drtibus promit^nbsp;tdnt: qu£ fi filicibus ßeUdrum dlidrum teßimotti/s ddiutx fiierint,promif“nbsp;fd bond duplicdbuntur: contrd minuentur, fi noxq pldnet£ infilicibus rdnbsp;dijsedfdem percufferint. Si« mdlefic£ ßelü ßuordiilibtis beis pr£ßie-rint, improbi er nefrrij uiri operd,dutper fldgitium fiiturum bonum de^nbsp;cernitur: quod dccumuldbitur, ft beneuol£fi(erint fleUte rdd^s illußrdt£:nbsp;fin hoßiliter i nocente pldnetdßridntur,decreti boni mdgndfiet imminu-tio. Rurfusubimindcibut beis pldnetdi»ßUxdomindbitur gt;ddmnumdCnbsp;mdlum d uir is mdlis fcelerdtisq;, dut perimpuritdtem deturpeßeinus fitnbsp;turum obnuncidtur : quod dugebitur, fi mdbfic£ dlterius uiolentid dccejfenbsp;rit. Sin bonus planetd mdb loco prdßierit, boni er incorrupti uiri operdnbsp;aut beneßeiendo reäeqi dgendo mdlum ddmnu^ obueniettquod erit md-ius dc nocentius,fi nccens ilium radius percufferit ; contra prohibebitur.

IN.CENTVM PTOL.'SENT. tîB. 1,

-ft ut Ptolcmm dit,bcneficd ipfa ftctla bene affeéla,bonifq; irradidtionibut iUuftrdta fuerit. HtefuntigiturßeUurumdclocorummixturte,exlt;]uibiiinbsp;¦fotißimti/mtam multeeuarite^ bonorum mdlorum'q; uicißitudinef,tati-tdcß rerum udrietds contingit,ut clIios malcficu iuuent,dlios beneßäd cottnbsp;dcmnent: hos malie artes eßerantdÜi ob uirtutem deprimantur: huic pro-gt;nbsp;fintfcelera, lüi nocectntrefièßiht : huius bonieaäiones ob i/nuidtamin-gratitudmemqi nuUum prtemiu confequ!tntur,ttlttis locupleteturignauia:nbsp;hic ditefcat per rapinas, lUe dum contMicnter uiuit, omnid ddwrIapdM--tur: quorum exemplorum uitd mortaltum plena efk

PT OL-EMAE VS, XVII.

Quum de fenis cuiufpiatn uitaiudicas, non an te iudiciutn feres, quam dimenfijs fueris, quotiknbsp;le poflit annos uiuere.

PONTANVS.

UocPtolemii diHum pkriq;ßc interpretantur ut patent non debere de nati uitd,deq; eitus euentis ante iudicari, quam compertivm ßerit, an eanbsp;genituraßt hominis , ne quando beUuiecuiufpiamgenitura propoßta,firnbsp;taßis afßrmaretur, diutius iUam quam À natura tributu eß uiiiuram-.quinbsp;nos opmionë mi/nmè condemnandam ducimus,potius tarnen cum ipßoPtonbsp;lemieoßntimus, qui in libris Apotelelmatumait, ridiculoseßemathema-ticos eoî, qui de nati moribus, ßlicitate, euentis c^ alijs ante iudicant quamnbsp;uideant, an iÜe tarn diu ßt uiäurus, dum adßlicitate inßlicitatem'ue à c«nbsp;Io dccretam uiuendo perueniat : quod ipfum Ptolemsei uerba fatis apertenbsp;disant, quando ait: quum de fenis alicuius uita iudicof, id eß de ijs qua ilnbsp;tiobuenturafunt in uita, dumfenefcal,nolis prtus ludicarequàm uideris»nbsp;quoi eum annos à cœlo permißtm ßt uiuere:hoc eß,quàm probe noueris,nbsp;an decretum bonimali'ue tempus poßit attingere: quod idem au in tertionbsp;A potelefmatu Itbro, ut paulö ante teßdtus fum. Et profióto prima mathenbsp;tnatici perfcrutatio de conßituto uita termino eßfe dcbct,quando ad uiuefinbsp;tés euenta rerum,non ad mortuos pertinent. Ac neßrte in hoc pertinacesnbsp;itideamur, licet graca uerba hoc non innuant, utrunq; tarnen praceptumnbsp;mothematico feruandum ßatumuf 'm genituris 'mß)iciendis,ut o* uideatnbsp;«f ßüatur beiua ßrte genitura propoßta,nbsp;nbsp;nbsp;diligenter annos nati ditnü

tMt«r, quos cxaëlè colligct,ut antequamde ijs,qua inter uiuendum euen^ tura funt,fententiam fuam ßrat, probe nouerit, quod iHi uiuendifßatiumnbsp;ßtabaßris tributum.Etenim ßcutmaußicationibui ßcicndis feruandumnbsp;fuprapracepit, uti propoßtarciqualitas ante dicm horamq: capiendamnbsp;injßiceretur :ßc'm genßuris expltcandiSi antequam mala bona'ue obuctp

34 ÏOV. PONTANI COMMENT.

turd pronuncientur, mßgt;idcndum hîç prtecipit tOnad bona maU ue à ex-lo promifflt;i natut tHe peruenturm fit. Nlt;tm fi ad promiffitm 4 fteÜis filià-tMem infilicitatem'ue peruenturm non ejl ,fi-uftrn opéra infumitur ad ea prtedicenda, qu£ incaffum ceffitrafunt.

PTOLEMAEVS. XVIII.

Quû ambo lumtnaria in eodem minute foerint, fiafeendit beneficajnatusæquè fané in omnibusnbsp;quæ inciderint,bene fortunatus erit. Simili modo,nbsp;fi ô(5 inuicem opponentur ab ortu atcç occafii. Sinnbsp;malefîcaeftin afeendente, contrarium fenüas»

PONTANVS.

quot;Poilgenerdiets bas regular paulatim ad explicandat pîanetaru/m ui^ res ptoîenuus progreditur:et lt;iuia Solis acLuna maxima poteftas efi nonbsp;in ijs folùm qult;ecorporis funt, fed qult;eadanimum i]uo(};,atij} externae-tià bond pertinent, deLuniC Solis^ apotelefmatibns primo priecipit. Acnbsp;prima quidem de bonis malisq; externis fententia traditur,utquttm tantanbsp;utriufi^uism externis fit, manififiior fiat eortvm in corporibus domina-tus. Pars ßrtunic in natiuitatibus explicandis fumma diligentia efi uidennbsp;da:ea enim male cognita,quæ potefi effe de fàto hominis uera certaq^ prie~nbsp;diâioi blt;ec ab intercapedine, hoc efi difiantia Solis Lunæc^ inter fe capi-tur,deduciturq^ abdfcendentisgrddu,perfignaloca^fubfequétia. Q«onbsp;circa quisolem Lunamq; i» eodem minuto nafeens habuit, falutari fteUanbsp;borofeopum tenente, is quit locum firtuna in ipfo afeendente, id efi in prinbsp;mo cardine,ac prædpua coeli parte cum fiellafirtunatrice fortitus fit, innbsp;omnibus mirificè firtunabitur, rerum^ iTli copia plurimar um affiuet, utnbsp;propter afcendens.partemq; firtunte,etbeneficam illic prtefidentem,in bonbsp;nis turn corporis,tum firtunlt;e quamfirtunatifiimusfiturus fit,Gr(ut grgnbsp;eus textus habet) in omnibus qua ad ipfius peruentura manus funt,quie^nbsp;abipfotraâabuntur. Ciuôdficontingat duo heccaliluminaSolem Lu-namq; ab ortu atque occi^u in eodem opponi minuta, falutaremc^ fieUamnbsp;in ortend cardine coUociri,quigenituram hanc habuerit, erit etiam ab unnbsp;dè filixfirtunatusq; : quippequt fortitus firtuntc partem in cardineoed-dentihabeatfirtunatricefieUam cumaltero luminariinafeendente. Connbsp;trà ucro multisille malis undique uexabitur, in cuius natiuitate Solis hocnbsp;Lune^ coniundiooppofido ue contigerit, noxia fteUa ex horofcopo mi-nitantc : fiquidem firtuna pars inortuautin occafu pofita, hofiilibus manbsp;lefice fteUa radijs, que in primo acpodßimo c«li locoprindpatum habet, infilidter impugnatur.

ÏN CENTVW PTOL. SENT. LIB» L 5$

PTOLEMAEVS. XIX.

Vis purgationis hebctatur, quum Lufta fuerit ïouiconiunda.

PONTANVS.

Corpora noflntLunteniotuM fe^uuntur, unde cr domittari Lunä cor poribuf dicunt,idq; turn abâf,tum maxbnèatgrotaniibtanobû cernitur,nbsp;^uod phyficorum nemo eft qui neget, Etenimfi corpora inftriora fuperionbsp;rum corporam motus fequuntur, quum fit Luna ftcRarum citima, terrisnbsp;finit'ma, neceffe eftab eius progreßionibuscorporanoftra turn uehemetinbsp;tius dffici propter uicmitaté, lum ftepiui propter celeritatem : nam qiiwmnbsp;tselocifiimo curf diebm (eptemnbsp;nbsp;nbsp;uiginti caelum omne circumeat, mte~

rim à planetis quibus cutn diuerfit modis rationibusq; coniungitur, diuer fas poteftates mutuatur, mixturatq- multipliceisfufcipit quax corpori-busnoftris refùndit. jtaque, utinfiriusdicemut,quumincrementanoftrinbsp;corporis ad louem refirentur, ac uita ipfa noftra calido humidoq: potißi-mum conftet, cuius qualitatis 1 upiter eft dominus, quoties Luna lo«i copunbsp;latar, mirificum corpora ipfa noftrauigorem inde fufcipiunt. Qttlt;eubinbsp;uegetioraJàdafunt, uires^ maiorcs fumpfere,uim pharmacorü fuperat,nbsp;ty medicamenta ipfa concoquunf.ex quo fit,ut ea noxios eijeere humorernbsp;nequeant. Uac igitur ratio eft, cur medici prouidere debeant atque cauenbsp;re, ne potioncs eegrotisdentur, qtiumLuna loui coniungitur, ex qua con~nbsp;iunflione tantum corpori roboris adycitur,ut uis potionis hebetata, cor-^nbsp;poreßrtiterreluüantefuccumbat. QuantopereautemLuntecurfusfitinbsp;tnedicisincurationibusobferuandus, docent tum feptimi quiq; dies, tumnbsp;alia etiam multa, in primisq; quad mifeeri egrotis potiones, quum Lunanbsp;^olicoharet, prohibitum eft.

PTOLEMAEVS XX^ Membrutn ferro ne percutito, qu3 Luna fignSnbsp;tenuerit, quod membro illi dominatur.

PONTANVS.

Qkkm duplex fit medicina, altera potionibus curet, altera manu, unde ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diäaeftaGracis : deutrdq;Ptolemteusprtecepta

tradit.Quumq;uerbo fuperioreLuna curfumin purgandiscorporibus obferuandii pracepißet,cauendamq; Luna ac louis coniunâionê dixftfet,nbsp;hoc q«od ftatimfequitur enunciato docet, in firiendis uenis,tubcrculisnbsp;cadendis,cauendum etia effe, neLuna id coeli fignum permeet, cui mem~nbsp;brumftriendumfitattributum. Etenim quit Luna totu corpus humeüet.

ï-or. TONTÄNI COMMENT, ' id tdnteit ntentbru humoribut affiuentim iwplet, cfuodfigno iUi[uikéîu/i/nnbsp;eß,per quod tunc ipfa. difcurrit, ex cuiui tttmia humeäatione magnu memnbsp;tgt;ro nocumcntum afferutur,ft ßrro tunc ici urn fiter it :ex quo non modo^iifnbsp;ficilis,uerwmetiiim periculofit curatioficquatur: fiquidem ulcerti,neruor»nbsp;dificntionct,ali4^ item mala confequifoleat.Atq^ ut quod fignu cui memnbsp;6ro priefitexpotMmut, Caputattributu efiArieti, colltim acceruixTaunbsp;ro,humeri O' brachia, Geminis, Cancro peäusßatera o ftomachm Lco-ni, uenter Virgini, Libra uendicat fibi renes ac uertebrM, Scorpius pudennbsp;da,coxaf Sagittarius,genua Capricornus, Aquarius crura,Pi[ctbus,quumnbsp;fit ultimu cœli fignum, pedes, hoc e/l poftrema corporis pars,cefiit in for-tem. Eft itat^ prudcntis o cauti medici, L»nlt;e curfutn optime tenere, nenbsp;forte aliquam corporis partem fcalpello firiat, quo tempore prlt;eter ctete-ras humeâatur à Luna. Periculojiorafunt etiä uulnera iüata,Luna pera^nbsp;grante fignum, quodparti uulneratiedominatur-.dilficulterettimacuixnbsp;abfque magno membri eius fanantur incommodo.

PTOLEMAEVS, XXL QuumLuna fueritin Scorpio autPifcibus, donbsp;ininus^ afcendentis ftellæ fub terram pofîtæ copunbsp;labitur, bonum eft purgationibus uti, St uero conbsp;pulatur ftellae fupra terram conftitutac, potionemnbsp;qut fumpferiteuomet,

PONTANVS.

Rff/»» cceli peritia, oeorumquæLunaincorporibus noflris agitco^ gnitio, ad medicos uel inprimis pertinet, ut falutaris remedij mixtura citnbsp;fiellarum fignorumqi mixturis actemperatiottibiuconueniat, calcfiis^nbsp;aâiorerum terreftriumaHionibusconfintiat. Jn fignifiro tria fignahu-^nbsp;tnentia efifie perhibentur, unde o humida triplicitas, hoc eft triangulari-tasà noftris dicitur, Cancer, Scorpius,Pifces. Quuitaq^ fimiliafimiltbusnbsp;ttiresaddant, contraria demant, humidafignauidentur plurimumadiu~nbsp;tnenti purgando corpori confirre, ubiLuna corpora ipforum domista ijsnbsp;in fignis coüocabitur : quod folertem medicum, nifi maiora cogant pericunbsp;ta, expeilare oportet,utLutucfigni^ auxilioaddito, maiores uiresedu-cendis humoribus potio ipfacapiat. Quoniâautemmedicuseô rcjfieéiat,nbsp;Mpeftilentes fordes aluo fubducantur, eligendum efttépusquoLunaijsnbsp;fignis fi:ratur,qu£tumhumidafint, turn infirioribusnoftricorporis më^nbsp;bris prtefinLqualesfunt Scorpius aePifies,ut non modo propter conueni-gntemfiigniqualitatcm Lunamagisac magis fiordesatq; alHumcitet,fectnbsp;citatum fiterit,ut ad loca inßrioraprlt;efidentisfigni bene/icio eiefieLnbsp;Quoi

IN.CENT7W PTOL» SENT. tIB. T. $7 QUO J «erô ad Cdncrti attinet,licet Lunlt;e doMui, licet bumidum fignuntnbsp;fit,dtandis tarnen deorfumhumoribtKnonefiaptut,fiquidemei prac/inbsp;forpcris parti, qutc uomitum potiiumoueat. Quando autein,ut diâiî eß,nbsp;fnaxima eß afcendentù UK,mßgt;icere tnedicu oportet,ut lt;jua hora purgO^nbsp;Ho datur lt;egroto, afcendenwfigni dominus fit planetlt;e fubterraneo «tutnbsp;a/fieiiu, aut coniundione copulatus, ^uà duplicatis uiribus noxilt;e (ordesnbsp;trudantur tnßrius.NamfißeUaafceHdetis domina coiungaturßeült;e,qult;enbsp;eoelo fiiperiorifiratur, excitatanau(eamoucbiturßomachus,qu€ moti««nbsp;fubfequens uomituspurgationem ip(am impediat. Quamobremnon modo potiones ipfie temperandte(unt,ut(alutaris adio confequatur,(ed cœlinbsp;(^uocj; ac ßeUarum uires mi(cend^,^uando,ut infecundo uerbo dicitur, tttnbsp;les effedus, tales^ adiones autpaßiones bine proueniunt,quales calmanbsp;ftelbe^ moliuntur.

PTOLEMAEVS XXII.

V eftetn nec piimùm induas,nec incîdas,ubi Lu na fuerit in Leone collocata.Eft aiitem peius jfi ea*nbsp;dem male afFeda fuerit.

PONTANVS; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Nec Ml codo (juicqtM eß (uperttacuum,qumn ex omni parte tantopere eonßet fibi,tatttoq; ßratur ordinemec eorum quie ad generationem inte-ritmnq; conueniut,eßali^uid lt;iuod caufa careat[ua, quumnecgeneratiOfnbsp;nec ittteritus fiat à ca(u. Sed quum fit aliud alio diuturnius, longiusqt per-tnnet, diuturnitas autem conflet è Jfiatio quod medium inter prtneipimnnbsp;exitumqi interlabitur, quemadmodu necgeneratio,nec corruptio,fic necnbsp;medium iUud erit abfij; ratione-.nam cuius amp; principq, finis caufa exi-ßit, exißet etiam z}quot; medij interfiuentis. Confiât autem fieri blt;ec à mo»nbsp;tu.motusq^ principium à cato efie:erit ergo er caleftis motus diuturnitanbsp;tis ac breuitatis caufa.^x quo fidum efi,ut obferuatione ufuq; mon fir ante dixermt, in caelo, id efl t« regione fignifiri,undegenerandi zir moriettnbsp;di caufte pr^ecipuè deducuntur, effefigna quxdamfixa,aJlabiUtate uide-licet eoru qult;e ipfis aut afcendentibus inchoarentur, aut à planetisnbsp;tarentur ibidem coUocatis. omniu autem planetaru manififtißimdw rebus mortalibus eftLunteSolisq- fignificatioac potcfias:Z!r Sol quidcm ui»nbsp;talcspotenticefinSitunanaturalis effeperhibetur. Quodficfl,utquideinnbsp;eft,eorporum dominatus adLunam maximèrefirendus uidctur:quiequu,nbsp;ut' diäum eß,pro figni quod peragrat qualitate temperamentu (ufeipiatinbsp;aliasqi rftcjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mj'ref aepotefiatesadipi(catur,nimiri( caquie infigiiH

ytis ioUdcata de(reHeritgt;firmior(( f r««t. Res aut qult;e corporis ufus gratin ƒ gt;

It lOr. PONTANI COMMENT. fiunt,eiufinodi effè dcbent,ut corporißmulitur. Quod enim alteriui grdnbsp;tiii fit,imper/rdîu{ eft eo ad cuiiu ufum fit, cpiocirea quum prueftantiut fit»nbsp;imperaredebet. igitur pallia,ueftes,aliaq; indumenta,qu£ueftiendiatc^nbsp;ornandi corporis gratiafiunt, corpori,ad cuiut parantur u/um, fubieâanbsp;effè debent,uidendMn^; ne aut quit inciduntur,aut confutis illis quumpri-MÙmittduimur,Lunafit infignis ftabilibus collocata,ac priefertiminLeonbsp;ne,quod fignu cæteris fixis fignis efficacius eft,quado terris noftris quantnbsp;Mtera fixa magis imminet,easq; direHioribiK radijs firit. Ciuod ubi connbsp;tigerit, ueftes ipfie quiim diutius perennaturie appareant,fit fignificatio,nbsp;nut morbos, aut alia mala,caufam ftituram,neiUis uti poßimus,autf'altentnbsp;utfepofit£ atq; in area conferuat£ ad nullos corporis domini ufus compnnbsp;rat£ fint ; ac tanto magis ,fi ab mftlicibus radijs Luna percutitur : ex qunnbsp;percufiione,feuex alio Lun£ ipfius malo habitu obnuntiétur carcer,mor-bi,aut mala alta pro natura planet£ percutiêtis, ac pro loci figniq} cr hanbsp;Utus ipfius malitia. Quocirca infiiciendis ueftimentis inffiiciendum tlludnbsp;eft,ut ea tanquamfluxa fi-agiliaq; ueterafcant, corpus permaneat mcolu~nbsp;me,atqf utijs confumptis noui comparentur omatus.

PTOLEMAEVS. XXIII.

Lunæ ad ftellas figuradOjnatum bene agilem fa« citrquæ fî potentes fuennt,efFe(fliu3:fîn imbecillac,nbsp;inertem ad agendum córnotionem indicant»

PONTANVS.

Quanta in corporibus noftris,etiam in ijs qu£ cotingunt extrmfecufr Lun£ poteftas ftt, licet ex ijs qu£ didafunt patère fatis pofftt, tarnen utnbsp;er in ijs qu£ adanimu quoq; pertineret, uis eins manififtior fierct, docetnbsp;nos Ptolcm£us, C!r fecordiam ingenijq; hebetudinem, er dexteritate agi-litatemcp à Luna nobis tribui, pro ajfieélibus eoniundionibusq; ploneta-rum-.nam quum fit corporum domina,corpora ipfd noftra ajficit,perindenbsp;ut ab alijs ipßa fteUis afticitur quotidianis difcurfibus,applicationibus,connbsp;iundionibustdefluxionibusq^, proprias illarum qualitatesuiresq; pro /z-gnorumac locorum natura fibimutuata. Etquoniam fatis etiam confiât.nbsp;Sole» generationisparentemejjê,uitalémqueab eo /fiiritum,uelutiinbsp;fonte quodam fluere, idcirco inin/fiiciendis natiuitatibus laminaria ipfitnbsp;ittprimis confiderandafunt,quumalterum corporibuspr£fit, alterumnbsp;uitalifubftanti£. Videndumq; quibus ipfa coeli partibus firantur, cr qu^nbsp;etiamradiatione,erà ftcHis quibus, er à quo caliloco aftgt;iciantur,utnbsp;corporis ac jfiiritus nati qualitates, mixtures que temperare poßimus.nbsp;Atqueutde Lunaloquamur,quemadmodumipfalumine propriocaret,nbsp;accipit^

IN CENT7M PTOL. SENT. LIB.. I. 39 Mcipit^ à Sole ipfo lumen, fie corpiu cuiLuna domi»4tur, uitdient 4 Solenbsp;ffiiritum hdurit. Qutimg^Lund ipfd,utpote infimd,cieterorumq; pldnetd-rum rddijs fubieâd, propter celeritdtem fuie orbiculdtionis udridi db illisnbsp;^Udlitatef temperdtionesq^ fufeipidt, eiut ndturdm dffeâiones^ ndti corpus lecutum,ueluti mdteria quteddm fufeipiendts impreßionibus dptd refitnbsp;fdSdLund qudlitdtesfufcipit, proq; iüdrufufceptionedjficitur : 4 qudetiiinbsp;djfeélione Oquot;dnimd corpori iundd mouetur,fecutd motiones concurfdtio-nesq; qute in corde fiunt, dtque in diuerfis cerebri locis'.fiquidem fetitiniu«nbsp;dppetimusq; priusqudtn dut inteUigimus,dutdgimus»Atque utdefingu-lispldnetis fingiUdtimdliqHidndturtecuiufque proprium trdddmus, S4-turnusddtcunildtionent,grduitdtem,pdtientidm,tdcitumitdtem,pdrfinionbsp;nidm, cduteldm. lupiter benignitdtem, modeftidm, mdturitdtem, probitsnbsp;tem,reäitudinem.Mars uirilitdtem,fiduci(tm,perfididm,irdcundiam,crunbsp;delitdtent,proteruitdtem,Solnobilitdtem,eldtionem,religionemfi(perbi-am. Venus fplendorem, uenufidtem, hildritdtem,fiMplicitdtein, luxaw.nbsp;Mercurius dflutidm, computdtionem, cdUiditdtem, mobilitdtem, concitdsnbsp;tionem, turbulentidm. Lund ipfd ddtdcumen, elegdntids,nec non jfilendonbsp;rem.grdtidmq; populdrem. 1 n cuius itdque ndtiuitdte Lund filici^erit ranbsp;didtione d ioue con/}gt;eâd ,bonitdtem, moderdtionem,dc reditudinent,nbsp;qudm d Jouis ficUd fibi mutudtur,ndtorefiindet:quod cueniet propter fdnnbsp;guinis temperdmentum: fiquident,Ht diàum eft. Jouis fteUdfdnguinido-mindtur : fdnguiras dutemmoderdtio plurimùmdddnimi ipfius modéranbsp;tionem conftrt propter motus ip fins temperdntidm. Eddem Lundyfivenenbsp;ris rddios in dlicuius geniturd dtnico è loco ftnferit, nimiru dd propriumnbsp;fttlendorem multùm de veneris ftgt;lendore, grdtidq; ddiunget. Contrdfidnbsp;Sdturno refpicidtur, diminuet de fuo /plendore proprijs^; elegdntijs, denbsp;propter drditdtem,/rigiditdtemqi dd pdifimonidm declindbit. Etenim li-berdlitds eft d cdlore,d quo etfiducidJdt dudricid eftdfi-igore,d quo et mc-tuf.mutudbitur tdntendSdturnogrduitdtem,tdrditdtem,pdtientidmpronbsp;ptcr frigus, ficcitdtem^ :fi-igidd enint driddque, qudlis eft terrd, grduidnbsp;funt Ç3- firmd,dtq^ ad tolerdndum mdgis dptd. Adhjecquum motus fit cdnbsp;loris cdufd, quin etidm ubi uehementior eft,quu ignem excitet,mdle dptusnbsp;eft dd cdleficiendum Sdturnus propter tdrditatê. Si L««4mM4« de pro-pitio dfpexerit loco, ex hoc d^e^u dd proprium Lunte ß)lendorem,dcu-menq; multùm dddetur; ftquidé ignis penetrdbilis Z!^/plendenseft:qui»nbsp;etidm deMdrtis uirilitdtefibinonnihil dffumet,quod tribudt ndto. Qwoilnbsp;fi^fiiuentibus Solis rddijs inndti dlicuiusgenitura Lund conftieitld fite-rit, dddet dd Iplendoremfuum, dddet dd fiuorem populdrem, cdlefiftac^nbsp;de 4mico Solti igne,ndtidnitnum,qudndo ignis furfum cotendit,dd nobili-

'lt;4o . IOV..PONTANI comment;- ¦

tätet»,ä J ntägnitudincfti^ad honores excitahit. Qm««» uerö iiiercurij j'4-' dios dmicoexcepit d]jgt;ed:u,dd propriumdctmten adiungetcaUiditatemi»nbsp;mutudbitur^ db iUo concitdtionem Z3- turbulcntidm. Nam gurnnfitMernbsp;turita rctorridtc dc penè existe »dturte, qudlis e/i cholerd,ciute ubi cxtilldnbsp;e/linmcldnchoHdtn dccUndt,proculdubtonatuscr cito mouebitur,crrinbsp;xlt;w turbdf^ excitdbit, ^uodeßßculentite meldncholicx. hlt;m itdqucftel-Idru proprids impreßiones itdturMq; mifcere oportet,ijsq; Lundm ipfdtunbsp;temperdre, profleüdrwn ipfdrum d/pe^it, potentid, dut debilitate. Si e~nbsp;nim potentes fiiermt. Lundi» potenter dßicient:fm imbecillie,pdrum quidnbsp;otnnino ei conßrent. Eruntdutem potentes, fi direeia;,fi in fuis dignitati-ius conßitut£fi(erint, fi in cardinibus dut i» fuccedentibus inuenientur lonbsp;cis ,fi dlicuius jleUiefixlt;e, qu£ eiufdem ndtur£ ßt, coniundlionem excepenbsp;tint. ïit enim pro potentid imbecillitdte'ue, ut nunc commotiones ilhe, zrnbsp;ttninti dd dgendumimpulfione,principio mdiores uidedntur, qudm renbsp;ipfd fint in exitu, nunc uero minores: utq; ndtus iUe fit concitdtior celeri-orq;,hic trdnquiUior dc tdrdior :nbsp;nbsp;nbsp;dlius quidem in ipfis ddtionibus obf:u

rus nbsp;nbsp;tdcitus, dlius dpertus Gr loqudx, dliits cdutus fim uldtorq;,dlius tc-

tnerdrius. Hi« ßetldrum qudlitdtes,dß-eäionesq; corpora noßra re firunt,d, Lunddomindtriceingenituris dcceptds. SedßeUdrMndlfeilustnbsp;qui plerunque nocednt, funt dut ex oppofitis coeli locis ,dut lt;tamp; intercdpe-^ne fignorum triam, qui dßbedus tum quadratus, tum quddrdngulus dietnbsp;tur, quod tridfignd qudter duHd duodecim zodidci figna compleant. ttd--que pldnetdin Ariete conßitutus ,pldnetdm in Librd pofitum oppofitonbsp;intueturd/pcdlu:quddrdtodutemcum quiperdmbuletuel Cdncrum, uelnbsp;Cdpricornum. Qjti uero ßlices dicdntur d^eilus funt dut fextites hexdgonbsp;ttiq; duorum fignoru interudHo interiedlo:ßquidem duo fignd fexies mulnbsp;tiplicdtdtotum conficiuntzodidcum, duttrigonitridngularesqj qui funtnbsp;ab intercdpedinequdtuorftgnorum:qudtuor enim ter dudld duodecim connbsp;fiituunt. Steüdigiturin Ariete coüocdtauidetfextilidßtedlußelldfn in Asnbsp;qudrio dttt Geminis pofitdin, trigono qu£ fit in Leone dut Sdgittdrio con~nbsp;ßitutd. Nectdmenignordrenos oportet, trianguldremdlpedlum quadrannbsp;guli uim dliqudndo fufeipere, propter fignd qute pducorum funt tempo-rum: contra quddrangulum d^eilum tequdri tridngulo, quandofwt mulnbsp;torum temporum fignd. Hdbendd itdqj cum primis horti dßgt;e{luu,itemqinbsp;coniunilionum ratio, gt d quo planetd ad quem planetam Luna ipfd deß~nbsp;ratur, ut poßimusdcuitijs zy uirtutibus hominum uerM fententtds dicenbsp;re, qudlitates, affcdliones, impreßionesq; ßelldrum mifeendo gt tempe-rando pro Lunce ipßus in ndti corpus reßfione. yidenda funt eticim talinbsp;locd,fignd(ß confiderdnddßn quibus ßeß^ ipfd reperiuntur i» theniategenbsp;ifiturd,

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I. 41 ititur£, id eft, in figura conftitucioneq; ndtiuitdtis. fi^d h£C diligentifiimcnbsp;wdendum,fint'ne regredientes dn progredientes planet£,ut paulo ante dinbsp;âum eft ; iii fuó, ne cxaltatione, an in deprefiione : infinibus proprijs, dttnbsp;pianette altcrius poftti, or cuius etiä planet£, in domo propria an aliéna:nbsp;dominus etiam domus etus quomodo fit tn figura conftttutus,an propriantnbsp;difiiciat domu. Hiec igifur aliaqsdtligentifiimèfuntexaminandaattCquodnbsp;piäores ficiunt in exprimendts Imeamentis) pofiimus etr nos in explicannbsp;dis corporis natiqualitatibus,tdnqud adumbratis coloribus uti,pldnetarunbsp;qualitdtes miftendo,crLun£ affeäionestemperdndo,habitd etiam Çigno-rum dc locorie ratione diligenti, Qjtod auté ad explicdndam ptolemaifennbsp;tentiä attinet, Lund nati comotionesad agendum pro fteliaru ajfieilu connbsp;figurationeqi indicat: qu£ fi,uerbigratia,cum loue coniunda fùerit, autfènbsp;lid ab co irradiatione tUuflrata, iupiterq; tpftfilicttercollocatus,ac benenbsp;ajfcdus fiterit, nati aóltones effeâiuas fignificat, ut ad quod intendit natusnbsp;ipftexjententiaconfequatur:pr£fertimfiabalijsquoq;planctis prajidiunbsp;ajferetur: cofifrà natusfruftraagendo nitetur, inanesq^ conatus cuts crut,nbsp;fl iKpitcr imbeallus, maleq; alfeâus,atq; infiliciter coUocatus inuenietur^nbsp;QMalitsltes dutem dilionu pro naturis ftellarum tpfarum erunt:ali£ enimnbsp;alias indnimisnatorumeSmotionesexcitant. Qnisautemdubùetinertenbsp;ignauumq;,dtq} inanem, amp;,utGr£cidicunt, aTrçaKlop illumfire,incunbsp;iusnatiuitateLunafineajfieélu configurationéqi(e,ut deftitutaacdeferta,nbsp;ty,ut ita dixerim, uidua per cœlum fircturl

PTOLEMAEVS. XXIIIL

Defedus luminanum in cardinibus genituræ, annuarutn'ue conuerfîonum noxius eft; accipiuntnbsp;autem locum ab interuallo afeendentis ac loci defenbsp;dus. Vt autem ab hora folaris eclipfis annos,fic abnbsp;eclipfîslunavis horis menfes capis»

PONTANVS,

Si Sol de Luna ffiiritus et corporis tmperiu babent, necefte eft nos ipfios ^ui è corporeftiirituq; conftamus, a/fici perinde ut luntinaria afticiuntur.nbsp;vnde quod db Homero dicitur,ab ipfo etiam Ariftotele comprobdtur, td~nbsp;les nobis mentes inelJc,quales fingulis diebusSol afferaf planetdrum pr'innbsp;Cf P ƒ dc moderator. Itdq; quum SolLunaq; patiuntur,amp;nos ipfospatiacnbsp;l‘tbor4rc necejjeeft: coru uerà maniftftißim£ paßionesßunt, quos nos défions item deliquid atqueobfturationcs, Gr£ci uocitant.nbsp;Ncc uerà fie dliquis accipiat gt; ut laborarc ac p4ti eos in ccclo credamustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

amp;

4X 10 7. P o NT AN I COMMENT. quodcorru[}tibiliumellcor[)orum,quum ipfiperpetui fint,nuUis(l;in-commodis obnoxij. Sednositiiloquimur,utpäßioneteafadnosnollrtic^nbsp;potim reßrämiM^ut lt;juum dicimui Solem nubilum,Mt LMnä rubicunddtn,nbsp;qu£ paß tones funt in aere, indictoitq; ßtturos uentos aut pluuids,(lu£dflelnbsp;its ipßs excitentur. Sol Mtem, qiium deficere eum dicimits,nihil tpfeprornbsp;fus pdtitur-.prohibentur tarnen eius radij terras attingcre obfiflenteLtina.nbsp;AtLunaßirtdfJe patiatur, quando corpus eius, quod opdcum efl, Solis radios terr£ umbra impedientenoaccipit. Scd hæcfiue paßio,fiueaccidens,nbsp;fiuc quo alio nomine didoporteat, nullum lunari corpori detrimentti, nulnbsp;lumincom!nodumaffert,fedelementis atq;corporibus,qu£cxtllis comnbsp;poflta funt-Solis igiturl.un£c^ defidus nunquam non malumaliquodpornbsp;tendunt : turn uerô maxime nocent, quu in cardmibus fiunt. Jpfa uero manbsp;la ualidiora erunt, ubi eclipfes longiores ßierint, dtlt;^ à nocentibus fleüa-rum radijs luminaria ipfa percufla. Erunt autem mala ipfaex natura locorum, in quibus defidus ipfe contigerit,a cuius initio flatim afcendens canbsp;piendum eft, ab eoq^ ad alia figur£ loca progrediendum. Eclipfium autemnbsp;cardinalium pernicioftor eft ea qu£ flt in angulo geniturt, quam qu£ innbsp;cardine reuolutionis: qaippe qu£ loca natiuitatis infedit, utpquis arbo-rem à radicibus fuccidat aut eueUat. C^uum itaq; continget deftdus i« ft-gno quod aftendebat in alicuius genitura, portenditurnato lüi malum innbsp;corpore,uitaliq^ ftibflantia,eritq^ malum ipfum magis minus'uepernicio-fum pro eclipfts qualitate, conflitutionecj; eorum, qui domini ac fignifica-torcs ftierint in ftgura. C ttm primis autem uidendum, quomodo ft habeatnbsp;aftendentis ipftus dominus. Si autem conti genl in angulo medij cali, iu-xta figura natiuitatis, obnunciantur damna non modo in uita,uerumietiSnbsp;in magtfterio nati, ac detrimentum dignitatis eius, portcndunturq; mala,nbsp;qu£ à potentibus et m ignis uiris infirantur. vbi autc infigno illo eclipfisnbsp;fiida fiierit, quod in natiuitate imum,id eft,cardinem fubtcrraneît tenebat,nbsp;damna patrimonij denunciantur, zy rerum aliarum, qu£ à domo quartanbsp;fignificantur, cr fiic deincepsinalijsgenitur£domtbus. CiU£utacutiusnbsp;perfticiantur, repetcndus eft natalis coeli flatus, confirendusq; cum coelinbsp;flatu, qui er it eclipfis tempore. inftgt;iciend£ figt;rtunatricesflell£, num quonbsp;fiiuore locaillatucantur,rurftis an maleficæ impugnent è potentibus acnbsp;minacibus lods : nati etiam anniconftderandi, uidendtmq; euiusftella imnbsp;perio annus tile flubijciatur, ne parte in aliqua iudicium titubet. Futuri uenbsp;ro malidecretum tempus hacrationccolligitur. ciuotiesLuna deficit,ne-cefteefl Solem ei è regione obftftcre, id eft, integro ab ea hemi/fterio remonbsp;turn effe : quod coeli ftacium centum ztr oiloginta partium efl, quosgra-dus hodie dicimus, qui figna ftx conftituunt, quod quidem cceli dimtdtumnbsp;eft.Confti-

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. L 45

Conßituitmu^ nbsp;nbsp;nbsp;Aridem in ortu, Libnm in occafu, Capricornum

i« medio, in eoLunam deficientem, ubigeniturlt;e tempore angultts ßlt;e fattobferuemmgi de/èâits principio adfinem hora quot interlabantur»nbsp;tatf; ßnt tres, tunc dicemns triam lunariunt menfium tempus omne peri-culofum cr noxium nato ßre : longé tarnen medium tempus periculofiuSfnbsp;quod eß men fis unius integri er alterius dimidiati, quando cœli Jjgt;aciuntnbsp;quod erat à gradti Luna ad afeendentis gradum, eß graduum odoginta»nbsp;qua portio efl totius bemiflierij prope media.Sed ut malum ipfum fiat m^nbsp;nifeflius, uidendum efl eotempore,quonamafl)eâu benefici planetalo-cum affiiciant, ©• qua fit cceli totius conflitutio. Si enim ccelum male fe hitnbsp;buerit,grauius malumertt: contra minus, fibeneficafleUaprafidium ac-cefferit. Sin Sol eo dem in loco deflccrit,erit pofl annum cr- menfes fexgranbsp;uius malum pro natalis anguli qualitate: quod quidem pcrnicioftus ertt,finbsp;inipfo angularigradu defidus fit. Sin pluribusab eo gradibus aberit, manbsp;li uis aut euaneflet penitus, aut quicquid ent, periculum magis quim damnum,cr rndus potius quàm difcrimen erit. Singula autem hora lunarisnbsp;eclipfis flngulos menfes indicant, quo tempore Luna curfum fuum confi-cit. Solaris uero eclipfis hora annos, quoffiatio Sol curfum fuunt peragit.nbsp;Sed nec pratereunda funt horarum fradiones, cz qua minuta dicuntur,nbsp;utdierum quoquecertuscoBiginumerus poßiL Quod autem Ptolemausnbsp;dixit, dccipiunt, non accipis, indicio nobis efl, omnes quidem aflrologosnbsp;idem hoc cr ante ipfum, Cir eius etiam tempore de horis fenfiffe, actantnbsp;Aegyptiosquàm ettam Perfas.

PTOLEMAEVS. XXV.

Dominatoris progreflionem quum in medio cœ li pofitus eft, per fphæræ afcenfiones : quum ueronbsp;in afeendente conftitutus eft, per climaiis afeenfi^nbsp;ones facito,

PONTANVS.

Quw de temporibus coHigendis, computandoq; iHortim numero melt tionefecit, flatim fubiugit docens, inpercenfendis temporibus nuncfphanbsp;raafcenfiones,nuncclimatis,ubicoflituti ft(erimus,attendendas effe. Qu«nbsp;enim finguli gradus flngulos annos denunciare dicantur, hoc fic accipien--dum efl, ut gradus alibi plus temporis afeendendo occupent, alibi minus,nbsp;idemq; in defeendendo. Ndm quum Leo antequam totus afeendat, horofnbsp;durfî or tertiam hora partem occupet, Aquarius uero horam unam,Grnbsp;bora alterius partes oäo, ut in partes duodecim horam diflribuamus, ef-ficiturutiLeonis g^radus Aquarij gradibus maioresfint: quocirca aquait-S ‘

44 lOV. PONTANI COMMENT.

di uidenlur dd pares afcendcndï portiones, dtcf; dd eos tetjuatos dHni refi-rendi,c}iiando iinguli Aquarijgradusftngulosdnnosnon implent:Lconif uero anufc]u!f(j;gradu{ annoidplM occupet, cjuod fupradudstecjudsho-ras totus Leo occupât in afcenßc, tertiâ lUam harte partem ecjuis fibi pornbsp;tionibiK d^umés, früd tecjudü in trigintct gradus dißributione. Sediatn 44nbsp;rem ipfdm ueniamus. tngenituris inßaiciendif, ut pcßimui decretuipld-netd tempus pronunciare, primùm utdere oportet, in qua cceli parte planenbsp;ta ipfe conftitutus ßt:quifi medium cceli tcnueritdulia fpherte afcenjicnetnbsp;tempora mctiemur: fin in oriente pofitui fùerit,iuxta cUmatii aßcetißonefnbsp;tempora fupputabimus. Quid autemfequendum fit, fiinter duo hæc lootnbsp;conftituatur,hîc quidcm Ptolemæus no apcruit, fed id inteHigendum relinbsp;quijfe uidetur,qiiod ipfc alias docuerat: hoc eß,ut utraq} afcenfiones capi-antur, fimulcj; mifceantur inuicem temperando: qua de re in tertio Apotenbsp;lefmatum libroàptolemeeo multa tradunturprtecepta:cJ'gt;foidltâslon-gius atq; expreßius difjeremits. Prcecipit igitur, utßgnificatoris,id efl,donbsp;tninantis in figura ßelle progreßionem,quam hodie, fanèineptè, direnbsp;ilionem uocant, hac ratione fiiciamus, Grteci dicunt T^lrralop, nos CJ’nbsp;inambulationern, crpermealionem fO'progreßtonem, er peragratio-ttem, cy- profiiltonem reélè dicimui: queuoxtempus, ideftiC^annostOrnbsp;menfes, ce dies fignificat, quibus ad locum iüum quem querimus, cui pldnbsp;netaminabitur, decurfo /fiacto interieâo ,progreßio peruenent : uelu-tiquum Mars ex primo Capricornigradu Artetis gradusquadrangula-riter fèrit,fumptograduum'mteruaUo,gradibiiiq; tpfis coequatis, querinbsp;mus poftquot annos menfisq; malum iiïud portcnditur, quod turn qui-dem portenditur ,quumadgraditm ilium, id eft, ad annum àgradu fignifinbsp;catum,progrefiio ipfa peruenerit..

P T O L E M AE V S. XXVI.

Latet planeres, quum ftcllaeamft'gnificans aut fub terra, aut tn loco alteno Soli coniungitur: con«nbsp;trà patet, quum e depreflionein aldtudine tolhtur,nbsp;proprioi^ in loco collocatur»

P O N T A N V S.

Salem fi lucis fàntem efje con/h t, omnis dbeo claritos erit. Sitenebrte de lucis amotionefiunt, eritSolis abfentiatenebraru atq; obf:uritatis caunbsp;fa: occuha autè omnia obßura funt, manififta uero clard :nbsp;nbsp;nbsp;hec quident

obprefentemlucent, tUaoblucis amotionem. Solis igiturprefcntiaclari tatis,abfentia obfeuritatis prima cau'a eft. Ad heeft uoluntatëfenfus ex-eitant,à qua ip ft ad agendum ittipellimiir: ipft autem fenfus corporel funt,.nbsp;quu/rm

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I. 45 ^um inßriora h^ec corpora cceleßiu corpornagitattoijcsfec]uanfur, ne-ceffc uti aélionec ipÇe homiou à calo ipfo mouendi prmciptu habeant»nbsp;DocuitautSdiuturna fapicntißimorum hominu obfcruatio ; cut plMetlt;£,nbsp;(Ui (tid (cell lcco,(]uod (M JuodfcwM loca dottjoscj; diftribucrut.cjudm rentnbsp;aâicnèci; attribuamui,fiue ldude,fiue uituperatione dignafit. In quo efui-dem ßcuti funt tumcorporeoruhumoriim cjualitatesMires, ndturof.effe-âui,ttimlocoru (orliipßuf, mottiscj; cceleßeis, dquoru tjuidemhun-.orUnbsp;comntotionibui,ubi moderatie ipfæfiterint, çy adiones moderdtlt;e proficinbsp;feentur : ubi uero modo menfurdq;Cdruerint,immodtcteat(j; inordinatienbsp;erunt. 'Exciuotflicitur,ut dâionet homtnü dut moderdte ßnt, autimmo-derdtiC :namdut mediuretinebunt^aut indlteruextremüpropendét,pronbsp;modo naturaq; commotionu.. Etedem dutem ailioncs fiue turpes,ut ßtrtd,nbsp;tldulteria,fiue honelîee,ut di^la ßilaq; comendatione digna, aut manißftienbsp;CT clarté junt, aut occultte obfeure^;, quod euenit è Solis collocatione innbsp;cœlo ip[b dgettdi tëpore,atq; è coniunäione C}quot; ft atu pianette,qui däiontsnbsp;eft rei^ftgmficdtor.Verbigrdtid : Nmuit egregiaquis operaaduerfusnbsp;hoftem,quo tempore Mars Soli coniundus erat, aut fub terra in hemi/fte-rio mftriori,aut in loco improprio CT alieno,ubi Mars eiuf adionis ftgninbsp;ficdtornu’-lam prlt;erogatiuam, nuUum itu habebat, puta inftgnononjuotnbsp;in fintbut alienis, locoq^ depreffb, eritßcitiiu id obfcurum,Qr'/ama,id eflnbsp;lominum celebritate carebit: quo tempore ft quit paricidiumftcerit, latenbsp;bitdtq; ignorabitur,quöd lucis autorfub terraabftt/igntficatrixq^ßcinonbsp;ris ftcUd Solis radijs ui£la oppre/ftaq; ita delitcfcat , ut nccloci, nec ftgni»nbsp;tiec ftnium autoritate uUa efferre tüud in lucem poßit. Etenim candentiftinbsp;ma lux minimum lumen hcbctat,quod dies ipje declarat :fiquidem ftclhenbsp;diurno tempore folaris lucis maieftateocculuntur, Gr accenfus cereus finbsp;meridianis Solis radijs admoueatur, nullum lumenemittit. Exhacigiturnbsp;Ptolemteifententia argumentari licet, hominum adioncsjucinoraq; mantnbsp;ßftd aut occulta (ùturd pro collocatione Solis ftelheq; figntfcatricis, tem~nbsp;pore perpetrati ßcinoris. Ernt enim clara cz nota, ft planctd ftgni ficatornbsp;fiierit à Solis radijs remotus,liberq; uagabitur, ecq; notiora ft in cardininbsp;bus hcmiffterij fuperioris,ft in fud domo aut in altitudine inueniaturtconnbsp;irrt obftura atq;ignota,fiftella fignificatrtx radijs Solis occulatur in heminbsp;ßterio inftriori : atq; eomagisft infigno aliéna, ir ubi maretatq; deijei-tur.Sed btec ita teperanda funt, utres ipfa plané latere dicatur,ubi omnianbsp;qute dtdafuntfimul conuenerinf.fin non omnia gt; magis minus'ue manift~nbsp;ftdfttura res eft,pcrinde ut plura pauciora, ue conuenerint. rie ri enim ponbsp;teftyUtftcUdfit Soliconiunda inloco alicnoatq; in deprcß!oneftia,tdmennbsp;Uitnedio ccclicardincjcontrà ut 'm imoconiungaturftn exaltatione tamcittnbsp;g. 2'

4^ lOV. POHTÄNI COMMENT.

in finibtufuis. GriedtiUiint nunc exaltationent dicitnits, Meant, eadent à noßris altitudo gyfubleuatio diet (blet: cir eJUteanobisnbsp;depreßio,ab iUis rs.7ciivu/jilt;x. dicitur,lt;iu£nbsp;nbsp;nbsp;humilitas,z^ deieilio uo-quot;

catur,à ijuibufdam etiam cafui. Exaltatur autetn Saturnus in Libra,depri tnitur in Ariete:toUitur lupiter in Cancro,deijcitur in Capricorno:fub^nbsp;IcuaturNtars in Capricorno,cadit in Cancro: Sol in Ariete, Venut in pifeinbsp;but-Mercuriut in Virgine, Luna in Tauro cum maieftate refident:at iw /î-gnû quteCunthis contrariagt;oppreßiiacent. CittanquaniautemPtolemlt;e-tu derenegociocii hîc loquitur, utrunq; enim fonat Tt^Sy/x.«, funt tametinbsp;qui dicant,fi quis obpatratum feelui iram magißratutßigiens delitefcat,nbsp;qua horafteUa feelut fignificans Soli, ut prlt;edtcitur, coniunda efl, fire utnbsp;K aut pereat in latebrK, aut faltem grauißima patiatur.

PTOLEMAEVS. XXVII.

V enus nato uoluptatê affert fn mêbro,cui figriŒ in quo ipfa eft,dominât. Idem ÔC in caeteris ftellis.

PONTANVS.

Q«t«M triplex fit anim£ noflrlt;euis,una ad M.arteni,ut didunt efl,po-tißimu refirtur: nam quum ira è fanguinis accenfione cocitetur, ob quant commotionem rubra bills fuccenÇaefieruefcat, iure uis b£C Ularti tribui^nbsp;tur,quihuichumori dominatur : unde rixarivmacbeüorum deus ab anti'nbsp;quis didus efl. Altera, cuius propriu eflobleilari er fuauiaqu£rere,venbsp;neriab antiquis attributa efl,quôd eius flell£ proprium fit,'m ijs qu£ ani'nbsp;tnalia dicuntur,uoluptatem infindere,atq} ingenerare. Etcn'miqu£cunißnbsp;fenfiibus utuntur, ea necejfie efl obledatione afficiantur, fequantur^ l£tanbsp;ac iucunda,quandoqutdem h£c naturaliter appetuntur. Sienim phyficisnbsp;credimus,qu£ ßenfibus pr£dita funt,omnia cf l£tantur,Qr dolentilatau'nbsp;tur iucundis,dolent triflibus, atq; adeaqu£ uoluptatis (pecië pr£ fe fir tit,nbsp;ab appetitu mouentur,cuius quidem cupiditas dux eflineq^ enim fine cupinbsp;ditate quicquam appetitur. lucundorum autem licet non fit una (fiecies,nbsp;omnetarnen iucundum obleilat-.contrà quod efl trifle,dolore ajficif.ctr il-lud quidem utbonu cy appetitur,c^cupitur, eydeleâat :hocut malumnbsp;angit,cyturbat,crcauetur:atqi ut ad lUud naturali inflindufirimur,nbsp;fic mala(iigimus,Grpro uirilidecUnamut. Siigiturita feres habet,fiiccß ànbsp;natura comparatu elt,utomne quod fentit appetat,quodqi appétit cupiat,nbsp;cupianturq; iucunda,l£ta,e:y commodadure huicanim£ parti qu£ concUnbsp;pifeibilis dicitur, Venus pr£pofita eft, quu ex ea appetitione er cupidita-tetitiüationes iÜ£ inanimalibuscieanturaduoluptatë,cuius Venus conci-liatrix effedicitur, ideo^ à Lucretio hominit diuümqi uoluptas dida eft.

Aptißime

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I. 4?

Aptif itnè igiturut tAdrti uii dnim£ irafcibilis, pcVeneri concupifcibilit attribuitur, quu eiin flell£ proprium pt, iucundi cupiditdtem in dnimali-iusexcitare- De Mid uero pôp dicemus. Nec tieroeorum omniumnbsp;fgt;l‘tnet£ j« nobis dgunt, ubiq; fud ratio reddi poteP, qu£ ne in herbaru/innbsp;“ qmdetn aélionibus femper redditur: qud in re fatis efl dicere, quod cd uisnbsp;à ndturd inpt,quodq; effèâm ipfe pc c/fe demonftret. Venue igitur db m-ptd ui propriaq; dutoritate uoluptdtes excitât, id quod ctiam uulgue nonnbsp;ambigit. vnde O' odordtus,et iecur, o cdroVcneri attribuutur, dc pr£~nbsp;pdereiHii dicitur. Voluntautcm exieewore dppetitionumo enpidinunbsp;fintem emdndre,cx quo pt, ut iure id Veneri membrumdttribudtur: Onbsp;cdrne quidë, quod in ed taâus coUocdtui efl, titiUationes popt£funt. Odonbsp;fdtui uero qudntuMi conprat ad deleilationë,qu£human£ndtur£ pr£cinbsp;pua qu£dagt;n conflrualrix cuflor efl,itlud docet, quod à dolore o pu-tore hominis naturd,medicorum flntentid,flc olfenddtur,ut ab ijs profternbsp;ni O conpei earn putent. Qjium auté duodccim lt; alipgnadlid alijs corponbsp;ris membris prapnt, plurimùm ip[d ad dni)n£ concupij centidm con flrut:nbsp;quinimo uoluptds dc iucundi ftudium pro natura pgni,inquogeniturtenbsp;temporeflrtur, dVenerepiflitatur: qu£ caufa efl, curalijaltoiaduolu-ptates ftudiaej; propenpores pnf.quam quidem ad rem perfcrutandam,nbsp;terminorumqucq;,quosueteresLatinipnts,Gr£ci oçk uocant,qualitd-tesdttendend£fltnt,uidendumq;quipnttpforum terminorumdomini,0’nbsp;quomodo in geniturd coUocati, quos etidm ajpeilue dc temperdmentd hd-bednt- Sed necfreies, id eflpgnoru decani, quae decurias appeUare Latinonbsp;uerbo placet,ncgligendi flint: qud in re imitadi potißimu flint mcdici,quinbsp;nonfoliimqualitatesmorbi,ndturâq; humoris qui morbit excitauit,inflgt;inbsp;ciuntßed £groti quoq; £taté,O'anni tempeflatcs,O' regionë,0‘ uiflum,nbsp;quo dum fanus ejjet utebatur, o quds ctia artesptfleutus, aliaq; huiufmonbsp;di diligentißime copderant. Nihilenim aut in medicina, aut in aflrologidnbsp;artip(iopui,qudmmifceredctemperdre:flquidemmedicis inuentamorbinbsp;natura,mathematicis cœli fletlarumq; locis copertis ,tunc mdgna opus eflnbsp;arte, quailliea temperent, qutbusperniciofo humore depulfo fanitatemnbsp;concilient : hi qu£ ad indicandas corporis atq; dntM£nati qualitates, mo-rescji conueniunt ingeniturd. jn quo uis omnis mediciquidem adfanitaténbsp;reflituendam, aftrologi ad fliturd prddicenda uerfatur, Q^ocircit quumnbsp;appetibilem anim£ uim Venus mouedt, commotioncsqj cos ipfd modere-tur,iure uoluptates ac iucundi fludiumd venerc in geniturd exiguntur,nbsp;P^°pgni natura pgur£q;conflitutione. Verbi gratia: NafcentealiquoVenbsp;nus a/cendit in Artete conflituta, quid capiii A ries dominatur,uoluptatesnbsp;fottßftnii excitdbit abcculis,cuwflnflf^ obie^la quupnt co[ores,nati tius

48 nbsp;nbsp;nbsp;.10 V. PQNTANI COMMENT»

obleélitinetttit eruntex orn4tibu{,piâurts,atlt;ji munditijs. (iÿodfiVentX »Mf«w pofitafinibiii erit, nlt;ttuf ille cx piäura lafdiii^ zyßcridii, dtq; eXnbsp;gemmis ueftibiKq- elegdntioribus uoluptdteni capiet. Dcleéldbitur itentnbsp;unguentis,odoribui, [ertit, zs'fuduibw fonâ, dliis^ ^U£ ndres duréscjuenbsp;demulcednt, esquot; coniæftudiol’ui erit. Sin in T duro ccUocdb!cur,natui cjuinbsp;Venerem fic collocdtdm hdbuerit,diHdbit cdntmnbsp;nbsp;nbsp;cdrmina poëcicd.dele-

ildbiturßbeUis O' cdntilenis, cdpietq; uoluptdtem exgußu propter TdU rum, qui coUumin hominepoßidet. eddem Vcnm Übidmis dppetitummdnbsp;gis prouocdt in Librd refidens, quod id fignum in corpore noßro rates,nbsp;uertebrds o peilinem hdbedt. Seddliorum pldnctarum bonimdli'uea-ffieilus multùm in utrunq; pdrtem coßrunt, o ud demendum de libidmisnbsp;appetitu,uoluptdtwmcii alidrtim, o äd iHumaugendum inccndenduwqj.nbsp;Atque hxc quidein rätio in reliquis fignis fequendd cft. 1« wamp;dn-dis neßttdmur,ftimmoßudio uidendum eß,quis pUnetdrum dnimie qua-litdtibus mdgis imperet, o qud fit veneri plunetisq; aliis fimilidritdtenbsp;coiunëltMtquibus cognitis,dnim£ ndti qudlitdtes tdnqua lineamentd qua-ddm ddumbrdri poterund Qujnidmdutent non fold Venus, fed catcri o^nbsp;mnes pldnetlt;e, pro ndturdfigni quo ßruntur, uires f'dds exercent, idcirconbsp;Ptolemteusfubiecitidem in cteterisßellis,hoceft errdticis fenticndam: fi-'nbsp;quidem figni ndturdmnon folum in ijs qute funt corporis,fed qult;£dnimlt;enbsp;quoq;funt,fequuntur. QudSddresconiicienddscœlietidmfitusOndtd-'-lis coßitutionis feriesconjiderdnddeß. Inprimisautemintclligercopornbsp;tet,quid quifq; pldnetd in quoq; figno,om quibus etium cceli locis fignißnbsp;cet. Locmw dutë Veneris iure Ptolemaus injf iciendum uel in primis monbsp;net,quo d dppetibilem dnim£ uim prima omniü Venus moueat, per quamnbsp;amamus,odigt;nus,dppetimus,dbhorremus,l£tdmur,dolemus. Neautem innbsp;aliquo ßlleremur,imöutomnis ndtiqudUtdsmdnißßafieret, fignume^nbsp;tiam in quo unufquifq; planeta geniturte tempore inuenitur, diligenter conbsp;fiderandum fubiunxit: quad prlt;eceptiim non modo ad uoluptdtes, uerüntnbsp;adomnesanma;quilitatesinquirendasrefirendimteft. QttdSddresfiernbsp;rdticarurm omnium locus injfiiciendus eß,uidentur taart is, taercurijq; lonbsp;caprtecipuèconfideranda, qui quam uel ar tem, ueldifciplinam, uelßcidnbsp;tatem natus fecuturusfit,decernere dicuntur.

P T O E E M AE V S. XXVIII»

QuG præftare no poteris, ut duabus Luna ftellis coniungas, id præfta, ut ftellæ fixæ eâ coniungas ilnbsp;larûmixturâ habend» pontanvs,

I» rebus inchoandis, principijsq; dujfiicdndis cum primis inftßiden-dwm

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. L 4?

aaw uidetur dfcendens, ipfitàc^ djcendentis domimii, amp; item domiu C4 cui dgendd res Mribuitur, lt;tc dominui domus eius. Etenim ft dominus 4-fcendentis, Grfigni in (}uo negociumfufcipiendum coUocdtur, bene fe hd-buerint, exitus ret eius bonus, dtque ex fufcipientis fententia portenditur.nbsp;Qttonwm autem (gt;rlt;ecepttim hoc dd eleâiones potifimum perti»et,meminbsp;ttiffe debemusfententi(eillius,qudmonemur,eteaiones tunc utiles €jfc,quunbsp;tempus fùeritdgeniturddccommodcttum. Quocircdndtdliscceliconftititnbsp;tio in ijsfufeipiendis dnte omnid conßderdndd eß,dd edm^; eleflio reßrennbsp;dd, N4i« ez dgricolteinfemente/àciendd ndturdmfoli primtim 'm/ficiunt,nbsp;qua inffeild CT genus feminis folo dptum deUgunt,CT tempus fdtioni idonbsp;neum capiunt. Quum igiturLuna poteftds de uis tuntd fit, monet in fufei-piendis ncgocijsflicem eius configurationemobferuandam, turn dominonbsp;turn afcendeittis,tuw pgni,cui peragendd res attribuitur. C^uod autem denbsp;domino afeendentis dicimus,CT dedominoinedi/ coeli, deq; aliorunt cardinbsp;num do minis dicimus,pro naturd eleâionis, Çiuod ubi pr^ftdri non potenbsp;rit,ut utricfi dominoEundiungdtur,tunc ex ijs quiefixa dicutur,fteUd {gt;ernbsp;quirendd e/i , que naturæ amborum fit particeps : ex cuius coniunélione,nbsp;atq^ob fufeeptas a fixa quahtates iUis ßmiltdris efficidtur. Verbi gratia: ftnbsp;quum dominus afeendentis fit lupiter,fcptim£ uero Mercurius,necLMnamnbsp;pofeî «I opportuna utriufj; configuratione coUocare, fixaminquirds fielnbsp;lam louis or Mercurijpdrticipê,cum qudLunam dmicèconflituas. idcwnbsp;fcruabis, ft dominus medij cceli Sdturnus, duodeciwte uero domus lupiternbsp;dominus ßerit : cr ficdeinceps proreiqualttateac natura. Quod medicinbsp;quoqfferudttt.quimifcendis potionibusfiquotielfucco, uelradice,dutfe~nbsp;mine carcttt, perfimili aliquo utuntur , quod uires eofdemhabeat. Etenimnbsp;Luna ftell£fix£ radijs filiciter iUußrata, fi non per d/fieitwm aut coniun-Hionem, per fimiles tarnen naturas planetis iUisßmtlidris amicaq; efie-âd.eorum fignifiationes adiuuabit, et quiedamtanqudmmediatrix,ut ficnbsp;loquar,rofdemfimulcomponet, quibuscompofitis,CT »« hancßmiltaritdnbsp;tern adduflisydefihci euentu optime promittendum erit. Similia enim fi~nbsp;milibus conferunt. Hoc etiam ciuilibus mi negoeijs atq; caufis obferuare cinbsp;Ues folent, qui dum ad pnetorem autregem habere aditum ipfi nequeunt,nbsp;aliquem notum dtq; amicu adcunt,cuius opera feinfinuent,negociac[} comnbsp;mendent,ExhocPtolem£ipr£ceptoßcileiudicari poteft,qttàm folerternbsp;Ml rcbi« ojBiubt« LHMif cHrf«i obferuandus fit, Quocirca in natiuitatibusnbsp;q«olt;j; animaduertendum diligëter cenfeo, an L una cuiPldnct£ per radiosnbsp;coniunëia non efißt ßrtaffe per fleßam fixam ac ratione coniumßa. Nf$nbsp;f»ij«cortt£wnc)i(ilt;t rftconiunëliohiec,qit£ fimilibusè qualitattbus pote~nbsp;fidtibusq; exiflit : quod enim pofiunt fines propter naturas dominorunttnbsp;b

$o ÏOV. PONTANI COMMENT. amp; (IfÏU ßx£ poterunt, propter fimilitudinem tmtunrum.

PTOLEMAEI SENTE N-

TIA XXIX.

Stellæ fixx irrationabileis, atque admirabileis felicitates afFerunt, quas tarnen plerunque cala*nbsp;mitaubus infigniunt,nifi ÓC planetae ad félicita«nbsp;tem conueniant.

PONTANVS.

Ntiiores noftrit^uMnrescalinon fttiscompertdthdberentjgnet illottetherios,turn/ielldt,quoJ ftureiÜM puturcnt, turn fideruÀ pdettnbsp;do uocMere, utJAUrtiiino pldcere uideo : poft uerè, quum caleftium monbsp;tuu/mcognitio,quie Aftronomiadicitur,in lucent uemffet, fcptem hdfnbsp;inftriores lt;j6 crrore ,hoceji peregrittatiotie, tnotûtque d’uerfititte, erntnbsp;fictif gt; ctcterdf uerè, quód edrum motui poft centiem annoi uix eernerenbsp;tur, quod huwautie uitte ftgt;dtitm longiftimum uidetur, fixât cognomimt-uerunt :qudnquttm nuttucali parseft, prater polos, qua firtttamentdnbsp;à poftcrioribus didlafunt, qua non continué moueatur. Erraticarttm aunbsp;tem ftcUdrum ,quos ttAotht«? Gracidixere,pot(ftdtetnaturaqi ß-dliiis comprehen/a funt, propter propinquitdtcm, motusque eelerita -tem : ndm cr curfus earum, crtempora, quibiu iUos peragunt, cr quidnbsp;in cottiundionibus, quid itcmindfpedlibut,Gr i« fingulis turn fignis,nbsp;tu/m locis annuncient ,humdna ftlertidpcdetenttm djfiquutaeft. At exnbsp;wfinito lUo fixarum numero, pauca admodum nota funt, quax tarnennbsp;neefruftra moueri, nee in cajfum muncra fua obire credendum eft. Ttiu-turna itaqueobfcrudtiodocuit, fteUas qudfddm maximds djferre filici-tatesfolere, quotiesneficente dliquo, in orientis, dut medij calicardine,nbsp;autcumipfa parteßrtuna,autcum Sole Lunaquepartiliter reperire»nbsp;tur. Sedqiiamufs lucida ftella permulta fint,cir inuarijs fignis,di.-uerfiisé^ cceli locis pofita, qua tarnen regia, atque augufta dicuntur,nbsp;perpduca funt, erin quatuor tantum fignis coHocata,hoe eft Tauro,nbsp;Eeone, er inijsoppofitis fignis,Scorpio er Aquaria. Quainprimis,nbsp;quos dixifgenitura cardinibus partiliter inuenta, mdximds ßcultatesnbsp;decemunt, quando natuin ita extoHunt, ut e^ legionibus praficiatit, ernbsp;moderandis populis principem ac regem ftatuant ; licet ipfe fit obfeurisnbsp;parentibus, atque hunuli loco natm, Hoe igitwr ittud eft quod ait ptole^-waus

IN C ENTVM PTOL. SENT. LIB» I. $t

, irrdtionnbilaf cr ddmirabilcts : Ndw quod filiut ntdgni duels M» re fnilitdriipittrein/ittutus,dc primofub ittiusdu!^icijs,demde fuis e-xercittwi ducdt, dtque ut régis filius d putre inftitutus, in regno paternonbsp;lucceddt,ncc mirum uidetur,nec abfque rutione, quod Griecèuerbumnbsp;ó.'Koyop fignificiit,qudndo inftitutio difciplindque, amp; duties item leges in hominibus, dtque hommum rebus, tdntopere ualent. A t repenti-ntvm,idejl,fmerdtione,c^ddmirdbileuifumeft, n 1 C O L A vMnbsp;P I C I NI N V M Idnijfiliwm, MVTJVM SFORTIAMnbsp;agricohe etidm ignobilis, eo mdgnitudinis perucniffe, Sed quum repen^nbsp;tind, (y qu£ fine ratione funt, psrum fint diuturna (uidentur enim quo-dammodo uiolentd ^idcirco infigni aliqud calamitdtc confid confueuere,nbsp;Grted quidam textus habent, Saturni calamitates, quod Ptolemtd uer-bisadditum iudicamus,quumetiam lAartis calamitatibus multos,qui-bus ftelhe fix^e ingentia bond contulerant, perqffe feiamus. lidem te -xtus non habent id, quod de pldnetis diâumlegitur,hoceft,nifi planenbsp;tie dd filicitdtem conuenerint :quod licet additum uideri pofiit, fummd.nbsp;tdmen cum ratione dt^lum efl, uteorum preefidio fixx flelhe muniantur.nbsp;maximum dutem priefidium louis uidetur, propter naturetemperan-tiam. Bona qu£ à planetis conflruntur, partius, pedetentrnq^, pernbsp;labores, arte induflridque adhibita, homines aflequi faient : contra qu£nbsp;à fteUis fixis ddntur,obijci potius uidentur, nullo quoddmmodo,autnbsp;perquam exiguo merito: quocircdea magis repente obieda, quàm rati-one comparata uideri pojfiunt. Sed quum flell£, quas dixi,tam fint remo-t£,l,und uero finitimagt;utpote omnium dtima,quasabeis qualitatesnbsp;dccepit, terris refimdens, iüarum ailtonibus plurimù m conflrt, qu£ parnbsp;tiliter cum iUisinuenta, in primo aut medio cardine immenfas ficultd-tespromittit,pr£fertim filumine plena fit, quas miruminmodum 1m-piter flabiliet, fi falubribus Lunamradijs lUuflrauerit, Confittuamusnbsp;itaque nafd aliquent, regia flelld Tauri horofcopum tenente, dus flcl-l£uisnatum eumfuprapaternas frcultateseuehet,(cduiseanccfatisftdnbsp;bilis,necadmodum fideUsiudetur, cum propter radioruwtam longin-quam remotionem, turn quia connexione, ac utneulis caret. Qu« enimnbsp;nuüis utneulis connexafunt, ficilè foluuntur. Lunaigiturut corporumnbsp;domina, fi radios dus exceperit j cr tanquam media in natum tranflule-rit,pr£fertim in fua altitudine,atq; in primo cardine pofita,mirum in monbsp;dum cr dugebit, cr confirmabit bona ab regid fieUa promiffd. Quodfinbsp;quot;Venus,Tauri domina,de Pifabus, inqutbus exaltatur, O' Lunamamp;•nbsp;domum fuam a/fiexerit, plurimùm addet o dd filicitdtem, o lt;ad per-

¦ ÏOV. PONTANI COMMENT. . petuifdtein,de cuituciuidein jrlicitdtis mdgnitudtnecctiftaMiA^; ttihilû»nbsp;mnino uerendum eß, ft I «pûrr f«Cdncj-o,«6j exaltitur,cr in domoLuttienbsp;conftitutus, afcendcntem cum regia fteîlaLuttdm intuebitur : priefertintßnbsp;ttecSdturniK,necMdrsitt hdc ccßitutione inftliciter coUocatifiierint. Q«anbsp;circd^utebond lgt;ldnetisldrgiunturßdbiliordfunt,quonM propinquio^nbsp;retipft fuitb, crfcipfos inuicem dß)iciunt,ftmulq; congrediuntur, mu-^nbsp;tuis pricftdijs tuentur, dc umculis prope quibufdam inneâunt, atc^ ultronbsp;citro^ ddnt, dccipiuntqi, quum fteHie fixienec un'd interfteconiungantur,-nec ad mutuos a/ftedus dcccddnt, ] tdque tametft ex dltißimiscceli culmiiii'nbsp;b us in eleinentd influunt, ipfarum tarnen influxus inconftantior efl,ft nullis planetdrum prlt;eftdijs munitus,nec tdnqudm tnedijs quibufddm nexibusnbsp;uindusftierit. Qudrefitutquod extimdm amp; fupretndmfedemteneantrnbsp;vires quidetn potißimds ddmirdbileispro loci mdießdte hdbednt:quàdnbsp;uerà tdmftnt remot^e, planetarum prieftdijs quaftnexibus quibufddm in-digednt: quibus delicientibus,tänquä prieftdijs deflitut£,quod largitiefuntnbsp;parii tuentur. Ex quo fit ut conceffie filicitdtis finis cdldmitofus fit. Qaodnbsp;nec mirum uidebitur res humdnds conftderdnti, qute itdndturd compard-tte funt, ut qudnto mdiores funt, dtq^ dltiore in loco pofitte,tdnto ZT di(ficinbsp;tius cuftodidntur,z^ periculofius concidant. QnonMdutem ftella fixlt;e O’nbsp;ad feptentrionem,0’dd meridiem JfiarfimcoUocdttefunt, probe injfiicieitnbsp;dum efl, ne grddus nos fiLÜctt. Lined enim A primo Arietis gradu dd polosnbsp;utrof dedudd, nobis qui in hoc climdte hd,bitdmus,pdri modo non cxorinbsp;tur:fiquidem ubi pars ftptentriondlis fefe extulerit,duftrdlis depreffd id-cebit:ex quofii uti Sole in primo Arietis gradu exoriente,non exoridturnbsp;cum eo fixd in eddem lined dd dußru pofitd,fed aliquot poß grddibus: connbsp;tra ddfeptentriones pofiid,citius exortd Solem dntecedat, ut nec cum Solenbsp;fimuloridntur,necoccidant. inomniautêfermone quidcflcüis fixis hd-betur, ante omnia uidendum eß,beneftcarum'ne, an maleficarußeUarumnbsp;qudlitdtes naturasque fortitie fint, ut certius de iUis firri indicium poßit.nbsp;Atque htec,quie de fieUis fixis d nobis didd funt, ftc inteÜigi uolumus, utnbsp;exißimemus potius eds ob infitaqudndam uim efficacidmq^ tdlid eßicere,nbsp;atque prießare, quemadmodu m de magnete firrum ddfe rapiente, dequenbsp;quarunddm herbdrum admirdndis uiribus dicitur, atque eo magis, quodnbsp;illlt;e nihil elementare hdbent,nihil caducum. Earum quum alite quidem benbsp;neficis,dli£ malcficis planctisfimilcs uires nadlt;efint: quin etiam fint nonnbsp;null£,qute nec malcficis, nec bcncficis fimile aliquid habednt,fed planetisnbsp;Ulis fimilioresftnt, quicommunem quandam ndturdm fequuntur, nonomnibus eodem modofidenduuidetur: nam quaLüdrtiæSaturninæq^ qua-Utdtis effeperhibentur gt; eas parum fidcleisfirc par eß, (^uod enim con-firunt.

ÎN CENTVM PTOL. SENT. LIB. L $5; f^runt, propter infitdnt mnUtiäni päruw tuentur : fed nec ittii omnitto fi~nbsp;dentfitm tiidetur, guce benefici fbttul, maleficiq; pldnetlt;e uires tanqMin ènbsp;^^pugnantibui qualitatibuicompofitdthabent. Deipfitrunt uero ßettd^nbsp;fixdrum nuturis qualittitibui^; biccd ntdioribuitrdditd inuenirnttf^nbsp;Stelle cjute in ArietiscdpitecoUocdtiefunt, Martis ac Sdturni lt;ptdlitdti~nbsp;Illi fimilet qualitdteshdbent:lt;iult;e in ore, Mcrcurium imitdntur, qudddntnbsp;etidin ex parte Sdturnum: qult;ein pofieriore Arietis pede coUocimtur,nbsp;Mttrtiî: quiedd cduddm tVeneris qudlitdtem fequuntur. Tdurui dbdnti-quit pc 0j cœ/o ßrmdtm efl, ut pars eiui poflerior tdnqudm i reliquo cornbsp;poredbfcifdldtêredicdtur.SteÏÏseigitur qult;edd Tduridbfcifionempofitlt;e-funt, 'Venere£temperationis effe dicuntur, qudtnuis Sdturninum etidtnnbsp;quidddm uni mixtum hdbeant. SteUæ dutem itt£ qu£ iBdbylonqi dicuntur dtordge, (Snecenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latine uergili£,quôd extrema uere,quti

ffldsincipityoriatur, Lunlt;edc louis ndturdf imitaturihofflellM qui hora genitura; cum Luna horofcopdntes hdbuerit, Mdgnttf crcJurui eritz qudtnbsp;fi lupiter féliciter irrddiduerit,exercitutn ducet,dc terrd mdri^} multd genbsp;ret, demum offenfo principe mdld morte peribit. Licet dUtem, utdióluntnbsp;efl, Iouilt;e natune fint , tarnen qui eas ortusfui tempore ih occiduo cardinenbsp;babuerit a maleficis fteUis percuffas, naufidgui morietur.Qtuod fi benefinbsp;clt;c etiam fleüæ iUdsfiliciter intuebuntur, nihilominus repentindilli morsnbsp;ex nimiocoitu, dutinter uind epulasq; portenditur. Qwtfi etwm fl quis Lunbsp;ndm in pliddibus luminc Udcuam nafcens babuerit,dMarte autSaturno honbsp;ftiliterpercuj}dm,oculis cdpietur: qu£hocin loco idea dttigimui,ut iuxtitnbsp;Ptolemteifententiam reipfa inteldigdtur,finem plerunque calamitofum abnbsp;flellisfixis infirri. Exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quas Latini ueteresfltculas dixerunt, ut

alij uolunt in ore, alij in fronte, alij inTauricapite conflitutis, una tUdfiil gésdcrutild,quteGr£cè Aa/xTratTiàç, Cbdldaicèdldebaran dicititr,M4rnbsp;tidm ejficdcidm habet, reliquteSaturninam: quamuis etiam aliquantulutnnbsp;Viercurij hdbednt.Qiiieinfummis comibuspofitiefunt, foliuiMartis ndnbsp;turam fequuntur. SteJbe qu£ ad pedes Geminorum conflitut£funt,flmilesnbsp;Mercurio uires babent,quadam etiam exparteVcnerem imitantur-.Umpinbsp;d£ flell£,qu‘O in fimoribus collocantur,Sdturno flmilesfunt. Exqs qu£ innbsp;cdpite anteriori /fllendefcunt altera, qua C halddi uocant anhelar, GXifcenbsp;a7ró^ov©-^asjop dicitur,eaMercurioflmilisefl: altera qu£incapitenbsp;pofleriori fllget,Marti,aGr£cis SçocKÀtouç œsjop fleüacognomina-t«r,iChaldais diciturabrachalcus. Stell£,qu£dd Cancripedesfit£funt,nbsp;eafdem quas flella Mercurij uires habcnt, Martis quoq; natur am quadantnbsp;ex partefequuntur. QU£ funt ad cbelas, uocanturq; à Chaldais azubene,nbsp;SfUMmidcMercurij qualitates retinent, NcbwU qu£efl in eins peftorCf,nbsp;h ÿ

54 lOV. PONTANI comment.

quoiJ priefepe captures ènoflriiuocdnt. Childdice eß meeUeph, lt;jr£ci »4(ftÄ63t('J'Kg o-usjo^jH, Martis Luitteq^uires habet, Stelheautê qui afirtinbsp;uocdntur,lt;id ipfum preefepe conßituti, Marti ac Soli fimiles effe perhibeifnbsp;tur. DU£ßeU£qu£ ad caput Leonis defcribuittur, Saturno ftmiles funt,nbsp;aliquantulu/m etiam Mmis habent, Tr» tll£ qu£ Leonis coüum conßi^nbsp;tuunt, Saturno etiam fimites funt, quadam etiam ex parteMercurio. Lunbsp;cidaqu£ eß ad cor Leonis,uocattirque À noßris regia, ßxxtrlAicrKOQ inbsp;Græcis, Marti ac ïouifimilis efi. aancßeüam qui hora geniturtc cumnbsp;Luna crefcente habuerit in horofcopo, out in ipfo coeli medio,ad magnatnbsp;fàcultates magnaq; imperia promouebitur:nelt;^ enim temere regia uocatinbsp;eß'.quoties tarnen Mars out Saturnus ad earn peruenerit,rixas,contentio-neste^- grauia tBi beBa cocitabit.Lucidte ßeBtc qu£ ad lumbum caudam^;nbsp;Leonis ßrmätur, Saturno Veneriq; : qu£ in ßmoribus, item Saturno fiminbsp;les funt,quadam etiam ex parte Mercurio, Virginis fignu alatum in coe^nbsp;loßrmatum eß,ad cuius caput, atq; ad apicem außralis al£ ßeÜ£ conßi-tut£MercurifnaturamreßrHnt,habentetiam Martis aliquantulivm. Renbsp;ZqwfC ßcB£ eiufdem al£, qu£ quidem luad£ funt,fimiliter qu£ ad puden-daßgurantur, Mercurij, zy quadam è parte Veneris natur am fequun-tur. SteBa lucida qu£ eß ad alam feptentrionalem,qui uindemitor diciturnbsp;a,noßris,aGr£cis 7rg0T^uyHTn^,àchald£isdlmucediealaraph,Saturnbsp;ni Mercurijc^ qualitates habet. CtU£ autem uocatur à noßris ß}ica,a Gr£nbsp;cis sa^uç, Chaldaicèeflalzimonabzd, Veneris qualitatem retinet,hanbsp;iet etiûMartis aliquantulam. QHlt;e eß ad fummos Virginis pedes,qu£^nbsp;dicuntur in ipfa ueße conßitut£,Mercurio,ey quadam è parte Marti fiminbsp;les efje perhtbentur. Veteres Scorpiu ita in coclo effigiauere, ut duo iBuntnbsp;coeli figna occupare ueBent : cz priorcw quidem eius partem, qu£ à no^nbsp;fir is Libra dicitur, x^Xa.cgt; Gr£ci uocauere, SteB£igiturqu£ funtadnbsp;fummos chelas,qu£ cornua dicuntur à nonnuBis Latinorum, ioui£ Mcr-curialisq} qualitatis funt:qu£ ad medias chelas, Saturnin£,quadam etiamnbsp;parte Marti£. h£c de Libr£ßeBis. Lucida fleB£ qu£ in Scorpij frontenbsp;perlucent, Martias uires habent, Saturni etiam aliquantulutn. E fnfciKnbsp;fleBis in Scorpij dorfo dißinäis,media iBa rutila qua lucidior eß, Martianbsp;eß,aliquantulumetiam louia.eaGrace dicitur auraç/ç, à recentioribusnbsp;Latinis cor Scorpij. Qjia in cauda internodijs fitafunt, Saturnina,qua-damqi ex parte Mercuriales funt: qua in aculeo. Mercuriales, Martiaq;,nbsp;Qua fequitur nebula fa cater ua, Martis Lunacji natura fequitur: has ßelnbsp;las tn nebula hac conßitutas Chaldai uocant alacha, Grad vitfiXwaJ'Hpnbsp;«rusjotpap, ideß nebulofumglobum. Stcllx Sagittarij,quafuntad fa^nbsp;gitta cujßidem pofita, Martiam Lunarem^ ejficacia m habent; qua funtnbsp;inarcu •

IN CENTVH PTOL. SENT. LIB. I. $$ ÎM drcu ad cdpultttHihoceß uhi ittdnui drcum cdpit, lonidfKMiM^ uiretnbsp;habent .Globus flcUdrum (^Uteht eiut funt corpore, Solis actHdrtis nattt-tftm imititur : que funt 'nt commijfura dtque «« dcrfo, Marti fimilesfunttnbsp;^Udddmq; è parte Mercuriotquie in pedibus, louiSaturno^. Stellte ad caunbsp;pofitie inßguram quadranguli, 'Veneris natur am [equuntur, habentnbsp;Cf Saturnin um quiddam. Stellte in Capricorni cornibtu poßtie, Venerentnbsp;imitantur, licettaartis nonnihil habeant: quie in ore coUocantur, Saturnonbsp;ßmiles funt,qttadam^; ex parteveneritqutefunt in pcdibtts atq; 'm uentre,nbsp;Kartem Mercuritimq; imitantur : qu£ ad caudam, Jouem atq; Saturutvm,nbsp;Stefllt;e adAquarij humeros poßtlt;e, qu£q;funt in eius ßnißra, atque 'm uenbsp;ße, Mercurio Saturnoq; ßmilia ßciut:qu£ in ßmoribtK,magis Mercurio,nbsp;m'mus Saturno pmiles ßnt: qu£ ad eß-ußonem aqu£, Saturni naturamfe-quuntur,nonnihiletiam]oufs habent. PißesquumGem'mißnt,cralternbsp;quidem voti©gt;, id eß außralis, alter uerônbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eß[eptentriontf

lis,ßell£qu£funtad Pißisaußralis caput, eademqu£Mercuriosejßcir unt,Saturniquoquealiquantulumhabent. Ci_u£'mdorfo,cademqu£ lunbsp;fiter Cf Mercurios agunt. QuoniamautemPifccs hiquodam filo collirnbsp;gati ßgurantur, quod alij linum, alij l'meolam, alii ligamenttvm uocant,nbsp;ßetl£ qüæfuntad Pifcis außralis caudam,atque ad l'meolam außralem, Slt;tnbsp;turninam naturam retinent, quadam è parteMercurium quoque 'imitantur, QK^funtin dorß) er ßtinaPifcis feptentrionalis, louißmiles funt,nbsp;nonnihil etiam Veneris habent: qu£ funt in linofcptentrionali, Saturni acnbsp;Jouis natur OS fcquuntur. in bac coeli parte, id eß 'mtcr Pifces atque Ari-etem,funtßcll£ qu£dam in orbem dtßgt;oßt£, Gr£ci p'uvJ'io-p.of, vatininbsp;nodum cceleficm uocant: nodi huius lucid£ßell£Marti£funt, quadam e-tiam exparte Mercuriales. Atque h£c de ßellisfixis zodiaci orbis, ut abnbsp;antiquis autoribustradita funt, prodimus. Qu£adm'moremurfamlU‘nbsp;cid£ funt ßell£, Saturni qualitati ßmilemqualitatem habent, aliquantu-limtetiamveneree fimilttudinis. Qu£uerèad'Vrfammaiorem,Martisnbsp;ßmilitudinemreßrunt. Chorus ßeUarum quießfub huius caudam, L«-«lt;e Venerisqualitatibus perßmilis efi. Lucid£ßeU£qu£ funtadfer-pcntcm, quem alij draconem, alq anguemuocant, Saturnin£ Martia^nbsp;efßcaci£funt. Stell£ Cephei, qui à Babylonijsficares dicitur, funtlouU,nbsp;itemq} Saturnin£:qu£adBootem funt,Mercuriales Saturninfq;. Rutila er jwigens ßella,cui nomen eß arâ uro, Chaldaicè dicitur azmtecnbsp;Mrawer, Martis aclouis qualitatemretinet. CiU£ in fcptentrionali corona dißjofiufunt, quam C haldei uocant malfilcare ,eadem qu£ quot;Venutnbsp;acMercuriusagunt. CiU£ad £V7ovvao'i, qui Latinè geniculatusdicitur, Mercurioßmiksfunt:qu£inLyrd,qu£ Chaldaicèuocaturafatt-

q6 lOV*. PONTÄNI comment;

'ge, Vetten dctHercuno:ho c figntvm d mdioribtu turn Grxcis,ttiw Ldtïn^ lyrd dicebdtunnunc uulturcm cadentem noßri uocant. Eandem cjuoij; venbsp;nerisMercurijïlinaturÂfequunturfleüæqu£gdUinamconßituut. Qult;enbsp;funt adCcßiopittm, SatumiacVenera:quxddPerfeum, louis cr Sdturttinbsp;qudlitdtes rctbient. Globus ßeUarwrn qui eß dd cdpulum glddij, Kdrtiusnbsp;eß. Lucidießell^ qult;e funt iuEniocho, quem noßri durigdtn uocdnt,Mdrnbsp;tiMercurioq-fimilesfunt. Qtt£inferpentdrio,quigrecenbsp;titur,Sdturniqudlitdtemretinct, habet er Veneris quidddm. Quieipfonbsp;ferpentecollocantur,qualiaSdturnus erMarseßteiunt, QUieadfagittdntnbsp;po/'it£ßfnt,M.drtis naturam imitantunnonnihiletiiveneris habens. Stetnbsp;le dquildin conßituetes, Kdrtilt;e ac louiie natur«e funt : hoc fignum d recettnbsp;tioribusuuUuruolansdicitur. Qa« delphinum conßituut,SaturnoMarnbsp;tiß; ßmilidoperdntur. LucidießelLequxddequtvmfunt, MdrtidcMercU'nbsp;rioßmilesßint. Ciu£ 'm Andromeda, Venercie: qu£in triangulo, Mercunbsp;riaUsqualitatiselß perhibétur.Hæc deßeüis,qu£ infignis ab orbeßgni-feroin feptentrionemuergentibusconßituuntur,diäafmt,Ednim qu£'mnbsp;dtßiru uergut lucidaßeüa, qu£ in pifeis dußralis oreßtlget, operationesnbsp;quot;VenereisUiercurialibus fmilesßcit. Qt(£'mprißice, quicetusetiauoednbsp;tur, Sdturn‘m£funt.Edrumqu£ddOrionem,quemrecentioresfirtißimltnbsp;cognom'mant,ßellaqu£mhumeris collocatur, Marti Mercurioq^ fimi--tis eß. Qwlt;e dli£ luctd£ßell£ ibidem (unt, louis dc Saturni naturas imitaitnbsp;tur. Edru qu£ inßum'me, quem Eridanum multi uocant,ultima quidem etnbsp;ßilgida louia eß, c£ter£ Saturnm£. Q«lt;e 'm lepore,Sdturnin£ dcMercurinbsp;ales.QH£ 'm cane,Venere£funt omnes, pr£ter ea qu£ 'm ore lucet,qu£ 10nbsp;uideßtdliqudntulumetiaMartis habens:eadicitur d Chaldaisafeeher. Wnbsp;procyone,quë nuncdntecdneuocät,eß luciddßeUdqu£Mercurij qualitd-tem habetmec non er Martis aliquantultim. Stell£ qu£ ad anguêfiitgeHt,nbsp;qui er hydros uocatur, recéciores tarnen neßio qua ratione duäi magnd'nbsp;nimudicunt, Saturnin£fmt, atq;Venere£. Qu£incratere,ßmiliterve'nbsp;tterc£(unt,quadam etiamè parte Mercuriales. Qk« ad coruum,Marti£nbsp;dcSaturnm£. Qa« 'mnduiArgoperlucêt, Saturni aclouis qualitates[e-quuntur. C!U£ ad C entaurum, hoc eß flell£ill£ qu£ 'm parte humana cornbsp;poris funt,Veneris acMartisefftcdcidmhabent:qu£uerà mparteßilen'nbsp;deßuntequ'ma, tum louis, tum veneris uiresajfecuta perhibentur. Qtt£nbsp;ad belluam,id eß lupum/untlucid^e ßetl£, Saturnum imitantur,habent ernbsp;Martis quiddä^ CiU£ inthuribulo, Venerea funt,atqj ex parte aliquaMernbsp;curiales. Stella qu£ßlendeßit in außrali corona, tum MercurißtumSa-turniqaalitatißmilemqualitatem habet . Hacdeßellis fixis hac 'm partenbsp;dixijfe fußieiat,aliasßrtaße uberius dtlt;^ expreßius de ijs dicemus.

ETQLE'

1N,-CENTVM PTOL. SENT..LIE. I. '57 PT OL EMAE VS. XXX.

Infpice primorum generis regum creationcs. Si ènim afcendens creationis conuenit cum afccndennbsp;te geniturae régis filq, is régis fucceflbr erit.

PONTANVS.

Superiori uerbo Ptolem^ta docuit, cm tffe fixdrwm uiret,ut infitni b ci homines aliguando in reges eueherent. Sed regno ftdbilito,regifs^ re-lus compofitis,lt;luMn liberi fuccedere ex lege confueuerint, docet nunc exnbsp;ßliorum genituris iudicdri pojje,quis è Itberis pdtrißtinregno fuccejju-rus,dtlt;J; ubiuniciK fuerit, an iUe fuccefforßtßturits.Quocirca primo in-ßgt;iciendum iubet c«li ßatum, tjua bora primus regni eius rexgubernacu-laaccepit : antiqui créâtionem e:^ drßgnationem uocabant : nunc funt quinbsp;^ coronationem uocent, alij qui thronizationë ; deinde natigenituram con-fiderandam : cuius afcendensß cum afcendente patern£,id eß primlt;e deß-gnationis conuenerit,is proßüö regni fucceffor ent. Signoruw autem coitnbsp;uenientia potißimum uideturex tnangularinbsp;nbsp;nbsp;fexangulari affteâu con^

. flare: quanquam quæ motor conuenientidcffepotefl,quämftidemßgnum utriufq; fit afcendens? Nf c «cró prlt;etereundum efl quod dicit, primorumnbsp;ex genere regum creationes, non primi : fitenim uti aliquando nepotif gcnbsp;nitura cum auita defignatione magis coueniat : quandonbsp;nbsp;nbsp;phyfici confen

tiunt,nepotesfiepenumero auitam corporis/feciem,cr animie quoq; qua-litates magis quàm paternas reflrre. Sunt qui alias rationes fequuti, dicat etiä à culmine, hoc efl à loco medij cœli,regiiecreationis indicari aliquaanbsp;¦ do fuccefforem : nonnunquam etiam à flatu cœli, atq; à primis cardinibutnbsp;coniunólionis Solis Lunteq;,aut oppofitionis,quteregiam creationem pronbsp;.ximaanteceßit. Nemori£ proditum eft à Grlt;ecoquodam mathematica,nbsp;Aronem in Aegypti regno fucceßiffeAchimeto patri, idq; Themimen nianbsp;:thematicMn ab eo confultum prlt;edixiffe, ex aui eius creatione,in qua Scotnbsp;plus afeenderat, fiteratq; Sol in ViJ'gincj quit idem afcendens eundemq: Sonbsp;lis locum inAronisnepotis genitura fiuffe confticaretur. I dem (Sracusnbsp;mathematicus, Gracum dico quod Gr£cèfcripferit,accufdt eos,qui dicut^nbsp;nonfucceffurosfilios in regno paterno, ubißliorum natiuitates ftellarumnbsp;orientalitate,autangHlaritate caruerint,quam magisinfficeredebeantnbsp;afcehdentium,zy item culminum deftgnationis patcrn£ aut auit£,aut prinbsp;mi ex eagente régis cum filif natiuitate conuenientiam: primos reges di-£0, qui primi in urbe zy regno aliquo regnare incipiunt, ut Alexdndri£nbsp;‘Ptolem£us,in regno bjeapolitano Carolus, quamuis ipfe alios ex eo pepunbsp;lerit: ut non multis ante annis Prancifeus sfirtia,licet ipfe jaediolanenfei^

¦ lov. PONTÄNI COMMENT, dom’uidtu uxori fute bImcic affcrere uidcrctur: ut nuper tjui i Ferdittitn-'nbsp;do rege Mt Duces,ant Barones Uißituti funt- Sed hac ipfa de re,id eft,de finbsp;liorwm fucceßione, qui iudicaturtu eß gt; ante gentium ac populorum legesnbsp;ittßituta^ conßderare ipßmt oportet,qunm uideamus apud Syroi no Sol-tanorum, id eß regtim liberos, fed aliquem èferuorum numero, quifoli Mnbsp;pMJ eos militant ,fuccedere: tametfi tanta inter dum coeli uis,tantus ßeUlt;tnbsp;rußuor eß, ut nolhuf legitimo prlt;eßratur: quod comprobatn eß in Leo-neüo Bßenß, qui præteritis duobus fratribus légitimés ,ipfe ß)urius Ntco-ho Ferrarienß Marchionißne uUo beüo fueceßit. Quid dePontificum Ronbsp;»»4noraw,^Hid deVenetorum Ducum fucceßionibtts dicam fqui fuffragijsnbsp;tantu creantur. A pud Britannos non tarn leges in obtinendo regno,quantnbsp;ßHiones bellicaq; uis poffitnt. Apud Gallos er aißgt;anosfilius natu maxinbsp;inus,quem primogenitum uocant,in regno fuccedit, quo ante patrem mornbsp;tuo,ex eo nepos regni hares auofubßituitur. Sed de hoefatis. Nunc id a-gamus,curoriensmediumq; cali, er regnum ef fegnifuccefßgt;redenunnbsp;cient,quum alijs in natiuitatibus ab imo patrimonia quaratur. Acne phynbsp;ficis femper rationibus agdmus,quemadmodum in habendofenatu, atquenbsp;in capiendis de republica confilijs, locus eminentior,fedesq; augußafum-mo magißratui ßatuitur,fedetq; in fuo rex folio, fic in imperijs dominati-busq- exquirendis in natorum genituris, à cceli culmine, id eß ftiblimiorenbsp;jnundrparte resexigitur, iure quidem,quando fummisfummaconueniut:nbsp;unde nanque in terras radius aut reólior, aut uehementior,quàm à medio,nbsp;wbi cceli culmen ßatutii eß, mittiturf quo èloco apertißimusliberrimus^nbsp;in terras deßiedus eß. Quad uerè ad orienttm attinetcardinem, quumnbsp;motus caufa fit omnium qua fub ccelofiunt,ab oriente rcrum principia menbsp;tienda funt. Sicuti enim principia in aâionibusferiem ex fe agendarum renbsp;rum explicant, ßc orientés cceli motus reliquum cceli uolumen fecum trahit,qui motus quando maxime ordinatus eß,neceffc eß ut ord'matà à prinnbsp;cipio ad exitum feriem adducat. Reäeitaque Ptolemausiubetafcendensnbsp;creationisregia,cr regij ßlij natale afeendensobferuandum ad cognofeennbsp;dam ßicceßionem ejfe'. hac enimß conuenerint, neceffe eß ut er res, qua^nbsp;rum principia ipfafunt,ßmili modo conueniant.

P T O L E M AE V S. XXXI.

Quu regnt domi'nator in locü climatericS incidc ritjtüc aut rex,aut è regni principibus magnus quifnbsp;piam morietur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pontanvs.

Grad quidam codices etièi hoc habenf.Si in reuoluendo anno regnißet la infigno depreßionis inuenta ßerit, magnus aliquis uir ex ßeUa ipßasnbsp;naturit

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB.' I. 59 ritt turd morietur. Sc J ad [ententiie enjrrittiottem ucniamtu. Qko({ c/t annbsp;tè diilum, utgenerdtionii, pc etiam corruptionis caufa mot ta eft, pituro-rumq- malorum pcrinde ut bonorum indicia amp; cauPee m axlo conßitutainbsp;fuut, quando h£c eß ad corruptionem uia. 'Etenim utgencratio interitui,nbsp;pc filicitati miferia, bono malum aduerfatur: atque utgenerationis cß in~nbsp;cipere, pc inter itws eß depnere : utrunque autem à motu cfpcitur. Coe pitnbsp;quifpiam aliquando rex ejfe, depnet etiam alicjuando : tunc uero depnet^nbsp;quum minaces pianette ad locum nocentem atq^ letalem peruenerint. At-que ut corporit noßri ßbrica ex contrarijs confiât ,ficCT ipfi contraria,nbsp;ex quibuf confiamui, à coelo afi^eóla corrumpuntur. S«nt itaq; amp; t« coelonbsp;contrariorum affeóluum atq^ effeâuum indicia, pgnipcationes cy caufie.nbsp;Nc^ enim tanta rerum diuerfitM inconfiantiaqi effet exfola materia, cuius tarnen proprium ep pati magis quàm dgere,e:y affici potius quam affinbsp;cere, incommodorum italt;^ CT morboru, cy corruptionis cy mortis, c£nbsp;terorumq; maloru pgnipcationes ex noxijs locis affePibusq;, quiillorunbsp;cauf£ funt,oriuntur: qu£ quidem mala tunc euenient, quu perniciofus planbsp;neta ad locum progredietur, in quo resccepit,autad loca hofiilia ac minanbsp;cia, hoc efi quadrata, uel oppopta, qua'ueminadbus tunc radijsfiriebat-^nbsp;aut ad loca quec Grace dicuntur «45 htiko:, Ù nofiris hodie 1 legialia bar-baronomineuocantur. Quæloca quoniam Graduocantclimaterica, an-tti quoq^ progrefiioniseius climatcrici dicuntur:quod nomen inde duPumnbsp;uidetur,quódexafcenponibusplanetarum,fecundum climatis redumautnbsp;ebliquum circulum, cognofcatur tempus quo planeta pt ad locum eum pernbsp;uenturus. Noî ea loca 'mterimentia,zy letalia, et perniciofa, cy noxia à lonbsp;ci malignitate uocamus. in creando igitur rege, ut certa eyfiatuta cceli lonbsp;ca pint,qult;e turn regi, turn regno filicitatem poUicentur, pc contra qua in-filidtatem minentur: ey quia creati régis aliquandoptturus efi exit us,ne-eeßfeefi locum efie aliquem certum fiatutumq;, in quern quum dominatornbsp;inciderit,rex ipf: moriatur, paut nullum omninobenefica ficlla prapdiunbsp;contulerint,autbenepcdruipfarum radij hebetes atq; imbecilli erut. Fierinbsp;tamenpotefi, ut periculum mortis quod à créâtione portenditur ,rexipp;nbsp;benepcio genitura fecurus euadat. Qjtocirca prius qua m de morte certunbsp;aliqdaffirmetur,gencpsinff3iciendaeft,confiderjndtiq;,regtnemortê,annbsp;fcgfi dignitati pnem potius uideatur afferre,ipp) regefuperfiite,an alicuinbsp;ex regni primortbus morte minitetur,ut nuper tn Roberto priHcipc Sulcrnbsp;nitano uidimus coprobari. Dequalitate autë mortis confulendifunt planenbsp;‘Râ minitantes,et loca,cy gradus,etpgna,in qbus,atq; c quibus portennbsp;lt;Jit«r,Idem regnipgnipcator quit in reuoluedis regni annisin deprefiionenbsp;pta làguere inuétus pierit,potëtis alicuius et cldri uiri ex natura fua mortè

6» nbsp;nbsp;. 107. PONTANI COMMENT. '

denuncût. Sedhoc,ut dixi, Græci (juidam codices tdnttim habetth^udtttuifi nec dbjonum uidcâtur.ncc râtione cdrere, Rcgtii dutem domindtor/ignißnbsp;cdtor(^ is eft,qui plurespotioresq; prxrogdtiuds w medij cœli cdrdiiie hdnbsp;bet J quem tdmen mutdïi contingit ; fiquidem dliti/m pdr eft ßiffie Romdninbsp;imperij fignificdtorë,quum primi C onfules mdgiftrdtum iuieretdUwm quit,nbsp;decent Tribuni, dlimnquum lulius Cueßr in[eUd curtili regio more ftdit,nbsp;dlitim quum imperdtor Conftdnt'mus imperium, dtq; imperij iurd 'Byzdt^nbsp;tium trduftulit, dlium quum uiginti qudtuor dntè dnnis MdhometusTur^nbsp;cdrumrex Conftdntinopolim cepit, Ctefto imperdtore, de GrtecorMn rebuinbsp;attritis : qute obferudri futnntd diligentid à mdthemdtico debent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

PTOLEMAE7S XXXII.

Concordi'am inter duos facit coueniens ftellaru fîguratio, fpeciem rei fîgnifîcantiû, ex qua beneuonbsp;kntia in utriufque genitura conftituta eft,

PONTANVS.

De ingenij dptitudine, deque ndturdli ddrem dliqudm inftiniiu, itt tierbo tertio dbundè diâum eft. Qairf uero in iffdemnon [olùm drtibus,uenbsp;rumetidtn ßcultdtibtts difciplinisft; dlij inter Çeinimicitidsexercerent,dlijnbsp;ftnguldri quoddmconfenfußmul uiuerent, redditurhîc dPtolemteo ZT dinbsp;fcordite,Z!r conftnfus rdtio, quant exnatalitidrum fteUarum coUocdtionCinbsp;drtem z:rßcultdtemedmftgnificdntium, profteifei docet. Rtenimfindtu-^nbsp;rdlis dd rent dliqudm propenfto à fteüismdndt, à quibus corporis eft ftr~nbsp;tndtd ßbricd,fi ftlices inftlicesq;,amici inimici^,in calo fteùarum ipfarünbsp;aßeilusfuntfifi edrum rddij nunc coiunilt, nuneobliqui,nuncetidm dduernbsp;fl irradiât, fieri neeeße eft, ut inter eos qui artesßcultdtesq; «tl» iUis figni~nbsp;ficdtdsexercent, concordiddiftordia ue proradiorum coUocdtionisq; ne~nbsp;ceßitudine dut boftilitdte oridtur. Qjiocircd inftieilis genituris eorum quinbsp;ad mercdturdm, quiadcafdem artesficultatesq; exercendosàcalo appli-,nbsp;cantur,ßcileprudens mathematicus iudicabit, ßturd. ne fit inter iUos con.nbsp;cordia an diftordia, odium anßmiliaritii5,commodatio an mcommodalio,nbsp;quodfteUdrumcoÜocdtio,accoeli ftatus demonftrabit. Sienimßcultdtisnbsp;eiufdemfteüd fignificdtrix,ineodem coeli loco fignoq;,in lüorum natiuitOi-tibus,dutin trigonis hexdgonisq; fignis repertaßerit, dubitandum no eßnbsp;magnum inter eos uiuendi conftnfumßre : contra ft in fignis locisq; opponbsp;fitis inuenientur, Utes diftordiasq; obartemßcultatemq; ipftin orituras.nbsp;Quas dd res certiuscognoftendas multiim etidm confirent in utranq^ partem aliorum planetarum irradidtiones atq; conftitutiones. Qnödfi in figttnbsp;natali nuUafignificatricis ftetheinuUa fignorii locorumq^ conucnientta,.nbsp;nuüus

IN.'CENTVM TTOL. SENT. tIB»i L 61^ nàHiM etidin planelärttm aliorum bonui dccefferit,quee Mtfer dr-tificesiUoiconutnientidßmiliaritiuqicIJepoteritf jtaqueexercebuntiÜènbsp;quidemartemßcultdtem'ue À cœlo promijßm,ßmtlidritatem wrô iittfirnbsp;ß nullam,qMndo pdrum 4 flcUfS conceditur,excrcebunt.

PTOLEMAEVS. XXXHK

Amor odiumcp tum ex luminarium concordia difcordtacp,tum ex utriufque gcniturc afcendentisnbsp;bus deprehenditur» Adaugent autem beneuolen«nbsp;tiam obedientia figna.

PONTANVS.

HowMiem ndtura fociabilem effe conflat, unde er ccetut ätnat, er ciwi-tatcf colit. A d fod»c naturalem focietatem accedit ea quæ dicituramtcitia,f qu£ nomen ab amore duxit.CurMtem uni quam alteri magis affleiamur»nbsp;tt beneuokntid iungdmur maiore, Soltund^; efßciunt, er fignd qult;e grdnbsp;to a/fieflu ßß intuëtur. EtenimLuna quuw fit corportvm domina, Sol /fitnbsp;ritam corporibtu inßndat,itd corpus animumq; afßciunt,ut in quo maiornbsp;fimilitudo fit,lt;ideim magis magisq; amandum impcUant.Qjtocirca quidnbsp;de ßmilidritate er conuenientia iRa,qu£a planetis ob artium ac ßcultatünbsp;fimilitudinem conciliatur, abunde pritceptum efl, fldtim fubditur reguldinbsp;per quam in/fiefld ndtidlicuius genitura amicitiäf eius iudicare poßimus,nbsp;er qui fint quos amoreintimo nutus is complexurus uidcatur : quod ut a~nbsp;pertius oftendamus,unius dtq; alterius geniturafiguramfubi/ciamus. Ndnbsp;tiM eß Mdreus aßendente Artete, Sole i« Artete ipfo, Luna in Cdpricor-«0 conflitutd.Ltuiusuerö natus efl Capricorno tfeendente, Sole Capricornbsp;num, ArietemLuna perdgrante^tudicandumefl ßturam inter hos arâifnbsp;fimdm ßmiliaritdtem propter commutdta lumtnariumfiigitd in utriu/'quenbsp;genitura. Similiter ß Marcus habui/fet Solern wiTduro.Lund in Pifcibw,nbsp;Lucius uero Lunam invirgîne, Solern in Cdncro,quibus è fignis, triangunbsp;Idribusßinuice radijs Sol Lunaq^intuentur: autßinMdrcigenitura Solnbsp;fùiffet Ht A^Uitrio, Lund ttt Geminis : in l^ucij ucro natiuitate Luna in Sd-gittario, Solin Leone, quibus elocis f:xangulari è loco lumindria ß a/fii-ciunt. Signa quoq; grata livmineß a/fiicientiaamoremconciliant, eafuntnbsp;ßgnaßxangularia er triangularia. Amabut enim mutuaß beneuolentia,nbsp;i« ^MortWM genituris aßenderint Arier, Leo lt;t«t SdgitUriur, Tdttrt«, virnbsp;go aut Capricornus, quiefigna triangulari, gratoq; a/fieäuß itit»ent«r:nbsp;er item quibus aßenderint Libra, Aquarius ac Gemini, ßu Gemini,Leonbsp;er Libra. Ar ótius tarnen uinculum erit inter illos, quos triägularia flgnanbsp;(oniunxermt,propter maiorem conuenientiam qualitatum ac radiorwmi

lov. pont'ani comment.

jUorum titmeu drilißimiim uinculum erit, quorum eddem figni, ijieni^; grudtu jkerint afcendentes hora nctüuitdtis : quæ figna fi obedientia fu-erint, mirificum inter utrofque dmorem ingenerabunt, cum fingulari quanbsp;dam conuenientid, es- pacati unimi aquabilitctte, utputa fi inalteriuf ge^nbsp;Ititura Scorpim, in dlteriiK uero genefi Pifces afcenderint: utrunque enifnnbsp;fignum obedient eß. esßgna quidem obedientia nutorum dnimos ddinuinbsp;cent obtemperdndum intpe[lunt,qudère conuenientid ftdbilitdiqidtno^nbsp;vis compdrdtur .At Leo Sdgittdriusque licet tridnguldres ßnt, tarnen cuinbsp;Leo afcenderit, tametß dfjicidtur erga eum cui afcenderit Sagittarius, il-lius tarnen amor erit cutn quodam qut^i imperio, cv autoritate : dt huiusnbsp;cum fubieäione er ßmulatu,quumLeo pgnum ßt itnperiofum, Sdgittari-Viuero ßgnutnobedient. Sedneindliquo friß fimus, in/ßieiendum eti^nbsp;am, qudfepldnet£, ßgnorum domini, rdtione con/ßieidnt, numetidmß^nbsp;gnaipfdmalefrcis àßeüis occupdtdßnt,autinimicis rddijtfrriätur. Quanbsp;omnid mifeendd ßint,ut dedmorit mdgnitudine aut exiguitate, dc frmilia-ritdtisfirmitate infirmitate'uecertius tradiiudicium poßit. Deßituris uenbsp;roodijt ac ßmultatibus frctlè iudicari potcrit,quotiet afeendentia ipßt ßbinbsp;inuicem aduerßtbuntur, nec lumindrium fimilitudo autßgnorum communbsp;tatio dcceljerit:qult;e odia tanto deerbiora erunt,ß luminarid ip[d quadra-tum oppofitum'ue alterum alterius inßederitlocum,

PTOLEMAEVS, XXXIIII.

Dominator feu hofpitator fnterluntj ß cardi'na« lis fuerit, quæcûcp illo menfe futura fint, fignificat,

PONTANVS,

Uacfententidtdmetßadaeris ßdtumexLunaSolisq; coniunilioneco gnofeendum plane pertinet,ß(erc tarnen qui ad hominitgeniturasedm re-frrrent.rati Ptolemteum de cardinibus geniturarum omnino fentire, ut ionbsp;eus dominatoris nouilunij dut plenilunü uni ex angulis grnitttrie cogrue-ret, idep in hominu tantum genituris probatü effe, in ortu uero caterorunbsp;animalium nequaquam cotingere. Qtji^od cur ex hocPtolemai enunciatonbsp;coijeere uoluerint, no fatis inteÜigo,quu eius uerba manifrßa fint. Dominus ,inquit, loci in quo Sollt Lunaq; coniunäio fit,ß quem coniunäionisnbsp;temporecoelicardinëtenuerit, indexerit eorum omnium quamenfeiUonbsp;ad alteram ufque copulationem ßiturdfunt, hoc eß, ßccut 'ne an pluuius,nbsp;an mixtum nunc pluuius, nunc ferenus: item calidus 'ne an frigidus, an monbsp;deratitemperamentimenfis ßtturusßt-.quietiamuentiflaturißnt, er innbsp;qua menfit ipßus parte. De abris auteßatu [entirePtolemaum, dcclaratnbsp;etiam

IN CENTVM PTOL. SENT, LIB. I. 65 itidm [ubfeijuensde Sole cttundatum: more ettim fuo Solis Lunlt;t^; dpote-lefmata/iinul Mneâit.dÿumq; fententia hac ijualitatent men(is exLutiitnbsp;Soltsq; coitu cognofcendam tradidi/fet, pro coUocätione pbnetie dowinttnbsp;iofiSyitut domini ßgni eim i« ^ko coiunilio ipfn contigiffetyftatim fubdiditnbsp;deSolefententiâ, lt;juem ait ciereaerem pro natura pianette, ad cuiusnbsp;nette locu Sol ipfe proftéfus fiterit. A d htec Luna quüßt menfis domina,ßtnbsp;*«rt menfis 'mdiciit ab hora er pundo coniunilionis f smendum docet. Venbsp;Sole »cro quitßt anni totius dominus, ßc prtecipit, ut dicat 4 Solis reditunbsp;ad principilt Arietis decerni poffe, quas commotiones j« uere Sol ipfe Ml-tra anniißdurus uideatur,quo tempore ad pianette cuiufq; locum perue-niet. Sed fententia iam ipfam aperiainus. Dominus ßgni m quo Luna cumnbsp;SolecoityßueplanetatUe,quiplures acmaioreseoin loco prierogatiuMnbsp;babuerit, qualis menßs iUe per fingulas fui partes ßiturtts ßt, declarabit,nbsp;ß tempore istterlunij (mterluniiiautemacnouiluniumuoco Lunte ac So-lis copulationé,quam crvvofop Grteciuocant) inaliquocoelicardinedonbsp;minabitur» quo dido monemur menßruum hoc iudicium à dominatore funbsp;mendum femper non eße,fed tunc folum.quum in aliquo cali cardine prtcnbsp;fidere inuentus fiter it : cardinalis enim prarogatiuie ratione tantum iurisnbsp;atq; autoritatis lüumßbi uendicare,utab co tanquä prteßdo quodam iudinbsp;cium exigatur. Hi«cfententia ipfa perfe tametfi clara atq^ abfoluta uide-tur, ttolenti tarnen iudicare aliquanto dißicilior ac perplexior apparebit:nbsp;fiquidem natura pianette ipfius infßicienda eß, item ßgni non folùm ubinbsp;cöiundio ßt,fed in quodominator aut hoßntatoriUe reperitur,attenden-dic coiunfliones er cofigurationes toto menfefitturtc, qute item coiundionbsp;HHW 4tq; aßgt;e£luum tempore fignaafcenfura fint,ortus quoq; att^ occafuinbsp;fyderum conßderandi, er Lunte ipßus defluxus atq; configurationes,nbsp;que manftoncs dicutur, que^ alia multa exadißime,diligentißimeq; pennbsp;fitanda funt,eß enim res plena dißicultdtis. Sed «ec regionis qualitas, autnbsp;anni pars pretereunda eß. in prfmw autemfeire oportet, que fit cuiuß^nbsp;planste in dementis efficacia:alius en 'mi denfat,contra alius rareßcit;ali-tts humedat,alius rurfum exiccatthießigtts excitat,itte calorem affert:eßnbsp;qui cogat,contra qui coada foluat. ipforum quoq; fignorum gradus qua-ksfint, er cuius planetefinibusattribuantur,diligeterinß)iciendum eß,nbsp;Cardinuw quoque ipforum nature perquirende, ne in parte aliqua dece-pti labamur. Bis didis aperiendum re!inquitur,quem dominatorê,quemnbsp;etiamhoßjitatoremuocemus. Difffruntenm 'tnterfe,quamuis idem ipfenbsp;planeta fimul er dowinator, Gr hoßjitator aliquando inueniatur. Do-minatoremeumdicimiK,quiGreceeßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indedidus,qu6d

epicratefim, td efl dominatum inter alios planetas obtineat , fit^ w tota

lt;14 lOV.,PONTANI COHME’NT. ’7 figurd cseteris potletttior:qttd c re ptdcuit Idtittè dominatorem nomindrfynbsp;quodeiifs autoritdf dlijs prtejèrdtur, fitq; penei eum dominandi liccntid:nbsp;quidam etiam præpofita priepofitionequa rem magis exprimèrent,pr^-dominatorë uocttuere:hunc eundemfignificdtoré dliquùdo dicimuf,quô^nbsp;•tonliitutionit,figurlt;eq;totiuiprimamaxiwarnq; fignificationêhaieat.nbsp;üojjiitdtorem i/nteUigi eivm uoltimuf, qui Grlt;ecè uocatur ootoA cüzotkç:nbsp;' ac tametfi expreßiui dicatur pater ßmilias ,fiuedomuf dominut : hoc e^nbsp;tiim Grlt;ecè fonattmaluimtutarnenuno,quanquamttououerho,ho/pitdnbsp;torem, quad domofuafuoq; hoißitioaliti/m accipiat,appeUare. Graci hucnbsp;tp[am oiKoj^cüJoTMp, aliquando Kv^iopyivitria^, ideßdominiMngenbsp;initurlt;euocant ,quod etiam luliui Maternus in mathefeos lihris teftatur»nbsp;‘;Sed de dominogeniturlt;e aliâi. Dicitur autem planeta alteriuf pianette honbsp;.fßitatore^tanquä paterßtmiliäs, quit in domo f ta illît accipit, cuius etiänbsp;curampatrociniumq; hojpitijiurefufceperit:nam/tvenusinvirgineconnbsp;•ftituta fit, MercuritrniVeneris hol}gt;itatorem,quc)d Virgo Mercurij domusnbsp;efl,dic(mus. Si Solm Arieteinueniatur,quc)d AriesdomiciliumMartisnbsp;tjl, Solispatrociniumiurehofiiitij Marsaccipit, quippequiperindeutnbsp;paterßmiliäs propria Solern domo accipiat, igitur qui menfis totius quanbsp;' litatem prtediâurus efi,infi)icere accuratißimedebet, an quern cceli cardinbsp;nem Lunaris coitus tempore teneat, aut dominator, id efi planeta pluresnbsp;ac maiores pnerogatiuas in loco coiun^tionis habens, aut hojfiitator, hocnbsp;efifignieius dominus, in quo Luna cum Sole coiuerit.Quid autem fequennbsp;dumfiret,ubi neuter cardinales effet, Vtolemteus non attigit, prteceptumnbsp;hocut minime ßüaxtradidiffe cotentus:ex quo conijci redè potefi,in meltnbsp;fis fiatu prtedicendo non modo locum Lunaris cum Sole congrefiionis t«-ffiiciendum effeyueriim etiam cardines,cardinumqi ip forum dominos,itemnbsp;planetas illic pnefidentes, qut ue ipfos cardines iatuentur, ac quo etiam,énbsp;loco amp; quali é figno affgt;iciant,ob[eruarioportere.

P T O L E M AE V S. X X X 7.

Sol quû in alicuius Stellæ locum deuenCrit, tiim eius excitât quam in acre habet»

P O N T A N V S.

Solutefltemporumautor,abeoenimefto‘dies,elannus,ficlrigoris ,atq;caloris,humidiatq;ficci,qutetcmparuanniqualitatesfunt, excitatornbsp;¦,Qi- index efi: ; mouet enm qualitates acris pro natura erratics fieUie, quanbsp;in figno quod ipfe permeat reperierit, ut fi Mars in reuolutione annifite--' rit in Geminis,Sol Gcmi«os ingreffus, amp; Martis loco uiciniorßdus cd'nbsp;lioresexcitabit, ©¦ quidemfolito maiores : contra frigora er niues,fi ca--pricornum

IN CENTVH PTOL. SENT. LIB. L «5 pricorntw« ingre/Jui itlic Sdturnu inuenerit : mfow fi Geminot ingre/Jutnbsp;iUic Siturnum inuenerit, remißior calor erit : itemfrigtu remißius gt; ß uinbsp;Cupricomum pro/rdi« i« Mmw loctHw deuenerit. Quunt ad rem t^uuli-tutes quoq; ßgnorum multùm confirent: figni enim calor ad Martis calo^nbsp;rem ^lurimii m addet,demet^ de Saturnifiigore: contrit fiigida figni tiis »nbsp;Saturnifiigtiiaiigebit,Martiscaloremimminuet. Ciupcircapartesanninbsp;eamfiquentur qualitatë,quamSol ipfe mouebit pro natura pianette,quemnbsp;planetä ßue locum eins i/nßgno quo^j tllud ingreffui inucnerit;nam quiw»nbsp;planeta pro natura fua, proq;ßgni etiam qualitateaerem inficerit,Sol adnbsp;locu planettc ipßus profiilus,quod lt;tamp; illo infióiamerat,prtefentia[ua co~nbsp;tnouet,occultasq; planetlt;e commotiones manifeßasficit. Ajßeäus quoquenbsp;C^fitus planetarum aliorum confiderandi funt, er lMnlt;e curßtf in primisnbsp;attendendus, ut tanquä in flatera quadam examinari cunila certius que-ant,fiue in maius,fiue «t minus propendant, Neenerô me praterit,opinanbsp;ri quofdam, did hoc àPtolemieo de Solw peragrationeinfignis quibufij;,nbsp;ttt Sole ipfo in Ariete conftituto,ea fit aerisquiditas,ni alia obftiterint, quanbsp;lern WLÆrsibidem pofitus excitaret,ßicmPifiibus,fic inTauro,ficin Geminbsp;nis,acfi iupiteri/nPifiibus,VeniK inTauro,Mercurius in Geminis pofi-tiMeffet. Cuiopinioniquo winiMitcccctitm, t««»alia multa,tumpr£cipuènbsp;hoc me mouet,qu6dautor ipfe non fignum dicit,fed locum: efi enim Grace TOTfp, id eß locum, non 1ui'^'iop,quodfignumeft.Namfignumeftinnbsp;tzodiaco cuique planetafuum, erfemper quidem fuum: ubicj; enim Ariesnbsp;fignum cy domicilium Martis eft, Pàfcesiouis,AquariusSaturni,f€dlocanbsp;mutantur::{y qui nunclocuseftveneris ,paucis poftdiebus poteriteffenbsp;Mercurif,Martis,Saturni. Singulorumenimplanctarumlocumeum dicinbsp;tnus,quem incœli conftitutioneficienda unufquiftp plttncW tenerc tune inventus fiierit,Sunt enim locaoccupantium,fignaverci ac domicilia, dominonbsp;rum:nbsp;nbsp;nbsp;iÜa quidem, hoccftloca,mutantur pro tempore: hac, id eft domi

cilia, perpetuafunt, cruniufeuiufq; planeta propria,Quidam text us ubi «OÎ dicimus, in lt;tërc, habent,in fteUa, ut fit fenfus, Solctn cxcitare uim,quanbsp;locus habet in fteUa, ad cuius ftella locum Sol proftdus eft. Quocirca funtnbsp;qui putent fic inteUigendum effe^fi fteUa fiigida natura ad locum, hoc eftnbsp;fignum (locum enim pro fignoaccipiunt)frigidum peruenerit,fttq; hibernbsp;num tempus,fire utfiigus magis ac magis augeatur: fin fierit fignum ca-liduw.fore ut fiigusrcmittatur,quod figni calor fiigida fteUa fiigus imminbsp;«Mdt, O' quodammodo temperet: q«ôd fi citlidt«« fignumfierit,cr planenbsp;ta calidus,plancta calorem figni calore intendi.idem in cateris anni partisnbsp;bus qualitatibusq;. Cui opinioni nihil in hoc refiagamur, in lUo uero dif-fentimus,qHod bilocttw pro /igno accipiunt,nos locii ip[um inteUigendum

66 nbsp;nbsp;nbsp;10 V. PONTANI COMMENT.

cenlemui, tt in dttni reuolutione, ut hoe enfj^icicetur pr^cipi d Ptolemteo iti dicdmui,ut fuperiori enuciato diximtu. Quid enim opuf erdt dcSole ttteifnbsp;tionem ßcere,nifihoc ddSalem pertinereti imminuienimpldnetdruninbsp;e^Udlitdtes d contrdrijs qudlitdtibus fignoru, dugeri À ßmilibm, fudpte ndnbsp;turct contingit. Sole etidm longiui d fignis, ubi pldnetlt;eßermt,remoto.

PTOLEMAEVS. XXXVI.

In condcndis urbibus ftellis fîxis,quæ côfeire ha beâtjUtere. In ædifîcandis ueró domibus,erratici's.nbsp;Reges cuiufeunq; urbts, quæ Martern culminantenbsp;habuerint, gladio plcrunqj pereunt.

PONTANVS.

Qudntd cœli dcllelldru uis fu in corporibus,rebuiq; inßrioribus,fin-gulis penè fententijf hoc libeßo nobif Ptolemaui oftendit, docetq- non ed joliim quie in ipfts dementis ndturdliter contingunt,dd fieUds reßrendd efnbsp;fe,fed hominü quoq; operd no dlium euentuhdbere,qudm que in operibuinbsp;ipfisexordiendiscodi fieUdrumq- conftitutiodbinitioportenderit. Q«onbsp;arcd quu de Solis Lunieq;, pldnetdrudliorumdilionibus iwdërc.priC-cepiffet,utoßenderet hominuquoq; operd ftelldritmdecretdfequi,ipfos^;nbsp;homines plurmu conßrreinceptis fuis pofje,ßlice cali ftdtum digendo,nbsp;ftdtim fubiecit,quid obferudndmn in codendisurbibus cenferet, qudrii mdnbsp;gnitudoßrtundq;,fiue projherd fiue dduerfd ddiftcdtionis hord, quu d ßetnbsp;lis portenddtur,docet humdno fieri confilio poffe, uti condendie urbis tuntnbsp;firmitdti, tum filicitdti optimè cofuldtur,ubi bonu cali/idtu ddificdtionisnbsp;tempore quis de gerit.Siquidem,ut dntè didu ell,db ipfo mouendi initio renbsp;liqudmotus feriesexplicdtur. Quumqt dbinitioddfinëipfuniprogreßiffnbsp;fit, tdlid quidem reru euentd fitturd funt,qudlid fuerdt d codo in initiofigninbsp;ficdtd. I« condettd/f igit«»- urbibus duo potißimit qu.erendd uidentur, ut^nbsp;bis diuturnitds, dc filtx ciuiu fidtus: quds dd res quit pldnetdru uires minonbsp;res eßßent,fixdru uero bondqudnq locuplctiord,folere tdmen,ut dtdu eß,nbsp;edldmitdtibus cofici, nififiliäbus pldnetdru rddijsiuudrentur-. idcircoPtonbsp;lemieus iubet in condendis oppidisutrunq; infigt;iciendu,ut pldnetd ipßnbsp;bene in codo conßituti fint, et fixdrii fleUdru pr^fidiu è filtetbus dc priminbsp;rijslocisdcceddt. QttdmobrePtolem^usquuditutendumcßße fixis, qutenbsp;eoftrdnt,id eßfimul operentur : hoc enim fondt grlt;ecu uerbii lt;r«vtç7o75gt;nbsp;id eß cooperdntibus, fiue coo^erdtrietbustinnuere uidetur, ut planetd prinbsp;mùm bene coHocentur,deinde ut iHoru uires fixdrii præfi.dijs firmetur,dt^nbsp;fimul eds coniungendo,dut in beneuolisdißedibus, dc primdrijs cedi locisnbsp;eoUocandoMdximd uero cdrdinu uis eß:qui quum fint qudtuor,primd ddnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toritdi

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. L 67 icritdtdcpotefldf lt; jl mcdij cacii amp; horofcopi. Curn pr'nnit dute cduendunbsp;iubet, neinprim^ tdciendis funddmcntis Mlt;lt;« ntediit tenedt, cd dotnutnbsp;prindpi tribudtur, t^uodci^Mdrs lt;}uu fit Çdnguinolentut inindx,uiolennbsp;td principi morte mmitetur. ideadutedixit,plcruttq;,non femper,lt;^ filixnbsp;'Veneris {ouisqi irrddidtio tutdridliqudndo principe poterit,cgt;- 4 uigld-dioqi defèndet. SienrniMdrsbidomo zy finibus \ouis repertus ßierit,ip['enbsp;duté JupiterßlicitercoUocdtus, liberq; tmpedintentis,Mdrtis rabies iouisnbsp;tnoderdtione temperdbitur: dtq; eo mdgisfi Veneris qucH^;,dutfix^ altcunbsp;j(«, qUiC JoM^Venereteq; ndturte /it,prtefidium dccejferif. atq} ut Mars cdnbsp;vendus efl,fic etid fixdMdrtis naturû habenstquando noxij fixarii effciHufnbsp;repentinifuntjçy impetus dcrioreshdbét. Qjiocircdindujficdndis urbiunbsp;fitnddmentis fixlt;efunteligcnd,e, qM bcneficorn planetdru iouis dcVene-ris ndturdm fequdnturiuidendumcy uti maleßci pleinetie, qudntit difcipli-ndipfdßrt,ficcollocentur,utdbitlisßuorpotiusexpeädndus, qudmincSnbsp;moddtimendd fint. indomodutemxdißcdnddplinetdsmdgis fequendotnbsp;iubet, quod minimè tdntd diuturnitds quardtur ; neq; enim in pi«rlt;t fecu-Id db eo, qui domum lt;edificdt, projfici folet.

PT O LEM. AL VS. XXXVII.

Qui V irginê aut Pifces horofcopû habent, îj pote ftatis fuæ caufa erutrquorû autê afcendens erit Ariesnbsp;aut Libra,ij mortis fuæ caufa erût. Eodêmodoincænbsp;teris fignis ratiocinaberis» P o N T A N v S.

Cceli conjtitutio genituræ tempore ndti uitd or drtes,e:^ß,cultdtes,zir dignitdtes,qu£qi dlid euëturd funt,indicdt pro domoru qudlitlt;ztibus,pldnenbsp;tdrii conßgurdtionibus,ßxdru fitu,f^norHqi naturis,habitd etid pdrcntu,nbsp;regionisZT pdtri£ rdtione.ndnqi,utflt;epius diëlum efi,omnè feciim explicdnbsp;tionisferiê motus lüe ndtdlis trahit,corpordq; inßriord quant cœlefiiu cornbsp;porî( dgitdtionesfequdtur,etid qult;e corporibuf dccidüt.ut candor,procerinbsp;tds,brcuitds,celeritds,tdrditds,grauitds,leuitds coeleßiacoßitutione dedunbsp;cutur,hdbitd,ut dixi, parentu ac patrùe ratione. taies fint hominisnbsp;cogitationesatlt;^djfeilus,qualesdfenfibus imagindria^ excitâtur, inflinnbsp;ilus quot^ naturales, et dptitudines,ppenfionesq; ad has atq; iUas rcs eadenbsp;è caufa proficifcétur.Appetitiones tté et cupiditates, Zif fludia,qudndo ahnbsp;hwmoribus pro cwiHpf; natura, procfi ipforü mixture tcperationeqj comonbsp;uentur, cœli quoq; humores ipfos aficiëtes natura ajfeëlioncsq; imitabunnbsp;tur. dut tam uarine multiplicesq; fint humanaru aëlionit diucrfdatesnbsp;et artiü ac fludioru genera tam multa,alius^ huic q itti rei magis minûsuenbsp;dptusfit,aliHs dpciurf itiduftrid opera^ adhibita, param m ea qwam exernbsp;fe *

68 rOV, PONTANI COMMENT.

cet drie ^rcificiitt: düutleui,(^ penè niiUo labcreftudio^; ädrnägtiotper-^ ueniat proßi.T:uf: hoc ipfinn no modo uoluntdti rdtioinq;.[cd cœlofieUii^çnbsp;ndtiilibui mdgis dUribuendumuidetur- C^uum'q^ alim, ^udmuis pdrcèuinbsp;ucndo,dtcii 'm dërefdluhri, fdnit pdrentibm ndtas, aßiduis morbis uenbsp;xetur: dlius liberdlius uentri indulgendo,quimuis 'm derc grduiorc,ex i«-firmis ortus pdrentibus, perpetudmfdnitdtem rct'incdt, lt;juod humoris ndnbsp;turdUdliddcj; corporisconcrctioprteftdt -.hoenifidcaliconjiitutionendnbsp;tdliumq; ftcüdrumcotmgere beneficioncquit. Quiddutemhunchildrcntnbsp;è triftibus ortum piirentibus,dut ittum triftem ex hildribus ndtum,niß cornbsp;porisßbricd,qudm cceltm 'mßrmduit, ejßcitf Quid quod hicpdrentibusnbsp;fit fuis fuperßes, iOe 'm 'meundbulis diem obedti ille c/uduis probus.qudnt'nbsp;uis cldro loco ndtiis,^' bonorum ftudiofus,nullos dffcqudtur mdgißrdtustnbsp;bic degenernbsp;nbsp;nbsp;obfeurus prouinci/spriefiti lüe licet Urenuus dc ßrtis,nun'

qudtn Tribunusmunqud dux eudddt, dthic igndutis zy fiigdx cohorti prif ficidtur,dtq; exercitum duedti Coeliinqudmconflitutio, e:^fleüdrwmuiStnbsp;hd:c cuniid ejßcit:nbsp;nbsp;nbsp;nefinguld perfequdr, qud;,ut dixi,hom'mi eueniuntr

cd damp; ipfogenituræ cxordio, ndtdlisq^ cceli conßitutione indicdntur, qu£ tdmen, utdnte diäum eß, pdrtim ddiuudri dtq; dmplidri confilio dili'nbsp;gentid poßunt-, pdrtim m'mui dtque impediri. Diuturnd dutem obferudtionbsp;docuit,quid d pr'rnid genitur£ domo,quid dfecundd, quid d tertid, dc de'mnbsp;ceps portenddtur ; quid etidm d domorum ipfdrum dom'mis, dti^ db dlio'nbsp;rum pldnetdrum dßeilibus, coniunëlionibus, coUocdtionibusq; fignifice^nbsp;tur. Quoties enimgenitur£ tempore ftelld dfcendentis domind cum fteßdnbsp;dom'mdtrice medij cceli bene coHocdtaßerii, ndto filicitdtë mdgifter'ij fuinbsp;er dignitdtem, zr honorem djfert : contrd uero quum utrdque mdlè ßtc'nbsp;rit c(^ocdtdgt; Vtq; dd rem uenidmus, cui ndfeenti Virgo dfeenderit, is fed-bebit 'tn culm'me Gem'mos: utriufq; dutem domicilij idem dom'mus eß Mernbsp;cur ins, cuius poteßds quum utrique figno prafit, duplicdtur. Qudre fi bcnbsp;netuneßerit coüocdtus, ndto iUi er honores, er dignitdtes,er mdgißrdnbsp;tus conßrt, erßUees dëliones promittiL Simili etidm modo cuigeniturtenbsp;tempore Pifees dfcender'mt,is 'm culm'me Sdgittdrium hdbebit: qud è re ui'nbsp;res louis duëhe, quod domui utrique pr^eß, ndto quoque bonum ex pro'nbsp;prio mdgißerio, dtquedëlionibus proprijs honores dutoritutemq; pr^benbsp;bunt, ß tdmen ïupiter filicitercoüocabitur'. eius dutem boni cdufafibiipßnbsp;ndtus erit,qudndo eddëßelld eß dfcendentisdom'md, d quo motus orditur,nbsp;er medij cceli,d quo dignitdtes,mdgißcrid er dëlionesfignificdntur : qu£nbsp;res eius 'mgenij,mdußrite, confilijq- ßre ndtu indicdt, uti proprijs uirtutinbsp;busfud'q; operddd honoresdignitdtesq- prouehdtur. Cuidfccndcrit Cd'nbsp;pricornuStis quum infecundo loco hdbcdt Aqudrium, quiedomus eß reinbsp;ßmildrit

IN CEHTVH PTOL. SENT. LIB» L

ßtnilUris Z7'cenfii5,futurufefii[gt;fe fuipeculi/cäupi,quMdoSäturnufUti‘i que /îgno dominutur, eu [aboretdmeit et difficultdte propter fteÜieipßtisnbsp;qudlitdtem. Si» Aqudrim d(cenderit,quumduodecimdt» Cdpricornta donbsp;fnuw tenedt,qu£ cji domui inimicitidrum,Çoîieitudittii dtque curdrum,ndnbsp;tm cuim h£c geniturd fùerit, ipfe fibi cduÇd erit prouocdnddrtim inimici-tidrum, folicitudinis Oquot; maerorum. Cuiut horofcoputficerit Scorpius, isnbsp;[»£ fibi £gritudinès cdufd fùturus eft, quum Aries fextdin domum tenedt,nbsp;qult;e domus eft morborum tegritudinis, îAdrsq^ domui utriquedomi-netur. cjîiindtuseft horofcopdnte Librd, quid Tdurus oôlduu/mlocam»nbsp;qui mortis eft,occupdt, quôd utriq; etidm figtto venus domindtur, hicfult;enbsp;morti cdufidm dfferet.Eodem etidm iîle modo cui ndfcenti Aries exoritur,nbsp;quonid «î domo qult;eoildudefl Scorpius reperitur,priecflqi utriqueMdrsnbsp;ftgno:hoc dutem euenire poterit dut propter morbos,quôd mfditid cdptusnbsp;exdlto fie pr£cipitet:dut propter de^erdtionem, quôd fie glddio trdijcidt:nbsp;dut propter temeritdtem, quitm/àcerequippidm prohibitifs, legiipfipd-rum obtemperdns in pœndm cdpitdlem qudfii uolensinciddt: dut quit prlt;cnbsp;torem,dut dominum peruicdciter dgendo in fie prouocdt : dut quum moninbsp;tus uthoftem fùgidt,jùcere id reeufidt: dut quum euitdre periculum poteft,nbsp;quodtdmen fiecurusnegligit. Sunteniminnumerdbilesui£ rdtionésque,nbsp;quibus homines qt mortis, mdloritdliorumfibi cdufidefie pofifiunt. Cmnbsp;il« horoficopifs ndtdlis fùerit Sdgittdriiu, is compdrdndo pdtrimonio fibinbsp;dutor erit,propter louem dominumfignidficendentisnbsp;nbsp;nbsp;fiigni in imo po-

fiiti,qu£ domus eft pdtrimonifi.cr itemille, cuiusdficendens fùerit Gemini, propterMercuriumdominum figni dficendentis cr qudrti,hoccft Virginis . Std bond mdldq; ex his conftitutionibus fignificdtd es- minuuntur, e:ynbsp;dmplificdntur pro cottocdtione domindntiîi pldnetdrum,proq; beneuold-rum dut mdleuoldrumfteüdrum d[fie£iu :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlidquoqi muUd ui~

denturwftiiciendd.

P T O L E M AE V S. XXXVIII.

Quum Mercurius in altera domorû Saturni con ftitutus aepotens fùerit, conieduratiuumnato datnbsp;tntelledumjac rerum fcrutationem:in Martis ueronbsp;domo, ac præfertim in Artete, facundiam»

P O N T A N V s.

dnim£ uis ddMercuriurefèrtur,fiicufi dppetificendi ddve-nercm,ddMdrtemirdfcendi,quemddmodumdntèdocuimus.Atrdtiondlis tteq^ in dtrd bili, id eft terreo humore, coBocdbitur, qudndoquidem obtu-fits eft,de nuUius motus: Ke$ i» derio, id eft humido cdlidoq; » cuius uis tdit-

70 lOV. PONTANI COMMENT. timotuf,dcwminisq} non tjl, ut merità coUocdri in eo rdtionalts uis deiê-^nbsp;at,qudttdo (ld inquirendum cotentj^Undumq;, muxmn ingenij celeritate,nbsp;fumnioq;iicumineopuieß. AdhiechianoriterreoSdturnutprlt;eeß, lupi-ter aerio,id eß finguini:Mercuriui uerö quu ex quituor humoribuftqui-buf concretu eß corput,nuUiprteßt,UK^ dd eu mtiomlis reßriitur,nuUonbsp;inhuntorecoUocdrerutiondlei»uint poffumut. Anßrtdffe ut inteßeäutnbsp;in nuUd corporis pdrte coÜocdtus eß, ßc uis rdtiondlis tn nuUo certo bu^nbsp;tnoreßdemhdbuiti Qjtatdmenquuin unoqudntindliohominemdgisnbsp;uigeät.quod è corporis texturd profictf:i pdr eß,huiits rei cduÇdtn cœlumnbsp;de ßeUds eße neeeße eß,quod fubtilius inquirendum uidetur- Solern gene~nbsp;rdtionis principent eße non eß qui neget,d quo (quitßt ipß ßns luminis,nbsp;dt(^ cdloris) corpord dnimdntur,uitdlescii Ulis ßiiritus inßtnduntur, dni-mdtu dut corpus dc fentientibus Jßiritibus prteditu,quod dnintdl uocdmus,nbsp;neeeße eß irdßi,dolere, lietdri,dppetere,dbhorrere, dlijsqi dtq; dlijsdße-dtbus cotnoueri. Quindo dutem homo no folùm eßdnimul, fedrdtiondlenbsp;etidm unimdl, cuius propriu eß cogitdre, qu£rere,dißinguere, iudicdrctnbsp;cdufds noße,fciregt;neceße eß hominem ipfum dd quærendum, contempldnnbsp;dumq^ moueri, celerius tdmen duttdrdius proßirituum qudUtdte,dcßirinbsp;tus item ipfos tum dcui, tum obtundi. Qtionidm ucro nihil eß in cœlo fu~nbsp;perudcuuyuidentur dlij pldnet£ Solis munus ddiuudre, er quiddm tdnnbsp;qudm minißrigenerdtionisipßusprincipiobfequiet obtemperdre^ Quitnbsp;dutemMdrs, Venus dcMercurius Soli propinquioresßnt, dd uires dnimenbsp;fufcitdndds propitis duxiltu dßerunt. Itdq; lAdrs irdfcibilein, utpotefupe^nbsp;riorein loco poßtus, cocitduit:etenim rubrd bills quitßtignedßurfum ßrnbsp;tur, Venus concupifcibilem in loco inßriore poßtd, qudndo uis ipfd cupidinbsp;tdtum fufeitdtrix deorf’M mdgis contendit. At l^ercurius rdtiondli pr£^nbsp;fitit,quädo Soli comitdtus nunquddb ipfo generdtionis,uit£q; dutore Ionnbsp;gius dbeß. Ex quo efficitur,ut rdtio primdridßt dnimæ noßrte uis,ßtq;nbsp;hominis propriit rdtione uti. Bt Venus quidem dc Mdrj Soli feruiuntadnbsp;ttnimdl inßrmdndum,ut qui fenf is excitet: Mercurius ucro,ut qui Meßenbsp;äum mouedt, dc propter motus fui celeritdté minime quiefeere pdtidtur:nbsp;fenfus en'm oßerunt, qute poß inteUeilus perfcrutdtur. Etenim fcirepri^nbsp;miimdppetimus,deindeddfciendumexcitdmur,poßhdncdutemcomotionbsp;ttem inteüedus, et ed qute mensdicitur,inquiritdccontépldtur. £rgo quitnbsp;Solndturie noßr£dutor er purent fit,iure Mercurio.qui Soit qudmpro~nbsp;ximus eß,ratio dttribuitur, nec eß in humoredliquo dut uüd pdrte corponbsp;ris coUocdtd. ¥dmuldri dutem Soit Uiercuriu in rdtiondli parte hoc ipfut»nbsp;docet,quod quum Soit cor cerebrumq; fit dttributum,ubiueteresphilofo-phiprimdridm dnimlt;e federn ßdtuere, Alercurio ordtionë,deliberdtioné,nbsp;memoridm.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I. 7* gt;negt;^oriam,linguam quoq; atqueftlrerutn califcriptoretattribuunt.Etnbsp;ratio quidem animte cogitationu interpres eft, memoria thefaurui, ut m-gutunt,^ tanquam penu eoru, quie mente O' cogitatione,fenfibui deni^nbsp;t^otuprehenfa funt. Deliberatio eft de uiili aut mutili,re(lo aut prauo,bonpnbsp;fnalo'ue, turpi item aut honefto : de hif enim deliberare hommes folent,nbsp;^uod eft rationis officium, hoc eft fequantur,nec ne,O' quomodo etiam fe-quantur. Lingua mftrumentum eftadea ejfcrcnda,qute animus cogitandonbsp;G-ratiocinando concepit. FcUis natura eft acris, penetrabilisq;: atej^ Wcnbsp;humor quantos ad intelligendum contemplandum^ uires habeat,nbsp;docetArifloteles, Quoniamautemnaturalesoperationesmixitefunt,acnbsp;fibi inuicem nunc opitulantur, nunc aduerfantur, neceffie eft uti pianette o~nbsp;perationum ipfarum fufeitatores fibi quoque inuicem mifeeantur. (^ocirnbsp;ca quum tor di motus aridteq; noturte Soturnus fit, fixas ftobilets^ cogita-tionesMercurio immixtus dabit:ad contemplandu autë nihil tarn confirt,nbsp;quamafiiduitascogitandi. Adha;cquufrigidaO'dridauisanimumcohinbsp;beat, cunâatio inde oritur, O' in agendis rebus cautio, que prudentiantnbsp;exufcitöt,èquadiligentiaemanat. Timentemenim O' cautèadmmiftrdttnbsp;tern, neceffie eft multa fimul circumffiicere : rertvm autem circumffiicientielnbsp;O' contrariorum cautio prudentia eft, quam Mercurius propter rationisnbsp;inquifitionem,ueriq; perfcrutationë, Saturnus, hoc eft fignum in quo ipfenbsp;dominatur, propter cautiones o cogitandi aftiduitatë, nato poUicentur.nbsp;Adhec quum rationis, cui Mercuriiis preeft,propriu fit, quaq^ in re quid,nbsp;uerum jitcernere,addita à Saturno cogitationu aßiduitateincceffie eft natunbsp;contemplantë effe, atq^ inrerum inquifitione uerfari,multa fimul o- con-ijcientem propter figna,quorum eftobferuator: o diffiicientem, propternbsp;naturale acumen. Sed hec turn conieiluratio contemplatióque,tum etiamnbsp;prudentia maior minor'ue fùtura eft,pro coUocatione utriufq; planete S4nbsp;turniacNercurq,Odliorumplanctarum affieëîu. inprimis autem uidettnbsp;dum eft, utMercurius ipfe potensfit : fi enim aut repedabit, aut combure-tur, aut in deieâo loco erit, quia tunc imbecillus eft, implere hoc non potenbsp;rit. Quoniam autem eoru que mente concipimus, quæq; animo fentimus,nbsp;oratio {ut diëlum eft ) interpres eft, idemMercurius in Martis domicilesnbsp;inuentus natumfticundtim o eloquentem reddet. propteruimenim cho-lere quodfentit ejferre audebitiquumq; humor hic motus cScitatiores hdnbsp;beat, uehementiquodam ffiiritu natas ipfe pronuciabit.Qiiamobremdd-iutus aMarte Mercurius, hoffiitioq; acceptus, fubminiftrabit ad eloquetinbsp;dum O' animiaudaciam,G' lingue celeritatem,et in dicendouehementi^nbsp;am.ideo autem in Ariete magis quim in Scorpio acceptus Mercurius hoenbsp;preftabft,quèd td fignu capiti prefit, in quo lingua,et os,O' pleraq^ or4-.

10 F. PO NT AN I COMMENT.

tionis vnftrametttit ßtA [unt. t^uin etiAnt igneunt quit fitßgnunt, lingUie uo lubilitAtem ntAiorent propter ßccitdtem,egt;r ordtionii uim dcriorem pro^nbsp;pter cdlorem ddbit: ndm Scorpius quum htimei^te ndtur£ßtgt;dii uolubilitAnbsp;tem largienddin nec tdm idoneus eß, nec ipfe cdpiti praeß,

PTOLEMAEVS. XXXIX.

Afflictlo undecimi loci in creatione régis, detriö mentum fignificat ö^domefticorum etus óiTpecuninbsp;arum. Secundi autem loci afflidio,pecuniarum osnbsp;uilis eius detrimentum fignificat.

PONTANVS,

Spdrfitn idtH, amp; ut itd dixerim, fetninatiw prxceptd trdduntur, nbsp;nbsp;di

[ciendum nbsp;nbsp;ad iudicdndum. Qnwmq; de régis morte,deq; eiusfuceeßione

dixiffet, docet hîc qua fint in regis credtioneobferuandd, duobus prafer tim locis, undecimo er fecundo: qua ut munißßiord fidnt,locortim ipforunbsp;qudlitdtes dcuiresdperienda funt. Decimd domus incredndo rege regtnbsp;ipß dttribuitur, propter loci ceißtudinem dc mdießdtem. £tenim locus isnbsp;in totdßgurd domorumq- coßitutione praminet, db eoq; potentißimi ßelnbsp;Idrwn rddij idciuntur in terrds, Lociu huicfuccedens,hoc eß undecimd donbsp;mus, dttribuitur coßUdrijs er domeßicis,qui regi tum coitßlio,tum etidntnbsp;operd minißrdnt er pdrati dßdtit. nie igitur locus in rege credndo,reuolnbsp;uend’tsque credtionis dwtis ,ß d mdleficis ßeüis infeßus, dut inimicis ed-rum rdd'ijspercuffus fiierit, ddmttum idäurdmq; portendit in domeßieisnbsp;er minißris régis :quin etidm rcrunt einsßmiltdriivm,domefliciq; cenfusnbsp;detrimentddecernit. Sienim decimum credtionis locum in dfcendenteco^nbsp;fiituds, locus qui erdt undecimus,infecunddm concedet domum, qua pecunbsp;nidrum er rei ßmilidris eß. Quocircd mdlus eius loci bdbitus,mdldq; dßnbsp;ßilio tum regiorum minißrorum, tum regia fubßdntia iddurdm fignifi-cdt. Mdlum hdbitum dtq; dffliäionem, er inßlicemßdtum undecimi loci,nbsp;qua KaKwtT(Ç Grace dicitur,inteUigi uolumus non uno modo: nonfolùmnbsp;enimis locusmdlè fe hdbebit,miferéquedffligetur,fidmdlefico pldnetdnbsp;quddrdguldribus, dut dduerfis rddiß dtrociter ßrietur,uerüm etidm fi donbsp;minus figni ipfius in depreßioneftd,dt^ in deieäd caeli pdrte,mcerens ernbsp;tdnqudm contemptits inuenietur,dtq; d nocentibus ßeüis hofliliter Idceßi-tus. Hfc qua de rege diäd funt, etiam de proceribus dc principibas dÜf s,nbsp;er item pontificibus diild fint, inßlix etidmßdtus fecunda domus in rege defignando cir perniciofddd eum locum irrddiatio, fubieili populi, ponbsp;puldriumq; diuitidrum detrimentd fignificut. Primus enim locus, id eß d-feendens defigndtionis,fubicäo populo dttribuitur. Locus iüifuccenbsp;dem

IN CENTVM. PTOL SENT. LIB. 1.

lt;Zf«i populipecuniätn cenfum indicdt. Subieâiu dutem populus Yegh ipfiui cenfus pdtrimoniu eft: ftenim decimum credtionis locum in d[cennbsp;dente ftdtuerK,primuf qui in credtione dfcendebdt locus,qudrtie domui lonbsp;cutnoccupdbit,qute pdtrimoniumindicdt. Quoddutem régis pdtrimoniunbsp;Accipirediuspoteft,qudtn populigentes^fubiedtefQuocircdftcundddonbsp;mui, quic populdrem fubftdntidm zy cenfum dcmonftrat, d mdleuolis ftelnbsp;lis occupdtd,detrimentdpopuldriu/m diuitidrwmfignificdt.'Detrimentd uenbsp;ro ipfd proftgnorum dc pldnetdrum qudlitdtibus iudicdndd ftint,qute wrf-¦iord/uturdfunt, ft nullum iUis beneficie ftelheprtefidiumdttulerint.

PTOLEMAEVS XL.

Quum afcendens à maleficis opprefliim fuerit, qui tunc natus eft,fordidis rebus deletîlatur, ac manbsp;le olenteis odores probat.

P O N T A N V S.

Vcfifrem elegdntidrum dedm ueteres effe uoluerunt; eius enm fteUd tttm dd cultum, dd mundicids,dd pigmentd,dlidisq- deliciofds res inuitdt. lunbsp;pjfer ddt dnimi cldritdtem,nobilitatem,/filendorem,mdgnifieentidm. Aninbsp;mus gencrofus generoßs dc mdgniftcis rebus deleddtur , turpid odit et fornbsp;didd. Quid uero beneficentidopponitur mdleftcetice,bonitds mdlitiie, quitnbsp;veneris ZT louis fteU^ beneficie fint, contriîAdrtis de Sdturnimdlefice,nbsp;ipftc ftbi dduerfdbunturicr lupiter quidem devenus ndtum ipfummundi-cidrum,ftilendoris,nitidiorndtus,et rerumhoneftdru uoluptdte dffteient:nbsp;cotttri Sdturnus dct^drs dd immundafordidaq; inuitdbunt. Etenim louisnbsp;Venerisej; temperdntid fenfusquoq; z?quot; dnimi motus temperdt : contrd Slt;tnbsp;turni tJldrtisq: intemperdntidfenfus intemperdtos effieit’.ex qud intempenbsp;rdntidrerum quoq;fordiddrit,zrmdlè olentium,z^ intemperdtifdporisnbsp;deleâdtio ndfcitur. Corrupti enim fenfus dmdnt corruptd : q«od mî «egro-tis fàcilècernitur. Quocircdingeniturd fudhorofeopum d mdleficisnbsp;obfe/fivmhdbueritfordidis rebus, ZT corruptis cdpietur odoribus.probanbsp;bitq; ed quæ ineotteinni fdporis erunt, dftierndtus Idutd dtq; mundd: quininbsp;moimmunddet fœtiddcuuoluptdtefcquetur, Quwm dutédfeendenscoïtnbsp;cretioné corporis cy qudlitdtes indicet, dfeendentis ipfius dominus eds c?nbsp;minuet,dmpliftcdbit,zir immutdbit pro coÜocdtionefud,cr dlioru etiànbsp;pLtnetdrum communicdtione. St enttn SrftMrttt« dfeendentis dominus nul-liimmixtusftterit,ndtusipfedcidis faportbus zy fcctidisodoribuscdpietur. Siyiars,dcutis,dmdris,Zir fdlfts fdporibus,odore dcri. Sdturnus dd uenbsp;tuldrum z^fordentium mulierum coitus inuitdbit. isidrsdd inceftus,ddulnbsp;terid,et plt;tr(«« legitimü Venerë, Sed hlt;ec,ut dixi,temp€rdbuntur,perinde

74 nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTANI COMMÊNt

ut ßeUdriMti aliarum mixturte temperdtionesq; dccefjerint,dc nihilomhtui pars uoluptatis quo in figno locoq^ conftituatur,diligenter inljgt;icienda eft,nbsp;Jgitur in cuiusgenitura horofcopus à maleficis obfeffus ftierit,is probabitnbsp;foetida atq; immunda, abhorrebit 4 nitidis zr l'uaueolentibus,propter pldnbsp;}!ct£ inteinperantiä,ßg;nwm id inficientis :et Saturnus quidem quum ßt tevnbsp;renus, ad fapores atqueodores, qui è rebus melancholicie qualitatis ßunt,nbsp;natum muitabit: Mars uero quum ßtigneus, ad fapores atq; odores, quinbsp;cbolerica natur te effe dicutur. Quumq; cholera uiolenta ßt,ad uiolentos,nbsp;hoe efl,iUegitimos coitus Mars impeUet : melancholia uerè quum ßt fqualinbsp;da, Saturnus adfordidamvenerem fequendam impeUet. Sed afcendentitnbsp;oppreßio, ßue obfeßio, duobus i/nteïligi modis poteß : uno,ß malefica ßelnbsp;laßgnum afeendens occupauerit, aut ibidem coHocata, aut potentibus radios lUud percutiens,de qua oppreßione hoc in loco fentire Ptolemteum tunbsp;dico'.altero,fi afeendens ab utraq; malefica intercipiatur,quteinterccptio,nbsp;quam obfeßionem quidam uocauere,hac ratione fit, utfiin alicuius natiui-tate afeenderit libra, Marte in Pifeibus, Satumo in Tauro conßituto:quorum alter quam exoppofito loco in virginë,alter in Scorpium radios fuosnbsp;iaculentur, Libram hoßiliter circumßdent^Sednec défunt quiobfeßionentnbsp;alia etiam ratione fieri dicant, ut fi Virgo ßt afeendens, er Mlt;trs in A rietenbsp;eollocetur, quumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e' trigono in Leonern ab oppoßto in Libra radios

fuos mittat,Virgo quteinter LeonemLibramq; conflitutaeft, Martis ra dijs circÜfeßa uideatur. Ego de priore obfeßione magis fentio.quod pne-fentis pianette corpus quumpotentius inficiat, tuncpotißimumhanc fen-fuum ßue corruptionem,fiue intemperantiam/àciat. Nam intercepticnes,nbsp;dequibus didumeß, magis naturalemfigniuim impedire, qu'am itficerenbsp;uidentur. Et aliud eß impedire, aliud inficere. nam qui impedimentum afnbsp;ßrt, alterius uires atque conatus hebetiores reddit, eosq; mbeciüos aut irnbsp;ritos ficit. A t que infida funt,eaut corrupta, e:sr tanquam naturali ui a-miffa,in qualitatë naturamq; aliam transfiruntur: Gf impedimentu quidënbsp;obfeßionis magis idelficiet,nenatusfuaueisodoresfentiat,nelauta e3- opinbsp;perafequatur,quàm utfoetidis capiatur,acgrauiterolentibus deledetur.

P T O L E H AE V S. XLI.

Loci odaui, dominîque eius affliA'onem temc poredifcefliis caueto ; atfecundi, atque eius domtnbsp;ni, tempore reditus,

PONTANVS. ¦

1» itinerefufeipiendoßptima domus ir/fiieienda eß,cui locus que uia-tor petit.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I.

tor petit,dttribuitur: oéldU(i,qult;e huicfuccedit, index eß eorum c]U£ uiato ri, poßqtM deßindtum ad loeit peruenerit,euenturaßnt. Qttocircit locutnbsp;hic diligenter obferuandui eß: ß enim utraque domiKßutert^ue dominâtnbsp;heneß hibuerint,ßlixq; utriufqueßatut ßterit, zy iterßliciter ƒtßceptumnbsp;ptrßcietur,cr res quarum caufa uiator profiéîus eß,efententia conficiennbsp;tur : contra ß loca er locorutn domini male fe habuerint, eorumqi flatuinbsp;inßlix ßerit,er iter er res^quarum gratia proßäioÇtßepta cß,inßlici^nbsp;ter er contra fententiam cedent. Verttm neßHamur, perßeiendi negocifnbsp;qualitas probe conßderanda eß. Nc^itc enim beneßcteßeU^e ubitj; funt elinbsp;gendæ,utfuperius oßenfum eß: in quo mathematici prudentia fané multctnbsp;fequiritur. Atque h^ec quidemadeleiltones. Clt;eteriim mathematicus ubinbsp;quempiam iter ingredi uiderit, oitaua erfeptima mißeilis ,lt;itque iflartw»nbsp;dowöiK, er itemßnibus, in quibus domini domorit fitcrint,ac ßnium do-minis conßderatis, deitinere, deq; negocio id iudiciu/m ßret, quod domo-ruM er ßnium,er dom'moru ßatut, bonaq^ ittorunt ajfeäio mdicauerint.nbsp;einoniam autem reditus motui quidam eß, fefe in locum à quo cæpit refitnbsp;äens, in reditußeiendo prima domus obferuandaefl, er fecundahuiefuenbsp;cedens. iSlanque ut in abeundofeptima domus locum indicat,ad quem uiator proßeifeitur, ßc in redeundo prima domus eß, ad quam uiator redit.nbsp;Sunt enim contrarioru contraria. Et quiafecunda domusfuccedit primie,nbsp;htecipfa domus ßgnißcationemeorwm freiet, qult;e poß reditum euenturanbsp;funt : quteß male affcéiteßierint, mala er aduerfa ex hac mala afi-eélionenbsp;portenduntur. Malus uero habitus CT affliäio tpfa locorum ac domino-rum,qUieGriecè kxkuiTiq aPtolemlt;eodicitur,eßubilocaßierint(ima,nbsp;leßcis aut prafentta corporisoccupata, aut hoßilibus radijs petita, ut funbsp;prà eß diiium, ubi etiam domini eorum cadentes fiier'mt, aut retrogra -di,quosueteres repedantesdixere, autamaleßcis percußi,aut cumijsnbsp;iunài, aut in ßgnisdepreßionumfuarum coßoeati, aut 'm locis, unde domos eas tuerinequeant. Sed, utdixi,ncgociorum qualitates in/ßiciendlt;enbsp;funt, er affiiHio malusque habitus, qualis quantusque ßt, exadè penßtannbsp;dus. Qttôd «eró infiUcem ßatumoäaui locicauendum potius, quam bo-nu/m fequendum monet, non caret prudentia, cuius prima laus eß cauere:nbsp;quod er milites'm congreßiottibus feruant, er mediei 'm curandis morbis,er patresfrmiltäs 'm tutanda refrmiliari fequuntur. Sed quum è con-trarijs contraria proßcifcantur, leßorii reliquit arbitrio iudicandam coitnbsp;trarij confequutionem.

76 rov. PONTANI COMMENT.

PTOLEMAEVS. XLII.

Morbus qui cœpi't, quum Luna fuciit in co gno 5 quod malefica aliqua tenuit in genitura, fiuenbsp;tn quadrangulo aut diametro eius, grauiffi'mus funbsp;turus eft ? Si autem malefica. refpicit, periculofus..nbsp;Sinin loco,ubigeniturætempore benefica fuerit,nbsp;finepericuloerit*

PONTANVS.

Lunie curfam in legritudinibut corporu maximè obferuari debere, dicf qui critici uocdtttur docent: fiquidem corpoributdomindtur, ciet^ humonbsp;res: cr quitm fitomniufteUdrum citmid,dcceptd{db iUis impreßioncscornbsp;poribuf ßmilidriter 'wfùndit.bîdtdlium quoq; fleUdrwm locd,jiue ed ßlicidnbsp;fiue inßlicid ßnt,per omnf uit'a ß)dtiiim exgeniturædecreto uiresßuds O'nbsp;dd iuudndum, O' ^lt;lt;1 nocendum ret'ment. Tunc enimßlicid genitura locd,nbsp;iondgenitura tempore promiffd ldrgiuntur,quu in dnnis uertentibmdutnbsp;ieneßcos infe pldnetds, dut è beneuolis locis ßlices iüorum rddios dccepenbsp;Tint: contrd inftlicid genitura loca,decretd mdld tunc ddducét,quimd mdnbsp;îeficis occupdtd, dut edrum rddijsinfilidter percuffd ßerint. (iua mdldnbsp;ut notiord fiât, uidendum eft,quid quiftj; pldnetd in dnno reuoluendo,qut{nbsp;in ndtdlem dlterius pldnetalocum impegerit, portendat : quid etidm quitnbsp;MI dnni reuolutione locum eundem beneuolo mdleuolóue d^e{lu intuctur.nbsp;Aegrotdtio igitur,qu£ coepitLUnd fignum permednte,quod mdleficd fteUdnbsp;genitura tempore dut occupdbctt,dut è loco quadranguldri uel oppofito ßnbsp;riebdt, difficilis ddmodumO’grduis erit. Quèdfipemiciofusnoxiaftelnbsp;la d/peilus dccefferitifuturd eft non modo difficiliSjUerumetidm periculo-fd:qudndo ndtdle dd mdlum ddiungitur etidm tempordle. Atßcilis O' tu-td udletudo erit,fi qud bord cœpit, tuncLund eo in loco inuentd ßerit, innbsp;quo beneficdfteUd genitura tempore prafidebdt. O' hoc ddde, tutifimdmnbsp;ßre,fibeneßcdtuncftelldLundmfdlutdriconl}gt;iceturdjfedu. Sedneeßeinbsp;lis omnino erit, fibeneficd illd, qualocuhuncgcniturahord tenebdt, md-lè dtque inßliciter agritudinis hord coOocdtd ßerit, qudndo prafiditi eiusnbsp;ferum dtque imbcctUum eft, Acnibilominus Alia, quoque multd confiderdnnbsp;dd funt.ndmo~Iupiter dliqudndo intermit. 'Videreetidm oportet quosnbsp;morbos quis pldnetd dßerdt. ftquidem eumqui exbumeâo frigido'qi mdnbsp;ttdt htvmoreVentis dddUget,Mdrs mminuit:qudndo,ut medici trddunt ,cdnbsp;pitisdtftiUdtioni,quern Graco nomine Karcc^op uocdnt,ftbriculd non-nunqudin utilis eft, quodfuo ilium ftruore deftccct,

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB* 1. nbsp;nbsp;77

PTOLEMAEVS. XLIII.

Malefi'cas gcntis figuras contrarîæ temporum fi gurationes intendunt.

PONTAN7S.

Qalt;ei Ptolemaodicuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noslicinpdrteo-figure,

zy dljgt;eéltM,€t con/litutionei dppeUare poffamus. Htcc fentétid ut cldrior fidt, longiore ordtione trdädnäd eft. Mdleuold Z!r 'mftlix ccelifigurdtio,nbsp;hoftilii fteüdrü dftgt;eüat in condendis urbibmfit inftlicior,mdliq; md-gttuni incrcinenttmtdccipit,quotie! in dnni reuolutione dtq^ progredientinbsp;tempore perniciofdfteUdrum configurdtio dccefjeritmdtdle ndng; mdlumnbsp;tndgis ttidgisg; dugetur, ubinoudfitaceeßio. uerbigrdtid: Qudhordur-bis cuiuftiiam fitnddmëtd idci ccepere, ex pritndrijt celi locis unus dliguiinbsp;tnftftdbdtur,dc ftgni eim dominum in deieiliore ccelipdrte ldnguebdt,gudnbsp;ere mdlum urbi Qr genti,cuiiM urbs ed cdput eft,portettdebdtur: ubi mdlinbsp;eitu decretum tempia dduenit, fi guddrdnguldris oppofitu/ue perniciofienbsp;ftelbe rddiusfignwm iüud mdlè ßrtundtum, dut figni eiui dominum per^nbsp;eufßerit,dut fignum ipfunt mdleficd fteUd infederit. dut dlid nocens uis dli-cunde eruperit,fit ei mdlo ex noud hdc hoftilitdte mdior dcceßio. Q«ô d ftnbsp;rf contrdrijs drgumentdri licet, mdlum ipfimt udlde imminuetur,ft ftlici-umftelldrum ftlix irrddidtic fignum illud tuebitur: pr^efertim ft dominusnbsp;eins bencfùerit collocdtiis. Atque hoc quidem prtcceptum dd no pducdhonbsp;minum negocid, reseß gerendds dccommoddri reclè poteft. Sed nec pr£-tereundum quiddlij quoquefentidnt. ddulterid,inquiunt,cf ft(rtd,e:;r [d-crilegid,cr puerorum inftmes coitus d ndtdlibus ftetlis ftgnificdti dum pdnbsp;trdntur, fi mdleuolus nocentium fteUdrum d/fteélus dccefferit, fi mdlefic£nbsp;fteUte potentesßerint, mdgnum ddiumentumdccipiunt. Siquiî enimfùrnbsp;tum ddulterium'ue, dut crimen aliud, quod honeftdti legibusq} dduerfitmnbsp;eft, dnimo conceperit, qudm dd turpitudine ndtdlibus d ftellis impeÜdtur,nbsp;petere dtq; expeildremdleficis d ftellis duxilium debet, quod beneuold-rum ftlix irrddidtio, crimindilldne fidntprohibiturdcft. Jîeneficlt;endn~nbsp;quefteihe puiîorem, honeftdtem,dc leges tuentur: contrd mdleficccdd imnbsp;pudentidm, turpitudinem, or legum contemptum inuitdnt . Ogod ueronbsp;ad Gracd uerbd dttinet, quod nos temporum ftgurdtiones dicimus, Grte^nbsp;cc eft Kara vrajotPop, idq; tempordledid commodißimepoteft: hienimnbsp;dftgt;eäiis tempordlesfunt. At qui in ipfts hominum dut urbium genituris,nbsp;rerumß inchodtionibus contingHtdlfteilus,eos ndtdles libenteruoedmus,nbsp;qui Grace funt KXraicn^ip. inftliccmigitururbispopuli^idlicuiusft-gurdtionem «edificdtionis hord, id eft ndtdlem inftlicitdtem dddugent tern

I

78 lOV. PONTANI comment. porakf ßgurdtiones, uhi contrariie dtcj; aduerfi fuerïnt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felttentid

non ttd urbeï ac populos [olùm accommodari potcß.

PTOLEMAEVS XLIIII.

Noxium eft,quum ægri afcendens geniturç ipfi« üsfiguris refragatur, necp ad beneficum aliquetnnbsp;tempus perucnerit.

PONTANVS.

Sunt (jui putentfextum, oiluuum, er duodccimum locum intettigi de-bere, epto d ea loco, nuüa horof :opo ratione iungitntur,quu»t pigra et abie üd ßnt,cr in deterrimam totiusßgurlt;e parte reeeßerint. Siquidem duo-dccimui lociii cdrcerem dc trißitidm ,fextus morbos, mortem oäduus minbsp;nitetur. Alif oppofitum er cjuddranguldrem ndtdlif horofeopi locum fi-gnificdridrbitrdntur, quödhtecduo locdhoroßopumhoflilemin modumnbsp;ßridnt : quum enim aßendens nati uitdm er corporis frbricdm ßgnißcet,nbsp;quoties locdndtdlihorofcopo aduerjantid oriuntur, qudhord Idnguerenbsp;teger incipit, uita; nati er malum, er periculum obnuntidnt. Sfd confide-rdnti iterbdPtolemlt;ei non iniurid uideripotmt,dealiis quolt;iuc,ciudm denbsp;quibus diilum eß,locis inteüigendum eße -.ßiciuidem dpud eum cr'Xp/j.cifnbsp;id eßfigurd,totam coeli conftùutionem erplanetdrum dßeilus ßgnificdt,nbsp;utmalè feeiiam habedtiegrottK,(luotieskordqudlanguereccepit, nonnbsp;modo altejuis locorum de guibus dtßum eß,dß:cnderit, uerùm ß ex ijs lotis unus dtiquis oriatur,qutegenitur£ tempore dut ßlicibufßeüis, dutdonbsp;minohoroßopißu medij clt;xli,autetiäßrtuntepartidduerfa eräc. Qtid-obrem quum generaliter doceret, non dixit perniciofum tune eße,aut magno in periculoægrotum uerfari,ßdmale fehabere, er contrariumidnbsp;aenoxtumeße. ]ngeneralipr£cepto,generdleuerbumpofutt ivavriop,nbsp;quodfonatcontrariii er noxiü,et(ut latmius ßrtaße loquamur)mdlè eß,nbsp;feu male habet. Leuabitur aute magna ex parte morbus, fi tepus ad bene-ßcamßeüdpcruenerit.Griecepofituuerbüeß ^owci, proquofuntquinbsp;annuminteüigiuelint,utmagnoprlt;eßidioßt,ßinannireuolutione bene-ficusplanetd fuerit af -.endentis dominus, isq; beneßerit coüocatus ,autßnbsp;fignumproficißensßeritafcendens, in quogenituree tempore bénéficesnbsp;planetd ßrebdtur: quod præfidiil eo maius ac præfentius erit, fi tum quo-que heneßcaßcüa aut ibidem ßerit, dut in prmarijs cali locis inucnie-tur. Sed nos non modo de reuolutione anni legri ipfius inteüigendum du-cimus, uerùm etiam quum anni tempora, hoc eß menfes er dies,ad beneßnbsp;cum planetam peruenerint. £tenim unufquifque planetd uitie nati decennium fibi uendicat et menfes nouem,de quo toto tempore cater is planet isnbsp;eui$

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I. 7?

certum tent pus perm it tit. rtenhnSaturnui exdecenniofuo c^rnett flbus nouent, primos trigintJ. menfesftbi ipfi uendicdt,è reliciuis menfibusnbsp;Joui duodecint,Marti quindecim, Soli decern O' nouemy^eneri oâo,Mernbsp;curiouiginti, Luntequmq; çy uigintiattribuit. quidemdißributionbsp;fit fecundumfcriem planetarum tempore geniturte. principitvm autem dinbsp;ftribuendortim annorum fit à Sole in genitura diurna, à, Luna in noâur~nbsp;na. Soligitur, Luna'ue ubi fuosfibi menfesaffumpfit, fifiatimMercuriusnbsp;fubfequatur, uiginti Mercurio menfes attribuit ; fi poßMercurium l«pi-ter, I oui menfes oélo permittit, o ßc deinceps. C^uie quidem res in omnhnbsp;bus uite nati aiiHcnibus,euentis diligentißime confideranda eß, ’

P T O L E M AE V S. XL V.

Quifquis genfturæ (uæ dominatores aut afeen dens in fignis h umanis non habet, ab humanitärenbsp;alienys enam fibi ipfi eriu

P O N T A N V S.

NiÜMM/w hominum propenfio ad manfuetudinem o lenitatê, aut ad paßiones bis contrarias natalibus à ßcüis tribuitur, pro fignorum qualitanbsp;te, in quibus ijquigeniture dominantur,inuenientur, proq; afeendentisnbsp;figni natura. Ltfigna quidem humanitatem, fociabilitatem,manfuctudiné,nbsp;hoßgt;italitatem ,ciuilemq; confuetudinem conßrentia funt iÜa,quie hac ea^nbsp;dem cau^a de bom'mum nominibus uocata funt, GeminLyirgo, A quariusnbsp;O Sagittariusa parte anteriore, que fignadicunturanoßris bumana,nbsp;propter affeilus quos in hominum animis ingencrant. Contra que nominbsp;na ßrarum habent, inhofpitalitatem, immanitatem, infolentiam, rapacinbsp;tatemef} adducunt, qualis eßLeo. At Aries quumdomeßieum fit acman-fuetum animal, ftgnum eins nominis nato manfuetudinem affert cum quanbsp;dam humilitate o abie^lione. Quocirca fignitm afeendens, ac dominusnbsp;geniture, o item afeendentis dominus ,feu qui plures in eo prerogati-uasaffequutus eß,quique 'm omni figura reliquis eß potentior, natiani-tnimt ad ficilitatem, manfuetudinem, fociabilitatémque, aut ad acerbita-tem,immanfuetudinem, mhofijitalitatemqs propenfiorem fiiciet,pro nanbsp;tura figni in quo repertusfiierit.qui fi Leonern peragrabit,atrocem nanbsp;ti animum o uiolentum, er ad tyrannidem impotentidmque prolaben-tem indicat,omniafibi iure iniuriaq; uendicantem. Eritentm natus isfua-ptenaturarapax, impotens, o ad iniuriaspromptus, qui tarnen affeélusnbsp;minoreserunt,magisq; domabilcs,fidommatorum unus alterq; mfignonbsp;humano coßitutusfiterit. Sed neepatris Ingenium,nec nationis ac fimilienbsp;natura pretereunda eß.hec nanque omnia fimul mifcendafunt.in primis

go lOV. PONTANI comment, autent utdendunt, cuiut ndturlt;efi^ntifuntperqu£luminitrid firdntur. dtttnbsp;bo cnim in [ignis fvris inuentdi qtiujpiritui corporiq; dominentur, ndti d-nimum dd d/peritdtent gt; uiolcntidmq; propellfnt,ut nuüum fàmilidritdti,nbsp;nuUum amicitilt;e ius relinqudt: prie/ertimubi fignum firox horofcopumnbsp;tenet. Idq^ in plditetis ufuuenit quod in ftirpibus dcfiminibus, queefolindnbsp;turdm fequuntur, qudndo occultum terræfdporem refirunt. Nitm quuntnbsp;reru femind in zodidco mdximè differfa fint,uis inde proueniens pldne^nbsp;tds ficdd feconuertit,utquMd fignisdfieHiones dccepere,ingignendisnbsp;atquednmtdndis corporibus edx redddnt.

P T O L E M AË V S. XLVI, Magnaeingenituris feltcitates côferuntur tumnbsp;â ftellis fixis, tum ab I'nteiluniorS cardinibus, tumnbsp;â locis partis fortunæ regni, quû horofcopus in eisnbsp;repertus fuerit,

PONTANVS.

Hefilichdtibus quds fieÜ£ fixee confirrefolednt, fdtis dbundè diximus: hoc in locoPtolemteus etidm dlid in hominum genituris obfirudndd prlt;ecinbsp;pit.dit enim ddfilicitdtem ndti plurimum confirri, quoties ortus eius tentnbsp;poregrddus iUe äfienderit, qui dliquem caeli cdrdinë, præfertim orientisnbsp;medij cocU tenebdt, quo tempore Lund Soli fuit coniunàd, dntequd mdnbsp;tris utero prodiret infitns. Grddus enim lUi cdrdindlesfi dfcenderint in genbsp;niturd, mirum in modum ndto confirunt dd diuittds,dd honores,dd mdgi-firdtus conf:qucndos. Sedhocno ddeö [impUciter inteUigendum efl,ut necnbsp;pldnetdrum fiatus figurdtionesq;, nec dlid cali locd,nec mdtutini uefi/ertinbsp;«iqi exortiis, Lun^q; defluxiones, v dlid item multd ntetiendd dc mifcennbsp;â d uidedntur. C ur duté db dngulisconiundionum interlundrium boni tdnnbsp;tum emdnct,rdtio quarendd eft. I» omni thenidte e^r cceli coßitutione cdrnbsp;dines qudtuor primas dcpotißimds uires hdbcnt. Cdrdinesuoco ortum,ocnbsp;cdfim,culmen,Gr imum: Ptolemteus centra uo cat: fed etidm dnguli, esr cunbsp;ffiides d, recetioribus dicutur. hi cdrdijtes quando primas cocli partes obtinbsp;tinent, iure primas fibi uires atq^ autoritates uendicant,quando cœlum o-tnnequadrarefiguramipfamconftituereuidentur. Qtiumautemccelinbsp;tnotus orbicularis fit, atip ex eo feries reru conßet, quod caepit perfidnbsp;atur,peruenidtqi ad exitum,in motu hoc quatuor exiguntur,unde inctpi-dt, Cf quo progredidtur, que quidem fefe habcnt ut principium Gr finis,nbsp;¦item media duofummum e? imum. Videturenimfummum, quodaliononbsp;mine culmen dicimus, medium utriufq; loci, Gr à quo progreßio incipit,nbsp;Gr ad quem progreßio fufcepta efl.rurfus imum medium ^ereftedentisnbsp;fepro:

IN CENT7-M PTOL. SENT. LIB. I. gt

Jirpyo^reßiottis ad locii unde initio cceperat, ut rerum peruenientium fériés fibi conjlet, nuUoq- unquam teuo definat. Ad hac Sol O'Luna corum qit£m muttdo hocfiunt, potißimte ac tnanißßißmue caufe quum fint,quannbsp;do altera humoribus præefl, tmterianiq; fuggerit, alter animat atq; infornbsp;tnat, iure Solis Lun£q; coniunâio,qa£ nati genituram anteceßit, i mathenbsp;matico diligenterobferuanda eß, uidendumq; ancoeliconßitutio, qu£ tnnbsp;cottiunäione lummarium natiuitatem proximè pr£greffa eß, cum figuranbsp;cœlinatiuitatis hora conueniat,iudicaiidumq}, beneac filiciter cum natonbsp;Ulo adum iri, ubi cardo antcgrefße coniundionis hora örtiis afccndit. innbsp;haciieroobferuatione tametfi Ptolemaiis alias confueuerit culmen ortuinbsp;antefirre, ego tarnen orttemiudico culminipraponendum. quod temporenbsp;coniundionis parsfirtunæ 'm ortu,dtq; m ipfo etiam m'inuto furgentis^ cœnbsp;U ßdtueretur, unde merité pr£firendus ttidetur, propter ipfam ßrtun£nbsp;partem, qu£ tantas ad filicitatcm natiuires habeat : nifi firtè cardo aliusnbsp;ßlicioribus radijs aut tum in coniundione conßiedus fùijjct,autnunigeninbsp;tur£ hora conßgt;iceretur. Lt quoniam ex contrarijs contraria émanant,il-lud qiioij; fubijciendum ttidetur , ut nati uita multis fit arumnis o-g^dui-bttsmalis expofita, ficxlods pigris dbicdisq;pr£greß'£coniundionisnbsp;unus aliquishorofcopeturßtq^aicendenscardonatiuitatishora. Ciu£o-tnnia exadißimedimetiendafunt,acmoderatißime commifcenda. Benefinbsp;.(drum enim ßeüaru bencficusfiitiorpromijj'a 4 cardme bona uehemcntiusnbsp;äuget: contra maleficarum malefica impugnatio minuit. Q^od aute ?to-icm£us nullam de oppofitione mentionemfccerit, admiratione non caret:nbsp;quanquä et ab ipfa coniundione uidctur oppofitio dcriuari, actotiuf mennbsp;fisfertcs deduci. Tarnen fi quid argumentando licet aßerre, lUud idem denbsp;oppofitionis cardinibusajfirmarequis poteritf niftoccidentis calicardi-.nbsp;nem,iit quo tunc pars figt;rtun£ collocdbatur,uelit reliquis card 'mibits ante.-ponerc in genitura,propteripfius partis ßrtun£ autoritatem. Scd hoç,ut,nbsp;dixi, etiam atq; ctia confiderandum, uidetur,0'Ptolcm£i dida folam connbsp;iundioné innuere uidentur. Atq^ ut ad partis ßrtun£ locum tranfeamusinbsp;hic locus mirific£ poteßatis eß : ab eo enim utt£ qualitas cenfusqi oßendt-tur,ab eoßlicitatis atq^ inßlicitatis ,paupcrtatis zj- opulcnti£ feries tndi.-catur: hinc amores,uoluptates, atq-, ut Maternus inquit, nati educatio, panbsp;triacji deprchenditur. Quocircaquum in regia creatione loiushictamaunbsp;guߣ maießatis jit,utregis magnitudine.proßieritatem,honores,rcgniq;nbsp;firmitatem, er ßturorum bonorum euentum mdicare habeat, lurenatusnbsp;w ßrtunatus erit cenfendus, in cuiusgenimra card'tnalitcr partis ßrtun£nbsp;regnilocus ajcinderit, quindo cum regia filicitatchancccimmunicatiönénbsp;¦habet, ut qui pr£ßantißimiii regite creationis ac regm loc^s erat, is'm genbsp;tn

gz 107. PONTANI comment.

niturd ndti primtim figurlt;e cdrd'mê tenedt. Atq; ed quidem filicitdtis (om municdtio eo maior erit,quopluret ad iUam ßuores acceffcr'mt,ftLund lonbsp;ci ßrtunlt;e domina benefùerit coHocata, ß amicit radijs iilufirata,fi loctvmnbsp;ipftim beneuoLe fieüæ grato intueantur a/ßeilu gt; ß dominus ßgni eiut gt; finbsp;dominus finium tam loci quàm Lun £ bene ß: habuerint. Perindenanq; utnbsp;plurd pauciora^ ex bis ad eamfefe filicitatem adiunxermt,bonorum cumulus maior m'mor ue fiturus eß.

PTOLEMAE7S. XLVIL

In genitura quum maleftca in locum benefîcæ in alterius genitura inciderit,is qui beneficâ habet,abnbsp;eo qui habet nialeficam,detrimento afficietur»

PONTANVS.

De Concordia difiordiaq;,item amoreatq; odio fuperius explicduit,(^ qua ratione de alterutris iudicari poßet, docuit. üunc rationem oßenditnbsp;per quam inßieila duorum genitura iudicari poßit, fituri ’ne lUißbi inui-cemßnt commodi an imcommodi, damnum'ne an utilitatem alter ab al-terofitexpeélaturus. Si, inquit,Luciusquumnafceretur,JoueminPifei-bus atq^ infecunda domo habuit, Narcus Saturnum, quando hicßelLe ßbinbsp;inuicemaduerfantur, contrariusq; qualitates habent,]fAarcusLucionocunbsp;mentum inßret. Genus autem inßrendi damni aloüproprietate iudicaanbsp;dum eß. I toque quum fecundiC domui domeßica fubßantia attribuatur, danbsp;mnum id in pecuniaßituruobnunciatur: er quidemperdolosjcalumnias,nbsp;fiaudes, accufationes, ey occulta ßmulata^ confilia, quorum Saturnus ejinbsp;fignificator. Giuid fi NLtrs ibi ßurit inuentus, erunt damna per uim,iram,nbsp;dtreptiones, latrocinia, gladium, incendiu, er alia mala que à Hiarte fi-gnificantur. idem dices er in ceteris domibus, pro cuiufque proprietate,nbsp;RurfusßLucius er Marcus, aut uterque, louem in fecundadomo habue-rint,aHt alter louem, alterVenerë,ipfi ßbi magno inuicem uflt;i fituri funt,nbsp;atque adßmiliarem comparandam rem alter alteri plurimùmcoUaturusnbsp;uidetur. Contrà fi alter Saturnum, Martern alter habuer it, aut eundetnnbsp;ipßum maleficum ßue Martern, fiue Saturnum, inuicem alter alterius pe-cunie mcommodus er it.

PTOLEMAEVS. XLVIII»

Quando culmen domini, hoc eft principis, fu» erit horofeopus fubieói, aut dominatores beneuonbsp;UcoafiguraJgt;untur figura,diu itifeparabiles perraanbsp;nebunt*

ÎN CENTVM PTOL. SENT. LIB. I. 85 lîcbunt. Idem etiam quû fextus locus feruiinuensnbsp;tus fuerithorofcopus prino'pis,

PONTANVS.

Inj^eiid heri dtque dffèclæ gcniturd, dn diutitu ßmul, concordibiu^ dn'mii uiäurifint, hdc rdtione iudicdndum docet, utprimo uideamw, dttnbsp;ftterididlif cdrdo gcniturie herilis fit oriens cdrdo genituric clientis •.deinde ut tnfiiiddmtt!, an pldnetue dommatorei m figurd grdtis fefe djfiedibuxnbsp;inuieem intuedntur. ijult;eubiomni e pdrte conuenerint,mititfier illenonfonbsp;him diu, uerumetidmfummd am fide obferudniia^; domino fuo m'mftranbsp;bit. Etenim fimmuf cdrdo dominiafeendentem fimuUcdrdinemjubicnf,nbsp;quoddmmodo uniKfiUiM è duobta, mirificdm uim dd diuturnam cr con-ftdntem utriufij; fimiliaritdtem poHicetur, adeo utheri uoluntdi in mini-flriinftuerednimu/m,rutfui fiimuli fides dt^ueobfequiumdeuincireherinbsp;animam uidedtur: ([uod uinculim mdgis dc mdgis obfirmgetur,fi dd hdnenbsp;qudm dixi, cdrdmum unitdtembeneuolui domindtorum a/fieilus figura-tioij^ dccefferit, hoc eft, ft dlter dltericoniunilui fit,dutè[exdnguldri feunbsp;tridnguldri figno fe inuieem dfigt;exerint, benignus^ bcncficdrufteUdrtimnbsp;rddiut illos complexus fi(erit,dut fi id em erit utriufque domitidtor. Sed ni-hilommus fi uerbdPtolemteireîlè inteUigdntur,etidmficulmendomminbsp;non fit dfeendens miniftri,diutius in fdmiltdritdte permdnebitur: qutm u-triufque geniturte domindtores benedmicéque fimul conuenerint. Nequenbsp;enim Ptolemieas copulduit,fed difiunxit alterndtionem cdrdintm, cr connbsp;figurdtionemdomindtorum. Qiiodfizy medium, zirdomindtores,utdinbsp;Hum eft, conuenerint, non eft quoddd fidelem es- conftantem fàmiliaritd-temoptariumpltoidebeat. Quumdutemcoeliculmendominotrtbudtur,nbsp;fextus uero locus fcruo dc mintftro, conuertdmus quod fuprd didum eft,nbsp;dicdmltsque diuturntm dc fidele fitturim ergd herum fàmult minifteri-im, heri item in fimulum conftdntem grdtiam, quoties fextus locus ferainbsp;dfeendens locus fiurtt in ndtiuitate domini. E4 enim locd, quod in unumnbsp;conce{ferint,dnimorum dc uoluntdtum conuenientidm cr ftdbilitdtem inter dominum miniftrumqi concilidbunt. lÜudquoquedddendum uidetur,nbsp;fitturdmetidm ftdbilemdominiinferuumgrdtidm: rurfiuferuigrdtam,nbsp;amp; fidelem tn dominum operdm,fi atrique domindtores concorditer collonbsp;Mti,dc fibi inuice conuenientes inuenti fiiertnt. Medium dutem coeli domino proptered conceditur,quc)d eius fit domindri: quippe qui fuperior eft,nbsp;eminentiore in loco conftitutus : feruire, infinoris dtq; humili in loconbsp;fiti.humilisndnq^ et dbieilus figurne locus eft, qui db ordine fextus dicitur.nbsp;Et quid inter heru ferait^ dliqud couenientid ex nataligeniturd effe debet,nbsp;m »

84 lOX’’. PONTANI comment.

(ali medium, qui locui dec imm ell, fextum locum triunguluribtii dtcf; émt nentibus rddij t lüußrdns tuetur. j //«J cjuotjue non fine rutioneuddendumnbsp;uidetur, bene cum iSo populo ; ac populi domino agüquum dfeendens ur-bis dnguliK lUe ßierit,qui in dommi crcdtionedut geniturd, cali mediumnbsp;obttnebdt: præferiim fi beneuold domindtorii configurdtio dcccfferit. qui-bia è rebui fubieâorum fidelitds, (y obfequendt ßudimn, dommiq; ipfii»nbsp;ergd fubießof beneuolentidßnguldricu/mfirmitdte concilidtur. Nee ueró'nbsp;meßtttt eßße, qui ed qu£ de fexta truduntur domo, dd quintum dtq; ddfe^nbsp;ptimdm dorn um transßrdnt, neenone^dd tertidm,ut inter Uirumzyuxdnbsp;rem fideles Grtranquiüaconiundlto ßtcurd ßt , ubi(eptimui locut, qui uxonbsp;ris eß, ßierit dfcendens uiri, et inter pdtremßliumq; fynceriu conßansnbsp;amor,idem etidm inter duos fiacres,ubi quintas locus filif ßierit dfiendensnbsp;pdtris : zy tertius fiatris locus,dlterius ßieritfidtris dfeendens: fd enw« lonbsp;cd tdnquam in unum coeuntid eafdem uoluntdtes dfiedionesq; exufiitdnt.nbsp;Sed has quidem dd res.atcf; ad cali fignificationcs humante leges, ciuilid^,nbsp;inßitutd, GT qute cogndtionis iura dKuntur,plurimu adiumenti d/ferunt,.

PTOLEMAEVS XLIX.

Quum afeendens fubiedifueritculmen I'ngeni tura domini, tantâ fubiedlo illLfidem dominus ad;«--hibebir, ut ei ab illo imperetur».

P O N T A N V S..

C ali medium,ut ante diilum eß,dominis ac regibus attribuituriab ear ttanc^ reilißimiudlentißimiq; idciuntur in terras radi), acuis inde diffufanbsp;uehementifiimè influit, ut ab eminentißimo locotcaltq^ totius dominatumnbsp;tenente.. Locus ab eo quartos, qui eß orientis cœltcardo, dominorum pdnbsp;trimonium indicat. Ke gum autem dominorumq; patrimonium ßintgen~nbsp;tes popultqs fubieiHi. E^citur itaq; magna qutedam amoris ßudijeji reci-procatio dominiin Çubieâum, acrurfus in dominum fubieâi, quoticscarnbsp;do afeendens in genitura fubieill inucnietur eflfe cardo mcridialis in gcni~nbsp;tura domini. Qtt£resefßcit,utherusilleadcliencis zymmißrifuipra-feriptu uiilurus fit, in cuius natiuitate angulus mertdialis cardinis inueitnbsp;tus fiierit in mtnißri genitura cardinis afeendentis angulus . ucrbigratidznbsp;Statius flue fubie^lus,fiueminißcr,ingenitur£fu£horoßopo primas Arienbsp;tis partes habuit : lAdrcellus, Stdtij hcrus, qua hora natas cß, co'dem tllosnbsp;Arietis gradus habuit in culmine. Ex hac cardinum commucat^one tantanbsp;uis exi(iit,utiMarcellus.Statij uoluntatcm atquefe/itentiam fli£ prafirat,nbsp;illius.confilqsmirtwi intnodumcredat;eiusdeniqi. arbitriofuas rcsagat,.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. T. ^5 t^iiod propterfiielitatii dtciidmorisfiudium euenire ncce/fe eft. Q«dn-doijurdemidemipfcpidnctd dominuieft ftgnidftendentu in aftecUgeni-turd,figniquod whcriUdtiuitatecoeliuerticemtenet. Cladèrefit,atnbsp;nonnunejudm homines infimo loco ndti fuis d dominisdd honores lant-tnos euehdntur,dc non modo reidomeflielt;e curd, ueritmetidm reipublicietnbsp;rfc potentdtus moderdtio illis creddtur. Scdin huiufmodi geniturts domi-ni,fubieólicj} pldnetdru quoc}; dliorumftdtus Ctr configiirdtiones ir.fjncien.nbsp;dæfunt,ne quid tn iudicdndo prtetermi/fimt uidedtur, ipfe etid Ptolemieutnbsp;ex ijs quie uerbo fuperiort pronunciduit,nobis innuit, tndgndm quoq^ mint ftriautoritdtem dpud dominum fire,quoties fextus miniftri locus ndtd-ledomini culmenfiierit. in quibui omnibus uidendum eft, utijdem tüt gr Anbsp;duSidut tilts mdximè proximi,fint in ipfisdngulis coriftituti..

P T O L E M AE V S. E.

Ne prætermittas centü QC decem neuem coniua óiones.In his enim pofitaefi: cognitio eorum quænbsp;fiuntin mundo generaaonis,amp; corrupuonis».

P O NT AN VS..

Key«m infiriorum ortus dtq; mterittis primd uis,cdufdq; efjefigniß-ro in orbe,ut fiepius didlum eft,perhibetur,.Clÿum dutem pianette genera tionis dtq; corruptionis miniftri fint, de fub ipfo fignifiro diuerfis firan-turfpdtijs, iuretUorum coniunâionesobfcrudreiubemur: tunc enim connbsp;iunàis de multiplicdtis uiribus , dd resqiids excitant confumdndds utun-tur. Ncc uero ntfi ex anteccdentibus tHoru coiunltionibits imperid,noudsnbsp;religiones dut beÜd portendentiu, dut regnd,dutreligiones,dutbelld inci-piunt, nee ante definunt aut mutâturÇubuertuntur'ue,quam tèpus ab illisnbsp;decretum peruenerit. Dicere duté quid quaqi coiunHio, ez i« quo figno,nbsp;diit in qua call parte fignificet,loci huitis non eft. Quàm autë hac naturicnbsp;coueniant uideamus. Satis profiâô conftat, complurecs 4c diuerfas uiresnbsp;probe in unum coa^as longé potentiores efje. Conftat etta, corpora infi-riord è pluribus ac diuerfis,quin etiä contrarijs è rebus compont. Nec eftnbsp;qui neget planetas ipfos diuerfaru uirium e]Je, ey alios atc^ alios ex fe effenbsp;(lus parère. iBud etia [dtis mdnififtueft,edex quibus res confiât,licet fintnbsp;contrdrii,media quadam temperationefimulnefti,dtq;m unu coire. Er-raticteigiturfieîlæ, utpoteminifirie,tunteorHqult;e inelementis fiunt,tHntnbsp;etiam qu£ in uita mort alia in alterutram partem fiue ortus, fiue inter itusnbsp;sueniunt,quii/mfimul iunguntur,quum unàeffèéiiis/uos mifeent, tunc mdximè fiunt peragendtU adres potentestac licet uiribus zy potefiate dtffe-tant, Quadam tarnen tequabilimixtura copulata,ftbiqi in utranq^ parteminbsp;m I

IOVgt; PONTANI comment, confentiêtes, nutte rerü exordù, nunc excidia tnotiuntur. Quum^ otmidnbsp;ê contrarifi m medijs conftent, pldnct£ quoq; ipß partim fibi inuicem connbsp;trarij funt,partim mediam quandam potfßate habent, cuiuftnodi etü na^nbsp;turlt;efigna ipfaftnt. Quocirca ad ea qu£ à coniunHionibut parantur, plunbsp;rimitmctiam fignaconßrunt. Quumigiturhlt;ecficfehabeat,iureconiunnbsp;Hiones obferuandic funt à mathematico, quit ex illit manet cognitie eorunbsp;qu£ in mundoßunt, fiue ad ortum, ftue ad interittim pertineant : quand»nbsp;potißim£ de primarùe caufa: illorumfunt- Quod fi ajfiefluum ipforit tan^nbsp;ta UK eß in utranq^ partem, quanto maior uehementiorq; uis coniunflio-KK habenda eß ? quum non per obliquant aduerfamq; de remotam radio^nbsp;Ÿumcommixtionemuiresfibifuas partim communicant,at^ inuicemaunbsp;gent, pdrtim impediuntturbant^,fed radiotfuoi tanquam in unam maf-fam coaâof in terrât fimul proqciHnt,cr commixtis uiribus, communicunbsp;tii , ut itd dixertm, confilijs agenddf ad ret firuntur, Quocirca non in-iurid aceufandi uidentur, qui de rebui toto anno ßturif libeüot emittunt,nbsp;pldnetarM» ßdtum [olummodo confiderantes, quotemporeSol P^rietisnbsp;primam partem ingredttur. Quitm enim coniunâionum ipfarum fignifinbsp;cdtionibui tempus conßituturn fit : nam nee agunt niß in tempore, e^- itanbsp;quidem jgunt,ut no femperautßatim, dut paucis poß menfibus annis uenbsp;ipfarumfignificdtiones appareant.fed altaslongiori, alias breuiori tem'-pore : uidendum eß, an quo anno de rerum euentisÇententiam firimtK, b»nbsp;na mald.ucab pracedentealiquacaiunilionepromißa tunedemum euen~nbsp;turafint. Ipfarum autem coniunâionum numerusfiiccoüigitur. Duorumnbsp;tantum planctarum coniunâiones, Solis Lunitq; coniunâione excepta,nbsp;funtuiginti. NamSol Lunaqueluminariaquumfint,aefingulismenfibuinbsp;coeant, 4b planetis feiungcre eorum coniunâiones uoluit : quarum quidem obferuatio generalißima eß, quippe quum ab illis omnium iudicio-rum prinapia fumantur. Gr^a nanque codices non centum uiginti, fednbsp;centum, ac decern cf- nouem coniunâiones habent. Quiautemante menbsp;tranßulit, aut qui poß fecuti funt,parum animaduerterunt excludi À Pt»gt;nbsp;lemM hoc loco luminarium coniunäionem, quam addentes centum ac ui-gmtidietputauerunt.Quequidemconiunâionesfunt Saturnier Iokw.nbsp;Stftur/H er Hiartis, Saturnier Solw. Saturni er Veneris. Saturni ernbsp;Mercunj. Saturni er Lunte. louis item ac Martis. louis er Solisgt; louisnbsp;Veneris.louis erMercurij. louis er Lune.Martisquoque acSolis.

Martis er Veneris. Martis er Mercurq. Martis er Lunte. Solis etiatn ac Veneris. Solis er Mercurij. t^ieenon veneris er Mcrcurq, er Vene-ris,ac Lune, acetiam Mercurij er Lune. Trium fimut planetarum connbsp;iunâionesfunt numero trigintaquinque, Saturni, louis er Martis. Saturni,

IN CENT7H PTOL. SENT» LIB. I. $7 ¦turni,Jouis GrSolis.Sdturni, Io«» cz Veneris. StUarni, ïoaistr Mer^nbsp;curij. Sdturni, louis GT Ltt»lt;c. Item Sdtnrni, tàdrtis gtSolis. Sdturninbsp;Vldrtis GT Veneris. Sdturni, Uidrtis cr îHercurij. Sdturni, lAartis Gfnbsp;iMm. Sdtumi^uoque, Solis gt Veneris. Satumi,SoUs gt Ulercur^. Slt;tnbsp;turni, SoIk c^Lunit. AdhtecSdturni,Veneris GrMercurij. SdtumhVe^nbsp;neris GrLun,e:dc Sdturni,Nlercurij crLun^e.Dehincconiundiones lonbsp;uis, nidrtis G!quot; Solis, louis, Mdrtis GrVeneris. louis, Kdrtis or Mercu-‘nbsp;rÿ. louis, Mdrtis GT Lunte: dclouis, Solis GF Veneris, louis, Solis gfnbsp;Kercurij. louis, Solis gf Lunie. louis,Veneris GFMercurif. louis,Venenbsp;ris GF Lunte: dclouis, l^lercurij gf Lunit.Deinde coniuniliones Mdr tw.nbsp;Solis GFVencris. lAdrtis,Solis GF^^ercurij.Kldrtis, Solis gf Lunte, lténbsp;Mdrtis,Veneris crMercurif. Mdrtis,Veneris gt Luniie:dcM(trtis,IAernbsp;curij Grt-unee. DeincepsconiunólionesSolis, Veneris gtUiercurij. Solis,Veneris CZL«»«: «Solis, Mmurij cz L«»f. Vlthno loco coiunilicfnbsp;veneris,MercurijGF Lunte, Ciudtuorfimulpldnetdru coiunilionesfuntnbsp;elidm numero quini^ et trigintd. Sdturni, louis, M«tis gf Solis. Sdtur~nbsp;ni, louis, Mdrtis et Veneris, Sdturni, louis,Mdrtis GFlAercurij. Sdturni,nbsp;louis,tUdrtis et Luna. lteSdturni,loHis, Solis etveneris. Sdturni, lowis,nbsp;Solis GF Mercurij. Sdturni, louis, Solis CF Luna'.dc Sdturni, Iouis,Venenbsp;ris GFMercurij.Sdturni, louis,veneris GFLunte.Nec noSdturni,louis,nbsp;Vlercurij GFLune. Pratered Sdturni,lAdrtis, Solis gf Veneris. Sdturni,nbsp;Kidrtis,Solis Cttilercurij.Sdturni,JAdrtis,Solis etLuna. NecnoSdtur-ni,îHdrtis,Veneris et tuercurij.Sdturni,lUdrtis, Veneris GFLuna-.dc Sdnbsp;turni, lHdrtis,Mercurij etLun£.A.dhiecSdturni,Solis,venerisetmercunbsp;rij. Sdturni, Solis,Veneris et Lun£:dc Sdturni, Solis, iviercurij GFLuna.nbsp;ltiSdtHrni,Veneris,Klercurij etLun£. Coiunilioes quoq[; louis, Mdrtis,nbsp;Solis GFVeneris. louis,Ndrtis, Solis et Klercurij-louis,Hldrtis, Solis etnbsp;Lwi£.ltélouis,Vldrtis,Veneris GFliltrcurij.louis,tildrtis,Veneris gfnbsp;Lun£:dclouis,Mdrtis,lAercurÿ et Lun«. Nec no louis, Solis,Veneris etnbsp;Kercurij, louis, Solis, Veneris etLun£:dc louis, Solis,lAercurij etLun£,nbsp;GT louis,Vener is, t/lercurij etLun£. Pratered uiartis, Solis, Veneris gfnbsp;Kercur^.Ntdrtis, Solis,Veneris gf Lun£. Mdrtis, Solis,Nercurij etLnnbsp;n£:dcmdrtis,Veneris,lilercurijGFLun£,etSolis,veneris,iHercurijnbsp;Luna. QUBUJ; coiunâiones fimul pldnetdrufunt und gf uigittti h£,uidelinbsp;eetSdturni,iouis,îildrtis,Solis gf Veneris. Sdturni,louis,iidrtis, Solisnbsp;Ct Mercurij.Sdturni,louis,MdrtK, Solis et Luna. Sdturni,louis,Mdrtis,nbsp;Veneris GF Kiercurij. Sdturni, louis, tAitrtis,Vencris eS' Luna. Sdturni,nbsp;louis, Mdrtis,Mercurij etLuna. Sdturni, loiiis,Solis,Veneris etMercu.^nbsp;rif. Sdturni,iouis,Solis,Veneris etLuna, Sdturni, louis, Solis, Mercurij

-88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 7. PONTAN,I comment. ¦

'lt;yLtiKi£. Sdturni, louis,Veneris,Mercurij ez'Lwn.c. Slt;tturni,l/lilrt(s,3o lis. Veneris amp; lAercurij. Saturni,lJllt;ittis, Solis, Veneris o- LuniC. Saturnbsp;ni, M4rtis,Solis,Mercurif cyLun^e, Saturni,Martis,veneris,Mercuriinbsp;lt;t Lunte, Saturni, Solis, veneris, Mercurij or Lunte, Item iouis,Mdrtis,nbsp;Solis,Veneris zy Mercurij. louis,Martis,Solis,Veneris ey-Mercurij. lonbsp;ttw, Martis,Solis,veneris cr Lun£. iouis,MArtis,Veneris,Mercurij etnbsp;Lun£,acMartis,Solis,Veneris,Mercurij zy Lunte. SexfimulpUnetaranbsp;coniuniiiones funt hte numero feptem, uidelicet Saturni, louis,Martis,Sonbsp;lK,Veneris zy Mercurij. Saturni,louis,Martis,Solis,VeneriszyLuntC.nbsp;Saturni, louis,Martis,Solis,Mercurij zy Lunte. Saturni,louis,Martis,nbsp;Veneris,Mercury zyLunte, Saturni, louis, Solis, Veneris,Mercurij 0-Lunte. Saturni,Mttrtis, Solis,Veneris,Mercurij Lunte, ité iouis,Marnbsp;tis, Solis,Vener is, Mercurij zy Lunte. C^Uie omnes prtcter Solis zyLunenbsp;coniunt^ionem funt centum decern zynouem. Septem fimul planetarumnbsp;•çoniunâioneadiunâa. .

XI BRI TRIM! FINIS.

IOANgt; lOVIANI PON

TANI COMMENTATIONv'M IN centum [ententias Ptolemtei, ad Petrum C ompanbsp;trem Neapohtanum, liber 11.

compagem,zyciuitatis in quauiuunt ccetum, definercnt profitfio tarn latranter obtreâarenaturte, abßinerentq; à conuiâjstam nejùrijs. ç^uinnbsp;forte fua contenti ,beatloresßrtaffe, nuBo tarnen modo non quietiores ui~nbsp;uerent. manque ut de hiwnoribus,eytanquam ßrmentatione corporis o~nbsp;tnnino taceam, artus ipfi zy offa, neruique,uenteitem zyquiedicunturnbsp;arterite,htec ipfiainter fe in uniuerfum atque inter partes, non folùmdinbsp;uerfa funt, contr.(rijsq; qualitatibus prtedita, tccrùm alia quidem aliorumnbsp;tninißerijs lt;ttq«e o^cijsfic uiientur attribut a zy fubdita, ut cx ij spartesnbsp;quted.im doméiaricontrà/eruirealie utdeantur: fitusq; ipfe, tc membro-.rum inter fc collocatio zyfedes alijs dignior, alijs abieitior ac penèferui.-lis fit

IN CENT7ÎÎ PTOL. SENT. LIB. IL $9 Its fit conflitiitd. 1 f((ç.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucnter, cr dlutit,nbsp;nbsp;nbsp;parte t ipflt;e ohfcceitie gueri

pojfunt de ßtu,de textu,de minifterio fuoipe^foric}; et humerit in-uidere,pede! capiti atg; oculii: guum ipfi totumfuffèrant corpiu,fintg; pe tte iti aßidua exercitatione e:y motii ; etiam inter ambulandum ffinis fcrunbsp;pulisg;, dc mmutißimarit rerrnn ojfenftunculis obnoxij: caput autem fub-lime, ac tanguant in curru /ßeilandum ab ip fis deuehatur ; oculi uero fin-gula confiiicenturiO'guafi uias animis aperiant ad inteUigendum atg^ de-cernendum, guo è minifterio, pene cfficina prodeant clt;e artes difcipUnbsp;n£g;,guibus hominesc£terisanimantibus,Gr ipfiguidcm inter fealiusnbsp;alij præftent atgue excelleant. A c deinceps membra fingula deferuitio,denbsp;pofitura,de onere ac munere gueri pojfent,aliag; aduerfasalia aut ob mi-nifterij nobilitatem, aut propter coUocationis excellcntiam liuore affici etnbsp;odio. An non caput fola atg; arenti cute tcgitur,guum cox£ lacertig; carnbsp;ne ctiam plurima fitccog;,perinde ac uaUo guodam munianturl Manus tonbsp;t£ articulatie [unt. At collum pene uniuerfum ncruis confitum. Excipit nanbsp;[us cuniia capitis excrementa,uentrisanus atg; inteflinorum. Pedum gui-dem articuli ad inceffum atg; ad flatum accommodati, manuam ad agendum. Denig; guum unagu£g; corporis fire parsfitmuletur,fecum indignénbsp;iniufleg;d{lum ßtcccnfcrehac eadem rationepoffct,idg; tnanimato guo^nbsp;corporc,uiuenti cuig; fuccenfendum atg; indignandum contingeret,guo innbsp;corporepofitus ipfetexturag;,et uniuerfa cocretio,unde uita extflit, è connbsp;trarijs prouenit, reilè tarnen accommodateg; dijßofitis, guod etiam in munbsp;fica guammanififtißime cernitur, in gua uoces ipllt;e chordlt;eg; finguhe gui-dem guum inter fe dißideant,fimul tarnen omnes confentiunt,Gr concentUnbsp;iUum reddunt tantoperefuauemuirtuteartificis actemperatione. ljuttanbsp;enim exifieret muftca,fi uoces omnes neruig; uniuerfi,foni item finguli cf-fent fibiperguam fimiles,atg;,ut ita dixerim, conuocales, perinde ut nullum exifieret corporis officiu,nemotus guidem de loco uUus,fi totum è carnbsp;ne confiaret,aut è folis oßibus,fiue neruis. Age in oratione ipfa,gu(e foliusnbsp;efi hominis,perguam etiamàc£teris animahbus dijferimus,guid tam conbsp;traritim, guam è guibus ea confiât, uocales fcilicet ac mut£ liter£?gult;e tarnen fparfim dilfufe,alfabrefiéle^ inter fe collocatce, auribtis ipfis illabunnbsp;buntur tam fignificanter aefonore. Cw primis tieró ciuitatesip{tecœtusg}nbsp;hominu gua ratione conferuari pol}ent,nedum augefeere, fi dues ipfi uninbsp;omnes aut lanificio teheg;, aut fi malueris mcdicinte agro ue eolendo, autnbsp;nauigationi, militi£denig;, aut cuiuis uni guamuis etiam neceffario artifinbsp;cio,à natura effent ingeKiog;fuo deditif peßime profidô, nedum inutili-ter cumhominugenereeffetadum. Quemadmodumigitur corpus ipfutnnbsp;ttoftrum in uarios artus,diuerfa item membra ac membre rum c^cia diff^onbsp;n

90 nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTANI COMMENT.

fitum de diftributtvm efl:,quo fibi dd ed dd quæ homo ndtui eß, omni è pdrte confentidt, eddem rdtione uid tottim utfibi ciuitdtis corpm exddè connbsp;uenidtdtij; examußim quddret, ndturd ipfd diuerfd hominum ßudid,diuei‘nbsp;dnimortvm dpplicdtiones, dddrteit etidm diuerfdtprincipiö effe uonbsp;luit, ne quid quod dd uitdm uitie^ comoddihuMdttie focietdtisq; conferud^nbsp;tionem generis q- propdgdtionemconfirret,neglexi]J'e, aut par um omni-tto cur affe uideretur. Etenünut in ipfonoßro corpore partes qu^da funtnbsp;fordidis ctidtn minißerijs dppoßtlt;e, ittisqi folis dccommoddtie,ßne quibusnbsp;corput ipfum mancum effet atq; imperßäum: fic in ipßs quoq; ciuitatibusnbsp;à natura nequaquam inerter profpedum eß,uü etiam culin^ quidam patinbsp;ndriieép,quinetidm clodcis nonnuUiexpurgandis fintdb eddem naturdnbsp;tdnquampriepdrdti. Adquamtantam mmißerij forditiemartisq;,utitdnbsp;dixerm, nidorem, qui eîcéiione alq; confilioßeff dpplicarct, nemo profitnbsp;ilô effet,nemo : niß hac ipfa natura ciuitatu confummdtioni, humani^ ccenbsp;tus conß:ruationi prudentißime conßtlens, tales eos ßatueret, tali^ inge--nio præditos uettet,qu()d cali quidemßeüarumcp,quarum tam diuerfe a-fliones,uariieq} adeo inßrmationesfunt,affequiturbcneßcio Oquot; munere.nbsp;Cur non de alpitl queratur iugis ,deq- iüo tarn uerticoßo cacumme Ehetiainbsp;de tot tantisq; paludibus dc fyluis Germania? de importuno itlo fyrtiti trdnbsp;tlu tantaqi uaßitateAßica^de iUacœli foliq; ßccitateAegyptus ? deaßi-duisacßruentißimisteßibus Aethiopia,deq; gelu SarmatiatAtqui tantumnbsp;terrarum ffatium ncq; fe habere aliter pro rerti natura poterat,nelt;^ ter-rente molis tarn ffatiofa uaßitas aha ratione conßßere, dutgenerationi renbsp;rum tarn diuerßarum probe perßäecß confultum effe. QuafinS er Sol amp;nbsp;Luna queri de deliquio,cy minutißimi tlli ignes de luminis exiguitdte,ernbsp;ratiez dutem ßelhe de motus progreßionisq; f u uarietate dtq; inconßan-tid,eleméta deniq^ßngula de loco cy qualitatefua poffent. Paulus iUe Chrinbsp;fiianie religionis antea impugnator, poß affertor etiam quamacerrimus,nbsp;tnonet unumquencß,nbsp;nbsp;nbsp;tanquam hortabundus imperat, forte fua conten-

tum effe debere, in eaq; utife excrceat,fequdturq; offeinam, nbsp;nbsp;cuius opi

ficium dc munus db dutoredc magißro deo uocatus uideatur. EtHoratius humanœ uit£ no 'mprudens inßitutor, docetfapientis utriofficio eumßinnbsp;gi,qui fortefua cotentus dc hetus uixerit. Permittamus igitur natura exernbsp;cere magißerium fuum,quod ignobilibus quoep artißeibus etidm cum lau^nbsp;de eß pcrmiffum.An non utitur imperator pro arbitrio fuo militibus,uni-‘nbsp;uerfocpexercitu, rexpopulis denationibus? A tqui imperat agris arator,nbsp;uitibus uinitor, paßor etiam pecudtbus fuis pabulationem ac lanißciu pr£nbsp;fcribit.tiolimus ergo naturie,cælo o* ßeUis,quinetiam deoipß tarn impunbsp;Jenter,neimpièdicam,priefcribere,dutquodfuum eßiüis officium eripe-rc.At

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. II. 9t re. At ego,PetreCompäter, ciuufim mortdlis-.immortalemmendtuper-cuperem,lruß:rdtdmen, eiufmoJtcupiuittur. Curnonfjilcndcfcenbsp;reetidm noélu utßethe, ut Sol die rddiot effundere ipfi cuphnui f An (^uiiinbsp;non eft h£c hominum, id eft noftn condition Compondmui igiturqueftatnbsp;tdfn itlicitosdtclueimportunof,mdlediâisci; temperemui, uelpotiuf notnbsp;vnftitudtnut dd ed quæ noftrd funt,qult;eq; à ndturd nobis uel funt m/itd,uelnbsp;dieddentip[dpr^jcripto([udfitjuodd trdditd. Ç^uuméi^ intelhgdmuemornbsp;tdleis nos efte,^udèrec:r ntdld noftrd, c[uerei£ omnes or turn ducdnt»nbsp;e^uid opus eft tdm inligndnterdtque improbe deillis qucri, 'm quibus nihilnbsp;omnino tu te tibi querendo proficidsf preeterqudmß teipßum uelis è tnife-ro miferiorem reddere, coelo fteÜis^, hoc eft diumi conftitutioni, infonbsp;lenter fruftru^ue prafcribere.

P T O L E M ÄE 7 S LI.

In quo figno Luna eft genituræ tempore, illud in conceptu fac afcendcns.Et in quo figno inuentanbsp;fuit in conceptu, illud, aut eius oppofitS fac afcensnbsp;dens in partu.

PONTAN7S.

Plini] Secundiex feptimondturdlis hiftori£ libro de pdrtu hotnmiiuer * bdfunt.C£teri! anirndntibat amp; pdriendi etpdrtm egerendi tepus ftdtutunbsp;•» eft,homo toto dnno et incerto gignitur fßdtio, dlius feptimo menfe,dliui 0-ilduo,z^ ußjidd mitiddecimi. Antefeptimu menfem hdudun^ud uitdlisnbsp;eft. Septimo uero pridie poftero ue plenilunij die, dut mterlunio conce-*gt; ptindfcuntur. idempdulöpofttrddit,CæfonidmCäjpr'mcipisuxoremnbsp;oäduo menfe genitdm. Rußtm etidm, ciuem Romdnum, undecimo ; L«-ciimt Pdpyrium fcxtodecimo. Ipfeigrduißimisuirisdccepi, I^icoldcmtnbsp;pic'minimt, cldrißimum ducem,duodecimo menfe£ditimt. H£cnof pr£-ßtos effc hdudqudlt;judmdb re fiierit. Hermen rerum cceleftium dntiquif-fimum fcriptoremtraduntdftirmdffe,illum.ipfumcaligrddum horofconbsp;pure tempore genituræ, quem conceptus tempore Lund tenuijfet :rur-grddum lüum tempore conceptus horofcopdfte, 'm quo grddu gf-tempore Lund ßujfet inuentd. ptolemæus «f ro, qui multts etidntnbsp;feculis poft Hermen fcripßt, quod obferudtio tot dnnorumdliterdocuifnbsp;fet, primo nongrddum eundem, fed ßgnum : deinde non idem femperfi-gnum, fed nonnunqudm ßgnum oppofitum dfcendere dpertißime dicit»nbsp;qudmuis quoddeoppofito ßgnotrdditur,nondPtolem£0 fcriptum,fcdnbsp;à poßerioribus ddditum, fint qui exißiment. Eiufdem de figno dduerfonbsp;ppinionii fuifift uideo Hdbrdhdmum,rerumcceleftium fcriptoremtnonnbsp;n i

92. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 V. PO NT AN I comment.

îiïttMt ^uidem änticiuißinttv)», cuîw etiam î ulutt Matcrintt non femel memi nit,fcd alium lt;juend4m,cjui no multis ante nos £tctlibws fcripftt. C uius uernbsp;bdfunt. Afcendensgradtiseoncepti uterofeminis, nonentomninoLuntenbsp;loatsgcnitur£ tépore,feddutipie,autoppoftui ne(J; genitur£dfcendensnbsp;” erit omnino Lun£ locus tempore conceptifemmis ,fed dut ipfe,dut oppoftnbsp;’* tus: id quod f£pius à nobis obferudtum e(i. Tune dutem euenire uolunt,utnbsp;oppofitiis w geniturd locus df :enddt,quum Lund tempore cocubitus in oc-ciduo cdrdme inuenta e/l. Sd dntequdm dd h£c ipfd uenidm, ratio reddettnbsp;dd eß y curptolem£us de procredtionedc geniturd fimul mentionem fèce-rit. Kominis ipfius e:sr unum cy plura funt principia ; nanq; çy ttbi fernennbsp;Utero genitdliconceptwm eji, et tibi membroru di^ofitio ßeri cœpit,etidinnbsp;quum dnimdtur foetus ipfe,amp;qutim tandem inlucem uenit,principia plané funt.Nihilominus hominis principia duo potißitna confiderandafunt:nbsp;alterum, quum fernengenitali loco admiffum eß, quod ex hoc ipfo princi-pio alia proßeifeuntur: dlterimt, quum foetus in lucem uenit. Donee enimnbsp;aditur, foetus eß ; quum primùm utero egreffus eß, ey aérem hune haufitnbsp;externum, homo uoeari incipit, fine mas fit, fiuefæmina. tune enimuiri-busfuis uti,etfuaptequodâmodofponteagereprimiimaggreditur.Quunbsp;igitur duo h£c potißima fint hominisprincipia, hoc eß procreationbsp;nbsp;nbsp;gc-

niturd, iurefuntàmathemdticis obferuanda,. Deuita enim, deq; natieuen tis iudicaturi, db hoc principio,perquod in lucédtq; ad diliones uenit,ne-ceffe eß uit£ totius, zy eorii qu£ continguntfericm iudiciorum deducant..nbsp;Jidem fi de lUis, qu£ dnte partum confiderantur, iudicare uoluerint, nonnbsp;dlio à principio,quàm à tempore coitus,quum fernen uterum impleuit,de-ducere iudicium pofßint. quidem principia quàm fit inuenire difßcinbsp;te, idem autorin libris apotelefmatum oßendit. quibus nificompertis iunbsp;dicari de fœtus, deq;.natieuentisnequedt. Atque ut de principia feminalinbsp;bac in parte tdcedmus,quis nifi capto à geniturd principio,quum in lucentnbsp;partus £ditur, de ijs qu£ nato euenturdfunt,dum luce ßuetur,pronHncia-vegeneraliterpoteritautaudebitf Quiauerôduoh£cprincipia,conceptus de geniturd, utfibi conueniant neceffe eß, quum Luna corporu dominbsp;na fit,ex loco Lun£ conuenientia hanc omnino et cerni,et qu£ri deberePtonbsp;lem£us docet, dicens fignum idud, in quo Luna tempore conceptusßeratnbsp;geniturætempore, in afeendente ßdtuendumeffe: eyinquo fignoLundnbsp;inuentdcß £diti pdrtus tempore, iRud tempore conceptus inaßendentenbsp;collocdndiim. Quid his did conuenientius poteßiqua de re multi quid fennbsp;tiant, reßremus. Geßandi utero fœtus triplex tempus conßituunt, minus,.nbsp;mediu,maius. alij enim breuiori,dlij produdiori,nonnulli medio quoddmnbsp;iüer h£C tempore ndfcuntur,vtfde mtnorem, muiorë ac medium fœtiiumnbsp;manfionem.

IN CENTVH PTOL. SENT. LIB/ II. 95 miitißonem,c]ute ab ipßs mora diàtur,in utero e{fe dicunt. î^obis non planbsp;cet moram dicere, guoniam fœtus in utero manet, non moraturtnifi dicd~nbsp;musfœttwi ntorari partum, ijuod eft i« aliafignificatione, Medtam mannbsp;fionemè ducentis feptuagintatribus diebusconftareuolunt,(luumLunlt;tnbsp;conceptus tempore afcendit in ortu,quippe quod orbes fuos genitur^e tentnbsp;porepcrfiéîo curfuiam peregerit. lAinorem è diebus ducentis quinqudnbsp;gintaoâo,quumLuna concubitus temporein occiduocardine inuentaor-bes no perßccrit,dum partus leditur. tAaiorë è diebus ducentis oilogintanbsp;otT:o,quibus etia h£c addunt, Luna tempore tediti partus afficienda effetnbsp;atq; ubi imuenta fiierit ab occafu in ortum fuperiori hemi/fcrio firri, ibinbsp;capiendos effe gradus inter occafum Lunamq; interieâos,eosq^ bis ducennbsp;dos,ac bis dutilos, in partes uigintiquatuor, quot bcraru dies eft^diuiden^nbsp;dos,quotqi gradus inde dedudiß(erint,totidem dies effe-.quauero partesnbsp;reliqu£ fùcrint,qu£ diuiftonënon patiantur,boras effet bos dies, item bonbsp;ras manfioni,qiiie minor dicitur, adijcicndos: quibus ddieäis,tum deniquenbsp;omni fimulnumero capto manfionis tempus coftitui.Tandern manfionentnbsp;hancfubducendam effeà tempore genitur£,animaduertendumqi annumnbsp;intercalarc, qui biffextilis nunc dicitur, Lunamq; ipfam cum eo quod relinbsp;quum eß æquandam,e:tr quo in loco tuncinuentaßterit, eum locum boro-fcopum gcniturte effe. Quod ft Luna ab occafuortu uerfus per inßriorisnbsp;bemiffierij loca pergit, capiendum ejfe jfatium quod inter horoßopu Oquot;nbsp;Lun£ locii intereß,eademq; ratione multiplicandum,deinde diuidendum,nbsp;addendumq; medi£ manfioni,poß etiam fi{bducendum,demu etiam ad£-quandum. Atq; bis in bunc modumconßäis, quo in gradu Luna inuentanbsp;fiterit, eum gradum genitur£ tempore borofcopare. Nos quod de gradunbsp;dicuntgt;dffirmare non audebimus, quum Ftolem£usßgnum dicat, nongranbsp;dum. SedneciUudalfirmauerimus,quu/m Lunaminocciduocardinerepenbsp;riri contiger it, fignum oppofitumhorofcopare: quamuis Ptolem£us, ernbsp;qui poß eum fecutifunt » dicant etiä fignum oppofitufolere borofcopare,nbsp;QU£ tametp uerifimiliafunt, 4 nobis ualde probantur, ut à peritißi-mis uiris tradita, tarnen ß Solis etia uia qu£ratur, à matbematici circumnbsp;ffiedione alienum non eß. Quam uiamfecutum non diffitebimurGeorgi-umTrapezuntium, rerum caleßiumßudioßßimum hominem, in bomi-»W corpore procreando finis alicuius rationem a natura haberi ajfirmarenbsp;quis dubiteti nequeentm temere tantum opus aggreditur. Procreationisnbsp;auté conceptusq; quisaut certior,aut magis proprius finis effe quant ipfanbsp;genitura poteßi Quit enimfœtus ipfe manibus, pedibus, membris^; alijsnbsp;pr£ditics/it,finisq; inßrumentoru non alius effecernatur quàm ipjorumnbsp;»fus atq^ ojficia, iurefinis concepti fœtus genitura uidebitur, per qua ad.

n }

94 lOV» PONTANI comment.

Itfitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam membro)-um,hoc eft inlïruntentorum, tui» /enfuit ipfo‘

rum, pojlcjudm £ditui efl fœtus, peruenit ; lt;]uuw pedumtoculorumtcturî-ttm, mawu offidum 'm utero fœtui nuUum fit, lt;juoru tarnen pofl pdrtimt ufus offeiaq; pauldtbn mcipiunt. Adhlt;ecm 'm/ficiendis genituris aâio^nbsp;nés à loco cccli decimo qu£runtur: quocirca fi locus decimus natiaHionesnbsp;indîcdt, fl jinÀprocreationis eß geniturd, ß deniq; geniturd ipfd uidi»nbsp;prmciptum ad agendum aperit, reüè natura ipfa hominem i» lucé æditu-non aliud comodius expeélare tempus debet, quam quü generationifnbsp;pater Sol in decimum peruenerit locum, decimum 'mquam locum progre^nbsp;diendo d loco itlo, quem Solipfe[empöre conceptus peragrat, quem ad lonbsp;cum nifi noué poft menfes non peruenitiquo tempore fœtus,quem ad agennbsp;dum natura procreauit.naf :itur, Sole generationis parente locum naâo,nbsp;qui agendas ad res maxime idoneus eft, Qtiia uerô nunc aliquant o ferius,nbsp;nunc pdulô citius fœtus ex utero prodeat ,hi»c ftrtaffe triplex manfio^nbsp;nis genus commenti funt, iUifcilicet, qui Lun£ loco in genitura comper„nbsp;to ,manfionis tempus 'mdeducupatifunt. Hienim poftïUius reuolutio-ncm,quôd Lunam horofcopare inuenirent, tunc fernen genitali utero connbsp;ceptum arbitrdtifunt:pdrum,ut mihi uidetur,confiderdntes, eiufmodiLunbsp;n£ motum eftètut in quouis cœli loco earn coflitueris,acmanftonis, quantnbsp;ipfi dicunt,conuerftonem /iceris,tandem reuoluto iUo tempore afeenderenbsp;inuenias. Qu£quidemratiolunarispotiusmotuseffeuidetur,quàmutnbsp;a genitur£ tempore neceftarió fttducenda.Dicethicaliquis,neminem obnbsp;rationem hanc, qu£ decimo de loco diild eft,ocyus ferius 'ue nafei, quodnbsp;Solftatisfemper temporibus decimum dd locum propter motus fui con-ftantiamperueniat, Nequeautem Sol, neque Lunaipfa ftcdominanturnbsp;corporibus, ut non C£teri quoq; planet£ iura in ijs ftbi fua uendicent. Monbsp;raturfepenumero partum Saturnus, quod fleUa eius tarda fit at que diffi-cilis, cuius nequaquam benigna uisey'tn ipfo procreationis initio, csr innbsp;tnembris corporis di/fionendis, ztr in lt;edendo partuincommoda efieponbsp;teft. Contra Ulars quod pr£cipitanfior eft, propter calorem citius pr£-fiat omnia. Jupiter 'Venusq; propter infitam moderationem cunila modenbsp;rdtè.M.ercuriusfuaptenatura ft ft inus et agtlis ,/àcilè tarnen in altorü fefenbsp;natura uertit.An non uidemtis mares partis maturdre,fœmenasproduce.^nbsp;retalias mulieres nimio plus in enitendo laborare,alias uix partit fentirefnbsp;qu£cur accidant,non Luna folùmcaufaeffepoteft, uerùmali£ quoq},(;ynbsp;quidem diuerfe turn cœleftes, tum etiä naturales cauf£. A d hæc neq; fœtunbsp;tcdi tune dicimus,quü ad primu decimi locigradum Sol peruenerit, ficutinbsp;necPtolemieusgradum ipfum dicit,fedfignum, fed tuncgdifœtit exißimanbsp;mus,quit ad fignum illud ^ol peruenerit, ubi locus decimus conftitutus eft.nbsp;hicenim

TN CENTVM PTOL, SENT. LIB. 11.

Jjic enim locm, ut c£tcri call locd, quie numero duodecimfunt, pluribut è gradibits conftdt. Qai« etiam licet uerum fit, quod Sole conftituto in imonbsp;coeli ciirdine,dtq^ in primo Arietii grddu,medi(ti calicdrdoin primoLi-brlt;e grddu ftdtudtur, tdmen fi Sol in dlijsfigurlt;e locis, qu£ locdfiguric cdrnbsp;dinet no occupent, coUocdtus eft,grddui ille in quo Sol coUocdtur, nonfetnnbsp;per indicdt iüum ipf cm decimi db eo figni grddum, decmi etidm loci prinnbsp;cipium ef/e, quod propter locorum inlt;equdlitdtem, fignorttm reflitu-dinem obliquitdtemq; contingit. uerbi grdtid ; inPublif procredtionefùitnbsp;SoImi uigefimotertio Tduri grddu, qui grddta medij tunc coeli culmen te-ttebdt: occdfut dutem fuit in uigef imonono grddu Aqudrif, qui efl decimutnbsp;à Tduro locut. quorum duorum locorum principid inter fe grdduum dli-quot numero diffentiunt : fiquidem dngulut iUe in quo Sol collocdtur,uigenbsp;fimum tertium Tauri gradtmt occupat.angulut uero loci ab illo decimi,uinbsp;gefimuMnonum Aquarij gradum obtinet, nonnunqudm etidm eorum locorum principid plurtbut grddibut differunt. Sed idm dd Ptolemarum re-dedmut,cuiui uerbd mdnifißißime decldrant, fignumiHudin conceptunbsp;(tfcendijje,quofignoLuftdpdrtuitemporeferebdtur. Rtirfum fignumilnbsp;lud in quo Lund erat in conceptu, etiamafcendereingenitura, non tdmennbsp;femper,quum compertum fit, tionnunquam oppofitum fignum horofcopanbsp;re. quibus diâis oftcnditHermiereguldm fibiomnino confidre,quumLu-ndeß in dfcendente pofitd : ubi uero in dfxndente nonefi, itd quidem fibsnbsp;diffentirc, ut dliqudndo dduerfum fignum horofcopet, idq; cotingere qulinbsp;Lund eß in occafu. Quod uero ad gradum ipfum dttinet, non itd quidcinnbsp;fentitPtolemieuf, ut gradum ilium nunquam putet horofcopdre,fed iBudnbsp;potiicsfentit, non iUumfemper, fed alium atque alium figni eius gradumnbsp;afcendere, atque ea rdtionefieri,ut fignum iUud femper horofcopet. Oritur dUtem ex ijt,qult;e de occafu diximus,qu«eßio fané difficilis,idem^ne,dKnbsp;oppofitum fignum afcendat, quum in locif inter ortum dtque occdfum connbsp;ftitutit Luna inuenta eß. Sed ed qu£ de Sole diximut,perfuddcre nobif pcfnbsp;funt, fignum iUud afcendere, quod pro motu lunari concitatiore autfeda-tiore ad nouem lüos menfes folarets, de quibus diximus, propius accedet.nbsp;SedadHermenredeamus. Si eius régula tarn certa fuiffietquam ipfepu-tdbat, nunquam ptolemteus de inueniendo horofcopo tantopere folicitusnbsp;fuiffet. fiquidem ßante Hermit reguld, horofcopi r4H'o certd effet, quantnbsp;alijs quibufddm uijs inueßigari oportere eenfet.

P T O L E M AE V S. LIT.

Domini genituræ hominum proceræ ftaturæ in fnblimitatibus funtjâfipfornra horofcopi in figno^

1^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTAHI comment.

rumprinciptjs. Eorum vicró qui funt brems liatui tæq'n humilitatibus inucniütur. Ad hæc inquirito,nbsp;fignahe recta, an obliqua fintç’

PONTANVS.

Accidit corporibui noflrisnon qudlitM modo, ^u^fubjlantiiecomeï ejl, uerùm etiam quMtitäi: qu£ tresfimul iunihe, er dnintil er animalisnbsp;corporaturam conftituunt. Qualitatis quantitatif corpore^cognitio,nbsp;quod hlt;ec ipfa corpora cccleftium corporumfequuntur agitatus, etiam adnbsp;mathematicum/pcilat: utranq; horofcoptts oflendit,et ipfe utriufq; figni-ficator er index eft. Sed qualitatis cognitio à figno, quod tempore geni-tur£afcendit,magisquteritur:quantitas uero, licet eius injjieäio etiam adnbsp;horofcopum re/èratur, alio tarnen e/l modo cognofcenda : cuitts cognitio-nis triplex obferuatio traditur: prima docet {itum geniturie dominiui-dendum,fxundanumerumgraduum alcendentiuminhorofcopo,tertidnbsp;figni horolcopantis afcenfiones :quod figna ipfa alia fuut reäa, qult;e duinnbsp;afcendunt plufculum temporis occupant : alia obliqua, qu£ breuiori temnbsp;pore furfumfiruntur. Signi cuiufq; partes primte,quo dab ip fis utàprin-cipio produHio incipit,atq;ideo maiorum funt uirium,proceritatis caufanbsp;funt,extremiebreuitatis, quoniam qu£ definunt, impetus ac uires remißi-ores habent. Ex quibus conijeere licet,medias partes,quôd mediæ poteftdnbsp;tisftnt,ßatur£ mediocritatem indicare. Signum etiam return, quod ternnbsp;pus afcenfionis fu£ producit, nati quoq; corpus producere ac longiufcu-lum ßcere uidetur: at obliquH,quod tempus afeedendi corripit,nati quoc^nbsp;corpus corripere ac breuiufculum prteßare par eft. Ad hac dominus geninbsp;turlt;e quum in parte fuperiore orbis fuiftrtur, quia longiori uagatur ftgt;anbsp;tio,longiorem ftaturam:quu in inßriori,quod breuiori ftgt;atio incedit, brenbsp;uiorem corporis ftatuefftcit. itaq; tria heec ubi fimul conuenerint,utfignHnbsp;redum, ut primie figni partes afeendant, ut dominus gcniturie fupcriorenbsp;ac remotiorem orbis partem teneat, proculdubio natus iUe longioris ftanbsp;turie juturtis eft. uerbi gratia: UafcenteLJiarco afcenditLibra,que plufculum temporis rede nafeendo occupât, afeendit primus, fecundus'uegra-dus eius, aut tertius, aut etiam quartus quintus 'ue: inuenitur etiam Venusnbsp;‘ genituræ domina, qu£ tunc orbis fû culmen /patioftus uagando pcragrat,nbsp;proftdo Marcus procero corpore ftiturus eft : atq; eo magis, ft à parenti-bus bon£ ftatura:, atq; inregioneubihomines produdioresfunt,nafci-tur.QHum igitur tria htecftmul conuenerint,ßcile efticiét ut ex breuibusnbsp;etiàm parenribusproceri liberi nafcantur, Contra ubi poftremiC figni parnbsp;tes,crobliquiquidemfigni, quod breuiori/patioafeendit,horofcopant,nbsp;neceffe

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB, IL 97 Hecefje eli, ut qui tunc ht lucent lt;tditur, ireui corporis ftcttum fùturus fianbsp;pr^efertint fi gcniturtc donthtus parte orbiscontraéliore firetur.uerbi granbsp;tilt;i: Cdi'uj quum nafceretur aÇ:endebat Aries,afcendebant pofircntlt;e Arienbsp;tiipartes,inuentusellgenitur£domhtusA\ars,isq; infirioremo’cotra-^iorem orbis[ui partem tunc tenebat, quis dubitet breui corporc Caiumnbsp;futurum ? atque eo magis,fi parentes quoq^ zy ipfi parui, « regionis eiuinbsp;parui pleriq; homines funt. Sedadgeniturtedominu redeamus'.huncmulnbsp;til m addere ad proceritatem uolunt,fi matutinus eß,quöd uires eius longénbsp;tunc maiores fint : quod licet ipfemhiimè negem', aPtolemao tarnen id nenbsp;innuitur quidënbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mî parte. Griccè €fi,fi genituræ domhii ht ccssoyzioi^»

aut v'tpyzioiii funt. V7r07eop uerbumèuerboexprelfum eflfubterra~ neum, cuius oppofitum eß a7róyamp;op:undeGrlt;eciimumcardhiem vrsr»nbsp;•yaop dicunaquôd fit cceli cardo fubterraneHS,id efi: itnus: cuius oppofitunbsp;dicuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideßccelimedium.hoctamenloco Q.-!SQyeop zy

UTTo'-yiiop uidentur fignificare orbiu, quibuipldncta;fèruntur,fupremaf atq; infimas partes, quarum fumma pars à nobis maxime recedit : contrÀnbsp;ima terris his maxime prophiqua eß. Quum autem orbes hi duo effie di-cantur, eccentricus,zyqiti breuis cognom'matur, utriufq; confideratio nonbsp;parum etiam confiret. AdJàciendam igitur humani corporis proceritatênbsp;breuitatem'ue, hiec ftmul omnia conueniant necefie eß : quie ubi non ex 0-mni fimul parte conuenerhtt, res ad mediocritatem quandam declhtabit,nbsp;perhtde utplurapauciord ue conuenerhtt. Sed nec hofigt;itator,id eß dominbsp;nus fiigni, ht quo figno genituræ dominus reperitur, omittendus uideturfnbsp;qui ubi in orbis fublimitatc aut humilitate inuentus fiierit,non parum etiânbsp;in utranqs partem confiret. Domhtus genitura qui fit, zyquibus rationi-bus capiendus,uideo inter autores paru conßare. Alij nanq} geniturlt;edonbsp;tnhium planetam eumcapiunt,quipluribus prierogatiuis ornatus eß, acnbsp;plus uiriwm ht horofcopo habet; alij eum, qui ht quo figno pofitus eß, i«nbsp;eo maiore cumpoteßateautoritateq;,quam cteteri ht locis, in quibus con-flituti funt, refideat; alij planetam ,qui latitudinis Lunlt;e dominus compcrnbsp;tusfùerit. Sunt quidicant eumgenitur^ domhtum, ht cuiusfinibus Sol inter diu , noäuLunahtuenietur. Q«t»etiam nonnuüicxiflimantgeniturienbsp;domhtum illumefiè, adcuius fignumLunaprimùm tranfierit, poßid fignum quod peragrat ht genitura,prlt;eterquamfiadLeonem aut Cancrumnbsp;tranfeat, ey planetam ilium figni domhtum, fi diurnagenitura fùerit cumnbsp;Sole fimul; fin noéiurna eß genitura, cum Luna geniturlt;t ipfius dominatiinbsp;fufcipere acgerere. Nof hanc rem, quôd maioris di/fiutationis eß,in medio nuncrelinquimus.

Domini genituræ macilentorû hominûjatitudi* nem non habent,pinguiS autê habent. c£uôd fi lanbsp;titudo auftralis eft,agiles erâttfin borealis,inagiles»

PONTANVS.

HumMi corporis mixturd ([udlis futurd fit^ cr lt;fuem tn humorem md gis inclindturd, nonfolùm gu^eritur d mdthemdtico, uerumetiâ ttdtus'nenbsp;ipfe crdßior,an mdcilentior fitfùturus : quM^udm qui obefo fuut corporenbsp;d cdlido mdgisreceßiffe uidenturxotitrd macilcnti calore plurimutn abunnbsp;ddre, (fuifie dlimentd cibos decoqudnt, ut nuBo modo pdtiantur quic^nbsp;qudm minus coâum relinqui,quod in crdjfium cz pinguem humoré trdtt-feat. Quocircd quumfit oftenfum, corporum proceritdtem breuitdtem^nbsp;d. fitu domini geniturte quterenddm effe, uidendtm.qitin fummo,dn imo cirnbsp;culifuifiratur: dd htecquum longitudo Imeam fequdtur, cuius proprid eßnbsp;protenfio,reâè fequitur de quierendd ldtitudine,hoc eß» crdßitudtne regtsnbsp;ld. Ndttque ut ndturdle corpus dare non eß abfq- lined, id eß produiilione,nbsp;qu.e Gr longior,^^ breuior efie fokt, fie quod Idtitudine cdreat, naturalenbsp;corpus dare non eß.item quemadmodum fublimitdshumilitdsq; orbis pldnbsp;netlt;e,longitudinem corporis, quam furfum protendendo metimurtoßen“nbsp;dit: fie latitudo pianette in dextrum aut finißrtvm lequinoäialis I'meie ld~nbsp;tus digreßi, amplitudiné corporis, quam quidem in finißram dutdextrinbsp;pdrtcm progrediendo metimur. Ac de longitudine quidem,ut primo loconbsp;prteciperet, ratio docuit,quèd mathematicus lineam ante latu cr profin-dam cotempldtur. Dc latitudine quoq^ ut fecundo loco prieciperet,eadentnbsp;ratio ficit,quum fecundamathcmatici confideratio fit, de latitudine, quamnbsp;fuperficiëuocat, qute confiât longi ac lati dimenfione,qult;e duo profindumnbsp;antecedut. Maior igitur corporis nofiri aniplitudo.qute corpus ipfumcrafnbsp;font dtq; obefum reddit,à domino geniturlt;edrguitur, quoties is ab tequinonbsp;âidli lined digrejjiis/m dextrum dut finißrtvm latus declinando in meridienbsp;aut feptentrionem uerfus afeendendo excurrit. Contra mades, qu£ efi lanbsp;titudo contractor, arguitur, quoties lequinoCiali linete bihicrens genitunbsp;rte dominus neutram in partem uergit. Sed ipfa fiue mades, fine craßitu-do , maior minor ue à propinquitate ac digreßtone genituree ipfius domi~nbsp;niiudicabitur. Confueuit autemcraßitudo ipfa ,crobeficorporisgrauisnbsp;habitus, fegnitiem quandam fuaptenatura ingenerare, undecrajfum ingenbsp;niivm did folet ; mhilominus uidemus quofdam in magna ctia corpulentidnbsp;dgilitatem ^Cradres gerendas commotione etiam uehementem retinere.nbsp;Cuius rei ratio etiam à coeli regione proficifdtur; nam pars cceli meriiia^

IN CENTVM PTOL» SENT. LIB. IL

Us, ciutelt;ii in auftrum uergit, ^uum fit ob Solis pr^rf ’titiam abundè calida: cotrÀ borcdlis,^ in fcptcntrionë ab leguinoâio uergit,tnaximèfi-igida,frinbsp;ntotü impcdiat,(]uem calor exagitat, lt;]uant eUà lÜud partes concrenbsp;tioresß,ciat,et catenis i^uaft guibufdam liget,hic relaxet amp; fo!uat,procutnbsp;dubio corpulentia iBa,quâgenituræ dominm in feptentrionali regione ponbsp;fitus adducit, erit minus ac minus agilis: fiquidemfrigîdioribus è partibus 'nbsp;€oßat,quam quio i domino genituræ per latitudinéauflralem uadente de-cernitur,q^ partes calidiores habeat- Qua e' rationc uidetur iÜud poffè connbsp;ijci, ut magis etia corpulentus fùturus ftt is, qui geniturlt;e dominu in latitunbsp;dine feptentrionali gradibus duobus ab tequinodiali digredientem habue-rit,q qui pari Jpatio in latitudine außrali,(^tüe frigidiore mixtura tcmpanbsp;{lus fit: qua ère fiituru eß,ut abos minus concoquat:quiubi maièconcoilinbsp;funtyin dlimentum membroram non faits uertuntur, neq^ fictlè penetrant,nbsp;itaq; refidcnt: quodq^ humidi et mucofi,ut ita dixerim, funt,fimul hterent,nbsp;cr in craffitm humorè abcunt. Parent um quoq; corporatura,cali^ acternbsp;r:efitus in utrant^ partem nonparum confirent,

P T O L E M AE V s, L 1111.

Dominatores in ædiflcariom'bus ubi copulantur ftellæfubterraneæjædtfictj eredionem impediunt,

P O N T A N V S,

1î£c obferuatio ad ^dificationem pcrtinet, in qua ficuti cateris in rébus quæ ab hominibus fiunt ,multa in utranque partem euentre poffunt. Qttu igitur quis prima tacitdomus,templi,£difitij publiciuel priuati fùnnbsp;damenta,fißeUam dominantem ßellte fubtcrraneie copulari uidcris,copunbsp;latione ex ipfa conijcito,impeditum iri ædificium tllud, quô minus citô connbsp;fummetur ; fiquidë ex copulatione fleUte in hemi/fierio tnfiriori confiitutanbsp;uidentur mirmn in modum hebetari atq^ infiingi uires ßeÜ^, qult;e fibriclt;enbsp;praeß, qu£q; hora iaciendorum fitndamentorum horofiopo imperat, exnbsp;qua hebetatione id ædificium ad fißigium, id eß, operis con-ummationemnbsp;non ficilèperducatur. Buenietq;dominatori huicquodhominiquamuisnbsp;ailiofo euenire folet, ut indußria eius cr in agendo celeritas ualde immi-nuatur,multtvmqi agilitati eius dctrahatur,fi quern focium coÜegam'ue henbsp;betiingenio Qt obtorpentian'imo naèiusfùertt. Quum enim humilia fub-limibus opponatur,planeta in infima call parte conflitutus fitßigijs ^culnbsp;minibus aduerfabitur,in quibusiedifiaa ipja definunt. Quamobrem in ia-tiendis fitndamentis ad ea qu£fuperius didla funt de domibus £dtficandisnbsp;hoc etià addendum eß,ut eum dominatorë cligamus, qui fit no modo fupenbsp;riori in hcmi^erio pofitus^copulatusq; ßellis qua idé hemi/^eriu tentant,nbsp;o t

IPP lOV. PONTANI comment.

fedcjui ftullämomninocum ßetlis,qu£inßriui bemißeriumperJgrdnC copuldtionem hdbedt,ut ne^; ab iUii eifpicidtur,nec[', in dlicuius cdrti/m do-tnicilio coUocetur,ciuod etidin copuldtionàgenuf cß. riicet dliquii,nónnenbsp;beneuoluidipedtisdomi/ndtrici fteUteprießdiofuo multiitn conßretf AÎidnbsp;rerumdlidru/mrdtio eß. vldnetdin bno poßtutnonpoteß ddiuudreßßi~nbsp;gi(im,lt;]uodfurfum toUitur,nec ^ui eß fub terra id lt;juod in dërem erigitur:nbsp;qttdniiudm dtitem uideri poteß dd ßitddmenfd ßtbßruendd, erlitte in ter-r£ propinquofinnt, operdin fuditt ex bono dßtedu conßrre, nihilominutnbsp;ob loci ndturâereélioni obeß culmmi. Poteß etidm ndturd ßelhe ipßMnbsp;ipfd^ copuldtio eiußnodi eße, ut non folilm impedimentMn inßrdt,ne tedinbsp;ßeium celeriui erigdtur confwmeturq^,fed ut prorfm obßet prohibedtqi nenbsp;unqudm dd ßnent perducdtur. Mihi quidem, quod omittere m dnimo nonnbsp;eß, uidetur PtolemteiM, ut Syro etiä ßdtri alßrmdt.h.ee qult;e trddit ufuipfonbsp;tomprobdtd trddere, edtnq; ob remßnguld ehu uerba qudmdiligentißimenbsp;obferudndd eße: quoniam plitribm i« locis multa ab interpretibus ddditd'nbsp;comperio, qu£ an ufu comprobdtd ßnt ignore: qua medm opinione dnte^nbsp;ulteriui progredior,decreuiteßdtd ledori relinquere,dt(^ eo mdgis quoinbsp;inenuncidtis qu£fequuntur,non folùtn mu!tdperperätrdnildtafunt,feinbsp;plurdetid ddieild, qult;e Grad codices non hdbent. Quod dutemdd trdnsld-tionem ipfdm dttinet,domindtorem hoc in loco contterti,quentduobus dn-tecedentibus enuncidtis geniturtcdominuuocaui , hac decäußi quad in e—nbsp;nunciiüo quid'em,quod eß de proceritdte cognofeendd, f ariptum Grd:ceßcnbsp;eß, ozKOcTtOToToa y^v tertcog, id eßgeniturie domini. in dltcro,quod eßnbsp;de mdcilcntid, 0/ Holt;/'ieâJÔr ou tdntivm: pro quo etidm, dominigeniturietnbsp;quonidm ß d domino genitur£ qu^rilur proceritds, per id quod fummuntnbsp;eß,quöd qu£ in proceritdtem creßunt,inieditu crefeunttGr corpulentid inbsp;geniturlt;e domino quteretur,perldtitudinë,qt{um in dextrivmfinißrum'uenbsp;amplitudo prominedt. in hoc tertio Græcè Icgitur etiam oiKoJ^ccnoTotenbsp;tdntti, pro quo nos dicimus domindtores: quoniä ineptius nobisuifum eß,nbsp;dominos geniturie in rebus tedificdtionis dicere, quum in rebus genitura:nbsp;humane dicipotiusdebednf.qudnqudm licentid qudddm er domorum ernbsp;urbiugenitur£ dicuntur : hominesenimgignuntur er pdriuntur,lt;tdißcidnbsp;uero non. Ciuinetidm licet tdmuitlt;e hominu quam ledificiorum et urbiumnbsp;principium dicatur, homo tarnen proprio uerbo gigni,illa ucro nongigninbsp;dicuntur ,fed inchoari. Quidß id quod nomen ipßum pr£ feßrt, domusnbsp;dominunt,qui quidem in reßmiliari pdterßmilüs à noßris dicitur,inter-pretdriuoluerimus, nonquimdioremin afeendente iurifditionem habet,nbsp;inteÜigendus erit, fed illc ipfeplanetd,qui afeendentis ßgni dominus inuc-»turindin Ofw/iccooTH^ ddomusdomindtudißuseß.

PT OLE-

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB» IL tct

PT OL EMAE VS. LV.

Martis aduerfus naues noxia uis imminuit, qu3 necç in cceli medio,neque in undecimo eft locou’nnbsp;his enim locis nauem corrumpit, pracdonibus pernbsp;uim occupantibus. Incendetur ante nauis, ft afcetinbsp;dens ab aliquaftellafîxa, quæ ex Martis mixturanbsp;fit,affligetur..

PONTANVy.

Oiferudtio btecdccommoddndä. ne fit temport i^uo adificdri itdiits àpitgt;M quum primiim in mare dedudtur,an quum è portufoluit, paruntnbsp;liquet, Verùm quum edrum reru iudicium, quic in uita hominii poftqudtnnbsp;in lucent uenitcKcidunt,ii temporeipfo quo cedituteßqu£rdtur,titc enintnbsp;homo dicitur, ciui antefoetui erdt, uidetur obferudtio hlt;ec dd nduis ipfiwtnbsp;dedudioné potiut dccommoddri debere: ft^uidem lt;iuum in itidre primù mnbsp;deducitur,tunc dd nduigdndi officium,quod eius e/i proprium,inftitui nd^nbsp;uigium incipit: quemddmoduni homo mdtris utero eduâus tunc primuntnbsp;dd ed qu£ hominii funtiter ingreditur, quudnte pdrtum nuUiut effet hu-mdn^dilionis pdrticeps.. quot;Verumquum pldnettehuius mdlitidm cduen^nbsp;ddmPtolem£Ui docedt,quid obfuerit, fiubiquenoxidm hdncMdrtit con-fiitutionem uitauerimui cir in cedificdnddndui, crinfoluendoè portu?nbsp;qudndo prudentis officium efi cduere. Quocircdcrquumndumdedu-cimu!,cr quum è portufoluimuf,nbsp;nbsp;nbsp;quum iUiu^ cdrindm, hoc eß fiindd-

tnentum idcimus, cduere fummo ßudio debemuf,ut neutrum locorum ho^ rum Mdrs infideat, quibiu è locis prædonum uim minetur. C ur dute pr^nbsp;donesd Mdrteftgnificaridicdntur, o-ijquiuocdnturpirdtlt;e,noneßdbnbsp;renouiffe. Nihileß ignerdpdcitKzignis qudmfimilimit eß rubrd bilis,nbsp;qu^echolerd dicitur: huic humorilildrs pr£eß. eß igitur eiui hominis,innbsp;quo cholerd efferuefcit,medium menfurdmq; dbifccre,qudm qui dbijcit, dinbsp;exuperdntiaexcejfivmqirdpidturneceffeeß. Rdpit exceffus dd iniuridntnbsp;dtque iniußitidm:qui iniurîj atq; iniußifunt,ij fibiperuim rapindsqi quenbsp;cupiunt,compdrdreßudent. Quocircd in quorum ndtiuitdtibusMdrs po~nbsp;tens inuentus eß, dcgeniture dominus, finuttoßeUedliiK moderdmentonbsp;temperdtur, edm cholerdm in hominum iüorum peäoribus cxcitdbit, utnbsp;dppetiticnes eorum iniußißime fint, tumultus querdnt, beÜis gdudednttnbsp;cupito qudcunque rdtione potiri ßudednt : qudles funt Idtrones dc pirdte»nbsp;M.4ri igitur in decimo dut undecimo loco inuentus,ndui, rebusque que innbsp;ndui comportdntur, detrimento erit : quod db ijs quidcm qui Mdrtie nd^:nbsp;dcfignificdtionis funt inßretur,. Superefl, ut cur hec potißimu loci,

0 i

loi ÏO7. PONTANI comment.

oifint nduigijs oflenidmui. Decimus locus, id eß cceli mediß, ntdgißeriit) Itegocid, operdtiones atg; dâiones,ut toties diilum eß, indicat. (^ÿocircanbsp;locus hic quu ttduis dut i» mdre deducitur, autfoluit è portu,negociorumnbsp;tsduis eius indiciumßcit : ^uem ßfJidrs infcderit, guut» tnuleficus abundènbsp;fitittduis negocijsofficijsq- perniciofißmeoberit,uim dfferensper drmd,nbsp;Idtrocinid, dc prtedonum rdpinds, (]U£ Mdrtis ipßus funt proprid, Pra-(fortw euim funt ^ui drnid i« W!trifxcrce«tgt; dttj; è rdprnis uiäitdt,lt;]Udm~nbsp;Uisnonnunqudetidm hoßesfignißcentur,quibeHi frquuttturiurd. Ciuödnbsp;fi ndui nduisci; negocijs decimus dttribuitur,confentdneu eß,uti rebus qu£nbsp;ipfd ndui deuehuntur,uniiccimtK dedicetur, ptq; ßgnificdtor peculij, cen-fusq; ndUdlis, dliorumq; etiü qu£ negocijs ipfu ddiunäd er cogndta funt,nbsp;ad qu£ peragendd er nduigdtio ipfd fufeeptd eß, er nduis in ntdre dedu-äd. Pcculiumdutem er cenfus nduigij, er lüd qu£ tumnduis, tum fu-fcept£ nduigdtionis negocijs ddtunâdfunt, merces dc bond, quibus nduisnbsp;onerdtdeß,eß'euidentur, Quocircd tum decimus, tum undecimus locus ànbsp;Mdrteoccupdtus, er muigijs, er rebus qu£nduigijscomportdntur,de-trimentum düdtum iri, aut d pirdtis, dut Icgitimis db hoßibus obnuncidt.nbsp;Ciuödßtlidrte decimumundecimum'ue locuminfidente,dum nduis dutnbsp;deducitur ,dute portu foluit, Mdrti£ ndtur£ ßettd horofeopum infederit,nbsp;nduem ignibus dbfumenddm portendit, C^uum enim duo primdrid coelt lonbsp;Cd mileficis d ßeüis occupdtdßterint,dc du£igne£ßcll£ßmuldd mdleßi-ciendum conuenerint, itd quidem efferuefeent, ut etidm per ignes incen^nbsp;didcj; corrumpenddnduisdecerndtur. Eddemfvrtd/fe maleficentid M4rxnbsp;utetur in loco undecinio pofitus,fi fu£ quoque efficdci£ ßcUdm fixdm in o»nbsp;rienticdrdinefocidm ndfius ßerit. videntur turnenßgnd dtltgentcrcon-fiderdndd, in qutbusMdrs eritpofitus, er dominißgnoru qud fint rdtio-necottocdti. tüidutem plerunquep!rdt£fi(turifunt, in quorum geniturisnbsp;diurno tempore in horofeopo pdrtilitcr coßitutd, UidrtemdcSdturnbsp;num uiderit dUum genitur£ cdrdincm occupdre,dutfecum afeendentes hdnbsp;iuerit. Lund enim quum in mari potißitnum dominetur, ubi tn dfeenden-tepoßud eß,er geniturd eß diurnd, decerntt eum qui tunc natus eß, ndu~nbsp;ticdm exercitdturum,er quidem rapindrum dc pr£d£ grdtid,fi pernicio-fd Mdrtis irrddidtio coniunélió ucaccefferit. Cinodfi Sdturniquoque mdnbsp;lignitdSdccefferit, dd Mdrtis mdlcficentidm fummdfictdcceßio :qudèrenbsp;fùturus eß ndtus iile pcruerßßimus, er generi hominum mdxime incom-tnoddns,cuiufmodi pirat£ funt,qui humanigeneris hoßesfunt. Rcliquumnbsp;cß,ut fcidmtisMdrtemindlijscoeli locispofitum,nonddec) perniciofuntnbsp;firenduem in mdre deduce ti, aut è portu foluéti, qtidndoquidem uires eiuinbsp;tnterrdqud/ninmdri pollentioresfunt, Hoc enuncidtumfdtismedngiti

IN CENTVM PTOb SENT» LIB. IL 105 uideo Gracos quofdam codicetnon undecmi loci f[edduodeciminbsp;mcntionemßcere.

PTOLEMAE7S. LVI.

Quum Luna eft in primo quadrangulo,hoc eft: ex quo à Solis coniunÆonereceffît, corporum hunbsp;miditatcs ad fecundum ufque effluunt, in reliquisnbsp;autem decrefcunt.

PONTANVS,

'Ptolent£ttf ipfe in primo dpotelefmatu libro dit Luna d.b cxortu ipfo, ^un increfcereincipit, quouftj; l'etniplend(it,humiditdtis dmpliuf e/feârinbsp;cem ejfe: indedd plenitudinë ufcl;, cdloris: poflplenitudinemdutem doneenbsp;iterußmiplendfiat,ficdtdtis:dtq; indeddcoituufq^tfrigiditdtis. Quocir-cdLund ipfdin primoorbis fuiquddrûte ndturû dërii,in fecundoignis,innbsp;tertio terrte,in qudrto ndturdtn mdgis fequitur,hoc eß ueris,ießdtiStnbsp;autumniatq; by émis qudlitdtes mdgis excitdt,dcnihi[ominushumiddfentnbsp;per eß,lt;}uumfit eius gudlitdtis domind. Ipfd dutë humiditds guonid d cdlonbsp;re,id eß Sole excitdtur, d quo Lund lumenfttfcipit,td diu inLund increfeit,nbsp;qudm diu Solis in eä crefeit irrddidtio. Ipfius uero irrddidtionis incremettnbsp;tit per prima cy fecunddm orbis quddrdtura pedetentim procedit, doneenbsp;peraddfecundd guddrd, conßäog; femicirculo, plendßäd eß. Deinceptnbsp;quod decrefeere in eius corpore Solis irrddidtio incipit, decrefeit etia pdunbsp;Idtim humiditds,qute db irradiatione caleßild excitabatur,donee Soli connbsp;iungitur. ïnteredLuna ipfd Solem bis quadragulariter dßgt;icit:dc primùtttnbsp;quidem quadrangulum ßrmdri incipit, quti d Sole digrediés feptimo p6ßnbsp;die femiplenacernitur,abeftq;ab illogradus nondgintd. Hocigitureßnbsp;quod ait,quum eß in pr 'mo quddrdngulo,ex quo d Solis coniunilione recefnbsp;fit. Secundum ucro quadrangulu poß plenitudinë incipit,quo tempore femicirculo confiilo,ad Solem regrediens rurfus iBi propinqudt,nondgintiinbsp;tantu gradibus interiefiis. Non peruenit igitur adfecundum quadrangu-lum,ntfi poß plenitudinem. eoufe^ autem corporum humiditates effluunt,nbsp;Siquidem Lunte humiditatem fequunturinßrioracorpora,quumLunnnbsp;ipfd fequatur excrefeentem Solis irradiationem.qud decrefcente,quodLttnbsp;n£ quoque decrefcat humiditds, corporum fimul humiditates decrefcunt,nbsp;QHiC res in c^denda materia, in cacris fluuialibus, in cerebro, in uenis mdnbsp;nißßißime cernitur. Crefeente en'mLuna, humidum in ijs effluit, decre-fcëte decrefeit. 1 dq; nos carmintbus teßati fumus, quit de ijs loqueremuv,

Aemula crefeentireparantà lumineuires.

Et multo in primis implentur corpora fucco.

I04* ItOV. PONTANI comment,

PTOLBMAEVS. LVII,

Quum feptimum locum atcg eius dominum in Sfgritudtnc afflidum uideris,medi'cum mutato,nbsp;PONTANVS.

DixüHtafuperiui feptimum locum in ^uccßione mdthemäticK attribù endum effictC^ cur itdfentiremui cdußi dttulimut. Idem locui in conßitu^nbsp;endd legroti ßgurd medico dttribuitur,utquemddmoduminconfulendonbsp;indthemdtico djcendenf dttriTjuitur confuUori, feptimus locus confulto, ficnbsp;in in/ßiciedo cœlo quo tempore quis tegrotdre coepit,primd domus eegro-ipfijfrptimd medico dttribuitur. Perinde enim dd agrotum medicus,utnbsp;(td confuUorem confultus exPtolemiCi fententidfefe habet. inquit igitur,nbsp;quimdthefim profiteturdeiegroto cofultus,dutdeißius morbolßontefudnbsp;indicium ßrre uolens, quo tempore Idbordre £ger ccepit inßieSo,ß fepti^nbsp;ntdm figure domum inßliciter dffligi compererit,ut dut d mdlefico pldne-td inßßd ßt,dut quddrdnguldribus aduerfis 'ue rddijs ab iUo impugnetur.nbsp;Ad hlt;ecfi dominum quoc^ domus eius male fe habere compertum hdbue-frit,fuddebit icgroto uti dimifjo primo medico,dlium ddhibeat. fiquidemnbsp;inßlix loci huius dtq; eius domini ßdtus curdtionem medici eius male ceffunbsp;ram, dtq; oß^uturam Idnguentißgnificdt. Ciualendnq; prdßdiumeffe po^nbsp;teß eius uel hominis uel artificis, qui nobis laborantibus ZT ipß quoq^ Idnbsp;boret? miferabiliterq} a|fe^^us langueatinam feptimus locus quum fit me^nbsp;dici,dominusqi lociipßus quu fit medicifignificdtor, fi male fe habuerint,nbsp;hoßUibusq; rddijsßridntur, medici qui ante adhibitus eß Ingenium dtquenbsp;Opera fic turbdri atq^ priepedirifignificdnt,uti de itlius opera nihil omni-nofßerandum fit,fummouendumq; omnino effe, ne curatio eius in agro-tum male atq; inßliciter uertat. Loco enim malèfe habente, qute loco illinbsp;attribuuntur, utmalëfehabedntnecejjèe/i. quumq; loci dominus, id eßnbsp;medici ßgnificator Migitur, medici quoque opera, qui tunc lt;egroto curannbsp;do aßißit, male ceffura uidetur. quocircd primo medico fummoto, dliumnbsp;adbibendumiudicabit.

PTOLEMAEVS, LVIII.

Coniundionis locum,quo in loco ab anni afcen dente eft, infpice : fiquidem quum profedlio illucnbsp;perueneritjtunceuentus erit,

PONTANVS.

Quam ipfinuncconiunâionemdicimus,Gr£cèeß crûvo/aç, qu^ei Ptolemdo ubique pro Soliî Lunaq; copulatione accipitur, nifi cuius aliusnbsp;pianette jùerit addatur,Quo magis quofdam demiror, qui de louis Saturnbsp;niqi con

ÎN CENTVM PTOL* SENT. LIB. Il» J05 coniuttélione tradi hoc omttino uelint. Scd ad rem uenidmiu. SiLumnbsp;Soliiq- poteftds tam efficax in ttobi^ nS effet,nequaquam t« genituris connbsp;templandis principe loco quiereretur ,plenilunitim'ne an nouilnniu lt;juamnbsp;contemplamur genituram pracefferit. 'Etenim quum Sol Luna^^/ffirittunbsp;ettq} corporis, id efi animati corporis,autores ac domini fint,iure tUorumnbsp;contunàio primùm qu£ritur,eaq; diligenti fludio acftimma opera examinbsp;ttanda pr£cipitur,idq; non folùm in genituris exquirendis, fed in annoriinbsp;quoque conuerfionibus penfitandis (ut loco hoe monemur) fttidiofiusß~nbsp;ciendtim eft. Etenim (utfuprà eft didam) ft ex coniundionibui planetarum emanat cognitio generationis corruplionis rerum, qua hoc innbsp;mundo fiunt,quo fludio,qua etiam diligentia coniundio luminarium,qu£nbsp;ante quam utero quis prodijt ßda eft, conftderanda uidetur i CXnando-quident Sol princeps eft ac moderator planetarwm ipforam, Luna uerinbsp;continuis difeurftbus quinq;ftettaram erraticaru radios ab alio ad aliamnbsp;transftrens,in corpora inftriora inftindit,()r(ut ita dixerim) tranfmittit.nbsp;(Quocirca turn ingenituris contemplandis, turn in annorum conuerftoni-bus recenfendis. Sol« Lun^ff; antegreffà coniundio diligentißime uiden-daeft,pririiumq; quoinfigno,^^ quo in coeli loco contigit cofiderandam:nbsp;deinde à nocëtibùs ne anfalutaribus à ftellis, an partim à falutaribus,parnbsp;tim à noxijs irradiata ftierit : deinceps dominus ftgni ztr item finiu qui fit,nbsp;^in quo cœli loco coUocetur,atcj} à quibus afficiaturAtem redo ne curfunbsp;firaiur,an rétrocédât, autcofiftat: oriatu/ne ante Solem,anSolemipfumnbsp;fubfequatur. C^uibus atque etiam ali/s inffedis, exadeq;penfitatis,ftcilènbsp;erit decernere, quid autboni coniundio iüa promittat, aut minetur malhnbsp;quo cognito uidere etiam reftat, quo anno bonü malum 'ue ipfum euentu-rum fit,fl genituram inff}icias: fin anni conuerfionem, quo menfe. Ac ne ànbsp;Ptolemtei ipfiusuerbis difccdamus,quumpr£ceptum hoc eius ad anni connbsp;uerfionem pertineat,fi in couertendis geniturartim annis obuenturi malinbsp;aut boni,quo itlud euenturum portcnditur,certum menftm coUigere uolunbsp;mus,fignorum profidio inffficienda eft. Singulis enim annisftgna fingulanbsp;iuxta fignorum fucceftionem ingenitura horofcopiautoritatem accipi-unt. N4tw cuiortus fui tempore Cancer afeendit, quia Leo Cancrumfta-tim fequitur,fecundo anno natieius principatum Leo fufeipit,anno tertionbsp;Virgo,GT fie deinceps,acfiper mantis alteram alteri fignum iuxta feriemnbsp;eonflitutionis dominandi poteftatem tradat.Atquehiecquidcm fignorumnbsp;feries, mutuaq;fuccefiio, à noftris profidio dicitur, Griecè TTt^l vralognbsp;eft. Eadem i« conuertendis annis menfium ratio eft:ft enim anni profidionbsp;ad Arietem pcruenerit,primus menfis Arieti,fecundus Tauro,tertius Genbsp;minis attribHitur,et fie demeeps, Signo igitur loco^ injfiedo,ubi in anninbsp;e

loó 107. PONTANI COMMENT.

reuolutione Solis Lunxq; cotiiunâio fr{litcft,lt;icloco ipfocumgeniturit: figura pcn/!tâto,quid zr quo mcnfeportendatur inteUigi poterit. Cittamnbsp;ad rtm plurimùm cofiret annortvm ipforum, ac locorû climattricoru connbsp;fideratio, Locus quoque partis fortunée natalitiie 'mfigt;iciendus tft, uiden-dum^ adquetn planetam temporumdominatusperueniat, crquidautnbsp;tune fM genitura,aut nunc in reuolutione uel profi)erum,ucl aduerfumplanbsp;netarum fl:atus,caelic^ cofiguratio promittat,qu)e mifeendo ac temperan-do,qualia euentura fint, cr quo etiâ anno ac menfe,iudicabtgt;nus. Hoc Ptonbsp;lem£i preeceptum tempeftate nofira non modo non feruaturut parit/m tn-teücéiû,uerùm male conuerfum ad louis Saturniefi coniundionc refirtur:nbsp;quodnefomniariquidem Grtccèexuerbis Ptolemeeiipfiuspotefi, Quodnbsp;autem ad translationem ipfam att'tnet, quu Grtecè dicatur cru^TTfu/xcc,nbsp;quod tum calatnitas,tum ruina Latine diet poteft,maluimits euentu gt; quôdnbsp;id uerbitm cotnmunius acgeneralius efiitraducere.

P T O L E M AE V s. LI X.

De abfcnte quôd occident ne pronunciato, antea; quam uidcns,an temulentus facius fit : neœ quôdnbsp;uulnus acceperit, antequâexquifieris, an languisnbsp;et miiTus fuerit: nec^ quod thefauros inuenerit, prtnbsp;ufquam ferutatus fueris, ne forte depofîtû accepe^nbsp;ritjquum omnium fîguræfimiles fint*

PONTANVSe

Sunt queedatn rerum cognaiiones, quod natura ipfacotnparatu efl, ut difficile fit easfeeernere. Nam er morbi quidam ita cognati uidentur, utnbsp;figna eademfint:er uirtutes quadam morales adeö fibi coiuni}£,utpenenbsp;Ctedem uidedntur,necnift multafubtiliqi cogitationefecerni queant. Q«lt;«nbsp;res tum medicorum,tum pbilofophoru mgenianon paru exercet. c^uarenbsp;fnirum uideri non debet, ftaflrologos quoq; fimilis difficultas male habet,nbsp;quibus eo maioruenia danda efl, quôd cognationes rerum qu£ aflrologisnbsp;efl^eruntur,longé plures, aut certè non pauciores quam morborum ac uirnbsp;tutfi funt. M.onemur igitur,fl quando de peregre profläoatq^ ab fente co-fulti fiierimus,ne pronuciemus,illum diem obijffe, ex cali configuratione,nbsp;primo id a/fieilu portendentemiß diligetius exaéliiuq; pcrjfieâu fit,an isnbsp;de quo cofulti fumus,tunc temporis quo tofulcbamur,ebriusfortalfeeffet,nbsp;Cruino,utpo‘ét(einquiiît,fepultus:quoniâtemulentifiguramortuifigurienbsp;perfimilis efl. Temulenti nanq; propter uinu,quo fenfus obtorpucre,in fanbsp;junos abcunt,quorü fomnus cz profùndiorefl, er propter gr auißimu fen.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IT. 107 fuum torpors mortifimiltor:unde d poctis morti fottintu cop4ratur,ut:

» Dulcis0’d[tdquies,placid(eq;fmillimamortù ctr:

« nbsp;nbsp;Perpetuus foporurget.nbsp;nbsp;Gr: Ferremurgetfomnus. Gr:

» Ittteterndm cldudunturtuminânoâem.

Vidêmui ipfigregariu militem uêno uiâum,triduu fub diuo idcuilJie abfijf uUo rerum humanarumfenfu. Qud «frô ratione difeernere poßimus.mornbsp;tuui'ne/it,(tnuittoob/lupeßäusedormifcdt, Ptolemausnon docet,contentas hoc in loco monitos tdntumßcijje ; ({uod nos diffîcilius arbitramurnbsp;ex figurn interrogdtionis dif cerni pojjt^nonfolùm propter mortis de te-mulenti£ fomnig; cogndtionem,fed guôd fieri ctidm pofict, ut morbo co~nbsp;mitidli effet intercept us. Monemur etidm, ne fi in cofulendo caleftis cottnbsp;flitutio portendere uidedtur iüu,de quo cofulimur, uulnus accept/Jê.pro-ttunciemus hoflile ei uulnus inflidlum,dntè gud m probe perffeétuw habednbsp;mus,num uenü eius medicus udletudinis grdtid percuti iufferit: guid cnintnbsp;cogndtiusiguumutrunguefirrofidt, dig^exulrog^funguis effludtf Tertio etidm loco docemur, ne antè de inuento thefduro pronuncicmus,qudmnbsp;per/fiexer'mus ,dndpudtllumdeguo gudritur, depofitd pecunid fùerit:nbsp;quum depofttum dtque thefaurus ex pecunidconftet, cr depofitum thefdUnbsp;rusq; fimtli modo repenteobijcidtur. Verù m,ut dixi,dlterum db dltero dinbsp;ftingueremdioris diffîcultdtis,dtcji oper£grduioris c/i, guumultd fudptenbsp;ndturd ldtednt,neg} dd tdmdiflinâdm rerum cognitionem,ut in principionbsp;diélum eft,pcrtteniri feien tid peßtf.tdmetfi Ptolerndus confequi hoc ipfuntnbsp;poffe nos nequaqudm diffidit,quum uetet dedbfentis morte non dntè pro-nuncidri, qudm compertwm fit, un is uino fopitus dormidt, de fi dthgentinbsp;folertig; inueftigdtione^Jfiequimdthemdticus ittud pofiit. Ncmori£pro~nbsp;ditum eß. Valentem mdthematicum prædixijfe, puerum qui Conßdntinonbsp;Augußo ndtus ef}ct,tnfinudui£ diemobiturum: qult;e mortud quum effet,nbsp;prtediâio eius db omnibus irridebdtur cotigitdutem uti puer is in oppi-do morcretur,quod exHelenæ duiteßae nomme dteebdtur.qu£ rcs omniSnbsp;dnimos,quibus pradiilio lüd nota erdt, in ddmirdtionem conuertit.

ptol-fivsae. VS r X,

Super ægrotis criricos dies infpice, ac Lune pera grationem in angulis figurç fexdedm laterum :ubinbsp;enim eos angulos bene affeâos inueneris, benenbsp;eritlanguenti; contra male,fi afflidos inueneris.

PONTANVS.

Qui fint critici dies non medieis folù m,uerùm etid cuiuis dliquo ïnge ssio prieditofdtis cognitum eß,diißi dutem critici,quàd morborit ipforunt

P *

loS 107. PONTANI COMMENT.

perinde ttcùtdiccsfinufiquideinîpfù lUls diebiK morbinedtttegrotißitu-rduiiloridfit,potißimumiudicdripoteft,unde Græcè k^itikoi', ideßiif dicdtiui.dut fi ntdlucrKtdifcretiai, quód dif:emedi uim hdbedt, diéii [unt:nbsp;quos ejjcfcptimum, qudrtumdecimum, dc uigefintumprmu diem,ex quonbsp;lt;egritudo ip fd cœpît, gcnerdliter qtudetn medici confentiunt : quippe quosnbsp;mdximèobferudnt,quumeorum maximumeffeiudiciiwi fentidnt. Curnbsp;dutem eoi tdntopere obferuent, rdtio h^ec eß. Lundquum noßris cor parinbsp;bin dominetur, ob inßtdm ßbi uim dc pote/idtem, ipfos corporum humored excitdt,dcprodrbitriomoderdtur. Quocircdlocuieiuf ubiagrotdrenbsp;quii ccepit, diligenter inßjiciendtts eß :dc locus item huicaduerfu^, ernbsp;utriufq} mediiK d dextradcfinißrd. Quit enim trid haclocd, quem locumnbsp;isgritudinis hord Lund tenebdt,dduerfà, er ut Grlt;eci dicunt, didmetrii,nbsp;ac quddrdngulis rddijs hoßiliter ßridnt, ubi dd unumquenq; locorum eo-rum Lund tranfierit, necejfe eß uti morbuiiUe mdiorem qui mindlijtdienbsp;bus comotioném (icidt, propter dduerfantium locorum ndturdm,dd qu£nbsp;Lund peruenerit-.peruenit dute dd loeit oppofitu qudrtodecimo feu quintonbsp;decimo die:dd locd uero quddrdnguld,hoc eftdd primu quidem quddrdn-gulit, qui locus médius eß loci lundris dtq; ddueifi, diefeptimo oélduó ue:nbsp;ad ßecundum uero uigefmoprimo fecundo ue die : quorum dierum quödnbsp;iudicid mdnißßiora funt,edm ob rem hi i medicir potius obßrudtur . Seinbsp;mathematico de morbis .deej; ijs qute morbis acciduntjprtedicere uolenti,nbsp;dlij quoq; dies obßerudndi mdgnd etidm dtligentidfunt. 'Fieri enim poteßnbsp;tum propter cxgt;niunlt;!lionesfixdrum ßclldrum,quienoxi(equdlitdtis funt,.nbsp;tum etid propter nocenteis pldnetdrit aßgt;cäus, uti Luna in dlijs etia die-bus mdioresdtqi concitdtiores comotioneshumoru cxcitef.contri ut die-bus,quos dntè diximus,propter coiuniliones d/ßeilusue adiuuantiu ßeßdnbsp;rum,motus minores atquefeddtiores fidnt: quodipfeno femel ob feruduitnbsp;ed prædicere dufus,qu£ res ipfi comprobduit. vt dutem prtedicere mathenbsp;mdticus hiec poßit, figuram cœli tempore tegritudinis 'incipientis itd connbsp;ßituet,ut c fmgulis uiginti duobus grddibus pdrticulisq; minutis trigintdnbsp;unum Idtus efficiat, qui numerus qudter duólus qudrtdm cœli partem im-plet. CiU£ ratio docet,gradus duos,ac uiginti cum dimidiatogradu, fex.»nbsp;decies multiplicatos, tre centos ac fexaginta gradus complcóii, quot gra-duumtotus cœli ambitus eß. Hiec fexdecim latera è f ingulis duobus ac uinbsp;gi/ntigradibus partibusq; minutis trigintd conßituta, figuram fexdecimnbsp;Idterum fitciunt: qua figura conßituta, er later um angulis probe confide-rdtis,non modo qui critici uocdntur,uerùm etidm c£terosomnesdies in-f^icies, iudicabisq. pro ßatu Lun£ dtq; angulorum ipfjrum uel filici, uelnbsp;aduerfo, commotioncsipfdsautfedatiores, dutgrauiores jùturas. Ctu£nbsp;res fl à me-^

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IT. I09 rts fi d medicii obfcrudretur, cum ipßs cMtitK, V cunt legrotis multinbsp;tneliuidgcretur, ncq; tdmß.Ucre»turcjudmß.Üunturtuhiquo minimèfu-ßiicantur diegrduiores commotionesdccidunt. j^edut€mfiLttdre,morbinbsp;^udlitds cum ßelldrum (judlitdte, qu^eLun^ dttgtiUiijue configurabuntur,nbsp;compdrdnddcft.

P T O L E M AE V S. LXI.

Luna fîgnifîcateaquæ corporis funt, utquæei pro motu fimiliafunt.

PONTANVS.

No« folùm dptè, uemm etidm neccffario cnuncidtum hoc d ptolem^o fubijciturtcjuo docemur,rdtiondbile cjje,utiLunlt;e motud d medicis obfer-uetur,quc corpora ipfa fequantur. Luna,inquit, fignificationêatque impenbsp;rium habet eorum qutc corporis funt. Dixit autë corporis, quid cd qu£nbsp;figt;iritus funt, Soli magis attribuutur, Ç^ôd dutem Luna corporibus im-peret,'mcremcnta ac detrimenta ipßus plané docent:filt;iuidem exerefeentenbsp;Luna corpora implentur ati^ humoribus exuperant, decrefccte magis acnbsp;magis euacuantur atq}arefcunt:id quod in omnifylueßri materia œden-da etiam a rufticis obferudtur. Nanq; materia clt;efa quit Luna lumineau-üa eft,quöd humidi fiat aceeßio mdreet, ac breui etiam tempore carie connbsp;ficitur: fi^idem humidumipftim fuapte natura (^¦ficiliiK, cititts cor-rumpitur. Contra materia ciefa,quum decrefeenr Luna perquam exiguonbsp;eftlumine,diutius perennat: namquid tuncficcioratqi attenuatioreft,nonbsp;tarnficilé corrumpitur. Hocipfum etiam in conchylijs, cancrisqi,atq; innbsp;uulneribus capitis manififlißime cernitur,eflq; res clariorquam utprobanbsp;tione multa indigeat^ tüon miru igitur,fi corpus fibribus afieilit pro mo-tuacftatuLurtie alias maiores, alias minores commotionesßentif.quandonbsp;etiam ubifanum acfirmum eft,ad iüius motum nunc abundè fe implendot,nbsp;nunctenuiter extenuando natur aliter moueatur.

P T O L E M AE V S* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L X I 1.

Quum minutum coniundionis principium fas cies, potes de mutatione äeris in menfe illo iudicasnbsp;re.'erit enim iudicium iuxta dominatorem anguli flnbsp;gurae cuiufcßtutnctt entm hie aeris natura, aßumesnbsp;in his etiam præfentis temporis qualitatem»

Q«o maiorem atq;euidentiorem probationem a/ferat eorum, qu£de lMt£obferuationedixitinualetudinecorporüprocuranda,fubditetiant

110 tov. PONTANI comment.

ttM dërii ipfiiK commotioncs Luttie qudlitdtem dctemperdtionéle^uï, flè tantopere quis mirdretur, fi cpM corporii Çunt, Lunæ imperijs pdrednt:nbsp;qudndo aër ipfe,in tjtto uiuimiu, guem Ijtirdmut gt; L««lt;f quotjue qudlitdtesnbsp;fuii m afj-eëlionibiK refirdt: quod ni ficejjèt,nunciudm Ptolemaui conce-deretdUrologo, de totiui menpi qudlitdteiudicdndum. N4wqutvmLuntlnbsp;menps domtnd fit, dércj; pro Lunlt;e affèëltone comouedtur,et dlid dtc^ ali-^nbsp;dm temperdttonëfupipidt, docet tottta menfii ^udlitdtë polfedbdflrolo-go prlt;edtci,fiLun£ motucoelicj; conflit ut ionc,c}uo tempore cum Solecoit^nbsp;probe folerterq^ infpexerit. Rdtio dutcm modiuq; prtedicendi hic eft. I»-ffiicem'inutdm caîipdrtcm,in c]Ud Sol cuw Luna coit: minutdm pdrtem dinbsp;co,cjuod Graci dicunt: noftri minutum hodie uocdnt. Vult du-tem non modo grddum, uerùm etidm minutum lundris cum Soleconiun-âionis mftici: tdntdm 'm mdthemdtico exigit diligentidm. inftgt;e(ld igiturnbsp;minutd pdrticuld, ejuterendd eft cœli pdrs dfcendens punëlo iüo temporiî,nbsp;quo cum Sole Lunacongreditur: quapdrte'muentd perquirendui eftdo~nbsp;minator,id eft planetd plures dcpotioree pr^rogdtiudf habens. Dedominbsp;natoreautêdtq; hoftjitatorc fuprdtrigefimoqudrtoenunciatofdtis multdnbsp;d,tximtts. ConfideranddCf; turn ipfius, turn fignidpendentis, cr figni innbsp;quo reperitur,qualttds grdduiq; ipfiiti naturd. Videndee etidm Lunacottnbsp;figurationcscum fteUés tamfixés quàm etidm erratiiis: quouft^ Lunaipfdnbsp;quartam coeli partem ab hora coniunëlionés ditnenfa fùerit,id eft,dum So~nbsp;Icm quddrato è loco quadranguldriteraftiicidt. Tune minutd etiam par-ticuld uidendd eft quddràguldrts ad Solem ajfieâus: quærendiK itemgrdnbsp;dus apendens acdominalor, cr alia omnid qu£ paulè antè dixi, diligenter examtndndd:demceps qu£renda eft minuta pdrticuld, ut hodte di-cuntyminutum plenilunij, firmandaq; cœliconftitutio.ut diëlum eft. Hocnbsp;item faciendum, quum Luna ad minuta particulam dlterius quadranguldnbsp;résafpeëlus peruenerit,ut Lunæ curfu 'm quadrant es quatuor.quds tumeirnbsp;culi q iartas, turn quadraturas hodie dicimtis, diuifo, de fingulis circuit lunbsp;naris qiiddraturis fuumfèrriiudiciumdiftmâiusquedt. Qjitbus omnibus probe'mlfieëlis,diligenterq; penfitatis, confideratd etiam anni parte,nbsp;Cr regionis naturd, m qud mdthematicus fiituri menfis ftatum prediftu-rtiseft,poteritdetoto menp, de^j fingulis quddraturis certa pronuncid-re.Sfd »2 fingulis quddraturis illud 'm primis obpruabit, idem 'ne an ali-us dominatorfitiet fi idem fùerit, 'm qua fit quadra turd potétiorifinalius,nbsp;utrius maioresfint pr£rogatiu£. comparandusq^totius menfis domind-tor cum particuldri quddratur£ dominatore : configurdtiones quoq; ipfonbsp;rum utdend£,Qr an procédant, dn regredianturi'm duftrum déclinent, annbsp;m aquilonem confurgàt. Sed nec pr£tcrmittendipnt comet£ fi qui pre-

IN CENTVM PTOL, SENT. LIB. IL lU teffere: multo mintti planetdr tvm coniunéliones negligendte. Turpetld^^‘nbsp;^ueeflipraCentibutacfuturK itdintentum effe, utpr£teritoruobliuifca~nbsp;re. Hlt;fc idea monemus, ne quis quu Ptolemlt;ei prlt;eceptd jiciliord uidean-tur,incdutiordd prtedicendufidt, Nunc uerba ipfaptolemteipldnius dpenbsp;ridmut, Poteris,i«quit, ß minutum, in quoLuna cum Sole coit, obferuduenbsp;riitdb eoq; feriem menßrui curßus coeperif,priedtcerequ(edëris commo-tiones uniuerfo mcnfeßturxfint. Prcediccndi uerô modus erit, ut probenbsp;inßiicids dominatorem dnguli, hoc eß cdrdinis figurte cuiußji.quibus ucrnbsp;bisddmonemur,qudtuorßgurds fingularumquddrdturdrulundris cur-fusficienddSeffe: confiderdndumq; domindtorem dngulicuiufq^ quadrd-ture, id eß planetdm potentiorem, quo tempore Luna minutdmpdrtentnbsp;quartiC ipfiusingreditur: fiquidem domindtoris ndturdm deriiuincitgt;nbsp;boceß,m aliam qudlitatcm pro naturaßua mutât,aut etiam äuget. Si enimnbsp;domindtor anguli prima; quddraturie pluuias commouerit, er quifequi-tur domindtor dUt idem ipfe,dut fimilis conditionis fiterit, der is humiddnbsp;uis dtigcbitiii - contra arefcct, ß anguli fecund^ quddraturte domindtornbsp;contrario; naturae atquecoditionis ßierit. idemtnreliquis duabus circuitnbsp;qudi:rdif{ii-s obferuandum, utdominatores ipfidiligenter 'nifficiantur,nbsp;qui quidem dëris naturam uincunt dc moderdntur quartarum ipfarü tentnbsp;poribus,accipientes etiam prtefentis temporis qualitdtcm. Prteßentis au-tem temporis qualitdtcm inteßigit, aut quod dominator fuperata naturdnbsp;quddraturte qult;e ßatim pr(eceßit,noudm furnat qualitatemiaut quod con-fiderdre etiam oportedt qudlitdtem anni temporis. Verbi gratia. Si teßdfnbsp;fùerit,licet dominator pluuias excitaturus appareat, dccipit tarnen de natura temporis aliquid, hoc eß demit ab humido pdrticulam, ac temporisnbsp;pnefentis particulam fufeipit. Sin dominator ipfe calidæ natur te, dc tempus leßiuu fùerit, mutuabiturab leßdte uires dd calefciendum longé po-tentiores. lüud etia addendum eß, utregionis ratio hdbedtur,quu italitenbsp;ccelum pluuiumßt, Aegypti uerô ficcum. Meminiffe hac etiam in partenbsp;debemusfuperioris enuncidti,in quo de loci lunar is coitus dominatore trdnbsp;Hat. A it enim dominatore hoffitatorem 'ue nouilunij in car dine repertu,nbsp;indicem ejfeomniü que menfe ißo ßitura ßnt. eyuocirca in/ßieiendis qutt-draturarum figuris primumßudiumeffedebet, uta dominatore hoßiitdnbsp;tore ue, ß is cardini prtefiierit, generale menßs iudicium capiamus. Clt;efenbsp;rùm fententia illa locum habet,iudicio mco,Çolùm quum ßgune cardinentnbsp;dominator feu holliitdtor nouilunij tenuerit,quum hisc generalis ßt,dtqutnbsp;•*lgt;iquefequendd.

UZ lov. PONTANI COHH ENT. P T O L E M AE V S. LXIII.

Qii5 Saturnus lupiter^ coniunguntur, uter cos rum fubh'mior fit uide, ac iuxtaiilius naturam pro«nbsp;nunciato. Idem criam in cætens ftellis facito»

PONTANVS.

Enunciäto fuperiori docuit, quotiesfùturi qudlitit mettßs qu^rititr, îundrium quddrdturdrumdngulot, ip[orumq; dngulorum domitidtoresnbsp;m/jiiciendos effë, dti^ db ipfd lundris cum Sok congreßionis tninutd pdr^nbsp;ticuld inchodndtvm. Quonidmdutem cteteripldnetaomnesittuicem con^.nbsp;iunguntur, dtque ut didum eß,cx iUortim coniunólionibiK origine cdunbsp;fdi» ducunt (juiecunc^ in mundo hoc fiunt, conßquenter docemur quid innbsp;pldnetdru congreßionibiu querere debedmut, ut cuiiM eorum mdior uisnbsp;dtq; dutoritdt ßit,pldnemteUigdmui. Si, inquit, Jupiter Sdturnuiq^ coniunnbsp;gdntur, eiusßids dutoritdtem mdiorem,dc uires dd dgendum poUentioresnbsp;tfße, qui fuperioredtqueemincntiorebreuiork circuli fuipdrtefiretur.nbsp;Grmdicwnt KaQvT^-Tçêtp, hoceßfuperdre,feumdlueris,fuperioreeffenbsp;atq; cxtoUi: hodiedicuntqui è noßrii recentioref,id eß lingUiCLdtinteimnbsp;peritioresfunt,eleudre : quoduerbitm dpud mdiovesnoßrosßgnißcdbdtnbsp;deprimere dtq^ deijcere-.cuiui contrdriii eß extollere:eleudreenim ret dd~nbsp;uerfdrij, eß eds uerbk imminuendo deprimendoq^ cotemptioret reddere.nbsp;QM4 uero rdtione in coiunólionibw ipßisdltertvm pldnetdm dlterofupe-riorem dtque eminentiorem cognofcdinui, tdbalte ipfe motufq; per numenbsp;ros pldne digeßus oßendit. Qjto coperto quü is quifuperiorßrturßt ponbsp;tior, dtq; ut itd dicdm,principdlior m: coniunätione, db eo ßgnificdtionumnbsp;rdtio lexc^i cdpiedd uidetur. Eminëtid quidem dc fuperldtio fublimitds^nbsp;pldnetie in cottiunäioneeß,quu in fummo circuli breuioris, qui Gr£co nonbsp;mine sttikukTlo^ uocdtur, pldnetdipfeßrtur,dlteropldnetdpdrtesde-mißiores tenente:eum locum qudnqudm ußttdto,peregrino tdmen nominenbsp;dugem nuncuocdnt:dnobis tum dpex,tum circuliculmen, fummumq^ co-tnodißime did poteß. Pldnetd igitur quißterit in dpice, hoc eß infublimi-ove fui epicycli pdrtc,dut ei pdrti propinquior,prteßrendus eß in coniun^nbsp;(Hone pldnet£, qui db epicycli dpice remotioreß, mdgisq; d rota ßummonbsp;declindt: ndm quu in dpice, hoc eß in epicycli culmine coBocdtus eß, uidenbsp;tur iUic quoddmmodo regndre ,fedensqi in folio ius dicere : dlter Uero ddnbsp;illiuspedesfedere,ZTperindedcfuperiorcuenerdri. Quocircdiurepri~nbsp;m£ittipdrtes in fignificdtionetrdduntur. Quumdutefieripoßitutpdrinbsp;fublimitdte dut declindtione ßrdntur, quid tuncferudndum efßet, non ex~nbsp;preßit, relinquens nobis conßiderdndd permultd, quibus exdmindri uiresnbsp;utriufc^,dtqi inuicem penfitdri debeant.

'IN CENTVM PTOL* SENT, LIB, IT, .Iß P T O L E M AE V S. L X1111,

Vbi fciTcitanonis dominatorem infpexetfs, qua Tiic in anni cóucrfionc,fcu in afcendentenouilunifnbsp;poteftatê habet infpice, ac fecunda hæcpronûcia,

PONT A N V s.

Tiixitdelt;egrotii,clequii!itatibus dnni, de coniuitâionibui pldneldru, ideft,qt(£ferudndddtqueinfpiciendcteßcnt in priedicendii ijsqu£d calinbsp;conftitutioneportenderetituri/n agrititdinibtKiin aëre i 'm cucntis,nbsp;coniufiëlionibus pldnetarum dettuncidrcntur:hoc i« locoguid ferudrede~nbsp;bedt mdthemdticu^,nbi de négocia dliquo fufcipiendo,dut re perfcrutdnddnbsp;conf dtuf ß(erit,docet. Si ijuis, inquit, dut te confulet de re qudtn fdcere innbsp;animum Muxit,dut fcirc ex te qu£rdt,nimi res tUd conduüura fibifit,dutnbsp;firtd/Je de bcUo fufcipiendo,deq- huntdnis dli/s tü negocijsgt; turn rebmfci-fcitdbitur, primùm qu£fïionts,id eft interrogdtionis ipfiia domindtoremnbsp;perquires : deinde Ulo inuento confiderdbii,fi qudm poteßdtem hdbedt innbsp;conuerßone dnni,ciui ipßtu qui te confulit. Qu£ res ddmonet uti primùmnbsp;conucrßoncm anni hominis lUius uideds, ed^ inl}gt;eild, etiiimperß:ruterenbsp;qudlis, qudntd^ domindtoris iÜitis uis dc poteßds fit in conßitutionc figunbsp;r£,dttnu£iüius couerfionis. Qilt;od figeniturdconfultoris, ideßinterronbsp;gdntis ignordbitur, qudignordtd conuerßonis dnnu£ rdtiohdberi nonnbsp;poßit,ßdtum cceleßis coßitutionis tempore lundris cum Sole coitus ,qu£nbsp;intcrrogdtionem ipfdm pr£grefßt eß,perquircs,Hidebisqi ß qudmfcifcitdnbsp;' tiotiis domindtor in afcendente lunaris coitus pr£rogdtiudm hdbuit^cr innbsp;xtd reguldm hdnc pronuncidbis. (iu£rihocinlocopoteß, cognitdgeni^nbsp;turd, dimenfdq; dnni ndtdlitij reuolutione, ßit'ne cceli quoq^ ßdtus tëporenbsp;lundris fynodi,qu£fcifcitdtionem ipfdm dnteceßitjinquirendus.Mihiqui^nbsp;dem nuilo pdäo perperdm fudfiße uidebitur, quifquis utrunq^ ferudndumnbsp;fudfcrit. Ndmßptolem£usignordtdfcifcitdntis hominis geniturd,dd ßd-tum lunaris coitus conßigiendum cenfet, atq; idco cenfet, quöd in ipfa lu-ttaris coitus cofiguratione magna qu£dä certitudo päfita eß, incafjum 'nenbsp;addnnu£conuerfionis prognoflicationem lunaris ctiamcoitttsprogno-fiicdtio addenda uidebituri ex quaprognoßicorum fcries euidentiorfiat.nbsp;Quocirca ut rejfiondere mathematicus confultius poßit, uires, pofitura,nbsp;qualitdtcm,coditionem, pr£rogatiudsmaturasq; dominatorum ipforunt, quot;nbsp;fiue p[ures,fiue unus idemq; fit ; conucniant'neinuicem, an aduerfcntur:nbsp;moercdnt,an exultent: quo etiâ a/fieélu, e^- planetis à quibus afßiciantur,nbsp;quomodo etiam ßrantur in ccelo,fint'ne cardinalesan fuccendcntcs, declinbsp;nantes ue, aut pigris ac deieëUs in locis poßti ; quibus etiam hcjßitatori-

n4 lOy. PONTANI COMMENT, • bm utdntur, lt;]Ute^; dlia m/jiiciendd[unt diligentißimeconfidcrdbit. Hisnbsp;fimul tnixtii dc temper atis, non temere ad (èrenddm fcntentiam dccedet,nbsp;Vbienlm ndtdliti£ conuerftoniidundrisq; coiunäionts do)„indtores inuinbsp;cem diffenfermt,dc rei qult;eßtlt;e domindtoribui dutpdldm dduerfdbuntur,nbsp;aut nuüo dmiciti£ iure focidbuniur, nil cdufteeffe uideo cur ipfe debcat iu-xtd interrogdtionii fignificdtorem fententidm firre: c^uum h£c ex illis uenbsp;futi principijs dtc{^ dnteceßionibm deducdntur. Quid enim dffirmdre, dutnbsp;certi trddere poterit, ubi quteftionis domindtornec^ cum ipfo domindto-re lundris conftitutionis, neq^ atm dnnu£ conuerfionii domindtore com^nbsp;munedut confintiens quicciuam hdbuerit? neq; poteftutem aliqudm in cottnbsp;uerfione dnni, dut in dfcendente lunurii cojfiwf

P T O L E M AE V S, LX7,

In minima cóiundione,difFerêria mediae cóiuncrio nis, ÔC in media maxima? coniundionis differentia,

PONTANVS.

'PleriqibocenuncidttimreßrriuoluntddSdturnicr ïouis coniunHio nes,de quibiis tdmenPtolemteiis îpfe nihil dntè locutus eß. Me uerè dngit,nbsp;quód in Grtecis codicibus uideo Solis dc Lunte coniundiones innui. liquidénbsp;coniunélio dpud Ptolemteum ubiquelumindrium intelligitur,nißddditiimnbsp;fit, quorum edconiunélio fient,utputd Mdrtis dc ^Aercurij, louis GT Slt;*nbsp;turni,dutdliorumpldnetdrum.PrtetercdqudmSolis zy t.unlt;econiunilionbsp;nem uocet mdximdm,qudtn medium, qudm item minimdm, mïhi non fictie eß inteUigere. Quocircd turn fenfus,tum uerbd ipfii mdgnopere me dd-dubitdrcficiunt propter obfiuritdtem. Qecreuiigttur rem ipfdm in me~nbsp;diofimo in incerto relinquere : quant fit de ed etiü dtq; etidm cogitdndum.nbsp;Ac nihilominus quid dlij fientidnt, dtq; in primis hoßies dc fimilidris meusnbsp;PdulusPrdfiicius ,fdcerdos Auerfitnus, difi:iplintehuius,omniumq; bond-rum drtiü mdximè ßudio[us,relinquere incxpreffum nolui.idq; eß buiuf-nodi. Quad triplex quum fitSdturni louisq^ coiuniho, remotifiimd iüd,nbsp;qute fimgulis noningenis dnnis contingit, mdximu dicdtur : qu£ dutë poßnbsp;fingulos uigcnos dnnos, cx quo coniunéli idm fierint,minimd. At qu£ poßnbsp;fingulosfire ducenos dc quddrugenoscircuitus, quod inter minimü hdnc»nbsp;ac mdximdm remotifiimdmq; illam contingit,medid, triplexq^ hoe ipfimnbsp;coniunélionis genus pergrddus qudfi quofdam,perinde dc per ftlios neponbsp;fignificdtiones profirtfuds: dtq; itdfibi eonßdt, ut qudru rerum mdnbsp;xitnd coniunéiio fignificdtrixfiit, cdrundem certius dc dtfiinéiius indicium fieldt medid: db lüd enim generdli, et pene ób remotionê confifid figninbsp;ficdtione,medi£ cÖiunélionis beneficio dtqi indicdtione(quod ed qu£ pro-pius cernunturdiflinéHorddppdrednt)ddcertiorë apertioremq; reruntnbsp;ilidritm

IN CeNTVM PTOL. SENT. LIÉ. II. llf iUdftvin cognitionem,lt;iu£ à mdxmii coniunäione innuebatur, progreßionbsp;fit. Rurfm etitim,(judrwm rerumfignificdtrixefttnedid coniunilio, earunnbsp;demquocj; renm certioremdcmAnißfliorem mdicdtionema/fertconiuitnbsp;dio minimd: fiquidemedquxqudmproximafuntßngiUdtim diflinile^;nbsp;certtuntur,cr tdngudm digitis trdildtd pdrticuldtmt ntvmerdntur: ut quanbsp;remotißimo è loco uidemus quippidm nos uerfum progredi,quod loco monbsp;uedtur,quodqi inccddt, iudicdmus dnimdl tÜud ejße. Vbi dute proficif:en~nbsp;do propius ßäum eft, equii ejße cognoßimus,dut dßntimydut boucm: poßnbsp;uero ubi qudmproxlmè dd nos dcceßit, etidm colorent iHius, totumq^ eitttnbsp;fldtumcognitumdccertumhdbemus. ltdq;minimdconiun£iio res nobisnbsp;À mdxintd coniunäione per nebuldm qudß qudnddm pricßigndtds ,dtqidnbsp;tnedid indicdtds, dntc oculos ipfos uidetur exponere, expoßtdsq; explicd-tim dißindeqi notdre : quodin genituris quoq; ufuuenit, ut qutegenerdlinbsp;qudddm indicdtione d ndtdlitid cofigurdtione ndti cuiußtid portenduntur.nbsp;Cd poß db dnni conuerßone expreßius decerndntur, qua pofl etid fingulisnbsp;menßbus d profiäione ßgni cuiufq; fingittdtim,dtq; (ut itd dixerim)minttnbsp;tdtm dccldruntur. Ciuocircd ß qult;e d medid indicdntur coiunäione uide-luntur dliqud in pdrte differre interfe, dutdbillisßrtdße qua d mdxintdnbsp;portenduntur coniundione, infpiciendd ßdtim dc diligenter funt ed, quanbsp;fignificdntur dminimd ; quonid que pdrticuldtim d minimd figmficdntur,nbsp;ambiguitdtem tibi omnemgenerdlis iUiui Micdtionis eripient. Rurßtsfinbsp;conßfd ed que d ntdxinid portenduntur coniunäione,dmbiguu te pdrte eäcnbsp;dliqud reddidcrmt, quöd ßrtdjß uideds ßgnißcdtiones iUds differre internbsp;fe,medidm coniunâionë inff)ice:qud in/feéld, nihil tibi dmbiguu relinque-turtuult enim Ptolemeus mdthcmdticü ed que predicitßturd, pdrticuldtim fic metiri, ut prime medijs,mcdid ultimis undi^ confentidnt,

PT OLE MAE VS. LXVI.

Sola profedione ne ufare: fed etiam attiibutioni bus ÔC ademptionibus ftellarum,

PONTANVS.

Dicere nunc de ddtore uite,deqi uite /fetiomec dd enuncidtihuius ex-plicdtionem necejßdrium eßy^y res ipfd mdioris eß opere^quimut hdc in pdrtefußipienddßt.Qudquidedere tdmetfi Ptolememindpotelefmdtunbsp;libris multd differuit,tdmen o-obfcurtoriUis explicdndis ßdt, etqueddnbsp;tninutius.utitddixerim,dtqienuclcdtiusdperiendderent. Qjiibuf inlibris oßenditur, que locd ßnt dfficiendd dd uite fßdtiu percenfendum, quinbsp;ßt uit e ddtor, qui ettd adcmptor,quomodo etiä querende funt pdrtes,ddnbsp;quds ubi uite ddemptor peruenerit,morte,mortisue periculu dfferdtiquenbsp;a

Mö- rOV. PONTANI COMMENT.

tjuidei» pdrtet letitlcs 4fque interimentes 4 noiü reilè diciintur. Græcè funt avca^iliKM. Mitbcmaticus igitur den4tiuitatnorteq;priediâtt~nbsp;riK,uit£ ipßU'i turn datore.tum interemptore inuento, anteguam pronunnbsp;ciet qitotdnnoi nitui ille ui^luriu fit, quonidm finguli plunetie dnnos f\wtnbsp;decernut,ex4éïèuidebit, ddddtur'ne uitdli )jgt;dtio, 4« dematurdliquid dn~nbsp;tiisdddtoreuitlt;epromifii,exbonofndló uca)feâu,dtci; excoUocdtionénbsp;bcnefici mdlefid uepldnetæ. Qudndo dutëobuenturd mors fit, iudicdbitnbsp;ex pldnetje mortem minitdntis proßdione dd cœli pdrtem lÙdm, qudm lenbsp;tdlem intcrimentemq; dppcllduimiM. 'Exnumero etidm pdrtium. boc eßnbsp;grdduum,dnnos computdbit,fecundMn dÇcenfiones fignorti dc tempora,nbsp;quibusßgnii (]uodc{; oritur in climate ubi ndtus is eß,de cuius morte pro-nuncidturuseß ,.Tot enimßturi funtdnni,ut idem ait, quotßerint partisnbsp;cuiuf ji horalia tempora ; 4t(J; ubi diesßerit, tempora ipfa diurtta erunt:nbsp;ubinoxmoëîurnd. Euturusq; annorum ipßrum totus atq; integer nume^nbsp;rus eß,ubi planetie in oriente cottocdti inueniëturide quibus tarnen demennbsp;dumcrit,iuxtdportionemremotionis eorum,quoufqi occidentëuerfus innbsp;nihilumdeuenerit : quandoquidem ßeüd in occaÇu poßtaneq; addit. nec^nbsp;demit. Ciudtnobremuolcnti mortealicuiusacmortis tempus prædicere,nbsp;proßdio planets letalem ad locü obferuanda efliea proßdio,ut alias di^nbsp;xi,Grlt;eeè T^iTraToç eß:nunciUtplurimdinaßrologid,inepte, imàbarnbsp;iarè,dbfafiadicitur,e2'pianetdiUeabfcifor,etr quod, ut dixi,tdm 'meptenbsp;dtq;impropriènuncdicitur,abßindere,Griecèeßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosey

proficißi,unde proßilio duëia eß, zy permedre ey percenfcre comodißi-i mèdicimus : cy p ipfam tum profiëlionëpermeationemq;,tumnbsp;etidm recenßonem : ipfum etiam planetam permedtorë recenforemq^ nonnbsp;impropriè uocdre poßiimus : fiquidem proficißendo recenßt, id eß dinu-merat, coeli Jßdtiwm omne quad mterieilum eß, dum in pdrtem illd praßnbsp;nitdm peruenidt. lubet igitur Ptolemaus annis iRis recenßndis no modonbsp;attendendos effe annos a planetd promtßbs, atq^ ab interieëlis grddibus,nbsp;cceliq; interuaßo fignißcdtos, ueriim etiam ßliccs inßlicesq; beneuolaru,nbsp;maleuolarumq; ßellarivm aßie^us. Boni nanqs bonarum ßeüaru aßeflusnbsp;etiam addunt,mabru mala irradiationes außrut,multtmiqi de promijfonbsp;uitatempore fubtrahunt. Jnprimisetiam uidendum, detrimenta.nehacnbsp;euenturd fint ex corporum ßcUarum ipfarmn coniunëfione,qua reële dietnbsp;corporalis poteß coniun{lio,an quèd quadranguli aduerfi 'ue radij impinnbsp;ganturi quanquam ey hexagoni nonnunqua radij obßint, aliquando etiänbsp;trigoni,pro naturis fignoru, qua multorimt aut paucorum lemporu funt,.nbsp;Quaautem ßclle annos adijcidnt,qua’ue adimant,Ptol€maus docuit, in^nbsp;i^ensbeni^ßlt;:lt;^dddere, maleßcas aufirre, media: natura mercuriii elfe.

Quare:

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IL 1ll7

QMiO'f «on modo inßjiciendum ell, poft quotunnof proftélio iUä locum pdrtefnci; letalem cont'mgat, fed ne medio interim tempore pernidofa fi-giiratio eueniat, c[U£ numcruiOum impleri nuHo modopatiatur. Rurfusnbsp;filix'nefthcium fteUaram irradiatio configuratioej^fitannis iUis quippi-am adiefiura. Hoc precept urn ad morborii, c^eterorumq; malor um tempora,qti£ li coc/o portenduntur, ft quis accomodet, ßrtafte improbandMnbsp;nonfiierit. Sienim pernidofafiguratioaccefferit, malts iUisftetacceßio:nbsp;fin ftlix beneficaq;, malum id remittetur, ea^ remißio pro natura confi-gurationis erit. ïioc igitur eft quod ait-,nonfola profiâione utenduni,fednbsp;quid quifq; planeta ucl addat,ucLminuat,uidcndum effe.

P T O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.. LXVIL

Diminuuntur anni oB acetpientis imbccilh'Latcm,

PON T A N V S..

Qzfttm dixiffetfola pianette profidione letalem ad locu utendum non ¦ ejfc,fed confiderandum,an qui planeta uel addat quid,uel demat,reâè uernbsp;bum hocfubijdtur.quo doccmur quid à nobis obferuandum fit,ut quandonbsp;planeta de promißis annis adempturus eft,inteUigamtK. Quoties,inquitfnbsp;imbeciHui planeta fiierit,quiqi uit£ dator eft,ob imbedUitatem fuam proprium implere munus nequibit,fiue longiui uitte ffiatium, fiue brcuius,feitnbsp;firtajfe mediocre potticcri uideatur,annosqrillos, idefltepus promiftumtnbsp;non abfoluet,fed turn annos,tiim menfes, dies^; pro qualitate imbeciUita-tis demet. Jpfa autem imbectllitas manat turn a malo pianette ftatu, quutnnbsp;regreditur, aut déclinât à cardme,autdeicdus languct, aut domidlio ad-uerfatur fuo,autab lUo deddit, turn ab pernidofa configurationeC^no-circainrecenfendis uitteannis, quiiuitteipfius datoremobuna aliquam,nbsp;aut plures ex ijs quas diximuscaufasi languere atque inftlidtcrfefe habere mathematicus uiderit,ex tempore iUo, quod largirifuapte natura pof-fct,aufiretannos,menfes,diesq;, pcrindeut imbetdlitas ipfamaiorautminbsp;nor fùerit. quot auteannos finguli planeta conférant, quót ue pro naturanbsp;imbeallitatis demant , hoc locoreftrreneceffenonfiit. Siquidem Ptole-ntteus centum his prieceptis magis inftituit mathematicum,quomodo re-{lèpriedicat,quàmquidpriedicat. Deaceeßioneuero annorum nullamßnbsp;cit mentionem, utarbitror,quàd eorum qu£contrariafuntratiofimilisnbsp;fit, implcbit enim numerumfuum firmitasatq; potentia fèlixpianettenbsp;flatus,fi infirmitas, infèlixq; eitu habitus démit ; adifcietq; annos, nedumnbsp;confirmet tempus à uitte datore promiffum, ftlix bcneficte ftella radiatioznbsp;contra, infirmabitimminuctcß hoftilis infèlicis flelltc affiedns atque con--iunâio,^

5-

Îl8 107» PONTANI comment.

PTOLEMAEVS. LXVIII.

Malefîca quum matutina eft, cafum : ucfpertina uero morbum figmfîcat»

PONTANVS.

Vitie nonfolùmexituf,ideflmori,mortisq; diefâcc^uâlitâStÀ nidthe“ Kdtico quæritur, uerùin etiâ tUd quæruntur qult;edccidere corporibus fo-litd Çunt tfiue ed uitidfunt, hoc efl membri dlicuitK debilitdx mutildtiô ue,nbsp;pue morbi dducrfeq; ualetudines. quæ quidem mald qudttdo ex inplici genbsp;nituræ conpitutione mteüigi poffunt, quu nati alicuitu uitam in/picimtu,nbsp;uim ftdtumq; maleficdrum fleÜdrutn ,fignd item dc locd quibui minantur,nbsp;Cr unde etidm mindtttur,probe conpderdre debemui,uti z}- pdrtem tUantnbsp;corporis, eut mdlum portenditur, ZT mdlam ipÇtm,cuius ßituri pt gene-ris,nofcere poßimus. videbimus etid,db dliquô ne perniciofo dfpeilu md^nbsp;lepclt;e uiresad nocendum adiuuentur, pt ne mdlum propterea euenturü,nbsp;quôdmdlepcdfteüdpgnumdclocum ipfum corporeifißdeat,anquôd honbsp;fiilibiM rddijs priât : quie pngulci inpicere nos oportet. Kdltvm duté ip[umnbsp;rndius dut minus er it, quo plurd pduciordci; dd nocendum coniurduerint:nbsp;etenim ubi benepcd peÙd opem dttulerit, p bene in coelo coUocdtd périt,nbsp;dut omnino prohibet mdlum dtq; m melius reprt, dut mdgnd ex pdrte le-nit. Sed utrum futurum pt ddmnum reipmilidris,iaaurd,cdldmitdS,dire~nbsp;ptiô ue,dn pbres, dn quod dliud morbi genus, cxmdlepclt;e obferudtionenbsp;fteüe intelligi pofp Ptolemaus docetpnquiens mstutinam portendere ui~nbsp;tia,periculd,caldmitdtes,rixds : ue/pertindm morbos,dduerfdmq; udletu-dinem. Vitium uoco perpetuum dliquod corporis matumM oculorum ornbsp;iitdtem,ut cldudicdtionem, ut mdnuum mutildttonem,ut dlid huiußmodi.nbsp;Ojium dico morbum,intcüigi uolopbres,licnteridm,ophthdlmidm,ieci-noris cdpitisqi mdldptëdlidgeneris eiufdem. inquit igitur, mdlepcdqu,enbsp;mdlum mindtur,ubi mdtutind perit,decernit uulnerd,impedimentd, con-tentiones, dut rerumidâurdmpmilidriu. vbiuerô uefßertindPdnguore,nbsp;aduerftmudletudinem. Ciudlisdutempturdptualctudo, ddmnumqpl-îud prrô ne dn igné, dut ruind inPigendum pt : dtque db hominc ne an inbsp;quadrupède, feuuenenofis à bcüuis imprendu:dccipiendumqi incorporenbsp;dti m bonis externis,dn mp-dtrtbus,dmicis,cogndtis,pdrcntibus, malep-C£ ippusq talitds ac figni lociq; naturd diligenter cognitd indicabit Curnbsp;tiutem mdlepcæpell£, ubi uel}gt;ertin£perint, morbum potins quà m uul~nbsp;nerd,membrorumqi inplicem habitum décernant, lüa uidetur effe caufa,nbsp;quôd uelfcrtin£ non tantum uirium ad nocendum habeant: matutin£ au-tem,quàduiribus utdutur mdioribus,dcteriord mala inprunt, maximis^nbsp;dcperpciuis

IN CENTVM PTOL SENT. LIB, II. 11^ acprrpetuisincomodis afficïunt.MatutinMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grieci ocst

jaçtMouç; ue/jiertinaiyquM tcüjtjîouç uocant»

P T O L E M AE V S. L X IX.

Erit in uifu nati uitiumjquum Luna Soli aduerfa eft, ac nebulofis ftellis coiungicur.Item quu Lunanbsp;eft in occiduo cardine, ambæqj malefîcæ ftellæ innbsp;cardine orienti, Sol quocj cardinalis eft, natus ipfenbsp;oculis capietur,

PONTANVS.

Quod preeaßit enunciatum, generdlem quMdam uitiortvm Uttldudi-ttumqi nati régulant demonßrat: qutefequunturenunciata,fingulariaui^ tin malaé^ exponunt : et hoc quidem ad oculot folùm pertinet. Itaq; quumnbsp;luminaria corporis noßri oculis prtefint, atq; ei fenfui qui uifus dicitur, innbsp;cuius genitura luminaria ipfdihoccftSol (^Lundtfibi aduerfabutur,atq;,nbsp;M Graco uerbo utar,dian)etrabuntur, malus oculorum eius habitus indi~nbsp;catur: pra;[ertimfi hoc quoq;accejj€rit,ut Luna ßeüisfixis,quiencbulofienbsp;funt, coniungatur ; de quibus quidem nebulofisßeUis fuprà fatis diâu eß,nbsp;A.rguunturcnimexhacnebulo[arumßettarum coniunüione, luminari-timq; aduerßo alßeilu,oculoruualetudines,^^ uißts ipfiuscaligatio,p€rninbsp;ciofiq^ humores uiÇum ipfum hebetantes:quandoquidem aduerfus luminanbsp;rium aßtedus, quitfit fuapte natura pcrniciofus, oculis ipfisperniciëmi-natur.etfixatU£nebulofiequufintgt;caliginëoculis tenebrasq;offundunt.nbsp;Quocircanatus tllelippitudines,ophtbalmias, fuffufionesq^ oculorumpanbsp;tietur, aut alia oculorti mala pro natura configurationis. Quodfi Lunanbsp;in cardine occidentis cceli, SaturnusNarsq^ in cardine cceli orientis inuenbsp;nientur, Sole etiam in aliquo cardine conßituto,natus iße oculis capietur.nbsp;QijtüM cnfwî luminaria ipßain hac conßitutionc fint cardinalia, e:^-malefica; cardinales,ac ftbi partim opponätur, partim quadrangulentur,nbsp;aut etiam coniungantur, propter maximosfimul omniu ad nocendum ui-res,necejje eß oculorum fiquaturorbitas. Lieque cnim [eruari tncolumesnbsp;oculi poterunt,tot fimul oppugnantibus, id eß caufis ipfis,quie primitiuienbsp;funt,tantopere aduerfantibus. Ctecitas aut ipfa quibus e'rebus infirëdafiittnbsp;an ab ignis aßiatu, an ex uitiofis capitis himtoribusidn ex firro, pianettenbsp;ipfi pro natura tu fua,ttim ctia figni,atcß ut quis potentior erit,indicabttt,

PTOLEMAEVS. LXX.

In furentibus Luna Mercurio no copulatur,neu ter^ afeendenti in dæmoniacis.’in hac figura Satuc

120 nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTANI COMMENT,

nus quidcm nodu, Mars autc interdi'u cardine tc-nebitjmaxime^ in Cancro, Virg^ie, ac Pifcibus. .

P O N T A N 7 S.

Fmutftx hdc in pärte intcUigiuolumut, quos in primo enuncidto nu tnine affldtos uocMitntu: hifunt qui furore concitdti luticindntur. Jn^geninbsp;turd,inquit,eiudquinutnineaffldtuseß,qucin Grad didit ivdouc'iovv'fci,nbsp;undeSibyiïd Entheddi{idefl,inuenies Lundm nuUd prorfui cum Mercurio copuldtione coniungi, nuUofimul cogndtionis genere coUigdri. Similinbsp;etidm modo ingenituris Idrudtoru proeerritorumq;, quos hodie Grteconbsp;nomine diemonidcos dicimut, inuenies Mercurium Lundm^muUdmcumnbsp;horof:opo copuldtione hdbere,nullo ei uinculo iungi, nuUd deniq; rdtionenbsp;horofcopum compleéli. Qkmj etùw in geniturd ipfdßueßirentis/iue d£nbsp;tnonidciifi nodurndß(€rit,Sdturnu : pK dj«r«4,M(trtcm cdrdindlem inuenbsp;nies, eritq; utcrc^ longé potentior ddfùrorcm lymphdtionemq; excitdn-ddm,fi tune in Cdncro, dut Virgine, dut Pifcibus coÙocdtusficerit.Si enim,nbsp;uti didum eß,rdtioniMercurius pr^eß, tund corpori,quis cofilio dut runbsp;tioniejjeineohomine locmpoteß, in cuitu geniturd Lund Mercuritaq}nbsp;nullo fimul uinculo colligdntur, nec horofeopu, qui corporedm ndtHUiiunbsp;/dbricdm fignificdt, uUo pdélo compleéluntur ? imà quod perniciofius eß,nbsp;Sdturnut no{iu,quod tëpus propriè Sdturni coditionidduerfum eß, Mdrsnbsp;interdiu, cuius ßeüd noële gdudet, cœli cdrdinem tenens, in corpore ndtinbsp;eius pernidofos er infdnidm excitdturos humores ingenerdt: quü uterq;nbsp;pldnetd dlter dtra bili,dlter rubraprafit:Gr utrdq; bilis,id eß cholericusnbsp;tneldncholicusq; humor,ubi uehementiorßierit,in infdnidm uergdt. Curnbsp;uerô inCdncro,Virgine,dc Pifcibusmdgis qtidmindlijsfignis idnquidnbsp;IMdrs Sdturnusq;peßime fe hdbent in Cdncro? in quo pofitus Mdrsdltitunbsp;dini fua, Sdturnus pro pria domui dduerfetur: i« 'Virginc,quàdillic conßinbsp;tutus Sdturnus cdddt ex Librd,in qud exultdt: in Pifcibus uerô Mdrs po-fitusex Ariete,ideß(xdomicilio fuodeciddt. AnßrtdffequodquuLu-Mlt;lt; Merewriui^j nuUd inter fence cum horofcopo coUigdtione iungdntur,nbsp;hoc etidm Sdturnus noôlu,Mdrs interdiu,qudndo nocentiores funt,dd mdnbsp;turn utriufque hdbitum ddiungdnt,ut Cdncrum Luna, Virginem Mercu-r'lj domti inftdens mdgit de mdgis inßßet ? quumq; in tdm perniciofd connbsp;figurdtione neceffe fit loucmVenerernq; mdle dfßci,dd mdlam etidmiouisnbsp;Venerisq; hdbitumhocquoq;ddddnt,ut Pifcescorporefuoinficidnt, lo-uis domum, Veneris dltitudinem, Cdncrum item iouis? An quod in Cdncro dc Pifcibus humores plurimos excitent ? quum lymphdti mdximè hu-midum cerebrum hdbednt; indt enim lymphdti dißi mihi uidenturtin virnbsp;lt; gineuero

IN CENT7M PTOL. SENT. LIE, II. m

•gtue ucrô aient illdm ntdximeexußdm.cuiui dlumnd uidetur infdnid.Aft potiui dicendum erit, db infitd ndturdliq; qudddmpoteftdte hocfieri fid^;nbsp;itdfe hdbere ohferudtio ipfd docuerit. Quilociuuti fieret dliqudnto iUu~nbsp;ftrior dc diftvnâior, pldcuit Ptolentiei ipftiu uerbd ex tertio dpotelefmdtünbsp;gt;» libra dlferre,qu£funt htcc: Ppilepticindtiq; pleruq^funt,quiLundMernbsp;» curioq} ncc dut inuicem coUigdtis,dut cum orientalifinitore,Sdturniqui-dent flcUdm interdiu, Uidrtis uero noâu cdrdindlent hdbent, qu^efuperi-»gt; ore è locofigurdnt de/fiicidt. Q^um uero contrarium inhis dccidit, ut Slt;tnbsp;»» turnmnoélujMdrsmterdiufiguriedontindtorfitidcntdximèin Cdticro,nbsp;•» Virgine,dut Pifcibuf,infdnifmt. 'Vexdtos À d£ntonibus,qui humido edpi-*gt; tefunt,ntdlefic£/Àciunt,quuntitdfehdbentesLundmSoliconfigurdtûob-tinebunt, Sdturnui quident in nouilunio, Mdrs in plenilunio,prlt;efertim innbsp;»1 Sdgittdriodcpifcibui. Soheitdq; nidleficießetl£,quodi{lueßntodo,figu-gt;. r£ fußeipientes dontindtu,cr incurdbiles O' Idtentes, o qn‘e oßentuifintnbsp;» qudi dixiwiK pdßiones, et dnint£ morbos in ed pdrte qu£ intelligit,ficiut.nbsp;»• Quibiis fi beneficdrum ßeüdrunt louis dcVeneris focietdsdccejjieritjdtq^nbsp;nbsp;nbsp;,

ipf£ quidem mdleßc£ occiduum cdrdineni tenuefmt, benefic£uerè orieit »» tdlent,qu£ oßentuifint,pdßionesficiunt : curabiles tdmen medicorum re-•» medijs, hoc eßßubduilione o potione ; o hoc propter Jouent : fortibuinbsp;»gt; uerodcdeorumopepropterJ7enerem.Atquummdlefic£inorientdlibusnbsp;” cdrdindles ß{erint,benefic£ inocciduis, morbosfiiciut incurdbiles pdriter

• * dc diuulgdtißimos,maxime^ nobilitdtos. UJorbum dutë ccmitidlem con-*’ fequiintur compreßiones,ctdmores,periculdetidm letdlid. Jnfdnidm, men

tis q; externdtionem motus incompoßti,reriimfitmilidrium dißipdtiones,

• * corporum denuddtiones,execrdtiones,et dlid huiufnodi. J^ymphdtionentnbsp;•gt; o humidi exdgitdtionem confequunturfiri£,numinum aßidtus,uerberelnbsp;“ tiones, qu£q; huiufmodi oßentuifunt. Priudtim dutem o continentiu lo-•’ coYumfigurd confirt. locd enim Solis dciAdYtis dd tnßmidmmdxime con-” firunt, 1 ouis iNiercurij^^ dd morbu comitidlem, generis dd d£monu ucxdnbsp;“ tioneSiSdturniLun£q;ddhumidiexdgitdtionesdclymphdtiones. Vi-“ dedmus quid de his quoq; Julius Maternus dicdt. Saturnusey^drsfolinbsp;*• disin fignis pofitifi diametra fe radidtione re/fiiciät,aut unus in horofconbsp;“ po fit,dlter in occdfutdut unusinimo,dlter in medio,epilepticos fiiciunttfinbsp;** uero in tropicis fignis coßituti hdc[e rddidtione re/fiexerint,cdducos e^nbsp;“ aunt,O’ qui nuÜd poßint ratione fandri. item fi Mcrcurius invirgme autnbsp;” in pifeibus conßitutus,in horoßcopofit pdrtiliter pofiitus, O' eum Satur-” nus O' Marsquddrdtd rdfidtione reffiicidnt,inßanos eßieient. SiMrfr^ Crnbsp;’» Sdturnus itdfint collocdti,ut unus ipßorum in medio coelo fit, alter in into,nbsp;’» ex prauis huntoribus wtiofdm £gritudinemficiunt:ßedfi hos Mercuriut

r

JXX .10 r. PONTANI comment»

sgt; rddixtionere/Jjexerit, dcoru iUii præfidiofanitdicompJrdtur^ 5gt; Si uero his in loeit pofiti parttli fint mdiätione coniunili, ut æe^uds pdrtcfnbsp;». poßidednt, infdnos efficiunt, cz (jui nunqud poßint ab his criminibus in-»i fanite Itbcrari, Siueroin finibusÇuisfntpofitigt;autinSdturnifintbusfitnbsp;» HAarSiZy in Martis finibus Saturnus,c^fintinlt;luibMdiximtulocis,Mnbsp;» initijsmi'dniæ conftitutiliberdntur,poßeaciuam Martis ^uintufdecimusnbsp;5gt; (ttt«Mî,4KtS4tMr»i trigeßmus coplcti ßierint. Sfd er lt;]uu lupiter,erMarfnbsp;5» fimi'iferadiatione re/ßexerint, epileptieosßciunt. Siuerö ßc,ßcutdixi-n mus poßti,in fuis partibusßierint coUocdti,dut iupiter in finibusMartis»nbsp;)gt; ZT Mars in ßnibus touts, in initijs eins ualetudinis conßituti liberantur.nbsp;» fed quando primaßeür tempora tranfierintàd eß aut Martis quintufde-» cimus annus, aut louis duodecimus : fi Iupiter in horofeopoßerit inuen-»» tus,ZT Mars bi diametro eins coUocatus Solern er Lunam qualibat radianbsp;»» tione reßgt;iciat,aut infanosefßcict,autlunaticos. Sed erfiLunaaut fyno-» died,aut plena in cardinibta pofita Martern quadrata radiatione re/fexe-9» rit,et Sdturntis ei per quadratum aut per diametru iungdntur,cddem ui-99 ti(t decernuntur. Si in ßgno Saturnfuelin figno Martis horofcopusßeritnbsp;fgt; inuentus,aut certe locus ßrtunic, Sol uero in horofeopoßt partiliter connbsp;» ßitutus,ereiimeo Mercuriustequis partium focietatibusiundus: Satur-nus uero er Mars infeptimoßnt ab horofeopo pofiti, epilepticosßciunt,

99 ffd biothanatos.Si marsdutSaturnus in undecimoabhorofeopoloeofiie-99. rit inuentus,dut fi unus eorum in ipfo fit loco poßtus,alter uero cum iMna 99 /tt coUocatus,aut eä quadrata radiatione refficiat, er Saturnus aut Marsnbsp;» Mercurio qualibet radiatione iungatur,ficit infanos, epilepticos, biotha-99 »4fof. Sed hoc peius erit, fi Mars in undecimo ab horofeopo loco füeritnbsp;99 inuentus,er Saturnus in fexto.

PTOLEMAEVS. LXXI.

In marium genitun's quum utrunep luminarein fignis fuen't mafcuIinis,alt;Hiones eorum fecundumnbsp;naturam erunt. In gemtun's uero mulierum,adiosnbsp;nes ipfæ intendenuldem de Marte Venere^.ma«nbsp;tutini nancjmafculefcunt, uefpertini foeminefcöt,

PONTANVS.

Luminaria,id eß Sol ac Luna, quum alterum corpori profit, alteruß^i ritui,quis dubitet quum in fignis mdfculinis,quo tempore quis in luce ue-nit,inueniuntur, id prlt;eßareatt^ eßieere, utiadioneseius mafculiniefint,nbsp;hoc eß, qute marium naturam fequantur ? quum er corpus ZT animam ßcnbsp;aßiciaittiUt is marem fefe intclhgens, q^ua maris funt, preßare atq; exercer e

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. II. IlJ «reco. Qnôdfi qult;enafciturfœmina fiierit, quu citi^ Mtmufupranbsp;muliebretn ndtumm ejferat mafculiua htec laminariu/m uk ; nimirum innbsp;agendo maribttf quàmfœminis Çimilior fùtura eft. tüars item Vemvsqi manbsp;tutini in marif fœminteq; genitura muenti, hoc idem pr^eftant: contra uenbsp;f^ertininbsp;nbsp;nbsp;marem, orfoeminam moUiorem reddunt. Eadem Iwntinaria in

fignif fccminmis inuenta uiri animu muliebrem reddunt, qualcm fcilicet effe mulieris decet. De ifttarte ac Venere dixit,quod Mars profit ir^e, venus cupiditati: fintq; morunt datores de luminaribus, quod Sol uitee, Luna corpori profit: utrunq; autem luminare fimulanimato corporiquodnbsp;animal conftituit. No« 46 re erit quid hac de re idem autor in tertio apotcnbsp;» lefmatulibrotradat,reftrre, cuiusuerbafunthlt;ec: Quumfolalumina-igt; ria in mafeulinis ß(erintftgn(s,mares[ecundumnaturam,fxmin£ contranbsp;» naturam in exercendo mafculianimiopereuehcmentiorescrunt. Quumnbsp;gt;, autem Martis acyeneris ftella,fiueipfarum altera, ftue utraq; mafeulinanbsp;» fi(erit,mares ipft naturalem in Venerem procliuioreffùturifunt,adulteri,nbsp;tgt; fcortatores,turpis atq- illegitimte Veneris rebusfemperdediti. Mulieretnbsp;» prteterfexusfui naturam coibunt,erunt^ lafciuie,proca(ibus oculis, tribanbsp;« des,qu£ pueUasadturpë coitum folicitenf.clam quidem cr in occulta, ubinbsp;»[olaveneris ftetta : palam uerô,quu[blus Mars inftgno mafeulino fùerit:nbsp;„utetiamnonnunquampcr'mdeac legitimiscum uxoribusremagere feftenbsp;»gt; oftendant. Rurfus quum laminaria ipfa fola infeemininis coftituentur [ï-» gnis,fcemin£mollitieacmuliebritateanimi,quanquàfecundum nature lenbsp;»ges, mares aduerftes natur à ipfam mira in modu excédent. Veneris ftellanbsp;»gt; quufœminina fteerit, mulieres erunt in Itbidinë pronlt;e,adulterte,qu£qi nanbsp;t) turaliterfubigigefliant ey femper,^àquibufainqi,ut qult;£à nullo,quannbsp;» qua turpiatq; iUegithno coitu abftineant- Mares ipfl molles,naturalemq;nbsp;n adVeneremincenfi: paffuri etiam qult;e fœminarumfunt ; clàm tarnennbsp;» cautè. lidcm quum fteüa Martis foemininaßierit,Htroque libidinis generenbsp;»abfq; rubore ullo,fœdè confidenterq; laborabunt,exercentes qult;e ßrnicisnbsp;igt;funt,aepromiftutemaxime^opprobriofttezS’inßmis Veneris jfeciem,nbsp;i) eoufque inquinati, utinde inßmes habeantur, acmalediëtis notentur^nbsp;»J Quin etiam orientales matutin£'que Veneris ac Martis ßgurationes,adnbsp;»agendumquodtnarium eftuehementiusapertiusqueimpeÏÏunt: occidult;enbsp;»» acue/}gt;ertin£, magis magisq;molliuntamp;- adpatienduminuitant. Similinbsp;» etiam ratione Saturni ftella conftituta,ut libidinofius, impurius, oppro-’gt; briofiusq;exerceat,utroque(utdiëltvm eft)modoadiuuat. At iouis ftellanbsp;” '^tpudentius,modeftiusati^ cautiusagat: Mercuriusuerô utpublicèma-« gis, atq; cum a/feëluum horum maioreexcitationeatqueattentione,plurinbsp;” ribusqueetiammodis, Quoniamautem decorporisanimîque turn

r t

e

124 lOV. PONTANI comment.

uitijSitum morbis dli(luot fuperioribiKetJuncidtis praceptdtrddidit.cft^;-, infrrius de uiolcntis. mortibus trdditurui, redè quod fequitur enuncidttinbsp;intcrpofuit, qttodquidem dd educdtionem ndti, lt;ttq; dd ed quiedd uitdtnß.nbsp;ciuntcognofcenddm pertmeret..

P T O L E M AE V S. LXXII.

Quæ font educationis, à domi'm's triangularitaris afcendentis cap ito: Quæ uitæ,à dommis uiangula.nbsp;citatis lumiaaris conditionarij,

P O N T A N V s.

Jn libris dpotelefmdttmi dbundè multd dicunturd PtoIemteo,qult;e ob^ (eruddd funtuolentindti uitidagritudmesqi cognofcere,alidq; itemper^nbsp;multd,qute inter uiuendumobuettire folent mdld. 1 ifdemetidm librispr^enbsp;ceptd continentur, quibus obferudndis cognofcdtur, dit qui ndtui eft, edu~nbsp;cdtionis tempus impleturtts fit. TS.ducdtionem nutritionem^ mteUigi uo-lumusedm,queeGraceeft àvwTftcfH. hoc uerà loco tdntuminftituimur,.nbsp;unde gt; cr plditetis à quibus cdpere ftgniftcdtionem debedmus tdm eortimnbsp;qua ddnutri tionem, qudm quadd uuiuerfdm uitdm d ftellis décréta pertinbsp;nent..Siuis,inquit,probèdcdiftmâèfçire,quaddndtieducdtionempertinbsp;nent,hoeeft,dniüi fitdcoeloconceftum utcrefcdt, quaq; ficreuerititi iUanbsp;eitutriendo i pr'mulis ftdtim annis euenturdf'mt, itiquirendi tibifunt do-mini tridnguldritdtK figni quodafcendit in geniturd, uidendumq; quomonbsp;dofint in cœlo côllocdtiiCf quibus d ftellis irrddiëtur:bene enim collocdti,,nbsp;jiliciterqiirrddidti,educdtionë,Z3-quidembondm, poUicenturifecuSuerônbsp;aut educdtionemdijftcilem,.dutdnte d/tnu, poftq- paucos menfes uita exi-tumdecernub QudniremcoUocdtioipfandturi^; dominorumipforum»nbsp;iHos^ djfticientium planetar ü,dut unà coniunâoru,fignificdbunt. Q^umnbsp;dutem domini triangularitatis cuiufque duo fint, accedatque tertius quidam dominât us ipfius particeps, diligenter tum noüurnus, tum diurnusnbsp;dominus,dc tertius iUe particeps inftiiciendus eft : or ubi diurnagcnituranbsp;fùer it,diurnus: ubi noâurna, nofiurnus dominus primo loco confiderabi-tur: quibus confiderdtis,iuxtdipforum collocationemconfigurationem^nbsp;pronuncidbis. Quadfinato illifteUa ipfa integramfdlubrem^educationbsp;tiem.prima^ infrntia temporapromiferint,uti exdâè pronunciare poftifnbsp;qua ad reîiquam iîlius uitam pertinent,dominos triangularitatis Itimina-ris conditionarij diligentiftimè uti contempler is oportet. Luminare candinbsp;tionarium dicimusiUud, quod temporis conditionem fequitur :fiquidentnbsp;quumgenituranoüurna eft,quoniamLund noUurnu luminare eft,domini.nbsp;txiangidiiritdtifftÿ'iperquodLunitftrtUhal^iciendiftunf.quumdiurnd».nbsp;quôcH

IN CenTVM PTOL. SENT. LIB. II. Î25

S ol diurnum efi luwindre, demini tridnguldritatis dus, cuius eß fignum i^uod tunc Scl perdgratiUidendifunt, cy ittxtd iUortmt ndturds,col-locdtioncmyconfigurdtionemci;pronuncidndum. QudmGraddfirologi uocdnt, nos îuliuUidtevnufecuti, conditioné dicimus: dte^ utiRinbsp;ir'Xa.vHTcs db harefitfic nos à conditione conditiondritmi uoc4nbsp;tnus,quôdfit eiufdem condition^ feu diurnai[eu nodurna-. Qjtocircdfinbsp;diurndgeniturd fiierit, ZTSolinTdurofitinuentuSydominitdurinietri-plicitdtis ml}gt;icidntur,zyprimo,utdidutneß, loco diurnuspropter edtt“nbsp;dem conditioncm. Qudmnunctridnguldritdtem,dlibietidmtridngulivmnbsp;dicimus, Grad T^î'ywvop dicuntirecentiores quidam enoßris triplicitunbsp;tem,prop ter trium ftgnorum connexionem,quern nos dominum tridnguUnbsp;ritatis. Grad uno uerbo Tf'^wvzKjaTMja dixere: nccnosßrtdffein-eoncinnè triangulatorem diceremus^ Jubemurdutemquafunteducatio-nit à trianguldtore afeendentis quarere: qucfd quumafeendenspr'meipiHnbsp;uita noßra fit, iure prin dpium educdtionis ad triangularitdtis dus dominbsp;nos ßiedet. Qua ueroad tota uita,fi longior confèrdtur,pertinët,à triditnbsp;gulatoribus ßgnorum, per qua Sol ac Luna firuntunquareredocemur,nbsp;quum uterq; planeta uita hominu pradpuè dominetur, Siquidem Solennnbsp;ttitalis potentia, Lunam naturalisßntem eße conßat. -

ET O L EMAE VS.. LXXIlî.

Sol ubi repertus fueiit c3 capite Gorgonis, fi nes que afpicitur à benefi'ca ftella, necÿ benefi'ca odasnbsp;uo loco præeftjdonu'nus^ côdûionarij lumfnarîsnbsp;Marti opponftur,aut eum è quadrangulo percurit,nbsp;ei quinatus eft, caput truncabitur. Quód fi lutnisnbsp;nareculminabitjCorpus eius fauciabitur.Sin copunbsp;latio à Geminis,aut à Pifcibus fuertt,manus ac pesnbsp;des eius amputabuntur.,

P o N T A N V S..

Sequuntur de mortibus uiolentii obferuationes quada,amp;prtmo qui-dèm loco de Gorgonis capite. Hoccali fignum,quodßbulofe caput Gor* gonis uocatumeßa Grads ,aBabylon'ijs Algol, inßlixeiy- pemido-fumeß-.uidetur^; ßbulaiüaquaßrtur , Medufa caput gladioabfdßiminbsp;'Perfeo,no db reßgno bitteßtiffe accomodata, quöd qui nafeens Solern uninbsp;atm eoßyderehabuerit-, fecuripercutiendusfit , ni beneficaftellaobßite-Kmt,qua aut odauum locum,qui mortis eft , corpore fuo tueantur,aut mdnbsp;li^antSolisacGorgoneicapitis copulations filiciaftiedu leniant, UaOnbsp;r 5

IZ^ lOV. PONTAN r COMMENT.

tint ‘mftlix mors tunc fittura decernitur, gun ad Solw cum capite Gorgo-neo copulationemiUud etUm acce/ferit,ut dominus ßgni,tn guo luminare conditionarium inuentitm eft, Martern hoftiliteraftgt;iciat, neutra bencficanbsp;Solcm aft)iciente,aut mortis locu/m tuente. Copulations dicimus earn,gutenbsp;Cræcèeft (ruvaga'rrecufamus autë dicere coniun{lioné,ne guis folam connbsp;iunâionë intettigeret,gute corporalis eft: nomine enim copulationis intel-ligi uolamus aftgt;eëlus guofcungue. Nec meftllit,codices nonnuUos, eos^inbsp;pr^fertim gui eChaldieoru lingua traduëlifunt,n5 deSole, fed de Martenbsp;dicere, hoc eft,ut Mdrs cum Gorgonis capite repcriatur, Qjtod cur pro-bem,efpcitprimùmguôd Mars cr Saturnus funtuiolcntarummortiumnbsp;autores : deinde guôdPtolemteus ipfeinguartoapotelefmatum inguit:nbsp;« fiftella Mercurij Marti configurabitur,à pirates aut latronibusgraftato-” ribiisue dilacerari ftcit in ftgnis etiam mutilatorum membrortvm atguenbsp;’’ imperftëlis, flueiuxta Perfeiftcllas,guiefuntcapitis Gorgonei,autcaputnbsp;” eius abfcindet,aut membra mutilabit. in hac etiam genitali cofigurationenbsp;quot; fi luminare culminauerit, id eft medij coeli culmen tenuerit, nati eius cor-»» pusfauciabitur,multisg^uulneribusafficietur. Quumluminaretantumnbsp;dicat,necSolem aut Luna exprimât, dubitari poteft deutro fentiat,guumnbsp;ante conditionarium luminare dixerit,utrungi compledens, or genituranbsp;ipfa turn diurna,tum noëiurna eftfepoßit. Sol cr Luna guum mediii in ndnbsp;tiuitate caelum poftident, iuxta Ptolemlt;ei fententiäelpciuntur Grtcco nomine, alt;pHTlt;xlt;’, Babylonicoilcges;noftro,ideft Latino nomine, radiorUnbsp;emijforcs,feu iaculatores, aut etiam proiedores. C^uocirca guu mediumnbsp;coeli utrumuis ipforum Itvminariu occupauerit, ftue Sol fùerit, fiueLuna,nbsp;efftcitur ilegis,hoc eft cmiftbr. Qjtodgi afcendës e' fummo mundi toco guanbsp;drangulariter ftrit,uidetur nati corpus,cuius ftbrica atg; compaâio,uitanbsp;etiam ipfa ab afeendente prtecipuc fignificatttr, miferabiliter ajftcere. Setinbsp;efto ut Sol hoc efficiat,an Lk»(lt; etiam hoc idem prteftabittguu uideri poftitnbsp;ex uitiofts potius bumoribus,aut cxfuffocatione mortë aUatura.mihi gui-dem uidetur tarn deLuna,guam deSole inteUigi debere: ftguidë hoc idemnbsp;Lunam gtiog; praflare, in eodem apotelef natum libro, guu/m de mortisnbsp;quot; gualitatelogueretur,Ptolemteus docet, cuius uerbafunt hlt;ec. Violenttcnbsp;» atgue i/nfignes mortes decernuntur, guum ambo malefici planetie in locisnbsp;•gt; letalibus, hoc eft interimentibas dominantur, aut coniunili, aut in gua-w drangularibus oppofitis ue locis coUocati, aut guum alter ipforum gt; dutnbsp;„ utergue Solem Lunam 'ue,aut utrungue luminare aftiiget, Et mortis gui-H dem MJiguitas db utriufgue conuentioneftatuetur,magnitudo autem à lu-„ minaritvm teftiftcatione: gualitas uero ab aliorum planetarum aftedu,^^nbsp;M àfignismaleficosinfeplanetashdbetttibus, fiypaulèpàft. Marsautem gu wm

IN-CENTVM PTOL. SENT. LIE. IT. fl7 ,* tem (^aum Scli Lunte'ueprteter conditioncm autè didmetro, dutè^ud-,i drdngu^o dditerfabitur,Mt huntdtJK quidem ftgnis confiitutiK, in ciuilibusnbsp;,j feditioniliii, dut in prielijsßcitinterfici. Vides mortis uiolentidm rndle-fieis d [icüis dfferri, mdgnitudinem uer6 d Solis Lunxq; aljgt;eâu. Sextumnbsp;^uocj; dc feptudgefimu enuncidtum, in ijuo de mortibus Sdturninis fit mennbsp;tio, quum utrunque litmindre compleâdtur, hoc ipfunt confirmare uide-tur. (Xuiduerè fignaetidmipfd qualitatcm mortis decerndnt, utpdulonbsp;ante diélum efl, reilèftbditur, hominis eius pedes mdnusq; priteidcndds,nbsp;i« cuiitsgenifufddd ed. qu£ fcripta funtiUud dccefferit, ut Kidrt^ copu~nbsp;Idtio y id efl oppcfitus dut quadrangularis eius a^eéius, dd quddrdtiguld-torem s jd efl dominumßgniconditiondrij lumindris d Geminis, dut Pi-fi:ibus proficifldtur: quum Geminorum fignum manibus, Pifcium humdninbsp;corporis pedibus priefit. Atqueutdd Martern Solemq^cum capite Gornbsp;gonis inuentum redeamus, fiue de Sole 'mteUigendum fit, ut Gried codices, tUi quidem quos ipfi uidbnus, hdbenl ; fiue de Mdrte,quemddmodantnbsp;Ptolemdus ipfi alibi trddit, Gffipra oflendimus, certè fic fintiendum efl,nbsp;tdm mortis uiolentidm, ut itd dixerim,cdrnificind a Marteinfirri, nonbsp;à Sole : quandoiUt didum efl,Mars Saturnusq^ uiolentarem dc truculen-tdrtvm mortium autoresperhibentur. Quod autem alias monHimus,nuncnbsp;quoque monemus, omnia diligentifiimè penfitanda eße, quum fieri poßitnbsp;utbeneficdajßieiat, ac nihilominus imbceiUafit dcmale coUocdta: contrdnbsp;ut Mars ipfe fit infinibusbenefiaeftcUaipofitus, acbeneficaipfi potensnbsp;fit,filicitérque confiitutd: quie res de Martis iniquitate plurimiim detrd-het : benefica enim intégras uires retinens, bcnefiicicndi naturam retinet,nbsp;ae fud iurd,fsos^ fines flrenuè tuetur.

PTOLEMAEVS. LXXIIII.

Quicuncç Martern afcendentem habet,oranîno cicatrtcem in facie habebiu

PONTANVS.

Mdrtis ftelld quit malefica fit,dc uulncru iüatrix, afiendens uero quü fit prima natdlitiiefigurlt;e pdrs,dtq; idcirco prima hominis parte, id eflßnbsp;ciem,fignificet,eicß prdfit, pro natura fua,prcq^ afiendentis fignificatio-ne,fi partiliter in horofiapo inueta fiierit,hoc eft in primis exoriëtis figninbsp;partibus,ficië hominis eius,cuius ea geniturafiierit, uulnerefoedabit, et cinbsp;catricofam reddet, No mc preterit, im Greecis quibufida codictbus firiptnnbsp;ttiam hoc ejfir,prêter qua fi Mars figni dominus fiterit-.quod fiue additam

nS lOV. PONTANI COMMENT.

fient,ßue iU Ptolettt^uifcriptum reliijuent, ratione non cdreh fiquUem Md« domtHn f«dt» tueri dicitur »qudtnc/uuin tuedtunnofædabit of eiuf,nbsp;ittcuiutgeniturain Arietehorofcopdbit. Qttodquidetnab^squieinfe-qnenti entincidio dicuntur,pldiiê confirm an uidetur.

PTOLEMAEVS. LXXV.

Quum Sol afcendentis domino coniungiturïn Leone, nec Mars aliquam in afcendente prærogasnbsp;tiuâ habet, nec benefîca in odauo loco eft, qui na?nbsp;tuseftexuretur»

P O N T A N V S.

Quibufdtitn MJ codicibutnon Sol,fedNdrs legitur.quod mdgk probo fropter priepo/ltM rdtionei : nei^ rdtione hoc cdret : uidetur enim Mdr-tis rdbies Leonis ßruore ntdgismdgisqi dccenfdno dd ßrrudcuulnerd,nbsp;fed dd ignéincendidq; feconuertere. Quu Lco mdximèigneumfignÜfit,nbsp;ac Mdrs in eo coUocdtus miru in modum incenddtur, dtq; ob drdorë dcer-ritnèfieuidt. Sed ddSoletn rededwus: hic in Leone, in domo fud,dtqi itifidnbsp;grdntifiimocceli fiigno pofitus,fi dfcendentis figni domintvm fecum coniunnbsp;âum hdbuerit,eiim ficrddijs [uis comburct, utndti corpusurendunt pornbsp;tenddt. NdW quum dfcendentis figni dominus urdtur, ndti quocp corpmnbsp;urendmn fignificdt,nifi mi olt;Silt;«o /oco benefica, ut diüum eft, fiierit coUo-cdtd. Mdrs etidmipfe fi dominus dfcendentis fiterit, dut in ipfo af xndcntenbsp;prierogdtiudm hdbuerit, quumiurd rdtionesq; fuds tuedtur, ne comburd-turprohibebit. Sed utrum cdfu dliquo,dn prdtorisfententid ndtus iUe co-iurendus fit,dlioru etidm pldnetdrii dffieilus Micdbit ,îîiecenim omninnbsp;exdëlifiimè confiderdnddfunt.

P T O L E M AE V S. LXXVh

Quum Saturnus cœli mediu tenet, opponiturœ ei conditionarium luminare, acterrenum fîgnû eftnbsp;l'nimo, quinatus eftædificiorum ruina interibiunbsp;Quod fi humidum fîgnû eft,aquis fuffocabitur.Sinbsp;uerô humanum,ab hominibus ftranOTlabitur,au£nbsp;laqueo flagellis beperibit.Verùmfî benefîca odanbsp;üo in loco eft, propior hts erit, no tarnen morietur»

P O N T A N V s.

Hoc fine pneceptumjfiueobferudtio, aduiolentdm quoe^ mortemper-tmetfdtqueadeosqui ^lo^ävaToi, utGriccidicunt,moriuntur. Vtdute tnorsexfirroddMdrtemrefirtur,ficmorsexruinis,ndufi-dgfjs^ ud Sd-turnum

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IL Tl? turitu re/irettdtt eß,pro figni tdmen qudlitdte. PoßlÄdrtidlets igitur tnornbsp;tes, ([ttutn uiolentdrum tnortiumlAdrsSdturttMqi dutores fint,conßquennbsp;terSdturninigfubÿciuntur. Qui, i»^uit,ndfdturSdturnocœlimeditvmte-nente,lumindri conditiondrio ê didmetro ilium percutiente, tedificiorumnbsp;ruinis obrutui interibit. fi in imo,id eß in edrdine cœliÇubterrdneo,fignunbsp;elridte qudlitdtis,nbsp;nbsp;nbsp;ut hodie dicunt, terrenwm conßituttim ßterit. Ciuoi

fi dcfiieum,hoc eß humidie ndturlt;e ßierit,dquis fubmerfus extinguetur. At ubi ßgnum id htmidnum ßierit,homintim ntdnibus occidetur: dut enim manbsp;nibits Idqueó ue ßrdnguldbitur, dut fldgris dcuerberibusdd necem cæfuinbsp;interibit. QuodfibeneficdßeÜd in oilduo loco benecoUocdtd fiierit,ndtusnbsp;hie licet uerberibus clt;ef a, licet ruinis obrutus, dcfluilibus idildtus, licetnbsp;collo Idqueii dcccperit,non tdmen morietur,beneficte ßeUte pr^eßdio tutus,nbsp;dtq} dbijspericttlis liberdtus,qu£ßelldprimo mortislocuprtefentidfudnbsp;tuetur,deinde imtim caelum triunguldribus, medium fexdnguldribus, hocnbsp;eß amicis rddijs dj^icit:quibus è rebusfit,ut fi periculu prohiberi nequit,nbsp;mors tdmen ipfd prohibedtur. lllud prtetereundum non eß,ltvmindre diurnbsp;num,id eß Solem, non poffe iuxtd conditionem fudm diurno tempore in dinbsp;urnd geniturd opponi, Sdtumo in cœli medio coUocdto: nifi cœli mediumnbsp;etidm pro imo cœlo pondtur,utfit cœli medium turn fuperius, turn infiri-us. Quardtione atcj^uiaSolin diuma geniturd infuperioriscoeli medionbsp;collocdtus ex oppofito loco Sdturno dduerfdbitur,in medio infiriori,dtquenbsp;in dduerfd cœU parte conßituto. aliter enim luminare conditiondrium, idnbsp;eß Sol,in diurndgeniturd, Sdturno cœli mediit tenentiopponi nonpoteßznbsp;actdmetfi /xtcrouçôv/a plerunq; pro fuperioris cœli medio Griecè dccipinbsp;tur, tarnenetidmpro imo, id eflinfirioris cœlimedioaliquando capitur:nbsp;p.to'ouçavi« (ut uerbum uerbo reddamus) eß cœli medium Ldtinè, fiuenbsp;cœli culmen- Et Grlt;eci quidem à uoce hac uerbum etiamfirmantnbsp;çaviï, quod fignificcit,cœli mediil tenet. Nos uerè,quumßruilurte uerbonbsp;rum huiufmodipdru apte in lingua cadant Eatina, à uoce fimplici,hoc eßnbsp;à culmine deduximus culminare, ficuti à fulmine dudum eß fulmindre,ey'nbsp;4 nomine nominare : ut fit culminare, culmen teuere, id eß in cœli medionbsp;conßitutum eße. Nurn autë benefica ßelld prohibere quod didum eß po[-fit,uidendum eß etiam atq^ etiam: multaenimfuntquießeUam ipfam imbenbsp;ciUarn minus potentem redderefoleant.

PTOLEMAEVS. LXX7II.

Afeendentts profedlionem pro rjs quæ corporis funt facito,partis fortunæ pro ijs quæ funt externa,nbsp;Lunæpro corporis animæ^ connexione,medium

150 lOV. PONTANI COMMENT, cœli pro adionibus^ pontanvs.

I» pr£dicendK ijs qu£ inter uiuendum homini euentura fiint,primunt confiderandd efl ualetudojfanitds, O' ijUte turn »ieild,tu bond corpori dcdnbsp;dunt: deMe ed (jU£ dd rem ßmilidrem dt^ dd diuitids pertinent, hoc ejlnbsp;bond mdldijue externd, quießrtun^ dicuntur. pojl ed qult;e dd corpus dni~nbsp;Mdm^ßmul pertinent, hoc eft, qudlesdffedliones hdbiturus homo pt,quunbsp;contingdt nunc dolore, nunc uoluptdte,nunc triftitid,nuncgdudio, o dli-ter dt^ue aliter pro tempore ipftmt dftici: hos ajfedus dc pdftiones A riftonbsp;teles non dnmlt;e,fed hominis potiust^ui ex dnimd confiât O'corpore,iurenbsp;putdt effte. cui fententiie Ptolemieus dccedens dit,htec dd corporis animeq;nbsp;coniundionem fpeddre, id eft dd tertiivm quod ex cd coiunftione conftituinbsp;tur.Deinceps confiderdndiefunt hominis ipfius diliones, et cd qute exer-citdturus dtque ddminiftrdturus eft in uitd. Qaie omnid ut diftinélè dtquenbsp;exprefte intelligi poftint,hlt;ec d Ptolemeo feruddd trdduntur. Acprimumnbsp;qutdem, utbondmdUue corpori obuenturd ßcilius cerndntur, af:enden-tis grddus proftilionem fiicienddm iubet,per quam inftgt;e{ld priusgenitu-rd,dd cognitionem eorwm que corpori décident, o quo etid tempore dccinbsp;dent, peruenietur. Progreftio enimgrddus eiufdem dd locd perniciofd onbsp;dduerfd, occurftisq^ dtq^ obuidtiones mdleficoru/m dc nocentium pldnetd-rum indicdnt morbos,lt;egritudines,qu£^ alia, mdld corpori dccidunt.iJecnbsp;te iUud mouedt,quód planetdrum dpheticorum,ideft ilegialiu/m,proijciennbsp;tiumc^ proféâiones,grduiftimos morbos,mortem denique obnuncidre hdnbsp;bednt. Leuiord enim mdld,morbiqi remiftiores, queqj dlie pdftiones corpori clementius dccidunt, etidm dbdftendenteftgniftcdntur. Siquidem minbsp;nores etidm mdgiftrdtus ex pdrte dliqud exercere [oient iunfditionem,nbsp;qudm etid mdiores mdgiftrdtus exercent: licet iudicioru dc rerwm [ummdnbsp;penes mdiores mdgiftrdtus fit, quorum eft de uniuerfitquoquerepublicdnbsp;fldtuere, dc pro drbitrio de reru [ummd decemere • Deinde quidfeu pro-jfieri, [eudduerji extemis in rebus euenturum fit, quo dpertius inteUigd-tur, proftilionem grddus pdrtis ßrtune, id eft loci in quo geniture tempore pdrs ßrtunte inuentd eft, obferudnddm docet. cuius dccefftus dd locdnbsp;ßlicid inftlicid ue,occurfus quoque ßuentium dut nocentium pldnetdrum,nbsp;rerum ßmilidrium dcceftionem idifturdm'ue,externorumq; bonorum fill—nbsp;citdtem dut inßlicitdtem indicdbit. Tertio loco proftâionemgrddus Tunte, quogeniturtetemporeßrebdtur, inffticiendam monet : ex cuius pro-greftione, dtq^ ex msleficoru beneficorum'ue pldnetdrum occurftibus dtqjnbsp;ajfteilibus indicentur luilus, mœrorcs, ir£, trifles cogitdtiones, cur£q;nbsp;grdttiftim£: dut uiuendi hildritds,gdudid,uoluptdtes, dnimi trdnquHUtds»nbsp;acfecur£mentiscogitdtiones, Qijdrtoloco,utdeddionibusdtq; ddmini-ftrdtionibus

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IL TJt

certd firripoffetfententilt;i, proftilione grddui culmindtitis, ideß call medijygeniturie tempore ittßgt;iciendam pr£cipit,ut ex eiut qud-litdte, depldnetdrumndturis qudletdäionesß(tur£ßnt,comeâurdmcd-perepoßimus. Huiußmodi enim profiólio nobis pgnificdbit, dn qui maginbsp;firdtus fùngendi, dignitdtesq; confequendie hoc uel iHo dnno[int^dn poti~nbsp;us repulfdfirendd, deponendus^ mdgißrdtus dnte geßus, qult;eq; alia funtnbsp;generis eiufdem. Quonidmdutequdtuorhlt;ec locdprtecipue'tnhominuntnbsp;genituris obferudnda funt,dfeendens,call medium,pdrsßrtunte,de Luntenbsp;locus, ideirco Ptolemieus horu proßäiones tn/ßieienddsfuddet : fiquidemnbsp;ex ijs proßäionibus pronitcidripoterit quicquid obuenturii fit tn corporenbsp;fdnitdtis uellt;egritudinis, 'tnreßmilidri profßeri ueladuerfi, in paßioni-bus iucundi uel dcerbi, in adminißrationibus ac dignitatibus honoris uelnbsp;inhonorationis dt^ inßmite. VLec enim mdximèfunt in uita cofiderundd:nbsp;quippe quum tn ijs uita hominu prtecipue uerfetur.Inltbris eBdbyloniconbsp;trdnsldtis uideo de SoUs etià loco fieri mentione, qudm in Griccis uolttminbsp;nibus nulldm eße inteUigo. Neqj fcoc tdntii loco, fed eopluribits etia locisnbsp;Bdbylonij mdthematici dd Ptolemiei diäd no pdued dddidere,quod trdns-Idtiones ipfe,quie nunc hdbétur,ctMn Greeco exeplari coUatte docent, Sed,nbsp;ut dixi, qudtuor ilia in hominu uitd prtecipue confiderundd funt. Ex loconbsp;dutéSolis indicdri uoluftt dominiuoluntdté ergd hominë ipfum, cuius ndnbsp;tiuitds mß)icitur,boc eß,fit'ne 4 domino benefieijs, dn mdleficijs afficien~nbsp;dus, Qjtôdfi ulteriord libet quterere, cur no etidmßcienda eritprofiilionbsp;pdrtisfilioru.pdrtis dmicorum dtq; inimicoru,pdrtis uoluptdtu, cir alianbsp;rum qute in uitd genituris hominu confiderantur? Sed, ut dixi,qudtuornbsp;Hid ut uitte principalia in/fiicienda traduntur a Ptolemlt;eo.

P T O L E M AE V S. LXXVHI.

Exercer fæpe uires ftella quo in loco nullas habet uiresjiucrum inexpedatum nato afFerens.

PONTANVS.

Julius^/idternus,fingularis uir difciplinte,obfcurdm eyr maxime utilem uidm eyr cognofeendis, et pronundandis caleßibus decretis dperuit,quttnbsp;antifeiorum gt; dodecdtemoriorumq; feientidm nobis aperuit, qudm Ptole-mteiim drte qudddm celdßeipfe dutor eß: de quorlt cognitione or ufu htecnbsp;’• tradit. Si qute itdq; ßell£ in ordindndd geniturdfe non uiderint,quterettnbsp;»» dumeß,anfibiperdntifeiumfociataradiationeiungdntur, Quumenimnbsp;antifi:ium fic emiferint,ut trigonicd per dntifeium uel quddrdta,uel didmenbsp;trd,uel hexa gond rddiationeiungdntur, fic ßeüa ipf£ decernunt,dc fi fintnbsp;pmplici ordinatione conßitutte. quod quit in/fiexcris, omnid quie inßtis

15% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTANI COMMENT.

hominuqudtrunturßcile paten's 'ntuenire.Dodecatemori/fejuo^ tJntittu fidem dcthibenddm cenfet ,utAegyptiot dicat ddexplicdndd/leüdru de~nbsp;cretdijspotißimutnufos;quippequi exißimdrentex dodecdtemorÿso-tnnem uitie fubfldntid 'mueniri poffe : quoru rdtiofic trdditur,ut inuentonbsp;grddu, in^uo pldnetd coUocdtus eß gt; eum grddum duodecies ducdf, fum-mdmqi inde conßitutdin db eo figno in quo pldnetd pofitm efi,incipient,nbsp;perfequentid fignd dißribuds. in quo enim grddu fummd ipfd definet, iUenbsp;ipß^gfitdui dodecdtemorij locus erit. quo loco inuento,è cuius pldnetieß-nibus grddus iUefit, cuius etidm dccurid i quibus pldnetis dßicidtur, Gfnbsp;ßniu dominus quomodo ßt collocdtus uidebis .Bten'imß dodecdtemorionnbsp;Lunie,priefertim creßentis,in ßnibusMdrtis inuentumfuerit,mdlum pornbsp;tendit, quodnocensMdrtit uisdßßerdt. Huiusfupputdtionis nondliudnbsp;exemplumdlferemus,qudm quoddbMdterno ipfo dÙdtuM eß. 'E.ßo Sol innbsp;Arietis pdrte quintd,et minutis quinq;,ipfie qu'mq; pdrtes duodecies mulnbsp;tiplicdtte fexdgintd pdrtes conßituunt. Simili rdtione ex quinq; minutisnbsp;fexdgintd coßituuntur minutd, qud; pdrtem undm,id eßgrddum unu im~nbsp;plent. uniuerfdhicc fummdconftituitgrddum unitmGr fexdgintd,quosnbsp;ßc dißribues,ut db Arietis principio incipiës,cui trigintdgrddus tribues,nbsp;mox^ per Tduru progredient reliquos trigintdgrddus Tduro dnnumenbsp;reSfUnus iUe reliquus dodecdtemori/ locum oßendit, isq^ Geminorum prinbsp;mus grddus erit-.qui grddus quum ßt è Mercurij ßnibus,ß i Mercurio ipfonbsp;hexdgond irrddidtione d/ßicidtur, id efßciet, ut uideri poßit fexdnguldrinbsp;dfßeäu Sol Mercurio iunélus effe ; ex qud copuldtione ed ßgnißcdbunturnbsp;^«(0 ßgnißcdrifolent ,quum pldnettefexdnguldriterfe dßticiunt. Ciwi«nbsp;etidm ut Mercurius ipfe locum eum non d/ßicidt, tdmen rdtioneßnium fo-cietds er ßmilidritds quteddm inter eos initur. ex quoßt utß tune Sol be--ne coUocdtusßcrit, er locus iUe bene iüußrdtus,ex eo grddu bonum dli-quod ob Solern ojferdtur,inß)erdtum quidcm,qudndo nuUo iddßieilu pornbsp;tendebdtur. Ac licet Aries Geminiq^ hexdgondrddidtione coniunili ßnt,nbsp;tdmen etidmfinuüd ferddidtioned^icerent, bonum iÜud dodecdtemorijnbsp;rdtione ßturum effet. Mdrs in dduerfo geniturie loco poßtus,etid ex loconbsp;dodecdtemorijminitdtur. ndnq^ utfilicitercoUocdtipldnetiebonu,ßcin-ßlicitercoßituti mdlumportenduntè dodecdtemorij gdrdu, quod er du-getur er minuitur pro qudlitdte irrddidtionis. Multiim in utranq; partenbsp;conßret ßnium dominus, 'm quibus dodecdtemorium reperitur, quum uelnbsp;bene, uel malè 'm ßgurd genitur^ conßitutus eß, Nomen ipfum dodecate-Morionduiflumeßdbeo quod eß Greece (TwÄh«, ideßduodecim, ernbsp;/doi^iop, quodpdrsundduodecicsfupputetur. Ldt'mèunotdntumèduo-bus compdißo nomine pdris commode exprimipoteß. Q^ocircd ßrtdffenbsp;non'm-

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB, II. 155 KottMjy/grti^MWfcriwoJiw duodettdriduocAbitur. dcde dodecdtctnorijsnbsp;bdâeniM, Antifcioru ratio GT difficiliorzy'occttltior eft, ea^ègrdduumnbsp;lt;equalitdte proftciftitur.Conftitudmiu bine Cdncrtim,bine Geminos:pri-ftid part Geminorum in uigefimamnonam Cdncri partem mittit dntiftiu,nbsp;fecundd«»uigefimdtnoóidud,ztrficdeinceps. RurftimCdncriparspri-tnd mittit dntifeium in uigepmdmnondm Geminorum partem, ftcunda innbsp;uigeftmam oàdudm,0' deinceps eodem ordine. quod uicißim etidm ftci-unt Tdurus dcLeo, Virgo er A ries, Librd ctf Piftes, Scorpius O' A qud^nbsp;rius, Sagittarius cr C apricornus. Idem etiam uptueniet, ft ab bis ultimisnbsp;Sagittario O' Capricorno incipies,oin Cancrum Geminos^ ordine connbsp;trario regrediare. planeta igitur in primo Geminorum gradu inuentus,nbsp;tnagnam fibi in uigefimonono Cancri gradu prærogatiuà uendicat, propter antifeij autoritatem : O' quamuis gradtim ilium non a/fticiat, tarnennbsp;aliquando pro natura figurationis ac qualitatis fuienonexpeiHatumexnbsp;fo loco tofitoM aut malum ajferet: quod gradutm lequalitasprdflatpro-pterfuam ipforum afftnitatem. SiquidemSolis Lunteq;, et planetarum c£nbsp;teràrum eadem eft fuper terras mora,quum in alterutro graduum borumnbsp;fùerit. Par enim dies eft, Sole peragrante primu gradum Geminorum, einbsp;dieiqui eft Sok uigefimamnonam Cancri partem tenente. Idem nans^ 'm-teruaUum abieftiui folftitij atque utriufq; lt;equinoilij punâis ad hos gra-dus inuenitur. nec alia diuerfttas eft,nifti quod dies primi Geminorum granbsp;dus etiam crefeit, contra uigefiminonigradus Cancridiesdecrefeit. Parinbsp;tarnen portione O“ planeta in primo gradu Geminoru conftitutus ad ftgt;/-ftititi accedit : at uigefimonono Cancri pofttus,iftolftitio recedit pari etiänbsp;interuaüo. UiCCiequalitas o-cognatio graduum ipftos ftimul iungit. O'nbsp;quaftiquodam aftftnitatis uinculo obligat, ex quo fit ut planeta inborumnbsp;alteropoftitus, alteri amicus efftciatur.Nam et hoftes in domo noftra acceptas hoftgt;itij iure,etiam cognatis noftris domefticus efftcitur. Hlt;cc rationbsp;multos planetarum cfftcilus fttgnificationes^ ab aftiefiibusnon indicatasnbsp;pateficit : quod ipfte etiam expertos aftftrmauerim. Habuit aliquis quumnbsp;nafeitur in cceli medio virgins, louem i« Ariete. lupiter itaeji exArietenbsp;in Virginem antiftcium mittens occulto boc prteftidio natum ad magiftra-tus adipifcendosadiuuat. interturbabitautem louis prieftdium O' maginbsp;ftratus adminiftrationem Mars, antifeium louis hoftilem in modum afti-ciens. ContràVenusadlouis beneficiumadiumentiplurimum confiret,nbsp;o adminiftrationem ftlicem efficiet,ftt antiftcio illi beneuolis è locisftuftra-giumfuum contulcrit. Occultiftimas bos planetarufttgnificationes,qult;eq;nbsp;è dodecatemorijs,antift(iisqi proficift:untur, Ptolemteus innuit,quu ait planbsp;ttetas fepenumcro bonum aliquod, O' quidem non expeiftatum,boc eft ab

Î Î

134 ÏOV. PONTANI COMMENT.

ajpeâibui non denuncidtum ajferre ex lacis,in i^uibus ins no hdbent : ndtn nec uires dutoritdtemq; ijs in lacis hdbere uidcntur ulLtm, quum netj; lo-cailldintuedntur,ncq; inßgnis ijs Mt dltitudmem,dutdomindtuhdbedt,nbsp;nihilominus dntifciorum dodccdtentoriorumqi beneficijsac mentis lucrum dfferunt, Gr ubi mindces ftctlj; offuerint, ddmnum dtq; incommodd.nbsp;apud Meroen Aetbiopi£, qu£ ^quinoâidli circula eß ftibieéld, Sole db ednbsp;(tdnosprogrediëte, diebu5nondgintdfoldrcsumbr,e orbis noßriumbrisnbsp;contrdriæ idciuntur,deciduntq; in dduerf'tm dtq^ in ßnißrd pdrtcm.yndenbsp;popwlos eos Antifciosatdlefuduocdtos iAdrccllinusrcßrt,quumregio-num noßrdrum umbra in dextram ubiq^ dcciddnt. Itaq; Antifcÿ nomennbsp;db umbra uidetur contranetdte diâam. Non tdmen quod in hoc ipfo or-he,noßris^ in regionibus,dc fubhoc trdâu ca:li,dut in dduerfo iUo trdâunbsp;grddus Geminorum Cdncrigrddibuscontrdrids umbrdsidcidnt,dut Slt;t-gittdri/ grddus Cdpricorni grddibuidduerfentur. Neq; quod primus dli-cuius fignigrddusambrdm mittat contrdridm umbra, qudm uigeftmufnonbsp;nus dlteriusßgni grddus mittdt,fed quod dlterum fignum mittdt umbrdmnbsp;txcrefccndo:d Cdpricorno cnim dies creßunt ufq; dd folßttiu Cdncri. connbsp;tr'd dlterdm mittdt umbrdm decrefcendo ; fiquidem â Cdncro ufq; ddfolßinbsp;tium Cdpricorni dies decrefcunt: dcnthilominus idem contingit dierum dcnbsp;no(iiumß)dtium,idem lucis dctenebrdrum tempus : quonidm pdrtes ipfenbsp;aqudliterdfolflitidlibuspundis abfunt. Acdeantifcüshddcnus,quorumnbsp;obferudtionem mdximdrum,mdnißßißimdrum^ fignificdtionum ejfe ip ftnbsp;[apenumeroexpertifumus,

PT OL EMAE VS. LXXIX.

Mars quS in undedmo eft loco,qui hunc fic ha* bet,domino fuo non dominatur.

PONTANVS.

Suferii« duobus in locis dnte oculos Ptolemaus nobis pofuitgenitu-rdseorum fiue clientium ,fiuefubieilorum,quiherisdominisq; fuis non modo chdri dcceptiq; ßturi effent, uerùm tdm dpud illos dutoritdtem hdbinbsp;turi,ut imperdre eis uiderentur,illorumq; uoluntdtes pro fuo drbitrio monbsp;derdri. Hocuerboqudndocontrdriumfiiturumftt,nobis oßenditfigurdnbsp;propofitd,ex qud clientisßudium dduerfus dominum, rurfusq; domini innbsp;clientem beneuolentidm,mutudmq; inter feconucnientidm,non modo nulnbsp;Idmfiiturdm inteHigere poßimus,fed rixds potius Gfodid contentiones^,nbsp;Atq; ut dd rem ipfdm uenidmus.decimus figuralocus,quod non femel di-âum eß, her is dc dominis dttribuitur, undecimus ip for u doir.eßicis dtq;nbsp;clientibus. Mdrs igitur quum fit dißidiorum dutor,dc difcordidrum exci-tdtor.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. II. I55 tator,propter uchcmentißimos cholera, cut prieeft,motui, uideturid efßnbsp;cere, ufi n^tut ille,'m cuitu genitura ipfe in uttdecimo locofiierit ir,uentiiStnbsp;pitrtmfideliter concorditer^; fit cum domino fuouiilurtu, Quinimo fi-multdtcs,rixM äc difcordiät eMm mäniftfittt Manfic coUocatus inter henbsp;rum mmifîrumq; excitabittac fi quando in certamen uentumfiterit, mini^nbsp;flri pdrtes longé imbeciUiore! dc détériorés reddet, quum locus undeci^nbsp;mus decimo longé fit dutoritdte dc uiribus infirior. lUdrs enim quum rd-pdxnbsp;nbsp;nbsp;incontinens,Gräuddxfit,ndtüillumrdpdcem futurum indicdt

infidelem, o- profiiforem.c^^temerdrium ; quibus uitifs qui prteditusfùe-rit,non modo in adminiftrandis rebus domino fitisfitccre non potirit, qui nil prius mdiusq^ d minifiro exigit,qudm utfidelis ey continens, ingenbsp;nij mdximémoderdtifitj fediUum in odium irdm^ prouocdbit, quit propter duddciam temeritdtemqi in certdmen cum domino defcendere dubi-tdturus no fit. Hlt;ecM£tn in undecimo loco geniture clientis pofitus prie-fldt: qui locus quum domini etidm fubftdntiddc resfimilidres indicet, uidenbsp;tur ob Uldrtis prteftntidm fignificdre minifirum iUum domini pecunia in-fideliter ddminiftraturu,dcrebusiUius fimilidribusincommodo fiduru,nbsp;quibus é rebus ed qu£ diiHa funt neceffe eft proficifiantur.

P T O L E M AE V S. L X X X.

Quum V enus Saturno côiungitur,habet^ hos fpitatorem ak'quem in loco feptimo, qui natus eftnbsp;fordidi coitus erit.

PONTANVS.

Appetitus libidinis iGreauis dnimlt;e qu£ hodie concupifiibilis dici-tur, vencri dttribuitur, ut dnté docuimus. Sed quum alij in co'éundo fint elegantes mundiq^,alij fordidi atq; inquinati,hoc unde proficifcatur pto-lemieusoftendit,docensfordidicoitus Saturnum dutoremejfe,fiVenerinbsp;in genitura mifceatur. ilonfolùmautemVenus Saturno coniunéld,uerùntnbsp;in saturni finibus inuenta genitur,e tempore figt;urcte libidinis cupiditatentnbsp;mouet, Quocirca natus iUe, qui saturno Venerem comixtam habet in gentnbsp;turd,faedifiimicoituserit, propter Saturni fqualorëacfordentënaturam:nbsp;cuius contdäuvenusipfa licet elegantiaru habeatur dea, miru in modteninbsp;inficidtur,utpote contdgione corrupta : quod tunc omnino co ntinget, quitnbsp;hofpitlt;ttor,hocefi dominus figni dutfinium,in quibusVenus pofita efl,dutnbsp;planeta,quipluresin fignoeo pricrogatiuos habet,in feptimo coHocd^nbsp;tur,qui locus nuptiarum rerumVeneris eft. Quum enim h£c omnia fi-mul conuenerint, fieri non poterit quin homo is fordidte libidinis fitturus

«5^ lOV. PONTANI COMMENT, pt. Jpfauerô coëundiforditiet (te turpitudo uniws generis non tß ; [antnbsp;enim qui paeÜM oderi)tt,uetul(tsfcqu(mtur : alij qui reliais ingenuis, dn-âUiu iteferuds depcreant : alij qui niftfardißimds atq; dbieilißimuK mere^nbsp;trices nolint cognof :ere ; nonuüi qui munibus obfcœnd pdtrent,aut cogndnbsp;tionis iureuioUto,[iinguini,ideßfililt;ibui neptibiu^no p(trcdnt,dutmu-lieribusipffsob[cænomoreut((ntur. Ciuocircdhoßiitdtoris n(ttur(tquilinbsp;[ignorum confidemnda eß, uidendus^ phtnetaram ipforum,hoc eßnbsp;Veneris, Slt;tturni,cr hoßgt;it(ttoris ßatus lt;tc figuratio, ut uitiu ip[it notionnbsp;fietnt’.quum fieri poßit,ut coeundi turpitudofit etieim diuerfi generis.

PTOLEM-AEVS. LXXXI.

Tempora modis feptê deprehenduntur,ab inter uallo duorum dominatorum, ab interuallo confixnbsp;gurationum inter fe, ab acceffu alterius ad alters,nbsp;ab interuallo inter fe alterius ipforum, Sgt;C loci remnbsp;quæfîtâ fignificantis, ab occafu ftellæ cS additionenbsp;atque ademptione,amp; à mutatione dominatoris,0i5nbsp;ab acceflu planetæ in locum fuum,

PONTANVS.

Qud rdtione, quibm^ regulis obferudndis cognofcdtnusquo tempore perficiendum, dut qudndo euenturum[it id de quo ntdthemdticuf confuli-tur,quod 'ue idtn coeptum dut dnimo deßindtii eß, Ptolem£us hdc in pdrtenbsp;docet:nbsp;nbsp;nbsp;primd quidem reguld cß,ttti dmbos domindtores ,hoceß d[ccn~

dentis, c^lociin quo coUocdtd eß,[ignificdtio rei cofulticfiue incept(e,dut idm incipiendie,dnimo^ deßindt(e diligenter in/^icidmus, gt i^oru confinbsp;gurdtiones ßdtum^ con[ideremus,hoc efl,quemddinodutn[int in coelo colnbsp;iocdti,quibus etia pldnetis copulentur, cr dd quæ locd, quis ueßeüdsfi-rdntur,quie hdbedntpr£ftdid,fint ipfi udlidis uiribus dn imbeciÜis, qute^nbsp;olid multo fiudio uidendd funttquippe cié ex hdc infßeäioneeuentus qud--litds inteUigdtur, fit'ne res ipfdjdcilis dn dijficilis fà.(iu,uenturd dd finemnbsp;deßindtum,an in ipfo principio,ßue in medio curfu deßituendd, Z!rß qni-bus ddiumentis fiilciendd,dut contrd impediendd;quoru omnium ipft cœ^nbsp;li figurdtio diligenter conßderdtd index crit, Sed nec obliuifei debemusnbsp;eorumquie[uprîdel,und,deq; Solis coniunaione,dc de dominonbsp;reuoluttonis dnni praceptd[unt. Nec prlt;etcre«»£i« w eß id quod de Lun(enbsp;’ obferudtione trdditum eß,id eß, dn [icui pldnette corpore dßeilli uenonnbsp;çopuldtur, fiirtè per dliqudsßeUds fixds qudlitdtis eiu[dé copuletur. Qtti-jfws omnibus con[iderdtis,dtq} in bildnce,ut itd dixerim,[u^en[i5, qudre-turrei

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IL 157 turret ip fiuitempui, hoccflquitndo res'mee p tad tfliud tine perßciendelnbsp;ßt:quod quidem tempus colligetur ex dmenfione ^ruduum biter ipfof dpnbsp;minatores biterieiiorum, qudmbiterieólioné Grlt;eci d^tisairip uoeänt:nbsp;nos ittteruäIlum,Gr intercdpedbiem,z^btterßitiumdicimui:recentipnbsp;res diftantium uocitdnt. Gretdas igitur biterlub entes feruata lege afeenßpnbsp;num,tempus demonßrabut.dtq; blt;ec quidem prima injßeälio eß. Secundanbsp;contemplandi temporis uiaratioq^ eß, uidere qui tunc îMerdominato-rer fit a/ßeilas, atque ubi nullus, aut nondum perßüus ßterit, quot btterienbsp;äi gradus ßnt, dum ad coniunüionem aut mutuu ad afßefiu/m ueniant nunbsp;merare. Quinetiäut reificilitas di/ßcultasq^ biteUigipoßit,fitneetiamnbsp;res ida cofummanda,dum ipfi dominatores aut coniunguntur,aut fe biui-cem aßgt;iciunt, uidenda eß tum cofigurationis huius coUocationis planenbsp;tarumalioru, tum etiamßgnorumqualitasacnatura, Tcrußra enim tempus quieritur, ubidcßinatitm opus btcaffiim ßtfeeptum eß. Tertia régulanbsp;temporimi bjucni€ndoru,ßue anni,ßue menfis dies^ fituri ßnt,hoQprternbsp;cipit,ut obferuato dominatorü btter fe biteruallo,uideamusquo temporpnbsp;alterßt ad locum alterius peruenturus,ßuedominator afcend.en.tis ad lo^nbsp;cum dominatorisreiquiefltieautdeßindtlt;e,ßuedominator reiad locumnbsp;eius qui eß afeendentis dominator,fiue ambo coiturifint,quo tempore ea^rnbsp;dem illa quicdixbnus coßderandafunt. Qjtartus colligendi temporis monbsp;dus hic traditur, ut iuxta legem afeenßonum dimetiamur jßatium quadnbsp;cß inter locwm rei quafita altertim dominatorü, quos duos eße dißumnbsp;cß- Ipfum en'im/fiatiu,id eß gradus biterieäi, annos,menfcs,diesq; planénbsp;ßgnißcabunt. Quintaobferuatio docetbijßicere, uterdominatorum prior ad occafum fit peruenturus: is enim cardo rerum exitum 'mdicare cumnbsp;primis creditur. quo bißgt;cflo uidendum eß quanto tempore, id eß poßnbsp;quot menfes annós ue,ad occafum,id eß ad locuoccidui cardinis proßei-fcetur.Etper hunc maxitnè modumcjßciendie rei celeritate tarditatem'uenbsp;aut mediocritatebitelligemus: quod tempus ut exa^ius definiri poßit,fernbsp;uandumefi, quod bt uit£ ßiatio dimetiendo feruari debere à Pto/emieonbsp;pr,eceptum eß. Siquidem uidend,efunt ßeUarum configurationes,nbsp;nbsp;quid

quifq; planetauel addat,ueldemat:quamuis ßrtaffenoneodem modo qt hic,et btfßdtio uit£ temporu ratio habendafit. Nequaqua etiamfignorunbsp;qualitas relbtquenda eß biobferuata,quindonbsp;nbsp;nbsp;ipfa queq^ ad tarditatem

celeritatemq^ non parti coüatura uidentur : quu figna ipfa alia tarda, alia fißbia ,aliamediocris motus eße perhibeantur. Sextimodi ratio eß, utnbsp;quum dominator regrediens,Z!r uthodie dicunt,retrogradus ßterit,quödnbsp;utres ad præfianditm aliquid parum ualidas tune habeat,non antèfenten^nbsp;tiadepoßieitis eius,fi quidpoUiceri uidebitur,firamus, quam reilo curfu

138 lOV. PONTANI comment.

progredi cxperit. itdijue interuitlli eitti nuüdm rationcm habebimia,donee redo cnrfu firri incipiet: fed regreßionis ßdtioniiq- tempore praeter-mijfo,interudttum diftetntiimq; ex co loco cäpiemM, unde redus progre-di coe périt. Gradutenimdiredionis progreßionis^; intcrualli principle erit , quo interuatto cognito, temporit quoque mterudHum cognofeetur.nbsp;idemferuundumerit, quum dominutor folaributrudijsocculetur, utnbsp;hodiedicuntjcombufliußierit: quidentmoppreffuidclatitant proeftarenbsp;dominatorpoteflf quocircaexpeddndum efl dum Solis euddens rddios,nbsp;fuiq; iuris fidus ,dtq e dliqudnto longius db iüd digrejjus oriri incipidt,nbsp;ac mdtutinus dppdredt: tune etiimdbeogrdduàn quo matutinus efficitur,nbsp;fumendd dißdntid eß: qud famptd,de tempore ipfo fententidßrri poterit.nbsp;Septimo prtecepto docemuruidere, quo tempore domindtor, qui figniß-edntior eß, in locum fuum peruenturus eß, domum exdßdtionem'uenbsp;fudm, dut locum in quo praerogdtiudm obtinedt, ingreffuruf. Exnbsp;enim domindtoribus fignificdntior prlt;eßrendus eß, ßue is rei cofummdtionbsp;nempromittdt, ßue contrat dißicultdtem inceptumqiipfumßußrdriui-dcdtur, ÏS enim domiciliumfuum ingreffits, uiribus dudus,tunc quidßtunbsp;rum fit dccernet. Q«od ut mdnißßius fiat, cccli ßgurdtio mfigt;iciendd eß,nbsp;quum domum ipfdm dut exdltdtionem ingreditur, Pricceptishis etidinnbsp;pricceptd tUd pro rei ndturd uidentur dccommodundd, quiC /uprd traditetnbsp;huicinueßigdtioniutilid erunt. duid en'an dut difßciliuseß,dut exdäio-re diligentid Miget, qudm no folùm qudUs rerü euentus fitturus ßt prat-dicercjucumetidm euentus ipßus certum tempus diemq^ priefcriberel

PTOLEMAEVS. LXXXIL

Qiium figuræ acquales erunt nouiluntj autple« niIuntj,horofcopuiTi infpice: quac fi etiam æqualisnbsp;foeritjad ferendam fententiam ne properes»

PONTANVS»

Hoc praeceptum cz generdle uidetur, quippe quod rebus omnibus de-eommoddri potefl,de qutbus mdthemdticus eonfulitur: er ßnguldre, quu regulis quiede perfcrutdndo tempore trdditae funt, reäe dnneäi quedt.nbsp;Atqueutgenerdliter trdditum inteUigdmus, reßrumusq^ddedomniddenbsp;quibus confu[imur,qud!q; an ßturd fint, er qualidßturd fint ipß perferunbsp;tdmur,fic mihi uidetur obferudndu,uti ßgurd conßitutd,pldnetdru fitum,nbsp;prierogdtiuds,conditionem,dß}e{lus, defluxionesq; inueßigcmus,er cdr-dmes,cdrdinumq; ipforit, dc rerum fignifiedtores, de quibus confulimur,nbsp;quds^ dgendtis fufcipimus, obferuemus, Qwbus reltquisqueneeeßdrijsnbsp;probè

IN CENTVM PTOL. SENT. LIE» II. 15^ pro5è injjieilii, qui planetie ad rem perfidendum conducätit gt; qui ne fiatnbsp;obftent, diligenter unimtiduertemui. Vbi enim O' uälidiores o plures,nbsp;maximeq- fuperiorei planets adiumento ac prafïdio effè inuenerimui,nbsp;contra quiaduerfenturpauciorerimbecittioresq;, Ucetaliquo etim impedimenta acd^cultate rei iüiufcuentuißituriKfit, ineommodiq} aliquidnbsp;MI Wfdio interim curfu,aut in ipfo initio t aut denic^ prope exitum paffu-ra fit, cxfententia tarnen eiut qui rem ipfam agendamfufiepit, confiden-dampronundabimiK. C^uod fiaqualeruires auxiliantium aduerfanti-itmq; uiderimui, eadcm'q; utriufq; partis autoritas fierit, tune ne ineertinbsp;hue atque iUuc firamur,interlunium,feu plenilunittm antecedens eonfide-randum efi: ad quad ubi confitgerimus,coeli figuram conftituemus,0' carnbsp;dinum dominos,figurieq} dominatorem, o planetarum afi)edus,conoea-tiones^ contemplabimur. Qua in figura fi amicos inimicosq; paribus ui-ribus munitos,iequaliq; poteftate praditos inuenerimus, Çententiam diffenbsp;remus. Quàdautem Ptolemaasdieitfiftinandivmnone/ifeadpradidio-nem, innuere nabis uidetur, adhuc quarendum atque expedandum ejfienbsp;aliquid, quad tarnen pro natura rei fieri non [emper poterit. N am fit resnbsp;ipßteiufmodi efi, ut ft nuncomittatur, fieri amplius nequeat, nefeio quidnbsp;ultra quarenduM expedandumq; rel'mquatur. SMi eiufmodi efi qua alionbsp;tempore fufeipi, autfuftepta intermifiaqi infiaurari, ae rurftim, ut ita di-xerim, refumiqueat,no jrufiraexpedandu efie praeipitur. Qua ob remnbsp;in negoefishuiufmodi, ubi pofiaqualem figurarum librationem uideri-musnonmultum temporis abftituru,dwm aduerfantesiUi planeta in locanbsp;deprefja atque abieda corruant, fudmque omnem autoritatem amittant:nbsp;contra ut planetis auxiliaribus maiores uires, amp; amplior potefias acce-dat,in id tempus iudicium noftrum referuabimus. Sed nee obliuifci debe-tnus quid genitura,quid anni eonuerfto, quid tcmporivm dator promittat.nbsp;Si uero praeeptu hoc ut particularefuperiori regulæ adijeiemus, hoc fer-uabimus,utfiguras ipfas,interualla accipiamus, exquibus tempora colli-guntur,aefifeptem quas tradidit uias fecuti,eadcm tempora inuenerimusnbsp;à pluribits atque potentioribus ftgnificari, tunc ore libero pronunciemus.nbsp;Smi ea difierentia fùerit,ut cernere nequeamus in quam potius [ententiamnbsp;eundum fit,ad figura lunaris cum Sole coitus, aut oppofitionis,ut diditmnbsp;efi,conftigiemus,qu£ubi tequalis ftierit,dncepscj; apparebit,prudentis eftnbsp;mathematici nihil pronunciare. in hac uero plenilunii feu nouilunij figura, ut in alijs,obferuandus erit numerus graduum, qui inter horofcopumnbsp;cz dominatores, de quibus ante didum efi,intererunt.

lOV. PONTANI COMMENT. PTOLEMAEVS. LXXXIII.nbsp;Tempus impetrarionis inter impetrantem acre«^nbsp;gern affedionem i'ndicat. Cathedra autem indicatnbsp;ea quæ adionis funu

PONTANVS.

Hoe eituncidto monemur quid obferuandum, into quid iudicandti/m fttr quu tn4gillrdtiu,priefi{lurti ,fdcerdotiu, potentates uealiquis confirturtnbsp;ut quit à regibus dono out uirtutis gratia conßruntur oppida, tetrarihix,nbsp;qui hodie baronatus dicuntur. bora, inquit, qua quis à principe maginbsp;ßrdtui,muneri ue,dut baronatui pr£ficitur,id ellccelifiguratio quo tëpo»nbsp;rerex,princeps,pontifix^uefacerdotiu,ddminiflr(ttione,praßäurai»'uenbsp;confirt,déclarai animu atq; affeëlioné cz eiwt qui conßrt,nbsp;nbsp;nbsp;eins in quem

munus ipfum coßrtur. Tieri enim pote/i,ut eiufmodi coUatio.aut tnagiftra tus defignatio ab inimico potius quam ab amico proficifcatur animo , ali~nbsp;umq; quam quiexiftimaturfinereßieiiet.quod planeta: tumbenefici,tMnnbsp;malcfici,eorHmq; configurationes, cardinumq;,hoceßafcendentis ac cul-minis qualitates,eorumci;dominatores ßgnißcabunt.. Tempus igitur de~nbsp;fignati magifiratus, aut facerdotij,aut coUati muneris diligenter 4 mathenbsp;matico inß)eäum,animum,mentem atq^ affèëlionemidantis at^ accipien-tis,quales inuicem tunc fint,qual€s etiäfperari poß debea»t,declarat. Canbsp;thedradd eß tempus,quo is qui magißratui prtepoßtus eß, federe pro trinbsp;bunali aut mfeUacuruli primtim cœpit,aut coUati muneris facer dotij,autnbsp;tetrarcbi£, dynaßite’ue poßeßione adipifeitur, demonßrat quales ßtturtenbsp;ßnt aßiones eius,qui tetrarchiam, facerdotium, magißratum 'uc geßurusnbsp;atque adminißraturus eß :ßt'ne etiam adminißratio eaßstura ctvm laude,nbsp;quaßu,ac fubießorum populoru beneuolentia,an contràiSed in ipfa pof-feßione adipifeenda iüud conßderandum eß, quod non una eß ubique tra-dendie accipiendtt^^ poffeßionis ratio. Alibi enim inßgnia quiedam tra-duntur,quibus acceptis per urbë ornatus incedit is qui magißratui praßnbsp;äus eß,alibi afeenfo pratorio inß)liofedet,alibi alius atq^ alius mos feruanbsp;tur. Hocpraceptum plané déclarât crraretßos qui ad pradicendum qua-lis adminißratio ßtura ßt,boram coneeßi magißratus capiunt. neq^ enimnbsp;magißratus deßgnatio gerendi cius principiu eß, neq; ante rei cuiu/ßiamnbsp;dominus quis dicitur, quam reiipßuspofßßionem ceperit. 0«« Gra:cènbsp;KaötJ'ja dicitur,hodienouo quodam çy Gracanico nomine intronizationbsp;uocatur. Cathedra autem nomine poffeßionis adeptio inteBigenda eß,nbsp;quacunquerationepoßeßiocapiatur,dumiUaßttradita adminißratio-ais principium, Ipfacathedra commodißimeinobis folium did poßet.

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB* IL 141 ^éd folium dignitatù fedesßt.non minuicommodè diccreturctidmfditnbsp;•furulis ; quamuis feUa curulis non omnium mdgiflrdtuum, fed mdiorumnbsp;olim eßet, Quie d. nobis diild eß impetrdtio, Grdcè dicitur ti^oo'^o'Ah,nbsp;¦d recentioribus uocdri folet obtendo ,Sedde uerbo foliciti nefimtts,dumnbsp;fes ipfd pldnè inteïligdtur. impetrdtio igitur,fiue obtentio, inteUigdturnbsp;dilio illd régis prmcipisue,qudfubieilum,ßmilidrem,uel dmicum prttß-ûurd,tetrdrchid dut domindtudliciuo dondt, dutprietoremdefigndt. Cd-thedrd dutem dilio iüd, quum ipfe prlt;etor deßgndtus prceturdm init, dutnbsp;prteßdurdm gt; dUt coUdtie db rege tetrdrchiie primdm folennem iUdinnbsp;poffcßione de more pdtriæcdpit. Sunt etidm qui Tt^ocrlio^ip nonimpe-trdtiouem obtentionemq; intettigi uelint,fed petitionem,ficq; trdnsftren-dumcenfednt. Tempuspetitionis inter rem petitdmdc regem affiilionenbsp;indicdt. quod mihi non pldcet. ndm quumfubddt cdthedrdm,id eß tempusnbsp;cdptiepolfeßionis , Miceme/ßefuturdrumdäionumfnecpojfeßiofequd-tur,niß impetrdtio conceßioq; anteceßerit, de impetrdtione prius mentionbsp;ßciendd erdhprieferthn quum petitioner fepenumero udnießntfiußrd^nbsp;fufceptie, Adh£c de dffväione régis non ergd rem petitdm, fed ergd emn.nbsp;cui concefßd eß, dubitdri dc quteri mdgis conuenit^

P T O L E M AE V S. LXXXIIII.

Mars quu eft afcendentis dominus tempore cas ptæ pofTefïîom’s, præeft^ fecundo loco,aut copusnbsp;tatur domino fecundi,multum damnum afferet,

P O N T A N V S,.

Qtt«w dixißet tempus cdthedræßgnificdre qudlis ßturd eßet ddmi-nißrdtio eius qui mdgißrdtum iniret, dutguberndndlt;e ciuitdtis hdbends dcciperet,fubditprteceptum,quod drbitrdmurd Ptolemteo trdditum tdnnbsp;qudm re dtq; ufu ipfo comprobdtum,Quod ut cldriusfidt,non db re ßeritnbsp;Cd repetere qult;e fuperius diäd funt, quum de mdlitid undecimi de fecundinbsp;loci loqueremur. Diäum eß dutem in credndis principibus de regibus locum decimum ipßs regibus dttribuendum: quod idem fit in credndis md-gißrdtibusgt;prdfiäis,dc bdronibus, quic^ ciuitdtibus de prouincijs imperinbsp;tdnt. Prmum uerô locumfubieâo populo dttribuendum. Diâu eß etidmnbsp;locum undecimum dttribuendum cenfui pr'mcipis de regis, neenon praß-^i,dyndfl£,dc tetrdrchie qui credtur ; fecundum dutem fubicâorum popunbsp;lorum cenfui,domeßieisq; ßcultdttbus, quod undecimus locus decimo,fe-cundus primo fuccederet. Tempore igitur cdthedræ decimus locus prießnbsp;^lo de baroni, primus populo qui eius temperdtioni imperioq; committi-tbr,fecundus populi cenfui dttribuitur- Ciudèrefitutpopulicenfus,fubie:nbsp;t i

Ï4i lÖV. PÔNTANÎ comment, âoruq; fÀcultdtcs ci prceßäo dctetrarchd iÜo diripienJie de uexdttdienbsp;«1 c«(t« cathedra Marr afeendentit domitMf farit,dtciue i« fecundo loconbsp;collocdtitf, dut faltem domino loci ipfiui dliqua rdtione copulatui. Squî-demmalitiafecundilocirerum ßmiliariumpopuli detrimentum ineiuf-modi creationibuf cathedrisci; decemit.quic direptioneteô feuiores crut,nbsp;qui Mars ipfe ualidiorfùerit. Etenim Martes qudlitatM igned ßruentq^tnbsp;quum admodutn uiolenta ßt, drguit prcefiâum, tctrarcha, cr prtnàpetnnbsp;iüam uiolenttim,rdpaccm, amp; iniuriumfire, cuius animus mdnusq; tempenbsp;rare à rapimis nequeant^ Coptilatio autem ipfa inteUigenda eß non modonbsp;quum Mars de fecundi loci dominus coiunâi eodem m fig»ofiierint,uerùmnbsp;etidm quumfe dfßexerint, dut fi quo couenientiie dc focietdtis genere mu^nbsp;tuifecompleäentur.lnficitproßili Mdrslocumfccundum,fiueiUugt;nnbsp;corpore fuo 'mfidedt, ßue domino eius aliqud irrddidtionefocietdte^ mi-feeatur. Quumq; aßendentißgno imperet,cuiùs quidem dominus eß,im-perium graue,adminißrationemq; uiolentäportendit. Porrô èmperandinbsp;dcerbitdtem dtq^ m adminißrando uiolentiam.improbitatemcji neeeßi eßnbsp;populdrium diuitiaru direptiofequdtur. Qaod ß à contrdrijs argumen-tari licet ,ßcilis ZT lt;equdguberndtio ßitura decernitur, quoties tempore,nbsp;quo pr^ßäus primùm in folio fedet, dut rex regni habenas ßfeipit, lupi-teraßendentis dominus eß, de fecundo in loco coUocatus, dut fecundi locinbsp;dominocopulatus.Arguitenim moderatorem,iußum zr temperdttim,dCnbsp;popular is boni ßudiofum, iuxta natur ce fult;e benignitatem de moderatio-nem. inßrenda dutem fententia preecipuè uidendum eß, cuius natureeßtnbsp;planetd fecundi loci dominus cut Mars copuldtur, dtque in qua cœli partenbsp;poßtus,z!r d quibus a/ßieiatur, cr quo etiam aß)eäu,utfententid ipfa un-dique fibi conßet,et qui earn laturus eß,fcidt illam ratione temperare, ubinbsp;uidebitur ob radiationem quampiam temperanda.

P T O L E M AE V S. L X X X V.

Quum afeendentis dominus fecundi loci domi no configurabiturjfponte princeps multas impensnbsp;fas faciet,

PONTANVS.

Et hcec, nbsp;nbsp;qua antecedit obferuatio, cathedris, id eß mdgißrdtibus,

praßHuris,regnis^ au/ßieandis dccomodatur. NJm fi configurationes huiufmodi inalicuius genitura contigerint, aliaratione contemplandanbsp;funt. Et fuperiori quidem uerbo de Marte tantu locutus eß,hoc uerô quodnbsp;fequitur, de planetis omnibus, in au/ßieado, inquit, mdgißrdtu,praßäu-rdidominatu, ac regno, hoc eß quo tempore quis primii init magißratü,nbsp;.pnefiHuram,

IN CENT7M PTOL, SENT. LIB. 1Ï. nbsp;nbsp;145

prj^ßflunmydomindtum,regnum,[lA^cendentis dominu fecundi loci domino configurätu hibuerit,is fiue prafcHtu/iue pr'utcepf pecunia multä /ponte erogaturui eß. Qnid ßMarsßterit, ut eß diâum {ne dutet» in hocnbsp;ipß peccemies,dut'Ptolemieum ut fui ipfius olitumaccufenius ,ftc interprenbsp;tdbimur, ut fuperior ohfcrudtio adpopulum fubiedum reßrdtur, conß~nbsp;dereturél; ut ad dues ipfos pertmens : ijuippe ([uifint male, impotenter^înbsp;hdbendi, dc domini præfiâi ue mdnibus diripiendi : h£C uerô non dd fubienbsp;âum populum,fed dd ipfum tantum principem reßrdtur. Tcieri enim po~nbsp;teß,ut urbiu redores rdpdces ßnt, zy nihilominus quod rapiunt dd fplennbsp;dorem dc munißcentidm conßrdnt: contra ut abßinentesßnt, commodo-rumq; publicorum ßudioß, dc nihilominus propriie pecunilt;e nihil pdr-cdnt,fintq; defuo liberalesacmagntfici, Quotiesigitur quimagißratumnbsp;init,dut regn um, dominatum 'ue au/picatur, planetam afcendentis domi~nbsp;tium fecundi loci domino coniundum, dut utrunq; inuicem fealpicientemnbsp;habet,quum domini locorum uires autoritdtemc^ communicent, cz alterinbsp;alter commif:edtur,itd quidem animo i^cietur,ut infumptus magnificennbsp;tidm,ßgt;lendoremq;fuam conßrre pecuniam uelit: crfumptus quidemß-ciet propter dominum loci qui efi cenfus atque pecuniarum, ac iuxtd locinbsp;ipfiui proprietatem :/ponte uerô propter dominum dfcendentis,qui ani~nbsp;mi commotionem earn non aliunde magis quam à feipfo excitât. Q«dlejnbsp;dutemßituri fint fumptuf, er quibus pro rebus, exipfdfiguratione qiue-rendum eß. Yieri enim poterit,utfiituriefint profiifiones in couiuia,nbsp;amatorias zy uoluptarias.

PTOLEMAEVS. LXXXVI.

Sol eft fons uitah's potentiae,Lunanaturahs, PONTANVS,

Uadenus de cathedris magißratibufc^ ineundis, dominatibusc/} capi-endis. Q^niamduteSolemLundmq;dnimatocorpori pr^eeffefatis con-ßaretihdc in partePtolemieus explicat nobis,cui potentie animdUs ipfius» quod ex corpore coanima cottßat,prefit Sol,cui etid preßt Lund. Qudi»nbsp;ad rem aperiendam dntequä ucnio,placuit prius uerbum ipfum,quodpo-tentid à nobis trdducitur, quod Grecè fit declarare ; id nomen Grecè lt;?v-va/A.ig eß, quod nomen tum potentiam,tum uim, poteßdtem^ fignificat,nbsp;Sed quid nomen,uis,genitiuo fingulari caret,ideirco potentie uitalis did-mus,loco uitdlium uiritvm, quod Grecè fit genitiuus finguldris,non pbmtnbsp;lis. Sed hec uis potentidq;,id eß (Tuva^uç, ab his qui nunc philofophan-tur etià uirtus appeUdtur. Et quanqua uirtus fit animi,atq; affuefeedo co-paretur,fuqi eius contrdrilt uitiu, uoluere tarnen fcriptores quidam hancnbsp;quoqi uocc ab animo ad alia transßrre, ut quû dicunt uirtutes herbarunii

»44 lOV. PONTANI COMMENT.

uirtuteî generditdi dc nutriendi, nbsp;nbsp;fteüiirimt quoij; atc^ elementoru uirf

tutes. Quod ficilft pluribiM inlocis M. Vitruuitvm, qui a ugufti tempori iusfcripßt,uidemtu:niintz!r(iqudrimi,o-»taterilt;e,amp;drboriimuirtutcsnbsp;dicit. Quod ideo hïcdttigimui, ut qui dgnftiui phtlofophuntur/ciàtnoînbsp;potentiä uitdlem dicere cdm,qute 4!» ipßs uilalis uirtui dicitur. virtue igi-turpotentidq},dc uitdik uk ßue potcßdf,d qud eß,utpcr gelterdtioné uitdnbsp;utdmur,dd Solem reßrendd eß: d Sole enim tduqudin dfönte quoddin ntdnbsp;ndt,quum fit pri/ncep{ dc moderdtor Iwminum reliquorum/it ddtor luck ;nbsp;undenbsp;nbsp;nbsp;qui ndfcuntur,in lucent uenire dicuntur : dutor etidm gencrdtio-gt;-

nk:quippequumcdlore fiio amp;mouedt, cr motd uiuificet. Quid en'm aliud uitd efi qu'dm uiuificdti corpork cotinuus tnotusi quod itd effe morsnbsp;ofiendit. Et q«ï4 ctsteric uires uirtutes^; dtq; poteittiie, nifi uiuificdtü cor-pus fit,mejfe corpori,ipfi^; dnimdli nequeut, idcirco uitdik potentù fönsnbsp;Sol effè dicitur,quod db eo tdnqudm d fönte cir uitd,nbsp;nbsp;nbsp;Cteterddlid ueluti

àprincipio mdncnt dcfludnt. Ndturalk uerô uk potentidq;, per qudtn corpora uigent, ut hodiedicunt,uegetdntur,adLundm refirendae/i,nbsp;quôdeaipfid inföigidohumedoq; domindtur,Qr quum aSoleiîluflretur-,nbsp;Solk ipßus minifieriii adiuudns, mdteridm ipfdm cr conciliât, amp; à Solenbsp;uiuificdtdm uegetdt, illd etidm quie uegetdndk corporibus neceffariafiuntnbsp;fubminiftrans. Quid dutemfit uegetare omnes intclligunt ,qui drborumnbsp;dtc^ herbdrum corpora contempldntur,qult;e quidem fine ird,cupiditdteq{nbsp;ipfd per feföuentur de uigorem retinent. vnde Sol ipfößtiritiu, id eß uitd-litdtk,ut fie loqudr, Luna corpork domina uocatur. Sed ad Grxca nomina dtq; ad translationemipfamrededmus. Gr iscè cpv'criç natura eß, ernbsp;tpuiriKo'p ndturaletitem tfuTop planta,föuflirpsacgermen,ernbsp;xop uegetdtiuum. Hocproptereddicimus,quödfuntquidrbitrentur Pfonbsp;lemteum potius fcriptwmreliquiffe cpuTixop perliteram t. hoeeßuenbsp;getdbile,quÀm ^ocriKop perliteram a- ndturdle,dc dixifieLunäföntemnbsp;effèpotentù uegetabilk potiusquamnaturalk, ïUudetiamomittendumnbsp;non eß, er huic enunciato er compluribus dlijs Chdldlt;eos transldtoresnbsp;multd dddidiffe, qu£ Grecèfcripta non funt, er ipfis quoq; ptolcm^i uernbsp;bkdGrteck interpretibusetia aliquidadieilu, dum nonnuUdquied prio-ribus explandtionk grdtid adieila funt ,fic a poflerioribus accepta fiterç,nbsp;ut eaPtolemteieffecrederët. Adieilafuntigitur loco huic,qucgt;dSdturnusnbsp;efietföns eius potentite quic retentiua dicitur,qudmuk fint qui rationalemnbsp;ad Sdturnum reförant, Jupiter eius potentiic ad quam incrementd reförunnbsp;tur, Nlars potenti£irdfcibilk,Vetius cocupifcibilk,Niercurius differtiuie,nbsp;¦quodlogißicd, hoc eßdifjertiua uk dc rdtiondlk,ddcum reföratur. Mihinbsp;uideturPtolemiCus deSolcLunaq; tantum enuncidffe,ut quoniam in rebusnbsp;cunilk

TN CENTVH PTOL. SENT. LIB. 11. nbsp;nbsp;Ï45

tun^ts pruediccndis, Lunte Soîis^^ coniiinäionem oppoptionem'ue cienddm in primts prtecepi]Jet, hic fententid mirum id uideri nequd^udinnbsp;dcbcre oflenderet, qiium alter u’tdlii potétiie,dlterd uegetabilis origofit,nbsp;ab ijs^; uitd Oquot; uit£ alimentatio fludt,^- uelutifuis d pntibui deriuet.

P r O LL 1^1 AL V s. LXXXVII,

Mcnft'um conucrfiones fi'unt exdfebus uiginti« o(^o,horis duabus,ac minutis drdter decê et odo.nbsp;Quidam autcm à pcragratione Solls iudicant,qu3nbsp;pai nliter exæquatus eft gradui ac minute, quod innbsp;initio obtinet.

PONTANVS.

oim dnituitcfui nunc è duodecim confldt nienftbui,non edm qudm ho-die rdtionem habebat: propter parudm enim cognitionem rerti coeleßiimt diuerfuf erdt,dliuiq; dpud alios populos habebdtur. Et Romlt;c qaidem prinbsp;tnùm deccm ßiit m€nfiu,poßduodecimNumdPompilio dutore: dc ne tantnbsp;^uidem ipjeßbi conftabdt,donec iulius Clt;e[dreum probe conftituit: undenbsp;1 ulianiis annus dicitur: cuius mc[es itd quids diftribuit,ut alias è pluribus,nbsp;alios pducioribus diebus flatueret,adiehd paß quadrienniu die und. duo:nbsp;Ciefaris dißrtbutio (tametßmenßsa Lunlt;ecur[uuocatusputdtur')ßoldrinbsp;rationiinagisconucnit,quit diebus tantiiuigintioâo,boris duabiis,demi-nutis circiter dccie O' oào,curf um Lund fuum conficidt-.fiquidem hoc ternnbsp;pore à gradu figni,ubi cum Sole coijt,digrcjjd,perq; aliaßgnd progredi-ens, ad eundem ilium gradum reuertitur. Atqi hie quids eft menßruusLUnbsp;tt£ curfus.qui (ut difium eß) ex uigenis oilonis q; diebus-,boris duabus ctnbsp;tninutis circiter dents odonisq^ eößituitur, quot diebus,horis dc minutisnbsp;coeli duodecim fignis perdgratis,ad locu unde moueri eceperat Luna,par^nbsp;tiliter redit.duocirca menfis lunar is ßolari minor eß menß,nec iuxta Clt;enbsp;[arts conßitutionem capiendus. Ptolemausigiturncin reuoluendis mcn-fibus erraremus, dierum nos ddmonuitgt;èquibus lunaris tnenps conßaret:nbsp;pquidem menßum profi^lionesfinito tempore Çquod diélum cß)incipiut,nbsp;neque trigeßmus aut trigeßmusprimus dies expeädndus eß, iuxta ciuilisnbsp;menßs conßitutione • Atç; h^ec quidem de reuolutiontbus menßum ß.ciennbsp;dis Ptolemiii opinio eß:quanquam alif nonnulli fMire aliter uiderenlur,nbsp;qui nona Lunte,fed à Solis curfumenfem reuolucndumputabant, Hamnbsp;quumdnnus ad Solern refiratur, menfes quoquead Solis curfumreßren-doi iudieabant : tuneq; infequentem menfem tneipiendum ejjè, quum Soinbsp;ad cum partiliter gradum de minulum infequentis ßgniperuenijjet-.a quonbsp;gradu minutcq- antccedcntisßgni prateriti menßs initio dißedere coepcnbsp;u

146 lOV”» PONTANI COMMENT,

mt, uti^uotpartibu^priorifßgnianteccdentif menfis mitioSolmoueri cceperat, i tot etüm partibus fignipofterioris infequentis menfs pfmcinbsp;pio motus fui feriem inchodret, Super hdc re quari multa poffent,er jör-tdjfeini/s^Ute ddLundm maxime pertinent, lunaris menfisprofüiones,nbsp;'m Hs duté ^U£ ad Solern,folaris menfis profiäiones ferudnd£ potius funt:nbsp;lt;juod nos in medio relimjuimus. Menfes dutem lundres prope trededm fonbsp;lari anno continentur : qtiod fupputatio ipfa docebit, fi dies trecentos dcnbsp;fexdgmtdquinqi in dies utgintiodo, horos duos cz minuta decern er odonbsp;ter decies partiare.

P T O L E M AE V S. LXXXVIII.

Quum partis fortunæprofcdionem in toto rcuo lutionis anno facere uolumus,a Sole in Lunanijac -tantundem ab afeendente capimus»

PONTANVS.

Q««)n de menfibiisreuoluendis fententiam fuam tuliffet, er èquotdie bus conftituti effent Ptolemlt;eus docuiffet, ne in inuenienda parte frtunlt;enbsp;titubdremus, er hoc quoque docere nos uoluit,quod huiufmodi eft, ut tn-uento grddu,quem Sol perdgrat,db eogradu profdi,omnes gradus infe-quenteis,diim ad Lunte gradum peruenerimus,numeremus: quibus probenbsp;numeratis,abafeendentis graduexorfi tandiufubfequentesgradusnumenbsp;rabimus,donecfwinmaillafiniatur:in quo autem gradu finita jùerit,is gr anbsp;dus partis firtuna locii nobis ofiendet. H^c régula fuperiori reguhe con-uenienterfubij citur: iUa enim menfium conuerfiones fiicere, hac 'm anno-rum reuolutionibus partemfortuna 'muenire nos docet. In toto autem, idnbsp;elluniuerforeuolutionis annoàdeo mihi dixiffeuidetur,nefingulis men^nbsp;fibus partem fortunic quareremus, quo d locwm tUum totius anni fignificitnbsp;tionem habere cenfeat : hoc in loco ut compluribus alijs 'm locis , qu^dantnbsp;de genitura funtadieila. Sed qui Grace feiunt,aperte intelligent Ptolema-tim de fold anni reuolutione mentionéficcre, id eft de parte firtuna in re-ttoluendisannis inuenienda. Inuento autem partis firtuna loco, dtligen^nbsp;ter 'mjficiendumeft,quibus irradiationibus er lt;1 luminaribus, er à planenbsp;tis illuftretur, qualis fit ftatus ac natura domini ftgni-.in quo firtuna locusnbsp;repertus eft, feu dominatoris, qui plures digniorcsq; in eo prarogatiuotnbsp;habet: nec non hoft}itdtoris,id eft domini figni, quod domindtor,ac dominus ftgni partis firtuna peragrat: fignorum quoq; ipforwmqualitas con-fideranda, uidendumq^ quit profiftio menftrua pcrucncrtt ad id ft gnu, innbsp;quo eft pars fir tuna coUocata, qualis fit coeli totius ftatus, Quandoquidenbsp;ieiwm ntdltanqs quod portendt làd,ebdtuïgt;fitunc call cofiguratio perni-

IN CENTVM iPTOL. SENT. LIB. IT. 147 tio{ior,dutß,uordbilior fùerit,pro ndturd configurdtionK ucl dccumuldbinbsp;tur,uel minuetur. Sed dd opinionë Ptolemiti deßrtunlt;e pdrte rededmus:nbsp;prefertint quuplericj; dftrologinoflu d Lutfd 'm Solent proßcifcendum drnbsp;* bitrentur, quod ipfe 'm libro dpotelef mdtum fic'mtprobdt: Pdrs quidentnbsp;M ßrtuuie die nofluq; ftntper d numero Solis in Lunum colligcndd eß,ipfe^nbsp;» numerus per totidem grddus db horofcopo in Çubfequëtid fignd producennbsp;»» dus,ut qudnt Sol rdtionëfigurdtioncmqi dd orientë finitorem hdbet, eun-f dem dd ßrtunlt;e pdrtem hdbedt Lund,ßtq- perinde dc lundris hûrofcoptts.nbsp;». Pdriautë ^eodem modofe hdbet,ut db dntiquis fcriptu eß,ß quis noëlurnbsp;«• nis in geniturisuolueritdLund in Solem per ßgndpr£cedcntidnumerd~nbsp;U re,qud rdtione idemßrtuna locus,eddemq; ßgurdtionis rdtio inucnietur»nbsp;Hlt;ec Ptolemæus. Sed quid uetcresiUi de pdrte ßrtunie colligendd fenfe-r'mt,dlienu non eßrefirre:dliter en'im qudm nunc fentiebdnt. Siquidem Pcnbsp;tofiris dc Necepfo, in quos omnis ßre dßrologi£ Idtus reßrebdtur,noilunbsp;ètLund 'm Sole numerdndum cenfuere,non tdmen per ßgnd progrediendonbsp;fubfequëtid,ut fit quit d Sole numerdmus,fed per ed qutcdntecedunt fignd,nbsp;contrdrio qud m fit quad Sole numerdmus modo: quod quit ficerimus, ni-miru idem utroq; modo partisßrtunte locus 'muenietur,dut d Sole in Lu-ndm per fignd fubfequentid,dut d Lund 'm Solern per antecedentid profici-[ccndo-Verbigrdtid. in diurndgeniturd dfcendit Arietis grddus primus,nbsp;Lund quidem in primo Cdttcri, Sole dutem m uigefimo gradu Pifcium col-locdtis,fi d Sole 'm Lundm numerdndo progreffitsßeris perfignd qu£ in-fiequuntur, inuenies Salem d Lundgrddibus centudbe/fie ; hocßflod primo grddu Arietis per 'mftquentid fignd proficifcere,donec fummd centrnnnbsp;grdduumdefmdt: defmetdutem'mdecimo Cdncri grddu, qui partis ßrnbsp;tun£ locus erit. Sit rurfus noflurna genitura,'m qua primus etiam A rietisnbsp;grddus dfcenddt, hdbedtque Solem m uigefimo grddu Tduri, Lunam 'mnbsp;primo Virg'mis conllitutdm,fitutted Lundin Solemproficifeerisperfignd qult;e antecedunt, d primo grddu Virginis per Leonem, Cancrunt,nbsp;Geminos,ac Taurimtrecedendojinueniesd Sole Lunamgradtbus centum abejfe, quern rurfus numerum inuenies, fi a Sole 'm Lunam perfigndnbsp;fubfequentid progredieris,tunc abafeendente pr'mcipio captoßrtund lonbsp;eus in decimogrddu Cancrieadem rdtionecomperietur. QBiCcdufd Pto-lemdum ddducit,utdienoëlu^ inLundm d Sole numerandum cenfedt. lunbsp;lius tarnen Maternus,or plcriq^ omnesnofiritemporis,noflurnis mgeninbsp;turcs d Luna m Solem per fignaqud fubfequuntur eundum iubent. Nosnbsp;tantam rem, atque inter tantos dutores,m medium relinquemus. i udicatnbsp;dutem Ptolem£us horofcopumipfumdiurnumac folarem, locumdutemnbsp;partis ßrtunlt;e noflurnum ac lunarem effe,t3- quam Sol ad horofcopum

u i

14« Ï'ÔT. PONTANI COMMENT.

rationem habet, elt;tndem hdbere ad pdrtemßrtitn^e Luttdit). Quum enit» Solde Lunduegetdrede uiuifieare dnimdntiduidedntur, cy horofeoputnbsp;quidettitciui ndti eorpia, tiitdlcm^ eius qudlitdtem jlgnißeat, Soli adferibitnbsp;ttir,iure pdrsßrtunte,euiiis loem edndem dd Lundni.lt;lUim dßendentis lonbsp;euf ddSolemproportioné hdbet, Luneddferibeitdd eli,utfit quoddtnmo-dolundris guiddt» harolcopuf ; crguemadmoduhorofeopufftdtu tjualinbsp;tdtem^; dnimdti corporis, cr eorum qute corporis [unl,ßgnificdt,ßc pdrsnbsp;firtunæ ueluti lntidris dlter horofcopics externas res,guæ fcilicct exteriutnbsp;accidunt,fignificet, undeßrtunapdrsdiild eß. c^uumigitur Solern uitd-lis potenti£, Lundm uegetdbilisßntecjje dixißßt, conuenicnter duo heenbsp;que precedunt enuncidtdßubiunxit : quorït altera ofkndit, 'm reuolutio-nibuf dnnorunt, quic tjuidem 'm hominam uita fignißcdtiones ualidißimatnbsp;hdbetit,menfesdd LundmreßrendoseJJe; altera partemßrtunte,^u£ IM~nbsp;lidtßimneetidm poteßdtis eß,à Sole capiendam effe,

P T O L E M AE V S. L X X X I X.

Quæ funt auijfeprimo àlocoî quae autem patruigt; afextouide*

P O N T A N V S.

I« conßituendis getiiturdrum figuris ciuartia pdtri locus, ßdtri terti-Ulf ddfcnfcitwr : atque ut tertius locus ßatris, ßc quartus patris ßatum ey qualitatemdemonßrat. Qiiocircaßquartusgeniturtelocuspatrem,ter-^nbsp;tius ßdtres'mdicat,pdteren'imunuseß, ßatres effe plures fo'penumeranbsp;contmgit, interdum etiam nullos, quid mirum cß ß locus feptimus auum,nbsp;fcxtus pdtruuw, pdtruosqi ßgntßcdre habet f Sienim quartus geniturtCnbsp;dlicuius locus 'm loco horoßopante conßituatur, tune locus qui eratgeni-tur£feptimus,'m locum quartu coneeßiße'muenietur. itac^ ß locus quartus 'm genituranoßra patrem noßrum 'mdicat, locus feptimus quießdbnbsp;CO quartus patris noftri pdtrcm,qui auus naßer eß, 'mdicabit.fimili modonbsp;fi tertius geniturce r.oßrx locus fratres noßros ßgnißcat,fextus quoq; pa-trum noßrorumßatres, quipatrui noßri funt,ßgnificabit. Vterq^ tgiturnbsp;locus fextus dc feptimus bene diligenterq} mßteilus, alter patrui,alter autnbsp;ßdtti qudlitdtemclideeldrdbit..Pldnet£enim loea illa mfidenies aut aß identes, ßgnorumqi qudlitates,ce illoru domini qui eir quales funtßgnificanbsp;bunt. c^uod licet fit non otnninoßciledecernere, prudens tarnen mathematicus diligenti cura adhibita hoc etiam aßfequetur^

P T O L E M AE 7 5\ X C»

Quum dominator afcenclens uideiic, res quæoc cultaeft fccuadum afeendenus natura ent, quodnbsp;fi non

IN CENTVM PTOL SENT. LIB. IL 149 fl non uidet illud,erit fecundum natura loci in quonbsp;ipfe eft dominator. Et horæ quidem dominus cosnbsp;lorem eius, Lunæ uerolocus tempus demonftratînbsp;eritœ res noua, fi fupra terram : fin fub terram, ucsnbsp;tus.Tortunæparsquantitatem eius, longâne, annbsp;breuis fit,demonftrat. Dominus fîniû, imi ac mesnbsp;dtj cœlijitem Lunæ, fubftantiam eius demonftrat.

PONTANVS.

Si quindo,Meruit, tibi in mentent uenerit,ut nliquid (Juod abfcondituin cecultum'ue )ît,lt;tut quod alid ratione lateât,[gt;erfcrutJri uelisgt;primô dominbsp;natorem in/^ice. ^rit autë qui pluribui de mdioribuf prterogatiuis pr^e-ditus eft. Hoc inßjeilo contempldre, an dominator it gradientfîgni afcen^nbsp;dentis in figura à te conftituta intueatur. Si enim primos lUos gradits honbsp;rofeopantes intuebitur, quale fit id quod occultum noffe qiiieris,afi:endennbsp;tis ipfius qualitas tibi fignificabit: afeendentis enimnaturam fequetur,nbsp;Quocirea figni iüius qualitas, natura, ac propriaeius uis diligenter co^nbsp;gnofeenda atq^ examinanda efl. A tc]^ ut rei iUius qualitatem magis ac manbsp;gis irntro/fiicias/igni dus domininaturam confiderabis, qua res pla~nbsp;nette lUiattribuatur uidebis. Nonfo/KW autë uidere oportet, fit ne fignîinbsp;iUud htvmidum an aridum,fed potefiates, uires, cietera:q; qualitates, tantnbsp;eius,tum loci diligëterattendendafunt,ut natura reiiniusclarior fiat. Sinnbsp;dominator ipfec^cendens non affiexerit, locum in quo dominator inueni-tur contemplaberis,cuius naturam,uires, qualitatemfii quum probe confinbsp;deraueris,dequalitatereiiüius,id eftqudlis fit,fententiam ftres:fiquidcntnbsp;resipfa loci figniq; iliiiisnaturam fequetur, Vt autres ipfa expreßior,(ynbsp;magis ac magis certa apparent, quu tot rerufimilitudincs atq; affinitatesnbsp;fint,Gr color quidemmagnum rciindiciumßciat, poftquam hac quadi-£lafunt,contemplatusfi{eris,reiquocji illius color inuefiigandus eft:,quemnbsp;hora dominus indicabit. Singula nanque hora ftngulis planetis diftri-buta funt.quadiflributio incipienda eft a planeta iSo qui nomen dat diet,nbsp;si enim eft dies Luna, hora primaLuna,fccunda Saturno,tertia Joui,acnbsp;deinceps adferibetur incircuitumadfinem ufquedieinoâîsque progre~nbsp;diendo. Oportet itaquete non ignorare, quis color cui planeta dedicatutnbsp;fit.Qjjinctid ubi hora dominus,id efi coloris indicator,alii planeta com-mixt us crit,ipfos quoq; colores ut mifccas oportet. Hora dominu dicimusnbsp;eum, qui Grace (Pit-as-Mji eft. Pofikacutquàmdiu res ilia latuerit, autnbsp;quanto póft tempore in lucem uentura fit,cognofcas, locum Luna indagdnbsp;its, QKÔdfiLun« fitus fubtcrrancusfiterit, rci illiiw uetufiatë ; fw fitptr-

15« ÎOV. PONTANI COMMENT,

terrdneui, hoc eft,ut Luitâ mjfuperiori hemißgt;eriofèrdtur, rem ipfam fe-centem efje telîificabitur. NonnuOttamen in hâ cognofcendis non Lun£ ßtumtfed dominAtoris attendendwm mdgis exißimdnt, ut domindtor ipfenbsp;quum occiduutßieritdc ue^ertinuftuetuftdtem prlt;e feßrdt: quum mdtutinbsp;nufiOrientdÜs ue (orientdkm enim hodic dicunt,^ui Gr«è eß avaroXf-kÔç) rem ipfdmnoudm derecentemeßefignificet. quod Ptolemlt;eusd L»-Wlt;e MtttM loco iudicdndum decernit, N4m Lundfub terrd conßitutd, quodnbsp;ipfd à nobis dbfit,ueterêrem effè indicdf.uetußd cnim[unt,qult;ed téporisnbsp;huius prtefeatia remotdfunt. Sed uetußäs illd mdior minor'ue iudicdri ponbsp;teritdcoUocdtioneLunie in hemißterio inßriori: qute quit mfecundo loconbsp;poßtdeß,propinquior nobis eßqudm quu in quinto dutfexto loco. Bodem modo nouitdStamp;utitddixerim, recentidiudicdbitur.inhemijßerionbsp;enim [uperiori conßitutd quu ipfd prüfens fit,rem pr£fentem,id eß recennbsp;tem,portendit: edq; recentiorportendetur.quumLund in loco undecimo,nbsp;qudm quit in oélduo coüocdtd inuenietur. tllt;ec eddem conßderdtio pdldmnbsp;nobis ßciet, fit'ne diutius res iUd in occulto dtque dbditoßtturd, dn citiusnbsp;tndnißßdndd,dtq; hi lacé uenturd. Vertimfi Ptolem^i uerbd probe cofidenbsp;rentur,locus Lunte tempus ipfum, id eß rei dntiquitdtem,nouitdtcm 'ue mdnbsp;gis qudm diuturnitdtem occultdtionis, dut breuitdtem Micdtionis fignifinbsp;cdbit. üdm quu dit,locus Luna tempus monßrdt, eritq; res noud,ßfupernbsp;terrdm : fin fub terrdm,uctus, uidetur decldrure tempus iÜud non dd diU“nbsp;turnitdtem, breuitdtem'ue occultdtionis ,feddd nouitdtem dut uetufiatemnbsp;rei referendum ef}e,utfinoudfit ueßis dutuetus.Lt quonidm rebus ipfisnbsp;turn longitude,turn breuitds dccidit,qudntitdte enim cotinentur, ut ex hdcnbsp;tnffieiiione resiüd certius cognofcdtur,pdrs ßrtunie confiderdbitur.cuiusnbsp;locus de fignum pro quulitdte fud, ndturdq; conftgurdtionis,fit'neres iUdnbsp;tongd,dn contrd breuis, dnßrtafje mediocris fidturlt;e,ffidtij dut menfurte,nbsp;tndnififlo decldrabit. Hoc dutc d pdrtefirtunte quæri debere, rdtione nonnbsp;cdret. enim dfeendens cr locus pdrtis ßrtunlt;e prlt;ecipu£ dutoritdnbsp;tis fint, ez in rebusconfiderdndis qudlitdtis qudntitdtisq^ priecipudrd^nbsp;tio hdbedtur,nbsp;nbsp;nbsp;qudlitds ipfddb af:endente fignifi cdtioncm dcctpidt, qult;e

fequitur qudntitds d loco pdrtis ßrtun£ iure fignificdtionem dccipiet. AC ne te fubflantid rei Idtedt: neq; enim res qu£ cor pored eß cdrerefubßdntidnbsp;gt; poteß,quK trid hac prtedicdmentd (ftc enim d philofophis uocdntur)fub-ßdntid,qualitds,qudntitdsq} resipfds mdnifißent,dc nihilcorporeüabfe^nbsp;ijsfitiut fubßantid,inqud,ipfd rei deprehendi poßit, fines rnffiicicndi funtnbsp;tum medq,tum etidm imi caU,t:!fipforum quoq^ finiu dcminus,qui d Gr£nbsp;cis w^ioKçarwç dicitur : ipfeenimfiniumdominus fiueunus,fiueduonbsp;ßerint (fierienim potcß,utfines medij cceli ftntdlteriuspldnetlt;e,qudmnbsp;imitoeli

IN CENTVM PTOL, SENT. LIB. II. gt;51 w«i ccelifines) rd tibi fibfiiiitUm Micabunt. His prteceptis,obferutltio-nibui^i tcneniis reifub^antia, qualitas, quantitasg; deprehendetur. Sednbsp;tiideamus (juamconuenienter, appofitcg; hcec dicant ur. A cardine tned^nbsp;Cf imi caliihoc eft à domino fintu, qui cardines ipfos cum dominatu quo^-diint tenet,fubftantia,à cardine afcendentis each qualitas, 4 loco partis fiiinbsp;tunlt;e quantitas qu£ritur.qu£ quumfint »« omni conpderatione primaria,nbsp;primaries figure locis attribuuntur quterenda. Domino enim finiu med'^nbsp;cœli propter cardinis prserogatiuammerito fubftantia, qua; prima eft,nbsp;adfiribitur.dominatoris loco qualitas,ft afeendens non aftexcrit:fin affienbsp;xerit,afcendenti- Loco partis firtun^, qui Lunte afeendens effeperhibe-tur,eftqi fecundus quidam horofcopus,quantitas,cuius eft tertia confideranbsp;tio,attribuitur.-A dhtec quoniam res hominum,qult;e hoc modo quart à manbsp;thematico poffitnt, principium aliquod habuere, e^- qua aliquandofidanbsp;funt,nccefje eft ut in temporefida fiierint,acfinupcrfieri contigit, funt nonbsp;ua, fin olim, uetera, hac inquifitio magna cum ratione Luna delegata eft:nbsp;turn quia Luna propter continuas defluxiones,nbsp;nbsp;nbsp;acceftus celerrimos,ad

ahum atque alium planetam, eoru qua fiunt excitatrix nbsp;nbsp;princeps caufa

eft: turn quia menfium domina eft,ex quibus anni coflituuntur, Ac tarnet fi So! dierum afq; annorum autor eft, tarnen nec quod annum latuit redè dinbsp;(itur paulo ante latuiffe, neediu abditnm fiiiffie quod diem tantum unum,nbsp;aut paculos forte dieslatuit. Quodrcit reioccultteautabditituetuftas no-uitasq;,^ an res ipfa qult;e latet uetus, an recens fit, à menfium enumcra-tione reäius qu£ritur. hcec^ inueftigatioLun^ loco iure dcdicatur.

PTOLEHAEVS. XCI.

Malum fîgnû eft, quum ægroti dominator conr-buftuseft,maximèfîfortunæpars affligitur.

PONTANVS.

pianette fub Solis radijs con ftituti malefehabent, quippequi maiorri poteftatefuperatiperinde ut proftratiatq^ attritiiacent. cos Sol exuftotnbsp;autoritatem,prierogatiuamq; propriamretinereno patitur. Ciuidenimnbsp;Solis radijs flagrantius ? aut eitis maieftate auguftius I Qjtecirca male fenbsp;res habet, ft quo tempore tegrotare quis coepit, fignificatoriegroti ipfitttnbsp;aut in radios Solis iam incidit, aut parit abeft dum incidat. multo autdetenbsp;rius feres habebit ,fi turn quoque parsfirtuna natalitiie,feu conuerfionitnbsp;anni illius,'infiliciter affeéla {iterit,à maleficis maleficaru ftcUarum confi-gtirationibusexagitata,aut in loco abieélo reperta: eft enim res htec Mi-fio,lt;egrotiiüuisutresàmorbofuperat(imiri, Gracè V7r«y7oç dicitar

ÎJl lov. PONTANI COMMENT.

pliinetd fub radijs Solis po/itns,id eftfubradiatiis:ijuod uerbmii (}uia uide-retur a)^erius,magis placuit reccntioribiu combufium uocare. Significa-for igitur, hoe cft: pluneta, qui in figura tegrotationis poUeutior inuentus ffljcombußus À Sole,ac fi 'm carccrem conieâuf effet, nu^um if grc aficr-repoffeauxiliumuidetur, utfi paterjàtniliâs, aut dux exerdtia 'm carce-rent conieüus, catenisq; uinâus fit : necj} enim autpaterfi^miliÀi iaborannbsp;tem jÀtniliam,aut dux militent ab hoße circumuentwm operafua tiieripo~nbsp;terit, quum fui iuris non eß. Locus quoq; partis firtitnie qua fit tanquamnbsp;locus opisfubftdij, atc^ externifiuoris,hocopprejfo uidetur ctiâ auxilijnbsp;atc^ fuppetiarum uia obßruila, quod fignum nifi pefiimu ejfe nequit. id-circo autem future mortis fignwm non dixit ,quod tempus uitiC à genitu-rapromiffum'mjfiiciendufit, quoduidendafintlocaperniciofa, quod connbsp;fidcrandus planeta emijjôr,quôd item obferuandum quàm lato jfatio planbsp;neta ipfe ab tequino£liali lineafiratur, cr qute fit figni ob'iquitas, v alianbsp;etiam nonnuUa prius quàm de mortepronuncietur,

P T O L E M AE V S. X C 11. Saturnus onentali’s non adeó nocet ægro, fîcutinbsp;nee Mars occiduuSt

P o N T A N V s.

s». mquit,Satumusi»figuralanguëtis dominatormuentusfiierit,re-eedatq; à punflo,in quo SoUcohieferat, non tarnen ut omnino à radijs fo-laribus fe explicauerit, non adeo nocens atque aduerfus erit, nec tantum lt;egro perieulum imminet, neq; morbus ipfe ufqueadeo perniciofus fùturusnbsp;eß. f/sartis uerô ßeUa mintts noxiafùtura eß, neq^ morbus tantopere granbsp;uîs periculofusq;,fitempore 'mcipientis morbialiquanto remotiorà Soîcnbsp;fiterit,ut nçndum Soli partiliter iungatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en 'm occiduus, Saturnus

orientalis minus nocet, cuius rei ratio hicc effe uidetur, quôdsaturni ßel-laquumfitfiigidfiima, Solisradqscalefiilt;ßa,poßquamab Soleipfofcfe explicauit, folarë illam tepefîëiionem cr quodammodo temperamentumnbsp;aliquandiu ret'mct: quo temperamento quum fiigida uis eius remiffiorß.nbsp;âa fit,ufqueadeo nocere non pot eß. Centra Martis natura quit fit firnen-tißima, Solis radijs per'mdeacreprejfa, uimq; potentiorem fentiens, nonnbsp;nihil remittitur antequam Soliiungitur, ex qiiaremifiione quód firuornbsp;eius temperationem quandam fe adeptum fentiat, efferuefcere minus po-tcrit, nec tam noxius erit. Cuius reifiicerefidem poteß, quod fi quando dinbsp;gitü prun£ aut carboni negligentius admouimus,ex qua admotione digi-tum torruerimus,fi eum digitu flammis igniépfiruentiori admouer'tmus,nbsp;iidmotumlt;^ diutius rcprimi, ac retorreri ab igné fiucrimus, toßura ipfitnbsp;fedatur.

IN CENTVM PTOL, SENT, LIB. IT. 155 ’ feJätur,äcminut minut^ fèntitur. QuMtetiamfilucernänidgno amp;per-fiagrdntiigniddmouerii,fuitmfidmmuliimconferuiirenonpoterit,qu(in-do,Htm(iuitArifloteles,mdgnt(fiUeignis exiguuddferapit. Jtdg; Mdrtnbsp;potentißimos Solis dduentdntis radios fentiens, de fuo cdlore plurimü a-tnittit. Sed Ptolemiei uerba diligenter animaduertendafunt: non enim dinbsp;eit eas ftellds quu ntdleficie fudpte ndturd fint, non nocituras, fed minus nanbsp;xias fore,(ju(gt;d,ut diäu eli,remiffioresßdnt. Ex quofit,utNidrsSolipro^nbsp;pmquiorßilui,non tarnen coniunäut, Sdturnus a coniun^lionerecedens,nbsp;non tarnen ut omnino à Sole ßt explicatuf, in morbis ipfis minus grauesnbsp;tnueniantur. Sunt qui alia ratione interpretëtur, exiflimentq; tum ob ccenbsp;leßium regionuntytum ob Martis Saturniq; conditionem,ßc accipiendwMnbsp;effe,ut qutim ccelum in quatuor partes diHrihutumßt,Z!r pars, quiC oriennbsp;talis dicitur, Saturno adfcriptafit, Saturnus ipfe minus aduerfusiegroßi-quot;nbsp;turusßt,ßorientdlis,boc eß in parte fua inuctusßerit: Mirs minus per^nbsp;niciofusyfi occiduus, id eß in parte occiduaßbi attributa incipiente morbonbsp;eoUocatus inuenietur. Qg« opinio caufa ßit,ut tametß in codicibus Grdeis de maleßcis tantum,id eß de Saturno Marte^ ßat mentio,additum tanbsp;men à Babylonijsßt, louis benignitatem accumulari, quü in parte feptennbsp;trionali: item veneris,quit in parte meridiali incipientis morbi temporenbsp;reperiri contigerit. Me non mediocriter reddit dubium, quöd plerunquenbsp;quos matutinos, feu ueffertinos planetas nos dicimus, Ptolem^us ccttk-XfOTiKouç amp; tOTtjiouç dicit : quos autem noßri, orientales O' occi^nbsp;duos, ipfe avaroAiKOUç Oquot; ?lt;.i93VKOvci, ßue tPuKTiKOu? uocat.ple-runq^ tarnen, ut dixi, non femper,quu nonnunqua promifcue apelioticuntnbsp;er anatolicum capiat. Ate^ hiec quidem obferuatio fuperiori reäefubijänbsp;tur,quum utra^ ad morbos pertineat.

PTOLEMAEVS. XCIII.

Exfiguris no ante iudicabis,quam coniundtonê feceris. Principia enim in unaquaeß coniundionenbsp;tranfmutant: quocirca ambas mifcetOjiiec errabis,

PONTANVS.

No« femel,uerùm etiam fepius Ptolemieus nos admonet lunaris ettm Sole coitus contemplandi : nec proßilö abfqifumma ratione : quum enimnbsp;Sol mediam mundi regionem teneat, eius in ipfo mundo autoritatis pote-ftatisq; eß, cuius in corpore animalium eß cor: atque ut corpori uniuerfonbsp;cor,ßc ccelo ac mundo Sol pneeß. Luna quoqiie quöd terris ßnitimd, nonnbsp;modo Solls, uerùmctiam caterorumplanetarum radiosdtc^ influxusabnbsp;Ö» acceptos terris reßindat, accurfus fuipernicitate fingulis menCibut

154 lOV, PONTANI COMMENT.

eifdent cSiungätur, iure etiä poteßM eitn feciido loco habetur,iure utriuf-que coiunäio cum primis obferuanda priecipitur.Monemur igitur quu de re négocia^ quopiamfufcipiendo confulimur, licet interrogationit figurant conflituerimus, licet planetaru configurationcs coHocationet^ probe inßtexerimut, licet etiantcottiunäioncnt Solfs ttc Lunie,quteprteceßitnbsp;^uteftioneni,confideriiuerimui, tie ante'quid ccelum promittere uideaturnbsp;iudicentu{,aut negocium de quo quieriturfufcipiettdum cenfeamut, quintnbsp;coniunâionemetiant LunieacSolis proximè fiaurani contemplati ^eri-tnui : quod principia fingulif coniunüionibui mutari foleant, id eß, quoinbsp;fignificatio itta.cceleßis, qute ab antécédente coniunâione portendebatur,nbsp;influxut^ coeleßesin elententis,rebuiq^ elementaribus, i coniunüione innbsp;soniundionem menßruant mutationem fufeipiat : hocautem eiufntodieß,nbsp;Qugritfeireex nobis Marcus, an commodumßturußt, fi ipfe cumßmi-lia rus migret, Nof conßituta confultationis huius figura,qua ab ip[a figura portendantur,primùntuidebmtts, deinde nedecipiamur,figurantnbsp;etiam lunar is cu Sole coitus,qui proximè anteeeßit, 'm/piciemus, amp; ipfaxnbsp;figuras fignificationesc^ confiremus, (^uia uero huiufmodi intcrrogatianbsp;paulo antefinem menfisfièla eß, er principia,ut diâu eß, fingulis Lunanbsp;fum Sole coniunèlionibus mutanturfigura etiam fùtura coiunâionis Lutta cum Sole conßituemus,quam cum praterita coniunäionis figura con-firemus, cr fiecundum qualitate coüationis iudicabmus,fignificationefi-gnificationibus comparando. Boceß igiturquodPtolemauspracipit, utnbsp;utranqj figuram mifceamus,figuram fcilicet coniunèlionis dus qua anteeeßit, O“ dus qua mox ittfequetur. Hoc autem propter principia,qua ftn-gulis Luna cum Sole coniunèlionibus iuxta naturam qualitatemq} coele-flis configurationis mutantur. Quibusfiguris,earumqi fignificationibutnbsp;inuicem compardtis,exaileq} pei^itatis,in firenda fententia errari no ponbsp;teriLSunt qui praceptum hoc ad principatusac régna refirant, nec Solisnbsp;Luitaq; ,fed alioru planet aril coniundiones intelligendas cenfeant: quiit-etiam ubi nos prindpia tranßuUmus, ipfi trans fir ant intcïligant^ impe-ria:Graceenim açx« utrun{pfignificat,principiume:^dominatum.ïu-xta quorum opinionem uerba Ptolemai uertenda fic erunt, ex figuris nonnbsp;antèiudicabis,quàmconiundionemficeris. imperiaentmintinaquaquenbsp;coniundione tnutantur,capiendo coniundionènon Solis Lunaqified catenbsp;rorum planetarum coitum,quod huiufmodiefi. imperia,regna,zyPonti-ficatus maximi non ante cœperunt,quàm À potenti aliqua O' maxime ua-I'idaplanetaru coniundionefignificarentiir.quibus inceptis acpermaneitnbsp;tibus,ncceffi eß, p6ß alia atq; alia, o quidem diuerfa planetar urn con-àtnè^nesfequa/}lttr,acprofiguraruconiundionii»iq;qualitatedominitnbsp;torcf

IN CENTVM PTOL. SENT. LFB. II.

?or« tnutentur,dcnuitcbi,nunciïlidaminatu fufdpidnt. c^udmobrem in rebn!p)-inci()dtuiim,reg»orum,dcPonti/ictittu mjximi priediccndd, nonnbsp;femper primi iUi domindtoret dttendendi funt,fed potius lt;]ui pro temporenbsp;fiterint, guum mutdrieoscontingat. Fierienimpoteß, utdomiidtm ejuinbsp;priticipio Sdturni dut touts ßit,trdnsßrdtur in Mdrtcm propter dutoritdnbsp;icm coniunäionis piß infecut£ ; ex lt;jud mutâtione Sdturninidut touij i«nbsp;Mdrttit domindtus,neceßeeß,reru regni,potificdtus(l^ mutdtiofcquatur,nbsp;prondturdrerüßgnificdtiontiMqiCiU£d Mdrteportenduntur, NeigitiäPnbsp;(ß de ijs iudicdturifumus) dutßionte noftrd, dut eonfulti ab rege pontiß-^nbsp;cé ue,incon[ultius aliquid pronunciemtts dut reßondeamus, figuras conftinbsp;tuemus turn coiun(lionis,qu£ regno pontificatuicj; initiu pcperit,tum connbsp;iunflionis, qult;epoßinfecutdcdufdmprlt;ebuitinitij cum ip[o dominatorenbsp;mutandi. Figurasq; ipfas probe conßitutds inuicem conßremus-.coUatasq;nbsp;jmifeebimus, dtq; dlterius fignifiedtionesewm dlterius ßgnificdtionibtls minbsp;feendo temperabmus. Qttibm temperdtis, rebus^; de quibus prtediâuïinbsp;fumus pro naturdfud penßtdtis,uix fieri poteß,ut in pronundado reßionnbsp;Jlendoq; Idbamur. Kdttc nos opinionem ut fanant etidm atque etiam pro^nbsp;bamus: ueremur tdmennenonfatishuic ptolcmieienuneiatoconueniat:nbsp;confueuit enim Ptolemteus, quoties a'vvocf'op, id eß coniundionent diät, Luna Solis eoniunäionem cdpcre : quunt autem planetar it alioruntnbsp;coniunüionemfignificare uult, quorum ea coniundio planetaru lit,nomi-itatimexprimit. Qjiocircaquum hoc ai loco fynodumtanttidicat, Solisnbsp;ac Lunafynodusintelligendauidetur,iuxtaconfuetudinemeius. Adhacnbsp;ubidicitjdmbas mifeeto, fideconiunäionibusplanctarum aliorum, quantnbsp;de Solis Luna^ coniundionibus inteüigeret,ambas non dixtjfiet. Nam exnbsp;quo regnum principatus'ue coepit, quunt alias atq; alias planetarum con-iunäionesfieri contingat, fingulisq; coniundionibus initia (ut ipfe dit)nbsp;Mutentur,no ambaSjid eß duos tantum diceret,fed quödßuße contigißeLnbsp;Sin duas tantum poßremas inteUigi ueüet,non dixißet,dmbasmifceto,fednbsp;dudspoßremas, VerbaipfaGracafunt a/xepörtjaa-x^psnTatideßant-bdSfiguras,fiue utrant^figurant. Igiturcum lt;rvvolt;f'op tantum dicdt,necnbsp;cuius ßtdddat, fltq; mosPtolemai, SolisLuna^ coniunüionem fignified-re,quoties lt;ruvolt;^'op tantum dicittadhac cum antbas,noomnes,nec duasnbsp;poßremasdicat, grpbtnetarumconiundiones pluresac diuerfaßnt,(icnbsp;ffgno principatu^ permanente, multas fieri contingat:contrà quum m-terrogationes ipfas neeeßario proxinta una Solis Lunaq^ coiunâio ante^nbsp;grediatur,altera item una proximè fequatur, haq^ tantummodo fint dua,nbsp;iure quit ambas dicit,duas has Solis Lunaq; coniundiones dicere uidetur:nbsp;quarum altera,ut didum efi,proximè antecefiit,altera proximo fequitur,,

X »

156 lOV. PONTANI COMMENT.

Ptoleiftiei uerba fic erunt inteUigendd. Exfigurii fcilicet ittlerrogi tionis dc nouilunij,guód nouilunium 'mterrogationem ipfdm proximè dn-teeeßit,non ante iudicium ßres, ^uim figurdm nouilitmj mox infequetttifnbsp;ficcris i propter prittcipid. quteinunoquogi nouilunio mutdntur : dt^ ubinbsp;coniundionis utrïufjue,cr dntegreffd o- fùturte.conflitutionemjèceriftnbsp;fimul utrdfttji mifcebtt confères, fignificdtiones^ inuice cotnpdrabts:nbsp;quibusmixtK compdrdtts^;, errdrenon poteris. Potent dUtcm (jui heetnbsp;Mderittfuum ^uoi^ iudicium utrd^; deopinionefirre^

PTOLEMAEVS. XCIIIL

Locus potentioris ex dom inatoribusea quae ia cogitatione fcifcitantis funt, indicat.

PONTANVS.

Qtti dd nos con/ulturus uenit, de re profiâô dli(iud,qudm dut deßind* mtßcere,dut deftindturus eß,ut confulat uenit, ßrfitdn etiâ tentdturiu uenbsp;iiit.Vtcunc]; fit,nonfincdnimi[uimotuuenitddconfulendum. Q«4lts du^nbsp;tem mot lit eius,tiuifj; confultoris mens ßt, zsquot; ^udm in rem mtenddt,do~nbsp;tnindtorM» princeps monßrdbit. Quttmcnim interior dnimi motus cdufetnbsp;fit cptie iUum dd interrogdndu ddducdt, cognito atc^ inßgt;eäo pîdnetd, c^uinbsp;motus eius excitdtor efl,mens uoluntMcf} confultoris ipfius dppdrebit. Prinbsp;md igitur motus iUùK caufd lt;t6 domindtorojn principe, ubi plures domi-ndtoreserunt,id eß qui tx omnibus mdxbnè poUens eß,qu^retur. Pollen-tißimus dutë erit, qui i/n cdrdine coHocatus plures, (y digniorespr£-rogdtiuds hdbebit,dc ßlicius iÜußrdbitur, et qudcunq; pdrte confideratutnbsp;mdioredutoritdte preeditus erit. Hocdutem inuento,loci quoq; cr figni,nbsp;in quo poßtus eß, qudlitds dnimdduertendd eß. ^Jdnque fi decimo 'm loconbsp;trit,mens,cogitdtio, propofitumq; eius de ÿs rebus erit, quee loco dec'imonbsp;adfcriptlt;efunt,putd degerendo mdgißrdtu,de dignitlt;tte,de mdgißerio,denbsp;regno, de^ dëlionibusddfclt;ecipfdpertinentibus. Qt^inetidmutpropoß-tum confultoris ,(^idm quod ipfe mtentus eß, mdgis mdgisqs mtro/ßi^nbsp;cidtur, ndturd domiitdtoris lüius, qui ceeteris prteeß, probe examindnddnbsp;eß,dc uidenda res qiiit poteßdti ßgnificdtioni^ eius dttributee funt. Neenbsp;ab reßerit,dß)icientium qudlitdtes confiderdre, ut uni mifeertß quid minbsp;feendum uidebitur, poßis. Oportet enim mdthemdticü folertë effe, cuiusnbsp;folertia mmtfcemüs temperditdisq; ßgnorumdcpldnetdruqudlitdtamp;us,nbsp;eorumqs fignißcdtionibus potißimu per/ßieitur. Hoc enuncidtu quum dinbsp;interrogdtiones plane pertinedt,ßtq; fuperiori fubteüu,uideri ßrtdße ponbsp;teritnonnihilopinioncmnoßrä fußentare, utqult;e fuperioritrddita funtnbsp;friccepto de Solis Lunte^,non de aliorit planetdrü coniundionibus tnteUi

S.^nd4

IN CEHTVH PTOL. SENT, LIE. IT. '1^7 gendäfint. CSfueuit enim Pto!cm£iK eiu[ie ntiteriie pr^ecepUcoiuitgere.

PTOLEMAEVS. XCV.

Quæ cum fingulis oriuntur decurijs, ea nati uo« luntatem ad artem quam tradat com prob ant.

P O N T A N V S.

Quäittit m/ithenidtici curd,O' (^udtnintentiim ßudium effe debedt,ßtt guldPtokmiti nonmodo pr^eecptäßed propèuerbdtiof docent: funtenitnnbsp;tiwn multiplices,tum mdximè difficiles eius confiderdtiones. Atgue ut dinbsp;rem,lt;jud dedgitur, i^uie quidem obflruffßimdeffiuenidmus, Vetußißimo-vwm muthemdticorivmfententi£conuenere,utinßingulis decern grddibuxnbsp;ßgnicuiufc^,lt;iuosdecegradus Grlt;eci Anavouç, egof^piusdecuridsuonbsp;C(tui,recentiores falls inepteßciesappeUdntiimdgines^ueeddmatc^ fimu-Idcrd cum ipfis quidem decurijs oridntur,ed Grttcè dicuntur Tva^avaTtÄnbsp;Aovtûc, d noßris hodie,ut dixi,uocdntur imdgiaes,ego libentim uocdrhnnbsp;fmuldcrd. H£c,in^udm, fimuldcrd in genituris, ndtdlitijsq; ßeUdru/m de-cretis cum prim'is funt confiderdnddjciuod dd intdgindriä uim imprimett-damplurimtlm confirant. QuamobréutinteUigerepoßimut^udsddresnbsp;ttdtus ille,cuius mores dcßtum ^uierimus,propenßorfttturu5 fit,non pdrtinbsp;profiierit perfcrutdri, quod cum afcendente ndti eius fimuldcru exortitmnbsp;fit :ßquidem in orientis cdrdine conßitutii de utrnfua in imdgindrid ittiutnbsp;imprimens,mdgis dc magis ndti phdntdfidm excitabitiqud excitdtd uoluttnbsp;tdtem etidm ingenerdbitydtq; a planetis fignisq; ingenerdtdm etiam dugenbsp;bit,uteds drtesfequdtur,dtq; in ijsuerfetur,iüis demum ipfis deleäetur»nbsp;qu£ d fimuldcro ipfo fignificatur, dd qu£ exercendd ab infitd ui fimuldcrinbsp;commouetur. Aufmffi affirmdre,fecretdsquafddm dppetitioncs, dnimo-rumq} propenfionesabhis potißimufimuldcris deßuere. Diciturdutentnbsp;cum primd Arietk decurid nigri hominis fimuldcru oriri ,ßdntis quidentnbsp;Cr lt;dbo induti,pr£cinéliqi,dtqi irdto fimilis, mdgno quidem corpore,rit-fis oculAdc ualidis uiribus.lnfecundd decurid mulieris fimuldcrum,cuiusnbsp;ueßis exterior quidem rubra,interior alba eß, cr ipfa pedem alterSpro-tendere uidctur,ac ß ornatum, ucßem,dcfilum inquirat. tn tertiafimuld-crum dlbi hominis, cxterùm ruß^dpillo,dc ueßitu rubente, ipfe inquietutnbsp;dti^ irdto fimilis,duredm^i drmiädm mdnu geßdns, ligneu baculum prlt;e-firat,eo mentis dcumine, acnouorumdrtificiorußudio, utuidedturbondnbsp;multd pr£flare ueUe,qu£ tarnen ut cupit implere nequeat. H£c de Arietenbsp;uttigim!!s,ut ex bis leHorintcUigere aperte poßit, qu£ßnt h£cßmulacr4nbsp;de quibus ptolem£iis pr£cipit,dtç^ Ut ex fimuldcri cuiufq; habitu quid nd-toportendaturconqcidL

15'8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rlt;5V. PONTÄHI COMMENT,

PTOLEHAE7S. XCVÎ,

Signifîcantia eclipfis décréta funt eius quæ pros plus cardmes ? Confidera etiâ naturâ ftellaru fimulnbsp;confiftentiu tum erraticarum, tum fixarS, ac etiamnbsp;fimulacra coorientia, Si fecundS hæc pronuncia,

PONTANVS.

LuHie Solifc^ obfcurâtio Grlt;cè ’tHXaltç, à mdlonbui noflris deli-quiunfCt' deßäut utdilferenter dicitur. Eius uiret rebut his infirioribus tt/pciendis potentißimie, ZT ut itit dixerim, principalißimie funt : quttndo-guident lumindrid ipfd corpori /ßtritui^ßd eft uitic domindntur,dc rddijsnbsp;agitdtionibiKq; fuis elementd ipfd, quteq; ex elcmentis conft:dnt,fic mode^nbsp;rentur,ut rufttci etiam id mteÜigdnt. lure igitur d mdthemdtieis quotiesnbsp;contigerit,diligentißime obferuÙda eft,ftue ed folaris, fiue lundris eclipfisnbsp;fiterit,dt^eomagiscjuôddoâi indo^liq; eclipfesipfds mirtvminmodumnbsp;formidant. Quid enim hôrribilius » lt;}Udm fitlgentißimd iRd corpora tene-tgt;risdtlt;p obfcuritateobduiîd,repenteoculis eripiJ Ipforumautemdefi^nbsp;âuiî fignificdtiones nidiores minorés ue tum pro ipforu magnitudine outnbsp;exiguitdte,tttm etiâ pro cæli locis,in qttibus fieri eos co tingit, effe confitenbsp;Uere. Cardindles enim pollentioresfunt,dc uehementius afficiunt, lt;]uippenbsp;^uum cdrdines fint prima mundiloca,m quibut planète coüocdti cum manbsp;ieftatepr^fideant * CiuocircaredlèPtolemæuf dixit, ecUpfit decretd ïiïdnbsp;quidem fignificdntid,id eft ddmodum potentia effe, ^UiCpropius cdrdinesnbsp;funt,uidelicet qiixfignificinturportendunturqi à defiUUyquifitingrddi-bits cæli angulo proximis, dut in loco card'inifinitimo edfigt;rc maioris effinbsp;cdcit. Verùm dd fignificationes ipfas exaüius cognofcédas duo in primisnbsp;lt; mathematico uidenddfunt,f}gt;dtium defiâus, id eft quantitds obfcurâtio^nbsp;ttis,zy cardinumpropincptitas. Qtiibusuifis reftdt etiâconfiderdrei^Utenbsp;fieUlt;e fiue fixie,fiue erratica; cum SoleLuna ue fimul fint, dum ipfa luminanbsp;rid deliquefcunt. Simulacra quocj-iquie diximus Griecè uocari Trajav«-Ti^ovra, quieuidelicetcumhorofcopo atq; afcendente dccuriaexur-gunt,uidenda. C^uibus uifis inftieilisg;,pro natura loci er ftettaruconiunnbsp;darum,proq;fimulacrifignificationeiudiciumprofiremus. Atq;(utdi-ftindius pronunciare poffimus, quiiui'in regionibus fignificationes iUtenbsp;(dfurlt;e fint,aut quibus minentur urbibus) mundi declinationes,qu4; Gr«e^nbsp;fi dicuntur K7ó/a.a.Tcc., confiderabimus,ncc non cdrdinrs,id eft ortu,occd~nbsp;fiim,tnedium er imum ; couerfiones etiam regnorum,^urbium,z^geninbsp;turdrum,ut inteUigamus quibus regibus,rcgnis,populis ,nationibus,ciui-‘nbsp;ütibusihontinibus deniq^, ea qu«eportenduntttrimmineant: quibus etiamnbsp;in rebM

IN Cëntvm ptöl. sént, lib; il w rebui damttä fint oiuenturlt;i,tn domefticif'ne ßculMibta, M in dignitdnbsp;tibiUidn in uxore,liberis,{)riedijtirebüi uealijs:andenilt;^ inuïtit,pro ni-tun loci ciuem ftgnum iüud obtinebat in genituris htiminum, in fitndatio-fiibiM urbitim, in creitionibui regum, w figura conuerfionii anni, quo ianbsp;figno dtfiäuifii.ilui cß. Tempiis autetn quo fignificationum effeäui tno-nifißifient,ex prieceptis quicfuperiore libro traditafunt,inteBigetur.Honbsp;tie nanq; ,et horarum minutte partes, annos,tKenfes,ac dies indicabunt. 1«nbsp;primis auté confiderarc nos oportet, an cardo eclipfi proxbnui, fit cardonbsp;diei nofl'is ue.qua deliquium fit, an figurtc conuerfionis anni, an creatio-nis régis, anfitndationis urbiu,angeniturie: crfi eß cardo diei noäisue,nbsp;quem locum figntim id tenebat ingenitura,infindationc,in régis creatio'-ne,ut iudiciu quod firendum eß, conflare fibi poßit : quum errare neceffenbsp;fitiubiheecfierintnegleiia. Quodreliquumeß,quodqi aliasdiximus,nosnbsp;indifferenter pro arbitrto, atq; ut locat ipfe magisfuadet, nomen «ttotCnbsp;conuertimusnunceffeâu)n,nuncfignificationem,nuncdecretum,nbsp;ut-hoc loco,nunc iudieium,nonnunquam operationë,aâionem,effica(iam,

PTOLEMAEVS. XCVII.

Res dequaeftfcifcftatio, breuiperficitur, quum nooiluutj feu pknilunij dominus cardinalis eft

P O N T A N V S»

Hoc pr^eceptam ad quaßiones, hoc eß interrogationes tantum pertii-nerc,autoris ipfius uerba declarant,cr ipfumperfequidem patet-Tanta autem uis autoritas^ cardinum eße perhibetur, uti negocium de quo connbsp;futimur, non folùm ficiundum ,fed breui etiam perficiundum decernat, ßnbsp;dominuf nouilunij, plenilunq ue in cardinefit inuentui. Licet autem do-tninus ipfe cardinalis fit, uidendum tarnen ne in depreßionefua langueat»nbsp;né ue à maleficis ßeUishoßiliter irradietur: haeenim negocium ipfuianbsp;nonparum impediunt. Qtiodautemad translationem ipfampertinet,nbsp;Grtecèubiànobis dominus dicitur, eß ku^ioi^; nequispro dominoac-cipiatdominatorem, qui Grace dicitur ïTrixjaTHTWj. Et dominatornbsp;quidem eß qui pluribus maioribusq^ prarogatiuis praditus eß, deminutnbsp;quifigno praeß.uerbigratia.Mars eß dominus Arietw, SolLfon«gt;Mer-curius Ceminortim, Vbi etiam Grace eß nosres tranßuli-fnus. l^amco-rem, er negocium Grace 7t^a.y/jLlt;x ßgnificat. Memi-niffeetiamdebemusfuperiorelibrodidiumejfe, ubidominatornouilunünbsp;cardinalis eßet, f ignificare qua toto eßent menfe ßtura. quod quidemnbsp;non mediocriter confirmât hoc quod nunc dc negociocot^ciendo dicitur«

't«0 lOV. POHTANI COMMENT.

fed ittic de dominatore tMu nouilunij mentionëjicit, htc de domino etii plenilunif. inenuncitttofexdgefîmofecundo, item [cx^gefimoqu^rto nabnbsp;him de pknilunij domimitore mentionem fàcit ,prlt;efe ßrens aliam in re^nbsp;bun de negoc^t alijs confiderntionem habendam effe, nouilunium qui-dem principaliui eft, pleniluniumfecundlt;e cuiufdam ciatoritdtis, qutati nonbsp;uilanium menfti cuiftuq; feriem inchoet,plenilunium non ab fe, fed ab nonbsp;uilunio prtneipium trahat. Dominum hitnc plenilunij nouilunij^ non punbsp;tamus intelligendum qui ftgno dominetur, in quo coniunâio oppofttió uenbsp;ßila eft, nam de more fuo dominum loci nouilunij aut plenilunij dixiffet»nbsp;fed potiuifigni dominum, quodconiunHionii oppofttiontsue temporenbsp;horofcopat. videndta eft igitur dominai plenilunij, ft plenilunium ante-ceftit interrogationem :fin nouiluniu preeceftit, dominai eioi infticietur.nbsp;jiuicenunciatoadieüaetiamnonnuUa funtinltbrisqurex Chaldteoconnbsp;uerft funt,qult;e etft uana nonfunt,à ptolemieo tarnen hac in parte non trd-duntur,ne^ Gracis in codicibui leguntur. ..

PT OLE MAE VS, XSVIII. Traiediones atque crinitæ fecundas partes in iunbsp;dieijs ferunt.

P O N T A N V S.

Qije»M dixiffet maximat ac ualentiftimat ecUpftu ftgnificationes ejje, t}oc in loco docere nos uoluit, quam zy cometarum, cf traiedionum hOr-here rationemdebeamoi.Eclipfes enim in cceloftunt, cometlt;e inhere. Etnbsp;cometce quidem quit JieUte non fint, ita tarnen ignefeunt at fteUie putentur:nbsp;eontrà Sol ac Luna quit ftntftell£,nbsp;nbsp;nbsp;quidem laminares, ftilgore repente

ablatoac fi deficiant, obfeurantur : qu£ obfeurationes eclipfes uocantur. Xam, inquit, de crinitis traiedionibui^ quu in acre cernuntur, rationemnbsp;habere nos oportet,qult;e habenda deijs eft, qute non proprijs, fed alienis ;nbsp;non primis,fcd fecundis poteftatibui nituntur,uiribuiq; utuntur minori-bui.'Etfccundaria quidem,fic enim uocaripar eft,ab ftellis excitata,acfurnbsp;fum duäa,räpta^,in corpuiq; obdenfata, in acre cernuntur,qu£ ftellariinbsp;ipfarum opera,ut ab iUis efteda merito dicuntur. A t ftellæ calo ftruntur,nbsp;funtqi efficientes caufe. Ita^primæacpotiftimæiUarum partes ad figninbsp;ficandum atc^ efficiendam funt. qua ob caufam prima maximaq- tribuennbsp;fiaijs autoritoi eft tfecundauero autoritas, or utitadixerim,mutuatiMnbsp;poteftoifecundarijs. Qh«autemfintqutedicunturfecundaria, Ptolemie-Uidocet,crinitasey'traieëlionesnominans,quafipfe æiâ-TfovTaç, o-konbsp;fiLUTciq fua,ideft Gr£caHngua,uocat. Et cornets quidem qui fint omnesnbsp;mteüigunt; traieiliones uerôfunt, quai tranfeutretes fteUas nouo nominenbsp;quidam

IN CENTVM PTOL. SENT^ LIB, II.

ijuiJàtn uccdnt,quale^ funt ignitlt;e trabes, er faces, amp; titiones, cr idcuta, ^uit i iacicndo,ficuti traiciliones à traydendo nomen trdxere, de guibutnbsp;d phyficiSieiiiu de meteoris agunt,muha dicuntur, zy nos eauerßbus comnbsp;plexifumus. tiocloco memorescffedebemusetia tertijdecimienunciati,nbsp;^uod eft,^uum cceleßis a/feâio ^uippiâ ßgnißcauerit, adiutricibus etiamnbsp;(orruptiuis ßellis,hocefl ßcundarifsutere. Namnecproptereafccunda-fijs utendum eß,ciuod primie jlgnificationcs earu fint,fed guöd caufæ pri~nbsp;tnitiu:e,qtittm non tarn fint in promptu,ßtq; mathematico coicdura opus,nbsp;nt in ipß) initio duHum eß,fecundaria ipfa ut eßrälus guidam ex caufis prinbsp;mitiuis manantes ,figna t]u£dam funt,qu£ caufas ipfas indicant. Eafignanbsp;fecutus mathematicus,de cauÇarum fignificationibus iudicium firre cert:-us poterit: quemadmodum medicus, qui Gr ipfe quoqttefigna fcquitur dcnbsp;Morbis. Sunt enim fecundaria ipÇa, indicia qult;edam cee'cßium caufarum,nbsp;ficuti figna qu^in morbis obferuantur,indicia caufarMn,undemorbi ipfinbsp;generdiitur. Igititr hoc ipfum,cr qutejcquuntur em(nciata,quum tranbsp;ieSliones, cy crinitcefecundee qutedamßell£fint, poß præcepta obferua-tionesqi deßeüis quicccelofirunturtraditas, conuenientißime obferuan-datraduntur.

P T O L E M AE V S. X C1 ST.

Traietfliones aé'ris ficcitatem indicant, quæ fi ad unam partem feruntur, ab angulo illo uentum in«nbsp;dicant : fin in diuerfas feruntur partes, aquarS im«nbsp;minutioncs,aeris turbauones/^ exercituum incurnbsp;Xiones indicant.

p o N T A N V s.

Confentsneiim erat,ut traieäionum crinitarumq; ßgnificdtiones,qudS fecundasejjeuult iniudicändotdißin^lius explicaret. (^uum autcm Ptolcnbsp;Mteus ipfe alias traieäiontun gt; alias crinitarumfignificationes efje cerne-iret,primo loco de traieilionibus, fecundo de crinitis pruecipit. Traieilio-nes igitur,quèdà,traijciendo dicantur, ipfo nomine declarant cuitis natu-r£ßnt,quodq; nunc in harn, nunc in illam, nunc in aliam atq; alia mundinbsp;regionem traijciantur : fiquidcm ab uno cce'i traäuuerfus alium impetunbsp;quodam ää£ firuntur. undeetiam à quibufdam difcurfusitocätur. Quo-ties itaq; ab uno cali traäu alium uerfus firuntur, uentum ab co à quo di-fcedunttraäuflaturumdcnunciant. uerbigratia: Ciuu/mab occiduocar^nbsp;dine orienté uerfus difcurrunt,fiituru indicant, ut ab occafu iicnlus paulinbsp;poß oriatur,quöd traéîus ille^unde traicéîio ipfa labitur,uaporumabundènbsp;* plcnusfit. qkoJ fentiens Plinius ait: Pieri uidcntur eSquot; difiurfuf ßclla-.

y

lóz 107, PONTANI COMMENT,

rum ttuuijuiim fernere, ut non ex ei parte truces uenti eXoriantur, ^uoi nos carminibus quocj; teftati fumus noftris:

Qwnetiam ijua feincandens noéle extuUt ignis, ïHe quidem claro fignans licjitidivm dè'w tradu,nbsp;inde ruetportis quamprimum uentus apert is.

vbiuerodiuerßsèmundiregionibuSipluribus^iftmulèpartibuf traie-{liones rapiuntur,uenti quoq; plures ac diuerß erupturi funt, ipfa^uen-torum uarietas aërem turbabit. indicatur etiam aquarum penuria, ac ra ritasplttuiarum. C^uum enimè uarijstraieëïionespartibt«firantur,ne^nbsp;ceffee/i ut partes lUaficcis aßtirationibus admodum abundent, èquibusnbsp;traieàiones ipf^e conflant,cuius etiam qualitatis uenti funt : fiquidem ari-dos balitus eos effe phyßci uolunt. quinetiam aëris turbationem fequi nc-ceffarium eß. multitudo enim exhalationu uarijs aëris traëlibus impulfa,nbsp;quwmor uenti, ztripfc ßbiinuicemexhalationesaduerfentur, turbos utnbsp;excitet oportet. Tanta h tec aridarum exhalationu copia, fine pluuiarumnbsp;raritate zy aquaru penuria effe nequit. pluuijsenim ceffantibus, acterranbsp;ipfa exbalando exuëla exiccataq;, adapertis terrte ßraminibus,quum aërnbsp;'mclufusexbalet, neceffe eß ßntcs quoq^ ipfosarefcere, quorum gencrationbsp;eß ab aëre in intmis terrie locis concreto, qui frigore addenfatus inaquanbsp;conuertitur, qua mananteßntesfcatent, acfluuij labuntur. Atq; hlt;ecqui-dem in aëre terrisq; à traieâionibus fignißcantur. Q«oduero ad homines, qui in terris uiuu.t,atqs ex acre ffiritu ducunt, attinet,fic fc hab et.T ranbsp;ieëliones hie, prtefertim ubi ßequentiores atq; maiores ßermt,hoßiu in-curfusobnunciant. Cuiusreiratio hiecuidetureffe, quôdexhalationu hanbsp;riim caufe fint fiellæcalidieficclt;eq; temperatur£, qua: no aërem folsim in.nbsp;ficiunt,ilium areßciendo,fed caleßdo atc^ exiccato humani corporis fan-guine,rubram bilem,qu£ choiera nunc dicitur,magis ac magis incendunt:nbsp;atius proprium eß,propter infitä efferueßentiam, ad impetus uiolentosnbsp;dc rapaccsßrri. Q«ofit, uthominesimpeßentecholera,fanguinis ßenonbsp;abrupto,ad rixos, dißordias,rapinos, denmad arma rapiantur. quarumnbsp;quidem rerum traieäiones funtfignificatrices. C£tertim cauß penes fielnbsp;los funt, quarum motibus agitationibusq; elementa in diuerfas qualiiatesnbsp;ita uertuntur,ut nunc b£,nunc ill£ qualitates exuperent,de quarit exupe-rantia h£c ipfa, qu£ quotidie uidemus,eßiciuntur. Ex bis traieëlionibutnbsp;e£ qu£ trabes dicuntur à multis, emicutffe reßruntur, quit Laccd£monifnbsp;flaffe fuperati Gr£ci£ imperium amifere: Pulfiffe etiä in ccelo fanguineanbsp;quadamßgt;ecies,quo temporePhilippus Gr£ci£ urbes afflixit. Generan-turautem trabes, zy-ßccs, zy iacula, qu£c[; alia funt eius generis,hacnbsp;rationc Qf nid, TcrraSolis radijs caleßda quam uaporfimulioruplena

TN CENTVM PTOL. SENT. LIB. II. 165 fiticos etnittit ßrätninihus apert ft dtqucà caloredildtatii.Quodnoßriinbsp;etidm corporibiu dccidit, ut calore dtij; ifflufudorêplurimu mittdnt. Jpfdnbsp;terra exhdldtio duplex eft : alterd humidor, quippe qua udporoßor eft:nbsp;altera ficcior^quöd exuflo terra humore qui exhaldt /piritiM ßmidui eft.nbsp;igitur hdlitus bicdcdlorefurfum raptutjubiad altiorei a’érû partes per-Idtus eft,aßtduis exhalationibus auäus,tandem incenditur,incenfuiq; eminbsp;cat,et pro ipftui longitudinelatitudmeq; nunc in fräs ftgt;ecic, nunc trabis,nbsp;alias iaculi, alias etiam draconis ignefcit. Ex fdrffw dn'rfd aftiiratione zynbsp;uentigenerantur.Siquidem ucntuf(utAriftotelicadefinitioneutamur)eftnbsp;agitata quadam circa terra arida è folo a/^irationis multitudo, Q«ocirclt;tnbsp;quum arida ex ajpiratione zy traie{liones,Z!r uenti fiant,naturale eft, ut ènbsp;qua parte traieftioncs impeUuntur, ex eadem er uenti perflent. fit enitnnbsp;fignificatio, regionem iUam ficcis halitibus refrrtam effte.

PTOL1E.IÄAEVS. C.

Cometæ, quorö intercapedo eft undecim figno« rum à Sole, fi apparueiint in cardinibus, regln ali^nbsp;cuius rex, aut ex principibus regni aliquis moriet.nbsp;Sin in loco fuccedente,bene fe habebunt quæ diesnbsp;fauri eius funt, fuum tarnen gubernatorê mutabit»nbsp;Quod fi in loco declinate,morbi ac repenting mornbsp;tes erunt. At fi ab occafu mouentur ad ortû, externsnbsp;nus hoftis regiones incurfabit: fin non mouentur,nbsp;prouincialis hoftis erit.

PONTANVS.

Stella crinita,quam'comatd non minus reâè diceremus,quia no^u qub dem conft)ia folet, ea matutino tempore in orientas cceli parte primuap-parere,nifi undecim à Sole fignis remota, tiequit: ft tarnen à Sole in crini-tam perfignafubftequetid numerando progrediamur,quemadmodum fitnbsp;in quarendo loco partis firtuna tempore diurno, Hac enim rationeun~nbsp;decimfignis à Soleenumcratis »ftcomatafteUainhorofiopofiierit.inue-tiieturSol trigintafub terra gradibus, aut circiter,ab horofcopo diftaretnbsp;quoniam fi propinquior effet, cerni cometes non poffet: quippe qui (blarinbsp;fflendoreiffftatus, dc tanti luminis maieftate uiâusomninodelitefceret.nbsp;E-ademcomata ftcUa in parte occiduicardinisueffertino tempore appa-rere nequit,praterqua undecim à Sole [ignis remotaffi tame à Sole in cri^nbsp;nttà, quemtUmodufit, in quarendo loco partis firtuna nodurno tëpore,nbsp;pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua antecedunt numerando pergemus,propter eandé qua diâa

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

i64- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107. PONTANI COMMENT.

ejî cdufdnt. So/ etenim triginttt grudibm 4 cr'mitd remotut, dc fub terrdt ab occdfu pr^cipitdtut,occulere nobis ittdm necjudqudm potcfl.uerbi grd~nbsp;tid : Si cometes cjl in ortu dt^; m ultimo A.rietis gradu, cerni mdne pote-rit. Sole printtimgrddtvm Geminoru in hemißjerio inßriori tenente, ^uunbsp;integris trigmtdgrddibws i Soleabfit. Potcrit O' uejjieri in occdfu cerni,nbsp;tibi in primo Libriegrddußierit: fi tarnen Sol in ultimogrddu Leonis connbsp;ßitutus trigintd grndibusfiieritfub hemi/}gt;crio no/iro pr^cipitdtus. Erfde« etirf« rdtione ue/pertino tempore crinita fteüd in principio ofldui lonbsp;ci, quifuccedit occdfui, mdendetm fefe nobis ojfieret ,fi trigintd gradibus Ànbsp;Sole diflet, hoe eft, fi eius intercapedo ßt undecim dSole ßgnorum, nume-rando rf Sole in cometen, perfignd dntecedentid , dc Sole pritu Çub terrMnbsp;deldtoUeceffè eß igitur cometes ipfe in oilduo cceli loco conßgt;e{lus,pri-mdsqs Cdncri partes infidens,ciu(gt; uideri poßit,uti Sol ultimds Tduri pdrnbsp;tes peragrdnstfub terrisßrdtur. Item in loco déclinante, hoc eß in duodenbsp;cimo, matutino tempore cometes poßtus oculis fe noßris fubtrahet, nißtnbsp;trigintd falte gradibus fit ab Sole remotus,hoc eß,ut undecim ab eofignisnbsp;Sol recejferit, ab ipfo Sole in cometen per fignafubfeijuentiafióla dinumenbsp;ratione.. Aliter enim in ipfo Sol oriente, autpropinquiore inparte/flen-dens,utfu noßro hebetato, cometen occulet, qui ut matutino tempore ati^nbsp;in duodecimo loco amp; ultimo gradu Pifeium conßitutus appareat, nece/fenbsp;eß [altem ut Sol in principio Tauri conßituatur, dum tarnen horofcopuntnbsp;nan attingat. H« eß ratio, cur dixerit undecimfignorum À Sole, atc^ innbsp;loco fuccedente ac déclinante, non autemfuccedentibus ac declinantibus.nbsp;Quoniam locus fuccedens in parte cœli fiiperiore prater oilauum aliusnbsp;nullus eß. Ne^we locus déclinons nifi tantum duodccimus intelligi pot eß.nbsp;In locoenimnono, qui à cardine medij cceli decidit, con/ficicometes ne~nbsp;quit. Sole undecimfignis, ut ante diilum eß, ab eo remote,hoc eß locumnbsp;cceli undecimum tenente, fiquidem neceffe eß meridianum pene tunc ternnbsp;pus effe. Cardines plurali numero protulit, quod in oaafu et in ortu hocnbsp;contingeret,qui duofunt cardines. Hac itafunt accipienda, ut de matutino acue/fertino cometaortu di{laintelligantur,utq; in locis his cometesnbsp;mane aut uefferi oriri nifiundecim, ut diâum eß,fignis inter Solem comenbsp;ten^ interiedis, non poßit, Sed iam loquendi obfeuritate difeuffd, ad iu^nbsp;dicia fignificationesqi ueniamus, Stella igitur crinita fi ortum matutinumnbsp;ueffertinum'ucincardinibusßciet,matutinum ingradibusorientis cceli,nbsp;ue/fertinum in gradibus occidentis, mortem ob cardinum dignitatem regts regni eii(s,quod figno in quo apparetfubiedum eß,indicat:fin minus,nbsp;magni certè alicuius principis ,exijs principibus qui in regno iUo domi-latus habettt- Q«‘e mors citius accidet,ubi crinita matutinilorttwn ßdd,.

[eriuf

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IT. tóf feriiw ^uum uel}gt;ertintim. SiguiJem mälutiw exortm ocym dgunt,uel}gt;ernbsp;t'mi tdrdiuf. Eddtm cfmita quttm exortum ueßgt;ertmu 'm fuccedente, hoenbsp;tftodduo loco ftcerit, mortem 'mdicät reÿj adm'miftratoriSt eius uideli-tet qui thefdurK, oriidmentii, regû^ [upetteHiU priepofitut cft-.çycu^nbsp;iut cure eji tUdguberndre. Ciÿum enm cdrdo regem denunciet,qui cdrdinbsp;Hem ipfum [equitur locus,quod ii locui ceitlimidenu»ciet,et cr'mitd quolt;^nbsp;tius qui regij cenfus, hoc eft thefduri,orndtiis,fui)eüeâilis^ curum gerit,nbsp;mortem denuncidbit, Mdtut'mus ermite ortus 'm declindttte, hoc eft duo-‘nbsp;declmo loco,morboi mortesqftgnobilium hom'mum decernit. Locus enitnnbsp;duodec'musquumdbcdrd'medecl'met, nechorofcopumuidedt,fit^ hdenbsp;rdtione ignobilis, ignobiliivm hom'mum morbos, dtq^ ex morbis mortes,nbsp;Cy quidem repent'mds,qudndoquidemeius repent'musexortuseft,ftgnifinbsp;cdt. QtiMnigiturcr'mitd 'mcdrd'mibusorientisdutoccidentiscoeliappdnbsp;rens,régis mortem, 'm oélduo regiorum thefdurorum omdmentorum^nbsp;preftéli, in duodecimo ignobilium hom'mum mortes denunciet,drgtimennbsp;tdriexhis poffumus,cr'mitds fteUds ortusmdtutmosueft)ertinosq;,quosnbsp;dix'mus,ftcientes, mortes femperportendere,dcnihilommusbeUd, beUonbsp;rum^ cafiis ftgnificdre. Sed beUd ipfd db externo mouebittur hofte, ft crinbsp;nitd itd 'm cœlo mouebitur, ut dppdredt 'm ortum db occdfu ftrri: qui motus mdniftfttor erit in ortu uej^ert'mo : ftquidé hoc pd^lo crinitd incedetunbsp;4 Sole mdgis rccedit,qudm quit eft t« ortu mdtut'mo,quöd tune Solern uevnbsp;fusßrdtur.Ex quo fit utbreui deliteftdtrddijsSolis Mnbrdtd,utinterdi6nbsp;diebusfeptemconftjicidtur, nondmplius, Sin crinitd ipfdfteterit, aeperinnbsp;de utfixd mdnferit, bellum non db peregr'mo er long'mquo, fed finit'mtonbsp;db hofte 'mfiretur, lAotus enim iUe erinite ftelle d loco 'm locm», motti/tnnbsp;quoefi hoftitemdb und in dlterdm regionem 'mdicdt. Licet dutem non mo-uedtur, bellumnihilom'musportendit,ipfd^ ftdbilitdSdtq; bnmotioho-flem nondliundemoturum,fedineddemregione finitimis^locisrebutnbsp;nouis ftudentem bellum excitdturwmfignificdt, ut nonnunqudm domefti-eus hoftis fiuurus fit, ut quum ciuile mouetur bellum : nonnunqudm finit»nbsp;mus,ut quum finitimus populus 'm finitimumpopulum drmdtus infilitùn-terdum ex ndtione eddem,ut quum due ndtionis eiufdem gentes fimul connbsp;currunt, Qi^ibus èrebus hoc quoq; drgumentdrilicet, ueffiertinos wrftwtinbsp;nosq; hdrum ftelldrumortusnon foliimmortes, fedbeüdquo^ fempernbsp;portendere. Vnde non fernere db doäo illo poëtd diäum eft,nunqudm coenbsp;lojfieóidtum impune cometen.virgilius quoq^ lulq C efdr is mortem,qutCnbsp;ciuile bellum peperit,cometen dit dnteeeßifte;

Non alids cœlo ceciderunt plurdfereno lutgurd, neediri totiesdrfere cometit,

9 f

?

146 lOr. PONTANI COMMENT.

Quid([ubd uulgusgentesîji inenndemhanc fententiam conueniunt? f^e de his hitâenus. Ciuonuautem diximus, critiitufydus nifino£lucon/jgt;icinbsp;non poffe, uidedmus quid Plinius ex imperdtoris Augußi ucrbis re^dt,nbsp;üisipßs rneorif ludorumdiebusfydus crinitumfeptemdiesinregionecoenbsp;” li,qu£fubfeptentrionibuseß,con/ßeiilum. id oriebdtur circa undecimdtnnbsp;hora diei; cldrumq; cy omnibus terriscon/ßicuußiit. Ciuomodo igiturnbsp;niß noilu conjßici comdtd ßelld nequit, qute circa undecimam diei horatitnbsp;con/ßeiid efl^ Anhoc ßc accipicndum eß, ut dies non pro folari, fed pronbsp;toto lucis dc tencbrarum fßdtio, quod eß horaru uigintiqudtuor, accipid-tur^atq; undecimi tüa hora non diurni,fed noäurni teporisßerit.nan!^nbsp;corontenbsp;nbsp;nbsp;circuit, qui circa Solw orbem cemuntur, quod niß diumo tei»

pore nonßt,in nu/mero crinitdrum,de quibus diximus, no habentur, nei^ de his autor hic noßer fentit. lÜud omittendum non eß, cardinesnbsp;nbsp;nbsp;locu

fuccedentédcclinantemq^ accipiendoshîcnon effeautgeniturie, aut crea-tioniSifed figura ortuscrinita ipßus, hoc eß iuxta poßtionem dc cceli fi-tum tempore quo con/ßici capta eß, iuxta quam figuram iudicare debea tnus. Ne quid dutem omifßim d nobis uidedtur,quod ab Ptolemao ipfo denbsp;crinitis ßeÜis fecundo dpotelefmatumlibro trdditu/meßiiÜudßdtimfubijnbsp;ciemus,quod eß huiufmodi. obferuandaaute crinitlt;eßellie,ßue ittaeccli-pßum tempore,ßue quandocunq; conßfeäa [unt, generaliter etiä, utquanbsp;dicunturtrabes,litui'ue.aut dolia,qua^ huiusgcneristquippequarunanbsp;tura fint,ea ßtcere qua Martis acMercurij propriafunt, beHa ey aßus,nbsp;qua'c^ ex quibus hacfignißcdntur,eorum ciendorum uim hdbent. Eartimtnbsp;fignificationes cdpiunturdpdrtibusfignifiri,in quibus conjßiciuntur, e?nbsp;àfiguris coma innuentibus loca,quibus mala imminét. Species,euentus etnbsp;genus rei eius, in qua detrimentu accidet, à fignis in quibus funt, à moranbsp;temporis maloru produäio, cy ab habitu ad Solern initium eoru. Ptenintnbsp;crinita in oriente plerunq; dpparentes,celeritdtem deßgnant, ueßiertinanbsp;tarditatë. Meautem qua remotißima funt à noßra memoria, femper refinbsp;rdntur,priufquäTdmyri5,fiueilleTdmorldnusuocdtus eß, Scytharuacnbsp;Parthorum rex, cum innumercß)ili manu Aßam inuaderet, longinquis ènbsp;terris mouens,in orientis cali car dine ingens cometes conßteiius eß,quinbsp;ortum uerfus firretur, hunc baud multô poß ingens Afiapenè totius cianbsp;des ßcutaefl. Nobis ddoleßentibusinßgnisetiamcometes ad orienté innbsp;Cancri laonis^ regionibus multis diebus ßilßt,tattta longitudinis, utamnbsp;plius quam duo cali figna coma fua trailu occuparet. Euw fecuta eß Alnbsp;phonfi régis mors, qua Aemiliam, Sabinam, Campania, uniuerfumq; renbsp;gnum Neapolitanu zy longo, zy graui beUo implicauit. Secuta eß zy penbsp;ßdentiaaliquaato diutumior. Annis bis fuperioribuscometesalius te-nuiprimo

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB, II. 1^7 flut primo cdpite, comd^ admoduw hreui con/fieilta cft : mox mir^ mu-gnitudmî! ßüiu ,dbortu defleflere in feptentrioncm corpit, nunc citatonbsp;motu, nunc remilfo, quodîA.drtSdturntuq; uterqucrepedabat, auernbsp;fu^ ipfe prtegrediente comaßrebatur, donee ad ipfas Arélos peruenit. unnbsp;de quttm primum Saturnuidc Mdn reüo curfu pergere cœperunt, in oc-tafuntiter flexit tant a celeri täte, ut die uno ad trigmtagradmemenfusnbsp;fittatqueubiad ArietemacTaurumperuenit,uideridefijt. nicer dietnbsp;plurimosfùlfit-.erciut mitiobreuioruifus eft,adccgt; creuit,ut guin^uaginnbsp;ta gradus, atc^ue etiam ampliuf occuparet. Non multô pà/l vjfonut Caf-fanus, Parthiie at^ue A rmenilt;e rex, ad Euphratem projèüuf co conftlionbsp;utAßam muaderet, coüatit fignis cum Mabometo Turcarum rege ita dinbsp;micauit, ut qui ingentem er turret er acciperet cladem. Duo enim po-tentißimi exercitut, duo maximi duces, in paucis diebus bis conflixere.nbsp;EodemtemporeAlpbonßKPortugaÜi£rex, fatis magnaclajjein Aßi~nbsp;cam traijciens,duas nobilißimat urbes, Tingin ef ArgiUam ui cepittnbsp;oramlt;li T'mgitctnamarmif Çubaüam imperiofuoadiecit. Senfimuf i)f~nbsp;dem temporibiis uniuerfam Hißjaniam quajfari beUo, er Erricum regemnbsp;diemobijife: CarolumquoqueBurgundionumducemaduerfusfinitimosnbsp;quofdam populos regulosqi eo mpetu mouijßearma, ut multorum etiamnbsp;annorum beüum excitauerit: quod nuper eius morte uixfinitum efl. Ansnbsp;no milleftmo ducenteßmo, ßxageßmoquarto à natali Chrifli die, menfenbsp;Augußo, crinita fleRa in orientis cceli parte uifa eß, qu£ ab or tu ipß) adnbsp;medium cœlumcrmesdiffunderet,ßilßtqi circiter menßbus tribus,necnbsp;antedeßjtuideri,quàmVrbanusPontifix Niaximusdiemobijt,Ciuide-tiam fecutum eß ? Mouit è GaUijs cum exercitu Carolus ,ßuperatoq; üAannbsp;fredoregnum iieapolitanum occupauit. Biennio poß Pani in ni/pa-niam traijciunt, magnas q; clades inßrunt, tandemc^ßgati ac c£fi. in Henbsp;truria quoque magni tumultus excitati, acpraliaßßafunt. Anno tertionbsp;ab comete Banducar Babyloniorum atque Aßyriorum rex Armeniamnbsp;ingentibus copijs inudfit,Antiochiamexpugnauitißragem^ ingentemnbsp;Chrißianorum £didit. Anna poß Corradinusuidus captusq; à Carolanbsp;rege, de quodidum eß,ac fecuripereuffus. Anno fexto ab cometeLudonbsp;uicus Gaüorumrex inAfi-icamtraiecit,Cartbaginem uiccpit,nec ipfenbsp;multô poß mortuus eß, magna parte exercitus peßilentia abfumpta.nbsp;Cuius morte cognita, Carolus, de quo dixi, quuminAfi-icam traiccijfet,nbsp;Foenorum regem ad tributaquotannis pendendacompulit. Anno poßnbsp;Scyth£,quos Tartarosbodiedicimus, Armenijopemßrentes, Ajßy-rijs, hoc eß, Sarracenis ßgatis uiüisc^, Afiam Uberauerunt,quam Chrinbsp;fiianorum conceffu diutius tenuerutgt; Atq^ ut qua etiam uia crinit£ßell£

S 4

Its ÏOV. PONTANI COMMENT,

fiifnt päteitt, ip fit rerum ttaturu eotttemplunda efl. Terra ut grauißimd * fie etiam infimanbsp;nbsp;nbsp;media efi eorum corporum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod fint rerum prin

apia, elementa diâafunt, in quamut mediam cr infimam cunäa firan-tur. N(tm cy coelefiium corporum radij in earn reäißimo tapfu defeen^ duntjCr quicquid fubftinere diutiut aër nequit ,fuopte impulfu decidensnbsp;terr£ fefeinfinuat- JpfauaporÛGrhalitus nutricula,Solisrudijscaleß~nbsp;Aa, quos accepit humores, quos etiam aut fibi infitos celat, aut extrinfe-eus acceptas uapores utero fuo fiiuet, a^idua uicifiitudine remittit, quosnbsp;rurfum acre ipfo remiffbs, atque ab Sole jleUiscji difiufibs,mox^ di[-folutosaccipit,ultra citróqucnunc iUosexorbens, nunc contrà euomens,nbsp;«dternis his uicibus aßidue ufa. Cuius alterne uicißitudinis quum Solge-nerationisautor potißima caufa fit, tamdiu ipfa remittendi accipien-di^ alternatio conftabit, quàm diu caelum ac ccelefiium fex fteUarum manbsp;derator ipfeac princeps Sol terra circumuehetur. Et quoniä quie è terranbsp;euolant,inaliquënecefle!fllocueuolent,neq; è denfißimis ate^ infimis lanbsp;cis,pr£terquâ ad ea qult;e minus rara crfuprapofita funt,euolare queunt,nbsp;qualis aëris naturanbsp;nbsp;nbsp;fitus eft,quinbsp;nbsp;nbsp;terranbsp;nbsp;nbsp;aquas ambitu fuo copleëîi

, tur, nimiruaer ipfe receptaculii eft omniu qune è terra aquis^ euaporât» halant,ajfiirât,furfumqi fublcuantur. nicere defingulis uaporibus halitinbsp;bus^,C!r quid de quo fiat uapore halitu^,at(^ unde imbres,niues,grandinbsp;ttesq;, amp; quomodogenerentur,loci huius non eft. ^tiUa quidé humidisènbsp;uaporibus furfumperlatis,paulatfmq; coaâis,mox folutisfiut: centra conbsp;tnatafydera è ficcis a/^irationibus ad fuper lores aërispartes raptis, Dutenbsp;nanq; funthiaëreipfo regiones amp;¦ tanquâ celltepromptuarilt;e, altera hunbsp;tnilior.fi^liniior altera,pro natura eoru qu£ ibi recipiutur. Et humiliornbsp;quidefrigidaria, quöd ibi conueniant qute mox coaäa,cocretd ue fi-igorenbsp;in pluuiaSfgrandines aut niues abeunt. Sublbnior altera calidaria did renbsp;dè poteft,m quä quæaridioris,calidioris'ue naturafunt perlata, et quodnbsp;maxime arida ftnt incenfa, diuerfaIfiecie in unu tarnen copada cemutur,nbsp;Sed minimefrequësp- maximè admirabilis Jfiecies cometarü eft. i^anq^nbsp;ubi aridie terreftresq^ ittlt;e ajßirationes, diuturniores atque maiores fite-rint,tunc in calidariam ceUam rapti, effiumantesiUi halitus, pauciores prinbsp;moac rariores, mox accedente multitudine denfioresfiidi, poft magis acnbsp;magis coadi ariditate,atq;ffiißitudine fua,^:?- quoda/nmodoinfitlt^entnbsp;ucrfi,coelcflium corpora radijs percußi,incenfiq; inftammantur, Qßod^;nbsp;uniuerfailla materia momento eodem in corpusiüud non cogitur,fed paunbsp;latim coalefcendofibi^ inuicem inhierendo, idcirco ex quo ccepit crefeit,nbsp;alimenta iticendiolubminiftrante halitu,poft exuperäte incendia,deficiennbsp;übui^alimentis euanefeit, Ante tarnen quàm euanefdt coglomeratio ißanbsp;coalefccndo

IN CENTVM PTOL. SENT. LIB. IT.

eoiilefcendo, inh^rendoq^inßriorei parte, quod afcenftitabinßriori-biK fit, qutedam quafi coma cernentibus uidetur. quum fit coalitte firnulq} inh£renti'S materiæ tradui longior : quod in apibits uidemui, quie ramonbsp;arborK fu/fienf£ dependentesq} uudru racemi^eciem reddunt, c^inmunbsp;lieribuf incedentibua quum ueftespoflerimtrahunt : quanquam proma-teriiC fuffumigatie compailione non unam femper, f^d aliam atque aliaittnbsp;federn prtcßrant, utabijs,qui de meteoris traitant, difiiniiiut traiiarinbsp;folet. biob is fatis nunc fit amp; cau[am,c^ uiamgt;qua comata ftethegcnbsp;nerantur,ollendiffe. Qutequamuis ab ortuoccaftm mo~nbsp;tu eo qui diurnus diciturrapiatur, tarnen nuncnbsp;aduerfue, nunc obliqult;e, nunc etiamfi--nuofie,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alias, celerius,

alias tardiut mouentur. Cuimreinbsp;caufa efi turn materilt;e copia mdnbsp;tor minor'ue, turn fteUarum radij uel trd^nbsp;hentes eat,uel impetlentes.pro quanbsp;litate ajfieilus, cr uirifinbsp;efficacia.

CaMMENTARIORVM I O, IOV» Pontani in centû Ptolemæi fententiasnbsp;FINI S».

XXXI

lOANNIS lovr-

AN I PONTANI DE REBVS cœleftibüs Libri x 1111»

Eiufdcm de Luna fragmentum.

Bapea^Anno m, d, x x X.

A N D R Ë A S C R A T AN DER LECTORI

Difpiciertti mihi, ledof amantiiîîme, quo padlo noa ftra opera etiam Mathematices ftudiofis comunicareanbsp;tur,rediflîmèfeob£ulitina i o, P o N t a N J, masnbsp;gno ingenio uiri, eruditiflima àsçoAoyU Quam fiquisnbsp;diligenter legerit, mox comperict ueriffîmè à Comiconbsp;didum; Quot capita, tot fentêtiæ:fuus cuicß mos» N ecßnbsp;mirabirur, cur cum ouü (ut dicitur; ouo fimi'lc fit, tantanbsp;réperiatur inter homines ÔC facie moribus diflenfio,nbsp;cum ijfdem elemêtis utrûq; debeatur. Nam in his de reanbsp;bus coeleftibus libris clarè demonftratur, cœli magnûnbsp;eflècum animantibus confortiS, amp; no minus admirabinbsp;lem fîmilitudinê» Sicutenim animal nafci nifiexutroc^nbsp;gignentiS natura negatu eft ( de putredine hie nihil aginbsp;mus ) ita ubi Solis amp; Lunae opera defideratur, productnbsp;nihil poteft. Quemadmodum enim mas agentis uires,nbsp;fœmina patientis munerecelebratur,Sol ita agentis uires, Luna patiêtis habere putabitur. Sunt in fccmina adnbsp;foetus nutrimentum certæ fuperfluitates paratæ,nec Sonbsp;li défunt quibus conceptæ res naturales alantur. Vterusnbsp;mundi cum terra dicatur, cur conceptum à Sole fpermanbsp;cuanefeere finatc’ Quod ia in animali cor eft. Sol id eiTenbsp;in uniuerfo mudo uidetur.Caloris naturalis fons,ut Ganbsp;lenus ait, cor ipfum eft in animalibus, cui minifteria exnbsp;præcordijs, amp; quæ alia iuxtà funt, parâtur, Illudcor Sonbsp;lem credas, fed cui præcordia no defîciât, Planetæ uerônbsp;reliqui Soli id pr£eftant,quod cordi in animali,quæcû(^nbsp;funt ei circumappofita. Horû afpedus omnia uariegât,nbsp;formas permutant, nec eofdem in omnibus hi mores renbsp;linquut : ut Medici mirari minime debeant, qui fiat, utnbsp;hominum temperamenta tarn multipliciter fint uaria.nbsp;Sedhic,Iedorhumaniirirae, guftumuoluicizfpecimennbsp;a X

exbtbercî quod fi uideromeâ opera ftudioßs quampTu rimi's non uulgan'ter probari,in promptu erit, erudinffînbsp;ma alla P o N T a N i monumenta producere: quo«nbsp;rum admiran'o, fan's fcio, tanta erit, ut fe mihi multumnbsp;debere doâiffîmus quifque baud dubiè fit confefiùrus*nbsp;Tutnterim noftros labores boni confule, atq: gratia itanbsp;profequerCjUt tuum nos profedum mtnïmefimulanternbsp;promouere curamus. Cætcruin de Mathematica difeinbsp;plina unum hoc addere uifum efi, nullum effeftudiorSnbsp;genus, cui hæc non plun'mum adiumcnti fit fuffedura»nbsp;De phdcfophia illud ram dubium cfle nô poteft, ut nulnbsp;lam omnino,fcrèdixerim,cius partem relinquas,nbsp;fi auferri tftam patiaristquâdo hæc perfetflanbsp;philofophia,ut Cicero ait, putarinbsp;debet, quae de maximisnbsp;quaeftionsbusnbsp;poteflnbsp;copiofèdifferere. VetS j'nhoc genbsp;ncre Latinus autor nemonbsp;eft,cui P O N T A N VSnbsp;nofter fit fecun

dus.Vak.

INDBX»

INDE X.

IN D E. X» ¦

lOANNIS lO lANI PONTAN I, AD Anbsp;DREAM MATTHAEVM Aà

Q.V 1 VI V VM, HADRIEN SIVM DVCEM, DEnbsp;REBVS COELESTIBVSnbsp;liber primvs»

PRO OEMIVM»

RISTOTELES rcruiv înda gdtor folertiff'imui, Andrea ^atthi£e,matnbsp;narc ccelitiM tradit generations noftra; prinbsp;mordia, indecj'; tanquam potiore à naturanbsp;proficifd. Coelellia enim ac fupcriora ilianbsp;fempiterna quidc eße cenfet, immortalisé;nbsp;coditionis forte prædita: At inßriora hæcnbsp;nafci, augefeere, nunquam prorfis confißenbsp;re,numeratiméi; inter ire, tdmetfi fuaqu£q;à /pecic conferuantur.nbsp;Qua ratione Oquot; ipft quoq; æternitatem ßnt adepta, coditionc autemnbsp;longeinfiriore. Quando iüaipfaagendi, utfuperiora:htecautem,utnbsp;infrriora,patiendi fint naturam confccuta. Et altera quidem inducennbsp;do; [orm£ prierogatiua authoritateq; ornentur : altera uero fiibminisnbsp;flrand^ tantum materi£feruiant,peculiariter minifterio huicappofinbsp;ta. Vt tantum propèquidem,ne cxaminatiiis loquamur, intcreße uhnbsp;deatur,fi comparatione, hac in parte uti liceat, quantum mares inter:nbsp;efi ac fat minas, in ipfo hominum genere, qitos natura tpfa f:xu quoq;nbsp;fuodifcreuerit : q!tippequ£perfiéli imperfiâiq; rationem diferimi-natim efiet habitura. Rurfiw eos itafimul in generatione ad procréaitnbsp;d'zHi conciliât, ut ex illorum conciliationenbsp;nbsp;nbsp;copulageneratio paßim

fub/iituatur. Qua in conciliatione ey coitumas eà apparet agnofei: turô; priefiantior,authoritatis^ magisper/^cil:£,quod ei ut mouentinbsp;1

10, I o V I A, PONTANI

rdtio Weft, cum Mione ßmulßrmd • Sccut duttm ufuuenit tnftxmlnd, cui ni^teriæuniut inditdf fl tantum fuppcditdtio. Siquidcin motiu ipftufnbsp;principium,omnis(y dutoritaf penes maretn exiflit, cui ut autor^quod dinbsp;{lumefl,rdtioiiicfldcßrmd,cuiusipfe mouedturgratia. Quam etiantnbsp;utranij; meßeßbro in tedificandis nauigijs,(^figulo i«fingendis amphonbsp;ris certum eft,motu ipfo hoc prteftante. Qjfod igitur ineftartifieij in eftftsnbsp;giandisftdtuis,inconfuendisueflibus,ingenerdnddprolemdribus,annonnbsp;inerit Grcoeloydquo,ut certum efl,generationis rerum ducanturprimornbsp;did f Siquidem caelum per feipfum mouetur, clt;eteraq; mouet omnia. Indenbsp;nantj; defluit fempiterna ifla quidem agendiac procreandi ßcultas, indenbsp;ealor ipfe animalibus infitus aefeminibusÀ quo rerum faecunditds, er eanbsp;quam prolificationem appeflare placet, proueniunt ; inde fufeitdtio/ßiri-tuum,omnisq; animaliscommotionisexiflitcaufddtqiorigo. Hicetenintnbsp;ipfte ealor alimenta tn uftum corporis ac uitlt;e fumpta itd concoquit, ut innbsp;fanguinem uertat,per quern decoiHum defecatumqi,ac per uenas meatusq;nbsp;digeflum,c:y tanquam ir^iUatum, generatio exiflit ac uita. E cuius etiatnnbsp;fanguinis modificatione ZT habitu,corporumflatus,dnimor.umq; applicttnbsp;tiones ez fludia,mores item ipfi hominum proficifeuntur. Perinde uidelhnbsp;tet utfanguis ipfe tenuis dut craffus flierit,liquidus aut turbidentus, fyncenbsp;rus aut corruptus, ftuidus feu lentus, rufus autforte albidus,ßruentiornbsp;aut remißior, proq; alijsdffeäionibus uariauerit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfa udria

tds c motus temperatione,atq; excrementorum qualitate manatjdeqi folis turn primis eueâione, fleUarumc^ errdticarum, per coeli partes ac figna,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Siquidem utidomicilium fanguinis efleor in corpore dnimalium, qutefan guine quidem coftant,fuus^ idemipfum exiflit uitaliumf^irituumfimes:nbsp;fie Solipfequidamquaflfômcsacfènseftcalorisjutuitiequidemipfiamp;attnbsp;tor GT conflitutor. A tquiflbrile nes Gr excuditur cy inflrmatur firrarionbsp;afàbro,promenfuratumcdloris,utc^ignitummudGrcandësfùerit,tum |nbsp;pro magnitudineac modo i£iuum,frbrilis^ uerfationis, hoc eft pro quannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

titdte motus,motorisq} temperamento. C«leftes igitur dgitationes (,fl de ccelo coeleftibus^ dilionibus inhunc loqui modu fits eft)procreando mhonbsp;m'me,mariu qui dé partesobeut,itifèriora uerè hicc corporafoeminaru. Acnbsp;wrftiwod« cor,quod primu efl in animali coflituendo, partes corporisnbsp;rcliquas procréât ac diflgt;onit,pro affeélione quidem fua, proq; infita ui acnbsp;poteftateific Solipfecœli cormundiq; totius,perinde atqjo/feélusfiteanbsp;rit, inflriora hlt;ec, feruitioq; aptd corpora mouet ac difflonit, qutt quidcntnbsp;ipfd materia tllifubminillrét,perindeq; ut mulier uirofubferuiàt. Ne d«tnbsp;ab hominis ipflusgeneratione receddmus,qua ratione,quaq; uia tûrilefcsnbsp;tneitiu menftruumfxminlt;e fanguinem fefeinfinudt, infitiuatHmq; atq; im»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

mixtum» ¦

DE REE VS COELI LIS« I* inîxtum,len(im euw afpatiaffèéluiti^ inßrmät: edclem rdinbsp;tione Solhorît (ut fieloqudr^excreincntii corpormninfinudtiKifuiscii trtnbsp;iUd iÜdpfiu rddiji,motu cdlore^i edfuodfjicitjdffêâd temperdt,temperdittnbsp;ßuet,dnimdm^ per lt;}udm quidem ipfdt» dttimdta htec uocdntur,^ qitor«nbsp;ipfdfubftdiftid eli,illK pro ndturd eXcrcmentorum, proq; obieildfibi nidinbsp;teridindit. Vt mihi quidem iure mdximo dixiffe uidedr, fi dixero terrdntnbsp;hdncaquis obfitdm, mundi totiia uterum ejje, ht qudm ueluti i« tnuliefitnbsp;uterwm excrementdgenerd,tiôni dccommoddtd conuenidttt ; lt;J«lt;e de Solwnbsp;cdloreßtd,pc)ft concipidnt, de figenitali d femine cdleßfld, Cf penè dixe»nbsp;rimfirmentdtd,fuos^ tdndei» eoneeptut, tempore etidm fiio proßrdnt.nbsp;Atq; ut minutube illlt;e, amp; quidé non pMcæ corporü ipforum uethe paßi'i»nbsp;dudbut à uenis,qu£ mdiores dicuntur, deriudntes, ad utertvm pertènduM,nbsp;fxtttiq;fuffteiuntdlimentd:Sied Sole Lundq;(ndm Oquot; Luftdtdnqudmfce»nbsp;tnettd mdteridm Gf ipfd humeâdndo compdrdt de fuffècit ) errdnttum md»nbsp;xime fteUdrum rddif digredientet, mixtime^ db utroq^ temper dti, dtque,

• ¦ ut itd dixerim,tmbuti,dlimentum qudfi quodddm de utriufque d/fjeâu eo»nbsp;puldtionéue mutudti,foetuiillud exhibent. E cmiîm ipfiui dffeâioneo-qudlitdte corpus quo^ dfficitur. NrfW Grcdpelhe Groues Gr bueuhe,nbsp;quem fdlem, herbdrum dnte pdßum delinxerint, eins faits C Kt 'Virgilitisnbsp;inquit)occultum poß in Idile fdporem refirunt; gt meUd delibdti 4!» dphnbsp;busroris gußumproflorum ndturd herbdrumq; reprtefentdnt. Ad htecnbsp;inipfocordeutin principe dtque dutore conßituendi corporis membfdnbsp;infunt etidm omnid,pdrtes^ inßrmdndie, qute in tnitio quidem nuUæ dpsnbsp;pdrentifenfmttimen Gf dißjonunturdißributim cunihe, gt in uniuer*nbsp;fum fuoGT loco conßituuntur Gr ordine, pedetentimq; coalefcendo pennbsp;ßciuntur. idem quoque contingit in Solis cdlefiiltone dc rddijs, quad innbsp;rerumfeminibus ,èquibus poß erumpantiiiuentid, dtqueeo quidem md»nbsp;gis, quod Sol ipfefeminum eß omnium ditor Gr dijfemindtor, dtque (utnbsp;Virgilius eidem dßurgens cdnit ) Terrdrum ßdmmis operd omnid lmnbsp;firdt. Qjiod quidem ipfimt non tdm mihi pertinere uidetur ad lucem pernbsp;orbem terrarum à Sole dtß-u[am,etß pulcherrimum hoc quidem cß,qudinnbsp;nd opera ip fa terrarum, id eß ad res è terra prouenientes, atque in lucentnbsp;éditas,quds irradidtione Sol fua inuifens excitât,ßuet,animat, dnimataé^nbsp;tuetur de conferudt, nee patitur aut pereuntes prorfis in ter ire, aut inter*nbsp;cidentes nufqudm quidem refurgere. Qtfinetidm terra ipfd,ut parens ani»

• ¦ gt;»antiuin,utq; illorumdltrix, cumeaex anima conßituanturGTcorposnbsp;re,corpord quidemßgt;onte fua,fuaq; ex dlimonia Ulis tribuit, ^tenim pleanbsp;Ud eß materiie atque excrementortim, qua ufui fint ttim fingendis, turn aunbsp;ilt;^ndis conferuandis^ corporibus, Q«ippe cum uterus ed fit mundi (ut

b i

IO* I o V I A» P O N T A K I

diiliim tß ) totiui, id ijuodfocininif cjuotj; ipfuu (juocunq- in gcnere pros priumeßgigncndis dtq; alendis fxtibui. Ccrpmenim fœtusipfius masnbsp;ternunt quidcm ntunuseß, Atuero mdris ofßciumM fuum eiusomnisnbsp;no munus eß, fœtui fenfum indere, 4 quo mdito cxißit ac notn'mdtur uni-Wdl.C^tiocircd cœliquoq; fuum dcpeculiareopus eß,animamutgetubtUnbsp;tldiungere,edmfcilicet qu^e fenfu fuo pr,editd mouedtur,fe^ etidin gerensnbsp;diirebuspeculidri ingenio Zirinßitudt ztr dccommodet. Qudmddremnbsp;feruitio dëris dcmintßerio uehementer utitur, quando neceffie eß dni»nbsp;mdl ipfum,quodfenfu diuerfis quoque utdtur modis,etidmßgt;irdre. Spiritnbsp;tus dutem ipfe cdlidus or hitmens eß, Vt igiturndiurd htec inferior cœle-ßi db iTld tdntopere degenerdns, cuius ipßus proprium eß gener dre,nbsp;corrumpere ,mdgißerio utitur dcprincipdtu cordis uniusdd dnimalentnbsp;procredtionem: Sicndturd tUdfuperior,inßrioribus hisßuendis Soleutinbsp;turtin cuius quidem motu dtq; cdlore infunt htec ipfd omnid, qudnqud dlionbsp;modo,perinde ut'm corde mëbrdinfunt, purtesq; omnes corporis dumßrnbsp;mdtur. Quinetidm ut cor ipfum poflmodum oßicio utitur operdq;prtesnbsp;(ordiorunt, db feipfo dut ore dc mdgißro conßitutorum : fimtli Sol modonbsp;utitur errdntiivm fieïldrum minißeriO} dfßciendis dc udricindis rerum imßnbsp;riorum qudlitdtibus, eifdcmq; diuerfa etidm rdtione dc uid temperdndis,nbsp;Qudrumè temperdtionibus inßriordheec conßdnt ftbi, dcne interednhnbsp;edrundemßeUdrHpriefidijseßprofpeilum. Cïjtocircdfdpiëtifimè quoq;nbsp;atq; è re ipfd diâum eß,generdtionis nofiræ primordid è cœlo duci,cr tdttnbsp;qudmßnddmcntdabeoidci. Quidiquodut èfdnguinedt^ À corde ortusnbsp;noßer,id eßhominis,duciturprocredtio,cr quo etiam modo fanguis ipfenbsp;i» itiitio d^eäusßerit,ßituri etiamfunthominiscuiufq; dffeâusydnimosnbsp;rum propenßonesacßudia. itidéfanguisipfeßturus eß,quo modo,quó»nbsp;que hdbitu,qua etia mixtura ac ßrmentatione àSoleaffeëlus fierittdlijsqinbsp;item dflcHistemperdtus, lîæcautemipfdßcUdrtlm,cœllq; däienumaeßnbsp;gnificdtionum cognitio,eiuseß difciplin^epropria,qult;eà Grtecisdiëldnbsp;eß oc5^o7i.o'ytlt;x,€noßrisquidam Syderalemuocauere.Cequdquidéfcrinbsp;here dggreßifumus,ttmt propter cognitionis ipfius nobtlitdte,omnis nansnbsp;que de coelo,de(^ fyderibus, quibus nihil eß in rerum natura nobilius, connbsp;fyderatio eß,tum etiam ob utilitdtem,c:yeam quidem maximatn, Futura»nbsp;rum enim rerit euentibus cognitis,inßlices ubi portenduntur,licebit mul»nbsp;to prius inßituere animum ac confirmare ad ßrendos cafus ßrtitcr,fi euitdnbsp;rißrte nequeantidutfi euitabiles ipfi ßerint,uel prouidëtia lenireeos,uelnbsp;folertiaomnino ßgere,actanqudm elabi ex infidijs. Sin félicitas promittinbsp;tur,confilium,indußriam, operamc^ iUi propriam adiungere,an eßaliuinbsp;quamadhortariatq^ excitare currentemi ç^tiodinagy-oquamuisßrtilinbsp;ufuueuitf

DE RE B» COE L. L I B, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

tifuuenitjUt ubcriores ex eo fegetef proneniant, ubi diîigens cuîtiu dcceße rit,reiq; nflica /ïudioft procurâtio,lt;ic uigilMs cura. He neceßitate ueronbsp;ccelejlium fîgnificationum, dcq; lÜArum eiutatione za- ßigd dißerere arganbsp;titKytnAgiiq^ cxpreße^atg; enuclelt;ite,in aliud temputlocumcj; differimus,nbsp;ißud in parte hactantunt adnionemiu, cœliÇyderumci; decreta,alia prorcinbsp;fui eße ineuitabtlia,alia quitwnfidle euitari queant, qutedâ ctiam qiiaifitnbsp;ciüimè ac propria tantîî uoluntate cohibita. Actametfi cognitio baie partenbsp;fui non cxigtia conieâuralif eß, ut ^Hedicina,ut Oratoria, ut militaris, acnbsp;tiaualis res: nihilominuf quantit ingenio affequiac labore poßumiu,quatenbsp;mts etiam difciplina ipfa patitur,fignificationibits ipfis naturales adiungenbsp;re caufas nititnur,eqi natura abditis rationem eruere, qua etiâ uiapronbsp;fieißantur oßendere, id quod feriptoru nuHus, quorü memoria habeatur,nbsp;badenus praßitit- Qjiorumßue rerum naturalium ignoratione,fiHe lan^inbsp;guore animi ac negligentiaßtäu eß, ut admirabilis ac diuina res pene aninbsp;lis ac ridiculafit cßrda. E «f fen6z« d«tc qui latine de his feripferint, quinbsp;quidem fitere permulti,or dari admodu uiri,hodie nuUiusfiripta extant,nbsp;prater paucos è multis Itbros, cosq; non integros, quos lulius Maternuinbsp;ad Mauortium fcriptos reliquit: quifiomnes fimul extarent, dicere hocnbsp;aufiim,haud multumdifeipima buic deforeadperfidamcognitionemfi:inbsp;gnificationumipfarum. Hortatuautötuoeffedumeß Andrea Matthea^nbsp;utremfupra uigintiannos intermißam Aegias obadminißrationes,re*nbsp;rumq;(utfcis )maximaru cura,fenex iam,or annis cofedusac curls, proanbsp;fligata Gaßoru incurfu, beUicisq; impreßionibus magna è parte refitmhnbsp;Itari, exutusqs ipfe honoribus, quos maximo labore gt; fumma integritate,nbsp;ingétibus periculis,mco tantu unius ingenio, propnjsq; animi uirtbus minbsp;bi coparauerä,eänuncexintegrofu[ceperim,potius quàm refitmpferim,

Rincipio fatisconßatinterphilofophosornafcedior mo riendicaufam efßemotum. lïouendiauté etfi necprincianbsp;pium nec finis eß ußus, bic tarnen atq^ ille motus er incipitnbsp;er definit fiio tempore. Cum uero tempus fluat è motu,fiiq}nbsp;eiusobferuatio quafiquadä ,quinctiä cu fitutriußq} naturalis quada atq^nbsp;orbiculata fuceeßto : nimiru utex initio finis, fie occafus prouenit ab ort .nbsp;tu,eßqi ex allo in aliud ordimata quada, fibi^ ubiq; conßans immutatio,nbsp;atq; couerfio. C^uando nec ab initio ad finem abfq; medio eß: uia, nec in ocnbsp;cafum ab ortu nifi per meridië :àuere autem in autumnu nifi per aßate,nbsp;rurfus in hyemem ab aßate nifi autumno intercurrente tranfitio nuUa eß.nbsp;Basannitemportimq; couerfionesfequiturreru,animantittmq; tumuitanbsp;¦amp;ntors,tHgeneratio or corruptio. Ctuacunq^ autëgencrantur,eaqua»nbsp;b i

gt; 'IO» 10 V I P o N T I AH'I

tuor conftant c principi/t, igne,iiijuä, ßjtritu, ([ui Grace nereß, de tevYd, Qua cwm ßnt corpora,nihil ex ij s fieriniß eorporetim poteß. Porrinbsp;rerum prouentus dtq; incrementd fiunt a cdlido,humido,ßigido er ficco,nbsp;iJemini aüt dubiivm eß caloré acßccitatem die,dtqi à Solis radijs augeri,nbsp;humcâaueroatq;ßigentia nodis umbraßueriatq; excrefcere,tMn pro*nbsp;pterabfentetn Soient,tum ob Lunaprafentiam,cuius motu naturamq; hunbsp;tnida maxime fequantur : aßas quoq; gy hyems, uer item attj; dutumnus,nbsp;¦. dies quoq; ipfc hac manifeflißime declarant. Qw^re cum à motu ßt proinbsp;creatio,(i quo ipfo corporum cientitr qualitates, ipßus uero motus dimensnbsp;' fionemquaßquandä tempus eße apparcat: nimirum generatio ipfa cumnbsp;primis uideturad Solern reßrenda,quiautor eß G!'temporis er caloris.

- AtquicumSoleripfcmoueatur,fitq} alias autpropmquiornobis,aut •r remotior,dgitq; pro ea caeli regione,quam peragrdt,ipfum etiam coelumnbsp;uelmaximcconßretgenerationi.

Curab Arieteßtprincipium’Zodiaci. Cap. i.

traäu, quem Sol medium fecat, Signißrq; à fgt;°ß^t^(^ß^i^it^gt;iocafunt quatuor fibièregione dduerfdngt;nbsp;locum qui infeptentrionem toUitur, fitqtnbsp;f f rrw noßris propinquior, Sol ubi peruenit, ardentißimosnbsp;aflusè fublimiatc^ imminente cœli parte excitât. Cyuocirca cumopor»nbsp;teat genitalem calorem eße moderatu, uidetur locus hic procreandis resnbsp;bus minime idoneusihuic uero oppofitus multo minus,quod in Außru renbsp;cedens Solemipfumèlongiriquaatq; obliqua parte nobis abßuliße uideanbsp;tur. pßiciturc^ ut frigora Me intemperatiffima fubßequantur. E lt;l«05nbsp;bus reliquis licet mundum aquis uterq; diuidatpartibus,pariq; à nobis dinbsp;ßetßatio, tarnen alter cum 'mßigidum àficco abeat,m mortem potiusßenbsp;diarequam 'm gencrationem uidetur.Quofit,utquihumidumcalido tem*nbsp;perat locus,is procreandis rebusßt quamaccommodatißimus. Itaq; Verenbsp;folum ßeri rerum prouentum uidemus, contra uero qua autumno conßsnbsp;tiuerant, hyeme tandem conßäa ccncidere. ynde rerum natura doäijßsnbsp;tnuspoëta 'mquit:

M Nom alios prima crefeentis origine mundi

' » lüuxißedtes,aliümuchabuißeteuerem

»gt; ~Credidcrim,ueritlud erat,uer magnusagebat

»gt; Orbis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cur autemitacrederet,rationemhdnc offert:

Ner adeo ßondi nemorum,uer utile fyluir,

* Veretumentterra,GTgenitaliafeminapofeunt,

D E R E B. C O E L. L IB* I» 7

in trizintd grddut fimillittim dilirthutK. Cap, II.

B fcoc itatj; loco, dus c^um diximus Signiferi prindpiufe* ccrc reru cadi pcriti, at([; in duodccim ^cjuas partes dimëfinbsp;gnifer,à. Greecis'la^ia.Koi^eßuocatus. Acprimumquidetitnbsp;figttum,inquo Sol ab Auftroregreßuslucet,tenebratq- exiequodiuidit,nbsp;uocauere Arietem. Singula autëfignaintrigir.taÇuntaamdsdmcjloncsnbsp;partiti, easq; À SoImgreßurecentioribiis placuit feriptoribus dppellarenbsp;Gradus, quas Latini uctercs partes uocauerant, cum 4 Græds dicanturnbsp;fj-Ojia. Etprimiquideillißeüaru in/ßeäoresicumdte Solern, noëlu Lusinbsp;«am tencre coeli principatit cernerent, fentirentq; quanta utriufq^ in tennbsp;ra,aquis,atq; a'creuis ejßet,Lunamnodi,Sole dieipr,eficere. Q^od^ i«snbsp;tellegerentfingulis triginta diebui und eos congredi zrtanquä coire,itluinbsp;omnecoelijßatium,quodinterimdu’mLunareditadcongre(fum, Solipfenbsp;peragralJet,ßgnMnunimießeuoluerunt,äprimo Arietisgraduexorßt,nbsp;Quxnt« aute coeli dieuno Sol inceffit conßeißet fuo,hoc to tu fßatiu ßigninbsp;partemuocauere. Quaèreßdumeft,utipfumlUudinteruaUumquadap '¦nbsp;peüare ßgnü placuit,in gradus, id eß partes triginta aqua ratione diuide inbsp;rent. Quinetiäcuobferuatioipfadocuißet Sole ad Arietis initium par:: -,nbsp;tibus trecentis acfexagmtaperagratis regredi,omnë eimi cingulum inß^nbsp;gna duodecim diuifere. Etenim triginta illa partes duodenarto dtidiC nuenbsp;mero, quam diximas fummäomniu Signißri partium integramßciunt»nbsp;Hac igiturpotißimu ratione uniuerfus iUe orbis in duodecim ab eiseßßi:nbsp;gnadißributus. idautem quodinterlaberetur temporis, dum ad Solentnbsp;Lunaregreditur,abipfa LunadiäuseßAleßsia Solis ucroambitu,duntnbsp;ipfe ad locivm reuertitur, ttnde duodecimo ante menfedifeeßerat gt; interie:nbsp;Ütim illud tempus ußcatus eß Annus ; utrunq; perappoßte. Nec uero menbsp;preterit, Aegyptiosquofdäßriptoresexißimaßeeose^uiprimicælitiunbsp;ßgna duodecim diuißere,hanc ßiße ratione fequntos, quod quatuor eßeittnbsp;anni tempora,quorüßngula tribus conßarent menfibus,quo numero quas .¦nbsp;tuor iUa tempora femel duila duodenarium numerum conficerent. Altosnbsp;quod quatuor eßent rerumprincipia,unde omniafièrent, eaq^ tribus his, fnbsp;pri'ncipio,medio,acfine continerentur. Itaq; quaternariü lUït numeru ternbsp;nario hoc produâu ad Zodiaci fignafùifiê translatu. At qui magis fecun::nbsp;dumrationemfiuffet,dntedconfyderare,curfignii)nquodqueètriginta .nbsp;effetmomentis conßitutum tquocognitofitcilis quidemeratreliqujecott* ,nbsp;fiitutionis explicatio. Sed iâ ad alia tranfeamus,quando de motu, de Lu»nbsp;na,de genitali cardine, de Zodiaco curin duodecim difinëius fit figna,cia'nbsp;etiàpgnaipfaètrigintafiimntmométisconfiHotabudetâdifferuimia, ’

' V • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;- -i

ï O. I O V I O N T A N I

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diiodecimfigt;norum. Cdp. 111.

Ec«frô eorum qu^gignunturquicqua fieri, nifièquoqu potefl-.materidm enim exiftereoportetdliqudm,è qiid quidnbsp;I !ffictatur. Qaod qutdcminfibriliCf ijs qu£ manu fjütannbsp;1__tibmuidcmuf. Ç^ocircaquu materi£propriumfitfiirmd

fulapere,eriteiufdem quoq; proprium, hocipfum non modo pdti,uerum etidm ad patiendum ndturalitera/feébdm e/Je:quippe quum ut maremfœdnbsp;t»ind,fic materia ipfafuapte naturaformam dppetat,cui fufcipiend^ prtCfnbsp;flo fempcrefl. (iÿpcircd cum hoc ip^um pdti materilt;e propriit fit,nccforinbsp;ma nifi ab aliquo queat authoredarucuim proprium (it agere, uidendumnbsp;tft cuiM fit h£c uis propria. Requirimuf enim id quod necêmmutari, necnbsp;corrumpiudleat,nuÜasqi fiibiaducrfiantisuiresfentiat, in quodncc aliudnbsp;conuertatur,nec dus in aliud fit conuerfito. Hlt;ec dutem ipfia uis Cf Oquot;nbsp;fiellarum,qu£ cœlofieruntur, propria effe uidetur, maxime uero fteUarunbsp;earu,qu£ terris fiunt propinquiores,eiusqi cœlitradus, in quo fteîl£ ipfiiinbsp;curÇusfiuos errando conficiunt. Uarumautem fleîlarum cum Sol prinanbsp;ceps fit ac moderator,à quo dli£ quidem abeffenifi breuibus quafi quibufsnbsp;dam deambulationibus nequeant : ali£ uerô ubi longius proceffère, quafinbsp;conffieilum dus requirentes,retro ad eum couertantur, Luna quoq; ipfia,nbsp;cum lumen ab lüo quotidianum mutueturinimiru quem qu£rimus autho*nbsp;rem procreationis,crtanquam parenté Solemeße manifieftum efl. Hincnbsp;Ueteres Liberum eum patremagnominarunt. cfiuandoauténec codo,necnbsp;fiellis fiullrd efi motus d natura datus, ac motu ipfium procreationis eau*nbsp;f tm eße confiât, uidemtisq; infieriora h£c corpora cœli dc fiy derum orbicunbsp;Idtionesfiequi, tantasep fierircrum omniït uarietatesac uidßitudinesgt;pronbsp;loco tarnen ac tempore,dubitandum non efi, aliquos ejfii cœli tradus, quinbsp;l}£c qu'am iUa corpora, ipfiorumq; corporu qualitates magis minusue affinbsp;ciant. Adqu£loc4ubiSol,Lunaue,dutfieUarum aliquafiueipfiafiola,fiiuenbsp;alif coniunda peruenerit,authofii!ibus ea radijspereufierit, amic'isueillunbsp;firauerit,tunc mirum in modum locorit uires augeri, prafiidio addito, autnbsp;ab hofiica configuratione imminui. Qjuam turn conuenicntiam,tum difiennbsp;fionem elcmenta ipfia,qiiaq; ex dementis confiant,non in qualitatibus monbsp;do, uerumetiam infiubfiantijs ipfitf référant. Et alia quidem fiat im,alia uenbsp;rofierius,pro rerum fiyderumqs natura. Etenim quatuor h£ccorpord qutnbsp;ignem,aquam,lerram,fi)iritum,id efi, Gr£co nomine aërem dicimus,cumnbsp;rerum fiint principid,nec præterea fit aliud rationis dufiJë,fiintq; tamfitb^nbsp;ieâa motibus,quàm uidemus,necefifieefietiâ in cœlo,a quo mouentur,dufnbsp;modi uim ineße, qu£ quodammodofbueat, cr tanquam afiruat materia,nbsp;in quafiefie exerceat. Quocircafitgna ipfia alia ignea, Arietem, Leonern, Sanbsp;_gittariiii».

»B REBVi COEL. L Ï E» t

^ittdriumuli'iaciued, Cdncrü,Scorpium,^^^»,effêcomperttvmeß. At* ^ue ut Signifiripfe quadrdretur,quoniiittt Tdurum,virgiiieiner Cdprinbsp;cornuin terrie, Gcminot, Librdnt Aqudriu aëris rnagis qudUtdtes cie*nbsp;re,diuturnd obferudtio docuiffet : hlt;ec quidet» acrid, iüd uero terrend eßenbsp;dixerunt. Cü enim tdntds fieri rerum Udrietates,eicluo quodä ordine ceranbsp;nerent,eorüq; qu£ effeäd uiderent,cdu[di eit requirerent,hds ipfdt prin*nbsp;cipes effie cdifits comperiebdnt, Eddem rdtio Gf tcot inouit,ut cdlidSnbsp;quippidin,dutfiigidum dicerent,quad itd ufui docuiffet. Siquidetn Medi*nbsp;cina mdximeconffdtexperimentis. vfui enitn nonrerum modo plurimd*nbsp;rum cognitionem, uerumetidm uiuendi rdtionem, qult;e fapientid dicitur,nbsp;hom'mibui dttulit. Ncc uero ij fumui,qui ut herbiis,elementdq;:fic fleîldS»nbsp;tcelum'uehumidumdut ficcum dicitmui, Corruptibiliumhoc eficorpo»nbsp;rum,dc uicißitudines [ubeuntiu/m,qudrum profita coclum penituf expertnbsp;tji. itdque utret ip[d, id eft experientid mdgiftrd docuit,trahi a magnetenbsp;firrum, d qua quidem experientid ratio ipfa proftäa oftendit uim earn inbsp;natura magneti infitdmfirri attrahendi : fic ccelo,cceliq; partibuificftel»nbsp;lii ipfisfuai quoqueuires ineffe. Qua è refiiilum efl,ut tales effefteü(e,td“nbsp;liaetiam fignadicerentur. Quod ficrhancGr ftlam um naturamq; eyquot;nbsp;hK er iUis iueffeprimis corporibiK,atqi ex ijs conftitutis dicimus, curnSnbsp;hoctpfumdeccelodicere,deq; ftellis debeamiaf aquibus hacipfacorpo»nbsp;ra uim earn aut accipiunt,aut ft fid eft cuiufq; proprid,db iOis certe cietur,.nbsp;QU£ qui negant,if uidendi,dudiendi fenfttm negant, Verefloref :ere arbonbsp;res, eafdem er efiere £ftate, maturefiere dutumno fiuilus, terram ipfantnbsp;hyemeitaquiefiere,ut fifi inftituat aduernam procreationem,diffiten»nbsp;tur, lucem deniq^ ac dies Gr nofles tottere uidentur. Ad hcec cum priminbsp;forpora gt qualitates prim£ fibi è regione adaerfintur :ftunt cnim omhi-no contraria,quippecum aliaratione principiarerum effeminimepofinbsp;fint,pugnare inter fe, Gr nunc cedere,nuncfuperareneceffe eft, utexfiatnbsp;rerum tum procreatio, tum corrupt io, quaq^ tarn mult£ eueniunt rerumnbsp;uicißitudines. Quando autem ftmUiu coueniunt fimiltbus,diff'entiunt qu£nbsp;funt dißimilia,conßentaneum eft in calo utrafq; ad res uires ineffe. Quoinbsp;fialbumnigrumq^ ineodem jimul effeloco nequeunt,nechumidi quidemnbsp;nec ficci uis ftmul effe in eadem atq^ und cceli parte poteft. Ojiocirca reäenbsp;accomodateq^ alia humida ftgna, alia ficca eff? dixere, id eft hanc iÜdmuenbsp;qualitatem rnagis mint{suefiiuere,auiidre,excire. Quod quidem procresnbsp;andisrebui,ijfilemq; ubiprocredt£ftint,nutricndis nonmodoperoppornbsp;tunum,uerumetiam omnino neceffarium eft. Quotidiantequoq^ obfiruasnbsp;tiones eorum quafubindecontingunt,docereh£cfatis queunt. Siquidentnbsp;Idina in humido aut arido figno conftituta,ed plerunq} excitât, qu£ (igninbsp;e

lO I o» I-O V I À» P ,Q K T A N I

fc^uantur. Acdeprimis ß^norunt qudlitdtibtadiéîuwfit hdHetim. Vt dutemßnguld elementd binds hdbcnt qudlitdtes, fie etidm fianbsp;gnd,proq- ndturd elementi,cuius ipfd ndturdtn excitant. Aëria enimfigndnbsp;humidd funt çy cdlidd, terremficcdamp;fi'igidd : quie igned funt, cdlidd fianbsp;t»ulcrdridd;dtqult;edqued,fi-igiddCf humeâit. Sequitur de Aïdfcnlmisnbsp;CZ Icemihinis fignis explicatio.

è quibus mares agunt, focmin£ patiuntur ; eß enim uniufcuiufq; Mtimalis plerunqi duplex genus, (S' mafeulina quidéatqs aéliua uis plus in fecalo^nbsp;ris retinet,altéra uero iüafoeminina, (S' ad patiendum nata, ut ealoris mianbsp;nus, fie humidi plufculum infefe habet, utraq; tarnen qualitasfoecunda (S'nbsp;genitalis. Qua in re natura ipft mihi uidetur temporis ipfius conditionsnbsp;fecuta, quod quidemipfum cum diebus conßetacnoiflibus,dies calidiores,nbsp;(S' ad agendum ualentiores,at noëles ut humidiores,fic ad patiendum mdlt;fnbsp;gis dpt£funt. Vt autem tempus die eonßat ac noëlc,fic animalium genus ènbsp;tnaribus conßituitur ac foeminis. Quocirca coeli figna,cum non parivm coltnbsp;fir ant generationi, placuit maioribus noßris hac etiam ratione ea interfînbsp;dtßribucre, ut alia mafeulina ttocarentur, quod plus ad agendum uiriimtnbsp;haberetialia quod effent ad patiendum accommodatiora,focminina:quodq}nbsp;mafcula uis naturaliter praftrenda eßet,primum fignum, id eß Arieté metnbsp;remßcere,fecundumfoeminam. vtenimdiem nox,ficfoemina marem fe-anbsp;quitur. (}uaproptercerta(sflatutafueceßione mafeulino foemininum fi*nbsp;gnufuofucceditordine. Namqu£tertia natura fit,alia nulla eß. tureau»nbsp;tem Aries,quodab eo dies,quodcalor,quod Solprocredtionisparens,ui-res fibiaffumerët,quod etiàfignum ipfum calid£, Solarisq; ndtur£effet,nbsp;tnaseßdiäus. Quodqinoxßatimfequaturdie,Lunaqiipfalumena Solenbsp;mutuetur,dcperinde ut mulier uiro alutt, fieipfa Soli materia pr£ßruat»nbsp;habeatq; fleundas ad procreandu partes,appofitißime atq^ conuenientißisnbsp;me Taurus,quodßgnwm Arietemßatimfequitur,foemininus eß habitus,-yndeCut paulà poß dicemus)in Ariete Solis akitudinem, in Taura Lu»nbsp;tteeeffeputauerunt. Quidam etiam rationemhancè Pythagoreorumdifcinbsp;plina mutuati funtiut quonià tmpar numerus haberetur mafeulinus, quoi,nbsp;effet perßilus,mpartßiilis,efßcax: par contra fœmininus, quod imperßenbsp;éusgt;diuiftbilif,intbmHi(r, eodem paßa in ^inumeratldis ftgnis mafeulind.nbsp;dicerentur^

Ï)S R EB VS CÓEi; LÏB'. ï»

'iiicereniur,lt;lu,€ itnpdri,hoc cft efftcdci.fœminind, tjUiepdri ZSquot; itnbeciÏlo ttu ^crocomprehcnfdcomputdremur. QudrdtioijcpriinuniitertiMn cjuiti^nbsp;iuM,fcptimiim,noiiu)n atcf; undecimum fignum, tnafculitrun) e/fetiirium:nbsp;at ([Uie piriUs m partibilis numerifucceßionc comprehen^d ejjent ,fanti-nindrumeffeuiriumdixcre. ineptiufculeigitur iteterum quiddm d Cditsnbsp;cro exorß,fceinininorum primo,deinde mdfculinorum explicduere fignosnbsp;rumferiem. jnqudßruenddfaeittindtn mdri,mdteridmß)rm!(, Lundm Sonbsp;liidquo iIlUi1rd!ur,noótK dctenebrdrivm incrementum,ciucdd Cdncronbsp;tncipitylucis dc dierum incremento,cuiiK prineipium eft Ariee, denicj; insnbsp;temperdntißimosieftiuifolftiti} uemi eequinoilij tëperdmento dnte»nbsp;ponercnt. Suntdutem mufculinaßgndquie ignis dt(J; d'éris qudlitdtes ex*nbsp;citdnt, Aries, Leo, Sdgittarius, Gemini, Librdz^ Aqudriits: Fceminind,nbsp;t}UteterriedtciuedciU£ndtur£opituldntur,Tduruf, Vtrgo, Cdpricornus,nbsp;Cancer, Scorpius, PifceReliejuum eß ut de alijsßgnorum qualitatibi»,nbsp;girÇutita dixerim )pr£rogatiuis explicemui.

Deßgnis Aeejuinoäidlibits, Cdrdindlibt{s,cr Solßitidlibus, Cdp. V.

Ccidit dutc tempori, tjuoniam eo motu ipßtm mefimur, ui Ù6 re quidem dierii incrementu, autumno dutë noâiumfidt. Etnbsp;cjuonidifi increment is ßtus lt;luoiji ßdtutus eß modus, ut ficutnbsp;excref:entis diei terminus eßquida, ßc etid noilis : nec ueronbsp;aut exceßus dut deß^ius eß uHus, nißab £quo amp; temperdto,ßgnd inßui-ins hocipfum contingit, utab £qudli tenebrarum dc lucis ßgt;dcio tum diesnbsp;tum nox procedere incipidt,ex eo dgnominatdßunt. t^am quod in primisnbsp;Jsrietis dc Libr£ pxrtibus dierum dcno{iiu£iiudlitds prouenidt, tu £clui*nbsp;ttoflidlid, tum £c]uididlidßgnd uoedri placuit, cz d primis quidem A ricanbsp;tis pdrtibus ad primas ußi; Cancridiesdugefeunt. Indeuero dierumfitdcnbsp;iucis conuerßo. Quantum enim ab Artete in Cdncrumdiescreuerat,tdnanbsp;tum poß d Cancro in Libram mutatis uicibus nofies fuccrcßcunt, dies im::nbsp;tninuuntur. Siquidem d Septentrione in außrum conuertereßeSol incipit,nbsp;à qud couerßone ßgnum ipCum Gr£ci 'rfon-iKop uocauere. At in Caprinbsp;corno,quodßgnii huic aduerßum eß,ßccusaccidit. NdÇ; k{gt;i ad primas eiusnbsp;partes Sc!proßäusßierit,dqutlonem uerfus ab dußro conuertere iter in::nbsp;cipit,rurfumg; uerfis uicibus dies dugeßcut,decreß.unt nodes. Mertto igisnbsp;tur,atq; cxipfa reutrunq; tropicum cßd conuerßonedgnominatu. Quinnbsp;etiam cußnt quatuor anni tempora, eaq-, elementoru qudUtates imitetur,,nbsp;ipßorumcj; quatuor temporu principid quatuor his Çumâtur dßignis,quoinbsp;per cdfiat adtcinporum mutationes aditus,zir quafi lanua quada patefiatj^nbsp;c i

:t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, I O V I A, P O N T AN I

htncCdrdimliiifuntnomincitd. itatj; ciudtuoruilipntejje Signiltrioriis cdrdines:primus tterii in A riete,fecnndia tejidtis in Cancro,itutumni ter»nbsp;tintinLibrd,brumteultimuiin Cdpricorno. Quderenonparudfignisnbsp;ipfis dcceßitdutoritds dtque pr^rogdttua. Ctim dlterd, id e[i lequinoilid*nbsp;lid ^quds temporum pdrtes fidtera qudfi qudddin fulßendere uidednturtnbsp;iitq; (ib ipfis tdnqudm i principi/ s quibu^ dum noäurn£ dinrn^qi progreßnbsp;fionis uicißitudines incipidnt. A herd ßummos dtq^ mot cceli uertices te»nbsp;nedntiZJ' tanquamfinium inter dnßrum aquilonemq; cußodes, dc recedennbsp;tis dnobis,dutdduenientii Sol« duces,ßigoris cldußrucdlorisq^reldsnbsp;xent. Ex quo fit ut inter cicterd fignd id iuris hdbere uidedittur, quod in::nbsp;ter dues ipßos,duitdtis principes,quos ex eo tunt proceres, tum optintdsnbsp;tesuocdtnus. Eddem hiecduo fignd Cdnccr cz Cdpricornus Solftitidliitnbsp;diddfunt, quod ubi Solddedprofiäus efi, antequdin eiusddßeptentrio»nbsp;nem euedio, dut in dufirum decÜndtio mdnififtiorfitildfit, ftdrc dliqudn^nbsp;diucreddtur,

'Defignis mobilibut,fixis contmunibus,.

Cdput y I,

Ec «cro db re efi, quod dlid mobilid, dlid fixddc fiolidd efie u^ luerunt,dlidquodutriufiq^ ndturd;pdrttinretinerent,comu»-niddtq; mediocrid'.qudmdute dppofitcdtq; conuenienterficnbsp;___ftdtuerint, pducis uidedmus. Rci alter tut in altera conuerfialt; ttifipermotunonfii:neq}eniinhyemisinucrtrdnfitio, neq^ deincepsue»nbsp;ris in lt;eßdtem contingeret,nifii Sol in orbe fignifiro moueretur^Hieduteinnbsp;ipfte tranfitiones temporu,dtq; couerfiones m fignis bis cardindlibus fiut,nbsp;Udm quanqua motus ipfecontinuus efi,tdmen eutdentiortum-dpparct,citnbsp;qudlitatu earii qu£ tepord comitdtur,fit immutatio. Locus quoq; ipfi hattenbsp;ad rem plurimü confirt. Quocirca figna ed, in quibiis mutationes bas fieanbsp;ri manififiius dpparet, mobiliaa re ipfa fiiat dida. Ojtod autem temputnbsp;progrediendo procedit,crdb ipfa progreßionequalitds in quam mutationbsp;fidd eft,incremcittum fufiipit : hincefficitur, utea qualitasubimaioribusnbsp;uiribtis dudd efi,tuncfimias conßifieredc prtefidereaüjsuideatur. Loednbsp;igitur,dcfignd,inquibut hieceueniunt,fiiliddßabiltaqiiudicatafunt. Etnbsp;profèdo haße res habet in circulo,ut in inßequente fieri qualitatem tranfi»nbsp;tio nequeat,ttifiqutepreecedit,ddfummum uirium prius ßit euedd. An nonbsp;in hominis letateidem hoc contingit^ qiue ab inßntid in pueritidm,d puerinbsp;tid inddolefcentid,dcdeinceps fuis uieißitudinibut mutatur. Uiotut enitnnbsp;ipßeab letdte in £tdtetum inoribus,tu rebus alijs per muh is intellegitur,innbsp;quibusfecundunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndtura diuiiuf perfißitur, Hoc ipf»») çae in fibribu^

medici

DE R E B V S C O E L, LIE. 1 igt; tuedici obferuant:(}Uie ubi itd excreuere, ut ulteritu nequtt/juâm progre»nbsp;diMtur,mftAtu cßefuo ilhif dicub Abhac igiturimmordtionedtci; in culnbsp;men proueflione,nbsp;nbsp;nbsp;(utitd dixerim} ftatu, qudlitdtùuniuf pduldtim fit

addlterdm declmdtio,utqudntum itti demitur,tdntum huicddddtur,in-terimg; cjudlitdt’Mt ipfdrum comunitds qudfigu!cdd»i fit, dtg; mediocri“ tdf. Quocircd fignddn quibuihoc elfi citur, turn communid de media, tumnbsp;mediocrid diâdfunt: Grlt;eci uocdnt /ta‘w/j.a,hocefi,bicorpored Ex bzinbsp;ejfieâum efl (.cum finguld dnni tempora, quie quatuor eße è Solis confiâtnbsp;eudgdtionepertridfignii,hdbedntprincipium,immordtionem,dc déclinanbsp;tionem) ut primum quodq; fignum fit cardinale ac mobile, fecundttm ftd*nbsp;bile O'ßolidum,tertium commune ac particepStOquot; Grteco morebicorponbsp;reum-Suntigitur Aries, Cancer, zibracr Capricornus mobilia figna^nbsp;Ctu£ ucro finguldfidtimhæc fequunturfolida,Taurus, Leo, ScorpiuSfnbsp;Aquarius» Reliqua comuniafunt,Gemini, Virgo, Sagittarius o Pifeer»nbsp;Quoniamautëdélionesquoq; hominw» in tempore fiunt,atq; ubimobilinbsp;tas efi,ibidem o celeritasiubi autem flabilitas,!Uic mora tarditasq- -.quo*nbsp;ties negotium aliquod cceptum efi, fit fignificatio pro natura figni, quodnbsp;tunc oritur,qutefit agendi negotij eius fitiira qualitas. Ac defiignis ipfis,.nbsp;qute iequ!nofiialia,qu£'ue tropica,dcßolflitialia,qu£ item^ mobilia aut ßolinbsp;iia,qu£ etiam communia,fatis diäum fit.

De P/ilt;nft4r«)M domibus. Cap. VIL.

IneJe Planetdrum domicilijs,deq; eorumaltitudmibusra*'

’ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partem antequà maggredimur,de planetaru na»

t«riy pauca pro loco dicemus.Lundm/rigid£atq; humerceit-tis eße naturiedum maria ipfa declarant,qUiC motum eius ac uices fequuit-tur,tum alia pluri)na,in primis autem corpora ipßa noftrd,0‘ qute uel pu* befeente illa uel fenefeente contingunt in cerebro acuenis. placet autëan*^nbsp;tiquis Aftrologi£ inftitutoribus, ipfiq; Ptolem£o,exhaldtcs è terra uapO‘nbsp;res adaltiores aëris partes trahi à Luna • Atq^ hincqualitates eas frigo*nbsp;risatq^humoris ip[amfufcipere. Ciuodfieriquomodopoßit,nonuideo.nbsp;Kecj; enim humidi efi fuapte natura furfum moueri,quando natum efi imet.nbsp;petere :fiedà cdlore potius uiolentia quada furfum rapitur. Qiiocircd ubiinbsp;ad mediam aëris regionem uaporille fublatus efi,à. calore paulatim defii:^nbsp;tutus,coaëlusqi àfrigore abit in pluuiam.. Atqui aerem quamfiiatiofißi:::nbsp;mumeffeoportet, cmn terrasmariac^ operidt. Sgnemquoqi,ctim locum,,nbsp;id efi,orbem o ipfefuum petdt,quàm potefi, ad fublimcm dérisipfius res^nbsp;Zioncm euolare neccjje efi, Quo fit,utfupremusille aëris. traâus,qui calisnbsp;CS

14 ’Ï O. ï O V ï A. P O N T A tn

dißbMrtim dtcf^ efferucfccntium dljiirMonn plenut efl, cxceftuct. (ÿlio^ ltd ejje er ftin£comdtce,qu£ itlic incendugt;!tnr,pldnc Joccnt,crdpud rertinbsp;fttidiofos liquida confldt. Csjtod ß eß, ut quidem effe mdtti^nbsp;ßßum eß , rdtiondbiliiii proßtßoßierit, Lundm ipß(m( quodhuictrdanbsp;iluißtßclldrü omnium propinquißimd) cdlori driditdtemq; nb teßu pronbsp;Ximo mutudri. Cumorbis ipßeignctii loco ei uicimoreßrdtur,quodfind^nbsp;turdm propmquioris ignis,teßumiisq; regionis nonfußcipit, humidi tdmnbsp;rcmoti,dc tdm loginquo f^dtioßubßdciitis,qu0 ndm modofußcipiet t Qjtdnbsp;fufceptd ncceßceßet Lun£corpus edpdti, qu£ inftriordhdc corpord pdsnbsp;tiuntur.Ciuod fießet,ßyderum corpord, ut hcccipßdnoßrd corrumperennbsp;tur. Qjidmobrem Lunte eff-eäiottes humidds fi-igiddsq^ uideri dtq; exißinbsp;ntdri propter dccedentes i» fublimcudpores fdnemeptumeß dicere. ttnbsp;enimß Salts eß propriumcdleßccre ,curnon Luntejf/tproprium humennbsp;£ldre? A d hec qudndo cdlidd uis Solis nec eß db ignis orbe, nee db teßuo»nbsp;fis terrie dßiirdtionibus, ne Lunte quide erit uelfrigidd uel humeäd db euttnbsp;pordtionibus ¦ lifdem dutoribus pldcet, Nier curium quod Soli fit quintnbsp;proximus,torreridb eo:quo quid diet poteß inconcmnius^ i^dm qu£ rdtionbsp;Uilet in Mercurio,curnon eddem udledt in Venerei cuius eddem fire pro»nbsp;pinquitds eß, Sed de Venere, Niercurioq;,deq; tribus reliquisf no loco pienbsp;tiius dicetur,nuncundcdbijtredcdtordtio . Sonilidßimiltbiis conuenireutnbsp;neminießdubiiifn,fic minimeobÇcurumeß,dudsfimulconuenientesndnnbsp;turdsdddgendumuiribusutimdioribus.Quocircdquid Cdncer,utdiflunbsp;tß,in humidd fiigiddqi corpord fudpte ndiurd infiuit,cum in eo Lund fiie»nbsp;rit coUocdtd,quod idoncdm fibindfid eftregionem, quod m fubieflds teranbsp;rds quoddm qudfi perpendiculo rddios difiiindit, multomdximdSdtquenbsp;acerrimds dd dgendum uircs tunccoUigit.Qjuibusddduflirdtionibus Lu*nbsp;tt£ domicilium in Cdncro coßituere,quxddm rerum ciuiliumfimilitudinenbsp;tiff.quippequiexißimdrent iUdin uiresdcpoteßdtem fuûin Cdncro, per»nbsp;inde ut mdtremfimilids in domo proprid liberius exercere, dtque co mi»nbsp;gis,quod Cdncer eßetfoeminintequuque qudlitdtis,ndtur£qs mobilioris.nbsp;'Eddem rdtione Solis domicilium Leonemeße dixcrc, quod turn cdlid£,nbsp;urefientisq; ndtur£,uiriumqs mdßculindrum eßet, tum quid nuUo è fignonbsp;conuenientisÇecumomnièpdrteiidtur£,fidbilisq; qudlitatis interrds nosnbsp;firds Sol rddios fuos reilius de prop'mquiore è locofigeret, Aequum dusnbsp;tem crdt ut Solidc Lunæ quos uiderent in corporibus bis domiKdri, in manbsp;xime propinquis inter fe dtque imminentibus fignis domicilid conßituc»nbsp;rent. Quodfilicedtinexplicdndd fyderum mdießutenoßrorum corposnbsp;rum uti compdrdtione, quod in corpore hunidno cor, quod etidm cerebriinbsp;iurishdbctdd fcnfusipfoscitdndos,idem SolLund^incerporibus pra^nbsp;credtidis,

D H R E B« C 0 E L. L I B* I gt;ßuendii,duilMdi5 iiM hdbcnt, uircsq^ perindefuM exercent,ut.nbsp;i^imcrttocorporumßjirituumc}; iwatquearbitrium fitdrerum ndturtcnbsp;peritis dttributum. QjfibuietiamplctcuitpoßhMcdomorum conßitutionbsp;nein Signifirum ipfum in duospartiri femicirculos ,alteruin 4 Leone pernbsp;figndßbfequentia ufqne ad Aqudrij principium,eumg; Solarem nomindinbsp;uerunt,dlterumd Cancroper fignaantecedentidin finem ufq; Aquarij,nbsp;quem Lunarem uocauere. Vtroq; tnfemicircuto fingulis erraticis ßeUiinbsp;fingulw domof dttribuerunt,ed ratione ut in Lunari fcmicirculo erraticnenbsp;ßeüiedomwLunaridomui,in Solaridutem Solis domui,conßgurdretur,nbsp;boßilidmicdueirrddidtionepro errdticxipfiusnaturd. QtiandoSdturninbsp;dc Ntartis fteüas maleficas drbitrdti funt, iouis ac Veneris beneficds, dt.nbsp;Kercuriumcommuncmcruerfatilem quandam naturdm ad bonumma-lumqs habereuoluerunt:dequibusplurapöß[uoloco,nuncddipßm doi^nbsp;miciliorum conßitutionem reuertamur.

Ec domibw Veneris, Cap. VIII.

Atisdutem conßat Vencrem, lAercuriumqi circa Soient fèrri,quofit, ut quam Kartis,quam }ouis,dc SdturnifleUtetnbsp;terris fint propinquiores. Acquum itdq- uiÇum eß infignifnbsp;propinqitioribtis utriul'q; femicirculi tllorum fedesßdtuere,nbsp;dc Veneris in Tauro, lAercurijin Geminis, qute figna Lunaris quidemnbsp;funtfcmicirculi:atin Solari Hiercurij inVirgine,VenerisinLibrd domi»nbsp;cilium coUocdre, Ciuidautem fiecuti etidmßerint,diligentiuseßuiden^nbsp;dum. Venerem bonam eße ßrtunam,dcradios eins filices,qui deßeüis ferinbsp;pfiereomnes,utdixi, conßntiunt. Ea ßlicitas ab aßri ipßus temperantidnbsp;ortumhdbet. tSiamfi Saturni, Mdrtisq;infilicesfuntßellie,atquehuiusnbsp;quidem propter uchementem ßruorem areßilioncmq;, illtui uero pros:nbsp;pter torpefeentem naturdm, hoc eß ob intemperdtißimos titriufq; radios,nbsp;ttimirum Veneris ac \ouis fialubritdtem'd radioru temperationeneeeßenbsp;eß proßeißi. Ltcnim è calido humidoq;, eßigido item atq; humeilo æqudnbsp;literatqueèportionetemperatisaitaconßat. Quæubiadeoexceßerint,nbsp;ut calor humidum exuß';rit,ßigtts extinxerit calorein,tum penitus areßi,nbsp;ild,dtqidcdloredeßitutd corporaßatimoccidunt. Temperandis auterdnbsp;dijs magna habet uim locus. Sed quteramus J?lt;cc aliqudnto etiam fitbtilius,nbsp;riute intiicem fibi aduerfantesnaturiccoircinunumfimul corpus nequeanbsp;Wt, niß alid qudpiam conciliante natura, quittequabilein fefe atque mode»nbsp;rantem aduerfius utranque prdbeat. Qwod in uocum conccntu,ei^ eaqu^.nbsp;harmonid didtur, uidemus. Siquidem dißidentes [ecum graues atq; acu»nbsp;tasuoeesmedifeißd lequahiles,nbsp;nbsp;nbsp;utriufque participes tempérant lt; Qdilt;

ts -ÏO, lOVIA. PONTA N I

è tèperdtione ejjicîttir concinentitt iUlt;t tant blanda zy fuauis. Age tpjafii rerun/i naturamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aquânt ignemq^ tam ßbi 'muicem obfißentia

principiä ntediuicoiungitdër, humorisatq; caloris particepf,terra äe'ri media conciliât aquahuic perhumorem gt; illi perfrigtu concordi quodantnbsp;tiexu coniunila. Qwd è coniunäione,naturaliqi prbicipiorufœdere omninbsp;htecquauidemiu^qtiaq; fentimuf fiunt. Acneànobi^ ipfii recedamui,ui::nbsp;ta ipßa noßra è rubra biligt;quee hodie eß cholera,item è pituita,hoc eß phlenbsp;gmate,contraryj- bu»îo«6uî,tcmpci-dtttef4«gMi«edfq^ atrabili,qu£Ànbsp;Gracis iki'\amp;.y'x_o'\Mdicitur, conßdt. Qjtieubiiequalitertemperate^;nbsp;mouentur,tum cxißit corporum fanitaa,nbsp;nbsp;nbsp;incolumitat animantium ipfo

rumt rurßts autem uoctim mconcinnitat, chordarumq; dißbnantia à conet trarijs exißitfonii,nullo medio temperamento eos modérante. Siquidentnbsp;acuti graues foni tantam ßcere 'm 'qs confonantiam ßoli nequeunt, qu'mnbsp;immo ijs comixtis, ubi maior 'm alioß^la eß acceßio ,fit dijfonantia ilhinbsp;ttoßris auribus tarn grauis: ytfi bili aut pituitte eiufmodi quoq; ßat acceßnbsp;fio,neceßefit corpora ipfalegrotare.Qi^areut uocumconfonatia, ut uitatnbsp;utfanitas temperamento conßant,fiic radioru ßlicitas ab aqualitatequae:nbsp;dam,ßtaq; moderatione, quibws,ut dixi, radijs [imaior aliqua qualitatumnbsp;earundem ßmulatq^ eodem tempore fiat acceßio,neceße eß tale ob additanbsp;mentimi fieri eos mtemperatiores. cyuam quidem ad rem coeli locus plu»nbsp;rimum momenti habet, cyuocirca ßrtunantibus, id efi moderati temperetnbsp;mentifydenbus, Veneri quidem,cum fit humidiufculd,qiMdo è mari natanbsp;eß,ut Poe ta iocantur,attributa funt figna pro anni tëporibus,hoc eß uerenbsp;ficcufi-igidu/mq;,qualis eß Tauriis,cui per frigidum non inconueniens fit,nbsp;autumno atq^ 'm Solarifcmicirculo calidum zy humeélu,qualis eß Libra,nbsp;à qua propter communemhumiditatem non diffentiat: louiautem,cum fitnbsp;humeäus (3quot; calés 'm Lunari femicirculo, atq; 'm parte coeli ad nos iam uernbsp;gente,poß pifees enim fequitur coelipars humeélanbsp;nbsp;nbsp;calida,fiquidé quod

eß Signifiriab Artete'm Canertmt Veris qualitateshabet, frigidum atq; humeélam fignum eßattributtmi,quales funt Pifces,quibus propter humenbsp;âationem quadam quaßafßnitate coiunéius eß. At'm Solarifcmicirculo,nbsp;qua à Libra in Außrum recedit,quod ea pars fit remotior, Sagittarius eßnbsp;Attributus,propter conuenientem fimul caloris naturam. A t ^^artiac Saanbsp;turno maleficis ßeUis, qua ob radiortmi intemperantiam didafunt mfilinbsp;ces, attributa funt figna tum litem excitantia propt er dißidcntes naturasnbsp;Scorpius ey Aquarius, tum exuperantiampatientia propter aceeßionesnbsp;fimilium qualitatu Aries ztr Capricornus. Hishunemmodum explicatisnbsp;ad réipfam propius accedamus, ut qua dicimus,omnifibi è parte coßarenbsp;ttideantKT. Temperandis itac^ errMtiwmßellarum radijs non modo coelinbsp;loctti

DE R E B V S C OE L, L T B. 1» I dixi^uerumetidmditnipdysplurimum cottßrt. Atq; utdeVeHercnbsp;primo dicdtur, eim ndturd hu/midd cß, hdbetq; frigidulum dliquid, de cu^nbsp;iui ijuidem qudlitdte de temperdtione dlibi uberim differemiu. Veris bmnbsp;tnidd cdliddtemperdtioeß,Tdurißccd,ß-igensq;. itdq; perfrigiditdténbsp;T dura Venus conueni^, u^ri per humiditdtem. Ex fcocfit,ut hdbïtd tem*nbsp;ports,figni,dtq; dfirb lfone,rddii eiits tequdbilitdtemßudm retinednt. Si»nbsp;quidem uerts humidifds,dcjrigidd fîgni uis dfiri ndturdm ddiuudnt:rurfusnbsp;cdlorueris,dc Tduri ficcitdsobjîdntnefrigusdtqi humeéldtiofyderis innbsp;dliqudm intemperdntidm exceddt, Qttod fieri neceffe effet, ubi duie confisnbsp;miles ndtur£ fimul iungerentur,nutld ui dlid eiufmodi quoddmmodo impenbsp;tus modérante. Reliquum eß ut oßendamas Venerem niß uerno temporenbsp;nonpoffe Tduru/mpermedre.Ctuooßenßo,liquidoconjlabitquàm conuenbsp;nientermconßituendis domibus Tdurus ei infortem cefferit. Sdtis dutemnbsp;certtim eß Venerem ipÇim,fiue dnte Solem,fiue poß eum firdtur, longiusnbsp;duobus fignis db iüo,ucl,ut expreßiits loqudmur,grddibits pdulô pluributnbsp;quinqudgintd non recedere. Sole igitur ultimas Pifcitmi pdrtes perdgrdn»nbsp;te,fiucfi)ertindVenusfierit,amp;d Solequdmremotißmd,per Tduri mesnbsp;dids extreméisue pdrtes neceffe eß ipfamfirri.Kurfus Sole tn ultimis Ge»nbsp;minorumpdrtibus collocdto,ßmdtutind Venus eß, e^dbiUo qudmmdxi»nbsp;medheß,circdTduriinitid,dut medids eius figni pdrtes diuerfdbitur. Q«lt;nbsp;obremfiuein Geminis,fiuein Arietedut Tduro Solconßitutusfiierit,nonbsp;poteß Venus niß uerno tempore per Tdurumeudgdri. Siquideomnehocnbsp;tempus quo Sol qudm diximus cçeli regionem perdgrdt,d, uere occupdtur,nbsp;qudnqudm cr dliqudndo lt;eßate idm incipiente venus ddhuc mordturinnbsp;Tduro. E quibusfdtis dppdret,temporis,figni,dcfydcris,ut eß diâum,rlt;tnbsp;tione hdbitd, T durum dccommodattfiimâ Veneris domum eße, è qud comnbsp;uenientid conßdrefibt rddiorum eius tequdbilitds udledt,qudm neeprteßd^nbsp;re Ariespoterdtpropter cdlorem,quippequi zir d uere O' dßgno duäusnbsp;Veneris ndturdm plufculum incendiffet, driditdte etiam figni non pdrit dinbsp;iuudnte :fied nec Gemini, quibiis tdmetfiper humidum affnitdte qudddinnbsp;iungeretur,tdmen cdlorefignigemindto d uere idm 'm teßdte dedinante,rdnbsp;dij eius nimio plus 'mcanduiffent. in ïÂbrd ucro qu£ Veneris etid domuinbsp;eß,diuerfdm db hdc rdtionem fccuti funt, Nlt;tm cum 'm Librd Venus effe nenbsp;qucdbuifi dnni parte maximeßccd,dut ed idm inßigus dtq; hyemem inclmnbsp;nante, placuitquodeffet humed£, cdlentisq; naturæfignum eidecerneretnbsp;cui perhumidi ndturdm conciliaretur, Nitnej; ut ueris dutumniq^ contra^nbsp;^i‘^qudlitdtesfunt,ficuern£ Veneris domuidutumnalis eratdomusoppanbsp;nenda. viq- uere proffeilum eß in dttribuendo domicilio ne Veneris hu»nbsp;mens Uis permadefeeret fficautumno neuiseddem nimioplus dreßeretf

.« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï o, I o V I A» P O N T A NI

tiéueiUicitlexuperMtid,hicA deßäu efftccretur intemperMtior. lïtfii conßitutioni iüud cluocjue mirum in tnodum conuenit ,c]uod ctt»iVe«H{nbsp;lcncfic£ Mturte fit,eiiK domiciliiX Solisac Lunce dotnicilijs fexMguldinbsp;riirrddidtioneconiungunturinutriufiji (cmiciradif gt; Suntenim Tdurus'nbsp;CZ C dncer in Lunar i, Ltbra er Lr o in Solari hcxagcnalia Cigna, adhitcnbsp;fœcunda funt gcititalia,cHfitvcnuf ipfafxcund^e naturie. ciximm denbsp;quot;Veneris domicilijs. ï^uncdealterius ieneficteßeÜ£ domibiü explicetnuss

De domibuf Jouis. Cap. IX.

Cuis ßellaßlix eße acfalutaris dicitur, cuius eß natura eda-dem cjU£acris acfdnguinis,humc(la e:^ calida, tequabiliraf Pifcibus Sagittaric^; ßatuc«nbsp;Atuideguàmconuenienter,q!iàm apte,qued in partenbsp;Signifi ri remotißima, qua: eß propc hyeinalem conuerfionem-fignum ca»nbsp;lidum ßccumqj delcgerunt ei. ISlam cum è remot.ßimoatq; obliquo locQnbsp;radios ad nos Icntiores, e:y penè imbeciUos mitteret, quod Solis ipßus raanbsp;dij declarant,qui ex co loco oblique ßruntur, maximeg; imbcciUhfociofianbsp;gni calore reßeiüandus erat,uidendumg; ne calida eius ui reßiiiäa,humi~nbsp;do adauiio eßieereturhumenttor : quod ncaccideret,fignietiam ariditMnbsp;frohiberet.Contr'd i« parte Signißri propinquiorc, à qua in humidum cctnbsp;iidumq; procedat annus, Pifees aetribucrunt,utucris teßatisg; aduentan»nbsp;tibus caloribus, ßgni ßigore adiutus poßet obßßere, ne arcß.äo humorennbsp;calida ui exatßuantc, ureret potius guàmßueret. A ppoßittßime quidem,nbsp;guod cum ßt ipße beneficus, bencfica,!d eß triangulari configuratione Sacinbsp;gittarius Leonern in Solari, Pifces Cancrum in Lunari femicirculo intuennbsp;tur. Ciuinetiam cumfit louis ßeüaßcecunda,uentorumq; excitatrix,uentlt;^nbsp;faei fignacr genitalia funt coneeßa. Adde quod in Lunari femicirculonbsp;lunaris natureßgnum:in Solari autem SoHsnaturteconfentiensßgnumnbsp;feculiareJouisßelUdecreuere. Hw cxplicatis,demaleßcarumßeÜaruinnbsp;jAartisac Saturni domibus differamus.

DedomibusKartis,^ Saturni, Cap. X.

Artis fleUa torrida er ßruenseß, Saturni autemßigensac '^aorpida,magnaq; in utroq; ariditasihincinfilices didli,quoinbsp;tutriufq; radij fint intemperantißimi,illius propteraridai»nbsp;I atg; urentem naturam, huius ob torpefeentem nimiamg; ßi*nbsp;giditatem. Vttag; autem exuperantia maxime noxia eß. Ad hæcdidlumnbsp;eßfupra Lunam Solemg;incoelodominari,cy‘tßerumdicimperare,altenbsp;rum noäa ^Wlt;1nt guidem humeäare imttermm amp;• guodammodo pr£nbsp;flruerç

13 E UBVS O Et; LTS* T* tf firuere ad res procrednddSt Solefti cdlefàcerc,infôrmdYe, (^,ut profgt;ènbsp;gis dixerim,tinimdre. Atcf; uticdlido humidoc^ eß:procredtio,fic contrinbsp;A ntdximeß'tgido dt(J; drefiélo mors,ciudlis efl pcrniciofd Sdt:iriti ndlurdtnbsp;Quinf tiim cœli pdrs ed cjuæ db Artete in tibrdnt porrigitur, uitdlis efttnbsp;V generdtioni uitxéf; dccotntrloddtd: (jUie uero 4 Li6rlt;t in Arictë,corru*nbsp;ptioni dc rerum excidio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur rdtionet impulerunt printos iUos rerU

cceleftium obferudtores ,utin Cdprieorno dtef; Aejiidrio Sdturnum collo: cdrent,cludndo edßgnd Solis dc Lun£ dontos dduerfis rddi/s impugndrétrnbsp;tjuimittdcißintns mdximeéj; noxins eU’etdljgt;e{ltis,dttf;exeocoeli trdólurnbsp;‘^tti ed cju£genitd e/Jent, uadlibnsq- uiribus prdtditd in interitu trdheret^nbsp;Qttinetidnt quod Sdtiirnusd Sole Lund^; qudmlongißinte pldnetdrumnbsp;abejjet omnium, ut domus cfuocj; eins in utroque lemicirculo longißime dbnbsp;illortintdbeßentdomicilifs,prouiderunt. Etfdluberrimoquidem louisfynbsp;deri decrettefunt domus,(]U£non unitts ptorfiis ciu[demqi,fed dlterius tditnbsp;tttwt participes ciudlitdtis eßent,pro illius £cludbilitdte conferuandd- Contri uero pernicioftßimo Sdturni numini, ciuod moderdtißim£ louis æquetnbsp;bilitdti eßet dduerßu'm,domus decret£funt, ciu£ tum ttnius eiufdemq;, tuttinbsp;dduerldtftK utrdc/; èpdrte qudlitdtis eßent, qudndo intemperdtd uis eiusnbsp;ßret:utenim calidïtcdlido ddditii mirum in modü ignefcit,ficßigidu ßiginbsp;dodcccdensmirißceretorpefcit. Eddemci;hdcrdtione indrefeunt mdgisnbsp;dcmdgis cjti£ßtntficcd,elic[iiefcunt humeäd, Quocirca Sdturnifrigus Cdnbsp;pricornifrigiditdte cumuldtd fuprd modatn rigefcit:cr ficîl£ficcitds figninbsp;ficcitateamplifiedta,miraqudddm in£qudbilitdtein dreßfiionem excetnbsp;dit- E£dem enimCutdiéîitm eß)qudlitdtes fimul iun£l£ in exceßum dtquenbsp;intemperdntidm dbeunt,nuttd mediaqudlitdte concilidnte. Duo etidm coltnbsp;trdrid propeßtßdtudntur, nuUo obßßente medio litem concitdnt. Qudrenbsp;cum Sdturno Aquarius contentionem exulcifdtd contralijs qudlitatibiisnbsp;ttuUo prorfus modérante. Vt autem miles hello contentionibusci;, graßa»nbsp;torpr£daaclatrocinijs,ßcijs Saturnus l£taturßignis,qu£tum intempe::nbsp;rantiam eius augeant, turn dißidium mouednt ac litem, qu£ moderationisnbsp;eß,concordi£q; inimica. Qua in reilludmihiuidcturufitucnire,quodmnbsp;ßigore matutino-aduentante tarn die,dc calore: tunc enim ßigus ipfum nonbsp;ilurnum fuas in ßomnescogituircs,inßurgitq;aduerfusingruentem ho»nbsp;fiem miilto acrius. Nam quod ait Arißoteles, per conatus iHos aduerßusnbsp;cotraq; obieólos,acfumme inßßos,perq^ earn quam ipß cevrnra^ isxcripnbsp;uocdt,eßtcitur,ut/rigusetidm urdt,quod ignis eß proprium, His explicdnbsp;tis ,de lAartis domicili/s iam dicemus.

Qwrf'ido igitur minactsmocuiq^ fyderum ajßeßus duplex eßet ratio, et eius qui ab oppoßto loco,z:r q i quarto irradiarehac Saturni domos Splis

*

»0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. 10 VI A, PONT AHI

l.unte^i oppofuijjent domibu^, ^uippe lt;}ui effet Marte pemicioffor, relin-' qiiebittur ut Martis diuerforia in c^tudrangularibui cottocarenturffgnis.nbsp;Siquidcm Aries in Litnari [etnictrculo lt;juadratis Cancrum radijs fèrit,nbsp;Scorpii« Leonem in Solari,in quibtts idem contingit, quod in Saturni donbsp;tnibus. Ariesenim Martis qualitates una confentiendo uehementiitsaacnnbsp;dit, Scorpius uero dunt utraq; ab illo qualitate diffentit, prouocando laceffnbsp;fit,atqi irritât. An firtaffequodin Lunari femicirculout perniciofenasnbsp;turie jyderi, fignutn Lunari naturte aduerf um dedicare uoluerunt, tn Solanbsp;riuero,natura: Solis répugnons fvt undequaq^ uis eius ad nocendum ma*nbsp;gis ac magis irritaretur.bic Lunlt;e naturlt;e in peculiarifemicirculo, illic Sonbsp;lis qualitati in Solari aduerfans, qua ére lis, difcordiaqi,quie Martis e/lnbsp;propriojconcitaretur. Siquidem,ut de Achille ab Horatio traditur,Marsnbsp;ipfciracundus eff,inexorabilis, accr, iura negat ffbinata, deniq; nihil nonnbsp;armis arrogat. Sed quod de conatibus contra obicilis, deej; A riffotelica ilnbsp;la Antipariffafi fupra in domeflica Satumirationeiam diximus,idem iliuinbsp;Ijac in parte dicendum eff:, aiq^ ajfeuerandum. Yeruor enim Martim ma*nbsp;gis magisep in fefeiplecogitur,uiresq; leftuofiaresfufcipitobaduerfantSnbsp;Scorpij naturam. Quemadmodumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum fèrrarius effrruefeentibusitt

firnaculacarbonibusaquamftiperinj}:ergit. Cinoèreig^isipf:cogitur, ampliuscj; incandefeit intiis,qui antea quidem ffgt;drfm ^abat, nuUo penicnbsp;tus aduerfante. iHud etiam in bac conflitutione, e:^ penèdixerim domosnbsp;ru/W ftruàura uel cum primis confiderandum uidetur,quod in Muff cis connbsp;centibusapertißtme cernitur. in ijsenim temperandis neceffeeft non mosnbsp;do ut plurima,uerum ut iinà omnia concinnatinreonueniant. Contra et uonbsp;ces,amp;numeri,conccntusq; uniuerffes flathn uti diffentiat oportet, ubi nonnbsp;modo paucula inter fe parum confenferint, uerum ubi eadem ipfa turn uoxnbsp;turn numerus p'ufculu aut excejferit in altitudine, outfefe contra demife::nbsp;rit,feu produäiorfiicrit,ubi breiiitas exigitur,/':u breuior, ubi produâionbsp;nem ratio concentus exigit. Eadem itaq; rationeac menjura in temperan»nbsp;dis fflicium ftellartlradijs omnia uti conueniant neceffe ejî,qu£adfflicitasnbsp;tern conducunt, Sectis autem'm malefic is ,ff quidem perquàmpaucis,ffuenbsp;in qualitatibus exeejffim mducentibus,fiuedduer[um nitentibus lis excita^nbsp;tur, atquead malefiiciendumprocliuitas, perindeutuoculæ, neruicj^ uniusnbsp;di/fenffo omnemprorfus concinentiam labefi.dlatatque dijfoluit.

De Mercurij domibus. Cap XI.

BlsexplicatisadMercuriumreuertamur. Eiusffelldretorrida: cffedicimyeaqueabelffea Solelongiusunofigno,coq; nonintenbsp;gro nullo modopoteff; cMia (Hud ingeniutn eff,ut in aliasfe att^nbsp;al(aamp;

D B ' R E B V î C OE U L I B. I K tifiisßcile ndturdi trcinsfrrdt. Vitde VcrgilitK ohferuMdum præcipît:nbsp;QSosignii cali Cyllenituerrctittorbes^

EMdcm ob cdufdtn décru ctan nuittiîi dixit antiquitnif. EtueroneceJJi Cfât inter fteUiistdmdiuerfirttmnittttrdr um unam eße aligudm,lt;jtiie cornsnbsp;tnunitatem, itadixerim,uerfabilitdtem guafî quandam haberet: quignbsp;g^uidem meße comtniüiitdt minime poßet, nifi nunc in bdnc, nüc in illdm,nbsp;mox indlidm dtq; dltdmndturdm trdnfiret^ßcilecj; conuerteretur. Qaosnbsp;circdcum Soitin Lecne,Lund;incdncro,Vencrim LibrdTdurocj^domi»nbsp;alideßentconftitutdinedSignißripdrte,eiutepropiui nos dßiceret,relisnbsp;^ud duo ftgnd ciult;e Sol« de Lunte domibtu ddiuéld eßent, Geminos dc virnbsp;ginem Mercuriodecrcucrunt. Qudndodutemndturdeins tdm eßet uerßinbsp;tilis.ipßci; Mercurùu in Geminis eßeniß Vereiamprocedcnte,dut Acsnbsp;ßdte incipiente non poßctjC^uo tempore utres Sol genitdleis excitdt, excisnbsp;tdtdscj; exußitdt dc fèuet,iit Verni temporis Sol« procredntis ndsnbsp;turdm indiicret,ßgnum ei humidumiCdlidum^; attribuerunt, Cdlida näi^nbsp;er humcddttvmgignendis rebus, tum ijsquegenitdfuntßuedis mdximenbsp;idonedßunt. Etenim Aries dc Tduras retorridä Mercurij uim mdgis md:nbsp;gisq-exiccaßent,cum etidm d SoUs domolongiusdießentActdmrtfi Gcnbsp;minorum himidd uis: ndturdlcm Mercurij driditdtem qudddm è pdrte im*nbsp;minueret,inquogenerdtionieß confultum,ut dixi:tdmen tum db imminettnbsp;tislt;eßdtisficcitdtedtq;cdlore,tumd. Solis propiftquitdte,d quoqudin dixinbsp;longius dbeße nequit, ndturdlcm lUdmdtq; dreßcentem eins uim ßueri nisnbsp;bilominus inteSegebdnt. Contri quod afidtedutumnoq^ nuüd eßet hdbeit-dd procredtionis ratio, quo tempore qute procredtd eßent, enutritd iam,.nbsp;dc plena in mxturitdtem hiclindrent, diuerßorium Mercurio inarido Cf-ßigentißtgno poßcere : quod neeeße eßet propter torriddm dnnipdrtë,nenbsp;uis eius mdgis mdgiscf; incenfddtq; dreßHddcfldgrdret,ddmotd ßigidhnbsp;täte prohiberi. Q«d è re id cßcäumefi,ut vere quidem inßgno Veris Mnbsp;turdm bdbentidomum Mercurio fldtuentes,uerisndtur dm mitdrieumßnbsp;cerent, Autumno uero^utAutumnindturdm fequeretur,in ßigno Autummtnbsp;lis qudlitdtis diuerßoriumeicoUocdrcnt. AcdeerrdntiumßeUdrumdomi'nbsp;dlijs didii ßithdiüenus. Plura tarnen ßue FuniciSjßitte Arabibas ab auto*nbsp;ribusin hdedomorum dißributionetraduntur, qutereßrrenecneccßdriiinbsp;uidetiir,er Pbyßicts cumrdtionibusparumomninoconueniunt.

QKütl Domoruconßitutiofibt maxime conßentidt. Cap; XI L vam autem bdc domorum conflitutio omni ßibi è parte cott'-Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docet,qucd domorum ordo ipforum quoq; plas-

^^S^t^mctarum ordinê acßitum ßequatur ¦ Nujm po/î Solis Lunie^;

hittcdt^ illtnc Alercurij primu, ^uiSoUsi df- »

*» ’ï o» IO VI Ai PÖ'RTAWI-

propMc/uitdte pr^ecteteris gäudct,pofi VenerK,hinc Niiirtis,dtmile Îfl3 t(i'S,ultmo lùco Sdttirnidomialid fub[elt;iuuntur. lHud quociueprudenternbsp;projjieéiuin cll,ciuod domicilidfteîldrum infèlicitt/m domos Lun^dc Sotiînbsp;qui gcnerdtionis dtithores funt, turn db oppofitd^tum d quddrunguld cœlinbsp;regionehofttlitérIdceffunt, R.ur[iis lrliciutnlletldru/m, qu^generationetttnbsp;«te rerum prouentiim ddiwiât, Solis de Lunæ regidt tridnguldrt dcfeXdttanbsp;guldridfpciiuirrddidntjO' tdncjudm ueneruntur. N«tm Pifees triduguldsnbsp;ri,Tdurtis fexduguldri dfpcélu Cducrum aident: Librd LeonernÇ:xdngUfnbsp;ldri,SdgtttArius tridngaldridipieit, Qumetidm cumperniciofißimd Setsnbsp;¦ turniflelld rddidtione mdxime noxid, Kdrtis uero quod minus ejjêt pennbsp;tiicio/d,minusctidmnoxio èloco Solw dc Lun£diuerforidoppugnarent,nbsp;cautum zy per/jfedum eli,ut{dlubcrrimu louis fydus d/^eilu mdxime[dsnbsp;lutdri,Veneris uero.quod lumen eius minas effet udlidumtè locis no ddeonbsp;cogndtis domos edi intuerentur. Quandoquidem ut mdximo mdximdfftcnbsp;tninori debentur minord-.quod tumt ndturte legibus,turnetidm ciuilibus eftnbsp;cdutu. Sequitur poft h^tc explicatio ed qult;e dd dltitudmes pertmet,ftc enimnbsp;steteres dppellduerHt,quiehodiedicuntur Exdltdtiones, Gritcèfuntv^ónbsp;/j.o:rx,undereâedicipoffuntcr Celfttudines, Gr Sublimitdtes,quinctiftnbsp;Subleitdtiones,qudriim quidem rationes h£ trdduntur.

De Alttt«£li«/6t« Pldnetdrimi. Cdp. X 111.

tndgisq; corruptionidptisdd Arietem peruenit,qudfiin pdtridm ,dtq^ dd gerenddm rempublicdm redierit, l£tetur, gt tanquam gdudio extlidt, utnbsp;quiGf generdtionis regionem,Grconuenientis fecii/mndtur£fignu'mfitnbsp;ingreffas, mi quo Gr dugefccre dies incipit, quem pr£fcntid eius efjicit, gtnbsp;cdlorqui eft Solis proprius, ftngulis diebus incrementum accipit, Solenbsp;ipfo fublimiorem idm cceli pdrtem perdgrante. Quando dutem Soli prbnbsp;tnus iure fuo locus ut ingenerdtione,fic in hdc conftitutione ddtuseft,metnbsp;rito fecundus Lun£ conceditur, quxfecunddm poft Solem dutoritdtem iu*nbsp;refibt uendiedt.Cyuocircd Lun£dltitudinemeffein Tduro uoluere, quodnbsp;fignimeftd Solis dltitudine fecunduni. Adh£ccum Lund ipfd lumen d

DE R E B, C 0 E L\ L I Bgt; ï, tionis rerum parentes lætantur ßgnis primwm cdrdinè orientis pldg^e te=nbsp;nentibus,pctr eft, ut Saturnusejuigenerata ad interitum adducit,aduerßgt;nbsp;Mtudini Solis loco, primoq; occidentis coeli plagie cardine hetetur afe^nbsp;exult et. Qjidpropter eius altitudini Libra eft att,ibuta,à ^ua,ut diéiu cfttnbsp;motus in decliuia incipiat,progrediiturq; in rerum interitu, decreftentitnbsp;busdiebus-.ftigoreci;aiigcftentc. Cutnetiamut Saturnidomus Solisdominbsp;alio, c^uod fit ipfe maxime noxius, nocetißima irradiatione aduerfttur,ficnbsp;etiam Saturniniealtitudinis fignu Solaris altitudinis fgnoperniciofair»nbsp;radiatione obftftat, c^uoè loco etiä Acjuarium domü fuam triangulariternbsp;afticit. At louisaltitudini Cancer defignatus eft: ubienim maximefalutanbsp;ris ftclla hetari magis aut poteft aut debet, lt;]uàm in eminentißimo cocli lo^nbsp;co,undc terrasbas redis cr fuaßc fßoiitedemittentibus radijs lUuftrctacnbsp;fèuieatiQuoetiàcloco Septentrionales uentoscomodiusexcitet,quorumnbsp;hatcfteïla maxime fcccunda eft, csquot; Piftes dornuÇuam trigonali radiationenbsp;tueatur. Cum autc,ut fo’piiis diHum eft,rerum pregeniL-iru coferuatic fitnbsp;ab humido calidoq;ßmul temperatis, è quibus ettit generatio ipfa confletynbsp;cutus quidem naiurit dtq; lequabilitatis eft îupitcr,uiq; Saturnialtitudonbsp;Solis altitudini opponitur,quado hic genitalis eft, ille pernicio[us,fc louinbsp;uita: euftodi cr conferuaton hetanti j« Cdncro, Mdrr opponetur uitalcntnbsp;exuréshumoré. itaq-, rede in Capricornoexultare Mdi r dicitur,atq; innbsp;ea Signiftri regione,qua;corruptionieftaccomodatior, nScum ea regio,nbsp;fit A uftralis, ZiT /uapte natura exufta, mars lîlic magis ac magis efferueanbsp;fcit,atq; incenditur,quinetiâ eo è loco Scorpium peculiare domü hexagonnbsp;ttalitcr intuetur. A t Venus in piftibus coUocata merito heticia exilit: quipnbsp;pc qult;e genitalis cum fit,gaudet propinquitate eius cali plagie, quæ etiantnbsp;genitalis eft, ad quam plagam è Piftibus ftatim proficiftatur: ciit/n-,q- humenbsp;âa ipfa fit,humeâo hetatur figno, è quo federn fuam,id eft, T aurü fexan»nbsp;gulanbusiUuftrat radijs. Ulercurio autê ceßitaltitudo in virgine. Ndmnbsp;cum fitre torridior,atq; eiufmodi qualitas non fitomnino uitalis (retorrinbsp;da enim hutnore carent) altitudinem dus conftituere in decliuifigno, atq;nbsp;in regionem cam uergenti,qute in interitu res adducit,eq; uirili ætatc dcclinbsp;ttat in fenium. Ptenim fi Venerisfublcuatio Solis fublcuationi aßiftit, geninbsp;talis qualitat iî gratia,cur no altitudo Mercurij,cuius qualitas huic eft quanbsp;litati contraria, Sa'urni aßiftat altitudini i quem pernicioftßimü effe dixisnbsp;tnus.vtautê Saturniexultationë Solis exultaticni, Martis quoq^ exultanbsp;tioncm touis exultaticni cppofucre, cur no exultationcin Mcrcurij Venenbsp;ris exultaticni opponcrent i Siquidem corum qua; contrariée naturtefunt,nbsp;eadé habëda cfl ratio. Cluocircaappofitcatq^ conuenienter diftribuiafuntnbsp;frrdtttibus pcüis fign4;quibm latarciurfingulte tdnquâ ad propriü opus

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, I O V I A» P O N T I A N I

peragendum dptis dt(J; idoneii. Deijci dutem,^pcnè mehrere 'm oppojis to altitudini fuæfigno unufqtiifj; pldnetd dicitur. l^dtn fifublcudturSol ««nbsp;Ariete, ejuod terris fidt propinquior, ijuod genitalem cali trdilu inuifdt,nbsp;^uod diem dugeat ,cjuodcalore excitet, trifiari cum necejje eft dc deijci innbsp;Librd,dum terras deferit,dnm corrumpendis rebus dccommodatS regio»nbsp;nem mgreditur,dtim e^- dies imminuitur, O' calor incipit d frigorefupe»nbsp;rari. idem dico de Sdturno,rcliquisq;, quosteejuum eft mcerere,O'tanquinbsp;deij ci dnimo,dum dcieHa in loca, atque altitudinibus fuis oppofitas dd re::nbsp;giones perlati, contrariu obirc munus co gunt ur. ut in luce uenidt:qui gdu*nbsp;deat tenebris,edt in tenebras-.quigdudeat luce,ftntidt calidvm:qui Itetaturnbsp;frigidoftiqiteftdt ist humido:qutdrcfcere cupiat in ficco,torrcftdt in arido:nbsp;qui qult;erdt hunientid,qti£q} alia propria funtnature contrdrid, pdtiatur:nbsp;unde Gr£cedicuntur T«7riv'v/j.o:Jx,mdioresnoftri Ceieiliones, Humilinbsp;tatesq; uocduerc,quodtdnquamdeieidliplanet£illiceffent, o in humilidcnbsp;depreffb loco fine autoritate fordef:erent : unde hodie Depreßiones dicuttnbsp;tur O' Cafus,O‘ Planet£ ipji in ijs locis pofiti,depreßi ac deieéliexiftimdttnbsp;tur. itludetiamindecernendis dltitudinibus prudentißime confiderdtuntnbsp;cft,quod cum Sol primas 'm generdtione partes habeatitriangularisq; irsnbsp;radidtiopri}n£fttadbeneuolentiamdutoritatis ,Soliin Ariete,qui Leo*nbsp;nem triangulari affeilu intuetur, altitudinem decreuere: Lun£ in Tduro,nbsp;qui Cancrumfcxangulariterajpicit: qui quidem affeélus cum ßecund£fttnbsp;dutoritatis ad gratiam acftiuorem, in conftituenda Lun£ altitudine obßennbsp;udtus eft , quippe cum Luna ipfa ftcundas in generatione partes retineat.nbsp;idem ftruatumeft in dccernenda Saturnidc louis altitudine, quorti ftelhenbsp;diurn£funt, ac Solaris conditionis,ut eßua uterq; altitudine proprias fesnbsp;des triangulariter ajßiceret, in Nlartis uero ac Veneris ftatuëdis fubleudnbsp;tionibus id etiam perffcélum eft,utex ijsfedes fuas hexagonaliter intucrénnbsp;tur,quodhi Planetænoólurnifint, Lunæéfi conditionemfequantur. Meanbsp;quidem fententiauidenturprifei illi conftituendis altitudinibus hanepotifnbsp;fimum rationem fecuti, ut qtiemadmodum peregrc redeuntes mirifica eonbsp;in loco uoluptatem capiunt,dd quem ubi peruenere,pdtrium inde folÜ pronbsp;fijûcere incipientes, Lares ipfos fumma cum iucunditate Uticiac^ falutant:nbsp;Sic ipfi quoq; arbitrarentur erranteis fteUas, ac tanquam peregre ueniensnbsp;tes, exiiltare eo in figno, de quo domiciliü qu£cp fuum, amicoq; intueaturnbsp;è loco. Atq; in Sole quidem, loue item ac Saturne,quia diurn£,mafcul£qînbsp;(onditionis effènt, triangulärem fecuti f unt afpeâim, quippe qui autorisnbsp;tatis effet maiorisiin noôiurn£uero,foemine£qs conditionis ftdUsfexangunbsp;larem, qui minore effet autoritdtepr£ditiis. Ex qs quæiam explicatanbsp;[uiitffatis pdtet) Soient, Lunam, ioucm,acVenerë inqs,dequibus diximus„

»B RE B VS COEL. LIB, T, uantfemel etiam mortantur,iure in uno non in duobm aut plurib ta fignisnbsp;cuiq; pianette altitudinem decreuere. Cur autem jleUis fingulis binas pr£nbsp;terquàm Soliac Lunté domos dedicauerint,illa uidetur ejfe ratio,quod penbsp;ties Solem Lundmq; cælt totius effet, acfignorum omnium iurifditio, çynbsp;eorum qutcfierent moderatio,quemadmodum penes regem rcginamq;nbsp;ins curaq^ regni totius eff:. Cofueuere tarnen una in urbc federn tribunal^;nbsp;fibiflatuere, in qua eorum exiftimetur maieflas uenerabilior, ac iuris di»nbsp;tundi poteßasaccommodatior. c^uocirca alteri l.eonem,alteri Cancruninbsp;dedicauere,inquibus coniunâautriufij; effet regia ; atq; ut uxor uiro,ficnbsp;tuna Solipropioraßifferet. CMnenim(utdiilumeff)munUsLun£fit,manbsp;teriam pr£parare,Solis mforniare, ubi nam {àcilius, commodius^ quantnbsp;ffntilium quatitatu,qfdcmq; proXimis,cr in parte Zodiaci pr£»nbsp;fentiffimapr£ftare hoc ipfum poterant ? C£teris autem quaff frmulantiinbsp;bus,cum alias Solem antecedant,alMsfequantur,acnuncitnt in ortu,nunenbsp;in occafu C ac ff duplex ipforum minifferium ac muntts effet ) domos etianinbsp;iduplicesdecreuerc:unam,qu£ effet à dexterd:alteram,qu£ àffniff:ra:ut r£nbsp;'gias dominorimt in media ac tanquâin arce pofftas domibusfuis cingerèi,nbsp;riea/ffeâibus,Z!T‘configurationibus, Cap. Xlllî.

voniam autem de configurationibus atque affeilibus f£i plus à nobis mentio friila eff:,qui quales affeéitis ipfi fini,nbsp;aperiendu rclinquitur. Configurantur itaq^ in Zodiacofet:nbsp;radifs intuentur:undc affeilus hic oppofftus,cr' configuratio oppofiia uanbsp;catur, Gr£co uerbo Diametra, necnon Hiametralis dicitur, quod Signifinbsp;rit ipfum à primo ad feptimü fignumprotraélareâa linea £qualiter me-tiatur. St enim ab ortu ad occafum ufq; reiüam lineam produxeris, coclumnbsp;timne induas£quaspartes,qu£uocâturhemiffheria, diuides » Cam auténbsp;imiuerffts Signifèrèduodecimconftctfignis,fignaq; ipfaètriginta parti»nbsp;bus,fi partes ipffe duodccics multiplicat£ fùerint, tercentum ac fexagintanbsp;partes conftituent'.quam totamfummam ubifexies duxeris,in duas £quasnbsp;partes diuides, eaq; fingul£ erunt è centum oiloginta parlibuf. Vt enimnbsp;duodenarium numerum fex bis du(îi,£qualitcr diuidunt:ffc centum o(lû»nbsp;ginta partes bis duiif£uniuerfam quamdiximus Zodiaci ac duodecimfi-grtôf iwifummam, bifftriam £quali forte partiuntur : Vt [i A primo gwdtt

16 nbsp;nbsp;nbsp;„ I O» I O V I A, PONTA N Iv

Arieti^ reädt» liitedtn in prmtim Librte gradum protenddf , ccehita omne itt fex figtid, grctduscfi centum odogintu bißridm diflribues.nbsp;’Hæcdiuifio, feureâ^ line£ protrdâio rcâunt conßituere dngulum didnbsp;citur, Rurfutfendritu numerut è terndrio bis multipUcdto coftdt- Si igidnbsp;tur unum [ignu,id eß trigintd caeli pdrtes ter duxeris, calu ipfum, ipfd^fnbsp;duodecimfignd in ciudtuor ^iiddrds tecjudliter diflribues. Singula dute [eunbsp;tjitddra, feu t^uddrunguld ,feu ^uddrdntes c nondgintd conflabuntgrddi»nbsp;bus. Quapdrtesqudter duâæintegrdm Zodidci[ummdm,uniuer[ds^;nbsp;duodecim fignorum pdrtes complebunt. Eddem hac diuiflo return quoq;nbsp;angulumconflituit. }licdutêdl}ieAus à primo (]uolt;j; figno in qudrtum du:nbsp;âdlinedfigurdtur,unded Grd:cis 'n.'r^a.ys^vot’idttoflris tumC^ddrd*nbsp;tus,tum Quddrdngultts,Ciuddrdnguldrisci;didtur. Sequitur dfliedusibnbsp;lequi 'ï^ïyuvoi^ Grace diditsefl, Ldtine Tridngulus, Triduguldrisq;,nbsp;Qjiiddm è recentibus uocdnt Trinum,qudmuis no[dtis Grdmmdtice. Cottnbsp;tinet hie flgnd qudtuor,pdrtct uero centum uiginti. Si enimfignum unum^nbsp;id efl pdrtes trigintd (judter multiplicducris,quot diximus fignd, quot ctiinbsp;diximuf pdrtes implebis: ^udtuordutem fignd ter produäd,duodecim fisnbsp;gnd,ideftomnem Signißrimicompleäuntur.Qudrdtione Signifirorbisnbsp;in tridngulos tris diflinguitur: indifferenter enim cr mlt;^cultnogenere,etnbsp;neutro tridngulivm proftrimus. Hlt;ec configurdtio fit, ubi À primo ^uoquenbsp;figf^o digreßus in ciuintum ufiji progrediere: dngulum dutem conflituetnenbsp;qudqudm reâum, fed obtufum gt; continentem^; dngulum unum reiium, dcnbsp;tertidmetidm reflipdrticuldm. Athexdgonus,^uem Ldtine Sexdngulumnbsp;ac Sexdnguldrem dicimus, Sextilem nonnuHi mdlunt,duo tdntufigna consnbsp;tinct,grddusq;fexdgintd,pdftiturq; omnem Signifiruin figurdmhdbentSnbsp;fexdngulos. Si enimfignum unum, eitts^ trigintd pdrtes bis produxeris,nbsp;fignd quidem duo,pdrtes dutemfcxdgintd confides, qua quot;Zodidci totius efinbsp;pdrs f?xtd. Progrediere dutd primo quoq; figno in tertiu,qud rdtione hacnbsp;tpfdfexdnguldris ßrmddcutumdngulum,hoceftduosreditertidsconti*nbsp;nebit. Quinumeris dele{ldntur,figurisc^ Arithmeticis,hacquadicimusnbsp;dd Sefquidlterdm,C!r Sefquitertidm rdtioncm commodißimereftrunt. Igi*nbsp;turfidb Arietis pdrteprimd numerdreincipids,qua qnddrdtd diciturconnbsp;figurdtio,edtridfignd,hoccft Arietemipfum,Tduru,dc Geminosddprisnbsp;tndmufq; Cdncripdrtécompleâetur, Sin Arietcm,Tdurum,Gcminos,nbsp;Cdncrumq; complcxus fieris, dd prima ufq; Leonis partem tridnguldrenbsp;(onfigurationem firmabis. Atfiabcadem primdpdrte Arietis ad primiinbsp;ttfq; Gcminorumproficifcdre,fexdnguldremfigNrdinconflitucs.liisrdtionbsp;nibus Signtfir ipfecolinebtt hemiffharidduo, ideftaqualesfemicirculosnbsp;dtwtutftdb Aricteincipicns in Librdin proficifeare, rurfus^ a Librd re»nbsp;gredidre

BE KEBVS CCEL. LIB. L J? ^rciUre in Arictem,contineiititein quttdritf cfuiituor,ciu(trum primd cot»nbsp;pleilitur Arietem,T(turuni, Gemittor:fccundii Clt;tncrum,T^oncm,'Virginbsp;nem:tertu Libram, Scorpium, Siigittdri'M},^ult;e ultimd e(i, Capricornumnbsp;Aqudriu,?iÇces:triMgulos uero tres tlt;intit,primuex Ariete,TMro,Geanbsp;tninis,Cdncro:(ecundumè Leone,virgine, Librd,cr- Scorpio:tertium ({uinbsp;ttniKrelicpiUsellfè Sdgittdrio,Cdpricortto,Acludrio,Pifcibt{i:fexdttgulotnbsp;uerefex,primumcx Arietezy Tduro,fecundumè Geminis ZT Cdttcro,nbsp;tcrtj«w è Leone Cf 'Virgine,iiudrtum c Librd z^ Scorpio,qui duo futit re*nbsp;liqui : dlterum c Sdgittdrio Cdpricorno, dIterum ex Aqudrio z^ Pif:inbsp;ius. Ariesigiturl'exdngularid/peâu Geminos,quddrdnguldri Cducrum,nbsp;tridnguldri Leoné,oppofito Libra irradiai: zy fic deinccps aliaftgna fc innbsp;nice intuentur mindci,beneuoldueirradidtione, C^ua de re mox dicemus^

DedfpeSlibusbeneficis ZTttidleficis^ Caput XV. Vadranguli, oppofiti^ dßgt;e(iuf, dc Didmetra,tetrdgon£^;nbsp;configurationes minaces j'untzir noxia;, contra, triangulaanbsp;res dcfixdngulares beneuola; ey-adiutrices: quod cur fiat uhnbsp;deamiK. Rddiy fibi inuicem aduerfantes Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obuiamß.£H,

Cr alteri in alteros uiolenter impdiii colliduntfefe)difcordiam dtque inh tnicitids excitant, inde afjieiiui ipfe noxius zir hoftilis eft. Kadij quoquonbsp;quddrangulanteSitdmctftdduerfis frontibiK ftbi non occurrunt, tarnenènbsp;réélis angulis progreßi, zy tanquam alteri in alterorum latera incurfansnbsp;tes percutiunt fe(e,dumq; neutriuidentur uelle cedere,contentionetn exu-fcitdnt,quocirca zr h£c quoq; irradiatio minax efl. Docethoc uentortvntnbsp;pugna. ubidutaufler opponiturfeptentrioni, aut auflro ipfl, qui à mcrhnbsp;flieflat,Fauonius occurrit aboccdfu,tranfuerfoinipetu. Secusautetn in trinbsp;anguloruntyfexangulorumq; contingittrradiationibusiflquidctn radij ipflnbsp;neq; fibi occurrunt dduerfoimpct!i,neq; fc interturbant, aut tanquam è latnbsp;tere dtque ex infidijs muadunt,quinimà perinde ac foci/ inif:cntfife, acue*nbsp;luti in unam acicm conuenientesfimul procedunt. QaJ è re utraquc beneanbsp;uoldirradiatiodicitur,quodinuicem coniunélis uiribus flbiduxilio ftnLnbsp;‘Ptolem£ihdcipfadereuerba funthtec: Lxhis configurationibus trigo::nbsp;n£ quidem dtque hexdgon£ dicuntur confenticntes, qtiippe qu£e generisnbsp;eiufdcm fignis flatuuntur,dutfcemininis omnibus,aut mafcuHnisünconfettnbsp;tientesuerodiametrteZT tetragonal,quod iuxta avri'ö^trip eiufdcm genenbsp;ris fitum naél^ funt- Prima quidem ptolem^i ratio fibi conflatflquidcm flnbsp;gna intuentia je è triangulo autfexangulo genere confcntiunt. A ricj enimnbsp;Cy LeozT Sagittariusfuntfignamafculina:Tdunts,Virgo,z^ Capricornbsp;ttus focmimna. Idem in omnibus trianguldribusjignis eitcnit. Ladéquocj;nbsp;fexui conucnientia iungunturflbifexangulariaflgna, Aries ac Gemini,

\18 nbsp;nbsp;¦’ 10. 10via; p'öntäni '

TdurtititeO' C‘incer,0'ficdeinceps.'Secundautroratio,ciU£eßde AU tithefi,cluàmßbi conßet, nonintcüego ; cum ßgnd quddrangulariaigenerenbsp;ipfodiferunt,ut AriesOquot; Cdncer, TäurutacLeo,oppoßtaueroconue:^nbsp;niant genere,ut Aries ac Libra, Taurus o Scorpius, Gemini o Sigitti*nbsp;rius. itaq; nonfatis patet.qutenamftthlt;ec Antithefis,ideßeiufdemgenenbsp;ris ßgnortvm oppofitio. Qjtocirca nec ratio ipfa ßbi quadrat. Wmß innbsp;triangularibus idem genus conuenientiaßcit, atq; confenfum gignit : quogt;nbsp;nam modo in oppoßtis dißenßonem atq; inimicitias excitabit?Signa quo»nbsp;quetriangularia coueniuntfecum ob ea/dem elementares qualitates. Arienbsp;tina enim triangularitas ignea eß, Tatirina terrena, aeria qult;£ nomen habet à Geminis, aquea qu£ à Cancro. At in quadrangularibus ßgnis hocnbsp;ipfwn non eß perpetuum, utßbiomnino aduerfentur ab utraq; qualitate,-Cancer enim er Libra in humido conueniunt, tarnetß Aries atq; Cancernbsp;Utraq; qualitate differunt, Taurus quoq; er Leo in ariditateßmul confetinbsp;tiunt,at Geminiac Virgoprorßesdifßntiunt. Signa quoq;oppoßtaean:anbsp;dem [er uant régula, ut nequaquä ße contrarijs omnino qualitatibus impu-gnent. Aries enim, ac Libra confentiunt in calorc, Taurus er Scorpii« innbsp;ßigore. idé in fexangularibus contingit. Aries enim ac Gemini inuice calinbsp;doconciliantur,differunthumidoerßcco. Taurus O' Cancer conßentiutnbsp;inßigidoidiffentiunt inhumido. Quocircaa/pe6lus ipßnon ab elementaa^nbsp;rium qualitatußmilitudineyautdißimilitudine,autabeiufdemgenerisß)anbsp;eietate,oppoßtioneue beneuoliaut maleuoli dicendi mihi uidcntur,[ed à ßnbsp;tu potius,atq;aradiorumuelcocurfuß)cio,ueloccurfationeaduerfa. Cannbsp;cerenimacLeo,CapricornusoAquarius,PifcesO' Aries,Virgo er Ltnbsp;bra ratione ea feß hoflilem infeâarentur in modu,aduerfantibus qualitatinbsp;bus: non inßeäantur autem,quiaßtus quadrangulus,fcu oppoßtus, radio»nbsp;rumq; hoßilitas minime id patitur.Non inficiamur tarnen qualitatumßminbsp;litudinem aut dißimilitudinem, ad augendas tum ßmiliaritates, tum oditnbsp;multumetiamconßrre.

Deßgnisauerßs O'dißunilis, Cap. XVI.

BDuodecimigitur ßgnis fcptimumquodq; ab iHoa quonu^ merarecoeperis,item quintum,quartum, ac tertium fc intu'nbsp;entur,ob eam^ rem coniunóia inter fe dicuntur. Qÿod ueronbsp;___fecundum,ßextum,o{tauiem, autduodecimuwßteritab eo, a. quo numerû ordiris,ßbi nullo modo conßgurantur,neq; enim ßecundam ßnbsp;gnum aßjicit primü : unde quod nulla inuicem conßguratione iunguntur,nbsp;quin quod à ßeipfis auertuntaßjeilumdum dißun{ta,tum auerßa dicunturnbsp;figna, Grlt;ece funtaa'uvJ'ida.. Taurus enim quod ßecunduab Ariete tocu tènbsp;»eat, Virgo quodfextu!::„ Scorpiusquodoilautigt; Pifeesquod duodecistnbsp;mUMa

» Ê’ R E B V Squot; C OE L, L I B»'l,

mum,nullit dicunturcum Arietca/j--eä!ii[ocict.iteconiungi. ^ttdé eft alio» i'um inter ft fignorum ftcundumhuncordinem ratio. Etillaquidemquienbsp;ft intuentur,fiue duplicata, fiuetriplicata, flue etiantciuadruplicata,cir»nbsp;tultvm uniuerfum implent:quod in auerfts,atci} difiunäii ftcm accidit.

Deituciualitatedierim ey noóliumftcundum climata.

Caput Xyil.

EC uero cum de dierum ac noditvin turn iitcrementii, turn de trimentii mentio ftäa ftt,pr£tercunda uidetur ratio cur idnbsp;eucniat .Nam cum Signifir orb is uigmtiquatuor tant u con»nbsp;uertatttrhoris,ftngulaftgnaduabiishoris intcgris,fi[upritnbsp;ftnitorcm ctrculum,lt;juem Grtecio^!'^o}/Tc(dicunt,aftenderent,nimirud!enbsp;rum ac nodium in£quaiitas nulla contingeret. Ex brfc itacf^ tcmporu m£iinbsp;qualitate indicatur ipfa ortus ftgnorwm atc}- occafm in£dualitas,nec ununtnbsp;effeafcenfionii ft)atium,(lU£rcs adterrarum fttummundici; poftturamrcnbsp;ftrcndaprorfus eft. Quoenimàitnca£guinodiali ftptcntrioncmuerftisnbsp;propius acceffcris,fub £ftatem maiorfit diebus acceftio,ftb hyemem ueronbsp;nodibus. Qjiocirca oblicfuitas ipfa Signiftri orb is, ac receftas terraru abnbsp;£ciuinodiali adftptentrionalem cardinem,hanc ip fam temporum in£qult;tnbsp;litatemefftcit. Quami'n£qualitatemprifcilUirerumcœleftiumobftruannbsp;tißimfut maniftftiorem ftcerent, ftatium omne t^uod eft terrarum àlinelt;inbsp;Aquinodiali ad ftptentrionis uerticem, ad quern qui ab Auftro recedunt^nbsp;uidentur continueaftendere,in ftptem climata,inclinationesq;, or, ut it£nbsp;dixcrtm,cliuos diuiferunt. E t primum quidemJiue ittud cUma ,fiue potiusnbsp;eliuum,aut etiam tradum, aut incUnationem uocaueris, turn diem maxhnbsp;mum fub £ftiuMnfolftiti(vm,tum nodem longißimam fub brumale, tredesnbsp;dm tantum horarumhabetmeq; enim ultra hoc fpatium aut dies aut noxnbsp;illicproducitur,neq; citraundecimfubducitur.Hictradusquoniam Me£nbsp;rdén Aegypti perttngit,mde à Gr£cis (Tiamat joh'ç eft agnominatus. In ft»nbsp;cundo autc climate dies cr nodes ad horas tredecim adijciunt hor£ uniusnbsp;dimidiivm,ubi maxime produdæ funt,ac tantundem demut ubifubdud£.nbsp;Qttod quonia Syenem,qu£ eft plag£illius urbsnotißitna,tradufuo com»nbsp;plcditur,ab ea nomen accepit J'uao'utviîç) EC iße ^«idc m tradus Meroettnbsp;fis,hie uero did à nobis Syenenfis poteft-In tertio quod ab Alexandria dinbsp;xere Alexandrinum,dies nodesq; maxim£ ill£ quidem funt horaru qua:^nbsp;tuordecim,minm£autem decent, in quarto,quod Rhodium eft uocatum,nbsp;ad horas has quatuordecim accedit hor£ unius dimidium, rurfusq; tantuttnbsp;demdemiturédecern. Quintumquod Romamum dicitur,habetdtesno:inbsp;{its%nbiprodudif.imlt;efuntgt; horaru quindedm:ubifubdudißim£, nouSnbsp;f 5

50 I O. I O V I A. P O N T A N I -

tMttim. Sextum guod dgnominatum eft UeSefponticum, dddit ddhorät hdfhoree dlteriutdmidiwm,act.tntundem demit è nouent. Septimum Bonbsp;ryfthenicum hibet bordrum fedecim,tum dies,tiim noäes,ubi dd fiimmutnnbsp;excreuere:dtubicjuodecrefcdntdmpliui nonhdbent,hordrum oko. Qtthnbsp;ddmdddidcreoilduumjdcii Rhiph^eum d Rhiphj'is montibtK,qu'mctidntnbsp;Uypcrboreum uocduere:hoc in trdélu maxime frigide ZT cetjuinoélidlinbsp;lined ^udmrcmotißmo,quo propim dd uerticem feptentrionis dccejjcrif,nbsp;CP dmpliuf augefcunt fub leftdtcm dies,fub hycmem noélesfrquidem com::nbsp;pcrtam eftdihords uigintidccedere. Acdehis mine hdólcnus,alibi dtftin^nbsp;dim dtlt;J; uberim. Jpfd uero æquinodidlis lined tequalej femper dies no*nbsp;£libm efticit,quoniam nuUd iUiccontingit terrdrumdutfrgnorum obli^uinbsp;tds. Secdt dutem interiorem Libydm perfrnum Hefrerium, ultra frrtundsnbsp;tds infulds,perc}; montemyCpii deorum currm dicitur, dc montem eiufdentnbsp;tradm nomine Arudltem,indetrdnftt per interioreAethiopia ultra Gd*nbsp;xamanticam er Arangdm montem,dc per Pyleos montes, ité Coloan pasnbsp;ludemcis Lun£montes,dctiylipdludesprofrdd,ßccdt indicumpelagm,nbsp;extremaq; Tdprobanlt;eZT Cherfonefi eim,qult;edured dicitur ,indeq; pernbsp;Sinarum fintim pertingit locum, ubi Saettrnflituiia in frtnu ipfunt inßuittnbsp;ultra ucro regio eft nobis ignotd.

JOefignis obliquis, dut redis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XVIII»

N j/r ig/t«r trddibm,(iuos db ipfr lecjuinodiali Uneafeptenà irionem uerfmodo efre pofui,figndfex^u£ funtab initio Canbsp;pricorni ufq; dd Cdncriprincipiumycjuod obligud oriunturnbsp;(receduntentmab Auflro,dtqiiu Aquiloncmdffurgunt')frgt;t

C E R E B V S C O E Li L I BJ' T. 5t pertinetffgt;atiu.piindorcshdberepMesdicMtur. Sifjuidétdëipfe Aries,nbsp;iluod/igiiü fub tequinoëlialëHtieâ trigint^ parti» r/I, w ipfo primo climat enbsp;ea celeritate afcendit,ut no plures quà m uigintiquatuorgraduf, dc uigwtinbsp;mmutds partesgrddus unius habere uideatur. At Cancer tanto tardiornbsp;eo exurgit in eoiietn primi climatis traëlu, ut ad triginta illas partes tresnbsp;etiâgradus adàjixre inteUegatur, quinetiam minutas partes uiginti. ïn [e::nbsp;ptimo dutem climate ufq;ddeà properare ortum Arirs fentitur,ut quinde::nbsp;dm gradus integros nuBo modo impleat. Cotrà Cancer immoratur adeô,nbsp;ut amplius etiâ quàm feptë ac triginta gradin occupet- Hoc quod degradinbsp;bui diàmus,utadtemporudtlt;^horarü/}gt;dtiarefiramus,taleell. Côftituanbsp;mus loctmt in quo dies maximus fit horarum quatuordecim, ad quds etiantnbsp;dddat plufculum altquid tempor is,hoc in loco Cancer, quod reditfignuntnbsp;efie diximus, totus oritur horis duabus, adieda etiâ duodeeima parte ho*nbsp;rte alterius. At Capricornus qui huic aduer[atur,cyobliquus exurgit, ho::nbsp;ra una cr deunce,fiquidemè duabus horis furripitur ei horte unius parsnbsp;duodeeima,Qwodenim Cancroadijcituradhorasduds,itludipfum,ide/inbsp;tdntundem demitur è duabus horis Capricorno. Leo itëoritur horis dua*nbsp;lus eg' triente, A quarius hora una,trienttbus duobuSiVirgo exurgit totitnbsp;horis duabus, tricnttbus item duobus, id eft partibus odo horte alterius,nbsp;Piftes huic cotrarij hora una,trienteuno. QJiod enim Nirgo fibi addit ainbsp;horas duos, ?iftes immmuut, Libra quoc^ dum tota oritur, hoc ipl'um tentnbsp;pus horarum duarum eg' trientium duorumimplettat Aries horte tan:nbsp;turn unius eytrientis unius /fiatium, Scorpius horas duas eg' triententnbsp;unum occupât in ortu, Taurus horam unam eg' trientes duos, Sagittariusnbsp;horas duaseg' duodecimamhorlt;epartem, perindeut Cancer,ac Gemininbsp;perinde ut Capricornus horam unam cum deunce, id eft horas duas dem*nbsp;ptatantumduodecimahorieparte.ln horum autem occafu ratio mutatur,nbsp;quant» enim duabus horis demitur, aut Ulis additur in exortu, tantufub:nbsp;ducitur,autadijdturtnoccafu. Qult;eratioeffieitut Solcinprima Cancrinbsp;parte conftituto,diesfit horarumquatuordccim,adiedaetiam alterius honbsp;rtepartefexta. Acnihilominus horis uiginti quatuor Sigmfir totusconsnbsp;uertitur,fgnaqi fex hemifthterio fupcriori, altera uero /ex in/iriori de/i:nbsp;rantur. Htec qu£ nunc dicimus,ma nifftiora fiunt è regulis computationnnbsp;pro locis,in quibus afeenfionum ipfarimt ratio quieritur.

Dcfignispracipieiitibuseg-obedientibus. Clt;lt;p. X I X.

X hac tarnen oriendiintequ.ilitateelficitur,utfigttaqutedam ®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icqualitcr ab/mt ab tequinodialibus pundis ,habeant

eft£quinodi/ uernipundo, quemadmodwn prima,ftc etiant

aj ï o, I o V I A» P o N T A N î

PifciiiM uigefimdnottd, uigefmdoéhiiiâ, uigefimafeptima !, M Jèincepf ij[» àem fplt;iti/i,qutbuf fecuiidit,tertilt;î,amp; quarts Arictû ab eodem punâo âbnbsp;funtteademratio tftpartiumTdurio' Aquarij, GenimorivinGr Capricorni. Siquidétrigefima AquiriJ,^^ item uigeßmanona,ac de’mceps aliténbsp;parta figni eiu[dem,rurfits prima crfecunda Taurkctfquot; qutepôfifequun»nbsp;turj tantüdem ab Arietimi cequinoilij punilo remottefunt, quot;Vltimie quoq;nbsp;parte! Capricorni,prim£item GeminorumiGrconuorfoordine, Gemhnbsp;norumultirniéac primlt;e Capricorni partei tequis portionibiapunfloabnbsp;eodem diftant. Ladern bac ratione atq; or dine parta Virginis Librte parnbsp;tibia refpondent,parta Leonis partibia Scorpijiparta Cancripartibianbsp;Sagittarij .SinguîteenimuerÇo ordine ab tequinoüij autumnalis punéionbsp;iqualiterdifiant, quamob caufameafdem etiamafeenfionaac defcenfioanbsp;na habéntt Pifca enim amp; Aries tequatis,nt diéliim eft,temporibia exur-gunt ciroccidunt. idem feruantinterfeTauria cr Aquarius, item Géminbsp;niamp;- Capricornusiquocirca Grtèce dicuntur'ilt;ravoiqgt;3^ot.,quodiequatiSnbsp;afcendant temporibiaïquinetiam à multis dicutur i£quipollentia,quod mUnbsp;tttis utantur uiribusieadem eftin ortuatq; occaftiaqualitas inuicem virinbsp;ginis ac Librte, Leonis amp; fcorpif, Cdncri êz Sdgittdrij. Hiéc igitur pdr»nbsp;tiumæquidilldntid,eademqi ab cequinoitialibuspunélis tumremotio,tKmnbsp;propinquitas,è quibia dfcenfionû ac defcenfionum fimilitudo mdnat,con-uenientiam inter fe quandam atq; confenfum, amp;¦ fàmiliaré,ut itd dixerini,nbsp;affeéiionem ingenerdnt,atq;,ut Grteci dicunt, o-u/xTrafiaa/j. Q«od in ui«nbsp;ta quoq; ciuili cotingit, ut annorü têqualitds, atatisq; ac moru fmilitudonbsp;beneuolentiâ q}- coniunélionêparidt. Pueri enim ob tetatem pueris,fenesnbsp;fenibus,côtinenteS continëtibus conueniüt. Quod fi a natura inejl homininbsp;bus,an non cûeli ipfius partibia inerit ? i quibia proftélo e/f citur, ut iUisnbsp;l}i,hisiUi,dlijsdlijturn tnagiSitum minus naturaab ipfdconcilientui'. Simnbsp;gulis enimbominibus natur alà quidam affeôlio,atqi propenfio,e:!r,ut bonbsp;die dicunt,mclindtioinfitaeft. (^amobréinpronuntidndis fentötijsatq^nbsp;lipótelefmdtibia oportet JMdtbematiciim partes bas confyderare,cr quidnbsp;ex ipfopartitim confenfu, atq; iquipolleniia fieri poßit, in[picere- Prifcinbsp;quoq; turn Aegyptifitum Gnei alterum femicirculü, à cuiüs tnitio poftqnbsp;Sol ad eum peruenit, dies excrefcerc incipiunt, iftiuu dixereialteru ucronbsp;hyemalem,quodubi Soladcumdefcenderit,diesfuperenturdnocqibiis.nbsp;QModdieî igiturprlt;efirdturno(li,quodcalorfrigorigt; Iticisiftcrementumnbsp;detrimento, bine figna ipfa iftiui femieirculi ,quodlucis,quod diei,quodnbsp;ttiam caloris augmentum a/ferant, unde rerlim prouëtia exifiit in terris*nbsp;honoris gratta dicuntur imper are : quee uero in byemali circulo coüocananbsp;tur*taf}qudin fubicëla iUis obedire, Etcniminbene confitulis urbibiitnbsp;magi»

BE R E B V S C O E l» LIS. T* 55 wâgîlirlt;itiK ipPi de principes, guod mdiori pnt dutoritatcprædithpftefè-runtur cgteris ciuibui, C3- in predo habentur mdiorù A n non propter /««nbsp;cis dntoritatcm^calorisq; præftdntiaw interplanetdsipfos SolexceUitiiUnbsp;fc igitur ut partes quidam partibus ob gertnanam lequaliteitem confentiinbsp;fe,muicetnq; fàmiliariter iungi exiftiwantur : pc ex ipps pgnis alia pr^citnbsp;pere.contrà alia obedire iudicantur. QmiJ enitn magis fecundiî naturam^nbsp;quant ut quæ potiorafunt, Minus prteftantibusprtefirantur atq^ prapdeanbsp;ttndtiæcquoq; conpderatio ad inteUcgcndaßellaruM décréta plurimumnbsp;ndiumcnti difeiplinæ huius ßudioßs affert. Nec uero explanandis hisnbsp;tecufabimits quie Porphyrins de præcipientibus atque obedientibus fignisnbsp;Çyfentit ey- tradtt,ßatimfubiungere.Obediunt,inquit,ßgnis figna, Libranbsp;quidé Arieti,quod Aries dié augeatdpfa uero ntinuat: pifees T aura,quoinbsp;Taurus pluriit eßaßenßonum, Pifeespaueiorkm'.eodem Modo Aqttariutnbsp;CeMiniS) Capricornus Cancro, Sagittarius Leoni, ScorpîtwVirgt'nt. Hirenbsp;Porp(jgt;rji«. Ex hisigiturfatis liquet Solßitif aßiui fignum imper arc fi»nbsp;g«o fibi oppofito,itcngt;q; uerniaquinodij fignum imperare Libr£,ob die*nbsp;Xum ludsqi magnitudiné atq; incrcmentuiatq; ob hanc ipfant rationsfignanbsp;quæafcendutab AricteadCdncrü,imperarelignisàCdpricornoadArienbsp;tem prûficifcentibusutë figna qua à Cancro déclinant i« Libra, imperarenbsp;fignis à Librain Capricornum declinantibus. Atq; htecquidcmpr^cipi»nbsp;tndi,obediendic^ régula amp; ratio ab antiquis hune in modum traditur.

lyeantifcijs zy gradibusßbireßgt;ondcntibus,ey-fignis feut: dentibus. Cap, XX.

ST etiam inter figna de partes ipfasdliaqiilt;eddm,Magnd^î confenfio,cy tdnquam cognatio, quant profiëlo nouifie ope»nbsp;r£pretiuntfiicrit. Nam licet Aries ac Virgo ntillis fe radia»nbsp;tionibus ajficiant, mirifica tarnen focictatc cy quodam qtiafinbsp;faederc iunguntur, adeô ut plancta in Virgine pofitus, quanquani A rietenbsp;non a/ficit,nihilominus uircsfuas in Arietc magis ac ntagis cxercet. Hocnbsp;auteincuiufModifit,dpcriimus:Tainetfià lulio Mater no cy à nobis ipfi-Snbsp;in commentationibus noßris abunde eß explLatum. Duo njncjj cumfintnbsp;folßitialia figna, ab altero decrefiere quidem dies, augcfcerc autem nodesnbsp;incipiunt,contr'aab altero nodes decrefcere,dies uero augeri Signum Gcnbsp;Minorum pr^ceditCancrum, Sagittari/ Capricornum ,fingulieautëparnbsp;tes Geminorum ucrfo tarnen ordine fingitlis piirtibi» Cdncri:itcm partesnbsp;Sagittarij Capricorni partibus funt squales, tant, ndem enim â folßitialisnbsp;bus pundis abfunt. Ac Sole in eis conßituto idem contingit nedium ac dienbsp;^lfiatiunf, SoltRimconßitHtusin/riino AMif graduabefidpundo

54- nbsp;nbsp;-'ÏO* lOVIA, POK.TAKI-

icftiuifolflitij tribus integrislignis. Tântundëctidm abefl,fi in ulthnd pdr te virgitiis coüocetur,eodem Sole ijfdctn in purtibus coUocdto, idem etHnbsp;contingit dierum de noéliu ljgt;dtium.idem lucis de tenebrdrum tempus. Ednbsp;dem hlt;ec dcjudlitds efl inuicem pdrtium TduriGr Leonis, Librae erPifeiSnbsp;Aqudrij cy Scorpi/. Græci hds pdrtiunt mutuds confenfiones dixerunt a»nbsp;Tfc'Kicc,dcfigrddus ftgniunius,grdduidlteriuscontrdridmumbrdmiddnbsp;cidt-.non (luidprimigrddus Arietis,quoslt;equdlesultimisgrddibus Virgi*nbsp;nis diximus,contrdrids 'muieem umbrdsidculentur,Çed quod db Arietisnbsp;dfeenfudies excrefeunt, d Virginis uero defeenfu uergdnt in detrimentum,nbsp;atq; inde fuperdre noilcs incipidnt. hoc enim folo grddus iSi differ itt, quoinbsp;Soledbdlteris dfeendente di€sitdprocedunt,ut noëlibus femperdliquiinbsp;furripidt, db dlteris uero dejeendente ut femper dliquid dmittdnt. Ammidnbsp;ijus dutem MdreeUinus trddit eos,qui tHeroen A ethicpilt;e hdbitdnt, uoed-:nbsp;tos effe Antifeios, quod cum ed terrdrum pdrsæquinoëlidlifubidcedt einnbsp;culo,dicbusnondgintd,umbrie quie ittiefub Sole fiunt,noftris dduerfentur,nbsp;quot; Eondm ipfius lulij tttdterniuerbd : Geminorum pdrs primd in uigeftmdtnnbsp;“ nondm pdrtem Cdncrimittit dntifcium,rurfus Cdncriuigefimdnondpdrsnbsp;quot; Mt primdm Geminorum pdrtem dntifeium mittit, fecundd in uigeßmdoildnbsp;•’ udm,zyuigeßmdoädudinfecunddm,tertidinuigefimdmfeptimdm,cruisnbsp;•’ gepmdfeptimd w tertidm, qudrtd in uigefimdmfextdm, Ctr uigefimdfextdnbsp;in qudrtdm, quintd in uigeßmdmquintdm, er uigefimdquintd in quintdm»nbsp;fextd in uigefbndmqudrtdm,nbsp;nbsp;nbsp;uigefimdqudrtd in fextdm,nbsp;nbsp;nbsp;fic deins

ceps. Singulte ndnque pdrtes d qud pdrte Antifeium excipiunt,in edm rur* fusdfe remittunt. Quernddmodu igitur Gemini amp;¦ Cdncer mutuis utun*nbsp;tur dnlifeijs,dtlt;^ interfe rdtione hdc reciprocdnturtßc Tdurus zti- Leo,ficnbsp;Virgo ztr Aries fic Librd ztr Pifces,fic Scorpius Aqudrius,fic Sdgitonbsp;tdrius ZT Cdpricornus. Trigefimd tdmen pdrsfigni,ut ipfe diLnuUdm innbsp;pdrtem dntifeium idcit : ndmquocdm idcidt, dut d qud in ipfdm reijeidtur,nbsp;nonhdbet-.quodfupputdtioipfdmdnißßum efficit. His inpdrtibus Solenbsp;conßitiito,ut qui tequdliter d punélis dbfitfolliitidlibus,dies diebus,Z!r no»nbsp;iles noäibus f tnt icqudles : hoc folo diffirunt, quod hie dfeendunt dd punsnbsp;élum folßitidle,contrd ilhe dpunilo defeendunt. Quodficile inteUegetur,nbsp;ficonßituto in caeli medio folflitij lefiiui punäo,duigeßmogrddu Geminorum reiUdm linedm protenderis in decimum Cdncri grddum, que pur«nbsp;tes inuicem zsr mittunt amp; remittunt dntifeium. inuenies enim utrdnq; pdrnbsp;. terntdntundemdpunëlodbefje,dctridngulumduobusaquis Idteribusde»

Ktrdfiniflrdq; fuper protentdm linedm conßituere,Zirgrddumquide Ge* tninorum furfumßrri,dc Cdncri deorfum inclindre. idem hoc continget,nbsp;filitfedfdaxcrif èpdrtibfn TdwHnpdrtef keonii ,^èpdrtibus Libr^nbsp;' »ft'pdr«

DE R È B V S C Ö Ë L, X I î, tfl partes Pifciutn,eo t^uo diôlum eft ordine:rurfttmfi ad alterum folßitliMnbsp;rt Capricorno atcj; Sagittarioexordiare,eadem contingent. Hicigitnrfi^inbsp;gnorum partes ob hanc quant diximus focietatcm atque cognationent, acnbsp;P f opter line£ ab altera in alterant prodult;alt;e tequationcm mira quadam fonbsp;cietateiunguntur,fibi^ muicemfujfragantur. Quocircauidereinuiceninbsp;fcfigna hi£c dicuntur,ob anticitiant O' conlenftim. Etenim qui inuifinobisnbsp;funtdj non folic dilfentiuntanQbis,uerunt odio habentur : o quos odio hcfnbsp;igt;enius,uidereeosnoluntus. Moleßaquoq; omnia inuifa funtjCr inuidittnbsp;ip fa ab animi ægritudine cum odio o maleuoletia nafcitur. Quamobremnbsp;fi /îcHf in alicuiusgenitura licet mutuis irradiationibusfe non aj^excnbsp;rint,hac tarnen antifciorum focietate iungantur,plurimHm profiUo auto^^nbsp;ritatis nancifcuntur, Nfc tarnen nosßUit, Porphyrium, alioscj; non paui:nbsp;cos defignisfe uidentibus alio modo [entire. PorphyriJ ipfius uerbafuntnbsp;t}£C : videntiafignafunt qutcodiebus o noâibus lequalium temporuntnbsp;ßjatiumtribuunt. Etenim Sole in Cancroconßituto,maximusdieseßhonbsp;rrfrom quindecint,minintui uero nouem,cum Sol in Capricornoßierit, panbsp;resautem dies in Libra cr Ariete. Igitur in Geminis o Leone dies eßnbsp;horarum quatuordecim, in Tauro o Virgine tredecim, in Ariete onbsp;braduodecim,in ScorpiooPifeibus undectm,in Aquario o Sagittaenbsp;riodecern: quocircafignahotefeipfa uident,acfidicat, ob hancipfamdienbsp;rum aqualitatem mutuo inter fe amoreaßieiuntur. Singillatimuero intu-entifignorÿm ipforum partes ,ßcile apparebit, qu£ à Porphyrio dicun*nbsp;tur non ufquequaqs fibi conßare, neq^ enim fingula: partes Leonis fingulisnbsp;Geminorum £qualiter reßondentpartibus. Si quis enimadccimo Ge::nbsp;tninortmt gradu in decimum Leonis gradum lineam protendat, ac fupernbsp;primam Cancripartem, in quamaximuscontingit dics,triangulum ßa*nbsp;tuat,inueniet latus alterum,quod eß à prima Cancri parte in decima Leonbsp;ttis partem,è triginta nouem gradibus coßarc.at latus alterivm,quod eß abnbsp;eadem Cancri parte in decimain Leonis, uiginti non amplius graduumnbsp;effe. Non igitur lequaliterab codent pun^o folßitiali dißant. Nam ctfi Genbsp;tniniac Leo tantundem àtoto Cancri figno dißant , non tarnen æqualiternbsp;afolßitif punßo abfunt: ultimus enim gradus Geminorum punólum ipfumnbsp;folßitij contingit,àquotamenadprimam Leonis partem uigintinouentnbsp;Cancri gradus interieiii funt.Sin à primo Geminorum gradu ad primumnbsp;Leonis protenta linea triangulum fuper punßum folßitiale ßatueris, critnbsp;quidem utrunq; latus £quale,Cir dies äquales, quoniam primi ipfi gradusnbsp;apunäto a;qualiter abfunt, C£ter£ tarnen partes omnes iniequali dißantnbsp;fiiatio. Quo fit,utdiesquoq^ intequalesfint,adeo ut prieter bosipfosduosnbsp;dies, ac primus utriuf^ figni gradus neaue interuaßfs àpunélo folßiciali.

$6 'ÏO» IO VIA» P ONTANI

rte^ ieMigt;oru lequâlitdte conucnientidm mter fe ullâm Gemini de Leo hdî iedttt- Qttoeircdedquiede Antifcijtdntè funtprodita, mdgis probandanbsp;uidentur,c^ fignd ea magii cjud m hac uiderefe inuicë iudicdndd,fibié}; munbsp;tuis ßuoribieffujfrdgdri, ob pdrtiu atjudlem i [olftitio iHtereapediné,tdtnbsp;tnetji dfcenfionibui dtfferunt. ipfa dutë partium aeludlitds exiftit, ut dixitnbsp;ex comparandis ultimis pdrtibus alterius lignicum primis dlteritu. tta^nbsp;hoc ipfoordine hincdtlt;j; illinc ßngillatim progrediendo, ptolemaus fignanbsp;ip/afe uidentia putat £quipoUere,hocenim Grtecum uerbum pre /è ßrt-Curn igitur de pracipientibus at(}; obedientibui pr^cepiffètfignis,ftatintnbsp;fubiecit:Rur{'umautemtelt;Juipollere inter fedicunt partes,ab utrotj- fignonbsp;tropicoaqualiterdißantes-.quoniä Solddutrumuis eorum profiëlus diesnbsp;diebuscfuoëtes noëlibus, interualid ejuo^i horarum ipfarum exaquatxnbsp;temporibus cfftcit • H(enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cz uidere fe ipf£ dicuntur, propter eaqtue-

àiëld ßnt,c^ quod utrunq; ipfjrum ex ijfdem oritur finitoris partibus,tT inijfdemoccidit. yidetis Ftolem£ti de partibus fignorumagis quamdenbsp;ftgnis ipfis fentire,quiepartes i« eodëcollocatie funt parallilo,acpropternbsp;ed ex ijfdëfemper e^- furgunt cz decidunt locistquojzt, ut fefeipfa uideat,nbsp;Cf dies noëlesc^ ßbi inuicem lequales redddttt. Qjtamuis autëhic ipß Pt»nbsp;temausdeßgnis. audientibus ininßitutione ßanihitonin'tn» pracipiat,nbsp;funttarnen eyclari quidamuiri,atq; in ifs Porphyrins, quitradantßgnA.nbsp;tequdltum aß:enßonum,qu£diximtK Grieceuocari ’îa'avacpoça, ut Ar/c«-tem Z!r Pißes, Libram Virginem, Taurum za- Aquarium, Geminotnbsp;l^aquot; Cdpricornunt, audire fe inuicem, nonautem uiderepropterumbrantnbsp;terrie,edq-ob hancrdtioneiequipoHereinterfeputdnt.Quodigitur audi^nbsp;tus quam uiÇus ahquanto ßt hebetior, atq; hanc ipfamiequaliumdj'cenßo-tium cogndtionem,za‘,uttta dixerimtajßnitatem hebetioremac minus ualt.nbsp;dam exißimdrent,dixerunt ßgna ipßfefedudire,hoc eß beneuolentia qubnbsp;dem inter fe dfßci,non tarnen tanta, quanta qua uidere fedicuntur. Qjio^nbsp;(irca,ut dix'mMS,h£c ipßfignorumcognatio.quie ab afcenfionum aquali*nbsp;tdteproficifcitur,conßderandacßmßrendisfententijs. Caterumquodnbsp;propter terra: umbram feipfa non uideant,nefcio quam fit probandunifnbsp;Trimumquodumbraterraeo cœlinonafcendit, ut adßxasfleüaspenanbsp;tret:deindequodinter Pifees eaquot; Arietenr, Virgtnem ac Libramcontinuanbsp;ta mter fefignaumbraobijeipoteßnutla,qumetidmß lineam a quouis Pisnbsp;feiumgradu in quem libuerit Arietis gradum. extenderis, terne corpMnbsp;fluUa parte intercipies:. C um uideamtis Luna mßeUdrttm o mnium citimantnbsp;tunefoium in terra umbram. incidere, cum ab ca ad Solern protraila linea.nbsp;terra media intcrcipitur, neq;. alia rationepoffe earn deliqueßere, tenes.nbsp;trdf^ (fbditccrefït:c0^ertîttUa^^(ttîilir^ut(ftîdficfigt;^‘ah i/s kacin

BE REB, COEL. LIB, 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

ie tftt'itU/mbradidtur. Ciudmobrem ad alia tranfedmut. Qui igitura^e Hufyiitc^ conßgurationef, cr ^uot ctiam fhit, qute parteffeiKuicë uideat,nbsp;^UiC UC pTiCcipiantiMt ol)ediant,htidettus diâum fît.

Defîgniialienis crinconiunÜK. Cdp. XXI.

, Va uerofîgn^ncqi exoppofîtii lacis, necfi triangubriter quäs dr(tngulnritéruc,necii c /cxMgulo fîibi cofîgurctntur, ddhcec guienbsp;^netj;prtea'piunt,cbeditirttue inter fe, item gii£fenelt;jU!tquidcntnbsp;i pdrtibm lt;equè dtliitntibui,nelt;]^ etbm dudiunt,ed cunt nuUd inuicem ßminbsp;lidritate atqfîfocietatisgenere contungantur. Aliéna didafunt, atq; incoifnbsp;iun£la,quod^ fc non uideant, Auerfa, Gr£cèfunt,ut dixi, aa-uvd^Ta.