PHILïPPVS melanchlt; Thon stvdiosis adogt;nbsp;LESCENTIBVS, Abnbsp;BERTO ET lO^.

ANNI REIFEN STEIN,nbsp;Guiclmi filii's,nbsp;S. D.

VM ANTE Bb enmïim Diakdiccnnbsp;edideritn, eamc^ vironbsp;optimo patri veftronbsp;dedicauerim, vt volt;«nbsp;bis cómilitonibusnbsp;veftris, ft ita vidcret,

EPISTOLA

Quo confillo autem initio Diate^ cttccn fcn'pferim, ifti'c prefatus fum,N5nbsp;cni'm edtdi vt locupletiores aurores exi^nbsp;cuterê ftudiofis e manibus.Spero enimnbsp;flla noftra clementa hrs qui ad Ariftotcnbsp;lern acceffuri ftint, adiumento , ÔC vtnbsp;Græd dicunt è«Poû fotura ciTc. Scdnbsp;tune in Scholis neceffan'a præcepta,nbsp;ad ludicandum vtilia lacebant obriitanbsp;ftultilsimi's rixis,nihil ad rem pertinentnbsp;tib^. Ad hæc.de vfu arris in bonis autonbsp;ribus legendis,aut grauibus controuefnbsp;(i]s iudicandis, nemo quidquam moncnbsp;bar, Dcniq; prorftis adulterina Dialc=*nbsp;dtica pro nariua tradebarur. Itacp roga^nbsp;tus a quibufdam, exillis immenfis volunbsp;minibus elegi neceffan'a pr^ceptajquo^»nbsp;rum vis atqj vfus anrea confpici nonnbsp;poteratjcum laterent in turba aliarumnbsp;inutilium prçceprionum. Addidi 06 ex^nbsp;cmpla fumpra ex oprimis auroribus, innbsp;quibus arris vfus cerni poffer. Hæc ele^nbsp;«tenta eo tempore multi probabantnbsp;hoc

NVNCVPÄTORIA.

^‘centibus profutura efte.non valdc re P^gnaui bis qui mc ad editionem hoti*nbsp;^3ntur,NihiI autem minus volui,quanbsp;altjs bonis fcriptoribus artis abdugt;nbsp;iuuentutem» Ariftoteles profedonbsp;’’^Migi non poteft,nifiad eum flitriä»nbsp;arm. Pi^ alintiid iudicu oraîDaratî

EPISTOLA

fi vel fcribendo vel dtfpiitando vRirri ' aril's fibi fccerit. Hæciterumhoc loconbsp;prçfàri voliitnon foliim vc ran'onê mei'nbsp;confilij, cum hoe tocum docflrinæ gegt;nbsp;nus mutalTe vidcri queam,exponcrcnigt;nbsp;Sed etiam vt admonerem itudiofos,nbsp;qaomodo abfoluere hoe ftudi'um dc^nbsp;beam. Quod autem edidi Rheton'eosnbsp;libellos longe altæ caufæ fucrunt. Nonnbsp;enim podum huius aras Scriptores ac*“nbsp;cufarc, quernadmodum aceufaui vubnbsp;gusDialcdicorum. Nulli enim extantnbsp;autores,nifi opdmi, Cicero ÔC Quinti^nbsp;Itanus,qui quidem in hoc genere adeonbsp;cxcellunt,vt longe Grçcos omnes.quonbsp;rum vidimus feripta, viccrint. EtCicc^nbsp;ro varia opera relfquit, quorum quædanbsp;ad puerilem captum ieripea, proponinbsp;adolefcentibus poffunt, vt préparentnbsp;cos ad alios libros qui grauiora præccpnbsp;ta cona'nent,quare nihil opus eft cuiufî»nbsp;quam præferea elementis. Verum nosnbsp;inicio edidimus Rhetorieen, vt cognagt;nbsp;tionein

. nvncvpatoria.

ctus cutn Dialedica oftenderc^ Us. Neep enim intelligi Dfeledica,ni*

Rhetoricen collata poteft. Ethos libellos fpero profuturos his quinbsp;^^HCalegent Ciceronem ÓC Qtnntilia^nbsp;Quædam enim illorum præceptanbsp;^Phcamus, S)C exempla addimus fumpnbsp;/^Xpræfennbus negoctjs, ex quibusnbsp;intelliguntur praecepta , quamnbsp;^iftorum exemplis, quae funt ab vïiinbsp;. ^ftfo remota.Hæc confiln noftri rationbsp;quot;“'iofoit.

b, QuanquS autem ipia præcepta ^.^^torices leuia èC per quam puerilianbsp;’’^entur, tarnen hoe fibi perfuadeantnbsp;Qlçfcentes, Sgt;C. ad iudicandum, ÓC adnbsp;^^5ciinas cauias explicandas prorfus canbsp;^celTaria elTe. Quare etiam adhortan^nbsp;’ lunt.ne his noftris libellis immoren^nbsp;’^Sed cognitis his elementis,Ciceroi’

Sc C^xintilianum legant,ncc dcgu obiter, fed diu multumqj legantnbsp;^^oresiUos,nonfolum ad eloquentta,

A iiij ßd

EPISTOLÄ fcdctiam ad fapicntiam profutiiros,S^nbsp;difcant ex eis eloquenttam metirt mag*nbsp;nitudtne fua, Videmus em vulgo quoPnbsp;dam Sciolos cfre,qui fomniant ft in ar*nbsp;ce eloquentiæ federe, poftquam didr*nbsp;cerunt Epiftolium fcribcre octo aut degt;nbsp;cem verftium.in quo duo aut tria infintnbsp;Hemiftichia aut Prouerbia, quafiEm^nbsp;blemata* Hæc opinio iuuenibusnbsp;menda eft, èC oftendendum quibus innbsp;rebus eloquentia dominetur, quod vi^nbsp;delicet neceftaria fit ad maximas ac ƒ“nbsp;ftcillimas caufas oes in hac tota ciuib conbsp;iuetudine vita: explicandas,ad retinen*nbsp;das religiones.ad interpretandas acnbsp;fcndendas leges, ad cxercenda iudicia,nbsp;ad confilium dandum rei publiernbsp;maximis periculis ^Diligenter bocnbsp;monendi ftint ftudiofi.rem vnam cOcnbsp;omniS humanorutn operum longe diPnbsp;ftcilimä,bene dicere. Étenim qui mag*nbsp;nitudinem eloquentiæ, amp; rei difficulténbsp;tem confiderabit, intelliget expetent*

NVNCVPATORÏA, ‘ ^anc laudem acern'mum ftudium om*nbsp;maximarum artium adhibcndSnbsp;, ÔC ftaaiet ad magnaru ÓC diffidliunbsp;'^uffarS traAationem in Ecckfia gt; innbsp;J^publica.non tantum hos Rhetoricosnbsp;«bellos » fed perfcdam docflrinam SiCnbsp;*p3gnam facultatem, longam exercitalt;«nbsp;‘*?nem domefticam,nbsp;nbsp;acerrimum iu*

afferendum eflc. Has opinio* prodeft inferere animis iuuenum,nbsp;'fficiunt enim vt honorificentius denbsp;^^aximis artibus fentiant, quod rnultSnbsp;’¦rferre exiftimo,6^ acuunt difccndi cu*

gt; ÔC diu detinent cos in ftudtjs, nc tempus, ÔC imparati accédant adnbsp;publicam. Porro hæc QC fimilia ße*nbsp;P’fsimemonct ipfè Cicero in Oratorijsnbsp;^bris.Qiiamobrem ÔC paulo ante dixi*nbsp;cos non folum ad eloquentiam»nbsp;*5^ etiam ad fapicntiam profuturos ei*nbsp;’^•Itaœhocpræc ipue efficere cupimusnbsp;“is noftris libellis, vtpræparcmus ado*nbsp;•Vicentes ad illonimopumorum libro*nbsp;A Y ruflgt;

rumîedioncm. Vobts autcm dcdicare conftûu», quoniam Dialedlicen antcanbsp;vobis mifijVt hoc ipfo cxcmplo admo*nbsp;nerem ftudiofos, has artes coniungen^nbsp;das efTe, nec alteram (ine altera perfonbsp;die cognolci pofle. Ac prins illudnbsp;nus imperfelt;Sum videri poterat,nbsp;Rheton'ca acceflident. Ciimenim mcnbsp;femel vobis obligaffem promifl^nbsp;Dialedlica, verebar vt vogt;nbsp;bis fatisfadum effet,nbsp;nifi munus intcsgt;nbsp;grum habe«»nbsp;retis,nbsp;Precor autenbsp;vt Chriftus ftiidianbsp;vcftra gubernet ÔC fortunct»nbsp;ßene valctc,

( €

9

i

LIBER PRIMVS DE elementis rhe#nbsp;TORICES,

NITIO MOlt; ncndi funt adolefgt;nbsp;ccntcs qiiê ad vfumnbsp;communia præceptanbsp;'Rhctoriccs primumnbsp;tradita fint. Libenti«nbsp;us cnim legent,vb»

?§noucrint quam inde vtilitatem au# queant. Nemo autem tam ftultusnbsp;iudicet zz ad comparandam clonbsp;^^’entiam fufficere, aut ob cam caufamnbsp;^^^ogitata efTe, quia eloquentes cffi #

Iq ratio fuit pru# , qui ca college«#

Eloquentia cnim primum vim na# maximam ad dicendum, deindenbsp;’’’’^'Itarum bonarû rcrum cognitionetnnbsp;*^quirit, Muka igitur SC magna adiu#nbsp;menta

RHETORÎCA mehta alia, mm a natura,turn anbsp;na prçter hæc communia praccepta,nigt;nbsp;mit. Habent tarnen ôôfuam vdlitatcmnbsp;praccepta. Docet enim natura bomintsnbsp;quandam viam QC rationem magn^®^nbsp;caufas cxplicandi. Hinc præcqitaexn*nbsp;teruntquæ traduntur, vt imperitt ora*nbsp;tiones excclkntium Oratorum inteH*''nbsp;gere, SC aliquo modo iudicare poßin^»nbsp;Nam rudes SC indoCli non pofTunt ant^nbsp;mo compledi longas contention'snbsp;difputaciones,nifi arte aliqua adiuuenlt;*nbsp;tur,quaeferiempartium ÔC intcrualb»nbsp;quae confilia dicentium, quæ rationetî*nbsp;cxplicandi SC patefaciendi res obfcurasnbsp;oftendat. Itacß non tam ad dicendiin'nbsp;profunt hæc præcepta, quam ad alien’nbsp;fcripta intclligenda ac iudicâda. Quadnbsp;cum ita fit,facilc inteHigipoteft omnti*nbsp;bus in commune prodeffe Rhctoricen.nbsp;Omnibus enim qui in magnis rébusnbsp;verfantur,hac via atcß ratione opus eft,nbsp;ad intelligendas longas controuerftas.

Nam

PHILIPPI MEL.

ctiam ht qui non agunt caufâs, nihil fcribunt, fi tarnen velint lege*nbsp;^»3Ut iudicare res magnas, vt religio#»nbsp;.^”’controuerfias, aut forenfia nego^nbsp;/^»nonpoterunt id fine hacartc reacnbsp;Hæcvtilitas moiiit inkio prii^înbsp;viros ad excogitanda praccepta,nbsp;ç ”'commune omnibus confiileretur,nbsp;his qui Oratores futuri nô erant,nbsp;ijdcm intelIigebantjVtaliarum re^nbsp;artifices, ita Oratores imitacionenbsp;iftï^ ’ Quare pfiindos fe officio fuo ex#»nbsp;*’^abant,fi viam oftendifîenc intelli^nbsp;^^*idiô(:iudkandi difcrtorum oratk»nbsp;teftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po*

(3 ?*^®tcra partim natura, partim imi# . ^oaffert Jtacp fiqui erant quos nalt;*nbsp;adf ^iccndum idoneos finxerat,hosnbsp;^otumSCcauias deducebant.hosiu*nbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnos SC excellen

u Oratores intueri atcp imitari, Sic de K ^ceptis iudicat Ifocrates, Quare SCnbsp;hiinc vfum præcepta trademus.

RHETORICA vti'n legendis bonis autoribus vosnbsp;iuuent, qui quidem fine hac via nullonbsp;modo intclligi poßunt. Quod cum itînbsp;fir,fatis apparet in commune omnibusnbsp;hæc præcepta neceflaria efie. Deindenbsp;aurores intellcdlos imitari non difficilenbsp;crit his qui a natura ad dicendum ad^nbsp;luuantur, Etenim nccpfineimitacioncnbsp;efficiOratores pofsunt,nec^ imitaciunbsp;fine cognitione arris procedit»

Eloquentia facultas eft fapicnttf ornate dicendiNam ad bene diceti^nbsp;dum in primis requiritur perfeda ca^nbsp;rum rerum cognitio, de quibus oratilt;’nbsp;inftituitur, Infania eft ein no eloquent’nbsp;de rebus ignotis 8C incompertis diccf^*nbsp;Cum autem rerum cognitio ad diccn^nbsp;dum neceftaria fit, oportebit oratotcuinbsp;harum artiurn quæ rerum fcientia con^nbsp;tinenf,non efte rudern. Qiu'd eoim denbsp;religione,de natura rerum, de Iurc,degt;nbsp;niesde vlla vitae parte dieet is, quid®**

PHILIPPI MEL,

Wna flla non inftrudus eft,quae cas continet

. Rhetorica veto eft arsquae doceC ac rationem rede Sk^ ornate dicennbsp;’» Voco enim Rhetoricen haec prac*nbsp;, quæ pucris traduntur, quorumnbsp;^Q^nitio SCfi neccfTaria eft ad eloquentnbsp;’^oijtatnen eloqucntia prêter hanc ar*nbsp;5'^» alia multa adiumenta turn natu*nbsp;*»tuin dodrinae requiric.T enent enimnbsp;r^cepta dodi omnesjin quibus multinbsp;infantes, quibus tarnen opus eftnbsp;’cartead iudicandum t quemadmo*nbsp;, ôd Dialedica ad iudicandS opusnbsp;J.’Pent omnes, Vt autem Dialedicaenbsp;’’’s cft,tudicarc,Vtrum in docedo ap*nbsp;ƒ confentiant omnia, Item in docendonbsp;^9Ui certam viam, ita QC Rhetoricae ft*nbsp;cscôftituamusaudicarc de longa ora*nbsp;’®'^cgt;qualis fit partium feries,quae finenbsp;Pfæcipua membra,quaî fint ornamen*nbsp;’• «Çtn in dicendo etiam,in his qui nonnbsp;anatui'à, efficère* vt ora*nbsp;tio

RHETORICÄ

tio ccrtas partes habcat, OC res magfl*’ non exponat brem'tcr , vt DialeÆca»nbsp;fed addat verborum lumen.

DE OFFICIIS ORAgt; TORIS,

CVM oratio omnis rebus aeve*quot;^ bisconftet, rerum priorelTcnbsp;deb e t, p öfter io r verborum.Quincp^ê*'^nbsp;tur numerantur officia Oratoris,nbsp;tio.Difpofitio.ElocutiOjMcmon'a,?*^^nbsp;nunciatio, Primum enim didluronbsp;feu inueniendac, feu eligendæ funt,nbsp;cum funt inquifitae,ordine explic3gt;Vnbsp;dae, Verfantur igitur inuentionbsp;pofitio circa res , Elocutio vero ci)'^nbsp;verba, Nam ea quat excogitauimus.^nbsp;ordine apud animu difpofuimus,pof^^nbsp;mo verbis fignificantibus exponent*nbsp;funt. Bt in his tribus partibus ferenbsp;ars confumitur. Itacg nos de alijs dua^nbsp;bus partibus nihil praecipiemus, qV*’

PHILIPPI MEL,

^tmoria parum admodum ab arte ad^ ’wiiatur, Adbo vero longe alia nuncnbsp;quam quail's apud veteres fuit, Etnbsp;maxime in agendo deceat, in foronbsp;“i^cendum eft imitacione « Videmusnbsp;^'teres maxime verecundiam in ageni»nbsp;probaffe. Laudat enim Efthines Sonbsp;°’^em, q, inter dicendum ne quidemnbsp;’’^3nus extra pallium protulerit,lïgnift*nbsp;fedatâ minimec^ concitatam aclionbsp;maxime decere.

Igt;ISCRIMEN DIALED CTICAE ETnbsp;Rhetorics,

B folent

RHETORICA

fôlcttt Verum hocintercffe äicunt,^ Dialedica res nudasproponiu Rhetornbsp;ricaveroaddit elocutionem quafi ve^nbsp;ftitutn.Hoc difcrimenetfi nonnulli rc)fnbsp;prehendunt, ego tarnen non repudio,nbsp;quia ad captum adolefcentium facit»nbsp;oftendit, quid Rhetorica maximenbsp;proprium habeat, videlicet elocutionnbsp;nem,a qua ipfum Rhetorices noin^^nbsp;fädum eft, Ac fiquis lubtiliter exiftit*’’nbsp;bitjintclliget hoc diferimen rede def^^nbsp;di poffe. Si enim Rhetorica no tantuß*nbsp;verfatur circa forenfes QC fuaforiasnbsp;terias, fed in genere circa omesnbsp;as, de quibus dicendG eft, nullonbsp;poterit ab ea diuelli Dialedica,qux«‘*nbsp;ratio perfede docedi. Saepe enimnbsp;tor vtetur hac via in docendo, vt Ci^^nbsp;ro in primo ofFiciorum, SC in alijsnbsp;tis di^utationibus præcepta Dialedic’nbsp;fcquiturin docendo, Äf addit elocutio^nbsp;nem ex Rhetorica, Et noftris tempot*''nbsp;b«s idem faciunt homines erwdidS*^'^?

PHILIPPI MEL»

P’o fi, cum docent homines de rcligioi« he.

Veteres I'ta difccmebant. Rhetor: ’’fcae tribuebant forenfes amp; luaforiasnbsp;^3terias, Dialedicac vero omnes que#nbsp;‘Clones alias, de quibus certa quadaninbsp;•hethodo ÔC rationc docendi funt ho««nbsp;^gt;nes. luxta hoc diferimen propriusnbsp;^ialedicæ finis eft docere, Rhetoric»nbsp;^htem permouere, atep impellere ant#nbsp;’’’OSjÔC ad affedum aliquem traducere,nbsp;^ cum de natura virtutis difputamus,nbsp;¦^¦aledica conftilenda erit, quæ quidnbsp;''irtus, SiC quas habeat caufas, partes,nbsp;^^cdus, oftendat. Cum autem ad vir««nbsp;phem colendam homines adhortamur.nbsp;Rhetoric! iequendi erunt. Cum denbsp;^3tura pccnitenciae dicimus, cumcp donbsp;^^^us holes quid fit poenitencla, quasnbsp;3beat partes, fequenda erunt praecep«*nbsp;Dialedices, Adhortacio autem adnbsp;P’^nicendam, adhibet locos Rhetori#nbsp;lt;:os,

B 1} Sed

RHETO.RICA

Scd quia ratione docendi Rhcto* res non poterant carere , praefertim i«nbsp;materqs forcnfibus , ideo Dialedicconbsp;admifcuerunf etiani fuo operÉ Namnbsp;nitiuum ftatum, quem in iudicialibu®nbsp;materijs recenfent a Dialedicis mutuonbsp;(umpferunt, Isftatus cft ratio infor^nbsp;mandæ Methodi quam traditArifto^^nbsp;les in StvaÀu'àKoîç ? Acceriunt exDial^^^nbsp;dica ôiS formam Syllogiimorum,ô^nbsp;raq; alia præcepta. Ita admixta Dial^^nbsp;dica Rhetoricæ,non poteftab eapt^*^nbsp;ftis diuelli, etiam cum Rhetoricænbsp;turn forenfes ÔC RnÇorixnbsp;laudationes tribuuntur»

DE TRIBVS GE^

neribus Cauflarum*

IN locis inuentionis primumgen^*? caufarum diftribuuntur. Id hoc connnbsp;lio fit. In tanta varietate negocloriirnn’nbsp;ucrlâc quafi dafles locorum faciendje

^^^iorum parttcio,paulo poft oftende^ propofitis exemph's.

Vulgo tria numerant genera caulài« P®**. Demonftratîuum,quo contineturnbsp;’Us ôC vituperatto* Deliberatiu3,quodnbsp;in fiiQz^pnrlr» Hl'fTîiaiIpnfJo»

•¦^nlès. Ego addendum cenfeo tPitTacrs» 'l’iÀiito'p genus, quod etfi ad Dialedlicanbsp;pertinet , tarnen vbi genera negocto*nbsp;ïum recenfentur,non eft praetermitten«»nbsp;uum, Praefertim cum hoc tempore velnbsp;•’’aximum vftim in Ecclefqs habeat,nbsp;vbi non tantum fuaforiæ conuonesha*

RHETORICA bendæ Rint, (cd multo fæpîus hominesnbsp;Diakdicorutn more, de dogmatibusnbsp;religionis docendi funt, vt ea perfedcnbsp;cognolcere pofsint. Eft autem «TitTÂ!/««nbsp;Roxuop genus, methodus ilia docendi,nbsp;quae traditur in Dialedica, cuius partisnbsp;culam retinuerunt Rhetorcs, innbsp;finitiuo.Eft ÖC Demonftraduum genusnbsp;affine (?i(^acrK.aXiK.(gt;) generi. Plærum^nbsp;cnim eft definitio, fed ampltficata ornanbsp;mentis oratortjs,vt tanquam pidura abnbsp;impen'tis magis confpici pofsit,vtfi^nbsp;quis laudet leges, Scde autontate k/nbsp;gum dicat, Is definiet leges, ôé dcfinigt;nbsp;tionem amplificabit. Pialmus Dixit donbsp;minus, rede in hoc genere ponetur,nbsp;laudat cnim Chrifturn, Atc^ hæc lau^nbsp;datio fimpliciter definitio quaedam eft,nbsp;Deftribit enim perfonam Chrifti,cooi^nbsp;memorat eius officia. Exponit doniigt;nbsp;num effe,qui a dextris Dei ftdeat, hocnbsp;eft,pari potentia cum Deo, addit vbinbsp;proditurus fit, videlicet, in Sion, quodnbsp;fuperaturus

’‘'4^iit,per quem placabitiir nobis Degt; Et addit,qualis fit futurus facerdos,nbsp;'videlicet, aeternus, non Leuiticus, fednbsp;Hulbenedicat,qut annunciet remilsio*nbsp;peccatorutn. Deinde defcribic fupnbsp;imniorum,ciuihuicDomino ad*

‘^bitutuin elle, ex qiiibus tarnen rent* pct. Siquis hoc modo animaduerte*

Pfalmum effe defcriptionem Chrifti, J J^’ngulas partes ad definitiones Dia!s=nbsp;picas feiet referendas elfe, is planenbsp;’^tclliget Plalmum, dC cum erit opus,nbsp;definitionibus partium facile illullranbsp;omnia,SC amplificabit. Suntautemnbsp;’ætnultæ Ipedes horum generum,nbsp;yUs enumerare non eft opus. Facilenbsp;eft iudicare, quae fpecies ad quodnbsp;Sctiuspertineant, Ad Demonftratiuanbsp;ptinet gratiarum aÄio, Laudamusnbsp;beneficium. Tails eft oratio pro

RHETORICA

M, Marcello, Sub deh'beraauo ponen dæ funt peticiones, commendaiiones,nbsp;deprecationes,confolationes,obiurga^nbsp;tiones,amp;Z aliae multae lpecies,quas recennbsp;fee Erafinus in ratione feribendarumnbsp;Epiftolarum,

AD QVID CONDVCAÎ nofle genus caufæ»

quot;V ZT fciantadolefcentesquandod^^

V béant côfùlere locos inuenuonis» pn'muin hoc meminerintjocos no connbsp;ferre ad inueniendum negocium, 1^*^*nbsp;primam quaeftionetn, Tempora enii”nbsp;offeruntnegocium,vt litigator deft^nbsp;negodum ad caufidicum, Docentinbsp;Ecclefia, cerca. materia in Cactis lire*'®nbsp;præfcripta eft, quam explicare debet*nbsp;In Epiftolis feribendis variæ occalio;^nbsp;nés,varia ofFerunt argumenta, itaegnbsp;traditur ars,non traduntur præceptanbsp;negottjs inueniendis. Ilia vero vitronbsp;ofièrunt,ac fugientes etiam pcrfequun^nbsp;tut

^'^quçrendi effent. Quare deprehenfo caufæ,ftatim occurrent certi lo^»nbsp;^'^dpatefadendamSC tractandam manbsp;^datn vtiles»

Prodeft autem ideo etiam intellii« ' genus cau{æ,quia genere cognito,nbsp;! Pfofpicitur finis orationis,hoc eft,præcinbsp;( intentio, ÔC fumma confilij, feu vtnbsp;I ''Otant,fcopus orationis.Plurimum au*nbsp;i refert in omni fermone, in omni*nbsp;i °us negottjs.nofle fincm, hoc eft, quænbsp;''tilitas oratione expedanda fit.nbsp;Oinnis enim oratio, aut ad docendumnbsp;^eftinata eft, aut præter cognitionem

RHETORICA habet aliiim finem, videlicet, tÿnbsp;fieri iubet, Suaforiac orationcs iubenjnbsp;aliquid fieri,vt fiquis fuadeat fufeip' ,nbsp;lum Turcicum* Tales fiintamp;nbsp;generis dcliberatiui, qui vel praecept^nbsp;dant,vel confolantur, vel deprecantur»nbsp;Hi petunt aliquid Fieri. Verutn genefi^nbsp;demonftratiui finis eft cognitio,vtnbsp;Alexandrum laudamus, èC res eius ft*’nbsp;pienter,fortiter ac fceliciter geftaSjOaf^nbsp;ramuSjtantum doecmus auditorcffl.E^^nbsp;fi eninr exempla imitacionis caufa pto^nbsp;ponuntiir,tamen in tali orationc nib»nbsp;aperte poftulamus ab audtentibus, niftnbsp;vt huius viri iàpirnriam,virrutem acfö^nbsp;h'citatem conteinplentur atcpadmiretii*nbsp;tur. Ita generis didafcalici finis eftnbsp;prius,cognitio,vt ftquis docc3t,qi!idf^nbsp;Euangelium, quae res iuftificct homMnbsp;nes,quid fit fidcs, hie dicenti proprinsnbsp;finis propofitiis eft,vr auditores dote/nbsp;at, etfi cognm'o poftea ad vfiim tranPnbsp;ferri poteft diuerftim tarnen orationis

genus

ad vfum transferre iu^

Graeci in omnium librorum inicijs quæ fit open's intentio , feunbsp;fit Scopus, vt ipfi loquuntur.Idemnbsp;îî^intK_fietores , cum de genere caufacnbsp;niTTp fif nrQtinm’s vnliinf;i«-f ^^*onis,an prêter cognitionê aliquidnbsp;j'fiiubcat. Hæc in oratione pcrfpicegt;nbsp;animaduertere maxime pro««nbsp;fi^tenigamus,qux nobis ex ora^nbsp;vtilitas expedanda fit, Neepri#nbsp;(j ^'^tl’-fiefcit animus auditoris no ftubnbsp;^’S^atn finem aliquem orationis anigt;

Pki • oft^^Jaderem hæc præcepta ad formanda,acucndacp iu*nbsp;tçj ? ^onferre , Cæterum adolefcem»nbsp;•'ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monendi fiint, interdum gcä«

''Uu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifeeri. Quan^ enim

negocium, ad vnum ali;« S^uus caufæ prindpaliter referen

RHETORICA

dum eft, tarnen fa'pe aliud genus,aK=* quid a locis alterius generis mutuatuf,nbsp;vt pro Archia,quan^ tota oratio prin*nbsp;cipaliter ad genus iudiciale pertincGnbsp;multa tarnen lumit Cicero ex locisnbsp;neribus Demonftratiui, dum nonnbsp;re,fed de perfona dicit, cuius laudesnbsp;iudicio dignitatis exponi proderat. ƒnbsp;Demofthenes in Eiadendo multanbsp;mit ex Demonftratiuo genere,duin«^nbsp;uehitur in Philippum Macedonein*

DE GENERE Dh dafcalico.

SIquisdchoc genere longiora cepta defiderat, is adDialcdlicatn^^,nbsp;dear, quae iola tradit perfede docendnbsp;rationem. Nam Dialedica proprie aynbsp;eft rede docendi. Maxima autemnbsp;maxima vtilitas eft huius generis.Særnbsp;enim homines de religione, de lure, dnbsp;omni offido docendi Hint, vbi fine hanbsp;radoh^

Philippi mel.

^’^’^hanc methodum fequamur, eft, fiqiris mediocrem exnbsp;^^ionem addi'derit.

ÇV ^Untautem quæfti'oncs duplices.

|)^^.'l’JÇritur,Qiiid fit virtus. Quid fit Vtç f^ncia, Quædam coniundæ funt,nbsp;îUt Propofitio aliqua confirmandanbsp;oporteat ne Chrinbsp;abtjcere fuas facukates,nbsp;^oct fimplicis quæftionis fimt.

Quæfint partes vel fpecies»

Quæcaufae.

QyiefFectus.

Qua: cognata pugnantia,

Hi loci confulendi funt, cum docci* » aliqua re homines volumus.Et af*nbsp;^ciendx lunt animi, vt quæcuncç res

RHETORICA propofitafueritjftatim inhoslo^^* jjnbsp;tueantur, qui admonent vbinbsp;fit matert'a, aut certe quid ex Vçnbsp;aceruo eh'gendum, QC quo ordin^ . «nbsp;ftribuendum fit, Nam loctnbsp;nis turn apud Dialedi'cos,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ(()/

Rhetores, non tam conducunt iieniendam materiam, quam adnbsp;dam, poft^ aceruus aliquisnbsp;ex alia arte,vel ex ipfis nesorijs

Prima in omni re definto^ [,J debet.hanc iubet quarrere,queftïlt;’nbsp;fit. Definitio autem fumitur,aut £ƒnbsp;dicamentis, vt in Dialedicanbsp;inus,aut ex accidentibus. ExcmP'^janbsp;Quid eft fides pides eft (i:nbsp;promifsioni, in qua Deus pollic^fnbsp;nobis propicium futurum elle pf‘’‘nbsp;ter Chriftum.

Quæ partes. Nullæ poftunt feri,quia fides eft vnus quidamnbsp;incntis,intuens in yromiisioncs, ’*

PHILIPPI MEL.

p oculorum motus eft, cum in abgt; I*’ ' intuentur. Species numerarinbsp;pro vâi'ictaîe icruïTucircaquaanbsp;veriaturnbsp;corporalium,nbsp;^th V promiftiones rerum fpi^nbsp;’ 9“^”$ promißiones rerumnbsp;^th'fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubmoneât nos

TÛituab'um, fcilicetreconciliatio,»

î(p Çl«at caufx.Verbum promifsionis P*’'’tusànc?his funt cffjctentes cau:#nbsp;hominis fiibieâum eft, qusenbsp;concipitjcum perrerrita connbsp;Promifsionem,eicp aftentitur.

Effeftus çfl. iuftificare ,nam fide

’iiifç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verû quia eft fiducia

Chriftô promiftæ, h fimus digni, aut mundi,nbsp;habeamus De3nbsp;^^yin,Qj4arç idço fidei tribuitur,nbsp;iulp*

RHETORICA qgt;ûifti'ficet,quia eft fîducianon nofirscnbsp;puritaris ,fed recondh'ationis promiffsfnbsp;propter Chriftum.Sunt èC altj efFcdus»nbsp;videlicet reddere tranquilhs mentes»nbsp;afferre gaudiiim territis confcicntijs»nbsp;ctiam in mcdijs calamitatibus. Item, in^nbsp;iiocatio, QCeuentus, vtfideSjEzcchi^nbsp;pulchern'mam vicftoriam aduerfusnbsp;îÿrios peperit»

Qiiæ cognata, fpcs, item tunc enitn diligimus Dcum, cumnbsp;catum efTe ftatuimus, Id autcm ftatuc^nbsp;re ftdes eft.

Pugnantia,ftmulatio eft, cumfO cunis animus fàlib fomniat ie credc^»nbsp;at ia afflitftionibus expen'tur fibi deeffcnbsp;fidern. Item deipcratio, Item temert^®nbsp;quam vocant prçiumprioncm,cum fuilt;*nbsp;fcipitur aliquid ad tentandum Det«”nbsp;contra mandata Dei, fïmulationcqn^nbsp;dam fidci, vt fiquis nolit edere, nolitnbsp;cgrotusvti medicamentis,

PofteaSC effèóluum comparatio , fid

ç PHILIPPI MEL.

\^^gt;gt;opera fine fide no funt cultus Det 1^Itus funt fides, inuocatio,amp; cats*nbsp;Vknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc mo#

. “teuiter compleditur caulam,amp; tan lincas ducit, Sed oratornbsp;brcuiter compte#nbsp;verbis flluftrat, vt magis confpi#

* Pofsint. Interim tarnen amp; is qui do# j ^»Stilli qui difcunt, debet referrc antnbsp;J ad aiqs Jq^qs Dialeflicos, vt tene#nbsp;’^cgocium certis finibus indufum.nbsp;ratio atcç diligentia non poteft fa#nbsp;‘^‘g’^tate pr^dicari. Nam ad in#nbsp;/“'gendasatep iudicandas graues cau#nbsp;»nulla alia res ncqj magis necelTaria,nbsp;condudbilior eft.

De conivnctis

quaeftionibus.

ƒ Oci coniundi thematis fere funt '^ndem.quos iam recenfiii. Namnbsp;docendi x^tio confiftit in defini#nbsp;C none

RHETORICA ,, tione,cauûs,amp;:effèdibus,DiJCüntiJïtê*nbsp;tur argumenta in confirmando aut counbsp;futando.

A definidone»

A cauGs.

Hi loci præcipui Cant in ToP*^ Rdiqui enim extra caufamnbsp;èC magis ampliftcandi, quamnbsp;eaufä adhibentur.Itacßfi confifiua’’nbsp;erit Thema, qgt; non fit Chriftiana Hi‘nbsp;cia difcedere a faciiltatibus^quaerc^nbsp;eft definitio prçcipuæ partis in hacnbsp;pofitione, videlicet, quid fit Chrifti^nbsp;iufticia,Hincducetur argumentutu»

A Genere,

Chriftiana iufticia eftres aeterna*^ (piritu,videlicet, nofte Deum, crcdetnbsp;in Chriftum, Diicedere autem anbsp;utibus non eftres aeterna, nec^adfp^nbsp;ritualeJ”

n- PHILIPPI MEL,

^ia . vitam neceflaria, Igitur Chrt^ difcedcre a facub

A caulà,videlicet prçcepto, (^^^langelium non aboletrcs politic*nbsp;f 'ædmultomagis confirmât ÔCcon^nbsp;Tenere proprium neceffaria resnbsp;h politia. Igiuir Euangelium nonnbsp;. ^pitdifcedere a facukatibus, Euans»nbsp;1 ^autêde iuftlcia Chriftiana prçs»nbsp;çi^'^dgitur non eft iufticia Chriftiananbsp;^dcre a facukatibus,

I Venim nihil opus eft per omnes P^osvagari. Necgvero quelibet cauî»nbsp;1^ ’^^cipit omnes locos. Totam autemnbsp;^•^ctnethodi formamfümmadiligeni«nbsp;jj? ^fadidimus in Dialcdicis. Quarenbsp;l’^J’reuiter tantum admonendus fuitnbsp;an Rhetoricis meminerit iàepcnbsp;ƒ Dialedicen fibi relpiciendum elle,nbsp;^Ç^èrtim cum de aliqua redoccrchossnbsp;volet,Qtxo generemukû inEc»*nbsp;C i) defqs

RHETORICA clefi)s,2Cin Scholisvtendueft.^^nbsp;rix cauf^ multa mutuantur anbsp;dafcaltco ? Sæpe em'm mnbsp;de ali'quo communt loco pri'usnbsp;tur quamqui'd fit agendumnbsp;tur, Vt cum de bello Turdconbsp;mus,fiuno docendi fiint honn^P^’ijSnbsp;Chnftiano li'ceat bella gererc,nbsp;prçceperit Magiftratibus, vtnbsp;depellant, poftea mcitandi font*nbsp;opes ad bellum fufdpiendum»nbsp;DE GENERE IVDICM^^'

VETErcs prço'pue propter vfiim excogttauerunt rheto^nbsp;vt prçpararent adolefcentes adnbsp;Ideo totafereRheton'ca confuontttt^^nbsp;hts prçceptts, de tradandïs contfOtt^nbsp;fi]s forenfibus, Nunc etfinbsp;dam veteris artificq, reliqua eft innbsp;nbsp;nbsp;.

tarnen caufas agunt Iurtfconfoln»4^ adhibem multum ex. fua arte,a

PHILIPPI MEL, §^5’' a Rheton'ca mutuafi funt flh’ i^jûnbsp;legunt lurifconfulti,nbsp;præcepta, vel adnbsp;^'candas aliorum orationes, vel vtnbsp;’^niinftruamus adolelcentcs ad con^nbsp;in Epiftolis tradandas , ÓCnbsp;ccclefiaftica négocia. Nam difputa*«nbsp;Ecdefiafticç magna ex parte fi*nbsp;'quot;‘“tudtnemquandamhabcnt forenfi*nbsp;Icertaminum, Interpretantur cnimnbsp;r §^S, difioluuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, videlicet,

J'^tencias quæ in fpeciem pugnarc vi^f , cxplicant ambigua, Intcrdumnbsp;lute , intcrdum de faâo dilputant,nbsp;^^SEtunt fadorum confilia.Ideo hoc genbsp;®Wsin hisnoftris moribus etiammagünbsp;habet vfum,Sedvt generi iudi*nbsp;*^311 certi loci affignari pofsint, initionbsp;^fcemuntur flatus.

DE STATIBVS,

N Vila pars artis magis necelîaria eft,quam prçcepta de flatibus innbsp;C iij quibus

RHETORICA quibus hoc primum ac pr^cipiiumnbsp;v£ in Omni ncgocio, feu controuerfi®nbsp;diligenter confideremiis,quis fit ftatus»nbsp;hoceft.qiiæfit principalis q«eftio,^c^nbsp;propofitio quæ continet fiimmamnc^nbsp;gottj,ad quam omnia argumenta refc^nbsp;renda iùnt, velut ad principalem conclunbsp;(ionem. Nulla cótrouerfia intelligh’’*^nbsp;hil ordine explicari,dici, aut percipinbsp;teft^nifi cóftituatur aliqua ^pofirionbsp;fummam caufç comprehendat. Ac fçP^nbsp;in concionibus indoâ:orum iudk’rtnbsp;poteft,quanta huius precepti visnbsp;poftquam nulla ccrta propofitio conftjnbsp;tuta eft,de qua dicendum fit, orationbsp;magt3coheret,quam illa apudHorat*^nbsp;«m pidlura,in qua humano capiti ceiquot;’’nbsp;wiccm piefior equinam addit ó^c, ItaH^nbsp;terprctes Pauli, quia nufquam excerptnbsp;bant ex vlla difputatione certam pi'O^nbsp;pofitioncm^nec videbant,quomodo adnbsp;vnum aliquod caput accommodandanbsp;efient omnia argumenta, toto coclo anbsp;fentcnci’

P PHILIPPI MEL, f^tenda Pauli aberrabant. Intcrdumnbsp;^’^ntenarratio pugnabat,cum autore,nbsp;l^are diligcter afliiefaciendi funt adoj*nbsp;ycentcs in Icgcndis difertorum ora^nbsp;*®nihus ac difputationibus, vt ftatutnnbsp;'l^Çrant.vt in fcribcndo ac dicendo pronbsp;f^ficiones conftituant, ad has argu*nbsp;accommodent, Præceptum hocnbsp;^^eac puerile videtur in fpeciem,fednbsp;y^'^itatem habet maximam. Ac paucosnbsp;’’^Uenias , qui in dicendo obfcruent*nbsp;côfulant fe ipfi quid diduri fint,quçnbsp;‘fjutura negotij fumma,Si quando amnbsp;P’^oram inftituunt,vt Horatq verbisnbsp;''^ur,currente rota tame vrceus exit,

, Necp vcro tantum ftatus obfcruan eft, fed quia fere quçlibct controlnbsp;vnum aliquem præcipuum lyllo^înbsp;I'finutn continet qui maxime munitnbsp;^tatum, is quocp Dialcdico more brcgt;nbsp;üiter excerpcndus eft, vt nuda ac bre*=nbsp;membra intuentes redius iudicarcnbsp;C iiij pofsimus

RHETORICA pofsimus. Quare Rhetores indi'dcrU^nbsp;nomina partibus Syllogifmi. Statuses*nbsp;condufio, Nam conclufio eft propoß^nbsp;tio principalis poft argumentationet’’nbsp;repetita,Et ftatft alias vocantnbsp;vocant ÔC vira^ta-ip ,¦ Gu V7rOK.lt;i/UÎ5^^}’ ’nbsp;vnde manfit nomen iubiedi infcho»^’nbsp;pro materia 8C ftimma open's.nbsp;rem ôôminorem vocant In life ’nbsp;tera de qua dimicatio eft,Slt; qua conin'nbsp;mata, conclufio fit plana, vocaturnbsp;^op,vtpro Milone ftatus eft* * ,nbsp;iureClodiumoccidit, cunopnbsp;repellere Iicet.MiIo autem vim vir^^P''nbsp;lit. In his minor eft incerta, quam finbsp;dici probauerit Cicero, Milo vincct.I^nbsp;in hoc Syllogifino, minor eftnbsp;^op, Interdum maior eft i{.^ivópSiS}°Pgt;

Euangelium non abolet politics» Tenere proprium,eft res politica»nbsp;Igitur Euangeh'um non vctatnbsp;nere proprium*

PHILIPPI MEL»

Hic maior eft K.jivó/jAt?op. Nam bo^ ’’’’ni imperito oftendendû eft,qgt; Euan#»nbsp;^dium doceat de vita çtcrna.ÔÔ iufticianbsp;tordis erga Deum. Interim foris iiibeatnbsp;”05 vti politicls ordinanonibus , fientnbsp;^’no,potu,aere,Sô alqs bonis Dei créai«nbsp;Probatio ante rou i^^ivopSjjo^, di^nbsp;^’tur lt;rwxop jOuiatotumSyllogifmutnnbsp;'onneAit*

Sunt autcmtresformæ ftatuum, 'l^as per queftiones difccrnunt. Statusnbsp;'^ieduralis, oritur ex queftionc an fie,nbsp;'’’pro Roïcio qneftioeft, an Rofciusnbsp;. ’’^dderit patrem. Status legitimus innbsp;1 Hno prçcipua eft definitio , oritur ex

1 • «

9nale fit factum,videlicet Jure ne fatftû vt lure ne Caeßr interfedus fit,

DE STATV CONgt; iedurali.

C V Cum

mus* Singuhs enim ftanbuscerti loc^ fiibi'edifunt. Sedquoniam locisar^’^nbsp;imentorum in confirmatione èC coniO'*nbsp;tarióemaxime vtimur, prius recen^*^nbsp;daeftint partes orationis,

DE PARTIBVS orationis.

ORationis partes funt fcx. Exof^*^ um,Narrario,Propofitio,Conft*^^nbsp;inatio,Confutatio,Peroratio,j

Exordium eft initium oration*®’ priufquam enim de re dicimuSjpr-'^P^*’nbsp;randi funt animi audientium, ac vulgonbsp;ita fcribunt hæc tria in exordionbsp;enda efte^vt reddamus auditores bcnc*nbsp;uolos, attentos, 06 dociles, Fabius hx*:nbsp;ad vnum beneuolentiae locum refcrt»nbsp;qui profedo prçcipuus eft, Sicut cnio*nbsp;in quotidianis cogreisibus colIoqiKO^nbsp;tes cum amicis, initio nos commenda'*

PHILIPPI MEL,

Hills, sut excufamus, cur eis negotfum ^àdamus, ita in magnis caufis decetnbsp;ptoamijs quibufdam, vel excitarc,vefnbsp;’niiïtare auditores. Eteftquedatnhuj«nbsp;Hiam'tati's ftgnificario , prtusdenoftronbsp;Wio diccre, quam ad caufam accedigt;nbsp;Itacç beneuolennam alias a perfoi:nbsp;]!^gt;alias ab ipfis ncgotijs, fi funt hone;«nbsp;'^ô^plaufibiIia,concib'amus.Scd locusnbsp;^^tatifsimus htc eft a pfom's fumptusgt;dtnbsp;de officio, vel noftro,vel Iudicis,vtnbsp;I i'^ero initio contra Verrem, Item pronbsp;Manilia.Item, pro Archia, rcddicnbsp;çj’onem quare has caufas fufcepcrit,nbsp;^^imur 0lt;^ a laudibus eius ad quernnbsp;oratio gt; vt Paulus in exordionbsp;Piftolç ad Romanos, initio ftdem eolt;gt;nbsp;prédicat. Cum reipondemus ad;«nbsp;jj ‘¦‘arijs facilius eft ordiri ex occaiionc,nbsp;Demofthenes quericur initio denbsp;fç( ^’Q’^em iniquiftimam petiuifi*nbsp;' He Demofthcni concederetur, vtnbsp;diceret, Hæc querela maximenbsp;in exordio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Attentos

RHETORICÄ

Attentos rcddimus.cum mus nos de magnis QC vtilibus rebus dnbsp;cere,vtad Romanos,Non piidetnbsp;Euangelij.Eft enim potentia Dei,

DocileSjCum èc Eimmam negot^ breui’ter oftendi'mus, vt ad Romanojnbsp;in Euangelio patefit lufti'da fi'dei'.nbsp;non poHunt numero comprehend! fp^nbsp;cies exordiorum» Ordimur enimnbsp;tantum ab his locisquosrecenfuigt;^fdnbsp;interduma tempore,interdum aloOS,nbsp;interdum ab altjs circumftantqs, HaP^-varietate oftendêt exempla CiceroniS«nbsp;Illud vnSprçcipue iudicaui moncndo®nbsp;cffe ftudiofos, maxima gratiam habe^nbsp;verecunda ÖC fummifia exordia ,nbsp;procul fugienda eiïe grandia amp; tumid’nbsp;principia qualia funt Stacij, præfertimnbsp;cum 8^ exiftimationi officiant. Signifianbsp;cant enim arrogantiam ÔC confidentienbsp;am ingenij, Ideocß prudenter Horatiusnbsp;precipit.

Non fumum ex fulgore,ied ex foe mö

PHILIPPI. MEL» jj? ^are lucem. Decent m ini'tqs ÔC du*nbsp;^^*0, admtratio, Jc-n^otr^oKHTo/j, vo«nbsp;figuræ, vt nthil mfnus exnbsp;V ^bani. Maxime veilem Indices, vtnbsp;lètnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retinere potuil*

j’decent Si afFedus miciores omnis ^^fris, vt Magnam mihi voluptatcmnbsp;J^'enintliterae tuæ. In magniscaulisnbsp;^^’^folent exordia prçtcrmitti, ne qui*nbsp;ab Atticis qui lege cogebanturnbsp;dicere. Sed innbsp;(jP^ftolis crebro prçtermittuntur exor*

oe narratione

5)C Propofitione.

ÄRRAtio eft fadi expofîtio, G M quac ftatim exordio iùbijcitur..nbsp;k debet propofitio,quæ con*nbsp;g.^3tftimmam rei.In dilputationibusnbsp;K‘^3forïjs caufis interdum non vtimurnbsp;j^atione,nonnun^ QC in iudictjs prç*nbsp;^®iittimus f itaqp prudentia eft vidcrc

RHETORICA quando poftuletres narrationcn^'^^^nbsp;pofitio autem nun^ omtttinbsp;prçcipua pars eft tonus, certamintsnbsp;interdum multæpropofitiones pol’nbsp;tur,fed vbi gradus per priores ad vonbsp;quandani principalem fadendus cH’ pnbsp;ad Romanos initio proponit omo^®, ,nbsp;fe fub peccato gentes ludços.nbsp;de peruenit ad propofttioncmnbsp;lem, qgt; propter Chriftiim itiftinbsp;mur,cum credimiis nobis propt*^*^nbsp;placatLim efle Deum, non propt^*^nbsp;ftra benefada.Necp de diiputatioO^?Mnbsp;dicari poteft,nifi hoc ordine propo’*nbsp;num animaduerfo. In vulgaribusnbsp;tionibusiure defiderari potcftdibg^^jnbsp;tia,quia non facpe proponunt ooo^'nbsp;tores fummam eius rei de qua dit^J*nbsp;(unt,eares facit vt auditor incertusnbsp;qua ftiat quid expedarc debcat-i^^nbsp;tores hoc loco diuifionis feu parddo”nbsp;mentionem faciût, hâc dicunt eflenbsp;propofitionem ita conftituimus vt

CONFIRMÄTIONB.

K Ac loci qui inRhetorica tradqn* “^5ntum admonent nos de reb.vn^çnbsp;ç^^ndae fint res in quolibet genercnbsp;^‘*.feu potius magno rerum aceruonbsp;quideligi debeat, quod adnbsp;^ofitum quadret. Deprehenfis auj*

RHETORICA

tem rcbuSjfêu materia argumentorum» tenenda eft 06 forma quedam argunicj'nbsp;torum,de hac non (atis peripi'cuenbsp;piunt Rhetores. Itacp monêdi funt ado^nbsp;lefcentes, vt Dialedicen confulantnbsp;forma argumentorum. Etfi enimnbsp;rior eft oratio popularis, quam ilHnbsp;les 66 nudi Syllogifmi DialediconiP’»nbsp;tarnen membra argumentorum cad^*^nbsp;eiïeneceiïe eft, quæin DialcAicisnbsp;duntur Jdeocj^ ea quæ Cicero denbsp;gifmo tradit,a Dialedicis mutuatus eWnbsp;omnia.Cçterû orator veftit ea quafinbsp;bituyerborum,86in difponendonbsp;rior eft,quam Dialedicus. In Syllog”’’nbsp;mo plærumcp a minore inchoat argült;*nbsp;mentum,Non iæpc orditur a maior^’nbsp;InEnthymematedum ihterdum prop^nbsp;rat,relinquic conftquens auditorumnbsp;gitationi, Etenim natura cogit fumer^nbsp;formas argumentorum a Dialedicis,nbsp;fl communis fermo minus aliquant®nbsp;vinculis ilk's Dialedids aftridus eft.

Conicdurate

PHILIPPI MEL»

Conieduralis Satus habet duos Iolt;» /^SjVoluntatê 5gt;C facultatem,quoties iginbsp;‘¦’ncides in oratione côiccfîurali's Sta*nbsp;^*®gt;ttiemincris earn totam in volunta*nbsp;amp; facultatê tannin duo prcdpuanbsp;pmbra parciendam effe. In tota Mi*nbsp;pj^’ana diiputatur partim de voluntatcnbsp;*^dij,qnod voluerit Milonem interft;»nbsp;^^’¦^jpartim de facultatc,quodClodiusnbsp;P^tiierit infidias facere Milo non potu*nbsp;loci funt ex natura dudi, Namnbsp;ƒ* Ofnnibus hominum fadis neceiïc eftnbsp;J '^^tintatem S€ facultatem concurrere»nbsp;ndem loci maximam vim apud lu*nbsp;’^conftiltos habent, qui multa zx prç*nbsp;^^ptionibusjid eft,conieduralibus arnbsp;B^nacntis indicant.

Voluntas habet duas fpeci'es, Ab vocatur impulfio quæaffedus connbsp;^’netjVt Clodius oderat Milonem, igi^nbsp;cupiebat eum extindum elle.Alte*nbsp;J? dicitur ratiocinatio quae a finali cait*nbsp;ftimitwr, cum ducitur argumentum anbsp;D Ipc

RHETORICA fpe commodi. Nam humanac mente?nbsp;plun'inum mouentur optnionenbsp;tis,vt Clodto proderat Milonis interimnbsp;tuSjMiloni non proderat Clodrj inte^nbsp;ritus, ergo verifimile eft Clodiü feo'fï^nbsp;infidias.Éx hoc loco na ta vox cnbsp;cuius iêepe facit mentionê Cicero,nbsp;rendum in iudicio, cui bono ftierit, F^«*nbsp;cultas continet fignanbsp;nbsp;nbsp;circumftann^s»

Signa funt fada aut notas alicuius re», iudicantur aSt etiam communi fenfim^nbsp;ne dodrina. Sunt enim vel cauft vcinbsp;effedus fadorum.Facilis igitur eft co’’’nbsp;paratio figni adfadum. Qiiaedam ftgt;^nbsp;anteccdentia,vt M ilo duxit vxoremnbsp;liberos fecum in Rheda, ergo non eftnbsp;conientaneum, profedum eum cfteaonbsp;pugnandum,Nam pugnaturi nonad#“nbsp;ducunt liberos in dilertmen, Qnædainnbsp;fequuntur fadü,vt fugit,expalluit, erugt;nbsp;buinCircumftantiae funt tempus,locus»nbsp;apparatus, iuxta verficulö, piHS,qnid,nbsp;vbi, quibus auxiltjs, cur,'q«omodo,nbsp;quanoo

PHILIPPI. MEL»

C|uando,6C horiim ratio a fenfu comma ’ll petcnda eft, vt Cicero non fuit innbsp;'^tbe cum Cæfar interficeretur, igûurnbsp;lion interfecit Cæfarem, Praeter hosnbsp;locos iunt ^TiXpa. ciuae propcmodü adnbsp;ligna pertinent, telles , Chirographa,nbsp;confefsiones ,de quibusluriiconfulti dinbsp;ligenter precipiunt.

DE CONFVTACIONE.

COnfutacio eft dilToIutio argumen torum quæ obtjciuntur. Huius reinbsp;^rtificium magna ex parte fumendumnbsp;ex Dialediicis, Confiât autê in Diagt;nbsp;Ict^lica triplicemrationem dilToluendonbsp;argunaentorû tradi. Prima cft cumnbsp;peccatum in forma argumenti depre*nbsp;benditur. Tune enim reprehenditurnbsp;i^onfequenfia. ludicium autem deconienbsp;ijiientia tantum ex Dialedica petendîïnbsp;Nam planiora funt, ÔC meliora,nbsp;9UÄ de cohfequentia tradunt Dialedi»!

; D ij dquain

fimilem inficiationem » EtquiaC®^^ iecturalis flatus plaerumcp habet pro^’nbsp;tiones non neceflarias,fed tantum PTnbsp;babilesjideo homines ingcniofinbsp;reperire pofTunt ex ijfdem locis at^^nbsp;menta in vtrancp partem, Ac fere diip,^nbsp;ratio tota de iignis eft, hic valent homi^nbsp;nes caUidi óó copiofi, qui figna vad^nbsp;intcrpretari fciunt,2lt;C varias caufasfig^nbsp;norum querere. Nuiquam cnim veriuS

PHILIPPI MEL,

«ft, quod dixit Euripides quam in hoc genere2t/Äv oi K.a7a7raAa/oult;ri/j Xonbsp;gt;Ç. Ratio rationem euertit, vt vulgonbsp;^icunt rationes contra rationes.

Et propter contrariam fignorum interpretations duo peculiares loci ad««nbsp;Guntur defenfori. Inueriîo cum doce^«nbsp;•nusfignumvel cauiâm contra nos al««nbsp;htam pro nobis facerc,ft occidiHem n5nbsp;i^pelijlTcm, Sacius fuifïet ftatim reliflonbsp;’^adauere fugere . Paulus in Galatisnbsp;'^titur hoc loco,nunquid lex eft aduergt;nbsp;promifsioês ftquidë äuget peccatanbsp;Paulus reipondetjlmo tunc eflet aduernbsp;promifsióes lex, fi iuftificaret.Namnbsp;h lex iuftificaret nihil effet opus nouanbsp;promifsione quæ gratis promittit iuftifinbsp;cationem. Græci vocant ctvT(s^ilt;j)o/j.

Abfolutio eft cum interpretamur hgnum aut cauiam aliter quam aduerj«nbsp;Erius jfepelij, fed mifericordia commo««nbsp;ïUs eu obiter præterircm. Vterc^ locusnbsp;D ijj oritur

RHETORICA oritur ex Rib till cauûnim interpréta *nbsp;Clone S)C animaduerfione,Namnbsp;cuentus mukæ 06 variæ cauiæ excogi«^nbsp;tari pofTunr,

DE PERORATION^’

PEroratio eft condufio orationis irt qua repetitur propofitto principe**nbsp;lis. Tunc enim vocatur propoficionbsp;ante confirmationem collocatur.nbsp;dufio vocatur cum poft confirmationnbsp;nemponituGvtfitin Syllogifmis ap“/nbsp;Dialedicos. Omnis autem perorattonbsp;conftac duabus rebiis,partitn repctitw*nbsp;ne propofitionis ôtfpotifsimorum argti^nbsp;mentorum, partim affedibus. Qpaltsnbsp;autem afTedus deceant in vnaquacpnbsp;fa fine præceptis feiri poteft, reonbsp;cordia opus eft,accufator ftudet oditni'nbsp;inflammare. Porro ex quibus fontibusnbsp;ducantur affedus natura rerum conw^nbsp;lenda eft,quan^ cum fine arte peifp^^nbsp;dant

PHILIPPI MEL,

ciant aficncatorcs, quibiis rebus anirni hominücapiantur aur irrttentur,facilenbsp;¦dquoq; videbit orator, Nâvrbani(sigt;nbsp;«»c ac prudentifsime didum eft Rhetornbsp;cicam particulam cITctkç KoXax.turiH.Hi’«

IVRIDICIALI STATV.

SIcut conieifturalis ftatus ex queftio^«

ne.anfit fadum nafeitur, ita ftatus Eiridicialis ex quçftione quale fit fadunbsp;ontur. Difputat enim, vtriim iure ali^onbsp;S^id fit fadum autfccus,itaq; appella«*nbsp;Ccir a Fabio qualiratis ftatus. Graeci vogt;nbsp;cant «TinaioAoyiKo/j, quia de lure difpu*nbsp;Cat,vtC.Caefar non eft lure interfedus,nbsp;fiiitiim eft fures fufpendere. Talcs caugt;nbsp;fe habent eafdcm partes orationis quasnbsp;fi’pra rccenfui. Exordium, Narratio^fnbsp;cccin, Propofitionem, Confirmationê,nbsp;Eonfutationem ôC Pcrorationem,ac cçnbsp;partes non requirunt noua precep^înbsp;c^jtantû Confirmatio ac Confutatio ha^

D ün bent

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»tl»!

fcripta Lege. Quid fit lus naturx » lex fcripta.quæ confuetudo habcat aUnbsp;toricatem a lureconfultis fumcndu«'nbsp;cft. Nos olim addidimus locS Religio^nbsp;nis/ed is in Lege fcripta comprehend* inbsp;poteft. Nam Legis feriptae ipccies font inbsp;lex diuina 2C Icx Humana. Sed adde^nbsp;mus exemplum, in quo cerni potent, ,nbsp;quomodo propofitione conftituca.dci«nbsp;beat fe referre animus ad hos locos, èCnbsp;huius rei debêt fi b i vfum facere ftudiolt;^nbsp;fi, vt quacQqj re oblaca ftatim offerant

PHILIPPI MEL’.

loci non diu quefîtû Initio flatus nc* gottj feu propofitio concipi debet, vtnbsp;fuites contra ius inuadunt in vacuasnbsp;Pollefsioncs Mo nach or um. lam confiinbsp;‘^ndi flint loci 2C videndumnbsp;nbsp;nbsp;conueni

caufae. Non enim fempcr .vtimur Omnibus locis. In hac caufa primum dunbsp;*^ntur argumenta,

A natura«

Naturale luscflnoninuadcrcalic!# ^’gt;at équités inuadût aliéna,cum occu*nbsp;pant vacuas poiïefsiones MonachorS,nbsp;lunt enim donatae Ecclefî]s,

Eft ô(f Amplificatio a natura du«« ^cnda prædari ex publico multo crude««nbsp;lius eft quam ex priuato, Porro poftéPnbsp;fiones Ecclefiafticæ ad rempiiblica per^nbsp;hnentjifs difsipatis non poftunt ali do«*nbsp;lt;^ores religionis , non poflunt reci»nbsp;t^eri fcholæ ô^c. Hæc cû dicendo ampli«nbsp;ficâtur intelligi poterit quam late dam«nbsp;na pateant«

n V Erit

RHETORICA

En’t ex natura dudum fi de reltgi'o* fie teftamentorum eriam dicat. Hçcnbsp;gata rekda fiint ad ptos vRis, Só ad reif*nbsp;gi'onem confèruanda ad pofteros. Se(Hnbsp;per enfm bonis vins curæ futt,vt ad po*nbsp;ften'tatem religio conferuaretur,vt ap,^nbsp;paret in teftamento Iacob,Iofùac,Dauî*nbsp;dis.

Ex Lege feu Icriptolure font cum cicantur Leges Imperators de Ec*nbsp;clefiaftica immunitate,de pœnis Sacri?=nbsp;legi} latte,

Eritvehementior oratio fi awp^fo* catio accefferit, quod Deus velit impenbsp;ratorS leges feruari tanquam diuinas,nbsp;afFerri poteft 8C lex diuina,non furtumnbsp;facies Ólc.

Ex confoetudine duccntur publicx opinioneSjCp Deus horribilirer vlcifcatnbsp;facrilegia. Et multa hue ex fuafonjs lo*nbsp;cis transferri pofsunt de pœnis facrile^nbsp;gorum. Nam vbicuncpLegummentfonbsp;fit, accerfi pofsut fuafoni loei de pœnis.nbsp;Poteft

PHILIPPI MEL,

Potcft QC comparatfo fieri equifiim no^ ftri temporis cum raaioribus. Matoresnbsp;f«mma liberalitate erga Ecclefiam vftnbsp;I^inc,Slt; fux libcralitatis frutftum tule^nbsp;•¦unt. Deus enim viciisim illis pacem,nbsp;®Pes,præclaras vicflorias donauit, nuncnbsp;tot rapi nis ifti funt cgentifsimijôi manbsp;parta male diUbuntur £lt;c,

Adiudicatum pertinent exempla, apud Danielem punitur Rex Baby/nbsp;Nonius, amp; regno exuitur propter pro/nbsp;Phanationem facrorum vaforum. Huenbsp;Pettinêt amp; infignes fentenciæ, vt apudnbsp;Efaiarn fcriptum eft, Reges fore Eccle/nbsp;‘’fc nutricios, QC Reginas nutriccs, Vbinbsp;*]tonentur Principes, vt fuppeditent vi/nbsp;dodoribus Eccleiiae ô6 defendantnbsp;ï^ccleftae tranquillitatem.

HE CONFVTATIONE,

Atio diffoluendi argumenta peti/ tur ex Dialelt;ftica,vt lupra dixi. In/nbsp;Ipicicnda

RHETORICÄ fpin'enda eft cnim primum conftqti^^nbsp;tia,Poftea cofiderandæ res » Ibi inficï^^nbsp;tio habet eofdem locos,natura, leguii*nbsp;interpretationê,côftïetudinem,æqiingt;”’nbsp;bonû,fudicatû,pa(ftum,vt tn ftiperio’’^nbsp;exemplo confutandum eft argLim^”^nbsp;tum quod obqci poteft, Legata rep^**nbsp;pofte, vbi non feruentur illa quorSnbsp;fa reh'cta funt. Hic in confutandot^^nbsp;opponenda eft,quæ vetat legatanbsp;tere etiam fi non feruentur eanbsp;caufà relicîa funt« Sic enim inquitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

confultus de vfu ôô vfii frudu Cum teftator fpedaculum edinbsp;rit in ciuitate,fed taie quod ibi célébrénbsp;re non licet,iniquum efte hancnbsp;tatem quant in Ipedaculum dcfuntSnbsp;deftinauit, lucro hæredS cedere, Ig‘7 ;nbsp;adhibitis h^redibus ÔC primoribusnbsp;tatis dilpiciendum efte, in quantnbsp;conuerti debeat fidet contmiftm^^ »nbsp;ittemoria teftatoris alto 5lt; licitonbsp;celebretur^Hatc lex oratione v^v‘%

PHILIPPI MEL.

eft,óó colhgendæ legis cauße,vtin* ^^ligatur quantum ad tranquillitatemnbsp;P aUos vfus conducat, non diriperc ta^nbsp;’*a legata, Infiniti enim motus exifte^*nbsp;liceret cuilibet rcpetere maiorunbsp;‘«gata,

Adhaec respublica redadaad in^ ?Piam non poffet publicos fumptus tolnbsp;, ÓC noua tributa populis impogt;nbsp;elTent, At confucta onera funt falt;snbsp;'fliora.

. Hue accerlcndse font ôlt;^ leges,quae ‘^bcnt voluntatem teftatoris conferuai*nbsp;etiam fi alia ipecie id fieri necelTe eftnbsp;^iiatn in teftamento fcripfit. Porronbsp;oluntas maiorum noftrorum fuit ia^nbsp;fumptu Ecclefias, vt religio Chri«lt;nbsp;*’^a retineretur,quam periclitari nclt;»nbsp;eft , fi dodores fame pereant,finbsp;^titio habeat fomptus ad diicendum,nbsp;luriiconfultus fapienter retjcit hanc

Habctis

RHETORICA

Habetis cxemplS ftatiis luridfcial*®’*^ quobreuiter notati's argumentsnbsp;poteft,quomodo per locos huiusnbsp;n'scundum fit,fed omnia fientnbsp;niora,fi elociitio addatornatö,ó^* , ,nbsp;tanta caiifa dignum,fi deploretnbsp;nis periciilum ód interim. Nam In^^nbsp;prçcipuuSjSc cómunis locus in hac

. lo^

Defenfon' adduntur ali'j qindain i ci,vbi defenfio per fe infirma eft»nbsp;autem concefiionem ciim reus noonbsp;eufat crimen,fed ftudec mitigate,2^nbsp;tit fibi veniam dari. Talis defenfio |nbsp;conceßio tres locos habet. Purgation^’ inbsp;translationem criminis, ÔC dcprecano^nbsp;nem. Purgatio eft, qua aliqua exnbsp;kuatur culpa, videlicet, cum negamt’®nbsp;dolo efle fadum, vt fcci errore, fédnbsp;tus,nonfeci animo ledendi. Hæc fontnbsp;partim ex caufis efficientibus,partimnbsp;finalibus duda,âlt; habent exeufâtion^nbsp;etiàm apud lurifconlùltos. Translatnbsp;tio

PHILIPPI MEL,

fgt;o criminis aliqiianro probabih'or eft pur^atio, cum culpam conferi«*nbsp;in alios,vt feci nidus ab alio, progt;nbsp;’’’ifi coadlus mctu,qui cadic in vi'rQ connbsp;^antem.Hic locus magnam vim habetnbsp;®pud lurifcondiltos,

Deprecatio ad oratorem magis f^rtinet quam ad lurifconfultos.Hæcnbsp;’’^ifericordiam petit.ôC verfatur in lodsnbsp;^ffeduum. Cômouent mifericordiamnbsp;’^fJætas,dignitas,vita modefte ada.Sus’nbsp;’^untur argumenta ô(^ a dementia ludinbsp;Exempla extant apud Ciceroncmnbsp;Pto Ligario « Nam in huius defenfioncnbsp;eflet per fe infirma adhibendi fuegt;nbsp;^^rit loci extranei,VC, Nulla de virtungt;nbsp;“Us tuis plurimis, nec gratior, nec adminbsp;^^bilior mifericordia eft. Horaines einnbsp;Deos nulla re propius accedût 2lt;c.

, Peroratio in hoc ftatu,vt ftipra,ha^ duas partes, repetitionem propofi^»nbsp;^nis ôd argumentorum quorundam,nbsp;^doncos âffçâuSt

Deftatu

RHETÖRICA

DE STATIBVS Lcgalibus,

Hl maxime pertinent adfcholasö^ ad dodorS di{putatiöncs,acnbsp;na ex parte exDialedicawdicarip^^nbsp;flint, Suntautem,

Definitio, Contrariæ leges.nbsp;Scripts fentencia,nbsp;Ambigiium,nbsp;Ratiocinatio,nbsp;Translatio,

Definitio eft quando qiieritur res fit, vt Epiftola Pauli adnbsp;eft finitiin' ftatus , quia qiiçrit quilt;i ’*nbsp;lufticiacoramDcOjSC definit earnnbsp;modo, lufticia coram Deo eft credctnbsp;qiiöd propter Chriftum fine noftrisnbsp;titis recipiamur in gratiam Patris,Fif’*^nbsp;tiui ftatus controuerfi'a eft, quid fit p^nbsp;nitentia, Finitiui ftatus controuerfianbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtri”’*

PHILIPPI MEL.

Vtrum omncs Chn'ftiani fintfacerdo/ ffs, Qucmodo auteni definitio jniieftinbsp;ganda ß'tjin Dialediica traditur,Genusnbsp;predicamêtis requirendum eft, Diß*nbsp;fetenu'a ex accidentibus vel officijs colnbsp;^*§gt;iur,quac oftendunt iHç artcs,ex qui*nbsp;bus queftio oritur,Vt iacrae literç ofte*nbsp;quod fit facerdotis proprium offinbsp;«wm,quæfit différencia inter iàcerdo*nbsp;teméc miniftrumEccîefiæ. Sacerdosnbsp;qui habçt iiis placandi iram Dei,nbsp;Porto omnes qui vere credunt in Chrinbsp;ftum, habent fus placandi Dci,propternbsp;Chriftum, Non oines tarnen funt pub*nbsp;bei miniftri Ecclefiç, fed illi tantum quinbsp;Vocati (tint ad docendum,6ô iâcramen*nbsp;ta adminiftranda presby^teri ftmt autnbsp;diaconi aut epiftopi, Confkmatioesnbsp;confutationes huius ftatus, ducuturnbsp;ex locis dialcdicis, itaiç nihil opus eftnbsp;hicnouos locos conftituere, ftd a dia*nbsp;leäicis requirendi funt loci, generis,nbsp;^erentif,caufarwm,effeduum, parti*nbsp;E um»

RHETORICÄ

wm,autoutatts, Vt Paulus ab autorita* te argumentatur,cum allegat tcftimoi*nbsp;niu cx Genefi, Abraham eft fidc iufri«*nbsp;ficatusjigitur fides eft xufticia. Item, eJtnbsp;efFeduJufticfa eft,Deo non iralci,nbsp;fade VC irafcamur Deo, ergo lex nonnbsp;iuftificat,fed fides. Item* ex cauß, Frii^nbsp;ftra promKtitur quod nos podumusnbsp;cfficere,iuftidaeftpromifla, ergo nosnbsp;non poflumus earn efficere, led dona^nbsp;tur aDeo. Item,ex natura rclatiuorutn,nbsp;Omnis promifstofide aedpitur, i'uin^nbsp;ctaeft promisß, ergo fide aedpi^^®’nbsp;eft,fides xgitur iuftificat,.

Exordia dC Pcromioncs in hoc 2^^ nere fcquuntur cömuniaprecepta,Wnbsp;pratradita.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Contrariarum legum ftatuscn » aira faciunt controuerfiam contrat*nbsp;legcs,quêadmodum fepe accidit,GrÇ^nbsp;vocant hune ftatum olvtivojmm, vt,

PHILIPPI MEL,

Contrariæ funt,Non facies furtum, ^mandaiû vt Hebrei fpoliarentnbsp;gyprios.

Confirmation's ôJ confutaciones ^ucuntur ex caufis efficicntibuSjLcxnbsp;«nîm habet auton'tatem ab efficientenbsp;Hine font rcgulæ. Lex inferiornbsp;^cdlt fuperiort Lex fpecialis derogatnbsp;generali. Lex humana cedit diuinæ.nbsp;ï^eges veteres corrigûtur aut abrogâs»nbsp;^ir nouis, Ducuntur etiam confirma«nbsp;clones aut confutaciones ex materia,nbsp;lioc eft, ex ipfis legibus, fi cum rationcnbsp;tonfenciant, aut pugneant cum ratione,nbsp;circumftanciæ expendantur quibusnbsp;I LtÆ fint, amp; an ad hos cafiis redte détordnbsp;Queantur etc. Et ex talibus regulis pof=nbsp;Hint dirimi legum controuerfiæ. Lexnbsp;gt;nfcrior,Non facies furtum, cedit fupe^nbsp;riorfiftilicet primo mandato, Deus enïnbsp;Houo mandato iufïerat fpoliare Aegypnbsp;tios.Hinc Thcologi rcgulara non inutinbsp;tecnfumpferunt, Secunda tabula ceditnbsp;E ij primx

RHETORIGA prime, Abraham imolaturiis filninJjnbsp;lutus eft fecunda tabula per primatn,nbsp;quae cogit Deo obedtre, quidquid isnbsp;lusftn'tjehu capiens arma adueruisnbsp;gem fuum, ibiutus eft legibus fccundaînbsp;tabulç per primam, Deus enim nouonbsp;mandato iußerat lehu arma caperc.nbsp;brçi fœnus exercentes, liberanturnbsp;primam tab ulam, quia Deus apertenbsp;mifit» Contrariæ leges videntur,nbsp;reddas malum pro malo,nbsp;tus Dei minifter eftjSC vindexadnbsp;Hie altera ientencia prohiber vinóici^?nbsp;altera prçcipit,ftd dirimitur controueï^nbsp;£îaperreguIam,Generi derogaturp^jnbsp;fpeciê,Slt; illud potifsimû habetur quo“nbsp;adipeciem diredum eft.ExcipitauteH’nbsp;feriptura magiftratum a generali rcgn^nbsp;la,in qua vindida prohibeturJtai^c^f^nbsp;tum eft magiftratuilicere excrcereviflnbsp;didam,punire fontes, gererc bella.nbsp;Confuetudo recepit in templis im^^nbsp;ginesjkxprohibet, H^c controuerü^nbsp;dirttnitil^

PHILIPPI MEL. dinmitur, quia nos non tenemurlegcnbsp;¦ Moifi. Muka hoc modo iudicad pof««nbsp;^wnt,quæ longum efset recenfere»

EXSCRIPTO SCSentencia.

Frequcntiftime inforoS^inEc:* clefijs.queftiones funt fcriptt 0^ volungt;nbsp;lads, quae on'untur ex fcripti obfeun'i»nbsp;late, aut ambiguitate. Græci vocantnbsp;Ittincftatu pMTou lt;r-iavoi'aç. Huiufmo*nbsp;di controucrfix func de his locis, Vadenbsp;Vende omnia quae habes ÓCdapaupe^«nbsp;j libus, tj. Corin.vitj, vtfitaeqiialitas.Itenbsp;i Non iurabis, nam anabaptiftac vrgentnbsp;Verba, nec recipiunt vllam interprétaisnbsp;tionem.Nos addimus interpretatione,nbsp;Vtfentcnciam retineam^.Iurifconfultusnbsp;Vocat fraudem cum defenditur çhto/jnbsp;contra (Tiavoia/j.Locihuiusftatusfumê«#nbsp;‘ difuntexDiaIe(flica,Definitio patefaisnbsp;citobfcura,Diuifio difeernit ambigua,nbsp;ad hos locos accedunt reliqui, vt locinbsp;caufaije, effeduum, circumftantiarum,nbsp;E iij SiC pugis

RHETORIGA

K pugnantium .Tuncautcm voluntas quæritur, quando pxro/j eft, aut obfcu^nbsp;rum,aut abfiirdum, vtin hts verbis. Stnbsp;quis caftrauerù lè 2lt;c. voluntas qiixgt;nbsp;renda cft.Nam pKro/j eft abfurdum.Scdnbsp;iniacris litens hoc(êruandumeft,vttnnbsp;dogmatibus SiC præceptis rettneatiitnbsp;to’ fHTop ,nifi imptngat abftirdi'tas in ah^nbsp;quem articulum ndei feu manifc^nbsp;ftumfcripturæ locum. Tuncenimnbsp;pienda eft voluntas ex manifcftis locisnbsp;alrjs colletfta. Cacterum in dogmantt*^nbsp;ac præceptis, non eft difeedendûa vetnbsp;bis ftn'pturæ, cum abftirdiras tantuntnbsp;impingit in indicium rationis,

Confirmationes £C confutad'o* ncsin Ecclefiafticis negotijs duciintutnbsp;ex teftimontjs fcriptnræ clarioribus.In^nbsp;terim tarnen SC Dialedîica adhibendanbsp;cft,quta fepe ex definitione, aut ex ca ƒnbsp;fis quæ ftint in feriptura ratiocinari aH*“nbsp;qd cogimur.Scd hic videndû eft.ne co^nbsp;neââtuf maiecoherêtia feu otvoKoxouS*nbsp;feU

-4

^daeis defcn'pto cotencio cftjpfifom* j.’^nt regnumChriftimundanû, vide*»nbsp;quod recuperata patria,HierolblPnbsp;regnaturi fint,nos defendimus fên^nbsp;^.’'ciam,ÔC opponimus darum teftimonbsp;*um feripturæ, Regnum Chrifti eritnbsp;«^e^num,at mundana régna non poP

RHETORICÄ

Fint efTc actcmajgftur mundaniiffl num non potcft effe Chn'fti' regnSnbsp;Sed non eft opus recenfère plura exei^nbsp;pla,aim vftisrerummulta quotidic*’^^nbsp;ferai.

In foro 8C negocqs quæ ratione dicantur abfurditas cft,ü quid a ration^nbsp;dincnat,aut recepto iure, ÖC quianbsp;debet, vt aduerßrq opinio videaturnbsp;(iirda, leges ÄTrationesafferendelî^'^*^’nbsp;quæ oftendant earn cum iure èC natui^nbsp;pugnare,Hic iterum eundum eftno^^nbsp;ad locos dialedicos, nam ex caiifis oCnbsp;effedibus colligitur afquitas,Eft aiiK'”nbsp;generale præceptû, cuius maxime vfusnbsp;cft in hoc genere controuerfiarum, ƒnbsp;cxcuciantur circumftanciæ.ex his entf’nbsp;fxpe venamur ientendâ, ôc iudicamü^nbsp;vtrum lcriptum ÔC voluntas confcnct^nbsp;ant aut diflenciant Vera eft enim vo3inbsp;HiIarif,Circ5ftanciac illuminant dicla.

DE AMBIGVO.

Contro/

PHILIPPI MEL.

COntrouerfîæ ex amhiguo flint,cS verbum aliquod generale aut amnbsp;^'gULim,parit dilicnfioncm, vt in Calt;«nbsp;'f’one.Sacerdos ducens vxorem fufpennbsp;^3turdbiintelligunt quidam, vt ab ars*nbsp;“Ote fufpendatur, A lij minus interprei«nbsp;^^otur, fufpendi tantum eiïe feriari abnbsp;officio ad tempus. Hic flatus cognatusnbsp;^ftfuperiori, habet autem hanc prçci*nbsp;Puani regulam, Ambigua alia iudican;#nbsp;ex Grammatica feu QC figu*nbsp;’¦’^vt. Non cognofcebat ea, donee pes'nbsp;1^5’^tt filium primogenitum, Nam par*nbsp;Jjeula donee varlum habet vfüm innbsp;‘^rmone,Alia iudicantur exartibus,exnbsp;^iiibus (ùmuntur,vt. Non reddas malSnbsp;malo, generalis fententia eil, quaenbsp;feriptura iudicatur , ex qua confiâtnbsp;^^ntum priuatam vindiälam prohiberi,nbsp;I^’-’blieam non prohiberi, Caeterum 8lt;nbsp;^^hunc flatü adhibendifunt loci Dia*nbsp;^^ici. Nam ambigua definitfonibusnbsp;diuifionibus explicantur.

E V Ratio*

RHETORICA RATIOCINATION .

Ad hune ftatum perrinent cafiis, *1“^ cumnonhabeant certam legcin,r^fnbsp;runtur ad fimilia, aut ad cognata,nbsp;quibus videntur connedi pofle«nbsp;confulri multa i'udicant ex ’nbsp;quare huius flatus facile multa excmp*’nbsp;inucuiaSjVt Non licet heredlbusnbsp;niam ciuitattad fpedacula legataifl»nbsp;petere, igintr nee legatum ad piosnbsp;repetere licet. Reperiuntur huiufin^“^nbsp;controuerfiç Só alias, vt ft quis difp^if^*^’nbsp;anliceatChrifliano inforo caufas ag^nbsp;re,nullus locus eft qui expreflê hoc coflnbsp;cédât, fed raciocinacione quçrendû ch’nbsp;teftimonium, ftue ex cognatis fiucc^nbsp;fimilibus, Euangeliu approbat indicienbsp;èC iudices, ergo necreliquos iudiciofttnbsp;miniftros improbat. Eft autem Caufi*nbsp;dicusiudicis minifter, nam ftne caufidfnbsp;cidiligencia,operavoce,index nonnbsp;poteft caufam cognofcere,Ergoficutnbsp;ludicis offidum, ita caufidici officiinnnbsp;probatur*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si qu$lt;lt;

PHILIPPI MEL,

Si queratur an liccat Chriftiano 'Serein iudictjs, nullus locus aperte c5nbsp;,fed ratiocinando quçritur teRinnbsp;j^oniS. Licet vti alqs ciuilibus rebus,nbsp;'^ct petere defenftonem a mag^ftratunbsp;aduerfus latrones, ergo multonbsp;licet a indice inermû auxiliutn adnbsp;’'^tinendas fecultates petere Jtem, fi manbsp;§'n:ratus eft honori bonis, ergo iudex,nbsp;défendit Chriftianura, non prcbctnbsp;^'occafionetn peccandi,alioqui non efnbsp;ei honori ,fed potius dedecori. Innbsp;‘^oc ft ar LI plurimum valent loci commitnbsp;*^^5. Nam ex his raulta iudicantur Sgt;Cnbsp;^‘'ahuntur.Pendcc autem tota res a Dianbsp;'^^ica,Gum ex caufa.ex toto,ex genercnbsp;^ucitur argumentum. Vidcndum eftnbsp;^iKera,vt fit in Syllogilmo bona conlc:«nbsp;Muêtia. Cum ftmilia afferuntur,viden??nbsp;^iimeft vtfimilttudinis eiufdemcaufenbsp;•’nt, Irençus eleganter dixit,hereticorunbsp;^’^gumenta non magis cohererc,quamnbsp;« quis velic funem de arena ncdere.Tanbsp;ks

RHETORICA

les crût in hoc generc rattodnationcî» fi non fuen'c adhibi'ta DialeÆca qn^fnbsp;itidi'cat, vtrum membra confenti'an^’nbsp;vtrum aliLid ex alio necelTarionbsp;tur,vt fcriptum eft. Ecce duo gladtjnbsp;Jgitur a Pontifice necefte eft,oniesnbsp;ges acetpere régna. Hæcnonnbsp;riocoherent, Sedinfinita exeplaq^“’nbsp;tidie offeree vftis,nbsp;opponitur exceptio aliqua, vt q»nbsp;oporteat me coram hoc indice cai» ¦nbsp;dicere,quod aduerfàrio no debeat ƒnbsp;aeftio De hac re nunc præcipinntnbsp;conftiki, quando profit reiponder^^^nbsp;rem,quando non profit,Qiian$3ii^nbsp;rhetorica nunc non tradanturnbsp;propter vftim foreniem, tarnennbsp;huiusftatusmentionemfacere,nbsp;moneantur adoleftentes -, non

PHILIPPI MEL,

/ 'Cfi poteft,artc fiigiendum efTe iadi^ (Jp^riculum, Profedo enim fapienternbsp;eft ab Alcibiade, necimmerito

A.ntinproucrbium ijop tpu7({‘p,

DE GENERE DEgt; liberatiuo,

( ^Enus deliberatiuuverfatur î ftialt;* M dendo ac difïuadêdo, in adhortS/nbsp;? 5lt; dehortando,petendo, precando,nbsp;?olando,2lt; ftmilibus ncgoctjs,vbi fis»nbsp;eft non cognitio, fed prætcr cogni««nbsp;’^nem adio aliqua. Huius generisnbsp;pUra excmpla reperiuntur. Et plurimaenbsp;5*'*buntur Epiftolæ quotidic a puerisnbsp;hoc generejcum ab amicis aliqiiid pc

Exordia fiunt vt in alqs caufis»

gt; Narrationc vtimur, cum res poftit, *ermn in hoc genere fæpe accidit,nbsp;nihil adhuc geftum fit, quod narrarenbsp;*'ecçfte fit, Propofitio fequitur narrai»nbsp;tionem«

RHETORICA

tfoncm,2lt; cum dceft narratio,fola pfO^ poiîrione vtimur,Non enim omitti pf'’nbsp;pofitio vlIa in caufa poteft.Acplçrin”^nbsp;c^,vtfitplenioribnus »propofitio ct»^nbsp;ampliftcationc recitatur.vt NuIIiiwnbsp;lum aut magis necciïarium , autnbsp;pium , aut magis c dignitatenbsp;Principes fufcipcre poteftis ,nbsp;hoc bellum aduerfus Turcas,qtn -lifsimum latrocinium his proxii^*®^ ,nbsp;nis in ipfo Germante aditu,6lt;^ip^ïj(nbsp;fpetfhi veftro exercuerunt,nbsp;lum dcnunciantes, exiciumac ''nbsp;tem vniuerte Germante, huicnbsp;atqj Religtoni Chriftianae teteriw^’^jnbsp;ftris liberis atep coniugibus,inw^*^nbsp;lêruitutem minati iunt»

Lod argumentorum tres uiO‘’ Honeftum»nbsp;Vtfle.

Facile, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fit

In his comprehcndimits cefTarium pofsibile, quiideo^^jijt

PHILIPPI MEL.

’’’«ttimtur in vulgaribus præccpns.qniat ''identur elle a-nxvoi,nec indigere mo««nbsp;^litorc, Nam impofsibilia non veniuntnbsp;dehberationem, Neceßitas autemnbsp;*'9nfolum dubitantes hortatur, led co*nbsp;S’teriam inuitos. Venimquia hi duonbsp;inrcrdum non conipiciutur ab omnbsp;jil^nsjdeoin arte admonendiftmt fta

'*4uis de ftudtjs literarum dieet, non oftendet, quam fint honefta,nbsp;H^atnc^vtilia,iedfi rede confiderabitnbsp;humanas, inueniet etiam neceffa*nbsp;'atn eile literarum fdentiam, quia finenbsp;T?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Az T zxnrtTri-i -mA »-»/-vï*

RHETORICA nis eft acrio.non cognitio,nbsp;bent a fine,vt animos adagenduifl*nbsp;pellant. Expetimus enim bona, , pnbsp;nefta,vel vtilia, fi tarnen confcqu’P^

Honeftas autê fiimitur ex diuints Ô6 hSanis,adeo(Ç ex virt'^^*^nbsp;finitfonibus, Pcrtinêt autem lq/nbsp;caufamefficientem. Moiientnbsp;minum voluntates ad agenda,nbsp;amp;C virtutum definitiones pertin^tnbsp;vere fint leges, Ciim igiturnbsp;fumatur ex legibus 2C naturanbsp;oportet hos, qu£hoc genus aptfnbsp;re volentjlocis comunibus copio'^^^nbsp;ftrudos efie,Vt cuadhortabimi”'nbsp;cipas ad fulcipiendum belluionbsp;Turcas, primum de honeftatenbsp;fiint, rccitandae fententiænbsp;teris,quæ prçcipiût magiftratibt’?, ‘ fijnbsp;ri fubditoSjdepellere latrocinià.nbsp;tanda eft amp; fiiperftitioß ^rund^nbsp;f«aûo,quiputant Chrifti'ano

PHILIPPI MEL.

'^ämdudiciajbella qgt; Euangeh'um fit ^olt;^trina de vita çterna 66 fpirituali,necnbsp;^'fiipet polittas, fedmulto magiscon*nbsp;‘quot;^nicc, lubetenim nos in bac vitacor^nbsp;Poraliatcç ciuili vti politidsrebus oms*nbsp;’‘gt;bus,ficut hoc acre, cibo,potu,vti*nbsp;Jur. Interpretanda didaqux*nbsp;Chrifti, quæ videntur prohiberenbsp;''indidam. Haccenim tantum priuatanbsp;'^¦ndidam prohibent, non prohibentnbsp;^indidam publicam quae cxercetur oß»nbsp;•Jtio magiftratuum. Alioqui enim dil*nbsp;’^ntirenr aK aliîc Inn'o niilt; anprffquot; ar»r»rrgt;

1

RHETORICA cum videlicet prius docendiis eft au^ 'nbsp;ditor quam adhortandus, vtfit inhacnbsp;quæftione de bello»

Locus ab vtili amp;C facili fere fun£ i anxvoi, Nam vtilitas fæpe cernitur abnbsp;indocris,quæ cum eft manifefta, exag^^nbsp;geranda erit oratione, vt contra Tur«’nbsp;cas amplificanda eft eorum crudeh'tas,nbsp;dicendum,quantam carnificinam in vbnbsp;(ftos exerceant, quam turpis dC miftranbsp;feruiais impendeat his qui non flint in:#nbsp;terfedi. Facultas autem pofita eft in cirnbsp;cumftanrijs,in comparatione virium,nbsp;temporum,locorum,

Dominantur in hoc genere exem#' pla, vt fiquis commemoret Carolum,nbsp;Othonem, patriam aduerfus barba «înbsp;ros fiimma virtute defendifte, inft:#nbsp;nitam Hunnorum multitudinem, quænbsp;inGermaniamirruperat deleuifle. Im:#nbsp;perator Fridericus Saracenos in vlti:#nbsp;mas terras in Syriam vfcgperfêcutus ê»nbsp;Nos nuocrepçUere dubitamushoftes.

RtdETORICÄ

ad nos ex Thracia vfcp in Gcfinai* penetrarunt. AfFcdus etiam innbsp;caufis mouendi ftint, qui cum in to#«nbsp;? oratione varie Ipargcndi criint, turnnbsp;pcroran'one eligi d-cbent hi ,qui' funtnbsp;^^^rrimi, ncc procul pcritr. Nam pers?nbsp;^’¦^tiones, vt in alrjs generibus,contii?nbsp;repetitionem quorundam argu^nbsp;’'^^ntorum amp; afFedus.

Poftquam banc Vlam adolefcen* ^^^cognouerunt,exempla proponen??nbsp;^’funt,quac longe clarius oftendunt,nbsp;^^id in hoc genere deccat, quam præ«»nbsp;^^Pta. Quac qqidem ad hoc vnum exs»nbsp;^Qgitara iîjnt,vt imperitis viam oftens»nbsp;vt mtenigereexemplapoßinqSdnbsp;'^idere Oeconomiam ôC ordinem oms?nbsp;partium,ôôtotius orationis fors?nbsp;, animo compledti. Plena autemnbsp;^^cmplis ftint poëmata, Hiftoriæ,Epi;*nbsp;‘ .olaE,Sed ego velim preceptores ex Linbsp;¦’*0 eljgere exempla,quæ cum amp; prop^nbsp;terutn magnitudinem, QC propternbsp;F ij fonum

RHETORICÄ

fonum orationis illuftriora ÔC graui'ofâ fintjüiagnam verborum ÔC fentenda!«nbsp;rum copiam (uppedicant.

Pcrtincntad fuaforium genus Si in facris Iltens adhortationes, confolai*nbsp;clones i deprecatlones, vt in Pfalmo,nbsp;Mlierere fæpe eft repetlta proi*nbsp;pofitio, ac petido , Infèrtæ ftint pa^nbsp;fim querelæ. Argumentum ducitur abnbsp;honefto,q) mifericordla Dei fiat illufti^^nbsp;or,fi ignoftat« Simile eft loco vtllltat*®»nbsp;q» promlttit fe vicifsim gratö forc,nbsp;dlcaturum hoc bcneficium,rcdditurügt;^nbsp;vera (àcnficla,fclllcet fplrltum contrlb^nbsp;latum. Ita obiter alludlt ad locumnbsp;munem de fäcrifidjs, cp ceremonialnbsp;tum fint figna verorum /âcrifidorufl’'nbsp;Semper autem finis quarrendusnbsp;hortaclones lubent allquid agerc ?nbsp;folatlones lubent expedlare auxtm’,^nbsp;a Deo. Deprecatlones petuntnbsp;nobls concedl«

PHILIPPI MEL, DE GENEREnbsp;Demonftratiuo,

DEmonftratiuum genus continet laudationem ÓÓ vituperationem,nbsp;fcd multum intereft,vtrum perfonæ tranbsp;^entur,an fada, aut res. Alijs enim loî*nbsp;vtendum erit in laudatione perfonç,nbsp;in laudc fadorum ac rerum.

Cum laudamus perfonam,ordinc ’^arranus hiftoriam.K rerum feriem innbsp;^’cendo fequtmur.Sunt igitur loci per*nbsp;*onarum,Patria, Sexus, Natales, Ingej!nbsp;jEducatio, Difciplina, Dodrina,nbsp;geftae,premia rerum geftarum,vij«nbsp;exitus,opinio poft mortem. Hie or^nbsp;^ohiftoriæmagisdecct in Iaudatiomgt;nbsp;“USjquaiTQ quod inicio quidam, quafi innbsp;fcholis Philofophantes, partiuntur bo*nbsp;io tria genera,naturæ,animi, ÔC for*nbsp;Jonæ bona. Et dum ad haec capita fingnnbsp;“s partes hiftoriae accommodate vo*nbsp;‘Wot,rerum ordinem confundunt. Cx^nbsp;E iq terum

RHETORICA tcntm loei illï coinmunes^quare oatilts^nbsp;bona,quare fortunæ bonajaudê mer^^nbsp;antur, quanta præftent animi bona donbsp;tibus fortunæ, prudenter hiftoriænbsp;occafionem intertexi debent.

Exordia in hoe generc liberioi'^ funtjVt in Epithalamqs aut Epicedijs apnbsp;paret. Interdum a pompa publica, io^nbsp;terdum ab affcctu aliquo^a querela vc*nbsp;gratulatione inchoantur» Reliqua ora^nbsp;tio perpétua quædam hiftoriæ narrationbsp;eft, in qua tarnen precipua decora aoa^nbsp;plificancur,8€ ad admiratione atepnbsp;tationem proponuntiR-, Sed quoniao*nbsp;extant exemplajn quibusratio huiosnbsp;generis tracladi cerni poteft, nihil opu®nbsp;eft longioribus præceptis. Ifocratesnbsp;iiquit laudationcm Euagorae, Plinins ’nbsp;Traiani. Extant 0^ recentes Panegyf^**nbsp;ci dignifsimi qut legantur, Erafini ionbsp;Phihppum Regem Hifpaniæ, HuteOinbsp;Poema de Principe Alberto MogtiO^nbsp;tino Archiepiftopo« SuntPfalmiqoPnbsp;dao»

PHILIPPE MEL»

ham generis Demonftratiui, qui dci# ^cribunt Chriftum Jii pofsunt haberinbsp;pro breuibns Pane^ricis, vt Pfal. Di««nbsp;*tt dominus, Item, Pfal. Ixvij.Exurgatnbsp;^^us. Pingit enim veluti triumphalemnbsp;Pompam régis , orditur ab impreca^înbsp;hone amp; gratulatione, nam hoftibusnbsp;Lhrifti male precatur,gratulatur aiitemnbsp;Pijs.Narratio continet pompam,Venicnbsp;hominus,Só ducit feen exercitus EuSgenbsp;^zantiS.Éx hisfuntdeferipti Principesnbsp;prouinciarü Apoftoli SC Epifcopi, quinbsp;Prouincias afflidas SC vexatas récréât.nbsp;Afcendit dns in altum,ducit in trifiphonbsp;^^aptiuos, diftribuit dona militibus ainbsp;pupillis fills, minatur hoftibus fuppli««nbsp;cia,Præcedit populusac iequitur,quinbsp;canittriüphale carmen. Hæcfere fum#«nbsp;rria eft Pfalmi,quem ft quis hoc modonbsp;ad artis præcepta cófcret,planiusj'ntentnbsp;get Sc animaduertet,quj loci proprienbsp;, ad Chriftum accommodandi fint,quinbsp;hibiiant ei diuinam potentiam.

F lit) Qiian^

RHETORICA

Quan^ autem oratio inhocge^ nerc perpétua narratio eft, tarnen ind^nbsp;duntinterdumloci, qui habentaliqu^nbsp;difputationem vbi conftrmatione,nbsp;confutacionc vtimur, vt fiquis laudabftnbsp;O Cacßrem.excuftbit eum, q» bcllumnbsp;aduerlùs patriâ mouerit, quia inimici»nbsp;cum ei beneficium populi eripcrci^’nbsp;priores bellum indixerint ac moucrint»nbsp;Nee dubium erat quin conipirationcnbsp;inimicorum oppreftus effet, nifi abnbsp;ercitu auxilium nnploraffet.

Superfunt aliac (pedes, cum fedû aut rem certam laudamus. In hocnbsp;here omnes partes exiftere poflunt.ß’^nbsp;ordium,Narratio,Confirmatio, Conft*nbsp;tacio,Conclu(io, Locos mutuamurnbsp;genere deliberatiuo. Honeftum, vtile»nbsp;fecile,aut diffidle, vt fiquis laudet fagt;nbsp;lt;Sum Imp. Lotharfj Saxonis, quinbsp;manas leges,quæ ad id tempus poftnbsp;aipatam Italiam a Gotthis in Bibliothenbsp;ds latuerantjin forum reuocauitAnbsp;ftituit

PHILIPPI MEL. ftituiGVtinlmperio uis cxillfs Icgibiisnbsp;dtceretur.Primum honeftaris loco vte^«nbsp;mur, deceat Principcm cfFicere vtnbsp;respub. leges habeat optimas. Sume^^nbsp;mus argumenta , no folum a Lothari)nbsp;plona,videlicet, a Pn'ncipis officlt;o,fednbsp;€tiâ a re,hoc eft.a dignitate IcgS Romanbsp;narum,q) plenac lint humanitatis, pru«»nbsp;dentiae aciufticiæ, qpq; nulla gens vn^snbsp;quam mellores leges,nbsp;nbsp;magis conlen#

dentes naturx habuen't qua populus Romanus, Ab vtili en't argumentum,nbsp;qgt; Cf rtac leges muniant tranqulllltatcmnbsp;publleam. Lotharlus Igttur vtlKter connbsp;liikut reipublicæ,q^ ad omnem pofterl^nbsp;Utera ciultates tranquilllores reddidit.nbsp;Nam antea nullo certo lure vtebanturnbsp;lt;iultates, fed magiftratus pro fuo arblnbsp;ttio lus dicebat. Ea res cum tyrannidlnbsp;'^icinalit periculofa eft ciultatlbus. Alls’nbsp;bi habebant barbarlcas leges,videlicet,nbsp;Salicas,hoc eft,aul4cas leges Francoru,nbsp;multa contra humanltatem confti’«nbsp;F V tuebant

RHETORÏCA tuebaftt.Quare eriam harum gefttiutnnbsp;mores reddidit mitiores Lotharius,pronbsp;pofitis legibus humanioribus. Namnbsp;mores atcç opiniones hominum maglt;*nbsp;na ex parte imitantur ftias leges. Hicnbsp;conferri poteft Lotharius cum vetcrilt;lt;nbsp;bus legum latoribus,cum Solone, cumnbsp;ïuftiniano. Habet hic laudém difficul«*nbsp;tas,quiapauciPrincipes ocioft fafdpi^nbsp;unt curam emendandarum legum - Atnbsp;Lotharius maximis occupatus belKsnbsp;hoe cgit ? Poiïunt addi loei communbsp;nes de noftrorüPrincipumingenr)§j^nbsp;cum fcientia reipublicæ gerendæ, pim^nbsp;dentia,magnitudine animi, fide, ac iu^nbsp;fticia pares fuerint laudatifsimis Princinbsp;pibus apud Graecos óc' Romanos, mï«*nbsp;nimefintexiftimandi barbari. Ad hocnbsp;genus perinent gratiarum adioncs, innbsp;quibus beneficia cómemorantur,óó amnbsp;plificant Tales funt oratioes Ciceronisnbsp;de fuo reditu, Slt; pro M. Marcello.

Eodem modo res laudantur,vt ar^

PHILIPPI MEL» tes,Philo{ciplTia,Eloquêtia,Leges,Mc!#nbsp;dicina,Pax. Honeftas fumitiir ex caufisnbsp;cfn'ciêubus,videlicet,ab inuentoribus,nbsp;vt Philofophia eft donum Dei, Sicucnbsp;fnim diLiinnus oculis lumen contigit,nbsp;*ca menti veritas, feu verum indiciumnbsp;diuinitus donatum eft. Vtilitas fumiturnbsp;cxftnibus. Philofophia oftendit prefixnbsp;dia vitae,difciplinam de moribus ciuili^nbsp;bus,leges,medicinam,numeros,menftinbsp;rasjquæ res omnes in hac tota vita ma#nbsp;Xime neceftariæ funt. Interdum autemnbsp;facultas,interdum difficultas laudandanbsp;eritjidcj; ad confilium oratoris pertinet,nbsp;confiderare,quid deceat, Quod quidcnbsp;præceptum.vt quid deceat animaduergt;=nbsp;tamus cum in tota vita, turn vero in di^«nbsp;cendo vel maxime requiritur. Nufquanbsp;enim magis lucet decorum,quam in diifnbsp;cendo,cum idfitprçcipuum,ac maxi;®nbsp;mum ôS difFicillinuim operum humanonbsp;rum omnium,

RHETORICA

DE LOGIS COM#

munibus»

BReui'ter compkxi ftimiis cotnnii’^ nifstma præcepta de in«entionc,d^nbsp;qiiibus ingentia volumina Græci con’^nbsp;pofuerunt. Verum ego non admodui^nbsp;opus elTe longioribus præceptis inbaCnbsp;parte iudico. Nam via quadam cogo^nbsp;ta, poflea res non in libellis rhetoric*^nbsp;quærendæ erunt, iêdtum a communtnbsp;prudentia, turn ex alijs artibusnbsp;dæ, Etcnim hacc præcepta non tam adnbsp;inuenicndiim conducunt quam ad eli#nbsp;gendum idonea, cum res ex alqs arti#nbsp;bus offeruntur. Deinde cum imitafl'Onbsp;magis cfFtciat eloquentes,qua ars, præ#nbsp;cepta traduntur adolelcentibus ad hoc,nbsp;vt adiuuent eos in legendis orationi#nbsp;bus difertorum, quia ætas ilia non po««nbsp;teft longas caufas animo complelt;fti,niflnbsp;res ôi^ argumenta certis locis,quafi no««nbsp;tis difcernâtur, Addcmus autem ad in#nbsp;uenüonis

PHILIPPI MEL, itentionis praecepta vnum,quod maxi^nbsp;mam vim habet in omnibus diiputationbsp;iiibus,videlicer,vt hypothefin transfernbsp;ramus ad thelin. Vocantautem hypo««nbsp;thefin negocium de quo controuerfianbsp;eft, circiimfcriptû circumftaatijs, vtficnbsp;ne bellum mouendum aduerftis Tur«»nbsp;cas, Thefin vocant generalem quçftio;«nbsp;nem,vtliceat ne Chriftiano bella gercj#nbsp;re. Facile autem iudicari poteft,cum denbsp;Turcico bello dicendum eft,omnia picnbsp;nioraat«^ vberiora fote, ft afpecic adnbsp;genus oratio transferatur, de magi«*nbsp;ftratus officio,de bello in genere dica=«nbsp;Cur,quam pium, quam fandum offtciSnbsp;Reges faciant, h has gentes diuinitusnbsp;’pforum tutelae cômi(Tas,aduerfus Tur«#nbsp;cicum latrocinium defendant. Hoc praenbsp;cipiunt apud Ciceronem Antonius SZnbsp;CraftusjVt confideremus qui loci comgt;nbsp;niunes hercant in caufa , quorum alifnbsp;totam caufam continent,in quibus Thenbsp;ÛS V€rfatur,aln inddQt obiter, AcThe^«nbsp;ÛS ilia

RHETORICA

fis ilia cum habet peculiarem interdnffl in oraticne loaim,tutn verba amp; fentennbsp;gignit in omnibus partibus orationnbsp;nis. Acpræter hanc varie alluditur adnbsp;alios locos,qui obiter incidunt, vt Gif’nbsp;cero pro Milone, cum dicit Clodiumnbsp;Deo propter violatas religiones poelt;=nbsp;nas dedilTe, alludit ad locum commuénbsp;4}em,Slt; breuiter probat Deum efie,nbsp;huncmundum a Deo gubernari.Sednbsp;fomamus exempla ab Ecclefiafticis connbsp;cionibus quæ pforftis odoia: crunt,nißnbsp;ad praecipuos locos dodrinae Chrift’^^nbsp;nae referantur.Siquis enarret hiftoriatnnbsp;Dautdis, quomodo propter admifsntt’nbsp;adulteriuma propheta obiurgatus^ß^’nbsp;locus cois erit de pœnitcntia.Ëtfi einnbsp;de adulterij turpitudine multa dici poßnbsp;font,tarnen deledus adhibendus eft lo^nbsp;corum,2lt; excerpendus is, qui maximsnbsp;proprius eft dodlrinae Chriftianae.Po^nbsp;ro in hac hiftoria omnes pocnitenc^nbsp;partes egregie depida6funt,Habetcm

PHILIPPI MEL, ’’on Iblum obturgationem, led eHamnbsp;^bfolutionem, quam in facn's hiftorqsnbsp;Præcipue querunt piæ mentes, Ac Chrinbsp;*5Us iplè docet nos hoc arrifici'um, qtiinbsp;’^pe transfert hypothefes ad thefes, vtnbsp;exculat Apoftolos de violata tra^«nbsp;^'tione Pharifeorum, incipit in generenbsp;traditionibus illis concionari. Cumnbsp;^dferretur ad earn hiftoria de crudelitanbsp;’ePilatijgrauifsimam concionem has«nbsp;^etdepœnitenciaLucæ xnj. Adhibennbsp;’Urautemloci cómunesóóad proban««

amp; ad atnpItficandum^Etenini fere ’n Omni probatione,maior nalcltur exnbsp;^ïiquo communi loco, Idqj diligenternbsp;oblèruent ftudiofi,vt iciant vbi fit vfusnbsp;’ocorum comunium,quos qui prüden!^nbsp;’cr eligetjisdemum poterit 5iC ramonainbsp;‘^Âtvwç, cum volet,à quod dilFiciliusnbsp;Tattaivà Koivwç tradîare,Ac voco lolt;*nbsp;cos communes non tantum virtutesnbsp;vicia, fed in omni dodrinse genere praenbsp;«puos locos,qui fontes lummam

RHETORICA artts continent, Neqj tarnen omnibn^nbsp;vbicp vtimur, Sed vnuiquiicç fciatnbsp;debere fuae artis præcipuos locos tene^nbsp;re,vtcumaltqua de re dicendumnbsp;ftatim ofFerant fè idonei loei, Quidairtnbsp;putant fe locos cóes tenere ,cum de vanbsp;rijs rebus coaceruatas fentêcias hab^f»nbsp;quas paisim ex Poetis ÓC Oratoribt’^nbsp;excerpferunt. Et quia iudicat hancnbsp;ceruationem infignium didonim P^’'^nbsp;fedam eiïc dodrinaïn,nihil habetnbsp;filijin legendis autoïibus.nifivt indnbsp;tanquam flores,dida quaedam dec^^nbsp;pant, Interim nullam artemnbsp;difcunr, nullum fcriptum totum inte’b^nbsp;gunt.nufquam totqm orationisnbsp;conftderant,Hoc ftudium exigus’^, jjnbsp;bet vtilitatem,amp;hoc nomine plttr^nbsp;nocet,quia inftultis dodrinxp^ynbsp;fionem parit,qua nihil eft pernicio^^^ ’nbsp;Sciendum eft igitur,ita locosnbsp;nes rede cognofti, ft artes illse in lt;1^'^nbsp;bus vcrfantur,perfede cognit^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt

PHILIPPI MEL.

ft vt locos cômunes apte incaiifis in* ^crtcxcrc poßimus, opus ent perfetflanbsp;^orum cognitione. Verum quia in ciuii^nbsp;Jibus negotqs fæpc exiftunt diiputatio*nbsp;de virtutibus, de vitijs, de Fortuna,nbsp;'ie legibuSjde coniuetudinc,Ideo Rhclt;#nbsp;^otes horum locorum præcipue mcntionbsp;Faciunt,qui tarnen neq; pcrfedcnbsp;’ntdligi, neq? copiole ac varie tradarinbsp;Ponunt,nifi cognitis illis artibus,in quinbsp;bus verfantur,Quare neccffe eft ad be*nbsp;’ïc dicendum addere ftudium omniumnbsp;*^aximarum artium, philofophiac, do*nbsp;^^rinx religionis.ac luriipublici.

Interim tarnen hoe ftudium colli* gendi dida fcriptorum,habet aliquamnbsp;'^tilitatem, prxfertim in adolelcentia.nbsp;Habent enim multa lumina verborum,nbsp;2«^ multas figuras,vt elegans metapho*nbsp;ï’a eft in verfti de experientia. Difcipu*nbsp;Jus eft prioris pofterior dies. Neeg ib*nbsp;lutn propter venuftatem citantur,iëdnbsp;^tiam propter autoritatem, habenteinnbsp;G velue

RHETORICA

vclut pondus tcftimonij, quia a magnfe vins proditæ funt, ficut Virgiliiis Engt;nbsp;nianos vcrfus fuo poemati proptcfnbsp;grauitatem inferuit.Et Cicero multa amp;nbsp;tat,vtquamobrem iTriXaçp-iJo/j illudtelt;*nbsp;neto, neruos atcp artus effe fàpicntiae»nbsp;non temere credere. Ad haec placracßnbsp;dida continent grauiisima praecepta,nbsp;quare non folum ad ornandum,fednbsp;lut leges atcp oracula ad confirmandynbsp;proferuntur, quale illud eft apud Lin*’*nbsp;um,de nonmutanda forma reipublii*nbsp;, cæ, ÔC qgt; prçfcntia incomoda dißitn'J'*'nbsp;landa fint, quia mutacio njaiora malanbsp;pariturafit. Nota mala inquit optima,nbsp;quod a Plauto fumptum eft, amp; Grçcinbsp;/xiS K.(v^/j Ko-K-ûp tu KU,u^op. Interdît eti**nbsp;am breue aliquod didum, ita rem défi’’nbsp;nitjVtmagis oftendat earn, quam pro«®nbsp;lixç difputaciones philofophorum, vtnbsp;definitio legis apud Demofthenem,nbsp;quare hçc diligentia colligendi fenten^nbsp;lias,non folum verborum copiant alit.

PHILIPPI MEL.

fed non nihil ctiam ad rerum cognition nem côdiicit.Scd tame vt copiole ac vanbsp;rie tradari loci communes pofsinr, accenbsp;dere oportet ex ipfis artibus perfedamnbsp;dodrinam. Cacterum ad colhgcndasnbsp;lententias etiam adhibenda eft rationbsp;riuedam, Nam 06 memoria adiuuabi:#nbsp;Hir,cum ordine diftribuerimus eas innbsp;lt;crtasclaires,06 hæc diftributio returnnbsp;inter fe ordinem oftcndet.Eft autem Ô6nbsp;hæc quçdam pars eruditionis,rcrum ornbsp;dinem,inicia, ÔC progrefsiones videre.nbsp;exprima autem in diftribuendo Oecos#nbsp;nomiaeritjfi ftqucmur artium diferis*nbsp;niina.Cauendum eft em ne confundannbsp;^nr arteSjfed obferuandum qui loci fintnbsp;quot;fheologici, qui fint Philofophici, Acnbsp;^hiloibphici pofiunt peti ex partibusnbsp;hominis, ratio, artes, prudentia, vir^

gt; Affedus, confuetudo, corpus,for *na, zetas, Fortuna, diuitiae, oecono^nbsp;*nia, coniugium educatio liberorum,nbsp;Folilia,raagiftratws, lex,bellum,pax.

G q Facil«

RHETORICA

Facile eft autem genera parriri.amp;^ vidc^ re quae fentencîæ,quæ exempla,quaenbsp;milirudines in quah'bctlpede collocarfnbsp;debeant«De hac ratione annotandinbsp;tat Rodolphi Agricolae Epiftola, quatunbsp;veh'm adolefcentibus proponi'ad vcr^nbsp;bum edifccndam»

DE AFFECTIBVS.

loci communes fjaargunturi^ orationem , ita afFedus oportetnbsp;ac motus quofdam orationi addere.Ainbsp;fedus autc oriuntur ex, locis expeten^nbsp;dorum ac ftigi'endorum,quos in genegt;nbsp;re fuafbrto SiC demonftran'uo recenftn'^nbsp;mus, videlicet ex honefto, turpi, vtiUnbsp;ÔC inutili, Nam honefta atqj vtilia megt;nbsp;rentur amorem, Turpia, abhorrentia anbsp;natura,iniufta,damnofa odcrunt homi^nbsp;ncs » Mifericordiam mouet calamitasnbsp;feu Fortuna indigna,aerare,generc, vir^nbsp;tme^Hinc inteUigi poteft,in qualibetnbsp;oradonc

PHILIPPI MEL» orattoneaffedusin ifs partibus exiftc/nbsp;re,tn quibus tradantur loci communesnbsp;de viiTutibus QC vittjs.Sed tarnen illi iplt;«nbsp;fl locijcertum genus verborum rcquigt;nbsp;runt, Nam alij affedus funt leniores,nbsp;qui vocantur h8k ,qui blandis verbis efj#nbsp;Kruntur,quae fignificationem humant^nbsp;tatis atc^ officq prebent, quale hoc eftnbsp;apud Virgilium.Omnis in Afcanio cas»nbsp;ri ftat cura parentis, Familiaris eftex^nbsp;otdtjs Epiftolarum dC orationum coms»nbsp;memoratio officq, in qua decet hosnbsp;animorum ftnftis atqj inclinationbsp;nes quæ kök vocantur exponere, vt adnbsp;LentuIum,Pcriucundæ mihi fuerunt Ifnbsp;teræ tuæ,ex quibus intellexi te perlpi*«nbsp;cere meam in te pietatcm. Alq funtafFenbsp;dus vehemêtiores,qui dicûtur vs-óS», Innbsp;his vtendum eft atrocibus ÔC tragicisnbsp;verbis. Ducuntur autem ex omnibusnbsp;locis Dialedicis amplificationes ad im*nbsp;pellcndos animos,cxaggerata vel dig* 'nbsp;nitate, vel turpitudine rci, vt ab excmi»

G iq plo

RHETORICA plo Lituus in Pleminiïim. Ncc hornignbsp;nis quidquam eft præter figuram èC fpcnbsp;ctem, nci^ Romani ciuis præter habiî*nbsp;ttim veftitumq; SiC fonum latinç linguae»nbsp;Peftis ac bellua immanis, qualem frc^nbsp;tum quondam, quo ab Sicilia diutdi#’nbsp;mur ad perniciem nautgantium circumnbsp;(èdiftc fabulæ ferunt. Sed in primis vagt;nbsp;lent hypotypofts cum figna ôC geftusnbsp;commcmorantur ,ctimq; imago altquanbsp;in oatlos incurrit, qtiac vim oculisatcpnbsp;animo affcrt, vt apud VirgiliQ de Mc«’nbsp;zentio. Mortiia quinctiam iungebatnbsp;corpora viuis.Et hoc genus infinitanbsp;cmpla extant apud Poctas ÔC Hiftort*nbsp;cos,

DE DISPOSITIONS

Cicero nullam partem fcribit plus ad vidoriam conducerc,quam di^nbsp;fpoiîtionem Cum enim maxima vis fitnbsp;opportunitatis, plurimum refert, quonbsp;loco fingula dicantur« Illud certe con^nbsp;flat

PHILIPPI MEL, ftat ordincm ad rerum perfpicuftatcninbsp;orationis plurimum conferre,Quare SC-in legendis aliorum orationibus mag^nbsp;nopere prodeft auditoribus difpofitio^nbsp;nem oftendere,qi hac animaduerfa,omnbsp;niafacilius percipiantun Cum enim imnbsp;periti non poßint longas difficilesnbsp;difputaciones intclligere, fi femel decurnbsp;faut oculi per vniuerfum corpus orationis, necelTe eft ordincm, regionefcgnbsp;partium oftendere,vt fingula membranbsp;confiderari queant.S^ iudicari quomo^nbsp;do confeniiant, Atcp haec diligetia quannbsp;tarn habeat vtilitatem,excmpla demonnbsp;ftrant. Qiiantum enim lucis attulimusnbsp;Epiftolç Pauli ad Romanos oftenfa difnbsp;pofitione,quam qui nonanimaduertc:«nbsp;runt,adeo non intellexerunt Paulum,nbsp;vtquade re ageret,ne fufpicari quid?nbsp;potuerinuVbi proponat,vbi difputet,nbsp;vbi definat non videbant, itacp vclutnbsp;hofpitesinignota regione errabant,ftnbsp;quando in eius difputaciones incidci^nbsp;ïant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G lit) Ätlt;5

RHETORICAL

Atc^ hæc pars arns,cum qiiidcm ft' vtflißi'ma , non pcn'nde diffitcflû prac«*nbsp;ccpta habet , Nam ea quæ traduntnbsp;Rhetores perquam lein'a pucrihanbsp;fonCjVt primo locodicaturexordium,nbsp;deinde narratio,hanc ièquitur propofigt;nbsp;•iOjdequa dimicatio eft. Deinde con^“nbsp;firmatio, poftea confucacio. Extrennisnbsp;locus tribuirur perorationi, Ac profonbsp;dlo mirum eft,cum hune ordinem in dinbsp;cendo natura oftendacetiam indoÆs,nbsp;tarnen homines literatos interdum ha:*'nbsp;mm partium feriem in feriptis aliorumnbsp;iudicandisnonviderc.Necg tarnen itanbsp;accipi dèbenthæc praecepta, tanquamnbsp;leges de rebus capitalibus in æs incifse*nbsp;Ceduntenim interdum vtilitati. Namnbsp;6^ Cicero quçdam preiudicia tradatinnbsp;caufa Mdonis ante narrationem.Et pronbsp;Sylla confutacio praecedit confirmationnbsp;nem. Qiiam prudenter diftribuit Dennbsp;mofthen.esnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;seepava in longa amp; mub

tiplici caulà omnes partes, fuo quodam vfus

PHILIPPI MEL*

Vfus confih'o, cum ijfdem de rebus aC# tiifator Acfchinés longe alium ordi#nbsp;ïîcm inftttuiflet , Et bæc in legen j#nbsp;is do(florum orationibus okovo/x/a connbsp;^•deranda eft,nonfolum vt aliéna fcrtpnbsp;^ärediusintelligamuSjfed vtnos quogt;nbsp;dilcamus videre in noftris caufis,nbsp;S^id quo loco plurimu valeat, que deccnbsp;’‘ntin aditu,que res velue in prima acienbsp;plurimum profedurae videantur , quçnbsp;^cbeant in turba latere ne noceât, Hçcnbsp;^onpofTuntin arte tradi. Nemo cnimnbsp;Omnia tempora atq; négocia compledinbsp;Poteft, Sed cxempla adinonere 2lt; acu^nbsp;ftudiofos pollunt, vt quid dcceatnbsp;obferuentjêC cum adcauiâs acceflerint,nbsp;ipfi coniiilantjcum de ordine, turn denbsp;^^•ismultis rebus. Multaenim in omnii*nbsp;“US contentionibus a nobis ipfis peterenbsp;^ogimur,ad que dodrina atlt;p exercita^nbsp;*gt;one prçparare nos ftatim a prima pue^nbsp;**cia debemus.

In diiponenda narrationc rerutn G V fericizt

RHETORICA fcn'cm plerumq; fequimur,perindc atlt;^nbsp;fit in hiftorqsAtcg hçc Hint que ferenbsp;docent Rhe tores de difpofitionc, cun’nbsp;quidem aliarum partium diipofitio tnujnbsp;to diffidlior fit. Non enim temcrc in d*nbsp;cendo eundum cft.vt dici folet,quo penbsp;desferunt.Sed proipiciendus citnbsp;aliquis quafi meta , quo certo itinerenbsp;perueniamus.

Tradam igitur vnicum prçccpn* idq? breue, quod oftendet viam, quo^nbsp;modo partes in principtjs atq^ in contennbsp;tione difponantur,quam viam fi anim^nbsp;aduertcrint adolefcentes, plurimum adnbsp;luuabuntur dC in inueniendo. Si in dif*nbsp;ponendo.fiC in iudicandis alioru fcrip**nbsp;tis. Eft autem hoc preceptum,vt memi**nbsp;nerint in principes ÔC in contcncionenbsp;argumentationes exifterc, quarum ne^nbsp;celte eft ea efte membra que tradunturnbsp;in.4iaielt;fticis, quod vt plane perfpidnbsp;poftit, addemus exempla. Ac primuninbsp;de exordijs feiendum eftjaro di exorgt;

PHILIPPI MEL, ^tjs fÿllogi'fmos effcjfed plerunt^ canbsp;^onftarc enthymematis, quæ nunc itanbsp;^ppelbntur,

Ini'ti'o ponitur aliqua fèntêci'a, tan* ^uam exordij propof(rio,cui pofteanbsp;^übijcitur ratio. Ita abfolutum eft enthynbsp;J^ema, fcd inchoatum a conftquente.nbsp;Fere enim in fermone probationi an*nbsp;^tponitui' propofitio.Porro antecedensnbsp;probatio eft , confequens propofttio.nbsp;Öeinde interdum fequitur,aut alia pronbsp;Facio,ain amplificatio,aut aducriatiua,nbsp;Quare óó Greci docuerunt exordiumnbsp;quatuor fententijs contincri. Qiianquanbsp;^nim fepc plurafunt membra, tarnennbsp;lîgnificare voluerut exordq partes de*nbsp;berequafi argumentationem apte co*nbsp;hcrcre. Prima pars '7t50Tac'iç€ft.Secun*nbsp;da KalatratuM,Tertia éc-TroJ'ocrii’»Quartanbsp;^fwcTjç. Etft autem non omnia exor*nbsp;dia fimilia funt, tarnen plæraqj Ciceronbsp;hoc modo componit.Pro Archia initionbsp;ponit » Siquid in d eendo poigt;nbsp;fum.

RHETORTCA fiim,præcipuc Archiam cloquetia tneanbsp;tuen debeo.Sequitur K-altttTKiUH quç eftnbsp;ratio propofitionis ,quia Archias adiu^nbsp;uit haec mea ftudia. Deinde aTróJ'oo-i?,nbsp;condufio enthymematis, Si mea elo^nbsp;quentia alijs profuit, quanto magis ift*nbsp;frodefte debet, a quo excitata eft«nbsp;licinferitur aducrfatiua, Scd miteturnbsp;aliquis quomodo orator a Poeta adiu^nbsp;uari poisin Hac quocp abfoluit vno engt;nbsp;thymemate,quia artes inter fè cognataenbsp;iunt. Deinde , petitio, vt fc denbsp;caufa dicentcm audiant.Nec huiusfofî*nbsp;tnæ valde dißimilia ftint alia exordia«nbsp;Interdum propofitioni ftatim opponi^nbsp;tur aducrfatiua ? Interdum inferunturnbsp;quçdam breues amplificationeSjVtptPnbsp;Marcello -Tt^orao-if’, Cum hacfteniis ta;*nbsp;aierim, nunc redcundum eft mihi adnbsp;veterem dicendi coiuetudinem,nbsp;hiuh , quia beneficium Cæfaris non pownbsp;film tacituspterire« àTro^ocnç. Nam abnbsp;lente Marcello carebam focio huius la^nbsp;boris

PHILIPPI MEL.

boris,n«nc eo refti'tuto Iibcntcrredeo priftinam dicendi confiietudincm,nbsp;Hie accedit amplificatio per translatio;«nbsp;Hoc beneficium Cæfaris ad rem/nbsp;Publicam pertineuSignificat enimnbsp;larem veile rempublicam conferuarc,nbsp;Nec^ multo aliter diipofuit Demofthc^nbsp;exordiumffttpav». -Tt^oTacr/ç.Pei»nbsp;to vt mihi concedatis, fccundum leges,nbsp;pro me dicam, nee aflentiamini adinbsp;tierfario. Sequitur exaggeratiopericu»»nbsp;Hrum ÔC quædam breuis occupatio.nbsp;I^oftea Kaiao-KtuH ,res ad me pertiner.nbsp;Heinde aTroä'oo'K’jPetovtme audiatisnbsp;ficut leges praedpiunt. Et accedit amplinbsp;ficatio ex ratione legis. Ad Romanosnbsp;’’^óraa'iQ Gratulor vobis cognitionemnbsp;Êuangeltj.Ô!: optarimmihi contingerc,nbsp;Vt coram VOS docerepofsim, Adueriàs»nbsp;tiiia, ied hadenus non licuit, verumnbsp;opto vt aliquando liceat mihi ad vosnbsp;proficifei Kaiairnturi, quia debitor fumnbsp;§ra£cis2lt; barbaris. Alia ratio,in quanbsp;vxeft

RHETORICA fncft quçdam occiipatio.Ncc pudetm^nbsp;Euangeltj,

Confirmationcs ÔC Conftifacio* nés partim Syllogiimis,partim Enthy^nbsp;^ mematis confiant. Verum illud fcien^nbsp;dum eftjorationem ctfi habet certasnbsp;gionesjtamen Ô6 liberiorem SiC plenio^,nbsp;rem e(Ie,quam funt illi concifi ac öl’“*nbsp;dialcdicorum fyllogiftni, Plerumc^nbsp;tem a minore inchoatur argumentativ»nbsp;vt pro Cclio, Äudiftis aim pro ié dic^’*nbsp;ret,audiftis antea cum accufaret,nbsp;orationis,facultatcm,copiam fentetid^nbsp;tum atqj verborum,quæ veflra prud«^nbsp;tia eft perfpcxiftis,atcç in eo non folui^nbsp;ingenium eius eluccre videbatis, qvvnbsp;fäepe etiam ii induftria non alitur, vai^nbsp;tarnen ipfum fois viribus, fed inv^î’nbsp;nifi me forte propter beneuolcntiânbsp;lebat oratio, amp; bonis artibus inftitv^nbsp;amp; cura ÔC vigilitjs elaborata. Hæcnbsp;nor eft.Sequitur maior, Atcpfcitotcli’^nbsp;dices eas cupiditatcs,quae

PHILIPPI MEL, Celio,atq; hæc ftiidta de quibus difp«^nbsp;to, non facile in eodcm homine efle pofnbsp;fe. Et in hoc comrnuni loco Cicero aliigt;nbsp;quantifpcr commoratiir. Conclufio ve#nbsp;ro in proponendo recitata eft. In Celionbsp;nulla reperietur luxuries. Comparentnbsp;’gitur fyllogifmi membra , quae etfinbsp;certa regione circumfcripta funt,tamennbsp;nontam anguftis finibusinclufa cohernbsp;t^entur, vt dialedicorum fyllogifmi,quinbsp;Ptopter breuitatem in pugna non fansnbsp;'^irium habent. Raro a maiore inchoa*»nbsp;fyllogifmus, vt pro Milone, Maxi«»nbsp;jnaillecebra pcccandi, impunitads fpesnbsp;quot;Sîcfuit in Clodio,non in Milone. Scdlnbsp;plus Enthymematum eft in omnibusnbsp;®tationibus,quae facile agnofci SC iudi^nbsp;poftunt ,vt pro Milone. In nobisnbsp;quaedam mens quæ ciet atcp agitacnbsp;^urpus.Ergo multo magis ille perpetu«»nbsp;naturae motus,mente quadam aeter^nbsp;^^regkur»SuntôC hæc Enthymemaranbsp;^lodiusodcxat Milonem,igit«rcredi*nbsp;hile

RHETORICA bile eft eum fedfte infîdfas. Facilenbsp;tur intelligêt ftnd!ofi,quomô in prooegt;nbsp;ir)ijs5lt;in contentione partes collocarfnbsp;at(ÿ diftribui debeant,fi dialedicanbsp;Cepta animo intucbuntur, ÔC tarnen innbsp;vefticndis amp; ornâdis ftntcntrjs orato^nbsp;turn, confuetudinem ftquentur,nbsp;has quafi regiones DiaIelt;fticoruni,P''^nbsp;cipue mihi videntur obicruarenbsp;inofthcnes SC Cicero,quos habuiHenbsp;ximam ordinis ciiram res oftendic ip’J'nbsp;Pliirimum autcm amp; in inuenicndo^d**nbsp;j'uuabuntur ftudioE, fi meminerintp®^nbsp;fita altqua propofitione , deindenbsp;prociil ab ea diftcdendû c(Te. Sednbsp;rendant effc cius propofitionis velnbsp;tioncro,vcl amplificationem,vel adudnbsp;fanuam* Nam hæ cum in vicinislo^’nbsp;nafcantur,vltro ie efferent, præftrf*^nbsp;his qui mediocri exercitio ftyli iwnbsp;fuefeceruntjVt cum altquid inffitu^’nbsp;unt, percurrere animo vicigt;nbsp;nos locos poßint,

1

LIBER SE-

CVNDVS

DE ELOCVTIONE.

INVENtioncmacdifpofitionem qin’tur in arte elocutio. Prima enimnbsp;de rebus deliberatio eft^quæ cum exconbsp;gitaræatq? l'nuentæ funt,deliberandanbsp;^ft^quo ordine fint explicandç.Magnanbsp;enim vis eft ordinis ,cum in alijs rebusnbsp;tum maxime in docendo, ÔC quod innbsp;Oeconomia Xenophon icripfit ouJVpnbsp;®ÛTiùs îuXfneo/J ouTî K.a2.ôi3 «ufifUTroK»nbsp;H Hoc in oratiôe maxîe cerninbsp;poteft,q, fi rebus ordo defit,fimplidternbsp;^ftfine mente fonus. Ncq; vero nonnbsp;extant multa huiufinodi conftife ôô pernbsp;turbate feripta, fere in oihibus artibus,nbsp;quae quantum remorentur difeentes nonbsp;eftobicurum» Tertia deliberâtio denbsp;''erbiseft,quo genere orationis res anbsp;nobis cogitatæ, exponendæ atcç illui*nbsp;ftrandac fint. Eft itaqp Elocutio, quænbsp;a dilucida

RHETORICA diluddaôf pcrfpicua orationercs cxgt;nbsp;ponitjNeç^vero minus inhacparte?^nbsp;in cæteris elaborandum eft ? Namnbsp;fine lumine verborum intelligi nequ^nbsp;unt,quare initio huius operis error illonbsp;rum reprehendendus eft, qui contem^nbsp;nunt elocutionis præcepta,amp; falfo arb^nbsp;trantur eloquendi rationem non nec^*nbsp;fitatis caufa , fed ad inanem oftcnta^^nbsp;tionem excogitatam efle. Nihil hacop*nbsp;nione perniciofius eft,quae in caufa cmnbsp;cur ftudia diccndi ÔC olim intermin^nbsp;fint, de nunc negligantur, Hic etrornbsp;omnibus artibus nocuit,quae cepeiaintnbsp;confule fradi ac docerfnegleda rationnbsp;ne dicendi. Qiu'a percipi res neque^nbsp;unr,nifi verbis expoliræfignificantibusnbsp;ac noris. Ad hæc ica coniunda hæc footnbsp;natura,vtqui in elocutione negligentnbsp;tes funt, multo fint in diipofitione nc«*nbsp;gligentiores.Et quia rationem loquen^nbsp;dinonattendunt, iaepe in rebus iudi*“nbsp;candis quæ no perlpicipoft«t,nifi

nito

PHILIPPI MEL;

i nito gcncre orationis,halludnantun Si quis volet,ftimat exempla vel a Theo««nbsp;logis vel a iurisconfiiltis,funt em vbic^nbsp;obm'a, Qviare ita lentiendum eft, tos«nbsp;tam eloquendt rationem necelsitati'snbsp;caufa excogitatam effe, quia certo gcs«nbsp;Here orariom's opus eft, ad explicandasnbsp;animorum cogitationes,Qnis enim dunbsp;bi'tat verba notas efle rerum, quæ vtnbsp;ftmper intelligatur debent efle certæç’nbsp;Sæpe etiam neceßitas poftulat ali'qui'dnbsp;SC amplifican', vtilli quosnbsp;docemusintelligant,rem efle maxi'minbsp;fadendam. An qui de reh'gi'om'bus autnbsp;de legum ÔC magiftratuum dignftatenbsp;I Vulgus docet , non ftudebit efficerc,nbsp;I grandi iôno orationis.vt hæ res tantænbsp;videantur alijs effe ,quantæ re ipfa flint*nbsp;Pidores cfficiunt vt alia videantur hui#nbsp;tntliora,aliamagis éminçant, £lt; fint exs«nbsp;citatiora,quâto magis in dicendo idemnbsp;faciendum eft,cum bonaparsvitæ re^nbsp;gatur oratione,Slt; læpe de maximis relt;^nbsp;a q bits

RHETORICA

bus homines docendi' fint, Qutd,quod flli qui maxime contemnunt Rhetorik'nbsp;een tarne affectant huius artis laudem,nbsp;Cogit enim eos natura rerum,vt vcrifnbsp;bis illuftrare aut amplificare ea.quae tranbsp;dlant conentur, Hic vero quam ineptenbsp;rhetoricantur,quanto fcelicius hoenbsp;cerent,fi artem a prudentiisimis homi“^nbsp;nibus ad eum vfiim traditam adhibe/nbsp;rent. Acfi tantum voluptas captareturnbsp;cx hoe ftudiOjtamen effet res liberalis,nbsp;ae maxime digna homine bene dieendinbsp;cura. Nulla res enim,nullus cultus,ina^nbsp;gis ornat hominem quam fiiauis ora*»nbsp;üo,Necß mufiea dulcioraut iucundiotnbsp;auribus aut mente percipi vlla poteft,nbsp;quam æquabilis oratio, eonftans bonisnbsp;Verbis ae fententijs, Qiiare fi quem nulnbsp;la voluptate talis oratio affieit, is longenbsp;a natura hominis degenerauit. Verifsi^nbsp;ma iùnt quæ dieo, ôi. oftendere polsimnbsp;cxempla hominum, qui hæe ftudia connbsp;temnunt, quorum feri mores offenenbsp;dunt,

PHILIPPI MELi dunt, quantum abhumanitatc abfint,nbsp;Ac ni'fi longum elTet oftenderem pluri^înbsp;bus verbis,hæcftudia faciendæ oratio^«nbsp;nis, mores reddere mitiores, Sed hæcnbsp;encomia artis,putant aliquiin icholisnbsp;niagis ex more dlci, quam quod res itanbsp;lè hab eat. Verum olim inter ipia nego;^nbsp;eia comperietis has laudes harum artis«nbsp;nm non elTe temere conficflas, Ac vtnbsp;fedeam vnde digrelTus iüm. Si tantumnbsp;'^oluptati feruiret elocutio, tarnen nonnbsp;elTet negligenda tarn fuauis mufica,nbsp;Nuevt cæteræ artes primum inuentænbsp;lùnt, propter neceffarios vfiis,vftim aunbsp;tern iecuta eft ah'cubi voluptasjta hancnbsp;^rtem coegit initio quærere neceisitas,nbsp;erat enim certum ftrmonis genus elbnbsp;gendum quod intelligeretur. Erat in^nbsp;terdum aliquid amplificandum QC ex^nbsp;^ggerandum,Poftea vt gratior vftis eß«nbsp;Ièt,aliquid etiam voluptati aurium da^nbsp;him eft.Quidam diiputant in graui oranbsp;tione indecorum efte ornatum, quern*nbsp;a iq admodum

RHETORICÄ admodui'n matronahonefta,fticus de^nbsp;teftabilis eft,Sed hi fallb putat oratoriönbsp;ornatS fucum eflTe præter natura accentnbsp;fitum, NaciLia facies eft orationis, denbsp;qua hic præcepta traduntur. Hane qiWnbsp;corrumpunt, monftroiam efficiSt ora^nbsp;tionenijVt pidores monftrofas formasnbsp;pingunt,cum naturam non rede imï^nbsp;tantur*

TRES PARTES ELOlt;* CVTIONIS.

T ZNIuerfaeloquendi ratio confift»*: V in tribus rebus, Primum infersnbsp;mone grammatico. Deinde in figuris.nbsp;Tertio in ampîifi cat ionib us , CraiTusnbsp;apud Ciceronem lib.iij, requirit in EIonbsp;cutione quatuor partes, vt latine,vt di^nbsp;lucide,vt ornate, vt apte dicatur. Egonbsp;idem verbis nonnihil mutatis trado,nbsp;vtCiceronis fententia melius intellig»nbsp;pofsiC, vt cognatio grammatices cûnbsp;Rlietorica

PHILIPPI MEL^

Rhetorica cerni queauVt em præccpta de inuentiôe,multQ a Dialedica muttu«nbsp;anturUta Elocutio plurimû fumi't a Gränbsp;tnatica,Nam latine Ô6 dilucide loquen?!nbsp;dl ratio, in Gramatica traditur,Ornas»nbsp;teveroloquijdnas habet partes apudnbsp;Ciceronem, Figuras Sgt;C Amplification’nbsp;nes,Apte loqui eft decorum obierua:^nbsp;re.

Eft itac^ prima Elocutionis pars fermo grammaticus,qui conftat verbisnbsp;vfitatis,proprijs ÔC fignificantibus ,quænbsp;iuxta grammatica; præcepta, eer ta ra^nbsp;done côiungi conftrui debent,Cutnnbsp;igitur res elegimus, QC diipoiuimus innbsp;animo, prima erit cura vt eas grammarnbsp;tico fermone efFeramus,Non enim pogt;=nbsp;teft intelligi oratio,fi conftet verbis iglt;«nbsp;notis,Sóalienis a conftietudine bene lonbsp;quentium,aut fi conftrudio viciofa fit,nbsp;Primum igitur adolefcentes præftarcnbsp;debentjVt magnam coplam grammatigt;nbsp;ci fermonis hab eant inpromptu,netgnbsp;a Hi} enim

RHETORICA

enim exigua lans eft, proprijs verbis etiam fine alio ornatii nudas res cxpligt;nbsp;care polTe.Quemadmodum fit plerSf^nbsp;in Comoedqs 8^ Epiftolis « Et multinbsp;oratores in foro quondam hoc vnonbsp;nere dicendi contenti fuerunt, qucmadnbsp;modumLyfias,Slt;altj qui tenue quod^nbsp;dam filum orationis amauerunt,nbsp;noftris temporibus fatis magna laus eftnbsp;hanc facultatem grammatice loquendinbsp;conlêqui. Nam in his moribus, ÔC innbsp;alia lingua,pauci reliquas virtutes EIo^«nbsp;cutionis addere poflunt, Vt videlicetnbsp;figuris vtanturnonineptisaut mteni:^nbsp;peftiuis,aut magna cum grain'tarc, Ô-magna vi aliquid amplificet. Facile eftnbsp;enim iudicare , quantum eloquentianbsp;iftorum,qui noftris temporibus maxi«*nbsp;meclarifiintjinillis grauioribus virtue*nbsp;tibus claudicet* Quare confirmandinbsp;fiint adoleftentes, vticiant ft multurnnbsp;profecifle, cum hoc affecuti fiint,vt nonbsp;deftituat eos copia grammatici ftrmo;«nbsp;nis,

PHILIPPI MEL. nis,etiamfi perfedius qin'ddam efficcrcnbsp;non pofTunt, Voco autem grammangt;nbsp;cum fcrmoncm, qui non folum verbisnbsp;htinis conftat,06 Syntaxin habet con^nbsp;fencientem puerilibus regulis, Sed etianbsp;inquophrafis 06 vocum coiundio imtnbsp;tatuf conftietudinem eorum, qui eles*nbsp;ganter Severe latine,SC non moleftenbsp;locuti ftint.Hac de re infra plura dices«nbsp;nius,cum de imitatione diiputabimus,nbsp;Itacç cum ftimmam laudem in dicendonbsp;habeat peripicuitas,in primis adfit cos«nbsp;piaproprqiermonis,quires fine ambis;nbsp;^itate,fignate exprimât, Fugienda eftnbsp;*nfermoneperegrinitas,SC illam licensenbsp;ham gignendi nouum iermonem nul^nbsp;lo modo pmittamus nobis,qua in Icho»«nbsp;lis immodice vtûtur.Tametfi alicubi penbsp;regrinis vocabulis vtendum eft. Alianbsp;forma nunc eft impcrq,Rcligio alia eft,nbsp;40am Ciceronis temporibus, Quarenbsp;propter rerum nouitatem interdû vers«nbsp;“is no«is vti conuenit, quæ tarnen vinsnbsp;a V tnoUiuiC

RHETORICA

tnolliuit, quem penes arbitn'um eft ôi VIS 8C norma loquendi» Interim tarnennbsp;tota orationis ftrutflura Phrafis nonnbsp;abhorreat alanna confuetudine, alio^nbsp;quienimnon poterit intelligi» PlerStpnbsp;etiam ifti qui nouum fermonisnbsp;nusfingunt,res amittunt,Vt enim no^nbsp;uum fermonê excogitant,ita nouas resnbsp;(bmniantjdum inepte affedant laudemnbsp;fixbtilitatis. Et tarnen res illæ inipedif^nbsp;nihil elle deprehenduntur nifi inanianbsp;fomnia, Qiiia notæ res omnes verbisnbsp;expont notis fïgnificâtibus polTunUnbsp;ïtaeç qui vûtatum genus fermonis rcj*nbsp;fouunt, resetiam cômunes afpernant,nbsp;Éxempla extant infinita in omnibus arnbsp;tibus,vbi fæpe inepte finguntur nouanbsp;vocabula,vt realitas obiediua, fubic^nbsp;d:iua, apud Scotiftas. Olim Platonici,nbsp;non intelligentes Platonem miras nu:«nbsp;gas de Ideis finxerunt, finxerût vir^nbsp;tûtes purgatiuas,2C nefeio quas praete««nbsp;rca, Hos imitatus Dionyfius non mi^nbsp;nus fuit

PHILIPPI MEL, fills fuit ineptus, cum de nulla re grautnbsp;lectorem doceat, tarnen illo inulitatonbsp;genere orationis mirificam expedationbsp;fiem de fe cocitat apud impcritos, Stoi;«nbsp;ci fimili arte impofuerunt vulgo excoi=nbsp;gitatis '7[50H7/lijOo«S amp; aTTO-Tt^OHŸ^uSZ/OIÇnbsp;cxcogitata àTrctOtia aim tarnen resnbsp;fiullæ ftibfint his verbis , Amaueruntnbsp;tale dicendi genus Ô6 heretici, vt Valennbsp;tifiianus excogitauit quadrigas «/wvüj/inbsp;Nec minus funt inepti ludcorum Cabanbsp;^iftae,qui nouis verbis repertis,mira mynbsp;fteria promittunt, cum meras nugasnbsp;^oceant. Etnoftro tempore Anabap#!nbsp;hftae prodigiofis figuris vtuntur * Itaqjnbsp;jy^pcdi vobis autores omnes efTe de#^nbsp;“cnt, qui nouo monftroib generenbsp;t’tationis vtuntur, Nam iana ingenia,nbsp;ttatura abhorrent ab inufitato fermo«#nbsp;*^5* Et certifsimum indiciumeft men^«nbsp;^sinonftro(æ,monftrofà oratio, quarenbsp;^^li orationi vix vnquam ftibftint, resnbsp;^’gfiae cogrutioneiaut vtiles. Quia vegt;«nbsp;ro tota

RHETORICA fo to ta nobis lat 1 na lingua,nunc non anbsp;populo, fed ex libris difcenda eft, cc^^nbsp;actas autoru eligenda eft, cuiusnbsp;mur confiietudinem, vt certutnnbsp;nis genus,quodfemperintclliginbsp;quia habet exempla nota 6lt;^ prob^t^^nbsp;nobis comparemus. Cum autemnbsp;ma 8^ maxime perfpicua fit oratio gt;nbsp;Ciceronisætas vfàeft,difcemusnbsp;ab eius actatis fcriptoribus, autnbsp;longe ante Ciceronem, aut poftnbsp;titerut, vt a Terentio. Cicerone,

DE FIGVRIS,

PRIMA cura debet efle proprij monis,quo maxima orationis bnbsp;tem conftare oportet. Interdutnnbsp;aut neceflitatis aut decoris caufanbsp;gendæeruntfiguræ» Nam vbid^n’ ,nbsp;propt*

PHILIPPI MEL,

Propria,cogitinopia ex vfcino alias vo mutuarijVt in vittbus gcminam di^nbsp;' '^untlatini, ôôgræci oepfiaA/xo/j quemadnbsp;’^odum Sc germani, quia propriu dc:#nbsp;®ftgt;Nam initio neeeßita^eperit figus*nbsp;propria deerant. Tunc etiS ali^nbsp;ftimere decet, cum etfi habeas proi«nbsp;I’’'gt;um,tamen fignificantius eft aliud,fi*nbsp;^urate didum,vt inflammatus ira, pronbsp;, j^5to,hoc cnim leuius eft ,Inuaduntnbsp;fomno vinoeç icpultam,fignificannbsp;eft, quam ft dixiftet oppreffam.Pornbsp;I® vt plurimu afferunt gratiæ figuræ innbsp;‘Oco Sc parce vilirpatæ, ita viciofiisimanbsp;ineptiisima oratio eft, in qua penenbsp;^’hil limpliciter dicitur. Seneca fcribitnbsp;Latronc dixifTe,Summaeflenbsp;^^nientiam detorquere orationem, ctiinbsp;efle liceat. Hæc vox figniheatnbsp;^uantopere immodicum figuraijî vfumnbsp;'^^teres oderint.

RHETORICA

DE TROPIS ET SCHß^ MATIBVS.

GRæci vocat Tçowous cum vox a pria iîgnificatione ad rem iini^^,-aut vicinâ vertitur, vt Demofthcoc®^^nbsp;quit Philippû magnitudine rerÖ g^’nbsp;rum ebrium cfte, hie apparetnbsp;neri propriam fignificationemnbsp;tatis.

rXH/xalûc, vocant quafî orationis ,in quibus non eft necctl^ »nbsp;tare fignifîcan'onem vocum,vt innbsp;rogatione. Quo mihi Fortunanbsp;conceditur vti Nos prius receni^nbsp;mus tropos,quos tarnen non eftnbsp;fe ftibtih'ter difcernere, (ednbsp;ræ nomine fepe etiam in alijs ipecie^nbsp;vtimur,

TfOTTOI ftint,

/AêîasfOf«*

PHILIPPI MEL»

|U.£TaAH4-l$» ruV£K(foXH»nbsp;p.ï7uvtf/ji.(oi,»nbsp;o.VTOVo/xoia'lcitnbsp;cVo/xaTe7roif«nbsp;Ka7aX?«lt;^'î.

A4Talt;5)oça eft cum propter fimfli«« '^^inem transfertur vocabulum apronsnbsp;fignificatione, vt ferreum pedus,nbsp;^^’’Oeoquod fledi autterreri non po#»nbsp;^^fttCi'cero miri's laudibus vehit hoc gcnbsp;P’j's, QC voc2t breuem fimilitudi'nem,nbsp;fimih'tudine declarat eares,quxnbsp;Metaphoram figniftcatur,Valet aunbsp;J^niomnis collatio adaugendam per?«nbsp;T’cuitatê, pracftrum fi admoueaturnbsp;Mitudoadfenfum, Quantum digni!#nbsp;^ätis addit apibus Virgilius, cû an Ipfænbsp;’^egem paruolc^ quirites fuftidût, Namnbsp;turn vellet fobolem dicere ,mutuaturnbsp;’tomen popuh',SC quidem Romant omnbsp;nium gentium vidoris, vt dignitatemnbsp;exigui

RHETORICA

cxigui infcdti aiigeret. Similitudoaiitc eft, quod apes fingit bellicolàsnbsp;cuiulmodi dC Romani eranc

/xtïaXHliç dicitur, vbi non trans^, fertur nomen a fimili,vt iupra,fednbsp;tur a caufaauteffedlujVt pallidanbsp;quia facit pallere corpora.Vinumnbsp;dum,quia calefacit corpora.ImmoHf^^nbsp;ftudijs Ô6 amore ienefcit habendi,ilt;i .nbsp;confumitur.Lætum Euangeliumnbsp;parit læticiam. Triftis lex,quia tcri'Ctnbsp;triftitiam adfert. Egoftim refiirre^^*'’nbsp;vita,id eft reftiftitator Sd viuific^t^'nbsp;Fortafle grammatici dixerint hxcf^^nbsp;metonymiaSjftd non ftint fuperftici®*^nbsp;diicernêdæ figuræ. Ego nomina fump^nbsp;ta a caufis aut effecftibus græcorûnbsp;re in hac figura colloco, ac maius qu^nbsp;dam interuallum èC diftrimen facio lO^nbsp;ter Metalepfin èC Metonymiam, qiw’’’nbsp;ait) fàciunt, vt facilius agnofci QC ducef^nbsp;nipofsint.

PHILIPPI MEL4

SuvskiPoXh Comprchcnfîo dicftilf, CiTmvel totum parte comphendi'mus,nbsp;vtmucronem didmus pro gladio, Aninbsp;tnam pro animante feu homme, vtnbsp;Omnis anima ftibdita fit poteftaribus,nbsp;Teda pro tedi'ficijs, Vel cn pro partenbsp;totum di'cimuSjVt cum di'cimus afi'quidnbsp;fadum effe quod fieri coepit,vt mortuinbsp;peccato, qui cœperunt mori. Sic dicis*nbsp;^us exercitum eUe cefum.quia pluriminbsp;’nterfedi fimt. Sic dicimus, Populumnbsp;0eifandumeire,quiaaliqui funt fan;«nbsp;di,Vel cum continens pro cotento fit#»nbsp;’’litutjVt Epotos cados, pro vino epo^nbsp;to,VeI materia pro toto,vt ferrum pronbsp;gladio,Vel prius,aut pofterius, ex quonbsp;caetera intelligi polTunt, vt concutercnbsp;ttturos pro oppugnatione. Oculi Do^nbsp;^nini Riper iuftos, id eft cura, quia dilii«nbsp;genter confideramus, ÔC intuemur ilianbsp;curamus. Vultus domini Riper faii»nbsp;cientes mala, id eft ira, Nam irati vulninbsp;’^tinantur, HuiuRnodi figuræinfinitasnbsp;b func

PHILIPPI MEL,

lt;nen fpeciei pro gencre .£ agnus peculi'an'ter fignificabatnbsp;ftum , qui erat futurus veranbsp;Metonymiæ dicuntur etiam^ciuî’nbsp;uentonrm feu autorum nominanbsp;muntur pro rebus, vt Bacchus pronbsp;no, Ceres frugibus, Mars pro bcllogt;nbsp;Moics pro lege,Chriftus proEuangc^nbsp;lio. In lacris literis variae hint mctony«’nbsp;miæ, ÔC in his nonnullæ ignotae alijs linnbsp;guis , vt calix pro afFlidionc , vnctiisnbsp;pro rege. Nam hæ minus dura’ fnn^nbsp;Virga pro caftigationc, crux pro aff li^nbsp;dione,indicium pro poena«

RHETORICA

ftn-ovo/jLao-z« Cum definitions aut ftymologiâ aut defoiptionem, pro alfi»nbsp;quo nomine ponimus, vt pro Homeronbsp;poetam , pro Chn'fto faluatorcm, pronbsp;Ariftotele philoibphum,pro ira ,bilemnbsp;^fferuefcentem , pro ambitione dixitnbsp;Ouidius, Nec kuis ambirio pcrfuiacgnbsp;gloria fuco, Pro auaritia, MagnarSuenbsp;Rmcs fbllicitauit opum, Quamcp autenbsp;iiö idem decet in carmine ÔC foluta oranbsp;tione,tarnen ÓÓ hæc admittit interdumnbsp;^efcriptiones, vtcumCicero pro cons#nbsp;’uratione didt, domefticum latrociniu,nbsp;pro improbis ciuibus ,peftem QC ftru#gt;nbsp;•^am ciuitatis , Et Paulus ornatiisimenbsp;pro lege dicitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra nos

fcriptum.

KiXTaXfgt;«r/(’ Verbi abuluseffjVt par ricidam dicimus pro eo,qui propinquanbsp;occidit, Gratiam dicuntTheologi nonnbsp;tantu pro fauore, fed etiam Græco autnbsp;Ebraico more pro benefido aut mu««nbsp;Utre,Stdin Sacrisliteris multa fimilia.

b ij exempla

RHETORICA cxempla extant, quiainterpretibiTsfl^nbsp;ïicuit vbicß græcam aut haebrakâ phra’*nbsp;fin mutare. Eft èCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam

gulari confih'o interdum vfurpafflus,''*^ cum pro virtutibus vidna vicianbsp;econtra didmus, vt pro crudeh'tatcnbsp;n'tatem, pro auaricia parfimom'am,

ovop.ttT07roi(ot noua confiÆo nomim's, vt Bombarda,

Iure recenfentur inter tropos €0x0 S)C contraria extenuatio,Sed de hisnbsp;infra de amplificatione dicemus,nbsp;non eft in verbonbsp;inftntentia,cum aliqua res fignificatufnbsp;fimilitudine quada.vtNe obijcias mar^!nbsp;garitum porcis, hic in nulla voce tros^nbsp;pus vllus eftjfedtedlc aliud quiddamnbsp;tiac fimilitudine fignificauit,Namnbsp;7oplt;a eiufinodi eft collatio, in qua fimi^nbsp;le oftenditur, nec tarnen additur exgt;nbsp;prefie altera pars collationis, Scu vt dfrnbsp;cam aliter,alJegona eft mutilatum cn*nbsp;thymema

PHILIPPI MELi

thymema, Quinrih'anus vocat perpc^ tiiam metaphoram,gratum in orationenbsp;vfum habet parce viurpata, vt Nó pro««nbsp;I fedurislittora bobusarat,Non daturnbsp;ad muias currere lata via,Virtutem pogt;«nbsp;lucre dq ftidore parandam , Si crebranbsp;Itierit reddet orationem obicuram SCnbsp;^ueptam» Itacß fiint ineptißimi, qui innbsp;làcris literis omnia transformant in ah»nbsp;^egorias.

DE QVÄTVOR SEN^ fibus iàcrarum literanim,

SED quoniam hiiius rei mentio obi;« ter inciditjduxi etiamadtjciendamnbsp;quarundam vocum interpretation*nbsp;gt; quæ alicubi occurrSt in theologis.nbsp;Quidam enï inepte tradiderût quatuornbsp;icripturæ ienftxs, Literalem^Troponbsp;•ogicum, Allegoricum, Sgt;C Änagogicu,nbsp;tt fine diicrimine omnes verfiis 'totiusnbsp;‘Cripturæ quadrifariâ interpretati (tint,nbsp;aiitem qiiam fit vidoium fadle iudilt;«nbsp;b iij cari

RHETORICA

cari poteft. Fit enim incerta oratio,di* icerpta in tot ièntentias, Scd has nugt;nbsp;gas comenti iùnt homiês illiterati, qirinbsp;cum nullam diccndi rationem tenelt;^nbsp;rent, ôd tarnen vidèrent icripturam pl®*’nbsp;nam efle figurarum,non potucrût aptenbsp;defiguris iudicare. itaep coadi lünt nonbsp;uamquandam Rhetoricam côminîfcifnbsp;vt cum interpretabant hanc fèntenti^nbsp;am,Tu es lacerdos inæternum fecund^tnbsp;ordinem Melchilèdech.Primum hifto^nbsp;riam aliquam quçrebant, ÔC de Dauidenbsp;exponebant, is erat literalis ienfvisfennbsp;hiftoricus. Sequebatur Tropologia hnbsp;transferebat rem ad mores, itaep i^nbsp;interpretabantur de quolibet facerdcgt;^nbsp;te,quoddeberet imitari liberalitaten*nbsp;Meîchizedech, Atc^ hic ctiam in nO**nbsp;mine erratum eft, Nam Tropologianbsp;genere fignificat figurate didum, n^t-fignificat iêrmonem de moribus, Nan*nbsp;TpûTroç hic non fignificat mores, iêdvonbsp;cera verfam a natiua fignificatione aonbsp;vidnai^

PHILIPPI MEL,

Vicinam. Deinde allegoria ad ecclefia, Sut fi quis dexterius tradabat ad Chri^nbsp;ftum percinebat. Tu Chriftees facersnbsp;dos feciindit ordinem Melchizedech,nbsp;amp; referebant ad cocnam domini,Anagt;nbsp;gogia habebat nomen quod ftirftim ras’nbsp;peret ad confideranda cozleftia.Quangnbsp;video græcosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicere , non

«va7û)7ia/), Nam av«7û57ia fignificat mores feros ab av«7W7oç quod eftnbsp;tradabilisSCpetuIans. Dionyfius ava^snbsp;'7C07K/J vocat, necp tame aliud apud huenbsp;eft Anagoge,quam allegoria, qua, quts«nbsp;dem ipfe etiam immodice prædicat. Atnbsp;noftri theologi fuerunt ineptiores quinbsp;vtlongius etiam a ftntentia gramma«»nbsp;tica difeederent, vitra allegoriam finx«;nbsp;crunt anagogen ,quæ transferret remnbsp;ad cceleftia, vt Icrulalem hiftoricefig^nbsp;nificct vrbem eius nominis, tropolo:#nbsp;gice remp. bene conftitutam , allegos»nbsp;rice ecclefiam,anagogice, vitam aeter«»nbsp;nam ft« coeleftem. Et hoc modo omesnbsp;b üq vexfus

RHETORICA vcrftis prodigtoû metamorphofînbsp;drifariam interpretabantur,quantiiiî’''nbsp;uis interdum didum aliquod repUg^nbsp;narec illi metamorphofi,

Cacterum nos meminerimus quandam ac certam 06 fimpliceninbsp;tentiam vbicç querendam elTe lïixtarnbsp;cepta Grammatice, Dialedicacnbsp;toricæ.Nam oratio quæ non habetnbsp;ac fimplicem lententiam,nihil certi do^nbsp;cetjSiquæ figuræ occurrent, hænbsp;debent multos fènftis parère, fed iux^^nbsp;coniîietudinem fermonis vnam aliQ'^’^nbsp;(èntentiam,quæ ad cçtera quadret qu^nbsp;dicuntur. Et ad hune vfùm haec puerfltsnbsp;dodrina de figuris Ô6 omni ratione di**nbsp;cendi reperta eft,vt diicamus iudicarenbsp;de fèrmone QC vnam aliquam ac certanbsp;(èntentiamex qualibet oratione colügt;nbsp;cere, Proinde in iàcris literis ièmp iHanbsp;iententia retinenda eft,quam confûetünbsp;do fermonis paritjhaec certo docet connbsp;fdenuasdeiùsrebus quæ ibi tradunt,nbsp;vt in

PHILIPPI MEL.

Vt in ifto loco que citauimus,Tu es Sa«« cerdos 00c, Initio tota oratio percur^nbsp;renda eft ÔC querendæ circunftantiæ,nbsp;I vt quis loquatur,de qua perfona loquanbsp;tur. Hic reperiemus plæracp membranbsp;nihil ptinere ad Dauidem,fed ad quen«»nbsp;dam perpetuum Regem^qui nouo quonbsp;dam facerdotio fungetur antiquato Lenbsp;nitico, Conftituendum eft igitur,quodnbsp;hic Pßilmus de vno ac folo Chrifto lo««nbsp;quatur, de literalis fenfus feu hiftoricusnbsp;inhoeverfti eritde Chrifti iàcerdotio,nbsp;Nunc qui volet explicate, non accerlâtnbsp;^llegorias, fed hanc cauiàm feu litera/nbsp;Lm iènltim de facerdotio Chrifti refe«*nbsp;rat ad locos cômunes, ÔC de his ordinenbsp;dicat iuxta Dialedicæ prsecepta. Quidnbsp;fit fàcerdotium,quid effecerit Chrifti fànbsp;cerdotium, Qtiod noftra iufticia, no;«nbsp;ftris vitftimis, noftro cultu, non pofsi^nbsp;nius placare Deum, fed Chrifti facrifi««nbsp;fio placatusjdonet nobis iufticiam, pa#=nbsp;^ün,vitam «çternam.Hoc modo litera*nbsp;b V lisfênfus.

RHETORICA

Il's fênfùs illuftratus per definiti'oncm cerdoctj magnopere I'uuat bonasnbsp;tes,AcinIocis comunibiis deledusadnbsp;hibendus eft,vbi' ad EuangeKû refercHnbsp;da res fit, vbi ad Decalogû feit præcep^nbsp;ta de moribus.Nam aliud in alio argi’^nbsp;mêto decet, Extremi tamê loci hi finit’nbsp;Lex feu Decalogus SC Euangeli«, intt^nbsp;quos veriâri oportet hos qui interpt^^nbsp;tantur fcripturam

Verum hic interroger aliquiSj^’' nufquam alfi's iênfibus locus fit. Ad hocnbsp;ï-elpondeo,Si omnia fine diicrimino^cnbsp;iimus transformare in varios lënftis,n*^nbsp;hil habebit certi icriptura, Itacp iurenbsp;prehendit Origenes, qui omnia qiian^nbsp;tumlibet fimpliciter dida,tarnen in allenbsp;gorias transformat. Hæc interprétantnbsp;di ratio maxime labefacit autoritatetnnbsp;(cripturæ. Nam SC Porphyrius hoc notnbsp;raine irrifit Chriftianam dodrinam,nbsp;(cripfit eam nihil habere certi,fiqiiideinnbsp;non aliter atep fabulæ Poetarumdn alit

PHILIPPI MEL;

os quofdam fenfus, præter Grammatik cumtransferendaefiet, Itacp pierum cpnbsp;'^no fenfu grammatico content! elTe denbsp;Iïemus,vtxnpræceptis, ôC promi(siorsigt;nbsp;busDei.IlIudvero maxime ridiculutnnbsp;in concionibus vel prophetarura,nbsp;vel Chrifti, Item indifputatioibus dognbsp;matum, vt in Epiftolis Pauli quatuornbsp;fenllis finxerunt,

Cæterum quedam fa da extant in Ecris literis,ceremoniæ quæda, quænbsp;ad id inftitutæ fucrunt, vt aliud quiddanbsp;fignificarentjn his eft allegoriæ locus»nbsp;Quan^ ne hic quidem anxie quærens»nbsp;dæftint,quiavtmaxime eruamus aps«nbsp;tas allegorias, tarnen in controuerlqsnbsp;nonpariunt firmas probationeSjTan^:nbsp;tum velut piduræ reddunt illuftrius idnbsp;quod ex alijs certis locis probatur»

Sunt autem huius generis plerac^ fada,vt hiftoria Abrahæ madaturi fi^«nbsp;li«m, hiftoria lonae qui poft triduumnbsp;reuixit

RHETORICA reuixiï» Mactati'o agni in Pafcate,nbsp;ratio ad propidatorium,8€aliac cere^nbsp;moniac.

Porro hicnoneft abijciendiis !lt;ƒ teralis iênfus,Sunt enim mandatanbsp;qiiae non licuit mutare fine autoritat^nbsp;diuina, Sed ipia fadanbsp;nbsp;nbsp;mores conft^

runtiir ciim alijs rebus fimilibus , alibi fimpltciter dC fine figuris propo**^nbsp;tacfiint. Nam ea quæ acciderunt anj^nbsp;patefadlum Euangelium, aliquidnbsp;Euangelio iignificabat,Qiiare innbsp;geit} lermone refiftere nos oportet,nbsp;præter grammaticum fenfiim, nouaiî’nbsp;dodrinam querere, Itacßallegorianbsp;quitur literalem ientenciam,vbi resnbsp;miles ad literalem ienfitm, velut ad eX^nbsp;cmplum,aut imaginera corapararc po*nbsp;fiiraus, ficut in apologis enarrandis,n'C’nbsp;res tyrannorum ad luporum ingéniénbsp;conferuntur,aut aftuti ad vulpeculä,

Semper autem verläbitur allego^ riain

PHILIPPI MEL, fia in fiicris litcris,intra locos præcipugt;nbsp;os dodrinæ Chriftianæ, Referet enimnbsp;ad tegnum Chrifl:i',ad pœnnentiam,adnbsp;gratiam,ad fidem in Chriftiim, ad do««nbsp;lt;^rinam de Cruce,ad orationem,ad ofs«nbsp;ftcia caritatis,Nam in his rebus acquit»nbsp;^fcit mens Chriftiana, Neq? enim re;«nbsp;ftat alia melior dodrina querenda*nbsp;Quare nihil opus eft allegoria,vbi Pronbsp;phetæ claras promiftiones de Chriftonbsp;tfadunt,aut claras fentcncias de fide, denbsp;poenitencia, de cruce,de officijsnbsp;tis,

Neqj vero cuiufuis eft artificis, dcx tre tradare allegorias, aut videre vbtnbsp;deceant.Nemo ein eritidoneus artifexnbsp;buius rei,nifi perfedam cognitionemnbsp;babeat iftorum locorum,qui funt in donbsp;dn'na Chriftiana praccipui, quos paulonbsp;ante recitaui, Chriftus alicubi alluditnbsp;ad hiftoriam Ionæ,interpretatur ÔC feri»nbsp;pentem exaltatum in delcrto, Paulusnbsp;bîCorinthijs velum interpietatur quonbsp;fades

rhetorica facies Moifi recta fuit, Hosvidemusnbsp;verlàri intra locos illos,quos nomina^nbsp;ui,ôlt;^ maximas res quafi ptôas hisnbsp;ginibus oftendere, Affërunt enim ii*nbsp;loco adhibitæ,ôô gratiam ôiSlucem ofS’*nbsp;tionijVt fiquis in commendatione lio**nbsp;guarum artium comparer ad coph^nbsp;nos, in quos colligebantur reliq’;’*^nbsp;quinc^ panum , disciplinas humaoio^nbsp;res, Cum enim panes fignificentnbsp;Dei, cophini fignificabunt lingualnbsp;artes, quibus inter homines alïcriiaWfnbsp;verbum Dei. Non igitur afpcrnandaînbsp;erunt homini Chriftiano difciplioaenbsp;manioresjcum fîntvaiàin quibus ƒnbsp;leftis dodlrina conlêruatur, Autfiq^^nbsp;didlurus de duplicSiufticia, ciuili ÔCnbsp;rituali,dicat tabulas Moifî, intus 2lt;^nbsp;ris feriptas fuiffe, vt fignificareturnbsp;partim de iufticia cordis coramnbsp;præcipere, partim de extema acnbsp;iufticia, Aut ideo duas fuifte tabula®’nbsp;quia prior iufticiam Ipiritualem,

PHILIPPI MEL, t)eum apprehendimus continet, Äke^nbsp;ïapræcepta de vita corporali ac ciuili.nbsp;Prior continet theologiam, feu vitamnbsp;fpiritualem, Secunda, politica eftjtacpnbsp;hæ tabulae complexae funt totam homi^gt;nbsp;ïiis vitam.

Extant Lutheri commentarij in Ôeuteronomiû,ô6 in quofdam Prophenbsp;tas, qui oftendunt,quid in hoc generenbsp;^narrandi maxime deceat.Hic non tra^»nbsp;duntur folæ allegoriæ, fed prius hifto^nbsp;^ia ipfa trasfertur ad locos cÓmunes^fi^nbsp;dei ÓÓ operum,Deinde ex locis illis na««nbsp;Icunt allegoriæ, Sed hanc rationê nc^nbsp;*Tgt;o imitari fine excellcnti dodirina pot.nbsp;Et CÛ procliue fit in hoc gne a via deer^nbsp;tare, monendi fiint imperiti ,vt omifsisnbsp;allegorijs, verfent fedulo in altjs locisnbsp;fcripturæ,6d autoribus, vbi fine figurisnbsp;plane traditur fumma dodîrinæ Chris’nbsp;ftianæ,Nam allegoriæ intempeftiue adnbsp;hibitæ perniciofos errores pariunt.

Eft autem alia qtiaedam ratio ex fcripturis

RHETORICÄ fcn'pttiris ratiocinandi aliqin'd, vt cwmnbsp;ex verbis Genefis tertio ratiocinamur,nbsp;Chriftum venturum efTe gt; qui diabolSnbsp;ftiperaturus fit,06 regnum diaboli euernbsp;(urus,abolito peccato Ô6 morte,Textusnbsp;enim aperte dicit de regno diaboli,nbsp;fit infidiaturus humano gencri vniuer^nbsp;fo,Sed venturum fernen,vtcaput dialt;*nbsp;boli conculcetjErgo Chriftus regnuntnbsp;diaboli, peccatu ÔC mortem abolebit.

Item Chriftus cftverus facerdos, igicur vere placabit pattern. Hoc ex denbsp;finitionefacerdotislumitur, Nam hocnbsp;officium continet definitio fàcerdotis,nbsp;videlicet placate Deum

Item Dauidi promittitur rcgnum aeternum,ergo Chrifti regnum erit regnbsp;numfpirituale,non ciuile, quia respuhnbsp;licæ corporales non pofTunt eflenbsp;næ»

Efàiac litj» ftribitur Chriftum tno^ riturum efre,2lt; eodem loco vaticinawrnbsp;Propheta,

PHILIPPI MEL, f'ropheta,futurum vt eripiatur amor**nbsp;ratiodnaiTiur Chriftum refiirs«nbsp;’'cdtunim fuiffe a morte,

Chn'fttis approbat magi'ftratum, *§itur approbat iudicia, miliciam ,8^nbsp;Omnia ciuilia officia, Hæc ratio argult;*nbsp;’^entandi longe præftat allegorfjs^ôônbsp;^d docends accomodata eft, quia gig;«nbsp;^itplcraic^firmasprobationes, Ideo éCnbsp;Chriftus iæpe ea vtitur, Diiputatfe anbsp;I^auide did dominum, Hine grauifsi««nbsp;mam ientenciavult effid, Nam ft Chrinbsp;ftus tantum regnum corporale habitu:«nbsp;ÏUS fuiffct,nonfuiffet dominus Daub»nbsp;dis, fed minor etiS ifto,quia filius erat.nbsp;Nunc non folum maior amp;clarior rexnbsp;didtur, fed dominus, amp; talis dominusnbsp;quem nobis Deus dédit, Item quipla«»nbsp;cabit Deum, Igitur Dauid fentit Chri«:nbsp;ftum effe iuftificatorem , Sgt;C mitti, vtnbsp;propter cum habeamusDeum propi«*nbsp;dum,2lt; per eum gubernemur amp; libc^nbsp;temur ab æterna morte, Epiftola adnbsp;c Ebreos

RHETORICA

Ebreos plena eft talnim argiimentoru, vt Pontifex quotannis facrificabat pronbsp;peccato, Igitiir peccatum non eft abo«^nbsp;L'tum oblatione Pontificis,quia quot^nbsp;annis recurrebat. Tales argumentationnbsp;nes no font allegoriæ. Non enim abijctnbsp;tur ièniûs grammaticus tan^ vmbra,nbsp;aut figura alterius rei,iêd pariter antci^nbsp;cedentis OC confequentis lèntenciasnbsp;tinere necefte eft , Et argumentation*^nbsp;quafi per gradus a priore adpofterio^*nbsp;rem peruenimus. Necp hic fimik oonlt;^nbsp;fertur ad fimile,iëd ducuntur argum^^nbsp;ta ex caufis,ex efFe(ftibus,ex definitio«*nbsp;nibus,excontrarijs,amp; altjslocis diale«*nbsp;tfticis,Verum oblèruandum eftnequidnbsp;jnala conièquentia attexatur icripturis,nbsp;neue cóiungamus membra avaaoAouSi^nbsp;amp; non necelTario coherentia.Nam In«*nbsp;dei 8^ Haereticijdum fcntendas non nenbsp;celTario coherentes mala conièquentia,nbsp;conglutinant,multas impias opinionesnbsp;colligStjSicut Ireneus inquit hæreticosnbsp;reftim

PHILIPPI MEL» reftim nedere de arena, quia male co^nbsp;herentia membra in argumentandonbsp;connedunt»

Porro allegorfa magis locum ha#! bet in fadis enarrandis. At hac ratios#nbsp;ne argumentandi vtendum eft in didisnbsp;cxplicandis,in prophetijs ac promißioss!nbsp;nibus»

Verum QC in fadis valet argumen#» tacio,aim exempli caufa fadum proponbsp;nimus cum aliqua figura, vt Daniel ob#gt;nbsp;iedus eft leonibus propter verbu Dei,nbsp;Ita 60 nos oportet propter verbum Deinbsp;perpetfiacerbifsima odia hoftium, Hienbsp;quædam fimilitudo oftenditur,compa#'nbsp;ratur rabies hoftium Euangelij,ad leo#!nbsp;num truculentiam. Hoc genus argu#»nbsp;mentors vocabant olim Tfo7roÀo7ia/jnbsp;abutentes vocabulo, Nos in tali colla#:nbsp;done,non dicimus nouum efte ienftimnbsp;exempli,feddicimus argumentacionenbsp;efiejin qua iuxta Dialedicæ preceptanbsp;resinter ft cognatæ aut fimiles confernbsp;c q runftK

RHETORICA nintiir. Hoc modo milita ratiocinatin'nbsp;Chriftiis in Euangelio ex par a boll's.

Hæc diTxi hoc in loco, de quatuof fenflbus dicenda efle, vt admoneremnbsp;vnam aliqiia, ac fimpli'cem, amp;C certainnbsp;fentenciam in fingulislocis quærendanbsp;e{re,qiiae cum perpetuo contextu oragt;nbsp;tionis, cu circurnftanth's negocij connbsp;fentit,Nec temere aut deferta gramma!^nbsp;ticalentencia,allegorias quærere debenbsp;mus,aut ratiocinari aliud ex gramma^’nbsp;tica fentencia, Sed videndum eft, quidnbsp;in vnoquoc^loco deceat, vt fupra dixi.nbsp;Id autem nulli, nifi excellentes artificesnbsp;vident.

Numerantur allegoriæ ipecics âiviŸ^ra quod quia eft obfcurius,nó dc^nbsp;cet in oratione, Poetæ alicubi vtunttir,nbsp;vt Hefiodus,dimidium plus toto.

Item ïiçuvîa quæ eft diisimulatio quaedam,cum id quod re ipia detrahii*nbsp;mus prolixe concedimus in ipeciem,vtnbsp;Verres

PHILIPPI MEL»

Verres homo iândus 6C dik'gens.Mag na eft autem varieras ironiariim, quænbsp;melius ex quotidianæ vitae coniuetuä«nbsp;dine ,quam ex præceptis cognofei poCînbsp;funtjnterdiim admiratio,interd3 que^«nbsp;rela,alicubi deprecatio, aUcubi cotempnbsp;tus,vt quid eft ven'rasC’Dcniq; varijnbsp;feeftus ac geftus adhibentur ad irônia,nbsp;Magnam autem in loco gratiam habet,nbsp;delecftat enim acumen in falie dieftis, ôi.nbsp;teda vituperatio iêmper gratior eft gnbsp;apertum conuicium.

Vocant o-açaoto-^io/j cum hoftis ca^ lamitatê exprobrat hofti, vt En agrosnbsp;fi^quam belloTroiane petifti Hefpes«nbsp;riam metire iacens. Talia funt, Auenbsp;rex Iudeorum,Si filius Dei es,defcendcnbsp;de cruce . Verbum crajaa^e/j fignifi»!nbsp;cat rilt;ftum irritati canis, hinc transla /nbsp;turn eft ad exprobrationê, vt iîgnilîcecnbsp;irridere cum quadam iræ iï'gnificatióe,nbsp;qualis eft ridus irritati canis,

Vicina eft ftoniae , eS al^* c tij terius

RHETORICA

tenus geftum reprefentamus, aut rcci^ tamus verba« Tali'a font apud Paulumnbsp;inColoC Neattingite,neguftate,nenbsp;contredatc«

EftScProuerbium allegoriae des,quia fere nata Emt prouerbi'anbsp;fimilitudine,vt Catulæ dominas imitai’nbsp;tur ,Qua fimilitudine fignificamusnbsp;miliamabire in mores domini« InSa^nbsp;lomonemultafunt huiufinodi, Qiunbsp;fipatiêpem mordctura Colubro,idcftnbsp;Qui veterem formam reipub.Iabefacitnbsp;ac diiToluit, is accerfit fibi exicium, Si^nbsp;cutcnim fêrpentes penetrant in hortônbsp;rupto pariete, ita conceditur improbisnbsp;licentia graflandi in rebus publicis»nbsp;poftc^ autoritas legum nouo exemplenbsp;labefadata eft.

PoiTunt inter allegoriæ ipedes Apologi numerari, cuiuimodinbsp;Aefoptltem fabulæ Poetarum vt apudnbsp;Hometû Cyclopes, qui fignificant al^«nbsp;legorice homines barbaros,qui in iUonbsp;littorc

PHILÏPPI MEt

Uttorc cxercebant latrocininm, Motv ftrofa corporis moles conuenitbarbalt;snbsp;ris Só fcris moribus,Oculus opinor figüïnbsp;nificabat formam galeæ, quæ olim itanbsp;îiebatjVt vnam in fronte tanc^ feneftränbsp;baberet* Hoc genus interptationis voi«nbsp;cant puuöoAo^f'ap «Nccç vero inutile fue^nbsp;titinterduproponere talia argumentanbsp;3idole(centibus,ad acuenda 8lt; exercenssnbsp;da ingenia« Ad hunc vfum arbitrer inissnbsp;tio, Chriftophori imaginem confiAattinbsp;, Qux fignificat doÄorem Euan;*nbsp;^elij , is enim Chriftum gerit mon:#nbsp;ftrandum alqs hominibus»Oportet au««nbsp;^eniin taliviro magnum animi roburnbsp;ciTeJdeo pingitur magna corporis monbsp;les , Nam infinita pericula iubeundanbsp;lixntdocenti Euangelium.quareStiftenbsp;beros per marc acmediosftuftus ince*nbsp;dit, ÔC vndicß circum eum natant varixnbsp;belux minantes ei exictum,Puer qtxemnbsp;Retit cxiguus eft, Nam potentia Chri:#nbsp;Ib aliquando perexiguavidetur ,labonbsp;c üt) rant

RHETORICA

rant èC periclitantur Apoftoli, nee dentur adtuuari a Deo.Et querit Chrtlt;^nbsp;ftophorus inufitatum pondus e(re,Pn^nbsp;er iple oppn'mi't baiulutn, Sæpe cni'mnbsp;Deus ipfe vi'detur aduerlari ac irafd,2lt;^nbsp;terret pios ac pene ad defperatïoncffinbsp;adigit, Interim tarnen en'git fè Poly^nbsp;phemus ifte, ac fuftentat k quadaar«^nbsp;bore,hoc eft, landli in terroribusnbsp;tant erigunt Ce verb o Dei, Et illaawnbsp;bor primum arida,poftea florere inci^nbsp;pit. Nam dodrina parit multos bonosnbsp;frudus, ièruat S)C dodlorem ÔC ecclefia,nbsp;Quam^impt) indicant dodrinamnbsp;anem ói^ inutilem efle, Preit autem innbsp;ïittore iènex, cumlychno,Is ügniü^nbsp;cat Prophetas qui ante Chriftum na««nbsp;tum de eo vaticinati ftint Slt; teftimo;«nbsp;nio fiio nos confirmant. Neq; vero dCiünbsp;eftvidusptjs,tametfi impij vbiq^cupi:«nbsp;ant eos perditos efle , ideo iècum innbsp;pera piieem ac panem gerit. Vides quanbsp;apte ia hacpidara figiflficat« fit, qualcnbsp;efle,2C

PHILIPPI MEL

cfTc, 2€ quid fuftincrc Chriftfanum ac precipue docflorem Euangeltf oporte^»nbsp;at,Merito igi'tiir laudata elt imago, ÔÇnbsp;in omnibus picfla templis, non vtpernbsp;inperftitionem coleretur, fed vt nos adnbsp;nioncrct noftronim periculorumgt;

DESCHE-

M A T I B V S.

Vpra dixi vocari Tropos, cum vo;s cis fignificatio ad vicinum quiddam

RHETORICA

^icfonem ? Rhetores partiiintur Sche^ mata in

J'javoias, Nam alias in fituverborS ftus eft. Alias geftiis eft mentis potiiisnbsp;quam verborum, Geftuseft in mentenbsp;vt cum fignificat aliquis ft dubitare, ftnbsp;mirari.NosomifTahac fubtili ac tenuinbsp;particione tres figuranim ordines fa^nbsp;ciemus.

Primus omnino ad grammaticos pertinet,de fitu verborum,aut de Emlt;«nbsp;phafiac lucevocabnli,Et adhuncori#nbsp;dinem Tropi quoc^ pertinent,qui exconbsp;gitati ftint,vtresquafipida fimiÜtudv’nbsp;ne quadam fieret illuftrior.

Secundus ordo, proprie nonad«« verba, ftd ad mentem ftu ftntenciamnbsp;pertinet. Sunt cnim figuræquæ addutnbsp;motum orationi,vt interrogatio,ad^nbsp;miratio, dubitatio,querela SiCc,

Poftremusordomaxime adoras# torem pertinet; qui continet rationemnbsp;. amplificandi

PHILIPPI MEL.

amplificadi ,boc eft, figuras quae auget orationem, longtorcm atcg amph'o#^nbsp;rem effidunt.

PRIMVS ORDO FI^ GVRARVM.

V_J mum pronundatiom's, vt Syncogt; pen , numum pro numorum, deindenbsp;Conftrudionis vt turba ruunt, Saxanbsp;Vocantjtali medrjs , quae in fluftibusnbsp;aras,Hocmodo perturbatam conftru/nbsp;dionemvocanthyperbaton. Sed hasnbsp;figuras prætermittâ.Sunt enim a gramnbsp;mati'ds diftendae, Ah'æ tantû in Rheto?:nbsp;ri'ca traduntur,tametfi QC ipft ad grams*nbsp;maticos pertmeantjVt Repetido, Haccnbsp;multas Ipecieshabet 5x5 varia nomina,nbsp;quia alias repeticio fit initio alias in fis«nbsp;ne.Nos erimus contcnti nomine genes*nbsp;ris in omnibus ipeciebus, Confiât Vernbsp;rem rempublicam venalera habuiftc.

RHETORICA conftatjVnf vni odqlcp viro.VtLinturnbsp;autem repericione non temere vbicp,nbsp;Sed cutn ali'qind vehementius vrgcntnbsp;cupi'unt efÏtcere infignius,quod quigt;nbsp;demvarijs de caufis acci'dic»

Vicina eft repeticioni Copulatfo, vt ad ilkim di'em Memmius erat, Memnbsp;miusjln hac figura poften'us eft defcrt'Pnbsp;tiopn'on'SjNamin priore tantum pef^nbsp;fona,{n poften'ore qualitas fignificanif»nbsp;vt in hoe tumultu conftil erat confuh'^nbsp;eft,erat fortis ÓC conftans qualem decetnbsp;effe confulem ,Graïci vocant ttAokk/j«

Tradueftio repetit eandem vocem alio cafti, Qiii nihil habet in vita iucunnbsp;dius vita, is cum virtute non poteftnbsp;tam colere, Apud Ciceronem pro Mtinbsp;rena,Sit deniq; in ciuitate ea prima res,nbsp;^pter qua ciuitas eft omniü princeps.nbsp;Magnum habet vRim in enthymemai’nbsp;tis, ex quorum natura oritur, Proptefnbsp;virtutem nobilitas in laude eft, igiturnbsp;virtus

PHILIPPI MEL»

Virtus magislaudari mcrctur c|nobili#= tas. Cicero in ora. Cum gratiaf caufanbsp;nihil facias,tamê oïa grata funt.Eft au#inbsp;tern Tau7oAo7/a cum cadcm vox odiogt;nbsp;fc fine fingulariemphafiiteratur.

Articulus cum multa fine coniun ôione coherent, vt veni, vidi, vici.nbsp;Perte citi flammas,datetela,impenitenbsp;remos. Eft ÓÓ exemplum apud Pauittnbsp;ad Rom.i. Cicero aliquado diflblutumnbsp;VocatjGi-æci nominat ào'uvJVlo/j S)C i'la.it

noXuo-uviTtTo/j dicitur contrarium fchema vbi oratio multis coniundios^nbsp;nibus coheret,vt AdamaicpThoalcp»nbsp;Similiter cadens in nominibus dicilt;snbsp;tur, cum fimili fono cafuum definuntnbsp;cômata aut cola,vt Ceiar Carolus,nullinbsp;foperiorum imperatorum , fecundusnbsp;eft vllo in genere virtutis,plerofq? autenbsp;vincit,magnitudine foclicitatis,nec de?»nbsp;eft illi laus fumma bonitatis,Graeci vo^nbsp;cant e/XOIOTTTOlo/J»

RHETORICA

Similiter dcfincnSjdicttur in verfi bis aut alqs vocibus,cû fimili fono défi«»nbsp;nùnt cômata,aut cola,vt audadler face*nbsp;re, contumeliolè diccre,Græci vocantnbsp;O/XOlOTi'XiUTOp,.

Hypallage eft,quoties oratio orlt;f dine rerum conueriô efFertur,Poeasnbsp;miliarior.vt apud VirgiliS^Dare claßii^nbsp;bus auftroSjfiC apud Ciceronem, Noonbsp;vidimus in vrbe gladium vagina vacu«*nbsp;um,

Agnominatio, cum fimilitudin^ literarum defledlimus vocem in cotra««nbsp;rium , vt inceptio eftamentium nonnbsp;amantium,Magiftratus eft illi oneri ponbsp;tins quamhonorijGræd vocantnbsp;tjo/xatriap,

Vicim efthuic âvravaKÂaa'iSjCum idem verbum non nihil mutatum autnbsp;mutata fîgnificatione repetitur,vt ama^nbsp;ri iucundum eft, fi curetur ne quid in^nbsp;fitamarijFitfiCintalibus , Oppugnarinbsp;pecunia poteft bonus vir,expugnarinbsp;non poifc ft

PHILIPPI MEL, nonpotcft,Cuiufmodi font exotatorcnbsp;arator,ex theologo mataeologus,

2kA£i4-z? cum deeftali'quis cafos, vt ego ne illam quæ me, quæ non,nbsp;Pleracçiftiufmodiimperfeda membranbsp;græci vocant «»«vravro'(ToTot, ,hoc eft nonbsp;teddita,vtinGalati's,Ne libertatem innbsp;occafionem cami, deeft enim,deti's.

Eft amp;::cognata Reticenti'a,quam '^ocant a7roo-|cû7rKo'//j cum propter affej#nbsp;^um alfqualèntencfæpars prædditur,nbsp;aut fcrmo interrumpit, vt Virg, Quosnbsp;cgo,Ièd præftat motos componere f lu««nbsp;^us,

SECVNDVS ORDO FIGVRARVM.

I NTERrogatio notior figura eft,quâ Avtopus fit earn prolixe defcribere,nbsp;Virgilius.Quis nouus hic noftris foc^nbsp;^elsitfedibushofpesfHic perfê qui'ß^nbsp;obftruabit

RHETORICA obfêruabitj quarrt multiph'ccm vimnbsp;ftandï, indignationis ÔC fimilium afFegt;nbsp;dttum habcat i'nterrogatio.

Subiedio, cum ipfî rcfpondcmus noftræ interrogati'oni,Quid igitur,pecnbsp;cabi'mus,quia non frimus (ub lege ç' nd,nbsp;Siibiedlio avSuwocpofap continet,de qii^nbsp;infra dicemus,

Exclamatio, quale illud eft,O tcmgt; pora, o mores, Hei mihi quail'snbsp;quantum mutatus ab illo.Huc perttnetnbsp;imprecationes, Item obtcftationcs,Pcrnbsp;ego has lachrymas dextramc^ tuam ilt;^gt;nbsp;Jtem,ominationes,vt Virg.Turno temnbsp;pus en't magno cum optauen't emptS,nbsp;Intadum pallanta.

Dubitatio,Graeci vocant’ ccTrojiaV cum dubitare ÔC nefcire nos aliquid fignbsp;nificamus. Exemplum eftin exordionbsp;apud Cicerone de perfedo oratorc,

Cognatum eft TrapatPolo/j feuinopi«^ natum,vt nuncp credidi fore iudiccs,vtnbsp;reo Scaurojne quid ineiusiudicio granbsp;tiavakret»

PHILIPPI MEL, cia vakrct. Ac formæ multæ funt huni»nbsp;generis. Eft enim admi'rario, vt miror,nbsp;qiiomodo tibi in fufpicionê venen'm.nbsp;Item «(Tyvaro/j, quo fæpiftime in omninbsp;fermone vtimur. Non pofstm verbisnbsp;conftqui,quantum literæ me tuædelc*^nbsp;dlauen'nt, Poetæ abundant exempli's,nbsp;Vt, Non mihi fi linguæ centû fint oraq^nbsp;centum, Fcrrea vox, omnes ftelerumnbsp;comprendere formas Qgt;Cc,

Communicatio cum aducrfan'unt ipfum confulimus,aut cum iudtcibus denbsp;liberamus,vt,Cedo fi vos eo loco efie^nbsp;tiSjqui'd faceretis^iLid CI ra Demofthe^«nbsp;nes intcrrogat Aefchmé, interrogatnbsp;ïudiccs,quid faciendum ftierit cum Pbinbsp;lippus tranfiftet in Atiicam cum exercinbsp;tu.anfuerit vitro proijcienda libertas,nbsp;dcdenda vrbs cHic locus plurimumnbsp;ad vidoriam prodcft. Extorquer enimnbsp;quafi tacitam confeflionem, Neep alibinbsp;vehementius vrget Aelchincm ,qua innbsp;«a parte orauonis, Obîjcit ci, q»tuncnbsp;d cum

RHETORICÄ

Cum dandiim effet confilium reipublicç non difTcnfèrit, nunc poftcpfecuscuei!=nbsp;nit,reprehendat. Id dicit effe non oratonbsp;riSjied fÿcophantæ,non in tempore monbsp;ncrc, fed poft faeftum confilia reprehennbsp;dere. Eft vicina huiefiguræ ÔC commetnbsp;moratio iêu vera lèu fida tacitæ opi=*nbsp;nionis iudicum , vt apud Cicerone^nbsp;proMilone. Eius igiturmortis ftdeusnbsp;vltores, cuius vitamfi putetis pervosnbsp;reftitui poffe, nolitis Sec, Eft Ôl vicinanbsp;permißio cum quædam non explfc^/nbsp;mus, fed aeftimanda âdicibus relinquu’nbsp;mus,aut ettam aduerfarijs,

Praeteritio •jcapaAiJ ii’ cum fimula^ mus nos aliquid relinquere aut omittednbsp;re,quod maxime obtjcimus,vt Non di^nbsp;cam pro quantis benefieijs talem mih*nbsp;gratiam reddideris»

Auerfio, avrosjotpH multiplex eft St maximam vim habet,cum perfona mti^nbsp;tatur in oratione veluti compellandi allnbsp;cuius caufa,vt Vosenimiam egoAl^nbsp;bani

PHILIPPI MEL.

bani tumuli atcp luci. Virgil, Ne pue* ri,ne tanta animis affuelcfte belfa, Neunbsp;patn'æ validas in vifccra vertite vires.

Licentia 7raççKcrZa,cS apud eos quos vcreri debebamus, quafi liberiore per*nbsp;fonam induimusautin commoneraci* ’nbsp;endo.aut in obiurgando, vt Cicero pronbsp;fexto Rofcio queritur de licentia nobi*nbsp;litatis in Syllx vidloria, Iccirco ne ex*nbsp;perreda nobilitas armis atcp ferro rem*nbsp;publicam recuperauit, vtad libidinemnbsp;îuam liberti ieruulicp nobilium bona,nbsp;fortunas veftras »noftralcç vexare poPnbsp;lent. Et in Verrem dielt de publica infanbsp;miaiudiciorum. In hoc genere crebracnbsp;extant obiurgationes popuîi Atheni*nbsp;enfis apud Demofthenem.vt yöSnbsp;tôÇ SK ToZ -TV^OÎ (PK/XKyfejlJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£*S

'isap -Tt^ûîÀHÂuflê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tamp;nbsp;wajiûïîût,

•n5a7^«Tct,. Neep veroopuseftmultis exemplis, cum Concionatores horumnbsp;temporum in templis fine modo vtan*nbsp;tur hoc Schemate,Sed eft quoddamnbsp;d ij genus

RHETORICA

genus cum quadam fimulatione Iibergt; tatisautnoftra,aut ah'orumerrata itanbsp;reprehendtmus, vt figurate adulemur,nbsp;quale illud eft pro Ligario. M, Ciceronbsp;apud te défendit alium in ea voluntatenbsp;non fuifle,in qua fêipiïim confiteturnbsp;»fle. Item fuicepto bello Cxßr, geftonbsp;ctiam ex. magna parte, nulla vi coadusnbsp;ludicio meo, ac voluntate ad ca armanbsp;profedus ium, quae erant fumpta con**nbsp;crate. Haec ideo commemorantur,vtnbsp;dementia collationc errati exagg^f^^nbsp;cur. Varie vtuntur homines aftua,cumnbsp;hac figura,turn alijs,eaq; varietas c« ar^nbsp;te coprehendi no pofsit, in quotidlananbsp;vitae confuetudine obferuanda erit,qu^nbsp;tarnen deprehendentfacilius,fi qui abnbsp;arte adiuuantur, vbi locus oftenditur,nbsp;S)C vnius at(^ alterius formæ exemptnbsp;tradunt, ex quibus iudicari vicina pof'nbsp;funt, Sicutenim nulla arte geftusom^nbsp;nes corporis comprehendi poflent, itanbsp;nec orationis gefius ac motus omnesnbsp;numerari

PHILIPPI MELi

tiumerari qucunt,

TERTIVS ORDO

Figurarum»

ÏN Tertio ordine conocauimus cas fi guras,quæ augent orationem,8C rednbsp;dunt locupledorem, Sicut autem hocnbsp;Eloquentiæ fùmmum opus eft,alia am««nbsp;plificare,alia extenuate, Ita difficile eftnbsp;imperitis huius rd efficiendæ viam atcpnbsp;rationem videre. Itai^ cum legunt digt;nbsp;(ertorum orationes , mirantur vndenbsp;fumpfèrint vna de re tantam fentencia«»nbsp;rum ac verborumcopiam.Figuræfù*nbsp;pra traditæ etiam ab indodis facile ius*nbsp;dicari pofTunt, Sed amplificatio fingu^nbsp;larem requirit arte atq; vftim. Ad hancnbsp;rem fcripti hint vtilifsimi libri de Co«*nbsp;pta Erafmi,quorum prior continet figunbsp;ras,quibus verba variantur, Pofteriornbsp;continet figuras,quæ ma io rem reriimnbsp;copiam fuppeditant. Idem nos in hoc

4 iij tertio

RHETORICÄ

tertio figurarum ordine docebimus, quomodo creicat oratio partim verbis,nbsp;partim etiam rebus auda.Sed nos bre^nbsp;uiores erimus, quia omnibus in manunbsp;font Eraimi libell^quorü quidem men^nbsp;tionem dC ob hanc caulam hoc loconbsp;cimuSjVt obiter admoneremus imperi*nbsp;tos, qua in parte rhetorices præcipucnbsp;vfos ut illorum Erafini præceptorinu*nbsp;Cum enim res inuentæ atcç diipoiïtxnbsp;font,quæ negoctj fobftantiam contigt;nbsp;nent, poftea videndmn eft, vbi plurPnbsp;bus verbis in vna re vtendum iît.vtnbsp;verbis tanquam pidæ illuminatænbsp;res fiant illuftriores. Deinde vbi ctiamnbsp;profit plus adderc rerum. Horum altonbsp;rum docet Erafinus efficere priore ligt;nbsp;bcllo, alterum pofteriore,

Oblèruet autem fiudiofos ledor figuras omnes, præfcrtim has quæ au;«nbsp;gent orationem ex lods dialcdicis oamp;nbsp;ïi. Ad quos fiquis prudenier fdet easnbsp;referre

PHILIPPI MEL. referre , pleracß in caufis fiibtili'tcr ÔÇnbsp;aaite ludicare ÔC defim'tas negocijnbsp;giones videre poten'r, Nam ijdem locinbsp;cum conflrmandi aut confutandi caiifanbsp;adhibentur, argumenta funt, ac nerui,nbsp;vt vocant.Cum adhibentur illuminantnbsp;di caulàjdlcûtur ornamenta. Ac pieratnbsp;cß non tantum ad pugnac ipeciem comnbsp;parata funt,ièd argumentis pondus adtnbsp;dunt.

Eft autem hxc prima 8lt;^ praecipua augendi ratio, transferre uTroótcrz/j adnbsp;hoc eft, transferre caulâm ad lotnbsp;cum cómunem,qua de re fæpe præcitnbsp;pit Cic. Ô6 nos iùpra diximus, Qtiomonbsp;autem hoc fieri conueniat, in exemplisnbsp;fâcilius , quam in præceptis cerni potnbsp;tcft, fl tarnen admonitus ledor fciet fènbsp;debere côfidcrare,qgt; res ad locum comnbsp;munem referatur. Varie enim intertexnbsp;untur caufis loci communes , alias htnbsp;hoc aperte ôô prolixe, alias ht breuitcrnbsp;SC dfisimulanter. Eftcg mediocris cuiufnbsp;d iiij dam

RHETORICA

dam (Um vfns, turn prudentiae vi’dcre quid deccat,fi€ vbt rccipiat oratio lo?osnbsp;communes. Si de bello Turctco diccn^nbsp;dum fit, duo flint præcipui loci comu=^nbsp;nes, in certis partibus aperte tradandtnbsp;caeterum ita ipargendi funt in totamnbsp;orationem,vt ad eos alludere dicentemnbsp;intelligi pofiit. Suntautem hi loctPr*^nbsp;cr eft,pium ac neceffarium oiFicium ef*nbsp;(e Chriftiani Principis bello defendci^nbsp;re fijos,ac tueri ciuilem ftatum, religio^nbsp;nes ac leges. Alter eft de immanitatenbsp;gentis Turcicæ, quanta fit in ilia barbanbsp;rle impietas aduerfiis Deum, quantanbsp;crudelitas atcpimmanitas aduerlus ho^nbsp;mines. Ex his quail fontibus non ornalt;lt;nbsp;menta tantum, led etiam probationesnbsp;(iimuntur. Nâm locus communis con^nbsp;tinetmaioremin principal! fyllogilÏTi'’nbsp;caufae. Itacp in ea parte orationis quaenbsp;maiorem exponit,aperte traclandus at*nbsp;cp ornandus eft locus communis. Id fe^nbsp;cit Cicero cum fiepe alias, turn pro Mi*nbsp;lone.

PHILIPPI MEL* lone, vbi cxaggcrat vfm Icgis natiTfOf,nbsp;(J) liceat vi'm vi repellere, Nam ex ilianbsp;lege fiimitur maior in probatione, Kb*nbsp;crates bonam partem open's confumicnbsp;inlods comunibus. Sed hoc ilium ma*nbsp;gis decuit,quia no nihil a veritate adlionbsp;num recedunt Panegyrici. In foro acnbsp;negoetjs verecundior elle debet orna*nbsp;tus. Nonraro tarnen DemoKhencs,etfinbsp;nemo verecundius dixit, integros lo*nbsp;cos communes tradat,vt cum hanc manbsp;iorem fui fyllogifmi exponit probatu*nbsp;rus ie honefte cófuluilTè. Semper Athcnbsp;nienfes Icruitutem non fblum a-fe, lednbsp;etiam a tota Græcia quamlibet magnonbsp;cum pcriculo depulifle.In hac fentencianbsp;diu commoratur, camœ cum exemplisnbsp;turn alfjs figuris amjiMficat , Narratnbsp;Cyrfilum,cum Xerxes bellum Græciaenbsp;intulillet, vtilia quidem, fed indignanbsp;Athenienfium gloria fuadentem, adeonbsp;non pmouille Athcnienfes,vt nonfbliJnbsp;ipliim efues, fed eüâ vxorê eius muKe*nbsp;d V K»

RHETORICA res lapidib^ obrucrînt.Et addit caufantnbsp;fadi où 7lt;x/p ilnrovp öï TOTt âÔHvaio/ out®nbsp;fHToya , OUT ; sçaTKyo'u (T/ otov ^ouAiuiroy^nbsp;o'tpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oÏicTê ÿip H^tovp y jUK /xil^

«Asuöif/as au7û7ç t^£Slt;xi touIo TroltÏp, «70^^ âurSp tuaâ©^ oÙx»\tûj Tra.'T^î thnbsp;Tf! ^óvop 7£7iVK(9al, 5t^a (£^ th ¦5yaTÇ''J'lt;»nbsp;Haîc omnia hafcuntur ex collationenbsp;vtilitatis ÔC honeftatis,ô(^ ex ofFicijs bo^nbsp;ni ciuis, ÔC vt Dialedice loquamur exnbsp;caufis finalib«s,(^ homines ad lionefta)*nbsp;tem procreati flnr,nô ad turpitudinem,nbsp;qgt; dues libertatem tueri deceat, quia innbsp;feruitute non poßint fine turpitudinenbsp;viuere, cum iêruitus non regatur iurcnbsp;aclegibus,fèd ex libidine illorumquinbsp;multa iniufta imperant» Apud Liuiumnbsp;Annibal petit i^^cipionepacem, argu^nbsp;mentû fiimit ex loco cômuni.dc fortugt;nbsp;næ incôftantia,qgt; maxime fallerc foleaf,nbsp;fi inido nimium blanda fuerit* Et hunCnbsp;locum ipargitintotamorationê. Namnbsp;înaltjs partibus orationis,vbi non tra«»nbsp;datur

PHILIPPI MEL, datur aperte locus communis,tarnennbsp;obiter admonendus eft auditor, vt ani^inbsp;mum ftiutn co referat,SC vtendumnbsp;bis quibuldam in loco comrauni natis,nbsp;Omnis enim ratio perftiadendi ac mo»«nbsp;uendorum animorutn ftimitur ex illisnbsp;locis, qui continent virtutis officia,nbsp;vitx caCus. In Epiphonematis vcro ÔCnbsp;Epilogis repetuntur loci com unes ma«=nbsp;gis aperte. Vtapud Liuium in orationenbsp;Fabij ad L.AemyliumCof.A veritatenbsp;laborare nimis iæpe ius aiunt, extinguinbsp;nunquam , gloriatn qui ipreuerit,ve!#nbsp;ram habebit, fine timidum pro cauto,nbsp;tardum pro confiderato, imbellem pronbsp;perito belli vo cent. Malo tc iapiens hogt;nbsp;ftismetuat, quam ftulti ciues laudent.nbsp;Incidunt autem ÔÔ fubinde propter va»«nbsp;rietatem dreumftantiarum multi locinbsp;communes, in candem rem, quos nonnbsp;viderc,non animaduertere in agendonbsp;flagitium eft,vtquamuisnos duos denbsp;Turcico bello locos pofuerimus,tarnennbsp;aliter

RHETORICA

aliter agenda res erit apnd Germanos Principes, quam apud alias nationes,nbsp;Nam ÔCfi hoc eft commune officiumnbsp;omnium Regum ac Principum tuerjnbsp;religiones ac diiciplinam ciuilem, tamenbsp;alijs fans eft tueri régna patria.Sed Gefnbsp;mani cum habeant iiimmum imperiîi»nbsp;debent {entire commilTam fibi effe tUi*nbsp;telam vniueriâî reipublicæ Chriftiana?»nbsp;Etficut alijs Regibus autoritäre antc^nbsp;ftat Imperator,ira publici confilijduxnbsp;ateg autor effe debet, Ôc alios Reges cefnbsp;(antes ad focietatem tantæ rei exufcita#=nbsp;re. Hie vt vides, peribna parit nouumnbsp;locum communem , quid Imperator!nbsp;conueniat, praeter commune Regumnbsp;officium. Et addenda funt Traô«, cjualenbsp;hoceftexconfequentibus. Quam fintnbsp;Gcrmani Principes rationem redditu^nbsp;ri Chrifto. Cum in illo terribilt tudicio,nbsp;coget cos cauiam neglcdi officij dicc^nbsp;re,ii non dent operam, vt impiam QCnbsp;nuferatn feruitutem, turn a fc, turn abnbsp;exteris

PHILIPPI MBL, exteris nadonibus dcpcllanr.Hcc propnbsp;ter rerum magnitudinem facile pof^nbsp;funt augeri. Sed cum exempla vbiq; fcnbsp;offerant, nolumus eflc longiores, Hæcnbsp;vero eo recitauimus, vt adolefcentcs fanbsp;cilius animaduertere fimilta in fcriptisnbsp;difercorum poffent, quanda luiiusnbsp;rei efficiendæ rationem ex ipfis exem^nbsp;plis difcerenuCicero in perfedo orato*nbsp;re fcribic has duas partes in orationenbsp;maxim c aduoias efIe,videEcetnbsp;ku|h5-//) , 6ÉO-1Ç eftjVt dixi,Locus commanbsp;nis ex quo prædpua probatfo oritur,nbsp;«u^Kir/ç erii amp; ipfa ex loco communi iu*nbsp;mitur tarnen magis in ca parte verfatur,nbsp;quae didtur minor in iyllogiftno, vt innbsp;noftro exemplo exaggcranda iunt eanbsp;quae inflammant animos cpntra Tur*nbsp;Cas,videlicct,Turdcæ gcntis impietas,nbsp;atcç crudelitas.ûp religionem delete co*nbsp;nentur, tç crudclifsimi fint in vidoria,nbsp;qgt; infantes a complexu matrum abffra*nbsp;dos madare foieant, nulla attatis autnbsp;fexus

RHETORICA

fêxns difcrimina ob fernent, q, mi'fêras puellas,pueros, muh'eres abftrahantadnbsp;fccdi'ßtmas libidines, q» poftea mifcrri^nbsp;ma feruitiis perpetienda fit his qui fubnbsp;Turds viuunt,vbi religio Chrifti dele^nbsp;ta fit, vbinullæfint honeftac leges, vWnbsp;turpifsima exempla quotidte verlentufnbsp;ob oculos, vbi liceat cuilibet gregarionbsp;militi ad ftuprum abn'pere optimi cuitrf*nbsp;cp vxorem ac liberos. Qiianto latius cftnbsp;lemel fortitef in mori, quam taltnbsp;conditione viuere, Hæc omnia proprienbsp;ad minorem fyllogifini pertinent. Etfinbsp;eia-iq etiam, (èu maior iyllogifini fiiamnbsp;habet ocu^ko-i/j dC amplificationem. Sednbsp;quoniam minor eft propria cauficnbsp;perlonarum, au^Hcr;; in hac parte domi*nbsp;natur,quælt;amen 8C ipfa turn ex thefi»nbsp;turn ex alijs lods quos perfona parit,nbsp;oritur,

Cumautem fiipra dixerim exlogt; cis Pialedids ortas elTe figuras fenten/nbsp;tiarvim, Suntenim ijdcmdocendiatcpnbsp;ornandi

PHILIPPI MEL, ornandi loci, addemus ritiilos vt alt^nbsp;quo modo agnofci cognatio poßit. Vtinbsp;murautem inhac comparatione loco*nbsp;rum Dialccticorum, SC figurarum elo*nbsp;cutionisnon nimis fubtili ac fuperfti*nbsp;ciofa ratione, Satis eft enim ad earnnbsp;rem adhibere mediocrem quanda pru*nbsp;dentiam, ÔC aliqua ex parte cognatio*nbsp;nem viderc, vt fontes ornamentorumnbsp;negociorum regiones animaduertinbsp;queant.Nimiafubtilitas in artibusre*nbsp;moratur difcentium ftudia, ac ne iudwnbsp;cariquidem apuericia poteft,

EX DEFINITIONE,

PRlmum amplificamus aut extenua mus fingulis verbis. Amplificamusnbsp;p Auxefim.cSverbo vtimur, quod reinbsp;magnitudinem fuperare videtur.vt pronbsp;conuiciari,debacchari,pro errato fee*nbsp;lus. In hac re tropi dominantur , quianbsp;enim pingunt res per fimilitudines, ilianbsp;fimulaehra

RHETORICA fimulachra incurrentia in oculos cfftd?nbsp;lint res confpediores, vc cum pro ftoligt;'nbsp;do afiniim dicimus. Et Virgtlius, Inua^nbsp;dunt vrbcm fomno vinocp fepultam»nbsp;Pknius eft enim,quam fi dixifTet, fonii*nbsp;no Sc vino opprelTam. At Hyperbolenbsp;didtur.cum res iufto altius attoliit t vtnbsp;It clamor cœlo*

Extcnuamus per T«7rlt;}vu9'fp feu , ld cft, diminutionem, vt cuninbsp;dicimus perftringcre pro vulnerare,nbsp;profeuiciairacundiam,pro fcclere erranbsp;turn. Oportet enim noiïe oratorê pon^»nbsp;dera verborum ac videre quid in fngunbsp;lis locis deceat» Pericles dicitur in con«*nbsp;cionem aicenfurus, optare folitus, ncnbsp;qiiod ei verbum in mentem veniret,nbsp;quo populus offcndi pollet, Ita SC nosnbsp;diligenter expendere conuenit, quxnbsp;verba in qualibet cauTa prolintjqux nonbsp;ceant.

lnterpretatio Grsece «ruvccvv.uia.Fa^ biu8

PHILIPPI MEL. bills vocat congcricm verbonim,cumnbsp;multa verba pene Synonyma côningi^«nbsp;mus, vt Tur Cl criidelifsime trucidant ôdnbsp;madant infantes. Hic non accedit plusnbsp;rerum.tantum crefcit numerus verbot«nbsp;nim.Poterat eadem fignificatione dici,nbsp;Turci crudeliter occidünt infantes.

Liuius. Tempus eft,opulenta vos ac dicia ftipendia fecere,2lt; magna ope^^nbsp;ræ prccia mereri. Fit enim ÔC pluribusnbsp;Verbis Synonymia, cû oratio exponij«nbsp;turoratione.vtpro Archia. Si quibusnbsp;regionibus vitæ fpacium circumfcrip^nbsp;turn eft,eifdem omnes cogitationes ternbsp;minaret fuas, nec tantis le labonbusnbsp;frangeret,ne(^ tot curls,vigilijfcp ange^nbsp;retur,nec toties de vita ipià dimicaret.nbsp;Hic eadem ièntencia fubinde alrjs vergt;nbsp;bis effertur. Decet autem in pofterio^nbsp;ribus verbisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elle maiorem,

Expollcio vicina eft Synonymiaî, quac eandem fententiam commutatisnbsp;e verbis

. RHETORICA verbis explicat, fed aliquanto longiusnbsp;accerfit interpretaciones, videlicet nonnbsp;lol UIT) a verbis vicinis, ièd a rebus cog«’nbsp;natis.quæ quafi ratiocinationeidem efnbsp;ficiuntjVt apud Lucanum.

Bella per Aemathios plus quaffl ciuilia campos.

Initium fimplex eft,caetera a generc -delidi 'ab hypotypofi adetpugnae ateg armorum fumuntur.

luicp datum iceleri canimus,popii^ lumc^ potentemjn ftia vidrici conuer!»nbsp;ftim vilcera dextra,Cognata((Ç aciesnbsp;rupto foedere regni,Certat3,totis con^nbsp;cufsi viribus orbis,In commune nefas,nbsp;infeftifq; obuia fignis, Signa pares aqu*nbsp;las, ÔC pila minantia pilis. Et Outdiusnbsp;multis verfibus hancvnam fententiamnbsp;fubinde repetit. Vulgus anteponit vcilinbsp;tatem honeftati, affirmatiue ait.nbsp;Cura quid expediat prior eft , quamnbsp;quid fit honeihun*

Et cutn

PHILIPPI MÈL.

Et cum Fortuna ftatlt;ç caditcç fides, Defnde negatiue,

Nee facile inuenies multis c milibus vnum,

Virtutem precium qui putet efle ftiu ïpiè decor redi,fadi fi premia defint,

Nó mouet gratis pœnitct eê^bu. Nil nifi quod prodeft carum eft, en de^nbsp;trabe menti

Spem fruct^ auidæ,ncmo peted^erit. Ätreditusiam quifcßfoos amatôC fibinbsp;quid fit»

Vtile follicttis computat articulis,

Vtimurhac figura vbi prodeft com morari iualiquare,acdiudetinere augt;nbsp;ditorem,in cius rci cogitatione ut autnbsp;doceatur, autmoucatur» Qiian^nonnbsp;hoc tantum loco vtendum erit, Sed adgt;nbsp;dendæ criam ex alqs locis amplificationnbsp;nes » Sicut autem in pidturis alia exebnbsp;tanda fiint , alia occultanda, SsC quafinbsp;procul oftendenda, ita in oratione fin«*nbsp;gularls prudentia eft videre, quid dennbsp;e ij beat

RHETORICA beat cmi'ncrc,quid conducat tegcrc 8£nbsp;breuiter in tranfcurfti indicare. Acfcht^nbsp;nes hanc ièntcnciam, Is qui fuos nonnbsp;amar, nópoteftamare rempublica^ali^nbsp;quoties repetiqpaulum admodumnbsp;tatis verbis, â pilo-ÓTinvamp;' TrofnjJnbsp;wcïHjOQ ouK. aVTTol* yivoiTO

gt; óuJ'fc o Tfit, (^'^Tara O cikiJotlt;x'J*

gt; ouJ'ÉTroTt v/xAZ otX^Óv©-' ¦sroiiia'iTat h to« àlt;5i;oTÇ/oujnbsp;yi o )ƒ/« TroVKfôç, ouk aVTrou 'ytvofTOnbsp;fkocriotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OU?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oiaoi (Jjaû^oî»

où?6 TTOT ip Iv /ji.(XK.t?ouia. Kalot, TÄp 6lt;[lt;x^ KO£Xo$ Ha^afloÇjOÙ To/JTfoTr#/)»*^«nbsp;TOj) TOTTOil

Definitio prorlùs hic fignificaC idem quod diakdicis, Vt enim in progt;nbsp;bando plurima acfirmilsima argumentnbsp;ta ex definitionibus, ita in ornandonbsp;pc aperte ponitur definitio, vtDcmo^ Inbsp;fthenes legem definit contra Ariftogii*nbsp;tonem« Aefchinesdefinit bonS ciuemnbsp;verfantem

PHILIPPI MEL, verfântem tn repiiblica.Cicero in Icgcnbsp;Agraria définit populärem conftxlem,nbsp;pro lege Manilia definit imperatorera,nbsp;pro Sextio definit optimates. Et niultcenbsp;fiint breues definitiones in ornamcn^=nbsp;tis,in quibus virtutes a vidnis vieijs difnbsp;cernuntur, vt fortltudo eft qiiæ cö hoi«nbsp;nefta ratione fiifcipit periculum. Nonnbsp;eftfortitudo,fed temeritas.fine hone^nbsp;ftarationepericulS adiré. InPiiônemnbsp;interpretatur furias, Nolite enim putas*nbsp;re P, C, vtin feena videtis, hominesnbsp;confteleratos impulfu deorum, terre*nbsp;h fiiriarum tedis ardentibus. Sua quennbsp;frauSjftium facinus, fuum ftelus,nbsp;audacia de ianitate ac mente deturbat,nbsp;Hac flint impiorum furiae, hæ flammæ,nbsp;hæ faces. Pro Cœlio. Aliud eft male*nbsp;dicere,aliud acculare 2lt;c. Eft 8lt;f hoc exnbsp;definitionc fumptum. Magiftratus Di)nbsp;appellantur , Nam Dei appcllatio eftnbsp;definitio quaedam magiftratus. Ampli*nbsp;facatur autem exofficijs diuinis. Ma*nbsp;e uj giftratus

RHETORICA

ßratus debent res dkitnasin tern's,fcigt; licet leges religtones tuerû

EX DIVISIONE.

Dlftributio Græce

turn in partes aut membra parti«* mur,vtTota res publica periclitatur,nbsp;Principum autoritas,labefadatur, Op^nbsp;timatum confdia repudiantunPIebs nonbsp;patitur ie lure ac legib^ regi.Sinc Ccicr^^nbsp;ria literarum no pofluntteneri res pubnbsp;L'cae, Non enim poffunt tradi religio«*nbsp;nes, retineri leges QC ciuilis difciplinanbsp;fine literis. Facile eft infinita huius for^nbsp;«næ exempla reperirc. Cicero,hæc ftu«^nbsp;dia adolekentiam agunt, fenedlutcninbsp;obledlant, ftcundas res ornant, aduer«*nbsp;(is perfugium ôi^folatium prebent.Per**nbsp;rinet hue «PfoAuo-iç , vt Indices par**nbsp;rim gratia , partim pecunia corruptnbsp;' Iwnt,

Congeries quandopluresipecies coacet^

PHILIPPI MEL.

coaceruantur,vt apud Saluftmm de Ca tih'na. Animus audax, fubdokis, varv«nbsp;iis,ciriuslibet rd flmulator ac diffimula««nbsp;tor,alicni appetcns. Eft Ô6 Roma.i. pienbsp;nos omni iniufticia, malicia,dolis,nbsp;Plenx ftint enim lâcræ literç ornamentnbsp;torum omnis generis. Græci vocantnbsp;«ruvaSpoKT/xo/j ,quam nos congeriem apjînbsp;pellamus*

Incremcntum eft cum non eiufdem fignificationis verba coniungimus, fednbsp;per gradus ab infimis ad lumma imus,nbsp;vt percuisitjfauciauitjoccidit» Scipionbsp;apud Liuium,fudi,fugaui,Hifj5ania ex^nbsp;puli. Hoc Schema imitatur ordinê cau;#nbsp;îàrum ÔC effeduum. Necç fit tantum innbsp;fingulis verbis, led etiS pluribus mem#nbsp;bris, vt apud Ciceronem, Facinus eftnbsp;vincire ciuem Romanum, fcelus ver#nbsp;berare, parricidium necare, SacrilegiCtnbsp;eft diripere ac diffipare bona Eccleha#nbsp;rum,Parncidium eft fame nccare mile#nbsp;c iiij ros

RHETORICA '1 ros paftores qutbus ex ilh's boni's vi*nbsp;dusdebebatur*

EX CAVSIS«

cciTioAo^ïa eft cum caufam reci^ tamus, vtfiquid eft in me ingentj Inï*nbsp;dices,iure repetit Archias frudum meonbsp;rum ftudtorum, Sequitur ratio, quianbsp;Archias fuit mihi autor fuftipiendi haecnbsp;ftudia.Huc pertinet Sgt;C S'ii^tx.io'Koytai, cSnbsp;aliquam offictj rationem exponimus,nbsp;aut excuiationem quod videlicet iure,nbsp;honefte faciamus, vt quanquam eftnbsp;amicus, tarnen decct amiciciæ veritatenbsp;anteferre, Talia funt ornamenta quçnbsp;cx cuiuit^ officio iîimuntur, quo genes»nbsp;re plurimum vtimur,vt Epiftopi eft fa^^nbsp;nare 06 explicate dubitantes confcien^nbsp;cias,nonarmis Ecclelias diflipare.

Affine eft avdc7Kaïo/j, cum allega^ tur necelsitas^quæj vt coiffiat, ftngulai«nbsp;rem

PHILIPPI MEL, rem vim in deliberationibus habet, vtnbsp;in condone AnnibaUs libro primonbsp;cundi belli Piinici. Illis timidis ÔC ignai*nbsp;uis elTe licet qui receptum habent, vo;«nbsp;bis needle eft fortibus viris die, qui*nbsp;bus ad effugium nihil eft rdiquiï.Cumnbsp;impolsibile fit respublicas retineri finenbsp;literarum feientia, needle eft magiftra*nbsp;tus, ftudia literarum excitare atc^ con*nbsp;ièruare»

Translatio /j-trisaoi ç, vocatur cu alicuius rei caufa confertur in locumnbsp;digniorem, aut magis profuturum di*nbsp;centi.vt Cicero pro Marcello hortaturnbsp;Caefarem, vt tueatur vitam,non tantumnbsp;fua caufa.fed reipublicæ caufa,quia ma*nbsp;xime expediat reipublicç ipfiim viuere.nbsp;Tale eft hoc quo nos fæpe vtimur,Htecnbsp;ftudia literarum non tantum ad priua*nbsp;tarn vtilitatem pertinent, fed ad remnbsp;publicam.Nam haec tradatio literarumnbsp;togata quædam milicia eft, Sicut enimnbsp;forts defenfio reipublicæ armatis exer*nbsp;Ç y cicibus

RHETORICA

tîtibus commifla eft, l'ta dotnï cuftodia rci’publicæ literatis mandata eft,qrelilt;«nbsp;gi'ones docent,ôiT exercent ludici'a.qui^’nbsp;bus rebus pax domî continetur.Tranftnbsp;lario eft apud Lîui'um, vbi Scipio caiii#nbsp;(àm fèditionis a multitudine in paucosnbsp;confert, Multitudo omm's ficut naturanbsp;«naris per ft immohilis eft, vt venunbsp;auræ cient,ita aut tranquillum aut pro^nbsp;cellæ in vobis font, ôô cauiâ atq; origonbsp;omnis furoris penes autores eft. Vosnbsp;contagione inftniftis.Transfert ÔCnbsp;mofthenes euentum belli in fortunam,nbsp;S)C quemadmodum gubernatori, quinbsp;(ûmmo confilio nauim regens, vi tem?«nbsp;peftatis foperatus fit,naufragium impunbsp;tari non debet,ita fibt euentum bellinbsp;negat imputandum,qui fommo confianbsp;lio, fommac^ fide rempublicam admi^nbsp;niftrauerit, Eft 8C apud Paulum transinbsp;latio Cap, vij. ad Roma.Cum diflumnbsp;clTet lege augeri peccatum, Poftea connbsp;fertur cauft in naturam pecc3tricem,nônbsp;in legetu

PHILIPPI MEL, (nlegcm,quialex bona eft.

Hue pertmet color. Non enim idem fignifieat color quod Schema, vcnbsp;vulgus putar, Sed color eft fpecics ft««nbsp;guræ, Significat entm narrationem ve=«nbsp;rifimiliter fitftam,vt cum fingimus quidnbsp;aliquis opinetur, quid dixerir, quid fej«nbsp;ceric. Cum caulam alicuius faefti nobisnbsp;comodam fingimus. Sic fingic Ciceronbsp;Clodiu dixifte triduo periturû Milonê,nbsp;cum ipfe ad Ätticum feribat triduo pes’nbsp;riturum Clodium. Poetæ pleni funt hunbsp;iufinodi narrationibuSjquia res fidasnbsp;deftribunt, Sumuntur autem coloresnbsp;ex circumftantijs, ex caufis , ex fignisnbsp;côfêquentibus aut praecedêtibus ,Ouij*nbsp;dius fiimpfit ex confequentibus, cumnbsp;ait. Arma viri fortis medios mittanturnbsp;in hoftes, Inde iubete peti, q. d. hocnbsp;crit fignum vter dignior fit,vter virtU;#nbsp;te prüftet.

Et hue pertinet calumnia, qua rede

RHETORICÄ f cfl:c dida ac fada deprauantur,de quanbsp;tametfi prajcepta extant in Sophifticisnbsp;(yllogifinis Ariftotclis,tameri hæcteni^nbsp;pora habent artificium multo callidigt;nbsp;us,quod multis opes ac dignitatem pa^nbsp;rit.Tota res ex loco caufarum amp; fignogt;nbsp;rum interpretacione,8C cxemplisnbsp;fre detortis diicitur. Nam in rede fa^nbsp;dis malas caufas, hoc eft, praua confianbsp;lia quçrunt, infidiolê aucupantiir fignanbsp;quac varie exponipoflTunt.vt Phariiâeinbsp;interpretabantiir Chriftum afFedarenbsp;regnum, quia paciebatur multitudinénbsp;ad fe confluere, diCcendi caufa. Itemnbsp;mores transferebant ad vicina vicia,nbsp;quia Chriftus comuni more viuebat,nbsp;accuiâbanteum intemperâtiæ. Ad hæcnbsp;adhibenda eft diligentia, vt benefadisnbsp;difiimulatis aut extenuatis,errata exagnbsp;gerentur in immcnRim ? Sicut vulgusnbsp;folet de Magiftratibus iudicare, quodnbsp;ingentia beneficia non videt, videlicetnbsp;q^pacem conferuanc,at(^ ocium Rip^nbsp;peditant

PHILIPPI MEL. peditant ad educationcm atcç inftitu*nbsp;tionem fobolis.adres domefticasreti^nbsp;nendas,augendas, atq? ornandas. Inte*nbsp;rimfiqua leiiia errata inddcrintde Manbsp;'giftratinim negligentia,tragice coque*nbsp;nintur.Sed in tanta improbitate homi*nbsp;num infinita exempla iiippeditat vfusnbsp;vitae.

Gradatio cum per gradus itur ab altjs ad alia,ita vtlemper proxi*nbsp;mum verbû repetatur, vt,Secundae resnbsp;pariunt negligcntiam, negligentia te#nbsp;meritatem, temeritas euertit homines,nbsp;^ud Paulum eft.Tribulatio patientianbsp;affert,patientia probauonem,probationbsp;ipem, Diximus autem in Dialedicisnbsp;hoc modo connedi cauias SC efFedus,nbsp;genera ÔC ipecie««

EX CONTRARIIS,

COntentio SivT/’escr'/Q cum per con# traria amplificamuSj feu déclara#nbsp;mua

RHETORICÄ -

’mus aliquid.Nam collatio contrario^ mm magnam vim habet adilluftranfnbsp;dum. Fit autem fingulis verbis, vt noiinbsp;cd vera,ied falla gloria, vulgo placere.nbsp;Aut intcgris orationibus, vt Nulla iâ^'nbsp;lus bello, pacem te polcimus omnes,nbsp;Pellitur e medio fâpiêtia, vi geritur res.nbsp;Donee eris fœlix multos numerabisnbsp;amicos, Tempora fi fuerint nubilanbsp;lus eris. Si iècundum carnem vixeritisnbsp;moriemini. Si (piritu fadacarnismor^nbsp;tificabitis, viuetis, Varie conferunturnbsp;contraria, ièd nos vno titulo Antithe«^nbsp;fis pleralcç alias fpecies comprehendi««nbsp;mus. Nam ilia nimis exiliter concila Ipcnbsp;cierum particio, oblcuraeft,

Commutatio avTi^tTotSoAx leu ró.èilt;ïiQ fit contrarijs transpofitis,vtinigt;nbsp;micis te placabilem, amicis inexorabi/*nbsp;lem præbes. Labor eft etiam ipfavo««nbsp;luptas, Efte oportet vt viuas,non viuc*nbsp;re vt edastSi Ewangeli«m approbat ci^nbsp;uüe«

PHILIPPI MEL,

lilies mores,confcquifur,vt hi, qui ciaiif les mores improbantjEiiangelij autorisnbsp;tern grauiter iedant.

InuerfiojCum oflendimiis pro no# bl's facere argumentum quod contranbsp;nos detorquetur, vt Scpch'jfti, Igi'turnbsp;occidifti, Poteft euerti, Imo Ü occidiGnbsp;fem, non lêpelîjiïem. Nam qui in vianbsp;publica apud cadaucr comoratur dumnbsp;iepeliat, vbi credibile eft homines in#nbsp;teruenturos efte,hunc non efte fibi ma#nbsp;le conftium, ifta animi fecuritas decla#nbsp;tat. De hoc genere ftipra dixi, contra#nbsp;rias interpretaciones ex cauhs SClig#nbsp;nisfumi.

RHETORICA dldiim eft ftipponens aliud magis ido*nbsp;ncum i vt pro Mtlone,quas tile leges, ftnbsp;modo leges nominandæ funt, ac nonnbsp;faces vrbis ÔC peftes reipublicæ,

Rcieiftio cum aIiqiHlt;l retjcimus tan^ indignum,aut intempsnbsp;ftiuum,vt quid attinethac de re diccrc,nbsp;cum ad preftntem caufam nihil faciat,nbsp;Vtimur awoft quando graue alilt;«nbsp;quod argumentum eludimus , quodnbsp;agitatum redderet caufam fufpeaam,nbsp;Incurrunt enim 00 in bonas caufas in««nbsp;terdum loci duriores, quos non pro««nbsp;deft agitate.

Occupatio -tçonaTocAKl/s eft cum reipondemus tacitæ obiedioni,vt vulgt;nbsp;go dici folet, hoc eft,cum ipfi animad^nbsp;uertentesquidobfitnobis,prius id digt;nbsp;ïuimus, quamobtjci poisit.Ncceflarianbsp;figura eft SC ftngularem prudentiamnbsp;requirit, Videndum eft enim quae fintnbsp;hominum tacita iudida, quo propen:*nbsp;deant

PHILIPPI MEL» dcant animi,qufd offcndat,quid pro*nbsp;becur. Vtimur igitur occwpatione ciimnbsp;emendamus aliqiiod dicflum, autnbsp;gamiis vel rede vel palam,Ec locum hanbsp;bec in tota oratione, fed in exordqsnbsp;pills vtimuGvt pro Archia, Ac ne quisnbsp;a nobis hoc ita dici miretuGquod alianbsp;quaedaminhoc facultas fit ingenijamp;c»nbsp;Reddit cnim rationem quare dixerit knbsp;a Poeta adiutum efle, cum Poctka Ionnbsp;gisfime diftet a forenfi oratione»

t Conccisio, cum quardam largtmurnbsp;aduerfario,vt reliqua magis exaggera^nbsp;ti pofsint, vt, Efto vera fint dogmatanbsp;quacdoces ,at quomodo hoc excularinbsp;poteft,quod mutatis ritibus Ecclefiænbsp;tanti Schilmatis autor extitiftiç’PIus eftnbsp;aûtin Schifmate mail, quam boni in ils*nbsp;lisdogmatibus. Hie oftendendum ericnbsp;defeniori , q? ilia dogmata neceflarianbsp;fint Ecclefiæ, Sgt;C cauia Schilmatis trans*nbsp;ferenda in hos, qui iniuftc damnant»nbsp;f Graeci

RHETORICA

Graeci vocant Trajo/AoAo^iap ,propc wo dum confcfslonem,

•sra^a^fasoÄH cum ita altquid cons* ceditur,vt vicinum quiddam detrahlnbsp;poGic, vt veritas laborare poteft,oppivnbsp;mi non poteft. Fabius contator eft, ne«*nbsp;gligens non eft,

Formae reipondendi funt cum auC fimpliciter reipondetur ad interrogationbsp;nem,auttolliturqueftio oppofito argunbsp;mento firmiore,vt difFidlis labor eft exnbsp;crcendi ftyli. Sed habet pRirimas acnbsp;maximas vtilitates. Hab ent aliquid in^nbsp;commodi praeièntes ritus, fed plus ha;*nbsp;bet incommodi mutacio,Graeci vocantnbsp;àvflu7reiîgt;ofa/j ÔC cc.VT^a'a.yayHp,

EX SIMILIBVS.

COmparatio maximam vim habet in amplificando, Res enim om*nbsp;nes 'creftunt auc decrefcunt per colla*nbsp;Cionem, Hue pertinent lod Dialedici

Ex pari.

PHILIPPI MEL,

ex pari,ex maiore,ex minore exemph, Apologi, paraboIæjî’zKovtç, vt cumlu^nbsp;pum dicunt pro malo dodlorc. Vbiqjnbsp;flint obuia horum loconim exempIa,8lt;Snbsp;facile agnoici pofltint. Ac loci ipfi innbsp;Dialedica latis tradantur , quare hienbsp;niliil opus eos prolixe explicare.

'n^oo'CùTvoTTon'a cum peribna fingitur, vt apud Virgtlium Fama,autcum reinbsp;inanimatæ fenfum tribuimus,vt vos abnbsp;bani tumuli,

Sermocinatio ^la.'xSyio'/x©^ cum orationem perfonae allcui tribuimus,vtnbsp;Siquis fingat Maximilianum in oratio;»nbsp;ne adhortari Carolum Imperatoremnbsp;adcomponenda Ecclefiac diisidia,

A GENERE,,

SEntcntia 'yvco/.i« continens præccp^ tum de moribus, aut didum de albnbsp;quo vitae caiii,vt apud Ciceronem.Vulnbsp;t« faepe leditur pietas. Item, Poftcrio^»nbsp;f ij res

RHETORICA res cogitaciones, fapicntiorcs, Ducnn^nbsp;tura genercjfcihcet a loco communi,anbsp;vi'rtute,a fortuna,a prudentia Ô6 fimili#nbsp;bus, Admonuimus autem fopra pro;#nbsp;bationes ex talibus locis fumi, Namnbsp;maiorinfynogifino.fæpilsimc êaliquânbsp;communis iententia, Itacß ornamentanbsp;hincetia ftimineceffe cft,Huc pertinccnbsp;leges, prouerbia 8^ dicîla clarorumnbsp;rorum quae vocanr Kf/Vtzi?, quale eft di^nbsp;dum Catonis, Radices virtutû amaraSnbsp;cfte/rudus dulces,

Epiphonema, eft amplificatioho^ neftatis,{eudignitaris,vtilitatis,facultasnbsp;tis,difficultatis,in fine addira ad augen^*nbsp;dam admirationem,Interdum etiâ cault;*nbsp;fam fadi continet, Magnam omninonbsp;vim habet. Admonet enim vel quidnbsp;agatur,vel quanta res agatur,quia tranfnbsp;fert earn ad locum comuncm, quo cumnbsp;collata praefens caufa fit iplcndidior,nbsp;Nonnulli breuicer dicentes fere omit«lt;nbsp;tunc

PHILIPPI MEL,

tunt Epiphonemata.hi non intelligunt, quam infirma fit oratio ,detrado hocnbsp;ornamento, Fiût autem Epiphonema*nbsp;ta per particulas comparatiuas ÔC de*nbsp;monftratiuas, vt. Hoc eft vere regemnbsp;eflc, côfulere vtilitatibuspopuli. Adeonbsp;nihil eft iatis tutum aduerfus calumni*nbsp;as. Adeo a teneris conftieftere multumnbsp;eft, Tantæmolis erat Romanam con*nbsp;dere gentem, Quis non in tali aula cu*nbsp;piat viuere , qux verius Academia,nbsp;quam aula dici pofsit. Et per exclama*nbsp;tiones, vnde nomen videntur initionbsp;cepilTc.vtpro Ligario, O clementiamnbsp;admirabilem,atcg omnium laude, prac*nbsp;dicatione,Iiteris, monumentifip deco^nbsp;randam. Et huiufinodi multa reperiesnbsp;apud Ciceronem,vt, O rem non modonbsp;vifu foedam 6Cc.

Noema differt ab Epiphonemate, Etfi enim eft allufio ad fentenciam autnbsp;locum communem, tarnen non effertnbsp;fentenciam generaliter, Sed verba hi*nbsp;f iij mitex

RHÉTORICA

mît Cx loco communi, quæ ad praefèri;« tem cauftm accommodat,vt tede ad lonbsp;cum communem alluderc intelligatur,nbsp;vtBene collocaui beneficium, cum innbsp;virum optimum,cum in hominem granbsp;turn contuli, Fortiicp viri tulit arma di«»nbsp;fèrtus. Iniunt latencia quacdam Enthy«^nbsp;mcmata. Et profedto danda eft opera,nbsp;vt oratio abundet huiufmodi verbisnbsp;(êntentia tindiSjVt Fabius ait.

EX CIRCVNSTANTIIS ££ fignis.

H Inc vero plurimæ oriuntur am;# plificationes ex defcriptionibus, lonbsp;corum.temporum, perfonarum, habiJ«nbsp;tus corporis,âô geftuum. Et alia funtiîgnbsp;napræcedcntia.alia confequentia amp;c,nbsp;Talis eft ex figno mira extenuationbsp;apud Liuium, vbi Anntbal ait Scipiogt;nbsp;nem adeo non nofte exercitum fuuffl»nbsp;v£ fi vtricj çxerdtiufigna, dctrahantur,nbsp;dubitaturus

PHILIPPI MEL. dubîtaturus fit,vtrius Imperator fît. Nonbsp;riofTe exercitum , fignum eft impendnbsp;Duel's.

Excircumftanttjs oritur uTroluTrao-ir vbi res ita narratur, vt videatur quafînbsp;oculis iubieda. Id fit, cum diligenternbsp;perièquimur circûftantias. Cicero pronbsp;Milone. Si videretis hæc pitfta ÔCc. Pinnbsp;git enim Milonem in Rheda penula^nbsp;tunijcum vxore ÔC paruis liberis, Cloi«nbsp;dium vero armatû, ièdentem in equo,nbsp;pugnantem ex loco ftiperiore ÔCc.

Ex circunftantqs oriuntur QC wass CoTToi/ai, vt cxclamationes , deprecai#nbsp;tiones,vota,ominationes,de quibus innbsp;libellis de Copia præccpta extant, quanbsp;ob cauiàm nos breuiores fumus,Et denbsp;affedibusiiipra diximus.

Eft dC figura ad ordinem oration nis neceftaria, quae nominatur tranfî^’nbsp;tio, Cum monemus quid diAum fît, ôdnbsp;quid refter. Hadenus dixi quantumnbsp;f iit) infîc

RHETORICA fnfît ttirpitudtnis in cbrietate.Nunc ex^nbsp;ponam quantS noceat valetudinü Bre«»nbsp;uiterredigit in memoriain ÔC quidfii^«nbsp;pra didum fit,SC proponit quid in religt;*nbsp;qua oratione cxpctfèandum fit.

Eft de wajevAsa-K; brcuis interpofitio, declarandi caufa inftrta.quam non ig^nbsp;notant Grâmatid, vt,Tam venus ocianbsp;amat.finem qui quaerisamori ( Ceditnbsp;amor rebus)rcs age, tutus cris.

DE IMITACIONE.

IN ipfo veftibulo huius operis admo nui præcepta inuenta efre, non vtnbsp;eloquentes efFicerent, Sed vt viam acnbsp;rationem oftenderent adoleftentibusnbsp;iudi candi de difertorum orationibus.nbsp;Nam imitatio, fi natura non répugnée,nbsp;ficut aliarum rerum artifices, ita elo^gt;nbsp;quentes efficit.Cognitis igitur præccp=^nbsp;tis proponat fibiquifep difertorum ex#nbsp;empla,in quat toto animo,totacp mentenbsp;tncueatur»

PHILIPPI MEL* intueatur, vc ea cffingat, atqj exprimât,nbsp;Siqin's cfteni'mqui iudicat imitacionê,nbsp;cum in alijs artibus maximam vim ha*nbsp;beat, in vna eloquentia inutilem cfle,nbsp;huius error non iolum grauisfimis do*nbsp;ctorii teftimonijs.fed plane fenfu com*nbsp;muni rcuellitur. Nam cp quaedam internbsp;diiertos controuerfiæ funt de imitacio*nbsp;ncjdifputatio eft,non vtrû imitacio ne*nbsp;cefTaria fit, Sed de partibus artis difiennbsp;ciunt, quarum videlicet partium imita*nbsp;cio neceiïariafit.Egoitacp vt oftcndamnbsp;adolefccntibus quomodo inftitucrc aninbsp;mumad imitandos bonos autores de*nbsp;beantjbreiiitcr exponam meam,de to*nbsp;ta re,fentenciara, quam ipero ftudiofisnbsp;iuuenibus non inutilcm futuram elTe,nbsp;Sæpeautem diximus eloquentiamre*nbsp;bus ac verbis contineri , rerumautemnbsp;inucntionem ac diipofitionem elTc, cionbsp;cutionem ad verba pertinere* Qiiarcnbsp;inicio iciendum cft generalem quandanbsp;imitacionem rerum elle, quam ideo fienbsp;f V vocamus-

RHETORICA vocamus,quia bonos omnes in mucngt;nbsp;none ac difpofitione renim imitarinbsp;eet. Obfêruabit enim dilïgens ledornbsp;quibus ex locis boni autores ducant exnbsp;ordia , vnde fumant amplificationes,nbsp;quomodo tradent locos communes,Sunbsp;affedus, quomodo concilient animos,nbsp;quomodo perturbent, quam tempefti*“nbsp;ue ac paree aipergant fentcncias, quamnbsp;diligenter conièruent decorum, quan«“nbsp;to confilio diiponant partes in caufis,nbsp;Vbi préparent auditorem, vbi narrent,nbsp;vbi diiputent, vbi réfutent aduerfari^nbsp;um.quomodo in Epilogis addantnbsp;tusamp;affedus orationi Jtacp ÔCiîvnusnbsp;Cicero maxime excellit etiam in hisnbsp;virtutibus,tamê alij quoep non fblü latinbsp;nijièd óC Graeci exercere óf acuere ftu*nbsp;diofos poHunt, fl locos atq; confilianbsp;eorum in inueniendo ac difponendonbsp;imitentur.Et interdum glorioRim eritnbsp;res eafdem ab illis ftimptas, ad noftrasnbsp;caufas apte transferre, Qpemadmodunbsp;multa

PHILIPPI MEL multa vi'dcmus Ciccroncm ab Ifocratc,nbsp;a Platone, dC a Deinofthene fùmpfincnbsp;QiianquS hoc magts præftandiim eft,nbsp;VC dtfcamus fiinilia exemplorum gi'g^«nbsp;nere, ficut boni picfiores non mutuan;»nbsp;tur, fed imitanrur formas ac geftijs vi^nbsp;uorum corponim.

Eft generalis quædamimitacio clocutionis ,quod ad Gramaciciim ftr^«nbsp;moncm attinct, qui non iblum latinanbsp;verba,Sed etiam Phrafin larinam rcqiiinbsp;n't. Cum enim hoc tempore tota nobisnbsp;Latina lingua ex librt's difeendafit ,fagt;gt;nbsp;eile ludican' poteft in hac parte necefl'a^nbsp;riam elle imitacionem ,vt certum fer^nbsp;monis genus, quod vbiep omnibusnbsp;aetatibus inteliigi pofsit nobis compassnbsp;rcmus. Qiiis em intelligit t ft os, qui ges»nbsp;nucrunt nouum quoddam fermonis gcnbsp;nus,quales flint,Thomas,Scotus, amp;nbsp;miles. Certa igirur ætas autorum elû»nbsp;genda eft, qui proprijisime dC purifsit)nbsp;me

RHETORICA meîocuti font. Ac fere fit, vtprudentnbsp;tifsime loquantur eriam,qut diciint pu*nbsp;rifsirnc. Qiiare ab hts non tantum ler*nbsp;mo, fod interim res quoq? cognttioncnbsp;dignæ fomi qiieunt. Conftat autem Ci*nbsp;ceronis attate,eloquentiam Romanamnbsp;perfedam futffe. Proinde totum illudnbsp;îêculum nobis imitandum propona*nbsp;mus, videlicet Ciceronem, Cæiàrcm.Si^nbsp;paulo fopcriorcm his Terenttum,Slt;^ alinbsp;quanto inferiorem Liuium. Plauto eti*nbsp;am nihil faciliuseft. Legendus eftôCnbsp;Saluftius.Sed in his, cfi antiqua ôC oblbnbsp;leta qutedam verba extent, obferuan*nbsp;dum eft, quid receperit Cicero, quernnbsp;velut Ariftarchum fcriptorum omniS,nbsp;nobis conftituamus. Plinius rerum vo*nbsp;cabula nobis conferuauit, filt;fi genusnbsp;lermonis non probatur. Quinrilianusnbsp;videtur ftudium proprrj fermonis mai«nbsp;ximumhabuifte,nec difsimulatft cofnbsp;natum homines amantes iam corruptinbsp;fermonis,ad veterem proprietatemrei#nbsp;uocare

PHILIPPI MEL. uocare. Ab his igi'air autoribushng*»nbsp;gua nobis diiccnda cft,ciim his collo«*nbsp;quendum, Nccp tantum ûngula verbanbsp;a feculo illo mutuemur , fed Phrafin,nbsp;hoc eft, itindta uerba, qualia ftint darenbsp;damnum,facere damnum, dare verba,nbsp;capio dolorem. Non enim dicimus,cegt;nbsp;pit me dolor,dare incafum rcmpubli#nbsp;cam. Et hoc genus infmita, Neepenimnbsp;quælibet voces coniungi folent. Conj»nbsp;fuetudo igif Romana in verbis iungennbsp;dis imitâda eft.Nam £C Grçca amp; latinanbsp;lingua inicio itacorruptæ videntur, c3nbsp;exteræ nationes vnacum imperijseasnbsp;linguas acciperent, verbis quideinnbsp;bonis vterentur. Neqj enim alia audie^nbsp;rant ftd in iungendo peccarent. Inufi««nbsp;tatus enim verborum cocurius, nonfonbsp;ium confragoiam obicuram orationnbsp;nem,fed prorfus nouam linguam parit.nbsp;Itacp quod Cæfar dixit inulitatum ver^nbsp;bum non aliter atqj fcopulum fugien*nbsp;dum efle,idem de verbis contra cofue*nbsp;tudincm

RHETORICA tudincm , lundis præcipt ïudicenbsp;mus. Idem Ôlt;S de Metaphoris fentten^nbsp;dum eft,quar«m nouicas ÔC ambiciolànbsp;eft,nbsp;nbsp;nbsp;orationem reddi't obicuram. Et

fupra diximus ,verecundum vfum hu;# ius generis elle debere. Nam orationbsp;magna ex parte proprio fermone con»*nbsp;ftare debet. Non igitur diiccdamus anbsp;Ciceronis ætate,a qua fi verba, Phrafinnbsp;£lt; figuras fumemus, oratio erit plananbsp;æquabilis , óiTpcrfpicua,nihil habebitnbsp;ambiguum, aut ambiciofe affedatum,nbsp;quod vicium non iblum in oratione ofnbsp;fendit,fed etiam prodit ingenij vanita«*nbsp;tem. Itacp de hac generali imi'tacioncnbsp;Phrafts,redeiudicant nonnulli bonosnbsp;omnes itnitandos effe.Nam ièrmonemnbsp;melius dilcimus,cum pluribus collo;#nbsp;quentesjfi tarnen emendate loquantur»nbsp;Non enim numero inter bonos, aut il*nbsp;los ineptos antiquitatis amatores, quinbsp;horribilc quoddam lèrmonis genus hanbsp;bent,quod Ciceronis actatc prorfus ex^nbsp;oleuerat^

PHILIPPI MEL.

olcuerat, aut bos qui poft Qin'ntilianl tempora extiterunt, qui ludicio lapftnbsp;fummam ingenrj laudem crcdideruncnbsp;cfle,nihilfimphatcr acpropn'e efferre,nbsp;amp; figuras gtgnere qua maxime prodiä*nbsp;gi'ofas,quo genere deledlaci fiint Apugt;gt;nbsp;leiuSjSidonius fiCaltj multijurliconful^«nbsp;tis vero merito tribuitur laus proprqnbsp;fermonis,quare etiaiTi fi propter rerumnbsp;cognitionem non legerentur , tarnennbsp;propter lattnæ linguæ proprietatem le»*nbsp;gendi eranc.

Sed prætcr hanc generalem imitai donem inuentionis, di(pofitionis,ver««nbsp;borum, Phrafîs ôC fi'gurarum. Specialisnbsp;quædam eft imitacio Ciceronianze comnbsp;poiitionis , de qua inter docftos quæ^nbsp;dam controuerfîa eft. Vtrum operænbsp;precium fit in ea imitanda elaborate.nbsp;Eft enim peculiaris quædam collocationbsp;membrorum orationis apud Ciceros*nbsp;nem,quæ non folum æquabiliorem rednbsp;dit orationem, Scdplurimum ctiam adnbsp;perlpû

RHETORICÄ

pcrfpicuitatem conducere videtur. At/ q? ego ita ftatuo illam ipfam componcnnbsp;di rationem, vt cæteras artes, inido,nbsp;propter neceisitatem, aut certe infignenbsp;vtilitatem defideratam atcp animaduernbsp;(äm efle, Poftea dcpreheniä via,fecutanbsp;cft vtilitatem voluptas. Multa enim nonbsp;ferenda vida deprehcnduntur in hisnbsp;qui incompofita dicunt. Primumcoa/nbsp;ceruantientcncias male cohérentes ôinbsp;in his ipfis iæpe Grammaticum vocumnbsp;ordinem perturbant Hyperbatis. Hu/nbsp;JUS rei exemplum eil videre in exordionbsp;Plinianae pfationis, cui^ mêbra ,in meanbsp;Paraphrafi partim exemi, partim oi di/nbsp;ne difpoiui,vt principalis lententia cla/nbsp;rius confpici atep intelligi polset. Apult;^nbsp;Saluflium in orationibus,extant graiiifnbsp;fimæ fentenciæ de cau-is maximarumnbsp;mutationum publicarum. Et hæ verbißnbsp;cfFeruntur optimis. Et tarnen oratio nonbsp;fatis dilucida eft, Neep vero de fuit ho/nbsp;mini perito, QC in republica iu/nbsp;dicium

PHILIPPI MEL. dictum.auc Patrius fermo.Sed composnbsp;fiti'o deeft, quare cum lèntenciæ quafinbsp;truncatse atq? interruptac recnentur, fitnbsp;oratio ftibobfcura, Dcindt crcbro ac^nbsp;cidftjVt hi quf dicunt incompöfita relinnbsp;quant imperamp;da 6d mutila argumentnbsp;ta. Alicubi antecedens fcpérias finenbsp;confêquehte,vtar enim dMedicisap;»nbsp;pellationibus quæfuntnotaf omnibus.nbsp;Hoc in Pliniana præfacione fit aliquotnbsp;cies, Nam ibi antecedens eft. Qua plu^nbsp;rimum intereft,fortiatur aliquis iudi«?nbsp;cem an eligat, multumt^ apparatus in*nbsp;tereft apud inuitatum holpitemnbsp;nbsp;nbsp;obla

turn. Deinde relinquiturimpcrfedum argumcntum,quarc intelKgi nifi ab at*nbsp;tento Icdrore non poteft. Erant enimnbsp;addenda: condufionesin hanc lenten*nbsp;ciam. Cum inuitatus holpes maioremnbsp;apparatum requtrat,quam cafu oblatusnbsp;ego iure reprehendi queam, qgt; cum tenbsp;ad hos libros legendos vitro inuitaui,nbsp;no praeftitijVC tuo iiidicio fatisfecerent.

¦ S Scd

RHETORICA

Sed plus ncgocq foen't alteram fimi'li'tti dinem abfoluere, Qin'dCq, idemautornbsp;nonfolum argumenta relinquit impernbsp;feda , fed €tiam in Grammatica coivnbsp;ftrudione qutedam relinquitavavraTro^«nbsp;tToia, quod vidofifsimum eft» Suntö^nbsp;alia incompofitae orationis incommo*nbsp;da,Sed ego ijla recitare volui, quae adonbsp;lefcentes iudicare facile poffent, Muknbsp;turn igitur ad rerum perfpicuitatcmdi/nbsp;1^'gentia cpmponendi confert, Quan^nbsp;autem in tanta varietatc ingcniorumnbsp;alium natura ad aliud dicendi genus dunbsp;cat, ó^his noftris temporibus perfedanbsp;cloquentia iperari non pofsit, tarnen gcnbsp;neralia quædam præcepta trademus,nbsp;ron tantu bis qui fblam Ciceronis comnbsp;pofitionem imitaturi font profutura,nbsp;fed vt mihi quidem videtur neceffarianbsp;quocuncp in genere dicêdi verfemur»nbsp;Qyæ tarnen fiquis obfèruauerit.faciliuSnbsp;intelliget Ciceronis compofitionem,nbsp;quæ cum longe fit optima,praeclarc

PHILIPPI MBL.

cere iudicandi font, qui fomma cutra* fommocgftudio effingere earn- conan^nbsp;tur.Etfi enfin ca in re ipfe non élabora;*nbsp;uf. Nemo enfm monebat aut norat fftanbsp;me adolefccte, SC poftea meo qiiodamnbsp;fato fncfdf in quacdam négocia, quae adnbsp;hæc ftudia colenda non tantum mfhinbsp;quantum vellem temporis concedunt,nbsp;tarnen ad officium meum pertinercnbsp;ftimo,vt quæ font optima pro virili dc;«nbsp;monftrem. Nam Politianus parumnbsp;beraliter facit,qui videtur ideodeter:*nbsp;rere alios ab imitacione Ciceronis,quianbsp;cum ie natura ad aliud dicendi genusnbsp;deduci intelligeret,iudido videri volu*nbsp;itjid quod ipfe confocutus non elTetjim^nbsp;pobare.Ego vero ita ftatuo,artificiumnbsp;fecicndac orationis non valde dilsimilenbsp;cfTePoeticæ.Vtautem ftultifsimS fue#=nbsp;rit ei,quem velis elegiam fcribere, Ho*nbsp;ratijodasaut Satyras potius propone*nbsp;re,quam Ouidium aut Tibullum, itanbsp;imprudeter iudicare arbitror iftos,qult;nbsp;g ij in facienda

.. RHETORICA in facienda oratione nihil intereiTcpili#nbsp;tant , qiros autores fequantur» Nam vtnbsp;illi Elegiac ftiidiofo plurimum legendinbsp;enint Elegiad Poetae,SC quidem pracs*nbsp;ftantiisimi, 6C elaborandum erit, vt alii*nbsp;quam illorum fimilitudinem conlequa««nbsp;tur,ita in foluta oratione legenda eriintnbsp;optima exempla,06 efficiendum,vthogt;nbsp;rum quafi colorem ducat oratio» Quannbsp;autem multi propter imbecillitatemnbsp;ingeniorum, ÔC naturae dißimilitudinenbsp;in imitacione Ciceronis fuccclîus pagt;nbsp;rum iecundos habeant, tarnen illi ipftnbsp;longe plus proficient in Cicerone lcgt;nbsp;gendo,quamfi détériora exempla lcgt;nbsp;queren tur. Qitamuis enim ifti aridi nonbsp;poterunt effingere diuinam illam comgt;nbsp;pofitionem,quam etiam Romanis temnbsp;poribus nemo çqualium Ciceronis,quinbsp;quotidie dicentem audiebant exprtgt;nbsp;mere potuit,tarnen hoc afiequentur.vtnbsp;oratio fit æquabilior SfC vberior.Et fimtnbsp;altóc virtutes infinit» Ciceronis, quarö 'nbsp;vel

PHILIPPI MEL, vcl vmbram referrc non cxigua lausnbsp;erit,atcç ego vel obfcura lineamenta Cinbsp;ceronis malim.quam natiuam Politianinbsp;aut Gellij fadem. Cur autem prudensnbsp;preceptor nadus ingenium foecundvEnbsp;ÔC copioium,non hortetur, non indtet,nbsp;vt complecti Ciceronem dC in cum to^nbsp;ta mente,totocß animo intueri 06 ad ip^«nbsp;fius exemplum totum fe componercnbsp;ftudeat, vt quantum ingenio, indu ft rianbsp;c^confequi poterit, non tantum ab eonbsp;Verba ac Phrafin fumat, fed etianteffinnbsp;gat compofttionem. Qua in re fuceef«nbsp;lus non eft defperandus his qui medio*nbsp;eriter a natura adiuuantur. Neep egonbsp;ab altjs bonis autoribus hunc imitatq*nbsp;rem arcendum puto, nam ah his quoc^nbsp;adiuuabitur, verum vt a Poetis Ora^nbsp;tor, aut a pidoribus ftatuarius.Quan*nbsp;quamenim ftatuarius multum abartcnbsp;vicina ad fuum vium transferre poterit,nbsp;tarnen ita erit intentus in artis fuae ex*nbsp;«mplum atq^ ideam ,vt ob(êruet,quaçnbsp;g ii) cum

•rhetor'ica tum flialdea confêntiant, ne procul abnbsp;ca dilcedat. N eq; vero is imitariCicCi*nbsp;ronem diccndus eft , qui excerptas exnbsp;illo ftntencias ac vcrftis quafi Cento;^nbsp;nes conftrit, quemadmoda fticcre nonnbsp;nullos videmus,Sed ï^ip fibi quift^ fti*nbsp;ctatjVt vitro fe Ciceronisverba offc«’nbsp;rant,quæ cum ita coniungimus, vt resnbsp;noftras explicent, tarnen collatio K fclt;^nbsp;ries partium debet habere quâdamnbsp;ceronis fimilitudiné. Cæterum vt Vir^nbsp;gilius ab Homero multos verftis fumplt;’nbsp;fit, ita decebit 5gt;C nos interdum aliquodnbsp;membrum aliunde mutuarï, fi tarnennbsp;habeatur ratio decori. Seruiendum eftnbsp;enim temporibus ac locis, quemadmonbsp;dum Virgilius Ödfi ad imaginem Ho^nbsp;meri fe totum compofuit,tarnen illa priinbsp;denter vitauit, quæ Romanis moribusnbsp;non congruebant. Ac ne verba quidcnbsp;repudiabit imitator,quäuis ignota Ci^nbsp;ceronfquæcaufà poftular,vtin contronbsp;uerlijs Theologicis vtendum eft appePnbsp;lationibus

PHILIPPI MEL* lationibus Chrifla,EccIcfiac fidei pronbsp;ducia,Ô!^alqsfimilîbus, Quiacnfm resnbsp;•lias a faen's literis mutiiamur, fermonënbsp;•Harum eo nos fcqiii oportet,ne res dif^nbsp;lenriêtesa (criptun's afFerre videamur,nbsp;Qiiarc merito n'dentur inepti quidam,nbsp;qui pro fide perfitafionem, pro Euangenbsp;Ito coeleftcm philofophiam,amp; alia fimigt;nbsp;lia diciintjn quibus faepe fir,vt Germanbsp;•^am figntficacionc illarum vocS quasnbsp;aipernantur non reddant* Id non eft iknbsp;luftrare res difficiles dicendo,fcd obfeunbsp;tare atcç corrumpere. Quid ifti fom/nbsp;niant imita donem,non in Phrafi SC colnbsp;locatione, fed in fingulis verbis efleÇ*nbsp;qua in repueriliter errant. NamCices»nbsp;to etiamfi interdum verbis vtebatur ignbsp;notis populo Romano. Multa enim anbsp;Philofbphis, ÔC ex Graccis hiftorijs fin*nbsp;•nit,tarnen Ciceroniano more dicebat,*nbsp;Collocatio enim SC vniuerfum corpusnbsp;orationisCiceronem refcrcbat.

Cum igitur cloqueritité ftudiofi pratcipue

RHETORIC A praccipuein hac parte claborare dcbe^-ant,vt Ciceronem imi'tentur atiç efFin«»nbsp;gant,præceptaqu3cdama(cribemus, vtnbsp;intelligere compofitionem ftudtofinbsp;cilius poßint. Legent enim Ciceronemnbsp;iibentiiiSjSC propius expriment, fi vir^nbsp;tutes intelligent. Et qiioniam de imitai«nbsp;cione locorum inuentionis, de fimilitu^nbsp;dine dilpofitionis, item verbom innbsp;Pbrafis diximus, reliquum eft,vt viamnbsp;quandam componendi oftendamus»nbsp;Primum in compofitione præccpgt;nbsp;tum eft,vt iit iuftus ordo fententiarum,nbsp;quern quidem in narratione feu expo;«nbsp;fitione facti fêruare facile eft. Verumnbsp;in exordijs in probationibus feruarenbsp;difficilius eft, Primum autemponi fb;«nbsp;let aliqua propofitio fûæ cuiuf^ partisnbsp;in oratioe. Deinde fubifcitur ratio,Pogt;nbsp;ftca fequitur rationis expofltio,aut am^nbsp;plificatio jinterdum fequitur ftmile autnbsp;difsimile, aut aduerfatiua quæ quaßnbsp;nouac orationfs inicinm eft. Et in hisnbsp;partibus

PHILIPPI MEL» partibus perpetuo verfatur Ciceroni'snbsp;oratio. Ain coaccruant fcntencias Ion^=nbsp;gins inter le diftantes, SiC pleralcp relin:«nbsp;quunt quafi truncatas,6C nonnun^ adlt;«nbsp;mifcent aliénas. At Cicero apte com.lt;nbsp;plcclitur omnia quæ ad rem pertinent,nbsp;eaq; ita connedic, vt inter fc membranbsp;proximo cohereant, vckit Dialedicænbsp;probationes. Et dum inter hæc fêpta conbsp;hercet orationem , nihil intempeftiucnbsp;intertexit aIienum,SC inchoatas fentenj*nbsp;tias abloluit QC exædificat. Exemplumnbsp;film emus ex oratione notifsima pronbsp;Archia, vbi prima exordij propolitionbsp;eft. Debeo Archiæ reddere gratiam exnbsp;hac facultate dicendi, Hæc eft cm fum^#nbsp;ma propofitionis,quam veftiuit Cices*nbsp;ro quibufdam ornamentis,vt fonus ef;»nbsp;let plenior. Sequitur ratio, quia Archienbsp;as adiuuit hæc mea ftudia eloquentiæ.nbsp;Deinde fequitur conclufio argumentnbsp;per comparationem. Ergo ft alijs elo;#nbsp;qucntia mea opem tulit,maxime debetnbsp;g V ifti

RHETORICÄ

îfti opcm ferre, a quo adiuta eft.Poftea (èquitur aduerfâtiua, continens nouuntinbsp;!ocum,nouam propofitionem. Non eftnbsp;ah'enum,Oratorem a Pocta adiuuari,nbsp;Rario,quia omnes artes inter fe cognas»nbsp;tæ funt, quarc alia a'diuuat aliam, Po^«nbsp;ftremp ftquitur alia aducrlatiua. Qiiannbsp;quam autem hie ordo fententiarQnbsp;gis ad inuentionem aut difpofitioncm,nbsp;quara compofitioncm pertinere vide^nbsp;tur,quæ eft in quada concinna có[\oc^nbsp;tionc verborum,tamen fiquis rede connbsp;ftderabitjintelliget vniuerlæ compofi»^nbsp;tionis fundaments efte ,iuftum ftnteni»nbsp;darum ordincm. Nam abfqj eo nullaenbsp;pcriodi coherebunt, quod in compos«nbsp;nendo præcipue fieri oportet* Pluris«nbsp;mum autem prodeft ad intelligendumnbsp;Ciceronem,hoc modo diftribuere fen«*nbsp;tencias, óóvidere vnde nafcantur, SCnbsp;quomodo conftneiant * Qtiod fiquisnbsp;animaduertcrit, fcribet SC ipfe meliusnbsp;coherentia.

Proximum autem præceptum eft, vt fen«*

I

PHILIPPI MEL. vtfcntcnciæ illæ in magna parte oraxnbsp;tionisilh'gentur pen'odis. Quid autcmnbsp;fint Pen'odi,quid kuàol, quid Ko^/xarot,,nbsp;tradunt Grâmatici .KcÜXop enim eft vnlt;»nbsp;ica integrafêntêci'a,vt Quæ hominesnbsp;arant, nauigant, ædificant, omnia vir^nbsp;tuti parent. pars eft coli,vt naui^nbsp;§ant,a:dificant. Periodus autcm côftatnbsp;vt minima ex duobus colis,

Dicitur autem Periodus iêu latine circuitus aut circumdudio, quia collissnbsp;gît plures fentenciasjparticulis rationa*nbsp;iibus, cauialibus.rclatiuis, comparatifnbsp;uis,aduerfàtiuis.interdum etiam copu*nbsp;iatiuis, Exempla fiint vbicp obuia apudnbsp;Ciceronem. Quan^ mihi iêmper fceifnbsp;quens conipcdus vefter multo iucun*nbsp;diisimus, hic autem locus ad agendumnbsp;amplifsimus, ad dicendum ornatiisi*nbsp;mus eft viitis Quirites,tarnen hoc adi*nbsp;tu laudis,qui icmper optimo cuicp ma*nbsp;ximc patuir,non mea me voluntas, ièdnbsp;meæ vitæ rationes,abineuntc ætatcnbsp;fufceptç

RHETORICA r fùfceptæ prohibuerunt.Turpe eft Stox*nbsp;cis xgnorarc Zenonxs deaeta^quantonbsp;turpius QC xndtgnius eft Chrlftt décrétanbsp;nefcxre Chrifttanos, Pro Archia.Etxamnbsp;I'llud adtungo fæpxusad laudem atc^nbsp;virtutem.naaxram fine dodn'na, quamnbsp;fine natura valuiffè dodrinS. Pro Mar*nbsp;cello. Tantus eft enim fplendor in lau*nbsp;de vera,tanta in magnitudine animi SCnbsp;confilq dignitas, vt hæc a virtute dona*nbsp;ta,cætera a fortuna commodata efte vi*nbsp;deantur.Haec exemplarecito, vt ado*nbsp;lefeentes di(cant,non illas tantum Pe*nbsp;riodos dicfquæ inchoantur a coniun*nbsp;tftionibus, led etiam per aduçrlatiuas,nbsp;per comparationes apte connedi plura

Eft 8C fimplicius quoddam ge* nus, quod Demetrius vocat hiftorieff.nbsp;quale eft hoc, Inferimus bellû ,infeftil*nbsp;qj ftgnis defeendimusin Italiam,tantonbsp;audacius fortiulcp pugnaturi, quantonbsp;maior ipes maiorep animus inferentisnbsp;eft vimiquara arcentis. Inicium non hanbsp;b€C

PHILIPPI MEL» bet parti cul am dreumdueentê, Idcöt|nbsp;fimpli'dor efle forma videtur, Hufus genbsp;neris lîint Ô6 hæc Sufccpi’t iniundatnnbsp;legarionem, vt pn'ndpi quemadmodSnbsp;debere fc l'udicabat, morcm gercret»nbsp;Alla forma quae l’ntdo habet circumdunbsp;étiones videtur elfe volubilior » èC vcnbsp;inqui't Demetrius, efferri orc rotundonbsp;circumaAa manu» Has tarnen fors*nbsp;mas propoftii, vt varietatem Periodoi*nbsp;rum ftudiofî facilius agnofeerent»

Ordo fentenciarü de quo paulo an^« te dixi,res perfpicuas reddit, At Periodnbsp;di forma prodeft ad conneclendas lennbsp;tendas,Ô6 additplentorem fonum ora*nbsp;tioni. Danda igirur crit opera imitatornbsp;ti,vtin Periodis fadendis Ciceronlsnbsp;exempla effingat» Neœ tarnen conftatnbsp;oratio tota Periodis» Siint enim inter*nbsp;dum lingula cola,velut interualla,intcrnbsp;Periodes ponenda.Et exordia ac fyllo*nbsp;gtlmi magis redpiunt Periodes quamnbsp;narrationes, qu» magna ex parte ha*nbsp;bene

RHETORICA'

bent cola. Contcntioncs vero ac dilpu^ taciones rariftimas habent Periodos»nbsp;Conftant enirn breui'bus quibufdan»nbsp;membris quafi aculeis, In narrationt^*nbsp;bus facile eft agnoftere fdunda kmA« ,nbsp;vt Milo domumvenir,calceosamp;fve^nbsp;ftimenta mutauit, pairiiiîîer dum ftnbsp;or, vt fit, comparât, commoratus eft,nbsp;obuiam fit ei Clodius expeditus innbsp;equo,nulla rheda,nunis impedimentis,nbsp;nullis Graccis comitibus.Pro Cluentio,nbsp;Frater mörtuus eft,hçredemc^ Magftnbsp;um reliquit, Poftea Magia mortua eft,nbsp;In talibus fiquis K®Aa connederet,nbsp;rum ftriem corrumperet. In contcntionbsp;nibuSjVt pro Ligario. Quid cnim Tugt;nbsp;bero tuus ille diftridus in aciePharia^nbsp;lica gladius agebat,cuius latus ille mu*nbsp;cro petebat, qui ftnfus erat armorumnbsp;tuorum, quae tua mens, oculi, manus,nbsp;ardor animi,quid cupiebas, quid optas»nbsp;bas Plenæ fîint dilputaciones itï Phftnbsp;lofophftis Ubrisjbreuibws membris, vt.

Minime

4

PHILIPPI MEL^ Minime minim id quidcm, Nam effi^nbsp;cit hoc Philofophia, medetur animis,nbsp;inanes ibllicitudines detrahit,cupiditaî«nbsp;tibus liberal, pellit timorés, Nondiimnbsp;^bibluimus praccepta compofitionis*nbsp;Nam quae hadenus tradidimus,ôCfi anbsp;Cicerone hunt accuratiisimc, tarnen èCnbsp;^lij boni lcriptores reperiuntur, qui nonbsp;omnino négligentes funt in ordine fennbsp;tenciarum,amp; quialiquo modoPeriogt;nbsp;dos faciunt. Verum ad haec addit Cicegt;nbsp;ro duas rcs, quae hint ipfius maximenbsp;propriae,icilicet,qgt; verbis ornât fingulanbsp;membra , pene vt fit in Poematis, Etnbsp;quia haec ornamêta Periodum expient,nbsp;effïciunt concinnû ÔC numeroftxm quidnbsp;dam. At ftultum eft nunc de numerisnbsp;prçciperc,cum ionus linguae latinæ hocnbsp;tempore non fit natiuus, lllud tanarninbsp;hortabor,in quo copiæ laus eft, vt or^*nbsp;tiare ièntencias verbis imitator diftar.nbsp;Quod cum facietjoratio erit vberior acnbsp;toollior. Period» Iponte fequuntur nu«»nbsp;meri.

RHETORICA men. Pro Ärchia poterat Ciceronbsp;plicicer dicCre. Debeo Archiae reddercnbsp;grati'am ex hac facilitate dicendi. Sednbsp;vide quomodo ornauen't, extenuat vbnbsp;res fuas. Si quid eft ingenij quod fentionbsp;quam fit exiguum 5gt;Cc, deinde partiturnbsp;facultatemin tria membra, in ingénié,nbsp;exercitacionem , dC dodrinam, Namnbsp;his tribus rebus artes continentur,nbsp;lUud feiet etiâ imitator, q? modus in orgt;nbsp;nando obferuadus fit.Nihil enim odiogt;nbsp;fius eft inani oftentacione ornatus, q’-iinbsp;nunc^ debet videri ociofe accerfitus,ftdnbsp;adilluftrandam caulam, neceflario adgt;!nbsp;hibitus elle»

Hæc ü ftudioß in ledionc Cii^ ceronis obieruabunt, meo quidem iu?nbsp;dicio retftius intelligent autorem opti^nbsp;inum,öC virtutes omnes propius alpici^nbsp;ent. Neq; vero hacc vtilitas exigua iudinbsp;canda eft,etiam fi non procedat imita^nbsp;cio. Et tarnen fi conniti volent iftfiquinbsp;adiuuantur a natura »intelledas virtu«»nbsp;tesp aliqua

•PHILIPPI MEL, tes aliqua ex parte effingere potcrunt.nbsp;Qiiod fl hæc diligentia componendinbsp;nihil nifi puerilem oftentacionem ingelt;»nbsp;nij haberet, non efier, curhuius partisnbsp;imitacionem valde requirendam puta*nbsp;rem. Sed cum maximas afFerat vtilita^nbsp;tesjdignamihires videtur,in qua fiqirinbsp;non deftituuntur ingenq viribus,elabonbsp;rent, Fit enim oratio magis dilucida, ftnbsp;apte cohereant fententiæ, ft non relins*nbsp;quanturimperfeda membra,autargu^nbsp;menta,fi extent ateg emineant iliac par«?nbsp;tes quaspraecipue conipici prodeft,finbsp;quis ornatus,q«afi veftitus accefferit, ftnbsp;mediocria fint periodorum Ipacia, finbsp;non fint diftipatac periodi hyperbads,nbsp;Verifsimum enim illud cft,quod icribitnbsp;Cicero,veram fpeciem ac pulchritudi««nbsp;nem cum vdlitate coniundam efle ,cus»nbsp;lus rei tum in natura,tum in artiunl openbsp;rib us maximeq? in acdificijsinfinitaexi*nbsp;cmpla oftendipoITunt.

Nam iUa in aedifietjs apta partium b proportio

RHETORICA • proportio non minus habet vtilitatïs»nbsp;quam dec oris, Qiiare exiftimandu eftnbsp;èc hanc harmoniam collocationis innbsp;oratione, non folum propter venufta*nbsp;tern,fedetiam propter certain vtilita;#nbsp;tern animaduerfam eftc, Idcçexeonbsp;telligi poteft,qgt; videmus homines pru/nbsp;dentes, fed rudes harum noftrarum ar;*nbsp;tiurn,fumma diligentia componereô^nbsp;ftruere orationem , qui id facienduinnbsp;putanf, non voluptatis, fed necefsitati®nbsp;caufa,videlicet,ncquid confufe, nequi*^nbsp;obicure,nequid intempeftiue, aut ali^**nbsp;no loco dicant, ncqua relinquant muti;»nbsp;la ÔCpendentia membra. Denicçnonnbsp;folum peripicuitatis, fed etiam dignita**nbsp;tis rationem habendam efle in (criben/nbsp;do ientiunt.

Atc^ hi partim vfu cognouerunt* partim fine dodrina,vi ingenif peripi;»nbsp;ciuntjin magnis Ô6 grauibus caufis ora;»nbsp;tionem per^icuam ÔC in qua aliquidnbsp;dignitatis fit requiri, Qyod cum ita fit,nbsp;cumq^

PHILIPPI MEL.

Cum^ natura ducat homines prüden«# tes ad componendam orationem,dececnbsp;eruditos pcrfcdtuin aliquod exemplumnbsp;collocationis querere,ad quod le innbsp;cienda oratione référant. Turpc eftnbsp;enim eruditis,neq^’vim huius rei inteknbsp;Iigere,necg rationem rcquirere, cum hanbsp;nim artium rudes perfpicianqôô quan^nbsp;ta vis fit compofitionis ÔC iudicent resnbsp;magnas fine hac diligentia explicari n5nbsp;poflc. Mira autem ingentj fiduciaeftnbsp;in hac parte longe diffictUima répudiainbsp;te exempla gt; attç afpernari imitacionê,nbsp;cum in altjs leuioribus artibus hominesnbsp;fine excmplis atcp imitacionê parumnbsp;proficiant. Et vulgo itadici folet. Si*«nbsp;biquenq; peisimum efle magiftrum,nbsp;quod non fçlum in artibus, fed in mo#nbsp;fibus ÔC in omni vita cernimus. Cumnbsp;igiturhaccars fine exemploatcg imitainbsp;cione perfici non pofsit, ôô inter péri«*nbsp;tos conftet perfedißimam elle Cicero«*nbsp;nis compofitionenijpraedare facere iu«*nbsp;h ij dicandi

RHETORICA dicandi funt, qui hune autorem fibinbsp;proponunc, vtcum alias eins virtutes,nbsp;turn etiam collocationem efFingant,

Cum enim omnino aliqua collo^ candi atlt;^ ornandi ratio nccefTaria fît.nbsp;Id quod experiunturinmagnis caufisnbsp;etiam illiterati, prudentia eft exemplônbsp;cligere optimum. Nam £C Cicero propnbsp;terea videtur melius compofuiffe quanbsp;cæteri,qin'a excellentes artifices imita^înbsp;tus eft. Secutus eft enim exemplum Ifonbsp;cratis, cum alif contenti vulgari quadanbsp;forma orationis nihil melius quçrerent,nbsp;aut perfectius. Nec^ ab hac fentencianbsp;co deducor qgt; magni extiterint Oratos«nbsp;rcs,qui non compofucrunt more Cice^nbsp;ronis.Necp enim fimilis eft Lyfiæ comgt;nbsp;pofitio Ciceronianæ.Ego vero non ig^nbsp;noro difsimiles eftè in componendonbsp;magnos autores. Ac ne Cicero quidemnbsp;codem modo componit omnia. VerSnbsp;hoc habent commune excellentes arti^nbsp;fices omnes,(ÿ fenundas ordine diftri^nbsp;buuQÇ

PHILIPPI MEL, buunt, etiamfi Pcriodos non eodemnbsp;modo fadunt. Deinde qgt; aliqua mems«nbsp;bra verbis inuminant,Et hac in renbsp;cipue excelkint hi,qui vocantur Attici,nbsp;qgt; efFiciunt vt aptecohereatfenteneix,nbsp;etiamfi Periodis non deuinciunt, Namnbsp;ex bonis 6C pri^ftantibus autoribus ne«»nbsp;mo tam ignauus fuitjVt fine omni curanbsp;collocationis orationem congereret,nbsp;Ac Cicero etiam cum non admodumnbsp;accurate texit periodos, eft enim libcü*nbsp;rior oratio in Epiftolis QC Philofophi;«nbsp;cis libris,tamen hoc nomine fuperat allnbsp;os,qui nullam adhibuerunt incompo^înbsp;nendo curam,qgt; cauet,ne concurrantnbsp;fentêciæ longius diftantes,aut male cogt;nbsp;hcrentes,aut ncquid relinquatur impernbsp;fedum.Hxc non cauent Saluftius,Se^nbsp;neca,PIinius,amp;^ alrj recentiores, Quarcnbsp;etiamfi non omnes compofitionis par#»nbsp;tes effingemus,t3men ilium fentencia*nbsp;rum ordinem atcß abfolutionem magisnbsp;poterimus in Cicerone, quamin altjsnbsp;h it) cernere

RHETORICA

cernere« Ac fi quem omnino deledant ineompofita, nullius oratio apud iatigt;nbsp;nos æquabilior eft quam Ciceroni's,nbsp;etiam cum fc eximit ex illis vinculis ati#nbsp;tis, de quibusipie in perfefto oratorenbsp;præcipit» Rediusigitur hunc imitabigt;nbsp;mur quam aUos, aut triftes, horridos,nbsp;concilos,aut fupinosamp;^ longius iuftonbsp;fiuentes, SuT plenos hyperbatis, Si quinbsp;fernere fentencias congerunt. Nos adonbsp;kfeentuli incidimus in Policianum Sinbsp;pofteriorem Plinium, quorum nos inuinbsp;tabant fubtiles argutæq; ièntcnciolæ,nbsp;quibus abundat vtcrq;, deledabantinnbsp;his S»^ all) quidam flofeuli, habent enimnbsp;dida quaedam belle detorta, Sed argugt;nbsp;eix illæ fentenciarum Si belle di da migt;nbsp;rum in modum amantur a iuuenibusnbsp;imperitiSjSC placent in Schola ludennbsp;tibus, fed in fertjs negoeijs nihil eft in^nbsp;cptius atep inanius illis afFedatis ar^nbsp;gutijs. Quid autem aftecuti fumus ho^nbsp;rum ledioneç’Piimum aridiores fadlnbsp;fumus

PHILIPPI MEL, fumus,cnm natura parumvberes cfTei»nbsp;mus, deinde illas inanes arguciolas,nbsp;quas prçcipue auferebamus, poftea inssnbsp;telleximus nobis abrjciendas ac dcdißnbsp;cendas effe. Quanto melius conililuif*nbsp;fent nobis preceptores, fi SC ad Cicei»nbsp;ronis ledlionem difcipulos afluefedii»nbsp;fent,SC docuiflent, non folum verba exnbsp;Cicerone excerpcre, fed etiam Phrafinnbsp;imitarijSC totam orationis formam,hocnbsp;cft,fententiarum ordinem atcß ornalt;»nbsp;menta imitari. Ego itaq; non tantum innbsp;Schola,fed magis vfu reru dodus comgt;nbsp;peri nullius generis imitationem, plusnbsp;conducere, bis quibus res feriae SC magnbsp;nae traClandæ funt, quam orationis Ci«»nbsp;ceronianæ. Ec inftruxit artifices cuius«*nbsp;Übet generis Cicero, Qin'a non folumnbsp;orationes Sgt;C Epiftolas reliquit, fed etiänbsp;difputaciones, Nec difficile erit intelli*nbsp;gere ledori non ftulto,fi in hæc exem#nbsp;pla intuebitur,quid in quolibet genercnbsp;Ucceat,qualis oratio conueniatEpifto«#nbsp;h iiij lis.

RHETORICÄ

(is,quas fàepe de maxirais rebus ôifad fummos Principes fcribimus, qualisnbsp;oratio in narrationibus, laudationibus,nbsp;in vituperationibus, qualis in difputalt;nbsp;cionibus ^betur. Qiiare ftudiofi oinesnbsp;adhortandi funt, vt quam plurimum les?nbsp;gant Ciceronem, ôi ab co primum vernbsp;ba ac Phrafin mutuentur.Deinde cons?nbsp;filiaeiusininiieniendo ac diiponendonbsp;confiderent.Poftremo totam orationisnbsp;formanijhoc eft, fentenciarum ordine,nbsp;cxornationum copiam , atc^ modumnbsp;quanta ingenio acftudio coniequi pos?nbsp;terunt jmitari conêtur.Vt enim Elegia?«nbsp;eus ille.de quo iùpra dixi, fine controlnbsp;iierfia melior euadet ex Ouidij ledioi?nbsp;ne.quam fi légat Odas Horatq,ÔÔ He?înbsp;roicusfcribetfœlidus, fi fequetur Vir^nbsp;gilt) proprietatem,Ôô in ordinandis atgt;nbsp;cp ablbluendis membris Oeconomia,nbsp;quam fi Lucanû aut Stacium, qui funtnbsp;ïmproprii,inflau, obicuri, imitetur.nbsp;Ira dubitari non debet, quinille nofternbsp;imitator

PHILIPPI MEL, imitator ex ketione Ciceroni's mcli'or,nbsp;qua ex alijs autoribus fiiturus fit. Cumnbsp;enim in Poëtica maximam vim cfTe iminbsp;tacionis appareat, dubitari non debet,nbsp;quin ÔC in hac vicina arte plurimumnbsp;polleat. Tanta eft enim inter hascog««nbsp;natas artes fimilitudo,vt pleric^ illuftri^nbsp;ores loci Ciceronis ac Liuq rede exifti^nbsp;manti,poëmata iure dici poftint,

DE TRIBVS GENE^ ribus dicendi,

PLurimum ctiam conducitad iudii# candum, agnofeere diueria generanbsp;dicendi, Nam ingeniorumdiftimilitu*nbsp;do diuerfas formas,ftu vt Græci nomi/nbsp;nantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operum,non folum in

hac arte, fed in plerifiç alijs peperit, Ec tarnen certi quafi gradus animaduerfilnbsp;funt, intra quos hae formæ confiftunt,nbsp;videlicet humite genus, QC illi oppofi^nbsp;turn grande, Tertiû eft mediocre,quodnbsp;h V primo

RHETORICA

primo genere plenius eft, tarnen alw quantulum aÊimmoabeft, Inpidlun'snbsp;facile deprehendi hæ differentiae pof*nbsp;(unt, Dureras enim pingebat omnianbsp;grandiora,SC frequentißimis lineis va#»nbsp;riata.Lucæ pidurægracilesfunt, quænbsp;€lt; fi blandac fiint, tarnen quantum di^nbsp;fient a Dureri operibus collatio ofteni*nbsp;dit. Matthias quafi mediocritatem Çer^fnbsp;uabat. Miieentur autem hacc generanbsp;inter fè,ficut Mufici tonos mifcêt. Namnbsp;6^ illi qui funt tenuiores, interdum ali«*nbsp;quid efFiciunt plenius. Et in eodê ope««nbsp;re,alq loci grandes funualij exiles,iuxlt;«nbsp;ta rerum varietatem,dequibus dicitur.

Humile genus non aflîirgit fiipra quotidianam loquendi côfuetudinem,nbsp;proprietatem fermonis mira follicigt;nbsp;tudine cuftodit,ô(^ findet fignate res efi»nbsp;ferre verbis qua maxime proprijs. Nonnbsp;amat crebras figuras,libêter vtitur Mes»nbsp;taphorisj fed non procul accerfitis, ve«lt;nbsp;nun

PHILIPPI MEL. rum fumpcts ex quotidiano fermonc.nbsp;Nihil admodG amplificat, fed tota oragt;gt;nbsp;tionis fpecies verecunda eft,2C ad difsitfnbsp;mulationem compofita^ôf quaft de in*nbsp;duftria fugitans ornatum. De re pru*nbsp;denrer 2C ordine difputat.nec fere a pronbsp;pofico difeedit, dC ipfa fimplicftatis fpe«*nbsp;cic infidiatur auditori, Circumdudio^nbsp;nes habet paucifsimas , refert enimnbsp;qiiotidiani fermonis negligentiam innbsp;collocatione verborum. Artifex huiusnbsp;generisTerentius eft apud nos.Hic chanbsp;rader eft orationis SC in Erafmi collo*nbsp;qutjs.Et Cicero in philofopliicis difpu*nbsp;tacionibus præcepcis ,fcre fequiturnbsp;hoc genuSjEft enim ad docendum ma*nbsp;xime accommodatum. Scriptores vo*nbsp;cant Atticum.SCfi Cicero cotendit At*nbsp;ticos etiam grandiores efle, qua fit ora*nbsp;tio in Comcedijs. Nec^ id difsimularinbsp;poteft, Nam Demofthenes ÔC Aefchi*nbsp;nes funt grandiores. Et apud nos Cæ*nbsp;farfubk'mior eft,qui qiiidem verc At*nbsp;tfeus

RHETORICA tiens iudicandus eft. Etfi autem internnbsp;diim pleniore fono vtuntur Attici, ta^nbsp;men hæc prima forma horum proprianbsp;fuit, quia proprijfsime loquebantur,2^nbsp;verecundiores crant in ornando reli;*nbsp;quis gentibus, ÔC quidquid crat ineptunbsp;amp; intempeftiuum fumma diligentia vifnbsp;tabant. Viciofi funtin primo genercnbsp;breues quidam acieiuni, horridi, 6C obnbsp;feuri, qualis eft in orationibus alicubinbsp;Saluftius,

Grande genus,6lt;fi magna ex parte proprio fermone côftare debet, tarnennbsp;Metaphoras habet crebriores, ac lonfnbsp;gius petitas, copioiê amplificatadhibifnbsp;lis omnibus figuris , QiC quafi de indufnbsp;ftria oftentat ornatû. Hoc genus mag/nbsp;na cum laude fecutus eft Liuius, Et Cifnbsp;cero vtitur eo in plerifcß orationibus,nbsp;vt Verrinis, SiC in Catilinam, in Pifbnenbsp;pro Milone. Et quidem addit accurafnbsp;tarn compofitionem, quæ maxime innbsp;hoc genere requiritur, Net^ vero vbiegnbsp;vfus

PHILIPPI MEL.

vfus eft hac forma Cicero, fed grain'o^* ribus caufis addit fonum maiorem. Innbsp;aiqs leuioribus negocifs medium adhi^gt;nbsp;betgenus,interdum in docendo cons«nbsp;tentus eft humili genere. Facile autemnbsp;agnofci grande genus poteft. Vtiturnbsp;cnim verbis atrocibus ac tragicis,terri«*nbsp;biles geftus pingit, vt apud Virgiliumnbsp;mors Didonisdefcribitur. Viciofi funtnbsp;in hoc genere,tumidi ÔC inflati, qui nnnbsp;mis grandes videri cupiunt, qui nihilnbsp;proprie efferunt, fed perpétuas habentnbsp;periphrafes, 6^ prodigiofas Mctaphoünbsp;ras.Hi vocabant olim Afiatici,Nam innbsp;Afia cum fermonis genus hab erent cornbsp;ruptum 5gt;C improprium,tamen affeda«»nbsp;bant eloquenriæ laudem oftentacionenbsp;immodici ornatus, Ab hoc genere femnbsp;per in primis abhorruerunt fana inge«»nbsp;nia. Medium genus vix a grandi diGnbsp;cernt poteft. Non enim multum ab illonbsp;diftat, copiofum eft, QC abundat figUi*nbsp;Yisjfed in amplificando aliquantulumnbsp;reftftic

RHETOR. PHILIP, rcfiftit infra grande genus. Ouidius felt;*nbsp;re tail's eft.Et pleracq; Ckeronis Epiftogt;nbsp;læ SC orationcs,quidam eti'am libri phigt;nbsp;lofophici ad hanc formam pertinent.nbsp;Pertinent ad earn SC Erafini plerçq? des*nbsp;clamationes . Maxime vero prodeftnbsp;cognofcere duo extrema genera in iminbsp;tando.vt virtutes dißimilium autorumnbsp;quos legimus, melius perfpiciamus.SCnbsp;vtvnusquilcpobferuet ad quod genusnbsp;natura magis appofitus videatur, vtnbsp;aridi vberiora fcripta legentes, adtjcknbsp;ant aliquid viribus fuis. Tumidi veronbsp;ac fupini modcrentur naturam, 0^ alTuenbsp;faciant fe ad proprietatem leClione iftonbsp;rum,qui Attici vocantur, quoi»nbsp;rum maxime proprianbsp;eft oratio.

tA©-',

Vûcbergæ apud Gcorgiuffl Rhau. Anno

M. Dt XXXL