ODL S^i2o ¦'

HULPMIDDELEN,

Ter genezing der

ZIEKTEN V«M

PAARDEIV, RUNDVEE

SCHAPEN EN VARKENS.

1840.

Aaa luijue mede Landgebruikers !

--—---

De Unlpmiddelen ter g/ne zin g der ziektert van Paarden, Rundvee, Schapen en Varkens,nbsp;inelke ik u hier aanbied, heb roornamedijk getrokken uit een zeer oud, en nu gehe'l iiietnbsp;meer voorkomend boekje, voorbij eenigen doornbsp;tnii er bÿ zÿn gevoegd.

i)e ondervinding van vele jaren hebben mij geleerd, dat zij ah zeker verkende kunnennbsp;aangeprezen worden , van daar , dat ik totnbsp;lei besluit kwam , om daar toch ieder Land-'nbsp;bouwer en Veehouder ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de geneesmeei-

ter van zijn Vee moet zijn, deze middelen niet alleen te behouden maar door den druknbsp;algemeen bekend te maken.

ir

ffet it in gefnen deele mijn plan, tm Hef tLlgemeen bekende en geachte werk ran Prof.nbsp;TVjZ-ifXxV, hier door nntteloo» te maken; maarnbsp;wel, om deze Middelen alt een bijvoegselnbsp;hier bij te doen gebruiken wijl dezen zakelijknbsp;en kort de gemzing der ziekten» aanwijzen.

Jk hoop dat de uitkomst doe zien, dat mijne pogingen in dezen niet geheel vruchteloos zijnnbsp;geweest, waarmede mijne moeite dan beloondnbsp;zal achten.

Voor de Spel- (if Drukfouten die er in voorkomen vrage ik vertchooning, het schrijven van boeken it mijn beroep niet, hieromnbsp;dus hoop ik, daf dezen goedgunstig over hetnbsp;hoojd worden gezien.

184(K

A A, N W IJ Z I N G DSR HULPMIDDELEN.

Vüor PAARDES.

No. 1. Voor een onbekende ongesteldheid.

• 2. Oni Afgang te bevorderen.

• 3. Tegen Verstoptheid.

• 4. en 5. Tegen Verstopping met Koort

sigheid gepaard.

• 6. nbsp;Clisteer.

• 7. 8. en 9. Tegen de Droes.

• 10. Zalf tegen den Droes.

• 11. Tegen de kwade Droes.

• 12. Zalf tegen de kwade Droes.

• 13. Voor Wormen.

• 14. Voor Denipigheid, Hoest eo derg®quot;nbsp;lijke kwalen.

• 15. Om de Stijfheid of Vervanging

te nemen.

• 16. Voor Pleuris of ontsteking innbsp;bloed.

VI

No» 17- Middel voor Kolijk of ^Buikpijnen.

18. 19 en 20. Om de belemmering op hfet Water wegteneinen.

21- Tegen het Bloedpissen.

• 22. Tegen Ongesteldheid , veroorzaaktnbsp;door te hard rijden of te sterk trekken.

• 23. Tegen Galachtige Longontsteking ofnbsp;het zoogenaamde Longvuur.

• 24. Tegen Vergiftiging,

• 25. Tegen de Varen.

• 26. V’^oor kwetsuren aan de Long, Lever,nbsp;Milt of Nieren.

• 27. Tegen de sterke Afgang.

2S. Tegen de Koorts of Vijver,

• 29. Tegen tloofdpljnen.

• 30. nbsp;Voor de Oogkwalen.

• 31. Tegen ongemakken of Kwetsuren innbsp;den Mond.

• 32. Tegen den Mondklem.

• 33. Voor huid Wormen.

31, Voor Schurftigheid,

35. Tegen Verrukking of Boeglaminig-heid.

3lt;), Voor Verwrikking , Verstuiking of xoo iets.

TH

Ao. 37. Obi Wonden te genezen.

.38. On» rottende of stinkende Wonden te genezen.

• 39. Om Vliegen van de Wonden te verwijderen.

• 40. 0111 het Bloede.n bij Kwetsuren tenbsp;stillen.

• 41. V'^oor Kwetsuren veroorzaakt door danbsp;drukking van het Zadel of ander Tuig.

• 42. Voor Gezwellen.

• 43. 0111 een Gezwel te doen rijpen.

• 44. Voor Spatten of Overhoeven.

4.5. Tegen de Mok.

• 46. Voor Kwetsuren ontstaan door hetnbsp;trappen op de Kroon der Voel.

• 47. Voor Kwetsuren door het vernagelennbsp;ontstaan.

• 48. Om Wratten te verdrijven.

• 49. nbsp;Om Breuken te genezen.

• 50. Om Luizen te verdrijven.

• 51. Tegen de Kram in de Beencn.

• 52. Om voor te komen d:it een Merrienbsp;niet op nieuw weder Hengstig wordt.

• 53. Om de Hengstigheid te bevorderen.

• 54. Om het .groeijen te bevorderen.

T11 f

A’oor RUNDVEE.

No. 55. Oui de Gezondheid te bevorderen.

• 56. Oin Ziektens voor te komen.

• 57. \')or een onbekende Ongesteldheid.

5S. Oui Eetlust op te wekken.

59. Tegen de Zngtigheid.

6t). Tegen de Hoest.

Cl. Oui de belemmering op het Water wesr te nemen.

O

C2. Tegen het Bloedpissen.

63. Om de Nageboorte aftedrijven.

Cl. Oni de zwakheid bij gekalfde Koei-jen te hulp te komen.

C5. Om de Navlagen wegteneiaen.

• 66. Om het losworden der Melk te bevorderen.

• 67. Om de ontsluiting der Baarmoedernbsp;te bevorderen.

• 68. Tegen uitwendige Winden.

• 69. Tegen Kol ijk of Buikpijnen.

• 70. Om de Wrang te genezen.

• 71. Tegen Stijfheid.

• 72. Om de uitgezakte Baarmoeders weder in te brengen.

pen enz.

• 86. Oin een Gezwel te doen rijpen.

• 87. Om Wonden te genezen.

• 88. Om rottende of stinkende Wondennbsp;te genezen.

• 89. Om Vliegen van de Wonden Sc verwijderen.

• 90. Om Droog öf Gust te maken-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-v

9Î. O™ het Bloeden bij ivwetRuren tje stillen.

• 92. Clisteer.

• 93. Om AVratten te verdrijven.

• 94. nbsp;Om Br,enken ƒ te genezen.

95- Om voor te komen dat een Koe niet op nieuw weder Kiilsch wordt.

• 96. nbsp;Oin de Biilsehheid te bevorderen.

• 97. nbsp;Om de Nageboorte afledrijven.

• 98. nbsp;Tegen de Kalverziekte.

Voor SCffAPJSN.

• 99. nbsp;Om de Gezondheid te bevorderen.

1(X). Om de Wrang te genezen.

10!. Tegen de gewone ïSchiirit.

• 102. nbsp;Tegen de erge Schurft.

• 103. nbsp;Om de zoogenaamde Dol in het hoofdnbsp;te genezen.

Voor VARiOiNS.

• 104. nbsp;Voor Ongesteldheid.

• 105. nbsp;Om de Stijfheid weg te nemen.

• 106. Om de Wrang te Genezen.-

XI

107. Om het Melk geven te bevorderen, los. Om de Eetlust op te wekken.

100. Om de zoogenaamde Tieschheid weg-te nemen.

• 110. nbsp;Om de te sterke Afgang by de Biggen weg te nemen.

• 111. nbsp;Om de Afgang te bevorderen.

• 112. nbsp;Om de Belemmering op het Water

weg te nemen.

D Rü ilt; F OÜ TE N.

il U L P M 1 D D E L E N.

---’-»2@Slt;==----

voor

No. 1.

i

Neemt Boontjes BakeJaar,

Gentiaan Wortel,

Calmus,--

Alans ,--

î^alpcter. Van elks zes lood, eiï Ammoniak zout drievierde lood.

Dit te zamen tot een poeder en met water gemengd, daarvan 2 maal daags een lepelvolnbsp;ïngeven.

No. 2.

Geeft die dan anderhalf lood Jalappè of Aloë, ®jn gewreven , met water gemengd op eens innbsp;t

Geeft het dan in eens drie lood fijn gesneden Appel Coloquint met water.

Men moet het paard geen voeder geven voor dat het purgcincnt gedaan is , en dannbsp;steeds sacht voeder.

Noi 4.

’tWelk men doorgaans gewaar wordt door ’t menigvuldig drinken , dan geeft men opnbsp;eens in :

Drie lood poeder van Rhabarber, en Drievierde lood fijn gewreven Salpeter,nbsp;met Karnemelk gemengd.

No» 5.

Men kan ook gebruiken negen of twaalf lood Wonder zout van Glauber , in kokendnbsp;water gesmolten .en in eens te geven.

• ' ' No. 6. ¦ ¦

Zoo ’t mögt gebeuren dat de afgang te laag na ’t einde zit, dan moet men clisteren metnbsp;Water, zoete Melk, Olie en Zout, van elksnbsp;naar rato. De Glisteer moet bloed warm wezen,

No. 7.

Neemt Negen lood Fenegriek,

Zes lood gestoten Zevenboomsbladeren, en Zes lood bloem van Zwavel.

Dit te zamen gemengd ; hier van 2 of 3 maal daags een gewonen lepelvol onder ’t voedernbsp;gedaan en zoo het in ’t geheel niet wil eten,nbsp;dan van dit poeder 2 of 3 maal daags 2 lepels vol, met water op de gewone wijze ingeven,

No. 8.

Ook kan men het volgende gebruiken : Zes lood Bakelaar,

Twaalf lood Fenegriek, Zes lood bloem van i8«nr, en

Zes lood Zevenboomsbladercn.

Te zamen gemaakt tot een poeder, en als het bovenstaande te gebruiken.

No. 9.

NeemrÄesquot;« lood Bakelaar,

. -Ze» lood Antimonium, en Twaalf lood Bloem van Zwavel.

Te zamen gemengd tot een poeder en dan 3 maal daags een lepelvol in geven,

No. 10.

Als een Paard onder de keel dik is gelijk doorgaans geschied, neemt dan Althea zalf ennbsp;smeert het daarmede 2 of 3 maal daags, of neemtnbsp;drie lood dikke Terpentijn en zes lood oudenbsp;Reuzel te zamen gemengd, en daarmede gesmeertnbsp;als boven vermeld is.

No. 11.

Neemt Twaalf lood Bakelaar,

Zes lood Zevenboom,

Zes lood Bloem van Zwavel.

Drie lood Meester Wortel,

Drie lood Salpeter, en Anderhalf lood Ammoniak.

Dit tot een poeder gemengd hebbende, dan 3 maal daags een gewone lepelvol met water ingeven, maar indien het geen genoegzame afgangnbsp;heeft dan moet men het vooraf drie lood Rhabarber poeder en drievierde lood Salpeter metnbsp;water geven.

No. 12:

Het Paard met dit volgende , 2 of 3 maal daag onder de keel en op dc neus gesmeert.

Het moet te zamen koud geroerd worden.

Zes lood dikke. Terpentijn, Zes lood Laurier Olïj, ennbsp;Drie lood ondde Reuzel.

No. 13.

Neemt Twaalf lood Bakelaar,

Drie lood Varens Wortel, Zes lood Zevenboom,nbsp;Drie lood Colequint Appel,nbsp;Drie lood Aloë, ennbsp;Zes lood knoppen van Alts.

Geeft hiervan 3 of 4 maal daags 2 lepelsvol niet water gemengd. Voor een Veulen 3 maalnbsp;daags één lepelvol.

No. 14.

Neemt Anderhalf lood Duivelsdrek,

Zes lood;-Alans Wortel,

Negen lood Bakelaar, Drie lood Gentiaan Wortel,

Zes lood Annijs Zaad, Drie lood Meester Wortel,nbsp;Negen lood Fenegriek, ennbsp;Twaalf lood Lijnkoek.

Alles êjn gestoten en te samen tot eaW poc^

der gemaakt, dan 2 of 3 maal daag een lepelvol met water gemengd ingeven.

No. 15,

Doet eerst eene aderlating, en dan liet volgende op eens ingeven.

Zes lood liakelaar,

Anderhalf lood Galange Wortel, en Drievierde lood Gember Wortel.

Te zamen tot een poeder gemaakt, en dan in wanne Karnemelk mengen, het Paard toegedektnbsp;én in stroo op stal gezet dat het aan ’t zweetennbsp;korne, zoo h^t mögt gebeuren dat het gene genoegzame uitwazeming krijgt, dan moet mennbsp;dit bovenstaande met de helft vermeerderen ennbsp;er drievierde lood Opium bij doen.

No. 15.

Men moet eerst een goede aderlating doen, en dan dit poeder in wanne Karnemelk gemengd op eens ingeven.

Drie lood Rhabarber, Zes lood Bakelaar,nbsp;Drie lood Annijszaad,nbsp;, Anderhalf lood Salpeter.

— f —

x\o. 17.

Zes lood Annijszaad, en Órié lood Rhabarber.

Te zaïnen tot een poeder gemengd met anderhalf maatje Annijs en water op eens innbsp;te geven.

No. 18.

Dan gebruikt men groene Zeep en Zout onder elkander geroerd, hiervan met een veernbsp;in de gewone waterlossing gestreken, dochnbsp;als het niet spoedig helpt, dan moet men totnbsp;een der volgende middelen overgaan.

No. 19.

Als de kwaal uit winden ontstaat;

Anderhalf lood gestoten Meester Wortel,' Zes lood gestoten Anijszaad,

Drie lood gestoten Rhabarber, en Zes lood Lijnolie.

Te zamen gemengd op eens ingeven.'

No. 20.

Als de kwaal uit koude ontstaat. Drie lood gestoten Bakelaar,nbsp;Anderhalf lood gestoten Meester Wortel,

%

Drie load gestoten Rhabarber, Drie lood geziiivörde Reuzel, ennbsp;. Drievierde lood Genevcr (Mie.

Te ZQinen gemengd on iiict wnt warme zoete hielk, op éertfS ingeven.

No. 2b

Neemt Dr levierde löód Opium,

Twaalf lood AHhea Siroop, én Twaalf lood Roomolie,

Dit te zamen gemengd op eens ingeveh.

Zie verder bÿ No. 63, als het Paard geen afgang heeft.

No. 22.

Neemt dan tot verzachting drie lood Alfhae Wortel gesneden en gestoten, in water totnbsp;slijm gekook, tot dat er zes lood van over-hljjft, doet daarbij:

Zes lood Lijn- of Boomolie,

Zes lood Siroop , en lood Brandewijn.

Te zamen onder elkander gemengd en op eens ingeVen, ook geeft het Haver in watetnbsp;gekookt met eijeren gemengd te drinken.'

— o —

No. 23.

Xcemt Derdehalf one. Chremortart.

Drie Jood Salpeter, en

Zes lood Rhabarber,

Dit in 2 k.an Karnemelk gemengd, goed oitt geschud en in 2 dagen ingeven, telkens eennbsp;vierde.

No. 24.

Geeft dan een Purgatie van drie lood Appel Colequint in water genrengd, op eens in.

No. 2.5.

Geeft eerst een Purgatie van drie lood lijn gesneden Appel Colequint en drievierde loodnbsp;fijn gewreven Salpeter , smorgen.s nüchterennbsp;op eens met water in, laat het Paard 3 ofnbsp;4 uren staan voor dat raeö het voeder geeft,nbsp;op dat de Purgatie een goede uitwerkingnbsp;hebbe ; geeft dan de volgende 'dag van hetnbsp;Volgende poeder smorgens en ’s avonds 2 lepelsnbsp;vol onder wat Haver, of door een horen metnbsp;water gemengd in , tot dat de’ poeder op is..

2

— 10 —

Zes lood Gentiai’.n Wortel,

Zes lood Bakelaar,

Negen lood Fenegriek,

Zes lood Bloem van Zwavel, Negen lood Annenische Klei,nbsp;Twaalf lood Duivelsdrek, ennbsp;Twaalf lood Ze venbooin.

Dit all es fijn gestoten en door elkander ge-

Indien de Varen reeds door ge

broken en aan het etteren is , drie lood venetiaansehe Terpentijnnbsp;doet die in de Varen 1 of 2 maal daagsnbsp;na dat de wonde ettert, overdekt de wondenbsp;met een pleister van harde Bazilikum of Di-achelgom Zalf op linnen gesmeert; als de etter er uit is, kan men in plaats van veneti-aansche Terpentijn, weke Basilikum gebriiiki n.

Na, 26

Neemt Zes lood Boomolij,

Anderhalf lood Koe Driakel, Viifdehalf lood beste Brandewijn, ennbsp;Evn Dójer van een Ei,

—11 —

Qigt;( nnJei’ tgt;tkai»Her gemengd in eens in te geven. Geeft bet Paard te drinken :

Een vi eede -ptmd HrtvCTf.Zz»''Z.-/g/^^'^^lt;L£ lood gesneden en gestoten Smeernbsp;AA’ortcl. en

*/Vter lood gesnede en gestoten Althea Wortel.

In een Eininer met water gekookt en daar mede eenige dagen co.’.tinuè'ren.

No. 27.

Neemt Anderhalf lood ßhaharber.

Drievierde lood Opium, en

Negen lood Roode Wijn.

Te zamen gemengd en in eens ingeven; ais 'het niet bedaard, dan 6 uur daarnanbsp;weder hetzelfde , en geeft te drinken laauwnbsp;water daar Lijnkoek of Tarwemeel in gekooktnbsp;is; of, neemt derdehalf one. Beeste vet ennbsp;Zes lood Bakelaar, te zanten gemengd innbsp;Tarwen brood of Meel, en in 2 maal ingeven,nbsp;een uur na elkander. Of zie No.

No. 28.

Neemt drie lood Rhabarber tot Purgeren, ontstaat de koorts uit slijm of gal dan neemtnbsp;na de Piirgatie :

Drie lood Salpeter,

Twaalf lood Gentiaan Wortel, en Driovici'do lood Sal Ammoniak,

Dit te zaïnen gemepgd tot een poeder, in drieën verdeden en dan ’s morgens, ’s middagsnbsp;en ’s avonds een ingeven met water.

Ontstaat de koorts uit koude of slecht voeder neemt dan :

Zes lood Bakelaar,

Zes lood‘ Gentiaan, en Drie lood Meester Wortel,

Te zamen gemengd, in drieën verdeden en als voren ingeven.

Ontstaat de koorts door pijn van het een of ander uitwendig ongemak, dan doet'menhetnbsp;Paard dikwijls Purgeren, ’tzij van drie loodnbsp;Rhabarber poeder of iets anders. Ditnbsp;is zeer nuttig, om da uitwendiga koorts tonbsp;gsnezsH.

13 —

No. 29.

Men doet hetzelve eerst aderlating aan den hals , dan geeft men een Purgatie van :

Drie lood Rhabarber, en

Drievierde lood Salpeter,

Te zaïnen tot een poeder gemengd op eenmaal ingeven met water.

No. 30.

De oogkwalen zijn menigerlei doch het is altijd goed , t-erst een purgatie te gevennbsp;van ^gfie lood Rhabarber poeder of tien loodnbsp;Wonder Zout van Glauber in kokend waternbsp;gesmolten op eenmaal ingeven op dat uit hetnbsp;ligchaam geene kwade vochten op de oogennbsp;trekken.

Rij ontstokene oogen neemt men verkoelende middels bij voorbeeld Vlier of Roze-water , ook doet men daar wel in , een weinig Loodsuiker of wil Vitriool: ook wel Broodsuiker of ïVzijn van Goudglid ; van deze ver-koeliende middeleo neemt men zoo veel als men wil , giet hiervan in een spoelkom ;nbsp;maakt daar in nat eeno schooae lïpnett

lap of dock bevochtigt daar gedurig het oog of de oogen mede.

Voor gekwetste oogen gebruikt men verzachtende middelen nis : ,

Venetiaansche Terpentijn,

Ongezouten Boter, Gezuiverd Verkens Reuzel, en

Palm Olij,

Voor een Hauw op het oog:

Neemt dan een zuivere naald die wat krom is, met een zijden draad er in, ligt hiernbsp;mede zeer voorzigtig in de hoek van het oognbsp;de 11 auw op ; haald de naald er door op datnbsp;de zijden draad er in kome, ligt met denbsp;draat het vlies of hauw wat op, snijd met denbsp;schaar voorzigtig onder de draat det vliesnbsp;door, neemt dan fijn gewreven Broodsuikernbsp;blaas die lt;loor een penne schagt er in. Mennbsp;bindt eene doek voor het oog op dat er geennbsp;togt bij kome, wanneer het ontsteken wordtnbsp;moet men het voorschreven water gebruiken»

No. 31.

Als er eenig kwetsuur in de mond is, dan neemt tuen Azijn met waf xout er in en

wascht daar incde de wonde nit; dit gedaan 2Îjn-lt;'e neemt men Honig en Azijn te zamen , en rmeert daar dikwijls de wonde mede; indiennbsp;er eenige verrotting is , ’t welk men ge- f \nbsp;woonlijk den water kanker noemt : Neemt dan

Zes lood Rozen Honig,

Vier wigtjes geest van Zeezout ; en

Acht wigtjes geestig aftreksel van Mirrae.

Dit te zamen gemengd bestrijkt daar mede de wonde met een veer of vleugel, dit doetnbsp;men 2 of 3 maal daags.

Voor blaren aan de tong cn verhemelte des inonds, lippen enz. door Spreeuw of iets anders :

Men maakt de tong schoon , zoo dat er geen vuiligheid meer op is , dan neemt men eennbsp;kwastje of stokje omwonden met oud linnen, )nbsp;doopt dat in bet volgende ;

Zes lood Violenstroop, en

Drievierde lood fijn gewreven Borax,

Bestrijk hier mede waar het noodig is.

No. 32.

Men moot terstond een goede aderlating aaiï den hals en aan de beide zijden van den buik

— 16 —

doen, zoo het niet bedaard dan met een nnr ann de andere zijde van den liais en in denbsp;borst, men moet de Icakebccnen en het hoofdnbsp;smeereri en wrijven met :

Drie lood Terpentijn, en

Drie icod Traan,

Na deze smeering doet men warme pap om den hais en het kakebeen ; van Camille, Vliernbsp;bloemen, kaasjes bladeren. Lijnzaad en Meel,nbsp;in bier of water gekookt met wat Raapolijnbsp;er op , het hoofd toegedekt en warm gehouden , en als het kan geeft men het Peardnbsp;op eens in,

Zes lood Bakelaar,

Drie lood Rhabarber, en

Anderhalf lood Meester Mortel,

Te zanten tot een poeder met warme Karnemelk gemengd, gedurende deze kwaal geeft men het warm water met ilonig en Roggen-meel te drinken.

No. 33.

Neemt Viei^/lood poeder van Jalappe doet âaar wat Genever op, tot dat het vochtig W'ord

17 —

l.aat bet een nacht staan, om de hartsacbtige deelcn te ontbinden; geeft het ’s morgens metnbsp;bij voeging van wat water op cens in, dit doetnbsp;men 2 of 3 maal, doet om den anderen dagnbsp;eenc aderlating aan den bals, dit gedaan zijndenbsp;neemt dan anderhalf lood Duivelsdrek en anderhalf lood Knoflook onder elkander in eén zuignbsp;lapje op den toom in de mond gedaan, hiermedenbsp;ten minsten 2 of 3 dagen aan honden, uitgenomen als het voeder eet. Neemt om de hnidnbsp;te wasschen drie lood wit Vitriool in eennbsp;fles vol regen water gesmolten en daarmede allenbsp;dagen eens wasschen totdat bet genezen is.

Ne. 34.

Neemt vijf one. bloem van Zwavel hiervan alle morgen 3 tinnen lepels vol over het voeder, of met wat siroop gemengd in water ingeven, sineerd hef Paard dunnetjes metnbsp;deze zalf daar de schurft zit, alle dagen eenmaal tot het genezen is .*

Neemt Vijf one. groene Zeep,

Derdehalf one. bloem van Zwavel, Anderhalf lood Sal Ammoniak, en

3

X

— IS —

Drie Jood Lijnolie ,

Dit te zaïnen tot een «alf gemengd. Ook Jean men nemen :

Drievierde lood witte Merciirius,

Vier wigtjes witte Vitriool en /Xnderlialf maatje Aaÿn.

Regenwater te zaïnen tot een fles ge

^tegen het haar op , zoo dit niet mögt heldie onder zes lood dikke Terpentijn tot dat men geen kwikballetjes meer kan vinden, doetnbsp;daarbij nog vijf .one. Reuzel, dit alles koudnbsp;onder elkander geroerd, hier mede om dennbsp;anderen dag dunnetjes gesmeert daar hetnbsp;is, als de schubben beginnen los te wordennbsp;en af vallen , wascht het nu en dan metnbsp;zeepwater opdat het haar weder schoon wordt.

Men laat^^pt Paard alle week eens Purgeren van twgt;ee lood Rhabarber met water , op eens in te geven.

No, 3ö.

Neemt drievierde lood fijn gestoten Gom Euphorbium.

Drie lood Bouiuutie en

Zes lood Terpentijnolie.

Te zuiiien gemengd , daar mede gedurig smeeren en dan met een wollen lap wrijven.

Men kan ook gebruiken :

Drie lood Traan,

Drie lood Laurierolie,

Drie lood Peterolie, en Zes lood Terpentijn.

Dit gemengd en als het vorige gebruiken.

No. 36.

Men brenge dezelve eerst in orde, neemt dan Zes lood Terpentijn,nbsp;Anderhalf lood Laurierolie,nbsp;Anderhalf lood Hennipolie.nbsp;Anderhalf lood Lijnolie ennbsp;Anderhalf lood Traan.

Te zamen gemengd en daarmede gesmeerd en gewreven met een wollen lap.

No. 37.

Gebruikt men weeke Basilicum, ook doet men daar wel in wat roode Precipitaat, mennbsp;kan ook gebruiken Venetiaansche Terpentijn

20 —

en als er vuil vleesch in komt, lt;loet men daar bij fijn gewreven blaauwe Vitrioil, legt lt;! ¦ tnbsp;met pluksel van oud linnen op de wonde, mennbsp;overdekt hetzelve met een pleister van iiaruenbsp;Basilikum of Diachel Goin.i

Men neme in aanmerking hoe de wonde !s, het zij dat hij I of 2 maal daags verbondennbsp;moet worden.

No. 38.

Men zuivert dezelve eerst zoo veel met een instrument als het nodig is , neemt dan :

Drie lood Venetiaansche Terpentijn , Vijfdelialf lood aftreksel van Mirre doornbsp;Brandewijn en

Drie wigtjes blaauwe quot;Vitriool.

Te zamen gemengd en hierin pluksel van oud linnen gedoopt, om in de wonde te leggennbsp;tot het zuiver is , men overdekt hetzelve metnbsp;een pleister als bij xVo. 37.

Als de wonde met Roos is aangezet, bestrijkt men dezelve van buiten met de zalf bij No. SiéT

Men doet het Paard ook dikwijls Purgeren fan drie lood Rhabarber of zes lood Wonder

Zout van Glauber, in kokend water gesaiolteii en in eens ingeven.

No, 39.

Noemt Laurierolis,

Gesneden Coîeqnint Appel en

J’aomoiie, Van elks even veel.

Kookt dit te aainen en strijk er mede om do wonde ; óok kan men de Paarden daarmedenbsp;smeeren opdat zij van de vliegen bevrijd’zijn.

* Het sap van Kruizemunt of Duivelsdrek in Brandewijn of Genever gedaan én daarmedenbsp;bestreken is ook goed.

No. 10.

Neem Bovist zoo veel als gij wilt in Brandewijn of Genever nat gemaakt, legt dat op liet gekwetste en omwind het met een linnennbsp;lap.

No. 41.

Neemt Anderhalf lood lijn gewreven Loodsuiker^ en Twaalf lood Regenwater ,

Tc zamen gemengd, hierin een doek nat gC'? maakt , daar mede wassehen , de natte doeknbsp;op de wonde laten liggen, en gedurig nat Maken.

No. 42.

Men kan gebruiken het volgende :

Lijnolie,

Peterolie,

Terpentijnolie en

Hennipolie. Van elks even veel.

Te zanten onder elkander gemengd en 1 of 2 maal daags daarmede smeren, en met eennbsp;wollen lap door de Olie bevochtigd omwinden,

No. 43.

Indien het mögt gebeuren dat een Paard het door onachtzaamheid van den oppaser ofnbsp;door iets anders, door voornoemde No. 41 ofnbsp;42 niet kan genezen worden en men tot rijpnbsp;making van het gezwel moet over gaan, neemtnbsp;dan Haver Gort in Karnemelk gekookt, roertnbsp;daaronder meel van Lÿnkoek met Lijnolie.

Deze pap legt men gedurig warm op het gezwel tot dat het doorgaat, of met een Lancetnbsp;kan door gestoken worden, om er weken in tenbsp;steken, gel^k als bij No. 37 en 38, staat aannbsp;getekend naar tijds omstandigheden.

— 23 —

No. 41.

De genoemde Olie bij No. 42, is mede dienstig tegen Spatten , Overhoeven of Overkoten , en als voren te gebruiken.

No. 45.

Hetwelk nit verscheidene oorzaken voortkomt. Het is best dat men het Paard doet ƒ Purgeren van drie lood Rhabarbernbsp;lood Salpeter, met water op eens iage-ven. De benen of poten wasschen met Azijnnbsp;van Goudglid, 1 deel regenwater en 4 deelcnnbsp;Azijn te zamen gemengd. Of neemt :

Drie lood witte Vitriool, Anderhalf lood gebrand Aluin,nbsp;Achtien lood wijn Azijn ennbsp;Vijf one. Regenwater.

Hier mede 2 of 3 maal daags wasschen.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;No. 46.

Als het Paard zich op. de kroon van de voet getreden of anders getrapt heeft , zoodat ernbsp;opening is, neemt dan pluksel doopt die innbsp;Venetiaansche Terpentijn, legt dat op, of in denbsp;wonde , omwind hetzelve met eenen linnennbsp;lap; doet zulks alle dagen cens.

No. 47.

Gebruikt inen op dezelfde wijze ala bij No. 46 Venctiannscbe Tcipentijn , niitfi eei-stnbsp;gezuiverd van de daarin zijnde onzuiverheden.

No. 48.

Men gebruikt hiertoe oui dezeîvC te verdrijven (zeer voorzigtig) Vitrioololie of sterk Water,nbsp;hierin de punt van een pen gestoken en daarmede wat op de Wrat of M ratten gedaan allenbsp;dagen 1 of 2 maal ; als dezelve weg zijn, geneest men het met Veneliaansche Terpentijn.

No. 49.

Dan moet men dezelve neder leggen op de rug of zijde, opdat de nilgezaktc darmen ernbsp;weder in terug gaan of gemakkelijk kunnen innbsp;gebragt worden. Dan maakt men een openingnbsp;in het vel zoa groot als de Breuk of Scheurnbsp;is , naait dan de band van de Buik ofnbsp;Liesch met een kromme naald en dubbeldenbsp;draad, digt ; en dan met balsem Copaivanbsp;gesmeerd. Zoo die niet ta krijgen is neemtnbsp;men ongezouten Boter, dan naaid men het velnbsp;digt en smeerd het met balsem Copaiva.

— 25 —

Leg dan een Compres , in Brandewyn nat gemaakt op het gescheurde , met een plaatnbsp;van lood daar over ; legt dan nog eenigenbsp;dubbel gevouwen doeken met een vast ennbsp;wel gepraktiseerden band om het lijf, om denbsp;Coinprcs vast te houden, vooral niet te smal ;nbsp;en dan 2 of 3 maal daags de Compres metnbsp;Brandewijn vochtig maken.

Het Paard dient 10 dagen opgebonden te worden, opdat het Jiiet kan liggen gaan ; opnbsp;de Compres en Loden plaat moet wel geletnbsp;worden tot dat het genezen is. Men neemtnbsp;Ongel en Althae Wortel, van ieder zes lood,nbsp;mot 3 of 4 handen vol Haver in een Emmernbsp;met Water gekookt en dat laten drinken.

Hoe minder voeder dat men het Paard geeft, hoe beter.

No. 50.

Neemt elf wigtjes witte Mercurius en zeven one. Regenwater in een vies, goed omnbsp;geschud , laat het staan tot dat het gesmoltennbsp;is , en wascht daarmede.

4

— 2« —

quot; No. 51.

Dit kan men gewaar worden om dat zij lt;tp dat been niet kunnen gaan, daar de Kram innbsp;is , of hetzelve kunnen verzetten , neemtnbsp;dan een touw ter dikte als een vinger, bindtnbsp;dat stijf om het been en knoopt het vast, dannbsp;zal de Kram spoedig genezen zijn,

No. 52.

Neemt tien of twaalf grein gepulveriseerde Spaansche Vliegen en drievierde lood gepulveriseerde Salpeter. Te zamen onder elkandernbsp;gemengd om smorgens nüchteren met water opnbsp;eens in te geven, en dan 2 of 3 uur daarnanbsp;laten bespringen.

No. 53.

liet gebeurd dat sommige Merrie Paarden niet bengstig of zoogenaamd vrolijk worden opnbsp;dien tijd als men het liefst wil hebben, omnbsp;dit te bevorderen geeft men 'zes lood bestenbsp;zwarte Peper , fijn gestoten met Water opnbsp;eens in.

— —

No. 54.

Om magere Paarden te doen groeien en de Buik te doen doorzakken , geeft men hunnbsp;aangenaam Voeder dat niet zeer krachtignbsp;i.s, als gemalen Haver, gemalen Mout en Ze-melen onddr hakzel van Haverstroo met Water of Karnemelk gemengd ; onder dit Voeder doet men wat Zout.

Men geeft het Paard te drinken water daar Haver- en Roggenmeel in gekookt is , en omnbsp;de 14 dagen .laten Purgeren, van drie loodnbsp;Rhabarber en een drievierde lood Salpeter.

voor RUNDVEE

No. 55.

Het is zeer dienstig dat het Rundvee, ton minsten 2 of .3 maal in het jaar worde Adergelaten , voornamelijk in het zomer saizoen, opnbsp;dat er geen ontsteking in het bloed kome,nbsp;door sterk groeijen of iets anders.

No. 56.

Daar et veele ziektens onder het Rundvee zjjn , doch voornamelijk overvloed van Bloednbsp;en Gal bij de meesten gevonden worden, neemtnbsp;men om dit te hulp te komen ;

Drievierde lood Gentiaan Wortel, Anderhalf lood Mirre,

Anderhalf lood Salpeter,

Zes lood Chremortart, en

D rie lood Rhabarber.

— 29 —

Dit tot een poeder gemengd en in 2 of 3 maai, met Karnemelk ingeven ; doch zoo alsnbsp;te voren gezegd is, moet men de Beestennbsp;gedurig doen Aderlaten , voornamelijk als zijnbsp;sterk groeijen, opdat er geen ontsteking in hetnbsp;Bloed keuie.

No. 57.

Neemt na dat het Dier groot is, anderhalf of drie lood Rhabarber, geeft het met Karnemelk gemengd op cens in.

Men moet in aanmerking houden, dat men de Piirgatie, als het geene noodzakelijkheidnbsp;vorderd smorgens nuchteren ingeeft, hun hetnbsp;voeder onthoud tot dat de werking over is, ennbsp;ten minsten 2 uur na de ingeving wachten, alsmede met alle andere middels die men ingeeft,nbsp;ten minsten ] uur voor, of na het voeder, anders kunnen de Medicijnen niet werken. Geeftnbsp;4 uur na de Purgatie , dit poeder met Karnemelk gemengd, op eens in.

Anderhalf lood Calmus Wortel, Anderhalf lood Gentiaan Wortel ,

30 —

Anderhalf lood Alans Wortel, en

Drievierde lood Salpeter.

No. 58.

Neemt Roggenbrood in Bier gekookt, zoo veel als gij wilt , geeft het op onderscheidennbsp;tijden in om te verfrisschen.

No. 59.

Laat het Beest Purgeren van drie lood Rhabarber, met water in te geven en daarna :

Drie lood Bakelaar,

Anderhalf lood Annijszaad ,

Anderhalf lood Zevenboom» en Drievierde lood Salpeter.

Alles fijn gestoten, en te zamen gemengd met drie lood Verkens Vet, op eens met water ingeven. Of neemt indien er geen afgangnbsp;genoeg is.,

Drie lood Bakelaar,

Drie lood Venkelzaad,

Anderhalf lood Gentiaan Wortel, en Anderhalf lood Colequint.

Tot een poeder gemengd en met warme Karnemelk, op eens’ ingeven.

No. 60.

Neemt quot;Vier wigtjes Salpeter,

Anderhalf lood Gengber Wortel, Anderhalf lood Alans Wortel , ennbsp;Anderhalf lood Galanga Wortel.

Tot een poeder gemengd en met Siroop en' water op eens ingeven , men doe zulks 3 of 4nbsp;morgens achtereen , men geeft het water tenbsp;drinken daar Hondjesdraf en Kaasjeshladerennbsp;in gekookt zijnlt;

No. 61.

Zie No. 18, 19 en 20.

No. 62.

Tegen deze kwaal kan men gebruiken No. 21. mits geen Opium er in.

Ook kan men dit volgende seinen :

Zes lood Althea Siroop,

Zes lcod Lijnolie, en

Drievierde lood Rhabarber.

Te zanten gemengd op eens ingeven.

Of neemt :

Twee ónc. gewoone Siroop ,

32 —

Anderhalf one. gezuiverd Vei ken» Vet, en

Anderhalf lood ilhabarher,

Als voren gebruiken.

Of neemt :

Vierdehalf Maatje Raapolie, en

Negen Jood poeder vati Glauber.

Te zanten gemengd en in 2 maal ingeven, smorgens en savoiids, of in 2 morgens.

Of neemt :

Andefhaf one. gezuiverd Verkens Vet,

Drie lood llakeJaar, en zVnderhalf lood Rhabarber.

Te zamen gemengd en op eens ingeven, den anderen morgen hetzelfde.

No. 63.

Neemt Drie lood Meester Wortel , en

Drie lood ilakelaar.

Te zanten tot een poeder gemengd en op eenmaal iuet Siroop en water in geven.

Of neemt ;

V-ijfdehalf lood wit Wortelzaad, en

Elf wigtjes Terpentijnolie.

Te zanten gemengd en op eens met Brood ingeven.

33 --

Men neme in aanmerking, dat men de Koe ¦wann drinken geeft. Daartoe kan men gebruiken gemalen Haver en Roggenmeel innbsp;water gekookt. Dit kan men ook geven aannbsp;hun die bloed pissen en aan een Koe dienbsp;gekalft. heeft , en in vele andere gevallennbsp;van dien aard, omdat dit een verzachtendnbsp;middel is, daar integendeel de zure Karnernbsp;melk het gefolterd ligchaam prikkeld en pijnnbsp;veroorzaakt.

No. 61-

Neemt Drie lood Rakelaar ,

Drie lood Siroop, en Drie lood Lijnolie.

Te zanten gemengd en op eens ingeven.

No. 65.

Neemt Elf wigtjcs Opium , smelt het in water , of doet het in Brood en geeft het innbsp;eens in.

No. 66.

Wanneer men aan het melken gaat, gebeurd het wel, dat men weinig of geheel geen Melknbsp;5

kan krijgen , ofschoon den (Jij er rijkclijk van Melk voorzien zijn. Deze kwaal komt uitnbsp;onderscheiden oorzaken voort.

Neemt Drie lood Meester Wortel ,

Drié lood Bakelaar, en

Anderhalf lood Gentiaan Wortel.

Te zaïnen fijn gestoten en met water s’mor-gens op eenmaalj ingeven.

No, 67.

Neemt Negen lood Meester Wortel , Vijfdehalf lood Pieterseliezaad, ennbsp;Anderhalf lood Zevenbooms bladeren.

Tot een poeder gemengd , om in 2 maal met warme Karnemelk ingeven, 2 uur nanbsp;elkander, als het noodig is voor een grootnbsp;Beest en voor een kleine in 3 poeders verdeden en als voornoemde ingeven , 2 uurnbsp;na elkander, indien de banden met het eerstenbsp;of tweede poeder nog niet weg zijn.

No. 68.

amp;

Hetwelk doorgaans tusschen vel en vleesch zit. Neemt dan na dat het dier groot is, anderhalf of drie lood Appel Coloquint fijn ge-

sneden, met anderhalf of drie lood gestoten /Viinijszaad en anderhalf of drie lood llhnhRBhcrZ

Te zaïnen gemengd en met warm water op eenmaal ingeven , om te Purgeren en windennbsp;te doen lossen , op de huid in het vel eenigenbsp;sneedjes te maken, om de winden te ontlastennbsp;met een reetje er in, dan met een wollen lap hetnbsp;Beest wrijven daar de wind zich ophoudt.

No. 69.

Neemt Zes lood gestoten Ann|]szaad,

Drie lood Rhabarber, en

Drie lood Boomolie.

Te zanten gemengd en met warm water op eens ingeven.

No. 70.

Tegen deze kwaal word gewoonl^k gebruikt drie lood Wrang olie in eens ingeven, welkenbsp;Olie bestaat uit 4 deeleu Terpentijnolie çnnbsp;1 deel balsem Sulpher, men steekt dan ooknbsp;W'el een wrange Wortel , (dit moet een wittenbsp;zijn,) tusschen de achterste beenen in het vel,nbsp;alwaar de Wrang zich vergaderd met een bulf,nbsp;cn na eenigen tijd valt daar een gat in, welk

— 36 —

/tien dan wederom geneest met weeke B.tziii-kaTfi; Doch het is beter dat men een Purga-fie in geeft van dit volgende, hetwelk zeer dienstig is tegen dé Wrang;

Neeint Drie lood Rhabarber,

Anderhalf lood Meester Wortel , Drié lood Bakelaar , en

Anderhalf lood Gentiaan Wortel.

Te. zaaien gemengd en o^ eenmaal met Karnemelk ingeven.

No. n.

Neeuit Negen lood Bakelaar ,

Anderhalf lood Gentiaan Wortel, en Drievierde lood Opium.

Te zamen gemengd en met warme Karnemelk in eens in te geven. Het beest in stroo gezet en toegedekt , gelijk als bij No. 15, opdatnbsp;het een goede uitwaseming krijgt.

Eerst een Aderlating te doen is zeer nuttig.

No. 72.

Men gaat voorzigtig te werk. Neem zoete Melk, giet daar zoo veel kokend Water in,nbsp;lot dat het bloed warm is, maakt daarin doe-

37

keu nat, die men oin dc hand wind ett bfengt zoo het Lflf binnen; Opdut men de ingewanden niet beschädige, iegt mén het beestnbsp;op de stal van voren Jaag, en van achterennbsp;hoog; ook kan men ’t Lijf spoedig in brengennbsp;als men het Beest op de mg legt, met eennbsp;zeel onder het kruis dat nu onder is en zoonbsp;bet Beest van achteren optild , dan zâkt hetnbsp;Lijf met eenige hulp vau zelf in, doch dit moetnbsp;men spoedig doen, omdat het dier niet langnbsp;op de rug kan liggen.

No. 73.

Het gebeurd dai als de Koeijen digt aan het kalven staan , hun de Uijer zwelt, doordiennbsp;zÿ in goede weide gaan of op stal goed gevoerd worden , door zugt of melk, zoodanignbsp;als of zij reeds gekalft hadden , indien dit geschied , moet men dezelve 1 of 2 maal daagsnbsp;melken , even of zij gekalft hadden ; om allenbsp;kwade gevolgen voor te komen die daar uitnbsp;somtijds dadelijk kunnen ontstaan.

No. 71.

De ondervinding heeft geleerd dat het Rundvee, als het natte zomers zijn, mot ongezonde

— 38 —

Leveren Mik vooraien en met Wormen geplaag;«! zijn, om dit te genezen zet men het diernbsp;eenige weken oj) stal, geeft het hooi en andernbsp;droog voeder te eten, om het ligchaam te zuiveren en de Wormen te verdrijven. Men neemtnbsp;voor een volwassen dier :

Drie lood Knoppen van Alts,

Anderhalf Jood Zevenboom , Drievierde lood Appel Colequiut,nbsp;Anderhalf lood Bakelaar, ennbsp;Drievierde lood Gentiaan Wortel.

Te zaaien tot een poeder gemengd en alle morgen nnchteren een portie ingevennbsp;met water als bij No. 13, staat opgegevennbsp;tot dat het beest genezen is ; doch als hetnbsp;beest er te sterk van Purgeert , laat mennbsp;de Appel Colequiut er uit; kleiner Veenbsp;na rato.

No. 7ö.

Zie No. 28

No. 76.

Zie . No. 29.

— 3» —

No. 77.

Men geeft hetzelve eerst drie lood Rhabar-her o 11! de kwade stóffen té verdrijven en dan neemt men om de ingewanden te verzachtennbsp;en te ztiiveren :

Zes lood Althae- Siroop,

Anderhalf lood Opium ,

Anderhalf lood Salpeter,

Twee Eijer doojers, en

Anderhalf lood Trage Canth. Gom.

Ih water gesmolten op een zacht vuur tot een pap, hier kan men de Opium bij smelten.

Dit te zamen gemengd en in 2 maal ingeven smorgens en smiddags ; zoo het niet bedaard,nbsp;dan moet men de volgende dag weder hetzelfdenbsp;doen. Zie ook No. 27.

No. 7S.

Dit is een ziekte die niet we! te genezen is en daar doorgaans na verloop van eenigennbsp;tijd de dood op volgt. Doch ais men hetnbsp;beest eert braakmiddel konde ingeven , zoi»nbsp;zulks v.an een goed gevolg zijn , doch het isnbsp;bezwaarlijk. Men neme drie lood Rhabarber

do

en twaalf lood Chrcmortard, te zaaien gemengd en in 2 maal ingeven met water, «morgens ennbsp;siniddags, voor een groot Beest oin den 2 of 3nbsp;dag, voor een kleiner naralo lt; dit zou vannbsp;een goede uitwerking zijn , doch tegen dezenbsp;kwaal wordt zelden iéts gedaan.

No. 79.

Het welk doorsraans door koude of andere ongesteldheid uit het ligehaain voortkomt ,nbsp;hetwelk men ook Roos noemt die op dennbsp;Uijer schiet, neemt zes lood Althéa zalf ennbsp;drie lood Blaauwsel, te zamen gemengd ennbsp;daarmede 3 maal daags gesmeerd.

Men kan ook gebruiken:

Anderhalf lood dikke Terpentijn,

Twee lood geel Was, Anderhalf lood Verkens Vet, en

Twee lood Raapolie.

Dit te zamen zagtjes tot een zalf gesmolten. Men Iaat het beest ook Purgeren van drie lood Rhabarber, met warme Karnemelknbsp;ingeven, en geeft het warme^ Karnemelk tenbsp;drinken.

¦il —

No. 80.

Neemt Anderhalf lood Boomolie, en Anderhalf lood Azijn van Goudglid.

Te zamcii tot een zalf gemengd en hiermede met een veer gesmeerd daar het noodig is,nbsp;mits eerst de spenen droog afgeveegt na het

•G

Neemt Drie lood dikke Terpentÿn , Drievierde lood geel Was,nbsp;Drie lood Verkens Vet,nbsp;Drie lood Terpentijnolie, ^ennbsp;Vier wigtjes Campher.

Dit te zamen gemengd tot een zalf en hiervan alle dagen eens om het üijer en de Melk-aderen, met een kwastje gesmeerd. Men doet om den 2, 3 of 4 dag de Melk er uit trekkennbsp;na dat het üijer dik is , opdat het Beestnbsp;van de wei of huiachtige deelen des Melksnbsp;ontlast worde , dit doende heeft men geennbsp;verzweering te wachten.

Men doet de Campher in de Teqtentijnolie, welke daarin smelt, het geele Was, met het

— 13 —

Verkcns Vet smelt men op een zocht vuur, gesmolten zijnde doet men de dikke Terpentijn er en dan de Terpentijnolie daar denbsp;Campher in is. Dit te zamen onder elkandernbsp;gemengd tot het koud is, en bewaart het totnbsp;gebruik.

Of neemt :

Anderhalf Maatje beste Brandewijn en voor 2 stuiver Campher, dit laten trekken, smeerdnbsp;hiervan een weinigje op het kruis van de rugnbsp;en wist de handen aan den üijer af, en als zynbsp;de Melk niet kunnen houden, neemt dan eennbsp;weinigje van dezelfde gekampherde Brandewijn in de holte van de hand, hondt hetnbsp;puntje van de speen er in.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Dit is mede een zeer probatnm midd*

No. 91.

Zie No. 40.

No. 92.

Zie No. 6.

No, 93.

Zie No. 48.

x\o. 97.

Neemt Dertien Maatjes Bier, Vijfdehalf lood Bakclaar, ennbsp;Vijf one- Pruimen.

De steenen gekraakt en te zanten kooken, als het kookt neemt dan vijfdehalf lood Driaceinbsp;en drie lood Ganse Vet, laat het 2 minutennbsp;door koken , en dan bloed warm op eenmaal ingeven.

No. 98.

Neemt Twaalf lood Meekrap,

Drie lood Bakelaar, Drie lood Holwortel,nbsp;Anderhalf lood Zevenboom, cnnbsp;Twee wigtjes Saffraan.

Dit in drie Kan oud Bier (hoe ouder hoe beter) te laten koken tot dat er de helft vannbsp;«verblijft, het dan bloed warm in eens ingeven nanbsp;er vooraf vierdehalf Maatje Raapolie bij gedaannbsp;te hebben, het dier dan warm toe te dekken.

Het geschied evenwel, dat, als het niet voor uit wil, men ook tot andere geneesmiddelennbsp;moet overgaan , doch het bovenstaande is innbsp;allen gevalle goed.

Voor SGHAPEW

No. 99.

Gelijk bij No. 55, doet men Aderlating doeh doorgaans in de staart, omdat zulks ge-makkelijker kan geschieden ; als het genoegnbsp;gebloed heeft, wind men er een lintje om, omnbsp;het bloeden te doen op houden.

No. 100.

Neemt balzem JSuipher en Terpentijnolie van elks even veel onder elkander gemengd, neemtnbsp;dan Beijen-brood (honigraat) zoo veel gij wiltnbsp;laat van deze bovenstaande Balzem en Olienbsp;daarop druppen, legt het op een Test of Komfoor met vuur en daarmede in het hok rond gaannbsp;als de Schapen er in zijn, dan beginnen zij te

— 17 —

loopen en re snuiven als mede de lucht in te ademen, hierdoor blijven zij van de Wrang ofnbsp;Venijn bevrijd.

N. 101.

Neemt van deze navolgende zalf en smeerd dezelve dunnetjes daar het nodig is..

Derdehalf one. dikke Terpentijn,

Derdehalf one. Kwikzilver,

Drie lood Laurieroiie, en

Anderhalf lood vriesch Groen.

Te zamen gemengd en zoo lang roeren tot dat men geen Kwikbaüctjes meer verneemt, neemtnbsp;dan een pond Verkens Vet, roert dit er koudnbsp;onder tot een zalf. (Indien het Vet er gesmolten onder gedaan wordt , loopt het Kwik weder in een en gij zult er geen nut van genieten.)

No. 102.

Tot genezing van? deze kwaal neemt men. Drie lood Aluin ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Drie lood wit Vitriool , Anderhalf lood blaauw Vitriool ,nbsp;Zes lood bloem van Zwavel, ennbsp;Drievierde lood witfe Mercurios,

Dit onder elkander tot een poeder gemengd« Neemt daï* van dit poeder zoo veel als gijnbsp;wilt, doet daar 200 veel Traan tot dat eennbsp;smeersel of zalfje word , sineerd het dunnetjes daar het nodig is, om den anderenquot;nbsp;kwade stof openbaard zich doornbsp;gaans eerst op de Neus of daaromtrent, ais hetzelve aan de Beenen komt, dan is het vannbsp;een kwaad gevolg en zeer nuttig dat men hetnbsp;Schaap dan alle morgen acht of vier wigtjesnbsp;bloem van Zwavel met Siroop en water ge-Weugd Éngeefl,

No. 103

Dit is ecg kwaal welke onder jonge Schapen heerscht , zeer zelden onder ouden. De oorzaak dezer dolheid is een witachtig ver-dikte stof, zittende in het vlies in de hersenen, welke haaf het hoofd doet scheef houden ennbsp;in het ronde gaan, de genezing geschied metnbsp;de hersenpan door kunst op te ligteo en hetnbsp;vlies daar de ziekte in zit* voorzigtig met eennbsp;Instrument er uit te nemen opdat de horsenpannbsp;niet beschadigd worde. Dit alles verrigt zijndenbsp;ziet men het op de spoedigste wÿze te genezen.

Meer hulpmiddelen voor Schapen op te geven is onnoodig ; omdat, even als voor het Rundvee van No. 55 tot 98, dézen tot genezing der Schapen kunnen dienen: men diene evenwelnbsp;in het oog te houden, dat, omdat het Veenbsp;kleiner is, men ook de toediening der geueea-middelen bij kleiner gedeeltens moet doen.

Voor VARKENS.

No, 1(11.

Als een Zwijn ongesteld is en men niet weet wat de kwaal is , neemt dan vijfdehalf loodnbsp;bloem van Zwavel, mengd dat met Garstenmeelnbsp;en Karnemelk en laat het op eten of geeft het in.

x\’o. 105.

Neemt drie lood Rakelaar en drievierde lood •Salpeter, met Karnemelk op eens in te geven,nbsp;men doe eerst eene lating in de 3de Ril vannbsp;het bovenste gedeelte des heks.

No. 106.

Neemt zes lood Rooraolie en derdehalf lood W rangolie. BQ No. 7 , ziet men hoe dezelve bereid moet worden. Te zamen in

— 51 —

Karnemelk gemengd en in eens ingeren men doe eerst eene lating als bij het vorige No.

No. 107.

Is het zeer dienstig dat men gedurig anderhalf lood fijn gewreven Salpeter of vijfdehalf lood bloem van Zwavel geeft, hetwelk een goedenbsp;doorstraling in het Bloed en vochten geeft.

No. 108.

!

Anderhalf lood Gentiaan Wortel ,

Anderhalf lood Calinus Wortel en Drievierde lood Rhabarber.

Uit tot een poeder te zamen geirtengd en met Karnemelk of iets anders in eens ingeven.

No. 109.

Neemt dan Roggenbrood en wit Zand, dit te zamen in Karnemelk tot een pap gemengdnbsp;laat het dat op eten.

No. 110.

Doet onder het drinken zeer lijn Staal Vijl— zei, wit Zand en Weitenmeel. Dit kan mei»nbsp;ook aan ouden geven.

52 —

No. 111.

Neemt drievierde of anderhalf lood Rhabarber en drievierde lood fijn gewreven Salpeter, ditnbsp;in Karnemelk gemengd op eens ingeven.

De jongeren na rato na dat ze groot zijn.

-No. 112.

• 'I

Neemt anderhalf Maatje Boomolie en ander* half lood Terpentijnolie. Te zamen gemengdnbsp;en in eens ingeven. Indien het een uur nanbsp;de ingeving niet heeft gepist, dun herhaaldnbsp;men dit nog eens..