Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

K

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• the bottom edge

• • the back board

{JtlUtJTGERVS innbsp;EREMIAM.

E. fo.

FIDELISSIMVS ET LA«

B o RI o s I s s IM vs DEI PRO. pheta 5 expofitus per Heinrychum BuIIinge-nim, miniftrum Ecclefiæ Tigurinæ, Concionibiis C L X

Quibus perfpicue vere docetur, quod hodie multis Comitijs amp; Confultationibus nondum inueniri potuit, Quomodo videlicetnbsp;bellis compofitis infelicibus, tranquillitasinorbe Chriftianore-cuperari, amp;pax faluslt;^ publica conferuari poflit. Mirificenbsp;cnim pleraque huius Prophetx noftris temporibusnbsp;fiominibufque congfuunt.

Hie flliu« metis diledaedn quo flacttta efi^ aitima audire,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7.

IN lEREMIAM PRO«

PHETAM, HEINRYCHI BVLLINGERI

AD CLARISSIMVM VIRVM DOMIN V m d, VVOtPHGANGVH VYAYDNBRVM,

fius,religionis Chrißianlt;iißopus finis fvnict^ßoEior^^ Sccleßa Chrifiianjt primuSi excellentißimw^ ^per initium pnndtcationis ßuA tnfynagoga ^]Slaz^9nbsp;rethana Itbrum IßaiA Prophet a accepit,aperuiti prAlegit oferhotim locum exnbsp;capite ßexagefimo primo, eundem^^ expo fuit EccleßA, ac ex eodem Euange-lium annunciauit. Idem ajbicjueper hifloriam Euan^elicam Auditoresfuosnbsp;{guod^ ipfi EuangeliflA fiaciunt} adlePlionemaußultationemj^^Prophe-tarum relegat, Gerte cum ex mortuis reßurrexifßet,primum Sermonem, di-

quityd lt;idMoße nbsp;nbsp;omnibus HProphetis, interpretabatur illü tn omnibus Scri-

' ,quAde tpßo erant, Etmox idem hifloricus ßubiungit» dicit : Et aitDominusßsisdißcipulis» EfAcßsnt lt;^erba cpuAlocutusfumadojos cumnbsp;adhucejßm fvobißum,lt;pubdneceßfie foret imp leri omnia^quAfcripta funtinnbsp;lege^IMofis ‘Trophetis'‘~p/dlmis de me. Tunc aperuitillorunf^men-tem^ lt;X}t intelligerentßcripturaSt ptfi dixiteis: Sic ßcriptumeflj ßcopor-

P R AE F A T I O»

pafêfe, lilros Pfopheticos3 ^quot;ïjorum expoßtionem 3 in cœt'il/Hi Clo^ifiiano» rtim non poftremum habere debere loewm,

Siqiits enim exißimare ‘•uelit Iadaiclt;amp; fynagogA duntaxat hoc datum eße, lt;^uod ApofloltdoElrinamfuamfcriptü Prophetarumnbsp;nbsp;nbsp;declararunt

njel illuflrauerunt ftj roborauerunt, ù apud fe expendat quorum zApoßo* lu4 fuerit^auliUinbsp;nbsp;nbsp;quidtUeiamnuncproteftatui fttdefuadoElrina Gen^

tibus propoßta: expendat nbsp;nbsp;tUud, quod Gentes in locumßibierunt repu-

dtatorum luddiorumt acoraculahü prtmum crédita, /ponte nunc, iuxta Prophetarum ‘‘uaticinia, receperunt : denique quod doElqr Gentium Paulusnbsp;ChrißtanA Eccleßs, paßoremnbsp;nbsp;nbsp;doSloreminflituens, inter aha ad Timo-

theum 3 pâtre Gentilinatum , Gentibus ad pr^adtcandum deputatum: Tu lt;^ero3inquiti tn hisperß/iitOyqusi didicifti,^ quamp; tibi crédita/unt3fciensnbsp;d quo didiceris, fg/ quod à puero facras literal noueris, quA te poßunt erudi~nbsp;turn reddere ad /alutem3per fidem, quA eü in Chriflo I eJu. Et reliqua quAnbsp;leguntur inpoßeriore ad Timotheum tertio capite. ^ibus omnibus iilludnbsp;accedit3qubdfueteresnbsp;nbsp;nbsp;beatiquidem nilprimitiuA EccleftA Eptßopi acPa^

fiores^/uiscoetibvu facris, ex cathedra Jdn/ia ylibros expo/uerunt Propheti-cos : quorum ßripta, Pnarrationes, atque adeo p/omiliA quAdam, ad nos tv/que peruenerunt^ Jed nunc Junt tn manibvu noßris magna in copia,nbsp;barbaries Papiflicainimiumqueceremoniarumßudium in Eccleßa,^ tra-ditionum humanarum inßelix farrago,inßcitidque Paßorum, neglexit tan~nbsp;demlibros Prophetarumt^ quodammodo ex ßacru eiecit cathedris Eccleßa-ßic 'u: quos modo fideles per refbrmationem fynceram, in Templumredu-cerCinbsp;nbsp;nbsp;ex cathedrisßacris3 in cætibus Eccleßaßicis, rurfusßonare,^perpe*

tub quidem annunctari,cumq^ libris ^oui Teßamenti confierri^ac ex hu tUu-firari exoptant : cum conßet tum 8ccleßam fuiße feltcißimamt cum Ser^ mones Prophetarum integros ßbi annunciari audiret ate^gauderet.

fi^eruntur quidem complures, obßurißimos e/ß Sermones Propheta-rum, pariter^ inutiles populo Chrißtano clamitant3potißtmiim qubd tra^ ^ent res ludaicas nihil ad nos pertinentes. ç^tqui qubd diPlionis T?ro-pheticAobßuritatemattinet3 fiatemur fane parumexercitatis in hocßriptinbsp;Jcriptorumque genere, peregrina ojel exotica, pror/us^ aliéna a finfu com-muni adfierri ^tderi. ^Debemus autem lUud lt;^etußatt omnium antiquifnbsp;firnA 3 acpeculiari modo ac rationi loquendi. CAterum experti norunt, o»?*nbsp;^rophetarum breui clartßima fiert illis, quifvelmediampartemeiusnbsp;dtligentiA Prophettcis libris adhibuerint 3 quam GrAcis firiptoribtu, Cicero-nianisq^ Eatinorum Itbris impendunt. Phabet ars lingua quAlibetnbsp;fuam difficultatem 3 propter quam tarnen necnegligitur,nec abycitur 3fednbsp;difiitur potius . Et qui iam didicerunt artem fvel Unguam * quam ab initio dißtcihmam crediderunt3miranturporroficui fvideripoßit difficilis.Sx-periantur ergbtin hocJacrofiudi03 fviri bo d, quodinprophanis experti funt^nbsp;acteßa-

P R AE F A T î O* acteftahiinturifatfciOiine nthil hic ßnger-C) fed perjpîctta fore,qut!t lt;vifafuntnbsp;obfcurtßima. Teßabuntufpr^eterea œiri doEii,in OrattonibM Prof^hètar-i^mnbsp;intteniritpßßi'mameloijuenttam, adeo^ artßcium orationü admiranduWinbsp;pf^ßerendum artt prophanûrum Oratorum: (juodantedilt^èntemle^iO“nbsp;nem propheticor^m libroruminuncjuam credidijfent^

Si f^ero mhU ad nos pertinent, nbsp;nbsp;nbsp;ßriptajttnt à Prophetis, ptß recitatnt

ohm inpopttlo Itidaico, cur lüa appltcarunt omnibusgenttbus zApofioli Chri-ßif Curdtcit Apoftolus Paulus, Gentium doSlor^adP^manoSi fßi^cunqui antea fcripta funt,tn noflramdoPirinam fcripta funtynjt per patientiamnbsp;confolationemßripturarum ßem habeamws Cur idem Apoßolus C0‘nbsp;rtnthijsproponitqutiidapigt;ex ludaicis reb-us exemplaf quibus mox fubiungit,nbsp;P£ac aut em omnta figuramp;^onti§a:untiÜu :fcripta ojero funt propter admo-nitionem noßri,in quos termini ßiculorum inciderunt. Utiles prlt;amp;terea eßenbsp;nobis hodie Sermones Prophetarum, iÜudquoque, quantumuis renitentem^nbsp;conuincit,quod ojelpcenitentiam prlt;iidicant,njelfaluberrima^ ßdei ^velper^nbsp;ßdi/amp;, obedientiA lt;uelrebellionis, lußitiAnbsp;nbsp;nbsp;fueritatis Dei, mirifcarvitst

piA nbsp;nbsp;impitamp; commémorant, ^uel de lt;i^eßia, redemptione ac Cccleßaeius

fuatictnia contexunt. ^is oro negauerit talem doSirinam nihil ad nosperti-nere,nfel nobis prorfus eße inutilemf Verum oßendi etiam prima huius operis Coniione,Prophetam leremtam non modo noßris temporibus ‘Utilem eße fednbsp;etiam accommodatißimum. Eadem funt hodie peccata, non in Germanianbsp;duntaxat, ßdin toto orbe Chrißiano, quA leremiA /acuIo fueruntin populonbsp;Judaico, quAnbsp;nbsp;nbsp;fubuerterunt cum (urbe Templo inobedientes, pceniten-

tiam^ agere reßuentes. ^idergo aliudexpeSiauerimus nunc quoqueßper* rexerimus nos etiam impcenitentes in aßuetis graßari ßeleribusZ Salut arenbsp;aut em conßlium fufficit ex ore Uei^quomodofaluinbsp;nbsp;nbsp;incolumes in maximis

huius fuculi turbis agere poßint. Cut confiliofihodie quoque obfecundantes, egerimus pcenitentiam , quis dubitauerit parfurum nobis fueracißimumnbsp;Deum^ Dominum noflrum, qui non njult mortem peccatoris ,fedpotiusnbsp;^t conuertaturac eviuatl* Cum^grauittraccufetleremias illa ipfafcelera,nbsp;qutbus hodie Dominum Deum noßrum oßendimus,elegantißime werani'nbsp;ac'Deo placentem deßribatpcenitentiam, ad quamettamhortaturevehe*nbsp;mentißime,profePlo aliter iudtcare nonpoßum,qudm hos Sermones leremiAnbsp;ff alios Sermones Prophetarum omnes, non modo t^tiles eße paßortbus ffnbsp;Ecclefijsnoßri fAculifledetiamneceßarios. Etenim^eripaßoresnonJunt,nbsp;qui cum tantam in ßbi creditis ecclejijs ^vident conßelerationem, quanta èPbnbsp;noßri huius feculi poßreminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nontncrepantacerbißime,hortantura ade*

mendationem ruehementifsimé. Vtrum njerb mehcmentius, fViUidtUs, eßicaciu^s extßimant, noßris ne,hoc esi humants , roerbis njrgere auditores,nbsp;an diuinisjidePl^ èßripturapetttis Jententijs, njelutiex ore Det,agerelo*nbsp;qutcumrebellibusf lt;fVagiscertemouentur homines cum audiunt fciunt

* nbsp;nbsp;3

P R AE F A T I O*

fîh ahn Mid ari rverluîn Der,olim nbsp;nbsp;annanciatum Jeripturn à dPropht'^

iUiQuodf^ domi nbsp;nbsp;nbsp;in ’Br blij s fvetujin legere pojjùnt^ e^itdm cttm Conaonet

audittnt noflrti everbis nofiraj^ arte compoßtO/S, Tergiuer/ari hic poßknt dubttare num ilia fit Det fententia. ^inimb inuenia^ ejni dicant » Tdeumnbsp;non refittp, e^erbnin Dei nonafiernor »/edminiflrum qui fita mihi ruer banbsp;denunctatiT^junc eniw carrt minißeripfa ‘Bropheta Deirverba récitât,ea^nbsp;auditoribasapplicat^ inculcatenbsp;nbsp;nbsp;auditor ex coUatione inteliigit, rem it a

habere,rut ipfidenunciator,commoueturfiine nbsp;nbsp;cittw ^grauitts. Et certe

dubiumnoneSi multorumconctonesparum habereautboritatis, ^uodma^ luntfuum potius ruerbum, fua arte temper at urn, ^udm T^rophetarumnbsp;Apoftolorumdenunciare populo^

EgoprofeBib rut iuuarem diligentes nbsp;fideks, wigilantes^ ecciefiarum

pafioresihafcemea^inleremiamCornmentationes, adeótjue Conewnesad populum habitas in hac Chrifii ecclefia, typii excudi curaui. eyignofip fanenbsp;alios,prA/ertim cum Dew nofirum famp;culum maximis fa binde donis locuple-lt;iuotidie propemodum excitet atlt;j^ fubmittat rutros doBiißimos, longenbsp;meltw hoc, e^uod ego conatw ftfm,pritfiare pofie : fed ego nunctalentum illudnbsp;meum d Domino acceptum,depomi in medtum,nthtiimpediturw interim fidnbsp;gratiaspotius aPiurus ,fialj meliora conférant. Commonftro incjuam dilt-gt;nbsp;gentioribuspafloribus, tjnomodopofiint cum fiuBiu Sermones *~Prophetarumnbsp;exponere coetibwfacris, ne ruidelicetfimper ignaui Pofiiüas duntaxat {cfuasnbsp;lameninruniuerfumnon damno,fibrias intjuamjedifcere, totidem moxnbsp;ruerbù,fiue loco,tempori, aut per fonts res conueniat, fiue non conueniat, de-ßruat an extruat, populo redt are pergant. Tfetno tarnen arbttretur me adnbsp;ruerbum hic è facra cathedra recitajfe finguias lUas Condones,ruti nunc le-guntur^Plurima enim in his commemoro, c^ua addiuerfitatem ruerfionis,adnbsp;ioijoutionesT^rophetare^èintelligendas,^propèad rem Grammaticam,nbsp;ad difiofitionempertinent, ejuorum nuUa in coetibus ecclefiafttcisfaPia eflnbsp;d me mentio. ^c tn Ctmcionibus ecclefiaflids multafunt dtBla copiofius, cjuanbsp;hicrunonbsp;nbsp;altero ruerbo duntaxat notantur : rut has Cone tones Jyluampo-

lius, ruelmateriam Condonum rePiius appellaueris,i^udm Homihas. èAc fie^aut in his hoc maxime,ne nimiaprolixitate et traPlatione bcorum cor»nbsp;muntum, aut rerum altocjuipeculiartum, moleflus ejfem le^oribus : deindenbsp;rut reBlè intelligerentur ruerba Prophetit,^Uie i^uidem huius corporis aut ope-ris tpfifiima rueluti anima ePi:pofiremb,'rutappltcationemfaltem tndtcarê,nbsp;non adplenù traPlarem. 2gt;(am no omnia omnibus conueniunt ecclefijs. Suntnbsp;alia ati^ aba iocanbsp;nbsp;nbsp;tempora,fisnt aba at^ alia occafiones etperf in£. Hie er

go moneo concionatores,fimper illius meminerint Apofiolici,Cimnia or dine et ad adificattonêfiant:etiüius ettam,Stude teip/umprobatdexhtbere Deo ope-rariu non erubefcendum,rePiifcantiruerbu ruedtatis. fi^od rutfaciat cjuinbsp;iibet,multa prudentia et dibgitta,frequenttßimis^ opus efl adDeu prectbus,nbsp;‘Ifecejfe

t» R AE F A T I O»

fi? aittèm, iüttdin Sermonibus Prcphetarutn CMremüi antè om* hiat ne faftidium nos aucrtat^ quodmollicuïa^ aures,nbsp;nbsp;nbsp;animos ‘uartetatü

amantes excruciat. Inculcant nbsp;traElant propemodàïn eandem rem Prophe

tfi^et paria ferèfunt quA dtuerß traEiant ProphetA^ ^teadem omnes chorda fVideantur oberrare. CAt er Um hic audtas obficro Paulum^deßtis qnoq^ßri-ptü^ prAdicationibus loquentem dtcentem : Eadem fcriberervobuymenbsp;qttidem haudpiget^fuobts aatem tut um ePl.Stmplex e/lrijeritatts oratio,^nbsp;paucis comprehendi pottH fveritas:neq fVult nos diuina bomt as longü tmpli^nbsp;care ambagtbus^nbsp;nbsp;grautbus oneribus immenßsd onerare et intricat e dogma

ttbus. Simpliciter ergo br cuit er elarè nbsp;nbsp;eutdenter Deusper Prophetas

Apoflolos traditea nobis,quAfuntfalutaria. ^^entiunturturpiter, qui de^ blaterant, non omniaquAfalutisnbsp;nbsp;nbsp;witaßsnt, tradita ejjefcripturis Cano^

nicis:ideo^ opus eße Traditionibus. St alia qtsoq^ Deus nobis tradi gt;VoluiJJèt, faltem lt;-uerbo aliquo Prophet anbsp;nbsp;nbsp;Apofloli ea attigijjent,^ non eandem rem

miUies repetendo,tnculcaßent. Intelligimus ergo tUudipßim quod nobis tanto-^ pere i^culcatur,nbsp;nbsp;nbsp;tnculcando re petit ur, illudprAcipuum ejje, quod Deo pla-^

cet nbsp;nbsp;dnobis requiritur.^os quia alia expeSiamus,nbsp;nbsp;nbsp;neßio quAalta nobis

imaginamur, non audimus interim nec obferuamw ipfa Dei t-uerba,in culpa faneßsmus quod eadem res d Prophetis nbsp;nbsp;c^dpofiolis toties repetiturad

naufeampropemodum, nbsp;nbsp;inculcatur nobis ad faßidium evCque.

ß^uicquidaute illudesi^ quod modo in ploriam Dci, eccleßarumfalutem, paßorumßsbßdium, euulgo, totum tibi dedico ac nuncupo, P'uolphgangenbsp;Vay dnere,fenex fuenerande, domine colendißime,nbsp;nbsp;ßater in Chriflo cha~

rißime^hfwicupatione hac bonis omnibus declaratum ajolo,qudm teamem, quanti tuam pietatem faciam,nbsp;nbsp;nbsp;quantopere tibigratus cjße,ßpoßem, cu-

piam. Chriftumßaluatorem tu ojnice complexus,nihilntßipßum deßderas, in hoc te omnes coeleßes theßturos dpatre accepifßegaudes, fvitam deniq^ ßdenbsp;rviua dignam, njiuere adniteris^ PrAterea tveteres imitatus fvirospiosnbsp;principes, tuuos liber aliter dpSirinam fynceram tuis facultatibus. id quodnbsp;Eccleßa Schola Tiçurina fuerè Itberéque teflari potefi. etAgno/cisnbsp;qudm neceßdrtum ßt doSirinam confiruare tn ecclefijsfanamnbsp;nbsp;nbsp;integramt

quaßmelreSle compQßta,nonpoßint non omnia officia Qf opera bona optime confiitui. J^tinam ruero omnes diuitesnbsp;nbsp;nbsp;proceres,\mallentfuis opibus tuua-

reßudia bona,ßholas,xenodochia Qf pacem publicam, qudm, quodferè fa^ dunt, abutiiUis ad moluptatesfadasnbsp;nbsp;nbsp;inanem huiusfaculi evani-

tatem. TDominus leßss feruet te femper, nobis^ omnibus fuam conférâtgratiam.

* nbsp;4

DE PROPHETIS EORVMQVE LIBRIS EXCERPTA QVAEDAM EXnbsp;LIBRIS TERTVLLIANI S C R I-

PTORIS VBTVSTISSJHI,

E TRINITATE, ProphetasfpirituinftraxitDeus,amp;: per hos homines filium fuum Chriftum repromifit ¦gt; ôcnbsp;quandodaturum fefpoponderat, mißt;perquemno-bis in notitiam venire voluit, in nos indulgentiæ fuæ finus largos profudit.

INAPOLOGETIC O,Sciebant ludçi venturum elfe Chriftum , fcilicet quibus Prophetæ loquebantur. Nam amp; nunc ad-uentum eius expeéùnt. Nec alia magis inter nos amp; illos compul-làtio eft,quàm quod nunc venifte non credunt. Duobus enim ad-uentibus eius fignifîcatis, primo qui iam expunôlus eft in humili-tateconditionishumanæ; fecundo qui concludendofæculo imminet in fublim itate diuinitatis exertæ. Primum non intclligen-do, amp; fecundum quem manifeftius prædiâumfperant,vnum exiftimauerunt, amp;c.

DEADVENTV Ghriftiamp;habitibusChrifti duobus elegan tiafcribit idem author, lib. contraMarcionem 3. In 2.autem libronbsp;contra eundem, recolligit in compendium doéliinam Prophetarum, amp; ait : Bonitas Dei ordinauit Prophetas docentes Deo digna,nbsp;auferre nequitias de anima, difcere benefacere,cxquirere iudiciu,nbsp;iudicare pupillo,amp; ïuftificare viduam,diligere quæftiones, fiigerenbsp;improborum contaóhim,dimittereconflilt;ftam integram, diflipanbsp;re ftripturam iniuftam, infringere pane efurienti, ócteóhim nonnbsp;habêtem inducere in domum tuam, nudum fi videris contegere,nbsp;amp;domefticosleminis tuinon dclpicere, compefcere linguamanbsp;’malo, amp; labia ne loquantur dolum ,declinare à malo óc facere bo-num,quçrcre pacem óc feótari eam,irafci amp; non delinquere,id eftnbsp;iniranonpcrfeuerareßueßeuire, non abireinconfiliumimpio-rum, nec-ftare in viapeccatorumjnec in cathedra peftilentium Iedere. Sed vbi? Vide quam bonum amp; iucundum habitare fratres innbsp;Vnum,méditantes die amp; noóle in lege Domini.Quiabonum fcilinbsp;eet fide-

Cet fid ere inDeurn,qtiàm fidere îil homirten1,amp;lperare in Deitttt quàm fperare in hominem. Qualis cnim apud Deum mefees hörn ini? Eterittanquam lignum quod plantatum eft iuxtä exitu5nbsp;aquarum,quod Fruóhum dabit in tempore fuo,amp; folium eius nonnbsp;decidet,amp; omnia quæcunque faciet profperabuntUr ei, Innocensnbsp;autem amp; punis corde, qui non accepit in vanum nomen Dei ; amp;nbsp;non iurauit ad proximum fiium in dolo : iftc accipiet benedidtio-nemaDomino,amp;mifericordîamà Deofalutificatörefuo. Oculinbsp;cnim Domini fupertimentes eum, fperarltes in paifèrîcordiamnbsp;Ipfius, ad deliberandas animas eofum de morte, ytique alterna : amp;nbsp;iiutricandos eos in fame, vtique vitæ ætcrnæ. Multæ enim preflu^nbsp;ræ iuftorum, amp; ex omnibus liberabit eos Dominus. Hónorabilisnbsp;mors in confpedtu Domini fandlorum eius. Dominus cuftoditnbsp;omnia ofta eorum, Vfiüm exipfis nön comminuétur / Red emitnbsp;Dominus anim as feruorum fuorum.

IDEM libro 3-contra MartioHem clegantiÆmè tradtat pro^ prietatem eloquij Prophetic! : Ôc in libro de Refurredtione carnis*nbsp;oftendit non omnes Prophetarum loqüutiones vel fer^nbsp;moncs elfe allegoricos amp; figuratos,amp;c. *

tt Î É R. Ó N Y M V à* '

lEREMiAieffttadhucptttr^pro^httartcepttamto tofta yimo rtgii ludxjpro^hitiiuit^itt imferioiiindnnbp«/ita fuh toachimnbsp;filio eiuf annis n. ör fuh -^dichùitjui 'Tplttthitf fuit rtgum luda, annü ihnbsp;')ff^ad‘).mtnftm,eùmà‘Babylomjtcaptatfi^Hitrufalem^ijuando’amp; i^ft cdnbsp;ptus t^^. 'Prophetauir trgo annis prater illud ttm^ut quundo duamp;ttf ti^nbsp;frobhttauitin 't'a/bnff,^e4

CHRISTIANO

LECTORI.

QVi legis exciditttn Sdymut^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rttinam,

ludaici ^gemitU4 in 'Babylonegregii» E,cqtiid/ollicitus tarbato inpe^ore njerja^t

^td fvaleat Uß iußa ejtterelâ T^eit

Ecxefirox Aßitr ^vi^as agtt ante caterttas,

Dutit nbsp;nbsp;etiinEios brachia capta daces^

^i tandem^ trißi/pe^ata cAdefaoram^ Claafirant wi/eros fine honore dies»

Hficfitit ardentü iußifiima poenafiarorü^

I fia fuitfipreti (V indicie tra Dei. tarnen Aternitm hattdarfitfidtemporenbsp;“fiffpexit pop tilt fata precefi^ py,nbsp;tyue iter am reduces tn propria teSlafidelesnbsp;In pat ria ex omni parte beautt humo.

At dtros ho fies populatores^/ùorum, ^uos fera contcmtus traxit in arma Deit

Latttta tandem tumefa^os punit inani, ^uet^ dedére alysfii quoy^ damna ferunt^

Lydia fie fvafiata tacettgentis^ Ltbyjfa

Vnd cum cenfiu dtuitefia^a manus.

Centis Idumae. celfagficfubruit arces^

Atyuepart Aethiopumroborefregit opes»

Crudeles etiam Babylon lutt tmpta poenast fifisa Solymamp; exttto templa domos^ dédit,

Ferttlis ^fauo perfufissfangutne

. Saucta mœrentt corpora mexit ayuâ. ohmfuerant arees habttacula regum^

' Feraltignauwi carmtne bubo colit.

H Sic canit intreptdo i e R e M i a s peElore rvates, ^em cructatplebis cnrafalus^pia.

Sûlatur^ antmos trtftt meeroretacentes

Spe certa redituSi nbsp;nbsp;bonttate Deh

Dum^gemit Solymd, fatum, etneres^ piorum^

Et nimijs lachrymis lumtna fi^a tument-»

Haudminùs incubuttt^vttam »vt mores^profanos Corrigat^^ eyetttos tollat fvbt^ Deos.

Srgo haudimmerito/an^i tam pagina asatis FrodtttOJthanc christ ijponjajàcrata légat.nbsp;Ante

Ante ob fleur a quidem^fed nunc, b V l G e r e colende, Facha pqsfacilu dexteritate tua^

^amque malii pia turha hodie torquetur ijfdem^ Atque alia ex alijs ajperafataflaunt.

Errat inops,expes, terra ia^ataman^,

Ft toto confians exulat orbe fldes,

t mundtds fine more flurtt fuellt;i^arte fueli^ni, ^dfliiis fultorem poflcaput efle Deum.

Frendeferox,afflige pios,peccataq adauge, Poflmodo quA fuotis irrita faFia fuelis:

Qurri' ‘Domini expertos rohurflneflne dolebis» Deflcientq artes,deflcientq doli.

fFAdagnifca efl fubi nunc ‘Babylonffubi regiafceptraH FÀdœniaq^ externis inuidiofa locis^

^empe ignota iacent:-ç o E l i x quicunq^ dolore Alterius difles pojje carere too.

eeAt tuJdnFla cohorsgaude lAtar€,potenti

Fide Deo,^ caflo peFiore funde preces.

*F(ec dubita:mijerata bonos flementia Patris quot;R^flituet fueteris religionis opes-

SanFia fldes, fecura quies redtuiua fvigebit: trouent è fuotis pars quotacunq^ Deum^

hRpdolphtK Gualtherus Tiguri-niM lunior.

IN SANCTI ET FIDE*

LISS» PROPHETAE DEI lERE^

MIAE, CONCIONES HEINRYCHI

BVLLINGERK

De attthore operis leremia tgcnere Jcriptit nbsp;nbsp;tempoH^

eiMó avttur.

C O N C I O !?

C C L E s IA Deijquæ eft fandorum communie,vt verbo Dei folo, ^ceJeftd riei perfpiritum faiuftumnata eft, ita eiufdem folius viitiite conferua» exverboüdnbsp;mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur, regimineepgubernatun VndeDominusmandauicferuis.fuis nâtae’oiemrei

Prophetis ÓóApoftoliSjVt verbûfi.iû,Dei inquam,populis in eccle= gi^urercon» fiam adducendis,prædicarêt. Non eft aute nobis hodie expciftanda i*^’'*“’^**’'*nbsp;prophetia aliqua noua, aut reuelatio fubitanea. Libri prophetici S/C apoftolictnbsp;funtipfum verbs Dei. Ex his ergo eftconftituenda aut ædifi'candajcoferuandanbsp;Ô6gubernanda Deiecclefia: adeoep exponendifuntlibricanonici, pro confti^nbsp;tuenda conferuandacp ecclefia in cœtu fidelium. Omnes enim ac fingulilibrinbsp;ad earn rem perquàm funt idonei QC vtiles : ita tarnen Jvt pro ratione locorum,nbsp;perfbnarum temporum congruentia inquiramus, amp;C nobis commifsis eccle-fijs exponendo applicemus. Cumi^ miruminmodum conueniat’noftris tem-poribus Ôd hominibus, leremisc prophetia, earn delegi exponendS veftræ charinbsp;tati.Quaproptcr adhorto’/ omnes, vtgratiam Domini Dei noftri fedulis precisnbsp;bustmpetretis,turn dicendimihi, turn audiendi vobis dodrinâhancfaluberri-mâtDomiùus lefus adfit nobis. Huiufmodi vero titulus praemittitur toti operi.

TITVLVS OPERIS.

SE RM O N ES leremim filijHeikle,ex facerdotibKf,lt;jMtmntin Ana* thoth,in term ‘Beniamintad quemfiiBttm Verbum î)omini,in diebu^ loÇuenbsp;plij Amonregif Iuda,intertiodtcimo(fàlicet')annoregni eiut. Fuit in dienbsp;bue loacbim filij hßx regts luda, adfinem 'Ttndecimi anni .^dechtaßlijnbsp;iofta regM Iuda,'^fi]j ad cranfinigmtionem lertifalemtmenfe quinto.

COngruerehunc prophetâ ôi^mirè vtilem eflenoftro ftcuîoj'amdixi. Nam Accommodeo» ficutihic prophetâ præcclsit graue Deiiudicium amp; captiuitatem gentis doiïrinatanbsp;ludaicæ, fèptuaginta annorum tempore durantem, indefeftb^ ftudio,minimo ieremU-interim cum fruéru, omnes adhortatus eft ad pœnitentiam : ita nunc imminet/^’''^ tempori»nbsp;orbi extremû illud impijs horrendumindicium. Vnde omnes ad pœniten-tiam funt reuocandi,pergendum^ in hac re conftanrer,tamctfi à mul cis hæc donbsp;tftrina contemnatur fortiter. SicutenimcaptiuitasBabylonicaprædicationetnnbsp;leremiæ efteonfecuta : ita certo propcdiemiudicabit orbem terrarum Domi»nbsp;nus.Quemadmodum verb captiuitatem Babylonicam præceftrft iniîgnis eccle«nbsp;fiæ reformatio per Iofiam,fecundum verbum Domini inftituta QC prouctfta ali«nbsp;quoufepteui tarnen non omnes ièfe attemperabant, fed clanculum vel idola co«nbsp;lebant ÔC meliora(icilicet)tempora, idololatriæinquam reftitutionem expetfta«nbsp;bant,vel perfide fandis lofiæ conatibusrefiftebant, autdetrahebantfaltemiltanbsp;ad prædicationem euangelij illuftremnoftro feculo, in muftis locis,reformaiio

a

C o N C I O h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

PaulusadHebr.S.cap.authontatehuius propbetædéterminâtrtegonum apud ïudæos omnium maximum,de abrogationc lcgis«Multa alia htiius generis praènbsp;terco.Nam ex his abunde intelligit charitas veftra,Ieremiæ authoritatem in ec=gt;nbsp;clefiafandorumfempcr fuifle excellentiisimamjVteadem nobis hodie fitmeri=nbsp;to omnium illuftriisima.

Peinde quod attinet genus fcripti, prophctiaeft Suntenim iermones pro« Genia (ctibù phetici,id cft,concionesfaeræ,vclhomiliæ,intêplo Sgt;C alqslocis opportunis,hâ theelogiat.nbsp;bitacadpopulum, ordinêecclefiafticum,Slt; adregni proceres. Quibushiftoriainbsp;immifcentur domeftifçplures,ô6 oppido vtiles ad intelligendosleremiac fermonbsp;nes,ôC adformandam emendandamcp vitam noftram corruptam,ad exemplarnbsp;diuinælegisJnde vero argumentum huius prophetæintenigimus.Etenim praenbsp;dicando vel annunciando verbum Domini (quod prophetarum erat officium) op cm,nbsp;docet, hortatur, minatur, promittit, coniblatur, amp; de rebus futuris, fcituma»nbsp;ximeneceflarijs, vaticinia contexit. Omnia vero ad vtilitatem fui temporis ac=«nbsp;commodat,ita interim res attemperans.vtfingula toti etiam pofteritati congru-ant, 8C vfui efle pofsint.Declarat itaque qux fit Dei voluntas,quanta eius boni=nbsp;nitasjiuftitia SC veritas, quæ item fit mens legis eius,quæ officia piorum. Accu«nbsp;fat ergo SC inuehitur in fcelera, hortatur ad pœnitentiam, indicia Dei annun=«nbsp;ciat.Palsim vero confolatur pios,oftendensDeum eximiam eledorum fuorumnbsp;habere rationem, Proinde illuftria de Chrifto Domino vaticinia contexit,quisnbsp;ÔC quantus hie futurus fit,quantaue orbi bona allaturus fit oftendit: vbi SC de renbsp;ftitutione Ifiaelis QC omnium gentium vocatione difletit, Qiiae omnia in conte=»nbsp;xtu open's liquide cernemus,

111ud vero minime negligendum videtur,quod huius prophetiç,id eft,theo=« v«lt;ieexortd logiæ vniuerfæoriginem oftendit,cum dicit, Ad quern faeffum eft verbum Do» hiec docirina.nbsp;mini:vel,Fa£fto ad eum fermone Domini. Verilsimeenim Petrus dixifl'elegi»nbsp;tur,Non voluntate hominis aflata eft olim prophetia,fed à ipiritu fanefto impubnbsp;fi,locuti funt fanCli Dei homines. Credamus ergo hifee fermonibus perinde vtnbsp;oreDeiprofedis, pronunciatis, SC nobis per leremiam annunciatis ici moni»nbsp;bus. Ne expedemus reuelationes nouas, ne fingamus fermoncs nouos,fuffî=»nbsp;ciantnobishifermones, applicemus^ illosnoftris temporibusSC hominibus.

Poftremo indicatur nobis diligentifsime temporis ratio, quæ permultum Teporw ratio. lucis infert toti opcri,ideo^ in primis icitu neceflaria eft. Cogrtofeenda ergo hi»nbsp;ftoria exlibris Regum ac Chronicorum,ac inde æftimandi funt fermones 1ère»nbsp;iniæ,habiti temporibus lofîæ, loachim SC aliorum regum. Breuis ratio tempo» Breuisliftorianbsp;ris huiufinodi eft. lofias omnium iandifsimus princepsjad regulâm verbi Dei tetnporum ic-Sc ad viuum,quod dici (blet,reformauit ecclefiam ludaicam.Cæterùm populus ’¦oki.c.nbsp;6C principes, ficuti SC Sophonias teftatur, hypocritæ adeo^ perfidi erant, nul»nbsp;capiebanturdiuini verbi amore, ideo^tollit Dominus lofiam ex genera»nbsp;tione ilia corrupta âC incurabili, vtpro dignitate gentem impijfsimam tradarenbsp;poflet. Reliquit poft ft lofias filios quatuor,Ioachas qui SC Sellum appellaba»nbsp;tur,loachimqui ÔCEliachimdiciturgt; Zedechiamquoque,quem nomiiiante»nbsp;tiam Matthaniam, ÔC loannam qui inglorius interijt. Cæfo autem patre lofia ànbsp;Nechaonc rege Ægyptiorum,populus loachas regem fibi prçfecit.Hunc veronbsp;Vidor exOricte rediensÆgyptius,fugatoNabuchodonoforeprifcomagniNànbsp;buch.patre, deiecit,SC captiuum abduxitinÆgyptum, loachimum vero Elia»nbsp;chim in thronum collocauit. Hie cum Nabuchodonoftre magno, vidoreÆ-gyptioru padus,mox tarnen perfidus repcrtus,oppugnaturàBabylonioprinanbsp;cipe, capitur, SC vindus abducitur, in itinere verömoritur, SCfepultura afini,nbsp;quod leremias prædixerat futurum, ftpelituf. Surrogatur ipfi filius loachim,

a a

P R AE F A T I o I E R E M I AÉ.

De lt;ijocatione,/àn^ifîcatione nbsp;nbsp;mißtone leremiA própbeU.

C K P N r L

coiMCio ïr»

Eß fa^um eÏ^ ad me ipertfum VoUiinh diceni, 'Priulquam tiformartti^ in Tftero cogttoui re, amp; antequam exirer de ytero fanèlificaui te, amp; pro^nbsp;fhetamgentibnsconflituire. Ér dixi,^ehah DomineDeui:eccenonnouilo-^nii^uiafuerßm. Etdixit Dominus ad me,Nedixerti puer pitm. Quia ibûnbsp;ad omnia ad qua te mifero:amp; omnia qua mandauero tibi loquerrs. 2^e timeasnbsp;À fade eorum,quoniamego tecum fum,yteruam te,dicit Dominus.

OST TituIumfubijdtvâtcsojpen’sProôemi'utn , quod cxtetlditdrâd

quomodofitconfirmatus aDeo, verbis 66 fighis confblationepleftifsi-nu*s,denique de quibus fit præmonitus.Quae onuiia authoritatem conciliant 6^ prophetæ 6C vniuerlb ei'us open'* Demonftrant eni'm ill a quidein di'da ÔC fadanbsp;cffe omnia per hominem leremiam, led mlpiratione interim ÔC iuflii Dei Viuijnbsp;veri 0^ aeterni. Proinde ifta omnia effe diuina, ÔC his omnibus fingüMs^ j vt änbsp;Deo profedis diuinis^,credendum efle. Pertinet ergoPraefatiohæc ad omnesnbsp;hiftorias 6lt;S lermones huius libri prophctici. Quanquam fiibinde repetatur irtnbsp;opere,Sic dicitDominus* Ita enim paucilsimis vbicp eorum admonemur,quaenbsp;hie commemorantur prolixe* Nelt;ç modica furtt in his pietatis momenta* Nifinbsp;cnim crediderimus hçc profeda efle à Deo.nunquaijs innitemunProittde mox Cfedeiidtm efinbsp;ab initio origo omnium monftratur ac dicitur«Et£adum eft ad me verbum Do omuiverbonbsp;minuEft autem loquutio,perinde ac fi tu dicas, V erbum Domini loquutum eftnbsp;inecum,vel reuelatum eft mihi.Filius eft patris os amp; iapientia,ipfiim ergo curtinbsp;patribus loquutum efle perhibentveteres Icripturae; interprètes* IdquodPau^nbsp;lus ad Hebr. i.non negat, fed fentit poftremo omnium per filium iam incarnasnbsp;tum loquutum efle nobis*

Defcribitur autem vocatio, fandificatio 0^ mifsio leremiæ, fd^ verbis Do- vocatiô iêfè» mini* Nam hie exponit QC annunciat leremiæ ad quid ipfum delegerit, ÖC quid mia.nbsp;cum facere velit.Summa veto omnium hæc eft,Delegi ac deftinaui te Vt fis prOnbsp;pheta,fulcipeergomunus oblatum amp;prædica populo verbum meum. Copio^nbsp;îe veró hæc illi exponit, tribus vtiep in medium membris prolatis. Principio c-nim dicit,Noram tepriufquam formarcm te in vtero. Nam Deo fempcr omnianbsp;funt præfentia,etiam præterita QC futura,cum ipfe fitgubernator rerum con»nbsp;feruator omnium, omnipotens QC omnifeius* Deinde ait,Sandificaui te priufinbsp;quam nafeereris ex vtero materno. Atque hoc membrum fècundum, tertio ad^nbsp;iedo exponit, SC ait,Prophetam gentibuS tedeftinauiautdedi.Nam fandifica«nbsp;uit vcl fegregauitprouidentia Dei leremiam muneri prophetandi* Vndenuncnbsp;cutn natus cuet 6C forte vigefimum attigiflet annum, Deus ilium vocat SC mit*nbsp;tit admunus,ad quod nondum natum deftinarat mittere*Excquitur ergo nunCnbsp;confilium fuumDcus,6C quod dici fblet.cofiliumineffedum producit,dum re*»nbsp;iiclat prophetæ fuum confiliumjSC quid agat,indicat. Obferuandum veróDo^nbsp;jninum difertèdicere, fè lerettiiam déftinafïèprophetàmgentibus, nimirunl

I M I E R E M ï A M

noni'nbonamduntaxatludæorum,fed Sx^^aliarum gcnnumjquibus prcpbeta« uit,adeo^ in falutem ctiam noftram ôt pofterorum noftrorum,v(lt;p in £nem fe»nbsp;culûNe refpuamus ergo benefidum nobis oblatum à Domino»

Suppeditanturautem nobishiiccbreuibusdomini uerbis plurimafanèfalii taria dogmata.Difcimus cnim ex his,ecclefia: femper opus fore miniftrisjquosnbsp;vocationeôômiisionelcgitima ordinari oporteat. Sicenim inftituit etiâineuânbsp;gelio Dominus nofter apoftolos 6d feptuaginta difcipulos.Paulus in omnibusnbsp;propemodum epiftolis Vocationem ôvmiisioncm fuam prædicat. Pugnâthaccnbsp;cum ijs,qui non vocatijad doeendum ÔC cathedras occupandas profiliunt, mulnbsp;taœinlpeciemhoneftaprætexunt : cum duntaxatprauis hue impellantur afsnbsp;fedibus.Paulus fimpliciter pronunciatjNemoarrogat fibi hune honorem, fednbsp;qui vocatur à Deo ficut Aaron. Inueniuntur tarnen nihilominusqui Simo-nia Sgt;C alijs artibus ad minifteria ecclefiæ perueniunt, Omnes tamê qui huiufmonbsp;difunt,condemnantur,amp; munere abdicantur,non tam â verbo Domini, quàmnbsp;ab ipfis Canonibus ecclefiafticis adde legibus Imperatorum. Vnde paucosnbsp;putofuperfuturosminiftros in ecclefia Papiftica fi apud ipfos modo ipiôrumnbsp;valeant Canones.Cum enim fefe pleriqp in minifteria intrufèrint, ôc Simonia iànbsp;cerdotia ilia fua fibi comparauerint, omnes autem taies condemnentur amp; loconbsp;moueantur detjciantur^ fecundum Canones , nullum certè locum habere de«nbsp;bebantetiam inPapiftica ecclefia.Turpe eft 6^ fupplicijs dignum,fi quis inma«nbsp;giftratS quolt;p penetret artibus 2lt;^muneribus»Sunt enim hæ fundiones diuinç,nbsp;Tielt;p vllo coemi poflunt aut debet prccio»Qui emit eas,haud dubie pluris eafdenbsp;vultvendere.Atinhis exercerequaeftum,mercaturam,acqua?rcrelucrum,ab«nbsp;©minabileeft.Sitergo miniftrorum eledio^vocatio SCmißiolegitima.Sic benenbsp;dieet legitimis miniftertjs Dominus.Qiia fiducia Dominum vniuerfbrum inuonbsp;cabis, qui tibi fis confeius contra Deum te rapuifle tibi Dei munus amp; officium^nbsp;JNihil nuncdico deinnumeris malis confequentibus Simoniam. Certum eft ecnbsp;clefiamiemperfuifleinfupremum diferimen addudam , cum ei miniftrarunCnbsp;homines inepti, indigni SC Simoniaci, quiièmetipfos in minifteriumfaerSpronbsp;phaneprouexerunt Caueamus ergo à ram abominanda pefte: conieruemus innbsp;ter nos bonas leges,inßitutas de Vocatione,eledione mifsione miniftrorS.nbsp;DominiMDeut ,/Deindedifeimus ex præfentifcritentiadiuina,6lt;expluribusD4Paulifentcnnbsp;datpr^fjîdes rijs. Dominum Deum noftrum dare præfides vel miniftros ecclefiarum, Vndenbsp;teelefiis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legimus amp; in Apocal. Dominum Deum noftrum teuere in manu fua fcptêfteb

las:id eft,dare ccclefijs miniftros, ac coferuare totam illam vniuerfitatem mini^ ftrorS ecclefiæ in fuaprotedione 66 adminiftratione. Hue enim pertinetquodfnbsp;diuinapræfcientia prænouitleremiam, eundem^prardeftinatio eiufdem Deinbsp;ctiam deftinauitminifterio,öf deftinatumemittit,agitat,gubernat, Ö^infinentnbsp;vftp deducit 6€ ebnferuat. Sic idem hicDominus lüæ ecclefiæ caput,Paulumnbsp;^’^v^^’'0’^3trisfuæadapoftolatum:ficutipieteftaturadRom. i*2€nbsp;Galat. uEundem promiferat fe miflurum,dum per lacobum Ifraclem dixit, Be«nbsp;niamin lupus rapax,vefperi diuidet fpolia.Nam Paulus per initia vitæ fuæ, pernbsp;fecutus eft Dominum 0^ ecclefiam, ftd poftea conuerfus à Domino prædicauitnbsp;Dominum aceuangelium eins Joanem Bapiftam promifit ft mifturum, amp; pronbsp;«nifitquidem perlfaiam ôôMalachiam, aepriufquamnafeeretur ,nafcendumnbsp;prçnunciauitangelus apud Lucam incap.i.adeocp nondum formatas in vtero,'nbsp;nondum natus ex vtero,deftinatus fuit à Deo præcurfor,5lt; fingularis præco le«nbsp;fu faluatoris,ac fuo demum tempore ad fuum illud minifterium,ad quod fueratnbsp;deftinatus, producitur , ßCinipfoconferuatur. FadaefthæcdifpofitioDeiinnbsp;omnibus alijs miniftris,ôd fit etiam hodiejne^ vero in miniftris ecdefiafticis tanbsp;tûm.

C o N G t o IK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

tum,fedctiam)np'o1it{cis,Dominusdatpn'nc!pcs magiflratiis,Satellit cofdê. Teftaturhocabundèïfaiasinj óó Daniel in^.^ lob in ix cap. lofi'ac nomen vtnbsp;ü^Cyri rcgis,antemultos annos,priufquam nafcerentunindirum eft vrricp.iïcunbsp;ti vid'erelicet5.Reg.ij.£lt; Ilàiæ44.filt;45'.cap,Qi.ianquam verb prauos prçfidcSnbsp;ex ira,bonos ôC intègres exmifericofdia det Dominus,idem tarnen aceufari nonbsp;poteftjcû iufto iudicio faciat vtrunque.ldem fedulo eft orandus,vt det nobis in QranâufDonÀnbsp;tegros,pios,Slt; prudentes præfides,in primis autem dodîores.Docet hocipfum nuivt det bo^nbsp;nos exemplûMofis,qui in Numéris cap ±7.ficorat,PrcuidcatDcus ipirituum nosntdgiftra^nbsp;omnis carnis hominem,qui fit fuper multitudincm hanc,8d poisit exire 66 intra tinnbsp;re anteeos,66 educere eos 66 inducere,ne fit populus Domini veluti grex abiipnbsp;paflore.Etenim nos qui homines æftimamus ex externis didris 66 fat^is, qualesnbsp;vero in animo fint non perfpicimus, fæpe pefsimum hypocritam iudicamus vi^nbsp;turn eflè optimum : at Deus eft etiam cordium 66 renum fcrutator, qui cmn'csnbsp;cognofeit reuera,intus et in cute ita ut ftint hoîes:folus ergo vir os intégrés darenbsp;poteft.Ille ergo orandus eft. Nam 66 Dominus in euangelio veluti ad hæc ver»nbsp;baMofis refpiciensô6 alludens, cum vidiffet turbas dilsipatas 66 pâlahtesaf»nbsp;fedu miftricordiac tadlus ergaillas,quód inftar ouium non habentium paftoro,nbsp;dcftituti66 difperfieflent, dixitdifcipulisyMeffis quidem copiofa eft, operari)nbsp;verb pauenrogate ei-go Dominum meftis, vt extrudat operarios in mefl'em fu-am. Ergo legimus in Alt;ftis apoftoKcap. ij. ieiunium 66 preces fuiflx indiblas,nbsp;cum mittendi elTent ad Gentes Paulus Ô6 Barnabas. Apoftoli quoque dum pronbsp;ludaftatuilTentMattbiam 06Barfaban,orant 66 dreunt,Tu domine, qui cordanbsp;nofti omnium,oftende vtrum elegeris ex his düobus.

Proinde cumobdormiuerit féliciter in Domino amplift. vir D.ïoart. Ros D.lorfft Ro^. dolphusLauaterus,Cos.vrbishuius clariis.fub cuius Confulatu per Dei grâ» LduatfriwCofenbsp;fiam floruit,nec quicquam vnquam detrimenti fenfit tam ecclefia quàm rcfpubnbsp;per annos ix.cum fuerit vir pius,prudens,pacis amans,legum tenaxjhoncftatisnbsp;ama tor,ô6omnium bonorum virorum egregius fautor,reftat religiofe ieiunanànbsp;dum nobis 66 orandum,ne nobis pronoftra ingratitudihe 66 vita nfmis licentionbsp;rependensDominus,imponat nobis Gos.qui velnegligentia,vel malitia, 66nbsp;ecclefia 06 rempub.in extremum adducat difcrimen.Viro bono,fanbto, benig»nbsp;no,fapiente,religioib,pacifico 66 honefto nobis opus effe vident omnes. Dominbsp;nus autem cordium fcrutator hunc nouit.Hic ergo orandus eft, vt ipft hunc nonbsp;bis det,moderctur^ hominum in magiftratu fufffagia nobis in ialutem , ma»nbsp;îumqj vniuerfura ab ecclefia atc^ republica dementer auertat. Amen.

Practerea exhoclocoliquide patefit quid fitproprie in fcripturis ftnbtifica sandifrari re, quodalij exponuntper conftcrare. Sandificare eft'rem aliquam vel periö= quid,nbsp;nam eximere ex vfu comuni,prcphano autpromiftuo i deftinare autem atquenbsp;adebmancipare vfibus facris.Ea res non conficitur verbis, Vt vocanr,'coniecranbsp;torrjs aut conceptis,magiciscK charaderibus,aut pidura cruciumjveloleo elFiinbsp;fo,fed voluntate 66 mandatoDomini, quo res fecernitur à prophano vel com»nbsp;muni vfu66 lacrisadoptatur.Scddebacre alibididum eft copiofius.

Egregium quoque teftimonium habet in præfenti diuiha ilia prouidehtia, Prowdenbiavi cum vniuerlalis turn particularis. Nam nouii Dominus nonleremiamdunta»”'“^y‘’7^^nbsp;xat, fed quemlibet hominem priufquam formetur in vtero marerno : rd quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Dauid etiam intellexit, 66 teftatus eft Pfal.ijg. Sed 66cum formamur in vtero materno,non ab alio formamur,quàm à Deo creatore omnium. Expofiiit hocnbsp;eleganterdiuinuslob.cap.io* At formati 66nutfitiin vtero, nonnifi pereiuftnbsp;protrahimur in banc lucem. Quod iterum Dauid quoquenbsp;teflaturPfal. ü. lam etiam natiferuamur aDeo, 66deftinamurfundionib«ii

a 4

CAP» U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN lEREMiAM

pro bona ipfiiis voluntatc. Neccaditcapillusdecapitcnoftro , fine pâtre nô* ftro cœleftt Sic cnim in cuangelio dixit faluator nofter,6C c,HaAenusergo au*nbsp;diuimus minifterium ecclefiafticum à Deo cfle inftitutum, èi. hune ipiûm pronbsp;paterna cura erga nos,deftinare ac dare miniftros ecdcfiç,id^ per vocationemnbsp;ïegitimam, cüifè omnes pij accemmodare debeant.

Ciÿpmodole Sequitur quomodo fe gelîèrit leremias, vocatus â Domino ad munus prae» geffiritierc» dicandi.Recuiât hoc modeftè, cum fupplici deprecatione,confîicndo fe tantonbsp;mXIwowλ ït'uneri efle imparem. Aehah, inquitud quod dolentis eft exclamantis^ amp; de^»nbsp;num. prccantiSjVt cum dicimus GermanicèjAiry/ej^/ej’. Exdamationis huius cauiàmnbsp;îiibiungitjEn nonouiloquû Loquifanèpoteratjne^ cnim mutus erat,fed eaunbsp;iàtur fe non efle tanta inftrudlum doquentia, quanta inftrudS decet oratoremnbsp;tantis caufîs deflinatS per agendis, peragendis quidem vduti in totius mundinbsp;theatrojcorâ regibus,principibus,facerdotibus,dodis,6Cpopulo.Âdiungit ÔCnbsp;aliud, Quoniam puer fum* Arbitrantur interprétés îeremiam attigiflê annumnbsp;ao.proinde puer non crat aetate,fed dicit iè imperitum, 06 in rebus magnis nonnbsp;làtis efle exercitatum.Ita vero ÔC nos de imperitis loquentes dicimus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ft dit

Binb inf0l4)Cnpl4gt;cn:id eft,Nihil habet confilîj,nclt;^ quicquam præftarepotçft i'nnegottjshuiuimodi. Inuenis Ô6 Mofem Exodi 4» îèfe oppofuilTe vocationinbsp;Dei,ac pro fe in medium fimilia protulifîè multa Ô6 varia. Refraga ntur Deo vonbsp;canti Ô6Ezechiel amp; Ionas,quorum hic ingrauiffimum incidit periculum,vt eonbsp;territi vOcati omnes, diicant obedire vocanti Deo. Saul cum creatus eflètrexnbsp;încomitîjs,abfcondit fe,lèdmoxprotrahitur, Ô6 vocationi diuinæfe accommonbsp;dat» Metüit Ô6 refugit caro pericula £lt; laborem. Interim veró pij etiam folicitinbsp;funt, ne quid fiiâ culpa, ignorantia aut imperitia depereat ac corrumpatur reünbsp;tum bonarum.Ergo cogitant deièrere,aut non in ferecipere officia ilia Dei granbsp;uia:attamen non pergunt perpetuo r el udari Deo»

ttefeîKtw tere nbsp;nbsp;nbsp;Audiamus veto quomodo refutet Dominus leremiac argumenta, quomo-

laiaexeufitiOt doiübcatrecipereconditionem,quomodoitemconfoleturiôlicitum, eundê^ COnfirmet 66 inftruat in officio.Id quod deinde, extendendum eft ad omnes vo=«nbsp;catos â Domino, 66 muneribus grauatos periculofis £6 difficilibus. Hæc enimnbsp;omnia feripta funt ad nos inftruendcs Ô6 confirmandos.Nobis ergo fingulis dinbsp;lt;fta putabimus.Simpliciter réfutât eius excufationem,ô6 dicit, Ne dicas, Puernbsp;ego ium.RatiOjQuia ego te mitto.En,Ego inquit,te mitto, ego inquam Deusnbsp;clemens,bonus, veraXjpotens.Non fum ita infîdelis, vt te non inftruam facultanbsp;tibus necelTarijs, neep ita fegnis fum vt te negligam, neque impotens qui nonnbsp;poisim^Etenim cum ipfe mitto,ijs etiam inftruo, quibus ftio teindigere rebus»nbsp;Earn ergo curam tu mihi permitte,per caetera tu prabe temihi totum,66 bene«nbsp;uolè obedito» Ita cum Mofcs dixiflet ad Dominum, Nemilèris me mi Domine,nbsp;non cnim fiim eloquens,fed ore graui Ô6 lingua impcdit(ore,ReipondetDomi’«nbsp;nus,66 ait,QjLns dédit homini osfaut quis facit mutum Ô6 iurdum, videntem Ô6nbsp;caecum, àn non ego Dominus f Vadeergo, 66egoadero orituo,doccbo^tcnbsp;quæloquaris.Significanter verôïcremiae dicit,lbis,id eft ire debes, ad quaeegonbsp;te miièrO. Qtiafi diXerit,Non tuofereris arbitrio, ièd pendebis ex meo nutu at-qucduduJtaqueloqueris,non ca quidem quae tu volueris, fed quaecunqp egonbsp;dS^doeeant tibi mandauerO. Proinde non permifit Deus liberum epiieopis Ô6 miniftris ec«nbsp;V mtnifirü clefîarumlegeôferendi,doccndi^ô6proponcndi ccclefijs quaecunque ipfis vi-denturcommodaÖdbona. lubentur ea proferrc, quæacccperunt à Domino.nbsp;Vnde apoftolis difertè dixit Dominus, Docentes eos feruare quaecunque egonbsp;mandaui vobis.Mattb.i8.66 apoftolus dixit,Ego enim accepi à Domino,quodnbsp;Ô6 tradidi vobis»Tencamus ergo 66 credamus, Deum fuos miniftros facultati«nbsp;bus

c o » t I ö Î I,

fcus 1‘nftruerè, hosnonfua placi'tajfed Dei mandata apndpopiJumprofer^ redebcre»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Qiioniamverómetuspérmultumimpedit j quo minus exequamur nobis Contrit Kettf, commifla,eximitiam inancm metum leremtarDominuSjamp;J ait,Ne metuas vuUnbsp;tus eorum,iram videlicet,indignationem,furores, minas dC tyranntdem. Hoenbsp;ipfum requiritur etiàm à iudicibus Deut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x.Paral. 19. Confôlantur bæc Do«

mini verba oranes publicis oppreflbs autprægrauatos muneribus.Coniôlatio» nem banc iüb finem capitis copiofius ÔC diligentius proièquetur.Rationem hicnbsp;quoque iubiungit, quare non fit propbetis, id eft praedicaroribus metuendum,nbsp;Qtïia ego tecum fum(hoc loquitur Ô6 pollicetur Deus omnipofens) 6lt; in hoc tenbsp;cum fum perpetuôjVt eruam vel liberem te.Sic Matth, 2,8:, poftquam præcepif»nbsp;fet apoftolis,Docentes eos feruare quæcuncp ego mandauivobis,fubiicit protinbsp;li. Nulla autem,quantumuis diièrta lingua, explicarit,quantum in fe contine«nbsp;antpauculæ ifte voces,Ego vobifeum fum, Cum quoenim Deus eft,quidhuicnbsp;deelfe credendum eftr'PauIus ait,Si Deus nobifcum,quis contra nost' Copiofi-ws contra metum,confolandojoquutus eft Dominus apud Matth,in cap, 10, Etnbsp;ïeremiae quidem Deus omnia quæ promifit præftitit, Nec répugnât verbis Dei*nbsp;quod in fenedra eius Deus ipfum hoftium fuorum arbitrio libidinicp permifit*nbsp;quiipfumlapidaueruntin Aegypto.Nam corona martyrumdonauitillum,0dnbsp;eruit ex hifee miferqs raoleftiisimis,liberauit^ optime meritum de pefeimis ho*nbsp;minibusjinduxit autem in gloriam fempiternam, ÔCa Credamus ergo firmiternbsp;nobis quoep in minifterio Dominum nunquam defuturüm, vtcuntp varijs voanbsp;lutemur rotemur^ cafibus ac viciisitudintbus»

c o N c t o tit*

Kt extendit Dominui manum fitam amp; tenait os tneum , dixit ad tnt T)ominu4iEcce e^o pono quot;veria mea in oS tuum:ecctepo feci te inl^t£lorem('finbsp;fcatorem )hodiei fuptr genets amp; ßtper régna,yt euelTas eir defiruas,perdas amp;nbsp;demoliaris,(sdificesamp; plantes. Et faÜum eft yerium Domini ad Me, dicensinbsp;J^id fK yides leremia f Et dixi, üaculum imminence feu Tuigilantem ego yi^-deo.Etait Dominicsad me,7^^eyidifti:qKoniamego inuigilo quot;verbomeotytnbsp;iUudperficiam.

ERomifsioni ac confolationi füæ adiuhgit modo Dominus fîgrium vel fyih* bolum.Nam confequentibus inftruit ÔCconfif mat in ofRcioôi^ in vocationenbsp;:miam bonus Dominus, vt praeteritis omnibus impedimentis accingatur,ô£nbsp;in auxilio amp; fide Domini Del, conditionem accipiat,amp; intrépide prtcdicetpo*nbsp;pulo verbumDei,

Promiisionis diuinæ fumma bæc eft,Egô tccum ium, ego tèihftruam, ego

cxtendere,ôlt;( contingere os prophetæ,expofîtiône faóli protinus fubietfta* Dii SymboUeiÜi cit enirn Dominus , Ecce ego pono verba meä in os tUum, rie cauflari poisis tenbsp;non fatis inftrudum ÔC eloquentem ciTe, Ego ôô return 8lt; verboruin copiam innbsp;feram animo 8^ ori tuo, vt quæ volo, ôifpopulo falutaria font,tu loquaris, QC arinbsp;pofite quidem loquaris*

IN lEREMIAM

Symbola hui'uftnodiin fcri pt tin's mill ta funt,quæ lî appelles Chnasmfxta^ non admodum repugnauero, ïta tamen vt defpihruahbus vt fpiritualibusfèn«nbsp;tias amp;loquaris,Faciunt enimhæc fymbolaad euidentiam, amp;!: engiincperfpiri-tnmfandumeorum animos, quorum gratia proferuntun Namquæ non tantum audiunturauribus verba, fed in luffigurationibus quodammodo incur-runt in oculos, vehementiuscommouenthomines^amp;l inhaerentanimistenaci-us. Ergo vt imbecillitati prophetæ QC omnium miniftrorum mederetur Dominus , iymbolo admodum eleganti per fpiritum fandum mentem eius roborat»nbsp;Ita vero egit amp; cum Ifaia in cap 6,Dominus. Dum enim ÔC ipfè conquerereturnbsp;non inftrudum le efle ad fundlionem propheticam,denicp labia fibi elfe poilu-ta,mittiturvnus ex Seraphim,qui viuo carbone labia eius contingendo expier,nbsp;Ïturget atquepraeparet. Ezechieli ofFertur volumen deuorandum, cap.a.amp;^nbsp;ta Sgt;C loanni apoftoloinApocalypficap. lo. Sunt autem inhuiufmodi iymbo-lis confideranda fignum amp; res fignata. Signum eft in præfenti manus c ont ingens os prophetaE:res fîgnificata eft, verbum ipfum Dei vel facultas prophetannbsp;di.SignificandoitacptcftaturDominus,feleremiae ÔCcuilibetminiftro légitiménbsp;vocato, collaturum vires amp; facultatem prædicandi,adeo^ veluti manu diuinanbsp;pofiturumea, quæprædicandafunt, in oraminiftrorum, Namhtcc peculiarianbsp;Hiniflerium funtgeneraliterextendenda ad omnes fidelesminiftros.Nam minifterium inecnbsp;eccleßtci Do^ défia,inftitutum eft à Deo, qui per miniftros adhuc vult operari falutem ftiorunbsp;fidelium. Si ergo ecclefia nada fit fidelem miniftrum amp;dodum, gratias agatnbsp;Deo,qui per ipium operatur.OretDeum vt confirmer quod coepit.Si intelligitnbsp;miniftrummultisdeftituirebusneceftarijs, Deum cret, vt facultatesminiftronbsp;fuppeditet 66 augeat. Quia veró rari agnofeunt ôcminifterium in ecclefia à Deonbsp;efle, Ô6 miniftros infpirari à Deo , ftd vel temerè vel confuetudine Humana ilianbsp;fierijquae more ecclefiaftico fiunt, ideó operationem Dei non agnofeunt, nonnbsp;agunt gratias,non orant ifti,fic,vti oportuerat,adeo^ prophane hie per omnianbsp;ft gerunt. Cum hoc fymbolo congruir, quod Dominus emifturus difcipulos adnbsp;praedicationem euangelîj,infufflauitineos,S6dixit,Accipiteipiritumfandum.nbsp;ïnfufflando enimfignificat atep teftatur ft collaturum fpiritum fuum,quiinfpi-retôC doceatea,quæ populis fint praedicanda.Cbferua autem fÿmbola ilia nonnbsp;mutari in res fignificatas,has in illis non contineri aut includi, licet figna acct-piantrerum fignatarum nomina.Manentenim diftinda infuis proprietatibus.nbsp;Interim vero non funt figna inania, vt funt quæ pinguntur in pariere, Vt enimnbsp;osleremiaemanu attingitur, ita animuseiusfpiritu fandoimbuitur, vtdocerenbsp;vel prat dicare poftit,ô6c.Quibus accedit quod habent hæc authorem Deum QCnbsp;charaderem verbi Det

Ittfiruâio Vei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cæterùm quod modo dixi, exponitur mox verbis Domini, quid fignifîcc-

fotttmifßo pro tur p^l“ ättadum manus DetEgo,inquit,pono verbamea in os tuum.SimuIe-/»»ftiM. nim,licetbreuibus,diligentifsime tamen, deftribitur Inftrudio vel materia 66 forma commifsionis propheticae.Imitatur enim hic quotp morem regü 66 prin-cipum Deus.Solent enim ifti legatis fuis codicillos dare, continentes totius le*nbsp;gationis commifsioncm.VulgôInftrudionesvocant.Continenthæcrcdentiâ,nbsp;quam vocant,fideiüeliteras,quis miftrit,ad quos mifcrit,66in quem fihem mi-ftrit,quid dicat aut quid agatlegatus,quod eius fit officium,quæ poteftas.

QuitmitMi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ét in præfenti quidem quis mittat, Ô6 vndc fit facultas 66 poteftas prophetac

vel legati oftenditur,cum diciiur, Ego te mitto, ego verba mea in os tuum po« no. Deus tatp ieft qui mittit leremiam. Per hunc vult loqui Deus. Si quid Jeremias promittitminatùrueautdocet,Deieftvirtus 66 poteftas,Verbisleremiç,nbsp;Vt Dei,eft cxedendû.NâDeu5 ponit verba fua in os leremiae 66 redditefficacia,nbsp;Mox

C o N C I o I Î I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6

Moxetiamqualem aeftimemuslegatutn,ô(fquiddeipfô i’udi'cemus,qui'duc QuaïkÏiA ti thbuamuSjtton tacet.Nam obiter dicitjHodie facie te vt vifites, infpicias ÔC attn,nbsp;vigilesluper populo.Ieremias ergo epifcopus eftjVJgil,paffor,vifitator,fiiperinnbsp;tendens,vel mfpccror ecclefîæ.Ita apoftolus ait,Sic nos aeftimet bomo,vt mini=»nbsp;ftros Chrifti QC difpenfatores myfteriorum Dei, i. Cor.4 Certè prophetæ ÔCnbsp;poftoli aliud nihil fuerunt quàm epiicopi,curatores, paftores £lt; pracdicatoresnbsp;populi Dei.Ezech.j. Adorum.ïo.

lam etiam exponit ad quos mittatur Iercmias,Ad gentes Sgt;C régna. Mox fub nbsp;nbsp;quosßt

finem capitis omnis generis ordinis Sgt;C gradus homines commémorât. Non au tnijfus, temimponiturprædicator fuper populos Sf régna, vtiècundummundumhûcnbsp;dominetur eis,lèdvt nomine Dei regibus,facerdotibus,populo,denique omninbsp;bus Sgt;C ûngulis,inregnis omnibus,omnia ea quae Dominus iubet,loquatur, Cônbsp;cnim Deus fît omnium Dominus, ôô propheta Domini minifter èc legatus, adnbsp;omnes mittitur hic : nec quifquâexcipitur, nifî fît aliquis quiDeo fubiedus nonbsp;fit. Vbi funt ergo qui putant paupercuïis ciuibus Ô6 rufticis vel mifero popellonbsp;duntaxatpraedicandum eflè, Sx^his annuncianda peccata, nonautemregibus,nbsp;fecerdotibus amp;fmagnatibüs,ne vilefeat eorum authoritas in ecclefîac'Diuerfumnbsp;hic intelligimusjacdifcimus nulli fexui,nulli ordini, denit^ nemini prorlus ellenbsp;parcendum,ita tamen,ne metas moderationis ÔC prudentiæ prætereamus.

Poft haecmembris aliquot commemoratis , exponit fi'nemlegationis , S)C ttifßohü quod fîtlegati officium, quid inquam agat amp; dicat.Gonftitui te,inquit,legatû,nbsp;vifîtatorem amp; infpedorem, vt euellas deftruas, bitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb rtb*

Item vt perdas Sd demoliaris, b4ô bit vctbctbi|î / vßnitift vitnb 4b f4)l)gt;ffi|Î0bcr $er|lÓti|ï.His duobus membris vnicum opponit,amp; ait,Vt sedifi=«nbsp;cesô6 plantes,b4ôbit\gt;|’biinn|îxgt;itb pfUttQi|l.Allegoricus eft ergo fermo, pcnbsp;titus ab agricultura 8^ ab ædificijs vel ædifi’cando. Euellere amp; perdçre pertinetnbsp;ad agriculturam,deftruere SkT demoliri ad architetfturam. Duplex erit ergo pro officium prótnbsp;phetæofficium.Principiótollere debetèmedio,quæ contraDeum verbumnbsp;eiuspugnant.Deindein fublatorumloca,eareponere, quæ requirit mandatnbsp;Deus.Etenim ecclefîa Dei eft ager ille, 8Ó domus ilia vel ædificium hoc, cuiusnbsp;hic 8C vbicp alias in feripturis fit mentio.Cultcr vero agri 8C architedlus eft prônbsp;pbeta. Qiîemadmodum ergo agricola agrum primo purgat, fentes èC 2:izania.nbsp;euellendoSgt;Óeruendo:italeremiasidololatriam,falfum Deicultum,fceleraatcgnbsp;peccata populi grauifiîmè accufàuit.Suafît vtilla tollantur,8Cinfublatorumlonbsp;cum reftituatur aut reponatur verus Dei cultus,fides, iuft'ftia,vitæ innocentia*nbsp;iudiciumStiuftitiacummifericordia. Præterea fîcut architedtus fundamenta

muros ædifîcia^ corrupta primùm tollit,deinde fundamento firme colloca to, 'Ædificium imponit bonum, elegans SC vtiletita quilibet propheta bonus OCnbsp;peritus, principle falfas amp; corruptas opiniones amp; do Arinam corruptam refu«nbsp;tat,deindedemumcollocatChriftum,qui eft fundamentum pietatis , cuimoxnbsp;in fide amp; charitate «edificia imponit Deo S^hominibus probatiffima. Arque adnbsp;hune locum fæpiusallufumapparet in dodrinaeuangelica £lt; apoftolica, qùinbsp;quidem loci hune eleganter illuftrant. Etenim apud Matth, in i5.meminit Doa 'nbsp;tninuszizaniæeradicandæ. In ly.cap. quid eradicarioporteat,oftendit, Om«nbsp;nis,dicens,plantatio,quam non plantauit pater meus cœleftis,eradicabitur. Dinbsp;tuenda ergo funt,non ea,quac tradita funt verbo Dei, fèd ilia potius quæ inoleanbsp;ycrunt contranormam vel regulam verbi Dei. Paulus appellat fèamp; apoftoloànbsp;aliosplantatores Si architedos,!. Corinth. 5. ibidemoftendit non poftealiudnbsp;fundamentum collocari à quoquam,quâm quod pofîtum fît,Iefus Chriftus,fuanbsp;per quod aedificau oporteat ædificium fundamento conforme.In ». ad Corinth«

A P,h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IÎÎ tEREMIAM

lo.cap.dicit, apoftolis Si minifl'ris legitimis quibusHbet poteftatetn demolicndi efTedatamomneidquodcxtoIlatfe contra veram Dei cognitionem. Hæc in»nbsp;quam potcftas eftminiftroröecclcfiæ,hocofficium, ódnon vt iintprincipes, dCnbsp;vendicentfibipoteftateminanimas, in facilitates amp; corpora fidclium. De quanbsp;O/^cidwifïts tyrannideiamnon placet diflcrere.Difcant autem exbis prophetæ,irnôDomi»nbsp;flrûrum verbi, ninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftri verbis,omnes minifiri èC oeconomi Chrifti, vt legitime fuo defun«

ganturmunere. Suntenimquidefiruuntduntaxat,parum autnihil ædificant» Toto tempore clamitant contra Papam,Miflas,amp; idola,amp;opera noftra , nun«nbsp;quam autem velraro docent 8C inculcantjChriftum eile caput ecclefîæ amp;fuin«nbsp;inumPontificem:cœnam efle reponendam in deiedlæMiflælocum, fîCcœnaninbsp;quidem Chrifti Domini myfticam,quam iple tradidit,noncompofitioncm,nc«nbsp;fcio qualem,ex integro 2Ccorrupto confufam:pauperes denique le co idolorumnbsp;cflecolendos atque ornandos : raro inculcant fidem quidem iuftificareIblam,nbsp;fed eandem tarnen multa proferre opera bona. Quidam rurfus ædificantftre«nbsp;nuèfatis,fcd in fundamentum ruinoftim: ferunt fern en verbi Dei, fed in fentesnbsp;ÔC rudera.quæ prius eruta oportuerat. Vtrunque diligenter SCfuo loco 6C tem«nbsp;poreeft faciendum,eruendum inquam SC plantanduîn.Hæc,hæc inquam, menbsp;inori mente teneant miniftri omnes,ac cogitêt fedulo, vt diligentiffimè hoc mu-nus exequantur ad quod deftinati funt,atque ita exequantur, vt nunc clarè do«nbsp;cuit per leremiam ipfe Dominus.

Non diffîmulabo hic efle qui haec Domini verba interpretentur fènfupau« lo diuerfiore,nfmirum in hanefententiam, V olo vt intermineris hoftibus meis,nbsp;ait Dominus,quos in regionibus fuis collocaui 8C plantaui sedificaui^, me ca«nbsp;ptiuitatibus euulfurum,nifïrelîpuerint. Rurftismeædiftcaturum SC plantatu«nbsp;rum eos,quos deftruxero SCeuulfèro,fi peccata fua agnouerint. Sed permodi«nbsp;cum hæc ânoftris diflèntiunt. Sequaturquifquefenfum quemmaximègenui*nbsp;num exiftimauerit.

Con^rwKtitt»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rurfus vero confi’rmatur in officio fuo propheta. Promittit enim Deus fè il

iteriiinefficio^^^^^^ habiturum,quænomine Dei,vel ex oreDei,annunciauerittaminbono quâm in malo: præterea fe defenfurum prophetam contra omnia iminentia pe«nbsp;ricula.Præftat autem SC exhibet hoc rurfus vifione prophetica, quo fint omnianbsp;viuidiora vel euidentiora.Interrogatur enim propheta à Domino,quid videat?nbsp;Refpondet propheta, Virgam vel baculum incumbentem vel inuigilantem»nbsp;Subtjeit Dominus,relt;ftc vidifte prophetam-Et exponit mox quid eo vifb figni«nbsp;fi'eatumfit. Deumvtiqueinuigilaturum verbofuo , vtomnino fortiatureumnbsp;finem quem habiturum prophetæ teftantur.

Brffulw Awjye nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem interpretantur in præfentiarum alq leremiam vidifte baculum

daliniu, nbsp;nbsp;nbsp;amygdalinum. Dominum enim accelerare vt perficiat verbum fuu. Amygdaa

lus inter primas arbores florere dicitur, Significari itaque voluntDeum accelc raturum,SC maturo tempore animaduerfurum in rebelles Deo SC prophetæ nenbsp;bulones. Cæterumfuperior fententia, vt vulgarior eft, itafimplicior efle vide«nbsp;tur. Videt imminentem Sc vigilantem baculum,Juinenb4lbcnbenmrt4gt;enbennbsp;fbâcFcnüber jIcrentinttr/aU bas ©«rt b^lrcnxgt;nb wa^en wolf ob finem bic«nbsp;ner vnb wozt/ume vel ipfe vates periret ante tempus, vel ne quid in prædicationbsp;ne eius^ veritare defiderari poffet.Nec plurimum adeó refert fiue baculum le«nbsp;Baculiit, gas fiue virgam.Baculus cum inbonamtuminmalamfumitur partem. Signifinbsp;cat enim auxilium SC defenfionem. Sic legimus baculum Aegyptiarundineu,nbsp;id eftfallacem,nimirum auxilium Aegyptiacum fore incertum,nullum,imó SCnbsp;noxium.Significat præterea corretftionem SCpœnam,vt cumPaulus ait,Quidnbsp;vultisç’An cum baculo veniam ad vos? Principiô ergo incumbitbaculus ftipernbsp;prophe«

C O M C I Ö Ï ft*

ptophctam: I’deft, videbatur diftndus aut Itbratus ad percuticnditin, J!£r« $«cf t xgt;nb 5» fdgt;Ubcn ! tarn ad remouendum impios , quàm ad defen=»nbsp;dcndum prophetam» Nam prophctac his itcrum promittitur à Deo auxiliumnbsp;ÔC proteÂio ? Deinde inuigilat baculus , fine is amygdalinus , fiue altcriusnbsp;(peciei fit, fuper verboDei : id eft, Deus oftendit fe omnia ilia fadurum, quatnbsp;verbo fuo annunciauit per prophetam. Bona videlicet bonis ÔC pijs daturumtnbsp;malaautemirrogaturumpclsimis. Ad huncpropèmodumîegimus inju cap*nbsp;dicere Dominum. Etficut vigilaui fuper cos, vt euellerem Qi demolirer Qi. di«nbsp;iperderem affligerem^:ita vigilabo fuper eos,vt çdificem QC plancemgt;ltem44.nbsp;cap.Eccc euigilabo fuper cos,inmalum,8Cnon inbonum.

Difcamus itaque credere verbo Dei, Qi timere minas à verbo Dei annun* ciatas contra nos. biuigtlat enim verbo fuo, Qi quidem in hunc finem, vt perfidnbsp;ciat compleat^ quolibet tempore illud, ôôfemper vnicuiquc noftrum annu»nbsp;tneret aut rependat pro noftris operibus,fiue id Deus nunc faciat,fiue aliquan*nbsp;dojbreui vcl longo poft tempore.Deus ver ax eft,0Cc*

Indicator prophets materia dicendorttm, Confirmatory rut fiis m munere prophetico»nbsp;nbsp;amandatur.

CON CIO nil*

/Fa^us autem jtrmo Domini ad mt fecundot diceni, Quid tu yidtti^ Et dixit Oîlam thallitnrem quot;video, amp; facies eita d facie ^^uiilonis. Et dixienbsp;Dominus ad me, M ^^uHont aperietur malum fuper omnes inhaiitatoresnbsp;terra. Quoniam ecce ego quot;vocabo omnes cognationes rtgnofum .^quilona^nbsp;rium^ dicte Dominus; amp; 'Venitnt,amp;ponet ^uifqut folium fitum adintroitumnbsp;portarum Hierufaltm » dr in omnibus murés tius per circuitum,amp;in cundônbsp;•vrbibus luda. Et lo^uar iudicia mea cum eût fuper omnibus malû eorum,^uinbsp;me deferuerunt,amp; fuffitum incendtruntdijs atijs,amp;adorarunt opera manuumnbsp;fuarum. Tuergoaccingelumbostuosamp;fitrget'Vtlo^uarû adeos omnîa,^Uienbsp;ego pracipio tibt. Fleformidesd facieeorumt ne forte pautretefaciam à fa.,nbsp;cieeorum. Eccetnimego facio te hodie,quaß ciuitatem munitamtcolomnamnbsp;ferream » amp; murum antum contra omntm terram, contm reges luda, contranbsp;principes eiuSt contra facerdotts,amp;contra quot;vniutrfum populum terra. Et ipßnbsp;quidem pugnabunt contra tttfed non praualebunttibi. Ego tnim ttcum fumtnbsp;quot;Vt te liberemtdicit Dominus,

VIfionc iam altera adumbrat Dominus leremiæ argumentum Qi materiam kTgurnente/n dicendorum, id eft, fummam omnium eorum quse populo debuit propo» cr materia o»nbsp;ncrc, regibus inquam, Qi principibus eorum, ad quos mittebatur à Domino,nbsp;Principio autem exponitur vifio, deinde vifionis fubiungitur explanatio, QCnbsp;quidem ab ipibmet Domino,Vifîoipia quidem admodumbreuis eft, Vidcte» vi^îo oVac'nbsp;nimleremias ollam,6^ quidem feruentem Qi ebullientem,quac videlicet bullien buüientis.nbsp;do quodammodo materiam impofitam egerebat,ACitt fiebettbcît Wrtlknbcn ^4nbsp;fètt/^er fïrlt;*bkt vnb flrumptnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr wberlüf^Vehementia feruoris ol-

læitaadumbratur, fignificatur^ obfidionis difficultas, feruor Qi acerbitas ex» trema. Spedabat autem hæc olla verfus Aquilonarem plagam, adquam Ba*nbsp;bylon Qi Chaldæorum terra erat fita, leremiasprô lingusefiiaî proprietate lo-quens, dicit, Et facies cius ad facicm Aquilonis* Quod Germanicè melius ex*

b

C O N C I O II I b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8

Idem minatus eft Dominus populo fuo apud Ifaiam in cap.xS* loquuturum vï= delicet fe cum populo fuo linguaaliéna»

DeOlla inpræienti expofitionenihil diciturâDomino, fed facilis efteius Qnidßgnißce ex alijs locis lcripturæ interpretatio»Per Ollam fignificatur terra luda èC ludæo t«»'sünw.nbsp;rum metropolis Hier ufalem.Olla autem vocatur quod inftar ollæ rubîgine obanbsp;dudlç QC atratæ,regnum erat atrum vel coinquinatum fcelcribus,fanguine^ innbsp;noxio ÓÓ oppreisis iuftis pauperibus^ rubiginofum vel cruentum. Malta caranbsp;nis frufta confciderant principes èC facerdotes, impofuerantep ollæ, coxerantnbsp;acfrixerantó6 deuorauerât crudelifsimè.Vnde par pari referendum erat.Quonbsp;circa veluti ollam conftituebat Dominus Hierofolymam,in quam multa èi. pitinbsp;guiafrufta imponebat. Etenim principes potentes, vulgus amp;C milites coriinbsp;clamabant, NoncedemusChaldæis vel latum pilùm,Hterufàlem erit veluti oUnbsp;la,in quafinemusnos potius elixari, aifari comburiep, quam nos vrbem de-damus hoftibus. Dominus aütemdicit, Reuera erit vrbsveftraolla* Gingentnbsp;vos obfidionehoftes,£lt; vndiep ignem fubtjcient huic ollæ. In hac miferè coan«nbsp;guftabimini, feruebitobfidio deinde infringetur olla, extrahentur frufta,du-centur^ in captiüitatem,quæfcilicetnon fuerint minutatim concifa.Poftremonbsp;ollaquoque ipfa, moenia fcilicet vrbis ÔÔædificia inflammata comburentur»nbsp;Hæc pettj ex 11. óó 14. cap. Ezechielis. Habes ergo myfterium ollæ. TaÏis ollànbsp;erat Hierufalem,cademilla,non modo nuncfub Nabuchodonozore,fed etiamnbsp;in vltima fubTito Vefpaf.Imperatore.

Commémorât item diligentiisimè cauflashuius excidrj, quid em potior es Caujßetantoi tres.Propter omnia quidem mala,id eft,peccata S)C fcelera ipforum,ipfos difper=nbsp;damîverùmobhæcpræcipuè. Principió quód deferuerunt me adeoq^ defecc«'^nbsp;runt à me.Deferunt autem Dominum,qui non adhærent Domino. Adhærentnbsp;Domino,quiipfius verbum audiunt, Dei verbocredunt,omnia fua ad Dei vo»nbsp;luntatem componunt, Deum reuerentur,inuocant,conifi têtur,Deo grati fuht,nbsp;omnia bona in ipfo Deo folo per Mefsiam quærunt. Deferunt ergo Deum,nbsp;qui verbum Dei vel non audiunt, vel contemnunt,Deum non requir unt, Deonbsp;ingrati funt, Deum no inuocant,fed ad creaturas conuerturitur,nec à folo Deonbsp;inomnibuspcrChriftumpendent.Peccatumbochodievulgatifsimumeft,imó . .nbsp;pro religione habetur huiufinodiapoftafia.Deindeincenfa dederuht alqs,äit,2lt;nbsp;ßgnificat cos cultüm exteriorem, quem fibi foli impendendum inftituerat,illosnbsp;impendifle etiam dijs alienis. ld quod indignifsimè fert Dóminus. Sic internbsp;Chriftianos, coetus colliguntur in nomine diuorum,oratur,mi{ratur denic^ innbsp;mernoriamfandorum. At ipfe dixcrat,Mihi celebrabitis ferias. Me inuocabi- ¦nbsp;tis.Inmcottomineconuenietis.Hocfaciteinmeimemoriam. Poftremó,Eta«nbsp;dorarunt,inquit,operamanuumfuarum:ideft,adoraruntidola. N am hæc eft ,«1,114^».nbsp;defi'nitio idolorum, quod nihil aliud funt, quam quod contulerunt ipfis manusnbsp;hominum. Nihil autem conferunt, quam imaginem,fpeciem figuram inep=nbsp;tam,abfiirdam, mortuam. Materiaalioquifuntlignum vellapides autæs. Annbsp;veto non videnturinfanire, qui quod iamiam fuis manibus finxerunt, nequenbsp;nefciunt,id quod habet idolum, accepifle ab artificibus,quod inquam ante hæcnbsp;procumbunt,orant,ante ipfa offeruntjdeos appellant,autdeorumfigna ƒ Me«nbsp;rito itaqueDeus grauifsimèirafcitur infanis idololatris* Quid fit adorare 2lt; co«nbsp;1ère alias dixi copiofè. Legatur Exodi io. amp; Ifaiæ cap. 44. ÔC fi ita videtur, cap.nbsp;6.Baruch. Hodie idololatriahabetur pro vero Dei cultu; ac comburuntur ve^nbsp;luti hominum fceleratiisimi qui idola col ere renuunt. Quid ergo expedlemusnbsp;aliud, quam eafdem pœnas, quas iufto Dei iudiciO irrogatas legimus impiæ 06nbsp;idololatricæ genti ludaicæfEt hæc quidem hadenüs de argümento totius prö^nbsp;b i

IM lEREMlAM

pemodum open’s* Tradat qiudem Qi. de Chrifto rcdemptore ßgnificanti/sime j SC de quibufdam alijs capiubus,morc omnium aliorum prophetarum. Verùmnbsp;Excidium gentis SC vrbis propter peccata fcelera^ nefandajquæaccufat po-tißimum illud cft quod agit.

dem omnia fîngulis fibi dici intelligent miniftri ecclefiaftici. Quacdam congru* untetiampoliticisproceribus. Nifienimhæcprophetaehuius ÔC aliorum prophetarum icripta,noftrç applicauerimus eruditioni,noftris^ temporibus,locisnbsp;SC perfbnis,fine frudu audiuntur SC leguntur omnia.

tis abiedis omnibus.Surgc,prodito,capcfce munus, Vltb bwit. Nolui te cundari diutius. Sic legimus in euangelio. Sint lumbi veftri præcindi, SCc.nbsp;Lucac li.

officium fitloqui ad populum vel prædicare populo. lam etiamquid loquatur 6C annunciet populojdifertè fîgnificat,Omnia quæ ego præcipio tibi.Omnia innbsp;quam,no quædam duntaxat.Necp diisimulabis quicquam.Necp tu afferes quænbsp;tibi videbuntur, iêd quæ ego tibi præcipio. Obferua quæ ego tibipræcipio ait,nbsp;non quæ ait) tibi prçcipiunt,aut quæ videbuntur alijs. Congruunt cum hoc Donbsp;tnini mandato, quæ ipfe Dominus lefus fuis dilcipulis præicripfit, SC in vltimonbsp;Matth.cap. dixit, Docentes eos feruare omnia quæcunque ego præcepi vobis»nbsp;Præcepi inquam dicit,non præcipiam in futuroper Concilia SC Patres. Et quornbsp;fiimoro pertinet populo proponerehumana, cumpræftent modis omnibusnbsp;diuina i Hæc tollunt facultatem nomothetis noftris,nouas in diem leges in reli*nbsp;gione promulgare.De quo dixi etiam fuperius.

tionem SC cofîrmationem. Vide,inquit,ne timeas aut paueas à facie eorû,quôd inquamfuntpotentes,maieftate verendi.truces SC formidolofî. Alt) legunt,Ncnbsp;fis anxius.Rationem fubdit ab vtili,cur non timcat,Nc te anxium vel pauere tenbsp;faciam à confpedu eorum. Id eft. Ne tibi ipiritummeum fubducens, faciam tenbsp;fnetuerenebulones illos,vt anxius ÔC impexus curis,miierè te excrucies,ÔCinosnbsp;timeas. Alioquiefficit Dominus, vt qui fideliter munus fiium exequuntur,umenbsp;antur,non timeant. Vtcunte enim tyranni prædicatores flocci facerc videri ve*nbsp;Ünt, dida tarnen 8C fada ipforum teftantur, difcruciari ipfos animis SC fibi me*nbsp;tuere àcotemptis illis Dei ièruis. Timuit loannem Herodes,SCHeliam Achab»nbsp;Porrô fubiungit aliam rationem cur nonmetuat, ÔC quidem copiofîftimam ÔC

C O K C I Ö ,V.

ftófter,qüi perlegatum fuiim rnandare poteft illh omnibus quód vulr.SiCüti fuperiuseft didum.Similialegimus in cap.Maïth.io.Ad reges ÉC principes dünbsp;cemini propterme. Ad Ananiam de Paulo Adïo.g.dicitur, Organum vlcduntnbsp;eftmihi ifte, vt portet nomen meum coi àm gentibus QC regibus, dC filtjs Ifrachnbsp;Ineodemeuangelio complurima huius argumeHti confolatorij leguntur apudnbsp;Matth.inlo.amp;SLuc. ii.amp;ii.cap*Etpaulóantccadémquocpdiximus. Qiiae o=nbsp;mnia miniftri prçfe(?ii fibi ipfis aptabunt, vt animofé fuum munus obeant,óinbsp;fideliter Deo 8C populo inferuiant»

Ne autem leremias intelligeret ex promifsione diuina fibi nullum fore PfricuMpriT« fubeundum periculum, fubiungitmanifeiïèjS^ ait,Pugnabunt contra te. Per» ciMforw».nbsp;flat adhuc in parabola munitac vrbis« Vndirp te adorientur omnis ordinis fe«nbsp;XUS aetatis^homines» Accuiabunt te veluti turbatorem pacts,ichifmaticumnbsp;hæreticum. CîcterùmconiblationisgratiaiterumfubiungitjNonpraeualebunCnbsp;tibi. Nam vtcuntpleremias in Ægypto lapidibus fit adobrutus,vicit tarnen innbsp;Domino, 8C lauream martyrij eft confecutus. Ctcibres veró acternam fibi inußnbsp;ferunt maculam,6^miièrcperierunt:itaquenonpracualueruntei. Caufamite-rumfubnelt;ftit,cur non fint præualituri ei, Ego enim tecum fum, vt te libevem,nbsp;SicMatth.iS.apoftolis quoque promittir.Si autemDeus noftereft,ó^ isnobif«nbsp;cum eft,quis noceatfSiDeus nobifcum,ait apoftolus,quis contra nostquot; Similianbsp;fuperius funt ditfta. Sed ÔC obfignandi gratia adhuc adijcit,DicitDominus,ni*nbsp;mirum omnipotens, qui mentiri nonpoteft» Nemo ergo dubitet dehis Deinbsp;promifsionibus* Ipfi gloria.

ORATIO IHREM lAE PRIMA.

Subiungitur pr^fatißniOratio priina,lt;itta accußit lud^ûs ximorumJceUrtimi hort ans adptenttentiatn»

C A P V T IL

c O N C 1 O V.

FA^lum nbsp;nbsp;aMtm ytrlum T^omini aâ ojf, tlictns, f^aJe amp; clama în au»

rts Hicrufaltmiamp;diceStSicdicit IfominM,7^cordat»sfumtuiamp;fitta» ' ta adolefctntite tU(e,dfledionâ, deßionfationä tua,cum fequtrtrâ mt in de»nbsp;fer to,in terra non feminara. Fuitlfrael fanÜus Domino, frimiti« frugum,nbsp;Omnes deuorantes eos delinquunt, malum^ fitter tot ’Venier, dicit Dominus»nbsp;Audite verbum Domini domus lacob,amp; omnes familite domus Ifraeî.Sicdi»nbsp;cit Dominus, Quid nam iniquitatâ inueneruntin me fatres quot;Tpefirit^ubd elon»nbsp;garunt feàme,amp;ambulaueruntpoS^ipanitatem,amp;faSi funtipani f Necnbsp;dixerunt, Fbi flÇ Dominus, quieduxit nos exttrra Aegypti, crduxitnosnbsp;fer defertum,fer terram quot;Vafiam amp; inculta,fer terram fiticulofam tir ymbranbsp;mortâ, fer terram, fer quam nemo tranfibat, amp; Itbi nullus bomo habitabatnbsp;Et introduxi y os in terram cultam tir fertilem, yt comederttâfrudum eiutnbsp;amp;'quicquid habet boni. Ingreßi autem contaminaßa terram meam, tSr hart»nbsp;ditarem meam reddidiflis abominandam. Sacerdotes non dixerunt, Fbi efl^nbsp;DominiHEt qui tenebant legem non cognoueruntme : (ed amp; Taflores fra»nbsp;uartcatifunt in me:tlr Trofhtta Itatieinatifunt in ^aal,tlr abitrunt ƒ o if mnbsp;ƒ frodejje non foterunt»

b 3

in lEREMIAM

R AE F A110 N I ipfum Icrcmiæ opus nunc fubiungitur, comprehetU dens Sermones vel Orationcs, Concionesùe, aut Homilias Si. Hifto»nbsp;rias varias Si vtiles.Etenim leremias vocatus à Deo,inftrudus SC con«=nbsp;firrnatus, vocantiobtempérât, ad concionandumprodit, fideliisime^fuumnbsp;munus exequitur : vt fuo exemple inftituti omnes fideles ecclefiarum miniftri,nbsp;quid etiamipfifaciantagnofcant, SCDeiinuocato auxilio,intrepidè6Cmagnonbsp;animo faciant.

Orrftîoicre- Oratio leremiæ prima, putatur ad populum habita mox ab initio prsedica* niæprima, cr tionis fine circa i j lofia.’ annum,cum inueniretur liber legis,ac corruptaiam apnbsp;argumentnm parèrent omnia. Similis videtur per omnia Concioni fqndif. vatis Ifaiaf,quamnbsp;orottoniî. primisƒ. cap, abfoluit. Hïec continctur proximis j'.capitibus 6C extendituradnbsp;cap.vfcp T-Eteft generis iudicialisjcriminatoria vei obiurgatoria,declinans tarnen vbitp adhortatoriam. Nam aceufat populum grauifsimorum in Deuninbsp;commtiTorum icelerum,adeo^ reum agit iniuriarumipœnam interim eis internbsp;minans,nifi reuerfi ad Dominum, emendentur. Vbitp ergo reuocat ad poeni-tentiam. Eft autem hoctotiusOrationis huius argumentum. Proindcdoceturnbsp;in hac,qualis fit Deus,quâm beneficus, verax SC iuftus:qualia fint populi peccanbsp;ta:qualis futura pœna:quales futuri hoftes, quid faduriideniq^ quomodo redenbsp;undum fit ad DominS,ÔC quæ nam vera fit poenitcntia.Quæ quàm vtilia SC ne-ceifaria nobis maxime futura fint,intclbgit quiliber,etfi nihil adrjciam amplius.nbsp;tŸffattuncuU. X Præmittit autem Orationi præfatiunculam , SC difertum Domini mandatnbsp;tüm,breuifsima quapiam hiftorioîa comprehenfum-Fadum eft autem verbun»nbsp;DominijSCc.Duo autem monetpaucis hifee verbis. Principio caquæadferun-Doflrirtii \ere' tur à Ieremia,licet homo fit, diuina efle tarnen, SC verbum leremiæ efle verbumnbsp;ihirCfi rft ver Dei. Vndc meritô ei abftA contf adidriohé cf edendum fit. Fîuc per tinet qued innbsp;bumtdder ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------

Urina,

C O N C T O V.

populus. Figurata eft itaque locutio.Parentcs c3 ad libcrOs aîunt, nbsp;nbsp;nbsp;^cbciïc^

W0lbc^hcbenr4^ô/tgt;4ôi^4U($gt;ctw4ôctultenIgt;4b: id dfcunt, Vosexpenfts omnibus bénéfices vobis à nobis exhibitis, reuereri nos oportucrar. Ita nuncnbsp;Deus ad populum fuum dicit, Recordatus fum tui, ac repeto mecutn quid tibinbsp;tuis^ præftiterim maioribus, id quod tu te cû animo tuo rcpeteres,nifî infanusnbsp;cfles«Mox autem incipit commemorate ingentia populo exhibita beneficia.Et Inbsp;principiô quidem,ait, recordatus ftim pietatis adoleftentiæ auc iuuentutis tuæ»nbsp;Eleganter populo Del, veluti perfonai alicui, tribuit ætates. Fuit autem iuuen^«nbsp;tus vel adolefcentia ludaici populi, ætas ÔC tempus patriarcharumjÀbrahamfinbsp;Ifaaci, 2lt; Iacobi,qui fane omnes iniïgniter fuerunt pîj,boni SC fclices,id^ ex bonbsp;nitateÔCttiunifi’centiaDeipatris. Deinderecordatusfum,inquit,auttupotiusnbsp;recordari debueras,quantum dilexerimjamoris^ maxima fignaoftenderim adnbsp;montem Sina,cum populum mihi dcfpondi, veluti cum princeps aliquis pucl-lam pauperculam alioquiSCvilem dépérit, ipfam^fibi iungitmatrimonio, acnbsp;in focietatcm bonorum omnium recipit. Sic enim Deus fœdere iîbi coniunxicnbsp;populumIfraelis,nonaliamobcaulTam, quàmquod amarcthuncpopulum,nbsp;quod SC Mofes dixit Deuteron. lo. SC affumpfîtillos in participatum bonoruninbsp;omnium.Praetereamulta Sii. ingentia ÔC innumera eis t ontulit beneficia per an 3nbsp;nos quadraginta,dum eos duceret per defertum,ipfe^ populus, vt vxor mari«nbsp;hæc gens Deo fuit veluti peculium, SC coniècratumquippiam, ac veluti primi«nbsp;tiuifru(ftus,quilolius erantDet,nequehisnifiiàcerdotibusDeilicererfrui.Er-go qualescunque genres deuorare vellent Iiraelitas,id eft,infeftare SCopprimcanbsp;rc,contra Deum peccarunt,culpam fîbi grandem Dei^ indignationcm contrànbsp;Kerunr,;4^4bcitbft4)übclxgt;ct)unbct, ac otnniainfemala deriuarunt. Experdnbsp;funttalia,maximofuomalo AmalechitæjAmorrhæi,Chananæi,Moabitse, SCnbsp;multæ aliæ genres» Debuerant ergo ludæi ex confîderatione beneficiorum ho-tumDeimaximorumintelligerCjDeum diligere populum fuum,curare, euehcnbsp;re,tueri SC ièruare»Proinde adhacfîffcnt mérité vera fide foil, dilexiflènt SC colunbsp;tfîènt ipfum vnicé»

Quid autem feceruntludsei cquot; Nunc aufpicaris aceufationem inducit SC opa Defeceriihi ponit primam ludçoruminiuriam,qua affecerunt Deumindigniffimé: acCufat 4Df®,nbsp;inquam ftelus maximum, iplbrum apoftafiam,Dei ignorantiam,pariter SC omnium beneficiorum Dei obliuionem. Non enim recordari funt operum Dei, vcnbsp;inde colligèrent hune folum eifeDeum omnifufficientem,bonum, SC omniumnbsp;bonorum authorem,iblum adorandum, inuocandum SC colendum. Compel-lat autem pariter omnes,ne quis fuæ confidens luftitiæ, fè crederet exceptu eift:nbsp;ac nihil ad ipfum hanc pertinere obiurgationem.Repetitfubinde etiam, quodnbsp;modo dixi,verbum hoc quod proponit,Dci elle verbs, ne quis illud le impuncnbsp;credat contemnere polfe*

Per interrogationem veto SC cohceflîoncm iricendit orationem ac dicitj Quid naminiquitatisc’SCc. Nos diceremuSjTPaöMIlbnVttctlyi^^/^^*^^^]^nbsp;¦Vnb f^lô ©ottfCum talis fuerit Deus erga maiores veftros,ficuri modo cô#nbsp;memoram\qMo iure vel qua iniuria longe receflerunt à Deo patres veftnïQiTa

citur.Nifi enim fequantur verbum Dei SC pendeant à folo Deo,nihil valet ipfo« kum exemplum.

Mire autem euidens eft hæc prophetae conceffio, Quidnam iniquitatis in- ExpoHuMa -uenerunt in me patres veftriî'Cum eixim iam expofuerit diuinam potentiam lu i««n infre

IM I E R E M I A M

dæis prænitam,curam^ paternam eis inVpenfam,ipfum^ Dcum conftet vnitm èc Iblujn verum efle Deum, omnium^bonorûabundannam amp;C fufficicnriamjnbsp;nihil vitij,iniquitatis,defedus,impedimenti,autquod vitupérés, in Deo inue«nbsp;nitunExtrema ergo iniuria eft,deferto hoc fupremo abfolutiffimo^ bono aponbsp;ftatare poft Deos , qui nihil minus funtquam Dij. Annoneademdicerehodienbsp;ad nos poftet Deus, amp; nobifcum expoftulando clamqref Quid obfccro tot ha»nbsp;betis doCiores Ôt du chores, to tordines Slt;^regulasf’Curvencramini,inuocatis ÔCnbsp;colitis tot faluatorcsjpatronos 8C interceiïoreamp;^ An non dedi vobis ftlium metr,nbsp;per quern declaraui me efte generis humani pattern bencuolum ÔC bencficumî’nbsp;An non ilium vobis dcdi dudorcm,dolt;ftorcm fiC ialuatoremt'An non euangelinbsp;iim,vt dotftrina pleniflîma, fufficit vobis tquot; An non dedi vobis ftlium mcum pa«nbsp;tronS amp; intcrcefTorem falutemm vnicam i Dicite quid defideratis in ftlio mcoî*nbsp;Quid defideratis in cuangeliofAn verb nonfatis potens, verax,clcmcns, beni«nbsp;gnus amp;beneficus eft ftlius meusfSi nihil in ipib defideratis,cur ei foli non adhçnbsp;retis i Ergo fi deftrto ipib alrjs adhacferitis,declarabitis aperte,ncqj Chriftû vosnbsp;vera fide recipere, netj agnoftere ea qua? ego mundo dedi in Chrifto. Qiud adnbsp;haccreiponderepoteruntPapiftæc' Confulos omnino härtere oportet. Siquidnbsp;pro loquentia lua attulerint,nunquam tame efFecerint ne Chriftus Iblus fit pic«nbsp;nitudo.Nifi ergo ad ipftim acceflcrintjnunquam abibluentur.Extat in operumnbsp;EraimiRoterodamitomoj’.huiusgeneris elcgans Expoftulatiolcfucum ho«nbsp;mine percuntc:quac imprimis hucfacit amp; hinc petita vidctur.

Elongaflifvot nbsp;nbsp;Porto duo impingitleremias perfidis Iudaeis.Principiö,EIogaflis vos à Deo.

4£gt;r0. Allufio fit ad dcièrtores Sf transfugas milites.Non tantum receffiftis aut defect ftis,ièd quam longiffimè à Deo difceififtis.Fit fanè hoe per cultum creaturarum.nbsp;PlenèenimDeiobliuilcimur, autfieiusaliquandorecordamur, breuis eftillanbsp;tecordatio.Totos enim nos impendimus cultui creaturarum fîC in hocobletfta«nbsp;mus nos,longè poft tergum noftrum relitfto Deo.Deindc, Ambulaftis, inquit^nbsp;poft vanitatem,ó^ fatfti eftis vani.Deus plenitudo cft omnium bonorum, veri«nbsp;tas amp; perpetuitas.Quicquid homo prarrer Deum digit quod colat, res eft ina«nbsp;nis 6b vacua.Etidola vanitates appcllantur,amp;qui ilia fèdantur,fedantur vaninbsp;tatem fibre nihi!i,6lt;fiuntvani, fruftrantur ipe fua amp; falute. Nam propheta ait.nbsp;Similes idolis fiant qui faciun t ipfa.Denique faturantur qui Deo adharrent; quinbsp;creaturas colunt,cfuriunt,nelt;p iucunda faturitate adimplcntur.

ebliuiobeneß nbsp;nbsp;nbsp;lametiam impingit cisobliuionem omnium Deibeneficiorum , adco^ 6b

fiorumDei, contemptum.Non dixerunt, VbieftDominusf Apud Chriftianosnihilipen-ditur,quod legitur in hiftoria euangelica de miracuh's Chrifti:fi verb nouum a« iiquod idolum, vel Aquenie, vel Lauretanum,vel aliud aliquod emergat,apudnbsp;quod miraculaincipiant edi,Deus bone, quantus fit ad ftatuam illam concur-fust'Prafdicantur,pinguntur^icribuntur,cantantur fibinculcantur omnibus minbsp;racula ilia Aquenfia6(^Lauretana:proletaria prat his videntur,quae ab euangc«nbsp;11) prçdicatoribus profcruntur ex euangclio 6b commondantur. Nemo ergo iftonbsp;rum dicit, Vbi iam eft ChriftusfQuid obfecro defignauit ChriftusfQui ictlicecnbsp;pro nobis incarnatus eft,qui praedicauit nobis veritatem,quimiracula maximanbsp;ôbinnumera defignauit,qui denitpmortuuseft fibrefurrexit, 6baicenditin cob«nbsp;iumn'nde vcrbreuelauir, vt caucremus nobis ab Antichrifto 6b à falfis eius fig«nbsp;nis Haec fi dicantur 6b inculcentur apud multos, parum aut nihil ponderis ha«nbsp;bentzlibentius audiunt de idolis 6b fignis idolorum. Hare plus apud ipibs authonbsp;ritatishabent.Tales autem Dei 6b Chrifti eius reuera oblitiftint.

Benejîrîwm p4 Sex autem attributis amplificat beneficium diuinum, quod patribus prac* iritiM in defernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dycendo infos ngr defertuin* Appellat banc terram vaftam fib feris infefta.

iccxbit«»«». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Incultam

C G N C I Ó I r»

încùîtam item,velhom'damdumisô^fentibus,alperam petris Kfcopulïs. Siti« culofam,aridamfineriuis Si fontibus.Terram vmbrse mortis, id eft ralem quæ VwJmnbsp;certó çonfîciat ingrcdicntem.Vt enim vmbra corpus ièquttur,ifa v^debatur denbsp;lertum Ingrediens mortem ponèinfequentem QC vrgentem habere.Signjficatódnbsp;vmbra mortis dénias tenebras QC anxietatem animi deQïerabundam Ô6 morti vinbsp;cinam.Terram deniep inuianijpcr quam nemo, id eft pauci ambulabant : ôC innbsp;qua nemo habitabat.At in hac commodifhmè habitare fecit Dominus kraelêjnbsp;pauit pane coelefti, potauit ex petra veftes ôé calceos,ne derererentur effecit»nbsp;Addit iam reliquam partem beneficiorum maximorumjEt introduxi vos in ternbsp;ram cultam,amp;c, Concefii autem vobis ÔC ædifîcia ÔC agros Slt;^ bona terrae huiusnbsp;vniuerfa.Commemorantur hæc ÔC in Deuteronomio cap.S.vnde copiofiOra penbsp;ti poflunt. Beneficia nobis per Chriftum præftita longe funt maiora, Attamennbsp;corum obliti Chriftiani,plus mirantur nugas 5C Siculas gerras»

Redit iam SC ex oppofitoexponit poft commemorata beneficia,quæ malefi cia beneficies oppofucrint ingratifsimi. Ego induxi vos,inquit,in terram amee»nbsp;nifîîmam SC optimam,SC bonis omnibus SC quidem præftantifïïmis vos velut a»nbsp;dobrui.Quid autem vos feciftiscQiiod apud Ifaiam dixit Dominus,Filios eue; ingratituJoQ^nbsp;xi ad opes,honores SC dignitates,ipfi veto fpreuerût me. Beneficies vos mihi ob fonfieleratio,nbsp;ftringere volui,cæterùm vos auulfiftis vos âme SC à verbo meo»Terram autemnbsp;datam contaminaftis,SCmcam bæreditatem,quam vobis velutt infeudum tradinbsp;deram,reddidiftisabominabilcm,idololatriavidelicet,apoftafia,fanguine,libianbsp;dine SC iceleribus nephandiffimis. Quæ fi hodic etiam dicantur contra Germa»nbsp;niam,patriamnoftram,nefcio an mendacij quis pofiît arguerez

C£uod autem paucis ÔCbreuibus dixitjcopioîîus porro déclarât,velùti diftri öwn«graäik butione quadam iubiecftatqua oftendit omnes in ecclefia ac repubærdines cor« vel oriine$nbsp;ruptos, neminem prorfiis fuum facere officium. Etant autem ordines in popu- cotrupti.nbsp;!o inftituti,ad conicruationem ôC vtilitatem ecclefiæ SC reipub, Sacerdotes, Le»nbsp;gilperiti,Paifores ÔC Prophetæ: ficuti nûc quotp in ecclefia ordines funt inftitunbsp;ti,quos apoftoluscommemorat.i.Corinth.ii.SC Epheficap.4.Sacerdotes étant sacerdoteS’,nbsp;jniniftri iacrorum in tabernaculo SC templo, horum Crat recipere oblationes ànbsp;populo SC offerte Deo, hottari^ omnes ad prece^,ad inuocahdum Dcum, SCnbsp;ad gratias agendas pro beneficijs Déi,âdeô^ curare, Vt populus omnia per fidênbsp;refertctadDeum.Tales facerdotesfuerunt Aaron,Eleazar, Samuel SC infinirinbsp;alq. Sed quales erant facerdotes leremiæ fæculodgnari Dei ÔC rerum diuinarû»nbsp;NonrequirebantDeum.NonremittebantpopuIum ad Deum. Si quis obtuliamp;nbsp;letaliquid, offerebant in nomine Baal, non in nomine Dei folius. Inuocabantnbsp;non folum Deum,fed ÔC Baal, quemadmodum de facerdotibusBaalîegis j.Rcnbsp;gum 18.damauiffe videlicetcos,Baâl exaudi nos.Non irai^quærebantDomi«nbsp;num,lêd magis lucrû,pecunias,voluptates,honores,dignitates. Non dixerunf,nbsp;Vbi eft Dominusj'Sed, Vbi funt conuiuiat’Vbifùnt honores ÔC dignitatesf'V»nbsp;bi eft emolumentum ÔC pompaflta noftro fæculo inuenias facerdotes parum penbsp;ritos rerum diuinarum. Docent hiinuocarediuos. Si quis pretium his offerat,nbsp;offerunt ipfi Miffam Deo,in nomine S. Vuendclitti, Bcatticis ÔC aliorum nonnbsp;(àtis cognitorum iandorum.Dominus autem dixerat. Hoc facitc in mei memonbsp;nam,ÔCc.Eft Schis in ore, Vbi eft lütrumfVbi funtboni focijC Vbi eft bonumnbsp;VinumcDe deo nulla aut minima èftcura.Lege Ifa.infô.

Tenentes legem erant Legispetiti, qui in lÿnagogis legem profîtebantur ÔC tegis doààrtei ledebant in cathedra Mofis,quorum officium erat vrgcrelegem Dei,innouationbsp;Itibns fc opponereffynceritatem^ et veritatem religionis antiquî in ecclefia rea

IN I E R E M I A M

tmere. Verùm temporibus leremiæ ncuti Chriftitemporibuslcopum ïegis Deum non vjdebant,Dèum^ non coghofcebant veré,óó ideó religionemver S.nbsp;nequetuebantur neep propagabant» Difputationes illorum inftitutæerant d enbsp;Baal,de confuetudïne à traditionibus patrum* Non eft quod multis hic com«nbsp;memorehi qualia fint ftudia,quaelelt;ftiones QC difputationes in fcholis fere theo^nbsp;Iog.fcbölaft*vmnium» Mülto redius interpretabuntur quodlibeta obfoletorunbsp;£criptorüin,autrancidorüm monachorümjquàm prophetiam aliquam prophenbsp;tæ Defatitcpiftolam aliquam apoftoli Chrifti* Parum ergo aut nihil de Deo innbsp;telligunt,in fcholaftica duntaxat ilia fiia theologia, philofophia Ariftotelis ternnbsp;peratâ, cijccrcitatifunu

Paftores erant in populo facerdotes,fcniorcs,prcsbyteriùc, indices ÔC pro» ceres ex populo potentes.Sed SiC reges manifeftè appellantur paftores populo-rum.Horum officium eratconftringerepetulantiam QC libidinem vulgi,coherenbsp;cere^diftiplina audaciores ÔC impuriores* Sedilli ipfi praeuaricabantur priminbsp;ïeges,amp; erant authores attp exempla vulgO peccandi, 8C corruptifîïmè viuen»nbsp;di* Confer cum his quae hodie hunt aproceribtis fenatoribus multis ac cor-ruptis,SC deprehendes inhac corruptiohe nos parumiftis elfe fynccriores.

Prophetae erant praedicatores in populotquorum officium erat praedicatio hibus pijs 06 ex lege Dei petitis ducerc ad Deum populum, docere fidem in Denbsp;urn amp; Meffiam eiusjftelerâ arguere, poenitentiam vrgere, adhortari ad omnianbsp;opera boha,amp; confolari tentatos 86 exercitatos in aduerfis^Caeterum Concionanbsp;tores temporibus leremiac non habebant fcopum prædicationum ftiarumDeûnbsp;t ^gloriamDei,fedBaaLEft autem proph etare in Baal atit in nomine Baal,nonnbsp;lolius Dei verbum,inuocatiohem QC cliltum praedicare,led coniungere Deo e=»nbsp;tiam humanam dodrinam creaturarumcp cultum inuocationem.Materia venbsp;ri prophetae eflè debet folus Deus vnicum verbum Dei* At ifti his non con=«nbsp;tentijdodrinas hominum,amp; cultus humanoscreaturarum,diuorum, QC idoïo»nbsp;rum coniungebant* Alibi vero copiofe dixi quid fitBaal.Significat communi«nbsp;tcrDominum,maritum èópofleflbremzacferèaptatur cuilibetDeo fiditio. Banbsp;alim nôhhuhqüàm idola fignificant,forte etiam Deo vero pofita« Colucruntnbsp;raelitae verum Deum,quetn non reiecerunt prorftis, ftd fimul cum Deo colüe»nbsp;runtDeos medioxumos,vt vocant,patronos vtiep Jn excelfis certè facrificarut:nbsp;quod Deus vbi® vitupérât: amp; tarnen Deo in excelfis immolarunt, ki quod ma«nbsp;nifeftelegitur i*Paralip.55.Quia tarnen Deus excelfa prohibuerat,ideó pecca^»nbsp;runt etiam Deo in excelfis facrificantes. Sic prohibuerat quenquam colere praenbsp;rerfe : peccarunt ergo colentes cum Deo Baal. Fuit etiâBaal peculiariter Deusnbsp;6^idolum Sidoniorum,ficutinobis exponithiftoriaRegum lib.j.cap.ió.Ateanbsp;dodriha prophetaruiM,populo non tantum non profuit, fed obfuit plurimum:nbsp;nam perdidit regnum* Vulgata aeditiohunclocum legit, Et fecuti font idola*nbsp;Certe idola funt res inutiles*Qi^iac vero materia fit Concionatorum plerorum^nbsp;inPapatu, cognitum eft lippis amp; tonforibus* Vix prælegerunt locum aliquemnbsp;cxEuangelio breuem,mox eruperunt in locum aliquem communem de Pote««nbsp;ftatePap£e,deClauibus,de Condonationibus, de Indulgentes, de Anniuerfa»nbsp;rijs QC Purgatorio,de Rediinehdis peccatis,de V otis amp; Oblationibus,de Satis«nbsp;fadionibus, deJnu0catiohcSlt;; cultufandoru, de Venerationereliquiarumnbsp;imaginum.Quinimo ex Legenda aurea,ô6 Lampartica hiftoria, ex Marialimanbsp;gno amp; Pomptuarioexemplorum,fabulas ôl' ftupendas recitaruntnugas.Quasnbsp;reuera amp; ipfæ nihil profuerunt auditoribus,iuxta apoftoli verbum x. Timoth*nbsp;4. Nam religionem veram in obliuionem adduxerunt, 8C fiiperftitionem in resnbsp;iigionis locum erexer unt* Vnde videmus omnia per ecclefiam idolis 2C etheloanbsp;trifer^s

C O N C I O V e' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iï

’trifcqs eflercfertijac veram ïnfiiper religionem damnan' paffîm vcluthærçfimj omnium malorutn parentem.Dominus aperiatoculos cæcorum,Amen»

Cranifsiwè adhuc acctifat popttlum defiSiionis perfide.

c o M C I o V E

Et ui iJe^o mrfiu iadkio contentant yoK/èut^tiàt ‘Domintti,iSt cuntß Jijt ijMeiite filiorum yeflrorum tip:ebtalfo. Tranfitt enim ad inptlas ChittifBinbsp;amp;yidete:mittite in IÇedar, amp; conjidtrate diligenter t amp; yidete num ^uidfi-rnile fadum fit: num gens ylla murauerit Deos f qui ramen non fùnt dij:amp;nbsp;populus meus mutauitgloriam fitam in id quod nihil f rode ft. ‘Propter hoc ob-flupe/cite cœlitexhorrejcite amp; yehementer turbemint, dicit Dominustquoni-am duo mala fecit populus meus,me deferueruntfontem aquarum liiuentium»nbsp;’»t ef-oderentfibi cifternasicifternas inquam dißiparas amp; pertufaSfqute aquasnbsp;nonbabent,

PErgitdiuinus vates rcuincere populum crftninis omnium maxtmi,defcdio T^ff*lffcendtè nis fcilicet à Dco» Quia enim hoc non agnofcebantlèd cultum fe Deo prîCî ««fnbsp;(tare credebant dum colerent creaturas, diligentius ÔC acrius erant tradandi* quad nonnbsp;Quemadmodum hodiequoque conucnit,amp; neceflarium eft, vt qui diuos ado» agnofcit.nbsp;rantjinuocant ÔC colunt,ea^ re plurimum fibi apud Deum mercri, Deo^ gra»nbsp;turn pracftarc obfèquium videntur, impenfius accufentur ac reuincantur defemnbsp;ôionisjVtintelligantfenonmodo nihil boniifto cultumereri,fed Deum potiusnbsp;prouocare ad iram, vtpote qui cum zelotypus fit, nulla re magis ira inflammc*nbsp;lur, quàm cum folusÔÔ menteiyncera non colitur, lèd alij coluntur pro eo autnbsp;cumipfo»

Scrmonis vcrd figuram ita attemperat, vt videaris tibi videtc ipfum Deum ante confeflum ftarc iudicum,amp; accufare,imô reos agere apoftafiæ, aut violât!nbsp;foederis totum ludaeorum populum* Orationem verôprophetalîc connedit,nbsp;Cum nihil iniquitatis in me inueniatis,ô6 nihilominus omnes gradus amp; crdints loa.nbsp;præoaricentur in me impudentiffimèjôC abfm vlla pCEnitentia,cogor fané vocanbsp;re vos in iudicium, iudiciocp contendere vobifcum, amp; conuincere vos violât!nbsp;ïbederisjÔb fœdiffimç defedionis a me*

Nequis autem pofterorum exiftimaret hacc patrÀus duhtaxat intentata Peftinethiee^ txihil prorfus ad fe pcrtinere,fibi^ liberum elle vel alios pro veto Deo Deos, velnbsp;ïionfolumDeumvencrariÔ^colere,adtjcitDominus,Etcumfihjsquoœfilio-rum veftrorumdifceptabo, nonquidemcumprælentibustantùm, fed amp; cumnbsp;fucurïs.Perpetua eft enim 8^ conftans Dei voluntasjpraccipiens,defertis omnibus creaturis foil ipfi adha:rere,iblum adorare,inuocare amp; colere.Quicuntp ernbsp;go,quocunq} tempore, vel pro Deo, vel cS Deo vero alios venerari voluerint*nbsp;Iciantccrtifiîmchanccxpoftulationem vel accufationem Dei contra ipfos eftcnbsp;intentatam* Maior vero eft vniushuius loci authoritas, quam omnium Coiunbsp;eiliorum amp; Patrum, vna cum Deo iubentium colere creaturas«

Gonceffione vero vel pcrmifiione per coraparation^ amplificat crimeti defedionis enorme* Nam iubet ipibs totum percurrerc amp; luftrare terrarum ornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verbde

bem,at(p adco diligentifiîmèinucftigàre, num liceat alicuiri terrarum reperirc rum profheti gentem aliquam,quæ permutauerit cum alt)s dtjs Deos iuos* Cum autem con«nbsp;ftlt;^^^^^^P*^i«tnueniri,infertprotinus,0^ ait,Certum eftitaquetepeffimum QC.nbsp;perndiflimum in mundo efle populum quigloriarotuampcrmutauerisjcon«»

y

IH ÏERBMIAM

tra fus 8^ confuetudtnem in colendis dtjs omnium gentium, cum re inani ins utili prorfus. Hic fenfus eft verborum prophetæ, in quitus quaedâfufîus expli«nbsp;candaveniunt»

Citthijm videnturpleriftpCyprij efle t fed reuera infulares ftintpopulijtcr» ras inhabitantes in mare cxcurrcnteszqualis eft Grçcia,Italia attp Hiipania,Ocnbsp;cidentales in Europa regiones.Porro Kedareni funt Arabes, quos pofteri Saranbsp;cenosappellarunt.Cætcrùm duos commemorauit populos, vel duos potius ternbsp;minos èc limites,Occidentalem èi. Orientalem vel Aquilonarem,SC iub his oinnbsp;nés habitati orbis plagas intelligens comprehendit : quas fi icrutentur accuratifnbsp;fîmè, nulpiam reperiant tantam leuitatem quantam apud ludæos. Ad phrafimnbsp;Hebraicam pertinet quod dicitur, Et ecce fadum ficut hocn'd quod ait) fignifi=»nbsp;cantius reddiderunt,Num fimile quid fadum fit: vel fi taie quid fadum fit, Âbnbsp;bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^efimben werbe ober ye/ober j^enen befe^^be» fre/:c.

Permutatio autem fit cum aliud pro alio dafür, vt cum das fer um aut aurum amp; accipis pro illo plumbum vel lutum,aut vinum pro frumenio: vel fi tradas a«nbsp;licui honeftam matronam,tu pro ca accipias triobolare fcortfl, ©46 bei^tvernbsp;tuf^Jenvnbverw^^^fîen.Gentesquætpftios habebantDeos patries, quos nonbsp;permutabant, vt ali)s veluti traderent ftios Deos, ipiàf aliorum reciperent : fednbsp;conftanter fuos retinebant Deos^His tarnen coniungebant alios, quos ÔC ipiôsnbsp;colebann ludati veto obliuifeebantur Dei veri,aut certè practerito Deo vero nenbsp;glcdo^ recipiebant amp; colebantDeos aliarum gentium,

QgrfrcRowrf» nbsp;nbsp;nbsp;Huemihi quadrate videturilludAuguft,ex i.libre de Coniênfti euangelift»

cap.i8, vbidifputat, Quare Romani nunquam receperint Deum Hebraeorum cultum De»^nbsp;nbsp;nbsp;cultum eius,cum tarnen omnium gentium Deosreceperint eolendosç'Nec a-

i^Mditici, eauflàm afFcrt,quam quod Deus Iftaelis folus abftp conforte coli voluerit. Verba eius hate funt,Nihil reftat, vt dicant eur huius Deiiâera non receperint,nbsp;nifî quia (c folum coli voluerit:illos autem Deos gentium,quos ifti colcbant,conbsp;li prohibuerit.Socratis enim (quemiàpientilfimum omnium hominum, etiamnbsp;©raculo fuiftê firmarunt ) fententia eft, V numquentp Deum fie coli oportere,nbsp;quomodo iè ipfe eolendum præceperit, Proinde Romanis ftimmaneceffîtas fanbsp;da eft, non colendi Deum Hebraeonim. Quia fi alio modo cum colere vellent,nbsp;quâm fe eolendum ipfe dixiffet,no vtifp ilium colerent, fed quod ipfi finxiffent.nbsp;Si autem illo modo vellent, quo ipfe diceret, alios fibi eolendos non elle cerne»nbsp;bant, quos ille coli prohibebat, Ac per hoc reljpuerunt vnius veri Dei cultum,nbsp;ne multos falibs ofFenderent,magis fibi arbitrantes obfuturam fuifle ifte rum i«nbsp;f acundiam,quàm illius beneuolentiam profuturam.Tantum Auguftinus,

GhrûJfraeUt nbsp;nbsp;nbsp;Porto Qloriam Iftaelis appellat feriptura ipfum Deum Iftaelis, non tam

r/liDr«f, nbsp;nbsp;nbsp;quod iplêDcus,gloriofiis fit Deus, quàm quod eft gloria populi fui: à quo vide

licctgloriam accipiunt,illuftrantur deniq^ amp; feruantur,ô^ de quo gloriari debc rcntmeritô.Ita certèGloria populi appcllatur Deus ,(Pfalmo io6. Mutaueruncnbsp;gloriam ftiam in effigiem bouis comedentis foenum,Et Piàl, j. Gloria mca 6^exnbsp;altans caput meum, Apoftolus quoep ad Rom. i.Et mutauerôt,inquit, gloriamnbsp;incorruptibilis Dei in effigiem imaginis corruptibilis hominis,

tient »wmut4« nbsp;nbsp;nbsp;Interim Deus quantum in ipfo eft,immutabilis cft,nelt;p vnquam mutari po«

trf». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teft:cum veto de Deo in animis noftris iudicamus aliter,quam ex verboDci do

cemur,in quoquiddeipfoiudicemus,exponit,mutareDeumdicimur,eôquod animi noftri mutenturjamp;T aliter iêntiamus de Deo quàm veritas in Deo habcatgt;nbsp;Turpifîîmum eft autem ÔC infania quaedam enormis, no tantum Glauci ÔCDionbsp;medis(quod dicitur)permutatio ftulta cômutareDcum,qui gloria eft 8óftiprc»nbsp;lt;num bonum credenuum, cum eo quod nihil minus eft quàm Deus, SC quodnbsp;nihil

e o N C I Ô V i.

ilihil prodeftjcum Deus fit copiaecornu bonoiS omnium: dij àutem fiditïj non fint dij, neque quiequam conferre pofsi'nt cultoribus indigis rerum omnium*nbsp;Vulgata verfiohunc locum ita reddidit. Populus veto meus mutauit gloriamnbsp;mcam inidolum.Sed quôdiènfum attinet,nihil autparûcft diferiminis» Quattanbsp;turn veró diftat ab bac iniània peccatum Papiftârû, quo amp; ipfi Deo vèro défer»nbsp;tOjConuertûtur ad creaturas, addiuos inquâ,adidolaamp;^ àdres nihili acinanest*

Pergitpropheta hoc peccatum exaggerate per Prôfopopœiam.Namcœlôs copellan^icitjPrOpter hoc obftupeicite cceli,exhôrrercite ôi. türbeminf véhé- hoc^çattM^nbsp;menterj,©4rumb cr^liméttb )rbûncl/srfc^üttcrtbült;^/vrtîgt; wàbcnbnurtnbsp;V*tÿéfîltnî/îc.Tria enimeomemorat Obftupefcunthomines cura præ indigni»nbsp;täte rei, vel ob inopinat3cafum,attoniti confiftunt,nec quid dicant autfaciantinbsp;femntvel habent. Exhorrefeunt qui terrore conturbati,concutiuntur,bicnbsp;erp^tlttcnb ¦vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jittercrtb.Turbantur 2lt; tumul»

tuantur cccli, cum intonant, fulgUra ÔÔ fulmina deijciunt in terras. Nos fole» mus ad rem vehementer indignam ö^impiam, dicere, öawb foltc f»4)bcrnbsp;bîMîttîel entfÄrwenrbdrynfolte ber bonncr fc^lubcn. At propheta voluit huiuPnbsp;modi loquendi généré fignifiéare quantum coràm Deo pecéatum fitmutarénbsp;Deum verum. Hodié pro fummo Dei çultu habètur, ÔC ornatur hoc peccatû ànbsp;monachisSCfacrificis, adeô vt quinolitin cdmmutationem illam confentirejnbsp;habeatur pro hæretico. At vera funt quæ pronunciat in præienti ex ore Domi»nbsp;nipropheta; grande ergoSC inexpiàbile peccatum eftDeum verum permutarènbsp;cura creatüra ah'qua.

lier um veró ÔC cïarius quidem vel fignificantius crimen hoc permutàtionis cxprimitjôe dicit,Qttoniam duo mala fecit populus mcus,ôfc. Principió enim*nbsp;Me, inquit, deleruerunt fontemaqviarum viuentium, iugirer inquam featüri» oeferntfoMnbsp;entiurn femper^ recentium. ErquidémdeièrercDeumfotttem,eftnonbibcre temaquartvmnbsp;ex hoc fonte,ex vnico inquam non omnia boira petere ÔC fperare, non vrtico amp; viUentiuMinbsp;folo faturatore,vel vt veterés dixere,Saturno contentum elîè. Eft autem Déüsnbsp;inexhauftum maréac copiæcornu verorum bonOrum omnium. Fons appellà»nbsp;turperTropum , 6e quidem fons non quilibet, fed fons aquarum viuentium.nbsp;Pfalm. j6. legimus, Apud te eft fons vitse. De aquis falutâribUS huius foirtis le»nbsp;gis apud Ifaiam in cap. èC apud loan, in 4. 6e Êp. Breuiter,Deüs eft venanbsp;featurigo omnium bonorum fempitérna ÔC inexhaüftà, quæ videlicet nun»nbsp;quam deficit,omnibus ftifficit. Nam in foéderis càpitibuS) Ègô,inqüJt, fum Elnbsp;Schadai'jDeus fciÜcet omnifufFicientia exaturans. Qüicquid cnim rerum fpinbsp;rituaîium aut corporalium horntni fuérit rteceflarium, Deus vnus ÔC Iblus fup»nbsp;peditare poteft abundantilsiméj vt eanihil fit irecelTe aliunde emendicare. Hicnbsp;eft æternus,omnifcius,omnipôtens,clemensjtuftüs,mi(ericors,(àpiens QC paternbsp;atqueamatorhominum, vnice adorandus,inuocandüs ôiTcolendus. ^^^^^'^vôdèrècilietAnbsp;fubiungit maltim alterum,quod fequitur ex primo,vel primo innexum eft. Qüi uàsfutUestnbsp;¦ enim non agnofeit folum Deum elle omnium bonorum authörem, a quo folonbsp;ill a fint petenda,is diuertit ad alienos dcos, vt hi mfi farctant,quod fibi deeflé fehnbsp;tit vel exiftimat.Sequitur ergo in leremia, Vt eflroderent fibi puteosjôec.Qua*nbsp;fi dicat, Quia me non agnoftunt fohtem efie iugem j omnia vitæ icaturientetrtnbsp;aeprofundentem, ideoputeos fibi parant, déos inqüam alienos fibi déligunt, ànbsp;quibusilla poftulant, quae fuérantàmeiblopetehda. FontiVeroaqUarûmvi»nbsp;Pentium opponit puteum vel cifternam autlacunâm,imô ciftertram pertufam^nbsp;futile,rimofam,non bene congîutinatam,fedhiàtltê. AdditQ’''Qn'j?3’'nbsp;quænonpoiTuntaquas. Germanicèfignificantiusverterimus,bici^cinwffernbsp;Verttto^éUb.Inputeisóeciflernis inueniuntur aliquandö aqu|:inhis,hoc eft,lt;rt

c

IN lERËMiAM

pertufîs ciflernis, quas ifti nbi parant, nullæ funt. Creaturat enim vel diuh dif non ftint,exaturare non pofltint, nullam grariam,nulla dona,quæ elargiantur,nbsp;habent» Confequuti quidem funtdiui gratiam, SC vitam nunchabent aeter«nbsp;nam:(cd res I'ftas nemini fuorum cultorum conferre poiïùnt.Ncquc pro dqs co-li volunt* lam vero vide SC expende mihi quanta fit infania dcferere fontem a-quae viuac SC aceurrere ad lacunas turbidas, imo ad cifternas futiles, nullas ha«nbsp;bentes aquas cquot; Apud Ofeam in cap* 5. Icgis t Ipfi reipiciunt ad deos alios, SC a«nbsp;mant vinacia vuarum, Quod enim leremias cifternas aqua carcntes appella=nbsp;uit, id ipftim dixit vinacia Ofeas, trappen Vttb wytttrafF/ carentia fucco Lyæi*nbsp;Ätftultißimusfuerit, quirelido vinooptimo j conuertatur ad vinacia vel adnbsp;lagenas vacuas* Sic autem delirant, quotquot Deo relido conuertuntur adnbsp;DÎHoîcoîere deos vel diuos* Dicunt gt; Non diuos colimus pro Deo, fed cum Deo* Cætc«nbsp;cwwDfo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum vbi nunc ilia Deilex, Dominum Deum tuum adorabis, SC illi foil feruiestquot;

Autquid necefte eft diuos inuocare colere, cum iblusDeus fufficiat omni« bus noftrisadimplendis fatiandis^ defidcrijst’Credisnehoc,an non credis Sinbsp;credis,cur ad alios diuertis cquot; Si non credis, ne exiftimaueris te quicquam acce»nbsp;pturum fine fidc,ne(^ àDeoipfonetçà fandis* Excipiunt, Cupimus per inter«nbsp;uentumfandorum æternonosDeocommendarû Érgóne fandi perfonamnbsp;dignitatem Chrifti fibi fumpferuntt' Chriftus eft mediator,interccftbr SC patro«nbsp;nus, per cuius interuentum ftriptura teftatur nobis patere aditum ad patrem*nbsp;Credisnehoc,annoncredis Sinon credit,nihil accipiesaDeo, etfi omniumnbsp;fandorum patrocinio inftrudus venias.Si credi3,fufficiet tibi Chriftusznonin.nbsp;uocabis fandos,non coles illos, veneraberis quidem eos vt fideles Dei ieruos SCnbsp;beatos,Deum vero in Chrifto Iblum coles»

CcUätio'mter Quod fi conféras inter ft fontem SC puteum fine cifternam , videbis quam fefontK Çfquot; iniqua SC veftna fit commutatio, fi quis Deum permutet cum diuis. Fons ex ftnbsp;p«t«,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet liquorem,necindigetvtaccipiat ab alijsjipftpotiusdat omnibus aquam.,

Cifterna ex feipfa nihil habet^ac nifi aliunde inferatur aqua,vacua manebit. Ita Deus ex ftipfo diues eft,Slt; omnifufficicntiabonorum omnium,non indiget velnbsp;noftro, vel vllius creaturæ confilio vel auxilio, ipfe fua benedidione implet 0«nbsp;mnes crcaturas,6^ conferuat fua potentia omnes, Sandi ex ftipfis nihil nifi cor-ruptionemamp;^ peccatumhabefit, acnifi ipibrum miftrcatur Dominus SC gra«nbsp;tiam fuameis conférât, perierunt. Fons viuus non deficit, fed iugiterfalubresnbsp;profundit aquas , tametfi pltires ex ipfo bibant. Cifterna vero SC exareftit, SCnbsp;deficit, Sc quo plus aquæ ex ipfa hauris, hoc minus fubinde habet. Ita Deus etfinbsp;a mundi exordio faturauerit,6C omnibus bonis adimpleuerit patres noftros, ncnbsp;tantillum tarnen thefaurus ille bonorum in ipfo eft diminutus. lugiter benefa«nbsp;cit, ôf omnes ipfum accedentesadimpletbonis omnibus. Sandi veto etfi gra»nbsp;tiam acceperint â Deo, eandem tarnen propter agnatam infirmitatem SC lapfusnbsp;frequentes, non ftmper retinent, fed fiepe amittunt. Neque vero coclites iamnbsp;fadi, dona Deiita acceperunt, vtipfi alifs rurfus impartir!poftint, fed pro ft«nbsp;ipfis acceperunt : ita yt fi pergerent ilia communicate alijs, hoc minus ipfi poftnbsp;fiderent, quo plus alijs erogarent. Fons viuus recentes fubinde profundit a-quas SC falubres, fnf4gt; vnb licblic^e. ÿef4)macl’ô: Cifternae etfi aquas habeant,nbsp;imbuunt tarnen illas ingrato aliquo odore, baô €6 fid waffer ifl/ vnb bcr éî-Dei dona funt purgatifsima, diuina SC falutaria, nihdnbsp;habentia vitij. Tanta vero eft infi'rmitas SC corruptio fandorum, vtDei donanbsp;his collata conferantur purifiimæ aquæ impofitæ SC conftruatæ in luteova«nbsp;ft, vnde contrahit vt SC colore SC odore lutum nonnihil redoleat. Cæterùmnbsp;propheta ex ore Dei dicit, quod SC iupenus moniiimus, cifternas efftfttilesnbsp;SC per»

e o N C I Ö V i K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

èC pcrtufas,quæ aquas nonhabeant.Narrt tarrietfi dtui pro fe ipfîs gratia hort cä« reant, alijs tarnen dare no polTunt. Id quod folius eft Dei.Difc amus ergo omncsnbsp;accelerare ad Deum fontem aqUarüm viiientium. Difcamus rton pofle fidelesnbsp;pro Deo,alienos colere deostaut cum Deo fimul alios inuocare,id quodnbsp;nbsp;nbsp;ma«

gnus Deipropheta Hellas docuit öidemonftrauitjj.Reg.iS.Difcamus interim amp; hoc, morem efle corruptißirhi feculi, non leremiæ tantum, fed noftri quocp,nbsp;quod fponte fluentem 6C gratis fe ofFerentem omnibus,ialuberrimam^ aquamnbsp;bibere nolumus,magnis autem cumlaboribusSdfumptibus efFodimus(eneiFonbsp;dimus )cifternas2^ quidemfutiles» Nameuangélij prædicationemgratuitamnbsp;refpuimus SC auerfamur,traditiones ÔC conftitutioneshumanas malumus,taminbsp;ctfîfumptibusSClaboribusinæftimabtlibus adobruamur. Dominus miferea»nbsp;tur noftri Qi. reducat errantes in viam iuftitiaî»

^odfna culpa nbsp;propter peccata^calamitates ferant ludtiit

^rauioreißntexperturi.

C O N C I O VII»

An ftrttut efÇ Israel,an familiarû fiUtu^Cur ergo prxdte ^atetl^Saper i~ pfutn rugiunt catuli leonum eminentes 'ygt;ocemfuam,amp;reddunr terram eorumnbsp;defolatam, amp; ciuüateseiu^ exußas,yf nemo inhaiieer. Sed amp; filij 1\[opb amp;nbsp;Thaphnes 'Verticem tuum concutienr.An non tu tibi ipß id ficifti,eo quod de--feruerts Dominum Deum tuum,nunc etiam cum tein yia dirigeretf Et nuncnbsp;quoque quid tibi negotij e^f^ in yia Ægypti, nifi yt bibas aquas Schihor f autnbsp;quid rei tibi es^ in yia Aljyriorum,nifi yt bibas aquam fittuij t* AffiiBio tuanbsp;te erudiet, amp; auerßones tuie te arguent, yt agnofcas amp; intelligas quam malum amp; amarum fit quod defieruerts Dominum Deum tuum , amp; quod timornbsp;meus nonfuerit apud te, dicit Dominua Deus exercituum. Etenim à feculonbsp;confregi iugum tuum,amp; dirupi yincula tua: tu autem dixi/li, ‘bdon tranfibo,nbsp;^andoquidem fuper omnem collem fublimem amp; fub omni ligno firondofo di-fcurrif,o meretrix. Ego autem teplantaueram yt ejfes nobilißima yitis,cu-iusyniuerfum fernen fidele : quomodomutataesmibi in yitemreieBilem amp;nbsp;alienamt*

POftcommemorationem pcccatorumfubiungitmodopcenam, oornirtcmos rans quanta patiâtur mala, SC quod maiora adhuc fint perpefluri, nulla Deinbsp;quidem morofitate,qui ipfos fubinde cupiat fanare, fed propria ipforum culpaj toribus^^^'*nbsp;propter peccata inquam, SC quod omnem medicinam Deirefpuunt. Vbiq^ er«nbsp;go commemorat SC taxat ipiorum peccata» Applicanda hæc funt noftris quolt;^nbsp;temporibus, quibus eadem in ecclefia Dei peccata reperiûtur. Ergo cum Deusnbsp;idem fit ÔÔ nonmutetur, neceftario ijfdem poenis aut etiam grauioribus afficicnbsp;nos.Serunturhodiebella exbellis,nelt;j vllalperaripoteftrequies. Ardetfacftionbsp;nibus Sc bellis Italia, belligeratur Gallia, expeditiones facit Germania, ingensnbsp;metus eft à Turea : interim SC morbis SC rerum inopia conficiuntur miieri ho»nbsp;mines. Quid ita obiecro f Quia deferuimus Deum verum,0C cum iam reuocatnbsp;mviam falutis per euangelium, obuertimus Deo dorfum, imo conuerfi irrui»nbsp;mus in Dei miniftros,SC hos propter praedicatam Verita tern,laceramus. Irride-*'^’^Pj^^^/”'P?’'’^^^*'‘^*^*Viuiturexrapto,SCindulgentomnesgenio, Nullus eftnbsp;Dei S^iudietj eius timor.Ideoi^ malis extindant omnia prorfus»

Elludæi quidem,quod fe crederent SC iadarent Ddfilios eire,Ccuti SC loaft«

c X

tNIÈREMlAM

iudaißruifunt nbsp;nbsp;nbsp;8.cap* i’adabant contra Dominum,non arbitrabantur mala ilia Riper ipfcs

emptitÿ, non fi ventura,netç redè iudicabant de præfentibus etiam calamitatibus,quibus iani iijfamUûif. iâimpliciti,affligebantur: ficutt QC hodie de nomine Cbriftiano réméré £lt; inaninbsp;tcrgloriamur, exiftimantcsDcum ecclefîam(quæ tarnen nihil minus eû, quantnbsp;quod videri vulCnecp derelidurum, ne^ daturum in manus Turcai û aut alio«nbsp;rum inhdelium tyrânorum.CæterùmIeremias,An fcrui.inquipanfi])) familiâsnbsp;fitis, ex eo cognofci poteft, quod vobis euenit, SxC adhucmaiori cum difFicubnbsp;tare eueniet. Filtjs debeturpanis,vt Sapiens dicir,Seruis baculusjiam cumex=«nbsp;pofiti fitis prædæ omnium vicinorum longe etiam à vobis diisitorum regum^nbsp;manifcftifsimum cft vos non eflè filios familiâs, fed feruos verberones: acreu/«nbsp;ra feruos, feruos inquam peccatorum, QC non filios Dei viui, fed Baalim. Annbsp;vero haec non probe congruunt illis quoque noftro fcculo, qui malunt effe fi=«nbsp;lîj Papae, quiblafphemè appellatur fandißimus, quàm Jefu Chrifti, quem Da«nbsp;niel redè ÔCex Spiritu fando vocat Sandum fanôorum, id eft, reuera fan«nbsp;difsimum f

Exponitautem plenius quomodo prædæ omnium pateant, Super ipfum, inquit,rugiunt leones. InHebrseo funtcatulileonum. Nam hi ferociores fununbsp;Significantur amp; inProuerb. Solomonis per Leones tyrannifæuifsimi. Ad iæ-uitiam exprimcndam facit fremitus vel rugitus Iccniim,nbsp;nbsp;quodfcquitui', Et

reddunt terram eorum defolatam* Igni enim amp; fcrro regiones vafiabuntjita vc caefis colonis,amp; exuftis oppidis villis,nemo inh?,bitarctterram,infeffcam iamnbsp;feris,netpcultamampliüs, fedfèntibus dumetis obntam,atqïhorrcnt€m.nbsp;hiftorias facras infpexcrimus, deprehendemus fub Manaflc auo Icfiæ, terramnbsp;ïudæorum grauibello affliiRam elfe â Nabuchodonoibre Si vafîatam.Pei tinetnbsp;hic locus etiam ad futura,qu£e eucnerunthuic populo fùblcachas,ioachim,le=»nbsp;chonia QC Zedechia,fub quo démuni ciuitas inflammata,amp;; penitus eft vaftata,nbsp;vnà cum tota regione vel tôto regno*

Singulare etiam quiddam iftis conititigit de Rltjs Noph 6C Tahapanhes* Vulgata verfio legit Taphnes. Intclligit aütem Ægyptios. Idiotifmo enim He«nbsp;braico filq Graecerum,Graeci vccantUr, Ncminat autcm duas vrbcs célébrés»nbsp;Noph,quamintcrpretes Memphim fuiffe arbitrantur. Si Taphnes,qUamThe«nbsp;basnonnulliexpcnunt,totâmquercgnigcntcmintclligit. Hæcinquamgensnbsp;verticem tuum tibi contundet vel cohcutict : alitis Icgit, affliger. Germanicè,nbsp;TOPcrbcnb bir ben crnüttcn / ben Fepfferf4)ntten. Hieronymus, velnbsp;vulgata potius verfio, habet obfcœnum verbum, Conftuprabunt te vfque adnbsp;verticem. Significat autem leremias gentem ludaicam propter peccata gra«nbsp;uiter affligendam ab Ægyptîjs.Id quod fadum eflè teflatur hiftoria facra. Ete=»nbsp;nim poftfublatum regni caput, lofiam videlicet caefum à Nechaone Ægy=»nbsp;ptio, idemiofiæ filium loachaz à populo regem fadum, capit Si abducit innbsp;Ægyptum.

Porro demonftrat bas calamitates ipfis ebuenturas nulla Dei morofitate, led propria ipfbrum culpa.Ergo per interregationem amp; permilsionem. An nonbsp;tu,inquit,tibi idfeciftif An non es tu ipfè tibi caufTa malorum omnium f ©^6nbsp;bafl bir ôllcô fdbô ^etbon. Gelbô ^etbon / felbô blt;in. Sed explicat quo-modoaut quare malahæcfibiipfis alciuerint, Eo quoddeferueris Dominumnbsp;Deum tuum.De quare dixi fliperius,jMe delèruerunt fontem aquarû.fîCc. Am»nbsp;plificansquoep ipforum peccatumjaddit,Etiam cum rein via diriger et.Id efl,aanbsp;uulfusesdDeo, SC fecutus es peregrines deosacdodorcs,etiamtunc,cSDeusnbsp;te veluti prehenfa manu ab erroribus retrahere, SC in via veritatis deduccre vö«nbsp;luit. Videtur autê loqui de antiqüis quidem temporibus,pracfertim autê de fuisnbsp;tempo*

c ö N c î o VI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ƒ

ïcmporibusÏcremias, quibus pijfsimus rcxreformabatdefortnataiïi rclïgtonêj acDeus mtttebat lereniïam, Vriam, Sophoniam SC alios prophctas fancïifsi«nbsp;mos,quorum praedicatione errantes in viam veritatis reuocauit.Cæcerùm ma-luerunt infelices afliietis inhærere religioriibus, id eft, fupei ftitionibus» Scqui^nbsp;tur enim, Nunc quocp quid ttbi negotq eft in viaÆgypti 5Cc» Cum videlicetnbsp;Deus accenfalucerna verbi fui veram SC redam viam ttbi indicar -, amp;Ó vcluti di«nbsp;gito monftratjcur tu diuina contempta,infiftts humanae,ac tenebras Ægyptiasnbsp;mauisi;'Via vfurpatur pro modo vel rattone viuendi,pro religtone SC confuetu«nbsp;dine- Siclegts Ado. 14. Confiteor,inquitPaulus, tilaiFelix, quod iuxta viam,nbsp;quain vocanthçrcfim,ftc colo patr turn Deum,SCc. Ergo cudicitIeremias,Qiiidnbsp;tibi rei in via Ægypti,ÔC in via Aflyriorumc' hoc dicere vtdetur,Cur mauis pernbsp;feuerare inreltgione ethntca Ægyptiorum inquam Sd Airyriorum,quam in re«nbsp;ligtone fynceraDeii Et bibere aquas Schihor(Nilum plerique interpretantur)nbsp;aut bibere aquas fluutj ( Euphratem exponunt,) nihil aliud eft quàm participa«nbsp;re cumÆgyptqs öC Aflyrîjs in religione. Nam bibere deeodempoculo, eft Eifere«ed»nbsp;conßrtiumhaberein reeadem.CertèAchazaramDamafcenam,ôi totum cul«nbsp;nbsp;nbsp;poculo,

turn Syriacum tranftulicin templum Domini, ficut claret 4, Regum 16. Ac vé’ rifi.nile eft rbrmarcultuurn petitasefte SC abÆgyptqs, Sunt qui præfcnténinbsp;locum exponant de feederibus, quafi propheta accufarit quod ludæi nunc cumnbsp;Aftyriis,mod0 cum Ægyptîjs,fœderapepigerint. Vituperauit in hoc populonbsp;grauiter hocipfum fcelusmultisleremiasaliâs,ôillfaiastn capjo.amp;Sji. Ac ve«nbsp;tint hoc c.iïoque in lege ftia Dominus. Nam plusconftdunt homines fœderi«nbsp;bus quàm Deo. Præterea foedera peregrina regibus Ifrael luda maximas at«nbsp;tulere calamitateS*

lam etiam exponit Det confiltuni, quod in calamitattbus immittendts re« Ctirbeuf iw« fc!)cit,ac fequitur, Caftigat vt erudiat. Mittit bonus Dominus miniftros verbi wittftnbsp;luGqui populumrebellem verbisreducant in viam ac emendêt: fed hie audtrenbsp;verbum aut agnoftere renuit:videt ergo Dominus alia via ingredtendum eflejnbsp;Sc alia loquendum lingua: baculo itacp apprehenfo,percutit rebelles, vt qui vernbsp;bis lanari non fufttnuerunt,verberibus curentur. Dicit ergo Dominus tn lere-mia, Malitia, id eft, afflidio SC calamitates, te erudient, caftigabunt atep corri«nbsp;gent: SC auerftones tuaî,id eft, poena infltda tuæ defedioni, auttuæ perhdtæ,e«nbsp;utneent, vt intelligas,ftntias,ac faiearis nihil efle in mundo peius,turptus,ama*nbsp;rius,ÔC calamitofius, quàm Deo deftrto, alterns adhærere dtjs, SC cultibus pere«nbsp;grinis Deo veile præftare obfequium. Adtungtt huic SC aliud membrum, Etnbsp;quod timoremmeönonhabuerisapudte:vel, Qiiódtimormeinonfuerttinte.nbsp;Nam ficut initium fapientiæ eft timor Domini:ita initium ftultitiæ SC omnis manbsp;li eft deipedus Dei, vel non timere,non curare Deum. Etquidem videtur pri«nbsp;miim membrum pertinere ad corruptam fîdcm religionem^, vel ad vitiatumnbsp;Deicultum:alterum verô adcorruptosmores,amp;vitam conlccleratam,nbsp;b4ô in Sdnm binnen Seinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Proinde cum concidit in regno a uc

inrepub aliquaJyneeritas religionts Si morumintegritas,mittitDeus verbum fuum vt morbos fanef.fi vero medietnam refpuerint,immittit flagella,famis,pcnbsp;ftts,be]li SC calamttatum omnium.Finis horum, Vt erudiat, vt intelltgât omnesnbsp;quàm am arum fit admonentem Deum contemnere, non vnom colere, ac pernbsp;poenitenttam non cmendare corruptelas. Ac certum eft poenitentes recipi innbsp;gratiam a Deo. Sic enim traditumlegimus Deuteron, cap. 50. amp; i.Corinth.ti.nbsp;Si vero impq ne plagisquidem emendentur, ccrtilsime peribunt turn in hacnbsp;turn in futura vita.

Pergitmox iterum commeraorare infignià fua Deus beneficia, quæhuic

f 5

Deofuen'nt femper, ÔC enamnum mrebelh'one ingratitudine obftipo collo contra Deum renitantur.Et quo fplendidioreflet oratio,duabus vtitur allufio»nbsp;nibus vel parabolis. Prima petita eft â vinófis SC opprefsis, in lihertatcm verónbsp;aftcrtis.Secunda ab agricultura. Principio, Sicuf vindi ab heroe aliquo libei a=nbsp;tur, cui mox fumma ingratitudine obludantcs, renuunt palam fub eius viiiercnbsp;difciplina : Ita ego te liberaui, SC eduxi ex carcere, tu veró ingratiisimus mihi,nbsp;noluiftihacftenus mihi feruire pro animimeiftntentia Sótuo bono» Duo ergonbsp;membra habet hæc pars. Nam initio exponit quid beneftcq contulerit Deus innbsp;gentem ludaicam: deinde quid ludaeifecerint, exponit. Deus eduxitpopulutnnbsp;ludaicum exÆgypto, confregitiugum feruitutis, SC diftupit vincula mor=»nbsp;tis. Idbeneficijreduplicauitfub Chananæis, fubMoabitiSjfubPalæftiniSjAmanbsp;monitis 6C alijs inimicts gentibus, à quorum tyrannide afleruitpopulum fuuninbsp;Deus miflb Othoniele, Sangare, Gedcone,Iephthae,Samfone, SamuelCjSau-le, ÔC regibus multis. Rede ergo dicit, A ftculo, id eft, ab antiquistemporibusnbsp;ïèmperDeumpatremSCaflertoremmetibiexhibui. Vêtus interpreshxcDeinbsp;verbaretulit ad populum ludaicum,quafi hie ab antiquis temporibus abiecericnbsp;iugum legis diuinæ, ÔC vincula dilciplinæ fandæ difruperit. Verùm prior fen«nbsp;fusmihimagis probatur.

Sequitur quamgratiam benefîcoDeopopulus retulerit. Ettjixifti, Non tranfibo ©arbmber btm ntt. ^ntynlcijfen id) mid; nit futen. Öntynnbsp;g^nit^ nit. Noftri aiunt,3nbnôboct’öb'^mU^ft’t jwinden.Alij minus perlîîicuc verterunt -, Non præuaricabor. Sed alrj, ficuti ÔC vulgaris inter*nbsp;presjfènfum reddiderunt non male, Non feruiam. Significat enim Deus lê ve»nbsp;luti connubiofibi deuinxifle populum iftum, neqtie grauibus opprefsifle autnbsp;onerafle oneribus,lèd certam SC compendiofamiradidifîereljgionem,ac poftu=*nbsp;lafte obedientiam fynceram, SC vt præftriptis fe continerent limitibus legis«,nbsp;Quid veró fecit popuIus^Noluit hifee concludi legibus, 8C contentus efle vni*nbsp;co hoc Deo,SC cultueiuspracfcripto.Qixid ergo f Super omnem,inquit,collemnbsp;fublimem, ÔC fub omni ligno frondoio difeurris, meretrix. Cafta debueras eflenbsp;coniunx,me vno SC meis contenta ritibus,fed inftar merctricis difeurris,SC pol*nbsp;luis te dijs alienis,quibus te SC anima tuam proftituis, immergeris^ cultibus a*nbsp;licnis, Vulgata verfio habet,Sub omni ligno frondofo tu profternebaris,mcre-trix.Senfui nihil decedit. Videntur autem fibi inuicem opponi,quod Deus vo«nbsp;luitautpoftulauitludacos contineri inpraefcriptareligionc, hiveródifcurrerenbsp;ÔC vagari,adeocp graflariper omncs,etiam ethnicassreligiones maluerSt. Namnbsp;varios ritus religionismutuô acceperunt a vicinis 6C longe dißitis gcntibas,a-deo^in amœnioribus collibus excelfaextruxerunt, inlucisftatueruntidola,nbsp;quac Sf colueruntjinftitutis ad ipfa peregrinationibus. His obtulerunt munera:nbsp;Chriftianonm ijfdem accepta retulerunta Deo accepta beneficia. Parifcelerepolluunturho*nbsp;deffftio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj'g gfiam ifti à quibus in locis amœnioribus extruuntur monafteria vel coeno*

bia in honoré diuorum,Benedidi,Bernardi,Frandfci,Dominici,8Cc.Extruun=» tut inmofttibus ÔC vallibus templa vel facella, ad qua? difcurriturreligionis ergo. Nemo parœcia fixa contentus fupplicatvniDeo per Chriftum, permanensnbsp;in dodrinaeuangclicaCmplici.Difcurritur per orbem.Adferuntur munera,fiinbsp;Ipenduntur anathemataibreuiter nihil omittitur quod ad defedionem à Deo SCnbsp;ad idololatriam pertinet, adeo vt Ccubi vel quercus frondofa vel alioqui fpecionbsp;fa arbor iuxta vias ftet, ab ea vel tabula diuo alicui confecrata fufj?endatur, velnbsp;aperiatur foramine,acimponatur fimulachrom aliquod.Nam amp; adbiuia SC trinbsp;wia folent coftruifacella diuis confecrata» SC fimulachris ornata,vt vocant,6Cc«nbsp;Dominus

C o M C I O VIE

Öominus autcm Deus noftcr prohibuit hutufinodt cultum j vult fblus adora rijinuocarióC coli toto corde,tota anima,SC omnibus viribus, atç co etiam monbsp;do,quern ipicnobis euangelio fuo(non quern ipfi nobis ex nobis ipfis confingt’anbsp;inus)pracfcripfit;cultum ergo alienum ißumpro fornicatione hie SCvbitp conti e mnat atep diris plagis periequitur.

Porroparabola petita ab agricultura rurfus oftendit quanta ifti populobe- 'Vittea'Dsïtnrtl ncficiacontulerit, fiCquam maligne Deo refponderint, acfeafuadignitate,innbsp;extremam deiccerintindignitatem,cótumeliam atep contemptum. Nota eft aunbsp;tem parabola vineae exifaiæ y.captSCMatth.xi,Significat ie Deus nobilifiïmumnbsp;Inftituifle regnum maieftateftiperacihera notum.Addit, Cuius vniuerfum Ic;«nbsp;men (bicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veritatis leu fidele. Nam patriarch« omnes,feminarium po^

puli Izraelitici, vt Abraham,Ifaac SiC Iacob,fidcliliimi ÔC excellentilfimi fuerunt ferui Dei,amp;:c.His benefietjs Dei eximijs ex oppofito obijeit per admirationem,nbsp;Quomodo ergo conuerfa es mihi in vitem reiedlilem, vel abominabilem, vcl dénbsp;gcncrem,ÔCalienam c’Opponitvitl nobilidegenerem velreiecrilcm, bcrcblcitnbsp;rlt;ibcn/bCrtbt»twurfflin^;acfemini fideli, vitem alienam.Multum enim aberancnbsp;pofteri à fide amp; integritatc patriarcharum. Ac relpublica regnum, quod alt-quando fuit nobile 6€ eximium,fublofue ÔC alijs principibusfandis, nunc lubnbsp;idololatris erat iguobile,contemptum corruptiffimum. Ita veroDeus lubin*nbsp;de minis ôd pœnis cauflas immilcet poenarum,apoftafiam,ingratitudinem, inonbsp;bedientiam, perfidiam SC fimilia Icelera* Ergo ft cupimus mails vel calamitati-bus hbcrari grauib* adhtereamus vera fide vni Deo per lefum Chriftum Dominum noftfum»

'Ruinât tergiuer/antei Indios màximorumfceUrumdn qai hustnißpænitentiam agant,peritunßnt.

c ON c I o V I I

Etiainfi laueris te nitro,multiplicaueris tilgt;i Soriti, macula tarnenßr uâlgt;it ini^ttitas tua coràm me,ait 7)ominwf i)eui. (^omodo ergo dicû, 2^oitnbsp;Jum contaminata,ne^j pofl ‘Baalim abijfinipice'viam tuam,in 'Tpalle,cognofctnbsp;^uidfectrù.Camelo ’ygt;eloci(fimilK es)^uiper yias fuaidifcurrit»lt;Sedamp; Onanbsp;gro deßrtü ajjueto(ßmüis es)qui pro appetituanimi fui,deflinatofuo tempo-re,anhelitum haurit. Et quû refleHet eum t“ Omnts qui eum quarunt, non denbsp;patigantur,in menfefuo inuenienteum. Trohiie pedem à nuditate i ty gutturnbsp;tuum àfiti. TU yero dicû, Expe^oratum efl: minime. I^ia aliénas amo, amp;nbsp;poil illos ibo. Quemadmodum pudefitfùr,cum deprehenditur :ßcpudefaBaeßnbsp;domna l:^rael,ipß,reges eorum,principes eorum,ßicerdotes eorum, amp; prophète eorum.Vicunt lignOiTater meus es tu:amp; lapidi,Tumegenuißi, ^uia ah'*nbsp;uerterunt mihi ceruicem, amp; non facies. Et in tempore afßiUionisßtx dicenttnbsp;Surge amp; libera nos. Et yhi funt quot;Dij tui,quos tibi feeißi f Surgant,fißruentnbsp;te in tempore ajßiSlionü tua. Etenim iuxta numerum yrbium tuarumßerutnbsp;2)ij tui,o luda.

VEra pœnitentia requirit In primis veram peccatorum agnitiôftem.ÂcDo peee4 minus » Qui non viilrmorfem nerratoris , fed macis vtconuertaturacvl- torumpani*

Î N IEREMIAM

îcSjnonDet miTen'cordiam imploras.Satbanas ergo ir.cdis omnibus rctrahj'tbd mines acimpeditnepcccata fuaagnofcanr.iS!amcupitomninohomine,öf pecnbsp;catis omnibus adopertum, ÔC fecum in éeternum perditum. Flabet 6c is fua in«=nbsp;ftrumenta,quibus vtitur ad inducendam peccarorum obliuionem, aut quibusnbsp;efFicitneagnofcamus peccatanoftra Huiuiniodt vcroiijntfuggeftionespraue,nbsp;êC homines athei atep impurijed ô;fpièudopiopheræ,qui con uptislermor.ibusnbsp;dementant errâtes.Hue pertinet,quód multis,ea quæ abcminanda eora'm Deonbsp;peccata funt, vel leuia efle vidcntur,vel pcccata non eile exiftimantur.'quód et=nbsp;fi peccata fint,cxpiari tame poflint extei nis ritibus vel carrcmomjs: quod Deusnbsp;nonitä durus acmorofus fit, vtdeipfo praedicant melancholici concionatores,nbsp;Vuigare hodieeft,veram religionem appeîiareharrefim;fallam,veterem S/C vc»nbsp;ram Catholicamtpreligionem. Si quis vet o vfuris ÔC malis arttbus magnas opesnbsp;conger at, dicitur ingeniofus efle negociator,non vfurariiis impoftor. Si quis e^«nbsp;brius fit amp; obfcO2nus,nuncupatur homo vrbanus,ftiauis 0lt; humanus,nô fpur»nbsp;eus ôi^fccdus.lta in vniuerfum omia extenuanturicelera. Vndefit vtciim ver»nbsp;boDei èC lege Dei accufenturfcelera,pauci autnulli fint, qui fetales cor â Deonbsp;eflè exifl:iment,qualesreueraiùnt.Rerjciunturergocalamitates, vel fuppli»nbsp;cîa ac pœnæ peccatorum,in neicio quod fatum,in afpedus ÔC coiundïiones planbsp;nctarum cœli^ influentias. Si itatp toncionatores ex verboDei varia inprincinbsp;pibus amp; populo peccata accufcnt,negant vniuerfi ie efle taies, quales videnturnbsp;exverbo Dei concionatoribus. Hueenim recidit res, vt malum appelletur bo»nbsp;num,6Camarumdulce Huiufinodi iârculum erat 6Cleremiaf temporibus, pro»nbsp;inde in præiènti tergiuerfantes ludæos conuincit maximorum icelerum,in quinbsp;bus fl perrexerint impœnitentesjabfq? dubio perituros in æternum denunciat,nbsp;Quod amp; ipium per omnia nobis noftris^ applicandum erit hominibus ÔCnbsp;temporibus.

f(jîp peccatO' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et quidem habucrunt ludaci flias cxpiationes,ablutioncs,facrificia,ieiunia,

rw» pur^atio» preces amp;lachrymas,quibus fe à peccatis purgare nitebantur: carterùm cum vc ra intérim deïfituerentur fide ac inhaererent idololatriae, inanis erat ipibrum exnbsp;piatio. Sic enim teflatur amp; Ifaias cap.i. Idem afièrit hic quom leremias, dicens.nbsp;Si laueris te nitro,6C multiplicaueris tibi borith, vel copiofifiima vfus fueris hernbsp;ba purgatoria,nihilominus tarnen manebit macula tuæ iniquitatis coràm Deo,nbsp;id eft,non delebitur,haerebit inquam in te recens, veluti macula aliqua in uefte,nbsp;multum quidem,iêd fruftra abluta.Falleris enim dumexiflimas peccata purganbsp;ri vllis purga tionibus externis, peccata^ remitti propter iàcrificia vel expia tionbsp;Vera peeeafO'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reuera enim iànguine Chrifti per fidem expiamur, fcquiturœ expiationc

rm expintio. pj-otinus vita poenitens,qua abiedis dtjs alienis, vero amp; vni Deo fupplicamus, ôd à folo per omnia pcndemus,ftudentes veterem crucifigere hominem, amp;iuxtanbsp;noui hominis confilia omnia noftra dida amp; fada inftituere.Hâc rationem pur-gandi docet nos vniuerfa fcriptura prophetica amp; apoftolica. Teftimonia extâtnbsp;illuftria liaiac ui.Ioan.i.amp;x.cap.His confutatur etiam falfa criminum purgationbsp;apudPapiftas,qui per aquamluftralem,perindulgentias amp; iatisfadiones, pernbsp;paflTagta S)C ieiunia,per cantumÖC nefcio per quas alias ethdotriskias feDci granbsp;tiam mereri arbitrantur,pfæteritainterim pietate vera, vt non dicam humanisnbsp;iftis inuentts fruftra Deum coli,Matth. !ƒ. Videri potcrat hie locus amp; prouerbinbsp;aliter eflèaddudus.hunc ferme in modum,Videmini vobis quidem veftro iu*nbsp;dicio puri efle atque mundi, caeterùm ita macula iniquitatis vel conlceleratioanbsp;nis veftræ fe exhibet videndam atqueinfixis inhæret radicibus, vt nulla ratio*nbsp;ne difîîmulari ac clui poifltinon {ecus ac fl macula vefti aiperia,nulla quantum«nbsp;wisdiligentifi^ artificiofaablutionepurgaripoteft, German» prouerbio flmilinbsp;vtimur,

C o N c I O V I i I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7

vtimur,ac dfcimâsjQ^ô Wï'rt nbsp;nbsp;0 n4gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nit dbw^fc|gt;m. Cum fïgnifi^

camus non tantum ignominiam ÔC fœditatem nutlccffe manifeftain omnibus, fed etiam fore perpetuam. NitrumGcrmanicè vocanius Oitcr ober 'Cmc4r. iiitruüf,nbsp;Genus eft veluti falls mordax idoneum eluendtsmacuh's: alij vocant@4!pe=nbsp;ter Judæi appellant 'ïPaybÂf4)Cn»Sunt qui exiftiment efte aîumen.Ccrté aquanbsp;alumineparataC^llanv^fferiadmodumeftmordax,amp;Spurgat vehementer.Bo BorûZr.nbsp;rith exiftimatHicronymus fullonum elTe herbam, qua veftes eluunt. ^Certè ànbsp;purgando habetnomen» Vtimurnos h erb a âppellata^urrctfc^ adpurgan=»nbsp;dum. Ali] interpretanturSaponem. IPenn bieb f4)onwolfetpffefC/bennod)Cnbsp;blj^btbir bin gt;1x44^ biner fnnb/ïgt;nbblyb|îbef^ij)èn. Vtcunque dillîmules ôCnbsp;excuies apud homines peccata tua,ftint tarnen ilia nihilo minus manifefta amp;C fœnbsp;dacorâmDeo.

Mox ergo per interrogationem SC admiratiohem fubiungit,Q_uomodo er= ^euindt èlt;» go dicis, Non fum contaminata, neep iècftata fum Baalim, vei Deos aliènes at-que idolac'Cultum enimimpenfum fimulachris referebant ad Deum verum:acnbsp;alios quoep Deos fie colebant,vt nihilo minus SC verum Deum colorent,auteefnbsp;té colore videri vellent.Sed cum Deus præcepifletlc folum coli,5C vetuiflet ha«nbsp;bere Deos alios, vetuiflètep fe vlla exprimi imagine aut vllam adorare imaginëjnbsp;peccabant contra Deum ÔC voluntatem eius grauirer omnes, qui non fimplici«nbsp;ter legt diuinæ parebant. Atque ita grauiter hodie quoque peccant qui vnà cûnbsp;Deo coluntDiuos,SC procumbentes orant coràm idolis,referentes deinde om=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cg/ot

nia ad cultum æterni numinis,SC c. Qiiemadmodum verb noftri cultores diuo« rum SC imaginum,cumredarguuntur idololatriæ,negant èC pernegant fe con«nbsp;taminatosefle, SCirepoftBaalim: italeremiæiàeculonegabantlüdseife àDeonbsp;defeciire,licetDeos etiam alios colcrent,SC ftatuas venerarentur.Kos itaep refitnbsp;tans, di'cit,Quomodo dicis, Nonfum contaminata c'Certé cûnos admiramutnbsp;alicuius impudentiam, qui negare audetrem apertam SC confeflam, dicimus^nbsp;quot;IPic bnrffjî bod; nnnbnô rcbcnc*

Etquoniam lubricus eratinhacrepopulüs ludaicus , impietatïsrcuincit cos vel nolcntes, vtens oculari quafi demonftrationc SC experrentia dicens, In=nbsp;fpice viam tuam in valle,SC cognofcequidfeceris.Loquiautem videtur de vaUnbsp;le Gehinnom^De qua fuo loco dicetur.Erat non procul ab vrbe-Per Viam ve«nbsp;ro intelligitreligionem, ritum SC confuetudinem. Difpice,inquit, qualis fit tibinbsp;religio,quaîia facra,quales ritus, 6C quidem foris extra vrbem ad vrbis mœnia.nbsp;©nwirfîbcnttwolfrtlxtt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacellum enimibi vel tempi«

extruxerant,imagines SC aras pofuerant,8C infantes fUosDeoMoloch facrifica bant. Nimis cognita erat hæc res omnibus. Reuicit ergo eos impietatis. Namnbsp;Deus noluit fibialibi,quàm vno inloco,in templo inquam,immôlar{,SC ea,dusnbsp;taxat immolari,quæ ipfe iuftèrat, SC modo non alio,quàm ipfe iriftituerau

Eodem modo cum noftri negant fè contaminatos cfte,^atcp abq fte poft Ba-alim,obtjcimus illis,lnfpicite ergo religiones,ordincs SC ritus veftros : infptcite templa SC facella,peregrinationes item, quas fufeepiftis religiohis crgô,6C cog«nbsp;hofcctis quid peccaueritis, SC quantum peccetis adhuc. Sicreditis veréDcutnnbsp;ybicp præfentem, vnicum SC folum vobis fufficere ad omnia neceflaria,SC ad la«nbsp;îutemin primis dandam:fihune folum colitis,toto corde, tota anima, 6C ton's vlnbsp;ribus : fl vni SCfolifupplicatisperlefum Chriftum : fi vhumSC folum adOratisînbsp;quid obfecro quæritis apud Mariam vel Lauretanam, Reginofpurgen.aut A«nbsp;quetanamc' cur inuifitis limina Petri SC Pauli t cur peregrinationes inftitutis innbsp;Hifpanias ad Saneftum lacobum Compoftellanum, in Gallias ad SanCfum Münbsp;chaelem SC lodocumç' denique cur imolatis ae confecratis filios ac filias vcftr asi

1 N 1ER E M I A M

nefcio cuiBenedidlc,Dominico,Rupcrtû,Francifco, Claræ item, Si^ nefeio qui bus dijs obfcurisc’Confccrattfuerunt Deoperfandïum baptiftnum.An nonponbsp;tuitea vobis fatisfacereteligio,quæ farisfecit apoftolis c' Infpiciantur tcmpla amp;Cnbsp;facella Chriftianorum, qualia Cnt amp; quid in illis inucniatur,quid in eis excrccanbsp;tur, 2lt; deprehendentur grauia contra Deum peccata, quodqj Deus illis rebusnbsp;maximoperè ad iramprouocatur , quibus ad milêricordiam commoueri inepanbsp;tècreditur»

Expedia'er ce Porrôduobus exemplis à maxime celeribus SC feris animantibuspetitis, bt^iam amplifîcando oftendit quàm expediti èC infani ferantur ad cultum Dcorum a»nbsp;lienorum,amp; ad ea conferuanda,quibus femel alTucuerant.Att^ita rurfusreuinnbsp;cit illosmanifeftæ impietatis,quam ifti agnofeere no1ebanr,fi forte agnolcerencnbsp;adhuc de pœniterent.Principio fimilis cs,inquir,camelo fœmellç dromadi vélonbsp;ciflîmae.Sicut enim ilia expeditifiîmè vias fuas curriuita tu paratiflîmus ÔCexpenbsp;ditiffimus es ad fedanda idola dC cultus peregrinos: tardus autem amp; iners in conbsp;lendo,adorando de inuocando Deo,eius^ cultu frugali Êlt; légitime reiinendo.nbsp;Hoc ipftim noftris quoque aptari poteft. V ideas enim per orbem maximis labonbsp;ribus de fumptibus dilcurrere diuorum cul tores: at in cultu vero veri Dci ecfdenbsp;frigere prorfus.In idolis fabi icandis nulli fumptus videbantur nimij, fed in connbsp;feruandispauperibusægrèterunciumexponimus. In parandis templis idolo«nbsp;rum, de extruendis cœnobqs monachorum, profudcrûr homines diuitias ftias:nbsp;nuncin conferuandaecclefiâChriftifordidiftîmictiam apparemus. Deinde O«nbsp;OMgeftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nagro,inquit,defer tis afluetOjiîmilis es.Multiplex eft hoc exemplum de hæc col

latio.Sicut enim Onager deièrtis eft affuetus.ôô cicurari non poteft':ita tu aftue» tuslucis 8^ excelfis cultibuscp peregrinis, ad legitimum Dci cultum adducinonbsp;potes.Sic inuentifunt, de inueniuntur adhuc Onagri Monacbi,quifecedentesnbsp;ab hominibus cicurari non poflunt, vt profint ecclelîæ de reipublicæ. Sicut0=»nbsp;nager fuo tempore pro vehemêti cupiditate animi fubanhelitühauritjQt^nw«nbsp;fet vnb f4)nutct: : fie tu Ifrael veluti infaniens amoribus peregrini cultus obk*nbsp;ôas te,ôi incumbis ftudio maximo idololatriæ^Tradunt mares Onagros libidi«nbsp;ne accenfosjfi fœminæ defint,montes fcandere,ventum naribus haurirc,8C vo=nbsp;ce terribilirugire^Legatur Pliniuslib.8.cap.44‘^ D,Conrad« Gefnerus de A=gt;nbsp;nimalibusjvbiagit de Afino.Certè ludaei nullis quantumuis multiplicibus cuUnbsp;tibus onerati,contenu erant, fed inexcelfafua afeendentes odorabanturficubinbsp;peregrinus aliquis emergeret cultus Dei ac Dcorum, quemetiam rcciperent.nbsp;Sic noftris quoque nulla eft requies,quantumuis diuos,idola,fraternitates,ordinbsp;ncs,confuctudines^habeantinnumera$,fubindenouavenantur.Quemadmonbsp;dum vero Onager reduci aut refledi à fuo propofito non poteft:ita nec luda ponbsp;tuit à femel afluetis idolis ac confuetudinibus abftrahi. Additillum non pofte canbsp;pi nifi fuo tempore.Qua re innuit affuturum etiam tempus, quo luda abduca»nbsp;tur,ptoptcr rebellionem de pertinaciam,in captiuitatem.Quod de noftro iaecu«nbsp;lo euenire videmus nobis»Omnes,inquit,vcnatores qui Onagrum quærunt,{cnbsp;duli funt quidem,laboriofi,nec facile defatigantur ,fed non nifi in menie fuo, idnbsp;eft certo tempore capiunt ipfum Jta vero Deus mittit prophetas, qui non defa«nbsp;tiganturpopulumquaerereIudaicum,amp;ipiumreconciliareDeo,feedquoniamnbsp;fugit conftanter Onager ille Ifraeliticusprophetas, ne capiatur deadducaturnbsp;DeOjDeus milites parabitBabylonicOs,qui non defatigabuntur militia,fed ca-pient demùm indomitû Onagrum,£C ducent in Babylonem, Hieronymus hûcnbsp;locum fœdè interpretatur, quafi compararitpropheta ludam ftorto putido dCnbsp;laiciuo,quod nunquam ab amatoribus,nifi fœdum de menfibus laborans repe»nbsp;riatur: vt hoc modo fignificare voluerit, ludam femper efte fœdum in peccatisnbsp;dein

c o M c i o VI r k

inîdôïoiatria abominabilenitV erùna prior fcnfus, vt fiinpîictôr caflior^ effe videtunita magis mihi probaturgt;

ConiequenteradducttprophetaDeiaciegisdiuinjédoÄrinam,cin‘moxop P’^^Jl’cpedè ponit refracrariam gentis fuæ rebellionem,vt lïc euidenter pateat ipfcrum apernbsp;ta iniquitaSjôC Dei fandifiïma iuftitia.DeuSjinquitjamator hominum, revrocasnbsp;te ab idololatria, SC à malis vclens te immunem, dicit, ë(. quotidie quidcm pernbsp;prophetas inculcat,Prohibe pedem ànuditate,amp;’guttur tuum àiîti,ideft, cauenbsp;ne cultus gratia nudis incedas pedibus,ÓC affl/gas te fiti vel inedia, atque ita extnbsp;ftimesteDeogratum efle propter illa opera.Ac videbanturludæüncultum SC Pérégrinatio»nbsp;Dei veri SC Deorum fuorum peregrinationes fuicipere iuperftitionis ergo, id^ nesfufceptxnbsp;cum rei famih’aris detrimento SC corporis non vulgari afflidlionc. Qiiemadmonbsp;dum SC hodie vouentur peregrinationes nudis confi'ciendæ pedibus,ßfcö gut»nbsp;ture,SC corpore fetis aut vefte pilofa induto, quot;Jarful?/ Ittnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t’lcic ! vnnb

bcy Wttjjcr \gt;rtb bw»t/0bcr nuchter vnb intt fvtfïctt.Deus autem non probat hu» iufmodi cultus^ maximèfiimpendantur dijs peregrinis* Nam apoftoJus quoCKnbsp;exercitia illa non magnifacit ad Colof.i.SC alias.Clamat per prophetas,Non eftnbsp;quód peregrinationes inftituas,defatigeris,ÓC inedia corpus perdas, Sc loculosnbsp;facrifictjs euacues.Cur,ait aputifaiaDominus, exponitis pecunias veftras pronbsp;ijs rebus quae non fatiantf Quin gratis dabo vobis vinum SC lac. Adefte etiam finbsp;ne pecunia,SC accipite opima dona,vt impleantur defideria veftra»Per Amos i=nbsp;tem dicit Dominus,Inquirite me, vt viuatis,€C nolite quaerere Bethel,ncq^ eatisnbsp;in Gilgal, SCc, Amos ^^Eadem rationc nihil nunc etia necefle erat peregrinatio»nbsp;nes inftituerereligionis ergo. Deus enim nolongè abeft à quouis noftrum, fednbsp;habitat in pediore cuiuslibet fidelis. Ac foedum eft proriiis, poft reuelatum SCnbsp;exhibitumChriftum,intanta euangelij luce, adhuc potuifleinuenirihominesnbsp;innouoTeftamento, quibus tanta; potuerintplacerefuperftitiones, Veteresnbsp;German! ex Ipiritu Dei videntur hos cecinifle vulgó verficulos,

^ar m bdtißcn tnö pfaffen tv il werten rein/

©er inadjet l^ren feefef/vnt nrnte bein.

Sunt qui hunc prophetæ locum fie interpretaiitur,Caue ne dum pergis idola cd !ere impudenter, periram Dei abducaris tandem in captiuitatem, difcalciatus,nbsp;in fitirerumcp omnium inopia.Cæterùm propter confequentiamagis probaturnbsp;tnihiiènfus prier. Qtianquam pofterior etiâ includi SC coprehendi poffitin pri»nbsp;ere-Nam ex cultu Dei illegitime, fequitur captiuitas SC multipharia calamitas»

Nunc veto opponit refradlariâ populi ludaici rebellions. Dicunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïmpudés^nn

Noafchlo./Zrôi|l nbsp;nbsp;nbsp;Ô4 wirt itütnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcrrftdtt/ vnb wtl bcô nftt/ jn

Vêtus interpres vertit,Defperaui,non.Oecol.Amotaeftcura,nequa3 quam Allufit autem ad perfridlæ frontis meretricem,quae ad honeftatem fidê^nbsp;marito prçftandam,adhortantem,cuminfultationerepellit ac dicit,Quiefeeaenbsp;ïaboribus tuis parce.Ilia quae tumihi occinis,apudme nullum locum inueniöt»nbsp;Nequaquam marito meo contenta eroiièd ftrenuèin fornicatione SC adulterijsnbsp;meis pergam,Sequitur enim,Qtna aliénés amo SCpoft illos ibo, ©rttitticb biftnbsp;ilttberenbolb wotbett.Dedicaui cor meum ahjs,nonDeo foli:ergo poft alienosnbsp;abibo,eos amare,venerari,adorare, inuocare SC colerepergam. Sic vero nota»nbsp;tur animus audax,impudens,SC pertinaxin impietate,ac in iemcl recepta religinbsp;one.His per omnia fimilcs funt,qui hodie audita praedicatione cuangeltj,man»nbsp;datis^ Sc promiffionibus diuinis,nihilo minus dicunt,Fruftralaboratis noua ilnbsp;la prçdicatione euangelij.Nam nos perlèuerabimus in veteri religione cum Ronbsp;mana ecclefîa, colemusiç reginam cceli cum vniuerfo faneftorum vel diuoruntnbsp;chorOjVenerabimur imagines,proficifccmurRomamScCompoftellam,dona«

ÏN IBREMTAM

bi'miTS opes noftrascoenobijsjofFeremuscp liberos noftros S.Francifco Befit di(îto,ac viucmus profit fiobis viffiin fueritjamp;ic,

Rurfiis pct fimilitudinem oftcndtt propheta foediflïmè jpfbs peccatoriint cumj-uri «i, fuorum rewifici.Sicfiti ffir aliquis non erubefdt dum furatur, pudefit autem rfinbsp;bore^ fufFufiditurcum jv ojurot^opa deprehenditiir, (wcnnfm bienbsp;lt;n»ütf4gt;twittî) ita VOS hadenns non erubudlis propter peccataveftra , nuncnbsp;vero dum deprehendimini in manifefta ÔÔ notoria idololatria, non pudore fufsnbsp;fundi non poteftisjnifi pforRis fin's conuerfi in lapides.Eft autem fimihtudo feenbsp;da Slt; ignominiofa, quaï illos comparât cum furibusjfed res proprer quam furi»nbsp;buscomparantur,eftlongèfœdior, 2Cin deum conrumeliofior» Fures homini-bus auferuntcorruptibiliandololatrasfufFuranturDeoacternofuam gloriam.I;nbsp;deo^ Dominus in euangelio fecundum Ioan, fimpliciter eos appellat fures ÔCnbsp;latrones,qui per aliud oftium,quâm Chriftum,in ouile ouium ingrediuntur.lUnbsp;lud autem fingularceft , quodpoftquamin genere dixit pudefadam Dornumnbsp;ïzraelis, particulariter mox omnes ordines ccclefiaedC regni recenfetdicens.nbsp;Reges eorum.nimirum iuniores illos regulosjofia: filios, loachaz, Joachim 8Cnbsp;Zedechiam. Peffimosenim aefuperftitiofiffimosfuifle etiam viuenteadhuepanbsp;tre» claret ex adisipibrum defignatismoxamorte patris, Quanquam viuentenbsp;patre diftîmularint hypocritas^ egerint.Annumcrat regib.principes, prafinbsp;desvtitpamp;lènatoresjtotum^magift'rarum : amp; èxordine ecclefiaflicoreccnfecnbsp;ßcerdotes Slt; prophetas: vt inquS hi omnes non de alijs, ftd de ipfis intelligerêtnbsp;hancnarrarifabulamfi'plbsinquam cofiferri cum furibus. Conuincuntur hocnbsp;loco prophetæ,erroris,quotquotniagnatibus palpantes, irafeuntur conciona-toribus pauló liberius acculaniibus negligentiam amp; peccata procerum reipub*nbsp;amp; ccclefiae.Certe omne malum â capitibus in membra deriuatur. Incolumitatenbsp;ergo non curant,vel reipublicae vel ecclefiac, quicunque capitibus mederi nonnbsp;pergunt*

Sequitur qua repotifîïmùm deprehenfi in fuis iccleribus,pudcfiant inftar budemidolo» furis Iv aju'ro(pópagt; deprehenfi.Dicunt ligno,Pater meus es tu:fiClapidi, Tu me genbsp;fatrw, fiuifti.Nam oraturi procumbebant ante idola,amp;Deo amp;Dijsereda, acinhorSnbsp;confpedu, vultibus fuis in ipfa defixis,precabantur. Si enim Deum in ccelis adonbsp;rabant,cur conuertebantur ad idola f quare non potius vultibus in coelum ele:*nbsp;uatisorabantc'Proinde palam ôômanifeftè ex ipJorum fatftis poterant in confpenbsp;tftuomnium hominum reuinci impietatis 8C idololatriæ. Quid vero' hodie fitCnbsp;Non minus impudenterpeccatur.Nam diuis SC deabus oratur,Patcr nofter,cönbsp;ea prccatio non nifi vni Deo competat, Qi. eleuatis in coelum mentibus orari denbsp;bcat.Dicitur enim, Pater nofter,qui es in ccelis* Cur ergo conuertuntur noftrinbsp;ad Jâxum,vél lignum,id eft,ad iaxeum ligneum idolum,ac dicufit,Pater no-ftcr,qfii es in coelisr’Si in ccelis eft,cur non conuerteris mente 6C ocfilis in coelSl*nbsp;Manifeftiflîmè ergo deprehenfus in fcelere idololatriæ rcuinceris impietatis.Lenbsp;ge Ladantium libr.Inftitut.i.cap.±*

Obu^terunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cauflam porro vlqueadeo pudedi ertoris imo fteleris fubqcit 6^ dicit,Quia

mihi eeruice, obuerterufit mihi cCruicem nbsp;nbsp;non vultum. Quo fignificat cos defecifle à Deo

penitus. Allufit enim ad geftum eorum qui pertinaciter fpernentes aliqucm,ip« fum ne afpicere quidc dignarttur,fed dorfum ipfi obuertunt Proinde fignificatnbsp;contumaciter defecific à Deo pOpulum ludaicum. Idem hodie quoep inucniasnbsp;in cultoribus fimulachf orum.Nam fi ad rauim vftp clames. Non facies tibi ftulnbsp;ptile,non adorabis,no colesjifti tarnen fortitcr hæc cofitemnfint, quafi ad fe ni«nbsp;hil pertineant. Dorfum itatp obuertunt Deo amp;S kgi. Quid quod ea lex à pluri«nbsp;bus in Decalogo no recitatur aut repctitur,ied omittitur SCpræteritur penitus^nbsp;Subijeit

'quippiam opis allaturos,veldeos,veldeorüm imagines,cum niaxiniè âdtuuare pter impictà oportuerat«Vbi,inquit,ihgruerït affliclio,inuocabitis me/SC dicctis,Surge Do cr ia'ólol^tri'^.nbsp;mine,2lt; libera nos ac ièfüa. Tune veró refpondebo vobis, Vbi veró nurtc funcnbsp;dij tui,quos tibi ipfi confinxiftic'Ad illos hunc diuertito,ab his auxilium,libera«nbsp;tionem amp;(. falutem poftulato : fi forte fuccurrant tibi. At fenfüs eft pro ingeniónbsp;Ironiaï, Tune Vcrójin tempore videlicet nècefsitatis,nonpfoderunt vobis quicnbsp;quam diui 5gt;C imaginés fed nocébunt magis : ideo^ propter idola ÔC cum ido-lis peribitis. Hoc ipfum QC nos hodie éxped abimus j vt in idolölatria noftrà mi»nbsp;ferè fcilicet pcreamus»

An verô inuocantes (è no audit Dominüs C Audit onines inuocàiites ïpfum QK'iurfó Dà-inveritate.ldololatræhon inüocantin veritate, netp ex contrito corde,neep nia gnopereDeigratiamcurantjièd duntaxatfefefuatoscupiunt,vtreliquum teninbsp;pus vitæ impendant voluptatibus,ôlt;^ fint fine afflicfionibus. Similis locus eft ôdnbsp;Prouerb.i.vbi Sapientia dicitjle non exaudituram clamantes, eo quôd ipreue-rintprius clamantem SôreuocantemadDeutn.

Quoniam veró iulsit deos innocent fieftitios fuos, fubiuhgit, quod pértinet nbsp;nbsp;nbsp;tibidif

ad demonftrationem notorij criminis, Etehirh iuxta nuraerum vrbiutn tuarüm nbsp;nbsp;nbsp;'‘'^beSi

fuerunt dfj tui, ôluda. Ideft,fingulis vrbibus tuispræfeciftipatronôs,ÔÔ veluti tutelares deosiid quo^pertinet ad apertam meam contuméliam, Quafi non fimnbsp;fatis inftrutftus ad defendendum di. feruandum vrbes veftras. Si enim mihi folinbsp;confiditiSjSC mihi Ibli vos àC veftra ftibtjcitis omnia,quare coiungitis mihi B a a«nbsp;lim,id eftjpatronos veftroSjSô deos alienost’Annon foli mihi fatis eft viriurh tu«nbsp;endi vos c' Chriftiani fub Papatu fubiecerunt régna,regiones, oppida,morbosinbsp;artes, 6C artificia,totum denitp hominê cum fingulis membris fuis,diuis auxilia«nbsp;ribus.ld quodfufius ftim profequutus 1.lib.de Origine erroris,ca.5J.6C 54.2lt;Cinbsp;Dominus Deus noft er reducat ad fe omnes errantes. Fiat.

'T’er^it Itidmos àdhuc màximorum reutncerejcelerum.

C O N c i O Î X.

fulusmeus, Defecimus,nec'S)ltra accedemus adte ƒ l^umobliutßitur'virgo ornamenii fui, autßonfa fafeix jux f Popultts autem meus ohlttui efQ meinbsp;dielgt;ugt;s innumerK. fhtid bonam facts Ufiam tuam ad quxrendam diledionemfnbsp;Ob hoc etiam docebo ’vias tuas(eßi)malas, Sub alis enim tute inuenitur famnbsp;gtiif animarum pauperum innocentium : quosin foraminibua non inueniflitnbsp;fed in bts omnibus. Et dicisdnnocens fum,recedat modo furor eins à me.Ec-ce ego iudico te : eo quoddicü,non peccaui. Et quid tarn crebro difturrü, ytnbsp;mutes yiam tuam !* j4b Ægypto etiam confunaerü: ferinde atque confufa etnbsp;^ßydo.Hinc etiam demigrabii,manibus tutsfcomplofts ) fuper caput tuu,

Quia^reuit Dominus confidentias tuas,amp; non pro/ferabern in ds.

PErgtt Humana cæcitas. Temper fui fimilis, exeufare SC ornare. fua peccata, à« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pééè

deo® tergtuerfari SC loqui perplexe reniti^ pcrtinaciter,ne fe Deö dcdat,et catorumi culpam Tui fceleris agnofcat. Haufimus grande hoe xnaluth ex primis hoftris pa

C A P. 11» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I E R E M T A M

tcntibiis, mutuum fc(e,in horto paradifiicoram DeOjaccußntibus SZ excufan* , tibus. Nam Adam fe excufansjculpam retorquet in vxorê:vxor vero in ferpcncnbsp;tern Certecx hoc maloexifttt,quod fruftraautmodiconullo^ cumfnidupracnbsp;dtcatur nobis euangelium. Quia enim pcccata non agnofcimus, quæ impingitnbsp;nobis Deus,nelt;p tarn fee da efre crcdimus,quam reuera funr,inde eft vita ilia im»nbsp;pura 0!^ neicia pœnitentiæ* AtquiDeus hominum amatory cupiens peccatoresnbsp;peccata fua agnoicere,pœnitere amp; feruari, fummo ftudio Sgt;C diligentia reuincitnbsp;per prophetasjhomines icelerum fuorum:non in alium finemjquam vt falui fia»nbsp;mus : ficuii SC præcedenti Sermone dixi. Pergit ergo leremias vrgcrc gentemnbsp;Iudaicam,SC icelera ipforum ita redarguere manifeftè, vt nifi incurabilibus ellenbsp;libeatjhæcnon poisintnon agnofeere.

CumTieoälter nbsp;nbsp;nbsp;Cum^demonftraritludæistotipfis efle deos, quotoppida 6(fca{tella,fub«

tärideiußitia. iungit iam,0^ nomine Dei dicit,Quando baec ita, vt dixi, habeant,cur tanquam iandfi QC innoxijjmecum audetis contendere, cum luce clarius fit vos vniuerfosnbsp;à me defeciffe, amp; vobis alios praeter me deos delegifie, quibusfiipplicatis, cumnbsp;me vno contentos efle oportuerat, mihi vni amp; fôli fupphcarc Negatis ergonbsp;voftdçfecifle àme,amp; præuaricatos efîe contra me:ièd deprehendimini in mani»nbsp;fesa defedlione^Si cnim ego vobis folus fufficio, quid loci apud voshabent di*nbsp;ui î* Hocipfum opponerepoiTumusnoftrisPapiftis, clamantibus,Deum coli»nbsp;mus,Deum non deferuimus,ied vnà cum Deo,ÔL in honorem Dei, diuos etiamnbsp;veneramur. Hoc icilicct ell,quod fatflum dolemus, hoc accufamus. Si confite»nbsp;mini VOS aliud etiam praeter Deumiblumcolere,manifeftum eft vospcccare,ôCnbsp;tranigredi voluntarem Dei, qui mandat folum adorare, inuocare, colere : quidnbsp;ergo altercatis quafi non recefteritis à Deo f

Trujkitper» Reuincit QC alio argumento pertinacem ipforum defelt;fttonem,Slt;f amplificat ipfam,Ego quidem patrem vobis amp; filijs veftris prçftiti hucuftp,qui verberibusnbsp;admeliorcm frugem inobfequentes amp; diisipatores adducere volui : uos autemnbsp;pertinaces inpeccatis veftris, emêdari renuiftis, netç vllam vnquamrecepiftis,nbsp;vel ctiamnum recipitis difciplinam* 2llle|îm4) ftitb verlöten/frnbsp;nit^iel)cn laffen^. Filtj eftis itaq; rebelles, ac in aperta rcbeliione reperti 6Cnbsp;conuidi.Cum^grauiter hodieaffligamur à Deo,fame,caritatc,amp;^ inopia reru,nbsp;facuiisimis^ collidamur bcllis:quis oro rcuertitur ad percutientem Dominumfnbsp;Ml» accedit quód bonus Dominus prophetas vobis mittit fideles, ficuti ÔCnbsp;tercipiuntur quondam patribus.Quid vcró hir'Strinxeruntfcrrum in propheras Dei,ftifpennbsp;propbfW.nbsp;nbsp;nbsp;dio peremerunt eos,la pidibus adobruerunt, vel eiccerunt ex vrbibus fuis,con-

demnantes ipfos exilio,aut grauiisimis odijs prefteiunt ipfos,omnibuscp affece: runt contumeltjs.Crudelitatem iftam adumbrauit propheta per adiedam fiminbsp;litudinem, SicutLco,0!rquidem vaftans,lacerans,forens jdili?crdcs. Solomonnbsp;quocp crudelitatem tyrannorum eadem notauit parabola. Quid veró noftrt ho»nbsp;die agunt C' Loquaturres ipfa, Qiii veniuntin nomine Chrifti, SC oppugnancnbsp;Antichriftum, accufant tdololatriam SC ftelera nephanda extremi huius feculi,nbsp;Deus bone,quàm atrociter excipiuntur. Appellator hteretici.torbatorcs pacis,nbsp;feditiofi,ÔCquidigni fint mille exringuimortibus,Dicas Lu pos, Vrfos,Leones,nbsp;Hyenas,Tygrides,SC venenatosefleferpentesjqui tarnen vîderivoluntvirieftcnbsp;catholicilsimi,patres bcatiisimi,SC dementes pacificatores.

Cÿtnenttîo, Proinde merito exclamat leremias, Hei generanonem, ô ièculum A be^ cllenbcn VolcFô/vnb f4nterli4)C*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exclamatione incendit orationem,SC ex

citât vcternofopitos,atœ obiurganSjfubiungitSC ait, Si nondom fapitis,fi nori» dum intelligttis vos efle fteleranftimos,amp; qui prorftis deleciftis à Deo,infpicitcnbsp;obfecro Verbum Dei,adeoç fingiteDeum loqui vobifcum,ÔL dicere,Num fo-litudo

C Ó M C ï O I

litudo fadus fumlfi-adi,aut terra caligtrtofac'Nunquani feDeusïfracïi exhibüi't fterilcm aut difficilem. Eft enimDeus popuH fui paradifus amp; mare vel copiæ^nbsp;cornu bonorum.Idem lux eft,non tantum veritatis illuminans fiios/ac dirigensnbsp;in via, fed fol lætitiæ exhilarans. Nullæ denic^ in Deo funt tenebræ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifî et

(cm wufîc ober butte aderten. Etenim in iplo deferto Ifrâelem pauit pane cœ« litus depluto, 2lt; carnibus non boum,fed coturnicUm : défendit £lt; deduxit eosnbsp;fumma fîdc Sd diligentia î interdit! obtexit illos nube, ne calore conficerentur,nbsp;nodurnas tenebras coîumna ignea illuftrauit, denique immenfa quotidie conanbsp;tulitbeneficia» Quæ cum ita habeant,annon turpiisimum erattambeneficumnbsp;amp;munificumdeferereDeumc' Deferucruntautemludæi ilium,quando non v=nbsp;numadorarunt, vnifiipplicarunt, ôtfoliomnemgloriam tribuerunt. Nobisnbsp;Chriftus eft exhibitus à pâtre, in quo funt omnes thefauri feientiæ ÔC plenitudianbsp;nis repofiti, amp; inipfo fumus completi y vtpote cuius plenitudinc perficimur 0=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

mnes. Quam grande ergo peccatum eft noftrum illud peccatumjquo non con* tenu Chrifto, pane cœlefti, Slt; fonte vitæ QC plenitudinc fidelium omnes ad fenbsp;vocanteamp; dicente, Venite ad me omnes, qui laboratis amp; onerati cftis,amp; egonbsp;reficiam vos, omnia^ veftra adimplebo defideria, difpergimur ad diuos innu«nbsp;meroSiquortïm interuentu nos Deo recociliandos vanifsimè exiftimamus» Curnbsp;oro malumus arua fterilia quàm prata amœnifsima ôô vberrima i

Ac leremias in præfenti non fine ftomacho infert iftis, ÔC dicit, Cur ergo di^

cit populus meuSjDcfecimus, recefsimus, nec vitra veniemus ad te cquot; Ita fiipe« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«3

rius dixcî unt; Expedoratum eft,minimè,quia alienos amo,amp;^ poft illos abibo^ Fortafsis fenferunt fe non pofte religionem vfurpatam hadenus gt; extraditionenbsp;maiorum,abijcereprorfus, vel reformationem puram putam recipcre,quandonbsp;femel plura recepta fint, quàm nunc velint aut pofsint abolere.tîuiufmodi quidnbsp;noftro etiam feculo audias à nonnullis , qui amp; ipfi fatentur abufüs in ecclefianbsp;inueniriinnumcros:adduntinterim, Cum verô tamlongé recefferimus àpri= RefrrmdtioAnbsp;mitiuæ ecclefiaî puritate QC apoftolicæ dodrinæ fimplicitate , ecclefiacpnoftrinbsp;feculi legibus, ritibus, vel confuetudinibuscohercita fitinnumeris, nequepof»nbsp;fibile, neque conducibile videtur, ea in vniuerfum omnia abqccre, Sd auitamnbsp;recipere fimplicitatem : abfurdiora ergo ôi. minus neceflTaria abrjciemus, caetc«nbsp;ra retinebimus. Vbimox mira fit commixtio Papiftni Sgt;C Chriftianiimi: qua renbsp;tandem vinum nouum veteribus vtribus infufum , vtres difplodit, èC vinumnbsp;cfFunditur. Ab altjs verohæcpropbetæ verba ficredduntür,Nosdominamur,nbsp;nec vlterius adte veniemus. ^it finb ^)cttctt/tgt;nnbb0tfftnb bitnüttuicî^^c«nbsp;Uuffeu. Qiiafidicant, Satis inftrudifumus cultibus diuints 2lt; iuftitqs noftrisnbsp;fœderibuscp,vt nihil nobis neceftè fit à te folo pendere. Senfus propemodum innbsp;idem recidit. Colligimus ex bis omnibus mentem humanam femel alienatamnbsp;à Deo, ÔC terminis verbi Dei elapfam, miré temerariam efte 8C rcbellem Deo âcnbsp;verbo eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , »

Porro amplificat hoc defedi’onis a Deo fcelus comparatione, vt eluccfcat magis, Virgo cum plurimi faciat ornamenta fuanbsp;nbsp;nbsp;»ftfzyrAiafquæ vulgo iócalia jjfjjj c/enedi».

dicatur,amp;^ inmagno precio habetur ÇÔC vt nos dicimus, quot;Itcboc^ctcrt $ud)fpon faitemfafeiasluas y aut munera accepta a fponfo ,3tcl5lciu^t/ valde diligat,nbsp;nunquam certéeorum obliuifeitur, fedobledat fc fubindeiugi eorum medi«nbsp;tatione , 6C fi amittat non quiefeit y donee diligenter quæfita reperiat. Oporanbsp;tuerat autem Deumeftero zei/UiiA/ov virginis Ifraeliticæ y oportuerat fidemirtnbsp;Deum efte nobile munus Iponfç ludaicæ veluti acceptum a fponfo Mefsia Deo,nbsp;quo fe obledaret perpetuo, quod^ iugi meditatione verfaret in animo, vnuttlnbsp;folumDeum cogitans, folum amans att]^ colens; cæterûm ftupidus 06 ingratus

d X

popuîusmeusrnultï's iamfecuh'smei eft obh'tus.Älia habet clehodi'a quibils ob iedatur, horribilia fcilicct idola, alienos cogitat deos, de alienis culnbus amp; fa«nbsp;cns eftfolieituSjmeieftoblitus.HocipfuinDominusnofterlefus Chriftusôô denbsp;illi's hodi'e coqucri poteft,qui dclerto iplb,in templa tulerunt idola,reJiquias,amp;nbsp;nefdo quae alia ornainenta,quibus, vt îè obledant,ita magis ft defœdanr,quainnbsp;ornent. Interim nemo folicitus cft, vtamiffum ftmel clenodium ac michtamnbsp;Chriftum,quajrat ac recuperet»

Rurfus grauiier arguit Iudxosgt;fcelerum eos rcuinccns Quid bonas facis, inquit, vias tuas, quaii meritoriæ lînt gratiæ diuinœ i Ira religionem ßC cultumnbsp;tuum iaditas, denitç totam vitam tuam adeô impollutam exiftimas, vt viderinbsp;Velis his tedemereri numen,eius^ dilctftionem feu amicitiam» Vcrùmftibiun»nbsp;git. Ob hoc, eam^ ob caufîam demonftrabo vias tuas elle corruptiisimas. Delt;nbsp;inde mox ftibiungit,Sub alis enim tuis inuenitur,amp;.'c.Quae demonflratio eft venbsp;luti ocularis, viam, vitam, vel conuerfationem vitç populi ludaici elft corruptifnbsp;Cmam.Alijlegunt,Etftibindeetiam malitias,0^ doceas vias tuas. Vel,In hoc e»nbsp;tiam doceas malas elft vias tuas. Vt fit ftnlus, Mil urn eft te tueri amp; ornare vitanbsp;tuamcorruptilsimam, cum ea non modo peftima fit, ftdinfuper ciiam doceasnbsp;alios viamtuam,00corrumpas tuo exemplo deprauato plurimos.Simplicior tanbsp;men fenfus is mihi elftvidetur,Quia vis videri iuftus amp; innoccns,ac qui dignusnbsp;fis Dei amicitia,en euincam te fanguine amp; fteleribus elft adopertum«

In alis, inquit, tuis inuenitur fanguis animarum, id eft, hominum ( vt enim caro pro toto homine,ita SC anima ponitur)pauperum ôijinnocentium.qua: cirnbsp;cumftantiç vehementer augent crimen. Allufum autem videtur ad aquilas,quenbsp;rapientes atlt;^ lacérantes auiculas, earum cruore confperguntalas, vt iam indenbsp;pateat ipfarum aquilarum rapina.Significat ergo crudelitatem ludæorum ma-nifeftamSein propatulo elft. Subiungitenim,(^uosnon inforaminibusinuegt;nbsp;nifti,ftd in his omnibus,id eft,paftim ÔCin aperto.Effundebant enim in templo,nbsp;amp; in fynagogis languinem prophetarum. Effundebant oppreflbrum pupillo»nbsp;rum, viduarum SCmiferorumhominum languinem inportis,inforo, in iudi-cqs,in vrbibus ÔC agris. EffundebSt opprelsione,iniquis iudicqs,calumnljs, v»nbsp;iuris,impofturis,denilt;p gladio parricidal! amp; militari. Netp voluerunt facinoranbsp;fua tegi autabfcondiinforaminibus.Sanguinepartasfacultates oftentabantinnbsp;luxuriofis aedifietjs, in preciofis veftibus, in monilibus, aureis torquibus, innbsp;luxuriofopotuamp;cibo» Omnia ilia exfanguineparta, fanguincm velutidiftil«nbsp;labant pauperum.Quid vero hodie receptû magisf Effunditur languis confeftnbsp;,forum Chriftijamp;quidem magno,vt videri volunt,zelo, pro alftrenda fide antinbsp;qua.Effunditurfanguis paupcrum,non à crudelibus ÔC auaris duntaxatmiliti«nbsp;bus, ftdaverfijtis 6(^impoftoribus mercatoribus, abiniuftis iudicibusfegni«nbsp;bus^magiftratibus:amp; cum languis clamet in coelum,fimul etiam luxus ftupennbsp;dus languine paratus,clamatin coelum,ôfc»

Quid ergof'Subiungit,Et dicis,Innoccns fum. Quafi dicat,Etenim cum res itahabeat,mirum eft qua fronte pratdices tuaminnocentiamreum madeasintcnbsp;rim fanguine innoxio,vntgt;^nxgt;nf4)ulbi^cmbltttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Addit SC aliud,Dun

taxat recedat furor eius âme. Alq,Ccrtèauerlus eft furor eiusame.Alrj,Et auer teturfuroreius âme. Senfuseft, ConcionabanturprophetæfuroremDomininbsp;propter ftelera ilia SC effufum fanguinem ardere in ipfos : cum vero ipfi culpamnbsp;non agnofterent, SC ft innoxios crcderent,dicebant,Ne memineritis furoris dnnbsp;uini porro, vt qui nullum habet locum apud innoxios.Sic noftri dicunt, Plut»nbsp;wj?t hinbrtnmit bcm 50m lt;350ttc0.©cncfenb nietten, Perftquutoresnbsp;enim arbitratur ft fundere fanguinem non fidelium,ftd infidelium,hsEreticorn,nbsp;ac ftdia

c o M c r o tx* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ik

1C fedin'oforum. Mercatores impofturasamp;maïas artes fiias noniudicant effc flagitia, fed artes ingeniolas. Miles merccnarius, ianguine viditans, elamat)nbsp;tïïtt^t»cnno4gt;t:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui opprimunt viduas 8C pupilles»

prætexuntnefeio quod ius.lta nemo peceatumfuum reuera agnofcit» SC palpa* mus nobis omnes.

Qixid vero dicit Dominus per propbetamfNon izz teftimat tes,ficuti nos ïc- ult;4iclt;tt DrW ftimamus.Ecce ego iudico te,ed quoddiciSjNon pcccauiJudicat Deus pro iu* nünlomMuttnbsp;ftitia Sgt;(. fecundum verbum fuum, non fecundum expofîtiones ÔC. excufationesnbsp;noftras. ludieat ilia omnia infanda efle fcelera : iudieat item puniendo:iudica€nbsp;dum condemnat,ói fimpliciter pronuneiatpeccare homines fiCæternar damna*nbsp;tioni fe obnoxios reddere, quod non agnofeunt peccata veniami^ petunt, fednbsp;magis in impœnitcntia pergunt, ÔC dicuntgt;Non peecaui. Quanqua haec fentennbsp;tia referripoteraietiam ad confequentia*

Rurius enim euidentifsimo argumente demonftrat eisgt;iplbs minime efle in^ AcquiefeendS noxios. Si innocens es, quid cauflàc eft quod multis cum laboribus QC magnis wDro.non denbsp;fumptibus ita difcurris(7P4ôrcnflbittgt;w vnbblt;tfOfurfum atcpdcorfumfCurnbsp;non acquieicis inDco, in eius defenflone ÔC. cultun'uxta illud veteris prophetae»nbsp;ïnfpeat^ fllentio erit vidoria veftra?Cur to ties mufatis religionem QC faderaf iptlt;}o.nbsp;ludæi enim non content! cultu Dei fîmplici accepte per Moftn à Dee, infupernbsp;addiderunt illi innumera fàcra,6lt; multipliées ceremonias,ab ethnicis acceptas*nbsp;Ideo^ difeurrebant per Syriam,per Âflyriam,amp; Æ,gyptum,ôi vnditp collige*nbsp;bâtquodvidebaturadornatum QC elegantiam pertinere cultus, SicAchabrexnbsp;cgit Damafci,vbi curauit fibi aram depingi,quam dC in temple ftatuit Hierofo*nbsp;lymitano. Aliahuius generis plurima fiebant quotidic, Perinde vtinPapatUnbsp;quotidie cxortacfuntnouæ fraternitates, peregrinationes, nouiitem mena*nbsp;chorum ordines ÔC cultus. Dicere ergo polTumusliis quoç Si verè eftis Chri*nbsp;ftiani,ficutviderivultis,quid fibi volunt tot fraternitates, tot ordines, tot idola»nbsp;6C làcra percgrinat'An non fuflfïcit vobis euangelium amp; Chriftust’Deinde pan*nbsp;gebaut cum exteris gentibus Si regibus fœdera ludaei î cuius rei gratia nunc innbsp;Aflyrios,mox adÆgyptios legationes mittebant.Non enim confidebantDeo,nbsp;qui ipfis terram hanc fine principum armis, imo contra regum placita dederat,nbsp;quod ipibs in cadem ftruare èC tueri poflet fine regum foederibus. Simile qui*nbsp;dem peccatum hodie quoep inuenias in hifeeregionibus,0^c,Cognitum eft de*nbsp;niep cxhiftortjs quomodoie Achazregi AiTyriorufubieccrit, ipfum^nuncu*nbsp;pauerit pattern fuumdegatur 4’Rcglt;eap, i6.)liberatorcm amp; defenibremfuum.nbsp;Scilicet, Sequitur enim in propheta,Ab Ægypto ita vt ab Aflyrijs confunde* conßitidHntutnbsp;ris.Quantum enim malorum in Achaz èC filium Ezechiam eftuium fit propter quijjgt;traft[ innbsp;fœdus illud infauftum,multis declarat hiftoria iacra.Quoniam veto cum Ægy dt»s,0^ in fat»nbsp;pttjs ludæi 8lt; in idololatria SC amicittjs communicabant, fub loachim principe ‘’^*’'**nbsp;amp; Zedechia rcge,irreparabile acceperunt damnum, Quibus moxgrauius etiänbsp;fubiungit, Hine etiam ex vrbe Hieroiblymorum ac terra promiiTa demigrabis,nbsp;manibus fuper caput complofis. Qui geftus eft pracdolore fiC calamitatibus in*nbsp;fandis maxime lugentium.Nos dicimus,9uxvft|îtto4) Nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obbettîfopflf

5nntctt f4)Uî)en, fignifi'eantes contjeiendum aliquem in extremam calamitatc. Idem cuenit multis Chriftianorum regnis, propter idololatriam SC ftxderaim*nbsp;pia,conuulfis.

Ratio tanti mali iterum inculcatur SC iubiungitur. Quia fpreuit vel abomf-natus eft Dominus confidentias, faflam inquam tuam fiduciam in idola SC ftx* Dominumtcadecaufinbsp;fa nihil habebis profpcrum.Qa xvftt WCbcr glUffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Difce ergo ta

C AP J I r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I E R E M I A Jï

quo^ Chrifti eccïelîa nunc etiâ vnde fit vcra félicitas, agnolcc pcccata tua,poe« nitentiam age, conuerfa ad Dominum Deum tuum, per lefum Chriftum Do*nbsp;minum nofirum.

pfortaturadpcenitentiam lud^os^expoftta Dei clernentia:^ renitentesgräMternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßelerwin remnctt.

Q K V N rnbsp;nbsp;nbsp;I Inbsp;L

C O nbsp;Nnbsp;nbsp;Cnbsp;nbsp;I Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X*

Alunt^Siquif •^xonm Juam répudiât,illa aut em aliens al eo,alteri Tgt;is« ro nulie,num reuertetur ad earn yltra f An nonpolluendo polluetter-ram illamf Tuautem fcortata es cum amatoribus mult^:attamen reuerterinbsp;ad me, dicit Dominus. Attolle oculos tuos in loca excelfa, amp; 'vide ficubi nonnbsp;fis conftuprata.luxta vias ftdifli illü,inflar^raiis in deferto,amp;polluifii ternbsp;ram in fornicationilus tuK atq^ in malitia tua. ideöprohibenturpluuia amp; nonbsp;fuitfitrotinus imber.Frons muUeris meretricts faBanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi,amp; nolttifti eru-

beficere. An non quot;velpoßhac elamabis ad me, F ater trieus,amp;dux adolefcenti» mea tu es 2^um memor erit perfetub,num in finem 'Tofque obferuabit'^Eccanbsp;loquuta es, amp; fecifti mala, cär praualuifti. Dixitq, Dominus ad mt in diebutnbsp;lofia regü, An non quot;vidifii quidfecerit rebellis yel perfidus Israel s' Abijt e-nim fuper omnem montem excelfitm, tSr fiub omnem arbor em frondofam, amp;nbsp;fornicata eS^ ibi. Et dixipbßquam fecerathac omnia, T^ùerteturad me,fednbsp;non eJÇ reuerfa.Fiditq^ perfida quot;Vel praUaricatrix for or eius luda:amp; 'vidi:amp;nbsp;quod ob omnes cauffas Ulas, quod (inquam) adulterata fuiffet prauarieatrixnbsp;Israel, dimififfem earn, dedifjimq, ei libellum repudij, non tarnen reueritanbsp;prauaricatrix foror eius luda, fed abijt amp; ip fade fornicata eS^etiam, Fa-^ifffsqiel^,'Vt ob facilitatem fornicationis eius, pollueretur terra. Fornicatanbsp;turn lapide amp; ligno, 2dec in omnibus iftis reuerfa ei^ ad meprauaricatrix foror eius luda,in toto cordefuo,fedfimulate ygt;tÏfalfó,ait Dominus.

lt;Xy A M diuinus vates ludæos multorum Si grauium pcccatorS reuicit, hortatur iam ipibs ad poenitentiam, oftendens Deum cite de*nbsp;linveritatereuertennbsp;tibus» Proponit autem exemplum legale, ex Deut. 44. petitum,Sdad[nbsp;commendandam inæftimabilcm Dei patris facilitatem Si gratiam adaptatum»nbsp;Lege conftitutum eft, vt fi quis répudiât vxorem fuam, dato ei libelle repudrj,nbsp;amp;hçc diftedens à inarito,nupftrit alteri,ne prior ille maritus illam abripiata ponbsp;fteriore viro, imo ne hoc mortuo quidem ipfam rccipiat in eoniugem. Rationbsp;fubiungitur in Lege,Ne polluatur terra* Quae quidem in præfenti etiam à Icre«nbsp;Cùrrcpuâidta mia rcpétitur*Cæterum matrimonium quod per fe ex diuina inftitutione ÔC fannbsp;norecipiaturi dificationefandum eft,neminêponuit,necphomines,netpterram. Quomodonbsp;enim res iandiisima pollueretc’Atfi no rite cotrahatur,aut contradu illegitimenbsp;colatur,id demS polluit, vitium inquam 6£^peccatumnoftru*Vinum eft res bo*nbsp;na Si creatura vtilis Si fanda,fed rede vtentibus : abutentibus enim peccatuninbsp;fit,nonfua quidem,fed abutentis culpa. Quae vero eft matrimonrj fancîifîcatio,nbsp;nifi légitima eius inftitutiO, verbum abenedidioDeifÀtfiquisrecipiatinconnbsp;iugem, quam repudiauit, Si quæalteri vironupfltj contra verbum De,peccat»nbsp;Hoc

c o N c I o Xé tïoccmm prohibuitncfaciat homo,quod faci't:peccatergó,quia contra ïegetnnbsp;Dei facitjta fi quis contrahat matrimontum illegitime, vei uti fi ducat,quam dunbsp;cere Deus prohibm'tjfanguine iunda,£lt;c*certè pollui'tur hoe matrimonio,nonnbsp;çulpà quideril màtrîmonij,femper fand/, fed præuan'catione matnmonq fantfïi.nbsp;Cur autem prohibuerîc Deus, ne qui's vxorem repudiatam ÔC ab ah'o vtro i:elt;^nbsp;ceptaminconfuetudincm,ducat, in promptu-cauffaeft. R.es cflpefümiexeminbsp;plijôiT non poffet no conimutatio ilia vxorum grauiter caftas offend ere mentesinbsp;quafî à fornicatione paruin aut nihil diiftaret coniugium, Præterea voluit l'ta conbsp;crcerepctulantiam repudiandi vxores virorum, Quam poftremo Chriftus Donbsp;minus apudMatth.ini9«cap prorfusexclufit, reformans icilicetmatrimoniuirtnbsp;ad primain Dei inftitutionem. Sicuti ergo cædibus pollui dicitur terra, ita libi^nbsp;dinibus 0^ illicitis complexibus.Hæc obiter de lege ÔC pollutione terræ.

lam vero ex alijs (cripturæ locis conftat,Coniugium amp;foedus contradum nbsp;nbsp;nbsp;repudi^

ô^padumeflèinterDeumSChominem.Violaturconiugij huiusintegritasido lolatn'a,cu]tu SC inuocatione alienorum Deorum.At ludæi polluerant fe idolo»nbsp;ïatriaSC peregrinis cultibus,crimineergorei tenebantur fomicationis SC aduUnbsp;tertjjideo^ Deus eos potuiflet repudiate, ÔC repudiauit.Hic autem aperit fein«nbsp;ftgnis Dei gratia,mifericordia atque beneuolentia«Cum enim nullus maritus renbsp;pudiatam nedum adulteram SC Icortutn fœdum recipiat, led iplam abomineturnbsp;perpetuoiDeus tarnen non tantùm repudiatam,fed adulteram SC impudentifii*nbsp;mam reuocat ad priftinam confuetudinê SC matrimonq dignitatem.Tu inquitjnbsp;iio tantùm alteri nupCfti,repudiata, fed SC fcortata cs(in hoc eft egregia amplifinbsp;catio)curn amatoribus vcl amafijs ( tnitbulcft) compluribus, nedum cum vnonbsp;aut alterotproftituifti ehim te impudenter quibuslibet: attamen condonabo ti»nbsp;bi hanc fœditatem,ÔC hortor te vt admereuertaris, Rcucrtere,inquam,adme*nbsp;Qiiid vero eft Reuerti ad DominufiR-elidis dijs,cultibus, SC ffducijs extra DeS ^euerfïddnbsp;omnibus,folumamplediDeum,j(ôlumadorare,inüocare,colere,àfbliusverbo DoinmUquidinbsp;pendere,SC ipfi inferuire in iuftitia.CSl^ubcit^ttbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc eft vera pic

tas,pcenitentiaSCconuernoadDeum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iTAfn’

Obferuanduseft autem hie locus in primis, vt qui ineflFabilem Dcfmifcri^s miferieprdit^ cordiam prtcdicat, SC omnibus cofhendatpeccatoribus, nedefperemus in pec in recipiendisnbsp;can's,led hæcagnolcentes,Dec^confitentes,conuertamuradDominum, cre= iWjpi/t.nbsp;dentes ilium noftri mifereri,recipcrc nos, condonare nobis peccata, SC patternnbsp;fe nobis praeftarebenignum^C^adrat hucin primis parabola illuftris euangelqnbsp;clementiffimi partis, benignifiîmèrecipientis prodigum ilium helluonem,ma=»nbsp;ïglt;^frugisfilium,apùdLucamincap.iy. Suntinnumeraexempla gratiæ SCimnbsp;SmenfæDeimifericordiæ, recipientis pœnitentes. Hue enim facit colloquiumnbsp;Det mihftcum cuinAbrahamoGeri.i8.FacithucPiahio4.Nonfecundumpecnbsp;catahoftra fecit nobis,ncc5p fecundum iniquitates noftras retribuit vobis.Etresnbsp;liqua quae ibi Dauid canit,in primis haec noftra illuftratitia* Extat Niniuitarumnbsp;cxemplum, ExtatDauidis,Manaffis,Peccatricisin euangelio, publicanorunii L»r,et7inbsp;merctricum,Matthæi,Zachæi,F’ctri,Latronis, SCeorumquoqucexemplum,nbsp;qui Chriftum crucifixerunt, quos acriter quidem increpat S. Petrus, fed interim promittit reuertentibus SC poènitentibus remiffionem peccatorum, SC vi-tamacternami

At^ vtinam locum haberent hæc apud noftrum fæculum hodie, quod non minus contra Deum peccauit idololatria, quamludaci peccarunt* Et quidemnbsp;multb diligentius reuocamur nos ad Deum in Chrifto,quam ifti, An non dixitnbsp;r^minusfevenilTe medicum curandis infirmis, paftorem ffdelem quaerendisnbsp;aflcrendisç ouibusfAn non damat, Venite ad me omnes,qui laboratis SCc*nbsp;4 4

ÏN IEREMIAM

Reucrtamur ergo, Ôiî fufRci'at nobis Chriftus, in quo vno eft plenftudoomnis vitæ SC falutis.

Quoniam vero pcceata noftra contra Deum admiffa non agnoicitnus,ea de cauflanihiUhasDeivocationcs increpattones^facimus , neep reuertimur adnbsp;Chriftum aquonos nunquamreceffîflèfalfôputamus. Certcludæitemport-Rurftureuin-. bus leremiae eodem laborabant morbo.Nunc ergo hos acriter vrget, 8i iteruninbsp;cuntur impies reuincit grauiffimorum ftelcrum, fi adhuc ad mentem redirent SC ftruarentur.nbsp;tatis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Demonftrat autem his peccata iua veluti extent© digit©« Eleua ©eul©s tu©s in

excelfa tua,Sc vide an non omnia faccllis oppleueris, rdiqueris^ vbiq? tuac ve« ftigia impietatis,SC manifeftac idololatriæ argumêta. V titur propheta ©bfcœnonbsp;Gb[caenita» vocabulo ex fornicatione petit©. Difpice mihi ficubi locus fit in quo non Cs fu-bagirata autconftuprata. Appellat enim cultum peregrinum hoc feed© voca»nbsp;bulo:ficuti paffim inprophetis legimus,id©l©latras fornicari, ÔC adulterium conbsp;mittere Scelus ergo eft nonmcritum.Hajc tarnen ecclefiæDei quam fieri poteftnbsp;caftiffimè funt exponenda, ita tarnen vt Iceleris foeditatem intelligat SC caueaunbsp;bicut adultéra in omnibus iyluis,montibus, vallibus, pratis ÔC locis fui copia fanbsp;cit adulteris: ita tu in omnibus locis facella SC aras extruxifti, SC ibi dijs alienis,nbsp;velmihi, illegitime iacrificafti, cum praecepcrim in vno duntaxatloco immo«nbsp;les, SC mihi vni feruias. Ergo cultum ilium tuum ©mnem tibi reput© pro for*nbsp;nicatione.

Alia practerea fimilitudine propenfionem ad idololatriam adumbrat.Sicu* ti prædones Arabes in defert© itinera ©bferuant, ficubi ©ccurrat mercator ali*nbsp;quis opulentusjquemdeprædentunita tu iuxta vias fedifti illis, ideft,in gratianbsp;illorum tuorum fcortatorumihoc eft, tu inftarlcorti omnibus infides vijsautbinbsp;utjs obieruans fi quis adulterorum tuorum vclitmifceritibi. Diligenter nimirûnbsp;cogitas ÔC indagas fi quis alicubi cultus emergatperegrinus,quem r€dpias,atcpnbsp;ita Deum Deos^ colas. Sed hoc eft fornicari impudentilfimé. Sequitur enim.nbsp;Et polluiftiterram,SCc.Ccrtèfi obieruaueris quàm diligentes ©limetiamnosfunbsp;crimus, SC fimus pleriqj adhuc in perquirendis 6C recipiendis cultibus, ritibus,nbsp;fraternitatibusjordinibus ÔCceremontjs,dices omnia effèparia.

CaUmitdtû ve nbsp;nbsp;nbsp;Ideo verô dicit tempeftates cfle incommodas, vt ne(p in femente, netp rnefle

rifßma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appropinquante pluat:id eft,aflcrit ob idololatriam 6Cinobedientiamatteriip*

fos calamitatib. Lege a. caput Oièap,6C Tradatum Cypriani contra Demetria num:SCdifceinfortunia,clades,peftes,grandines,6C omnes caîamitates orirtexnbsp;inobedienrïa,non ex praedicationeeuangelij.Difcc item quibusrebus régna SCnbsp;tota terra, deniep omnes homines polluantur,non vnius Dei cultu,fed odio huinbsp;us SC idololatria,5Cc«.

Fpnt meretri nbsp;nbsp;Hoc ver© nemo agnolcit,nc centefimus quldê.fiibijeit ergo leremias,Frons

fK faila eß meretricea tibi fada cft : id eft, non potes erubefeere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein buren fltrnctt

über^^wnten/^unfl bilt;b nitwee flt;bAnten/ ©ber bu|l bilt;^ ¦verf4gt;Ampr. Eft au* tem haec iententia contra omnes illos pronunciata,qui peccata fua, SC veritatemnbsp;fimplicem agnofccrcacintelligerenolunt, infuperftitionibusôCpeccatis fuisnbsp;impuâêterper pergunt-Proindc qui in peregrinis cultibus perfiftunt fortiter,non funt conftannbsp;tinaces nonnbsp;nbsp;tes, fed pertinaces, imô frontem meretricis effrontem receperunt : ac tantutn

(onftatitef, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinacia ornantur, quantum ornatur effrons feortum fua impuden«

ti peruicacia.

Vfri» paniten nbsp;nbsp;nbsp;Poft grauem hanc increpationem iterum diligentiflîme vocat ad poeniten-

tiam,dicens,Cum vero intellcxeris quàm fis polluta, an perges tergiuerfari ad* hue needum reuerti ad Dominum,SC per fidelem pœnitentiam cum ipfo redirenbsp;in gratiam î* IViU bU n©cb nif Jtt ©©tt vmb ^ab ru ffen r Præfcribit autemnbsp;breuem

C o N C I O X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a t

brèuctn poenitentiæ SC precüm fortnulam.Crédèftdurh eft pcccatori,Deüin ef-fe patrem clementifiïmumïcolligcndum txbencficrjs eius quód hominvim fit a* mator ac optimè homini' velit.Ex hac fide reuertendufn eft ad Dcum fokimrhicnbsp;compellandus auti«uocandnsprccefidcli,huiufmodi videlicetatitfimili. Ego prccrftrèvértnbsp;quidem in toto hoe mundo, ÔC in omnibus rebus conditis nufpiam reperio bo=gt;nbsp;num quod appetam,ÔC Deum ac patrem adquem me miferum eortuertam, nifinbsp;teiblum,ó mi Deus SCpater mi,Tu enim nOn tantum ab adolefccntia vel abininbsp;tiogentis noftræ Abrahamum exChaldaeaeduxifti,non tanùtm patres noftrosnbsp;ex Aegypto afleruifti,per defertum deduxifti, ièd infuper quouis tempore duxnbsp;ßCprotedor, lumen amp; fôlatium fuiftû Siquando veró pröpter peecata noftranbsp;eoatSus es pugnum nobis incutere, mox tarne redijfti nobifeum ingratiam.Nänbsp;,non foies ihiuriarum pertinacius meminifle, neque iemper indignatiohem velnbsp;«ram tuam retinere^Nunc ergo te oramus, vt etiam nobifoum redeas in gratia*nbsp;nobis pcccata condones, SC fpiritum tuüm conféras, per quem malum vitare*nbsp;iSCbonum poflîmus profequi,6Cc-Äd eundem modum legimus Pfabioj-dixiflenbsp;Vel cecinifTeDauidem, Milèricors SC clemens eft Dominus * patiens ÔC multacnbsp;milêrationis. Non in æternum contender,neque femper iurgabitur:non focun«nbsp;dum peccata noftra facit nobis , neque fecundüm iniquitates noftras retribuitnbsp;nobis. Nam quanto interuallo cœlum diftat à terra,tantüm præualet mifericor*nbsp;dia eius fuper «mentes eum. Et reliqua quae ipfèlege. Similiter orare nos do^nbsp;cuit liàiasin cap.ôj. Vbi multitudo viieerum tüorum ÔCthiforicordiarum tua^nbsp;fumcTU paternofter es.Abraham nefeit nos,8C Ifrael non cognouit.Tu Dominbsp;ne pater nofter es,redemptor nofter. Hoenoinen tüüin ab æterno. Idéoi^ Dominus ipfe docens nos orare,dixit,Et turn orare volueritis,dicite, Pater nofternbsp;qui es in cœlis,SCc.Et itern, Etremitte nobis débita noftra,SCc.Sic SC filius prosnbsp;digus in cor fuum defcendit,ÔC dicit,Surgam, SC ibo ad patrem meum,SC dicamnbsp;Pater,peccauiincœlum SCcoràm te,SCc. Luc.i^. Haecinquam vera eftpreca«nbsp;tio verè pœnitentium. Et vera poenitentia conuertil fo ad Deum cum lachry«nbsp;mis 8C fupplicationibus. V «nam vero haec nobis hodie perfuaderi poftet,

Iterum vero fubijcit propheta, ipfos pertinaciter SC fine poenitentia perge» ôwpœirttfRfià« reimô gralTari in fceleribus,Àttudixifti,fimul SC defignafti malum,SC præualunbsp;ifti, vel quantum potuifti 2C voluifti fecifti.Mira eft breüitas:ficut ilia lulfj Cæfanbsp;ns,felicem Romanis progreft'um,pugnam SC vitftoriam nuheiatis, V eni, V idi*nbsp;Vici. Sic leremias, Dixifti te non obtemperaturum, fod pro libidine fadurumnbsp;malüm : idcp fîcut dixifti, perfecifti, SC quidem praeualuifti SC fecifti quantumnbsp;p’ôtuiftt.ëunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bdô ÿcfbonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^üfclô robcl trtnbrtlfc»b/vrt

»?45bit^CWÓ^enb^|Ï’Similes in libidinibus SCquibuslibetiniquitatibus pro^ ü’-efTus audaces inuenias,clamantibusinfanisillis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb

pltô on4) Sein Cufcl Icib fyn.

Inforit nunc temporis confignationem * tid ighôràremus Oratiohém hanc Hare orath

' didtam elfe temporibus lofiæ, cumfondusprincepsmeditaretürSCmoliretur reformationem,infehxautempopulus velmalletinhaerèrelütoimpietatis* vel ’nbsp;certèfimularetlèreformationem approbare. Deindecomparatione amplificàtnbsp;peccatum ludaforum, vtpote quos nihil permouere potuerit infelix decetn tri«nbsp;buum vel Izraeîitarum exitium.Principio itatpcommemoratquomodo fogefonbsp;ferit populus Izraelistdeinde fubiungit quid viciffîm Deus cum ipfo egerit. A* sorôret,nbsp;pellat autem forores I±raelitas ÔC ludæos. Fuerunt cnim ante difeifTum regnumnbsp;gens vna,prognati eodem pâtre lacobolzraele. Auerfotrices velpræuaricatri« Prituaricatriinbsp;ces a^ebelles nuncupat vtraf® forores,quôd refradario animo repellêtes ver®nbsp;Jjum Dci,animi fui libidinem iedatæ fiint,quinimô perfide fœdus,coniugiumj

ï N I E R E M I A M

paâ-a Sf amicitiam,focietatémue cum Deo violarunt. Ifti iftaq; îzraclitæ nipto ioedere,abteó^o Dei verbo,neglelt;n-o Dei tem plojóócalcatisfaeris Dei omnibus,nbsp;tcmpla,excelfa iacella lacra^ prophana vbiuis locorum extruxerunt ac feccnbsp;runtjfuo^arbitrio religionem fibi confinxerunt,]ucos plantarunt,ó^ ad quas-libetpropè arbores patulas numcn vel idolum colloearunt. Sieuti noftro quo*nbsp;que ßeculo fadum vidimus,ac in præcedentibus Concionibus diximus. Sequinbsp;turiamlecundo loco quid Deus fecerit» Deus veró promilericordiaiuainfig»nbsp;nes ill is prophetas mifit, qui rcuocarent illos in viam. Summam pi aedicationisnbsp;comprehendit paucis óé ait, Reuertere ad me : vel Reuertetur ad me:cum fcili*nbsp;eet audierit vocationem meam,fieri no poteft quin reuertatur.Cæterùm rebel*nbsp;lionem iftorum etiam vno verbonotauit,ô(^ dixit, Sed non eft reuerfa. Locusnbsp;hictotus eleganter,plane 0^ copiole exponitur in 4.1ib. Regum cap.i7-Inderenbsp;quire plura.EftenimhuiuslociCommentarius.

Contfwp/i« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porroapplicat huic exemplo ludam.Hoc vidit,inquit,præuan'catrix foror

D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®*^®»ïuda videlicet Ergo non peccat hie per ignor antiam, Sed ôi inferit,Et vidi.

rumnobisd ' Sicenim loquitur Deus,ft nihiliftorumignorare,fed videreomnia:licetaliqui* 4Dco.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus caccus videa tur. V idi inquit 66 ego horû nequitiam.Deinde fubiungit quid

videritluda,nimirûquôd Deus propter fornicationesiftasipirituales, ceu adul teraelibellum repudq dederitlzraeli,ideft,decem tribus excideritamp;^ in captiui*nbsp;tatem abduciper Salmanafarem curauerit. Cæterùm hoc fæuo Si infelici cala*nbsp;mitofiffimo^ exemplo nihil eftcommotusluda, nihilreueritus,

Nihil curauittnihil ad ft fratrum interitum pertinere putauit» Non collegitjSiifti pereuntpropteridololarriâ,peribisôitu.Abijtenim6iipfaquo*nbsp;que foror infelix Si idolisftruiuit. Id quod tempora regum oftendunt, maximenbsp;loram,Ioas,Acha2,Manafle,ôic,Docet certè Chriftus Lucæ ij.omncs calami*nbsp;rates nobis velutiexemplaproponi poenitentiç. Adijcit idololatriam ipibrumnbsp;non fuifle vulgarem,ftd fingularem.Facilis fuit adimpietatem omnê.Sua fponnbsp;te proruit in malû.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cinôbAttenônbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vitro ft obtulit quibus

libet adulteris,adeô vt deperierit tandem in lapides Si ligna,Sihxc quo«^ coluc rit,propter amafios illos fuos,quos dilexit. Dicunt enim Idololatrae ft non colenbsp;re lignum Si lapides,fed eos magis quorum figna ftant lignum Si lapides. Inte*nbsp;rim verô rebus ipfis declarant manifeftè, quod impenft idolis ipfis quoque delenbsp;dantur,ipfa adamant Si maximi faciunt. Ea re vt piaculo inexpiabili polluiturnbsp;terra,Siinfelicia Si calamitoia reddStur omnia. Id quod fadum eft toties, quo-ties populus ficpeccauicTeftatur hoc hiftoriaftcra.Tcftantur Si noftrafaecu*nbsp;la nunquam impun c ecclefiam reiecifle aut neglexilft falutem Chriftum Si ftn*nbsp;dum eius euangeliu.Quid enim Afia Si Aphrica,8inon minima Europac pars,nbsp;Græcia, Illyricum Si Pannonia fit perpefla à Saracenis Si Turcis, non ignoramus. At quotus quife infelicibus his exêplis commouetur in Polonia, Germa-nia,Dania, Anglia,Gallia,Italiac'Quid ergo futurum putamusç'Peribût tandemnbsp;Si hæc régna propter impoenitentiam Si rebellioncm,

Dicere autem potuiflent temporibus lofiæ, Quid ita in nos debaccharis, qui omnem diligentiam religioni reformandæ impendimusfPrxoccupat Siait,nbsp;Reuerft es quidem ad me, fed non in toto corde,non verè,ftd fimulate. Exterius quidem reformatis externa, interius antiques Si inueteratos ei rores retine-tis, Sed Si meliora Iperatis tempora. Accommodatis nunc quidem vos Régi Sinbsp;præftnti fortunaî : fperatis autem mor tuo rege , omnem impietatem in locumnbsp;fuum fore reponendam,Tales enim fuiftèhuiuspopuli cogitationes Si fenten-tias.colligipoteft Si exConcionibus Sophoniæ, Quid hodicaliud videasin tjsnbsp;locis vbinonifihilreformatum efîad euangeliumiefu Chriftif Sunt quidê plu-rimi

k

c o N G I o XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4

timt homines pij innocentes, fed multó pl tires tempon' iè accommodant j ta« cent,fimulantjdiffimulant,interim aliqtioties fpem fuam depromunt, dicentes.nbsp;Fluminibusfuum permittamuscürftim: aderittandem optata tranquiIlitas,ÔCnbsp;ceflabit fluminis impetus. Sed hi citius exitium fibiinftare lentient quàm op»nbsp;tatis perfruantur impietatibus.Dominus ïeftis feruetnos in veritate.Âmen.

De ’B^ßitutione Izj^aelù nbsp;nbsp;extJnia Deigratia. InHitaninr att

tem luâæi ad^æmtentiam,

C O N c I O xr.

Er ait 7)omtntn ad nte,lujiificata efl amima telellit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptiépriuà»

ticatrice luda, l^ade igitut amp; exclama fermoner ißor yer lui Âquilonemi dictns,7^euercere tu rebelin /!^rael)dicit T)6m\nw. ‘îdon enïm ^onam yulrutnbsp;meos contea yot. Quiam'fericort fum, dicit ‘Domini(i,nec fetinebo (tram) ifinbsp;eerernum. Tantiim agnofcas ini^uitatem tuam t qnoniam contra T^omtnumnbsp;Deum tuum peccafli,amp;difperftßi yiastaas ad aliénas fub omni ligno frondó'nbsp;fo,amp;yocem meam noluißis audire,dicit Tgt;ominfti.E^fftiminifilij i'ebelleStnbsp;dicit ïgt;eminui:^ttoniam e^o Dominus yel maritùi yefler : tir acci^iam yosinbsp;ynumdeauitate,amp;daasde cognatione,amp;introducatn yos in ^on. Dabo^nbsp;yobti paftores iuxracormeum,qui bafcantyos dodrina amp; fcientia, Cuj, mutnbsp;tifueritis amp; creueritMin terra in die b us illii,dicit Dotninui, non dicentanti-flius,^rca foederis Domini,ne^ yeniee in cor,»e^ recordabuntur eiui,ne^ yinbsp;ftabüt,neqjfacient yltra.In tempore Ulo yocabut Hierùfalem foUu Domini'înbsp;eÿ (ongregabuntur ad earn omneS genres ad nomen Domini in Hierufaletneenbsp;ibut yltra pof prauiiaie cordts fut mala.In diebui illis ibunt domus /uda cumnbsp;domo I^rael)amp; y eniet pariser de terra Âquilonis ad terram qua dedi in hare^nbsp;ditatem patribus yeßris^

Hadenus exemple Izraelitarum amplificauit pèccatumludarorüm,iam coi rundem exemple prouocat ludæos (femper intelligo per Izraelitas X.trûnbsp;bus,per ludæos autem duas tribus, ludam fit' Beniamin : id quod omnibus no*nbsp;tifîïmum eflèicio)adpœnitentiam : promittens omnibus peccatorum remiffioinbsp;nem liberationem acreftitutionem pleniflîmam.Tranfitum autem fibi paratnbsp;ad banc cauffam hujufmodi fententia, Iuftior vel magis ekeufabilis eft rebellis ußior eflnbsp;ïzraclj quam tu fisodefeó'rixluda. lam ergo talequippiamfubtexerevidetur,nbsp;Proindefuccenièrenon poteSj fi redeS cum Izraele in gratiam,filt;freducam euntnbsp;in patriam.Quinimo redibo etiam tecum in gratiam amp;recolligam tequoque,ónbsp;Iuda,modè tu quo^ egeris pœnitcntiam.Huiufmodi itaep videtur præiëns efïcnbsp;tradatio,qualis extat apudapoftolumRom.ii. vbi prouocat ludæos adfidem,nbsp;propoiïto exemple gentium ad fidem gregatim peruenientium:oftendens itemnbsp;gentes ægre ferre non poire,fi recolligat tandem ludæos quotp cö receperit gehnbsp;tes admodum rebelles Deo.

Cum veró fiunt huiufinodi collationes,qliibus populi conferuntür impro? bi,oftenditur^ alterum altero efle nequiorem, non efficit collatio vt minus manbsp;lus, non fit mal us,automnino fit bonus. Confert Dominus Tyrumó^ Sy done,nbsp;Sodomam Sc Gomorram cum Capernaum,Corozaim amp; Bethfaida,non quodnbsp;Tyrus bona fit,fed quod peior fit Capernaum.Grauius autem videtur ludæ pqnbsp;pulus peccaire,quód vidiflet pœnam Izraelitarum,neqt tarnen quicquam effetnbsp;ca commotus calamitate. Quanta eft ergo culpa noftra , qui non modo vetera

C o M c I o XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!ƒ

agnftfonem peccatorum,fidcm 8^ pœnitentjam.Saluai ergo Deus 8^ gratis qui dem in Chrifto aut per Chriftum,non vllonoftromerito,nulla noftra praùpara«nbsp;tione,icd fideles ÔC conuerfos adipium : infidèles enim óC rebelles répudiai neenbsp;recipit.VndeinprelèntiadIiraelemreducendum dicitper prophetâ Dominus,nbsp;Duntaxatycldummodo agnofcasiniquitarêtuam.Nam iota fcriptura requiricnbsp;àpurgandis confeisionempeccatorum.Locusegregiusefti.Ioan.i. Sicut autênbsp;lila confefsio peccatorö Deo fit, contra quem folum peccauimus,Cc non poteftnbsp;non ex fide orjri,amp; fide dirigi, quam vera fequitur poenitentia.Formulam aute PfccdforC connbsp;cófitcndi compledliturpaucis verbis, vel colligit peccatorum genera amp; fpccies fi^edortvin Dcanbsp;in tria capita, i, Agnofte quód peccaueris contra Dominum Deum tuum,

Agnofce quód diiperferis vias tuas ad aliènes iub omni ligno fródoib, Deus vnamodo viam tibi comonftrauit, vt iècundum verbum fi.iö,ipfum folü icque«nbsp;reris,ipfum adorares,inuocarcs coleres,tu veró rehÄo fonte aquarum viuennbsp;tium multos tibi deos delegifti, varias religiones ÔC iàlutis rationes confinxifti.nbsp;Extruxifti facella, fedatus es idola, difeurrendo per cxcelfa, per cam pos ÔC pernbsp;valles. V t fuperius copiofè cft expofîtum, Grauiter ergo peccafti.Hoc agnoice,nbsp;5» Agnofee denicp quód vocem meam audire nolueris. Id quod omnes omniSnbsp;peccatorum ipecies compledfitur.Et quidem nolle audire verbS Domini origonbsp;eftô^ firmamentum omnismali. Difce hinequx fit vera plena confeisionisnbsp;lÿncerac formula,8lt; confitere tu quoep ad hune modum Deo tuo,

ïam vero repetit iterum fummam reftitutionis,6lt;f ait, Reuertimini filq rebel les,dicit Dominus:mox veluti per partes reftitutionem plenè defcribitjcom»nbsp;memorans qualem feDeus in reftiiutionc ilia exhibiturus fit ecclefiæ fancflo»nbsp;rum,ôif quæ ac quanta ipfi bona fitlargiturus.Quæ quidem ipfîisima cft prædi«nbsp;catio iucundi eu angel rj, 5C annunciatie Chrifti regnantis in ecclefia ëé glorifi»nbsp;cantis fideles fuos gloria æterna.

Principiô dfeit iè fidclium liberatorem liberldorum futurum Dominum chrißui cflmd magiftrum,vel virum atip maritum, Vtrunip enim innuuntHebraica. Ipfenbsp;ergo Chriftus rex ôd^paftor eft ccclefiae,vt ëC Ezech,J4.6C 56.dicitur,non fubftinbsp;tuit vllum vicarium.Præterea ipfe eft vir ëC maritus fuae coniugis.Non eft quodnbsp;vil um fibiBaal afcifcat.Sufficitfideli animaî Chriftus,in quo eftomnis plenituanbsp;do. Sicut copiofè exponitur loan. i.j. lo.Ephef i.y, 6^ muftis alijs feripturæ locis.nbsp;Et quoniam nos hodie volumus receniêri in ecclefia catholica, cur non fufficitnbsp;nobis vnus Chriftus,qui eft iblus omnia vitæ fantftæ amp; æternaîç' Non erimus innbsp;ecclefia vera Chrifti, non erimus de numero reftitutorum in regno Chrifti, nifinbsp;fuerit Dominus ëC maritus nofter Chriftus folus.

Deinde fubiungtt, Et accipiam vos,vnum de ciuitate,ôfc. Signifîcat autem chrißia 'tocat fe ex omnibus hominum ordinibus, ièxibus ëC àîtatibus vocaturum in regnum exonmibomi»nbsp;fuum,ac per initia paucos quidem, Namnumerari poftunt quiexBabylonenbsp;redierunt, Exilis deniquefuitab initio numerus difcipulorum Chrifti, SedÔdnbsp;in fine feculi mufti numerabuntur vocati, eledi pauci, Induxit autem Ifraelemnbsp;ctiam iuxta literam m Zion, quam reparauerunt, Induxit Chriftianorû turmasnbsp;inecclefiam. Inducetfub finemfeculi omnes eleiftos inZioncoeleftem,ingau«nbsp;diaacterna, Lutherus hune locum fie vertit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einer dît

Slt;in^e fïntt/ vnb jwendn ctnnQ Untgt; fitrenpllenb. Intellexit enim paucos apoftolosomnes genres conuerfuros : ficuti Zacharias capite odauo, futu-rum praîdixit. Prior tarnen iènius mihi videtur fimplicior ciTe. Ac mox dieetnbsp;multiplicandos fideles,quod impletum videmus,cum totus orbis euangelq prçnbsp;dicationem recepit,

Adiungit porrô aliud quoep beneficium conferendum reftituendis ac refti«

e

IN lEREMIAM

tun’s,DabojinquitjVobispaftorcs fuxta cormeum.Sarpccntm ccclefia mail's èi imperkis infidelibus^ paftohbus fubi'cda, mifcre eft diuexata, Datautcmnbsp;Deus ecclefiæ luæ paltores I'uxta cor fuum, qui videlicet ipfi placent, ÔC qui exnbsp;fpiritu Dei amp; vcrboDei docentrquales fuerunt in prim is Ezras, Zacharias,nbsp;multi allante Chriftum,ipiè deniqj Chriftuspaftorum princeps,acapoftoli,0(-quorum mentio fit Adlo.io.amp;Ephefix Allegoria cnim,quod dixit,illuftratur,nbsp;cum fubiungit,qua re fint pafturi, dcdfn'na Ôé fcieniia. Habcbit ergo ecclefia ânbsp;Chrifto dodores idoneos,qui non pafccnt 2C potabunt fale 6lt; herbis benedidisnbsp;AC aqualuftrali,fed dodrina veritatis SC fcientia coclefti, De his plura Ezechielnbsp;diflcrit capitc 54.

Addit in ecclefia futuram legis abrogationcm. Area fozderis Domini fuit

rationem. Id quod effert, Non dicent amplius Area foederis Domini, nelt;p vc« niet in cor. Item,Non recordabuntur cius,ideft,in obliuionem prorfusvenict,nbsp;non pracdicabunt quicquam de illa,quafi fit neceflaria ad Dei cultum. Adtjeitnbsp;autem aliud quolt;p,Netp vifitabunt,fidcles icih'cet,vel arcam vel templum.Ne»nbsp;quefacient vltra,id eft,nonfaerificabunt amplius, Sæpc enim in Leuitico face*nbsp;reponiturpro facrificare.ln fiimma,Abrogabitur Lcx,negligetur templûHie*nbsp;rofolymitanum,non offerentur amplius vota faerificia:non aftendet in ftatisnbsp;ferijs ad templum Domini populus. Abrogabitur iacrificium SC facerdotiumnbsp;cum omni cultu ÔC ceremonijs Aaronieis.Et initio quidem ægrèdifcedebatur ànbsp;lcge,iàcerdotio,templo SC facrificqs.Caîterùm vbi ecclefiæ per orbem multipli«nbsp;carentur, intelleda eftlibertas Chriftiana, praedicata fides 8C legis abrogatioînbsp;fed Sc tcmplS vnà cû vrbe eft excifum,SC finis impofitus Icgalibus.Porro inChrinbsp;fto habet fideles omnia quae in legahbus fucrût praefigurata. Chriftus eft arca^nbsp;ipie eft templum,ipfcfacerdos ÔC facrificium.Arca erat iymbolum foederis Delnbsp;SC praefentiac attp inhabitationis eius in populo, Chriftus incarnatus SC fedensnbsp;in carne ad dexteram patris,dcmiflb in corda noftra fpiritu ftio, area noftra eft,nbsp;foederisiçîeternirobur ÔC conciliario.lnarcis reponunt homines ftias opes: ergo in area erant repofita,quae modo diximus, 6C prcciofa crant populo Ifraclis»nbsp;At inChrifto repofitos habemus omnes thefauros coeleftcs.-ficut apoftoli teftannbsp;tur Ioan. i.CoIofT.!. ÔC2. Ipfecftnoftrum ptopitiatorium,0C noftra propitiatio,nbsp;i.Ioan, a. ÔC Rom.j. Chriftus eft impletio Icgis, SC lex vita? in cordibus noftris,nbsp;nos dirigens per ipiritum vitae. Chriftus eft manna, panis deftendens cœlirus,nbsp;ßC præbens vitam mundo,Ioan.6,Saccrdotium veró Chrifti fempcr floret. Semnbsp;per ille in confpetftu Dei apparet pro nobis.Confecrat hie fibi nos in templa: SCnbsp;illcnoftrum eft templum ÔC altare noftrum,in quo ofFerimus omnia noftra facrinbsp;fida fpiritualia. Sedet ille ad dexteram patris,fpiritu fuo vbitp praeftns eft,nihilnbsp;ergo neeefle eftHierofolymas inuiferc. Abrogauit ftatasferias,SC locum ÔC temnbsp;pus fui cultus liberum permifit. Vnico deni^ facrificio perfedos effecit vel ab-ibluit SC pur^auit omnes fanClifieandos. Cum autem hacc habeamus omnia ianbsp;Chrifto plcnerepofita, quid porro opus crit vmbris illis,arca,templo,facrifictjsnbsp;amp; legalibust’ Qiii enim Chriftum habet,omnia habet.Id quod fufe oftendit aponbsp;ftolus inEpiftola ad Hebræos SC Galatas Cur ergo Pontifices in Concilijs inci-tarunt Reges ÔC Principes adrecuperandam terram fandam Antichrifti flint*nbsp;Uierufalem eft His præterea aliud quoq^ accedit. In illis diebus, Chrifti videlicet,gratiîe SCnbsp;foliwmDei. noui Teftamenti, Hierufalem ab omnibus appellabitur Dei fôlium,Dei regnö,nbsp;Sc in quo fèdet vel habitat Deus. Hierufalem veró typus eft ecclefia? Det. In ecanbsp;clefia autem habet Chriftus Deus verus thronum vel regnum fuum,

t

c o S C I Ö 'x k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iè

inhóc porro rcgnum dieft colligendum,non tantum x. vel i i.trfbUSjfcd o=vàcàiiôàm= innés genrés.Qufîocus apertus eft de vocatfone omnium gentium. Sfgnificah niMn.gcnntt^-,nbsp;ter autem dieft congregandas ad noinen Domirti, Qi. in Hierufalcm. Coiligun=nbsp;turenim ad ipfumDeum, adeo^adChriftum,nonaddiuos:amp; inHi'èrufalem,nbsp;id eft,in ecclefiam:quae intelligtt nullum fub Sole nomê datum efle homfnibtiiSjnbsp;in quo faluos nos fieri oporteat,nift in homine lefu,Ad.j. Extra Hierofolymaisnbsp;nulla falus. Sed 0^ ipiritus Domini hoc quo® behefietj præftat fidelibus, ne fie, Noii/ftfawnfitrnbsp;vt nonregeniti,fuas vifiones amp; phahtafias,lfbidinem,obftinatiâjVeleoriuptio» 5°^*nbsp;ncm deprauati cordis fequantur -, led verbum Dei Qi inftintftum fantftifpiritus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Oues enim 6^ audiunt ôè fequuntur vocem vnici hufus fui paftoris.Dc quo fti» féDominüs diflérit Ioan. lo.cap. Illiipfi cohercent amp; crucifiguntcarnem cumnbsp;fuis concupiicenttjs. Galat. Proinde in ecclefia non funt,quotquot vanitatesnbsp;Qi imagines cordis fui, conftitutiones^ humanas, verbi Dei régula præterita,nbsp;fequuntur: aut qui non iecundumipiritum,fedfècûndum carnem ambulant.nbsp;Roman.8.

Poftrêmó liberates ex terra Aquilonis, id eft j exmiferiarum valie,exhoc Hlt;irflt;iitlt;MDft mundo immundo 0^ tenebricofo inducet Chriftus in patriamillam cœleftem,nbsp;omnes inquam fideles. Fuit enim typus aeternæ hæreditatis terra patribUs pro«nbsp;milTa. Sicut docet apoftolus Hebr* 11. Redutfti ergo funt ludæi Qi liZraeMtz pernbsp;Zorobabelem ex Aquilone in promiflam terram. V niuntur præterea fpiritu Qinbsp;fide Chrifti omnes genres, Qi morientes in hoc feculo, transferuntur animæ innbsp;iedcs beatas : poftremo veró corpore Qi anima omnes fancli fub iudicium libe-rabuntur à mundi corrupted,ac recipientur in aeterna tabernacula.Harc dem«nbsp;futura erit plena reftitutio.Dequa apoftolus diflerit adRom.8. Qi Heb.4.capinbsp;Domino lefu Chrifto liberatori Qi reftitutorinoftro fit laus Qi gratiarumaâidnbsp;lt;n iecula feculorum, Amen*

AdhtiC dijperit de '^ftiiHÜoné îjrraelùt^péehitintiâ.

Côiîciô XI i*

ego iixi, ^omodo ponam te in filial amp;daio itîi tirram defideraii» lem, h(ereditatemamœnamamp; exercitusgentium. Et dixit Tatremyocabunbsp;nie,amp;àmenon dedinabte. VtvuntAmen '^t prauaricnri folet mulier inama-torem ßtum, fie prauaricati eß fi in me,ô domut li^rnelt dicit “Dominui. f'oxnbsp;in excelfis audita eii^tfletue deprecationum filiorum Iti^rael, quad peruerte-runt 'viam fuam,amp; obliti fitnt Domini Deißti. l^uertiminifiUj rebeîlestamp;nbsp;fanabo auerfiones’veftrat. Ecte noj yenimut ad te. Tu enim es Dominainbsp;Deus nofter.Erofedo Vanitas ex collibus amp; ex multitudine in montibustpronbsp;fedo in Domino Deo noflro efl^ falus Israelis. Confufio deuorauit laborem panbsp;trum noftrorum à pueritianoßra,oues eorum,boues eorum, ßlios atq, filias eo-rum.Etnos iacemus in confufione noßra amp; coopertißtmus ignominianoflra:nbsp;quoniamin Dominum Deumnoftrum peccauimtts, amp;nosamp; patresnoßri Jnbsp;pueritia noflra yfique in bunc diem , amp; non obediuimus yoci Domini Detnbsp;noßri.

T^ïxitinducendum Deipopulum ia hæréditâtempfômiflaffliconlequcnteT haïreditatis huius prxftantiam ipfè DcUs commendans fubiungit,Et uinJepraftatt^nbsp;egodixi, Quomodo te in filiorum, QiCt Eftaütèmtalisloquutió,qualisillamnbsp;«uangeliOjLucæ u, Qufs nam eft fidelis (èruus Qi prudensç'Id eft,O quàm prae«

e X

CA P» nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïnieremiam

clara res eft, ft inueniatur in feruo ecclefiaftico ftdclitas ÔC prudentia* Ita cnitft nuPxC quoc^ ait Dominus , Qiiantumoro beneficium illud eft, quod hominesnbsp;peccatores adoptaui in filios, quibus dare volo atqp do terram iucundam Só ex«nbsp;cellentia fua defiderabilem.infuper 2lt;hçrcditatem amœniftimam,exercitus velnbsp;copias gentiumc'Hæc ÔC alia huius generis non ita intcliigenda funt,quafi nihilnbsp;ftdutis obtigerit pathbus. Cotigit enim SC his falus.-fed abundantius omnia praenbsp;Adopt«», ftita funt per Chriftum. De adoptione noftra non eft quod agam pluribus.Clara enim omnibus notifsimafuntquæloan.fcripfîtin «.cap. Qiiotquotrecepcnbsp;runt eum,dédit eis poteftatem filios Dei fieri,2lt;e. quod Paulus ea de re diftè=nbsp;ruit Rom, 8, Antea quoep dixi, terram amœnam SC hæredttatem illam patrumnbsp;typOjPfænunciafleglorioiàmhæreditatemjquam omnes filrjDeiconfequuturinbsp;Copû gentiû. funt eum Chrifto â Deo pâtre in futuro feculo. Copias verô vel exercitus gentium funt, vel omnes deliciæ, omnes opes, omnia amœna qutecunq; apud genres , aut in vniuerfo mundo,aut funt aut cogitari pofliint : vtintelligamus opesnbsp;inaeftimabiles accœleftes : vel promittitie genres opera apoftolorum introdu-tfturum in ecelefiam ÔC in asternam gloriam copia maxima.

fijDeiimpat Inreftitutione illafeliciisima illud quoep confert, vtreftituîi à fôloDco ve« tremvocant. Jm-j pâtre amantifsimo pendeant, hune innocent amp; in ipfum vera fide innitan-tur.ErgoDeifilius oraredocens, Cum orare volueritisjinquitjdicite,Pater no-fter qui es in cœlis. Denirp in tota vita fua fideles,amp; in re qualibet ac in diicn'minbsp;nequouis recurrunt ad Deum,veluti ad patrem clcmentiisimum,fidentes 8lt;innbsp;nitentes ipfi foli.Obferucmus autem hase omnia fieri fine patronis 6C intereeflb*nbsp;ribus cœlitibus, Vnus eft enim Deus omnium bonorum fons ac featurigo,nbsp;vnus eft mediator inter Deum £lt; hominem, vnus inquam eft interceflbr pa-tronus apud patrem lefus Chriftus.Peccatur itaep contra veram religionê mul-titudine ilia patronorum, quam fuperftiriofi docftorcs induxeruntin ecelefiam:nbsp;cxquaamp;obliuioDei patrispariter SCignorantia mediationis interceftionis^nbsp;Chhftijô^ cultus creaturarum fupcrftiticfus,funtexorta.

P'^perjeutrè^ lam aliud quoep coniungititr fiiperioribus,Ét à me no dcclinabis: vel, A ter* bpietrftf. go meo pofthac non deficies : veluti fuient perfidi ab extrema acic ièfc in fu-gam éffundere. Germanicè dicimus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einem binnen nbfallen:id eft, per*

fidèdeficere. Significa!enimecelefiam inverareligione perftueraturam,ne-que ad alienos deos,peregrinos^cultusfacilèdcflexuram.Acifta quidem omnia dona 6Cbeneficia conferuntur âDeo propter Chriftummcragratia, nullo hominum merito,

Cxuber^ntDei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manifeftè elucefceret 5)C vt gratiae beneficium exuberaret,opponit iam

gr^tM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obiter populi fui mores, parabola quapiam ac comparatione declarans, quales

fint fuerint ftinper. Interim tu, inquit, ficut amatori ftio fidem violât raulier petulans ac perfida.’ita iânç tu Izracl perfidus fuifti in Deum tuum, coniungennbsp;do te dijs alienisi SC ietftando cultus pcregrinos, Nihilo minus recipio te in gra-tiam, repurgo te à ibrdibus defedionis tuæ, hatredem te omnium bonorumnbsp;meorum conftituo.Quæf^nègratiaeftmaxima,

Devrt-rfpop«- Porro eleganter defcribit populi Dei pœnitêtiam per hypotypofim,fingit^ ti Deipanis amp; exponit quid fiat à populo Dei,fimul etiam præftntibus amp;c futuris præfcribitnbsp;tentia, quid 0lt;ipfi faciant, Fingit cnimft vidcre amp; audire turbam verepœnitentem,

Deum^ colloquentê cum ipfis 6C prouocantem eos, ipfosep refpondentes co mittentes ft Deo,confitentes item peccata fua 8C petentes veniam,execranfes^nbsp;priftinam fua vitam prauam.In quo dialogifino fuauifsimo,longe melius amp; pernbsp;Ipicacius vera fideliû pœnitentia docetur,quàm in monachorûlpinofis Stf quæ-fiuofîs dilputationibusjdocêtibus pœnitentigpartes efleContrionê cordis, Connbsp;feftionem

C O N C I O X ï ï,

feß(onem öris, 8C Satisfadiohem operis.Satisfa Aioni hujc fubiunxèiunt Indul genriartas metres, rclaxaüeruntinfuper paenas^ difpenfariinistem libcijnnè óCnbsp;rrumenas intérim ingeniofecuacuarunt hominibüs HolidssSt limphcibusjlortnbsp;gè peiores Simone mago,contra quem graiiiter agit Petrus in Alt;ft;s cap.8 cuMnbsp;tarnennugiuendac ifti aufi fuerint patroniimfibi ècfuarüm induigennarum o=nbsp;ftendere ói. iadarc fandum Petrum,qui dudum illos reiecit anathemate per«nbsp;cufsit.Sed omiisis his redcamus ad leremiam.

Principió requiritur in vera poenitentia vtdoieamus ex animo de commif= botoir.. 'nnfcji fis pecca£is,defleamus dclida noftra, atlt;j confitentes peccata deprécertiur cUUnbsp;pam.Ideoq? leremias fingit fc audire voces, Sgt;C quidem fletus SC deprccationéntnbsp;filiorumlzrael,quôd deprauauerintviasfuas Ô^Deifuifintoblitu Habemusnbsp;ergo dolorem, nee quemlibet fediyncerum,inlachrÿma!s qüocperunipcntem»nbsp;Habemus confeisionem,fed cam quæfit Deo. Habemus inquam confefsionernnbsp;peccatoritm,prefertim Slt; fingulariter quódviasfuas,idcff,omniaihfiituta fua,nbsp;forrupei int,nc{^ direxerint adlegeniDei, adeoep quód Dei,legis amp; beneficio*nbsp;rutncius fintobUti. Grandiafunthæc peccata, 6lt; omnium peccatorum radicesnbsp;6ccompendium.Eicitacp hæc confefsio plena,connexam habens precationemnbsp;vel dcprecationcm.Vbiautem exauditaeft vox illa pcenitentiumc'num in tem»nbsp;ploHiet ofolyrnisc' num in atriofacerdotum confeisionesaudicnriumpcpulic'nbsp;Minimc.Sed in excelfis vel in montium verticibus. Habet hococCultam quan^ irtnbsp;dam antithefiin. Hadenusenimin excelfis auditæfunt voces cantsntium ÔC m one mm fer*nbsp;clamantium,Baal exaudi nos exauditæfiint voces iubilantium in epulis facris,nbsp;cxaudiræfunt voces inuocantîum deos 2lt;f colenrium idola» Nunc nihil rale ali»nbsp;ditur. Nam vera poenitentia aucrtitur ab omni cultu peregrino,6C conuci titurnbsp;ad fol um verum Deum Prærerea fignifîcatur veram pcenitentiam nullis locisnbsp;efle alh'gatam,necp peculiariter tempîo,necp locis facris vcl prophanis.Vbiqucnbsp;pceniterepoteft fidelis. Poénituit Petrus in atrio Caiaphæ, flens amp; relinquensnbsp;fodalitium corruptum. Peccartix pcenitentiam egit in domo Simonis,Lucæ y».nbsp;Matthæus pœnitentiamegîcin theloniofuo , Zachæusin fycaminoSCædibusnbsp;fuis,Latro in crucé,Filius prodigus in dtfn toapudporcos, ManalTesin carcé»nbsp;leapuuBabylonîOs, Pubhcanusintemplo,Lucae i8. Quiuis ergo locus tdo»nbsp;neüs efl pcenitenriæ. Fatuiergofunt quicünqucquopleniorem agantpœni«nbsp;tentiam, ad limina Pétri ScPauli adeoep in Hifpaniam vfque ad finem tet ræ éx*nbsp;currunt. Aut Cui oro Confefstonario peccatori confefsifurtt,aut cOnfiteri iußinbsp;funt, qui in gratia recept' legûturà ÛominoÔc apoftolis eiusin hiftoriaeiian»nbsp;gelii a de apoftolicac' lubentur quidêléprofi fe exhibere facerdotüverùm id erat o/ienJeteßt»nbsp;politicum. Nam faccrdotum rum erat cognolcerede lepra, Só recipere in co2= ceidoii.nbsp;tum publicum {ànos,exeludcremôrbidôs. Quod illi noftriexallegoria, nefi ionbsp;quamconfequenriam colligunt,dudum ab illts explofum, qui monuerunt alle»nbsp;goriam in feripturis noil apértam, led duntaxat hominis allatam arbitriOjUihilnbsp;probare. Quidquodillélepröfus maximecommendaturàDcmino, quicumnbsp;fenfiffetiefanitati reftitutum, nonfacerdotes, fedipfumaccefsitCbriftum,2lt; einbsp;pro accepto beneficio gratias ägitf Sed de his alias.

Demde requiritur ante omnia in vera poenitentia, vera in Deuin fides. Ex pijespcenité/i^ ca enim enaicitur dolor verus, confefsio öd deprecatioiyncera. Fides innititur Uf vertt fir^nbsp;in verbum Dei ôd promißionem eius liberalem.Coniequenter inducit leremias tut.nbsp;Deum benigne amp; liberaliter ad fe vocantem pecca tores, 6d promittentem ve-niam, vel fanationem 6d curam vel medelam morbi illius Ibntici. Audit enimnbsp;Dei voce in montibus in haec verba prolatam, Rcuertimini filtj rebelles, öd fananbsp;bo auerfiones veftras,id eftjOinnia illa delida veftra,quae defignaftis in tota ilU

e 5

IN IER E Eî I A M

vcftra aucrfione à Deo.Hæc eft nberalisDci promilsio.Ob/eriïanda Rînt in eàj quivoccntur,netnpe filîj rebelles,inileri,peccatores. Acquis ex bis dieet le vo«nbsp;catum cfle propter iuummeritum CRebelIis appellatur. Rebellis meritum fanenbsp;habet, led damnationis» Et tarnen rebellis hic vocaturàDomino. Nemo ergonbsp;ideó lêrepudiandummetuat quod rebellis fuit. Venit vocatum Chriflus peccanbsp;tores ad pœnitentiam.Deinde vocatpeccatores ad fcmetipfum: nonrelegat il-los ad alios. Deus eft fons aquarum viuentium. Idem poteft Sgt;C vult curare om«nbsp;nia vulnera animænoftrç.Idem condonarepoteft,ô^ vultctiam,deli(fta omnia,nbsp;6lt; omnes auerfiones, omnem perfidiam , omnémque iniquitatem tollere ôinbsp;purgare*

fiderecipitHr nbsp;nbsp;nbsp;Caeteriim cum promifsiones gratuita Dei dona fide duntaxat recipians

fromißio, nbsp;nbsp;nbsp;tur,fequitur quid praeterea audierit leremias. Turbam inquam flentium èc dea

precantium,non deflexifle ad diuos,aut ad auxilia aliéna, netjp furtim ft fubdu« xilft à voc5te,ftd credidifle promittenti QC vocanti Deo,ac accedêdo accelerannbsp;do^dixiflc,Ecce venimus ad te» Tu enim es Deus noftcr. Venire adDeum,eftnbsp;ercdcreDeOjamp;ftprorfusdedereDco.Itaenimdocemurloan.ó.amp;^Heb.ihcap.nbsp;Ideô autem Deofidimus, amp;nos totos ipii dedicamus, toti ab ipfo folo pen«nbsp;dentes: quiaipftlblus eft Deus, ôôDeusquidem 60 Dominus noftcr, patcr,ftr-»nbsp;uator, vita, SiC requies noftra. Haec fides in Melsiam,iuftitiam noftram, iuftifi*nbsp;cat Si ftruat.

Prlt;fdic4hogr4 Sequitur porro in vera poenitentia laus Si prædicatio Dei Si gratiæ eius, tio cr execra^ f onfelsio libera,quod in ipfo folo fit falus. Sequitur deteftatio omnis iniquitatisnbsp;tiaveterif ne^ Si approbatie ftudium^ îuftitiæ SC pietatis : id quod per confequentia fufè exanbsp;quitta»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per iubilum enim pœnitenres vetera ilia cxecrantur, noua commen-

dant SC celebrant, Profe(ftó,inquiunt,nunc tandem deprehendimus vanifsima elle omnia praefidia, quæ nos SC patres noftri pofuimus in excelfîs, in fàcellis Sinbsp;idolis,denitpin multitudinc deorum gêtilium, vel in fœderibus Si focietatibusnbsp;Ægyptiorû SC Afîyriorum.Contra verô dcprehêdimus inDomino Deo noftronbsp;efleverâtotiusifraelis falutem SC felicitate. Sed SC ccptofilsimè SC diftrtiisimênbsp;turn patrS turn fuam fuperftitionê damnant 6^ execrantur,confitentes cxlupernbsp;ftitione SC peccatis fuis omnes exortas efte calamitatcs : qtias SC ipfi öif patres i«nbsp;pforum fuftinuerunt. Confufio, inquiunr,deuorauit lalóorem patrum noftro»nbsp;rum. Confufionem vocatftripturaaliâsô^hic quctp idololatriam. Vnde aliusnbsp;interpretatus eft,Baal deuorauit laborem patrum noftrorum. Nam ex idolola»nbsp;tria nihil aliud expedare poflumus quam ignominiam. A pueritia dixit, pro eonbsp;quod eft à primis temporibus. Semper pci didit maiorum noftrorum res vniuernbsp;VnJeßtealait fasidololatria6C inobedientia. Difceergo calamitatcs nonoririex verboDei,nbsp;tnitat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed ex fuperftitione. Quod Cyprianus quoque contra Demetrianum cftendiu

Exfwpldwtfs Redius nunc quoépiudicanrdcexemplis maiorum quam cum nondum elTent icrun. fide donati. Vulgö enim exiftimatur rede fieri, quod fit ad cxemplS maiorum»nbsp;Sed fallb. N on enim imitandum eft maiorum exemplum, nifi illi Dei verbumnbsp;fucrint ftcuti»

Vcrlt;t f4tifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simul ipfi quotp femetipfts coniunguntmaioribus fuis, SC e^ecranturpec»

fiClio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catafua,exponentes ex ipfis nihil ft habere nifi ignominiam,Et haecquidem vc

rifsima appcllabiturfatisfadio,quaemalum abominatur,bonum autem defide» rat Sc opcratur, Quia Dei,inquiüt,6lt; legis eius obliti ftjmus,6£; idola coluimus,nbsp;ideó iacemus non tantum in ignominia, fed ea toti fumus adoperti» Deinde di»nbsp;fertè repetunt peccatum ftium, inobedientiam, qua fibi cojttraxerunt ignomi»nbsp;niam, vt SC ipfi agnoftamus peccatum noftrum, SC Deo confitentes vcram^ a«nbsp;genres pœnitentiam,gratiam conftquamur à Deo.Cui ftli glorût

Adhuc

C O N C I O XIIÎ.

Àdhuc hortatur adpœnitentiam, oßcndens ac doctns fvera posnitentta.

c h v t: nbsp;nbsp;nbsp;111Î.

c O N C I Ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XI 1 !?

SJreutrti ’^oîtîto I:^ratliaâ me reutrrere:amp;fi airiwtrù ahtntnatietitt tMas à conj^eSlumfo,nott trù tictorrit.Et iurabtt fiuit Vominufj t» ’vrrita^nbsp;tt,jn iudiciofin iufiiti4:amp; bentduentftgtntes in n,at^ut in eo gkrialnntur,

BOrtatuf ctiamnum ad pöeni’tehtiam, doccns interim qüæ fit vera pœ* nitcntia. Conucrtit autem fermonem ab initio ad Ifraelitas, deinde adnbsp;' ludæos.Ipfum autemDeum loquentem inducit, vocantem SChortan« comitiutti)»nbsp;tem ad pœnitentiam,vt ipfa res plus authoritatis babcat,£C commoueat magis« 5«ü«r.nbsp;Sienim vox’ diuina non commouerit pcdus humanum, quid obfecio commo«nbsp;uerepoteritc'

Si reuerteris,inquit,id eft,rcucrti volueris,ad mé reuerterc^Paueis hifcc vcr bis tria hæc comprehenduntur,Principiô, Pœnitentiam reuera nihil aliud efle rcutrfto.nbsp;quàm reuerfionem.Nam péccando defieimus,ôi difcedimus àt)eo,ac praeuari«nbsp;cando à iufta aberramus via per auia QC vepreta aberrantes: pœnitentiam verdnbsp;agendo rcuertimur ad Deum veluti patrem.redimus^ in viam iuftitiæ, amb Ufnbsp;! antes in via viridi floridac^ fobrictatis ac veritatis.Deihde,finis fignificâtiffimè Reuerßohiifinbsp;c ommenftratUr ad quemreuertendo tehdamus, adDeum vfcçtà quo nimirumnbsp;receffimus, ficuti modo diximus. Redimus autem adDeum, quando ex gratianbsp;illiusconuerfi, agnofeimus peccatum cumfilioprodigo,ac demiïèricórdiaDcSnbsp;non defperamuSjfcd omni in ipfum collocata fiducia,véniàm ab eo delidotuntnbsp;noftrorum petimus,06 remiffionem plenariam peecatorum, propter Chrifiuirtnbsp;fperamus jdeniep ÖC vitam noftram mutamus j vt quemadmodum hue vflt;p om»nbsp;ne ftudtum collocauimus in mundum öiS curam carnis noftræ, ita porró inDeonbsp;ipem öd voluptatem noftram ponamus,Öd mundum abnegando, mörtificemuS Row.i.nbsp;tarnem noftram.Poftremo conditionaliter enuneiat qüod dicit,Sd ait,Si reuer« Rewer/o eßnbsp;ti voles ; non quód noftrarum virium fit reuerti ad Domihum(Nam Ji.eap^aü» gratiie,nQn vünbsp;diemus precantem prophetam,Conuerteme conuertartqüoniam tu es Deusnbsp;meus.Scimus prteierea feriptum legi,Caro ödfanguis non reuelauit tibi, ftd panbsp;ter meus qui in eœlis eft.Item, Nemo venit ad me, nifi pater meus qui mifitme,nbsp;traxerit cum.Etiterum,Noneft volentisnccp currentis,ftdmiferehtis Dei) lednbsp;quód Deus volentem velit cultorem, non renitentem, Interim ipfetollit cor la*nbsp;pideum,6d confert cor carneum, efficiendo vtvelimus, ödipohtereuertamur»nbsp;Denitp agit ordine öd certa ratione cum hominibus,Cor enim tangit, verbo vónbsp;cat,raiionibus vrget.Proindenon eft quod violentum tradlum expedlemus, dinbsp;cendo,Si vultmc,attrahat me ad fe. Quafi fine nobis 6d finenoftra voluntateSCnbsp;confenfione trahamur,Trahit quidem Deus, fed more ftio, Hodie,inqiut,fi ati»nbsp;dicritis,nolitcobduràre corda veftra. Et alibi, Audi filia öd vide, öd inclina aü-rem tuam,Ödc.Et iterum, Ecce fto ad oftiüm öd pulfo, ait Domiftus, Si qüis au-dieritvocemmeam,öd aperueritianua, intrabo ad ilium, Öde, itaepordoeftirinbsp;vocatione, Verbo enim vocat, fpiritu interim intus commöuente cor. De quanbsp;rcapoftolus Ro.io.Vndefignificanter dixit. Si reuerti voles, Ödc.accönièqui»nbsp;turpœnitentiamefle, fpontaneamac volentemexeivjs gratia adDeum con«nbsp;iierßonem»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«a

IN lEREMlAM

‘ Prætcrca modus vcræ pœnitentiae cftcditur, Äbominationes amouebis à fa= lt;ie mea.Ä facie mea Iccutio cftjficuti Ö^Germanis mos eftloquêdi,quâdo fcriónbsp;aliquid rcmoucri cupiunt aut prçcipiût,'9Zl)W b^ôttn'r 4b bm rtiîcc.Xiî jî mid)nbsp;foltc^ô'rtif (îJîfab^lKSunt autcm abominationes idola m primis,cu]ius pei egi i«nbsp;ni,amp; iccleravelflagitia gvandiajVtcoUiquefcitexDeu.cap.T’exLcuit.iS.amp;^ E-zech.il.Samuel 1.Samuel.7. Si toto corde reuertimini ad Dominum, inquit,nbsp;auferteDeos alienosiamp;ô'fêruite foliDomino. Abominationem ex oeulis Dei a»nbsp;inouitlofias,amouit Matthæus amp; Zachacus,amouitmulierpcccatrixLu( ænbsp;7.£lt; i5',cap.filius prodigusreuertendo adpatrem.Manentibusadhucabominanbsp;tionibusinconfpeëfuDei, nefeio quomodo vidcripoflîmus veram agere poe=’nbsp;nitentiam.

Coniungitbis obiter promiflîonem, Si inquamamoueris abominationes, non eris vagus,profugus,cxtorris, ©u wû'|ïnif wcrbcîtelkttb/xgt;etVHbnbsp;’ 'VCrtnbett.Nam cauflæomnium calamitatum,extliorum, captiuitatû, milèria«nbsp;rum, cladium QC malorum funt abominationes a confpeëfu Dei non fubmotx.nbsp;’ Falfifiîmum ergo eft quod hodie dicitur, bella,peftes Ô6 famem inde oriri,quódnbsp;Papatus abrogatur, conculcatur Sc idola difijciuntur. Etenim bis faluis nequicnbsp;quicquameffe integrum. Ex vita impia turpi èi impoenitentia exorituromncnbsp;malum. Interim agnofeimus in exilium etjci perfrequenter pios Sgt;é innocent

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtlll nui UJlIlVWi 0.1 llt;t V.A.VA il. WA V./V V Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W I a-LS VIIIL UliAtiaOl VI»

Exponit autem adhucclartusquænam fit pœnitentia vera, iufté videlicet ïur2î’egt;amp;iancîèiuramentum praeftare.Comprehenditiuramcntum ianëfumnbsp;religionis obieruantiam,Ô!^ omnia officia pia ÔC iufta. Etenim obftringebant fenbsp;iuratï’ento olim homines fub religionem veram,vt claret in rebus Iofuc,loas E»»nbsp;zechiç 2lt; lofiæ:obligamus itê vel hodie nos iuramento ad ofticia. Ergo perfta-Df iuramentonbsp;nbsp;nbsp;in vera religione, ÖC officia vitæ præftare, vera erit pœnitentia. Interim obis

ter amp; mira breuitate perftringit luramentum, naturam amp; ingenium eius mira felicitatedeferibens. Principio enim Formam eius proponit,deindc Conditio-nes eiufdem attingit. Forma eft, ViuitDominus. Idquod perinde eft, accumnbsp;hodie dicimus,Sic meDeusadiuuet.Viuereenim Dei noftra eftcon(èruatio:iunbsp;XtailludapoftolijPer ipfum viuimus,mouemur 2C fumus. Dehac iurandi for»nbsp;mula copiofius diftèruimus exponentes cap.Apocalyp lo.Acinlcge £C prephenbsp;tis iubemur iurare per nomen Domini, amp;^quidem foliusiprohibetur ne alieno-rum Deorum adijciamus nomina, vel per ipià iuremus. Loci extant Exodi ij,nbsp;Deuteronom decimo.Ieremiæquinto.Ifaiæ45'.65'. 6Calias.

Quod autcm attinct conditiones iura menti,lurare iubemur in vcritatc,iudi cio,amp; iuftitia.Id nosinnoftro more iurâdi ita enunciamus, ©40 Wrtarnbsp;vnbfTÄtbnlten/bettt^itcfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ vnb

4lfo |)ÄlflF.Petita omnino videtur hate forma ex præfentibus leremiæ verbis.Pri ma conditio Veritas eft. Ex animo enim dCfyncerè iurandum eft, non ex dolonbsp;malo.Iuret ergolingua pariter QC mens. Abfit mendaciUm.Et quodlegitimèiu*nbsp;raueris, fände praefiato. Secunda conditio eft Indicium, diieretio vtit^ ne iuremus temerèjleuiter, rebus nec expenfis, nec admodum neceffarijs. Nam in re«nbsp;busgrauibus vtilibus^ ôt neceffarijs iurarelicet:aliter non licct.Tertiacondi=nbsp;tio eft luftitia. Non enim iniufta aut illicita contra Deum 06 legem eius iuramënbsp;ta vel fufeipienda funt,vel exoluenda. Et magifter in Sententijs oftendit multis,nbsp;iniufta illicita iuramenta non effe pratftanda.

Addit etiam vtilitatem nonleuem , qua ad religionem iuramenti veram^ uabunt hoc genres 8lt;laudabunt:quæ alioquipropter perfidiam impietatemnbsp;veftram

c o N c i o XI 11 r*

vcftram nómcnDei blafphemant. Velhiccrit veiborum (ènRis, Gentesoptaa bunt fibifelicitatem tuamivt fitHebraifmus,in quo eft mutatie perfonæ.Quafînbsp;dixent,Gentes optabunt fe fuos tibiefte fimiles ï 6lt; cum volent aliquem lau«nbsp;dare quódrèligtofus fit,dicenttllum fimile.in Izraelitis.Oecolampadius fuperionbsp;remfequutus expofitionemjltapoteris,inquit,ettam genteslucrariÓCc. Certénbsp;CÛ omnia redundâtblafphemi)s,execrationib.denicpperiurtis,ôôiuramentûle«nbsp;gitimu nullo in honore habetur,euidentiffimü hoc lignû eft,nullû efle Dei timonbsp;rem in oculis noftris.Eft Qc leuis ilia ac Papiftica difpenfatio iuramentorû difnbsp;iôlutio fîgnum apertiffîmæ impietatis,Dominus ftruet nos à malo*

Iterufnhortatur adpxnitentiawy ex^nmens quiupt eu era, pae-nitentia. AIinatitraittem/ttppUciitm^raiiißimiimy qttod^di-mores mutent^

C ON C ï O Xïïih

^oniam fie dicit î)ominw yiro Ivda tir Hitrufialtm, douait y obis ’not. Vale,amp; nolite[eminare in/fiinas. Circunàdimtni quot;bominoy amp; auferte fnepHinbsp;tia cordiis yeßri, '^iri Inda, amp; habitalores Hierufialem : ne forte t^rediaturnbsp;ficttt ignis furor mettSyes‘ ardeatynequeßt qui extinguaf, propter maUtiam ßlinbsp;diorum 'veftrorum. Annunciate in ludaiesquot; in Hierufalem prtedicatetiSr did»nbsp;tetClangite tuba in terra,clamate,congregate,dicite,Congregatnini,amp; ingre,-diamur ciuitates munitas. Leuate fignum in ^on, 'Tpiriltter agite, amp; neßetinbsp;ritis.Quia ego adduco malum ab AquiloneitSt contritione rnagnam^Afctnditnbsp;Leo ex latibulo fuo,amp; dtuaßatorgentium in expeditione efl, amp; egreffitseft dinbsp;loco flto, 'vtterram tuam defertam reddat, amp; ^rbeS tux deuafientur,ne quiflnbsp;qua inbabitet. Tropterea accingite yios faccis,plangite quot;vlulate:quanta nonbsp;efl auerfus furor ire quot;Domini à nobis.Et trit tn die illa,ait Dominw,toncidetnbsp;lt;cor régis amp; corprincipum i amp; obflupefcentfacerdottSy atq^uepropheta con»nbsp;flernabuntur»

ÏTerum certèhortatur ad pœnttcntiani,exponens interim quæ vera iîtpccnfr tentia.Cumcp inhoegenere doôrinæfîtumfit plurimum , diligentiffimèhocnbsp;exponit leremias. Ac vt authoritatem quo(p ei cohciliaret, rurfus authorê eiusnbsp;oftenditDcumidiccns,QiioniamficdicitDominus»Vnde confequitur nonle»nbsp;remiam tantum, ièd ipfum Deum afpernari quiiquis rcbcllauerii admonition! ,nbsp;huiciDeinde vt iînguliintelligerct fibi hæc figillarim dici,Sic, inqiiit Dominus lt;* 0?^nbsp;dicit viroluda, id eftfingulisludæis. Nenio ergo pofihac feexeufet, quafifibinbsp;didum non fit, quod didum audit ecclefiæ, nifi nolitmembrum efle ccclefiæ»nbsp;Quinimô hçc feiamus nobis hodie fingulis dici,qui fumus Deilzrael fpïritualis

Audiamusporro dotftrinam àDeoipfonobispropofitamqualis fit, Noua- f^ouatceobii le,inquit,vobis nouale,2lt;^c.QLn'bus quidê verbis pœnitentiam nobis comenda nouale.nbsp;uitjôcquæ nâ ilia fit oftendit.Petirur dotftrina ab agricultura, Agriculturç èn’.mnbsp;ïzraelitæ affueuerantjVt fi’militudines inde petitas retftiffimè intelligerent. Qtiinbsp;fererevult femineagrû,hunc primo parat,ipinisradicituseuulfis, deinde verônbsp;ièmenterrae paratæmandat, vtfruôificet. Cacterum cor hominisificuti abipfbnbsp;Dominoexponitur,apud Matth.in cap.ij. ager eft, fentiblis vitioriim fcele«nbsp;rumfœcundû*Certèdiuitiç,auaritia,voluptatcs,hbidincsi^appellanturfpineinbsp;HaseuellereoportetS^nouarenoualc.veterêinquâAdamûmortificsre, nouSnbsp;BUtê hominê,qui iyxta Deum conditus fit,induere,veierê vitam calcare,nouâ

CAPU I Ï ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 N r É R E M ï A M

pl'am Slt;^fan(îîani viucré. Hæcinquamveraeftpccnitcntia ab apoftoîoquôqUè traditaEphef4.Co5oflî.5 Rom.6. multisalrjslocis. Adhancveiopiœnitcnsinbsp;nam 06 innouationem vitæ vocamurliic voceDeiomnes. Vnnamfèquamurnbsp;vocantem.

Eandem banc dodln'nam iterum inculcat, mutato orationis genere. Nunc fenim per expofinonem facramcntiCircuncifionis docet poenitentiam. Sandßnbsp;ficacos fe putabanr Izraelitae per externam Circuncifionem Jam ergo dintpro«nbsp;pbeta, Non fans eft efle circuncifum carne,nifi ÔC fpiritu finscircuncifi.Eade«nbsp;tnumeritverapoenitentia Corde circuncifum efle. Exponft autem duplictternbsp;facramentum Circuncifionis, Principiö, Circuncidimmi Domino, i'nquit, vtnbsp;inquam ipfi fbli vera fide adhafreatis. Obftringebat cnim Circuncifio circunci«nbsp;fos Domino foli,cui fob' debebant adhaerere ö6 colere folum. Nam iymbolum e«nbsp;fatfoederis,quofibihomines Deus coiunxeranficun videreeft Genefis ly.cap*nbsp;Deinde iubet non â glade refcare præputium,{cd fpirituali quadam circuncifionbsp;ne tollere praeputia cordium,prauas vtiœ cogitanones,corrupta ditfta, ßcfatftanbsp;vitiofe. Symbolum enim erat puritatis Circuncifio, quam Deus quidem prin«nbsp;tipio fua fandificatione confert, quam deinde amp; pietatisinnocentiéc^ ftudionbsp;retinere iubemur,dum quotidie occafionem fteleribus praeïcindimus,ô6 ab omnbsp;ni malo nos per pœnitentiam purgamur. Circuncifioni refpondetbodieBaptifnbsp;mus,quodS6Paulus docuit Colof i Jdem Rom.i.fpiritualem commendat cir«nbsp;circuncifionem:ficut ante ipfum Mofes quoque Deute, lo. cap. Et nos plura denbsp;Circumcifione diximus in noftris Decadibus.Proinde vere,inquit,conuerteminbsp;ni ad Deum, fiquidem vere fueritis mente circuncifi, adbterentes Deo fide fynsnbsp;cera,06purgantesvosquotidianapcenitentia.

Porrominasfubtjcit graues,à damno Ô6 vtili argumentispetins, quibusite nitentiä mature,peribitis certó. V aftabimini enimbello grauiffimo.Hanc Ium«nbsp;«nam multis exponit,adhibitis omnibus eloquentiæ viribus, ita vt coram pro^nbsp;pemodum omnia geri videantur,quæ dicit in hoc argumenti genere,Applicannbsp;da autem funt illa nobis quolt;^, qui propter vitam pœniterenelciam,ciuilia belnbsp;ïa,grauifiïmas quo^Turcarum incurfiones fuftinemus in vicinia, V tinam ocunbsp;los recipias Germania.

ïra T)ei ittcétt^ Principio comparât pœnam 86 vindidam diuinac frac Incendie. Si mature dium inex» âcclîrras Ô6glifeens extinxeris incendium, minori quidemnegotio extinxeris.

Si vero expedando fpedando^finas virescolligerejÔ^iam etiam vifuaerum pere incendium,fruftra poftea extinguere conaberis.Ergo fi maturèDeo iraiccnbsp;ti nobis propter peccata, occurrerimus poenitentia, cohibebitur eius vindidanbsp;66 parcetur nobis : fin admonentem Ô6 vrgentem contempferimus, 86 procra-ftinauerimuspcenitêtiam,diffidlior eritmedicina.Séro medicina, vtille ait,pa«nbsp;râtur. Sed 86fignificantifl'imèadtjcitür,malitiamftudiorumnoftrorum ineen«nbsp;dio ftippeditare materiam.Subtrabamus ergo materiam igni, 86 placabitür no«nbsp;bis nutnert irattim,éxtirtguetur^ incendium.

BfUi ^abyîoni Confeqtientiir oculisfubijcit Belli typumBabylonici, quo Deus ftatuerat cielcgansde' pnufj-efnipöenitentem popüliiuivitam.Qiiæcun^ ergo inbellofiunt,hiccornnbsp;«O.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;memoranttir in terrorem ludæorum.Dida fuht hæc forte ij.anno lofiæ. jo.aut

4o.annis antcqtiam fada fint. Nec dubium eft quin multi irrifetint prophetam ceu hominem furiofum.Pbanaticüs Ô6 nobis bodiefuiflet vifus,qui ante J^T.annbsp;nos nobis dixiflet à Turcis capiendam Rhodüm,Hungariam Ô6 alias regiones,nbsp;quas occupatas admodum dolemus. Ac verendum eft ne paucos intra anno»nbsp;lîmus vifwri 86 experturi,qua:nunc,fi dicerentur nobis, vaniflîma viderêtur picnbsp;rifej

c o N c r o X11 r I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

Kfcpnöftrum.Nam mira eß ßcuritas hominum buius aftatis,vt qui neep caïami tadbus mouentur neep vlla profpcritate.Pergimusenim in vijs noßn's.Scdnbsp;pingemus tandem. Viuit enim fcelertim vltor Deus. Pn'ncipió dum belli rumo Annuitciiitinbsp;res lparguntur,mox emittuntur legati,tabelliones amp; nunrij, qui omnibus vbia i'Hlfidainbsp;que annuncientvt parad fint ad omnem euentum belli futuri. Ergolercmias,nbsp;Annunciate, inquitjin ludajôdc.Deinde cum iamimminere creditur hoßis, ca»nbsp;nitur dafficum,eriguntur figna,Ô£: expanduntvexilla figniferi,conclamaturadnbsp;arma,congreganturmilites.Ethorum quidem pars difponitur in præfidia loconbsp;rum munitifl’imorum adobfidionesdifcutiendasipars difpofitairtacies,referuanbsp;tur hoflibus obrjeienda innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;his rcpellendis. Vbiep audiuntur voces fe

ie mutuó adhortandum ad fordtudinem, conftantiam 8lt; virtutem praeflanda* Ne fleteritis, inquiunt : id eß , celeriter finguli omnia expedite. Nos dicimusjnbsp;Ölttïtcnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nit lanif i currite,agiles eßote ac ßrenui. Et hue qui=»

dem pertinent omnia ilia leremiæ verba,quæ fequuntur,DicJtc, Clangite tuba lnterra,2Cc*

Cauflam veto huius expedittonis feßins fubiimgit,Quia ego adduce ma» 'Deferibimr et lutn ab Aquilone. Qua parte deferibitur hoßis SC inuida eius potenda. Quafînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feturut»

propheta dicat,Strenuè quidem facieds expeditionem, fedeum défit pdeniten» tia„frußra fietexpedido licet accuradflîma.Deo enim irruenti,quis feobijciatcquot;nbsp;Dicit autem apertis verbis Dominus,Quia ego adduco malum.Ego,inquit, adnbsp;duco.Deus enim iuflus,6C firclerû vltor,iufliffimo fiio iudicio commouet SC exnbsp;citât contra impœnitentes Dei^ contemptores hofiê, cui fimul vires inuiclasnbsp;6C vidoriam confert.Malum cum dicit,femel omnes calamitâtés coniprehêdit,nbsp;34ttur/att^xgt;nb not/vnfal vnb lytgt;en, Oflendit item vnde fit Ventui-us ho-ftis, Ab Aquilonari plaga,nimirum ex Babylone Chaldaica.Et quod raodô apsnbsp;pcllauit malum,nunc vocat contritionem magnam,exegetixwç. Qualis item fu-turusfithofiis,elegandparabolaillußrat,dicens,AfcenditLeodeluflro, veprenbsp;tovel ladbulo fuo.Quibus moxper expofitionem fubiungit. Vaßator interfe-dor gentium in expeditione efi,ÔC iam de loco fuo egreflus eß. ©cr Unbôuer-bcr^cr/verbcrbcr/ob^c^cr/lwfcntncÇÿcr ïfî in bér ritnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nb tfî fd;on

50^cn.Leones in ßripturis per tropumnuncupaftturVirigerterofi,fortes, intre LeOi pidi,inuidi:rurfus fæüi,crudeles,trüculend tyranni.Notatur autem hicNabu»nbsp;chodonozor. Leoni certè Aquilinis alisinßriidocomparauitDaniel regnumnbsp;BabylonicS.Danicl.7. cap.In præfenti Leoni compatatür rex Babylonis, quodnbsp;deßinatus eßet àDeo vaßator gentium. Sicut enim Leo aliquis in gregibus SCnbsp;armends faeui^laceratjSComnia vafiatd'ta futurus erat Nabuchodonozor Gertnbsp;tibus ÔC populis, maxime verô ludæis. Id quod leremias in 15'. ca. cOpiofius di-cit.Inpræièndarumfefe veluti explicàns,Terram, inqUit,tuam vafiabit, SC vr-bes diruet,ita vtrtulli amplius in his homines conipiciantUr.SignificatCrgo crtinbsp;ilia perdenda,éxcidiumcp futurum funeßiffimum.

Porrómonet vtlàccis induantfeie,lugeant,6Cciüleht. Caußam fiibiungit, ^tdngiteigt;oÉ Quoniam furor Domini non eß auerfus à nobis. Significat his vel pœnitentiâi'*^^ ?nbsp;elfe agendam:cuius rei lymbola ßimus eße faccû SC cinerem: vel doloribus moe.nbsp;roribusep conficiendos miferè. Caußa, quod non placent iram Dei morüm e-mendatione.Irato autem Deo nihil vipiam eß felix aut iucundum.

Quoniam veroludaica gens plurimùm fidebat fuis regibus, principibus, F/tiàfwinprirt facerdotibus6Cpropheds,adimitipfis8Chancfiduciam, 6Cdicit, Concidetcornbsp;regis Sgt;C principum,©4ôberB XfiTtjncm cnipfrtllen ,ita ut nihil vel confîlij vel „es^edtot*nbsp;roborisaut animi habeant.Obßupelcent facerdotes, nefeientes quo ß vertant»nbsp;inexpedatum inopinatum crit eis malum hoc, vtpoté qui ßmper promifeM

IN lEREMIAM

n'nt vidoriam multa ofFerentibus.Confternabunturôf prophet«, pleudopro* phet« nimirum,qui femper clamaruntjPaxpax* Nunc em'm cum fubnum bel»nbsp;lum exitiûmque incidat, non habebuntquod dfcanr. ©4 WJrt webcr rlt;îbtnbsp;iw4)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fyn.Deo femel adimente Sgt;C I'nfiringente omnia confilia Si præfidia. Fi

damns ergo Deo vcro amp; viuo,emendemus nos, Vulgo grauiter peccatur,dum omnis fiducia in bellis collocatur in «nea tormenta , in viros fanguinum bellinbsp;carum rerum peritos,'in robur SC audaciam forti urn, in multitudinem militum,nbsp;Credamus Deo potius,agamus pocnitentia/leinde media ilia quæ non pugnatnbsp;cum verbo Dei moderate inftruamus. Non enim putamus Deum eflc tentan»nbsp;dum,amp;ea quaenoftri funt muneris vel officq omittenda.Ezechias rex fandiflï»nbsp;mus onte omnia Deo credidit, deinde vrbem cotra Senacherib. muniuit,SC quinbsp;dem moderate omnia, Italofaphat primuminuocauitDeum, poftea aciem in-ftruxit,8d inhoftem duxit,Actes vero eius, hoftiu collata copqs, vix vmbella e-rat:at vincebat per Dominum« Domino Deo debetur omnis gloria.

Permit defirthere fanam impcenitentibu^ ludAUparata^ hor-tarij^adpœnitentiam » cauffam omnium malorum referens ad evitam pœnitere nefiiam.

CONCIO XV,

Pt dixt yitbab 7)omine quot;Deuftprofedb feductndo feduxifli fopulum ißum amp;Hitrufalem,dictndo,Paxerir'Tiiobû,amp;peruenitgladiw 'vfy,adanimant»nbsp;In ttmpore illo dicttur populo huic amp; Hitrufalem tnttu exiccani ( quot;Tpe»nbsp;nit)ptr 'vertices in deferto,per 'viam filiapopuli mei,non ad yentilandumine--que adrepurgandum. Ventw praualens Hits 'Veniet mihi: amp; tunc etia lo^uarnbsp;ego iudicta cum illû. Ecce afcendetpeut nubesamp; currue eiusprocelltepntilesnbsp;erut,equi aute eius/iquilûceleriores.Px nobis quia 'vaflamur.Laua à malitianbsp;cortuum Heruptlemy 'Vt falueristquoufquemoraripnis in medio tuicogitationbsp;netyanitatistute f f^oniam'Voxannunciatà Dan,pradicat^àmonteE»nbsp;Phraim 'vanitatem.Dicitegentibus, amp; pradicate in Hierufalem, Obferuato-res yeniunt de terra longinqua,amp; edunt yoces fuas contra ciuitates luda. Si»»nbsp;cut eußodes agrorumfuerunt contra earn circumquaque: quia exaßerauit me»nbsp;dicit Dominus, f^ite tute amp;ßudia tuafecerüt tibi ißatbac eß malitia tua,qutenbsp;cumpt amara penetrauit yfquead cor. P'ifcera mea, 'vifeera mea doleo, cratesnbsp;cordis mei, palpitât intra me cor meum, tacere nonpojpim : quia yocem tubtenbsp;audiui,oanimamea, clamorembellicum. Contritiofuptrcontritionem 'voca-ta ePi^ ; pquidem deuaßata eß tota terra, pibito deuaßatafunt tabernaculanbsp;mea, e£r de repente cortina mea.Quoufque yidebo yexillum f audiam yocemnbsp;tubar^i^uiapopulusmeusßultus ePi[^,menon nouerunf.pUj inppientes, amp; nonnbsp;intelligentesjunt : fapientes quidem funt yt male agant, fed benefacere ne^nbsp;feierunt.

Ar^umei^ T^Ergit ôf pœnam incredulis paratam à Deo exponere,6^ inhortari omnes ad loft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pœnitcntiam,omnium malorum cauffam referens ad ipforum vitam impu«

ram acpcenitcrcncfciam.Potuiffetquidcmifta omnia exponerepaucis : cacte» rûmvoluntprophetæ non modo dicere, icddiccndoctiamcommoucrc, vtnbsp;commoueant, res quafi ob oculos ftatuere. Et fànè inuenitur in praefenti elo»nbsp;quentia purior QÇ copiofior quàm in vllo reperiatur vel Græculo vel Latinonbsp;Ôratore,

Dixit

CON C I 0 XV.

Dixit omnesgrâdus ordincs etiam faccrdotesôd prophetäsiflj^riculo nihil habituros confilij vel auxiltj, ÔC ea de caufla populum mifcrè periturum» dodatjedu»nbsp;Subiungit iam De3 id iuftifsimo fuo facere iudicio, fimul etiam accufans pfeu^ âorehnbsp;doprophetas deceptionis,vtqui fruftra perituris fclicitatem fubinde polliceansnbsp;tur.Exclamans autem cum dolore, Eheu,inquit,Domine Deus,tu profedo feanbsp;duxifti,6lt;c,Dominus quidem bonus,verax àiuftus,feducit ÔC decipit ncmin?gt;nbsp;qui omnê odit deceptionem amp; impofturam.Cacterùm cû ipfe pro fua gratia hoanbsp;minibusveritatem reuelatfideliter, hominesautem plusnimisrerum fuarumnbsp;tenaces,malint fequi mendacia quam veritatcm,immittit Deus illufionem efFi*nbsp;cacem,vt apoftolus quocp dicit i,Theffi. vt fic puniantur qui non credideruntnbsp;veritati.Eius rei pulcherrimum habemus typum in vltimo cap.j.libri Reguminbsp;vbi legimus exiuifle à Deo fpiritum, qui dixerit, Exibo 2lt; ero fpiritus mendaxnbsp;in orc omnium prophctarwm. Dumergoleremias ôôaljj prophetæ veri,accu^nbsp;Tarent populum ludaicum multorum ÔC magnorum fcelerum, dC nifi emenda*nbsp;tetur,minarcntur certifsimum interitum,populus autem non crederet fanamoanbsp;nentibus, imd ipfos periequeretur, dignus erat qui ab impoftoribus feducereanbsp;tur.Proinde dati funt ipfis pleudoprophetx,qui fplendide pacem SC omnem fe*nbsp;licitatem prolixe SC amplilsimè pollicebantur^ His credidit miler populus, necnbsp;egit pœnitentia, led idolis,facrificrjs ÔC fuis corruptis cultibus fèfe impendit toanbsp;turn, SC propter ilia opera le felicifsimS fore credidit. Qua quidem fiduciafalfanbsp;cfFedum eft, vt gladius ad ipfam vfcp ipforum animam penctrauerit, id eft, peanbsp;rierintexcidio immedicabili SC certilsimo» Eft enimlocutio , Gladium, ipfamnbsp;quo(ç animam attigilTe, pœnam inquam ipfam hominis vitam attigilTe, amp; iamnbsp;de hominis falute adum elTe prorfus*

Copiofius ergo prolequitur porro certifsimum prælcntilsimumcptçccidium ExddiJ populi impœnitentis. Figurât orationem parabolis SC collationibus è vulgo pcnbsp;titis,quô perlpicaciora client omnia,probe^ intelleSla mouerent magis.In ternnbsp;poreillo, ait Dominus, quando voluero deimpccnitentibus fupplicium fumeanbsp;re,audiet populus meus in luda SC Hierufalem, hoftem ilium vaftatorcm fuumnbsp;per montanaappropinquare.Figurat autem hanc fuam fententiam. Comparât Ventui wentnbsp;cnim Nabuchodonoforem cum exercitu venturum, Vento exiccanti 6C vali« NdWoil.nbsp;do,qui flat â plaga delerti,ea via qua Dei populus ingrelTus erat. Is enim afper»nbsp;rimus erat ludææjne® purgabat, vt aliquando folet ventus,frumenta,fed adu»nbsp;rcbat SC exiccabat* Talls eft apud nos, quern vocamus ventum vrentem, beltnbsp;btenncr ! rubiginem inducens aruis* Ita enim vcnturus eft contra ludam, irtanbsp;quit, Babylonius: non vt iuuet, fed vt funditus excindat. Et ficut ventum vali®nbsp;dum nemo prohibere potcft, quo minus fpiret ac fteuiat : ita netç exercitui hoanbsp;ftili quifquam rcfiftere poterit. Nam profternet ÔC vaftabit omnia. Et hue etiamnbsp;pertinet, quod fequitur ? V entus vehemens aut præualens illis veniet mihi : 1*4nbsp;einwinbrumpt/bcrmir5c|l4rcF/^ber)tt€njc|Î4rcÇfyttWirt. Subiungit, Etnbsp;tunc loquar,ait Dominus,cum illis indicia mea.Quafi dicat,Hadenus per pro*nbsp;phetas amice moneo ÔC annuncio illis mea indicia, quid videlicet agant, doeês,nbsp;SC nili ita agant,quôd certo ipfos iudicare ftatuerim,indicans: fed non audiuntnbsp;me verbis duntaxat agentem cum eis, cum ergo vencrit hoftis,tunc alia lingua -loquar cumeisindiciamea: tuncexperienturmagno fuo malo malum, quodnbsp;nuncinfigni fuaftultitia videre SC credere nolunt*

Mox alia parabola figurât SC illuftrat orationem. Exercitum enim hoftilem Tewpeffa« tempcftatigrauifsimæcomparat.Sicutenim nubes de repente in cœlo conglo® »wNatweb.nbsp;batur Sc condenfatur, mox autem ignes expuit, fed SC grandinem elFundit SCnbsp;Éeuit tempeftas vento procellis^ horribiliter : ita Nabuchodonofor conferibet

CA PU nr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I M I E R E M T A JH

excrcîtuûî, quem adducct cclerttcr omni'a^ vaftabit horribditcr. Comparât autemCurrus ciusprocellaî, fiCequos aquibs quod videlicet attinetcelerita«nbsp;tem.Noftra state Turci'cis equis incredibilia conficiuntur itinera, Similia pro»nbsp;pemodum leguntur in propheta Nahum. Subdit exclamationem, qua denun«nbsp;ciatiamefle vaftataomnia , Vaînobis quiavaftamur, veliam vaftatifumus.nbsp;Hæc omnia nobis quoqj funt applicanda.Nam nifi egerimus poenitentiam,cx«nbsp;cindemur nos quo®, vel aTurcis, vel ab alijs hoftibus, quos immifcrit nobisnbsp;Dominus Deus nouer*

Adhortatio ad Interea 8)C pccnitentiam fuadet. lubct enim abluere, vt amp;Ifaias in capitc i* feenitentiam, non manus cum Pilato, vel v eft es aut corpora cum ludacis ÔC T urcis, fed ipfanbsp;corda noftra* Cor eft affeduum, vti Dominus dieft Matth, 14, amp; omnium ope«nbsp;rationum fons amp; fedes, Interiora hint purganda, vt purus deinde fit fermo, £dnbsp;fint omnia noftra opera fanda. Et hue maxime perrinet myfterium Baptifmi»nbsp;Frudus yero amp; finis huius ablutionis eft ialus 2C conferuatio. lam quo moueatnbsp;tnagis, obiurgat etiam cundantes in hoc fandoinftituto 5^ operebono* Quo«nbsp;ufque tandem, inquitfinis inhsrere ÔC morari apud te vanas iftas cogitationcsnbsp;conceptasdemerito tuo,exidolorum cultu, exfacrificijsillegitimis Cogita-tiones denique vanitatis ftint cogitationes auars libidinoiae ac voluptatum*nbsp;Quando tandêiîlas expedorabisfFeftinajmatura.Diicimus hinc etiam veramnbsp;poenitentiam aliud nihil efiè,quàm ablutionem cordis. Qus quidem apud vete«nbsp;res vartjs eft fignificata vel adumbrata ablutionibus vel baptifinattbus*

BfUtBdMö® Redit poftea iterum ad defcriptionêexcidtj, amp; fingitinDan,id cft,extrcmo ni(i tjypKftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;termine terra:, QC à montanis Ephraim, id eft, ab omnibus terrs partibus fpar*

girumoresjièri^ ftrmones de aduentu hoftis,Slt; vanitate,id cft,devaftitatc vanitatis id»lolatricçinquam,£lt; voluptatum commenta poena.Fingitperomnes gentes peruagariîèrmones debello ludsis à Babylontjs inferendo,Dicite, in«nbsp;quit,in gentibustpro eo quod cft,dicetur inter getes dC annunciabitur in Hicronbsp;Iblymorum vrbe,afforciamNoftrim,idcft,obferuatores,Eftquificappellatosnbsp;, cxiftimet milites Nabuchodonoforis Nabuchodonoforanos, ficuti à Csfarcnbsp;Csfareanos. Obforuatorcs certe appellat, quod boni futuri fint vigiles amp; ob«nbsp;feruatores, ne qui ludsorum effugiant, ne quid ipforum rapinae fubducatur»nbsp;Dederat Dominus ludsis epifcopos, obferuatores vigiles, euftodes, qui dili«nbsp;gentifsima curainuigilarent(docendo, obiurgando hortando) falutieorum,nbsp;fed repulerunt cos: digni ergo crant qui alios nancifcerentur obferuatores SC e«nbsp;pifcopos, milites videlicet barbares, auaros, infatiabiles 6C crudeles, Vtinamnbsp;Eterra longm hocipfum nobis quoque non eueniat, quibus defpeda eft fidelis paftorum Öinbsp;qua euocantur concionatorum verbi Domini cura. Ventures au tem dicit de terra longinqua,nbsp;ex Oriente videlicet, ex Chaldsa Babylone, Neque vero difficile eft Domino hoftibus fuis adducere è longinqua terra vltorem. Quis ante triginta an«nbsp;nos credidiffet ab extreme occafti, Hifpanos ventures in Germaniam, amp; de«nbsp;praedaturos omnia CExponit item quid obferuatores illi fintfaduri,Edentbar^nbsp;baricas voces contra Hierufalem 06 ludam* Quibus verbis oftendit horribilesnbsp;futures toti terrae, Addit item parabolam qua exponit quid per obferuatores innbsp;tellexerit, Sicuti cuftodes agrorum,prata amp; vineta diligentifsime diligenti ein«nbsp;gunt cuftodia,ne quis egrediatur aut ingrediatur, quifrudus decerpat,fed ad-uigilant vt illibati mancant : ita hoftilis cxercitus Nabuchodonoforis 6C vrbemnbsp;veftramobfidebit, ô^totamregionem occupabit, vtnullus veftru veleffugcrc,nbsp;vel quicquam rcrum fuarum illis poftitfubducere, Cauflam tanti malifubiun«nbsp;git vno verbojQuia exafperauK melwdajprouocauitmcrcbcllione £lt; vita poe«nbsp;niterc

C o N C I o XVi filtere nefcia ad iracundiam,vtnunc ei fic repen dam.

Sed óf copiofius oftendit nullam Dei morofitatem efle in cuÏpa,iêd ipforum noji» peccata. Viætuseôfftudiatua, inqüit, fecerunttibiifta. Noluifti vijs Domini fumui quódpenbsp;infiftere óf fequilegem eius tuas inuentioncs QC traditiones verbo Dei prætü»nbsp;liftu Studia ÔC opera tua facinorofa, in culpa funt, quódita vaftaris. His acce^nbsp;ptam fer totam tuam calamitatem» Haec,inquit,eft egregia illa tua malitia. Sar»nbsp;cafmus eft Jnuincibilis,inquit,fuifti in malitia tuatiam ergo refers eius frudumnbsp;condignum. ©unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peç bin übd. 3i?et5 ifl biï biner bo^bcit ivo:ben*

Quæ cum amara óf enormis fuerit,mirum non eft earn nlinc pratfocare tibi cor ÔC penetrare ad ipiam vflt;^ animam vel vitam»

Sumit fibi porro propheta habitum lugentis SC miris clamoribus deplo» de' rantis interitum vrbis óf gentis. Omnia ergo in iè transfert, quæ in ijs confpi«nbsp;ciuntur, qui vociferantur óf lugubriter déplorant interitum fuüm. Dicit ehimjnbsp;Ventrem meum,ventrem meum,doleo.Qtu enim vident óf fentiunt fe pericu»nbsp;!o ineuitabili proximos aut circumuentos efte, fentiunt tormina in ventre. Etnbsp;nosexprimimusloquutionis genus in noftra lingua acdicimus, tninûbncbtVnbsp;mine bn^io / cum dicere volumus ventrem nobis admodum dolere. Crates ÔCnbsp;parietes cordis ftint coftæ óf præcordia. Exulcerata Óf hæc funt dolenttbusènbsp;His cor palpitai óf exilit. Ideo fubdit, Non tacebo. Silere non poifum. Cogornbsp;vociferari 6f ciulare.Vel,Qtiietem nullam fentio. Subnetftit cauflam tantt do=»nbsp;loris, colloquens cum anima fua, vt fit in extremis periculis, Qüia audiui vo«nbsp;cem,ôfc.bellicû videlicet clafsicum,bcnlernt4n. Sed óf contritio fupèr cotririonbsp;nemclamatur. (^nnfcbty^tmotbiiberimnKrmerntotb. Vel,Calamitas ca-lamitatem excipit, nulla nos fola exercet. Ideô autem clamoribus SC eiulatibusnbsp;omnia complentur, quia tota terra eft vaftata. Subuerfa funt de repente óf ci=inbsp;tius quàm credi potucrittabernacula ÔC cortinæmeæ, id eft, omnia ædificia innbsp;oppidis 8C agrisjomnes ædes,omnia torcularia SC horrea,SCc. Subiungit SC a; nuCi«malotnbsp;liud, nullum omnino apparere finem malorum, ftibinde apparere nouas co- rum fiats.nbsp;pias,noua bella reparari. Ergo, Quoufque videbo,inquit,vexinum,SC audiamnbsp;rauca cornua, SC taratantaræ horribiles crepitus ï* Sic fie voluit propbfetafutu.«nbsp;rumwalum ipibrum oculis obijcere figuratum fatis crudeliter,fi forte adhuc rèinbsp;atrocitatead poenitentiam permouérentUn

Rurfusautem cauflam malorum iftorumrepetens, omncmcuÏpamrctjcit Queveraftut» in ipibrum fcelcra,ÓC vitam poenitere rteiciam,diccns,Quia populus meus ftub titu crfitpien^nbsp;tus eft,menon nouerunt, SCc. Vera fapientia eft audire verbum Dei, SC crede»nbsp;re Deo, emendare vitam vitiofam, SC operam dare virtutibus. Hanc autem eC*nbsp;iè veram fapientiam, óf verbum Dei retjeere, aut audire nolle, efle extremamnbsp;ftultitiam, teftantur multi ctiam altj feripturæ loci, vtDeuteron. 4. i. Samuelisnbsp;ïj. 15:. leremiæ 8. Lucæ 14, 3.. Timoth. 5. Cum ergo nollent ludæi audire verbum Dei, ft ui ti fuerunt, Deum non nouerunt, qui ex folo Dei verbo diicitur,nbsp;nee crediderunt : quia fides verbo Dei innititur : reprobi ergo fuerunt óf exsnbsp;cindendi. Interim per corredionem ironicam SC amaram valdc ,fubdit, Sapi-entes quidem funt ad male agendum, ad inueniendos videlicet abominabi-les cultus , adparandas voluptates, ad diuexandos proximos, Ófc. cæterùmnbsp;benefaccre neicierunt. Vides ergo fapientiam huius mundi ipfiisimam ef-iè ftultitiam. Vtinam de nobis quoquehoc ipium dicinon poisit, Quiapo-pulus meus ftultus eft, SCc. Domine lefu miferere noftri, SC da nobis verantnbsp;fapientiam,

f gt;

ÎNIEREMIAH

Diligent iw adhttc defer ibit fupplicium fumendum de impet^ nitenttbw.

c o Ti c I o XVb

ndi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecce trat •vacua amp; inatiif : cœîot,amp;non trat tis lux. ndi

montes, amp; ecce contremifcelant,tir cmnes colles concutlebantur.l^idt,amp;tcct non erat homo:fed amp; omnes -folucris cœli rtcejjirant. ndi,amp;tcct locus fuf*nbsp;cu»s amp; ftrtilis defertum trat, amp; omnes quot;Vries eius diruta erant, à facie “Do-mini,atque à facie fur or is tree eius. Quoniam fic dicit ‘Domintts,'T)eftrtatritnbsp;•vniuerfa terra, at confummationem nonfaciam. Iccirco lugehit terra,amp; ctelinbsp;fuperne oitenthrefeent : ^uoniam eius ^uod lo^uutus fum amp; co»flitui,non menbsp;feenitehit, nelt;{, ah to recedam. A 'voce equitds amp; fagittarij ftgit •vniuerfa ci^nbsp;uitas: ingreßifunt nuhes, tSr in petras afeendtrunt: omnes quot;Vrlts deferta funt,nbsp;i”l^bitat. 'Tu itaq^ deuaflata quid facies Si teinduertfnbsp;eoccino,p aurets monilihus teornauerts,amp; pinxtrts fuco facitmtuam,frufiranbsp;ornahis te, ahominahuntur enim fiue Qgt;ernent te amatores Uli tui, amp; animamnbsp;tuam quartnt.l^oniam quot;Voctm ceuparturientis audiui,an^ußiam •veluteiuanbsp;qua primum puerpertum experitur : •vocem ( nimirum ) filite ^on, in^emi.-fcentisamp; Jfargenttsmanus fuas. l^amihi,quoniam deficit anima mea pro»nbsp;pter inttrfeBos»

Alhniranda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodem verfatur argumente propheta Dei,omnia co référés vt po

ctojKfBtM. nbsp;nbsp;Opuli Dei animos permoueat ad poenitentia, faltem terrore fupplicfj grauiisi-

tni. Inhuncenimfincmhypotypofiviuaciisimapergitnonmodonarrare, led omnium exponere oculis quanta eos maneat poena nifireuertantur ad Domi=«nbsp;num, Nam vifione QC fidione prophetica diligentifsime exponit, quae ipiîs de»nbsp;mum poft 4o.annos eueneruntin hello Babylonico. Cmnia vero petita viden-Seoputamp;‘ ap* tui*exa6.cap,Leuit,06i8.Deut,Scopum ôdfummam omnium egregieoftenditnbsp;pUcatioboru. colligit^ S,Hieronymus in Commentarijs iuis,amp; ait,Propheta cernitin ipiritunbsp;quae ventura funt,vt audiens populus terreatur, £lt; a da pœnitêtia nequaquamnbsp;ftiftineatquæ reformidat. Idem ifia pulehreapplicans omnibus temporibus,nbsp;fobiungitjQuicquid iuxta hiftoriam diximus de Hierufalem Sduda,referamusnbsp;ad ecclefiam Deilt;um offenderit Deum, ÔC vel vitijs fuerit vel perfecutionc va*nbsp;ftata: vt vbi quondam fuerat virtutum chorus £lt; lxtitia,ibi peccatorum 8( moe-rorum multitudo verfetur.Haec ille*

Eft autcm in praefenti mire comendSda Dei bonitas fedulitas^,qui tam dili* fedulitsAc^ ho genter,efficacitcr ÖCmaturèpeccatores præmonetnepereant.Rurftisadmirannbsp;tninûi^naïua, da eft hominis corruptio ftupenda ÔC pertinax, quæ non finitie tanta curari di*nbsp;ligentia 8C ftdulitate. Nam ficutlercmias mala quæpaffuri crantludaei ante an«nbsp;nos40. praedixit,fed nullo interim cum frudu non credentibus infelicibus : Itanbsp;Dominusîeftis ante40. annosvrbisö6gentis excidium praedixit apud Lucamnbsp;in 19,6c ai.amp;Matth.aj.amp;r i4.cap.ftd excifi ftint maledidi priuiquam fideli crc-derent admonitionüNullis hodie quoqp praedidionibus ex verbo Dei colledisnbsp;credit infanus ÔC furioftismundus,qui mauult perire quam credere 6C emêdarûnbsp;ifOBVrf/îrft Videamus ergo, imo perftringamus potius, vaftatac propter peccata terraenbsp;êfHorrgWBit. itnaginem,pidurâfiuetypum.Dicitfecontemp1atSefleterram,6Cc,Atcrrain*nbsp;cipir,aicenditindeadcœlos,fcanditpcrmontesatqp colles,Recêfetanimalia,vonbsp;lucres amp; homincs, campos fertiles, 6C vrbes amœniff Singulis aurem fuS illudnbsp;tribuit,quo demoftret, amp; veluti oculis fubtjciattotam terram luda fore vaftan*nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;danu

C o M C I O XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

dam. Vaftatam dieft propter prophetfæ eer titudinem. Dfcft autera terram efle iünanem ó^vacuam.quemadmodam ab inicfo rudfserat,necdumexcultaaucor«nbsp;?nata. Ccclf erant übfcuri: Heut ab inftioquoque tencbræerantfuperfacfem a*nbsp;byfsf. Montibus 06collibus ¦, maxime fîxis immobilibus rebus, tribuit quodnbsp;hominumeftmetuexantmatorum: contremifeunt enim 8lt;^ concutiuntur. Acnbsp;videntur etiam moueri inmaximis impulfibus. ÂÎrô erbitteretnbsp;tton.Ita enim loquimur,quando fîgnificamus vim horribilcm eflè aeditam. Ho»nbsp;mines item fublati erant,tarifsimi hinc inde comparebant.Sed S)C volucres emi-grauerant.malediclum hunc veluti populum refugientes, ÔC perierant ficuti ôinbsp;alia animalia in vfus faominum condita.Præterea loca fertiliisima agrorum,pa*nbsp;feuorum, pratorum, vinetorum,alpiummredadacrant indefertum. Vrbesnbsp;queque ferro SC igni erant vaftatae, pafsim^ ædificiorom ruinæ non acdifïcia vlnbsp;la iulta confpiciebantur. Hacc videlicet eft vaftitatis elegans Ô6 propria deferi*nbsp;ptio.Conftatautem vel ex Gen,5.cap.terrçô^ dementis adeoepô^ animantibus quot;^tnediflio zynbsp;maledici propter peccata hominum, vt hteepuniantur per fterilitatem,vaftita-lt;«m, rerumcp inopiam. Rurfus cumbenedicithominibus Deus, fertiles reddit ’ ’nbsp;campos,feliciter proueniunt frudus.Sicuti videre licet copiofifsime expofitumnbsp;lerem* 51.ôô 5i.cap. Ideo^ in praefenti veluti caufla malorum horum fubijciturnbsp;ira Domini èc vehemens çftus furoris eius.Irafcitur autem pcccatis,SC exaeftuatnbsp;vehementÜsimè cum fruftra praedicatur pœnitentia hominibus verbum Deinbsp;refpuentibus.

Confequenter difèrtis Domini verbis recitatis, exponit ftiam vifionemba* Çertï^inwtn denus recitatam,Domini videlicet iudicio totam terram ludaicam fore vaftan* fore cxcidi«.nbsp;dam.Et ne quis fomnium aut fabulam fibi narrari arbitraretur,Sic,inquit,dixicnbsp;Dominus,MoxôC immutabilem decretifententiamdiuini comemorans,Qtjo*nbsp;niam non mutabo,ait,quod femel coftitni. Nam alias dixi pœnitentiam in Deûnbsp;non caderetpoznitere autemDeum,quando res inftitutas mutatRepetit autemnbsp;cam ob cauflam,Lugebit,Ccut modo dixi,terra, obtenebreicent codi.Timeanbsp;mus ergo Dominum,qui immutabili confilio decretóueconftituit impoeniten»nbsp;tes certo perdere. Ab eo non receditjftd exequitur 2C perficitfortifsimé.

lam etiam trepidam ipiorum fugam mirificè depingit,fi commoucrentur ad nbsp;nbsp;nbsp;trepfd«

cmendationem vitæ. Præmittuntur in bellis iufto exercitui equiium aliquot a* lx,8C fagittariorum(nunc fclopetariorum)turma:,quæ explorent omnia,6lt; pri«nbsp;mi caftrorum loca occupent. Has ergo affuturas dicit leremias, populum au*nbsp;tem vel vocibps illorum militum territum exanguem, non expedaturum il*nbsp;lorum praefentiam. Hic ergo quilibet fibi fuga confulitProindc non manent innbsp;praefidijs, fed vacuis vrbibus relidis altj alio effugiunt. Alij enim in nubes vfcpnbsp;penetrant,nimirum fcandunt in vertices montium,qui capita inter nubila con*nbsp;dunt.Sunt qui interpretentur pro nubibus denfa fyluarum vel vepreta. Alt) ve*nbsp;ro abfeondunt fe in cauernas petrarum. Ita fit vt nemo ab hofte fuperftes repe*nbsp;riatur in vrbibus.ïta inquam opibus,facultatibus^,diu per phas amp; nephas connbsp;quifitis, aut auarecorrafis, nunc verorclidis, duntaxatdemifera vitaretinen*nbsp;da cura eft præcipua. Hic mihi vide, dum itares gerötur,cui thefaurizaueris»nbsp;Videjin quem finem munitioncs excitaueris, fœderacum exteris vicinisnbsp;coniunxeris, ÔC militibus robuftis dC peritis confifus fis. Trepidac fugæ fe iamnbsp;committuntvniuerfi : tuiolus oberrasouis deftinatalanienæ.Timeâmusergonbsp;Dominum.

C^iinimôfubîjcit coniequenter, in iftismalisacerbifsimis nullum fore vel confilium vel auxilium,vtcuntp infultans Sarcaimo in federe pergentibus: minbsp;feens fimul «iam caulTas mali tanti.Compellatenim totam terram,ÖC ait, Quidnbsp;f 3

IN I E R E M I A N

vcrô fie vaftata facicsc’Qutd infiitiies fie in te in ueniiî: us bai taris hcftibusc’ÄÄ luxtKtton pel- tuncoppones illispurpuram tuam,_fç.ricum villofumjuxum ilium tuumcQiia »nbsp;lunt hoftem, fi tu dieas, ©cnn fo Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnt tin tcd/Mrt f«r/tlt;îô tir ten

fedafcifcunt, V*ftlt;îitC.Sci!icet.Quinimô fuperbia tua amp; luxus in cauflà funt,cur tibi nûc ita inhienthoftes,amp;^ cur affligaris,fpolicris,ÔC exccrierfs.Eadem legis apudlià«nbsp;jam in cap. 4. Vtinam vero probe expendamus ifta Gcrinani,quibus rcccptiC'nbsp;fimum eft luxu non tantum ventris,fed veftium qtiocp diffluere, Adcritaliquannbsp;do reformator Scythicus,mihi crédité, ÔÔ detrahet cruentis manibus, quod ipfinbsp;ficcismanibusnoftrisjpertimorem Dei,tollerenolumus. Etquidem hiscffica-ciusquiddam dicere videtur, Site ornaueris auro 0lt; ferico,moniltbus, ÔC pre*nbsp;ciofifsimis quibufqj rebus : fi pinxeris faciem tuam fiibio,£lt; ornaueris te ad mi*nbsp;raculum vfi^, perinde vt fcortum aliquod QC lezabel, quae amafios in amoremnbsp;fuum pellicere cupiat aduentantes, nihil tarnen proficies. Nam hoftes tui nonnbsp;formam, non opes tuas volent, fed vitam tuam quærent : te extindam omninonbsp;volent:ctfi aliquando te amauerint,nunc tarnen odio te prolequentur extremo»nbsp;Videtur interim taxare etiam propheta in fill's non tantum luxum, fed 0lt; pere*nbsp;grinafoedera cum exteris patfta regibus,quibus fruftra confidebant.

ParaMitcalaf nbsp;nbsp;Poftremo duabusparabolis adumbratdolores,eiulatum atqj ludum totius

nittu adum* gentis futurum in venture videlicet propter peccata belle Babylontco. Prior accepta eft â muliere prime in partu,multo cum eiulatu, vtpote difficiliorc, e»nbsp;nitente* Pofterior petita eft â muliere quæ cogitur fpedare liberorum ftiorumnbsp;(«edem, eafe de caufla ingemifeit, brachia difijcit comam vellit, 2lt; exclamat.nbsp;Vac mihi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wil nungefc^wintcnvnt^nni^i^tig werten/quod cogor co

ram fpetftare ÔC caefores, 8i caefos mees liberos volutari in fuo ipicrum cruore»

• Et vt de feipfis ifta intclligerent, diferte*exprimit vocem filiæ Zion. His nihil o-mnino crudelius aut acerbius vel fingi poterat. Ac eueniunt talia in bellis propter impoenitentiam hominibus a Deo immifsis. Agamus ergo poenitentiam, vt tarn crudelia effugiamus fata.Dominus liberetnos à siaalo,^ conferatnobisnbsp;animum pœnitentia legitime imbutum*

DiJ/oluitfropheta remoras nbsp;nbsp;excufationes everam paeniten-

tiam tmpedientes.

C A P V T V»

CON CIO XVI.

Clrtuite per yicos Hierufalem» ö* yidete^U(tfo,amp;CDnßdergt;ite,amp; quari-tt ftr plateas eiia ,fi inuenire poßitit y irunti amp; an fit qui faciat iudi-eium,amp;quarat ’Vtritartm,amp; propùiinero ei(ciuirati,) Tametfi dicant, f^i~ uit 2)omin»t, mtndaciter tarnen iurant. Etnónne 7)omine oculi tuifidemfnbsp;(rtl])iciunt.)'Ptrcußißi tos,amp; non doluerunt:attriuiflieot,[ednolutrunt re-ciperedifciplinamzindurauerunfvultui fuos tna^â quàmfilictm:nolueruntrenbsp;uerti.Ego auttm dixitTrofeBo pauperis funt,ßultifaBifunt,quf)d non cognonbsp;uerunt 'vtam 7)omini,iudicium T)ei fui,Ibo ergoadmagnates,amp;‘ alloquareosznbsp;ipfitnim nouerunt yiam 7)omini,amp; iudicium Deifui'.ytrtim ipfipariter connbsp;frtgerunt iugum, diruperunt 'vincula. Ideopercutitteos Leo de fylua,Lupuinbsp;folitudin urn 'Vaftabiteos, Tardui quot;vigilabit fuper ciuitatts eorum, •vt omnemnbsp;inde egrediente difeerpatzquia multiplicara funt iniquitates eorum,amp; inualuenbsp;runt rebelliones eorum.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C V H

tat diabolo.Proindecum ad poenitentiam quotp vocamur, varias folemus pro* ferre in medium excufationes.ld quod cernimus nunc ptiam in luda:is,quc s c3nbsp;leremias adhortaretur ad poenitentiam,vtebantur hi fuis excufàtionibus4*kre=nbsp;tnias vero vt fidelis Domini propheta populiœ dodor £lt; pater, huiufmodi comnbsp;tnenticias excufationes diifoluit diligentiffime,ne veram vllo modo pœnitentiânbsp;temorarentur fîueimpedircnt,

Præcipua exeufatio vel remora poenitentitc ilia erat, Deum nonitamoro* deinentiam fum amp;:fccuûe{re,ficuti ipfum prophetænoftri proponuntjillud in primis arguit, Dentiultifr£tnbsp;quodeum pâtre noftro Abrahamo ante Sodomambenignè admodû pepigit fe texuntfux im»nbsp;vrbes illas Sodomae ibeias minime excifurum, fiquidem in omnibus inuenian* fnbsp;tur viriboni decem. Nota eft enim hiftoria Genefis i8.cap in qua progrediturnbsp;admirando dudu Abraham à numero quinquagenarioper 45‘.amp;5o.8lt; îo.adnbsp;denarium vflt;^. Addebant his ludaci, V erofimile autem eft,imô indubitatum eft,nbsp;vel in vna Hicrofolymorum vrbe plures iri inuentum viros fandos.Vnde cer*nbsp;tiffimum ÔCillu deft, Dominum ÔCgcntiô6 vrbiclementiffimèparfurumtea^nbsp;decauifa morofas ôdvanas elfe minas prophetarum,quibushominum vita nunnbsp;quam placebit,nifî omnium mores componantur ad morofitatê, SC melancho»nbsp;iiamipforum.Agnofcitishaud dubièôC noftri fæculi voces, querelas SC accufa=»nbsp;iàtiones.Nunquam,inquiunt,concionatoribus illis morofis fatis probus ÔC fannbsp;dus fuerit populus,nifi vniucrfi fumamus nobis vitam iôlitariam.Inuident gaunbsp;dijs noftrisjideo^ minas détonant horrendas, fed reuera vmbratiles 5C ex ipfo-rum exortas capitibus mclancholicis.Deus enim clemens eft^Sc miièricors» Itanbsp;verô abutunturDeimifericordia ad exeufanda fua fcelera SC obfirmandosani»nbsp;tnos,ne vnquamquicquam cogitent de pœnitentiâ.

Cîcterùm leremias grauiter confinât hune prterextum,6C velutî per concef lîonem inducit Deumloquentem atc]^ dicentcm,Diicurritc,perluftrate,fcruta= tozw»nbsp;minivicos Hierofolymorû,ficubipauculos aliquot iftosiuftosveftrosinuenirenbsp;liceat,fic enim parcam vobis:Nullos autem inucnictis,cur ergo parceremfPronbsp;indc reftat vt vobifipfis pœnitentiâ confulatis,nelt;p cogitetis quid aliquando penbsp;pigerit Deus cum Abrahamo,de nonfubuertêdis Sodomîtis,fed quid nunc prçnbsp;dicare voluerit,ÔC rcquirat a vobis,emendationem videlicet vitæ,SC non excu*nbsp;(àtionem turpiterhadenus exadæ vitæ. Mira eft autem eloquentia SC euiden*nbsp;tia in verbis prophetæ. Vtitur coaceruatione eleganti, fignificans tametfi dilbnbsp;gentiflimè omnes abditus ÔC recefliis excutiant,SC ferutentur,nullos tarnen autnbsp;paucifîimosreperturos viros bonos. Circuite,inquit,difquiritc,perluftrate,fcrunbsp;tamini. V idete obfecro,difpicite,cognofcite,confider atc.Quærite, inueftigatcnbsp;per plateas,deni(p per omnes vrbis vfqueadeo fpaciofæ partes,fi inuenire liccatnbsp;vllum virum bonum. V num enim dicit pro pauciiïïmis. Alioqui viuebant illonbsp;tempore non pauci viri boni, vtjofias, Abimælech, leremias, Baruch, Sopho*nbsp;nias ÔC cæteri aliquot.lllud verô deplorandum ÔC horrendû efle videtur, quodnbsp;cum fint adhuc viri boni, qui reformatam cupiant ecclefiam, ÔC r eftitutam poanbsp;litiam,vilipendantur tarnen â populo, ÔC habeantur pro morofis hominibus, i-mo pro feditiofis ÔC hoftibus,quos oderunt omnes , ÔC fublatos cupiant vnicè.nbsp;Rcdè ergo Ezechiel alibi dicit, in tali populo nihil effeduros vel lob, vel Da-ixiclcm} vel Noc i vel alios excellentes viros» Hos quidem conferuaturoanbsp;f 4

CAPfV* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N I E R E M I A M

animas fuas, Deum veró reliquam impiam excifurum turba» ïta veró SC hodic valdeeftmetuendum,pauculos viros pios, parum inter indurates fîCcontemp-tores iïlufores^ pietatis,efFelt;nuros.

Obiter veró deicribitur hic aleremia vir piusjiuftus,fan(frus bonus.ïs eft enim virbonusjqui facit indicium,Si inquirit veritatem vel bdcm. Indicium fanbsp;citjÖcrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbwt,omnia icilicet dióïa SC fada fua com ponit ad indicium Dei,

ad normam inquam vel regulam verbi Dei,qui fuum officium ièduló in fua fun dfione facit,vt cum iudex aflerit pupilles SC viduas. Qtianit fidem vel veritatê,nbsp;quilquifrationemhabetSC curamveritatis SC integritatis, diligentiffimèincumnbsp;bens in illam,fidem feruans Deo pariter Sc hominibus. De negligentibus enimnbsp;loqui folemus,XêrfT4^t Jtttnütnlt;ï4gt;:id eft,Noeft illicurae,fus^de^ facit. Exnbsp;cute iam animi tui latebras,ÓC diipice num fis vir bonus.

Alia cxcufatio erat in populo dicente, nondum omnem religionem, ita vt Dem, led mhy querebanturprophetç,extindam cfle.Iurifiurandi enim religionem adhuc cflcnbsp;integram. Nam iurari adhuc per viuentem Deum. Sic veró SC hodie audimusnbsp;plerofiç corruptiffimam fuaraexcufare vitam.Nondum, inquiunt,extinda eltnbsp;omnis religio, vttimendafit panolethria. Etenim cantatur adhuc SClcgiturinnbsp;templis, SCc. Alt} dicunt,Legitur SC praedicatur adhuc euangelium, iuratur petnbsp;'nomen Domini, SC inuocatur nomen Dei, SCc.Quid veró dicit leremiasCQuan«-quam iurent per nomen viucntis Dei,per hypocrifim tarnen SC falfö iuranL Ponbsp;ftea enim ièquetur,ipfos SC per Deum, SC per Deos iurauifle. Deinde omniaip»,nbsp;forum opera erant hypocritica,abi(^ fide faéta.Carebant enim fide.Omne autênbsp;quod fine fide fit,peccatum eft Rom. 14.

Deitwre/picf» nbsp;nbsp;nbsp;Ex hac occafiöne obiter præcipuum religionis dogma fubiungit, Deum in

omnibus refpicere SC requirere fidem SC veritatem,non curare opera abi^ fide, rcji em,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjQjj curare hypocrifim vtcunt^fulgentem. Confutatur ergo hie omnia opera,

quæfiuntfine fidetconfutatur omnis cultus hypocriticus, extra fidem SC verb« Dei. Hincintelligis curtantoperevas eledionis Paulus fidem vrftrit,6CS. Petrus dixeritjFide purgari corda noftra.S.Hieronymus in hunc locum,Domincnbsp;oculi tui inquit,refpiciunt fidê,quçHebraicè nwitf eniunah dicitur:non operanbsp;ludacorum, in quibus iuxta legis cacremonias exultabant, fed fidem Chriftianonbsp;rum,per quam gratia falui fadi ftimus,0Cc.

Jncurahilet no nbsp;nbsp;nbsp;Praetereavtebantur etiam tali excufatione, Si eflent res noftrac viqueadeo

Jcnti«nt perc« dcploratac,ficuti leremias cum iuis concionatur, iam Deus iram ftiam erga nos «« em euinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-gj-gt pœnis vel ftipplicijs,nobis vtpote inuifis Deo, immiffis vel de nobis

fumptis.Cseterùm fan's proipera fortuna vtimur hadenus: ergo inuifi Deo non fomus,necmctuendum eft,vrbcm SC gentem propter pracfentem ftatum vitat^nbsp;rationem fore fubuertendam. Ad eundem modum audias hodic plurimos argtinbsp;mentantes,Res noftræ fie fatis bene habent: ergo non fiint minae prophetarutnnbsp;vel praedicatorum metuendae nobis.Minantur nobis interit5,nifi cmendemur;nbsp;fed vita noftra non eft adeó corrupta. Alioqui enim Deus minime diflimularet.nbsp;Confutantur autem hæc per leremiam dicentcm,Tu quidem,ô Domine,patrisnbsp;munere SC fide probe fundus es,ipfi veró hoc non agnofcutPercufTifti eos qui«nbsp;dem,tanquam pcccatores,quos plagis ad meliorem frugem perduceres, fed nonbsp;dolucrunttid cft,attriuifti quidem eos,iatis^ achter caftigauifti,ipfi veró nolutnbsp;vel pcccata agnofeere commiiTa, vel difciplinam recipere. Similes funt malis innbsp;ludo literario pueris, quorum cutis ad verbera oeealluit. Nihil amplius ientiSt,nbsp;Tametfi enim fatis féliciter SC tranquille viuerent fub Iofia,grauiter tarnen antenbsp;paucosannosfuerant afffidi iubManafle,ÔCe.Cauflaverôcurnon ièntirêtmanbsp;lum,ÔC difciplinamreciperent,id eft corruptos mores emendarêt, fubiungitur,nbsp;Obfirma«

CONCIO îcVïîi

Obfirmarunt.vel induraucrunt facies fuas prae petra,vel fupra petrattitidefl’,!!quot; lice duriores exhibuerunt mentes fuas admoninonibus diuinis.Quoloqutnio^nbsp;nis gcnerefignificatur, homines paritcr amp;C incurabiles èC impudentes admodunbsp;cfle,qui nolint emendari,etfi non defit occafio emcndationis,qui noliht item e-rubefcere.Sequitur enim iterum,Nolueruntreuerti.Nos dicimusjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|t 'ÿgt;£r=*

lotcn/brt bûfft nüt f fy went» Abcn niit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çum veto eo impudentiai

ôC protcruiac res deuenit, iam nihil valent vllæ admoniiiones, quæ vel verbis» vel quæ verberibus fiunt. Ftes deplorata eft. Vtinam veto idem hedie non poGnbsp;fet obijci orbi Chriftiano, qui cum exteris fiue Turcicis » adde Si ciuilibus fiudnbsp;»nieftinis,Impcratortjs videlicet» GalliciSjHifpanicisgt;Germanicis, Italicis^ belnbsp;lis tantum non laccratus fit,amp; diieerpatur quotidic » inuenias tamê qui cauflamnbsp;\ nonadpeccatanoftra référant, fed ad cafum,ad fydera, amp;dicantfcmperbellanbsp;gefta eile in orbc*Hi certè, vt non fèntiunt Dei iudicium,ita nee difciplin am ré»nbsp;cipiuntjnci^emendationem.Dominusaperiatnobisoculos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r * s

Reftat alia cxcufatio. Nunc enim propheta veïuti patrociniutn fumens fui populi, Verum €ft,inquit,non cognouerunt Viam Domini,ncq^ tenent religio^nbsp;nis omnia vulgares homines,cæterùm nihil peccatur hic populi malitia* Refc-rendus eft hic error ad miferam miferi pauperis^ populi ibrtem vel conditio»nbsp;•nem.Cum enim paupercs fiat ôô liberorum oppreffi multitudine vel copia, co»nbsp;guntur certc ièdulis Si duris laboribus vitftum quærere familiæ egenti: ita verônbsp;non vacat illis cognofeere fcripturam,ô6 legere in lege Domini: quid itaque minbsp;rum,fi vita ipforum non admodum fit cultajfed barbara nimisÆrrant ergo pernbsp;egeftatem infeitiam^ vel imprudentiam. Qtiamuis vero hunc practextum nonnbsp;aperia t amp; confutet Ieremias,fed recftàjdefertis fimplicibus 6^ inlipientibus, pronbsp;ceres aggrediatur, feire tarnen debcmus non omnem ignorantiam elfe exeufa»nbsp;bilcm,Eft enim $iC crafla amp; inexcufabilis ignorantia, vt cum rufticus rus colerenbsp;nefcit,cum artifex artem quam exercere debebat » ignorât, cum materfamfuâsnbsp;czeonomiae imperita eftgt; Gonditi certê fumus â Deo, Vt ipfum tanquam Dcuranbsp;6C pattern agnofcamus, vtœ aliquam eius cognitionem teneamus, faltem cate»nbsp;chifmo traditam*Proinde ifta ignorare,ea demum fuerit incxcuiabilis ignorannbsp;tia.Ncmo alias requirit a ruftico,ab opifice à matrefamiliâs, vt profiteri pof»nbsp;fit in facris litcris, vt difputet de cotrouerfis articulis, vt abftrufiffimos quofquenbsp;feripturæ locos explicet* Defideratur hie permultum in eruditis fere SC exer»nbsp;citatis in theologiaifed etiam fine falutis difcriminc^Non potuerunt ergo ludæinbsp;excufari, quafi imprudentes peccauerint, Etenim Decalogum amp; compendianbsp;vet ae pietatis a prophetis tradita, difeere potuerunt» Ea in te fi négligentes fuc»nbsp;runt,nulla digni çrant veniaîficuti ne nos quidê excuiàbiles erimus, fi nefeierisnbsp;muspiincipiareltgionisnoftræ»

Pulchrè verô à vulgo delabitur ad magnates cùm ecclefiafticos tâm poîiti» cos. Hi cum fint proceres SC paftorcs populi, SC dodiperiti^ return diuinarfi,nbsp;Vti^feduli cfledebent,ne vulgus dodorum culpa,res ignorer rteceflàrias,neuenbsp;malo fuo exemple vul^um adducant in legum SC religionis contemptum. Id c»nbsp;nim fi fiat,non impune quidemferet populus,ièd maioribus tormentis fubqcisnbsp;entur dudores SC dodores.Cognoient hi,inquit, viam Domini,ÔC indicia Delnbsp;fui.Id quod perinde eft,acfi quis dicat, Aequum fané fuerat, vt illi eflent dodinbsp;in lege SCexercitati, vtpotc quibus otium eft, occafio atque facultas. Verùm hicnbsp;mox per corredionem fubijcit, Sed ipfi quoqj pariter, èC c.Significat autem ÔCnbsp;dodrinam fanam perlegiiperitos corrumpi,6C dodrinâ pietatis negligi, abijcinbsp;SC calcari, leges deniquebonas ab ipfis magiftratibus violari’.dum potentioreSnbsp;primi funt,qui contra leges heluantur,SC malo fuo exemple fubditos contempt

t N i E R È M I A JÄ

ptum legum doccnt.Leges rede dicuntür lugiim amp; vincula.Bcncfîcio entm mi niftcrio^ legum diuinarum amp;hunianarü, id eft, poÎMfcarum,cohercctur petu»nbsp;lantia vulgigt; adducuntur homincs in obedicnriam QC difciplinam. Senat au«nbsp;tein effrenem petulantiam,cum dicit:Confrcgcruntiugum,Ôlt;^ vincula difrupe«nbsp;runt.Si veróinfpexerishodiequid fîatà proccribuseccleCafticis, S)C àprincipi«nbsp;busjmagiftratibus^politicis,diccs,fi verum fateri volcsjresnoftras longe pcionbsp;re loco cflenunc,quàm fiierint tune, eu m baeeproponeret Ieremias*EpiicopiÔ^nbsp;dodorcs theologiaf oderuntcodicem fa er um, oderunt linguas, verfiones pio«nbsp;rum hominum, vtiudicentur propofitas, lacérant, libres de religioneferiptosnbsp;romburiirxt.Quid interim docent populum miferum fibi concreditûc' Sed quidnbsp;dico concreditum, cum hune potius artibus malis, dolis ÔC vi, fuac fubiecerincnbsp;tyrannidifLoquanturipibrumlibrijdecretaleSjfummg, canones,c5ftitutiones,nbsp;£crmones^»Viam Domini fîCiudicia Deimanifeftèappellât dubia,obfcura,im»nbsp;perfeda,amp;c» Proceres populi,quomodo oro bonas leges exequatur ôf tuêtur^nbsp;Pr imi omnium violannExiftimant fe exemptes efle legibus* Nolunt cohercerinbsp;legibus*Clamant paucorû moroforum hominû improbitateleges illas promulnbsp;gatas efle,nempe contra adultcria,ftupra,fornicationem, certamê poculorum,nbsp;6Cc*Ita verô ruunt omnia, èC optimac leges abeunt in contemptum. Quis inhacnbsp;petulantia exeufationi locus fuperefiî'

Infert ita^ iterum Deum iufto iudicio puniturum incurabiles, oratione ornât parabolis Nam dicitLeonemèiÿlua, Lupumexfolitudine, ôlt;Pardumnbsp;quo^ adfuturum fîC irruiturum in ipfos, ceu in gregem imbellem.Per Leonemnbsp;intelligit regem magnificumBabyloniorum, per Lupum iniâtiabilem crudenbsp;lemmilitcm,pcr Pardum vero varias genres,vel ecmmixtionem ealonum amp;ligt;»nbsp;xarum,qui ferè funditus tollunt,quodmilitcs vel intadum,vel non prorfus conbsp;fradumreliquerunt*Singulis autem ftium proprium tribuit.Lco pereutit,Lu«nbsp;pus vaftat,Pardus inuigilat(Xn|îeret rntgt; xr«tret*)Addit, Vt egredientem dinbsp;lecrpanSignificatur interim nihil vfpiam quiequam fore tutum* Caufla tanto«nbsp;lum malorum iterum paueis fubiungitur, vt iuflitia iudiciorum Dei intelliga«nbsp;tur,Quia eoaeeruarut tranfgrcfîîoùes. Nullus eft vel finis vel modus fèelerucn»nbsp;Addit QC aliud,lnualuerütrebelliones* Non tantum fcelus addunt ieeleri, fed Cnbsp;qüisadmoneatamp; eorripiat,obmurmurantetiam, quinimóinualefcuntfuare-bellione contra Deum óf verbum eius. öyfinS fuiïcnfmentvic ein milten^nbsp;pf4tb*Compefèi neep poflunt netp voIunt«Qutbus fi coiungas mores nofiros,nbsp;babebis quod timeas^ominus Deus nofter mifer eatur noftri, ó.' apcriat nobisnbsp;oculös anifnt noftri,6(f det nobis veram poenitentiam, per Icfum Chriftum Do«nbsp;ininum noftrum.Cui foli gloria in fæeula fîeculorum*Âmen.

Interitum, nbsp;nbsp;cAujJas interitttf mi/eri fofuli adhuc pro/equif

turcoptoßM,

CON CIO XVIII.

Hn farctrtm ni tiii in Jsoc ƒ Filij tui dtftruerunt vti, amp; iunutrunt ftr turn ^ui 2)eut non tfl,Ego faturaui wx, amp; iffimathatifunti tär in domo tno^nbsp;rttricff furtnatimftft {dltgtrunt.Futrunt tqui btneßginati mant prodtun»nbsp;tts’.quifqut ai 'vxortm froximifui aihinnir. i^unqui^^c non ififitartmtaitnbsp;7)ominM,aut itgtntt huit fmili no» fumtrtt fupplicium amma mtaf j^fttn-iitt in muroseiii«,amp; defiruitt,ts‘fintm «tfa(iarK,tollirt mBenia(yelpropa~nbsp;gintt}tiuf: ^uoniam non futrt 7)omini, Frauaritanio tnim {raunritatijuntnbsp;in mt

C o N C i ö 5cvtih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sé

in tne iomin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcmtu Iuda,dictt Dominttf. quot;Negauerunt 7)o»iinU^i

amp; dixtruntil^/e non eft,non eueniee nobii ntalnm,gladium Grfamem non tdÏ^ debimnt.Et prophtta in yencum trunr, amp; ^triu no eß in e^:ße eueniat ipfit^nbsp;Ob id yero ßc dicit 7)ominu4 exercieuam:lt;2uia locuti eßM yerbum ißud: eccenbsp;tgopono yerba mea in ore ttto,ytßnt ign^ amp; populttf ißefit ligna:amp; deuora-biteoj,

PErfeuerat prophcta in codeni argunieti£0,oftendcns,iartictiam adeo pudert ßmnopdfe/i damacenormemefleipibrum corruptelam, vtnullafintapudDeumdigni neevultdiffi»nbsp;venia» Ergo per exclamationeminterrogationefiguratam, Heiparcerem tibi\ ^xl‘treper'nbsp;inquitjin hocCNos ßmilicer per abominationem dtctmus.;:^^/|oltet4^nbsp;W^^l^JjcftfCum fignificamus icelus efle vRjueadeó fœdum, vt difîîmulare nonnbsp;poftïmus.Ipfa rei indignitas atrocitas^ flagitat fupplicium,id^ no lcue,fcd granbsp;uiffîmum.Obferuemus banc Domini ôC prophetac feuei itatem, quicunc^ impunbsp;nitatempollicemurnobis euaminatrocifiîmis fceleribus»

Pergit autê veluti de nouo veteribus,id eft,antecedêtibus noua attexere cri Defertio Drf* mina,propter quæexafperatus Dominus, placari non queat, impudenier pec=»nbsp;cata peccatis coaccruantibus.Filt) tui,inquit(cum potius dixifletjFibj mei : iednbsp;tail's eft locutio,quatredoletftomachum, amp; aladicationem, qualis ilia erga Mo^nbsp;fen Domini, Populus tuns peccauit, Exod» jx.) deferuerunt vel dereliqueruntnbsp;me,vel defecerunt ame.Graue eft crimen dcfedionis,fcd tale,quod vt olim,itanbsp;nunc quoep difficulter agnofcitur.Qui enim Dcum colunt nonlegitimèj id eftjnbsp;nonftcundum verbum eius: qui item nontoluntiyrtcere,vtiquenccfolumjnecnbsp;ita vti decebatjilli ipfi maximi cultores Dei volunt videri» Ätqui clamat feriptutnbsp;ra illos ipfosefteDeidefertores vel apoftatas. Simile videasExodiji» ÔC i. Sa^nbsp;muelis cap.i5'.Totum item negotium Ieroboamiamp;Ifraelitar3,4, Regum i7»ö^nbsp;totum negotium Excelforum tribus luda hue pcrtinent.Dicuntur enim illi ontnbsp;nes deferuifle Dominum,defeciflc â Deo,tame£fi hoc negarent ÔC pernegarentinbsp;clamantes fe non defecifle àDeo,ièd adhuc ipfum adorare, inuocare colere»nbsp;licet interim in honorem eius amp; medoxumis dqs quoque honorem impendeanbsp;rent,5«^ cultus varies deuotionis ergo haberent,non expreflbs in lege,tolerabünbsp;les tarne (vt ipfi aiebât) ÔÔ deuotos. Qiüd vero hodie aliud audimus à Sacrificisnbsp;öd MonachisPapçfSed ftat interim firmum Domini verbum,Deréliquiftis me*nbsp;Nam Deus iudicia fua non inftituit ad intentiones noftrasbonas,fed fecundumnbsp;voluntatem ac verbum ipfius.

Demonftratautcmiudxos defecifle âDomirto.îufaUerurtt,ait,in non Deo» iKr^eîMiioft Ita veritas Hebraica ad verbum habet»Iuramentum,quod alias cepiefeexpofui Deo.nbsp;mus,eft confeffionbsp;nbsp;conteftatio fummiboni cum inuocatione.vt is nobis benea

dicat veritatem feruantibuSjpuniat autem nos iuftitiam praeuaricantes, qui fo«. lus öd feruarc öd perdere poteft.Iuramus ergo per ilium,que credimus eiTe fum«nbsp;tnumbonumnoftrum, quifolus poffit feruare autperderedsfolus eft Deus. Pqnbsp;ergo iuxta præceptum Dei per folius Dei nomen iurant, öd ita ipfum veneran-tur. Superftitiofi Öd increduli defedtionemfuamaDeo probant j vel cum pernbsp;Deumnon iurant,vel per folum noniurant,fed ipfi alios coniungunt. Ac lereanbsp;miæ ætate iuraffe populi bonam partem per Deum öd per Malchom,probat velnbsp;oftendit Sophoniasincap.i.Quivero per Deum non iurant,vel per Iblum nonnbsp;iurant,iurando teftantur fe foli öd in folidum nonomnem tribueregloriam.Vnnbsp;de ita declarant, fe no efle vel integros vel fynceros in vera religione. Difeimusnbsp;autem vel ex hoc loco,fidelcs non poflTe vel debere per alios quam per vnum fosnbsp;IumDeumiurare.Namobferuandaeßlocutio, EtiuraueruntinnonDeo, id

ÏEREMI AM

eft,pcr nomen aliud qu ànvpcr nomen Dei. Vnde corrigi oportebat errorem ift Papifino grauem, qui adigithomines ad iuramentum præftitum per Deum 8C.nbsp;fendos eius, vel per nomina làndorum duntaxat« Grauiter hoc fert in populo fuo Dcus, ÔC numeral per lercmiam inter ea quæ non potefi non punircnbsp;grauiter»

Aliudiamfobïjcit crimen enorme,diccns,Saturaui eos. Alij îeguntjureiu« rando eos aftrinxû Sed prior ledio mihi magis probatur, Opprobrat enim illisnbsp;ingratitudinem abufum donorumDei.Saturaui,ideft,ingentibus bénéficesnbsp;tcpopulemi,adobrui,adeô vtnihil tibi defîtboni,aut vllis vnquam carucris rcanbsp;bus ad felicitatcm præfcntem pertinentibusifed tu malcgratus populusallis donbsp;nismeis ad tuam abufus eslibidinem.Nam adulterium commififti,amp; turmatimnbsp;cffudifti te in lupanar vel in domum meretricisddem vitium aut flagitium taxainbsp;in populo fuo Deus,Dcut.a5.dicens,Incrafratus eft diledus amp; recalcitrauit,inanbsp;craflatus,impinguatus, dilatatus, dereliquit Dominum fadorem fuum ,fiCre«nbsp;ceffit à Deo falutari fuo»Idipfum fufé tradatur Ofeae a. Nam hune locum dupli«nbsp;citerintelligimus:principiô deadulterio ipirituali,ideft, de cultu peregrinonbsp;idololatria:dcinde decorporali ilia feortatione ÔC adulterio,quacferè illam fequinbsp;tur* Proinde per domûmeretrteis intelligere licetidolea, id eftfacella Slt; templanbsp;idolorumtquaereges aliquot vtIehu£Clofias,iufluDei conucrtcruntinlatrinasnbsp;ôdprophanarunt, vtomnes intelligercnt templorum talium abominationem,nbsp;Atftultus populus,qui rarô fapit, confertim ÔC turmatim in ilia fè confert tem»nbsp;pla,6^ veritatem fynccramreligioncm^ puram refugit, donaç accepta à Deonbsp;varia ad cultumidolorum impendit impie,fiC c.Quod vtinam hodie quoep nonnbsp;cogeremur videre amp; deplorare» lam hûc ipfum locû 6lt; de fornicibus quolt;^ aulnbsp;domibüs mcretricum intelligere licet. Apparet quidê fubla ta fuiftè à lofia lupanbsp;naria publica, nihilominusfcortilla iua habebantluftra, in quibus exercebantnbsp;foas libidines.In îjs tune multi erant frequentes: vt adhuc fi t in vrbibus etiam eanbsp;uangelicis, in quibus tametfîfornices vellupanaria fint ftiblata, latirant tarnennbsp;in angulis SC ganeis fcortilla, quai coniugatis 6C non coniugatis paffim aduenanbsp;tantibus iuum proftituunt corpus. At oportebat fidelem magiftratûin illas ga«nbsp;neas diligenter inquirere,ÔCrepertas diffîpare»

Taiittixfortti' nbsp;nbsp;nbsp;Ad demonftrandam certè fceleris huius foeditatem, puofert lercmias para*

cationif, nbsp;nbsp;nbsp;bolam admodum alioquifoedam» Confert enim adulteros iftos equisbenepa*

ftis,iniôlentibus SC libidinofiflîmis, manè procurrentibus SC adhinnientibus in campo equabus. Mox enim adtjcit vocabulum, quo aliam collationis partemnbsp;comprehcnditjVxores. Quiftp,ait,ad vxorem proximi fui adhinnit» Quafî digt;nbsp;cat,Non loquor de libidine equina,ièd ilia adumbratam volo adulterorumno*nbsp;ftrorum furiofàm ÔC impudentem libidincm, S.Hierony mus, T antam oftendicnbsp;infaniamlibidinis,inquit, vtnoniblùm appetitum voluptatis,

id eft, hinnitum, vocet, ÔC ieruct equorum furentium ad libidinem metapho* ram,ÔCc Ezechiel quo® non admodûdiffimilivtitur allegoriaincap.i6. Quôdnbsp;il alicui videtur turpe efle in Concione facra proferre huiufinodi collationes, isnbsp;apud iè cogitetjquanto fœdius fîtillud ipfiim feelus, quod huiufinodi figuratisnbsp;loquutionibus adumbratur.Difcant ergo omnes fibi cauere ab adultérins ÔC fu*nbsp;riofis libidinibus»Diieant retîïius iudicare de fœditate libidinis, quàm feceruntnbsp;hadenus.Si enim abominarishuiufinodiloquutiones,eurnonmagis execrarisnbsp;ipfiim adulterium SC libidines fœdiffimasî*

PanadejlÎM^ nbsp;nbsp;nbsp;Audiamus porrô quid inftituerit Deus in eos, qui hæc audiunt fine emen-

ufccleriiiM, datione fceleris.Nunquid hæc non vifitarem, SCc» Rurfus infett ifta tam efle elt; normia flagitia, vt dilfimulare non poffîtDeuSjfed cogatur animaduertere in imnbsp;pœniten

coNCid xviir» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37

pôenftentcs grauifsimé* Vtitur autem Communicatione* QuaG di'cat, Vobis hic iudicibus certabo. Ipfimetiudicate,an ad tanta fcelera difsimulare debeaminbsp;vel pofsimvllomodo. Omncs clamabitis indïgnifsimum efle fi parcatur tam dénbsp;ploratis nebülonibus. Timeant tta^ Dominum quicunçp illis funt impliciti fa^nbsp;cinoribus , quibus vidcmùs obnoxios füilTe ludæos. Ëtenim né quis dicerét.nbsp;Quid ad me,qüid peccauerint lüdæi, 2lt; quomodo ipfos puniuerit propter pec»nbsp;cata fua Dominus f Præoccùpat Dominus 8gt;C ait, Aut de geritc huic fimili noiinbsp;fumeretfuppliciSanima mearVel, Autfi de gente.quætalis eftianimamea vin»nbsp;didlam non furnctc'Quibus fané verbis déclarai ipfe Dominus,fe pari aiiimo af»nbsp;fetftum elfe erga qùofuis peccatôres,quos non excuièht aùt cxcüfare pofsint velnbsp;tempora vel aliaé circumftantiæ. Semper enim Deus fui fimilis,punit omhes il»nbsp;•J los,qui contra legém eiüs præùaricantur: quod^ oîim puniuit in fcélératiS,id2nbsp;punit perpetuô in omnibus fceleratis paria facieiltibüs.

Subtjcit ergoprotinus poenam, quamHÿpotypofi quadani ôcülis àuditôî rum ceu Ipedandam proponit. ïubet enim Nabuchodonoforis milites facerèinbsp;quod erant faciuri,fcandere muros,conuéllererhoenia,pcfdere ciües.Addit,Ecnbsp;finemnefeceritis, donee videlicet totam cxhaülèritis vrbem, ftibücrtéritis^ oînbsp;mnia-Älij referunt adDei clenientiam,qu0d velit nunc ^Uidéiti illôs feptliagin»nbsp;ta annorum caftigatione erudire,at non proffus excinderé 2C abijccre.Reduxitnbsp;enim ipfos poft feptuaginta annos, ÔC dédit fuo tempore Chriftüm. Éft amp; in hisnbsp;duplexledio, Tollite mœnia vel murorum dentes, aut pinnas, bicRinnen : idnbsp;eft,omnibus munitionibus illos nudate. Alij legunt, Aufertepropagines, Po»nbsp;pulus enim confertur vitibus. Et alibi dues Hierofolymorum appellantur no»nbsp;biles propagines,plantatae a Deo ad frudificandum.Ergo cum nullum ederencnbsp;frudum,iubet excindere propagines. Nam caufla manifefta fubiungitur,Quônbsp;niam non funt Domini.Reiecit illê Ôé mœnia èC ciues vel propagines. Cum er»nbsp;go Dei non fumus,cum ille rton vigilat fupér ciüitaté.adum eft de nobis. Sic é»nbsp;nim perire nos oportet penitüs. Et in éuangelio dixit Dominus, Si quis in menbsp;no manferit,eiedus eft foras fieüt palmes jôôexaruit, ÔÔcolligunteos SC in ignénbsp;conijciunt SC ardent, lôan.i5r, Etitcrum,Omnisplantatio,quamnonplantauitnbsp;pater meus cœleftis, excindetur.Mattb. I

Copiofîus tamén pro more fuó profequitur cauflas excidij, 6C iri genere di» cit populum fuum pracuaricandopraeuaricafre,id eft,varié SC multipliciter pec-caflecontraDeum, Deinde omiisisalîjs refert infigne péceatumj àdeo^horri»nbsp;nbsp;

bilem contra Deum contumeliam,Négauerunt,inquit,Dominiim.Id qüod nos Nfglt;lt;ré dôwj-dicimus,©y (5ott ÿcldu^ct/0bcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,negan «“*quot;•

do ea, quïé Deus, Vt vera, proponit, Déum veluti mendacij arguere vidénturi Acconfequenterper Mimefim, quid dixerint, aüt qualia verba contra Deutrinbsp;cffutiuerint,recenfet,Prophetæ nomine Dei dixerùnt,Deus fui fimilis efttergonbsp;cum femper puniuerit impœnitentes gladio, pefte, fame, SC vos impoeinitentesnbsp;elfe pergatis,puniet SC vos fame,pefte SC gladio. Id excipiebat pOpülus,ac dice»nbsp;batjDeusnonefthic, Hebraicéenim dicuntt^*\mS’V?Lohu:ideft, Nonipfejfci- cônuitiaamp;nbsp;ÜcetDeuseft fui fîmilis,ièueréperfequens fcelera,vtfabuianturprophetai:ergo murmuratiânbsp;noneuenient nobis mala quaeminantur, velut gladius, id eft, bellum ÔC fameSjnbsp;quænon videbimuSjid eft,quaé non éxperiemur.Adduntquodhunc (enfum abnbsp;foluat, Prophetæ, inquiunt, erunt irt ventum, id eft, minæ ipforum abibunt innbsp;ventum.Sunt enim homines loquaces SC mertdaces. Prouerbialis eft loquutio.nbsp;Vndenos cum volumus fignificare vanum eflé quod propofitum eft, dicimus,nbsp;/Có ïjr lufft. Addunt SC aliud. Et verbum, videlicet Dei,non eft in eis. Non lo»nbsp;quuntur ex Dei fpiritu, fed ex proprijs affedibus 1 prætexuntDei verbum, lèd

g

IN lEREMïAM

fùas nugas profcrunt. Noftridicunt, nbsp;nbsp;nbsp;iflnitbaó xvo:t lt;5lt;*ttcé/|ón^€rnuil

^cr mitsen pfaffcn txtnt.S ic euem'at eis. Nam minabantur prophetçrebcllibus bellumjgladium,famem,peftcm,excidium. Hacc,inquiunt,cueniant cis, ©4dnbsp;pfiffen arh Hæc rendant in prophetarum capita,quae in nos egerût,nbsp;vel expuunt. Deleantur ipfi gladio, amp; pereant in aeternum. Itatj non tantumnbsp;contradicebant ex oppofito Deo,ièd ÓC malèimprecabantur Dei miniftris.Plu»nbsp;ribus veró nihil opus eft,quibus hæc explicemus planius.Obferuate enim quacnbsp;hodie dicantur QC fiant ab hoftibus verbi Dei amp; concionatorum, $6 habebitianbsp;commentarium huius loei.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Audite vero nunc quomodo ifta excipiantur â Deo, amp; Deo quidem exerci*

b cStuwrfcf j. tuum omnipotente, qui contra holles fuos produccre potefi exercitum inßru« dlifsimum, cum ipfi militet vniuerfa creatura. Quia,inquit,aufi eftis ora veftranbsp;ponere in cœlum, Deo contradiccre, prophetarum meorum lermones contugt;nbsp;snclljs adoperire,6^ ipfis praeterea malediccrc,amp; clamare, vos non vifuros malanbsp;lila: eccc clFiciam verbum meum amp; verum QC efficax, adeo^ elFiciam ne Icrmonbsp;meus vidcripolsitacr aut ventus« Eritenim ignis:vos veró ligna eritis.Etvtnbsp;ignis nullo negotio abfumit lignatfic fiet,vtoonlumamini omnes,in ira vel vin«nbsp;dida mca igni inextinguibili,prout fermo prophetarum minatur.Haec veró o«nbsp;mnia ita eucniflc dcclarabitj^ cap.ipfe Icrem. Caueamus ergo ne Dominocó«nbsp;tradicamus.Efficaxenim amp; potens eft,qui valet nullo negotio rebelles fuos pernbsp;dere.Doinino Deo noHro fit laus ÔC gloria lèmper»

Copio/iiis dijjerit depoetiaßtmenda» nißconuertanturt de re-beUibta.

C o H C I o XIX«

£cct tgOtiicit 7)ominufi iidduco fitper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dt kn»

ginquOf^enttm rolgt;uflttm,^tnttm anti^ttam,gtntem cuitn lingvam ignwabiti wc intelliptt quid loquatunfbarttra tiuc «fÇ ytlutifipulcbrum aptrtum,yninbsp;***¦ƒ *?ƒfortißimi yiri. Cemedtt auttm mtßem tuam,amp; fantm tuuui»nbsp;dtuorabir fïliot ruot amp; filiat tuas,comedet ouesfuai amp; armenta tua^ comtdtenbsp;dtniq^ yitam ruam ©• ficum tuam,amp; txcindet rtdigtt^ adPtxtrtmam pau^trnbsp;iattm ciuiraftt ruat munitac, quibut tu fidtbat,gladio. Et to temport, dicitnbsp;7)ominui,non faciam tonfummationtmitobifium, Cum^dixtritif, Quam^nbsp;obrem fiicit aobû Vominuf Vtw no fier bac omnia 2)ices tu ad tos, ^tnu-admodum dtrtliquißtt me,amp; ftruijfiés dijt peregrine ia terray tßra:fi^alifnbsp;UK ftruietû in term non ytflra»

PeecatanoeJJe T)Eccata nonclïèparia, vniuerfa fcripturamultisinlocisoßendit. Stultitia paria,fed alianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundi leuiora exifiimat elTe grauiora, QC grauiora elle leuiora, Quis enim

alijt grauiora, putat contemptum verbi Dei tantum eflè piacu1um,quantum reuera eft Dei iu dicioc'Legatur amp; expendatur hiftoria Saulis amp; Samuelis i.Sam.ij’. Quid quodnbsp;ipfeDominus tolcrabiliorcm aitfuturam Sodomitarum fortem, indieiudictj,nbsp;quam eorum,qui verbum euangclrj repulerintfNil ergo eft mirum fi in prxlennbsp;ti quoque irafcatur Dominus grauifsimc ludaeis, perleremiam,vtpotc,quinonnbsp;eantùm verbum Domini afpernabanturannundatum per prophetam,fed infu»nbsp;pcrirridebantjamp;conuitijscontumeltjs^ adoperiebant. Paucis quidem fupc-riori allegoriaignis,poenam adumbrauit fumendam de contemptoribus verbinbsp;Dei:at nunç copiofifsimè illam ipfam profequitunCerte verbum Dei régula eftnbsp;vitsB

C o N C I O XIX* vitæhutnanæjux quot^ ÔC diredio,via in qua ambulemus Ergôqui fegüiam,nbsp;ïucem,diredionem^ alpcrnaturjs non poterit non palpare in tenebris, ncquonbsp;quicquam facerc fancté,iuftè,6t decenter* Proinde meritô grauifsimè puniun=»nbsp;tur contemptores verbi Dei,

Defcribit propheta ab initio graphicè 8gt;C mira hypotypofî aduentantê exer» ArgumentsMt citutnbarbarum.Deinde vcluti oculis fubijcit atcp exponit quâta vfurus fît cru^nbsp;delitate in puniendis impœnitentibus verbiß Dei contemptoribus, Poftremdnbsp;iterum delabitur ad cauflas mali tanti^oftendens iuftum eflc iudicium Dei puninbsp;cntis confceleratam illamgentem.Dicuntur autem ifta omnia ad eumfinem,vtnbsp;cumulo malorum territi,adhuc cogitare incipiant de pœnitenti« légitima»

In defcriptione autem exercitus aduentantis , »nudinprimiseftobferuatt» tieutipfemd--dum, quöd Deus ipfe dicit» Ecce ego adduco fuper vos gentem, aitDominüs» ïufto enim iudicio fuo Deus excitauit Nabuchodonoforem, ipfîœ vires fubmi»nbsp;niftrauitdcducendibellum, quodinludæos amp; vicinas genres inftituerat, ad 0=*nbsp;ptatumfînem. Idem Deus hodiequotçTurcis ÔC alijs regibus faculta tes Rippe«nbsp;ditat efFiciendi voluntatem Dci.Nc ergo miremur exercitus Dei(id eft,quorumnbsp;dux eft Deus, 5lt; qui faciunt voluntatem Dei,in puniendis Dei hoftibus)celeresnbsp;eflc,laborum tolerates, folertes,audaces,inuidos,6Cc» Stultum eft fperare reosnbsp;vtcuncp inftrudos aliquid in hoc bello efFecfturos, quod contra ipfos gerit ipfenbsp;Dominus.Dati enim Rint â Deo in manus hoftium Riorum. Dicit autem fe du« celongin^itanbsp;durum exercitum ilium delonginquo. Id quod horrorem incutit audientibus» addacûDcusnbsp;Nam vicinia nonnullamferèmiicricordiam conciliât in bellis, geftis à vicinis, hoßes,nbsp;parcentibus illis quos nouerunt» At qui ducuntur à longinqiio,nemini parcût,nbsp;confodiunt quos no nouerunt vnquam ex æquo,pecudû inftar abRp mifcricornbsp;dia vniuerfos* Excutitur infuper fpes omnis ijs,qui putant (e nullo vnquam ve«nbsp;xandos fore bello,quod cum omnibus vicinis iura contraxerunt amicitiæ» Do«nbsp;minus enim ait fe hoftes de longinquo addudurum. Noftro ieculo vidimus exnbsp;extremis Europa: fînibus,hoftes iæuqfle in media Germania»Vidimus Viennanbsp;obfidione cindam âSyris,Afianis,Ægypttjs,ô6 Orientismilitibus.ld quod ne«nbsp;mo vnquam futurum putaflet» Timeamus ergo Dominum, ne fidamus rébusnbsp;nihili,fed agamus pœnitentiam»

Additgentem illam fore robuftam, corporibus inquam validis, SC virtute öfutroMrf. militari eximiam.copiofam item,acnumerofam.Dcnicp,Gentem,inquit,addu’nbsp;camin vos,quaefuitàfeculo,id eft,antiquamÔ^ celebrem.Loquitur de Aflyrqsnbsp;amp;Babylonijs,quorum nomenmox à diluuio innotuit,vt claret Genefis cap, u»nbsp;Bellicofî fuerunt ab initio,bellis Ribiugarunt fîbi régna ÔC populos.Duraue«nbsp;rat eamonarchia vitra iioo.iam annos. Ad crudelitatcmquoquenotandamil«nbsp;lud maxime pertinere videtur, quod dicit, C uius linguam ignorabis, nelt;^ au«nbsp;dis vel intelligis quod loquitur.Excluditur enim omnis fpes,quam multi in fupnbsp;plicationibus habent. Nullus eritlocusreliquus precibus,aut vllisrationibus»nbsp;Nam tu non intelliges hoftem,ne(^ ille te.Commercium certè lingua: confociatnbsp;hominesjdiflbciat diuerfîtasJam etiamfîgnificat Aflyrios vel Parthos làgittan-di futures longé peritifsimos.Dicit enim,Pharetra eius veluti ièpulchrum aper«nbsp;tum’.id eft,fagittac eius letales vel mortiferæ funt omnes,2lllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t1ten|q)é.

Non aberrant fagittis,nec^ leuiter feriunt,fed ad mortem. Id quod hodie magis dicere poiTumus de fclopetis ôô fclopetarqs,xgt;0nbcnblt;îlt;lBcnf4)üt3en,Prçfentif«nbsp;fima enim exhis mors immtnetmilitibus in pugnaamp;expugnationibus,Suntô£nbsp;hodie nationes fclopetandftvt fîc dicam)peritifsima:. Sub finem verô huius de-feriptionis Ribiungit, Vniuerfî ipfî funt viri gigantes, heroes,viri inquam fortes ÔC ftrenui,Quafî dicat,Quid pluribus agam^V niuerfi ôd fînguh funt idonei

g »

IM I E R E M I A M militîæjôî'nb 4Ucô ytdliclbctt vn^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hîf«Sic cnim luftus èC potcftsDomi

nus parat validam impoenitentibus virgam. Expendamus hæc omnia dib'gen» ter,6C conferamus cutn noftn’s tcmporibusjdifcamus^ redèiudicare de ijs quçnbsp;nunc pafsimvifuntur in Italia,Galliaamp; Germania.

Eifgmjfd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde fiibtjcitur â propheta, ad quid ifta gens fie â Deo fit apparata, quid

horrenda beUi fa Aura Exponit id per enumerationem vel diftributionem petitam ex lege Do defcriptio. mini, Deut. 18 SCLcuit.xó. Commemoratenimordine omnia,quæinduci folent bellis mala,vt videat miferi cuinam thefaurizaucrintmalis artibus,impio,nbsp;inquam, militi : vt iam noncommemorem, auaritiam, opprelsionem fiC artes,nbsp;quibusferè thelàurizamus,cauflaseflèbelli Slt;malorum omnium.Intelligitau-tempermeffemjOmnem agriexfationeprouentumiper panem,omnem cibum,nbsp;fignificat^ agros etiam vaftandos fore. MaAabunt item atcj abigent gregemnbsp;SiC armenta, id eft, minora pecora Ô6maiora, iumenta inquam, boues, 6lt;c. Etnbsp;quod grauius eft longe, deuorabunt, conftindent attpconfiimentgladio filiosnbsp;amp; filias.Deuorabunt item vineam amp; ficum. Vinum enim in bellis epotatur 8€nbsp;cffunlt;fttur,vincta vaftantunarbores excinduntur,0C comburuntur tru Ai'ferç,nbsp;Sgt;C fru Aus vniuerfi deperduntur.Sed amp; vrbes fubuertuntur. Alij hie legunt,Exnbsp;findet muniras vrbes tuas.Alijlcgunt,Rcdigetad inopiam vel extrem amp au»nbsp;pertatem ciuitates tuas. Senfusin idê recidit. Sed addit hiCjQuibus tu fidebas,nbsp;taxans fiduciam vitiofam in ca quae pararunt manus hominum. Vitium hocnbsp;nimis eft hodiefrequens amp; vulgare. Quis cnim non fidit munitionibus lt; Ex»nbsp;truuntur montes extcrra,8C paranturaîdificia noua,quaeignoraruntnoftri manbsp;lores. At cum peruentum fuerit ad rem, Ü. ingruerit hoftis, nihil profunt mu»nbsp;nitioncs, led turpitcr fefe dedunt hoftibus, quibus nolétes munitiones illas fuasnbsp;mirabilcs excitarunt. In eorum enim veniuntpoteftatem,amp; ijs vtuntur ad opprelsionem eorum qui extruxerunt. Sub finem appendit, Gladio,vt intelliga-«nus omnia ilia conficienda fore gladio.

Sequitur, Veruntamen. Alij,Ec etiam,in diebus illis,dicitDominus,non fa» ciam vobifeum confummationem. Id quod alij exponunt. At ne fie quidem vl»nbsp;, lus erit malorum finis. Nam peccantibus vobis, amp; peccandi modum nullumnbsp;facientibus,ne iple quoque definam plagas incutere vobis. Ethunefenfum le-quitur Lutherus,quihunc locum fie vertit, ‘Vnb id) wil/fpîii^tbcra^crr/jônbsp;bcr fclbcttnbsp;nbsp;nbsp;uwer nit xgt;ctf4)^ncn. Alij Intelligunt Dominum polliccri poft Ba

bylonicameaptiuitatem fereduAurumipfos, SCnunc quidem non excifurum cos funditus. Vtruntp fenfum attigit Zuinglius in fuis Annotationibus, Sgt;C di«nbsp;xit, Ambiguus fenfus eft; tarn ad hunc, Non prorfiis perdam vos Babylonieanbsp;eladeiquam ad iftum,Non eeflabo affligere,etiam cum haec omnia perpelsi fuenbsp;ritis.Certeconftat exDanielis 9.cap.amp;Lucac 19,ac ai.tum demum confummationem fecifle Deum 8Ó excidilTe Hierofolymorum vrbcm Sd ludatcam gen-tem,cum Chrifto crucifixo,6lt;^ oceifis eieAis^ apoftolis,ludaei euangchj praedi«nbsp;eationem repuleruntjamp;c.

C4«/Î4 »W« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Püftrcmô autem regreditur iterum ad caulTas tantorum malorum exponen

ïorwn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;das.Nam hie locus in prophetis ÔC celeberrimus 8C vtililsimus eft,admoncns 0«

mnes vtfibi à caulsis malorum caucant,fiquidem malis carerevelint. Deum e-nim efleiuftum,quiiufte inferatpoenas impoenitentibus. Quorfum enimmala multis exponcrentur, nifi hie finis obleruaretur fingulariter Eleganter autemnbsp;per dialogifmon caulTas malorûreddit,Quôd fi,inquit,dixcrint,Quam cb eaufnbsp;fam tantis nos adobruitmalisDominus,qui tame eft Deus nofterc'Quare popanbsp;lum fibifoedereconiunAum ita affligit C Tu illis rationemrcddes,amp;^dices. Parnbsp;pari jccpêdit Deus. Nam vt vos illfî priores delèruiftis,ita ipfe qwotp vos delèrit;nbsp;6(:vt

c o N C I O XX,

vt in terra vcftra contra cius mandatum aliènes coluiflis deos: ita cogemihii iècundum eiusminas, in terra aliéna alienis fcruire dijs. ‘Vttb ttïu^nbsp;ftótitbÏJCrt wilfene werïgt;en. Perinde ac fi Germanus dicat, Cur Deus in«nbsp;ducitfupernosHifpanos amp; Turcas, imo èC inTurciam nosSCnoftrosadducinbsp;finit ï* Refpondeatur autem, V éftes 66 omnia veftrà petegr ina iünt,Hifpanica jnbsp;T urcica,ltalica,Gallicai ideo Deus inducit iftas gêtes fuper vOs, vt coherceantnbsp;veftram petulantiam,luxum,fuperbiam,peregrinarumcprerum nimiam appe-tentiam. No poteft placcre vobis finlplex 66 fyncera fides Chriftiana,tradita exnbsp;puriisimis eüangcltj fontibusj percgrinitatemó6 hicmaüuliis, adTurcas ergonbsp;abite, vt etiam Mahumétifinum, qualis fit, videatis, quot;Vltb uef) bcr ttUWCrUtt^nbsp;Xgt;nb frónibbc Werbe. Intelligis ergo ex co n temp tu verbi Dei malum o«nbsp;jnne oriri,defcrtionetn Dei, cul tum Dei peregrinum, idololatriam,facihora in»nbsp;dignifsima Chriftianis,è6 deinde etiam famem,bella S)C excidia atrocifsima coiinbsp;fequi. Dominus Deus rtofter Überet nos ab omni malo, 66 det nobis vt ipfutxlnbsp;lyncerè timeamuSi Amen,

Iterum accufat îttdlt;6os gräuißimortim /celerütßtadens ipßs timorewDch'TJel^cemtentiam,

ü ö N c i o XX,

Annunciate bocin Jotno Iacoi,tif praJicatein luJaiJicenrer»AuJitenuni ifluJpopule fluke, amp; ^ui non habet cor : quibm oculi funt,feJ non 'piJentiau^nbsp;rethabent,fed nonauJiunt. Antne non timebitk,Jitit Tiominu«^ Ana fa^nbsp;ciemea noncóntremi/céikflQui pofitiarenam terminum mari inßatutumpernbsp;petuum, netranfeateum :fauiuntquiJem flu^uieitigt;t,feJnonpr«üalebunt,nbsp;intumeflenr, fled non tranfibunt ipfltm. At póptilttt ifle habet cor Jeclinani amp;nbsp;rebelleidecUnarunt amp; abierUnti l^on dixerunt iti ebrde/i^o,'\^e^ùàmuf nuncnbsp;7)ominum Deum noflrum,^ui darplutiiam matutinaamp; ferotinam in temporinbsp;ßio, iuramentk flaiutk meßem ftrUat nöbki Ini^uitates yefira auerterunénbsp;ifla,amp; peccataptohibuerUnt bonum à quot;vobk,

ITerum 66 vcluti de nöüo inftruit propbetarh Öominus, 66.iubet ipfum fjræ-

dicare populo Iuda,ei^ opprobrare fcelera grädia,fi forte adh'uc refipifcat 66 Dcumtimeat,nepereat. Obferuemusergoihprirhis Deimandatumiubent/s Deits vuitotii^.nbsp;annunciate vel pracdicarc hod, nimirum quöd præcefsit de fuitiendo fupplicio nmi» omnibusnbsp;à fceleratis acimpœnitentibüs,maxime aUtem hoc,quod mox ièqUitur, Auditenbsp;quæfohocpopulcftulteô6excors,ô6c,Eftquidemperfonale,quoddiciiblet,ô6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

fingularc mandatum Dei,ad leremiam pertinens : cacterùm C confideremus Deum omnibus feculis hoc ipfum mandatum repetiUifle,Ô6 alios attç alios mi-fifiejquibus mandauit hoc ipftim praedicare,qUod leremiaî in pracièntiarû præ*nbsp;fcribitjconfequens eft,Deum velle,vt hæc prædicatio fingulis çtatibiis hominûnbsp;busc]^ Ô6 hominum ordinibus annuricietur. Nam vt nihil dicam de teftimonqsnbsp;Ifaiæ5r8.Ezech.5.Ô655,alîjscp,manifeftum eft certèChriftumDominùmapoftonbsp;los inftituifre,ô6 mifîfle prçdicatum pœnitentiam 66 peccatorümremiisionem;nbsp;apoftolos autem fingulis eccleftjs pj^æfecifle epifeopos vel paftores aut presby»nbsp;teros, quibus eandem prædicationem cOmmiièrunt etiam ad pofteros infineninbsp;vfcpfeculipropagandara. Vndeiamconcludimüs,Dcumbehcvellehomitii«nbsp;t)us,vtpote quorum falutem promouet tam diligenter per annunciatioriem vernbsp;bifalutis, Ne^ inutilis 66 fuperuacanea eft huiufmodi annunciatio. Clathatif

g ?

V

multi Deum 8^ falutem noflram non alligatam efîe noftræ pracdiranotit aüt ô* raticnijaut adminiftrationilacramcntorum:fcd iàluarcipfum quos vclit,falua^nbsp;re^ pofleetiam citra preces,praEdica«onc,amp;facranicnta. Atquinonnegamusnbsp;Del voluntatem efîcliberam acminimè vllis alligatam tebusexternis, adec^nbsp;pofle ipfum quod vult. Cum autem non fruftra inftitueritminifterium vcrbi cCnbsp;fàcramentorum, Ôi bis, veluti medtjs, vclit opcrari iàlutcm noftram,non videonbsp;quo prætextu libéra: Dei voluntatis,iflaDci falutariainftituta rcijeiamusjprac»nbsp;tereamus coneulcemus. Notißima funtprjs omnibusquæ Petrusnbsp;nbsp;Philip«

pus cgcrint cum Cornelio 6C Æthiopc in Aâ:is:6lt; quod apoftolus Paulus dixit fidem efle ex auditu,auditum ex verbo Chrifti. Audiamus ergo verbs Chrifti,nbsp;’ preccmurDeum,vt fidem nobis conferat,augcat atm confirmer,8i viurpcmusnbsp;Sacramcnta,ficutinftituitDominus. Salus enim noTtra cofiat mera Dei gratianbsp;ac fide in Cbrifium, fidcs docetur 8C plantatur prædicatione verbi, petitur pre«nbsp;cibus,obfignatur reparatur Sacramentis:qucmadmodum alibi copiofius eftnbsp;cxpofitum.Potuifiet fane Deus abfoluta fua potentia ludaeos conuertere, nunçnbsp;veró mandat leremiæ, vt fedulo ipfis verbum Dei^nuncict,per quod infirudlnbsp;ad Deum conuertantur.

Dofniniu/upf nbsp;nbsp;nbsp;Et nunc quidem quid annunciet fufficit, verba atrp matcriam dicendi vc«

pfditrftproe lutiinos propbetæ ponit« Dic,inquit,adeos,Auditenunc(velquæib)ifiudpos phetequidattf puleftulte,amp;c,IubetDeuspropbetam incrcpare populicçcitatem,furditatem,nbsp;nunetet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiultitiam, duriciem vel obftinatiam inuincibilem, inobcdientiam rebellem, ac

pudendam prorfus ingratitudincm.

LicetßultwM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vitium autem non eft fi pater,autmagiftratus,autpropheta,aut amicus fyn

nominareftubgt; ccrus,ftultum,reueta ftultum appellitet. Si quis odio aut maleuolcntia alterum ?»•w,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellitet fatuum aut ftultum, nocendi ftudio, peccat contra Domini legem

commemoratam Matth, y. Pater autem propbeta ex bcneuolentia, ex ofiiJ cio,mandate itemzelc^ Dei,appellatinfipfentem ftultum. Sic enim faepelcgisnbsp;in fcriptura,adeo^ ipfum Dominum Lucæ i4.fuos diicipulos,amp; Paulum fuosnbsp;Galatas vocafle ftultos.Reuera ergo cpilccpi ÔC magiftratus funtfatui,qui vo-catis concionatoribus mandant, ne qucmnuncupentin fiais concionibus im*nbsp;pium,maleuolum,amp;c.Extant contra ifta mandata,Dei praecepta,Dei amp; fandonbsp;rum exempla. INemopatereturfibibuiufincdilcgeminfuadcmo imponi, nenbsp;increparct durius liberos SC familiam, fiC fiiaues illi homines, buiuimodi legemnbsp;feruntpatribus in domo Domini Dei noftriç’

QjtâreUiiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porro ftultos appellat,non eaquæDei funtftpientes.Nam alibi diximus ex

ftw/tt, crDeute.4. Icrcm.g. Luc» 14.2,. Timoth.j. fummam efle ftultitiam verbum Dei reîjcere, fe non accommodate verbo Dei: è contra fummam eflè fapientiam rc*nbsp;ucreri verbum Domini, SC omnia inftituerc ad voluntatem Dei. ludaei autemnbsp;fuum arbitrium,non Dei regulam ièqüebantur, vnde ftulti erant.Pr»terea nonnbsp;obftruabant opera Domini ac iudicia. Sequitur ergo,Et qui non babes cor,quinbsp;bus oculifunt,amp;'c. Er at quidem ipfis cor,intellcdus vtim 8Ó voluntas,fed cor»nbsp;rupta 8C quam iànari à Deo per verbumnbsp;nbsp;opéra non fiiftinebant* Deus enim

varia fua iudicia amp; opera obijciebatoculisipforum : auribusquoc^ ingerebat multiplicibus prophetarum fermonibus verbum ÔC voluntatem fuam vtfana«nbsp;ret eos: ac videbant,audicbant, SC intelligebant ifta omnia milèri, agnofeentesnbsp;ilia efle falutaria recipientibus,fed vitijs nimium immerfi,meliora,quod di'ci fo»nbsp;let,cerncbant,détériora lêquebantur.Proindeftulti,inobedientes,ingrati Deo,nbsp;¦6c cæci acfurdi erant. Sicuti ÔCnos hodiequoqueftimus, quividemus quàmnbsp;muiti ex ingurgitatione vini, ex luxu veftium, ex fornicatione, incidant innbsp;incrcenariam militiam ÔC pereant:audimu5 item quàm feuere puniat Deus idonbsp;lolatras.

C o c I o XXi

lohtraSjS^ aîiertôfutn Deorum cultores, nthilominus in péccatis iniquitâlii bus noftris pergimusjcientes^ amp;C Volêtcs pcrimus,Difcamus ergo ex hoc pro*nbsp;phetae loco,nos non liberandos mahs,fi v.klcarnus opera aut iudicia Dei,audiaanbsp;niuscp minas ÔC promifla Dei, nifi eademfide recipiamus ÔC omnia vitae noftraCnbsp;adilla componamus»

Stgnificantius porro declarat quomodo fint ftulti j Cäeci èC furdi, f ationétrt reddens cur fic appellarit ipfos, QC quomodo inobedientes ingrati Si obftinatinbsp;fintexplicans. Exponit enimingentia Dei beneficia duo, quaeoculis eorumoanbsp;biecerit, SC quae benigneipfis impartiatur, ipfi vero nec obieruent, rtccmagninbsp;fadant, nec gratos fe Deo exhibcant.Simul enim exponendo haec beneficia, ip*nbsp;forum amplificatpeccata SC malitiam. MofesinprimO capitelibriprimioften- ArtnaMai'ipinbsp;¦¦ ditnaiuram aquarUmeflecircumfufamjVndiquat^teiramobtegereiDeUmaü» ßtmcjltef^nbsp;tem fingulari quodam beneficio, iuffifle aquas retrocedere in altum vt terra c*nbsp;inineret appelIauilTeç aquarum molem maria,aridam vero vel areatn aquis fidnbsp;cam, terram:tcrminum quoep vel limitem mari pofuifle, ne tranfirct vnquam*nbsp;terra vero habitationi homiftum fcraper idonea emineret, hominem fuftinctetnbsp;SCaJeret.Eadem dereipfe Do minus apudlob cap.jS diflerens,Quiy,irtqüiî,c3nbsp;dufitmarevaluis cum erupit vtegrederetur exvtcro c* Circundediillud terminis meis ÔC poiui ve dem ÔC oftia.Et dixi, Hue vfœ venies, Si nort prôgtcdierisnbsp;vlterius,8C hic confringes tumentes fludus tuos, reremias certe ad eundem mönbsp;dum, clegantilfimè dicit Deum pofuilîe mari terminum vel limitem arena, id^nbsp;perpetuo dccreto,nimirum quód intra bos velutilimitcs perpétüó confiftat,aucnbsp;confifterc debeat?ynde ÔC Lutherus vertit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dUwÄcf blybenrtin^«

Praeterea lequitur mox,Ne tranfeat cum.Deere turn ergo Dei eft,ne marini flu-dus littus arenac rumpant Si tranfeant.Adijcitur, Öacüiünt quidem fludus * in-tumefcunt,8C in littus ita impelluntur,vt videantur proxima quæqüeloca fub-ucrfura:fed licet hæc accliuia fint Si plana, nihil poflunt procellæ, Dei virtutc casconftringente , ncterminodifruptoeffundanturinterram» Rclucetinhocnbsp;Dei opere SC beneficio mirabilis Dei virtus, Sed ÔClercmiæ verba elegantemnbsp;nobis exhibent antitbefim, quaDeipotentiaprardicatur. Commémorât enimnbsp;arenam, SC inducit in hanc irruentes fludus intumefeentes SC fatuientes. Quidnbsp;vero fragilius arena difloluta, SC minime coh£rcnte,minuta admodum ÔC inftarnbsp;pulueris difflncntcC’R-urfus quidimpetuofius eft procellis ac fludibusfhi tam2nbsp;«rénam, Deo fic mandante,non tranfeunt, fed continentur veluti in femetipfis»nbsp;Verum quidem eff, mare non raroruptis aggeribus fe effundereefFudifiecp innbsp;conrinen tem, 8C vaftafTe vaftare^ agros, pagos 8i vrbes» V erum ea fun t iudicianbsp;Dei,communeDei decrctum nihil conturbantia.Mirificeautemhisnobis comnbsp;tnendaturDcipotentia Si beneuolentia erga homines. Alibi quotç haecDei adnbsp;miranda virtus prardicatur cS dicitur,Verbo Domini cœlifadiacfirmatiftint*nbsp;Sc fpiritu oris eius omnis exercitus eorum. Congregat aquas maris vt cumulu»nbsp;reponit in penetralia abyflbs. Quoniam ipfe diîtitôC fada funt, ipie mandauitnbsp;Sc creata funt Pfal.JJ. SC iterum 104, Terram fundafti iuper bafes velftabilita-tem fuam vt fempiternis temporibus non commoüeatur. Abyflum quotp occulnbsp;tauit quafi vcftimento,vt fupra montes ftent aquæ. Terminum his pofiiiftf quenbsp;non transgredientur, nequeredibuntiterum ad operiendam tetram. Idipfumnbsp;repctitur in Pfal. ^S.Qjuia ipfe dixit 6C fada funt,ipie madauit ÔC cteata furtcnbsp;Eacpftabiliuit, vtæternùm pcrftentj aclegem praefcripfit quam trartsgredi nc*

CAPfV» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IK iERE M i À H

t

tfoftetn dicit, An tion tiincbis tibi ab bcc Deo ttiofan non conti cmi/ccs , vf/Ä S)C audita tanta Dei tui potentiaî' an non fuffunderis rubore, cum audis fludüSnbsp;tnarinosterminumàDêopræfîxum non traniire , fedfpontcobedircDco lt;Ennbsp;barbarum,immanCjfurdumjfinefenfu ÔC ratione €kmentum,confiftitintra ternbsp;tnihos fibi àDeo circundudos,filt; quidem fragiles:amp; tu,ôhcmo,ratione dC. feilnbsp;fti praîditusjôontineri non potes limitibus legis diuinaefirmiffimis C Sicamplifi«nbsp;catur ludæorum peccatum, ac fequitur quod ablôluat fenfumt At populus iftçnbsp;habet cor dcclinans fîC rebelle,declinarunt Qi abierunt^Quafi dioat,Sic quidemnbsp;tnareimpetuofum oompefci poteft,hcmo cempeki non poteft. Cor dedinans,nbsp;cft Voluntas fe auertens à Deo per incrcdulitatem,quam mox fequitur rebellio*nbsp;Marcrccolligit fe,6Cnon effunditur vitra terminos, ludaci vero dedinaruniÔdnbsp;abicrunt vel cffufifuntinfuas cupiditatesjfurentesqjiam pefuaganturperomnbsp;nia fcelerum amp; flagitiorum genera , nihil moderatihabenteslt; ifla autem nobisnbsp;quo^noftroœlæculo applieanda funt, in quo videmus amp; ipfi omnesercaturasnbsp;fuo creators ODedirc,folos autem nos ruptis omnibus legum repagulis, pro libinbsp;dine amp; furore nofiro infanire,ea^ facere quæ fœda fiint abominanda, au^ ànbsp;Deo noftro prohibita.

Pergit alterumDei beneficium ingens commemorare,fimul autem amp; pcc« catumingratitudinis obftinationis^ caecitatis amp; furditatis populo fuo oppro»nbsp;tiomînuscldt brare^Benefidum Dei ingens èC magna virtus eius eft,quôd dat nobis imbremnbsp;jpluuiamcomo yel pluuiam matutinam ferotinam.Nos dicimus, ƒ rit Vhbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedipfelo

tlotcmporct cütionis genus cxponit,ô(^ iubdit,ln tempore fuo:pro quapfas dicimus, rc» 4gt;tct $Ft/vnîgt; wcnncôn^t ifl.Intelligit autem Deum,quoqlt;s tempore,commonbsp;dam dare hominibustempeflatem. Si quis velithabere huius loci commenta-rium, légat Deuter .cap. Il, ôd obferuet eo loco nihil tribui aftrologicis influen-ojs,Marti,Mercurio,SC Saturno,reliquijs ex Gentilifmo,fedfoliDeo vendica.»nbsp;fi omnia,Quanquam interim non negemus ilium vti medijs, fupcrftitiofa intc-KeJJis concé»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toto corde abominamur. Et cum fequitur, luramentis ftatutis meflem fer-

diturdDo» uat nobis. Altj eum locum reddiderunt, Hebdomadasfiatutaspro mefle eufto» wiwo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit nobis, Vetus interpres vertit, Plenitudinem annuae meffis euftodientem no

bis.Senftis facilis eft,Deum quod promjfit praîftarc,amp; ftatuto tempore dare no bis meflem prouentum terrae vberem,Alijs quidem videtur allufum ad Gen»nbsp;$,cap, vbi promittitDeus generi humano, ie terram non amplius diluuio perdinbsp;turum,icddaturum temporum vices,lern entern ô^meflêm,6Cc, Alijperhebdonbsp;'niadasftatutorummeflïs,intelligunt tempusmeflîcongruum: vel vtfitienfus,nbsp;qui dat aliquothebdomadasmeflî faciendae,Alijs videtur allufum adhebdomanbsp;das quaî numerantur â paicha,Leuit.i5,S,Hieronymus vertit,quod ÔC in Cotanbsp;tncntartjs expofuit, Metuamus eum qui dat nobis pluuiam temporaneam QC (éfnbsp;rotinam»Per quæ omnia oflenditbonam plenitudinem annuæ meffîs. Adijcîes,nbsp;bïebraeofcriptum eftr^'^-tï’ quodpro ambiguitatc verbi amp; iêptimanas figninbsp;ficat plenitudinem,Luthcrus vertit,‘Vnb vnô bte crnbc tritwli^) vnnb pf-li4) bcbl^tlamveroilludm^mè in populo vituperandumerat, quôdtambe-ticficô Deo ingrati, benefadorem netp metuebant nelt;]p amabant. Id exprimit,nbsp;cum dicit,Non dixerunt in cordefuo, Timebimus faltem Dominum Deum nonbsp;ftrum.Et quanto maius eft Dei beneficium , tanto magis increicit in^ratitudi«nbsp;fiisIudæorumlcelus.Nos quoque hifee noflris temporibus non probe agnoici-«nus Deum fuppeditantem panem,vinum,ôôomnia nobis neceffaria: quinimonbsp;abutimur eximijs Dei donis ad noftram auaritiam amp; ad luxum : non timemusnbsp;Deum,non agimus gratias probencficijs,nonferuimus Domino munificentfl*nbsp;fimo»Id quod res ipfa damat»

. nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EranÉ

c o N c I O XX n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*

Erant autcm rcfponfatores quidam,qui dicerent,Splendide quidem diflerit si tellid takrt ipropheta de Dei erganos bonitate. Interim vero fentimus maligne refpondere non rtß 5dft*nbsp;terram laboribus noftris»Fallit meflïs,atterimur^ calamitatibiïs vartjs. Praeoc=‘ fnbsp;cupat ergo,SC ait,Si benedidionem Domini largam non experimini, iniquita=gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

tes veftrac illam auertunt à vobis. Culpa itaque mali huius non refidet in Deo, qui iuxtapromifii'oncmfuam velnolit velnonpoffit praeftare quod promifit,nbsp;fed in vobis hacretwPeccatacnim veftrabonum auertunt à vobis, malum indusnbsp;cunuNaminlegefua dixit Dominus,Si non audicritis verbum meum,efficiamnbsp;cœlum ipfumaEncum,ÔC terram ferream. Vos autem verba Dei non auditis,exnbsp;inobedierttia ergo eft varia illa veftra calamitas.Cyprianus contra DemetrianSnbsp;S)C Auguft, de Ciuitate Deicopiofe hoe argumentum tradanr, calamitates ortnbsp;ri non ex euangelio,fed ex idololatria SC peccatis«Deo fît gloria*

7'axat diuites ne^otiatores in populodf^dices nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophè

te facerdotes, dentqtte populttm ip/um accn/at Tnaxtmortijn ßelerum.

COMCIO X X U

în pofgt;ulo enim meo impij iriueniuntur, qui infidiantutf quot;Vt û qui fonît lu-queos,(iruunt perdiriones,quibufbominei cariant.Sicut corï plena auibtn,itu Junt domm eorum plena dolo. Sic autem illi magni fiunt ôr ditePeunt, impin-guatifunt amp; nitutrunttexcedentet eriamfaSla peffimi(cuiufq^) itu non dicuttnbsp;necpupilli cauffam , neepauperum iudicium expediunr, interim profperèa^nbsp;guat.yfn /uper hx non 'Vtfitarem, ait Hominut, aut degente huit fimili nonnbsp;jumeret fupplicium anima mea f Stupenda amp; horrenda 'Velfœda fiunt in ter-ra.'Propheta predicant mendacia: facerdotetaccipiuntinmanfta fuas: amp;nbsp;popitluf quidem meut ita yult.Quid autem fier tandemf

PErgit confequenter propheta cxponcre populo, qu» iuflusfuerat prolo qui à Domino,adeo^ cauflas redderemalorum, non ex Dei morofîtate,ièd pronbsp;Îiria culpa populicp corruptione deriuari* Aceufat ergo nunc quoque populumnbsp;udaicum extremae conicelerationis.Demonftrat autem per gradus amp; ordines,nbsp;in populo nihil viquam efTe iÿnceri 8C integri.Recenfet enim feelera diuitum ne Arguwenttiennbsp;gotiatorumjudicum iniquorum. Prophetarum ÔCSacerdotum,deniqueipfiusnbsp;populi.Hæc autem omnia hue tendunt, vt agnofeentes vitia illa ÔC flagitia,pccsnbsp;niteant SC viuant,non pereant*

I. Taxat initio diuites in populo ncgotiatores.Peccatum non cft diuitem nitiUet, cHè.Plures enim fandivtriufqjTeftamentifucrunt diuites citravitium,viuen-tcsiècundumregulamapoftolicam,traditamini.adTimoth*64 cap.ïta pecca»nbsp;tum no eft negotiari,modô alteri feceris quod tibi ipfî velis fieri. leremias ergo ^amp;otiatoretknbsp;fignificanter hos quos aceufat mox ab initio nuncupat impies. Impietas enimnbsp;inficit opes,SC corrumpitnegotiationes.ImpiusenimDeum noncurat,imô cô:»nbsp;temnit, 6C audita lege eius. Non furtum facies, Nolitediligcredtuitias,cogitatnbsp;in corde fuo,imô nô raro proloquitur,cos ferô ad opes per«enire,qui voluerincnbsp;adpracfcripnim diuinae legis viuere: præterito ergo Deo SC negleda lege eius*nbsp;opibus congerendis fedulôeflc ftudendum. Inde iam oriuntur infidiæ SC doitnbsp;contra proxitnos ad congerendas opes inftrudi.Non enim iÿncerè agunt impqnbsp;cum hominibus.fed omnia corrumpunt artibus prauis,mêdacïjs,dolo, fraude*nbsp;furto,vfura,rapina impofturismultipUdbusJeremias ergo comparât huiuC

K

CAP. V» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N I E R EM ï A M

Auarinegotia modiauaroshominesaucupibusSC venatoribus Debuerant quidemdiuitesef toresaucupes. fepaiiperum refugia,iam ex auaritiabuntpauperum tortoresjaucupes S)C vcmnbsp;tores.Sicut enim auceps callide componit laqueos vel retia : vt certes plenas a*nbsp;uibus habet,quibus alias attrabit amp; decipit(’]kcfin(n'VenerIcc^u4^len)adeo^nbsp;capitamp;f inacffatlltamercatores SC auarihominesbabentfuasartes, quibus fim®nbsp;pliciores circumfcribunt.lnftrutffifuntrcbus ad decipiendum appolïtiszTKólt»nbsp;Ucnb wolttîcrcftrw|îcnx)nbtûtîtctt: quibus noue vuqueaucupionbsp;capiunthomines.Domus eorum,inquit plcnæfuntdolo.Namminifirbancille,nbsp;tota denique eorum familia,exercitata eft in vftiris,niendacqs ÔC impcfturis, vtnbsp;facile imponant cuilibet.Qiiemadmodumitem venatores ftruunt perditiones,nbsp;id eftjinftrumenta perdendi,cuius generis funtlaquei,retia,decipulæ,foueæ,SCnbsp;huius formæ alia,quibus capiunt SC madant ferasrira auari negotiarores,8C honbsp;mines iniqui atque rapaces, habent fuas rationes lucrandi ac pcrdendi eos qui«nbsp;bus cumagunt. Nihil fane opus eft prolixe commentario ijs qui obftruarintnbsp;quae hodie hunt ab auaris non mode negotiatoribus, ftd opificibus quoqueSCnbsp;rufticis,

A6«/i«epMMJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quis autem finis illarum opum c'Num ftibucntio pauperum fbeneficentia

in omnesfliberalism domus propriae ftifientatiodVlinimègentium. Nam male quaefitum,pefîîmè difperditur.Cui ergo rei feruiunt opes,vftiris, bellis, rapinisnbsp;amp; artibus pcffimis parataefSeruiunt magnitudini, fuperbiæ inquam, pompæ,nbsp;luxui, veftium fplendori SC aedificiorum, gulæ amp; libidini. Videas mercatores,nbsp;milites, ÔC vfurarios quoidam iplendidius veftitos principibus. Videas menfasnbsp;regales exhiberi ab ijidem. Nihil nunc dicam de Conuiuijs luxuriofis, 6C pror«nbsp;fus diabolicis. Hoc autemintelligitpropheta cumdicit. Sicautem illi magninbsp;fiunt SC ditefcuntjimpinguati funt ÔC nituerunt,öinb fcißt vnn^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;woîbctt

bene videlicet cura ta cuticula. Quibus adiungit, Excedentes etiam fatfta peffî« mi,nimirum cuiufque. Peflîma viia eft maioribus noftris harum regionum no-bilitas,quo nomine caefa eft. Si autem ei conféras nobilitatem iam noftram fidïinbsp;tiam, 8C ex vfurarijs SC militibus fados generofos, dices veterem nobilitatêfuiftnbsp;fèinnocentiflîmam. Conferunt hucnonnihil quælegunturinPfalmoiy, Oratnbsp;cnim Dauid, A facie impiorum fub vmbra alarum tuarum ablconde me. Adi«nbsp;pe fuo clauduntur, atque ore fuoloquuntur cumiuperbia. GrelTum noftrumnbsp;obferuantes, circundederunt nos, oculos fuos ponunt, vt deijciant nos innbsp;terram, SCc.

CoiTMpfi» mit nbsp;nbsp;nbsp;i. Deftendit iam ad iêcundum gradum vel ordinem in populo. Debuerat

auaritia,libido, luxuria Ô6 infania opulentorum coherceri à magiftratu. L deô enim Dîj 8C appellantur ÔC inftituti funt, vtmalos amp; nocentes homines co«nbsp;herccant,bonos ÔCinnoxios tueantur.Cæterùm dicitIeremias,SC in hoc ordinenbsp;nihil amplius efîe integrum. Nam in genere dicit, lus non dicunt. Pro quo nosnbsp;dicimus,(^4nb4ltWcber^t4)ttt0lt;^rA4)t.Deindefpeciatim6Cpercxpofitionbsp;nem ftibdit, Nec pupilli cauflam iuuant, neque indicium pauperum indicant.nbsp;Qy fitrberenb wey^lenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb bAlffenb betn «rmen nit. Quid er

go f NegligunturviduæSCpupilli:pauper,quoddicitur,vbi9iacet.Omniage runtur pro arbitrio SC ex libidine præpotentum, qui rcfpiciunt in indicio perlbnbsp;nas, accipiuntmimera , nequearbitrantur adiepertincre honeftatispatroci»nbsp;nium, impuritatis amp; intemperantiæ frænum, perrumpuntergo SC opprimuntnbsp;inopes,quosferuatos oportuerat,omnem^negliguntiuftitiam,honeftatemacnbsp;difciplinam.Equidcmfuerunt populo iftiiùblofia præioria, SC indices amp; iudi«nbsp;cia,verùm cOrrupta ilia omnia. Vtinam vero pluribus hæc nobis enucleanda fonbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rent,ôi non vndique ex tota Europa innumera le excmpla ingererent oculis no

ftris,Âp-

CON CIO XX f» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

ftrîs»Appeftdit autctti prophcta,Interim proiperèagunt.Id quod facit ad gtaUi= Profpertti^In tatem amp; incrementum condemnationisipforum,D'umchim iuracorrumpunt f’ww»»nbsp;Be omnia faciunt pro libidine » interim tarnen diuites funt QC. magnißci quibusnbsp;omnes res proiperè fuccedunt,arbitrantur ie verfari in feltci, non infelici gene«nbsp;re vitæ*ObfurdcIcvmt ergo amp; indurantur in pcccatis,nec tantillum cogitant denbsp;pœnitentia,{èd dicunt potius,Nifi vita nofira Deo placeret,non ad hunc moddnbsp;bcnediccret nobis»Cætcrùm eueniet his tandc quod diutti Epuloni in euâgelio»nbsp;Hodic multis imponit hæc auarorum iniquorum SCluxu perditorS homing fellnbsp;citas.Et hue pertinet potiflîmùm Pfalmus 7j.

His anneditiam verfum intcrcalarem, quo alleueratDeus Ic animaducr* forum in peccatores, imoinquoshbet cuiuslibet temporis prxuaricatores,adnbsp;cundem modum peccantes, quo peccarunt flit Sed de hoc verfu dixi abundcnbsp;Concionc i8.

Priufquam verocertium ordincm cxagitct,pr9cfattuiicüîampræmittit,StUi penda amp; horrenda vel turpia hunt in terranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vrtnb ^rcu’lld)c/vbcr

XVtt|îcft^ndbebinÿbcf4)uîgt;chb ftuI^rtbJd eftj eaquæcommemorauiftupen:: «» f da ôe pudenda,fiunt inludaea: ac oportebat prophetas Ôefacerdotes cogitare denbsp;medela,quod cum non faciunt, eft hoc fané omniumfoediffimum, deterrimumnbsp;Be maxime abominandum. Prophetae enim debuerant accufare hanc corruptenbsp;lamzfacerdotesfuam quoep operam conferre»Sed quid fiebatc* Prophetae praedinbsp;cabant mendacia,5lt; Sacerdoces accipiebant in manus fuas» Ex ordine enim Lenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö»

uitico ahj crantianitores,altj indices, alij dodores vel prophetae, alïj facerdote« per vices diftributi,vt claret ex Chrönicis facris,quæ appellant Paralipomeiia*nbsp;Praecipui in hts erant prophetæ,quorum munus erat docerej[egem,interpreta-ri Öl vrgerc,fGclera $)C ftcleratos perièqui verbo, obiurgare, acculare gt; hortari*nbsp;pufillanimes^ confolari,6Cc»Sacerdotum officium erat confilto Qi. auxilio iuuanbsp;re prophetas,religionem dC innocentiam feruareincorruptam, deinde S)C facranbsp;adminiftrare. Sic enim pulcherrimo, neceffario BCfaluberrimo ordine Domigt;nbsp;nus populo confuluerat. Nunc veró nemo prophetarum autlàcerdotû, inquicnbsp;ïeremias,facit fuum officium» Prophetae enim confcelerationem publicam nonnbsp;accufant,iram Dei amp; fupplicia grauia confcelerationi débita, non annunciancnbsp;aut minantur,poen{tentiam non vrgent,quinimÓ pro veritate fcripturarum, fanbsp;bulas concionantur, iubentes pro peccatts grandia amp; crebra offerte facrificia,nbsp;tiis placariDeum,qu{ altoqui facillimus fit ad condonandS. Sacérdotibus per*nbsp;placebat talisprçdicatiOjôC accipiebant in'manus,id eft aptabat fe ei praedicationbsp;ni,aram inftruendo,amp;^ facrificia accipiendo, madando,cxpiando. Germanicènbsp;dicimus, 'Vnb fvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtn bic Altj verterunt, Accipiunt(munus)in

manus. Alij veróinterpretatifunt, Sacerdotes veróapplaudunt illis manibus fuis»Ita etiam vetus inter pres vertit. Lutherus expofoit, ‘l^^nbbicpMCfïcrh^^’nbsp;rf4)cnbin irctlïrtmpt.In Papiftica ecclefia vidimus paria prorfus»Nam concionbsp;natoresannuntiaueruntIndulgcntias,cultumSlt;inuocationem diuorum,fualènbsp;runt fufeipere peregrinationes religionis crgó,enarrarunt miracula innumera,nbsp;fabulas ftupendas.Qiiibus omnibus appofitè applicäruntfefe facerdotcs,in*nbsp;ftruentes aras,ód expediences merces lilas fuas,audiendo confeffiones,abfoluê-do,fatisfadioncs iniungendo,mifljfîcando,cantâdo,filt; alias eius generis fuper*nbsp;ftitiones exercendo.

Q.uid veró ad hæc populusï'An abominatur nt^as putidas,8è fabulas meïl PópttttM detét daciacp palpabiliafAn cum omnia videt inftituta elle ad quaeftum, refugit ifto* âaturmen*nbsp;rumimpoftorum facra prophanac’Minimègcntium.Ieremias enim,Etpopulusnbsp;quidem meus,inquit,fie voluinVcljPopulç meo placent ifta»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiU

IN ÏER.EMIAM

4lf0 b^bcn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^If«. Adcó non abhorr et ab bis, vt pös

tins placcantifta,6i^fta fevelitaccupiattradarü Seinperenim hoc verum efle oportet,Mundus vult dedpûergo magis tenebras diligit quam lucem. Ac reuenbsp;ra completur hodie quod S. Paulus complendum dixit, fore vt homines in po«nbsp;ftremis temporibus fanam dodrinam non fuftineant, led cum fcabiofas habeâtnbsp;aures,à veritate has auertant, QC quærant ßbi dodores, qui aures ipfis fricenr,nbsp;amp; fabulas narrent Si enim alicubi fit ingenuus aliquis SiC ^nccrus veritatis praenbsp;co,qui acrius inuehatur in idololatriam vulgaria fbeda^ facinora,mox con«nbsp;cJamantomnes,Hic concionator biliofus,morofus,imö feditiofiis eft,huncno»nbsp;lumusjdetur nobis alius,qui pacis fit ßudiofus, quiblandus fit, amp; benigne do«nbsp;ccat,amp; morem in docendo receptS teneat, bonos item focios ferre benignius^nbsp;tradfarefciat:quorfum enim pertinetiurgari amp;^fçdera palam deferri autprodi:*nbsp;tnoneatur quil^priuatim, publicè doceatur gratia Dei. Ergo fi obueniat huicnbsp;iteculo blandus aliquis adulator, qui loquatur mundo placentia, vt Ifaias dicitinnbsp;cap.jo.islaudaturabomnibus.Quódfi vitac fit interim proftitutar,facilè hoe einbsp;condonatur ; fi exigat SCecclefiafticis vedigalibus-, imo impofturis omnes granbsp;tïet,femper petat,amp;: loculos euacuet omnium,non difficulter fertur,modó decinbsp;piendoloquatur placentia,modó vulgatam inreligione SC ritibus rationem teneat, nulpiam ab ilia difeedat« Exemplis nihil eft opus, cum quoquo te vertas,nbsp;omnia huiufmodi plena fint exemplis« Quid ergo mirum fi milèrè pereat po«nbsp;pulus, qui vel reclamante Deo , omnino vult perire, ac perditores fuos di«nbsp;ligit f SC c.

ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cef tè leremias lubqcit,Quid vero tandem fiete’V el. Quid vero poft haec fa

»«Vinbïop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wóUcttbft:n4l)tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veh'ÏPrtó wirtna^in

^cr/HPiefolcóü«^ 3ktfl brtr^b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qua Apofiopefi fignificatur, déplora tif

(ïmum elle ftatum ipibrum,adeó vt nihil expedari poflït, quam certiffimum ex cidium* Nam amp; Gcrmanicum admirationcamp;terrorcgraui^ animi pertur-batione in rebus defperatis dicimus,TP4ó wirtrtbcr^Ui^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bani^dd quod

certè omnes ptjhodiedicûtÔ^dicêdoingeminât, Dominus liberetnosâ malo»

Pofipeccata commémorât itemmpoenas gt; dejeribens obßdio-nemtvrbis , attin^ens^ caujpts mali» ßtadens adhuc poeni' tentiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

C A P V T VL

co N CIO XXI u

On^rtgamim filij ’Beniamin è medio Hierufalem, eSr in The1e$a clan^ ‘^jgite tuha3amp; Betbhaktrem leuarefigntim:^uoniammalumpro^e-eeit ah ^quilone amp; contritio magna. Specioße amp; delicataßmilem fadoplianbsp;^^m’Venient ad eampaflores amp; greges eorum fgent ad earn thoria fua pernbsp;drcuitumfnguli pafcentes in loco fuo. SanSificate contra earn bellum,Surgi..nbsp;fe,afcendamus in meridie, Biei ^uoniam dctlinat dies, amp; 'vmbree yeßgt;trttnttnbsp;trefcunt.Surgite,no£lua/cendamus,amp; demoliamurpalaria tius.l^oniam ßcnbsp;dicit 7)ominus exercituum,Succidite ligna, amp; fundite aggerem contra Hie^nbsp;rufalem : efl enim ciuitasbac yißtationd : omnii enim yiolentia in ipfa eß.nbsp;l^emadmodum font euomit aquas fuas,ficillaebullitmalitiamfi(am:rapinitnbsp;^PP^f/ßo auditur in ea,coram fade mea iugiter ee^itudo amp; ceedes, Erudi.-re(adbuc)Hierufalem,ne forte recedatanimamtaa te,ne forteponam te de^nbsp;ftrtamjamp;terramnorthabitatam.

43

Bost commemorata flagitiaiterum pœnam iceleribus débitai» (ùba Argumeti»^ iungiu Dcfcribit enim vrbis Hierofolymorum obfidtonem ÔC fr^fentis lod,nbsp;dium mircrabflcjid^ copiofißime amp; elegantifsimè per HypotypoCm,nbsp;ita vt omnia coràm cernere videaris* Afçergit interim, pro more fuo, cauflasnbsp;cxddtj ( in hiftorrjs enim cauilàe præcipue font fpedandæ : vtpote fine quibtisnbsp;omnis hiftoria caeca videtur: ) icelera nimirum nephanda flagitia : nec finemnbsp;tacet in quern ilia omnia dicuntur, nimirum vtHierufalemerudiatur, pöeni«nbsp;teat amp; non pereat» Etenim Deus non deledatur miièria mortaliumtfieque vultnbsp;mortem peccatoris, fed magis vtconuertatur ÔC viuat» Tale omnino fehemanbsp;hoc eflè videtur, quale habemus apud Lucam in cap. 19. amp; 2.1 .item apud Matsnbsp;thatumin cap. 15. vbi faluator nofter excidium vrbis pracdicit, ÔC cauflasnbsp;commemorat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem omnia nifi applicemus nobis noftris^ nioribus,fi’*

ne fruÄu amp; dicuntur 8^ leguntur. At S. Paulus commemorauit omnia in no» ftram Icripta efle eruditionem.

Principid autem alloquitur ( pulcherrimoamp; maxime perfpictio ordinc Vs ciuet îubentuf tens)fuosBeniamitas,qui cohærebant adhuc cum tribu Iuda,Ôi iubet ÖC ipfos QC fe pararenbsp;ciues Hicrofolymitanos paratos cflquot;e hofti excipiendo, qui aduentet maximisnbsp;cumcopijs. Vbiturbas d^tumultumdefcribit , quifolet oboririinpopulO autnbsp;in vrbe, quae audit in vicinia efle hoftem. Iubet itaque ciues Hieroiblymitanosnbsp;congregari, amp; prodire ex vrbe in campum,ad inftruendas acies. Iubet in The«nbsp;koaclangere tuba,id efl;,fignûdarehoÀis aduentantis, ÔC vç ludaei accindi fint,nbsp;ordines^inflruant-lubetinBethhakerêoppidulo vel vico,vt ait Hieronymus,nbsp;in monte pofîto (altj verteruntDomum vineae) fignum attollcre, id eft, face velnbsp;vexillo, vt in bellis fit,fignum dare.Primum vero membrum,Congregamini fi-lij Beniamin ex medio Hierufalem,alij vcrterunt,Cófortamini: ÔC, Fortes efteïnbsp;altj veró,Profugfte, vt idem docuerit vates hic, quod docuit Saluator, c5 dixit.nbsp;Qui inludæa fontfugiant in montes. Vtrum iènfom ampledaris,fiue Congre-gamini,fiue Profugite.non pugnabit fententia cum fequentibus.

Rationem vero fobiungit quarc iubeat congregari vel conglobari ciucS, autetiamprofugere,Quoniani malum profpcxit ab Aquilonc. Germanicè di-ci musnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uffen ! obernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Significat enim Babylo*

nios à Septentrione mouere contra populumOei, qui malum illaturi fint lu« dæis. Sequitur enim per expofitionem quid intelligat per Malum, Contritionbsp;magna,vel excidium ingens. Vno verbo comprehendit omnes calamitates fu«nbsp;turas, Ex his autem difcimus,cx abufo felicitatis amp; pacis confequi grauiftimasnbsp;turbas,cxpcditiôrtcs,rumorcs bellorum, trcpidationcs,fugas amp; calamitates in« /nbsp;terminabilcs. Haec cogitemus inquam dum in pace agimus,ne petulanter abu«nbsp;tamurDeidonis.

Deinde fub parabola quadam hoftem Babylonium veluti adducit advr« OMicfftartîte». bem, quam ceu obfîdione cingit. Comparât enim 2!^ion vel vrbem Hieroiôly»nbsp;morum fpcciofac delicatæ,nimirum puellæ,vt exponitHieronymus,ad quantnbsp;amatores accédant. Finge ergô ex Bucolicis formoiâm aliquam Amarylli-dem pafeere alicubi gr egem fuum, ad banc verô vndiquaq^ ex regionibus cumnbsp;fuis gregibus accedere paftores,ac pafccrc hos in vicinis palcuis,quemlibet ve*nbsp;rohorumpropius accedere, ëC anniti artibus viribus^ omnibus, vtadamatanbsp;potiatur. Proinde formofa hæc puella ipia cft Hieroiblymorum vrbs, diffluensnbsp;luxu,libidinibus,adulcerîjs,ftupris,8C pctulantia omnigena.Acccdunt ad hancnbsp;infeftis animis paftores cum fuis gregibus, nimirum imperatores,duccs velca«nbsp;pitanei cum fois exercitibus, capiendte, diripiendae, diruend»^ vrbis gratia.nbsp;Singuli ergo circum vrbem figunt foa tentoria, finguUlocofoo pafeunt, id efo

h

\

no vifitari oportet. Hadenus quidem vifitauit illam Dommus per prophetas, verbo fuo, bencficijs QC bonitate varia, fed diem vifîtationts non agnofcit, necnbsp;refîpiicinproinde tempus adeft,quo iam vifîtem earn iudicio Sgt;C iuftitfa,fübmttlt;nbsp;tam^militem, qui loquatur cum ciuibus alia lingua, ignis videlicet gladij*nbsp;6Ce. Caufla, Omnis in ipfa malitia ÔC violentia inualuit. Hieronymus Calum«nbsp;niam vertit,ôd per fycophantiam expofuit. Breuiter, Nulla fuit in vrbe iuftitiàjnbsp;Veritas SCbeneficentia, fedmera impofturaSC violentia. Dixithoe fæpius iairtnbsp;periftamorationem. Cæterùm cum non intenderCnt ad ea quaedicebafttur a«nbsp;nimum, oportuit cauflas repeti SC diligenter inculcari. Sicuti hodie quoqucnbsp;hoc ipfum necelTarium eRapud illos qui aures habere nolunt. Conlcquenternbsp;vero per collationem oftendit nullum eifefinem, nullum modum confcelera«nbsp;tionis ipforum. Sicutenimfonsaliquis autlcatebraiuges profundit aquas vetnbsp;cuomit (id quod vehementius eft : ) fic ifta vrbs fuam fubinde malitiam euomitnbsp;aut ebullit. Etenim fcelus fcelerc conduplieatur,SC flagitium excipit flagitium,nbsp;vt vixpatratum fit vnum amp; alterum, quin fuccedant protinus noua plurima»nbsp;öanu^embo^lïettber anderen nttcnrtünnen, Confidera veto quid nuncnbsp;fiat à vulgo per vrbes SC agros. Etenim fcelus icelcre excipitur, 5C fanguis, vCnbsp;icriptura habet,fanguinem tangit»

Certe perconiequentia recitantur vulgaria SCfrcquentia in vrbe, velutieîC lerna erumpentia fubinde facinora, nempe rapina SC oppreisio, vel iniquitas SCnbsp;vaftitas.Haec audiuntur,inquit,continue. Sunt enim graues mifcrabiles^ affli«nbsp;dorum SC oppreflbrum gemitus atque querelæ» Præterea, Coram oculis meis,nbsp;ait Dominus,obueriatur perpétue abfep peccantium pudorc çgritudo SC cçdes,nbsp;vel infirmitas SC plaga : non tarn quod catduntur innoxij, 8C aegritudine dolori«nbsp;busœconficiuntur, quam quod debilitantur corum facultates, SC varrjs malisnbsp;confringuntur.Nil indigemus cxemplis SChiftorijs,quibus illailluRremus.Nanbsp;vulgo Sc in confpeduomnium,fcclera coaccruanfur fcelcribus.

Poftremófubiungitmirè cfFicaccm ÔC breuem adhortationcm ad pœniteiïi Adhortatio ^4 tiam, qui fane finis eft omnium corum, quae dida funt» Erudire, inquit, etiam' pttnUf/Jtww,nbsp;num Ô Hierufalem* Vel faltem patere vt crudiaris. Recipe difciplinam,nbsp;^i4)no4gt;ttt4lettwyfettvnb keren. Quafi dicat, Obfequere adhuefandis meisnbsp;monitis, deicrendo vitam corruptam, viuendo^ in pietatc,vera fide fandimo«nbsp;niacp vitae.Et quo vehementius perpelleret,minas addit iterum,Nc forte cogarnbsp;alienari à te. Germanicè» ©40nbsp;nbsp;nbsp;nit etW4n min fierQ mitffe von Sir jieficn»

Sequatur^ vaftitas SC deiblatio.Ex ira enim Domini kquurttur excidia. Caete« rum anima alicuius ab aliquo reccdere dicitur,idiotiimo quodam linguae (acrae,nbsp;cum abalicnatur animus, SC pro amore fuccedit odium, neq^ amplius vlla curanbsp;aut ratio illius habetur, à quo mentemfubduximus» Id quodgrauiisimum tri«nbsp;ftilsimum^ eft,fi inquamDeus fummum illudbonum ex amiciisimo nobis rednbsp;daturinimicifsimus, auertat^animum fuum à nobis mÜCTis. At non eft quodnbsp;expedemus aliud, nifi fuftineamus erudiriab ipfo , fufeipiamus^ caftigatioanbsp;nem,8Creuereamur illum.Dominus demes ÔC mifericorslargiatur nobis fuuninbsp;ipiritum,per quern conuertamur ferio adDeum.Anien.

h 1

CONCIO XXIII*

miatores fumma diligentia racemos inquirutit, $)C in caniftra fua recondunt: ita Babylonqfumma diligentia eos, quos fames, peftis Ôf gladius nonabfumpfit,nbsp;indagabuntadabducendos incaptiuitatem* Vinea ergo vel vitiseftpopulusnbsp;Izraelis refiduus : vindemiatores funt Babylonq. Cartallum, fporta vel cani=»nbsp;l^rum autcupa,eft eapttuitas. Anadiplofi Hebraica,Racemando racemabunt,nbsp;notâtdiligentiamininquirendo ad captiuitatem. Racemationemnos appella-nius noftra lingua,n4lt;^|u4gt;en/0bcrn4(^)lAfcn.Praetcrea fingitipios vindemia*nbsp;tores mutuum felc adhortantes, dicentes^, Reduc manum tuam ad lportas,idnbsp;cftjbotrum vel racemum rcledum feftina in fportam reponcre: pro quo nos di=*nbsp;cimus, ƒ mit bet b^nb bet taufen $u.Dicimus præterea,Xa^ bie b^nb ban^nbsp;Çen:id eft. Sis manu celer SC ftrenuus. Rurfus ergo fignificat in inquirendis 6Cnbsp;capiendis refiduis, hoftes futures maxime lèdulos ac ftrenuos. Icremias in vit*nbsp;capite author eft, refiduos iemel, iterum SC tertio abduelos efle in Babylonem:nbsp;numerum vel fummam ipforum captiuorum colligit 4600. Ad eundem modumnbsp;ft aliquando propter peccata noftra nos inuiierit Dominus, diligentifsimos SCnbsp;fedulos maxime immittet in nos inquifttores,qui reftduos depoftant ad vinculanbsp;fic ad morte acerbiorem captiuitatem.

e o N c I o xxïin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

häbcrc param Ïota. Scquiturcnimquodfchcmaorationts explicêl,Etfion póft funt aduertcre.Eft enim loquutio,qualis flla nobis in noftra lingua, Ö« 1)14^nbsp;b4ô nit ^ówn/ cum fignificamus aliqucm animo praîditum efle tam obftina cigt;nbsp;vt cum poßit intelligcrc, nolit» Non quod fophifticum his alTeramus liberumnbsp;arbitrium,fed quod genus orationis vel fchema expliccmus. Alioqui quod poftnbsp;fumus bonum eligere exDcieft immerita gfatia:quod item bonum auerfamuïnbsp;S)C audire nolumus, exiftit ex. mera noftra corruptione Ôf culpa* Coniungit hisnbsp;fiC aliud atrociuspropemodum crimen J Ecce verbum Domini Opprobrium il= vtcfriwM BôW»nbsp;lis eft,nonhabent voluntatem inipfo, id eft» non delccftantur illo. Nos aflequi*nbsp;inurIoquutionemHebraicam,cumdicimus , ©nbnft^ein Willen JÜtttwott» quot;nbsp;Ita etiam reddere poflumus, Ecce verbum Domini opprobrium ill is eft, *ôilt;^nbsp;bnô W0xt (Sottcô i|l / nen ein f4)nt444gt; •* ober fy b4ltenbd fftt fcpmAben “onnbnbsp;f4)4nben.Ercnim cum prophetae obiurgarent ipfos aceufarent grandialpfö-rum fcel€ra,protinus clamabant accuiacijfti concionatores contumelijs nos aft»nbsp;ficiunt,ncqj verbum Dei praedicant,fedfuam bilem anç adeô opprobres nos â=»nbsp;dopcriuntQuid vero audias hodie à multis aliud^Dedit ecclefiæ verbi fui prainbsp;dicationem Dominus, qua oftendat viam vitx, qua medeatur moribus corru*nbsp;ptis,qua denitp aceufet leelera acftelcratos ad emendationem vitæ. Et qui fide^nbsp;les funt animarum paftores,ftrenuè verbum Dei predicant,fcelera ôC fceleratOânbsp;aceufant, appellantes ifta proprijs fuis voeabulis* Qiiid veto accuiàti ÔC fcele*nbsp;ratifaciunt cquot; Beneficium hoc Dei minime agnofcunt,quinimó confurgunt ma*nbsp;gna indignatione contra fidelem concionatorem,quem appellant biliofum,mönbsp;rofum,blatcroncm,conuitiatorem.Addunt, verbum QC concionem eius non eftnbsp;fe verbum Dei, fed amaram atram bilem, malediccndi petulantiam. Quantum veró hoe fcelus fit,pauci ex illis vident ï intelligunt autem omnes filij Dei,nbsp;qui agnofcunt Deum nobis loqui per verbum fuum ÓC miniftcriu ecclefiae. Sednbsp;illud reuera caufla omnium malorum eft,quód non deledantur verbo Dehimdnbsp;Vatiniano potius,quod dici folet,odio hoe perfequuntur»

Proinde iterum cómemorat pœnam, quam amp; miro orationis genere eîoqui tndtgiinKo Hel tur.Nam dicitiê ira diuina efle repletura,amp;: eontinendo fe eflcdefatigatu*Qua« centra centennbsp;fi dicat,Hadenus quidemfuftinuihanc cauffam,defcndi populum,deprecatus pwr« trrWnbsp;fum Dominum,hortatus fum populum,nihil non feci QC tcntâui,quod exiftimanbsp;ui pertincre ad populi falutem : nunc autem cum hatftenus me continuerim, vtnbsp;nihil grauius in eos dixerim,ientiam intérim diuinam efferuefecre iram,adeô vcnbsp;iplèquot^p illarepletus videar,quid aliud poflum porrô,quàmin incur abiles iranbsp;Dei veluti effundere, id eft, pronunefare contra ipibs iêntentiam quam vocancnbsp;finalemç’Deum videlicet iuftum,iram fuam effufurum in illôs,nelt;p vlli pofthaCnbsp;vel ætati vel fexui ordinîue parfurumtid cft,Deum ex ira iùa iufta exciiurum v-nàin vniuerfum omnes* Germanicè dieeremus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bin nwrtÿnt enttwfî/fnrt

nüt gntô me bdtjn teben / 34) bin mitb be0 Ubenô / vnb Ban nit me innftaft ten/ lt;4) mn^ bttnftb:Ä4)en. Proinde figura orationis non docet paftorem velnbsp;deierere cauflam populi,vel malcdicere populo,(cd denunciat iram populo in*nbsp;curabili:8C oftendit l3onos paftores grauiter affici rebellione populi contra vefnbsp;bum Dei*In ea denunciatione oftendit nullam ætatem,nullum lëxum aut ordftnbsp;nem fore immunem.Enumerat ergo pueros,qui per ætatem illam adhuc in pla*nbsp;teisludunt*Enumerat iuuenes,qui per coetusSC turmas prodeambulâtes,Ô^ ipfinbsp;fuisdelcdanturludis* EnumeratvirosÖf mulierei,quasdicitincaptiuitatemnbsp;cife trahendas vna cum viris, Enumerat denit^ iencs atlt;p adcd plenos dierum,nbsp;id eft, decrepitos, ÔC quos tædium veluti tenet præfentis vitæ î quibus ferè par«nbsp;citur ob ætatis reuerentiam» Verùm in præiènti, inquit j nulla vel fenibu« vel

h $

CAP. V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N I E R E M r A M

Df(« iufloins ptreris obucnfct gratia. Neq^ vero hæc mira Si Deo indigna vfd^ri debcnt Sé» dicio punit pu' nes enim qui puerorum iuuenum^ veliiti pgdagogi Sii. fpecula effent virtutum,nbsp;cros Z3“ Jenes, imientutis funt corruptores, vel indulgêtia nimia,vel focordia,vel moribus punbsp;tidis« Sed amp; pueri corruptiisimi ftint* Didicerut Deo S)C hominibus maledicerenbsp;priufquam fciant orare.Nequitia eorumfuperat actatê. Nullus eft in eis pudor,nbsp;nulla reuerentia erga magiftratus, docftores Sgt;(. prouedioris ætatis homines»nbsp;Audent omnia* Dei verbum nimis cito ÔC irrident amp; contemnunt cum omni«nbsp;bus verbi Dei miniftris*CîEterùm multa domi difcunt à fuis parentibus blafphenbsp;«nisjimpijs, maledicis amp;fœdis. Proinde cur vidcatur mirum ft cum ienibus pe«.nbsp;reant iuuenesCNetp vero ab infantibus omnis culpa remoueri poteft,adeó vt ftnbsp;pereat 00 illi,nulla pofsit in Deum deriuari veliniuftitia vel iniuria*Quid quodnbsp;tolluntur è medio, ne malitiacörruptißimihuiusftculiipibs corrumpatôC vitanbsp;fpolietaeternaCNihil nocet infantibus,fî temporaria ab ipfis tôllatur vita, vt connbsp;feratur æterna : nifi forte in te videatur iniurius, qui tibi laceram ÔC fœtentemnbsp;aufert veftem,veftit autem vellere praeftantifsimo.

Neque vero his contentus propheta, commemorat infuper enumerations iiiffbarwexM« quapiam,omnibus ipfö's rebus cum fixis tS mobilibus exuendos pariter cha^nbsp;en4i. , riftimis vxoribus fpoliandos. Domus, inquit, eorum deuoluentur ad aliènes,nbsp;ipft interim vel captiui abducentur,vel trucidabuntur.Ita agros ipibrum pofsi-debit hoftis atep adeo facultates omnes.Rapientur vxorès.Quæ quidem omnianbsp;tn maledidionibus legis leguntur. Appendit his, Qiioniam extendam manumnbsp;tneam fuper,0^c*Eft autem extendere manum,ad feriendum librare brachium,nbsp;adeo^ diuina potêtia peccatores percutere dC atterere.De principibus dicitur.nbsp;Longe regum manus;quantô verb redius de Deo noftro dicimus, Manus Do«nbsp;mini pmnipotens SC pertingens per orbem terrarumC vnde nemo ipfam effugcnbsp;re poterit. Timeamus ergo Deum fixf ambulemus in præceptis eius, magnifaci='nbsp;entes verbum eiùs,quod ad nos mittit,vt fanet amp; faluet nos.

A«lt;o*id4 cri» Pofthæcalias rurfus malorum cauffas,ideft, fceleramagnaenumerat, fèd cr/fKpidù^î* quaeexnegleduvelcontemptuverbiDeienafçuntur,ÔCquæin cauffa funtcurnbsp;diripianturaedes vnà cum omnibusffacultatibus. Quoniam âminimo corum,nbsp;inquitjvf^ ad maximum,ô^c. Iterum diftributione vtitur. Principiô enim quonbsp;morbo omnes corrupti fint, tam vulgares quàm procercs,exponit:deindc veronbsp;peculiariter inuehitur in antiftites religionis. Dicit autem omnes cùm infierio»nbsp;ris turn fuperioris ordinis homines, auariti» ftudere,6lt; in rebus quidem omni«nbsp;bus lucro inhiare, neep æquum nelt;^ iuftum fpedare. yebcrWan/ÇîcWô

Vttb $4ppi^/Wtl4lkôry4) werben. Inde verb funt negotia» tiones vfiirariae, mendacia, furta, impofturæ, bella mercenaria, QC innumeranbsp;mala alia*

fintiflitesrelb nbsp;nbsp;nbsp;Accedit his maius etiam malS attp flagitium.Nam qui dati funt pro (aie pogt;

gionu funt cor pulo,ipfi lunt infulfiisimi,6b qui medici effe debuerant populi Dei,peftes ÔC cor ruptoresmis* j-uptores eius funt*Veritate enim diuina curarentmorbos, vt fani effent culto«nbsp;res Deijin fano legitimo cultu.’illi verb mendacijs malitiofé omnes decipiunt»nbsp;Vel enim torquent in alienum fenfum verbö Dei, vel verbo Dei præterito,iuasnbsp;cogitationes ÔC figmenta humana prædicant.Id quod mox Cgnificantius expli«nbsp;cat,amp; dicit,Contritionem vel plagam,vulnus,morbum,contufionem(bennbsp;(len) filiæ ( augethoc fteleris magnitudinem, QC Dei fîdem erga fuos notât velnbsp;pracdicat)populimei non curant ceufideles medici rebus ô^medicaminibus le«nbsp;gitimis ÔC præftantibus,fed rebus leuiculis filt; nihili, ôô quod vulgb dicitur,ipo»nbsp;to, aut aruina Simearum* Dum enim prædicare debuerant poenitentiam 66 fi*nbsp;dem,vitae^innouationem,adfacrificia inuitabant,66ceremoniastradebât,ob-feruantiam^

e o. N c ï ö itxïif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

feruanriam^ eonftitutionum humanarum ï at^ his promitteiîaht ftcóftciÏia* UonetncumPeo,pacem SCincolutnitatetn. Id quodprophetæôffacerdotcsA*nbsp;hadiplofi ilia pebraica exprimebantclamando,Pax,pax:id eftjCertiflîmum eftnbsp;vosin gratia efleDei, omnia ycftra forefelictajin tuto ÔC incolümia.Nüllumnbsp;fentietis infortunium aut periculumjtranquillafunt omnia*lSiam hune elle ïen*nbsp;fumhuius geminationîs Paxjpax,author éft apoftolusin i*ad ThelLcap.^”. quinbsp;dicit,Cum dixerint pax amp; tuta omnia,tune repentinus eis (hominibus inquamnbsp;cxtrcmifæeuliproximèiudieium anteeedentibus) imminet interitus Jdeô enimnbsp;hic quoççfec|uitur,Cum non fit paxjid çft,cum Deus interim iràtus fit vobis,dinbsp;feedat à vobis,amp; omnigenis adoperiat malis. Nam notiffimum eß Hebræos panbsp;cem vfurpareprotranquillitateomnigena^bcnedidione velfelicitate,Hodie Rehiti teuici^nbsp;cum omnia in ècclefîa fint eonuulfa,SC feateât èrroribus,dèlirtjs, defedlionibus U^tnedu arinbsp;velapoflafia,idololatrijs,.S^ faeinoribusatroeiffimis, prædicant tarnen pacemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epifiôi

Monaehi SCfaerifieimiferopopello, fi videlicetredimat indulgentias, fatisfa» ^^amrnodTdt» tîboneshumanitusinflitutasmagnifaciat, diuorum auxiîiaimplorer, paflagia fperttn.nbsp;Ô^ieiunia inßituat,miflas frequenter, catum ÔC preces monaflicorum redimat»nbsp;Athocdemùmcflmederi vulr*eribusecçlefiae;rebusleuiçulis ôinihilûQtiinponbsp;tins oßendendum erat ißis rebus grauius adhue offendi Dcum, lUa enim nonnbsp;modo non curat aut recipit Deus,ßd ièduló ne Herent prohibiiit. Docenda fuCquot;nbsp;rat vera fides,pietas ód pœnitentia cuangelica,morum^ mutatio, iußitia Slt;^ iu«nbsp;dicium,ficuti in ucapite docuit Ifaias,Iereraias in 7.,Ezechiel in 14. ÓC18. loan-nesBaptifia apud Matthæum in 5. cap. Ipß Dominusin euangelio ßeundum-Marcum dicit,Omnishomo igne faliçtur, ôd omnis vidfima fale falietur. Bonanbsp;res eflfahcæterùm fi lal infulfus fuerit,per quid ipfum condietisdHabete in vo^nbsp;bisipfisfalem, fidpacemhabete inter vos inuicem* Ergo fine fale noneónflabit.nbsp;vllapaxßabilis.

Adqcit præterca iflis QC aliud nonleuc fcclüs, tndolenttam quahdam Sd fro/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;

ten, vt alibi idem propheta dicit, meretriciam.Per interrogationem enim quo , “nirniKron pö vehementius ardeat oratio, Cu autem’dcfignarint, inquit,taln atrccia fit horrennbsp;dafcelera,an ea de cauffadeßenduntinfemetipfos acerubefcuntï'Moxautemnbsp;fubqcit per fubiedionem, èC addit rêfponfionê. Quin omnino nihil eos pudettnbsp;Çd per amplificationem addit adhuc,Nec erubeßerenouerunt.Erenim pollicê«nbsp;tur fibiipfis feß aDeo fuis illis fua ijjonte conceptis cultibus mereri præmiuninbsp;ingens, non agnofcunt fe peccare, ideo^ gloriantur in ijs de quibus debebanïnbsp;erubeßere.’quinimo erubefcerent,fi vnquam in animum veniret,quod propternbsp;fada fua erubefcere deberent. ©y bettenbo fur einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ wenn fy fieb fcb^*

menfólfcnb* At cum hue res recidit, vt iniquitas videatur eflê iufiitia Ô6 igno-minia honor,denii^ cum gloriamurin noflrisipforû ßeleribus,bonum^ malö appellamusSdmalumbonumjiamdatifumusinßnfumreprobum, ödadueßnbsp;de nobis penitus»

Ergo iterum infert pœnam propheta,8d ait, Pröpterca cadent cum cadenti cadent intei‘ bus: vel cadent inter occumbentes. Lutherusvertit, ©4rum tnu))enb ff f4U cddcnteanbsp;len über einen buffcn.Senfu£ eß, Erunt in numero eorum qui concidunt amp; pe«nbsp;reunt.Sed dicat aliquis,Qiiandö vero hoc fietCPréoccupât ôi. dicit, Corruencnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

in tempore,quo eos vifitauero.Et quo plus fidçi inueniret oratio,iterüm appert dit,Dicit Dominus.Dominus ergo certum fibi præfixit tempus, quoinuifat feenbsp;ieratostnifi ergo vitam mutauerint in melius, non eßquod polliceantur fibi vianbsp;lam dementia. Certo enim eo tempore, quodiblusipßnouit Dominus,ad vin«nbsp;dicandum veniet, netp effugiet quifquam manum eius.Ipfi gloria in ßecula ße^nbsp;culorum.Amen,

h 4

IK lEREMIAM

Conßlium dat (juomodo poffint imminenseffugere malam: rehellibu^ extrema qaaqueminatur, à qaibusjacrtficialtberarenbsp;non pojjtnh

CONCIO XXIIII.

iS»f jjf jf 7)o»tinia, Statt fuper yiat t!r yidttt at^tu inttrrogatt fimîtat 41* ƒ ,ü* ^uanam yia ilia botta fit,in ta awbulatt,amp; itinenietit re^ttitm ani-tnabuf ’Vtjlrit.Et dixtrunt, üon ibimta : amp; con/littti fuptr yoiffgt;etulatortttnbsp;Atttnditt falttm adyottm tuba.Et dixtrunt, i^on attendetnin.hdrto au--dittgtnttt, tÿ' (ognofct (ongrtgatio ^ua in tn ( «»)Audi terratttct r^o addu^nbsp;eo malum fubtr pefulum iftum, ßuUum fdlittt cogitationum ipforum , tànbsp;ÿuod ad 'ptrba mta atttnderi noluerunt, amp;• Itgtm mtam refrobautrunt. Adnbsp;quid y miet mihi thut de Saba, amp; calamu« eleatu de ttrra longinquat* fJolo“nbsp;taufla 'vtftra non fla(tntmihi,neq,fafrifida Defira mibifuntjuauia,Tropte»nbsp;Ttafit didt 7)ominuf,Ettefono populo huit offtnditula *fttorruantin ed,panbsp;trts ynà turn libtrû,amp; tgt;idni turn proximn peribunr.

RVrfus poft commemorate vel intentata tot ac tanta mala, benignus Domi nus falubreiuftîcit confilium perituris alioqui, quomodo videlicet Ic gc-ranr^vt mala efFugiant tanta : qui fane præcipuus eft ftopus amp; finis omnis pro-phetiae.Crediderim autem hoc confilium hie inferi propter eos maxime,qui fimnbsp;plicitatemfimulantes clamitantjnter iftos veto clamores eoncionatorum Stennbsp;torum dum hie clamitat Pax, pax, alius veró eonteftatur ftfait, Nulla eft paxSnbsp;flic didt,Grata fiintDeofacrifieia:hie autem excipit, ingratilfimafuntDeofa«nbsp;crifieia,aeego in ftripturisnon fim verfatus, ne^ prx ruditateiudicarepoffimnbsp;quid agam,aut quo me vertam,annon exeußtus fum,dum neutris credo amp; monbsp;re mco viuofQuis enim facile dixerit m ihi quænam fit dodrina catholica QC prçnbsp;ftantilfima, dum finguli iftorum fuam affirmant efiecatholiciffimamamp;opti«nbsp;marnfExcipit itaquepropheta amp; Deumloquenteminducens,ait, Scio te velu*nbsp;ti inbiuio confiftere,amp; nefeire qua ingrediaris, fuadco ergo vt perpenfis omnibus diligenter infpicias quidfequaris,nimirum viam bonam, id eft meliorem,nbsp;quae alia efle non potcft,quam antiqua i]Ia,quam ingreflî funt omnes panes no-ftri.In hac ergo ipfa incedite. Addit ingens praemium, Et inuenictis requiem a-nimabus veftris:qua re in mortalium rebus nihil inuenitur prarftantius, fuaui-us,falubrius« Refrigeriû vel tranquillitas animi certepraeftat, amp; longe antecebnbsp;lit optima quaetp in mundo.Itaque alibi dixit apoftolus pietatem habere promifnbsp;fionempraelentis vitacamp; futurac. Tria itaque hie nobis commendanturfingu-laria.Principio in controuerfijs quacrendam eflè viam veterem,id eft religione,nbsp;inftituta,leges,amp;maiorum mores viuendi^ rationem. De his plura legis apudnbsp;Cyprianum in Epiftolis* Deinde Viam anuquam non efie quamlibet, quamnbsp;homines pro vetere via vel dodrina habent. Longe enim aberratur hie, dumnbsp;quifquepro partis fuae cui fauetftudio, fuam regulam credit efle praeftanrifli-mam.Reuera via antiqua ilia eft,quam ambularunt AdaIn,Seth,Noe,Sem,A-braham caeteri panes noftri.Habet ilia hæc capita, In folo benedido feminenbsp;efle vitam,iuftiiiam omnebonum : extra quern nonfitfalus* Sicteftificanii-bus apoftolis PetroÄd»cap.4.6lt; Paulo Galat, j» luftificatos fide per Chriftumnbsp;nouam viuerc vitam ad pracfcriptum legis Dei. Nolo hie mihi credatur, inter-prerem habemus huius loci Chriftum faluatorem, qui huncleremiae locum ve-iuti citant U explicans,omnes adfe vocat,omnibus promittens vitam, amp;quodnbsp;inMelfia

C O N C I O X X I î i t.

th Mcßia rcpÈrturi fint requiem animabus fuis» Idem mox omnes hortatur ad fufeipiendum iugum Rium(requirensvti^ obedientiâ mandatorum ei us) quodnbsp;omnino commodum dC fuauc elle aflèrit. Hæc inquam eft via antigua qua per^nbsp;uenitur ad animorum tranquillitatem èC vitam beatam» Poftremó non fatis eft Attibubn^ eftnbsp;nouifle bane viam,nifi ÔC in ipfa ambulemus.Dieit i ca cp^Ixi ea incedite.Et appenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vm,

dit ingentem frueftum, Vt inuem'atis refetftionem animabus veftris Stuki ho* mines in mille alqs requiem quacrunt, maximo ctiam difpendio corporis amp; fa«nbsp;cukatum fuatum,fed fruftraJn folo enim Chrifto Dei filio quies eftjfatictas bo«nbsp;norum omnium,amp; falus certiifima 6^ perfeeftiffima. Éft autem haee dotftrina o«nbsp;ptima QC generaliffima, omnibus coogruens temporibus amp;hominibus , quamnbsp;fi hodie totis reciperemus animis,non tot eflent difîîdia concertationes. Nu«nbsp;pera enim via eft, quam Monachi appellant veterem, Nefeiuk vetuftas mona*nbsp;fteria,vota,milfasjidobjó^ centum alia huiusgeneris putida»

Cæterùmvelutipercorrcdionemfubîjcit, Sedquidiubéôac fuadeoanti* inMinntilg quis vijs infiftentes ambuletis,cum non pudeat contumaciter vos opponere fa« rebeUiOinbsp;lubri Dei confiliOjNcn ibimusflta rurfus accufat propheta populi fui rebellemnbsp;Sc incredibilem incurabilemcp contumaciam» Hodie dum euangelium genti«nbsp;bus Sc populisjcùm viua voce,turn fcriptis annunciatur, audimus tarnen multos in hæc prorumpere verba, Nolumus banc pra’dicationem fonarc in noftrisnbsp;ditionibus»Nam ex ea contemnitur recepta ab omnibus religio, inducitur antenbsp;leuitas quaedam SC diflblutio omnis difciplina.Alrj veró adijeiunt, Qiïæ tradunnbsp;tur cuangeko de religione,nimis funt accifa,traditionibus ergo prudentiumbonbsp;minum SC conftitutionibus patruin eft opus,quibus refarciatur,quodibi dimi«nbsp;jiiinim eft.Proindeea via non ibimus.ouamnobis monftrantfrn'nfiira?.

mittere pergit prophctas.Eos hie vt Eèech. J.ÔC 55. fpeculatores vel vigiles nû« cupat. Conftitui,inquit,fuper vos fpeculatores,nihil aliudrequirensa vobis, ninbsp;fi vt aitenderetis ad vocem fakem tubae, admoniti^ futurorum malorum refi«nbsp;pifceretis»Conftituit enim in ecclefiafua Deus prophetasvel concionätores, vcnbsp;1 Utt vigiles SC fpeculatores,quippe qui populo prxnüftcient kam Domini ven«nbsp;turain,per peftem,gladium 6C famem: vt^ territus graui denuheiatione popu-lus mutaret mores. Caêterùm Schiefe rebelles SC contumaces exhibent Deo omnbsp;nia tentanti.Refponfando enim dicunt,Non attendemus.Ad eundemmodumnbsp;minas hodie graues ex verbo Domini renuunt audirc audaces SC in quaeuis feenbsp;lera proruentes impïj SC impénitentes homines,clamantes, Ad cynofarges c5nbsp;iftis clamofis SC minacibus cociortatoribus.Pergemus nos in receptis moribus,nbsp;netantillum quidem facientes iftorum conciones morofas SC rixofas* Itaque opnbsp;ponuntur in praefènti ineffabilis Dei mifericordia, pcccatores ac fceleratos fa«nbsp;nare verbo fatagentis, SC defperata incurabilis^ rebellium malitia contuma»nbsp;ciaquc, fpernentis atque adeó confpuentis omnemDci clementiam ÔC curamnbsp;paternam»

Quid ergof Sequitur itcrum denunciatie pœnæ. Excitataütem ipibs exor» ÉxèlttHiftit'tii diolo cragico admodùm.Nam primùm appellat genres.Quafi dicat,Cum popu attentioneminbsp;lus meus audire merenuat,audite fakem vos genres. Deinde fubiungit, Et co«nbsp;gnofee tu congregatie,quæ in eis,nimirum in medio gentium habitas, qua peanbsp;culiariter à me eleCla es, vt me audias.Sic enim iterum compellat gentem ludaf«nbsp;cam.Quoniam veró pergunt in fua duritie,appellat iam per Profopopoeiam innbsp;animata,ficuti 8C Ifaiasin cap.i. Dickenim,Audi terra. Deindelubijckpoenænbsp;denunciationem.Ponó variant in eo interprètes quod expofuijEt tu congr ega

tio quætn ejs,nimirum gentibus es, cognofce tuumi'udicium. Alij cmm inter-pretantur, Cognofce quæ videlicet peccata iîntin hoc populo. Alij veto expo* nuntj Gögnoice quid in eos videlicet ftatuerim. Alrj item, Quid in iftis, videlicetnbsp;Dei cônfilqs,deiînitum fit contra vos.

tributionemcogitationumipforum, commeritum videlicet peccatis ipforum praemium , jrcn VCthtcitteitUtt, Frudus enimmalititc Sgt;C rcbellionis eft malanbsp;Ïêd iufta SC débita tradatio, vt male pereant qui vixerunt male. Sic apoftolusnbsp;quotp Rom,6.pronunciauit Stipendium peccati eflè mortem. Ac dogma indu*nbsp;bitatum religionis nofiræ illud eft , quód Deus fît iuftus vltor fceleris. Et quonbsp;magis incutcet quantum fcelus fît nolle audire ad bonamfrugem reuocantemnbsp;Dominum,iterumrepétitcauftam pœnæillius.dicens, Ed quodad verba meanbsp;animum aduerteré,ncque legem meam audire voluerunt, quinimô etiam iprc*nbsp;uerunt atqueteprobarunt. Colligamus autem hincomnes quantum fcelus fîtnbsp;non audire vérbum Domini,imô non modo non audire, fed fpernere SC conui-tqs adopef irc.Quod flagitium plané blafphemum hodie vulgarius eft quàmconbsp;bis fefè purificari,nec purifîcari modô,fèd etiam demereri feDeum,qui propternbsp;ipfa amet ipfbs SC liberaturus fit ab omnibus calamitatibus, ideo^ vanas eflelcnbsp;remiæ comminationes. Solcmus enim nunc etiam, hoc noftro inquam fæcul o,nbsp;confolarinos ferè,fore videlicet vt Deus nobis fit propitius propter oblationesnbsp;noftras,proptcrcantus amp;lelt;ftioncs, propter Miffasöó paflagia, SC fupplicatio*nbsp;nés Gregorianasjô^ neftio ob quas huius generis caeremonias. Verùm Deus il*nbsp;lis nihil commetus eft caeremonijs,quibus ipfum ludæi,ipfo Deo inftituête has,nbsp;demereri voluerunt. Cur mouerecur noftris,quas nunquam inftituit aut probanbsp;uit,fèdrepfobauitmagis;’An non Saul audiebat.Peccatum magiæ eft SC idolo*nbsp;latriæ fcclus,nonobcdireDominot' i.Sam.i^.Annonin euangelio dixit Dominbsp;nusjFruftra me colunt docentes dodrinas hominumc'ôfc.Iercmias autem fàcrinbsp;fîcia ludacorum refutans, Dei loquentis indudis verbis, quo plus ponderis ha*nbsp;berctrefutario,Adquid venictmihithus,ait,de SabafFormaloquêdi iftapror*nbsp;lus reprobat oblatum munus, veluti cû noftralingua dicimus,

ïd;bcniinFrrowc|) rtrtc^rTP^ônitQcôf^lt cr lîîir biin^cn C An ita ftulti eftis vt exiftimetis me ilia quo^ mirari, qua: vosnbsp;ftolidifïïmèmaximi facitis,nempe fi rcs allata fit ex longinquOifi graui pecunianbsp;repenfât' An exiftimatis me incorruptibilem SC acternum fpiricum iftis indigerenbsp;rebus corruptibiIibus,ÔCijsdcledaric'DeCalamoPlin.fcribitlib.ii.cap.2i,Iamnbsp;verô prorfusretjcit omnis generisfàcrifîcialudaica.Non funt ilia ad voluntatê,nbsp;id eft grata vel accepta : neque fuauis SC dulcis eft mihi fragrantia vel odor in-cenforum veftrorum. Similis facrifîciorum reprobatio Icgiturà Deo fada Ie*nbsp;remiæ 7,Pûlmo item ^o. SC apud Ifaiam in cap. i.apud Micheam in Malasnbsp;chiæ capite primo.Legatur SC Ladantius in Inftitutionibus fuis. V oluit Dominbsp;nus illa fibi à populo præftari vera fide, innocentia SC charitate : fine quibus in*nbsp;gratiffima fuerunt illa Domino.De qua re alias.

e 0 N c ï o XXIrrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4S

ttinpacftionis vcftrat ac rumac.Par,quod dici folct,pari repcndam»Qüïa eftim fca dala habere vultis^fat fcandalorum aut ofFenfionum ( aliter enim ac aliter nuncnbsp;vtor fcandali voce, principiô profcelereofFendente ÔC corrumpenteaîios j de*nbsp;inde pro iupplicio quo icelerati tales puniuntur)ponâ inter vos* Sicut enim pasnbsp;|er filio nonfuit caufla ÔC excmplum innocentiae, fîlius qùot^ rebellis beiio pa-renti obfequens non fuit, intérim parens altjs permultis fefe polluit contamina* ''nbsp;tionibus : ficati vicinus proximo fuo non fuit author melioris vitæ, ièd mutuanbsp;potius Ibcietate femetipfos ad peccata promouerunt, ÖC in fceleribus-defende*nbsp;runt:ita propter ifta peccata impingent amp; corruent vnà omnes,patres inquaranbsp;cum filqsjôô peribunt vicini cym fbcîjs,omnes videlicet qui in peccando mutuînbsp;. contulerunt operam.Dc qua rc dicetur copioiïus Sermone conlèqucnte. Difcanbsp;»nus nos ex his,fcanda]a tollere èmedio, necp vllam habere cum prauis ÔC cor«nbsp;ruptis hominibus focietatem,ne QC pœnarum ipfis aliquando irrogandarum fonbsp;cij participes^ hamus.Dominus feruetnos â malo*Âmen*

Permit in de/criptionepænlt;e,ac adhortatione adpœnitentia^^

c Q c i Q 'XXV*

Sic dicte Dominât, Ecctpo^ulucvenà Je terra Âquiîoniî, amp;^ensm^* gnaexcitabieuràfinibut terrce. Appréhendent arcum amp; lanceam crudeletnbsp;Junt,lt;amp; non miferehuntnr ; voxeorum quaßmarefremif.equtf vehunturßu^nbsp;flruSii funtjVt miles exercitatus,contra te ôfilia -Slion. Audiaimttf rumoretnnbsp;eius,dijjolut(e funt manuf noflr(e,anguflia amp; dolor occupartint nos, infiarpatnbsp;turientem.'Meegrediaminiin campum, netftteinyiam exearts;quiagladint»nbsp;hoßä amp; pauor efl vndiei^ Sacco igitur te actinie, ofilia populi met, volata ttnbsp;in puluere:t^ fac tihi luàu vnigeniti,amp;plandum amarijjimum:^uontam re»nbsp;pente venietfuper nos vaßator,

Oeperat defignare pœnam încurabilibus inferendam,in eo huric argumê J topergitjôô quodnam inter eos fcandalum pofiturus fit,exponit.Defcribitnbsp;autem Bellum Babylonicum,quo gens ludaica excindêda erat: fiCvt hadenus,nbsp;»ta porro fîngula exornataSC quodâmodo oculisexpofitafuntfelicifiîmahyponbsp;typofiô^ amplificatione euidentiflîma* Ac triaquidem agit in præfeuuarum*nbsp;Principiô quales futuri fint hoftes Babylonij dicit:deinde quales ex oppofito lutnbsp;daci fintfuturi oftendit : poftremô fufficit confilium euadendt, vt fcilicet agantnbsp;pOEnitcntiâ,qui videlicet totius orationis huius praeciputis eft fcopus. Ante omnbsp;nia tarnen ÔC moxin initio oftendit quis fît author horum omnium, ipfe Dominus Deus, quo plus authoritatis habeant omnia quæ didurus eft. Qucm enimnbsp;non commoueat diuina voxf

In depingendis autem hoftibus primo oftendit quînam vel vnde fintventu ri, exAquilonariplaga, fignificans nunc,vtanteaquoque,BabylôniosVelnbsp;Chaldaeos.Hos dicit excitandos,nimirum â iufto Deo, a lateribus terræ* Vetusnbsp;interpres vertit» A finibus terræ: nimirum ex latere 8lt; confîntjs vel terminis pronbsp;pemodum terræ ludaicæ.Vnde 8lt;Lutherus interpretatus eü, anvnÇi*nbsp;tcmlattb. Poméria enimregni fui nunclatè extenderaptBabylonq, gloria fa-«naep militiæ infignes, vt veluti contermini aut confines viderentur ludæis. Alîfnbsp;in contrarium iènfum cxpofuerunt,adfuturos èlonginquo. Quod Sô ipfiim verum eft- Nam procul à ludæa diftabat Babylon. Sed in huiuftnodi non videtufnbsp;inhærendum, vt rebus non admodura magni multi^ momenti. Deinde fubdit,

IN lEREMlAM

Gens magna,fgnificas copia amp; roborc, vel multitudine Si. fortitudine fore for» midabilesÆofdem item ab armatura pracdicat, Apprehendent,inquit,arcum QCnbsp;lanceatn: alif vertunt, fagi ttam ÔC feutum. V teneur arcubus ÖC frameis, TPer-bettbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb fpir^fllrett. Sunt autem bodie quo^ in militia formidabiles

fclopetarq ÔC lancearq,frameis vel lanceis vtentes«Significat autem nullo armo Getitatrox» rum gencre infigni ÔC neceiTario ipfos deftituendos forc.Ad dit, Gens erit faeua,nbsp;crudelis,barbara,trux,quæ nullam vllismiiêricordiâ praefiabiu Inuenias enimnbsp;aliquando inter milites,clementes,benignos SC miiericordes, qui parcant ætatinbsp;SC fexui.Hi non crunt tales,Vnde in Threnis cap. ƒ .luget leremias, SC ait, Op*nbsp;preiTeruntmulicresin Zion, atque virgines in ciuitateluda. Principesmanunbsp;corum fufpenG funt, SC vultus fenum non iuntreueriti. Adoleicentes tulerunt,nbsp;vt molcrent,SC pueri in lignocorriierunt.Senes défunt in portis.Et reliqua.lamnbsp;adducit parabolam, qua amplib'cet SC proprie exprimât horribilem hofttamp;aduenbsp;turn Sc progreflum, Vox eorum frémit 8C tumultuatur inftar maris æftuantis,nbsp;werbenb taffen wie b^ôvnqefîwmwilfcnb meer- Huiufmodi comnbsp;parationes multae inueniuntur apud Homerum SC V ergilium.His praeterea adnbsp;ditBabyloniorum exercitum habiturum non pedites tantum, fed équités celernbsp;rimos SC maxime ftrenuos, quimaßis timentur quam pedites. Omnes autem i»nbsp;ftos dicit fore inftrudos,8C maxime ftrenuos, nullos enim futuros ignauos autnbsp;iègneSfièd tales omnino quales efle folent optimi ac veteranimilites. Cacterùmnbsp;FiTm Ziofh haecomniaper diuinara potentiam,inquit, contra teo flia Zion,tam diligenternbsp;expedita SC intenta iunt,vt puniaris.Monet ergo in tempore,fi forterefipiicant;nbsp;monct veteris,imo cônÂantis dignitatis, fi ipfi quotp dignitatem iuam tueri co*nbsp;gitent,dum videlicet vocat filiam Zion, bliam vti«^ Dei, à Deo ex gratia ado*nbsp;ptatam,modo ipfafe meminerii Dei efle filiam,ac non indigne fe gerat in oculisnbsp;DetCurn autem Deus contra quamlibetgentem inuid'os,TartarorS,vclTur-carum, vel Perfarum, Vel aliarum gentium exercitus excitare SCinftruerc poffit,nbsp;PerJecMwee^ reGpiicamus in tempore. S. Hieronymus bunc leremiac locum exponens,nbsp;cif/fcf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poifumus bocteftimonio abuti,inquit,in tempore perfecutionis, quando om*

nis aduerfus nos diaboli rabies concitatur,nulla^ mifericordia eft, 8C quafi ve* hementiillmi maris fludus, ita opprimunt refiftentes, Haec ille. Extat in vcterinbsp;hiftoria eius rei exemplum,nempe in Ecclefîaftica hiftoria Euftbij lib.S.Sed SCnbsp;floftrifaeculi exempla non pauca legere licet in excellentiilima SC vtiliftîma £Xnbsp;, Sleidani hiftoria.

Sequitur alter locus qui â leremia tradlatur, quales in hoc bello futuri ludxt, p«Mr I* fxanimatiproriusSCeffoeminati. Eripit enim Deus vel robuftifîîmisgentibusnbsp;corda animos^,cum punirevult,vt mulieres fintprorfus,ncque vilain ipfis re*nbsp;*periatur vismaftula.ldcm viderelicetinAmorrhacis SCChananacis SC alijspronbsp;phanis barbaris^,alioqui fortiffimis gentibus.Ncmoitaque fidat vidorrjs pri*nbsp;feis, vctuftac virtutiigloriat militari,corporum robori SC proceritati.Nam qui o*nbsp;lim altjs fuerunt terribiles,in die vifitationis inualidi ac nulli prorfus font metu*nbsp;endi.Dicit itaque propheta,Simul atç rumor increbuit aduentare boftem, autnbsp;bunc eflê in expcditione,conciderunt manus noftræ:qui geftus eft attonitorumnbsp;SC mente confilio^ carentium.Nos dicimus, lt;ÇOir cmpficUnb^4bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xgt;nb

fu^:id eft,concidi prorfus, nee vllas refiftendi vires habui. Id quo indarefteret euidentius,parabolam prophetis vulgatiffimam adhibet, Anguftia SC dolor ocnbsp;cuparuntnos, vtfolentparturientem, Nosdicimus, öie nutnnwerbettb^innbsp;Çtnbbetferen werbett. Nam omnia metu plena fore fobiungit, adeo vt quifquenbsp;alterum adhortaturus fit,Neexicris in campum velagrum.Etenim iblentinir*nbsp;ruptione hoftium aliquando prodire fortes ipeculatum,quaE fit hoftium condi*nbsp;tio,quan*

CONCIOXXV« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

ifó,quantus corum exercKus,qualia caftra,qui's apparatus. At bic adco nullus iiiaxima'iS’ prorepereaudebiCj vt exituros etiam fmtdehortaturine progrediantur. Cauf« prodtgiofknbsp;fam addunt,Quia omnia armis amp; pauore hoftili plena funt. Non licet tuto ali=* trepidatio,nbsp;cubi excrcre caput.Ita vero prodigiofus defcribitur metus,00 miré homines ex-carnificans. At fic exarmatDeus illosjquos propter peccata vult perdere. Ne*nbsp;mo ergo tribuat quicquam infolentiæ militari Thrafbnicis minis. Vires nonnbsp;funt in arbitrio militum,ied in Dei omnipotentis voluntate. Deus belli præfes,nbsp;corda dat SC detrahit,animos afpirat pauores.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Qiiac porró icquuntur,videri poterant défignatio efle maximi Iudus,qui fe qui folet bellum infelicitergeftum: ego vero amplius quiddamfignificaridoce-n^arbitror.Putoenimpopulumvocariadpcenitcntiâ,atqueitafufficiialutà . , , .nbsp;nbsp;,

re confilium euadendi mala ilia belli. Qiiafi dicat, In his vero mal is nihil aliud AdhorttOio ad reftat, fi modo ea velis à te depcllere, ô filia Zion, vos inquam ciues Hierofoly*nbsp;muant,SC tu popule Iuda,nifî vt tn tempore agas pœnitentiam. Cum enim ma«nbsp;!um hoc ingens de repente oriturum fit contra te, non proderit nimis fera pcèànbsp;nitentia SC nimium procraftiriata. Maturate emcndationem, nifi perire libeaunbsp;Eftautcm pœnitentia (quodiamiæpiusinculco) dolor de commiflb peccato,nbsp;conuerfio item ad Deum, Si. auerfio à fathana ÔC peccato, cum vera fide inuo*nbsp;catione^ SC Audio fände viuendi. A ludu autem à ludæis recepto SC vfiirpatonbsp;(immoderatum interim propheta honapprobat) veluti exemple oftendit quo«nbsp;modo poeniteant SC lugeant propter peccata. Solent autem prophetæ ab extCr-nispencirare ad interna. Vndeloel dicit, Scinditecorda veftra,SCnorivêftés.nbsp;Sicut ergo in ludu graui, vtpote vnigehiti, cum videlicet orbi, nullos ampliusnbsp;habemus filios, preciofas veftes exUimus, viles, atras SC detritas induimus ( idnbsp;quod per faccum intellexit)8C vt in luto SC puluere volütamus nos,comam,velanbsp;limus, SCcutem vnguibus diflecamus, quantus animi dolor fit, foris fic teftan*nbsp;tes : ita iubet propheta dolere nos ferió animis noftris quantum poflumt^ ornanbsp;nib us SC integris,ficut SC Paul us docuit à. Córirith. 7. ld quodfiet fi deteftemurnbsp;peccata,quibus offendimusDe3:fifupplicemus demifsè Deo SChumiliati, iminbsp;plorantes eius auxilium SC mifericordiam: fi abftulerimus luxum in cibo, vefti*nbsp;busjpotu SC rebus omnibustfi tempérant iac abftinentiaîûè,iuftitiae quotp SC be«nbsp;nefîcentiæ operam dederimus. Cuiiis quidem exempla egregia habemüs innbsp;fcripturis plurima,infigne veró ajpud loham in capite j.Quo ctiam pertinet ca«nbsp;put loei is

Hçc autem nobis dida,nonïudaeis duntaxat,credamüs,8C agaihusipfi qüó que pœnitentiam, cum SC ipfi peccauerimus grauiter, SC calamitates nobis e«nbsp;ttam immineantgrauiisimæ, nulla aliarationeeluendæ autpropulfandac,quàninbsp;pœnitentia.Dominus adfit nobis,SC auertat à nobis omne malum. Amen«

Alle^orta ère metallica ffetitaiofienditpopuli inui^am incu~ ruhilem^ corruptelamiQ} idto certißimum eiufdem interitttWi

C O N CI O XXVI«

Tralatorem 'velexcodorem pofui te în popitto meo munitum,'Vt tognofeas

amp; probes 'viam eorum. Omnes ipfi apoßata/une maximifincedentes fraudu-i hnter, omnes ipfi funtas amp; ferfütiicorruprum. Follis combuftus ei^ignifnbsp;plumbum confumptit eS^,'ygt;t fritflrA confiauerit excoSor,tum malumnonfitnbsp;expurgatum. Argentum reprobum 'ifôiabunt eos : quoniam reprobrauit toinbsp;‘VomitMt,

i

C A P. V !? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I ER EH I AM

Cobc/kJîo om Z^Oncîudithîs Orationempn’mamfuambeatus lercmi'as’, in medium ptOs« tionii»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^jlata appofitifsima allegona, petita aremetallica, qua adumbrat prophet»

officium SC diligentiamteui mox adiungit populi inuicram malitiam dC incura« bilem corruptelam : quam non pofsit non certifsimè confequi reprobatio iuftanbsp;SCintcritus miferrifflus*

Bofta erga not nbsp;nbsp;In primis veró declaratur per ifta nobis bona Dei erga nos voluntas amp; cura

jjaterna infignis.Omniaenim tentât Deus vt ieruentur homines.ideo enim pro phetas inftruit attp mittit. Sed obmurmurant quidam,dicuntjSi Dei volun«nbsp;tas eftieruarehomines, quareergo nonvtitur fuapotentia ac conuertit eosî*nbsp;Quis enim dubitat quin ft velitjpoisitr'Iubeat ergo fandos efle,ac erimus.Quornbsp;fum vero opus eft iftis ambagibus c' Si vult nos faluos fieri,declarct hanc fuamnbsp;voluntatem fiia potentia.Ego vero refpondeo obiedionem imo rebellioncm il«nbsp;lam omninoefleblaiphemam.Potuiftet,fi voluiffetDeuSjefficerevtnunquamnbsp;hyems aut nox,femper vero eflet æftas 6C dies.Nunquid vero facit quod poteftj'nbsp;Vfus eft ab initio Deus ordinepulcherrimo amp; medijs appofitis.Qtiifquis ilia a-iÇîcrnatus fucrit,Dei ordinationê contemplerit«Prærerea agit Deus fecundûraanbsp;lt;ionem confilq fui ab aeterno initi, £lt; iècundum verbum fuum,per icruos fuosnbsp;prophetas 6C apöftolos reuelatum*Ab æterno autem Deus inftituir,homines innbsp;Chrifto ieruareper fidem. Id quod verbo rcuelauit. Seruantur ergo credentes,nbsp;incredulinonferüantur.Fides ex auditu eft,auditus per verbum Chrifti. Huienbsp;ordinationi qui fe accommodant,fidem recipiunt per ipiritum fandum:qui ve=»nbsp;ro diipofitioni Dei recalcitrant vacui fide, fpiritum fandum non fentiunr. Nemo ergo dicat pofthac,Deus cum poßit iubendo me facere fidelem,cur non iu*nbsp;bet 6Cita abflt;^ medqsfaluat î* Nemo enim dicit,Poftet me Deus etiam abftçci»nbsp;bo potu viuum conicruare : itacp pofthac pro conferuanda vita nolo biberenbsp;veledere» Quin potins dicimus, EtfiDeus abfgp pane nos pofsit conièruare vi-uos,nihilominus fumemus cibum quem ille iuisit fumere,ne contemptorcs voluntatis eius inueniamur.

teoffidoprot lam vero officium prophetaerationem^miniftertj pulcberrima 8^ proprijG» phetarum,nbsp;nbsp;nbsp;fißia adumbrat allegoria. Scriptura alias multiplicibus vtitur parabolis atep fia

militudinibus. Aliquando ecclefia appellatur Domus,atcp tune nuncupätur mi niftri architedi, vel aedificatores. Appellatur alicubi ecclefia Grex ouium, iècundum cam rationem miniftri dicunturPaftores ouiQ.Rurfus vocatur ec défia Ager amp; Vinea, 00 tunc miniftri iunt agricolae öd vinitores. Dicitur ecclefianbsp;Ciuitas, iuxta quemmodum miniftri funt Vigiles Sd fpeculatores. In præfentinbsp;cumpqpulus compareturMaffx metallic», 6d quidem nondßexcod» aut pur-gat»,in qua funt aes,lapides,öd metalla alia,miniftri nuncupätur metallartj,connbsp;natorcs,excodoreSjprobatores,alchymifte,f4gt;mdQcv:quiaigne verbiDeipronbsp;ducere iubentur purum putum aurum vel argcntS,excoquere autem cuprum,nbsp;iWfwiatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rudera vel adulterina omhia.Äit autem Dominus fe conftituiffe leremiam

HKprobatdr, ' probatorem munitum,Nam ante in i.ca.ille ipfe appellatur ciuitas munita:pro pterauxilium Domini. Munitilsimus eftenim quifquis diuino circundatus fa«nbsp;uore,Dcum amicum habet öd auxiliatorem öd defenforem.Habent autê omnesnbsp;quotquot minifterium fibi creditum fideliter in timoré Dei obeunt,Deû defen«nbsp;forem.Quæ quidem ad confolationem omnium miniftrorum dicuntur, quibusnbsp;etiam incitantur ad conandum perficiendum^ Domini mandata,iubentis for-titer probareigneverbi fui populum,ödc.Lutherus hanc particulam,prGpugnanbsp;culum vel locum munitum, refert ad ipfum populum, quafi Dominus fenieritnbsp;populum ad quem miftus fit excotftor lercmiasjeffe durum,inuilt;ftum,robuftungt;nbsp;Vel peruicacem öd effronteth.Sed prior fententia fimplicior videtur»

Ëxpofîtionifi

C o N C I o XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

Expofitionis gratia adiungit,Vt cognofcas 8i explores viatn eorum. Sicc-nim exponttallegoriam metallicatn. Non, inquit, æs vel cuprum probabis,in« liar metallicijicd de populo loquor, cuius tu mores (via enim itcrum vfurpaturnbsp;pro toto vitae curfu 8C inftituto ) obieruarc debes , quidagat, quid loquatur.nbsp;Quodcunç veró obièruaueris, adhibebis ad regulam verbi Dei, explorabis^nbsp;quantum cum hac diisidcat aut congruat: fi vcro diisideat, accufes 6^ obiurgesnbsp;feduloi melioracp fuggcras. Hine diicimus quodnam fit officium miniftrorumnbsp;verbi, SC quae ratio minifterij. Dominus enim per hoc vult emendare corruptclam populi : VC quilibet repurget ft à prauis moribus SC fiat vas purum, vel au»nbsp;reum vel argenteum,ad vfus iànCîos,in honorem,non in ignominiam:ficuti ÔCnbsp;apoftolus docuit i.Timoth.a.cap*

Sequitur iam deferiptio ftatus populi cuicxcodor datus eft leremias. Tri» StatutpopuU pliciter hanc exponit.Principiô,Apoftatae funt,aii,apoftatarum. Alq verterut,nbsp;Principes declinantiumfunt.Alt),Proditorcs funt proditorum. Loquutiotan»nbsp;turn valet, ac fi nos dicamus, jtêô finb bte verrÂterô b0^wy4gt;t : omnium fceleratiisimi nebulones font. Defecerant enim SC deficiebanc in fingulanbsp;momenta à veritate icripturarum vel legis, â Deo, à vcro eius cultu, à puritatenbsp;SC iuftitia, à beneuolentia SC humanitate atq? mifericordia, ad mendacia, tradi»nbsp;tioacs^hominum,addiabolum,ad cultum fuperftitioium fdolorum, atqu’e adnbsp;vrc?.turas,adimpuritatem, libidines,luxum, adiniuftitiam,inhum2nitatem,a»nbsp;Uaridam ÔC crudelitatem.His confer quae à nobis hodie quoque fiunt. Deinde,nbsp;ïncrduntjinquitfraudulenter* Hebraicè eft avb, id eft, mercator,id eft,vt foleCnbsp;vafer mercator. Senfus ergo eft. Sic agunt vtlblen t mercatores fraudulenti, o»nbsp;mnia corrumpentes dolis Si mendaeijs, impofturis atque circunferiptionibus,nbsp;Wicbcf4)i|]^tt^i'Ânter/quimerces corrumpunt, deinde mendaeijs quod corru»nbsp;peruntjtanqua præftans 5C incorrupt« fit,ornant.Dicit ergo omnia referta efienbsp;dolis SC impofturis. Addit SC aliud, Omnes ipfi fiint ceu æs 6C ferrum corrupts,nbsp;nullis vfibus bonis idoneum, vt maxime indigeant probatione vel excodione»nbsp;Semel faneinhoc populo (ouePe? û-yï'iç') nil eft fanum. Alrj expofuerunthunclo»nbsp;cum,Frontis ftint chalybeæ SC ferreæ,nimirum impudentiisimi.

Aggrauat autem maxime culpam ipforum quodiequitur , nihil videlicet Opera er parfum laboribus,ftd frudu caruiffe omnem diligentiam. Diligens, inquit,fuitnbsp;fedulus^propheta,adhibuit ignem,vfus eftfollibus (perftat enim in coepta al-legoria) excitauit ignem, SC adhibuit plumbum : ftd fruftra tentata funt hate o*nbsp;mnia. Ratio, Malitia enim non fuit expurgata, ( ©4Ô bo^ iff nit ^cf4)CibCttnbsp;Votn^tttcn)neque fequuta eft vlla emendatio. Certemetallarij igneshabent SCnbsp;folles, quibus ignes excitant. Ignis fignificat ipfum Dei verbum,eius^ prædi»nbsp;cationemfollis. Sicut enim ignis excitatur folle, fie prædicatione prophctica,nbsp;verbum Dei annunciàtur SC quodammodo excitatur. Combufto folie,langue»nbsp;feit ignis, nee excitatur. Non tacuit quidem propheta, nihil eius negledum eftnbsp;locordia: fed propter contemptionem prophetiæ inobedientis populi, finemnbsp;fuumprædicationo eft conièquuta: perrjt tandem iple etiam propheta, occifusnbsp;ab illis.Reucra ergo igne eft cóftimptus follisftd eft,propheta propter verbiDeinbsp;minifterium eft cæfus. Cur plumbum admifceatur docuit S. Hieronymus, di»nbsp;cens, Plumbum, miiceturmetallis quæ adulterataiunt,vtmateria feparetur a»nbsp;liena. Et fi forte purgata non fuerit, plumbum omne confumitur SC in nihilumnbsp;redigitur. Hæc ille. Cum ergo dixit plumbum elfe confumptum, fignificauiCnbsp;maffam non elfe purgatam. Eteum fenfum confirmant fequentia. Alqaiunt,nbsp;plumbum addi vttemperamentum, quod metallum fluerefaciat. Quod five»nbsp;rum eftjfignificatum eft nullam prophetæ temperaiuram quicquam apud gen«

1 amp;

IN ÏEREHIAM tem iflam valm’nè. Nam vtctînque tentant vatcs omnia, pcrpctuo tatnen fui fï*nbsp;miles permanentes,emendatinon funt. Dicit itaq? prcjiheta, Fruftra conflauiCnbsp;exco(4or,eô quod fcoria non fit excoda.©4 ^îlcô l^mclÇen/rtlU Mttty vntgt;nbsp;arbeit vcr^Abenè^frm

Sequitur ergo fub finem indicium 2lt; poena â Deo irroganda, Argentum re-probom vocabunt eos : quoniam reprobauit eos Dominus« Eft autem fenten-tia. Cum non fuftineant ft purgari homines,per omnia incurabiles,ac omnino fimiles efle pergant argento vitiato, quod nihil differt â ftoria, idipfum eis eue»nbsp;m'et,quod monetc adultcrinç QC argento vitiato, quod (bj vemifft wirt) repro-batur«Nam Dominus quotp reprobauit eos,neque amplius eos agnoftitprofinbsp;lijs SiC profuo populo.Proindc venient me tall ar ij ahj,SC à prophctis quidem planbsp;fic alicni,milites inquam Babylonici,00 exurent eos penitus QC funditus.Quodnbsp;perrexerint inhocfupplicio commeritoefleimpoenitentes, deqcienturitemnbsp;ad inferos, vbi velutinantroÆthnaeo excoquanturSCtorreantur à Cyclopi-bus, vel malis ipiritibus,Atque hie finis eft omnium eorum qui contempto ver-bo Dei non emendantur« Oremus nos potius Dominum, vt noftri milertus fianbsp;deminfpiret, qua inftrudi emendemus vitam noftram corrUptiisimam, ftr-uiamusDeo noftroin fanda ô^iufta obedientia. Eifit honor 0^ laus inftculanbsp;feculorum.Ainen«

ORATIO lEREMIAE SE-

C V N D A.

J^enientes ad templamhortatar propheta^rvinon externa /pecie»fedferia emendatione lt;-uitlt;iiprautußje Deo commendent.

Q K V N y VIL

c o N c I o XXVII«

quodfadum nbsp;nbsp;ad leremiam à Domino, diceni : Sta in porta

domui Domini, ö* dama fpracdica) iii yerbum ifiud,amp;die: ^udite ytrhum Domini omnd duda, tjui inceditti ptr portas iflas, yt adoret^ Do.-tninum. Sic dicit Dominus txtreituum Deus Ifraelis : Emendate'vias've-firas amp; ßudia 'veflra, faciam yos habit are in loco ifio. ‘ELolite fidere y er-hfs mendacibus, dicentes, Templum Domini, templum Domini, templumnbsp;Domini hicei^. 'Nam fi emendando emendaueritts 'vias Hfefirat amp; ßudia '^eflra, fi faciendo feceritis indicium inter yirum amp; proximum eius, finbsp;aduena,pupilloamp;'vidua 'vim non feceritis,fi fianguintm non fuderitis in loco ifio, amp; pof^ deos alienos non ambulaueritts, quot;Vefiro malo ,fiaciam amp; egonbsp;•VOS haiitare in loco ifio, in terra quam dedi patrtbus yefiris, « ficulo innbsp;feculum.

Bxtenditvr Oratio fecunda leremiae ad caput vfquc decimupi«. Videtur autem dida efle ad populum ex hac caufa. Conciderat imperium Aiïÿriacum fub effœminato rege Sardanapalo î reparatumnbsp;erat autem ftrenuèadmodùm à NabuchodonoforePrifto, Magni Nabuchod,nbsp;patre, vtnuncetiamâ^ Chaldseum âlBabylonium diciincipe;et, tametfi exnbsp;veteri

veten’ cónfuetudme SC ex memoria imperij veteris ÓCAiTyn'acununcuparetür» Captus fuerat ante no multos annos à Babylonijs vel Anyrtjs auus lofîæ regi'sinbsp;ManaflèsÆrgo dum ludçi viderent,lofia régnante, vires Chaldaeorû mir um idnbsp;modum creicere, metuebantfibiab iftorum potentiaj varié confiiltabant denbsp;regno füo de ecclefîa conlèruanda, ac vt nos dicere folemus, wie ttîànnbsp;Vttb Unb/btc fvnb brtó ctl)altcnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altjs bic aliud videbatur, ôlt;

bic quidem huic,ille alteri rei fïdebat, variabantcp vulgi iudicia* Peröppórtuhé italt;j bonus Dóminus,qui nufquam dormitat, ïêmper autem hominibus dubqsnbsp;rebus, certafüppeditatconiilia^nuncetiamleremiam mittit, qui falubrefufFi^

^ciatin hispcriculisôi^difFicuîtatibus confilium. Oftendit ergo Dominus per Sfopwörä* prophetam, quomodo feruari pofsit populüs, integro regno ÔC religione falua.nbsp;Eft practerea exhortatio vchcméhs,qua vrget omnes omnium ætatum jgencrisjnbsp;ordinisœ homines, vt fe accommodent bono Dei confilio, relidis^ vanis fpe»nbsp;bus, quu3us innitebantur, Domino Deo fiderent, ÔC mores corruptos deponesnbsp;rcnt,aclètotosipontè ôCreligiofé ad voluntatem Domini Dei componerent.nbsp;Erant enim potifsima feptem,quibus fidcbant,Templo videlicet,Intercelsionisnbsp;bus ßntftorum. Sacrifices multiplicibus, Sapientiæ humanae, Promilsiönibüsnbsp;item pfcudoprophetarumampliftimis,ConfenfiQnimutuç,acFacultatibus fuisnbsp;vel opibus fplendidé inftrudis.Ea otnnia firtgula^ côfutat vaiidifsiihè,ac moxnbsp;ctiam grauilsimè minatur cêrtum Qi. horrendum interitum j nifi matürè eménsnbsp;dentur. Quantum ergo ad fummarn rei attinet, non aliud confiliutti fuggérit,nbsp;quàm in ièrmonê primo, in qüo etiam fuafït pœnitentiam, vnicam, maxima e-«adendimâlapericulacp,rationem. Hodie etiam concürritur ad Comitiareghi Concilidamp;'Cô

repubîica. Verùm fi quis adferat in his, quae hîc leremias ex ore Dei in prac= fenti tradit, ridetur à cuntftis. Proferuntut potius quae magis ad exirium quatttnbsp;falutem pertinere vidéntür» Ét quiderii omnia pfopeinodum Concilia,qüæ fuBnbsp;Pontificibus Romanis flint celebrata ab annis plus minus qiiingentis, haec ferenbsp;babuerunt capita, Extirpandos eflè in primis hacreticos, id eft, Papæ aduerfa«nbsp;rios Severe Chriftifi'deles:mox autem teftituendos in integrum clericos i dein«nbsp;de veró in ceremontfsfaciendam eflè reformationem,vt ornatiores fint are,fresnbsp;quentiores mifîæ, cantUs fi'guratior j parietes templorum piduratiores j ÔC cle»nbsp;rus paucioribus contentus fit concubinis atque facerdottjs, Sec* Poftremo vtnbsp;expeditio fiat inTurcam Se extorqueatur ex eiusmanibus Hieroiôlymorûmnbsp;vrbs, id eft, vt etiam Orientis pontifex fiat Papa. Certiisimum eft autem ex hi*nbsp;ftorrjs, Se compertiftimum ex quotidiana experientia, peisime Chriftiano orbinbsp;cefsilTe huiufinodi confilia. Audiamus ergo confilium Dei, acquiefcatnus ei, vtnbsp;ûluiSCincolumesviuamus*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Ante omnia, quo plus authoritatis babeat oratio, oftenditÓrationisbüius Author öris autborem,mifsionemœ ac vocationem fuam iterum approbat : id quod in totonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huiuii

opéré fæpiisimè factt.Credamus ergo SC bic 66 vbicp in feripturis loquenti Deo. Et quidem apparetpopuîum, dum iftam Orationem propbeta h aberet,nonni-bil emendatum eflè, relidis lam facellis idolorum^ templis SC excelfis,atlt;p cre»nbsp;brius veniflè inipfum Domini templum âd audiendum verbtimDei, parumnbsp;tarnen emendatis moribus côrrüptis,ôenondiïplerièBaalis cultu relido,vt cuinbsp;adhuc maior populi pars àddida eflètiiubétur ergo ftareiri porta. Se conciona«nbsp;ri,id eft, illam ad popülum orationem babére, qüa: feqiiitür. MOnent intcrprei«nbsp;tes intemplofuifle portas ièptem, tres quidem ad Aquiloncm , tres ad Meridiem, vnam vero SC quidem céleberrimam ad Orientem, adqüamcollocatuirtnbsp;exiftimant propbetam.

C o N c t ô StXVth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

G^beati in patria veftra,ex qua non mfgrabitis vnquam in captiuftatcs fioftiS terras.S. Hieronymus Ininc locum bifariam vertit,E£ habitabo vobiicumin lonbsp;co ifto:fiuejHabitare vos faciam in loco ifto^De quo dicemus in fine hums Co=»nbsp;cionis.Ccrtè fi vitam noftram inftituerimus ad regulam verbi Dei, habebimusnbsp;Deum nobifcum comorantem, ficutiipiè nobis alias promifit,vtLeuit.a6.Ioa«nbsp;i4,2.Corinth,^gt;.nequeeritquodmetuamus velàTartaris, vel àTurcis, vel abnbsp;vllis hoftibus,qui nos in patria noftraturbent,fpolientjconficiant,aut in capti-uitatemabducant.Quando veró reformarinolumus,noeftquod miremur pafi»nbsp;firn bellis perturbari ac confumi omnia. Qiioniarn verÓ ftultus populus tune tjSfijefidSrétnbsp;quotpnon magni admodum faciebat hoe falutare Dei confilium, eö quod fpes

^vanas penitus animo concepcratgt;fidendo videlicet rebus gt; populi quidem æfti-matione longé praeftantiffimis,reuera autem vmbratilibus, has porródetegere perfequi ód confutare attp fubuertere incipit. Nam fidi dotfioris cft c medio tol-Iere,quaecunquciuftamimpediuntobedientiamódemêdationem. Diciiitaquenbsp;ïercmiaSjNolitefidere verbis mendacibus,dicentes i ótfc. Verba mendacia vo=»nbsp;catres fallaces.Proindelenfus eft, Ne confidatis qs rebus quaeièruare non pofisnbsp;funt,fed eiufinodi funt,vt fallant fperantes in ipfas.Huiufinodi ver o erat fiducianbsp;in templum, cuius vox tertió hic repetitur j ad fignificandam ipem iftotum firanbsp;mara,quam 8C importunis teftabantiir clamoribus, dicentes, An verifimile eftnbsp;nos bellis exterarum gentium excindi pofte, qui apud nos habemus templumnbsp;DominiCAltj enim interprétés hæc verba exponunt, T cmplum Domini, tem»nbsp;plum Domini, templum Domini hic, videlicet hoc in loco eft.Ahj, Templumnbsp;Domini iftud,nimirum illud infigneopus Solomonis eft,quod maximas habetnbsp;promiflîonesjfore videlicet,vt fi bellum,fames aut peftis oboriatur, ÔC populusnbsp;fijpplicatij veniat ad templû, veniam fit confequuturusiQviis ergo crederet nosnbsp;â gentilibus excindendos,ficuti nugantur prophetaeC Atqui promiffionibus co^nbsp;lt;litionem adiecerat Dominus, ôi^ Solomonidixerat, Si ambulauerisin mandatnbsp;tis meis,amp;c.Ifti veró non ambulabant in mandatis Domini, vnde nihil prodef*nbsp;fè potuit templum.Legatiir hiftoriaj.lib. Regum cap.SSC 9. Simili infania fu=«nbsp;runt hodie qui clamant. Non poteritChriftianosfuperareTurcus autTarta« PiduciainteUtnbsp;r«s, Namcumtotfintcœnobia,inquibusreligiofi vtriufcplèxus,Dominofers P“”’/quot;*/*’nbsp;niant,cum deniep tot fint collegiatæ ecclefiæ,tot fint templa, in quibus Die atepnbsp;nodu canitur,legitur,oratur,mifratur amp;Iitaniarecitatur,impoffibile eft Deumnbsp;non audire voces ipfum inuocantium. Cæterùm non probauit aut inftituitnbsp;Deus hunc cultum verbo ftio, neq^ rité ab iftis oratur SC fupplicatur : proindénbsp;non modó inartia funt ifta,fed noxia quoque» Sed dicetur de Templo alias co«nbsp;piofius. In praclènti intelligimus per templum,non ipfum duntaxat tém^li atdi-ficiumjed cultum maxime, Sc omnia denique quac in témplo fiebant,

Rurfus autem SCplenius verum falutis modum tradit.Seriiabiminipotius, aitifîemendando emendaueritis vias veftras,ficuti SC fupérius didurn eft.Ana» H^omodoinbsp;diplofi autem ifta Emendando emendate vias veftras, grauiter emendationemnbsp;inculcat, ÔC quidemleriam, inquam omnibus intendantneruis. Moxinfupernbsp;nrodurn SC rationem oftendit quomodo emendent,8C formas vel ijjecies emen-dationisponitquatuor.i.Siiusreddideritis inter virum SCproximSeius.

Ujfenb einem xebent ^a^en finem n^cbfïen. Si inquam for urn SCiu diciareformaueritis:ficuti Iofaphatfecerat,vt videre licet x. Paral. 19. Grauiternbsp;enim illis irafcitur Deus qui corrumpût iudicia:ficut videre eft in omnibus prönbsp;phetarum fermonibus. 2. Si aduenæjpupillo SC viduæ non feceritis vllam vim. Vidütuliörinbsp;Qiun potius juueritis SC amaueritis prouexeritis^modis omnibus. Alibi quo- «/«w/jwrfenbsp;que coxnmendantur viduæ,pupilli SC aduenæ, vtExodi 22. Deut. 10. SC vbique

i 4

C A P. V I T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 N I E R E M I A M

inttbxiufattguî alias. j.Si innoxîum fanguincm iioh efFudcritis in loco ifto.Nam Numeri aiitfifundete, citur terram nonplacandamjntfî iàngüinem potauerit homicidarüm» Malcdicinbsp;tur item in kgèfanguinis efFüibribus.Etfignificanter hicdicitur, Innoxium nenbsp;fudehtis.Iubentüt enini indices fund er e noxium fanguincm,ô^ ei non parcere,nbsp;nifî fuUm ipfius iàngüinem fundi maliht. Grauis eft hodie culpa ChriilianorSnbsp;bellis iniüftis ita afluetorum,vt inter honeftas rationes numeretur,Garem efle,nbsp;fie Vidum parare bêllis.Nihili pertditur riuos etiam fanguinis innoxij eifudifle«.nbsp;PojlDeos 4lienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft Deos aliènes non abieritis* Deus alienus eft omnis præter Deum ve»

rumjubemur ergô Iblum fequi Deum verum, ci foli ferutre* Singulariter verd '*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;additur,Iis qui fèquutifuerintDeos aliénés ceflurum peffîmé. Vtcunque enim

pracuaricatioiurisjafflidio vWuarum,ôt fanguinis innoxij effufîo enormia fine peccata,vincit tarnen apoftaiia,impietas ÔC idololatriaifta omnia. Vndeadtj ci*nbsp;Cur,Malo vcftro. Nam ÓC in iècundo mandat© tabulée primæ grauiter.Deus in*nbsp;termiiiatur Vel minâtur idololatris vcl alienorum Deorum cultoribus,diccns fenbsp;aniniadueriürum in tertiam QC quartam generationê. Timeamus ergo Só caueanbsp;mus Tiobis ,icientcs hulls Deo cultS effe gr atiorem, quam cu folum Qi. vnS coUnbsp;thus, êo ihödo quo prsccepih

HrfWtdSó wil nbsp;nbsp;RüriUs fubiungit ampliftiihum frudum,dicens,Faciam 6^ ego vos babita-

èlt;c.S.Hiérônÿmus ih Commentarijs fuis ad Ieremiam,Quia naturale eft, in w i/ïo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quitjve vnüiquiftp natale diligat folum SC nihil dulcius habeat patria,pollicctur

præmia obedientibüs,Habitabo,inquit, vobifcum, vt fecuros vos faciam de ha bitationc.Siue vos ipios,iuxta Symachum, firma habitatione fundabo,qui ait.nbsp;Et cofirmabo vos irt loco ifto. Et pauld poft, vel habitabo Vobifen in loco ifto,nbsp;quem vocatis templüm Dei,6i in terra quam dedi patribus veftris. Vel certè firnbsp;ma ftatione habitare vos faciam ä principio vfip ad finem.Hæc ille* Eandê quonbsp;que promifilonem ad hos etiam pertinere,fi fuerimus pij timentes^ Dei, teftannbsp;tur infinita noui Teftamêti teftimonia.DominoDeo noftro fit laus et gloria petnbsp;Chriftum Dominum noftrum*

leremioâ falfam ludaortnnfiduciamt ^uam heâgt;è* bant in Temp Ium,

e o d I o XXVI It.

Sei ecet wnfiditis intra ytrlis mtndafiiue, qua nihil profiitura fitnt,2^um fitrandofO(cidendojàdnîttrando,periarando,Juffitum ipfi Éaalinnbsp;ctndtndot’Dtosalioti^uot nonnoUiflû,fequendo (nihilominus) yenuK amp;nbsp;flattfcoràm mt in domoiftattui nomtn meum impofitum eft,iîr dicitû, Ltbt~nbsp;ratifùmut, ttiamficunda hacaiominandaftcimtu 2gt;[umfpelunca larro-num fada tft domut ifia,qua nomint mto appellatur,in otulû ^tfrüfEn tgonbsp;quoijj yidifdidt Z)ominftf. Itt quafo ad locum mtum qui tfi in Silo, y hi coUo»nbsp;taueram nomtn mtum à principio, amp; quot;pidete quidftctrim ti proprtr malitiamnbsp;popuU mti Ifratl. 'biunc trgo quoniam yosftcijiit omnia opera ifla dicit Do-minui, ( ttiameum loquirtradyos,maturèfiirgens amp; loquent,fed non audi-ßistyocauiffed non rtjpondifiit )facia domui,qua nuncupatur nomine meo, innbsp;quam Tfot jperatûtamp; loco huie quem dedi itoin drpatrihue ’^eßrit, quemad-modum ipfi Siloftci,Et eijei/on ipot à confpedu meo,qutmadmodum tied om-net fmtrtt jefirostyniuerfum fernen Ephraim

C o M c I ö xxviir»

IÄm veto copioCus rrfutat vana ipforum in Tempi urn fiduciam, ficuti prius Refutatuffidit coeperatjac principio per corredionem fubiungit, V er am quid dico de iufta ci4in TemplUinbsp;cmendatione, cum vos rebus nihili fidatis,nimirum TempIorHinc eorum fi'dunbsp;ciæ opponitjNihilautem prodcrit vobisTemplum. Id quodmox demonftratgt;nbsp;Etenim per interrogationem cum indignatione quapiam acriter eos obiurgSs,nbsp;ait, An no pudet c omaculatos omnib«fceleribus prodire in tempiu rneu,qgt; nominbsp;ne meo appellatur, et nomini meo coiècratû eft -, ac ceruice ereda apparcre pa^nbsp;lamin meo coipedu,deinde iadare purgatosvos effè â vitijs omnibdiberàtos^nbsp;ab vniuerlîs calamitatib. nimirû qgt; remplît ingrefß, iàcrorûfpedatores fuiflis?nbsp;Scilicet. Germanicèfignificantius rcddiderimus, öólkttbfr mitàUerlcybU*nbsp;bcrcy vwb^0n/vn nbbcnn in minnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t’ummen/fik micf) vnnS w4gt;

tnen frfycnb kbi^^SCc. Pollicebantur enim iîbi Abfolution,em propter ingreC« fum templijita vt quanuis facinorailiaomnia(quæcommemorauit)patrairent,nbsp;nihil damni tamê pafluri eflent.Mox autem aliud multö indignius, Sgt;C quodnbsp;kntentiam abfoluat, fubiungit. Num fpelunca latronum eft domus ilia in ocu»nbsp;fis veftris fquot; Dicit autem, In oculis veftris, pro more eius linguæ. Nos dicimus.nbsp;'Wôtfwr bnbcnb ntir min t)nßnnttcfAbcnf fur ein fgt;nßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ober für ein

tttozber biUyr’Iterum quoque addit, Scio vos in animum induxifle, quodlate» te poffitis, ÔC veftra hypocrifi Deo hominibus imponere. Sedfallimini. B-go enim omnes animi veftri receffus , conatus, omnes inquam cogitationeSnbsp;machinationes prauas intelligo. Hacc hadenus de kntentia prophetæ dixi.

Porro excutienda veniunt fingularia quædam, deinde omnia adaptanda ad eruditionemnoftram Qi. dodrinamgeneralem, fine qua fermones pröphctürunbsp;non admodum vtiles funt. Species aliquot fcelerum maxime receptas Qi vulga ScelcragrAdUnbsp;tas recenfetjfimilcs alias comprehendit.Per furtum ergo intellexit dolos, frauanbsp;des,impofturas,vfuras,0^ huius generis omnes artes alias malas. Caedes copre-hendit iram,odia,concertationes,inuidiam,verbera,caedes varias, etiam latro=»nbsp;cinia,parricidia Qiiniuftabella. Adulterium compleditur libklinem 6lt;immunnbsp;ditiem omnem,inmente,didis Qifadis,obfcoenitatem,fpurcitiam, fornicatio=«nbsp;nem,ftupra Sdhis adhucimpuriora,gladio ÖiTignibuspianda.Falfum iuramennbsp;tum comprehendit mendacia,perfidiam,iuramentorum Qi padorum violationnbsp;nem. Licebit ei coniungere etiam execrationes, deiurationes,fiC blafphemias.nbsp;Suffito, quod incenditur Baali, comprehenduntur ritus Qi cacremoniae illicitaenbsp;omnes,adeo^ omnis idololatria,defedio à Deo Qi illegitimus cultus,Sequiturnbsp;enim protinus,Sequimini Deos alios, quos non nouiftis. Quae iànè infignis eftnbsp;ieuitas.Sæpe autem dixi, Alienum Deum omnem eum elle, qui colitur autrecinbsp;pitur praeter vnicu, verûôôaeternûDeum.NonoueruntDeos altos Iudgi,quianbsp;nullam de îjs certam Qi ftabilem dodrinam habuerunt ex veritatc, fed vanamnbsp;duntaxat conceperant opinionem ex mendacîjs fîgmentisue hominum. Vente Sitperhia byanbsp;bant autem ludæi fatis fuperciliofi inTemplum, Qi ftabantfinepudûreincon- pocritarwmtnbsp;fpedu Domini, veluti bonam habentes cauflàm, quafiDeus non intueretut e»nbsp;tiamintima.Quac fuperbia admodùmDeo diiplicet, quthumilitatem cordis innbsp;omnibus probat ea^ de caufla peccatorcm ilium vnà cum pharifaeo in templûnbsp;afeendentem, cuius in hiftorta euangelica Lucas meminit, phariiàeo arrogantinbsp;Qi fuperciliofo præfert.Etquodiequitur,Libéra« fumus, etiamficunda hæc a»nbsp;bominanda fecerimus,alij verterSt, eo quod fecerimus omnes abominan'onesnbsp;iftas.Q;d.Q^oniam expiatione opus fuit,templi vifitanone fumus expia«. Lunbsp;therus vertit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qnt tcin n^tmit vnô / bkwyl wir^cüwcl

Eft autem loquutio Hebraica, Super quam inuocatum eft nomen meUm : pró eo quod eft J Quae nunçupatur meo nomine. Appell^Jatur enim domus Dek

CAP, VII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN lEREMlAM

Nos hodtebodem modo vocamus lt;5lt;gt;ttcô Loquutfonfs forma vbgt;lt;5 in fenpturis eft obuiaXatrones antrïs vel Ipeluncis fuis, raptores arcibus ira v*nbsp;tuntur,poftquam miferos depraedati funt viatorcs,recipiunt ac recondunt fe innbsp;fuos receptus ôivtlateant 66 impunèacfecurè fuis voluptaubus rapin^cpfruSnbsp;tur. An itaep conamini,inqutt Dominus, mea abuti domo vt prædatorcs abu*nbsp;tuntur arcibus Qi. fpeleis fuisCNam amp; vos graftàmini per .omnia ftelerum gene-ra,deinde adtemplum concurritis, vtfine pœna voluptatibus veftris frui poffî“*nbsp;tis.Res ifta eftabfurda vehementer, ôi abominanda prorfus.Quid meritus videnbsp;retur obfecro,qui Curia ftnatoria veluti lupanari abutereturf Redundatigno-minia in ipfum Deum.Perizim appellant graflatores,raptores latrones ÔC ho«nbsp;mines facinorolbs.

Appîieatto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Valet autem hic locus contra abufum templorum pro iufto vfu conferuan-

buiusloci, nbsp;nbsp;do.Non inutilia ftint templa,fèd ad cœtus congregandos,ad audiendum verbS

Del, ad publicas preces fundendas coràm Deo, ad percipienda Sacramenta diuinitus inftituta,amp; vt illi qui ingrediuntur templa difeant iuftitiam QC operennbsp;tur iuftitiam Abufus itaque eft,fi ideô nos Deo gratos exiftimemus quod ingrenbsp;dimur templa, in quibus legitur QC canitur in quibus lacra peraguntur. Nonnbsp;enim vel vidifle vel audifle fufficit,nifî Deo verè crediderimus,ôlt; in integritatcnbsp;vitae ambulauerimus.Diuus Hieronymus hunclocifm prophetae exponês,Pracnbsp;cepit,inquit,SC tune populo ludacorum, ÔC hodie nobis qui videmur in ecclefianbsp;conftituti,nefîduciamhabeamus inædifîciorum fplendore, auratisep laquearinbsp;bus,8C veftitisparictibus marmorum cruftis,amp;diçamusTemplûDomini,ôlt;c»nbsp;lllud enim templum Domini cft,iij^quo habitat vera ftdes.fàntfta conuerfa tio o*nbsp;mniutnç virtutû chorus. Et mox, Quid enim prodeft audader ingredi domusnbsp;Dei limen,crelt;fta lïarc ceruice,ô^ non iblum cor, fed QC manus habere pollutasnbsp;furtOjhomicidiOjadulteriofô^c.Hæc ille.Ifta verô omnia appheemus noftris te-plis ôf noftris moribus,Slt; diicamus non fidere templis,fed Deo ftruire in veritanbsp;te, fugereœ omnem confcelcrationë ac hypocriiîm, Quomodo autê hune locÔnbsp;adduxerit Seruator nofter in euâgelio iècundû Matt, In 21. cap.dixiin cornent,nbsp;ad Euangel.Matthaei,

Pergit confequenter demonftrare copioiîus, locum nullum quantùmuis - (ànlt;ftum,adeo^ templum nullum, peccatoresincurabilesferuare pofte ab im»nbsp;cer ftrw/t fee* P^'^^^ntibus malis.Atque in hune finem producit vêtus exemplura.Iteobfecronbsp;krdtor.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locum meum,inquit,quieft in Silo.amp;Sc, Nomen fuum Dominus ait (è collo-

cauifteibi, quidem ab antique. Nam fub lofueduce amp; principe populi Dei, iuftitDeus Tabernaculum crigere in Silo,ad quod venientes IfraelitæDominûnbsp;adorent 6C nomen eius inuocent,quod legitur in libro loftie cap, 18,Locus ergonbsp;ille multisnominibus erat infignis.Sed quid fadum eft tandem ei locofDum I-ftaeh'tæ peccarent contra Dominum, dC filrj Heli abique pudoreprophanarenCnbsp;S)( religionem amp; nomen DominiDei, ftcutexponitur in primo Samuelis libro,nbsp;capitur area à Palçftinis,vaftatur Silo QC périt Iftaeliticus populus vna cum fuisnbsp;I (acerdotibus,nihil ipfos iuuante vel Area velTabernaculo. Hoc quidem exemnbsp;plum eft.Conftquentibus vero verbis. Nunc ergo quoniam feciftis omnia openbsp;ra ifta,5lt;c, copiofe accommodât exemplum Ilraelitis,2C infert, Quoniam ergonbsp;incurabiles eftis ficuti fuerunt patres veftri,quos vna cum Silo loco facro perdinbsp;di,perdam itaque SC vos 2lt;ftemplum in quo fperatis inanitcr,ô; terram qua dedinbsp;vojjü S)C patribus veftris, vr intelligant omnes omnium fæculorum genres, nonnbsp;loca iacra,fed pietatem ieruarehomines, impietatem verô perdere QC loca lacranbsp;amp; homines.Caeterum obiter peccatumipibrum exaggerat dum dicit, Loquu-tus fum ad vos,0^ quidem fatis opportune ac in tempore.Id quod exponit dumnbsp;dicit,Ma^

t

^icftjManè furgcns* Addi'tjLoquutus quidcm fum vob is, fèd non audifiis.Deni que, Vocautinftarpatris clamore valido per proph eras, fed nonrclpondiftis.nbsp;Nos dicimus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cflycpcn/ alUob jird

htc^eb^ît’Neglexiftis me £lt; Ipreuiftis verbum meum» V ndc mcnto veftro ma ximo vaftabo OC excindam vos* Additpræterea ÂTexemplum aliud pctftumà PcrinWiîé*’nbsp;ludæorum fratribusEpbraimitis,id eft Decem tribubus,quibus leroboam regànbsp;lia templa erexerat,quibus deni(^ maxima erat SacelIorum,Excelibrum 6Cmulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

tiplidum facrorum copia* Sed cum hæc omnia retinerent contra verbum Do=« mini, SC nullam agerent pœnitentiam,eiecit eos Dominus ex terra liraelis, immini cos quoque in exilium*

Hodieinnumerahabemushuiusgenerisexempla, quifcitniisinAiîa, A-pbricaSC Græcia nonprofuiflevllalocaetiam vetuftifîîmaô^faccrrima* Dumi enim Chriftiani Deo necverè crederent, ièdhærefibusièpollucrent,neciàndcnbsp;viucrent,pcr Saracenos SC Turcas SC Tartaros excifi funt,nihil adiuuantibus lonbsp;ds celebrioribus. Dominus Deus nofter animos noftros Cc formet SC imbuatjnbsp;herum vnquam obliuifcantur*

Confutat lt;uanäfiduiiatn^ quam ludtamp;ifixer ant infan^orü intercefsionem fiacrificiorum oblationes.

'C Q C l Q XXIX*

f« «f oratttrif pro populo ifto^ntq^ leuauerù pro eü clamore amp;(lepr(carîo nem^neq^ intercejjirtt apud mt: ^uoniam ne^uaquam te exaudiam. /in ru nonnbsp;^ides,quid ijltfaciant in ciaitatilf.Iuda amp; in plateû Hierufalem f FUij col-ligunr ligna, amp; patrei incendunt ignem, 'Tfxores auremfubigunrpaflam, ytnbsp;placentas faciant ‘F^ina ccelit amp; libent libamina dijt alients, ut me ad iramnbsp;prouocenr. Hum quot;Tpero illi me irritant,dicit 2)ominftf,an non feipfot potiits,innbsp;confitjionemfacierum fuarum Icdrco fc dicit Tiominm T)tut, Fcce ira meanbsp;tir furor mtuf effundetur ('velflillabit)contra locum ijlum ,fuper homines amp;nbsp;fttper iumenta,Juper ligna campi,amp;fuperfrudus terra, ardebit^ ù »0 exrin^nbsp;guetur* Sic dicit Vominut exerciruum Veut Ifraetû, Holocaujîa'vejlraa-ceruate 'vi^limit 'Vtßris, amp; comtdite carnem. Quoniam nihil loguutus fum tu

OEcuftda pcrCiafio 6C inaniâ fidücia ludaicæ gentis crat ipes in iàndorurri ins Vànafpesiitià Otcrcefîîones ac deprecationes* Suadebat quidem Dominus per leremiarn e» poemtentiuMnbsp;rncndationemjvitæ prauæ, quam niC praeftarent, omnigenis calamitatibus di» jnbsp;ùexandos fore,tandem ÔC perdendoS. Caeterùm cum afluetis corruptioni SC (cenbsp;leribus difficillimum adeôqueimpofiîbile videreturrenunciarc voluptatibus,nbsp;£C vitam viuere honeftam, fobriam ÔC temper ant em, varia comminifeebanturnbsp;ÔC obiedabantprephetismorum magiftfis,quibus QC ièfeconfolabâtur,ÔCprosnbsp;phetarumeomminawones vertebantindubium.Ita audiuimusiftospro fe ad*nbsp;duxifle T empli dominici prætextû, quafi vaftari SC diiïïpari no poflïnt, quibusnbsp;fit incolume Domini templum. lam etiam Cdebant intercefConi iàndorum dio

cAP.vn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiïieremiAm

cêtes,T ot vbiqwe in rcgno ludaico funt viri iandi SC fœminæ religiofe, quaè Ô* rant pro incolumttatc regni, vt verifimtle non fit hoe eorruere SC vaßari poffe»nbsp;Simileshodie quoque voces ab his audimus,quiineoeloôôinterraviuosô^ denbsp;funcios lancßos prccantur , Vtperipforuminteruentumliceat eflevelagereinnbsp;pace. Tot j inquiunt s funt vbique monafteria religioforum cùm monachorumnbsp;ac facerdotum, turn nonarutn ôiS deuotarum perfonarum orantium pro nobis,nbsp;vt tuti fimüs fatis, nec^ tantillum fit nobis metuendum ab interitu.Ieremias au=«nbsp;tem refellit inanem hancipemvah'difîîtnè, id^peroraculum velreuelationemnbsp;diuinam.Commemof at ertim Dominum fibi prohibuifle,ne intercédât pro po«nbsp;Paßororetpro pyjQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atqui paftorum Ô6 prophetarum eft feduló orare pro populo fuae fi*

juo popu o» coihmifló.Ita etiam Domino mandante. At cum nunc vetat quod alibi iip bet,colligere potuit populus,nullas vllorum fandorum preces à Domino recianbsp;piendas vel exaüdiedas fore, atque adeó deprecationes SC fupplicationes in vninbsp;ueriüm ómnes efle inutiles.

Obleruemus autem prophetæ cloquentiam SC in dicendo vim ac proprietà tem.Principiô in genere dicit, Tu ne oraueris pro populo hoc. Quoniam verdnbsp;Orattonu Oratio aliquot habet fpecies, expofitas ac enumeratas ab Apoftolo quoque i.nbsp;fpecies,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Timoth.i.fubiungitleremias orationi deprecationem : pro qua alij laudem po«

nunt.Ego deprecationem malo.Deprecamur cnim intentata mala.Poftûlamus quat nobis deeflè videnturbona. Apponit SC aliam ipeciem, Nequeleuauerisnbsp;pro eis clamorem.Significat autem leuare clamorem,orationem intentiffimamnbsp;ac vehementiifimam facere pro aliquo : veluti cum alicuius (cauftam agentesnbsp;nobis nonfatis videturloqui, nifi SC clamando SC illachrymando extorquerenbsp;quodammodo videamur quod petimus.His omnibus accedit etiam Interceflio,nbsp;cum medios nos inter dilfidentesingerimus partes. Germanicè vocamus ynle=«nbsp;vn mittlc. Germanicè ergo hue locS ferèredderepoflèmus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fy/

erbeb ^cm vonyrcntwAgc/vnberflttb nit nrici) «b^^ebiité/nocb ynle^c vn ^tnrittlcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nttr.Cauflàm fubiungit, Quoniâ nolo te exaudire.

Orandum pró nbsp;nbsp;Potto cum icriptura multis in locis non tantum paftores, fed omnes fideles

err^ntitw. fubcat prcces offerte pro errantibus atlt;]p peccantibus j fed SC Dei promtifiones cxtentliberales,pollicentes Deum,inuocantes nomen cius,exauditurum: prat«nbsp;terea Moffs Sc Samuel, Sc Helias pro populo errante precantes exauditilegan«nbsp;tur in facra hiftoHa,dcniqj lacobus apoftolus cap.mandet SC dicatjOrate pronbsp;vobis inüicem,SCc.rogas fortaifis, cur prohibeat lercnvac oi are pro errante poanbsp;pto pülöfReipöndeo,necfimpliciter, nec in vniuerftim prohiberi preces pro errannbsp;fciAu« leremiæ tfßus^éd dühtaxatpro htiiufmodi errâtibus quales tûccrât ludæi.Fidebât enimnbsp;Lre. inanibus precibus i quafi propter demurmuratas preculas adeo^ propter hocnbsp;opus orationis ac feipedueiusabfoluimcrercntur, tametfi interim in idololanbsp;tria SC ff eleribus coftanter pergerêt.Huiuimodi hominibüs no profunt preces,nbsp;netp quifquâ iperare debet ff exauditS iri, fi interpellât pro talibus. Deus enimnbsp;in primis requirit fidê SC emendationê.Si vero quis fidê non habeat,SC emêdarinbsp;nolit, ff d quodâmodo peccet in ipiritû lànClum j renitens manifeftæ véritati, acnbsp;nolit iàlutê recipcre,quâ tu tuis precibus ei cupis impetratâ,qüid obfecro, pre«nbsp;ces taie iuuarentDei cotemptorê SC irriibrêc’ Similia legûtur leremiae: ly. dicêtenbsp;Domino:Si ftarent Moffs SC Sanlüel cOràm nie, non effet tarnen animus meusnbsp;ad populum iftum.Et Ezech.î4.Si pèceauerit terra,SC fucrint tres viri illi in menbsp;dio eius,Noe,Daniel SC Iob,ipfi iniuftitiafua liberabunt animam fuam,Ô!^c. Etnbsp;i.Ioan.^.Si quis videritfratrem fuum pecCarépeccatum non ad mortem, peteCnbsp;6C dabit ei vitam,SCc.

Praetereafubiedamoxrattonccwr exaudire nolit,oftendit. An non vides quidpalt;*

c ô ît c 1 ô XX

Cjtlid palam in conipedu omnium hominum, amp; ideo impudcntfer Êât ab iftó po cwr mlittï-it pulo in ipfisHieroiolymorum plateis i Omnisfèxusjjctatis 8lt;ordinisbomines beitiaudif^nbsp;«nutuas tradunt operas ad prouehendam idololatriam cultum illegitimuttij lètcmirtW»nbsp;quem tu tantopere damnas, infccraris QC prohibes : illi veró ceuirridentes pro^nbsp;uocantes^ Deum, in iua impietate pergunt, veniam^ nee pctunt tiec Deuntnbsp;adorant,autfecundum verbum Dei feemendant.Ergo cum tales finthomineSjnbsp;non eft quód ijjerent orationes multum apud Deum impetratUras,a quibuièuAnbsp;que tandem ofFerantur* Rurfus veró redeundum eft ad expofitiottem Ioquu=»nbsp;tionum.ReuincitDominusrcipfa,SC veluti digito extento^demoftrans coram»nbsp;irrefragabilcm cauiam,cur audire nolit,ac per interrogationem etiam ineenditnbsp;orationem, QC ait : An non vides quid iftihominesaudeantj quamillösnulliusnbsp;ftiperftitionis pigeat aut pudeat impietatisîquot; Deinde diftribuit tocum populuranbsp;in iuuenes,in viros QC foeminas:fic inquam comprehendens amp; denotans omnisnbsp;ætatis, fcxus S)C ordinis homines, Nee tacetquid agant finguli, fingulis vtiquenbsp;ftjum illud tribuens, Liberi, inquit,colligunt Sgt;C apportant ligrta: viri foeum excitant iacrificia offerentes : materiam veró parantmulieres, dumpaftam fubi-gunt, bte würcFenb 0bcrfn^ttenb bentct^/ vt pinfantur placentæ,

ober w^y^cn/reginæ cœli.Breuitcr in hoe inten« funt omnes, vt libami-na fundantur dtjs alifs : id eft, ne foli mihi vel fopplicctur aut immoletur, vel vt niihi ita,fteut ego mandaui,feruiatur.

Ergo exeufati non funt ab idololatria,quieun^,licet non ipft facrift'ecnt pro wxcufdbiks priamanu,promouenttarnenautiuuant facrificia SCcultum illegftimum, ÖC omncscjm'tdó*nbsp;quidem quouismodo* Sub eandem ergo culpam conftringitpueros, iènes, vi=nbsp;fos mulieres, quæ pro fua ratione ÔC ætate 8Cfacultate, fuperftitionem iuue^nbsp;runt. Alius quidem cajdit viator em, alius exuit SC fpoliat eundem,tertius oblèr-watne quis inter«eniat,cft qui nouit latrocinio partam efle pecuniam,quam ni-hilominus accipit, aut ad conuiuialuxuriofa hispccuntjs inftruda, accedit: hinbsp;Omnes latroeintj aguntur rei.Caueamus ergo,ne vUo modo iuuemus peregrinanbsp;ftcra. Nam pronunciat contra nos verbum Dei,nos libaflè alqs dtjs, oC ad iramnbsp;prouocaflc Deum aeternum. Rurfus enim monemus SC irtculeamus,haje nobi?nbsp;cfle appitcanda SC difcendum Dei timoiem religionism fynceritatem.

Reftat vt aliquid dicamus de Regina cœli* Interprétés omnes fere, SC meâ ße ca quidem fententiaredè.Lunamintelhgunt,quód eainter aftra veluti regina vi- li.czcultumUnbsp;deatur : alij exponuntmachinam coeli, Ac videtur inter fydera Sol veluti rex,nbsp;Luna veró ceu regina quædam decore SC pulchritudine eflè, Conftat autemnbsp;gentes,Ægyp«os quomgt;Solcm,Lunam SC aftra coluifle,nimirum vtbonas acnbsp;praeftantifsimas Dei creaturas,quibus infignis lux atep virtus concefta fit, $C pernbsp;quas eximiabonaDeus conférât mortalibus.Prohibuit autem Deus fingulari-ter inlege iua,ne populus fuusSoIem,Lunam ac ftellas adoraret ac coleret, Vo-cantur ferè ftellç vel iydera Coeli cxercitus, fiC dicitur in hiftoria facra,Reges vel 4.Rfg.t'y. tynbsp;populum Iftaelis adorauiflc SC coluiflè exercitum vel militiam coeli, nimirum «.nbsp;quód aftra ritu exercitus ac copiarum, certa veluti acie inftrult;fta,ingrediunturnbsp;vel mouentur.Has veró ob caufas vetuit Deus Solem,Lunam SC mthriam coelinbsp;adorare SC venerari, quód iblus ipic velit vnicè coli ab hominc : deinde veró,nbsp;quód aftra a Deo fint condita, vt homini inièruiant, illuminando videlicet velnbsp;lucendojdifcriminandom noeftê â die,2C partiendo anni vices SC tempora.Tur«nbsp;pe autem fuerit ftibijci Dominum, hominem inquam, famulis, tjsm inferuire,nbsp;Turpius eft illa metuere SC ab ijs pendere, quafibenefïcia ab ijs accipiamus,ea*nbsp;demep in nobis operenturnoxia, Turpifsimumitem eft SC ethnicum prorfusnbsp;ftellisfubijcere, ceupraefidibus, dominis SCmoderatoribus, annum SC menfes

k

c A P. V H» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I iî t E R E M r A M

ûtqiic dies. Vnde Dominus in Lege celebritatem inftituit Neomertiarüm,éèft^ inereataî lucis memoriam, SCnemeniêsvelîanovel Marti vel aîijs drjs fubî)«nbsp;cerent,ièdDeogubernatoriomnium,âquoibïo pcnderent.Diabolus verô,quinbsp;tnftituta Dci peruertit, hac occafîone abufus cultum aftrorum Iiidæis infpira»nbsp;uitjqui baud dubiè fie ratioeinabantur. Cum Deus inftituerit Neomenias,qua9nbsp;celcbrcmus in initio quorumlibetmenfîum, lunatunc velutirenafcente, quidnbsp;prohiberet, quo minus liceretingratiamtam pulchriluminis, 2C velutireginasnbsp;coeli, aliquid offerte facrifîcij î* Parabant itaquemulieres placentas, quas vocâ«nbsp;mus alias libas,eas^ in honoremLunæ offerebant.Huncfuum errorem potucanbsp;runt vtcunque tueri QC ornare,dicendo: Deuin iànè colimus,cum verô is tantanbsp;décoré ornarit Lunam amp; ftellas, ÔC virtutem habeant mirificam, quare non veanbsp;nerarcmur illas, quas videmus àDeo tam pulchradonatas ac veluti honorataanbsp;lucefSic enim audias hodie etiam plurimos fuum errorem,cultus videlicet mornbsp;tuorum fandorum, defendcrc ac dicere , Non deferui quidem Dominum, ne»nbsp;que fanëïos eius veneror pro ipfô Deo»Colo enim adoro Deum conditoremnbsp;omnium:fîmul autem colo ac veneror etiam iii cdéîis iam régnantes fanAos,ednbsp;quôdDominusfuperftitibus adhucin terra admirandacontulerit dona, amp; pernbsp;ipfos mundo ingentia præftiterit beneficia» Qiiando itaque Deus ipfos fie ho»«nbsp;noraueritjcur nonliceat mihi eofdem venerari amp; colerec'Hi ergo imagines connbsp;ftruunt Diuis , eriguntaras atquefacella, inftituunt ferias adferunt his fa=»nbsp;crificia» Qiiaî dum faciunt QC offerunt, aflèuerant iè ilia facere £C offerte in ho»«nbsp;norem Dei ac fantfiorum eius» Cur non pari ratione incipiunt SC Solij Lunæ acnbsp;aftris conftruerc imagines, aras cultum, quem fjs exhibeantnomine Dei vCnbsp;pulcherrimis QC ialuberrimis eius creaturis, nobis fiio minifterio vtiliter inlèr»»nbsp;uientibus f Cæterum cum hic attoniti iubfîftant, definantfandis quoque exhi”nbsp;tere cultum propter virtutes ipfis concefïàs àDeo.Colant autem folum Deum,nbsp;mirentur autem pulcherrimas creaturas,amp;^ per contemplationem ipiârum mo»nbsp;deratam rapiantur in conditoris omnium Verterationem, iufte^ Deo quæDelnbsp;funttribuant, 6Ócreaturisquæcreaturarum funt, meminerint^iemperDeumnbsp;præcipere,folum adoremus Ô6 colamqs, aftra quoq^ ÔC fandos Dei efle creatu-ras acminiftros ficuti èi. angelos,quicultum à iè longéiemperrepulerunt.Col*nbsp;ligant ergo multo minus aftra atq? homines efie colendos.Diicrta enim funt vernbsp;ba angeli dicentis loanni adorare volenti angelum. Vide ne feceris,Conferuu9nbsp;enim tuus fiim,ô^ fratrum tuorum prophetarum Si eorum qui icruant verba lianbsp;bri huius.Deum adora.

VirginiMrfrw nbsp;nbsp;Atque hic comrnodùm recorder eorum quae olim apud Epipbanium in Pa-

ohwi» Arabia flana Icgitmiré enimhue quadrant.Düputans enim contra Collyridianos bærc placefttiefunt ticos,Quædammuiieres,inquit, currum quendam fine fellam quadratâ ornan-fitrificatt» icSj expanfo fuper ipiàm linteo, in die quadam il lu ft n* anni per aliquot dies pa«nbsp;nem proponunt ÔC offerunt in nomen Mariæ(quam hodie receptS cft appellarinbsp;reginam coeli)Omnes autem pane participant.Etrcliqua» Appellat autê dodornbsp;hic orthodoxus catholicus ficutipfum appellat S. Hieronymus, ritum iftutrtnbsp;haerefim fîmulachrificam.Idê inepiftola ad Arabes,Narrant,inquit,quôd quæ*nbsp;dam mulieres in Arabia, hanc vanitatem irtuexerunr, vt in nomen ièmper vir»«nbsp;ginis collyridemCxoMupiAcjne hoc ignores,tortæ panis vel plaeentæ appellanonbsp;lur. Vide an non fathan errorem SC cultum veterem leremiæ temporibus,Lunçnbsp;exhibitum,reparare ÔC retorquere volueritin beatam V irginemOquandamfa-«nbsp;crificent, aefimul congregcnturnepliario acblaiphemonegotio: innomertnbsp;eius facra celebrêt per mulieres. Qiiod totum impium eft Sé nepharium,alienânbsp;à praedicatione ipiritus fandi, vt fit totum diabolicum opus QC ^iritus immun«nbsp;didodri*

C O N C I Ö XX ix»

do(^rina*Hæc ille» Qiiæ cutn alioqui vehementia fint,vera tarnen,G quis ho» die dicat,habebitur pro hæredco omnium impuriûimo»

Apparet autcmludæos hunccultum Reginæ cœli, vt complûtes hodie Vir CultiaRfginè ginis, mordicus retinuiflè, SiC quanto diligentius oppugnauit ipfum leremias, Catimordicusnbsp;tantópertinacius illos ipiïinhaîfifle, adeô vtno erubucrint infaciê vatidicerc,nbsp;Retinebimus hunc nobisReginæamp;fmilitiæ cœli cultum, tametfi millies tu af»nbsp;Teueres iftum diiplicere Deo acdamnari à Deo.Nonaudiemus itac^ verbum il»nbsp;lud Dei quod cultum iftum nobis prohtbct« Similia propemodum illos contranbsp;prophetam furibundo aufu pronunciafle legimus in cap, 44, At ita ipfuranbsp;Deum prouocabant ad iram,amp;^ vt nos dicimus,'lt;rr4t$crenb 0lt;»tt.Proinde pronbsp;phcta inducit Deum loqucntem atque dicentem, Num veto illi me irritant, acnbsp;non potius femetipfos, id^ in confuGonem vultus ipforum f Nihil inde ad menbsp;redit mali : fibi ipGs non mihi nocent. Nam ex illa pertinacia ÔC prouocationenbsp;confundentur.Docent hæc nos, noftra prouocatione amp;C pertinacia(veluti cumnbsp;dicimus, Pergam in hocmeo inftituto femel cozpto, vtcunc^ occlament prædi»nbsp;catores, peccare me contra Deum, pergam inquam,rumpantur vt ilia pfaffb)nbsp;nihil nos vel Deo vel miniftris damni dare, fed indicium Dei in nos prouocarenbsp;dCaggrauarenospœnisDeigrauiisimis»

Sequitur enim in propheta,Iccirco Gcdicit Dominus Deus,Ecce ira mèa Só 'suppliciusA furor meus efFundetur,aut ftillabit,ideft,paulatim Sóper incrementa deuenietnbsp;fuper locum iftum, templum inquam óó vrbem, fiC fuper homines ÔC iuinentainbsp;amp;c. Exponit modó quomodo Gnt confundendi. Reipondet autem fuppliciumnbsp;peccato.Nam illi quoque ignem rtephandi facriGctj excitarunt,ncc vilis potuicnbsp;modis extingüi â Icremia^Sed öf mutuas contulerunt operas pueri Si fenes, virinbsp;Sc muliéres, quóprocederetidololatria. ProindeDeus etiamignem furorisfuinbsp;cxcitauit inextinguibilem j qui nonparcat vlli ièxuiautætati, imó ne animan»nbsp;tibusqiiidem jarböribüs âutfrugibusterræjnimirum vthorum interitiis ver»nbsp;garad perniciemidololatrarumi Sicinquam confundentur pcrtinaces idolo»nbsp;latræ éc excinderttur radicitiis, vaftatis prius rebus ipforum Omnibus, Ergonbsp;cum videamus diuinam irani in nullam rem magis inflammari, quàm in fuper»nbsp;ftitiofós cultus ÓCirt idolöïatriam j relida ÔC calcata hac pcndeamus pofthacanbsp;foloDeö,qüém Sc fdlum adoremus SC colamus acinUocemusper ChriftümDónbsp;minum noftrum.

Terria perfuaGo SC vana fi'ducta ludæonim erat in facriGcià.Dicebant ehim, Contraßgt;-ni »j Cum iugc facriftcium perpetuó offeratur, deinde aJtare holocaufti fubinde fu- Pƒernbsp;met ex vitftimis ftatis SC votiuis j ÔC homines in templum dona maxima infea **nbsp;rantjGeri non poteft quin bis placatus Deus, nobis parcat,SC incolumes atep iiinbsp;pace conièruet in patria. Non minima ftducia SC in Papiimo collocarur à mul*nbsp;tis in facrifteia, dona acartàthemata. Verum cum nihil profuerintiàcriftcialu»nbsp;dæorum præceptaàDeOjCertiisimum eftprohibitaâDeo facrifteia minus pro«nbsp;futura. Nunc enim leremiàs conuellit fidüciam ludaeorum collocatam in mul»nbsp;titudinem facrificiorum. Etcurnhæcfesmultis videretur incredibilis,maluiÉnbsp;Deiquàmfuis verbis vtipropheta; Subiurigitergo. SicdicitDominusexercianbsp;tuum Deus Ifraelis: qui titulus fané magriificusjeft ÔC coièquenti doiftrinæ nia»nbsp;ximam authoritatem conciliât. lubetaütemDeus SC holocaufta 5C vieftirnasjnbsp;id eft, omnis generis facrifteia SC oblàtiones in vrium cöngerere SC collocate a»nbsp;ceruum,ac ipios edere carnes. RcGpit ftomaehum loqüutiô,veluti cum nos di»nbsp;cimus, Xcgcnbô alkô vffein bnffcn/vnb fr^ffchbsfclbó. Vos inquam éditénbsp;carnes hircorum, vitulorum, boümcp : ego illis nec delelt;ftor,nec illis egeo. Irinbsp;fumma,V obis,inquit,retinete fàcrificià veftrajXli veftf Oà vfüSjego quidem ticê

ï N I E R E M I A M

volo, ncc probo, neip indigeo, Proi'nde fruftra confi'dcbant facriÊcqs Dco iü^ grads. Reprobat alibi quocpDeus facrificiailla carnah'a, vtlûiæ i.Micheænbsp;Malachiae i.Pfalm, mulds alijs in locis, Cauflam fuijcitmox cur rcprobet.

fîcet gratum faciatDeo cultum noftrum, nimirum verbum vel præceptum Domini, Quapropter quæ fiunt extra vel contra verbum Dei,Deo funt ingrat»nbsp;ta, adeo^ cultus funt prophani, quibusDeumnonplacamus, ièd ofFcndtmus,nbsp;acadiraraproilocamus, Hoeprimarium veræ religionis fundamentum con=«nbsp;temnunt quotquot Deum coluntex proprrj cerebri amp; adinuentionis propriaenbsp;intentione ac regula.Ätqui talia funt propemodum omnia, qu£ in Papilmo ha=«nbsp;bentur prima vel potifsima.

cunque de facrificijs, vidïimis ÔC holocauftis ibi tradidit,ex aüthoritate Dei tra:» diderit Quomodo itaœ hic dicitur nihil praecepilfe Deus de iàcrificrjsfRefpon»nbsp;det S.Hieronymus in Comment, fuis ad leremiam, amp; dicit, Qiiorum reproba-Uit templum,confequenter reprobar ÔC (iicrificitijSiC oblique arguit eos quod n5nbsp;veneratione fui, fed epularurri defiderio immolent vióimas. Quod autem ait,nbsp;Nonfumloquutus cum patribus veftris,QCc. manifefteintelligitur quodprimSnbsp;decalogum dederit in tabulis lapideis,fcriptum digito Dei,amp; poft offenfam idonbsp;lolatriae caput^ vituli, poftea iuflerit fibi magis fieri quam dæmonibus,aufcrêsnbsp;puram religionem mandatorum Dei 8C concedens fanguinem vidimarum catnbsp;nisep defiderium.Hacc ille.Quid fi dicamus,Deum in præfenti non negafle finv«nbsp;pliciter nihil feloquutüm cum patribus de facrifietjs, fed fècundum mores lu-dæorum deprauatosî'Loquutus eftergoDeus cum patribus de offerendisfacrinbsp;fictjs,modum^ tradidit facrificandifinemœ, fed non ilium quidem,qucm lere-»nbsp;miæ fèculo tenebant Sic inquam præcepit Deus facrificia Sinon præcepit.Prç^*nbsp;cepit rite ofFerre,non praccepit illegitime immolare. At cum illegitime nunc im=«nbsp;tnolarcnt Iudçi,rcdè dicit Dominus,nihil tale fè prçcepifte patribus.Quid ergonbsp;illud eft quod præcepit feruandum in facrifi’eijs 8lt; oblationibus omnibusc’Antcnbsp;timèergo facrificabantjq^ui verafide imbuti,à folo Deo pendebant,huic probenbsp;neficijs grattas agebant, ideo^ foli fàcrificabant, in facrificijs non fpedantes rifnbsp;turn externum, fed magis mylterium ritus, ipfum inquam Chriftum, hoftiair»nbsp;piacularem, veram Si fempiternam: denique qui obftringebant fè Deo ad ob«^nbsp;dientiam,deinde etiam obediebat, EtficimmolaruntDeo omnes fandi patres.nbsp;Si placueruntDeOjCÙmipfi turn ipforum facrificia. Illegitime facrificabant,quinbsp;præterito fpiritu facrificij,duntaxat externo operi erantintcnti,atqî adeô fpera=«nbsp;bant propter hoc opus, vt aiût, operatumfefe placere Deo, Si ipfo dono oblatonbsp;fe demeruiffe Deû.Et ita ofFerebant Iudçi,quos in præfènti vitupérât leremias»nbsp;Nihil autem taie Deus vnquacogitauit, nelt;j fie patres facrificare iulsit. Quid

Ç Ö W c I ô xxit tt^ô{*Scqui‘tur inleretniaiquodhanc noftram expolîtionem confi'rmet,Sed hóénbsp;tft verbum quod prxccpi eis,8lt;c« Auditautem vocem Dei,qui prædicatiôncmnbsp;verbi magnifacit, ÔCdil^enter audit, deinde credit verbo, atlt;p earn ob caufantnbsp;Deum habet pro patre ruo,ac lê in rebus omnibus ita gerit, vt decet Dei filium,nbsp;qui videlicet non Rio arbitrio viuit, fed ad vqluntatempatris, ih omniVtiquenbsp;viaDei ambulans.Obièruahieiterum nos reßringi ad viam tnahdatorum Dei,nbsp;neep liberum permit» nobis,vt quod volumus faciamus, QC ita feruiamüs Deo,nbsp;fîcuti nobis videtur bonum èC decens« Ad hune vero modurn lacris participan»nbsp;ci promittitur félicitas. Sequitur enim, Vt bene fît tibi,Quo dieeAdi gCnerc comnbsp;prehenditur omnigena félicitas,

Conferamus cum his Sacrametatiofîra. Si quis voluerit tgt;eô pkecrê quod Miflàs frequenter, audiet à Domino haud dubiè, Nihil egO talepræcepi metsnbsp;apoftolis fie patribus tuis* Non enim probatur Dco exterior Sactatnenti parci*nbsp;cipatio, autMilTæ facrum, quod plurimùm variât a prima Chrifti inftitutione«nbsp;nequeeumfînemhabet, quemChrifîusinfîituensfpeâàuittiedprobaturpriànbsp;mùm quidem obedientia, vt iàcrum hoc ita celebremus fîcut Chrifîus infîituittnbsp;deinde probatur Deo interior fîdes pietas^, qua fit, vt non externe duntaxafnbsp;participemus Sacramentw, fed interne quoque adimpleamur coelefiibus bo*nbsp;nis, viuamùsque deinceps vitam Chrifto dignam, Cui gloria in fecula feculo^nbsp;rum« Amen,

t^emonßrat fvt patres ï^d^orttm»itaip/osijttoéi^ Ded femper ejje rebelUsi^rauiter^ hoc ipfor^m peccatttm accu/at,

C O M C t Ô XXX.

Sti wo auJtuerunt ne^ mclioatttfif aùrtm fuom omiuiauerunt în coO filijs amp; in prauitatt corÂis fui malt, amp; futruntà terfo amp; non ante t ab to diénbsp;^uo egreßifuntpatres •Itefiri de terra Ægypti,'1tf^ ad hat diem, mift^ ad'ipotnbsp;omnes feruos meos prophetas,qUotidit mant tonfurgens amp; mittenstfed non annbsp;diueruntmt, ne^ inclinaaerunt aurtm fuam^ quinpotius indurauerunt cerui^-tem /itam,deteriorespatribtiSß(üfadit Et lo^uerû( nunCquotpj^ii eoS o-mnes fermones iftosffednon aufiultabant tibi, clamabK ad eos, amp; non rtß)on*nbsp;debunt tibi. quot;Die ergo eis,ti«t e^ gens,qua non audtuit Itocem 2)omini 2)tinbsp;fui,ne^ acetpit dtfciplinaM.Ptrijt fidtSiamp; ttetifa t!^est ore ipfotum»

Dixit propheta quid Dominus tequifîueritàpatribus, ei mott Oppottitpa'^ inobedtenfiii iruminobedientiam Ô^rebellionem, quam grauiter accUiàt,aC fermottem patrum ^Jtanbsp;fie temperat,vt omnia accommodet fui feculi hominibus, quos aliud interim as Horum.nbsp;gens grauiter increpat. Quanquam mox difertis verbis illos ipfos etiam fuosnbsp;homines compellet amp; dicat, Etloqueris nunc quoque ad eos omnes fermones,nbsp;ô^c.Pertinet autem hie locus ad pœnitentiam, vtpote ex quo difeimus,quomo»nbsp;do accufanda fit in ccdefiafticis cœtibus hominum inobedicntiavel rebellio.nbsp;Cuius quidemincrepationis finis eft, peccatum agnofcerc commifium, precarinbsp;à Deo veniam,0^ reîipifeere. Claret illud quoque, exemplum maiorum fruftranbsp;adduci in caufis dubijs, dum non confiât fadum maiorum à verbo Domininbsp;non diffentire.

Patres,inquit,non audierunt, id eft,non obediuerunt. Vcl ipfos prophctàS Nd/i tUtditfutt praedicantes audire noluerunt. Inueniuntur enim qui conciones ecu pcftes ré^nbsp;fugiunt, ac concionatores crimine hærcfeos conipuunt,dicCntes fe nolle au^rö

k

IN IEREMIAM

inchzwrc 4«« Îîsefctîcos. Addi't propheta alfud,Ne(j inch'nauerunt aurcm fuam» Eraftt cftiift rem^ auditores cuidemjcxmore audientes facras condones, fortafsis quod viderentnbsp;regem lofiam ita præciperc.Âderant ergo cond'onibus,fed peregn'nabatur interim animus,necpanimum aduertebant. Eft entm loquutio, Inclinare aurem,nbsp;«nctaphora petita ab illis, qui cum animum habentparatiftimum difccndi,6C h-benter audirent ea quæ dicuntur ipfis,cupcrent^ nihil diffluere aut in venturt»nbsp;fpargi, fed fe aftequi ac retinere pofte fîngula, aures, inclinato capite ad diccn-tem,arrigunt.Proinde non indinare aures,eft nulla cumvoluntateô^ attentionnbsp;lïxebcneuolentia^ aufcultare. Intcndit vero precibus auremftiam Dominus,nbsp;quando beneuole audit annuity votis noftris. Rcquiritur itaque à pijs vcrbinbsp;Dei auditôribus,nc auribus duntaxat corporis aufcültent,fèd animipotius au-diant beneuolentia, deledationem^ (èntiant ex ijs quæ dituntur^id eft*vt cumnbsp;fide audiamus*

i» nbsp;nbsp;nbsp;Cum autem non obediueruntDeo,quid ergo feceruntî’ Ambülaucrunt,m-

fonßl^sfuis, quir,inconfîltjs 8C in prauitate cordis fui mali. Ambulare quid ftt,ßepc iam dixi-mus» Confîlia alij verterunt voluntates, alij artes, Prauitatem cordis interpre-tantur alij intentionê, OC vt Germanies reddam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvetn bcbltncFcn, altj

refpedum quod videlicet ipfîs vifum eft : id quod cum priore congruit: alij li» bidinem,^lu|ll?nbniutwtlkn. Cæterùmduoinijs âceufat. Prindpiô quod a-nimos ftios nonpermfteruntformandos 2lt;inftituendosfoloDei verbo,îèdhocnbsp;præterito, ipfi fîbi ipfis rcligiones cultus Dei effinxerunt ex animi fuilen-tentia,Quod quidem peccatum, vt grande, 6^ omnium coràmDeotruculentft-fîmumeft, £lt;fànguisappellaturLcuit. 17. itainnumeros inuenias, quibusvi-deatur hoc virtus non vitium efte, Sed apparet in contentione régis Saulis vi-«ftoriolîftimi, 8C prophetæ Deifàndiisimi Samuelis, ftimmèdifplicereDeo de-leditios illos cultus, ôd ex noftra intentione enatas religiones, Legatur 15*, cap.nbsp;priorislibri Reg,ô^^ 66.Iûiae, Deinde aceufat in patribus QC in fui feculi homini-bus, quod non tantum in religioneDeo rebelles apparerent, led in moribusnbsp;quoque QC externa conuerfàtionclêfe Dco opponerent, Vitam enim fuam nonnbsp;inftituerunt ad praîfcriptum legis, fed pro animi lui libidine viuebant in luxu,nbsp;libidine, profufîone opum, in crapula, alijsœ fœdis moribus. Acht omni-no, vt qui Deum non colunt fide obedient!, iUi ipfi turpilsimam etiam vitamnbsp;exigant.

AtfTgo ©• Conatur autem prouerbiali fermone totam ipforum côrrüptclam cojn-non ante, nbsp;nbsp;nbsp;pleâi, QC omnium oculis exponere,ôd ait. Et fuerunt à tergo 8d non ante. Vcl,

vt altj expofuerunt, RetroccflTeruntjfi^ progrclsi non funtXutherus vertif,

bittbcrficf) vitb m't Âliter/@y mit ben r«^cn/bn$ Certèvulgô dicerelôlemusde nihil promouentibus,nbsp;Hæretcauftà, nonprogreditur, Sed ampliüsquiddi-cere videtur leremias : nimirum, Non modo nihil promouent noftrihominesnbsp;in pietate iuftitia, fed in détériora lubinde relabuntur, illis etiam Iclc nequi-ter implicantes, àquibus aliquando bene fuerant expliciti. Moxlubiungetnbsp;cxpofîtionem, dicendo, Détériorés fatfti funt fuis patribus. Sandlus Hiero^»nbsp;Philip.}. nymus, Cordis fui, inquit, fecerùnt defideria, Si contra Apofîoli fententiam,nbsp;qui præteritorum obliuifeebatur, ÔC in priera fe extendebat, fecere contraria , vt præterita cuperent, QC futura contemnerent, Haec ille. Si verô abnbsp;itinerantibus videtur petita parabola , iam ineundem reciditlênfum. Dici-mus enim illis, qui proficifeentes in itinere præ torpore ighauia aflequinbsp;non poiTunt, 3** jîttb irtWîcrbttr brtbinbcn. Quafi quis dicat, Ignaui eftis S£nbsp;defides. Ita propheta dicit, Fadi funt retro QC non ante, id eft * magis promo-Uerunt

c 0 N c j ó SKifcX»

Ücrixnt in vftijs quant virtutibus» Hoe ipfum malunt conièquentifeus amplifi» cat, S)C dicit morbum hunc ipforum non effè nuperum, fed plané inuereratutn.nbsp;Ab eo enim die,quo patres veftri egreffi iùnt ex Aegypto in huncdient, vcsnbsp;ftri eftis fimiles. Murmuraruntpaires veftri contra Molen, fuderunt fibi vitü«nbsp;lum, quent amp; adorauerunt in dcièrto,lub ludicibus ÔC Regibus letnper fueruntnbsp;rebellcs:talcs efle pergitis vos quotp qui nünç viuitis,8C ab illis rebellibus pfo-gnati eftts,mali corui iuxta proucrbium,malunt ouum«

Interponitmodo Dei paternam curam, ftdeni 0^ diligentiarti, qua iplbs ad Deutfemper bonam frugem reduccrc curauit,vt interim appareatillos tales fuifte,hulla Dei, i’^uocatpecciünbsp;ièd fua ipibrum culpa propria.Deus enim, Ego, inquit,miii ad vos, non vnumnbsp;modo aut aliquot feruos meos,fed omnes Icruos meos prophetas.Quibus figntnbsp;ficat pratdicatores iêipiîs inm^na mi/iffe copia« Quo illud quoque pertinef,nbsp;quod additfe quotidie furrexifle,quotidie irtquam,id eft continue* Cui aliudnbsp;acccdit,quod mane, id eft mature fatis furrexit attp prophetas mifit,qui à malisnbsp;reuocarcncadbona,attpitaperituros alioquileruarent. Sumptutnid eft aftdisnbsp;diligentibus^ patribusfamilias, quibus receptum eftmanè lurgere amp; familianbsp;excitarc,atque ad operas dirigcre*Inucniturhæc eadem loquutio alias lçpe,prgnbsp;cipuè verô i» Paralip, vit. Nee abluditmultum ab his Icrmo Domini in euangcnbsp;lio,dicentis,EcccegO mitto ad vos,0^c.Matt«i5.Quodeniinnunc,temporibusnbsp;inquamIeremiæ,dicitlèfeciflèDominus, id omnibus facit temporibus, hodienbsp;etiam parando viros prafdicando euangelio idoneos,at(p mittendo, vtmUndunbsp;periturum reuocet adfalutem. Quo nominc,nifi exei eUemus, perpétuas Deonbsp;ageremus gratias : nunc vero adoperimus Dei ftruos omnibus cotttutnelijs SiCnbsp;iniurijs.Id quod Si tunc ingratos fecifle,cum hæc dicereiitur à leremia, mox fjsnbsp;quaedixeratopponitjSed no audieruntme,nequeinclinaruntaurcm fuam* V:»nbsp;truntp fuperius expofuinius.Addit aliquid deterius,Quin potius indurauerunSnbsp;ceruicem fuam.Obedientiar Si humilitati conlecrata eft ceruix. Signiftcatur ernbsp;go illos fuiffe Deo non tarn inobedicntcs,quam rebelles* Quales hodie quoquenbsp;iumus, dum nobis annunciatur falutare Chrifti euangeliutn. Subhedit præte«nbsp;reà gradum poftremum Si omnium peffimum, Superaruntthalitia, rebellionenbsp;Si cotumacia patres illos fuos, quos diximus tame fuifte peffimos. Quales ergdnbsp;hi fint,facile licet colligî, cum peffimis fint peiores*

Cacterùm per confequentia Cgniftcantiffimc aceXprefle admódum totath il Accoihthod^f^ lam accufationem itain ipfos retorquet,vtnemo potUeritdepatribusduntaxat p**^f^u^X***nbsp;exponerc, non etiam de pofteris patrum, prognatis ex malo catulo catulis pef* ”nbsp;mis.Dicit enim, Ac in prælèntiarum quidem aununciabis his quoque tuis hominbsp;itibusjinobedientium patrum filijs contumacilftmis, omnia quaccunqs in man»nbsp;datisaccepifti ameipfis pratdicandatfed nonanimum aduertenuClamabis quinbsp;dem ftrenue fatis,illi vero tanqua nihil vel audierint,vel ad ipfös quç dida funtjnbsp;no pertineant, nullam edent fignificatione obedientiac, nihil refpondebut,nonnbsp;cmendabunt corruptifiimos fuos morcs.Haccautem videntur inculcari proph cnbsp;tar,non quod labor eius omnino inanis fit futurUs,led ad confirmatione potius, Per^endumHinbsp;ne dum experitur auerfari plerofcp falubres praedicationes, forte non pergat in nunereprxdinbsp;commiflb rauncre,fed deftftat magfs*Vtcunœ enim refragetUrlalubribus prat-dicationibus maior infanientis Si hunquam ftrè fapiehtis vulgi pars, habet ta«nbsp;men veritas locum fuum apud eledos aliquot,llaia quoep atteftante Si dicentCjnbsp;Vt terra ab imbribus irrigata femper fuum profertfrudum, ita verbum meuninbsp;non redibit ad me vacuum,led profperabitur in his ad quae milcro illud*Cui acnbsp;cedit,quod tametfi apud nullos auditores nullum proferret frudUm,tarnen iuanbsp;Äitiam'Deicommendatatqueiniudici« auditur à rebellibus« QuifanefruduS

k 4

IN î E R E M I A M

eß ampltflîmus Proindc quibus fundio prædicandi demandata cfi,cauf ant ne vnquam ignaui fint in fuo muncre,practcxêtes,fe null© aut mmimo cutn friidunbsp;prædicare» Alibi enim dicitUrjSiue veto audiantfiue non audiant,tu annuncianbsp;bis cis verbum meum»

PoflremÔ itacp ne fibi ipfis placèrent 8d credcrent ie iußos eflè,mandat Dominus femel abßp parabola liberèjipfis infacicm edicat atque pronûciet qua les fint,at(^ità ipfbrum ipfis encomium fignificanter canat Dicergo,inquit,adnbsp;cosjHæc eß ilia gens quae non audiuit vocem Domini Dei fui» lubentur ad hûcnbsp;modum omnes concionatores laruam detrahere omnibus hypocritis,ipibs^ vrnbsp;geregrauiter QC. obiurgareinfaciê.GraueÔ^ intolerabi|e ipfis videbatur, baudnbsp;dubie,audirc iè gentem efie impiam, vt pote quæ nunquam obedierit Deo fuo»nbsp;At reuera ita habebat res» Dominum enim Deum,quce eß impietas lumma,nu-quam animis audierantloquentemplacidis QC obßquentibus»Semperconcita-ticontumaciterfuerantDeoreludati, ÔC rebellabant verbo eius etiam nunc«nbsp;Subiungit aliud «equé malum,Non accepit diiciplinam,ne(^ recipit adhuc» Lunbsp;therus vcrtit,@y wôlknb fi4gt; nif bejjerett. Altj,©j? nemmenb^ewnbsp;atl.DiCit autem illos non pofle cogi in ordinem, neç verbis quidcm acrioribusnbsp;ne(^ Domini caßigationibus. Quibus omnibus colophonem adijcit omniumnbsp;peßilentiflImum,Perfjt fides* £lt; exciià efl ex orcipforum.Qua: verba Luth»ex-ponit.Ôic kcr iflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr pubi^cnb nüt me b^ruomNon inelegâ-

ter fancied videtur tarnen fides extendenda latius, quôd netp Deo nclt;p homini bus vllam amplius fidem ac veritatem pracflent, 8£ quôd religione vera excide-rint,8^ toti in rebus politicis exmendactjs confuti fint»Proinde,inquit,non pof-lunt amplius vllamloqui veritatem» Omnia quæ cogitant ôô loquuntur, vananbsp;SC. falfa lunt»Sed multo euidentius efl quod habet ipfè leremias. Fides eft excifanbsp;ex orc eorum.Quæ enim extirpata font, nunquam foccrefcunt amplius. Dicitnbsp;ergô ita corruptos eflè, vt nulla reflet ipes emendationis. S. Hieronymus hunenbsp;locum explanans,Pulchrè,inquit,vt ante iam dixi, nequaquam populum foumnbsp;IrtcrrfuKti«!« fed gentem vocat»Quod licet ÔC in tempore prophetarum ex parte fit fadum

'vmbrapræcefferit SC inimagine,tamenpleniuscompletur inChriflo,quâdo prlt;edia4ûofocruntrccipcrc difciplinam,ÔC vocem fui Domini cpntempièrunt. Vnde elenbsp;reww.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ganter infcrtur,Perqt fides,quæ propriè Chriflianorum efl, SC ablata efl deorc

eorum, omnis videlicet fiiq Dei fideiœ confeifio» Hæc ille» Et certè cum verbo Dei prædicato àuicultare nolumus,ver cum fègniter hoc audimus, nulla eflè ponbsp;teft in nobis fides, vnde SC de fide nullus habetur edam fermo, multo minus filnbsp;fidei vlla confeffio* Efl autem hate deplorata impietas» Dominus lefos infpi**nbsp;ret nobis iuflam obedientiam,fidem^ ô^fidei veram confeflîonem,Amen»

Dénunciat impoemtentibtts peenof p^rattes ^peenarum^ nouas tveluücat^as attexif,

C o N c I o xxxr,

Twit trgo tomam tusm^ Ûquot; slijet, attollito laatntattontm in exctlßf, quwiam rt^uit ^ominuf amp; itreliqttir gentrationtm iniignationùfitx. Fe»nbsp;ttrnnt enimfilij luia malum in otultt meût Heit T)ominue,fofuerunt t^omunbsp;natiwts fuasiniomooupyocata tfinominemeo, yt eontaminarenteam.Etnbsp;adificautrunt excelfa i tphet^qute tfi in 'Tpallefilij Hinno^yt comiuratfiliosnbsp;fuot e2rfilial fitasignefii quod nuqua fraetpi neq, ytnit in cormtu.Troptereanbsp;ttee ytnieat dittiHeit DominuttTet non dieatur amflitu To^htt amp; yallitfinbsp;lijHinnomt

tij Hinnotn j fedyallis ocdßonh ; ftptlient enim in To^htt donee ïocMnoi^ fit. Et trit cadaner populi huiue in cilniattihut cesli amp; befîijs ttrra^ amp;no eritnbsp;j«î alfitrrtat.Ego qtto^uc effieiam yt cejjèt in yrbibm Ittda iamp;in f lattis Hitnbsp;rufaîe yox latittis amp; yoxgaudijiyox /^onfi amp; yox jfionfieiqtionid terra rtdi^nbsp;getnr in defoîationem.

DIxit prophèta pcrîjflc îtt populo fidetrt,éàm^ ex óre l'pforüW cfïe excifanîj ea^decaüfa iamdenunciat ipfîs fupplicium à Domino» Miicet intérimnbsp;pro more fuo pœnae vel fupplicîj caufas iuftas adeo^ nouas attexit prioribus,nbsp;Vt omnibus appareatgentem ludaicam nulla Deimorofitate, ièd propria peri^nbsp;te culpa»

Ergo cum triftiflîma velit eis denunciare a DominO,iubet ipfos fumére ha« bitum lugentium» Prophèta loquitur cum populo nomine Dei : Deus nonlo^nbsp;quitur cum prophèta,iubens ipfum rädere caput. D, Hieronymus hune cxpli^nbsp;cans locum, Et lob inquit, audita filior um amp; filiarum mor te, capillos legimus tonbsp;tondifle.Et apud veteres crat haec omnium confuetudo lugentium, tondere caenbsp;fariem.At nunc è contrario, comam demittere,lu£Ïïus indiciûeft» Hæc ille. Duonbsp;autem mandatlude propheta»Principiô,Sumite vobis,ait,habitum lugubretUinbsp;Per fpeciem enim genus intelligit,omne videlicet quod ex more patrio ad ludîjnbsp;pertinere vidctur.Germanicèdicimus,'Cr4^le)^b5 Lugeto, fîgnificantes acci=*nbsp;difleautmoxvfuventurum res lugubres aut trilles, ob quas quis merito plan«nbsp;gatvellugeat.DeindéiubetjTollelamentationêinexcelfis.Etenim quilugenr,nbsp;ciulatibus aéra complent.Eiulajinquit, vt in cxcelfis atque adeô in iplb cœlo innbsp;tonetn'd cil,clama validilîîmè,non autem clamoretn Isetitiæ vel gaudç,fed plan«nbsp;clus Su lamentationis.CaulTam verô mox fubiungit 6Cait,Quoniam refpuit Donbsp;minus, ôlt;fc.Refpuit dixit,pro eo quod ell ncglexit,reprobauit, vel vt contêptitnbsp;iîmos præterîjt, Sgt;(: vt Oecolamp. vertit,b4tôf4Kn Uffctt vnb ftcn ^dn nw:nbsp;g’cpept.Hadenus enimoculos pofuit,ficut loquitur feriptura, fopereos, id eftnbsp;curam ipforum habuit diligentiffimam accuratiffimam^» At negligereDei velnbsp;tefpuere,quid aliud eft quam perderefSequitur ergo,Et dcreliquitîid quod alqnbsp;verteruntodiffipauit.DifiunSlum enim, coniundiflîmutn alioqui populum ahnbsp;antique, ideô fortem,dilïïpauit vel difperfit,primùm quidem in facftiones,dcnbsp;inde verô in gentes, per bellainfelicia Sócapiiuitacesmiferrimas. Fatftum autênbsp;dicit fehemate prophetico, quod certiffimè futurum præfciuit. Difiîpat autemnbsp;Dominus generationem indignationis iræ aut furoris fui,id eft populû cui me*nbsp;titô fuccenfet,6lt; qui ipfum prouocat ad iracundiam.

Attexit hisporro veluti nouas malorumô^ reiedioriis caulTaS. Hadenus enim commemorafte videtur quomodo peccauerint contra Deum, quem nonnbsp;ita vt inftituerat coluerint, præuaricando iura, ritus ôf leges diuinas : nuncnbsp;vero fubijcerc videtur quomodopeccauerintcontraDeûcleditîjs fuis religio*nbsp;nibus. Præterita enim negleda lege diuina proprium cultum confinxerunt,nbsp;ïpfumcp contumaciterDeoobtruferunt» NâpeccaturincultuDei dupliciter» Peccdfurlneutnbsp;Principiô enim cum Deus nobis aliquiddilèrtèpræcipitmodum^ adijcitquo= tuDeiduplicitnbsp;modo præftemusilli quod requirit, nos verô id quod præceptum eft facimus,nbsp;fed non prorfus eo modo quo facere iufîît: vel cum facimus quidem omnia leginbsp;time ad verbum mandâtis, léd habemus interim noftras aliénas a Deo eius^nbsp;inftitutis opiniones, peccare contra Deum 0^ legem eius pracuaricari nos dicitnbsp;fcriptura.Exemplis res fiet perfpicacior.Iuflît Deus fibi foli facrifi’eia in vno lo*nbsp;co offerrijinmemoriam peccatorum,fn expiationem d,enicp ÔCgratiarum adionbsp;Jiem.Contra hanclegem ficpeccarunt IfraeIitæ»SacrifiGaruntquidemDeo,Ted

CAP. V ï r* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN IEREMIAW

fton in tcmplo ad aram holocauftorumjfèd in cxcdfis, V el facn'ficarunt qui'dcj fed non foli Deo,Rurfus facrificaueruntDco quidem foli,ôC j'n tcmplo quoquénbsp;^prorfus eo modo quem præfcnpfit,fedex opinione interim falfajprarcipuè aunbsp;tem ßnefide,p02nitentia éc diledione, vnde SC peccafle dicuntur. Bxiftimaue^nbsp;runt enim (è purgari,non propter Chriftum, cuius facrificia typi erant ac iym-bok vel facramcnta,fed propter opus, vt vocant,operatum«Ea opinio noxia e^nbsp;rat Sc bkiphema. Nos quotp orare docuit Dominus,SC orareiuffit,mandans innbsp;terim oremus fide,inuocemusDcum folum per interuentum folius Chrifti.Pccnbsp;cant autem contra hanc legem Chriftiani,cum orant quidem,(èd non iblum insnbsp;uocant Deum. Vcl cum folum inuocant, fed non per interuentum folius Chri-fti, verùm diuorum potius. V el dum inuocant folum Deum per interuentum fonbsp;lius Chdfti,fed fine fide ÔC dilcdione. Vel cum inuocant quidem Deum,fed o»nbsp;ElfÄifjKt n ’ P*^ænepraua,exiftimantcs le precibus illis fuis liberate animas ex purgatorio,nbsp;tultut,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine SC preccs vendunt.Grandia hæc funt peccata.Deindepeccatur ab

hominibuscultuDei, cumeumcultum, quemnobistradiditDominus, negli-gunttex animi autem arbitrio proprio cultum confingunt, quem praeter SC con traverbûDei, Deo obtrudunt. Huiufmodifuit Vitulus aureus. Talis eß apudnbsp;nos Mi fia J lacrifi'cium pro peccatis viuorum QC moriuorum. Cœnam infiituitnbsp;tnyfiiùam Dominus,in memoriam mortis fuac* NegliguntPapiflæ bac inflitu=«nbsp;tioncm, Miflàm confinxerunt, qua Deum colere volunt j alio longé infiitutonbsp;Si ritu,quàm iplè ordinauerit. Etinpraefentiarumhabemus manifcßum huiusnbsp;Frfcere wrflm praui cultus diuini exemplum.Sequitur enim in Ieremia,Fecerunt enim filq lunbsp;tooculiiDfi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malum in oculis meis,dicitDominus Jn iplbrum oculis,id eil fuo quidem iu

dicio fibi peccare aut peccafîè non videntur. Arbitrantur enim fe mihi cultunt cxhibere non ingratum.Cæterùm in oculis meis, SC meo iudicio,grande comminbsp;fount Icelus.Obferuemus haec. Si fo'amus eleCtitios cultUs Dei, noflro Conceanbsp;ptos arbitrio,extra ôC contra verbum Dei,peccata, ac vt ita dicâ,demerita cfle jnbsp;non merita.Mox autem qua rein oculis Domini pcccauerit luda, exponit. Po«nbsp;AiomÎMtîo» fuerunt abominationes,inquit,in domo,quaevocata eß,SCc. Abominationes i«nbsp;Wf» dola SCvniuerfamidololatriam appellat,cultum videlicet Dei peregrinû.Deüt.

cap.7.Sic dicit Dominus, Sculptilia Deorum combur CS igni, non concupilccs aurum SC argentum eorum,neque introduces abominationem indomum tua.nbsp;Si fis anathema ficut illud.Deteflando deteßaberis illud, SC abominando abo-minaberis illud,quia efi anathema.D«Hieronymus eum locum fie vertit, Qua«nbsp;Cl fpurcitiam deteßaberis, SC veluti inquinamentum SC ibrdes, abominationi hanbsp;bebis,quia anathema efl. Contra hanc legem dilèrtam SCgrauifiîmam ludæi innbsp;templum intuîeruntidola tam Deo ipfi quàm dqs peregrinis confecrata, erexe«nbsp;runt aras, in quibus facrifiearunt, ÔC cultum exhibuerunt dqs alienis: ficuti ÔCnbsp;Dominied tem Papiflæ in Dominica,id efi tcmpla Chrifii, intulerunt SC idola SC aras nuncupanbsp;Born'o^eferinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quanta autem haec fit indignitas, Icrcmias duplici ratione ofiendit.

ftocoz2tcrX? Principio Pofucrunt,inquit,abominationes fuas in ca domo, luper qua inuoca

tur nomen tncum,id efl, qu» mihi conficrata efi foli( J, Reg.8.9.) SC nuncupa« tur meo nomine, appellata nimirumDomus Dei ÔC Templum DominiDeiIf-raclisfifti veto faciunt ex meo peculio domum BaaliSjAftoreth,Chemos, M il-chom,SCciVt iamappellaripolÏÏt Domus ÔCTemplûBaal,Afiorcth, ÔCc. Quidnbsp;verô Chriftiam\dum hîcc audiunt, cogitant, qui ÔC ipfîexDominicis, templafenbsp;ceruntS.Petri,SJoartnis,S.Cyriacic’InterimS,Auguft.lib.contraMaximinUninbsp;Arianorum epilcopum difertèdicit,lacrilegos elfe, quotquotcreaturis templanbsp;excitannPrætereaillis fuis abominationibus polluerunt,inquit, fiue commaciinbsp;larunt mihi domunî meam, Vide,quæfo, an propheta inter ornatum templorSnbsp;recenlèat

C o N C I O St XXL

tècêfcat (Ïmuïachra,piduras,8i cætera quæ hodiefalfó appellafttur Tcmplor« ornatusJdemleremias jx.cap.hunc locum velutiïjfdem verbis repefens,Ster-cora,inquit, fua pofuerunt in domum, quæ vocatur nomine meo vt earn pol«nbsp;ïuerent»

Aliud iftfuper longé liorribilius Commémorât, quo iram Domini prouo« Car'T’ir.fi/’nrànamorraïuffîmamin fpfprfpriiTariTnt Âlt;’H/fi’raiTPriinf.ihnnir.lt;’Yrpl

phet appellabatur Vallis Hinnom^ t^go Tophet nomen fuit tcmpli vel facelli, aut luciôdaræ collocatæ in Gehinnom» Dedudum volunt nomen Tophet,nbsp;alij quidê à dilatationc,quôd vallis aîioqui ardior,eo loco, vbi ftabat templum,nbsp;nonnihil dilatata erat:alîj verô â tympano, quod iàcerdotes pullàbant, vt aiüntnbsp;Hebræi,cum CO in loco immolarentur ac torrerentur infantes,ne videlicet eiu«nbsp;iatus moricntiufn exaudiretur- D. Hieronymus iïï lo, Matthæi caput hanc remnbsp;Gc defcripfît, Idolum Baal fuiflè iuxta Hierufaîem ad radices montis Moria, innbsp;quibus Siloafluit, nonfemellegimus» Haecvallis S^paruacampiplanitiesir«nbsp;rigua erat SC nemorofa,plena^ delictjs, lucus^ in Ca idolo confecratus erac* Innbsp;tantam autem dementiam populus Ifrael venerat, vt deierta tcmpli vicihia, ibinbsp;hoftias immolarct, SC rigorem religionis dcliciae vincerent,filiósquc fuos demonbsp;nijs incenderent vel initiarent.Et appellabatur locus ille Gehinnom, id eft Valnbsp;lis filiorum Hinnom* Hoc Regum volumen 6C Paralipomcnon ôd leremiasnbsp;fcribunt plcnifiîmè. Et comminatur Deus locum ipium fe impleturum cadaue«nbsp;ribusmortuorum,vt nequaquam vocetur Tophet Baal, led vocetur poly annbsp;drium,id eft tumulus mortuorum* Haec ille. Apparet ergo Baal generalius efle Baal et Md*nbsp;falfî Dei vocabulum, fed Moloch vclMolech fpecialius.Nam leremiæ 19.fide-giSjAedificarunt quotp excella Baal ad cóbürcndum filios ftios igni in holocaünbsp;fta ipfi Baal,quod non præccpi,necp loquutus fum,ne(p afeendit fuper cor meS.nbsp;At4.Reg*i5. ficlegimus,IoCasprophanauitTophet, quod eftinvallefiliorSnbsp;Hinnom, ne quis traduceret filium fuum vel filiam luam per igné ipfi Moloch*nbsp;Certe in gentiliumlibris perfrequenter legimus madatos eflè vidimas viwos Genttlesjarrinbsp;homines.NotumeftilludMaronisexi.Aeneidos,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficaruntviamp;t

Sanguine placaflû yentos amp; quot;virgineccefai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bumantKi

Cum primùm Hiacat Vanai yenißif ad orai^ Sanguine quserendireditus animaq^ litandtim

Argolica, Etlib.ii.de Aenealoquens* nnxerat-,canitiamp;poß terga manui,quot mitttret jmlrtfnbsp;înferias,cx[6 ßarfur os [anguinefiammas,

Meminit ôôMacrobius humanarum vidimârumiib* Saturnaî.i.cap.y.â^ iterumlib.j.cap. y* Agentilibusautemcrudelem dirum barbarumcp more,nbsp;infantes luos facrificandi,lumpfiflevidentur ludaei,maxime cum £lt; Deut.ii.lenbsp;gamuSjGauc tibf,ne quando imiteris gentes.lS^am quicquid abominandum eftnbsp;Domino, SC quod odit fecerunt dfjs fuis. Etenim SC filios fuos SC fillas fuas ignenbsp;dtjs fuis combulTerunt.Fortaflîs praetexuerSt atrociffimæ fuæ crudelitati, prae«nbsp;ftantifîîmi in fide viri exemplum bead Abrahæ, qui iuflus immolare filium, innbsp;Moriam vfcp montem confcendit,2Cgladium ad idum librauit,Ifaacum iugulanbsp;turus,nifi vetuiflet angelus. Legitur SC lephthaeludexpopuli Dei votum feciftnbsp;fe,0i^ filiam in vidimam confecrauifle. Qua: quidem exempla non difficile fuicnbsp;Sathanac,quihomicida eft ab initio,detorquereadparricidiamultiplicanda, a«nbsp;pud eos præcipuè, qui copia liberorum prægrauati, eos quos diligebant tepf«nbsp;dius, SC quibus carere maluiffent, fi licuiflet per opportunitatem, libentiffimenbsp;aris deftinabant, vt vel hoc praetextu facro,hac liberarentur moleftia, deinde Sè.

CAPtVIh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎN lERÊMjAM

reli’gfofî vidcrcntur, qui ne ptoprns quidcm proptct Deùin, parccrent îiber/s^ Aiunt àutem idolum Molochi fie ruifle compofitum,vt cüncauum QC ex.porrclt;*nbsp;Aïs ad accipiendum manibus in ara ftaret,immoîantes^ vidimam includercntnbsp;in aes concauünt vcl filium vel filiani,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubijceretur ignis,ac combure«

retur,faltarttibus circuitt aram facrificis, tympana^ pülfantibus ac coneincnti^ bus,ne videlicet tniferabilis pucri eiulatus exaudiretur. Recorder hic hifton'æ,nbsp;quam Liliüs Greg. Gyraldus Syntagmate 17* circa fîncm hifee verbis récitât,nbsp;Legimuspaucis anteannis,abHifpanis nantis orbemlufl:rantibus,iniulam rc-pertamjquam ipfi àCarolo Carolinam dixêrc,in qua frequentes viièbantur lia-tuæacneaîfuorümnuminum,qu2cintrinfecüs cauæ, manibus lundispaflîscpnbsp;fuerant:in quibus infantes 6e puerulos,quosdijs illis luis immolabant, includenbsp;re iôlebant,6e crudeliifimèincendebant,in caueis ftatuarum 6e fimulachrorumnbsp;igné accenlbjôe «re Cyprio calorem concipiente. Et reliqua quæ tbiiequanturnbsp;Traducerènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gyraldo. Àpparet autem vidimas priulquam aris impofit£e,amp;ftatuçfuiflcnc

perignem. nbsp;nbsp;incluiàf,luftratas ÔCpurgatas vcl expiatasfuiflè igné, pyrislignorumex vtraep

parte appofitis ôe incenfis, vidimàque per ignem huncfàcrum traduda, dein-cepsdemùmaræ impofîta 6e combufta in holocaufîum» Sicenim legimus 4. RegumiuManaflestraduxitfilium luumper ignem. Etdelofiaiamdiximusnbsp;feribijiofias prophanauitTophet, ne quis traduccret filium luum ipfiMolochnbsp;per ignem. Videnturcnim'igni 6e fumocbcmbcjünbett vnbbcrouc^en) inftarnbsp;Papiiantium,virtutem expiandiacpurificanditribuifTe.Quaequideminepta 6enbsp;furioià penitus^ ethnica eft opinio, error vêtus ôe deterrimus. Et quid aliudnbsp;ôrô faciunt hodie, qui filios 6e filias luas includunt in cœnobia f Hoc enim fin-guntfefacercreligionisergo,cumperfrequenteripedentlongèalia, acmole-ftialiberorum ficliberari cupiant, multorûmque incommode maximo libero-rum,vni ac altcri commodare,6e bene coniulerC;qui foli barredes bonorum pa-ternorum opulentiores fiunt,quàm fi fratres 6e ibrores non fuilfent inclufi cœ-îïobijs.OfFercbantur olim filq 6e filiæludæorû Deo peregrine Baal 6e Moloch:nbsp;nunc verô coniècrantur 6e deuouentur Dominico,Francifco, 6e alf}s huius farinbsp;næincognitis dijs.Raduntur prius,expiantur igné 6e fumo.Breuiter,mortui iânbsp;dicuntur huicmundo,6e veluti vidimae oblatar Deo. Deuftione ôe ignibus nihil dicam.Satis fitbacc adumbrafle.Qui volut,his lineamentis infiftentes, colores inducant viuaciores.

Caeterùm hune cultum Dominus répudiât ôe execratur,ac dicit,Id quod nÔ ’’ quam praecepinetpvcnitin cormeum, Vehemenseft Loquutio, quae totideninbsp;verbis repetiiur ab eodem propheta capite jg. ôe ji.Germanicè autem redditur,nbsp;34) b^bónte^ebdfTcn/vnb iff minnminfinnnic fummen.8ignificamus autem huiufmodiloquutione, nihilminusDeumcogitaflc, quàmidipfum quodnbsp;fecifle dicimur. Nam Deus grauifîîmis legibus pofitis, Deut.ix, ôe Leuit. 18.6^nbsp;aoprohibuit fibi immolari vidimas humanas,poena tran^reflôribus conftitu-ta leueriffima» Sed ôe conlequentibus denunciat rebellibus lùpplicium atrox,nbsp;fed commeritum.Par pari rependctDominuS.Vos enim locum vallisHinnon»nbsp;innoxio cruore nephandis^ facrificqs polluiftis : ego veto largo ôe noxio quo-que fanguine eundem perfundam.Hoftis enim Babylonius in hoc veluti polyînbsp;drioconcidet vos. Tria autem potiffimùm eis comminatur. Principiô , Vallisnbsp;hæc non appcllabitur porro vt hadenusTophet,dilatationis vel tympani, velnbsp;Vallis filtj Hinnom vallis amœnitatis.-fed vallis occifionis. Id quod Lutherusnbsp;vertitTÜtirqtrt^bPerindeenim eft aefi dixiflèt, TPirtnitmehciflèn lujï obefnbsp;f4gt;ôn0îgt;crttrummcnt«4l/funbcrbwlppnKQ^Z^berf4)l44)tt44t Ratio, Se-pelient enim donee locus non fiuTot, inquit,ibi c«efa à Cbaldatis cadent corpo-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra,vtlo-

CONCIÔ XXX ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èi

ïâ, Vt locus hieqsrecipiendisnonfüfFiciau Ergo ficuti olim efFufus cftibilibéi i'orum fanguis fpècic facf ifidOf um: ita nunc etiam parencum cruor effuiidetufnbsp;iufto Dei iudtciOj in vindidam partiddîj nephandi^ Deinde carcbüht,iilquitjnbsp;corpora fepükuris,honoré Vkimojàcerabuiïtur^ OC deüOrabUrttur abauibusnbsp;amp;(. feris.Plurfma de fèpuîtUtk dilîèrit Augufldib.dé CiuitDci pdmo,amp;r fequértnbsp;tur quaèdam paulo poft. Tanta veróftcuritatelacétabuiitur Cadaüera âFcriSjVinbsp;nemo fît qui has abigat. Poftrerno gaudiâ fllôrum ornnia ttkrbabo oC auferanî»nbsp;ait Dominus,Vt hihil illk füperfît,nifî tiriftiisimus ludus. Id autem cnuhciat mônbsp;re ci lingual confueto. Votém lattitiæ Sé gaüdtj huhcupat iubilationcs èc canti»nbsp;ca ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vttbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vhb efcf^h^ : voccm fpohfi èC iponîæ ap

pellat nuptiaîia gaudia.Sunt enim permifta àDeo gaudia moderata,nuptiaruni maximé.Dc qua re didum eft alibi. Subiungit, Quohiam terra rédigeiür in ibanbsp;litudinem,id eft,vaftabuntur oppida, pagi at^ fertiles agri, Èft autem hic finisnbsp;falfi cultus diuini SC vita: nèiciaï emehdatioûis^

Priufquam autem dicendi finem façiamüs,âdmohebimüs he qücm mouéat quod legit lofîam prophanaflè Tophet. Nam vtcuncp lofîas iuftulilTet omnesnbsp;abominationes » reftituebaht tarnen eafdem filîj eius quâihprimum cæfus eftecnbsp;parens. Deittdeviuentéipfoetiam pâtre, multiipedabantad veteres erroresjnbsp;ijs^ fefe obledabant, Iperantes fore vtreftitucretur breui cultus file Moloch isnbsp;pfis gratiisimusjDco autem longeingratifsimus.Nam ipfe Dei filius locum infè Gehéfth^tnbsp;rorum,fupplicïj inquamactemi SC horrendi,appellauit nomine Gehennç.Namnbsp;vtin valleHinnomardebantignes nephandi, torrentes miièrabiles puerulos:nbsp;ita infernalis ignis perpétué excruciabit omnes impios.Horrendutn erat ipedanbsp;Culum vidcre comburi pueros, longè horribilius erit ipedaculum cerner e per»nbsp;petuis torreri ignibus impios. Dominus liberet nos ab inferipœnis, SCdonefnbsp;hosgaudîjs coèleftibus,per Chriftumlefum Dominum noftrum.

in CQJ^mefnoranda pœnâ,^ in do^rin4 ^oeniténtUt

C A F V T V I i

CoKCÏÖ ÎKXXlI,

ttmporeifloi dicit^ofuinuif intrahentoßart^um amp; ojjaprinch pum eiuf, offa facerdotuntf üffa pro^hetarümt Mqut ojja torumnbsp;nbsp;nbsp;haiirant

Hitrofolymùièfepuichrisfità,txpcnt»tjjtttâdSolern amp;Lunamatq^adom« nem exercitum cielotnmitli ^wddilexerint ifia,tsr ^uodferuierint illK,atquinbsp;nrnbuläuerintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ed^ ^Uod iü/jitifierint yel nfuluerint ea, ^uodj^ ddoraue^

rint ea. Et non coUigtntur ne^ fepelientur,fed erùnt yelttti flerciu infitperfi.-eie terra. Omnet autem quitejrdui eruntex reliquijt genentionii ifiitupraUtti mortem potiue optabunt ^uam yitam,inquibujcUn^tatidem locts ffuerint}nbsp;in qua reli£lot illot eietero,ait DominUf exercitUütn. Dieet ita^ ad eos. Sic dinbsp;eit Dominuti ‘hlunquid ßc cadunt^yt no reßtrgant Tdunquid ita defle^ihytnbsp;fin viam homo jno« rtdeat^ Qut fit igititrt^t auertatur popultn iße Hie-»nbsp;rofolymitantu auerfionepertinaci acperpetUa!^ Mordicus inhärent falfotno»nbsp;lunt reaerti-Attendi amp; aufcultauigt;fied nertto toqUehafur re£lurn,nemo erat ^uenbsp;paniteret mali {uitdicenStQmdfecif^Quifi^ illoruin in fuUm cur/iim tenditiyelnbsp;perinde ace^uuf impetuirruens in prxlittmi E^uidemciconia Jubnbsp;calo tempu4 fiuum nouit, turtnr, gras amp; hirundo ohfiruatit tempuf prpfeain»nbsp;nif fudtat populus meus non cognouit indicium Domink

C AP* VI Iλ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I TÎ Î È R E M I A

OE P E R A T cxponcrc fopplicium Rimendum de patnci'dis Óii' idoîôîâ^ funeßißimisjdixeratcp inter alia iplbs honore vltimo carituros,!^:»nbsp;pultura : ei iam fubiungit ab auaris mili'tibusrefodiendos qui duduninbsp;fuerant fepultiJd quod copiofißime 2lt;eloquêtiisimèprofequitui-jCeu rem hor:*nbsp;rendam Só anirnis hominum aböminandain. Erant enim gloriæ cupidifsimi lu*nbsp;daeijcæterùm Dominus minatur illis, cos omni carituros gloria, ÔC contumelianbsp;afFicieiidos omniufft maxima Sgt;(. indignifsima*

De fepulchris ÔC fepêliendi ritu,fupcrftftionibus funerum ÔC vero tumulait ^fttneribm. di modo,diflerucrunt multi, inter quos eft SC Lilius Gregorius Gyraldus,prö*nbsp;lixè: nos paucula pro præfentisloci explicatione dicemus,exfcripturis fäntßis»nbsp;Honorificè, âbfque luxu tarnen ÔÔfùperftitionc,dccenter ÔC mundè fepeliendanbsp;efle fidéliüm corpora, didat ipfa fpes noftra. Credimus enim corpora noftra innbsp;diê ilia vltima refurredlura S)C glorificandaifcimus ilia ipfa mine efîè templa fan*nbsp;dîifpiritus, curergo abijeeremus aut negligercmusillaceu canum cadaueraçTnbsp;Exempla habemusinferipturis maximorurn virorum, honorifîcèôC moderate fepelientiumfuosmortuos. Abraham enim Saram fuam, SC îfaac Äbraha«nbsp;jnum, Efau amp; ïaeob Ifaacum, Mofes Aaronem, populus lolue Eleazar, di«nbsp;feipuli fideles pràeceptorem fuum loannem Baptiftam lofeph £lt; Nicodemusnbsp;Chriftum Domïnum,fideîes Stephanum lèpeliuerunt. Omnes enim illam Domini fententiam Ipedlaruflt, T erra es Slt; in terra reuerteris. Quod alicubi legi-musfunera aliquanto maioribuscurata fumptibus,nonvtimitemür,prôpo=»nbsp;fitum eft* Si quid obtigit viris principibus, non cft quod hoc in exemplum ra-piatquiuis* Vetuftasin fepeliendis corporibus videtur paulô fuifle cæremo*nbsp;niofior, cæterùm adhibuit multa propter refurredîionem corporum ariimisnbsp;ifimpliciorum inculcandam : quameumpoft refurredionem Saluatorismanisnbsp;feftißime vidimus, non eft quod vllisvmbris ludamus. Sandus Hieronymusnbsp;fub finem vitæ Pauli primiEremitæ, Paulus, inquit,vilifsimo puluere cooper*nbsp;tus iacet, refiirredurus in gloriam: vos operofa (conuerfo fermone ad diuitesgt;nbsp;faxi fepulchra premunt, cum veftris opibus arfuros. Parcite quæfo vobis, parsnbsp;cite faltem diuitijs quasamatis. Cur SC mortuos veftros auratis obuoluitis ve«nbsp;ftibus f Cur ambitio inter luduslachrymâsque non ceftatf Aiiçadaucra diui«nbsp;tum,nifî in ferico putrefeere nèfeiStfAd eundem modum Chry foftomus T om»nbsp;a.Homil. 84. ex capite loannis vigefimo. Tu autem,cumaudierisnudumDo«nbsp;minumrefurrexifle, cefta quæfo ab infana funeris impenfa* Quid fibi hoc fit*nbsp;perfluum vult SC inutile difpendium, quod ipfis, qui f^aciunt plurimum adfertnbsp;detrimertti, mortuis nullam vtilitatem, fed damnum potius t* Non pigebithicnbsp;S Atlanafij cr t^citare egregium ex fandoAthanafio locum, qui hic legitur circa finem vitacnbsp;Anton^iudi bcatiAntonij, MosÆgypttjscft,inquit,nobiliumSCpræcipuèbeatorummar-citmdereli-_ tyrum corporalinteamine quidem obuoluere, ÔC ftudium funeri folitum nonnbsp;quijsfftnüorii. jjggare, terra verô non abfcondere, led fuper ledulos domi pofita refèruare.

Hune honorem quieicentibus reddi inueteratæ confuetudinis vanitasCobierua hæc) tradidit.De hoc Antonius fæpè SC EpifcoposdeprecatuseftjVt populos ecnbsp;clefiaftica coteftatione corrigèrent:SClaicos viros SCmulieresrigidiusipfe connbsp;uenit,dicens, NeclegitimumhocefleCobferuahæciterumdiligenter)necDeonbsp;placitum,quippe cum patriarcharum SC prophetarûfepulchra,quæ ad nos vfcpnbsp;perdurant,hçc fada contiincerencDominici quot^ corporis exemplû oporterenbsp;j'ntueri iubebat,quod in fepulchro pofîtum,lapide vfque ad refurredionis diemnbsp;tertium, claufum fuerit* Atque his modis vitium ( en vitium vocat non meri*nbsp;tum SC obfèquium Deo gratum ) circa defundos Ægypti, etiamfîfanda eßnbsp;fènt corpora, coarguebat, dicens, Qin'd maius aut fandius corpore poteft eftenbsp;dominicocf

C O N C I O XXXI k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ëi

aominico quod iuxta confiictudinem gentium caeterarum humo condttum cfle fcimust' Haeciufta perluafio, multorum in fit urn euellit erfbrem,ôdrepofitisnbsp;in terra cadaueribus Domino gratias pro bono magifterio retulerunt.Metuènsnbsp;ergo confuetudihem fupradidam ne eodem quocp circa ielaberentur errore,nbsp;celeriter valedicens monachis,qui confluxerant,ad amicum virtutis habitacuanbsp;lum repedauit. Hæc ille* Claret autem ex bis quam nihil vetuftatis habeat Ca-nonifatio fandorum Papifticajquæ reuera aliud nihil eft,quam operatio S)C im- Canonifatió,nbsp;poftura Antichriftiana* Ac vt redeamus ad noftrum inftiiutum, leguntur plu»nbsp;rima, 6C ea quidem elcgantifsima de Chriftianorum iêpulturis SC. funeribus a-pud Auguftinum libro de Ciuitate Dei 1« cap, 15, quac nos prolixitatis vitandænbsp;gratia omiitimus,

Proindeinter malanumeratur carerefepultura légitima, ficutimanifellè Carentnonrâi eolligitur ex hifce leremiæ verbis. Quid ergo dicemus,quod non raro videmus crfan£lifè»nbsp;optimum quen^ hocbono deftitui,id eft multos fidelium obijcibeftifs,fuipen=nbsp;diinpatibulo, 8C corpora cacibrum prorjci in plateas, omnibusiç inhiberi, nenbsp;quis vltimo dignetur honore,0( fepeliat ƒ Notum enim eft illud prophetàc,Efanbsp;fuderuntianguinem icruorum tuorum circunquaip veluti aquam, neceftquinbsp;curet,autquifepeliat, Notafuntquae tradunturdeAnrichrifto Apoc. ii.amp;hoanbsp;die quolt;p exercentur in plurimorum corporibus iandorum mortuis, Rcfponsnbsp;dem us autem hoc bonum fandos amittere, perinde vt alia quotp bona exteriosnbsp;ra QC corporalia,qualia funt fanitas,dignitas 6lt;honores,facultates amp; opesjac fi»nbsp;milia, Amiisio autem bonorum temporalium, non eft argumentum iræ diuinænbsp;in fandis,quafi ideô oderit eos Deus,quia affligi permittit.Sed cedit hoc quotpnbsp;vt omnia alia,in bonum diligentibus Dominum:odientibus vero Deum omnianbsp;cedunt in malum. Diximus de calamitatibus QC calamitatum caufis plurima innbsp;Decad.Decadej.Sermj.S.Auguftinus lib.de Ciuit.Dei i.cap,ii,multis often=»nbsp;dit,nihil detrimenti fandis afFerrijquod ipfbrum corpora propter veritatê con»nbsp;tumehjs afficiuntur, ÔC quod infepulta abijciuntur ôd conculcantur : femper innbsp;confpcduDomini morte fàndorum effe prcciofam.Legantur in ipfo aliajhuiusnbsp;generis plurima.Redimus iam ad explicationem confilij prophetac,

S.Hieronymus,Solebant,inquit,iuxtaantiquummorem,aurum amp;^quçdam ornamenta velmulierum vel virorum infepulchris condere.Haec quot^ frangenbsp;bat 6d effodiebat auaritia.Hæc ille.Romæ certè apertum eft fortè fortüna fepulnbsp;chrum Honortj, reperta^ funt preciofa plurima circa ofla fpórifarum eius Màanbsp;riae atcp Thermantiæ: id quod récitât loanrtes Stumpffius, vir pîjfsimüs fÿmanbsp;myfta nofter fidélifsimus, mihi^ charifsimus frater, ill fua Galliâ,lib. Chron.|,nbsp;cap. yi.Herodotus commémorât Darium regem, Nitroclis Aflyriorum reginxnbsp;effoifo effrado^ fèpulchro, thefauros, quos credidit ad earn depoCtos j quacfi-ui{re,reperiflè incifum tabulæ,Nifi pecunia eflès inexplebilis ÓC turpis lucri eu*nbsp;pidus,non aperuifles vrnas defundorum.Nam in Legibus ciuilibus grades exnbsp;tant leges, latæ contra fepulchrorum violatores. At inter arma filent leges, mi«nbsp;les^ auarus ne fepulchris quidem parcens, vbique thefauros perferutatut ab*nbsp;feonditos. Vnde leremias ait militem Ghaldæumefffadis fepulchris, difpcrfu«nbsp;rum ofta rnortuorumtatqueàdhuncmodum comerita muldandos ignominia,nbsp;iufto Dei iudicio, quotquöt idololatriam exercUerunt, qui tametfi fepulti fue«nbsp;tint cum honore, fumma tarnen nunc cum ignominia ex tumulis extrahanturnbsp;ac fub pedes obambulantium fub claro diipérgaritur cœlo. Per enumeratio-nem verô omnis dignitatis ordinis^ homines récitât, rcges,principes,faccrdo«nbsp;tes, prophetas atque ciues. Et fîgnificànter caüfam fubnedit, Eo qüôd dilexcanbsp;tint aftra 2C coluerint, Difce ergô hinC Deum vehementer itafei idololatriSj

1 X

CAP. VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I E R E M Ï A M

vtpotc in qiionifn ofla etiam poß fata fxuit atque animaduèrtit Id quod ß fà^ dîurum in lege ftia,mandate lecundo, contra idola Sd idololatras lato, magnanbsp;cum grauitate minatur:S^ hie quoque,ficuti minatus efl,exequitur. Vide ergonbsp;de obierua quam enormiter pecces creaturas colendo* Mirabantur illi Solis SCnbsp;Lunæ aflrorum^ pulchritudincm SC efFelt;ßusmirifi'cos,colebant^ aflra vtilininbsp;mi Dei diuina opera : pcrinde vt hodie cultores diuorum, dona Dei in ipfis di*nbsp;uis mirantur, SCea de caufa, vt diuos inuocant SC colunt. Sed grauifsimè pec*nbsp;cantcolentes crcaturas,cumvnusfitadorandus,inuocandus SC colendus'creanbsp;Celere^wdî tor»De cultu aßrorum fopra quoque in cap.7. didum efl. Ponuntur autem innbsp;præiènti omnes prope partes cultus. Cui tor es enim diligunt eum quern colunt,nbsp;feruiunt ei,ambulant pofl eum, inquirunt SC conflilunt eum in omnibus rebusnbsp;dubtjs SC difficilibus, incuruant item fc illi ac adorant. Quæ omnia cum culto*nbsp;res diuorum hodie exhibeant diuis.non video quorfum adferant diftindionemnbsp;latriae SC duliæ,vt ornent fuam idololatriam.Scilicet.Fit tarnen periæpé,vt cumnbsp;offà efFodiuntur,vel forte fortunaj vel vt fepeliantur homines,rurfus deponan-tur in terram, neque promiicue proculcanda exponanturjat inprarfenti dicicnbsp;vates. Non colligentur ncque fcpelientur,fed tanquam ftercus platearum con«nbsp;culcabuntur.Nam ignominiofum non efl, fi effodiantur oflamortuorum in fe«nbsp;peliendis alijs hominibus, modo iterum adobruanturterra: illud veroigno*nbsp;miniofiflimum eft, deditaopera obtjeereofla pedibusprocujeanda, SC hue atque illuc difijeienda, Ethocquidem minatur^i præfentia. Non colligentur,nbsp;Germanice , ©yfolUnb wtwibcrwmb vfi^cUfen werben/nimirumad fepe-liendumdenuo.

CaptiuitMpr^ Subiungithisaliudquo«^, SCait, Quiverononfuerintfublaticmedio auC flpulti, abducentur in eaptiuitatem, erit^ fors ipforum tam mifera, vtnbsp;’ magis optaturi fint mortem, quam vitam. Nam qui damnantur ad triremes,nbsp;vel ad metalla,vitam viuunt morte duriorem. Sic autem punit peccata, in pri-mis idololatriam,Dominus. Dum vero generationem prauam ludaeos nuncu*nbsp;pat,illudintelligit,quod nos noftra lingua appellamus.einbofcnfïlfel. Reliqufnbsp;as item vocat,quôd maior pars fit abfumêda peftc,moi bis,inedia SC gladio. Nenbsp;autem fperarent fe quorundam locorum beneficio mitius tradandos, addit in-Felices futures,quocuntç tandem locorS perueniant. Rurfus ne quid de his du-bitarent, iubijeit htec proficifei SC pronunciata eftè ab ipfo Domino Deo exer-cituum.Simi1ia his mala cxpedent,quotquot ingrato Dei cultu Deû coluerint,nbsp;parricidia 8C idololatriam admiierinu

•fitxätimpeeni nbsp;nbsp;Hadenus de fupplicqs,redit porro vnde fuit in cap.7. digrcnus,8Cincrcpa€

tentiagt;n,trahU grauiter SC varié obftinatamipforumimpœnitentiam, inuincibilcçpeccandi tdpecnitentiS. j-ebellionism SC contumaeiæ ftudium,fimul autem trahit curabiles ad pœniten-tiam. EtS. Hieronny.hune quoepfeopum indicans,Poft tanta,inquit,mala adnbsp;pœnitentiam prouocat eos,qui potuerintremanere,fiue priuiqua veniant,quaenbsp;minatus cft,hortatur ad conuerfionem SC datlocu pœnitentiæ.Haccille. V titurnbsp;autem more fuo pracfatiuncula,qua teftatur ea quç profert,fe ex mandate SC orcnbsp;Dei proferre.Nam mandatum Dei eft,Dices itatp ad eos.Qitod fequitur,Sic dinbsp;citDominus, teftimonium eft, confequentia non prophetae fed Dei elTe verba.nbsp;Petit autem Dominus argumenta à vulgo vel ex triuio,ab eo inquam quod vulnbsp;gó fit SC quidem quotidie. Interrogatione autem orationc animat vel incendit,nbsp;Num,inquit,fic cadunt homincs,vt non reiurgantt'Procliue quidem eft in innere impingere SC concidere.Qui autem concidcrunt,non iêmper hscrent in lunbsp;to,ne^ le in illo prouoluunt,ièd fîmul atip ceciderunt,rcfurgunt.Ita qpidê itinCnbsp;tantes fæpiisimè à iufto tramite deftedût in auia,fed in his no oberrat perpétue,nbsp;ne^ dele«

t ó M c X O XXX rn hê^ deledantur atnbagtbus at(p erroribusgt;fêd diligentiam adb ibentaccuratâÿnbsp;vt mox ÔC quàmprimum licet, redeänt in viam.Et hæc quidem alcçra eft oratio«nbsp;nis pars:fequitur altera,quæ iftam abfoluat,Qui fit igitur,vr contra moréin vulnbsp;gijSC contra ftnfum communetn,populU5 Hieroiblymitanus velit omninó in lànbsp;pfu fuo manere, imo in luto fcelerum fefe volutare, Ü. erroribus atnbagibusnbsp;pertinaciter inhxrere,nihil^ cogitet de refurredione ex lapfu,aüt de reditu exnbsp;crroribus iuftam Legunt autemalq, Quifit vtauertaturpopülus agt;nbsp;uerfione tarn pertinaci* Altj vero^äuerfione perpétua. Alij auerfione forti. V ul«nbsp;gata verfio habet, auerfione contcntiôfà, quafi tu dicas inuinfibili i Quin feft«nbsp;centiam nioxfubdit,qua fe propheta exponit,amp; ait, Pertinaciter doló Velnbsp;dacio fallaciae atqueitnpofturat ( Hieronymus dicit, idolis) inherent ttior«nbsp;dicus errores, qui nihil aliud funt quàm mendacia amp; doli * retinent, ac reuertlnbsp;ad Deum 0^ veritatem renuunt. Taxatur autettt his omnibus incurabilis pO^inbsp;pulimalitia« Alq hunclocum aliter incerptetàtifunti qüàfi dixerit Dominus,nbsp;Cur ad me non reuertuntur ludati i Putantne me nullam eis miièrieordiantnbsp;prsfiiturum;* Certè fi ea funt fententia,falluntun An hotno aget pôenttentiam^nbsp;ôf non remittet Deus peccatum t* Imo remittee«. Verùm fuperior fententia ex«nbsp;peditioreft.

Dicat iam aIiquis,Et quis tibi leremia afièuerauit viquéaded certâm éiTc ftO ftram obftinaciam in malo, vt pronuncies nos contentioià auerfione auerlbs î****'^^“!*“®nbsp;reuerti omnino nolle i Per occupationem ergo fubiungtt, Attendi dC auicultâ«.nbsp;ui,6lt;c.Multa,inquit, vfus fum diligentia. Obftruaui ettim vos fiC veftrà omnia:nbsp;aufcultauiaccuratifsimèyô^ quales nam eftent fermoncs veftritfedecce nihil in«nbsp;uenio fani 8^ integri in vobis. Corruptiisima funt omnia. Id veró membris ali«nbsp;quot fubiedis comprobat. Principiô, Sermo,inquit, vefter eft corruptÜsimus«nbsp;Nemo enim redum loquitur« Refertiisimi funt ièrmones veftri blaiphemfjs»nbsp;fpurcitrjs, obfcœnitate, calumntjs,mendacijs,hypocrifi ÔC contumelijs. Luthe«nbsp;rus refert ad dodrinS,quam ait eife corruptam«Deinde nemo eft,inquit,quentnbsp;mali fui pcenitcat,SC qui vel verbo atteftetur fe dolcre de commilsis peccatis,acnbsp;lt;licat,Quid fecit' Refpondet buic locutioni fermo Gcrmanicus, 2l4gt; W4ônbsp;i(b qetb^nc* Ita autem loquimur,quando fignificamus ex animo nos dole«nbsp;re admiâiim ede id,qgt; hadenus per animt cateitat^ non ita seftimauimus,vtfue4nbsp;rat alioqui «eftimandum« Confequenter verô per parabolam adumbrat, quantnbsp;deplorata fîtiftorum vita ÔC corruptela«Sicufi enim equus eeü in futorem con«nbsp;uerfus, nihil metuit enfes,haftas, vel arma vlla,ièdin aciem hoftilem irruit î itànbsp;vnufquifque vcfttum in fuumcurfumcftunditutÿ êCfuas cupidiisimèitnôfu«nbsp;riofèprofequitur cupiditates«Signifîcatur autem iîudium ftelera iua perieqtieitnbsp;di ÔC perficiendi infiexibile ÔC prodigiofum« Ifaias dixit, Omnes nos quafi ouesnbsp;errauimus, vnufquifqucinviamfuam declinauit. Vndepi^ Severedicit hie S.nbsp;HieronymuSjSi autem hæc ita le habent, vbi lunt^quiin noftra dicuntpofitumnbsp;cflêvoluntatc, omnicarerepeccatofNemOjinquit, quod bonumcftloquitüttnbsp;quiaetiam prootiofo verbo reddituri fumus rationettt in dieiudicij« Hafcille,nbsp;llh autem omnia nobis quoqi applicarc polTumusiqui ludæisiftis nihil melio«nbsp;res reperimur. Quocirca ÔC ea nobis fors timendä cft,quse implicuit tandem tni«nbsp;feram gentem ludaicam.

Rurfus veró grande ipforum peccâtttm exaggefans, éxempîa prödücit à« Pemntuf argri uium. Eft autem milèrandum profedó, cum homo ratione vtens luperatur ab gt;quot;êntdabMunbsp;animantibus irrationalibus aflt;ç brutis. CiCöriia.inqUihquïe agit in cöelöjid eft,nbsp;in media acris regionc,fub co£lo,fcit quado fibi tigorê ad hyemis declinandum,nbsp;Vel eundum fit vel redeunduni« Vidétnus èaim ad Calendâs propè Martias adlt;s

1 3

C A P, V11 î;

uefttantes, S^fubpdncipiumAugußiauolantcscicom'as. Deinde turfur, gfü8 öf hirufido tempus fuae profedïionis,quando videlicet recédant aut aducnianr*nbsp;diligentilsimèobferuanttat populus meus ita demens eft,vt iudiciura amp;C volun-»nbsp;itatem Dei ignorer, ideo^ neiciai quando redeatô^ quomodo redeat ad Deum*nbsp;Petïjt elegantia quoep ôô euidentia argumenta ab auibus Dominus nofter Chrfnbsp;ftus apud Matth, in cap.6. amp; lo» Simili argumente vftis eft S)i. Ifaias,dtccns, Bosnbsp;agnofeit dom’inum fuSjöiT afînus præfepe domini fui, adeô vt fi longe abfit à fia»nbsp;bulo redire tarnen pofsit:populus verô Ifraelisnec DominumDeum fun agno*nbsp;fcit,necp ad eum redit, à quo femel diuertin Variac funt hic tnterpretationes a«nbsp;ilium vel vocabuîorum apud Hebræos auium, ego fèqimtus fum vfitatiorcranbsp;interprctarioncffl.Dc auibus nolo copiofius diflèrere,quód copiófiftimè ea quçnbsp;dici poterantjleguntur in Plinio amp; D.D,Gefnero,colendifsimodomino Si fra-'nbsp;tre meo longè chari(simo:deniç nemo no fir um fit qui neiciatquod de eis hic dinbsp;citur. Altj per indicium Dei,dilciplmam, caftigationem correptionem inteUnbsp;ligunfego doifhrinam, pietatem ô^legem diretßionem^in omni vita fandam»

ne femper oberrent, qui fèmel errare cœperunt, per auia mundt ôd errorum,(ccl redeant maturè ia viam iuftitiæ : deni^ ne auertamur à Deo Si verbo eius con-«entiofa auerfiônc,fed molles Si flexibiles nos præbeamus Deo, loquamur^ idnbsp;perpetuô,quodredum eß,doleamus itemde admißis fceleribus.deplorantes 8Cnbsp;deteftantes vïtam noftram corruptam, neue beftiarum inftar cupide prolèqua*nbsp;mur nofiras cupiditates,adeocp ne committamus 5gt;t vincamur ab auicults,quasnbsp;rationem habentfuæ profcdionis,SC reditus maximèjhabeamuscrgo ôfnos ranbsp;ttonem nofirae ad Deum reuerfionis» Doniinus fpin'tu fuoillumineteordaho«nbsp;minum ad fàciendam fandam eius voluntatem. Amen*

quot;Confutat Uremiàs jiduàam îudaicipcpttli fîxam in Sapien-tiam^ amplagt;sßtcerdotttmpromißu)nef»denttncMnsei^rauiß

Quomoio Jmttif Saffiente//ùmtttyeSr lex Domini 4f«d not efi^:attatntit tcctmendaciam oj^tratu^t^ftäutifa^ '^tlfrttfira(icripiciv(nt){cribx.T9nbsp;défait /ttntfafuntes,perterritiamp;eai)Tifunt, Ecceyerbttm Domini repro-iauerunr. ergo ill^ ft^itntia reliqua eßepoterit f Itcirco Jxoret eorumnbsp;alijt daboi agros tomm '»aftatoribnf. minime enim ad maximum tpuip^a-uaritia er lucro inhiat, ö- « propheta ii/f^ ad Sacirdotem quiliber facit men-dacium. E( ipß ^uidem medicantmreontritioni filia populimti rebue leuiculisnbsp;ytl nibilhdicentetpaxpax^cuni ntmfitpax. ’ï'lunquid ferb erubutrunt ^uèdnbsp;abominationem fecerunt f Quin omninb nihil eoipudet, net erubefeere noue-runt.Tropterea inter cadentet cadent, in tempore quo 'tifitauero eot corruent^nbsp;dicit Dominuf, Colligendo colligam eot,dicit Dominttt,'ltua non erit in •leitennbsp;nec ficus in fculnea, auin amp; folium ip/ùm deflueti amp; qua dedi eit auferenturnbsp;ab eis. Ad quid hie fiaemus f congregate ^os,e2r ingrediamur yrbesmunitas^nbsp;•ÿf ibi tutiJimua: quia Dominus Deusnofl-ercomp^cuit nos,amp; potauitnota»nbsp;qua fellis: quia peccauimus in Dominum, ExpeSabamus pacem,at nihil be-wtempus fanationûfejr ecce terror^

c ô. tî cto . xscscttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

OnRitaiiit haëknus vana ludakæ gentis pracfidia,fiducfaitt (jwam fîgcbSt

J in Tcmplum, in Interceffionem fandorüm 6C in Sacrifi'ciatreftabat Sapiê tilt;e,lcd tia amp; viriiàpientes experientia multarum rerumclari QC prudentes:quorum bc tantur.nbsp;neficio;, confilijs nimirô 8C auxilio, fè ex fcopulis cautibus^ enauigaturos mer«nbsp;cibusfâluis confidebant,diccntes. Sic inftrudum eft rcgnum noftrum copia fanbsp;pientum virorum,cxercitatoruminforo,in confîltjs,in militia, in diuinis déni«nbsp;que ôô humanis rebus, vt nullum facile huic pofîît conferri. Proinde fi bellumnbsp;aut alia calamitas ingruerit, nullo negotio illam difflabunt aut diieutient viti fânbsp;pient€s,iccircQ non eft quod metuamus nobis. Hac fiducia inflantur hodie qudnbsp;que,eodem^ morbo laborant homines Chriftiani,qui amp; ipfi nihil fibi metuuninbsp;â minis prædicator um ) quos nimiumBiblqs affixes cornicantur carcrefàpieilsnbsp;tia mundana gt; qua interim res expediundac fint. Sapientiam enim icripturalcranbsp;è(. bibliarem, vt vocant, non admodùm congruere gubernandis regnis gC poli«nbsp;rijs, alia amp; longe inftrudiore6lt; mundana magis opus eflcfapienpa, hac veronbsp;feruaripoflerefpub. licctBibhjs öefapientia illafcripturalicarcntes. Sunt ali}nbsp;qui exiftiment huiuimodi feripturarum fapientia turbari magis régna quam çxnbsp;pediri Si gubernari.Addebant iepraetcrea habere, vel penes ipfos veluti depo^ Lexfcöhjfhtnbsp;fitam elTe legem Domini.Quac fané infignis huius populi prærogatiua fuit, pronbsp;pheta quo^ in Pfalmis canentc. Dominus annunciat verbum fuum lacob, iu«nbsp;fiitias amp; iudicia fua Ifraeli.Non fecit taliter omni nationi aut vlligenti,amp; iudi«nbsp;cia fua non manifeftauit eis.Sieut autem noftro tempore multi gloriantur fe hanbsp;feere Biblia facra, $0 Nouiteftamenti volumen compingi curant aui o 5lt; ornarinbsp;gemmis, non admodum foliciti vt vitam fuam componant ad prœfcriptum hu«nbsp;ius libri: Ita amp; ludaîi gloriabantur in libre magis facro, quammorib. fandisienbsp;dodrinae libri accommodarent.Reuera tarnen non extat in orbe fiber praeftan*nbsp;tior quam Bibliorum. Anteceifit Mofes feriptores veteres c-mnes.Pefièm plurknbsp;ma proferre quæ præftaniiam fâciarum literarum ebmendarent, nifi alio fefti«nbsp;Tiaret oratio.

ïeremias fiditciam ipforum confutatürtis, cum admirattonc quapiam , 62 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

fchematc,quod Inopinatum appellant, dicit, Mirum eft profedo vos arrogarc vobis ipfis fapientiam,Germanicè diceremus, 'ÏPicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunfa^en/

ïd) bin wy^t’Subintclligimus autem, Cum nihil fis minus,quàm fapiens f MoX enim fubtjciet, Ecce verbum Dominireprobarunt, Si qua? in illis eflçtfapien-tia C Et quid gloriamini de lege Domini f In Hebraeo fequitur, ’\'çiîgt;^ran^-W

VJ? WJ^’id eft, Attamen vel profedè ecce mendacium operatus cftftilus,faifôvelfruftrafcribæ,vidcl{cetfcripfcrunt.Gcrmanicè,Ôilt;igt;foWt’nbsp;benbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3unt betrit^ mnlt;^cn ober bienen bie fâber ober bie ÿef^iîifft/falf^) wA

reitb bie f4):yber. V t fit fenfus. ladatis quidem vos habere legem Domini, fed fi interim vera eftent quædicitis,acbona qua:facitis, fequeretur fcripturam fan;=nbsp;dam vel legem Dei ieducere magis, quam in via iuftitiædeducere, ftqueretür dacij daniMntnbsp;deniep feriptores facrosfruftra fcripfiflehos libros, Etenimfeditioftimimpoftonbsp;rem SC haereticum appellatis,quicunque ea docet Si profitetur qua:in fcripturisnbsp;continentur. Arbitramini veftras traditiones plurimum faccreadcultumDeinbsp;abfolucndum.Atqui ita falfa fcripfiflent SC fruftra mandafient Mofes SC Icriptonbsp;res facri veteres,in his tantum ambulare,in quibus ambulare lege lata pi KCepitnbsp;Dominus.Nihil itacp proderit iadare legem eflepenes vos.Idem prorfiis Papi«nbsp;ftis obrjccre poflumus,præterea etiam dicentibus literalem icripturac fenfum irtinbsp;pellere in haerefim. Altj hunc locum paulo aliter exponSt. Vefè ecce in vanumnbsp;aptauitftiIum(fuumicriptor,)fruftra(feripftrunt)fcrib£e,Qpafidixerit, Vtcunnbsp;que gloriemini iandas fcripturas elfe penes vos, certum eft tarnen mendaerja

i 4

CAP.riIÎ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN JEREMIAH

VOS omnia corrSpcrcJta 8C S« Hieronymus * Ad Ictibas loquitut pbarifseot» inquit,qui legis iaditantnotitiam amp;(. fcribentes fcribuntiniquitatem,0^c,'Sequinbsp;tur autem Dominum punitutum fapientes iftos pttepoftere de lege gloriantes,nbsp;fuppiieio^ declaraturum ac proditur urn (lulcitiam ipfor um»Dc pdena vero ip*nbsp;forumpaulopOftcopioGusloqueturznuncveluti iû (umma dicit, pudorefuf*nbsp;fundendos, confternandospauoribus, amp; tontjdendos abducendósque inca*nbsp;ptiüitatcm»

iJuJlaveraftff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Significantius pOrro oftendit nullam eiïc penes iftos veram ûpientiam.Nâ

pientia extra (apicntia traditur Qi. diicitur ex mfis diuinac fapieniiæ fontibus, ex verbo 'ter vmDei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggjygj rcprobauiftis verbum Domini, nequit ergo vlla apud vos eflcve«

rafapientia : Superius autem diÜeruimusnonnihil de veraiapientiaquseped* tur cx. verbo Dei,in Sermoneprimo,Concion€dccimaquinta : quo te nunc re«nbsp;legamus,amp;c. Nolebant quidem vidcri reiccifle verbum Domini, de quo glorianbsp;bantur tantoperè,ied reprobabant illud reuera, cuius fententiae tanta reluda-bantur fæuitia.Perinde vtnoilrihodie,euangelium ad aftra euehuntlaudibus,nbsp;moribustarnen, didisatq^fadiseaexprimunt faciunt^,quaeredarguuntcosnbsp;reuincuntep infenfîiïïmos eile euangelij hoftes,qui tarnen videri nolunt. SubiSnbsp;git his fufam pOtnæ defcriptionem, quam prius tribus verbis attigerat. Immif*nbsp;cet item nouas poènarum cauilàs, auaritiam QC indefeiTum inhiandi lucro turpinbsp;fiudium* Verum eundem locum totidem verbis expofitumcap«6« Cocioneaj«nbsp;cnarraui,Vnde petas licebir«

FWkcm m loT' nbsp;nbsp;nbsp;Reftabat iam alia quo^ iîducia confutanda,fiducia inquam in ampliilimas

giupropheta» prophetatum SC facerdotum pollicitationes. Promittebant illilargiillmetran« Se^/,^ ^vjillitatcm felicitatem vberrimam, modo ftrenue aras pergerent inftruercnbsp;vidimis. Verum confutat illas promiffiones, QC oftendit illas non tantum va»nbsp;nas eile,ièdnoxiasquoque* Petaturexpofitiocopioiîorex Concioneij.

iMpIicki m4xi nbsp;nbsp;Certè magno (piritu deicriptionem fupplicij cœptam proiêquitur atep exor

mifarSnifpOt nbsp;nbsp;côniequcntibus.D,Oecolamp,Texitur hic,ait,qua(i tragoediæ icena,6^ va»

pulit^put» jjjjg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iunguntur,Minatur Deus,deplorat propheta,deipcrac trépidât po

pulus,8Cc.Habemus in his faciem vel imaginem populi afpernantis verbûDei, innitentis autem iuç prudentiie,ô^ in furnmo diierimine deipondentis animum«nbsp;Timeamus ergo Dominum Deum noftrum,ne in diferiminibus hæc animo nonbsp;ilro,magno cû pàuore,obuerlêntur» Agamus pœnitentiam in tempore, vt in tê»nbsp;cationibus refrigerium ièntiamus.Ducit autem propheta metaphoram à vindenbsp;sniàhtibus amp; arbores excutientibus,qui frudus omnes iîcrecolligunt, vt ne tannbsp;tillum quidem reliquumremancat,imô amp; folia decidantlt;Sequitur autem huiusnbsp;allégoriae aut parabolæ SC collationis explicatie, Auferentur penitus ab eis omnbsp;nia quaècuntp vnquam illis cOntuli.Difce ergo quomodo opes tuas reuneas,nbsp;quomodo eafdem amittas rurfus*

Et vt clarius inipiciatur mifera populi calamitas, inducit ilium nunc iêcum confultantem 6C confultando prôdentem,ficcircumuentû fe eilèmalis, vt quo-cuntp tandem conuertatur,nihil ob ocülos obueriètur, nilî triftiiîîma mortis i»nbsp;inago,ôif excidium funeiliinmum,triili{nmum,certiinmum^« Ergo qui in agronbsp;aut lotis alioqui parum munitis agunt, videntes iè amp; fua omnia praeda: expofi»nbsp;ta eilè,feiê mutuum exdtant àtque hortantur, vt colledis rebus omnibus,in vr»nbsp;bcsSCloca munita-ieferecolligant, in quibus tutô delitcfcant» Dicunt ergo,nbsp;quot;ïPrtOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpir f)K 5* Qpid hic agimus^cur in hoc loco manemus, vbi fumus

expofiti prædæ omnium C Veram autem caufam malûrum fubiungunt, Corn» pefeuit nos Dominus, Si felle nos potauit,quoniam peccauimus contra Dominbsp;num.Eft autem felle potare,grauiltaliquam exhibere moleftiam. Prouerbialisnbsp;loquutio*

c o N c I o XXXIïtrgt; loquiïtio* Scimus alioqui Dominum felle potatumefle, iïcut vates prsedixcratnbsp;Pfal.69*

Cæterùm qui videbantur fibi in munitis vrbibus tuti tranquille viduri^ loîtiunt iam fe fua quoep ipe deluibs,ideo^ queruntur 5C aiunt,Expedabamuinbsp;quidem pacem SC felicitatem,ièd nihil experimur falutis aut confolationis, ipe«nbsp;rabamus fanâda fore noftra vulnera,ièd pauor nos vnditç vrget,amp;noua fubin«nbsp;de iniliguntur vulnera* Eft autem hæc fors OC horribilis diuexatio omnium im«nbsp;pœm'tenüum«Dominus liberetnos à malo,ô^c«

Proßqwtur popttlt ludaici ¦excidittm multù»

Z Q -sk ç. 1 Xi XXXIIIn

A Dan auditur firemitus tquonttn tîufdi ’^f)Ct hmnitmm roiuftorum eiui tremuie 'itnwerfa ttrra. Vtnerunt enim amp; deuwarant ttrram amp; quicquidinnbsp;ta tfiiVrbem amp; qui habitant in ea.^^ia ecce immittam in yos ftr^tntts rtgu-los,quiincantari nequtunt,mordebunt^ quot;^oStait ‘Domintu. Confortareme 'vonbsp;Itbam contra mcerorem:fed cor meum in me dolore Mum efl.Ecce yoxcîa-morü filij populi mei de terra longinqua^ 7^unquid2)ominus no eß in J^on^nbsp;an 'verb rex non eß in ea f Quare quot;Verb ad iracundiam if fi me frouocaueruntnbsp;fculftilibus fuês,amp; quot;Vanitatibu^alienis f Traterijtmeffis, finita eßafias,amp;nbsp;nosfaluatinonfumw. Contrituifiimfroftercladtmfiliafofulimei,atra'-t»{ßtm,ßufor me tenets lgt;lum refina nulla eß in Galaadf num medicus no eßnbsp;ifthicfCur ergoflagafiliafofuli meinenobduciturat^curaturi*

SIcut cœpcratitapcrgitprofcquicalamitatcmexcidium^populiiüdàfci.Dé

flcthoc, pro fuoin populum Audio, immiieet ittm grauesexcidij ipiörum cauflas, vt in omnibus diuina reluceat iu Aitia, ipfiiç interim prouocctut ad poénbsp;nitentiam. Valet autem hæc dodrina omnibus iàcculis, contra impoeiiitentes, Omnibusfihànbsp;qui 5C promiiîîonibus amplifiîmis grauiffîmisiç minis ad pœnitentiam itnpelilû accommodénbsp;luntur. Neq uevero eA quôd exiAimemus legalem eAe dodrinam, qua prouo« dodrina,nbsp;cantur homines minis SCdeicriptionibusfeucris amp;calamirofis adpœnitentiam*nbsp;Sunt enim qui exiAiment dodorem euangelicum extra limites procurrercjnbsp;quando minatur peccantibus interitum ÔC miferias varias,cum potius attrahennbsp;dus fît peccator alliciendus^ benignis promiffîonibus gt; amp; Aiaui gratiat dodri-t'a* EtenimipièDominus in euangelio grauiffîma interminatur impenitenti«nbsp;bus,ôf minis feuiffîmis impellit ad pœnitentiam.Loca fî quis rcquirat,inuenieCnbsp;apud Matthaîumin cap* ii» contraciuitates Bethiàidam, Corozain amp; Caper-naum:item contra ipfam Hierofolymorum vrbem Matth.a4.06 Lucæ 19* Qiiisnbsp;Vero minas Domini graues nefciatapudLucamin 15.6C16 i Proinde dodor e-uangelicus prædicat quidem gratiamDeifumma diligentia, ied nonnegligitnbsp;«nterim interminari extrema quæque inobièquentibus : ficuti apoûolosnbsp;Domini feciflê , amp; in Adis eorum QC in epiAoIis ipiôrum perfrequenternbsp;legimus.

Fi^it autem îeremias,iam nunc adefîc : qui tarnen poft anriös aliquot des 'tyfwtaiuef» mùm afruturus erat,) grauiffimum Orientis exercitum , quidem equeftrem* tusequeftritnbsp;Admoremergo euidentiam^ poeticam dicit iamaudirironchosvelfremitüs ^xerdtufinbsp;cquorum,00 quidem hinnitum alacrium,fubfîlicntium attp robuftiffimorum esnbsp;quorum, tanto impetu incedentium, vt ipia tellus contremiieere ÖC horroremnbsp;Vfliuerfac terrae incutere videatur* Jara etiam locum nominatira exprimit ( qult;

CAPvVÏII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I E R E M I A M

iingularis eft virtus fàndi fpiritus,nemini alioqui concefla)per qucm hofti's prï mum fines ingrcflurus autirrupturusfitpopulilfraelitid, Dan» Intclh'gcvcrónbsp;no tribum Dan,fita ad maire occiduum,inter trïbdm Simeon^ lüda amp; Ephraim»nbsp;fed ciuitatem veterem j Lais olim nuncupatam,lêd à Danitis ipfam occupanti-buSjDan appcllatam.Hiftoria legttur ludicum i8. Cætcrùm fita erat illa ad radices montis Libani,in valIeBcthrehob,in cófinijs Phoenicia: ac höminaturnbsp;nishic terrçpromiflæAquiIonaris,ficutBerfabe terminus Âufîralis.Huc collonbsp;cauit vitulos fuos ïeroboam extrudo templo magnifico, ficuti alterum pofuicnbsp;in Bethel» Aiunt autem quidam huic vrbi Dan poftea immutatum eflc nomen,nbsp;QC appellatam Cteiaream Philippi. Sita ergo apparctin confluente lor amp; Dannbsp;fluminumjeucis, vt aiunt, Vndecim à Sidone»ZiegIerus in Palgftina fua,Lefemnbsp;Dan, diuèr^ cft,inquit,aDan loco fontis Iordanis,qüod prodit diftantia aPto-lemaidé»Nam non procul à Ptolemaide ipfam collocat, verfus mare occiduum,nbsp;non verfusLibanum ó^c. Vtcunœ veró id habeat, aut quis tandem hic locusnbsp;fuerit,certum eft per hunclocumPsabuchod.deduxiflc fuum exercitum contranbsp;ludæos»Simul vero atc^ equeftres ill as copias aduenturas dixit, veniflê ia etiamnbsp;lubijcit:8lt; vnicaca^breuifèntentia totumregnum ablbrbet,neruina quidernnbsp;relida.Venerunt,inquit,ÓC deuorauerunt totStcrram,6C quiequidinipfa, at^nbsp;adeo vrbem ipfam Hierofolymorum ód omnes cius inhabitatores:fic etiam ciuinbsp;taies regni reliquas»

Mmittavohà nbsp;nbsp;nbsp;Eandemrem alia rurfus parabola oculis contemplandam proponit,dfcens,

es re^u Jmmittam vobis fèrpentes regulos, quos interprétés bafilifcos vocant,vencna-tiflïmosinquam ÖC pcftilentifîîmos,addcôii iinprobos,quos non depellas vlla ar te aut vi vlla.Scquiturenim,Quiincantartnequcunt,vel cotraquos nulla quicnbsp;quameffeceritincantatio. Alludcre autem videtur ad veterem hiftoriam, Numeri 21 »deferiptam, 8C fignificarc interim Babylonios milites,qui perdituri velnbsp;cxcifurifint cum hominibus pariter omnia,aqua re nulla prorfusratione auer-*nbsp;tiqueant.Ifaias quoq^ Ezechiam regem appellauitprcftercmvclferpentemre-gulum,vt qui maxima poteritia óppreflurus erat vires Palaeftinorum, Ifaiæ 14.nbsp;Dum veroinhismentionem facit incantationis , taxatineishocnephandun»nbsp;Icelustquafidixerit, Videminivobisbene inftrudi efleartibus magicis amp;in-cantationibus. Verùm nihil omnes veftrae artes prederunt ad pellendas vo*nbsp;bisimpendentes calamitates,quinimóhispotiusaccerfitis vobis mala illa»nbsp;Contraittitgos Ergo non probaturhis prophetæ verbis Incantatio, ficuti nequehisPfalminbsp;critteâtatores verbis, Vencnüm eft illis,ficütvenenumfcrpentis:ficutafpidisfurdæ, obturannbsp;tis aurêni fuam he audiatvocemincantantis,amp;magi quidern prçftantis.Prçclanbsp;rè cnim beatus Aug. Pfal.yy.exponens, Non vndecun«^ datur fimilitudo, in-gidiferipturjs quitta fcriptura, laudatur ipfa res, fed tantùm fimilitudo mde trahitur. Non e-nim latidauit iniquum iudicem qui nolebat audire illam viduam,8Cc. ôd tarnennbsp;inde fimilitüdinem dédit» Ergö de rebus non laudandis trahuntur fècundumnbsp;qucndam thodum nonnüllaefimilitüdincs»Aüt fi propterea putatis cundum ef-fe ad MaffoS,qüiä hoë audiftis in fcriptura Dei,cundû eft S)C ad fpcdacula thea-trijquia dicitapoftolus, Non ficpugillor quafi aerem cçdens,£lt;c.Hæc ille» Denbsp;Marfis veró qui SC qualés fuerint apud veteres, fi quis videré Cupit,legat Cœlqnbsp;Rhodigini Ântiq»îib.6.cap. i8» Audio nunc etiam elTc quofdàm, qui anguesinnbsp;finucicurescircunferant, quosfèPaulinàincantationeperdomuifleiacftitant»nbsp;Quafi veró Chrifti apoftolus præftigiator fucrit, Sé incantatione ferpentem ènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

manu velbrachio pendentem,dumfàrmenta colligerct,Alt;fti28,percmcrit,cuni per virtutem potius Chfifti,inrtoxiüs ei fuerit, àc is nort in fînum recollegerit i-pfum,fedin ignemexcufTerit SiferpentésfèmorigéfosprebeatitMarfis, con

tra natu*

h th

fra haturam,fieri id fathanica arte dubitandum non eft.Libenter ratban illorurrt opera vtitur, vt qui ab initio Euæ impofuerit per ierpentem. Diiertis enim ver^»nbsp;bis à Deo cum in lege tu in prophetis eft prohibita multoties incantatio. Lega- Q«w pt rërMnbsp;tiir ca.Dcut.i8.amp;lfa48. Verba à Deo data funt at(^ iniienta ad animi fenfa enurinbsp;ciâdum,adfignificandum,teftificandumôuadcomouendosboniincsjnonadirtnbsp;ducendum quandam rebus necefiiratem efficiendamcp rerum comutationemi.nbsp;Grande eft itacp peccatumhominum, qui verbis varie abutuntur* Etprincipfdnbsp;quidem abutuntur verbis fœdifiîmè viri,qui eeclefiaftici 8C vocari 8C videri voanbsp;lunt.Tribuunt hi fuis exorcifinis 8C benedicftiöntbus pronunciatisdiuinam vifnbsp;tutemjcxiftimâtes propter verba.confecrationis pronunciata, aquam baptifininbsp;conuertiin aquam régénératiuam panem Si vinum in coena, in ftibftantianlnbsp;corporis SC fanguinis Chrifti.Sed pcccant,vtdiximuSjgrauiter.Dc vera auteninbsp;confecrationc mutatione facramentorum alias dixi copiofius. Alij quolt;^ nonnbsp;minus impie quàmftolidèinmedicando , verbis pronunciatis cum certa cere«nbsp;monia attribuant vim ianandi, Ipfi bencdidiones vocant, potius appellandaénbsp;maledicîiones,cum compofitæ fintexfuperftitiofîs ôimonftrifi'tis Vocibusfcrinbsp;pruræcp Sv'diuininominisabufu. Irridentur taies ab ipfis gentilibus Plinio ÔCnbsp;Galcno.Citanturmulta à Gratianoi6.Quæft.5.5i4.contra incantationes, ininbsp;ter quæ leguntur etiam ilia, Ad hæc omnia pertinent Si ligatura? execrabilium paftoreinbsp;remcdiorum,quæ ars medicorum condcmnat,fiue in precationibus,fiue in chanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eijciani

racfteribus, vel in quibufcunt^ rebus fufpendcndis atcp ligandis. In quibus om« nibus ars dæmonum eft,ex quadampcftifera iôcictate hominum Si ahgeîof uninbsp;malorum cxorta. Vnde cunda vitanda ftmt à Chriftiano Si omni penitus exe«nbsp;crationerepudianda atquedamnanda» Etitcrum exConcilio Aquileionenfi,nbsp;nieiofam Si à diabolo inuentam fortilegam Si magicam artem ex parochtjs fuisnbsp;penitus eradicent, Si fi aliquem virum autmuliercm huiufmodi fceleris ieilatonbsp;rem inueniunt turpiter dehoneftatum, ex parochîjs fuis cijciant.Subucrfi ftintinbsp;Si à diabolo captiui tenentur,qui relido creatorc ftio,diaboli fuffragia quærgr,nbsp;ôi ideo à tali pefte debet mundari fanda ecclefîa.Item Quæft»7. Admoneantfi=gt; ïPibcrnbsp;deles facerdotes populos fuos, vt noucrint per magicas artes incâtationes^ qui Qamp;ÿnemnbsp;buslibetinfîrmitatibushominum, nilremedijpofteconferri, nonanimalibusnbsp;languentibusclaudi cantibùsue vel etiam moribundis quicquammederi, fednbsp;baecefle laqueos Si infidiasantiqui hoftis,quibus illepcrfidus gehus humanumnbsp;deciperc nititur.Et fi quis hoc exercuerit,clericus dcgradctur,iaicus anathemanbsp;tifètur. lam etiam malefîci verbis abutuntur ad nocendum hominibus,vt fagæ»nbsp;Contra has Si omnesmalcficos extant leges Impp, Conftantq Siluliani, innbsp;Cod.lib.94Titj8»Valentinianiitemac Valentis,mandantes gladio vltoreprô«nbsp;fterni tam docentes quâm difeentes magicam , incantationes, leudiuinatio-nes.Eandem lèntentiam contra hos tulit Si in lege fua Dominus Deus nofter.

Cæterùm experientiaeuincitpofteincantationibus fuis aliquidinlèrjjcnh'a incàhiitloi'es bus Marfos illos, deniipconftat exferipturis MagosÆgyptiacos plurimûma- aHqaidpoßeinbsp;pud Pharaonem contra Mofen Si Aaronem valuifte. Nam virgæiplôrurrt quonbsp;que conuerfæ funt in ferpentes,mutarunt illi ipfi aquam in fangUinemjôi ranasnbsp;produxerunt arte fua. Simon quoœSamaritescognomento magus , ftupendànbsp;defignauit per artem fuamin vrbe Samaria, quod Lucas teftatur in Adis cap»nbsp;S.Acmagos quoep quos maiores noftri viderunt,miranda feciflê, qui videruntnbsp;teftantur.Extant huius generis plurima in hiftorijs. Qtia? dum fimpliciores au-diunt atep vident,mox offenduntur, Si nonnihil etiam nepharijs artibus tribucnbsp;te incipitintjfibià magis Si xncantatoribus metuunt,quin SC fidei aliquid nephs^

CAP« VII h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM î B R E M ï A M

riæartttribuunt, ipfos confulunt, ipfôrutn^ auxilia petunt» NonmemiilcrUnC autem Dominum in lege fua hæc pracdixifle ÔC praeinonuiflc, ne credamus ilnbsp;lis,neue metüamus illos, fed loti pendeamus à Deo : quin magißratui mandatnbsp;cædcrè hüiufîhodi impoftoreS amp; homines diabolicos. Locüm fi quis tequirar,nbsp;inucrtiet DeüMj.Permittit enim Deus,iufto fuo iudicio, talia, vt pf obet fîdcinnbsp;nôOram,denique vt puniatincredulitatem multorum: fîcuti ÔC apôftolus com^nbsp;mémorat in z^ad ThclTcap.i. Quod ficubi fathan, vel ipfe, vel per organa fua finbsp;delibüs nocet,difcunt hi in exemple lobi, quid ientiant èC quomodo fc gérant.nbsp;Certum eft tarnen diabolum,màgos, ÔC incantatores, diaboli organa nihil am-plius pofle t quàmDeus ipfe cis permiferit. Etenim magi Aegyptij in culicibusnbsp;vel pediculis hatrent,ilec progredi poflunt,nec paria facere cum leruis Dei. Adnbsp;Philippi adüèhtum in Samariam, obftupefcit Simon, nee quicquam valet artenbsp;fua ampliûs.Piltj Sceuacin Adh's i9.adiuratores fpirituum, miferè â dæmoniaconbsp;iacerantUr.PotentiifiOrientismagus eratBalaam,lèddummaledicereinftitucnbsp;ret populo DciiVaniffimifuerunteius conaiusomnes«Timeamus ergo Deum»nbsp;qui folùs feruàrc poteft Si ab omni malo tueri Jfaiæ 8.

Phrtdw Itre* Porrô dcfletleremias cladem Si interitumfuturum fuipopuli.Sigrufîcat aU tem dolorem eflè maximum,quo angitur Si cxercctur.Libenter,inquit, conib*nbsp;larer me inmeis illis doloribus, caeterum tantus eft Si tam altè animo meo infi-detmoeror,vt nullam admittatconfolationem. Magnitudine autem doloris fuinbsp;notât etiam calamitates fore maximas.Lutherus ad Deum hæc retulit,ac vertit,nbsp;nfiner wiiy vntt^mincôbcrQcnlcybôcr^cQcn: vthoc ipfum fenbsp;rè hic dixerit lercmias, quod in primo capite dixit Iiàias,Deum loquentem indunbsp;cens atque dicentcm,Hei côlôlationem capiam de hoftibus meis, Si vindidamnbsp;fumam de inimicis meis. Prior autem ienfus fimplicioreflè videtur. Gerit au*nbsp;tem typum boni paftoris leremias,cuius munus eft acrircr quidem in gregis feenbsp;lera dicere animaduertere^,fed ex paterno anime omnia inftituere, gregem dinbsp;ligerc. Si de ipfius infelicitate triftari. Talem videmus fuilTe Samuelê erga Sau*nbsp;l^,quem eximiè diligebat,fundens pro ipib lachrymas apud Dominû,at eun*nbsp;dem interim obiurgabat grâuiflîmé. Sunt qui concionatores lattari exiftiment,nbsp;cum acriter inuehuntut in popüli peecata ac dira minantur à Domino. At mal*nbsp;lêt ifti feliciôra annunciate,modo vita vulgi corruptiftîma,no nifi infelicia pol-liceretur* Denunciat etiam parens infauftiftîma liberis inobièquentifîîmis ; fednbsp;non lætatur interim in liberorum interitu.

CutpatnalorZ nbsp;nbsp;nbsp;Per confêquentia immiftetrurfus, pro more fiio, eximias Si tarnen veteres

Innobitefi. multum^ô^ diu ineulcatas pereundi caufàs.Ffgurat orationcm,quô plus habe ret gratiæ ô^euidenti^,dialogiftno,quemappellauitCicero Sermocinationem*nbsp;Fit tarnen dialogifmus etiam,cum quis fecum difputat Si volutat, vtinquitlu-Ifus Ruffinianus,quid agat vel agendum putet:in prælènti colloquuntur lud^inbsp;ac Deus ipfe. Fingitenimpropheta lêiam audirc voces populi in captiuitateiunbsp;longé abdudi, ac querulantis expoftulantisç cum Dcoacdicentis, Nunquidnbsp;Dominus nullus eft in Zionc'Quidam verterunt,'Wilb4n(50ttnitinelt;Ö0tfnbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finf An veto rex non eft in eac’Refpiciunt ad promiffiones Domini,qui

bus pollicitus eft fe ftmper habitaturum cum illis in Zion,ft Deum ipforum fu turumjlibcratorem,regem Si aflertorem, adeo^daturum fe regem qui tucatufnbsp;ipfos perpetuo atlt;J gubernetJam ergo dicunt, Cum in captiuitatem fimus ab*nbsp;, dudi(de futuris enim loquitur,pro more propheticOjtanquam de practeritis)S^nbsp;P^rieritflammis, non videmus quomodo veraxfit Deus in fuis promif*nbsp;miucontraDonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingenium humanumcorruptiffimum alias, fi iathanaefuggeftionibuS

«lin»«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incitetwr etiam, dum iuftas Dei iuftiffimi vindidas fentit, h'nguam fuam nimis

libéré

c o N c I o xxxrrrh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^7

libéré imó imptjfsimê inDeuinlaxat,amp;^^ velut in dubium vocat,flum fit Deus, fi fit,num veraxôC iuftus fit, aut vllam nuïèri hominis rationem habcat. Ac avânbsp;diuntur aliquandohuiufmodi voces ab ægrotantibus,alqs^ affli(f}is,longa velnbsp;diuturna calamitate exercitis hominibus* Leguntur etiam quaedam huius ge»nbsp;neris óó in facris literis, in Pfalmis præcipué. Cæterùm Deus eft Deus, amp; viuif,nbsp;0£^ rationem eximiam fijæcreaturæ habet, verax item ÓÓ iuftus eft, amp; malumnbsp;vel iniquum in ipfo nullum eft» Peccant ergo in Deum grauiter,qui dum afflianbsp;gunturmoxobmurmurantDeo, Sgt;C dicunt, VbinuncbeneficusilIeDeüs,cu=nbsp;ius mifericordia efle dicitur ftiper omnia opera eius f Vbi nunc verbum illudnbsp;Dei, quod nobis amplifsimè optima quæque promifit Res ipià ôô miferia no«nbsp;ftrainterminabilis euincit ilia omnia efle vana* Quinimô tu, ô iniquilsime homo, vanus es»Tu tibi ipfi caufa es malorura, qui graüifsimè peccafti contra Dominum, SC nunc quidem ingenti peccatorum cumulo adîjcis blafphemias SCnbsp;impium murmur contra Dominum» Deus certè in præfenti non dignatur illosnbsp;vlla direCïa, quam vocant, reiponfione, qua le declarer veracem eflê ÔC iuftum^nbsp;fe Temper fuifle in Zion, SC regem fepræftitflTefideliisimum. Nihil énim opusnbsp;erat verbis dicere,quod rebus tot SC tantis omnium oculis contemplandüm to=»nbsp;ties obiedum erat,8C adhucexponebatur, omnibus interim etiam creaturis teanbsp;ftantibus Deum efle Deum, SC quidem veracem SC iuftiisimum»Oppofita ergonbsp;quæftione,per Antithefim,Deus refpondet SC ait,Quare vero adiracundiam i-pG meprouocaueruntC SCc.ati^fimul SC omnium malor um cauiàsinipfosreanbsp;torquet,8C caulàm reddit cur exciderit gentem SC vrbem, reliquias^ difperftritnbsp;in genres à quibus tenebantur captiui. Ego quidem quod promifi præftiti, inanbsp;quit,SC feruaui, prælens Temper in Zion, Deus, Dominus 5C rex:tü vero fidemnbsp;nunquam praeftitifti. Tu itaej Tceleribus tUis tibi cauTa es malorum. lam etiam Grduißimanbsp;Tcelera diftrtis verbis nominat,Prouocafti mein fculptilibus tuis, 8C in vanitati= peccata,nbsp;bus alienis. Älij legunt,In vanitatibus alieni,videlicet,Dei. Peccarunt quidemnbsp;contra Deum peccatis ÔC innumeris quidem ahjs,ied idololatriam SC cultum asnbsp;lienum, præ cæteris abominatur Dominus. Irritamus Deum autprouocamusnbsp;ad iracundiam, cum ille tarn diTertelege Tua prohibuit idola SC cultum nouö aranbsp;bitrarium SC peregrins, eandem^ rem tot ÔC tantis inculcat per pröphetas,nosnbsp;Vero illis omnibus præteritis at^ ipretis idola erigimus,noùos cultus Deo velunbsp;ti obtrudimus, concertantes cum iplb, veluti Tuperaturi Deum. Prohibueratnbsp;Deus idololatriam omnem,inftituerat cultum fibiplacêtem,mandarat ne quidnbsp;ci adimeretur aut adderetur Judæi vero idola nihilomirius fingebant, SC nouosnbsp;cultus à Temetipfis SC ab altjs confidos vel excogitates recipiebant. Quemad»nbsp;rnodumhodiequoq^fit.InftituitDominus leiUs cultum nouiTeftamenti,mirónbsp;compendio, liberauit à legalibUs, in hac fimplicitate ecclefiaperTeuerare iufleanbsp;runt apoftoli. Sed quid fit Idola reduda Tuntin templa:operofioremitem cubnbsp;turn parauimus nobis, quam vlli vnquam ludæi aut genres vllaé habuerint : Tu=gt;nbsp;perftitionibus Tcatentomnia.Âtquehæc dum proTacroTandis habentur,nemönbsp;credit Te his peccare. At iftis maxime peccatur contra DeumjSC propter idololanbsp;triam SC cultus nouos SCperegrinos, redundant omnia malis, Turnus^ nos ipfinbsp;in culpa, quod Chriftus nobis non adeft,ne(^airerit contra Turcas ÔC alios 110=»nbsp;ftes noftros. Vndegrauiisime peccant illiquoc^, qui fidem Chriftianam exte=nbsp;Huant propter vidorias Turcicas. Nuncenim vidis quoqg ÔC Tubiugatis Chri=snbsp;ftianiSjSC ideo murmurantibus dicentibus^. An non Chriftus merito tuereturnbsp;Tuam ecclefiam,quam dicitur fibi deTponTauec' opponit Dominus SC ait, An ve=«nbsp;rd tu te ita vt iponiam decebat gerist’Si Turn maritus tuus, vbi eft fides coniuga»;nbsp;lisç’Quid adoras Papam excrementum nequitiæî' Quidproftituis te idolisç' Cuf

m

CAP.VIir» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN lEREMiAM

calcato cuattgch'o mco,humana décréta fêdan'sî’ Patere ergo mcretnx,fi hoftîa bus tuts obtjciaris.Peccas enfm perfidia,ô(f quod pei'us eft,hanc tuam perfi'diantnbsp;venditas pro fide folida,SC tanquam catholtcus ÔC orthodoxus perfcqucris verènbsp;fideles tanquam hæreticos èc fchtfînaticos,nouam religionem fedïantes, ÖÓc»nbsp;Cafitiuitttfdiuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quodfequitur,Praeterqt æftas,amp;c» déclarai calamitates SC ipfam capduita=»

turM. tem fore diuturnâ. Nam certum tempus pro incerto poni videtur. Quafi dixe^« n't, Permultum tempon's adco^ anni multi praeterierunt, nccdum quicquamnbsp;Itberationts ÔC auxilq fènfimus. Melsis enim SC æftas anni partes numeranturnbsp;Gen.S.Alq retulerunt ad obfîdionemHierofolymorum,inqua nihil auxilijjVtinbsp;fperaucrant,ab Ægyptijs,obtigit.

üepîoratpro' nbsp;nbsp;nbsp;Cernens itatp propheta rem effè defperatam, pergit in ludu fiio planduœ»

phetaresdc' jÆira vtitur verborum copia SCenargia, Contritus fum, inquit, adeo^confe» plorat^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mœrore, id^ propter cladem illam acceptam filiæ populi mei^ Filiam po»

puli lui, idiotifmo quodam ponit pro ipfo populo, qui â Deo adoptatus erat in filiam,SC â quo requirebat integritatê SCvirginalem ÔC coiugalem.Addit aliud,nbsp;atratus fum:pro,quo altj verterunt,in mœroremincidi,Et,mœftus fum.Nam Ibnbsp;lent lugentes pullis veilin' indumêtis atri^ vel atrati incedere. Subiungit aliudnbsp;quo(^ euidentius adhuc,Stupor me tenet. Vcl obllupefco,vt prorfus animi fininbsp;tnops, quid dicam aut faciam nclcjam. Rationem huius fui Iluporis fubnedit,nbsp;Quoniam cum abundet medicina,nec pauci fint medici SC chirurgi peritilsimi,nbsp;medicantes diligentilsimè populo Domini,res profeClo ftupenda ell, huius vul»nbsp;nus coalelcere nolle. Quis enim non obllupelcat ad infelicitatem tantamc’quôdnbsp;inquam oleum SC opera pertjQuis hodie quolt;p non ad ftuporem etiam admisnbsp;retur nollri feculi Ilupiditatem, quôd cum occafiones reuertendi ad Deum ha«nbsp;beat innumeras, nulla tarnen vti velit Imprimitur verbum Dei,pingitur,lcrisnbsp;bttur,prædicatur,cantatur, SC mille formis proponitur hominibus.Sed nulla ranbsp;tio deleClat.Omnes fere fordes huius leculi malunt. Allufit autem propheta adnbsp;GttW.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loci ingcnium.Profundebat Galaad magnam refinae vel balfami, vnde vnguen

ta ÔC emplallra fiebant,copiam. Significat ergo populum non dellitui iulla ne* celTaria^ medicina, nimirum operofa praedicatione pœnitentiæ. Nec deerantnbsp;tnedici nobiles,nimirum pœnitentiæ ÔC remilsionis peccatorum prædicatores»nbsp;Sequitur, Cur ergo plaga populi mei non obducitur attp curaturî* Ad verbumnbsp;Ibnat,Quoniam quare no alcenditmedelac’ÔCc.Germanicè verti poterat, yOiCnbsp;brtnn jtt/ boô bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber toeter mined p^lcBd nit jnbeilet Et certc

cum nihil in populo proficit vlla docentium diligentia, quid aliud polfuntprac-dicatores quam obftupelcere,lugerc, expedarevifitationem Domini SC orarc. Parce populo tuo Dominc^'ÔCc»

• Proßqtiitur propheta planEium. Conf ut at ßxtum ipßrum praßdium» Conjenfionemi^c.

Q K V N IXlt;

c o N C I o XXXV»

SVis dabtt capiti meo ajuat, ö* nbsp;nbsp;oculut memfit ficatelra lachrym«t

'vt deplortm ditno^u^interfe^et filiapopulimit f* Quü det mihi in ine diuer/orium yiatorum f dtfererem enim populum meum , amp; di»nbsp;feederem aieü.^niuerfi enim ipfi adulterifiuntiamp;coetue prauaricatorum.In-(endunt Unguam fiuam ceu artum fiuum mtndacem : praualeat in terra, fednbsp;non ad

t o N ê i 'o xxxVt

ïton ai vtriraffm: ^noniam dt malo adtnaluun trahfeitnt, ntc copatfcunt mét dicit Dom'mm.Quif^ßii à proximo fuif eaueattamp; fratri fin) nullut confidat^nbsp;2iam omni} frater fupplantando ßpplaHtar,amp;proxi^us quif^, iatedirfrax^nbsp;dultnttr» Q^ifpproximo fuo illudie amp; ^erum non loquitur^af ueftcerunt Uti^nbsp;guarfuat loqui mtndacium gt; tSf ptrùerfè agtndofatigati funt, Sedti auiem tunbsp;inmtdiodoii,pradolonolutrütmtàgnofctrtt di(itVominuagt;, [(circo ßcdidtnbsp;2gt;ominûf extrdruS, Ecct tgo titcoquam toiamp; probabo eot. Quid inim aîiïtd fanbsp;dam cum ßlia populi mdfLingiia eorum quot;Iftlud fagittaacUtàtdolàm lo-quitUTt ore fuo loquitur pactm cum proximo fuo, fed intus tondnnat inf diainbsp;juas. T^unquidyero hac non yißtarem,aif 2)ominus,aurdegentthuicßmiiinbsp;non fitmtretfuppUcium anima méaf

E R GIT pröphcta in concerto plandu, quo atnplificat maïorutn fu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prôphéi

Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turorutn grauttatem, fi forte commouerentur ad emcndationctn mo» ta,

rum corruptißimorum, 6ó ad fidelem obedientiam« Eloquefttiisimus ^auitartm eii: vatcs in hoc negotio, Exclamans öt eiulans, Vtinam, inquitjtoturn caputnbsp;mewn vcrtacur in aquas» Nam cum nos quoqueloquimur defletülargtßimöjnbsp;dicimus Germanicè,34) vcrïiUintK^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5» wrtffer rberbett.Vel,V ti

nam,inquit,aliquis affundat Jargifsimain aquaröcopiam hieo capitijquahi plo rando rurfus effundam. Vrinarti oculi met fint iügisquædam lachrymarû fcatcnbsp;bra. Monuerunt hie altjj Hcbraéos carere optatiuô, ideo^ vti ptophetam cir»nbsp;cuitionc aliqua ôlt; interrogatione,Quisdetcaput tneu aquas i ideft,Ofitotumnbsp;caput conuerfum effet in aquas. Ac ne fie quidem iatis digne dcplorari pofletnbsp;calamitàtis venturægraltttas at(^ âcerbitas. Eleganter ergo S.Hierenymus,Sinbsp;totus,ihquit,v^ertar infletüirlj ÔC nequaquatn guttacfint Jachrÿmarfï,fed abun»nbsp;dantia fluminis,tarnen interfedos filiaî populi mci digne fiere no potero.Tantanbsp;enim funt mala,vt omnem dolorem fiia vincant magnitudirtc. Hoc autem tamnbsp;«X prophetae quàm ex Domini perfona poteft intelligûHæe ille. Deinde veto óöz t hab'tôanbsp;cxoptatfîbiin dcfertoaliquo,nonfl:abilemconccdidomum,fêd tuguriolurn a« tiunadatumnbsp;liquod, in quod diuertere (blent viatorés ex itinerc, vt interfpirenc paululurtinbsp;inclementiamcp cœli déclinent In tam vili autê habitatiuncula afferit fe viuerénbsp;malle,quàm in palatqs ÔC amoznifsimis huius géntis ciuitatibus,in quibus quo^nbsp;tidie cogatur afpicere,quæanimum caftumexcrueient. Subtjcitcnirrt,Deferc»nbsp;rem profedô impœnitentem hune popuîum, Sd, recederem ab eis, quibus iamnbsp;totannis fruftra poenirentiam praedico. Cæterum non ideô plebe mifèra reli»nbsp;lt;ffa,contulit (è propheta in Eremum. Nam vota huiuftnodi duntaxàt eftendunt tià»protinusnbsp;animum triftem Si exulceratum, non autem ftiadent aut iubent, vtmagiftra» deferendHim.nbsp;tus 8e miniftri ccclefiarum faftidio capti impœnitentis populi j gubernaculo P^^ùitcnteSinbsp;abiedo, ex naui mox illidendtc eautibus mergendaeue vorticibus in continentnbsp;tem profiliantjö^ nauem fibi commifiam,in cautes atquefyrtes illidi finant luffnbsp;fit quidem Dominus exculîb ex calceis pulucrc apoftolos folum vertere j fed a«nbsp;110 fenfu.De quo alias didum eft. Profugit quondam in defertum Helias itnpionbsp;populo deferto t (ed redire iubetipftim Dominas ôd increpat grauiisime limi»nbsp;dum Si fugientem. Profugerat exÆgypto Möfcs * fed remittitur tandem adnbsp;Pharaonem in Ægyptum. Profugerat Ionas necogercturNiniuen pctere: fednbsp;præccps in marc agitur vel proturbatur, graüiter à Deo muldatur, tandem ÔCnbsp;Niniuen petere iubetur.Proinde non cft quod prsetexâmus huiufmodi leremiaenbsp;Verba noftro ocio. Commémorât S. Hieronynrtus irt vita Pauli primi Eremitæ*nbsp;Paulum terrore fupplictorum,quibus fubdebantur tUneChriftumeonfitenteSinbsp;territum, profugifle in antrum in deferto. NeedubitO quinanacboretæ pluréi

m 2

CA 1 X, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I E R E M I À M

Quayeandcb!) ab inîtio, fto alia de caufa relilt;?ïo mundo in defèrto feiè abdidcrint, quàffl quod rct£ fe'M(blia vidcre amplius nollent increduU ÔC impœnitentis mundi petulantiam QC de*nbsp;tudines retet ploratam tmpietatein. Hodie longé alias ob caufas ingrediûtur monafteria mo«nbsp;nachi, Fugiuntmediocritatcmvel paupcrfatcmfùam, icdanturopes,dignita-tes 6C honores atœ vol up tares: quas abundè in Cœnobtjs inucniunt. Si hic nonnbsp;ingrefTus fuiflet Cœnobium, iam forts in hoc feculo laborare,efurircjamp;r deipc*nbsp;dus eflc cogeretur: nunc vero Prior vel Abbas fadus,in opibus fefe voluptati-bus^ volutat, SiC tantum non adoratur ab illis qui tarnen nibilominus ipfum apnbsp;pellant ebrium monachum,monachum icorta torem, amp; ventrem pigrum,Quianbsp;tarnen illos vident inftrudos effe fauoribus, clientelis, opibus^,vt QC prodeflènbsp;obefle poisint, iccirco fimulantièreuercri monachos, quos tarnen in animonbsp;odiunt aut non magni faciunt, itatp fit vt hypocrita hy pocritam hypocriticè conbsp;^lgt;iMVoîkui=! lat. Extat Homilia Abbatis Volkuini ineuangelium, Simile eft regnum coelo*nbsp;nut contra mo rum feminanti, ô^c. typis exeufa Bafileac,anno Domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aedita à clariisfa

jno viro,D«D. V uolfgango V uyflènburgio, pracçlaro tbeologo,amico noftro ftngulari fratre^ noftro chariftimo. In ea grauiter inuehitur Abbas illc in mo*nbsp;nachos fui fèculi,atqp inter alia dicit. Olim iànè clauftrum dicebatur à clauden^nbsp;do,hodie potius àclaudicando dicitur.Dudum quippea claudendo proprièdi*nbsp;ccbatur:quoniam viri clauftralesnonfblum corp ore, fed ôC corde intus manennbsp;tes, omnes (ênfus fuos ab appetitu feculari, ab omni concupifeentia tem por alinbsp;ftrenuè clauierunt, Hodie verô redius à claudicando dicuntur. Quoniam virinbsp;clauftrales temporalibus inhiant, quafi in vtrancp parte claudicât,dum ièruirenbsp;Deovoluntôimammone,religioni ambitioni,pololimul 2lt;foro. Quocircanbsp;talibus voce illius legalis Heliac in Regum libro loquentis Sacerdotibus £lt; Le-witis Baal,rede dicitur, Vfquequo claudicatis in duas partes Si Dominus eftnbsp;Deus,fequimini illum:fi autemBaal,fequiminieum. Baal fuperior vel deuora*nbsp;cor interpretatur. Sacerdotes ergo Baal funtambitiofî,cupidi6^gulofi» Multinbsp;funt eius (àcerdotes,quia multi eum colunt.Mox oftendens Beelphogor etiamnbsp;num fuos habere facerdotes idem ille Abbas fubdit, Beelphogor fèruiunt, idnbsp;cft, Deo tentiginis. qui incuruantes le ad quancun«^ luxuriam, ïcortum nutrl«nbsp;tint in domo fua,etiam plus quàmlaici fœtorelibidinis vaporantes. Quid veronbsp;niaius,quidenormius,quàm in node tradare filiâ Veneris QC de die fîlium Virnbsp;ginis J* Audent facerdotes carne agni immaculati contingerc,ô^ intingere mantis fuas nepharias in fanguinem faluatoris, quibus paulo ante carnem mere*nbsp;tricis contredauerant. Item cum commonftraflet èC Dagonem fuos babere fa*nbsp;cerdoteSjHi funt,inquit,qui rcligionem Dei fui,facrum corpus Domini vénalenbsp;exponunt, qui funt focij ludat, qui mortem Domini fibi lucritiuam eflè deGde-rans vendidit Dominuma'mô magis vilipendentes quàm ludas,qui Dominumnbsp;non minoris quàm pro jo.denartjs dedit,ipfî autem pro tribus denartjs. Idem e-Coniugtümom tiam Abbas iftis omnibus adiungit: Tribus iftisgeneribus iàcerdotumdiabo*nbsp;firojumer in» lus tres filias fuas quas habet defponfauit,Superbiam videlicet, Auaritiâ ÔéLu=gt;nbsp;xuriaffl«SuperbiamfaccrdotibusBaal,idcft,ambitiofisfilt; dominarivolêtibus»nbsp;cortfi wtHr, /^uaritiam facerdotibus Dagon,id eft,cupidis SC curiofis.Luxuriam vero facernbsp;dotibus Beelphogor,id eft,impudicis Sflibidinofis. O prophana SC deteftandanbsp;connubia.Qiiid enim ex his nifi monftra generator f Hadenus digreisi récita*nbsp;uimus Abbatis Volkuini verba, in hoc, vt omnes videant fruftra le monachosnbsp;tueri hoc leremiae voto, V tinam liceret mihi folitariè in folitudine iègregatumnbsp;ab hominum confortio habitare.

Cauflam vero fubnedit cur illis defertis in defertS abire defîderet, quoniam vniuerfî adulterifunt,ôi cœtuspraeuartcatorum«Adultertautê erant,quoniamnbsp;ftdem

C O N C I O XXXV, fidem coniïigaletn padam fœdere diuino per idoïolatri'am vfoïabant. Deindenbsp;coniuges male tradabantjvaga^ libidine polluebant omnia.Et cumipfi eccle»nbsp;fia DeiianÄa efle debuilTent, coetus erant nebulonum diuina óC hiimana præ»nbsp;uaricantium,óó vt Ger manicè dicimusjif^in juffen bofer bitbett,

Porroveluti per enumerationem fpecierum eXponitquare eines Hierölb» Defcriptiocaii lymorum nuncupaueriteoetum nebulonum, Principió quidemlinguam fuam tu^p’^'^uarica^nbsp;ceu arcumletiferum intendunt,vt eiaeulentur mendacia fua mortifera.Sicutnbsp;nim arcus intenditur, vt fagittam excutiat ÓC proximum quen«^ conficiat : Itänbsp;comparât propheta ora QC fermones ludaeorS arcui vulrtifico.Sicuti SCinPfabnbsp;mis fit perfrequenter. Deinde addit fatales 6C noxios hos homirtes pfxualcrenbsp;prorfus. Nos dicimus,9cr bÓf$ buff ttitnptüberb^rtb. Alioqui fi præualeantnbsp;bonivirijVtilifsimumideft.Nam veritas ôifpietas promouentur. Atdumcor*nbsp;»¦upti S)C nequam homines pracualent, veritas corrumpitur 6lt; violatur, promo-uetur idololatria QC omnis imptetas atque eonièeleratio, Vndeleremias dixit,nbsp;Praeualentin terra, fed non ad veritatem, vel tuendam intellige,velpropagan«nbsp;dam. Sequitur huius rei alia quoque ratio, Quoniam de malo ad malum tran-ftuntjvel perrumpentes graffantur. Non fatts eft illis femel ÔC iterum peccauiC-fe, nifi peccata répétant creberrimè, S)C nouas fubinde fcelerum formas inue-niant, SC in his iêfe eXereeant, adeóque Sgt;C volutent. Fit ergo vt pertinaciisimènbsp;pergantin facihoribus, ÓC quOtidie nouis audfionibus ièmetipfos fuperent, ldnbsp;autemin vniuerfumex eoexotitur, quódDominum Deumnon cognofcunt.nbsp;Nam vt Dei cognitie caufa eft pietatis verae, ita ignorantia Dei caufa eft omnis impietatis amp; confcelerationis. Rurfus autem adijcit fèntentiam confuetam,nbsp;DicitDóminusi quo plus authoritatis habeat inueniat^fidei oratio prophete. Appliccmus hacc nobis fràtres,amp;i; difpiciamus num nos etiamgt;qui per Ger-maniam ÔCorbem Chriftianumdebueramus efle ecclefia Chriftieleda, fimusnbsp;lynagogafathanæ, diabolifodalitium cœtûsque riebülonümi Certè fi mendacia, contumeliæ,conuitia, dclatioiies, ealumniæ huius generis alia ifttëf nosnbsp;ïegnant: fi præualent audacifsimi quique nebulones, comelTatores, ebftj Ab-folones, leroboami, lugurthini SC Catilinart), auari ÔC vfurarij, blafphemi itemnbsp;atque adulteri,denique ÔC idololatræ: fi de malo in malum ruunt impunè hortii-nes temerarq ôôDeum per verbum veritatis agnofcére renuunt, non vidéonbsp;quomodo hæc nobis non congruant quàm appofitilsimè. Congr uet tandemnbsp;calamitas,miièria at£p excidium.

Peruenit nunc ad diruendum lextüm huius gentis præfidium, in qüo ipem Sfxtum pnßa fiduciam^fuam collocabant,riunquam futurûputantes, vt excinderentur, amp; diumm mutMnbsp;priufquâexcindantur,tantis attererentur çfumnis:vnde iègnius imô nullamnbsp;agebantpœnitentiam. Confenfio eft inter nosmutua, diçebant, SC Ibcietasar-tftilsima. Atqui cum notum fit omnibus concordia crefeere rcs paruas, diieor-dia diisipari maximas,mirum non eft ab hoftibus nos frequenter vexatos SC vi«nbsp;élos elfe beUiSjCumbella gereremus cum fratribus lfraelitis,decem inquam tri-bubus : porro nunccum iftis in captiuitatem abduCîis, nos reliqui velüti internbsp;nos conlpirauerimus ludæi, dubium non cftquinper hanc concordiam no-ftram, deinde per fœdera gentium vicinarû, contra potentiisimos hoftes quotnbsp;uis fuperiores fimus futuri* Atque huius generis hodie audiuntur permulta,nbsp;non impari infania ineptiâque iaCfari. Verùm ha:c omnia valide réfutât propheta, oftendens nihil integri effe in populo vniuerfo, falià, fucata,fimulata, e»nbsp;mentitâque effe omnia. V erbis quidem ampliisima pollicebantur mutuûm,reuera autem hypulon vel purulentUm vlcus animis inlîærebat omnium,erant^nbsp;inania omnia: ÔC vt Germanicè folemus dicereilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;woUcn/Vil

m 3

ÎM lÊREMtAM

Hier bctril^ô Vnb tmw. Nemo autem hæc l'ntelli'gat, quaiî prophetà gaudeat intereosvigerefimultates, autquoddifsidium glifeerecupiuerit. O*nbsp;diunt piæ mentes fimultates, odia 8lt; difsidia graflantia inter homines. Neque

tri fuo nullus,inquit,fidat. Si autem fratri germano fidere non licet,cui tutô fi« deres obfccro C Cauflam autem fubditcur non fit vel fratribus noftris fidenanbsp;dum, Nam omnis frater fupplantandofupplantat, ideft, fumma cura 8C dilianbsp;gentia frater fratri imponere fatagit. Qiiid ergo mirum, fi proximus quiiquenbsp;fraudulcnter, vel vt mercator ( de quoloquutionis genere fuperius dixi) inceanbsp;ditt’Rurfus explicat quod dixit fignificantius,amp; ait, Quifque proximo fuo illu-dit-Id quod Germanice vertunt, J^inem einô über brtôqÄben/ id eft, mails artibus bC dolofèdecipere atque circumferibere. Dicat hie aliquis, Sed fuauinbsp;amp; largo eft eloquio erga me, quern tu vitupéras tantoperè : pracoccupat vatesnbsp;ait j Sed verum non loquitur, Simulata èc fucata funt omnia, quae dicuntur.nbsp;Accedit his aliud propemodum maius, Linguas fuas ita aftuefecerunt blandi-tijs, aflentationibus, dolis 0^ impofturis, vt abieritiam propemodum in aliamnbsp;veluti naturam, ÔC aliter loqui non poisint, etiam fi velint,quam dolofe. Atquenbsp;invniuerfuminmalé agendo velperpetrandisfceleribus fic abundèôd large ienbsp;cxercuerunt, vt defatigati, iam nihil amplius pofsint. Qiii quidem gradus inisnbsp;quitatis vltimus eft, cum cogimur definere,ne{p amplius quod cupimus poflii»«nbsp;mus perficere malum,amp; vt Germanice dicitur, ©dô witnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an bcr bo^b^iC

crli^enb / libentifsimc faduri ampliora fi adeffet facultas. In hoc vero fpeculo intueamur omnesnofmetipfos diligentiisimè, ac dilpiciamus , fihæcconfce-leratio in nobis quoque inueniatur. Metuo autem mores noftroshuic deftri-ptioni tarn efle fimiles , vt ouum ouo non fit fimilius. Expende tu fingula pernbsp;Ipecies vel partes fingulas, QC ora Dominum, vt fpiritum fuum tibi concédât,nbsp;per cuius inftindum SC vires, corruptela hac abominanda eximaris, nifi cumnbsp;ïudæis quo^ libeat experiri poftrema.De quibus mox dicetur.

Apoftropha adprophetamfada, Sederetuum, inquit Dominus, in medio doli eft, id eft, ftdes tu quidem non tantùm inter dolofos, fed inter ipfos dolos.nbsp;Nam hodie quo(ç cumfinguli propemodum experiantur proximosftios erganbsp;jpfos neep fimplices efle neep fideles, fentiunt tarne hocante omnes alios fidelesnbsp;verbi Dei concionatores. Qtiibus quidem permulti folent applaudere SC prolixe polliceri ampliisima, fed hæc omnia ex corde hypocritico- Abftntibus enimnbsp;maledicunt,dodrinamipforQcalumniantur,fublatos,perditos^ mallent: præ”nbsp;fentibus fic adulantur,vt crederes in vniuerfo populo no viuerefideliores verb!nbsp;SC minifterij deniq^ miniftrorS amicos.Sed fcorpiones funt. Addit,Præ ifta cordis fui vanitate,ipfos non pofle nec veile Dei cognitionem recipere. Quid enimnbsp;vel Deum, vel cognitione Dei admittcrent,qui nihil oderunt impotentius,quänbsp;Deum, verbum Dei,ô^ verbi Deiminiftros f Hacc inquam verifsima eft caufla,nbsp;cur hodie fint SC femper fuerint rarifsimi veré ex animo pij. Ne autê pro dolofonbsp;ipforum ingenio tergiuerfarentur fiCnegarent rem ita habere, vt proponebatur,nbsp;muisitarent^ prophetamefle fufpiciofum fiCmalignum, adqcit, DicitDomi-nus.DominuscordiumJ(crutator,inquit,hæcdicit,quimentirinefeit. Cum autem res fic habeant, quid putabimus profuturafucatamhanc SC fallacifsimamnbsp;confenfîonemÆt tarnen inuenias hodie principes S^reipub.quae exiftimento-

C ' O N C I Ö XXXV«

feniaefTein tuto, fifoederecoeantcumpotcntioribus, 8lt;f inter (e confènti'ant mih'res, nulla interim ratione habita pietatis vel religionis. Siibnedtit porró exnbsp;more fuo fupplicium de ipfis â Deo ftimendum* Iccirco fie dicit Dominus,nbsp;Dominus quidemexercitu0,cuiobediunt omnia,Ecce ego excoquam eos,06c^ Probat ïièwiinbsp;V identur fibi cohærere ardïiffimè, ego autem calamitatibus ëii. bellis ciim exte» gniperfecutiónbsp;ris turn ciuilibus immiifis, comprobabo aut declarabo, quam nihil cohacreant»nbsp;In periculis enim quiiep rebus iuis confulereconabitur,præterito imó conculcanbsp;to proximo fuo- Sictiti ergo igni probatur metallum ac diflbluitur: fic per cala=«nbsp;mitâtes diflipabitur impius hic impie fibi confentiens populus* Ällufio fit adnbsp;rem metallicam.Vide quæ dixi in fine cap*6.Mox per Inopinatum, vt vocant»nbsp;fubdit, Qiïid enim aliud faciam filiæ populi mcit'Q.d. Qudd fi cut nimis feue«nbsp;rus aut morofus videar,audire veilem ab eo.quid aliud facere poflem vel debeanbsp;rem populo meo,quâm quod fum fadurusf Nam iudicia Dei femper funt gquifnbsp;fimaiuftiffima^*

Rurfus autem redit ad id,quod dixerat etiam ante, Sxf renetit quanta fit hua .

ram : quemadmodum ÔC in Pfalmis legitur, Quæcunque loquuntur,falfafunt fit^dolofa: adeoqueorefuopacemloquuntur, corde autem machinantur infianbsp;dias* Sicuti amp; fuperius eft didum,Vide autem quam hæc ratio difpliceat Deo.nbsp;Diicè candide agere cum proximo tuo ôf vera loqui,fugere omnem hypocrifimnbsp;amp; fallaciam:fîcut infi'nitis propè locis docet Solomon in fuis Prouerbijs, ÔC a»nbsp;poftolus Paulus CololT in altjs locis non paucis,

Poftremôiteruminfert Dominus, ieiuftèpuniturum SCÏudaeos Si omnes Velquaslibet gentes peccantes ad eum modum ad quem peccafle videntur luanbsp;daei.Non cnim ludaeorum tantum Deus eft, fed Si Gentium. Dixi de hoc intersnbsp;calari verfu in capite y* Domino Deo noftro fit laus SC gloria infaecula iæculoanbsp;tum.Amen*

Confutatfeptimam ip/brum fîduciam tvanamt defixâ in fit cuit at esnbsp;nbsp;nbsp;munttiones, defnôfirans propter peccata,omnia iß A

CÔNCio XXXV li

HtitinitS fittumltualo tirplariffum, amp;fupertaitrnaïuladtfertilai' tnentationem,quoniam exufla yelâeuaflatafitnt, ye non ßr qui iranfeat: nnnbsp;yox ^ecoris audiruntam 'Volucrtstœli quant anitnalia terraauolarünt amp; a-hierunt.Quin amp; Hierufalem in aceruosredigatn amp; habitationem dratonuntinbsp;fed amp; ciuieates ïuda defertas reddam,'Tit fint fine habitat ore. Quit Tirfiafiensnbsp;amp; intelliget iftudr“^^ adquem loquutum eft os Domini annunciabitiftud,pronbsp;pterquam caujfam perierit terra ifla,amp;deuafiatafit in modum deferthyt ne

tt» 4

C O N C I O XXXVI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

bt1em,fed vGtatam prophctis notamfolitudi'nïs vel defolationis Rcdfgam, ïn-quit, vrbcm Hierofolymorum in habitationem vel luilrum dVaconum vel ièr-pentum,maxime fblitudinegaudentium, Vbi ergo antea fuerunt palatia ma« gnifïeorum, ibi porro erunt lufira vel latibula ferarumlt; Vbi antea chori duce«nbsp;bantur, QC conuiuia exh ibebantur, Slt; exaudiebatur cantus iubilantiumgt; ibi pornbsp;rö ftridebunt fêrpentes. Similia de Babylone attulit Ifaias ia cap* ij.Proinde hu«nbsp;iufmodi rebus, vcpote perituris èi inftabilibus nihil tribuunt viri pij ÔC pru«nbsp;dentes, dependent à Deo viuo veto èC ièmpiterno, Sed de sedifictjs didumnbsp;eft alias.

Quoniamverd nullus eft locus magis explicatu necefïarius qudm Caufa- Caufa rum,pro more ftio ad ipium hic denuó recurrit, exponens quam ob caufam funnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦e

ditus delenda fit vrbs fand^a, ÔC vaftanda terra luda cum hominibus QC vniuct» fis arumalibus. Vtitur dialogifmo, propheta interrogantc, SiC reipóndentefan»nbsp;dem Deo.Sic enim omnia non euidentiora tantum, fed etiam magis per/ptcuanbsp;fiunt. Ita verd negotium proponit propheta,vt fimul taxet grauifiimè eorü ftulnbsp;titiam,qui amp; iapientes videri volebant,ót^ toties verbo Dei admonid erant, neenbsp;dum tarnen excidtj fut veras agnoicebantcaufas. Siquis, inquit, fapiens internbsp;Vos eilet,Si verèquidem fapiens, intelligeret iftud.Si quis diligenter attcndiflètnbsp;quae Domini vox ipfi annunciauit.haud dubiè ipfe iam annunciate pollet iftud.nbsp;Quidillud C obquamcaulam pereat gens illa, Si vrbesredigantur iniblitudi-ncm. Catterum nullus ellquifapcre veltt, autitapraedicationemaDeocxcipe-re, vtrcferraeautpofiïtaut velit veras interitus caufas. Cuperem ergo Deuntnbsp;ipfum lilas denuö nobis exponcre. His moxfubiungitDcirèiponfionem, Alqnbsp;locum hunc citr? interrogationem, alij cö interrogatione legum« V truntj eun«nbsp;dem fenfum reddit.

ExpofitioautemDomini, qua veramexcidq caufamexponit, huiuftnodi cfijVt fumma diligentia audienda,8f penitius animisnollris iniculpenda videanbsp;tur.Peccatur enimhodie quotp nonleuiter, dum nulliautpaucifiïmidecaufisnbsp;calamitatum noftri fieculi rede iudicarc pergunt, Quinimd illis ipfisrebus vo«nbsp;lunt à fe mala depellere, quas Domini os pronunciat veriffimas efiê caufas ma-lorum,calamitatum Si cxcidtj.Nam creaturarum cultu Si inuocatione, ÔC cærcnbsp;monfis à patribus acccptis,nitimur iramDomini placare,quam hic tarnen magis exafperari illis intelligimus.Videamus ergo verifiïmam caufam excidtj nonnbsp;ludæorum aut Hierofolymorum duntaxat,fed omnium regnorum, rerumpu«nbsp;lïIicarumjOppidorum SC familiarum* Acfatemur hic in primis permultum nósnbsp;debere Domino Deo noftro,qui hanc caufam primom quidem luis,per prophcnbsp;tam, verbis, qud plus fideiapud nos inuenirct, deinde etiam tam peripicuèöCnbsp;rninimè obfcuris verbis aut fententijs dubijs expofuit,

Eam,inquit,ob caufam pereunt homines,quód dcferuntlegem meam, Sic» PrincipidquddDeum attinet, deditvel propofuit is nobis legem aevolunta«nbsp;tem iuam, etiam Icripto compreheniam, Si magnificè quidem propofuit.„nonnbsp;tantum per angelos Si patriarchas Si prophetas, fed per feptetipfum, oré]prö«nbsp;prio,magna cum gloria Si maicftate,in monte Sinai, deinde per infpirationeittnbsp;fandifpiritus. Promulgauit hanc per fapientiflimoshomines, per homines innbsp;toto orbe celebratiffimos Si miraculorum authoritateillullres, per Molen, pernbsp;Samuelern,per Heliam,pcr lfaiam,per Danielem Si alios multos,adeo^ per reges in müdo laudatiifimos ó^gloriofiifimos per Dauidcm,Solomonê,lofaphat,nbsp;Ezechiam Si lofiam.Mifitpræterea filiumfuum vnigenitum,fapientiamfuam,nbsp;inmundum, quieandemnobis tradidicoreproprio, deinde amp;per apoftolosnbsp;bk difcipulos fuos in literas referte curauii, l^d mundo vniuerfo, in omnium

c A P. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttr ïeremiam

Scripturafam geiitntm linguas conuerfam doAn'nam propofuîn Ethoc cft organ,iüft fànÂi* ûa omnia falu rpiïituSjCft hic codcXfacer amp; irrcfragabilisjcœleftts QC diuinuS) vtriuftp videli«nbsp;tii continet, cet Teftamêiïti fcripttira facrofattdaiomnem pietàtem, omnem veram fidcm,nbsp;omnern Deo placentem verum cültum, amp;C diiciplinam ivdtam cmncmà perfe*nbsp;dionem fideliS pleniffimè çontinèns atçp toti orbi clariflîmè exponensæt quainnbsp;uis ludæi faÉtulo lercmtæ non habuerint tantas opts,quarttas poflîdctnus bodicnbsp;Chriftiâni,abùnde tainen eis voluntas Dei expofita erat SC viua voce SC fcriprisnbsp;pluribus. VcredixeratMofeSi neqüéin cœlum afcendehdum, netp per marianbsp;nauigandum ad veritatem difcelldam : fe enim omnem propofuifle perfedifti*nbsp;mé. Scd quid feceruntludaei, aut quamgrati fueruht Deo benefice i Hocfece=«nbsp;runt quod nos hodiefacimusChriftiani, qui Deo pro bencficqs incffabiltbusnbsp;pefirmam referimus gratiam. Nam defcruerunt legem Dei. Non quod tabulasnbsp;legis vel libres facrosrcieciflent, autexprofeflb feripturis contradicerent. Adnbsp;cœlum vfquclàudibus efferebant legis tabulas,feripturas facras maximo honbsp;noredignabantürtficutiplerique hodic nos quoep facimus,dicentes, Quis tarnnbsp;impius qui negaret feripturas fandas,aut non magni faceretf V crum hadenusnbsp;Deo nondum iatisfecimus, qui aliud SCmaiora requirit. Sequitur ergo expofi«nbsp;tioquomodoillilegcmDcidcferucrint,Etnonaudieruntvocemmcam,nequcnbsp;^idjïtnS aü ambulaUeruntinea. Non vna tantum ratione non audimus vocem Domini*nbsp;we 'toce D«.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feroces quidam,quietfi viderinolintimpij ÔCnegantes fcripturam,nolunt

tarnen hanc fimplici amp; genuine fenfu expofitam fibi annunciari.Habent hi cor ruptumfenfum,quem nifi quis illis afFerat,clamant,non fibi feripturas praedicanbsp;rijied hacrefes induefSuht fane qUidam qui etiam a feripturis abhorrentfimpli*nbsp;eiter, amici interim Dei videri volunt. Ignorant quid fit, 8C vndc vel qualis fitnbsp;feriptura. Imaginantur fibi feripturam effe nuper eompofitam de noua ilia, vtnbsp;dicuntjhacrcfi. Interim tarnen non fuftinent erudirl. Quamprimu cnim feriptu*nbsp;rsenomehaudiunt j amplius auicultare dcdignantur,clamantcs, Quid refer«»nbsp;nobis feripturas, Veluti irrefragabilesCQuis dieet nobisquibus profedç fint ferinbsp;ptoribusî'amp;fiàiandis profeda:,anintegræ adliue ÔC non vitiatæ àludçis ÔC hç*nbsp;retieis ad nos peruenerintf praeterea, an non pari facilitate mendaeium fertbi-tur atque veritas î* Cur ergo icripturis erederem C Atque hoc modo vocem Deinbsp;audire eompiures renuuht.Sunt ait) qui auribus quidem corporis audiunt nonnbsp;indiligenter,foris multa fimulantes,interius autem occluferunt aures cordis. Atnbsp;que hi quodipfis videtur ÔC placet recipiunt, quod non videtur ipfis verifimile,nbsp;vel quod eis difplicct,heque moribus ipforum accommodum eife videtur, nonnbsp;recipiüfitSunt rurfus ahj qui diligenter ÔC fponteaudiunt,dcnilt;peaquæ auditnbsp;runt reférUnt poftea ÔC valde commendant, fed vitam fuam ad audita ÔC intel*nbsp;Ielt;fla minime cotnponunt.Scquitur ergoinpropheta, Ncq^ ambulauerût in ea»nbsp;Requirit enim Dominus quod ÔC S. lacobus dixit, vt fimus non tantum audi*nbsp;tores,fèd fadores quoquè verbi Dei.Cognitiflîma eft dodrina Domini in monnbsp;tegt;apud Matt.in fine cap.y. Sed hic quotç eft diuerfitas. Quidam enim prorfusnbsp;nihil eorum quae audierunt faciunt. Quidam quædam faciunt, quac videlicetnbsp;non magno labore fieri poiTunt.Tollunt ergo idola,diruunt aras,diuos non in*nbsp;uocant amplius:intcrim idola cordis non prophanant.Melior tarnen ac toléra*nbsp;bilior eft horum fors, quàm iftorum, qui ne ifta quidem relinquere in animuinnbsp;inducunt. Sunt qui à qutbufdam fiagittfs fefe fubducunt, quibufdam nimis arde cohaîrenttin iftolaudartdi, in hoeprouehendi ad vberiorcm frugem. Vitu*nbsp;perandi veto omnium maxime, qui vitam corruptam nunquam emendare in*nbsp;cipiunt,imô qui neque idola ex oculis auferri finunt.

Si autem verbum Dei non audierunt,inquis,neque vitam, dida ÔC fa da ad .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praeferiptun*

ptæfcriptlim verbi Dei direxerunt vel accommodarunt, id quod eft ambulare in verbis vel in lege Dei, quid ergo fecerSt illiCan fine omni religione ceu brutànbsp;quæpiam vixeruntc'Sequitur in verbis Domini, Sed abierut poft eogitatioheninbsp;cordis fui» Id quod alij verterunt, Ambulauerunt poft contumaciam, alij poftnbsp;prauitatem, alij poft duritiem, alij poft phatafiam cordis fui.Senfus planus eft*nbsp;ipfos inquam non Dei præicriptum efte lèquutos,fed illud potius quod ipfis bOnbsp;num videbatur,animi inquam fui arbitrium,vcl cögitationem,SC ficüt Germa-nicèdicimus,/reihert ^tbcburtC^cn.Cui deinde contumaciter inhæferunt.Pranbsp;vitas ergo cordis humani amp; contumaces iliac cogitationes principio ad culturrinbsp;Dei referendac funt, 66 ad hunc maxime quidemtièquitur enim mox de cultU Banbsp;alim 0^ patrum traditionibus: deinde verb etiam de libidine cordis propenfiffi-mi ad vitia ÔC voluptates.Ideó enim non audimus verbum Dei,nequc ei obteninbsp;peramus,aut vitam noftram vniueriam ad id illud copOnimus, quia priuiquamnbsp;audierimus verbi Dei prædicationem, poiuimus in nobis ipfis impedimentanbsp;quædami, quae nifi toHantur è medio, verbum Dei nullum locum habere poteft.nbsp;Sunt autem impedimenta ilia, primum quidem cultus Dei eleditius, conftituanbsp;(tones 1 umanae,6C placita patrum, quæ quam diu apud nos valent autlioritanbsp;tern rct‘ nent, verbum Dei nullum apud nos frudum profert, qui nobis perfua=nbsp;fimus ilium cultum,in quo nunc veriamur, legitimum efle,illas leges dC confti^nbsp;tutioncs,iecundum quas inftituimus vitam noftram,iandas efle.Deinde impe«nbsp;dfmêtuni grande eft cordis humani prauitas ÔC corruptio dura, nifi emolliatur»nbsp;Non enim mutat,qui praua cordis fui contumacia agitur,adhuc ingenium, fednbsp;pergit fuo viuere more, vtCun® centies foris in aures incurrat vox cOncionatonbsp;ris de pietate pœnitenria,de fandimonia 8gt;C virtutibus» Oportet ergo in pri»nbsp;mis ante omnia,pcr Domini gratiam,corda aperiré verbo Dei,amp; de hoc hacnbsp;ûpinionem concipere, vera iufta ÔC faoda efte quaecunque nobis annunciantutnbsp;per hoc, falia iniufta dC impura atlt;^ prophana efte quaecunque per ipfum dam«nbsp;nantur» Licet itacp pro veris habeâtur QC bonis plurima priuiquam audierimusnbsp;Verbum Dei, nunc tarnen cum annunciatur nobis, eodem^ ilia damnantur,nbsp;Von amplius pro veris habenda iunt ÔC pro bonis» Alioqui enim dicemur nonnbsp;audiuiiTe verbum Domini,nelt;p ambulauiftefecundum illud,fed fecundum co«nbsp;gttationes cordis noftri amp; quidem praui»

Hoc autem'a ludaeis iuisimpetrare nonpotuitleremias, vtinehodie quotp boc ipfum à Papiftico fermento infedis,impetrare poiTumuszinde eft quod no«nbsp;ftripoft diuos aberrant, fieutiô^ Ifraelitaeambulabant poft Baalim* De Baal QCnbsp;Baalim antefçpedidum cft.AdditIeremias,Sicutdocuerunteos patres eorum»nbsp;Alij legunt,Sicut didicerunt â patribus fuis»Senfus in idem recidinPIuris enimnbsp;faciebant patrum iuorum cxemplum Slt;traditionem,quam regulam verbi Dei»nbsp;Quoniam itatç patres idola coluerant creaturas inuocauerant, ÔC veluti pernbsp;manus tradiderant filijs, Deum ifta re non offendi fed coli, pergebant obftiponbsp;collo ludaci, nihilipcndentes quæcuntp ex lege Dei ipfis anunciabantur â pro-phetis Dci*Fuit autemhæC(ÔCnunc ÔC Chrifti temporibus, vt ex euangelio da«nbsp;retLucç 19.) veriffimacaufa excidij gentis ludaicæ.Quid autem hodiefit aliud?nbsp;Res tarn aperta eft, vt non requirat arnpliorem declarationem. Diicant autemnbsp;omnes pij pluris facere Dei legem 66 icripturam fandam quam patrUm autho-ritatem,fiueillis prognatus fis,fiue illi appellentur ipirituales tui patres.Elegan Scrîptt^aftnbsp;tiffimam profert hie fententiam beatus Hieronymus, Ô6 dicit, Ergo non in no«nbsp;ftra voluntate,ied in Domino confidendum eft, Prauum enim cor eft in homi;nbsp;nibus. Et, De cordenoftro exeuntpcfiîmac cogitationes» Ergoneeparentum,nbsp;nec maiorum error fequendus eft,fed authoritas ftripturarum, QC Dei docenti«

CAP. IX» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN IEREMIÀM

impenum.Haec ille.Vtinam vero otnnes quotquot patrum atithon'tatcm amp;ftélt;s ftimonia pro fill's erron'bus proferunt,tam ïponte audirelitreciperent^ hoc pa-tris Hieron,iudtcium,quàm improbè perpetuó clamant Pâtres, Patres,attphisnbsp;ettam contra fcHpturas credi voluht.

Pdrpdrirepë^ nbsp;nbsp;nbsp;Poftquam vero oftendtt cur fint perdendi, mox reucrtitur^ipfumcp eorum

ditpcenafuct excidium profequitur,calami'tates diligenter recitans,quibus adobruêdi erant. Dominuf, Videturauteminfumendo fupplicio à confceleratis Deus par pari rependere.

Tria commemorat membra, i. Amar ifiimum fuit ïpfîs verbum Domini ac velut abfynthium prophetica praedicatio : cum alibi appelletur panis cccleftis ÔC po»nbsp;tus vitæ.Ergo digni erant qui Ipoliati cibo vitali,pafcerenturabiynthio SC felle,nbsp;id eft rebus amariffimis.D,Hieronymus, Quod aut malorum frgnificat magni=»nbsp;tudinem,inquit, SC ftmpiternumcaptiuitatis iugumiautcerteper ignorantiamnbsp;legis Dei, pro Chtifto Antichriftum fufcepturi funt. Hæc tile. Certe ab alimenanbsp;to petiuit metaphoram. De abfynthio Plinius fcribit cap y.lib.xT.Diofcoridesnbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib,5.cap.2,4.Notum omnibus abiynthium eft^ SC am ar urn eft. Depoculo fellis

vel fellito dicftum eft ca. 8.2.Deus non difperfit populum Ilium,fed recoil egit ad vnitatem,SC vt toto corde vnum colerent Deij, SC ab vnico toti SC lecurifpende:»nbsp;rent prçcepit.Cçterùm ipfi maluerunt furfum SC deorfum currere,multQs Deosnbsp;lîbiquærere, SCquidemnouosquotidie, quosnemaiores ipforum nouerunt.nbsp;Proindedigniffimierant, qui difpergerentur, QC quidem captiuiducerentur adnbsp;gentes, quarum ne nomina quidem vel patribus eorum vel ipfts nota fuerant,nbsp;vt vel ibi abunde lieer et dîjs inferuire nouis SC exoticis.j. Gladio tyrannice funtnbsp;abufi contra facerdotes vel prophetas potius Dei, SC contra lynceros Dei con-feflbres att^ cultores,iccirco,mittam,inquit Dominus,gladium poft eos,vt tarnnbsp;ctfi ftrenue fugiant, gladius tame aftequatur eos ac excindat. Similia expedentnbsp;quotquot participant cum fceleribus ludaicis. Dominus liberet nos ab omninbsp;inalo.Amen*

Adat at a or ationufigura commémorât iteramquA mala im^ pœnitentes maneant»

c o c Ï Q XXXVIi.

Sic dicit Vomintaexercituum)Troj^icite'ygt;t'Tpocetâ prxficasyellamenta trices yt 'y!eniant)amp; mittite ad mulieres fapientes yt amp; ip fa yeniant : accelenbsp;rentamp;fumantfuperyosplan^um, yt defluant oculi noflri lachryma, tÿ- palnbsp;pebra noftrx diflillent aquas. Q^oniam y ox eiulatus auditud efl è .^on,p^o..nbsp;modo yaflatiJumuf!^ quant mfire confufi f Quoniam terram reliquimud, amp;nbsp;tiecerunt nos tabernaculanoflra.Sedauditeyos mulieresyerbum Tiomini,amp;nbsp;percipiatauris yeflra yerbum arts eiust at^docetefiUasyeflrasplanBum lt;amp;nbsp;quxqj yicinam fuam lamentationem, Quoniam afeendit mors perfenefiras no~nbsp;ftras,penetrauitin palatia noftra^ad excindendum paruulos deuicâ,amp;adole-feentesdeplatets.LoquerCiSicdicit Vomintts, Cadetbominum cadaueraflcutnbsp;ft er eus infuperfleieafri, eir quaß manipulus fvelj fxnum poft metentem) amp;nbsp;non erit qui colligate

PEfgitcommemorarepropheta clades aeftrages, ipfum^ cjccidium popuH fui,quod fint perpeiruri,fuo nimirum vitio,nulla Dei morofitate aut culpa.nbsp;Mutât autem oratiötiis figuram SC aliud inducit fchema. lubet enim dodas innbsp;arte lugendi vel plangendiCprgficas vocant Latini ceuludui præfe(ftas)yocarfinbsp;indicai

c o N c I o XXXVirï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

Iiidicat etiam m quem finem , vt videlicet fotius genris cladcs multipliées ib pfum^ lugeant interitum atque exitium* Subijcitur item formula næniæ velnbsp;plandus.Rurius veró colloquitur ipfe Dominus cum lamentatricibUs illis musnbsp;lieribus,acpræcipit,vtnonipfçduntaxat plangantjfedvniuerfaspraetereamu«nbsp;lierculas plangendimodumdoceant : hauddubiè éa refignificans vbèriorentnbsp;plangendi materiam eis fuppeditandäm,quamomriiuni mulicrutn,nedum pracnbsp;ficarurrtjlugubria carminadignèpofsint dèplorare.Mox pergitforinulam thrcnbsp;nodiæ adumbrare.Poftremô auterrt ofteridit ipfe DominuSjac propbetæ verbisnbsp;prædicit, tantam foré cadàuérüm copiàm, vt iriftar ftercoris in campo iacèantnbsp;negleda, neque vllus vllatn eorüm babéat ratiohéin, nedurh vt mandet tumu^nbsp;lo.Summa veró omnium éftigehtem peccatricem miferè deuaftahdam cflepro ,nbsp;pterimpœnitentiam» Hæc veróomnia mira cloqùehtià expohit. Veriisimeéa Eloqüéntióiai^nbsp;nim feribens in hune locum D. Oècolampad. dicit, Qiiis tragœdiam aptius mirandamfi»nbsp;magis graphicé exprimeret,qu 3 hic vates rioftert’S.Hieronymus verô huhe lonbsp;cumenarrans , Propteffuturamcaptiuitatem,inquif, ÔC euerfionem Hieruiaanbsp;lemlamentatrices vocariiubet, quæiblentinluéîuvoce flebili, ôdlacertosmaanbsp;Tiibus verberantes,ad lachrymas populum prouocare.Hic énim mos vfquehônbsp;diepermanet inludæa, vtmulieres fparfis crinibushudatis^ peiîloribuis vo*nbsp;cemodulataomnes adfletum concitent.Hæcille.Ad hanc confuetudihem gen Lu^èhdiùiûtinbsp;tisrefpexerunrliteræ euangelicæapudMatth, in ii. cap. commémorantes car»nbsp;*nen lugubre.Lugubria cantillant pueri in foro,Cecinimus vobis,2lt; non planinbsp;xiftis. In 9. capite mentio fîttubicinum. NamLilius Geraldus devariofepe*nbsp;liendi ritu j Efferebantur, inquit,maioris ætatis homines ad tubam,minoris adnbsp;libias.Et Macrobiüs in Som.Scip.fcribéns,author eft defundî-os olim ad fepul-chrum elatos fuifle cum cantu. Neque verô commemorationefua fuperftitio-fos ritus hic approbatleremias.Superiusenim oftendi,fepe in icripturis addu«nbsp;ci ritus Sd confuetudines pro argument© præiènti,quos tarnen icriptura in vm«nbsp;herfum nec commendet nobis nec imitari iubcat.Ex ritibus certèludæorum SCnbsp;ethnicorum varijs moleftis SC iuperftitioiîs Romana ilia nupera ccclefîa miri*nbsp;f cum, ied quaîftuofum admodum, concinnauit efferendi fepeliendi^ rituiri»nbsp;Clerus enim ac monachi in primis, ceu V ultures cadaueri, SC Calpij canes mor-tuis inhiantesj cantibus fubtriftibus ac funebripompa corpora defuhefta ad iè««nbsp;pulchra deducunt,concrcpanteinterimære Campano.fidmiras ad fepulchruriinbsp;exercent ceremonias ? Stultifsimè autem creditur has naenias atqüe inëptiasnbsp;prodefle defuneftorum animabus. Ac innumera hicjfi admittéret tempus,obtjânbsp;ci illis ipfa^ etiam confutari poflent. SedgratiæDeo, quiilluminauit ariimosnbsp;veftros vera luce, vt cum tenebræ illae vilipendantur a vobis, nullà apud vosnbsp;confutatione nugarum iftarum opus fît*

Pro more autem iubetillos fîbi profpicere, SC diligenter,vtcohducantur ÔC adducahtur ad peragendam fabulam, curare. Sapientes verÔ vocat dodas SCnbsp;exercitatas inarte lugendivel eiulandi ac plangendi. Eratiftaarsmulieribusnbsp;hiftrionicis quæftüofa admodum. Nam exlachrymis dodêprofüfîs SC exeiu*nbsp;latibus artifîciofîs erat eisquæftusmultôvberrimus.ïam etiam mandat accele»nbsp;rcntfîue feftinent, fignifîcans vticp malum non admodum procul abefle. Om«nbsp;nia enim magnitudinem malorum adumbrant. Applicat autem propriè maluninbsp;omnibus ex quibus ne femetipfum quidem cximit,cum dicit,Vtdefluantocùlinbsp;noftrihchryma. Ennoftri,ait,oculi,honmuh'erüm. Quafîdixerit, Sub aliénanbsp;perfona nortra res agitur,de^ corio noftro luditur.Nobis,nobis inquam dolornbsp;immenfus maximam exprimer lachrymaruni copiam. Eft autem SC nobis rece«nbsp;ptaloquutio,qua ineffabilem exprimere volentesdolorein, dicimus,

n

IM f E R E M I A M

ittdnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mit felbd mine «n^ennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exifiimabam mihi ipfos ca

tiam oculos meos proprios lacbrymis fore profundendos.

Mox etiam formulam quandatn ludus velplandus ôt^latnentationisauc threnodiæ fubiungit, Fingit enim fc audire lugubrem vocem ex Zion vel vrbenbsp;Hierofolymor um, flebihter fonare,in haec verba,O miferos nos,quàm crudeli-tervaftatacernimusomnia f quàmturpiterfumusconfufîc’ quàm veromiferènbsp;præter expedationem noftramfefellerunt omnia,in quæ fpem noftram debxe«nbsp;ramusç'Subiungitur autem ratio huius querimoniæ, Quoniam cogimur vettere folum, relida patria abire procul in captiuitatem. Quid quod ipiæ nos no-ftrç aedcs expulfos eicceruntcTribuitur enim per Profopopœiam acdibus,quodnbsp;ftoftes fecerunt. Sic dicuntur loqui lapides,tigna clamare ex pariettbus. Etnbsp;quidem irato Dco alicui populo, videmus aduerfari ÔC aduerfa inferri etiam inanbsp;mobilia. Tam graue eft, fratres, iratum habereDeum, Ä^huncprouocare vitanbsp;poeniterencfcia. Lutheruspoftremumhoc membrum ver tit, vnferew^nuiPnbsp;ffen finb ^efdjWff^^^ibitationes noftræ folo funt æquatar.

Porto muliercs quas aduocare iuflcrat, nunc vcluti præfcntcs alloquitur vel Dominus vel propheta. S.Hieronymus, Primo dixerat,inquit, Vocatela-mentatrices,nunc quaiî pracièntibus loquitur,in condemnationem facerdotumnbsp;atquedodorum amp;virorum omnium, vtillis ceflantibus à dodrina, iftæ au*nbsp;diant verb« Domini, ôf aflum ant ferm ones oris eius,doceantcpfilias,ÔCc. Nun^nbsp;quam potuit perfuaderi genti ludaicæ, ipfam ita, vt prophet» pr»dicebant,pe-rituram : proinde quo fibi iidem faceret, diligcntifsimam à mulieribus pr»hcisnbsp;auftultationem requirit:ftmul autem innuit totum populum verbo Domini erenbsp;dere SC diligentÜsimè auftultare debere.Iam veró mandat vt fîngulæ QC ftlias SCnbsp;vicinas,id eft,niulieres ludaicas fèmel omnes doceant ludum. Id eft, fîgniftcaCnbsp;malum vaftationis certo peruenturum ad omnes, a c tantum SC tam enorme futurum, vtfî omnes vnàplangant artiftcioiîfsimê ÔC optime,nondum tamenma*nbsp;gnitudinem mali fatis digne polsint deplorare*

j^cendit mort His denud alia rurfus forma iuppingitur n»nt» aut carminis lugubris, irt ferfcnejirat» banc fèntentiam,Quoniâ afeendit mors,amp;c.D. Oecolampadius,Mors,inquif,nbsp;repente aduenit,non expedantibus nobis.Qui enim alta loca inhabitant,aper*nbsp;tis feneftris lècurè dormiunt,eô qudd facile nemo poftit afeendere. S.Hierony*nbsp;mus, Quod quanquam ipihtualiter, inquit, pofsit intelligi,eô quôd per fenfusnbsp;ad animæinteritum mors introeatpeccatoru, tarnen ÔC deBabyloniorumimlt;*nbsp;petu intelligi poteft: quôd tanta fit fortitudo ÔC félicitas præliandi, vt non expe*nbsp;dent reièrari fores, lêd perfeneftras teda confeendant, vt domus vaftentnbsp;Hierufalem,dfc«Sequitur enim,Penetrauitipfa mors,id eft, illi ipfî qui occidût,nbsp;in palatia ÔC »des noftras.In his ftne diierimine obtruncantur omnes.Non par*nbsp;citur pueris SC iunioribus colludcntibus in plateis. Conftciuntur abfque mife*nbsp;ricordia miièrè ad vnum omnes. Ad hune veto modum breui carmine, fed mi*nbsp;ra euidentia, futura, tanquam iam ftnt fada aut præterita,omnium oculis con*nbsp;ipicienda proponuntur.

Adiungit his quo^ iuam fèntentiam Dominus, SC quid propheta his omni* bus fubi)ciat,mandat,ceu expoiïtionem pr»cedentiumXoquere,inquit ad pronbsp;phetam Dominus, ÔC die populo,Sic dicit Dominus, Cadauera hominum,d^C'nbsp;Qu» Germanicè fic reddi poflunt, ©ie tobten lyb wetbenb li^en/wü betnbsp;vfF bem fAlb/vnb wie bie mnnb embbó ober bó wó binbet bem m^bet/bne nilt;nbsp;ttütnfnmletober vfli^t. Duabus vtitur parabolis mutuó acceptis ab agricul*nbsp;tura. Prineipió enim, Perinde vt ftercoris in agrum diiperii nulla habetur ra**nbsp;tiojita e^forum corpora iacebunt ingloria, neç colligentur aut fcpulturçman*nbsp;dabuniogt;^*

c o N c r ö 'xxxviin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

dabunt.Dcindc ficut fœnum rcfèdlum à mcflbrc per manipules in pratis diipcr fum,amp;ipfumiacet,ne^ à quoquamrecolligituruta cæforum corpora nulle honbsp;norcjfed fumma afFicientur contumelia : denitpmira copia per campos cæfa a«nbsp;ceruatimiacebunt. In his exhibetur nobis egregiumlcon cladis at^ ftragis ôdnbsp;corporum per campos per accrues in fanguine difperforum. Hine forte pido*nbsp;res noftri,mortisimaginemcxprimentes coloribus,meffbrcm ftatuunt foeniie-ca demetentemfœnum.Elegans QC propria eft ilia imago. Nani omnis caro foe«nbsp;num cft,8C omnis gloria eius flos graminis» Sicut autem nulle negotie gramennbsp;foeniieca relecaturu'ta homines pefte vel gladio immilîb â Domino,mira celcri«nbsp;täte SC facilitate admiranda tolluntur è medio, ne^ quiiquamreftfterc poteft*nbsp;Hieronymus paucis totum ilium locum reddens,Per ifta,inquit,oftenderc vultnbsp;tantam in Hierufalem 6C circa vrbcm cædem futuram, vt nullus fît qui ftpeliatnbsp;corruentes. Haîcille.Nemo autem exiftimet his omnibus rem exponi nihil adnbsp;fe pertinentem. Nam idem nunc eft Dominus,qui fuit lercmiæ temporibus,ea«nbsp;dem tlli virtus vel potentia eft,eadem ftelcra odit adhuc, quæ illo tempore pro«nbsp;fequutus eft odio:nifi ergo conuertamur ad ipfum per veram poenitentiam, ponbsp;teftetiam nunc excindere nos.Dominusmiftreatur noftri,filt;^ feruetnos.

Concludit Sermonemt monetnet-ullkrehiü extern^ confidanti/oli Deo fidant^t^ui feruare poßit,^ excindere lt;velit infideles tn ‘'uniaerfam omnes^

C ö N c i O xxxviii.

Stedieir 7)omtnufiJ^eglorietur fafiens in fapientia fua,ne^j^loriefurp9 tens in potentia fua,neqj glorietur diues in diuitijs fuisfid in hocglorietur tjuinbsp;gloriatur,quodintelligatamp;cognofcatme,quoniam ego fum Dominusttjui fa^nbsp;(io mifericordiam, iudicium amp; iußitiam in tetra : amp; in bis mihi compiacitumnbsp;dicit Dominus. Ecee dies yeniuntt didt Dominus, amp; yifitabo omnemnbsp;circuneißtm inpraputio, Ægyptium amp; ludaum^ Idumxum ,Âmmônitat amp;nbsp;’^MoahitaSit^ cunSios ^ui in extrem ü or is habitat in defertOi Omnes enimgennbsp;tes inärcuncifi funt,amp; yniuerfa domta tfraelincircuncifurn habetcort

VNiuerfam oratioriem,ä feptimo capitchueußp dedu(ftam,nünc colligit^« Epilogusorai pilogo memorabili SC elegantiisimo,in quo paucis repetit,nullis rebus ex«nbsp;ternis efie fidendum,fed foli Deo qui iôlus ieruare pofsit. Ac adietfto velùti co«nbsp;rollario colligit,quæ dixerat fufè de excidio impiorum.

Principiô colligit^ quibusrebus non oporteat fiderc j quibus interim îudæi Qll‘bùsretus tribuebant plurimum,quibus ctiam nutic per orbeiti plerit® confidutit. Et qui«nbsp;dem audiuimus oratione praeiènti ièptcm potiisimùm cOnfutata elTe, in quac 0«nbsp;mnem fpcm ludæi collocabanttnunctria duntaxatcoinmemoràtin epilogOjnbsp;fed fub his tribus comprehendit non tantum iêpteni ilia ièd reliqua etiam omnia præfîdia, quibus homines extra verum, viuuhi fiC æterniim Deiim innitun«nbsp;tur. Commemorantur hic Sapicritia, Potentia vel robuf autfortifüdo,S^ Opesnbsp;facultatcs vel diuitiæ. Ac Gloriàrinonfignifi'cat ft extollerc duntaxat j ia^a« Gloriari,nbsp;rcvellaudarc, fed maxime confidere SC inniti, SC Vt Germanice dicimus, |t(^nbsp;Vgt;crtr0|ïentgt;nnbvcrl4j)c»t, Sic vfurpafleSC Apoftoïüm Paulutti vidémus x.nbsp;Corinth.io. ÔCi.Corinth.i. Equidem fiifta adfintbomirti,fapicntiaihquam,roa quot;Vtenclumtion ,nbsp;bur,potentia, Cum diuitijs, vtique donà funt Dei,hômiriibus afpernäftdä mini« abutendumDeinbsp;«nèjftd pro his agendæ funt gratiæ Deo,cogitand« item quomodo ijs rédè vta«

um.

ï N I E R E M I A M

mur ncquc vfpiam abutamur: interim caüendum videtur in primis,nc iftis, vt^ pote rebus perituris, minime confidamus, fed vtamur tanquam non vtentes,nbsp;pofsideamus tanquam non poisidentes: ficut nos docuit Apoftolus i. Corinth»nbsp;7gt; qui ad Timoth. quoque dixit, Diuitibus in præfenti ièculo præcipe,ne elatonbsp;fint animo,nelt;ç ipem ponant in diuitijs incertis,fed in Deo viuente, 00c. i .Tim»nbsp;6. Nam ôdDominus in euangelio docuit atqsmandauitjNereponatis vobis thenbsp;(auros in terra, vbi erugo ÔC tinea corrumpit, vbi fures perfodiunt dC fuffu’»nbsp;rantur:fed recondite vobis thcfauros in cœlo, vbi neq3 erugo neqp tinea corrumnbsp;pit,amp;c.Matth,6.Abufus ergo iftarum ierum,n6 vfus damnatur;fiducia in ipfa,nbsp;non ipforurn poffeisio. Ac hiftoriæ teftantur omnes gentes fubuerfas eire,quae*nbsp;cun^donis hifce Si. abuiæfuntôi innixac his, Deo præterito j ôi religione velnbsp;pietate vera negleda. Caueamus ergo nobis,ne du ilia nobis adfunt,ipia in no-ftrâmmet ipforurn perniciem conuertaraus: dû vero abfunt,aDco nobis no connbsp;cefta, ne pergamus aut conemur ilia coniequi rationibusDeo pietati^ aduer^«nbsp;fis.Largitur fua donaDeus omnibus, proutfapientiæbonitati^ eius vifum fuenbsp;xitconducerc. S. Hieronymus hisprophetæ verbis viitur contra illos,quilibe-rS arbitriS cotraDei prouidentia iadabat;dicit enim, Omnis hominu auferturnbsp;fuperbia,dumêófapientia QCfortitudo2lt; opes eorumreputantur innihilum:nbsp;amp; ifta eft fola gloriatio, vt fciat dC intelligat quod ipfe fit Dominus, qui facit mi*nbsp;fcricordiam, indicium S/C iuftitiam fuper terram, quod omnia Dei prouidentianbsp;èC iuftitia gubernentur : SC quae nobis non videntur habererationem, iuftiti^nbsp;plena fint atque rationis. Hæcenimfola placent Deo, SC in his voluntas illiusnbsp;eft» Vbifuntergo t|uidicunt hominem proprio regi pofte arbitrio, SC ficda*nbsp;tam efte liberi arbitnj potcftatem, vtDei mifericordia tollatur atque iuftitiaî'nbsp;Hacc Hieronymus.

Audiuimus quibus rebus minime oporteat confidere, dicat ergo aliquisjEr* gone deiperare nos iubes f Si haec non iuuant homines, fi ill is inniti non decet,nbsp;quid ergo faciemus C aut quibus rebus innitemur aut quae iuuabunt tandemnbsp;affliclos SC périclitantes C Refpondet propheta leremias, non fuis, ièd Domininbsp;Dei verbis, quae ex ore Dei de toto hocnegotio profert, Sedinhocglorietur,nbsp;quigloriatur,quód intelligat SC cognofcat me.Proinde innitendum eft in DeÛ»nbsp;à quo Sc auxilium fperandum, qui folus ieruare poteft SC eriperc exmalis om*nbsp;nibus,atque adeo efficere,vt fapientia, robur vel fortitudo SC opes aliquid effi*nbsp;ciant boni,non officiant nobis aut nos fubuertant. Docet ergo hie locus confi*nbsp;dereDominoDeo noftro: SChuius notitiam vel cognitionem efte omnium re-gnorum ÔChominumfalutem» Manifeftumeft autemDei notitiam aliud effcnbsp;nihil, quam veram inDeum cognitumfide.Haec réconciliât nos Deo, haeepur*nbsp;gat corda noftra, haeciuftifi’eat SC regenerat per ipiritu fandumjfa.ój. cap. lu*nbsp;ftus ieruus meus, inquit, cognitione fua iuftificabit multitudinem. Nam leftisnbsp;Ioan. 17* Hæceft vita æterna, inquit, vt cognofcanttefolumDeum verum, SCnbsp;quern mififti lefum Chriftum. Hunc dicit apoftolus à Deo nobis datum iapien*nbsp;tiam,iuftitiam^,fanClificationem ÔC redemptionem,vt quigloriatur,glorictufnbsp;ïnDomino.Inii.cap.adHebræosmultis proiequitur fideilaudes.Gloriandumnbsp;ergo in fide, id eft, innitendum Deo, quern apprehendit fides, vera Dei cogni*nbsp;tio. Earn ob caufam infelicifsimos effe iudico, qui cognitionem Dei ex annun*nbsp;ciato verbo Dei per fidem recipere nolunt.

Subiungitur autem â diligentilsimo propheta ex ore Domini, qualemeflc oporteat aut deccat cognitionem illam Dei,cui inniti tuto poffumus,quae vide*nbsp;*“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ƒ - '^iudicium SCiufti*

tiam interra.Proindefatis nofuerit agnouifleDeum trinû eflepcrfonis.fubftâ* tia,vnun'

c o N c I o X X X V ï I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7'3

’tj'a vnum, fapientem QC omnipotentem, nifi finguli credamus, Deum ilium v» num amp; trinum, fapientem amp; omnipotentem, noftrutn cflè Deum, nobis milesnbsp;ricordem, facientem^ nobis iudicium ôd^iuftitiam* De mifericordia Dei alias Mifericordii.nbsp;dicîî^um eft»Comprehendit hæc afFedïum paternum iiï nos benignum QC clemennbsp;tifstmum,expreirum maxime in myfterio incarnationis QC redemptionis filij fuinbsp;vnigeniti» Superat ilia omnia cius opera, ÔC in æternum cft Ô!^ valet miFericor»nbsp;dia eius* Per ipfàm gratuite, abfque vllo merito hoftro,condonat nobis omnianbsp;pcccata,in Chrifto.Titum 5, Bonus ôd benefîcus eft erga nos:diligit nos 6^ qui«nbsp;demimpenfifsimè, patrum amp; matrum amorem afFediiones ftudia^ fuperans»nbsp;ïd quodllaiasteftatur49. SCDauidPfalm. loj. Ergo confertinnos exmiferisnbsp;cordiafîia cumulatifsimè omnia quæ hominibus funtneceflaria, cùmcorporinbsp;turn animæ. Judicium cxercet Deus in terra, non cum punit duntaxat impios, wdûtaw-,nbsp;fed cum æquitate difpenfat omnia,nemini vllam irrogat iniuriam,in primis au«nbsp;tem benïgnè audit opprefTos aut laborantes ac periclitantes,cum horum ratio-nem habet eximiam, his confulit, hos non negligit ac praeterit» luftitia vero fua lujiiMinbsp;aflerit Deus libérât^ fuos ex malis,tuetur, SC cuique fuum illud reddit^onumnbsp;bonis, malum malis, SC quidem conftantifsimè infallibili^ veritate» et talemnbsp;quidem oportet credere Deum nobis eftè, qui mifericors fît in Chrifto,qui nullinbsp;iniuriam irroget, omnibus bene velit, beneficîjs cumulet, noftri rationemha=nbsp;beatexadJifsimam,nos tueatur SC defendat,liberetac fcruet«Quis autem inhacnbsp;fîdenonexultetfidglorietur î* Extra hune Deum SC extra hanc fideminipfum,nbsp;non video quid valeat vniuCrfa mundi fapientia, omne robur, aut quid pofsincnbsp;omnes diuitiæ.Poteft autem ille etiam fînehis Omnia quæfalutaria funtfuis larnbsp;giri. Beatus ergô populus cuius lehouah eft Deus eius:beati qui fidntifti Deo,nbsp;quoniâm florebunt in ætcrnum,neœ confunderttur vnquam.

Iftis omnibus adijcit Dominus,Hàec enim volo. Alîj verterunt. Quia in his Verèbond ope mihi complacitum eft. Alt), Quapropterhisvnicèdeledîor. Alq, Et hæc funt raciuibiKdele»nbsp;quæ ego defîdero» Senfus eft, Deum, vt natura eft mifericors qui SC iudiciumnbsp;Sc iuftitiam facit in terra, ita nullis rebus deîedari magis aut requirere impen«nbsp;fîus, quâmmifericordiam, iudicium SC iuftitiam. Déclarât ergoipfè Dominusnbsp;in his pofîtum eflè Dei cultum SC veram pietatem, SC hæc opera requirere Do«nbsp;minum.Equidem fides vera non eft fterilis.Neque tarnen quoslibet profert fru«nbsp;dius, fed iftos potilsimùm, quos comrnemoraui. In Ofeà commémorât Domi«nbsp;nus,qüod SC in euangelio repetitur à Chrifto,Mifericordiam volo SC non facri-ficium. Similia antea audiUimus, SC eius generis plurima leguntur Ifaiæ primo.nbsp;Micheæ fèxto.Zachariæ feptimo SCotftauo. FrUftra autem hiS verè bonis ope«nbsp;ribus præteritis exercemus nos in ceremonijs SC hominum tradttionibus velnbsp;placitis. Rurfus autem pro more fuo appendit, Dicit Dominus,Vtfidem quamnbsp;debet inueniat dodrina fàlutaris , neue ex leremia aut humano videatUr pro«nbsp;fedaarbitrio.

Iftis vero omnibus adtjdt appendicem vel corollarium, quo ilia in breüem fummam colligit, quæ dixerat de fupplicio ab imptjs SC impœnitentiblis fu«nbsp;»ncndojfubiedis fîmul caufîs fupplicîj,ipfîs inquam fceleribus. Adhæcoftehdit ’nbsp;in breui hac fententia, etiam Gentes fore puniendas. Oftendit nihil hic exter«nbsp;tîam profuturam circuncifîonem; imô quia reuera circuncifî non fînt circunci«nbsp;fîoneinterna,ideôpuniendos.Diem quidem fiipplicij non exprimit. Significatnbsp;tarnencertifsimè venturum tempus, quograuibus fiipplicîjs afficiantur cumnbsp;ludæis, omnes pariter vicinæ gentes:ac rurfus Domini adiungit authoritatem^nbsp;diccns,Ecccdies venient,dicit Dominus, vt vifîtem omnem,Slt;^c.V ifîtare vfur-paturinbonam ôimalampartem,hicinpeftimamà Devifîtandi verbo alias di«

n 3

IN lEREMIAM

Circuncifiin eft fæpè* Circundfum tn praepudo,verterunt alij,Ci'rcunciftim cum præ^* prifpKtw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putiato:alij,Circuncifumpraeputiatum:alrj omnem qui drcunciftim habet prac

putium. Alt) aliter. Senfus omnino eft expofitus. Didt fefupplidum fiimptu=» rum de omnibus illis, qui etfi fint circuncifi foris, intus tarnen manent in præ-putio. Mox enim quos intelligat exprimit, nempe Ægyptium, ludæum, Idu»nbsp;ïnæum,Slt;c. Conftat enim omnes illas gentes carnem quidem circuncidifle,ftdnbsp;«nanfiflè interim in prscputio ipiritus.Inde fortaftis apoftolus ad Roman.x. filmnbsp;pfitquod fcripfit decircuncifione, Sd dixit, Necea quæinmanifeftofitcarnisnbsp;circuncifiojcircundfio eftjfedilla quae cordis circuncifio eft,quç fpiritu conftatnbsp;non litera,cuius laus non ex hominib. eft fed ex Deo.Plura de Circuncifione dinbsp;xi cap. 4. Slt; in noftris Decad. Caeterum hiftoriae teftantur gentes illas omnes,nbsp;quarum hie fit mentio, circuncifione vfas efle. Ægypttj fortafsis didicerant ânbsp;populo Dei,qui diu inter iplbs habitarunt. Idumæi ex Edom filio Ifaaci deicen«nbsp;dunt, ficut Ammonitac 6C Moabitae ex Loth. Meminit leremias amp; eorum hie,nbsp;qui deferti extrema inhabitant, intelligens baud dubie Cedarenos, Arabes, If-«naelitas vel Sarracenos.Eum locum verterunt ahj,Et cundos angulos anguli.nbsp;All), In finibus anguli terræ. S. Hieronymus vertit, Etfuper omnefe qui attonfinbsp;funt in comam. Sed fenfus liquidus eft, Vifitabo,inquit Dominus,cundos,quinbsp;in extremis oris habitant in deftrto.S. Hieronymus hunc explanans locum itanbsp;dicit,Multarum ex quadam parte gentium,Ô6 maxime quæ ludææ Palæftinæçnbsp;confines fiint, vfque hodie populi circunciduntur : ôô præcipuè Ægypttj, Idu«nbsp;mæi, Ammonitæ, amp; Moabitæ, ÔC omnis regio Sarracenorum, quæ habitant innbsp;folitudine. Et de quibus dicitur, Et fuper omnes qui attonfi funt in comam,haanbsp;bitantes in deièrto.Non igitur gloriari debet Iuda,qui mixtus eft cum gentibusnbsp;fupra feriptis, eo quôd præputium non habeat, fed ex lege Dei circuncifus fit.nbsp;Cum alî) hæc faciant, qui legis mandata non leruant, £lt; ignorant Deû Ifrael.nbsp;Neeprodeft circuncifio, quæinfignum data eft,nifi mandata Domini impleannbsp;tur. Sicuti amp;Comæ,quægentcmfignificant,nonroboracorporum S€fortitu-dinem pugnatorum,8Cc.

Corollario ergô hoc docet ludæos propheta, non deberc ipiôs gloriari in Circuncifione,nihil ipfis profutura. Id verô probat ab exemplo.Sunt enim Æ-gyptij circuncifi,Idumæi item 6^ aliægentes,quæ ôi^ipfæ excindêtur,quôd cumnbsp;carnem habeant circuncifam,præputium interim à corde ipforum fublatu nonnbsp;fit: ergo cum vos ludæi ctiam præputiatumhabeatis cor, peribitis vnà cumimanbsp;pîjs* Interim fignificaturimô diiertèdoceturinpræiènti, nihil prodefle vtenti«nbsp;bus Sacramenta, nifi fpiritus gratia ôd fides accedat. Id quod apoftolus multisnbsp;profequitur etiam in eo loco quem pauló ante citaui ex i.cap.ad Rom.maximenbsp;vero in i.adCorinth.io.Galat.f.

Punit Deut w- nbsp;nbsp;nbsp;Videtur autem his ctiam tacitæ occurrcrc quæftioni aut obiedioni. Dicat

dlt;eos,punit cr enim ludæus aliquis , Difficile fane eft firuire Deo Ifraelis. Subinde enim con* gentet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj-a nos populum fuum minas ingeminat, de interitu gentium nullus eft lermo;

quin illse dicuntur affliduræ populum Dei,fuperaturæ Slt; duduræ ilium in ca-ptiuitatem. Ergonetriumphabuntilli perpetuóf nunquamnepunienturpro« pter fcelera cùm propria ilia fua, turn ilia quæ admittunt in populum Dei t' Hienbsp;ergo reipondet Dominus,Ecce dies venient:Só quæ fequuntur. Plura dicenturnbsp;Iere.i5'.R.ationem vero euidentiftimam addit,cur velitcumiudæis omnes parinbsp;OffiM« gentes gentes punire, Omnes enim gentes præputiatæ vel incircuncifæ funt: nimi^»nbsp;prieputiate, rumipiritu. Nam carne circunciias efle audiuimus. Vniuerfaquoque domusnbsp;crc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luda vel Ifrael incircuncifum habet cor.De quo fatis hucufip didum eft.Exem^

plum incircunciforum hominum exliibêt nobis Ada apoftolica ca,7. Certe ab 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incircun*

f

C O N C I O XXXVIÏI» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76

fftcircuncifïs corde nullum alienum eft flagitium, S, Hicronymas hutlc feftfum paulo reddtt diucrfius,Cutn praeter Aegyptios, inquK,Idumaeos, Ammonitas,nbsp;Moabitas llmaelitas in iblitudine commorantes, quorum plerunque parsnbsp;circuncifa eft,omncs aliac nationes in toto orbe inciruncifi fint carne, omnis domus Ifiael incircuncifa eft corde, non carne, qua: circuncifio ducit ad mortem.nbsp;ïnaenimcarnis,hæcfpirituseft» Haecille. Sedfiiperioriènfus collatisomniainbsp;bus expeditior eli loco huic magts congruus.DominoDeo nofirt fit lausnbsp;gloria. Amen.

ORATIO lÊRÉMIAE

TERTIA.

Efortatur Iß-aelitas ludaos leremiós^ fvißhi d fVanitare gentiliexagitat» catteant, DcumaHtem^verMn^nbsp;rveram reltgionem eü cammendat^

C A P V T

c o N C I o XXXIX.

A yiittfirmontm ^uem loqutttMeßT^ominttf ad^oî, o domuf IfratL Sicdicit DominuSyKtamgentivm nt difcatist ö* à ftgnis cœlintformtnbsp;de(H)à quibuigentetfibi metuttnt. Siqttidéleges Genrium fitrit 'vanitas. Quîànbsp;aliquis è fylua arborem excinditjmanibiis artifcis atq,fecuri formatttr^ Âuronbsp;amp; argento ornât ipfitmxlauû amp; malleis compingit 'vel firmat ne concidatd»nbsp;flar teretis aut rigentis palm« flanhamp;non loquuntur,amp; portandopor tabtm^nbsp;turynecenim incederepojjùnt, Troinde non timebitis ab eis ; cum malum quot;Vobis inferre necpoftinh neq, in eorumpoteflate fitbenefacere» ^emo efiautem»nbsp;ficut tu “Domine, tu magnw es, amp; magnum eft nomen tuum cum potenria,nbsp;l^is te non metuat 0 rexgentium!^ tuum eft enim imperium:quia inter omnetnbsp;gentium fapienteSiamp;in omni regno eorum nemo eft tibi fimilis.

VAeft hæcoratioÄfordinequidemtertia. Contineturcapitedeci-Apertèinfcribituràvate,domuilfraclisîatha:câtemporibusre:« gumOfeac ôiEzechiç captiua tenebatur in Medial Oriente,quo tranbsp;ducia erat à rege Aflyriorum Salmanafare ante annos circiter centum.Licet au iftaelita eaptinbsp;tem diftradi client inuicem Ifrael 6«^ leremias longifiimis itineribus, tarne iplb-rum eximiam iànè rationem habet, fic infpirante prophetam Deo, patre fui po»nbsp;puli SCièmperinuigilantefaluti populifui. Ifaias quotp hoe ipfum argumêtumnbsp;tradatlub Ezechiaregc,a capite4o. vflt;^adcap.49. qui ipfc excita tus à Deonbsp;creditur in falutem afflidi fui populi, QC iam iam grauifiîmis tentationibus fubanbsp;diti. Quis enim mœrorenon grauiter percellatur, fi cernât hoftes Dei ÔC veréenbsp;rcligionis,gentiles SC ethnicos, potirividorijs SCtriumphare contra Deum in.nbsp;uoeantes iMonent ergo diuini propheta: vt populus Dei firmiter infîftat reli*nbsp;gioni veræ,8Cindiuul?èpendeatàDeo vero,nufpiam dcficiatadDeos ethnico*nbsp;rum SC ad religioncm iplbrum. Putatur autem à multis lercmias liàiam in præ^nbsp;fenti imitatus , hortari SC confolariincaptiuitateiam detentos. ïnterea videbisnbsp;mus leremiam hanc orationem fic attemperare, vt eadem etiâ ludaeos fiue duasnbsp;tribus adhuc in patria hærentes ÔC incolumes erudiat.Certè fub finem orationis

n 4

iit ÏEREMIAM

'tninaturctfamhis, propter vitam poenitcre ncfciam, exiïium ÔC captiuitatctA multó graüiflïmam*

Oratio autemdodrinal« eftjÏÏcct QC hortatoria confolatoria^ vidcatur,8C fub finem partim impendentia mala denunciet, atque quomodo k cruci fubtj;«nbsp;ciant doceat. In primis vcródocetöCincuIcat vnumfolum verumefleDeum,nbsp;cuius maieftatem amplifiïmèpraedicat:ex oppofïto demoftrat, Deos gentiliumnbsp;cflè vanitatemjó^religionem eorum efle falfam ëgt;C inunem» Atlt;^ bic elegantiiïï»nbsp;inis QC cuidentiffimis vtitur oppofitionibus Deinde demum incipit illis futurasnbsp;calamitates praedicereJd qüod peculiariter pertinet ad duas tribus* Præceden*nbsp;tia chim QC poftremâ ludæi communia habent cum Ifraelitis.Congruunt autemnbsp;hacc hobis appofitiffimè,qui viuimus in medio Antichriftianifmi, videmus^ adnbsp;uerfarios religionis euangelicæ, vicflorijs inebriatos gt; gloriari amp; infultare affli«nbsp;dis propter euangelium. Congruunt hacc captiuis inter Turcas:dcnique vfumnbsp;habent multiplicem*

Præmittit autem exordiolum, quo duo perftringit. Principió quidem au-ihorem huius orationis indicat, Deum* ld quod fecundum repetit, Audite fer-monem,qucmloquutus eft Dominus. Et, Sic dicit Dominus. Ergolercmias* quod iîepe repeto, organum duntaxat fuit, quo vfus eft Deus in annunciandonbsp;verbo Iuo:nec iam leremiæ verba funt, quae profert leremias, fed oracula Detnbsp;inipir antis leremiam ac loquentis per ipfum,vt qui his credat, Deocredat : quinbsp;diffïdat, Deo diffidat.Deinde oftendithacc dicari potiflîmum domui Iff aclis. Innbsp;quacomprehendit,ficut fuperius diximus, ludacosquoqueftue refîduas tribusnbsp;duas,atque adeonosquoque qui hodic viuimus èc ipiritualis Ifrael nuncu-pamur* Ad attentioncm parandam illud pertinet quod dicit, Audite ièr-inonem, ô^c*

Porro Propofitionem feopum aut fummam rei mox fubqcit 6^ dicit, Viam gentium ne difeatis. Notum eft autem omnibus Viam hic vfurparipro modonbsp;lèuratione viuendi, pro legibus ritibus ac confuetudinibus* Germanicè dici-fnus,3r fôllenb nitbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lernen. V el vt planius adhuc dicam, Ne-

que ita ièntire neque fie facere debetis, ficut ientiunt,iudicant amp; faciunt gentes vel ethnici.Hi enim non fequuntur verbum Dei ne^ regulam iuftitiç,fed fuumnbsp;arbitrium,fu3e rationis didamen,maiorum fuorum leges, ritus vel confuetudi-nes. Allegantaliorum regnorum exempla, denicplongi temporis pracicriptio*nbsp;nem, Durauithaec religio, dicentes,multos annos, recepta eft â multis populisnbsp;GC nationibus. Neque infelices fuerunt, qui earn hatftenus profeifi funt ac rcti*nbsp;nuerunt.Quid ergot'Non faciat quifi^ ait Dominus, quod fibi videtur bonum,nbsp;netpfequaturmultitudincm,ô^ patrum confuetudgt;nes,autetiamfortunampronbsp;pitiam:icd difeat quilibet ex lege Dei, quid Deo placeat,quid agat, quid fugiat,nbsp;atep ita à Deo folo QC régula verbi diuini pendeat vnice. Hoc faciat, quod Deonbsp;placet SC verbofuo reuelauit,nihil adijeiat, nihiladimat. Proindedamnanturnbsp;hilce paucis verbis omnes dodrinae,omnes leges, ritus SC coniuetudines, quaenbsp;vel diflentiunt à verbo Dei,vel eo nobis non traduntur.

Et hæc quidem dixit in gencre,fpcciatim vero per confequêtia formas quaf dam viægentilitia: apponit,vtquid caueamus intelligamus melius.Et initio, Anbsp;fignis cozli,inquit,ne formidetis : â quibus gentes fibi metuunt. Proinde genti-litiumefttimereaftraSCtribuercplanetisvimquampiamin nobis agentemnbsp;ad bonum SC ad malum: quafi ex aftris ÔC influentia coelorum gubernentur resnbsp;mortalium. Eft tarnen ea res nimis multis perfuafahodie:ac confirmatur in hocnbsp;errore quorundam authoritatenon indotftorum alioqui hominum,ac per libebnbsp;iosjquos vocant Pradicas,iudicia videlicet de partibus anni, flatibus^ vel or-dinibus

c o N C I- o XXX îX» dinibus homtnum, QC per calendaria vel diaria, quæ bonis nialis aipedibüsnbsp;exundantjSaturni item Marris ô(2 nefeio quarum îemurum indignationem milt;nbsp;nantur.Ieremias ad ifta omnia^ex orcDeij qui folus ftellarum nomina tenet, QCnbsp;omnia gubernat,pronuncians, mandat * Nolo vt à fîgnis cœlimetuatis vobis»nbsp;Rationem fubijcit,Gentes ab illis fibi metuunt.Quæ quidem ratio talis omninonbsp;eftjqualisillafaluatoris, ineuangeliodicentis, Nefîtisigituriôltciti, dicentes»nbsp;Quid edemus SC quid bibemus,aut quibus operiemurf Nam omnia ifta genresnbsp;exquirunt.Satis ccrtèeuidens ratio eft* Ifta non funt facienda, Quia fie fact untnbsp;genres* Si quis bac nonmouetur, nefeio an alia vllamoueripoffit^S* Hieronymus hune locum exponens,Propriè aduerfus eos leremias loquitur,inquit,quinbsp;Vencrantur coeleftia,ÔC quæ pofita funt in ftgna annorum, temporum,menfiuntnbsp;6Cdierum,ab his æftimant régi genus humanum, ÔC ex cauiîs cceleftium terre-namoderari.Etpqflîmus attpdodiffimus vir,D, loan. Oecolamp,hunc locumnbsp;Vatis enarrans,Infignts eft hic locus, inquit,contra aftrologos, impoftores otn»nbsp;niummaximos* Scire curfum cœli, ortum SC occafumftellarumjè quibus tem«nbsp;porum diftindio habetur,culpa caret.Futura autem indeprædicere,SC vimftelnbsp;iis,quam non habent,tribuerc,impium eft.Ex primo enim Genefèos diftimus,nbsp;quod earum eft lucere SC diftinguere tempora. Operationem autem in elementnbsp;risjfcriptura non iyderibus fed Deo tribuit.Et propterea non eft terribile Saturnbsp;ni, neep mite Veneris aftrum. Sic enim de aftris loqui, à gentibus ac dæmoni»nbsp;bus qui ilia docucrunt profedum eft* Ha:cille* Neque vero folus adhunc mo»nbsp;dum iudicauit de aftrologia, confentiunt cum eo pijfiimi 6C dodiffimi quitp ve-teris ecclefiacdodorcs* Ifaiasin47, non fineftircaimo aftrologos taxans Baby«nbsp;loniorum,Stent,inquit,ÔClèruenttequçfocontemplatores cœlorum,ftellarumnbsp;mfpedoreSjôCc.CertèMicheas in cap.5'*extcrminandos dicit omnes ex ecclefianbsp;aftrologos vel mathematicos.Excindam,inquit,maleficos de manu tua SC aftronbsp;logi(meonim)noncruntinte.lccirco fata ftellarum SC iudiciariam quam vo»nbsp;cant aftrologiam,damnarunt ex dodrina diuina S.Patres. Cognita funt multisnbsp;quælegunturapudS*BafiliumôCChryfoft* icriptores Graecos* Cognita funcnbsp;multis teftimonia D.Ambrofij ÔC Auguftini.Si quis autem nefeit, legat Augu»nbsp;ftini cap.^.lib*!.contra FauftumManichcum,item cap.6*lib.2. contra duasPenbsp;lagianorum cpiftolas, inprimis veto cap.j.lib* Confeffionum4*SC cap.6.1ibri.nbsp;ConfelTy* Extantleges quoip in Codice lib.9.;Tit,i8.huc maxime pertinentes»nbsp;Extât sein Decretis canonicis canones contra aftrologos SC mathematicos,z6»nbsp;Quxft.y.ó.y. Extatetiam apudAul, Gellium Phauoriniphilofbphi dehacrenbsp;difputatiolib* i4.ca.i.Ioan. Picus, Mirandulae comes, immortalitatedignusnbsp;princeps,contra aftrologos edidit libros la* His itaque praeteritis ad alia con»nbsp;cedimus*

Deinde aliam fpeciem viægentilitiæ comemorat, adeo^ omnes prope vno nomine comprehendit SC ait, Siquidem leges gentium vanitas funt* QuæquKnbsp;dem SC ratio eft fuperiorum,SC expofitio aliarum viarum ethnicarum.Quafi di^nbsp;Xerit, Vtleges gentium omnes vanaefunt, ficaftrologiamaxime. Leges appelanbsp;latinftituta,ritus,caercmonias,mores,confuetudines,SC totum hocquod gentianbsp;litium eft*Etcumvanitatem appellat,omnem eisdetrahitexiftimationem,detjanbsp;cit, euacuat SC proculcat prorfus.S. Hieronymus hinc generale aliquid SCqui«nbsp;dem memorabile colligit SC dicit, Quod ait leges fine légitima populorum va*nbsp;næfunr, omnem humanamiàpientiam futilem eftè demonftrat ÔC nullam in fcnbsp;habere vtilitatem. Hæcille. Atœvtinam agnoftantur hacc ab hominibus plusnbsp;nimium tribuentibus humanæ iapientiæ*

lamverdftngulari exemple oftendicinftituta vel ritus gentium elfe vanÜ*

CAP. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN lEREMlAM

Contra idoU, fiïï'Âîpïodvicîtcp idola in his taxat vntuerfam idololalriaih èC vaniiarem,at(^ f^idololiitriä, ctiam viamtraducitgentilium adeo^ vniucrlæ humanae fapientiæ, quae dumnbsp;maximecxcellerevult, ftuîtitiamiuam,vtPaulüs adRom.i.dixit, profundit.nbsp;Quoniam veto res maxime illuftrantur fi inter feie conferantur ÔC fibi mutuonbsp;velutiopponantur antithefes certe egregias fubtjeit leremias, conferens internbsp;icDeum verum ÔC Deos fallbsatque idola, religionemveram ôdrcligionem falnbsp;fam,cultum denitp Dei verum Só cultum falfum: 0lt; initio quidem pracmittit idonbsp;lorum vanitatem, iubiungit mox eximiam Dei maieftatem: quae fane prima eftnbsp;antitbefls admodum memorabilis.

Origo idolorw Eft aute antiquifîimus idolorum error vcl furor, Cyrillus contra lulianum ïtb.jJnfacris literis, inquit, nullum omnino inuenimus qui ante diluuium ido«nbsp;lolatriæcriminifueritimplicitus. Acufantur,n.dealijs. Idololatriæitem notamnbsp;nulliprorfusinuftaminucniemuspoftdiluuiSexfilijs Noe, Ergo Epiphaniusnbsp;in fua Panaria mox ab operis initio,Phaleg,inquit,genuit Reu,Reu genuit Sa«nbsp;rug,quern interpretari poffis irritationem,Incoepit enim inter homines idolola«nbsp;tria Sc Graeciimus : vt habet cognitio, quae ad nos deuenit, Nondum autem innbsp;ftatuis SCfculpturislapidumautlignorum, aut exargento SC auro aut fidilt«nbsp;bus,ligno,aliaue materia fadtis, led foliim per colores SC imagines hominis mésnbsp;in ièipiàm malitiam excogitauit.Hæc ille,Sandi prophetæ hanc vehementiflî«nbsp;mèoppugnarunt,lèd fruftra, Pergebat enim populus Ifraelis SC ludaicus con«nbsp;ßruerefibifimulachra, donccexcidijs ÔC captiuitateMedica 6C Babylonica co«nbsp;hercerentur. A captiuitate non leguntur vlla amplius fibi comparafle idola,nbsp;Namlofcphusmultis exponit, quantum ipfis fucrit certamen cum Romanisnbsp;imperatoribus volentibus eis idola obtrudcre. Maluerunt autem illiiugulumnbsp;|)r«ebere,quam vel aquilam vel Caij ftatuam reciperc in templum. Inter gentesnbsp;vcroprorfusobtinuitidololatria, deieda tarnen fuit iterum, iuxta prophetarum vatidnia, ab ipfis Chrifti apoftolis. Et quidem vehementiffime abhorrue-runtfandiin veteri ecclefia ab omnibus fimulachris, Coeperunt tamenpaula-tim admittti pidurae,tanquam memoracula ÔC rudium literac, ac veluti vifibilesnbsp;hiftoriac,Quo nomine defenfæ funt à Gregorio Romano epifeopo, eius nominis primoîqüi alioqui imaginum adorationem damnat. Coniêquentibus tarnennbsp;temporibus ortum legitur certamen acerrimum inter Orientis Imperatores SCnbsp;pontifices Romanos,illis vfum imaginum damnantibus in ternplo,his vero ap-ßrobantibus SC imagines venerari etiam iubentibus, Reftituta eft ergo operanbsp;Lomanörüm pontincum, Antichrifti perfonam agentium, idololatria, quae ànbsp;ChriftoSC ab apoftolis è mundo,maxime veró ex ecclefia fuerat cieda, Vanitatem huius varié SC muftis modis in præfentia öftendit Ieremias,6C priheipio quinbsp;dem ex materia, Excinditur, inquit,arbor aliquaexiÿlua,acDeovelimagininbsp;Dei præbetmateriam Jfaias in cap,44.5C ipfe infultans hoc nominé idolis,Scinnbsp;dit cedrum fibi artifex, inquit,aduehitpinum SC qüercum,quaeignifoucndo fernbsp;uit,partem eiüs incendit igni, 6C calefit SC dicit, Èuge probe incalui:partem veto aliam deftinatidolo,quod parat fibi^proponitj ante quodprocumbit,ado*nbsp;rans^prccaturôCait,LiberamejDcuscnimmeuses tu,SCc.a, FormamquotJnbsp;quam artifex voluerit idolo dat,lècuri SC ferreis inftrumentis formans truncumnbsp;£C trunco inducens hominis fpecicm, V ndetedé leremias putat, idolum aliudnbsp;nihil efle quam opus manuum hominis vel artificis,quod inquam ei contulit ar«nbsp;tifex.De hacremulris agit etiam Ifaias in co cap.quod modo adduximus.Con-fule tu locum*Faber ferrarius,inquit, forcipe operatur in prunis.Et reliqua.J,nbsp;Additur iam etiam ornatus, Aurum aut argentum. De quibus vere dixit La-dantius, Quse nemo bonus vnquammiratus eft, Contemnere iila virtus eft»nbsp;Scelcrc

C O N C I O XXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78

Scelcrc ergo ornantur* V t iam non commemorem,quód fur ris 8^ eædibus non iK^icdm raró paratur aurutn QC argentum,quod cedit vfïbus fimulachrorum SiC idolola«nbsp;triæ.Dij ergo veldiuiornanturfurtis ô^cædibus. Extant plurima ekgantif^nbsp;ßmaveterum patrum tellimoniavfumauriô^ argent! in facris condemnaatia*nbsp;4gt; Infîgnis vero imbecillitas vanitas idolorâexeo relucet quod nifî artificesnbsp;clauis SC malleis ipfa conmingant,dilabantur,necfîbi cobçreantmiri affîganturnbsp;parietibus ÔC infîgantur fulcro,in quod imponuntur, vel leuiter impulfa, concinbsp;dune 8C diffiliuntyJam vt fumma arte exculpantur, ornentur coloribus, auronbsp;itemgemmis ÔC rebus predofîfïtmis, probe denitp compingantur ÖC collocen«nbsp;tur in luis bafibüs, nihilominus inftar palmæ rigentipfa. Quod alij verterunt,nbsp;Quafî palmæ integer truncus fiant. Alij Jn fimilitudinem palmae fabricata funt»nbsp;AlijjSicut palma æqualis funtjreda, teres ÔC procera.Senfus yidetur efTc expofïnbsp;tur,Suntinftar æqualis tereris acrigentis palm«.Gcrmanice,ÄCo ßnb nutb^fînbsp;ÖU0: flôÆLutherus vertit.iftô finb ƒ4 mc|,tô b4nn ôcitkn ilbcr30^en.6.PI«nbsp;ti quotp hic coniungic vana.Non enimloquUntur,iîcuti nec audiût nec videntnbsp;tametfî os SC aures SC oculos habere videantur. Portando portabuntur, id eft,nbsp;quoquo ilia collocare volueris, non (îne labore portabis, ac nifî portentur nonnbsp;«neuere fe poflunt. Vulgaris verfio habet, Portata tollentur. Caufa apponiturnbsp;cur portcntur,Nec enim incedere pofluntjicet SC tibtf s iniîftant SC pcdibus.Danbsp;uid hæc omnia breuibus complexus,cecinit, Simulachra gentium funt aurumnbsp;amp; argentum,opera manuum hominum. Os habcnt,ôc nonloquuncur: oculosnbsp;habent, SC non vident. Aures habent, SC non audiunt:nafum habent, SC non 0«nbsp;dorantur. Manushabent,necpalpant; pedes habent, necambulant, nc^voxnbsp;eft ingutture eorum*Similes illis fiant qui faciunt ea, SC qui confidunt in eis. 7^nbsp;loco fubiungit quod fenfum abfoluit, SC oftendit in quem finem ifta adducan»nbsp;tur,Ne metuatis ab eis.Ratio, Quia nec nocere vobis pofTunt, ne« in potefta^nbsp;te corum eft cultoribus fuis benefacerc. lifdem verbis vfus legitur cCIiàias,qu2nbsp;hauddubicimitaturhicIeremias.LocusIfaiaeextatcap.4i,Haec dixithadenusnbsp;in idola SC in vanitatem idololatriç.Ioannes Oecolampadius in hune locum fcrinbsp;bens,Per irrifîonem adducuntur hæc, quafî dixerit, Deum illorum crefccre innbsp;fylua, SC ab opifice formari,SC ideo incipere decorari auro, quia per fe deformisnbsp;eft,firmariclauis,quiaimbecillisfit;vndcnecloquiturnccquicquam operatur.nbsp;Stultum eft igttur ca tirnere quæ tantoperèfluxa funt,SCc.CongrUunt autem ib AbpUcantwnbsp;la quæ dicuntur contra Gentium idola,fîmulachris Chriftianorum. Vtrobique ifta cr chri»nbsp;«nim par ratio.Materia SC forma eadem eft vtrifque.Fiuntexligno,auro SC alijs fti‘(norim îménbsp;*naterijs;8C quidem ab artifice. Quæcunqueleremias SClfaias in Gentium ido»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

la dixit,inucniuntur SC in noftris.Ornantur auro, firmantur clauis, intérim ri=t gent palmæ inftar,jÏ4n'Cnb b4 W ^ÔQen vnb (Tôc^,nonloquunnn-,portandonbsp;portabuntur,ÔCc.Deindc vtrobitp eadem eft inftitutio SC idem finis.Nam apudnbsp;gentes pofîtæ funt imagines, vel vtrepræfêntent amp;fîntfignaDeorS, apud quænbsp;præfens fit numen virtute:vcl vtdoceant atque crudiantfimpliciores, deniquenbsp;beneficia Dcorum retincant in memoria,admoneant^ virtutum. At quinegatnbsp;tjfdem de caufîs crigi imagines apud Chriftianosjconfeflum adeofe compertuinnbsp;experientia negat. Poftremo ponebant gentiles idola fùa in templa SC fàcella SCnbsp;delubra,fuper aras SCbafès,ipfà ornabant,adorabant, acipfîs offerebantineennbsp;fa ôefacrificia. Addebantijs fuos miniftros, SCc, Eadem fuis fimulachris impend unt Chriftiani. Qua de rc difputaui olim copiofîus in libro mco de Origi«nbsp;ne erroris. Non poffum mihi hic temperare, quin hue afcribam ac recitem cia«nbsp;rifiîmiviriD. Georgij Buchanani Scoti Epigramma, in quo imago introduci-tur alloquens peregrè SC religionis ergôaducnientcs«

IN IEREMIÀM

Fartitloi^ui terras lußras yagus ho^es amp; yndat, .

petit hincf longa ^ua tibi tauf a ’vix!*

^on l)etts htc quifquam,nec imagine numen in ifla eß:

2Î0S lap^iamp; tantum putria ligna fumust

Fermibue efia^cibus tineit,domus hoßita blattù Opprobrium cœli, ludibriûmquefili,

2ion capiunt humiles numen cœltfle penates, Struma nec bumana faxeà te^a manu.

(^em maréiquem ttllufi^uem non tapit igneua atber, Clauditurinnulloßiritusilleloco.

Ft Chriflum inueniaSianimi fecreta reuoluef

lt;Aut legefatidici qua cecinere patres.

Aut quadiues habtt paßim circunßice mundus: fiat *Ptra efl ades,hoc pénétrait Dti.

Ât quifquis piStogaudet dare bafta trunco, Crajjdque puluereo lingere fax a crocotnbsp;Dignus morte périt,qui mortua quot;viuus adoraétnbsp;Et yita infragili ffem ftbi ponit humo.

Si te piBa iuuant,cariem ne ptrline trunci, Sed yera mentemfimplicitate tuam.

fiat ratione,domi poterit reperire quod omnes Erro yagus terras ßc peragrando’fugts.

His ex oppofîto obijcit maieftatemDet ampliffîmam. Habet haec antithcfîs pars altera,fuas etiam par tesJn genere d t cic, Nemo eft fîcut tu Domine: id eft,nbsp;nemo autres nulla in vniuerfomundo tibi poteft conferri,maior es omnibus renbsp;busconditis a^Magnuses tu.Eft enimimmenfus,acternus,omnipotens.5» Magnum eft nomen Dei rum potentia, nimirum quod dedarat potentibus fadisnbsp;virtute immenfa.4. Rex eft gentium, Dominus nimirum omnium populo*nbsp;rum.Quis ergo non timeat te:’Hæc vanitati idolorum perquam funt diiparia.^*nbsp;Tuum eft imperium, ôi omnes creaturae obedientiam tibi fubiedionem^ de*nbsp;bent.6,Addit amp; aliud,Inter omnes gentium iapientes, 0^ in omni regno fub lb*nbsp;lc,nemo tibi fimilis eft.Quis ergo non hunc folum adöraret, hue folum coleretgt;nbsp;èC à folo penitus penderet;* Ipft gloria.

Permit fvanitati idolortsm per antitheßn opponera Dei maießatem^acitainßnttarehteiuscttltumi illoritm njerd con*nbsp;temptum.

C o N c Î o XL,

In boc autem 'vno brute fount amp; fluid fiunt,qubd eruditio yel dodrtna aut difciplina yanitatum lignum eß. Argentum du£lile de Tbarßs adfertur amp;nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aurum de Fpban^, opéré artificis amp; manibus (paratur;) byacintbtts eir pur»

pura indumentum eorum,Jgt;niuerfa ilia oputfuntfapientum. Dominusautem Deus 'verus efi,ipfe Deus 'viuus efl,amp; rex ftmpiternus: ab ira eius contremi'^nbsp;feit terra, net fuflinere poßuni gentes indignationem eius. Sic dicetis eis,Dijnbsp;qui cceltim amp; terram non condiderunt, perdentur de terra amp; de fub cœlû ipfts.nbsp;Qui terram condidit fua yirtute, fapientia fua orbem dilfonit,prudentia fuanbsp;ccelos extendit.Cum ille tiocem dat,ingens aquarum lets coit, amp; eleuatnubesnbsp;ab extremitate terra,fulgura inpluuia facit, atque educit Rentes de tbefaurisnbsp;fun.Stul-

C o tt C t o U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^^

fù^.S(ulru4 ßt ümtiM Jfomo à ßcientia,pudtßf omnis conflator à fcttlptîiî,tiàia mtndactum ei^fußle eittf,cum nonßt/ßirititf in et!t. anitas in^uamßunc,O‘nbsp;^us rißt dignum, in temfore yifitation^ßta ptrihunt. on ^tißifitnt, parinbsp;iacob tS^,fedUlt ^ui condidit omnia:amp; ffratlyir^a tS^hartditatis tim,Donbsp;minm txtrcituum til[, ttomtn tim»

ER-udit ö^captiuos,captiuitate videlicet Aflyriaca dctentoslfraclitasjö^ cä« Sco^Will ptiuitati Babylom'cæ vici'nos ludæos, in vera pietatc, ne vnquam vidorqs capitis»nbsp;amp;feiicitateofFendanturidololatraruni,corrutnpantùrue religioneBabylonicanbsp;Vel gcntilitia. Oftendit autem antithefibus vnum ibkim eße Deum verum vni«nbsp;eè colendum,cuius quidem religio fola ßt iyncera ÖC flabüistomnes autem cumnbsp;hacnonconientientes velperegrinas religiones, eflefaliäs, fuperftitiofäs £lt; fuinbsp;giendasi,idololatriam in primis,quae baud dubiè omnes aliénas religiones comanbsp;prehendiuHabuimus autem antithefim primam,fequitur iam fecunda. Exifti- StolUfunt ?»inbsp;*nantgcntilesfeadmodùmcflcfapientcs,quôdfimulachradqsßatuut, ÖCrebusnbsp;«îuibûftp preciofiisimis deosfuos colunt. Teftatur hoc apoßolus ad Roman, i» •nbsp;Quinimo apud iapientiores, vt Athanafius etiam contra Gentes meminit, ab«nbsp;ftirdS erat, G quis dixiGet genres colere ligna lapides, Dicebant enim, Scimusnbsp;fllos netp deos eflè neep colendos â nobis. Sunt autem ligna Dei vel dcorû,qua6nbsp;fingimus ex ligno amp;Ilapidc,Suntprætereamemoraculaquêedam dC admonitionbsp;*ics,SC vifibiles literæ,erudientcs fimpliciores, quibus libri frußra proponeren«nbsp;tur,Verùm Dominus Deus nofter per leremiam dicit,In hoc ipib produnt iè benbsp;ftias propemodùm QC ftultos eflê maximos,quôd ligno erudite volunt,aut exi«nbsp;ftimant dodrinam efl*e quae ligno proponitur. Qua rc nihil poteft inueniri autnbsp;«xcogitari vanius, Vulgariprouerbio de ffs qui vana ÔC inepta proferunt dici«nbsp;»nus,©46 b4t er^ckrnet 4b bcmfcn|ïcrbtlt;itt. Quafi tu dicas, Didicit ex pa«nbsp;»¦iete, vnde fane nihil difei poteft, Similia legimus in i. cap, Abakuk, N am fi Ipe«nbsp;lt;^¦68 materiamfimulachri, arborem, potuifletnondum in fimulachrû conueriànbsp;»nclius erudire : dum videlicet fuit adhucDei opus, pulchcrrimum folijs,opusnbsp;viuum,ô^ frudibus amœnum vtiliisimum^. Pofteaquam'ab artifice excifa eftnbsp;3rbor, formata ipecie hominis, amifit fuam pulchritudincm, vitam ôd vtilita«nbsp;tem.Si autem forma indudamateriæ, vtpote imago aut ipecies hominis,crudlt;nbsp;« debet,cur non potius contemplamur viuos hominesf quid^edamus foedasnbsp;deformes^ artificum fpecies f Lutherus hune locum vertit, ©4Wî tnû^nbsp;Fc ein nid;gt;ti^ci:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^Jt, Mox autem pergit propheta copiofius exagita

rcidolorum vanitatem, Argcntum,inquit,dudilc,quod videlicet facile mallei# tunditur,diducitur Ôd applicatur ftatuis,de Tharfis,id eft,ex marinis nauigatiünbsp;nibus adfertur, Tharfîs enim varie vfurpatur in feriptura, in praciënti poniturnbsp;promari,ficut alias faepe. Adfertur ergo non citramoleftiam,n6 citra expenfasnbsp;at(p labores argentum: ita aurum quot^ ex Vphaz vel Ophir, loco Orientis a»nbsp;bundante auro. At Deus verus vbiœ prteièns eft terra ÔC mari,nullis circunicrlnbsp;ptus locis : vnde nihil opus eft vt noftris expenfis adducatur ex longinquo, Éftnbsp;enimDeus ex propinquo,no alonginquo.Addit leremias,Simu1achra illa quaÉnbsp;funduntur ex auro QC argcnto,nullam habere formam nifi earn quam dedcrit arnbsp;tifex fiia arte. Habet quidem lignum formam natiuam, fed non referentem velnbsp;Dcum vel hominem.Manus ergo artificis effi'cit, vt referai vel Deum vel hominbsp;nè. Scilicet. Poftea ligna,lapides SC auru in hominis fpeciem efRgiata,veftimeilnbsp;tis induunturhominum, ç£uis autem ràfionis compotes dixerit illos, qui fude#nbsp;truncos veftiunt, amp;C quidem veftibüspreciofis t* Si dij funt,vcftimentis opusnbsp;nonhabentîfi veto veftibus opus habcnfjdij no furtt.Quid ergoç' lercmias fub«

0

Î N ÎEREÎÎTAM

dit, Vmtrerfa illa opus fiintfaptentumu'd eft,nihil aliud funt idolä,tiifl qtiod nlà nus artificS eis contulit. Sapiences enim appellat,non reuera fapientes:luperiuänbsp;cnim flultos appellauit idololatras:fed peritos in illa arte artifices.Quis autê crÊnbsp;dat ea tantillum habere diuinitatis quæ parantur 8C parata funtmanibus homi»nbsp;numfSequitur altera pars antithcfis,continensDei laudes ô^præconiSmaieftanbsp;tis eius immeniàe, quae opponitur vanitati idoloru, ac fuadet vt his conculcatisnbsp;tantatn maieftatem veneremur.Dominus eft Deus verus,non imaginatio faliä»nbsp;non mcndacium,non habens falfi quicqu5nclt;p fallens Jdem illeeftviuusDeusnbsp;nonmortuus,vtdq funt. Viuit exièmetipfo,ôi omnibus confert vita.Dij QC ima,nbsp;gines eorum ncc ipiae viuunt nelt;^ vlli vita conferunt.Deus nofter eft rex fempinbsp;tcrnus,cuius regni nullus eft finis. Gubernat ille totum orbê,Sd regit hominesnbsp;vntuerfos.Idola ho regunt,nonmouent ic,nihil conferSt hominibus nifimolc«nbsp;ftias, Etenim nifi purgetur ÖC excolantur ab hominibus,fordêt,fqualent,auifîcpnbsp;exerementis defefedätur penitus.Deus nofter cum iraftitur mundo propter pecnbsp;cata, irae fuae indicia edit horribilia, concutit terram terraemotu : netp fuftinercnbsp;poffunt potentißimac gentes Dei indignationem.Quid vero idola lt;i Sefe como«nbsp;uerc nequeuntjhoftes fuos ncc puniuntnec punirc poffunt.

Cum ergo res ita habcat, mandat leremias ex impetu vel impulfu quodam prophctico vehementiisimo, vt ludaei inter hoftes,â quibus captiui tenentur,!!’»nbsp;bere QC aperte vel diiertè confiteantur Dcum SC veramDei rcligioncm î nequenbsp;faacre fint contend, fed etiam maledicant dtjs falfis SC execrentur, rton tantumnbsp;abnegcntreligionem gentilitiam: cum videlicetnunc vclud manibus apprc=»nbsp;henderintvänitatem idolorumpudendam,öiC tantam eflcDei gloriam,vthumanbsp;iius fermo hanc non poßit aflequi atlt;p cxprimere.Ideo^ ponitur hic verius vernbsp;bis Chaldaids SC non Hebraicis, nimirS monens ea re propheta confeisionemnbsp;fideinon obfeuram aut non intelletftamhoftibus effe debere, fed fignificantemnbsp;illuftrem maxime. Vbi confutantur illorum deliria,qui dicunt nonrequiri ànbsp;nobis in periculis diiertam confelsioncm:fatis efîè fi veritatem in corde retinea«nbsp;mus, tametfi fons agamus aliqua reiigioni noflræ non vfquequa^ congruen-tia. Dominus SC hic SC in euangelio difertam requirit confeisionem. De quarcnbsp;didum eft alias copiofius.Difcamus hinc SC ex euangelio omnes,inter Papiftasnbsp;SC inter omnes euangchj hoftes libéré SC exprefle, non tantum confitcri verita*nbsp;itcm,icd etiam damnare errores SC cxccrari idola SC quiequid fanae Hodrinç Deinbsp;cßcontrarium.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simul autem adferturtertiaantithefisDeiveri S^deorumfalibrS, vcricul*

ni»«/e^etus ÔCidolorum.Peos falfos dicit eos effe quicœlum SC terram non condiderûf. cœ/ttwertrt’® Quae nota vulgaris ôô omnibus notifsiraaeft. Deinde dq falfi non permanent,nbsp;percunt,adeo^ interit eorum memoria fub cœlo* ExoppofitO exponitmulnbsp;tismembrisDeimaieftatem,quantushicfitcolligcnsexoperibusDci. i. Deusnbsp;Ex operibttt nofter fiia non aliéna virtute per ièmetipfum attp adeoper filium condidit ter*nbsp;fiiitdefcribitar yam SCtotum mundum. Idola fcmetipfa formare non potuerunt. a. Idem fixanbsp;Dcatverw, jfâpientia diiponit,difpeniàt,regit at® gubernat totum orbem. Potentiisimanbsp;nim, fapientiisima SC pulcherrima iua prouidentia omnia peroptimè moderas»nbsp;tur.Et apoftoluSjPer filium,inquit,fccula condidit.Qui cum fit,amp;c.Heb.i. Si*nbsp;mulachratruncifunt. j. Ipfe coelSexpandit fupranos,inftarcortinæaut tentonbsp;rij.Id quod in Pfalmis frequenter occurrit. V nde SC leremias hæc SC alia mutuonbsp;accepiffe videtur. 4. Dominus dat voccm.Älq hoc exponunt de vento.Namnbsp;flame vehto Zephyro conglomerantur nubes, SC contrahitur aqua quæ de*nbsp;pluit in terram. Alq interpretantur de tonitru,Tonat Dominus. Nam alibi to*nbsp;nitrua appellantur Domini voces. Actonitruafequunturferèpluuiæ. Qui“nbsp;fiintelli*

e ö K c i Ô Xt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8»

ß tntelïfgamusDomfnS edere voccm,id eft,ïubere vt nubes pluantc'îtiius crttfrt mandatum eft potcns operatio in té qualibet» VndciegitnuSilpfe dixit ÔC fadânbsp;funtjipfe mandauit amp; creata fUnt* Simul ergo vt ille voluèrit,derepenk ingentnbsp;vis in media aeris rcgionc cöit) ót mox in terras tkcidit per imbres.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Addit»

Eleuat Dominus nubes vel Vaporcs aut cxhalationes de terra in fublime, cotu denfantur in aeregt;di^generSturimbres.Sit etiam meteorologicè defcribit nobiinbsp;aquarum qug fopra nos funt geherationem. Omnia vero ift a Deo vcro tribuitjnbsp;operanti in elemêtis*nbsp;nbsp;nbsp;lam etiam fulgura in pluuia facit.Videmus enim erum

pere Qi ztnicAtt ex atris nubibus QC ex medio imbrium fulguta at^ fulmina.Ae miraculum eft ingës,ex aqua exire ignem,0^in aqua quodammodo latere. Ali|nbsp;legunt,Fulgura cum pluuia fâcit.Alq,Fulgura in pluuiä vcrtit. *7, Idem Deusnbsp;educit etiam ventos de fuis thcfauris, id eft, abfconiîs ftue abditis^ Nefcimusnbsp;nim, ficuti amp; in euangelio dicitur, vnde ventus veniatjaut quo vadat. ScimUSnbsp;autcm Deum efle authorem ventorum.Stupenda QC magninca funt hæc operanbsp;Domini Dei noftri:quid huius tribuere queas vel drjs vel fîmulachrist*

Non pigebit afcribere hucD.Ioan.Oecolamp.expofîtionem,quam adduciC ïbeotdgUde in Comm ent. (uis ad hunc locum, Vcram philofophiam QC originem rérumjirtî«nbsp;quit,hic habes. Quid enim eft quodphilofephus dicit,terram natura defcende«nbsp;re ad pundummediumî’Hoc quidemnon eft caufam ponerc. Signanter autemnbsp;dicit, Qui facit terram in virtute* Quia terra non habet fundamencum,pr«ctetnbsp;voluntatem Dei,cui incumbit potius quam pundulo medio.Et fecit in iapien-tia orbem inhabitaculum, quod mari cingitur, amp;ftuminibusacfontibusirri«nbsp;gatur, vt commode pofsint homines habitare.Cœlum autem extendit,quod ndnbsp;bis videtur cfte ficut tabernaculum, vt fub eo viuamus,quod tarnen eft fupra SZnbsp;in perpetuo curfu ab Oriente in Occidentem voluitur. Id non fatis capimus*nbsp;Sunt ex ftellis quae ibi immobiliter fubfiftant, funt quae tranfeunt vniformiter,nbsp;funt quæ velut incerto gradu vagantur, V enti quoque è vaporibus â terra ele*nbsp;uatis ftuntjftcut pluuia. Hoc eft quod Genefis i.legimus, Qi. vapor afeenditfu^tnbsp;per terram Qi irrigautt omnem faciem terrae. Dicitur eftèventüs inthefaurfsnbsp;Deirquia nefeitur vnde veniataut quo vadat. Quandoaicendunt vapores afic*nbsp;citate,nafcitur ventus: ft autem ab humido,datur pluuia. Magnum eft Qi hoenbsp;miraculum Dei, cum grandine igneo defeendere pluuiam, amp;ignem non ex^*nbsp;tingui. Haccille.

Quarta antithefîs pendet exproxima. Eft enim (mtentia, Haee omnia quae kurfut propofuimus opera Dei, ft fpedentur oculo ftdeli, apparebitliquidd, homines taturvanitAinbsp;cum fuaillafimulachrifica feientia prorftis efleftultos. Quid enimhabent in 0»nbsp;tnnibus fuisfimulachris, quod vel vllo modo vel per fomnium conferti poisitnbsp;cum Deoc'Sed excutiamus per partes ftngula. i. Siexcutiaturicientiavelfapwnbsp;entia hominum,qua iîbi fingunt idola,deprehendetur homines cum ftia ilia fa«nbsp;pientiaftultiisimoseflc. 2. Siveroconftatorautaurifaber ftiumfuHIe adlucemnbsp;protulerit, Qi contulerit cu fupra memoratis Dei operibus, cogetur rubore fuf*nbsp;fundi aut confundi prorfus, adeo foeda Qi deformia illis collata videbuntur. 3?.nbsp;Quid enim aliud apparebiteiTefuiileeius, quàm mendacium, falfitas ô^impo»nbsp;fturac'4.Nunus eft fpiritus, vel nulla vita in eis,nullus motus, ƒ. Breuitcr,nihilnbsp;aliud funt idola quàm vanitas,Ö4rbmberttbef^l hut t|ï.nbsp;nbsp;Ätlt;p adeô to*

tum illud quod artifex fecit opus eft rifu dignum. Cui enim rifum non moueat, fimatcriam ôdipccicm idolorum componat cumviuiselegantiisimis^ Deió^nbsp;peribus f Rede Helias irrifit Qi Baal à (acrificos Baalis, quod legimus j. Re« tdohrifu dUnbsp;gum 18. Nemo ergomiretur aut calumnieturhodie, ft paulo liberius, Qi qui-Ä'l*’*nbsp;dcminlocofuojilludamusidolis. 7^ Peribunt in die vifttationis fuse. Suo

o a

eflim tempore Deus idola QC fdololatras vna conßciet» Id quod QC Ilaias mma« turcap. 2* Ethæcquidemhadenusdeldolorumvanitate, quæ prima pars eftnbsp;antithefîs 4.Sequitur oppofita pars de Deo.Pars Jacob non cft,vt funt ifti.Parsnbsp;fignificat thefaurum SC hacreditatem,portioncm item opimam.Deus,qui eft hacnbsp;rediras SC fummum bonum lacobi,non eft talis,quales funt dij gentilium ac idpnbsp;la.Lutherus vertit,2(lf0 rtbcr iß bet ttit/bevj^wbönbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff,^uare fDeus e-gt;

nim lacobinon eft vanus SC inutiIis,impotensöCtruncus,fedis eft qui condidiC omnia,qui conferuat omnia* Denitp Ifraelem aftrinxit fibi, vt fit hacreditas velnbsp;populus SiC peculium Dei, non Dagonis, nonBaalis, non Aftoreth, non Mil-chonis aut aliorum deorum* Virga fignificat perticam menfbriam. Funiculisnbsp;autem aut virgis folent hæreditates diftribui* Quid quod ampliisimum habetnbsp;nomen Dominus nofter fAppclIatur enimDeus excrcituum. Omnia quacinnbsp;cœlo SC terra lunt, vifibilia SC inuifibilia, cius parent impcrio* Quis ergo nonnbsp;inalithuicinferuire,SChuncfolumcolere,quamidolafDeusperdatipfaomnia«

Cong^tga è ttrra mtrtts tuaSt tu qute habitat tn loco munito. Quontam ße iitit J)otnittutf Ectetgo fitnda tiaculabor ttiamnum habitatortt ttrra hu^-iutt amp; anguflum faciam tü w inutntant. mihi à contritione mea, plaganbsp;mea dolorifica t!^ : amp; cgo dixi, Ctrte hac mea plaga ei^ quam amp; fortabo.nbsp;Tabtrnaculum meum dtuaßatumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnet fitnet meidifruptijunhßlij

meiegreßi funt àmtiamp; nufjuam funt-.non eS^ qui tendat tentorium meum, lt;Sr quiex^andat cortinai meat, ^oniam infatuati funt fafiorest amp; l^omi“nbsp;numnonquaßerunt,yndt nihil ^rudenteregeruntttäfquicquid paßuaitfo'^nbsp;rumdi^fitmtfC»

PRiorehuiuscapitis parte expofuitlércmias veræ rcligionis fummam clc-gantifsimis oppofirionibus, quibus SC falfam religionem fuperftitionem SC idololatriam confutauit, docuit^ Iffaclitas in captiuitate inniti Deofoli, ado-rare,inuocare SC colere,atque adco SC difcr tè connteri vnum:contra,maledice^nbsp;re idolis SC totam religionem ethnicam abominari* Hic autem dicere poterantnbsp;Hierofolymitani ciues at^ tribus luda SC Beniamin, Quid vero htecnobis an«nbsp;nundantur,qui verfamur adhuc in patria, in tuto, neq^ â Chaldæis abdudi fu-nius,ftd noftros adhuc reges, incolume regnum,8C intadalibertate habemus*

dos fore in captiuitatem Babylonicam. Vbi percommode timentes Deum eru-dit,quomodo ft gerant in illa afflidione graui: deinde etiam caufas oftêdit cur Deus populum fuum tarn graui captiuitate puniat.

morum vrbs munitiftima erat {* Exiftimabant itaque ft futures tutos SC extra tcli iadum: ftd propheta,Congrcga,inquit,è terrafubftantiam tuam* Sunt e«nbsp;nim qui fubftantiamlegûtfalij merces,altj confufioncm«Nam ex opibus inique

C o N C I O XLL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si

partis, 5^ contra Deitm fine timoré Dei vfurpatis,quid aïiud fequitur quam coft fufîodntelligunc autcm alq prophetam iubere illos ex agro omnes merces o»nbsp;mncm prouentum colligere in vrbem,ad obfidionem fuftineridam* Simpliciornbsp;autcm fenfus mihi elle videtur, fi intelligamus iubere prophetam Hierofbly*nbsp;mitani SC duac tribus reculas fuas contrahant ÔC farcinulas fuas componant, idnbsp;eft,apparentièprofedioni. Eundum enimillisinexilium. Eodem loquutionisnbsp;gencrevtimur,dicentes, ö^tttmclbtltbttt^/bwb vf/bu nwjl Sequitur enim moxin prophetæ verbis quod hune nobis ienfum fuppedttat,Ecccnbsp;funda eiaculabor, 6lt;c* Difcimusautcmexhis,principiófruftranosconfidercnbsp;locis munitis, dum Dctim iratum nobis nee propitium habemus. Deinde opes Diuitilt;eiidXiXtnbsp;inique partas hoftibus cedere,0!^ nihil aliud quam confulîonem inducere. Namnbsp;quod iubet colligere merces, loquutio cft,fignificans migrandum fill's elle. Mi«nbsp;lites autemdeprædantur prius omnia,nudos propè abftrahunt in captiuitatem.nbsp;Et vt (^ulenti non fiant praeda militum, attamen cxccdentcs nihil iècum effer=»nbsp;re poiTunt. Nihil,inquit Apoftolus,intulimus in mundum, videlicet nee efFcrrc i.nbsp;quiequam poiTumus. Rede ergo Saluator nofter in Euangelium fecundum •nbsp;Eucam cap» ii* Stulte hac node repetunt animam tuam abs tetquae veto parasnbsp;fticuicedentf

Sequitur inquam ratio cur reculas fuas iuiferit Colligere SC te(e appararc iti-ncri,Quoniam ficdicit Dominus, Ecee ego funda eiaculabor,6Cc* Authorita» tem minis parat, dum dicit Deum haec minari: quafi dixerit. Si mihi nön credia „nbsp;tis,Deo ialtem crédité. Ne vero cogitetisimpoisibile forèquod dicójobleruatenbsp;quod Deus dicit, Ecce ego eiaculabor funda habitatores huius locn Quid au»nbsp;tem Deo impoisibile videbiturt* Senfus eft verborüm,Dcüs longè abdutet vosnbsp;eaptiuosjièd prius probédiumultu^ afflidos,vtinueniatis.Maiuit tamenhàec Mir4rlf^Äi4»nbsp;effari per tropum. Dicit enim illos ceu lapidem, funda rotâtum, ëxcudendös.nbsp;Qua allufione SC collationciïgnificat, magno impeiu SC in longinquas oràs èq»nbsp;ciendos.Id vetusinterpresfpedauit ac vertit, Eccelongéproqciam, ófc» Namnbsp;in Babylonem vfiç iunt abdudi. Sed pertft interim gratia allunonis,ecfi de ien«nbsp;fu nihil perierit. Anguftum vero fecit Dominus populo illi,non tam in captiui«nbsp;tatc,quam in obfidione illaHieroiblymorum graui. Sic autcm par pari retuliUnbsp;Namhadenusilli quoqueanguftiamoleftiisima prclTeruntprophetas fandos,nbsp;homines fideles,fimplices at^ paupercs.Alrj verterSt,Tribulationem inferamnbsp;ds:icdinidem reciditiènfus. Quodiequitur,Vtinucniant,amaramhabctreti«nbsp;eentiS,qualc illud quod nobis in ore eft,Óu wirfló n«lt;|gt; dn fart fïnbétt. N unenbsp;quidem contemnis omnia, quæ tibi dicuntur,ièd erit tempus quando fenties tenbsp;tuo maximo exitio haec contempfifle.Dicit ergoleremias,in obfidione,in bellOnbsp;illOjSC in captiuitate futura ludæos inuenturos quod eis toties commonftratumnbsp;fit à prophetis, Certé icriptura alias quot^p dicit,Qua: homo ieminauerit,cademnbsp;ö^metet. Alij ergo interpretatifunthuncicremiæ locum, Vtrecipiantvindi^nbsp;dam iniquitatum fuarum. Tametfi itatp multis vanus videatur iêrmo prophe-tarum,erit tarnen tempus aliquando,quo iêntient impoenitentcs,nimis vera eünbsp;fe quxdixeruntjfibi quidem in exitium. Sentient fiCboni veracem cfle fèrmo-nem miniftrorum Dei,fibi quoep in emolumentum.

Cætcrùm cum Deus eos quos affligit etiam grauifsimé, ncfic quidem abiè* C^omodo/tf écrit prorius, aut perditos velit penitus,malit^ in medijs afflidionibus mifèrènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gerant

affedos in icipfos defcendere,percutientem agrtoiccrc,ö^ cómeritas poenas pa» tienter fuftinere, ipfibenc fidcre vt patri, ac redire ad pattern, leremias coniè=nbsp;quentibus 5C ludæos fuos, SC nos quo^ diligenter érudit, quomodö fc gerantnbsp;quotquot iam funt in caftigatione diuina î ideoç loquitur propheta in perfona

O 5

CAP.X, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t M I E R E M T A K

piorUiTijSif aîtjVæ mihi à contritione vel à rupturâ mea. Veî,Hci milii cofrac^â attp cofttufo,^4gt; ^^Ifcn f4gt;4tgt;cnônbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcrbcrbcnô. Addit his ah'ud etia»

quod tnalutn fllatum amplificat Plaga mea dolorifica eft* Vulgata verfio habet,Pelsima efî i^laga mea. Senfus eft,Ingentem dolorem fentto ex vulnere mt* hi inflido. Certepîj mali atrocicatem fentiunt,queruntur,ôf damant ad Domi-numtiîcuti fæpifsimè occurritinPfalmis.Impîj etfi doleant,ô^ hoc nomineinfa”nbsp;niant,tarnen malum ientirc reuera non videntur, vt qui caftigationem contentnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunt, necp ipfam rcferunt vel ad Deum iuftum, vel ad fuapeccata, fed ad aftra

potius, vel reijciunt omnem calamitatum fuarum culpam in homines, quorum operalicet vtatur Deus, hictamen, QC caufa malorum peccata, fpedanda funtnbsp;ante omnia. Stoici docent indolentiam, fortafsis loquentes de ligno amp; lapide,nbsp;non dehominibus.NamipièDominusincuangelio dixit,Triftis eftanimameanbsp;vilt;j ad mortem. Sequitur quod præcedentia ilia exponat, Et dixi, Certè hxcnbsp;mea plaga cft,quam ÔC portabo. Dum conflidamur cumcalamitatibus ÔC que^nbsp;rimur coràm Domino miferam elfe fortem noftram, fimul amp; illud apud nos di«nbsp;cere vel cogitate debemus,Haîc infirmitas vel plaga mea eft,id eft,plaga ilia de«»nbsp;bctur mcis peccatis. Confitendum ergô eft pçecatum Domino Deo percutien*nbsp;ti.Merui ego meis iceleribus fie affligi. Vnde mox additur,Quam amp; portabo»nbsp;id eft, quam patienter feram : orando interim Deum vtpatientiam mihi confe*nbsp;rat.Sic autem animatos efle nos decet in omnibus calamitatibus,inbellis,in in*nbsp;a cêdqs,in cxcidrjs,infame,in morbis ÔÔquibuslibet malis. Nifi verô taies fimus,nbsp;èC dorlum noftrum patienter fcrulac aut virgæ diuinç fubîjciamus,fcd reniten*nbsp;tes potius Deo, calamitates à nobis voluerimus noftra induftria amp; impatientianbsp;cxcutere,dubium non eft quin calamitates conduplicemus. Breue eft hoc 1ère*nbsp;miæ confilium, lèd omnino faluberrimum, à Saluatore quoque datum affli*nbsp;dis,Lucæ2i.

VHettfortoM nbsp;nbsp;nbsp;Præterea pergit propbeta in perfona fandi cuiuftp deplorare calamitateot

diruitur^tafor vrbis ôf gentis maximam. Verba autem fie temperantur, vt amp; potentiam Dei *”'^^dllitatemép Qi, inftabilitatem rerum mundanarum fimul nobis exponant»nbsp;^(iiciuntur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut nullo negotio tolluntur cortinæ expaniæ ôd tabernacula vel papilio

nés aut tentoria,fic ait Deo non difficile fore vt vrbem potentiisimam ÔC regnö florentiisimum vno momento vaftet. Sicut autem tentorijs nihil eft inftabilius»nbsp;vt quæ nunchoc, nunc ill o loco figuntur:fîc res humanæ, res florentifsimarumnbsp;vrbium ÔCregnorummaximorum vmbratiles ÔC cortinæ expanfæ fimiles funt»nbsp;ïfaias alibi omnem carne Qi. carnis gloriam gramini corn parat. Funes quos fra*nbsp;dosdicit, intelligoopes ÔComnesres amplas,S^confiliain primis, quibusre*nbsp;gna retinentur ne concidant. Per filios intelligimus ciues milites regni.

partim fame,partim gladio abiumpti funt,magna pars abduda eft in captiuita* tem. Eleganter ergo leremias dtcit,Et nufquam iunt. Nam tanta hominum visnbsp;dèleta eft penitus,vt ne veftigium quidem reftaret reliquum. Additur aliud hisnbsp;propemodum grauius, Nemo,inquit,eft,quitêtoriumdciedum rurfus erigat»nbsp;îaeuit enim vrbs in cineribus ôô ruinis annis multis, vfiç dum poft 70. annos iu*nbsp;beretur à Dario Hiftaipe reparari, poteftate fada Nchemiæ. Soient aliquandonbsp;feconfolari, quibusdirutæfunthabitationes, quôdmox vicinorum auxilio, a*nbsp;lias SC forte non peiores prioribus, fint fibi reparaturi. In præftnti autem que*nbsp;runtur, nullam fibi relidam eflè fpem talem. Colligamus bine veriisimum effßnbsp;quod pronunciatum legimus in Piàlmis,Nifi Dominus çdificauerit domum,!!*nbsp;vanum laborant qui ædificanteam.Nifi Dominus euftodierit ciuitatem.fruftranbsp;vigilat qui euftodit earmContinentur in bis Icremiac verbis,Slt; aliæ non inutilesnbsp;obièruationes,expofîtæ diligentibus.

Poftrem®

c o ÎÎ c r ö L h

Poftremo caüfam rcddit tantorum malorum i SiC cur Deus popuium fuüm cauf^reilttuiif fubdidcnt idololatn's, perdidertt^ipfummi(êrtsiftismodis»Id(çfacit inhunc ttirtantoruntnbsp;finemrpartim vtancratDciiuftinani,quænuna morofitate fecit quod fecit, fednbsp;adada veluti compulfa fceleribus hominum infandis : partim vt omnes piosnbsp;doceatcauerefibiabhuiufînodicaufîs,neipfÔ8 quoqjinfimilcconqci'ant difcri«nbsp;men.Maxima veró malorum caufa funt paftores. Paftores vocat reges, prihci« pafloiresde^Ünbsp;pesjtudiccs èC. magiftratus, deinde prophetas,facerdotes patresfamilias» lilt floret.nbsp;inquam funt in populo amp; familtjs veluti in grege paftores, gubernatores,con-fultores,patrcs,do(ftores,moderatores.At hi,inquit, cum deberenteflefiddes*nbsp;iufti, vigilantes, fapientes, prorfus ftulti funt parum differentes à pecoribus,nbsp;quin beftix funt lupi. Redundat autem principum cUlpa in fubditos. Cutnnbsp;cnim cæcus duxerit caecum, ambo cadunt in foueam: interim fcimus potentesnbsp;potenter tormenta perpeti. lam etiam quare ftultos SC beftias nuncuparitfub«nbsp;iungitjEt Dominum non quæfîerunr» Nelt;p Deum curant nee verbö eins» Nosnbsp;dicimus, ÖFnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nUttW^) : id eft, SC Deum SC legem eius contem«

nunt» Vndemox fequitur, Vnde nihil pradenter,adde, nihil etiam féliciter egè» runuQuis enim euentus felix fperari pofiïtibi,vbi nulla habetur Dei ratioCLu*nbsp;therus lïmpliciter retulit ad dodrinam SC vertit, ©^rumbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nüC

t^(^tólccrcn. Ante omnia ergo SC in omnibus fpedandus eft Dominus Deus nofter, fpeclandum eft verbum eius fanCfum : ad hoe veluti cynofuram diriga-*nus omnes greflus noftros» SubncCfitmox etiam impietatis SC cotemptus Deinbsp;ftuCium,Etomnis pafcuaeorum difperfa efttid eft,totus grex inpafcuis difper«nbsp;lus eft,Ciues enim Hierofolymitani SC totius regni populus,partim eft fame abnbsp;fumptus,partim concifus gladio,partim abdudus in captiuitatem, SC in hac innbsp;mille partes dtfperfus. Regnorum itaque vel interitus vel conferuatio debeanbsp;turvelprauisvelintegrispaftoribus. Vide ergo quid fit vel bonos vel malosnbsp;habere gubernatores atque dotftores» Hodie périt SC dilaceratur orbis Chri«nbsp;ftünus non aliorum quam paftorum culpa«Dominus lefus mifereatur noftri.

J^aticinatur adhuc lud^ucapttuitatemt nbsp;nbsp;rationew eü quowo

dofe in tllagerant oflendit.

c o N c I Ó X LI t

J?» Ti’oxrKOTortif ’vente amp; commoeto magna de term j4^uilonari,'Vt ponät quot;^r bes ïuda in folitudinem amp; in hahitationem draconnm. Scio quot;Domine quod hoi-mintf non eß quot;viaßa, nec quot;viri eß quot;Ve ambulet amp; dirigatgreffitf fuoSi Cafliganbsp;me Domine,fed in iudicio, non in furore tuo,ne forte ad nihilum redigas me.nbsp;Effundefuroremtuumfu^ergentes, qutenon noueruntte, amp;fuf/ernarionetnbsp;qua nomen tuum non inuocarunt, quia comederunt lacob, deuerauerunreuminbsp;tSr confumpferunt eumfamp; habitationem eiutyaflauerunt.

Sïcut cœperat propheta ita pergit commemorare vaftatioilem gentis ÖC vfji bis, diCf are^ rationem ÔCmodum quomodo fe erga Deum gerant in extre=»nbsp;mis hifcepcrtculis. Quae omnia applicatS* Hieronymus ecclefiae ctiamperfe- AfipHcänlü^nbsp;quutionibuSjSCait, HæcomniaquæSCpræteritusSC præfèns fèrmo deferipfit, haeperfe^nbsp;ad perfequutionisecclefiaireferamus tempora , quando tabernacula Domini (li^f^ßonieeinbsp;fubtrertuntui jSC omnis habitatio ecclefiç vertitur in folitudinem^Et vtifta vnisnbsp;Uerfa veniant,culpa eft paftorum, qui ftulte egerunt ÔC Dominum non quæfie*nbsp;tunt,ÔCc* Eadem applicari pofTuntfingulis fidelium afflidionibus SC calamita*nbsp;tibus fiue priuatis fiue publicisi

Ô 4

IHIEREMIAH

F/ngft autetn prophcta per liypotypofim,iam nunc fpargt rumores de ad=s Uentu hoftium, ncmpe Aquilonartum,id eft Babyloniorum, iam iam contronbsp;mifcere terram)qüod Germanicè dicimus crbibntcn) ab equitum cataphrado=nbsp;runijà peditutn amp; itnpcdtmentorum incefEx bC onere. Fingtt haec inquani morenbsp;poettco,quó petmoueat tnagts ad pcenitêtiam. Fincm etiam expritnit ob quemnbsp;Aquilonare^ illi i'ft tcrram luda veniant, V t vrbes Qi oppida diruant SiC vertanenbsp;inluE;raVelantradraconum:vtibipriushabitarunthominesvoluptuarq,d^adnbsp;probrurtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxculti,tbi poftbac agant f œdæ, fquali'dae 8i. borribiles beluac ma

ximegaudentes fölitudine. Eft autemhaecloquutio infermonibus prophcta* i-um crebern'rtia, quaindicaturquis tandem fit cxitusfuturusfuperbiacöfluxunbsp;la omtwm,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanae.jDiffipantur Si vrbes 0^ habitatores earum in voluptatibus viucn«

teä,redigunrur^ omnia quae miratur Humana ftultitia, in folitudinem« Extant huiusreiidonea teftimonia inhiftoria vcteri:nelt;p defiint nobis hodie exempla«nbsp;Videmusmultis inlocis inpatrianoftraHeluctia vepreta amp;rudcraiacerc difienbsp;lt;fta, vbfaliquando arces 0^ habitationes audiuntur miflè ô^munitiffimæ Si 3»nbsp;mûenifiîmæ, hominum iplendidiffimorum SC omni fortunae ludibrio temu«nbsp;Icntorum»

VM hominit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Subqcit his (èntentiam generalem ÔC cam quidem eleganttfiîmam SC fàpien

nSeftmipßus tifîîmam, quxnon tamBabylonqs quam ludæis atlt;j adeô nobis omnibus ada« potcjlrffe.nbsp;nbsp;nbsp;ptari poteft.Principiô enim,Cum hîçc,quæ dixijeueniunt,inquit prophcta,icio

potentiam tantam nonreferendam efîe ad hominem Nabuchodonolbrem, vel ad ipfosBabylonios:qui fané hoc facerc non poflent quod faciunt,nelt;p hueufq^nbsp;vcnircnt,nifi tu illos cxcitaflès at^ grefTus illorum dirigcres.Tibi ergo fapiendnbsp;omnipotenti SC iuftiffîmo Deo hacc accepta referimus, quæ inferunt nobis Baby lonq,affligentes nos iufto tuo iudicio,qui irafeeris peccatis noftris meritô vinbsp;txcp nefeiæ cmendationis. Caufaergo primariaDcus eil omnipotens eorumnbsp;raturwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuntzfccundariac caufæ funt homines SC clementa, per quae operatur Deus

Min«*. vfiirpans Vnumquodquc pro fuo ingenio vel pro fua natura. Operatur enim Deus, vt Deus fandus SC iuftus:operantur homines tanquam homines, quibusnbsp;imputandum eft quicquid peccati vel vittj cft,non Deo,qui bonus eft. Volun-tas eius iufta SC iànda efta'n adionibus hominum accedit SC miftetur ex corru-ptione hominum quod prauum eft SC dicitur. lob fpoliabatur facultatibus fuisnbsp;âSabeis Orientalibus militibus, hosinftigarat cæca habendi predigend^nbsp;cupiditas SC fathanas.Sathanædederathoc ipfiimDeus vtlobum affligeret.Ecnbsp;lob licet à culpa non liberet prædones neque omnem maliculpam retorqueatnbsp;inDeum, cuius iudicia SC iufta permifiîones^ nouit ftmper efte «equifiîmas SCnbsp;incuipabiles,refert tarnen omnia ad ipfumDeum,amp; dicit,Dominus dedir,Do-minus abftulittficut Domino placuit,ita fadum cft.Ennon dicit. Diabolus velnbsp;prædones abftulerunt,ied Dominus abftulit.-ÔC ficut voluit,ita fadum eft. V o«nbsp;luit ergo hoc Deüs,ôd fecit hoc quod palFus eft beatus lob. Sed aliter vult SC fa*nbsp;citres quas facit Deus: aliter volunt ^faciut homines. Dominus voluitlobun»nbsp;probare SC ornare attp glorificare SC feruaretiathanas voluit,fi potuiflèt,perde-te:SC milites alio animo id quod pâtrarüntfeccrunt,quamDeus.Suailli quaeficnbsp;rtint gt; Deum nort curarunt, iuftitiam praeuäricati funt. Probe autem fideli reti-nendum eft memoria,quod dicitprOpheta, in hominis poteftatenon efte vt di*nbsp;rigat greftus fuos.Toti er^o SC nosSC adiones noftrç vftp ad minutiifima quçtjnbsp;noftraortirtia,pendemus àDeotpcr qucm,vtapoftolus ait,viuimus, mouemutnbsp;SC fumus.Non potes tu,ait Seruator in euangelio, vnum pilum album autnigquot;nbsp;rutn facere.Et iterumjQuis èx vobis folicitè cogitando, poteft addere ad ftatU*nbsp;tam fuam cubitum vnumÆt,Omnes pili capitisveftrinumerati funt. lacobüsnbsp;qucqii^

c o N c I o X LI n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85

tjuotp apoftoluSjDicitisjHodtc ibimus,inquft, in ciuitatem illam, Qi. hoe vel tl» ludfacietnus, qui neicitis quid poftera iïc futurum : pro quo diceredebueratis*nbsp;Si Dominus voluerit,8^ fi vixerimus,faciemus hoe vel ilIud.Proinde guberna«nbsp;mur â diuina prouidentia,ac eoniôlatione refertiiHmum eft,quoties afflidi co-gitamus ha:c quæ patimur,perpeti nos â Deo benigno pâtre, fiagellante nos vtnbsp;nlios:licet opera vtatur hominum*

Deinde fi referamus ad ludaeos ac omnes cafiigau'oni Domini fiibicdos,fen No» efl în not fus verborum prophetæ hic erit, V t via noftra non eft in poteftate nofira, nc(^nbsp;nbsp;nbsp;potefiate

grefius noftros dirigere pofiumus quo volumus : itafanèin poteftate noftra no eft conuerti ad Deum ac agere pœnitentiam, nifî hoc veile dederis ô Domine»nbsp;Da itaep ipiritum tuum,quo renoua» Si purgati,te inuocemus,ad te conuerta«nbsp;mur SC veram agamus pœnitentiam, ferentes interim iugum quod tu nobis imnbsp;pqfueris patienter. Nammoxfequentur preccs.Cerièalij quoçloci fcn'pturaenbsp;conutncuntjdiuinse gratiæ,nonnoftrarum virium eftè,credere,conuerti,pœninbsp;tere aut opus bonum facere. Non eft volentfs netp currenus, inquit apoftolus,nbsp;fedmiferentisDei. Item, GratiaDeifiimidquodfum. Quid veröhabesquodnbsp;non accepiftifNon fiimus idonei ex nobis ipfîs tanquam ex nobis ipfis cogitatenbsp;quicquam, ied omnis idoneitàs noftra ex Deo eft. Et, Deus eft qui operatur innbsp;Vobis Si vt vcliris SC vt efficiatis pro gratuita beneuolentia.Item, Donatum eftnbsp;Vobis pro Chrifto, non iôlùm vt in eum credaus, verumetiam vt pro illo patia«nbsp;rnini.Nam iàluator quoq»dixit,Nemo venit ad me, nifî pater meus traxerit eu»nbsp;Et,Sine me nihil poteftis facere» Vtrunç iènfiim huius loci attigit etiam Hieronbsp;nymus in Comment.fuis ad leremiam Si dixit, Erubefeant noui prædicatores,nbsp;qui aiunt vnumquentp fuo arbitrio regi,cum Si hic propheta dicat,Non eft hominis via eius:6C DauidjA Domino grefius viri diriguntur,8Cc. Siue hiefenfusnbsp;eft. Quod à Babylonijs fuftinemus,non eft eorum fortitudinis,fed noftrimeritinbsp;amp; tuæ indignationis.Tantùm ille.

Formula autem orationisconneinnatadocetampliüs ÔCplaniusquomodo Quonodo not ïudæi fè gerant erga Deum in captiuitate, docet deniip omnes nos in omnibus geratnuf i» trinbsp;ealamitatibus clamarc ad Dominum. Locum hune clegantiflîma paraphrafî esnbsp;narrat D.Hieronymus Si ait,Senfus eft, Meremur quidem omnia quæ fuftineanbsp;mus,ÔCmultômeremurmaioraquampatimuf:verfîtamenhocobiccro,vtquaanbsp;ft pater mecorripias,nonquafi aduerfarius:vtmeemendesquafi filium,SC nonnbsp;punias quafi inimicum.Caftigas enim omnemfilium quem rccipis, Si per ornanbsp;nem dolorem Si flagellum cmendas Hierufalem. Hoftes autçm qui non noue-ï^untte. Si proiunciæfîueregioncsquænoninuocaruntnomentuum, nequa«nbsp;quam tuum debentiêntirc indicium,iêd indignationem.Tradidifti enim nos vCnbsp;emendaremur. llli autem aggrauauerunt iugum fiium. Sent non peperceruntnbsp;paruulos afflixcrunt:comedcrunt nos SC penitus deuorarunt,ÔC intantam ibnbsp;fttudinem redegerunt Hierufalem, vt Si publicarum SC priuatarum ædium om»nbsp;nia diffîparent SC populum tuum intcrfîccrent.Hæc Hieronymus. Alludit autênbsp;propheta hic, SCDauidPfalm.óamp;^ 58. quem Icrcmias videtur imitatus, ad pa;#nbsp;tres,quifîlios caftigantmoderatius autleuius,cùmn6dum efferbuerunt SC quanbsp;ft in furorem verlî funt.Rogat ergo,vt cum omnino velit,ÔC propter peccata innbsp;gentia caftigare cogatur populumluda,in iudiciocaftiget, id eft cum modéra«nbsp;tione quapiam SC dementer. Nos dicimus beft|)eybenlt4gt; 0ber mit befc^cybcttsnbsp;l^it.Rationem fijbrjcit,Ne fortaffîs prorius me redigas in nihilum SC di^erdas»nbsp;Deinde velutiex oppofito lubiungit,Effundefurorem tuum,ô^c. Etenim affli»nbsp;gitDeus pariter pios acimpiostfed rationeSCfine prorfus inæquali* Piosqui»

affligit SC calamitatibus inuoluit grauifîïmisjfed non vt pereant toti,fed ex

CAP.X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^IEREMIAM

erccantur, purgcntur atlt;p rcftftuantur tandem Jmpios eontra ptmft, vt eonei« dant,non refurgant, fed penitus tntereant, at^ adeô hic in terris incipiant efllt;nbsp;miferi fcrè ôi. poft hancvitam fcmpitcrnis torqucantur ignibus. Rationes hicnbsp;fubiunguntur varias, cur Dominus hos in vniuerfum perdat, Quia non noue*nbsp;runt Dcurrtjimö nouiflc nolucrunt.Qiiia non inuocaröt nomen Domini, quinnbsp;blafphemartint potius, QC inuocarunt Deos alienos* Quia cum Dominus gen»nbsp;tem foam tradidit caftigandam in manus gentium, h» nullo lêruato modo tru*nbsp;culcntiiÏÏmèfaeuierunt inmiCeros, Qiio pertinet illa congeries verborum, Co-mederunt,Deuorarunt,ConfumpferuntIacob i habitationem eius vaftaue*nbsp;runt.Hinc colligimus Deum rationem habere populi fui infignem,licet puniatnbsp;huncperimpios.Quia enimhimodum excedunt,rependithis quotp Dominusnbsp;fuo tempore rnalitiam ipforum in caput eorum*

Qnowoio Sed reftat hic non leüis difficultas difcutienda* Nam fi his conféras ea quac ftndc fXwrt dicuntuf cap.29« vbi ludæi iubentur orare pro regibus ÔC Babylonijs ipfis, vi»nbsp;tuamfub^zê»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icdiflèntire exdiametro«Hiceniinillos veluti execratur amp;diris de

tet, uouetdbiÖeoprecibuscommendat. Sedalibiiubemur orareprohoftibus noftrisï hic videtur contra ipibs precarileremias. Alq exiftimanc denunciarenbsp;potius prophetam quæ eis fint euentura,quam imprecari mala«Ego (ïmpliciternbsp;dico, locos iftos fibi ipfis non repugnare* Etenim perpetuum eft manet prae-ceptum,orandum eile pro hoftibus ÔC eis condonandam iniuriam qua nos affenbsp;cerunt:orandum inquam pro eis, vt Dominus condonet eis peccatum eorum*nbsp;illuminet mentes ipibrum ÓCconuertateos ad ipfum. Neep decet hoftili in tosnbsp;Cmusanimo, 6^per inuidiam interitumipibrum optemus. Carterumfinolintnbsp;conuerti omninó,lèd pertinaciter pcrgere,6lt; nomen Domini non defierint blanbsp;fphemare,fandam^ Dei ecclefiam grauius perfequi,Drages edere, QC impieta*nbsp;tem propagate, quis oro prohibebit orare Dominum, vt is veritatem fuam af*nbsp;fèrat, gloriam fiiam propaget, atque inuocantes nomen Domini defendati^nbsp;Ethuiuimodiquidemeftoratioleremiæprarfens, cut fimiles funtaliæinPfal^nbsp;mis.De quare Didum eft alias quo(p,Domino fit laus amp; gloria inlàtcula.

ORATIO lEREMIAE

Q. V A R T Alt;

Inïungitttr prophetét munuf prophetandi ,prA/crilgt;ttttr ^ttid prxdicettfverba tvüj^fœderit dtuinit^u^ nifiaudterint JudM^enbsp;riturißnt more maiorttm»

C A P V T XL

C o N c I o XAIII.

SErmo^ifaStittßadItremtama TiomînotmliintmçJumidHJinytr» baftedtrû hiùitft amp; lo^imini ta ad firot Iuda Hr ad habitat ont Hitra-faltm,diets ad'tos.Sie dicit 7)omintit Dttti ffrath %ialtdiStu yir» qui ne»nbsp;auditrit ytrhafeedtrn huiittt^ued practfi patrihus •stßrist to ttmport»^o r-duxi tes dt terra j4t^fti,de fomactftrrtaidittndOiÂndite tioetm mtamt amp;nbsp;facittßeundum omnia ^ua ego pracipio fohù : tS^ eritù^oPulus meuSttSr wnbsp;ero Vent yefter,yt exeitem MramentnmtiitodwramfatTihttfyeßrüiHr demnbsp;eneimim

c ö N c î ô scftfî; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84

Im tfrfath nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;melle manantem’.'vt dits hodterna(ccftatur J Tntnc

^ondtntdixi,Àmen Domine.Et dixit ‘Dominui ad mt Tradica yelClama vmnia yerbaißa in ciuitaribuf luda^tir in flateM Hitrufaltm^dicenSiAudi-rr ytrbafcedtrif haitUi amp;faciteta. Qwniam obteftando obttßatw fttmnbsp;trtj quot;TttfiroSiab to tenjpore,qao tdttxi tos de terra t^egyfti, in hunenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diem^

manè furgendo amp; conttßandoidicens,^uditt yoetm meamifed no audiernnt, tue inclinarunt aurem ßtam, quinmagis ambulauit ^uif^ in adinuentionecornbsp;dû fui mali:amp; induxifitter tos omnia rperba fœdtrû buiuf,^ua ^raee^i ytfänbsp;ctrentilt;Sr nonfeeerunt.

B'^KtiQ Icrctniar4. qu« comprdiêdftur duobws captttbiiS confequeft Q^ndo diâd tibus ii.ôi^ u.videtur efle dida nonfub pforegë loßa, fèdfiib filijs dus hacoratiocf^nbsp;i'mptjs.Nam hi à Deo, lege 8C fœdere dus teceflîfle leguntur, de lofia

Veronouimus quôd legem reparauit,amp; totum populum fœdere cum Deo vnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

'JJt.Qiiaha verô tempora fuerintfubloachasdi^lehoiachim,exponkhifl;ona fa« lt;^ra in 4.1ib4Regum cap.aj.Si »4. a^Paralip.jô. Sanguis innoxius fandoruninbsp;SCpauperum crudeliffîmè efFufüs à temporibus Manaiîîs, SC prodigiofus Ver«nbsp;bi Dei contemptusin prindpibus SC populo luda, grauiïïîmè Dominum offennbsp;deruncGrauiter ergo agit cum ipfis Dominus per prophetam.

Oratio hacc eft generis iudicialis. Accufat cnini eos dcfediohis SC violati fœ sutnmd amp; fîà ^erisu'nterim hortatur etiam ad pœnitentiam. Älioqui fupplicium graue cfle pa put huiutnbsp;•¦atumjhoceft certovaftandosfore.Id quOdfblapœnitentia, nullis precibus a« ho/gt;».nbsp;'iertcre,nclt;^ vllisfacrifictjs expiare auteluere poflînt. Commémorât item quidnbsp;^atiatur propter verbi Dei praeconium à fuis inpatriafua hominibus» Tradacnbsp;ïHox quaeftionemomnibustemporibus agitatam, Cur malisbene, bonismalénbsp;fitr'Concludit tandem fermonem fiCpollicetur meliorà,adeo^ vaticinatur de rdnbsp;ftitutioneliraelis ac de vocationc Gentium, euangelium vteüh«^ annundans*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

V tills autem SC accommoda eft hacc oratio noftris quotp temporibus ficuti in tota dus tradationc apparebif,

Titulum pro more fuo praefigic of ationi, Sermonem videlicet eiTe Domini nbsp;nbsp;nbsp;^opbèi

Dei quem per lercmiam annunciari veliu Mox fubqcit argumentum totius fer *nonis,iterum inculcans nihil hic efle fuum, omnia proficifei àDeo, à quo ipfcnbsp;Ct vocatus ÔC huic muneri coniècratus. Commiffio autem ac vocatio Dei huiufnbsp;”îodi eft, Audite verba fœderis huius.Loquitur cum prophetis cius temporis 0«nbsp;ïnnibus.Fucruntccrtèiynchroniîeremiç,Sophonias, Vrias,Baruch,amp; ait) prOnbsp;culdubiô viri prj SC fideles plures.His omnibus argumentum prçfcribit Conciônbsp;îîis SC totius dodrinae. Verba videlicet fœderis. Vcri enim prophetæ, non ho«nbsp;minum commenta, fed verbum Dei annunciant- Egt;e verbis fœderis mox pïuranbsp;dicam.Deinde quibus praedicent indicat SC dicit,Loquimirti ad virum(eft enimnbsp;fingulareapudHebræos:nonviros)ideft, adquemltbctludæum,adfingulos *nbsp;inquam SC ad omnes, loquiminiitem ad habitatorcs Hicrufalem. Nam mox di«nbsp;cet leremiaî Dominus, Pra:dica omnia verba ifta in ciuitatibusluda, SC in pla«nbsp;teis Hicrufalem»Vidctur ergo hæc oratio veluti ftationaria fuiflc,quamobamânbsp;bulans per vrbem Hierofolymorum SC per omnes vrbes luda SC per agrum vnlnbsp;tterfum, habuit ad populum. In qua reinclarefcit admirandaDcibonitas SC clc feodiÄb« fênbsp;inentta,qui tametfi homines fceleribus immerfi fint, atque ideo digni qui extin= uocantis pettAnbsp;guantur iuftis Dei fupplfcïjs,citó tarnen admoneri ipfos SC ad meliorem friigetn tor« adpuniAnbsp;reuocari curat per prædicationem verbi. Nemo autem cxiftimet haec ideo ni«nbsp;bil ad fe pcrtincre,quöd audiat voces luda SC Hierufalem. Etenim teftatur apo«nbsp;fiolus,quod faepc inculco,omnia qute olim funtfcripta,ad noftrum omniû pert!

IM t£K£MIAIH

ncrc crudirioncm, Cum^ rt âftdatum hoe Dei pcrtincat ad omnes concionatö* res, fub finem tarnen huius iêntentise iïngulantcr applieatiurleremiæprophet^Snbsp;fequitur eniin,Dices^ ad eos»

QutdDfwre» Confèquentibus vero copioCus contexit argumentum 6^ fcopum oratio» quirat ifi»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcpetit iterum ifta ièdiccre ex iêntêtia dC verbis Domini Dei lfraelis,qud

maiorem Hdem 8gt;C authoritatem eonciliet fuæ dodrinæ præfcnti» Summa om» nium eft, Deum requirere vt audiant omnes faciantep verba fœderis. Nam ne«nbsp;gligentes SC inobèdientes maledidioni efle obnoxios» Proinde vuliDeus prae»nbsp;dieari populis legem faam padum fuum,ac annunciari benedidionem om»nbsp;nigenam obièquctibus, rebellibus contra maledidionem Dei grauKHmam. Etnbsp;hoe quidêeft copjoGfr. argumentum omnium piarum Cocionum. Alludit autSnbsp;propheta ad maledidiones Dei, quæ continentur fuie in 17*3^ aS. eap. Deute»nbsp;ronomfjjvnde requiras licet.

VerMpederif nbsp;nbsp;nbsp;Etnunc etiam exponit planifiïmè quæ intcllexerit verba fœderis, ea inqu2l

quç prçeepit Dominus patnbus ex Acgy pto migrantibus per terram deièrtam in terram Chanaan. Intellexitergoinprimis Decalogum , deindcexplicatio-nemMofisexoreDeiadiundam. LexenimDei fœdus SC padum amp; verbumnbsp;Dei ac fœderis nuncupatur. Interim afpergtt hisbenefieij exhibiti magnitudi»nbsp;nem, vt omnes intelligant Deum iure optimo requirere talem ab alTertis vcl vinnbsp;toi^xferrca dieatis obedientiam, Namliberaui,inquit,de fornace ferrea,extrem am Ggnifinbsp;5**^ cans calamitatem SC c^rnificimm,ex qua eruerit eos Dominus.Alioqui nonle»nbsp;gimus^llos in vllam eonclufos fornacem ferream. V nde ÔC interprétés, Regio»nbsp;nem, inquiunt, Aegypti, vocat fornacem fen cam, quod in ea probati fuerintnbsp;probatione duriffima, SC in qua fcruitutem feruierint ferream, duram,intolcraanbsp;bilem.Et Zuinglius noftcr in Annotât,fuis ad Icremiam,Dicitur Hebræis for-nax ferrea,inquit,llcut Grçcis Ô^Latinis ferrea necefGtas,id eft anguftia fummanbsp;de qua nonlieeat exire»

Colligit præterca,ne quid oblêurum eflet aut dubium, yniuerfæ legis com» pendium SC ait. Audite voeern meam, SCc.Primum quidem eft aufcultare.Qui-dam etiam audire,quæ dieat Dominus,r enuunt Cætcrùm audiendum eft, nonnbsp;quidlibet,fed quod Dominus loquitur vcl loquuius eft in lege fua.Vnde fignifinbsp;cantiilimèdieitur. Audite vecê meam.En vocem,inquit,mcam,non voce Baa*nbsp;liftarum, pbilofophorumnbsp;nbsp;pfeudoprophetarum. Secundum eft facerc, id eft

obfequi,nimirum ca quæiubcmurfugere,fugcrc,6C quæiubemurfacere, face» re.Ergo no fatis eft audiflc,ôf audita laudauiffe. Facerc oportet quç audiuimus,nbsp;Vnde 5lt;Dominus in cuangelio dixit, Beati qui audiunt verbum Dei,6C cufto»nbsp;diunt illud.Luc.i i.ô^ Mattluy.Sapicns vir’audit SC facit verbum mcum.Et loä.nbsp;i4.Si quis diligit me,(ermonem meurn ftruabit.Plur a de his require â S.Iaeobonbsp;ex cap.epift^eius primo SC fteundo. Vires autem faciendi ex Deo,non ex nobisnbsp;dÿomodofoa ipns,ftippeditantur. lam etiam in faciendo eft ratio eerta. Vnde difertè dieitufnbsp;rnt oportwt, Domino, Et facitefteundum omnia quæ ego præcipto vobis. Deus enim no*nbsp;bis liberum non permittit præceptis eius aliquid vcl addere vel a dimere, aut allnbsp;ter quippiam quamipfe præicriplît facerc. Facite,inquit,fecundum omnia quænbsp;ego præccpi vobis. Nam in lege prohiber ne ad dexteram vel finiftram defledanbsp;mus. Peecatur hicplurimum noftro tempore, quo pleri^ ca faciunt(contra le»nbsp;gemDeut.ix)quæipfîs videntur bonazdeindeetii ea faciant,quæ mandauit Donbsp;minus,fuis tarnen hic quoœ affedibus indulgcntnimiùm,dum ea quæ faciunf»nbsp;non lîmplicitcr ad modum a Deo prçfcriptum faciunt,lèd rurfus vt ipfis bonuntnbsp;videtur.Saul fecit quidem quod mandarat Dominus cædêdo Amalechitas, fednbsp;non omnia perfeeeratCcuti inandaueratDominus, vndeô^grauiterincrepa-turàDo»

c o R e r o nui,

tur â Domino. De qua re alias dixi. Certè qui Deo placere vdlunt,non tantum audiant verbum Dei, ièd faciant etiam, deinde fadant ita vt mandauit Domi«nbsp;nus,non vt ipGs videtur.

His coniungit multiplex bonum promiisionem^ varian^ in lege vel fcedc* promißiont» recopiofifsimèalioqui expoiïamp;am. Si, inquit, ambtriaueritiiÿinvijsmeis,iîmeâ profvjtuoï^nbsp;verbum audieritis QC feceritis,principiö, Eritis populus meus,adeo^ filq di« Piuftitihut»nbsp;ledi hæredes. Quo nihil poteft did maius,Deinde ego ero Deus ve(ter,niminbsp;rum patcr,Dominus,defcnfor, ó^omnifufF/dentia, adimplens omnia to omni»nbsp;busJta enim infcedere initocum Abraham quompromiiïtGenf.i7.S^ alias iâelt;*nbsp;pilsimé.Poftremô erigam iunurâdum,id eft,præltabo certüsimèpromiitioncinnbsp;quam iureiurando conßrmaui patribus veftris, daturS mc vobis terram fiuen«nbsp;tem fpontelade QC melle. Comprehendit his verbis omnia bona, quae voeancnbsp;fortunæ extra pofita, fignificatur^illa loquutione vbertas abundantia^te«nbsp;tum omnium. Vndc S.Heronymus,Terram lade amp; melle manätem,inquit, rerrafluentnbsp;byperbolicè debemus acdpere pro rerum omnium abundantia,vt 5lt; illud Ma« lade er mrilr.nbsp;*oni8 inBueolicis,

fiaant illiyferAt ö* ruiut aßgt;er amomtnp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et iterum,

£t faßim riuis currtntia yina re^rej^ir.

Adiungit propheta Dd nomine, Sicut eft dies harc : vel, fecundum dicm hand Quæ tails omnino videtur eiTc loquutio, qualis illa eft apud nos vulgata, IVicnbsp;W b^nn 4ttt ifîober li^: id eft,ficuti omnibus manifeftum eft, Signifîcatnbsp;enim Deus omnia ie patribus ceriiftima fide præftitiiïè : vndeiîlij eolligere de«nbsp;fccrent,fibiquolt;^ omnia Deipromifla praeftandafore abundanti.%ür.è,û fintpijnbsp;fî^timentesDeum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Porrô intcrponiturlercmiæ voxoednentts Domini Dei verbis, Amen:quç jtretKÎdt Acdd quidemvoxrcfpedumhabettripliccm.Velenimrefpicitadfolcnnemritûma« watàmenDo*nbsp;ledicendi,quo aednebatmaîcdidionibus plebsIfraelitica,Amen.Quontam V«nbsp;td dixer at Dominus in prse.entiarum, Maledidus vir qui no audier it verba Fobnbsp;deris huius,6lt;c.fubtungi£ moxleremias, approbationem fuam,0^ ait ex more.nbsp;Amen. Vel ccrtcbenèprecatur ludæis,quibus dixerat Dominus ièpratftiturû,nbsp;quod interpolîto iuramento patribus promiferit. Vndc D.Hicronymus,Dix6«nbsp;tat Dominus, inquit, luraui patribus veftris, daturum eis terram lade Qi mellenbsp;»nanantem ; ficut rebus ipfis hodie comprobatur, propheta diligens populumnbsp;fuum,occupât vocem Domini, amp; cupit vera efle SÎ in perpetuum manere quaenbsp;data funt.V nde ait, Verè Domine implefti quod pollicitus es.Siue,Fiat Domi-ne,hoc eft, fempcr maneat quod dedifti. Hate ille. Vçlrefpondet Deimandatonbsp;propheta SC ait. Amen,id cft,certô ÔCftdelifsimèexequar quod mihi iniunxeris*nbsp;Hic autem prophetæ aftedus doceat omnes ininiftros quali animo ipfos quoc^nbsp;oporteatefle pra:ditos,cumergaDeum in primis,tum erga populum«

Confeqnentibus repetit mandatum fuum Dominus,quo mandarat leremiç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuhetui^

Verbum Dei praedicaret. Non eft autem ilia inunlis tautologia, fed neceflaria prtedicare ver» prorfus repetttiojfignificans Deûnolle prophetas aliud prædicare,quàm ipium hfeeierit,nbsp;Dei verbum. Vnde difertê dicitur,Et dixit Dominus ad mc,En Domini mandanbsp;tum eft quod fequitur.Qualcnamc'Pracdica omnia verba Ifta.Vel,Clama, id eftnbsp;diièrtè Si dare annunciato.Quae:'Qtiacmox ftquuntur. Audite facite.De quinbsp;bus iam abundè didum eft. Qiiibus autem prscdicandumc' Ciuitatibus luda Sdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Hierufalem.Sed SChæcpriusfuntexpofita. RcpetSturautcm,ficutmododixi, eadem quæ antea quoqj iniunxerat, vt omnes miniftri certd fibi periuafttm ha«nbsp;berent purum Si ibium Dei verbum fyncerè efle prædicandum. His tarnen connbsp;Redit quod prius non audiuimus,principid quanta cura Si diligentia Deus fe«

P

.1 lî î ÈR EM I A H

cerit verbum foutn annunciari patribustdeinde quàm contumacitet iUi ipfi Vcf Del« diligêt^ bumDcifprcuerint. Quod autem patrum feculo patribus exhibait beneficia,nbsp;Mrifipfom filifs ipforum præftitit nunc ctiam. Emphafîm verô fîngularem ha-fittribus»

Patrefcontu- hommibus diIigendus,6Cc« Porto exemplum patrum prokrt (nobfequcntium wrfcûcr^re« vclrebclli«m,non fîmph'cem ob caulam. ludæi cntm fubinde profercbât excm*nbsp;Nerunt prædi» plum patrö,Dominus autem oftendit talc exemplS non eflè inittâdumgt;cum fucnbsp;c4 »oticm,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contumacilÎJmi,Deindc vt per contrarium di(cerent,qualem ab ipfis requi

ratobcdientiam Dominus, nimirùmquac ab cxcmplo patrum fit alienifsima» Nam illi non audicrunt,pijs ergo audicndum Jlli non inclinarunt auremluam*!nbsp;pîjs inclinanda eft auris fpontanea. Illi fequuti font animi foi arbitrium, lib^di-ncm, beneplacitum ÔCintentioncm foam,quaeipfis videbatur bona. De his loanbsp;quutionibus,antea fepc didum eft: ergo pijs non nifi beneplacitum Dei eft fe-quendum,calcandæ font propriae intcntiones,omnis inobedientiç feminarfa QC.nbsp;Patres twfèm- maximorumpcccatorumcaufae« Si autem exemplum patrum noneftfequen-perfuntjè' dum,nifî cum ipfom Dei verbum fequuntur ipfi, cur tantopcrè Patres quidamnbsp;iaditant Si nobis obrjciunt i Paulus apoftolus noluit Corinthios fe imitarijUifinbsp;quatenus ipfè imitaretur Chriftum.

Subîfcit Dominus, fc induxiflc in capita patrum inobfequentiu omncs cxc-crationes legis» Vnde iamfilios ipforum vult colligere, paria ipfis inobfequen» tibus obuentura,nifi moribus prauis ad norm am legis Dei emendatis,pcrganCnbsp;fliam 8^audire ÓC facerc. Quac quidcm omnia SC fingula nobis quotp inculcan^nbsp;lur. Dominus dct nobis oculos, vt hæc vidcamus, SC vires animi, vt quod vidimus faciundum faciamus,nevnâ cum patribus mifer è pereamus.Dcus|fit nobisnbsp;' Clemens SC propitius.

Aceufat ‘mm popult/mminamr interitumt quem non attertere foßint fvUif precibui njelfan^orü intereeßiombtu,

c O N c I O XL II II«

EeJtxie Vominue mt,7)eprebtnßt eft coniuratio ta y tret /uJa lt;Sr in ba iiraeoribae Hiernfalem, retterft yel reîaffi funt ad iniquitatet patrum fuorfénbsp;f riorum qui renuerunt audire Teria mea,infuper illi ipft feQati funt deos aliunbsp;notf^tferuirent illis'. ( fie)domns Ifrael amp; domus luda diftipauerunc yel irri^nbsp;turnfecerZtfoedua meum quodpepigeram cum patribus eorumJccirco ßc dicitnbsp;T)ominus, Ecce ego adduco fuper eos malum è quo eludari non poteruntula-tnabuntj, ad me:amp; non eaiaudiam eos. Turn ibunt iprles luda dues Hier».-rufalem amp; clamabunt ad deos,quibus fuffitum incenderuntßd nullo paBo eosnbsp;feruabunt in tempore cAamitatts eorum.Siquidem fecundum numerum yrbiSnbsp;tuarum,ô luda,fuerunt tibi dij tui,amp; fecundum numerum platearum Hieru--falempofuifttsaras ad ignominiam,arasadtburificandum^aali. Tu igiturnbsp;ne ores pro populo.ifto,neqjpro eû fufeipias clamorem amp; fitpplicMionem’.quU

’’®’? fffoudiameo tempore quo ted me damauerint amp; afflidifutrint»

I

coNctö jSttïïit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!èé

PR.{ma orationis parte cxpofuit propheta mandatum Domtnf prâéfciriptiô» Aceufahturïii nem^ didantis vel iubenris leremia annunciarc populo verba foedeWs, acnbsp;prohiberene imitarentur exemplum fuperftitioforumpatrum: lamfubiüngitnbsp;bac veluti altera orationis parte oppofitum.Nam iubct acriter ipibs âccufare aCnbsp;obiurgarc,quód rebelles nedum inobfequentes, verba fœdcris diuini aUdire rcnbsp;nuerint,quin vniuerfum foedus perfide violauerint,at^ adcó imprjfsimS patrSnbsp;exemplum imitati fint. V erba fingula acrimoniam ói, vehementiam habcnt ex=»nbsp;quifitam.Vndenos diicimus,paria in populo flagitia non frigide ièdferüidè vrnbsp;gere,atcp iufia feuera^ accufatione infèdari oportere.Hoc enim vUlt bonus SC.nbsp;iuftusDominus,qui non vult peccatorcsinterire,fed conuertiattpfaftati.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Rurfus autcm ÔC ante omnia repetit,nihil htceflè fuum,iènonindüigefé af» fcdibusjDei effe verba quae profert.Ait enim,Et dixit Dominus ad mê^ Prôin*nbsp;dequih»caipernatur,nonhominemconcionatorem,fedipfumDômiûumlo3nbsp;quentem per concionatorem faftidit atlt;p afpernatur. Afiêrit autem critnê quodnbsp;intentât tam eflc euidens amp;manifeftigt;n omnibus, vt nulla infiiper demonftra»nbsp;tione aut probatione fit opUs, Germanicè ditimusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctflùtbctt: id

eftjcompertius eft quàm negari poisit.Deprehenia eftjinqititifrt vîris luda con^ iuratiojconfpiratio vel colligatio ac defedio â fœdere Dei amp; Deo ipfo.Nam lonbsp;fias vniuerfum populum conftrinxerat ac colligarat cum Deo fcederc lempiternbsp;no: ergo cum populus immemor huius foederis, iam fedari ihcipcret deos alie»nbsp;nos amp; recipere cultum pcregrinum, redè dicit Dominus depreheniàm eflé irtnbsp;populo coniurationem. Accipitur coniuirâtiô in peiorem partem. Nam in re- Cdhittratioco»nbsp;pub. coniuratiOfit, dumpauci autetiam complûtes conQ^irantcontra Icgiti- trrfDrw»,nbsp;»num magiftraium,acfibi fumunt perficicndas res iniquas, pertinentes ad pet-turbationem vel oppreisionem iuris,æqui SC tranquillitatis. Gérmam'cè appel*nbsp;lamus hoc crimen,fitb r^ttctt vnb nbwàrffett/obet ân ptmbtflt;b»4)nbsp;Referenda funt autcm hæc ad religionem, ÔC interpretanda Eint de defedioncnbsp;à Deo èC lege vel verbo eius. Nam ipie leremias fie exponit,ô^conEquentibUsnbsp;déclarât de quânam loquatur coniuratione vel defedione, Reüerfi vel relapfinbsp;funt,inquit,ad iniquitates patrum fuotum priorum, veterum inqüam.Scd quç*nbsp;nam fuit horum iniquitas,vt fîmiil colliqueEat quænam fit côiuratio filiOrumt*nbsp;Renueruntaudire verba mea. Deinde illiipfi legis Dei contemptores, fedati Patra»te*nbsp;funt deos aliènes. His feruierunt cultibus lege mea prohibitis. Nunc ergo fub=»nbsp;iungit quod Enfum abfoluit, Sic nunc etiam domüs lEacl èC ludâ rcrtuunt audinbsp;te verbum Dei:Edantur deos aliènes,Sd Eruiunt eis. Quac quidem eft Deo in*nbsp;fenfa iniquitas ÔC perfida ilia cOniüratie. Caetcf ùm Dominus membra ilia nortnbsp;repetit, Ed pro his omnibus rcponit, Diftbluerunt, diftiparunt ac irritum fece*nbsp;runt padum meum, quod interprété MoE, cum patribus eorUm pepigi,ad Si*nbsp;na montem ac in deEr to. Sicut autem olim domus lEael foéduS Dei violauit, vtnbsp;exponitur4.Reg.i7.itanuncquo9fubIoachasamp;Ioachim rcgibusludapadu

Domini perfidepræuaricabantur.Difcimus hinc,R.clapEim in dcEttam quort= ^éàdiuu ÿ-ai dam impietatcm,fcelus elfe nephandum proditoriam^ coniurationem,qui« defceliK.nbsp;dem coràmDominoDeo.Hodicaliteriudicatmundus, SiquisenimdeErto e*nbsp;uangelio,rcdeatadpontifîciamRomanæ eccîefiænupet^ religionem vel po-tius fuperftitionem, dicitor redire in finum fandæ matris ecclcfiaé. Sin defertanbsp;Romana ecclefia, conftitutionibus humanis relidis, attipledatur pUram e* Apo/latdtnbsp;uangelq dodrinam, protinus appellatur apoftata, Editiofüs, petfîdus, defe*nbsp;dor ÔC hærcticus atque fchifinaticus. Caeterùm non ita iudicàt amp; iudicare do-cet verbum Dei, Ed hoc potius tradit, apoftatas amp; coniuratos reuêtâ efte, quinbsp;deferto verbo Dei rupto fœdere diuino, pluris faciuntconftittifiütles bomi*

P i

V

CAP, xr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN I E R r M r A'M -

S/pcwerro» RU«Jnftt’tiWa^5 vcrboDd aliéna rccipiunt. Sæpèverôhocfceîerênepbafldd res jemelreU=i k polluerunt llraelitæ,ÔCab antiquis quidem tcmporibus vituperantur hoc nonbsp;âos relapfi mine à propheris QC lege diuina, Audierant ex monte Sina ipfum Dominum Le 'nbsp;fimtveteret, gg^ fuam promulgantem, iubentem^ interalia,cauercne ipfum vlla exprimenbsp;reconarenturimagine.Cçterùmpaucos poft dies, abfènteMofêjimaginevituUnbsp;comedentis foenum,maieftatem diuinam adumbrare contenduntPoft mortemnbsp;lofue ÔC feniorum, iuniores legum operum^ Dei immemores, accommodantnbsp;ïè in moribus àtlt;ç religione gentibus vicinis. Nec leuiter nec rarô,fed grauifsi-me amp; perfrequenter fub ludicibus rclabuntur ad errores agnitos. Ita fæpifsimènbsp;faditaruntfub regibus Iftaelis QC ludæorû.Ac in nouo çtiam T eftamento Chri-ftus,Petrus attp Paulus prçdixeruntdefetftionê ecclefie. Atqui defeceruntmoxnbsp;ab initio plurimi fedantes haerefes atep hæreticGS,filt;^ in poftremo hoc fèculo nonbsp;ftro,adde QC aliquot praecedentibus feculis,adhaeferunt antichriftianifmo.Quanbsp;foedum vero Icelus fit relabi in errores priftinos SC femel depofitos, exponit no*nbsp;bis Dominus apud Matthaeum in parabola eius qui liberatus â daemonibus,rurnbsp;ius occupatur negligens â feptem dæmonibus longe nequioribus, Legatur pasnbsp;rabolaapudMatth.in cap.ia. Sed SC fandus Petrus in x.Epift, ï.cap.pcrhibeCnbsp;multo eflefatius nunquam intelIexilTe veritatem,quam hac intelleda relabi rurnbsp;fus ad mendacium SC impietatem. Fœdas ibi profert,fcd accomodas rei fœdif»nbsp;fimç,parabolas vel fimilitudines,petitas ab immundis animantibus cane 8C pornbsp;co,quorumillerefórbetvomitum proprium,hic veróablutus flumine,volutacnbsp;fèfe iterum in volutabro coeni, Ac videmus hodie genres,régna SC homines de-fedores ab euangelio, omnigena nequitia fuperare confceleratifsimos alioquinbsp;nebulones, Orandus ergo eft Dominus, ne nos in errores femel defèrtos finatnbsp;rccidere,fed confirmer in agnita veritatc,

fctMrecidiui, nbsp;nbsp;Enormi peccato pœnam adiungit confequenter SC ex more enorme grauif«

fimamç ÔC ait,Iccirco cum ad vomitum recurrant,SC à propofito nephando ab ducinonpofsint, inducam fuper cos makim,infortunium atlt;p calamitatem ex*nbsp;tremam,e quanequeantemergere. Intelligit autem bella,fames,pefte$,excidianbsp;vrbium, ÔC Hierofblymorum obfidionem pertinacem, captiuitatem ÔC perni*nbsp;eiern milcrrimam*De qua mox plura dieet fub parabola florentis oleæ,

Addit aliud multo horribilius,quo interim cxponit,quomodo non valeanC

1 nbsp;nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;*ï-_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l______1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtr T-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lent homines recurrere ad preces vel fupplicationes , deinde ad expiamina fa* erificiorum. Cæterùm in praefenti denunciat Dominus, fe neep preces acceptu*nbsp;rum, nelt;p facrificiorum vllam habiturum rationem, fed quod inftituit fuppli*nbsp;cium,de ipfis fumpturum. Ita,inquit,non emergent vnquam ex barathro cala*nbsp;mitatum. Principió agit deprecibus,quas oftendit irritas forc:deinde loquiturnbsp;ÔC deSacrificqs ipfbrum inefftcacibus.Preces funt duplicis generis: vel quas ipfinbsp;pro nobis ipfis offerimustvcl quas alq intercedentes pro nobis offerunt. Precesnbsp;autem noftras principió Deo offerimus, qui cum non audit cas, conuertimurnbsp;moxad creaturas,vel ad diuos.Dchis primo,deinde dc intercclsionibus agttlenbsp;remias, Deum induccns loquente cum eis. Principió dum malis omnigenis im«nbsp;merfi fucrint,dicit Dominus, ad me clam abut pro liberatione SC aftertione : fednbsp;non audiam,non eripiam ipfbs.Non audit autem Deus,eos nimirum qui no innbsp;uocant Dominum in veritatc,ex fide,diledioneôC pœnitentia,fèd ex hypocrifî*nbsp;Deprecantur quidem malum, fed vt porró liceat vcrfàri in voluptatibus. Do*nbsp;lent ÔC clamant, non quodoffenderint Dominum fcelcribus,fed quodmallcnCnbsp;commeritisliberari fupplicijs ÔC prorfus non affligi, Alioqui inuocantes inverinbsp;Utc,audit Dominus.Ethoc alterum eft genus oranonistSequitur iam alterum«'nbsp;Porrd

C o » C J Ô XL! HT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

Porró cum homines mundaniac infidèles,Deum inuocatircs exhypocfifj,fton conuertuntitr' fentiunt ad clamores fuosvllum Dei auxilium) conuertunturmoxadaltenos hominefUidif»nbsp;dcos S)C ad alia præfîdia,eiiamûnpiaô^âDeo probibita: Ccuti QC Saul fediïè le» lt;4nbsp;gitur,qui cum nullum habcrcti Deo oraculum, eonuerfusfeifeicatum abi}t ad ‘^*^*^*’nbsp;PythoniiTam, per cuius minifterium diabolumfub Samuelis imagine audirenbsp;*neruic,quiDe^, fæpiâimè monentem per ipfum Samuelem verum,contem«nbsp;(»nnSequiturergoinleremia, Turnibuntvrbes luda, amp;^c. Sequunturhorumnbsp;exemplum hodie innumcri, qui cum ]euiter,hoc efi,iemel Si iterum aut aliquonbsp;ties requtrunt Dei auxilium, SC non ita vt volunt anheli præfentcm opem fen^nbsp;tiunt,prounus ad illiçita conuertuntur.Ita hodie multi coniülûcaruipicesjina«nbsp;feos,pythones,ftgas, fiC quide in pcriculis fuis,in morbis diuturnioribus. Ne^nbsp;enim mundo immundo deiunt,qui dicut. Si là thanas me pofTct reftitucre,benenbsp;ficium hoc ego recipercm,licetinterim in iplum diabolinn crederenollcm.Cac*nbsp;ferùm impia hæc Si abominabilia lunt* Diabolus malehcus eft, non beneficus.nbsp;Perfeuerandum eft enim infidcamp;fpe, perpatientiam, nequcquicquamreclanbsp;piendum quod lege vetitum eft aut proftcifeitur ab bofte generis humani, Sic,nbsp;•udxi cum Dei auxilium non iêntirent, humiliaflèntlè ÔCpcriêuerauiflcntinnbsp;precibus ad Dominum : ficuti SC ftnguli noftrum in vartjs noftris afflidionibusnbsp;lacere iubemur,ac cum viroDei clamare, Si placeo Domino Deo noftro,funcnbsp;i'livircs liberandime : fi nonplaceo,üil1e vult bis merhalis exercerc,age præ-ftô Ium, conférât is modd mihi foam gratiam, vt patienter feram iugum eins»nbsp;Sed ludaei non perlcuerabantin iuftis precibus.Etenim practeriro Deo femel SCnbsp;iterum inuocato,fopp1icabant dijs fois peregrinis, Baal, Dagon, Molech SC fi»nbsp;*nilibus.Ita hodie innumeri faciSr,à Deo vero ad diuos déficientes. Vb^ iterumnbsp;Çaufa oftenditur,cur ludæi puniantur, SC cur non exaudiantur â Domino, qui4nbsp;iniynceriimo idololatrae funt.Oftenditprzterea vanum elfe cultum SC inuoca«nbsp;tionem diuorum. Saluando enim non uluabunt eos, inquit, in tempore affli-^ionis. Solus enim Dominus lêruarepoteft SC perdere. Loquucioeftautem»nbsp;Saluando non faluabuni eos,id eft,nul]o pado làluare poteruntSimul verô a«nbsp;writer inuchitur in enormem iplôrum idololatriam,dicês, Siquidem Iccundumnbsp;’ïumerinn vrbium,SCc. Sed SC Aras ipfOrum appellat aras ignominixnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Argcmfip

*^lt^r)quçfciIicctpcrtincbantadignomtniam.Nam SC Deuminhis ignominia fioiilt, 3ftïcïcbant,SC lemetipfos perfundebant confuiîone fœdilsima,dum in eis fuffi*nbsp;tum incenderent Baali.Baal nominal, SC omnes decs ftditio6,medioxumos,la«nbsp;•¦esjtutelaresjauxiliarcs SC falfosfubintelligit. Venit deinde leremias ad foppli«nbsp;^tionem vel interceftionem fandorum iynceram, quam tarnen etiam retjcic*nbsp;De qua in prxicnti,vt 6C dealqs coniundis,nihil amplius dicam,quôd de omninbsp;fcus his diflèruerim copiofius cap.a.Concione 8.6C cap. 7. Condone 49. Domilt;nbsp;*10 Deonoftro fit laus SC gloria. Amen,

Oftendit fudMs ne facrificijs tjuidem attertere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exitittmt

quod^/ub parabola olea arborif adambrac.

C O N C I O XLV,

Qaii f negotq ) diltSfo meo în domo mta,e«m fatiat if ft dbornintttio» nem in multit f Et tara fanduarij tranßrt futtrttà ttf tSrncum malifatitnbsp;txttltas.Oltam frondofam fulcbram amp; fntBufpteiofam 'ifocAtttrat Thtmmitenbsp;nomtn tuum : fed ad 'voctm magni ttimultut afttndif ignem ad tam, amp; fra^inbsp;ptnt rami eiia, î^ominufenim txereifuam, ^tti te flauMtitflofUtata con^

3

I N ï E R E M I A M iratemaÏumipropttrmalitiamJomutlfratlamp;iudatqtMHl/tii^fi^fiariit^»nbsp;irritanilome,^m faâuot i^fi^aalineMfinn»

POftprcccs ipforumrcfutatas, Vjmitiam adfacrifîaa ludseohim confutatw da» Sperabant his fe ludæi placaturosPomtnum : ïèd propheta ex ore Deinbsp;loquens ÔC reijciens ipfa, nihil hic profutura afleuerat.. VariwKitem hic locus,nbsp;prophetç exponitur ab interpretibus» Altj referunt ad Deum.Quafî dixerit pronbsp;pheta. Quid obfecro faceret vnicè diledus xnihiDeus, in templo, pofieaquaninbsp;nulla vfpiam pœnitêtia apparet,fed magia fcclerum multiplicatio;' Sed ita malénbsp;congruit quod leremias tcmplum vocat fuum texnpluin,lêu fuam domum. Altfnbsp;verd exillimant Deum hocloqui de propheta,ac dîcerç,0utd porrd vnicè mihinbsp;diledus leremias in templo meo agerec,cum nemo cogitet de emendationc,iè4nbsp;multiplicatione potius (celerym;*Quid fi intelligamus Deum loqui per leremiSnbsp;ad populum fuum ac diceret* Si qui funt amici mei adhuc in hoc populo,cur obnbsp;iècro templum ingrediuB^ur^ an vt rebelles inedslibêrêt ab impendeniibus manbsp;lisfFruftra lânè ingreditmtur in domuin meam» S»Hiei;on»ficuti mox dicemusgt;nbsp;«xponit hsecfimpliciter de ludaeis praeuaricantibus, non de Dei purioribusnbsp;cultoribus» Rado adtjcitur,cur fruftra ingrediantur templum.Cum faciat ipla,*nbsp;nimirum domus,vel ipfi podus qui funt in'doma,abominationem,id^ no firn«nbsp;plictter,iêd varie 8C multipliciter, cum in ipfo templo facientes ea qu% tot pro«nbsp;hibut legibus,tum extra templum flagitia accumulantes fceleribus. Nullus er«nbsp;gocœtusedam iuftorum coeuntiumadlàeraintemplû,lib,erauerit nebulonesnbsp;illos idololatras amp; rebelles at(p omni flagitiorumgenere madentes.Id ipfum annbsp;Boni naJot li« quoç didum eft à leremia in cap.7. éc ab Ifaia in capj,Confiât ergo iropios dnbsp;htrare non pof poenis liberari non pofle,enamfi diledi vel amici Dei in templum ad (acra venifnbsp;r«nt,^Wper« entes perficienda caufam iHorum agant. Nam Deusrequiritpœnitentiam,nbsp;g^ntfÿe malt, ©ditex animo,fiimpij impie confidentes operibus aliorum bonis,ipfi interim innbsp;omni icelerum coeno fefe prouoluunt, amp; in fiagittjs iterandis, ac in omni malt«nbsp;tia femetipibs fiiperant»Eam inquam abominationem non fert Dominus.

Saerißda non nbsp;nbsp;nbsp;Signincantius verd lacrificia oblata ab hominibus fine fide QC pœnitentia rc

toOiintpecttita i9dt,amp; cum admiranone eeu de re abfurdifsima dicit,Et caro fanduart|,vcl car er pätMs pet» nes fanditatis,tranfire facerent à tef Id efi,An putas facrificia ablatura à te pec-wtor«w,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catum atç peccad fupplicium vel poenamrMinimc fiet. Nó abluitur peccatum

bubula aut ouilla came,netp remittitur peena propter fanguinem hircorS efHi« iunxSanguis Mefiiae abluit peccata, QC fides in ipfum,tollet^ Deus è medio in«*nbsp;tentatas calamitates, fi viderii nos veram agere peenitentiam facrificarc nof«nbsp;inetipfos,boftiain viuam,ficuti docent prophetç amp; apofioli. Alij legunt.Et caronbsp;fanduarqtranfibii à tetid efi,hofiia ita ofFeretur à te,vt veluti tranfire nihil^ v«nbsp;tilitatis aut efiicaciaevideatur tibi relinquere. Breuiter, Sacrificia tuanihiltibinbsp;proderunt. Additur iterum caufit, cur nihil profutura fint làcrificia ipforum*nbsp;Et tu tpaleagis atque inhoc ipfo exultas.Nqn doles de commifia idololatria SCnbsp;de fceleribus conduplicatis repetitis, imd putas te non peccare ; gloriaris it*nbsp;peccatis tuis ôf exultas in ijs,propter quç debucras dolere. Vetusinterpi-es hûcnbsp;verfum ad lênfiim no male fie verrit. Quid efi qudd diledus meus in domomeanbsp;facit fcelera multafNunquid carnes fandç auferent à femalitias tuas,in quibu®nbsp;gloriata est* Et S.Hicronymus qui banc ledionem fequitur hune locum fie ex**nbsp;ponii,Diledum ôf amantÜsimum vocat populum luda, qui in templo cius po«nbsp;fuit Ôd vénérants efi idola,amp; in co putat fc iram Dei placare.fi multas hofiias in*nbsp;molet, amp; gloriatur in facrificiorum multitudine, quac malitias peccatorum au-ferrenôpoirunt,L4uhcrttsiuvenû,'Wlt;;»|)4bmémincfn»nbtnmincfiu^5i^

c o » e t o xtv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88

hrbettb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtwtb rndnmb berm b4ö|)eih'^peif4) folie ed

Vort irtert rtetttmert : vrtrtb t»gt;ehrtÇ übeU tb»rtb/fo firtb ß? ^urer bindert butrob* Potcrat fic quolt;p verti,ltgt;4d tbttt rtttrt frörtb m minew ffttß f fo eö b^4gt;nbsp;ïen ^ewelbe^4bt.ö^Uób4jmb4óbeiÜ^peif4gt; vortbir rtemmertfvrmbnbsp;locbefl 4ber trt binent ubeUbnn.E( certê indignum eft cogitate deDeo^quod aOnbsp;cepto fruftocarnis, autmunerequopiam perituro redeatingratiam Cüm nebttnbsp;lone,qui nihil cogitât de pœnitentia. GrauilBmum dcnique corâm Deo pecca*nbsp;tum eftUn peccaüs eonuniifis exultare ÔC glotiarvquod tarnen noftro £eculo eftnbsp;Vulgatiifimuni»

Conftquencer ergo depoena^de qu4 Krperius loqui cœpeirat» copioiîus dit Pàoufxpoiü» ferit i SC parabolam propontt gt; qua non tantum obijcit oçulis contuentium exi«nbsp;tium cerdffîmum ièd infuper ingentia ipfis coUata beneficia. Efi atitem typusnbsp;rcgni âi populi felicis Olea,ficuti 6C Pamp;Lyi.S^ ii8 Jn Daniele quo^ cap.4,fubnbsp;imagine arboris frondofie ÔC maximxpulcherrimæ^ adumbraturmaiefiasre«nbsp;gis Nabuchodonoforis. Cognita eft etiam arbor ficus in itinere â Bethania ver^nbsp;firs Hieroiôlymammaledidia à Domino,apud Marcum in iuLoquutio efiauxnbsp;teni. Dominus vocarat nomen tuum oleam viridem SC pülchram, pro eo quodlnbsp;cft. Dominus voluit te fimilem efle oleae alpedu fpeciofîflîmaî,id eft inftituit vsnbsp;elles regnum fiorentiiTimum.Quoniam verô homines huius regni, DeO ingra*nbsp;tos fe exhibuerunt,deieci( arborem omnem^ huius regni gloriam.Mirificé au*nbsp;tcm depingit cafum vel interitum regni, vel gentis Iudaicîc*Fin^;it cnim magpSnbsp;tumultum firepitum^ exortum, atcp fimul ignem excitatuih ad vel circum ar»nbsp;borem.lntelligit autem exercitum Chaldaicum,magno cum apparatu venienanbsp;tem SC obfidione cingentem mœnia HieroiblymorS.Deindepaucis verbis haijfnbsp;rit amp; abforbet omnem regni maicftatem,dicens,Et defradi funt rami eius. Rami erant ciues, opes, apparatus, potentia ôi vniuerfa regni gloria,Ea defradanbsp;cecidiuHîecpcena eft pcrfidiae.

Rationera fadi huius diuini fiibiungit prbpheta, expônens fupctiorem pâ» P«” iureprc-rabolam SCaic,Domtnus enim excrcituum qui te plantauit, SCc, Domiaus, in^ iuotpçrdü quityfuo in te iurc vtitunAb ipfo es, quicquid es, ipfê tibi benedixjt, ac prardi«nbsp;^'tfe maledidurum etiam tibi,fipçrgeres ipfiefiêrebellis SC in^aws» Tu verdnbsp;domus iuda,ficut antea fuitdomus lfiaelis,maligna SC malitiofa es cotra Deumnbsp;beneficum: proinde optimo iure malam, id efi tibi calamitofam 8gt;£ pernicioiàmnbsp;contra te pronunciauit ièntcntiam vt fcilicet ab hofiibus capiaris SC miiêrè in«nbsp;tereas.Hanc eandcm hodie quocp pcenam expedent, qui infimilibus peccatisnbsp;cum ludaeis communicant.ÛbièruandaeÛhicloquutio, Malitiam fibi defignanbsp;Tunt, id efiinfuam ipibrum perniciem fecerunt quod fecerunt. Ômiiîîs autemnbsp;peccatorum generibus omnibus repetit cultum Baalis : quo ië dicit irritatumnbsp;velprouocatumadiram, idquodvehementiuseft,quàmfi dixifietfefuiiTeof«nbsp;fenfiim.Certè qui toties ex verbo Dei audit, Deum iblum coli veile, nec tarnennbsp;folum colit,feddiuos tutelares etiam vnà cum Deo colit,Deum vcriffîmê irrita*nbsp;re acadiracundiamdiciturprouocare. AtapoftolusadCorinthios, loquensnbsp;de rc vehementer abominanda. An prouocabimus Dominum C inquit. Numnbsp;fortiores illofiimusf Adorcmus ergo SC colamus vnicumamp;aeternum Deumnbsp;infiiio eiuslefii Chrifto, qui vnus omnia habet, omniiuffîcient/a SC fons eftnbsp;omnium bonorum SC inexhauftus SC largiffimus* Cui ibli gloria in iæcula (àe*nbsp;culorum.