Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

� de rug van het boek

• � de kopsnede

• � de frontsnede

• � de staartsnede

• � het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

� the spine

• � the head edge

• � the fore edge

� the bottom edge

• � the back board

IN ACTA APOSTO

|,ICA HOMILIAE CENTVM VlGlNTI DV�E.

lohanneBr�nt�o au thore.

Status huiuslibr�*

�n omneff� tcrram exiuitfonus eorum, 8^ in fines orbis terr�ucrbaeorum� Pfal� xix�

REVERENDO IN CHRISTO

PATRI AC DOMINO D� I O H A N N I SCHOPPERO ABBATf IN HEIL�nbsp;BRVNNEN, DOMINO SVOnbsp;PLVRIMVM OBSERVANDO.

ITTO AD T E HOMILIAS, RBV� rendeinChriftoPater,quibuslibrum Euannbsp;gelift� Luc�,cui titulus eft Adta Apoftolica,nbsp;promediocntatemeainterptatusfum. Tam/nbsp;etfi autem probe fciam eas nulla ingeni} gratianbsp;commendabiles e(Te, tarnen fpero, ucl ialtemnbsp;proptcrargumentum fauorem aliquem merinbsp;turas, Cumem Lucas,incrementaEcdefi�,nbsp;poft refurredionem Domini noftri lefu Chri

fti,per Apoftolosplantat�amp;rigat�jinhoclibro defcriberet, n�boctan tumcgitjUtperegrinationes Apoftoloi^amp; miraculaabipfis�ditac�mcnbsp;moraretjfed addidit ctiam grauiftimas eor� ccnciones,quibus ucluf gemnbsp;misacunionibus,qu^uispreci3,omnclt;�humanar�opum taxationemfunbsp;perantibus, librumfu� exornauit. At(:^utinam,quodMofcdelcgefcri/nbsp;bit,hocidemdehis c�cionibus obferuaremus, nimir�, utmeditaremurnbsp;cas fedentcs in domo noftra, St ambulates in itinere, dormit mes atqjconnbsp;furgenteSj�^ ligaremus easquafi fignum in manu noftra,eflentq? memorinbsp;aleinteroculosnoftros,acfcribcremuseasin poftib. SC portisdomusnonbsp;ftr�.H�enim conciones,IefumChriftum,iufticiamamp;falutcmnoftram,nbsp;ficexplic�t,ficilluftrantyUtn�folumappareat manifcftaeoi^uanitas,quinbsp;eChriftoautnou�leginator�,autiudicem humanorummeritorum,autnbsp;cxemplum tantum uiu�difaciuntjfedeti� ut hi,qui eas fideexcipi�t,confenbsp;ftimedenfift�mis tenebris,adclariflimamluc�,efummainiufticia,adfumnbsp;inamiufticiam,em3ximis calamitatibus, ad maximum feliciiatem,denic^nbsp;� cmorteaduitam,e terris ad cAlum ipfum transferantur.Quod utclariusnbsp;comprobcm,recenfebo hic,n� quidem totas ApoftoIoR� c�ciones ( quidnbsp;cnim importunius amp; magis fuperuacaneum eftet,^ eas in cpiftola dcdicanbsp;ioriaadfcribere,qu� pofteainhomilijsexplicantur;) feddeccrpam infPnbsp;gnioresquafdam ueluti n'�fx.��,utinilluftriorilocopofit�,altiori m�te.rc/nbsp;pon�tur. Acprim�,Petrus,in eac�cione,qu�c3pitequartocor�Synodonbsp;p�tific� Hierofolymis habuit,deIefuChriftoficconcionatur. Hiceft,innbsp;qui�s, lapis illc,quireie(ftuseft a uobisa?dificantibus,quif3duscftcaputnbsp;anguli,neceftinalioquoquam falus. Neccm aliud nom�cftdatum internbsp;homines,in quo oporteat nos faluosfieri. Quid grauius,quid magis aponbsp;ftolicum potuil de Chriftodici;Mukafunt nomma,quibushoi�shbi fa/nbsp;lutem pollicentur. lud�us habet nomina operum legis. Pharif�us habetnbsp;pomina fimbriarum, loiionw manuum,l�garum precular�, Sadduc�usnbsp;habet

4

EPISTOLA NVNCVPATORIA;

habet nomina tranquillitatishuius uitse. Efl�us habet nomina cdibatus, amp;c�munitatis facultatum. GentilishabctnominacultuumfaCticiorum*nbsp;Philofophus habet nomina uirtutum humanarum,adeoq? prudcntia carnbsp;nis fine inter lud�os, fine intergentes, fine inter Tureas, fine inter ipfosnbsp;Chriftianos,habetnoiameritorum operum, amp;propterh�cquifq�no�anbsp;iufticiamfibipromittitamp;falutem, SedPetrus uno uerbo omnia illorumnbsp;noiainfamianotatjamp;unum tantumnom�Chriftiadparandamiufticiamnbsp;Scfalutem idofieum comendat. Rurfus,in caconcione, quam primam adnbsp;ineirc�cifasgentes cap.decimohabuit,deCbriftoficait:Huicomnespronbsp;phet�teftimoniumferunt,q?remifl�onempeccator�accepturus fit per nonbsp;men eius,quifquiscredideritineum. Quidpotuiflet deiuMiciafideicon/nbsp;era dodrinam de meritis operum^ hoceft, contra omnes omnium gcnti�nbsp;opiniofies amp; religiones manifeftius diciAlius fperat fibipeccata remittinbsp;amp; DE VM placari propter fuam circumcifionem ? Alius propter fuanbsp;facrificia. Alius propter fuas, quas uoe�t, Miflas. Alius propterfuas uirnbsp;tute^orales, Petrus autem paucis quidem uerbis, fed magna autorit�rnbsp;te,amp; omnium prophetarum teftimonio, affirm�t rcmiffi'onempeccato/nbsp;rumcontingeretantum propter lESVM CHRIST VM per fidem,nbsp;Omnes, inquit, non unus tantum, amp; alter, fed omnes prophet� feruntnbsp;huiclefu Chriftoteflimonium, quod per nom�eiushabcatremiffi'onemnbsp;peccatorum,quifquis crediderit in eum Jam et Paulum mihi audi,ad Annbsp;tiochenos capite deeimo tercio, ita concionantem : Notum fit uobis,uir�nbsp;fratres,quod per hunc uobis remiffi'o peccatorum adnunciatur, amp; ab otnnbsp;nibus, a quibus non potuiftis per legem Mofi iuftificari, per hunc omnisnbsp;qui credit, iuffificatur.Quid,obfecrojhcc legis Mofi amp;Chriffi antithefianbsp;aliud fibi uult, quam null� opus hominis tarn iuftum, tarn fandum effe,nbsp;quod fador�in confpedu dei, merito amp;dignitatefua iuftificet, fed quodnbsp;tantum is reputeturiuftus,quicreditiniufficiam fuam fibipropter Chrinbsp;ftum remitti*;' Quid em lex Mofi aliud pr�c�pit,qu� opera iufta amp; fan�a*:�nbsp;Cumigitur Paulus dicat, neminem potuifie per legem Mofi iuftificari,nbsp;certe perfpicueafteuerat,null�fandumhominis opus iuftificare. Nonnbsp;concinatur Paulus fanda opera non efte facienda : hgeenim omnino fadnnbsp;necefl�riafunt,nifiuelimus fide magisimaginariquam ucrehabere,fednbsp;concionatur iufticiam,hoc eft, expiationem peccatorum non contingerenbsp;nobis propter m�rita horumoperum,fed tantum propter Chriftum pernbsp;fidem* Acneexiftimeshanefentenciam uniustantum�c^alteriusapoftolinbsp;efle, pvofedoquemadmodum Petrus affeuerauiteam antea teftimonionbsp;omnium prophetarum, ita poftea capitedecimoquintOjinnobiliillo Hienbsp;rofolymitano cocilio, uno omnium apoftolorum, actocius Ecclcfig orenbsp;affirm3�,non nobis folum,uerum etiam patriarchis,non aliunde falutemnbsp;c�tigifte,qtiam propterChriftum perfidem* Quid tentatis,inquiens,ucnbsp;imjionatur iugum fuper ccruices difcipulorum, quod nelt;^ patres noftri�

i

nec^n�spor�arepotuimus,fed pgr gratia Domini noftrilefuChriftt ere dinius rios faluos futuresquemad�odum�lt;^illhSedquid fade';�Eiufeenbsp;modi unionumamp;gemmarum plefte funtomnes apoftolor� condones�,nbsp;Quare pater in ChriftoReuefede itaexiftimaredebes, me totmittere g�nbsp;mas amp; margaritas, quot condones apoftolorum in hoc libro contin�tur,nbsp;quas etfi pr^ inopiaingenij mei no potui auro eloquently, quemadmod�nbsp;optimoiuremerentur,includcre,prouirilitam�conatusfum,uteasmunnbsp;das,amp; nihil de nat�uo fuonitoreamitt�tes,exhibercm,Accedithucamp;alianbsp;huius libri c�moditas, q? externum minifteri� Euangeirj, quod hoc temnbsp;pore multi tanc^ uocem uanam,amp;ad falutcm inutilem,blafphemo fuo o/nbsp;rc prophanan t ac irrident, nuf^ alias maiori autoritate comprobatur, �dnbsp;amplioribus laudibusornatur. Qiiidein miraculainhochbro c�memonbsp;rata,quyChriftusuelinapofl:oIis, ueiperapoftolos edidit,aliudfunt,^nbsp;cceleftia teftiinonia,in hoccxhibita,utautoritas externi minifterq Eu�ge/nbsp;II) confirmaretur Cquot; Vt hoc minifterium toti orbi commendaretur, mifi�snbsp;cftSpiritus fantftusin diePentecoftes in omnesdifcipulosChrifti.^thunbsp;iusminifteri)nece(Titasdeclararetur,angeIusadCornelium,quemadmonbsp;dum in Atftiscapitcdecimo feriptum eft, miffus, non ipfeprydicauitEuSnbsp;geh'ondeleruChriitOjfcdiul�icPetrum ex�oppeadpr�dicandumEuannbsp;gelionv.ocari. Vt huius minifteriinobilitasinfigniretur,Paulus in terci�nbsp;�fcpc�lnm,�^in paradifurn rsptus,acaudiensuerba arcana, qu� non fitnbsp;fashominiloqui,n� baptifatus e�tinparadifo ab angelis,fed miffus eft adnbsp;eum Ananias uirquidamhoneftL:S,quibaptifmo,nimiR2externoEuanznbsp;gelt) minifteriOjpeccataeiu�ablueret.Vthuiusminifterijamplitudooftcnbsp;deretur, angelus Mac�doniens non �pfepr�dicauitEuangelion Macedonbsp;nibuSjfed uocans Paulum dixit: Profeeftus in Macedonia luccurre nobis*nbsp;Quare in hoc libro maxime omni�expcdand�eftcncomi�jt�iuftici�,nbsp;qu�eftper fidem propter Chriftum, contra eos qui m�rita hominum ianbsp;dantjtum externi minifterij �uangeltj, contra cos, qui cont�pto illo Deinbsp;organo, nefc!oquoslpiritusinfiuxusfomnient,acdecocloexpectit�Suntnbsp;pr�terea mulca alia huius libri coramoda, fed ca poft opportunius comenbsp;morabuntur. Homiliasau�em,quibt�s maiori profedofideaediligentia,nbsp;^eruditioneamp;eloquentiahunc hbrumexplicaui,tuo nomini, Reuerennbsp;dePater,multisdecaufis c5fecro�Primum,q5tehortatorc,e^t�3s/f�K.yolt;niw,nbsp;hocquicquideftlucubrationuminlucemedam� Deinde, utextet aliquanbsp;pro tot tuis in me beneficijs,grati memoriscjanimi fignificatioacteftimonbsp;nium.Poftremo, uthacocc3lioncadhotterte,adpcrleuerandumin coinnbsp;ftituto, quod ad iuuandam pietat� magna nominis tui laude, amp;fof��cij tuinbsp;dignitatefufeepifti �CumenimaliaK�)V��zlt;t,quondam adhocinftituta,utnbsp;ingenia illic aleretur, Sdftudia facraru literarum conferuarentur,hoctentnbsp;pore partim diripiancur, partim ad fe�andam impiam hypocrifim tyrartnbsp;pide cogantur, tu propc folus, qd ego feiam, inter noftri fee uli Abbaues.

derum

E P I S T O L A N V N C V P A T � R T Ai

uetUm ac�egittimum jcwv�C��)vufam pcrufdens, hoc maxime oninfum ag�s^ ut abrogatafuperfl:itione,adol�fcentesbon�fpej ad collegium tu�uocennbsp;tur,amp;iil�cinuerap!etacetumdoctrinatum�xemplishberaliter erudianunbsp;QiioolFicionulIum certepotes authoncftius,autBccIefi�,imoDominonbsp;noQrolefuChriftogratiusfacerc. Ego enim fie exiftimo, n�folum Andnbsp;chnftui-nimpietace,�dTurcamcrudeIitateexitiumEccIefigminari,uerumnbsp;cos quoc^ -TnzvoA�e��afjEccle�'� plane meditari,qui occupation ibus amp;;direpnbsp;tionibus facultatum ecclefiafticarum,qaas maiores noftri ad conferuandanbsp;fludiareligionis c�tulerunt,adolefc�ccs a fludiofacrarum literarum deternbsp;rent. Scio quidem Ecclefiam Chriftifupra folidiorem petramfundatam,nbsp;utpoffitulloimbrcquantumuispotent!euertijSi^earn,qu�autoreSpinbsp;rit� tandlo confi�t,fubfidio externar� opum non admodum egere,tamennbsp;quia bi qui facultates ecclefiafticas diripiunt,amp;in priuatu fuum ufum tr�Pnbsp;ferunt, depr�dationibus fuis id eff�ciunt, quo pauciores facris literis opcnbsp;ram dent, Sdadobeunda publica Ecclefi�minifteriaerudiantur,profe(ftonbsp;EccIefMm Chrifti,quantuminipGsefl,euert�tamp;deuaftant. j?\cChriftusnbsp;quidem, uolentibus nolentibus omnibus perfecutoribus raptoribus,nbsp;conferuat Ecclefiam fuam, Sxf minifteriu eius, interim tarnen non ferendanbsp;barbarieseft,uteaorgana, perqu�CHriflusincrementumfu�conferuanbsp;lioniseftundit, tamfocdeconculcentur. CumIgiturtuReuerendePater,nbsp;idfummo Itudio agas, utfacultatibue cccnobfi tuiprobe adminiftratis,nbsp;adolefcentesin pietateerudiantur,^adcapeHeda minifteria ccdeb'afticanbsp;idonei reddant,optima certe inqfti rationem,qua no folnm Ecclefig Chngt;nbsp;fti,uerumenatueipfiusf31utisincolumitaticonfuleres,acnomen tu� tannbsp;to maiori laude inter quofuis bonos acpioscelebrabitur,quato cu paucionbsp;ribus bocinftitutu tibi c�muneeft. Dns lefusChriftus, qdfpiritu fuo�tenbsp;coepit,bndi(ftionc fua clemeter c�feruet.Bene ualc Abba in Chrifto obfecnbsp;uande,acBrentium tu�,quemadmod� i^mpridem facis,amare pernbsp;gc*Quod fi intelligam banc meam lucubrationem, Reuerenznbsp;ti� tu�,acpns Ecclefi� miniftris gratam effe,dabonbsp;operam, at amp; ill� homili�,quas in Euangelionnbsp;Cuceconfcriptas, nuncrecognofco, breuinbsp;inlucemedantur. Iter�uale exHala

Sueuoru uicefimo fecudo lanuarti

ANNO XXXIill.

�obannes Brentius;

INDEX HOMILIARVMa

A

Ab idolothytocr �u��ocato quare ai�inendum AHaapo�olica quid in fumma doceantnbsp;Aegyptius quomodo l udeos feduxeritnbsp;Ambitio Anania er Sapphirienbsp;/i.n omnes credentes � periculif liberentwnbsp;An nihil fitreponendum

An relinquendus �t m�dus propter ingratituditt�

An iu�um putandum quod bona opinione fit

Apo�oliquomodo abdicentfefeab officio ciMlitOquot;re� Donum eloquentiic tineantecclefia�icum

Apo�olos fiitffe natura malts obnoxios Apo�olorumarmanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Apo�olosejjeele�ios-ti� numero, A po�oli quomodo maiora ChriHo �cerintnbsp;ArtificSuuIgus quomodo artificiafua^p Deocolat �8; Ecclefiic conientionesquantopere fitgiendtsnbsp;Arrogantiacordisquomodocompefcendanbsp;A�cendere in caUim quid cotrafacramentoriosnbsp;Afeenfionis Chrt�i fruHusnbsp;Afeen�onis Chrifli te�imonianbsp;Auarus artifix quantus peccator

B

�ss *9enbsp;Si CT* 14S

69 eanbsp;ExfWpIitcIfWctwDft 5t O*�j� �t �s�rt �rs

tSi

tsa

Chri�ianorumnomenprim�inAntiocbiacepi�e los ridei que�io quomodo nbsp;dtfeernenda

Chri�ianifmus quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Chri�iani quomodo idolisdementatifint Circumcifio quibus nitebatar

flolis aliquamdiu obferuata-Claudius quare ludeos � Romaexegerit Co�atiouitecorporalis turn mim�eriouerbi*nbsp;Cohatio Petri zj I udenbsp;CoBdtto hare�samp;Tyrannidifnbsp;Commendatiofacre feripturenbsp;Comminatio in contempt ores Euangelilnbsp;Contra fiimulum calcitrarenbsp;Curiofi

D

Dexfffrf Dei quideruii �Dewm habere ob oeulof ([uid

homili�rvm.

tex deaudieltdoreo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff�

iji Qttod tue opera legis nec cultus templiiu�.ߣet;t si xgt;7 Qucnwdo lex aduttam in�ituta cedai pr^uaricatorUnbsp;bui ad mortem-11} Iu^ici4w/eg�effebonaminfuogfwrcnbsp;tCf Qticmodo minor lex cedatnuuorinbsp;eodem Di�rimen legis cr Euangelij

30 cr-4� ar ZSquot; Sinbsp;Qd�miracula (�jitm�t Eu�gelijdo�lrin� is� 4S�f^ '�*

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* �inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4�

st s�

�!

ISS

11

11 er

�'*� Diurrft I f�i dus Euangelif

Quid�tpradicareEuangehon DE PECCaTO et EF- .nbsp;�dibuf peccati.nbsp;Securitas peceandi quamum peccatumnbsp;� Pffcai� �liorum iacob m �atrtm '.ofephnbsp;Con/uftudo Deiinpuniendispcccaloribusnbsp;eodem Quedpeccaium ionoranli� nonexcufeturnbsp;eodem -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - *

Refurre�lonem Chri�i ejfe �ndamentum^hri�ianie reltgtonis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Cauffaquareludiei Chri��inMofenoninuem�t 1.7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tindignatioDet fuperpeccata

DE SPIRITV SANCTO- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-,onfolumfada fedetiaconfenfumdamnare

Sp�s fan�usqutd�cetinfcriptura setsretwsetirs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mfultarcquantumpeccatum

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE IVSTIFICATIONEnbsp;ET

fonu�ione peccatorum-�7 Varia religiones ad cofequendafalut�excogitat� lt;� Vnpatriarch�(ofecuiifuntremi�ionepeccatorS �rinbsp;Exewplo 1 oppfc probatur aham ejfe lujUficationem quinbsp;4? quacxopenbuse/l-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�x

�gt;^ Vnde Iacob promeritus �tq, fame nonperierit �� Verarehgioinqt-o�t �tanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;04

y �

Quod (ola apo�ohea do�rina certi�eet c�fci�tias 14^ A f-te� uocatione probatiu�i�cationem ex promi�tsnbsp;one ejfe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

�J�

MINISTRIS ECCLESIARVM.

� IN CREICHOJA TY� POGRAPHVS SAnbsp;LVTEagt;

Vm Kichn�l Eibliopotahai Uomiliatfin Riltt c apo�olica confcriptoi, daret excudendtu, fi�nbsp;mui cz ue�rtis litertuaccept,'m qmbtUjpronbsp;�eflro erga �uangelion Chri�i �udto ,pecij�isdme,nbsp;Bf diUgentt quoq^ indice tarn piacr eruditaferipta idu�nbsp;�rentur. Quanqu�migitur,utingenueuerumfatear,nbsp;indicem additurits non �eram, idq- plurima de cau��,nbsp;tarnen quta rem tantoperegratam uobis fieri 'mtellexi,nbsp;no�ui tam xquis pefiHonibw ue�ris refragari : coferip�nbsp;indteem, 'm quo capita prtecipuorum locorum in do�rinbsp;na Chri�iAna,z^ qu� m hifce hontilijs explicantur,fmtnbsp;complexui, ut quoties locui aliquis tradandm �t, twnnbsp;muUi negocq �t eiufdem argumenti locum et alibi inuenbsp;nire. et cumin pr'miii 'm Ecclc�is miniliro requira�nbsp;tur, ur � quibiu de rebus �nt docendi homines, ut hocnbsp;ordinequodam ac di�inaefaciat,necum con�ndan�nbsp;tur omnia, pauei�imi�nt, qui 'mte�igant quid �bi uelit,nbsp;aut doceat, con�do hanc operam meant etiam u�iiitilteMnbsp;aliquam uobis a�atnram. Qt^d �locupletioremindinbsp;cem quit requirat, is facile potent hoc adiutus iti�ruilinbsp;orem �bi parare� Bene ValetCf'ac operam meamnbsp;qualemcun^ boni confulite�

ERRATA QVAEDAH.

I n primo ternione � A- bis e�e peccatum reperies, eum �t Homelia pofitum pro Homilia^

I� e�dem ternione, numero primo, fade prima, pro qs magis,re�dues'qsnugis^

Itemnumero LXXl. fade fecundafitt�nepro dliqui, alioqui i^onendum e�^

B.eliqua, ft qua forte ittciderint,perfrfeddigettslc^ itor obferuabit*

I VLLA VNQVaM RERVM MAGN� tudo autexcelknn'ajatt�tionemaiidiendijinuobiSjfratrcsnbsp;in Chrifto amiciffimi, excitauit, hand qua^ dubito^cjuinnbsp;nSc uos habiturus fim auditores maxime omnium atteni�nbsp;tosgt; V enio enim enarraturus hunc facr� fcnptur� librum,nbsp;cui tituluseft, Ada Apoftolica, qui liber, amp;;fi nee ipecicnbsp;fua magnus, nee ignotus uidcatur, tarnen rebus in eo eon*nbsp;tentis,nihilnee maius nceexeellentius nee illufttius^aut fadis geri aui uerbis dtnbsp;cijautliteris feribipotuiuQuod fi f�penumero magna animi alacritateaudiui^nbsp;ftisexplicantemaut feriptaamp;concioncsprophetarum,autfaeras hiftorias denbsp;rebus geftis Patriareharum, ludicum, �C Regum in Ifrael,non minorx profedonbsp;cura, benignas uos aures enarraturo conciones 8C tes geftas ApoftolorS pr�binbsp;turosconfido �Non enim fentiendum ell, quia titulus nihil aliud �ada qu�^nbsp;dam Apoftolorum polliceri uideatur,ea in hoc libro nobis proponi, qu�iuxtanbsp;referatjaut ignorare au t cogno fcere.Multo magis abfit,ut exiftimemus,ea qu�nbsp;hic fcribuntur,fjsmagis,qu� alias in quibufdamfordidislegcndis,quas uocant,nbsp;fandorum, pl�runtjcontincntur, fimilia elTc, Verum,qu� hic tradantur, eanbsp;funt twm grauiffi'm� authoritatis,tum adfalutemnoftr� cognitu maxime o�umnbsp;neceflaria.Non enim agitur inhoclibro quid Apoftoli fua uirtutejfed quid uirnbsp;tute DOMINI nollri lefu ChriftigelTerint, Vndccommemorantur in eononnbsp;tam Apoftolorum,^ lefu Chrifti noftri omnium feruatoris gefta ? Nam in al�jsnbsp;quid� de lefu Chrifto hiftorqs deferibitur Chriftus adhuchumilisjcorammun^nbsp;do contemptus, �C damnatus, nifi q� QC in h is relurredio eius a mortuis adiedanbsp;f�t Jn hoc autemuolumine deferibitur Chriftus exaltatus, in c�lum alTumptusnbsp;�C clarifl�mo omnium triumpho tam in regnum patris, tjp in totum orbem terrassnbsp;rum inuedus� Acquicquid Chriftus ante exaltationem fuam in coelum, geff�t,nbsp;hoc potuerunr Sycophant� caIumniari,SC eleuare,qgt; id non uere probet ipfumnbsp;elfe natura dcum,aut filiumDei, Aedidit miracula,fed �diderSt etiam Prophenbsp;taimiracula,nemo tarnen bonus habuit co s pro dtjs� Sufeitauit mortuos,fed �Cnbsp;Propheta Eliza mortuosful�itauit,non tarnen pro deo adoratus eft, Surrexitanbsp;mortuis,fed �Cis cuius cadauer tetigit cadauer Eliz�,a mortuis furrexit,quem^nbsp;admodum in quarto Regum libro,capitedecimotertio feriptum cft,nemo tam�nbsp;cuh�jut natura deum coluit,Qu�autem in hoc Ifbro in nomine Chrifti gefta ferinbsp;bun�ur,ea manifeftiff�me declarant amp; comprobant, lefum Chriftum non pofl�nbsp;tantum elfe hominem,fed neceffario etiam Uerum ac naturale deum, propternbsp;hoc uerum quoc^ mundi feruatorem elfe ? Datur fpiritus fandus Apoftolis innbsp;die PentecoftesjinnomincChrifttSedquipotuilTethocficri in nomine Chris�nbsp;ftijttifi Chriftus effet natura deus f Baptizabantur homines ab Apoftolis inno^nbsp;mine Chrifti,in cuius quoc^ nomine accipiunt ipiritum fandum, ficuti Apollonbsp;li accepcrant, Quidhoc aliud teftatur naturalem Chrifti diuinitatem i Apo#nbsp;ftoli fanantaegrotos, �iSalia �duntmiracula in nomine Chrifti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus

non eft natura deus,unde tanta nominis eius po t�tia t Euangelion de lefu Chrigt; fto fpargitur in orbem terrarum,non tantum inter Iud�os,uerSetiamintergen;snbsp;res,6^ falutem affert omnibus cred�tibus in Chrillum, S ed nulla falus unquamnbsp;ijs contingerepoteft,qui ineum credunt,qui nudus tantum homo eft. Vides iginbsp;turquantumhicliberjinquoh�comniaperfpicuecommemoranturjmultisal�jsnbsp;facr� feriptur� librispr�ftet.In alijsEuangeliftarum hbris,uidemus Chri^nbsp;/turn, hominem quidem magnumjhominem tarnen, In ho c aut� uidemas Cfarwnbsp;a

IN CAP. PRIMVM ACTO. A P O S Tgt; ftam DOMIN VM Deum noftrum Jna�tfs audimus ChriftS externo fuo fcrnbsp;jnoneEuangeliondoccntem. In hocautemreipfaexperfmur Chn'ftiim,fa�u#nbsp;temEuangelij fptntufuoefficaciteroperantem.Inahjsmuhadc regno Chriftinbsp;promxttuntur JnhocautemChnftus lamregnSs manifeftis argumentisreuelanbsp;tunDoccnt paflim Prophet� rcgn� Chrifti a man' uf� ad mare,ab oriente ufc^nbsp;ad occi'dctem,nimirum in totum orbem terra ni m proferendum efTej�^ non tannbsp;t�m lud�osXcd genres Chn'fto fubdttas fore ? Hoc multi ficintelligebant -,nbsp;Chriftus effet externa maieftate r�gna huius mundi inuafuruSjamp;S pro more cinbsp;wiliumregumdominaturusjnhocautemlibroperfpicueexplicaturjqu�fitucnbsp;ra ratio regnt Chrifti �C uocationis gentium ad obediendum Chrifto.Quare nonbsp;menclator minime ineptus fueris, fi hune librum Apocalypfim �C commenta�nbsp;rium prophetarum appelIaueris*Qtiid uero dicam ,de grauift�mis �po�olo�nbsp;rum concionibus,quarum in hoc libro plures admodum rec�fcntur i in quibusnbsp;cum nihil aliud agatur, id in quo maxime omnium conftat chriftianifmus,ui�nbsp;delicet q,habeamus remiffionem peccatorum tantum propter Chriftum per fi�nbsp;demjquid obfecro, tjs cocionibus habetEccIefia Chrifti aut excell�tius autpr�nbsp;ftantiusfPaulus ad Ephefios fcrib�s jait Ecclefiam aedificat�fuper fundamen�nbsp;turn Apoftolorum SC Prophetarum, fummo angulari lapideipfo lefu Chrifto*nbsp;Fundamentum autem uocatdodrinam Euangel�j quod Apoftoli pr�d�caue�nbsp;runt.Itac� fi uolueris uere cognofcere,quale fit fundam�tum Eccl efi�, quac fi tnbsp;uere Apoftolica dodrina 8� fides,id tibi conciones qu� in hoc libro continentnbsp;turcertiffimeindicabunt.AdmoneoigituruosfratresinChrifto amicifltmi,ucnbsp;cum Chriftus DOMIN VS nofter,triumphus Chrifti, regftum Chrifti, do Ari�nbsp;na Chriftijadeot^ uera Chriftianifmi ratio inhoc libro dC diligentiffime defcri�nbsp;baturgt;�^ clariflSmeexpliceturjhis auribus atcp animis aufcultetis, quas dignumnbsp;cft his pr3eberc,qui nobis fummam QC perpetuam falutem adnunciant,ac utramnbsp;f�licitatemofferunt�Primum autem omnium obferuandum eft Euangeliftamnbsp;Lucamhuius libri autorem feu fcriptorem effe, cuius autoritas t�to nobis comnbsp;mendatioreffedebec,quantomagisipfeamagnoinoapoftoIoPaulomultis innbsp;lociscommendatur, �Crerumgeftarumqu�hicdefcribuntur,magnacx partenbsp;�(roculatusteftisfuit.Dcquoquoni�dumceperamushiftoriamE�an�nbsp;gehj eius enarrare,muha diximus,fuperuacaneum exiftimamus ea nunc r�p�t�nbsp;re,Cacterumf�cuthiftoriamEuangehj,itaamp;hanc�Aorum Apoftolicorumhinbsp;ftoriaminfcripf�tLucas,acdc�icauit Theophilo, Siucautem Luca^ habueritnbsp;amicum quendam hoc nomine uocatiim, fiuehoc uocabulum generaliter pronbsp;quouisDei amico (Theophilus cnim fi interpreteris, amicum Dei fignificat)nbsp;ufurpet, certe hoc libro uoluit,non unum tantum hominem, fed omnes diuinanbsp;rum rerum ftudiofos,derebusgrauiffimis 0^ad ueram falutemmaxime omni�nbsp;5, urn neceffarijs docere. Sic ergo quodfcelix fauftum fit ait, Superior! quidemnbsp;3� uoluminediximus,oTheophile,deomnibusqu�cepit lefus turn facere,tutnnbsp;3 3 docere ad eum ufi^ diem,quo poftquammandata dediffet de fpiritu fanAo aponbsp;3 3 ftolis quos cleg erat,furfurn affumptus eft.Quibus etiam feipfum exhibueratuinbsp;3 3 ucntem ,poftquam fupplicio fuiffetaffeAuSjidcpcompluribus argumctis, dumnbsp;3 3 per quadraginta dies cofpicitur ab illis acloquitur cis de regno dei.Priufquamnbsp;Lucas afcenfionem Chrifti, cuius breuiffi'mamcniione colophonem Euageh'onbsp;fuo addideratjplcnius defcribat, coniungit hunc librum cum i'uperior x tranfi/nbsp;tionequadam,inquabrcuiepilogorepetitidquod inpriori libro copiofetraznbsp;AauitDiximuSjinquit, fupcriori uolumine de omnibus qu� cepit lefus mm fanbsp;cere turn docere, Qu� eft hate, inquies, magnifica profeffioi lohannes Euan�nbsp;gelifta

HOMILIAE IOAN, BRENTII, x gch'fta in fine fui Euangeltj dicit : Suntalia^ulta qu� fecit Iefus,qu� fi fcribannbsp;tur per fingulajuecipfe opinor inundus caperet eos qui fcriber�tur libres, Quanbsp;igiturimpudentiaaudet Lucas hic profiter!, fe de omnibus illis fcripfifle qu�nbsp;lefus non folum fecit, fed amp; docuit r Sed hoc uerbum ciuiliter intelligendumnbsp;eft 4 Qiianquam enim non omnia turn facia turn dida Chrifti potuerint uerbisnbsp;confer I bi, tarnen Lucas de omnibus ,uel aliqua complexus eft,0C ea conferipfit,nbsp;qu� ad falutem noftram feitu partim utiliajpartim neceifaria funt, Porro cumnbsp;ait: Qii� cepit lefus turn facere turn docere, diftinguit totum negocium Chris; Toft�� mininbsp;fti in duo, uidelicet, opera dodrinam, quemadmodum 5C difeipuli ad Ema �erium chnnbsp;untem proficifeentes de Chrifto dicunt � Fuit uir propheta, potens opere dC. �ieompk�inbsp;fermone coram deo toto populo, Altera igitur pars negocrj Chrifti, opera t^duofUidenbsp;funt* Porro operaqu�Lucas fubuerbofaciendi intelligit,funtpr�cipuemisnbsp;raa!la,uidelicet,quodlefusreftituit�grotosfanitati,quodc�cisuifum redsnbsp;didit,quodleprofosmundauit,quod claudos fanauit, quod mortuos fufeitasnbsp;wit,amp;:idgenusaliamiracula,qu�profcdo �didif,non utcaptaret aurempopunbsp;iarem,fed ut dodrinam fuam c�leftem ,nimirum alteram SCpr�cipuam negosnbsp;ctj fuipartem confirmarcuSimihinon creditis,inquit, operibus cr�dit�. Elitesnbsp;rum: Opera qu� d�dit mihi pater ut perficiam ea, ipfa, inquam opera, qu� egonbsp;facio�eftificantur deme,quod pater miferit me. Acrurfus�Creditemihi, quodnbsp;ego in patrefumjSC pater in mcjalioqui propter ipfafada cr�dit� mihi. Et alias:nbsp;Vtfeiatisquodpoteftatem habeat filius hominis in terra remittendi peccata,nbsp;runcdicitparalytico:Surge, tolleledum tuum, 6Cabiindomum tuam,Et illenbsp;furrcxit,abijtquedomumfuam. Exhismanifeftehabcs,0^per operaintellisnbsp;gi miracula,amp;per miraculaconfirmaridodrinamChrifti.Dodrina enimaltesnbsp;raSCpr�cipuaparseftnegocfjChrifti.Dodrina�utemChriftieftEuangelion inbsp;ciusjquo docuit quod pater miferit eum in hunc mundum,ut feruet mundum,utnbsp;expiet peccata hominum, ut fit fons uiuusjlux mundi, panis uerus ,uia, uita �Cnbsp;refurredio, utuincat Satanam QC mortem, Brcuiter,ut qui credat in ipfum, nonnbsp;folumhabeat propter ipfum per fidemplacatum patrem,amp;remifli'onempeccasnbsp;torum,fed etiam fiat filius deijamp;T habeat uitam �ternam. Dicit ergo Lucas,hasnbsp;duas partes negocij ac minifterij Chrifti inhoc f�culo fada QC dida ,miracula 86nbsp;dodrinam fatis copiofe, quantum nobis ad falutem fuffi'dt, antea fe defcriptasnbsp;dLcjad cumufc� diem,quolefusinc�lum afcendit,pofteaquam prius promisnbsp;fiflet Apoftolis fuis,quos elegerat,fe miifurumTpiritum fandum,amp;r mandalfetnbsp;lit in Hierufalempaucis diebus aduentum fpiritus fandi expedarent.Sic enimnbsp;concludit librum hiftori� Euangelic� dicens : Ecceego mitto promiifumpasnbsp;tris meifuperuos. Vos autemfedetein ciuitateHierufalem,quoadufq^induasnbsp;miniuirtute exalto,EduxitautemcosforasinBethaniam,0ir fublatis in altumnbsp;manibus benedixit eis. Et fadum eft dum bencdiceret illis recefli t ab eis, ac fesnbsp;rebaturinc�lum.Etipftadorato eo regreflifuntHierufalcm cumgaudiomasnbsp;gno,5C erantfcmperintemplolaudantes SCbenedicentes deum4C�terum,qu�nbsp;Lucas tuncbreuiffhi^^P^rftrinxi^de interuallo temporis inter refurredionemnbsp;86 arcenfionem,acdeipfaquocpafcenfione, ea nunc iterUm pr� manibus accisnbsp;pit, Sc explicat ipfa magis diferte amp; copiofe, Ac nifi h�c explicuiflet,non habesnbsp;remushistemporibuscertum teftimonium,quocognofeeremus,quotdiebusnbsp;Chriftus poft refurredionem fuam difeipulis fuis apparuiflet,6^ quo die in c�nbsp;Iumafcendiiret,quomodoitemfpiritumfandummififlet,Quaretanto diligennbsp;tiusobferuandafunt,qu�hocloco Lucas feribit, quanto ea ad cognofeendosnbsp;pr�cipuos ftdei noftr� articulos magis necelTaria funt. Quibus etiam ( inquit )

a X

IN CAP. PRIMVM ACTO. APOST.

fdpfum utuentem exhibucratpofte^uam fupplicio affc�us fm'fletjidquccon pluribus argumentisjdum per quadraginta dies confpicitur ab illis, acloquiturnbsp;eis de regno dei.Non afcendit Chriftus in coelum, necmifi t fpiritum fandum,nbsp;nifi prius abunde fatis teftatus efTet, fe a mor tuis uere refurrexifle, Ac necefla^nbsp;QS4Btirefca num eratjUtrefurredio Chrifti clariffimis QCcertiffimis argumentis ac teftimonbsp;rat refurres ntjs comprobarctur, Nifi enim refurredio Chrifti certo conftetjquid in religionbsp;�ion� cbri^ ne noftra conftabit f Si Chriftus, inquit Paulus, nonrefurrexit, inanis eft pr�nbsp;fiieffe coms dicationoftra^naniseftfidesueftrajadhuceftis fnpeccatisueftris. Et fi Chri:#nbsp;(Toiatam^ ftus non refurrexit,necmortuirefurgent, SCqui obdormicruntinChrifto,pe^nbsp;ricrunt.AcfiinuitahacfpeminChriftotantumfixamhabemusjmaximemifej!nbsp;rabiles omnium hominum fumus.Adh�c fi Chriftus non refurrexit, profedonbsp;nec afcendit in ccclum,necfedct ad dex tram patriSjUCcmifit fpiritum fandum,nbsp;necdominatur amariufc� admare, Proindcjutpr�cmui omnes fere fidei no�nbsp;ftr�articuliconftentjnecefle eft,ut refurredio Chrifti argumentisualde pcr^nbsp;fpicuis declarata S)C confirmata fit. Adhanc igitur declarandam Chriftus nonnbsp;ftatim,poftquam refurrexit,aboculis difcipulorum fefefubduxit, fed felcgitnbsp;fibiquadragintadie5,inquibuscompluribus�Cmanifeftiflimis argumetiscom.nbsp;probat, fefe a mortuis uere refurrexifte. Qiiac funt ill a ,inquies, argumenta renbsp;furredionis Chrifti t Etfi cumhiftoriamrefurredionis tradaremus dehjf argunbsp;mentis plura diximus,tamen,quia oportet refurredionem Chrifti argumentis,nbsp;probe munitamSfcognitameffejSC hie locus poftulat de his aliquid monere,nbsp;nonpigebiteanuncpaucisreferre. Primum igitur fpiritus fandus fignificauifcnbsp;Teflimonianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P�'op^^tas in facra fcriptura,quod Chriftus fit refurredurusamortuis. Di*

rffurreflio dtenimChriftusperDauideminpfalmo decimoquinto; Nonderelinquesant. ttfSChfiflt, mammeamininferno,nec fines ut fandus tuus uidcat corruptionem. Notasnbsp;mihi f�cifti uias uit�.Quod de refurredione Chrifti feriptum efle Petrus in prtnbsp;ma fua concionc, quam in die Pentecoftes habuit, explicabit. Et Efaias :Re*nbsp;quics eius, inquit, erit gloriofa. Aciterum: Vbi dederit animam fuam pro honbsp;ilia pcccatijtum pofteritatem habebit,amp;f critlong�uus. Atque ^deo ubicunquenbsp;prophet� uaticinantur regnum Chrifti fore perpetuum,ibi fignificant quoquenbsp;Chriftumamortuisrefurredurum,utpcrrcfurredionanmortcmuincat,ctpernbsp;petuo regnet. Deinde quod prophet� uaticinati funt,hoc Chriftus reipfa pr�*nbsp;ftitit, SCpoftquamrefurrexitamortuis,multis Si^maximis argumentis ferefurnbsp;rexifle declarauit. Primum en Ai mifitangelos ad fepulchrum qui oftenderuntnbsp;mulieribuslapidemaboftio monumenti reuolutum,fepulchrum uacuum,linnbsp;tcaminapofita,8CteftatifuntIefumrefurrexiffe. Deindeapparuitipfemetle*nbsp;fus Mari� Magdalcn�, pofthac altfs quoc^ mulieribus. Moxapparuit 6^ Pc*nbsp;tro. Hinc duobus difeipulis euntibus in Emaus ? Poftea difeipulis difeumbennbsp;tibus. Deinde manifeftauit fe ad mareTiberiadis,quibufdam Petro,Thom�,nbsp;amp; alijs difeipulis pifeantibus. Adh�cuifus eft,plusqua'm quingentis fratribusnbsp;inmonteGalil��ubiconftitueratillis Iefus,dicenteangelotEccepr�cedetuosnbsp;inGalil�a, ill ic uidebitis eum, ficut dixit uobis. Deinde uifus eft lacobo. Po*nbsp;ftremo apparuitdifeipulis eo tempore, quo in c�lum affumptus eft. Itaqueuanbsp;rij s modis reuel auit fefe, poftquam refurrexit, di feipulis fuis, per quadragintanbsp;dies. Etin his reuel ationibusnuncoftendit eis manus, pedes latus fuum, 8(Snbsp;iufl�teos contredare,quocerti efientfe nonfpcdrum quoddam uidere,nuncnbsp;una cum ipfi's uefeebatur. Semper eer te coll ocufus eft cum ip fis deregno dei,ucnbsp;nonfolum refurredionem fuam quamteftatiflimam faceret,fedetiam difei*nbsp;pulos erudirer, quo ueram regni fui rationem intelligerent, Expedabant cnimnbsp;difeipuli'

HOMILIAE IOAN. BRENTII� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

di'fdpuli r�gna Chn'fti carnalCjregio fal�i, $)C terrenamaieftateinuadefida, ocrf cupandum SC adminiftrandutn. Vndeali�s deprimatu contendunt, alias derc^nbsp;gno Chrifti animum fuum defpondenr, q� uideat ipfum a magiftratibus populinbsp;abiedum,�^ morte condemnatum. Hancaucem expcdanonem �C opinionemnbsp;eximit Chriftus difcipuh's fuispcr hos qtiadraginta dies poft refurredion� fua,nbsp;docet eosj^ regnumfuum non fit regnum carnale,fed fpiri tuale. O ftulti, innbsp;quitj�^tardicordeadcredend�omnibusqua�locunfuntprophet�. Nonneh�cnbsp;oportuitpatiChriftumjamp;^intrareingloriamfuamf Etexorfusa Mofeamp;fomninbsp;busprophetis intcrpretabatur illis, in omnibus fcripturis quae de ipfo erant. Etnbsp;itcrumtPax uobiSjinquitjSicut mi�t me pater, ita �C ego mitto uos. Ac flans innbsp;cos ait: Accipiie fpBm fantftumjquorum remiferitis peccatajremitt�tur eis,quonbsp;rumcunc5retinueritis5retentaerunt.Acmox:H�cfuntuerba(ait) qu�locutusnbsp;fum ad uos cum adhuc effem uobifcum,q) necefle foret impleri omnia, qu� fcrinbsp;pta funt in lege Mofi SC proph etis,5C pfalmis de me�Tunc aperuit illorum mennbsp;tem,utinteIIiger�tfcripturasj8Cdixiteis:Sicfcriptumeft,amp;^ficoportebatChritfnbsp;ftumpati �Crefurgere amortuis tertio die,�^ pr�dicari fub nomine eius p�ni^nbsp;tentiam ac remiflionem peccatorum in omnesgentes, initio fado ab Hicrofolynbsp;mis.Etalia multacollocutus eft Chriftus per hos quadragintadies cumdifcipunbsp;lis flits,quibus erudiuit eos,qgt; data quidem fit ipfi poteftasinc�lo 66 in terra, acnbsp;habeatrcgnumnonin orbe tantum terrarum,uerumetiam in toto mundo fupernbsp;omnes creaturasjattamen nonfitadminiftraturus hoc regnum camali maieftatenbsp;06ciuili potentia pro more regum huius f�culi, fed miflurus fit ipfos inter om*nbsp;nes genteSjUt praedicent fub nominefuo p�nitentiam 66 remiflionem peccatO�Snbsp;rum, 86 hanc pr�dicationem fit confirmaturus admirandis 66 ftupendis donisnbsp;fpiritus fandi, multifcp alijs fignis 66 miraculis, ut quicuncp credat 66 baptizesnbsp;�urjUeramfalutemconfequatur.H�ceftfpiritualismaieftasqua Chriftus rcgnSnbsp;fuum in orbe terrarum occup�t 66adminiftrat. Quare cum maximis 66 clarifli'^nbsp;mis argumcntis ac teftimonqs uideamus Chriftumuere amortuis refurrexiflc,nbsp;�6 intelligamus regnumChrifti,non in externa 86ciuili maieftate, fed in maie^nbsp;ftatepr�dicationisEuangeli) deIcfuChriftoconfiftere,agite ffatrcs amicifli^nbsp;mi,cxcipiamus Euagelion Chrifti obuia fidc,utper fidem Chrifto infer�, cumnbsp;ipfo a mortuis refurgamus66perpctuo regnemus,qui eft una cum patre 66 fpi#nbsp;ritu fando deus laudandus in faecula Amen, �

H O M I L I A IL

Vanquamnon ignoremtngeniSmihimagisexiguum effc ut polfim hunc Adorum Apoftolicoqt librum,quern punbsp;blicis concionibus interpretandu fufcepi, pro dignitate 66nbsp;maieftate rerS,quac ineo continentur,tradare 66 explicarc,nbsp;tarnen adiutus fandis ueftrispr�cationibus ad deum, fra^nbsp;tres amiciflimi,optime fpero,gratia DOMINInoftri lefunbsp;Chrifti, idquodingcniomeodeeft, probe copenfaturam,

�N CAP. PRIMVM �CTO. APOST,

�omnium homihu affedus fupcrat.Selt; dieet quifpia,peccatores eftis, deus pecca tores nonexaudit.AgnofcimusepithetonnoftrSijSCingenuefatcmurnospeceanbsp;tores.Depeccatoribus aSt dicit Chriftus:Non ueni ad uocandSiuftos/edpec*nbsp;catoresadp�nicenti�.Etiteij�zNonmifitdcusf�li�fuuminmund�utcodem!#nbsp;net mund�jfed ut mundus feruet per eum. Ac Paulus tCertus,inquit, fermo quenbsp;modis oibus ampledamur,qgt; Chriftus lefus uenit in mundu ut peccatores fal*nbsp;uos faceret.Quarc quomagi s nos peccatores agnofeimus, co amplior� clemennbsp;tiam dei propter lefum ChriftS fperamus,ut fpG fando donati facram fcripturanbsp;iuxta analogiafidei in{crpretcmur,0^ perfide ad falut� noftr� excipiamus.Ex^nbsp;pofuimus a�t antea, quibus argumentis Chriftus per 40, diesrefurredion� fu�nbsp;teftatus fit,ac c�probauerit,nunc igit ad expltcanda caqu� fequunt, progredic:*nbsp;mur.Nam c3 Chriftus fufficientibus argumetis declaratTet,feuere a mortuis re*nbsp;,, furrexiffej�^uerSration�rcgnifuiApoftoIosdocuiiret.Congrcgansillospr�cenbsp;J, piteisncdifccder�tHferofoIymis,fedexpedarentpromiff�on�patris,qu�audigt;nbsp;,, ftis (inquit)cx me.Qin Iocs baptizauit quid� aqua, uos a�t baptizabimini fp3nbsp;,, fando poft dies hofee no multos,repetit Lucas ea que 8^ antca in fine Euangeli)nbsp;fut comemorauerat, Illic .n. dtcit Chriftus : Ecce ego mitto pmiffum patris metnbsp;fug UOS3UOS autfedete inciuitate Hierufal�quoadufq^ induamini uirtutecx abnbsp;fan to^Qnis eft ergo pmiirusinepatris,8Cqu� eft ilia j)miffio dequaChriftus^ifebnbsp;dSeffeprae puIis fuisIocutuscftjamp;T cuius hocloco m�tio fit^'Profedo no eft aliapromiffi'o,nbsp;mtjfitmpd* �^eaqu� dida eft de fp3 fando.EtfpSs fandus eft jjmiflus illcpatris, qui pofteanbsp;trit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeipulis in die pentccoftcs datus eft. Ait ein Chriftus apud locm Euangelifta:

Qui creditinme,ficut dicit fcriptura,flumina de uetre eius flu�taqu� uiu�. Hoc autdixitdefpS qu�acccpturi erant credentesin ipm.Et poftea:Egorogabo(in:anbsp;quit)patr�,�f alia cofolatorcmdabituobis,Acmox:Paracletusine,qui eft fpusnbsp;fandus,qu�mittctpater no�cmeo,illeuos docebito�a,�d fuggcretuobis o�aqu�nbsp;cGcjdixi uobis.Etite^���CS uenerit parad ctus que ego mitt�uobisapatre, fp�snbsp;ueritatis qui a pre procedit,illc teftimoniS phibebit de me. Ac rurfustC� uene^snbsp;rit illequi eft fp�s ueritatis,ducet uos in o�m ueritatem.Ex his habcs promifltonbsp;nera patris de qua Chriftus locutus eft difeipulis fuisjdTe fpSm fand�. Vnde fe�nbsp;quitur�loannesbaptizauitquid�aqua,uosa�tbaptizabimini fp� fando. Quidnbsp;ergo i inquies,nemo ne confecutus eft fp�m fandum per baptifmum loannisnbsp;Profedo baptifmus loannis id^m illebaptifmus cft,quo poftea Apoftoli gens?nbsp;tesbaptizauer3t,�lt;rquoadhuchodieutiturEcclefia.Ioaimes,n.primusfuitbanbsp;ptifmi Chriftiani minifter,qu�admodum copiofe in.^.cap.EuSgelij fccund� Lunbsp;cam oftendimus.Etlocs pracdicauitdcIefuChriftodicens:Ecccagnusdci,quinbsp;tollit peccata m�di. Ac itei^:QjLiicredit filio habet ui t3 �tcrn�.Praetcrea bapnbnbsp;zauitinremiff�on�pcccatoi^.Nonpota�talicuic�tingerercmiff�o peccatoi^,nbsp;nifiinno�elefu Chrifti.Neccfleigiteft loanncsbaptizaueritn�in noie fuo,nbsp;fed in note Clirifti.Si a�tbaptizauit in no�e Chrifti,certe ht qui baptifma Joans�nbsp;nis ex fide acceperunf,c�fecutiquocg funtper illud,^�m fand�.Baptifmus.n;nbsp;qui in no�e Ghrifti diftribuitur,cft lauacr� regnationis amp; renouationis fp�s fannbsp;di.Qu� c� ita fehabeant,quid fibi uult Chriftushis uerbis c� dictuloannesba^nbsp;ptizauitquid� aqua,uos a�tbaptizabimini fp� fando i Ergo' nedifcipuli nortnbsp;acceperuntfp�mfandumpcrbaptifm� loannis,SChadenusfempercarueruncnbsp;fp� fandor Cur igitur didum eft ad ipfos,cum prim� ad praedicandum Euanznbsp;gclionemitterentur:C� tr3diderintuos,nonfitis folliciti quomodo autquidionbsp;quamini.Non.n.uos eftis illiloquentesofed fp�s patrisueftri qui loquitur in uonbsp;his j�Cur ad Petrum did� eft�Caro Si fanguis non rcuclauit tibi, fed pater menanbsp;qui cfti

/

HOMILI�E IOAN. BRBNTH. 4 quieftinc�hs f Qiiod autcmpater reuelat per fp�ni fan�:um rcuelat. Et quidnbsp;hoCjquod Chriftus ante dfem pentecoftes afllat Apoflolos �C ait: Accipite (pinnbsp;quor�cunq^rerniferitispeccatajremittuntiireist H�ccerteo�apcrfpicuetellannbsp;tur, difdpulos fp�m fand� habuiflejpriuf^ illud fieret quod Chriftus dicittBai�nbsp;ptizabimini (pS fando.Quomodo ergo iftud intelligendum eft t Vt h�c expKnbsp;ccmusjobferuandum eft,prim�jquid hoc loco fp�s fandus,qui Apoftoiis in dienbsp;pcntecoftcs conferenduspromitritur, fignificet. Deinde quot fint baptifmat� Q��dfiomf^nbsp;gencratpoftremojquainreantitliefis interbaptifm� loanis �S baptifm� Chriftinbsp;nbsp;nbsp;ߒ^

c�ftftat.Quan� autc poftea de r�ne fp�s ftfti indie p�tecoftes irt difcipulos illa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcriptit

pfijnobiSjadnuenteDhOjdicend�eft,tarnencti�hiclocus poftulat,utaliquid de cadicamus,Nomcnigitfp�sfandiinfcripturauarieufurpat,Nunc,n,pro ipanbsp;fp�s elTcntiaintelligit quao�areplent. Vndepfalmus dicit : Quo ibo a fp� tuo,nbsp;�c quo a facte tua fugiam t Si ergo iuxtahancrahonem defpiritu loquaris, ceranbsp;te non eft fentiendum q� fpiritus fandus in Apoftolos in diepentecoftes ita ilia*nbsp;pfus fit,quafi antea in eis non fucrit.Eft enim natura deuSjamp;T replet c�lum ac ternbsp;ram^quomodoigiturnon Apoftolosetiamrepleffett Nunc ufurpaturnomennbsp;fpiritus fandi, non pro elTentia fpiritus, fed pro donis fpiritus, Sunc �utemnbsp;ria dona Ipiritus qu� pijs conferuntur ? Alia funt uulgaria SxS communia omni*nbsp;bus iifChriftumcredcntibus.Huiusgcnerisfunt, fides,fiduciaappellandidei�nbsp;ut patrem,gaudium Si confolatio in aduerfisjitem mortificatio carnis,obedien�snbsp;�iaergamandatadei,quatenus inhaccarnepoff�bileeftj�^muItaalia dona,hisnbsp;fimilia.AIiafuntdonapriuata admiranda�ftupenda,qualiafunt,fubitadiucrnbsp;farum linguarum cognitio,uirtutes �dendi miracula, Sc animus imperterritusnbsp;pracdicandi�^confitcndipublicelefumChriftum, Habcs,quid nomine fpiri:�nbsp;tus fandt fignificetur,nuncaudi baptifmatum genera. Quantum igitur inprxanbsp;fentia fans eft, duo funt baptifmatum genera, alterum eft aqu�, altcrum ignis,nbsp;Porro baptifma aqu� illud eft,quo Johannes primum,deindc A poftoli Chri cuogenerttnbsp;ftiin nomine patris amp; filtj �d fpiritus fandi homines baptizaucrunt, quo �dadi� iapbftwt�nbsp;hueEcclefia Chrifti utitur,Baptifma autem ignis illudeft, quo Chriftus ignett�nbsp;admirabiliterdec�loindiepentecoftesApoftolisSdmiiItisalrisdifcipulismisnbsp;fit,�d effecit,utlingu� in cis apparerent difpcrtit� uelut igne�. Et h�c duo basnbsp;ptifmatumgeneraauifibilifuamateria,aquauidelicct�d igni denottlinantur.nbsp;Quid ergo r nihil ne aliud funt,qu�m quod uidjtur,aqua autigniS dAbfit.Suncnbsp;enim organa in hoc ordinata,ut per ipfa fpiritus fandus, hoc eft,dona fpiritusnbsp;fandi diftribuantur. At per baptifmum quidem aqu� dantur uulgariailla 6�:nbsp;communia fpiritus fandi dona, fides,certificatio fidei in confeientia, gaudiumnbsp;in fpiritu fando, confolatio in aduerfis, fiducia appcllandi Si tnuoCandideumnbsp;utpatremj�didgcnusaliajqu�pauloante c�memorauimus. Et hiC fpiritus fan^#nbsp;dusjfeuutfignificanrius loquar,h�cdonafpiritus fandi data fucrunt Apo/nbsp;ftolis priufquam Chriftus pateretur,�f amortuis refurgeret. Perbaptifmum aunbsp;tem ignis augcntur quidem h�c uulgaria dona, fedpr�ter ea danturper ipfumnbsp;dona fpiritus priuataadmiranda �f ftup�da, fubita diuerfai^ linguarum feiensnbsp;tia,plena myfterio�^t regni Chrifti cognitio ,�f imper territa ac inexpugnabilisnbsp;fiduciaconfitendi,Sf pr�dicandipublice DOMIN VM noftrumfefumChrtnbsp;ftum.EtdehisdonisintelIigend�eftChrift�loquic�promittitfemiiru�tpara#nbsp;clcttim.Vnde�f Lucas,cum narraflet ignem in aie pentecoftesc�liuismiffumnbsp;addit;EfrepIetifunto�sfpiritufando,c�pcr�t(ploquialfjslinguis,prou�fp�snbsp;illedabate�oqui illis, Qti�cum ita fehabeant,non eft difficilenunc�idercqui*nbsp;bus inrebusbaptiftnus Chrifti,dequohicf�tfermo, a baptifmo Iohannis diftin

� ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... a 4

IN CAP, PRIMVM ACTO. APOST,

guatur, Pnmum enim diftinguunti^r inter febaptifmt materia. lohannes cnira baptfeauK aquaelordanefumptajChriftusautembapnzavntignidec�lomilifnbsp;fo. Deinde dtfttnguuntur enambaptizandi modo, lohannes em'm baptizauiinbsp;nullis cxternismiraculis adhibi.tiSjChriftus autem baptizauit adhibito mira*nbsp;culouehementisflatus conturbantistotamdomumjubi difcipuli erant feden*nbsp;res,Sc miraculo ignis de repente apparentis.Adh�c diftinguunttir donorum uanbsp;rietate, Nam per bapti fmum loanm's dantur tantum uulgan'a �C communia donbsp;na fpiri tus fandi. Per baptifmum autem Chrifti data funt admiranda �C ftupennbsp;da ilia dona,qu� in die pentecoftes commemorantur. Qiiid ergo i nihil ampliusnbsp;difcriminis efl: inter baptifmum Iohannis amp; Chrifti t an nonita diftinguun*nbsp;tur, quod per baptifmum Iohannis nudum tantum elementum, per baptifmumnbsp;autemChrifti fpiritusipfe fancRus adminiftretur t Dicit enim hoc loco Chri*nbsp;ftus: lohannes baptizauitquidem aquajUos autem baptizabiminifpiritu fan*nbsp;lt;fto. Idem SC lohannes alias teftatur dicens: Ego quidem baptizo uos aqua adnbsp;poenitentiam, at illequi poft me uenturus cftjfortior me eft, cuius non fum dig*nbsp;nus ut calciamentapor tern ,ipfe uos baptizabit fpiritu fando SC igni, H�c uernbsp;ba uidentur difertefignificare,per baptifmum Iohannis non nifi aquam admi*nbsp;niftrari,Sedabfit,utfentiamusbaptifmum Iohannis his uerbis tanquam nu*nbsp;dumelcmenrumuiIipendi,SCfignificari,quod peripfum fpiriius fanCltsnonnbsp;adminiftretur, Oftendimusenimfupra, lohannemprimum fuifleminiftriimnbsp;cius baptifmi,quern poftcaChriftusconfirmauit,SC iulTitApoftolosdifpenfa*nbsp;re inter g�tes in nomine patris SC filq �C fpiritus fandi,quo etiam Ecclefia Chrinbsp;fti femper utitur, B aptizauit enim lohannes aqua ad p�nitentiam. P�nitentianbsp;autem conftacagnitionepeccatorum SC fidein Chriftum, Agnitio autem peccanbsp;torum SCftdesfuntdonafpiritusfantfti, Cumigiturlohannesbapiizaueritadnbsp;paenitentiam,profelt;fto manifcftum eft,baptifmum eius no elfe nudum elemeunbsp;turn aqu�jfed organon quo fpiritus fanClus adminiftratur, Cur ergo dicitur :nbsp;Egoquidembaptizouosaqua,uenietautem fortiorqui baptizabituos fpiritunbsp;fando �CignifH�c non dicuntur qj baptifmus aqu� non fit organon �Cmini*nbsp;fterium fpiritus,ncc dicuntur qgt; baptifrtius Iohannis alius fit baptifmus ab co,nbsp;quopoftea Apoftoli,0C nuncmfniftri Ecclefi� gentes baprizant, fed dicuntur,nbsp;utperfonae SC officia Iohannis 8CChrifti inter fediftinguantur, Nam lohannesnbsp;tant� autoritatis inter Iud�oshabebatur,utputaretur ipfeefleMeflias feu Chrinbsp;ftus,0C qua: Prophetac de Chrilfb uaticinati erant, ea in lohannem referrentur.nbsp;lefus autem filiusilleMari�,qui erat uerus Chriftus,multo minor lohanne innbsp;nouo Euangeltj minifterio per lohannem iqchoato �ftimabatur,Neceirariuninbsp;igitur erat,ut ha: du� perfon� SC officia eorum rede inter fe diftingucrentur,nenbsp;lohannem pro MeffiafeuChrifto adoraremus. Sic autem diftinguuntur,�^ lo*nbsp;hannes fit tantumminifter,Iefusaut�magifter fpiritus. Et lohannes feruuseft,nbsp;�efus DOMIN VS.Pr�terea lohannes cooperarius eft ialutis, lefus autem aunbsp;thor faIutis,Breuiter,toannesfamuIus tant� Chrifti eft,lefus aut� ipfe eft uerusnbsp;ineChriftus,VndequodIoannesdicit:Egoquid�baptizouosaqua,ueniet aStnbsp;fortior poft mejqui baptizabit uos fpS fando �C igni, nihil aliud fignificat, finbsp;diceretjEgo tantSfalutisueftracminifterfum, aliusaStquipoftmcreuelabitur,nbsp;eft magifter falutis,ac meo quidem minifterio difpenfant dona fp�siandi,nonnbsp;tamenmeaautoritate,fed autorttatceiusquimox manifeftabit4ioceft,Iefu Chrinbsp;fti.Atc^adeo uerbah�clolianntsplaneidipfumfignific�tquod Paulus ad Conbsp;rinthios fcrib�s;Qiiis,inquit,eft Paulus,quis Apollo,nifi minifter,per quos erenbsp;didiftisj SCutcuiqi Dnsdeditf EgoplantauijApolIorigauitjfcddeus deditin*nbsp;crementura;

HOMILI�E IOAN. BRENTI!. y

eremcntum, Sic�i uerba Iohannis inceHjganturiEgo quidem baptizo uosa/ qua. Hoc eftjCgo minifter tantum fum5perquemcredins,egoplantator tan*nbsp;tumamp;rigator fum, Sedqui uenitpoft melefus Chriftusjis eft,qui dat incrcmennbsp;turn, 0(rquieftuerusauthor falutis meo officio adminiftrat� .Nam quod ipfcnbsp;magifterauthorfalutisfit,pr�teralia teftimonia his potifli'mum miraculisnbsp;declarabit, quod miffurus fic igncm de ccelo, quo baptizabit difcipulos fuos innbsp;diepentecoftesjSidonabiteos admirandis0^ ftupendis donis fpiritusfandi,nbsp;utijs pr�diti, totum orbem inuadant,amp; fines irnperi) Chrifti inter omnes gen*nbsp;tes prof�rant. Cum enim Chriftus dicit: Vos baptizabimini fpiritu fancfto^nbsp;amp;C lohannes ait� Ipfebaptizabituos fpiritu fando SC igni, non loquuntur pri*nbsp;ma facie de occultainterna difpenfatione jqua Chriftus per publica minifte*nbsp;ria pr�dicationis Euangeltj S)C facramentorum,fpiritumfan(ftumlargitur,fednbsp;demanifeftailla�^admirandamiffionefpiritus fandi indie pentecoftcs,qu�nbsp;profe(ftoideofadaeft,nonut ftgnificareturminifteria Iohannis amp; Apoftoloznbsp;rum,nonefleminifteriafpiritus3fedpotius,utpublico miraculo comprobarc*nbsp;tur IefumChriftum3eumeffeauthorem�6magiftrum,quiutantea minifterionbsp;Iohannis,!tapoftea minifterio Apoftolorum�f omnium miniftrorum Ecclc*nbsp;fix, dona fpiritus fandisofferat, amp; difpenfet. Tantum igitur abeft, ut his uer*nbsp;bis Cfcrifti amp; Iohannis externa Euan^elq facramentorum minifteria, tan*nbsp;quamnud� uoces f�C elementa reijciantlnsutmaxime omniumad organa fpiri*nbsp;tusfand:i,authoritateChrifti fandificentur0^confirmentur, Sed dedifcrissnbsp;minebaptifmilohannis Sgt;C Chrifti,0^ de fenfu horum uerborumj lohannes ba*nbsp;ptizauitquidemaqua3uos autem baptizabimini fpiritu fando,hadenusfan'snbsp;diximus, nunc perftringemus breuiter pauca quxdam3qu� fcquuntur, Illi igi*nbsp;tur ubi conuenifl�nt3percontabantur ilium dicentes: D OMIN E3num internnbsp;porehocreftitues regnum Ifraeli i Brcuisquxftio ,fed quxmultam difcipulo*nbsp;rum Chrifti turn ruditatem 3 turn curiofitatem,turn etiam timiditatem prodat,nbsp;Primum cnim cum Chriftus tot diebus poft refurredionem explicuerat ipfi'snbsp;ueramrationcmrcgnifui3 8C perfpicue docuerat cos,rcgnum ipfiusnonforenbsp;carnale,fed fpirituale:occupandumnon potentia armorum Simaieftatc cxter*nbsp;na3 fedpotentia fpiritus fandi,SCmaieftate pr�dicationis Euangelij in totumnbsp;orbem terrarum uulgandi, adhuc tarnen uidentur fomniare lud�os in toto or*nbsp;be terrarum fuperinimicos fuos,6C omnesgcntes carnaliter dominaturos. De*nbsp;tndecumdebuiffent Chriftumpercontan^qu^dipforum effet off�ciumjquod EXemploJunbsp;minifterium, quid ad proferendos terminos rcgni cius agcre debercnt,non de f�pulor�nbsp;eosquodadipfos pernnebat,fed de tempore, quod plane ipforum nihil intere* monemurrunbsp;ratfdrcjpercontabantur. Num hocjinquiut,tempore reddes populo Ifrael re* ditatit,cftrionbsp;gnum inud,quod ipfi per pro phetas promiffum eftjSxf de quo hadenus tu nobis fitaiiStCr tianbsp;multa difleruifti i N urn hoc die, aut hocmenfe,authoc anno futurum eft, ut lu wiAtftfis hiunbsp;d�idominiumtotiusorbis iuxta prophetarum oracula occupent t Habes ex*nbsp;cmplumhuman�curiofjtatis,qu�eiuseftingenn,utqu� curandafinr,negli rlt;cwrftgt;�snbsp;gat, qu� neglig^nda func3curet. Qiiid fiuero difeipuli Chrifti non ex curiofi* �'*'�*^*nbsp;t�te tant3,fed ex timiditate,id je tempore reftituendi regni fcrutenturt Namnbsp;cum ex uerbis Chrifti intellexfffent fe mittendos in totum orbem terrarum, UCnbsp;omnesg�tes regno Chrifti fubqciant36C fentirentfemulto impotentiorcs amp; in^nbsp;firmiores effejt^uttampr�c�a:^ facinus perficerequeant,de tpeinquirSt, quo hanbsp;beat fpaciu ad fumendas fibi uires,^ ad couocanda auxilia, Sed agite dum o�snbsp;UOS3 quih�cauditis3quis adhuc inter nos eft, q uicia SC imbecillitatcs h�an� fu�nbsp;nauif � nond� agnofeit j Amabo intuer? falf�in difcipulos Chn'fti,2lt; uide*

IN CAP. PRIM VM ACTO. APOST.

bl's iri I'pfis tanquam in fpeculo jhuniRna tiia natura nihil efle ad perfpicicndas res diuinas incptius^nihil ad obediendum uerbo Dei tardius, nihil denicj; uicionbsp;fius.Difcipuli enim Chrifti tones de regno Chrifti eruditi erant, toties de fuanbsp;jpforum uocationeadmoniti erant,tam multis �C uartjs promiffis muniti erant,nbsp;fuis tamenuiribusrelidli,adhucrudesfunt,curiofifunt3timidi funt.Qiiid er^nbsp;go tu de pr�ftantia �C uirtutibus human� tu� natur� gloriari audes � Quid iaanbsp;cftastctuisuiribuspofledeum cognofcere ,amp; mandata dei impleretProfecionbsp;ni fi in tua arrogantia perire malueris ,agnofcenda funt tibi uicia tua,ut deus rcanbsp;fpiciatfupertehumilem�Cabiedumjac mittattibi uirtutemex alto .Sedquonbsp;animoexcipit Chriftus hancdifcipulorumfuorum �C ruditatem Sgt;C curiofitaanbsp;tem,�^ timiditatemt num prorfus eos abijcit,^ alios difcipuloseligittHocnbsp;quidem hominesmorofiamp; difficilesfacerefolent,utnon uiciapropter amicosnbsp;tolerent,fedamicos propteruicia retjciant�(^derelinquant, Chriftus autemquinbsp;uenit ad feruandos non ad perdendos homines,ueram �quitatt s regulam in dwnbsp;fcipulisfuisferuat.Dixitenimadillos:Noneftueftrum noffe tempora �^ar�nbsp;5, ticulos temporum,quos pater in fua ipfius conftituit poteftate. Sed accipietisnbsp;,, uirtutem,pofteaquam fpiritus fandus aduenerit fuper uos, �f eritis mihi te^nbsp;,, ftes,nonfolumHierofolymis,uerumetiaminuniucrfaIud�a, Samariaqj,de#nbsp;,, ni�p ufcg ad extrematerr� ? Obferua qu�fo ingentem �quitatem Qi. m^era�nbsp;,, tionem. Morofior quifpiam difcipulos ob tanta uicia plane a fe repuliffet. A dunbsp;Moderatio �antior quifpiam uicia difcipulorum nop folum toleraffetjfed etiam �uftificaGnbsp;ChnjU ergit fet, �C commendaffet. Chriftus autem nec refjcit difcipu�o s, nec iuftificat uicianbsp;Iwhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum. Sed amans �C tolerans difcipulos-arguit uicia eorum, �f^increpatipfos,

non ut condemneteos,fed utipfos ad fal utemplenius erudiat, Noneft ueftrum inquit 3 nofle tempora ue� momenta, quae pater pofuit in fua poteftate. Qiiodnbsp;ueftrumeft fcire negligitis,quodnon eft ueftrum fcire, inquiritis. Apagete,nbsp;cumuanaiftacuriofitate. De rationeregnimeiquam fentiouos nondum in#nbsp;telligere inquir�dum effet. De officio SC minifterio ueftro,quod uideo uobisnbsp;non magn� cur� effet, interrogandum foret. Sed ecce articules �C momentanbsp;temporum inquiritis, qu� pater fu� fci�nti� referuauit. Quid ergo inquies,nbsp;num pater feientiam de momentis futuri temporis ita fibi referuat, ut nulli ho#nbsp;minumeareuelet^ Quidigiturdiccmusdeleremia,quie fpiritufandopr�fdnbsp;uit tempus liberationis e captii�tateBabylonica f Cum c�perint, inquit, cornnbsp;pleri inBabylonefeptuaginta anni, uifitabo uos amp;Sfufcitabo fuperuos Ver#nbsp;bum meum bonum, SC reducam uos ad locum iftum . Qiiid de Daniele ,nbsp;qui SC tempus renouationis rempli ab Antiocho prophanati, �C tempus ad#nbsp;uentus Chrifti certis numeris defignauit i Refpondeo� Solum DOMI#nbsp;N V M Deum noftrum futurarum rerum aut temporum ira pr�fcium efle,nbsp;ut tarnen nonnunquam per fpiritum fanClum hominibus a fe deleClis ea reueler�nbsp;H�cautemeftconfuetudoChrifti,quod interrogatus a difeipulis fuis de re#nbsp;buscognituautnon neceffarijs,aut etiam ipfis feitupernicio��s,refjciat qu�#nbsp;ftionem afe in feientiam aepoteftatem folius patris,idqueeo facit confilio,nbsp;non quiaipfeid quod quaeriturautnefciat,aut nequeat, Pater enim diligit fi#nbsp;burn, SC omnia d�dit illi in manum, fed ut retundat humanam curiof�tatem,SCnbsp;admoneat homines offictjfui,neferutenturea qu�deus uult occulta habere,nbsp;fed inq�irant ea qu� ipfis ad falutem cognitu 5C fadu neceffaria funt. Sic fiitjsnbsp;Zebedei pctentibus,ut al ter ad dextram,al ter ad finiftrS in regno ipfius fedeat.nbsp;Refpondit:Sedereaddcxtram�Cfiniftram,noncftmeumdare,fedfjs contin#nbsp;get,quibus paratumeft �patremeo .Sic difcipulisaIiasinterrogantibus:Dicnbsp;nobis

HOMILI�E IOAN. BRENTIE

nobi's quandoh�ceruntjuidelicetftrudmfistempli itadiruendas,�t nec lapi'g �tiperlapidenirdinquatur,Refpondtt j Dedieillo actempore nemo noutt, nenbsp;angeli qufdem qui inccelo funrjnec ipfe filius, fed folus pater. Sic hoc loco,nbsp;reijcit curiofitatemdifcipulorum diccns. Non eft ueftrum nolle tempora monbsp;mentaquac pater pofutt in fua poteftate.C�terumincrepatacuriofitate,mederfnbsp;tur etiam imperitiac, ruditati, ac formidini eorum.Accipiecis,inquies,uirfucemnbsp;pofteaquam fpiritus fandus adueneritfuperuos, �Seritis mihi teftes ,nonfo*nbsp;lumHierofolymiSjUerumetiaminuniuerfa Iud�a,Samaria, denicp uf(^ ad ex^nbsp;trema terr�. His paucis uerbisexplicatChriftus,quibusuiribus,qtio exercitu,nbsp;quo itemgenereexpugnandijdifcipuli fui orbem terrarum debellaturijStC obfenbsp;quio Chrilh'fubiedurifint.Vndeeciamcognobile redditur, quale fit regnum ArtM Apoanbsp;Chrifti: Accipietis,inquit,uirtutem,hoc eft, ad occupandos amp;S proferendos ter ftolorumtnbsp;minos regnimei,noninuadetis regiones acurbesuirtutecarnalfejiternoroboijnbsp;remilitum,autexercitu ex hominibus colledo,fed uirtutefpirituali, QC excrdunbsp;tucoelcftf.Mittamenimuobis donafpiritusfandi,qu� funt loquinarijslin^nbsp;guisj�dere miracula,cognofcere omnem ueritatem,habere animum infradumnbsp;in omnibus aduerfts,0C id genus alia dona.EthaecerituirtusJiocroburjhic ex*nbsp;creitus, nonterreftris,fedc�leftis ,quo imperium meum occupabitis finesnbsp;ciusdilatabitis.IamSC nouo quodamgenereexpugnandiurbes aggrediemini.nbsp;Non cnimadmouebi tis urbiumportis externosarietes,non difijeietismurosnbsp;bombardiscarnahbus,fsderit!smihi teftes, hoc eft,expugnatiourbium fictnbsp;teftimoniOjfeupr�dicationeEuangelij mei. Pr�dicatio enim QC teftimonium,nbsp;quoddemefcretis,iddemumcritaries0^bombarda,quibuscxpugnabitisnonnbsp;foIumurbemHierufalem,uerumetiamuniuerfam lud�am. Adhucpauca di*nbsp;xi,adde �C Samariam. Sed netp h�c erit finis impertj mei, In omnem terram exinbsp;bitfonus uefter,0i: in fines orbis terrae uerbaueftratati^ adeo illic erit terminusnbsp;fmperij mei,ubi eft terminus orbis terr�, Qu� cum ita fehabeant,quid eft quodnbsp;adhuc fomniatisregnummeum elTe terrenum aut carnale t �f quid eft quod ad*nbsp;huctimctis,uoseffeimbecilliores,quam utpoffitis orbemterrarum expugna*nbsp;re tan non fan's potenseft,quie fpiritu fandopotenseft tan non fan's forn'snbsp;dux eft,qui fecumhabet exercitum c�leftemt Agite ergo difeipuli animo meonbsp;chariffimi, nolite animum ueftrum defpondcre, nolite promilTionibus mcisnbsp;diffi'derc, ac iufla mea reijcere, Sed fedete Sgt;C exoe^^te in ciiiitate Hierufalem ynbsp;�(S illic pauciff�mis poft diebus induemini tantaanrtuteex alro,ut nemo fitqutnbsp;queatuos,aut fapientia aut potentiafuperare. Explicuimus quantum in hoc Ionbsp;co fan's uifum eft, quid per fpiritum fandum difeipulis promiflum fignificetutjnbsp;quot fint baptiihii genera, quod fit diferimen inter baptifmum Iohannis QCnbsp;Chriftij�ir quanta tnoderafione Chriftus rudes, curiofos Slt; timidos fuos difei*nbsp;puloSjde ran'one regni fui crudiat. Reliquum nunc eft,amici�'imi, primum quinbsp;dem,utEuangeliondeIefuChrifto,quodmifli'one�(rmiraculisfpiritusfandinbsp;iamdudurnconfirmatumeftobuia fide ad iufticiamSt^falutem noftram exci*nbsp;piamus.Deindeautcm utinregno Chriftiper totum orbem dilatatum,in quodnbsp;per bapn'fmum inauguratifumusjgratitudine obedienn'a fidei pcrmanca*nbsp;mus. Poftremoutexemplummoderationis Chrifti,erga homines difficiles acnbsp;morofos diligcnterfedeniurj�^proximos noftros, non propter uicia eorumnbsp;abiiciamus,feduiciaeorum,proptereaquodfinf ^ximinoftri toleremus,ut flt;nbsp;nos remittamus hominibus fua in nos errata, remittat etiam nobis Deus erra*nbsp;tanoftra,per Icfum Chriftum DOMINVM noftrum,quieftuna cum pair�

(K fpiritu fando deus laudandgs In fe�uU Amen,

mutationibusjqu� reuelationem Euangclrj Icfu Chrifti fecut� funtjufx potugt; iff�t uniras certitudo rdigionis noftr� conferuari, ac nobi's quafipermanusnbsp;tradi,nifi capitareligionisbreuiquodam ��bene memorabili compendio cornnbsp;prehenfa,piorum ment�bus tanquam uiuis codicibus mfcn'pta fuiflent ? Quarenbsp;non poITum non uehem enter laudare pi'am illorum induftn'amjqui per elenchanbsp;duodecim ftdei noftr� articulorumjincolumitatiSC faluti Eccleftac confuluenbsp;runt,Inter hosautemarticulosjuonminimusis eftjinquo delefuChrifto confinbsp;temurdicentestAfcenditinc�lumjfedetaddexteramdeipatn's.Proindecumnbsp;in explicando Luca peruenimusad eum loc�jin quo hiftoria Afcenfionis DOnbsp;MINI noftri lefu Chrifti in c�lumjconfcribiturjtradabimus �C. nos de hoc fi*nbsp;deinoftr� articulo ,utnon folumuerbateneamus, fed etiam fenfumuerborumnbsp;amp; utilitatcm ftdei huius articuli comprehendamus, Ac primum quiden* conwnbsp;memorabimus eLuca, hiftoriamafcenfionis, adieduri interim 8C alia fcriptuanbsp;r� tcftimonia,quibushic articulus ftdei comprobatur, Deinde explicabimus,nbsp;quomodo id quod diciturjafcenditin coslum^intclligendum finPoftremo adij^nbsp;ciernus etiamfrudum SiC utilitatem afcenfionis Chrifti inc�lum, H�cprofe^nbsp;do omnia cognitu nobis necelfariafuntjnifi plane nullam falutis noftrae rauo^nbsp;nem habeamus. Quod cum longe ab unoquouis noftrum, ut fpero abfit, agitenbsp;in Chrifto amicilTimhattentisauribusnbsp;nbsp;nbsp;znimis audtamus, qu� nobis fpiritus

fandus dehis rebus in fcriptura concionatunEt cum h�c ( inquit Lucas ) dixift fet,uidentibusijfdem(nimirumforasedudis uf�in Bethaniam fupcr mon^nbsp;tern Oliueti) inaltumfublatus eftjS� nubesfubduxitill� ab oculis corS,Cunlt;�nbsp;eflcnt deftxis in c�lum oculis cunte illojccce duo uiri aftiterunt illis, amidi ue^nbsp;ftibtis albisjqui SC dixer�t, Viri Gah'laei quid ftatis intuentes in c�lum c Hic lenbsp;fus qui aflumptus eft a uobts in c�lum/ic uenietjquemadmodum uidiftis eumnbsp;eunteminc�lum, H�ceft hiftoriainquadefcribiturftdei articulus, Afcem*nbsp;ditinc�lum.�tquianecelTeclfutfirmateftimoniaarticuloi^�ft'd�ihabeamus,nbsp;recitabimus etiam alios facr� feriptur� locos, quibus hic articulus comprOb�u*nbsp;tur.Namquod Lucas hieferibit deafcenftone,tdem antea paucis perftrinxitinnbsp;Euangdlio fuo dicens,Eduxitcos foras in Bethaniam, �� fublatis in al turn ma^nbsp;nibus, benedixit eis,Et fadum eft dum b enedt ccret illisjT eceff�t ab eis, ac fereba*nbsp;tur in c�lum.Marcus quoe� afcenfionis meminit, Pofteaquam,inquiens, locanbsp;tus fuiffet eis,receptus eft in c�lum A confedita dextris Dei,Hucacccdit loannbsp;nes Euangelifta, apud quem lefus adMariam Magdalenam ita dicit, Vade adnbsp;fratres meos Si die eis, Afcend� ad pattem meum SC pattern ueftrum,dcum me#nbsp;wm�rdeumueftrum.Idemamp;Petrusinprimafuaconcionc tcftatur,quemad*nbsp;modum Lucas in Adis feciido capite feribit, Dextera, inquicns, deiexaltatus,nbsp;�promiffionefpiritusfandiacceptaapatrecfFudithocquodnuncuidctis.Hisnbsp;adde Si Paulum ad Epheftos ita fcribentcm,�fccndit fuper omnes c�los,uto^nbsp;mnia impleret,Qui'n 66 Proph ct� de Afeenfione Chrifti uaticinati funt. Cur*nbsp;rus Dei,inquit Dauid,dece milibus multiplex milia lactantiS, DOMIN VS innbsp;cis in Sinai fando, Aftendiftiin altum, cepifti captiuitate, accepiftidona in honbsp;minibus*

HOMILIAE lOHAN, BRENTII. 7 minibus�Etmaliopfalmo:Dixit DOMl�^VS Dominomco,fec�e a dextris-mcisjdonecponam inimicos tuos fcabcllufnpedum ttiorum. Ex hocenim loconbsp;probatPetrusin�dlis�poftolicisafcenfionemChhfti inccclum.Wabesma^nbsp;gnam nubcm teftium comprobantium afcenfion� Chrifti ,quos ideo pluribusnbsp;commemorauijUtfciremusquibusfcnptur� locis hic articulus confirmetur,nbsp;Qiiod cum ita fe habcat.cxponcndum nunc erit,qua: fit ucra fent�tis eius quo Jnbsp;dicitur: Afcendit inc�lum. At�p hocco diligentius fcrutandum S/C obfcruan#nbsp;dum eft,qgt; Sacramentartj,quincgantpanemcoenaeDominic� uere corpus Chrinbsp;ftiefle,qu�runtex afcenfuChrifti in c�lum erroris fui patrocinium.Dicunt /ifceUdereiAnbsp;enim,Chriftus afcendit cumcorporefuo in c�lum,�C habitat inc�lo corporali c�lum qwdtnbsp;ter, corpus igi tur Chrifti non poteft elTein pane, N os autem ueftris adiuti prcs� contra Sacranbsp;cibus,perfpicueoftcndemus,tantumabeire,utafcenfusChriftiinc�lumjho^ mcntarios-rum errori pafrocinetur,ut maxime omnium uanitatcm eorum arguai 8^ confitnbsp;fet�Primum enimChriftus dicitur in c�lum afcendiffe, nonq�unum in c�lonbsp;illouifibililocum corporefuo itaoccupauerit,utia eotantum loco c�tineatur,nbsp;fed qgt; penetraucrit,quemadmodum ad H�br�osfcribitur,c��os, eteuaferit fux�nbsp;per omnia,qu�funt in terra �Cinc�lo.inud,inquit,Paulus,afcendit, quid eft ninbsp;�q?etiamdcfcenderat prius ininfimaspartesterr�f Qiiidefccndit,id� il�ccfl:nbsp;qui er�m afcendit fuper omnes c�los, Audi quid Paulus dicat : Super o inn�s,nbsp;inquit3c�los,utimpleretomnia,nimirum,nonut tantum impleretomnem fcr�nbsp;pturam,quemadmodum quidam hune locum ad confirmandafomniafuadc^nbsp;torqucnt,fedutimpleretomniataminf�rafupera,tamterram ^c�lum, Natnnbsp;quemadmodum qui in ualkaliqua profunda confiftit,non poteft totam region�nbsp;ncmcircumiacentem oculis comprehendere,fed tantum eaqu� inuallefunt,�^nbsp;non longe a ualle diftant per fpici t, Qiiiautem afeenditin altum montem, is tossnbsp;cam circumiac�tem regionem ocul is fuis occup�t,ita Chriftus noluit ue� in terssnbsp;rauel in aliqua tantum parteexterniillius celi fixuspermanere,fed cuafit fupernbsp;omnes c�los,no ut omnia tantum inprofpedlu fuo habcrct,fed ut omniaimpleainbsp;retj�f ubi Deus regn�at,ibi �C ipfedeus f�Chomo pr�fto adeftet, ac una cum p�trenbsp;fuo regnaret.Non eftautem hicaudiendum comentum illoijt,qui Chriftum itanbsp;feparant,utnonuereanturdicere,Chriftumomniaquidemimp!ereiuxtadiuii:nbsp;nitatem,non autem omnia impiereiuxfahumanitatcm,quam in uno tantum lonbsp;co eife oporteat. T ametfi enim humanitatis pei^fe proprictas fit,in uno tantumnbsp;�oeo efte, attamen fi humanitas diuinitati in una perfona, quemadmodum fitnbsp;inChrifto, c�iun(ftafuerit,profe(ft� ea humanitas diuinitati ita adharet, ut nu!nbsp;ialocidiftantiaabeadiuelIiqueat.Morsipfa�Sinfernusnonpotuerunthuma�nbsp;nitatemadiuinitateinChriftofeparare38Cexiftimabistucrairahaecloea,tantaenbsp;potenti� efte, ut cogant diuinitatem Chrifti alicubi efle, ubi non fit humanitasnbsp;eiust Acuerumqu(demeft,humanitatemChrifti,quotiesapparct in uno tStuncnbsp;loco,uel in c�lo uel in terra apparerc.Quia autem liera f�destradit,uerbum cars�nbsp;nem fatftum 3^ deum amp; hominem in Chrifto unam perfonam eife, profedlo ne/nbsp;ccflecftconfiterbqiteipfainici�tChriftus iuxta humanitatem ubieft iuxtadi/nbsp;iiinitatem. Quod fi h�chumano captu nonintellexeris,non eftmirum, non cmnbsp;ideodicuntur,utintelligas,fedutcrcdas.Inmyftcriocnimincarnationis DO/nbsp;MINI noftri fefu Chriftij�cqnftit feripturanon intclledum captus humani,nbsp;fed f�dem uerbi Dei dicentis � Verbum caro fadum eft. Et : EmifitDeus filiurnnbsp;fuum fadumexmulierc. Et: NonangelosalTumit, fed fernen Abrah�. Quarenbsp;non eft fentiendum Chriftum ita in c�lumafcendiire,ut in hoc tantum uifibilinbsp;c�loiuxta humanitatempermanfcfit,��dpoti�s utomnes c�los penctrando acnbsp;fup^randojomniaimpleret.Namidipfumquo�p Marcus fignificatdc afeenfn

�N CAP, PRIMVM �C-TO. APOST.

Chriftf icn (ctibens : Rcccptus eft intclum, Si confedi� a dcxtri s Dei. Quxra* mus igxturjubt f�ntdexcr� Dei, utSlt; ilft'c thronum lefu Chn'fti inucnfamus ,nbsp;Dext�r� Dextera autemDei eft, omnipotentia, gloria SC maieftas Dei, id quod paflimnbsp;dfijuW� fcripturamuStis locis teftatur.Omnipotentiaucro Simaieftas Dei funtin omninbsp;buslocis,immo utredius dicam/unt extra,intra, infra Si fupra,omnes locos,nbsp;tarn in c�loquam in terra. C�lum,inquit DOMINVS, raihi fedes eft,�Cterranbsp;fcabellum pedum meorum.Et rurfusjC�lum Si terram ego impleo.Itacj nccef*nbsp;�eefte,ut thronum quo cp Chriftiponamus extra, intra,infra Si fupra omnes Io��nbsp;cos 3 tarn in c^Io ^in terra. Acccdithuc,quodPauIus adConoflenfcsfcribcns:nbsp;Si refurrexiftisjinquitjuna cu Chrifto,fuperna quacritc,ubi eft Chriftus ad dex^=nbsp;Ceramdei fedcns,fuperna curate, non terreftria. Qiiae ergo funt ilia fuperna ubinbsp;Chriftus ledetf ca profedo manifefta erunt,fi prius difpiciasjquac fint ilia infernbsp;na Si terreftria nobis fugicnda.N ec diffimul at ea Paulus: Mortificate,inqui�s,nbsp;membra ucftra terreftria,ftuprum, immundiciam, molliciem,concupifcentiantnbsp;malam,auariciam,SC aliaid genus,h�c dicuntur inferna, etiamfi fupremo loconbsp;inueniantur.Superna igitur funt,quit hisopponuntur,qu� �C Paulusmox enunbsp;merat:Sitis,inquiens,induti tanquam dedi Dei fandi amp; diledijuifeera mifera^nbsp;tionum,comitatem,modeftiam,manfuetudinem,lcnitatem,charitatem,5Cqu3:nbsp;lequuntur, Hate bona fuperna SC c�leftia funt, etiamfi in infimo homin�repe^nbsp;riantur.Itac�cum dicitur Chriftus fupra ad dextram Dei habitare,non de folonbsp;corporali loco intclligcndum eft, ( rum fi locum reipexeris, fuperior eft omninbsp;loco�Cnullo loco continetur, SCnufquam non habitat,quemadmodum anteanbsp;demonftratumeft) Sedintelligendum eft etiamde fupernis diuinisSC celeftixnbsp;bus bonis* Qtiarequanto certius eft Chriftumin cglumafcendifle,0Cconfea�nbsp;di ftc ad dexteram Dei, tanto firmiori leftimonio refellitur error iilorum,qui ncnbsp;g nt corpus Chrifti cife in pane coenac dominicac ,ncc in eo pane uere diftrib ui,nbsp;einde Chriftus dicitur in celum afrendifle, SC in regnum patris intraffe, nonnbsp;quod antea non fuerit in c�lo, nectma cum patte regnauerit. Si enim diuinamnbsp;naturam Chrifti refpicias,profedo fuit inc�ki�u in regno patris iam inde abnbsp;/atemo i Si autem humanam eius naturam confyderes,certciam inde ab initionbsp;incarnationis fu�tinc�lo 8C in regnopatris, Apudlohannem enim dicit: Nc*nbsp;mo afeenditin c�lum,nifiq�i defeendite cclo,filius hominis qui eft in c�lo.nbsp;Et id confirm�t transfigur aaolt;ius, qu� fada eft coram tribus difeipulis in monnbsp;te Thabor.Ergo ne inquies,Chriftus nunquam fuit obnoxius humanis infirmfnbsp;tatibus f Abfit, ut id fentiamus. Tametfi enim fuerit tempore carnis fu� fem*nbsp;per in c�lo �C in regno patris, autori�ate, quippe quod Deus SC h omo fit in Chrinbsp;fto unaperfona ,abnegat{one tarnen fui ipfius,in falutem noftram alTumpfit eonbsp;tempore omnes humanas infirmitateSjSC coniecit fefe uere abfep peccato in no*nbsp;ftras imbecillitates, ut nos ^eccatis SC iipbedllitatibus noftris liberarct. Qua*nbsp;re omnino fcnticndumcft,Chriftum uere palTum �C mortuum efle, Poftquaninbsp;tieroamorfuis refurrexit, ftadm per refurredionem fuam abiccit omnes hu^nbsp;manas infirmitates SC mortem. Ac quia declarauit tunc, fefe mortis uidoremnbsp;eflejidcodiciturpcrrcfurrcdionemintrafTe in regnum patris. Non bibam,in*nbsp;quit,poft hacex hoc frudu uitis,ufqj in diem ilium, cum illud bibam uobifeumnbsp;nouum inregno patris. Bibitautem Chriftus una cumdifeipulis fuis poft re*nbsp;furredionemSCanteafcenfioncm. Fuit igitur SC ante afeenfionem in regno panbsp;tris fut. Etiterum: None, inquit, oportuitpati Chriftum,8Cintrare in gloriantnbsp;fuam? Intrauitergo ingloriam fuam,quando per refurredionem euafi't omnesnbsp;pafliones mortis. Qiifd quod SC adhuc pendens in crucc ad latronem dicebat :nbsp;Hodiemccum cris in paradiforQuaeprofedo uerbaperfpicuefignificant Chrinbsp;Hunt

HOMILIAE IOAN. BRENTIL 8

ftiim anteafceffonem inc�lo autregno pawn's fuifuifle. Dicergo obfecro quid fibi Lieht hic arciculus fldei noftr�: Afcendft in c�lum fidipfum certehaud ob#nbsp;fcLire exponit Lucas dicens: In altum fublatus eft^ SC nubes fubduxit illum abnbsp;ocuh's eorum.Tatnetfi enim Chriftus per refurreifiionem fuam i'ntrautti'ncae#nbsp;Ium SiTregnumpatris, tarnen quemadmodum anterefurre�;ionem aflumpferatnbsp;trigi'nta tribus annis omnes humanas imbecilh'tatcsjUtpeccata noftra expi'aret,nbsp;Kapoftrefurrcdionemdepofitaiamcorruptione,Sifmorte,afrumpfit uifibilenrnbsp;conuerfationemcumdifcipulis fuis quadragintadiebusjut hoc tempon's fpa#nbsp;cio ucn'tatem rcfurre Aionis fuac uarqs argumentis tcftificaretur ? Poftquam a�nbsp;tem ueni't quadragefimus dies,fublatus eft in altum uidentibus difcipulis,�Cnbsp;nubes fubduxit illum ab oculis eorum. Hoc eft, quemadmodum anteaper re#nbsp;furredionem depofuit omnes carnis infirmitatesjcorruptionem SC mortem,nbsp;quxpropterpeccatanoftra aflumpferat,itanunc per afeenfumfuuminaltum,nbsp;deponitutfibilem fuam conuerfationem in terris,quam quadraginta diebus adnbsp;teftificandam refurredionem fuam aflumpferat. Afeenfus igitur Chrifti in al#nbsp;tum, de quo hiefermoeft 3 nihil aliud eftjquamdepofiti� uifibilis conuerfauonbsp;nisintcrra,SC fubdudioeiusaboculis humanis,ut non amplius confpiciaturnbsp;ab hominibus, in terra conuerfans. Sed hic obftrepet mihi quifpiam, Si inqui#nbsp;cns,OtiriftLis ante afeenfionem fuam in c�lo fuit cum p�tre. Qiiid ergo apudnbsp;lohannem dicit ad Magdalenam : Noli me tangere, nondum enim afeendi adnbsp;patremmeum c Scio quidem hune locum uulgo ita exponi, quod Chriftus lo#nbsp;quatur nonde corporali, fed de fpirituali tadu .fentiens Mariam non rede co#nbsp;�ere ipfum externo complexu, propterea quod nondum compledatur ipfum fi#nbsp;de.Etquod dicat,nondum afeendi ad patrem,non in Chriftum, fed in Magda#nbsp;l�nam rerpicerc,qu� nondum credat Chriftum intraffe in regnum patris,ct connbsp;fediflead dextramDei.H�cfententianoneftcontcmncnda,fed uidetur hoedtnbsp;dumf�mpliciusintelligi debere. Nameum Magdalena agnofeeretChriftum, ExplieMfnbsp;mox reiecit fe in eum,ac ita apprehenditilium, utproponeret in animo fuo, fe locu4, na�tnbsp;nonampliusdimifluramipfum,doneeetiamdifcipulis oft�dateum uiuentem. met4/igcrsgt;nbsp;Refpondit igitur Chriftus,noli me tangere,hoceft ,nonneccflehabcs meita co#nbsp;pledi acretinere, ut exhibeas me quafi capt�'u� difcipulis, nond�.n. afeendi adnbsp;patr�,nondi� effugi confpedS ueftrum, nond� ita intrau/ in glori�me�, ut fubnbsp;duxerim me ocuh's ueftris, fed pr�fto adero uobifeS adhuemu�tis diebus,�f pr�nbsp;bebomeuobisf�pcnumero confpicicndum,pr�uf^uifibilemmeamconuerfa#nbsp;tionem depofuero. Proindedimittemenunc, SC uade ad fratres meos, adnun#nbsp;dans eis, quod nonuelim me ab ocuh's eorum in c�lum fubducere, ntfi prius alinbsp;quot diebus apparuero ipfis, SC declarauero me uere a mortuis refurrexilTe.

H�c fententia mihi uidetur ut f�mph'cifl�ma,ita ueriflima, amp; plane conuenit cum CO fenfu,quo Lucasinterpretatur,afcenfumChrifti,eflefubdudionemui#nbsp;fibilis conuerfationis Chrifti ab ocuh's difcipulorum. Quid ergo i num ita abnbsp;humanis ocuh's fubdult;5tuseft,ut nunquam amplius ab hominibus confpicia#nbsp;tur ( Vifus quideui poftca eft a Stephano,ftans a dextrisDei. Vifus eft amp; Pau#nbsp;lo Apoftolo,quemadmodumadCorinthios feribitur. Attamennunquam fienbsp;in terrisficut anteafeenfionem,conuerfans, colloquens, edcns,bibcns, amp; tan#nbsp;gendum fefe pr�bensjconfpic!etur,donecucniat nouifl�mus dies. Sic enim Lunbsp;cas fcribittCum eflent defixis in c��um oculis eunte illo,ccce uiri duo aftiteruntnbsp;nbsp;nbsp;�

ilh's,amilt;fti ueftibus albis, qui SCdixerunt � Viri Galil�i,quid ftatis intuentes nbsp;nbsp;*

in ca:�um r hic lefus qui alTumptus eft a uobis in c�lum, fie uenict quemadmo# , dumuidiftiseum euntem in c�lum. Hosuiros albis ueftibus amitftos angelosnbsp;Del fuiffercs ipfa d�clar�t. Ac �atidnantur Chriftum in nouifl�mo die ad iu#

b 2

IN CAP, P.RIHVH �CTO; APOST.

rHftiirm- b^^Etqiiiaad tiidicandumredibit,ccrtemagnamaieftateredibK, Sicem'm Pan �USin prioriad Phelfi!om'cenfcsepillola3capitequarto fcnbens: DO MI#nbsp;N V S, inquic, cum hortatuSduocearchangeliac tuba Dei defcendetdec�lo,nbsp;6^mortui in Chriftorefurgent.Idem teftatur ipfe Chrillus apudMatthanimnbsp;capiteuigefimo quarto itadicens: Apparcbit fignumfi�ij hominis in c�lo, �Cnbsp;tunc plangent omnes tribus tcrrx,Sgt;C uidebuntfilium hominis uenientem in nunbsp;bibus cumuirtute �f gloria multa, �C mittet angelos fuos cum tub� uoce ma#nbsp;gna,0dcongregabiteledoseius. Vbi ergoadueniente DOMIN O in tantanbsp;�naicftatCjmanebuntimpij f ubicomparcbunt peccatorcs imp�nitentes t quonbsp;fugient contemptores Dei 8C iudicq eiusfSunt.n, funtproh pudor, multigt;qutnbsp;turn feruo illo de quo eft apud Lucam capite duodecimo in corde fuo dicunt,nbsp;lt;iiffcrt dominus meus reditum.S^pcreutiuntferuosacancillasjCdunt,bibunt,nbsp;incbriantur.Suntquiprorfusridentgt;quicquidde aduentu Chrifti dicitur.Denbsp;quibus longe ante uaticinatuseft Apoftolus Petrus: lllud,inquiens,primumnbsp;fcicntesjuenturos in extremis diebus illufores qui iuxta proprias conicientiasnbsp;ambulent dicant,ubieft pollicitatio aduentus eiusf Siquidem ex quo^ie pa#nbsp;tres dormierunt, fic omnia permanent ab initio conditionis. Num igitur nonnbsp;uenturus autreuelaturus eft fefe Chriftusquia hi eum non uenturum fperant J?nbsp;num quia tard�t, ideononueniett certenon eft tarditas,ficutnonnulh exiftt*nbsp;amnt,l�dpanentia,eft enim erga nos paciens dum non uult ullos perire, fed o#nbsp;mnesadp�nitentiamrecipereJtacpnifirefpuerisjUenietdies D OMINIffnbsp;cut fur in node, ueniet D O MIN V S in diequo non fperas, �C bora qua nc#nbsp;fcis,amp;diffecabitte,acponctpartem tuameum infidis.Hadenus exphcuimus,nbsp;quomodo ilhidquoddiciturzAfcendit in c�los,uerejnte!hgcndHm fit, explicenbsp;anus nunc frudum �f utilitatem : quae nobis ex afeenfu Chrifti in catlum per fi#nbsp;dem contingit.NamquodChriftusfubduxeritfefeuifibiliterexoculis difciptinbsp;iorumfuorumteftatuseft cofpedaculo,feucrcintrafleinregnumpatris fut,�Cnbsp;confedilTe ad d ex tram Dei. Qiiid ergo f num nihil rcrum ex hac terra fecum adnbsp;patternfuumauexit� Profedo,afccnfus Chrifti in c�lum nihil aliud eft quam

ills Chriftus imperator longe omnium fortiffimusSi; inuidiffi'mus,inafcenfu fuo in caelum, triumphumegerit, primum quidem duxit fecum captiuos hoftesnbsp;a fedeuidos.Siccnim docct Paulus ad Ephefios e pfalmo fexagefimo feptimonbsp;dicens:Cumafccndiirctinaltum,captiuam duxitcaptiuitatcm,deditdonahonbsp;minibus. C�terum illud afeendit, quid eft, nift quod etiam defeenderat priusnbsp;ininfimas partes terr�c'Qu� ergo funt infimae ill� partes terrae ad quas Chri#nbsp;ftusdefcendit.Etquae eftcaptiuitasilia quam Chriftus ccepit, in afeenfu fuonbsp;captiuam duxit f Certenofteritnobis difficile haec explicare. Vide mshi faltemnbsp;casmiferias 6^ cal amitates, quas homo neceffe habet propter peccatum fuumnbsp;ferre, SCmox habcbis tarninfimas partes terrae,quam ueras captiuitates 6� carccnbsp;res. Aeprimum quidem,quia homopeccauit, ideo coniedus eft in omniage#nbsp;neraafflidionum,tarn corporalium quam fpiritualium,adeoqpcaptiuusfadu�nbsp;eftmortis �iTinferni. Enhae funtinfim�partes terr� -, quid enim inferius foueanbsp;morrist quid profundius inferno? Cum Dauiddiceret:De profundis clama#nbsp;ui ad te Domine,profedo nonaliundeclamat,qu�m e fenfurnortis amp; inferni,nbsp;^uo propter peccatafuacomprehendebatwr. En b� funt capttuitares QC car#

HOMILIAE IOAN. BRENTII.

ceres �alidiffimis por tiSjfensjUeAibus event's ita muni ti,ut nullus homtnuirt fu isuir/buseaeffnngereatcpefFugerequcat.Chriftusigtturexpiafurus pecca#nbsp;ta noftrajdefeendit in has tnfimas partes terr��^ captiui tares, ac conrecitfe innbsp;omnes humanas calami tates^mortem QC infcrnum. Sed qui'a ipfc nullum pecca#nbsp;tumfeceratjnecinuentus erat dolus in orceiusjidco fatisfecit propeccatisnogt;nbsp;llr�Sj�i expugnauic has captiuitates^�t^ in fuampoteftatem i'ta recepit,ut eas cap#nbsp;tiuasfecumfnc�lumauexcrit,�i^ dominetur nuncineisgloriofiff�meac potennbsp;tiffime.Deinde,unacumcaptiuishofttbus etiam libcrati ciues ab imperatori#nbsp;bus in tn'umpho duci folenc. D O MIN V S igftur nofter lefus Chriftus, im#nbsp;peratorlongeomniuminuidiiilimusjnonfolumcalamhates,mortem6C infer#nbsp;num, fccum captiua duxit, fed etiam nosipfos ,qui priuseramus in his c^tceri:^nbsp;buscaptiui,nunc autemper ipfumliberati credentesineum,fecuminc�lumnbsp;itaauexic,ut una cumipfoui�loria fruamur,�^ fuper hoftesnoftros, quorumnbsp;�indieramus perpetuo dominemur.Deus (inquit Paulus) qui diues eft inmifenbsp;ricordiajpropter multam charitatem fuam, qua dilexit nos, etiam cum effemusnbsp;mortuiperdelida,conuiuificauitnosunacu Chrifto (per gratiamcnimferua#nbsp;tieftis)fimulcpcumeo refufcitauic,S�fimul cum eo federe fecit inter coeleftes innbsp;Chrifto lefu.Quid magts perfpicue dicipoteft t Fecit (inquit)nos fimul cum eonbsp;federainter coeleftes, NeceiTe igitur eft, q� Chriftus nos qui credimus inipfum,nbsp;i ecum incailum auexerit.Qtiid audiOjinquiesi auexit Chriftus nos fecum in c�nbsp;lum,cummanifeftumfit,quodnubesfubduxerit eum ab oculis difcipulonim,nbsp;fiCquod reliqueritdifcipulos in monte ftantes, qui �^moxiuxtapr�ccpt�Chrinbsp;ftiregreff�funtinHierufalem.Siigiturnonabduxitfecum�poftolostuncinnbsp;afcenfupr�fcntes,quomodo nosabfentesjimmonondum natosfecum abdu;�nbsp;xiffets'HuncfcrupuIumeximitnobisPauIusjquiadColloft�nfes capite tertionbsp;feribens: Vita ( inquit) ueftra abfeondita eft in Chrifto in Deo, Qirandocunt^^nbsp;Chriftusmanifeftatusfuerituita noftra,tunc6^uos cum illomanifeftabimininbsp;f ngloria.Huc acceditquod loannes inprima epiftola capite tertio feribit: Chanbsp;rifl�imGinquienSjnuncfilijDei fumus, amp; nondumapparuit quid futuri fumus jnbsp;feimus autem quoniam fi app3ruerit,fimilcs ei efimus. Quanquam igitur nonnbsp;appareatnuneexterno afeenfu nos una cum Chrifto in c�lum abdutftos, tarnennbsp;certumeft,nos perfidem in fpchaud quaqua pudefaciente iaminc��umafcennbsp;dttrc,amp; una cum Chrifto regnare,Si enim perfidem fatfti fumus filij Dei,profcnbsp;lt;fto fadi etiam fumus perfidem h�redes quidei�Dei,coh�redes autem Chrifti.nbsp;Qin�autcmfumuscoh�redesChrifti,quomodononeademborta cumipfopoff�nbsp;deremus r �ccedit huCjquod Chriftus qui in ipfum credunt,unS corpus fint,nbsp;cuius corporis Chriftus caput eft,er edentes autem in ipfum membra.Omniajinnbsp;qnicpaulusjfubiecitfubpcdibuseiusjamp;feumdeditcaput fuper omniaipfiEe#nbsp;clefi�jquae eft corpus illius Jam fi caput refurrexit a mortuis, �C afeenditin c�enbsp;Ium,qui fieri poffet,utnon fimul �C membra amortuis refurrexiflent, in c�#nbsp;Ium afeendiftenti Qiiid enim etiamfi, quiequid eft iftud, oculis corporalibusnbsp;nunc nonuidcas,necmanibus externis tangas, atfamen uidere hoc licet oculisnbsp;fidefS� tangere manibus fpefqu� cum non e fomnijs humaniSjfed ccertiffttnonbsp;Si infall ibili uerbo dei concepta fit,non poteft hominem pudefaccre,6C erit temnbsp;pus,cum idquod fpcratur,rcipfarcuelctur,nimirum cum implebifur,quod PaUnbsp;lus ad Theffalonicenfesfcribens;lpfe(inqu/f)DOMINVS cumhortatu�ifuonbsp;cearchangeli SC tuba Dei defcendetdccceIo,6Cmortuiin Chrifto refurgentprinbsp;mum,dcindenos qui uiuimus,qui reliqui erimus,fimul cum illis rapiemur in niinbsp;bibusinoccurfum DOMINIinaera,amp;ficfempercum DOMINO erimus,nbsp;Qtn'd igitur tantoperequafi pen'turus, adpaupertatem, ad exilium, ad corpo#

IN CAP. PRIHVM AGTO. APOST.

rales afflidiones,ad mortetn ,ad in^rnum tr�pidas i quid fradlo animo ea for* midas^ AnncfcisIefumChriftumpeccatatuaexpiaflcjacinecelumafcendii*nbsp;fe J tecpfecum in coelumauexiflcjUtunacumipfo inomnibus calamitatibus re*nbsp;gnes f Annoninuenis nunc lefum Chriftum tuuminpaupertate, exilio, mor*nbsp;te �Cinferno gloriofe dominantem, 6^ tcuna cum ipfo pari propter ipfum po*nbsp;teftate pr�ditum aff�dentem�Quid igitur times fHoc, inqui s, rimeo,quia aliasnbsp;Chriftus ait: Nemo afeen ditin caelum,nifi qui defeendit e c�lo, filius hominisnbsp;qui eft in c�lo. Si igitur Chriftus folus in c�l urn afcendit,quidenim profuericnbsp;uanam fpem concipere, quod amp; ego cum ipfo afeenderim, in calamitatibusnbsp;regnem t Sedabfit ut Chriftus hoc dido nobis fidem dC fpem cxcutiac,quinnbsp;Qgoi ebrU potius uultnobis co dido fidem augere,amp; fpem conferuare. Cum enim di*nbsp;ftut folM afa eft neminem in caelum afeendere, nifi i� fol urn, non cxcludit eos qui credunt innbsp;cfBdtfWfor. ^pfum, fed excl udit tantum humanamuirtutcm,iufticiam �fpotentiam. Ne�nbsp;ium,quonManbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eninvalius tantam habet ex fe uirtutem 6^ iufticiam, ut queat in c�lum fui�

�cfitMtelu* ^ttiribus afeendere,folus Chriftusafcenditfuauirtute�^iufticia,intcrim autem genaum. fnChrifto afeend�t Chrifti uirtuteomnes,quotquotinipfumcredunt.Siccninbsp;mox fequitur : Sicut Mofe exaltauit ferpentem in deferto,ita exaltari oportet finbsp;�iumhominisjUtomnisqui creditin eum non pereat,fed habeatuitam �ter*nbsp;nam.Quid eft illud,habeatuitam aeternam,nifi afeendat in c�lumtQuarenbsp;lt;antumabeft,uthoc�'donos reqeiat Chriftus ab afcenfu in c�lum, ut potiusnbsp;doceat,qua uir tute,qua fcala,quibus gradibus in c�lum afeendamus, uidelicet,nbsp;nonafccnfuri,finoftramiufticiam,noftraop�ra,noftrasuirtutcs,unquamfca*nbsp;las ad afeendenduminc�lum erigamus,fed fi Chriftum pro pcccatisnoftrisnbsp;) paff�mpro fcalaarripiamus,8tinipfopcrfidem ambulemus. Qu� cumita fenbsp;fiabeant, agite amicifl�mf ,dcclaremus nos cum Chriftoin c�lum afeendifle�nbsp;c�leftiacuremusjSC fuperna,ubi Chriftuseftad dexteram Dei fedens,qu�ra*nbsp;mus.Sicenimmanifeftato Chrifto,manifeftabimur 8C nos cum illo in gloria,nbsp;qui eftunacumpatre�f fpirftufandoDeusIaudandus in f�cula, Amen,

H O M U I A HIL

Xplicuimus heri p�omediocritatenoftra,afcen* fum DOMINI noftri lefu Chrifti in coe�um,nbsp;q�B Chriftus uidentibus difeipulis fuis in altumnbsp;eleuatus SC a nube fubdudus fuit. Hodie cxplica*nbsp;bimus, primum quidem,idlt;9 paucis,quid rerun*nbsp;Chriftus in c�lo agat.Deinde, quid 6Cdifeipulinbsp;poftquam Chriftus ab ipfis in cglum aftlimptus eft,nbsp;egerint. Nemo enim exiftimare debet,Chriftumnbsp;ideo c�los afc�difle,utilh'c ad dexter� Dei patrisnbsp;^fuiociofus defidcat, at tempus fu�, fabulis nefcionbsp;quibus,terat.AmaicftateemChriftinihiI alieniuseftocioSCignauia.Net^pu*nbsp;tandum eft difcipulos illius hocafeenfionis fpedaculo ita captos,ut ab eo loconbsp;quo Chriftus in altum afeendit, tanquam longe omnium facratiff�mo c��orumnbsp;introitu,nunquam ad fe�andam uocationetn fuam digrefli fuerint,id quod fornbsp;tafl�s hypocrita quifpiam fecilTetjacin eo loco monafterium ,quafiillic tantumnbsp;elTct porta c�lijconftruxiflet. Quod igitur ad ncgocium Chrifti in celo aftiner,-profeAo non enumerabimus omnia Chrifti regnantis SC in c�lo 5C in fcrra,opcnbsp;ra. Qiiis enim tant� effet arroganti�,ut hoc pr�fumerct qui s tant� eflet impu/nbsp;denti�,uthoc fefaClurum polliceri auderett* Si omnia membra corporis no*nbsp;�ri it*

HOMILIAB lOAK BRENTII, lo ftn'inhnguasuerterentur,non tarnenpof^nt fans pro dignttatc opera Chrift�nbsp;�am regn�n'scxplicare,Sedun�m duntaxatopus Chrifti commemorabojquodnbsp;ut non cftcuriofumfcrutan',itainuentuac cognitu maxime omnium necclTa^nbsp;rium eft. Audi ergo Dauidem,opus Chrifti in dexter a patris ita defcribentem:nbsp;�urauicDOMIN VSj�Cnonp�nitebiteum^Tuesfacerdosin�ternum, Qaiiwwanbsp;fecundum ordinemMekhifedcc, Si Chriftusperpetuus facerdoseft,quis nonnbsp;inrelligateum ofFicio quoc� amp;opcre facerdotispcrpetuo fungi ? Sacerdotis aunbsp;tem praecipuum officium acopus fuit in lege, orare pro populo, �^Deum pla*nbsp;care� Ho cigitur Chriftus praecipue agit in caelo �^in dextra patris,quod oretnbsp;pro populo fuo, S� minget iram patris. Qpia autem pater diligit filium, dC om*nbsp;nia d�dit illi in manum, quomodo oratio eius non effet po tens ; quomodo nonnbsp;�fftcaciccrpopulum fuum Deo patri reconciliaret,aeimpetraret,ut ij qui innbsp;fum credunt, ex omnibus aduerfts feruenturt Vndcnbsp;nbsp;nbsp;Paulus ait : Qijisillc

qui condemnet f Chriftus eft,quimortuus eftjimmojqui fufcitatuseft, qu� ctfameft ad dcxteram dei,qui interccdit pro nobis. Et ad Hebr�os : Debuienbsp;peromniafratribusfimilisrcddi,utmifericorseffet,�C fidelis pontifex in hisnbsp;quaeapuddeum forent agenda, ad expiandum peccatapopuli� Et iterum:Hionbsp;perpetuum habet facerdocium t unde S� faluos faccre ad plenum poteft, qui pernbsp;ipfumadeuntDeum, Temperuiuensad hoe ut intcrpclict proillis.Qind ergonbsp;jucundius, quid utilius,quid magis confolatorium ac falutiferum nobis acci*nbsp;derepoteft,quamquod habcamus indexteraDei patris talem ponfificcm,quinbsp;hocpr�cipucnotftes atqucdicsagit,utnobispatremr�concilier,utnos inomninbsp;bus aduerfis ,adeocp in ipfa motte fcruet,an|i ad uitam ducat t Dies me dcficeretnbsp;ft explicate uellem huius operis Chrifti dignitatem, amplicudinem SC utilita*nbsp;tem, S� tarnen ne fie quidem poflem� H�c autem pauca dicere uolui, ut pracznbsp;ter ea, qu� heri de afcenfu Chrifti inc�lum dixi, oftenderem, quibus rationi*nbsp;busafcenfuChriftiadconfirmandam fidem noftram uti debeamus.Nunc abnbsp;afcenfuChriftiaddifcipulos eius defccndamus,�fquid ipfipoft Chriftumanbsp;nubefubdudumfecerint,uidcbimus,Tunc(inquit Lucas)reuerfii funtHic;� �nbsp;rofolymam a monte Oliueti(in hocenim monte Chriftus in altum fublatusnbsp;eft) qui abeftab Hierofolymis iter fabbati, hoc eft, tantum diftat mons OI�nbsp;veil a Hicrofolymis,quantumlicuit lud�is fabbato ambularc� Licuit autemnbsp;�uxcaRabinos iud�orum,bis mille pedes fabbato ambulate. Et cum introijfi* �nbsp;fent, afeenderunt in c�naculum ( uideb'cet ftrperiorem partem domus ) uW , gt;nbsp;man fltabant �C Petrus, S� facobus, amp;fohannes,au Andreas, Philippus S� Tho ��nbsp;mas, Bartholom�us�f Matth�us(qui ��Leuidi�useft)Iacobus Alph�i,6d �nbsp;SimonZclotes ( qui Hebr�is dicitur Cananacus, It�? cnim zeloten fignifi#nbsp;cat ) S� ludas frater lacobi lt; qui alias Lcbb�us, cognomento Thadd�us dick , gt;nbsp;tur. ) Hi omnes perfeucrabant unanimiter in deprecatione S� obfecrationc, ��nbsp;cum mulicribus( fiucuxoribus fuis,fiuc i^s mulieribus, qu� profe�Kc �tant ��nbsp;cum f ES V aGalil�ajflCminiftraueranteidefacultatibus fuis) Maria ma ��nbsp;tre IE S V5 Clinique fratribus illius ( hoc eft ) cognatis IE S V. Hebr�i enimnbsp;morcfuocognatosjfratresuocant. Hicmihiprimumuideindifcipuh's Chrk Q.airf�/f�p�nbsp;fti magnat obcdicntiacexcmplum.Prsccepctat enim ipfis Chriftus, ut poft a�nbsp;cenfumeiusinccelumnondifcederentHierofolymis,fed federentillic,acexfnbsp;pedar�tquoadufcpinduantuirtuteexalto,�Caccipiantpromifliimpatris.Mul {���i��*�'**nbsp;ta aut erant qu� ipfos ab obedicntia huius peepti deterrerepoterant, 0^ necellcnbsp;habcbantinhocobfequio multadifcrimina fubire�Si enim ludaet antea nonnbsp;pepercerant Chrifto,totmiraculis claro,fed adegerat eum ad turpiffi'mam mors�nbsp;Ktn in Ierufalem,quis difcipulorum eius fibiin ea urbe omnia mala obuenturanbsp;b 4

IN CAP, PRIMVH A CT O, AP O ST.

hon pollfecretur s' Et fi Chn'ftus prefer afia,etiam feditionfs nomine ad cru^ cemrapt�seft,q�omodo nonadeandem eodem nomine raperennir,hiqiu clannbsp;deftino conuenticulo ad expedandumexercitum ccele!icm,quo totu orbem innbsp;uadercntjcongregantur f Profedo eo renimftatu qui tunc inter ludaeos eratj�^nbsp;coanimo,quodficipu�i tuncaffedi fuerantjad urbem Hierufalem proficifci,nbsp;propemodumnihil aliud efle uidetur,quam fefe pr�fentane� morti obijcere,nbsp;Nihilominus tarnen difcipuli pr�cepto Chrifti obfequuntur, SiC rcdeunt, quS#nbsp;uis magno fuopericulo in Hierufalem.Qiiidigitur malieisacciditf eccenecptnbsp;lus capitis eorum mouetur.Curitat' quia ambulabant inuocatione Deijamp;innbsp;obedientia pr�cepti eius^SCqui iufferat eosredireinHierufalem,hic etiam cus:nbsp;rabat, ut tuto ill i c uerfarentur. Scilicetjtex quifpiam terrenus cmittens feruumnbsp;fuum adobeundam legationemipfi commiffam d�fendit aim magna equitumnbsp;caterua,8Crcxnoftercoeleftis DOMINVS lefus Chriftus legatos fuosambunbsp;lantes inpracceptis ipfius non defenderctf Profedofic fe resuerc habet, quodnbsp;quencuncpDcus uocatad pericula, huicquoc^eo ipfopollicetur ac pr�ftatau*nbsp;xil�um �ffalutemfuam. Vocauit quondam ��ofenadducatumifra�lis peri:�nbsp;culofil��mum.Sedqui uocabat,idcm SiTdicebatrEgo ero tecum, Vocauitlfiae�nbsp;litas ad defertumjquid obedientibus eis obftitit aut defuit t mare uidit SC fugit,nbsp;lordanis conuerfus eft retrorfum i coelum pluebat manna,petra dabat a^am,nbsp;ueftimenta non deficiebant uetuftatCjpedes non conterebantur, 8i. hoftes tantonbsp;timor�corrfpiebantur,utnemutirequidemcontra IfraelitasinuocationeDcinbsp;ambulantes audebant.VocabaturleremiasadeuellendasjdeftruendaSjdiffi'pannbsp;das QC �dificandas gentes.Sed cum agnofcerct,fe imbecilliorem quam ut poftetnbsp;tantum onus ferre,audit:Ego tecum fum,ut eruam te dicit DOMIN VS.Quinnbsp;6^hiipfidifcipuli antea aChriftouocatierant,utpracdicarent EuangeIion,0i:nbsp;cmittebantur fine auro,fineargento,fincpera �C (ine uirgajcmittcbantur autemnbsp;ficut oues in medio luporum.Quid autem defuit eis i aut in quo periculo pcricnbsp;runttecce reuertuntur cum gaudio,0C ingenue fatentur fibi in uocaiione fua amnbsp;bulantibus nihil unquam defuifte.Demus igitur operam, ut in uocationeDei,nbsp;quantumuispericulofa,obedienter ambulemus. Non enim inobedientia, fednbsp;obedientia per fidem pericula nobis imminentia uitari fol ent. Deinde nec fru*nbsp;ftranecociofe commemorat Lucas nomina apoftolorum, Nam Qi. alias a Matnbsp;th�o Marco diligenter rccitantur. Sunt enim duodecim Apoftoli hi,qui abnbsp;ipfomet Chrifto inhocuocati ft ordinati fuerunt ,ut dodrinam uerae religio�nbsp;nis 3 ft chriftianifmum,primum quidem in �ud�am, deinde autem in totum ornbsp;bem terrarum fpargerent,claues regni c�lorum ad omnes gentes afferrentjEc*nbsp;clefiasuerbofuofundarentjadeoc^terininosregni Chrifti intota terra profer*nbsp;rent.VndeftChriftusuocateoslucemmundiftfalem terrae.Et uerbo eorumnbsp;tarn eximium teftimonium fert,ut dicat: Quiuos auditme audit,ft qui uos fpernbsp;nitmefpcrnit.Et iterum:Quorumcuncgremftcritispeccata in terra,remittun�nbsp;tur eis in cael o:quqrumcunc� retinueritis peccata in terra,retenta erunt in c�l o.nbsp;Quibus teftimonijsChriftusauthoritatem Apoftolorum, ft Euangelij quodnbsp;pracdicaueruntjita confirmauit,ut fi angelus de c�lo aliud Euangeh'on prae�nbsp;dicaretnobis, non effetei fides adhibenda. lam ft Paulus dicit Ecclefiam fu�nbsp;perftrudameflefuper fundamentum Apoftolorum ft Prophetarum,hoceft,funbsp;per dodrinam ft minifteri� quo apoftoli ft prophet� inhacterra defundi f�nf.nbsp;Q^idquodfpiritus fandus in Pfalmisuocet eos principes Ecclefiae t Pro pa�nbsp;tribus tuis, inquit,natifunt tibi filij, conftitues eos principes fuper omnern ternbsp;fam, Cum igitur dodrina Apoftolorum tantaefitauthoritatis in Ecclefia DOnbsp;MJNIjUtnonalianecCTedenda,necadueram falxitcm confequendam datafit,nbsp;digniffimum

HOMILIAE IOAN. BRENTIL n dfgn^ffi'mumcftjUt nomina �poftolorutW, per quos ciuCccmodi dodrina or�� Apo�obrSnbsp;bl manifeftata eiljprobe teneamus.�tque hac de caufa crcdidcrimmaiores no# fe/h cjunenbsp;ftros fefta Apoftolorum inftituiflc, profedo non ut ApofloIosinDomino dor infiiMa,nbsp;mientes tanquam deos auxili�res fuperftidofe colamusaut inuocemuSjfeducnbsp;nomina eorumjperquorumdodrinamfalutem confequimur, nobis inculcen#nbsp;lur ,SCminifterium ipforum, quod eft potentia ad falutem omni credentijnobisnbsp;commendetur.Haec enim eft ucra fides, h�c eftuera religio,hic eft uerus Chri#nbsp;ftianifmus, quem nobis dodrinafua Apoftolitradiderunt.Tradiderunt aucemnbsp;folum lefum Chriftumpcccatanoftraexpiaffej�^ nosper folamfidem propternbsp;�efumChriftumrcmiff�onem peccatorum Qi. uitam aetcrnam confequi, Qiiarenbsp;quiuolueric Apoftolicae Sgt;C catholic� fidei adh�rere,neceire habet huic Apo#nbsp;ftolorum doiftrinac adh�rere, Scd quid Apoftoli, difcipuli, amp; mulieres, in cccnbsp;riaculo inurbeHierufalcm congrcgati interim agunt t num ad fallendum temnbsp;poris t�dium fabulas quafdam antics recitant.Nequaquam, fed perfeuerabant,nbsp;anquitjUnanimiterin deprecatione �C obfecratione, Expctftandum enim cracnbsp;ipfiSjquouismomentOjquandoariTiatimilitcsindomumirruerenti�iS eosom^nbsp;nestanquamrerumnouatorcs ac feditiofos comprehcnderent,uinculis trade#nbsp;rentj�f ultimo fupplicto afficerent. Ad hoc periculum acccdebat SC mora aduennbsp;tusfpfritus fandi iamanteapromifli. Non enim ucniebat fpiritus primo die,nbsp;non fecundo,non tertio,non quarto,non quinto, non fexto^non feptimo, ita ucnbsp;promiflio Chrifti potuilfetalicui parumfincer� fidei-mendax uideri.Perfe#nbsp;tierantigiturinoratione� QuamobremrPrimumquidcm,utobedirentpr�ce# lAodtanbsp;ptoChrifti,quif�penumeroadmonucrateosutorarcnt,neintrarentin tenta# eratidi-tionem. Deinde utcontinua oracionefidem fuam tot aduerfis follicitatam connbsp;firmarent, Nam per orationem reuocatur in mentem promiffiones Dei ,Opornbsp;tetenimueramorationemepromiffionibus Del conftarc,promiff�onibus au#nbsp;tem Dei alitur, conferuatur SC confi rmatur fides, Qiiare perfeuerant difcipulinbsp;inoratione,utintertotaducifainfide quocp perfeuerarc queant.Mcmorabilenbsp;cxemplum,quo admoncmur, ut in afflidionibus orationem capeiTamus, SC innbsp;orationeperfeueremus,etiamfi nonmox uotis noftris pro noftra hbidinefa#nbsp;tisfiat,inftandum enim eft ,urgendum �iSpergendum in prccibusad Deum,nbsp;�Mot� funt parabol� apud Lucam de amico, qui poftulabat nodu panes a uici^nbsp;3^0, qui Sc impetrabat importunitate,quod nonlt;gt;oterat impetrare amicicia. Etnbsp;iterumjde Indic� impio,qui nonpietatcaliqua,fedmoleftia motus, uidu� preznbsp;ccsexaudiebauQii� certehuc fpedant,ut admoneant nos,quo fcmpcr inad#nbsp;iierfis oremus, net unquam defatigemur ? Sed uidcamus nunc ,qu�m efficacesnbsp;f uerint preccs difcipulorum. Ex his cnim in tantum fide fua confirmati funt,ucnbsp;interea dum expedant fpiritum fandum, de eligendo alio Apofto�o in locumnbsp;proditoris lud� fecum confultent,2lt; alium perinde eligant,ac fineclud�inbsp;Chriftuin perfcqnercntur,nec ipfi qufcquam periculorum expedarent,arquenbsp;adeoiam acccpiffcnt donafpiritusfandi,amp; palam Euangelion pr�dicarent�nbsp;Tantamfideicertitudinemeff�cit oratio. Dicitergo Lucas��ndiebushis ex# �gt;nbsp;wrgens Petrus in medio difcipulorum (cratautem turba nominum fimul fe# 5�nbsp;� c centum uiginti ) dixit ? Vide qu�m paruo numero conftiterit tune Eccle# sjnbsp;fiaChrifti, qu�tarnenmoxinomnesgenres, intotum orbem terrarum propa#nbsp;gatacft.Qtiidaut�dixit Petrust Virifratres,oporniitimplcrifGripturamhanc, ,,nbsp;qu�pracdixitfp�s fandus per os Dauid de ludaqui fuitduxrjs qui compr�hen# ,,nbsp;derunt lefum,quiacooptatus eratin numei^ noftr�, SC fortitus crar partem mi# gt;gt;nbsp;nifterij huius. Et isquidem parauitagrum exmercedc iniquitatis, fufpenfufc^nbsp;crepuit m�dius A effifa funt omnia uifeera eius, Et innotuit omnibus habitan ? j

IN CAP. PRIHVM �CTO. APOST.

,, tibus Hterofolymar, fta utappcllareftir agerille lingua illis ucrnacula Aeeldw ,, ma,hoceft, ager fanguinis. Scnptum eft emm in libro Plalmoruni : Fiatcom*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;moratio eius defertaj�^ non fit qui inhabitetin ea, �lt;: epifcopatS ciusaccipiataP

ter. HancprioremconcionisPetri partem nunc pro noftra mediocricateexpU cabimus,reliquamin aliud tempus explicandam reijciemus. Inhac autcm connbsp;clone,quam Petrus incoenaculoHierofolymitanohabuit,cxhortaturdifcipunbsp;Ios,ut alium Apoftolum in locum ludae eligant,quo duodenarius Apoftolo*nbsp;rum numerus compleatur. Ac fummaconcionis h�c eft: ludas,quiprimum co*nbsp;optatusfuitaChrifto innumerum duodecim Apoftolorum, poftca ex Apoftonbsp;lo fadus proditor Chrifti,horribili fupplicio iuxta uaticinium fcriptur�pe*nbsp;rijt, necefleigitur eft,ut alium Apoftolum inlocumlud�cooptemus.SedPe*nbsp;trus uerbis paulo pluribus fupplicium lud� explicat,SC additnominatimlocumnbsp;fcripturar,in quo de interitu aduerfariorum Chrifti prophetatur, Acprimumnbsp;commendat fcripturam ab autore, oportuit, inquicns, impleri fcripturam hanc,nbsp;quam pr�dixitfpiritus fandus per os Dauid de fuda. Qiiid poteft cxcellcntiusnbsp;defacrafcripturadicijquamquodfituaticiniumfpiritusfandi^ Dauidquidemnbsp;autaliusquifpiamprophetaaccommodauitadoraculafcriptur�,os,�inguam,nbsp;autcalamum fuum,tanquam inftrumcntum.Spiritus autem fandusauthor illenbsp;eft, qui per hoc organon oracula fua dedit. Quare ad facram fcripturalh nonnbsp;aliter quam ad ipfiffimamfpiritus fandiuocem animum noftrumaduertamus.nbsp;Sedqu� eft ilia fcriptura dequahoc loco Petrus loquitur: Fa fcripta eft,inquit,nbsp;anlibro pfalmorum: Fiat commoratio eius deferta, Qi. non fit qui inhabitet innbsp;ca.Hocautemlegiturinpfalmoiuxtanoftramquidemfupputationem fexage*nbsp;fimo odauo, iuxtaHebr�os autem, fexagefimo nono. I n co autem pfalmo fpinbsp;ritus fandus inducitChriftumconqucrentemde crudelitate eorum qui ipfumnbsp;prodiderunt,comprehenderunt, Qi crucifixerunt,acprophetantem deexcxca*nbsp;tioneOC interitu ipforum. Et praeter alia etiamillud addit : Effunde fuper eosnbsp;tram tuam, QC furorirae tua: comprehendat eos, fiat habitatio eorum deferta, innbsp;tabernaculiscorumnonfitquiinhabitet.Ethocgencralitcr quidem in pfalmonbsp;de lud�is Qi alffs Chrifti perfecutoribus didum eft. Petrus autem hoc in loconbsp;accommodatgenerale didum ad ludam, qui ut prodtdic Chriftum, Qi fuit duxnbsp;corum qui Chriftum comprehenderunt,tta princeps iudicandus eft omnium conbsp;rum qui perfequStur Chriftum# Quod autem de totapei fequcntium Chriftumnbsp;cohortedidumeft,hocprincipaliter euam ad ducem Qiprincipem eius cohor*nbsp;tispcrtinct. Quare Petrus hunclocum aptiflimcdeluda cit�t. Audiamusigigt;�nbsp;tur,quiddeludafadumfit,utuideamus in eoimplctumelTequodmultisrctronbsp;annis de impij s perfecutoribus Chrifti prophetatum eft. Etenim, poftquam lu*nbsp;das,quemadmodS in Matthaeo fcriptS eft:Vidit lefum apontificibus condem*nbsp;natum,pcenftentia dudus,retulit triginta argenteos pr incipibus facerdotum �Cnbsp;fenioribus dices: Peccaui, tradens fanguinem innoxiu. At illi dixerunt:Qui4nbsp;adnosjtuuideris.Etproiedis argenteis intemplojrecelfit abienslaquco fc funbsp;fpendit.Qiiod autem Matthaeusfimplsciter exponit,hoc Petrus latius cxpli*nbsp;cat:Sufpefus,inquit,crepHitmcdius,6Ceffufafuntomniauifccra.Quidhocmornbsp;tis genere horribiliusc'quidhacefflandacanimac fpecieterribiliust Atnonhocnbsp;uereeft,deumefFundere,quemadmodum pfalmus uaticinatur ,iram fuamfu*nbsp;perproditorem, �^furorcmir�deicomprehenderc perfccutorem,acefficerc,nbsp;ut habitatio impij fiat deferta,nec fit qui inhabitet, hoc eft, ut is, qui antea fum*nbsp;mapr�cipui in Ecclefia minifterij maieftatc fundus eft, mo x propter impie*nbsp;tatem ita a minifterio fuo deijciatur,ut neminem nec ex liberis ,nec nepotf*nbsp;bus fuis auf cognatisfuccefforcmhabeat. Scdalicni o�cupent locum dignita*nbsp;tfeac

� � X.

HOMILI�E IOAN, BRENTI�. a

tl s Sfmim'fterij cius^ Vide cnim miht nligninidinem QC graui'tatcffl itx T)ei fupcr ludatn* Poft prodin'oncm non fi'mpliciter defpcratde falute fua,fednbsp;etiam fufpcndit felaqueo,Et fufpcnfus,non pendec fimpliciter a trunco, longanbsp;Iitcra,utalij pcnderelolent, fed etiam ita m�dius cr�p�t,ut effundantur omnianbsp;uifceraeius,O abominabilcfpedaculum,quibusne argumentis potuiflet DOnbsp;JMIN VS deusnofter feuenffimamir� lu�grauitatemfuperludam manifcs�nbsp;ftius dcclarare r H�c autcm non propter ludam tantum,uerum, mul to maximenbsp;propter nos 6C fadanbsp;nbsp;feripta funt ? Eft enim ludas nobis in mcmorabilc timo^

ris cxemplumpofitus,uteo admoneamur,quo in tempore a peccatis reftpifea# inus,nefi reimifeentiam inlonginn differamusjrep�tinus interitus nobisitaimtfnbsp;tnincat,ut effugerc non poft�mus, Etenim ludas, non quia grauiter in Chriftumnbsp;peccauit,fed quia a peccatis in tcporc no ref�puit,tam hprribili ter perq t ; Quodnbsp;utredius intelligamusjagitedumjconferamus paucis inter fe Petrum ludam,nbsp;quorum uter^fcelcratifl�mein Chriftum peccauitjinequidemabnegatipne,hicnbsp;autproditione,Slt; uidebimus perfpicue non atrocia crimina, fed negledus refi*nbsp;pifcenti�cxatrocibuscriminibus,pcccatoresindamnationem conqccre Judasnbsp;enim prodidit 6C abnegauit Chriftumjcoram pontificibus Sgt;C principibus facerlt;*nbsp;dotum,quitantaautoritatepr�ditierant,utfolanominiscorum mentione po#nbsp;tuifl�fttquempi�a confeff�one Chrifti deterrcre, Petrus autem abnegauit Chrinbsp;ftum coram ancillis Si, feruis,quod tanto turpius eftjquanto hi minoris erant di*nbsp;gnitatis qu�mpontifices Suf principes Judas prod�s Chriftum, triginta tantumnbsp;argcntcos pro mercede accepit, interim nec deierans,nec fefe diris dcuouens.Pcnbsp;trusautcmabnegans Chriftum,c�epit �p xspivtc^nTtlamp;p^hQCeft^pernomen ojiwTep xa�nbsp;dei fandum iurarejeipfum deuouere,animamfuam omnibus Satanis traderc, �v�9ij4�T�nbsp;ac fepcrpetuo infernifupplicio addicere,fi hominem iftS lefum noueritQtiannbsp;toigiturmaiusamp;atrociusapparetpeccat�mPetri qu�mlud�f �amnoninpcrnbsp;petrando tantum peccato,fcd�i in agnofeendo peccato feu p�nitendol�ge fitnbsp;peratludas Petrum.Petrus cnim ecofpcdu Chrifti Si.gallicinio in agnitionemnbsp;peccatifuiucniens,pcenitentiaquidcm ducitur,amp;Samarcflct,Scdnonfcuocatnbsp;abnegationem fuam coram feruisnbsp;nbsp;ancillis .ludas autem cum uideret Icfum

mortecondeninatum,tantap�nitcntia ducitur,utad pontificesredeat,num* mos prodidonis cis reddat,amp;^ cumillinollent co s accipere,in tcmplum pro�jciatnbsp;ac fuamabnegatioftemreuocet,fuum ipfius peqfatum, QC Chrifti innocentiamnbsp;confitcns,pcccaui,inquit,tradens fanguinem innoxium, Sip�nitcntia ab externbsp;nis operibus iudicanda cffet,profedo fentiendum foret,ludam multo magis funbsp;pcrpeccato fuo p�nituiirequ�mPetrum.Qiud ergo eft qgt; DO MI N VS Peunbsp;trum clementiffimcin gratiam rcccperit,Iudam autem abijciens, grauiffime af#nbsp;flixerit s� De hac re non neceffehabes diu ferutari, fi cognoueris qu� fint legit� Peenkenh'jnbsp;tim� partes p�nitcnti�ja: ad cas Petrum amp; ludam excgeris.Nam ad iteram p� part� facitnbsp;nitentiam nonrequiritur folum utpeccata agnofcas,fed etiam ncceflc eft,ut ad# martificOionbsp;das fidem credas^q, peccata tibi remifla fint propter Chriftum. Inpriori igiturnbsp;parte Petrus SC ludas propei�miles funtjambograuifl�mepeccaruntjambo de#nbsp;uencruntin co^nitioncm peccatorum fuorum, SC fenferfft Ce propterpeccatumnbsp;�tcrnofupplicio dignes,fcdinaltcrapartelongeomniumdiff�milimi funt. Pcnbsp;trus cnim uertit fc a cognitionepeccatorum ad fidem in Chriftum, amp; crediditnbsp;quodhabcat remift�onem peccatorum propter Chriftum, Dicit enim Chriftusnbsp;ad ipfum : Simon Simon, Satanas expetiuit nos ut cribraret fieut triticum, fednbsp;egorogauiprotenedef�ciatfides tua.ludasautem uertit fe a cognitione pec#nbsp;caiorum,ad defperationem,6Cnon d�dit tantam clemcnti� gloriamDeo,u�nbsp;lt;rcdcret fibi propter Chriftum remitti peccata. Quarc ncc Pctnis nec ludas

IN CAP. PRIMVM ACTO. APOST,

abiedi funtadeo,q�iapeccauerant, ftd illequidemreccptus eft in gratiam qui� lt;redidit,hic autemin extremam internitionem abiediiseft,quiadefperauit*nbsp;Qiii ergo fadum eft, q, non Iudas,fieut Petrus,fefeab agnitionc peccatorumnbsp;adftdemuertitf Inpromptucaufaeft, Sic enimdicit DOMINVS Zebaothnbsp;per Zachariam: Fadum eft ficut lociitus fum,0^ non audierunt, fie clamabuntnbsp;fiCnonexaudiam, Vidccnimmihi,quoucsChriftus ludam ad refipifeentiamnbsp;exhortatusfit,quoties ludas admonitionem Chrifti contempferitt Alias ait:nbsp;N5neegouosduodecimelegf,amp; unus ex uobisdiabolus eft i Alias: Vosmunnbsp;dieftis,fednon�nincsJtcm:Nondeomnibusloquor,fcio quos elegerim�Etnbsp;1 terum : Vnus ex duodecimqui intingit mecum panem in catinum meprodiiunbsp;rus eft. Filius quidem hominis uadit ficut fcriptum eft de illo. Ve autem homi:*nbsp;ni illiperquem ftlius hominis proditur,bonum eratei ft natusnon fuiftet ho*nbsp;mo ille. H�c certe omnia nihil aliud funt^admonitioncs,quibus Chriftus litnbsp;dam ad refipifeentiam inuitabat, Sed quid ille interim fec5 ( Cogitabatjquid adnbsp;me r'ego proditione nummosa pontificibus extorquebo,tupofteauideris3Utnbsp;� manibus eorum elabaris. Efto fanc,q, pcccem in te proditione,num proptereq^nbsp;daninationi obnoxius fierem f fcio te mif�ricordcm,�iS qui antea adulteris, im*nbsp;poftoribusjpublicanisjlatronibus �iSmerctricibus ueniam dederis,mihi certcnbsp;Apoftolotuo earn non denegabis.Nuncrecipiamnummos proditionis��jpofteanbsp;paucis tantum uerbis obfecrabo tc,QC mox mihi peccatum remittes : qui enim acnbsp;cepi poteftatem alfjsremittendipeccata,cur mihi quoepremiffio pcccatorS nonnbsp;contingeretf H�cautaliaidgenus ludam fecumcogitaflcjarguit ingens ilia fe*nbsp;curitas QC impudentia ,qua cotemptis admonitionibus Chriftijad proditioncmnbsp;' - feftinabat,Sedqucmtandemeuentumfecuritasiftahabct:CumDeusloquercnbsp;tur,noluit ludasaudire �Crefipifeere.Fadum igitur eft, ut cum ipfein ncccflissnbsp;tateauxilio dei indigeret,non exaudiretur/edinperpetuara internitionem ab*nbsp;Sertiriti� ijeerctur. Audiharc,quifquisfecurepeccas,�^confidistcpropterdona tuainnbsp;neceff�tate feruatum iri. Quid enim fperas i num quia aut rex aut pontifex autnbsp;magiftratus,aut ecclefiaftes, autprudens, aut diues, aut doc�us, autiuuenis es,nbsp;w lt;mr iieniam peccatorum pro tuo arbitrio, quouis tempore tibi, oportuno, confecutunbsp;' * rum SCaccepairumtcconfidist ScimusquidemChriftumaduenifle,utpeccatonbsp;res uocet, fed additum eft,adp�nitentiam, Tu nullam unquam poenitentiamnbsp;agis,�^fecuritatec pr�dicatio�e Euangeltj arrepta,imprudcnter fubindc alianbsp;atc^aliaflagicia defignas,quidcrgo tibi falutiseChrifto promitterepotest Vinbsp;de ludam, 6C time. Vide Petrum 6^ confide. Ille contemnebat admonitio*nbsp;iiesSt^opportunitatem refipifcenti�.Cumigiturpofteaad refipifeentiam afpinbsp;rare uellet,nonpotuit,fcdperfjt. Hic in tempore admonitionem cxcepit,�^op*nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portunitarcmrefipifccnti�nonnegIcxit.CumigituropushaberetfaIute,faIu*

temquo�confecutuseft. Sedadhuc obftrepesmiht.Quid,inquiens,cur non amp; pontifices feniores populi, qui crudelius in Chriftum ludas peccaue*nbsp;nint,moxeodemfuppliciopcrier�ttDignifl�miquidemfuiirent,codemmoxnbsp;ConfuetuJo autlongecrudeliorimortisgcnerepcrire.Sedhicobferuandanobiseftconfuc*nbsp;deiinpumen nido D O MINI dei noftriinpuni�dispeccatoribus. Etenimante iudictj fuinbsp;dispcfcatori fiucfpccialisfiucgcneralisdiem,nonfoletDOMINVS omnesimpiosmaninbsp;feftisfupplicijs afficere, fed etotaimpiorumcateruapaucos tantum publice putnbsp;niendosfeligit,8C eospotifl�mum,quiuidenturdeopr� altjsacccptieire,utho*nbsp;rum fpedaculo QC ex�plo omnesalios admoneat,quid ipfi meriti ftnt,quid ipfisnbsp;fuppliciorum expedandum fit,ac ipfos ad poenitentiam inuitet, V t igitur om*nbsp;nes,qui fecure Chriftum produnt,perfcquunturjamp; uerbum eius pr�uaricantur,nbsp;habeam fupplictj fui exemplum, rapuit ad fupplicium ,non Annam ,non Cai*nbsp;pharo,non

HO M IL IA E IOAN. B;;R.ENT;iI* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I)

bam,n�fcruumpcu{roreni,fcd3poftol�fuumRid!ims Et afFecite�p�na, ptifflfiquid� horrcnd3,quia fufpcnfus m�dius crcpuir.amp;efFufa funtuifccraeius. Deinde amp; publica*nbsp;Quicquidcnimideftreijfic innotuit omnibus ciuibus Hierofolomitanis, utamp; ager cnbsp;triginta argenteis quos ludas retulit,c�paiatus,nomen inde acceperit. Nam cura princ�nbsp;pes facerdorum inter fc confultarent de argenteis a luda in templ� ^ieftis, amp; nollcnteosnbsp;incarbonam mitcere.q� precium fanguinis effet.cmerunt ex illis agrum figuli.in fepul/nbsp;turam percgrinor�rQuappter appellatus eft ager ilie lingua illis uernacula Hakeldemai,nbsp;hoc eft ager fanguinisjingua cnim Syr iaca,q t�c erat lud�is ucr nacuia''7p|7 agr�nbsp;fanguin� figniftcat-Si a�tcm DOMIN VS deus nofter tam horrendo amp; publice memoznbsp;rabilifupplicioaffecitludam.q uidebaf deomultis nominibus acceptus,cp effet unuscnbsp;duodecim apoftolis, cp accepiffet poteftatem fuper daemones, tj peccatum fuum cognoznbsp;uiffec, cp Chrifti innocenciam confeffus effet, cp triginta pditionis argenteos in tempIunbsp;jgt;ieciffct,quanta obfccro grauitate in eos impios animaduettet,q nunq tam accepti fixeznbsp;lunt deo, ut in ecclefiafticam aliqu� functionc eligerenCq peccatum fuum n� agnofc�lnbsp;g Chriftum fubinde magis ac magis perfequutur, quitantu abeft.ut reddant quodpdi*nbsp;tionibus amp; impofturis fibi parauerunt, ut nihil aliud nodes at^ dies racditentur, quanjnbsp;qmbus impofturis opes fixas augeant.Inciuitate (ingtDOMlNVS per lercmi�ad genznbsp;tes)in qua inuocatum eft nomen mcum.ego incipio affligere, amp; uos quafi innocentes�nbsp;immuees eritis^ Non eritis immuncs-GIadium enim ego uoco fuper omnes habitatotesnbsp;cerr�dicitDOMlNVS Zebaoth Et Chriftus fi in humido.inqt, lignoh�c faciuntjianbsp;ando quid fiet^ Agite ergo amicifllmi, fruamur ali�na infania,� ab exemplo lud� difcanbsp;mus timorem dei.ut q ftet uideat, ne cadat,� q admoneatur.ne contemnar,ne donis fuisnbsp;i .flatus.fccure aduerfus deum peccet, fed in tempore a peccatis fuis refipifcat, per lefurnnbsp;Chriftum DOMlNVM noftrum,qeft una c�p�treamp;fpiritufanfto deus laudandusianbsp;f�cula�men.

HOMILI A QVINT A.

r

Xpofuit Petrus in priori parte concionisfu� fuppl�ciumlud�addito teftimoniopf31mi,inquofpiritus fanflus longeante uaticinatus eft,nbsp;luda �omnes impiosperfecutores Chrifti.n� in tempore refipifcenznbsp;tes horribiliter perituros- Nunc adiieit amp; aliud teftimoniurapfalm�^nbsp;quo oftendit nec effarium effe ad implendum uaticini� fpiritus fandi,nbsp;... ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut alius apoftolus in loc� lud� furrogetur. Et ait.Epifcopatfi eius aez

cipiar alter.H�c feripta funt in pfalmo,iuxta noftran�quidem rationem centefimo oda uo.inxtaHcbrcoruautemcentefimo nono lnhocautem pfalmo,quemadmodura �innbsp;co,qucin Petrus anteacitauitjConqueritur Chriftus de immanicrudelitate eogi-q ipfumnbsp;jpditur j.crucifixuri gj perfecuturi etant.Et uaticinatur eis,qu� terribilia cos fupplicia ma��nbsp;n�ant. Pr�ter alia ueromulta,q noneft hic commemorandi locus, etiam hoc genusnbsp;fupplieii addit,fiant, inqens.dics eius pauci,� epifeopatum eius accipiat alter.Principionbsp;iterum obfcruandum eft,cj hoc uaticinium non in un� tantum Iudam,fed in totam imznbsp;pioium cohortem refpic�at. Quod autem generaliter ad omnes impios pertinet,hoc prienbsp;cipue in principemimpior� competit.Quare Petrus apte admodum accommodat,huncnbsp;IcKum pfaimi ad Iudam,q fuit,ut inquiqdux eor um qui comprehenderunt lefum. Vidcnbsp;amus igitur quid fibi hoc fupplieii genus uelit;fianr,inquit,dics eius pauci* Quid audiosnbsp;nonne de impiis feriptum eft apud lobcm. Impii uiuunt, fubleuati funt.confortati^ diznbsp;ixitiis.Semen eofu perraanet cor�cis,j)pinquot� turba� nepotura inconfpedueor�.Doznbsp;mus eor um fecur� funt � pacat�, � non eft uirga dei fuper illos. Et in leremia* Via imznbsp;pioBipfperatur,beneeft omnib^ quipuaricanf � inique agunt;plantafti eos �radiceranbsp;iniferunt�pficiunt�faci�t frudum. Cur ergo hic de impiis dici^ fiant dies eius pauci�nbsp;epifcopat�jhoceft, pfeduram �ppofitur� eius accipiat alter^IIIicrecenfefimpii benenbsp;diftio,bic prophetaf impii maledidio*Ergo ne DOMINYS,aut impotentior eft, qu� ut

c

IN CAP. PR.IMVM A CTO. APOST.

que�t.aut ttiendacior q ut uelit impio nfakicdiftionem amp; fuppliciu iuxta minas eins in/ fcrretAbfiLDOMlNVS cnim deus noftcr, uteft omnipotes, itaamp;ipCa ucritas eft.Quarcnbsp;quoddicit,idem ctiam poteftamp;uult amp;efFicit� Dicitautemdeimpiisff dies eo�jfiuntpaanbsp;ci,amp; praefefturam eorum accipiat alter.Et alias,uiri faguinum amp; dolofi, non dimidiab�tnbsp;dies fuos. Ac rurfus� An req dies eius impleanf pcribit, amp; manus eius arefcenr.cedef quafinbsp;uinea in pn'mo flore botrus eius,amp; quafi oliua piiciens flotem fuum.Et apud Matth�umnbsp;ait Chriftus.de feruo qui talent� fuum abfeonderat in terra.-tollite ab co talcnt� Si date einbsp;qui habet decern talenta.Omni enim habenti dabitur amp; abundabit.Qui uero non habetnbsp;ctiam id quod habet auferefabeo,amp;inutilcmferuumciicite intenebras exteriores, illicnbsp;critfletusamp;flridordentium. Quanqigifimpiialiquandiu jjfperu impietatis fuaeeuennbsp;turn habeant.ampliflimisdignitatibus in hoc feculoconfpicui fint.amp;omnib^ bonis iuxnbsp;ta arbitrium uoluntatis fu� fruantur, tarnen fieri non poteft, ut foelicitas eorum fitduznbsp;rabilis acperp�tua, fed ipfiquidem, cum iam fecuriffimi funt, ineternfiperibunt.Pii artnbsp;tem.qui infelicem actatem egerunt perpetuo feruabuntur. Quod autem dcimpiis fcrip/nbsp;t� eft,non dimidiabiit dies fuos:amp; hoc loco; Fiant dies eius pauci, non fignificat eos iuilanbsp;uiri �tatem non attingcre, quandoimpii utfelicius, ita fcrcdiutiuspiisuiucrefoleanr,nbsp;fcdfignificat,qpimpii^ptcrpr�fentem fuam felicitate praefumantquidemamp;concntutnbsp;ingentia nefeio qu� negocia,fcd in mediis conatibus,aut c� nondum dimidium cffece/nbsp;rint,quodfeeffe�urosppofucrunt,amp;cum in fummafecuritatc uiuunr,promitte�tcs fibinbsp;ipfis.non folum diuturna uerumetiam perp�tua fclicitatcm� tue repentin us eis imminetnbsp;intetitus,qucmadmod� Paulus ait.ficuti dolor partus mulieri pgnanti,amp; fupcruenit eisnbsp;indicium domini ficut fur in nofte.qui non uigilantibus adhuc hominib9,fed altiffim�nbsp;fecuriflimum fomn� in media nofte dormientibus, in sedes ad furandumingteditur.

Ailt;5 haec ita fe habere exempla interims impiorum manifefte declarant- Vide mihifak tem ludam.de quo nunc nobis fermo eft. Hie enim dum prodebatChriftu, amp;acclpiebatnbsp;prccium fanguinis.pollicebaf fibi nefeioquas felicitates in hoc feculo,amp; fperabat fe in hisnbsp;felicitatibus adhuc diutiflime niflurum, fed ecce in media ifla fpe, ira dei ita comprehennbsp;ditur.utamp;fibiipfilaqueo ultalnabrumpat,amp;m�diuscrepet,uifcera^ eius effundantur.nbsp;Idem accidit Dathan, Korah amp;Abyron feditionemaduerfus Mofen, hoceftordinatio/nbsp;n� dei concitantibus.ldem accidit amp; Sauli, idem accidet omnibus impiis. Quare qui uonbsp;luerint dies fuos complere.pietatem feftentur.Sic enimamp; fi uiginti tantum annis in hoenbsp;feculo uiuant, tarnen longiorem uita habent, fi impius quifpiam mille annos uixerit,nbsp;C�terum.impiis non hoc folum fupplicii accidit, � in mediis ipforumconatibusaufeznbsp;tanmr, fed ctiam quafeun�^ dijnitates, felicitates, officia amp;minifteria in hoc f�culonbsp;habucrint,alienis relinquere cogan� Et ficut Mofe dicit, aedificabis domum amp; alii habi^nbsp;tabunt in ca;fruftus terr� tu� amp;omncs labores tuos comedet populus quern ignoras, itanbsp;fcnciendum eft.omncs honeftas impior�dignitates ad alios ttanfferri. N� folum enimnbsp;Sn pfalmo dicitur, fiant dies eius pauci, fed etiam addif; Epifeopatumeius accipiat alter.nbsp;C� igitur Petrus narraffet in priori parte cortcionis fujc, quam habuit in cocnaculo Hicznbsp;lofolymitano ftupendum amp; horribilcm interitum lud�, monet nunc difcipulos in poftenbsp;tiori condonis parte,ut uaticiniofpiritus fanfti obedienteSjaliu apoftolum in locum luznbsp;�� d�furrogent.Etait, oportet igitur,ut ex lisuiris qui nobifeumuerfati funt toto temporenbsp;quo DOMlNVS lefus perpetuam uit� confuemdin� egit nobifcum,cxorfus a baptifmonbsp;�� loannis adcum uf^ diem.quo receptus eft a nobis,unus q�ifpi� conftituat�r, qui fit �nanbsp;�� nobifeum teftis refurreftionis eius. Oportuitf inquit) ludam unum e numero duodecimnbsp;Apoftolopi iuxta fcripturam perire,oportet igif amp; nos,iuxta candem fcriptutam,altcrumnbsp;in locueius eligere,quo duodenariusapoftol�r�m numerus c�pleatur, utficutlud� haznbsp;bitatio deferta fa�a eft nec quifq fu� cognationis in ea habitat, ita alter Epifeopatu eiusnbsp;accipiat-Explicat autem Petrus paucis,quod fit off�ci� duodecim Apoftolorum. Qui fitnbsp;(inquit)una nobifeum teftis refuric�ionis eius. Qtiid audios an n� amp; a�ii quolt;]g difdpuBnbsp;tiidei�t

HO MI LIA E IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�4

uidcruiitChriftiim.imortuisrcfurrcxiffcfnoftie Chriftus in monte Galileaeapparuit fratribus plufq quingentis.qui omnes potuerunt tcftificari de refurreftione Chrifti. Curnbsp;igitur Petrus hoc loco monet ut unus ad undccim apoftolos cooptetur,qui fit teftis refurz *nbsp;iectionis,quafi duodecim tant� apoftoli teftes rcfurreftionis efle deberentf Vtad haecreznbsp;fpondeam,obferuandumeft,omnesquidem eos fuiffe teftes rcfurreftionis Chrifti, quinbsp;Chriftum uiderunt uiuerc poftq refurrexit, amp;contreftauernnteummanibusfuis, undenbsp;amp;Paulus 3dCorinthiosfcribens,produciteosintcftes,uifus cft,inquir,plufqquingentisnbsp;fratrib9 fimul.Ex qbus plures manent adhunc ufq^ diem,quida autc Si obdormier�t.Sednbsp;aliud eft efle teftem priuatum,aliudpublicuin,inhoc ipfum fpecialiter deputatum amp;orznbsp;dinatum.Nam po�funt quidem plures effe priuati alicuius rei teftes,fed horum teftimoznbsp;nium nondum eft Icgitimum.nifi quidam corum habeant publicam teftificandi auftoznbsp;ritatem.Ac quemadmodum inforo duili.ad teftificandas resleuiculas aut priuatas, duo,nbsp;utminim�, auttresteftesneceffarii funt;adteftificandasautrespublicas. Simagni monbsp;menti,requiruntur Romano iure non pauciores q feptem publici teftes,cp numerus fepznbsp;tenarius perfeftionem Si multitudincm fignificet. Vnde amp; teftamentum morituri nonnbsp;habetur firmum,nifi feptem teftibus adhibitis. Quod autem in teftificando iuxta Romanbsp;namconfuetudinem eft nufnerus teftium fcptcnanusjhoc iuxta,morcm Ifraeliticum eftnbsp;duoden�ri9 numerus.fiue propter duodecim parriarchas amp; tribus ifrael,fiuc jppter aliamnbsp;quandicauf�; undeemittunf edefertoduodecim uiri.quafi publici teftes,ad exploranda cur daojc�nbsp;tcrramCanaan.Tolluntur'quocj duodecim lapides de medio alucolordanisinp�blic� dm {intnbsp;teftimonium,cf filiiifraelficcispedibuslordaneintranfierint. Nullii autem unq in toto ejeftt, cznbsp;orbe terrarum aut maius aut excellentius,aut ad falutem noftram plus neceffarifi negociz duodenaritunbsp;umcxtitit.quamnegociu Euangeliilefu Chrifti,^ refurrcftiocius exmortuis,ncculla numtriaHe�nbsp;unq res in hocfeculo traftatacft,qu� certioribus teftimoniisindiguerit.Quarc elegit treorwr-nre-Chriftus apoftolos numero duodecim,quibus tanq publias teftibus auftoritatem Euan ferotfeptenanbsp;geliiamp;ueritatem rcfurreftionis fuas in toto orbe terrarum cohfirmaret, ac omnibus ho/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ronwa

minibus c�mendaret. Pr�dicauer�t quidem amp; alii difcipuli Euangeli� amp; teftificati funt ��oi'W��:, refurreftioncmChrifti, fedhorumteftimoniumpotiffimamfuam authoritateminternbsp;homines,ateftimonio duodecim apoftoloK,hoc eft, publicoru teftium accepit. Ergonenbsp;inquies,apoftoli nihilaliud teftificati funt de Chrifto,quam cp refurrexerit a moituis. Aitnbsp;enim Petrus difertc.Qui fit una nobifeum teftis rcfurreftionis eiusf Sed audi tu uiciftim,nbsp;Petrus meminit tin refurreftiOnis.Sub hoc autem nomine totum negocium Euangcliinbsp;DOMINI noftrilefu Chrifti c�prehendit, nimirum, (jlefus Chriftus filius dei,uenericnbsp;in huncmundum,amp;induerir hominem legi Si infi�nitatibus humanis obnoxium,utnbsp;obedientia amp; paffione ac morte fua expiaret pcecata noftra Sc placaret nobis patternnbsp;Deinde qgt;cum hominem in bocfcculoegerit, uaria miracula �dideritqmb9 teftificatusnbsp;eft fe uerum effe Meffiam a deo patre in falutem hominum miffum.Poftremo, cp refurznbsp;rexcritamorruis.afcenderitincalum, miferit fpiritumfanftutnj adeoe� intrauerit innbsp;gloriam patris fui.ut omnes qui credant in ipfum, iuftificet, faluet. Si a morte ad uitaminbsp;non anim� folum uerumetiam corporis pcrducat. H�c omnia inquam, comprehenditnbsp;infe rcfurreftio.Sienim Chriftus non refurrexiffet, i nquit Paulus, inanis eft prtedicationbsp;noftrajnanis eftfidcsueftra, Reperimuramp;falfi teftesdei,adhuceftisiin peccatis ueftris.nbsp;Qui obdoriniunt,pereunt,amp; maxime mifcrabiles omnium hominum fumus. Nunc aunbsp;tcm,quia refurrexit a mortuis, confequitur amp; ipfum j) peccatis noftris mortuum efle. Sinbsp;nunc in maieftate patris fui tegnarc,utinterpellct pro nobis,Si uiuificet nos ad regnanznbsp;dum una cum ipfo in perpetuum.Quare cum apoftoli funt teftes rcfurreftionis, funt pronbsp;fefto Sc teftes totius Euangelii ac negocii lefu Chrifti.quod ab eo tempore, quo uel loannbsp;nes inchoauit baptifmum fuum,uel Chriftus a loanne baptifatus eft uf^ ad miflionemnbsp;fpiritus fanai,amp; diuulgationem Euangelii in totum otbem terrarum geftum eft. Vndenbsp;amp; Petrus diferte hanc conditionem in Apoftolo elcgendo requirit, ut fit oculatus teftis

c 2.

IN CAP. PRIMVM A CTO. APOST.

omniuni Cotum qu� gefta funt.Oportetjinquicns.ut unus quifpiam conftituatur fx his uiris. Quibusr'non ex his qui hcri primum aut nudiustcrcius ad nos acccflerunt, aut quinbsp;tantum ea noucrunt, qu� ab aliis de Chnfto audiuerunt,fcd ex his qui nobiftum uerfatinbsp;funt toto temporc.quo dominus lefus perpetuam uit� confuetudin� egit nobifcum, ex oxnbsp;fusabaptifmo loannisfeoenim tempore incepitChriftusEuangelion regni fui pr�dicanbsp;rc,ac iuxta Daniclem,ducem agerc)3d eum uflt;5 dic)n,quo receptus eft a nobis- Non uultnbsp;Petrus teftem neophytum.non autitumjcd oculatum. Nam amp; uulgo dicitut pluris eftnbsp;teftis oculatus unus.quam auriti decern. Cum igif Euangelion de lefu Chrifto,quod eft^nbsp;non noftra opera placate pattern* fed Chriftum adplacandum pattern * propter peccatanbsp;quidem noftra mortuum effe, propter iuftificationem autem noftri refurrexifle, tantanbsp;duodecim publicorum teftium auftoritate confirmatum fit.ut nullus eorum auribus tannbsp;turn ea qu� in hocEuangeliocontinentur hauferit,uerumetiam fuisipfius oculis conznbsp;fpexerir,5i ad publica horum teftimonia,multi etiam alii priuati teftes oculati accefferintnbsp;reliqufi eftjUt firmam adhibentes fidem Euangelio,omnem noftram fiduciam in lefutnnbsp;Chriftum collocemus,quo a peccatis amp; morte liberati falutcm confequamur. Habes connbsp;tionein Petri.quahortaturecdefiam.ad furrogandum alium apoftolutn in locum ludaenbsp;�* Neqjeaexhortatiofruftraneafuit. Magnoenimftudioexceptaeftabecclefia.Etftatueznbsp;runt duos.lofeph q uocatur Barfabas.qui cognominatus eftiuftus,amp;Matthiam.Hi enimnbsp;duo infignes erant uiri turnpietate,turn rerum Chriftiexperientia, Quarecum i^fficilenbsp;e�Tet hum ano sudicio alter urn alter! pr�ponere.difcipuli eleftionem inmanum amp; iudicinbsp;urn dei rcponun'.Et quomodo,inquics,hoc faftum efts' num miferunt Petrum autaliunbsp;quei.dam apoftolum ad coclos,qui c Chrifto pauloante in cocl� affumpto inquireret quenbsp;ex bis duobus in apoftolum elcgeritf profefto omnino fenciendii eft, difcipulos legationbsp;nem in cocluin mifilTe, non tn iuxta rationem huius feculi, fed iuxta rationem fpiritusnbsp;fanfti. Sicenim fequitur, amp; fafta precatione dixcrunt. Tu DOMINE,quiacorda noftinbsp;� omniii.oftende utruin elegeris ex lis duobus,ut accipiat fortem miniftcrii huius amp; apoznbsp;** ftolatus.uude pr�uaricatus excidit Iudas,ut abiretin locum fuum.En h�c oratio,eftlcganbsp;� tio,qu3 mittunt difcipuli a terra in coclum ad DOMINVM fuutn lefum Chriftum Dirinbsp;gatur,inquit,Dauid,oratio niea ficut incenfum.in confpeftu tuo.cleuatio manuum meanbsp;rum facribcium ucfperrinum. Et alias,oratiohumiliantisfenubespcnetrabit,amp; doneenbsp;appropinquatnonconfolabitur,amp;:nondefccdetdoneealtiffimusafpiciat.Ad talem auznbsp;QuoWoJonbsp;nbsp;nbsp;tern legationem conficicndam.non neceffe habemus, aut pedes noftros cakeis munire

orandttwi, �t nbsp;nbsp;nbsp;equos ephippiis inftruere.fed animum fide pr�parare: fide enim afeenditur in c�l�

oratio fit Itr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peruenitur ad federn maieftatitdiuina�.fide penetratur adlucemillam codeftem,alic�

glt;ttioailtieS� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnacceflam.Omnia inquit,qu�ecunlt;5pecietitis indeprecationc,credentcs, credentes

(inquam)accipietis;nelt;5 ad hanc legationem requiritur fermo aut longis uerborum am bagibus compofitus.gut oratorum huius f�culi flofeulis exornatus, fed requiritur multanbsp;quidemamp; magna fides, pauca autem uerba� Orantes, inquir,ne fitis multiloqui, ficutnbsp;Ethnki.putant enim fore.utobmultiloquiumfuuraexaudiantur.Haecigitur oratio difeinbsp;pulorunijpro�fuseas habet conditiones, qu� adpiam orationem, nubes penetrantemnbsp;requiruntur. Habent enimpr�tergenerales promiffiones,etiamfpeciale uerbumdei,nbsp;quofignificauit fpiritus fanftus.alium apoftolum inlocumiud�furrogandum effc, uidenbsp;licet,Epifeopatumeius accipiat alter. Arripientes igitur hoc uerbumfide, orationem coznbsp;ramdroeffundunt,certaamp;magnafiduciaconcepta , cpqui fignificaucrit aliuminloc�nbsp;lud� eligcndum.is pro fua quoi� dementia eleftioni afpiraturus fit. Deinde paaciffimisnbsp;uerbis uotum animi fui explicant.DOMlNE,inquiunr,nos propofuimus inconfpe�un�nbsp;tuum.daos honeftiffimos di piiffimos uiros.ac ludicio quidem noftro,ambo ad funftioznbsp;nem apoftolatus digni nobis uidenf,�cd tu es cordium ferutator amp;cognitor, coram quonbsp;St fl nullus hominum iuftificatur,amp;omnia omnium hominum corda fuapte natura imznbsp;pia funt,pro tua tarnen ingenti dementia diftribuis fua unicui^ ciedenti in te dona, adnbsp;uocationem

HOMILIAE IOAN. BRENTli. �

uocatioti�m fuam neceffaria,Nclt;5 quifq teipfo melius nouer�t,qua� cu�lt;5 bcraliter largitus fueris.Proinde obfecramus tc,ut tuipfe often das,d�dates,amp;defignes eunbsp;quem ad apoftolicam funftionem dignum iudicaneris,amp; donis tuis idoneutn reddideris.nbsp;Hocorandi exemplum niemoiabile eft,amp; ualde obferuandum,quo admoneamur, ut innbsp;creandis magiftratibus inelegendis ecdefiaftis.acminiftris ecclefi�, in contrahendo �nbsp;inatrimonio,aut aliis negociis inchoahdisjcgationem orationis noftr�jante omnia innbsp;coclummittamus,amp;a DoMlNOdeonoftro,idquodiuftumamp; commodum nobis fueznbsp;ritpracebus ambiamus.Bonusenimm3giftratus,piusecdcl�aftcs,amp;commoda uxor, n�nbsp;funt ni� dona dei.De magiftratu dicitur,ordinatiodei eft;de Ecclefiaftis-Quomodo praenbsp;dicabunt.nifimilTifucrint^deuxore-DomUsamp;di�ici�h�reditate obueniuntaparentinbsp;bus,adominoautemprudens uxor;Siergo h�cfuntdona dei,profefto nonparanturnbsp;prudentia aut uirtute,fed neceffari� eft, ute codo afferamus amp; a DOMINO deo noftronbsp;iinpetremus. Nihil autem impetratur a deo nifi fide amp; oratione � Quare orandum eft exnbsp;fide ad deu.ut quod defideremus, pro noftra commoditate affequamur. Sed quid fit poftnbsp;orationemdifcipulorum^numautChriftus ipfede coclofefeuifibilitcr manifeftat i autnbsp;angelum de c�lo mittit.qui exponat difeipulis uoluntatem dei,uter inter duos in apoftonbsp;lumelig�dus fits'Nequag opus erat, quod ad hanceleflion�attincbat,ullomanifeftominbsp;taculo.Ied erat difeipulis propofita publica amp; folennis regionis fu� confuetudo,qua lice*-batipfis�oluntatcmdeicognofcere.Eaaut�eratconfuetndoforciendi. Faftaigiturprenbsp;catiotft,d�deruntfortcscorum,amp; ceciditfors fuper Matthiam,amp; cooptatus eft ad humeznbsp;rum und�cimapoftolorum^Quid hic noui inter difcipulos Chriftiuidemus? nonne iexnbsp;in Deuteronomio capitc decimo ofta�o didtN�n fitinter uos �ideon,hoc eft,fortilegusnbsp;qui pet fortes uoluntatem dei ac fut�ta pronunciati cur igitur difcipuli Chrifti hoc loconbsp;uoluntatem dei fortibus inquirunt, amp; Matthiam forte defignatum, tang a deoeleftumnbsp;in duOdecimum apoftolum cooptant?Sed abfit ut difcipulos Chrifti hoc loco impietatisnbsp;arguamus.Quod enim fecerunr.magna pietate fecer�t.Duplex ehim eft fortilegii genus, �Ufiex [oriinbsp;alter� * quo nulla dei ordinatione amp; reuelatiohe.fed mera temeritatc amp; impia fuperftitionbsp;ne* futur� aut occulta inquiruntur, ut fi quis,exempli gratia,fortibus exploraret, humnbsp;poft annum uifturus effet, aut quid agcret Caefarin Hifpania. Qu� enim conuenientianbsp;fortis cura uita poft 3nnum,aut cum negociis qu�.habet Catfar in Hifpahia f Et hoc geznbsp;nus fortilegii impiumeft. Nam quod amp;Iofuaamp;Sahlamp; naht�lonamueftahtes,occultanbsp;peccata fortibus fcrutati funt accerto deptehenderunt,ille in Acham furtum anathemanbsp;tis,is in filio fuo lonathan efum mellis.hi in^propheta Iona fugam a facie DOMINI, pr�nbsp;bat quidem ingentem feueritatem ir� dei.qua pecca^ quamuis occulta,reuelat, amp; peccanbsp;torempudefacit, nonautem probat hocforciendigenuscuiuisprofua libidinelicituminbsp;cffe.Sunt enim hsc forciendi ex�pla perfonalia fa�3,qu3e nccperfonam tranfgrediunf,nbsp;nee in cxemplum trahi debent,nam ut maxime licuc rit lofuae fpiritu fanfto pr�dito, pecnbsp;catumanathematisfortibus inquirere,amp; Saulaenaut� occultapeccatafortibusdepreznbsp;henderint,tamennonproponuntur haec nobis, ut fottilegiumiftudimitemui,fedutnbsp;difcamustimoremdei.agnofcentesDOMINVMdeum noftrum tamfeuerum effe ocznbsp;cultorum peccatorum iudiccm,ut ea quoqUo modo poffit toti orbi prodat, amp; fi non petnbsp;homines, certe per aues c�li, quemadmodum Ecclcfiaftes Salomonis dicir,diuulget acnbsp;peccatorem pudefaciat Alterum forciendi genus cft.quod publica regionum confuetudinbsp;nein diuidendis hxreditatibus,increandis magiftratibusamp; inaliis quibufdam ciuiznbsp;libus rebus ufurpari folet. Et hoc genus non folum licitumeft,fedetiameftordinati�nbsp;dei. Etenim fi pondus Si ftatera iudicium domini funt, amp; ipfe eft auftor ponderu, queninbsp;admodum Salomon dicit,qui fieret^quod amp;ciuilis ilia fors ( quando fit ciuilis ordinatio*nbsp;ad retinendam publicam tranquillitatem inftituta)non effet iudicium DOMINI Adznbsp;haec fi regio ipfa in rebus ciuilibus,ut eft in prouerbio, Lex cft,amp; leges funt ordinationcsnbsp;dei,profeftomanifeftumcft,etiani hoc forciendi genus motibusregion� confirmatu�

c 3

IN CAP. PR.IMVM A CT a APOST.

ordinitlonf dci cffe De hoc forcium gcneic ait f( riptura, in fir.um dciiciuntur fortes ,at adeaiudkiumcarumproticifcitur.Etitcrura.Conr�ndcntcs fors componitamp;interfraznbsp;tres diiudicatCum igitur hoc forciendi genus fit ordinario amp; ludii inm dci, non fol umnbsp;licet co uti.ucrumcciamquicquid alicuipcr illud obuencrit, hocucre ipfi iudkioDOznbsp;MINI obueniffefcncicndumeft. Sictribubus Ifrael diuiditur terra Canaan in h�rediznbsp;tatem per fortes.Sifpiritus fandus uocateam diuifionem DOMlNI.Sicforsmittitur innbsp;Leuitico capite decimofexto fuper duoshircos.amp;forsqcecideritfupcrakcrumhircumnbsp;immolandiim, ca DOMINO cecidifle dicirur.Sfc Si hoc loco fors cadit fuper Mathiam.nbsp;Non aucem exiftimandum ell, ipfiim ideo minoris authoritatis, amp; non a Chriftocle��nbsp;apoftolumeffe,cp fit forte eleftus.fed quia fors eft iudiciumdci.ideofentiend� eft Mathiznbsp;amabipfodcoclcftum.nec minons authoritatis cffc.quamalium quendam apoftolumnbsp;uoceChnftiadhucinrerrisagentis uocatum, Scdhicmihi obferua,quam admirandanbsp;fint indicia dei. Duo ptoponunf ab apoftolis in confpcdum dci, qui ambo fatis honeftinbsp;amp; pii crant.alter autem eorum nomine lofeph.tanta pietatc coram hominibus fplendct,nbsp;ut amp; hinc cognome iufti fortitus fit. Hunc tarnen negligit DOMINVS in mittcnda fornbsp;tc,amp; effecit, ut fors cadat fuper Mathiam, uirum quidem honeftum, attamen non tant�nbsp;honcftatisfpecie coram hominibus pra:ditum,quantalofcph�atlt;5 ita Matbias, quiboznbsp;minum fama lofephopoftponitur.iudiciodei pr�ponitur. Hoc igitur exemple diftamurnbsp;primum timotem dci Tametfi cnim quis magnauirtutum fuarum fama amp; autb^itatcnbsp;apud homines poUeat,tarnen non habet iuftam caufam ut triftas tollat, amp; fiducia fui mnbsp;flatus alios pr�fcfaftidiat.fcd timeat potius.Non cnim ideoqui deo gratus eft, quia hoznbsp;minibus gratus eft, nec ideoquisapuddcumlaudem habet quia apud homines habetnbsp;Quod polTidcs gratuitum donum dei eft,non meritum humanum. Italt;$ nifi in timorcnbsp;dei ambulaueris.auferct deus ab ingratoquod gratis meta fua dementia cot tulitDeinznbsp;de confirmanda eft amp; hoc exempio tides noftra in humilitate amp; contemptu huius faeculi.nbsp;Quid enimfacias, fire hiemundusfaftidit,amp;tibiinfultatf num proptereaanimumtuznbsp;umdefpondebisMbfit. Qui enim ab hominibus contemnitur,non etiam adeocontemnbsp;nitur,fedpotius quern homines defpiciunt, cum deus refpk it. An ignoras quid geftumnbsp;fitcumDauid in regem eligcreturtuenicbat Samuel ad Ifai pattern Dauidis, amp; poftulaznbsp;bat ab ipfo ut filios fuos produccretquo ex ipfis unum in regem ungcret.Patcr autem nenbsp;fccordans quidem Dauidis.oues pafcentis.fiftebat coram Samuele primogenitum fuu,nbsp;fed audit SamuelaDOMlNO- Ncrcfpicias uultum eius ne^ altitudinem ftaturxnbsp;cius.quoniam abiecieum.Dcinde,produccbatamp;aliosfuosfilios. SedDOMINVSnbsp;hos omnes reiiciens ,Dauiden�minimum amp; abicftiffimumdigit. Quanquaronbsp;cnim in altis habitet,rcfpicit tarnen humilia feu abiefta in coclo amp; in terra*nbsp;Quare,quanto magis in hoc f�culo contemptus fueris, tanto tibinbsp;deum magis propicium confidas,per Icfum Chriftum

DOMiNVM noftrum.qui eft unacum patrc

amp; fpiritu fando deus laudanz dusinfsculxAmeo.

CAPJL

ioc�cspmiffum,iamt5 diu ardentiffimo defyderio expc�atum.Cum tomplerentur) inqt I.ucas)dies Pcntecoftes erant omnes unanimiter in cod� loco* Ergo ne Pcntccoftes ob/nbsp;feruatioiamapoftolorum temporibus inftituta eratr Maxime,nonillaautem.quamnbsp;Chriftiani cclebram^.qu�non eft dsei fefticx conftientiaobfer�an'o,id qnod Pauius ue/nbsp;tatjdicens.Dies obferuatis amp; menfes Si tempora amp;annos.Metuo de uobrs ne fruftra labo^nbsp;raucrim erga uos, Siterum. Ne quis uosiudicetincibo aut poruaut in parte diet fefti,nbsp;aut nouilunii aut fabbatorum, qua; funr umbra return futurarum, corpus?;iutcChrifti;nbsp;fed eft^ublica duntaxat commemoratio fpititus fanfti, fetnel admirabilibps fignisnbsp;apoftolis de codo mifli, qui nunc fempet miniftcrio priedicationis Euagelii in credencesnbsp;abfcgpublicisSiadmirandis fignis effunditur.Etobferuaturh�c commcmoratio a piisnbsp;nonadconfeientiamfedadordinatam difciplinam,nequidinecdefia,iuxta Paulum,nbsp;non fecundumordincm fiat. Pentecofte autem,cuius nientionem Lucas fecit, ludteorunbsp;Pentccofte fuir,quibus eratin Icgcprseceptum, utter in anno publicafefta celebrarent,nbsp;inter qu�,Pentecoftes feft� numeral. De quo ita fcribit Mofe.Septem hepdomadas nuznbsp;merabis.ab eo die quo falc� miferis in fcgetem,amp; celebrabis diem feft� hepdomadapj donbsp;rnino deo tuo.oblationem fpontaneam manus tuas, Si reliqua- Ca;tey:,hoc feftum diuiznbsp;nitus apud iud�os ob banc caufam ordinatum erat,ut ficut in fefto Pafeh� fiebat com/nbsp;memoratio egreffus ex Aegypto.ita in Pentecoftes fefto, eadem commcmoratio renouanbsp;recur. Si in memoria quoi^ reuocaref tempus illud,quolex liberatisex Aegypto data eft.nbsp;Siquid� quinquagefimo fere diefhoc cnim Pentecoftes fignificat)poftea^ 1 ud�i Aegypznbsp;tio; euaferanr, dedit dominus legem populo Ifrael in deferto.in monte Sinay.per Mofennbsp;deftum ifraclis ducem. Vnde maxime omnium conq^niebat, ut amp; in ei9 fefti obferuationbsp;ne fpiritus fanftus mitteretur.Miffo enim fpiritu fanfto,impletum eft illud,quod in krenbsp;miafcribitur.Poftillosdies.dicitDOMINVS, dabolegemmeam inuifccribuseorum,nbsp;amp;incordaeorunifcrib3meam,amp;erocisin deumamp; ipfi erunt mihi in popuium. Priornbsp;enim lex fcripta eft in tabulis lapideis.Pofterior autem lexqu� eft lex fpititus uit�,denbsp;qua propbeta dicit, Exibitlexdc Sionamp;uerbumdomini de Hierufaiem �fcripta eft pernbsp;fpiritum,m tabulis cordis carneis,amp;prior quidem occidit,b�c autem pofterior uiuificat,nbsp;prior damnat,pofterior faluat, prior inferni ignes in confeientiam fufflat, pofterior ex/nbsp;tinftis inferniflammis, ignemcocleftisgaudiiaccendit.Iam.priufquam uideamusquiznbsp;bus miraculis eifufus fit fpiritus fandus fuper Apoftolos, confiderandum nobis eft.numnbsp;Apoftoli Si alii difeipuli hoc in loco congregati.antea fpiritu fanfto caruennt r De hac renbsp;antea quoqg differ uimus. Quis enim tam impudentis frontis effet,qui affirmate auderet,nbsp;apoftolos ante hoc tempus fpiritu fando caruiffe^quando Chtiftus fuo ipfius teftimonionbsp;affcuerct, Petru Si fuoSialioijtnomine confitentem, quod Chriftus fit fUius dei uiuentis,nbsp;bcatuac felicem.proptereaquod caroSifanguis non rcuelauerit eitalem fid�.fedpaternbsp;ctvieftis.q nimi^ per fpiritu fu� fidei niyfteria reuelat. Adhaec,n�ne apoftoli eti� ante pafnbsp;fionc Ghrifti muaculanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imra�dos eicce��t^qu�i�j morb� amp; languors

c 4

IN CAP. SECVNDVM ACT- APOST.

foniruntt H�c cette abf�p fpiritu non poq^erunt fieri, fimiliter poft rcfurrcftionefti. Sed tai �'en ante afcenfioncm.flauitChriftus in eosgt;amp; dixit, Accipite fpiritum fanftum.quoiunbsp;rcniifcritis pcccata , temittuntur eis ? quorumcumlt;5 retinueritis, retenta funt. Numnbsp;exiftimasChrifti afflatum uanum fuiifetPnftrerao etiam poft afcenfionem, priufq fpi/nbsp;ritus fandus admirabilibus fignis in die Pentecoftes niitteretur,apoftoli no abfq? dudunbsp;fpiritus fandijduodecimumapoftolum in locum ludaeptoditorisiurrogarunt. Siergonbsp;prius babucrunt fpiritum fandum,quidiIludeft,(ptociesChtiftuspollicitusfit,fe miffunbsp;rum ipfis fpiritum ueritatis� qui eft fpiritus fandus. Et fcriptura teftatur hoc in die Pentenbsp;coftcs implet� effe. Ne a ueritatis fcopo abcrrcmus,amiciffimi, ration� fpiritus, quantanbsp;in praefentiapi fatis eft, pro mcdiocritate noftra trademus. Alia eft fubftantia feu exiftcznbsp;fubfiMtia fpi tia fpiritus,alia operatio.feu donatio eius.Subftantia fpiritus,ut eft bumano captu incomnbsp;prcbenfibilis.ita eft indiuifibilis,inc�inutabilis,�ternus deus, ciufdcm gloriae unacumnbsp;ratio ere* patreamp;filioexiftens. Nifienim una cumpatreamp;filio fempiternus deus effet, Chriftusnbsp;non dixiffet.Ite baptifate in nomine patris amp; filiiSi fpiritus fandi- Porto ficutde paire Sinbsp;filio uerum eft, quod in propbeta dicitur: Goclum mihi fedes eft,amp; terra ftabellum pedunbsp;meorum; amp;itcrum,ccclum amp; terram ego impleo. Ita etiara idem de fpiritu fando uerumnbsp;cftjteftante alio ptopheta.Quo ibo a fpiritu tuo amp; quo a facie tua fugiamffi afeendero innbsp;coclum tu illic cs,fi defeendeto in infernum tu ades. Itaqg indiuifibilis Sifimpliciffima eftnbsp;fpiritus fubftantia.unacum patre amp; filio,omnem non terrarum folum fed etiam omniiinbsp;creaturar � orbem implentis,fouentis,amp; ut ita dicam,ucgetantis. Attamcn, ut Palllus ait,nbsp;un us quidem St idem eft fpiritus,fed funt diuifiones donorum,V nus eft fpiritus, fedfuncnbsp;diuifiones operation um-Etenim,cura fpiritus effentia fua(ita enim uocant ) omnes tamnbsp;pios quam i mpios impleat, non tarnen cadem dona impiis confert.^ piis, non eafdemnbsp;babentoperationes in impiis,quas in piis.Nam conferuatio exiftentiae creaturarum,opcnbsp;ratio fpiritus eft, quo dono, etiam impii nobiles funt. Rurfus fides in lefum Chriftumnbsp;quodono quotquotinChriftocteduntinfigniuntur.opcratio fpiritus eft, quemadmoznbsp;dum dicit Chriftus.Caro amp; fanguis non reuelauit tibi fed pater meus, qui eft in codis.fitnbsp;nemouenitadme nifi pater meustraxerit eum. Atcg hoc donum poffiderunt apoftolinbsp;priufq miraculis aha dona fpiritus fandi in ipfis .indie pentecoftes teuelarcnrur-Adhafc, .nbsp;in omnibus afflidionibus confolari,ingenuc abfq? omnium formidine Chriftum eonznbsp;fiten amp; pt�dicare,nec principes nee reges tyrannos timere.fpiritus opcratio�s funt Hatcnbsp;fpiritus donaChriftus apoftolis in die Pentecoftes contulit Itac^principio quidem apoznbsp;ftoli hoe commune cum omnibus impiis babucrunt, quod a fpiritu fando omnia iraznbsp;plente in rerum natura,fuo temp(lt;e,conferuati fintDeinde hoe commune habent cumnbsp;omnibus piis,quod a fpiritu fan do fide in Jefum Chriftum donati fint,ut iuftificarcnturnbsp;Si ueram falutem confequerentur.Hacc autem dona ipfis peculiariter contigerunt.quodnbsp;diuetfis linguis locuti fint.quod a fpiritu fando tanta fiducia amp; magnanimitate fuffulti,nbsp;tantae� miraculorum operandorum facultate inftrudi fint, ut libere abf^ uUa formidi/nbsp;ne,paIamChrifti�uangclionpra:dicarentamp; miraculis confirmarent. Qu� dona, nonnbsp;iuftificantquidem.Solaenim fides propter Icfum Chriftum luftificar, fed tarnen imperi/nbsp;urn Chrifti proferunt,amp;dilatantCum igitur audimus fpiritum fandum Apoftolis reliznbsp;qnislt;5 difcipulis in die Pentecoftescollatum.n� intelligamus de fpiritus exiftentia, quanbsp;omniaimplentur,necdedonofidei,quamantea Apoftolihabebant,fedde donis linznbsp;guarum,Stmiraculotum,magnanimitateamp; fiducia pratdicandiChriftum.amp;conftantianbsp;in omnibus adueifis propter confeflloncm amp; pr�dicationcm Chrifti accidentibus.nbsp;Ha�c enim neceffaria dona fpiritus erant,ad dilatandum amp; proferendum fines imperilnbsp;CHRISTI .Cumh�citafefe habeant, uideamus nunc,quanta miraculorum pompanbsp;dona illa fpiritus Apoftolis collata fint. Fadus eft ( inquitLucas ) repente de c�lonbsp;� fonus, tanquam impetu uenientis flatus uebementis,amp; rephuit totam domumnbsp;ubi �tant fedentes. Expedabant illi uiitutem ex alto, expedabanc exercitumnbsp;fottaffis

HOMILIAE IOAN. BRENTIL

fortaffh angdorum quibus adiuti totumorblt;n inuadcrenf,Agentes Chiifto nomen dare cogerent.Si eccedc improuifo,faftus eft fonitus de c?lo,quafi turbinis magno impcnbsp;tuirrucntis Non erac uentus naturaliordinc cxcKatus,alioq nonfolumdomum.inquanbsp;difcipub fedebantjfcd totam urbem Hicrufalcm, aut totam regionm lud�or� perflaffet^nbsp;federatflatuspr�ternaturam,adeoconcitatus,inhoc,uteffetnuncius Si ptaeco aduenznbsp;tus maieftatis fpiritus,qui miffus a deo p�tre per Chriftum ad apoftolos �am hac ipfa hoznbsp;raaducntabat.magnisamp;mirabilibusdonisatcg muneribus tanqexercitu quodamcoeznbsp;lefticomitatus.Aduentabatdonarurus facultatem loquendi diuerfis amp;priusincognitisnbsp;lingui�. Aduentabat, collaturus tanta animi in pr�dicando Euangelio Chrifti celCitudiznbsp;ncm,ut pifcatores.amp;paupercs mendici, necpotentifl�mos orbis monarchas, immo nc�nbsp;ipfuni fatanam huius mundi principem formidarent. Aduentabat exhibituruspoteftat�nbsp;faper d�monia, fuper ferpentes.fuper omnes corporis morbos�amp; fuper ipfam mortem,nbsp;urapoftoli per nomen Chrifti poflentd�monia eiicere,ferpentes tollere,3egrotos fanare^nbsp;amp; mortuos fufeitare, quo his miraculis Si fignis pr�dicatio eorum de Icfu Chrifto confitnbsp;maref�.ftac^ maxime conueniebat, ut tant� maieftatis aduentus.feu potius pr�fentia adlnbsp;mirabih flatus irapetu fignificaretur, quo difeipuli congregati ad religiofe excipiendamnbsp;fpiritusmaieftatemexcitarentur. Etenim fi huius fcculi imperatorcsaduentumfuum,nbsp;tmnultu tormenrorum bcllicorum,obftrepcro rubaps fonitu pr�nuncianr, quo maieftasnbsp;eorunj^reuerentius excipiatur,quanto magis decebat.ut fummam Si potentiffimam diulnbsp;ni fpintus maicftatem,admirandus c�lcftis uenti impetus antecederctlam Si eo terapoznbsp;te,quo dominus deus de cocIo ad ferendam Icgem in monte Synai defeendebat, maieftaznbsp;tis fu�aduent�, tonitru,fu�gure,fumo, aliifij tremendis fpcftaculis declarabatSi igitucnbsp;adminiftratio mortis in litteris, deformata in faxis.fuit in gloria, cUr non potius admiznbsp;niftratiofpiritus effet gloriofa�f fedhuiefubitanei amp; uehementis flatus miracufoaliudnbsp;accedit Sunt enim illis uifae diffeft� lingu� uelus igneae.Et ut manfeftius effet miracul�nbsp;fcdit.Quisrignea linguayi fpecies,fupcr fingulos eop:. Ne autem exiftimes uana effe miznbsp;lacuIa.fequif�.Repleti funt o�s fpiritu fanfto, cccperuntq^ loqui aliis linguis prout fpiritusnbsp;iUe dabat eloqui lUis.N�c uides Chrift� fuis promiffis fatiffeciffc.nunc apoftoli compoznbsp;tes uoti fui effefti funt.nunc exercit�.ut ita dieam militar�.ex alto habent, quo audent innbsp;uniuer fuiu orbem irrumperc,amp; o�s genres imperio Chrifti fubiieere, nue acceper�t uirznbsp;tut�,qua eti�potentiffimos orbisprincipesuifturifunt.Proindeamiciffimi.orabim^paznbsp;tr� cocleftem,per lefum Chrift� dominum noftr�, ut nos quof^ fpiritusfanfti arroboncnbsp;confignet.per quem eam faltem linguam difeamus qua ad deum Abba pater clamaturnbsp;amp; ut fpiritus uirtute animati in omnibus perfecution�bus conftantes in fide amp;confeffioznbsp;ne lefu Chrifti perfeucremus,qui eft una cum p�tre amp; fpiritu fanfto deus laudandus in fenbsp;culaAmen.

H OMILI A SEPTIMA.

Vdiuimus heri quanto difcrimine.fubftant�a, amp;operationes fp�-^ ritus fandi inter fediftent, audiamus hodie, quasoperationes innbsp;apoftolos nouas, fpiritus excrcuit.Audiuimus�quanta miraculogcnbsp;maieftate fpiritus fcilicet aduentum feu potius praefentiam fuamnbsp;fignificauerit, audiamus nunc quid uirtutum fecuni adduxerit-I Repleti funt ( inquit ) omnes fpiritu fanfto, quod aliud non eft,nbsp;Jquam omnes nouis,inauditis,ftupendis,amp;admirandisfpiritusnbsp;fcilicetdonis acuirtutibus repletoseffe.Etenim Chriftus iam anteafelegerat maximenbsp;omni�duodecim apoftolos, qui poft afcenfion�eius in coclos uniuerfum orbem terrapjnbsp;peragrarct. Si nomine fuo o�s genres imperio Chrifto fub�cer�t. A prophetis enim praenbsp;dift� eft/ore ut Chrift9 omnib? dotninareCR.eminifc�4inqt Dauid,amp; c�ucrt�f ad dnrri

IN CAP. SECVNDVM A C T O. AP^ST.

uniuerfae famili� gentium. Et itcrum dbminabitur a mari ufq; admarc,amp;afluminc ufqg adterminosorbis terrarum. Et alius propjietatmultiplicabitur(ait) imperium ci us,nbsp;Spacis non etit finis. Ad hosigitur fines imperii Chnfti proferendos apoftoli fegregatinbsp;eranuSed quia ingentis crat molis.uni regi Ghrifto,totum t�rrarum orbem, in tot natinbsp;�CS, in totlinguas, in tot religiones.intot pbilofophias,in tot opiniones,in tot mores,innbsp;tot imperia S pricipat^diuifiifimos diuifu fubiicere,qua obfecro, uirtute, qua fortitudiznbsp;ne quo exercit^robore apoftoli,primu idiot�j,deinde,partim pifcatorcs partim publicaninbsp;poftremoomnesindoftihumilesamp;abieftiad expugnandum orbem inuaferuntt Cerznbsp;te nulla alia uirtute,qua fpirirus fanfti.Et repleti funt omnes ( inquit) ipiritu fanfto. Hienbsp;nimirum apoftolorum uirtus, hie exercirus, hie manus militaris, hie tormenta bellica,nbsp;hic gladius,hic bafta fuit.ExpIiceraus igitur fpiritumfanftum.hoc eft.operationesamp;doznbsp;na eius, quibus apoftoli pditi fucrunt,ut ipfas uirtutes quibus mundus expugnatur, fuisnbsp;propriis nominibus cognofcamus.Principio, coeperunt Apoftoli loqui aliis linguis pronbsp;ut fpiritus ilk dabat eloqui illis. Prima fpiritus fanfti operat!o,primum donum, aliis linznbsp;guis quas n�q humano prcceptore didiceris loqui ftire.Miraculum ha�enus inauditumnbsp;(p pifcatores,qui fortaflis terminos Galile� S lud�� n�q egreffi fuerant.diuerfis omni�nbsp;nationum linguis loquerentur.Non enim intelligendum eft, quafi apoftoli uham tanznbsp;tumuoc� effudiftent,mult�ucroamp;diuerf� aerisreuerberationeuoces audit� fuiffent.nbsp;Hoc enim magiseffetaudientium lud�orum qdicentium apoftolo^ miracul�^ierumnbsp;hoc miraculum fpiritus in apoftolis non in auditoribus operabafi Igitur, n� unam uoc�nbsp;autlinguamfonabantjamp;diuerfe ab auditoribus intcliigebantur, fedeum hebr�is loquenbsp;bantur hebraicc, cum Part bis parthicc,cum Afiatids afiaticc,amp; omnino cuiufeun�^ linznbsp;gu� aut nationis turbam accedebant.ea lingua magnifica dei pr�dicab�t, iam cum pubnbsp;lica amp; manifefta miracula non bac caufa a deofiunt, ut femper eodem modo, eadem fpcnbsp;cie,eadem�^ forma fiant.fed ut deus femel aut iter� publicis amp; manifeftis mirac�lis teftenbsp;tur.quod femper priuatim amp; occulte operctur,uideamus quas priuatas amp; occultas dei openbsp;rationes in nobis miraculum linguarum portendan An quotquotcredunt, amp; fpiritumnbsp;fanftum poffident, hoc linguarum dono infigniunturj�reipfa experimur credentes f�pcnbsp;numero uix unam noffe linguam-Ergo ne carent fpiritu fanfto.cpcareant dono linguaznbsp;t�^ Abfit ; fpiritum fan�� habenr, alioqui n� haberentfidem.n� tarnen omnia fpiritusnbsp;fanfti dona habent.Qu� ad iuftificationem amp; falutem neceffaria funt.ea poffident, qu�nbsp;admiracula amp; nominis celebritatem pertinent, iis plcrun^ carent. Miracul� eft, noffenbsp;diuerfislinguisquas nunqdidicerisloqui- Quodonoapoftolis 'femel collato,Chriftusnbsp;fignificauit fe omnibus in fe cred^tibus cognitionem feientiam amp; noticiam eius fermonbsp;nis.eiuslingu�donaturum, qua S^fciantamp;audeantdeum alioqui ut patrem,inuocarcnbsp;utauxiliatorem,conuenireutfaluatorem,quaitemfciantdeumexorare, amp;pcrfuadcre,nbsp;utdefideriouotieoti�fatis facianSic Paulus ait.-Quoniam eftis filii emifitdeus fpirit� filiinbsp;fui in corda noftraclamantem Abba pater. Et Chriftus.Quidquid petieritis pattern innbsp;nomine meo dabit uobis .Hac lingua loquebatur quondam Mofe cum deo uolentc totunbsp;ifraelem funditus pcrdere,amp; perfuadebat eum.ut a fententia fua recederet,atqg Ifraeli parnbsp;ceret- Haclingua loquebatur cum deo Hifkia in quern deus mortis fententiam tuieznbsp;rat, fed perfuafusdominus.fententiamrecantauit.Haclingua loquebantur quondamnbsp;cum deo Niniuitae, quos decreuerat deus, ut quadraginta diebus fubuerterentur,nbsp;fed peifuafus decretum ut fic dicam mutauit.Difcamus igitur hac lingua loqui, id quodnbsp;fit ex fide in lefura Chriftumutin omnibus noftris aduerfis amp; affliftionibus auxiliuranbsp;exorare fciamus.Et de linguarum quidem dono haftenus. Nunc uideamus aliam uittuznbsp;tern quam fpiritus fanftus in apoftolis operatus eft. Loquebantur magnifica dei,publice,nbsp;palam,multa libertate,nullo timor�, nulla formidine;fed quafi urbis Hicrufalemdomiznbsp;ni acprincipcs,urbem peruaganf, amp; ubicuncj inucniuntbominumcongregationcm,nbsp;ad earn fefe applicant,huic fefe coniungunr, amp; docent magnifica dei. Qu�tCertc n� alianbsp;quam

t�OMiriAE IOA^�, B R. �N tit l� Quam ���ngelion domini noftri lefu Chrifti, paffus quidem fit,fed lefurrcxerit a m�cnbsp;tuis,amp; fit omnium in ipfum crcdenti�.iuftificatio, falus.fanftificatio amp; tedemptio- H�cnbsp;�oqu�tur.h�c repctunt,h�c inculc�t,non uni aut alteri in angulis, fed palam ubicu negnbsp;hominum conuentum reperiunt.H�c autem fpiritus fanfti uirtus tanto admirabiliot innbsp;�poftolisapparet,quanto penitius prior apoftolorum afFeftus.amp;reruracircumftanti�nbsp;confidercntur.Nam cum Chriftus a lud�iscomprehenderetur, Sadpontifices SCpracfi^nbsp;des captiuusducerctur,quo animo apoftoliafFefti fuerunts* Alius prae timor� f�giebat^nbsp;aliuspr�formidinc Chriftum abnegabat, nullus certeaudebatde Chrifto uclmutire.nbsp;Et Petrus tanta pufillanimitate tenebatur, ut neccoramabicftaancilla.autcontemptonbsp;feruOj Chriftum confiteti aufus fuent. Hucacccdit qjjetiampoftrefurreftionem.metusnbsp;ludaorum in fecretum conclaue eos concludebat,amp; ufcg ad hoc tempus, de Chnfto internbsp;fefe tSacite mufl�tabant ucrius.cj loquebantuntantus lud�orum Chriftum petfequentiumnbsp;amp; extrema qu�^ fupplicia confitetib^ Chrift� minitanti�,timor ipfos inuaferat. Adhaecnbsp;agebatur hoc tempore feftum Pentecoftes, ad quod maxima lud�oru multitudo iuxtanbsp;legem, ex omnibus nationibus adquas difperfi �tant, conueneraf. Ibi tnm aperte pr�xnbsp;dicantibus nouam Chnfti fidem, non folum a pharifeis amp; principibus urbis, uerumetinbsp;am a promifeua multitudinepericulum imminebat,ne impetu fafto.in apoftolos irrueznbsp;rent, amp;ipfos tanqh�reticos, ueterem legis amp;Mofireligionem, tantamiraculop^ nubegt;nbsp;tanta d�i auftoritate, tanto populi confenfu,tanta temporis diuturnitate comprobatam,nbsp;fubucrtentes,opprimerent�Apoftoli tarnen dcpofitopriftin�formidinisaffeftu.Komninbsp;bus periculis negleftis.apetto marte multirudi nem aggrediuntur, ingenue amp; palam leznbsp;fum Chriftum pr�dicant,ut plane rcipfa fencias,nouam ipfis uittut�diuinitus acceffifle.nbsp;Non illis autem folum donum iftud contigit,ucrumetiam idem ipfum omnib9 credenznbsp;tibus collocaturus cft lefus Chriftus.ut non folum corde credant ad iuftici�.fed �re quoqjnbsp;conftteantur ad falutem.Hac enim de caufa magnanimitatis amp; fiduci� uirtutem apoftoznbsp;lis miraculocontulit,ut fignificet.fe omnibus nomen fuum inuocantibus tantam magznbsp;nanimitatem exhibiturum,utpofthabitoomnium rerum diferimine,nomenChrift�nbsp;palam S ingenue coram regibusamp; principibus confiteant�r. Sic enim in loannc diciunbsp;Non pro eis rogo tantum.fed amp; pro iis qui credituri funtper fermonem corum in me,ucnbsp;omnes unum fmt, ficut tu pater in me amp; ego in te, amp; ut ipfi in nobis unum fint. Quod Itnbsp;oratio Chrifti non fuit uana de apoftolis,qui fieri poffet,ut de nobis per fermon� apoftanbsp;lorum credentibus,cuancfceretdtalt;5 in omnibus perfecutionibus fumma animi alacriznbsp;t�te de auxiliodiuino c�fidam^; amp; certofpercm^, tp qui nobis fidem donauit,idcm amp; c�znbsp;ftantiam perfeueranciam confitendi libertatem doffaturus fit*A udiuimus duas �irtuznbsp;icSjduas belli machinas,quas fpiritus apoftolis ad inuadendum amp; expugnandum otbetnnbsp;contulir.aiteram, noticiam diucrfarum linguarum, altcram,conftantem pradicandidenbsp;lefu Chrifto fiduci�. Audiamus nunc.quid prim� in urbe Hierufalem fadumfit, pofteaqnbsp;apoftoh has machinas urbi admouerint.Erant(inquit)Hierofolymis habitantes(n� per **nbsp;petuo fed ad tempus, donee religio fefti perfoluercf)Iud�i uiri religiofi, ex omni natione ��nbsp;earum,qu� fi^h celo funt( id quas uidelicet maiores eo^c nunc captiuitate Affyriaca. nuenbsp;captiuitate Babylonica,e qua etfi multi,concedente Cyro, dotnum redierunt, plurcs taznbsp;men in regionibus exilii fui manferunt,n�c tyrannide Antiochi Epiphanis, hinc indenbsp;difperfi erant*C� ergo is rumor increbuiffet,c�nenit multitudo �i confufa eft,(p audiret �*nbsp;unufquif^ lingua fua illos loquentes.Stupeb�t aut�omnes amp; mirabarifdicentes inter fe. �*nbsp;None ecceo�siftiquiloqu�f Galil�i funttquot; Etqu�nosaudim^ eos unufquif^fualinz �*nbsp;sua in qua nati fum^t'Parthi amp; Medi amp; Elamitaffic enim Perfas uoe�t ab Elam filio Sem ��nbsp;Wii Noe)amp; habitatorcs Mefo potami�,amp; IudaE�,amp; Cappadoci�,amp; Ponti amp; Afia.Phrygi� ��nbsp;S P�phyii�, Aegypti amp; partiu Liby�.ei^ qu� cft finitima Cyrena.et aduen� B.omani(n� ��nbsp;illi Ethnici,fed partim natura ludji Rom� habit�tes, partira pfelyti(hoc eft )ex gctib9 ad **nbsp;ludaic�religion�c�uerfOpr�tcieaCret�fes SiAraiaes audim^ eosloqu�ces noftrisUnguis

IN CAP. SECVNDVM AGTO. APOST.

� msgnifica dei.Etomnesquid�m quotc^otadcrant.ftupebantamp;admirabanf�. Parsautj� �� minime uanuin quodgerebaCiudicantes dicebat.Quid nam uulthoceffef Pars aut� irrinbsp;�� dentes dicebant.-Muftopkni funt ifti-Viden�quid prim� Apoftoli fuis cone io nib us effe/'nbsp;�� tcrintj'ccrte,utapparet,nihilaliud�itumult�c�fufionem amp;feditionc moucr�t.-c�uenit,nbsp;aitLucas multitudoamp;confufaeft-HocycuI dubio interprctan^principes amp;pontificcs feznbsp;ditionc.Huc3cccdit,cp uiriq uidebanf religiofi.in errorem.per apoftolos itaducantur, utnbsp;nefcianr.quareligionem tanq uera feftaridcbcant.Haftenus affueti crantreligioniMoznbsp;faic�.nmltis ncniinib^ jibat�.n�c audiunt noua ab Apoftolis pdicari.qu� non omninonbsp;uanani e linguar� nriraculo fenti�t. Confundun�igitur intra fe,amp;die�r quid nam hocnbsp;noua:reiefttn�aliafe�andaeftreligiofn�uetusrelinquendaj'Ita uides nouaEuangcznbsp;hipJicatione partkn feditionem c�citari,partim errorc auditoresimpIicarvQuis autemnbsp;uel feditionis uel erroris auftor eft cn� apoftoli jnon iufferatilli.ut muliitudo feditiofe c�nbsp;gregaref.fedpdicauer�ttant�tutb�forteobuiacChrift�. N�nou�Euangelion^atilIonbsp;re�ifiimaamp;ucriffima, rcliftoerrore,ad pietatcm.perpetuam�^ felicitatem uiadexebat.nbsp;Ergo muititudo populi fua ipfius culpa feditiofe c�mouetur,amp;fua incredulitate in erroznbsp;rem c�iicitur.Cur n� pacati amp; quieti noui Euangelii pdicationcm audi�tf cur n� tcliftanbsp;fua fuperfticione,EuangdioChriftifidem adhibent^ H�cenim fi feciffent necconcicatanbsp;elTec turba.nec m error es fuiflentc�iefti.Praedicatur etiam his tenjgpribus, nouum illudnbsp;Euangelion.quod in die Pcntccoftes ab Apoftolis in Hietufalem cept�eft,amp; c�aliiquiznbsp;dem ad feditionem adlpirent, alii aut� tan to ertore c�ptehendantur, ut ncfciant.quamnbsp;religionem feftentur, omnis feditionum amp;errorum culpa in Euangcliona pleriCj reiicinbsp;foIeuSed o ftupor ,o impietas.Euangcli� fumm� pacis pdicatio eft,EuangeIio ab omninbsp;bus erroribus lib�r�t amp;: in reftam ueritatis uiam ducit, pphani tam� homines tant� im-'nbsp;pudenci� funt, ut cum ipfi fuis impietatibus.flagitiis amp; fccleribus omni� malorum audonbsp;res fint.audenttamen innocens Euangelion malorum accufare.Nc igif�nos una eu illisnbsp;pcreamu?,agite affliciffimi.capeftaraus Euangelii ueritatem,amp; fidem Chrifto habcam�nbsp;ut fide iuftificati.ad omne opus bonum,dco accept�,ducamur,amp; tandem ad uer� f�licita/nbsp;teraperducamur in Chrifto Icfu domino noftroqui eftuna cum p�tre amp; fpiritufandonbsp;deus benediftus in fecula Amen.

H O M ILIA VIII.

Audiniuria dilediffimi, dominusnofter IcfusChriftus apoftolos fuos.Iucem mundi uocat.Etfi enim hac potiffini� caufa ifto cognonbsp;mine celebrJhtur, qjeam lucem, nimiji lefum Chrift�, palam adznbsp;n�ciant,qu� illumin�t omnem hominem uenientem in hue munnbsp;dum,tarnen alia quot^ ratione lucis mundi epitheton merenfiNam

HOMILIAE iohan. BRENTII, 19 a!fafcdera,evincredulitatcproucnient(aji�an�feftat, AtqueEuangcIfonma*nbsp;nifeftat,eadem quo cp aufer t �C expurgatfi reli'dis erroribus QC fncreduIttatCj finbsp;des ci adh�beatur. Audiamus igitur nuncprimicias Pctri publicas (G'ccnim prinbsp;mam uoco concionemgt;quam de nouo Euangclio in frequenti hominum turbanbsp;habi�it) qufbiis depulfo hominum errore, �C indicato peccato uiam oftendic,nbsp;qua peccata purgantur,�f uita �ternacp falus acquiramr. Principio autem cbrienbsp;tatem mufti excufaCjdeindcicfumChriftumexplicat: Stans,inquit Lucas,Penbsp;trus cumundecim,ex�ulituocemfuam,�^Iocutusefteis, Vidcmilii admira:�nbsp;bilcmfpiritusfanAipotcntiam. Petrusindotftus eratpifcator,nuncaudimusnbsp;cum dolt;ftifl�mumoratoremSCprophctar5interpretem*Petrusantea,necoramnbsp;ancillaquidemftareaudebat �fChriftumconf!teri,nuncautcmcoram multisnbsp;millibus inurbeccleberrima8Cfrequcntifl�ma publice ftat,8Cmulta animifidunbsp;ciaicfum nonfolum c�fiteturueructiam pr�dicat,�(Sreconditoinocarnisglanbsp;dio,quem nuper temeritatceduxerat,gladium fpiritusjqui eftuerbumDci cxc:#nbsp;rit,quo iMos per quos inuadi�,non perdere,non occidcrcjfed feruare, fed falua#nbsp;reconatur,Nonnemanifefteuidemus diuini fpiritusoperationem f Nullahunbsp;manauirtuspotuiflct tam cito hominem immutarcacnouum redderetquiser:�nbsp;go altert uirtuti,^diuin�tamrepentin�hominismutationem afcriberepofletfnbsp;C�terifh� priufquam audiamus Petrum nouum Ecclefiaftenjuidcamus quos fcnbsp;cumhabeaccomit�s�Cdidorum fuorumuelutiteftesnbsp;nbsp;nbsp;adftipulatores.Stans,

inquic Lucas,�um undccim, O incptum, fi cxternam fpccicm iudicaueris,collc gium. Alius eratpifcator,aliuspublicanus3aliusalionominec5femptus,omncsnbsp;abiecftijomnes indodi SC inglorq .Etifti duodecim tantum numero, rem conan�nbsp;tur inauditam QC incredibilem.NitStur enim omnium gentium religiones fubnbsp;ucrtcre,nouamreligioneminftitucrc3potentifftmos totius orbisimperio noufnbsp;r�gis Chrifti fubqcere,fapientifl�mosmundiftultos redderc,atlt;5 adeototiusnbsp;mundiftatummutare;'Quisnoniudicafletipfosprorfusdeplorata�,non diconbsp;ftultici�,fedinfani� s? Aclonge aliter deus iudicat,qui conftituitcos orbis prinnbsp;cipes,quemadmodum in pfalmo fcribitur: Pro patribus tuis nau funt abi fifq,nbsp;conftitueseosprincipcs iuperomnemterram.�titerumtPrincipes luda ducesnbsp;eorum,principes Zebulon SC prindpes Neptalim. Adbaecmuniuit eos c�lefttnbsp;cxercttu,utmanufpiritusfandiorbeminuadant3omniaq^inorbeimmutent,�5nbsp;Chriftoregi fubqciant.Qii�ritequocpperfecerqpt,S^iam pcrfetfta cfl� agnoi�nbsp;fcimus.Ageigituraudiamus,quidPetrus,aliorum ApoftolorumoSjConcione/nbsp;tur. V Jrf,inquir,lud�i,�^ qui habitatis Hierofolymis uniuerft. Non uos folumnbsp;dues Hierofolyniitanos,nonuosaduenas folum, fed inuniuerfum omnesuosnbsp;qui nSc ludaicam religionem prof iteminialloquor. Hocuobis notum fit SC aunbsp;ribus percipiteuerba mea. N� enim ficut uos exiftimatishi mufto cbrfj funt,c3nbsp;fithoradieitertia.Et quisdiluculofolctefteebrius� Quiuinocbrq funt,ad ueznbsp;fperam SC nodlu ebrtf funt, n� mane feu diluculo.Quod ergo in me SC in comitinbsp;bus meis contigit : non ebrietate uini, fed ebrictate fpiritus:non Humana com^'nbsp;meflationc,fcd diuinomiraculo contigit. Hoe enim illudeftquod didumeftnbsp;per propheta loei capitc fecSdo.Eritinnouifli'mis diebus dicitlOns. Quiderit J*nbsp;Effundamdefpiritumeo iuper omnem carnem.Hadenus fpiritusdona paucisnbsp;communicaui. Soli PropHet� diuinorummyfteriorum confeij ,6Cfuturarumnbsp;rerumgnarifucrunt,utMofc,Samuel,EIias,Eli2:a,Efaias,Ofcas,Amos,Io�I,nbsp;MichajHieremiasjE^echielj�f alqquid�,fedbenenumerabiIes.Pauciquolt;�uinbsp;fionibus futura uiderunt,ut quidam enumero prophetarum,pauciores per ioninbsp;niadcum cognouerunr,utDanieI, SC inter Ethnicos Pharao ac Nabuchodononbsp;fonpauciflimac mulicrcs,paucifl�mi pueri,pauciff�mi feruireuelationibus diu/

IN cap; SECVNDVM act; ApoST, nis honor�t! funt.Nunc autcmjdiclt;iDominus,in nouiffi'mis dicbag qutbt� aiAnbsp;mfeftabitur Euangelion IcfuChrifti fihj mciun/gcniu,efFundador�i fpSsmeinbsp;�C cogn(doncmmyfterio^meorum,non fuper unum autalterumjfed Tup� omnbsp;nem carnem,fuper o�s homin�s,cui'ufcunlt;j attansjftatusjcondnionis auifexusnbsp;3 y fuerint.Nam fd�j �C fd�� ueflxx(hoceft)pueri adhucj�; pene infantes propKct�nbsp;9 9 buntj�^ prophet� ef�cicntur,ut manifefto argumento coxnprobem,me ncc �tanbsp;99 tem pucrilemjnecfexum mu�iebrem contemptuihaberc.Deindeluuencs uefirinbsp;� �C adolefeentesuif�ones uidcbunt�Poftremo,feniores fomnfa fommabunt* Vtnbsp;plane nullamactatempr�eream,fed necabijciam feruos �CanciUas,qui alioquinbsp;l'mer homines fordid�condiuonis�^cont�ptacfortis�ftimantur�Nam2CiUisnbsp;impanlar donafpns mei ut prophctentjUt toti orbi dec�arem me non effe perfo*nbsp;narumrefpclt;ftorem.Nuraa�tiftaantumindicpentecoftes mtflbin centSuitfnbsp;^ndjUh�congrcgatosin c�naculo Hierofolymltano fp� fando impleta funt,nbsp;an in ahjs implenturr Sane in omnibus quotquot Chrifto credunt, implendanbsp;efle teftantur ipfa uerba Domini per loel dicentis: Effundam de fpiritu meo fugnbsp;o�tn carncm��tHieremiasquofpita �ribenstPoft dies ilIosjdicitDominusjdanbsp;, bo legemmeam in uifeeribus eorumyamp; in corde eonim feribam earn, �C ero cisnbsp;in De\im,SiC ipfi eruntmihi inpopulum^�^nondocebitultrauirproximumfu�nbsp;�lt; Utr fratrem fuum dicens:Cognofce dominum.Omnes enim cognofeeot me anbsp;minimoeorumuflt;^admaxim�jaitDominus,quia propitiabor iniquitatibusnbsp;forum,amp;peccatf corumn� memor eroamplius. Audis o�s dnm per lefumChr jnbsp;ftum cognituros,eo qgt; credant remiff�oncm peccatorum fibi per Chriftum conti*nbsp;gifle. Iratp quodin die pcnt�coftes in paucis difcipulis clariflimis miraculisincenbsp;ptum eft,hoc deindcperficitur,fed abfc� manifeftismiraculis, in o�bus Chriftonbsp;credentibus. Qtiid ergo iftud eft quod locl dicit�Prophetabunt, uifiones uidcasnbsp;buntj�^ fomnia fomniabunt t Num dflcipuIi,p�ftca^acceperuntfpumfandSnbsp;more ueterum prophetai^ futura adnunciauerunti aut uifiones,ft cut Ezechiel,nbsp;uiderunt� aut fomniajftcut Daniel dC Neb'ueadnezer fomniaruntf At c�Pctrusnbsp;h�cconcional3atur,nunam adhucuifion�uiderat,nec fomni� fomniarat�Sednbsp;quid dico de Apoftolisrquando inter eos qui credunt inlefum ChriftS,nullusnbsp;fereuii�ones diuinas (nam qu� de reuelationibus Brigitt� amp; aliorS narrannir,nbsp;fabu�ac funr)pro moreuetei^i: propheta^ uideat aut fomnia liera QC diuina,ficucnbsp;Daniel (�omniet. Vt h�cdiffi^iltatcmexplicemusueftrac charitati,no uehcmennbsp;ter nobis laborandum erif,fi agnoucritis more prophetis peculiarem cfre,qgt;uer^nbsp;fcis legis amp; fuorum temporum,deft:ribantrcs Euangelicas. C�enimadnunciarfnbsp;turi funt,�rentes inChriftn credituras elfe, dicunto�s genres affluxuras efle adnbsp;montem Zion.Cum fignificaturi funt fidem Chrifti in totum orb� fpargendamnbsp;fore,dicunt: In omni loco facrificatur �C offert nomini dei oblatio munda.Haccnbsp;cnim uerba dC res,uideh'cet,ad mont�Zionproficifci,facrificare �C offerre, fuznbsp;is temporibus SC legisconfuetudiniaptafunt�S conuenientia, Nonigitur ines�nbsp;ptum eftjpr�fcntibus uerbisabfcntes �f nond� reuelatas res fignificare. Nonnenbsp;�Cnos dcTurc�religi�elocuturi,noftrisucrbisTurc�facraexplicamusdiccnnbsp;testCum Turca miffam fuam autuefperas fuas c�l�br�t, his authisritibusutiffnbsp;cum apud Turcas nulla fit nec miffa nec uerper�,qu�admodum apapiftis obfernbsp;tiantur.Ita lo�l indicaturus,o�s in Chrift� credcntes,cognitioncm Dei ,quantiSnbsp;ad fa�titem fan's eft,habituros,per ilia tria,prophecias,uifiones,fomnia exp�inbsp;cat. Nam antiquitus,ante Chrifti aduent�,deus cognition� fui,tribus illis rebusnbsp;uidelicetautprophecia,aut uiftonibus aut fomnijs rcuclauit.Ergo,dum loelfinbsp;gnificarcuultjo�s in Chrift� credentes dei cognitionem habituros,uerbisftio^nbsp;fUia tonpo^ a fus xuiis confueuidinemutuo acccp�w,illudcxplicat, Vndc effnbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di�c

HOMILIAE IOAN, BRENTII, ao dicit, fpum efFundendum efl� fuper ocm caftieinj'ta ut 6^ pueri prophetaturi,nbsp;adolcfcentcs uifioncs uxfurij�^ feniorcs fomnia fomniaturt fint, Adhacc QC �etnbsp;\ioamp; �C andllas fpus participes fore,nihil aliud fentit, SC puerosnbsp;nbsp;nbsp;puellas SC

adolcCcctesSCfeaioresSCferuos SC ancillas (fiquid� ia Chrifto n� eftmafculus neceft foemina,no efl:feruus,n� eft dns,noneftinfans,n�puer3n� fcnex) per figt;nbsp;dem inChriftu lefum de� cognituroSj� fttremiflbr iniquitatS,qj fit pater,h acrenbsp;ditat�bonoijc c�lefti� credentibus collaturus,qgt; fit auxiliator in oibus afflidionbsp;nibus,qgt; fitfaluator,ac �tcrn� fcelicitatis donator.H�c,qui de deo cognofcit,hanbsp;bet ucr� dei cognition�,habeF etia ex hac cognitione uitS aetcrna. Sic enim dicitnbsp;Chriftus:Haec eft uita �terna,utcognofcant tefol� deum ueijcj�^ qu�mififti le^nbsp;fum Chriftff, Qu� cS ita fc habeant,pergamus ad reliqua qu� in propheta fc^nbsp;quunt: Et daboprodigia in coelofuperne,�^figna in terra inferne, fanguincinnbsp;�c jgn� Sc uaporem fumi,fol conuertet in tenebras,et luna in fanguin�,ante^ ucnbsp;niat dies dni illemagnus SC ilIuftris,Qj.iaeramus primS, quis fit ille dies dni ma#!nbsp;gnus�^inuftris,feu utprophetahaber,terribilis, Sicno difficulter inueniemusnbsp;qu� fint ilia prodigia diem dni magnum pracced�tia. Nullus aut maior di'ii dies,nbsp;nullus illuftrior, nullus clarior in terris illuxit,^ dies refurredionis dni noftrinbsp;lefu ChriftuEo.n.dic deuidu eft pecca��,�f recuperata eftiufticia, eo die fuccunbsp;buitmc�-s,�;uita fuperauit,eo dieinferniport� conduf� funt oibus credenti#nbsp;bus,�^ianuaparadi(�ac rcgni.coelefti5apertaeft,codieo�safflidiones,c21ami/nbsp;tatcs,mortes SCperditiones,fandificata; funt,uteflcntredil�ima uia ad gaudianbsp;�tern� uit�att^ falutis,�rcuiter,eo dieuida funto�am�di mala,�f omni� c�^nbsp;leftiumbonoij� hxreditas credentibus g Chrift� parta eft.Sed ut nullus dies erenbsp;dentibus acceptior SC clarior illuxit,itanullus un^ dies incredulis SC impijs ternbsp;ribilior eflepoteft.Refurredionem.Chrifti confundunt,pudefiunt, exc�cant,nbsp;perduntur,condcmnant, SC fempiternis cruciatibus obrjciunt ? Itac^ diem iliumnbsp;dni magn�jilluftrem SC terribilem,cuius loel mention� facit,non aliS dicimus,nbsp;^refurredionis di�, ante queprodigia quo �p a propheta loel comemorata, imssnbsp;pletaefle coperimus.Siquid� teftant Euangelifte ipfo paffionis Cfarifti tgc,tenenbsp;bras cflefadas,fug uniuerfam terra,SC obfcurat� folem, pr�terea uelS t�pii ru^nbsp;ptum,terr�motam,petras difciflas,6^ monumenta apertacf�c.Qu� plane eSpronbsp;digijsin propheta recitatis c�ueniunt,Namqgt;dicit:Daboprodigiainc��o fu*nbsp;perne,qdaliud eft,^ quod in code propheta fequ� : Sol conuertet in tenebras fnbsp;Et Euangelift� aiunt fol� obfcurat� efle.Dcinde q� ait,dabo figna in terra infernbsp;nc.illudipfumcftquod Euagclift� fcrib�ttV el5 templirupt�,terr�mot�,�f penbsp;tras feiflas efleJam SC hocquodaddi�:Sanguin�,prophetaexplicatd� dicit: Lunbsp;nam in fangum? conuertend�, fignificans lumen eins obfair� fieri,SC lun� fannbsp;guineam,nuI13 �ucem de feemittcnt�apparitur�, In paft�one,n.di�i nec fol nccnbsp;�una fplendefcebat,federanttenebr� denfif�tm�,qu� hoc loco g uaporem fuminbsp;intclliguntur,Ignema3t,cuiushicfitmentio,qucmaliumdiceremuslt;^fulgura^nbsp;qu� uerifimile eft,etiamfi ab Euangeliftis noncommcmorentur,in terr�motunbsp;de coelo cmicuifle, aut qd probabih'us,fcintillationes illasjqu� dum petr� feinnbsp;debantur,emicuerunt,Hacc funtillaprodigiaSC figna quaediem Dhi magnumnbsp;qui eft refurredionis dies praeceflerunt. Et quanto terribi�iora funt, tanto accclt;inbsp;pf*^r SC gratioreft credentibus infequens dies, quo per Chrift� elFcdum eft,utnbsp;*P� J^ndo donati,liberc nome Dni inuocare,6C per inuocationem falutemadfe#nbsp;qu�iccat.Dcquo,quoni� paulo plura dicenda funt t�poris ratio modo ferat,nbsp;poftea pro noftra mcdiocritatc,ueftris precibus adiuti, difleremus, Qiiod nuncnbsp;e�U O'�'^I^jcommendamusueftramcharitatemclementiaedomininoftrilefunbsp;Chriiiijqai eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p�tre SC fpS fando deus benedidus in f�cula. Amen.

d 2

lt;nc,ego uero non exaudia. Quando amp; pn'us conquerit( neexiftimes folos im� pios n� exaudiri) dic�s:Deus meus clamabo per diem,amp; n� exaudtesA nec nonbsp;�U filco. Quaccum ita fe habeant,quideft qgt; unicuiinsindifcriminaum nomennbsp;Dni inuocann,falus promt tttturf Aequo mt nu s de hui us uel didi uel prom � il ionbsp;nis fidcatep ueritate dubitemus,non folQdiuus Petrus huncloc�a.pphetaloelcnbsp;mutuo accepitjucruetiammagnusille Paulus organum deieled�,huiuslocitcnbsp;ftimoni�ufurpauit,itaadRomanosfcribens:Oisqui fiditillin� pudeiiet,nonnbsp;em eftdiilindiouel lud�i uel Gr�ci,n� idem dnso�umdiues in o�sinuocantesnbsp;fc.QijiTquis.n.inuocaueritnomcDnifaluuserit.Necufurpatfol� fimpliciter,nbsp;uerumcti�cxpIicatc�gradationequad�.Qu�(inquit)inuocabunteSinqu�n5nbsp;credidcrQc; quo credtn: ei dequo noaudieruntf AccedStamp;aliaadhuiwsdidjnbsp;confirmation�,n� diffimilia fcn'ptur� tefl;imonia.N�c�fundar,aitDauid,qninbsp;inuocaui te,Qiiideft,nonconTundar,nifiTaIuuseror EtitC]^: Inuocameindienbsp;tribulationisSCt�iu�fe,2lt; honorificabismc.Cumigitueritashuius didicertiflinbsp;�nafit,uideamusucr�fentcnti� eiuscertitudin�,urfiquJsmalefcriatusTult;picetnbsp;dids elTcuan� aut mendax,ipTcpotiusuanus �C m�daxmi�cntat.Pnnc�ptoiiubnbsp;gatu eftdlud amp; oibus fatisnotu qgt;diuina pcepta,non fanda fol� opa externa,nbsp;uerumetj�puntat� cordis requirunt,Necp.n.precepto,den�occidendo,ainn5nbsp;fur�do,autnoncomittendoadu!teri� fattsfeceris,ft tantS manibus n� fvreris,nbsp;autnooccidas^auttanrii openondefignesaduheriO/aio interi uarijs ptffnnifkpnbsp;cupiditaribusobnoxio^Hec.n.hypocriticalegijsimpletio eft,fiquid�ut uerenSnbsp;occidas,n� furerisgt;n5 c�mittasadulteri�jnece�e habes,utcor fide amp; fpS landonbsp;ab oibus inuidie,afra�lationis,odij,inimiciciac,auarici�,tenacitatis,Iibidinij6Cnbsp;rdgenusa(redibus,expurgat�,Tandu aemundS fad� fit.In hcijt eigo peeptoijsnbsp;numeijtreferonSCjdoccndigiaj^ddns dcno�sTuiinuocationemandaclnuocanbsp;(ait) mcindietribulationis�f eruate.Quodquid aliud eibcpilkid: Oisqui tnxnbsp;uocaueritnomcd�iTaIuwseritfNemoigitexiftimetTetScnom�dniuereinuolt;nbsp;carCjC� multas preces ore efFundit,autaltifl�mo rantS clamore Tupplices ad cacgt;3nbsp;inanus tendendo,dciauxilt� poftulat.Porro nec ilia ucraeft no�s diuini inuocanbsp;tio,fiquiscti�tacitusardenriflimodefyderio,citra tam�tcd� fidem,fubTidiSnbsp;dei ambi t.Sic.n.clamauer�t ill i,de gbus Dauid inqui tzCIamauerS t, nec erat qu�nbsp;faluos faccret.SicdcSinuncanintjdequibus Salomon ait: Vocabunt me,egonbsp;uero non exaudi�.Sic ad de� ardentilTimo deiy derio Tufpirant,ocs auari,inuid4nbsp;amp; Iibidinofi � ilb'quid�jUt multas opes,impoftura Tua corrad�uifti aSt iK hofti#nbsp;aduerrariusSTinimicusipfoRt,autdamnoautmorteafficiat:hiutcupjdiratetnnbsp;fuamlibidlt;nofam expleant. Ergo qui ita den inuocant^n� inuocant.Si no inuonbsp;canrTalur�nonconfequunf.Qu�eftigitinuocatioTalutiferaf Qu� illa nt,prwnbsp;m� pfalmus docet,inqui�s: Propeeft Dominus oibus inuoc�nbus e�.Qu� : Senbsp;quittO�businuocantibuse� inueritate.Deinde Chriftus quoep minimeohfcunbsp;refignif'cat,d�dicit:Venithora�f nunceft.qu�doueri adoramres adorabuncnbsp;patr�in fp5 �(rueritatc.Nam �f pater taies qu�rit qui adorent ipm. Spuseftdeu�nbsp;6^ eos qui adoranteum, ip� acuoritate oportet adorare. Accedit pollremo huenbsp;Paulu�

HOMILIAE IOAN. BRENTIL

Paulus dices: Quo inuocab�t cumin que n�n credider�tr Ergo,ut inuocanonc falut�confequaris,neceffehabes,noincndniinueritatcinuocarejnucritatea�cnbsp;inuocatc� infp�inuocat.Infp� a��inuocat,nonc�inmentc humanadeus conbsp;gitatjSC auxili� eius defyderatjfed eu g fp�m fand� credit,(p deus fit mifericorsnbsp;qgt; fit Clemens,qgt; fit pater, qgt; fit in o�bus amidi�ibus auxiliator �C faluator, QC exnbsp;hac fidenom� eius inuocat.Porro nemo pot credere,de� elfe mifericord�, cleznbsp;mcnt�,patr�autfaluator�,nifi credacinlcfum Chrmfili�eius unigenitfi,^p finbsp;de Chrifti filius dei eff�ciat.Eten� extra Chrift� deus n� eft nifi terribilis tyrann^nbsp;et cr udelis d�natorjUt uides in Cain,in hoibus diluuio pere�tibus in Sodomitis,nbsp;oibufcpimpqs extra Chrift� co ftitutis. In Chriftoa�t �C p Chrift� efficitclemcnbsp;tift�mus pf SCmifericordiffimus faluator. Proinde isdem� uerenom�dniinuonbsp;cat,q E fid�in Chforenatus,fa(ft:us fili^ Deiaccepto fp�,Equ� clamat, Abba pr,nbsp;auxili� dei inaduerfis�plorat,amp;q ira�plorat,falut�confequit. Hinc facile appa Ntdlaw etiUnbsp;ret,n� efledeocult�aliqu�gratior� no�s fui inuocati�e: nec qu�^pofte deo ac=s tuw effe�conbsp;ceptiusobfequi�pftarej^fiinuocetnom�ePinaduerfisJnuoc�do.n-fumm� gratiarrmitinbsp;deo honor� exhibet,qipi ab ho�b�exhiberi pot,uidel�cet3q,c�mendatde�,ut uc uocatiowaanbsp;rac�,ut liberale,ut clementc,ut mifericord�,uto�potcnt�,ut faluator�,ut red�ptonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ui.

rem. Breuiter ut o�umbonoi^autor�.Qui h�c deo tribuit,plus ei da�i^fiouesS^ boues �offerretjauto�s facultates fuas cxp�deret, auteti� uit� fu� ei exhiberet.nbsp;Sic dns in pfalmo dicicMeae funt o�sfer� fyluai^, iumenta in montjbus,�(^ bonbsp;ues.Cognoui oia uolanliac�li,etpuchritudo agri mec� eft.Si efuriero n� dicanbsp;tibi,meus cft.n.orbis terre pl�nitude eius.N�quidm�ducabo carnes taurorenbsp;�d fanguinehircoijt potabo. Immola deo facrifici�laudis,SC redde altift�mouonbsp;ta tua.lnuocame in die tribulationis �C eru� tc,�^ honorificabisme. Rurfus ue*nbsp;rono potdeusgrauius oft�ndi,^!!inafflitfti�ibus.autali�sn��nuocef.Prim�nbsp;qui n� inuocat e�,primf� pceptum pr�uaricat.I llud cm:Inuoca me in die tribu

Iationis,ad prim� pceptum ptinct.Igit fiiudicas illO grauit pcccare,qui occiden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

doho�emn� ob feruat mandata iftud,N�occidas3�(Sqfur5dores31ienas n�ob feruat ilIud,Non fureris,qu�tomagis iudicadus eft, ill� multo grauius peccare,nbsp;qui inafflidii�ibusn�foi�n�inuocat de�c�trapcept� iftud: Inuoca mein dienbsp;tribulati�is,ucr�eti� iudicio dei indign�t execrat. Deinde cp de� n� inuocet,nbsp;argumenta eft ipm n� credere de� elfe uerac�,clement�,auxiliator�etmifericornbsp;dem.Qui a�th�c de deo n� credit,n5ncblafpheniat de� tan^ mcndac�,uanO etnbsp;impotent�,quablafphemia qdmaius excogitari p�tt Sed ais: Credoin Chrift�,

P fid�inChrift�nom�dei inuoco,n�tnauxiltjfalut�adfequor,quidergofa# cia; Si incredulus talia diet t,m�titur q,crcdat�^ de� inuocet.Sia�t cred�s,imnbsp;becillitcr loquif.Id�quond�Chriihis ipfe conquerebat^dic�stClamabo E di� f��nbsp;non�xaudics,necnodiu filcbo.In te fpcrauer�t patres nri,SClibcrafticos,ad tenbsp;clamauer�t a �lui facflf funt,in te fperauerunt n� funt confufi ? Ego a�t fumnbsp;ucrmis n� bo, opprobris ho�m �C abietftio plebis. Id��f Dauid conquerif in^nbsp;quiens�xurgcquarc obdormis dne, exurge�f ne repcllas in fine. Qtrare facienbsp;tu� auertis,obliuifceris i nopi� nf e f�C tribulationis nr�. V t ad ifta refpondeam,nbsp;a�aduertend�eft,Daiud�o�rcppiosno�sdeiinuocatorcs d� conquerunf fenonnbsp;��lt;audiri,cti�fi cIamaucrint,n�p fapientia fp�s,fed,p fenfu SC affedu carnis log.nbsp;Quia .n.n�ftatim fenti�tdiuini auxilq pfcnti5,exiftim5tiuxta carnis opinioncnbsp;d^S inuocation� ipfo^t non exaudirc,necauxilia eis c�ferre,c� certift�'m� fitnbsp;ipos exaudiros,et diuinO auxili� pfto adcfTejIicetp h�ano captu nondO fcnn�c,nbsp;Vnde fie Chriftus hune affc�l�,ficut al ias h�anas infirmirates in fe recepirfiC dinbsp;xit,fen�exaudiri,eti�ficlamauerit.Sedeo ipfouicit fiedocuitinfeuincerehiwnbsp;JUS afie�us infirmitat�,ut eti�fi pfentiam diuini auxiltj n� fentiamus,tn certi fl�*

IN CAP. SECVNDVM ACT. APOST.

mapcrfuaftoneconfidamusjamp;^preftsnras cxaudjtas,��auxili�diuin� pratfto adeire,qu�admodum hec oia in Chf o lefu copleta elle cogno uimus Jnuoccmusnbsp;igit nomen dni,0C ininuocatione pdurcmus,ut tand� falut� uer� alfeqviamur,

Sed fps nunc eft utitcij� ad explanations concionssPctriredeamus.N�c�Pez trus teftimoniopphetac lochs excufaffetebrietatem co mit G fuoi^tapFo^jUidei�nbsp;licet,no effent ebrqmufto,fedmiraculo,de lo�l pdixeraMorCjUtfpGs pheti�nbsp;fug ocm carnem effunderetin nouiffimis dicbus,utqiiicf�cpn� lud�us foJ�,felt;inbsp;cti� Ethniais:n5 (enex fol�,fed cti�adolefcens: necadolefcens tm,fcd �C puer:nbsp;n� uir fol�jfed�ir muh'er:n� dns folG,fed dna,feruus ancilla, bre niter, quinbsp;cuncp, cuiufeune� ucl actatis uel fcxus,uel condition/s uel generis fucrit,nomeiinbsp;D�t inuocaueritjlaluus futurus fit.Nunc defeendit ad cxplicandum principalenbsp;concionis fuac argument�j^d eft,Dns nf lefus Chriftus.Phm� ut doceat,^ autonbsp;re,�^ cuius men to tant� fpQs donG effufum fit. Deinde ut indicet jgqu� nomennbsp;�� dei inuocand� fit,SC per quem ucra�ternacgfalus acquirat:Viri,inquit,IfracIiznbsp;gt;gt; t�jauditeucrbah�cffefumNazarenumuirum exhibit� adeo ergauosuirtut�nbsp;*� bus ^dig�js QC ffgnis,q fecitp ilium deus inmedio ueftrijft'cut Qi. ipi fcitis,hucnbsp;gt; gt; definito c�filio SC pr�fcientia dei traditS ,cum accepiffetispermanusiniquoijt,nbsp;3gt; crucifixumintcremtftisjqucdeusfufcitauitfolutisdoloribusmortisjquatenusnbsp;� � impofl�bile crat teneri illum ab ea. Obfecrofratres,utraax�ehacc fimplicia �Cnbsp;protrita uideant uerba,non tu fimpPr 8C ofeitanter ca accipiatis.Siquidcm tantanbsp;funtqualiacunrg nobis apparent,ut p ipfa a�� circiter ter mille eo ipfo die h�cnbsp;c�cio habita eft,ad fid�inieftimChrirt�coucrf� fint.C�memorata�tPetrusnbsp;in hac concionepeipuos fideinoftr� de lefuChrifto articulos, �C totius pene finbsp;rrcitrtPfa deideChriftobrcuccopcndiumautcatalog�recitat.DelefujinquitjNazarenO'nbsp;trmartKu uobiscocicnabor,de ^prim� ita crcdendumeft,^ fit uir a dco exhibitus uobis�nbsp;toi fidei ia A�aduertis ne tacite his uerbis a Petro iignifican Chrift� lefum de fp� far.lt;ftfgt;nbsp;conceptum,8Cho�cmnatumeffet Vir,inquit,adeo exhibitus,non abaliouiro,nbsp;fed a de o in h une mund� miffus.N� q, a deo mi i��s fit, notius eft ex miraculisnbsp;�irtutib*^ SC fignis SC prodig�js,qdumadhuc inter holes uiucret ppetrauifj^utnbsp;coprobaridebeat.Et funthacct�manifeffajurnemo ueftr� negate audeat.ScitiBnbsp;�pfi,SCadhucprobcmcmoriatcnetis,qu�tismiraculis clarucrit,qu�tasuirtuteanbsp;excrcuerit,utfialioquiignot�effctipmadeomiffum,tnfa�a �CopaeiusilludInbsp;teftificarent.Deindec��CdoArin� �Cminifterium feulegation� in�cczleffcmnbsp;miraculis SCprodig�js fatis abundef�teftiftcatus effet,traditus eftdefinitoconfinbsp;lio �C pfeientiadei inmanusiniquo^per quascuaccepiffetisc�,crucif�xum innbsp;teremiftis.IteijtaudisaPetro fidei articulumproponi,nimiijzhunc:Paffusfubnbsp;Pontio Pilato,crucifixus,mortuus �C. fepultus, Sed hicmihi uide, prim� P�trinbsp;ciuilitat�jdeinde cius audacem in dicendo libertat�, Ciuilitaiis eft, qgt; taroetfi innbsp;auditores fuos,fa(ftumc�disChrifti,no tn culpa eius,fedin autores potius reij^nbsp;cft,acquod�m�do auditores excufat,acccpiftis,inquit,eum per manusiniquoijcnbsp;totamcuIpaifliniquosillos�Cfceleratosho�estorqueo,quiuoseoimpulerunr,nbsp;utinnocenteminterfcceritis,Vosperfuafieratis,uirumhuncIcfumhereticutnnbsp;longe o�m peff�mS effe,�i: no�eh�refis eum interemiftis. Et fi a�t iniquiff�me 9nbsp;uobis faClum eft,tarnen cul pain aurores potius, qui pi thano�ogia fua nos dccc/nbsp;perunt,^ tn uos fadores transfer�.Libcrtatis eft,qgt; ingenue �C aperta frontCjh onbsp;micidas Chriftiiniquos,hoceft,nequam �Cfceleratoshominesuocat.Etqui fiicnbsp;runt illi f Pontifices,Scribae,pharifa:i,Sacerdotes,Pilarus,Senatus �C magiftra/'nbsp;tus Hierofolymitanus. Vbi uero autinquo loco uocat Petrus illos homines fccnbsp;leratos r num in occultotnum in ali�na ditione^ num apud paucos, remotis ar^*nbsp;bitris V nequaquamjfedpublicCi�ifQXo, ia illorwm �rbe, in frequentiffimo hoznbsp;minum

HOMILIAE IOAN. BRENTIt � mi'num coet�. Homines hirius fa�culi �uditairent,h�c uoccm tcmerariX fedidonbsp;fam, conuiciatodam, uirukntam, �^ad crimenlatf� maieftatis pon�f�ci� atqpnbsp;Senatori�fpedantemJniquiff�meenim ferunt,fi fcapha fcapha, ficus ficus,nbsp;quemadmodum eft in prouerbiOjUOcetur.Ec cum fuas iudiciarias fencenu'as innbsp;pubh'cos fures atcp �atronesjquos etiam hisuocabul�s fi'cnominanfjiuftas ac Ic^nbsp;gitimas haben uoluntj nontanniudidj funtut cognofcere queant noces ilia�nbsp;quasipfiuocant niruientas6Cconuiciatonas,uereinimp�os ac fontes aminfznbsp;ItroecclefiafticoexofFicioprolatas,non effe contnmeliam,fed l'uftam repreznbsp;hcnfionem: non conuicium, fed admonitionem, ut impq meliori cognitioncnbsp;fuareftpifcenria fcfedignos reddant, Ca:terum,cum Petrus modo ageret Ecznbsp;clef�aften in Hierufalcm a fpiritu fando ordinatum, acquiffimo iure homicidasnbsp;Chrifti CO uocabulo nominal, quod fuis fceleribus meriti crant. N� fi hocquicznbsp;quid eft cognominis urit eos, refipifcant, pietatem capeffant, SC honefttonbusnbsp;nominibus celebrabuntur.Quod enim Petrus agit,ex officio agit: quod loquiznbsp;tur,minifterium eftnonconuicium, Jegittimareprehenfio cft,noncontumeznbsp;fia,fibiqui tamatrociterpeccaruntimputent,non Petro fi quid liberius ineosnbsp;dicitur� lamnechocpr�tereundumcftjquod Petrus ait, lefnnt,definito Delnbsp;confilio, �C pr�fcicntia traditum efleinmanus iniquorum.Q.uibus uerbisparnbsp;tim tadt� occurrit obiedioni,partim oilendit aduerfarior um Chrifti impotertnbsp;�'am.Potuiflentenim auditores Pettoredamarc, �C dicere:Qiiidloqueris Pe^ Curpa/fuinbsp;tre f SilefusaDeo miffiis fuit,�dDei uirtutetantamiraculadcfignauit,quem�snbsp;nbsp;nbsp;Chnflui ,

admodumtunobisconcionaris,curPilatus�^ pontifices quos tu iniquosfeu nequamhomines uocasjpotentiores ipfo fucrunt, ita utmortieumtradidcrinttnbsp;CurnonuindicauitfeemanibnsillorummiraculoquodamtCurDeiisquieumnbsp;inhuncmundum, ficut tu dicis, mifit,non adiuuit eumr Hanc obicdionem diznbsp;fuit Petrus dum dicit, lefum traditum definito confilio f�C pr�fcientia D�fi Siznbsp;gnif�cat enim,nec Pilatum, nec pontifices tant� fuiffe uel potenti�, uel pruznbsp;denti�,utpotucrintfuisuinbus Chrifto,uclpilum delocofuomouere,idquo4nbsp;probauittotiesemanibuseorumelapfus.ScdDeiconfiliumita ftatucraf,uifiznbsp;lius eins in manus iniquorum ad tempus traderetur,donee fupplicio fuo pronbsp;mundi peccatis fatisfaceret. Nifi enim Deus pr�fciuiflet mortem f�lfj fui maznbsp;ximum emolumentum SC fummam i�lutem orbi fore, nunquam tradidifl�tnbsp;eum morti. Si non tradidiffet eum morti, ne tan�lh quidemdo�oris potuiffentnbsp;ci omnes aduerfari) eius inferre. Qiiod ergo morti eum affecerint, bona Deinbsp;uoluntas,nonpotentiaaduerfariorum; confiliumDei,nonprudentiainiquoznbsp;rurnhominum: pr�fcicntia diuina,nonprouidcntia humana fuit. Deus enimnbsp;pcrmortemrcduxiteum,folutisdoloribus mortis, inuitam f�Iicifrimam,�Cnbsp;fubiecit omma fub pedes eius, ut mortuis ac uiuentibus dominetur- Quod itinbsp;Chriftoeapitegcftutneft,hocidemfubindc inmembris quot� eiusimpletur�nbsp;Nihil enim pijs aduerfi citra bonam Dei uoluntatem accidit. E t aduerfarif, necnbsp;potentianecfapientiafua qm'equam mali eis inferre polTunt,nifi definito Delnbsp;c�f�lio,omncsenimpilieorumnumeratifunt, SC mifit Dominus angelos in cirnbsp;cuitu timentiunt eum, ut ipfos defendant, Et ut alius pfalmus ait : Angelis fuisnbsp;mandauit de tCjUt euftodiant te in omnibus uij s tuis. itaep fi Dns pios fuos tra*nbsp;dit in manus iniquorum,Ut affligantur,non facit alio confilio, qgt; ficut lefumnbsp;Chrift� filium fu3 permorf� turpiffimS ad refurredion� �C uit�gloriofiffimanbsp;reduxitjitapiosinChrift�credentespgrauifl�masafflidi�es adfeliciffimagannbsp;dia pduduruseft. �nuocemus igit in af�iidionibus nomcnDni,amp;: un� c� lefiinbsp;dnonoftro Chrifto patientes,certocofidamusnosc3illo�tern5glori�adfecunbsp;turos,qui eft una c� p�tre et fp� fan�o b�didus deus laud�dus in fecula Amen,

IN CAP. SECVNDVM ACT. APOST,

nert ilium ab ea,ipfa rei ncceffitas poftulabat, ut quod dixiflet, teftimorujs non folumfidedignis,uerumedam probatiflimis,arc� omni fufpiclone carenubusnbsp;firmaret, Ita(^nou5illamChriftirefurre�ionem,primumprobatDauidis uatinbsp;cinio,cuius autoritas tarn ccrd,tamc^ indubi tad femg apud Hebr�os ponderisnbsp;fuit,utucrbaeius nonnifi fpintus fandiuerba cr�di ta fint. Deinde confirm�tnbsp;eamfuo ahorn Apoftoloruteftimonio,quiChrift�refurrexiffeuiderSr, pal/nbsp;parunt,cS ipfo coll ocuti funt,una ederunt SC biberunt, T eftimoniS Dauidis ta#nbsp;Ie eftjDauid.n.dicit de eo:Prouideb� Dnm corame femp,qm a dcxtris eft mihinbsp;nec5mouear:propterhoclactatumeftcormeum,amp; exultauitlinguamea,infugnbsp;Sc caro mea reqidefcet in fpe,qm non derelinqucs anima meam in inferno,nee �nbsp;nas ut landus tuus uideat corruptionem, No tasmihi feciftiuias uit�, i^lebisnbsp;me iucunditate c5 facie tua.H�c uerba e pfalmo Dauidis iuxta noftram r�nem,nbsp;i5��iuxtaHebr�oi?taSr.id,fumpta funt.Ineo aut pfalmoDauidde Chrifto ua/nbsp;ticinatur SC fpS uidet,Chriftum grauilfimis morris doloribus coprehenfum,unnbsp;de induct c ipfum i ta Ioqucnt�rProuideb� Dnm cor� me femper,hoc eft,Scnr- onbsp;quidem nuncmortisdolGres,crudelifuatyrannidcinmefeuirc,8Cfnterit� ne�nbsp;affedare. Attam� certo cofido nun^ fieri poffe, ut mors me capriu�,ficur t: �c snbsp;homines teneat. Siquidcm fcmperprouidcoDnmcor5mc,fcmperhabeo Dnmnbsp;oboculos meospofitSjSCcum ismihiadextrisfir,me(^auxilio fuo defendar,nbsp;nunci^ commouebor,nunc| in morte peribo.Qtiid a�r eit uidereD�m coram fe,nbsp;aut Dnm femper ob oculoshaberet Poflet quidem itaintelligi,q)Chr(ftus qinanbsp;noncfthomofolum,uerumed�dcus,unafcmpcrcumdcoita coniundus,�iSinnbsp;unitate en deo ica compofitus fit, ut neemors earn coiundionem et unitarem fenbsp;pararepotuerit.Sedquia ChriftuSjCum cxinaniuiflet fefcjforma feruiaflumptanbsp;6C diminutuspaululum ab angelis, adcoc^ab ipfo deo aliquandfper derelidusnbsp;eflet,nulls proprie SCperfonalisfu� diuinitatis,in doloribus mords auxiliumnbsp;fenfit,fed totum fcinhumanasimbecillitatcs coniccit,adeo, cum inhoc pfalmonbsp;dteit. Semper habeo Dnm ob oculos pofitS,non de perfonali fua diuinitate, fednbsp;defide SC obedientia fua,quam in aduerfis erga deum patrem habuit, loquitur.nbsp;Habere erga Dominum femper oboculos,3utprouidcrcdcumcoram fe,n5 eftnbsp;imaginem dei eligno aut auro cffedam,ocuhs femper intucri,ncc eft dei pro hufnbsp;mana confuetudtne fcmpmeminilTcjnec eft hypocritica in honore dei opera fa#nbsp;cerc,fed priinSjeftdeipromiff�onibusfirm�adhibercfidemino�bus aduerfis,nbsp;�C nomen eius ex fide inuocare.Deinde eft uerb� eius femper fequi, 8C id obfe#nbsp;quio pr�ftare quod uerbo eius mandatum eft.Deus.n.per fe inuifibilis eft,fed tanbsp;menuerbo fuo feipfnmmanifeftauit.Etqu�admodumhomo facie,ira deus uernbsp;bofuo cognofcit,Vnden5abfurdenecincpteuerb3,deifaci�,autimagin� uocanbsp;ueris.Porro,alio uerbo aligd,pmittitur,alioaliqdmandat.lt2q;femphabetde9nbsp;oboculos,d� uerb� eius ob oculoshabet,hoceft,d0 corde uerbo jimifl�onis ei�nbsp;creditur,8C opereuerbum mandat! eius exprimitur.Ouid ergo deus pater promtnbsp;fitfilio fuo lefu Chriftot Audiamus uerba alterius pfa1mi:Poftu!a,!nquit,a menbsp;�Cdabo tibi gentes htcreditatem warn, 8C polfeffionem tuam terminos terra:

Etiterum,

HOMILIAE lOHANe BRENTIL 25

Et feerum; Of x�c Dominus domino meo,fAle a dexn/s mas, donee ponam inf^ micos tuos fcabcllum pedum tuoi^, V frgam uirtutis fuac eminic DOMI N V 3nbsp;ex 2Sion,domfnarefn medio inimicorum tuorum.Etqu� fequuncur, nam noznbsp;tusellIocus.H�ca�tquidalfudfignificanc,dcumpanremlefu Chrifto filionbsp;fuo promififleoium gentium dominium, QC uidoriam fuper oes fuos aduerfaznbsp;nos,fiue carnales fiue fpirituales,adh^c glona,maieilatem,fdiatacem, potennbsp;tiam cum deo �qualem, inxternum duratura, Qu� promiflacum Chrfftus fibinbsp;ob oculos fuos ponerec,d^ fidem eis adhiberet, dici tur Dominum oboculos ponbsp;fitumhabuifle.Quidaut mandauitdeus pater Chrifto filio fuo j audiamus denbsp;liacreipfaChrifti uerba,Defcendi,inquit file,de coclojut facia non quod ego uonbsp;lOjfedquoduultisquim/ficme.H�ceftaur�uoIuntaseiusqui mifitmepatris�nbsp;ne quid perdam ex oibus quae deditmihi, fedrefufeitern ilia in nouiftimo die�.nbsp;Haec eft autem uoluntas eius qui mifit mc,ut omnis quiuidet filium amp; credit innbsp;eum,habeat uita aeternS,fi^ego refufeitabo eum in nouiftimo die ? Audis qualenbsp;mandatum pater filio dederitjpr�cepitei ut feruet�i^cuftodiat credentes in ui*nbsp;tam �tcrn�j�^ in nouift�mo die rcfulcitet eos a mortuis.Etali�s:Ego ex meipfonbsp;non fum locutusjfed qui mifit me paterjipfemihimandatum dedir,qiiid dicamnbsp;fiCquid Ioquar5amp;fcio mandatum eiusuita�tcrna eft, Et iter�m � Annonbi*nbsp;bam petulum,quod d�dit mihi patert Hinc rurfus animaducrtis deum patremnbsp;filio fuomandafteurpr�dicarctEuange!on,amp;^prohominum peccatis fuppli*nbsp;cium mortis ferret. Ec teftatur ipfc Chriftus fe m�data illa impleuifte dicens adnbsp;difcipulos:Venitprincepshuius mundi,SC mme nonhabetquiequ�, Sed ideonbsp;(fiippliciumfubibo)utcognofcatmundusq�diligopatrem,�^ficutmandatuninbsp;deditmihi pater fic facio.Etpoftea:Ego teglorificaui fuper tcrram,opus confutnbsp;maui, quod dedifti mihi ut facerem. Jtac� cum Chriftus conftantiflima fide innbsp;promiflionibus patris fui,in extrema derelidione,conftiterit, promptiftimanbsp;obedientia,mandatum eius executusfit,fadusobediensufep ad mortem crucis,nbsp;rede hocloco dicit; Prouidebam feu habebam Dominum femper ob oculo�nbsp;m?os,qui amp; m;hiadextriseft( hoceft) Dominus mihi pr�fto adeft in omnibusnbsp;affli(ftionibus,ficutdicit: Cum ipfo fum in tribulatione,Dominus mihi adiu*nbsp;tor, Dominus mihi auxiliator,Dominus protedor meus, Dominus petra mea ,nbsp;robur mcum,faluator meus,fcutum meum,cornu falutis mcac,c1cuator meus, �Cnbsp;refugia meum ( H�c enim omnia fignificant id quod ait Dominus,mihi a dexznbsp;tris eft) quomodo ergo fieripoff�r,ut commouererc ut in morte perirem t QCpernbsp;ditus derdinquerert Certenunquafiet.Etcnimcaro mea requfefeetin fpe,etiafjnbsp;corpus meum morti obiedum fuerit,tamen non peribitmorte, fed bona fpe re*nbsp;quiefcet.Quare.-�quia non derelinquesanimam meam in inferno,(audis rurfusnbsp;unum ex articulis fidef noftr*e,qui eft de defeefu Chrifti ad infernum ).Defccn*nbsp;dam quidem in infemum,fentiam dolores inferni,�^ plane pertifleuidebor, nonbsp;tarnen derelinques me in doloribusfnferni,nec in perditionemeauxilio tuo denbsp;ftifucs.Sepultur�quocptradarjUtproaliorumhominumconditioneaefcauer*nbsp;mibusefficiar �i putrefiam,fed tarnen nunquam committes,ut fandus runs, utnbsp;filiustuus,quern folum in hocmunus fandificafti,ut gloriamtuamhominibusnbsp;nianifeftaret,3^fiiapalTionecredentibusefi�t fandificatio,iufticia,amp; redem*nbsp;ptio putrefadioni �C corruptioni obnoxius fiat. Quinpotius notas mihi fa*nbsp;cies uias uit�. Reduces me de morte ad uitam, efficies, ut refurgam tertia dienbsp;ex mortuis. Na apud te eft thefaurusl�tici� in tua poteftate fita eft o�s iuc�danbsp;�f�ternaf�licftas.Intefunto�abona pofita.Itacp facile concedes, ut in mortenbsp;nonpeream,fediterum refiirgam.Proinde,quiataliamihibcncficiacollaturusnbsp;cs,cormeumincr�dibiliafficiturgaudio,amp;uigrat�mc erga tuammuniftcen*

IN CAP. SECVNDVM ACT. APOST.

fiffimam libcralitatem declarcm,en:ft�rabo 1 tngua mea, bom'iatem, ckmentiam mi fen'cordiam tuam^atc^ o�busnom� acgloriam tuam pr�dicauone mca manbsp;nifelhbo.Narrabo nom� tuu fratribus mds,inmedio Ecclefi� laudabo te. Aunbsp;di�u'mus amiciff�mijteftimoni� Dauidis de refurrcdi�e dni noftri Jefu Chriftunbsp;Audiamus n�cquid c�modi�^utilitactsea res nobis afFerat�tetnc� ChriAusnbsp;dicitjqgt;1inguafuauelitexultare,�^narrarenom�ac glori� dei fratribus fuis innbsp;medio Ecclefi�, baud obfcure f�gnificat nobis quo^ ead�beneficiajeandem lasnbsp;ticiam,eandein exultationcm,eandem(� foelicitatem a deo patre per ipfum expenbsp;tAandaeil�^�'modoprouideamuscor�nobisDomin�, 0^ de� nobis ob oculosnbsp;ponamus,quemadmod� ipfeDominuprouidit. Quid aSt fit deumprouidere,nbsp;autob oculoshre, anteadiftS eftjuflit a3tde9pater,uerbo fuo,ucin Chfmfilidnbsp;fuum credamus,ut ipfum audiamus,uc ipfius uerbis ac prcccptis obfequamur.nbsp;Quod Ci in Chri�iS crediderimus,�C obfequium ei pracftiterimus,ccrte una cumnbsp;Chrifto uere dicemus:Prouidebam domina corammefemper,quoni�a dextrisnbsp;cftmihijnonigitur c�mouebor,propter hoc l�tat� eft cor mc5, QC exultauitlinnbsp;gua meajirtfuper dC caro mea requicfcet in ipe, 0^ c�tera quae fequuntur, Sed re*nbsp;deamus ad concionem Petri, qui cum rcfurredionem Chriftt teAimonio Daulnbsp;dis coprobairetjintelligit quofda obietSuros et diduros,Dauidcm in eo pfalmonbsp;non de Chrifto fed de feipfo Ioqui,ideo teftimoni� illud non cfle fatis fftmum,nbsp;fed potius incptum QCcoaduro.�taf^oftendit nunc Dauidemnon de feipfo fednbsp;de Chrifto fibi promiftbloquijSC ait: Viri fratres,quandoquidemlicetliberedinbsp;gt;, cere apud uos de patriarcha Dauid, qgt; 0^ dcfundus eft,amp; fepultus eft, QC fepul*nbsp;it ch rum cius apud nos eft ufc^ in hodicrnum diem. N oui, inquit, Dauidem regenbsp;cximi� fanditatis fuifie,nout Dauidem maxima obferuantia dignum eflc, fednbsp;non eft tanti �ttimandus,utquodMefchi� eft,ipfi adfcribatur. Nam oracu*nbsp;! um pfalmi non in Dauidem competat,rcs ipfaloquitur,fiquidem Dauid defunnbsp;lt;ftusquidcmeft,Slt;fepultus,attamenn5reuixitamortuis,Sepulchrumeius ad*nbsp;hue apud nos eitnec quifquam unquam deipfo credidit qj reiurrexerit, fed po��nbsp;tius communi omnium confenfu creditur,q, und cum rcliquis patriarchis �C xe^nbsp;gibus in pacedormiat,De quo e^o loquitur Dauid t fcquitur : Propheta cumnbsp;eftet et feiret q, iurciurando iuraftet fibi deus futarum,ut de frudu lumbi ipfiusnbsp;quantum ad carnem,Chriftus exorirctur, ac federet fuper fedem eius, praefdus

• * * locutus eft derefurredione Chrifti,qgt; non derelida fitin inferno anima cius,ne*nbsp;� quccar�eiusuidcritcorruprioncm,Nondefeipfo(inquit)DauidIoquitur,fednbsp;� quiaprophetafuit,�^certo cognouit, qgt;deus iuramento polIicitusfit,fcChri*

• * * ftuffl fuum de progenie cius exhibiturum,quantum ad carnem attinet,at^ in fcnbsp;� demregni ciusjnonquidem pro huiufmodi ratione SC pompa, fed diuina qua*

  S)

  gt;gt;

  33

  Alferum te� fbnuniumrenbsp;furre�iott�nbsp;efenfh�

  tgt;

damcelcbritatecolIocaturum.Sicenimait:IurauitdominusDauidueritateni, �C non fruftrabit eum, de frudu uentris tui ponam fuper fedem tuam. Hacc in*nbsp;quam,futura cognouit Dauid, ideo prophetico fpiritu afflatus, uaticinatur denbsp;refurredione Chrifti,qua fit regnum fuum occupaturus.Iam cum de Chrifto lonbsp;quiturjmanifeftum eft ipfum de hoc lefu Nazarenoloqui :fiquidem hunc le*nbsp;fum fufeitauit deus c mortuis,0i inhoc ca confumauii, de quibus Dauid infuonbsp;pfalmo uaticinatur. Cuius rei nos omnes teftes fumus ( eft autem hoc altcrumnbsp;teftimonium quo Petrus refurrcdionemChrifticomprobat) Nos cnim uidi*nbsp;mus ilium uiuum,palpauimus nonmembra folum eius, uerumetiam cicatricesnbsp;uulnerum cius,comedimusuna' cum illo,amp;bibimus un�cumillo,famili�res mlnbsp;feuimus fermones,itautcertiflimum fttipfumamortuis refurrcxiffc,acucrcnbsp;uiuere. Nec furrexit folum,uerumetiam exalfatus eft dextera Dei,Si aften*nbsp;dihnobispal�uidentibus inccslum,utcoelos pcnetraret,6i fuper o�s c�los aua*nbsp;derct,ac

HOMILIAE lOAN. BRENTII, gt;4 deret,acomniafmplerec. Nam �Choe Pfal^us teftatur dicens: Afeendifti innbsp;altumjcapttuam duxifticapnuitatemjacccpifti donaqu� homimbiisdillnbuenbsp;res. SiquidemChnftusadcocIumconfcendenSj�Comnium rerum potens efFcznbsp;xftus, ctiam hoc beneficium aDeo patrefuo accepirjUtdonafpiritus fandi qu�nbsp;iam dudum adhucuxuens promiferar,fux's diftribuerct. Is igitur lefus Chriftus,nbsp;donum I'ftud SCmiraculum diuerfarumlinguanimjquoduos fpfiufdecis SCnbsp;din's,opulentereffuditjnon camutpromiffionibusperipfum �Santec�per pronbsp;phetam loelemfadis fau'sfaceret,^utnouohocmiraculo fines SC pomerfaimznbsp;pert) fui inter omnesgetes proferret. Quod ft adhuc quis tergiuerfeiur, amp; negecnbsp;eaquaeepfaImisdcrefurrcdione�afccnfioneadcoclospetitafunt,adChriii5nbsp;pertinere, fed tantum deipfoDauideintellig�daeirccontendat, is manitefteuanbsp;nitattsfuacconuinciturexipfiusDauidisuerbis.Nonenim Dauidafeendir innbsp;CQcIos,feddicitipfein co pfalmojqui fccundumnoftram fupputationcm cencenbsp;fimus nonus habetur:Dixir Dominus Domino meo,fedea dextris meisjdonecnbsp;ponaminimicostuos fcabellumpedum tuorum.Quideft fvderea dexrrisDef,nbsp;aliud c| in coc�os afeendere'per coelos pcnctrare.' fuper omnes calos euaderc,cmnbsp;niaimplere,omnipotentjam Deiaifumere.-'adeot^ �qualeni cum deohonorentnbsp;gloriamSCmaieftatemoccuparcattppoiridere�H�cccrten�poiruntde Datngt;nbsp;deuerifiicari, amp;Dauidipfete�arur,talfanonfibi5fedDhofuo,uidelicetChriznbsp;fto.qui fccudum carnem defrudu lumbi ipfiusexoriturus fir,dids0^ promiil'anbsp;effe. Alioquicurdiceret: Dixit DhsDnomeofnonfic loquitur qui fibfaliquidnbsp;didum cife affirm�t. I ta certo feiat tota domus Ifrael, Dominum SC Ch ri^nbsp;ftum feceritDeus,hunc lefum quem uos crucifixiftis.Oftcndi breuibus in Icfunbsp;Nazarenoquemuos crucifixtftisjcompictacflequxprophetx de Mcfchia feunbsp;Chnftopracdixerunt,uidelicetqgt;caroeius requteueritin fpe,q) Deus n�dereltnbsp;qucritanim�eiusininferno,necpmiferit,utputrcfierctinfepu1chro, fedoften�nbsp;deritei uias uir�,atlt;5a morte fufeitauerit. Declaraui infuper qgt; iuxta uaticini Snbsp;fpiritus fandi afeenderit incrlosj�^ federit ad dexteram dei patrisjadco qt effunbsp;derttmtraculo quodam in nos donum fpiritus fandi,ut loquamur alqs diucrfif*nbsp;fimifqtlinguisjamp;unufquifcpueftrumfuamlinguam a nobisandiar. Itacgccr^nbsp;tiffimafidetencatishunc fefum Nazarenumuereadeo patreordinatumamp;fannbsp;dificarum effe, ut ft t uere illcMefch ias feu Chrt flus per torprophetas promif*nbsp;fus,8(tanto tempore a nobis expedatus,Sitquolt;^uercilledcminuS;quem pronbsp;phetarum miraculateflificanturdominaturum fuperomnesgentes/amariu^c^nbsp;admarejn medio inimicorumfuorum,ut omnia fubfjciatfubpedibus fuis,arc^nbsp;yegnum fempiternurn poffideat.Harc prima eft Petri publica conciOjin quabrenbsp;ui quod� compendio nobis ob oculos ponit articulos fidei noftrac de lefu Chrinbsp;llo,quem dicita Deoinhunc mundum mifrum,paflum a �ud�is,fepul tumjad innbsp;fcros defcendifTcjiterum ex mortuis rcfurrexifTcjafcendifTein c�lum, fediffeadlnbsp;dexteram Deipa trisj�c donu fpiritus fandi inter homines effudiffe. Credamusnbsp;igitur in IcfumChrift�jUtacceptapcrfidcmpcccator�remifri�e,Chriftus uercnbsp;��obisfiatfapienria,iuftfcia,fandificattoamp;rcdemp�io,quieftun� cumpatrc�dnbsp;ipirt tu fando deus 1 audandus in f�cula Amen,

H O M E L I A XE

1^^ VdiuimusdilcdifTimijPetriconcionem, audiamusnun� @ c�cionisfrudum.Audtuimuslefum Nazarenum ueruntnbsp;ilium Meflt am efre,apatriarchisexpedatS3�fperpiophetfnbsp;tas promifliirn, audiamusnunc uerum confequendrpernbsp;uerum ilium Meffiam feu Chriftum iuftificarionis modi�,nbsp;�teniiniid ilIosPetrus uerbafacit,qui aut infano ac hxu*

IN CAP, SECVNDVM ACTO, APOST.

pto fuo damorelefumChriftum ac^cruccmpoftulaucrStjautinneccm ei'us con fcnferant.Proindejquanto magfs Petrus dignitatemjamplitudinem Si maieftanbsp;tern Chn'fti cxplicauitjtanto magfs crimen interfcdonim Cbrifti exaggerauit,nbsp;Dixie enimtCumacccpiflctis lefum Nazarenum per manus iniquorumjcruci#nbsp;fixuminteremi'ftis,Etinfineconcionis:Ccrtofciat tora domus IfraeLqjhuncIenbsp;fum quern uos crucifixi'ftiSjfeccrit Deus Domi'n� Si^ Chriftum, quid hoc ali'udnbsp;eft,^ quod quanto mai'or eft lefusjtanto maius eft crimen eorum qui ipfum crunbsp;cifixerunt.Eft autem lefus filius Dei,Dominus omnium creaturarS,uerus M e^snbsp;fchias,1uxmundi,uia,uita,ueritas3refurrclt;ftio,Iufticia,fandificatio,redemp�o,nbsp;|54gn�i�4o adcoejommumdiuinorumbonorumthefaurus.ErgOjqui Icfum crucifixumnbsp;f)ecc^N4iu^ intCfenacriintjCCTteinteremcruntfilium dci,Dominum creaturarum,uerumnbsp;jVtefchiajIuccmmundijautoremuit�jautorcmomnisiuftici��^^redempnonis,nbsp;MagnumfcelusreputaturjintcrficercfratremjquemadmodSCainoccidit Abenbsp;lem,unde SCfangufs eius d�terra ad coslum clamaredici tur.Maiusfcclus eft panbsp;trem occidcrc. Vnde SC vteteres fupplicium inpatricidas fingularc excogiiaue#nbsp;runt, Jnfui uoJueruntin cullcum uiuos,at�pita in flumcn deqci.Ex magnitudi#nbsp;nepcenxfacileintenigiturmagnitudofccleris.Maximiautcmfcelcrisiftcreusnbsp;cffici tur, qui non parenrem corporis fui jfed parentem anim�,creatorem cocli SCnbsp;terr�,filiumdci,6Comniu faluatorem intcrftcit* Anputas maius,horfibilius,nbsp;feel eratius SC incredibilius crimen excogitari pofte C Num tanti fcelcri s ulla eftnbsp;apudDcum remiflio s' ProfedojDominusnonabft^ caufafceleratiftimos pcc^nbsp;catorpsjad primam Petri concionemadduxit,utcum animaduertamuSjS� q? iftinbsp;homi'cid�jimmoDeic�deiuftificenturjacrcmifl�onempeccatorum confequannbsp;tur,S�quomodo iuftific�tur,acquomodo remif��onem peccatorum confequannbsp;tur,�nmaximamfpemducamur,�ferudiamur,nosquo(�quam�ibetmagnosS�nbsp;fceleratospeccatorcsjiuftificationcmconfccuturos, firefipifcenti�horum ex*nbsp;cmplum ex fideimitemur. Qutd ergo poft Petri conc/onemdeinishomicidisnbsp;fi'tt autquid aguntf His,inquit LucaSjauditiSjCompundffunt corde, ��dixer�tnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Petra SC reltquos Apoftolos:Quid faciemus uiri fratresf Prfndpio ani'mad

uertendum eft,quo ordincmaxfmi ftlipeccatorcs iuftificentur,6�remifl�oncm peccatorum impetrent. Etenim omnium pn'mum Petrus conefonatur ipfis, dcnbsp;fcelere,quod defignarunt in Fefum.Deinde cxp1icat,quis fit lefus ,uidelicet uenbsp;rus Mei��as,S�omnium creaturarum Dominus.Homicidgigitur lefu audiuntnbsp;concionem Petri,��agnofeentes crimenruum,compunguntur corde,terrorenbsp;tnaximo afPciunrur,horribili timor�pcrcelluntur, atq? adeo flamma ignis infernbsp;Tniacccnduntur.Idquodunufquiftyfecum ipfeconiedare poteft,quantus ter*nbsp;TOT ills inqciatur,q h omicidq,aut al terius peftimicriminis fibi cofeius fit. Cainnbsp;fratricidamperpetuus terror infecutuseft.Pamcidas furor S�am�tiaf�peexa*nbsp;gitauitJudamproditioadlaqueumcocgit.Exquibusintcnigitur,quantiterronbsp;res in confeientia malorum uerfentur, fi aperte fe criminis rcos agnofcant. Denbsp;�qua re audiamus etiam Dauidem,ita dicentem : Miferere mei Domine, quo ni�nbsp;infirmus fum,fana meDomine,quoni�conturbata funt ofta mca, SC animameanbsp;turbata cftualde.Etpoftea:Non cftfanitasincarnemca,afacicirac tuacnon eftnbsp;pax oflibus meis afaciepeccatorum mcorum,quoniam iniquitatcs meac fuperznbsp;greffte funt caput mcum.Et alibi :Dolores inferni circundederufit me, pr atoccunbsp;paueruntme1aqueimort/s.Nonncmanifeftcexbisuerbisintcnigis,quStae turnbsp;bae,quanri terrorcs,quantae compundionesquanti horrores fint in confeientianbsp;peccatoris,magnitudincmfuorumfcclcrumagnofeentisiEt tarnen Dauidfibinbsp;tannim confeius erat adulterq femel perp�tr�t/, �� homicidij unius innocentisnbsp;quidetn? ho�s tarnen priuati SC fubditifui. Quantos ergo putas horrores fuift�nbsp;in�lorum

I

a

HOMILIAE IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i;

fnniorum cordibusjqui lam agnofcebStfet^oshomic/dij Mefchiae fdij dei Atfghi quidcmtcnorcs comunes funtpfjsSC impijs^Etenumjqucmadmoduinnbsp;ludas proditor compungcbatur corde,pcccatum fuum agnofccns ,i ta Si aiiditonbsp;tes Petri, Et ut Cam ob f ratricidium fu5 dotnefticis horroribus exagi'tatus eft,nbsp;ita amp; Dauid altqu�to tpe ob fuum homiddtS horrore concoftiis eft.ln medcdfsnbsp;a�t c�fcicntiacterron'bus, �C in cur�dis illis horroribusjpij atq^ linptj tnax�e dis* i�^onbsp;ftinguunENatnimpijnonconucrtuntadDnm,norefpiciuntadauxih'umdd, ratfijabiMnbsp;nonadfpirantad fidein,noncrcduntrcmiffi'onem peccatorum per Chn'ftum, pijs,cumcoanbsp;ideodelpcrant,utCain�dSaul,SCadlaqueosfeftmant,ut Achi'tophcl 8^ludas; fcifniilt;eter^nbsp;Pq autem ad Dominum conuer tuntur,non ad �aqueos, �C quaerunt a Dominonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wf*

fuorumterrorumrcmedium,VndePetn'auditoresdicunt:Quidfaciemusuiri fratresf�Non omnes qiridcm h oc di'cunr,fed compundi corde,�^quf a Dominonbsp;auxih'inn cxpcdanu N� qui aut fecuri funr,aut defperati, longealio animo funcnbsp;pratdid.SecurijUt pontificesSCpharif�i,infanieruntpotius in Petrum aliosnbsp;Apoftolos,qgt;ipfoshomicidij reos faccrent. Sic enim poftea ad Apoftolos di:�nbsp;cSt:Eccercp�eftisHierofoIymamdod:rinaueftra,�f utiltisinduccrcfupernosnbsp;fanguinemhominisiftius.EtcumdcindeaStephanouocarenturproditores etnbsp;occiforcs iuft/jdiflecabantur cordibus fuis. Si ftridcbant dentibus fuis in eutn,nbsp;non co.^ofcentes pcccatum, fed indignantes tan^ infontes in acCufatorcm, Sinbsp;faliaquidemaguntfecuri,amp;^legisdiuina� contemptorcs.Alij autem,ut funthyi�nbsp;pocrit�,cauteriatamconfcicntiam,nu11amaut� Euangelq cognitionem habennbsp;tesjterroribus peccatorum correpti,continuo animum defpondent ac defperat,nbsp;amp; nonnun^fibi ipi�smortem conicifcunt,exift/mantesmortcmmalorum fuonbsp;rum rcmedium fore.Quo affedu etiam Hiob tentatus eft,capite47Jta inquiens�nbsp;T errebas me fomnqs,8C uifionibus obftupefaciebas mc,ut cligeret fufpendiumnbsp;anima mea,mortem,omniaoiramea, Atquiaducramfalutem afpirant,hi necnbsp;fccuriinaccufatorcminuehuntur,necdefpa-ati Iaqueos cogitant,fcd dicunt:nbsp;Quid faciemus uiri fratres i agnofeimus nos intcrcmifleauthoremuitae,agnoznbsp;feimus nos interfecifle uerum Mefchiam, agnofeimus nos peccatores longenbsp;omniummaximos,non unum, fedplurcs infernos optime mcritos,�!S indistnbsp;gniifimos quos terra ferat. Quid ergo faciemus i num defperabimus ; numnbsp;fufpcndcmus nos t* athoenihi� aliudel��tqu�m feelus fceleri addere, Si maxiznbsp;mum flagitium maiori flagitio augere. �taque confulitc nobis quid faciendumnbsp;fit, ut e maximo illo pcccato libcremur,�!S fa�utem confequamur�

Arrigamus3obfecro,8Cnos aures,utpcrcipiamusgt;quid Petrus fcelcratiflimis illis pcc�tonbus,et Cbrifticidis co fulat,ut remiffi'oncm peccatorum adfequan 3 3nbsp;tur �f iuftificenturi Sic autem ait:Delidorum p�nitenuam agitCj^ baptizetur ,,nbsp;unuiquife^ ucftrum in nominelefu Chrifti in remiffi'oncm peccatorum, �f acci#nbsp;pietis donum fpiritusfanlt;S�Quid audimusr Expc�labamus Petrum ipfos ad^nbsp;motuturuni3^^o���^�s diebus uitat fuat nudis pedibus ineedant,Ianco tan^nbsp;turn ucftiantur,aquampotcnt,rudipancucfcanaxr, inlonginqua peregrinetur,nbsp;monafticamreligionemprofiteantur,Miflasinftituant, �f alia id genus operanbsp;^xerccant,quepioculdubiohypocritaquifp!�pharif�usfuafiirct,fimodofua^nbsp;f�flet,fl^ nonpotius magnitudinem fcelcrumirremiffibilem fignificaflet. Nihilnbsp;iftiufirjodirerumaPetro audimusjfedfimpliciterdiciuRcfipifcitcamp;fbaptizetnbsp;unufqujfcjjneftrum in nomine lefu Chriftf/n remiff�onem peccatorum� Quidnbsp;eft refipffcere i quid eft faaptizari in nominelefu Chrifti inremiflioncrn pecca^nbsp;tormn f Rcfipifcerc eft peccata agnofccre,peccatahorrerc,pcccata odifle,0f pecnbsp;catorum turpitudinem deteftari.Baptizariautem innomine lefu Chriftiin teanbsp;mifti'oncm peccatorum,cft credere,qgt;per Chriftumremi�tanfurpeccata,6f bap/-

c

IN CAP, SECVNDVM ACTO, APOST. n'fmo aqu� tanquam fignaculo bAeficiumremiffionispeccator� acc/pci Cj SCnbsp;deeobeneficiocertificari. Aduerte obfeao,quamplana ,quain diredajquamnbsp;fimpl ex 1� � ui'a confequendf remifli'onis peccatorum,5lt; tier � iuftifi cation! s. P enbsp;trus coram fe habebat� ut didum eft, maximos SC fccleratiffimos peccatores,nbsp;fictaili�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feos igtturiuftificaturusjnon aliudipfis iniungit,quam ut agnofcant ea pccca^

ta quae defignartmt,0C deteftentur illa.Deinde credantfibi omniafuapeccata re mitti perChriftum lefumj�Cuthancremifl�onemccrtoftgillo confequantur^banbsp;ptizarieosiubetin nomine lefu.Qiiod fifecerint,continuopromittit cisdo*nbsp;p num fpiriiusfandijdicens : Etaedpietis donum fpirirus fancii. Hui, tarn citonbsp;adhuc a recenti caede Chrifti propemodum cahdi crant ,0faudct Petrus eisnbsp;per fidem tantum �C. baptifmum, fpiritus fandi donum promitteref cumtaznbsp;mennondumpurgati erant,ucl ieiuntjs quadragefimalibus,uelpcregrinatiOiSnbsp;nibus, uel alijs expiationibusf Sdlket, Petrus clementiftimus pontifex fuit,nbsp;quod tam cito, �C pro tampaucis,utapparet,fatisfadionibus, maximorum fce^nbsp;�erum remiflionempromittat.Nullos pro indulgentijsextorquetnummos,nulnbsp;�umfibireferuatcafum,quemadmodumhifolentqui g�oriantur fe Petri fucs�nbsp;ceflbrcsjfed oftendit SC pollicctur omnibus gratuitam pcccatorum remiffioznbsp;nem per Chriftum. Addit pr�terea promifl�onem dont fpiritusfandi,qualcnbsp;donum ipfe SCal�j Apoftoliiam acccperant,uidelicet,utnon folum u2Rrtjs linznbsp;guis loquerentur,uerumcti�,utfp� renou�t!,in nouitateuit� ambular�t, SC deisnbsp;j'nccps, non ea qu� carnis,fedqu� fpiritus funt ageren t.Dcnic^ ut nequaquara

3, dubirarent,quinuera8Ccertjffima!pfispromitteret,adiungit. Vobisfadaeft 5, repromif�o �� filrjsueftris.Qu� eftilla repromilRo i non eft alia quamlcfuanbsp;Chriftus,de quo Abrahamo promiffum eft, quod in eo fint omnes genres be^?nbsp;nedicendTjamp;fquodjUtprophetaaihiniquitates hominum portaturusfit.Dus�nbsp;plict ergonomineaduos pertinct ChriftusjfiCremifttopeccatorum perChri*nbsp;ftum,primum,quiacftis de femine Abrah�jcui Chriftus promilfus eft. Deindenbsp;quia eft�s peccatores,atcpadeomaximi.VenKaurcmChriftus3Utiniquitatespecnbsp;cato rum portaret,S^ prO tranfgrefforibus apud patrem fuum intercederct. Iam

9, nec ad nos folum pertinet Chriftus,uerumetiam adomnesquilongefunt,quofi� cuncpaduocaueritDominusdeusnoftcrlt; Longe funt genres quodfuerintab/nbsp;al ienat� a Republica Ifra�lis, extrane� a teftamentis promifl�oni s, fpem nonnbsp;babences,deocp carentes. Tamctf� autemgentes nullahabeantde Chriftopro*nbsp;iTiiffionem,necul1um diuinum teftamentum agnofcant,tarnenhaudobfcurenbsp;Dominus,qui non eft per fonarum refpedor, in feriptur a fignificauit, fe aduocanbsp;turum genres,ut in Chriftum credant,^ per fidem illius beneficij s fru�tur. Itac^nbsp;non ad uos folum Ifraelitas pertinet Chriftus, uerumetiam ad omnes genresnbsp;quotquotipfumperfidem recepair�funt. Atep hoc degentibus Chriftumreznbsp;cepturis, addit Pctrus,n5 utnouo terroreauditorum fuorum Ifra�litarum connbsp;fc �ntiamexcruciet,quafipeccarorumremiff�o qu�eftperChriftum,ad ipfosnbsp;non pertineat, fed amplificatliberalitatem�fmagnitudinem Chrifti, quod etwnbsp;am genres beneficia Chrifti perfidem confequentur,ut quo amplior�f magi�nbsp;expofita fitChrifti liberalitas.eo maiorem SC certiorem fiduciam concipiant,fenbsp;perChriftum remifl�onempeccatorum,iuftidamacueram falutem adfecutiHnbsp;rns,etiamfihorribiliaet inexplicabilia fceIeradefignaucrint.Ercnim,fi adgennbsp;tes peruenrurus eft Chriftus,quibus tarnen non eft promiiTus, quanto magis,hunbsp;ius beneficia accipient Ifra�lit� ( fi modo fideipfum comple(ftantur)dequolt;snbsp;rum feftiine uenturum, omnia prophetarum oracula teftata funt � Ita Petrus aunbsp;ditoribus fuis,non folum oftendituiamconfequendairemiflionis pcccatorum,nbsp;uerumeti�munit confcienfiasipforumjnedubit�tdcbencficio Chrifti,derci�nbsp;miflxone

H�MILIAE lO�N. BRENTlf;

miff�onepcccarorS. Alijfc� uerbis pliinmis|eftificatus eft,8^exhorfatiiscfteos s � di'censtScrucmini agenerarioncifta pfaua ,Quac obfecrogcheratfoiftapraua �nbsp;eftjquam Petrus f�giendam monet,�^ �t xuditores eius illa�n ab caferuenairjexnbsp;hortaturt AudieratPetrus a pr�ci^ptorc fuo l�fu Ghn'ft�, phan'f�os, fcribas,nbsp;Sadducxosi pontificesjfacn'fic�los,f�^quicquid eft huitts feet's, generationem Qw^enbsp;prauam3peruerfaniamp;�duItefaftiuocari.Protride�pith�topra�c�pton'sfux�t�sj fteratiopra,,nbsp;monetauditores fuosjuc caueant a pharif�is QC pobtificibuSj�tfugiatitill�futn tilt;t,crqMr^nbsp;dodrinSjUtimpiaillofumdogmataretjctantjneunacuipfispCrearitifedueranlnbsp;falutcm confequantur, Monet autem ut illotuin dodf tn� uakdieant, non obnbsp;uanamautcontetnnendam caufatn, Siquid�mphan'f�i, fad'i'fie�li,amp; pontifianbsp;ces longe abam luftificationis �f remifl�oni's peceatoriim �tatti ipopulo inculc�nbsp;bant,quant Petrus modo e fpiritufandodocuerat � Etehiin phan'fxi crep�bantnbsp;fuas tradtti'ones humanas,amp; docebantpopulumoQ) lottoncs mantitinij Oblatto/nbsp;nes5facrtficia,holocaufta,long� orationesjtciuniajeleem�f�nxj�^ alia tnanuumnbsp;noftrarum opera,eflent pro peccatis fatisfadoria, q�i ea f�ceret, confequcfeznbsp;tur propter ipfa remiff�onempeccatorum,titfticiain coram deOjfandificatiOifnbsp;nemamp;�ternam uttam.fnterimdefide,qua Abraham iuftuscof am deo reputaznbsp;tus eft,�(^ ex quatuftus,fccundumpropheiam,uiuit,det� fcmineillo Abrah�jirtnbsp;quo deus omnibus gentibusbenedjdionempromiferat,n� gry quidem diccb�tnbsp;led potilis feme �brali�,quod eft Chriftus Iefus,in quogratuita benedidio feunbsp;remiff�o pecc�t�rum per fidem habetur, paulo ante perlecuti fuerartt, Chri^nbsp;ftum crucifixerartfiatqp ad�oadhucin Apoftolis �C difcipulisfuis extrema in�inbsp;dia perfcqUebantur^Petrus aUtem aliam remii��onis peccatorum QC iuftifi'catiogt;nbsp;nis rationem pecc�torib�s propofuit * Doc�it cnim ut pcccatores qui iufticiar�nbsp;�C falutem qU�rtirtt,primum peecata fu� agnofc�ntjpcecat� odio habeat, pecnbsp;catorura turpitudinCm dct�ftetitur4Deindc�tcr�dantit� lefiim Chriftum,quodlnbsp;per ipfum gratis abfcp ullis operiini m�ritis,remifl��ttem p�cc�torutti cofequannbsp;tur, amp; quo illamremifl�oncm ccrto figriac�lo recipiartt, baptf�entuf in homiznbsp;neChrifti�Eftenimbaptifmuscertum fignum q�o Chrift�fn iridii�i quotquoc ��ptiffUi^nbsp;in eumcrcdunt, ut Paulus diciti Q�otquotbaptiz�ti eftfsGhnftum induiftis, qui�jitinbsp;Poftremoutfidein Chriftumiiifttficati �Cpurgati,accipiatdonuirt Ipiritusfannbsp;dijcuiusuirtutere�iqui�s peccator�fh ejtpurgeritjamp;Toperacarriis th�rtifscentinbsp;H�ceftuera iuftificandirati�,hancrationemignorantpharif�i,nefci�ntponiinbsp;tificesjmmo audietes,q^ doccat�r,pecc�ta gratis remitti per fidem in Chriftum,'nbsp;exclamant ad crucem dodores ftdei,h�refeos accufarit,�(S eos taiiquam fedudonbsp;tcscondcmnantJtac^redemohetPetrusaudit�res f�oS,�ta fermeht�phari#nbsp;f�orum caucantamp;Sdodrinamillorum,nc�ti dico peric�lofatn,fed plane perniiinbsp;ciofamjmortifcramjSCinmifericordiam deiper Chriftum clem�tcr exhibitamiinbsp;blafphemam fugiant� C�terum, qi Petr�s fiios a�ditOres mon�t, hoc idem ho�nbsp;monendt fumus.ut feruemuragencrationepraua .Etenimnoftriquoq; phariinbsp;fa�i �C fophtft� aliaitt iuftificandi SC confequend� peccator� remiftioriis �iahinbsp;docent,�^ fpiritus fandus docuit. Siquidem pecc�torem quem uol�rit i�ftt ficasnbsp;re,non ad ChriftS per fidem remittunt,fed ad op�ra manuum ftiarum,6lt;' frion�fnbsp;ut omnia fua peecata exade coram facri fi cul o en�n�eret,mu� tas milTa s uel � ega tnbsp;ucl inftituat,longas orationes precetur, aliquot di�biiS ieiUftetpane Si aq�� ,adnbsp;dhioriim templa peregrinetur, paupetibus quofdam n�ffim�los iri elccm�lyn�nbsp;diftribuatSic enimforeutproptcrh�copera,utipfi dic�nt, opef at�, �fmcrit�nbsp;rcmiffionempecCatorum confeq�atur, �Chisbonis operihiis pro peccatis f�iSnbsp;fatisfaciat.Sedquidh�cdodrinafiducie oper�maliudeft ^blafphemi� in fartnbsp;guinem Domini noftfi lefu Ghrifti^ qui ideo pro peccatis noftris fang�iri� f�S

� i

\

HOMILIAE IOAN. BRENTIf^ omnia tabernacula Iacob,gloriofainte,ciui(asDei,pr�dicabunt.Etpoftea:Dcnbsp;Ziondicetur,qgt;omniahominum genera in ipfanafcitura fint, �f qj altiffimusnbsp;earn aedificet : Dominus efFiciet,ut uarijs linguis pr�dicetur,ut illic aliqui rcnas�nbsp;fc�tur,EcEfaias,cui �C Mtcheas fubferibit:Eritinnoinff�mis dieb^ praeparatusnbsp;mons domus domini inuertice montium,amp; eleuabitur fuper colles,amp; fluent adnbsp;cum omnes genres,8C ibuntpopuli multi,amp; dicent: Veniteafcendamus ad monnbsp;tern Domini,5lt; domum dei Iacob,0C docebit nos nias fuas, ambulabimus innbsp;femitis eius,quia de Zion exibitlex,amp; uerbum DominideHicrufalem, Et ite#nbsp;rum:Qu�m pulchri fuper montes pedes annuncianus 8gt;C pr�cdicantis pacemjannbsp;nunciantisbonum,pr�dicantisfalutem,�f dicentisad Zionregnatdeustuus.nbsp;Tametii autem Efaias de omnium ApoftolorS pr�dicatione,qucmadmodumnbsp;Paulus exponit,uaticinctur,tarnen uerbis fuis baud obfcurc fignificat, fe fpiri^nbsp;tufuo Petrum inHierufalemuidiflc ftantem,0^ Euangelion pacis de lefu Chrinbsp;ftoadnunciantem, Vndefummacumadmiratione pr�dicat eura auditoribusnbsp;gratifTimum Sf acceptifftmSeiTe, Accedithuc�f loeljita de his temporibus pro*nbsp;phetans:DominusdcZionrugiet,6f de Hierufalemdabituocem fuam,amp; monbsp;uebuntur cocli �f terra, �C Dominus fpespopuli fui,�^fortitudofiliorum Ifrael,nbsp;amp;fcietis,quiaegoDominusdcus uefter habitas in Zion in monte fand�omeo,nbsp;eterit Hierufalem fanda,0f alienin on tranfibunt per earn amplius.Et eritin dienbsp;illa,ftiIlabuntmontesdulcedinem,6fcolIesfluenflade,Adjjcjamadhucunuinnbsp;uaticinium (quis enim omnia cnumcrarcpoiTerj�C fi quis hoc conareturjneceflenbsp;habcret omnes prophetas exordine recenferejquod inZacharia ficlegit:H�cnbsp;dicit Dominus Zebaotli ? In diebus i 1 lis appreh�dent decern homines ex omninbsp;bus linguisgentium fimbriamuiri lud�i dic�tes:ibimus uobifeum, audiuimusnbsp;cnim,quoniamdcusuobifcumeft,N�nehoc oraculum tunccompleri cocptuinnbsp;efljCumauditores Petri dixerunt:Quid faciemus uirifratrest QC quod tunccoe*nbsp;ptum eft,adhuc in opere perfeuerat,pcrfeucrabitlt;^ ufe^ ad confumationem fac*nbsp;culijutquotquot lefum Chriftum fideampledantur, uideantur ad Apoilolos,nbsp;qui Chriftum praedicaucrunt,diccre,ibimus uobifeum, audiuimus enim quoninbsp;am deus uobifeum eft,Et hadenus quidem de Chriftian� Ecclefi� inftaurationbsp;'ne feu rcnafcentia,qu� fada eft per uerbum fide acceptum, cui adiedum eft ba*nbsp;ptifmif�gnaculum, Nuncautemuideamusquosfrudusnoua ilia fides Euan*nbsp;gelio habita,�f donum fpSs fandi per fidemacceptum,in renatis prof�r�t : ErStnbsp;(inquit Lucas) pcrfeuerantcs in dodrina Apoftolorum,amp;r commiinicatione SCnbsp;fradioncpanisjamp;pr�dicationibus. Ingcntcsaudimusfrudus,nonenimocionbsp;fumeft Verbum Euangelij fide acceptum, no ociofus eft fp�s fandus per Euannbsp;gcIionexhibitus.Siquidemut Paulus ait�Euangelion eftpotentia Dei ad falu*

IN CAP, SECVNDVM ACT. APOST.

quam,ttonindodrinaPhan'f�oruqj,non indodnna Sophiftica ant Pap/ftica� Deindealiusqnoj^frudusinrenahsproferturjperfeuerantemminc�munkanbsp;tioneSCfradionc panis,quod partim dec�munioneccxn� dominic�,partimnbsp;dcc�munionebonoij�jqu� inter fe ad comunem uidflcontulerunt, intelligiponbsp;teft.Comuniocnim ccenacdominicXjUtfidemcofirmaMtamiroquodamodonbsp;towwMn� charitatem crga proxtm� alit.Etenim in fide accipientes corpus dominicSjetbinbsp;Coen^domi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguine Chrifti,aicp cognofcentes quanta beneficia nobis illicChrl

quantu lefus conferatjnon poffumus nos continercjquin Si beneficia noftra in pro effundamus,propter quern Chriltus nofter mortuus cftjSC in quern benenbsp;tX�P4pi�* fi^*acolIocareChriftusiuffi'f.Sedexhoclocopatrocin�turerroridec�munio^nbsp;file �Ulf pro ^�alterius tantum fpecieic�n� dominic�hypocrit� inpapiftico regno.Dic�tnbsp;bent unamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eccfefi� reccns natamjUon nifi altera facramenti dominici fpecie,uidelicet

tdwaw /pet pane ufam^propterca qgt;hoc loco fcriptum fit,in fradionepanis,�no additum, fkw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inpotucalicis, Atuani homines non uident,rncntionepanis,comuni loquendi

cofuctudine,omnia qua: ad efum �C potG ncceflaria funt,intelligi. Ad h�c,ufus coen� dominica�,no ex illis paucis uerbis, fed ex inftitutione Chrifti requirentnbsp;dus eftjubi difertis Si expreflis uerbis dici tur :Bibite ex eo o�s. Poftremo c�flacnbsp;Ecclefiam femper ufcg ad papifticum regn�,ambabus facram�ti fpeciebus ufarnnbsp;fuiffc,quod nimirum no fuiffet fad�,fi Chrifti inftitutio ftatim ab Apoflolisimnbsp;mutata effet. Qiiarerelinquamusiftas impiotjt hominum nugas,0^ probe teneanbsp;mus Apoftolos3amp; tota Ecclefiamjfacram�to c�n� dominic�, no iuxta fomnianbsp;papiftica,fed iuxta inftitutionemChriftiufam fuiffc. Ad extremu perfeuerat innbsp;orattonibus.H�c eft forma uerar Chriftianac Eccrcfiae,n� ubiuari� celebr�turnbsp;Miffaeopinionepapiftica,n5ubi uari� ceremoniaead par�dam iufticiam exer-*nbsp;centuT, fed ubi perfeueratur in dodrina Apoftolorum,in uero ufu facramentonbsp;rumjinbeneffcentiaergapauperes.�C inorationibus. Ca�tcrum,cum tam fubf^nbsp;toijqui EuSgelio credebant,innouosho�estransformar�tur:obortuscftcmninbsp;,, anim� timor. Admirabantur enimomnes,qui fierctjqitam repentinametamornbsp;phofisjex auditunou� praedicationis de lefu,homines multo alq c|antea fueracnbsp;prodirent.Etqu�priuscrantauari,impoftores,inuidijoforcs,libidinofi,fcorfaznbsp;tores,ebrij,�^malcdici,nuncomninomutati,efficiebanturliberales,benefici,benbsp;neuoli,amici,fandi,cafti,fobrqamp;candidi,necaliundemagis nofcibiles �^dcnbsp;cmendationeuiciorumpriftinorum.Attphisnotismanifeftabantur Chriftia*nbsp;m rccens ex Euangelio renati, A quorum moribus cofydera obfecro, quantumnbsp;abfintmulti(nonenimdeomnibusioquor)quinoftrofeculo infyncereSCimnbsp;pure Euangcltj nomen ufurpant.Hi enim non alia rcfuam fidem, quam non ue#nbsp;ramhabent fcdfingunt^robarefolcnt,^cfu carnium,in frria,quamuocant,nbsp;fexta,contemptu confeffioniSjneglcdu precumjabominarioneieiuntjj�^ totiusnbsp;propemodumreligionisfaftidio.Atalios frudus,alios mores parituera Euan�nbsp;gelq fides. Mortificat (non enim iamenumerabo confeientiat bona ,qua: exnbsp;Euangelio credenti proueniunt) membra noftra terrcftria,�uprum,immundi�nbsp;ciam,molliciem,concupi feentiam malam, auariciam,iram,indignationcm,manbsp;Iiciam,malediccntiam,turpiloquentiam,mendacium,S^omninocxpoliat nosnbsp;ueterihomincjornat nos nouo,ut induamus uifeera miferationum, comitate ,nbsp;mode�iam.manfuetudinem,lenitatem, Si fuper omnia charitatem. His rebusnbsp;c�fitenda eft fides Euangclq, His notis diftinguendus eft fidelis ab iniideli,fannbsp;dusaprophano,Euangelicusa Papiftico. Nam amp;his notis internofeebanturnbsp;olimChriftianiab Ethnicisidololatris.Itaqjfiquis nuncEuangelio fidemadznbsp;faibetjfaciat uocationem fuam certam,prof�r�t Euangelq fnidus,ut rnorum fannbsp;�Sitate nomen Det Si Euangchj per ipfumglorificeturj�^ ipfe inftudibusjtan�nbsp;quam in

HOMILIAE IOAN, BRENTIt

qxum in cert�s fignis^ucritatem fidci' fii� agpiofcat.C�terumj eu noui'tas rei oni nes homines m Hicrufalem admirabundos Qi. attonitos redder et, comprehendnbsp;debantur etiam magna formidine jne quiequam aduerfus Euangelio credencesnbsp;auderenc,aut male quippiam illis inferrent. Domino fic operate, ut omnes nonnbsp;tamuulgus ^magillratuspontifices,rcuerentia, �C mateftate populi illius,nbsp;qui exEuangdiorenarcebatur,auioIentaperfecutioneinitio deterrer�tUr, Hicnbsp;uides, uerc illud impletumefle,quodDns Ifra�lijtcrramChanaaningreffuronbsp;promittit dicens�Hodieincipiamroittereterrorem atc^formidinem tuaminponbsp;pulos qui habitantfub omni c�lo, ut audito nomine tuo paueant, �C in moremnbsp;parturientiumcontremifcant, �^doloreteneantunEtenimqui Euangelio delenbsp;lu Chrifto credebant, hi uere ingrediebantur terram promilTam. Itac^ omnibusnbsp;itaformidini funt,utncmoineosuelmanuminqcere,uel faltem hifcere aude^nbsp;at� O manum Domini ftupendam,O potentiamDeiin�ftimabiIem�Potcntiffinbsp;mus urbis Hicrufalem magiftratus ,faftuofiffimi pharif�i, �C ingeas uulgi mulnbsp;titudo, imbeliem populum, inermem gentcm,pauciffimum pr� ipfis populum,nbsp;timentjformidant, ad confpedumeorum trepidant�dcxhorrefcunt�Fecitaudnbsp;temillud DOMlNVS hocconfilio,utmanifefto argumentoiignificaret,fenbsp;toii orbi terribilcs SC formidabiles reddere, quotquo t uocationem diuinam exnbsp;fide fcc�antur.Idquod etiam inPatriarcha lacob comprobatum eft,qui cum exnbsp;uocationc Domini ad Bethel,cum inermi fua familia profielfceretur, terror deinbsp;inuafit omnes percircuitumciuitates,�inemo aufus eft perfequi recedentes,nbsp;quemadmodurn fcribitur in libro Genefeos capite tricefimoquinto � Porronbsp;admirationem�dftuporemlud�orumetiaminudaugebat,qgt;multaprodigia SCnbsp;l�g�^^per �poftolos �debantur.Etenimficut legis minifterium initio multis �inbsp;magnismiraculisconfirmatum�^confignatumeft, itamultomagis oportebatnbsp;Euangelif miniiferiummiraculis confirmari SC confignari, donee authoritatisnbsp;fuae maieftate non folum uenerabilc, uerumetiamprobatum redderctur ? Nuncnbsp;cum nos quafi per manus Euangelij minifterium acceperimus,ncmo a nobis mi nunc nonnbsp;racolarequirat.Miniftetium Euangelij noftriper Apoftolospr�dicati, iamdu�nbsp;dum ita confirmatum SC probatum eft,ut fi angelus, quemadmodurn Paulus innbsp;quit, e coelo aliud Euangelion uobis pr�dicauerit, praeter id quod pr�dicamusnbsp;de gratuita rcmifltonc pcceatorum per lefum Chriftum,anathcma fit, Et ft quisnbsp;omninomiraculorumuid�dorumcuplduseft,producimuseirairaculaabAponbsp;ftolis falt;fta,quibus illi noftrum minifterium conflrmarunt.Qiiod fi propternbsp;illa.rninifterionoftrofidem nonadhibet,necunquam adhibcret,ctiamit fexcennbsp;ta miraculaipfi operaremur.Sed audiamus quid fcquarur�Omncs qui credeb�t 3�nbsp;crantconiunlt;fti,^haj3g(5anfQniniacommunia,pofleflioncfc�,6Cfubftatiasoen �,nbsp;debant,acdiuidebantillaomnibus,proutcui(^ opus erat�Qiiidhoct'ergo rte �,nbsp;Chriftianorum intereft ,ut omnia fua uendant, SC in commune conf�rant i autnbsp;fi hoc non feccrint,Chrlftiani non funt f Abfit� Si enim illud neceflario in Chrinbsp;ftianifmo requirercr,Paulus Corinthijs fcribens,non dixiffet : Qiii emunt, fintnbsp;tanquam non poffidcant � S ed dixiflet potius i Noli te quiequam nee emerc neenbsp;poff�dere.NecpofteafcripfiflenVnufquifcpIargiaturfec�dumpropofttumcornbsp;di s,non ex moleftia aut exneceftttate^Nam hilaremdatorem diligitDcus� Sednbsp;potius ita feripfiflet : Vnufquifq^ueftrum, fi uolet efle Chriftianus,uelit ,nolit,nbsp;omnia bona Ria in commune conferre debet, flCnihil proprium fibi pofti'dere,nbsp;Qiiin necipe Paulus pcnulairt foam retinuilTetjnccTcff�loniccnfibusquibufs�nbsp;dam nihil opcris facientibus pr�cepiflet, SC obfecraflctper Dnm noftrS lefumnbsp;Chriftum,utcum quieteoper3ntes,Suum ,fuum inquam, ipforum panem ed�t.nbsp;Et quid illud eft quod Philcmom' q�of� feruum fogitiuS retnittit.Etenim, �

lt; 4

IN CAP, SECVNDVM ACT, APOST.

Chriftianis nonlicerct Ptoprias fuWlanrias habere, muko minus liccret feruos qualesinterEthnicosfuerunr,poff�dere.Cum autem Paulus Domino Phile#nbsp;tnoniferuumfuumremiferit,necmandaueritei ut manumittat ilium,alioqui fenbsp;non agniturum ipfum Ch riftianum,facil c conijcim us,Philcmonem ncc ab ahj snbsp;fuis fubftanrijs,prafteXtu Chriftianifmi ab Apoftolo eicdum fuiffe, Etadquidnbsp;DOMIN VS holt;mandatum dcdiflet:Non tureris,fi nonliccretproprias ha*nbsp;berepoflefliones i Quid ergo fibi uul t q, initio qui Euangclio credebant, diuennbsp;N�Mnc�eJ)4 ditispofleffionibusjomniacommuniahabucruntj? Exemplum narratur,quidnbsp;riafkrenm ilh'fecerint,nonftatuiturpracccptum,quid abomnibus fcmpcr faciendum fit,

Abomnibusquidenihocrequiritur,u(unufquif(^diligatproximumfuum, exdiledioneadiuuetcumprofuafacultate,confilio,dodrina,opibus,br6uiternbsp;quibufcunqi rebus potuerit,d^ ilium indigere cognoucrit, Hocautem nonrcznbsp;quin'tur ab omnibus,utdiuenditis facultaubus in coenobium conferant.Et 1 iccnbsp;bitquidem,ut aliqui inter fc polTefliones fuas communes habcantjquemadmosnbsp;dumquiinitiocrcdebantEuangeliofecerSt.SednonlicebitcfinguJariquorunnbsp;Rungelie4 damfado,pratceptumuniucrfalccondcre. lamEuangelica pauperras,nonnbsp;ftuperltS' cftucndido facultatum,fednonauarumefle,nonconfidcrcppibus, amp;non diffinbsp;cil cm effcadimpartiendum.Sic Paulus ait�Hisqui diuitesfuntinpr�fenti far*nbsp;culopr2dpe,quid^ an utpenitus diuitias relinquant t minime, fed neebto kntnbsp;animo,necp fpcm ponant in diuirfjs incertis,fcd in deo uiucntCjqui prebet nobisnbsp;omnia afFatimadfrucndum,utbenefacianc,ucdiuites fint operibus fuis bonis,nbsp;�C faciles fintadimparticndum,libenter communicantes, recondentes fibrjpfisnbsp;��nbsp;nbsp;nbsp;fundamentum bonum in poftcrumjUt appr�hendant acternamuitamjta pauper

crat Abraham,cum erat,ut fcripturaait,diuesualdcinpofleffioncauri amp; argen ti.Ic^auper erat Hiob inmaximis diutttjs,Dauid in regno ditiffi'mo, ka cp nonnbsp;neceftariumeft,utfacultatesucditasin commune conferamus.Ncccflarium aunbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tern eft ut auariciam amp;impofturas fugiamus,0C liberaliter egentes opibus adiu

uemus, tunc cnim ctiamfi poflelfionum adminiftrationem in manu noftra reti* neamus, tame coram Domino uerc omnia communia cum proximis habcmus,nbsp;, J, Sequitur autem : Et quotidie perdurantes unaiiimitcr in tempio, Sf frangentesnbsp;}, per fingulas domos panem,inuiccm fumebant cibum cum exultati5eamp; fimpli*nbsp;,, citatecordislaudantesdeum,0Chabcntcsgratiamapudomnemplebem.Pcrdunbsp;rabant,xnquit,in tempIo, quid illic facicbat r num pro pecca tis fuis facrificabat fnbsp;atiam gratis per Chriftum acceperant remiflionem peccatorum. Orabant igiznbsp;tur,ucDominus �f fidem �C cbaritatem in ipfis auger ct,ut eccleiiam fuam recesnbsp;conditamconfcruaretj�^quod ceperatinpaucis adhuc,inpluribuscompleret,nbsp;errantes in uiamreducerct, c�cos cordelumine fidci donaret, amp; id genus alia.

- lara cum intemplonon,utorare,itacoenamdominicam obferuare liccbat,fin gulac domus,fingul� Ecclefix efficicbatur, Frangebantenimfeu diftribueb�tnbsp;panem dominicum, iuxta inftitutionem Chrifti, in fingulis domibus, mortemnbsp;�f beneficia Chrifti comm�morantes. Vnde exhilarati, etiam comunem cibumnbsp;cum exultationeQC kmplicitatecordis fumebant. Hie enim eft fru�tus fidci, qgt;nbsp;reddit confcientiameximiac tranquillam,pacificatam,exhilaratam, cxultabunznbsp;dam,0d planecoeleftigaudioitaebriam,utquicquid negocij egcrit, feu aducr*nbsp;fi patiatur, omnia fumma laeticia �Tagat�ffuffcrat.Pr�tcrearedditperchari*nbsp;catem mores fimpliccs, candidos �f fynccros,ut iuxta prophetam, lupus ha*nbsp;bitet cum agno,pardus cum hedo accubct,amp; uitulus ac urfus iimulpafcan*nbsp;tur. Atep adeo tota uita nihil aliud fit, quam continua Dei laus, amp; optima*nbsp;rumuirtutumdodrina.Hinc QC illi gratioft accept! redduntur apud om*nbsp;fncmplebcm,nonquidemapud Pharifseos 8C Pontificcs,quibus prat inuidianbsp;nemo.

HOMILIAH lOHAN. BRENT�L

ncmOjUifi ipfi fibf j granofus eft, fed apudnmnesbonos 8C honeftos Uiros. Itt uides,eos hominum quo qj alTequi gratiain,quf per fidem, dei' gratiam aHequutinbsp;funt.Hocigitur fummo itudio curanus,utper f�detn,dei fauorem coparcm us,nbsp;tic cnim fua fponce fauor hominum nol�ciumuolenuum fequicunHinc Jacobnbsp;cur abat,ut haberce propiciutn Deum. Itat^ tametfi focer eius Laban hoftili aninbsp;�no ipfum infequcretur,tamcn coadus eft a dco Jacob gencro fuo fauere,Sedutnbsp;�adem finem fermonis faci'amus,rogate obfecro DOM^N VM, ut ft'cut ad connbsp;iirmandos animos eorum ( quinomen fuum initio ex apoftolica pr�dicationenbsp;Chrifto dederant,quotidie addebat congregationt,qui ialui fi�rent, ) Jta �C hocnbsp;tempore quo idem illud apoftolorum uerbum praedicamus,addat congregatie# �nbsp;ni noftr� qui falutem cofequantur per Chrift� Jefum Dnm noftrum qui eft un�nbsp;cum p�tre fpiritufando deus laudandus in f�cula� �mcn*nbsp;cationem QC falutemconfequamur.Et cum h�cpr�dicatio, o�s rcliquas in totonbsp;orbereligiones,qu�peroperaiuftici�qu�r5tpcffundct�fconcuket,ncccfreeftnbsp;camcireteftatifTim�Sd confirma� ��m�, In quare cum maxima mom�rahabc�cnbsp;miracula,uideamus nunc,quodmiracul3 Dns per Petrum amp;,Ioannem ad Euannbsp;gelrj confirmationcm operatus fit�Simul(inquti) Petrus �f Joannes afeendeb�t ��nbsp;in templumad hor� precationis nonam, Qu�diffimiles raorespariunt caro �C �nbsp;fp5s.Alq\n,adhuccarnalcs,ad hors ucrgentisdieinonam,nonadtemplum,fednbsp;ad publica conuiuiamon ad precarionem, fed ad fpedacula publicoi^ 1 udorumnbsp;afeendunt. Petrus a�t Joannes modo fp� fando donati,in templS ad precationbsp;nemalccndunt,numut precanonum fuarum op�r�,peccatorum remiffionemnbsp;confequerentur� num ut propter orationcs fuas iuftificarentur r Abfit. Modonbsp;enim per �dem in Chriftum,peccator� remiffionem confecuti erant, 8f in Chrinbsp;fto iuftificationeni fuam poff�debant^Cur igitur ad oranonem afeendunkPri#nbsp;mum,ut deo obedirent qui mandauit,fine intermiffi'one orandum efle. Deindenbsp;ut fides,quam habebant oratfonibus,quafi fomentis magisaccenderenrr* Po#nbsp;ftremo,ut intemplumubi eratmagnus hominum conuentus afcendcntes,occa#nbsp;fionemcaptarentjitcrum pr�dic�di de lefu Chrifto, gloria nominis eiusillunbsp;ftr�di. PrimusrctisiadusPetroegregiececiderat,itao�m Iapid�mouet,o�mnbsp;occaftonem captat,utiterum aliquos uerriculo predicationis fu� conclufos, adnbsp;nomen Chrifti attrahat, Ecceautem opportuniff�ma fcfeoccafio offert�tenim ,nbsp;uir quids qui erai claudus ex utero matris fu�, batulaba^, que poneb�t quondie ,,nbsp;ad porta tcmpli/ju� dicitur fpeciofagt;utpctereteleemofynaab introeuntibus in ,,nbsp;templ5.H�cmihififtcgrad�,amicc,�^primu impietat�pharif�oi^amp;ncgligen#nbsp;ti�, neqd graunis dk�, magiftrat� Hierofolymitani paulo dih'g�tius cofydera.

IN CAP. TEKTIVM ACT, APOST,

Nam inleg� diatur:Omnino xndigrns amp; mendicus non erft inter uos.Et ut hec icx obferuari poflctjordinatumcrat�DommOjUttertio quoc� anno fingularesnbsp;decimae darent�r,amp; fegctcs acracemialiquot in agris SiC uincis relinquerentur,nbsp;� t ilia magiliratus in ufum aduenarS, pupillorum �C uiduarum colligeret, Er atnbsp;coUedae,quas uocant,inftitutac,utincomunemfifcum unufquifcj pro fanbsp;cultate fua pauperibus aliquidconferret.Sed uideiniquitatem pharif�orum QCnbsp;lt;nagi(iratus,Hienim nullam pauperum curamhabentes,hoc folum agebantjUtnbsp;menca 0^ cyminum rede decimarctur, �C. qu� ad ufum pauperum ord�nata er�t,nbsp;a pro fua libidine,uel ad ornanda temp1a,uel admuniendam urbemjaliofc^ bynbsp;pocriticos ciuiles ufus transferebant, Vndc fadumeft ut contralcgem regionbsp;ipforummendicis plena fueritjquod propter contemptum pauperum ingensnbsp;argumentum futur� dcuaftationis,qua� poftea accidit, �rat ? Eft �f noftra regionbsp;niedicisplena,quod nihil boni portendit, Nam cum initio decimac �f collectnbsp;inter Chriftianos hac caufaitiftitutae fint, utin ufum pauperum, prphanorum,nbsp;uiduarum,�f rniniftroritm Ettlcfia� ccderent,nunc ita diffi'panturHitnemo mi*nbsp;Cafdmf� nusemolumentiedecimispcrcipiat,^quibusmaximcill�debercntur. Ecquianbsp;riiiHrHi iterum dccim� ap�d noS, communi Chriftiani orbis �f magiftratus confenfu,nbsp;in ciliiles ufus ordinatac funt,0i contradus ciuilis c decimisfadus eft,nulliquinbsp;dem licet priuatatemerit�te talcm ordinationcmcouellerc: interim tamennonnbsp;funt negligendi paupercs,fed quia eis fubtradac funt decimac,alijs ordinationiznbsp;bus �dfumptibus ipfis omninofubueniendumeft,alioqui,quomaiorcrefcetnbsp;humerusmendicorum,eopropiornobisaccedit regionis deuaftatio,quemad*nbsp;tnodumin ludaca fadum eft. Et de Sodomitis, praeter alia fcelcra,ctiamhocnbsp;fcribitur, quod egeno �f pauperi martum non porrigebattt,propter quod ineen*nbsp;dio perieruht. Ad hacc cum inlcgc dicitur:Noil fit inter uos mendicus, additur,nbsp;qUiabehedicettibi DOMINVS deustuusin terra, quamtraditurus eft tibi innbsp;poiTeflionem, ErgO ubifutltmendici,argumentum eft,ft�ll�m ibi pauperum cunbsp;ramhaberi,undc DOMINVS maicdicitrcgioniilli,utautgrandofruges de/nbsp;populetur,aUt bcllo d�u�ftctur,Habeamus igitur pauperum curam ,ut Domi/nbsp;�i nusnoftricuramgerat. Sedr�dcam�sadnoftrummcndic�m.Is cumuidifl�tnbsp;Petrum aclohannem ingr�ffuros in templum,rogabat�t clecmofynam accipe*nbsp;ret. Eftenim QC fuamendicisprudentia,�f probenoruntjUortefleoportunius,nbsp;homines deele�mof�na compellarc jqUam dum ingredittntur �el cgredi�nturnbsp;j j templa,q�od eo tempore religi�fior�s uid�riuelint Defixis a�tem in cum ocu*nbsp;j, lis Petrus cuml�hanne,dixit: Afpic^iunos.Quidfibiuult Petrus hac iuflionefnbsp;certe nihil aliud quam ut mendicum attertt�m rcddat,utprobc animaduertat,nbsp;unde, amp; quomodo aut quo nomine ei contingat fanita s, ut poftea feiat cui gl onbsp;riam dare Qi. beneficium acceptum ferre debeat. At ille intchdebat in eos, fperSsnbsp;,, fe aliquid accepturum ab eis ? Petrus autem dixit : Argentum �C a�rum lion eftnbsp;j, mihi,quodauteinhabco,hoctibido, InnominelefuChrifti fur^e �f ambula,nbsp;3) Et appreherifa mailu cius dcxtera,erexitcum, ProtinUs alitcm cofolidatae funtnbsp;, i plant� illius ac tali,amp; exiliens ftetit SiC ambulabat,intrauitlt;$ cum il lis in templSnbsp;j, inambulans,�i^ fallens,aclaudansDeum.Etuiditcumt�t�spopul�samb�lan/nbsp;,, tem �d laudantemdeum,agrtoucrunt(^ ilium, qgt;ipfc effet is,qui adeleemofyn�nbsp;, f�d�r�t ad fpeciofam porta templi,�d implcti fiint admiratiohe �d ftupore fupernbsp;�, eo,quodc�tigeratilli,Principio nosquoq^magnaadmiratione corripimurquinbsp;fiat, qgt;Dominus tantum miraculumpcr Petrum �d non per alium Apoftolumnbsp;melior� Petro operculam �dfcriptUrapoftcac�memorat, qgt; multiinplatcas exnbsp;portarcntinfirmos,�d poher�tinle�ulis ac grabbati8,ut uenientis Petri uel umnbsp;fera obuni^aret aliquesti fllonim, Qtiid ergo Petrus �bic^primas inter Aponbsp;ftolos

HOMILIAE lOHAN, BRENTIL 50 ftolos tenet t cum tarnen alij Petro luftioresuidebantur ,quippe quinonneganbsp;uerunt Chnftum ficut Petrus,iuramcnto SiC exectationei At ficonfiliumdcinbsp;agnofcamus,no magnopere admi'rabimur, Dei enim confih'um cft, ut per iftudnbsp;iniraculum,nonhominesjuon Apoftoli, fed nomen Icfu Chriftf,SCdodrinanbsp;Euangclq de lefu Chriftoglorificetur amp;: illuftretun f tac�pro organo huius mi#nbsp;raculi aflumit,Petrum Chri fti quondam abnegatoremjUt manifeile cognofee#nbsp;retur,miraculum noncotingerehumana Petri lufticia.Qu� enim fufticiam ha^nbsp;beret ex feabnegator Chn'fti/ed diuinanominis Chn'ftipotentiaoamp;S homines dinbsp;fccrentition in nomen Petri, fed innom� lefii Chrifti, emus uirtutemiraculumnbsp;iftud fadum erat, confidere. Nam poftea Petrus cum omnibus propter miranbsp;cul um eilet admirationi in condone fua,miraculum a fe in Chriftum reijcit, dissnbsp;cens:Qiiid nos intuemini,quafi noftra uirtuteautpietateeffecerimusut hie amnbsp;bularetf�icenimDominuseligitimbccilIiainmundojUtnog�oriareturcoramnbsp;ipfounacaro,fedfolusipfeglorif/cetur,Et Paulo dicitur:Virtusmea per infi'rnbsp;mitatemperficitur.Italt;�quoaliquis abiedior �Cc�temptioreft,hocmagis connbsp;fidatjquoddeo cur�fit,amp;rmultocommodior,per quem gratia Dei illultretur,nbsp;quam fi effet omnium nobiliflimusjet fummauenerationeab omnibus habitus*nbsp;PoftPetrum,obfecro,homincmiIIumclaudumetmcndicum,propiusmihiconnbsp;templews.Etenim cum bichomo ex utero matrisiamuhraquadragefimum �tanbsp;tis fu� annum,quemadmodum Lucas poft hoc comm�mor�t, clauduseffct,nbsp;necefrehaberer,primum3obcorporisuitium,abaiulisgcftari,dcindebbpauperrfnbsp;tatem abalijs uidumSiTamidumcmcndicare, uidebaturfanCjSC deoiniitilis,nbsp;quippequiad nullumdiuinumminifteriumaptuserat, 66proximis fuis mole*nbsp;ftus,aquibus et geftariamp;^gratis enutriri debebat,�d fibqpfi maximo oneri,quodnbsp;lam diuturno uitio,uelut carcere captiuus tenebatur. At hic iniuo tam inuti�isnbsp;homo uifus3adextremum,amp;deo�itoti Chriftian� Ecclefi�,tam commodu�nbsp;fie utilis redditurjut per ipfum,nomen Chriftijquo fanitati reftituitur,glor!ofifs�nbsp;fim�fiat,famai^efuslatifl�mcfpargatur,fiemulti hoc miraculo motiad fidemnbsp;Chriftianam acc�dant, Itatpfi quispauper �emendicusnobisproponi�ur,qutnbsp;apparetnulli reicommodus,necdeonec mundo utilis,nonpr�cipiti noftro iixnbsp;dicio eumreijciamus,aut pedibus conculcemus, Etfi enim nobis non apparetnbsp;commodusjdeus tarnen nouit, quant� utilitatis homo f�t. Nonne fie is homo,nbsp;quiapiid JohannemEuangeliftam triginta fie odoannismorbo tenebatur, plassnbsp;nehumanoiudicio,necdeonechominjibus,necfibijpfi utilisapparebati Atta.#nbsp;men Chr-fto erat commodifl�musjper quem gloriam nominis fui illuftraretcfienbsp;quo abiedior erat coram mundo,eo acceptior erat Chrifto,Proindeex hoc mennbsp;dicoprinnimdifcamusncminemquantumuis abiedum contemnere,neminemnbsp;faftidire,fed quemadmodum deus,quo qui s in mundo abiedior eft,eo maior eunbsp;ra ipfum compkdftur,�a nos fauore fie auxilio noftro contemptifl�mos quofcpnbsp;foueamus^Deindejhincquoc^difcamuSjino�busafflidionibusquani�uis diunbsp;turnis,quantSuismultotpedurantibus,beneconfiderc,Ex promil�ione,n,dtUtnbsp;nacertilfime cognofeere licet, neminem qui in dcumcreditj�f bonitatecius pernbsp;Chriftum c�fidii, pudefier�ldquod huius mendici exemple coprobatur. Quinbsp;fum plufquam quadraginta annis aduerfam ualitudincm tolerafl�t, tandem tnnbsp;*�}irabiliter ex ipfa liberatus eft, fie quo dfuturnius fuit corporis uitium, eo gloisnbsp;riofioruenitliberatio ,Poftremoobferuabishic maxime omnium potentiamnbsp;nomfnjsChrifh',Petruscniminnominc lefuChrifti Nazareni claudo pr�c�nbsp;pif,ut furgatfieambulet.Etecce ad nomenChrifti continuo claudus exilit,am�snbsp;bulat�eiaudat deum, Quidergoeft nomen Chrifti s'non aliud eft quam ipfenbsp;ChriftuSjuel potentia,ud maieftas Chrifti.Cum,n,Petrus dicit: In nomine lefu

IN CAP. TERTIVM ACT. A P O S T, Cfafifti Nazarcni furge amp; ambu�a,tliud nihil eft, fi diccrcttipchfaa Chriftiwnbsp;ud potcntia eins cfficiatjit fur^as ambules. VndcChriftusapudMatthatumnbsp;adparalyticumfimpliciter ait: Surge, toile ledum tuum SC abi indomum tuam.nbsp;Et ilkfurrexit,abijtc5 indomum fuam.QuidautemChriftusfibihocmiraculonbsp;uolebat c nimirum id quod ipfe fuis ucrbis tcftatur dicens: Vt fciatis,ggt;potcfta*nbsp;tern habcat filius hominis in terraremittendi peccata,tibi dico paralytico, furgenbsp;tollelcdumtuumjCCinefurrexitfanus Jtafi haec uoxinnominelefu Chriftfnbsp;Nazareni,furgeSC. ambula,a Petro dida tant�efFicati�fuit,utper fidem a clannbsp;do excepta,reftitucritcum fanitati, 0^roborimembrorum,eonfcntancumcft,nbsp;Euangclionde rcmifftonepeccatorumper IcfumChriftumpotentiamdci effe,nbsp;quemadmodum Paulus ait,ad falutemomni crcdenti,id quodpoftca Petrus innbsp;concionefua multis uerbisinculcabit4Credamus igitur Euangcl/o DOMINInbsp;noftri Icfu Chrifti,amp;accepta per fidem remifl��epeccatorum iufticiam coramnbsp;deo,6C falutem perpetuam confequamur per eundem lefum Oiriftum dominSnbsp;noftrum,quieft una' cum patre SC fpiritu fando deus laud�dus in fgcula Amen,

obfccro uidebis illic,uiros potentifl�mos, robuftilCmos,amplifl�mos,�� fapien tiflimos,quot item iufticia SC religioe operum coram hominibus fandiflimos^nbsp;'Hos tarnen omnes practenjt SC neglexit po tentia nominis Chriftijad folum autcnbsp;claudum,hominem corammfidomiferrimum,diucrtit,8^ per illummaieftatcmnbsp;� nominisfuicelebrcmacconfpicuamreddit.Cumigiturquifanatusfueratclaunbsp;,, dusjeneret Petrum SC loannem, cucurrit totus populus ad eos in pof ticu, quaenbsp;appellatur Salomonis, ftupefadus. Hicmihiprimumobfeniajhumani ingenijnbsp;ftuporem,infciciam SC uecordi�,quibus SathaniUudpropterpcccatinn dementnbsp;tat. Nam cum deus,quemadmodum Paulus ait^afuraehumanae indiderit SC panbsp;tefecerit,utqu3c fintinuifibiliadciopera,peruidcatamp;intelligat,is tarnen eft honbsp;cninum ftupor,eauecord�a, utnihil planeuitelligantjnifiquod pracfenter fen^nbsp;tiunt: nihil prouidcant,nifi quod ob oculos pofitum cernSttnihil dcnifp cooto^nbsp;fcanc,nifiqitodmanibustangunt,Quotiesobfecro,antcauiderantIudaciChngt;nbsp;Hum multo maiora miracula operari : nunc enim Chriftus cxco a natura uifumnbsp;redd idcrat, nunc paralyticus fanos erexcrat,nuncleprofos curauerat,nuncmornbsp;tuos refufeitauerat, horum tarn en omnium nunc pr� ftupore obliti, miraculumnbsp;illudaPetro SC loanne in claudo defignatum,quianouitcrfadum crat,attonitfnbsp;admirantur,0^obftupefeunt. Quotics,rogo, audicrant, SC ab ipfo Chrifto SC abnbsp;Apoftolis,fiC abhocipfoclaudo pracdicart,nomen Chrifti tant� ef��caci�ef�c,nbsp;ut fanctinfirmosjamp;miracula opcretur,hoc tarnen to tum furdaaurc tranfeunt,nbsp;�i^nonnomenChrifti,fedipfumclaudum,Petrum SC loannem ftupidi afpici*nbsp;unt, contemplantur SC admirantur, hoc quicquid eft miraculi ilforum potefta^nbsp;ti,autuirtuti,aut tuftici� imputantes, Atqj ita palam fignificant,fe nihil aliud innbsp;tdligereautfapcre,lt;^quod pratfens ob oculos pofitum cftgt; SC ed iudiciaeorumnbsp;inclinare,quopr�fens rerum euentusinclinatur.Vndc�m Chriftus miraculanbsp;cxcrcerct,admirabantur cumjSC tanquam diuinumquendam hominem complenbsp;dcbantur,corain enimcernebantmiracula.Cumucro apharif�iscaptus, omnigt;nbsp;bus

HOMILI�E IOAN. B R E N T 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

bus uiribu�,uirtutc.amp; potentia dcftitutus uidfrAir, ac plane abic�ifftmus bominum ap pareret, habef amp; ab illis talis qualis erat pr�fens afpeflus.Rurfuscurn modo uidcrcnt minbsp;raculum aPctro 8c loannc faftum.nonillud Chrifto, qurm non uidebant at�eptumnbsp;runt.quod tarnen pr�dicari audierantjed Petto Siloanni, q�os coram cerncbant. Cuiu�nbsp;ingenii etiam ih nobis cum adhucin Papiftica fcruiture captiuidetineremur fpcumcnnbsp;exhibitum eft.Nam cutn audiebamus de miraculis alicuius fan�i pradicari ^non aflurgcnbsp;bamus ad diuini nominis gloriam.non concipiebamus fidutiam in nomine Chrtfti, �. unbsp;ius uirtute omnia ucra miracuU fada funt.fed in admiratione fanfti detcnti fand 11 �.oleznbsp;bamus,fandum inuocabamus.adeo�j adorabamus.ldem ingenii ftupor appaiet in Etiiznbsp;nicis,qui cum afpicerct Solem amp; Lanam,amp; omnia aftra cccli, nobilifl�mas amp; clarhrimasnbsp;�cseffe.non ai�iirgebantpcr ea,addiuinandaradf�dreatorism3icftatc, fcdinillis rebusnbsp;uifibihbus affixi manentes,eas pro diis.qucmadraodum teftatur Mofe coleban t, amp; adoznbsp;labant. Tanta cft ingenii humant propter peccatum uecordia, ut ultra uifjbilia ci kiynbsp;fibiliaaffurgere nequeat-Petrus igituranimaducrtensludaiciuuigi ftuporcm,iniorn.inbsp;oncm prodit,or�tione fua uecordiam illorum correduru$,amp;exhortaturus,ut refipifcenznbsp;tesinnominelcfuChrifticr�dant,utperipfumfaIutemconfequantut.Etait. Vrn Ifraez ��nbsp;lit�quid miramini fuper hoc,aut nos quid intucmini,quafi noftra uirtute aut picrate cf �inbsp;feccrimus,ut is ambularet^quid illc fibi uultc�curfusIfraelit�fquid def.xus m nos intui 4nbsp;tus�anqpnqantcamaioramiraculaapraeceptorc amp; magiftro noftro lefuNazareno uiznbsp;diftisfobliti neeftis.abipfoetiam mortuoseficrefuftitatos�'cerreuidiftis,commendaftisnbsp;amp;admirati cftis, qui igitur fit, quod nunc uobis illud miraculum in hocclaudo fad uiiijnbsp;nouum amp; ftripendum uideturfExtftimatis fortaffe ( icaenim coniicio ex intuitu ueftro)nbsp;no.s d�oSjhoc miraiulum noftra uirtute, aut noftris meritis aut noftra iuftitia efte� iffcinbsp;at ego non paciar uos aberrare.Ingenuc fatcmur.non effe noftra uirtute fadum � Honii gt;nbsp;nesenimiumus,qui nonpoffumusadftaturam noftram unum cubitumaddere,nonnbsp;poflumusefFicere.ut nosipfi abaegritudinetutifimus.amp;omninoin nos illud uulga�uninbsp;conueni�Medice cura teipf�m,quomodo igitur pol�emus noftris uiribus,tot a nnis cla�znbsp;dum fanumreddeier A^to minus noftra iuftitia aut meritis effecimus, ut hic liaudusnbsp;imperjnunc fanus ambulet^uidem agnofeimus nos peccatores eoft� maximogt;,amp; cp adnbsp;me cuius �oee miraculum geft�m cft, attinet.memini adhuc qualc fai inus gladto me�nbsp;comtniferim/urhlcfusChriftuspmeptormcus.inbortucomprebcndcrctuf. Mcmin�nbsp;quantum fcelusinatrioCaiphae defignarim �cumnonfimpliciter fediureiurandoamp;tiinbsp;execraatione DOMINVM deummeumabnegauerim.Quxigitur merit3,qu35 luftitiznbsp;as pr�texere poTem, quibus licerer.ut niihi hoc quicquid cft mir aculi arrogaremf Qu�znbsp;Ibte,diligcnteranimaduerte ingentem Petri �cloannis modeftiamatrjhumilitatcm.nbsp;Habuiffentenim hoc loco opportuniff�mam occafionem captandae aura popularis.a�nbsp;Mcnand� glori� humana',nec ncccffc habuiffent mat.ifcftis blafphemiis deum affii ercnbsp;fcdpotuiftcnt honeftiscoram bominibuscaufis gloriam gefti miraculi nohnihil infcnbsp;trariffcrre,uidelicet,deum quidem hoc miraculum gcft�fle.fed tarnen ipfos quoej aliquidnbsp;hue c�tulifff� deum entm non per ociofos, ignauos, amp; uiciofos operan miracula, fed pecnbsp;iuftosjprob�s, amp; uirtutis ftudiofos. Cum igitur deus per ipfos miraculum fccerk non pee

- alios� poffit fane quihbet c�iedura adfcqui, quales fint, quam infti amp; accepti coram deo. At ne gry quidettt talium ucrbot� petro amp;Ioanne auditut; prorfusenim nihil f�xnbsp;�irtuti aut iuftitiae.aut meritis adfetibunt, arrogantibus amp; elatis hominibus plane diftiznbsp;miles, quorum ingeniom cft,utquicquid donorum dei pofl�idcanr,fuae uirtuti j fiiae i�ftinbsp;li�,amp; probltati acceptu fcrant. Diucs cogUat fe uicino fuo iuftiorem, St ob banc caufarn,nbsp;pluribus diuicils a domino donatum.Excmplum habes in Nabal conferente fe erga Daznbsp;uidem ut eft in priori libro Saniueliscapite uicefimo quinto defi riprum.Sapiens cogit�tnbsp;fedeopropter fuam induftriamacceptior�quam uicinus paulo infipientior. Ideo putar*nbsp;feiMceadeafapieotiatdonodecoiatuin* Exemplo funt aniuiHiobconferences fci�ni

IN CAP. TERT IVM A CTO. APOST.

Hiobe� Potens cogitat fe fubditis fuis rrifliorcm, hinc�iftimat fibi potentism optimo mcritocolIatameffe.Exemplo eft Ncbucadncfar rex Babylonis,qui meliorena fc omni/nbsp;bus fubditis �ftim *ns, putabat fe regnum fua nirrute amp; induftrianaftum .quemadmod�nbsp;in Daniele capiu quarto legitur.Etbnicus.inquies, hit Nebucadnezar fuinlra^ non eftnbsp;nnrum,fi fu� induflri�.donuna dei, quem ignorabai adfcripfit, at quis inter Chriftiaznbsp;nos tarn dcploratae mentis cffetjqui dona fua.non ferret dco accept�t Vtinamnercilludnbsp;diceres,ncminem inter Chriftianosquacdcifuntfibiadfciiberc , at res ipfa longe aliudnbsp;clamat.Quipofl�dctdiuicias, quibonam habet nominis fui in uiciniafam� .qui aliquonbsp;prudenti� dono fulget, amp; ablatis per malos diuitiis fr�mit ac defperat, obfufcata.per denbsp;�eftatotes fama .regent malediftn .autconuitiu ultion�feftans,amp; ludibriotanqftultusnbsp;habitus, sgerrimoanimo fui cont�pt� fert, hic amp;fi uoce affirmetfe agnofeeredon� deinbsp;gratuitum.tamcn faftis negat, quippc qui nonpoffitferre,ut deus fua dona, qu� d�ditnbsp;gratis recipiat,amp;qu� ad aliquod tempus tanq mutuocrcdidir.repetat. Relinquercm, mnbsp;quis.Iibens,fi deus ipfe a me reciperet.Nunc autem aufcr�t ea mali hom:nes,amp; iniquiffinbsp;nui nebuloncs.qui igitur pofTem �xquo animo ferref At tu quifquish�c rcfponfas, cogi/nbsp;tcs,uclim,deum natuta fua inuifibilceffe, amp; ad nullum hominem uifibiliterprohumaznbsp;nomore actederc.�tq� ab co dona fua mutuodata repeterc. Scdquodadhant rem attinetnbsp;quod agit deus.pct organa fua agit, amp; habet uaria organa, habet bonos angelos. habetnbsp;�nalos.habct bonos homines habet malos.habct grandinem amp;pluuiam,habet ^lorem,nbsp;ardorem folis,amp; frigus.breuiter innumera habetorgana.innumeros nuncios,quibus bonbsp;na fua nobis credita.repctit.lcalt;� per qu�cunlt;� organa, per quofeunep nuncios repetit,nbsp;deus ipferepetere dicitur.unde Hiob ait.DOMlNVS dedic.dominus abftulitcu amp; hoftesnbsp;armenta eius abegiffenr,amp; Sathan libcros eius interfeciffet- Et Dauid fatef dcum iuffiffcnbsp;Scfnei, ut ipfum conuitiis afficiar.fimiliter propheta: teftantur deum ludaeos in captiuitanbsp;tem Babilonicam c�nieciff�,cum ramen hc ftes Babilonii.ens captiuos abduxiffent.Pronbsp;jnde.fi ucrcagnofcimusdonadei.amp;deo tantum acceptum ferimus, pacienter toleranznbsp;dumeft, cumDOMlNVS dia a nobis r�p�t�t,ut qualefcuncg repctitionisfeuexaftio/'nbsp;nisnonciifuetint,doiTiinoremcrcditam reftituamus. Reftiusautem Petrus S�loannesnbsp;agunc quorum uirtuti t urn ftupidi ludati acceptum ferrent miraculum, fua fponte illudnbsp;abnegantSi reeufant, ingenue fatentes, nihil prorfus in co operc ipforum induftritvnbsp;�uftiti�adfctibendum cffe.Cui ergoacceptum ferendum eftf Sequitur.Deus Abraham,nbsp;deu�ifaac,dcus lacob.deuspatrumnoftrorum glorificauitfiliumfuum kfum, quem nosnbsp;tradidiftis ac negaftis in confpedu Pilati.cum iHt ludicaffet cfTe abfoluendum. V os aut�nbsp;fanftum amp; iuftum negaftis amp; poftulaftis, ut uirum homicidam donaret uobis, auroremnbsp;uero uit�interfeciftis.quem deus fufcitauit a mortuis.cuius nos teftes fumus per fidu'nbsp;tiam nominis eius,in ifto quem uidetis amp; noftis.confirmauit nomen luum, amp; fide, quaenbsp;per cum eft,d�dit ei integritatem iftam in confpcftu omnium uefti um Priufquamcnarnbsp;fcmus ifta Petri uerba, confidcrcmus quarc deus uocetur.dcus Abrah3m,dfus lfaac,dcusnbsp;lacob-Numproprereaquodtrcsfuntperfonaeindiuinitatcj� ut deus Abraham ad patre,nbsp;deus Ifaac ad filium.deus lacob ad fpiritum farflum referaturtTres quidc m funt petfonxnbsp;patcr,filius.amp;fpiritus fandus, fed non colliguntur c nominibusiftorumtrium patriarznbsp;cbarum.alioquie Petri ufrbis.quatuoreifenrperfon�colligcnd�.quiaddit deus pattuninbsp;noftrorum.Cur igitur deus potiflimum horumpatriarcharum nomimbus uocatur i cecnbsp;te non ob aliam caufam.quam quod deus cum his patriarchis foedus iniit fe multiplica^nbsp;turumfernen corum,fe deum fore pofteritatis eorum, amp; feefemine ipforum Chriftumnbsp;in quoomnes gentes effent benedicendae da turum. Vnde etiamdeuspofteriorum patr�nbsp;uocatur.ut Dauidis amp; qui Dauidem fequ�tur,propterea quod Dauidi manifeftiflima dcnbsp;Chriftopromiffiofada eft,quam promiffionem poftea prophetae ubi^ ifraeli inculcantnbsp;amp; urgcntlgitur Petrus de Chrifto,de gloria Chrifti,de porentia Chrifti,dc fide in Chriftunbsp;concionaturus^ptiffimc cospaUiaxchascoinincinorar,quibus deus Chxift� promiferatnbsp;ut�uditoies

H�MirtAE IOAN. BnENT��.

ttt auditores horur� patriarcharum fhendoncgi ad promiff�onem de Cbrifto fa�am tcduccrentur. Nuncergoquotquotpraftoadeftis,cognofcite,quaairtute,quaiufti�ajnbsp;quibus meritis ,hic claudus fanus fa�us fit, non chim hoftra , utdiximus � picrate,nbsp;non noftra iuftitia,fedfidutia,quam Irabemus in homen Icfu Chrifti,amp;fide,quantnbsp;in Chriftum concepimus,cfFc�umeft,nthicquemcoramcernicis,amp; quem plufquamnbsp;quadragintaannisclaudum fuiffe noftis*ambularct. Noftr� uireshue nihil contulcznbsp;runt, noftra fanftitas.qu� nuUa eft,nihilcft cooperatajed potentiaamp; uirtus Icfu Oirifti,nbsp;�n quem credimus.quo confidimus,in quo om nis noftra fidutia fira eft,ut per ipfum reznbsp;miffionem peccatorura.Sfictcrnam falutem confequaraur.H�c.inquam, Chrilti potenznbsp;tiahuncdaudumfanitati reftiruit.hu�cacccptum referte miraculum.huncfufpicite.h�cnbsp;admirara�ni,amp; reucrentius eum nunc excipite,quam nuper eum traftaftis.lnuitus ca tannbsp;quam uuincra attingo, fed nifi ta�atraftatatj fanari non poffunt* Qua:fo uos leuoca�cnbsp;in memoriam gt; quam horrendum , quam incredibilefeelus in hune ipfum lefum, cuiusnbsp;uirtutc hic fanus adftat,commiferitis.Nam cum fit filins dei jErcrnus,patribus noftris pronbsp;milTus.facrificiislcgalib^ adumbratus.amp;uariismodisaptophetisuerus Mefehias priedinbsp;catuszattamen uos(horrco dkerc) primum tradidiftis ipfum captiuum in manus genn�.nbsp;Deindecum Pilatus cum uobis ioco magis quam feriotan^ ueftrum Mcfchiam oftentanbsp;iet,amp; iudicareteum potius ut innocentem amp; innoxium hominem abfoluendum, quantnbsp;condemnandum,uospr�fra(�e amp;conftantct abncgaftiseura,cIamantes,Non habemusnbsp;Mcfchiam,nifiC�farem-Atlt;5 itamultoiniqaiores.multofceleratiorcsPilato.hominc,nbsp;ut nihil aliuddicam, Ethnico amp; incircumcifo,fafticftis.llle enim innocentem cum teftanbsp;tuscft.uoseumtanquam nocentiflimum hominemacc�faftis � illepronunciauitcumnbsp;abfoluendum cfte, uos crucifige,crucifigc,clamaftis,illcnon nihil rcgi�m.imo diuinumnbsp;in co fufpicatus eft.uos.non homincin,fed Beelzebub aut Satanam aliquem ipfum iudinbsp;caftis.Quanto igitur uobis �quioi amp; honeftiot fuit Pilatus Poftrcmo, Ut fccleftiflimamnbsp;ucftram impietatem abfoluerctis,cum Pilatus uobis Icfum innocentiffimum amp; Barrab�nbsp;infignerolatroncm Sc homicidam, ptopofuiiTet, utalterum uobis proconfuetudinediznbsp;inittendumeligetctis,quidfcciftis^ Of(clus,oimpietas.Barrabam nebuloncm deploraznbsp;tiffimumdono poftulaftis,Iefumautcm Chriftum longe omniumfan�iffim�amp;iuftiftlnbsp;room fummo faftidio rcieciftis.Barrabam uirum homicidam, qui ali is uitam gladio exznbsp;lorferatjliberc dimittendum peciiftis.Iefum ueto authorem Stprincipem uirx morte affinbsp;ciendum efte infana uociferatione clamaftis� Animaduertite obfecro dile�iftimi ,quanznbsp;tis amplificationibus Petrus grauitatem fcclccis in Icfum c�miifi exaggcret.Nunc enirrtnbsp;Icfum filium dei uocat,quantum igitur flagicium eft,filium dei traderc,negare,amp; interznbsp;ficcrer'nuncconfertlud�os cum Pilato, amp;oftendicPilatum multo iuftiorem ipfis fuifte�nbsp;Rogo quam fcelerati illi funt,quorum compatationc peCfimi Ethnici iuftificantur t^nucnbsp;confert inter fe lefum amp; Barrabam,ut ex illorum quo� coUatione apparcat, quam ingesnbsp;flagitium hi c�miferunt, qui Barrabam ad uitam, Icfum ueroad mortem poftularunt,nbsp;Non cft mir um, (J Petrus tanta liber t�te inauditores fuos inuchitur,quippequipaulonbsp;antclibert�tis fpiritu donatus erat.Mirum autem cft,lt;pauditores eius,non obruerint ipznbsp;film lapidibus,a quo tam feucriter tam atrociter reprchend�tur.Si hoc frculojccdefiaftacnbsp;uctbis paulo afperioribus peccata fuorum auditor um attingunt ,ueiius quam carpunt,nbsp;continuo audiunt,.conuitiatorcs,contumeliofi,uirulcnti,feditiofi, tam tenets funt huiusnbsp;faeculi aurcs, imo tatn inepta tam ftuita funt hominum iuditia, ut iuftam amp; legittimatAnbsp;lt;cprehenfionem,proconuitiisamp;contumelia intetptetentur. Caetcrum, nolle morb� fitnbsp;urn intclligcre.quid aliud eft,quam nolle fanitatem confequidta� Petri auditorcs, quianbsp;6nitatcm(quam nos reiicere folemus,dum nolumus uitia noftra agnofccre ) fummo ftunbsp;�Jioaff�eftani,non petunt Petrum conuitiis uellapidibus,fedcompunfticorde,uerbanbsp;cius xquo in ipfum animo obfcruant,quod eft ingens futurs falutls confequends argvinbsp;mentum� Po�i;o,utpcccatum ipfoxum adhucgtauius.amp;fceleiatinsappaieat^compacat

IN CAP- TERTIVM-ACT. APOST.

iUud Pettus c�g�o�ificationc.qiraCbrif^ps a dcocxaltatas eft- Vos, inquit, iHum idancA gaft�s,repuliftis,amp;omn�contumeliarum gcncrcafFedftis. Deusaurem iUumrecepit;nbsp;affumpfitamp; omni honoris genere affccir,amp; ut pfalmus babcr.gloria amp; honore coronauitnbsp;cum. Vos interfeciftis ipfum, deus autem fufeitauit ilium a mortals, cuius rei nos teftesnbsp;nonauritifcdoculatilumus, quippe qui uidimus his oculis ipfum e morte ad ultam re/nbsp;ttocatum cfle.Quod fictiam nos taceremus, tarnen miraculum modo in hoedaudo pernbsp;nomen lefu geftum palam clamat, eum uiuer. Qui enim potfrt mortui nomen clauddnbsp;(anitati rcftituercs�S talemclaudum, quipluf�^ quadragintaannis hoc uicio corporis apnbsp;feftusfuitf Vos abnegaftis cum Mefchiam.deus aute fecit cum dominum amp; Mcfcbiaminbsp;Vos nomen cius ueftiis conuitiis fordidaftis,Dcus autem nunc nomen eius per huius fanbsp;nitatem ita cclebrc ita gloriofum reddidit, ut fama nominis eius per totum orbem nobinbsp;litctur.Nam.cumis daudus.nuUa humanauirtute.nulla humana luftitia, nulla humaznbsp;na pictate.fed per foiam hdcm.qu� in nomine Icfu Ghrifti habetur, fanitatem confecuznbsp;tus fit,futurumcft,ut hex argumento ceu certiffimofignaculoomnesgenres cognofc�tjnbsp;quod Euangclion rcmiiTionis peccatorumin lefuChrifto , fitpoteniiaad falutemnbsp;omnicrcdenti.Et hxc quidem haftenus. Nam quod in hac Petriconcione.amicifznbsp;fimi, reliquu eft.allas,quantum DOMlNVS dederit, explicabimus. Nuncnbsp;commcndocharitatem ueftramdominodeonoftro.utperfidcmaclaudi/nbsp;cationelibctati.hoc eft,a peccatis inftificati, ueram S perpetuam faninbsp;tatem confequamini in Cbrifto lefu DOMINO noftro,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

qui eft uiia cum patre amp; fpiritu fanfto deus laudandusinfc'

cuU Amen,

HOMILIA XY.

Pilatum.amp; Chrifti ad Birrabamcxaggcrauit-Quid autcm.indicarc peccati atrocitatem, 6c oftcnderc fcelcrisinimanitatem,abud eft, quam Sathan� tradcrc, amp; ignibus infetninbsp;tdiudicarc fSiquidem ftipendium peccati mors eft. Princepsautem mortis eft Sathan,nbsp;cui fl quisobnoxiusredditur.cffugerc fuis uiribus aut iuftitia non poteft, quin in perpeznbsp;tuosinfernicarccresconiiciatur.Italt;5 Petrus, dum indicarauditoribus fuisgrauitatemnbsp;homicidii in Chriftum perpetrati.eo ipfo tradit eos Satanae, Si pronuheiat dignos aeterznbsp;no ignis fuppficio-ln pofteriori autem patte,quam nunc explicabimus, lurfus indicateisnbsp;uiam qua poflint amp; a peccati atrocitate , amp;a Satan� poteftatc, amp; ab �terno ignis fuppliznbsp;do libcrarf; adeotp aprrit amp;recluditeis ianuas cadi, ut ad perpetuam felicitatem intrarcnbsp;queant, hoc eft.ucre amp; legitime clauibus regni coclor urn, a Ch rifto ipfi Si aliis apoftolis.nbsp;commendatis utitur.Audiamus igitur attcntisanimis,ut dauern in feram portarum ccenbsp;li immittat.amp; portas apcriabNon enim i I lis tant� qui tunc concioni eiusprsefto adfucznbsp;runt,fcdomnibus,quiconcionieius,tan^diuinouerbofidemadhibcnt,amp; dus didis paz-tent.ianuas regni codeftis redudiuEt nunc,inquit,fratres, fcio quod per ignorantiam ft;nbsp;ciftls,ficutamp;principcsueftri.� Confiditcfratrcs,faluaadhuc res erit.Etfi enim clauigec^nbsp;nondum dauern in feram immiferit.tamcn uidemus eumdauern nunc producere- Spesnbsp;eft etiam ianuam redudendamfoie* Ftatics inquit, feioquodpCX isboiintiaqa homiz^nbsp;ddiuta

HOMILIAE IOAN. BR ENT II,

ridium�niefum Chriftum commiferitis,ficu|^principes ueftri. Non minuit,non excufat Petrus peccatum quod ante exaggerauerat, dum dicit, eos ignorantia peccaffe.nbsp;Nam cum ipfa ignorantia/uapte natura non mediocre uicium fit, quomodo aliud pecznbsp;catum excufaret, quo minus effet uel graue uel atrox^ Et fi cxcufarct,cur lex,qu� in Nuznbsp;meris capite decimo quinto fcribitur, iuberet, ut pro peccato ignoranti� uitulus in hoznbsp;locauftumofferatur^ ScdPetrusignorantiamcommemorans fubindicat, peccatum pecedt�tgMnbsp;quidem, quodeft in Chriftum defignatum, atrociffimum amp;immaniffimum effe, non fantiken� e�nbsp;tarnen effe ad mortem, pro quo, authore Apoftolo Johanne, non eft orandum:nec cffenbsp;peccatum in fpiritum fanftum.quod nec in hoc feculo,nt Chriftus dicir,nec in futuro renbsp;mittetur. Sedfiquidern�ftcommiffum infilium hominis,remiffibile,amp;adhuc,utficnbsp;dicam jueniale effe. Itaq? ignorantia non minuit peccati magnitudinem, necreatutnnbsp;eiusexcufat,fcdargumentoeft,peccatumefferemiffibile,non per fe amp; fuapte natura, fednbsp;per kfum Chriftum dominum noftrum, amp; per fidem qu� eft in ipfum * Vnde Chriftusnbsp;pro aduerfariis fuis orans,dicit. Pater rcinitte illis.ncfciunt enim quid faciunt, amp; Pauznbsp;lus.Eram,inquit,bl3fphcmus perfecutoramp;uiokntus, fedamp;mifericordiamadcptusfum,nbsp;quod ignorans fecerim per incredulitatem.De principibus autem huiusf�culiait. Sinbsp;cognouiffenthaud quaquam DOMINVM glori�crucifixiffent. Itaamp;hoc loco Petrusnbsp;oftendere uolens auditoribus fuis ,ipfos quidempeccatummaximumcommififfe,adznbsp;hue tarnen fpemueni�,amp;remiffionis effe, fiquidem diftisfuis par�re uelint,ait,fcionbsp;quodpef ignorantiamfeciftis, ficucamp;principesueftri, qui �5ipfi, fiuolunt, adhucreznbsp;miffionem peccati fui confequi poffunt C�terum,ut.maior,non dico peccati excufaquot;nbsp;tio,fedueni�fpesaperiatur,3dditPec, Deus autcm,quipraenunciauerat,pcrosomz **nbsp;nium prophetarum fuorum Chriftum paffurum impleuit fic. Maximum quidem maz **nbsp;lum eft quod dcfignaftis,fed deus tarn bonus artifex eft, ut feiat peffimo hominum maznbsp;Io ad perficiendum optimum bonum uti. Etenim per omnes prophetas multis retronbsp;faeculis pr�nunciatum eft,Mcfchiam Dauidi promiffum, non regiofaftu,amp;pr�daranbsp;huius mundi pompa,fed aff Iiftionibus,contemptu,contumehis,conuiciis ,fiagcllis,cruznbsp;ce amp; morte,in regnum fuum ingreffurum,amp;federn Dauidis CKCcupaturum, ut quifquisnbsp;perfidemeifubiiciatur,temiffioncm peccatorum , amp; ueram falutem per fanguinemnbsp;eiusconfequatur. Cum igitur uos Chriftumomnibus contumeliis amp;conuitiisexaciaznbsp;rum crucifixeritis amp; morte affeceritis,arripuit deus ueftram iniquitatem, amp;pet earn iraznbsp;pleuit,qu� ab ipfo de Chrifti fui paffione ante multa liaeculad�cr�ta erant, amp; quae futuranbsp;de Chrifto omnes propheta: pracnunciauerant, uidelicet, ut Chriftus p�teretur pro pecznbsp;catismundi,amp;fua morte morti�tern�adiudicatos ad uitam adfererct* In cuius reifigu/nbsp;ram,quondam filiilacob,fratrcm fuum lofeph, animo minime fraterno uendiderunt,nbsp;ut inter exteros pericret aut interficeretur.Deus autem, earn turn difpenfationem paffionbsp;nis Chrifti fii� (uj meditans, crudelitate filiorum lacob, in totius famili� lacob bonumnbsp;ufus eft, amp; effecit.ut per lofephum in Aegyptum uenundatum,amp; fratres qui ipfum uenznbsp;diderant Sitota Aegyptiorum regio,in extrema fame aleretur. Sic enim ad fratres fuosnbsp;lofeph dicit. Vos cogitaftis de me malum, deus autem uertit illud in bonum, ut exaltaznbsp;ret me.ficur in pracfentiarum cernitis,amp; faluos faceret multos populos.Ita� quemadmoznbsp;dumiofephfpemucni�fratribus fuis oftentat, cum ait, deumillorum crndelitateminnbsp;bonum uertiffc,lta Petrus fuis auditoribus,remiffionis fpem indicat,cum inquit, deuranbsp;ficper ipforum iniquiffimamcrudelitatem impleuiffe ea qu� antea per os omnium pronbsp;phctar�,de Chrifti paffione,amp; per paffionem fatiffaftione pr� peccatis, pr�nunciata fint.nbsp;Proinde.addit par�nefin amp; ait, Poeniteat uos igitur,amp; c�uertimini ut dcleantur peccatanbsp;ueftra, ut cum uener it tempus refrigerationis a confpeftu DOMINI, Si miferit eum quinbsp;antepr�dicatus eft uobis, lefum Chriftum, quem oportet quickm coclum accipere uflt;�nbsp;in tempora reftitutionis omnium,qu� locutus eft deus per os omnium fandorum fuor�nbsp;a feculopropbetatum.Panitcat(inquam)uos,utcum hoc reftitutionis tempus uenerit,

i 3

IN CAP. TER.TIVM A CT O. A POST.

S; Chriftu� miflus fuerit ad iudicanduni^iiuos Si mortuos, uos per fidem in Chriftum, a peccatis liberati, onmes illas c�lcftes Si �ternas benedi�iones confequamini, qu� pernbsp;prophetas in lefuChriftopromifffffunt. Vides nunc Petrum ianuamregni ccelorum,nbsp;daueEuangeliifui, apertifl'imam feciffe. Etenim ianuamregni coclorum aperire.eftnbsp;pr�dicareremiffionempeccatorumper Chriftumlefum, amp; indicate,quod perfolumnbsp;Cbnftum peccatadeleantur. EftenimChriftusoftiumfeuianua,quifquisigiturChrigt;'nbsp;ftum explicat, ianuam regni coclorum aperit. Auditorum autem Petri amp; noftrum om/-niumnunccritjUrperianuamaPetro apertamingrediamur, amp;abeanonaberremus-Quomodo autem ingredimurcfi pocniteamusamp;conuertamur.Quideftpaniteref quidnbsp;eftconuertis'Panitere eftpeccatum agnofcerc,amp; credere, �p pet Chriftum pcccatumnbsp;mittatur. Idem eftamp;conuerti.Primus enimaddeum conuerfionis gradus eft, turpi /nbsp;tudinem pcccati fui agnofccre,amp; dereftari.Secundus gradus eft,credere in lefum Chnft�nbsp;quod per ipfum folum commiffa peccata temittantur. Et qui ita poenituerit at*^ conuecnbsp;fusfucrit.isdignosfertfrudus poenitentia: amp; conuerfionis, non ut per illos fruftusreznbsp;miffionem pcccatorum mer eatur,quam ante habet ex fide in lefum Chriftum.fed ut obznbsp;fequatur uocationi diuinas, Sigratum fefeerga benefaftorem lefum Chriftum exhibeaunbsp;Itacp pr�dicatione Euangelii delefu Chnfto.aperitur nobis ianua regni cocleftis. Agniznbsp;tione autem peccati,amp; fide in lefum Chriftum,non fupeftitione Iudaica,non meritis opcnbsp;rum, nonfuftitiacarnis.fed tantumhdein gratuitamremiffionempeccatorumqu�innbsp;lefu Chrifti meritisamp; luftitia habetur, ingredimur in regnum cockfte. Hie autfm mihtnbsp;uide,quibus nominibus, Siqua periphtafi Petrus defer ibat diemfeu tempus nouiffiminbsp;iudicii. NamChriftu ( inquit) nunc quidem oportetcocl� accipere,nonquod in coclo,nbsp;bumano more fedeat,ambulet,ati5 hinc inde uagabundus paletur,fed quod nunc regnonbsp;coclcfti inuifibiliter potiaf, Siomnibus rebus^ tarn in coclo quam in terra, omnipotentianbsp;aboculis humanis abfconditadominetur,amp;'fola Euangelii pr�dicatione per fidem cogznbsp;nofeatur.Hoc autem abfeonditum amp; inuifibile regnum,tunc manifeftabitur, tuncreucznbsp;labitur,quandoChriftus apparituruseftinnubibus, quemadmodum uidentibus difeiznbsp;pulis adcoelum afcendit.amp;cxtremoiudicio omniacompofiturus eft- Hocigiturextrcmlnbsp;iudicii rempus,primum dieitur tempus refrigerationis, quippe quod huius uit� tempusnbsp;non fit nifi tempus calamitatis � amp; ut Dauid uocat, uallis lacrimarum. Nee aliud in hocnbsp;mundo quo ad ucnerit tempus extremi iudicii,cxpeftaueris,quam afRi�iones ,aduerfitanbsp;tes,eruces amp; mortcs;8i q�anqinterdum nonullafelicitatis fpes afFulgeat, tarnen nihil eftnbsp;in rebus humanis firmum, nihil ftabilc, nihil conftans. Diesperegrinationis noftr�,nbsp;quemadmodum lacob ait,funt parui amp; mali.Teftatur Si uulgatum apud Ethnicos didii,nbsp;maxima efle uit� noftr� incommoda,fic enim illi aiunt.optimum eft non nafci, proxiznbsp;mum autem, fi natus fis, quam primum mori Feruntur amp;Thraces quondam inluceninbsp;lecens �ditos lachrimiSj mortuos autem conuiu�s Si tripudiis profecutos effe,quaconfuenbsp;tudine fignificarunt, uitam humanam miferam admodumamp;calamitofam, mortis autcnbsp;diem miferis mortalibus optimam effe. Et bas quidem uoccs ac confuetudines, extorznbsp;(itillis calamitatum huius uit� fenfus. Nos autem pr�ter fenfum , etiamcalamitaznbsp;lis caufam agnofcimus. Siquidera pofteaquam Adam parens nofter peccauerat adznbsp;uerfus Deum,audit, maledifta terra inopere tuo, in laboribuscommedesexeacunznbsp;dis diebus uit� tu�. Spinas Si tribulos germinabit tibi. In fudore uultus tui uefcerisnbsp;pane tuo , doneereuertaris in terram ? Gumigitur nos omnes ex Adamo prognatinbsp;fumus, amp; pr�uarieatio eius h�reditaria fucceflione nobis natura adh�ret, unanbsp;cum peccato adh�rent etiam nobis peccati authoramenta , qu� funt affli�iones,nbsp;cruces amp; mortes. In die autem extremi iudicii, implebitur illud uere, amp; perfede,nbsp;quod Efaias uaticinatur dicens . Obliuioni tradentur angufti� priores , amp; abfconznbsp;dit� eruntab oculisnoftns,quiaegocreococlosnouos,amp;terramnouam. Sinoneruntnbsp;inmemoz

HOMILIAE IOAN, BR.ENT1�. 54 in memoria priora, 8i non afeendunt fupcrecor. Sed gaudebitis Si exultabitis ufejnbsp;in fempiternum in his qu� ego creo , quia ego creo Hicrufalem exultationem amp; po/nbsp;pulum eius gaudium , amp; non audietur in ea ultra uox fletus amp; uoxclamoris � Et innbsp;Apocalypfi. Abfterfurus eft deus omnem lachrimam ab oculis eorum. Et morsnbsp;ultra non ent , nclt;5 luctus ,ne^ clamor,neqp dolor ent ultra, quia prima abieznbsp;lunt ? Proinde , baud iniuria dies extremi iudicii, quo haec omnia perfede impleznbsp;buntur , tempus refrigcrationis uocatur , quo appropinquante, fufpiciendum eft,nbsp;amp; monitore CHRIST O attollenda funt capita noftra , quoniam appropinquat reznbsp;demptio noftra . Rurfus uocatur quo�^ hie dies, tempus leftitutioms, quern oporznbsp;tet ( inquit) codum accipere.uG^ ad tempora reftitutionis omnium,qu� locutusellnbsp;deus per os omnium fandorum fuorum a f�culo prophetarum� Etenira DOMIznbsp;NVS pet lefum Chnftum ita omnia ordinauit,amp; difpenfauit, ut pii optimis beneznbsp;didionibus fruantur, impii autem peffimis maledidionibus affreiantur. Quemadznbsp;modum lex teftatut in Lcuitico capiie uicefimo fexto, amp; in Deuteronomio capite uiznbsp;cefimo odauo. Ordinauit quofj ut Chriftus dominetur.lfracl fecure habiter.Ifraelisnbsp;autem boftes uidi fuccumbant. Sicenim omnes prophet� pr�dixerunt, fore uidenbsp;licet,utCHRlST VSdominetur a mariuft� ad mare amp; omniahabeat fnbieft.a fubnbsp;pedibus eius, acpacis non fit finis, ferueturque uerus luda, amp;lfraelhabicetconfidennbsp;ter,adeo^ montesftillent dulcedincm,amp;omnescolles culti fint. Et quisomniaenuznbsp;merare poftet, qu� prophet� pafl'im de regno CHRISTI, amp; felicitate eorum quiChrinbsp;fto credunt,ac infelicitate aduerfariorum Chrifti inculcant^ In hoc autem f�culo,nbsp;omnia ilia inuertuntur, gjpr�pofterc fuccedunt, Impii enim belle uiuunt, f�liciternbsp;agunc,amp; quo peiores funt,uthabet uulgatum didum.eo fortunatiores funt.Contra,nbsp;pii omnibus afflidionibus obruuntur, omnibus maledidionibus afficiuntur, amp; quonbsp;magis pii funt eo infeliciores funt. Adh�cuerbum CHRISTI,in hoc mundoconznbsp;temnitur, ridetur,amp; profligitur,uerus ifracl perfecutionempatitur. Si iuxta prophC� omniuinuer,nbsp;tam , quottidie mortificatur, nec ufquam habet tutum in hoc muodo afylum , tanz tMtur.nbsp;turn aheft, ut habit�e confidenter. Quidergor' mendacia ne funt, qua deus de piisnbsp;amp; impiis ordinauit,amp;qu� prophet� de regno CHRISTI,amp; eorum qui Chriftocreznbsp;dunt fecuritate, pr�dixerunt s' Abfit. Qu� enim piis promiffa, amp; de Chrifti regnonbsp;pr�dida funt,ea nunc in Chrifto quidem ueriifima conftant,amp; a credentibusin fiznbsp;de poflidentur� Deus autem diem conftituit, quoomnia ilia,qu� lege fua ordinaznbsp;uit.amp;per prophetas pr�didafunt,itareftituturus,reformaturus amp;compofiturus eft,utnbsp;immutabilia perpetuo conftent,amp;: pii quidem �terno gaudio, impu autem �ternonbsp;fupplicioafficiantur,at� ut Chrifti regnum fempiternum, manifefta return experiznbsp;entia perduret. Ante cum diem, nuUa hominum comitia , nulla concilia , nuU�nbsp;fynodi,nulla conucnticula quicquam efficient,nifi fortaffis externa qu�dam amp;ciuiznbsp;lia componant- Sed quod attinet ad ucram amp; durabilem rerum tranquillitatera, niznbsp;hil prorfusefficient. Solus hie dies,quern DOMINVS fuo tempore reuelaturus eft,nbsp;omnia in fuum legitimum ordincm difponet amp; componet. Proinde ,rede a Peznbsp;tro, dies reftitutionis omnium, qu� a prophetis pr�dida funt, uocatur. Igitur quemnbsp;admodum Petrus fuos auditores monet,ut refipifcant amp; conuertantur per fidem adnbsp;DOMINVM , quo in aduentu Chrifti in die reftitutionis amp; reformationis omnium,nbsp;una cum CHRISTO falutem confequantur,ita amp; nos monendi fumus,ut pocnitenznbsp;liam agamus, quo fide in CHRIST VM iuftificati.in illo die, quo omnia reftituenznbsp;tur.rapiamur innubibus,inoccurfumDOMINI in a�ra,amp;ficfempcrcura Dominonbsp;permaneamus. Fortaffis autem partim Mofi Sd prophetarum autoriias, at�^ uetus patrftnbsp;religio, partim abnegatio qua Chriftus coram Pilato palam rcpulfus eft, potuiffent nonnbsp;nihil auditorcs Petti a fide in Chtiftu temoraxi,iu in aio fuo.cositates.Quidtdeficicmus

f 4

IN CAP. TERTIVM ACTQ APOST.

ncaMofecuiusauthon'tashaftenus noWs fuitfemper facrofanfta deficiemusn�are ligione Patriarcharum noftrorum.qui ueramfcmpcr pietatem feftati funt^ agnofccmusnbsp;nelefum ilium Nazarenum, uerum'Mefchiamfquifortaffisjnosnonagnofcet.etiamfinbsp;ipfum agnofcamus, quippequemantea coram Pilato publice abncgauimus, amp; a nobisnbsp;repulimusj' Petrus igitur optime gnarus affcftnum confcienti�c,hanc 6dei in Chriftumnbsp;t* remoram,orationis fu� confcquentia amouet,amp; ait.Mofes quidem ad patres dixit, proznbsp;� phetam fufcitabit uobis DOMIN VS deus ucfter de fratribus ueftris mei fimilem.Audienbsp;,, tis eum iuxta �mnia qu�cunqj locutus fuerit uobis,futurum eft autem,utomnis animanbsp;� qu� nonaudieritprophctamillum.extermineturepopulo. Non hoc uolo (inquit Pe/nbsp;crus)ucaMofedeficiatis,utMori authoritatcmcontemnatis,fediubcopotius,utlvlofennbsp;audiaris. Mofi obfequamini, Mofen obferuetis. Audiatis autem amp;obferuabitis cum, finbsp;lefum ilium Chriftum,quern uobis nunc pr�dico.audiatis amp;obferuetis. Itacnim Moznbsp;fe iuffit.ita mandauit, ita pr�cepit.cum in Deuteronomio capite decimooftauo fic dicit:nbsp;prophetam de genre tua, amp; de fratribus tuis, ficut me, fufcitabit tibi dominus dcustuus,nbsp;ipfumaudies. Ponam,inquit dominus, uerbamea in ore eius.Ioquetur ad cos omnianbsp;qu� pr�cipio illi- Qui autem uerba eius,qu� loquetur in nomine meoaudire noluerir,nbsp;Teflimottia ego requiram ab co. Agnofcitis opinor.uiti fratres,uaticinium Mofi ueftri.quo promit/nbsp;tit ahum prophetam poft fc. EtquiseftilleaIiuspropheta,qsamIefusChriftus,dcquonbsp;Petrut proa nunc nobis ad uosfermocfts? Omncscnimconditiones,omncs propriet�res, guas Monbsp;bt in Chria fe de futuro illo propheta fcribit, in nuilum alium, pr�terquam in hunc fblumlcfuranbsp;ftume/Ji-cre Chriftum competunt. Nonne lefus de gcntcamp;famiiiaucftra, uidelicctde tribu ludananbsp;dendum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus eft^ Sed quod de genre ludaica natus eft,commune habet cum multis aliis prophez

tis. Hoc aut� quod fequicur.ab omnibu.s aliis propbctis eum feparat. Quid ergo illud eft? prophetam inquir,fufcirabitdeusficutmc,amp;ponctuerbaeiusinoreeius. Quibus ucrbisnbsp;indicat Mofe,quod futurus ille propheta,nnuo uerbi diuini minifteriofundurus fit* Minbsp;nifteriurn autem propher� illius, non effet nonum, fi nihil aliud quam legem amp; uerbunbsp;Mofipr�dicaret, nec eflctminiftcriumMofi nouitatefimile.fedmultoMofeinferius*nbsp;amp;abiedius,quippe quod ex Mofe originem fuam ducerct, fi tantum Mofen interpretarenbsp;tur.Italt;5 oportet,quod ficut nouum crit minifterium propher� illi us, ita nouum fit ucrznbsp;bum.noua fitpr�dicatio eius. Quis ergo inter eos prophetas.qui Mofen fccuti funt,noznbsp;ua,amp; alia quam Mofe pr�dicauirr Certe nullum alium reperietis, quam Icfum ilium Nanbsp;zarenum,in cuius nomine,hic quadragenarius claudus.fanus cffedus eft. Etenim omznbsp;nibus aliis prophetis fpiritus Mofi diftributus cft.qui amp; ex illo, non aliud uerbura,quamnbsp;Mofe pr�dicauerunt.Mofe legem adnunciauit. Similiter amp; alii propher� legem a Mofcnbsp;latam populo inculcauerunr.Mofe maledidioncs fecuturas cos, qui legem non obferuatnbsp;pr�dixir. Similiter amp; alii prophets malediftioncs, a Mofcpr�didas, quibufdam etiamnbsp;exaggerationibus amp; amplifiicationibus adnunciauerunt, aut uerius repeticrunt. Mofcnbsp;qu�dam uaticiniade futuro Mcfchi� facerdocioamp;regno fuis legibus amp;malediftionibusnbsp;infperfit�Hoc idem fecerunt alii prophct�,nimirumpr�ceptorisMofidifcipuIi.Solusaunbsp;tem lefus Chriftus noua amp;Ionge alia.quam Mofe pr�dicauit.Non enim legem, peccatanbsp;indicantem,exagger3ntcm amp;augentem,ficut Mofe amp; alii prophct�.fed Euangelion pecnbsp;cata deiens,expurgans, amp;penitus auferens predicauit. Non legem iratum deum dcclaznbsp;xantcm,amp;omnes homines occidentem,id quod Mofi erat minifterium.fed Euangelionnbsp;gratiamamp;clementiamdeioftentans,amp;omnes,quorquot in ipfum credunt, uiuificans,nbsp;adnunciauit. Adh�c non uaticinia qu�dam de futuro Mefchi� facerdocioamp;regnonbsp;prophctauit, fed quod erat de his prophetatum , hoc ipfe occupauit, compleuit, Stnbsp;perfecit,ita ut facerdos fit in sternum fecundum ordinem Melchifedec ,amp; rex in folio Danbsp;uidis longe late^ a mari ufc� ad mare , in ccclo amp; in terra dominans. Itarj, uiri fraznbsp;tr�s, fi apud uos authoritas Mofi facrofanda eft gt; ut debet effe fandiffima , multonbsp;�ndior fit authoritas lESV CHRISTI, ad quem uos Mofc a fe � remifit,nbsp;amp;iuffit

MOMILIAE IOAN. B RE NT It

Siiuffttatipfumaudiatis, adh�c graue amp;feueri�n ilJifupplic�umm�nat�scft,quibunc prophctam contcmpferiL Qui uerboeius.inquit DOMINVS.quae loquctur in nominenbsp;mco audirc noiucrit,cgorequirani ab eo,hoc cftjuturum eft, ut omnis anima, omnisnbsp;homo qui non audicrit prophetam ilium, exterminetur e. populo. Vidcris igif,quod innbsp;Chriftum credere, non fit deficere a Mofc, fed Mofi obfequium pr�ftarc, amp; fupplidumnbsp;deicffugcrc .acueramfalutemconfequi. Ncc eft quod cxiftimens uos fide in Chriftumnbsp;dcfefturos a uatldniis Si oraculis prophetarum � Siquidcm omnes prophet� a Samuele, ,,nbsp;acdcinccps quotquot locuti funt.adnunciauerunt dies iftos.In Samuele publkus prophenbsp;tarum ordo incepit,antc quern licet aliquot fucrint prop hcne,tarnen nondum erat publinbsp;eus prophetarum ordo inftitutus, nondum trat publica prophetarum fchola inftaurata,nbsp;nondumerant filii,hoceft,difcipuli prophetarum , quales fub Samucic eflcccperunr,nbsp;Omnes ergo prophetae.a temporibus Samuclis ufi� adh�c noftra fecula, quoties prardi-' frophetlt;tt-inbsp;earunt de benediftionc.quam deus datur� fe pet fernen Abrahx promifit, quoties pro/ tefiimonM dtnbsp;��iftionemDau�difaftamrepecierunr,rocicsea tacitcfignificarunt,quaehistemporibus Chri�o^nbsp;per lefum Chriftum impleta funt. Adh�c cum propheta� Mefchiac facerdocium amp; regn�nbsp;defctiberent,explicarent,commendarenr,amp;ampli(rimis laudibus ornarent, certe In hjccnbsp;tempora rc^excrunt,quibus ucrusille Mefchias Icfus Nazarcnusrcgnumfuumaufpica^nbsp;tujeft,amp;rcgnarurus eft perperuo.Ita�^ fi ptophetarum uatkiniis fidem adhibctis.creditenbsp;ctiam injefum Chrifhim.De illocnim prophetic uatkinati funt, illius regnum defcripfcnbsp;run t.priufq homo natus effet. Atcj ita non deficietis a prophetis.fed potius prophetarumnbsp;oracula feftamini. lam ft adliuc uos a fide in Chriftum remoratur * uetus patriarcharumnbsp;ueftroturareligio.ex�mametiam uobis,hocquicquideftoffendiculi.Vosenimeftis filiinbsp;prophetat�ac reftamenti, feu pafti,quod teftatus eft, amp;pepigit deus erga patres noftrosnbsp;diecns ad Abrahamu,amp; in feminc tuobenediftionem confequentur omnes famili� tcrlt;nbsp;la�. Quia igitur cftis is populns,cuius patriarchis.primu Abrahac.dciude Ifaaco amp; lacobonbsp;deuspromifit,amp;facdusnun^uiolandumpcrcuffit,cfeft�iccreuelir,utomnesfamili�ter/nbsp;rx.bencdiftioncm per fernen Abrahx c�fequanf, agnofcitis,opinor, paftu dei.agnofci/nbsp;tisteftamentumamp;facdusdei.QuodergocxiftimatisilludAbrahasfemeneffe, per quodnbsp;benediftio promtffa eft { Certe non eft liaac, non eft lacob, nec alius quifpiam ex horumnbsp;pofteriSjCjuiantchaEctemporafuerunt,fcdcftlefusChriftusdorainusnoftcr. Terhunenbsp;enim quifquis in cum credit,omnium benediftionumthefaurum confcquitur,utpcceaznbsp;taeius remittantur,ut fan�ificetur,ut ab omnibus aftli�ionibus fcructur, ut non moria/nbsp;fedhabcatatternam uitamStfclicitatem Igitur,fiinChriftum errdideritis, nonrelinznbsp;quetis religionem patriarcharum ueftrorum, fed ucrc ilium cultum dco praeftabitis.quSnbsp;illi dco gratiffimum prsftiter�t,Cred�dcrunt enim in promiffum illud fernen Abrahae,nbsp;fpctaueruntexcofemincbcncdiftionem,amp;ex hacfide.primucoram dco iuftificati funt.nbsp;Deindeperpetuanifelicitatcm confccutifunt,itaamp;uos, ficreditis in lefum Chriftumnbsp;qui eft i�ud Abrah� femcn,confequimini St luftitiam Sifanftificationem amp; redemptionnbsp;nem ,6i uerarn falutcm-Et tantum abcft.ut fide in lefum Chriftum, paftaamp; teftamenta anbsp;deocump*^*^^5^*5lt;^oudita,nioletis,utpotius pct fidemftuftum illorumpaftorumSinbsp;res ipfas teftam�tis aut promiffas autlegatas accipiatis .Scd illud adhuc rdiqu� eft, quodnbsp;fortaffistimetis.ne Mefchias illclefus uos non agnofca^propterea cjabnegaucritiseumnbsp;cotam Pilato, amp; a uobis reicceritis. At iubeo uos aequo animo effe, nam Chriftus lefusnbsp;idco in hunc mundum uenit,ut pcccatores faluos faceret,quorum cum uos primi fitis,innbsp;primis etiam Chriftus ad uos pertincr. Nec hoc folum nomine, quod primi cftis peccatonbsp;rcs.ad uos pertinetjfed etiam eopraecipue nomine,cp eftis filii prophetarum amp; teftamenznbsp;ti. Vobis ptimum deus cum fufeitaffet filium fuum lefum, mifit cum bcnediccntem uoznbsp;bis,ita ut unufquifi� ueftrum conuerteret fc ab iniquitatibus fuis. Ad patriarchas ueftrosnbsp;faftae lunt promlffioncs de benedifttombus Icfu Chrifti , amp; deus foedus cum illisnbsp;iniit)quod uelitfamilies eorumpexfernen Abrahaebcnediccce,K faluare. Cun^iigltiMi

IN CAP. TERTIVM ACTO APOST.

�os (Itis patriarchacum HHi amp;deus hoc lempore protnifTiones fuasde lefu ChiiftooMiv� pleuic,quofaedus fuum cutn patriarchis initum, non uiolarct, uoluit ut uobisptimutnnbsp;Kfurrc�io feu regnum Chrifti adnunciarctur, uidelicet,ut credentes in lefum iU� Chiiznbsp;ftum,promiiTas bcncdi�ioncs,qu� funt remiffio peccatoruro� iufticia, fan�ificatio,nbsp;dcmptio,8f perp�tua falus,confequamini. Quanq igitur abncgationc ucftra Chrift� co/nbsp;tam Pilatorcicceritis,tamcn quia ueritas f�deris , quod deus cum patribus ueftiis iniit,nbsp;adhuc hrma dur�t, adhuc obuiis, quod aiunt ulnis, uos rccipietChriftus ,amp;minime uosnbsp;excluder, modo peccatum ueftrumagnofccntes,in ipfumuere credatis- Haftenus P�trinbsp;oratio,in qua primum quidem auditoribus fuis.tum peccatum eo^ quod aduerfus Chrinbsp;ftum commiicrunt,exaggerat,ianu3s regni codorum claudere uideretur. Poftea tarnennbsp;recludi t cas,amp; q poteft iatilTimc eas aperit, pr�dicatione gratuirae remifljonis peccator�nbsp;per lefum Chriftum.Agamusigituramp; nos pocnitcntiam,amp;conuettamur, ut pecca�snbsp;noftris per fidedeictis benedi�ionem xtern�falutis adfequamur, inChiiftoIefudominbsp;ni noftro, qui cft una cum p�tre amp; fpiiitu fan�o deus laudandus in �xcula,Amcn.

CAPx IIIL HOMILIA XVI.

pofterum diem: nam erat iam uefpera. Etfiautem h� fuerunt,poft acteptum fpiritum fanflum , perfetutionum aduerfus regnum Chriftiprimitiat, tarnen non rft nouuranbsp;quod Satan conatur. V�tus eft aduerfarius amp; iam inde ab initio or bis, hoc unum fempecnbsp;molitustft.ut fines imperii fuifipfeenim eft principes huius mundi,amp;dfus huius faeculi,nbsp;quemadmodum Paulus indicaQtueatur Si quoquo modo poftit, regnum DOMI NI noznbsp;ftriIefuChriftieuertatamp; ad internirionem ufc�perdat. Nullum enim eft conforcium,nbsp;nulla toneordia Satan� cum Chrifto, ftd gerunt illi inter fe bellum irreconciliabile,ftnbsp;quod nullis focderib^ componi queac.EtcnitnSatan,iuxta nominis fuiintcrpretationc,nbsp;bominum aduerfarius ac uerc diabolus feu calumniator eft. Chriftus autem eft homin�nbsp;amator amp; intcrcefforiSatan eft mendax,Chriftus ueraxiSatan ad peccata impellir,Chriznbsp;ftus a peccatis liberans,ad iuftitiam ducinSatan tenebr�.Chriftus lux eft ; Satan rxcxcatnbsp;mentes boininum,Chtiftus illumin�t; Satan eft homicida,Chriftus hominum uiuifionbsp;to ; Satan princeps eft mortis, Chriftus autem princeps uitae ; deni^ Satan ad acternamnbsp;damoationt m ducir.Chnftusautem ad aternam fcIicitatcro.Qux igitur poffetefle illoznbsp;turn c�muniorquod amicitiaefoedusrSatanaeinftinftu Pharao tex Aegypti opprimebarnbsp;quondam tyrannide fua ifraelitas.ft publico edifto mandabat,utomues mafculi Hebrxznbsp;�turn intcrficerentur. Animaduertebat enim Satan lefum Chriftum regnum fuum innbsp;Ifraele iam turn mcditari.ft quo plures fierent ifraelitar, c opauciores relinquerentur imznbsp;pcrio fuo fubditi.Hoc impul fore, Saul tex ifraelisDauidi infidias ftruebat, ut ipfumnbsp;occideret. Siquidem intelhgebat Sathan,eDauidc prodirurum effe lefum Cbnftum,nbsp;SMi bellum �nibus fuis illatuiHs cffet,amp; populum impciio fuo fubiedum petdomiturus,

Huiox

ttOMlLlAE IOAN. BRENtjI�.

B��ius kcm confilio faftnm eft.ut Prophctx intcfficf rentur.Hi cnim praedicabant de rcg no Chnfti,amp;ampliffimas Chrifti uinutes cekbrabant.unde multi in uenturum Chrift�nbsp;credentes,abimperioSatan�dcfiaebanr.Cum igirurpropherje populumSatan�fubdinbsp;tum ad dcfeftionem follicitarcnt.fubornauitSatan fateUitcs fuos,teges amp;principes,ut pronbsp;phetas trucidarentNon enimimpuncfcrt,qui inalicnoimpcriofeditionem mouet,84nbsp;populum addcfeftionem fui principis foUicitat. Accedit hur.quod etiam Satana; impulznbsp;fuSamaritani coram Artaxerxequcmadmodum in Efdracapitc quarto ft ribit�r, accuznbsp;fantIud�Eostemp�uminHierufalemreftaurantcs,amp;impediunt,ne rcmplumrc�difice^.nbsp;Profpiciebat cnim futurum, ut quo magisflorcret religio luda-orum, coplures a regnonbsp;eius deficcrenr.Poftremocum iam Chriftus in terris ageret, in eum totum impetum fu�nbsp;ucttitjincumotnnes artcs,dolosaftus,potentiamamp; induftnam fuamrxped�t,utipfumnbsp;deterrautuentiumdelcret.lsenim erat, quemantcain omnibuspiis perfetutusfueratinbsp;p�r quem folum regnum fuum metuerat ,amp; qui expugnato acdeui�o Satana omnesnbsp;orbis terrarum finesoccupaturus erat. Itaqj adChriftum perfcquendum,non unum, ffdnbsp;omnia hominumgencraimpcllit.firibaspharif�os, magiftratus, pontificcs.prfffides,nbsp;reges,uulgum^difcipulos amp;apoftolos eius,exiftimans,fi folum hunedeterra eradicaffer,nbsp;fepoftcaln fummarranquillitateimperiofuofruiturum.Ecceautem.tum poft mortemnbsp;Chrifti aliquamdiu fecurusagerer.Sl fe egregia ac ftabili uiftoriapotitumopinarctur, exnbsp;�mpromfoproditpifcatorPetrus, qui Chriftum abnegauerat amp; prinopio quidemtrianbsp;milka imperio eius fubducit-Deinde autem affumens fecum alium pifcatorcm.uidelicetnbsp;loannem.conatur omnes.quotquot in Hicrufalem habitant, ad dcfcftioncm follicitare,nbsp;O rem Satan� indtgniSiraam ujfam,qgt; tam abieftijam contempti pifcatorcs, ram iliitcnbsp;ratiamp;imperiti homines, auderent rerminos impenifui muadcre,amp; populum a regnonbsp;fuoabdutere. Proindeexiftimansiterum principiis obftandum effe amp; feromedicinamnbsp;parari.redit ad ueteres fuis artes amp; ftudi3,ac impellit facerdotes, uetera uidclicct organanbsp;fua,magiftratusterapIi8iSadducafos,utiniiciantin Petrum Siloannemmanusamp;pon�tnbsp;tos in cuftodiam, ut poftero die ad concilium pontificum producantur. Quid ergo cauznbsp;�ar praetexunt iili,quod Petrum amp; loannem coinprehendant, amp; uint ulis euffodiantf N�nbsp;palam dicunr.Confcruabimus regnum Satana�jamp;deftmemus regnum dei* minime omnbsp;nlum. Angeluscnim Satanse non reuelat fefe fua fp�cie,quippe qu� turpior Si faedior eft,nbsp;quam utreciperetur.Stuel afpeftu digna iudkaretur� Sed tranffiguratfefe in angdum lunbsp;cisSt honefta ac diuinafpcci� comptus prodit,ut ignaros amp; imperitos fallat. Hinc eft, tpnbsp;cum Pharaonem inftigaiTetjUt ifraelitas opprimeret, non diccbat Pharao, opprimaminnbsp;�fraele regnumdei,8�confeiuabo regnum SatanacJeddicebanOpprimamus ifraelemncnbsp;fortemultiplicetur,5c 11 ingruetit contra nos bclium,3dd3tur inimicis noftri'',expugnaznbsp;tifej nobis egrediatur de terra-H�c eft honefta fpccics,honeftum enim cft,cauere ut fubznbsp;diti non dcficiant ad hoftes regis fui,amp; eum hoftibus regem non expugnent. Saul q uoegnbsp;non fenciebat fc Dauidem obtruncaturum utoccifo Dauide regnum Satanae,praoueat,nbsp;fed ne Dauid imperium fuum,quod DOiMINVS ipft contulerat,inuadercr,amp; ipfo eieftonbsp;regnaret;Honeftum autem eft imperium fuum tucri,amp; feditiofos comprimere, Adhjec rcnbsp;ges amp;principcs,non intetncicbantprophetaseopr�textu, ut Satan� regnum conferuaznbsp;icnt,fedutrcipub.turbatoribusdignumfa�is fuis fupplicium inferr�t. Nam amp; Chriftusnbsp;occifuseft.apontificibus noneonomine, utiUi Sacana:obfequiumprxftarent,fedncnbsp;Romanus imperator gentem eorum perderetProuidete autem ne gens pereat,honeft�nbsp;^ft-Sic amp; hcK 1)^0 comprehenduntur Petrus amp; loanncs, ac in uincula coniiciuntur, nonnbsp;quodquieos comprehendunt, confitcantur fe uiokntia fua ucIleSatan�imperiu tueri,nbsp;fed alias atlt;� alias eaf^ honeftas caufas praetexur. Sacerdotes enim Simagiftratus remplinbsp;njoleftc fereb�t.cf homines illiterati.Si pifcatorcs.popul� doc ebant quod tam� erat uel fonbsp;lo^sfacerdot�amp;leuitarum.uelhomin�do�opi, inter Pharif�osSfSadduc�os.Sadduc�lnbsp;autem molcfte fcrcbant,lt;j adn�ciaxent publice rcfurreft�on� mottuo�;,qu� ipfi negab�

IN CAP. QVARTVM act- APOST.

In nomine lefu Chrifti.Pontiftccs aute^ amp; magiftratus urbis xgro animopacicbantHf^ q� quem ipfi ad crueem damnauerat,eum Petrusamp; Ioan nes iniufte damnatum afierercr^nbsp;refurrexiffe cum a mortuis, adcolt;p omnium crearurarum poteftatem poflidctc affirgt;'nbsp;marcntCaetcrum h�c audiens.non quafi fimplicitcr difta ttanfeas. Omnes rci tircumznbsp;ftantrxconfidcrand�funt,amp;tuncperfpicicsgt;quant�fueritlibcrtatis,argufrepon�ficcsnbsp;a Magiftratus iniqu�c�dis aduetlus Chriftum defignatae.Etant Petrus amp; loanncs pifeanbsp;tores 3mbflks�indofli,amp;illitcrati.Pontificesautemamp;magiftratus,qaiIefumoctidcrantnbsp;hominescrantdoftiirimi.amp;potcntiffimijamp;incaipfaurbe lurifdiftionemhabebant.innbsp;qua Petrus amp; Ioannes pabm iniuftaceos cadis accu(abant.Nec erant abfentes jnaliisnbsp;gionibus,fcd in ipfa urbe prafentes babitabant. N�c Igitur confidera quanta: litlibcrtanbsp;lt;is,imo,fi iuxta carncm ludicauens, temeritatis, fi idiota quifpiam imbellis amp;illiteraiusnbsp;publice accufet magiftratum, in eaipfa urbe in qua magiftratus habitat, cp iniiiftrdatnznbsp;naueritreum heri autpndie acarnihcc interfeftum. Quanto obfetro uitat fu�difcrimi/�nbsp;ni fcfeobiicitrPetrus auremSf loanties in hoc a Chrifto miffi erant , ut Euangelion adznbsp;nunciarcnt.Porto non poterant Euangeliumdc lefuChrifto finccntet adnunciare,nifinbsp;etiam oftendcrent eum iniufte damnatum effe.Itat� non eft tcmeritatis, fed officii, nonnbsp;libidinis fedobfequiidiuini,quodaccufarintpalampontificesamp;'magiftrarusiniquiE conbsp;dcmnationis.Hoc tamcn illi baud quacj fic interpr�tantes comprehenduntapoftolos.Snbsp;uinculis cuftodiunr,donee ioncilium togatur.ut e�nmni confilio coUato regij� Cbrifttnbsp;cuerrant. Caetcrum quod Satan in hos duos apoftolos conaf,amp; antea palam in Ifraelem,nbsp;In Dauidem,in prophetas, in reft juratotps rempli,amp; in Chnftum conatus eft, hoc idemnbsp;priuatim in quofuis priuatos moliTur,quicupiunt d�fit ere abimperiofuo, amp;lcfnmChrinbsp;ftum agnofcerc.ut exempli gran �.Siauarus impoftor,ex fide in lefum Chriftum, ab imnbsp;pofturi.fuisrefipifcit,amp;iredenspromiftionidiutn.T,quxeft pattern toelcftcm nobisdanbsp;turum pancm quotidianum, uexationemdei nonlibidtncmauaricixftu:fequKur,conznbsp;feftim Satan tcclum terrx mifcet, amp; uariis eum intommodis afficit, utChrifti regnumnbsp;In co eradicec, amp; ipfum rurfugt; in pomeiia fui regni trahat. Si inuidus quifpiamtonaitianbsp;tor.credatfibipetChriftum pcccatum inuidi� fu�remiflum.amp;pro inuidia candoremnbsp;aflumar, bene precans etiam deuouentibus ipfum.mox Satan obikit eum uariisaduetznbsp;fanorumfuorum calumniis.quibus ipfum addefedioncm a Chrifti imperiofollicicat,6�nbsp;sd fuutn regnum inuitat.Brcuircr quitunqi uelpalam fines imperii Chtifti pra�dicatioQenbsp;amp; (.onfeffione proferte ftudet.uel pnuatim prokgibusregni Chnftiuitamduccreeonanbsp;tur.is ftatim habrbttaduerfanumSatanam , quiomncmmoUtbitlapidem .utregnumnbsp;S:leges regni Chrirti in nobis impedi.ii,amp; nos ad fui obedientiam reducat. Proindequonbsp;magis Satan nobis reiiftir.eo forrius m obfequio Chnfti pergendum tft,utdeui�opernbsp;dem Satana, folus Chriftus in nobi � regner.Sed quid fir, poftea quam Petrusamp;Ioannesnbsp;compiehcnfifunr,num Chnfti nomen obCuraturrautfortafflsauditores captiuirateprinbsp;mo: urn apoftolorum deterrentur, ne fidem m kfum Chriftum ampleflantur f Minimenbsp;omnium:nomen enim Chrifti mukoclai'U^�^fddif.utpoftcafequiCamp;interimdumillinbsp;uinculisderinentur,fideChrifti mitiantur duomiliauirorum,SicenimfcribitLucas.

*� Multieorum,qui audieruntfermonem ctedidcrunr.Sfaftus eftnumerus Uirorumcirci �� ter quinc^ milia.Quafoteobfciua hot locodiligenter.quam mirabili induftria.DOMIznbsp;N VS deus nofter, Satan� confiha Si Lonatus inuettat. Qu�rebatSatan ut audirorescacnbsp;Q�op4(fl(� eenbus principum apoftolorumdeterriti, Eumgeliou de lefu Chriftoautneghgerenr,nbsp;Deiiffolet fa autc�remnerent�edo tcm admirandam.quo Peti us amp; loannes in tetriorem catter�c�znbsp;tan^confilta jitjuntur,hocpluresfideminChriftumcapelTunt,amp;petfidem in Chriftum eteternmonbsp;retHiK/o-enbsp;nbsp;nbsp;Satan�carcereliberanrur.Qu�rebatSatan uruinculis principum apoftolorumEuanz

WMerterei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnceretur.Sed quomagisilliuinculisconftringuntur, eohbenusEuangelion

reddirur,Qua:jeb3tSatan,utcaptiuitate apoftolorum fides in Chriftum extingueretur. Sed quo U-pius lUi apontificibus eapiuntiu, hoc lUuftiiot eftknux �i ampliot dilatatur.

Longe

HOMILIAE IOAN, BRENT�t 5?

Longe enim alfa eft ratio fcelerum Satan�,lt;fc operurn Dci.Satanae fcclct�, qua� inoimpuIforehommespalamdefignantjnu'niSjperfecuriombuSjUinculiSjCapti�nbsp;uitanbusjcarcen'busjtormentisjuerberibusjgladijsjaqueisamp;^crucibus�tcuncpnbsp;compn'mun.ur,amp;^ quoad in rebus humanis fieri potcft,eradic�tur� At op�ra deinbsp;eomagis promouenr,quo magisilla minis,uinculis,6Cidgenusrebus,perfequenbsp;risjamp;eoplusprogrediunt,quoplus carnalircfiftetiaimpediremoliris,Meditanbsp;batur quondam D�Ml N VS in lofcph filio lacob principatu fuper fratres fu?nbsp;os,�i5 dedarabatquicquideraciftudconfilqjofepho per fomnium .Fratres au/nbsp;tem eius conabanrur con fill um Dei impedire5inuidia,perfecutione,fratria'dio,nbsp;�C. trsditione lofephi inferuiturem. Quid fit t Qiio illiexiftimab�t fe diuinumnbsp;confilium impediturosjeo ipfo adiuuabant,DeIfra�litis tyrannide Pharaonisnbsp;oppreff�sfcriptumeft:QiTantomagisopprimebanreos,tantomagis mulri plicanbsp;banturamp;Screfcebant.Saurquolt;^eo plusDauidem regno inaugurabat,quo plusnbsp;ipiumperfequebatur.EtPharifeiChriftumquidemadcrucemadegeruntjutrcnbsp;gnum eius euerterent.Sed eo ipfo Chriftus in regnum fuum intrauit,amp; fines imnbsp;perif fuiprotuIit.Gentili�quoi�exquifinor crudelitasquond� aduerfus Chri:�nbsp;ftianos,illecebra magis Chriftianifmi fuit,^ extirpatio. Dixifles ChriftianorSnbsp;fanguinem fernen eflejadeo tunemagis �dificabatur Chriftianifmus.cum c�dcnbsp;batur.�tnoftra�tate,quomagis pr�dicatio ueritatisEuangelqdeiuftificationcnbsp;fidefaduerfus fophiftican? �C papifticam hypccrifim minis principum, edidisnbsp;mandatis pontificum prohibetur,amp; crudelifl�mis fupplicqs tyrannorum op/nbsp;primi uideturjeo magis promouet^arc^in diuerfasorbis partes fpargitur, Cumnbsp;/girurueritasEuangeIijpcrfecutionibuspromoueaf,admonenturprimu tyrannbsp;nijUt uel tandem difeant contra ftimulos noncalcitrare, fed diuino operi liberSnbsp;permittere ctirfum, Qind enim cfficiGtj fi omnino in tyr�nidc fua pergant r Cernbsp;lenihil aliud,^q,progreflum diuinioperisfuatyrannidepr�teripforum expcnbsp;dationemadiuuanr,^ feipfos internitioni tradunt, Qiii tangituos,inquitpr�nbsp;phefa,tangitpupillum oculi fui.Ita tyranni qui Euangeli� pcrfequGtur, feipfosnbsp;perfequunt,feipfos pdunt,feipfos d�nant,,pgrcdienteinterim Euagdrj ueritatenbsp;in tot� orbem terra^, quos uocat Dns a reliquo homin� corporefeligente.nbsp;Deinde admon�tur etiam,qui adhucin fidcEuangel�j de fcfu Chrifto pau�o innbsp;firmioresfunt, quiquauisperfecutionis fama ad defedionemfollicitantur,nbsp;ut difeanepotius ex perfecutionibus fortiorem �f conftantiorem animum pernbsp;lefum Chriftum 6f fpiritum eius airumere,qua'm animum defpondercj�f terronbsp;re perfecutionum ab Euangelio deficerc.Qua� eft enim bate noftra plufqu� efFoenbsp;iTiinatamoHicies,quodcumcertofciamusopusdeijquodeftpra�dicatio6^fidesnbsp;in lefum Chriftum abfcp ullis operumj uel Mofaicorum uel P apifticotum me/nbsp;ritis, iuftificatorem,nullahumana tyrannide impedin' poffe, quouis minarumnbsp;uento,autleui perfecutionum rumufculoitatcrritemur,itaconcutiamur,quafinbsp;ccelum fubito ^flet tuiturum,�f omnia fubuerfurumt Non enim ut Paulus dbnbsp;cit, accepimus fpiritum feruitutis ad tirhorem, fed fpirit� adoptionis,per quemnbsp;clamamus t Abba pater, ^iritumuidelicetlibertafiSjquo perfuafum babemuSjnbsp;quod neep morSjUeque uita,necp angeli^necp principatus,neque poteftates pote��nbsp;MntnosfeparareadiledioncDei,qua�eftinChrifto lefu.ltaquedepulfometu,nbsp;certo confidamus Chriftum lefum qui in nobis eft,maiorem �f potentioremnbsp;elfe,quam qui in mundo, cum is qui in nobis eft, iubeatnosbono animo eflenbsp;quod ipfemundum uiceric, agite certifli'maetiam nobis uidoria parata eft, innbsp;codem Chrifto I ES V DOMINO noftro,quicft una cum paircamp;Tfpiri/nbsp;tufando Deusiaudandusinf�ccula. Amen,

�N CAP. Q.VARTVM ACT, APOST, H O M I L I A XVII.

VdiuimusPetrum �C lohanncm, quos Paulus Ecclefi� co lumnas uocat,a facerdotibus QCmagillratibus tepli in car**nbsp;ceres coniedos fuiffe.Audiamus nunc quid,columnis Eo*nbsp;clefi� uindis, inter principes QCpontifices fynagog� adSnbsp;fit; Fadum eft autem (inquit Lucas) poftcro die,ut congrenbsp;garentur principes corum 8C feniores QC. fcribae ad Hieruianbsp;1 em,�^ Annas pr inceps facerdotum, SC Caiaphas amp; lohanz

Trd�^ui�j'-tMeonfcien� tut (juMtum ter abnegat�on�^quaeuamcxecratusfueratAi^�^auerat^n� noffetIcfum.AIa�nbsp;io/umfitf et ter ambJtionc qua Chrtftum rogauerat ,ut ad dexteram eius federet, infignis acnbsp;ea�trlt;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobilts, tarnen crcdebant per lefum Chriftum, quem hat^nus pr�dtc^erant,

peccata eorum expiata effejnterim crantfibi confcq /� i'nco fado,pr opter quod in utncidaconiedi fuerant,obfequium dcopr�ftiriffent,�^ uocationi futnbsp;ftettj f�uijircnt.Confci�iia igi tut libera,quomodo potuit career ipforum capult;nbsp;uitas effet Scilicctmortcmtimucnmt, Atqui cresduntin lefum Chrift�jtjs morsnbsp;non eft damnumjfedquemadmodum Paulus ioquir,liK:rum,quippc qui probenbsp;reiant,(�omnisquicreditinfiliumDeiunigenitum,n�pereat,fedhabeat uitamnbsp;aeternam.Itae^ amiciffinM,hoe curemus,hocftudeamu8jutpcr fidem fecura connbsp;fcienciam habcamuSjamp;S uoeattoni diuinac fidcliter feruiamus,T uncenim ,quisnbsp;eft, ut alias Petrus ait,qui fitafflidur^ nos,fi bonitatis emulatores fuerimust imnbsp;�nojfiquid etiam accideritincommodi propter iuftidam,beatitamcnfumus�

S ed nunc mihi uide principum �C p�ntifrcumconditioncm,Hicnim�^fi carceribus nonconcludantur, fed lib�r� quo l�olunt pergunt, tarnen quia con*nbsp;fcientiaeorumuinculispeflimorumfcelerum conftrida ell,inmedia libertatenbsp;captlui funt.Non eftpax imptis,dicitDominus deus. Sed impij quafi marc fcr*nbsp;ucns,quodquiefccrenequit,amp;Tedundantfludus eius in conculcationem dCnbsp;fum.Qu� igitur funtillafcelcra,quibus illi tanquam uinculis captiui teneban*nbsp;tur t Innumera funtjpr�cipua tarnen emmierabimus,Ea funt,ambitio, auaricia�nbsp;inuidia amp;homicidium,lt;^odpaulo atitcinlcfum Chriftum defignauerSt.ltac^nbsp;hisuinculis capti ita turbantur,itahotroreconcuriuntur, ut nunc timeant,nere*nbsp;gnum 8C diuitias fuas amittant,nuncformidcntgt;ne feditionc uulgi exagitentur,nbsp;nunedeuit� fu� incolumitatcdcfpcrcnt�V ndefit,ut primatibus apoftolis catnbsp;cere dcten�s,currant,rccurrant,conucntusagant, omnes fui ordinis, tarn extranbsp;urbem Hicrufalcm,^ intra cam habitantes,conuocent, concilia cogant, del ibeznbsp;rent,confultcnt,d�cernant,mandent,�C omnein,quod dicitur,lapidem moueant,nbsp;quo faltem uitam fuam tueantur.O a dmirandam rerum inuerfionem, Apoftolinbsp;carcere captiui mortem nonformidant,Principes autem �i^ pontifices corporcnbsp;non tantumliberi,fed etiam magiftratuspoteftate praediti mortem adeo form�nbsp;dant,ut a defpera ti one incolumitatis uit� fu� parum abi�nt, A tc� hue adigit eo#nbsp;mail confcientia.Proindecaueamusabimpijsfceleribus �Cuocationem noftr�nbsp;�Xfide adminiftremus,utHberac�fcicntia fecuram S� tranquillam in omnibusnbsp;etiam aduerffs uita agamus� Catterum cofyderemus modo qui �nt dli, qui ad*nbsp;uerfus

9

H O M I L I AE IOAN. B R E N T � L 58 lier fus P ctrum �f Ioann�,hoceft,aducrfus�hnftum �C Euangclion ci'us, quodnbsp;iftipra�dtcaucrunt,ad concilium inH�erufakmconuen�ant.Noncnimfunthonbsp;minesdcmcdiaplebisfecCjnonfuntEthnici 8Cpubltci idololatrac ,fed qutrrurnbsp;admodumhiccx ordinecommcmoranturjPrincipes Iudacorumjfenatores,icrinbsp;bafjpontificeSjamp;Tlegttimac fideidefcnforcsacprotedoreSj�^ pcipuchi ad dam*nbsp;nandum Apoftolos nunc uelut ad commune incendium extinguendum co nuenbsp;niunt,quianteaaddamnandumChriHumconuenerant. Quid igitur pietatis,nbsp;quidclementiarin ApoftoIoSjCxhocconciliofpcfaresr�Cuiuscxemploquidbonbsp;ni extjs concilijs,quaeprincipes Si Epifeopi noftrif�culi, nuncpoft nupera ilUnbsp;comicia in qua palam Euangelij ueritas damnata cft,meditatur,expedaresc'Digt;'nbsp;cesjilli ludaci fueruntjnoftri Cbriftiani funt.Sed quemadmodum i11i affedabStnbsp;quidem uidcri l�gitim�t �fauit� religionis propugnatoreseffe, legitimam ta*nbsp;menreligionem jfpecic Si pr�textu religionis impugnabant�^ perfequebantur,nbsp;Itahoc facculo multi affedant quidem uideri Ecdefii� Chriftian� Si Euange�qnbsp;defenforcs,quitarnen Ecclefiam Si Euangelium religionis pr�textu infedan*nbsp;tur. Annoneft Euangelioninfcdari,uiolentia prohibere ufum utiitiftp fpccicinbsp;ccen� dominic�t annoneft Euangclion infedari,dirismandatis pr�ciperCjUCnbsp;Miffapropeccatisjfacrif�cium fatisfadorium�Cexpiatorium obferueturt Annbsp;non cft Euangelioninfedari,publicedecernere, qgt; fides non fola coram deo iu*nbsp;ftificetjfed neceffaria fint operum m�rita ad luftificationemt Aliahuiusgene*nbsp;ris fcxcenta funtjqu� n�c longum effet numerate, f talt;y cum antea uericas Euannbsp;gelq a Pontificibus Si Epifeopis noftri f�culi condemnata fit,facile conrjci ponbsp;teftjquid in eo concilio futurum fit quod nunc illimeditari dicuntur. Videa*nbsp;mus ergo quid in concilio principum Si pontific�m aduerfus Petrum �f loannbsp;nem congregato adum fi t. Cum ftatuiffent eos in medio, interrogab�f,qua uir � �nbsp;tute,autquo nomine feciftis hoc uosf Vcriffimcfcriptumeft:Perdam fapientiS ��nbsp;fapientum,�i^intelligentiamjnteUigentium re�jciam. Quid enimpotuil�et ftui*nbsp;tius Si ad rem impertinentius a principibus Si pontificibus interrogari � Conucnbsp;nerant�nconcilium,Sfconfyder�t,utdefcelerc,demalcficio,deh�ref�,autalionbsp;quopiam flagitio corum qui capfi,�^ ad defendendum fc produdi eran t, cognonbsp;fccrent ac iudicarcnt.Illi autem non de feel ere, fed de benefado : non dema lefi*nbsp;cio, fed debeneficio :non de turpiflagicio,fed de honeftiffimo op�re interro*nbsp;gani.Quacruntenimex Apoftolis,qua uirtutc, autqua pot�tiaclaudum fanumnbsp;^integrum effccerint, Numclaudum fanareflagitiumeftr num debilem p�ui*nbsp;quamquadragenarium fanitati reftiiuere fcelus eft f Cette non pofl�tgratius bcnbsp;ncficiumclaudo Si debili contingere,tantum abeft, utmaleficij nominecenfennbsp;dum fit.Nonnemedicimagnis etiam prarmrjs afficiuntur,fi �grum quadriduanbsp;num tantum prtftinae fanitati reftituanti quanto magis Apoftolifuiffent pt�*nbsp;mio honorandi,qui fanitatem contulerunt a�gro plufquaih quadtagenario.nbsp;igitur principes pontifices debeneficio in claudum collato qu�runt, maniienbsp;ftcproduntjfeinfapientiafuaftultosfadoseffe,quippcquideea re inquirunt,nbsp;qu� iniudicium non ucnit,nec fupplicio fed pra�mio dign�'cft. Atque ill ud eftnbsp;quod Chriftus diciuCum tradiderint uos,ne fitis folliciti,quomodo autquid Ionbsp;quaminijdabitur entm uobisin ilia hora quid loquamini.Vrtdedabitur r autorcnbsp;quidem fpiritu fando dabitur,quid refpondendum fit.Sed tarnen ipfa aduerfa*nbsp;riorumucrbajuonmedioctcm tefpondendioccafionemfpiritu uos pereado*nbsp;rente praeftabunt. Proindenon eft, qgt; ex incredulitate fotinidemus, nc iuilamnbsp;noftram caufam prat infantia defendere non qu camus. Sed hoc curandum eft,nbsp;ut iuftam habeamus caufam contra aduerfarios, tuncenim etiam ipfi aduerfa*nbsp;rq occafionem optime refpondendi, 6Cnoftram caufam ednftantiflime tuendinbsp;g

�N CAP, Q.VARTVM ACT, APOST,

ptrebebuntSkenim ponttlicibus �Cprincipibus inquirentibusjquanam poten nac�audus fanusfadus e�et,Petro refpondcndj occafjopr�bita eft, qui rcpleznbsp;� tusfpiritufando,dJxitadeos:PrincipespopuliSCfenioresIfracljftnoshodicnbsp;o, examinamurjdceoquodbenefecerimushominiinftrmojquarattonciftcianuanbsp;95 fadus fic,notum ftt omnibus uobis Slt; totx plebi Ifraehqj per nomen Icfu Chriftfnbsp;F5 qucmuoscriicifixiftis,quemDeusfufcitauitaiTiortuis,perhuncifte aftat co*nbsp;ram uobisfanus,Qu�fo te,diligenter obferues, i^longenuncPetrus coram connbsp;cilio principum dC pontificumjab eo difcrepet,qui nuper ad prunas in atrio Caianbsp;ph� coram feruis lacrificulorum QC ancilla fefc calefaciebat, ut interim cogno*nbsp;icas,quanta fit fpiritus fandi potentiajquanta plerophori� efficacia� Etenim Pcnbsp;trusjquinuperafpcdufcrui amp;^ancin�eita terrebatur,utintcrpelJarus, continuonbsp;Chriftum etiam execrationibus Sgt;C iureiurando abnegaretjis nunc coram fena*nbsp;tu reucrendifiimorum pontificumjSC illuftriffimorum principum, ipfa maieftanbsp;tisipeciemetuendo,adeonon terretur,utnonfolum Chriftum Iiberrimeconfi*nbsp;teatur,fcd etiam principes amp; pontifices,ob prepoftcram muncris fuiadminiftranbsp;tionem fugiilet,06 eos homicidij arguat, Vndenoua ilia fiducia SC libertas Pc*nbsp;tro t certenon eft in carne eius nata,fcd autorefpiritufandodonata.Poftcaquanbsp;cnim fpiritusfandus Apoftolis miflus eft,no uenitadeos uacuus 5C inanis,l�cdnbsp;aduexitfecuminnumerasdotes,noticiamperegrinarum linguarum,iWrtutcmnbsp;�operandimiracula,intelligentiameorumquae anteaaChriftodidaerant,conznbsp;ftant�amfidei,fiduciam2lt;libertatemloqucndi,fapientiamaduerfarijs refpon*nbsp;dcndi,gaudium,pacem,lcnjtatem,mafuetudinem,bcnignifatem,6Cquisomnesnbsp;fpSs dotes reccnlere poffetr Quas fi QC nos affedamus ( omnino enim affedan*nbsp;dxfunt,fiquidem monemurjutfuperna 6C c�leftiaqu�ramus) curandum eft,nbsp;tit Buangelion de lefu Chrifto per fidemcoropledamur,Itafiet,utper Euange*nbsp;lion,quod fide excipimusjfpiritus fandus nobis adminiftretur. Spiri tus auicmnbsp;adminiftratus non folum eritfigillum fiC arrain cordibus noftris,uerumetianinbsp;ornabitnosijsuirtutibus,quasc�leftismunicipatusanobisrequfrit,utindua*nbsp;mur tanquam elcdi Dei fandi ac diledi,uifcera mifcrationum,charita tern,me*nbsp;deftiara,manfuetudinem,lenitatcm3patientiam in aduerfis, ft quando opusnbsp;�rit,libcrtatcmloquendi,fiduciamconfitendilefum Chriftum, amp; quicquid eftnbsp;id genus uirtutum. Quae ergafunc ilia quae Petrus fpiritu fandorepletus maxi*nbsp;maloqu�di parrhefia dixit r Principio ciuiliter admodum fugillat pontihees �Cnbsp;principes, fui officq ob1iri,nondemaleficio,fedbcneficioinquirant:Exift)manbsp;i5am,inquit,o principes amp; fcnatores,nos heri carceri traditoselTe propter flagiznbsp;tiumaliquodpernoscommiffum.Nuncautemuideo nos tantum examinari denbsp;bcnef{cio,quodinhuncclaudumquadragcnarium,quemcoram cernitis,c�tuHnbsp;jnuslt;Atqui,bonfmagiftratuseft,uteosinuinculaconrjciatamp;pun(at,qui malenbsp;�icia defignant,n� qui hominibusbeneficia c�fcrunt,Et pr�fides quos uos pronbsp;fiteminimittunturad uindidam quidem noc�tiumjlaudem uero rede agentia�nbsp;Quado igitur,ueftro ctiamtcftimonio,nihil nocuimusclaudoifti,fedmultuminbsp;profuimus,muneris.Ueftrierat,non ut nos ucluti malefadorcsin career es con�fnbsp;lt;eretis,5Cp�rora hominumtraduceretis,fcdut benefadores laudeacpr�mijgnbsp;afficeretis.Atquiai�obislibetpratpofterismagiftratib^ elTcjamp;Tmalefadores launbsp;lt;iare,benefadores autemuindicarejbreuiterrefpodebimuSjquarationehccJaunbsp;dus beneficium fanitatis confecutus fitj�^ quoa dicemusjnon uobis fo�um, fednbsp;etiam toti genti Ifra��didum efleuolumus. Hic enim nuper plufquam qusdraznbsp;gintaannisclaudusjaftatn�c coram uobis fanus (aderat enim 8^claudus in counbsp;cilio,fiueaprincip';busuocatus,fiueab Apoftolisintrodudus,fiue fua fpontenbsp;�lisbenefadoribus ddhafrefeens) non noftra uir tute, non noftra iufticia, benc

enun

HOMILIAE IOAN. BRENTIL 59 en:'m nobis confcij fumusnoftracimbecill^atts Sgt;C iniuftici�:nccpotentia aliquanbsp;magica^quippcqin nullis ,ncc carminibus,ncccharaderibiis,nec exorcifmis,nbsp;qutbus rebus Magi uti folent hominem cxcantaui mus, fed fola uirtute, potennbsp;na,amp;: nominelefuChrifti Nazarcni,quemuos crucifixiftis quidem,fed deusnbsp;fufcitauit ilium a mortuis. Dictum cil ad eum fimplicilTimc: Innomine lefunbsp;Chrifti Nazarcni furge �(Cambula.Etcccccontinuoexiliens,ftetitSCambula^nbsp;uic.Iefus igttur qucm uos crucifixiftis, huic fanitatcm, noftro tatum mintfterio,nbsp;fua uero autoritatc �C potenfia,qui nunc a mortuis fufcitatus,ubic� dominatur,nbsp;contulit�Animaducrte obfecro, quanta libertatc Petrus Chriftumcoram prin#nbsp;cipibusamp;pontifi'cibus confiteatur, Qyiodenim antea coramuulgo cui rationnbsp;nem fanitatis claudi reddcbat,dixit,hoc idemnunccoram fenatu principum �Cnbsp;pontificiim repetit, Prius enim dixcrat,authorem uitat tnterfeciftis,qucm deusnbsp;iufcitauit a mortuis Jdcm nunc inculcat,uos crucifixiftis,qucm deus fufcitauitnbsp;amortuis.Etquidhocaliud eftj^fiquisexplicatimdicerctiquemuos tyrannicnbsp;dcintcrfcciftis,huncdcusclcmcnriauit�reftituit:qucm uos crudelitate triici�nbsp;daftisjhuncdcus bonitate fua ad uitamreduxit iquemuos fummaimpietateSCnbsp;iniquitatead mortem adegiftis,hunc deus fummapictate2lt;�quitate a mortuisnbsp;fufcitauit:quemuoslatronummoreoccidiftis,huncdeus diuino more uiuifi#nbsp;cauit.Profedo hatcfibiuoluntPetriucrba.trgoncconuiciaturf minime,quinbsp;in malcfadorem ex officio mini ft er ij fui uera dicit,non conuiciatur,fed uocationbsp;ni fuat fcruit.Et ut Petrus amplius principes ac pontifices pudefaciar,Chriftumnbsp;autcmglorificetaccelebretjadditiHiccftlapisilIcquireieduseftauobisaedi/ sjnbsp;fican�bus,quifa(ftuscftincapufanguli3ncceftinal�oquoqu�faills, Neeenim j,nbsp;aliud nomeneft fub coelo datum inter homines, in quo oporteat nos faluos fie/nbsp;ri.Qtiod Petrus de lapidereprobato Si in caputanguli fatfto dicitjepfalmo iuxnbsp;ta Hebraicam rationem centef�mo dccimo odauo mutuatum eft ? Ditftum mcanbsp;morabile,quod etiam Chriftus,teft�tibusEuangeliftis,Matfh�o, Marco Si Lunbsp;ca,ufurpat,amp;S dcfeipfo inte�ligi fubindicat,inquiens:Nunquam kgiftis inferi:�nbsp;pturiSjLapidemquemrcprobaueruntaedificantesjhicfaduscftin caputanguli?nbsp;Quin Si Petrus hoc dido tantoperc dcledatus eft, ut non hoc tantum loco�|fednbsp;cciam in priori fuacpiftolacapitc fecundo ufurpet, 8C ad explicandam Chrifttnbsp;maieftatem repeat, Metaplioracnim a lapide �dificio Si angulo fumpta, to^nbsp;tam fere Chrifti rationem mira perfpicuitateexponit,6Coculis mentis noftrxnbsp;fubtjcic. Videamusigitur,quod fit illud�dificium. Si qui fint�dificatores, iocaiderf^nbsp;dcquibusfpiritus fandus in pfalmoloquitur, ut �6hinc lapis ab atdificatork ie�oLpidenbsp;busquidemreprobatus,aDeoautcm in caputangulielcdusjcognobilior nobis tnguiari,crnbsp;rcddatur.Itac�nullushiefit fermode �dificio rempli illius quod Salomonin de^dtfiettosnbsp;monte Sion magno impendio inftaurauit. Sed de �dificio rempli illius, quod nbuftcmplinbsp;eftjCongregatioSC colledio omnium filiorumDci,quiad h�reditatem diui/nbsp;norumbonorumpertinenLDequibus Paulus ait: Vos eftis templum Deiuii�nbsp;uentis, quemadmodumdixitDeustinhabitabo in illis inambulabo,amp;^cronbsp;illorum Dcus,6C ipfi erunt mihi populus.Et alias P etrus : Ipfi ueluti luui lapknbsp;des ardificeminijdomus fpiritualis, Porrohoc templum �dificaturminifterionbsp;uerbi Dei. Quotquotigitur Verbi Dei miniftros agunt,templum Domini �dinbsp;ficarcdicuntur.VndeMofe,Ahcron,pontifices,laccrdotcs,prophet��3 Apo��nbsp;ftoli, Euangeliftac,�^ qutequid eft miniftrorum Ecclefiafticorum, totlapides adnbsp;huius tempi� conftrudionemaduehunt 0(rcomponunt,quot homines per Vernbsp;bumpr�dicationisfu�ad DOMINVM conuertunt,amp;Deofubrjnunt, Velnbsp;faltemduos Apoftolos Petrum Si Paulum mihi confydera ,qui nimirum fue/nbsp;runt optimi S^fideliffimi tempi� Dei �dificatorcs. Petrus unodieaduexit ad

8 3

IN CAP, Q.VARTVM ACT. APOST.

feuius templt aedifidumjtcr millelap�eSj�^ � teriim duo mflh'ajqucmadmodum fupra didum eft, uiduabus tantum ueAunsjdrciterqumc� millia in'uorum la��nbsp;pidum adduxen't. Paulus uero gentium Apoftolusjtantum lapidum numcrumnbsp;ad iftud �dificium ex gentibus aduexit,ui nemo ilium radone comprehendercnbsp;queat.EcficutMofeacprophct�jquamuismorrui,fcripdsfuis templumDominbsp;nt�dificarunr,ita Apoftoli,quamuisimmaniter abaduerfaiqs fuis quondamnbsp;trucidati fuerint,adhuc tarnen his temponbus fcriptisfuispoft fe relidis, quaftnbsp;uehiculis tot lapides adtcmpli deiftruduram conuchunt 0(rcomponunt,quotnbsp;homines per ipforum fcripta ad cognitionem fidei ducuntur, lam uero 5 multanbsp;�ft inter �dificatorcs tempii differentia .Qiiidam cnim non fuperftruunt niffnbsp;mJifiettto fundamentoprobecollocatOjqualcsdicas�difica�oreSjMofcn,uerosfacerdo.'nbsp;rts templi- tesjprophetasatc^ Apoftolos,quilefum Chriftum�difictj fui fundamentumnbsp;locarunt. Quidam tta infaniuntjUt uel abft� fundamento temere quicquid connbsp;gefferint,inunammolem moxruituramconqciunt uel prac nimiaquam affe#nbsp;dantinduftria.coinfipienti�SCftoliditatis dilabuntur,ut lapidesfundamen/nbsp;�o aptifl�mos �C accommodatilffmos re�jciant, �C lignum, foenum ac ftipulamnbsp;pro fundamento locant .Quales dicas acdificatoresfuifTe, Sacerdotes �pontifianbsp;ceSjScribasamp;^pharifaeoSjquilefumChriftum DOMINVM noftrumadcrunbsp;ccmadcgerunt. ErataUtem Chriftus lapis ad �dificium templi longe omniumnbsp;accommodiffimus SCminimeuulgaris, Sed angularis Sifundamentalisjdequonbsp;per EfaiamDeuspr�dixeratzEcceegomittam infundamentis Zion lapidcmnbsp;angularem, lapidem probatum5preciofum,in fundamento fundatum. Hunenbsp;igitur lap idem, cumifti acdificatores arripuiffent, ut aedificio templi aptarent,nbsp;Uifuseftipfis longe omnium incommodiflimus,�fquitorum aedificium nonnbsp;folum deformaturus fit,fed etiam dcftrutfturus Jpft enim aedificabanttcmplomnbsp;Domini, dotftrina opcrum,mcritishuman� iufticiac,circuncifione,Sabbatis,nbsp;Neomenijs, facrificij s, decimationibus ment� amp; cymini, longis precibus,hy�nbsp;pocriticis ieiunqs ,lotionibus manuum, 66 alijs traditionibus humanis.Docenbsp;banthisopenbuspeccatacxpiari,iramDeimitigari,gratiam Dci conferri,6dnbsp;perp�tuafcelicit�tedonari. lefusautemChriftus longe diuerfa docebat,uiMnbsp;dclicctjpeccatanonexpiari ,nccopcribuslegis,neciufticia humanarum trad�nbsp;tionum,nec meritiscarnis,fed tantum per fuum ipfius fanguine m,�6 perfidem,nbsp;�tquicuncpinipfumcredcret,nonfolumconfcquercturremiff�onempcccato*nbsp;rum,fcd etiam uitam aeternam� Qui uero non credcret inipfum, iam condemnanbsp;tus effctjetiarnfi alioqui omnia opera legis �6 traditionum humanarum feciffet.nbsp;Proindc pontificcs,facerdotes,pharifafi 66 fcribac, templi xd)ficatorcs,animadnbsp;wertentesdodrinam Chriftiprorfusnonconucnirecum fuis rradttionibus,iu�nbsp;dicaucruntlefum Chriftumplaneefle faftidicndum,contcmnendum SCretj*nbsp;cicndum,tanquamlapidem aedificio templi Dominier,non folum incommo*nbsp;dum,fedetiam maximo damno futurum,quippe qui lua in�qualitate totumnbsp;aedificium cuerfurum fitHinc eft qj clamarunt alias, reus eft mortis, alias,tol lenbsp;tollccrucifjgeeum,alias,non habemus MefTiamjnifi Caefarcm, alias, nolumusnbsp;huncregnarefupernos. Verumenimuero,longe alia funtiudicia�tf fententiaenbsp;Dei^lipminum.Lapisenim lefus Chriftus,quernreprobauerunt �dificaroanbsp;resjhicfaduseftincaputanguli .A Domino fadumeft iftud, �6eft mirabilc innbsp;oculisnoftris.Clamauer�t�dificatorespontrficesdelefu Chrifto,reusfftmcrnbsp;tis,atDcusconftituiteumautorem uitsc.Clamaueruntfacerdotes,toile crucifigt;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gc eum,at:Dixit Dominus,per propbetam,Dominomeo,fcdeadextnsmeisdo�

necponaminimicostuosfcabellum pedum tuorum.ClamaucrunrS(rib:r,nolu enushuncregnareftipcr nosjatclamat Dominus ad e�: Spcciciua66pulchritu�lt;nbsp;dine

HOMILIAB lOHAN. BfeENTIL

d ; nc tu a,intcnde pro fpcre,procede Sd regn^CIamauer unt ph ar � fat i�� Non h ahcs� �uusMc�iam ni�C�farcm,atclamat Ipiruusfantfluspcr os Pctn':Noneft mnbsp;ah'o quoquam falusjnecaliud nomen eftfub c�lo datum inter homines j n quonbsp;oportcat��luos fieri, c^nominc Icfu ChriUi, Qiiauna Petri uocc omnia Otnniwnbsp;iim rel igionum �dificia eucrtuntur,�C folum illud ftatuitur,quod fundam�cumnbsp;lefumChriflum ponit. Vnaqiioc�hacuocefordidanturomnia nomina,quaenbsp;ad confequendam falutem cxcogitata funt, 8( celebratur uniim tantum nomennbsp;lefu Chrifti,ad confcqu�dam falutemcommodumamp;idoncum, Etcnim iuxt� Vitrkffoj��tnbsp;varias rel igioncs,uaria quoep funt confequendac falutis nomina* ludarus carnax m ad confer

ccsjfidicia iciunia,diJatationcspbyIaderiorum,Iotionesmanuum,�f idgenus alia,quibusnominibusconfidit fibi falutemadfore.PhiIofophusEthnicushanbsp;bctuirtutcs,prudentiamjfortitudinemjiufticiam�ftemperantiam,quibusnom�nbsp;nibus putat fc fibi falutem pararepofle. Turca habet Mahumeten, cultus d iuimnbsp;nosfpeciofiflimos �sSdcuotifl]mos,quibusnominibusueram falutem inquiritnbsp;quidem,rednunquaminucnit.Papifticahypocrifishabct Miflaspro peccacis ianbsp;tisfidoriaSjhabet ppregrinati5cs,certas prccul as,cerfa ieiunia,ccrtos cibos, eernbsp;tauc(b'mcnta,ccrtafeftajiabetoblationes,fandoruminuocationes,amp;rid genusnbsp;tnnumera,quibus nominibus certiffimam fibi falutem pollicetur,Omnia autemnbsp;h�cno�aquoquo modouoccnturjadconfequendam falutem uanilfimaSCmennbsp;daciifima funt. Solus fefus Chriftus nomen illud eft, quod deus hominibus deznbsp;difjUtincofalutemacquirant.Etquan^IefumChriftum�dificatorcs ponrif�nbsp;cestam^lapidcminutilem reprobauerint, tarnen Dominus ita preciofumeumnbsp;judicauit.uifccerit ex eo lapid�angularem,quiin primis totum rempli dci ardi*nbsp;ficiumfuflincat.Deindcduosparietestcmpliquifunt lud�iS^ Gentes ita con*nbsp;netlatjUt ex utrifep unum facial. Sed ui tandem fincm fermonis faciam, ex hacnbsp;Pctriapologiajquaillec�cilio pontificumrationcmdatfanationisclaudi,difcanbsp;mus primum,dilediffimi,t]^mfraculauifibilia�f corporalia pct nomen Chriftinbsp;a�di ta,eo rcfpiciuntjUt teftentur,maieftatem nominis Chriftfamp;Squafi fignaculisnbsp;quibufdam,minifteriSEuangeItj de lefu Chrifto confirment. Deinde obferue*nbsp;mus,q) fefu Chrifti Euangclionnon habet neep infeftiores nccppcrniciofiorcs*nbsp;uct^u,rnlentiorcspcrfecurorcs,c^cosqui fcfeglorianturt�pltdei �dificatores,nbsp;�f Ecclefi�defenfores.Poftremoanimaduertamusnull� ufpiamnom�,hoceft,nbsp;nul �opus,null3 merits,nullsiufticiamcarnis,nullamuirtut�human�,nullamnbsp;falt;5lici� piccat�,confequendac uer� falutisuiSefle,fed fois nom� lefuChrifti,fonbsp;�am pafTon�jfanguin�,morte �^refurretftion�cius nobis eflcpropiciation�pronbsp;peccatis �C ui�uic� propofita,utp fol�fidemin lefumChrift� a peccatispuriftnbsp;can cor�deoiuftificeniur,�f uer3atcpperpetu�falur�adfequamur,pcreund�fenbsp;fum Ch ri ft� Dnm no�rC qui cit un� c� p�tre fiC fp� fando deus laudandus innbsp;cula,Amcn.

fc'fus ChriftusDominusnofter,amie ffimf,alias dilt;?

I feipulis fuispollicituscft,djcens:Dabouobisos�(f fapieti /jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoteruntconfradicere,necp refiftereomries

aduerfabunrur uobis.Hocnuncipfum in Petro Io egregfepr�ftitifTeuidemus.Tametfienimilliconznbsp;ditionibus iniquilTimis coram Concilio P�ntificum Sinbsp;principum conl�irifrent.quippeqiaduerfarq rjdcm erant�f accufatores �f t�ftesnbsp;�f indic�s,tarnen illiitacaufam fuampcroraucrunt,ut omnc�,quoiquot{)racfto

IN CAP. Q.V�RTVM ACT. APOST.

J� adcrantadiicrfarijjhabcrent qmdei^ quodadroirarentur,non autem habeicnt , quod refpondcrcnt.Sic enim fequi tur: V/dentes autem Petri in d/cendo liberanbsp;�gt; tatcmacloann/sjcompcrtocpqjhom/nes eflenc/ll/terati �(^idiot�,adm/rabannbsp;5gt; tur SCagnofcebantcosqjcum lefufu/ffent.Hom/nem autem u/dentesftantemnbsp;rumc/squifanatusfiierat,nihil poterantcontradicerc.Quod principes �f ponnbsp;rifices in Petro ac [oanncadm/rantur,hoc idem �C nob/s in ipfis admirari licet,nbsp;nonutuerbo Euagelq SCnominiChrifti refiftamus, ficutpontificesreftiterSt,nbsp;fed ut agnita libertatis,fiduci�,�C aliarum uirtutum in Petro loanne caufa �tnbsp;autore,lbllicitoftudioadeafdem uirtutesconfedandas contendamus.Etenimnbsp;�nulta funt,quac 5lt;fi aliquid fiducie fiC libertatis diced/ de Chrifto lefu in Aponbsp;ftoiis fuiflet,non folum tarnen ten tare, fed ctiam prorfus euertere �C opprimerenbsp;potuiflent.Nonncconfeflus totampliffimorum uirorum ,qui S)C authoritatenbsp;potentia, �C. fapientia,SC fanditate omnibus altjs pr�ftantjmagnis ctiam oratornbsp;ribusjdcrcbusfauorabilibusdidurisjingentcmterrorcmincutitjnedum duo#nbsp;bus uinsilliteracis �^idiotisjcaufam capitab'scriminis agentibus r Quid f duonbsp;ncilliterati�Cidiot�pifeatores,prudentiores 66eruditiores effent,�^ elcdifli'^nbsp;�norum principum 66 pontificum concior Confcdcrantilli in concilio quos fcrinbsp;pturauocabatdeos,inquiens:Dijs nondetrahcs,66princip/populi tuinon ma*nbsp;iedices.IllijinquamjConfederantjdcquorum authoritate fcriptum eft ^ui fu*nbsp;pcrbicrifjnolensobcdirefacerdotisimpcriOjquieo tempore miniftrat �ominonbsp;deotuOjCx decretoiudicis,morictur homoillej�fauferasmalumdelira�ljCun*nbsp;duf^ populus audi�sjtimebitjUtnullusdcincepstumcfcatfuperbia.Quantamnbsp;�gttur efficaciam purashuncconreffumadtcrrorcmformidolofts rcisincutiennbsp;dum habuifle f Qiii polTent ifti errare,aut ueritatem damnarCjqui ab incunabunbsp;' fis legi diuinae operam dediflent,06 illorum feptuaginta feniorum, quibus deusnbsp;fpiritum Mofiquondam diftribucrat,fedatores �6 fucceffores effent f Qiia igi*nbsp;tur fiducia conftabant Petrus �6 foannesf num fiducia fanditatis fuact Sed ponnbsp;tifices�fpharif�i qui inconcilioaderant,omnibusnonfol� ApoftoliSjfcd ctianbsp;reliquis hominibusfandioresapparcbant.Numfapientiatj'fed fenatorcs con/nbsp;ciltj fapientifflmierant.Num cognitionis diuinaclegist fedpontificeseratinlenbsp;gedodiffimi,Apoftoli homines illiterati�fidiotac.Numporentiafjautmultitunbsp;dinisuulgi/pfisadhacrentisf fedprincipcsinconcilioerantlongconimpoten*nbsp;tiflimi, 66 qui Apoftolisadhacrcbant,planeinermes erant, 66iam antra edodi,nbsp;ut impietati quidem non obedirent,nontamcnarma cotra aduerfar/os fuos raanbsp;giftratus cxpedircnt,necui refffterent. Poftrcmohucaccedebatjqpcertoconftanbsp;bat Petrum S� loannem Iefudifcipulosfuiffc;qui anteauno omnium oredam/nbsp;natusfuerat.Nonneunum illudpotuiffctipfispr�fentiflimam mortem ob ocunbsp;Iosobtjcere,acitaeosterritare3utnchifccrequidem contraaufi fuiflent. Vobisnbsp;ncparccntdifcipulis,quipraeceptori nonpcpcrceruntfVos nc fcruos liberosnbsp;dimittenr,qui Dominum tamcrudcliteroccideruntrVosncfamulosabfoIu�t,nbsp;qui patremfamilias ad crueem adegcrunt t Apoftoli autem omnibus his nihilnbsp;prorfusperterrefadi,fumma66admirandalibcrtatcjcoramconcil/onomen le/nbsp;fu Chrifti confeff� funt. Vnde obfecro tanta antmis eorum fiducia acceffl tt Sp�nbsp;ritus fandus,inquis,pr3efto e/s adfuit,�6animauitcos.Bcnedidum eftgt;f5cenimnbsp;Lucas feribi t,Petrum fpiritufando repletumlocut�fuifle.Sedquacfotc,quan/nbsp;dofpiritusfandusfuahabetminifteriaj�ffuaorganajquibus operafua in ho/nbsp;minibus 66 inchoat �6 peragit,quac tadem ilia fintminiftcria,quibus corda Aponbsp;ftolorumanimauit,66tantafiduciacorroborauit�'Expr�dicationcfidci,inqmtnbsp;rjjejgano� Paulus,fp�maccepiftis.Etfecitnosdeusidoneos miniftrosnouiteftam�ti,nonbsp;ftisWfr literacoccidentis,fedfptn'tusuni�ftcantis.Itcmalia's,Euangel/on eft porentianbsp;Deiad

HOMILI�E lOHAN. BRENTIL 4�

DeiadfalutemomnicredentJ.Quodfieftpoten�aadfalutein,quantoma2ise� poientta ad pr�ftandamanimo fidudam �t^conftantiam c Jtacp Eiiangeitj prxnnbsp;dl vatio mi niiterium dC organum illud eft,per qiicd fpintiis fandus m�ti noiiracnbsp;�lldbitur,�!^admirandasacincredibiles uirtutesoperatur. Vidcamusigitiirjqcfnbsp;illud buangciionfitjperquodduo�poftoli Petrus �^loai�nes cotam concilionbsp;icaaniman tueiunt,utnccpotentia pn'ncipumjnecautorit�re pontthcum,necnbsp;pcnculo pr�(entis mortis a conteffione nominis Clirilti pertern'ti lint. Jn Mar�nbsp;th CO lie loquiturChriilus ad eos:Qiiod dico uobis in tenebris,dicite in luce,Sgt;Cnbsp;quod in auremauditis,pr�dicatc in redis, Etnemetuatisuobis ab his,qui occilt;nbsp;dunt cor pus,animam autem non polTunt occidere, fed metuire magis illum quinbsp;poteftSCanimam ��corpusperdere ingehenna, SiSreliquaquae ineodem loconbsp;fequunrur.IdemrepetitChriliusiamemundo difcclTurus�Memenrotednquit,nbsp;fermonisquem ego dixi uobis:Noneftferuusmaior domino fuo jfi meperfe�nbsp;cuti funt,6^ uos perfequcncur. Et portea : In mundo afflidionem habebitis, fednbsp;bono animo fitis,ego uici mundum.H�c QC bis fimilia, Euangclia feu pro^nbsp;miffionesChrifti funt,quasfp�sfandus Petro�C loanni fuggeffir,Slt;perquasnbsp;corda iilorum,quouisadam�te firrnioraeffecir-Intentilfimo igiturftud(o,EuarMnbsp;gelijjeupromflionumdiuinarum pr�dicationem fedemur,utEuangclio creznbsp;dentes fpintus landi participesefficiaraur, �'dona acuirtutes eins confequaznbsp;mur. Non emm lolumadpubIicamnominisChrifticofcfiionem,fiCliberratenlnbsp;d(cendideChrirto,coramprincipibus6Cpontificibus,fedea'am ad omnia pri�nbsp;uaraobfequiadeoprarftandajamp;ad uirtutem refiftendi Satan�amp;omnibus an/-gelis eiusjfpiritufando opuseft.Itaqjminifteriumquoc� fpiritus fandi neceflanbsp;riumerit,urperi!Iudlpiritusfandus nobis illabatur,�^ fuasuirtutesopererur.nbsp;Quodicounoautaltero exemplo,clariusdemonftrabo.Sicut Apoftolispr�cenbsp;peum erat,ut publice Euangelion de lefu Chri fto pr�dicent cuiuis demandanbsp;tum cft,ur nomen [cfuChrifticonfitcatur,iuomnibus priuatim pr�ceptumeft,nbsp;iir nonturentur, �f null i proximorum fuorum in negocio impon�t,nccquenc^nbsp;circumuenianr.lamfiquisdecrcuerithocprarceptumDei lequi,�^ iuffumeiusnbsp;capcflerc,qU!dfitc continuo Satan�^angclieiusproponunnlli exemplahone ��otHodanbsp;ftifl�i morum hominum,qui magnas opes impofturis pararunr,obtrudunt ei au�nbsp;thoritatem multitudinis,qu� ferediuitias mcndacijs�^periurqsconfedatur�nbsp;obqeiuntilli paupertatcmSCfamem,minantureidedecora�^ probraquat paUznbsp;pertatem fcquunturiquibtisrebusmolfuntur,utipfum abobfeqtiiodiuina� legisnbsp;dererreant. N i fi igitur fpiri tus fandus cor animauerit, fieri nequi r, ut fuis uiriznbsp;bus conftet.Quo autem minifterio,quo organo fpiritus fandus cor animat, �Cnbsp;fuis uirtutibus corrobor�t,utpoflit Saranacrefiftere t Nimirumnonalio uernbsp;bo Eumgeln.Itaqj Euangeltj uerbumeft,Parcrc�IeftisaIituolatiIiaco�li,�(^uenbsp;ftjtliliaagritannonniultomagis uobis id facictf nouitenimpateruefterquodnbsp;Opus habeatishis omnibus,Qiiin potius qu�riteprimum regnum Dei �C iilfti�nbsp;ciame(us,amp;h�comniaadqcienturuobis, EtinpfalmoiTudasefcam�lorumnbsp;Intemporeoportuno, Apen's tumanumtuam 8Cimpies omne animalbenedi*nbsp;-dione. H� funt illpromiffiones Dei, h�c funt Euangelia, per qu�, fi fide ac�nbsp;ceptafinr,fpirirus fandus tantas in corde humano uirtutes operatur,ut non fo/nbsp;lumalien�opes impofturis nonconquirantur,fedetiampropri�opes egentPnbsp;bus pro fua cuiufqj facilitate diftribuantur. Qiioddepraeccpto furti diximiis,nbsp;idem deprreceptohomicidtj�f al�js omnibus fentiendum eft,Omnibus enimnbsp;mandatum eft,ut non occidant,nec inuideant, inuidia enim homicidri pars cft �nbsp;lam fi quis huicmandato obfequiconatur.mox Satanproponitei ex�plahone/nbsp;ftiflimojj� uiroi5t,qui feinuic�inuidia perfequunf,exaggerat �i iniuri� c�nv'

I!M CAP. Q.VARTVM ACT, �POST, tnelixm ab aducrfan'o fllatanijoftcnrat �opportunas ultiom's occafi'ones, ItatJnbsp;fi quis fpin'tii fando dcfti tutus fucn't, n� poteft no ccdere Satan� tnftinduj'zutnbsp;au t rcfiftatur ei,neceflarius eft fp�s fandus, neccflarium quo �p eft organon pernbsp;quodfpQsfandusfuasuirtutesmhomineexerceat. PorrOjdjximusEu�gclionnbsp;feu prom� flionem diuinam eflefpQsinftrumentS.QuodergoilludEuangclionnbsp;eftoquodadhacremattinctf Si rcmifcn'tiSjinquitChnftusUioibus erratafua,renbsp;mittet S)C uobis pater uefter c�lcftis. Et itcrnm: Remitu te,fi quid habetis aducrnbsp;fus aliqucm,ut �ipateruefterqui in c�lis eft^rcmittatuobis delidaucftra,nbsp;nbsp;nbsp;fi

quis hancEuangelq promifli'oncm (Remittet uobis pater uefter coeleftis) fide sroncipiat, tunc autore fpu fando tant� per earn uirtutes exercenturjUt animusnbsp;humanus non folumremittat illatam iniuriamjfed etiam magnalibentia inimi#nbsp;cobencfaciat,Proindc Euangdij promifli'ones altiffimafidereponamuSjUtfpiznbsp;ritus fandus femper organon fuum in nobisparatum inuenicns,fuas uirtutesinnbsp;nobis ad falutem operetur.Sed tedeamus ad explicandam cocilij principum SCnbsp;pontificum confultationem Juflisenim Petro �floanneec�cilio feccderejconnbsp;fcrebantintcr fefe dicentes: Quid faciemus hominibus iftis ,nam confpicuumnbsp;ftgnum �ditum efleper eosjomnibus habitantibus HierofoJymis manifeft� eft,nbsp;ncc poftumus inficiari.Sed ncamplius diuulgetur in populum,minaciter internbsp;mincmureiSjneporthacloquanturinnominchocullihominum.Atnabote,obnbsp;ferua inhacconfultationemanifcftiffimaamp;altamcntereponendaDeimiracuznbsp;la.Conuenerunr cnim inhocconciliumjprimum fapientii��mipontifices, deinznbsp;depotentiffimt principes,ur duos illospifcatores, partim induftrqs racionibusnbsp;conuincercnt,partim uiolcntapotentiacoercercnt.Sed eccemirabiledei opus,nbsp;Inipfaconfultationedeficiuntinos rationes,argumenta,0^ calumniarthos autSnbsp;uincula,carccresamp;gladq,adeolt;pnihilreliqu�eisfit,pra�teruanifl�masminas.nbsp;Quid enirn faccrent � Negarent ne fadum i at manifeftius era t, ut quifquamnbsp;inficiari poflct.Conuincercntne rationibus 6C arguments, non effediuina uirnbsp;tutefadum t At nullaapta SC idonea ad earn rem conuincendam argumenta reznbsp;pcr�ebantur.Calumniarenturnc fadum f at,quod eft uehcmcntcradmirandum,nbsp;hominibus ad calumniandum natis,nunc calumnia: defunt. Irerum ne Petrumnbsp;loannem carceribusincludcrentf at timebantilli ne uulgus carceres infringenbsp;ret. Occidercntncr Sedformidab�t,neea fententia feipfos fcdiciof� turb� trunbsp;cidandos obtjeerent. Hocunum reltquumeftutinterminentur Apoftolis,ncnbsp;po ft liac in nomine f efu ulli hominum loquantur. Accerfttis ergo /Ill's, pr�ccpenbsp;runt,ne omni no loquercnturjnccj docerent in nom inc lefu, S ic enim omnes diznbsp;uinae uentatis �C corum qui uocationem diuinam fcquuntur,aduerfartj 0^ perfe

�

HO H I L I AB � I o � N� B R E N T It 42

Nam cum 111 � ad Eh'zam perueniflcntjtant^c�dtate funt percuffi.ut quem cota prehenfuri uenerant,eum c�ci ad hoftes fuos I Ira�l�tas ducem fequancur,�lt; quinbsp;capcre uolcbant prophetam,afu�s hoftibusdudorepropheca capiuntur*H%nbsp;beoancilh oculosquibus Ehzamin omnibus feregcntibus nobilem agnofccrc,nbsp;iiabebantuincuIa,quibu5�^manus�lt;pedeseiuscoiligare^abebant gladios,hanbsp;bebancha{las,quibus eum configere,poterant� Sed ui ocults excgcantur,nequ�nbsp;coram cernunt non agnofcant^itauincula,gladij,�^hail�,diuina manu conci?nbsp;nentur,ut qu� illi ha6ent,dsun aduerfus Elizam non queanuQuid enim didtnbsp;Hiob deDomino deo noftror Dudt(inqaicns) confiliariostanqu� pr�dam,nbsp;fi^iudices {lupidosfadt,uincularegumdii�oluit,�^ligatdngulolumbos cor�*nbsp;Cumigitur Dominus prud�tes diuin� ordinationi Sgt;C uocationi refiftentes,ftulnbsp;tos reddat,dd potences feruorum dci perfecutorcsfuis armis fpoliec, confidentnbsp;ter 81C intr�pide diuin� uocationi feruiendum eft,Etfi enim aduerfarqin nos frenbsp;manf,infaniant,amp;grauiffimaqu�cpminentur,tamencitrauoluntatempatrisnonbsp;ftri c�ldlis nepiloquidemnos l�derepol�unt, Vnde Petrus SC loannesuaniffinbsp;�lis 8c impotentiff�mispontificumminisjmulto confidentiores cfFedi ,refponnbsp;lt;icntcsdixeruntadeos:Aniuftumfitin confpcduDeiuospotittsaudirequ�mnbsp;Dcnm,indicate� Nonenim poiTumus qu� uidimus SCaudiuimus, nonloqui�nbsp;Rd porffio,prioriapologiafermcliberior�Qu�m admirabilis eft potentia (p�nbsp;ritus fandif Vtenimignistedus magis �ftuat,itafpiritus fandus abhomini/nbsp;bus opprcfliis,magisuircs fuas exerit.Antea carceres plusirritarunt Apoftolosnbsp;adconfitendumChriftiim adnegandum,Nunc min�pontificumamp;^princi^nbsp;pumita animos Apoftolorum accenduntSCinflammant, ut palam �C ingenuenbsp;in ipfo fenaturecufent,ie imptjseorum prateeptisaduerfusDominumobeditu^nbsp;ros,tantumabeft,ut minis territi,uocationemDei �C pr�dicationem Euangelifnbsp;de Chrifto lefu abnegent� An iuftum fit(inquiunt)in confpedu dei,uos potiusnbsp;audire deum,iudicate.Deus enim mandauit nobis,ut EuSgelion de Jefu Chrinbsp;ftopracdiccmusjuosquod Deusmandauit,proh{betis.Vos ergo ipfi qui cftisnbsp;pontifices,�C diuinat religi�isprofeflbres,ac maieftatis deidefenforcs,iudicatcnbsp;num iuftumfitjutuobis potius deo obcdiamus�Diferteaurem adds t:Jn connbsp;fpedu Dei. Siquidem norunt, in confpedu hominum iuftiff�mum �C pr�den*nbsp;tiffimum uideri,multitudinis opinionem fequi,ad mores huius f�culi fefe acznbsp;comm3dare,�C magiftratus pr�ccptis,fiuc3equis fiuc iniquis, fiue ptjs fiue imznbsp;pqsdtra diferimenpar�re�Contra ueroiniuftiffimum �CftuJtiffimumrcputa-'nbsp;ri publicam ab'orum religionem damnare, fibi foli pietatem arrogare, fapicngt;*nbsp;turn opinioncs dcfpicere,�f iufla magiftratus in maximam fui ipfius pemiciemnbsp;n�gligerairrfdere. Alius autem eft confpedus,aliud indicium dci,aliud ho*nbsp;minnm. Inconfped:u deiquidem fiC iudicio dei iuftum eft,ut fapientn feita connbsp;pledamur, SCiufla magiftratus capeflamus, fi illi ex uerbo Domini dogmatanbsp;fna profcruntj�C hi non impia,licet nonnunquam iniqua,fed tarnen ciuilia pracnbsp;cipiunt.Rurfus iniuftifl�mum eft,opinioncs carnalis fapicnti� contra fpiritu�nbsp;fandi feita fcdarijSCimp�js mandatis magiftratus aduerfus prafceptaDomin/nbsp;obedire�Lexenim iubctjUtfolideoferuiamus: DOMINVM (inquit)dcuinnbsp;tuumtimcbis,6C illi foli feruies�Tantifper igiturhominibus,hoceft,prinr�piznbsp;bus �C magiftratibus feruiendum eft,dum in illis deo feruire licet � Cun� autemnbsp;ill i mandauerint, quod a feruitute SC obfequio dei nos abducic, fequc^ndum eftnbsp;nonquodprincipesjfedquoddcusiufl�tjutfolideoferuiatur� Adh�c, pepigicnbsp;Dominus cumlfta�litis f�dus,utipfc fit deuseorum,tlli aute^n populusDd,nbsp;mari datis eins obediens�Cum igitur Ifracl hoc f�dus reccperit,�C fuo confenfunbsp;firmauer/fjnonnefidefragusiudicandus eft,qui propter magifttatus iufla man

IN CAP. Q.VARTVM ACT. APOST. data deineghgic t Efto fancjq� qui *ureiurando rcccpcri t fc obediturumpniidznbsp;pibus fuis,atiufiurandutnhotnini pr�Aitum,noneittanu utobb'get contra obnbsp;fequiumdeo debi turn. Quidcnimfunt principesjmfiminiftri deft Deusautemnbsp;Dominus eft.Qu� ergo conueniret,ut miniftro contra Dominum obedires^nbsp;JSlonneprincipes creatur� funt, Deus autem creator t Nonne principes folumnbsp;corpus occiderepofl�int,^ necilludpoflunt,nifi deus annual. Deus autem po*nbsp;teft de corpus SC animam perdereingehennSt Italt;^ non folum iuftum,fcdctiamnbsp;nifiuelimus SC corpore �C anima perire,necefrariumeft,ut principibus impianbsp;Mnandantibus,magis obediamusdeo ^hominibus, Vnde Sgt;e Petrus acloannesnbsp;addunt: Non pofliimus quae uidimus dC audiuimus non loqui. V idimuslefumnbsp;Chriftum refurrexiffeamortuisjuidimusinnomineeiusmaximas uirtutesfie^nbsp;ri,audiuimus nobis commendatum effcjUt eamus inmudum uniuerfum 6C pracnbsp;dicemus Euangelion omni creaturac. Audiuimus ad nos didum efle a Chrifto znbsp;Sicutmi�tmepater,ita�Cegomittouos,ut docentes omnes genres,baptizetisnbsp;cos in nomine patris SC filq �C fpiritus fandi. Audiuimus,6C reipfa ientimus,danbsp;tarn nobis eflepoteftatem �dendorumin nominelefu Chriftimiraculorum,utnbsp;uocationem noftram miraculis confirmemus Jnnumera alia de lefu Chrifto innbsp;prophetis, uidimus, Sc fpiritu fandlo nobis uifibilitercommunicato,interpretnbsp;te,cognouimus,qu� impoffibileeft ut rcticeamus,0Cnonpalam adnutlciemus,nbsp;Quare,principes0Cpontifices,ualeatimpiumucftrummandatum,nosuocationbsp;ni diuin�obfequemur. Quid ad haec principes i quid pontifices t ucterem cannbsp;tilcnamrepetunt,0Cprioribus minis alias addunt. Sic cnimfequitur: Illi additisnbsp;minisjdimiferunteos,nihil inuenientes quaratione punirenteos propter pop�nbsp;lum,quia omnes glorificabant deum fuper eo quod acciderat. Annorum enimnbsp;cratampliusquadragintahomojinquo acditum fuerat fignum iftud fanatic�nbsp;nis, Glorificemusdi.nos, diledilTimi,Dominumdeumnoftrijperfefum Chrinbsp;ftum.Principio,qgt;inhisduobus Apoftolis Petro amp;C lohanneliberedimiffiSjfi�nbsp;gnificarit,fe omnibus iltis pracfentaneum auxiliatorem adeftcjqui propter diuinbsp;namuocationemdifficilibuspericulis obtjeiuntur. Deindeq,in pontificibusnbsp;de principibus declararit,feomnem fapicntum,qui diuin� ueritati arguetjs fuisnbsp;refiftunt,fapientiam ftultamefficcrc,8C omnem principum qui Euangelion pernbsp;fequuntur,potentiam inermem �C imbecillem rcddere,adcolt;^ nihil eis pratter U3nbsp;niflimasminasrelinquere.Poftremo,qgt;incIaudoplufquamquadragcnariofa�nbsp;nato,oftcnderi t dC confirmauerit Euangelicnde lefu Chrifto efle potentiam adnbsp;falutem omni credenti.Proindc,negledis omnium principum de pontificumnbsp;minis uerbum Euangelij fide �C confeflioncielt;ftcmur,uc a claudicatione anim{nbsp;noftr�liberati,5C integritati uiriumfpiritualiumrcftitutt,adperpctuam forii�nbsp;citatemfaltemus,per Chriftum lefum Dominum noftrum,qui eft una cumpx/nbsp;tre�Cfpiritufandodeuslaudandusinflecula� Amen.

H O M I L I A XIX.

IfceiTum eft,amicifrimi,a conciIio,8C potifices qufdem acprfn cipcs,quafi re optime gefta 8C prudcntiflime compofita, fecu�nbsp;ri domumabeunt.Quid enim duo indodi pifcatores contranbsp;atroces tot pontificum �Cprincipum minas tentareauderent^nbsp;numduouileshomunciones,autoritati�C potcftati eorumuinbsp;ror� noncederent,quibus totus ludaicus orbis obfequens eftC

H OM Ill AE IOAN. B RE NTH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

�csdixerant.Narraueruntcnimfuis,quiha�eWus cupidifTimoanimo euentum rcicxz ped:aucrat,amp; fumma alacritarc, ingenticg l�titia redeuntes apoftolos r xtcperani omnianbsp;concilii afta, uideiicet cuius criminis accuiaucrint cos pontilKCs, amp; qua ipfi apologia fenbsp;defendcrint.Poftrcmo,cp pontincesminacitcreisintcrminatifint.ne pofthacloquanturnbsp;in nomine lefu ulli hoininum.Quid igitur ilii ad h�c�'num minis territuonlulunt aponbsp;ftolis ,utpr�dicationem nominis Jefu Chnftiintcrmittant,amp;ad piftarorias fuasarres,nbsp;^uas minori uit� pcriculo exercere iicet,redcant f Profefto fi fuiffcnt aliquot dclitanorcs Argumentanbsp;interiilosChriftiani.cenfuiflent.noneffecontemnendamict pontificum amp;pnniipum rationtsinnenbsp;autontatem,quibusetiamcxmandatolegisdiuin�oblt;diendum effet. Adhactlufrem iotiofiait,nbsp;corde fidem in lefum Chriftum teuere amp; conferuare, ctiamfi ob magiftratus uiolentiamnbsp;nonliceat palam nomen Chrifti profiter! Poftremo.noneffetcntandum deum.nec leicnbsp;fuafponte periculo obii�cndum, id quod fieret,fi apoftoll pergerent contra lontilii dcznbsp;CTCta Chriftum prffdicarc.H�cc nimirum moilior Chnftianus cenfuiffet.Athocionlili�,nbsp;amp; fi in fpeciem prudcns amp; diuinurn uidcatur,tarnen probe excuffum, nihil eo imprudennbsp;tins amp; magis impium-Obediendum enim eft authoritati magiftratus.fi illc pia,fi iufta, finbsp;SEqua,addeetiam,fiiniqua,pr�cipiar.Sic enimdcoobedif.quiiuffit.ut�quas magiftraznbsp;tus in rebus ciuilibus ordinationes diligenter obferuemus.iniquas autcm patienter tolcznbsp;lemus. At fi impia mandauerit. quae obferuari aut fern nifi uiolationc diuina legis nonnbsp;poffunt,foli deo feruiendum amp; magiftratus mandatum negligendum eft.Proinde, haecnbsp;confilii pars de authontare magiftratus, nihil ad apoftolos.quippcquibus diuina authonbsp;titate minifteriu �Euangelii de lefu Chnfto commiffumcrat. Multominusillud locum Confeffionbsp;habet, quod potuiffct dici de conferuationc fidci in corde, amp; oris taciturnitatc. Etcnim cfcn/fi quamnbsp;quemadmodum dominus praecepit, ut non folum cordc non furcris, non occidas, non nec^'aria,nbsp;adulteriumdefignes, fedetiamoperc nihil horum flagitiorumpepettes, ita non folumnbsp;ptaecepit.ut corde credas,aut fidem tibi fingas, fed etiam ut orc confitcaris lefum Chriftfinbsp;amp; turn maximccuin impia magiftratuum mandata Chriftu,amp; iuftiti� fidei, quae eft pctnbsp;Chriftum.perfequ�tur.Ad extremum quod de tentationedei dici potuiffet.obfcruandu ,nbsp;cft,hoc demumeffe deum tentare, fi quis fefc peril ulis exponat, cum poffetea citra uioznbsp;lation�diuinaelegis amp; mandati uitarc. At qui fefc illlspcricnlis obiicit .quae nonpoffuntnbsp;citra uiolationem Icgis dci uitari,non dicitur deum tcntare.fcd deo obfcqui,amp; uocationinbsp;diuinac feruirc. Sic Ifraelit� mare rubrum ingredientes, non tentabant deum, fed uaa/nbsp;tionem diuinam fequebantur,propterca quod non lictbat cis abflt;$ inobcdicnti� nota innbsp;Aegyptumredirc.SicapoftoIi iefum Chriftum in Hicrufalem.tontradctrctapontificumnbsp;amp;principumpraedicantcs,non tentant deum, etiamfiobikiantfefeprafentaneis pern unbsp;lis,feddeoferuiunt,amp;uccatiomeiusobcdiunt. FaceffatigiturmolliorisilliusChnftian*nbsp;confilium,quod bona fpecie malum timiditatis affe�um in corde cel�t. lam finge mihinbsp;in hoc apoftolorum amp;difcipulorum congregatione fuiffe aliquot Chriftianos ttmerariznbsp;OS licenti� ftudiofos, qui fub prsetextu nominis Chriftiani amp; Euangelii, nihil aliudnbsp;diuitum opes,amp;ftatus rcip.turb3tioncm,ac ucterem religioncm pertxfi,nouas res quafinbsp;Uerint,quam cxiftimas iUorum fuiffe fententiam �poftqcx apoftolis, pontificum minasnbsp;�eceperunt ( nimirum , quantum ex ingeniotemcriutis amp;licentixanimaduerti poteft,nbsp;primumdiris amp; exccrationibus deuouiffcntpontifices. Hicnim funttemeritatis mores.nbsp;Deinde cenfuiffent pr�fidia uulgi effc conquirenda,amp; impetum facicnd� in omnes ponnbsp;tifices amp; facnficuloSjUtdignoimpictatis fupplicio afficiantur amp; intcrficiantur. At hoc nonnbsp;eft Chriftum, fed cxecratorem,fed maledicum,fed latroncm.fed Bari..bam profiter! C�/nbsp;tcrum.a fanfta illa apoftolorum amp; difcipulorum congregatione longiffimc abeft, omnenbsp;prudcnti�carnalis amp; timiditatis confilium,omnis temeritas,omnc(]� licentia ftudium.nbsp;Hoc enim folum illi qu�runt, ut uocationem diuinam feqnanf, amp; quae deo pla cent,petnbsp;agantProinde, cum pontifices grauiffima quseej fupplicia ipfis minati effent.u er t �t fefenbsp;ad arma fua fpiritualia, uideiicet ad pieces oiationes � quibus fefe a pontificum minis St

IN CAP. QVARTyM ACTQ APOST.

uiolentia tucntur. Nam cum audiuiffenrPetri Si loannis de minis pontificum narration �� nem.unanimiterattolkbantnocemaddcum,dix�r�t^,DOMlNE.tucsdeus,qaifcciftinbsp;� coclumactcrram,mare,5iomnia qu� in eisfunt* Exordium argumcntooiationisbaudnbsp;fancincprum.Precanuienimfunt. Primum.utdeusirritet aducrfanorumEuangeliidcnbsp;lefu Chriftorainas Si uiokntias. Deinde uc largiaf iplis fidutiam loquendi Si pracdicandinbsp;de Chrifto,nc a profeflione Chnfti mindatis Si decretis concilii terreantur. Poftremo,nbsp;utdetipfis uittutes aedendi mirafula,quibus nouum Eu�gdii minifterium confirmetur.nbsp;H�c autem opera Si don a.omniporentiam dei requirunt. Quis cnlm poffet fumrai maznbsp;giftratusin terris uiolentiamcoercere�niliomnium magiftratuum potentiffimusf qnisnbsp;tnbueret uirtutem conte mnendi d�cr�ta principum. Si confitendi Chriftum� ac miracu*nbsp;ia�dendi,nifiomnipotensrltalt;5 apoftoliSidikipuIi.inexordioprccumfuarum.omniponbsp;tentiamdei comm�morant, fignificantes fe id a domino poftulaturos ,quod non niGnbsp;omnipotcntia eiusconfiti poflir.DOMINE.inquiunt.tucs dcus,qui fecifti caelum Si terznbsp;ram,matc Si omnia quae in eis lunt, hot eft. Tu es omidpotens omnium return creatornbsp;Oa^fiA Siadminiftrator. Exift�raasnc hxcuerba apoftolis infummotantumoreSiinbucca,nbsp;cffe.non item e fumnja cordis fideproficifei f Certe non numerant ilia uerbaprecunbsp;uttel� fuarum,quod hypocrit� facefe folenr, fed pond�rant. Quid ergo in fc ponderis habet,nbsp;ItgmiUufai� appellent deum omnipotentem omnium rerum creatoremSiadminiftratorem^ Prim�nbsp;tra,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figniftcant fefe credere, quod nee Ghrifto, nee ipfis quic^ aducrfi ac�deric,nifi uolente,

adminiftrantc.Siefficientedeo. Deinde, quod nee principes nee pontifices queantfua utolentia opus dei wnpedire.Si Euangelioti de lefu Chriftoextinguere.Poftremo,(p poffitnbsp;amp; ucht omnia eis benigniter tribucre.quae ab ipfo poftulant. Haec cnim credit, qui uercnbsp;fatetur de um effe omnipotentem omnium return tonditorcm,Si adminiftrator�.IUo ig�nbsp;tut epitheto.quo apoftolideum in exordioorationis fu� celebrant, fidem fuam confitennbsp;tur,amp;confeffionefidcmfuamconfirmant, uteo confidentiotianimomaieftatemdiuiznbsp;nam ptecibus fuis acccdant,hoc modo fencientes. Agnofeimus quidem fumm� effe ponnbsp;tificum amp; principum, qui nobis mortem minantur,nifi nomen Chrifti abnegemus, innbsp;hac regionc, potentiam Si maieftatem, fed interim credimus quo^ DOMIN VM dcumnbsp;noftrum,contra quem illi infaniunr, effe illis multo potentiorem Si longe auguftiori manbsp;ieftatepr�ditum. Samos illos poffc occideic corpus noftrum, fed feimus quo^ dcum,nbsp;cuius uoeationem illi nobis prohibent, pofte corpus Si animam non occidcrc folum,nbsp;uerumcriam perdere in gehennain,(um illi nee corpus noftrum perdere poffint,nolentcnbsp;dco. Proinde, ncglcdis illis imbecillibus principibus, principi omnium principum,nbsp;regiomnium regum, pontificiomnium pontificum maximoobfequamur. Exordiumnbsp;�� fequitur N3rratio.Tu,inquit,pcf os Dauid pueti tui dixifti. Quare fremuerunt genres,nbsp;�1 Sipopuli meditati funt inaniaf Aftfterunt reges terr�t,Si principes conuenerunt innbsp;�� unum.aduerfusDOMINVMSaducrfasCHR.ISTVMeius.C�ucncruntcnimuereadnbsp;�� uerfusfanftumfiliumtuumlefumquemunxeras, Hetodesfimul Si Pondus Pilatus,cunbsp;�� gentibus Sipopulis Ifrael, adfacicndutnqua-tun�^ manas rua Siconfilium tuumptiusnbsp;�� decrcuerat, ut ficrent. In hac narratione maxime omnium obfcruand� eft, cf pfalmus fcnbsp;cundus,cui us partem hoc loco apoftoh aUegant,principio de perfccutione teguni,princinbsp;pum Si uulgi aduerfus Chriftum,prophetat,Si admirationc imo increpatione quadam innbsp;cos qui Euangelion perfequ�tur inuchitur� Quare tuniultuantur gentes Si populi medinbsp;tantur fruftraf Aftantreges terrar8iprincipes ftant fimul aduerfus DOMIhtVM 8i aduetnbsp;fus Chriftum eius t Deinde admonct,ut fremitum gentium, uanas pc^uli confultatioznbsp;nes, impia regumfoedera. Si blafphema principum d�cr�ta an� mandata,aduerfusnbsp;Euangelion Chrifti aedita,ncgligamus. Ditumpamus,inquit,uinculacorum,8iproznbsp;liciamusa nobisiugum ipforura.Etadditur ratio.Quihabitatinco�lis irridebitcos,deusnbsp;fubfannabit eos. Tune loquetur ad eos in ira fua,Si infatore fuo petturbabit eos � Quisnbsp;ergo uanumeotum fremitum penimefeeretf quis minas eoiumnoncontemneiet^ quisnbsp;impia

HOMitlAE l�Aht Br. ENT it 44 �ropiaeoruftiuinculaamp;iuga,�rtipefisjeges,amp;accrctan�ti�io�arct^ Poftrcmo dcfcribicnbsp;legnum Si maieftatc Chrifti,admonens ut omnes huic tegi �bcdiant.Si ipfum comple� jnbsp;tur.ncpereant; Egoinquitconftitui regem mfumfupcr Zionmohtethfah�ummeum.nbsp;Pr�dicabo depr�ccpto.DOMINVSdixitadraejfilius meus est�,egohodiegehuite.nbsp;Poftula a me, Si dabogentes h�reditatem tuam.Sipoffeffiohem tuam fines rert�.Etcae/�nbsp;leia-Nam pfalmus notus eft.Apoftoli igitur ex hocpfalmo.quehi deChtiftointerptetannbsp;toc, narr ation� petitionis fu� texunr. Si indicant earn perfec�tionem quam pfalmus c�nbsp;ttcmorat, iam in Chnftocompletam cffe. Quibus narratis pefirioncm fuam exponuntnbsp;Et nunc(inquiunt)DOMlNE,afpice in minascorum,Sidaferuis tuis,�tcum�tnhi fidu �*nbsp;cialoquanturfcrmonem tuum, manum tuam porrigendo,in hoc Utfanatio Si fignaSi **nbsp;prodigia �danf per nomen f�nfti filii t�i Icfu. Primum, �ide mihi quid apoftoli h�c oraz **nbsp;tione p�tant- N� ambiunt buraanas dignitates.non carnales poteftates autmagiftratus^nbsp;non poftulantdiuitias.non gloriam popularem,hon nominis fui famam � fed tant� fiznbsp;duciam confitendi Euangeh� Chrifti.Si uirtutem �dendi miracula n� ad nominis ipfojinbsp;Klebritatem,fedper nomen,inquiunt.fan�i filii tui lefu, utilliusfolius nomen in omninbsp;bus per miracula illuftretur.Deinde obferuabis quam feite,quam induftric * apoftoli toznbsp;tam orationem fuam ex fecundo illo pfalino mutuantur,8i ipfum in fuum �ium uertunf*nbsp;Etenim poftqexinitio pfalmi perfec�tionem narrarunt,nunc precant�r, Utfic�tperfec�nbsp;tio impleta eit.ita deus.quod in pfalmo fequitur de irrifione,fubfannatione,Si perturbaznbsp;tioneeorum,qui Chriftum perfequ�tur.item de profedu regni Chrifti,compleat� Namnbsp;quod dicunt-Afpice in minas corum Si da feruis tuis, ut cum omni fiducialoquanturferznbsp;l�ionem tuura,quid aliud eft,quam fi pfalmi uerbis ita dicerent. Admonuifti domine.utnbsp;dirumpamusimpiaprincipum.Chrifti Euangelionpcrfcquentium uincula Si d�cr�ta,nbsp;promififtitcipfosirtifurum,fubfannaturum,Siin iratuaconturbat�tum,prccamurigiznbsp;tur te,ut qui habitas in coclis, irrideas Si fubfannes eos. Si loquaris adeos in ira tua, ac innbsp;furore tuo conturbescos.adcotj dementer feruis tuis dones fiduciam dirumpendi Si reii-eiendi impiiffimaeorum mandata.quibus Euangelion de lefu Chrifto extinftum cupiznbsp;ont. Deinde, quod fequitur manum porrigendo in hoc,utfanatioSifigna Siprodigianbsp;sedantur.per nomen fanfti filii tui lefu,quid aliud eft, quam quod precant�r, ut regnumnbsp;amp; maieftas Chrifti, quam ad finem ufqg pfalmus defcribit, promoueate Conftituifti, �nbsp;DOMlNE,regem tuum Icfura Chriftum fuper Zion montem f�n�um tuum-Dixifti adnbsp;illu,filius meus es tu,ego hodie genui te. Itaqg rogamus, ut nomen DOMINI noftti lefunbsp;Chrifti.quemin regem unxifti,miraculisilluftres,Siefficias,utipfe,gIorific�to nominenbsp;cius per orbem terrarum,accipiat genres h�reditatem fuam. Si pofleflionera fuam finesnbsp;terrx-ut Si reges Si indices terr�erudiantur, feruiant DOMINO in timor�, exultent innbsp;trcmore,Sd ofcuientur filium tuum, ne exardefeente ira tua de uia pereant, fed ut omnes,nbsp;quiineoconfiduntjbeatitudinemconfequantur. H�cnimirumeftfententiaprecationbsp;nis apoftolorum,quorum exemplo etiam nos doccmur,quis fit ufus pfalmorum, Si quoznbsp;modopfalmos diuinos ad preces noftras mutuo accipere Si accommodate debeamus*nbsp;Agite ergo amiciffimi faciemus nunc unoaut altero pfalmo periculum, num queamusnbsp;�dexcmplumapoftolorum cpfalmis orandiformulas,in noftrisaff�iftionibuspeterelt;nbsp;Eftaliquis qui ab inimicis fuis.itacircumueniCut nulla uideateuadendi uiam. Quidfaznbsp;ciat^Arnpiat pfalmum,qui numeratur tercius, Si ex eo huiufeemdi orationem compo/nbsp;nat. DOMINE deus nofter,qui iifdem affliftionibus nunc meobiccifti,quibus quondanbsp;fttuum tuum Dauidem, Si lefum Chriftum filium tuum, ut multi fint ttibulantes me, Pfaltniquo�nbsp;multi furgentes aduerfum me, multi dicentes anima: meae.non eft falus ci a deo - Sis igi ^odo innbsp;tur mihi, quod Dauidi Si lefu Chtifto fuifti,fcutum , Si gloria mea. Si exaltans caput �f��*nbsp;meum. Siquidemuoce mea ad teclamo,refponde mihi de monte fan�o tuo. Ego quiznbsp;dem nuc iacco Si dormio, expergifear autem,quoniam DOMINVS fuftentat me. Nonnbsp;timebo multitudinem populorum qui circundedexunc me. Surge domine faluum me

h X

IN CAP. QVARTVM ACT* APOST.

�ac deus mcus,amp; percute omties inimicdlmeos in maxilla,den tes impiorum con fringe* A dominoenimeftfaltis amp;(uper populum fuumbenediftio ci us. Nonne oratio qu�nbsp;quondam erat Dauidis.n�c uere tua fa�a eft,fi eodeni affeftu laborasnbsp;nbsp;nbsp;eadem fide dtui

num nomen inuocasC Eft alius cui diuinam uocatioem fcqucnt�,aduerf3 quac� accid�r, obferuans autem, iis quifcclera feftantur, omnia profpera euenire, offcnditur, amp; de renbsp;linquenda uocatione dei ac de fe�andis fcelerib^ d�lib�r�t,ut amp; ipfc profpera fortuna fruanbsp;tur. Quidfaciats' Pfalmum,qui iuxta Hebr�orumrationem feptuagefimus tertius haznbsp;bctur,amp;incipit; Quara bonus lfraeldeus,his,qui re�ofuntcorde jCapeCfat, amp; oratione.nbsp;cxeocompofita,affecluifuomedeatur;quinpotiusipfiffimispfalmiuerbisutatur,quibusnbsp;amp;affeftus fie tentatorum propniffime exprimitur, amp; remedium affeftui cfficaciftirae adznbsp;mouctur. Vfum pfalmorum, ad imitationem apoftolorum, uno.amp;altero excmplonbsp;paucis demonftranimus.Reliqu� eft.utin oranibus aduerfis,amp; animi noftri morxnbsp;biSjCxorationibus pfalmorum, uelutex pharmacopolio remedia petamus. Itanbsp;cnim fier, ut quemadmodum apoftoli per orationem fuam ex fide profeftam,nbsp;^iritum fortitudinis aduerfus omnes perfecutiones impetrarunt,itanosnbsp;per orationem fidelem,in omnibus af��iftionibus eodem fpiritunbsp;animemur,per lefuraChriftumDOMlNVM noftrum,quinbsp;eft una cum p�tre amp; fpiritu fan�o deusnbsp;laudaudus in f�cula A raen.

H OMILI A XX.

fcfc apoftolorum preces exaudiffecSicquondam Salomone indedicatione rempli oranz. tc,dcfcendit ignis de coelo,8ideuorauitholocaufta amp;uiftimas , amp;maieftasDOMlNl imnbsp;pleuitdomum.Quo miraculo fignificatum eft preces Salomonis exauditas effe.Sic Daninbsp;de pro populo fuo deprecante.uenit angelus G3briel,amp; fua rcuelationc teftatus eft, preznbsp;QuH/utmira cationem Danielis efficacem fuiffe. Ergo ne illorum tantum orationescxaudit�funr,nbsp;culisdeuffus aliorum autem pr�tes uanaeStin efficaces iudicand� erunt, fi DOMINVS miraculo n�nbsp;orum prects declarerfeexaudiuiffeeass'Abfit-Miraculaenimdiuina,nonhaccaufafiunt,utferapernbsp;foleateonfir* fiant.fcd ut femel aut iterum fada.manifefte teftentur,declarent,amp; confirment,quid DO.nbsp;MINVS femper abfconditc, amp; occulteoperetur. Proinde, quodin oratione Salomonisnbsp;ignis cGcleftis holocaufta deuorauit.quod Daniele precante angelus apparuit, quod aponbsp;ftolisorantibuslocustremuit, fignificatnon illorumtantum precesexauditaseffe,fednbsp;his miraculis confirmauit DOMlNVS promiffiones fuas de exauditionc precum,amp;rcznbsp;uelauitjfefe maieftate fua in omnibus piorum orationibus pr�fentiffimum cffe,amp;precanbsp;tioneseorumclementiffimabonitatefufcipere. Mult�enim funt promiffionesdiuiznbsp;n�,quoddeus uelitcredentium preces exaudirc.Inuoca me(aitDOMINVS in pfalmo)nbsp;indietribulationisamp;eruamte, amp;honorificabisrae.Etin Efaia. Eritantequ�clametego,nbsp;cxaudiamiadhuc illis loquentibus.egoaudiam.Rurfus in Johanne dicit Chriftus. Quicznbsp;quid pecieritis pattern in nomine meo.dabit uobis, amp; funt innumer� alise de exauditioznbsp;ne piae orationis promiffiones,quas longum effet recenfcre.Quo aut� plurcs funt, eo graznbsp;uioribus aduerfis orantes tentantur,amp; eo magis contraria orationi fatperumero eucni�cnbsp;Tent�t cnim DOMlNVS o�antem,dilationc aux�ii,utfidem dus probet,Tcntat Satannbsp;oiantcm

HOMILIAE lOAN. BR.ENTII/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

orantem,impcdicndo,nc ftatim illi auxilium conferatur.ut a fide ipfum de��ciat,amp; �n de fperationcm impellat.Ita^ promiffiones de precibus exaudiendis confirmat� funt a donbsp;mino miraculis,utquoties in oratione aduerfis t�tatnur.miracula ifta ob oculos noftrosnbsp;ponamus amp; fidem noftram bis fulciamus.Scd ut ad apoftolos amp; difcipulosChrifti reuerznbsp;tar,poftqrepentinoloci trcmofedcclaratum eft, orationeim ipforum exauditam effe: reznbsp;pleti funt omneSjinquit Lucas,fpiriru fanfto,amp;loq�ebantur fermonem dei cum fiducia.nbsp;Quid hocj'nonnc in die Pentccoftes acceperunt fpiritum fanftuini'quid igitur ait Lucas,nbsp;ipfos nunc effe fpiritu fanfto replctos j'num interim, poft diem Pentecoftes fpiritu fanftonbsp;caruerunt^ Vt rCfpondeam,obfcruand� eft .repleri fpiritu fanfto hocloco,non effe nuncnbsp;fecundu,aut tertio, aut quarto fpiritum fanftum accipere.Semel enim perfidem exhibeznbsp;tur unicuilt;5 credentium fpiritus fanftus. Siquidem qui fpiritum Chrifti non habet, nonbsp;cfteius:amp;tantifper in homine manet.dum jncredulitateamp; peceatis noneiicitur-Tametfinbsp;autem perpetuus fit credentiuminhabitator,tarnen donaamp;uirtuteseius honfempernbsp;manifefte fentiuntur.SicapoftoIi amp;difcipuli priufquam pcroraffent, habebant quideninbsp;fpiritum fanflum.alioqui non oraffent ex fide,fed uirtutem pr�fenti� eius'in hac affliftinbsp;one nondum fencicbant. Erant enim propter minas amp; d�cr�ta concilii una congregatienbsp;maximis tentationibus,ueluti arietibus inrra fe concntiebantur.Sibi quiflt;]^ ante ocuznbsp;los captiuitates,�incul3,carceres,tortur3s,amp; mortes proponebat- lam tyrannidem amp; er�znbsp;dclitatera pontificuminlefum Chriftum DOMINVM corum rcc�rdantes,q�idfibi clenbsp;mentiae apud illos polliceri potcrant^Iam uxores amp; liberos fuos defientes quos fuo inter�nbsp;tu uariis periculis obnoxios reddercnt,fottunam fuam queftibus tacitis fecum iterabant,nbsp;amp; prorfus omnia erant affliftionis amp;tribulationis picniffima.ita utpraeter nudas dei pre�nbsp;miffionCs nihil habercntfolatiijamp;paracletus feu cqnfolator ilk plane abfens uider�t�nnbsp;Poftquam autem in tantoanimi merrore DOMIb�VM ex fideinuocaucr�t,cxeritfpir�nbsp;tus fanftus uittutes fuas in eis, 8c ita cos animat * ita cos inflammat amp; accendit, ut omninbsp;triftiti�amp;m�roreabiefto �maxima animil3Eticiaperfunderen�amp; uetbum dei feu Euannbsp;gelion de lefu Chrifto,liberrima fiduciaf fit enim petiuerant ) contra minas amp; mandatanbsp;pontificum praedicarent. Animaduerte igitur quid in fummis afOiftionibusfaciendumnbsp;fitjUt fpiritu fahfto replcti.confolationem accipiamuSjamp; gaudio perfufi.confidehter uoznbsp;cationem dei fequamur iQuod enim dominus apoftolos fuos in hoc loco fpiritus gaiidionbsp;rcpieuit amp; confolatuseft.non tarn propter ipfos fecit,qu3m propter omnes credentes, utnbsp;illi huius exempli forma agnofcerent,quid in extremis affliftionibus agendum foret,utnbsp;fpiritus folatio afficiantur.Cum ergo omnia extrinfecus uidentur defperata amp; conclamanbsp;ta,adeo(5 in animo nihil pr�ter mocrorem, amp; miferiam fentif,ad promiffiones diuinasnbsp;feftinartdum eft, e quibus fides orationem ad deUm componat, amp; auxilium dei inuocet.nbsp;Quod fl fineintermiffionedum affliftio fentitur,ftat,nihil certiusfequitur, quam fpiriznbsp;tus fanfti foIacium.Sic enim uoco, fenfum gaudii amp; laetici� in mediis affliftionibus exoznbsp;tientem. Vide mihi Hannam Samuelis matrem, qu� cum effet mulicr infeliciffima, amp;nbsp;praeter affliftionem in corde fuo nihil aliud fentiret,uertit fefe ad oratione, quemadmoznbsp;dum in priori Samuelis Ubro capite primo fcriptum eft,amp; poft orationem,uno Eli uerbonbsp;tantogaudio perfundif,utdcpofita omni m�fticia, iam nihil pr�ter uol�ptatcm in an�nbsp;mo fuo featiret,quod certe nihil ahud erat quam ipfiffima fpiritus fanfti uirtns amp; folati��nbsp;Sic Dauid inquit; Cum inuocarem exaudiuit me deus iuftici� m�� intribulationc diznbsp;latafti mihi�Et iterum.DoIores inferni circundederunt me.pr�occupauerunt me laque�nbsp;*��onis.In tribulationc mca inuocaui DOMINVM,amp; ad dcum meum clamaui.Et exauznbsp;diuit tne de teraplo fanfto fuo uocem meani, amp; clamor meus in c�fpeftu eius introiuit illnbsp;anres cius.His uerbis fignificat Dauid, fe fpiritus fanfti folatio, quod dilatationem cordisnbsp;amp; exauditionem uocat,fempct poft orationem affeftum fuiffe. Quis uehementiores unznbsp;quam mocrorcsamp;dolores fenfit quamChriftus lefusDOMlNVS noftertpr�ra�fticianbsp;cnimSt d olore cotdis,faftus eft fudor eius ficut gutt� fanguinis.Quidergo in hoc dolorisnbsp;h }

IN CAP. QVINTVM A CTO. APOST.

fenfu agebat^ Ad pieces feftinabat, pofl^uas apparuit ei angelus, gaudio fpiritus fan�� itaeumexhilarans.utfeipfumfponte aduerfariis Si intcrfefloribus fuisobuiamdaret.nbsp;Italt;^ in omnibus aduerfitanbus.ad orationem ranquam ad afyluni confugiamus.ui fpinbsp;luusconfolationem adfequamur. Pofth�c repetit Lucas iterum ecclefiac recens nataenbsp;,, mores,amp;dicit, Multitudinisautemcredentiumeratcor unumamp;animauna,neequifqnbsp;M aliquid eo�:, qu� poCfidebat fuum effe dicebat, fed erant illis omnia communia. Et uirnbsp;,, tute magnareddebantapoftoli teftimoniu refurredionis DOMINI lefu^Sigratia magznbsp;� na erat fuper omnes illos.-necg enim qu�fq egens erat inter illos - Quotquot enim poffeffbnbsp;,, res agrorum aut �dium crane, uendentes aflrrebant precia corum qu� uendita fuerant,nbsp;� Kponebantad pedes apoftolorum. Diftribuebaturautemfingulisproutcuitj opus erat.

EtenimfpiritusfandusdifcipuIosChrifti nonfolum gaudioin affliftionibusaffitiebat, needabat tantum fidu Jam libcre pradicandi Euangclion de lefu Chrifto.fedetiam mulnbsp;taaliaoperabafipnm�quodapoftoli uirtute magna,hoc eft.ftupendismiraculisSifignisnbsp;�irtute fpiritus fanfti �ditis.uentatem refurreftionis lefu Chrifti confirmabant.Eftenimnbsp;refurreftioIefuChrifti.hdeinoftr� fcopus. Namfi Chriftusnonrefurrcxiffet,inanisS{nbsp;iiiperuacanea c(ret(ut Paulus ait) fides noftra,amp; adhuc in peccatis eflemus- Jtalt;$ ut refurznbsp;reftio Chrifti quam probatiflima effet, quemadmodum Chriftus earn apoftolis fuis uaznbsp;xi is reuelationibus ante afcenfionem comprobauic, ita apoftoli pofteaq acceperunt fpirinbsp;tum fanftum,uariis miraculis earn confirmarunt. Et hoc eft^quod Chriftus ait,f um ueznbsp;nerit paracletu% quem ego mittam uobis a p�tre, fpiritus ueritatis,qui a p�tre procedit,nbsp;ilk teftimonium perhibebit de me- Quin amp; uos teftes eftis, quia ab inicio met um eftis.nbsp;Refurreftione autemconfirmata.tot�Euangelionde peccatoK remiffioneper Chrift�,nbsp;de iuftificatione fidci,qu� eft in Chrifto, deq; h�reditate coeleftium bonorum confirmanbsp;tumeft. Etenim Euangelion de Chrifto eft uelutiliter�noui teftamenti quod pater pernbsp;filium fuum nobifeum credentibus condidit, in quo omnium tocleftium bonorum haenbsp;redes inftituit,quotquot in lefum Chriftum credunt. Miracula autem funt ueluti annunbsp;li,quibus liter� noui teftamenti confignat� funr. Quid ergo adhuc dubitas de ueritatcnbsp;noui teftamenti, uidclitet,quod per folum Chriftum amp;per folam fidern.qu� eft in Chrinbsp;ftumconti^gatrcmiffiopeccato�^, iuftificatio.amp;bcatitudotHabes literas qu� funt Eu�gcnbsp;liiferiptura,babes teftes,qui funtapoftoli.habes fignatula qu� funt miratula. Quid amnbsp;plius requirist' Hominis teftamentum, fi itaIegitime,Iiteris,teftibus amp; fignaculis comznbsp;probatum fuerit.neino reiieit, aut addit aliquid, amp; tu putas teftamentum Dei,quondamnbsp;inramento promiffum, amp; nunc per Chriftum legitiine ordinatum, uanum ac irritumnbsp;' effer Noua inquis figna expcdo,amp; tune fidem ei adhibebo Sed audi quid Chriftus dicat.

Natio praua amp; adult�ra fignuin requirit. Proinde ne amp; tu inter homines prau� narionis coinputeris.depofita nouorum miraculoruincuriofitatc,ucteraab Apoftolis �ditaconznbsp;quire, amp; iis conkienti� tu� imbecillitatcm confirma. Alterum eft, quod fpiritus fanflusnbsp;in neophytis opcrabatur,uidelicer,fumma pax amp; concordia. Multitudinis (inquit)cre-deritiumeratcor unum amp; anima una. Spiritus enim Chrifti,uerus eft cordiumpacifiznbsp;cator. Et Efaias fore pr�dixir, ut cum exeat ueibumde Hierufalein, conflaturi fintpoznbsp;pull gladios fuos inuomeres,amp;lanceas fuas in fakes, nec leuatura fit gens contragenznbsp;tem gladium� qnod quid aliud eft quam pacis pcriphrafisddem poftea dicit- Egredienznbsp;te uirga de radice yfai.lupumhabitaturum cumagno,amp;pardumcum hoedo accubituznbsp;rum. Cuius nimirum uaricinii fpecimen exhibetur in eo,quod multi unum cor amp; un^nbsp;anima effkiuntur, at�^ ea parte conueniunt.qua alii homines inter fe maxime diffident.nbsp;Sunt qui conueniant fermone , funt qui conueniant externis moribus,funt quinbsp;conueniantlineamentis corporis, funt qui conueniant habitu, at qui conueniznbsp;ant corde .jnufquam fere inuenies, quam inter eos,quosfpiritus C HRlSTlconznbsp;iunxit. Studeanius igitur fratres,utfpiiitu CHRISTI per fidem donati, unumintetnbsp;nos

HOMiriAE IO�Nlt; BR. E NT H. 4lt;� oos cor amp; ana anima per uincula pacis efficiamur. Ecccenim inquitPfalmus.quamnbsp;bonum K quamiocundom eft habicarefratresfimul.-fiquidem tantum bonuni cftcfianbsp;ritatis uinculum.ut qui in charitate mancrjndeo mancat.Sf deus ih ipfo.Ca'terum tainnbsp;concordem animorum unitateniinncophytis, alius fruftus fcquitur,uidelitct,quodnbsp;nullus aliquid eorum qu� poflidebat, fuum elle dicebat, fed �tant illis omnia c�rnunia.nbsp;QuotquotenimpofiTidebant autagros autades^uendentes afFerebant pf�ciaamp;dabantnbsp;Ca ApoftoliSjUt fingulis diftribuerentur. Vnde tanto dCi beneficio alFiciebantur, ut nulnbsp;lus inter illos egens effet* Quid,obfccro,fibi uult hoc c�nobiumf quid h�c return com/nbsp;muniras rFortafTis fpiritus in primiciis Chriftianorum fubindicauit Chriftianifmumnbsp;debere ordinem qucndam monafticum effe, in quo omnia fint communi�t' Abfit.nbsp;Non hoc/edlonge aliud fibiuoluit fpiritus fanftus. Principio enim declarauittantamnbsp;cffe fidei efFicaciam, ut qui uere in CHRISTO renafcatur animum prorfus liberumnbsp;ab affe�u.opum amp; facultatum rerreftrium acquirat, qui paratus fit eas omnes,uelinnbsp;commune conferre, fi ratio public� polici�id exigat;uel diuendere amp; dare pauperiznbsp;bus^'f� DOMINVS iufferic : uelpacienterrelinquerelioftibuSj fiablat� fuerint, atc�nbsp;adeoomnino/olidiuin�uoluntatiinadminiftrandis aut diftnbuendis autrelinquen/-dis opibusferuire-Etenim fi diuiti� donum dei funr, profcftojquemadmodum reliquanbsp;dei dona, utpotcntiam.fortitudinein.prudcnnam amp; alia id genus poffgt;dere litersnbsp;fed in DOMINO. Itadiuitias haberelitebit,fed inDOMiblO ,uidel!cet,fidiuiti�nbsp;affluant � cor non apponatur.fed in eis feruiatur DOMlNO. Hune autem affeftum a figt;�nbsp;de in CHRIST VM creari, deilarauit fpiritus in primiciis Chriftian�religionis. Deinznbsp;de oftendit, nullas opes tam paruas effe, qu� non fuffniant mulris,fiex fide adminiftrennbsp;tur. Maior enim pars eorum qui bona fua in communeconferebant, tenues,amp; uixnbsp;mediocris fortun� �tant k Vnus tantum inter ipfos diuitiis eximie p�llcbar^ nominenbsp;lofes.LeuiteSiCypriusgenetCjhiccumhaberetagrum uendiditeumamp;attulitpreciumamp; inbsp;pofuit ad pedes apoftolorum. Vnde amp;abapoftolis cognominatus eft Barnabas, quod inbsp;cft filius confolationis.Bar enim filiumjamp; Naphas refrigerium feu refocillationem figni .nbsp;ficat. Sicautem cognominarusfuitabapoftoIismuItisdccaulTis. Primum,quiaetfinbsp;Leuites crat, qui ordo Chriftum uehementi odio perfequebatur,ramencredebat in 1nbsp;Chnftum, amp; fidei fu� cxeinplo, multos ad capeffendam fidem lefuChriftiinuitabat, 'nbsp;credentes iam in fide anim.ibat,amp;refocillabatDeindeualdediueserat. Credens igi/ 1nbsp;lutin CHRIST VM,amp;bona fua in commune conferens, maxima eratconfolatiototinbsp;Chrifti ecclefi�,quodamp;tam honeftus Chnftum ampleftetetur .Sitamdiuesreliquoznbsp;lum inopi� fuisopibus fuccurreret� Vnus igitur ille Barnabas fatis opulentus erat.nbsp;Alii autem in albo inopum recenfebantur. Attamcn.cum liberaliter fuas,quas haznbsp;bebant paruas opes ex fide communicarcnt,tantam benediftionem DOMINI conznbsp;fecuti funt, ut nullus inter ipfos egens inueniret�r. Melius eft enim,ut Dauid air,nbsp;modicum iufto ,fuper diuitias peccatorum multas. Et Salomon; Quidam largiunturnbsp;amp; tarnen ditefeunt. Quidam parci .quanquam magnas op�s habuerint, fubinde puznbsp;periorcsfiunt.Ac mox Qui liberaliter bcnedicit, impinguatur. Qui inebriat, ineznbsp;briatur. Hue pettinct quod in Exodode colleftoribus Mann� fcribitur. Collegeruntnbsp;cnim alius plus,alius minus , amp; cum metirentur ad menfuram Gomor , nec quinbsp;plus collcgerat, habuit amplius, nec qui minus parauerat reperit minus, fed finznbsp;guli iuxta id quod ederc poterant, congregauerunt. Audis amp; multas opes, paucasnbsp;fieri, fl ex auaritia corraduntur, amp; paucas multas,ft ex fide adminiftrantur� Diznbsp;fpenfemus igitur fratres iuxta fuam quifij uocationem facultatcs, fiuc multas, fiucnbsp;paucas,quas dono DOMI Nlpo(fidemus,amp;exfide eas adminiftremus,memorfs benbsp;AeftcentLe domini noft�lefuChxifti,9uodproptex nos pauper fadus fit cum effet diues^nbsp;b 4

utnosilliuspaupcrtatcditefceremus. Sicenimfiet ,utin omnibus omnerafuffiden tiam haben tes,cxubcremus in om ne opus bonum,in Chrifto Icfu Domino noftco, qui

. Vx HOMILIA XXI.

fpeciem attinct,inermi uerbo repcntina morte interieruntj' Proinde afFeramus ad hanc hiftoriam fummam animi attentionem.ut agnofccntes diuin� irae grauitate m in menlt;nbsp;daces,amp; uerbi dei potentiam erga incredulos.mcndacium fugiamus,amp; uerboDOMlNInbsp;** ad confequendam falutemcredamus. Vir(inquit) quidam nomine Ananias cum Sapxnbsp;�� phira uxorefua,ucndideratpoffefi'ionem,amp;fepofueratdeprecio,confciaetiamuxore fua#nbsp;amp;allatam partemaliquam ad pedes Apoftolorum pofuit. Printipio,obfcruandum eft,nbsp;ncc folum baptifmum.nec folam coenac dominicae participationc,ncc fola externa fpiriznbsp;tus fanfti dona.necfola facultatu fuarum in egenos diftribution� ucram iufticiam e�fernbsp;re poffe-Quid enim ex omnibus his duobus iliis coniugibus Anani� amp; Sapphir� deeftfnbsp;Vera eorJit Baptifan funt.una cum aliis fanftis cocnam domini accipiunt,replentur externis fpintusnbsp;fide effecrea fanfti donis, amp; multam facultatum fuarum partem in c�mune conferunt � adeo� in tamnbsp;lanfta piorumcongrcgationc.pr�tipuum pietatisloiumobtincnr. Attamena ueraiufti

mifliones effent etiam amp; Amen. Inter immuneras autem promiffiones.quas deus pater cocleftis in CHRISTO lefu filiofuo pollicitus eft, etiam lUa continetur quae eft de uiftunbsp;amp; amiftu, uidelicet, quod Deus promifitfe daturum efcam omni carni, quanto magisnbsp;his quiuocationemfuamfequuntur. Ethane promiffionemconfirmaueratdeuslfraznbsp;elitis ex Aeg'/pto egreffis in defcrto.quando Manna de coelo pluebat,amp;petraaquaninbsp;fundebat,Paulo ante autem confirmauerat earn quotp Chriftus, dum quater mille panenbsp;tat feptem panibus amp;paucis pifciculis. Et itetum quinquies mille uiros, quin^ panibusnbsp;amp; duobus pifcibus.Deinde.uidebant inter fideles multos effe egentes. Quarc, ut ipforumnbsp;copia.illorum inopi� fuccurreretur, precia fuarumfacultatum Apoftolis diftribuendanbsp;offerebant- Sejebantenim mandatum DOMINI effe,ut pauperum inopi� fubucniaznbsp;tur;amp; adhuememores erantdifti Chrifti.Qui reliqucritpropter nomen meum(Dareaanbsp;tem pauperibus eft etiam propter Chriftu relinqucre)agr� autdom�.centuplum recipiznbsp;ct.Ex fide igitur in Chriftum amp; charitate in proxiraum,confetebant illi poffeffiones fuasnbsp;income

HOM I LI AE IOAN; B RE N T II; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

�n commune. Ananias autem amp; Sapphira.lon^ aliud fpeftabant.Nam cum animaduer tcb�t inter Chriftianos laudabile, gloriofum cclcbre haberi,fua bona in c�mune connbsp;ferre,amp; uideb�t Iofen,cuius prius mentio fafta eft,hac potiffim� ratione claiifTim� Barznbsp;tiab� cognomctu, perpctu� pietatis fu� tcftimoni� ab apoftolis c�fecut� effe.at^ ab omnbsp;bus piis ob bcneficennam fuam mirum immoduni c�mendari, aifcftabant amp; ipfi hononbsp;yesamp;Iaudes.amp;cupiebantnon minores autilliberalioresaliis liaberLItac^facultatcsfuasnbsp;ucndunt, Sc allatam partem aliquaniprecii Apoftolis diftribuendam exhibent,ut amp;ipfinbsp;cognomen aliquod beneficenti� fu� moniimentum ab apoftolis,Scgloriofam nominisnbsp;fui famam inter alios Chriftianos fortirentur. Sed quid hoc aliudeft,quam turpiffimanbsp;ambitio,8cfordidiftimahuman� glori� cupidos' Ergo ne.inquis, turpiter Scflagiriofenbsp;Miuendumeft, uthutnanamgioriamdeuitcmust' Abfit.Chriftusenimdicir.Luccatlux turpitcr^uiu�nbsp;ucftra coram hominibus.utuideantucftra bona oper3,gloriftcent^p3tremucftrum,qui Jumpropternbsp;ift incoclis. Et Paulus qu�cunqg funtuera,qu�cuh^honcfta, qu�cun^ iufta,qu�z hit�nbsp;cun^ pura,qu�cuncgaccommoda,qu�cuncg boni nominis,fiqua uirtuSjScfiqualaus, matum tutaiinbsp;bare cogitatcjh�cfacite ,8c deus pacis erituobifcum. Vides Sc bona opera coram homi/ dantnbsp;nibuseftefaciendai SCeaquaelaudcm acbonamfamampariunt fe�anda� H�cautemnbsp;non funt facienda arabitionc aff�ftu human� glori�, fed fide in deum .Scaffeftuobfeznbsp;quii deo debiti, fie cfficietur,ut humana gloria fua fponte non requifita fequatur.Sed reznbsp;leuertamur ad Ananiam ScSapphiram.quorum ambitionem audiuimus. Nunc igiturnbsp;audiamus impiam Sc mfidelem ipforumauariciam.Cumenim nonuereinChriftumnbsp;crediderant,fedpotiusexcuriofitatc, Sc rerum nouarum cupidicate, fefeChriftianisnbsp;adiunxerant, nonfperabantEuangeliicaufam, ScCHRiSTI negocium, quod tunenbsp;ab apoftolis traftabatur,diu inter tot minas pontificum j Sc perfecutiones principum perz awmm ernbsp;durare Sc conftare potTc.neccredebant�tiamri Euangelionde lefu Chriftoconftarer.bez S4pp/jlt;r4�nbsp;ncdi�ionem DOMINI tam efFicacem elfe, utpaucisopibusinnumerampopulimulti^nbsp;tudinein nutrite queat. Proinde communicato inter fe confilio, feponunt clam aliquidnbsp;de prccio faeultatum fuarum, ut fi uel feda deficeret, uel collat� in commune opes abfuznbsp;merentur,haberentipfi, unde reliquis egentibus uiuerent. Quid autem hoc aliud eft,nbsp;guam impius affeftus Sc inftdelis auaritiaj' Ergo ne nihilopum aut precii reponere lienbsp;cet� Cur igiturlofeph in Aegyptofrumentarepofuits'Cur CHRIST VS rnarfupiumlunbsp;d�commifit,utinillo tcponcrcntur,qu� apoftolis mittebantur aut donabanturr Vtre/ tnnbsp;fpondeam,confiderandutn eft,repofition� rey: fuapte natura,nec efle malam nec bonam cra�mitmnbsp;fed iudicari ex animo reponentis. Si enim animus fucrit pius Sc fidelis,repofitio ent pia.nbsp;Sic repofuit Iofcphfrumenta,fic CHRIST VS nummos.Siuero animus infidelis Sc auaznbsp;rusfuerit,repofitioeritimpia. Exemplumhabes in Exodo capitedecimofexto. Nam,nbsp;aliis quidc diebus, fi quid de manna uf� in aiterum diem reponebatur, conputrefeebar,nbsp;SC uermibus fcarebat. Si quid autem fexta die feu in parafeeue reponebatur,integrumnbsp;manebat.Quid h�cfibi uult uariatioCnirnirum fignificatum eft,eam repofitionem,qua�nbsp;fit ex infidelitate aut inobedienciauerbi dci, coramdcoabominationemefle,earnau^nbsp;tem .qu� fitexfidcii induftria Sc pia obediencia, efle deogratamSC acceptam. Namnbsp;de aliis diebus dicebat Mofe, nullus relinquatexeo in mane. Nemo igitur his diebusnbsp;ex fide poterac aliquid reponere. De fexta autem die dicebat.Quicquid reliquum fucrit,nbsp;reponite ufcg ad mane. I ta in eo die licebat ex fide nonnihil ufcj ad fequehtem diem renbsp;ponere. Expurgemus igitur animum noftrum per fidem ab impia infidelitate, SCnbsp;infideli auaritia, Sc alTumamus animum pium diuinae uocationi obedientem, Sc candiznbsp;de liberalem,ut nou fimus in craftinum folliciti. Sic enim fiet, ut quee reponamus, nonnbsp;exiftant coram deo faftidium 8C abominatio, fed odor bon� fragranti'� , hoftia acznbsp;cepta, quemadmodum Paulus ait, Sc deo grata. C�terum, Ananias SC Sapphira abnbsp;hoc pio candore longe abfucrunt. Qu� enim reponunt, ex incredulitate Sc auaznbsp;xkia icponunt � Inciedulitatem autem Si auaxiciam fequituc ueluti pediftequa

IN CAP. QViry�VM A CT a APOST.

mendacium. Nam cum Ananias (quemadmodum indicant uerba Petri incrcpatoria, amp; uerba uxoris,qu� poftea fequ�tur ) partem precii ad pedes apoftolorum ponere^celaznbsp;bat repofitum,amp; quod eft fceleratiff�m�, agrum non pluris ueniifle palam amp; impudenznbsp;�4 tiffimcmentiebantur,DixititaPetrus. CurimpleuitSatanascortuum,utmentirerisnbsp;� fpiritui fando Si fraudares de precio agrirNonne prorfus tibi manebat Si uenundatus innbsp;�� tua erat poteftatcs'Quare pofuifti in corde tuo rem iftam Non es mentitus hominibus,nbsp;�) feddeo.VideutPetrusitcratisinterrogatiuncuIisinftet,urgcar,S�inctcpet.Principiocutnbsp;impleuit( inquit') Satanas cor tuum ut mentireris fpirituifanfloamp;fraudaresdeprecio?nbsp;Ergo mendacia Si fraudes feu impoftur�, authorcSatana c corde humanoproucniunt�nbsp;Etquifquismentituracproximofuofraudibus imponit^corhabeta Satana impletumnbsp;Vleniatutf Siobfeffum. Noncnimhifolumd�moniocxagitanturquiobfuroremfuumuinciunznbsp;frau�et fieri tur catenis, Si cuftodiuntur compedibus, fed multo magis illi qui corpore quidern liberinbsp;��tore Siitb4 obambulant.corautem mendaciis fraudibus impofturis aliifcp Sathan�furoribusita imnbsp;pletum habent.ut in proximos quof^ infania fuor urn fcelctum gralTentur.Siquidcm utnbsp;Chriftus dicit.Satan mcndax eft Si eius rei pater.nbsp;nbsp;nbsp;Sed Si ipfe Satan idem alias teftatur,

inquiens.'Egredior, Siero fpiritus mendax in ore omnium prophetarum. Quod uerbis de ipfo dicitur, faftis eius femper comprobatur- Nonne ftatim ab initio, mendaciis fuisnbsp;impofuit Eu� dicens?Nequaq morte moriemini: fcitenim deus quod inquacun^ die conbsp;medcritis ex eo apcrientur oculi ueftri Si eritis ficut dii fcientes bonum Si malum. Quid,nbsp;quod quouis momento mendaciis fuis nobis blanditur.ut perfuadeat, multo nobis utiliznbsp;us effc, noftras cupiditates,defideiia, Si ftudia.qua uoluntatem ,pr�Efcripta,8i pr�cepta dcinbsp;fedari? Itatj fi uolueris Satanam uere ti mere Si ab ipfocauere, non neceffe habes hotriznbsp;bilem illam imaginem in parietibus depiftam aut cxculptam formidare,aut longe ab canbsp;fugere.T imenda Si fugienda funt m�dacia.uitand� funt impoftur� Si fraudes.-hoc enimnbsp;demum uereeftSatanam timere.fugere Si uitare. Deinde cum Petrus dicit, utmentitenbsp;xis fpiritui fanfto.amp; poftca addit.Non es mentitus hominibus fed dco,fignificat impoftonbsp;ICS Si calumniatorcs mendaciis fuis,non fimpUciter aduerfus homines, fed potius aduetznbsp;fus deum peccare Si non tarn proximos fuos,qucmadmodum uidentur, quam feipfos denbsp;cipere.Etenimcum lex domini falfum teftimonium aduerfus jiximu dicereprohibeat,nbsp;certe,qui mendacio contra proximu peccat,contra DOMINVM deu fuum peccanHincnbsp;Dauid inquitjPerdes omnes qui loqu�tur mendacium.Er Salomon. Abominatur DOznbsp;MIN VS mendacia labia.Iam mendax Si impoftor, feipfos potius quam proximos dcznbsp;cipiant.argumento eft lex illa.qu� habetur de falfo tefte deprehenfo* Si fteterit ( inquit)nbsp;falfustcftis contra hominem,ludiccsteddentei.fttutfratnfuofaceretogitauit.Nonminbsp;fercbetis eius,fed animam pro anima,oculum pro oculo.dentem pro dente,manum pronbsp;nianu,pedem propede exiges.Scd cur teftimonia longinquapctimus,cum in promptunbsp;lint Ananias Si Sapphira uxor eiusfNonne hi potius feipfos fraudaueruntSidecepcruncnbsp;quam apoftolos Si reliquos difcipulos Chriftit nonne hi mendacio Si fraude fua fibi ipfisnbsp;mortem intulcrunttDefraudatis autem commoditatem timoris DOMINI Si falutisauxnbsp;crunt, tantum abeft, ut ipfos incommodo aliquo afteccrint ? Depofito igitur mendacio,nbsp;loquimini ueritatem quiftjproximofuo,ut deoobfequiumpr�ftantes.fpiritumfan��nbsp;n� amittamus. Sed quid illud eft,quod Petrus dicit,fraudarcs de precio agntn�ne Si agetnbsp;Si prccium Ananiac erant ? cur ergo Petrus aliquot� precii partis fepofitioncm uocat dcznbsp;fraudationemj'poteft nc quifpiam in propriis fuis facultatibus Si opibus,fraudatot, fur Stnbsp;Qnamoiio factilegus fieri ? Maxime omniuru.Etenim, qui opes fuas, aut ex auaritia reponuni;autnbsp;quifpUinpro mendaciohis qui e uera inopia mutuum petunr,abncganr, aut ludis, fcortationibus.gaznbsp;pr��fmt opt neis,deIitiis,cbrietatibus,Si aliis id genus fccleribus perdunt,hi in fuis ipforum opibus fiznbsp;untf�tes Sc facnlegi- Nonne diues lUe, cuius mentionem facit Chriftus in Euanznbsp;fbaorerfw* gelifta Luca, qui dicebat anim� fu�; Anima,habesmulta bona lepofita in annosnbsp;multos, requiefce,comede,bibe� gaude, fibi ipfi fuas opes tanquam faccilegus fuiabatur?

Audit

HOMILIAE IOAN. MKNTI1lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48

A udit enim ftatim.ftulte ,hac noftc anima tua restant abs tc;qux uero piraiH,cnl crd�tf Similiter diues.qui induebatur purpura amp; byffo,amp; epulabatur quotidie fpkndidc, in hisnbsp;inicis fatrilegium committcbat,quas Lazaro mendicodcnegabat. Vndc facrilegiumnbsp;Kapunirur.utpoftulanti in tartaro �tormcntisunam fairem aquae guttulamin refrigenbsp;rinm.denegatum fuetit Proinde nihil oputn reponamus aut auaritia.aut mendacio,necnbsp;quicquam facultacum impuris deheiis perdamus, fed lis egentes hberalitcr adiuuemus,nbsp;ut iuftitia noftra quemadmodum pfalinus ait.mancat in asternum-Poftremo, quod Pe/nbsp;trus ait,nonne prorfus tibi manebatramp; uenundatus in tua crat poteftate f fatis pcrfpicucnbsp;indicatut, Chnftianos non neceffc habere facultates fuas in c�munc conferre ,fed poffcnbsp;easinfuaadminiftrationerctinere, modoillas retineant fincmcndaciisamp; impofturis,nbsp;atlt;5 adminiftrent eas ex fide- Poteras, inquit Petrus ad Ananiam.opes tuas tibi rerinere, nbsp;poteras amp; totuin pretiura tuarum poffeflionutn reponere, nemo te ob cam caufam ex or/ ffiLr^amreanbsp;dine ChnftianojjemouifTct.fed quia aliquam tantum partem in commune confers, amp; rumcom/m^nbsp;mentiristetotum preciumconferre .hoedemum mendacium intolerabilc efl,amp;cumnbsp;non nobis hominibus,fcd DOMlNOdco tuo mentitus fis,haud impunc illc impudennnbsp;am tuam ferer. Audiens autem Ananias h�t uerba coUapfus cxpirauir.O inauditam l:u^nbsp;mani alloquii potentiam.o ftupendam apoftolicae increpationis energiam. Petrib pauxnbsp;ca tantum uerb.i cum Aiyania colloi utus eft, amp; Ananias quafi peftifero telo iftus, fubitonbsp;mortiius concidit. V nde obfecto.tanta humanz uocis uirtustproftdo humana uox fuapznbsp;te natura non eft nifi fonus uanji�imus, amp; ineffiicacilfimus. At fx humana uxt uerznbsp;bumdei uehatur ,iam non maner fermo hominum .fed eft, quemadmodum Pauznbsp;lu iiqt.uerefermod i.Quicquidigxturenergise,quicquiduirtutisin fc habetfermo 'einbsp;idem bibethumanauox quafermo deiucbitur.Iamucrbumdei mortlficat amp; uiuifica',nbsp;bccidit amp; refuRirat-Eadem igi'ur humana uox peragit ft potentia diuini uerbi fuftultapnbsp;dicrir.Quid autem uox Petri aliud eft quam uerbum dei i quid increpatio cius aliud eft,nbsp;quam explicitio iegis deir Non hominibus.inquit, fed deo mentitus cs .hoc eft, non innbsp;ultum finit deus mend.accm, tu coram deo mendax cs.'non igitur aliud expedabis, quinbsp;ultionem diuinam. Ecce autem confeftim hanc uotem ultio fequltur,amp; Ananias repenznbsp;tina morte periit. Vides ne uerbi dciquamuis humana uoce pronunciati potentiam^nbsp;An nunc intelligis,quid illud fit.quod Paulusait, Euangelion eft potentia dei adfalutfnbsp;omni credentifEtenim fi lex dei tant�eft efficariae, utqucat homines peccatoresotcidcnbsp;icamp;damnarc.quantomagis Euangelion dei poteftcredentes uiuificarc amp; fcruaretSiPenbsp;trusoccidituerbolfgisdiuinsE.homincm mendacem ,tur minifterio Euangclii diuininbsp;credentes ucraccs non uiuificaffctf Proinde amiciffimi timcamus diuinam iram.hoc exlnbsp;plomanifeftatam, amp;compledamur per fidemmifericoidiarius Euangeliopromififam,nbsp;Ut elFugientes mortem,ucram falutem adfequamur.Quid autem ittortuo Anania alii egenbsp;runtf Num Petrum tanquam homicidam inuafcrunr f Nequa^, fed timor magnus orznbsp;tus eft fuper omnes qui hare audierunt. Senciebant enim mendacem hominem.nottnbsp;a Petro.fcd diuino iudicio Petri uoce pronunciatointerfedum effc. V nde St iuucncs furznbsp;genres amouerunt cum. datums fcpelicrunt. Non enim pertinebat ad fanftam ilianlnbsp;congrcgationem,fed ad tartarum.amp;daemonum colluuicm.Et hzc quidem de uiro Anaznbsp;niaadafunt. Nunc audiamus, quid uxoriciusSapphit�,accidcrit. Intcrccffitfermenbsp;horarummum interuallutn, uxorquoqjipfiusnefcicns,quod faftumfucratintroiuitnbsp;Kcfpondltauccmci Petrus. Die mihi,nurauntiagrum ucndidiftisf At ilia dixit, etiam ,,nbsp;tanti-Petrus autem ait ad cam Cur confpiraftis inter uos, ut tentarctis fpiritum dommignbsp;Ecce pedes eorum.qui fcpelierunt uirum tuum,ad ofti� adfunt amp; efferent te. Confeftimnbsp;*utcm concidit ad pedes eius, amp; expiranit,lngrcffi aute iuuenes repercrunt illam mortuanbsp;Bt cxtiUcrunr,ac fepelier unt iuxta uirum fuum. Vetus eft ptoucrbium,Cafcuscafcam duznbsp;cit.quodin quos ueriuscompetit.quam in AnaniamSSapphirarafQualis maritus, taz

1� uxor. Maritus fubtraxeiat aliquiddc piecio agti,amp; confenferat uxor. Maritus

IN CAP- QVINTVM ACT. APOST.

tus fuerat fe tanti uendidifl� agrurn.u^r idem mentitur. Eadem igicur pana, ut dignfi erat,axor pleftitur.Si ad incrcpatonem Petri,quafi fulmine ifta corruit amp; morif.Scd quidnbsp;cft,inqais,quod hi foli coniuges tam atrociter fubitanea morte, ob mendatium puniun-�nbsp;tur ,cu multi alii fuerint Hicrofolymis peiores iUis,qui incolumes manfcrintt Erantinnbsp;Hicrufaieminterfcftores DOMINI noftri lefu Chrifti, erantiUicblafphemi,latroncs,fanbsp;cnlcgi,fures,adulteri,amp; aliis turpiffirais Releribus fordidati.His nuUum tcrribile fuppliznbsp;cium ab apoftolis infcrtur.Et fob mendaces coniuges neci traduntur.Num mendaciumnbsp;maius pcccatum eft interfedione Chrifti amp; latrociniisf Refte dicis, quifquis haecobiicis,nbsp;multofeeleratiores fuiftc homines inHieruIalem.quam hi mendacesconiuges. Ei invnbsp;pia Chrifti interfedio maius eft omnibus ahis peccatis flagitium. At ita placuit DOMIznbsp;NO deo noftro.ut alii quidem fielerati felicem aliquandm uitam agerent, hi autem m�nbsp;daces infclici morte perirenr.Quam ob taufamr Primum quia indicium a domodei, quenbsp;adraodum Petrus ait.incipit.Et Ananias ac Sapphira crant de familia domus dci,amp; in ponbsp;pulodie cenfebantur. Ab ipfis igitur imipit ludicium dei, utobferuemus quisfuturus fitnbsp;finis aliorum,qui non funt de familia dei.Sicnim DOMJNVS tarn crudclifupplicio faxnbsp;miliares amp; demefticos fuos afficit.quali obfetro affic itt extraneos amp; hoftes fiiosf Ecce, aitnbsp;DOMINVS Zebaoth per Hicrennam ad genres, in ciuitatc inqua inuocatum eft nom�nbsp;meum,ego incipio afRigerc,amp; uos quafi innocentes amp; immunes critist Non eritis imznbsp;munes.Gladium entmego uotofupero�s habitatorcs terr� dielt DOMINVS Zebaotfa,nbsp;Deinde Icue mendaciolum abfi� luramentodefignatum, tarn atroci pana pleditur, utnbsp;difeamus quantum panarum mereatur pcriurium.homicidium.latrotinium, amp; alia idnbsp;genus hoircnda fcelera. Etenim hi duo mendaces coniuges repentinamorte horribiliternbsp;conciderunt.non.utomnesautmendaces,autaliifielerati, ftatimcumflagitiumdeligznbsp;nauennt, fimiliter repentina morte pereant ,fed ut hac terribili pana ad refipiftentianinbsp;inuitcntur.aut fi non refipuerint, feiant co feuerius fupplici� ipfis imminerc, quo fcriusnbsp;ucnit tarditatemc^fupplicii grauitateconpenfandamfore. An ignoras,inquit Paulus,nbsp;quod bonius dei adpanitentiam re inuitatt fed iuxta duritiamtua,amp; cor panitere nelciznbsp;umcolligistibiipfiiram indieiract Itacp Ananias amp; Sapphira, qui ambitiofacupidine,nbsp;partem precii agrorum fuorum apoftolis offerebant.quo bonam nomin is fui famam, 8Cnbsp;laudem popul�rem inter reliquos Chriftianos fibi compar�e, impudent! fuo mendacianbsp;cfficiuntjUt non folum fubita morte corruant,fcdetiam fordidiflimam nominis fui mennbsp;tioncm poft fe rclinquanr.St exemplum omnibus Si mendacibus amp; aliis flagitiofis hominbsp;nibus pr�bcant quo ali�na infania ftuantur,amp; deum �mere difcant. Hoc tarnen exenaznbsp;plum non malis folum prexieft ,uerumetiam bonis.Sic enim ait Lucas. Ortus eft timocnbsp;magnus fupcr umuerfam congregationc,amp; fuper omnes qui audicrant h�c. Boni enimnbsp;hoc fupplicio ad maiorem pietatem inuitabantur-Mali autem in fuis fieleribus terrebaznbsp;tur,amp;rcfipifcenti� admonebantur. Proindc amiciflimi paucorum fuppliciumnbsp;praebcatomnibus nobis fapiendioccafioncm, ut aut ex alicnis uiciis noftianbsp;emendemus, autemendati inuera pietate perfeueremus', in Chriftonbsp;lefu DOMINO noftro.qui eft una cum patre amp; fpiritu fanftodeusnbsp;hudandus in fetula Amen.

N Anania Si Sapphira, dilediflimi, metuendum nobis exeihpluni exhibitum eft,quo admoncmur.ut Chriftum non fuco, non dolo,nbsp;;non mendatio,non hypocrifi fed Candida finceritate,fi�ingcnuaucnbsp;tritatc complc�amur. Quoniam autem Ananias amp; Sapphira a Pernbsp;^tro uerbooris fui occifi funt,nc quis exiftimarct,minifteiium apoznbsp;I ftolicum feu Euangelicuoi, efte moxtis podus quam uitac minifteznbsp;littXBnbsp;t.

HOMILIAE IOAN. BRENTIL * 4^ r�um.Sequunc nSc miracuk in xgris ad fa^tatc reliicutfs prodita � quibus coninbsp;probatur mmifteri urn Apoftolicum non elle fuapte natura mords f��sinternit�onbsp;nis,fed multo magis uitat ac falucis miniftcn'umtP er manuSjfnquit, ApoftoJorS �nbsp;� dcbantur fignaSnS prodigiamulta inpopulo* Ecqu� fuer int ilia figna, fequit: ��nbsp;Exportabantur in plateis infirmi,0^ponebantur in ledulis ac grabbatisjucucx mnbsp;mentis Petri uel umbra obumbraret aliqucmilIorum�Conueniebat autem�i �nbsp;multitudo uicinarum ciuitatum Hierofolymam, afFerens acgros acucxatos anbsp;fpiritibus immundiSjqui fanabantur omncs Quam ergo ob caufam Dominus s �nbsp;totactantamiraculapcr Apoftolosopcrabatur,ut etiam per umbram Petri aliznbsp;quot atgri fanati reftituercntur f num utoilentaretliismiraculis eximiam Apo0nbsp;ftolorumfanditatemfScdquamfandihominesfuaptcnaturafint,obferuareli Cuf fMiiitdnbsp;cctexdefcdioneeorum a Chrifto temporepaflionis,amp;ex incredulitate,qua r^cuU uoluenbsp;ctiampoftrefurredionemChriftitenebantur�Num,($iUiqui fanabantur,tanta nt dempernbsp;fanc'hitatepr�ditifucrinGutfanitatemiufticiafuamcruerintt'Atqu�potuiteflc Apo�alosnbsp;illorumfand:itas,qui a fpiritibus immundisobfidcbatur�Ccum omnishomonbsp;mendax fit, nec iuftificetur quifquam in cofpe Au dei,quod potuit elTe meritumnbsp;atgrorum f Num ,ut Dominus dcdararet,Chrifl:ianos fcmper fanaturos eflenbsp;�gros,8f Euangelion in hoc reuclatum eife, ut infirmi corpore fanitsti fcmpernbsp;reftituerentur i At� haccaufa�dita fuifrcntmiracula,nuncneceircnt ulliChrinbsp;ftianfncc haberemus Euangelionreuelatum,proptcrea qgt; eiufcemodi miracu�onbsp;rum nihil internos atdatur. Hue adds nec Apoftolorum temporibus ,quiuisnbsp;priuati credentes miracula faciebantiPermanus,inquit Apoftolorum, nonpernbsp;manus omnium crcdentiumacdebantur figna et prodigia,atlt;^ adeohostantumnbsp;acdidiircmiraculalegimuSjquiminiftcriopracdicationisfundifuntjUtApofto*nbsp;Ii,Stcphanus,Paulus,amp;ali),EuangcliondeIcfuChrifto pratdicantes,Itac�haenbsp;tantumcaufaproditafuntmiracula,utnouumminiftcrium Euagelif lefu Chrfnbsp;fti confirmaretur �C obfignaretur.Etenim Apoftoli,qucmadmodum al iqua exnbsp;parte,etiam in fupcrioribus homihjs demonftratum eft,nouam do Arinam 8gt;C ptinbsp;bliccnunquamauditam,inorbeminuehebanr,uidclicct,qgt;nullafit,neciufticianbsp;nccfalus,in facrifieijs legis, in mentis bonorum operum,fed tantum in Icfunbsp;Chrifto nuper crucifixo,SC qp nullum aliud nomen fub c�lo interhomincs daznbsp;turn (it,tn quo oportcat nos faluos fieri,lefus Chriftus ? Vt igitur huius nouasnbsp;doArinacminiftcrium confirmaretur,Sc u�noftriloquuntur,canonizaretur,adznbsp;ditafuntmiracula,ucluti figilla,quaf hanc doArinam deftdeinlefum Chriftumnbsp;I'ta obfignant,ut fi angelus dec�lo defeenderet, 6f aliud Euangelion pratdica#nbsp;retjnoneflctrecipiendum.Proinde/cuelatioilIafpirituSjquamiaA�tPapift�,nbsp;demeritis opcrum, de fatisfaAionibus peccatorum per opus operatumMifsnbsp;f�cj�f dcahjsidgcnusnugis contra iufticiamfidei,quaE in fololefuChriftohanbsp;betur, item de mutanda altera fpecie Sacramenti contra inftitutionem Chri^nbsp;fti,nonefthabendapro fpiritus fanAi rcuclationc,fedpro Satanat impoftura ?nbsp;Ad hare fpiritus illc quem iaAant Anabaptifta;, �f alif eius farinac impoftores,nbsp;fubindc noua contra fcripturam �f iuftidam,qu� per fidem in lefu Chrifto haznbsp;betur,fomnians,uaniffimuseft,SCtanquamipfiflimusSatandcuitSdus,Soliaunbsp;tem doArinac,dc iufticia,falute SCrcdemptionc,qua: eft in Chrifto lefu adhac^nbsp;rcndum,0fillifoli fides adhibcndaeft,quippcqu� Apoftolicismiracu�is,uclunbsp;ti figillis comprobata �f obfignata eft Jam,quid obfecrohocrei eft,q,aliqui in*nbsp;eedentis Petri umbra obumbratffanitatemcofecuti finti? Quiduanius umbraenbsp;/cilicet defcAoris illius Petri 6f abnegatoris umbra tarn fanAa,tam potes eft, utnbsp;aegro s fanct s' M ul ti fentiunt in P etr o impletum eft,quod Chriftus, au tor e Euannbsp;gclifta loanncjdicii : Amendico uobis, qui credit in me, opera quae ego facio,

i

IN CAP. QV�NTVM ACT. APOST,

1�pfe fadctjSd majora hts faciet5qi|a ego ad patrem uado.Tametff enim Chrf/ ftus quofdam fanarit martus attadu,muHcrem ed am tada fimbria ,nenunem ranbsp;men (anain'tumbra fua,qucmadmodum de F etro fcn'ptura teftatwr, Atqina fo^nbsp;la uoce qiiatriduanum mortuum fufeitare,quod Chriftus in Lazarodefigna*nbsp;un,ma{usmjraculumcft,^ umbra �grumfanitati reftjtucre,ideocum Chri*nbsp;QMMddo ftus dicit: Maiora his faciet,non intelligitur de miraculisjfed de miniftcrio pracnbsp;;ju/or4Apo� dicationis,ujdehcet3qgt; Apoftoliplurespr�dicationefua ad ueramfidem con*nbsp;ebnP� �erfuri funt Chriftus, Loquor autem non de interna Chrifti authoritate, quanbsp;omnem in omnibus credentibus falutem opcratur,fed deexterno Cius minifte*nbsp;rio,quo in circuncifione, inter lud�os fundus eft. In eoenim miniftcrio pau�nbsp;ciffimos tantum ludaeos ad ueram fidem adduxit,6lt;quos adduxerat, hi rurfusnbsp;paffio-nis fu� tempore defecerunt. Apoftoli autem miniftcrio pr�dicationisnbsp;fuacinnumcrabiles �C lud�os�Cgenres ad fidem conuerterunt, Maiora igitur,nbsp;quodad externum miniftcriumattinetjopera Apoftoli feccrunt^Chriftusquinbsp;tn hoc tanta Apoftolismiraculorum�dendorum dona contulitjUt maioramwnbsp;nifterio ^�dicationis fuas op�ra eff�cerepoftent, Hinc eft, q, P�tri umbra qui*nbsp;dam fanati funt,non quia umbra abnegatoris tam fanda fuerit,ut infirmos fananbsp;tctjfedutperhoc miraculum minifterium Petri de lefuChrifto approbarctur.nbsp;�npofteriori Malachimlibro deolTibus Eliz� prophct�iamdudum mortui tanbsp;le extat tcftimonium,qgt; quidam fepel ientes hominemjuidcrunt latrunculos, �Cnbsp;proiecerunt cadauer in fepulchrum Eliz�* Qiiod cum tetigilfet of�a Eliz�jre*nbsp;wixithomoj�^ ftetitfuperpedcsfuos, Anexiftimastantam affuilfe fanditatemnbsp;vnortuis oITibus Eliz�,ut ex corum attadu mortuus reuiuffceret.^At qu� feipfanbsp;non poterant uiuificarc,quomodoal�js uitam conferrentt Miraculum igiturnbsp;�ftud fadum cft,non ad comprobandam oft�um Eliz� fandita tem, fed ad cnn*nbsp;t�inir�tit firmandumminifteriumpropheti�eius,quodadhucuiuus geflerat, Ateph�cnbsp;eft uera miraculorum ratio, uidelicet,non q, propriam illorum per quos �diinznbsp;turiufticiamacfanditatcmoftcntcnt,fcdq,minifterium ipforum illuftrcnt,�Cnbsp;uerbum pr�dicationiseorum confirment. C�terum cum Euangelij pr�dica*nbsp;tiomiraculisilluftraretur,magtsaccrefcebatcrcd�tium Domino,multitudoui*nbsp;s � rorum fimul ac mulierum,�i erant unanimiter omnes in por ticu Salomonis ,Fiznbsp;des enim in Chriftumcximebateis omnem timorem,�ditaanfmabateos,utlibenbsp;re Euangelion Chriftipf�dicarent,�^ palam profiterentur,contra omnium honbsp;�gt; minum minas,decreta�f mandata, C�tcrorum autem nemo audebat fe coniurinbsp;a� gcrcinis,fedmagnificabateos populus. Quid hoc rei eft, q,quiEuangelio nortnbsp;credebantjnon aufi fuerint fefe adiungere congr�gation!' credcntiumrNum crenbsp;dentes tam duri fucrunt,ut neminem ad feadmiferintt MinimeomniS,Admitznbsp;tebant enim excmplo magiftri fui quo fuis. Sed pars eorum qui non credebar,innbsp;cam uerecundiamproptermiraculaaddudi funr,utreputarent fe indignos,quinbsp;�um tam fandis hominibus c�tuberniumagerent.Pars metu fupplicq,quod innbsp;Ananiaamp; Sapphiracontigifleaudiuerant, Parsmetupharif�orum amp;ponrifiznbsp;cum,qui decreto fuo prohibucrant,ne quis huic nou� fed� fefe addiceret. Omnbsp;n�s tamen(noncnim de perfecutoribus,fedde uulgari hominum nondum creznbsp;dentiummultitudinefermo eft) glorificabantcos,humana interim paffi. Namnbsp;qui reputabant fefeindignos ut coniungerentur tam fand� congr�gation/, deznbsp;buiflent ideo fefe coniungere,ut per fidem inlefum Chriftum quem illi profiteznbsp;b3tur,digni fadi fuiflent.Qiii uerometu fupplfti� quod in Anania c�tt gifle aeznbsp;ceperant,hoc contubernium uitabant,dcbuiirentpotiusmetufupplicij fefeiliisnbsp;adi�gerc,ut fuppliciu dcuitaflent,imo utinferni p�nas effugifl�nr. At q; hi pfiznbsp;imiIesillismihiHid�tur,quiquond�nonbaptizabant3nifiinmorttsarticulc,tiz

mentes

HOMILIAE IOAN. BRENTII.' * jo mentes,ncfi fanibaptizarentur,neccflehat^rentaut honeftam uitaefationemnbsp;inirc, auc cxcommunicatione turpitcr a Chnfttanonim confordo cxcludi�Vclnbsp;ilIiSjquitirncnoftrof�culoa communionc c�nac dom/nicac abftinentiifcpadnbsp;noudfimum fpintum,formidantes,ne fi communicent,indigne acdpiant, amp;fi/nbsp;ant rd corporis ac fanguinis Chnfti ? At ismetus non debet eos a commiinionenbsp;detcrrcrcjfed potins inuitare,ut ftudeant digne communicarc.Qui autem metunbsp;pharif�orum �i. pontificumfugiebant contubernium Apoftolornm �Cdifd#nbsp;puloijt Chriftijhi uitantes Charybdim,inddcbant in Scyllam. T imebant corponbsp;ris interfcdorcsj�^ non timebantanim� QC corporis damnatorem, Vitam cor/nbsp;poris fer nare ftudebant,amp; anim�fimul accorporisnitamatniferunt, Proindcnbsp;nulla nos fient ill os inutilisnerecundiajnunnsmetns contincat,quo minus tamnbsp;fando collegio adiungamur� Adiungimur autem ei,fi e�dem dodrinam Euannbsp;gelij capeflamusj�^ folum Chriftum iefum, noftram iufticiam �C falutem credanbsp;mus.Sicenimfiet,utincommunionemfandorumrcccpti omnia c�leftiabonanbsp;h nereditate acquiramus Sed nunc tempus eft, utuideamus ,quid pontifices ite/nbsp;rum aduerfus Apoftolostentauerintr Qiiisenimnonfecumconqceret,cos ma^nbsp;ximaindignationecommotos,qgt;uidebantdecretafuaapifcatoribus contem/nbsp;n(,�(f aunlgoncgligi,q,animaduerteb5tmaieftatcm �(Sauthontatemfuam prornbsp;fus uilipendijfolum autem Iefum Chriftum quemipficrucifixcrunt,efi'einorenbsp;omnium, Cum igiturh�c minime ferrepofl'ent,cxurgcns princeps faccrdo^ ,,nbsp;turn,�(fomnesqui cum illo erant,qn� eft radioSadduc�orum,rcplcti funt anbsp;acmulationcjamp;^inieceruntmanusin Apoftolosj�i^pofucrunteosincuftodiapu ,,nbsp;blica.Quidhocjinquisr Siccineexauditi funt Apoftoli, qui ante precati fue/nbsp;runt,dic�tes:Dominc,afpice inminas corum � Hoccine illud eft,quod c�motionbsp;ne loci declarauit deus fefe illorum precesexaudifle fEcce Deus conniuet,ucnbsp;Apoftoli ducantur captiui,amp;: ponanturueluti publici fcelerati inpublica euftonbsp;dia,uf mox feqnenti diead p�nam producantur, An hoc eft afpiccre in minasnbsp;ponrificum,flCprohiberc,nequicquammab inferrequeantfSed heus tu quiPnbsp;quis h�c obif cisjfinem rei expeda,Ex{tus ada probat,Fada non funt ab euentunbsp;notanda. PrccatifnntApoftoliutDominusrefpiciatinminas pontificum.Qgt;nbsp;autem uerefucrintcxauditi,�6 Dominus in minas aduerfariorum refpexerit,nbsp;partimeprioribus,partimefequentibusobfcruarelicet, Audi quid fequitur�nbsp;AngclusDominipernodemaperuif ianuascarceris,edudifcp illis dixit: Ite �d s�nbsp;ftanres�oquiminiintemplopopuloomnia uerba uit� huius, Numexiftrmas gt;gt;nbsp;hoc nonelTcafpiccrc inminas aduerfariorum,angelummittcre,qui careens ia/nbsp;nuas redudatjuindos liberet �f educat f Anputas hoc non elfe dare fiduciam lonbsp;qucndi,mi ttere angelum qui uindos foluat,SC admoneat,ut i 11 i in pr�dicationenbsp;Euangeltjpcrgant: An hoc non eft fiducialoquendi, qgt; lib�r�t� c carcere, con^nbsp;feftim Chriftum pr�dicant f Sic enim fequitur : llli ucro cum h�caudiflent,in ,,nbsp;traueruntdiluculo intempIumacdoccbant.Certc,nonpotuiffetDeusexaudii! ,gt;nbsp;tionem precum �poftolicarum,�if q,rcfpiceretin minas aduerfariorum, qpnbsp;daret Apoftolis fiduciam praedicandi Chriftum, admirabilius �f potentius de:�nbsp;clarareaccomprobare.Namqjconniueatadcaptiuitacem Apoftolorum,�(fau/nbsp;xilinm fuumdifferat,donec ill i incarc�r�s includantur, ideo facit,utquomagisnbsp;min� pontificiimpromouereuideantur,eo manifeftius SkS dilucidius imprdiannbsp;quo contemptiori captiuitati Apoftoli tradantur, co gloriofiori libertatlnbsp;��fftituantnr.Hicenimeftmos Domini Dei noftri.qjfinatimpios exaltari,8dnbsp;piosdeijci, ntilli grauiusde�jciantur,�(fhi admirabilius exaltentur. Exemplonbsp;funt,Pharao �C Ifraelit�,Saul �fDauid,Pharif�i �C Chnftus, SChocIoco Pon^nbsp;tifices �c Apoftoli. Praeualent enim Pontifices Apoftolis, donee eos uinculis

t 2

IN CAP. Q.VINTVM ACT. APOST.

fais conftringant,amp; Apoftoli Poili�ficibus inferiores funt,ggt; ab ipfi's car ccri ira dantur.Itacxaltanrurpontifjcesj�cdeijciunturApoftoli.Seduidehi�usreica*nbsp;faftrophcn,Pon�ficcsjnfuapoientiapudefiunt,Apo�oliautemgloriofeccarnbsp;cere liberantur, Angelus cnim Domini aperuitianuas carccrisjamp;^hortatur Aponbsp;ftoIoSjUt lib�re conrra d�cr�ta pontificum Euangelion lefu Chrifti pr�dicem.

, OinfceliciffimospontificeSjquorumdccretaangelusimpiaiudicat.Of�licifl� mos Apoftolos,quibus angelus feruitjapcriendo carcercm,educcndoamp; exhornbsp;tando. Vis ergo u t tibi quo cp angeli fermant', uis ut tibi miniftrent �C te feru�t inbsp;miniftratuChriftojferuiChriftOjCredeinChriftumjficenimfictjUtilleangcli�nbsp;itiis mander de te, ut euftodiant te in omnibus uijs tuis, ne forte offendas adlaznbsp;Omuttoiere pidem pedes tuos. Ergo ne cuiuiscapriuo,in lefum �liriAum credentijf�Cnbsp;dcntilirf��� exfideauxiliumeiusimploranti,miffuruseftdeusangelumiqui ipfum c carce/nbsp;imgfrr hbe* j-c|i�cfctaceducatf SicPetrusaliangeloecarcereediKfluseft.SicPaulo�CSy*nbsp;^lonemjea j�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terr� motu,apcrta funtomnia carceris oftia,f�Cuinculafoluta. An quae

aliquibus Chrifto credentibus euenerunt, omnibus euentura funt t*Omnibus certeinChriftumcredentib�Sj�^ ex fide eum inuocantibus,euenit certiff�macnbsp;periculisliberatio �(^falus,fcd non omnibus idem hberationis modus aut ea��nbsp;dem falutis ratio cucnit.Etenim facr� feri ptur� exemplajquibus comm�mora#nbsp;turaliquotpi�s,miraculisedifcriminefuoliberatoseffcjnon inhoenobis pro#nbsp;ponunt�r,at plane eundem hberationis modum nobis euenturum fperemus�nbsp;Sed potiusin hocgt;ut modum quidem tempus hberationis Deo relinquamus,nbsp;jpfam autem liberationem quoquo modo nobis euenmram, certifllma fide connbsp;cipiamus.NamutDcus eundem hominem Chrifto fidentemfemperquidcmlinbsp;berat.Ita omnibus credentibu s certa eft ex omnibus periculis hberatio, fed libcnbsp;rationismodus ipfisfnccrtuseft,�6 foil deo r eferuatus.Quo tics Dauid inmani#nbsp;bus capitalis fui hoftis Saulis iamiam comprehend�ndus tenebaturt qui amp;finbsp;femper hber�batuf,nunquam tamen eodem hberationis gcnere,pcriculum eua#nbsp;debat.Nunc enimfagittam aSauleemiffam �f aberrantem dechnat,ne configanbsp;tur.Nunc per ua�uas dom�s a ftiaipfius uxorc'funedemittitur. NuncinmodSnbsp;coron� ab exercitu Saillis in deferto Moon circunda�us, amp; defperans fe poftenbsp;euadercjlibcratur tamen,dim Saul acceproinopinatodeincurfionePhiliftino#nbsp;rum nuncio,neceffe habebat relido Dauide fines imper�j fui tuen'. Audis eanznbsp;dem quidem libcratfon�m,fcd diuerfa hberationis genera. Quoties Pauluspe#nbsp;riculis obieAus eft,�f femper quidem euafit,n�quam tamen eodem genereeuanbsp;fit; Nunc enim a difeipuirs in fporra per murum fubmiflus eft,nunc lapidatus innbsp;colum�s furrexit,nunc rarceri rradiius/apertis ab angelo ianuis,�i rogantema#nbsp;giftratu,h'bcrcxiUit.Poftremoin mediaetiamnummorteh'beratus,ita ut morsnbsp;nihil prorfusincommodi eiinfetre potuerittfcil icctjnullum tu hberationis, fednbsp;Eiiminwor potius perditionisgenus inmortc efleexiftimas t At fi in morte perdirionis tannbsp;teeffetiirra tum,nonitemfalutisgenuseflct,quomodo lefus Chriftusin media morte itanbsp;tienrw�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruatus efl�t-ut per cam inregnum patris fui intraucrit ,amp; fummam poteftatem

adeptus fuerit f Et cur dicerettEgo fum refurredlio �C uita,qui credit in me, non �norictur in �temum I taep uaria amp; in uita �f in morreliberati�is genera funt,nbsp;qu� licet nobis fiht incerta,�S ab oculis noftris abfcondita,ipfa tamen hberatio,nbsp;fiuchocmodojfitie alio euentura nobis pcrlcfum Chriftum certiftima fada, 66nbsp;pcrmiracula feripturarum obfignata attp confirmata cft. Qu� igitur pcriculanbsp;in obfequio diuinae uocarionis times r quae aduerfa formidast'An idco non uisnbsp;uocationem diuinam fcqui,quia non uides uiam euadend i pcricula qu� immi/nbsp;nent r AtDeus tibi certam euafionem pollicitus cft,uiam 66 modum ipfc nouif.nbsp;Quidnuncconquereris f quid tergiuerfaris r En tibi certam libetaiionem,quidnbsp;ad te

HOMILIAE IOAN. BRENTI�,

ad te modus h�berationis is deo cur� efto|tu �cro uocationcm e/us confidert ter fequerc, SC commodior hbi liberanonis modus fuo tempore oftendetur,nbsp;quam necoptareunquamnccfperare potuiffcs. Ciccerum nec hoc pra�tcrcun^nbsp;dum cft jquod angelus monct qu.dcm Apoftolos,ut loquantur populo in tem^nbsp;plojnihil aiitcm aliud noui loquendum monct,uerba uitae huius,Sic enim uonbsp;catEuangeliondelefuChriftoab Apoftolis pr�dicatum�Falfus igirurangcznbsp;luseft,quifuadctSi cogitaliud Euangclionpr�dicarc Apoftolicum, degra/nbsp;tuira rcmiffionepeccatorum, �Ciuft)ficationc,pcr Chriftum lefum DOM1*nbsp;N VM noftrum.Eu�gclioncniminiusangeli,quihortatur,ut amplificemusnbsp;uircs humanas ad bene merendum, ut credamus peccata expian amp; rcmitti pro#nbsp;pter opera,propter Miflarum facrificia,aliac� idgenus fuperftitiofa Si impia, nonbsp;cftnift Euangclion mortis,Quod autem iuxta Apoftolorum pr�dicationemnbsp;adnunciatgratuitaminChriftopeccator�remiffionemjSCqj proptcr Chriiiumnbsp;nonpropternoftra op�ra coram Deoiufti SCacccpti fimus, hoedemUmEuan*nbsp;gelion,ucrbum uit� eft,utquotquot inillud credant,habcant uitam �ternaminnbsp;Chrifto lefu Domino noftro,quieftun�c�mpatte Si fpiritu fan�oDcUslau#nbsp;dandus in farcula, Amen,

HO M I L I A XXIIL

filijs contumacibus, poftquam Apoftoli incarcerem conclufi fuerSt, confeftim fubornat,ut fummus pontifex concilium cogat,6Cnefcioquodhorribilemorti�nbsp;genusin Apoftolos llatuat)uidcliccthocagcns,utintcremptis Apoftolis,no#nbsp;men�Cgloria Chriftieuanefeat. Aduenicns(inq�it Lucas ) princeps facerdo#nbsp;tum,�Cquicum co erant,Con�ocaueruntconcilium Si uniuetfiim feniorum or#nbsp;dmem filiorumlfra�fmiferuntcp ad carcerem qui adducerent cos, Itcrum con#nbsp;ucniuntjiterumcocurruntpontificcs.quafiadcommuncinccndiumrcfting�cnnbsp;dum. Et quid in eo conuentu, priufquam Apoftoli adducerentur, confuliant �*nbsp;Qiudputas aliud,nili atrociirimumfupplicium,niricrudclifllmum mortisge#nbsp;nus in Apoftolosillos,homines non folum maieftatis pontifici�contempto#nbsp;rcs,fcdetiam praefrade contumaces, Nunc tandem cxiftimantoccafionetnad/nbsp;ucnin�e,quaiurepoffintindifcipulos Chriftijtanquam in public� pacis turbatO/nbsp;res,8Cl�f�n�aieftan'srcos,animaduertere,qucmadmodumantcain fefutnpratznbsp;ceptorcm eorum animaduerterunt.Quis enim captiuos de manibus ipforum hgt;nbsp;beraretrquiscarceriinc�ufoseriperetf quisomniumhominumauxiliodeftitUnbsp;tos defender� r Career cum omni diligentia claufus eft, Si cuftodes ante ia/nbsp;nuas folliciteadftantjquomodoigiturpoftentcaptiui euadcrer Attu mihiuid�!nbsp;uanifftmas pontificum opinionfs0Cconfultationes,Exift(mantenim Apofto*nbsp;los probe cuftoditoSjUteffugcfe minime omnium qucantjamp;confultant incolt;nbsp;horribilcgenusfupplicq.Interim autem Apoftoli ab angeloillisinfctjs,liberalnbsp;l/jpublicein templo Euangcliondelefu Chrifto,quod pontifices Paulo antcuenbsp;tucrunt,pracdicant,�falacrilibert�teprofit�tur.Adh�cctiam DOMINVSnbsp;Deutnofterdeipfts ftafuit,qi.iod Pontifices netantillumquidcm incommodi,nbsp;uitateorum inferrepoflint. Sicenim fcquitur: Cum autem ueniflentminiftri�.

IN CAP. Q^VINyVJV� ACT; APOST. nec repcnflcnc illos in carcerejrcuer� nunciauerunt dtcaitesXarcerem qu/demnbsp;inucntmi�sclaufumcumomni diligentiajSC cuftodcs foha liantes ante lanuas,nbsp;cum apennlTemusautem,neminem intus rcperimus. Vtautem audierunthosnbsp;fcrmoncs �C facerdotcs �C magiftratus ten.pli, principefcp faccrdotum ambige*nbsp;bantdeillis,quid nam hocfuturum effet, Adueniens autcmquidam �nunciauicnbsp;eis�Ecce uiriquos pofueratis in carccre, funt in tcmplo Hantes, ac docentes poxnbsp;pulum. Obferuaqua:fo,quamridiculepudcfiantpontifices,pauloantetormennbsp;ta,flagella,ign�s,hqneos.gladiosdapidcs,mortes, S� fi quid his erat crudelius,nbsp;fummaarrogantia in Apollolosfpirantes.Quodamp;fi hoc loco dePontificibuanbsp;amp; Apoftolistantumfcriptumfitjtamen Dominus deus nofterhancrem,nonnbsp;tllorum tantum gratia ffcadminiftrauit,fcduthocfadume(retpioruminfedannbsp;dadciuocationeconfolatio,amp; impiorum in perfcquenda pietateadmonitio,nbsp;Qiiidenim pios magis a fcdanda uocationc diuina abffcrret,qu�tn timor aducrnbsp;fariorum,amp;metusaduerfitatis r NonnemetuPharaonis Alofedetrctflatducanbsp;turn Ifra�lis,adqucm a Deo uocabatur,dicens i Qpis fum cgo,utuadam ad Phanbsp;raonem,^ cducam filios Ifra�l de Aegypto t Qiiid aliud, quam timor aduerfixnbsp;tatum dctinebat H(eremtam,quo minus continuo uocationi Deiobfequere*nbsp;turjfed diccreuAh DomineDcusjncfcio loqui,quia puer ego fumt Nam hicnbsp;metusctiam Petrum ad abncgationem amp; exprobationem adegit,aliofq5 Apoxnbsp;dolos in fugam impulit� Nec in folis mintff ris Lcclcfiafticis huiufccmodi timonbsp;rislocuseftj�crumetiaminmagiftratuciuili, Vocatiomagiffratus ciuilis cft,nbsp;ut fit ultor ad iram ei,qui ,quod malum eft ,fecerit, hoc cft, ut fontes fupplicionbsp;aff�ciat, Qiiotics autem uidemus magiftratum,tenues SC abiedos homines, obnbsp;leuiffimum crimen grauiflTimeplcderc,opulentes autem potentes in atrocifTfnbsp;Olis fceleribus impunes dimittere,proptereaquod timeat ne amici, joints, autnbsp;lt;onfanguinciil!orum,qui digni cffentfupplicio,urbemautregionem aliquo innbsp;commodo afficiantfOuid regem Dauidem,alioqui magiftratum feueriffimuntnbsp;a fupplicio du cis fui Ioab,qui bishomicida, Abnerum amp; Amafam iniufte in/nbsp;terfecerat,continuit,quam metus confanguineorum QC afFinium Ioab,uidelicecnbsp;ne fi foabpledatur,jlli obpotcntiamfuam,aregno Dauidisdcficerentrlam,8^nbsp;priuatos homines metus aduerfitatis abfterret,ne pietatemfedentur.Vocationbsp;enim priuatorum hominum cft,ut pie fua artifida exerceant,6f nemini in mer*nbsp;cimonijs emendis 0^uendendis important. At riment illi paupertatem, rimentnbsp;egeftatem,firede fua adminiftrauerint,itaqi impofturisquofuis decipiunt, utnbsp;multasdiuitiascortadant. VidesmetumaduerfarioTum,amp; timorcm aduerfixnbsp;taris,fereomnibus authoremefle,utdereljdtauocationcDei,fuadefyderia fe*nbsp;dentur, DOMIN VS autcm deus nofter,hoc fado,quod in A poftolis Ponnbsp;rificibusperegit,omnespiosmonetamp;confirmat,utexclufomctu,alacriierfu^nbsp;am uocation�m fequantur. Quid enim aduerfarfos quantumuis atrocia minannbsp;tes aliud manet,quam extremus pudor,ignominia amp;confufio t Fremunt, in^nbsp;quit Pfalmus,genres,�fpopulimeditanturinania.Adftant reges terra;,amp;:prinxnbsp;cipesconueniuntinunum,aducrfusDominum5�^aduerfus Chriftumeius.Sednbsp;qui habitat in ccelis irridet eos,8c Dominus fubfannateos, Loquetur ad eos innbsp;ira fua,8�infurorefuoconturbabitc�s, Acrurfus:Malcdiccnt illi jSCtubencxnbsp;diccs,Qui infurguntinmeconfundcntur,fcruus autem tuusl�tabitur, Induennbsp;tur qui detrahunt mihi pudore, �f operientur, ficut diploide, conftifione iua.nbsp;Nonne ficconfuf�funtpontifices,dumacceperuntnuncinm,carcercm efleua*nbsp;euum, �f Apoftolos in tcmplo Euangclion profitentes : Et quod hic pontificixnbsp;bus erga omnes Apoftolos contig(t,poftea cuenietregiHerodi erga folum Pe^nbsp;frum, Etat enim Petrus ab Herodein carcer� coiedus,�f fenjabatur inter duo�nbsp;milites

H o M I L I AE lOAr^ BREN TI I, �nflttes,ufndus duabus cateniSjpraeterea cufeodes ante oftnim aiftodiebant carnbsp;cerem.Sedcumefletmagnaexpedationc producendus populojangelus DO/nbsp;MINI ed�xitcumecarcerc�QuidautcmPctrieuafioahudfuitquamcxtrc:�nbsp;tnapudefadio �C conEifto r ^ts Hcrodts, adeoc� tottus eius cuftodiacf�Sed hocnbsp;spfum longe omnium clariffime incapite Apoftolorum omnium piorumnbsp;Domino noftro lefu Chrifto obfcruatur � Hunc enim comprehendunr ponti*nbsp;fices, adcrucemadigunt,interficiunt,fcpultumdiligentiffimccuftodiunt,itanbsp;utncmoipforumuelfomniaretjquodlcfuspoflctmo�tcm cuadcre.Videauiemnbsp;quid tertia diepoft mortem eius contingit, Refurgit ille, �C regnum patris fuinbsp;occupat,nonfolumcuftodtbus territis,fed etiam omnibus pontibcibuspude/nbsp;fadis.Quotquotigiturptj funt,non tcrrcanturapietateaduerfariorum farui*nbsp;ein, fed magis mordicus pictatem retincant, quod feiant ipfos certiffimam fainnbsp;lt;em,0faduerfarios extremamconfufionemmanere.Quotquotautcimpq func,nbsp;abimpie�ateabfterreantur,quodaudiuntnonfolum ucrbisDci,fcd etiam fa*nbsp;dis�Ccxeinplisimminercipfishorribiles trcmorcsamp;pudores. Sed reuertaxnbsp;murnuncadpontiftcesin conctlio aduerfus Apoftolos congregatos, C� enimnbsp;audierant Apoftoloi in temploftare acdoccrc,quid faccrentt non erat tutumnbsp;�ntanra populifrequentiamanus uiolentasineosintjccre, non erat confultumnbsp;armatamanu in totammultitudincmirruerc,Proinde,quod tutjffimum uidebanbsp;curidagunttabijtenimmagfftratuscumminiftrisj�fadduxitinosfineuijtime/ ��nbsp;bantenim populumnclapidareniur.Vidiftianteainpontificibus pudprem �fnbsp;lt;onfufionem,nunc uidesin eis timor�. AudiftiinApoftoliscaptiuitatem,nuncnbsp;audislibertatcm.Rescftomni faeculomemorabilis.Potentesamp;armatireddun �nbsp;lt;urimpotentiflimi,amp;planeinermes,Impotentesautemflf inermesitaformida!�nbsp;bilesrcdduntur,quafi cflcntinnumerabilicataphradorum mih'tummaftuein�: potent�,���nbsp;�ii� V'ndc, obfecro, tantarenimmunitio,amp;qua:res tam impotentem redditpo* pij ueroim^nbsp;tcn�iam,amp;tampotentemimpotentiamtRogas�'AudhVtpietasarmatinermes, potentes^nbsp;itaimpietasexarmatarmatos. Siinpracceptismeis arobulaucritis(inquitDos�nbsp;minus) mandatamea cuftodierias,perfequenturquin(^ de ueftriscentumnbsp;alicnoSj�f centum deuobis decem milia.Si uero non audicritis me,terrebit uo�nbsp;fonitus folq uolantisgt;amp; ita fugictis quafi gladium,cadetis nullo pcrfequente,00nbsp;corruetis finguli fuper fratres fuos,quafi bellafugientes. Vides pietatem terribinbsp;lemjimpietatcmautemmcticulofum ef�cere. Nonigiturmirum, qgt;pontificefnbsp;populi impetum mctuant.Qiiod enim in Apoftolos conantur,nonpie,non iu*nbsp;ftemonlcgitimejfedimpqftime SC iniquiflime conantur,8C h�c res facit cos pit*nbsp;fillanimcs.Visergoinmagiftratustuifundioncnonmctuereuulgumtuisnonnbsp;formidarepopuli impetum i agequae reda funt, fequere uocationem Dei dilpnbsp;genter 5Sf cris populo etiam metuendus,tantumaberitjUttu eum pufillanimi*nbsp;ter metuas. P orro cum magiftratus 8C ininiftri adduxiflent Apoftolos ,ftatue* ,,nbsp;runtillosinconcilio,amp;^interrogauiteosprincepsfacerdoatm,dtcens: Nonne �nbsp;ctiamatfp ctiam praccepimus uobis ne doceretis in nomine ifto r Etccccreple* ,,nbsp;ftisHierofolymamdodrinaueftrajamp;uultisinducerefupernosIanguioemhoznbsp;minisiftius, Pontifex agit Apoftolos duorum grauifl�morum, utputatcrimi* ,,nbsp;num reostprius eftquod non obferuaucrint d�cr�ta facri concdtj,nam inpriorinbsp;eoncilio, pontificcs communi decretominaciter Apoftolis interminati funt,nbsp;ne pofthac loquantur in nomine lefu ul 1 i hominum, Dicit igitur pontifex,nonnbsp;ne ctiam nt(f ctiam pr�ccpimus uobis, ne poft hacquiequam fiucremiffionemnbsp;pcccatonlt;mjfiueiufticiam,fiucrcfurrcdionemj fiueuitam acternam in nominenbsp;Icfu prardicarctis fecccaSt facri cocilij d�cr�ta ita prarfrade negjexiftis, ut totSnbsp;Hicrciblymaucllra dodrina repleuen'tis: uix igitfupplicium fado ueftro fatis

� 4

IN CAP. Q.VIN^VM ACT. A P O S T.

dfgnumdcccmi potcft.Lexmorteminillumpronundat, qui contumacitcr fa-* cerdotis imperio non obedient,Quanta ergo poena uobis debeturjqiu non unis�nbsp;us tantum,led multorum facerdotum ac pontifkum d�cr�ta, adcoep facri cons�nbsp;cilijftatutapracfradeuiolaftisc Etfi filius concumax aeproteruus aparentibusnbsp;fuisaccufatus,q)moninsfuisobfcquinoht,Iapidibusiuxtalcgcmobruitur,eonbsp;atrocior poena in uos ftatuenda eft,quo maiori pcruicacia,fpiriiualium patrum,nbsp;qui carnalcs patreslongcfuperant,monitacontcmpfiftis, Atcghocpriuseftcrinbsp;men quod Apoftolis obijdtur ? Audiamus nunc alterum. Vultis induccrefu^nbsp;per nos fang!.�inem hominis iftius. Poffemus utcunc^ ferre,conciftj authoi itanbsp;tcm,qu� ramen debet cflcfacrolancfta,contemnitis,At hoc nobis intolerabilcnbsp;cft,quolt;ipratdicationcucftradelcfu Nazareno, iniquiiudicq Si. iniuft� con/nbsp;dempationis,nos palam accufetisjcondemnauimus cnim lefum ueftrum Naza�nbsp;renum ad mortem,adcgimus hominem iftum ad crucem, Nuncautem cum uosnbsp;afleritis cum amortuis refurrexiflc,6C in nulio alio quam in ipo ucram efte falunbsp;rem,quid hacaflertionealiuddicitis,quamlefum ueftrum infontem innosnbsp;cenrem fuifl�jnos uero iniquam in ipfum fententiampronunciafte, Qi peruerfonbsp;iudiciocnndemnaffe�' Qiiishanccontumeliamin uobis ferrett An cxiftima/nbsp;tis pontificcs facros diuino oleo inundos,0^locum Dei tenentes, inique iudi#nbsp;care,�f innocentes condemnaret Num, fierrarcpoflcnt,Deus tanta authoritas�nbsp;te eos ornaflet QCpraecepiflet, ut caufac ambiguac ad ipfosreferrentur t Cum ers�nbsp;go non folum d�cr�taconcilij uiolaueritis,fed eoam facrum concilij nomen manbsp;xtmac�tumeliaalFeceritis,nullafatisdignapcenaexcogitari potcft,quaucftranbsp;fcclera pro mcritis fuis pledantur.Hacc funt atrocia ilia crimina,quorum pont�nbsp;fex Apoftolosrcosagit. Sed utilleaitiSi accufare fuffidt, quis innocens erit sfnbsp;9�nbsp;nbsp;nbsp;Videamusigiturnunc Apoftolorum apologiam.Rcfpondens autemPetrus

�� Qi Apoftolijdixcrunt: Obcdirc oportet Deomagis ^hominibus.Grauiffima f �f plane Apoftolica fententia,crimen primo obiedum dcpellitur�Fatemurin/nbsp;quiunhdccretapontificumobfcruandaeflcjfatemurobcdicndumcirefacerdottnbsp;bus,fed uf(^adaras:uideliccf, fi d�cr�ta eorum cum legcdiuina conucniant, ftnbsp;mandau eorum cum uerboDomini non pugncnt,atfi diuerfa Qi contraria pracnbsp;cipient,^dcuspr�ccpit,tuncoportct Deo magisobedirc ^hominibus, quan/nbsp;tumeunep potentibus, Tandis,fiCfapientibus, Atep ita prius crimen paucifh misnbsp;quidem, fed tarnen grauiftimis uerbis depulfum cft.Pofterius autem pluribusnbsp;�, diluitur.Sicenim inquiunt ApoftoIdDeuspatrum noftrorum fufcitauitle/nbsp;9, fum.quem uos intcremiftis,fufpendentcs in ligno, hunc principem Qi feruato*nbsp;9, remdeusexaltauitdexterafua addandampocnitentiamlfraeli,rcmiflionemcpnbsp;� J peecatorum,acnos fumuseitefteshorumqu� dicimus. Infuperautem SCfpiri/nbsp;9, tus fandus,quern dedit deus obedientibus ipfi.Alterum crimen quod obrjeiebanbsp;turhuiufmodieratjqj Apoftolipracdicatione traducer�tpontificesiniuftatconnbsp;demnationis,�^hocfadumadcononnegant5UtcIariusrepctant,expliccntactenbsp;ftificentur, Pracdicamus (inquiunt) uosiniqueinteremifle lefum, �finiufte adnbsp;crucem adegifle,id quod deus palam in ipfo teftatus eft. Etcnimjdcus non cominbsp;mcnticius quifpiS,feduerus illc,qui patribus noftris promifitones fuas deMcfinbsp;fiadeditjfufcitauitbunc lefuma mortuis:nec hoc folum,fed etiam exaltauitnbsp;eum potentifTima fua dextera, ut eflet uerus illc princeps ac fcruator,qui Patrifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'I

buspromiflus eft,ut Ifrael in ipfo haberetremiffionem peccatoruni,iufticiam/c

demptionem Qi uiram aeternam. Atq? huiusrei,uidelicet, qgt; lefus a deo fita mor

tuis lufcitatusj�f ad principat� Ifra�lis exa�tatus.PrimS nosipfi teftesfumus, q

noftris oculis ipm uiuG uidimus,mambus noftris cotredauimus,un� c5 ipo edi mus acbibimus.Deinde teftificatur hoc ipfum fpGs fandus, dona Qiuiitutes,

quas

HOMILIAE lOAN,^ BRBNTlt * quas fpirftus fandus per nos operatur Jn nomine enim eius datus eft nob/s fpf^nbsp;ritusfandus,qut'efFidtinnob�sut loquamuruarijs linguis, ut nomine Chrifiinbsp;daudosfanemusjeprofosmundemusjcaccis uifumreddamus,cUiusetiamnonbsp;�nincefFicitur,q�ecarccnbus mirabiliter libcrcmur.Quis autemnegaret eumnbsp;uiuerc,amp;fummapoceftatepracditum efle, incu�usnominetanta mi�acula ft�ts!nbsp;Nosigitur ipfi} �^miracula noftra tedificantur, lefum fufcitatuma morte, ddnbsp;ad rcrum omnium dominium exal tatum dlc.Ha�ccft Apoftolorum rcfponfio,nbsp;ad pofterius crimen,in qua illudpr�cipuenobisobfcruandum eft,qgt;dicunt Ie-*nbsp;fumexaItatumefle,addandampoenit�ciam�Cremi(nonempeccatorumirra�ii.nbsp;HocenimcftofficiumChriftij^fedeataddextram patrisjit fit noftra iufticia,nbsp;fandificatio �Credcmptio.Quid hoe officio nobis grati�Sjquf d acceptius acci*nbsp;derepoflcr^ Nonenimideo iufti fumuscoramDeo,quianosaIiquid boni opc*nbsp;ris facimus,fcd quia Chriftus fatisfecit pro peccatisnoftris, amp; remifit ea nobis,nbsp;H�c peccacorum rcmiff�o noftra eft iufticia. N� ideo fand� fumus quia fandanbsp;opera cxercemus,fed quia Chriftus unica oblationc perfcdosefficitinperpetunbsp;iim,cosqut fandificantur. ObediamusigiturChriftoper fidem,ut per ipfumnbsp;fpiritu fando donati, nonfolum coram deo iufti reputcmur,fedetiam in obfc*nbsp;quium eius coram mundo iufta opera, qu� deus nobis mandauit, faciamus, �dnbsp;tandem perpetuaeuit� hacrcditatemconfequamurjin Chrifto lefu Dominononbsp;ftro,quicftun� cum p�tre flCfpiritufandodeuslaudandusinfatcula, Amen.

H O M I L I A XXIIIf.

cifTtmis uerbis,maxima pontificum, qui fibi fapientiffimi uidebantur, ftuliicia (utnihilde impietate dicam) dcfcribitur, atep adeo ftultici� fimu�achrumgt;innbsp;his pontificibus,nob�soboculospingitur. Etenim, hare eft natura dC ingeniumnbsp;ftu�fori�m,� nihil corum intelligant, quae ad ipforum commodum QC ticilitaznbsp;terndicuntur, fed potiuscatncontumcliam fuam intcrpretantur,0t modeftisnbsp;achumanisetiamuerbis adtantamiracundiamirritantur,utparumabinfanianbsp;diftent.Poftremohoc folum quafrunt,utcupiditati fua: fatisfaciant, interimnbsp;nullam habentrationem, uelarquitatiSjUel honcftatis,ucl utilitatis. Hoc autemnbsp;ingenium plane in hoc concilio pro dunt pontif ices, N am Apo ftoli in fua A po*nbsp;�ogiajnccpquicquam contumeliofe,nelt;pquicquam arroganter in pontifices di/nbsp;xcrant, fed dignis cos honoribus affecerant, QC oftenderant ipfis falutis uiam,nbsp;tantumabeft,uteoscontumeIiofeappeIlauerint,Cumenimdicebant�Oportetnbsp;Deomagisobedirequa'mhominibus.Profedofentiunthominibusctiam obcznbsp;diendum cft�jSC hominum author� tatem non effe contemnendam, attamen au/nbsp;thoritatemdei praeferendam. Hoc autem non eft hominumauthor� tatem con/nbsp;tutnelia afficcre,fed earn in fuis finibus continerCjS^fuo pedeeam metiri,idnbsp;quodcil:honorareamp;f commendare. Qi�� enim authoritarem humanam,uclnbsp;�quarct ucl pr�ferretdiuinar, is potius fordidaret earn ,quam ceicbrarct. Qidnbsp;autem rede utramque diftinguit, 6^unicuique quod fuum eft tribuit, legit�/nbsp;mohonoreutramqueafFicit, Atilulti Pontifices,quod nonintelligunt, hoc

IN CAP. Q^VIN^VM ACT. APOST. rapnintin fuicontumcb'atn,exiftimantcsfc maxfmo probro ab Apoftoh's connbsp;tanunatos, quod iili dixcrint, Magis obediendum efl'e Deo quam hominf#nbsp;bus. Deinde oftendunt Apoftoli eis falutis uiam , cum proponuntipfisnbsp;fum principemaDominoexakatumjaddandam Ifracli remil�ionempeccato/nbsp;rum,quod pen'nde cft,ac ft ipfos ita fuiffent allocuri/rametfi uos ponufices ininbsp;quclefum ad crucem condemnaucritis, tarnen exaltatus eft Jefus, utper cumnbsp;confequercmini mfquitatis ucftr� rcmiffionem.Sienimlefuspnncepseftadnbsp;dandam peccatorum remiflioncm populo Ifra�bquanto magis etiam ad uos ponbsp;pull Ifrael prindpes hoc beneficium pertinebit f Sedquomodo hac falutiferamnbsp;uoeem pontiff CCS accipiuntt Diflecantur (inquit Lucas) in cordibus fuis �C connbsp;fultant,ut intcrficcrentillos.Isenimeft ftultorummos,qgt;eos,quireda monentnbsp;tanquaminnomcnipforumcontumeliofos,perfcquantur,amp;furorebatanat,quinbsp;ab initio homicida fuit,mortem in eosmcditentur.Qtio ergo f�dior eftftulto/nbsp;rum imago,hocmagis nobis cauendum eft,nc fimilcs illis temeritate, fubita ira*nbsp;cundia,furoreamp; infaniacfficiamur. Sed nunquid omnes qui in concilio pond*nbsp;ficum affueruntjftul tici� 0^ inlani� morbo laboraucrunt t Inter tot pontifices,nbsp;i�ccrdotes,fenatores�ifpharif�os,unus tantum inucnitur ufr uere prudens �inbsp;doclusjlicctnondum coram Deo iuftus,nomineGamaliel,qucm fentiunt mul*nbsp;�� ti ilium Gamaliclem fuiflequi fuit pracceptor Pauli,dcquoita fcribitur: Surgesnbsp;� autemquidamin concilio pharifaeuSjnomineGamalieblcgisdodor,in prccionbsp;habitus apud totum populum,iuffl t,ut paulifper feccdercnt foras Apoftoli.Prinbsp;mum prudenti� fu� fpccimcn exhibet Gamal iel,q, cundanterjdeliberatCj�C re*nbsp;PruJenti^t� mods partibus feu reis fententiam fuampronunciat. Alijcnim, Apoftolis ad*nbsp;hucinconciliopYaefentibus,praeiracfuaeimpotcntia erumpcbant,dirafuppliznbsp;cia in Apoftolos ftatuentcs,fed hoc ipfo prodebant fuam ftulticiam.Sic cnim dlt;nbsp;citSalomon:Vidifti hominemueloeem ad Ioqucndum,dcftultomagis fpe*nbsp;randumeft deillo.Gamaliel autem uirfapiens,tempus loquendiexpedat,nbsp;J, necquicquamconfilq profert,nifi remotisreis.Poftquamigiturilli c concilionbsp;S� feccffiflcnt,dixitGamaliel adillos:Virilfraclitac,attenditcuobisfupcrhomi*nbsp;9, nibusiftis quidaduri fitis,antc hos cnim dies extititTheudas,dicens fe cflcalinbsp;� J quern,cuiadhaefitnumerus uirorum circiter quadringentorum,qui oedfus eft,nbsp;�� SComnesquicredebantci,difl�patifunt,amp;r redadiadnihilum.Poft hunc extf*nbsp;�, tit lud�sGalil�us in diebus profcfl�onis,�if auerdt populum multum poft fc,�^nbsp;�, ipfepcrtjtj�f omnes quotquot paruerantei, difperfifunt. Etnuncdico, abftinc/nbsp;ti te ab his hominibuSj�f finite illos,quoniamri eft ex hominibus conftliumautnbsp;3gt; opus hoCjdifloluetur : fin ex deo eft, non po teftis diiToluere, ncquandonbsp;nbsp;Deo

repugnare reperiamini. Hoc eft Gamalielis confilium, ut prudcntiflimum,ita dodiflimum. Prudenti� eft q? nihil tern ere,nihil pr�cipitanter,nihil irateagennbsp;dum confulit. Attendite,inquit, uobis fuper hominibus iftis ,qHid aduri fids,nbsp;hoccft,admoncouos,ut nihtlpr�cipitanter,nihilirateinhos homines ftatua*nbsp;tis. Nihil eft tarn aducrfumbonisconfilqscpira dC pr�cipitanda. Si uuldshosnbsp;homines caftigare,prius deponenda uobis eft ira. Caftigatio medicina eft, quisnbsp;Ira autem ei irafeitur cui medeturr Ira breuis infania eft, quis autem inftnus redenbsp;caftigabitjipfe potius caftigadusf Pr�terca ira animi delidum eft,qui ergo connbsp;uenirct,uthorumhominum delidum alio delido caftigareds i Proindecenfeonbsp;non eflefeftinandum,donee ira concoquatur,uttum melius rem ipfam difpice^nbsp;requeamus. Prudenti� item eft �Cdodrin�excdlendfl�m�,qgt;confulit,abfti*nbsp;nendum efle ab hominibus iftis, �C finendos elfe, Qiiarationef quia fuppli*nbsp;cium ipfis inferrepericulofiflim�jfruftrane� ramen Sf irritS erit.Quar eftautenbsp;infania, feipfum in pr�fentaneum pcricul urn fruftra abfe� frudu conij cere/

Fericulum

P criculumcnimeft,ncfihifuppIictouldmaafFidanuir,plebsfnnoscooriaf,amp;i nos trucidct.Deindenc QC Deo repugnemus, fortaffis entm hoe quicqm'd eft ncnbsp;goetj,authoreDco gerfturjtaqi fi ex Deo eft negocium iftud, promouebit ma*nbsp;g�s ueftraperfccutionc^impediri poftit. An nelcit�s quam rem Mofc Slt; Ahe*nbsp;fonin Acgypco inchoaucrintfJNonnerex Pharao tons uin'bus conabatur earnnbsp;impedirc t SedquomagisiIleimpediebat,eomagisperagebatur,Etucadhucucnbsp;tuftioracommcmorem,nonnepafriarchae filij Jacob njcebancurimpcdire prinnbsp;Opa tum lofcph fratris fui,quem ei dominus fomnio quodam reuelaucrat c Sednbsp;quo magis illi renitebantur, eo plus promouebat principatus eius. PoJTem hu#nbsp;iusgcnerisfexcentaexempla rec�fercjfcdhisduobusabunde fatisdedaratumnbsp;cft,q� Opera Dei non impediantur perfecutionc,fed adiuuentur ? 8in aut em hocnbsp;Apoftolorumnegociumexhominibus eft,hoccftj ucl Humanaambitionejudnbsp;Humana prudenna,ucl humanaauariciaexcogitatumgt;t�c frufti ancum erit pratnbsp;ceps fuppheium, Autenim fuafponte negocium iftud diflbluetur,aut fi amphonbsp;res Hires receperit a Pilato amp; alij s pr�fidibus Romanis, fatis mature opprime#nbsp;tur. Hac enim caufa ab ImperatoreRomano i n hanc regionem deftinati iunr,u�nbsp;exorienres motus SC feditiones comprim�t. Exempla huius rei, licet paulo a menbsp;morianoftra remota commemorarequeam, tarnen ea tantum recenfebojqu� nonbsp;ftraactatecontigerunuSupcrioribusdiebusextititquidam magus Tlreodasnd Throianbsp;mine, qui fuis nugis populum ira perfuadendo feduxerat, ut circiter quadrin*nbsp;genti fuas facilitates reciper�r,�C ilium ad fluuium lordanentfequcrentuf, Aflenbsp;uerabat enim fc prophetam eJTcj�C uc�le pr�cepto fuo fluuium diuidcrCjUt eis (sinbsp;ciletranfitum pr�beretjficutquondammarerubruma Mofe, Sr hoc ipfumflu/'nbsp;men lordanis a lofua diuifa funt ? Cum ergo h�c palam Themas afleueraret,nbsp;multos feduxit. At uero Fadus pr�fes Jud�� non permifit, ut ad experim�tutnnbsp;conatus fui peruenirent.SedmiflTa equitum cohorte fiipercos, multos pereitutjnbsp;pluresautemuiuosccpitj�^ipfumTheodamcapitis fetftione multauit, �uen#nbsp;tusrci dedarauit Magiconatumnon fuiJTe ex Deo,quiaigitur ex hominibusnbsp;fuitjfacillimcimpcdituseft. NonalicnumfucrithuicaddercIudamGalilatumnbsp;qui dicflu^ cftGaulonites.ls enim eo tempore quo ex edido ImperatorisRoma Wai��nbsp;ni,nouusSCinauditus cenfus a fingulislud�eis exigebatur,adiunxit fibi Sad*nbsp;dociim pharif�um,quo adiuuantCjmultos ad defedioncm a Romano impera#nbsp;tore follicirauitjdicens cenfum �C exatftionem nihil aliud efle ipfiJ�imam fer#nbsp;�iiutetrj,6t' quo honeftiori fpecielibertatem rueretur, docuit folum Deum prirtnbsp;cipf m ac Dominum omnium diccndum,ncc ullum hominem pro Domino agznbsp;nofcendum.Quareeffedum cft,utmulti fermonibuseius perfiiaf�,maluerin�nbsp;adiunxitfedatoresjfed quia partim ambitio,partimcarnaleliberta�isdefyde#nbsp;riumnon autem fpiritus Dei huius negocijauthor fuit,pertjr ipfeIudas,�C om#nbsp;ncsquotquotparuer�tei difpcrfi funt� Proinde,cfnfco nihil crudelefnhos honbsp;mines ftatuendum,fed eos dimittendos clTe � Sienim propofitum eorum fucritnbsp;aut Humana prudentia,au�ambitione,auta!io carna�iaffedu excogitatum, f�anbsp;fponredi�Tiliet.SinucroaDeo excitatumfuerit,nihil perfccunone,autc�dibusnbsp;neftris aliud efRcietis,^(p fucceflum eius adiuucritis.Qiiid hacGamalielis fmnbsp;tcntiaprudcnf)us,quiddo�ftnisdicipoteftt Loquitur enim Gamaliel exipfifffznbsp;mo facr� feriptur� animo,qu�fcn�itomncshumanosconarus,confilia,propo#nbsp;fl ta �C op�ra pudefieri.Solumautem confilium,decrctum 6C opus Domini connbsp;/jftere;�SondumtamenpiusdicipoteftGamalicl,quantumc5k^prudcntcmalt;

�n cap, Q.VINTVM ACT, APOST.

d�dim fcntentiam pronuncjauern,fiquidem diucrfa donafunt,prudentia, do ffiuleUlhiH, drjna��picras.Poteftdrcprudcnsqui fitimpiustFilijhuiusf�cubjaitChr�ftusnbsp;tivdrtnainet pfiidcfltiores f�llt filijs lucis.Potcft SCdodus efle qui fi t impius.Vbi fcriba ( in^nbsp;puia^iueffir quitPav;lus) ubidifpuiatorhuiusfarculir RurfuspotefteffepiuSjqui nccfitprunbsp;^rfi�o/u dcnsnccdodus, Vide�Sja�titerumPauluSjUocationcmucftranijqjnonmulnfanbsp;picnics fccundum carncm,non multi potentcsjnon multi claro gcnere nati ,uc#nbsp;rumqucllulta erant fccundum mundum delegitDcus,utpudefaccrct fapicnrfnbsp;fcs.Caftcrum.fiGamalicl pr�tcr prudentiam amp;dodrinam etiampictatis dorfnbsp;no fuiffct pr�d�tus,nondubnafl�inconcilio,utrum opus l'ilud Apoftolorutnnbsp;exho�Tunibus an ex Deoon'gincm fuamduccrctjnccmcnnone fcditioforumnbsp;Theudaedd lud�Galil�i illudquafifediriofumfuggillafrctjfcdingcnucfujflctnbsp;c�fcffusjtdquodrcseft uiddicctjOpus Apoftolorumcflediuinum ncgocium,nbsp;neculhim hominem, quamuis potctcmgt;fuis uiribus autperfccutionibus ipfumnbsp;impcdireautdi�bluerepofle. Denic^omncsinfenatupr�fcntesexhortatus funbsp;�fletjUtpf aedicationi Apoftolorutn hdem adhibcrctj�^ Icfum Chriftum ucrumnbsp;�llum Mcff�am ampledcrciitur,quo�(fipfi falutem confcqucrentur,Harc nonnbsp;folum fuiflet prudensamp;l doda ucrumetiampiafcntcntia, qu� tarnen quantumnbsp;ex peruicact pon�ficum obftinatione diuinarclicetjOmniummanibus explofanbsp;finflcuPriorautemillaquiauidebatur dfc tutaamp;impietati pontificum nonnbsp;con tiana,recepra �C approbata eft, Sic cnim feribit Lucas: In huius fententiamnbsp;pcd;bus itum eft a cacteris. Qua decaufa t num fauore Apoftolorum f fed pon*nbsp;tificcs peius cos cane �(f angue odio babebant, Num tacita approbationc do*nbsp;drin:^ Apoftolicac t fed nullam dodrinam pertinacius perfequebantur. Con-*nbsp;fentiunt igitur in fent�tiam Gamaliel is,tiiTiof epcriculonim,quac in caput ipfonbsp;rumauulgo tmpendcbanf,fiduriusaliqu(d auterudeliusin Apoftolos ftatue*nbsp;rent.Nam qjnonapprobationccauf�Apoftolicaehancfententiam fccuti fint,nbsp;ex fequentibus manifeftum redditur,Cum emmaduocaftent Apoftolos ,c�fisnbsp;pi-�cepcrunrjneloqucr�turinnoinine�efujamp;Sdimifcrunteos.Audisadhucani*nbsp;muminpontificibushomfcidam,audis ��impietatem, Primumenim pontiff*nbsp;ces flagdlis c�dunt Apoftolos- quos magna animi uoluptate occidere maluil*nbsp;fent,fi id tu to ipfislicuiflet.C�duntautem cos3utputo,iuxtalegem,qu�in Deunbsp;fcronomio capite uicefimoquinto fcribitur�Sieum( inquitlcx) quipcccauit,nbsp;dignum uiderint plagis,proftcrnant SC faci�r utcoram fpfisucrberetur pro mennbsp;rurapeccati:crit�(r plagarum modus,ita duntaxar,ut quadragenarium numeznbsp;rum noncxccdant.luxta hanclegem ctiam Paulus f�pcnumero caefus eft,Itau�nbsp;des impios lege Dei contra legem abuti,�(f poenam quac contemptoribus ac uio^nbsp;latoribus uerbi Dei d�cr�ta cft,qs potiflimum infligere,qui hocunum ag�f,hocnbsp;unum ftudentjUtucrbum dei obfcurctur. Deinde renouant pontifices impiumnbsp;fuum dccrctum,quod inconcilqs priush ibitis condidcrunt,uidclicct,ut Apo*nbsp;ftolinonpr�dicarentinnomfnelefu.Etenim cum impijalioquiucl Proreomunbsp;tabilioreSjUcI cfFeruefccntimari inftabiliores finr,tameninhocfo�oconftantcsnbsp;�f firmi funt,qgt;nunquam definantperfcqiii nomen Chrifti,fedrepefitisfubinznbsp;demandatis-decreris,S^edidisilludcondcmn�t,Qiiidcrgo Apoftoli adpla*nbsp;gasinnifttff;meinflidasfnumfatenturcrimcn,SCdcprecanturpoenamtnum donbsp;Icntobacceptam ignominiam f �bfii.Quod cnim crimen fatcrentur,cum nul*nbsp;lumcommiferancr autquam poenam pro nomine Chriftf deprecarenrur,euninbsp;pro eo nomine etiam mon' parati fucrint faut qui fieret, ur ob illaram contumenbsp;iiart� dolercnt,quibusanrca didumcrar:Gaudeteamp;f cxulrare,quoniam mercesnbsp;iieftracopiofaeftinccelis.fbantigiturgaudenres aconfpedu concilq,qidignfnbsp;habiu cf�cntjUtpro nomine lefu contumelia afficeren^, Ibant, inquit,gaud�tes,nbsp;non

MOMILIAE IOAN. ^HENTII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff

���triftcs.n� dcic�oanimo,fcd abcies.fed I�ti. Quiobrcmfqn�a dJgn� habitieffent, �t pro nomme Icfu contumdia afficerentur.Ecgo nc benchuum eft pro nomine Icfu ignbsp;�ominia affuitCerte beneficium l�ge omnium maximum eft. Vobis,aK Paulus ad Pbinbsp;lippenfes,donatum eft pro Chrifto,non folum ut in eum crcdatis.ucrumetiam.ut pro ilznbsp;lo paciamini^ Audis non folum donum dei effe credere in Chtiihim gt; fed etiam pati pronbsp;nomine eius.Quam ergo utilit�rem hoc donum affertfquam commoditatem hoc benenbsp;ficium prxftatt Ptofedocommoditatem minime uulgatem aut mediocrcm. Cui enimnbsp;hoc donum contingit, eiunacontingitetiam beatitudo amp; mettes multx Bcati, inquitnbsp;Chriftus.eftis cum probra iccerint in uos homines, amp; infedati fucrint, ftdixerint omnenbsp;malum ucrbuni aduerfus uos,mcncicntes propter me.gaudete amp;:exulcate,quoniam metnbsp;ces ueftra multa eft in caelis.Et qu� f�t ilia mettes,alias Paulus,cxpUcat,dicens.Siquidemnbsp;fimul cum eo patimur,at amp; una cum illo glorihcemut. Quis obfecto fetreo,qux oratio,nbsp;Catis digne explicate poteft,quantum hoc fit brne6cii,una cum Chtifto gloiihcaritquidnbsp;enim hoc aiiud eft, quam una cum Chrifto perp�tua frui felicitate, fempiterno honorenbsp;ab omnibuscreaturis affici.inxtcrnumregnareiomniumq; diuinorum bonorum hsre/�nbsp;ditatem poffiderer At tantis bcneficiis afficitut is,cui hoc donatur.ut pro Chtifti nominenbsp;patiatur. Non igitur quibufuis hoc munufculum c�tingic ,feddeoacceptiffimh* fed fidenbsp;bndiftjmis.Multi eranthomines rempotibus patriarcharum, atneminihocdonumenbsp;deo confereba^ut propter nomen dei affligeietur,praeteiq ipfis patnarchis. Multi cranenbsp;Ifraelitae temponbus prophetarum,at hoc bcnchcium�uidclitet,pro nomine feu uetitatenbsp;nerbi dei aduerfa pati.folis propemodum prophetiscontingebat.ltalt;5 apoftoli fentientesnbsp;fe codonoaffcdos.quohadenus no nififandiffimi qu:lt;g amp; deo accept iffimi amici affedinbsp;fucr�r, maxima animi lacticia a concilio difcedunt gratiasdeo agentes pro beneheio fuo,nbsp;tantum abfuit.ut maledida.St uii ulencias in peicuflbres regererenr. Std quid(inquie$)nbsp;de 1111$ fiet,qui patiu ntur quidem aduerfaTed alio nomine quam Chrifti, uidelicet, quinbsp;tniufta 8� iniqua patiuntut ab aduerfariis,ficut Naboth Ifrachta a rege Ahab.aut qui paz

HOMILI�� IoJn. BR. ent II.

indicaffet, omnes digni fuiTcntrepcntina morte perire, quemadmod� ante peiierant Ananias amp; Sapphira- Etenim fi olim multa milia Ifraeliurum qui hiatu terr� Datbannbsp;Chore amp; Abyron deglutiente, aduerfus Mofen Si Aheron murmutabant.feueriffima deinbsp;ira ad internitioncm uflt;� percuiTi lunt,amp; DOMlN VS faepenumcro fcfe totum Ifraelem,nbsp;ob murmura dektur� propofmr,qua poena putas cosdignosfuiffe.quileuioricaufa.qu�nbsp;quondam Ifraclit�.aduerfus apoftolos uirulenter murmurauerunt^ Defcribitur autentnbsp;hocdelictum Ecclefi� recens nat� multas ob caufas. Primum ut hac occafione res geftaenbsp;a Stephano,qui unus inter feptem diacones feuocconomos fuit,narrcntur.Deinde ut manbsp;nifelte fentiamus fpirit� fanft�.n� ita regeneratepios, ut nihilcarnis,fanguinis,aut innbsp;firmitatis in ipfis relinquat, fed Ecclefi� in hac terra ucre effe nofocomionjfeu.quod diciznbsp;tur hofpitale.Nemoenimquant�uispiusquoad �ixeric,itafpiritualiscft,utnihilcarnisnbsp;habeat.Quomodo ergo Ecclefia lauacro aqu� per uerbu ita fanftilicaf,ut fit gloriofa, n�nbsp;habens maculam, nclt;5 rugam,fedfanfta amp; itreprehenfibilisf Quomodo Ecclefia fimulnbsp;faniSa amp;peccatrix, fimul reptehenfibilis amp; irreprebenfibilis eft f H�c res anim� tuumnbsp;non difcruciabit.fi partim in Chrift� Ecclel�� caput.partim in homines Ecckh� mem/nbsp;bra.oculostuosfuftukris. Nam ficrcdentem iudicauerisiuxta Chriftum.inquccrcdit*nbsp;ficut Chtiftus totusfanftusamp;irrcprchenfibiliseft.ic�credens torus inChrifto,fanausamp;nbsp;�rreprehenfibilis eft. Qui illud( inquis ) fieri poreftf Optime.Etcnim Chriftus, ut ita dicjnbsp;nihil aIiudeftqu3mremi(riopeccatorii.R.emiflio aut�pcccato^eftiuftitiaamp;beatitud�.nbsp;Beati (inquitpfalmu�)quoj� rnnift� funt iniquitates,amp;quoruni tefta funt peccata .Ergonbsp;qui in Chrifto cft,ut habet in eo remiflionem peccatorum.ita habet in eo inftiriam amp; bcnbsp;ati'�udincm.Siquidem non poteft alia eflenoftra iuftitia.nifi peccator�rcmiffio.Quod linbsp;uer0 ludicaueris credentem iuxta opera fua.quid aliud qu�fo eft,qu�omniu malojf Lerznbsp;nat Non enim folum pcccat manifeftis flagiciis, uerumetiam boni opera non ita exequinbsp;tur,ut a dmina kge exiguntur.Quis enim tantum credir.quis tin diligit deum, quis tanznbsp;to amorc c�pkftirur proximum.quantu debetrat totam legem non impkre peccat� eft.nbsp;Proinde in omnib9 hominu operib^ inuenies peccatu.ln folo a�tChrifto iuftiti�,hcx: eftnbsp;remuTion� peccator�,quae eft iuftiria noftra. Hine non eft difficile iudicarc.quare hi graenbsp;ci,qui n�c in Ecclefia aduerfus apoftolos murmurar.iufti haftenusfuerinnNuppter opcnbsp;ra fua.cp op�s fuas in c�mune c�tuktintrq� perfeuera uerit inorationib^ amp; c�municafi�Cnbsp;c�n� dominic�rq� pertukrint multa probr3,amp; uirae pericula propter Chrift� f Nequa^�nbsp;Nuc enim aperte inrelligi�?, quid fub his operibus latuerit, nimiru.caro, hoccft,indignanbsp;tioncs,fufpitiones,uiruknti�E,imp3cicntiaE�,murmuraamp;idgenusalia. Quomodoigiruinbsp;potuerunt ex ilhs operibus lufti reputarir Certe deus.qui fcrutaf renes amp; corda.nort relpiznbsp;cit fpctiem.fed mcdullam operis. Itac� quoniam in omnibus openbus inuenircarnentnbsp;laten teni X uicia carni adh�rentia,non ludicat nec eomputat ullu opus pro uera luftitia.nbsp;lam �: hoc mihi uidc, qualisiliorum qui murmurauer�tfuerit pet fe iuftitia.Sienim nonbsp;potuerunt pacienter ferre, utpaululumadifpenfatoribus apoftolis negligerend, quantonbsp;minus aequo anima tollerare fuaptc natura potuiffent,ut propter Chrift� autcan cribusnbsp;aut morti traderenturr Debet enim quiuis,non folum iniuriam propter Chrift�.fed etiznbsp;am quimcuncy a quocun� illatam aequaminitcr ferre. Non enim folum diffum eft.Beanbsp;ti qui perfetutionem patiunf propter iuftitiam,fed amp; lUud diftum rft.Ne refiftas malo, 8�nbsp;bcnefacite iis qui uns odio perfequunf. Vnde igitur murmuratores illi hadertus iafti fueznbsp;runt,amp; unde adhuciufti manentr Non aliunde,quam ex eo, qgt; Chriftus temiferiteis pecnbsp;eat�. H�c fuit iuftiria eojii,h.TC fuit fanditas eor�;amp; non eot� lolum fed etiam omni� quinbsp;Chriftum creduntPoftremo defcribitur hoc Ecdefiae primitiu� murmur erga apoftonbsp;l3s,ut uideamus.undein Nofocomia amp; ut uocant bofpitalia,totodi3,totinuidi�,tot murnbsp;mura irrepferint* Habentenim noftfatia hofpitalia aliquam fpeciem eius congregarioznbsp;�^�s.q u� initio reuelati Euangelii in Chriftum credidir.Siquidem ut t�c Cbriftiani, opesnbsp;fuas in commune coniuIccunt,aUus plus,alius ininus,alius foiuffis nihil,ita n une quida

IN CAP. SExft'VM ACT. AP�ST-

opesfuas ad bofpitalia conf�rant, alius item pins alius minus,aliuspr9epaUpertatefua �lane nihil,ut c�munem habeant uidum. Qucmadmodu autem tunc feu ex inuidia feunbsp;� auaritia, murmura aduerfus occonomos orta funt, ita ea murmura femel orta.hadcznbsp;nus inhofpitalibus ita durant ut qui in his uiuunt,quafi h�reditario quodamiureautponbsp;tins morboaduerfusdifpenfatoresfuos fempcrmurraurare foleant� Non habenthifuinbsp;murmuriscxcufation�ji�amp;Chriftianiabinitio aduerfus fuos occonomos murmurarint,nbsp;fedpotiuseo grauiori accufationedigni funt, quodfeiant quantummaliiftimurmurenbsp;fuo aduerfus apollolos defignarint,amp; quanto fupplicio digni fuerint, ipfi tarnen malumnbsp;non uitent.nec refipifcant. Qii�.n.obfecro infania eft.conuitiis in difpenfatorem bacchanbsp;li.cp nonnunq res famili�res in�qualiter difpenfenf, cum impoffibile fit,ut in tanta ho/nbsp;minum multitudine,non multa difpenfatorem fallantrEt fieri nequit.ut omnia �quali/nbsp;ter adminiftrentur.i'ntcr tarn uaria hominu genera. Aut qu� eft ilia ingratitudo.quodnbsp;nequeas paucis pro tua portionc tibi diftributis contentus effe, cum fi excufferis merit�,nbsp;ac dignitatem tuan\\ nonfplendorefolisdignus fis,amp; nccdumDOMINO propaucisnbsp;illis gratiascgerisj'Atdicis.Nimiuminiqoetraftor ;autenim,qu�mihiiutedebentur,nbsp;iniquefubtrahuntur, autuiIiflimaqu�lt;5Oiihiincibumautpotumobtrudunfj� Vttibinbsp;lefpondeam.ingenuc fateor, interdum in banc partem maxime a difpenfatoribus peccanbsp;xi,quod aut inique fuis conuiuis fubtrahunt,quod illis iure debetur,aut fordidum ac pu/nbsp;tridum cibum amp; potum.eis obtrudat ,contumeliofa difta adiicientes mufcas( ita enim funbsp;os conuiuas uocant)hofpitales,nec his dignas effe. At^ itacxiftimat illi lefe probe remp.nbsp;Nofocumiorum curare,dum in fifeum reponunt quod in ufum conuiuarum expendennbsp;dum erat.Sed heus tu bone uir,qua obfecrofronte,audes illis conuiuis tuis.nefcio quainnbsp;Difpftifittoa indignitatcm obiicere,ipfe fortaflis hac folis luce ob fcelcra tua indigniffimus f Si de dig/nbsp;hofpitalt nitatequod res eft.dicendumeft.nouimus non illos fol�,ucrumetiam omnes quotquotnbsp;� 5 gnuiter Qiuinms coram dco indigniores effe, quam ut aura hac uitali fruamur. At nunc non eftnbsp;Recent tttnbsp;nbsp;nbsp;nobis fermode dignitate noftta coram deo,in cuius iudicio nemo iuftificatur, amp; omnes

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�QUsfitct indigni fumus,fcd de dignitate hominis erga hominem.Ita^ fi de hac loqua/

�0(1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuiuam tuum indignum effe fordido uiftu, talem ft coram deo fatetur-

habeantexcu nbsp;nbsp;coram te digniffimus eftfuoiure, amp;pa�o, quodcu ipfoiniifti quando in Nofocomi

fationem co, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admififti,digniffimus eft ut ei fides �la feructur,quam te ab initio illi feruatur�

iMmOeo. recepifti.Iamutde rep.amp;commodo Nofocomitquodexiftimas temalignadifpenfati�e

amp; auara opum repofitione curare,aliquid dicam,non erras fortaffis affeftu, uehementer tarnen erras deleftu-Omnino publica Nofocomiorumres diligenter curanda eft; non cunbsp;tatur autem probe auaris impofturis,quibus conuiuae circumueniuntur.nec augetur conbsp;modum eorum, his rebus qu� conuiuis maligne fubtrahuntut,fed ut ingenue fateor,nbsp;ftegligitur, maledicitur,perditur S diffipatur. Vis feire quod null� opes fiue public� fiuenbsp;priuat� augentur impofturistobfecro teconfideres,quid fit impoftura. Nonne peccatunbsp;eftt' nonne flagicium eft.uetbo domini prohibitum t Audi igitur quid lex DOMINI di/nbsp;C3t,fi non audieris uocem domini dei tui, ut cuftodias amp; facias mandata eius, malediftunbsp;etit horreum tuum,amp; malcdid� reliqui� tu�.malediftus froftus terrae tuae.armenta bounbsp;tuorum,amp; greges ouium tuarum. An nefeis quid illud fit, male partum male dilabitur^nbsp;Quod fi DOMINO flt;xncrat,qui largitut pauperi,ergodilpenfator,qui pauperibus(talesquot;nbsp;enim fere funtNofocomiorum conuiuae ) auare quod cis debetur fubtrahit, DOMINOnbsp;fuas opes furatur. At qualis bcnedidio furtum, amp; tale furtum, quod non in hominemnbsp;fedindeumcommittitur.hoceftfacrilegium, comitari poffet^ Non igitur exiftimestcnbsp;publicam Nofocomiorum feuhofpitalium utilitatem cu^re, fi conuiuas fordide trades,nbsp;amp;thcfaurumfifciabate augeas*fed potius.fi fideliter ea conuiuis diftribuas, quaeiurcnbsp;diftribueda funi,amp; pauperes tuos non aliter trades, quam fandiffima dei uafa in miniftenbsp;�ium tuum commendata. Sed reuertor ad Nofocomiorum conuiuas.T ametfi enim dif/nbsp;penfatoics interim non fideliter ne� xqualiter fuoofficiofungantur, non habenttamenbsp;conuiuae

t

'HOMILIAE lOAN. �rENTII.

ronuia� ulhm uirulenti fui murtnuris coiam DOMINO cxcufationem.Nihil ne ad te peitinere exiftimas,quod Chriftus ait ; Ne tefiftas malo, fed quifquis impegerit alapainnbsp;in dcxtram tuam maxillam, ob u er te illi amp; alteram^ Putas ne te poffe pcccatum peccatonbsp;mcdcn^Difpenfatot fua infidelitate peccat,tu uero murmure peccas.Poteft ne fieri ut pecnbsp;catum peccato corrigatur^ An quia alius delinquit,tibi impune delinquere licebitf Cerznbsp;te quo in agis pcccatum in difpenfatore deteftaris, hoc magis tibi a pcccato caucnd� eft.nbsp;Proinde nc murmuretis ficut Si quidam Ifraelitarum ( ut cum Paulo loquar )murmuraznbsp;uerunt amp;interempti funt ab extinftore, fed potius qu� cxhibentur quamuis pauca graznbsp;to animo crga deum accipiatis. Sic cnim DOMIN VS gratitudine ueftra inuitatus effiznbsp;�er,ut aiit fidclioresdifpenfatorcsconftituantur, autpaucailla ubertim benedicanturinbsp;In hanc digrcifioncm duxit me Graecorum murmur aduerfus Hcbraeos. Rcucrtor igiturnbsp;adinftitutum,uc cognofcamus quaprudentia apoftoli murmur iftud compefcuerint.nbsp;Iralt;5 apoftoli,cum aduerfus ipfos potiffimum murmur exortum fuiffetjuon reger utmaznbsp;ledifta, non pctunt murmuratoresconturaeliis.noninfaniuntaduerfus eos, necenitunfnbsp;eos fpiritu oris fui occidere, quemadmodura antea Ananias SeSapphira interfedi funt,nbsp;fed continuo circumfpiciunt, fi quam occafionem illis ad murmurandum dedcrunt,nbsp;qiiam cum inucniunt, a fe quidem non tarnen fua culpadatam, conuocant concilium,nbsp;amp; abdicant fefe officio ceconomiae, minifteriumtm ucrbiamp; orationis fibi referuantcs.nbsp;Sic enim fcribit Lucas�Caeterum,duodecim illi cum iuffiffcnt adeffe multitudincmdifcinbsp;pulorum.dixerunt. Noneftplacitumutnosdereliftofermonedeiminiftremusmenfis.nbsp;Circumfpicitc ergo fratres uiros ex uobis fpedatae probitatis fepte,plenos fpiritu fando amp;nbsp;lapicntia, quibus delegabimus hoc negotii, nos ucro dcprccationi amp; adminiftrandonbsp;fermoni incumbemus. Videobfectoegregiam apoflxdorum modeftiam, non accufantnbsp;murmuratores coram multitudine, non fugillant illoru ingratitudin�,fed diffimulatonbsp;illorum murmure.culpam in fe ipfos tr�fferunt.Hadenus,inquiunt,utcun� officium,u�nbsp;dclicetacconomiam,amp; Euangelii pr�dicationcm adminiftrauimus, fed dum utrilt;5 faznbsp;tiffacere enitimur,neutri fatiffieri comperimus.Etenim fi occonomi� operam damus,ncnbsp;gligitur interim prredicatio Euangeiii,amp; public� orationis officium.Si uero praedicationbsp;ni amp; orationi operam damus.negligitur interim ccconomia.ita ut multis fu� portionesnbsp;non �qualiter difpcnfentur. Scimus quidem non impium effc, fimul amp; �conomiara,Sinbsp;Euangelii fundionem adminiftrare, fed difficile eft utri^ intanta hominum frequentianbsp;fufficere,amp; non eft nobis integrum, ut minifterio Euangelii aliis delegato � foli occonoznbsp;miae operam demus. Itaij abdicaraus nos officio adminiftrationis rerum domefticarumnbsp;amp; monemus uos,ut feptcm uiros.qui amp; fapientia St probitate pr�ftent defignetis, quib�nbsp;minifterium ccconomi� delegabimus. Nos uero quod noftti muneris eft,praedicationcnbsp;tantum Euangelii amp; publica oratione defungemur.ln hac apoftolorum oratione primunbsp;obferuandu eft, quod apoftoli no idco abdicant fefe officio occonomitEjquia impium fitnbsp;fimul amp; prophanis Si facris muncribus fungi ? Alioqui cur hadenus fimul amp; menfis miznbsp;niftraffent, amp; pr�dicationis Euangelii officiu geffifl�entt'nemo profedo in hac re impicznbsp;taris eos accufare poteft. Nam amp; Mofe quondam, St Samuel fimul ciuilibus ac facris offiznbsp;ciis feruierunt.Nec Dauid folum regem fed amp; ptophctam egit.Si enim ciuilia fiue poli/nbsp;�� flue occonomi� officia,ordinatio del funt,quid impediret quo minus miniftriEccIenbsp;fiafticorum munerum,qu� fimiliter ordinatio dei funt,iis fungi poffentr Num ordinaznbsp;tiones diuin� fibi ipfis contrari� funt^abfit ut hoc de fumma concordia uel fufpicemur.

ut ciuilia amp; Ecclefiaftica officia, ordinationes dei fibi ipfis confencientcs funt,ita poffunt ab eodem homine,pie geri,ac tradari^Quid igif Ch riftus ait ad apoftolos; Prinznbsp;cipes gentium dominantur eis.inter uos autem non fic^ Chriftus his uerbis non indicacnbsp;principum prophanorum amp; apoftolo^ officia effe contrarias uocationes, fed tantum diznbsp;uerfas-Exiftimabantcnim apoftoli fe ideo quofj prophanos fore principes.quia ad apoznbsp;ftolatumMefchia:,quemprimumcicdebant pro gentium more in tetris dominatur�nbsp;k J

apoftoli retinuerunt id officium, quod minimum habet honoris amp; uoluptatis .plurimd nis habeatjOfficium Euangehi pure amp; diligenter pr�dicandi, amp;fentiuntqui hoc officionbsp;funguntur.amp;noneft nunc de ca rc dicendi tempus.Epifeopi autem abdicatoaliiC^ delcr-gato pr�dicandi Euangelii ofFicio, pr�fides prophanos agunt,id offici� fibi retinentes,nbsp;quod minimum pcriculi,plurim� autem honoris Semaieftatis in hoc feculohabetEttonbsp;Icrabile ideffet,fi faltem prophano fuo muneri d�igentem amp;piam operam datent. Nuenbsp;autem maxima cor� pars etiam hums adminiftrationem aliis dclegant, ipfi int�rim geznbsp;nio amp; uoluptatib9 indulgenr,Se finceram Euangelii pr�dication� prohib�t,immo ferro,nbsp;�gni,aliifqp tyrannidos fu� inftrumentis.ueros Euangeliftas perfequunf, nimir� canemnbsp;�n foeno cubantem imitantes, qui ipfe foeno non uefcif, amp; iumentum latratu 8i morfib�nbsp;fuis a uefeendo deterret.Proinde non font apoftoloru.uti gloriantur,fedillorii potius focnbsp;cefforeSjde qubus Chriftus dicit. Serpentes progenies uiperarum, ecce ego mitto ad uosnbsp;prophet�s,fapientes,amp;:fcribas,amp; illorum aliquot occidetis, crucifigetifi^ ut ueniat fopeEnbsp;uos omiiis fanguis, qui effufos eft fuper terram a fanguine Abel iufti ufqj ad fanguinemnbsp;Zachari� filii Barachi� que occidiftis inter templ� amp;altare. Deinde inoratione apoftonbsp;lorum obferuandum eft, quales illi defcribantdiaconos feu occonomos, amp;difpenfatoresnbsp;opum in c�mune collatarum. Viros inquiunt fpcftatae probitafis,hoc eft,qui bonum hanbsp;bent teftimonium amp; nominis fui famam ac plenos fpiritu fanfto amp; fapientia, V t maxiznbsp;me fateamur ptudentiam neceffariam effe oeconomi feu publicarum opum difpenfato/�nbsp;hs uirtutem.ad quid is opus habet fpiritu fanfto^ Si fpiriium fanftum non pro uulgi opinbsp;nione fed iuxta ueritatem intelligas.profefto neceffarius eft difpenfatori fpiritus fanftus.nbsp;Vulgusenimcxiftimateumfolumfpiritumeffefanftum.quieft inprophetisamp;futuranbsp;profpicit,qualis fuit in Efaia.Icrcmia,Ezechiele amp; aliis prophetis; At ueritas rei ita fe haznbsp;bet,lt;p fpiritus fanftus quidem fuapte natura fimpliciffimus fit, uariorum tarnen amp;diuernbsp;forum donorum aut uirtutum autor eft,amp; ut Paulus ait,idem fpiritus eft.diuifiones autenbsp;donorumfunt.Omniamenim bonorum aediuinarum uirtutum.autor eft fpiritus fand�nbsp;Exempli gratia,charitas, gaudium,pax,lenitas,benignitas,bonitas,fides inadminiftrannbsp;dis n�gociis,manfoetudo,temperantia,ca ftitas,moderatio, ueritas, comitas, confilium,nbsp;prudentia,fortitudo,iufticia amp; tempcrantia, adeoi^ quicquid uirtutis nomine uerc con/nbsp;tinetur.ab autorc fpiritu fanfto proficifcitur. In difpenfatore autem comraunium Eicultanbsp;turn plures requiruntur uirtutes.Non enim folum requiruntur in eo probitas, hoc eft,fi/nbsp;des inadminiftrando negotio.qu�eft pars iuftitiae,amp; prudcntia,fed etiam comitas,benignbsp;nitas,paticntia,atcpadeoquicquidnomine fortitudinis amp;temperauti�comptehcndif.nbsp;Itacg apoftoli requirunt difpenfatores non quosuis fed plenos donis ac uirtutibus fpiritusnbsp;fanftijUt quicquid hoc eft muncris,non iufte folum amp; prudenter,fed etiam fortiter ac tcilinbsp;pcranter adminiftrecurgt;Placuit autem hie apoftolorum fermo eoramtota multitudine,

Sielegeiuni

H OM IL IAE IoJn. BRENTII.

amp;elcgcrunt Stephanum uirum plenum fide ac fpiritu fanaoamp; Pbilipum,amp; Prochorum ��

Nicanorem amp;Timonem,amp; Parmcnam,amp; Nicolaujti profelytum Anriochenum. Hos ** ftatueiunt in confpc�u apoftolorum,amp; cum oraflent.impofueruntcis manus. Nullam gt;�nbsp;hic audis contentionem, nullam uidcs ambirioncm. Omnia peraguntur ut tranquillenbsp;�tafimpliciter. Apoftolifuadentcligendosocconomos, obfequuntur auditorcs fummanbsp;animi libentia,amp; eligunt feptem uiros,iis uirtutib9 ornatos, quas apolloli in occonomisnbsp;requu cbant.Sed quid illud eft cp cum orafienc,manus eius impofuerintt' Primum, oracnbsp;tota Ectlcfia in co loco congrcgat3,pro iis qui ad occonomicatn funftionem clefti erant,nbsp;VtDOMINVS uirtutesfpiritusfanftiinipfis confirmct amp; augeat .quodigne queancnbsp;Kocationi fu� fatiffacerc.Obferuandum cxemplum, utpropublicis magiftratibus.occo/�nbsp;noniis,officialibus,amp;:omnibus,quiciuilibusofficiis publice fungfitur, diligcter oremus.nbsp;Non cnim ideo ptoipfis non orandum eft, quod funflio eorura uideatur ptophana, fednbsp;quia illi opus habent uiitutibus fpintus fanfti, amp; non fatis eft publicum officium probenbsp;�nchoarCjfcd requiiitur ut etiam rcfte pcragatur. Ad bare publici officiales,fi impii amp; iniznbsp;qui fucrint, maximo priuatorum incommodo impii amp; iniqui funr. Proinde maximonbsp;ttiam ftudio precibus apudDOMINVM inftandumeft, ut uirtutibusdiuinisornehtur in p�bli�nbsp;quo amp; ipfi falutem confequantur,amp;priuati placitsm ac quietam uitam cum omni pietaz ^4 funHifiittnbsp;te Si honeftate degant�Dcinde imponuntillis apoftoli manus.ut publica manuum impo funt*nbsp;firione amp; ipfos de uocarione fua certos facerent. Plurimum enim ad officiu pie fidcliterc�nbsp;adminiftrandum facit uocationis ccrtitudo,amp; ut hocfignoomnibus commendarenznbsp;tur, ac pro eleftis amp; confirmatis occonomis agnofeerentur.Nulla eft hie fuperftitio,nullanbsp;ncfciocuiuscbara�erisindelibilisimpreffio,quale quidPapifta.'finxerunt. Sedomnianbsp;tranfigunqut fumma pietate.ita cerernoniis minime fuperftitiofis, fed ad nou� uocationbsp;ris confirmationc conducibilib^ iifej arbitrahis no ncceffariis.Diutius fortaffis qua parnbsp;eft, amiciffimi.charitat� ucftram,fermone meo detineo. At n�c uos dimittam fi pauciffinbsp;mis iterum admonuero uos.Primum utad exemplum apoftolorum fumma fide pro manbsp;giftratibusamp; publids ueftris pr�fidibus deprecationes,obfecrationes,interpcllationesamp;nbsp;gratiarum aftiones fiantHoc enim bonum eft,amp; acceptum coram feruatore noftro deo.nbsp;Deinde ut non fxiftimetis,uer urn Chriftianifmum.in publicis illis ceremoniis,quas adznbsp;hue in Ecclefia rerinemus fitum effc;nelt;5 protinus uos Chriftianosputetis, fi publicafaznbsp;fra feceriris.fed quemadmod� apoftoli impofitionem manuum fuarum ad prasfentemnbsp;tantum ufum lib�r� obferuarunt, ita uos ceremonias ueftras libere ad uitandam rerumnbsp;confufionem obferuetis. Ver� autem Chriftianifm� in hoc fitum effe certo cognofcaznbsp;iis,quod lefus Chriftus fit noftra f3pientia,iuftitia,fanftificatio amp; redfmptio,amp; quod quinbsp;cunq^ hune fide agnofcat,non folura deo acceptiffimus cffidatur, fed etiam remiffioncmnbsp;pcccatorum 5i perpetuam felicitatcm adfequatur.ineodem Chrifto lefu Domino noftronbsp;quieft una c� p�tre amp; fpiritu fan�o deus laudandus in f�cula A men.

HOM ILIA XXVI.

, Vdiuimus,amiciffimi,ingetia miracula .'quae deus haftenusab eo H tcmpore.quofpiritus fandus indifcipulos Chrifti eftufus fuit pet

'I Nunc enim claudus ab utero matris fanuseffedus eft, nunc menz daces non gladio, fed fpiritu oris repentina morte interfedi funt,nbsp;nuc infirmi in plateas export�t!, amp; ab umbra pr�tergredi�tis Petrinbsp;obumbrati fanitatemc�fecuti funt.Breuiter cuiufuis generis �gri,nbsp;St a fpiritibus immundis uexati poftq ad apoftolos allati funt, fanitatem recuperauerut.nbsp;Quibus Si hocmiraculum acccffit, quod angelus domini nodu ianuas career is aperuit,nbsp;amp; uindos apoftolos libcrauit,at^ e carceiibus cuftodia undiq^ munitis, nullo obftaculonbsp;k 4

IN CAP. SEXT^M ACTa APOST.

cduxiuEt h�c quidem fatis memorabilia funt miraculagt;At quod fequituilongifnmoi�l teruallo.omnia prius commemorata fuperatQnod ergo eft illud ram memorabilc mixnbsp;caculum^Sermo dei( inquit Lucas) cre(cebat,ac multiplicabatur numerus difcipulotumnbsp;Hierofolymis ualdc.multaij turbafacerdotum obediebat 6dei.Hoccineinquies tantumnbsp;mir aculum eft, ut omnibus aliisanteponendum fit t Egoueroitacxiftimo. Cureniranbsp;opus dei non maximum cenferctur miraculum, quod aduerfantibus acrepugnantibusnbsp;omnibus huius feculi fapientibus, potentibus, amp; externa honeftate iuftis, adcolt;$ inuitisnbsp;omnibus inferorum portis promouett' Pontifices amp; principes in Hierufalem nodes at^nbsp;dies enituntur.quo poCfint Euangelion quod eft fermo dei opprimcrc,apoftolos in carccnbsp;tesconcludunt, catenis uinciunr.uirgis palam in contumeliam c�dunc,giauiffimanbsp;fupplicia eis minantur, fi quicq in nomine lefu doceant, interim Satan tutbam quo^nbsp;inter ipfos Euangelii difcipulos excitat,ut murmurentgr�ciaduerfusHebr�oSjfiquoxnbsp;quomodo fieri poffet , ut Euangelii curfus impediretur� At quo magis principesnbsp;amp;pontifices refiftunt.amp;quofolertiori aftu Satan conatut Euangelion reddere inuifum,nbsp;co fubinde magis crefeit, amp; numerus difcipulorum multiplicatur, idlt;j Hierofolymis innbsp;qua urbe maxime omnium aduerfus Euangelion SieiusconfeiTores faeuicbatur. lamS�nbsp;hoc quod magis mirandum eft accedit,quia no unus aut alter fed magna turba facerdo/nbsp;turn, qui pr ius amp; lefum Chr iftum ad crueem adegerant, amp; difcipulos eius extremo odionbsp;perfecuti fuerant,in Euangelic� fideiobedientiam fefe tradcbant.Ad quid ergo profucznbsp;tit,quod fcriptura hoc miraculu nobis proponat S incuJeet t' N� mediocris eft huius minbsp;taculi commoditas.Primum enim impii,Euangelii aut aliorum diuinorum operum pernbsp;fccutores,hoc miraculo a perfecutione fua deterrentur,fiquidem palam fentiunt,quod adnbsp;uer fis fuis conatibus.curfum operum dei adiuuent potius.quam impediant,�SC quod nonnbsp;hominibus fed deo refift unt,qui nolentibus uolentibus ipfis, confilia fua fortunatDeinnbsp;de hoc rairaculum.eximiumomnibus piis facramentum eft,quo fidem fuam in omnib^nbsp;affliftionibusconfirmare,amp; confolationcm acciperepoffunt. Etcnim hoc facramentonbsp;cognofeitur, opera dei aduerfis non impediri fed adiuuari amp; promouere. Opera autemnbsp;dei funt ueritatem uerbi diuini fer uare,ex affliftionibus Iiberare,adeo^ in ipfa morte falnbsp;uare.Nonprophanabo inquit DOMINVS.teftamcnt� meum,6^quaeproceduntdelaznbsp;biis mcis non faciam irrita. De liberatione autem dicit, quoniam in me fperauit libera/nbsp;boeum,protegam cum quoniam cognouit nomen meum. Et rurfus. De manu mortisnbsp;libcrabo eos,amp;: de morte redimam eos.Ero mors tua o mors ero morfus tuns inferne. Aunbsp;dis conferuationem uerbi diuinijiberationem e periculis,amp; falutis beneficium, eff� opeznbsp;ta dei.Ita^ fi quis fiue in confeffione uerbi dei fine in periculis fiue in morte, aduerfa fennbsp;ciat,non defpondeat animum propter aduerfa,fed potius firmam fidem ex huius loci minbsp;taculo ceu facramento concipiat,quippe quod aduerfa n� impediant opera amp; auxilia dei,nbsp;fedmultomagis adiuuent,amp;profpcrumeis fucceffumaff�rant. lam necilludfurdaaurcnbsp;pr�tercundum eft,quodfignificanterfcribi^multamturb�mfaccrdot� fidei obediiffe.nbsp;Ex hoc enim amp; maxima dei dementia obferuatur,amp;maxima nobis admonitioproponinbsp;tur utpxoximis noftris fua deli�a remittamus amp; ignofeamus. Hi enim facerdotes ex eo^enbsp;otdine crant, qui prius lefum Chriftum unigenitum dei filium perfecuti funt, amp; mortenbsp;eum affecerunt, quit� initio reuelat� Euangelii ctiam contra Apoftolosinfidiasmolit�nbsp;funt. Atcamen fcelcratis illis homicidis, imo Chrifticidis confertur donum fidei, amp; cog/nbsp;nitionis Chrifti, ut amp; ipfi per Chriftum habeant remift�oncm peccatop:, amp;falutem conznbsp;fequantur.Agnofcis ne ing�t� dei clementiam, cjf fauote fuo interfeftores unigeniti filiinbsp;fui complcftaf peccata ipfis remittcns, amp; falut� perp�tuaconferenss' Quid nos faciemusnbsp;hom�ciones erga malefaftores noftrosf num retinebim^dclifta eop: qu� illiin nos c�minbsp;fer�t^ Scilicet nos foli infontes fum�s.illi a�t foli fontes. An putas ull� homin� pofte manbsp;�orib9 nos iniuriis afficere qfacerdotes deu affeccr�t, occid�do Chrift� ei9f N� jifeftoetinbsp;flinfi quis par�tes noftros aut nos ipfos tr ucidarct. Y ide igif,c^ fit n � fol� ftultitia uer�en�nbsp;infania

HOMILIAE iOAN.^BRENTlL

�tifani� Si iinpictasgt;quod deus longeomni� iuftiffimus.rcmittat iis delifta qui intcrfe�iz One Chrifti fui maximum contra deum ftelus dengnarunt,amp;nos liomunciones longenbsp;omnium iniuftiflimi.non temittimus noftris aduerfariis fua in nos delict a, pr�fertim^nbsp;cum illorum deliftum non pofl�t efle tam graue, quam ucl facerdotes in deum deliquexnbsp;tintjUel nosipfi aduerfus deum pcccauerimus,maxime omnium autem,cum retinendonbsp;aliorum delifta.etiam noftra retincantur.ne adeorcmittantun Itaij amiciff�mi fugiaznbsp;mus hanc infaniam,amp;imitatores fimus patris noftricoeleftis,qui finit folem fuum orjrinbsp;fuper bonos amp; malos, amp; pluuia mittit fuper iuftos Siiniuftos. Sed reuertamur ad noftr �nbsp;�nilitutum.Poftqautem Lucas hoc miraculum commemorauit, quod fermodei perfeci�nbsp;tionibus pontificum creuerit,amp; numetus difcipulorum ita auftus fit* utetiam multafa/nbsp;cerdotum turba in Chiiftum crediderit, diuertitad enarrationcm rerum geftaium pernbsp;Stephanum,qui ut primus ad minifteriu.m menfarum feu officium occonomiae ,quemznbsp;admodumfupradi�umefta difeipulis ChriftidefignatUseft,ita uirtuseius inter aliosnbsp;mm iftros darius emituit-Stephanus (inquit Lucas ) plenus gratia amp; fortitudine adebatnbsp;prodtgia Si figna magna inpopulo.Primum omnium in Stephano hoc nobis oblieruannbsp;dum ell, quod DOMINVS deus in ipfo ueritatem fuarum prom'�ffionuin quas pollidznbsp;tus cft iis qui fu� uocationi fumma fide feruiunt,comprobauit-Dixit enim Chriftus.Eu/nbsp;geferue bone amp;fidelis, fuper paucafuifti fidelis fuper multa teconffituam-Etrurlus. Omnbsp;ni habenti dabitur amp; abundabit-Itajgg cum Stephanus fumma fide c�miffum munus adznbsp;miniftraretjS fuper pauca fidelis d�ct,maiora a DOMINO benficia ac plane apoftolicasnbsp;uirtutesconfecutus eft.Principio plenus fit gratia, hoc eft,apudeos qui Euangelio credenbsp;bantredditur gratiofiffimus atlt;5 acceptiffimus-Nemoquidem omnibus placerc poteft,nbsp;at piis placere,hoc dem� ingens Dei beneficium eft.Qui enim apud pios graciofus eft,isnbsp;habet qui femper pro fua falutefolliciti lunt,amp; qui pro ipfo apud deum interc�dant. Nonnbsp;poteft autem ficri,ut piorum follicitudo Si oratio uana atlt;5 irrita fit.Deinde plenus etiamnbsp;redditur forcitudine,hoc eft fortem amp;inuiftum habetanira� tolcrandi aduerfa,qu� parnbsp;lim ipfi a querulis amp; morofis quibufdam difeipulis propter difpcnfationcm , partimabnbsp;aduerfariis fidei accidebant. Pofte autem aduerfa aequo amp; forti animo perferre, maximanbsp;nbsp;nbsp;nbsp; . /� �

uirtus eft,amp; ingens dci beneficium.Mundus cum iudicatfortem uirum, qui iniurias fibi illatas grauitcr uindicatamp; feueriter ulcifcitur.cum autem imbccillem cenfet,qui iniuriasnbsp;negligitamp; remittit. At quemadmod� is corpore fortior eft, qui maius onus ferre poteft,nbsp;Snibecillior,qui non poteft,ita is animo fortior eft,non quiiniurias quae funt grauiftiraanbsp;oneta,ferre non poteft,fed qui iniurias fufferf,amp; iis animo non deiicitur. Adeolt;5 haec aninbsp;mi fortitudo tanta uirtus cft,ut nnn nafcatur in carne mortali, fed fit opus fpititus fanfti.nbsp;Proinde a domino poftulanda eft,amp; precibus ambienda, ut hoe dono pr�diti .aduerfanbsp;magno animo toIeremus.Pr�ter has uirtutes,etiam hoe don�m Stephano contingebar*nbsp;quod a-�debatin populo prodigiaamp; figna magna.ldq�oderatapoftolicumdon�m,at^nbsp;talib^ornamentis honor�t DOMlNVS cos qui fuper pa�ca fideles exiftuntamp; fua: uocanbsp;tioni diligenter feruiuntPorro inter prodigia quae Stephanus in populo aedebat,non minbsp;himum eft qnod fcquitur, Exorti funt quidam c Synagoga quae appellatur Libcrtinor�,nbsp;amp;Cyren�fium,amp; Alcxandrjnorum,amp; Cilicum Si Afianorum, difputantes cum Stephaznbsp;no,nee poterant refiftere fapientiae Si fpiritui qui loquebatur. Ingens donum Dci eft c�znbsp;co uifum reddere, aut languentem fanitati reftituere. At non minus ingens donum eft,nbsp;fapientes huius feculi ftultos efficere,amp; doftrinam cruditorum uaniffimam dec lararc-V Cnbsp;ctgo manifeftu fiat DOMINV M etiam hoe don� Stephano c�tulifle, omnes fere gymznbsp;nafiarch� Stephan� adoriunf, Si c� ipfo de religi�e difputant.Erant aut� Hierofolymis,nbsp;tnult� Synagogp ,quas nos j� noftro more publica gymnafia appellam^, in quib9 ftudianbsp;literarum tradan��talia quid�fynagoga uoeabaf Libertinopi�, alia aut� Cyrenefi�, alianbsp;Alexandrino�i.alia Cilicum,ali3 Afianorum, fortalTis quod in iis operara literis dabantnbsp;ludxi qui aCyrene Alexandria, Cilicia Si Afia,ftudii gratia ad Hicrufalem miffierant.nbsp;Inter quos cum �ctc nihil alioqui con�eniret, quemadmodu Si apud nos uari� funt fed�

IN CAP. SEj/tVM a CTO. APOST.

in Gymnafi'is. Alii cnim funt Scotift� alii Tbotnill�, alii Occanift�, alii Albertiftar,Sl quiscnumerarct omnia huius hydra capita t quorum unicum ftudiuitt eft abinuiccinnbsp;duTentirerhoc tarnen inter omnesconucnit,cp unanimiter pictatcm oppughcnt.ac ucri*�nbsp;tati Euangclic�refiftant.Italt;5 fuacruditione confidentes Stephanum inuadunr,cum ipnbsp;fo de ratione uera fidei digladiatun.At res longe alium exitum babuit.quafpcrauerant.nbsp;Non enim poterant refiftere fapientia �i fpiritui fando.qui loqucbaf in Stcphano. qua/nbsp;uis effent gymnafiarcha longe omnium doftiffimi. Primum ergo dominus deus noftetnbsp;in Stephanocomprobauit.cp deligat ftulta fecundum mundum, utpudefaciat fapientesnbsp;Per unum enim Stephanum non eximie fecund� mundum eruditum pudefiunt innuznbsp;merabilcs legis doftores, Deinde ueritatem promiffionis fua opere confignauit. Dixitnbsp;enitn.*dabouobisosamp; fapientiam cui non poter untcontradicere neq? refiftere omnes quinbsp;aduerfabuntur uobis. Sed quomodo dicitur.qj gymnafiarcha Hicrofolymitani non poznbsp;tueruntrefiftere fapientiaStephani,cumnihilominusperfeuerarintin fua impietate,nbsp;nec obticuerint.fed fe quidem difputando uiftores,palam in populo fparfcrint,Stephan unbsp;autem uiftum amp;impium indeum acMofent Vtrcfpondeam,obferuanducft, tpeum diznbsp;citur,aduerfatios non potuiffe refiftere, non intelligitur Stephanum itaobftruxiffe os adnbsp;uerfariorum fuorum, ut nihil contradixerint aut ut refipuerint, fed quamuis aduerfa-til manferint,nihil tarnen potuerintcontradicere quod uerifimile aut probabile, ctiamnbsp;communis fenfus iudicio uidebatur.Itaqi ueritate deftituti,ad mendacia amp; calumnias fefenbsp;conuertunrSubornarunt enim uiros qui dicerencAudiuimus eum dicentem uerba connbsp;tumeliofa in M ofen ac drum � Veriffimum eft illud quod uulgo dicitur ; non effc rcmedinbsp;urn aduerfus Sycophara morfum. Stephanus enim, quant�exapoftolicado�rina c�iicinbsp;ObnwMSnbsp;nbsp;poceft dixerat,opera legis Mofaic� non iuftificare.nec templum illud Hierofolymitanum

ftiameffe be uerumeffe templum,fed folum lefum Chriftu effeiuftitiam noftram per fidem, per que nfficia lieinbsp;nbsp;nbsp;etiam abrogato cultu Mofaico.ac umbratili tcmplo.ucrum templum,uerufep cultus, qui

propter no� eft adorarc pattern in fpiritu ac ueritatc.inftautandus fit.Hoc ut fimpliciter ita ueredi�� wro Cbrifli' xapiunt iiii in calumniam,amp; traducunt Stephanum,tanqcontumeliofum in deum amp; innbsp;Mofen per quern deus legem dcderar.Eft autem amp; hoc inter beneficia dci,Stephano colznbsp;lata recenfcndum,uidelicct,cp homines calumniati fint Stephanum mentientes proptcinbsp;nomen Chrifti.Quod beneficium.ctfi carni duriflimum fit,tn anima falutis aterna fitinbsp;enti gratiffimu eft.Chriftus enim pronunciat eos beatos, quos homines infedati fucrintnbsp;amp; aduerfus quos oinne malum uerbum dixerinr,mentientes propter ipfura amp; addit. Gaunbsp;dete amp; exultate.qin merces ueftra multa eft in coclis.Quantum ergo beneficium eft, beatlnbsp;tudincaffici amp; multam merccdem incoclishabere (eftautembenficium immenfum amp;nbsp;inaftimjbile)rantumeft,contumeliisamp;calumniis propter Chriftum affici. Curigitucnbsp;freraendum amp;deb3cchand� effet in calumniatorem r qui etfi in feipfum maxime iniurinbsp;us fit, quo nomine mifericordia dignus eft.eum tarnen quern calumniatur, tuntu abeft,nbsp;utdamnofu�s fycophanciisafficiat,utpotiuseiusfaluremamp;beatitudinem adiuueti Viznbsp;deamus autem nunc quomodo calumniatorcs Stephanoinbonumadiumentofuerint^nbsp;Conuenerunteniinplebem,amp;fenioresamp;fcribas,at^inuadentescorripuerunteum,amp;adnbsp;,, duxerunt in concilmrn.ftatueruntcj falfos teftes.qui dicerent,homo ifte non ceffatloquinbsp;uerbacontumeliofaaduerfus locum fanftu hunc amp; legem� Audiuimus enim e�diccnt�,nbsp;lefus Nazarenus iftedemolietur locum hunc,amp;mutabitinftituta,quetradidit nobis Monbsp;fes.Hoccine,inquies,eft in bonum adiumentoeffefCalumniatores totum populu, fumznbsp;mates pariter amp;infimates aduerfus Stephanu ita incitar�t ut primu c�prehenderint ipznbsp;fum.deindefalfis teftimoniis conuicerint,poftremolapidibus obruerint,amp; fentiendu eftnbsp;calumnias non effe damnofasr At fi tu perpenderis quod inter b�c, quae tu damnofa ceanbsp;fes, Stephani facies tanq facies angeli fplendefcat, (^Stephanus uiderit caelos apertos fixnbsp;humlt;� hominis ftantem adextris eius, quod DOMINVS lefus fpiritu eius fufpiciat, qu^nbsp;admodum fequentia indieant, baud difticulter opinox nofttae fententi� adftipulaberiSjnbsp;Quauda

HO MI LI AE IOAN. BR. ENT 11/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfo

Quando igitur calumniis efFeflum eft,ut Stephanus comprehenfus quidem fit amp; lapida luSjfcd per iftas affliftiones regnum deiintrauerit,arbitratnur maximi beneficii lococcnnbsp;fendum e(re,quod Chriftus Stephanum propter nomen fuum uinculis �i turpi morn ob/nbsp;iccerinlntcrim obferuandumcft.amp;quam credulum fit uulgus.amp;qcuanidus fitfauor po vi/Zgiiwe��nbsp;pularis. Poftq enim Sycophant� de Stephano fparferunt contumcliofa ab eo dici in defi llttntui,nbsp;ac Mofen.uulgus non plebis foki fed amp; Senatoru ac fcribarum c�feftim mendaciofidemnbsp;adhibenr,amp; fauorcm fuum quo priusChrifti difcipulos ampledebantur (dehisenimnbsp;diftum eft,quod habuerint gratiam apud omncm plcbem,amp;quod omnis pop ulus glorinbsp;ficauerit dcum fuper co, quod de claudo fanitati rcftituto accidcrat ) eum mox in cxtre/nbsp;mum odium mutant.Cum igiturita fe habeantmores uulgi ,non eft quod uel uulgi ru/nbsp;moribuscredas.uel aur� popular! ftudeas, fedenitereporius ut uerbodcicredas.amp;gloznbsp;tiam apuddeum tibi compares.Sicenim fier.ut perpetuobene audias.� gloria nunq peznbsp;riturafruaris.Etenim fpecimen glori�cius quam DOM IN VS cicdentibusin ipfum panbsp;rauit, etiam in Stephano adhuc in medio aducrfariorum fuorum comilio uerfanti exhinbsp;mmcft.Namintuentcs eum omnes.quifcdebantin concilio,uidcrunt faciem eiustan/ �*nbsp;quam faciemangcli. Alii qui in morns periculocomprehendunfuiribus fuisdeficiunt, �nbsp;colore mutantur, ac mctu mortis pene exanimantur .Stephanus aunm in medio mortisnbsp;difcrimineexiftens.uultuangelicofplendcfcit.tantu abcft.ut timor� mortis exanimerur.

Vnde obfecro.tanra faciei i laritas Stephan of Profcflo illud quolt;5 inter beneficia clcmcn ti.Tdiuin� Stephano collatac�numerandum eft. VoIuitcnimDOMlNVS in Stephanonbsp;declarare ,primum, quanta fit in ipfis affliftionibus alacritas mentis fibi nihil confeiae.nbsp;Vt enim non eft pax impiis,amp; nihil eft miferius quam animus fibi confeius, iu nihil eftnbsp;laetius.nihil aIacriusbonaconfcientia.Secura mcns,inquitSalom�,quafiiugeconuiui�.nbsp;Bt Paulus.Gloria noftra hxc eft teftimonium confeientiae noftrae.Deinde.quanta glorianbsp;maneat cos qui kfum Chriftum per fidem feftantur.qu� ut nobis quot� contingat DO/nbsp;MlNVMdeumnoftrumprecabimurinChriftoIefu, qui eftuna cum patre amp;fpititunbsp;lanfto deus laudandus in f�cula Amen�,

CAPx VILHOMILIA XXVIL

Vdiuimus, dileftiftimi.calumniasfalfopiteftifiin Stepha n�,audiam9 n�c Stephani apologia angelico uultu planenbsp;rcfpondentcm.Princeps autc facerdot� dixit, num h�c itanbsp;fc habentf Tametfi enim illi c�demnaturi erant Srephaznbsp;n� quicqd refpondifletjimmo iam antea nondii auditumnbsp;c�demnaucrant.amp;adomofuaiudiciumattuler�t.tamennbsp;ut iufte amp; fecundii lege eu c�dem nare uiderenf, dant ei Io/nbsp;c�adaccufati�esrefp�dendi, utpoflintuulgofuc�facercnbsp;fc fans fupen� caufam audiuiffe amp; perpcndiffe,fed h�reti/nbsp;cos illos pertinatiotes effe, q ut uelint a fententia fua rece/

� �

IN CAP. SEPTUM VM ACT. AP�ST�

kenorls gratia attribuuntnr.Fides autcni fuo fungens tnunere, nefcitullam eomltatP� fed limplKKer,lt;y res eft pronunciat Scapha llaphain ticus �cusuocans.Quemadmodfinbsp;Cnimeiufdem uiii,qui eft Iudex in reum capitalis ciiminis conuiftum duplex eftofticitnbsp;�herum homini?, altexum iudicis. �t pro hominis officio dementer reum alloquitur,nbsp;conuiuiumfplendidumS^opiparumei ptoponit, adeo^omni humanitatis genereeftnbsp;l^rofequitur.At proiudiiisod'iciograuiter pronunciatipfumhomicidamautlatronem,nbsp;tt carnihci tiadit ut capirali eum fupplicio afficiat.Ita in code homine, diuerfa funt publinbsp;ex honeftjtisamp; rc�� fidei ofricia.Proinde, quod Stephanus inexordioapologixfux uanbsp;catconcilii iudices.fratrcs amp; pariesjpublicx feruitconfuetudini amp; honeftati, quae neceftanbsp;lio.ubicun^ faluohdei officio heri poreft.obfcruandaeft- Quod ueropoftea uocateosj^znbsp;ditoresamp;bomicidas.iuftiti�fidei fnuit.qu� reffe fentiteos effeproditoresamp;homicidasnbsp;qui lefum Chriftum ad mortem trucis adeger�t. Sed nunc operat precifi eft audirequiznbsp;� bus argumentis Stephanas obieffa dtluat�amp; fuam caufam defendatgt;Deusdnquit,gloti()enbsp;a* apparuit patri noftro Abrah� cum effet in Mefopotamia, priufq moreretur in Chatrannbsp;fedixttad ilium. Exi de terra tua, amp;de cognatione tua, amp;ueni in terram, quamcuniynbsp;H monftrauerotibi. Haceft ApoIogixStephaninarratio,abouo,quod diciturreperita,nbsp;qualem narrationemprophanus Rhetor uiciofam appellauerit.Atinfaniaeftinreopronbsp;capitc fuodkenti,orationisornamenta pocius^difforumueritatcquxrcre,amp;fidei Chriznbsp;ftunx confeffor libenter peccat in Rhetorum difciplinain, modo fidem fuampleneexznbsp;ponat amp; itu uK et- Eft amp; iftud pcculiare genti ludaic�, principia orationum alte repetcre.nbsp;Kcquireb-iteti imcaufaStephani narrationempauloalrius pentam* Etenimacvufaznbsp;tus erat quod non t cffarct loqai uerb� f ontu'mehoCa.in Mofen ac deum feu aduer fus temnbsp;plum amp; legem Huicautein aaufationi Stephanus anfam prxbuit.dum prxdicauit temznbsp;plumHierofolymitanum,noneffe uerumtemplum,neceffeduraturum,amp;neminemnbsp;�urtificari operibu legis, fed tantum fide in lefumChriftum. Vndeaccufatores itaargtiznbsp;rnentabanruriStcphanus palam dixit, templum Hierofolymitanum non effe ueru temznbsp;plum fed perituru.adikiengt;,opera iegis per Mofen a deo nobisdatx,non iuftificare, c�znbsp;tumeliofus igitureft,indeum,lcg�m,templum,acMofen.Italt;5 Stcphanoeratindicandftnbsp;K probandum, quod non propterea lontumeliofus effet in deum, legem, ac ttmplum,nbsp;quia prxdicarit templum peril uru, amp;opera legis noniuftificare.Hocautcm alia rationsnbsp;fieri non po�uit.quam utdeclararer.qua* effet ueralegis amp; rempli ratio.quani ut oftendeznbsp;ret,neceffeerat narrati�e ab exordioeius gentis.fttj lex data erar,repetere.Et quia Abrahinbsp;pater gen�i; lfraelitiiXcft,ideoStcpbanu; ab ipfocaufamdicereexorditur.Deusir.quit,nbsp;glon� app�t uit patri noftro, cum effetin Mefopotamia priufq moraref in Chartan ( uelnbsp;Haran, utrumc^ fnimduirur)primumomnium3uditis,mc minime effe c�tumeliofumnbsp;� n de urn, qu i a i gc n uc confiteor, eum deum qui patri noftro A bra hamo apparuit, effenbsp;drum gloria- amp; lo! urn uerum deum, ab omnibus adorandum. Deinde neij in legem acnbsp;t -mplum meeffetonrumcliofum.quoddixcrim opera legis non iuftificare, amp; hex temznbsp;plum quod in monte Ztonextruftumeft.non effeuerum templum cuiuscultuiuftificaznbsp;tiotonftet Nam temporibusquibus Abraham uixitnondura eratlex,nectemplum,atznbsp;tarnen A brab.im deo acceptu�^.� toramdeo iuftus fuit.Aliud igifeffe oportet, quoiuftiznbsp;�gt; ficamur.quim legem templum,quod autem illudfit,nunc requiremus. Dixit deus adnbsp;�� Abrabam.cxi de terra tua,amp; de cognatione tua,fe ueni in terram, quameunq; monfttaznbsp;uero tibi In Iibro Genefeos capitc duodecimo,�pparet hoc ad Abrahatnu, poft^cii patrenbsp;fuoex Hur Chaldeorum feu ex Mefopotamia profeffus fuerat adHaran,diffumeffe.nbsp;Stephanus autem in hoc locoindicat ad Abrahamumdiflum effe, priufq ueniffet ad H�nbsp;tan.-fed facilis eft buius nodi foluno.fi intrlltgatur,hocfemel quidem fcriptum,bisaut^nbsp;diffumefft. Acprincipioquidem Abrahamumex uocatione diuinainHaranunacumnbsp;parente fuo profeff urn cffc,deinde poft mori� patns in terram Chanaan migraffe. Purr�nbsp;prieccpto adicffa eft ptomiino;faciani4nquit dcuii,t� in gentem nagnam amp; benedicananbsp;ttbuatf

HOMILI�E IOAN. I�RENTIL lt;St tibijatc^ in te benedicentur uniucrfac nationes terr�, Quid ergo illud eft, quodnbsp;fecit �brahamum Deo i ta gratunigt;ita acccptunijUt �d ipfi appareretj�d o�m benenbsp;didioncm ei pollicercturr Nurn propria �brahami iufticiat At Abrahamad*nbsp;hue erat idololatra^quemadmodum Dominus deus Ifrael teftaturimofuacapinbsp;te uicefimo quarto.'Frans fluuium (inquiens) habitauerunt patres ueftri ab inPnbsp;tiOjTh are pater Abraham,�d Nachor,feruieruntc�dqsalicnis*Num q? ad uocanbsp;tionem dei reliqueri t patriam Sgt;C cogmtionc fuam f At quando tarn amicea Do^nbsp;mino compellatur,nondumc patria exiuerat. Nurn circumcifionct num tcmlt;nbsp;pli cultu t num facrifierjslegis fat circumcifio nondumerat inftituta ,lex non*nbsp;dum erat datajtemplum nondum erat extrudum.Rcliquum igitur eft, qgt; Abra*nbsp;harn fuerit Deo charus �d acceptus, nullo �brahami merito, nulla eius iufticia,nbsp;nuHis operibus,nullis facrificijsjfed tantum mera �d gratuita dei elementia ac minbsp;fcricordiajquailleimmeritumj�d in medijs idololatri� fordibus iacentem comnbsp;plexus eft,propter unigenitumfuum filium lefum Chriftum,quem e femmenbsp;�brahami propiciationempropeccatisraundi datums erat. Et uth�cmiferiznbsp;cordia �d dementia Abrahamo reuelaretur,promifit ei deusjforejutipfebenedinbsp;ceretutj�dinfemine fuo omnesgenresbencdiccrentur. Cui p'romilTionijCuranbsp;Abraham fidemadhiberetjimputata eft ei fidcsilla ad iufticiamjitaut frudumnbsp;bcncdid:iois,qincftremiff�opeccatorum^iuftificatio,pernui�umaliudopus,nbsp;per null urn mcri turn, per nullum facrificium ^per fidem, propter fernen ex fefenbsp;nafeendumjefumChriftum DOMINVMnoftrum accepcritJuftificatus aunbsp;temiamper hdemjexqt eterraChald�orumj�dhabitauit inHaran.Q^ cnim s�nbsp;Abraham fccutus eftuocationemDei,0dcxrjtepatria fua, iuftum quidem opusnbsp;eftjnon ramen eft iuftificSs opus,Nift' cnimpriusfuifl'etfadus iuftus perfidem,nbsp;propter fernen fuum promiflumjnon potuilfet iufta agere, Vt arbor bonos feratnbsp;frudusjbonam prius arborem fadam efle oportct.Et quis colligit uuam de fpiznbsp;nisj�dficus detribulist Solum igiturpromiflumfemeninquod Abrahamcredinbsp;dit,iufticia �brahami fuit, �d qu� deinceps ex ca fide operatus eft, non fueruntnbsp;iu fticia eius,fediuftici� eius frudus.Iam,quia Abraham per fidem iufficiam funbsp;am accepit,�dperfidemDeoacceptusfuit,uideamus,quanta fides eius fuerit.nbsp;Nam cum deus promififletei �dterram �d feme benedidumjconfeftim fccutusnbsp;eftuocantem dcum,�d cxtjt e patria,nefciens,quo efletuenturus. Et primo qui gt;,nbsp;demhabitauitinHaran,fed non erat ilia terra promifl�onis jndcautem poftqu� j,nbsp;mortuus eft pater eius,trSftulit ilium deus in terram hanc ( inquitStephanus) in ,,nbsp;qua n�c uos habitatis. Quid ergot num Abraham in hac terra firmam federn �d ,,nbsp;h�rcditatcmhabuit. Sequitur:Nondeditillih�reditatemineajneueftigiumnbsp;quidem pedis,�drepromifit illi earn fedaturumpoirid�dam,�dfemini eius poft ,,nbsp;ipfum, cum non haberet filium. Exillis omnibus�ftimarefacilclicet,quanta ,,nbsp;fuerit Abrahac fides,�d q, pr�ter fpemfub fpe in promt Ifion�Dei credidit. Eteznbsp;nimoollicttus erat ci Deus �d terram �d fernen,fed ecce non ftatim in earn ter*nbsp;rami�ntroduccbatur,�dpoftquamintroduduserat,rurfusnecciritate famisur*nbsp;gente,qucmadmodumliberGcnefeoscapiteduodccimotcftatur,ex caeqeitur,nbsp;Hucaccedebat.qipromittcbatur eifeminismultiplicatio�dbcnedidio,aimfaznbsp;mennonhaberct filium,�defletiamprouedioris aetatis,^tut natura poffet fpeznbsp;rare,feliberosprocreaturum.Verumadpromiffion�Dei,utPauli uerbisutar,nbsp;nonhaefitabat ob increduli tatem, fed robuftus fadus eft fide, tribuensgloriamnbsp;Deo,ccrtaperfuafioncconcepta,�p isquipromiferat,idempotens eflet�dpr�*nbsp;Rare.Qua propter etiam imputatum eft illi ad iufticiam. C�terum qj illic Pau*nbsp;lus addir,hoc idem Stephanus potuifletfu� narrationiadrjcere,nifimaluiirctnbsp;breuitati ftudere,�dmu� ta auditor! intelligcnda relinquerc. Exiftimat .n, fc fuo

IN CAP, SEPTWVM ACT, APOST, officio fads funclum,fi tnnarrationcfuajfcmina tantum rationutn fuai^ hciat,nbsp;quibuscomprobctfenonefieuelindeumudinMof�n,udin kgemuel in temnbsp;plumcontumeliofum. Sicautem Paulus ait: Nonfcriptumefl: autem propternbsp;ilium tantum,imputatum fuiffe illi, fed etiam propter nos, quibus imputabi tur,nbsp;credencibus in eum,qui excitauitlefum DOMIN VMnoftrumamortuis,quinbsp;traditus fuitproptcrpeccata nolfra, QC excitatus ell propter iuftificationemnonbsp;ftri, Adeundemmodum licuiflet Stephano fuam de Abrahamo narrationemnbsp;concluderCjSCdiceretOllendi nunc patriarcham Abrahamum deo acceptiffi^nbsp;mum,0C coram eo iuftiff�m� fuiffe,idc^ nullo fuo merito,nullo facrificio,nullonbsp;cultutemplariojnullolegisoperejcum nondumnec lex nec tcmplum conditanbsp;fuerint,fed tantum fideinpromiffionemdei^NoneffautemilludpropterAbranbsp;hamum tatum fcriptum,fed etiam propter nos, ut cognofceremus nos code monbsp;dojCade forma deo acceptos fieri aciufl:ificari:qua Abrahamiuftificatus eft, ui/nbsp;delicetnullo rempli cultujuullot� legis op�r�,fed tantum fidein fernen Abrahe,nbsp;quod eft lefus Chriftus,qui eft expiatio pro peccatis noftris, lam cum opera leznbsp;gis,0lt;templi cultus non iuftificent,re(ftedixiinftituta Mofi aduentu Chriftinbsp;abrogari,Slt; huius templi religionemnoneffeueramacperpetuam iufticiam,fednbsp;umbratilem,quae reuelata ueritate celfatura fit, Porro,pr�ter promfff�onc, quanbsp;deus Abrahamo de terra S^bencditftionefeminiseius polhcetur,oft�ditquo(^nbsp;ipfi deus qu� fitfutura feminiseiusfortunaJtaenim Stephanus fcrmon�fuumnbsp;profequiturtLocutus eft autem deus fic,q,futurum effet fernen eius inquilinuranbsp;in terra aliena,quodcp feruituti illud fubictfturi fintj�� male tradaturi quadrinznbsp;gentis annis, �f genrecuicuncj feruierint iudicabo ego, dixit deus, Et poft h�cnbsp;cxibuntjSC feruient mihi in loco hoc,Scripta funt haec in libro Genefeos cap.iy.nbsp;�C loquitur deus deTyranide Aegyptiaca,qua Ifraelit� poft morte lofeph ufq;nbsp;adMofenpeffimetradatifunt,Vbiaut�hicfitullamentiolcgis ac templft Denbsp;affli�ftionetantum,6Cliberationefitfcrmo,6Cq,lfraclit3epoft: liberationemdconbsp;iniftoloco demum feruituri fint, Qiiidergot num in Acgypto non feruieruntnbsp;deo fnum intra hosquadringcntos annos^n quibus lex �C templumnodum ins?nbsp;ftituta fuerunt,nulli extiterunt iufti 5^ deo accept! i Profedo qui fie fentit, �C innbsp;deum ficin patriarchasnoflxos iniurius eft, Vndeergo fueruntiuftif certeno enbsp;cultutemplariojnecexoperibuslegisjqu� nondumcxtabant,fed ex fidein pronbsp;miffionem Abrahae fadam. Proinde iterum apparet legem fiC templum ,nonnbsp;effcueritatemfeu iuftici� author�,ob quam caufam,abrogationi obnoxia funt,nbsp;Atnequis obijciatjillicircuncifionefueruntiufti �C deo accepti,quarenoncftqpnbsp;fidei tantum iufticiamadferibas: meminit Stephanus circumcifionis �C ueramnbsp;eins rationemuno uerbuloexplicatdicenstEtdedit illi teftamentum circunci*nbsp;fionis.Hocquidaliudeftc^quodPauluspluribusdicittQuomodoimputataeftnbsp;Abrah� fides ad iufticiam t cum elTet in circuncifionc, an cum effet in pr�pu;�nbsp;tiol Non in circuncifione,fed in pr�putio.Et fignum accepit circuncifionis fi*nbsp;gnaculum iuftici� fidei qu� fucrat in pr�putiojtac� circuncifio non eftiufticianbsp;fed tantum fignum padi �C teftamentieius,quod deus cum Abrahamo �f femMnbsp;nieius pepigitfiC condidit,uidelicct, feforedeum Abrahami �C feminis eius,0Cnbsp;ipfosinfemineillopromiirobenedidunimaciuftificaturum, Atcj^ itacircun^nbsp;cifio non confert iufticiam,fed tantum ft gill o fuo comprobat qgt; ueraiufticia firnbsp;exfideinfemenpromilTum, lam quemadmodum circuncifio noniuftificauitnbsp;Abrahamum,itaneciuftificauit filiumcius Ifaac* Abraham enim gcnuitifaac.nbsp;Sccircuncidit eum odauo die,uidclicet non ob hanc caufam,ut Ifaac ex circunnbsp;cifione iuftificaretur,fcd tatum ut acciperet fignum, qgt; uera iufticia elTct ex ea figt;

� SClacob

H O M I L I AE I O A B R E N T IL 62 a facob gcnui t duodecim patnarchas,qui omncs,5^fi circuncifi fucrint,tamennbsp;non fiienintex drcffci'ftoneluftiftcatijfedtantum ex fideinpromif��on� Abranbsp;hamo fadam.Quodfi circunct�ojquaj eft omni� opcrum fandiffi'm� ��iufttft�nbsp;mum,fine quo nemo ante Chriftum fnpopuh'dei catafogum rcceptus eft,n5 lu*nbsp;ftjficaCjquanro minus operalegis Mofaicat, amp;C rdigio templi lufti'f icSt, Si ueronbsp;non luftif�c�t, confcntaneum eft cam reb'gfoncm non ueram perpetuam,fednbsp;umbratilcm�f tranfituram eflc, Atcp ita de legeamp;St�plo concionarijnon eft connbsp;tumeliofum eflein Mo fen 8C tempi urn, fed eft ueram illorum rationcm expli'^nbsp;care,SC patriarcharum lufticia aflererc,quorum nulla fuiflet lufticia, fi per legemnbsp;amp; tcmpli reli'gionem uera efletiufticia.Haec ferme eft narrationis Stephani ufcpnbsp;ad mentionem duodccim patriarch arum fententiajinqua id potiftimum urgerinbsp;cenfendum eftjq� ncc opera legis^nec cultus t�p�i iufticiam coferant. Si peccatanbsp;comiffa expient,quippe � patriarcharum temporibus nodum fuerit lex aut temnbsp;plum,fed q� remiflio peccatorum feu iufticia^non enim alia eft noftra iu fticia,c^nbsp;qjiniufticia noftranobis per Chriftum remittitur) per folam fidern in promiff�onbsp;nem Abrah� falt;ftam,contingat.Italt;;pdilclt;ftiffi'mi,iuftificemur fiCnos exeplopanbsp;triarcharum per fidem inpromifli'onem D�i,hoceft,in Chriftum a deomaiori/nbsp;bus promi(rum,nobis ante exhibitum, 8C credamus nobis per ipfum peccata rcanbsp;mini,ut in illo iuftificati, ueros iufticiac fru Aus proferamus, deot^ obfequiumnbsp;preftemus ad perpetuam falutcm,in codem Chrifto lefu Domino noftro,qui eftnbsp;una' cumpatre amp;fpiritu fanAo dcuslaudandus infajcula. Amen.

HO M ILIA XXVIII.

Ergit,amicifl�mi,Stcphanusinnarrationefua,pergamus�^ nos in cius enarratione.Patriarchae,inquit,inuidia moti, Ip ,5nbsp;fcphuendiderutinAegyptum.Paucifli'misucrbiSjamp;Speccax ,,nbsp;turn filiorum lacob in fratrem fuum lofeph indicat, a audinbsp;tori cogitandum SC �ftimandum relinquit,quomodo illi renbsp;miflionem peccati fui impetraucrint, �^iufticiamadfccuti

nondtco femel ocetdere, fed femper, SC quoin's memento occiderc.' r Qiiider�eftjinferuituteefFerohominirrad�,nificontinen�morriobijcir^V,ndenbsp;' quid��nterEthnicosmaluei�tfuofegladioiugularc^ipinferuitut�redigijquanbsp;reh'cetimpiefeccnntjtnfign�ficaruntferuitut�mortedun'or�efl�e.Etlexd�dt�nbsp;� Qiu' furatus flieht ho�em �C uendtdehe eiim.conin'diis nox�, mortemohaiur.nbsp;N onne �C lex ifta tacite innuitjfer ui tute morte grauior� effefProinde q patharnbsp;chac ffatr� fuum u�diderint QC inferuitut� tradiderint,grauioribusmaJis5quannbsp;. tum in ipfis fuit,eum afFeccrunt,^ fi femel eS gladij s fuis trucidalTent, A�dia*nbsp;mus quant� peccat� patriarch� aduerfus fratt� fuump'mmo aduerfus Dc� de#nbsp;fignarintjuidelicet peccat� homicidio mul to grain us. Audiamus nunc qu� rez

- mifl�on�peccatoij� fuorum adepti fint,8C qu� fibi iuftici�parauerinr. Num pro ptercircuncifion� ipfory peccat� e�sremilluraelt�atfuer�tillicircf�cifijpriufc^nbsp;tant� fedusin fratr�c�mitterent. Itacpfcelere fuo potius circuncif�onis f�du�nbsp;VnJe pdtrU fordilt;iarunt,^utproptcrcircuncifion�infcelercfuoiuftificati fuiflent. Numnbsp;grchit confie faerifict] s �C cul tu templario cxpiaruntpcccat� fuum, at fanguis tauroij� nonponbsp;��fquot; tcft peccataexpiare,�Ct�plumnondum eratinftaurat�, Numoperibusautreliznbsp;mIJionem gionelegis,at lex nondum erat data.Reliqu� igitur eftjUt benedrtflion�, hoc eft,nbsp;fecc^torum- rcmiffionem pcccatoi^ iuftici�n� aliundcadfecuti fint,?^e femine benedi�tonbsp;Abrah� promiflb,idcg per fid�Qiiid ergo obrruditur nobis tcmpl� �Ccultusnbsp;eins, tant^ucra�C perp�tua religiOjquapeccatoij�rcmilfjon��lt;; iuftici� adfequanbsp;, murrSiquid� cadcmumucra�Cperp�tua e�rcligiOjquaantcdatamIcge�Cconnbsp;ditum tcmplum,patriarch� iufticiam �C falut� hbi pararunt. At earn pararunt finbsp;de in fernen Abrah� promif�umjhoc eftjin lef�m Chrift�,nec alia un^ iuftici�nbsp;habucrunt,^ q? iniufticia coij� per fid� ipfis remiifa eft. Vt igitur Chriftus ucranbsp;eftbenedidio,iuftici� 6C fantftificatio, itafides in Chriftum uera SCperp�tua eftnbsp;religio,quac�leftiabonaconfequimur, C�teij�qu�admodum Stephanus pronbsp;fidein lefum Chrift�contrafuperftitiofampharif�oi^ �Cpontific�opinion?,nbsp;quam de t�plo Hierofolymitaho �Clege Mofaicaconccperant,diflcruit, ita n�znbsp;bis diflerere licet contra impi�fophiftic�religionis fuperftition�. EtenimjUtIv�nbsp;d�i fenferunt cul turn rempli ftii cam effe religio nem^per qua ex opcreipfo opeznbsp;ratOspeccata expiarentur,^ iuftici� adquircreturjita Sophift� fentiuht fuf� phaznbsp;rif�ifm�,uidelicet,mif�as,ieiuniajperegrinationesj�aturaspr�culas5monachanbsp;tum,induIgentias,�Cid genus alia,ualcrejcxopcreipfo operato,quoduoc�c adnbsp;rcmifl�on�peccator�.�C parand�iuftici�, Contrahanc impietatemproducendinbsp;funt patriarch �jprophet� �C fandi quicp,qui remifl7onepeccatoijr,iufticiamnbsp;fanditat�acquifier�t,priufc5miflas,monachatus,aliarumqjfophifticai^fupcrznbsp;ftitionum no�a orbis nouifl�t, Adepti aSt funt ilia perfidem in Chriftum, nonnbsp;propteropusopcrat�mifl�.Igitur fides in Chrift� uera il la �C perp�tua religionbsp;�ft,abo�busobferuanda. Sedreuertamuradoration�Stephanijquicumcpecznbsp;cato patriarchaijz tacite indicalTcGaliam oportere cfl�religionc, qua peccata exznbsp;� piarentur,^templumacleg�,pergitlofephicondition�explicare,�Cdicit� Er�tnbsp;s� deus cum eo,�C cripuit eum exoibus afflidionibus eins, SC d�dit ci gratia 5gt;Cnbsp;9i pientiam coram Pharaone rege Aegyptior�, SCconftitliit eum pr�fed� fupernbsp;S3 Aegy ptum Sgt;C fuper totam dom� fuam.Hiciterum probate c lofephi conditioznbsp;njultam

9

HOMILIAE IOAN. BRENTIL * multam etiani gratiam confecutus eft apud^ominum fuum P un'pharem. Etfinbsp;�utcm poftea ob adultehum falfo intentatum in carccrem coniedus fucri t, Donbsp;minus tarnen deus nofternonfoIumefFecitute carcerclibcrareturjfed en'amucnbsp;inprincipem totius Aegypti proueheretur�Quid obfecro egit lofeph tarn ac*nbsp;ceptusdeofuerit, utipfumnon folum e periculis liberauent, fedetiam princigt;nbsp;pem Aegypti conftitueritc Nunquidperegnnatus eft ad hoc templumamp;heca^nbsp;tombemobtulit t atnondumerattemplumjnec licebat ei in ali�na terra facri*nbsp;ficarcjprctereain carcerccaptiuus detinebatur. Nihil igitur habuit lofeph quodnbsp;faccretj^utconfideretpromiffionead auuin fuum Abraham fada, Slt; crederetnbsp;oraculo ill i diuino quod in fomno ei reuelatum fuerat,ac inuocaret deum ex �nbsp;de in afflidionibus fuis.Hochabuit lofeph quod facerct, hoc fecit �C liberatusnbsp;eft. Proindcnon templum,fcd fides in diuinam promiffionem de Chrifto lefu,nbsp;religio illa eft,per quam benedidionemdiuinam nobis paramus. Etut hocam^!nbsp;pliusoftcndatur,trademusetiam quod inoratinne Stephani fequitur. Venic sjnbsp;autemfames in uniuerfam tcrram Acgypti,�(S Chanaan, �C afflidio magna, necnbsp;inueniebantcibos patres noftri.Cumaudifletautemlacobefle frumenta in Ae 3�nbsp;gypto,mifitpatresnoftrosprimum,�^cumitcrummififlet eos, agnituseft Io/ 33nbsp;fephafratribusfuiSjamp;SinnotuitPharaoni genus lofeph .Milfo autem nuncio 3�nbsp;lofephaccerfiuitlacobpatremfuum,omnemc^ cognationem fuam inanimalt;s ,,nbsp;bus feptuaginta quinq;,6C defcendit lacob in Aegyptum,defundus cp eft ipfe dC 3^nbsp;patres noftri,�^ tranflati funt in Sychem, pofiti funtin fepulchro ,quod emit 3 gt;nbsp;Abrahamprecioargcnti a filtjs Emorfilq Sichern, Qii� Stephanus compens� �gt;nbsp;dionarrat,eacxplicatiusin libro Genefeos undchatc defumptafunt,habensnbsp;tur. Principle,quod defamein terraAegyptiSC Canaan, amp;deprofedione lanbsp;cobunacumfamiliafuain�egyptum,dicit,eorefpicercuidetur,utauditoribusnbsp;�ftimandumrelinquatur,quo merito lacob a Deohoc beneficium confecutusnbsp;fitjUt famis iniuriamuna cumfamiliafua euaferit, Namindedicatione templtnbsp;Hierofolymitaniita ait Salomon: Farnes fi oborta fuerit in terra, �C expanderitnbsp;populus Ifrael manus fuas in domo hac, tu exaudias in coelo in loco habitatio/nbsp;nis tu�,SCrepropiriaberis. Quidergoin maxima terrae Canaannbsp;nbsp;Aegypti fa#

me egit lacob r num profedus eft adhanc domum,SCcxpanditibi manus fuas, utpropiciumfibideumredderctr atdomusillanondumerat�dificata,nccculnbsp;tuseiusinftitutus.Nonigiturpropterhuiuscultusreligionemfamilacob con/ vnJeJttcoinbsp;fultumeft* Sed longealiudfuit3propterquodaflecutuseft,utpropirioDeo,fa/ promeritutnbsp;memeffugerenCrediditenimin promiflionem Dei ad Abraham fadam,credi/ �t^fitmenonbsp;ditinpromiflionemadfequo^fadamjamp;fidcm fuamconfirmauit ebeneficijs fencr��nbsp;diuinitus ipfi collatis,uidelicerqgt;baculo tr�fqflet lordanem, �lt; regrelTus fuifletnbsp;cum duobus turmis,q) de tyrannide fratris Efau feruatus eflet Jtac� propter pronbsp;miflionem,cul lacob firmam fidem adhibebat,Dominus deus nofter clemen#nbsp;lia fua lacobum amp;familiam eius ita complexus eft, ut l�ge ante famem lofephnbsp;filium lacob in Aegyptum occultarerumadminiftrationetraxerit,quoisfer#nbsp;tilitatistemporc,nontampropterhabitatores Aegypti, propter familiam lanbsp;cob frumenta reconderet, �Cuentur� famiconfulerct, lam uero SC hoc mihinbsp;confydera,qgt; lacob profedus eft in Aegyptum cum tota familia fua, Nurn innbsp;Aegypto tcmplum adhuius formam extrudum fuit, in quo lacob deumhis culnbsp;tibus SChacrcligioneueneratus eft r At lacob nullum unquam in Aegypto phanbsp;numhabuit, nccunquam illic facrificaflelegitur. Ergo ne in Aegypto impius Locumnonnbsp;iuit f Abfit, Locus non mutauit pietatem eius, Qiialiserat lacob in terra Ca# mtttareiite�nbsp;naan,iuftus,pius,�^ deo acceptas,talis femper in Aegypto abfq; facrificijs,abfc� tttem.nbsp;templis permanfit, Proindc cultus templi,non eft iJIa religio, propter quam fa/

1 5

�N CAP. SEPT�MVM ACT. APOST.

�orcs iufti repu tan tnr. Sed fidesjC/religio eft, per quara credences in diiMrtana promiffionemjdeo accepti,0^ coram ipfo iufti effi'ciunturjpropter fernen Abraznbsp;h�benedic�ium, quod eft Icfus Chriiius DOMINVS nofter. Hoc loco forznbsp;taffls ob�jcietquifpiam,ut maximelacob in Aegypto pius ac fandus manferit,nbsp;noluittamen inea terra fepe]iri,fed iuramento etiam a lofeph accepto,exegit abnbsp;eo,�tconderetipfuminfepulchrum maiorum fuorum quod erat in terra Cha*nbsp;naan.HocautemindicatterramChanaanfandiorem efTealijsregionibuSj�^renbsp;ligionem quot�huius terrae earn efle,propter quam iufticia QC fanditas acquira*nbsp;SepMlttcr� tur,g�j Jjaec obijcientifacile refpondcri poteft. Si ratio fepulturacpatriarcha*nbsp;^atruiH.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probe confy deretur, negari non poteft, quin lacob uoluerit in terra Cha*

haanfepcliri,lofeph quoc^adiurauic fratres fuos,utegredientes ex Aegypto, afportent fecum ofla eius ex Aegypto,condant in terra Chanaan. Acuerifiznbsp;mile eft,multos alios patriarchas i n Aegypto mor tuosjad terram Chanaan,un�nbsp;cumloi�ph off�bus tranflatosfuifle, Sicenim dicit Sccphanus:DefunduscftIanbsp;cob patres noftrijS^ tranflatifuntin Sidiem. Nemoautem exiftimet patriarznbsp;Chas fepulturam in Chanaanambijfle, quia crcdidcrint fe aliquid fanditatisnbsp;falutis,uelmortuos ex eoloco attraduros. Sed quia crcdiderintpromifli'oni dtnbsp;uin�,qua Deus pollicitus erat fepofteritati ipforum terram Chanaan in h�redinbsp;tatemdaturum. Vtigitur hanefidem palam teftarentur,uolucrunt non in Aelt;�nbsp;gypto,fed in Chanaan fepcliri.Atcpperhancfidem deo propter promilfionemnbsp;luam,non propter culms ita accept! fucrunt,ut 8C iuftos eos ac fandos reputauenbsp;ritjamp;^aeternam falutcmeis contulcrit. Promiflionumautemdiuinarum caputnbsp;acfaftigiumefticfus ChriftusDominus nofter.Itac^ credamusin lefum Chri*nbsp;ftum,qgt; per ipfumpeccata nobis remifla fint,6lt; accept! Deo fadi fimus,ut iufti*nbsp;ficati exfidc,paccm habeamus erga d�um,pcr Dominum noftrum Icfum Chriznbsp;ftum,qui eft una cum patre �C fpiritu fand� deus laudandus in fatcula. Amcn^

H O M I L I A XXIX.

i Attends �Xpofuit�tcphanusorigincmgcntis Ifraelfticat i� terra Chanaan,initio fumpto ab Abrahamjqui primus genznbsp;tisilliuspatriarchanumeratur,quacxpofitionefignificauic,nbsp;non tempi� illud Hierofolymitanum,feu diuinumcultunanbsp;eius templi,ueram cflercligionem,propter quam cultores innbsp;fticiam �C gratiam dei mereantur, Cum enimnee templum,nbsp;neccultus templi ab initio Ifraelitic� getis fuerint,aGnihilonbsp;minus patriarchas iuftiflimi coram deo habiti fint, QC maxima a clcmentifl�monbsp;deobeneficiaacceperint,confedaneum cftreligionemueram non efle fitamitinbsp;templo �C cultu eius,fed infidc qu� habetur in promiflionem diuinam,per hancnbsp;cnim, propter promiflum fernen Abrah� quod eft lefus Chriftus ,iuftificanturnbsp;credentesj�^ fiunt deo accepti.Et de hisquidem antca,nunc autem exponit Ste*nbsp;phanus gentis huius increm�ta,poft^ lacob cum familia fua in Aegy ptum pronbsp;fedus eft,dicens:Cum autem appropinquarettempuspromiflionis,dequaiuranbsp;ueratdeus Abraham,crcuitpopulus �^multiplicatuseftin Aegypto,donee ex*nbsp;ortuseftaliusrexq�inonnoueratfofeph.Priufqu�hanchiftori�partcm expKnbsp;ccm,charitatemueftram iterum deftatu huius orationisadmonendum duxi, utnbsp;eorcdiusintelligatur, qUorfum parteseius referenda fint.Etenim Stephanusnbsp;accufatus erat,q,contumeliofa uerba diceret in rcligionem,feu ut uocanf,fideninbsp;Iudaicam,acpr�fertim templum �6 cultum cius,uanitatis argueret. Adhaecre*nbsp;fpondet Stephanus,fc nec templum nec cultum eius contumelia afficere,fed do*nbsp;cere quod res eft;Uidelicct,ucram religion�acfid� non efle fitam in t�ploillo la*nbsp;pideo

HOHILIAE lOHAl^, BRENttt

Jw'deOjS^ diuinis cultibus ci'us,fed inpromiffionc diiiina Abrahae fada,qu�pef fidcm recipienda eft.Per banc enim �C luftida paratur, �C gratia apud Deum imnbsp;petracur,hic eft pr�cipuus oratiom's ftatus� Ad banc etiamilludj quod nuncnbsp;de gcntis incrcmcnto Stephanus narrat.refercndum eft:Deus, inquit, poll icitusnbsp;eft Abrahae,q� fit audurus�C multiplicaturuspoftcritatemeius ficuiftdlasccelinbsp;�C arenam maris. Pr�terca addidit,^ in femine eius fint o�s gentes bcnedic�d^�nbsp;Etuthoccofirmiuscffetjconfirmauitillam promifl�on�iuram�tot Permemetnbsp;ipfum(dicens)iuraui,benedicam tibi,�f multiplicabo fernen tuum. CS igitur lanbsp;cob profetftus effet in AegyptUjatc^ ibidem mortuusjpofteritas eius ita multiplinbsp;caca eftjut iamdinumerari non potucrit,ac formidabilis effet toti Aegypto, atepnbsp;itaquodDeus Abrah�pollicituseftjfideliff�mepr�ftareinc�pit. Inquaergonbsp;re tunc fita fuit uer a huius getis religiot num in hoc tcmplo aut cultu eius: at temnbsp;plum nondiimerat�dificatum,��^cultuseiusadhucnefeiebatur.nbsp;nbsp;nbsp;Gqu�uis

perfcrutemur,nihil tarnen reperiemus aliud, in quo gentis religio tunc fita fue.' ritjC^promiffionem ad Abrahamum fa(ftam,amp; fidem,quae huiepromifft'oni ad#nbsp;bibenda erat.Propter hanc enim promifli'onem patres deo accept! erant,amp; per finbsp;demquam inpromiffione habebnt,rcputabant illos deus iuftos amp; probos. Pornbsp;to autem non exiftimemus Stephanum b�c ijs tantum qui in cocilio fcdentjnarnbsp;rare,quinpotiusnobisquoq^canarrat,propterquostotafcripturaliterism2ndanbsp;tacft� Quid ergo nobis hinc emolum�ti acceditf omninomultum.nam ex hacnbsp;narrationeetiam nos difcimus,in quarefita fit uera religio qua iuftificamurnbsp;faluamur. Ea autem non eft fita inexternauitae honeftatCjquam etiam gentesnbsp;idololatr�SCdocucrunt�Cobferuarunt.H�cquidem obferuatuneceffsriaeft,nbsp;SC a Deo mandatajSC ad hanc conferuandam dedit Deus ciuiles leges SC magi#nbsp;ftrafum,ob cuius uiolationem SC negletftum uenircfoletjquemadmodum Pau#nbsp;lus ait: Ira Dei infiliosintradabilcs* Attamen in hac externa honeftatc non#nbsp;d� eft fita uerareligio qua iuftificamur SC faluamur. Nee eft fita in hypocriticMnbsp;ilh'scultibus,quos fuopteingento fophiftica impietas finxit,ut funtMiffa, pe#nbsp;regrinationcs,certaiciunia,ftat�preces,indulg�ti�,6Cidgcnus uanitatcs,qu�nbsp;fi fiant,ea opinione,ut per ilia opera remiffto peccatorum SC iufticiaacquiratur,nbsp;blafphema funt in lefum Chriftum,qui folus eft remiflio peccatorum SC iufticianbsp;noftra.Etutmaius quiddam dicam,necuerarcligiOjinaudiendatStumconcio#nbsp;ncecclcfiaftica,inbaptifmo,inccenadominica,amp;^pubh'cis cantibusecclefiafti#nbsp;cis fita cft.Hisquidem rebus uerareligiopromouct,SCh�c uer�religfoni fer#nbsp;uiunt,fed tarnen non eft inhis fita. Inqua ergo re G tarn dicist� certe in nulla alianbsp;ffiineainquareligio Abrahae SC aliorum fandorum patrum ab initio orbis fitanbsp;fiiit. lam ad Abrahamum didumeft: In femine tuo benedicenturomnes gen#nbsp;tes. Semenautem illud eft lefusChriftus DOMIN VS nofter,bcnedidionbsp;eft remiffio peccatorum, iuftificatio,fandificatio,redemprio acuitaacterna.kinbsp;hoc ergo fita eft uera religio ,ut credamus in lefum Chriftum quod propter ip*'nbsp;fum coramDcoiufti 6C fandifimus,exremifltone pcccatorumjquam in Chri^nbsp;fto habemus, SC quod per ipfum mancat nos perp�tua f�licitas ac uita �ter#nbsp;na.H�c autem religio promouet per pr�dicationem uerbi dei in qua Chri#nbsp;ftus adnunciatur SC agnofeitur. Huie religioni feruitbaptifmus,per quernnbsp;tu communionem bonorum Chrifti inauguramur SC fandificamur. Scruicnbsp;cicoenadominica,perquamconfGientia in fide firmatur,SC de peccatis tentainbsp;taconfolationem accipit. Seruiunt quoque eipublic� in Ecclefia concioncs,nbsp;utpcrillas nosinuicem in fideanimemusSCrecreemus.Itauides ueramrchgt;nbsp;gionem habere quidem uaria adminicula, diuinitus inftituta, inhoc autem fo#nbsp;loduntaxat fttam effe.qpChriftus Jefus fitpro nobis a Deopeccatumfadus, ujnbsp;1 4

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

nos cffemus lufticia deun illoj�d' q� fit fapienuajiuftida, fandificatio �C redenv ptionoftra.H�cfuitrch'gio Ad�,Abel,Enoch,Abrah�Ofaac, lacob, SCom��

� nium patriarcharum, prophetarum, Apoftolorum ,martyrum �C fandorum, Extra hancreligionemnon eftaliaqu� nos iuftificetsutfalueu Sedredeamusnbsp;nunc ad Stephani orationcm, Cum enim geneis ifraelitic� multiplicationemnbsp;commemoraflet.adtjcit etiamaduerfamfortunamjqua hoftes gentis tentaue��nbsp;runtmultiplicationem eiusimpcdjre,ac gentem uft� adinternitionem delere,nbsp;� Multiplicatiis eft(inquit)'in�egypto,donccexortuseft aliusrexjqui non nonbsp;�� ucratlofeph.Hiccircumueniensgenusnoftrumjafflixit patresnoftros,ut exznbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;ponerent infantes fuos,ne f�tus effent uitales. H�c plenius habentur in priz

mo capite Exodi�tenim cum Pharaorex Aegypti animaduerteret ifraclem fubinde magis atc^ magis mul tiplicari, timens ne ab ipfis opprimerctur, de in*nbsp;ternitionetotius gentis confultat,8� primo quidem adultos ifraelitas duriff�manbsp;tyrannidepremebat, deindemandabat obftitricibus,utmafculos Ifraelitarumnbsp;recens natos exponerentacinterficcrent. H�c autem Stephanus ob banc eaunbsp;famcommemoratjutauditoribuscogitandumrelinquatjquaremaiores eorumnbsp;A5 i�col�wi intancaPharaonistyrannideincolumcsconfcruatifint.Numtemplof numrcnbsp;tateqMi ligtonetcmphA'atqj3Utf�pcnuncdidum�iiteratumeft,ncctQmplum,neccullt;�nbsp;pharaonitty tusciustuncinftauratafuerunt.Nihilautcmaliudeos conferuauit,^promif*nbsp;ranniJe fer�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abrahamo fada,quaetiam credentes inipfam iuftificati faluaci funt,

uatifunt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur uera religio fita eft,propterea quod propter hanc Ifraclit� in medijs

rerumprocellis conferuati,5Cin peccatis fuis iuftificati fint.Eft autemhocdiui num opus, quod Deus in Ifracl fubPharaonisjyrannidc fecit,uidelicet,quodnbsp;quantomagis Aegyptijopprimcbantlfraclitas,tantomagis illi multiplicaban*nbsp;turS^crefcebant,alramentcreponcndum�Nam quemadmodum Deus Abra#nbsp;har dixerat, fe obiedurum quidem pofteritatem eius tyrannid� Aegyptiac�,connbsp;feruaturum tarnen cam,6lt;magnismiracul is liberaturum. Et quodDeus uerbisnbsp;dixerat,id etiam reipfapr�ftitiu Obiecit ifraelemtyrannidi, �iTitaconferuauitnbsp;eum,utquomagisaffligcbatur,eomaiorinumeroipfum augebat, Ita dixitadnbsp;nos per lefum Chriftumfiliumfuum: in mundo afflidionem habebitiSjSC fi menbsp;oditmundus ( hicenim cftAegyptusnoftra) quanto magis uos perfequiturt innbsp;mcautem habebitis paccm,amp;r gaudetequia ego uici mundum, amp; ero uobifeumnbsp;ufi^adconfumationcmf�culi, Jgitur, f�d quod Chriftus prius de afflidionenbsp;dicit,noftrishumcrisincumbcrcfcntimus3certoc�fidamus,innobis quoc^ucnbsp;rum fieri,quod poftejjigsdicit de fuapr�fcntia, conferuatione S)C liberatione,nbsp;Seddehacre alias.IminCad Stephani orationemreuertamur3quiuel tandem adnbsp;Mofendefcendit,inquomaximadeiclementia3filt;admirabilia eius opera ccr/nbsp;,, nuntur.Eodem3inquit,temporenatus eftMofes,2Ctuitgratus dco3qui nutritusnbsp;,5 eft tribus mcnfibus,in domo patris.Expofitum autem ilium fuftulit filia Pha'nbsp;3, raonis,SCnutriuiteumfibiuicefilrj.lnhtftoriadeMofe,qu�inexodocapite fenbsp;cundo plenius defcribitur,principio illud obferuandum eft,qu� fucrat religionbsp;parentumMofi,perquamtantauirtutepr�diti fuerint,utcontra regisedidumnbsp;JVIofen recens natumincolumen confcruauerint,necinterfecerinteum,quem#nbsp;admodumrex pr�ceperat,fed potiusfeipfos periculomortis expo fuerint,^ in*nbsp;iHcotun�- fantemtrucidarint.Certenonconceperunttant�uirtutemexeoqjad temp�umnbsp;ttfte A�o/�. illud peregrinati fucrint,ԣ^ cultus eius obferuauerint,necp.n.per tyrannid� Phanbsp;raonislicebataliopcregrinari,8C t�plumiftudnondi� erataedificarS, Sedex conbsp;conceperuntq? credideruntpromiflionidiuin�3qua Deus receperatfe gentrmnbsp;Ifra�liticamconferuaturum amp;libcraturum,EtcumuiderentMofenfiIi�fuutnnbsp;-fummapulchritudincpr�dit�jtacitofp�s motuintelkxeruntjhunc fore Ifraelinbsp;tarum

HOMILIAE lOArg. BRENTIL

farumliberatorem. Per hancigiturfidemoccultatus eftMofe tres menfes iii do mo pacn'sjcontra r�gis edic�i�. Per hancfi'dem cumampliuspuer occultart nonnbsp;poiretjpofituseftaparentibusinfifccll�bituminelitainj�Cinflumcnexpofitusnbsp;cft,certa fiducia ab ipfis c�ceptajdeum inmedijs etiam fludibus pucrum confernbsp;. uacurum,pcrhancfid�fororMofimanfitadflum�ftans,uifuracuent�rei.Itacp

C� tanta fidei in promiflionemdiuinamefFicaciafitjUt caoperctur,qu�human� naturae impoff�biliafunt,ncceflario fentiend� eft,fid�indiuinampromtffion�nbsp;iicram effe religion�j per quam tufticiam Sgt;C falutcm confequimur,idfgnonpronbsp;pterfcquentiaftdeiopera,fedpropteripfampromiffion�fideaccept�,feumifenbsp;. hcordiamdeipromtff�oneoblatam.C�tci^utdeusmantfeftefuamclcm�tjam,nbsp;finetemp�oSCfinereligione r�pitdecIararet,cfFeeit utMofe in aquaexpofitusnbsp;mirabiliter feruaretur SC matri fu� rurfum lacladus tradcretur,Cum enim effetnbsp;. expofitusffilia Pharaonis defeendebat vtlauareturin flumine,et inuentumillicnbsp;puerum in fifcellajtradidit matri eiusnutr/cndyitl.Poft^aStadoleuitpuerjrednbsp;ditus eft tiliac Pharaonis, queadoptauitipfuminlofum hlrj,uidelicet,ut effet funbsp;turns regni Aegyptiaci haercs,0C enutritus eft omni fapien*ta Aegypttorum, 8Cnbsp;erat po t�s in faiflis SC in dieft is, Vt uero cxpletum eft ci quadragin*!^ annoi^j ternnbsp;pus,fubtjt in cor cius utinuiferet fratres fuos filios Ifrahcl, Qiiid hoc r an inhisnbsp;quadragintaannis Mofefratresfuos neglcxitrminimeuerifimileeft,qjetiamfinbsp;in regia aula Celebris �Cpotens fuit,par�res et fratres fuos neglexerit.Itaqp quodnbsp;Stephanus dicit,ipfumpoftquadragefimS �tatis fueann�,inuififfe fratres fuos,nbsp;intelligcdumcft,q)eoteporcprorfusaulamregiamrcliqucrit,felt;�ab office's �Cnbsp;honoribusaulicisabdicauerif,renuensuocari filiitsregin�, SCuol�shaberi If:�nbsp;raelita.Hictumthiperpcnde,r^difficilc,(^impofRbilehuman�haturacfitrelinnbsp;quere aulam regiam,�C fefe contemptifli'thae gentt adiungereffpcrncre h�reditanbsp;tern regni,Sc fefe paupertati cxponcrercontemncre regi am maieftat�, ��. fefe pronbsp;bro SC ludibrio cuiufuis obijeere, AttamenhaccaMofefatftauidemus,Q_u� igtnbsp;tur ilia religio fuit,ex qua Mofe tantum uirtutiscocepit,nt potuerit in obfequiunbsp;dci regnum faftidire,5C paupertatem ac cotemptum eligeret num externus ternnbsp;pliilliuslapideicultusr at nondSreuelatuseratnecinftitutus, fides uero eafuitnbsp;religio,per qua Mofc prim� tuftificatus eft,deinde renuit uocari filius fili� Phanbsp;' raonis,pociuseliges fimulmalis afficicupopulodeioptemporartjspeccaticomonbsp;disfrui,majores arbirratusdiuitias probr�Chrifti,^ Aegyptiorff thefauros*nbsp;Qua ante fidem dicis t an non 6C genres fid�habent in fuam idololarri�,6C ludeinbsp;. in fuum templS, SC hypocrit� in fuas fuperftirioncst Atn�c non eft fermo de fi:snbsp;degentium �C. hypocritar�,qu� non eft fides,fed impietas, fed de fide qua? habenbsp;turinpromiffion�diuin�.NoueratantMofeAbrah�promiffumjpacfto�Ciuranbsp;mento confirmat�,q)deus uclit deus effe pofteritaris ciuSjSCqjin feminefuo benbsp;nedicend�finto�sgentes.Exhuius promiffionisfidenoluirMofehaberi Ae^nbsp;gyptiacus,fed cenferi uoluitinter Ifraelitas,unde�Caul�reliquit, SCgenti Ifraenbsp;litic� fefe adiunxir.H�cigitur fides, perqu�Mofcpriufquamleg�accepiffet,nbsp;prim� iuftificatus eft,Deindereli(fta aulauocation� dei fecutus cft. Vera eftreltnbsp;gio ab oibus feeftanda �C obfcru�da.Quanta a�t nos fratres ab ilia Mofi religionbsp;t^eabf�musn�cmecQqu�foconfyderatc.Crediditillcd!uin�promiff�oni,mulnbsp;tt inter nos adhuccrcd�ffuperftiti�ibusSophifticiS;hoceft,fpiritibusimpoft�nbsp;�ibus, Rcliquit illeaulaad pr�ftand� obfequi� deo,at nos ne tcrunciS quidepronbsp;pter nom�Chrifti�quoaiorelinquimus,Tradidit illefeuan'js afflitfti�ibusad cotlutio Uanbsp;uocation�deijnosaduocation�deijnetantillumquid�aducrfi patienter tol�ra �eiinoftranbsp;inus.Brcuiter,inemaioresarbitratuseftdiuitias,probrOChrifti,^AegyptioBt tetatuiomt�nbsp;thcfauros,nosaut�probrumChriftifumm�contumcli�ducentes,mlaliudfpi*'

ca,tum^ Mofepalamde Chrifto fcribit,0f monct ut illeaudiatur, fiquidc deus ii'tpofiturus uerba fua in ore i�llus^�6 ipelocuturus fit o�a qu� precepit ci deus.nbsp;Etadiedac funt minx fcueriff�m�.Qui uerba eius (inquitDominus,qux loquenbsp;turinnominemeo,audircnoIuerit,egouItorexiftam,ProindcStephanusMofinbsp;Tationcmpaulopluribusexplicatjutoftendat fc non aduerfiis Mofen �Ctem^nbsp;plum,quemadmodumaccufatus cratprxdicare,in co,dum lefum Chriftum nonbsp;ftram efle iufticiam prxdicct, fed potius 1 fra cl it a rum maiores Mofen contem��nbsp;pfiflcj�^ legem eius ncglexiflc,fc autemuerbo eius obfequi, qi cum prophetamnbsp;audiatj�^ deeo loquatur, quern Mofe audiendum prxeepit. Cum uidiflet (�mnbsp;quit Stephanus) Mofequendam iniuriaaffici d�fenditeum,amp;rultuseftuicemnbsp;ciusquiaffligcbatur5percuflb Acgyptio.Audiuimus Mofenquadragintaan#nbsp;norum fadum,rch'quifreaulam regiam, �f fe adiunxifle populo Ifra�lirico ,renbsp;nuentem uocari filius filix Pharaonisjaepotiuseligentem firnul malis affiefnbsp;cum populo Deinbsp;nbsp;temporary's pcccati commodis frui, Audiamus nunc qux

ftrategemata in populo Dei gefferit. Etenim cS inter fratres fuos Hebrxos con ucrfarctur,uiditqgt; Aegyptiusquidampercutiebatquendam deHebracis fratriznbsp;bus fuisjcunt�circumfpcxiflethuc atep illuc,amp;f nul lum adeftc uidilTer, trucida#nbsp;uitAegyptiumj�fabfconditcuminharcnam.QyiidigiturdiccmuSj num Mofenbsp;defignauithomicidiumaduerfusdiuinamlegem,nondumliteris comprehen#nbsp;fam,fed tarnen m�ti naturaliterinfculptamt Natural is enim lex eft, Qiiod tibinbsp;non uis fieri,alteri ne feceris.Mofe autem xgro animo tuhflcr,fi alius quifpiamnbsp;Legem JenS fequefter,ipfum cum proximo quodamcontendentem trucidarcconatus effet,nbsp;occtdfdo ad Peccaffeigiturcontra charitatem proximi uidetur,qgt;aliumdefendendo aliumnbsp;friiMtor tan occideritt Vtrefpondeam,obferuandum eft legem de homicidio no perpetrannbsp;tSpertinere doadpriuatos tantumhomines,nonadlegitimum magiftratum refpicere,Denbsp;magiftratusenimpoteftatedicitur:QuicScpfudcrithumanumfanguinem,funnbsp;detur fanguis illius.Per quemr num per priuatos quofdam obuios i nequaqua,nbsp;fed per magiftratum.Item Chriftus ait:Quf gladio dimicat,gladioperibit. Pernbsp;quern peribitt num perproximum quemuis t minime, fed per magiftratum, Etnbsp;Paulus docet,magiftratum efleminiftrumDci,ultorem ad iram ei,quiquod manbsp;lum eft fecerit. Mofe autem non erat tunc inter priuatos homines recenfenznbsp;dus,quippequi iam in magiftratum SCducem Ifrae'lis 3. Deo defignatus erat,nbsp;Nam cum per fidem reliquerit aulam regiam Aegypti, �f adiunxerit fe po^nbsp;puloDci,profedoexiftimandumeftipfumreuelationc diuina cognouifle,q�nbsp;per ipfum Deuspopulum Ifracl liberaturus fit, Vndc�f Stephanus ait,Exifti#nbsp;� niabatintclligcrcfratresfuos,quoddeuspermanum ipfiusdaret falutem illis,nbsp;Occidendo

si

SS

35

3?

EXfWp/w exmi�ui^

filius regis obferuabatur,adiunxerat(^ fepopulo Ifrael,apud quern ncceife erac ^atuudtnif inglorium ab omnibus Aegyptijs contcmptum,6Cegenum uiuere, Hucaccedit ergai�o[ctt-qgt; periculo uit� fiiac Aegyptium inuadit,0^ occidit, ut Hebr�um fuum liberer,nbsp;^fpecimenunfuerfolfracli cxhibcat,fe forelfraelis liberatorcm.Qti� ergonbsp;gratia illireferturr profedo nulla alia,^inuidia,contumelia,prod(tio, fuga �Cnbsp;exilium^NamcumfequentidiC�pofteaqu� Aegyptium occidiffetjuideret duosnbsp;Hebr�os inter fe contendere de rebus ncfcioquibus,acceirit,itcrumnbsp;tusfuiofficiofund:urus,0^cnitcbatur,utpacificaret eos*Atretjeiturab impio,nbsp;additaetiamcontumelia,numme,inquitille,latrocinioperdereuisficut Aegyznbsp;ptium perdidifti? Ita impius ille Hebraeus author fuit,ut Mofe coram regenbsp;Pharaoneprodcreturjamp;coadusfueritfugafibifalutemquaercrcjac inexiliumnbsp;proficifcijnearegeinterficcretur^C�terumquemadmodumMofcomniumeonbsp;rum,qui fidel iter Si diligenter fuo munere, maximo etiam uit� fu� diferiminenbsp;funguntur,formaeft,itaunus ille impius Ifraelitacontumeliofcin Mofeninucnbsp;hensjingenij omnium fermehominum fimulachrum eft,qui eo contiimeliofiusnbsp;fuosm3giftratus,pr�i�des,confultores,ecclefiaftas,�Cminiftrostrad5t,quoiI!inbsp;falubriusipfisconfultumcupiunuH�cenimeft fortuna omnium fere corumnbsp;qui public� fu� uocationi fideliter fcruiuntluidelicet, ut fiimmo labore Si fidenbsp;!itate,fumm� inuidiam Si aduerfaqu��p fibi parent, Pr�ter Mofen, excmplonbsp;funtPropheE�,Chriftus,6Comnes�poftoli,Hocautemproponiturnobis3nonnbsp;ut propter hominumingratitudinem, fidelicatem uocationis quifcp fu� negli*nbsp;gat,Sedutadmoneatur,neingratitudinehominumabofficij fui dilig�tia deternbsp;reatur�Nota enimmala,qucmadmndum prouerbiodicitur,optima,Slt;Shuiusf�nbsp;culihomincsimbecilliorcsacmagisinopesfuntj^ut ullamcrcede fidelitatemnbsp;ac diligenriam ipforum miniftrorumcompenfarequeauProindeut fideles miznbsp;niftri eo copiofiorem fidelitatismercedemapud deum fibi repofttam cffeiciat,nbsp;fumma ingratitudine in hoc f�culo tradantur, propterea q, quo ingratior eft ernbsp;gaiIIosmundus,eoclcm�tior�i51ibcrah'orcftineosDominusdcusnofter,Sednbsp;quidilludcft,qgt;Mofefugitrcurnonmanfitinfuauocationef curreliquitpo:�nbsp;pulum,rimoremortis,adquemlibcr�dum exuocatione Domini aulam Pharaonbsp;nt6 reliquerat,Si il 1 i fe adiunxeratrTamctfiuideri poteft, Mofen hanefugam ti Curfu^eritnbsp;more carnisinij(re,uidclicet,ne a rege interficeretur,tarnen non eft improbabilc oiole�fuis-q,ex fide fugcrir.Ex repulfa cnimimpij Hcbr�i animaduertebatnodum adeftenbsp;tempuslibcrationis.Itacpnedeumtcmeretentaretjamp;feipfumpr�teruocation�nbsp;diinn�certopcriculoinconfulteexponerctf�uiti�regisPharaonisdecIinauiu

IN CAP. SEPTI/HVM ACT, APOST.

AccedithuCjqjapparecMofenadhacfugamcapefTcndamjCertoquodaDeicon filio aJadumliiilie. EtcnimcumMofe tnprincipcmS�^ duccm Ifrahdisa Doj�nbsp;tn nodefignacusclfec, �C nemoiiixta uetusdidiim,beneadmimftrac impcrio,nbsp;n.fiqin'parucntimpcnOonecellehabuKMofejunncxilium eijcereturjquoaHeznbsp;no tradicus impeno^prius feriii re di feeree qu am dominari.Peruenitenimutfcrlnbsp;p ura dicitjad raeerdo^emMidianitanijCintis cumfadus genereffet, ones einsnbsp;pauitjqux eftdunfiimafcruitus.Sedhac feruitute oportebac Mofenexerccri,nbsp;utad dueatum�C pn'ncfpatum Ifrachs diligenteradminiftrandumpr�pararcznbsp;tnr. Sic Saul priustulft imperium patris fui ininquir�disamif��safinabusjc^imnbsp;perium Ifraelis adminifttauit, SicDauid ante paftorem ouium,t^populoruntnbsp;egit.SieChriftus prius fa�lus ell obediens patri fuoufc�ad mortem crucis,c^elanbsp;tus eft in fummam fublimitate, SicCbrifti difcipulus cuipromiffum eft regnumnbsp;coelorum,ncccfrehabetpriusfefcexerccrcfcrinendo proximo, ^regiam in re^nbsp;gno coelorum dignitatem capcfcauProindcjqui uolctrctfta' ad imperium perge*nbsp;re,nonambitiofeilluddefydcret,fedferiiitutcm adquamuocatuseft,diligentnbsp;ter feruer, SicenimfietjUtqui fupcrpaucafuitfidelis,fupermultac�ftituatur.nbsp;Cuius reiipfifTimumexempl um in Mofehabes,ut in oratione Stephani fequiznbsp;)gt; tur.Expletisenimquadragmta annis inferuitutc paftoricia,apparuit illi in de^nbsp;jgt; fertomontisSinaangelus Domini,inflammeoincendiorubi.Mofesautemu�nbsp;J� confpexit,adm!ratuseftuifum. Porrocumacccdcret ut artender et, faefia eftadnbsp;sgt; eum uox Domini: Ego fum Deus patrum tuorum,deus Abraham,deus Ifaac,nbsp;�gt; fiCdeus Iacob.Trcmcfa(ftusautemMofes,nonaudebatattendere,Dixitautetnnbsp;,, illi DomfnustSoIueealeiarnentumpedum tuorumjlocuseniminquoftasterranbsp;,, faneftaeft. Vidi,uidi inquamafflicftionempopuli mei,quieftin Aegyptn,�^gc^nbsp;s J mirum eoriim aud:ui,06 defeendi ut eruam eos.Nuncuenito dC mittam tein Acnbsp;� gyptum. Mui ta funtinhachiftoria,quam Stephanitse fecundolibro Mofi rcznbsp;cenfer obferuatu digniffima, fed qu� commodius �� opportunius in eo loco i nnbsp;quohiftoriaillafcrip aeftjquam inhacStephani oratione tradantur.Nosiginbsp;turomittentesexplicationem flammet rubiardentisquidem,fed ardore nonpenbsp;reuntis ,illudquoquepr�tereuntes quodChriftusex hisuerbis ad Mofendiznbsp;(ftis:Ego fum deus Abraham,deusIfaacSedcus lacob, probat mortuorum rennbsp;furretftionem aduerfus Sadduc�os, fed �C folutionem calciamentorum aliolonbsp;co tratftandam rclinquentes,ea tantum perftringcmusjqu� non nihil ad princilt;nbsp;pale Stephaniargumen turn facereuidcntur.PrimumenimapparuitMofl'admfnbsp;rabileuifum,��uoxDominiuocauit cum,ut effet dux Ifraelis. Huncigirur (aienbsp;3, Stephanus) Mofen quemnegaueruntdicentcstQtiis te conftituitprincipentnbsp;,, Slt; iudicem: Hunc inquam deusprincipem 8^ redemptorem miferatper manumnbsp;� angeli,quiapparuitilli inrubo.Quoigiturmerito,quadignitatepr�ditusMo�*nbsp;fc tanta adeo impetrauit beneficia,utab ipfoinducem Ifraelis uocaretur,etqu2nbsp;tiKopuoe4 priusIfraelitae ucluritriobularemhomincm reiecerant,is a deo in libcratoremnbsp;lionf probM QCredemptorem Ifraelitarum conftitucrcturt ProfedoMofe Ins t�poribuspa:*nbsp;iu�ificatione ftor�ouium agebat quod officium utduriffimum,ita inter homines ingloriumnbsp;expyfnjjio eft.NcculIumcrattcmplumindefertoubiMofeouespafccbaf,quod frequentinbsp;necotigtjje. peregrinatione peteretnecullacrantfacrificia-qu� ad emerer.dam gratiantnbsp;dei faccret,atramcdeo longe omnium acceprifli'mus fuir,ita ut manifeftis fignisnbsp;clarifTimeeumuocauertt.Qiiid ergo illudeft,quo Mofegrarus deoextitit t ntynbsp;mirum non eft aliud,.^quod Mofceandemfidem inpromiffloncm Abrah�fanbsp;�am-d e benedilt;ftione,multiplicatione amp; liberationc feminis eins, qua aulam renbsp;gis Pharaonis reliquit,etiam in deferto,poft greges ouium ambulans c onferua*nbsp;uitjSCinea conftanterperfeuerautt, Cumenimper hanc fidem deus Mofen iuz

Hum

H o M I L I AE I o A N, BRENTIL �7 ftiim reputarct contulit ci beneficia ilia, ut Si tnanifeftis miraculis ipfi rcuelatc#!nbsp;tur, ipfum in redemptorcm Ifraelis ex Aegypto conftitueret, Itacp non tcmnbsp;plumilludHicrofolymitanumjnon cultus autfacrificiaqu� in eofiunt,iuftihgt;nbsp;cant,autcultohbusgratiam conferuntjfcdfidesin promiffioncm Abrah� fa#nbsp;�lamjlla ipfareligio eftjperquant crcdentes propter fernen AbrahacpromiiTumnbsp;�uftificantur,6C grati Deo eff�ciuntur.Hoc ipfum confirm�t etiam,quod Dominbsp;nus ad Mofen aittVidiafflidionem populimet,Sigemitum eorum audiui Sinbsp;defcendi ut eruameos�Qiiid,obfecro,ilIudeft,cuius meritolfraelit�impetrauenbsp;runt,ut Dominus afflidionem eorum refpiceretjgemitum eorum audiret,SC adnbsp;liberandum ipfos defcenderet Numimpetraucruntillud facrificqs fuis,�f relinbsp;gionclapideitempliinHierufalem�dificatifatnectemplumautfacrificiaeiusnbsp;tuncinftitutaer3nt,nccfifuifrentinfl:ituta,potuiirent illiquicquam iuftici� autnbsp;grati� propter ipiaa deo impetraretquomodo enim iuftificaret uitulus aut ag#nbsp;nus combuftus,qui ipfenihil iuftici� in fe continet i quomodo c�remoni� temnbsp;plari�gratiam impetrarent a deOjCum �que ab impq s in impietatc fua mancntfnbsp;bu�,at�^a ptjs fiantr Nihil autem aliud eft,propter quod Dominus afflicflionemnbsp;lifaelitarum refpcxitj�f gemitum eorum audiuit,�lt;: defc�dft utliberaret,i^pro^nbsp;miff�o AbrahamoJfaaco Silacobo fada. Sic enim didiim erat ad Abraham �nbsp;Genrcnijcui feruituri funt,egoiudicabo,amp;: poft h�c egredi�tur cum magna fubnbsp;ftantia.Et iterum:Dabo femini tuo poft te terram peregrinationis tu�, omneranbsp;terram Chanaaninpoffefl�onem �ternam,eroc^deus eorum. Propter has fi#nbsp;miles promiiTiones patriarchis fadas,refpexit Deus populi fui afflidionem,�Cnbsp;fufpiria eins exaudiuit. Non igitur tcmplumjnon cultus rempli gratiofos fecitnbsp;Ifraelitas Domino deo noftro,fedpropterpromiiTiones fuerut illi deo acceptt,nbsp;promiiTiones autem fidem requirunt.Itac^ fides ea religio cft, per quam Ifraeli#nbsp;tac iufticiam Si falutem confecuti funt.Qii�cum in noftri dodrinam primum anbsp;Mofc fcriptafuntjdeindeaStephano coram concilie commemorata,agite,fra#nbsp;tresinChriftoamicii��mi,obediamusquidcmmandatis diuiniSj�rficutneceflenbsp;habemusjbona opera a Deopr�ccpta faciamus,atfamen non c�fidamus, q,pronbsp;pter ilia coram Deo iuftificcmur�f gratiofircddamurjfcdcredamusjqjfolus le#nbsp;Tus Chriftus fit noftra iufticia,fandificatio Si redemptio,certa quof� perfuafionbsp;ne tencamus,q)Dominus Deus nofter propter fefumChriftum filium fuum elinbsp;gat contempta huius mundi,utgloriofa pudefaciat, idep exemple Mofi,qui anbsp;fins repul fusgt; a Deo in redemptorem el edits eft. Exem plo qu oep 1 fra elit�r urn,nbsp;qui quomagisab Aegypttjs oppreifi fueruntjcomaioribusmiraculis a Deoli/nbsp;beratifunt.Proindecrcdamus,qgt;quo contemptius in hoc mundo tradamurSdnbsp;conculcamur,eo clementius Deus nos refpiciat Si conferuet. Sic enim ft et, utnbsp;tandem econtemptulibcrati,ad perp�tua gloriam transferamurjperChriftumnbsp;lefum Dominum noftrum,qui eft una atm patre Si fpiritu fando deus laudan#nbsp;dlls inf�cula ? Amen,

H O M I L I A XXXL

Vdiuimusdilediifi'mi Stephanum in oratione fuaufepad uocationem A�oftperuenii�e,quaMofea Domino deo nonbsp;ftro adliberandum populum Ifraelex Aegypto miiTus eft,nbsp;audiamus nunc Stephanum in commendationcm Mofi,6^nbsp;rerum ab ipfo geftarum,aiTurg�tem, acbeneficia per ipfumnbsp;ifraeli collataexplicantemjid quod admodum opportunenbsp;abipfofiericenfendumcft. Eratenim Stephanus acalumz

IN CAP. S EPTIM VM ACT, APOST;

pr�dica{ret,qgt;IcfusNazarcnusmutaturus fit inftitutaqu� tradiditMofcs,:

Itac^ coincndatnunc Mofen, commendat QC legem per Molen latamj�d indicac fe Mofi dccretum obferuare, pr�dic�do lefiim Chriftum effe lulliciam noftr�nbsp;Majores ueroipforumA�tipfi nunc lefumjitailHquondamMofenrepuliflejnecnbsp;unqu�uoci eius uere obedijfle.Princjpio autemrepulfus fuit ab ilh's Mofe dumnbsp;fj adhucin Aegypto uitSagereuSedhunc Mofen(inqu�t Stephanus) quemncganbsp;S3 ueruntdicenteslQuis teconllituitprincipem Sgt;C iudicemr�huncinqua, deus pnnnbsp;} ) cipem Sc redemptor� miferat,per manS angeli qui apparuerat illi in rubo,Quo dnbsp;Stephanus de Mofe narrat,hanc habet fcntentiam : Accirfaftis me uiri qj contranbsp;Mofen contumeliofeloquar.Sed perpendite qu�fo mecum diligenter jUtru egonbsp;potius contumelia aff�ciamMofcmanmaioresueftr�Hi abnegauerunteum,�^nbsp;uirulentis ucrbis ex Aegypto fugere compulerunt:ego uero fentio, fateors Si panbsp;CoUdtio Ho. lam affirmojq� deus hunc elegerit in principem Si in faluator cm populi Ifraelisynbsp;^cScbriPo. nonquidemcxpeccatOjfedex Aegypto,QuoddcMofe afFirmo,idem intelliginbsp;uolo de lefuChriftojCuius gratia capciuushucaddudusfum.Namlicutmaio/nbsp;resueftriMofenreieceruntjttanuncuosreicciftis Jefum Chriftum filium Dei,nbsp;Sed quemadmodum Mofe inliberatorem popul i ex Aegypto a deo eledus eft�nbsp;ItalcfusChriftusinliberatorernpopuliexpcccatoamp;inferno a deoelcdus eft,nbsp;utquifquis uolucritiuftictam Si falutemconfequfneceflehabeatin lefum Chrinbsp;ftumcredere,Eth�cqujdem Stephani fententiaeft.Nobis autemMofc Si Chrinbsp;ftus,pritnum a fuis reiedijdeindea deo itaexceptijUt alter quidemlegis,alter aunbsp;tern Euangelij perpetuam falutem conferentis author f�ct�s fueritjuoluntatcmnbsp;diuinamcrgaabiedosinhoc mimdo clariflimclt;nahjfeftant,8Coboculospo/nbsp;nant,H�c enim eft wolunt^s deijhic eft animus eiusjqj quo aliquis in hoc f�cus�nbsp;Io con�cmpn'0!rcft,hoccftdcoacccptior,hoct]^magis a Deo refpiciturSCcuranbsp;tur, Quid ergo in afflitftionibus animumtuumdefpondest' quiddefperas,qua^nbsp;fi hominibus te abncgantibus,deus etiam tc abncgct,aut quafi ingrauefeentibusnbsp;mails,deus mortuus fit Crederem,inquis, me inmaximis afftidtionibus tamnbsp;cur� efle deo,Mofe SC Chriftus,fi tanta fand�itatcpr�ditus eirem,quantaMonbsp;fe�dChriftus, Nunc autemfentiomepraeter maximas afflidiones, etiam maxinbsp;mispeccatisobrutum effe,quid igiturfaciam fAd hanc obiedionem non eftnbsp;difficile refpondcrc fi redtamChriftianiffnirationemteneas, Et fi enim nul/nbsp;l us hominum inconfped�u dei iuftificatur aut fandlificatur, tarnen qui credit innbsp;lefum Chriftum,q� peccata per ipfum remiffa funt, is eadem fandlitate afficitur,nbsp;quaMofe SC Chriftus, Mofi enim fandlitas fuit, non operum iufticia ,fed Chri*nbsp;fti iufticia,uidelice�,qjproptcr Chriftum in quem credidit remiffa funtei peccaznbsp;ta, Sdnoneftimputataipfi iniquitaseius, Chriftiautem iufticiaeft,q)obedic3lt;nbsp;rit patri fuo ufcg ad morte crucis,�d pro peccatoribus mortuus fit, ut per ipfumnbsp;iuftificarcntur,rtaqpqui creditin Chriftum, huius iufticiae ita particeps per ft�nbsp;dem efficitur,ut Si coh�res Chrifti inregno c�lorum fiat, Non eft igitur quodnbsp;fentias te idco minus a deo in calamitatibus refpici,quia non tanta fandlitatcnbsp;polles,quanta Mofe �d Chriftus, Sed potius fentiendum eft,te ideo maxime anbsp;deo refpici, qgt; Chrifti fandiitatcm,qu� eft remiffio peccatorum per fidem poffi'^nbsp;deasjfed hoc argumentum alias f�pe tradlatum eft, Nuncreuertemur ad Monbsp;�3 fi commendationem. Hie (inquit Stephanus) eduxit illos,�dens prodigianbsp;J, fid figna in Aegypto, SC inmari rubro, Si in deferto annis quadraginta. Obznbsp;feruate quanti factamMofen,fatcor enim ilium liberafle populum ex Aegy^nbsp;ptiaca fcruitute,fateor ilium ftupenda�didiffe miracula, Primumin Aegyptonbsp;uerfa uirga in colubrum,uerfa aqua in fanguinem per uirga� percuffionem,ednnbsp;diis ranis e paludibus, SC rurfum mortuis ranis, SC id genus alijs miraculis;

Deinde

� HOMILIAE IOAN. BRENTIT� ^3

Deinde in tnari rubro quoduirga Mofi diui'fum eft,ut Ifraeh't� ficcispedibus peripfum tranfirent,06quoditerumiftfuumalue�mredudluineftutAcgyptqnbsp;fubmergcrentur, Poftremo in defcrtoimpetrarione Mann��^ coturnicum,nbsp;edu�onc aqu� de petra,al�jnbsp;nbsp;nbsp;admirabilibus fignis, lam cum tanti faciam M o

fen^qui fieri potuiffetjUt concumehofa uerba in eum dixiffem � Porro autem ne moexiftimcrMofentantamiraculaqu�ta fcriptura teftariir,5CStcphanushocnbsp;loeopaucifl�misi'ndicatj�didifleadoftentanonem fu�fan�:itans,put�tenimnbsp;hypocht�miraculaafandlisaediranihilaliudcffequa'm fandiitatis il�orumar� Kiracid�nbsp;gumenta �C demonftrationes.Sed�dita funt ad conf�rmandam noui miniftcr�j quart fiant,nbsp;a dco commiffiinftitutioncm. Deus cnimuocaueratMofcn, ut ipfe educeretacnbsp;Itberaret Ifra�litas egrauiff�ma feruitute Aegypti,qua multis �am (�culis prefl�nbsp;crant,adharc ut legem ferret, �^nouam rempublicam in Ifra'�l inftifueret,legis�nbsp;bufcpformaret.Qiiodminifterium,cumn�Ouum�dinauditumefret,opuscrat,nbsp;utdiuinitus confirmaretur. Itac^collatum eft IVl ofi donum �dendorummiranbsp;culorum,nonutillo fuam fandtitatem oftentaret,nul]aen/m fanditas Mofi fuit,nbsp;nifi communis illa fanditas ,rem fffio peceatorum, uidelicet, q� propter Chri�nbsp;�um remiflac funt ci iniquitates,6� teda peccata, fed ut il Jo nouum fuum mini:#nbsp;fterium confirmaretur,amp;rauthoritatcobferuabilcredderetur,Sed quia miniftenbsp;rium legis non fufflcit ad adquirendam ueram iufticiam, tantum enim oftenditnbsp;p;ccatum,�Cfi multum cfficif,manum ab iniquitatecohibettimorep�n�,cor aunbsp;tcm nonpurificat.Ideo ipfe Mofe, inftituto legis minifterio, de alio minifterionbsp;iratieinatur,perquodueraiufticiacontingat,DequarcStephaniisitadiflerit,nbsp;Hiceft Mofes,qui dixit filqs If fach Prophctamfufdtabit uobisDeus ueftere �*nbsp;fratrfbusueftrisfimilemmeidlluraaudietis.ScioMofenaDeouocatumefle,nbsp;ut fimul effet amp; liberator �C legis lator populi Ifrael. Scd fcio eum quotp dixiffcnbsp;Propbetam fufcitabituobis deus uefter fimilem mei, ilium audietis.lffe ergonbsp;prophetadequo Mofcuaticinatur,Icfus Nazarcnuseftqu�ego pr�dico ? Itacpnbsp;Icfumpr�dicans, non re�jcio Mofen,fed Mofi dida Sd authoritatcm fequor,nbsp;Nam Mofefenticns fuumminifteriumdiuinumquidcmefle,fedinefficaxadnbsp;iufticiam,pr�dicitforealiumpropbetam,adquemafeaudirores legisremittit. Te��notuSnbsp;Propbetam,inquit,fufcitabit DOMIN V S de genre tua 6C de fratribus tufs fi# � �nbsp;milcmmei,nonquidem natura,M ofeenim homo fuit,Chriftus autem Deus �dnbsp;Iiomo,fed authoritateminifterrj,il!umaudire.Ponet enim deus uei ba fuain orenbsp;eius,Sd loquetur pr�ceptaDei,qui autem uerba eius non audierit,ego ultor exi#nbsp;ftam,dicitDominus.ItacpMofe abquatcnus fimilis eft Chrifto,aliquatenusnbsp;d�ffimi�is. In hoc eft fimilis,qgt; ficutMofca fuis reiedus eft,a Dco autem fufee#nbsp;ptus,itaChriftus,SCficutMofenouominifteriomiraculisconfirmarofundus iw�wtwinbsp;eftjitaS�Chriftus. Isenimnonfoluminlud�aEuangelfonpr�d!cauit,fedeti� �^�crnbsp;miraculisconfirmauir.In hocautem diff�milimus,quod Mofes homo tantum Chrt/�uf tnnnbsp;fuit,Chriftusautemdeus�dhomo,adh�cq,Mofelegemoccidentemadminiz utniant.crnbsp;ftrauit,Chriftus autem Euangelion uiuificans.Poftremo qgt;inMofi dodrina wjwtwwS.nbsp;noneftperfeucrandumjfed aMofead Chriftummigrandum.InChriftiau#nbsp;tem dodrina femperperdurandumeft,necalio fpedandum, Dicitenim Mofenbsp;deChrifto,ipfumaudite,hoceft,mequidemnuncauditis,proponentemuobisnbsp;legem,at cum illeuenerit, quicquid dixerit,audite, Dixit autem ille:Qtii in menbsp;credit habet uitam �ternam. Ego enim fum uiauita QC refurredio. Dixit ille:nbsp;Ego ponoanimammeam pro mundi uita. Dixit ille : Non Mofes d�dit uobisnbsp;huncpanem,ego fum panis uiuus,qui decoclo defeendi .Item : Qui edit carnemnbsp;meam amp; bibit ftmguinem meum ( hoc eft ) in me credit, quod pro ipfo morior,nbsp;habebituitam�ternam.Igitur qui docctquodnon Mofe,autopera, autfacra

m Z

' IN CAP. SEPTIMVM ACT,. APOST. ab I'pfo pr�cepta8Cinftituta,fed fidenu'niefum Chnftum juftifjcare,ts non connbsp;traMofenloquitur,fedMofi fentennamloquitur.Siqiiidcm Mofe pr�cepit,nbsp;ut fe rek'tflojpropheta ifte I efus Nasartnus audiatur, Audiamus 5gt;C nosdi Icdi C*nbsp;fimi ChriftunijUt fide iuftificati pacem crga deum habeamus. Non enim hue fonbsp;lumnosuocatMofcjfed enamuoxpatns dec�loclamansjhiceft filius meus

� J diledusjipfum audite, Sequituralia Mofi commendatio : Hie eft (inquit ) qui s gt; fuitin congregationeinfolitudinecum angelo,qLn loquebatur ei in monte SisJnbsp;X �gt; na,0d cum patribus noftris, quia aceepitfermonemuiuumjutdaret nobis, Quisnbsp;ergo adhuc tamimpudentis frontis eftjqui accufare audeat 5 quod contumelio*nbsp;fauerbainMofen �C legemproieccrim ? En confiteor Mofenjnon folumre#nbsp;motisarbitris in deferto cum angelo apparenteei in ardenii rubo collocutura,nbsp;fed etiam palam cum co in monte Sina ,uidentibus amp; pr�fentibus patribus no^'nbsp;ftris conuerfatum efle,His addo^quo d per ange! um a deo acceperit 1 egem,quam,nbsp;fatcornonfolumjauthoredeolatam jfed etiam fermonem uiuumcfle,inbocnbsp;� ipfi commendatum utad nos ferret, Etqu� nunc de Mofeaclege fateor,eafemnbsp;perhadenus itafenfi �ifadhucfentio, Qiiaergo impudentia audent ifti Syco�nbsp;phant�me blafphemi�in Mofen�^ legem accufarct C�tcrumqu�Stephaznbsp;nus hic de Mofe comm�mor�t ,eaplenius leguntur inExodo capitedecimonbsp;nonOjamp;T poftea uicefimo quarto, Obferuandum autem eft, quod legem diferznbsp;teappelletfermoncmuiuum.Sicenimdicit DOMIN VS dcusnofter:Cuznbsp;ftoditelegcsmeas atqueiudicia,q��facienshomoiuuetineis,EtMofeteftcsnbsp;inuoeo coclum �Cterramjquodpropofuerim uitam SC bonumjbencdidionemnbsp;SCmaledidionem,Eligcergouitam ut tu uiuas SC fernen tuum.Huc accedit,nbsp;quod Dauid in Pfalmo canit: Lex Domini immaculata conuertens animasnbsp;teftimonium DOMINI fidele fapientiam pr �ftans paruulis,Poftremo Chrinbsp;ftus quot^ calculo fuo illudapprobat dicens: Si uis ingredi in uitam,fcruamannbsp;dataDei.Sedhic potuiflet fortalTis quifpiamStephanoobftrepcrc amp; dicere:nbsp;Cvmlex�t Heus tu Stephane, tuo ipfiuslaqueo nunc captus teneris.Etenimlegem uiuumnbsp;ferme wm fermonem fateris ,Itac� fi lex eft uiuus fermo, cur pr�dicas non legem fed figt;nbsp;^renoiu�i deminlefumChriftumillum tuum uiuificaref Si eft uiuus fermojquomodonbsp;non iuftificaret t quomodo non fandificaret t qu� tarnen tu omnia legi aufe*nbsp;rcns , fidei in lefum attribuisf Poftet etiam inter nos aliquis imprudentiorjS tenbsp;phano refiftereac dicerc; Quidtu audes 1 egem uiuum fermonem uocare, cumnbsp;Paulus uoceteam alias potentiampcccati, alia's cognitionem peccati, alias openbsp;rationemir�, alias adminiftrationcmmortisamp; condemnatipnis. Quisigiturnbsp;dicct legem cftTc fermonem uiuum t Hatcobieda Stephanus ita ut fequiturdi*nbsp;� luitjinquiens : Cui noluerunt obedire patres noftri,fedrepulerunt SC auerfi funtnbsp;,, corde fuo in Acgyptumjdicentes ad �heronem jfac nobis deos qui praccedantnbsp;T 9} nos, Mofi enimnuicqui eduxit nos de terra Aegypti,nefeimus quid accide*nbsp;,, rit,Etuitulumfeceruntindiebusillisj�Cobtulerunthoftiam fimulachro,amp;l�

- tabantur fuper operibus manuum fuarum, Conuertit fe autem Deus j�Ctra^ ,, � didit eos ut colerent militiam c�li, ficut feriptum eft inlibroProphetarum,nbsp;3, NumuidimasS^hoftiasobtuliftis mihiannis quadraginta in defertOjdomusnbsp;,, Ifrack EtfufcepiftistabernaculumMoloch,ScfydusDeiueftri Remphan,fij�nbsp;5, guras quas feciftis ad adorandum eas, Et transferam uos ultra Balwlonem,nbsp;Qii� Stephanus dieft hanc habent fententiam, Confeftiis fum Molen legemnbsp;diuinamtuliffe, SC legem elfe uiuum fermonem, SC ad uitam parandam clTe in#nbsp;ftitutam, Sed interim hocquoc� addo,quod maiores noftri nunquam nee Mo?nbsp;fi obedierunt,nec legem obferuarunt, Etenimeum Mofein montemafeen/nbsp;.dillcc legem a Domino allaturus, maiores noftri, contempto Mofc jfaditipisnbsp;. Dei

HOMILI�E IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69

Dci cultus inftitumint,uitulumuidelicetaureum,cut in honorem Det facrifi^ cantes,maximam fibi tufttciam ex eo polh'cebantur. A tqui hoc erat-.non Dcumnbsp;colere,fedpr�ceptum DOMINI per Mofendatumuiolare.Vnde DOMb dSofiodanbsp;N Vs adtantamiracundiamprouocabatur,ut inanimum fuum tnduceret,fenbsp;toramgentemadintcrninonemufcpdeleturum,quemadmodumExod|capitcnbsp;tricefimo lecundo Icriptum eft� Nechacpratuaricatione content! fuerunt maionbsp;res noftri/edgrauiorafceleraprioribusaddiderunt.Poftlegem enimlatam,minbsp;raculis confirmatamjamp;f pub�co confenfu approbatam atc� receptam, nthilominbsp;nusperfeueraruntinRiaimptetate�Quodcumuideret DOMIN VSjUtfcelusnbsp;fcelerc,impietasimpietatcpuniretur,tradtdit eosin reprobam mentem,utco^nbsp;luerint eaqu� condita funtfupra cum qui condidttjUidelicetjmtlitiamc�li,nbsp;hoc eft,fyderagt;qu� deus nonut ipfiscultus dtuinus pr�ftetur,fedadminifte#:nbsp;num hominum creauit.N am authore propheta Amos,circumuexerunt fecumnbsp;tabcrnaculum,hoceft,cultum�^ omniainftrumetacultus Moloch,qui eft deusnbsp;Ammonitarum, Deinde portauerunt etiam fecum idolum fyderis cuiufdamnbsp;quod loc� Dei colebant, aliacp multafimulachra qu� lege DOM IN I prohis�nbsp;bitacranuPorro quod Stephanus hie addit,Remphan, non habet inHebr�o,nbsp;fed ingr�cts exemplaribus inuenitur.Lucas enim qui eft fcriptor adorum Aponbsp;ftolorum,quoniam gr�cc fcripfit non hebraicejteftimonia etiam prophetarumnbsp;non ex hebr�is,fed egr�cispofuit� Gr�ci autem falfi liter arum fimilitudine,nbsp;pro Kiiun,quodaquibufd'am dicitiirnomenftell�effeapud ifmaclitas,tranftu Ktiun�nbsp;Icrunt Remphan,ut SCalias f�pcnumer� interpr�tes gr�ci, fimilitudine litera/nbsp;rum falfi al iud nomen pro alio tranftulerunt , Pr�terea quod hie dicitur, transnbsp;Babylonem.Inprophetahabetur, transDamafeum ? Eftautem fenfus uel a Stcnbsp;phano uel a Luca potius relatus quam uerba.1 tac^ fenfu integro manente,nemi*!nbsp;nem torqueredebet uerborum diuerfitas ,Sed ut redeanuis ad id unde digreftinbsp;fumus^Qttidhinc fequitur,cttamfi Stephanus probetjmaiores legem nunquamnbsp;obferuaffef nimirumhoc i�quitur,(� quiamaiores nunquamlegem obferuaznbsp;runtjfadum eftjUt lex quae erat inftituta ad uitam,cedar preuaricacoribus in mornbsp;tcm.Etenim,quemadmodumlumen folis fuaptequidem natura,clarifli'mum etnbsp;fplendidifltmumeftjimbecillestamenoculosacc�cutientes nonreddit clarionbsp;res,fed exc�catiorcs,atcp illud non folis,fed oculorum imbecilltum uitio adferi Qtwmodonbsp;bendumeft,italexqutdemutPaulusait,fan!ftaeft,0lt;fpr�ceptum fancQum aciui? l�xaduitamnbsp;ftum�^bonum,attamenquiahominesfuntcarnales,uenditi fubpeccatum,effi in�itutacei*nbsp;citur,utlcxiufticiampr�cipiens,gratiamDei promittens �f ad uitamducens, datprituarunbsp;peccatumaugeat,iramoperetur,S^mortemfubminiftrer,idcpnonfuo fed hos:nbsp;minisu!tio,qui peccatis adeo obrutuseft,ut lex optima pr�ciptens, non nifinbsp;pcflitnaqu�q� fcelera hominis anteaoccultelatenri3,moueatS^inluccm profenbsp;ratjtantum abeft,utaufcratpeccata8^ iufticiam conf�r�t. De qua re Paulusadnbsp;Romanos feribens capitefeptimo difertifltme difputat.Et hue facit Ezechielnbsp;dicens: Dcdi cis pr�cepta non bonajamp; indicia in quibus non uiuent, Itacpcumnbsp;dicitur,! egem efleuiuum fermoncm,adnaturam legis refpicitur,Cum uero diznbsp;citur augerc pecca tum,tram operari,amp; mortem fubminiftrar e,non ad legis, fednbsp;ad hominis in peccatis concepti �s geniti naturamrefpicitur, Talia cnim funtnbsp;opera legis in homine peccatis natura fuaobruti.Iamquia lex uitio hominumnbsp;noiiiuftificat, fed peccataauget :non uiuificat, fedmortificat,profedo aliud �tabroitUd-abrogata lege inquirendum eft, quo iuftificamur Sgt;C uiuificamur, fi enim lexnbsp;non adducitad pcrfclt;ftionem,fed imbecillioracinurilioreft,( quemadmodumnbsp;J|dHebraeosfcribitur)quamutpofi�itiurtificareat(juiuificare,profedo aequifl�

m 5

IN CAP. 8EPTIHVH ACT; APOST, mum eft ut abrogetur. Quin DOMiN V S ipfe deus nofter eadem de can fa,nbsp;noniuftificetjcam abrogatjdum per prophecam leremiam ita att : Ecce dies uc:�nbsp;nient,feriam domui ifra�l �C domui luda foedus nouum. Non fecundum paanbsp;dum quodpepigicumpatribus ueftris, indiequaapprehendi manum eorum,nbsp;uteduceremeosdeterraAegypti,padum quod irr!uimfcccrunt,�6c�teraqiiaenbsp;illic fequuntur. Per hoe autem quod Dominus dieu: nouumfcedus feriam,nbsp;nonneantiquauitprius t Proindetametfi Stephanus pr�dicauitChriftoreue�nbsp;lato,Mofiinftitutamutandaefle,nonafFecitnecMofen nee legem contumclia,nbsp;Sedid docuitquodMofefcripfit,quando uaticinatuseftdenouopropheta,quinbsp;fit audiendus,amp;^ quod prophete futurum pr�dixerunt,quando diuinaruntde^nbsp;SoM�fcedi�- um,abrogate ueteripado,nouum inftituturumNou� autem illud eft ,qgt;deusnbsp;perlefum Chriftum nobifeum pepigit,fepropter ilium remiffurum omnia pec*nbsp;catanoftra,SfpatremnobisclemcntifRm�fore,adeoq3perfidem inlefum Chrinbsp;ftum fpiritum fanclumnobis daturum,quo iex cius nonamplius in tabulis lapinbsp;deisjfedinuifeeribus 0^cordenoftro confcribatur,utauferatura nobis cor laznbsp;pideum,�^deturcarneum, Ita(^dilediflimi,credamus q, per Icfum Chriftumnbsp;habeamus peccatorumremiffionem ,amp;pattern dementem in cazhs^Sicenimnbsp;fietjUtcordelapideoincarneum perfpiritum fandum mutato,ambulcmusinnbsp;praeceptisdei,�^ indicia eiuscuftodiamus,ut tandem ueram falutem confequa^nbsp;mur,in ChriftoIefuDominonoftro,qui eft una' cum patre fpiritu fando deusnbsp;laudandus in ftecula Amen,

H O MILIA XXXII,

XplicuitjamiciffimhStephanus ueram rationemlegis diui n�perMofen latae,uidelicet, q,lexquidem uiuus fermonbsp;fit,aciuftaacfandapr�cipiar,attamenquiaauditores legisnbsp;carnal cs funr,8C peccatis prorfus obnoxq, tantum ab eft, ntnbsp;iuftificet,fandificet,�tapeccatispurificet,utpotiuspeccanbsp;ta augeat,�^ quo quis maiori ftudio enititur, iufla legis ca^nbsp;peirere,eo manifeftius fentitfelegi minime omnium fatis/

HOMILIAE IOAN. BRENTII. 70 patn'biisnoftris in dcfcrtojficntordinaueratilh'sjloquens ad Mo fen ,�1 faccrct 5�nbsp;illud fccundumformam quamuiderat.Qiiod indu xerQt,qui fucceflerunt pa 31nbsp;tresnoftncumlofuainpoffeflioncgentiunijquasexpuht Deus a facicpatrumnbsp;noftrorum,Etenimcalumni�jquibusStephanusabaccufaroribusfuispetcba^ j,nbsp;tur, his aut fimilibus argumentis potuil��nt probab lies ui deri. Qiiid tergiuer*nbsp;farisStephanCiConfiteriste pr�dicaflc Deus non uerehabitetin tabernaculonbsp;aut templojnec cultum horum cffe ueram iu(ticiam,quid amplius egemus teft�gt;nbsp;monijsjtuo tegladio iugulas .Quifquis enim itapr�dicatconiumcliofus eft innbsp;tabcrnaculum 0^templumDOMlNI,fiquidem Dominus pr�cepit Mofi utfanbsp;ciat fanduarium.Et addiuHabitabo inmcdio eorum, Et inhuius rei teftimo/nbsp;nium: Ingreffb Mofein tabernaculumjdefcenditcolumna nubis,SC ftabat ad on QtiodcultMnbsp;ftium,loquebaturc� Dns cum Mofefacie ad faci�jficuthomo folet loqui ad ami taberttoculinbsp;cum fuumjquemadmodum Exodi capite tricefimo tertio fcriptum eft,Qtia iginbsp;nbsp;nbsp;fiteritue

turimpudentia audes tu negate tabernaculum illudnon efleuerum dei habitacu lum,in quo facrificijs alijfcp cultibus uera iufticia parari poffit r h�c accufaror,nbsp;Stephanus aut� pauciff�mis ucrbis ilia diluitjac ingenue fateturjtabcrnaculumnbsp;a deoinftitutumjamp;f durafle ufqjaddiesDauidis,quemadmodum fcribiturinnbsp;priori libroChronicorum capite uicefimo primo.Sed addir,q;Mofeiufl'usfuitnbsp;illud tabernaculum 06 omnia uafaeius parare ad exemplar,^d ei in monte monnbsp;ftratum eft. Ex quo manifefteapparetjq) tabcrnaculum illud non fuit ucrum ta^snbsp;bcrnaculum,in quo Deus includeretur,06 propter cuius facra cul tores iuftificanbsp;rentur,fed ran turn umbra �6 figuraucri tabernaculi,quod fuit Mofi in montenbsp;monftratum.Oftenfum autem fuit Mofi,q? lefus Chriftus ucrum fit Dei tabcr��nbsp;naailum,in quo Deus corporaliter habitet,�6 per quern deus f�dus cum credennbsp;nbus perculfir, utquifquis in lefum ChriftS credidcrit,confequaturper ipfumnbsp;remiflionempcccatorum,�6uit� perpetuam. Vnde�6 umbratile illud taberna*nbsp;culum didum eft tabcrnaculum foederis, non qgt; foedere quo dam deus concl ufenbsp;rit fefein inud,fed qgt;efletfjgnum cius tabernaculi,inquo Deus uerehabitaret,nbsp;Qi in quo uera iufticia coram deo per fidem pararetur.'.am ut tabcrnaculum nonnbsp;ueritas fed umbra fuir,ita �6 facraatep cultus eius.Nam quemadmodum teftaturnbsp;authorepiftol�ad Hebr�os,inpriorempartemtabernaculi Temper ingrediun^snbsp;tur facerdotes,qui iacrorum ritus peragant,in alteram uei 0 femel in anno folusnbsp;pontifex ingreditur non fine fanguine,illud fign/ficantefpiritufandojq, quo/nbsp;tidianae oblationes non potuerintpro peccatis fatisfacere, fed futurus fit ponti/nbsp;fex,qui femel fanguinefuoipfiuslufo,omniapeccataexpiet.Proindenoniscu�nbsp;tusqui inumbratili tabernaculo pcragitur,fedis qui in uero tabernaculo com#nbsp;pictus cft,hoceft,cfFufio fanguinisChriftipro peccatis uera 56 �terna iufticia renbsp;putatur-06isquidem cultus femel pcradus eftaeperfedus. Noftrum autem ericnbsp;cum cultum Temperuencrari,obfcruare, 06 iugiter tradare. Qtiid f Num fems#nbsp;per a nobis occidendus eft Chriftus tquot; Num Temper fundendus eft fanguis eius s*nbsp;Abfit, Chriftus femel mortuus eft, non amplius moritur, �6 femel feipfum fa*nbsp;crificauit, non amplius facrificatur, quamuis impietas Papiftica id ipfumnbsp;quotidie conetur, Sed credere oportet quod fanguis eius pro nobis effufusnbsp;fit. Fidecnim ueneramur�6obferuamus cultum CHRISTI femel pro no/nbsp;bis pcradum.Et h�c de tabernaculo, Nunc etiam audiamus Stephanumnbsp;rationem templi a Salomone �dificati cxplicantem :Tabernaculum,inquit, ,,nbsp;induxerunt ufque ad dies Dauid, qui inuenit gratiam coram Deo, �6 pettjt 3,nbsp;ut inueniret tabcrnaculum Deo lacob, Salomon autem �dificauit illi do/ 3�nbsp;mum^Scdcxcclfiffi'miis illenoninmanufadishabitattcmpliSjficutPropheta 33

m 4

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

,, dicit:Ccclum mihiCedes eft, terra autem fcabellum pedum rncorum.�^uam ,, domum afdificabiusmihi,djcK DOMJN VS� aut quis locus requieticnisnbsp;3 3 me.xlocuseft r nonne manusmea fecit h�comn�at'Peruenituel tandem Ste^-phanusadexplicationem rempli,quod perinde a lud�ishabebaiur, atcp a passnbsp;piftis Miffa. Senti Vint eni'm impij illi hypocrit�, quod mifla fit facrificium pronbsp;peccatis uiuorum �C mortuorum quod propter miftam omnem f�licitatcm innbsp;eoclo QC in terra adipifcamur, amp; omniqo religio corum in mifla fita eft, Ita Upnbsp;d�i rcputabant templum fuum amp;Sfacra eins,quod facra templi effent fatisfa^nbsp;(ftoria pro peccatis,quod propter templum omnia profpera eis acciderentjadeo#nbsp;que totam religionis fu� uim in templo fitam effcexiftimarent, Vndeapud Hicnbsp;remiampr�dicentem cis clades fuas Babylonicas clamant, templum Domini,nbsp;templumDomini,templumDomini,fignificantes fe nihil aduerfi paffuros anbsp;Babylonio rege,propterea quod fccum habeant templum D O MINI, Quonbsp;maiori igitur ��ducia fpem fuam in templum collocabant,hoc �griori animonbsp;ferebant, quod Stephanus pr�dicauerat ueram religionem non efle fitam innbsp;Templumet templojnecfacrifictisflliusneramiufticiamacfcEliciratemparari.Qiiare bla�'nbsp;facri�cia no phemi�in templum accufatus eft, Stephanus autem egregie accufatores fuosnbsp;effeordituta confutat,6Cefficaciter,tum efentcntia Salomonisquitemplum �dificauit,iumnbsp;�t expient epropheta Efaia,probat templumillud noneffeueritatem,fed umbra tantum,nbsp;ffcclt;�4 ex Primum igitur fateturDauidem omnia impendia�S fumptus ad aedificatio^:nbsp;opereop�o- nenr, templiparaffe,idcpDeoplacuiffe,Deindetemplum �dificatumcffemaxi/nbsp;mis fumptibus a Salomone filio Dauidis, Poftquam autem �dificatum eft tcmnbsp;plum,teftaturSalomonfuaipfiusuoce,quoddeusnon habiter inmanufa�tisnbsp;remplis,id quod non ita in tell igendum eft,quafi deus ab illis templis abfit. Quinbsp;enim omnia impi et, quomodononimplerctetiam templa manufa�a � Sed ins�nbsp;telligendum eft,quod nonita concludatur in templa manufada, quafi illic tannbsp;turn, non alibi habiter. Hanc enim fententiam manifefte tradunt uerba Sasinbsp;lomonis in dedicationetempli itadicentis,Ergo ne putandumeft quod uercnbsp;deus habitet fuper terram f Si enim ccelum amp; cocli c�lorum tecapere non pof�nbsp;funt,quanto magis domus h�c qu� �dificaui tibir Sa�omoni fubfcribit Efaiasnbsp;perquem Dominus italoquitur,Coclum mihi fedes eft,�f terrafcabellum pcs�nbsp;dum meorum, �iT c�tcra qu� i�quuntur, Qiiomodopotuiffet Stephanus cia/nbsp;rius rationem templi explicate, �cefficatius comprobare, quod templumilludnbsp;Hierofolymitanum non fit uerum templum, ncc religionem ineo fitam efle^nbsp;Quidaduerfarij nunchabent quod refpondeanttprofedo nihil prorfus.Oftennbsp;dit enimfe nihil contumeliofe,nec in Deumnecin Mofcn,necinlegem,necnbsp;in templum dixifle-, Sed tantum, id quod res eft, de Mofe,delege,f�Cde temnbsp;ploTemperfenfiffcjamp;Sadhucfentire.Videlicet quodMofe a dco uocatus fit,nbsp;wtliberarctpopulum Ifta�lex Aegypto,amp; legem ferret, Quam�^MofetuIit,nbsp;inftitutamquidemad uiram,fed cedentem uitiohominum ad mortem,Lcx igi*nbsp;tut non iuftificat,fed potius peccata auget. Ettabernaculum inftitutumquidemnbsp;efle aMofe, ac templum �dificatum a Salomone, fed teftibus Salomone56nbsp;Efaiajnonefleuerumtemplumjinquouis religionis uer� fitafit.Haberetaui#nbsp;tem nunc Stephanusquod hisadderetjuidelicct, ut etiam a prophetis oftendc/nbsp;rct,facrificia templi a Deo quidem ordinata effc,non autem in eamopinios�nbsp;nem,ut fintexpiationes pro peccatis ex op�r� operate,ut fint opera gratise di��nbsp;uinac meritoria, fed ut fint umbra facrifieqlefuChrift�Qiiarchacopinioncfa*nbsp;da,ut ex op�re operato pro peccatis fatisfaciant, non folum fruftranea ,fed ctiSnbsp;impia funt , SC ab idololatria nihil diftant. Propter hanceti� caufam damnant anbsp;prophetM

H o M I L I AE I o A K B R E N T IL n propheds, nimiriim non^quia font umbr� Chrifti, fed quta fi'unt a Iiid�is opi^nbsp;nioneconfeq�endae iuftici� per opera illaoperata, ApudEfaiam dicitur : Nenbsp;offeradsultrafacrificiumfrullra,inc�fumabominado imhi eft. Etrurfus: Quinbsp;immolatbouem,quaf�qunnterficiatuir5*Efai�adftipuIaturHieremias,H�cnbsp;dicitDominusZebaoth : Holocautomataueftra addtte uidtimis ucftn's ? Huenbsp;accedit�mos�QiiodfiobtuIcn'dsmihiholocaufomataamp;munera ueftrajnonnbsp;fufcipiamjamp;Suotapjngiuumueftrorumnonrefpiciam, Sedquispof��tbreuiusnbsp;omneslocosprophctarum enumerare,quibusfacrifietaea optnionef�cf�aquodnbsp;l�ntfadsfadionespropeccadsjreijctunturj' Pr�tcr h�c potiu'flet Stephanus enbsp;feriptura firmiffimis teftimonqs comprobare,quod fola fides inlefum �hriznbsp;ftum jnon in templum illud lapideum, non in facrificia templi iuftificaret, Sednbsp;quid bonashoras male collocaretapud impiosjquinon mcliores fed peiores,nbsp;nonilluminatiores,fedmagis c�ciemaieftateuerbi diuini efficiuntur f Proin^*nbsp;de, poftquam comprobauit templum Hierofolymitanumnonefl'eueritatem,nbsp;ab orationis fuae �rgumento difcedit5amp; uerdt fermonem ad cosqui in concilionbsp;alTidentjgrauiffi'maincrepadoneineosinuchens.Duriccruiee,�^incireuncifi �nbsp;corde �C auribus. Vos femper fpiritui fandio refiftids, fi eut �d patres ucftri, ita � �nbsp;�d uos� Qiiem prophetarum non funtperfecuti patres ueftri,6doeciderunt cos, �nbsp;quipr�nunciabant de aduentuiufti illius,cuius uos nunc proditoresfuiftis, �nbsp;qui accepiftis legem per difpofitiones angelorum, ncc feruafti s ,Habcrcm qu� �nbsp;poffem didis adifecre, �d dariffi'me e feriptura oftendere, quod ucra iufticianbsp;h�c tantum f�t,utcredamusinlefumChriftumjquodpro peccatis noftris fadsnbsp;fecerit ? Sed quid dicam t quid loquar t quid pergam r Non eft mihi negociumnbsp;c� bonis uiris qui ucritat� audire cupiunt, fed cum perditiff�mis SC imptjffimisnbsp;nebulonibus, V os em,uos inqu�,pontifices, facerdotes,feniores SC principes,nbsp;qui huic concilio pr�fidetis,ficuti generi, itaimpietati patrum ueftrorumfuc^nbsp;ceffiftis, VC enim illi femper reftiterunt uerbo DOM INI per prophetas inftin^nbsp;dufpiritusfandi pr�dicato,ita pari impietatc uos nunc dodrin� euangeli*nbsp;c�refiftids.Etutdicamquodreseft, uospatresueftros fccleribuslonge fupe^nbsp;rads.Etentro illi,iam inde ab initio perfecuti funt prophetas, qui adnunciaue#nbsp;runt aduentum iufti illius lefu Chrifti,qui folus eft iufticia noftra, qui fadus eftnbsp;pro nobis peccatum, ut nos eflemus iufticiaDei in il 1 o, Vos autem huius iuftinbsp;proditoresSC homicid� eftis,interim gloriamini de lege,�f minimum apicemnbsp;�egis non obferuads.Hatccine (inquis ) eft modeftia Chriftiana, quod Stephaznbsp;nus tam contumeliofis ac uirulentis conuictjs in pontifices quafi furibundusnbsp;dcbacchatur,ԣ:uocateos incuruiccruicosjincitcuncifos (hoc eft)non dif�t#:nbsp;miles gcntibusidololatris,repugnatoresfpiritusfandi,legis uiolatores,prodifnbsp;tores SC homicidas t Quidobfccro grauius potuiffet in cos dicere f Fatcor,dult;nbsp;ra fads uo^ba funt,at caue dixeris elfeuirulenta conuicia, aut impotentis SC minnbsp;nime pij aiiimi contumeliam, Stephanus noneft oblitus modefti� Chriftianac,nbsp;cuius fc memorem elfe in exordio orationis fu� dec�arauit,ubi hosqui in con-'nbsp;ciliopr�f�dent fratresSCpatrcs,honoris gratta uocauit,SCpoftea manifeftiusnbsp;declarat,dumprohisquiipfumlapidibustrucidant,orat,neDOMlN VSfta Qtjorffw�nbsp;tuatiIlishocpeccatum.Q.uod auteminfine orationis tam acriter ineosinuc:# catorexoffianbsp;hatur,officiumeft,nonconuicium,ueritas eft non impudentia, zelus fpiritus do�rgiMtetnbsp;cft,nonimpotenscarnisira.Etenim Stephanus agebatnunccoram concilie ftoncotwicitnbsp;pr�dicatorcm VerbiDei. Intereft autem pr�dicatoris., ut peccatum arguat, SCnbsp;peccatores increpet,quo adagnitionempeccatorum ducantur, �^ad Chriftumnbsp;peccatorum propiciatorcm perducantur. Si dicenteme ( ait Ezechiel) ad im��nbsp;pium morte moricris -non adnunciaueris �i,nclt;� locutus fweds,ut auertatur a

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

tjia fua impia uiuct,j'pfe imptus moriettTrjfanguinem autcm ejus de manu tua fcqinram.Etquemadmodumhisquibus mandaaimeratut Moabitastrucfdaznbsp;rent,per Hieremiam dicitur:Maledi Aus qui fade opus Domini fraudulenter,nbsp;S^MalediAusquiprohibetgladiumfuumafanguine,itaadomnes Apoftolos,nbsp;EuagcliftaSjEcclefiaftaSjSCConcionatorcsdi'citur. MalcdiAus Apoftolusautnbsp;Ecclefiaftcsjquiadulaturpeccatoribus, SC prohiber os fuumabincrepatione,utnbsp;peccatores ad cognitionem peccatorum fuorum non ducanrunNonnecrudelenbsp;homiddiumuidetur,fi magiRratus hominem oeddatr At quiaex uocationenbsp;fualatronemlegitimeoccidit,nondefignathomicidium fccleratum jfed diui*�nbsp;num opus facit,quia magiRratus officium cR fontes punire. Qiiareetiamfi Sre^nbsp;phani uerbaapparcantfono uocis conuicia carnis cfTcjSC contumelia ex inuidianbsp;autimpotenti ira profeAa,tamen,quia pro offictj fui uocationepontifices all�nbsp;quitur,ipfiflimi fpiritus fanAiuerba funt.ltaqj optimi inChriRo fratres, fi nonnbsp;nunquam dura uerba in publicis concionibus, quibus in peccatores inuehitur,nbsp;audiuer/tiSjnoliteexiftimarCjea efle conuicia SC contumeliamjfed reputate offinbsp;cium concionatoriumhocrequirere,utpeccatores duriter increpanrutjquo adnbsp;peccatorumcognitionemSCpoenitentiam perueniant,C�cenim,fi nonuukisnbsp;audire,fcelerati,maliciofi,iniqui,imp�j,�^ dura id genus cognomina, abftinetenbsp;obfecro a fceleribus3fugitcmaliciam,abominamini iniquitatemjodio habeteimnbsp;pietatem,feAamini autemiufticiam,amp;^ ampleAimini pietatem,ficenim audietisnbsp;tandemtVenitebenediAipatrismeipoffidereregnumquod uobis ab initio pa#nbsp;ratum efl,cuius particepesnosreddat gratia �C mifericordia Domini noRri lefunbsp;ChriRi,qui efl una cum pacrcamp;: fpiriiufanAo deus laudandus in f�cuIa,Amen.

H O MI Lf A XXXIII.

V perioribus diebus,amiciflimi, perRrinximus interpr�ta# tionenoRraqualicunc^ orationem Stephani,quafecoramnbsp;conciliod�fendit. Scdemonfirauit,qgt; nccin legem nec innbsp;Mofen,nec in templum contumeliofus fucrit,fcd pr�dicannbsp;do�hriRum,ueramhorumrationem indicarit, nimirumnbsp;Mofen quidem eximium prophetam, SCIfrahclis liberato#nbsp;rem ex Aegyptofuifle, attamen auditores a fead ahum pro

HOMILI�E IOAN. BRENTII; 7^ maiorcm pcrnicicm cis inferat, Ita qut funt uincuh's impietatis irrcti �i,non pof' -.nbsp;lunt Iiberatoris fui increpan'on� bom' confulere, fed interpretantur earn fibx connbsp;tumcliam �C exitiumefle.Proindemorecanura uertuntfefead increparioneSjS^nbsp;lac�rant eos,Exemplumeftleroboam primus rexlfraehs^qui cumadolcretpr�nbsp;ter legis pr�fcriptum thura in altare,�!r audiret prophetam exclam�tem contranbsp;�ltare:Eccefiliusnafcetur domui Dauid,Ԁimmolabirfuper te facerdotes excelnbsp;forunijSC c�tera, ext�ditmanS fuam dealtari dicens: Apprehcnditeeum.Qiiidnbsp;ergo a�ud erat Icroboam, cam's uerfus in libcratorem fuumf idem uidcs in renbsp;geAhafiafiCElia,qui nuncios Ahafi� ad confulendum Beelzebub miflbs exnbsp;itinereretraxitj�iS dixit: Ite reuertimini ad regemj�Cdicetis ci:H�c ait Dominusnbsp;Nunquid quia non erat deus in Ifrael.mittis ut confulatur Beelzebub t idcirconbsp;deleclulofiiperquem afcendiltinondefccdcsjedmoricris. Acilludqu�rcbatnbsp;Eliasjnon utrcx periret,fed utpcccatum fuumagnofceret,conuerreretur amp;C timenbsp;ret.Rex aute in benefadlorem uerfus emittitnunciosjqui ipfum adnccem inqutnbsp;rerentJdem teftatur Vfiasrex luda,qui facerdotibusprohibentibus ipfum adonbsp;1�re inc�fumjnefcio qu� fupplicia minabatur.Huc acccdit SCrex loasjqui lufficnbsp;ut Zacharias filius �oiad� facerdos lapidibus obrucretur.Sic principes in Hiesnbsp;remiam uerfi fvint.Sic Amafias facerdos Bethel in prophet� Amos.Sic Sr He!�nbsp;rodes lohann�benemoncntem trucidauiuSicPharif�iChrift� intcrfecerunt,nbsp;Sic nuncpontifices de occidendo Stephano confultant,Brcuiter,innumcra ex/*nbsp;empla funt,qbus impij pal� dcclararunt fe fimiles efle canibus^qui inliberatoresnbsp;fuos uerfi lac�rant cos. C�terum h�c impiojjt natura non ideo nobis ob oculosnbsp;poniturjut feiamus tant�jfed ut ab ea caueamus5amp;hanenatura, f� innobisemiznbsp;catjUerbo Domini expcl�amus ateg exuamus,id quod tune fiet,fi c uerbo Domtnbsp;ni didiccrimusjqjquemadmod� fupplicia non inferuntur nobis a deo jUt per�anbsp;�nus,fed ut per fupplicia ad peccatoi^ cognitionem ducamur refipifcamusjitanbsp;inin�,incrcpationcs,ԣrinucdioncsprophetaijt,Apoftolo^,Ecclcfiafl:arum,S�nbsp;aliorum,quorum tntereft nos de falute noftra admonercjnon fint cotumeli� �dnbsp;conu�ciajqu� nobis internition�inferant, fed qu� nos ad noftri cognition? dunbsp;cantjSC adrefipifcenti�inuitcnt.SicexcepitDauidincrcpation� Nathan ^jphenbsp;t� de adulterio.Sic Ahazminas Eli� excepit,qu�admod� in priori Malachimnbsp;�ib.cap.zi. feript� eft.Sic Hiskia excepit durum illudnunci� Efai� de morte.nbsp;Non ein prophet� mort�denunciantffupp�ici� minatus efl, fed conuertit feadnbsp;pariet? amp;rflcuit,iam tumilludprophet�meditans,Nolomort?peccatoris,fednbsp;magis ut conuertat amp; uiuat. Sequamur �? nos hoi?t cx�pla �� increpationes pronbsp;pheticas autapoftolicas, no ducamuspro c�tumel�js,fedpro admonitionibus,nbsp;iiidchcc^utpeccatumnollruraagnofcamusj�^refipifeamus. Sedredeamusadnbsp;StcphanQ.Cum.n.isnonhaberetnuncDauidesautHiskiaSjqui�quoa�odic�anbsp;ciusincrepatoriatolerarepoflentjfedlerobeamos, Ahafias, Amafias SvHeroz ,nbsp;desjqui di (Tecabantur cordibus fuis^SC ftrideb�t dentibus fuis in e�jquo fe,obfc-croucrtittquosin auxili� fu�uocauitrfentiebatefh fibimort�paratamjuidebacnbsp;poncificcs S� affeclas co^t inn�e? eins c�fpirafle,habebat mort? ob oculos fuosnbsp;pofir�,nufi^patcbateuad?diuia,inimicieiuseratpot?tiirimi,c quoi?�manibusnbsp;n� poterat elabi. Amici cius apFi fiC reliqui Chriftiani j'mpot�tiorcs brachio carnbsp;nis cr�t.cp ut ipm uiol�tia poterat e manib^ inimicoi^� eriperc. ftaep nihil certiusnbsp;cratgrauiff�momort(sfupph'cio.C�a�tabo�buseiretdercli?i:us,hocfol� reliz , ;nbsp;qu� h abet,ut oculos fuos dirigat ad Dnm lefum Chrift�,cuius gf a uindus erat. -Proindcoculos fuosincccl�lcuatjUtomnihumanoauxilio deftitutusjdiuinonbsp;auxilfoadiuuet.Acfituotifuiegregiec�pos.SicemfcquittC�cfletplenusfp� 9�nbsp;fandojinccntis in c�clum oculis,uiditglori�deij�?lefumftantem a dextris Dei, js

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

0^ ait:Eccc uidco ccelo saper tos,0^ filiumhonuhts ftantem a dcxtn's Dei.QiTid hoc � num deus habet dextram mans f�cuthomo f num lefus fih'usDci ita aftatnbsp;ad dcxtramdeijquemadmodumhomo homini aftatf'amp; quando furrexit lefus,nbsp;cum Dominus in pfalmo lufl'critcumfedcre^di'censtSedea dextris meis, doneenbsp;ponamini'micos tuos fcabellum pedum tuorum. At non eft qgt; exiftimesjtamnbsp;craffa amp; carnalia fpedlacula efleinccelo.Ncq? em'm habet Deus manum dextranbsp;ficuthomo,nefp Chriftus morehumano ad dextram dci ftatuelfedet. Qui em'mnbsp;afcendicfuperomnescaclosutomnia impleret^quomodoisi'n uno loco morenbsp;humano federet uel ftaret. S ed ita fentiendum eft, qi fcn'ptura loquitur quidemnbsp;more humano de rebus diu�nis,fed ea intelhgcnda funt I'uxta diuinam ratione.nbsp;Nam dextera dei d i ci turjomnipoten tia dei, ut eft I'n pfalmo 45, Manus tua gennbsp;tes difperdiditjucc in gladio fuo pofli'derunt terram,brachium eorum no fal*nbsp;uabiteos,fcd dextera tua SC brachium tuum,6C xlluminatio uultus tui, Ac rur*nbsp;fus in alio pfalmo: Dextera Domini fecit uirtutem, dextera Domini exaltauicnbsp;Seiereuel me.Sedereigitur uelftareaddextramDeijeft�qualemcumDeo habere maieznbsp;fltreidex ftatcm,potcntiara,honorcm,amp;omnia bona. Vnde cum Stephanus dicitfeuPnbsp;truDei,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derec�losapertoSjSC lefum ftantem a dextris Dei, fignificat femanifefte fen^

tire coeleftia gaudia, SC cceleftcmcofolationem acmaieftatem Chrifti uiuetis SC cumdeoomnipotentisclarifli'meintueri.Puto autem lalcmhuius uifionis fennbsp;fumfuifleinScephanOjqualisfuitin tribus Apoftolis, coram quibus Chriftusnbsp;fefe in monte transfigurauerat, VideOjinquitjCoelosapertosjamp;S iefum ftantemnbsp;a dextris dci,hoccft,uosquidem exiftimatis,qgt;Chriftumitaoccideritis3Utpror*nbsp;fus intcrieritjfperatis uosperfecutioncueftra nomen �C potentiam eius deletuznbsp;ros,confiditisetiamqgt;metrucidandoperpetuo exitiometradatis.Atego,rumznbsp;pantur ut ilia Codro,iam reipfa fentio Dominum meum Iefum Chriftum r�gnanbsp;lejSCmaieftaremciusfenfibilitermeconfolantcmjclareintucor.QuareSCfimenbsp;occideritis,regnabotamencum Chriftomeo,5Cperp�tuaf�licitate cumipfonbsp;fruar,i d quod nunc mani fefte percipio. Eft autem hoc miraculum al ta mente reznbsp;poncndum.Quia enim Stephanus primus fuitqui poftmiflumfpiritum fandSnbsp;propter Euangelion Chrifti mortem paflus eftjideo Chriftus rcuclauitei antenbsp;mortem c�leftegaudiumjc�lefteregnum Sc perpetuamf��icitatemj'tautrei'nbsp;tpfahaecfenferit.Reuelauitautem ei,n� propter ipfum tantum, fed propter nosnbsp;utcerti redderemur,qgt; Chriftusregnet,qgt;poft hanc uitam alia uita ea cp foeliciinnbsp;ma credentibis in Chriftum parata fit,�6 qgt; per mortem non pereamus,fed in pernbsp;petuam uitam intremus.Qiiomodo autem lud�i audientes Stephanum, ingennbsp;ti cordis la?ticia,amp;maxima animi alacritateconfiterijfe Chrifti regnum fentire,

amp; confolationemaicftatis eius percipere, affedi funt r Profedo ita affedi funt, utdicereseos amultis Satanorumlegionibus obfeftbs efle. Exclamantes enimnbsp;a, uocemagna,continucruntaurcsfuas,0f impetumfeceruntunanimircrin eum,nbsp;3, 8Ceiedum eum e ciuitate,]apidiibant, Hacc funtargumenta,h� funt fcripiur�,nbsp;h�funirationesprobabilcs,quibuspontificesilli Stephanumerrorisach�re*nbsp;feosconuincuntjUimirumclamorjimpetus,Sc lapides. At fi quas rebus aliqu�snbsp;h�refeosconuinceretur,quis aptior difputatoreflet carnifice auf latrone quo*nbsp;dam^ Vtautcminiuiderenturp�anefecundumlegesagere,neceflehabentteftesnbsp;3 � primi,lapi des in Stephanum inijeere. Sequitur enim: T elles depoluerunt ueftiznbsp;�, menta(uidelicetjquoexpeditioreseflentadiniieiendum lapides inStephan�)nbsp;33 adpedcsadolefcentiSjquiuocabaturSauluSjamp;^lapidabant Stephanum.Namnbsp;IjexhtpidM inlegeitafcriptumeftDeut.iyJnoreduorumauttrium teftium pcribit qui in*nbsp;lt;.Dfiii.i7� terficietur,manus teftium prima intcrficieteum,S^ manusreliquipopuliextre*nbsp;ma mittetur. Hanc igitur legem il li nunc obferuantjcum aliqui totius legis pr�*nbsp;uaricatores

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

ttit�c�toics fint Quid ergo huius legis obfcruatio aliud eft, quam �mp�etatis Si fcclcrls intotamlcgemcommiiripractcxtuss* Sic enim externa amp; ciuihs legis obferuatio, fi fpt/nbsp;ritum Icgis neglexeris.non cft nifi iniquitatis operculum. Ita^ cnitendum eft, ut uercnbsp;legem obferues,id quod fit per fidem inChriftum,tunccninaauilisobferuatiolegisptonbsp;d�riti Sed quomodo inter haec fefc gclTit Stephanus Lapidabant ( inquit ) Stepha/ � �nbsp;numinuocantem acdkentem.DOMlNElefufufcipc fpiritum meum. Primum.quem � *nbsp;admodum DOMINVS Icfus fpiritum fuutndco patri fuo commcndaucratdicens. Panbsp;ter in minus tuas commend jfpiiiium meum ,ita nunc Stephanus eommendat fpiriznbsp;turn fuum DOMINO lefu Chnft o. Quid autem fptiitus hominis, ut fimpliciffime diznbsp;camaliud eft,quamuiu hominis^ Igitur Stephanus fpiritum fuum Domino Icfu comznbsp;mendans, uitam fuam ipfieommendat, amp;fignificat fe non moriturum,led inChriftonbsp;Icfu uifturum. Eft aut haec maxim� fidei oratio. Videbat enim Stephanus faxa uolare*nbsp;fenticbat fibi mortem ob otulos pofitamefte. Nih Jominus tarnen uirS fuam Icfu comznbsp;mendans.confiditfeminimcmoriturum- Vndcobfecro tantara fiduciam concepit�nbsp;Profefto non aliunde, qu*m ex ipfo Icfu Chrifto, amp; Euangclio cius. Audierat enmtnbsp;Chriftumdicentem. Amendicouobis,fiquis fermonem meum, feruaucrit.mortemnbsp;nonuidebitinaeternum. Acrurfus. Egofum refurreftio amp;uita, qui credit in me etiaranbsp;fi mortuus fucrit uiuet. Et omnis qui uiaitamp; credit in me non moricrut inan:ernum. Ecnbsp;pauloantc fenferat Chriftumftare adextrisDei,hoceft,uiuere,regnareubilt;3p,intcrcedcnbsp;re pro credentibus in ipfum, amp; paratum effe unumqueneg in ipfum fiduciam fuam colznbsp;locantem, etiam in media mortc.ad uitae perpetu� felfcitatem c�feruare-Proindc ctiamnbsp;fijaxis uolantib. mors ci ob oculos ponatur. tamen confidit fc in Chrifto Icfu femp uidanbsp;rum� Ex hoc interim loco obfetuandum elt quod fpiritus mortui hominis in Chrifturanbsp;crcdentis.nonextinguatur ,extinftuslt;5 maneat, ufcg ad diem uenturi iudicii, ficut quitfnbsp;dam fentiunt, fed in finum Abrahae, adquem St Lazari anima ab angelis perduda efh,nbsp;hoc eft in manu Dei noftri, Si DOMINI lefu Chr ifti, contineatur ,amp; fcliciftimam uitamnbsp;ducat, quod �iChriftus teftatur adlatroncmdicens.Hodiemccumcrisinparadifo� Ecnbsp;Paulus opt�t diffoIuiSJcffecum Chrifto, Quareomni ftudio nobis cnitendum eft.utnbsp;perfidemin Clirifto etiamadhucin hocfeculoexiftentes,uiuamus,tuncenimamp;poftnbsp;mortem corporis uiuemus, Si refurgentes a morte, perp�tua felicitate una cum corporcnbsp;fruemur. Eft Si lUud obferuandum quod Stephanus in articulo mortis fuae non inuocacnbsp;Abraamum, nec eommendat animim fuam beat� Mariae uirgini, quod quidam impienbsp;luperftitiofi faccre folent,dicentes. Mater gratia: tu nos ab hoftc protege, in hora mortisnbsp;fufcipe.Sed inuocat lefura Chriftum,amp; eommendat fpiritum fuum Iclu Chrifto. Is cninlnbsp;eft qui mortem uicit St in morte nos uiuificat.is eft qui dixit, Yenitc ad meomnes qui lanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fp�rhttMt

boratis amp; oner ati cftis.ego rcfocillabo uos. Proinde is eft inuocandus, ut nos in affiifti/ one liberet,amp; fpiritum noftrum in hora mortis fufeipiat, Sed ditcres,parabola de Lazaronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jebfone

teftaturangelosfufeipcre beatorum animas.Cur igitur nonidem beata Maria faccre eomiattfrf poSct.multis angelis praeftantior^ Ad iilud refpondendum eft : Angelos dici beatorumnbsp;nbsp;nbsp;quot; '

animas fufciperc non ut ui uificatores, amp; conferuatorcs in morte, fed ut miniftros uiuiz ficatoris, Si conferuatoris Domini noftri lefu Ch tifti. Sunt enim angeli adminiftratoriinbsp;non magiftri fpiritus, qui in miniftetium non in magiftcrium emittuntur propter cos,nbsp;quihacredcscruntfalutis .De Maria autem uirgine nufquara fcriptum eft, quod uelucnbsp;�n3giftra,ucl ut mini lira animas mortuorum fufeipiat. Proinde utfupctfticiofum eft annbsp;gclis miniftris. neglefto Si ptohibito Chrifto magiftro.ad fc amp; uiuentem amp; moricntcranbsp;uocante,ammam fuamcommendare, itaimpiumeft Mariam unquam uiuificatrkcranbsp;ad fufeipiendum animas noftras in bora mortis inuocare. Deinde oral Stephanus pronbsp;aducrlatiis fuis. Sic autem fcquitur. Pofitis autem genibus clamauit uocc magna ; DOz �nbsp;MINE, non ftatuas illis hoc peccatum. Antea Stephanus teftatus eft fidem luam in Chri gt; gt;nbsp;fta!n,dum orauit ut Chriftus fpiritum fuum fufeiperct. Nunc d�clarai chatitatem amp; cannbsp;iSidum fuum animum cxga aduezliuies fuos Kprccatut, ut DOMINYS aduerfatU� fu/

a

�N CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

Ss tgnofcat amp; peccatum quod ncfticntesinipfumdefignant.rcmitrat. Sicenitn Chrix ftu.doi.uit.Ddigite,inquiens,inimkosucftros,oraKproiis quil�d�t amp;infcdantnruo�nbsp;UC fins filii patris ucftn q cft in loclis, quia folem fuum cxorin finit fupcr maios amp; bonosnbsp;amp;plumam mittitfupcr luftos amp;iniuftos. Acmoxlubctnosinoranonc ducrc. Rcmitrcnbsp;nobis d�bita noftra ,ficutamp; nosremittimus debitonbusnoftris. EtaddinSirctnifentisnbsp;hominibus errata fua ,remitcct amp; uobispater t�kftis. Quid.inquicsr Numrcroittitnbsp;nobis pater nofter errata, fi nos hominibus errata fua remittiraus, ergo non Cbnftus,nbsp;frd nos ipfi remiffionem peccatorum noftrorum mcremur. Ablit; Solus enim CJiri/nbsp;ftus.meritum pro pcccatisnoftris eft. Cumigiturdicit; Pater uefter remittit uobis er/nbsp;QS�'iwn rata,proniiflio eftgratuita,amp;offert gratmtam rcmiffioncm peccatorum,qua gratisnbsp;pfpptfr no� per hdem confccuta, exigit poftea, ut 8i hominibus fua errata r cnn tea mus non ut hocnbsp;�!gt;���� re m�i opf te pro peccatis fatisfaciamus, fed ut gratos nos erga dementem peccatorum rcmiffo/nbsp;onem,fe� rcdciiarcmus,gratiasagamus,amp;obfcquiumei pr�ftemus.qui nobis peccata remifit. Vnnbsp;freier pro j� amp;Stcphanus,nonideo remittitfuis infeftatoribus fua errata, ut ex coop�r� peccatoznbsp;nujiionem re fuorum remiffionem apud Deum confequatur, hanc enim antea per fidem innbsp;tntiut nobft iefmnChnftumconfctutuseft,amp; commend�ins fpiritum fuum Chrifto, certus eft fibinbsp;^er carie�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfumpeccata gratisefferemiffa, fedrcmittitciserrata.amp;oratpro ipfis ut gratura

fefe exhibeaterga benefaftorem, utobediat priccepto cius a quo remiffionem pcccato/ rum gratis acceplt. Etcumhocdixiffet,obdormiuit. Quidr an Stephanus tot lapidibusnbsp;obrufu. non obit mortem, fed tantum obdormitf Profeflo ita res fefe habet ; Stepha/nbsp;nqs non obit mortem.- Chriftianorum enim mors non eftmors, fed fomnus. De Laznbsp;zaromortuoChriftusait. Lazarus amicus nofter dormit. Et Paulus; Nolo uos igno^znbsp;te,inquit,de his,qai obdormierunt ne doleatis; Quis enim illos du crct mori.qui a pecznbsp;catis liber.inturfquiomnesaffliaioncs euaduntrqui mortem uincuntrqui per mortemnbsp;inueramuitamingrediunturc' adco^ adregnandum una cum IcluChnfto Domino nonbsp;ftro proficifeuntur. Reliquum igituteftamiciffimi,ut Icium Chriftum Dominum noznbsp;ftrum tota fidecompledamur, quo non moriamur,led uitanixrcrnam confequamur,nbsp;per eundem Dominum noftrum Icfum Chnftum qui eft una cum patie �i fpiiitu fanSonbsp;Deus Uudandus in fecula. A men.

CAPVT OCTAVVM.

HOMILIA XXXIIII.

BfoIuimuSjdlle�iffimi.f�pcrioridlc hiftoriamde Stephane, qu� nobis feriptura propofuit, print ipio fidclifz fimumfacultatis^quamChnftiani in commune contuznbsp;lerunt difpenfatorem, deinde multis miracuhs darum,nbsp;a ludaeis comprehenfum,amp; adconciliumduftum.inznbsp;quolucuicnta oranonc.amp;argumentisfirmiffimiscalumnbsp;nias aaufatotum eiiis diluit. Poftremo fentientem msnbsp;ieftatemChrifti.eieftum e ciaitate,amp; poftquam fpiritumnbsp;fuum commendauitlefuChrifto,acpro infeftatoribusnbsp;fuisoTauit,lapidatum, atlt;� ita in Dominoobdormifcen

HOMILIAE lOAN. BRENT II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

�i fclicitatcm perpcnuni. Siquidcm cui donatDOMlNVS Deus nofter hoe tnunufculu Sihanccorollam, ut propter lullicianiex tide aliquid ad�^erfitokret.eidcmenam doznbsp;nat,ut fpir itus cius a kfu Chrifto (ufcipiatur,amp; ad perpetuam fclicitateni confeructur, idnbsp;quod in Stephanocomprobatuni eft, de quibus rebus ha�enus diftunieft. Nuncui/nbsp;deamusquis Ecckfi� ftatusfuerit,poftquam lapidatus eft Stephanus. Ec quia Lucasnbsp;fuitfedatorPauIi,amp;defcnpturuseftinhac apoftolorumhiftoria.praecipue Pauli afta, ,,nbsp;igitu'r nieminit nunc Saulis.quo nomine Paulus uocatus eft, amp; dicit: Saulus autem conz �nbsp;fenferatinnecemeius. Quid th�c ne comm�mor�t Lucasdc Saulofiue Paulo, ut ex lt;nbsp;cufet eura ab homicidio, qgt; confenferit tantum in nccem Stephani, non autem lapidesnbsp;in tum,utc�teri,conieceritf Profefto nonadcxcufandum.Icdpotiusad acculandum Nom foluMnbsp;Pauli crimen haccfcribit.Etfienimnon feditinconcilio,amp;nonpronunciauit aduerznbsp;fus Stephanum fententiam pro raQreiudicum,nec iniecit in cum lapides, ficutiteftes f^�confenanbsp;amp;alhfccerunt,tamcncuftodiuit ueftes teftium ,amp; maxima uoluptate afteftuseft, quodnbsp;Stephanus lapidarctur. Confentiens igitur in necem, idem crimen homicidii dcznbsp;fignauit, quod iniqui indices, amp; teftes, amp; alii qui Stephanum lapidaucrant. Non cznbsp;nim(inquit Paulus) qui malafaciuntdigni funt morte,ucrumetiam quiaffentiunznbsp;lur bis qui faciunt. Vnde in diluuio, amp; in Zodoma, non folum adulti uiri amp; mulicrcsnbsp;pericrunt,fed eciam infantes, qui uidebanturinfontes. Etfi autem externa flagitianonnbsp;defignauerant manu, tarnen cor eornm non erat purum, ac plane idem erat cum paznbsp;rentibus atrociafcclera dcfignantibus. Sic praeceptum erat Ifraelitis, ut otnnes tarn maznbsp;iores qufltrn minores, tarn pucros amp; infames qu�m uirosamp; mulieres in terra Canaannbsp;trucidaient � Idem pofteapraeceptum eft Sauli de Amalecitis, nimirum quia infamesnbsp;proprer cordis impuritatem, Si taciturn confenfum eadem flagitia cum parentibusnbsp;committere uere dicuntur. Eft enim confenfus tant� cnergi�, ut confentientem fccznbsp;Ieri,non folum rcum faciat culp� flagitii praefentis, fed etiam ante multa milia annoznbsp;tum abaliis perpetrati. Chriftus enira Phanfeos qu�rentes eum occidere homicidasnbsp;uocat, amp; palam affeuerat eos ex patre diabolo effe, qui erat ab initio homicida. Pofteanbsp;pronunciat eos reos omnis fanguinis qui ab Abel uf� clFufus eft, cum tarnen Abel antenbsp;multamilia annorumafratre fuotrucidatus erat. Et quihac tempeftate uolupratemnbsp;capiunt,cxiilishomicidiis,qu�paffimin Euangclii profe(rotes,aut confeffores defigznbsp;nanrur,quiaconfentiuntinhomicidium,faciunt fereos omnis piorum fangmnisquinbsp;abinitio mundiab impiis efFufus eft. Proindc non folum cauenda funt impiafafta,nbsp;fedeciamcauenduseft confenfus inimpiafafta,quiefficit,utconfentiens culpatotiusnbsp;fafti fordidetur. Vnde Saulus, licet manus liabucrit puras ab homicidio Stephani.nonnbsp;eniminiecitineumlapides,tarnenquia confenlit,amp; magna uoluptate in nccem eiusnbsp;alfeftuseft,plusferepeccauic qu�momncshi, qui lapides in Stephanum coniecerunt.nbsp;De remiftione autem pcccati Saulis, amp; conuerfione eius.quoniam poftea pluta fequun/nbsp;tur, nunc fuperfedebimu?, fed Ecckfi� ftatum poft lapidationem Stephani perfequeznbsp;mur. Fafta eft autem indie ilIo perfecutio magna aduerfus Ecckfiam Hicrofoliznbsp;mis,amp;omncsdifpcrfi funtper regiones lud��amp;Samari�pr�ter apoftolos. Haftenusnbsp;enim poftquam Chriftus occifuseft.nonfeuierant pontifices amp; principes in Ecekfia,nbsp;quia timebantpkbem,amp;quiaapoftoli in uincula conieftidiuinitus Iiberati erant,fotznbsp;midabant,ncfiuiolcntas manus in eosiniicctent,mitabiliteremanibus fuis elabeznbsp;rentur. Nunc autem quia occifo Stephano adnimaduertebant pkbem effepacatam.nbsp;Si Deum nullomiraculonouos illos Euangeliftas e motte, utuidebatur,Iiberarc,conznbsp;ceptaingemifiduciadekndiuniuerfi Euangelii,magna crudelitateintotam congrez .nbsp;gationem piorum,qu� ctat Hierofolimis,graffantur, itautomnes pr�ter apoftolos difznbsp;pergerentur infinitimas regiones. Primumigitur obferua,quam petuerfafint iudiznbsp;cia impiorum, quod tune fefc uincerc putant.cum alios trucidant,aut inexiliumeznbsp;ieccTint. Et exiftimant Deum illos detelinqucre, qui non uifibili mitaculoe mortenbsp;amp; pctfccutione liber antur. Sic enim ad Cbtiftum in cruce pendentem clamant. Conz

n z

4�

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

�ditinDeum.libcrcrcumnnncfiuuIr. Siesfilius Dfidtfcendc nuncdetniff. Sk Bfz refimilecftillospoftcainpcrfecutioncaddifdpulos Clnifticlamaffc. Vbi uni fft illcnbsp;Chriftus utftcr.qucm faluatorcm bbcratorcm ex omnibus pfrifulis proEtemini^nbsp;cur nunc uos non liberatj'iurnon cftuit.ut non pariamini pafeiutionfm,aKtuinonnbsp;truetdemini i At h�c nondum eft uera * morre liberatio, ft quis iraab hoftium fuorumnbsp;maribus hbcretur.utgladionon inrcrfiii3tur,aut alio morn's generenon trutidetur,nbsp;fuut DauidlibcratuseftxGoliathamp;iSaukncintcrficcrctur, Quanquam cr.imbeneznbsp;ficio Dei illud faftum fit ,amp; adhuc fiat.tamen non eft uera liberatiode morte. Nam etiamnbsp;fl femel aut itcrum mortenyffugeris.ta men nondum effugifti peccatum, nordum ({��nbsp;fugifti infernum, amp; adhuc mortaiis cs, amp; neceffe habes ucl tandem mortem oppetere-Quemadmodum in Dauide uides. Hate autemeft uera c morte liberatio ; fi Deus remif/nbsp;fispeccatisper Chnftum morientemitaconftruar.utpcr mortem non ingrediatunnnbsp;Vfr4liber4s p�petuamdamnationcm,fedinuitam fempiternam, Sicenim ChriftusItfuscmortenbsp;Mt mvte. liberatu� eft.fic omnes inChriftum ciedentes.pcr Chriftum c morte Iiberantur. Onbsp;mors,inquir, ero mors tua.morfu's tuus ero inferne. Proinde impiiflime fentiuntpon/nbsp;tificesamp;principes, quod Deus non liberctillose morte, quiabipfispraualennbus truvlnbsp;danf. An non Chriftus egregie liberatus eft c morte.qui mortem cuadens terria die refurnbsp;rexit? An non amp; Stephanus mirabiliterferuatus eft, cuius uitam Si fpiritum lefus Chriznbsp;ftus in finum fuum recepitt' Sed quid illud eft. quod reliquis difperfw,foli Apoftolinbsp;Hierofolimisremanent�* Nihilneiniliospotuitf�uitiaamp;ctudelitas pontificumf M�nbsp;ra profeflo res, quod Pontifices in difupulos fideiChriftifaruiant.Sinon potiusioprac.�nbsp;furbtdi'ch ceptoresSiauthores.hoceft Apoftolos. Siccnimfehabent huius feculi mores, utmulti/nbsp;fulosApo�o tudinepeccante, aurores fol um ftcleris pledantur, c�ter� autem qui contagione infa/nbsp;iorum potuu nicrunt pana reminatur. Hie ueroin difcipulos facuitur, Sipratceptores feu authoresnbsp;Mumm/p. liberidimittuntur,diuinaautemdifpenfationeitacontingit.Primurnobhanccaufam,nbsp;fitApo�o� utprudentia fapientumhums mundi.ftultafiat,erantenim PontificesSi Principesiii/nbsp;iotfeiumm tiprudentiflimi. Scdnonnchatc extremaeft ftultitia,cpcuniconanturexringuercne/'nbsp;*U(dcu. gotiumEuangchi.noninprareptoresjledtantumindiftipulosfeuiantfquodperindcnbsp;eft ac fl quis uolens fedarc fedinonem.quofdam fimpliciter in feditione errantes uini iar,nbsp;authores autem fed tionis liberosdimitrat,aut fi quis morbum corporis curare uelit,nbsp;medeatur tantum externat moibi fpeciei.non item motbi cauffam amp; radicem eurer. Dc/nbsp;inde,utpalam fiat, cp perfecutores nihilprorfus iurisinaliquem habrant.nifiuolcntedtnbsp;concedente Deo,nec perfecutores ultra progredi polfunr, quam ipfo � DOMINO lt;onznbsp;ftitutum eft. Quemadmodum enim mare alioqui impetuofum eft, Sinificoenereznbsp;tur.totumoibem aquaruminundationeperderet, Atpofuitei DOMiNVS fines ultranbsp;quos progredi non poteft. Ita Satan amp; impii plane furiunt in pios.quos ad un urn omznbsp;nes una hora conculcatent.nifi frenis quibufd� retincientur.coercet cnim eos Dominosnbsp;ut non queant ultra con ftitutum furcre � Vnde in lobe ad Satanam dicitur ; Ecce uniuerznbsp;fa quae habet in manu tua funt,tantum in eum neextendas manum tuam.Et poftca; Ecznbsp;fc in manu tua eft,ucruntamcn animam illius ferua. Primum conceditur Satanar poteznbsp;ftas in fat uitates lobis, amp; prohibetur ne quid detrimenti corpori eius inferat, deineJe SCnbsp;corpus conceditur,fed non datnr ci poteftas in uit.im. Vndc Satan nihil in ea poruit,quaenbsp;non erant poteftatieius � Deo conceSa. Sic amp; hoc loco, conceditur Pontificibus poteftasnbsp;faruiendiindiftipulos,non autem in Apoftolos. Itacj etiamfi tumpantur ucilia Codro,nbsp;Pontifices tarnen nihil mali Apoftolis inferre poffunt, ut maxime ucllent. Contra act iznbsp;ditutalias.qucmadmod� poftea fequetur.in A poftolosfa?uiaiur,in diftipulos non item,nbsp;Sicenim DOMINVSDeusnofterperfecutionemalternabatjUtmanifcftctognofcereznbsp;tur,^ncpilusquid�decapitealituiusmoueri poirit,nifi ipfo uolentcamp;annucnte. Nonnbsp;a�t annutt Deus, nifi feiat ex perfecuiione aut aliis malis, quaepiis eucnire fblent .maxiznbsp;mam utilit�rem prouenturam, nam quae ex hac perfecutione bona proucnerint ,poftnbsp;bac enumerabuntur. Nunc oftendit Lucas, quid de corpore Stephanilapidibus obrutci

HOMILIAE IOAN. BRENT II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7$

� bonis uiris faftum fit.priusquam difpergcrentur in alias regiones. Curauerunt autem (inquit ) un� Stcph.'xnum uiri religiofi, fecerunt^ plan�um magnum fuper eum. Eratnbsp;quidem Stephanus infami coram mundo mortis genere trucidatus, at mors ob pieta^nbsp;temoccumbeniis non itainfamis eft apud pios, ut apud impios.fed �ftimatur preciofiPnbsp;fnna, amp; omni laude digniffima.ltalt;5 pii duxerunt fibi laudi.ut Stephanum celebri qua/nbsp;dam pompa fcpelircnt, quemadmodum etiam anteaChriftus,ob cuius nomen Srrphaznbsp;nus ditruncatus eft, a lofeph 8i Nicodemo fepultuseft, hi non fignificauerunt fepultu/nbsp;ram aliquid commodi mortuo confetrc,fed palam fuam fidem in Chriftum, �i charita/nbsp;rem in Stephanum teftificatifunt. Quidautemhoc.qf fecerunt plandum magnum fu/nbsp;per Strphanumt* Noone Paulus didt : Nolo uos ignorarede dormientibus, ne doleatis�nbsp;quemadmodum amp; c�teri non babentes fpem. At non eft,lt;y exiftlmes pios planxiflc Ste .nbsp;phanumcthnice,uidehce^quafiomninopetilffct,abfitenimuthoc fu^icemurdeillis,nbsp;qui fdebant Stephanum fpiritum fuum lefu Chrifto commendafie. qui credebant in leznbsp;(umChriftuni,qputisrefurtexi(ret,icaDeusaddu�utuseffeteos,quiobdormietuntpernbsp;lefnm cum illo, fed planxcr unt eum Chiiftlane,hoc eft.aedidetunt quidem,q^ ipfe cumnbsp;Chnfto feliciflime uiueret, deplorabant autem fuam uicem, q� urn hdeli Ecdefix mini znbsp;ftro deftituti eTenc.amp; lachrimis fuis teftantuc charitatem fuam erga ipfuin.ac planftu fuonbsp;pietatemeius quodammodo pr�dicant, Hsec font ChrhUanaecharitatis of�cla.quxnbsp;mortuis impcnderepiumeltSicfUii Ilraelplanxetunt lacobamp;Iofeph, ficplanftusmagznbsp;mus fadus eft fuper Samuelem. Sed quid 6t interea ab aduerlariis Chiifti t Alii quidemnbsp;tolerabiliter pctfequebantuc eos qui credebant Euangelia Saulus ueio deuaftabat Ecde * gt;nbsp;ham per fingulasdo{nos,intrans,trahensqi uiros acmulieres. tradebat in cuftodiantVi stnbsp;de obfecro hominis crudelitatem. Non eft cotentus.ut eos qui palam Chriftum probtennbsp;tor alQigat.fed tanto furore aduerfus Ecdeftam Chrifti correptus eft, ut etiam in domosnbsp;uiolenter irrumpat,in quibus tarnen leges ciuiles unumquenq; liberum efte uoI�tiSf Inznbsp;modum heuientis lupr in oukulas Chiifti giaifetuc,ncc mulieiibus parcat^quibus etiam Cruielitanbsp;ciuddiftuni hoftes parcete folent, ade09 omni opera enititur.ne mendax fit hoc uaddz SedtM fiot.nbsp;uium Ben lamin ,Lupus rapax, quod multi de hoc Saulodi�um non male fentiunt. Sednbsp;amp; ipfe ingenue banc fuam crudditatem fatetur, iu ad Timotheum fcribens. Erampdusnbsp;blafphemus Si perfecumr amp;uiolentus. Et ad regem Agrippam loqnensficait. Multosnbsp;fanftoium ego caiceribus inclufi,S{ cum oedderentur detuh fententiantamp;per omnes fynbsp;nagogas frequenter punienseos.compdlebam blafphemare. Miferrimamdiceres Ecdenbsp;hs conditionem fubhoc perfecutore fuiffe,nifi Deus maxima beneficia Ecdetis petnbsp;hancpcrfecutionemcontuhftet. Qua; a�t beneficia hanc perftcutionemconfecutafint,nbsp;fequituc.Illidjfperfi peragrabantannunciantesfermonem Dc�'. Philippus autem peruenbsp;nit in duitatem Samarix,ac prxdicauit illis Chriftum.Intendebant autem turb� iis.quxnbsp;�Philippodicebantur.unanimiter audientcsamp;uidentes f�gna,qux zdebat.'fpitituseznbsp;nim immundi e multis,qui ab illis tenebantur.exibant, clamantes uoce magna. multinbsp;autemp�ralytidamp;claudi fanatifunt,8lt;faftum eft gaudium in ilia ciuitate.Quxfote,quisnbsp;admirabiliorStingeniofior artifex inueniripoteft DOMINO Deo noftrof Nam quidnbsp;Ecdefiz Chrifti magisaducrfumuidctur,qult;mpcrfecurio^ AtDOMlNVS Dcusnoznbsp;ftec tarn induftrius artifex eft, ut elFidat, quo �cdcf�a perfecutione cidcat, St fines fuoanbsp;proferat.non quo extcrminctur,amp; ctadicetur� Etenim ex perfecutione in l�erufalemax ecefc/fanrnbsp;*a.h�c utilicas prouenit,lt;p quo longius pii fugantur,eo labus fpargitur EuangeliocuSc Egnbsp;de�aChrifti noniamin Hierufalemuntumin paucis credendbus conftat,fcdindplcnbsp;brachia fua potrigere ad exteras etiam nationes.Primum autem in Samatiam penettat,nbsp;Pbilippo uno e feptem Diaconis illic Chriftum przdicante. Nunc igitur ueie implctuxnbsp;iUed quod de Samaria feu Ephraim in prophetis prazdiftum eft. Eamp;ias Ita air. Leuabirnbsp;lignum in nationcs Sicongregabit ptofugoslfrael,amp;difpcrfosludacolliget ^quatuornbsp;plagis teirz.St auferctur zelus Ephraim, St hoftes luda peribunt. Ephraim non acmulaznbsp;bitut luda, St ludas non pugnabit contra Ephraim Et Hieremias. ftorfum aedificaberis

� 3

IN CAP. OCT A V VM ACT. APOST.

M�rgoIfradjadhucomabcristympanistuis, amp;cgrcdicrisin fhoroludent��, adhucph� tab�s uincasinmontibus Samariac, plantabunt plantantes, amp; dona tempus ueniat ncnnbsp;uindemtabunr.quiaeritdics in quaclamabuntcuftodcs in monte Samari�,amp; in montenbsp;Ephraim: Surgitc amp;afeendamus in Zion.ad Dominum Dcum noftrunx Ac mox: Connbsp;ucriamluftum corum in gaudium,amp; c�folabor eos,amp; latificabo cdoloiefuo. H�amp; aliarnbsp;prophetiaEde SamatiafcuEphraim.obdiuturnitatc iampenc in obliuionemhoimucnbsp;ncr�t. AtDeusn�obliuifciturfuacueritatis,n�cenimPhiIippoin Samaria Chriftu pr�nbsp;dicante,itbplcturuaticinium: Nunc eongicgantui profugiifraelis,nuneaufcrturzelusnbsp;Ephraim.nunc ornatur uirgo Ifracl ty mpanis fuis, nunc plantat uincas in monte Samanbsp;lia?, n�cclamant cuftodcs in monte Ephraim. Surgitc afeendamus in Zion ad Dominanbsp;Deum noftrum.dum Philippus in Samaria lefum Cbriftii prjcdicat, qui eft in Hierulaznbsp;tern reuclatus, dum multi jcgroti illic mirabiliter faniratem per nomen lefu Cbnfti connbsp;fequuntur.dum magnum �tgaudium in Samaria* Ecce hoc eft magifterium Domininbsp;Dfinoftri,quoe pefiimarc,nimirum perfecutionc,optima efficcrc poteft. Tanra exnbsp;nim bonitatis Deus eft.ut nihil malipermiiteretcredentibus in ipfum acciderc.nifi poPnbsp;tXfWpknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueller.optima qu�uis beneficia per illud malum ipfis conferre. Conniuebat quon

rfocf� dam DOMIN V S, ut lofeph till us Patriarch� lacob,alicnigcnis uenderetur.id quod palt; tnuraf�^�io rriexiftimanti ipfum i, ferisdilaccratum,maximum dolorem intulit- Sed hacaduerfiraznbsp;Ties matons te maximum beneficium roti famili�eius� Domino collatum eft Jacob cnim uricumnbsp;feliatatis oc familiafua, benefuio Jofeph.in Aegyptoprincipis, ab iniuria famis feruatuseft. Diffiznbsp;tafwncmnbsp;nbsp;nbsp;mulabatDominus ut Pharao opprimeretlfrai'litas in Aegypto.at non dilTimuIaffet.nift

^jebtre* maiusbon� uolmfletlftaihris per banc opptefl1or)cmconferrr.Efticiebattmm,utquo Inagisopprimcbantur.fomagis multiplicabanf.TolcrabatutSaul Dauidemin exili�nbsp;flgeret.Tion toleraflct a�r.ut hoc quicquid eft aduerfi Dauidi accidiflct.nifi per iliud uclnnbsp;iilcf Dauidem ad regnum erndire-Permittebat utChriftus otciderctur;ar non pcimifiPnbsp;fet illud,niri propofuiffct.fe Chriftum pamortem in perpetuam uitam du�iMum.amp; motnbsp;cemperChriftum , inianuam Qit� confecraturum. Proindc fiquid nobis calcmitatisnbsp;tontigerit,agnofcamus uoluntatem diuinam,amp;confidamus, earn calamitatem roaioiisnbsp;felicitatis mcditatoriumeffe.Sicenimamp;�quoanimocalamitatem tolcrabimus.amp;libeznbsp;rationem mirabiliter cnnfcquemur,per Chriftum lefumDeminum noftrum,quicftnbsp;un� cum patte amp; fpi�uiian�o,Dcus laudandus in fxcula Amen*

dicauit, nobispalamteftatumrelinquitur. Nameum Philippus inperfetutioneeHic/ rufalemeie��useffctinexiliumamp;ueniffet ad ciuitatemSamariar,quemadmodum Lucasnbsp;fuprac�memorauit,acibidemEuangcliondcIefu Chrifto adnunciaffet, multos quiznbsp;dem aerectedenrcs,adobcdientiam Chrifti add�xit.Sed multiquoq? infynceri.amp;hypoznbsp;ctitae.ucrccrcdentibus fefc admifccbant* lam intercos,qui minime fyncera fide,fidem iitnbsp;Chriftum fimulabant, primarius erat Magus quidam,nomine Simon, de quo Lucas ftcnbsp;� gt; (cribit. Vir quidam nomine Simon qui ante in caciuitate arrem exercuerat magicam acnbsp;gt;� gentem dementauerat Samaria, dicens fc effe quempiam magnum, cui aufcultabancnbsp;jj illi lt; minimo uf� ad maximum dicentes* Ifte eft uirtus Dci,qu� uocatur magna.Aufculnbsp;�, tabantautemcLpiopteteaq^multo tempore magftis artibus dementaffeteos.Cum ucznbsp;rocredl

HOMILIAE lOAN. BR.ENT�I.

t� CTcdidiffent Philippo Euangdizanti dcregno Dei, dr� nom�ne�efuGhtiSJ, baptiz�'* bantur uir i fimnl ac mulicres.tunc Simon amp; ipfe credidit, amp; cum baptizatus effet,� dhx��nbsp;r cbat Philippo,uidensc� Cigna amp; uirtutes fieri, ftupens ammirabatuc. Principio obfernbsp;uandum eft, fi Magia initio fuitfcientiateium naturalium,�rtdc Si profefforcs huiusnbsp;�rtis alias magifiri, alias PhyGci di�i funt, e quorum numero fueiunt fortaffis magi lUi,nbsp;qui ab oriente ucnerunt ad adorandum Chrift�,amp;ex Daniele apparer,eti� Danielem bunbsp;icarti nimirum Philofophiae naturali operam dediffe, qualem magum poffumus Si Saznbsp;fomonem appellare eprerum natucalium peritiffimus fuetit.Satan� tarnen allufa�umnbsp;eff ,ut b�c naturalis ars in itnpiis corrumperef. Si maleficia feu incancationes minimenbsp;diuinasueiteretur� Artes igitur naturales,quibus return natura inuefiigatur.diuinanbsp;dona funt* Artesautemmagit�c,quibus homines deinentantur,operationcsSatansenbsp;funt � Proinde in lege dititur. JM aleficas non patiaris uiucre. Ac rurfiis; Ne fit maleficnbsp;eus nec incantator. Tamctfi cnim Satan fuapte natura ne in mufeas quidem minutiffiznbsp;mas.quasfcripturacyniphesuocat, quemadmodum Exodus de magis Aegypuacisteffanbsp;tnr, nec in porcos, animal immundum, ut eft in Euangelio,quicquam iuris aut poteftaznbsp;tis habet, tarnen ficut Deus Satanse per mi�t utaff�getetlobem, adptobandamamp;exerznbsp;cendam pietatem elus, ita interdum permittit Satanar, utper malcficos �incantatores,nbsp;aut miracula adat, aut praftigifs fuis oculos fpeftatorum perftringat, amp; faftis fantafmatiznbsp;busilludat. Vndc ficutMofein Aegypto uirgam fuam uittit incolubrum.itaamp;raaginbsp;Aegyptiaci fuas uitgas in ferpentes mutaucrunt. Et ficut Mofe uertit aquani flumimsinnbsp;fanguinem amp; eduxit e fluminibus ranas fuper terram Aegypti, ita fimiliter etiam maginbsp;fecerunt. Phytoniffa quoi� illa, quam Saul tonfultabat j incantationibus fuis efficit,utnbsp;imago Samuclis Sauli oftcnderetur.tametfinon eratipfeSamuel.fedSatanadimagiznbsp;nem Samuelis effiftus. lam amp; Chriftusdicit; Surgunt pfeudochriftiamp;pfeudoprophctacnbsp;amp; dabunt figna magna amp; prodigia.ita ut m errorem inducantur, fi fieri poffetetiam decnbsp;Ci. Et Paulus ait: Aduentum Antichrifti fore fccundum operationem Satanx cum omninbsp;potcntiaamp;fignis.acprodigiismendacibus. Ad hotum catalogum pernnctamp; hic Siznbsp;mon Magus,qui prscftigiis fuis per uirtutem Satanaeimponebat Saraaritanis. Legunti�nbsp;amp; apudEthnicosmiracula,uidelicet,fimulacralocuta, ftatuas fadicioruni deoiumfu�nbsp;fponte alio tranflatas � Qui fit autem, quod Deus tantam poteftatem S.itan� eoncedit;nbsp;U� per magos amp; maleficos fuos,mitacula �'dar,aut mendacia figna operetur f Haud qua*nbsp;lt;uam fit fine iuftiffimis caufis:Tam bonus enim eft DOMIMVS DEVS nofter, uinbsp;nuUummalum fieri permitterct.finonpoffctaut uellet maius bonum per illud effi*nbsp;tere. Itaqi fi malum � Deopermittitur,certiffimum eft, maximum bonum feeuturum.nbsp;Conniuet igitur Deus Satan�.utper maicficosaurpfeudoprophetasmiracuIaa'dat.Priznbsp;mum.utimpii propterimpietatemfuampuniantur.hoceft decipiantur amp; pcrcant.im

Pofleriaf eaufa.

Cflo gettfft do�rinteatnbsp;tth�껻.

I

IN GAP* O CT A WM ACT, APOST,

BuUlfntraculfl, nnlhfignirecipicnds futit,�f ne angelos quidc de coeloaudlnidOTdt Proindeuthiquiamp;kgiamp; Eu�ngelioacdunr,in6defu3 exerceantoi amp;probcntur,per/nbsp;minit interdum DOMIN VS Satan�, ut mlracula operatione eius,per magos amp;jncanznbsp;tatores,autper pfcudoprophetas �dan cur. Prob arc autcm ficexcrcerc fidem,nonne bonftnbsp;opus eftt Vnde in Deuteronomio capite dccimo teitio ira faibitur; Sifurrexeritinnbsp;medio tui proph�tes,amp;pr�dixeritftgnuni at^ portentumamp;eueneritquod locutuscft;nbsp;amp;dixcrittibi;e2(nusamp;fequaraucdcosaiicnos,non audies ucrbaprophet� illius,quianbsp;tent�t uos Dominus Deus ucftcr.ut palam �at,uttum diligatis cum an non, in toto corznbsp;de amp; in tota anima ucftra.Proinde.ctiamfi p magos pr�ftigia,amp; per pfcudoprophetas mlnbsp;tacula Hant, tarnen credarous ca fieri operatione Satan�, unde Si fugienda amp; dcuitandanbsp;font* Et quia Satan nihil poflit fua ui cd^icerc ,fentiamus Deum illi poteftatem concede�nbsp;ce,(imul ut impii puniantur, fimul ut pii probentur amp; cxerceantur. lam cum gcnecatininbsp;de magis amp; miraculis eorum dixerimus, nunc dicemus de SimoneMago, ex eoenim panbsp;lam fir,qux fint magorum amp; pfeudoprophetarum condttiones : nam non �dunt prodi/nbsp;gia autmiracula,ut comendent autlcgisautEuangcliidoftrinam, senomen ucri Delnbsp;glorificcnr/cd ut fe ipfos populo commendent, amp; fi�itia fua dodiina populum fcducanr,nbsp;ac d�mentent. Vnde hie Simon.non praedicabat Samaritis legem Mofi, fed fuas fupeiftlnbsp;tiones,nec prxdicabat cis Chtiftum,hoc efl'p:rmi(rioncm peccacorurn per Chrifium,fednbsp;feipfum,diccns fe ciTe magnum amp; pt�cipuum ucritatis dodotem* Ita^ pratftigiis fuis cfznbsp;ficiebat,utomnesSamariMnieifidem adhiberent. Poftquam autcm Philippus ad Sa/nbsp;mariam pctucnit. Si principe loco illic non fdpfum, fed Icfum Chriftum pr�dicarcr,uiznbsp;dclicet qf per ilium effet aditus in regnum ccelorurn, St poftea hanc prsdicationera uerifnbsp;leftupendis miiaculis confirmatet,eiicicndodxmonesde obfel�s,amp;fanando �gros^nbsp;multos Samaiitanos eoinduxir.utdeficientes �Simone Mago, fuxdoftrin� fidem adhinbsp;bcxenr,8lt;bapt]zarentur tarn mulicres qu�m uirt Quid adhxc Simonf Satan quidem cunbsp;lus'uirtute hafienus Simon multi prodigia ad decipiendos Samaritanos patrauerat,nbsp;Inagnaanimilibcntia pabm Philippotcfiftete,amp; ab ipfogentem auettciecupiebat,fidnbsp;trat ex perfecutione Hierofolymitana paulo prudentior faftus. Intclfigcbat enim lt;pcx ulnbsp;olenta perfecutione,quatn Hierofolymis aduerfus Ecdefiam Chtiili excitaucrat.Eoangenbsp;(ion magis piomouerct.quxtn imprdtretur.Proindecum hac non fucccflifrer,alia ufaagnbsp;greditur amp; enititur,uc Euangclio dolis incommodct;Nam tota pene multitudine Samanbsp;litanor� Philippi dodiinx de lefu Chrifto fidem adhibcntc,fuborna t amp; Simonem fuumnbsp;non ut uiolcntet Euangclio refiftat, fed ut fimulet fc Euangclio credere,amp; baptifm� accinbsp;piat. Tgitur Simon credidir,non quidcm uerc fed bypoctitice,amp; baptizatus elt,ac Philipznbsp;poadhsrebatQuam ob caufamtnon ut ueram iufiiciam confequcietur,fed primum,ulnbsp;fcquendo muUitudinis fidem.fauorcm corum no amittcrct. Timebat enim nefi paUmnbsp;Philippo,cuimulcitudoctcdebat,refiftcrct,auram popul�rem inter Samaritanosperdeznbsp;rei. Deinde, ut Philippe familiarior faA us, pofTct ctiam ab codifccre artem sdendi ralianbsp;miracula.qux ipfe magicis fuis artibus nunq cfficcre potuerat, at^ ita � PhilippoedoC*nbsp;maior�gloriam inter Samaritanos c�fequcrctur. Simoni hirIcMago ualde fimileshacnbsp;noftra tempeftate funt hi,q ui fimulant fe Euangclio fid� habere, non ob aliam caufam,nbsp;qu�m quia uident Euangelion multitudini placere, Kcupiuut fuamfamam Stgloriainnbsp;populo rctinere,quam putarent fe amifTuros.fi palam Euangclio rrfifterent At ficut Siznbsp;mon Magusjta illi perniciofiorcs funt holies Euangclii,q qui palam, amp;aperta ftontc renbsp;filiunr,Hi,n.clam fua ucnena dfundunt.altcra manu pan� oftentantes,altera manu lapinbsp;dem gc(iantes,amp; in tentatione,aut perfecutione maiorl ofFendicuIodeficiunr, Qudea�cnbsp;ludici�illifinthabituri,pofthacin Simoneaiaduettcmus-Nuncea^deSamaxitanisieznbsp;quunfcxpIicabimus.Sic .n.Lucas ait C� a�t audilTcnt Apoftoll,qui erant Hicrofolym�,nbsp;recipifTct Samaria fermone Dci,mifer unt ad cos Pettu amp; loann�/qui cu dcfcendifi�ni;nbsp;oraueruntp ipfis^ut acciperent fpirit� fanft�,nond� enim in quen^ illo^ �lapfus fuertf,nbsp;bapdzati tantum �tant in nomine lcfaChxitt�Tiincif])poncbancn)anusfup�zillos,acznbsp;clpUbant

HOMI'LIAE IOAN; iBRENTlI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

tip�ebant�g fpiritum fanftura. Quid hoc noux rei eft,(jgt; Philippus pr�dicauerat Sani�z ntanis eundem Chriftum, idem Euangdion, quod Apoftoli,amp; baptizauerat Saniaritaznbsp;nos codcm Chrifti baptifmo quo Apoftoli, attamen non dicitur eis fpiritum fandum minbsp;niftraffcs' Numcredideruntilli abfcj fpi'ritu fan�o? nonne prxdicatioEuangdlimini/nbsp;ftcrium fpiritus eftf nonne baptifmus cft lauacr um regcnerationis ac reno�ationis fpiri znbsp;nbsp;nbsp;rnirttum

tusfandit quomodocrgointelligitur.cpSamaritanicrediderintamp;baptizatifuerint.non tarnen accepcrintfpiritum fanftumt* Vt refpondeam, obferuandum cft, fcripturam hitnbsp;non loqni de fpiritus fandi uiuificantis fubftantia, fed de manifefto fpiritus fanfii dono,nbsp;quod amp; Apoftolis in die Pentecoftcs collatum eft. Porto, fpiritus fanftus ncceffarius cftnbsp;ad iuftific3tioncraamp;f3lutcm,amp;confertur miniftcrlo Euangdii. Atmirabilcilluddonunbsp;fpiritus fanfti,quodcftdonum linguarum aliarumlt;5 infigniumuirtutum, maxime quinbsp;dem utilecft ad confirmationem minifterii Euangdii, ad falutem aut non cft neteffarinbsp;um. Cum igitur minifterium Euangdii tecens effet inftitutum, contulit Dens hoc doznbsp;num amp; miniftris amp; auditoribus, ut nouum Euangdii minifterium inauguraretur amp; tonnbsp;fctraretur,uidelicct, tp talc fit minifterium per quod confertur fpiritus fandus.uiuificansnbsp;amp;rrnouanscorda etedentium in lefum Chriftum. Nupcucro inftiruto amp; confirmatonbsp;mimftcrio miraeulum uifibilcdcfntfieri.manetautcilludquodmiratuloconfirraabaznbsp;tur,nimirum,tpptaedicatioEuangcliifitminifteri�fpiritus,8f(^baptifmusfitlauatrumnbsp;regenerationis.acrenouatroms fpiritus fandi.Sunt qui cx hoc loco probant fatramenznbsp;tumconfirmationis,quoduoi.ant,amp;docent,Prefby'terisamp;Diaionis liicrcprxditarcEu '���cnbsp;angelion amp; baptizarc. Solis autem Epifcopis, qui dicuntur effc Apoftolorum fucceffoz r �Inbsp;res, lucre fat ramentum confirmarionis confetre. At primum res ipfa indicat, q� Epifcoznbsp;pipucros confirmantes (fitenimuotant) nonconferuntcismanifeftumdonumfpiriznbsp;tusfandi .quale Apoftolisin die Pentecoftcs ,amp;pef Apoftolos Samaritanis collatumnbsp;eft.deindc quod ad rationem minifterii Euangehei attincr.omnes qui poft mortem Aznbsp;poftolorum.prxdieant uerbum Apoftolicumdii funt Apoftolorum fucccfforcs, fiuc Eznbsp;pift opi, fiuc Prefbytcri.fiuc alio quodam nomine dicantur. Poftremo non utminiftcrlnbsp;urn,itadonummitaculorumsedcndorum accipiunt fucccfforcs� maionbusfuis.alioznbsp;qui ncccffc ctiam habcrent Epifeopi utleprofos mundarenqinfirmos (anarent ,amp; morznbsp;tuos fuftitarent, net iicet,ut c miraculis pct Apoftolos atditis, taha facramenta inftituannbsp;tur.qualiaSophiftx finxerunt. Itat� uanum commentum cft,cf hint facramentum cOnznbsp;firmationis probetur, nam cf non Philippus, fed Apoftoli, loannes amp; Petrus Samaritaznbsp;nis contulerunt donum fpiritus fanfti.non faftum eft ad t onfirmandam.partim fuperftinbsp;tioncm.partim tyrannicam authontatem Epifcoporum huius fcculi,fed ad corroborannbsp;dam authoritatem minifterii Euangehei, quod tunc primu ab Apoftolis inchoabatur.nbsp;Cum igirut tantis miraculis Euangelion de rcmiffionc peccatorum per lefum Chriftumnbsp;confitmatum fit.agite amiciffimi, firmam fidem ei adhibeamus, utfitnobis credentib.nbsp;porentia ad perpetuam falutcm in Chrifto lefu Domino noftro, qui eft una cum patre Stnbsp;fpiritu fando Deus laudandus in fecula Amen.

H O M ILI A XXXVf.

Vperioribus diebus baptizauimusSimonemMagum.unacura Samaritanis,amp; admnximusc� Philippotanqucrumamp;germaniinbsp;Chrifti difcipulum,adh�c don� fpiritus fandi Samaritanis imponbsp;fitionemanu� Apoftolorum c�municauimus, Nuneprodemusnbsp;Sipalaoftentabimus infynceritat�amp;impuritatcm Simonis Maznbsp;g i,qui nomine quidem Chnftianus fadus eft, re aut ipla impius,nbsp;magus permanfit. Siecnim fcribit Lucas .�Cum uidiffct aurcmnbsp;Simon,cpperimpofitkmemma�u� Apoftolorum dareturfpiz

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

quod efl: don� uariarumlinguarum.itanon Apoftolisfolum.fcdetiam aliis qbufdatn. utpoftea Anani�exemplum c�probabit.conceffum erat �Domino, ut hi aliiscti�hocnbsp;linguarum donum communtcarent, non quidcm uittute Siefficatia impofitionis ma/

rct.fanftificarer.S confirmaret, adeoij mitaculo declararet.tp minifterium Euangelii ta le fit miniftcriuimper quod Dominus fcribat, iuxta prophetam,legem fuam in uifccrib.nbsp;noftris,amp; in corde noftro,3deo^ fitlnobis in Deum,amp; nos in populum eius* Et iuxta ali/nbsp;umprophctam tale eft minifterium,per quod Dominus aufert�nobis corlapidcum,Sfnbsp;dat nobis cor nouum amp; carncum, fpiritum quolt;5 ponit in medio noftri,Sifacit ut in pracnbsp;ccptis cius ambulemus. Vnde Chriftus per Euangeliftam dixitCum uenerit paracktus,nbsp;quern ego m ittam uobis a patre,fpiritus ucritatis, qui � patrc proccdit, ille teftimoniumnbsp;perhibcbitderae,hoc eft, cum cffufum fuerit donum linguarum, quod eft donum fpi/nbsp;ritus fanfti, tunc manf fefto mitaculo c�probabitur, cp mcum Euangelion, nimirum,nbsp;me effe fatisfaftorcm amp; expiatorem pro peccatis, meefi� niam,uitamamp;rcfurreftio�nbsp;nem.fitpotentia adfalutem omnicredcnti. Atq?haeceft ueraac germana ratio,curnbsp;Chriftus inecclefia recens condita,hocfpiritusfanfti donum opulenteeffudcrit.Vidcaznbsp;musautem nunc, quim inique Simon de hocdonoamp;detoto Chtiftianifmo fentiat,5Cnbsp;quAni male abuti copi�t. Nam uidens donum iftud per Apoftolos impofitione manu/nbsp;um eorum aliis conferrl,accepta pecunia,amp; Apofl olis oblata, peri it, ut amp; eadrm poteftasnbsp;fibi conferatur. Hacigitur petitionc,principio prodit animum fuum,^ Chtiftianifmo fcnbsp;ttadiderir,non ex fynccri t�te fidei,uidelicet, �p ferio affeftaret lufticiara, qua: eft tcmiffio

iufticiam amp; beatitudincm, fed quia inhiant in opes ecclcfiafticas, ambiunt principatuni fupcr facerdotes.qu�r unt famam apud exteros, ftudent delitiis, amp; amant licentiam au/nbsp;dendi ac faciendi quiduis. Sic Euangelicifunt.At ne erres,Euangclion non doc et ambinbsp;tionem,auaritiam,rapinam,licentiam,amp; alia id genus fcelera.feddocct ueram iufticiam,nbsp;docet contemptum amp; negkftum fam�,opum,amp; honoris propter Chriftum.docetobedi

quod Simon Magus hi cod� iudicio, quo Simon percellentur. Deinde fignificatSimon fua prxdicatione amp; oblanone pccuniae,cpChriftianifmum non aliter rcputet,qu�m mer/nbsp;caturam inftiroriam.inquamercesprecioemuntur utplutis emptoribus obtrudanturnbsp;St reuendantur. Sicenimin animum fuum induxitSimon.-Quidceflast' quidtorpes^ cnnbsp;oblata eft tibi maxima conquirendi lucri occafio. Apoftoli hoc habent donii, ut cuicunqjnbsp;uclint,communiccntdon� fpiritus fanfti. Vides autem ipfos efle imperitos homincs.qulnbsp;fuac�moda negligunt,proindeenitcrctu,utabipfishancfacultat�coemas,fic.n. patu�nbsp;quidem fumptum facies,fcdingens lucrumparabis, paucos nummos expendes,fedhincnbsp;tnultos thefauros no diuitiarum folum,fed amp; honoris amp; glori� acquires. Quifqs cnim uonbsp;luertt � te hocdonopatticeps fieri, non patuoprecio id impecrabit.Etcutiofi funt homi/nbsp;nes.oranesfuas diuitias magna animilibentia pfundent, modo his admitandisdonisnbsp;potiantur. Sed heus tu Simon Mage.Chriftianifmus non eft mercatura inftitotia,ut prenbsp;cio emas fpiritum fanftum,8t poftea pluris reuendas, fed eft gtatnita gratia, qua omnianbsp;gratis�Deoabfqt ullouelprecio uel merito exhibentur amp; accipiuntur. Omnes.in/nbsp;quit Efaias.fitientes uenitead aquas qui non habetis argentum,properate,emitenbsp;amp;coniedite� Venite,emite abfq;argento,8t abfque uUacommutatione lac St uinum.

/

ROMItlAE lOAM. BdENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S

Et Paulus rluftiftcantur gratis per gratiam illius per redemptionem qu� eft in Chrifto �^fu, quem propolUK DE VS reconciliatorem. Ac rurlus. Gratia eftis feruati perti-dcm,idi5 noncxu'jbis, Dcidonumcft,nonexopenbu.',ne quis glonetur. Sedde bacnbsp;le audiamus Petrum,Mago pccuniam prodono fpiritus fanfti offerenti refpondci.tf m;nbsp;Pe.uniatua (inquitPetrus)tccumfitinperditionem.quoniam donum Deicxiftimaftinbsp;petuniis parari. Non eft tibi pars nc(� fors in hac re, cor enim tuum non eft reftum co gt;nbsp;ramDco,Refipifteigituf abifta maliuatua,amp;rogaDeum ,fiforte remittatur tibico/nbsp;gitatiocordistm. Infelle enim amaritudmis,amp; colligatione iniquitatis uidcoteefTc,nbsp;Audis fermoncm plane apoftolicum ; Pnmum enim Petrus oftendit Mago peccatum oftfnpo peenbsp;fuum,amp;dicit. Tuexiftimasdonum Deipecuniisparari. Hincigitur intelligo.tefpecie �tor�� tanbsp;lamp;ago*

quit)tuatecumfitinpcrditioncm,hoccft,percasunatumpccuniatua,Quidhoc�Hocz ^*^quot;*^* cine eft apoftolicum, hommes tam crudelitcr malediccre amp; condemnare? At tu Lias *nbsp;IPetrum nunc nonexpriuatatemeriiatc.fedcx publico officio loqui. Officium autemnbsp;apoftolicum eft.non folum remittcre peccata.fcd etiam retincre. Ad Ezechielem dicitur.nbsp;Sidicentc mead impium mortemoneris,non adnunciaucris ei,nelt;^locutus fuetiSjnbsp;ut auettatur a uia fua impia amp; uiuat.ipfe impius in iniquitatc fua morictur* fangnincirtnbsp;aurem eiusdc manu tua requiram. Ad apoftolos dicitur: Ite in orbem St przdicatc Euannbsp;gelion: Quicrcdideritamp; baptizatusfueritfaluus erit,qui autem non crediderit,conznbsp;demnabitur. Jam Simon Magus, certum fpecimen dabatfc non ingenue in Chriftutnnbsp;credere 4 lure igitur a Petro una cum fua petunia condemnatur. Hie autem mihiobznbsp;fcrua quanta fitdiuina indignatio fupcr peccata- Ifte enim Simon non defignauerac.nbsp;Iatrocinium,non commiferat furtum, non perpetrarat adulrcrium. Harcenimflagiznbsp;tia pene fola hic mundus pro peccatis computat. Sed tantum pcticrar, ut pro oblatanbsp;pecunia fibi concedcretur facultas communicandi ahis donum fpiritus fanfti, attaznbsp;men feueriffimafententia una cum pecunia fua condemnatur. Quid ergo putas fu/nbsp;turum fuper eos, qui grauius aduerfus Deum St proximum peccant, nunc blafpheznbsp;miis, nunc latrociniis, nunc furtis.nunc adulteriis, nunc conuiciis, nunc execrationiznbsp;hust' Si bypocrita, qui tarnen habet fpecimen boni tam grauitcr condemnatur, quidnbsp;fiet illi, qui ne fpecie quidem bonus eft, fed palam amp; impudenter peccat t Carterumnbsp;Petrushacfuafententia, nonfolum Simonem,fedprimum quidem Simonem, dcinznbsp;de autem in Simone omnes cos condemnat, qui exiftimant dona Dei pccuniis parari.nbsp;Et qui funt illif rogas i contemplate falcem fuperiorem Papifticac religionis ftatum, 5tnbsp;inuenicshac PetrifententiatotumPapatum.unacumfuis opibus condemnatum effe.nbsp;Nonne remiffio peccatorum donum Dei eftf Etquis hoe Dei donum pccuniis uenznbsp;diditr nonne Papa, Epifcopl, St facerdotesf qm mdulgentiis fuis hoc egeruut, ut quamnbsp;plutimos nummos ex his quipeccatafua confitebantur emungcrentt' Nonne com/nbsp;munio fanftorum donum Deif St quis hoc donum uendidit ( nonne monachit Sinbsp;8t hi qui proprias inftituerunt fratcrnitatcs^ Illi enim in fuam communionem 31nbsp;fratetniutes neminem ferme recepexunt nifi numerau pecunia. Dies me dcficeret,nbsp;cxutfnKatc Omni* onptioniun * HcaditxonHO} gencx% tn ecdefia.

w

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

- �g�tur Petti fcntcntia tota Papifticae rcligionis mcr a�ura condemnata eft� fam at hoc in Simone animaduectendum eft, quid ill is aedderc folcar ,qui parno minime conlt;-Sonanit exa Knci,maiocainglociamfuam.d�priuatamutilitatemambiunt. Eratcnim Simon un�nbsp;tmplo adma cum alas baptizatus.acceperacetiam, utucccfimilecft,un�cumaliis Samatitanisdoznbsp;nemur. ut num fpiritus fanfti ,feu don� linguarum. Hoc autem n� contentus ambit amp; illud ut nonnbsp;furuo pmns folum ipfehabeat donum linguarum, fed etiam faculcatcm aliiscommunicandi illud,nbsp;fo/tte(Ut� non ad publicam fed ad priuatam fut utilit�rem. Tantum igitur abeft, ut eafaculutcnbsp;potiatur ut en�aliis donis pr iuctur.Sic Pharao n� contcntusdit�onc Acg^�ptiaca.ambi�nbsp;batetiam dominiumfuper populum Del. At non folum dcftituebaturdominiopopulinbsp;Dei, uerumetiam fuo imperio. Saul non contentu ?, cp ipfe in regem Ifraelis ele�us �tatnbsp;etiam hoc qu�rcbat,utrcgnumad pofteros fuos.inuito etiamnum dco.transfertet-SedSr ipfe occifusoccubuit.amp;pofteri dus r�gnum non func affecuti. Proindc admoneaznbsp;murhisexemplis,amp;aliena{ruamurinfania,utparuoco.itenti,amp;inpaudshddcs fu�nbsp;multa conftituamur � Poftremo oftenfo peccato,8t pronunciata c�demnationis fentenua,nbsp;oftenditPetrus uiam.quaSimon poffttfibi parare peccati rcmiffioncm,amp;efFugcrecon-demnationc,dicens.K.cfipifce ab iftamditia tua,amp; roga Deum,ut remittatur tibi cogitanbsp;tiotordis tui. Hic iam uides quorfum tendant apoftolicac increpationes amp; condemaariznbsp;Qgorf�� ones.nimirum.non ut hi qui increpantur amp; condemnantur, perpetuo pereant, fcd utnbsp;tendantA� pctifta ad u�ram falutem perducantur. Tradatur,inquit Paulus, Satan� ad interit� carznbsp;pofioliclt;etna nis. Quare f ut a Satana diripiatur^ minime, fed ut fpiritus faluus fit in die Domininbsp;(Tc^tioncf � lefu. Etrurfus;R.edarguito illos feucriter.Quaret ut pcreant�abfit,fed ut fani fint in fide*nbsp;Sicenim Petrus haflenus Simonemob peccatum fu� inctepauitamp;tondcmnauitQuaninbsp;obrem^utmaneatincondcmnationet minimeomnium;Seduccondcranationemefiuznbsp;giat. Vndeindicateiuiameffugicndi. Refipifcediccnsabiftatuamalitia. Refipifcercnbsp;- . autem aliud noneft,qult;im agnofeerc peccatum. Si credere cp per Chriftum peccatumnbsp;fit remifium,3c dignos pcenitcnti�fru�us proferre.Inter fruftus autem paenitentiar priznbsp;marius eft.inuocatio nominis diutni,feu oratio. Roga, inquit, Deum ut remitutur tiznbsp;Cegitaiones bi ifta cogitatio cordis, Vbi nunc funt qui fennunt cogitationcs cordis eft� a ucd�gaznbsp;eordis non 11 lib�ras � fcdicet peccatum eft, quod ore aut minu defignas, amp; non cr� peccatumnbsp;t^ebbtMt' quod c�tuittiscorde.membro hominis longe oim nobihffimor Non c�cupifccs, inquitnbsp;lex. Et qui uiderit mu�crcm ad concupifccndam eam, iam moctbatus eft in corde fuo,nbsp;Nec Petrus admonuiftct Simoncm.utpro remiiTione cogitationis eordis orarec,n��nbsp;mala: eordis cogitationcs effent peccatum coram Deo grauilTimum. Iamfi cogandusnbsp;eft Deus proremuTionecogitationiseordis, quantofolicitius,quanto ftudiof�us roganznbsp;duseftpropeccatisautorc.autmanuauc alioqui externo fado commiiTis. Sedquidadnbsp;� � hacc Simon ( Refpondens dixit. Prccemmi uos pro me apud DOiMlNVM, nequideznbsp;� ueniat in me hor� ,qu� dixiftis. Siuc Simon piarefipifcentia.fiue impio metuapofto'nbsp;lorum, interpellationem petiuerit, certum tarnen eft, alienam interpellationem nihilnbsp;ualere,nifi is pro quo intcrpellatur refipifeat. Intcrcedit Mofc pro Pharaone; fed is fit inznbsp;duratior. Intercedit Samuel pro Saule ; fed audit. Vfqi quo luges Saul, cum cgoproleceznbsp;(Jiemm erd rimeuin. ProhibeturStiercmias neoret pro populo :fiquidem is nuUo pado potu� adnbsp;tianemnon pocnitentiampcrduci.Et pereundem prophctamdicit DOMINVS. Sifteterinc Mc^nbsp;(Mlerenift fitSamuelcorammc, non eft anima mea ad populum iftutn- Ad Ezechielem quoq; facznbsp;ipfire�pticd tus eft fermo Domini dkens. Fih hominis terra cumpeccaueritmihi,utpraruaricetucnbsp;praeuaricans.cxtendara manum meam fupcr eam,amp; conteram uirgara panis cius,amp; imznbsp;mittara in cam famem Si mterficiam deca hominem amp; iumentum. Etfi fucrint tres uiznbsp;tiifti in medio eius Nohe.Daniclamp;lob.ipfiiuftitiafuaiibctabuntanimasfuas. Haecc�nbsp;Ita fc h3beant,rogcmus quidem diledifiimi.proximos noftros, utpro nobis apud Deuosnbsp;interc�dant. Natnamp; Paulus,tantus uidclicccapoftolus,qui intettium coclumraptus fueznbsp;rat, obfecrauK Romanos fideles quidem ,attamcn Paulo in pietate longe inferiores,uCnbsp;ipfiani laboiamem pcca�oalbiisad OeuinadiiutucatNaaeft gutem fentiendun^^

I

Sc Joannes,qui primi plantarunt Ecclcfiam Chrifti in Samaria,SC excitarunt Sa maritanos ut fecum afcenderintin Zion ad D O MIN V M�dcum noftrum,nbsp;Quomodo hoc inquis,fadum eft,cum poft hiftoriam Simonis Magi Lucas itanbsp;fiibiungati' EtilliquidemteftificatiSClocuti fermonemDei,reuerfifunt Hieronbsp;lblymam,0^multisoppidulisSamaritanorum euangelt�abant.Hicdicit quiznbsp;dem LucaSjApoftolospr�dicafleEuangelionin Samaria,attamcnnon fcribicnbsp;Samaritanos una cum Apoftolis profedos efle ad Zion aut Hierufa!em, Necpnbsp;enim id licebat,partim ob multitudinem credentium Euangdio in Samaria.parnbsp;tim ob pcrfecutionem qu� erat Hiero foly mis aduerfus credentes, partim etiamnbsp;ob inuetcratum odium,quo ludaci Samaritanos pcrfequebantur.C^uomodo iginbsp;turillud impletum eft quod Prophetapr�dicitSamaritanos ad Zion cum Aponbsp;ftolis afccnfuros, Facile ad hocrelponderi poteft,fi fciamus quid fit afccnderenbsp;in Zion ad Dominum deum noftrum. Non enim eft pedibus profi'cifci in Hie#nbsp;rufalem,fedeftcredereEuSgclio,quodinZion feu Hicrufalemmanifeftatumnbsp;cft.QuienimcreditEuangeIiodeJefuChrifto,is afcenditadZion, Proinde feregrinatianbsp;quotquotadhibuerunt fidempr�dicationiApoftoIorum,hiuna' cum Apoftonbsp;lisad Hierufalem profedidicuntur ad DominumDeum fuum, Ex hocautemnbsp;ioco nobis difcerelicet,quomodononfolumuereadHierufalem,quamn5cuonbsp;camus fandum fepulchrum, fed etiam ad Dominum dcum noftrum pcregrinanbsp;ri debeamus.Sunt enim qui religionisergojamp;confequende remifl�onis omnianbsp;peccatorumgratiaproficifcunturadHierufaIem,hoceft,terramfandam,adinnbsp;uifendum fepulchrum Chrifti, �fillic ob egrcgium illud peregrinationis faciznbsp;nus �quit�s aurati creantur.Iamlicebitquidem fepulchrum Chrifti inuiferc,liccnbsp;bit SC coram mundo equesauratus uocari,Hocautem prorfum contra Chriftianbsp;nifmirationemagiturjqjrcmifli'opeccatorumexoperepcregrinationis fpcrat,nbsp;nec eft q, eques auratus coram Deo reputctur,qui hunc honorem in hoc f�culonbsp;confecutus eft.Proindequiitaperegrinatifunt ad Hicrufalem,hif�penumeronbsp;ad Satanam po tius ad Dominum deum noftrum profedi funt,Sed hoc demunbsp;uerceftafccndere adZion�^ peregrinari ad Hierufalem,uidelicet,credere innbsp;EuangcliondeIefuChrifto3q)peripflimhabeamusremifl�onempeccatorum,�^nbsp;placatum patremincce�is.Hacenim peregrinatione afcenditur ad Dominumnbsp;fleum noftrum,ԣ^ impetratur,utuereequitcs aurati coram Deo efficiamur.Ete# Ven cquitetnbsp;nimquiEuangeliocredit,neceflehabet primum omnibus renunciare qu� pofltnbsp;Act,ita ut porro nihil carum rerumnift pro uoluntate SC mandato Dei uti uelit ?nbsp;Deinde pugnare aduerfus principatus,aduer fus poteftates,aduerfus mundi donbsp;rninos,redores tencbrarum f�culi huius,aduerfus fpirituales aftutias in c�le#nbsp;ftibus.Qui autem h�cforti animo aufus fucrit Sc feccrit, nonne multo mel iorinbsp;I'urc eques auratus dici meruit,qui uel fexc�tics Turcarum impetus fuftinuit*

o

�

IN CAP. OC.T�VVM ACT. A P O S T,

T alts eques fuit P aulus,di cens:Bon5 certamen decertauijcurfum confuni a uiji demferuauijquodfupercftsrepofitaeftmihi iuftici� corona, quam redder mihinbsp;DOMlN V S indieilloiuftusiudex. TalesfueruntHebr�iadquosApoflonbsp;lus ita fcribit:Ingens certamen fuitinuiilis afflitflionum,partim quidem dumnbsp;probris 0(rpreflurisafFcdi,fpe(flaculofuiitisomnibus,partim dumconfortes itanbsp;conuerfantium fac�deftis.Itacpenitamur etiamnos,ut fide in Euangelfon,adnbsp;Zion,ad Dominum deum noftrum percgrinemur,immo ad patriam proficifcanbsp;mur, decertantes bonum certamen contra aducrfarium noftrum Satanam,nbsp;militi�coronamaflequamur, Sed expugnataper Philippum Samaria, innbsp;obedientiamChriftiper Apoftolos Petrum Slt;loannemreceptaSCconfirmata,nbsp;tempus eft ut ali�quoc^ regiones debellentur �i. fub iugum Chrifti mittantur ?nbsp;De Meifia enim pr�didum eft,qgt; dominaturus fit a mari ufcp ad mare, �i a flu^nbsp;mine ufc� adterminos orbis terrarum. Poftquam igitur refurrexit a mortuis,S6nbsp;incoclumafcendit,mifit Apoftolos.aliofc^difcipulosin totumorbem terrarumnbsp;ut omnes populos infidem rcciperent,0if Meff�� obedientes rcdderent. Fit auisnbsp;ArmdApo ternh�cregionumexpugnatioualdeadmirabiliter,nonarmiscarnalibus,nonnbsp;flolicd. gladifsferreis,nonexercitucataphra(fto,nonhaftisacutis,fed folapr�dicatio/nbsp;neEuangeltj,folif(^ imbecilIibusChriftidifcipulis,nuno huius f�culi pr�l�i�nbsp;dio munitis^Accedit Sc hoc mirum,qgt; regionum populi ita in fidem �C obediennbsp;tiam Meff�� recipiuntur, ut nihilominus tarnen maneant fubditi fuorum ma/nbsp;giftratuG ciuilium,immohis multo obedientiores in rebus ciuilibus per fidemnbsp;inlefumChriftumfiant.Nonenim Samaritani ideo afuo magiftratudefecesfnbsp;riint,quiaperpraedicarionem Philippi nouo r�gi lefuChrifto fe�e tradiderunt,nbsp;fedpotius obfequentiores magiftratui ciuiliinrebus ciuilibus fadi funt,q� exfii#nbsp;deinChriftumdidicerint,magiftratumefleordinationem Dei, Recepta ergonbsp;Samaria in fidem lefu Chrifti, quam deinde regionem inuafit Phih'ppiis occu#nbsp;pandam,6C ad fidem Chrifti ducendam f profedo, quantum e fequenti hiftorianbsp;deEunuchopraefedo regin� Candaces in Aethiopia animaduerti poteft,pernbsp;unum hominem eumc^principem ad fidem Chrifti tradum,inuaft'ttotam Aci#nbsp;VoeatioAe^ thiopiamoccupandam.Etenimhocquoc^ anteaperprophetaspra�didumeft,nbsp;thiopum �nbsp;nbsp;nbsp;Op Aethiopia feCe traditura fit in obedientiam Chrifti, Venient,inquitpfalmus,

legatiexAegypto,Acthiopialeuabitmanusfuasaddeum,Etrurfus:Eccealie^ nigen� SC Tyrus �C populus Aethiopum nafcuntur illic,uidclicet in Zion, Acnbsp;iterumiCoram illo procident Aethiopes.Et alius prophcta:Omncpecus Cedarnbsp;congregabitur tibi ,arietes in Nabaioth miniftrabunt tibi, Videaraus igiturnbsp;nuncquomodoidquodprophetaepracdixerunt,complcri per Philippum coe;#

5, ptum fit,Angelus DOMINI locutuseftadPhilippumdicens�Surge �Cuade J, meridiem uerfus, ad uiam qu� defccndit ab urbe Hicrofolymorum, ad ciuita/nbsp;,, tern Gazam,h�c eft dcferta. Et furgens abijt. Vide obfecropromptiff�mam Phtnbsp;Iippi obedientiam. Mandatur ei ab angelo, ut ad earn uiam uadat quae ducit adnbsp;GazamurbemPhiliftinorum,quondamquidemflorenfem, nunc autem defers�nbsp;tam,autindeferto fitam.Illeautemconfeftimmandato angeli obfequitur,nii*nbsp;KtdnJdlddei hil refponfat,nihil requirit,nihil interrogatquid illic fadurus aut paflurus fit,nbsp;Honeffe fern num pr�dicaturusEu�gelionauibusindeferto t numfeipfumobiedurus latronbsp;t4itd4,fed nibus f nihil harum rerum requirit,fedftatim angelo uocanti obfecundat, Ex^�nbsp;emplumobferuandum,utpr�ceptaDeiqu� nobisdiuinitus proponSturnonnbsp;curiofe fcrutemur,fed pia fimplicitatceis obediamus, Etenim Dominus Deusnbsp;nofterhancfercconfuetudinemhabet,utinmandatisfuisqu�inpr�rentiarumnbsp;quidem facienda funtpalampr�cipiat, quae uero in futurum facienda funt,eanbsp;ufcjpad fuum tempus reuelandacaclet, Sicpraecipit Abrahamo,utexiret de ter^nbsp;ra,dc

if

gt;�

ff

ff

ops commendatur,primumamunerisfui dignitate�Cp�tcntia,eratenim dy# l Affiwop� naftes feupr�fedusregin� Aethiopum,qu� uocabaturCandaccjfiue illud genbsp;nerale nomen fueritreginarum �cthiopi�,quemadmodum rcgum Aegyptio#nbsp;rumPharaojfiueilla fueritquamf�cularesliter�fcribunt Aethiopibus impe#nbsp;rafre,mulieremuirilem fane,fed alterooculocaptam. Hiccumfideliterpr�fe/nbsp;(fturam fuamadminiftraffetjqu�fturamadeptus, uniuerf� regi�gaz�pr�#nbsp;fedus cft.Sic enim ordinationediuinafieri lolet,utqui iuxta EuangeliCam fennbsp;fentiaminminimo fideliseft,fupcrmulta conftituatur, Namquod regina cre#nbsp;diderifct omnes fuos thefauros,argumentum eft,ipfumfidelitatis uirtute alfosnbsp;longefuperafte* Deindecommendaturquoqt a pietate animi.Tametfi enimnbsp;longe ab urbe Hicrufa!emhabitab�t,tam�inucorandi caufa profedus eft, Sednbsp;inquis,annonpotutt domi fu�Deumadorarc,quid opus erat ad Hierufalemnbsp;proficifeii Potuit quidem, �Ceafuitpictas eius,utproculdubio etiam finein#nbsp;term/ftione domi fu� deum adorauerit, fed quia templum Hierofolymitanumnbsp;promiflionemDcihabebat,ut qutfquis fine lud�us fiuc alienigena in co loconbsp;oraretjuoti fui compos rcdderetur.ut teftaturdedicatio Salomonis, unde QC donbsp;mus oraiionis uocabatur Jdeo multiad hoc templum etiam elonginquis regionbsp;nibusorandi caufa proficifeebantur. Hoc autem nihil aliud erat publica drnbsp;fciplinaamp;^Iegis rudimcntum.Chriftus enimquieft ucru tn templum,dicinVe/nbsp;niet hora nunc eft,quando neepin montchoc, nec� Hierofolymis adorabitisnbsp;patrem,fedueri adorarores adorabuntpatrem infpiritu amp; ueritate.Commendanbsp;turigitur Aeth/ops,q,legis rudimentum obferuarit donee per Chriftum inue#nbsp;rirate eruditus eft. Accedit amp; hocadpietatem eius,qgt;in itinere in curru fedens,nbsp;nonuacabatocio,autlegendisfabulis,fedlegcbat,inquit Lucas,Efaiam pro#nbsp;phetam,Dixitautem fpiritus Philippo,accede6^adiunge te ad currum iftum*nbsp;Accurrensautem Philippus,audiuit eum Icgcntem prophetamEfaiam,amp;ftumnbsp;primumintelligens quare iulTus futfletin earn uiam abire,6C fefead currum tunnbsp;gere.Etdixitad AethiQpem,intelligisnequ�legisf AtilleaicQiii namenimnbsp;pofl'um,nifi aliquis dux ui�mihi fucrit.''Rogauitcp Philippum ut afeenderet,nbsp;federetqjfecum. Alia Acthiopis uirtuscommemorarur,quod ram potensuirnbsp;multahumanitatcad feincurrum fuum inuitauit hominem forte obuium,�^ufnbsp;apparebatabiedum acfotdidum,0^quodnonerubueritfuamignorantiamfa#

o X

*

IN CAP, OCT�VVM ACT, APOST.' terGamp;abiUoquantumuis abiedohomine difcere fenfumprophetai,Profcdonbsp;multi noftrum longi�tme ab his uirtutibus abfumus,fi enim uel pauciffimo honbsp;norein hoc f�culo pr�diti fumusjqua�'nos fob' uiueremus,ita alios pr� nobisnbsp;faftidimus acpr�fumimus nosomnia,non folum quat ad ciuilem rerum admi*nbsp;nillrationemjfed etiam qu� ad religionem pertinent,fcirc,nec cuiufquam indfnbsp;gere,qui nos in rebus facris erudiat, Qiiid autem ifta arrogantiaaliud fecum at/nbsp;tuleritquam extremam perniciem f Qiiid iftafcientiae pr�fumptio aliud figni/nbsp;i�caueritqu�mfummam ignorantiamf V f�srex Judareqciensfacerdotes,do,nbsp;eentes dim,ne contra legem DOMINI incenfum adder et, exiftimans fe le*.nbsp;gem Domini melius omnibus faaificulis noffe,quid aliud arrogantiaamp;S pr�*nbsp;iumptionefuaegit,quam qjfeipfumpublic� infamix obiccit,amp;^ lepracontami*nbsp;nauitf Pharifxi arrogantia�iprxf�mptioncadc�cum dicentes,lnpeccatisnanbsp;tuses totus,0^tudocesnost atcpillum eijcicntes feipfos excxcarunt.Ecquidnbsp;aliud accidiffethuic Aethiopijfi Philippum uthominem contemptum faftidif*nbsp;fetr Nonenimconfecutus effet cognitionemChrifti,quapriuatus,nunquamnbsp;ueramfalutemadeptusefl�et,NuncautcmamplediturPhihppumhumaniter,fanbsp;tetur fuam ignorantiam ingenue,SC doceri cupitetiam ab hominc omnium abznbsp;i�ediffimo, unde uere illuminaturcognirionc Chriftiqux eft uitaxterna, 1 roznbsp;inde omni ftudioenitendum nobis eft, utexclufa omni arrogantia�C fuperbia,nbsp;dociles nos prxbcamus adpcrdifcenda fenfa facrx fcripturx, qua eruditi nonnbsp;tarn ad omneopusbonum prxparemur, qu�m perpetuam foclicitatem confequanbsp;murper Chriftumicfum Dominum noftrum,qui eftun� cum p�tre SCfpiritunbsp;fando deus laudandusin f�cuk Amen,

H O M I L I A XXXVni,

V� adhuc reliqua funtde eunucho Aethiope,hodiemo die,amiciffimi, ueftris precibus adiuti perfequemur, Euniinbsp;chus enim rcuertensaHierufalem,non ociabaturin currunbsp;quouchebatur,necnugadbusfabulis tempus tercbat,fednbsp;animum fuum diuina ledioc pafcebat ? T une autem, quartnbsp;do Ph ilippus acceffcrat,in cum I ocum Efaix inci derat, qufnbsp;______fcriptuseft capitequinquagefimo tertio,Sic enimLucas ait : Argumentum lcriptur� quam legebatcrathoc: Tanquam ouis adoccift'o*nbsp;nemduduseft,amp; ficutagnuscoramtondentefcmutus,ficn� aperuitos fuum,nbsp;inhumilitateipfiusiudiciumeiusfublatumeftjgenerationemautem cius quisnbsp;cnarrabitc'quoniam tollitur de terra uira eius,Reipondcns autem Eunuchu#nbsp;PhilippodixiuObfecrotedequo prophetadicithocrdefcandealioquopiamsfnbsp;Aperiensautem Philippus os fuum,6Cincipiens a feriptura ifta prxdicauit illinbsp;lefum. Non eftalius propheta quiclarius �S dilucidius de lefu Chrifto feripfenbsp;rit qu-itn Efaias,Vndehaudimmerito aplxriflt;^,Euangchftauocatur,EtEuannbsp;tiflimcutuntur, Eft�^huius prophetxliberoblatusChrifto,furgcntiadIegcn*nbsp;dum in SynagogaNazarethanajSCftatimutChriftuslibrumexplicauitjinuc*nbsp;nit locum ubi fcriptum erat: Spiritus domini fuper mc,proptereaquod unxcritnbsp;minandus effet,diuina difpcnfationc cius prophetx ledioncm arriperetjounbsp;ximeomnium deChrifto 6Cregno eius prophetauit, Videamus ergo o�

HOMILI�B IOAN. BRENTIL

poffunt haec uel in Efaiam uel in quemuis alium aut patriarcham aut prophe* -tam, aut martyrcm compctere t Tametfi enim Efaias �C multi alij iniuriam a per fecutoribusjqui ipfos abfq? ulla iufta 8C legitimacaufa trucidarint,paffi fint,nulnbsp;lus tarnen eorum languores noftros amp; dolores portauitjnullus propter noftranbsp;fcelera occifus eft.Etnulliuspaflionepacemhabcmus.Nulliusliuor,noftra fanbsp;nitaseft,necDominusinullo eorum iniquitates noftras pofuit �Quinamp; ipfinbsp;quotquot funtpatriarcha�,prophet�amp;^martyres, ad eumquotp catalogumpertfnbsp;nentjdequoEfaiasdicittOmnesnosquafioueserrauimus. Vnde Qi. fiiniuftanbsp;ab hominibus coram hominibus pafli funt,tarnen coram Deo peccatores exi�nbsp;ftentes,iuftiflima f.ippliciapertulerunt. Dicit enim Dauid: Si iniquitates obfernbsp;uaueris domine, domine quis fuftinebitr Audiamus Qi eaqu� fequuntur: Se*nbsp;pultuseft ut impius, SCmortuUsutdiuesjCum tamenpeccatum non fecerit, necnbsp;xnuentus fit dolus in ore eius. Acmox�ln feientia fua iuftificabit ipfe iuftus fer*nbsp;uusmeus multos,quia ipfe portariniquitates corum, S^reliquaqu� fequuntur.nbsp;Putasneh�c pofte uel de EfaiajUcl de alio quopiam pr�terquam de Chrifto in/

( concedara Efaiam alios quofdam fepul tos eft'e tanquam impios �� mortuos,tanquamdiuites (hoceft, iniquos,dicuntur enim diuiti� Mammonanbsp;iniquitatis)quis deulloalio homine qu^m de Chrifto intelliget, quod additur,nbsp;peccatumnonfecit,0(S dolus non eft inuentus in ore eiuss? Tametfi enim Efaiasnbsp;aut alij fortafti's minime externa flagicia amp; publica feel era defignarint, tarnennbsp;quid eft homo,ut immaculatus fit,6C ut iuftus appareat, natus de mulierc^nbsp;Ecce c�lin� funtmundi in confpetftueius, quanto magisabominabilisamp;^inunbsp;tiIishomo,quibibitquafiaquaminfquitatem.Sedmulto minus illud in Efaiamnbsp;aut alios huius farin� homines competit,quod diciturin feientia fua iuftifica/nbsp;bitipfeiuftus multos.Nullus enim ex cognitioneuel Efai� uel aliorumpatriarnbsp;charumSdprophetarum redditur uere iuftus,nificognouerit �Ccrediderit innbsp;eum quern prophet� pr�dicauerunt. Proinde,fi nec^ pr�cedentia nec^ fequennbsp;tia in Efaiam aut alios fui fimiles conucniunr,quomodopoftunth�cuerba,Si*nbsp;cutouis ad occifionem dudus eft,�(S caeterajin eos conueniret Conueniunt aunbsp;teminfolumiefum Chriftum Dominum noftrum,is enimeft qui uerc languo*nbsp;resnoftrostulitjfiC dolores portauit,quemadmodum �� Matth�us capite otftaznbsp;uo interpretatur.Is eft fuper quem Deus pofuit omnes noftras iniquitates, e eunbsp;ius fupplicio pacem habemus, e cuius liuore fanitatem confecuti fumus. fs eftnbsp;qui pcccatum non fecit,nec inuentus eft dolusinorecius. Is eft, qui cognitionenbsp;Iui,hoceft,fi4f I*'*pI^gt;J�^��^ftificatmuItos. Vnde�CilIudquod detaciturnitatenbsp;6^patientia in fupplicio feribitur, de ipfo intelligendum eft. Dutftus enim eft:nbsp;Chriftus ad occifionem ficutouis,qu� non aperit os fuum, �� ficut agnus obznbsp;K�utefcit coram tonfore,itaChriftusobmutuitcoram omnibus fuisperfccutorinbsp;bus. Non detredauit fupplicium,fed fua fponte obuiamproccft�thoftibus fuis,nbsp;Cum maledidi� inceflaretur,nonregeftit malcdiCla, cum malis afficereturjnonnbsp;�ninabatur,fcd tradidituindidam ei qui iufte iudicat,qui peccata noftraipfepernbsp;tulit in corpore fuo fuper lignum,quo peccatis mortui iuftici� uiueremus,nbsp;quemadmodum Petrus hune Efai� locum interpretatur, C�terum,ubi no/nbsp;fter textus habet, in humilitate ipfius, indicium eius fublatum eft, ucrius ita le*

O 3

I

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

gitur.Dedaufura(feutnbiilatione) 6C lud/cto fublatuscft,Chn�uscft/mdfc carcercmortis Sgt;C decondemnacionebberatus cft^ac demorte furrcxi t,qugt;s igij=gt;nbsp;tur nunc gencranonem eius enarrabit: quis fan's explicabitjquandiu poft rel ufnbsp;redion� unfluius QC duraturus fit r Etft enim de terra uiuentitm uitacius lublanbsp;ta fl tjtamen i ta a mortuis refurrextt ut perpeaio non folum fit uidunis, fed ctifnbsp;am regnaturus. Regni enim eius non eft finis 5 fuper folium Dauid fedebit,6^nbsp;regnabit a modo ufque in fempiternum. Qiu'a igitur totus hie Efai� locus denbsp;Chriftointelligenduseftjcommodeabhoc locoinc�pit Philippus,Sdpraediznbsp;cauitEunucho iefum.Quid deipfo pr�dicauitcniminim lefum elle filium def,nbsp;lefumefteuerum ilium Meffi'amfeu Chriftum a prophetis pr�didtiim. htquianbsp;MelTias eft,adeoMeffiaeetiam officium habet,uidelicet,qucd per ipfum benez^nbsp;dieanturomncsgentes qui in cum credant amp; baptizentur, quod periplum re*nbsp;mittantur peccata, quod per ipfum uera iufticia, fanctif catio, falus, uuanbsp;demptiocontingat,hoc enim eft Mcffi� officium. Quid ergo ad h�c Eunu*nbsp;chus t Sequitur; Dum irentperuiam, ueneruntad quandam aquam, �d ait Eu*nbsp;nuchus:Ecceaqua,quiduetatquominusbaptizcriDixitautem Phihjppus: m'nbsp;crcdisex toto corde,licet.Etrefpondens ainCredo h'bum Deiefle lefum Chriznbsp;ftum.Etiufl'itfifticurrum,acdefcendcruntamboin aquam Philippus fimulSinbsp;Eunuchusgt;SCbaptizauttcum, Primumobferuaardentiflimum fidei defyde*nbsp;rium inEunucho,quoisfuapte fpontc baptifmum ambit. Et unde hate fidestnbsp;undehoedefyderium f certenon aliunde quam epraedicationedc lefu Chrifto�nbsp;lgiturpr�dicatiodeIefuChriftocacft,p6rquam Deus fpiritum fidei �Cobe*nbsp;dicntiaclargitur.Potuiiferenim Deus Eunucho fpiritum fandum communi*nbsp;carecitraledionem Efai��^interpretationemPhilippi delefuChrifto,at no*nbsp;luiteihuncabfcphis organis communicare, ut oftendcret Euangelioneffemlnbsp;niftcriumfpiritus�^reconcihationisgt;adcoc�pofentiam ad falutem omni creznbsp;denti.Curautem baptifmum ambit tan non fufFiciebat ei fides fuat Vult eti*nbsp;am obfignari Sd confirtmri externo figno, Dixit enim Chriftus; Qiii credidc*nbsp;ritamp;baptizatusfueritfaluuserit.Baptifmus igiturfignum illud eft quo fideanbsp;noftraobfignaturjUtcertifimuseabenebcia qux deChrifto crcdimus,noftranbsp;ef�e�f adnosipfospertinere. Vnde�f baptifmusdicitur lauacrum mundatio*nbsp;nis,rcgcnerationis0f renouationis fpiritusfandijCoquod nnindationem,rcs�nbsp;generationem �Crcnouationem uerbo fidei acceptam obfignatatep confirm�t,nbsp;Deinde�Cillud obferuandumeft,quod Philippusnonbaptizet Eunuebumnbsp;nifi prius explora ta fide eius. Nemo enim baprizandus eft nificredat,propter eanbsp;quodbaptifmus obfignatio fitcorumbonorumqu�fideaccipimus�f poffide^nbsp;mus. Ergo ubi fides abeft fruftrancus eft baptifmus. Ex hoc loco Anabaptiftaenbsp;fuumerrorem probareconantur,6^ fentiuntpueros non effe baptizandos,fednbsp;expedandum effe donee adolefcanr,utfciantrationcm fidei fu�reddere.Di/'nbsp;cuntenimpuerosnonpofle haberefidem,amp;eunuchum adultum baptizaiumnbsp;efre,cuiusexemplonon nifi adultos effe baprizandos. Primum|utem uaniffwnbsp;mum eftquod dicunt pueros nonpoflehaberefidem. Nam Chriftus idco etiamnbsp;pucrfaduscft,utfignificctpueros eflefiIiosDei,atncmoeft filiusDei nifi fi*nbsp;de.SuntScpuericapacesfpiritusfandijutoftenditexemplum Iohannis Bapa'znbsp;ft�,qui igitur non po flent efle capaces fidei t Ad hacc placent pueri Deo, undenbsp;Chriftus eisbenedicit.NecpIacent ei tantumut reliqu� creatur�, fed ut falu*nbsp;tern amp; uitam arternam eis impertiat.Talium enim inquiteft regnum coelorum,nbsp;Arqui finefideimpoflibileeftDeoplacere. Amon omneshabent fidemt Sintnbsp;fane ifta, num ergo propterea nulli erunt baptizandi ( eadem profedo ration�nbsp;nuUi

H OM I LI AB IOAN. B R E N T IL Si. nuUi eriam aduln'c�cntbaptizandi, co quod non ornnes habeant ficicin, Suffinbsp;citigiturquodfcian�uspucrospoflehaberefidem,amp;quod cam ftdcrn fuoore,nbsp;hoceiLpatrin�Tcututons (hui�iscnjm os-pueriosefl:) confueanrur. iain fin#nbsp;ge infantes ncc pofie habere fidem, num �C fie non efl'ent baptizandi r Abfit,nbsp;Nam circuncifio inlcge requirebat fidemproprer promifTioncm � Artamennbsp;neceffehabebant infantes circuncidi.Etbaptifmiis elf f gnacu�umquo Deusnbsp;pcrcutt� foedus cum homine, quod uel it ci effepropitius pater propter Chri�umnbsp;�^perpetuam falutem dare. Vult autem Deus non folum adultisjucrum etiamnbsp;infantibus e�e propitius pater proprer Chnftum, Qiiare fignaculum huius f�nbsp;derisamp;Tpromi�ioniSjnon eftinfantibus denegandum, Porroautem exemznbsp;plumEunuchinoncfl tanti,utabfquepr�ceptoDeiregu1am faeerc queat/ncisnbsp;minemnifiadultum baptizandume�ejalioqiii enim nemo e�et baptizandusnbsp;ni� Aethiops,nifi Eunuchus 5 nifi in ea regione, nifi in ea aqua in qua pr�fe^nbsp;�usille Candaces baptizatus eft, Quareridiculume�quod Anabaptift�ab exnbsp;cmplohuius praefetfti flatucreconantur,excmplaenim non funt canoncs re^nbsp;rumagcndarum,fed Verbum DOMi NI omnium rcrum canon e�, Dicitnbsp;autem CHRiS T VS : �Cjbaptizatc omnes genres. An non pueri inter genresnbsp;comprehenduntur f profedo comprehenduntur, Ita(� iubet Chri�us,ut dC puenbsp;ri � offerantur, Si fidem fuamquolicet oreconfiteantur, baptifmo inicientur,nbsp;Si in catalogum fane�orum recipiantur, Sed quid illud e� quod Philippus ha?nbsp;ptizatEunuchuminfluuio,ad quem Fortuna quadim illi accefl'erantt licet nenbsp;baptizarehominesaquapropbanapapi�iciscxecrationibus non fandlificatafnbsp;attuobferuabisaquammullahumanabcncdidioncpofle adbaptifmumconfe?nbsp;CTari,fed Verbo Cbri�f, quo is baptifmum in�iruit,quaeuis obuia aqua ad baznbsp;prizandumufurpatafanc�ificatur.Quemadmodumenim Verbo er catoris, hernbsp;b�, frudus arborum3amp; carnes animalium quorundam brutorum in cibumnbsp;fan(�ificantur,�u utuerboChri�iCoenaDommjca in corpus Si fanguinem fujsnbsp;um confecratur,ita �f uerbo Chri�i quo bapttfmusin�ituituraqua ad baptizannbsp;dumdedicatur.Proinde�d fifluuiusquo Philippus Eunucbumbaptizauitnonnbsp;fuitoleo confecrationisinuncfius, tarnen quiabaptifmusexhibituse�iuxta uernbsp;bum DOMINI aqua ad baptifmum ufurpata, uero oleo,hoc e�jpotentianbsp;fpiritus fanc�iconfecrata e�. Quid ergo po�baptifmum fit f Cum ergo afeennbsp;diflent ex aqua,fpiritus DOMIN I rapuit Philippumj�ceamplius uiditnbsp;cumEunuchusjibatenimperuiamfuamgaudens, O�upendummtraculum,nbsp;non tarn hoc nomine, quod fpiritus Philippum fubito ex oculis Eunucht eri?nbsp;puerit, qu.lm quod Eunuchus ablato praeceprore 5lt;baprizatore fuo,nihilomiznbsp;nus in innere perrexeritgaudens. Vnde obfecro tantamennsl�ticia in Eunu?:nbsp;cho orta e�lu�ificari, inquit Paulus,ex fide,paccrn habemus erga Deum,pernbsp;DOMIN VM no�rum IcfumChriflum. EtenimpriufquamEunuchusinnbsp;Chriflumcrederetjhabebat confeientiam propter peccata tri�em, timid am SCnbsp;prorfus turbatam Si contriram, Quxrcbat autemei remedium nunc peregri#nbsp;nationibus ad Hierufalcm,nuncler�ionibus Prophetarum,nunc alijs operi*nbsp;bus , fed hxc abfquecognitionefeu fide in CH RI S T VM, non funtnbsp;tantijut poflint confcientiampacificare,S�quo magisqu�rebatiufiiciam lesnbsp;S�sfeu operum,coturbariorem reddebat confeientiam. LEX ENIM �Vnbsp;GET NON AVPERT PECCATA,ԣ^turbat,n�pacificatconfcientiam,nbsp;Poflquam uero Chri�um fide cognouit. Si in ipfum credidit, �atim ex fide itanbsp;tranquillam confeientiamadeptuse�,ut ncc pra^fentanea mors ipfam turbarenbsp;potuiiret,Porro autemhic Eunuchus Aethiopsfurgetin iudicio nobifeum, Sinbsp;o 4

IN CAP. NONVM ACT. APOST.

condcmnabft nos propter noftrac fidei imbecillftatem, aut potius propter no^� ftramincredulitatem.Htccnimnullisuifismiracuh'SjnuIIaantc pr�dicationenbsp;de lefu Chrifto audita ad unam pr�dicationem Philippi hominis obfcuri ,ad^nbsp;uenticij nulla authoritatepr�diti in lefum Chriftum tanto feruore credidic,nbsp;utfortemfuamcumnulloCr�foaut CralTocomutaflet,Nos autem quotidienbsp;audimusmi'racula,parrim aChrifto,parti'mab Apoftolis�Calijs �dita. Quotigt;nbsp;di'anas audimus de lefu Chrifto eonciones ,attamen ne fie quidem credimus �nbsp;�i^fi etiamfidcmnoshabereexiftimcmus,ea tarnen glaciefrigidioreft.Profe#nbsp;lt;fto tantam ignauiam �� torporem ihipunc non feremus.Proinde amiciftimi exnbsp;citemurexemplo Eunuchfutabietfta mentis frigiditate,calorc fidei,flammisfpinbsp;�� ritus fantftiaccendamur. Sequitur: Philippus autem repertus eftAzotij�^nbsp;js pertranfiens Euangelizabat ciuitatibus cun��is donee ueniretCtcfaream.Eununbsp;chus quidem perrexit in itinerefuo gaudenSjSC quantum ex feruore fidei eiusnbsp;conqci poteftjnonobticuit miracula Chriftiin Aethiopia fua. Quienim nonnbsp;prxdicalTetillumper cuius fidem tanta beneficia confecutus efts' Qiii non con/nbsp;leftus fuiflet ilium,per quern ex inferni ignibus, quas in confdentia fua iamdult;jnbsp;dumfenfcrat,libcratus eft t Philippus autem a fpiritu translatus eft in Azotum,nbsp;urbcmPaleftin�,qu�Hebr�is Afdoduocatur.Etut fideliter fuominifterionbsp;defungatur,ibidemac infinitimis ciuitatibus Euangelion de lefu Chrifto pr�^*nbsp;dicauit. Videsnuncquantusfueritfrudtusperfecutionisin Hierufalem aduernbsp;fusEuai^elionort�.PrimumSamariaabexule Philippo Euangelion difctt.nbsp;Deinde Euangelion totam Aethiopiam pcrEunuchuminuadit. Poftremo etiznbsp;am in urbibus Paleftin� Chriftus adnunciatur.Inunc SCdic aduerfas afflidionbsp;nes elTe damna,detrimcnta, �C difpendianoftra.Qiiis enim fic infaniat, uidensnbsp;perfecutiones maximas ferre util itates t Nam ut dicam quod res eft, non poteftnbsp;nobis in Chriftum credentibusuel tantillum aduerfi accidcre,per quod Deusnbsp;nonmediteturfenobisingentiabeneficiacollocaturum.Proindc forti animonbsp;aduerfa toleremus, ut QC beneficiorum participes reddamur, per lefum Chri^nbsp;ftum Dominumnoftrum,qui eft una' cum patre Si fpiritu fando Deuslaudannbsp;dus in ftccul a, Amen,

CAPVT NONVM,

H O M I L I A XXXIX.

I

VANGELICAE DOCTRINAE, AMI ciffi'mi,fcopushieeftj�nemopropterfuam ipfiusnbsp;iufticiam poffit beneficia perpetu� falutis affequi,nbsp;fedquodDOMINVS deusnoftergratis fineuPnbsp;lismeritisaut operibus noftris placatus nobis fa*nbsp;dus f�t per lefum Chriftum filium, amp; per eundemnbsp;remittat peccata ,iuftos nos per fidem reputet, acnbsp;fempiternam falutem conf�r�t. Atep adeoh�com*nbsp;niafaciatabfqueullisoperum noftrorum mcritis,nbsp;fedmera gratiajclementiaamp;Smifericordiajquanos

(

HOMILI�E IOAN. BRENTIL Sj nanturEfaw�^ Jacob, Petrus 0^ Judas,6^ inquiratur, cur Efau �6 Judas repronbsp;bau, Jacob autem 8C Petrus approbatiamp;in gratiam Dei reccpw fmtjconfeftimnbsp;pronunciaccaro, Jacob 8C Petrum altquid digniwtisaut uirtutts in fe habuiffeinbsp;quodEfau�^iudasnonhabuen'nt^Etinosquidem fefcpr�parafle fua lufticianbsp;uel pracccdenti uel fcquenti ad fufcipiendam gratiam diuinam,hos ucro non fenbsp;praeparaffe, Hocautem eJt to tum Euangclion, non folum obfcurarc, fed etiamnbsp;abnegare. Proindeuthuius carnah's iudictj iniquitas declaretur �f aperte cognonbsp;fcatur,qgt;nulla humana iufticia firparafceuefcupracparatio ad fufcipiendam fi/nbsp;deminChriftum,hoce�, ad fufeipienda perpetu� faiutis beneficia,illuflremnbsp;Jecit DeusPaulum, primumoptimaiu�icialegis,deinde uiolenta conuerfio#nbsp;ne ad f idem in Chri�um- Erat enim Paulus longe omnium iu�iffi mii s in 1 ege,nbsp;aitamcn tantum abe� utcaiu�ieiapraeparaueritfead fufeipiendum Chri�um,nbsp;utquoiu�ior erat,eoplus re�iterit 6C necefle habuerit uiolenta Chri�i potent!nbsp;lia ad Chri�um adduci, Videamus igitur Pauli iu�ieiam, fic enim ait Lucas :nbsp;Saulusadhucfpiransminasacc�demaduerfusdifcipulosDominijacceifu ad sjnbsp;principem Sacerdotum flCpetijtab eo epi�olas quas perferret Damafeum ad fy ,,nbsp;fcumulicres,uindios duceret ,,nbsp;in Hicrofolymam, Quid hoc, inquis fprobaturus nobis Paulum omnium iu/ ,,nbsp;fliffiraS fuiffe in legc,indicas Faulwm ecclefiam Chri�i perb^utum e�e. J4�c^nbsp;cine e� iu�ieia Pauli qgt; perfecutus fit Ecclefiam Chri�i f Profedo, fi rem redtenbsp;perpendamusjinueniemus hoc opus fumm� in fpcciem iu�iciac in Paulo fuiffe.

Sicenim ahasdefcipf�te�atur,adregem�grippam dices:Vitammeamquam lu�icuPauli egiab adolefcentia,quae ab initio fuit Hierofolymis in gente mea, nouerunt om coramm�donbsp;neslud�i,qui prius noueruntmeab initio fi uelint te�imonium ferre, q, fecun#nbsp;duincxquifitifl'imamfet�amno�rac religiois uixerimpharifacus, Acrurfusadnbsp;Philippenfes : Siquifquam alius uidetur fiduciam haber e in carne,ego magisnbsp;habeojcircuncifusot�auodie,jfraelex generetribus BcnJaminjHcbr�usexnbsp;HcbraciSjiuxta lcgemPharifaeus,iuxtaiu�iciam qu� e�in lege fadus irrepre#nbsp;lienfibilis. Porro inter Hebraeos fandior QC religiofior feda fuit Pharifaco�nbsp;rum, Jnquacum Paulus irreprehenfibiliter uixerir, facile animaduerti pote�,nbsp;ipfum iu�ieia �C fanditate omnes alios Juperaffc.Alij enim Jud�iautnullamrenbsp;ligionem rcquifierunt,fedcurarunt uentrem,parum foliciti dereligione, autdenbsp;fecer�tad gentium tdololatriam, aut pcrfecuti funt Chri�ianam fide,nonzelonbsp;fuacreligionis,fedzcloambitionis�6auarict� fu�,uerentesnefi Chri�ianaftnbsp;dcspromoucret,ncceffchabcrcnt inglorrj �finopes uiuerc. At Paulus, de fuanbsp;rcligioncin tantum follicitus crat,utnoncupid(rateglorix,n5auaricia,fed tannbsp;tumzelorcligionisfuaCjEcclefiamChri�i tarn crudeliter perfequeretur. Vndenbsp;eomputatetiam fibi hancperfecutionemin iu�iciam legis �^dicit� In�itutusnbsp;fum in patrialege accurate,fedator Dei,ficut amp; uos omnes e�is, qui hanc uiamnbsp;perfecutus fum ufi^admortem.Etiterumtluxta�udiumperfequesEcclefiam,nbsp;ApparetigiturPaulum,quodad obferuantiam legis attinet,iu�iffimum om/nbsp;niumlud�orum fui�e,acuiuumutuocantfandum,quando nullus alius tantanbsp;honefiate in Pharifaifmo uixerit, �� contrariam fed� fu� religionem tantonbsp;�eloperfecutus fit. Nonenimcontentus e�q, in Hierufalem fandos carcerf#nbsp;busincluderetjamp;J fententiam adoccidendum eos deferret,fed etiam perfequiturnbsp;eosufc�incxterasnationes.Obquam caufam acceptisliteris aprincipibus fas�nbsp;cerdotumad Damafeumproficifcebatur,ut amp;illic hcclefiam Chri�i ua�aret,nbsp;fandos ad Hierufaleuindosperduccret. Peffi'me enim habebatuirum,q� exnbsp;�fecutioe HiFmitana Eu�gclion latius fparfum e�et, Proindead delendS Euannbsp;gcIion�^ trucidandos fandos Chri�ijtan^ ad extinguendSpublicG incendiff.

IN CAP. NONVM ACT. APOST.

maxi�mo anitn� arftu,ctiam externas regiones peragrabatjexiftimans fe hoc op� regratiffimiimDeo obfequium pr�ftare,ac manus fuas non minus �ndifica^nbsp;re in fanguineChriftianorum^Leuitac manus fuas fandificauerunt in trucwnbsp;dandis adoratoribus uituli aureij�ut non minus fe placare iram Dei in occidennbsp;disfandis Chrifti,^ Phineas placauitjinconfodiendo Ifraelita �C fcorto Mi*nbsp;dianitico^Atcph�cfuitiufticiaPauli coram mundo fandiffima, Vidcamusnbsp;ergo idoncum fefe pr�parauerit hac fua iufticia,ad accipiendam ueram iuftinbsp;ciam.Primum enim quemadmodum n�c didum eft perfecutus eft Euangelionnbsp;Chr/ftfquod eft potentia ad confequendam ueram iufticiam ,Quis autem dice/nbsp;retperfequi Chriftum elfe fefe pr�parare SCidoneum reddere adaccipiendumnbsp;Chriftum? Deinde D O MI N VS uolensexipfo uereiuftum,hoc eft,ChrPnbsp;ftianum reddere, neceflehabuitde calo defccndere,uiolcntam manum ei inij*nbsp;cere atepin terramprofternercjdoneceum ad obedientiam reformaren Sic einnbsp;�� fequitur: CumiterfaceretjContigitutappropinquaretDamafco,0^fubitocir*nbsp;�� cumfulgurauit eumlux de coelojcollapfuft^in terramjaudiuituocem dicentemnbsp;gt;� fibi:SaulSaulquidmeperfequerisrDixitautcm5quisesDominee DominuSnbsp;� gt; autem dixit � Ego fum lefus quern tu perfequeris, durum eft tibi contra ftimu*nbsp;gt; � los calcitrare. is tremens ac ftupens dixit: Domine, quid me uis faceree Et Do*nbsp;�� minus ad cum: Surge Sc ingredereciuitatem,8Cdicetur tibi quidte oporteat fanbsp;J� cere� Audis,quantauiolcntiaChriftusPaulumpctatjmultoenimatrodusin^nbsp;uadit eum initinere,^ crudeliffimi latrones folent, qui inopinate diftridis gla*nbsp;dqsuiatorem adoriuntur �C grauif��ma qu�cp eiminantur. Et inuadit eumobnbsp;hanccaufam,ut ipfum ad fidem fuam adducat.lam circSfpicemihi alios quanznbsp;tumeunt^ f�eIeratiffimospeccatores,�C|nueniesChnftum ad nullius conuer*nbsp;fionem tanta uiol�ntia extrinfecus ufum , quanta ufus eft ad conuerfionemnbsp;QBareidrtM Pauli uiriillius landiflimi, Zacha:usmaximus erat peccator 6C hominum deznbsp;uoknttade� ftaudatorjatadconuerfionemillius bencuolam tantumuocemufurpabatdic�s�nbsp;�* fl Rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zach�efeftinansdefcende,oportetenimmehodiein domo tua manere�Maria

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuicate,fcd qua uiolentiaconuerfa

untendo*(r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chn'ftum i Cer te nullam uides externam uiolentiam,fed M aria fua fpon

fwrt (�dW� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum feftinat,�C audit,remifla funt tibi peccata, fides mate faluam fe*

BMXimM pee C�*:� Quid dicam d�.Petroe qui poft abnegationem folo afpeSIu Chrifti conucr* �writw* fuseft.Quiddelatroncincrucependente�ad huiusenim conuerfionem Chri/nbsp;ftus non tonitrualiquod ec�lo deuocauit,fed lua fpontepetenti, ut memineritnbsp;eiusinregno fuo,refpondit,hodiemecum eris in paradifo� Et ut e uetcri quot^nbsp;teftamento exemplumpetam,Dauid poft horribileillud adulterium amp; homicinbsp;dium adpeenitentiam addudus eft,nulla externa uiolentia,fed tantum pratdicanbsp;tioneS^ increpatione prophetae Nathan, Quid igiturcauf�eft q, Chnftusadnbsp;conuertendosfceleratilfimospeccatores nulla uiolentia externa utitur,ad connbsp;uertendum autem Paulum,uirumlonge omnium fandiffimum,tanta uiolentianbsp;incumgraflatur,utuelutifemimortuuminitinereeum relinquatr Quid puta�nbsp;aliud caufatfuiflcj^qjpeccatoresmagisidonei funt ad fufeipiendum Chriftu,nbsp;fan(ftilcgisautiuftjciarq,qui fanditateoperum fuorum bonorum inflati f�nf,

Ergo,inquis,peccabimus �C flagitia turpia defignabim^,ur eo magis idonei red-damurad fufeipiendum Chriftum,Audimus enim iufticiam Pauli magis ipff obftaculum fiiifle ad fidem in Chriftum adium�to, Abfit ut peccemus, 6C turnbsp;pcm uitamducamuSjhaecenim de Pauliiufticia fanditatenon dicuntur,quianbsp;I�lHei4w lelt;t lufticia legis in fuograducondemnetur, Eft enim iufticia Icgisbonain fuoge*nbsp;gMfjJe boni nere,quiaDeusillampraeccpit,5Cnifiobfer.uetur,grauia fuppliciainfert, At*-kt [uo�te. que utinam omnes homines effent Paulo fimiles in iul�icia Icgis, pratfertim-,nbsp;aduerfarq

HOMILI�E IOAN. BRENTIL 84 adticrfaijtjEuangdq.Nunc aut�m 0 temporale morcsj�� a fufticia legis longifltnbsp;jneabfumuSj�fhoftesEuangeHjnon folum Chriftum perfeqininttirjfcd etiamnbsp;flagi'nofiffi'mamiritamdiicunt.Quidigiturnobisahud iininincret quam cxrrcnbsp;macalami'tas ? Sed alias dabitur luftior conquerendi oceafio, nunc de Pauli innbsp;fticiapergcmusjquam non ideoreiecimusjquod iufticia legis non fit bona innbsp;fuogenere, fed utoftendamus nullam humanamnifticiam efleprteparationemnbsp;idoneitatem ad accipiendum Chriftum,fed omnia Chrifti beneficia continsnbsp;gerenobis mere gratis abfqj ullis operum meritis, fola, nuda,�f gratuita Dei liznbsp;beralitate,gratia,clementia,mifericordia amp; bonitate. Nam fi Pauli iufticia po?nbsp;tius fuit ipfiimpedimentum quam adiumentum adfufeipiendum Chriftum,nbsp;adeo ut Dominus nccelTehabuerit ipfumuiolenta manu ad fidemin Chriftum Q�olt;i��Zl4nbsp;adducercjcuius obfecro humana iufticia,meritum,pr�paramcntum �C idonei^ fuaproprianbsp;tascfletadconfequendabcneficia Chriftif Videsigiturnunccuiacceptumfe/ iuftieia cantnbsp;rendum fitquodridem in Chriftumhabeamus,quod per Chriftum iufti repute tierfm�t,nbsp;niur,quod in h�reditatemc�leftium bonorum collocati fumus,nimirum,nonnbsp;noftracinduftri�jautuirtutijnecetiamuiriculisarbitrq noftri,fed mer� diuin�nbsp;grati� �^mifericordi� per lefum Chriftum Jam �iSillud obferuandum eftquodnbsp;erefipifeentia Pauli maxime omnium dementia Dei elucefeit erga pcccatores,nbsp;Tametfi cnim Paulus iuxta legem fandifli'mus uir fuerit,tamen coram Deo manbsp;ximus omnium peccator fuit. Sic enim in priori ad Timo th cum epiftola, capis:nbsp;te primo confitetur, Prius eram blafphemus SCperfecutor SCuioIcntus, Et adnbsp;quid utilis fit reftpifcctiafuapaulopoftexplicatdicensiCertusfermoSCdignusnbsp;quemmodis omnibus amplcdamur 3qgt;Chriftus lefus uenit in hunc mundumnbsp;utpeccatoresfaluosfaccrct,quorum primus fum ego. Verum ideo mifericor#nbsp;diam fumadeptusjut inme primo oftenderetlefus Chriftus omnem clementiamnbsp;adexprimendum exemplar his qui credituri effent in ipfo in uitam acternam ?nbsp;Igitur Pauluseftfpeculumdiuinaeclementi�jinquorelucet mifericordiaDeinbsp;qua Deus omnes peccatores in lefum Chriftum credentes compIedtitur.Porronbsp;autemqjDominusnofterlcfus Chriftus Paulumprincipio horribilitcrconcunbsp;tit,tcrribiliter der)cit,0^ grauiffimauoceincrepaf,adeo,ut omnibus uiribus deftinbsp;tuatur,baud obfeure declarat quanta humilia tio, quanta dcictftio,quanta conznbsp;culcatiomaneat omnes perfecutoresEuangelq .Vndedicit,primum,quidmequot;nbsp;perfequeris nimirum fignificans fe unum corpus effe cum fua Ecclefi a, quinbsp;aliquidincommodiintulerit minimo fuorum membrorum,fibi ipfi intuliffe.nbsp;Quis autcmimpuneferer,qui Chrifto Icfu rerum omnium Domino aliquam in^nbsp;iuriaminfert t Deinde addit: durum efttibi contraftimulos calcitrare.Qiio dilt;#nbsp;do indicat Chriftus,qgt;qui perfequitur Euangelion �C huic credentesjpotius feznbsp;ipfum perfequatur,amp; fibimetipfi nocumentum inferar. Qiii enim contra ftinninbsp;Iumca�citrat,isnonl�dttftimulum,fedfeipfum. Itaquipiosiniuria afficit,fc CStrd Pimunbsp;potius^piosl�dit. Sic Pharaoperfequens Ifra�litas,feipfum non Ifraelitas lUcakitritrf*nbsp;perdidit.Sic Saneherib Hierofolymiranos oppugnas, feipfum oppugnau/r, �Cnbsp;inexiciumconiccit.SicPharifaei Chriftum trucidantes, fuofegladio trucida#nbsp;runt,VndeDauid deimpio perfccutorefuodicit�cceparturitiniufticiam,connbsp;cepit dolorem,0f peper it iniquitatem,I_acum aperuit amp; effodit eum,6d inciditinnbsp;foueam quam fecit,Conner tetur dolor eius in caput eins, SC inuerticem ipffusnbsp;iniquitas eius defeendet.Et in Zacharia fcribitur : Qiii tangit uos,tangit puznbsp;pillam oculi fui. C�tcrumlongealiterreprobiqu�m elcdi dc�fciuntur. Su hunbsp;�niliantur. DOMINVS enimreprobos itadeijcit,utcos prorfusad interznbsp;nitionem ulque perpetuam conculcet.Sic deiccit PharaonemfiC �quit�s einsnbsp;in mare ut illic p�rirent, Eledos autem ita deijcit ut ipfos exaltei, itaperdit j

IN CAP, NONVM ACT. APOST,

ut faluet eos,ita mortificat ut uiuificet cos ? Sic deiecit lonam in mare no ut illic perirct,ficut Pharao,fed ut mirabilius feruaretur.Sic deiecit Paulum ut non pcnbsp;nitusinterirct,fedutmaiori miraculo exaltaretur.Sic exoculauit e� jUon utmanbsp;neretcaecus,fed utclariusilluminaretur.Qiiia igitur QC nos inter ele�os per lanbsp;uacrum regenerationis rclati ,0lt; ad concionem,qucmadmodum Apoftolus ait,nbsp;primogenitorum conferipti fumus,agiteamiciffimi,nondefpondeamus animSnbsp;fi dcqciamur,fi conculcemur SC perireuideamur.H�c enim omnia aduerfa bogt;nbsp;na del uoluntate nobis contingunt,utpcr ca altius eleuemur, �C maiorem glori�nbsp;ac falutem confequamur,per Chriftum fefum Dnm noftrumjqui eft una cum panbsp;tre QC fpiritu fando Deus laudandus in f�cula Amen,

H O M i L I A XL,

�

V� dePauli conuerfione fequuntur,agite amiciflimi, ho die ueftris precibus adiuti,explicabimus, Audiuimuseinnbsp;Paulum adhucfpirant�minas SC cedes in difcipulos Chri#nbsp;fti,ad Damafeum profedionem inftituifle, dC in itinere cSnbsp;non longe a Damafcoabeflet,horribiliter in terrampro^nbsp;ftratum,at(^ grauitcr a Chrifto increpatum fuiife.Nunc aunbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diamusfortunamcomitumfuorum,quiipfumad compte

lendendos dilcipulosChrifti fcquebantur, Viri autem illi ( ait Lucas ) qui er�c et comit�s itineris,ftabantattoniti, audientes quidcm uocem, neminem tarnennbsp;uidcntes.Nihilpr�tercajinquisjComitibusacciditt'profedoipfos quoe�adternbsp;ram proftratos fuifle,teftatur idem Paulus,dum coram rege Agrippa hiftoriamnbsp;fu� conuerfionis commemorat,�C ait:Cum omnes nos decidiffemus in terram,nbsp;audiui uocemloquentem ad me. Quid ergo ad comit�s feruos qr Paulus Ecznbsp;clefiamChriftiperfequereturs'nonneilliferuierant,SCneceffehabebantmandanbsp;tis dominorum fuorum obedire cur igitur una profternuntur s' cur fic quafinbsp;ipfi eifent perfecutionis authores deqeiuntur t Fateor,icruorum ofEcium eft,utnbsp;mandatis dominorum fuorum iuxta carnem obfeqiiantur, non ad oculum, ucnbsp;Paulus ait, feruicntcs,ueluthominibus placereftudentes,fed tanqu�ferui Chrinbsp;fti, fact entes quae uul t deus ex animo cum beneuolentia feruientes DOMINO,nbsp;hominibus obfequendum eft.NulIaenim eft eorum excufatio qui dicunt,fernbsp;uusfumjnccciTehabeoexequiquodpr�cipitmihiDominusmeusiuxta carne,nbsp;Etutuulgaredidumeft,Cuiusedo panem,eiusetiam mihi decantandum eft carnbsp;men.Hacc,inquam,nulla eft excufatio, nulla apologia. Etenim,non folum ferznbsp;uus es domini carnalis,fed etiam DOMINI fpiritualis, amp; eius Domini qui di*nbsp;citur rex regum,��Dominusdominantium,Iam,quocun^pado,quac�lt;^ connbsp;uentionc,quocunc5 iuramento deuindus fueris domino carnali, femper tarnennbsp;fuperiorisiusexceptum eft, SCnullum padum, nullum iuramentum inferior!nbsp;alicui magiftratui praeftitum tarn efficax eft,ut queat teeximere ex ea obedientianbsp;quam fupcriori magiftratui dcbes.Nam fi foruus minori fuo dno aduerfustnanbsp;iorcmobfequatur,noneftlegitima obedientia,fed illegitimafeditio, Proindefi

HOMILIAE 'IOAN. BRENTIL

hls quf occiduntcorpusjanimamautemnonpoflunt occidere. Sedractuitc ma gis illumquj poteftamp;animam �C corpus perdereingebennaJam,quodaiSjtenenbsp;ceflehabere eius carmen decantarecuiuspanem edis, re�le loquens,modo re*nbsp;�Scen'am fentias.NoftGut opsnor,orahonem Domim'cam�t quid obfecro illicnbsp;precarisf Panem,inquis,noftrum quoridianum da nobis hodie. Ad quem h�cnbsp;uerba dicis num ad dominum tuum carnalem s' nullo pado, fed ad pattern c�nbsp;leftcm.Ergo ucfcerispanepatrisc�lcftis,qucm tibifiueper hune fiueperaliumnbsp;hominem exhiber.Tuo igitur tenunc di�lo conui�lum teneo.Neceffe habes, utnbsp;dicis, eius carmen canere cuius panem edis, edisautem panem patris c�leftis,nbsp;itaep neceffehabes ut patri c�lefti obfequiu pr�ftes.Quod fi omnino plus apudnbsp;teualetauthoritasdominicarnalis Domini fpiritualis,quieft pater nofter c�nbsp;�eftis,plusetiam apudteualebit tua impietas tibiprodeflequeat domini tuinbsp;carnaIis,cuiimpieobfequeris,gratia,Scruiregis Pharaonis obedieb�t ipfi innbsp;omnibus mandatis ad opprimendum Ifraelem. Sed cuius adiutores �tant in pecnbsp;cando,eius comit�s etiam fucrunt in fuffocando, �C in aquis marinis pereundo,nbsp;EtMicheasait;Princepspoftulat,�Ciudexinreddendo eft.Scd additur iNunenbsp;erit uaftitas eorum Juftumenimeft,utquiun� peccauerunc, un� etiam propternbsp;peccatum puniantur.Itacp redo Dei iudicio fit,q) non folum Paulus perfecutionbsp;nis author,fed etiam ferui comit�s SC adiutores eius in terram profternantur, utnbsp;hocexemplo declarctur,feruos un� cum domino carnali puniri,fi dominum carnbsp;naleminpeccatis perpetrandis adiuuent,Qi�id enim nunc habetis (uos cnim fernbsp;uos �� coiTMtes Pauliin terram proftratos alloquor) quodpoffituobisaduerfusnbsp;iramDei auxiliumconferres' Obediuiftis domino ueftro Saulo aduerfus dominbsp;numinc�lisjadiuuetergouosSaulus,fcruetuosnedeijciamini* Sedquemillenbsp;feruaret,quiadeo proftratus hic facet, ut omnibus pene uiribus fit deftitutus �nbsp;quem ille adiuuaret,qui nefeipfum quidem adiuuarepoteft, fed eget feruorumnbsp;ftiorumauxilio.Sicenim fequitur: Surrexitautem Saulus e tcn*a,apertif�^ocu ,,nbsp;lisneminem uidebat, fed manu ducentes ilium introduxerunt in Damafeum� ,,nbsp;Quomodo inquis furrexit qui uiribus fuis deftitutus erat^ Quiprius dixeratnbsp;adeum,furge8dingredereciuitatem,isetiamturfus reftituit ei uires tefurgen*nbsp;dtRefurgit autem apertis oculisc�cus, ita ut necefle habuerit manu duci uft^nbsp;ad Damafcum.Hic mihi contemplate qu�fo fpe�laculum admirandum. Pau*nbsp;lus fpirans minas ��caedes,egreffus erateHierufalemuerfusDamafcum, 8C af*nbsp;fumpfit fecum comit�s qui difcipulos Chrifti comprehenderent, S�uincftos adnbsp;Hierufalem ducerent.Sed ecce rei inuerf�onem,Comit�s ad comprehendendosnbsp;difcipulos Chrifti alTumptijducuntnuncPaulum c�citate comprehenftim. Sicnbsp;cnim fieri folet, ut qui faciat foueam incidat in earn, f�� qui laqueum abfcondat Matum eot�nbsp;capiaturabeo. Annefeis Aman parafte Mardocheo crucem t fed in ea crucc �humconfuinbsp;AmannonMardocheusfufpenfuseft.Quarecauendumeftncquidiniuriae ad ^ori pe�ifnSnbsp;uerfus proxim� tuummoliaris.Quam enimputasiniuriamte proximo illatu*nbsp;rum,camtibiipfiinfers,tuo(^tegladio iugulas* Saul perfequebatur Dauidera,nbsp;fedeaperfecutionefeipfum perfequebatur, fiCregnum un� cum pofteritatc fuanbsp;amittebat.Principes lud� captiuum detinebant Hieremiam in carccre,fed ca canbsp;ptiuitatefeipfos captiuitatiob�jciebant.PrincipcsPcrfarumadigebant exinui*nbsp;diaDanielem inlacumleonis,fedeo fado fcipfosleonibusobtjciebantJtaPaunbsp;lus alTumpfit fecum comites,ut horum auxilio alios captiuos inHierufalem dunbsp;ceretjfed illorum manibus ipfe c�citate captiuus ad Damafeum duci tur.Potronbsp;autem adDamafcumduduscrattribusdiebusnonuidcns,acnoncomedit ne*nbsp;quebibit.Quid ergo interim egit,aut quid ei accidit,qgt; nullum cibum admiferit^nbsp;Dehac re audiamus ipfum met ita ad Corinthios fcrib�cem: Noui hominem in

P

IN CAP. NONVM ACT. APO ST,

Chriflo ante annosquatuordccimj^hincorporcjncfdojan extra corpus,ncfdo, Deus noutt,rap�umhmufmodt in ternum ufc^coelum.Etfctohuiufinodjhoim'nbsp;nem,anincorporean extra corpus nefcio, deus nouitjraptum fuifiein par;idt/nbsp;fum,SCaudtirearcanauerbajquae fas non fit homtniloqui. Namquomagisuerfnbsp;de lefu Chrifto,quod pofteapalam pr�dicauit.VndcPaulus ad Galatas icribesnbsp;ita dicit:Paulus �poftolus no ab hominibus,nec� per hominem, fed per lefumnbsp;Chriftum S� dcum pattern. Ac moxtNotum uobisfacio fratres, Euangelion^dnbsp;pr�dicatumeftame,noneflefecundumhominem,necpenimcgoabhomine acnbsp;cepiillud nec� didici,fed per reuelauonem lefu Chrifti. Obferua igiturmiracunbsp;Ium ftupendum,Paulus e media perfecutione r aptus eft in paradi fumj�C didicitnbsp;illic Euangelion,quod ftatim poft acceptum bapti fmum,nullohomine dodorenbsp;pr�dicauit,Etcumpoftquatuordecimannos,qucmadmodum ad Galatas ferPnbsp;bit,in Hienifalem cum Apoftolis Euangelion fuum conferret,quibufcum an:�nbsp;tea prorfus nihil in Euangelij dodrinacontuliffet, deprehenfa eft fumma con^nbsp;cordia S� �qualitas Euangelij Apoftolorum S� Pauli,itaep Eu5gclij authoritasnbsp;de lefu Chrifto nobis ^maxime commendata elfe debet. Non cnim folum hisnbsp;miraculis confirmata eft,q, per Apoftolos claudi fanati,leprofi mundati,dacmonbsp;niaci curati,�^ mortui fufeitatt funt,fed etiam illo longe admirabiliori, Chri:�nbsp;ftuspoftrefurredioncm SC afc�fionemfuamrapuithomineminparadifum feunbsp;tertiumca�um,SCdocuiteumillicEuangelionfuum,quiS� ftatim poft redf umnbsp;fuum e paradifo ( fiue illud in corpore,fiue extra corpus fadum fit,deus nouit)nbsp;pr�dicauitEuangcIionillud,quodnullohominum dodore inparadifodidicenbsp;rat.Vnde�^ Paulus magnafiduciaexclamat: Etiam fi nos aut angelus c c�lonbsp;pr�dicauerituobisaliudEuangeliumpr�teridquod predicauimusuobis,ananbsp;thema fit.Et ne quis exiftimaret hanc uocemipfi in or� natam cffejadditrQuemnbsp;admodumantediximus,SCnunciterumdico,Siquisuobispr�dicaueritEuan:*nbsp;ge�iumpr�ter idquodaccepiftis,anathema fit, Ecceautem S� Satan� tyranni*nbsp;dem,SC peruerfitatemhominum.Tametfi enim Euangelion de lefu Chrifto,uinbsp;delicet,qgt;per ipfum folum habeamusTemifl�on�peccatorum,�f placatS patremnbsp;in ccdis,tantismiraculis �f obteftationibus obfignatum fit,aliud tarnen euange

TCgrinati5es,�C propter Miiramhabeamusremiffion�peccatorum,amp;placatum patrem in c�hs,Nam fih�coperamer�turremiftion�peccatorum,fruftraneusnbsp;eft Chriftus,amp; uanus eft defc�fus Chrifti ad terra,�if rurfum afeenfus eius in c�nbsp;lum.Qiiis a�t ChriftS lefum filin Dei unigenit� faluator� mundi fie prophananbsp;Tet,amp;ludibrio exponerett Proindeabiedo Satan� euangelio,c�pledamur Eunbsp;angelion illud,quod lefus ChriftusPaulo in paradifo feu tertio c�lo reuelauit,nbsp;hocem eftpotctia Dei ad falut�omni credenti, Sed quid; nihil neprorfus conninbsp;h'tPaulo externS Euangelij miniftcrinrNihil prorfus, ^d cognition�fiCdo*

�

H o M I L I AE I o A N, B R E N T IL

quodcredentcs fa�iitem confcquercntur.Potin'irer em'm Chriftus omnia in Pau loabfoIuerCjUidch'cetjinparadifoeumbapnzarejSCuifumci reddere.edma*nbsp;ku'tillareqceremminifterium externum Ecclef��,ut authoriiatcmjllius mininbsp;fterijconftrmaret,necquifquamexpedaretraptum viparadifum,fedpr�dicarfnbsp;tionemhuius minifterij fedaretur.Vndepn'usdixit Chriftus ad Pauluni:lngrenbsp;dereinciuiratem.dicetur tibi quid teoporteat facere. Nu-ncautcmmittit ad Paunbsp;lum Ananiamquendamjficenimfequitur: Eratautem quidam difcipulusDa ��nbsp;mafci nomine AnaniaSj�C dixitad ilium per uifum Dns, AnaniafEt illeaitjccce gt; �nbsp;ego Dne,Ef Dominus ad eum.�Surge �^uade in uic� quidiciturreduSjamp;^qu�i� �gt;nbsp;reindomoIud�Saulum nomine Tarfcnfem,ecceemorat,Etuidit per uifum ��nbsp;uirum Ananiamnomincintroeunt��^imponentemfibimanumutuifum reci'' �nbsp;peret. Quisfucrit AnaniasillequimilfuseftadPaul�jdilucidiusPaulus ipfe gt;�nbsp;poft exponit dicens� Ananias quidam uir pius fecundum leg�, teftimonio pro#nbsp;batus omnium illichabitantium kidaro�t,Hune ergo Ananiammittit Chriftusnbsp;ad Paulum,ut uifum ipf� reftituat, fi^baptifmo peccata eius abluat. Et mittitnbsp;eumad Paulum orant�,ececeniminquitoratJtaep oremus ATnos,amiciff�mi,�(fnbsp;conrinu�s precibusDnm deumnoftrum per iefumChriftum intcrpellemus, �cnbsp;cnim fiet,ut ctiam nobis per Ananiam,hoc eft,per minifterium Euangehj,cuiusnbsp;annuheiatorem Ananias cgit,oculi illi reftituantur, quibus Deum contemplarinbsp;poiTumus.Oculi autem ifti non alij Cunt mundum cor,dicente Chrifto : Beadnbsp;mundo corde,quoniam ipfi Deum uidebunt, Porro non aliunde cor mundumnbsp;rcdditurc^Ede,nimirum,ficredamusqgt;naruralisimmundicies cordis noftri,filnbsp;per.'efum Chriftum nobisremiflaoSCqpomnisnoftramundiciesfitnonopcrumnbsp;noftror�nifticia,fed!efusChriftus,qui foluseftiufticia,fanlt;ftificatio di redemnbsp;ptio noftra,quautfruamur, conc�d�t nobis dementia Dhi noftri lefu Chrifti,nbsp;qui eft un� cum p�tre fpiritu fando deus laudandus in f�cula, Amen,

H O M I L I A XLI.

Emonftrainmusin pr�cedenti Homilia Paulumraptum quidemfuifleinctelum feuparadifum,atcpillicmyfterianbsp;Euangehj de leiu Chrifto dtdicifTe, rcmiiTum autem in ternbsp;ram,amp; fubtedum excerno Euangehj minifterio, ut huiusnbsp;miniftertj authoritas ctiam Pauli obcdientia,qui Euangenbsp;lium nonab hominein terrisjfed ab ipfometChrifto inc�nbsp;lisdfdiccratjComprobarctur.Etcnimpoftqu� Paulus tri#

4N CAP. NONVM ACT. APOST.

tnintim,utuocatia Deo I'uffi opus aliquodperagercjuchemcnti formidinc corhpianturjncobedientcsdtuincuocationijaduerlisquibufdani pen cub's ob^nbsp;qcianturgt;neueDeo obfequium prefl�anrcSjaSaianaopprunantur. Vndeamp; Monbsp;(eiuffusproficifci m Aegyptum �6 libelt;arc populum iirael,pr� timor�pencunbsp;lorum diu^quicquid id erat officijodetrccftaui t, Sv nunc caufabatur fuam impo#nbsp;tcntiam,nuncfuamrudi tatcm�� ineloquent�amjnuncpopuli i'ncredulitatem,nbsp;nuncalioruminduftriamjquimagi'sq;ipfcidonci eirent adperagendumiftudnbsp;mini'ftertum.Eth�excufanones maximcc nmore obeund�diuin�uocatio#nbsp;ntsoriebantur.Sic�lt;rH!ercmiasuocatusad funt�lioncmpropheticam utpr�dinbsp;caret dcuaftationem lud�orum Slt;^Gcnr!uni,uchcmenrcrexhorruitdicens : Ahnbsp;DomineDeus nefc�oloqui ,quia puer ego fum. Sic Apoftoli deftinatiad prac#nbsp;dt'candumEuangelioncumammadiferterentjfenudosemittiuclutiouestnmcnbsp;dio luporumjCt omnibus aduerfis obqci,haud mediocri terrore affetfli funt.Sicnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiiubentur,nonfurart3neminemdcciperc,ncmmcmdefraudare,neminiim*

ponere,fedfideb'terIaborare5Ciuftenegociari ,fcmpcrformidare folent,nef� Qttodnee diuin� uocattoniobfequanturjpaupcrtate pereant. Breuiter morbus hic uulganbsp;fan�t metu ris cft in hominibus, non in impijs folum, uerumctiam in fantf�is, quod timeantnbsp;eareantiadi fiDeo obediantaSatanaopprimantur,hoceft,aduerfis periculispereant.Sednbsp;utna/�n�ios quo uulgarior eft hic morbusjco f�dior QC iurpior cft. Vide enim rem abomi#nbsp;iieprlt;efi�dtt� nandam.Timerefolemusinobfcquio Deine multitudine aduerfitatum obrut�nbsp;pereamus5amp; int�rim in obfequio Satan� omnia nobis tranquilla dC pacificatanbsp;fomniamusjcum tarnen pcrfpicue cognofeamus D O M J N V M Deum no/-ftrum obfequentibus fibi omnem bencdidioncm,Satanam autem obfcquentti�nbsp;bus fibi omnem maledidionem parare. Mofe fomniabat fibi maxima, nefeionbsp;qu� pericuhjfiobiretmunus liberationis Aegyptiae� ,ad quod a Deo uocaba�nbsp;turjSCnonfomniabatf�biulJapericulajquandoapud aquas contentionis Verisnbsp;bo Dei non credendo,nomen DOMJNI inpopulolfrael prophanauit.Ionasnbsp;prophetaad NiniuenaDcomiflusformidat uarias calamitates,quas fibi internbsp;�llosfingebatjamp;uocationi Dei nonobediens,nullasformidat.Petrus timet, nenbsp;fiinatriopontificisconfiteatur Iefum,in extremam perniciem conijciat�r,�^nbsp;non timet idem periculum, lefum abnegans, Qiiid hoc pr�poftero timor� foedinbsp;�s,quideo abominabilius r Idem uides in Anania, qui metuit ne fi ad uocatiossnbsp;nemDei ad Saulum eatuinculisconftringatur,5lt;^ nonmetuit uincula,fi diuinacnbsp;uocationi nonobediat. Vides igiturnonfolumimpios,fed 06 fandoshoemornbsp;bo longe omnium turpiff�mo laborare.Dominus autem Deus nofter tant� cleznbsp;menti�eft,utnonfinatfuos hoc morbopcrirc,fcd pharmacum admouct quonbsp;morbum curat.Pharmacum autem huic raorbo conueniens, non aliud cft qu.itnnbsp;promiff�o diuini auxilij 6C pollicitario lib�ra tionis e periculis. Vndecum Ananbsp;nias tantopere colloquium Pauliformidaret,confolatus eft ipfum Dominus �Cnbsp;,5 promifitei fecuritatemdicens: Vade,quoniam organumeledlumcftmihi ifte,nbsp;si� ut porter nomemeum cofam gentibus �C regibus ac filtjs Jfrael,Ego enim oftennbsp;9 5 dam illi,quantaoporteareum pro nomine meopati. Qtiid times Anania t cen*nbsp;fes ne mittam te ad lupum,ad carnificem,et ad crude! em quendam latroncms?nbsp;Defydero candorem tuum^mul t� funt hor� diei,ncfcis quid f�rus uefper uehaf.nbsp;Audiftihominishuiustyrannidem SC f�uiciam in fanfl:os,at nondum audiftinbsp;mutationemeius repen tinamjSC raptum eiusinparadifum,uadecrgoad ipfum,nbsp;� nonenimampliuslupuseft,fedagnus,noneftnunccarnifex,fedfaiutispermPnbsp;nifteriumEuangeIicumquofunduruseft,artifex.Eftcnimmihiorganumelc:#nbsp;dum,nunc primum quidem reuelatum, fed antca ab utero matris fegregatum.nbsp;Ad quid utile erithoc organon feu inftrumcntum r Vt portet ( inquit) nomennbsp;meum

HOMitlAE IOAN. BRENTIt 87 mcum coram gcntibus SC rcgibus QCfilqs Ifrad. Quod cft nomen DOMlNI i Nam�Dowlnbsp;Vocaturquidemlefusjuocaturamp;chnftusjuocatur �^filius Dei, Atnon in# ni�tadfit,nbsp;celligascancumUiterasiilasnomen DOMlN 1 dici. Sed quicquid bis uota#nbsp;buliscomprehenditurSC fignificaturjhocucre nomen Domini dicitur.Efgonbsp;quod lefus �t fapientia,iullicia,fandificMio,redempno,falus,uita,adeo^ omnenbsp;bonum,nomen eins uocatur.lracp cumChhftus dicit Paulum portaturumnonbsp;menfuum coram gcntibus, regibus,�i. filqs Ifracl, fignificat ipfumminiftrumnbsp;Euangelij fore, tam apud lud�osquamapud Gentes,tam coram priuatis homi#nbsp;nibusqu�m etiam regibus, Siccnim infra coram Agrippa exponitur, ubi Paugt;nbsp;lusicaaitChriftumdixifle:Adhocapparuitibi,utconftituam te miniflrum ac Kini�eriumnbsp;teliemeorumqua�uidifti,�Ceoruminquibusapparebotibi,eripiens te apopu#nbsp;lo Sc gcntibus intpas nunc temitto, ut apcrias oculos eorum, ut conuertantur anbsp;FenebrisadIuccm,�CapoteifateSatan� adDcum,utaccipiant rcmiffioncmpecnbsp;catoram,SC fortem inter eos qui fandificati funt per fidcm quae cft crga me. Etnbsp;hoceftPauIi minifterium.Scdquia in inftitutionehuius minifterq didum cft :nbsp;Ecceegomittouosficutouesinmcdioluporum,idco addit Dominus de affli#nbsp;dionibus Pauli SC dicit. Ego oftcndam illi quanta oportcat cum pati pro nominbsp;ncmco,PriusmHltamalaintulitinuocantihusnom�mc(�,nunca5tmultomaionbsp;ramalapropternomenmeumpatictur,Prius Ecclefiam Chrifti pcrfccutus cftnbsp;�elofu�lcgis,nuncautem zelouerac fidci tanta uehcmentia Ecclcfiam Chriznbsp;ftipropugnabitjutuerbopr�dicationisfuacomnesaduerfariasre�igionesper#nbsp;ftcuturusfitu'dcp maximisuit�fu�pcriculis, C�tcrum qu� in hocminifte#nbsp;rio Paulusdifcriminapaflus fit,eafilibet e pofteriori Epiftola adCorinthiosnbsp;capiteundccimo�f duodecimo pcterepotes.Nuncenim quod adargumentumnbsp;noftrumpertinet, iatis eft cognofcere,quod DOM IN V8 Anani� timorinbsp;raedeatur,duabus potiftimum rationibus, priori,quod Paulus nunc non fit pernbsp;fecutorjfcdeledumorganum adpratdicandumEuangclion Chrifti, pofterioi#nbsp;ri, quod tantum abfit,utporro Tandis nomen Chrifti inuocantibus mala infe�?

rat,utpotiuspropter fandos �C eledos ac propter nomen Chrifti innumcrabi# Qn�medea* lia mala pafturus fit, Non folum autem DOM IN VS Ananiae formidini turdeia timanbsp;promiffi'onibusmedetur, fed quofeunep ad aliquam fundtonem uocat,SC timi# �ipiorum-dosinuenit,eosponicitismunit,utad perfcrendafutura pericula fideindureivnbsp;lur,Sictimidum Mofenametureuocatdiccns:Egocrorecum,0Ccro in oretuo,nbsp;docebot^ tequid loquaris, Sic mcticulofo Hicremi� fuam pr�fcntiam polliznbsp;cetur Sc ait : Ne timcas,quia tecum ego fum uteruam te.Sicformidolofos Aponbsp;ftolos confolaturinqiiiens: Nc metuatis uobis ab h is qui occidunt corpus,an�nbsp;mam autem nonponunt occidcre, Sedmetuitc magis ilium qui poteft SC ani#nbsp;m4m�Ccorpusperdereingehenna,Etrcliquaqu�fcquuntur. Siemetuentemnbsp;neitimpofturasfuasabijciat,paupertatepcrcat,alloquifur dicens: Nefollicitinbsp;fitis uitat ueftrac, qd efuri fitis autbibituri,nccpcorpori ueftroquibusindumennbsp;tis ufuri, �Ccaetera, A t^ adeo nulla cft uocatio Dei, null urn eft mandatum Dei,nbsp;quodnonhabeatpromiffioncmacpr�fentiam diuin�c�ementiae.Qiiarcenij�nbsp;tamur, utexclufo omnipcriculorum timor�,uocationi diuinaeex fide fcruiaznbsp;*nus, Nam �C Ananias acceptodiuino refponfode conuerfione Pauli,moxnbsp;intrepidedeoobfecutuseft, EtabtjtAnanias,6Cintroiuitindomum,0C impo�; �,nbsp;nens ei mantis,dixit: Saul frater, DO MIN VS mifitmc, qui apparuit tibi in ,,nbsp;�ia qua ucnicbas, utuifum rccipiaSj�f implearis fpiritu fando. Et confeftim de ,,nbsp;ciderunt ab oculis eins tanquam fquamae,SC uifum rcccpit, SC furgens baptiza# � �nbsp;tus eft,Cunquecepifletcibum corroboratus eft, Qiiid iftuc rei eft, inquis i an �

P ?

iN CAP. NONVM ACT. APOST.

nonpotuit Chhftus Paulo uifumrcftitucre in paradifo,ill�c(^ ipfum implcre donis fpiritus fancfii acbaptizare $ Potuit quidcmiftuc D O MIN V S, fed manbsp;luit per Ananiamhaccperficere,utquemadmodumanteaindicatum cft,auth�nbsp;� ritas facramenti,�apufmi;�^ externi miniftcrq,quo Euangclion de Icfu Chri#nbsp;no fxmi fto pracdicaturjConferuaretur.Namfi Paulus modo a paradifo feu tertiocoerfnbsp;��*�^*�** lo rediens,neceflehabuit�6baptifmoabluere peccatafua,�Cminifterio Ana/nbsp;ni�dona fptntus fanciijhoc eft,dona linguarum �dendorum miraculo/nbsp;rumaccipere,quiseft qui audeat externum miniftcrium pr�dicationis Euan/nbsp;gelicae jtanquam ociofumjfuperuacaneum, amp; inutile faftidire fquisfinc illo ornbsp;ganofalutemfibipoHiceatur f Dicisautem,facilefuitPaulout a ludaifmoadnbsp;� Chriftianifmum conuerteretur ac refipifccret, quando raptiis fuit in tertiumnbsp;calum,0f uidtt illic audiui t omnem rei ueritatem. Qiiod fi �C mecum ira agenbsp;retur,utraperer in paradifum,0^ audircm Euangclion ex ore Chrifti,tunc nul/nbsp;lo prorfusimpedimenro uellemmeaccingere ad feAandampietatcm,fiCmcanbsp;QBodCbr� opinionefantftjtatemPaulietiamfuperaref Attu defineitanugari,ac tu�ini*nbsp;fluni (juot� quitati patrocinari,quod noninftarPauli adparadifumrapiaris.Etenim firemnbsp;dteutexlum probe perpendas,non femel, fed quotidie ita tecum agttur, ut ad paradifum leijnbsp;tert(umcoelumducaris,0if uerbac�leftia audias. Nonne fempertibi pr�dica/nbsp;turillud Euangelionde lefu Cbriftoquod Paulus pr�dicauitf quod amp; tefta^nbsp;lum fcriptisfuis poftfereliquit,njmirum,quod Icfus fit uerus Mcffias, fi�uSnbsp;Dei,quod pro peccatisnoftrispalTusfitjquodrefurrexeritamortuis,quod lit fanbsp;pientia,tufticia,fandificaTio QC redemptio noftra,quod per ipfum gratis abft�nbsp;ullismeritis operumhabeamusremtfflonempeccatorumf At illud ipfum Eu*nbsp;angcIioncftquodChriftus PaulSdocuitin paradifo,qiiod Paulus ab ore Chr�nbsp;ftiin tertio c�loexcepit. Et ideoexccpituttedoccretjut palam adnunciaref,Sicnbsp;cnimaitPaulusiNotumuobisfacio fratres Euangclion quod pratdicarum eftnbsp;amsnon efle fecundum hominem, nec^cnimego ab homine accept illud -, m cpnbsp;didicijfed per reuelationem lefu Chrifti. Itacp fi huic Euangelio non adhibucs�nbsp;risfidem,neqi ex fideilliusrefipifcas,oleum amp; opera in teperderentur,etiamfinbsp;non femel fed fexcenties,non in tertium fo1um,fed etiam utita dicam in fextumnbsp;aut otftauu coelum rapereris .T ua igitur culpa, tuaignauia, tuaincredulitaseft,nbsp;quodc�leftia uerba quotidie audicns non refipifcas, fed inftar Pharaonis fub^inbsp;indemagisacmagisindureris.Quod fiuero abietfta ilia incredulitate, Euange*nbsp;lion lefu Chrtftiquodexterno minifterio rjbipr�dicaturfidecomple(ftaris,pronbsp;fedo uereilluderirquod Paulus dicit,potentia adfalutem per Chriftumlefum�nbsp;qui eft una cum patre �f fpiritu fando deuslaudandus infatcula* Amen.

HOMILIA XLII.

V diuimus amiciflimfadtnirandam in Paulo metamorpho ^�^jquod^xluporapaciffimo fadus fit ouis manfuetifli*nbsp;ma,ex immundo uafe organon elediflimum, �f qui profwnbsp;cifcebaturadDamafcum,adrapiendos inuocantcs nomennbsp;Chrifti, raptus ipfe fjtad tertium ufcp coclum feu paradisnbsp;fum,ubi Euangclion de lefu Chriftoquod in omnem terr*nbsp;rum orbem uulgaretjdidicit. Audiamus nunc Paulum milt;lt;

H O M I L � AE I O ft N. B R E N T 11. S0 fiqufdemnouarumrcrum cupidtfumiis attentis am'mis Paul/ pr�dicationcmnbsp;cxc/piamus,Nunccnimprimoredijteparad/fo feutcrt/oc�lo,QC afiert nobi'snbsp;nonierrena,no humana/cd plane cceleft/ajangel/ca,paradtfiaca 5gt;C d/u/na^Fu/t anbsp;autem Saulus cum d/feipu�/s qui erantDamafe/per d/cs a�/quot, 8)C continuo ��nbsp;pr�dicabatinSynagogtStQuid,inqu/s,pr�dfcaba��'mirumjmmod�mmge(lt; �nbsp;fti'o il�ud audn'e,qu/ppequod ex off�cinaparadifi �am pr/mum,nouum Si antcanbsp;inauditum afFeratur, Pr�dicabat(ait Lucas) Chnftum,quod is effet fih'us jjnbsp;Dci, Et fequitur pojftea:Saulus mu�to magis conualcfcebat Si confundebat lu/ 3 jnbsp;d�os qui habitabant Damafc/,aff�rmans quod is cfl�t Chn'�us. Hui, quid hoe s�nbsp;noui cft : H�ccinceftdocir/nailla cale�is quam Paulus in tertio c��o did/cittnbsp;Atnoslongemaiora��magfs ftupenda expedlabamusju/delicetjquid rerumnbsp;agcrctur in trinitatc,qu� effet difciplinaaul�c�leflis,qu/ordines Si qu� minis:nbsp;fteriaangelorum,quomodofehaberentfandlipatriarch���prophetsc�H�cin Cutiojttanbsp;quam�lt; al laid genus admirandacxpedabamusjccce autem non audimus nifinbsp;�ulgareiSIudjquodiamantca,�^aChriftoadhucinterrisagcntCj��ab Apofto/nbsp;lisahjft^difcipul/s in�ud�a attj finitimis regionibus ita uulg�tum decanta*nbsp;tume^ erat,ut Si publ ic^ perfccutioni obnoxium effet, Nonne confultius fu/f*nbsp;^�3 fieaPauIuse paradifoattuliffet,quafpcrfecutionem fedaffcnt,�daduerfas:nbsp;riosftatimadfidemcocgiffcnt�'Sed omittamusuanam ilkm curiofita�em,�^nbsp;fentiamus id quod Paulus modo eparadifo rediens,pr�dicabat,quantumuisnbsp;protri turn uidcatur,maxime tamenad confequendam ueram falutem, paradi/nbsp;fum Si c�lum neceffarium effe^Etenim quemadmodum Chriftus de femetipfonbsp;dicit:Quimcmifitueraxeft,6lt; cgoqu�audiui ab co b�cloquor in mundo. Etnbsp;icerum tCreditis inDcumj�S inme cr�dit� Jn domo pa tris mei manfiones mul*nbsp;ta:funt,quod fi fecus cffet,dixiffemuobis,Atmox:V�sdixi amicos, quiaom*nbsp;nia qu� audiui a p�tre mco nota fcci uobis J ta Si de Paulo fentiendum eft,quodnbsp;fi alia quatdam ad falutem nobis neceffaria in paradifo didiciffet, quam ea quacnbsp;de lefu Chrifto nos docuit,plofcclo noninuid�ffet ea nobis^Quomodo enim eanbsp;cclaffct nos qui opt�t anathema effe a Chrifto pro fratribus fuis cognatis feamnbsp;dum carnemjUt ipfi falutemconfequerenturt qui omnia aduerfapatiebatur pronbsp;pter eletftos i qui adhuc aliquandiu a Chrifto abeffe,quamuis in maximis affl�*nbsp;tftionibus cupiebat, tantum ut plures Chrifto per roinifteri�im fuumiucriface*nbsp;ret f Proinde dodrinam cius non aliteraudiamus,quam fi tota �ngelorum connbsp;cio coram aftaret,�i nobis eaqu� ad falutem noftram neceffario pertinent ad/nbsp;nunciaret, Initio igitur miniftertj fui Paulus duo pr�cipue docuit, alterumnbsp;quodUfusNazarenus fitucrus ilIeMcflias feu Chriftus, patriarchis promiftnbsp;fusjamp;laprophetispracdicatus,Alterumquod Meffias file fituerusDei filius,nbsp;Etenim lud�i duplici nomincimpiefentiuntde Meffia, priori quod negent k/nbsp;fum NazarenumeffeMeff�am,pofteriorf quod negent Meffiam Patriarchisnbsp;uenturum promiffum,effc filiumDei,fed fentiunt eum tantum fore filium Da/nbsp;uidis, Si regnaturum fuper folium Dauid pro more terreftrium regum � Sicnbsp;cnimapud Matth�umChriftointerroganti, quid ipf/s uideretur de Chrifto,nbsp;cuius filius fit. Refpondent,Dauidis. Et cum huius fint opinionis, fentiuntnbsp;ctiam Meffiam non ob aliam caufaminhoemundo regnaturum,quam utipfinbsp;liberentur ab externis fuis hoftibus Si fecure,fine inimicorum timor� bonisnbsp;fnisin hac terra dum uiuunt fruantur. C�terum,quamconfeientiam coramnbsp;Egt;co,qutshabeat,amp;quamfa1u�emquisapud DOMINVM poft hanc ui*nbsp;tamconfequatur, nihil ad Meffiamper�incre,fed ilia unumquenque fuof�u/nbsp;lt;1�0, fua induftria Si iufttcia, per op�ra legis confequi debere,

P 4

IN CAP, NONVM ACT. APOST,

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P orro, non ludsef folum his impqflimts rrroribus tcncntur, fed etiam hi qui ft/

bi maxime Chrjftianiuidentur,Tatnetfienimoinnes uidcri uolunc fe credere q)lefusNazarenusuerusfitMeinas,maior tamenparsde Meffiaita fentit,nbsp;nobis tantum fttpropofitus utexemplum, ��ut fpcdator noftrat uitac ,uideli/nbsp;cet,utfatisfacientipropeccatisfuisperbonaoperafuoptemartedefignata,lar�nbsp;giatur uitam �ternam,non fatisfaCientcm autemjuecper bona opera expianiemnbsp;peccatafua,deijciatad infernum,autad minus ad ignem purgatorium, ut quinbsp;pro peccatis fuis inhacuitanon fatisfeceritjfadis in al tcro facculo pro ipfis fan'snbsp;patiatur paffionibus. At hoc ipfum eft negate Mcfllam effe filium Dei 3 adeoqinbsp;plane eft de Mcifiaiudaizare. Contra hos igiiur impijfljmos err ores, Paulusnbsp;iam primume paradi fo rediens,docet primum,quod lefus Nazarenusuerus illenbsp;h*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Te/ltnunia Meffiasfit,patriarchisaDeopromiffus�Caprophetispr�dicatus� Ducitenim

'� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lelut�tue progcniemfuamafamiliaDauid,cuipromifluseratMeflias,0teotemporein

tut iamp;e�{^t� mundoapparuit quoprophetia patriarch�lacobdeaduentuMcff�ac :non augt; feretur fceptrum, SCreliqua, ac prophetac Danielis capite nono, tmplcta eft�nbsp;Pr�terea,pcrfecitis qu�prophetacde Meflta pr�dixerant,c3ecis enim uifumnbsp;reddidit, claudos reftituit fanitafi,Icprofos mundauit,furdos audire fecit,mor/nbsp;tuosexcitauit, �^pauperibusl�tumadnunciauit Euangelion, Poftremo,curanbsp;peccatum non feciffet,nec inuentus effet dolus in oreeius,dudus eft ad occtfio*nbsp;ncm ficut ouis,8C quafi agnus coram tondente fe obmutuit,acpcrcuffus eft pro*nbsp;pter fcelus populi fui, C^iae tarnen omnia in folum lefum ilium Nazarcnum,nbsp;necinaliumqucnquamcompeiantjfolusigiturilleeftuerusMefli'as, Deindenbsp;docet,quodis Meifias non tantum fttDauidis filius,fcdctiamfiIiusDei,idcpnbsp;Qsod le�ui cxeo,qucmadmodum ad Romanos fcribit, quod refurrexitemortuis, cuius reinbsp;�t�lfutDei non tarn Apoftoli teftes funt,qui una' cum ipfo poft refurredionem ederunt SCnbsp;biberunt,adeo(7 ipfum manibus fuis contredarunt, Sf oculis ad coelum afcen*nbsp;dereuiderunt, fedetiam ipfe Paulusteftiseft,qui pauloante potentiamcius innbsp;itinerc expertus fuerat,dC fecum colloquentem, non in itincre folum, fed etiamnbsp;in paradifo audierat, Qiiia igitur per refurredionem declarants eft filius Deinbsp;cffcjconfequitur ipfum non regnaturum in mundo pro more Si pomps terre/nbsp;ftrium regum,fed regnum cac!eftc,prout filio Dei compctit,occopaflc, Hocau/nbsp;tem eft regnum illud c�lefte,quod iuxta uaticinium P falmi,fedeatad dextramnbsp;Cuiutmodi patris,eandem omnipotcntiamaimpatrepoflidens,0f cumanimam fuam po*nbsp;regi fuerithoftiampro delidis,iniquitatcfcphominum tulerit,itapatrem pronobi*nbsp;intcrpellet,ut omnibus in ipfum credentibus peccata gratis propter cum remitsnbsp;admmifiret. tantur,8Cipft' ex fide iuftireputentur,omnia�^ aduerfa in bonum eis adiumcntonbsp;fint,0f falurem perpetuam per ipfum confcquantur, Atqj hacc eft dodrina denbsp;Chrifto,adeoncccffaria,utftifi quiseam fciat accredat,nullam poff�t faluti�nbsp;partem habere, Net�cnim Chriftus talis eft Chriftus ut regnum terreftre admi*nbsp;niftraturusfitpro externa regum pompa, quemadmodum ludaci falfo imagi/nbsp;nantur ,nec^ talis eft Chriftus,ut in c�lo ociol�s fedeat tanquam fpedator SCnbsp;iudexnoftri certaminis,quodin hac terra unufquifqucpro fua uirili decertat,nbsp;quemadmodum hypocritae Chriftumfingunt, fed talis eft, qui fentiens omnianbsp;noftra opera effepeccata, SC conatus noftros ad parandam iufticiam ac falutcmnbsp;effeuaniflimos/emittit nobis primum omnia peccata, f�f reputat nosiuftos,ftnbsp;tantum in ipfum credamus, q? per eum habeamus remiffionem peccatorum no*nbsp;ftrorum.Deinde donat nobis fpSm fandum,cuius potentia pofliimus Si ueter?nbsp;Adamopprimcre,0f opa noui Adamiperficere, Breuiter, talis eftChriftus,qoinbsp;jnonfoln fittantS exemplu/pedator Sf iudex uitae noftrac extranos Xed eti3 ipfanbsp;potentia

HOMILIJ^E lOHAN. BRENTIT. * 89 potentiacrcdendi �ioperandiofapiennajfandificano, luftfda S)iredcmptio in#nbsp;cra nos. Etb�ceftilladodnnaquamPaulusadnosdeparadifo �C de tertio ccenbsp;loactulitjCxtra quamnoneftalia,perquamueratn falutem adipifciqucamus,nbsp;Qiiomodoigiturafficiebantur Itid�i adnouumillud fped�aculunijquouidc^nbsp;bantcrudelilfimum per fccu to rem earn dodrinam palam �i. magna atithoritatenbsp;aflcrerejquamjpaul� ante ferro �^ignioppiignaueratrCcrre uarieafFiciebantur,nbsp;nam qui ptjeranr,in'x audcbant credere h�c narrantibus3amp; fufpicabantur remnbsp;doloagi.VndeHierofolymitantdifctpuI� fugi�tipfum,quemadmodiimpoft^nbsp;ca fequitur, pars autem qui rei ueritatemagn�fccbantjglorificabantin Paulonbsp;DeumjUt ad Galatas fcnbitur. Et hic obferua quomodo fandi uenerandi fint. Qnomodonbsp;Nonenimipfiproprerfuamiufticiam�^meritafunt glorificandi ,fedDcusin fan^tucnerSnbsp;tpfisglorificanduseftjqj�^potensfiteperfecutoribusEcclefi�propugnatoresnbsp;Ecclefi� facercjamp;r mifericos qui ram tmmania flagicia aduerfusEcclefiam Deinbsp;fandamperpetratajtam dementimifcricordta gratis abfcp ullis opcrum mcris�nbsp;tisrcmictar. Parsautcmquimagisnouasres curabant^ religioncm ucl ludatznbsp;camuelChriftianamjattoniti mirantur,quid fibiuelith�cfubiiamutatio. Sicnbsp;cnim dicic Lucas: Scupcbant autem omnes qui eum audiebant ac diccbant:nbsp;NonnehiceftquiexpugnabatHierofoIymis eosquiinuocabant nomen iftudt'nbsp;amp;hucadhocuen!t,utuind:osillos duceretad principcsfaccrdotum^Altj ueronbsp;c�demin eummeditabancur,fequitur enim:Expletisdicbus compluribusinic#nbsp;runt inter feconfilium lud�i ut ilium occiderent,Sedinrellcd� funtSauloinfinbsp;di�eorum. Afleruabanrep portas die acnodlcut eum interficerenr,Accipientcsnbsp;autemeumdifeipulinode, permurumdimifcrunt fubmittentesin fporta, Denbsp;fais infidtjs 1 ta feribit Paulus in pofteriort ad Corinthios epiftola capite duode^nbsp;cimo.InDamafciciuitacegentispr�fcdusnomine Arete regis excubiaspofuenbsp;rat in Damafeenorum urbe,cupiens me compreh�dcre,ac per feneftram in ipornbsp;ta dimiffus fui per m�nia,efFugi(� manus eius�Fortaff�s autem admiraberis,quinbsp;fiat,qgt;Paulusquinuperadeoeparadiforedterat5mortem ob nomen Chriftictnbsp;intenratam fugeritt Dicemusneipfum exrimore carnis mortem fugifle r Fate#nbsp;mur qui'dem carnis infirmitates etiam poft magnitudinem reuelationum in Fannbsp;loremanfiffe.Atuerifimileefthancfugamnon ex timorecarnis,fed ex pr�dennbsp;ti'a fpiritus fadam effe.Nam habebar Paulus Verbum Domini,�p nomen Chrinbsp;fti portaturus effet,non tarn coram filijs (fraefqu�m coram gentibus �f �egibus.nbsp;Ex fide igitur in hocuerbumnonpauit mortem fed cauic,ncc pauidus fcdcaui*nbsp;tus dicendus eft.Ncc infidel is timiditas,fcd fidclisprudeiitiaeft, iuftis conati#nbsp;bus teferuareminifterioadquodadeodeftinatusfisjuftum neuocas conatumnbsp;qjdifcipuli dimittuntPauIum permurum infporrar nonnemuriiuxtakges cinbsp;uilesdic�turfandi �C inuiolati f amp; capitale eft murospriuata temcritatC itauionbsp;larcc�Haudnegauerim ifta,fcd interim obferuandum eftjminofem legem cede;#nbsp;remaiorf^Debentquidemjfi faluapietate fieri poteft,ram maior ^minorlex,finbsp;mul fcruari. At fi res ita fert,ut fimul feruari non pofTuntjfcd altera uiol anda fit,nbsp;tiincciuilisqu�eftminor,ncgligenda,diuinaaurem �^maior obferuanda eft�nbsp;Ciuilis aut�lexeft : Muri fandi funto * Diuina eft, [nnoc�tcm iuxra uocation�nbsp;tuam pro uirili adiuua,qu� ex ilia originem ducit, Diliges proximum tuum fi#nbsp;cutteipfumJtac^ubiproximuminnocentemiuuare nonpotueriSjUififrangasnbsp;legem ciuilcm,ibi potiusrefpetftus proximiaDco nobis commcndati,c^lcgiscinbsp;uilisab hominibus ad coercendos nocentes, non ad affligendos innocentes in#nbsp;ftitutatjhabenduseft, Nonh�cdicout priuatatemeritate accipiasgladiumadnbsp;defendend� innocent� contra uiolentia �6 crudelitat� Jegitimi magiftrarustq.n.nbsp;gladjumcitradnun�uocation�aducrrusmagiftrat�fn�accipitjgladiopcribit;

IN CAP. NONVM ACT. APOST.

Sed illud fentio,innocentem a quoin's luxta fuam uocationcm jpro uirili defcn Vert ehrt� dendum �dadiuu�dum e�e, uidelicef,ut magiftratus quidem fubditum fuG in/nbsp;ftiant chart* nocentem gladio defendat, priuatus aGt proximum fuum quoquo modo pie ponbsp;Ut�ratw� teritjCitragladiumamp;^uiolenttamJamqjdifcipuli exponant fe periculocapitisnbsp;propter Paulum fan's perfpicue indicant qu� fit ucra Chriftianac charitatis ranbsp;tio. Nondum enim abfoluifti num�ros uer� charitatis, etiamfi p^ucis numulisnbsp;egenumadiuueSjhocenim Ethnicusquoep facit, fedrequiritur utanima tuanbsp;profratrcindifcrimen,fi res poftuletjConijcias.Sicenim Chri�us dotet:Hocnbsp;eft pr�ceprum meum ut diligans uos inuicem,ficut dilexi uos.Et exponitquo/nbsp;mododilexeriteosrMaioremhacdilctftione nemo habet,utquisanimam fuamnbsp;ponatproamicis fuis.Quado igitur h�c uirtus tarn rara inter nos fit,ut inter uonbsp;lucres citius album coruum, inter Chriftianos ueram chari tatem reperias, ronbsp;gemusfratres DOMIN VM dcumnoftrumperlefumChrirtum,utcordanonbsp;ftra ardore charitatis incendat �C fpiritu fuo inflammetjquo t�dem ad fempiter^nbsp;na gaudia perducamur per cundem Diim noftrn lefum Chriftumjqui eft una cGnbsp;patre de fpiritu fando deus benedidus in f�cula, Amen.

credentes q, effet difcipulus.ludicabant enim pro uulgari hominum confuetu/ dine,ilium femper malum, quern femelde iterum malum experti crant. Opcrenbsp;precium igitur cenfeo,utinueftigemus,numhochumanG indicium,quo femelnbsp;malus,femperpr�fumiturmalus,cumcharitateChriftianaconucniat. Aepri*nbsp;mumquidcmapparcthucalluderelegemdiuinamper Mofendatam, Sicenimnbsp;in Deuteronomio cap. xj, fcribitur: Ammonites de Moabitesctiam poft deci/nbsp;mamgencrationem non intrabunt Ecclefiam Domini in �tcrnum,hoc eft, nonnbsp;fungantur aliquopublico officio incongrcgationclfraelis,quae eft EccIefiaDonbsp;mini.Qiiamobrem fquianoluerunt nobis occurrere cum pane de aqua in uianbsp;quando egreffi eftis de Aegypto.Et quia conduxerunt contra te Bileam utmalenbsp;dicerettibi.Vidcsjfcmelmalos.femper iudicari malos, etiam in pofteritatc co*nbsp;rum.HucacceditetiamcxemplumDauidis,quicumfemel deiterum lanceape*nbsp;titus effet a Saule,fugit Saulem,�e profedus eft in exilium,nequaqua fibi quic*nbsp;quam clementiacapud Saulem promitf�s,fed fentiens cum, qui femel deiterumnbsp;malus fuiffet,haud facilebonum fore. Rurfus charitas, quemadmodum Paulusnbsp;ait,noncogitat malum,omniacredit,omnia fpcrat.Qiiomodoigitur uulgarcnbsp;indicium cumcharitateconciliabimus f Obferuandumeft,primumChriftianinbsp;officium effe,in folum Deum per Icfum Chriftum confidcre. Secundum eft,di/nbsp;ligerc proximum fuumficut feipfum. lam diledio nximi non tarn late fe fpar/nbsp;git,utrequirat,qgt;neccflchabeam in proximum confiderequemdiligo.Nam innbsp;folum Deum per Icfum CHRISTVM confidendumeft, Malcdidusautcmnbsp;qui confidit in hominem, de ponit carnem brachium fuum. Nec illud requi*nbsp;rit diledio ut proximo adferibam,a quo eum longe abeffe fcio,uidelicct,nonnbsp;poftulat charitas ut indodum pro dodo,infipientem pro fapienfc,p�upercmnbsp;pro diuitCj pium pro impio habeam. Sed hoc requiric, ut quem noui malum �nbsp;aut

HOMIL�AE lOAN. BRENTU, * �iitimptum.dcfobcnc fpcrem,q, Domfnuspro ftia clementfa ipfum fadurusnbsp;t�f pi�imac bonum.Et qucm nonccrto noui impium, eum pro pio ac bono uironbsp;habe�jadeo cp omnibus fiucbonis ftuemah's charnans opera impartiar, quemsnbsp;admodumpater coeleftisfinitfolem fuum oriri fuper luftosdC iniuftos, Hincnbsp;cfl:qgt;inIcgeMo'abit�amp; Ammontt�noneligeb�turadpublicaofFiciainlfracI,nbsp;qniamanifcftum erat odium gentik'ciumhorum populorumcrga Ifraelitas,pr�nbsp;uatim ramen bcneficijsaff�ciebantur,�tadcatalogumlfraditarumadmittebanssnbsp;tur.Nam�CRuthauia DOMINI noftri lefuChrifh exMoabitisfuiuEt Danbsp;uid confolatus eft Anon regem �mmonttarum fuper morte patris fui ? Ad eunnbsp;demmodumDauidnonpotuitSaulempfoamico �ftfmare,quem rebus ipfisnbsp;inimicum fenticbat,�iS imprudenter fecilFetfi fe Sauli tanquam amico iunxiffec,nbsp;InterimtamenintantumdiligebatSaulemjUtnihii nonbeneficiorum qu� po^'nbsp;tuitin ipfum conruleritj�f mortuum carmine Jugubri celebrarit. Sic amp; Paulusnbsp;ludaros habebatproimpijsChrifti perfecutoribus,benetamende ipfis fperat,nbsp;adeocp diligit,utcupiatanathcmaeflcquo ipfi falutcm confequ�tur ? Sic 0(. hocnbsp;loco difcipuli non peccant in charitatem,qgt; Paulum antea publicum perfccuto*nbsp;rem experti,amp; refipifcentiam eius ignorantes,fugiant 06 habeant ipfum pro ininbsp;pio,Interim tarnen orantpro ipfo,beneprccanturjetquiarior�rDOMINVMnbsp;pofteipfum conuerteread fidemChriftijiperantetiam tandem ipfum pceniten*nbsp;tiam de fua impietatc adurum.�tcp ita fuga fua fidem fuS tcftantur qj obfequannbsp;rur Deo pra:cipienti,neipfe temeritate noftra ten tetur,oratione autem fua charinbsp;tatem teftantur.Fugiunt autem tanti fper,non credentes qgt; elTct uere Chhfti anusnbsp;falt;ftus,dum de conuerfionc eius certiores fiunt,Barnabas enim ( de quo inquarnbsp;tocapiteditftumcft )apprehenfum/llumjduxitad Apoftolos,acaarrauit illis,nbsp;quoniodo in uia uidiiTet DOMlNVM,8tfqgt; locutus efl�t ei, quomodo innbsp;Damafco fortiter egilTet in nomine Jefu. Dices autem,quomodo is fortiter egir,nbsp;quinecomprehcndereturpcrmurum in fporta demiffus eftamp;^ fugitr Qiiis di#nbsp;cet militem fugientem fortiter agcrcjnifi fortaftis fenu'as eum fortiter fugerer Atnbsp;defortitudineChriftianalongcaliteriudicandum eft ^dc fortitudnie Ethnicanbsp;autciuili.Nam uulgo is forus habetur qui iniuria alFedus, iniuriam grauiter conbsp;pcnfat,qui per�u ITus ftrenue percutit,qui ita feperi culo exponit, ut etiam alterinbsp;periculuminferat, CoramDeoautemisfortishabeturquiiniuriaaffcdus,no nbsp;iniuriamcompenfat,fedtolerat,quipercuffusnonrepercutit,fcd fert percuflu cfcn�ajM�'nbsp;ram,�^obuertitalrerammaxinam,quipericu�oquidemfc propter nomen Do#nbsp;ininiexponit,fedita,uttamenaltcri periculumnoninferat,potius autem faluznbsp;temaliorum opcretur.Adhancfortitudinis defcrjptionem exige nunc Pau��,nbsp;�LComperiesipfumuerafortitudine pr�ditumfuifTc. Aff�ciebaturenim iniu#nbsp;ria a ludaeis fuis qui quacrebant ut interficerent eum. Tantum autem abeft ut manbsp;laregefleriGUtoptaueritanathemapro ipfiscfle,modo falui fieren t.Etcxpone^nbsp;bat quidem fe diferimini uit� fu� propter nomen Chrifti,fed ita, ut aduerfariosnbsp;nonfecuminpericulumconijceretj�^ipfepericulum imminens prudenter caznbsp;ucret.Itac^rcdcafFirmatbarnabas q,Paulusforfiteregcrit in nomine Domininbsp;in Damafco, C�rerumjquafortitudineadnunciaueratEuangeliumin Damaznbsp;fco,eademetiamadnunciabatilludinHicrufalem,Siccnim fequitur: Eteratnbsp;mm illis uerfans Hierofolymis cum fiducialoqu�s in nomineDOMiNI lefu,nbsp;Loquebaturqj��difputabat aduerfus Gr�cos. Illiueroqu�rebatoccidere eff,nbsp;Qiiid eft q, tories i epetiturPaulumfortiteregifteinnominelefu ,�^ locut� effenbsp;in nomine lefufOiiideftillud in nominelefu r Tamctfi antea nomen lefuex#nbsp;plicuerimiiSjtamen quiatotiesnobisincu�caturjnonpigebitpauca de illo repcznbsp;tere, quando etiam mufti hoc t�poregloriantur de nomine lefu,qui tarnen amp; do

��N CAP. NONVM ACT. APOST.

Lo^ �M ttoa dnna utta longiflime ab eo abfint, Loquf igttur in nomine Icfu no eft folura fitineiefu nomenhocinorccircumferre,fedcftpr�dicarequod propter lefum Chnftumnbsp;habeamus remifli'onem peccatorum,placatum patr� in coelis, �f uitam �ternam,nbsp;idc�gratisabft�ullonoftromeritoVndequipr�dicantautcreduntquod ha/nbsp;beamus rcmiff�onem pcccatorum propter Miuam papifticamjqj habeamus pla*nbsp;catum patrcm in c�lis propter certa ieiuniajq, noftris meritis confequamuruMnbsp;tam�ternamjhinecpr�dicantneccredunt innominelefuChriftijfedin nom/nbsp;ne Miff�jieiuniorumjSC humanorum meritor um. Sicqui apoftolorum temponbsp;reita pr�dicabant lefum, ut diccrcntetiam circuncifionem neceflariam efle adnbsp;rcmifl�onem peccatorumjhi non in nomine lefu, fed in nomine circunciftonisnbsp;loquebantur.fam cum Paulus Hierofolymitanisccelum, ut itadicam^aperiret,nbsp;SC ut uitam � ter nam eis per pr�dicationem Euangclij porrigeretjquam obfecronbsp;mercedem illi retulerunt f Quaerebant,inquit,eum occidcre.Haec eft merces hunbsp;lus mundiquam hominesbenefadoribus fuis referunt. Quomodo ergo punienbsp;Supplicium Deus tantam ingratitudinem c De hac rc audiamus quid ipfe Paulus commenbsp;5H0 Deut i� moretpoftea capiteuicefimo fecundo. Fadum eft,inquit,c� effem reuerfus Hienbsp;gratot erg� rofolymam,8C orarem in tcmplo ut rapercr extrame, �if uiderem eum dicentemnbsp;Euangeli�fu mihi,FeftinaSCcxiuelociter Hierofolyrais, quoniam non recipient teftimo#nbsp;w�afficere nium tu5 deme.Hoc eft fupplicium quo Deus punit ingratitudinem Hicrofonbsp;lymitanorum: Abigit ab ipfis Paulum. Ne exiftimes aut� Icue hoc fuppliciumnbsp;efle,nam abiens Paulus ab Hierofolymis,abduxit fecum,ut breuiter dicam, c�nbsp;lum�^ uitam�ternam,teliquitautem illicinfernum �Cfempiternam damnationbsp;nem,ita ut Hierofolymitani �C corpore SC anima maledicerentur.Sed operepre*nbsp;ciumeftcognofcerc,^�gre Paulus a Hierofolymis diuull�s fit.Etenim cumnbsp;iuffusefletaHierufalemdifcedere,�Cintelligeretfe fecum omnem Hierofolynbsp;mitanorum falutem abdudurum,dixit: DOMINE, ipfi fciuntq� ego pertrahenbsp;bam in carcercm,�C caedebam in fingulis fynagogis eos qui credebant in re,amp; c3nbsp;fundaretur fanguis Stephani teftistui,ego quoep afl�ftebam �C aftentiebar mor^nbsp;fcergd lH(i4 tiil]iusjS^cuftodiebamueftimentainterficienciumillum, Quid fibiuultPau*nbsp;lus hacimpietatisfu� confeff�onet Nimirumhocagitutdeum perfuadeat,quonbsp;ipfum non eijciate Hierufalem.Sperabatcnim Euangelq fui multum profedSnbsp;. fore inHferufalem,propterea q,ipfepauloanteperfecutus fit Euangclion,n�Cnbsp;autemfubitomutatuspalamilkidadnunciet.Igitur qui hadenusnon crediditnbsp;propter Euangeltjueritatemjnuncfortaff�s crediturus eft propter repentinamnbsp;Pauli mutationem,qu� non ni fi diuinitus dC maximo miraculo fieri potuit. Adnbsp;hacc fentiebat Paulus falutem gentium, ad quas mittebatur, efle diminutionemnbsp;falutisIudeorumj�Cillarumeledionem eflehorumabiedionem.Maluitigiturnbsp;efle anathema a Chrifto,^ ut fratres fui cognati iuxtacarnem a cognitioneue*nbsp;ra�falutisexcludercntur.Quoaff�duetiamlonasprophctainmarefugifjUide*nbsp;licet, timens ne fi Niniuitis gentibusincircuncifls Verbum Domini pracdica/nbsp;ret,mifericordia ac dementia Domini auferatur a lud�is, qui foli eflent popu*nbsp;lusDeij�C conferatur gentibus.Sedut lonasetiam a uentre coeti extradus,ncznbsp;ceflehabuitad NiniuitaspergerCjSC illic Verbum Dominiadnunciare. lia coanbsp;dus fuit Paulus a Hierufalemdifcedere ad gentes.Aitem Dominus, uade,quonbsp;niam egoadgentes procul mittam te.Obedi�s igitur Paulus, difeefl�t. Sic enimnbsp;9 9 Lucas feribit: Quod cum cognouilTenr fratrcsgt;deduxeruntcum C�fariam, SCnbsp;J, emiferuntTarfum. Videsfummamfuiflein Paulocharitarcm inproximurn�nbsp;fltn�mamquofppietatem ac obedientiamerga Deum .Quaeenim maiorpoteftnbsp;rit� obe* elfe charitas cp q, Paulus n� folum maximo uit� fu� diferimine, petat Ht in Hi�nbsp;dt�tii ia plt;tM lufalem �C lud�a maneat,quo lud�is falutem fua pr�dicationeimpartiatur, ue/nbsp;io�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rumetian*

0

HOMILIAE IOAN. BRENTII,

rum �tiam copi�t eflc anathema aChiifto,tantum ut ludaei � falute Chrifti n� excludan turf Kurfus fumma eft obedientia,cp quos amp;uita Si falute fua chariores habeat.eos ad uoznbsp;cationcm Si mandatum Dei relinquit. Si ad gentes.populum prorfus � Deoalienum pronbsp;ficiftitur. lam ncc illud ociofum cft .cpdeducunteum fratres �Hierufaicm ad alias ciui^nbsp;tares. Declarantenim, quanto ftudio,quantoamore compleftantur Pauluin.quem n�nbsp;aliter �ftimant.non aliter feruant ac cuftodiunt, qu�m gemmam longe omnium prcznbsp;ciofiffimam.Sithefaurum locupktiffimum. Sic enim diuinaordinatione fieri folet,ut finbsp;tu ardenter proximum in Chrifto lefuamaucriSite contra mulri fummo amore m Chriznbsp;fto profequantur.ita ut ob falutem tuam nec uit� fu� parcant. Quorfum autem h�c omnbsp;nia pertinent, nifi ut horum exemplis. Si obedientiamerga Deum, Sicharitarem erganbsp;proximum difcamus, ut fide iuftifitati ad teftandam fidem bonis openbusperexcmplanbsp;animemur. Habentes autem operum teftimonia perpetuam falutem confequamur, petnbsp;lefumChriltuni DOMINVM noftrum,qui eft un� cum patte Si fpiritufando Deus launbsp;dandus in fxcuia Amen.

ue ipfi � Chrifto commifla audiroribus fuis aperiat.Si ad introitum hortetur. Dicit ergo Lucas. Efclefi� quidem pertotamIudaeam,8iGaliI�am,8iSamariam habebantpacem,nbsp;amp; �dificabantur, uerfantes in timore DOMINI, Siconfolatione fa ndi fpiritus multipliznbsp;cabantur. Vnde.obfecro, fubita ilia pax Ecclefiaeorta eftf Num cp Paulus primarius pernbsp;Iccutor ad Chriftum conuerfus fueratf atpro uno Paulo uel fexcenti alii perfe utores ornbsp;ti funt, nam Siin Damafco afferuabant lud�i portas die acnode, ut Paulumi ntcrfice-itt,8i in Hierufalem quaerefaanteum occidere, adeolt;$ illis econucrfione Pauli non mitiznbsp;oresjfed irritatioresamp;crudeliorescfFiciebantur. Num quia Principes Si Pharif�irefipucnbsp;rant. Si Chriftum agnouerantf at nullum legimus Pontificem lud�orum refipuifle. Sinbsp;poft hanc paccm.maior propercdibit perfccutio. Exquo inteiligere luer,Pontificcs,Phanbsp;rif�os Si lud�os femper eandem crudelitatem amp; uirulcntiam aduetfus Euangelionnbsp;Chrifti fpirafle, Vndeigiturpoft tarn crudelem perfecutionem tarn la ta pax EcclcfitEnbsp;contingitf Profedo non aliunde qu�,m ex beneficio Dei, qui hacrepentina pace omniznbsp;bult;:pir.induftriammagifteriifui.Sidementiammifericordia fu�deilarareuoltiit.Priz �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

murn.rpnoleonbugt;uolentibusomnibusperfecutoribuspoftit,quandoiunlt;5fibiuifum f,.x(iuarere cft,Ecclefi�fu�pat�actranquillitatem reddere. Deinde,cphanchabeattonfuetudinem,nbsp;quia folitus fir poft grauilTimas affliidiones, gratiffimasconfolationes credentibus fuisnbsp;mittete,adeoq; quo maiorefttribulatio,co maior Sicertior eft liberatio,cuius rei duo po/nbsp;tiftimumargumenta DOMINVS Deus nofterin rebus naturalibus nobis propofuit.

Alterum eft partus mulierum.alterum uiciftitudohpemis Si �ftati'. De partu mulierum Q�odfmrtut dicit Chriftus. Mulier dum parit dolorem habet.quia uenit hora eius. Sed quid^num do mulierumnbsp;lor ifte perpetuus eftf Minime.fed quo maiorcftdolor,hoc maius gaudiumfequitur, C� uict�uudo hynbsp;cnim pepererit pueru.iam non meminit anxictatis, proptereacp gaudcat hominem effe emtsnbsp;natum in mundo. Neautem exiftimaremus hoc tantum mulieribuspr�gnanribusacz tism/reco��nbsp;cidere .CHRIST VS cum omnibus piorum�afflidionibusconferr dicens; Vos nunc moe uen�nt cuntnbsp;rotem habebiris.fcd iterura uidebo uos Sigaudebitcorueftruni,Sigaudium ueftrumnclt; -^fflidionenbsp;motollit� uobis. Hyemis autem Si �ftatis ratio itafe habet, cp inhyeme quidem ob niznbsp;nbsp;nbsp;Itberatio

ues Sifrigora,omnia uidentur perdit3,8i ft quis nunquam uidiftet hyemem, de incoluz nbsp;nbsp;Cbrijliaw

q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum.

IN CAP. DECIM VM ACT. APOST.

mitatc flatushumanidefpcrarct, attamen ctiam uulgoiaftatur,lt;jgt;hy�nis bona.ctiam bonam �ftatem panat. T une autem dicitur hyems bona,non fi tontra naturnm fuam canbsp;lida exiftat,amp;germinaprotrudat, fed fi pro natura fua ,amp;niuibusamp;frigoribusinfeftanbsp;fit,3c omnia germina intra fuam,utita dicam,pellkulam tontincac. Quo igitur horridinbsp;or hyems eft.eofruftuofior aeftas fperatur.id quod amp; nos hisproximis annis reipfa expcsnbsp;ti fumus. Hyemes aliquot babuimus non pro natura fua nimbus aefrigoribus horndas,nbsp;fed partim humidas,partim frigore minime moleftas. Tales aut hyemes ualde infruftuonbsp;f�fecut�funt�ftates. Eadera plane ratio eft affliftionumamp;liberationumeorum qui innbsp;Chriftum lefum crcdunt,hopi enim hyems eft afflidio feu tribulatio, in qua byemc om-*nbsp;nia mdentur perdita amp; conclamata,liberatio autem aftas eft � Proinde quanto grauior Sinbsp;infeftior eft hyems afflidionis, tanto gratior amp; iucundior fperanda eft aftas liberationisnbsp;Sigaudii. Ac utid quicquid eft firmiter c�probaref�obfignaretur�^, d�dit Dominus lefusnbsp;Chriftus Ecclefi� fus recens nat� repentinam pacera amp; tranquiliitatem iucundilTimamnbsp;poftcrudcliffimam perfecutionem. Etenim poft reuelatum fpiritum fanftum.Apoftolinbsp;coniiciebantur incarc�r�s, Stephanus lapidabatur.diftipuli cogebanfblafphemarc.autnbsp;fugabantur.aut ad mortem trahebantur, quid hac hyeme afperiustquid hac niue boni/nbsp;diust Ecce autem poft tantam hyemis afperitatem, iucundiffima fequitur �ftas, habrnenbsp;enim Ecclefi� pacem per totam lud�am, Galil�am amp; Samaria, Si adifitantur uerfantesnbsp;in timor� DOMINI, St confolatione fpiritus fan�i multiplicabantur. Sic uiciffim fucceznbsp;debant fibi hyems Si �ftas in Ifraelitis in Aegypto adhuc captiuis, amp; poftca potentiffimanbsp;DOMINI manu mirabiliter liberatis-Sicfuccedebant fibi in Dauide,nunc in exili� pulznbsp;fo,nuncinregnumuoc3to�ireftituto.SicinDanicIe,nunclconibusobiefto,nuncfupetnbsp;omnesPerfarum principes exaltato.Breuiter,ficin omnibus piis uicariaeft fuccefliohyenbsp;misamp;�ftatis.Ita�f quograuioribuspremuntur afflidionib-co gratiores confolationesnbsp;fperarc debentSed qu� dicitur,^e�clefi� �dificabantur per totam Iud�am,Galil�am Sinbsp;Samariamt* num �dificabantur lapidea ilia templa qu� nunc ecclefias uocamus � at uixnbsp;hoc ferebant lud�ijUt difcipuli in nomine lefu palam loquerentur, quomodo igitur lUinbsp;Ecflf/j4Wilt;e- tuhffent,ut hi �dificarenttempla, in quibus ad peragenda facra fua conuenirentf Obfernbsp;�ificare auij uandum igitur eft,(j hoc non proptie fignificat ecclefiam �dificare,fi quis fuo fumptu lanbsp;fit propne �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domum exttuat, fed fi per pr�dicationem Euangelii credentes in fide c�firman/

tur.amp;c�folationem in omnibus fuis aduerfis accipiunt, fi increduli per pr�dication� ad fidem in Chrift� conuertuntur, fi per pr�dicationem eff�dtur, ut difcipuli in timor� Donbsp;mini uerfentur. Aedificant etiam parentes ecclefiam, fi liberos fuos in difciplina Domiznbsp;ni etudiant, fi p�dagogi pueros fuos pietatem doceant, fi patrcsfamilias familiam fuamnbsp;Si do�rina Si exemplis in pietate inftituant. V nde Paulus dicit.Dei fumus coopcrarii,Ddnbsp;agricolatio,Dei �dificatioeftis,iuxta gratia Dei.qu� data eftmihi.Enitamur ergo, ut adnbsp;hune mod�etiamnos ecclefi� �dificemus.N� etiamfi quis pauperior Lazaro racndicofunbsp;erit,amp; nullas prorfum opes pofl�deat,poteft tn ecclefi� �dificare, fi uel falteni ,p proxio fuonbsp;Dfimdeprecetur.Sic Paulus fcribit.V nuRjuifi� noftrum proximo fuo placcat in bon� adnbsp;TfltimoreDo �dificationc.Etiter�.-Omniaad�dificationemfiant. Porroa�r,in timor� Domini uer�nbsp;wim uerftri- ii,non eft bypocriticefibireuerentiam quand�erga De�inuifibilcm fingcre,fcdcft timenbsp;re ne De� uifibilem uiolemus. Quis eft Deusinuifibilis t'quis uifibilisj'Verus Dominusnbsp;Deus noftcr,Deus �uifibilis eft. Sed quia manifeftat fc per uerbtim fuum.ideo uerb� Delnbsp;dicitur � nobis Deus uifibilis, ergo q follicite ambulat, amp; fumma cura enititur, ne uioletnbsp;uerbum Domini,ne legem eius pr�u3ricetur,ne mandata eius frangat, is uere Deum ti/nbsp;mer. lam St iftud animaduertendum eft, cura dicitur, ecclefias mulciplicatas ef�e conlbnbsp;latione fpiritus fanfti, non fentiendum eft, fpiritum fanftum femper ex altodefeendifienbsp;CoitlbtatM uifibilitcr,quemadmodu in die Pentecoftes fadum eft, fed ea dicitur fpirirus fanfti confonbsp;fan� htio cum pr�dicatur Euangelion,quod eft uerbum fpiritus fanfti, Siafflift�confeientia�nbsp;Aicuiufmoa concipiuntgaudium,ut credentes nonfol� feiantfegratos elfepatrifuococlefti,fed eti/nbsp;am forti aio omnia aduerfa toler�t. Eft St h�c fpus fan�i confolatio, fi multi p Euangeliinbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr�dicaz

pr�dicationem.ad Chrift� conucrtuntur. Sif,n.amp; nos in fide cxemplo alior� confirma/ rnur.itacjEaangelion diligenter cape(ramus,ucamp; hacconfobtionefruamur. Scdtcm/nbsp;pus nunccft, ut ad explicandum Petri minifterium accedanaus, tairietfi.n. haftenus Ec/nbsp;d�fia Ghrifti grauiter� perfccutoribus affligeretur.tn ut bonus architeflus, nuIU quiet�nbsp;ducit.quin ubicuncj occafiodaf,Ecclefias �dificet, amp; antea �dificat�s c�feruet. Pcragrat J^iuerft m��nbsp;igifper oines Ecdefias, � in lud�a amp;Galil�a 8! in Samaria.utillas auguftiores amp;c�firmanbsp;tiares reddat. Suntenimdiucrfa muncra Ecclcfiaftica,nain ut Paulus feribit; Ahos gdeninbsp;pofuit Deus in Ecclcfi3,prim� Apoftolos,deinde propketas,tertio doftores. Et Apoftolonbsp;rum cratjhinc inde regiones pagrare,doftorcs amp; epifeopos inftituere. Doflo�; aut amp; Epifnbsp;copor � erat in fua duitate.in q inftituti erant manere, nec habeb�t necefle, nifi certa uonbsp;cationc ad hoc officii eligeren�,alias urbes amp; regiones pr�dicandi Euangelii gratia circ�nbsp;curfitare, Petrus igif pro muncre apoftolatus fui, non in uno loco maner, fed per omnesnbsp;Ecdefias3)ficifcitur,pr�vdicans Euang�lion Chrifti,amp; miraculis praedication� confirmasnbsp;Faftum eft a�t,ut dum peragraret per ocs,deueniret etiam ad fanftos, q habitabant Lyd/ ;,nbsp;d� ( ea eft urbs in Paleftina n� procul ab lobbe duitate littorali ) Keperit aut hominem �,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

quendam noie Aeneam,annisiamododecumbent�ingrabbaroqui erat paralyticus. Ec � ait illi Petrus; Aenea fanette Dominus lefus Chriftus, furge �ftcrnc tibi ipfi. Ete�tinuo � ,,nbsp;farrexit �i uiderunteu omnes qui habitabant Lydd� amp; Affarone qui c�uerfifunt ad Dox ,,nbsp;minu. Vides ne nunc quo Ecdefi� per Apoftolos �dificat�funtt'nimic�nonlapidibusnbsp;fed pr�dicati�e EuangeliidelefuChriftoamp;�dendis miraculis in nominecius,quibus renbsp;bus efficiebatur.ut multi in lefum Chriftu ctcdcrcnt,amp; hi uerc dieu ntur Ecclefia ChnftLnbsp;PrineipiO autinenarrationeprofedionis Petri adLyddam, hocadnotandum cft.ep Lunbsp;cas dicitjPetrum ueniffe ad fanftos qui er�t L�dd�.Num illuc petegrinatus eft ad fanftosnbsp;mortuos, puta,uel Patriarchas uel Prophctas,ueleos qui in perfecutione Chriftimortemnbsp;palTi funt i At hie fir mentiodc fanftis n� mortuisfed uiuis.Qui habitab�t,inquit,Lydd�nbsp;non ait, qui f�pulti erant Lydd�. Quod fi ad uiuos fanftos\pfeftus eft,qu� illi fanfti dieu ichrifliai�nbsp;tur C� paulo ante ad Chriftu conuerfi fuerant, amp; nondum potuerant tantu bono^ operu guare dicatiinbsp;feci(re,quibus fanfti fafti fuiflent^ Etfi a�t fzpe dehac re eharitatem ueftram admonue/ turnbsp;tim.tame quia res feitu neceflaria eft no pigebit paucis repetere. Opera bon a neminemnbsp;xeddunt fanftu, quippe qu�in ludicio Dei propter carnis fermentu non iuftifican^, fednbsp;folus Chriftus fanftitas noftra eft, nam qui credit in lefum Chriftu lt;p per ipfum cemifTanbsp;fmtpeccara.is per fidem cora Deofanftuselfi'cif. Sic ergodifdpuli qm habitabat Lyddxnbsp;fanfti dicuntur,non q^ pararint fibi fanftitatc fuis operibas,fed credebant in Chriftumnbsp;qui rcmittendo ipfis peccata,fanftos eos reputabat. Ad eund� moduni nos etiam ptimumnbsp;fanftos effici oportet,ut deinde fanfta opera proferre queamus. Deinde cp fetibif Petrumnbsp;fanaffe in nomine Chrifti paralyticn, num fentiendum eft,omes paralyticos in nomine Qs^rewinbsp;Chrifti corporaliter fanari.aut n� effe pios, qui no in nomine Chrifti corporaliter fanen omnernbsp;turfNequaqu�itafentiendumeft.EcenimindiebusHeli�multaefuer�tpauperesuidux, tipaentmitnbsp;amp; inter ilfas proculdubio aliquot pi�,ad nullam tam�illar�.qucmadmodu Chriftus air,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CM

miffus eftHehasnifi admuliercmuidu�inSareptaSidonisramp;multicrantleprofiinlf/ taelfub Eliza prophera,intcr quos profefto aliquot pietati ftuduerunt, hi pr�fertim, quinbsp;nuntianer�t Syros aufugiffe, amp; caftra eoru deferta effe.qurmadmod� fenbitur in poftenbsp;liori libro Regum capite feptimo, nemo tarnen corum mundatus eft, nifi Naaman Syznbsp;lus.Etin diebus Chrifti multi pii morte obicrut.ut Simeon fenex Hierofolymitanus', Ahnbsp;na ptophctiffa,alii(� multi.qui an Chriftum,�tate tn eius morte extinfti funt,pauci tam�nbsp;lt; mortuis per Chriftum fufeitati funt, filius uidelicet uidux amp; Lazarus.N� fanantur erznbsp;go aliqui miraculis.ut omnes ira fancnf'jfcd unus amp; alter infirmusmiraculo pet Apoftolosnbsp;fanaturin nomine Chrifti,primuutpotentia Euangelii delefuChrifto manifeftetur,nbsp;ac confirmaretur,deindeut omnesxgroti,unius acaltcriuscxemploadmoniti.bonamnbsp;fpem concipianr, Deura n� derclifturum ipfos, ut in infirmitate fua percant, n� qp fimilinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z

tnodo poftulcnt fanaii, fed cp certo confidant, infitmitatem fuam non cefluram ipfis ad

9 X

IN GAP. .NON.VM -ACT. � A POST.- ;

c�d�mnationem .Scimus cnim,inquit Paulus, qgt;his qui diiigunt Dcnm omnia fimul fldiumentofuntmbonum,nimirumhisqui iuxta propofnuni uocatifunr. Nosigitucnbsp;quos DcUs per pr�dicationem Euangelii uocauit ut limus populus cius.oprime in omninbsp;bus affliftionibus fperemus.cerra fiducia conLcpta,qgt; omnes afflidiones nos ad ueram lanbsp;lutem confcquendam adiuuent.per Chriftum lefum Dotnin� nofti um, qui eft uni cumnbsp;patreamp;fpiritu fan ft o Deus laudandus in fecula Amen

HOMILIA XLV.

rcmiffionem pcftator� amp; uitam �ternam, glorificetur. Sed ipfuna geft� rei ordinem au* diamus. loppe(inquit) fuitquardamdifcipula nomineTabirha ( uelutaliifentiuniTa^nbsp;bia)qu� interpretata dicitur Dorcas ( id^ Gr�ce, latine autem caprea ) -Hax erat plenanbsp;bonis openbus,amp; eleemofynis quas praftabatRefloordine coinmendatur Dorcas � Lunbsp;ca,primum enim dift ipula uocatur, didicit ergo Euangelion de Icfu Chrifto, amp; credidir,nbsp;cp nullisifuis meritis coram Deo iuftificetur. fed hanc ci�e fuam iufticiam, � per Chrift�nbsp;lefum iniufticiafuagratis,amp;abflt;$ ullooperum lefpeftujemifia lit. Deinde dicitur plcznbsp;na bonis operibus amp; eleemofynis quas pr�cftabat,non cj his operibus meruerit rcmilTfo/nbsp;nem peccatorum amp; iufticiam, fed cp per �dern iufti�cata, �dern his operibus teftata fit, amp;nbsp;bonis fruftibus bonam arborem declararit. Etenim �des in lefum Chriftum non eft resnbsp;ociofa,ut multi fomniant.fed quod uere crcdit,idcm etiam re ipfa amp; opere palam teftaturnbsp;Siuerecreditpeccatafibiefferemiffa,ucreetiam peccatapeius angueamp;cane odtt,fugicnbsp;ac uitat; fi uere credit omnia aduer fa per Qiriftumfibi adbonCi adiumentoeflejucramnbsp;quocppatientiaminaduerfispr�ftat. Si ex animi fcnientia credit uitam aeternam fib�nbsp;per Chriftum donatam,pro uirili quo^ cnititur.ut uitam in hoc f�culoducat non indignbsp;nam uita�Eterna,adeolt;5omnino quod corde credit opere d�clar�t. Porto autem uera�^nbsp;des non declaratur operibus hypocriticis, fed iis operibus, qu� � DOMINO Deo na/nbsp;ftrouerbofuopraecepta funt,amp;qu�uniufcuiufqj uocatiolegitima requirit. Quare Dorznbsp;cas no commendatur, cp multa facri�cia in Hicrofolymitano templo hypocritice fecentnbsp;cp priuata templa fuo fumptu extruxerit.fed quia plena fuerit operibus bonis,bonis in^,nbsp;nimirum,qu� uerbo DOMINI bona pr�dicantur, tum pr�cipue cp multas elecmofiznbsp;nas pr�ftiterit, nam opera charitatis maxime in legcdiuinaexiguntnr,amp;in iudkiodiuinbsp;no inquiruntur. Mifericordiam,inquit DOMINVS, uolo amp; non facrificium. Item aznbsp;pud Efaiam dicitur: Frange cfurienti panem tuum,amp; uagos indue indomu tuam. In exznbsp;tremo quoq? iudicio inquiet iudex: Efuriui amp; non dediftis mihi manducare.finui 8fnonnbsp;dediftis mihi bibere :ite igitur maledifti in ign� �ternum. Non exiguntur autem ilia oznbsp;pera ut meritoria remiffionis peccatop^, amp; uit� �tern�, h�cenim per �dern in Chrift�nbsp;poftidenfifed ut fide i noftr� declaratoria, amp; nos ipfos de ucritatc fid ei noftr.� certificanrf a#nbsp;fed amp; ob hanc caufam requiruntur, ne fpiritum fanftum per Chriftum acceptum pr�uaznbsp;ricationcdiuinorumpr�ceptorum extinguamus,quo extinftoamp;ablato,nihil boni aufnbsp;felicitatis t n homine remanerepoteft, id^ uel unius Ad� exempio c�probatur. Is cnimnbsp;nullofuo meritoe gleba terr� in hominem creabarur ad imagined fimilitudincm Dei,nbsp;plenus fpiritu fanfto, plenus omnibusdiuinis uirtutibus ^quatenus homini fas eft illasnbsp;habere. Deinde datum eft ei pr�ccptum.ne ucfcatur de ligno fruftu feienti� boni St maznbsp;ILOuam igitur ob caufam datum eft ipfi hoc mandatum t num Si huius legis obferuatiznbsp;anc roe-'

HOMILI�� IO � N. BRENTli.

ont J mcrcrctur fp�m fanftum amp; uit� paradifiacam ? fed antca nullo fno m�rita fpiriruni fanft� acccpcrat Si poffidcbat paradifum .Dat� Igitur cft ei pr�ccptum.ut in co fpirituninbsp;fanft� fuura exercerec. Cum a�t pi�ccptutn uiolaret quid faft� cft i pr�fcfto quicqd ha/nbsp;buit de fpintu fanfto, hoc toni amifit,amp; conieftus eft in poteftatc fpintus fatan�. Ira noznbsp;bis quo9 bona opa.poftq per fidem oia c�leftia bona poffidcmas.mandanf, non ut pernbsp;ilia mereamur iufticiam Si falut�jcd nemalisopcribus accepta bona pcrdamus.Proindcnbsp;amiciifimi.quandoper Chnftum renati fumus.ad h�reditatehlomni�cccleftium bononbsp;rum,agite capcffamus excmplo muheris huius Dorcados,de qua n�c nobis eft fermo, bonbsp;na opera a Deo nobis praeccpta ,ne uiolatione diuin� Icgis � Deo patrc noftro cxh�redcnbsp;mur,amp; in cxteriores tenebras proiiciamur. Seddc Dorcade pergamus. Fadu eft,tnquir, � �nbsp;in diebus illis.ut jnfirraata inorercf. Quid fi Dorcas tanta fanftitate pr�dita fuit, quanta � �nbsp;in ipfa Lucas commendat,cur non precibus � Domino impetrauit,utaut infirmitate nonbsp;c�prehcnderetur,aut infirmata non morereCfed fanitat� reciperet t* Non dubi� eft quinnbsp;DOMINVM De� per lefum Chriftum in �gritudine fua inuocauerit. �t quia fanfta fiinbsp;it,no inuocauit eum pro carnali defiderio fed pro uoluntate diuina.Quid-n.aliud dixiffetnbsp;q illud, quod Chriftus in quern credcbat antca docuerat: Fiat uoluntas tua, amp; libera nosnbsp;a malot Exaudiuit igifeain Dominus.non pro carnis cxpeftatione.fed pro fp�s fapientia;nbsp;ac idco non feruauit e� incolumem nec liberauit cam ab �gritudine/ed mortee� affecii^nbsp;�texaudition�fuam manifeftius Sclarius demonftraret. Si .n. feruaffetcam ne in aegrinbsp;tudinem incidiftct.benefki� diuin� manfii�et obfcur�. Si ex �gritudinc ipfam eripiiif/nbsp;fet priufquain motiebatur.fortaflis naturali c�fuetudini adfcript� fuiflet, qua f�pe etiaranbsp;infirmi ex diutina ua)etudine reconualefcunt. Proindeconfultiffimu Deo uifum eft, utnbsp;amp; infirma redderetamp; infirmata moreref,quo poifet in ipfa fpecimcnadmirabilisfui aux/nbsp;ilii exhibere.QuidergafitdemortuaDorcade^Sequitur.Quamc�lauiflent pofuerunt ��nbsp;in c�naculo. Cum a�t uicina effet Lydda �opp�.ac dtfcipuli audiffcnt,cp Petrus effet in ea � �nbsp;miferuntadeumrogantes,negrauarefuenireuflt;5 ad fe. Exurgens a�t Petrus, uenit eu �nbsp;iUis,amp; cuin adueniffct.duxerunt ill� in c�naculuin,amp; circumfteterunte� omnes uidu�; ��nbsp;flentesamp;ondentestunicasucfteslt;5quasfacicbatcumeffctc�ipfisD0rcas. Animaduette � inbsp;obfecrojfollicitudincm fanfto^,circa Dorcadem iam mortuam. Pr�mum lauant cam,nbsp;balfamo ungentes,pro more eius gentis.alibi.n.mortui ungunf.ahbi non unguntur,alinbsp;bi terra obruunfjalibi cremantur, nechi diu�rfi mores quicq mortuis conferunt uelauznbsp;ferunt,fed tria declarant ftudia uiuentium Si region� confuetudines. Deinde reponunt eanbsp;inc�naculumffortaffis, utpaulopoftad fepultura�efferant. Eccea�t peroportune nun/nbsp;cium acceper�t, Petrum effe in Lydda, magna igiffpe concepta de reuiuifccntia Dorca/nbsp;dos, fcpultur�differunt. ac miffiscontinuo nunensad Lyddam,Petrum multis precibusnbsp;obteftati adfeuocant.PoftreraOjC�impigrePetrusfnunq�enim negligebatfidelisApoft�nbsp;lus occafionem dilatandi Euangclii amp; benefaciendi omnibus fua opera indigentibus)adnbsp;ueniffet inducunte�incccnaculumad Dorcadem mortuam, c�mendantcharitatemei/nbsp;Us erga egentes,quam ofifis ueftibus ac tunicis ad ufum pa uperum ab ipfa paratas c�pro/nbsp;babant.adeocg fletibus affed� fuum erga ipfam teftanf�lachrymis Petrum rogant,utinnbsp;tarn pia mulicrcula,declararet potenti� nois lefu Cbrifti. Porto fi mortua tantis beneficiisnbsp;Jgt;fecuti funt, quantis officiis coluer�t earn adhuc uiuent�s? Eft a�t diuina difpenfatione itanbsp;c�probatum, ut qui Dcoobcdiat, Si proximo iux ta mandat�diuinum benefaciat, ubilt;5nbsp;Si femper inueniat qui pro ipfo folliciti fint,amp; omnia bona ei cupiant. Non igitur eft qp cunbsp;tes ut poft mortem anniuerfaria ad refngcrationcanim�tu� inftituanf. Sed hoccuran/nbsp;dumeft,utadhuc uiuens De� fidei obfequio, amp; proxim�charitatis opcribus amicum ha �ja^diteenbsp;beas.Sic,n. fiet uthabeas, qui etiam in media morte pro te folliciti fint,amp; tuam falutc qu� tioproximinbsp;rant; nam obedientia fidei DOMINVM Deum noftr� propicium ac follit itu pro nobisnbsp;reddit. Deo a�tpropicio,omnescreatur3e uelint nolintneceffe babentfententi�diuin�nbsp;fubferibere � Deo fauente omnia nobisfauent, etiamfi maxime uideanf nos odiffe. Deonbsp;follicito pro noftra falute exiftente,omnia follicitudinem pro nobis gerunt. Abel ex fidc

q ?

IN CAP. DECIMVM ACT. APOST.

�bediebat-Deoadhuc uiuens.amp;ccce projnortuo etiam fanguis eius follicitus crat. Daniel adhut libct Deo tide obfequebatur.� ecce pro captiuo, no Rex folum qui ipfum in carcenbsp;res c�ieterarjed eti� koncs.in quorum lacu Daniel detinebatur foilitin pro falute eins eznbsp;lanr.qiv madmodum in Daniele capitefextofctibitur.EtChriftus teftatur angelosgaunbsp;dere in todis fuper uno peccatore pcenitentiam agente, quomodo igitur no fumma curanbsp;obedientemDcopcrhdcmc�ple�ierenturt� Proindehocagamus, ut Deo ex fide obfequanbsp;niur.S o�s creatui� nobis adiumento erut ad bon�.Cffte� cum Pettus pietatem Dorcaznbsp;dos ptepiffet.amp;miracharitatem uidua�: adhucfuperftitii in ipfamaiaduerteret,cicftisnbsp;�. oibus foras,pofitis genibusorauit. Cur autobfecro n�prafentib. illis oratfcureiicit illosnbsp;tanq ptophanos Si indignos.qui orationi pr�ftoadfintf Petrus hoc facir,nelt;$ citra rationbsp;Orjfari [enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplo. Oratioenim fccret�poftulat amp;in turba ardere nequit, praefertim

eiulatus.querel�Silamentationes.qualesfolcteffe in funeribus. HincChriftus rr pcietid�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraturus introeat in conclaue fuum. Si occlufooftio, oret pattern qui eft in oez

OM,-�. culto.Nain Siipfeoraturus admontesfeccdcbat,amp;fufeitaturusfiliam primatis,tibicincs

amp; tumultuantem turbameiiciebar. Et ante Chriftum propbeta Eliza filium Sunainitiz desrefufcitaturus.folusingreflus eftfubicu!um,in quo iacebat puer,amp;claufooftioorauitnbsp;DOMiNVMquot; Sequamuramp;nos exemplumiftud,nonfuperfticiofe quidem.fed rcuerenznbsp;ter,.� fpiritu contribulati, amp; corde contriti fecreta petamus. Si DOMINO Deo noftro a{^nbsp;flift ionem noftra conquerentes,ex fide pro auxilio fupplicemus� Porto a�t ut hiftoriamnbsp;�� pcrfequamur.Petruspoftorationemconuerfus ad corpus dixit, Thabitafurge. At ilianbsp;9J peruitoculos fuos.uifo^ Petro refedit. Data a�t illi manu erexit ea, amp;c� uocaflet fanftasnbsp;gt;� ae uiduax.cxhibuiteam uiua. Qua magna eft effkatiaorationis ex fide ^ficifeentisf Oratnbsp;homo Si Deus mortuum fufcitat.hoc eft,naturam return inuertir.quid admirabilius dicinbsp;poteftr Hocautmiraculum, co nomine potiflimum exhibitum eft,utpotentiaEuangeznbsp;In deilatarerur,amp; multi ad credendum Euangelio de lefu Chriftoallicerentur.id quodenbsp;� turn faft�eft. innotuit.n.illud per totam loppen amp;ctediderunt multi in Dnm,faftumlt;�nbsp;** eft.at Petrus dies multos maneretloppeapudSimonemquend�coriarium. Deinde eti�nbsp;omnibus corpore infirmis.hocmiraculo folati� daf, ut quanquam cernant fe mox mortnbsp;tutos.tn conft jant fe non in mortepermanfuros.fed gloriofe in Chrift� in quem credutnbsp;liberandos. Poftremo omnes afflidi poffunt e refufeitata illa Dorcadc multa confolatioznbsp;nem in fua tribulatione petere.Nam quemadmodn Dorcadi non accidit mors, ut mottenbsp;percatjfed urmaiori gloriarcuiuifcanita nihilcuitj in Chriftucredenti affli�ionis acciznbsp;dit,per quod Deus non maius bonum illi collaturus eft, cuius rei fpecimen exhiber,nonnbsp;fol� Dorcas, ffd amp;Iofephamp; Dauidamp; maxime lefus Chriftus. Proinde patienter feramusnbsp;man� Dni,utper afflidiones ducamur adperpctuam felititatem,per Chrift� lefuni Doznbsp;tninum nofttum.qui eft unj c� patre Si fpiiiiu fando Deus laudandus in f�cula Amen.

CAPVT DECIMVM.

#

H o M I L I A. XL VI.

Adenus Apoftoli amp; DodoresEuangelii de lefu Chrifto nemini ad nunciaucruntEuangelion pr�terquam Iuda:isantptofelytis,quinbsp;egentibus ludatifadi fuerunt. Sentierunt enim ludsosfoloseftcnbsp;populum Dei eledum, amp; ad ipfos folos pertinerc falutem per Euannbsp;gelionreuelatam,eamlt;5 gentibusnon communicari.nififierentnbsp;per circumcifionem ludati.qua carnali opinioneimbutifuerunt,nbsp;non folum carnales lud�i, uerumetiam hi qui alioqui erant fpiriznbsp;males propheta�,apoftoli ,amp;qui ex circumcifioneinlefum Chti.'

HOM�LIA� tOAM. BttEMTli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

ni Dci inobediens e(re,amp; � facie Dei fugere.quam incircumcifis gentibus uerbum Dci ad nunciare.EtpoftaducntumChrifti,quidifperfifuerantexaffliftione,qii�orta fuerarobnbsp;Stephan�.neminiloqucbantur fermoncm Euangdicum nifi folis lud.Tis.Petrus quolt;ynbsp;apoftolusufqg adeohorruit genres,utuifione cctlefticoadus fueritad genees actedere.nbsp;Vndeamp;pofteareprehenfusfuitabaliis,{^introiiifetaduirospr�patiuni habeotes. Acnbsp;�lli quidem non abominabantur genres omnino^recipiebant eniin illos ex gentibus quinbsp;fccircuincifioni amp; legi fubiiciebant.eos autem qui manebantin pr�putio,ab omni falu/nbsp;teexclufosputabant� Proinde hadenus folis lud�is, aut profdytis Euangdion de lefunbsp;Chriftoab Apoftolis aliisqg dodoribusadnunciat� cft. Nunc ucro inchoat DOMINVSnbsp;Deus nofter in Corndio Centurione uocationem genti�,amp; uifionibus manifeftiscg mi?nbsp;laculis reueiat etiam genres absc� circunicifione amp; lege Mofi,ad falut� pertincie,amp; Chrinbsp;ftum non lolura effe lefum (hoc eft) faluatorem lud�orum autcircumciforum.fedetiamnbsp;Genti� incircumcifo^�,idquod non admodu mip� nobis apparetjqui longo ufu amp;diutinanbsp;c�fuetudine, qua �circ�cif� genres, ex quibus amp; nos fumus,Chriftum ,pfitcntur, occalluinbsp;mus. Atfi reputemus.quant� diferime inter Iud�osamp; genres eti� authore feriptura fueznbsp;rit,amp;conferamus minifteri� Mofi ad minifteri� Euangelii,tunc maxim� nobis uidebifnbsp;miracul�.'cpDeus in populum fu� recepit genres in pr�putio fuo manentes,amp;leg�Mo{inbsp;non agnofeentes. Etenim de lud�is dicit Mqfe;Te,ioquiens, degit Dns Deus tuus ut fisnbsp;ri populus pcculiaris de cundis populis qui funt fuper terra� Et Efaias de Hierufalem uanbsp;ticinatur.lnduere.inquit udlimentis glori� tu� Hierufalc,ciuitas fandi.quia non adieznbsp;rit ultra ut pertranfeat per te incircurficifus amp; immundus. Et Hiercmias : Ecce dies ucniznbsp;cntdicit Dns, amp;�uifi�abofup omnemquiincircumcifum habent pr�putium.SimiHtefnbsp;Ezechiel exprobrat lud�is.cf contamin�t remplum fuura gentiu frequ�tia, quas induc�tnbsp;in tcplum. H�c dicit Dominus Deus.fufficiant uobis omnia federa ueftrajdomus Ifrad,nbsp;cocpinducitisfiliosalienosincirc�cifos corde amp;incirc�cifos carne, utf�ntinfanduarionbsp;meo.Ex his manifeftum eft,tin difcrimen inter lud�os amp; genres habit�efle.utfoli lud�inbsp;pro populo Dci,gentes a�t incircumeif� pro abominatione reputatae fucrint,nec unq renbsp;cepta: nnt in nurnepi populi Dei, nifi circumcifion� acceperint,'amp; Icgi Mofi fc fubiecerit.nbsp;Nec aliter aftedi fuerunt lud�t erga genres in pr�putio fuo manentes.quim Chtiftian�nbsp;nunc erga ludaeos amp; T ureas in ludaifmo amp; Turcifmo fuo manentes, n� recipitur quidemnbsp;amp; agnofeif lud�us ud T urca Deo acceptus amp; foluns ppetu� particeps, fi rdido ludaifmonbsp;aut T urcifmo lefum Chri ftn fide fua compledaf amp; baptizetur. Atfi contempto Chrifto amp;nbsp;baptifmo tnaneat in fua religione,nulla prorfus falutis fpes de ipfo habef. Ira amp;fi lud�i agnbsp;nofeebant genres ,qu� abiedagentilitare,hoc eft,pr�putio,circucidcbantur,non tarnennbsp;agnofeebant genres qu� non recipiebant circumcifion�, Nunc igif incipit Dominus innbsp;Corndiocenturione amp;familia dus declararc,�pn� fol� lud�i,fed eti� genres adhuc incirnbsp;cumeif� ad Chriftum lefum, amp; ad perpetuam falutem per ipfum confequendam pertiznbsp;ne�t.Hif.n.quamuis adhuc incircumeifus Ethnicus fuerit, uifione tarnen dedaraf effe conbsp;ram Deo mundus.Srfpintu fanfto una cum aliis ex pr�dicatione P�tri donatur. Audiaznbsp;mus igitur primum quis fuerit Cornelius.deinde qu� de ipfogcfta fint-Sic autem feribitnbsp;Lucas. Vir quidem erat C�fari� nomine Cornelius centurio ex cohorte qu� dicitur �taznbsp;lica,Tdigiofus ac timens DE VM cum totadomo fua, pr�ftans eleemofynas multas pie ?nbsp;bi, deprecans�^DEVMfemper. Principio,quodadcarncm3ttinebat,Corneliusifteinnbsp;circumcifus ethnicus fuit,exethnicis parentibus prognatus,ficenim Si �ifio Petro reueznbsp;lata indicat.in qua Cornelius immundis beftiis affimilatur, amp; poftea appdiatur Corneznbsp;liusi Petro alienigena. Reuerfo� Petro ad Hierufalem cxprobratur,lt;j ad uiros pr�puznbsp;tium habentes introierit, amp; ederit cum illis. Quantum autem ad officium attinet,nbsp;Centurio fuitcohortis Italic�. Nameumtora Syria inquahabitabantlud�iinpotefznbsp;tatem Romani Iraperatoris bello redafta effet, difponebantur pr�fidia militum innbsp;uariis luda�lotis,uthominum obferuationelud�i in officio Sobedientia continetnbsp;tentur amp;fiquid fcditionisorcretur,armis illorum opprimeretur. Varias autem apnbsp;g 4

Q�omodo peccdld [ub*nbsp;�itoruimpu� ftortatur.aut nomine Dei cxccrationibus abutitur.certc pater eapeccatadefignar. Si fub/nbsp;t�iur pdtrib- j ebrietati ftudent amp; blafphemiis.ac magiftratus conniuer, profeflo magiftratus h�cnbsp;f^Mitoer federa committir.etiamfi ipfcfobriam amp;honcftam uitam ducat.Dicitcnim Paulus.-Nonnbsp;quifaciunctalia,dignifuntmorte,ucrumctiam qui affentiuntur iis,qui faci�t-Af/nbsp;fentitur autem qui cum ex officio peccatum corrigere debeat, non facit, fed ex ignauianbsp;ncgligit. V nde fcnptura imput�t facerdoti Eli impietates.quas filii eius ipfoconitiode/nbsp;fignabant;amp; peccata Ifraelis.qu� committebantur in uitulis aureis.regibus.qui aut uitu/nbsp;los inftituerunr,autdefenderunt,autnon abrogauerunt,imputantur. Contra ueroHi/�nbsp;ob pro filiis fuis follicitus eft,amp; offert pro eis holocauftum, ne forte pcccauerint aduerfusnbsp;DOMINV�M,amp; ipfipcccatumimputetur.Eodem fpiritu Cornelius itapietati operamnbsp;dat,ut nonfolumipfe nihilmaliperp�trer,frd eriam familiamfuam �maloprobibeat�nbsp;Poftremo, non folum fideifu�fru�usindomoamp;inter familiam fuam faciebatjfedc/nbsp;tiamalicnisfidem fuam declarabat; nam multas praeftabat clecmofynasplcbi,amp;publi/nbsp;cis orationibus femper intererat- Qu�m prorfus diffimilis fuit hic centurio, non dicamnbsp;noftratibus militibus.fed eriam ciuibus.llle enim de fuis bonis multas eleemofynas lar/nbsp;gituseft.hi amp; ali�nas opcsuiolentiarapiunt.amp;impofturis opes fuasaugent. lllefempetnbsp;publicas orationcs frequentabat, hi in anno uix femel in Ectlefiam DOMINI ad audi/nbsp;endum uerbum DOMINI, amp; orandum conueniunt, amp; fi conuenerint, corporcadfuntnbsp;animo abfunt- Proindenon eft mirum.cum diucrfi fint mores.diuerfos quoqg effe euen

tus. Talibuseniraimpiismilitibusamp;ciuibus apparct Satan, amp; eftnitur pr�ccptoreo/nbsp;rum.Cornelioautem apparetangeluserudienseum quidfaceredcbeanSicenimfequi/

tut. Is uiditper uifum manifefte.fcrmehoradiei nouaangelumDei introeuntem adfe,.nbsp;dicentemq; fibi,CotncIi. Ar ille intuens cum,actimor� correptusdixit;Quid eft DOMInbsp;NEf Dixit autem illi. Orationes tu� amp;eleemofyn� tu� afcendcrunr in memoriam co/nbsp;ram DEO. Et nunc mitte uiros loppenamp;accerfe Simoncmqui cognominatur Petrus*nbsp;Hic diuerfatur apud Simonem quendam corianum, cui eft domus iuxta mare, hicdicetnbsp;tibiquidtroporteatfacgre.Principio obferuandum cftjhancuifionemnoncffe noffufldnbsp;in fomnofaflam.fed mterdiu Corneliouigilanre. AitcnimLucas,uidirmanifeftehoznbsp;radieinona* Deindccpangelusdicit.Orationes amp; eleemofyna tu� afeenderuntadmeznbsp;moriamcoram Deo.mirurn uidetur quomodoopera ethnicifii e fidcinlefumChriznbsp;ftum Deo placuerintt* Haftenusenimex ApoftolorumEuangelioptadicauimus.cpnenbsp;mo poffit effe coram Deo iuftus abflt;^ fide in lefum Chriftum.amp; folii Chriftum effe iufticinbsp;am noftra.Docuimus quo(^ nulla opera cora Deo abflt;5 fide in Chriftii ualere, nulla oratinbsp;on�abf�g fide ad Deii penetrate. At uero de Cornelio diciCep iuftus acpiusfucrit,amp;cpopCnbsp;ra eius Deo placuerint,priufquam Euangclion de Itfu Chrifto audiuiffet,amp; in ipfum creznbsp;didiffet. Quomodoergouerba angcli intelligendafunt f Referenda funtadea quaeLuznbsp;cas de Cornelioab initiodixit.Eratreligiofus ac timens Dcum.Etenim fieri nequit ut uelnbsp;oratio afeendat ad Deuni,fi non ex fide proficifcatur,uel elecmcfy n� � Deorefpieb ntur,

fi aniz

H�MILLAE to AN. HENT�.

fi �nimus clcemofinarii impius fuerit. Clatrubunt, inquit Micha, ad DOMINVM, amp; honcxaudicteos.amp;abfc�Tidetfaciem fuamabcis, quare c quia ncquitcr egcruntinadfnnbsp;uentionibusfuis. Etinpfalnio: Chmauerunt neceratqui laluosfatcrcr,ad Dominum,nbsp;nec exaudiuit eos. De eleemofyna autem piorum dicit Chriftus ; Hypotrita: pr�ftant ekenbsp;mofynamin conciliabulis amp; uicis.utgloriHcentur abhomimbus. Amen dira uobis,baznbsp;bent mercedem fuam. Audts,nec orationcm ncc clecmofinam coram Deo ualere fine fi/nbsp;de. Neceffe�gitur eft,cp Cornelius antea crediderit in Deum.qu�m orationes Si eleemo/nbsp;fin�cius in memonam Dei uenerinr,quod Si Lucas teftarur.cum uocac eum religiofumnbsp;ac timentem Deum. Quomodo eniro fuiifet religiofus ac timens Deum abfcp fidcf Sednbsp;inquis; Cornelius non credidit in lelum Cbrift�.quomodo igitur potuit credere in De/nbsp;umr fiquidcm nemouere in Deum crcdit.nifi per lefum Chrift�fFateorCorneliu non/nbsp;d� audiuifle Euangclion de Icfii Chrifto�mortuisrffuftitato,nec baptizat� fuifl�* atca/nbsp;men quia dicitur timens De�,amp; nemo uere timens Dei eft, nifi credat fe per fernen A branbsp;h� benediftion�confecuturum, manifeft� eftCornelium.quisethnicum,audiuifle tii�nbsp;lud�ispromiflion�ad Abraham amp; Dauiddiflam, at�p ci fidem habuiffe. Iraq? ficcrcdi/nbsp;dit in Chriftum.quemadmod� patri.irch�, prophetac Si omnes pii ante aduentum Chrinbsp;fti.aut ut fimiles cum fimilibus committam, quemadinodum Niniuit� refipiRentcs crenbsp;diderunt � Quia.n.illi in fernen Abrah� promiflum credebant, uere in Chriftumerede/nbsp;bant,quanq nulla tuncrcuelata pr�dicatiodeChriftoerat, ficutpoft miflionem fp�ritu�nbsp;fanfti adnunciabatur. Nam ob cam taufam angelus Cornelium monct, ut Petrum ad fenbsp;iiocet.uidelicet.ut cp Cornelius antea ncfcienter crcdebat,hoc Petrus reuelate eu doceret.nbsp;Quid hoc, inquis c non poterat Angelus Corneliumdocere Euangelion s? num ange/nbsp;lusignorabat Chriftumf At Paulus fcribit, Chrift� etiam angelis uifumefle. Mittita�tnbsp;angelus Petrum ad Cornelium ficutChriftus Ananiam ad Paulum mifir.non quiaipfenbsp;Euangelion nefciret.fed ut cocleftibus reuelationibus minifteriu Apoftolicum,amp; uocalisnbsp;pracdicatioEuangelii de lefu Chrifto confirmaretur. Cum igif hoe minifterium quod �nbsp;Paulo.nunc porentia Dei ad falut� omni credenti.nunc minifteriu reconciliationis dicinbsp;tur.tanta autorit�re de coclo commendaf,agitcamiciflimi, attentisanimis obferuemusnbsp;qu�E nobis per illud traduntur,ut eafide accipientes perpetuam felicitatem c�fequamur,nbsp;per Chriftum lefum Dominum noftrum,quieft un�cum patreamp; fpiritufanfto Deusnbsp;iaudandusinfecula Amen,

H O M I L I A XLVll.

Ngeli colloquium cumCornelio audiuimus, nunc paratam St ptornptamCorneliiobedicnti�audiemus.Cum.n.difceflifletau ��nbsp;gelus qui loqucbatur illi, uocauit duos famulos fuos amp; militem � ?nbsp;religiofumexhisquifibiadh�rcbantquibus c�narrafletoiami �,nbsp;fit illos loppcn. Prim� o�m uera fidei natura in Cornelio perlpi/ , tnbsp;cueexplicatur,isenim,poft^angeli uerb� amp; Dei uerb� accepifler,nbsp;fimpliciter ei fidem adhibet, nee curiofe fcrutatur, cur n� angelusnbsp;aut Deus per fe doceat ipfum,quid fit agendum, aut cur non pr�ci

IN CAP. DECIMVM ACT. APOST.

fed c�tentaeft miiiiftcnoamp;organohumanodiuinitusoftenfo.necrefpicitperfonas.ufl uerb� Dei docentes,uel ucrbi'i Dei perfequentes.-propter doftorum uilitatcm no contemnbsp;nituerb� Domini,propter perfccutorii potentiamaut fapientiamn� abnegatucrbumnbsp;IncreiittJitdliinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimpliciter fide ac opibus obfequium ei pr�ftat. Rur fus increduliras res eft

ualdc curiofa,amp; nuiic quidem fciutatur, num ucibii Dei fit uerbrim Dei,n�c de uera uci bi Dei fcicntia dubitat.nunc inqrit uilitatem perfonaje u er bum Dei docentium,n�c inznbsp;ueftigat amplitudin� uetbum Dei petfequenti�.adeocj modo banc modo iil�caufam innbsp;dagat.quahonefte facerc uideatur cp non crcdat ucrboDOMlNI. Sed quorfura tandemnbsp;ducit b�c inciedulitatis curiofitasf profefto n� aliorfum,qu�m in omnia genera peccatonbsp;turn amp;cal3mitat�,ac nifi rcfipueris.in perpctu�damnationera. Quid.n, Euam pcrdiditnbsp;nifi incredula curiofitast quid Pbarif�is exitium intulit.nifi curiofa impietass* Quid n�cnbsp;noftra tempeftate Sacramentarios negantes prsfenti� corpis Si fanguinis Cbrifti in Cocnbsp;� na Dominica deciplt,qu�m curiofa incredulitas^ nunc cnim inueftigantquo tam magznbsp;num corpus poflit effe in tam pufillo panc�qu� corpus fiimul poffit cife in calo amp; in tocznbsp;na^quafi uerococna Dominica res fit terreftris,amp;non potius cocIcftis.Hac ,inqu�,increznbsp;dula cutiofitas,ducit eos in fuam ipfop; perniciem. Proinde b�bentes ucrb� Domini ot�inbsp;curiofitate abieda ,fitnplici fide ei obfequ�mur,ut qclCornelius fua fimplicitate c�fecutusnbsp;eft,id amp; nos c�fequamur.mox .nmtciedidit, mundus amp; fand us coram Deoreputatus eftnbsp;ut fequcnsuifioPetroreuclatateftatur. PoftridieenimlegatisCorndii iter facientibusnbsp;Si appropinquantibus ciuiuti.afccndit Petrus in fuperiora domus ut orarct circa hor amnbsp;fextam.-Petrus oraturus iter� turbam fugit, amp; fecret� petit nimir� fignificans fidcm^ordnbsp;tis,non poffe in turba fefe pro fuo affc�u fatis c�mode cxplicare. Quid adb�c diccnt byznbsp;pocritae.q palam fatentur fe n� poffe orare.nifi p oculis uidcant miffam Papiftic�t' at b�cnbsp;dcuotiofaftitiacftamp;fupcrfticiofa, necunq p�n�tr�t ad auresdiuinaernaieftatis. Quid etnbsp;go^noneftinecclefiaorandum^abfit,femperorandueft-lnccclefiaa�tpnblic�oratioznbsp;nes fiunt,n� quia his fatisfacit officioorandi,fed ut his doceamur publice, quo priuatimnbsp;abs^ arbitris orate debeamus. Non igitur exiftimemus nos fans oraffe, fi publicx oratinbsp;oni inteifimns,fcd fentiamus in Ecckfia orationem tm doceri.ut poftea earn exetceamusnbsp;priuatim. Sed reuertemur ad Petru.qui cum efurircr, uoluit guftarc cib�.Parantibus a�tnbsp;illis, irr uit fup eum mentis exceffus, amp; uidet ccelii apertum ac defcend�s ad fe uas quodd�,nbsp;uelutlinteum magn�,quatuor iniciis alligat�, fubmitti c coclo in terram, in quo erantnbsp;omnia quadrupedia terra: beftia:^,amp;reptilia amp;uolatiliacocli.Etfafta eftuox ad e�.Surznbsp;ge Petre maftaamp;uefccre. Ait aut Petrus: Nequa^ DOMNIE ,quia nunquamediquiccjnbsp;commune amp;immundum. Et uox rurfus iterum ad eum; Qu� Deus purificauit, tu comznbsp;munia ne dixeris� Hoc aut fadum eft tertio. Et r urfum receptum eft uas in coclum- Htecnbsp;cft altera uifio,n� Cornelio,ficut prior,fed Petro oftenfa, qua indicatur genres abflt;� pronbsp;feffione Mofaicae lcgis,hoc cft;circumcifione admittendas effe adcommunion�Euangcnbsp;lii.fi in Icfum Chriftum credantNam ut alias diftu cft,fentieb�t Apoftoli.ab initio genznbsp;tes quidem ad communionem Euangelii recipiendas effe,fcd prius profeffas Mofen. Acnbsp;prorfus eiufdemopinionis crant,cuiushac tempeftate funt, qui operu m�rita pr�dicant.nbsp;Hi enm ctfi Chri ftum pr�dicent.q� pro peccans noftris fatisfecer it, amp; cp per ipfum folumnbsp;rcmiffiopcccatorumbabeatur,tarnen icademum pcccatoresad CHRISTVM amp;adrcznbsp;miffionem pecctorum per Chriftum admittunt,fi prius peccata fua meritis operum expinbsp;auerint. Verbi gratia. Simultis diebus iciunauerint,fimultaorauerint,filongispcregrinbsp;nationibusfatigati fuerint, fi multas eleemofynasdiftribuerint,alialt;� opera, fiuc hypoznbsp;critica,fiuc�Deopraeceptafecerint. Sicamp; Apoftoliabinitiofenticbant,quodgenresnbsp;quidemimpiae�i idololatrarac prophan� ad Chriftum amp; reraiffionem peccatorum pernbsp;Chriftum,rccipicnd�eeffent, fed fi prius circumcifione fandificarentur,amp; legismundiznbsp;tia purificarentur.Tunc enim poffe eas participes effe bonorum Chrifti, remiffionis uiznbsp;delicetpcccatorum,acuita:�tern�. Sed qui ante Chriftum iufticiam amp; fanditatem pernbsp;legem aut opera inuenixe poteft, quid opus habet Chiiftot quid neceffc habet in Cbriznbsp;ftumcrc

HOMILIAE IOAN. BRENTII.

ftum crcdcre^ Proinde ut falfa Apoftolorum opiniocorrigerctur.acdcmonftraretut genres abfc� profeffione legis Mofaic� ad c�niunioncm Euangelii recipiendas efle.prinznbsp;cipio rcuelat illud DOMIN VS Deus nol�er uifionibus.dcindc miraculis.poftremo etiamnbsp;fcripturis.Prior uifiooftenfa cft Gornelio,pofterior oftenditur nunc Petro Apoftolo.cuznbsp;XUS fcntentia eo diligcntius nobis obferuanda eft, quo magis nccelTarium tft, ut cognofznbsp;camus immund�amp;propban� pectatorem nihil difFerre ab �raundoethnico.Et ficutethnbsp;nicus per folam fidem pptcr lefum Chrift � mundus ac fanftus reddif non propter ulla onbsp;pera legis,ita peccator fanftificatur tm per fidem propter Chriftu amp; n� propter m�ritaoznbsp;peru� Explicabimus igitur hanc uifionc.ut quid fibi uelit,manifefte intelligam9. Prim�nbsp;quia Petrus efunt,oportune admod� offertur illicibus de coclo amp; iubef�ucfci.non.n.efurinbsp;cbat fol� corpore fed etiam a�o fuo. Defiderabat cib� corporalem.fed amp; defiderabat faluznbsp;tem n� lud�og� folum,uerumeti3 genti�, optabat oim felicitatem,id quod ena quantumnbsp;coniici poteft.pcibus ante uifionera cfFufis ambierat� Sed qd ageret^ lud�i Chriftu per'nbsp;fequebanf Si nolebant Euangelion recipcte; Gentes a�t pro fua opinione, non erant ad gjjpljfrffwjdnbsp;Ghrift� admittend�.nifi antea Mofen aut circumcifion�profiterent�ed h� uidebanturnbsp;potius iugul� fuum gladio tr3ditur�e,qu�m circumcifioncacceptur�, tant� odio eratcit' 'nbsp;cumcifio. Quo ergo fe uerteret Petrus s' In hac igitamp; corpis 8i anj'mi elurie.irruit fup cumnbsp;mentis exccCfusjn quoonditur ei quidfaccredebeat. Eos.n, qui ex fide amp; corde tribulatonbsp;De� inaocant nunq deftituit diuina gratia. Videt a�t Petrus coclum apcrt�.ac defcendensnbsp;adfeuasquodd�,in quo erant uariaaialia non fol� immunda, fed etiapeftiferaamp;uenenanbsp;ta,ea pr�fertim.qu� in lege Domini ad ucfccnd� prohibita funt,inter quadrupedia.bcftinbsp;as,teptrliaamp; uolatilia cocli.de qbusin Leuiticocapite undecimo,amp;in Deuteronomiocaznbsp;pitedecimo quarto fcribifi Quidergohtrc animalia Petro in uafeoftenfadefignantrpronbsp;fefto nihil aliudquim genres idolnlatri�deditas amp; impias, imoo�s peftatores legediui^nbsp;nam pr�uaricantes, hi enimfunt,leones,dracones.cameli.uultures.milui, ferpentes.ruznbsp;bctaE,afpides,excetrtE,amp;fiquid eftimmundop:animali�,amp;uenenatar�ferpentH.Etfa�anbsp;eft uox ad eu.furge Petre mafta amp; uefcerc.Quod Chriftus dicit.fe non ueniffe ad uocandunbsp;iuftos fed peccatores ad refipifccntia.idem nunc Petropr�cipitur.fub uerbo maftandi Snbsp;uefcendi� Nam quadrupedia.beftias amp; reptilia maftare.eft gentibus pr�dicare Euangelinbsp;on lefu Ghrifti de gratuita remiflionc pcccatoj:. His aut uefci.eft genres fi fid� Euangeznbsp;lioadhibeantinc�munionem Euangelii recipcrc.abftj ullarecipiend�circumtifionisnbsp;autaliosjioperumIegisMofaic�obferuandor�profeflione. Mandatur igitur Petro, utnbsp;non expeftet donee genres Mofen recipi�t.fcd ipfisadhucgentibus exiftentibus.Euangenbsp;lion de lefu Chriftopr�dicet,amp;fiquid�credidcrint,agnofcateas membra Chrifti.acrecinbsp;piat in Ecclefia Domini j neeexigatab cis obferuantiamlegis Mofaic�.fola enim fides innbsp;Chriftu purificat corda 6i fanftificat credentes. Non igitur opus habent fanftificatione Icnbsp;gis. Qcf ad Petr � de recipiendis gentibus dicif, hoc idem fentiend� eft de recipiendis lapnbsp;fis poft baptifrau. Nam impii doftores ,n� recipiunt lapfum poft baptifma in Ectlcfi� c�nbsp;l�iunionem.nec pollicent illi remiffionem peccatopz nifi prms operibus c�feflionis, ieiunbsp;nii,certoru dierura,elcemofin�, pcregrinationu, miflar�. Si id genus fupcrftition�.pecnbsp;cata cxpiaucrit acp eis fatisfccerit. Hoe aut non eft Euangelion de iufticia huniana pr�znbsp;dicare.Si n� eft oocerc rcmiffion� peccaioru per Ghrifturn.fed defperationem. Proinde finbsp;cutgentesabfij ulla Icgis Mofaic�exafti�c.pcr folam fidem in lefomChriftum rcccpt�nbsp;funt in c�ionem eccleli�.it^ peccatores poft baptifm�lapfi, non polTunt fuis latisfaftioznbsp;mbus expiare peecata,amp; p opera fua iufticiam acfanftitatem fibi parare.Sed fi cupi�t reznbsp;concilianChrifto.necelTe habcntcredere.cpperfolum Chnft� pcccata ipfis remittanturnbsp;amp;tp folusChriftusipforum fitiufticia, quiareraittatipfisiniufticiam, hoe fi crediderintnbsp;r�conciliant iterum per fola fidem Chrifto,'amp; reftituuntur Ecclefiae, hoe cft.dxlefti� ciuinbsp;urn c�gregationi, � qua per peccatu exciderant. Reconciliati aut Chrifto amp; reftituti Eclt;nbsp;clefiiE.necei�e hnt dignos faccre pocnitcnti�fruftus, amp; in bonis operibus arabulare.nonnbsp;nt per �la mcreantur remiffionem peccator�j quam � habentper fidem, fed ut Deo obz

IN GAP. DECIMVM ACT. APOST.

fequ�utnpr�ftent, amp;fidemfuamopcribustcftcntur. Sed quid Petrus adhoc,lt;p manda/ tur ei ut maftet ac uefcatur immundis i Ncquaquam (inquit ) DOMINE, quia nun^nbsp;edi quicq commune amp; immund�, Lex enim pr�cipit lud�is ne imundis cibis ucRant, Sinbsp;banc kg� aft'irmat Petrus fe nunq uiolaife. Quod a�t de ratione iinmundorum ciboruinnbsp;fentiebat.hocetiamfcntiebatderecipicndisgcntibus in communionemEuangclii.ute/nbsp;nim�ftimabat non eflcfaslud�o.uefci cibis in lege prohibitis.ita putabat genres nonnbsp;cfTe in confortium Euangelii admittendas.nifi prius abnegata gentilitatc circunciderennbsp;tur amp; Mofen profiterentur.ut iam non fint genres fed lud�i. Opinabatur enini folos lu/nbsp;d�o� aut circumeifos effe populum Dei. At Petrus nondum intelligir.nec legem de cibisnbsp;prohibitis.necrationemcirciimcifionisaclegis Mofaicac� Nefcitenim cibos prohibi/nbsp;tos in lege, non effe natura fua immundos, fed tantum ad tempus imtnundosccnfcri.obnbsp;p�dagogiam.donecChriftusreuelarctur, Ignoratpr�terea circumcifion�ac reliquatnnbsp;Mofi legcm,non efl� neceffariam nifi famili� Abrahami, amp; hisqui uolunt in rcpublicanbsp;Ifracliticauerfari.C�tcrum poffeSi incircumcifas genreseffepopulum Dei, fiinDeuntnbsp;crediderinr.cuius rei exemplum eft.Naaman Syrus amp; Niniuit�. ynde uox iterumad Pcnbsp;trum ait. Qu� Deus purif�cauit tu communia ne dixeris. Hoc de cibis immundis di��,nbsp;dcgentibusinrclligendumert. Namamp;decibisPaulus itaferibit. Deuscreauitcibosadnbsp;fumendum cum gratiarum aftione ridelibus,amp; hfs qui cognoucrunt ueritatem.cpquicznbsp;quid creauit Deus bonum fit ,amp; nihil rciitie ndum. fi cum gratiarum adione funiatur.nbsp;Satiftihcatur enim per fermonem Dei ac pradication�. Quomedo aurcm degentibusnbsp;inteiligendumeft.amp;quomodo Deuspronunciat genres effemundas� numfimaneantnbsp;I, incredulac amp; idololatr�rNequaqu�.incredulitas enim ciidololatria fumma cft immundinbsp;ciacoramDeo.fedfimaneantin fuopraeputio.ac republica tiuili, amp; ciedantin leluntnbsp;Chriftum.Tune enim reputantur coram Deo iuft� ac fand�.per fidem.etiamfi non agnbsp;nofeant Mofen accircumcifionem, fed fuis ciuihbus legibus.in pr�purio uiuere pergancnbsp;Non enim dicunturgentes.quiaincredulaefuntamp;idololatr�.fcd quia adhuefunt in praenbsp;putio,amp; non agnofcuntlcgem Mofi,fed proprias quafdam ciuiles leges habct.quas ut n�nbsp;reiicit Chriftianifmus.modofinta^quaeac iuftas.ita fidem requirit, ex qua fola luftifica/nbsp;tur.quemadmodura Paulus ait, circumcifio, amp; per quam folum i uftificatur prarputium.nbsp;Caterum quo cerrior effet hac uifio non femel tantum uox ad Petrum peruenit, fed faeznbsp;turn eft hoc tertio Si rurfum recepium cft uas in coelum. Quid^ recipiuntur ne in cocluninbsp;immunda animalia.fues.ferpentes, geniminauiperarum f Profcflo, fi rem probe per/nbsp;pcndas.coclum non nifi his beft iis fed prius purificatfs impletu eft. T ametfi enim, nonnbsp;omnes homines fuerint genres incircumcifar.tamcn omnes fuiit pc(C3tores.amp; non iuftiznbsp;fieatur in confpe�u Dei omnis uiucns,quemadmodum indicat Paulus in fetundo capi /nbsp;te ad Komanos : Peccatorcs�utem quid aliud funtqu�m fues.amp;ferpenress'puiii�canturnbsp;nero ad toclcfte tabernaculum per fidem in lefum Chrift um.ut fiant fan�a.munda amp; coenbsp;Icftiaanimalia. Proindeomnemadhibeamus opcram.ut per fidem in Chriftum fandiznbsp;ficfmur,quoamp;nosincGelumrccipiamur percundem lefum Chriftum Dominum no*nbsp;ftrum,qui eft uni cum p�tre amp;fpiritufando Deus laudandus in fetula Amen.

H OMILI A XLVIIL Ifionemimmundorumanimalium Pettodiuinitus reuelatamaunbsp;diuimus.nuncaufpice Domino Deonoftro per lefum Chriftum,nbsp;uideamus remipfam.quauifionisfignificatioexplicatur. Hoceznbsp;nim fibi uult uifio.gentes coram Dcoper fidem purificatas rccipfznbsp;cndaseffeincommunioncmEuangelii.nccobhanccaufam rciiznbsp;ciendas,qgt;IegemMofi non agnofeant. Quodautem uifioexigitnbsp;hoc nunc re ipfa completur, fie enim fequiturDum apud fe.e harznbsp;fitaretPctrus.qu� nam effet uifio quam uidiffet, ccce uiri qui mift�

HOMILIAE IOAN. BRENTIL ^7 cipio obfem�dum eft ^prudenter Dns deus nofterfimul o�a adminfftretjUtrci*nbsp;lt;ftein pfalmo cantemiis� Quo ibo 21 fp� tuo^aut quo a facie tua fugiam t Si afcennbsp;dero in c�lum tu illic esgt;fi defcendero adinfernum ades ? Etenim Dns deus nonbsp;fter finem uifionis Petri, dC adu�tum ac pr�fentiatniegatorum Cornclrj ita connbsp;ncditjUtuideatur altera manu Petro uifionemoftendifle,altera legatos ad do^nbsp;mum Simonis duxifl�e,Vta�tmiraculadiuinitus�ditanoninhocfcripta funt,nbsp;ut fciamus ea femel farta efle,fed ut difcamus Deum fcmpcr mirabilia exercere,nbsp;itaillud diuin�rerum diipenfationis exemplum non in hoc nobis proponitur,nbsp;uiexiftimemus Deum femel tantum aut iterum res fuas legitimo ordineadmi?nbsp;niftrarCjfed utcognofcamus in rebus humanis nihil ta confufanceac pr�pofterenbsp;ger/jquod a Dno non rerto ordine adminiftrctur. Si enim Deus capillos capitis,nbsp;fiftel�as c�li, fi arenam maris numerar, quid non ordine gereret i ��quidcm nu?nbsp;merarc eft aliqua ex parte ordinarc.Et fi confufaneos pafferum uolatus ita regitnbsp;ut nullus corum fine fuauoluntate in terramcadat,quomodononuniuerfafuonbsp;ordine difponeret f Quid autcmagis pr�pofteregeritur,^ quod bona accidantnbsp;maliSjSCmalabonist' nihilominus tarnen fi intrauerimus fanrtuarium Dei, fennbsp;tiemush�ciuftiffimo ordineinhocf�culocoramdiuino iudiciofieri. Nonnenbsp;iuftus rerum ordo eft,ut pecus martationi deftinatum fagineturt nonne ordinanbsp;tarerum adminiftratio eft,ut nemo duabus,quod dicit,uirgis plertaturf At h�cnbsp;eftratio impiorum,qgt; carnali foclicitate ad martationem perpetu� damnationisnbsp;faginentur,�^ne duabus uirgis plertantur,uel faltem in hoc f�culo bonis fruunnbsp;�ur,utin futuro fempiternam caftigationem perferant, Piorum aut� ratio fie fcnbsp;habetjqs maneat eosin futuro f�culo rerum omniS fcelici tas,proinde affligun?nbsp;tur in hoc f�culo,ut eo acceptius fit bonum quo grauiori calamftate parat� eft �nbsp;Quid tgitur infanimus aduerfus Deum fi nos uartjs afflirtrfonibus afficit,perin?nbsp;de ac finihilfuo ordine adminiftraret^ Qitid calumniamur daimimprudenti�nbsp;qui eft rerum omnium prudentiffimus difpcnfator^Tamctfienim nosabfcon?nbsp;ditacius indicia non comprehendamus,non tarnen ob earn caufaminiufta funt.nbsp;Nonnemukorum artificum opera farta uidemus,roodum tarnen aut ordinemnbsp;operum ignoramust* num propterea dicemus opera eorum farta eife abft^ ordinbsp;net* S�pe dux exercitus militem ignorantem ducicper compedium ad hoftiumnbsp;urbem,ut earn ex improuifb adoriatur,num miles accufabit ducem qgt; ipfum ua?nbsp;rijs erroribus uagum circunducattquot; Multo abfurdius eft,ft ignor�tes caufas opcnbsp;rumdeitemcreiudicemusjdeumnon om nia rerto ordine adminiftrare, Sed denbsp;his,quia pr�ter noftrum inftitutum funt,ali�s plura,nuncpergemus in cxplicannbsp;dis rebus geftis poft uifionem Petro rcuelatam, Lcgati enim Cornelij dil/geternbsp;quod a Dno fuo mandatum erat,exequu tur, �C aftantes ad ianuam Simonis co?nbsp;riarrj euocatum quempiam interroganf,an Petrus illichabcat hofpicium. Petronbsp;uerocogitantedeuifionc,dixitfpSsei,ecceuiriquteruntte,furgeitac^8Cdefcennbsp;de�^uadecumeisjnihilh�fitans,propterea q? egomifi illos.Videadmiranda,nbsp;Petrus fecum cogitatquid fibi uelit uifio SC quid fignificet.Spiritus autem fan?nbsp;lt;^us,aquo Petrus uiftonis intelligentiampoftulabatjnoninterpretaturei uifionbsp;*�em,fed pr�cipit tantum illijUtun� cum uiris illis Ethnicis qui ipfum euocabatnbsp;proficifcatur.Si igitur Petrus tuifletcuriofa incredulitate pr�ditus�d Deo in^nbsp;obediens,quid non refponfaflet t proferto remurmurans dixiflet,quid hoe reinbsp;egointerpretationemuifionisinquiro,tu mittis me adEthnicos,num illtnbsp;mihi interprctabunturuifioncms?num Ethnicitibi acceptiores funt ^uel lu/nbsp;d�iilel�poftoli tufiut umbras tantum Apoftolis oftendas, Ethnicis autemue?nbsp;ritatemf Etquiconuenit,utcum nobis Apoftolis in die pentecoftes tanquamnbsp;pracceptor datus fis,nuncme ad praeceptorcs Ethnicos mittas t Fortaflis illi du?

r

IN CAP, DECIMVM ACT. APOST,

centrneadcarniftcemu�abeotortusEuangeliontuSabnegarecogar,Pctius2tt temnihilhunifcemodiuerborumeffiniesj Icddefcendcsaduirosquinsiffitratnbsp;i, aCorne�iOjadipfumdi'xitiEcceegofumillequ�qiieritiSjqu� eftcaufa propternbsp;, J quamueniftfs: Qua obedjentiamonetnosPctruSjUtabfcondita Dei myftcnanbsp;minimecun'ofeperfcrut�tesjinamfeftisSCreue�ausdet mandatisobfequamur�nbsp;h'tcnimjf�cut Petrus de mtelligenua uif�onis folhcitusjpn'ufquam illam affcqucnbsp;retur,iufluseftafp� utad Ethnicos accederet c3 ilhs profedurus,ac obediensnbsp;Reitehianbsp;nbsp;nbsp;rcipfa inteUigentiam uifionis confecutus eft. Ita ft nos obfequamur mantfeftis

uerpo effe nbsp;nbsp;Jq pr�ccptisjreipfa tandem omnia diuinorum myfteriorum cognittoncm adi#

olv�teuiiiif�-^ pifcemur.Myfteria autem nunc non ea tantum uoco qu� funt de diuina pracde ftinationcjde diuinis facramcntis,Slt; id genus alijs rebus, fed omnia deiconfilianbsp;nobis occulta,Vtfiquispaterfamiliashabeatnumerofam prolem,0^fame acrenbsp;rum omniumegeftatcprematurjnouitquidemexuerbo Domini deumprom�nbsp;fiffc populo fuo uidum SS amitftumjfednefcit confilium Dei quo modo ill cuenbsp;litfamili�ipftus confulere�Qin'd ergo faciendum eft; num occultum illud Deinbsp;' confilium curiofeperfcrutandumefti' nepoteftquidemtnumdefperandumtabnbsp;fitjfedcredendum eftpromiffioni diuin�, dCmanifcftaDei pr�cepta faciendanbsp;funt.Qu� dicisc non furandum,neminemimpofturis decipiendum,fed fuae uonbsp;cationi diligenter feruiendumjhtec deus manifefte praecepit, quae fi fecerimus,nbsp;omnia uit�ncccflaria adijeientur nobis. Afficituraftquisgrauimorbo,is nouitnbsp;quidem deumomnibus afflidis SC contritis corde liberationem promififle, fednbsp;inftantefubindemagisacmagisdolorenefcit confilium dei quo uelitipfum anbsp;morbo libcraretQuid ergo agendumt licebit ne arcana dei cofiliapcrfcrutari enbsp;minime,ncc�enimhumaniingentjeftpolTeoccultaDeiconfiliainueftigarc^Dcnbsp;fpcrandum ne eft de liberationct' mul to minus id fieri debet,fed obediendum eftnbsp;manifeftis dei pr�ceptis.Iufii't enim deus crederc,orare, permifit ordinarijsnbsp;medicinis uti.H�c fi fiant Dominus deusnofter oportuno tempore nobis etianbsp;arcanumfuumconfiliumdereftituedafanitatereuelabit.Proindc abiedaomninbsp;curio fi t�te hoc folumconemurper Chriftum Iefum,hocfolum agamus,utreuenbsp;lato Dei uerbo obediamusjfic enim ft et ut tandem deum cognofcamus,ficut abnbsp;apfo cogniti fumus,Sedqdinquies fibiuulth�c hiftorici Lucae loquacitas,autnbsp;morofailladiligentiaj^inhacreetiam minutifl�maqu�cp adnotet ac perfcri^nbsp;bat.EtnuncquidemdicitlegatosCornelij de domo Simonis coriarij perconta/nbsp;tos efle,nuncaftitifle adianuam,nunceuoca(requ�piam,nunc interrogafl�numnbsp;Petrus illichabeathofpicium,n5c Petrum exqfteadeos foras,n�creceptoscfl�nbsp;hofpicio,�^multaaliaqu�uidentur fuperuacanea,�Cpauciffi'mis explicari po/nbsp;,, tuiftent.Sic enimfequitur: Defeendens autem Petrus ad uiros qui miffi'etantnbsp;}, a Cornelio ad ipfum,dixit,ecce ego fum ille quem qu�ritis,qu� caufa eft propternbsp;9, quam ucniftis;Q_u{ dixefunr,Cornelius Centurio uir iuftusactimens deum,�dnbsp;t � teftimonium habens ab uniuerfa gente Iudaeorum,oraculoadmonitus eft abannbsp;9� gelofando,utaccerferetteindomum fuamamp;^audiretuerbaabste. Intro uoca^nbsp;tos igitur eos recepithofpiciojterum audis multam uerborum copiam� Porronbsp;fpiritus fandus qui eft author feriptur� non deledatur multiloquio n� necelTanbsp;rio,Cumergoindefcribendahachiftoriade Cornelio loquax fit,appareteamnbsp;rem maxime feriam�^neceflaria tradare, qu�opereprecium eft probe cognit�nbsp;habere.Ea ucro huiufcemodi eftqjg�tes recipiend� fintin c�munionem Euannbsp;gelij,necexigatur ab eis ut circuncidatur SsC legem Mofi profiteantur, Atep hocnbsp;maxime omniumueram Chriftianifmirationem illuftratjnimirumjqjex illo manbsp;nifefteintelligamus,folamfidemin lefumChriftumabft^ullisoperibusacmenbsp;ritis iuftificare 6^ fandificare crcdentes.Vnde quia g�tiumaflumptio res eft co��nbsp;gnitii

HOMILIAE IOAN. BRENTIL 98 gnituneceflan'a,Lucas diferteomniaperfcribit, acprimum qiu'dcm dici't uirosnbsp;nuffosaCocnehoadianuam Simonis coriarrj aftiuflc,nec mtrafle,fed quen/nbsp;dameuocafle,erantentm h�Ethnici, Simon au tem coriarius lud�us, Non igigt;nbsp;tur intrant �des eius ne lud�is illic habit�ntibus molefti fint,qui exiftimabantnbsp;fe congreffu acfamiliaritategentium contaminari. Acfiquidem lud�i uitabantnbsp;gentiumconuidum, ne impios gentium mores ob familiantatemaddifcerent,nbsp;commendanda eft difciplina.Si uero ideo uitabant,quia fe fandos, gentes atvnbsp;temprophanas iudicauerint,amp; excongreffu fanditatem eorum contaminarinbsp;fcnferint,fuperftitio,immo impietas eft, rcprehenfione digniffima, V tcunquenbsp;autemlud�iaffedi fucrint, ccrtehi EthniciaCornelio mifli exemplum modequot;nbsp;ftiae pr�bent,quod non temere introrumpant in ludati �des, nc patrifamiliasnbsp;molefti fint*Deinde fcribit Lucas Petrum ad illos exijffe, ac aduentus caufa exnbsp;plorata,hofpicioeosrccep[ffe� Exhoc apparet Petrum iam primum uifionemnbsp;intelIexiffej�iS nuncincipere gentium affumptionem j alioqui enim ,ficut anteanbsp;Petrus abominatus fuerat cibos immundos,ita nec^ gentes hofpicio reccpitict,nbsp;nimirum neillorum conuidu uiolaretfeniorum traditionem ��agentibuscortnbsp;taminaretur, Etfequitur: Sequenti uerodiePetrusprofeduseftcumilIiSj�tnbsp;quidam ex fratribus ab loppenfibus comitati funteum, Iterum fignificaturnbsp;gentium affumptio,quod Petrus cum legatis Cornell], quamuis Ethnicis,ufcpnbsp;adC�fariamproficifcitur, PoftridieuerointroieruntC�fariam� PorroCor#nbsp;nelius expedabatillosjconuocatiscognatisfuisacneceffanjsamicis ? Hteceftnbsp;uera charitatis ratio,qua: non fibi folum bona cupit, fed etiam omnibus a�ijs nonbsp;tam bene opt�t quam bene facit* Vtautemfadum eft ut introirct Petrus,ob#nbsp;uiamprogreffus ei Cornelius,acprocidens ad pedesadorauiteum.Petrus ueronbsp;crexiteum diccns:Surgc,�^ego ipfehomo fum. Quid primum admirabimur�nbsp;reuerentem ne Cornelij uenerationem an fummam Petri modeftiam t Videnbsp;cnimobfecroftupenda* Cornelius enim primumEthnicusjdeindepotens prinnbsp;ceps,poftremomilitiaeuacans,fupplcxueneraturacadoratPetrum,primum lunbsp;d�um,deinde pifcatorem,poftremo,nuper a lud�is profcriptum, Qiia igiturnbsp;re Cornelius inuitatuseftjUt tanta uenerationePetrum excipiat i Profedo nonnbsp;aliarequamquoduerbis angeli f�dem adhibuit*Qiiiaenim angelus Domininbsp;mandabat Cornelio utuocaretad fe Petrum, audiret ab eo V erba uit�,faciznbsp;le intellexit Cornelius Petrum minifteriofuo non folum principes huius f�/nbsp;culi,fed etiam angelos fuperarc,0!S uerba eius non effe uerbahumana fed diuinanbsp;neccorporaliabonanunciarcyfed f�licitatem nunquam interituram ?Proindenbsp;reuerentius eum excepijt quam antea angelum exceperat �^adorat ipfum,nonnbsp;quidemutDeummore Ethnicorum idolapro dijs adorantium,fedutdignio#nbsp;rem omnibus huius f�culi principibus,quiiuxta confuetudinem ciuilis hono#nbsp;ris afubditisfuisflexis genibusadoranturjquemadmodumlacob fratrem fu#nbsp;urn Efau,amp; Abigail Dauidem adorauit.Declaratautem Cornelius hac adora#nbsp;tioncaffedum eorumjqui Apoftolum �S Euangeliftam in nomine Apoftoli,�i;nbsp;Euangelift�excipiunt,adeocp quid illud fit quod EfaiasfcribittQiiampuIchrinbsp;fuper montes pedes annunciantis8(rpr�dicantispacem,annunciantisbonum,nbsp;pr�dicantis falutem, dicentis Sionregnat deus tuus. Sed quid f agnofeit ne Penbsp;trus tantum honorem t minime omnium, confeftim enim apprehenfa manunbsp;Cornelq,erexit eum dixittSurge, 5C ego homo fum ? Audis fummamP etrinbsp;modeftiam ? Vno enim hominis uerbofateturfenechoc a�re dignum,nedumnbsp;tanto honore.Quid enim eft homo^ quid nifilerna malorum,inpeccatis conceznbsp;ptusjin peccatis natus,ab adolefcentiaad mala propenfus, natura filius ir�, fi#nbsp;lius perditi�is,putredo,uermis,lutumjindignus qui fpiret,pcrpetu� damnatio#nbsp;r X

� gt; �C incuntftanter uen*accerfitus^interrogo ergo quam ob caufam accerfiftisme, EtenimPetrus exiftimabatfortaffis fead unumEthnicumuocatumj�C cum unonbsp;remotis arbitris ncgocium tratftaturum. Cum ergo pratter expetftationem mubnbsp;tos Ethnicos una' congregatos inueniret,obftupefcit QC primum omnium excu#nbsp;fat imprudentiam fuam,quod praeter c�fuetudinem SC traditionem ludaeorumnbsp;coniungatfecumEthnicis, idcp facit partim propter comit�s fuos Iud3eos,nenbsp;pr�beatipfisanfam malefufpicandLpotuilTentenim ex congreffu amp; familiarinbsp;rate Pen i cum Ethnids fufpicari Petrum uellealudaifmo�^ Chriftianifmoadnbsp;gentilitatem deficere,ficut antea defecerat in atrio Caiaph�, partim etiam pro*nbsp;pter pracfentes Ethnicos,ne illi uidentes Petrum,fuae ipfius gentis acreligionisnbsp;confuctudinemuiolarc,Euangehj dodrinam frigidius capeflant .Parum enimnbsp;fidei ijs habetur, qui ne fuae quidem religionis ac profeflionis mores 8C cofuetunbsp;dines obferuant.Excufatigitur Petnis fadum fuum, Sgt;C oftendit fe non temercnbsp;adalienigenas praeter confuetudinem accefli fle. Vos fcitis,inquit,non eflefasnbsp;uiro lud�o coniungi aut accedere ad alienigenam. Vnde non eft fas ? num ex Icnbsp;ge diuina i pracceptum quidem eratin lege diuina ut lud�i cum gentibus Cana*nbsp;n�is noninirentfoedus,necfociarentcum eis c5iug(a,fed ad internitionem ufc^nbsp;delerent.Sedh�gentes iamdudum delete erant.Proindehaccquot^lex fuo ofRnbsp;cio defundafuerat.SedSCillud inlegepr�ceptum eft,ut alienigenanon uefca*nbsp;turagno pafcalinecfandificatis,necmifceat inter Sacerdotes 8C Leuitasquannbsp;do fua minifteria peragant. Nufquam autem fcriptum eft ne ludei ciuilem faminbsp;liaritatem cum gentibus habeant.Vndeigitur non eracfas uiro lud�o coniunginbsp;Conf�efttdo alienigena i profedo non aliunde quam extraditione feniorum amp; con^nbsp;lud^orude fuetudinepublica,Tametfienimperfenoncratmalum,familiaritatcmciuilemnbsp;jwt�cii� genfi habere cum Ethnicisjtamenquia conuidusludeorum cum Ethnicismultorumnbsp;iuf. malorum occafio crar,ftatuerunt feniores ut lud�igentium familiaritatem fu*nbsp;gerent,eratcghocfta tutum publica difciplina inter Iud�os,nefifamiliarius cumnbsp;gentibus conuerfarentur, impietatem, idololatriam, turpcs gentium moresnbsp;imitarentur.Ati^hadenusnon eratconfuetudo abijcienda aut contemnenda.nbsp;Nam noflxa tempeftate confultiflimum eft, pr�fertim in fide Euangelij ad*nbsp;hucimbecillibusjut declinet nimiam familiaritatem Iud�orum,Turca^,Papi/nbsp;ftarum

HOMILIAE lOH�-N, BREN TIL ftanim,f�militer adulcerorumJuforiimjcbrioforumjblafphemorumjS^ aliorumnbsp;ld genus fcelcratorumhominunijne frequenti conuiduuiciaSCimpietates eo^nbsp;rum addifcant, C�terum h�c confuetudo tum fada eft inter ludeos mala SC connbsp;temnenda,cum ad fuperftitionem degenerabat. lam enim lud�i non uftabancnbsp;gentesjneimpietatibuseorumaflxiefcerentjfed quia exiftimabant fe populumnbsp;fandumjgentesprorfus a deoabiedas,acdeum tantum efle lud�orum deum,nbsp;non Itemgcntiumjproi'ndemetuebant nefimpliciacciuih foci'etate agentibusnbsp;fordidarentunQua etiam fuperftitionetenebaturadhuc Petrus, adeo ut fentwnbsp;rctfamih'an'tatem gentium itafugiendamefle,utnecEuangelion ipfispredicannbsp;dum fit,ni�� pn'us circuncifionepurificcntur.Sed quia hanc fuperftitionem cornbsp;rexi t in eo oraculum dtuinum,tdeo P etrus fadum fuum excufansjindicat fe nonbsp;temeritatequadam maiorum difci'plinam molare, fed admonitioe dei oftendennbsp;tis,nullum hominem communemautimmundumdicendumefl�e,Atq/hacexcunbsp;fatione fubindicat, confuetudines qmdem bonas (nam confuetudines impiasnbsp;contra Verbum Domini qui's ferret O obferuandaseire,quatenus funt difciplinbsp;na.Qtiodfi uero ceflauerint cfTedifciplina �C degener�t in fuperftitionem, turnnbsp;ucrocitrapeccatumuioIaripolfuntfExmultis unam Chriftianorum confuetunbsp;dinem referam,exqua poftea de alijs omnibus iudicare licet. Non fuit fas Chrigt;nbsp;ftianis certis diebus ante dies Dominicas ante pafcha car nibus uefci, H�c aunbsp;tem confuetudo initio tantum difciplinafuit,uidelicef,neoraturi aut comuni#nbsp;caturiincocnaDominicanimiocibouentrem fuurn diftenderent,acfe ineptosnbsp;adorationcm confcrrent.Nihil enimitauentremdiftenditutcaro,amp;fquin5 ucnbsp;fcitur carnibus,nihil feuefci putat.Quatenusigitur difciplina fuit,obfcruatu dinbsp;gnafuiuNam lit plus addamjfiquis fentit feuel pifcibus ueluinoineptumadnbsp;orationem rcddi,huic confu! turn cft,ut dC a uino SC pifcibus abftineat,Omninonbsp;enim uitandum quicquid nos lafciuos reddit,SC ab oratione impediuPoftquamnbsp;h�c difciplina de abftinentia carniumin fuperftitionem mutataeft,8C ideo iubenbsp;mur a carnibus abftinere,qgt; efus carnium fitpeccatum �C coinquinetanimam,0Cnbsp;q, abftinentia acarnibus fitopus pro peccatis fatisfadorium, tunc quod Petrusnbsp;dehominibusaudiuit,utnullumhominemcomunemaut immundum dicat, idnbsp;ipfum nos etiamdecibisaudimus,^quicquid Deus creauit bonum fit,0C nihilnbsp;reqciendumfi cum gratiarum adioeiiimatur.Sed quid eft quod Petrus ait,fibinbsp;oftenfum efle, ne quern hominem communem aut immundum dicatf Ergo necnbsp;Turcam,neclud�um,necpublicos fceleratos immundos dicemusr Siaut�nonnbsp;funtimmundi,funt igitur ciucs c�leftis Hierufalemr Abfit, Supra enim oracunbsp;lum diuinumpleniusponitur,uidelicet,eum hominem non elfeimmundum dinbsp;cendum quern deus purificauit,atDeus neminem purificatnifiperfidem- Pro#nbsp;inde SC lud�i SC Turc� SC fcelerati homines tantifper immundi rcput�tur,dumnbsp;non crcduntin lefum Chriftum, Ad h�c malum quidem hominem fie immun#nbsp;dum �ftimemus,ut maliciam eins nonimitemur, atnullus homo ita immundusnbsp;cenfendus eft ut no benefacias ei fi tuaoperaegeat.Nam ad accipieda beneficianbsp;unufquifcp a deo fandificatus eft,dum deus pr�cepit, ut tam bonts malis benenbsp;faciamus.ftaqj Petrus hoe etiam fentit,nullum homin� ita fordidum ac prophanbsp;num�ftimandumefle,utficupiat non fit ei pr�dicandumEuangelion de lefunbsp;Chrifto.Omnes enim quatumuis impij Ethnici SC peccatores fantftificati funt,nbsp;utaudiantEuangelionSCcred�tesrcfipifcant, VndeadditPetrus�Quapropternbsp;incundanter ueni accerfitus. Interroge igitur quam ob caufam accerfiftis me,nbsp;tametfi enim feiam uos Ethnicos eflTe �C incirc�clfos, ac propter ea prophanos anbsp;lud�isreputari, tam�cognoui exoraculo diuino uos fatis fandificatosefle adnbsp;accipiendabeneficiadiuina,Vcniigitpropereut uobisminifterio meoferui�nbsp;r 3

IN CAP, DECIMVM ACT, APOST,

35 Qiiare dfcitemihiquajnreuobisinferuiredebeam. Et Cornelius aft: Dieab-

3, hincquartoufc^adhanchoramfedebamfefunusjamp;horanonaprecabar indo/ 3 3 mo meajamp;^ ecce uir ftetft ante mein uefte fpl�di da^^ aft : Cornell exaudi ta eft denbsp;� precatfotuaamp;eleemofyn�tu� in memoria habft� funt coram deo,Mftteergonbsp;,3 quf eant loppen �Saccerfe Sfmonem quf cognomfnatur Petrus 3 Inc dfuerfaturnbsp;,, in �dfbus corfartj luxta marcjquf fimul atqj ueneritloquetur tfbf, Confeft/m ernbsp;33 gomffi adte,5lt;^tubenefecfftfqgt;aduenerfs. Nunc ergoomnesnos, tefteDeo,nbsp;3 3 adfumusjutaudfamusomnfaqu�cunqptfbf pr�cepta funtaDeo, Non degenenbsp;rat Cornelius a prfftfnfs fuf s morfbus, Antea fuppIfcftcradmodS exceperatPenbsp;trunnnuncfimplfcftcr �6 modeftifffme narrat ef caufamuocatfonfs,2lt; gratiasnbsp;agit qgt; aduenerftjtacf te interim excufans qgt; uocauerf t eurojac non potfus ipfe ac/nbsp;ceflerft eum.Dicft enfm feab oraculo admonftum effe ut mfttatlcgatosad lop/nbsp;pen 0(S accerfat fpfum,alfoquf enfm fenon tamfnciuflem, ncc tarn ignau� fufftenbsp;qufnad fpfumprofe�:usefl'et,Qufdergofllud eft^dfn prfncfpio narratfonfsnbsp;aftjfcfefunumfcdfflein domofuadfe ab hfne quarto, amp; hora nona precatumnbsp;effer Cur tarn dfu fefunus fuit f SCqufd precatus efttCerte lefunfumtam dfuturnbsp;leittn^ratio. numfndfcatmaxfmumquendam affeduminanfmo fuofuifle. Sfciefunauer�tnbsp;filtj Ifrael ufqp ad uefperam,quando a efufbus Gibea uftftf erant. Maxfmo enfmnbsp;anfmfdoloreafficfebanturjSC nefcfebantquofeuerterent. In tantfsautem dolosnbsp;rfbus nullus cfbusfapfdus eft.Sfc 8lt; Hanna Samuelfsmater, quianfmfs afflitftanbsp;crat non capfebat ctbumfn Silo. Sic Dauid ufrf efus audf entes Saulem morsnbsp;tuuro,amp;: Philtftinos uicffre,fleuerunt�lt; iefunauernt pr� mcerore uft^ aducfpenbsp;ram. Sic �C poftea Dauid iefunauit, qn filius cius ex Berfaba fufeeptus �grosnbsp;tabat.Qiioiefuniodcclarauft fngentemanfmi fui dolorem. Vndecum Corneznbsp;�fus tot diebus cibum abominatur fatfs manifeftcanimaduertitur ,affe�:um aninbsp;mi eiuslongeomnium maximum fuffte.Quis ergo fs fuitaffedusr aut quid prenbsp;catus eftt'Tametfi Lucas h�cnonexprimftuerbisjtamen ex regeftalfcetperfpfznbsp;cueintellfgerequfsaffe�us anfmumCornelij occupauerft,filt;qufd deum oraznbsp;uerit, Nam cum angelus apparet ef,�i^ f ubet utad fe Petrum accerfat,a quo audisnbsp;re debeat uerba,fatismanffefte ex eofntellfgftur,quod Cornelium idem aftes-lt;ftusoccupauerit,quifoletetiamhistemporibus multos bonos ufros follicitosnbsp;reddere.�tenimuthactempeftatediuerfift�m�funtreligfones,6lt;falfa quidemnbsp;eftlud�orum,aliaTurcarum,alia Papiftarum,alfaEuangelicorumquos uonbsp;cant,alfa Anabaptfftarum,alia Sacramentariorum, ira Corneltj temporibusnbsp;alia eratrelfgfogentium,alia lud�orum,8C inter religioneslud�orum alia eratnbsp;Pharif�orum,alia Sadduc�orum,alia Eft�orum, alia etfam nuper adeo exorsnbsp;p�oMMtipr�s tadifcipulorumChrifti. Etunaqu�cpreligioueritatem acf�h'cftatem polliceznbsp;cipk�dcfyde batur,Cornelius igitur ueritatisfitientiftimus,tantaanimi follfcitudine preciznbsp;rittw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;busapuddeum,ueram uer� relfgionis rationcm inquirit,ut omnemint�rim

cibum abomfnetur. Immanc, quantum nos a pio Cornelq defyderfo abfumus* Nos enfm in diem ufufmusj�^ fandf or inter nos eft qui di lior eft, ac deus nofternbsp;uentereft,necunquamnostangftcurareligionis, nifi benepotosac temu�ensnbsp;tos, turn enim demum de religione difputare incipimus, �C calore difputatiosnbsp;nisnonnunquamitaaccendfmurjutnon rationibus aut fcrfpturfs fanlt;ftfs,fednbsp;pugnis �lt;r gladijs argumentemur, fie Euangelfci fumus. Itac� cum aut frigidift�nbsp;me aut maxime temerarfe caufamreligfonfs noftr� capeftamus,iufto fudfcfonbsp;fit,ut femper fimus pueri 6C fluduemus ac circumferam tir quoin's uento dotftHnbsp;n�sfemper dffcentes,nunquamautem ad cognftfonem ueritatis peruenfentes ?nbsp;At quia Cornelius incredibili ftudio ueram uer� religionis rationemjUon qu�gt;nbsp;dem Humana prudentia, fedprecibwsfpiritualibus ex fide profedisinquifiuiEjnbsp;hoc

nem ucr� religionis nofle,quifquis perpetuac falutis ficiens eft,Petri uerbaita au nbus hauriatjUt interim fide cordis ea excipiat.Qiia re efficietur,ut is cognita ucnbsp;rareligione,ueram etiamf�licitatem confequatur, Nam rum Cornelius Petronbsp;narrafletapparitionemangeli�fuerbaejuSjintelligitPerrusCorneliumjquam:�nbsp;uis ethnicumjacceprum tarnen e�e Deo, ideo exclamando concionem fuam exnbsp;orditur,�^ aperi ens os fuum dixit:Reipfa comperio qgt; non fi t perfonarum refpe j ?nbsp;lt;ftus apud deum,fed in quauis gente qui timet ipfum operatur iufticiam,is ac s gt;nbsp;ceptus eft illi.Principio,quid obfecro illud eft quod Lucas feribit Petrum nunc ,,nbsp;aperuifte ost nonne etiam antea os aperuerat cum ad Cornelium dixit: Surge 86nbsp;ego homo fum,�(Sad alios qui conuenerant. Vos fcitis non efle fas u/ro lud�onbsp;coniung�Atosaperireinfcripturanoneftfimplicitcrautuulgariterloquijfed Oxrfpfrtrr�nbsp;notanda,admirandafiCobferuandaloqui,amp;^aliquidauthoritatc quadam dice/nbsp;te. Sic lob maledidurus diem fuum,quiaadmiranda erat blafphemiaSC impa/nbsp;tientia in tam fanefto �C malorum toler�ti uiro,dicitur os fuum aperire.Sic pfabnbsp;musftupendadeimnaculacommemoraturusaperitinparabolisosfuum,amp;lonbsp;quiturpropofitionesabinitio.Sicamp;ChriftusdodurusdifcipuIosfuosinmonnbsp;teucrambeatitudincmjaperitos fuumjdocebatenim eosuelut authoritatemhanbsp;bens,amp;rnonficutScrib� VndefiChoclocoPctrus aperit osfuum,qufa nuncnbsp;primum incipit Gentibus incircuncifis ueram pietatis rationem tradcre,SCnbsp;quod loquitur,Euangelioneft,non humanum fed diuinum,non terreftre fednbsp;caclefte,noncaducarum rerum fed perpetu� falutis amp; foclicitatisnuncium,nonnbsp;auribus folum hauriendum fed altafide reponendum, Priufquam autem nar#nbsp;ratjonemincipiat,captatin exordiofuobeneuolen�iamgentiu,afFirmansipfasnbsp;deo acceptas eire,Reipfa,inquit,comperio,q, non fit perfonar� refpedus apudnbsp;drum,fed in quauis gente fiuecircScifa fine incircuncifa,qui timetipfum openbsp;raturiufticiaacceptus cftilIi.Acinhocexordio cotinuoofteditPetrusprim�fenbsp;ni�creipfaintelligere quid fibiuelitui�oimmundoi^animali� anteaipf� oftennbsp;fa. Deinde uanifl�mam eflefuperftitionem Iud�oi^,quailli exiftimant folos lunbsp;d�os feu circuncifos elfe populum dei eled� ac fandum,nec ullum pofte ad ue^nbsp;ramfalutem peruenire,nifi iuxta legem Mofi circuncifum 8C Mofi traditiones

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 4

IN CAP, DECIMVM ACT. APOST.

agnofcentem Hoc fgitur exordio ftatim erudiuntur gcntes, earn non cfle

Deuui tun ram religioncm qu� fentiat Deum effe perfonarum refpeAorenijur f�ntnint lu^ d�i, fed qu� credat Deo acceptum effe, quifqtn's ipfum timuent SC lufticiamnbsp;Qpcf3tus((-(^3entireenfmdeumrefpicereperfonas,eftfentire deumiudjcarefcnbsp;cundumfpeciemexternam.Athoceftdeohumanam formam aff�ngere.Ne�pnbsp;cnim inquit D O MIN VS ad Samuclemjiuxta intuitum hominis ego iudico.nbsp;Homo enim uidetea qu� appar�tjDeus autem intuetur cor. Porro extern� fpcnbsp;cies funt,ci'rcuncffiO3pr�punumgt;mas;f�minagt;c�Iebs,uirgOj Gr�cus, Scytha,nbsp;Germanus,Hifpanusjferuusjdominusjmagiftratusjfubdi tus,pauper,diuesjin*nbsp;fans,uir,0^ alia id genus fcxcenta.Ita(� fi deus iuxta has fpecies iudicaret,6^ dilinbsp;gerct quidemlud�um � circuncifusfit,abominarctU4autemEthnicum,qgt;i�tnbsp;incircuncifus,amp;r hune ampledarctur qj fit dominus, ilium autem reifeeret qgt; fitnbsp;feruus,hoc nihil aliud effet perfonas refpicere, Atqui alienifli'mum a deo eft,utnbsp;perfonasrefpiciat.ProindenecIud�umiudicatfccundumcircuncii�onem,necnbsp;I�xf4 quid Ethnicos fecundum pr�putium, luxtaquid ergo iudicat s' Quod ad fc qutdemnbsp;dcHiiudicet- pertinctiudicatiuxta mifericordiam,yerbum SC promiflionem fuam,quod aunbsp;tern ad homines pertinet,iudicatiuxtaid qgt; quis timet deum �ifoperatur iufticia,nbsp;Timereautem deumjcft crederepromiffionibus SC minis dekOpemri iufticiamnbsp;eft exfidepr�ceptis dei obfequi.Igiturqui credit promiffi�ibus diuinis,�d agitnbsp;ex fidehoneftamuitam,fiue fit circuncifus flue incircuncifus, fiuemas fine f�nbsp;' mina,fiue feruus fiuedominus acceptus eftdeo.Contrafi non crediderit,nec honbsp;rieftam ex fide uitS egerit,is deo maxime abominabil is eft, etiamfi fuerit circun^nbsp;c{fus,mas,princepsac dominus potentiffimus, Atep ita his uerbis Petri eximiznbsp;t�r egentibus fcrupulus qui torquebat ipfas qgt; non effent circuncif�, nee agnoznbsp;fcerentlegem Mofi,adeoc^ ab alijHud�isiudicarentur prorfus alieni abh�redinbsp;t�te bonorum cocleftium.Iam amp; h�c uerbanos quoep erudiuntquid fentiendumnbsp;Andi�pli�tt fit de uanitate Anabaptiftarum.Hi enim opinantur deum non dare fi'dem infannbsp;rum uititt/tf, cibusjproptcreaq, infantes fint amp; ufurationis careant. Si autem nonhabearttfi*nbsp;g,opiitantur dem,noneffebaptizandos.Nemincmenimbaptizandumnifi fidemhab�tem.nbsp;dfttwi infanti Atquid hocaliud eft fentire apud Deym effe perfonarum refpedum t Si cmnbsp;bm fidem nS infantibus fidem non darct q� infantes fint,nonne perfonam infantiumrefpice^nbsp;tetf Qj autem nonreqciatSCexcludatinfantes a fuis donis quia infantes funt,nbsp;abunde fads teftatum reliquit in leremia, quern ab utero matris fandificauit innbsp;^rophetam,in Johanne Baptifta,quern donauit ipiritu fando adhucin uteronbsp;matris exiftentem,inlcfu Chrifto fiiio fuo qui quamuis infans SCpuer,filius tanbsp;menDeifuitJdemteftatuseftChriftusuerbo fuo cum dicit deinamp;ntibus: An*nbsp;gelieorumuid�tfaciempatrisiuiquieftinc�lis.Etutdicam quod res eft,quannbsp;tomagisinfantesjinfantesfuntj�;ufurationis careant,tanto magis deo curaenbsp;funt,utdonis fuiscos afficiat, Dequa re alia's multa diximus, nuncpaucis id tannbsp;turnoftendcreuolui,hoshoc temporeincontrouerfiaqu�eft cum Anabapti*nbsp;ftis depucrorumbaptifmo non neceffe habere, angelum decoelo expedarc quinbsp;nos erudiat, utra pars ueradoceat,fed uerba Petri qui hortatu angeli ad Corneznbsp;lium uocatus cft,omnem controuerfiam in hac dirimere SC docere infantes pronbsp;pter infantiam non effe excludendos a baptifmo,fed recipiendos,quandoqui*nbsp;dem deus non fit reipedor perfonarum,qui cum gentibus incircuncifis propternbsp;� idololatriammagis a rationealienis,cp infantes propter infantiam fidem dede^nbsp;ritjCtiam priufquam ill� reuelate Chriftum agnofcercnt,quanto magis dabit donbsp;na fua infantibus Dno nfo eo acceptioribus,quo auxilio cius indigetiores f�nf,nbsp;Hadenus explicuimus exordimNuncnarrationem Petri tradabimus ,acpflt;nbsp;�fquam fingulatim earn perftringamusiiquiain pr��ed�ti Homilia diximus P�nbsp;trufl�

UOMILIAE lOHAN. BRENTIL loi trum aCornelio �ocat�m,utfuafententiaindicer,qu� fitueraratio iier� reli:*nbsp;gioniSjaututuocantfidei^Obferuandumeft omneso�um gentium religioncs Tnguoofnenbsp;promi ttcre ueram f�licita tem.Deinde Sgt;C in hoc omnes confentiunt, ncmini ucnbsp;nbsp;nbsp;religio

ram foclici'tatem conti'ngere, m'fi honeftis,probis Sgt;C iuftis, Noncnim folum lu^ d�iGehennamimpijs adiudic�t, fed eiiamEthnici'decern�tmah's Tartara,Conbsp;cytos,Phlegetontes, SCidgenusaliamonftra apud inferos, Atqtu' fcimusnuknbsp;lum unquam tam honeftumjtam luftum hominem repcri'rioqui non mul ta inhonbsp;nefta �Ciniufta egerit,tam apud lud�os quam apud genres. Proinde in difpu#nbsp;tatione de religionibus h�cl�mma SC principalis eft qu�ftio,quibus rebus, quinbsp;bus operibuspoffimus iniufta expiate ,ut iufti,honefti, SC Deo accept! efFicia�:nbsp;niur3acaliaquidemreligio,aliuddocet,Genciliumfacetdotes docent decs ira#nbsp;tos friper hominS peccata, placandos efte hecatombis alq f(^ fuorum facrificio#nbsp;rum ritibus�Philofophi docent deum demerendum effehoneftateuir�. Super/nbsp;ftitiofilud�iacPharif�idocent dei fauorem ambiendum holocauftis,telcti/nbsp;ciSjSCalqsidgcnus factis, Petrus autem in hoc ab angelo oftenfus Cornelio,utnbsp;ueram pietatis rationem traderet jpofthabitis omnibus ilh's dotftrinis narratnbsp;gentibus hiftoriam de lefu Chrifto,SC docetquod h�cfola fir uera iufticia,pronbsp;bitas Sc faneftitas,Credere in Icfum Chriftum, quod per hunc Deus nobis fadusnbsp;fitpropitiusSCpeccatar^mittaLSicergoait: Sermonem,qucmmifitDeus IGnbsp;raefadnuncians pacem per lefum Chriftum (hie eft omnium DOMIN VS)nbsp;ipfinoftis,dcquo fermonc famadiuulgatum fuitin rota lud�a,rumorc pri/nbsp;mum ortoaGalil�a poft baptifmaquodpr�dicabatlohannes,u-tlefum Naza#nbsp;renum unxerit deus fpiritufantftoSCuirtute, qui obambulauitbenefaciendo SCnbsp;fanando omnes oppreffbsa diabolo,quoniamDeus erat cum illo, Etnosteftesnbsp;fumusomniumqu� fecitinreg�onciud�orumSCHierofolymis, quern occidenbsp;runt fufpenfum inligno,huncDeus fufeitauit die tertio, 8C exhibuit cum utmanbsp;nifeftusfieretjUontotipopulo,fedteftibusprius adhocdeleC�is a Deojnimi/nbsp;rum nobis qui comedimus �C bibimus una cum illo pofteaqtiam refurrexit anbsp;mortuiSjSC pr�cepit nobis ut pr�dicaremus populo,ac tcftificaremur quod ipfenbsp;fitillequiconftitutus erat aDeoiudexuiuorumSfmortuorum, Huie omes pronbsp;phetae teftimonium iFerunt quodremiftionein peccatoi urn accepturus fitper nonbsp;meneiusquifquis credideritineurn* H�c eft omnium prima concio, qu� poftnbsp;reuelationemChriftiadgcntesincircunc�f�s de fide in lefum Chriftum habitanbsp;cftjinqua cum Petrusfidem in Chriftum doceat,eoipfo alias omnes omniumnbsp;gentium religioncs condemnat. Initio autem comprehendit Petrus paucifli#nbsp;nils totiusChriftian�rchgionisfummamcumaicSermoncmqucmmifit Deusnbsp;filijs Ifraefannuncfans pacem per lefum Chriftum (hic eft cnim Dominus) ipfinbsp;Loftis, Porto fermonem hoc loco accipias,nontantum de uerbo quodpr�dicanbsp;tum eft a Chrifto,fed de toto negocio rei Euangelic�, Hebr�i enim fiia phrafinbsp;Grmonemjnegocium autremuocant, H�c igitur totius Eu�gelici negoerj fumnbsp;ma eft^quod poftquam aduenitplenitudo temporisjmifit deus filium fuum uninbsp;genitum lefum Chriftumjqui eft omnium reriim Dorn inns, 5C annunciauit pernbsp;eumpacem, Quampacemr num ciuilemiH�c quidem eximium Dei donumnbsp;cftjfed lefusChriftus non propter inampotiftimum ad IfraelitasmilTus eft,Earnnbsp;autem pacem adnunciauit Deus per Chriftum fuum qu� per prophetas longenbsp;antepromiflaeft, Porto prophet� dupliccm, aut fi mauis triplicem in regnonbsp;Chriftipacem dcfcribunt, Primamquod genres 6C lud�f ante Chriftum internbsp;feinuiccm infenfiffimfper Chriftum amiciflimi erunr,6C itapacificabuntur,utnbsp;un�eundemt^Iefum Chriftumagnofcanr.Dequa pate Efaiasprophetat dices: ........

In die ilia crituiade Aegypto in Aflyrios,0C intrabit Aflyrius in Aegyptum, defcrihi-Aegyptius

IN CAP. DECIMVM ACT. APOST.

SC Aegyptns in Aflyrios, �C feruicnt Aegypti) Afliir. In dieilla crit I frahcl ter^ tins Aegyptio 5)C Aflyn'o. Benedidio in medio tcrr� cui benedixit Dominus.nbsp;Et rurfus, furge illuminarc Hierufalem, quiauenit lumen tuum, �C gloria Donbsp;minifupcrteortaeftjfilij tui delongeucnientjamp;f fili�tu�delaterefurgent,t�cnbsp;uidebis SC affluesjSCmirabitur SiC deledabitur cor tuum quando conuerfa fuc:#nbsp;ritadtcmultitudo maris,fortitudo gentium ueniet tibi,ctreliqua,qu� nonnbsp;tarn in hocpropheta fequuntur,quam in omnibus altjs prophetis fcxcentis inlonbsp;cis de uocationeg�tium fcribuntur.Sed dC Paulus dehacpace ad Ephefios fcrhnbsp;bens ait:Nuncper Chriftum Iefum,uos quiquondamlongmquicratis,fadtinbsp;cftispropinqui perfanguinem Chrifti,ipfeenimpaxnoftra, qui fecit ex utrifc�nbsp;unum,SCinterftic!ummaceri� diruit,fimultatem percarnem fuam,legem mannbsp;datorum in decretis fitam abrogans ut duos conderet in femetipfo in unum honbsp;Alierapitx minem fact ens pacem. Alteram pacem defcribunt prophet�,eam qu� eft con^nbsp;fcienti� coram Deo per lefum Chriftum, Quamdiu enimpropeccatononeftnbsp;fatisfadum,nullapoteft efle inter Deumac hominem aut pax aut amiciciainnbsp;in confcientia peccatis obruta. Vbi autem nulla eft Dei ad hominem amicicia,nbsp;autpax3ibiomniainhominefuntturbata,damnata,0Cconclamata,ibi nullusnbsp;eftordo, quemadmodumlobaitjfedfempiternushorror.Poftquam igitur Jelt;nbsp;fus Chriftus uenit acpro peccatisfatisfecit, hominem in ipfum credentcm cumnbsp;DeoitapacificauitjUtillehunc pattern fuum,hieueroilium filium agnofcat.nbsp;VndeEfaias Chriftumuocat principempacis,SCderegno eiusdicit,pacis nonnbsp;erit finis. Et herum: Ecce ego creoHieruialem exultationem,8Cpopulum eiusnbsp;gaudium,8C exultabo in HieriifalemjSC gaudebo in populo meo,5C non audie.*nbsp;tur ultra uox fl ecus, �C uox clamoris. Similiter HieremiasiEcce uenit dies, dicitnbsp;DOMINfuicitabo Dauidgermeniuftum,0Cregnabitrex, �Cfapi-'nbsp;ens ertt SC facietiudicium �C iufticiam in terra. In diebus illis faluabitur Iuda SCnbsp;Ifrael habitabitconfidenter. Quod Paulus quodammodoexplicans dicit : lu^nbsp;ftificatiex fide,pacemhabemusergaDeum per DOMIN V M noftrum lenbsp;fum Chriftum,perquem SCcontigitnobisutperduceremurinhanc gratiam ,innbsp;qua ftamus Scgloriamurfubfpeglori�Dei.Atcphuius pacis incredibilisSCin/nbsp;cnarrabilis eft commoditas,quam pro mea mediocritate magna animi libentianbsp;paulolattus explicarcm,nifi concionem Petri enarrarem potius quame ncomi/nbsp;III. {MX� urn pacis inter Deum SC hominem per Chriftum part�declamarem, Poftremonbsp;depace ciuili eorum qui Chriftumagnofeunt, prophet� uaticinantur, Efaiasnbsp;cnim inquit: Conflabuntgladios fuos in uomeresjSClanceas fuas infalccs,nonnbsp;leuabitgens contra gentemgladium,necexercebuntur ultra ad pr�lium. H�cnbsp;autem non itaintelligendafuntquafi inter Chriftianos nulla futura fintbella,nbsp;fed quod Chriftiani quantum ad feattinet,cum omnibus hominibus pacem hanbsp;beantjUec bella gerant nifi diuino mandato,adeo�p in medio bello animum pailt;nbsp;catum,amicum SC beneuolentem ergaproximos fuos gerant,Hi igiturfuntnbsp;paces quas Deus ante quidem per prophetaspromifit,nunc autemper lefumnbsp;ChriftumfiliumfuumadnunciauitSCpr�ftitit,utomnis qui credit in ipfum,nbsp;l�uefitcircuncifusiud�us, fiueincircuncifusgentilisjhabeat tranquillitatcmnbsp;confeienti� coram Deo, amiciciam cum proximo,ac tandem omnibus coele^nbsp;ftibusbonis per Chriftum promiffi's perfruatur, C�rerum,cum Petrus fums*nbsp;matimtotum Euangeltj negocium comprehenderit,explicat deincepsSC diditnbsp;citillud per partes 3 aeprimum quidem narrat hoc negocium initium fuum ac^nbsp;cepifle abaptifmate Iohannis.Fuit enimlohannes baptiftaprimus Euangelnnbsp;minifter in Galil�a.Et cy aliquadiu hocminiftcrio defuneftus eflet3uenit ad eSnbsp;Chriftusad Iordan�utbaptizaretabilIojnonqaegeretIoQnnisbaptifmate3fed

HOMILIAE IOAN. BRENTIE loi potiusutnu'niftcrium�oannis confirmarct,ac(quodaloannccocptumcratpro/nbsp;fequcretur)Vndcatcad lohannem d�redantemipfumbapnzare:�mittcn�c,nbsp;ficcnim decctnosut complcamus omnemnifticiani, Bapnzatus i'gitur lefusanbsp;Iohannc,afcfndjtpronnusabaqua,�^ecce3quemadmodiimMatth�us fcribit,nbsp;apcrtj funrcoelij�� uidtt fpin'tum Dei defcendcntem tanquam co!umbam,06 uenbsp;nicntcm fuper ipfum, �^ecceuoxde ccelisdicens :Hic eft fik'us meus dilcdtusnbsp;inquomihibenecompladtumeft.At(�hocilludeftquodPetrusn�c dint: Vnnbsp;xiteumfpiritufandlo�Cuirtute�N�enimloquiturPetrusdeeo,quodChriftusnbsp;ut Deus,ab �terno unus deus cum fpiri tu fando fueri t, fed quod deus poft baznbsp;ptifma ab loanne accept�, manifeftofpiritusfandifignodeclarauent,huncleznbsp;lumefleuerum ilium Meffiamjdequo omnesprophcta�,pra:cipucautem Efaiasnbsp;uaticinatur,qgt;requiefcatfuper eumfpiritusDominijfpiritusfapientiae�if intelznbsp;ledusjfpiritus confi l�j amp; fortitudinis.�c iterumtSpihtus Domini fuper me,eonbsp;^unxeritme,adadnunciandummanfuetismifit me, ut mcdcrer contrit) s cor��nbsp;de,6C pr�dicarem captiuisindulgentiam,SCc�aufts apertionem. Sed quod Pcj�nbsp;trus addir: V nxiteum uiriute,fignificatChriftumnon folum diuinitus confti*nbsp;tutum ad Euangelizandum remiftionem peccatorum,fed ctiain ad �denda ma*nbsp;gnauirtutcmiracula,utpcrillaauthoritatcm VcrbifuiconfirmareuSiquidemnbsp;etiamhocEfaiasdeMe�fiaprophetatdiccnstDcusipfc uenict�� fakiabit nos,nbsp;Tuncaperientur oculi c�corum, Maures furdorum patebunt,�unc fallet ficutnbsp;ceruusclaudusjamp;apcrtaeritlinguamutofumjd quod Petrus impletum eflcnbsp;pcrChriftumoftcndit,inquiens:Quiobambulauit benefaciendoSlt; fanandanbsp;omnes opprel�os a diabolo,quoniam Deus erat cum ill o- Qui er�potuilfet al ioznbsp;quiSatan�potennamuinccrc,nifidiuinauirtute fuilTetpr�ditusfDiabolumnbsp;aut�uocatPetrus morbos, �gritudines potentia diabok kominibus immif�nbsp;fos.Sed qui funt huius rei telles t Nosdnquit,reftcs fumus omnium quac fecit innbsp;regioneludacorum S)C Hierofolymis.Confirmaraus enim noftro tcftimonio q�nbsp;lefus non folum ftupendamiracula�diderit,fed etiamijhismiraculiscompronbsp;bauerit fe a deo milfum ac dcum fibi pr�fentem habuifle, T er tio narrat P etrusnbsp;quomodoludaei Mcfliammiraculisuocationcmamp;dodrinam fuam compro��nbsp;bantemcxceperint,Hunc,inquir,occidcrunt fuip�ium in k'gno profummis benbsp;neficrj s fumma malefici a rependcntcs. Hoc enim ingenium eft huius f�culi, qgt;nbsp;benefadorem perfequarur,malcfadori bencfaciat,authorc uitat occidat, authonbsp;remmortisuenerctur,AtlongcalitertradauitMeiriamDc�s,qui una' cratcumnbsp;illotquem enim lud�i crucifixum intcrfeccrunt;hunc fufcitauit deus tertio die,nbsp;amp;rexhibuitcumutmanifcftusfieret,nontotipopulo,fed teftibus prius ad hocnbsp;deledisadco,nimirumnobisquicomedimus �Sbibimusun�cum111 o pofteai^nbsp;refurrexicamortuis.PorrorefurredioChrifti bafisac fundamentum eft Chri*nbsp;ftianac rck'gionis.Si enimChriftus nonrefurrcxifl'et,inanis effet, ut Paulus ait, RefurreAio�nbsp;pr�dicatio noftra,inani$efretfidesnoftra,adhucefrcmusinpeccatisnoftris,nec n� chrt�i cfnbsp;effet mortuorura refurredio,nbsp;nbsp;nbsp;fi non effet refurredio mortuorum, in hac fe fundamen

tantum uita fpem in Cbrifto fixamhaberemus,maximemifcrabi�es omnium ho t� chrifita� minumeffemus,Quiaigiturtotanoftra fa�usex refurredioneChrifti pendet, �lt;rd/g/5�-maxtmeomnium comprobataeffe debet refurredio eins, Acalias quidemalianbsp;refurrcdionisChriftiargumentainhiftortjsEuangcliftarum nobisproponunnbsp;tur,Nuncautem Petrushoc potif��mum argumento comprobat Chriftumrc*nbsp;furrexiffcjq, Apoftoli �f akj multi difcipuli un�cum Chrifto,pofteaquam refurnbsp;rexiffet ederint �C biberint.Duo enim difcipuli in Emaus proficifcentes cogno ArgtmetOdnbsp;ucrunt ipfum in fradione panis�Deinde Chriftus oftendens manus �iS pcdes rei'iirreflro�nbsp;fuQs difcipulisjiuffitut ipfum contredar�nt, �C accipiens partem pifcis afli, Sgt;C �� ckfi^

IN CAP. DBCIMVM ACT. APOST,

aliquiddefauoapian'o editin confpcdu illorum,quemadmodum Lucas fcngt; bit, Teftatur �f lohannes qjicfus uenerit ad quofdam difcipuJos pifcantes,0Cnbsp;acceperitpanemac pifccm��dedcritciSjnimirumjiit un� cumipfo uefcentes,nbsp;tertum tellimonium dare poflcnt uiuat. Efus enim cibi maximum uitac argunbsp;mentum cft.Sed qu� eft utilitas lefus dcclaratus fit diuinitusjuerus Meffias, q�nbsp;obambulaueritbenefacicndo,q)mortuusfit, SCamortuis refurrexerit� Quidnbsp;h�c alijs profunt? certe maximam afferuntutilitatem.Hoc enim Petrus demonnbsp;ftratfubiungens:Pr�ccpitnobis ut pr�dicaremus populo,acteftif�caremur q�nbsp;ipfe ille fit qui conftitutus erat a Deo iudex uiuorum �c mortuorum, Quifquisnbsp;eniminhunccredideritjacccpturuseftpernomen eiusremifl�onempcccatorff�nbsp;Ecceh�c eftutilitasjhoceft commodum jhic eft frudus hiftoriae de lefu Chrwnbsp;ftojqjquipr�dicationi Apoftolic� delcfu Chrifto credideritjliabeatper Chri^nbsp;ftuminquemcreditremiff�onempeccatorum.Etbacbrcuic�cIufi'onereqcit Pcnbsp;trus omnes alias religiones Iud�orum3Gentium,Turcarum,Papiftarum,Si;figt;nbsp;quacfuntaliar.Nam�udacifperantrcmiff�onempeccatorum propter fuamdr/nbsp;cuncifionem dC facrificia.G�tes propter hecatombas,T urc� propter fua facra�nbsp;Papift�propterMifl�s�^ieiuniafua.Remifl�oautempeccatorumcontingitnonbsp;propter ulla opera humanajnonpropter unamerita,n� propter ullam carnalemnbsp;�ufticiamjfedtantumpropternomenjhoceft^meritumjiufticiamjfatisfadionemnbsp;amp; fandifleationem lefu Chriftij�^ contingit non per ullam humanam iuftici�,nbsp;fed tantum per fidem quae in Chriftum habetur, Al�egat autem Petrus teftimo��nbsp;nium prophetarum dicens:Huie omnes prophetg teftimoni� fcrunfjq� remiffionbsp;nempcccatorum accepturus fitper nomen eiusjquifquis credideritin eum, Attpnbsp;hoc uere eft allegare teftimoniumuniuerfalis EccIcfi�.Suntenim multi qui ci/nbsp;EedejM,nbsp;nbsp;nbsp;taturi teftimonium Ecclefi�,nefeioquos mores aut opinioncs in Hifpam'a,in

Galliajin Italiajintpalxjslocisfibicofentientescommemorant.Athocnondum eft confenfus uniuerfal is Ecclefi�,quod Hifpani, Galli amp; Itali uno ore compronbsp;bant, fed quod prophet� Apoftoli fentiant.Hi enim fenriunt SC uno ore coftnbsp;fitentur,non per op�ra,fed per fidem,non propter m�rita h ominumjfed propternbsp;nomen lefu Chrifti contingcreremiff�onempeccatoru,qu� eft iufticia noftra,nbsp;Proinde amicifl�mi,audiamus SC nos pr�dicationes prophetarura SC Apoftolonbsp;rum( qu� enim nobis pr�dicantjdiuino mandate pr�dicant) SC credamus innbsp;lefum Chriftum,ut propter hune accepta per fidem remiffionem peccatorum innbsp;ftt coram Deo reputemur,SC in pr�ceptis Dei ex fide ambulantes, �temam fainnbsp;tem confequamur,per eundem Dominum noftrum fefum Chrif�um,qui eft un�nbsp;cum p�tre SCfpiritufando Deuslaudandus in f�cula. Amen,

HOMILI A LL

Eclaratum eftantcauifioncquadamPetro oftenfa.gentcs etiam nondum circuncifas,credentes tam� in lefum Chrinbsp;ftum ,recipiendas elfe in catalogum populi DeijSC adnbsp;communionemc�leftiumbonorumadmittendas.'Nuncnbsp;idem declaratur miraculo fpiritus fandi e c�lodelapfi*nbsp;Sic enim feribit Lucas: Adhuc loquente Petro uerba h�c,nbsp;cecidit fpiritus fandus fuper omnes qui audiebant fermn

HOMILI�E IOAN. BRENTIE � toj pter lefum Chriftum per fidem.Cum i'gitur gcntes adh�cinc�rc�ncif� hanc praenbsp;dicationem deChrifto audircnt,00 fideexcjperent,ecceceddit fpfritus fandusnbsp;fupcromnesaudnorcs, QiHs e�jlle fpiritus fandus f non cfi i'nrelligendumdenbsp;fub�antia fpfritus fandi,qua fsnecfurfum nccdeorfumpro natura corporumnbsp;uoluftur,fedomnfaadfmpIeuVcrumintellfgendum e�dedonofpfrftusfandf Spiritutnbsp;qualeApo�oIfsfndfepcnteco�escontfgftjapparentibusdiflcdfslfngufsuelussnbsp;ri fgnefs �C fedentibus fuper fingulos.Sic enim po�ea dicftur : Ob�upuerunt qgt;nbsp;amp;fngetcs donum fpfrftus fandf effufum e�et� Audi ebant cnim fllos loquentesnbsp;Ifngufs acmagnf�cantesDeum.SfmfIfter Petrus fndfeatdum dfcft:Num gsnbsp;prohfbere potefl quo mfnus aqua baptfzentur hf qut fpfrf tum fandum accepe#nbsp;runt ffeut �c nosrlgf tur quemadmodum mfraculo donf lfnguarum,c�pta e� nonbsp;uapr�dfcatfo Eiwngeltj inter ludxos fndfepenteco�es, fta nunc codem tnfra:�nbsp;culo dfufnftusdeclaraturjn�hocfolum q^Euangelfondelefu Chrf�o fnter gennbsp;tes pr�dfcandum ff t,fed etfam f llud qgt; quamufs genres fncfrcuncff�e, audfentesnbsp;tarnen Euangelfon amp; credentes fn Chrf�umlcfum per ffdem fn gratfam def reefnbsp;pfantur, ad catalogum populf def accenfeantur, fu�ificentur ac fandificenturinbsp;adeoq^ proponitur nobfs fn hfs gentibus qufs fft proprfus 0^ germanus modus,nbsp;quo ex Ethnfeo Chrf�fanuSjC peccatore fu�us, c prophano fandus ffau Etemnbsp;tamet� inter filas genres unus erat Cornelfus, quf antea prfufquam Euangellonnbsp;de Chrf�o a Petro audferat,pfetati operam dederat,tarnen is quotp fufifefamnbsp;fandftatem fuam no ex opcribus/ed ex ff dehabebat,quemadmodum fupra denbsp;mon�ratumc�:amp;multf alff a Cornelfo uocatf prx�o aderant, ufdelfcet cognanbsp;tf �^neceflarff amfef eius^qut' omnes erantfncirc�cfffjamp;^ fnter quos alfus quf demnbsp;coIcbatIoucm,aIfusMercurfum,alfus Martern,alfus alfumquendamedijsRolt;!nbsp;nianorumautgentflfum.Iamqufafnhaccongrcgatfonemflites quor^aderant,nbsp;quidalfud ae�fmandum e�,^ qgt; hf uartjs flagf ttjs fuerfntfordfdatf, malfs facfnbsp;norfbus nobflesj' Breufter, ff nfhfl alfud,certegentfles fuerunt,quo folo nomf#nbsp;ne fndfeatur eos populum fuf �e fmpfum SkTa Deo alf enf�, Vfdeamus fgftur quonbsp;modo hf fu�ificentur ac fandiffcenturi* Audfunt conefonem Petrf de lefu Chrtnbsp;fto,q, per fpfum fft remffffo pcccatorum,�if credunt cf. Prof nde confe�fm ex ff-�nbsp;defta fu�fffcanturaepurfffc�tur,ut �Cadmfrabilf dono Ifnguarum c�l�br�s rednbsp;dantur.Sedffngemfhf Cornelfum accognatosfuosuoca�equempfame Pharfnbsp;f�f s, aut ff noflra tempe�ate ufxf�ent, alfquem e fuper�itfoff s papi�fs aut hy^nbsp;poerftfs monachfs,quam obfecro ufam fu�fff candf fllf prcfcrfpfi�enti' profedonbsp;quantum ifeetconijeereexfpforum dodrfna QC Ifbrfsjpharff�usfnailca�et cfr^nbsp;euncfffonemjoblatfonesjlongas preculas,ue�fmentorum fimbrfas, amp; fdgenusnbsp;alias nugas.Sophf�a praefcrfpfifletoperamoralftcrbona SCpr�ccpf�et, utfacenbsp;rentquantumfnfpffs e�etjffc enfmfore,utgratiamdcf mcrerentur.Monachusnbsp;autcmfnculca�etcucullam,Mf�'as,peregrinatfones,fnduffaexcrinfbusfada,ienbsp;iunfapanfs aquae,�Cfiqu� funtalfahuiusgenerfs.Numautemexf�fmas Cornbsp;nelfum Qi amfeos ef us e talfbus c�cfonibus ad ueram pf etatem capeflendam in^nbsp;flammari potuf fle Certe quf talfa 6C docent �C agunt, fpfa glacfe erga deumnbsp;proxfmS frfgfdforesfunt. Sed ff de Icfu Chrf�o praedfcctur,qgt;perhunc folumnbsp;contf ngat rcmf�io peccatorum quae e� f u�fefa no�ra,ea demum uera e� conefonbsp;^adatur fpfritus fandus jfiC quacordaad ampledandam pfetatem fo�amman�:nbsp;tur.Vnde Paulus adQalatas fcribens dfefuHoc fol� cupfo a uobfs dffccre,utr3nbsp;ex opcrfbuslegfs fpf rf tS accepf�fs,an ex pr�dfcatfone ffdefr Et quf fubminf �ratnbsp;uobfs fpfrftttm amp; operatur ufrtutes fn uobfs,utrum ex opcrfbuslegfs an ex praenbsp;dfcatfoneffdef fdfacfri Qiio Ioco,8lt;ff Paulus de manffe�o dono fpfrftus fan#nbsp;df,quod e� donum linguarum loquatur,fndfcat tarnen praedfearionem Euan

I*N CAP. DECIMVM ACT. APOST. ge�ij,nonpraedtcation�legisautoperuin efl� organon,quo nobis Deus donanbsp;fpin'tus fandlbqu� liant fides,lufticia Si fantf�ificatio cofert.Qin'd igitur in eaunbsp;fa eftjUc cum nunc c�demconcionesquas Petrus amp; Paulus habuit,nobis nul*nbsp;�o etiam uerbo immutato proponantur,non eafd�quoqj uirtutes habent fNamnbsp;��nos inproxima Homilia nonfol� c�cionem Petri, fed Si expofitionemeiusnbsp;audiuimus,nuni tarnen noftrum contigitquod auditoribus P�tri,nec^ enim denbsp;lapf� funt ex alto lingu� igne�,nec ita quifquam immutatus eftjUt rudis antca,nbsp;loquereturpolluarqsIinguis.SedhuiusreicnufamnoneftdiiReilepernofcere.nbsp;Namprincipio miraeu�a nonideo diuinitusbunt,utfemper eodemmodo Si �3.nbsp;demfpeciefiantjfedut VerboDeinouiter reuelato authoritatemaddant,amp;rueznbsp;ritatem eius�onfirment.Quod fi fadum fucrif,ceffantmiracula externa, amp; ma*nbsp;netpr�dicat�o Verbi perpettia.DiucrfisautemlinguisloquimiracuIum eftj^dnbsp;Deus ab initio reuelati Euangelij ideo�didit,utindicaret EuangeIion elfe poznbsp;tentiamDeiad falutemomnieredenti. Poftquam igitur fatis compertum fuitnbsp;Euangelionfalutis potentiam e{re,defqtmiraculum iftud,�t:remafit Euangelijnbsp;pr�dicatio.Deinde ubicuncp tam feruentes auditores Euangelij funt, qui tantanbsp;fidepr�dicationemEuangeltj excipiunt, quanta exceperunt eoncionem Petrtnbsp;gentiles ifti,ibi plane eandemuirtutem in cordibus operator Euangelion, quamnbsp;f�CoperatuineftinhisgenttlibuSjnonq�idem utmiraculum linguarum �dat,nbsp;hoc enim,ut didum eft,iam antea defij t,fed quia cor da credentium fandificat,amp;^nbsp;reddit credentes coram Deo iuftosgt;adeocp efficit,uf iuftificati per fidem,in pr�nbsp;ceptis Dei ambulent.Ita cp fi ex auditu Euangelij non iuftificamur aut fandifi*nbsp;camur,culpanonEuangelij3fed noftra cfl:,quinonferuore fidei,fedexmore�dnbsp;confuetudinepredicationemEuangeIijaudiamus,Atcpadeo prorfus nobis acnbsp;cidit,quodSympatriotis Chrifti.Cumein adhosChriftus diuertiffetjUt Euanznbsp;gelifta dicit,non pocerat ibi uirtutem ullam �dercjnifi qgt; paucos infirmes imponbsp;fitismanibusfanauit.Vndeid euenitr Certenoex imbecillitateChriftijfedexnbsp;incredulitate auditorum Chrifti. Nam propterillorum incredulitatemnon �dinbsp;ditillicmultas uirtutes.Qiiare enitamur amiciff�mi,ut magno fidei ardore connbsp;cionem Eu�ge�ij audiamus, ne noftra culpa falut� nobis per Euangelion oblaznbsp;tam excludamus. Sed quid fit a Petro Si comitibus eius poftquam fpiritus fannbsp;dus in genres illapfus efttSequitur: Obftupuerunt hi qui ex circunciforum gcnbsp;nere credebant,quotquot uenerant cum Petro, qgt; Si in g�tes donum fpiritus fannbsp;di effufum effet,audiebant enim illosloquentes Iinguis,acmagnific�tes deum�nbsp;Quare autem ta�iaaudientes3obftupueruntrquia exiftimantnullipoffe Meff��nbsp;beneficia qu�funtiufticia,fandificatio Si falus contingere,nifi antea circunci*nbsp;fione alrjfc� legalibus facris purificato. Sed hoc quid aliud eft cphypocriticedenbsp;deo Si Chrifto eius fentiret Nam Si hypocrit� fenti'unt quidem per Chriftum^

buspropeccatisfatisfecerit.Vndequodlatromox acruce ad paradifum duci* tur cum nondum quicquamboni feciffet. Si non propter iufticiam, fed propternbsp;iniufticiamfuam pateretur,ftupendummiraculuminoculis corum eftjacpu*nbsp;tant alios homines longe aliaratione falutem c5fequi,uidelicet,fua ipforum fanbsp;tisfadione pro peccatis, �Cmeritis operum fuorum. Ita hi qui credebant in le*nbsp;fumChriftumexgenerecircunciforum,fentiebantquidem per Chriftum daftnbsp;fpiritumfandumffeditajftquispriuslegalibusritibusinitiatus ac fandificatusnbsp;effet,H�c autem fententiaquid aliud eft,fi rem rede perpenderis ignorantianbsp;Chrift�NuIIaenimeftpr�paratioadpercipiendam iufticiam Si fandificatio*nbsp;riem Chriftusjnullaeftiufticfaamp;S fandificatio c^Chriftus, Aeper folamfi^�nbsp;demin Chriftum,S^pr�paraturhomo ad iufticiam feu fandification�,6lt;^adi^nbsp;pifeitur

HOMILIAE lOAN^ BRENTIL 104 pffaturiufticiam feufandlificationem^ita utChriftus fit f�Cpra�paratio iuftidaenbsp;�C ipfa�ufticia�xhocigitur lud�orumquiinChrift� credidcrant ftuporc, nosnbsp;pri'm� admonemur,ut difcamus uerum mod� luftific�di F�t enim luftificationbsp;nullo pr�uio bonoijt oper� meri to,nulla pr�cedenti legalis pun'f�catiom�s pr�nbsp;rogatiua,fed tin per audit� Euangel�j deChrifto �C fid�inlefum Chriftu.Dcinnbsp;de inuitamur ad comendationem diui'n� clcmenti� ac mifericordi�,qgt; quantumnbsp;uis impiosjcrcd�tes tn in lefum Chrift� ita fauorc fuo c�pledatur,ut reputct eosnbsp;luftosjCt fandificet eos donfs fp�s fandi,perpetuamlt;5 falut� ipfis c�ferat.Cumnbsp;igit ludaci hoc admirarentjq� ut ApPis in dicpentecoftcs,ita amp; incircuncifis gennbsp;tibus datum effet donum fp�s fan^ijquod eft don� lingual^, Refpondit Petrus anbsp;dicens�Num quis prohiberepoteftquo minus aqua baptizentur hiqui fpnm fan � �nbsp;dumacceperuntficut�^nos? RedePetrusfentit genres baptifmorecipiendasnbsp;effe in comunionem Eii�gelij feu Mefn�,eti�fi nond� fuer�nt circ�cif�, Etemnbsp;bapcifmus ex inftitutioneChrifti,interpr�t� Paulojcft lauacrumregenerationisnbsp;ac renou�t! oms fp�sfan�i SC emundationis apeccatis,per quod deus faluos fasnbsp;citcredentes,Sicem aitChriftus�Qui crediderit �^Sbaptfeatus fuerit faluus erit,nbsp;Gentes a�t iam ant�baptifmfl perfidem regen era tas,p fp�m fandS renoua^nbsp;tas effe manifeftecomprobat donum fp�s fandi mirabilirerin ipfas illapfumnbsp;Proindenullo iurepoterant a baptifmo exclud�Qui enim iampof�idetpotior�nbsp;fiepr�ftantiorempartemfacramenti,cura participationeuilioris partis exclUz'nbsp;dereturcHabetenim facrament� duas partes,alteram uifibi�em creatur�,alteram Saaatueniinbsp;inuifibilem gratiam, feu fp�ale donum Verbo SCinftitutione diuin� clemeti�cnbsp;uifibili parti adnexum.Sic �ebaptifmus prim� habet aqua uifibilem,n� aut� fonbsp;la aqua baptifmus aut facrament� eft,fed eft tant� altera pars baptifmi aut fa eranbsp;menti.Deinde habet inuifibile don�, hoc eft,emundationem a peccatis, regenennbsp;rationem SC renouationem fp�s fandi� Et h�cpars eft pr�cipua ac pr�ftantifl�nbsp;ma,propter qu� SC uifibilis creatura diuinitus,uelut organ�,ordinata eft� Ergonbsp;qui diuina dementia anteaccept�aquamdonat regeneratione ac renouationenbsp;fp�sfandi,qu�admodumhisgentibusincirc�cifis c�tigit,quis prohiberetquonbsp;minus etiam aqua pfundereturflufl�tigit Petrus eosbaptizariinnomincDni.nbsp;T ametfi enim h� genres nunc no neceffe habeat baprizari ut regenerarenf SC renbsp;nouarent fp� fando,neceffarium tn erat ordination! dei par�re qui pr�ceperatnbsp;ApPis utbaptizareto�s gentes,fie o�s cred�tes baptifmo fubiecerat dicens� Quinbsp;crediderit SC baptizatus fuerit faluus eriuHuc accedit q,baptifmus no fol um fitnbsp;organon quo initio credentesregenerantamp;^ renouant, fed etiam fymbol� qttonbsp;credentes palam declarantur effe populus dei, SC quo uartjs afflidionibus tentanbsp;tijin fideregeneratiois confirment, Non igitur ociofum SC fuperuanane� eft, qgt;nbsp;has genres poft regeneration�baptizenf.Videa�tmirum genti�ardor�inEuannbsp;gelion delefu Chrifto.Sequit enim : Rogauerunt Petru ut rcmaneret aliquot � 9nbsp;dies.ProptcrquacaufamtNimirumn� propter aha ut plura delefu Chrifto a jgt;nbsp;Petro audirentamp;^in fideconfirmarent. Oardentiffim�fimul fii^modeftiffimanbsp;pietatem.Iud�i cijciebant uiolentia ApPos e Synagogis fuis,genres eti� rogantnbsp;Petrum ut c� ipfis maneaclud�i continuerunt aures fuas ut no audirent uel nonbsp;men lefu Chrifti,gentes hoe folum optant,h oc fol� defyderant, ut plura de lefunbsp;Chrifto audiant Judasi infoelices fe putant propter Euangelion de Chrifto praenbsp;dicatuni,GentesfummafoeIicitatem ducunt EuangelionChrifti. Interim hoenbsp;quoqjingentibus illis obferuandum eft,q) SC� acceperant donum fp�s f�ndinbsp;cut Apoftoli,n� tarnen faftidiuntpofteaApPm,nonabtjciunteum,ueluti no uFnbsp;tra comodum aut neceffari�,fedrogant,ut falte aliquotdies c� ipfis remaneat.nbsp;Tametfi ?n.magno fidei fp� pr�ditus fis,tn propf uarias tentatioes qu� fubin^

s 2

IN CAP, DECIMVM ACT, APOST.

de oriuntur,necefrari� eft externS Euangelft miniftcriSjUt huius iirigsdontfi^ desconferueturjamp;tentationesfufFocentur, Proinde amiciffimi, quia cnam nosnbsp;baptifmo fandificati fumusjenitamur,utfrequenti pr�dicationis EuangeLc� itnbsp;n'gationeuftoremfideiretincamusjquo ambulantes inpr�ceptis Def, bona opanbsp;fruAificcmus, SCquod relfqu3erft,inparadifum cocleftcm tranfplantcmur, pernbsp;lefumChrfftumDnmnoftrumjquf eftun� cum p�tre amp; fpirftu fando deus launbsp;dandus in f�cula, Amen.

VNDECIMVMx

O M I L I A LII,

N Euangelio quod fecundumLucam,qui amp; Ado rum Apoftolicoiji author eftjinfcribiturjadnotatunbsp;inuenfmus, Dnm noftrum lefum Ch rift 3 adhuc innbsp;terris uifibiliter agente, ingrcfliim efte quonda innbsp;nauimSimonisPetrfpffcatoriSjSCdixffle adeumnbsp;acfocios eius: Due inalt��Claxateretia ueftrainnbsp;captura.Simone a�trefpondftre,Pr�ceptor,per tonbsp;tarn nodem laborantes nihil cepimus, tn tuo iufliinbsp;laxabo rete.Etcum hocfeciflet, eonclui�r�t pifciSnbsp;___ _______ I multftudinc copfofam,ita ut rumperetrete, Admt randum quid� h oc eft q, P etf us fuopte arbi trio pifeans fruftra p totam node la:�nbsp;borabat, iuflii ante Chrifti retia in captura pifeiu laxans,uno iadu copiofifilmanbsp;pifefS multitudin� conclufit.Sed illudmulto admirabilius eft,qgt; inpeedente canbsp;pite de captura gentiS in retc Euangelicu comemoratum eft, Hadenus.n, mul tinbsp;fuerunt pifeatores qui uenati funtgentes ut eas caperentj�^ ad cib� menf� codenbsp;ftiscouiutj pararenr.Na Philofophi gentium docuerunthoneftasquafdauirtUnbsp;tesjqua dodri na enitebant audi tores fuos iuftos ac fandos reddere, Sacriffei innbsp;cul cabant facra loufs aut Mercurq ac hecatombas, quibus fadores fufticia paranbsp;redeberent.Hfs accedebat Magi 6d Arioli,qui SCipfipmittebantfuis epodfsnbsp;�C incantamentiSjUefcio quas fandirates.S ed h i o�s fruftra laborarunt inter gennbsp;tes.Tametfi en�uidebant o�sgentes inrete dodrin� fu� c�cludere,tarnen ill�nbsp;rurfuselabebant,necpoterantdodrinailloBt adueramiuftici�SCfanditat� pa:�nbsp;rari,proptereaqj pifeatores illino iulTudeftfedfuoipfo^arbitrio retialaxaue^nbsp;rant,�t uero Petrus ad qu�Chriftus dixerat,faci� tepifcator� ho�m, cum anteanbsp;iuiTuChriftilaxaueratretepr�dicationisfu�intcr Iud�os,innumerabil�turb�nbsp;cepit,nuncautceiufdem Chrifti iufliilaxauit reteinter gentes.Proinde t�tafoenbsp;licitatepifcatuseft,utuno iadiT,uix d� immilToreti bene pingues genti� pifeesnbsp;attraxeritj�i ad menfam cccleftis couiutj fplendidilfime parauerit, Adhuc enitnnbsp;eoloquente (ut Lucasinquit) ceciditfp�sfandusfupero�squi audierunt fer/nbsp;monem. Qiiantum igit exiftimas ex his f�dis Petrum in ca fententia confirmanbsp;turn efle,ut certo fciatjO�aqu�iulTu diuino fiuntf�liciter promouere,qua� ueronbsp;humanotmarbitrioamp;Sinduftriapr�fumunt,nun^profpei^ habere euentum�nbsp;Difcamusamp;T nos adeoc^ certo teneamus,maledida eiTe qu�cunc^ conamur no^nbsp;ftra ipfoij� opera,benedida aut� efle quaccuncp ex mandato dei fiunt.Sed dehaCnbsp;renunen� eftlocus dicendi.Videamusigitquod nuncfequitur,quK inter reli�*nbsp;quos Apoftolos ac lud�osqui in Chriftum crediderantjadum fitjpol�c' diuul^nbsp;gatum eft Petrum ad genres incircuncifas diuertiire,amp; recepifl� easabff^ ; ircunnbsp;cifione in cornunionem Euangel�j.Qiiid aut� putas aliud adum efTe ^quodnbsp;te inter hoies fieri fokt.Ahj enim c�mendabant fadum QC glorificabant deun^

HOMILIAE IOAN. BRENTII. * �of alij au t� ueh CM enter reprehcndcbantjaciniquiffi'mefadum ludicabant, g�tesnbsp;n�dum circunct'fap baprifmo ad Chrifti beneficia affumerent, Eteni h�c uulga Mor�nbsp;fishumanaijtrc]^forseftjqjqu�opt�afuntjpaucif��misarrfde�t, QCfemp maiornbsp;turbafiteo�jrquibnfadacaluniniantj^quiprobantautimitant.Velfalt�Chrmnbsp;fibi'ob oculos pone,qui cum optime Euangelic� fundionem adminifiraret, tnnbsp;plurest'nter auditoreseiuserantquifadaciuscalumni'abantjcp qui p�etat� ei'usnbsp;autc�mendabant autfedabanfjamp;huicquid�erathelluoj�lli fedudorjhuicfabrinbsp;filiusjill/daemoniumhabens.V�sex�pIum ciuilt'sadminiftrafionis,cnaccipe�^nbsp;Mofen Dauidem,hi cum optime fuo magiftratu.fungerenf�, tam� in tantumnbsp;multitudinidifplicebant,ut alterumquid�lapidibus petercnt,altei^ e regno exnbsp;pellerentfiC uirum fanguinumuocarent.Cum igiturita fehab�t mores huiusf�nbsp;culi,enitendum eftunicuitpjutinfundionefuafiuepublicafiuepriuatajnonutnbsp;o�bus hominibusjhoc en� eft impoflibilcjfed primum deo deinde optimis, hocnbsp;eft^jaucifl�miSjCaufamfu�probet.Cuius rei ex�plum Petrus nobis in caufafuanbsp;exhibebit. Audiueruntenim(inquitLucas) Apoftoliamp; fratresquicr�t inlu^ mnbsp;daca,q, amp;g�tesrecepiffentfermon� Dei, Sed quomodo illi fadum P�tri q, gen jgt;nbsp;tes n�dum circuncifas in Euangclif confortium aiTumpferit, interpr�t�t! i unt tnbsp;Quod ad Apoftolos quideattinet^quantum ex concilio, quod poftea fuper hacnbsp;quacftioneHierofolymishabitum eft,qu�admodum capite, 15, fcribiGanimad#nbsp;uerti p5t,ingenti affenfu fadum Petri probaruntj�^ magna animi I�ticia famamnbsp;IiancacceperuntjQ) gentes Euangeliondelefu Chrifto agnofcant.Nam �C an tea Propheticnbsp;perprophetaspr�didumeftjgentiumuocationcmagn�uoluptatem allaturam gentiumnbsp;Bcc�efix Chrifti,in qua Apoftoli columnae funt.Leuajinquit Efaias,in circuitunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

oculos tuos uidcjo�s ifti cogregati funt,uenerunt tibijfilij tui de longe ueni�t, �� filiac tuae de latere furgcnt,tunc uidebis �C affluesj�i^mirabitur Sgt;C dilatabiturnbsp;cor tuum,qn conuerfa fuerit ad te multitudo maris,fortitudo gentium uenerit tinbsp;bfiEtqui potuiffet fieri, qgt; Apoftoli audita gentium uocatione,n5 fuilTent maxinbsp;ma l�ticiaperfufi,cum fan's manifcfte exhacfamaintclligerepotuerinttempusnbsp;illud aducniflejde quo Zacharias uaricinatus eft dices: In diebus illis apprehennbsp;dent dec� homines ex o�bus linguis gentium,^apprehendentfimbriam uiri lunbsp;d�i dicentes,ibimus uobifcum,audiuimus enim quonia deus uobifcum eft. Annbsp;nonappreh�derunt Cornelius �� amici eius fimbria Petri qui erat Iud�us,dumnbsp;Cornelia primum uocauitPetrum ad fe,deindeprocidit cor�eoadorabundus�'nbsp;Poftremo cum oes rogauerunt eumut remancretaliquot dies C�far�� c5 ipfisnbsp;S^Chriftum clariusexpliccttProfcdohocuereeftdicere,Ibimusuobifcum,aunbsp;diuimus enim quoni�deusuobifcumeft,Dehacgcntiumprofedionequ� nonnbsp;pedibus fed unitate fidei in Chriftum fada eft,uaticinatur etia Efaias inquiens:nbsp;Innouiflimisdiebuserit monsdomus Domini pr�paratus inuerticcmonti�,nbsp;amp;elcuabiturfupercolles,amp;fluentadeumo�s gentes,dC ibuntpopuli multi dCnbsp;dicent, ueniteafc�damusadmontemDniSCdomumDeilacobjamp;Tdocebitnosnbsp;uias fuas,fi^ambulabimus in femitis eius, Apoftoli igituid�teshuiusprofedionbsp;nis primitias in Cornel io QC amicis eius,magis ad glorificandum Dcum ad canbsp;lumniandumfadum Petriccicitati funt.Atno ut Apoftoli,ita fi^reliqui fratresnbsp;Petrifadum probarunt. Nam cumafcendiifctPetrus Hicrofolyma,difceptass ��nbsp;bant aduerfus ilium qui er�t ex circuncifione,dic�tes,ad uirospreputium haben jgt;nbsp;tes intro ij ftij�C edifti cum iIlis,Obferua qu�fo 8C hocloco maxime onim uerum ��nbsp;efle,cuod f�penumero diximus,uidelicet ecclefiSnon fere aliud effc nofoconbsp;mion,aututuocant,hofpitalc, Quan^eniminnofocomio miniftri funtualidinbsp;6^ nonnun^ diuitcs,tn maior pars coi� qui in nofocomio uiuSt, pauperes funt, Eccie�� e�enbsp;Sc debiles,adeo,ut nifi alioijt auxilio foueantur,diutius uiuere nequeant.Qiiin nofocomion.

s 5

�N CAP, VNDECIMVM ACT, APOST,

Sf infani tn NorocomiOjqui fibi maxime o�um ualereuidentur, hi maxico�nm �Egrot�t.C�teiji ad morbos corporis etiamhicanimimorbus ad hos qui in nonbsp;focomiodecumbunfjaccedtt^morofi fint,ucomnis dolor conrumaxeftSCni/nbsp;hi' uel ciboi^ uel ofFicio^ grato anio feriint,fed ficut Iiid�is in deferto, ita ipfisnbsp;naufca eftomnis cibus eti� fan's delicate paratus, Suf qucuis officia humaniffimcnbsp;eis exhibita infufficicntiaamp;inhumana indent, Eofdem prorfus mores in Ecclenbsp;fia,no ea folumquae nunceffifedeti�qu� t�pore Apoftolotji fuitreperies,Etemnbsp;in Ecclefiaquid� flint aliqui fortes in fide,amp; magno fp�intellig�tie acfcientiacnbsp;pr�ditGmaior tn pars membroijz Ecclefi� maxima imbccillitatefidciac indigennbsp;tiareliquaR�uirtutumlaborantjadeoi^ hipropemodum defperate �grot�r,quinbsp;cum pariim fapi3r,uident tn fibi maxime o�um in fcientia ueritatis fapere-�� quinbsp;bus nihil placet ^d alij aut docet au t agun t, fed qui oia ilia in peiorem parte internbsp;pr�tant ac calumniant. Cuius rei manifeftQ exeplum exhib�t fratres illi quinbsp;nimcfraternecum Petro difcept�t�p ad genres introierit Sc cum ipfis cderit,Nanbsp;cum Petrus authore Chrifto ad Apoftolatumuocatus eflet^SCdonis fp�sfandinbsp;multos alios pr�cclleret,atc� adeo pr�dicatione fua hos qui cum ipfo contendenbsp;bantadChriftumadduxiffetjhitamen (am iniquas grattas Petro referebant^�Cnbsp;tantamorofitatein eumgrafTantjUtprimumdtfceptauerint aducrfuseum, tanc^nbsp;ipfo multoinfidefirmiores dC erudttiores.Sicenimpleruncpfieri foler, utdifcinbsp;puli Euangelqqui uixunamautalteraconcionemaudicrintjuideatur ftbiplusnbsp;fapercjfctre intclligere in Chrtfttanifmo,^omnes Eu�gelij preceptoresac donbsp;S^itgt;tlt;erUe dfores.Detndefai^lumPetriprorfusSatantcecaIumniantur,Sataneenimeftinnbsp;bonaretice fa�:isbonareticerc,5Cqu�uidenturmala producereatc^exaggerare,Sicprodi�nbsp;fcfeinSimeijquiDauid�calumniaturuSjreticetquae beneficia SauliSCfamili�nbsp;acmmalaex eiusD�uidcontuIeritjproducitaut�tantumilIudqjmultumfangufnemeffudeznbsp;igStrare- j-,t j^ocans eum uirumfanguinum.Sic emicat in Pharif�is, qui amplificant fa*nbsp;mili�ritarem ChrifttcumpeccatoribuSjSCqjSabbatumuioletjinterimautem ncnbsp;gry quidemdebenefadliseiusjdemundationeleproforumjderefufcitatioemornbsp;tuorumjalij fcp id genus miraculis dicunt,Sic amp; in fratribus illis cum Petro connbsp;tendentibus caput fuumcxerit,hienimcauillatuf tantum Petri congreffum 06nbsp;contuberntum cum gentibus, Sed quantus ex hoc congrelfu Euangelq frudusnbsp;proueneritinter gentesjhocdemum alto filentio premunt.Quid ergo t quia ca*nbsp;lumniaopus Satanaeeffiomnino deuttada erit ,Qtiodenim eft mortifera peftisnbsp;corporfhoc anim�eftcalumnia,etcnim SCanimam occiditjSCe�perpetu�damnbsp;nattoniobtjcit,Et cum calumniator exiftimatfealteri malum inferre,fibnpfi'innbsp;ternitioneminfert,SedfaceflantcalumniatoreSj6CapologiamPetriaudiamus,nbsp;Etenim eg inclementer a morofis quibufdam fratribus tradatur, tarn humant ternbsp;6C manfueteuiciffi'mfadumfuumd�fendit,nonhoc folumqgt;cumg�tibus connbsp;greffius fitfamiliariterjid quod illi reprehendcbantjfedett�illudjq,Gentes abfegnbsp;circunciftone 86profeffi'one legis Mofaic� in comunionem Euangelq per ba:#nbsp;ptifmumreccperit,Acprim3quid�exuif�onec�lefti,detndecxmandafofp�s,nbsp;tertio ex apparitioneangeli,poftremoexmiraculoprobat feiuftefeciflecpad innbsp;�� ctrcunctfasGentesintraucrit,6CcasbaptifmoinChriftianifmSreceperiu Pe*nbsp;�� trus(inquit Lucas) rem ab initio repetensjcxpofuit illis ordine,Qindi Princi*nbsp;� J pioutfionecceleftemjquaadmonituseftutno abominetgentes, Ego(tnqui�s)nbsp;J J eram inciuitate Toppe or�s,Sc uidiraptusextrameuif�on� defc�dercjuasquodnbsp;�� dam ceulinteumm tgnujquatuorinittjs emiflum e c�lo,�Cuenitufcg ad me, innbsp;J, quod ci� intendiflem oculoSja�aduerti 86 uidiquadrupedia terr� 86 beftias 86 renbsp;pti'ia�Cuolatiliac�li.Audiui aut� 5Cuoc�dicent�mihi:Surge Petre, mada SC

51 uefcere,Dicebama�tnequa^Dne5quianihilc�cautimmundumun^introi:# uit in

HOMILI�E IOAN. BRENTII. lotf uitinostncum.Refpondit a�tmihiuoxrurfum e c�lo,qu� deus mundauitjtu �nbsp;ne communia dixerisjidcpaccidn tertio, Sifrurfum oia fubduda funtinccelum. � �nbsp;H�ccftuifio,qu�quiaanteaexplicuimuSjUo eftnuncncceffeutea plun'bustrui�nbsp;demus. Comcmorat aut earn Petrus cor�fratr�busjutpbctdiutm'tus fibi oftennbsp;fum efli�,Gentes no eftereputandas immundas fi in Chriftu credant,eri�fi nonnbsp;circuncidant.Sia�tnonfuntimmund�,quiduetatc�iIlisc�gredit quidprohi�;nbsp;betquominusprofilrjsdeiperChriftSagnofcanttVifionifubiungitmandatG �nbsp;fpGs �C dicit : Eccecxtemplo tresuiripr�fto adcrantin�dibus in quibus eram e ��nbsp;Gefarea miftiadmejdixerataut�mihifpiritusutcongrcdcrcrc�i�lisnihilh�finbsp;tans.Qiiidergofacer�fannonobediremmandatofp�stpotiorcmne iudicar� u.Exnhti�danbsp;tradition�maiorumnoftroi^jqu�uetatcongreflumcumiEthnicis, ^pr�cept�nbsp;fpiritus,quimandabatut cum gentibus congredererrCerteDeo magis obediennbsp;dum eft ^hoibus ? Poft mandatum fp�srecenfet Petrusapparition� angelisquinbsp;apparuitComeliOj��iuffi'tutipfumadfeuocct. Porro (ait)comitatimefunr,nbsp;fcx hifratres.Hos enim fccum duxerat PctruSjUthaberet teftes didorum 3 3nbsp;�i^facftorumfuorum* Etingreflifumusindomumuirbifcpretulit nobisut ui/ 33nbsp;difletangclumdomifu�,quiaftitiftetacdixiflet fibi�Emitte uiros foppen, 33nbsp;accerfc Simonem ccgnomento Petrum, qui tibi eaditfturus eft, per qu� ferue:^ ,3nbsp;ris Si tu Si uniticiTa domus tua. Audis apparitioneni 3ngeli,qua Petrus often ,,nbsp;ditjquod utantca ex uift'one c�lefti Si mandato fpiritus mofUS fuerit ad congrenbsp;diendum cumErhnicisjitaexapparitioneangeliCornelio falt;fta,inuitatusfuc/ tai�ednjjt�.nbsp;rit ad pr�dicandum Gentibus Euangelion de lefti Chrifto,fiquidcm angelusnbsp;pr�dixerat Cornelium a Petro auditurum illud per quod feruetur Si ipfe fa^nbsp;miliaeius.QitidautcmhocaliudeftquamEuangelion de lefu Chriftof Ncqjnbsp;enim Chriftus mandauerat Petro amp;altjs Apoftolis ut Mofen pr�dicarent,fednbsp;Ut Euangelionadnunciarent.Iteenim dixit in uniuerfum mundum,Si pr�disnbsp;cate Euangelion omnicreatur�,qui crediderit 8Cbaptixatus fuerit faluus erit,nbsp;quiuerononcredideritjcondemnabitur. Poftremo recenfet Petrus miracuj: hllExw��nbsp;lumilludftupcndumjquogentibusabfqjcircuncifioncdatumeftdonumfpiri/ racido,nbsp;tusfan(fti,quemadmodum antea Apoftolis SCdifcipulis Chrifti. Sic au tern ait:nbsp;Cum exorfus eflem fcrmonem.dilapfus ex fpiritus faneftus in illos, quemadmo s gt;nbsp;dumSCinnosfucratillapfusinitio, Veniebatautem in mentcm,quod dixerat jsnbsp;DOMINVS,loannesquidcm baptizauitaqua jC�terum uos baptizabimini 33nbsp;fpiritufantfto.Proindefipardonum dedittlIi5Deus,quemadmodum amp;nobis, s�nbsp;cum credidiflemus in D O MIN VM lefum Chriftum,ego porro quis eraqui 3 3nbsp;poflem obfiftereDco^ Neceffarioprioribus uifionibus,mand3tis fpirituSjfiC ap �gt;nbsp;paritionibus additur manifeftummiracuIum.Fotuiflentenimhominesmoro!�nbsp;uifiones tan^ fomnia Si apparitioes tanc^ nugas �Tuana fpedra calumniari.

At nucobftruitur os oiuminiqualoquctiumjq� Dns deus noftermiraculo colla ti doni fpSflanefti priores uifiones Si apparitioes tan^ figilloquoda certiffi'monbsp;c0firmauit.VndePetrusamplificatiIludcoparatione,Dilapfus eft(inqt) fpusnbsp;fantftusinillosqueadmodumamp;Tinnosfueratillapfus abihitio,uidelicet in dienbsp;pentccoftes,qh fa�us eft repente dcccelofonitus,tan(^impetu uenietis flatus uenbsp;hcmentiSjSCrepleuit tota domum ubi eramus fedentes. Si cS uidebanturnobisnbsp;diffeeftae lingu� uelut igne�,feditcp fup fingulos noftrumjac repleti fumus ocsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g,

fpS fantftojcepimufqj loqui alijs linguisprout fpus ille dabat eloqui nobis. Ide fcpctitPetruspofteadicenstPardonG deditillfs Deus,queadmodum 6C nobis,nbsp;cum credidiflemus in Dnm lefum Chriftum.Quid igitur faccret Petrus,uidensnbsp;gt;d� donum fp�sincircuncifis Gentibus collat�,^d antea circuncifis lud�is innbsp;Chriftum cred�ribus datu eratf Veniebatinquit in menrequod dixerat Dns: Io

s 4

IN CAP, VNDECIMVM ACT. APOST.

annes quidcmbaptizauit aquajC�ter� uos bapn'zabimini fpG fando poft dies hofeenSmultos.Quin �^ipfeloannesBapnftaid�ad fuos difcipulosdixerat,nbsp;qu�admodum Euangeliftae fcribunt.Ego quid�(inquiens)baptizo uos aqua adnbsp;pocnitcnd�jatinequipoftmeu�turuseft,fortiormceftjcuiusn5fumidoneusu�nbsp;calciamcta port�,ipfe uos bapt/zabit fp� fando �C igni,cuiusu�tilabrum in manbsp;nu illiuSjSC repurgabit are�fuam,S^ c�gregabi t triticum fuumin horreumjpale�nbsp;aut�exuretigni inextinguibili.Qind ergo eftaquabaptizari alo�ne,6�baptizanbsp;tufftipnut ri fp� fando a Chror an qui baptizatus fuit aqua baptiftniloannis n� fuit parti/nbsp;Iohannis- ceps fp�sfandifDehacrefugiusdifteruimus,fed�^nuncpaucarepetemus.Banbsp;ptifmus.n.Io�nisuocatbaptifmusp�nit�ti�inremiff�on� peccatoi�t.Nonpotnbsp;aut�p�nit�tia elfejUecp�tremifliopeccato�f c�tingercabfcp fp� fando.Proinnbsp;dequi credtditdodrin� foannisdeu�turo MeiTiajamp;^accepitex bac fidebaptif*nbsp;mum eiusjis proculdubio fp�ftandi particeps fuit.Ergo cum dicit loann� aquanbsp;baptizaffe,Chrift�aut�fp� fando,n� intelligitbaptifm� loannis abflt;^ fp� fannbsp;do fuifle,fed �p externa 6C admiranda fp� flandi dona, u t linguaij� QCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua/

rund�uirtutumjnofintpbaptifmumioannis cred�tibuscollata.N�ho^dono rum effufioSC diftributio referuata eratnomini Chrifti, ut exhoemanifeftarefnbsp;6Cc�probaretur ipm ue^ elfeMeifi�jper que n� utferuum autminiftrum, fednbsp;utDnm,author��^magiftrum c�tingat remiff�opcccatoi^feu iuftificatio.Dcnbsp;hoe.n. dono ait Chriftusdllemeglorificabi t,quia de meo accipict �C annuuncianbsp;bit uobis 5 ac paulo ante, ducet uos in o�m ueritat�, docebituos o�a, �C fuggerecnbsp;uobisoiaquaec�cpdixiuobis,Accedithuc,qjChtiftusideohocdonum fp�flannbsp;di ab initio effuditjutteftaretquis populus amp;:qu�gensadipmptineat,uidclicecnbsp;ea g�s q credit innom�eius. Vndeaitad difcipulos fuos:Rogabo patr�, �Cali�nbsp;confolator� dabituobis utmaneat uobifc� in�ternQ,fp�m,'^itatisgt;qu�mundusnbsp;nonpotaccipeqa no uidetef� necnouite�.Exhocigit Petrus apologia fu�connbsp;cludit�^ait:Sideusdcditpardon�gentibusqu�admodum�^nobiSjCumcredi/nbsp;diffcmusinDnmnrm lefum Chrift�,ego porro qs er� q poifem obfifteredeonbsp;Simiraculohuiusdonideusteftat feagnofeere genres tan^ popul� ad Cbrift�nbsp;fuum pertinente,�C no exigere circuncifion� ad confequeda beneficia Cbrifti,nbsp;ego ne aduerfus teftimonium dei public�,priuata temeritate pronunciar�, ipfasnbsp;nonptinereadChfm nificircunciderentr Si Chriftus abfc� circuncifion�,fuonbsp;cant�baptifmo,hoccft,mirabili dono fp�ftandi recepitgentes,uteffcnt particinbsp;pesbenefitioi^qpcripmadeoimpetratafunt,egone exiger� drcuncifion�nbsp;nonreciper�easbaptifmoaquaenificircunciderent^ Atqphacceft Petri apolo*nbsp;gia plena cfficacifl�misargum�tis,quib9 probat iuftum fuifl�utgentes eti�abfcpnbsp;circuncifi�ereciperentinc�munionem Euagcltj,plena it�manfuetudineacmonbsp;deftia.V ndemorofuliffatreshis auditis obticuerunt SC glorificauerunt de� di*nbsp;�� centes.Igit�fgentibusdeusp�nitenti�c�cefl�taduit�. Rededidumeftp Sanbsp;lomon�jMollis refponfio fr�gitirS. Quia.n, Petrus fadum fuum ita argumennbsp;tisdefendit,ut interimn� obliuifeateomitatis SC modeftiXjnon folum frangitnbsp;ttiorofitarem eoijt qui aduerfus ipm difceptabant,fed efficit etiam utglorificentnbsp;deum(quan^nonnullipoftea maioremcontention� de eademreexcitant)SCnbsp;diuinam dementiacomendent,q, deus nonfolum lud�os circuncifos,fed etiaiunbsp;genres incircuncifasin c�munioncmbeneficioi^ Cbrifti affumpferit, ut�C b�

* per p�nitenti�,boceft,agnition�pcccatoij� �C fid� in lefum Cbriftum babeant refnil��onem peccatoijt SC uitam fempitern�.Iam fi lud�i glorificauerunt deuiflnbsp;q,genres affumpferir,quanto magis nos qui incircuncif� genres fumus, �C qbusnbsp;iftudquicqd eftbnfictj lefuCbri cotigit,de�glonficaredebemusr Qua.n.ul�anbsp;$ilia repotuiffetDns deus nofter dementia fuammanifcftius declarare, SC quodnbsp;ma�us

HOMILI�E lOH�N, BRENTII. lo^ mains benefid� nobis contigiiTet qjabfc^ ogibus autmeritis fine circuncifi'onbsp;nis fine facrificioiji legali�jfiue alterius ciiiufcuncpiuftici� human� recepti funbsp;mus prorfusgratis in gratia Dni dei noftri g fol� fid� in lefum Chrift�,propternbsp;que reputamur in confpec�u dei ita iufti ac fandijUt g ipfum deus nos fi�ijs SCnbsp;h�redibus o�um fuoi^ bonoi^ agnofeat. Quid ergo retribuem�s Dno oibusnbsp;qu�retribuitnobis.'NonreqritdeusuelhoIocautomatajUel uitulosanniculos,nbsp;fed requiritobedienti� Verbi fui,Quarcomniftudioenitaniur,ut gobedientianbsp;nosgratos deo exhibeamusjquo optatisbonispotiamurg lefum Chrift� Dnmnbsp;noftrum,qui eft un� cum p�tre 8C fp3 fando deus laudandus in f� cuIaAmen,nbsp;H O M I L I A LUE

Vdiuimus ApologiaPetrijin qua oft�dit Petrus feno diuinisfo lumoraculisS�mandatiSjUer�etiammiraculis admonitumadrenbsp;cipiendas genres in comunionemEu�gelij, Audiamusn�cquannbsp;S incremento in alijs locis Eccleft'a Chrifti tam inter 1 udeos in

� ter genres auda fit^ Etilliquid� (inquit Lucas ) qui difperfi fue/ rantexafflidionequ�ortafueratobStephan�jgambulaueruntufqtad Ph�ninbsp;cem amp; Cyprum SC Antiocht�,neminiloquentes fermon�illum nifi folis ludeis,nbsp;Er�t autquid�cxcisuiriCypri}amp;rCyrcncnfes,quic�introqflent Antiochi�jonbsp;quebant adGr�cos pr�dicantes Dnm Iefum,Et erat manus Dni cum eis^muEnbsp;tufep numerus credenti� couerfus cft ad Dnm.Nec ociofum nec fuperuacane�nbsp;eftqj iter� f�tmentio gfecutionisob Stephan� ort�.Etenimc�huius afflidionisnbsp;occafioneecclefia mii^ in mod� in Ph�niciajCypria 8C Antiochia auda fit,nonbsp;ex lud�istantSjfed eti�exgentibus,itei^ nobis fignificatjnull� calamitat� tamnbsp;magnampoflcpopulodeiaccidere,qu�n� fit caufaalicui^maioris boni, quodnbsp;DnsgcalamitatemgficiuArc^adeon� eftfereullaresqu�nobis t�fententqs,nbsp;tum ex�piis in feriptura frequentius inculcat, ^qj ois afflidio populo dei adiu^nbsp;mcntofitjn�inmal�fedinbon�tEto�nonecefleeftuthocfincintcrmifl��enonbsp;bis inculceu Noftra ein natura eiufeemodi ingenio pr�diti fumus,ut c^primumnbsp;orit afflidio,feu aduerficas,mox a�um defpondeamus, amp; fiquid� fpoliamur dEnbsp;uit{js,putamusc�tinuo nos adfacc� mendicitatis adados amp; fame perituros� Sinbsp;a�t in exili� eijcimur,opinamur nullam ali� eiTe region/qu� nos patria beneuonbsp;lentia c�pledatur.Si mors imminet,exiftimamus morte eife noftram extremamnbsp;internition�.Breuiter,nuna tam parua, nulla ta magna calamitas nobis �ccidit,nbsp;qua non finiftro oculo afpiciamusjtimentes ne nobis magn� exiti� afferauPronbsp;inde ualde necelTariumeftjUtr�ncm afflidionum probe cognitamhabeamus�nbsp;Docemur a�t exemplo gfecutionis ob Stephan� ort�,q, quemadmodum Dnsnbsp;deus nofter earn perfecution�fierigmifttinHierufal�,nonutucl cred�tes Euannbsp;gelio perir�t,uel ipfum Euangelionextingueret,fed qui e Hierufal� etjcerent,innbsp;alijs regionibus maioriuenerationeexciperent, �CEu�gelionmultolatius fparnbsp;geretur.Prim�m.Samari�inuafitEuangelionjdeinde Pal�ftin�amp;fC�faream�nbsp;Nunca�t dicitperuenilTeinPhoenic�jCypr�fiC Antiochia, Quid admirabiliusnbsp;dici p�tt Euangelion ex una ciuitate eijciebat3amp; pro una ciuitate a multiSjno dinbsp;CO iam ciuitatibus tant�jfed eti� maximis regionibus excipit, ��q difperfi a Hienbsp;rufal� patria fua fuerant,totpatrias inueniuntquot regiones Chrift� agnofe�t�nbsp;Quemadmod� igit (inquam) h�c perfecutio maioi^ bonoi^ qu� ex ipfa prouenbsp;ner3t,autorfuit,itaqu�uis afflidio maxima feefl comodaafferuVndeaitDnsnbsp;inEfaia,Adpund3inmodicodereliq te,8Cinmiferationibusmagnisc�greganbsp;bote,Inmom�to indignationisabfcondifaci�me� parumg ate,amp;inmifericornbsp;dia fempiternamifertus fum tui,Etmox: Motes c�moueb�tur 6C colles contrenbsp;mifc�tjmil�ricordiaa�t mea no recedet anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feedus pacis me� no mouebit,di

IN CAP, VNDECIMVM ACT, APOST.

eft miferaror tuus Domfnus.Huc accedft Abacuc, Cum fratus ( fnqufens ) fue# hsjmfferfcordf�recordabens.Necfnud abhorrer quod per lercmiSdfcft, Egonbsp;fciOjfnquft Domfnusjcogf rationes quas cogito fuper uosjcogitatfones pacis �Cnbsp;nonafflidionisjutdemuobisfinemamp;fiduciam amp;?inuocabitis me�C uiuetis,nbsp;Sed CUI populo hoc datur utfoelicitcrei fuccedatafflidfo j'profedlo non cuiufsgt;nbsp;fed populo Deijfeu Ecdefi� Chrifti.Nam qui non funt expopulo dei, fais afflissnbsp;Aio huius facculi non eft finis miferiarum �C initium falutis, led finis falutis �Cnbsp;initium perpetuarum miferiarum,Proinde omni ftudio enit�dum eft, ut fimusnbsp;in catalogo populiDei,quo afflidiones in nobis fiant miferiarum fines �C falu*nbsp;tisinitia.Tune autem fumus populus Dei,non quando extrinfecus tantSin Ec#nbsp;cleOa populi dei uerfamutjfed quSdo credimus in lefum Chriftum,qgt; per ipfumnbsp;faabeamus remiffi'oncm peccatorum feu iufticiam,0^ fic fide iuftificati in nouitanbsp;te uit� ambulemus, Sed ut redeamus ad hiftoriam Ecdefi� in Phcenicia, Cy/nbsp;VMuopu pria �C. Antiochia ault;ft�,obferua tunc ab initio uarias fuifle opiniones inter cosnbsp;niones db ini qui Euangeh'on adnunciabant, Ahj enim foils tantum lud�is pr�dicabant leznbsp;tioiMtcreos ftjm Chriftum,fentientes neminem adcommunionem Euangelq recipiendumnbsp;qui Euanges circuncifumIcgem Mo�agnofeentem,liquidemChriftus ludacis pro^nbsp;lionJoccb�t� jmfftjs eratjputabantigitureumad lud�os tantum pertinere,Alq autem,utCy#nbsp;prtj quidam �� Cyrenenfes^non lud�is tantumjfed amp; Gr�cis,hoc eft, gentibus innbsp;circuncifis(ficenim Paulusgentesuocat) Chriftumpr�dicabant, Porroh�cnbsp;opinionumdilTenfio initioparuiadmodummom�tifuit,SCnihilpericuli affernbsp;f e uidebatur, utrincp enim tam inter lud�os $ inter genres magnus numerus dinbsp;uina potentiaad Dominum conuertebatur, fed poftea exardefeentibus ftudif s,nbsp;SC quibufdam pr�frade docentibus �nifi circuncidamini fecund� morem Monbsp;fi,nonpotcftis falui dre,in tantam feditionem erupitjUt Apoftolis magn� negonbsp;cium exhibucrit,doncce5 contention�publico conciliofopirenuPaulusquoepnbsp;hanc qua�fti�nem in omnibus fere fuis epiftolis tradat. Ut intell igas hanc contennbsp;tionemmaximSinEcclefiamotumexcitalTe.ProindenoindodtinatmEcde/nbsp;fiaftica,fcd in omnibus r�bus ciuilibus principio cau�dum eft, ne uel leuiff�menbsp;Cotaentio f� uerfafs contendamus,ueritas enim contendendo non inuenitur fedamittitur, SCnbsp;co�t�tiofemperparit contention�,ac pugnapugnara,ex quibus deincepsnafewnbsp;(qu�^jmodum Paulus ait) inuidia,maledic�tia amp; fufpiciones mal�,interim

SC feditionesjC�des ac homicidia, H�c au t omnia priuf^ diflenfio in contentio nem erumpat,charitate operiuntur.Vnde poft^ �poftoli Hierofolymis audienbsp;runtincrementum Ecclcfia]^apudexterasnationes,non fouet diflentionesjfednbsp;quantum polTunt difli'mulant � hoc folu curant,ut qui credfderuntin Chriftu,nbsp;,, perfeucrentinChrifto,Siccmfequftur: Peruenitauterumor adauresEccFiaenbsp;� quae cratHierofolymfs fug his,SC miferunt Barnaba utiret Antiochia, Propternbsp;quacaufamt�profedo non ut glifcentecontentionealeret, fed diftimulata diflettnbsp;)} fioneadperfeuerantiameosquicrediderantadhortaretur. Qui c� peruenifletnbsp;J, Sc uidiffet gratia dei,gauifus eft,0Chortabat oes ut propofito cordis gfeueraretnbsp;� adh�rercDho.N� erat uir bonus ac plenus fpS fando SC fidei, Audis Barnab�nbsp;credentes tam ex lud�is ex Gr�cis ad pfeuer�tiam no ad circuncil�on� exhornbsp;tatumeire,Non,n,fulRcitbeneincipere,nil�eti� ad finem uftp pfeueraueris. It*nbsp;dasbenecoepit,fed quia no pfeuerauit,bono initio nihil eft adiutus.Perfeuerat*nbsp;dum autem eft,nonin errore,fed in uerttate,Qu� autem alia eft ueritas,^ qp nonnbsp;circuncifio,nonfacrificialcgis3fedfoluslefus Chriftusfit fatisfadiopro peccanbsp;tis,0C emundatio omnium fordium confcientiaij�, Itac^ qui uer� falutis cupidusnbsp;,, eft,neceirehabetinhacueritatepdhm conftare.Sequit: Etadditaeftmultatufnbsp;3, ba Dho.Profedus eft aut Barnabas Tarfum ut qu�reret Saul�,qucm cum

HOMILIAB IOAN. BRENTII. �lo� niflet, perduxitAntiodn'am. Accidi't autcmutannumtotumconfuetudi'nemnbsp;agerent cum ca congrcgationejdocerentc^ turbam mflltam, 8C difci puli cogno/nbsp;minarcnturprxmum Andochi� Chriftiani� Valdeobferuadum eft cognomennbsp;noftrum qjuocamurChriftian�Etenimfi neccapill us capitis noftri fineuolunnbsp;tatepatris cadit,Slt; necAbrahamonec Sar�nomina fortuitomutatafuntjnccnbsp;duodecim patriarchis nec Samueli, ncclohanni Baptift� nomina fua cafu im/nbsp;pofita funtsQuanto minus L�cclefiacredentiuminChriftumjnomine Chriftianinbsp;tern ere uocitata eft.Namcumilli antca cognominar�turab aduerfarijs quidemnbsp;noui fecftar�j,a fuis autcm partim ApoftoIi,Eu�gehft� �^Diaconfpartimdifciisnbsp;pulfnuncin AntiochiaincipiuntdiuinauoluntateuocariChriftiani.Qiiod co,nbsp;gnomenuteftampliftimumamp;^plenifl�mum confo�atione in omnibus aduerfis,nbsp;itapkirimum ualetinexhortandoad nouitatemuit�. Nam quod�Hebr�is eftnbsp;Mcftias,hoc Gr�ciseftChriftusjLatinisautemjfi ad uerbum interpreteris,unznbsp;dus,fi ad fenfum,rex.Vndequemadmodum a M eff�a dici poftet MeffiacuSjitanbsp;a Chrifto dicitur Chriftianus,quod eft fi fententiam fpedes,rega!is feu rcgius.nbsp;Cognominamur igitur regij a rege noftro Domino �efu Chriftomon fient feruinbsp;autmancipia regum huius f�culi elfe folcnt,flt;?d ficutamici ac fratres regum Jnnbsp;ter regem enim fratres acamicoscius omnia font communia,multo autemnbsp;magfs hoc inter Chriftum SC Chriftianosuerum eft,fiquidem Chriftiani non fonbsp;lum funt perfidem amici SC fra tres,uerumetiam membra regis fui Chrifti,Qua^nbsp;re ficutChriftuseftfilius,Dominus cceli SC terr�, iuftusjbonusjfoekx, deni q?hxnbsp;res ScpolfcfToromniumdiuinorum bonorum,itaomnesuereChriftiani luntnbsp;per Chriftum fikj Dei adoptatione,domini c�li SC �err�,iufti,boni,f�lices,hatnbsp;redeSjacpoffelTorcs omnium bonorum Dei Jgiturfiquistradaturtanquam fi*nbsp;lius Satan�,memorfitcognomentifui,�Ccertofciat f�filium Dei elfe. Si quisnbsp;uideaturdeftitui omnibus rebus,tam coclcftibus ^terfcftribus,ad cognomen funbsp;urn recurrat,8C ex eo confeientiam aduerfus omnes afflidiones confirmer. Poznbsp;ftrcmojficuipeccataperpetuamdamnationem �C exh�rcdationem minantur,nbsp;recordetur cognominis fui5Ut confirmata ex illo fidcjiufticiam fuam,quac eft renbsp;miiriopeccatoruminChriftouideat.Deindc,fiChriftiani,hoceft,regq fumus,nbsp;maxime omnium dccctjUtnon feruiamus fordidam feruifutem,fed liberam acnbsp;planeregiam uitamducamus.Iam utnon eft crudclior tyrannus Satan,ita nonbsp;eft feedior feruitus feruireSatan�,feruit autem Satan� quifquis peccato fer#nbsp;uit. Contra non eft clementiorrcx cj^Chriftus,undequi Chrifto fcruit, non fers'nbsp;uit,fed dominaturjfcdrcgem agit.Froindc nihil magis conuenit Chriftiano nonbsp;mini eput fugiamus Satan� feruitutemjSC fedemur regiam Chrifti uitamjidnbsp;no aliud eft^libereiniufticiaSCpictateambulare.Ethadenusquidem deeo,^nbsp;difeipuliprimum in Antiochia Chriftiani uocati funt, quod cognomen ufe^ innbsp;hodiernum diem durat.Nunc autem uideamus qu� de famefequuntur. In hisnbsp;autem diebus fuperuenerut ab urbe Hterofolymorum prophet� Antiochiam,nbsp;furgenfep unus ex cis Agabus,fignificabatper fpiritum,famem magnam futu:#nbsp;ram in toto terrarum orbe,qu� accidit fub Claudio C�fare. Primum obferfnbsp;uandum eft,^clariflimis donisEcclefiam Chrifti Dominus Deus nofter ab ininbsp;tio exornauerit ac uenerabilem feccritjnon enim folum Apoftolos dedit, fed �C

IN CAP� VNDECIMVM ACT� APOST.

de diner fl s regnis in orbc terrarum futun'Sj�t alij prophctae uatidnati funuA t(� lt; hocillud eft quod Paulus ad Corinthios fcribens ait; Alios quidem pofuit deusnbsp;in Ecdefia,primum Apoftolosjdeindeprophctas,tertio dodores deindepotejsnbsp;ftates,deinde dona fanationumjfubfidiajgubernationes jgcncra liguarum. Hic.nbsp;eft enim ueftitus ille deauratus,de quo in pfalmo canitur; Aftititregina a dextrisnbsp;tuis in uefti tu deaura to circundata uarietatc.C�terum inter prophctas Ecclefi�nbsp;quidam Agabusnominc,pr�dixitexreue]ationefpiritusfandi famem ingen/nbsp;tem futuramjqu� �C poftea iuxta uaticinium eius fub Claudio C�fare con tigir,nbsp;Ke^aii memorabilis prorfus fames non folum infacrisliteris,fcd etiaminprophanisnbsp;f'criptoribus� lofephus fcribit r�gnante Claudioapud Romanos, Jfma�lenbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;apud Iud�ospontificatumadminiftrante,tantamfamemortamefle,ut quatuor

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drachmis ucnderetur afl�rium. Fortaff�s hacc quocp fames ilia eft cuius memii�

nit Tranquillus Ethnicus fcriptor;Ardiore, inquiens,annona ob aftiduas fteri litatcs, Claudius detentus quondam medio foro a turba,conuictjfcp acfimul franbsp;gminibus panisita inftratus,ut �gre,nec nifi poftico euadere in palatium ualuc:#nbsp;rit.Porro autem publicam famem cfle uulgare impietatis fupplicium, amp; cur cti^nbsp;amp�juna' cumimpijsfamis duriciaaffiigantur jnon efthuius loci dif��rere. Jdnbsp;modo obferuandum eft,quidDifcipuli,qui nuncChriftianiuocabantur, audigt;

5, tofutur�femisuaticiniofecerint. Sequitur: Di fcipuli au tem pr ou tcui^fup ,, petebat,propofueruntin fubfidium mittere habitantibus in ludaea fratribus;nbsp;,, Quod�C fecerunt,mittcntcsadfeniofesper manum Barnab� ac S�uli� Audisnbsp;longealiaconi�liafuiflepqs,adpraeparandumfein futuram famem auarisnbsp;cflefoleant.Etenimauari,flquandoexnugacibusillisaftrologorum prognoftinbsp;eis futuram famem fomniant,mirum, quanto �ftu,quanto aftu,quanta uehe^nbsp;mentia,quantisimpofturis frumenta �^uinainfuas domos inf�rant,congre:^nbsp;gent f�C coacerucnt,non ut ueniente fame paupes iuuent,fed ut merces fuas ca/nbsp;rifl�meextrud�ntjUtexalienismalis ditefcant,utalijs tantum non famepereunnbsp;tibusjipfi in fummo luxu uiuant.Breuiter,ut conterantpauperes, SC faciant deanbsp;ficereegenosterr�jdicentesiuxtaprophetam :Quando tranfibit NeomeniafiCnbsp;uenund�bimus merces �C Sabbarum,amp; aperiemusfrum�tum ,utimminuemusnbsp;menfuram,�^ augeamusf�clum,�^ fupponamus ftateras dolofas,ut pofridex/nbsp;mus argento egenos 8C pauperes pro calciamentisnbsp;nbsp;nbsp;quifquilias pro frumento

uendamus� Quid autem his auarorum confil�js magisimpium dici potefttFru# menta igitur �i uina illorum cum ipfls fint in perdition�,aut quod eft ipfis muFnbsp;to conducibiliusjtefipifcantab ifta malicia amp; rogent Deum ,fi forte remittatwnbsp;piorttWfo�� tur eis cogitationes cordium ipforum, Sed qu� funt Difcipulorum confilia,nbsp;filu tempo� poftquamepropheta Agaboacceperuntingentem famem fiituram, non pro/nbsp;re/dflw. ponunt fe multasdiuitias congregaturos,fcd in fubfidium milTuroSjprouCnbsp;cuicpfuppetcbatjfratribushabitantibusin lud�a.Hocdemum pi'um fiCChri/nbsp;ftianum propoi�tum eft,nonuellein publica fame opibus congregandis ftudonbsp;rc,feduellc pauperes pro uirili iuuare. Acqu�d proponeb�t difcipuliin animOnbsp;' fuojid ipfum rc praeftabant,mittentes fubfidium ad feniores qui in lud�a i�*nbsp;ChriftumcrediderantjpermanumBarnabac�f Sauli.Chriftianienimquiinln/nbsp;data uiuebant,non folum publica famepremebantur,fedetiam fpoliati erantbonbsp;nis fuis in perfecutionibuspontificum,duplici igitur nominedebebatureisfubnbsp;fidium.Porroautem quamf�deliterSaulus,qui amp; Paulus, hocminifterio fuft^nbsp;lt;?lus fit,uidelicer,ut fubfidia ab extcrnis exhiberen tur Chriftianis in lud�anbsp;bitantibus,fatis dilucide teftantur Epiftol� eius ad Romanos ad Corinthioftnbsp;nuncenim hortatur inosrationibus,nuncfcripturis,nunc exemplis Macedo-'nbsp;num 6^Achaeorum,ut fi ludari ipfis communicauerint fpin*(ualia,nongf�*nbsp;uentur

H O M I L I AE i � � N. B R E N T I h * i�^

Uentar u�cilTitn iUisminiftrarecarnalia. Sedh�comhiain rpiftolis Pauli manifrftius habentur, quirn ut hic rccenferi debeant. Proinde finem diccndi nunc facieutcs admo^nbsp;ncmus uos dileftifl�mi.ut exemplum horum difcipul�rum ek fide itt�itemini,amp; ueftra tonbsp;piapaupetuminopi�fuccutcat,utexuberetisin omnc opUs bohum,quem�dmodutnnbsp;fcriptumeft. Difperfit d�dit pauperibus iufticiaeius matietiti feculutnfeculi, per lefumnbsp;Chriihim Dominum noftrutn qui eft un� cum patte Scfpiritu fan�o Deus laudandusnbsp;�n fecula Amen,

CAPVT DVODECIMVM.

H O M I L I � LlIII.

figebat. Sed h�c fetenitas ftatim mutatur in fulgura amp; tonitrua. Capitur enim Chtift�s� crucifigitur amp; occiditur* Sed haec tonitrua mox tranffunt,amp;redit fcrenit�s.refurgit enimnbsp;Chriftus,afcenditincaclos,amp; mittit difcip�lis fpiritumfahftum,qUoIud�isitaformidanbsp;biles reddantur.ut nulbm plane uim aud�ant Chtiftum confitentibus inferre�Sed hancnbsp;ferenitatem excipit confeftim ingens gtando. Stcph�hus enim comprehenditur amp;Iapiznbsp;datur, reliqui fimiliter pattim trahebantur in euftodiam, partim trucidabantur,partintnbsp;�n cxihum eiieiebantur. Sed quo maiot huius aduerfae tempeftatis infelicitas e�P.eo tnagt;nbsp;�or profp�tiotis fottun� felicius fequitur, nam amp; Samaria recipit EuangelioD,amp; Sauliisnbsp;inaximus Ecclefi� perfecutor agnofcitChriftum,amp; Damafcus,Lydda,Ioppe, alixq� mulnbsp;tae urbes fubfcribunt uerbo Dni Poftremo quod erat longe omni� maxim�,genres incirnbsp;cumcif� tradunt fe in obfequi� Chrifti.at^ adeo tm ptomouet f�licitas Ecclcfi�jUt cted� �nbsp;tes in Chriftu,iam uelut publicus qdani populus aut n�tio ptopti� nomen i'n Antiochi�nbsp;adipifeanf, amp;Chriftiani uocentur. At c� in rebus humants nihil fit durabile.hunc claj�nbsp;folis fplendorc excipit obfcura admod� nubecula, n� quidem ut folis fplendor extinguanbsp;tur,fed ut multo clarius reuocef. De pcrfecutione a�t loquor, qu� orra eft poft afltimpti�nbsp;nem genti� � rege Herode, de qua Lucas ita fetibit. Eodem a�t tempore iniecit Hetodes � *nbsp;tcx�cognomineAgrippa�filiusAriftobuli,qui�Claudioimpetrauit,utelTetrexSamaz ��nbsp;ri� amp;Iuda:�)manus ,ut affligeret quofdam de Ecclefia� Occidita�t lacob� fratt� loanhis � �nbsp;gladio 4 Vide poft quam�ferenitat� quanta t�peftas.Chriftiana religio uidebaf poft Stc ��nbsp;phani mort�, in uniuerlum orbc.non lud�opi folum,fed etiam gentium peruentuta.ttSnbsp;�netementum breuiffimo tempore accep�t. Sed cccc praeter o�m expeftationem exorif obnbsp;ftacul�,quo c�rfus Euangelii pt�rfus impediri uideba�Non.n.iam pOntificcs amp; pr�l�desnbsp;non i�Pharif�i Si facrificuli inermes.fed potentiff�mus rex Ecclefiam perfcquif.NecSteznbsp;Jgt;hanos,hoceft,Diaconosacpriuatos homines c�prchenditamp;trucidatjediniicitman�snbsp;in Apoftolos.in cos qui �tant Ecclefiaefundament� amp;columnae4 Ac prim� quidem occinbsp;dit gladio Jacobum fratt� loannis.filium Zebedaei,� Chrifto fili� tonitrui nominatum.nbsp;Ex quo intelligitur h�c Apoftol� fingulari pr� aliis fpirit� pnjedit� fuiffC�Deinde, uid�s * *nbsp;Hetodes,cpgrat�effetIudaEis,perrexitc�prehendereamp;Petrum. Etanta�tdiesAzymo/ � *nbsp;quem c� etiam apptehendiffet pofuitin carcetem,tradens quatuor quaternionjfaus * *

t

IN CAP. DECIMVMTERTIVM ACT. APQST.

�� niilitumaffcruanduni,uolens poftpafcha producereeum populo. Quis nuncexifti/ mare poffer Euan gel ion de lefu CHRISTO longius duraturum.Si Ecdefiani latiusnbsp;proraoturamrOccifoenim lacobo illo,cuius uerba non erant uerba fed tonitrua,omniznbsp;� bus:aduerfariisterroremincutientia',amp;comprehenfoPetro inter Apoftolos pritnario,nbsp;cuiclauesrcgni ccclorum.amp;ouesChrifti pafcenda: commendatae crant.qu�uUaeratnbsp;fpes incolumitatis EccIefi�^ Nc�^ enim poterat humano ingenio liberatio Petri exznbsp;peftari, erat enim. captus � potentiffimo Rege,amp;�d iligentiffime Ji uftodiebatur in carceznbsp;le.prim�duabus uin�uscathenis- Deinde duobus militibus prope accubantibus. Po/nbsp;ftrenio quatuor militum quaternionibus.hoceft,kdecim militibus carcerein undiq?nbsp;cuftodientibus amp; afferuantibus. Acccdebat pr�terea.q� fentcntia mortis in e� lata crat.ni/nbsp;hil^ obftabat,quo minus per�ceref quod decret� fuir,praeter dies A:ymorum, in quib.nbsp;nefas erat aliqu� octidere.Scilicet impiiludtei timcbat ne fcftos dies homicidioc�taminanbsp;��t,amp; non timebat ne effundendo innoxiu fanguin�fcipfos ppetua? damnation! obnoxznbsp;ios redder�t * Attj Locuere illud cft.qd�Efaiasdicit.Populus ifte ore amp; labiis fuis glorificatnbsp;me, cor ante eius l�ge eft� me,amp;timucrutmemandatohoim amp;doftriniSquot;.Ia Sfilludoemnbsp;fp� liberatiois Petti difeipulis adimebat, tpChriftianopi multitudo ibccillior erat,q ut pofnbsp;fit uiolentia Petr � e carceribus eripere.Proinde quia Petroc�iniff� erant claues regni cocnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loju.amp;oucsChriftijUidebanfclaucsun�cu Petro amitti,amp;oues, Petro ablato,�lupisdez

uorartSed longe alius eft refpeflus in oculis Dei q inoculis hominii.Videtur quidc bomi nibus Ecclefia amp;Euangelion peritura, lacobo amp; Petro percuntibus, at Dominus Deusnbsp;nofter in haccafus uarietate quiddam melius perfpicit. Sanguis n.lacobi gladio Herodisnbsp;effufus irrigatio Ecclefi� eft, non exiccatio.propterea cp quemadmodu Ecclefia plantatanbsp;eft fanguine Chrifti,ita in igaf fanguinc martyr, fre amp; captiuitas Petri, non eft obfeuraznbsp;tio nois Chriftijfed magis illuftratio, quocnim illediligentius cuftodif, comaiori miraznbsp;cnloliberatur,quo a�t mirabilior eft liberatio eius, eo magis illuftratur nomen liberatoznbsp;ris Dni noftri lefuChrifti.Sed quid illud eft�p Dominus conniuet ad mortelacobi,Petrunbsp;ucromiraculoquodamecarcereliberatfcur.n.nonlacob�quoqgt;emanibusHerodiserinbsp;reoccifus cz puit amp; incolumem feruauitc' num quia non it a iuftus ac probus fuit ficut Petrust� Nequaznbsp;PetriM liamp;fW quam- enim Deus in liberando n� refpexit Petri iuftitiam, ita in c�niucndo non rez*nbsp;tut fib fpexit lacobi iniuftiti3,nam fi illos iuxta humana naturam iudicaucris,ambo fuerunt pecnbsp;catores maximi.alter peccauerat abnegatione, alter ambitione, d� per matrem petiit�.nbsp;Cbrifto ut in regno eius x dextris fedeat.Si a�t de ipfis indices iuxta Chriftum i n que crez-didetunt,ead� fuit ipforum iuftitia.uidelicet remiffio peccatop^ per Cbriftn. Quid ergo ftnbsp;bi uult Deus cp alte^ liberauit,alt�ri morte inferri paffus eftt� Principio n� pcrmifit Deusnbsp;utambo Apoftoliprimaniunx occiderenfneEcclefia fupraquxmferrepoffettentaref,nbsp;fidelis-n.eft Dcus,quemadmod� Paulus ait.qui non finit nos tentari fupra id quodpoffunbsp;,mus,fed facit unxc�tentationeeuent�,quo poffimusfufferre.Tentatioigif eft cplacobusnbsp;occidif,amp; Pettus capitur, fed euentus eft, cp Petrus miro modo c uinculis liberal,amp; Ecclesnbsp;fix int ulamis reftituitur- Deinde alter occiditur alter liberatur.ubiuis detlaratur maxnbsp;ima Dei potentia amp; dementia. Dominus enim non ideo dcreliquit lacob�, quia c�niuitnbsp;ad occifionc eius,fed queraadmodu refpexit Petru, amp; liberauit eum in carcerc,ita refpexitnbsp;lacobu.amp;libcrauiteum in media morte� Alioqui enim Dominusnon refpexiffetloanznbsp;nemBaptiftam.quando ab Herodetrucidabaf.nccrefpexiffet lefum Chriftum filiumfunbsp;um,quandocrucifigebaf,nec refpexiffet Stephana quandolapidabatur. Quia a�t refpeXnbsp;it lefum Chriftum �ium fuum in media morte,amp; cduxit cum per morte ad uitam.refpiznbsp;cit eti� omnes quotquot in Ghrifto motiunC Nam tp credentes in Chrift�,nec in medi*nbsp;motte derelinquat,fed uindicct eos (humanis oculis minime illud afpicientibus) in petznbsp;peiuatn ac beat� uitam,manifcfto miraculo in Petroc�probat. Sed priufquam moduinnbsp;libetationis eius traftemus, uideamus quid interim Chriftiani fecerint, Petro in career�nbsp;fetuato. Quidenim putascos feciffe^ num paraueruntarma adefftingendos tarceres?

lt; nbsp;nbsp;nbsp;mun acucrunt gladios ad inuadendum regem perfccutorem^ uum uirulenta con uitia in

ieceiunt

HOMILI�E i��N. �R�NTii. * ��� �cccrunt in Hcrodcm^num de incolumiute Ecclefi� defpcrauerunts' Abnt,nihil horumnbsp;fecet�t,fed id quod fequitur. Petrus quidem fetuabatur in carcetc,cactei� precatio Bebat �nbsp;nneinteimii�ioneabecdefiaadDeum^co. Eccch�c f�er�ntarma,hifucruntgladii, � �nbsp;^uos Chriftiani pararunt ad libcrand� Apoftolum fuum Petr�,uidelic�t,oratio c�tinuanbsp;�d Deum pro Petro. Eft a�toratiohis ex fide ptoficifcentis tanta energia,ut non folum ordiionite�nbsp;nubcs penetret,uerunictiam cxpugnat aniihutn Dei. Decernebat quondam Dc�s fe pO/nbsp;pul� Ifrael ob idoloiatriam deletur�m.fed Mofe Deum � decreto fuo precibus rcuocabat�nbsp;nbsp;nbsp;*

Proponebat Deus fe Ifraelitas per Philiftinos affliftutum fub Samuele.led Samuel arietc Orationis ad pedus diuinum admoto, itaanimum Dei cohc�tieb�t, ut Deus mutata fen?nbsp;trntia Philiftinos niaximotonitru difiicerer,amp; Ifraelitas liberaret. Vnde pr�cipitDOMlnbsp;NVS, utinuoeetur, amp;promittit cxauditionem. Iniioca me (inquit ) in die tribulatio?nbsp;nis amp;eruamteamp;honoiihcabis me.Et alias fimilitcr poUicetur repcntinam ex auditionnbsp;ncm. Eritjinquiens ,3ntequam dament ego �xaudi�m, adhucilhsloqucntibusegoau?nbsp;diara. Porto expugnato Deo per orationcm fidelem, deinceps facili labote cxpugnantdrnbsp;creaturz, prim� Deo fubditx, deinde e�parantes fe omnino ad habitu Domini Dei fuiinbsp;Quare baud magnopere admirandii eft, quod cu pr�tes diftipulow coelum redudcrc po?nbsp;tuerint.etiam catcerem in quo Petrus captiuus detinebaf reduferint,ac Petrii libere eduxnbsp;etint. Cum. n. produdurus jpfum effet Herodes, in ipfa n�de dormiebat Petrus inter du j �nbsp;os milites.uindus cathenis duabus,amp;cuftodes anteoftm cuftodiebant carcerCEt ecce an j�nbsp;gclus Dni aftitit,amp; lumen refulfit in habitaculo,percuffo� latere Petri ,excitauit eiim dt � �nbsp;cens.Surgc uelociter. Etexcideruntcathenaede manibuseius� Dixitaut angelus adeum. ��nbsp;Pr�dngere Si fubliga foleas tuas,8^ feeit fic,Et dixit illt Circumda tibi ueftiment� tuum gt;�nbsp;amp; fequere me,amp; exiens fequebarur eum, amp; ncfcicbat cy uerum effet quod ficbatper ange? � �nbsp;1� fed putabat fe uifum uidere. Cu a�t pt�tetiffent prima ac fecund� cuftodiam, uenerut � *nbsp;ad porta ferre�.qu�ducit in ciuitatcm,qu� ultro aperta eft cis. Et exeuntes pceffer�t uic� � gt;nbsp;un�,df c�tinuo difceffitangelus ab e�. Et Petrus ad fe reuerfus dixit :Nunc fcio uere,(p mi � �nbsp;ferit D�s angelum fu�, amp; eripuetit me de manu Her�dis, Si exomi expedatione plcbis lu * gt;nbsp;d^o;^. Quam^ ut dixi.his qui nouer�t efficatiam fide�is ot�nis,amp; potentiam Dni Dei fui, � inbsp;n� magnopere admirabile eft, � Petrus e carcerib. liber�tus fit ,t � rem ipfam extrinfe ?nbsp;eus c�fideranti multa (imul ea^ max�a Si ftupenda miracUla in hac liber atione occurrut;nbsp;Prim�.n,ingens miracul� cft,(p tot militib.carcercc�ftodicntib�s,amp; ianuis undi^ occlunbsp;fis.angelus Doraini.oibus infciis,aut potius pterrefadis aftitit Petto in carcere, amp; fpl�donbsp;te fuo carcercm illuminauir. Atqui hoc ceu fignaculo c�probaf Si manifeftaf,tametfi casnbsp;cer obfcurate fua formidabilis fit,tn credentibus in eu p lefum Chriftu femper aftant annbsp;geli Dei, amp; illuminant carcercm ; fi non externo fplendore,cette tali fplendore.qu� oculinbsp;fidei uidere poffunr. C � ipfo fum,inquit D�s,in tribul�ti�e,eripiam eu amp; glorificabo eu.nbsp;Et immittit Dominus angel� in circuitu timenti� e�,amp; eripieteos. Si quis igifcaptiuusnbsp;incarccreoculisfideihas j)miffionesinfpiciat,pfcdoclariffim�coclilumcn inobfcunfi'nbsp;fimis carceris tenebris uidebit.Deindc n� minus miracul� eft,cpcx una angeli percufl��cnbsp;cathen� de manibus Petri cxcidcrut.Qu�r. n�ulla humana potentia tam cfficax eft.ut quenbsp;uno motu ferrea uintula difrumpere,amp; uind�libe^ rCdderet�t uoluit Deus hoc fadonbsp;tcuclare,quim fragilia, qu�m prorfus teftacea amp;lutea fint omia ferrea uincula cor� ipfo.nbsp;Proindc femper cofidendum eft in Domin�,etiam in raediis ferreis uinculis. Si cnim Donbsp;tninus uoluerit nos cxtrinfecuslibetare,ferrca uincula lutea fiunt amp;diffiliunt,fia�tno?nbsp;lucritjcctt� eft ferrea ilia uincula.fi ca in fide tolerluerimus, fieri nobis organon ad ppcnbsp;tuamliberationem. Quida�tdicamdeiismiraculis,quaemoxfequunf,uidclicet,cpPc?nbsp;ttus angelum comitans, carcercm firmitfimisobicibus munitucuadittamp;qicumpr�te?nbsp;liiffent ptimam ac fecundam cuftodiam,porta urbis ferrea,fua fpontc patucrit,ac liber�nbsp;tgreffum angelo amp; Petro pn-ebueritt quid magis admitandum dici poteftt FaUuntur n�nbsp;lolum euftodes carccris,fed amp; uigiles utbis,amp; poi t� fua fpontc patent,ut Petrus libere exenbsp;ftupenda h�c funt, ut nec Petto coram ilia cernente, amp; per portas proficife�te,nbsp;ttedibilia uidcbantur.Ncfciebat(inquit Lucas) ucr um effe,quodfiebatper angclum,fcd

t X

...... IN -GAP. pyODEClMVM AGT� APOST.

�iutabat fe uifuni uidere. Quidf �nn� credcbat PetrusChrift� tam potentem e�e, ut qoc at ipfum p angel� mirabilner liberate, quemadmod� amp; antea c carcei i'b�s hberauexstt^nbsp;Cert� t redebat amp; maiora.nimiK Chriftuspotens e�et ipfum in media morte feruare,nbsp;8i per morte in ppetuain uita ducere.id quod multo maius ac potentius eft, qu�m claufasnbsp;portas admirab�iter aperire,amp; per illas captiuum libe�zeducerc- A t qgt; Chriftus hoc temr�nbsp;poreuellet ipfumtarnftupendocoramoculis humanis modoe manibusinimicoji: fuoznbsp;rum liberate,uix per fomni� ei in mentem ueniebat.Proinde c� haec cor� fentiebat,meznbsp;ra fomnia, amp; nugas exiftimabat�eclaraf�aut hoc fado.quim ingens amp; in�ftjmabilis fitnbsp;tkmentia diuina erga pios fuos.tanta.n.beneficia ipfis confert.ut humano ingenio inercnbsp;dibiha uidcanf.Vnde Paulus ait. Deus poteftctimulatefacere ultra omnia qua petimusnbsp;autiogit�mus.EtEfaias.A faeculo n� audier�t.nei� auribus pcrccperunt.oculus n� uiditnbsp;Deus,abflt;jte,quapr�rparafticxpeflantibuste.Pofttemocir(.�ftf.ntiailla libetatiois Pcnbsp;tri potiffimuin obferuanda eft, q, creptus fit e manibus Herodis, amp; ex omni expeftationenbsp;plebis ludao�i,n0 ftatim cum careen mancipatus effet, fed quurn diu carceris fqualore?nbsp;tuliffet,(p iain extrema nox effef.poftq ad fuppliciu capitale fgt;ducendus foret.adeocj libeznbsp;ratioeius pr� foribus cft,c� altum (omnium dormitarct,nihillt;� minus qu�m liberatioznbsp;nemeogiratcr.Quaredcclarauit Dfis,c]ptumrtiaxime diuinum auxiliumadfit,cumdenbsp;omnibus humanis auxiliisdefperatum eft,amp;cp tu prrccipucliberatioimminear, c� max�nbsp;me propinqua uidcafeffeperditio- Confidamus igifdilediffimi in Chrifto amki.in omnbsp;mbus noftris periculis in clementiam Dei, amp; quoperieulofius eft diferime n, co Grmior�nbsp;babeamus fidem,(� Dominus elemcntia fua nos fit lib�raturus. His.n.miraeulis,qbusPcnbsp;trumecarccribusliberauir.obftnnxitfidemfuam.amp;ceufignaeuloquodamccfiimauitnbsp;quo uicinior eft interitus,eo propior fit falus cius.pcr DOMIN VM noftrum lefumChtinbsp;ftumquieftunicum p�tre�efpiritufanfto Deuslaudandusin faccula Amen,nbsp;tiantem infanamuocarinr.pars nonPetrum,(edangelum eius uifibilitcrapparentemexnbsp;iftiniaue rint,tm abfuit ut Petrum tanta diligentia uinftuin accuftoditumadeffe credidtfnbsp;tint. De qua re audiamus Lucam ita diffcrentem.Re perpenfa, uenit Petrus ad domumnbsp;IVlari� matris loannis.qui cognominatus eft Marcus.ubi crant multi eongregati amp; orannbsp;tes- Pr�fentium .n.repr calamitas cogebat pios, ut amp; noftu ad orationcm in unam doni�nbsp;conuenirent,nameo tempe facies Ecclcfiae tarn foeda erat, ut uidebatur prorfus peritura*nbsp;Alter ex primariisApoftolis.nominelacobus.gladio ab Hercxleoccifus erat� Alter,PctruSnbsp;nomine.tam diligenter uinftuscuftodiebatur, ut nulla penitusfpeshbcrationiscmicaznbsp;tet-Proindequod unum Chriftiani in tarn affliftis rebus poffunt.boc agunt, adoratioznbsp;nem conueniunt,amp;precanturC)ominum,utfi quidemipfe EcclefiaiuamfuprafirmaTnnbsp;petram lefum Chriftum filium fuum fundaucrit,n� tantum licenti� aduerfariis permitnbsp;tatjUt �dificium Ecclefi� excindantac penitus deuaftent. Immanc quantum difteht uionbsp;�cs noftri � picrate illop?, qui initio reuclati Chrifti Euangelio crediderunt. Hi�n.etiantnbsp;ro�urnos congreffus habuerunt propter orationcm, nos nec interdiu ad orandum.cridnbsp;fl publicae pr�tes obferuentur, conuenimus,amp;noftu picrunqj congregat nos non Ch�znbsp;ftus,fcdBacchus,Hi in affliftionibus ad orationcm uclut adafylum fcftinauerunt,cx q�onbsp;animaducrtitur,quantafideiconftantiaimmincntemaffliftion�exccpcrint,nosaffli0�nbsp;onibus irruentibus fe ftinamus ad exccrationes amp; maledifta, qu� fatis euidenti argumCt*nbsp;lt;0 indicant animum noftiutn defpeiatione proifus obrutum effe. Quid �gitur fict i cum

HOM�LI�E t O�N. BR�NTI�. l��

�H� ex omnibus fuis tribulationibus�talibcratifunt.�t per illas ad �tern� falutem peru�gt; nerint,nos n� folum in hoc f�culo affligcm�r.fed qu� nobis hic adiierfa accidunr, ea tarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

turn initia funt dalop^,S^ parafceue ad fempiternam affliftionerii. lam fi tilji difplicet tarrt horribilis rer� exitus.age refipifce,amp;poftq credideris peccata tua pet Chrift� tibi rcmifznbsp;fa cffe.nQli in affliftionibus ad cxecrationes Si niakdifta feftinarc.fed dama ad Dominu,nbsp;iafta cogitatu tu� in Dominum,amp; ipfe te clementia fua liberabit,adco�^ tanta confolationbsp;ne te uifitabit, ut prac rei nouitate obftupefcas, id quod difcip�lis illis accidifle �idemus,nbsp;qui Pettouinfto,in orationc uni c�gregati �tant- Siceniiri fequitur. Cum pulfaffct a�t � *nbsp;Petrusofti� ueftibuli,proceflitpuella utfubaufcultaret.noraine Rhode. Quid obf�cro,h�c � gt;nbsp;Petri pUlfus aliud difdpuliscongregatis ab initio erat,quim afflidionisco^ argument�tnbsp;Nam cum primarii Apoftoli partim occidebantUt,partim captiui detincbanturjquid alinbsp;ud difcip ulis quaiiis hora,quouis rnomento cxpedandum erar,quim captiuitasj amp; capitanbsp;le fuppliciumi Proindc uerifimile admodum cft,{p ut Petrus fores pulfauit, ita multo uenbsp;hementius corda eorum pulfauit, exiftimantiurfi iam iam adeffe carnificem cum lidorinbsp;bus, ut ad unum omnes trUcidentur.Rcliquis igitur omnibus in fummo ti more amp; mor/nbsp;tis expcdatione tacite c�fidcntibus, procedit puella cxploratura, quis nam fores pulfaueznbsp;xit.Ecce aut fummus timor, in fummurii gaudium, extrema triftitia,in fumma l�ririaninbsp;repente rautatur.Petrus enim,Petrus illeinqUim, propter cuius captiuitatonpotiflimunbsp;ifti congregati erant* prater expcdationcm prafto adeft. Vt ergo puella agnouit uocetri � gt;nbsp;Petri pra gaudio no aper uit ueftibulum.fed intrOcurreris.renunciauit PetrUm ftar� anz � �nbsp;tc ueftibulu-Sed quo illi hoc nuncium accepetunttdixerunt ad earn. Infanis.illa a�t affir � ?nbsp;m�bat fie fe habere.Atilli dicebant. Angelus eius eft.Scicbantenim unicuilt;5 i Domino ��nbsp;angelos in cuftodiam deputatos effe, iuxtailliid; Angelis fuis mandauitdete,utcuftodiatnbsp;te in omnibus uiis fuis; Vnde exiftimabarit Angelum Petri uifibilitcr apparcre. Petr us a u �nbsp;tern perfeuerabatpulfansiCum ��taperuiffcnt,�idet�nt�um amp;obftupuerunt- Iterum ui **nbsp;des ueru effe,quod Paulus fcribibDeuspoteft cumulate facere ultra omnia qu�petimuS#nbsp;aut cogitamus, iuxta uim agente in nobis.Hi enim difeipuli in domo Mari� congregati,nbsp;uix audebant in tantis afflidionibus petere, ut interfedis amp; captiuis Apoftolis j Domi nusnbsp;ipfos � mortecripcret,amp;pr�dic3tionem nominis Icfu Chrifti interire non fincret. Vt aiiz Cmnh��m�nbsp;tem Petrum liberaret e tam pr�fentanea morte, ne per fomnium quidem cogrtabant,amp; Idti�ime pijsnbsp;ut maxime illud optauerint,nullatarnen humana ratione fperarepoterant. Sed tanta eft � Deopr^einbsp;demcntia(de potentiaenim nullaeftcontrouerfi3)Domini Dci noftri,cp non folum ipz Plt;!fr�nbsp;fos� morteferuat.amp;Euangelionlcfu Chrifti d�fendit, fedreftituitetiam ipfum Petruninbsp;�ncolumcm amp; libcrum.Quid poteft hac clementia dici benignius�'Hanc autem uirtutemnbsp;Dcoinefte.multa etiam alia exemplac�probant. Abraham peteb3ttantum,utlfmaeluiznbsp;�cret coram Deo � ti� aufus fperare prolem c Sara nonagenar�a. Sed ut Deus indicaret fenbsp;piis pr�ftare ultra omnia qu� cogitant, dat ei filium Ifaac e Sara, cuius fernen multiplicanbsp;tum poftea eft ficut ftcll� codi amp; arena maris. lacob hoc tanju ambiebat, ut amiflum oznbsp;lim filium fuum lofeph.adhuc fuperftitem uideret,at Deus illud etiam ei pr�ftitit,ut uorinbsp;folum fuperftitem filium, fed amp; principem ipfum in Aegypto �iderinQuin amp; lofeph c�rznbsp;ceri ttadit�SjUix audebat fperareliberationem ccarcere, fed Dominusdemonftrarurus fenbsp;pr�ftare piis ultra omnia qu� cogitant, n� folum libera�it eum e c�rcerib�s,fed etiariinbsp;fecit eum principem in regno Aegypti. Quid dicam de Dauide, qui in exilium � Saulenbsp;dcft�s,uix cogitate audebat, ut in patriamf�ampri�atUs rcuerterctur,Dominusa�tetrtnbsp;�ffecit.ut non folum rediret ab exilio in patriam, fed etiam utomnium ifraclitarum rexnbsp;fieret. Dies me deficcret,fi pergerem omnia feriptur� exempla enumerate, quibus De�snbsp;e�probauit, fe hac uirtute pr�ditum elle, cp pr�ftet populo fuo ultra omnia,qu� iuxta hunbsp;manas fuas rationes cogitent aut petantEx Omnibus enim exemplis, hoe un�m modonbsp;nobis fufficiat.quod Dominus exhib�it in Petto amp;difcipulis pto PetrofoUicitis. Vnde Sinbsp;Petrus,nonfolumcommendat illUd fratribUsqui pr�ftoadetant,fedetiammonet,utnbsp;fiuncictur lacobo, non illi filio Zebcd�i fratre Iohannis, qui ab Herode oedfus erat,fed

1

�il*CA.Pi DVODECIMVM ACT* APOST.

fitioAlpbaijdidofratrc DOMINI, de quo amp;poftc3,amp; aliisfratnbus. Sicenimfequ�tur; '�gt; Cum autem innuiffet eismotanianuuctacerent, narrauitillisquomodoDOMlNVSnbsp;cduxiffet ipfum c carccre .Dixit auiem; Nunciate lacobo amp; fratribus hire. Non cnim hacnbsp;de caufa narrat Petrus miraculum amp; nartaripetir, ut fuum nomen cekbre rcddatur,quipnbsp;JC qui fciat libcrationetn illam, non obuenifie ipfi fua induftria aut iufticia, fed utnbsp;ntmien diuin� dementis amp;potenti� omnibus eommendetur, ut ottines gentesnbsp;feiant, qu�m prope fit DOMlNVS omnibus extrema neceffitate laborantibus, Sinbsp;ipfum inueritateinuocantib. per IcfumChriftum. Hucadde,{jamp;obhanccaufampeznbsp;tit,ut miraculum iftud fratribus adnuncietur.nimirum.ut illi ex ipfius liberatione confonbsp;lationc accipiant in mocrore fuo, quo propter morte lacobi filii Zebeda;i, amp; ipfius captiznbsp;uitatem affe�i fuerunt. Sic enim decet, ut amici non folum aduerfa.fed amp; profpera com**nbsp;munia habeant. Caterum poftquam Petrus liberationis fua miraculum difeipulis narranbsp;uit.egreffusabiit in alium locum. Quanquam enim hoc non iufferat angelus expreCfisnbsp;uetbis.tamen quia inox euanuit,poftqu;;m Petrum e carcere liberauit, amp; per portam ferznbsp;ream ciuitatis eduxit.manifefte fignificauitPetto,ut fefe in alium lotum proripiat,amp; o/nbsp;peram det.ncillicmanendo DEVM tenter.EtdeliberationequidemPetrihaftenus,nbsp;nunc autem uide3mus,quid de euftodibus carccrem fetuantibus acciderit. Porto ubi dinbsp;luxit, �tat curbatio non parua inter milites, quid nam accidiffet Petto. Herodes autemnbsp;cum tequififfeteum.nec inueniffet,examinatis euftodibus iuffit eos adduci.Qua efth�cnbsp;inquis, iufticia, ej Deus fie lib�r�t JPetrum, ut interim obiiciatfupplitio milites carcerisnbsp;cuftodes.cumtamen nulla ipforumculpaaut negligentia Petrus euiferat j� Cur igiturnbsp;conniucr.ut quodadhanccaufamattinet,innoccntespledanturfPrimumenitn milites�nbsp;non inuento Petro, intet fe inuicem turbantur.fibiipfis animo fuo praefagientes,quae fupnbsp;plicia ob euafionemPetriipfos maneant.Deinde,examinantur amp;torqueatur abHeznbsp;rodc,utdicant, num ipfi Petrum Iibere dimiferint. Poftremo iubentur duci, uel ad carznbsp;�res uel ad capitale fupplicium, ut corpore fuo luant quod in Perrum decretum erat.nbsp;Atqui baud quaquamienticndumeft,uel DEVMiniuftum iudicem,uel bosmilitesnbsp;innocentesfiuffe. Quanquam non erat militum culpaqp Petruseuafiffet,tarnen hocnbsp;ipfum maxima culpa erat t� milites impium regem fua cuftodia adiuuabant, ut inznbsp;nocens Petrus interficeretur. Seruus quidem Domini iuxtacarnem iniuftaamp; iniquanbsp;ab impio dcmino fertedebet, atnunquam committcrc debet ut aduoluntatemdomiznbsp;ni fui carnabs impia faciat, amp; impietatis eius adiutor aut executor fitjniufta ,n. pari nonnbsp;cftmalum,iniuftaautfmfacere,hocdemummalumeft. ProindeiuftoDEliudiciofit,nbsp;lt;j hi tuftodespleftantur.abHerode quidem iniufte, propterea quod nullaipforumcuPnbsp;paPetrus euaferat, fed in confpeftu DEI iuftiffwne. Difpenfatione autem diuinaficnbsp;puniuntur.Primumut DOMlNVS DE VS nofter hoc exemple deilarct,fuppliciuinnbsp;qiiod meditantur impii iopios,incaput impiorum redundaturumamp;pios ex omnibusnbsp;afftiflionibus liberandos. Sic quod machinatus eft Saul in Dauidem, in fuum ipfius ca/nbsp;put incidit. Sic uiri Perf�Danielem leonibusobiicientes,��eonibusdeuoratifunt.nbsp;Sic Amanincopatibulo quodparauerat Mardoch�o.pependir.Innumerafuntidge/nbsp;nusexempla.quibus DEVS manifeftauit,cpimpii incidant in foueam quam faciufttnbsp;ad capier.dos pios,amp;fuogladio,qnoaliis mortem minantnr,pereant. Deinde torznbsp;quentur cuftodes, Stducuntur adfupplicia.opinione quidem r�gis, ueluti ncglcflor��nbsp;aut potiusaurhores, Cf Petrus elapfus effete cuftodia,confilioautem DOMINI DElnoznbsp;ftri ,ut herum tortura amp; fupplicio miraculum in Petro geftum magis illuftretur,nbsp;8c teftimonio adueifariorum comprobetur. Examinati enim cuftodes,nihil aliud con/nbsp;fitebantur, qu�m id quod res erar,uidelicet, Petrum nec ignauia, nec auxilio ipforum#nbsp;feddiuina potentia elapfumeffe,qu�rescfficitutfama huius miraculi quam latiffinicnbsp;fpargererur. Adquemetiam modum cuftodes adfepulchrum lefuChrifti�Pharifit�J^nbsp;adhibiti, magis telles fuerunt refurreflionis.qu�m quodrefurre�ionem impedire potuznbsp;erint. DOMlNVS enim DEVS nofter tarn induftrius,tamingeniofusartifexeftjUCnbsp;feiacimpioxum minilleiio, prxtex ipforum �oluntatem � in nominis fui gloriam uti,

H O MI 11AE IOAN, BR�NTIi* lit �fficcrCjUtquiuideantut nomini fuo maxima nocere, hi maieftati nominis fui maxigt;nbsp;mamutilitatem afFerant. Exemplafunt, Pharao,gcntcsCananca�, Pontificesamp;Phariznbsp;f�i,alii.5 multi,de quibus malonunctacerc.qu�m paucadicerc. Indicate autem illabrc*�nbsp;uibus uolui,ut effent nobis admonitio, ad fufferendapatienter aducrfa. Qu�enim nobisnbsp;aduerfamdentur.eadifpenfationc diuinafiunt nobis maxime profperaamp;tomtnoda, finbsp;modo�n fide lefu Chnftieaperferaraus .Sedfi cuftodes nonimpunc coram Deo tule/'nbsp;tunt,cp impium regem in trutidandis piis adiuuerint, quidipfumregem, authorem Stnbsp;tnandatorem crudclitatis pati acquum eft Quia igitur in Iiberarione Petri audiuimusnbsp;exerapluin egregi� lt; lementi� Dei erga pios, audiamus nuncin fupplicio Herodi illatci,nbsp;fcueriffimum irxexcmplumihimpios uerbi Dciperfccutorcs.DeHcrodeenimitafe?nbsp;quitur.-Defiend nsqj�ludaeaC�farcam.ibicommorat�seftiNonftatiminferturimpio **nbsp;fopplicium, diuina.n. ira lento gradu procedit.fcdtarditatem grauitatecompenfat. Erat * *nbsp;aurem Herodes infenfus Tyriis Si Sidoniis. Quam obcaufamrfortaffis ob nullam aliam, **nbsp;nifiob uicinitatem. Nunquam cnim ferebciieconuenire fokt inter finitimos magiftranbsp;tus- Dum cnim quisftudetfincs imperii fui proferre,mauultetiam quiflt;5 tommodumnbsp;�icinum qu�m aliquam terr� auf iurifdiftionis porcioncm amittere. Caetprum har iniznbsp;nsieicia nimis damnof� erant Tynis Si Sydoniis. Vno ergo animo ucnerut ad Herod� amp; * *nbsp;perfuafoBlafto.qpr�eratcubituloregis.petebantpac�.eoep aleref regio ipfo^u ex regno �nbsp;Herodi?. Audis qu� res (ogatinrerdum uicinos.uelint nolintpate hiberernimiji uenter. * *nbsp;Alia.n.regioalten'us auxilioeger,Siquod alreriin rebus neccffanis deeft,altera fupplet.anbsp;lioqui nunq noa beila effent inter finitimos magiftratus.Noftiuma�terir.ut non ob uennbsp;ir�, qucmadmod� Ethnici, pacemcum finitimis legionibus habearaus,fcd^pter kfumnbsp;Chriftum Diimnoftrii. is.n.prior nositadilexit.utfua ipfius uitapronobisexpofuerir.nbsp;Vt igifnosgratos Chriftooftendamus,proximusficdiligenduseft,quemadmod�Chrinbsp;ftus nos dilexic. Sed de Heiode pgemu . Statuto.n.die (fortaffis co die quo pacificatio inznbsp;ter ipfum Si Tyro? ac Sidonios fuficpta erat) Herodes ueftitus uefte regia,feditp tribunaz ��nbsp;liSiconcionabatur adeos, populus autclamabat,uox Dei Si n� hominis. Confcftimaut �*nbsp;percuffiteum angelus Dni, eo quod no dediffctgloriam Deto.Sierofu�^ a. uermibus expiz ��nbsp;tauit. Audis iram Dei ferain qdem,fed haudleu� effe.Priufq autexplicemus genus fuppli ��nbsp;cii, quo Herodes diuinirusaffeauscft,c�geramus inaieru�impiaHerodisffelera,quaenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

hoccapirec�rnemorantur, Primum n-perfequifecelefi�Chrifti,8ioccidirgIadiolacob� Apoftolum.quodqd aliud eft,qu�m ipfum Chrift� perfiqui Si bell� aduerfusD; figereznbsp;terQu inrum a�r hoc fit crimen qui? laris explicate poffet r Deinde quo gratificcf lud�isnbsp;eti�Petr�c�prchendiquripfumtrucidet.Qu�mingcsjobfecro,ftduseft,adcaptand� imnbsp;pioi� fauotc,pium Si inno. enu ueilc trucidarerEft Si h�c crudelitatis fpecies,cpcuftodes,nbsp;fine quojie culpa Petrusc cartereeuaferat,torquetamp;fupplicioafficir, Quanqer.imquemnbsp;admod� fupra diximus.iili lufto fupplicio coram Deo affligantur,tarnen ab Herode manbsp;gis crudeiiti r qu�m Irgitnm� p�ei3unf.PoftrcmG,audiens ab aciulatrice turba.uox Dci Sinbsp;n� hominis,agnouitfedignfihacex.Iamatione^ Simeritoipfi tribui honor�diuinitatis.nbsp;Quaarrogantia quid poteft excogitari magis impi� acSatanic�f Hoc.n eft,quanrum innbsp;�trogante fit�eft.Dominii Drum noftr�ethronomaieftatisfu�proturbare,Sifeipfuninbsp;in lo�i� diuinitatis collocar� Quem admodam cri am quondam fuperbus ac elatus Nebuznbsp;vad Netar in corde fuodicebat i �n tocluconf end�,fupraaftra Dei exaltabofoli� meum,.nbsp;�fccndamfuperaltirudin� nubi�,fimilisfroaltiffimo. AudiuimusfceleraHcrodis,audia Supplieitmnbsp;fiius nunc fupplieifu Confeftim,inquit Lucas,pcrcuffit e� angelus Domini, eo cp n� dcz Hrro�unbsp;differ gloria Deo,8ierofus � uermibus expirauit. Alii tyranni pl�rumqj � feditiofis Si imznbsp;piis ferms luis occiduniur,?i qui nquim id fupplicii.crude'ibus ryrannis iufte accidat.taznbsp;men illegittime ci? � fub ipforum fubditis infertur.Hic aut�m tyrannu?, quo manifeftiznbsp;us tognofcatur,fupplt. l� diuinituse� contigiffc.ab angelo Domini percutirur, quemznbsp;admodum etiam exercitus Sanehenb regis Affyriorum, Si blafphematoris Del Ifraznbsp;cl* Alix mortui� uermibus abfum�nturjhicautemadhuc uiuus� uermibus croditur,

k 4

in' cap. DVODECIMVM act. APOST.

quod quid altudcft,qu�m tot catnificcs,gladios in iugulum fuum uibrantes oboculos uidere,quot ueimes fentiunturf At^ hoc non eft femel mori,fcd toties mori, quotics nonbsp;nus uermis enafcitur.Ecce autem mifas ac ftupendas return uiciflitdines. Herodes enininbsp;qui paulo ante conabatur occifis Apoftolis lotam EcclefiamChtifti conculcare Si extirznbsp;pare.nunc fe ipfuni ne a uermibus quidem defendcre potcft,Qui paulo ante graffabatutnbsp;gladiofuoinApoftolos.ineum nuncita crudeliter graffantur uermes.utanimamfuamnbsp;turpiCamp;mo mortis genere efflet, adeocj res in tarn diuerfum mutatur, ut Herodem quiznbsp;demEcclefi�perfecutorem,Satan inperpetuamdamnationem abripiat.EccIefia autem

• * * ac Euangclion fubinde magis ac magis promoueat.Sic enim fequitur. Porto fermo DO

• * * MINI crefeebat ac raultiplicabatur �Barnabas autem amp; Paulus reucrfi funt Hierofolyma

* nbsp;nbsp;nbsp;� � expleto minifterio (quod eis �. difeipulis demandatum erat, quemadmodum in fine prio

• * gt; ris capitis fcribitur)aftumpto amp; loanne cui cognomen erat Marcus. Atej id quidem uetus

eft iudicium Dei,(j tempublicam populi fui fortunet, tyrannos autem amp; perfecutorcs po puli fui internitione pctdaf,id quod uides in Pharaone amp; Ifrailitis, in Babyloniis amp; ludaenbsp;js,in Pharif�isamp;Cbrifto,in gentibusamp; Chriftianis. Quid ergo tyranniperfcquendoEcnbsp;clefiam aliud agant,qu�m cp foueam fodeant,amp; incidant in earn, adeotj fuo fc gladio iunbsp;gulent^ Qui tangtt uos, ait Dominus.tangit pupillam oculi fui, Itatj fi tyranni omninonbsp;nolint ex pietate a. perfccutione defiftere, defiftant faltem timor� fui fupplicii,quodreuenbsp;ra oibus in Ecclefiam �hrifti graflantibus imminet.Sed amp; hoc fummopere cauend� eft�nbsp;ut adulatorum uoces nequaquam admittant,fcd tanquam Satan, quemadmodum diciznbsp;WA tur.crucem fugiant. NuUa enim eft nocentior ac capitalior peftis, qu�m adulator.namnbsp;lut� fit adula eoipfo.quo laudes ingcrit.pr�fentiffimumuenenumaniraoauditorisinftillar. Confidenbsp;tor�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ramihilaltem uoces adulatricishuiusturb�,qu� acclamauitHerodi,uox Deiamp;nonho

minis.Videbantur quidem effe r�gis commendationes amp;pr�coni3, fed fi rei cxitum rez fpicias,quidaliudfueruntqu�mletiferuin uenenum^ Atcg adeouidebaturturbahisuonbsp;.. cibus laudem regis celebrate, fed reuera portexit tegi gladi�, quo ille feipfum iugulauit.

Nemoigitutjfiue rex fit fiue priuatus,adulatorum 8ilaudatorum uoces admittat,fed fem per in memoria habeatilludpfalmi. Non iuftificabiturinconfpcdu tuo oranisuinens,nbsp;aut illud Chrifti, Cum onnia feccritis qu� uobis prxeepta fuut, dicite, ferai inutiles fuznbsp;mus,quod debuimus facere,fecimus,aut illud Pauli. Conclufit Deus omnes fub incredunbsp;litatem.ut omnium mifereretur. Haec enim quifquis ex fide cogitauerit, amp;agnofcat pcccanbsp;ta fua.nunquim criftas coram Deo eriger,aut arroganter de feipfo fentiet,fcd humiliatusnbsp;ueniam peccatorum fuorum ex fide precabitur, quam amp; confequetur, per Chriftum leznbsp;fum DOMINVM noftrum,quieft.un� cumpatre Sifpiritu fanfto Deus laudandusinnbsp;fxcula Amen.

CAPVT XI IE

H O M I L I A

On funt, inquit DOMINVS per Efaiam, cogitationeJ meae cogitationes ueftrae, nec� ui� mes:, ui� ueftrae�nbsp;Quia ficut exaltantur c�li i terra, fie exaltatx funt uiaenbsp;meaE�Uiis ucftris ,8c cogitationes me� � cogitationiznbsp;bus uefttis. Nam quemadmodum haftenus audiuiznbsp;mas,tex Herodes,principcs,amp;turba lud�oruminexv�nbsp;tium Euangclii, amp; in pcrniciem Ecclefi� ita cohfpiraznbsp;runf,ut noftes atlt;5 dies fummamoperam dedctint,quo

filium.hoc opus,hic labor eoj� fuit;at longe alia fuerunt c�filia.cogitationes amp; opera D^

HOMILIA� �OAM. B It � � T1

^atti quo mag�s illi ludaicam fuam rdigioncm tucbantur.S� Chriftianara fidetH perfe/ quebanCeomagisIudaica rdigio nu�c� fuiscultoribus dcficiebat.amp;Cbriitianifmus pronbsp;tnouebat.idij nonfolum inter ipfos lud�os, ucrumetiam inter genres. Et�nim utinunznbsp;dantium aquarum moles,quaqua patet^ magno impetu progieditur, amp; fi quid ei obftaznbsp;culo obieccris,aut mox uioknter rumpit,aut li paululumcohibeatur.maiori impetu poznbsp;fteacrumpit. Itacurfus Euangclicifluuii,fidiuin3 pluuia auftus fuerit.non poteft fe intranbsp;alucum fu� continere,fed fpargit fe late per omnes orbis terrarum campos.ualles monnbsp;tcs,amp; quo magiscurfum eius impedircuolueris.hoelatiusdiftunditur. A��upra quidcmnbsp;demonftratum eft.Euangelion etiam ad gcntes.authorePetro.dimanafle- Quoniam aunbsp;tem Petrus priuata uocatione gentibus Euangelion praedicauerat, ideo audiemus iu hocnbsp;capitc publica uocatione amp; author irate Apoftolos gentiu inftitui, amp; ad pr�dicandum Eunbsp;angdion inter genres cmitti,non ut faftum Petri reiiciatur amp; condemnetur,fed ut publinbsp;ca Ipiritus fanfti authoritate confirmetur,amp; pcrficiatur.quod Petrus priuata fpiritus reuenbsp;latione inter genres inceperat. De Apoftolis igitur ad gctes emiffiSiitafcribit Lucas.Eratnbsp;quidam inEccIcfia,qu�erat�ntiochi�,propbet�acdo�lores,Barnabasc� amp; Simon,quinbsp;Tiocabatur Niger,amp;LuciusCyrenenfis�iManahen,quierat Herodis tetrarch� coilaftanbsp;neus,5t Saulus. H�cenim funtdona.qu� Paulus ad Epheljos fcribens.docete pfalmo,nbsp;Ecclefi� � CHKISTO collataeCfe. Cumaffendifleriinquiens,inaltum,captiuitatfmnbsp;duxit captiuam,St d�dit dona horainibus. Qua: dona r D�dit (inquit) alios quidem Aznbsp;poftolos alios uero prophctas, alios autem Euangeliftas, alios autem paftores ac doftoznbsp;,ies ad inftaurarionem fanftoruminopus adminiftrationis, inaedificationem corpOznbsp;ris Chrifti, donee perueniamus omnes in unitaiem fidei Si agnitionis filii Dei, lam tumnbsp;Chriftus taliadona Ecclefi�ad aedificationemeius,poftafccnfionem fuam dederif, nonnbsp;autemprincipes potentes,non ordines monafticos.non collegia facrificulorum,facile irtnbsp;-telligi poreft.non ha�c ut fuperftitioft exiftimant.fed ilia, uidelicet, Apoftolos, prophctas*nbsp;Euangeliftas,paftores,aedoftores, inftaurationem elfe fanftot�, amp; �dificationem aefuznbsp;ftentaculum Ecclefiac.Porro inter doftores Ecclefi�Antiochi�.etat quidam nomine Manbsp;hahcn.qui feribitur un� effe cura Herode tctrarcha ab incunabilis educatus. Commemonbsp;�atur a�ttanquam miraculum quoddam, tp is qui fuerat ot pueris delitiis aulicis affuetus exempl�auanbsp;amp; magno honore apud Herodem habitus,maluerit ad cxempl� Moli, dereliftaaulaprin licit pietai�^nbsp;�ipis,fimul mails affici cum populo Dei,qu�m temporariis peccati commodis fru i.maionbsp;tes arbitratus diuitiasprobrum Chrifti,qu�m cMnnium principumthefauros. Vndeobznbsp;fecrohunc affeftum adeptus eftt'ex quo fonte hancopinionem imbibitt�profefto non exnbsp;�aturalibusfuisuirtutibus. H�.n. potiusdiuitiasqu�mpaupertatem, maicftatcqu�mnbsp;' eontemptum,glori_am qu�m ignominiamacprobruminhocf�culofpirant.ea^ dccaunbsp;fa inficiunt nos prauiffimis ac maximepeftiferisopinionibus, nimi^, ntexiftimemus,nbsp;nihil elfe honeftius,nihil amplius,nihil utilius,ac magis hominenecelTariu in hoc f�cuznbsp;lo.quim diuitias,maieftates,glorias amp; honoreshuius m�dt. Quibus opinionibus fl anfnbsp;�lus imbutusfuerit, nihil penfihabet,quoadrequafilla,nihil �quo aiofert.quoauferannbsp;tur illa.Hincfcele^mareambitio,au3ricia,inuidia,impacientia,irac�dia,uirul�tia,imponbsp;ftur�,piuria,facde^ uiolatio.iniuri�.homicidi i,c�des,8C id genus innumcra.N� igifpUnbsp;tandn eft.Manahencx naturalibus fuis uirtutib.aul� principis,amp; honor� aulic� rcliqui��e�nbsp;^fe pbro ob c�feffionera nois Chriftiani obie�ffe,fcd potius ex uirtute codefti,qu� fidesnbsp;in G hrift� lefum uoca� Crcdidit.n.prim� Chriftus p omnibus peccatis fuis.qu� abininbsp;*io,inauia,amp;alias ppetrauerat,fatis{ecerit, amp; ipfum fanguine fuo fanftificauerit* Deinde

' cp honores amp; uoluptatcs aulic�c� impietateamp; peffimis qbufqg flagitiis c�iunft�.quales elt; rantin aula Herodis,n� funt ppetuo duraturae,fed potius initi� perpetu� ignomini�.d�nbsp;lotis amp;d�nationis.Poftremo qgt; affici in hoc mundo c�tumelia propter iuftici� aut Chrlnbsp;ftu,fit fummus in c�fpeftu Dei honor,amp; jibro notari ob Chrift�jfit c�lefti gloria infign�nbsp;ti. Ex bac fide tara pium.amp;tamfortem afFeftum concepit Manahen, utmalucrit intetnbsp;Chriftianos c� fummo nominis fuidedecore uiuere.quam in aula Herodis aut fucceflbjitfnbsp;dusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluptate frui. Difeamus igif Si nos exemplo buius Man3hen,prauas opiniz^

IN CAP. DECIM VMTERTIVM ACT. APOST*

oncsdediuitiis, honofibus Suoluptatibus huius f�culi,pec fidem ex an�mis noftiis eiicc ie,ut fcntiamus,ncc paupertatem, nec probra .nccc�tcmptum.Cbriftiano honiini de/nbsp;decoii cfle.fcd potius c�moda organa ad paiandas ueras diuitias,honorem 8i gloria perxnbsp;f, petuo duraturam.Scd pergamus de publica Apoftolo^ ad genres miffione. Cum;i�t illinbsp;,y faci�BcarentDno,ieiunatentlt;$.Dixit fp�s fandus.Segregate inibi Batnabam SiSaul�,innbsp;,, opus ad qd�accerfiui eos.Quid bic noui audimusfcum illi facribearent D�orquid propbenbsp;t� amp; do�ores Antioebi� facribcauer�tfnum uiculos amp; h�dos pro more lud�o^^�t nonnbsp;liccbat ea faciibcare nifi in loco quem Dns elegerat.boc eft,in Hierufalem.ac etfi licuifTccnbsp;ubiuis,tarnen quia ue^ facrifici� iam per Cbriftum in cruce peraft� fuerat. amp;illi in Cbrinbsp;(turn crediderant, non eft nec uerif�mile,nec jrbabile, � folis fplendorem iam clar�Timenbsp;luccntcjenberislegali� factibeio^ obduxerint,amp; in fplendidil�im� lueridi� obfcurtfTiminbsp;node inuexerint,id qd�feciiTentjfi poft leuelat� Euangelion de lefu Cbfo pro more ludainbsp;CO facribcaftenr.N� facriHcauer�t aut corpus amp; fanguin� Cbrifti, more Papiftico$e facrinbsp;ficulo^fSic.n.colliguntqdam ex boclocotmiirameirefacribci� ,fed ualeant illi inrpti bonbsp;mines.Prim�.n.nulla bt hic apte mentio c�nx Dominic�,aut facrameti corporis amp; fangnbsp;guinis Dni noftri lefu Chrifti.Deinde etiamb cer to c�ftarer,propbetas amp; dodores un� c�nbsp;QSomoda Eccleba hoc loco coenam Dominicam babuilTejtn quid fit c�na Dominica potius ex iiSnbsp;Apo�oli P* lods in qbus c�na Dominica � Chrifto inftituta fcribitur,amp; de qua ex profeffo pluribusnbsp;tradaf,qu�m ex illis adopi locis, in quibus c�n� Dominic� trn per occabonem paucisnbsp;qix Qno uerbo mentio bt, requirendum eft. Porto a�t,ubi c�na Dominica inftituitur,nbsp;ibi ne uno apice quidem aut iota agif,ut corpus Si fanguis Cbrifti in ea facribcentur,amp; o^nbsp;pus �lud operat�.quod uocant,pcccata uiuo^ amp; mortuo^ expict.Hoc.n.nihjl aliud effetnbsp;g bgnibcate,Chriftum unica fua oblati�e non fatiffeciffe.fed neceffe babetc fubinde itepenbsp;at� ite�i mori,id gcfimpiiffimura eft fentite. Iam fi Apoftoli nec more ludaico, nec moznbsp;te Papiftico facribcarunt.qd igif fibi uult Lucas,lt;j dicit. Cum facribeaffent f pro uocabunbsp;lo(faciibcaffent)ponif apud Grxcos liturgix uerbum^qd�non proprie (ignibeat facribei�nbsp;fed publicum onus,autminifterium � Vnde Paulus uocat Epaphtodit� liturgon^hoc eft�nbsp;miniftrum ncceffitatis fux.Qux a�t fuerunt minifteria, qu� eotempore in eccleb� connbsp;gregatione f�ebant^ Prim� colligebanf ea,qux pii inWum paupe�t, beut inter ipfos pronbsp;phetante Agabo de fame, c�uenerat,p fua quiflt;$ facultate conferebant. Deinde interprenbsp;tabantur public! miniftrifcripturas,amp; de Chrifto c�cionabanf. Adbxcc�nam quo^ Donbsp;minicam adminiftrabant,n� papiftico more facribeantes, fed iuxta inftitution� Cbrifti,nbsp;fumentib. diftribuentes, quemadmod� Paulus ad Corinthiosfcribensindicat. Polireznbsp;mo'public� or�nes ad Deum effundebanf,ptout temporis ratio poftulabat Hxc er�t minbsp;nifteria aut facra eccleb� recens ort�.Ergo c� Lucas dicit, propheta^ ac dodores Antioznbsp;chi� facribeaffe, bgnibeat eos collegiffe eleemofynam pioj^, feripturasinterpretatos ef-fe,c�nam Dnicam adminiftraffe amp; publice oraffe,at^ h�c o�a ieiuni peregerunt. leiunanbsp;uerunta�t,non ut ope ieiunii peccata fua cxpiarcnt;hac.n.opinione impii bypocrit�icznbsp;iunant.fed ut aptiores effent ad percipiendam facram dodrinara ac c�nam Dominicam�nbsp;amp; ad fundendas preces magis idonei. V�tus didum eft: Plenus uenter n� gignit fenfumnbsp;tenuem, amp; Chriftus dicit, crapulam ac ebrietatem grauare corda. Quarc cum femp tun�nbsp;maxime or�nis tempe fobrie uiuendum eft, ut apti bmus ad percipiendos nxxus fpiritusnbsp;fa ndi. Vnde amp; hoc locofcribif.lllis ieiunantibus fp�m fandum cum ipbs collocut� effe.nbsp;Sed qu� id fadum eft^num fp�s fandus apparuit in fpecie columb�,amp; dixit hoc quod feznbsp;quiftnum uox qu�dam de c�lo fada eft ad eosf Nihil iftiufmodi fpedaculop: illic continbsp;git,fed hoc fpiritum fan d� dixiffe fendendum eft,qd'ptophet� ac dodores qui illic pr�gt;^nbsp;ftoaderant,partim ediuina fcriptura,panim epriuatis reuelationibus dixerunt. Paftimnbsp;enim in ftriptura habetur,(pChriftus etiam ad genres pettineat, �iEuangelion genznbsp;tibus quo^, non tantum Iud�is,pr�dicandum bt. Ad Abrahamum didum eft:In femiznbsp;�e tuo benedicentur omnes genres terr�. Ad ludam de blio fuo dicitur.Ipfe etit expedaznbsp;tio gentium^ In Pfalmo fcribitur. Propter hoc conbiebortibi ingentibus.Sfnomininbsp;t�oeanam. Aciuifus. Lauda� DOMINVM omnes gcn�s,buda�cum ompespopii*