Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• the bottom edge

• • the back board

IN ACTA APOSTO

|,ICA HOMILIAE CENTVM VlGlNTI DVÂE.

lohanneBrëntîo au thore.

Status huiuslibrî*

ïn omneffî tcrram exiuitfonus eorum, 8^ in fines orbis terræucrbaeorum» Pfal» xix»

REVERENDO IN CHRISTO

PATRI AC DOMINO D« I O H A N N I SCHOPPERO ABBATf IN HEIL«nbsp;BRVNNEN, DOMINO SVOnbsp;PLVRIMVM OBSERVANDO.

ITTO AD T E HOMILIAS, RBV» rendeinChriftoPater,quibuslibrum Euannbsp;geliftæ Lucæ,cui titulus eft Adta Apoftolica,nbsp;promediocntatemeainterptatusfum. Tam/nbsp;etfi autem probe fciam eas nulla ingeni} gratianbsp;commendabiles e(Te, tarnen fpero, ucl ialtemnbsp;proptcrargumentum fauorem aliquem merinbsp;turas, Cumem Lucas,incrementaEcdefiæ,nbsp;poft refurredionem Domini noftri lefu Chri

fti,per Apoftolosplantatæamp;rigatæjinhoclibro defcriberet, nôboctan tumcgitjUtperegrinationes Apoftoloi^amp; miraculaabipfisæditacÔmcnbsp;moraretjfed addidit ctiam grauiftimas eorü ccnciones,quibus ucluf gemnbsp;misacunionibus,qu^uispreci3,omnclt;çhumanarûopum taxationemfunbsp;perantibus, librumfuû exornauit. At(:^utinam,quodMofcdelcgefcri/nbsp;bit,hocidemdehis côcionibus obferuaremus, nimirû, utmeditaremurnbsp;cas fedentcs in domo noftra, St ambulates in itinere, dormit mes atqjconnbsp;furgenteSjô^ ligaremus easquafi fignum in manu noftra,eflentq? memorinbsp;aleinteroculosnoftros,acfcribcremuseasin poftib. SC portisdomusnonbsp;ftræ.Hæenim conciones,IefumChriftum,iufticiamamp;falutcmnoftram,nbsp;ficexplicât,ficilluftrantyUtnÔfolumappareat manifcftaeoi^uanitas,quinbsp;eChriftoautnouûleginatorê,autiudicem humanorummeritorum,autnbsp;cxemplum tantum uiuêdifaciuntjfedetiâ ut hi,qui eas fideexcipiût,confenbsp;ftimedenfiftïmis tenebris,adclariflimamlucê,efummainiufticia,adfumnbsp;inamiufticiam,em3ximis calamitatibus, ad maximum feliciiatem,denic^nbsp;ƒ cmorteaduitam,e terris ad cAlum ipfum transferantur.Quod utclariusnbsp;comprobcm,recenfebo hic,nÔ quidem totas ApoftoIoRî côciones ( quidnbsp;cnim importunius amp; magis fuperuacaneum eftet,^ eas in cpiftola dcdicanbsp;ioriaadfcribere,quæ pofteainhomilijsexplicantur;) feddeccrpam infPnbsp;gnioresquafdam ueluti n'œfx.«ç,utinilluftriorilocopofitæ,altiori mête.rc/nbsp;ponâtur. Acprimû,Petrus,in eacôcione,quâc3pitequartocorâSynodonbsp;pôtificû Hierofolymis habuit,deIefuChriftoficconcionatur. Hiceft,innbsp;quiês, lapis illc,quireie(ftuseft a uobisa?dificantibus,quif3duscftcaputnbsp;anguli,neceftinalioquoquam falus. Neccm aliud nomêcftdatum internbsp;homines,in quo oporteat nos faluosfieri. Quid grauius,quid magis aponbsp;ftolicum potuil de Chriftodici;Mukafunt nomma,quibushoiêshbi fa/nbsp;lutem pollicentur. ludæus habet nomina operum legis. Pharifæus habetnbsp;pomina fimbriarum, loiionw manuum,lôgarum precularû, Sadducæusnbsp;habet

4

EPISTOLA NVNCVPATORIA;

habet nomina tranquillitatishuius uitse. Eflæus habet nomina cdibatus, amp;cÖmunitatis facultatum. GentilishabctnominacultuumfaCticiorum*nbsp;Philofophus habet nomina uirtutum humanarum,adeoq? prudcntia carnbsp;nis fine inter ludæos, fine intergentes, fine inter Tureas, fine inter ipfosnbsp;Chriftianos,habetnoiameritorum operum, amp;propterhæcquifqînoîanbsp;iufticiamfibipromittitamp;falutem, SedPetrus uno uerbo omnia illorumnbsp;noiainfamianotatjamp;unum tantumnomêChriftiadparandamiufticiamnbsp;Scfalutem idofieum comendat. Rurfus,in caconcione, quam primam adnbsp;ineircûcifasgentes cap.decimohabuit,deCbriftoficait:Huicomnespronbsp;phetçteftimoniumferunt,q?remiflîonempeccatorûaccepturus fit per nonbsp;men eius,quifquiscredideritineum. Quidpotuiflet deiuMiciafideicon/nbsp;era dodrinam de meritis operum^ hoceft, contra omnes omnium gcntiünbsp;opiniofies amp; religiones manifeftius diciAlius fperat fibipeccata remittinbsp;amp; DE VM placari propter fuam circumcifionem ? Alius propter fuanbsp;facrificia. Alius propter fuas, quas uoeât, Miflas. Alius propterfuas uirnbsp;tute^orales, Petrus autem paucis quidem uerbis, fed magna autoritärnbsp;te,amp; omnium prophetarum teftimonio, affirmât rcmiffi'onempeccato/nbsp;rumcontingeretantum propter lESVM CHRIST VM per fidem,nbsp;Omnes, inquit, non unus tantum, amp; alter, fed omnes prophetæ feruntnbsp;huiclefu Chriftoteflimonium, quod per nomêeiushabcatremiffi'onemnbsp;peccatorum,quifquis crediderit in eum Jam et Paulum mihi audi,ad Annbsp;tiochenos capite deeimo tercio, ita concionantem : Notum fit uobis,uir£nbsp;fratres,quod per hunc uobis remiffi'o peccatorum adnunciatur, amp; ab otnnbsp;nibus, a quibus non potuiftis per legem Mofi iuftificari, per hunc omnisnbsp;qui credit, iuffificatur.Quid,obfecrojhcc legis Mofi amp;Chriffi antithefianbsp;aliud fibi uult, quam nullû opus hominis tarn iuftum, tarn fandum effe,nbsp;quod fadorêin confpedu dei, merito amp;dignitatefua iuftificet, fed quodnbsp;tantum is reputeturiuftus,quicreditiniufficiam fuam fibipropter Chrinbsp;ftum remitti*;' Quid em lex Mofi aliud præcîpit,quâ opera iufta amp; fanâa*:’nbsp;Cumigitur Paulus dicat, neminem potuifie per legem Mofi iuftificari,nbsp;certe perfpicueafteuerat,nullûfandumhominis opus iuftificare. Nonnbsp;concinatur Paulus fanda opera non efte facienda : hgeenim omnino fadnnbsp;neceflàriafunt,nifiuelimus fide magisimaginariquam ucrehabere,fednbsp;concionatur iufticiam,hoc eft, expiationem peccatorum non contingerenbsp;nobis propter mérita horumoperum,fed tantum propter Chriftum pernbsp;fidem* Acneexiftimeshanefentenciam uniustantumôc^alteriusapoftolinbsp;efle, pvofedoquemadmodum Petrus affeuerauiteam antea teftimonionbsp;omnium prophetarum, ita poftea capitedecimoquintOjinnobiliillo Hienbsp;rofolymitano cocilio, uno omnium apoftolorum, actocius Ecclcfig orenbsp;affirm3£,non nobis folum,uerum etiam patriarchis,non aliunde falutemnbsp;côtigifte,qtiam propterChriftum perfidem* Quid tentatis,inquiens,ucnbsp;imjionatur iugum fuper ccruices difcipulorum, quod nelt;^ patres noftri»

i

nec^nöspor£arepotuimus,fed pgr gratia Domini noftrilefuChriftt ere dinius rios faluos futuresquemadæodumôlt;^illhSedquid fade';’Eiufeenbsp;modi unionumamp;gemmarum plefte funtomnes apoftolorû condones«,nbsp;Quare pater in ChriftoReuefede itaexiftimaredebes, me totmittere gênbsp;mas amp; margaritas, quot condones apoftolorum in hoc libro continêtur,nbsp;quas etfi pr^ inopiaingenij mei no potui auro eloquently, quemadmodünbsp;optimoiuremerentur,includcre,prouirilitamêconatusfum,uteasmunnbsp;das,amp; nihil de natîuo fuonitoreamittêtes,exhibercm,Accedithucamp;alianbsp;huius libri cômoditas, q? externum minifteriû Euangeirj, quod hoc temnbsp;pore multi tanc^ uocem uanam,amp;ad falutcm inutilem,blafphemo fuo o/nbsp;rc prophanan t ac irrident, nuf^ alias maiori autoritate comprobatur, ôdnbsp;amplioribus laudibusornatur. Qiiidein miraculainhochbro cômemonbsp;rata,quyChriftusuelinapofl:oIis, ueiperapoftolos edidit,aliudfunt,^nbsp;cceleftia teftiinonia,in hoccxhibita,utautoritas externi minifterq Euâge/nbsp;II) confirmaretur Cquot; Vt hoc minifterium toti orbi commendaretur, mifiùsnbsp;cftSpiritus fantftusin diePentecoftes in omnesdifcipulosChrifti.^thunbsp;iusminifteri)nece(Titasdeclararetur,angeIusadCornelium,quemadmonbsp;dum in Atftiscapitcdecimo feriptum eft, miffus, non ipfeprydicauitEuSnbsp;geh'ondeleruChriitOjfcdiulîicPetrum exîoppeadprædicandumEuannbsp;gelionv.ocari. Vt huius minifteriinobilitasinfigniretur,Paulus in terciûnbsp;üfcpcœlnm,é^in paradifurn rsptus,acaudiensuerba arcana, quæ non fitnbsp;fashominiloqui,nô baptifatus eîtinparadifo ab angelis,fed miffus eft adnbsp;eum Ananias uirquidamhoneftL:S,quibaptifmo,nimiR2externoEuanznbsp;gelt) minifteriOjpeccataeiuÉablueret.Vthuiusminifterijamplitudooftcnbsp;deretur, angelus Macédoniens non îpfeprædicauitEuangelion Macedonbsp;nibuSjfed uocans Paulum dixit: Profeeftus in Macedonia luccurre nobis*nbsp;Quare in hoc libro maxime omniûexpcdandûeftcncomiûjtûiufticiæ,nbsp;quæeftper fidem propter Chriftum, contra eos qui mérita hominum ianbsp;dantjtum externi minifterij Êuangeltj, contra cos, qui contêpto illo Deinbsp;organo, nefc!oquoslpiritusinfiuxusfomnient,acdecocloexpectit«Suntnbsp;præterea mulca alia huius libri coramoda, fed ca poft opportunius comenbsp;morabuntur. Homiliasau£em,quibt’s maiori profedofideaediligentia,nbsp;^eruditioneamp;eloquentiahunc hbrumexplicaui,tuo nomini, Reuerennbsp;dePater,multisdecaufis c5fecro«Primum,q5tehortatorc,e^tç3s/f“K.yolt;niw,nbsp;hocquicquideftlucubrationuminlucemedam« Deinde, utextet aliquanbsp;pro tot tuis in me beneficijs,grati memoriscjanimi fignificatioacteftimonbsp;nium.Poftremo, uthacocc3lioncadhotterte,adpcrleuerandumin coinnbsp;ftituto, quod ad iuuandam pietatê magna nominis tui laude, amp;fofîîcij tuinbsp;dignitatefufeepifti «CumenimaliaKü)Vüßzlt;t,quondam adhocinftituta,utnbsp;ingenia illic aleretur, Sdftudia facraru literarum conferuarentur,hoctentnbsp;pore partim diripiancur, partim ad feäandam impiam hypocrifim tyrartnbsp;pide cogantur, tu propc folus, qd ego feiam, inter noftri fee uli Abbaues.

derum

E P I S T O L A N V N C V P A T Ö R T Ai

uetUm acîegittimum jcwv«C«û)vufam pcrufdens, hoc maxime oninfum agîs^ ut abrogatafuperfl:itione,adolçfcentesbonæfpej ad collegium tuûuocennbsp;tur,amp;iilîcinuerap!etacetumdoctrinatumçxemplishberaliter erudianunbsp;QiioolFicionulIum certepotes authoncftius,autBccIefiæ,imoDominonbsp;noQrolefuChriftogratiusfacerc. Ego enim fie exiftimo, nÔfolum Andnbsp;chnftui-nimpietace,ôdTurcamcrudeIitateexitiumEccIefigminari,uerumnbsp;cos quoc^ -TnzvoAêeçïafjEccleù'æ plane meditari,qui occupation ibus amp;;direpnbsp;tionibus facultatum ecclefiafticarum,qaas maiores noftri ad conferuandanbsp;fludiareligionis côtulerunt,adolefcêccs a fludiofacrarum literarum deternbsp;rent. Scio quidem Ecclefiam Chriftifupra folidiorem petramfundatam,nbsp;utpoffitulloimbrcquantumuispotent!euertijSi^earn,quæautoreSpinbsp;ritü tandlo confiât,fubfidio externarû opum non admodum egere,tamennbsp;quia bi qui facultates ecclefiafticas diripiunt,amp;in priuatu fuum ufum trâPnbsp;ferunt, deprædationibus fuis id effîciunt, quo pauciores facris literis opcnbsp;ram dent, Sdadobeunda publica Ecclefiæminifteriaerudiantur,profe(ftonbsp;EccIefMm Chrifti,quantuminipGsefl,euertûtamp;deuaftant. j?\cChriftusnbsp;quidem, uolentibus nolentibus omnibus perfecutoribus raptoribus,nbsp;conferuat Ecclefiam fuam, Sxf minifteriu eius, interim tarnen non ferendanbsp;barbarieseft,uteaorgana, perquæCHriflusincrementumfuæconferuanbsp;lioniseftundit, tamfocdeconculcentur. CumIgiturtuReuerendePater,nbsp;idfummo Itudio agas, utfacultatibue cccnobfi tuiprobe adminiftratis,nbsp;adolefcentesin pietateerudiantur,^adcapeHeda minifteria ccdeb'afticanbsp;idonei reddant,optima certe inqfti rationem,qua no folnm Ecclefig Chngt;nbsp;fti,uerumenatueipfiusf31utisincolumitaticonfuleres,acnomen tuû tannbsp;to maiori laude inter quofuis bonos acpioscelebrabitur,quato cu paucionbsp;ribus bocinftitutu tibi cÔmuneeft. Dns lefusChriftus, qdfpiritu fuoÎtenbsp;coepit,bndi(ftionc fua clemeter côferuet.Bene ualc Abba in Chrifto obfecnbsp;uande,acBrentium tuû,quemadmodû i^mpridem facis,amare pernbsp;gc*Quod fi intelligam banc meam lucubrationem, Reuerenznbsp;tiæ tuæ,acpns Ecclefiæ miniftris gratam effe,dabonbsp;operam, at amp; illæ homiliæ,quas in Euangelionnbsp;Cuceconfcriptas, nuncrecognofco, breuinbsp;inlucemedantur. Iterûuale exHala

Sueuoru uicefimo fecudo lanuarti

ANNO XXXIill.

îobannes Brentius;

INDEX HOMILIARVMa

A

Ab idolothytocr ßußßocato quare aißinendum AHaapoßolica quid in fumma doceantnbsp;Aegyptius quomodo l udeos feduxeritnbsp;Ambitio Anania er Sapphirienbsp;/i.n omnes credentes è periculif liberentwnbsp;An nihil fitreponendum

An relinquendus ßt müdus propter ingratitudittê

An iußum putandum quod bona opinione fit

Apoßoliquomodo abdicentfefeab officio ciMlitOquot;re» Donum eloquentiic tineantecclefiaßicum

Apoßolos fiitffe natura malts obnoxios Apoßolorumarmanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Apoßolosejjeeleóios-ti» numero, A poßoli quomodo maiora ChriHo ßcerintnbsp;ArtificSuuIgus quomodo artificiafua^p Deocolat »8; Ecclefiic conientionesquantopere fitgiendtsnbsp;Arrogantiacordisquomodocompefcendanbsp;Aßcendere in caUim quid cotrafacramentoriosnbsp;Afeenfionis Chrtßi fruHusnbsp;Afeenßonis Chrifli teßimonianbsp;Auarus artifix quantus peccator

B

»ss *9enbsp;Si CT* 14S

69 eanbsp;ExfWpIitcIfWctwDft 5t O*«j® «t »s«rt »rs

tSi

tsa

ChrißianorumnomenprimüinAntiocbiacepiße los ridei queßio quomodo nbsp;dtfeernenda

Chrißianifmus quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Chrißiani quomodo idolisdementatifint Circumcifio quibus nitebatar

flolis aliquamdiu obferuata-Claudius quare ludeos è Romaexegerit CoÜatiouitecorporalis turn mimßeriouerbi*nbsp;Cohatio Petri zj I udenbsp;CoBdtto hareßsamp;Tyrannidifnbsp;Commendatiofacre feripturenbsp;Comminatio in contempt ores Euangelilnbsp;Contra fiimulum calcitrarenbsp;Curiofi

D

Dexfffrf Dei quideruii ‘Dewm habere ob oeulof ([uid

homiliärvm.

tex deaudieltdoreo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff»

iji Qttod tue opera legis nec cultus templiiuß.ߣet;t si xgt;7 Qucnwdo lex aduttam inßituta cedai pr^uaricatorUnbsp;bui ad mortem-11} Iu^ici4w/eg«effebonaminfuogfwrcnbsp;tCf Qticmodo minor lex cedatnuuorinbsp;eodem Dißrimen legis cr Euangelij

30 cr-4» ar ZSquot; Sinbsp;Qd’miracula (Öjitmët Euâgelijdoëlrinâ is« 4S’f^ 'î*

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* “inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4»

st s»

«!

ISS

11

11 er

’'*¦ Diurrft I fßi dus Euangelif

QuidßtpradicareEuangehon DE PECCaTO et EF- .nbsp;ßdibuf peccati.nbsp;Securitas peceandi quamum peccatumnbsp;” Pffcaiû ßliorum iacob m ßatrtm '.ofephnbsp;Con/uftudo Deiinpuniendispcccaloribusnbsp;eodem Quedpeccaium ionoranli£ nonexcufeturnbsp;eodem -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - *

Refurreälonem Chrißi ejfe ßndamentum^hrißianie reltgtonis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Cauffaquareludiei ChrißßinMofenoninuemät 1.7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtindignatioDet fuperpeccata

DE SPIRITV SANCTO- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-,onfolumfada fedetiaconfenfumdamnare

SpÜs fanäusqutdßcetinfcriptura setsretwsetirs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mfultarcquantumpeccatum

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE IVSTIFICATIONEnbsp;ET

fonußione peccatorum-‘7 Varia religiones ad cofequendafalutèexcogitatæ lt;• Vnpatriarch£(ofecuiifuntremißionepeccatorS «rinbsp;Exewplo 1 oppfc probatur aham ejfe lujUficationem quinbsp;4? quacxopenbuse/l-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«x

îgt;^ Vnde Iacob promeritus ßtq, fame nonperierit «î Verarehgioinqt-oßt ßtanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;04

y ß

Quod (ola apoßohea doärina certißeet cófciêtias 14^ A f-teß uocatione probatiußißcationem ex promißtsnbsp;one ejfe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««

’J®

MINISTRIS ECCLESIARVM.

• IN CREICHOJA TY« POGRAPHVS SAnbsp;LVTEagt;

Vm Kichnêl Eibliopotahai Uomiliatfin Riltt c apoßolica confcriptoi, daret excudendtu, fi»nbsp;mui cz ueßrtis litertuaccept,'m qmbtUjpronbsp;«eflro erga Ëuangelion Chrißi ßudto ,pecijßisdme,nbsp;Bf diUgentt quoq^ indice tarn piacr eruditaferipta idu»nbsp;ßrentur. Quanquàmigitur,utingenueuerumfatear,nbsp;indicem additurits non ßeram, idq- plurima de caußä,nbsp;tarnen quta rem tantoperegratam uobis fieri 'mtellexi,nbsp;noîui tam xquis pefiHonibw ueßris refragari : coferipßnbsp;indteem, 'm quo capita prtecipuorum locorum in doßrinbsp;na ChrißiAna,z^ qu£ m hifce hontilijs explicantur,fmtnbsp;complexui, ut quoties locui aliquis tradandm ßt, twnnbsp;muUi negocq ßt eiufdem argumenti locum et alibi inuenbsp;nire. et cumin pr'miii 'm Ecclcßis miniliro requira»nbsp;tur, ur ß quibiu de rebus ßnt docendi homines, ut hocnbsp;ordinequodam ac dißinaefaciat,necum conßndan»nbsp;tur omnia, paueißimißnt, qui 'mteÜigant quid ßbi uelit,nbsp;aut doceat, conßdo hanc operam meant etiam uäiiitilteMnbsp;aliquam uobis aßatnram. Qt^d ßlocupletioremindinbsp;cem quit requirat, is facile potent hoc adiutus itißruilinbsp;orem ßbi parare‘ Bene ValetCf'ac operam meamnbsp;qualemcun^ boni confulite»

ERRATA QVAEDAH.

I n primo ternione • A- bis eße peccatum reperies, eum ßt Homelia pofitum pro Homilia^

I„ eödem ternione, numero primo, fade prima, pro qs magis,reßdues'qsnugis^

Itemnumero LXXl. fade fecundafittßnepro dliqui, alioqui i^onendum eß^

B.eliqua, ft qua forte ittciderint,perfrfeddigettslc^ itor obferuabit*

I VLLA VNQVaM RERVM MAGNÏ tudo autexcelknn'ajattêtionemaiidiendijinuobiSjfratrcsnbsp;in Chrifto amiciffimi, excitauit, hand qua^ dubito^cjuinnbsp;nSc uos habiturus fim auditores maxime omnium atteni»nbsp;tosgt; V enio enim enarraturus hunc facrç fcnpturç librum,nbsp;cui tituluseft, Ada Apoftolica, qui liber, amp;;fi nee ipecicnbsp;fua magnus, nee ignotus uidcatur, tarnen rebus in eo eon*nbsp;tentis,nihilnee maius nceexeellentius nee illufttius^aut fadis geri aui uerbis dtnbsp;cijautliteris feribipotuiuQuod fi fæpenumero magna animi alacritateaudiui^nbsp;ftisexplicantemaut feriptaamp;concioncsprophetarum,autfaeras hiftorias denbsp;rebus geftis Patriareharum, ludicum, ÔC Regum in Ifrael,non minorx profedonbsp;cura, benignas uos aures enarraturo conciones 8C tes geftas ApoftolorS præbinbsp;turosconfido »Non enim fentiendum ell, quia titulus nihil aliud Çada quæ^nbsp;dam Apoftolorum polliceri uideatur,ea in hoc libro nobis proponi, quæiuxtanbsp;referatjaut ignorare au t cogno fcere.Multo magis abfit,ut exiftimemus,ea quænbsp;hic fcribuntur,fjsmagis,qu£ alias in quibufdamfordidislegcndis,quas uocant,nbsp;fandorum, plæruntjcontincntur, fimilia elTc, Verum,quæ hic tradantur, eanbsp;funt twm grauiffi'mæ authoritatis,tum adfalutemnoftrâ cognitu maxime oîumnbsp;neceflaria.Non enim agitur inhoclibro quid Apoftoli fua uirtutejfed quid uirnbsp;tute DOMINI nollri lefu ChriftigelTerint, Vndccommemorantur in eononnbsp;tam Apoftolorum,^ lefu Chrifti noftri omnium feruatoris gefta ? Nam in alîjsnbsp;quidê de lefu Chrifto hiftorqs deferibitur Chriftus adhuchumilisjcorammun^nbsp;do contemptus, ÔC damnatus, nifi q» QC in h is relurredio eius a mortuis adiedanbsp;fît Jn hoc autemuolumine deferibitur Chriftus exaltatus, in cœlum alTumptusnbsp;ÔC clariflîmo omnium triumpho tam in regnum patris, tjp in totum orbem terrassnbsp;rum inuedus» Acquicquid Chriftus ante exaltationem fuam in coelum, geffît,nbsp;hoc potuerunr Sycophantç caIumniari,SC eleuare,qgt; id non uere probet ipfumnbsp;elfe natura dcum,aut filiumDei, Aedidit miracula,fed ædiderSt etiam Prophenbsp;taimiracula,nemo tarnen bonus habuit co s pro dtjs« Sufeitauit mortuos,fed ÔCnbsp;Propheta Eliza mortuosfulèitauit,non tarnen pro deo adoratus eft, Surrexitanbsp;mortuis,fed ÔCis cuius cadauer tetigit cadauer Elizæ,a mortuis furrexit,quem^nbsp;admodum in quarto Regum libro,capitedecimotertio feriptum cft,nemo tamênbsp;cuhîjut natura deum coluit,Quçautem in hoc Ifbro in nomine Chrifti gefta ferinbsp;bunïur,ea manifeftiffîme declarant amp; comprobant, lefum Chriftum non poflênbsp;tantum elfe hominem,fed neceffario etiam Uerum ac naturale deum, propternbsp;hoc uerum quoc^ mundi feruatorem elfe ? Datur fpiritus fandus Apoftolis innbsp;die PentecoftesjinnomincChrifttSedquipotuilTethocficri in nomine Chris»nbsp;ftijttifi Chriftus effet natura deus f Baptizabantur homines ab Apoftolis inno^nbsp;mine Chrifti,in cuius quoc^ nomine accipiunt ipiritum fandum, ficuti Apollonbsp;li accepcrant, Quidhoc aliud teftatur naturalem Chrifti diuinitatem i Apo#nbsp;ftoli fanantaegrotos, ôiSalia æduntmiracula in nomine Chrifti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus

non eft natura deus,unde tanta nominis eius po têtia t Euangelion de lefu Chrigt; fto fpargitur in orbem terrarum,non tantum inter Iudæos,uerSetiamintergen;snbsp;res,6^ falutem affert omnibus credêtibus in Chrillum, S ed nulla falus unquamnbsp;ijs contingerepoteft,qui ineum credunt,qui nudus tantum homo eft. Vides iginbsp;turquantumhicliberjinquohçcomniaperfpicuecommemoranturjmultisalîjsnbsp;facræ feripturæ librispræftet.In alijsEuangeliftarum hbris,uidemus Chri^nbsp;/turn, hominem quidem magnumjhominem tarnen, In ho c autê uidemas Cfarwnbsp;a

IN CAP. PRIMVM ACTO. A P O S Tgt; ftam DOMIN VM Deum noftrum Jnaîtfs audimus ChriftS externo fuo fcrnbsp;jnoneEuangeliondoccntem. In hocautemreipfaexperfmur Chn'ftiim,faîu#nbsp;temEuangelij fptntufuoefficaciteroperantem.Inahjsmuhadc regno Chriftinbsp;promxttuntur JnhocautemChnftus lamregnSs manifeftis argumentisreuelanbsp;tunDoccnt paflim Prophetæ rcgnû Chrifti a man' ufœ ad mare,ab oriente ufc^nbsp;ad occi'dctem,nimirum in totum orbem terra ni m proferendum efTejô^ non tannbsp;t«m ludæosXcd genres Chn'fto fubdttas fore ? Hoc multi ficintelligebant -,nbsp;Chriftus effet externa maieftate régna huius mundi inuafuruSjamp;S pro more cinbsp;wiliumregumdominaturusjnhocautemlibroperfpicueexplicaturjquæfitucnbsp;ra ratio regnt Chrifti ÔC uocationis gentium ad obediendum Chrifto.Quare nonbsp;menclator minime ineptus fueris, fi hune librum Apocalypfim ÔC commenta«nbsp;rium prophetarum appelIaueris*Qtiid uero dicam ,de grauiftîmis Äpoßolo«nbsp;rum concionibus,quarum in hoc libro plures admodum recêfcntur i in quibusnbsp;cum nihil aliud agatur, id in quo maxime omnium conftat chriftianifmus,ui«nbsp;delicet q,habeamus remiffionem peccatorum tantum propter Chriftum per fi«nbsp;demjquid obfecro, tjs cocionibus habetEccIefia Chrifti aut excellêtius autprç«nbsp;ftantiusfPaulus ad Ephefios fcribês jait Ecclefiam aedificatâfuper fundamen«nbsp;turn Apoftolorum SC Prophetarum, fummo angulari lapideipfo lefu Chrifto*nbsp;Fundamentum autem uocatdodrinam Euangelîj quod Apoftoli prædîcaue«nbsp;runt.Itacß fi uolueris uere cognofcere,quale fit fundamêtum Eccl efiæ, quac fi tnbsp;uere Apoftolica dodrina 8ô fides,id tibi conciones quæ in hoc libro continentnbsp;turcertiffimeindicabunt.AdmoneoigituruosfratresinChrifto amicifltmi,ucnbsp;cum Chriftus DOMIN VS nofter,triumphus Chrifti, regftum Chrifti, do Ari«nbsp;na Chriftijadeot^ uera Chriftianifmi ratio inhoc libro dC diligentiffime defcri«nbsp;baturgt;ô^ clariflSmeexpliceturjhis auribus atcp animis aufcultetis, quas dignumnbsp;cft his pr3eberc,qui nobis fummam QC perpetuam falutem adnunciant,ac utramnbsp;fœlicitatemofferunt»Primum autem omnium obferuandum eft Euangeliftamnbsp;Lucamhuius libri autorem feu fcriptorem effe, cuius autoritas tâto nobis comnbsp;mendatioreffedebec,quantomagisipfeamagnoinoapoftoIoPaulomultis innbsp;lociscommendatur, ÔCrerumgeftarumquæhicdefcribuntur,magnacx partenbsp;ô(roculatusteftisfuit.DcquoquoniâdumceperamushiftoriamEùan«nbsp;gehj eius enarrare,muha diximus,fuperuacaneum exiftimamus ea nunc répéténbsp;re,CacterumfîcuthiftoriamEuangehj,itaamp;hancÂAorum Apoftolicorumhinbsp;ftoriaminfcripfîtLucas,acdcÂicauit Theophilo, Siucautem Luca^ habueritnbsp;amicum quendam hoc nomine uocatiim, fiuehoc uocabulum generaliter pronbsp;quouisDei amico (Theophilus cnim fi interpreteris, amicum Dei fignificat)nbsp;ufurpet, certe hoc libro uoluit,non unum tantum hominem, fed omnes diuinanbsp;rum rerum ftudiofos,derebusgrauiffimis 0^ad ueram falutemmaxime omni«nbsp;5, urn neceffarijs docere. Sic ergo quodfcelix fauftum fit ait, Superior! quidemnbsp;3» uoluminediximus,oTheophile,deomnibusquæcepit lefus turn facere,tutnnbsp;3 3 docere ad eum ufi^ diem,quo poftquammandata dediffet de fpiritu fanAo aponbsp;3 3 ftolis quos cleg erat,furfurn affumptus eft.Quibus etiam feipfum exhibueratuinbsp;3 3 ucntem ,poftquam fupplicio fuiffetaffeAuSjidcpcompluribus argumctis, dumnbsp;3 3 per quadraginta dies cofpicitur ab illis acloquitur cis de regno dei.Priufquamnbsp;Lucas afcenfionem Chrifti, cuius breuiffi'mamcniione colophonem Euageh'onbsp;fuo addideratjplcnius defcribat, coniungit hunc librum cum i'uperior x tranfi/nbsp;tionequadam,inquabrcuiepilogorepetitidquod inpriori libro copiofetraznbsp;AauitDiximuSjinquit, fupcriori uolumine de omnibus quæ cepit lefus mm fanbsp;cere turn docere, Quæ eft hate, inquies, magnifica profeffioi lohannes Euan«nbsp;gelifta

HOMILIAE IOAN, BRENTII, x gch'fta in fine fui Euangeltj dicit : Suntalia^ulta quæ fecit Iefus,quæ fi fcribannbsp;tur per fingulajuecipfe opinor inundus caperet eos qui fcriberêtur libres, Quanbsp;igiturimpudentiaaudet Lucas hic profiter!, fe de omnibus illis fcripfifle quænbsp;lefus non folum fecit, fed amp; docuit r Sed hoc uerbum ciuiliter intelligendumnbsp;eft 4 Qiianquam enim non omnia turn facia turn dida Chrifti potuerint uerbisnbsp;confer I bi, tarnen Lucas de omnibus ,uel aliqua complexus eft,0C ea conferipfit,nbsp;quæ ad falutem noftram feitu partim utiliajpartim neceifaria funt, Porro cumnbsp;ait: Qiiæ cepit lefus turn facere turn docere, diftinguit totum negocium Chris; Toft»« mininbsp;fti in duo, uidelicet, opera dodrinam, quemadmodum 5C difeipuli ad Ema ßerium chnnbsp;untem proficifeentes de Chrifto dicunt î Fuit uir propheta, potens opere dC. ßieompküinbsp;fermone coram deo toto populo, Altera igitur pars negocrj Chrifti, opera t^duofUidenbsp;funt* Porro operaquæLucas fubuerbofaciendi intelligit,funtpræcipuemisnbsp;raa!la,uidelicet,quodlefusreftituitægrotosfanitati,quodcæcisuifum redsnbsp;didit,quodleprofosmundauit,quod claudos fanauit, quod mortuos fufeitasnbsp;wit,amp;:idgenusaliamiracula,quæprofcdo ædidif,non utcaptaret aurempopunbsp;iarem,fed ut dodrinam fuam cœleftem ,nimirum alteram SCpræcipuam negosnbsp;ctj fuipartem confirmarcuSimihinon creditis,inquit, operibus crédité. Elitesnbsp;rum: Opera quæ dédit mihi pater ut perficiam ea, ipfa, inquam opera, quæ egonbsp;facio«eftificantur deme,quod pater miferit me. AcrurfusîCreditemihi, quodnbsp;ego in patrefumjSC pater in mcjalioqui propter ipfafada crédité mihi. Et alias:nbsp;Vtfeiatisquodpoteftatem habeat filius hominis in terra remittendi peccata,nbsp;runcdicitparalytico:Surge, tolleledum tuum, 6Cabiindomum tuam,Et illenbsp;furrcxit,abijtquedomumfuam. Exhismanifeftehabcs,0^per operaintellisnbsp;gi miracula,amp;per miraculaconfirmaridodrinamChrifti.Dodrina enimaltesnbsp;raSCpræcipuaparseftnegocfjChrifti.DodrinaàutemChriftieftEuangelion inbsp;ciusjquo docuit quod pater miferit eum in hunc mundum,ut feruet mundum,utnbsp;expiet peccata hominum, ut fit fons uiuusjlux mundi, panis uerus ,uia, uita ÔCnbsp;refurredio, utuincat Satanam QC mortem, Brcuiter,ut qui credat in ipfum, nonnbsp;folumhabeat propter ipfum per fidemplacatum patrem,amp;remifli'onempeccasnbsp;torum,fed etiam fiat filius deijamp;T habeat uitam æternam. Dicit ergo Lucas,hasnbsp;duas partes negocij ac minifterij Chrifti inhoc fæculo fada QC dida ,miracula 86nbsp;dodrinam fatis copiofe, quantum nobis ad falutem fuffi'dt, antea fe defcriptasnbsp;dLcjad cumufcç diem,quolefusincœlum afcendit,pofteaquam prius promisnbsp;fiflet Apoftolis fuis,quos elegerat,fe miifurumTpiritum fandum,amp;r mandalfetnbsp;lit in Hierufalempaucis diebus aduentum fpiritus fandi expedarent.Sic enimnbsp;concludit librum hiftoriæ Euangelicæ dicens : Ecceego mitto promiifumpasnbsp;tris meifuperuos. Vos autemfedetein ciuitateHierufalem,quoadufq^induasnbsp;miniuirtute exalto,EduxitautemcosforasinBethaniam,0ir fublatis in altumnbsp;manibus benedixit eis. Et fadum eft dum bencdiceret illis recefli t ab eis, ac fesnbsp;rebaturincœlum.Etipftadorato eo regreflifuntHierufalcm cumgaudiomasnbsp;gno,5C erantfcmperintemplolaudantes SCbenedicentes deum4Cæterum,quænbsp;Lucas tuncbreuiffhi^^P^rftrinxi^de interuallo temporis inter refurredionemnbsp;86 arcenfionem,acdeipfaquocpafcenfione, ea nunc iterUm præ manibus accisnbsp;pit, Sc explicat ipfa magis diferte amp; copiofe, Ac nifi hæc explicuiflet,non habesnbsp;remushistemporibuscertum teftimonium,quocognofeeremus,quotdiebusnbsp;Chriftus poft refurredionem fuam difeipulis fuis apparuiflet,6^ quo die in cœnbsp;Iumafcendiiret,quomodoitemfpiritumfandummififlet,Quaretanto diligennbsp;tiusobferuandafunt,quæhocloco Lucas feribit, quanto ea ad cognofeendosnbsp;præcipuos ftdei noftræ articulos magis necelTaria funt. Quibus etiam ( inquit )

a X

IN CAP. PRIMVM ACTO. APOST.

fdpfum utuentem exhibucratpofte^uam fupplicio affcâus fm'fletjidquccon pluribus argumentisjdum per quadraginta dies confpicitur ab illis, acloquiturnbsp;eis de regno dei.Non afcendit Chriftus in coelum, necmifi t fpiritum fandum,nbsp;nifi prius abunde fatis teftatus efTet, fe a mor tuis uere refurrexifle, Ac necefla^nbsp;QS4Btirefca num eratjUtrefurredio Chrifti clariffimis QCcertiffimis argumentis ac teftimonbsp;rat refurres ntjs comprobarctur, Nifi enim refurredio Chrifti certo conftetjquid in religionbsp;üionè cbri^ ne noftra conftabit f Si Chriftus, inquit Paulus, nonrefurrexit, inanis eft prænbsp;fiieffe coms dicationoftra^naniseftfidesueftrajadhuceftis fnpeccatisueftris. Et fi Chri:#nbsp;(Toiatam^ ftus non refurrexit,necmortuirefurgent, SCqui obdormicruntinChrifto,pe^nbsp;ricrunt.AcfiinuitahacfpeminChriftotantumfixamhabemusjmaximemifej!nbsp;rabiles omnium hominum fumus.Adhæc fi Chriftus non refurrexit, profedonbsp;nec afcendit in ccclum,necfedct ad dex tram patriSjUCcmifit fpiritum fandum,nbsp;necdominatur amariufcß admare, Proindcjutpræcmui omnes fere fidei no«nbsp;ftræarticuliconftentjnecefle eft,ut refurredio Chrifti argumentisualde pcr^nbsp;fpicuis declarata S)C confirmata fit. Adhanc igitur declarandam Chriftus nonnbsp;ftatim,poftquam refurrexit,aboculis difcipulorum fefefubduxit, fed felcgitnbsp;fibiquadragintadie5,inquibuscompluribusÔCmanifeftiflimis argumetiscom.nbsp;probat, fefe a mortuis uere refurrexifte. Qiiac funt ill a ,inquies, argumenta renbsp;furredionis Chrifti t Etfi cumhiftoriamrefurredionis tradaremus dehjf argunbsp;mentis plura diximus,tamen,quia oportet refurredionem Chrifti argumentis,nbsp;probe munitamSfcognitameffejSC hie locus poftulat de his aliquid monere,nbsp;nonpigebiteanuncpaucisreferre. Primum igitur fpiritus fandus fignificauifcnbsp;Teflimonianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’'op^^tas in facra fcriptura,quod Chriftus fit refurredurusamortuis. Di*

rffurreflio dtenimChriftusperDauideminpfalmo decimoquinto; Nonderelinquesant. ttfSChfiflt, mammeamininferno,nec fines ut fandus tuus uidcat corruptionem. Notasnbsp;mihi fécifti uias uitæ.Quod de refurredione Chrifti feriptum efle Petrus in prtnbsp;ma fua concionc, quam in die Pentecoftes habuit, explicabit. Et Efaias :Re*nbsp;quics eius, inquit, erit gloriofa. Aciterum: Vbi dederit animam fuam pro honbsp;ilia pcccatijtum pofteritatem habebit,amp;f critlongæuus. Atque ^deo ubicunquenbsp;prophetæ uaticinantur regnum Chrifti fore perpetuum,ibi fignificant quoquenbsp;Chriftumamortuisrefurredurum,utpcrrcfurredionanmortcmuincat,ctpernbsp;petuo regnet. Deinde quod prophetæ uaticinati funt,hoc Chriftus reipfa præ*nbsp;ftitit, SCpoftquamrefurrexitamortuis,multis Si^maximis argumentis ferefurnbsp;rexifle declarauit. Primum en Ai mifitangelos ad fepulchrum qui oftenderuntnbsp;mulieribuslapidemaboftio monumenti reuolutum,fepulchrum uacuum,linnbsp;tcaminapofita,8CteftatifuntIefumrefurrexiffe. Deindeapparuitipfemetle*nbsp;fus Mariæ Magdalcnæ, pofthac altfs quoc^ mulieribus. Moxapparuit 6^ Pc*nbsp;tro. Hinc duobus difeipulis euntibus in Emaus ? Poftea difeipulis difeumbennbsp;tibus. Deinde manifeftauit fe ad mareTiberiadis,quibufdam Petro,Thomæ,nbsp;amp; alijs difeipulis pifeantibus. Adhæcuifus eft,plusqua'm quingentis fratribusnbsp;inmonteGalilææubiconftitueratillis Iefus,dicenteangelotEccepræcedetuosnbsp;inGalilæa, ill ic uidebitis eum, ficut dixit uobis. Deinde uifus eft lacobo. Po*nbsp;ftremo apparuitdifeipulis eo tempore, quo in cœlum affumptus eft. Itaqueuanbsp;rij s modis reuel auit fefe, poftquam refurrexit, di feipulis fuis, per quadragintanbsp;dies. Etin his reuel ationibusnuncoftendit eis manus, pedes latus fuum, 8(Snbsp;iuflîteos contredare,quocerti efientfe nonfpcdrum quoddam uidere,nuncnbsp;una cum ipfi's uefeebatur. Semper eer te coll ocufus eft cum ip fis deregno dei,ucnbsp;nonfolum refurredionem fuam quamteftatiflimam faceret,fedetiam difei*nbsp;pulos erudirer, quo ueram regni fui rationem intelligerent, Expedabant cnimnbsp;difeipuli'

HOMILIAE IOAN. BRENTII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

di'fdpuli régna Chn'fti carnalCjregio falÄi, $)C terrenamaieftateinuadefida, ocrf cupandum SC adminiftrandutn. Vndealiâs deprimatu contendunt, alias derc^nbsp;gno Chrifti animum fuum defpondenr, q» uideat ipfum a magiftratibus populinbsp;abiedum,ö^ morte condemnatum. Hancaucem expcdanonem ÔC opinionemnbsp;eximit Chriftus difcipuh's fuispcr hos qtiadraginta dies poft refurredionê fua,nbsp;docet eosj^ regnumfuum non fit regnum carnale,fed fpiri tuale. O ftulti, innbsp;quitjô^tardicordeadcredendûomnibusquaîlocunfuntprophetæ. Nonnehçcnbsp;oportuitpatiChriftumjamp;^intrareingloriamfuamf Etexorfusa Mofeamp;fomninbsp;busprophetis intcrpretabatur illis, in omnibus fcripturis quae de ipfo erant. Etnbsp;itcrumtPax uobiSjinquitjSicut mißt me pater, ita ÖC ego mitto uos. Ac flans innbsp;cos ait: Accipiie fpBm fantftumjquorum remiferitis peccatajremittütur eis,quonbsp;rumcunc5retinueritis5retentaerunt.Acmox:Hæcfuntuerba(ait) quælocutusnbsp;fum ad uos cum adhuc effem uobifcum,q) necefle foret impleri omnia, quæ fcrinbsp;pta funt in lege Mofi SC proph etis,5C pfalmis de me«Tunc aperuit illorum mennbsp;tem,utinteIIigerêtfcripturasj8Cdixiteis:Sicfcriptumeft,amp;^ficoportebatChritfnbsp;ftumpati ÖCrefurgere amortuis tertio die,ô^ prædicari fub nomine eius pœni^nbsp;tentiam ac remiflionem peccatorum in omnesgentes, initio fado ab Hicrofolynbsp;mis.Etalia multacollocutus eft Chriftus per hos quadragintadies cumdifcipunbsp;lis flits,quibus erudiuit eos,qgt; data quidem fit ipfi poteftasincœlo 66 in terra, acnbsp;habeatrcgnumnonin orbe tantum terrarum,uerumetiam in toto mundo fupernbsp;omnes creaturasjattamen nonfitadminiftraturus hoc regnum camali maieftatenbsp;06ciuili potentia pro more regum huius fæculi, fed miflurus fit ipfos inter om*nbsp;nes genteSjUt praedicent fub nominefuo pœnitentiam 66 remiflionem peccatOîSnbsp;rum, 86 hanc prædicationem fit confirmaturus admirandis 66 ftupendis donisnbsp;fpiritus fandi, multifcp alijs fignis 66 miraculis, ut quicuncp credat 66 baptizesnbsp;ÊurjUeramfalutemconfequatur.Hæceftfpiritualismaieftasqua Chriftus rcgnSnbsp;fuum in orbe terrarum occupât 66adminiftrat. Quare cum maximis 66 clarifli'^nbsp;mis argumcntis ac teftimonqs uideamus Chriftumuere amortuis refurrexiflc,nbsp;Ö6 intelligamus regnumChrifti,non in externa 86ciuili maieftate, fed in maie^nbsp;ftateprædicationisEuangeli) deIcfuChriftoconfiftere,agite ffatrcs amicifli^nbsp;mi,cxcipiamus Euagelion Chrifti obuia fidc,utper fidem Chrifto infer«, cumnbsp;ipfo a mortuis refurgamus66perpctuo regnemus,qui eft una cum patre 66 fpi#nbsp;ritu fando deus laudandus in faecula Amen, «

H O M I L I A IL

Vanquamnon ignoremtngeniSmihimagisexiguum effc ut polfim hunc Adorum Apoftolicoqt librum,quern punbsp;blicis concionibus interpretandu fufcepi, pro dignitate 66nbsp;maieftate rerS,quac ineo continentur,tradare 66 explicarc,nbsp;tarnen adiutus fandis ueftrispræcationibus ad deum, fra^nbsp;tres amiciflimi,optime fpero,gratia DOMINInoftri lefunbsp;Chrifti, idquodingcniomeodeeft, probe copenfaturam,

ÎN CAP. PRIMVM ÄCTO. APOST,

‘omnium homihu affedus fupcrat.Selt; dieet quifpia,peccatores eftis, deus pecca tores nonexaudit.AgnofcimusepithetonnoftrSijSCingenuefatcmurnospeceanbsp;tores.Depeccatoribus aSt dicit Chriftus:Non ueni ad uocandSiuftos/edpec*nbsp;catoresadpœnicentiâ.EtiteijîzNonmifitdcusfîliûfuuminmundûutcodem!#nbsp;net mundûjfed ut mundus feruet per eum. Ac Paulus tCertus,inquit, fermo quenbsp;modis oibus ampledamur,qgt; Chriftus lefus uenit in mundu ut peccatores fal*nbsp;uos faceret.Quarc quomagi s nos peccatores agnofeimus, co ampliorê clemennbsp;tiam dei propter lefum ChriftS fperamus,ut fpG fando donati facram fcripturanbsp;iuxta analogiafidei in{crpretcmur,0^ perfide ad falutê noftrâ excipiamus.Ex^nbsp;pofuimus aßt antea, quibus argumentis Chriftus per 40, diesrefurredionê fuânbsp;teftatus fit,ac cóprobauerit,nunc igit ad expltcanda caquç fequunt, progredic:*nbsp;mur.Nam c3 Chriftus fufficientibus argumetis declaratTet,feuere a mortuis re*nbsp;,, furrexiffejô^uerSrationêrcgnifuiApoftoIosdocuiiret.Congrcgansillosprçcenbsp;J, piteisncdifccderêtHferofoIymis,fedexpedarentpromiffîonêpatris,quâaudigt;nbsp;,, ftis (inquit)cx me.Qin Iocs baptizauit quidê aqua, uos aût baptizabimini fp3nbsp;,, fando poft dies hofee no multos,repetit Lucas ea que 8^ antca in fine Euangeli)nbsp;fut comemorauerat, Illic .n. dtcit Chriftus : Ecce ego mitto pmiffum patris metnbsp;fug UOS3UOS autfedete inciuitate Hierufalêquoadufq^ induamini uirtutecx abnbsp;fan to^Qnis eft ergo pmiirusinepatris,8Cquç eft ilia j)miffio dequaChriftus^ifebnbsp;dSeffeprae puIis fuisIocutuscftjamp;T cuius hocloco mêtio fit^'Profedo no eft aliapromiffi'o,nbsp;mtjfitmpd* «^eaquæ dida eft de fp3 fando.EtfpSs fandus eft jjmiflus illcpatris, qui pofteanbsp;trit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeipulis in die pentccoftcs datus eft. Ait ein Chriftus apud locm Euangelifta:

Qui creditinme,ficut dicit fcriptura,flumina de uetre eius fluêtaquç uiuç. Hoc autdixitdefpS quêacccpturi erant credentesin ipm.Et poftea:Egorogabo(in:anbsp;quit)patrê,öf alia cofolatorcmdabituobis,Acmox:Paracletusine,qui eft fpusnbsp;fandus,quêmittctpater noîcmeo,illeuos docebitoîa,ôd fuggcretuobis oîaquçnbsp;cGcjdixi uobis.Etite^ÇîîCS uenerit parad ctus que ego mittâuobisapatre, fpûsnbsp;ueritatis qui a pre procedit,illc teftimoniS phibebit de me. Ac rurfustCû uene^snbsp;rit illequi eft fpûs ueritatis,ducet uos in oêm ueritatem.Ex his habcs promifltonbsp;nera patris de qua Chriftus locutus eft difeipulis fuisjdTe fpSm fandû. Vnde feünbsp;quiturîloannesbaptizauitquidêaqua,uosaûtbaptizabimini fpû fando. Quidnbsp;ergo i inquies,nemo ne confecutus eft fpûm fandum per baptifmum loannisnbsp;Profedo baptifmus loannis id^m illebaptifmus cft,quo poftea Apoftoli gens?nbsp;tesbaptizauer3t,ôlt;rquoadhuchodieutiturEcclefia.Ioaimes,n.primusfuitbanbsp;ptifmi Chriftiani minifter,quêadmodum copiofe in.^.cap.EuSgelij fccundû Lunbsp;cam oftendimus.Etlocs pracdicauitdcIefuChriftodicens:Ecccagnusdci,quinbsp;tollit peccata mûdi. Ac itei^:QjLiicredit filio habet ui t3 ætcrnâ.Praetcrea bapnbnbsp;zauitinremiffîonêpcccatoi^.Nonpotaâtalicuicôtingerercmiffîo peccatoi^,nbsp;nifiinnoîelefu Chrifti.Neccfleigiteft loanncsbaptizaueritnôin noie fuo,nbsp;fed in note Clirifti.Si aûtbaptizauit in noîe Chrifti,certe ht qui baptifma Joans»nbsp;nis ex fide acceperunf,cófecutiquocg funtper illud,^ûm fandû.Baptifmus.n;nbsp;qui in noîe Ghrifti diftribuitur,cft lauacrû regnationis amp; renouationis fpûs fannbsp;di.Quæ cû ita fehabeant,quid fibi uult Chriftushis uerbis cû dictuloannesba^nbsp;ptizauitquidê aqua,uos aûtbaptizabimini fpû fando i Ergo' nedifcipuli nortnbsp;acceperuntfpûmfandumpcrbaptifmû loannis,SChadenusfempercarueruncnbsp;fpû fandor Cur igitur didum eft ad ipfos,cum primû ad praedicandum Euanznbsp;gclionemitterentur:Cû tr3diderintuos,nonfitis folliciti quomodo autquidionbsp;quamini.Non.n.uos eftis illiloquentesofed fpûs patrisueftri qui loquitur in uonbsp;his j’Cur ad Petrum didû eftîCaro Si fanguis non rcuclauit tibi, fed pater menanbsp;qui cfti

/

HOMILIÄE IOAN. BRBNTH. 4 quieftincœhs f Qiiod autcmpater reuelat per fpüni fanó:um rcuelat. Et quidnbsp;hoCjquod Chriftus ante dfem pentecoftes afllat Apoflolos ÔC ait: Accipite (pinnbsp;quorûcunq^rerniferitispeccatajremittuntiireist Hæccerteoîapcrfpicuetellannbsp;tur, difdpulos fpûm fandö habuiflejpriuf^ illud fieret quod Chriftus dicittBai«nbsp;ptizabimini (pS fando.Quomodo ergo iftud intelligendum eft t Vt hæc expKnbsp;ccmusjobferuandum eft,primüjquid hoc loco fpüs fandus,qui Apoftoiis in dienbsp;pcntecoftcs conferenduspromitritur, fignificet. Deinde quot fint baptifmatû Qÿîdfiomf^nbsp;gencratpoftremojquainreantitliefis interbaptifmû loanis ÔS baptifmû Chriftinbsp;nbsp;nbsp;ß’^

côftftat.QuanÇ autc poftea de rêne fpûs ftfti indie pêtecoftes irt difcipulos illa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcriptit

pfijnobiSjadnuenteDhOjdicendûeft,tarnenctiâhiclocus poftulat,utaliquid de cadicamus,Nomcnigitfpûsfandiinfcripturauarieufurpat,Nunc,n,pro ipanbsp;fpûs elTcntiaintelligit quaoîareplent. Vndepfalmus dicit : Quo ibo a fpû tuo,nbsp;êc quo a facte tua fugiam t Si ergo iuxtahancrahonem defpiritu loquaris, ceranbsp;te non eft fentiendum q» fpiritus fandus in Apoftolos in diepentecoftes ita ilia*nbsp;pfus fit,quafi antea in eis non fucrit.Eft enim natura deuSjamp;T replet cœlum ac ternbsp;ram^quomodoigiturnon Apoftolosetiamrepleffett Nunc ufurpaturnomennbsp;fpiritus fandi, non pro elTentia fpiritus, fed pro donis fpiritus, Sunc âutemnbsp;ria dona Ipiritus quæ pijs conferuntur ? Alia funt uulgaria SxS communia omni*nbsp;bus iifChriftumcredcntibus.Huiusgcnerisfunt, fides,fiduciaappellandideiînbsp;ut patrem,gaudium Si confolatio in aduerfisjitem mortificatio carnis,obedien«snbsp;£iaergamandatadei,quatenus inhaccarnepoffîbileeftjÔ^muItaalia dona,hisnbsp;fimilia.AIiafuntdonapriuata admirandaàftupenda,qualiafunt,fubitadiucrnbsp;farum linguarum cognitio,uirtutes ædendi miracula, Sc animus imperterritusnbsp;pracdicandiô^confitcndipublicelefumChriftum, Habcs,quid nomine fpiri:»nbsp;tus fandt fignificetur,nuncaudi baptifmatum genera. Quantum igitur inprxanbsp;fentia fans eft, duo funt baptifmatum genera, alterum eft aquæ, altcrum ignis,nbsp;Porro baptifma aquæ illud eft,quo Johannes primum,deindc A poftoli Chri cuogenerttnbsp;ftiin nomine patris amp; filtj ôd fpiritus fandi homines baptizaucrunt, quo ôdadi« iapbftwtûnbsp;hueEcclefia Chrifti utitur,Baptifma autem ignis illudeft, quo Chriftus ignettînbsp;admirabiliterdecœloindiepentecoftesApoftolisSdmiiItisalrisdifcipulismisnbsp;fit,âd effecit,utlinguæ in cis apparerent difpcrtitæ uelut igneæ. Et hæc duo basnbsp;ptifmatumgeneraauifibilifuamateria,aquauidelicctôd igni denottlinantur.nbsp;Quid ergo r nihil ne aliud funt,quàm quod uidjtur,aqua autigniS dAbfit.Suncnbsp;enim organa in hoc ordinata,ut per ipfa fpiritus fandus, hoc eft,dona fpiritusnbsp;fandi diftribuantur. At per baptifmum quidem aquæ dantur uulgariailla 6«:nbsp;communia fpiritus fandi dona, fides,certificatio fidei in confeientia, gaudiumnbsp;in fpiritu fando, confolatio in aduerfis, fiducia appcllandi Si tnuoCandideumnbsp;utpatremjôdidgcnusaliajquæpauloante cômemorauimus. Et hiC fpiritus fan^#nbsp;dusjfeuutfignificanrius loquar,hæcdonafpiritus fandi data fucrunt Apo/nbsp;ftolis priufquam Chriftus pateretur,ôf amortuis refurgeret. Perbaptifmum aunbsp;tem ignis augcntur quidem hæc uulgaria dona, fedpræter ea danturper ipfumnbsp;dona fpiritus priuataadmiranda ôf ftupêda, fubita diuerfai^ linguarum feiensnbsp;tia,plena myfterioï^t regni Chrifti cognitio ,ôf imper territa ac inexpugnabilisnbsp;fiduciaconfitendi,Sf prædicandipublice DOMIN VM noftrumfefumChrtnbsp;ftum.EtdehisdonisintelIigendûeftChriftûloquicûpromittitfemiiruçtpara#nbsp;clcttim.Vndeôf Lucas,cum narraflet ignem in aie pentecoftescœliuismiffumnbsp;addit;EfrepIetifuntoêsfpiritufando,cœpcrût(ploquialfjslinguis,prou£fpûsnbsp;illedabateîoqui illis, Qtiæcum ita fehabeant,non eft difficilenuncüidercqui*nbsp;bus inrebusbaptiftnus Chrifti,dequohicfîtfermo, a baptifmo Iohannis diftin

¦ ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... a 4

IN CAP, PRIMVM ACTO. APOST,

guatur, Pnmum enim diftinguunti^r inter febaptifmt materia. lohannes cnira baptfeauK aquaelordanefumptajChriftusautembapnzavntignidecœlomilifnbsp;fo. Deinde dtfttnguuntur enambaptizandi modo, lohannes em'm baptizauiinbsp;nullis cxternismiraculis adhibi.tiSjChriftus autem baptizauit adhibito mira*nbsp;culouehementisflatus conturbantistotamdomumjubi difcipuli erant feden*nbsp;res,Sc miraculo ignis de repente apparentis.Adhæc diftinguunttir donorum uanbsp;rietate, Nam per bapti fmum loanm's dantur tantum uulgan'a ÔC communia donbsp;na fpiri tus fandi. Per baptifmum autem Chrifti data funt admiranda ÔC ftupennbsp;da ilia dona,quæ in die pentecoftes commemorantur. Qiiid ergo i nihil ampliusnbsp;difcriminis efl: inter baptifmum Iohannis amp; Chrifti t an nonita diftinguun*nbsp;tur, quod per baptifmum Iohannis nudum tantum elementum, per baptifmumnbsp;autemChrifti fpiritusipfe fancRus adminiftretur t Dicit enim hoc loco Chri*nbsp;ftus: lohannes baptizauitquidem aquajUos autem baptizabiminifpiritu fan*nbsp;lt;fto. Idem SC lohannes alias teftatur dicens: Ego quidem baptizo uos aqua adnbsp;poenitentiam, at illequi poft me uenturus cftjfortior me eft, cuius non fum dig*nbsp;nus ut calciamentapor tern ,ipfe uos baptizabit fpiritu fando SC igni, Hæc uernbsp;ba uidentur difertefignificare,per baptifmum Iohannis non nifi aquam admi*nbsp;niftrari,Sedabfit,utfentiamusbaptifmum Iohannis his uerbis tanquam nu*nbsp;dumelcmenrumuiIipendi,SCfignificari,quod peripfum fpiriius fanCltsnonnbsp;adminiftretur, Oftendimusenimfupra, lohannemprimum fuifleminiftriimnbsp;cius baptifmi,quern poftcaChriftusconfirmauit,SC iulTitApoftolosdifpenfa*nbsp;re inter gêtes in nomine patris SC filq ÔC fpiritus fandi,quo etiam Ecclefia Chrinbsp;fti femper utitur, B aptizauit enim lohannes aqua ad pœnitentiam. Pœnitentianbsp;autem conftacagnitionepeccatorum SC fidein Chriftum, Agnitio autem peccanbsp;torum SCftdesfuntdonafpiritusfantfti, Cumigiturlohannesbapiizaueritadnbsp;paenitentiam,profelt;fto manifcftum eft,baptifmum eius no elfe nudum elemeunbsp;turn aquæjfed organon quo fpiritus fanClus adminiftratur, Cur ergo dicitur :nbsp;Egoquidembaptizouosaqua,uenietautem fortiorqui baptizabituos fpiritunbsp;fando ÔCignifHæc non dicuntur qj baptifmus aquæ non fit organon ÔCmini*nbsp;fterium fpiritus,ncc dicuntur qgt; baptifrtius Iohannis alius fit baptifmus ab co,nbsp;quopoftea Apoftoli,0C nuncmfniftri Ecclefiæ gentes baprizant, fed dicuntur,nbsp;utperfonae SC officia Iohannis 8CChrifti inter fediftinguantur, Nam lohannesnbsp;tantç autoritatis inter Iudçoshabebatur,utputaretur ipfeefleMeflias feu Chrinbsp;ftus,0C qua: Prophetac de Chrilfb uaticinati erant, ea in lohannem referrentur.nbsp;lefus autem filiusilleMariæ,qui erat uerus Chriftus,multo minor lohanne innbsp;nouo Euangeltj minifterio per lohannem iqchoato æftimabatur,Neceirariuninbsp;igitur erat,ut ha: duæ perfonæ SC officia eorum rede inter fe diftingucrentur,nenbsp;lohannem pro MeffiafeuChrifto adoraremus. Sic autem diftinguuntur,»^ lo*nbsp;hannes fit tantumminifter,Iefusautêmagifter fpiritus. Et lohannes feruuseft,nbsp;ïefus DOMIN VS.Præterea lohannes cooperarius eft ialutis, lefus autem aunbsp;thor faIutis,Breuiter,toannesfamuIus tantü Chrifti eft,lefus autê ipfe eft uerusnbsp;ineChriftus,VndequodIoannesdicit:Egoquidêbaptizouosaqua,ueniet aStnbsp;fortior poft mejqui baptizabit uos fpS fando ÔC igni, nihil aliud fignificat, finbsp;diceretjEgo tantSfalutisueftracminifterfum, aliusaStquipoftmcreuelabitur,nbsp;eft magifter falutis,ac meo quidem minifterio difpenfant dona fpâsiandi,nonnbsp;tamenmeaautoritate,fed autorttatceiusquimox manifeftabit4ioceft,Iefu Chrinbsp;fti.Atc^adeo uerbahæclolianntsplaneidipfumfignificâtquod Paulus ad Conbsp;rinthios fcribês;Qiiis,inquit,eft Paulus,quis Apollo,nifi minifter,per quos erenbsp;didiftisj SCutcuiqi Dnsdeditf EgoplantauijApolIorigauitjfcddeus deditin*nbsp;crementura;

HOMILIÄE IOAN. BRENTI!. y

eremcntum, Sicôi uerba Iohannis inceHjganturiEgo quidem baptizo uosa/ qua. Hoc eftjCgo minifter tantum fum5perquemcredins,egoplantator tan*nbsp;tumamp;rigator fum, Sedqui uenitpoft melefus Chriftusjis eft,qui dat incrcmennbsp;turn, 0(rquieftuerusauthor falutis meo officio adminiftratæ .Nam quod ipfcnbsp;magifterauthorfalutisfit,præteralia teftimonia his potifli'mum miraculisnbsp;declarabit, quod miffurus fic igncm de ccelo, quo baptizabit difcipulos fuos innbsp;diepentecoftesjSidonabiteos admirandis0^ ftupendis donis fpiritusfandi,nbsp;utijs præditi, totum orbem inuadant,amp; fines irnperi) Chrifti inter omnes gen*nbsp;tes proférant. Cum enim Chriftus dicit: Vos baptizabimini fpiritu fancfto^nbsp;amp;C lohannes aitÎ Ipfebaptizabituos fpiritu fando SC igni, non loquuntur pri*nbsp;ma facie de occultainterna difpenfatione jqua Chriftus per publica minifte*nbsp;ria prædicationis Euangeltj S)C facramentorum,fpiritumfan(ftumlargitur,fednbsp;demanifeftaillaô^admirandamiffionefpiritus fandi indie pentecoftcs,quænbsp;profe(ftoideofadaeft,nonut ftgnificareturminifteria Iohannis amp; Apoftoloznbsp;rum,nonefleminifteriafpiritus3fedpotius,utpublico miraculo comprobarc*nbsp;tur IefumChriftum3eumeffeauthoremô6magiftrum,quiutantea minifterionbsp;Iohannis,!tapoftea minifterio Apoftolorumôf omnium miniftrorum Ecclc*nbsp;fix, dona fpiritus fandisofferat, amp; difpenfet. Tantum igitur abeft, ut his uer*nbsp;bis Cfcrifti amp; Iohannis externa Euan^elq facramentorum minifteria, tan*nbsp;quamnudæ uoces fîC elementa reijciantlnsutmaxime omniumad organa fpiri*nbsp;tusfand:i,authoritateChrifti fandificentur0^confirmentur, Sed dedifcrissnbsp;minebaptifmilohannis Sgt;C Chrifti,0^ de fenfu horum uerborumj lohannes ba*nbsp;ptizauitquidemaqua3uos autem baptizabimini fpiritu fando,hadenusfan'snbsp;diximus, nunc perftringemus breuiter pauca quxdam3quæ fcquuntur, Illi igi*nbsp;tur ubi conueniflènt3percontabantur ilium dicentes: D OMIN E3num internnbsp;porehocreftitues regnum Ifraeli i Brcuisquxftio ,fed quxmultam difcipulo*nbsp;rum Chrifti turn ruditatem 3 turn curiofitatem,turn etiam timiditatem prodat,nbsp;Primum cnim cum Chriftus tot diebus poft refurredionem explicuerat ipfi'snbsp;ueramrationcmrcgnifui3 8C perfpicue docuerat cos,rcgnum ipfiusnonforenbsp;carnale,fed fpirituale:occupandumnon potentia armorum Simaieftatc cxter*nbsp;na3 fedpotentia fpiritus fandi,SCmaieftate prædicationis Euangelij in totumnbsp;orbem terrarum uulgandi, adhuc tarnen uidentur fomniare ludæos in toto or*nbsp;be terrarum fuperinimicos fuos,6C omnesgcntes carnaliter dominaturos. De*nbsp;tndecumdebuiffent Chriftumpercontan^qu^dipforum effet offïciumjquod EXemploJunbsp;minifterium, quid ad proferendos terminos rcgni cius agcre debercnt,non de fàpulorùnbsp;eosquodadipfos pernnebat,fed de tempore, quod plane ipforum nihil intere* monemurrunbsp;ratfdrcjpercontabantur. Num hocjinquiut,tempore reddes populo Ifrael re* ditatit,cftrionbsp;gnum inud,quod ipfi per pro phetas promiffum eftjSxf de quo hadenus tu nobis fitaiiStCr tianbsp;multa difleruifti i N urn hoc die, aut hocmenfe,authoc anno futurum eft, ut lu wiAtftfis hiunbsp;dæidominiumtotiusorbis iuxta prophetarum oracula occupent t Habes ex*nbsp;cmplumhumanæcuriofjtatis,quæeiuseftingenn,utquæ curandafinr,negli rlt;cwrftgt;«snbsp;gat, quæ neglig^nda func3curet. Qiiid fiuero difeipuli Chrifti non ex curiofi* ®'*'”*^*nbsp;täte tant3,fed ex timiditate,id je tempore reftituendi regni fcrutenturt Namnbsp;cum ex uerbis Chrifti intellexfffent fe mittendos in totum orbem terrarum, UCnbsp;omnesgêtes regno Chrifti fubqciant36C fentirentfemulto impotentiorcs amp; in^nbsp;firmiores effejt^uttamprçcîa:^ facinus perficerequeant,de tpeinquirSt, quo hanbsp;beat fpaciu ad fumendas fibi uires,^ ad couocanda auxilia, Sed agite dum oêsnbsp;UOS3 quihçcauditis3quis adhuc inter nos eft, q uicia SC imbecillitatcs hûanæ fuçnbsp;nauif æ nondû agnofeit j Amabo intuer? falfêin difcipulos Chn'fti,2lt; uide*

IN CAP. PRIM VM ACTO. APOST.

bl's iri I'pfis tanquam in fpeculo jhuniRna tiia natura nihil efle ad perfpicicndas res diuinas incptius^nihil ad obediendum uerbo Dei tardius, nihil denicj; uicionbsp;fius.Difcipuli enim Chrifti tones de regno Chrifti eruditi erant, toties de fuanbsp;jpforum uocationeadmoniti erant,tam multis ÔC uartjs promiffis muniti erant,nbsp;fuis tamenuiribusrelidli,adhucrudesfunt,curiofifunt3timidi funt.Qiiid er^nbsp;go tu de præftantia ÔC uirtutibus humanæ tuæ naturæ gloriari audes î Quid iaanbsp;cftastctuisuiribuspofledeum cognofcere ,amp; mandata dei impleretProfecionbsp;ni fi in tua arrogantia perire malueris ,agnofcenda funt tibi uicia tua,ut deus rcanbsp;fpiciatfupertehumilemôCabiedumjac mittattibi uirtutemex alto .Sedquonbsp;animoexcipit Chriftus hancdifcipulorumfuorum ÔC ruditatem Sgt;C curiofitaanbsp;tem,ô^ timiditatemt num prorfus eos abijcit,^ alios difcipuloseligittHocnbsp;quidem hominesmorofiamp; difficilesfacerefolent,utnon uiciapropter amicosnbsp;tolerent,fedamicos propteruicia retjciantô(^derelinquant, Chriftus autemquinbsp;uenit ad feruandos non ad perdendos homines,ueram æquitatt s regulam in dwnbsp;fcipulisfuisferuat.Dixitenimadillos:Noneftueftrum noffe tempora ô^ar«nbsp;5, ticulos temporum,quos pater in fua ipfius conftituit poteftate. Sed accipietisnbsp;,, uirtutem,pofteaquam fpiritus fandus aduenerit fuper uos, ôf eritis mihi te^nbsp;,, ftes,nonfolumHierofolymis,uerumetiaminuniucrfaIudæa, Samariaqj,de#nbsp;,, niçp ufcg ad extrematerræ ? Obferua quæfo ingentem æquitatem Qi. m^era«nbsp;,, tionem. Morofior quifpiam difcipulos ob tanta uicia plane a fe repuliffet. A dunbsp;Moderatio ïantior quifpiam uicia difcipulorum nop folum toleraffetjfed etiam îuftificaGnbsp;ChnjU ergit fet, ÔC commendaffet. Chriftus autem nec refjcit difcipuîo s, nec iuftificat uicianbsp;Iwhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum. Sed amans ÔC tolerans difcipulos-arguit uicia eorum, ôf^increpatipfos,

non ut condemneteos,fed utipfos ad fal utemplenius erudiat, Noneft ueftrum inquit 3 nofle tempora ueï momenta, quae pater pofuit in fua poteftate. Qiiodnbsp;ueftrumeft fcire negligitis,quodnon eft ueftrum fcire, inquiritis. Apagete,nbsp;cumuanaiftacuriofitate. De rationeregnimeiquam fentiouos nondum in#nbsp;telligere inquirêdum effet. De officio SC minifterio ueftro,quod uideo uobisnbsp;non magnæ curæ effet, interrogandum foret. Sed ecce articules ÔC momentanbsp;temporum inquiritis, quæ pater fuæ fcièntiæ referuauit. Quid ergo inquies,nbsp;num pater feientiam de momentis futuri temporis ita fibi referuat, ut nulli ho#nbsp;minumeareuelet^ Quidigiturdiccmusdeleremia,quie fpiritufandopræfdnbsp;uit tempus liberationis e captiiÿtateBabylonica f Cum cœperint, inquit, cornnbsp;pleri inBabylonefeptuaginta anni, uifitabo uos amp;Sfufcitabo fuperuos Ver#nbsp;bum meum bonum, SC reducam uos ad locum iftum . Qiiid de Daniele ,nbsp;qui SC tempus renouationis rempli ab Antiocho prophanati, ÔC tempus ad#nbsp;uentus Chrifti certis numeris defignauit i Refpondeoî Solum DOMI#nbsp;N V M Deum noftrum futurarum rerum aut temporum ira præfcium efle,nbsp;ut tarnen nonnunquam per fpiritum fanClum hominibus a fe deleClis ea reueler»nbsp;HæcautemeftconfuetudoChrifti,quod interrogatus a difeipulis fuis de re#nbsp;buscognituautnon neceffarijs,aut etiam ipfis feitupernicioîîs,refjciat quæ#nbsp;ftionem afe in feientiam aepoteftatem folius patris,idqueeo facit confilio,nbsp;non quiaipfeid quod quaeriturautnefciat,aut nequeat, Pater enim diligit fi#nbsp;burn, SC omnia dédit illi in manum, fed ut retundat humanam curiofîtatem,SCnbsp;admoneat homines offictjfui,neferutenturea quædeus uult occulta habere,nbsp;fed inqüirant ea quæ ipfis ad falutem cognitu 5C fadu neceffaria funt. Sic fiitjsnbsp;Zebedei pctentibus,ut al ter ad dextram,al ter ad finiftrS in regno ipfius fedeat.nbsp;Refpondit:SedereaddcxtramôCfiniftram,noncftmeumdare,fedfjs contin#nbsp;get,quibus paratumeft àpatremeo .Sic difcipulisaIiasinterrogantibus:Dicnbsp;nobis

HOMILIÄE IOAN. BRENTIE

nobi's quandohæceruntjuidelicetftrudmfistempli itadiruendas,«t nec lapi'g £tiperlapidenirdinquatur,Refpondtt j Dedieillo actempore nemo noutt, nenbsp;angeli qufdem qui inccelo funrjnec ipfe filius, fed folus pater. Sic hoc loco,nbsp;reijcit curiofitatemdifcipulorum diccns. Non eft ueftrum nolle tempora monbsp;mentaquac pater pofutt in fua poteftate.Cæterumincrepatacuriofitate,mederfnbsp;tur etiam imperitiac, ruditati, ac formidini eorum.Accipiecis,inquies,uirfucemnbsp;pofteaquam fpiritus fandus adueneritfuperuos, ÄSeritis mihi teftes ,nonfo*nbsp;lumHierofolymiSjUerumetiaminuniuerfa Iudæa,Samaria, denicp uf(^ ad ex^nbsp;trema terræ. His paucis uerbisexplicatChriftus,quibusuiribus,qtio exercitu,nbsp;quo itemgenereexpugnandijdifcipuli fui orbem terrarum debellaturijStC obfenbsp;quio Chrilh'fubiedurifint.Vndeeciamcognobile redditur, quale fit regnum ArtM Apoanbsp;Chrifti: Accipietis,inquit,uirtutem,hoc eft, ad occupandos amp;S proferendos ter ftolorumtnbsp;minos regnimei,noninuadetis regiones acurbesuirtutecarnalfejiternoroboijnbsp;remilitum,autexercitu ex hominibus colledo,fed uirtutefpirituali, QC excrdunbsp;tucoelcftf.Mittamenimuobis donafpiritusfandi,quæ funt loquinarijslin^nbsp;guisjædere miracula,cognofcere omnem ueritatem,habere animum infradumnbsp;in omnibus aduerfts,0C id genus alia dona.EthaecerituirtusJiocroburjhic ex*nbsp;creitus, nonterreftris,fedcœleftis ,quo imperium meum occupabitis finesnbsp;ciusdilatabitis.IamSC nouo quodamgenereexpugnandiurbes aggrediemini.nbsp;Non cnimadmouebi tis urbiumportis externosarietes,non difijeietismurosnbsp;bombardiscarnahbus,fsderit!smihi teftes, hoc eft,expugnatiourbium fictnbsp;teftimoniOjfeuprædicationeEuangelij mei. Prædicatio enim QC teftimonium,nbsp;quoddemefcretis,iddemumcritaries0^bombarda,quibuscxpugnabitisnonnbsp;foIumurbemHierufalem,uerumetiamuniuerfam ludæam. Adhucpauca di*nbsp;xi,adde ÔC Samariam. Sed netp hæc erit finis impertj mei, In omnem terram exinbsp;bitfonus uefter,0i: in fines orbis terrae uerbaueftratati^ adeo illic erit terminusnbsp;fmperij mei,ubi eft terminus orbis terræ, Quç cum ita fehabeant,quid eft quodnbsp;adhuc fomniatisregnummeum elTe terrenum aut carnale t ôf quid eft quod ad*nbsp;huctimctis,uoseffeimbecilliores,quam utpoffitis orbemterrarum expugna*nbsp;re tan non fan's potenseft,quie fpiritu fandopotenseft tan non fan's forn'snbsp;dux eft,qui fecumhabet exercitum cœleftemt Agite ergo difeipuli animo meonbsp;chariffimi, nolite animum ueftrum defpondcre, nolite promilTionibus mcisnbsp;diffi'derc, ac iufla mea reijcere, Sed fedete Sgt;C exoe^^te in ciiiitate Hierufalem ynbsp;ô(S illic pauciffîmis poft diebus induemini tantaanrtuteex alro,ut nemo fitqutnbsp;queatuos,aut fapientia aut potentiafuperare. Explicuimus quantum in hoc Ionbsp;co fan's uifum eft, quid per fpiritum fandum difeipulis promiflum fignificetutjnbsp;quot fint baptiihii genera, quod fit diferimen inter baptifmum Iohannis QCnbsp;Chriftijöir quanta tnoderafione Chriftus rudes, curiofos Slt; timidos fuos difei*nbsp;puloSjde ran'one regni fui crudiat. Reliquum nunc eft,amiciû'imi, primum quinbsp;dem,utEuangeliondeIefuChrifto,quodmifli'oneô(rmiraculisfpiritusfandinbsp;iamdudurnconfirmatumeftobuia fide ad iufticiamSt^falutem noftram exci*nbsp;piamus.Deindeautcm utinregno Chriftiper totum orbem dilatatum,in quodnbsp;per bapn'fmum inauguratifumusjgratitudine obedienn'a fidei pcrmanca*nbsp;mus. Poftremoutexemplummoderationis Chrifti,erga homines difficiles acnbsp;morofos diligcnterfedeniurjô^proximos noftros, non propter uicia eorumnbsp;abiiciamus,feduiciaeorum,proptereaquodfinf ^ximinoftri toleremus,ut flt;nbsp;nos remittamus hominibus fua in nos errata, remittat etiam nobis Deus erra*nbsp;tanoftra,per Icfum Chriftum DOMINVM noftrum,quieftuna cum pair®

(K fpiritu fando deus laudandgs In feçuU Amen,

mutationibusjquæ reuelationem Euangclrj Icfu Chrifti fecutæ funtjufx potugt; iffèt uniras certitudo rdigionis noftræ conferuari, ac nobi's quafipermanusnbsp;tradi,nifi capitareligionisbreuiquodam ôôbene memorabili compendio cornnbsp;prehenfa,piorum mentïbus tanquam uiuis codicibus mfcn'pta fuiflent ? Quarenbsp;non poITum non uehem enter laudare pi'am illorum induftn'amjqui per elenchanbsp;duodecim ftdei noftræ articulorumjincolumitatiSC faluti Eccleftac confuluenbsp;runt,Inter hosautemarticulosjuonminimusis eftjinquo delefuChrifto confinbsp;temurdicentestAfcenditincœlumjfedetaddexteramdeipatn's.Proindecumnbsp;in explicando Luca peruenimusad eum locûjin quo hiftoria Afcenfionis DOnbsp;MINI noftri lefu Chrifti in cœlumjconfcribiturjtradabimus ÔC. nos de hoc fi*nbsp;deinoftræ articulo ,utnon folumuerbateneamus, fed etiam fenfumuerborumnbsp;amp; utilitatcm ftdei huius articuli comprehendamus, Ac primum quiden* conwnbsp;memorabimus eLuca, hiftoriamafcenfionis, adieduri interim 8C alia fcriptuanbsp;ræ tcftimonia,quibushic articulus ftdei comprobatur, Deinde explicabimus,nbsp;quomodo id quod diciturjafcenditin coslum^intclligendum finPoftremo adij^nbsp;ciernus etiamfrudum SiC utilitatem afcenfionis Chrifti incœlum, Hæcprofe^nbsp;do omnia cognitu nobis necelfariafuntjnifi plane nullam falutis noftrae rauo^nbsp;nem habeamus. Quod cum longe ab unoquouis noftrum, ut fpero abfit, agitenbsp;in Chrifto amicilTimhattentisauribusnbsp;nbsp;nbsp;znimis audtamus, quæ nobis fpiritus

fandus dehis rebus in fcriptura concionatunEt cum hæc ( inquit Lucas ) dixift fet,uidentibusijfdem(nimirumforasedudis ufçin Bethaniam fupcr mon^nbsp;tern Oliueti) inaltumfublatus eftjSè nubesfubduxitillû ab oculis corS,Cunlt;çnbsp;eflcnt deftxis in cœlum oculis cunte illojccce duo uiri aftiterunt illis, amidi ue^nbsp;ftibtis albisjqui SC dixerüt, Viri Gah'laei quid ftatis intuentes in cœlum c Hic lenbsp;fus qui aflumptus eft a uobts in cœlum/ic uenietjquemadmodum uidiftis eumnbsp;euntemincœlum, Hæceft hiftoriainquadefcribiturftdei articulus, Afcem*nbsp;ditincœlum.ËtquianecelTeclfutfirmateftimoniaarticuloi^îft'dèihabeamus,nbsp;recitabimus etiam alios facræ feripturæ locos, quibus hic articulus comprObîu*nbsp;tur.Namquod Lucas hieferibit deafcenftone,tdem antea paucis perftrinxitinnbsp;Euangdlio fuo dicens,Eduxitcos foras in Bethaniam, ÔÔ fublatis in al turn ma^nbsp;nibus, benedixit eis,Et fadum eft dum b enedt ccret illisjT eceffît ab eis, ac fereba*nbsp;tur in cœlum.Marcus quoeç afcenfionis meminit, Pofteaquam,inquiens, locanbsp;tus fuiffet eis,receptus eft in cœlum A confedita dextris Dei,Hucacccdit loannbsp;nes Euangelifta, apud quem lefus adMariam Magdalenam ita dicit, Vade adnbsp;fratres meos Si die eis, Afcendö ad pattem meum SC pattern ueftrum,dcum me#nbsp;wmôrdeumueftrum.Idemamp;Petrusinprimafuaconcionc tcftatur,quemad*nbsp;modum Lucas in Adis feciido capite feribit, Dextera, inquicns, deiexaltatus,nbsp;æpromiffionefpiritusfandiacceptaapatrecfFudithocquodnuncuidctis.Hisnbsp;adde Si Paulum ad Epheftos ita fcribentcm,Äfccndit fuper omnes cœlos,uto^nbsp;mnia impleret,Qui'n 66 Proph ctæ de Afeenfione Chrifti uaticinati funt. Cur*nbsp;rus Dei,inquit Dauid,dece milibus multiplex milia lactantiS, DOMIN VS innbsp;cis in Sinai fando, Aftendiftiin altum, cepifti captiuitate, accepiftidona in honbsp;minibus*

HOMILIAE lOHAN, BRENTII. 7 minibus«Etmaliopfalmo:Dixit DOMlÿ^VS Dominomco,fecîe a dextris-mcisjdonecponam inimicos tuos fcabcllufnpedum ttiorum. Ex hocenim loconbsp;probatPetrusinÄdlisÄpoftolicisafcenfionemChhfti inccclum.Wabesma^nbsp;gnam nubcm teftium comprobantium afcenfionê Chrifti ,quos ideo pluribusnbsp;commemorauijUtfciremusquibusfcnpturæ locis hic articulus confirmetur,nbsp;Qiiod cum ita fe habcat.cxponcndum nunc erit,qua: fit ucra fentêtis eius quo Jnbsp;dicitur: Afcendit incœlum. Atçp hocco diligentius fcrutandum S/C obfcruan#nbsp;dum eft,qgt; Sacramentartj,quincgantpanemcoenaeDominicç uere corpus Chrinbsp;ftiefle,quæruntex afcenfuChrifti in cœlum erroris fui patrocinium.Dicunt /ifceUdereiAnbsp;enim,Chriftus afcendit cumcorporefuo in cœlum,ÔC habitat incœlo corporali cœlum qwdtnbsp;ter, corpus igi tur Chrifti non poteft elTein pane, N os autem ueftris adiuti prcsî contra Sacranbsp;cibus,perfpicueoftcndemus,tantumabeire,utafcenfusChriftiincœlumjho^ mcntarios-rum errori pafrocinetur,ut maxime omnium uanitatcm eorum arguai 8^ confitnbsp;fet«Primum enimChriftus dicitur in cœlum afcendiffe, nonq»unum in cœlonbsp;illouifibililocum corporefuo itaoccupauerit,utia eotantum loco cótineatur,nbsp;fed qgt; penetraucrit,quemadmodum ad Hçbræosfcribitur,cœîos, eteuaferit fux«nbsp;per omnia,quæfunt in terra ôCincœlo.inud,inquit,Paulus,afcendit, quid eft ninbsp;ûq?etiamdcfcenderat prius ininfimaspartesterræf Qiiidefccndit,idê ilîccfl:nbsp;qui erÄm afcendit fuper omnes cœlos, Audi quid Paulus dicat : Super o innés,nbsp;inquit3cœlos,utimpleretomnia,nimirum,nonut tantum impleretomnem fcrînbsp;pturam,quemadmodum quidam hune locum ad confirmandafomniafuadc^nbsp;torqucnt,fedutimpleretomniataminférafupera,tamterram ^cçlum, Natnnbsp;quemadmodum qui in ualkaliqua profunda confiftit,non poteft totam region«nbsp;ncmcircumiacentem oculis comprehendere,fed tantum eaquæ inuallefunt,ô^nbsp;non longe a ualle diftant per fpici t, Qiiiautem afeenditin altum montem, is tossnbsp;cam circumiacétem regionem ocul is fuis occupât,ita Chriftus noluit ueî in terssnbsp;rauel in aliqua tantum parteexterniillius celi fixuspermanere,fed cuafit fupernbsp;omnes cçlos,no ut omnia tantum inprofpedlu fuo habcrct,fed ut omniaimpleainbsp;retjâf ubi Deus regn’at,ibi ôC ipfedeus fîChomo prçfto adeftet, ac una cum pâtrenbsp;fuo regnaret.Non eftautem hicaudiendum comentum illoijt,qui Chriftum itanbsp;feparant,utnonuereanturdicere,Chriftumomniaquidemimp!ereiuxtadiuii:nbsp;nitatem,non autem omnia impiereiuxfahumanitatcm,quam in uno tantum lonbsp;co eife oporteat. T ametfi enim humanitatis pei^fe proprictas fit,in uno tantumnbsp;ïoeo efte, attamen fi humanitas diuinitati in una perfona, quemadmodum fitnbsp;inChrifto, cóiun(ftafuerit,profe(ftö ea humanitas diuinitati ita adharet, ut nu!nbsp;ialocidiftantiaabeadiuelIiqueat.MorsipfaôSinfernusnonpotuerunthuma«nbsp;nitatemadiuinitateinChriftofeparare38Cexiftimabistucrairahaecloea,tantaenbsp;potentiæ efte, ut cogant diuinitatem Chrifti alicubi efle, ubi non fit humanitasnbsp;eiust Acuerumqu(demeft,humanitatemChrifti,quotiesapparct in uno tStuncnbsp;loco,uel in cçlo uel in terra apparerc.Quia autem liera fîdestradit,uerbum cars»nbsp;nem fatftum 3^ deum amp; hominem in Chrifto unam perfonam eife, profedlo ne/nbsp;ccflecftconfiterbqiteipfainiciîtChriftus iuxta humanitatem ubieft iuxtadi/nbsp;iiinitatem. Quod fi hæchumano captu nonintellexeris,non eftmirum, non cmnbsp;ideodicuntur,utintelligas,fedutcrcdas.Inmyftcriocnimincarnationis DO/nbsp;MINI noftri fefu Chriftijîcqnftit feripturanon intclledum captus humani,nbsp;fed fîdem uerbi Dei dicentis î Verbum caro fadum eft. Et : EmifitDeus filiurnnbsp;fuum fadumexmulierc. Et: NonangelosalTumit, fed fernen Abrahæ. Quarenbsp;non eft fentiendum Chriftum ita in cçlumafcendiire,ut in hoc tantum uifibilinbsp;cçloiuxta humanitatempermanfcfit,ïêdpotiüs utomnes cçlos penctrando acnbsp;fup^randojomniaimpleret.Namidipfumquoçp Marcus fignificatdc afeenfn

ÎN CAP, PRIMVM ÄC-TO. APOST.

Chriftf icn (ctibens : Rcccptus eft intclum, Si confediî a dcxtri s Dei. Quxra* mus igxturjubt fïntdexcræ Dei, utSlt; ilft'c thronum lefu Chn'fti inucnfamus ,nbsp;Dextërà Dextera autemDei eft, omnipotentia, gloria SC maieftas Dei, id quod paflimnbsp;dfijuW» fcripturamuStis locis teftatur.Omnipotentiaucro Simaieftas Dei funtin omninbsp;buslocis,immo utredius dicam/unt extra,intra, infra Si fupra,omnes locos,nbsp;tarn in cçloquam in terra. Cçlum,inquit DOMINVS, raihi fedes eft,ÔCterranbsp;fcabellum pedum meorum.Et rurfusjCçlum Si terram ego impleo.Itacj nccef*nbsp;ïeefte,ut thronum quo cp Chriftiponamus extra, intra,infra Si fupra omnes Io««nbsp;cos 3 tarn in c^Io ^in terra. Acccdithuc,quodPauIus adConoflenfcsfcribcns:nbsp;Si refurrexiftisjinquitjuna cu Chrifto,fuperna quacritc,ubi eft Chriftus ad dex^=nbsp;Ceramdei fedcns,fuperna curate, non terreftria. Qiiae ergo funt ilia fuperna ubinbsp;Chriftus ledetf ca profedo manifefta erunt,fi prius difpiciasjquac fint ilia infernbsp;na Si terreftria nobis fugicnda.N ec diffimul at ea Paulus: Mortificate,inquiês,nbsp;membra ucftra terreftria,ftuprum, immundiciam, molliciem,concupifcentiantnbsp;malam,auariciam,SC aliaid genus,hæc dicuntur inferna, etiamfi fupremo loconbsp;inueniantur.Superna igitur funt,quit hisopponuntur,quæ ÔC Paulusmox enunbsp;merat:Sitis,inquiens,induti tanquam dedi Dei fandi amp; diledijuifeera mifera^nbsp;tionum,comitatem,modeftiam,manfuetudinem,lcnitatem,charitatem,5Cqu3:nbsp;lequuntur, Hate bona fuperna SC cçleftia funt, etiamfi in infimo homin«repe^nbsp;riantur.Itacçcum dicitur Chriftus fupra ad dextram Dei habitare,non de folonbsp;corporali loco intclligcndum eft, ( rum fi locum reipexeris, fuperior eft omninbsp;locoôCnullo loco continetur, SCnufquam non habitat,quemadmodum anteanbsp;demonftratumeft) Sedintelligendum eft etiamde fupernis diuinisSC celeftixnbsp;bus bonis* Qtiarequanto certius eft Chriftumin cglumafcendifle,0Cconfea»nbsp;di ftc ad dexteram Dei, tanto firmiori leftimonio refellitur error iilorum,qui ncnbsp;g nt corpus Chrifti cife in pane coenac dominicac ,ncc in eo pane uere diftrib ui,nbsp;einde Chriftus dicitur in celum afrendifle, SC in regnum patris intraffe, nonnbsp;quod antea non fuerit in cçlo, nectma cum patte regnauerit. Si enim diuinamnbsp;naturam Chrifti refpicias,profedo fuit incçkiôu in regno patris iam inde abnbsp;/atemo i Si autem humanam eius naturam confyderes,certciam inde ab initionbsp;incarnationis fuîtincçlo 8C in regnopatris, Apudlohannem enim dicit: Nc*nbsp;mo afeenditin cçlum,nifiqùi defeendite cclo,filius hominis qui eft in cçlo.nbsp;Et id confirmât transfigur aaolt;ius, quç fada eft coram tribus difeipulis in monnbsp;te Thabor.Ergo ne inquies,Chriftus nunquam fuit obnoxius humanis infirmfnbsp;tatibus f Abfit, ut id fentiamus. Tametfi enim fuerit tempore carnis fuæ fem*nbsp;per in cçlo ÔC in regno patris, autoriïate, quippe quod Deus SC h omo fit in Chrinbsp;fto unaperfona ,abnegat{one tarnen fui ipfius,in falutem noftram alTumpfit eonbsp;tempore omnes humanas infirmitateSjSC coniecit fefe uere abfep peccato in no*nbsp;ftras imbecillitates, ut nos ^eccatis SC iipbedllitatibus noftris liberarct. Qua*nbsp;re omnino fcnticndumcft,Chriftum uere palTum ÔC mortuum efle, Poftquaninbsp;tieroamorfuis refurrexit, ftadm per refurredionem fuam abiccit omnes hu^nbsp;manas infirmitates SC mortem. Ac quia declarauit tunc, fefe mortis uidoremnbsp;eflejidcodiciturpcrrcfurrcdionemintrafTe in regnum patris. Non bibam,in*nbsp;quit,poft hacex hoc frudu uitis,ufqj in diem ilium, cum illud bibam uobifeumnbsp;nouum inregno patris. Bibitautem Chriftus una cumdifeipulis fuis poft re*nbsp;furredionemSCanteafcenfioncm. Fuit igitur SC ante afeenfionem in regno panbsp;tris fut. Etiterum: None, inquit, oportuitpati Chriftum,8Cintrare in gloriantnbsp;fuam? Intrauitergo ingloriam fuam,quando per refurredionem euafi't omnesnbsp;pafliones mortis. Qiifd quod SC adhuc pendens in crucc ad latronem dicebat :nbsp;Hodiemccum cris in paradiforQuaeprofedo uerbaperfpicuefignificant Chrinbsp;Hunt

HOMILIAE IOAN. BRENTIL 8

ftiim anteafceffonem incælo autregno pawn's fuifuifle. Dicergo obfecro quid fibi Lieht hic arciculus fldei noftræ: Afcendft in cælum fidipfum certehaud ob#nbsp;fcLire exponit Lucas dicens: In altum fublatus eft^ SC nubes fubduxit illum abnbsp;ocuh's eorum.Tatnetfi enim Chriftus per refurreifiionem fuam i'ntrautti'ncae#nbsp;Ium SiTregnumpatris, tarnen quemadmodum anterefurreä;ionem aflumpferatnbsp;trigi'nta tribus annis omnes humanas imbecilh'tatcsjUtpeccata noftra expi'aret,nbsp;Kapoftrefurrcdionemdepofitaiamcorruptione,Sifmorte,afrumpfit uifibilenrnbsp;conuerfationemcumdifcipulis fuis quadragintadiebusjut hoc tempon's fpa#nbsp;cio ucn'tatem rcfurre Aionis fuac uarqs argumentis tcftificaretur ? Poftquam a«nbsp;tem ueni't quadragefimus dies,fublatus eft in altum uidentibus difcipulis,ÖCnbsp;nubes fubduxit illum ab oculis eorum. Hoc eft, quemadmodum anteaper re#nbsp;furredionem depofuit omnes carnis infirmitatesjcorruptionem SC mortem,nbsp;quxpropterpeccatanoftra aflumpferat,itanunc per afeenfumfuuminaltum,nbsp;deponitutfibilem fuam conuerfationem in terris,quam quadraginta diebus adnbsp;teftificandam refurredionem fuam aflumpferat. Afeenfus igitur Chrifti in al#nbsp;tum, de quo hiefermoeft 3 nihil aliud eftjquamdepofitiö uifibilis conuerfauonbsp;nisintcrra,SC fubdudioeiusaboculis humanis,ut non amplius confpiciaturnbsp;ab hominibus, in terra conuerfans. Sed hic obftrepet mihi quifpiam, Si inqui#nbsp;cns,OtiriftLis ante afeenfionem fuam in cælo fuit cum pâtre. Qiiid ergo apudnbsp;lohannem dicit ad Magdalenam : Noli me tangere, nondum enim afeendi adnbsp;patremmeum c Scio quidem hune locum uulgo ita exponi, quod Chriftus lo#nbsp;quatur nonde corporali, fed de fpirituali tadu .fentiens Mariam non rede co#nbsp;ïere ipfum externo complexu, propterea quod nondum compledatur ipfum fi#nbsp;de.Etquod dicat,nondum afeendi ad patrem,non in Chriftum, fed in Magda#nbsp;l’nam rerpicerc,quç nondum credat Chriftum intraffe in regnum patris,ct connbsp;fediflead dextramDei.Hæcfententianoneftcontcmncnda,fed uidetur hoedtnbsp;dumfïmpliciusintelligi debere. Nameum Magdalena agnofeeretChriftum, ExplieMfnbsp;mox reiecit fe in eum,ac ita apprehenditilium, utproponeret in animo fuo, fe locu4, naîtnbsp;nonampliusdimifluramipfum,doneeetiamdifcipulis oftêdateum uiuentem. met4/igcrsgt;nbsp;Refpondit igitur Chriftus,noli me tangere,hoceft ,nonneccflehabcs meita co#nbsp;pledi acretinere, ut exhibeas me quafi captî'uû difcipulis, nondû.n. afeendi adnbsp;patrê,nondiï effugi confpedS ueftrum, nondû ita intrau/ in gloriâmeâ, ut fubnbsp;duxerim me ocuh's ueftris, fed prçfto adero uobifeS adhuemuïtis diebus,ôf prænbsp;bebomeuobisfæpcnumero confpicicndum,prîuf^uifibilemmeamconuerfa#nbsp;tionem depofuero. Proindedimittemenunc, SC uade ad fratres meos, adnun#nbsp;dans eis, quod nonuelim me ab ocuh's eorum in cælum fubducere, ntfi prius alinbsp;quot diebus apparuero ipfis, SC declarauero me uere a mortuis refurrexilTe.

Hæc fententia mihi uidetur ut fïmph'ciflîma,ita ueriflima, amp; plane conuenit cum CO fenfu,quo Lucasinterpretatur,afcenfumChrifti,eflefubdudionemui#nbsp;fibilis conuerfationis Chrifti ab ocuh's difcipulorum. Quid ergo i num ita abnbsp;humanis ocuh's fubdult;5tuseft,ut nunquam amplius ab hominibus confpicia#nbsp;tur ( Vifus quideui poftca eft a Stephano,ftans a dextrisDei. Vifus eft amp; Pau#nbsp;lo Apoftolo,quemadmodumadCorinthios feribitur. Attamennunquam fienbsp;in terrisficut anteafeenfionem,conuerfans, colloquens, edcns,bibcns, amp; tan#nbsp;gendum fefe præbensjconfpic!etur,donecucniat nouiflîmus dies. Sic enim Lunbsp;cas fcribittCum eflent defixis in cçîum oculis eunte illo,ccce uiri duo aftiteruntnbsp;nbsp;nbsp;’

ilh's,amilt;fti ueftibus albis, qui SCdixerunt î Viri Galilæi,quid ftatis intuentes nbsp;nbsp;*

in ca:îum r hic lefus qui alTumptus eft a uobis in cælum, fie uenict quemadmo# , dumuidiftiseum euntem in cælum. Hosuiros albis ueftibus amitftos angelosnbsp;Del fuiffercs ipfa déclarât. Ac «atidnantur Chriftum in nouiflîmo die ad iu#

b 2

IN CAP, P.RIHVH ÄCTO; APOST.

rHftiirm- b^^Etqiiiaad tiidicandumredibit,ccrtemagnamaieftateredibK, Sicem'm Pan ÎUSin prioriad Phelfi!om'cenfcsepillola3capitequarto fcnbens: DO MI#nbsp;N V S, inquic, cum hortatuSduocearchangeliac tuba Dei defcendetdecælo,nbsp;6^mortui in Chriftorefurgent.Idem teftatur ipfe Chrillus apudMatthanimnbsp;capiteuigefimo quarto itadicens: Apparcbit fignumfiîij hominis in cælo, ÔCnbsp;tunc plangent omnes tribus tcrrx,Sgt;C uidebuntfilium hominis uenientem in nunbsp;bibus cumuirtute öf gloria multa, ÔC mittet angelos fuos cum tubæ uoce ma#nbsp;gna,0dcongregabiteledoseius. Vbi ergoadueniente DOMIN O in tantanbsp;«naicftatCjmanebuntimpij f ubicomparcbunt peccatorcs impœnitentes t quonbsp;fugient contemptores Dei 8C iudicq eiusfSunt.n, funtproh pudor, multigt;qutnbsp;turn feruo illo de quo eft apud Lucam capite duodecimo in corde fuo dicunt,nbsp;lt;iiffcrt dominus meus reditum.S^pcreutiuntferuosacancillasjCdunt,bibunt,nbsp;incbriantur.Suntquiprorfusridentgt;quicquidde aduentu Chrifti dicitur.Denbsp;quibus longe ante uaticinatuseft Apoftolus Petrus: lllud,inquiens,primumnbsp;fcicntesjuenturos in extremis diebus illufores qui iuxta proprias conicientiasnbsp;ambulent dicant,ubieft pollicitatio aduentus eiusf Siquidem ex quo^ie pa#nbsp;tres dormierunt, fic omnia permanent ab initio conditionis. Num igitur nonnbsp;uenturus autreuelaturus eft fefe Chriftusquia hi eum non uenturum fperant J?nbsp;num quia tardât, ideononueniett certenon eft tarditas,ficutnonnulh exiftt*nbsp;amnt,l«dpanentia,eft enim erga nos paciens dum non uult ullos perire, fed o#nbsp;mnesadpœnitentiamrecipereJtacpnifirefpuerisjUenietdies D OMINIffnbsp;cut fur in node, ueniet D O MIN V S in diequo non fperas, ÔC bora qua nc#nbsp;fcis,amp;diffecabitte,acponctpartem tuameum infidis.Hadenus exphcuimus,nbsp;quomodo ilhidquoddiciturzAfcendit in cælos,uerejnte!hgcndHm fit, explicenbsp;anus nunc frudum ôf utilitatem : quae nobis ex afeenfu Chrifti in catlum per fi#nbsp;dem contingit.NamquodChriftusfubduxeritfefeuifibiliterexoculis difciptinbsp;iorumfuorumteftatuseft cofpedaculo,feucrcintrafleinregnumpatris fut,ÔCnbsp;confedilTe ad d ex tram Dei. Qiiid ergo f num nihil rcrum ex hac terra fecum adnbsp;patternfuumauexitî Profedo,afccnfus Chrifti in cælum nihil aliud eft quam

ills Chriftus imperator longe omnium fortiffimusSi; inuidiffi'mus,inafcenfu fuo in caelum, triumphumegerit, primum quidem duxit fecum captiuos hoftesnbsp;a fedeuidos.Siccnim docct Paulus ad Ephefios e pfalmo fexagefimo feptimonbsp;dicens:Cumafccndiirctinaltum,captiuam duxitcaptiuitatcm,deditdonahonbsp;minibus. Cæterum illud afeendit, quid eft, nift quod etiam defeenderat priusnbsp;ininfimas partes terræc'Quæ ergo funt infimae illæ partes terrae ad quas Chri#nbsp;ftusdefcendit.Etquae eftcaptiuitasilia quam Chriftus ccepit, in afeenfu fuonbsp;captiuam duxit f Certenofteritnobis difficile haec explicare. Vide mshi faltemnbsp;casmiferias 6^ cal amitates, quas homo neceffe habet propter peccatum fuumnbsp;ferre, SCmox habcbis tarninfimas partes terrae,quam ueras captiuitates 6Ó carccnbsp;res. Aeprimum quidem,quia homopeccauit, ideo coniedus eft in omniage#nbsp;neraafflidionum,tarn corporalium quam fpiritualium,adeoqpcaptiuusfadu»nbsp;eftmortis ôiTinferni. Enhae funtinfimæpartes terræ -, quid enim inferius foueanbsp;morrist quid profundius inferno? Cum Dauiddiceret:De profundis clama#nbsp;ui ad te Domine,profedo nonaliundeclamat,quàm e fenfurnortis amp; inferni,nbsp;^uo propter peccatafuacomprehendebatwr. En b« funt capttuitares QC car#

HOMILIAE IOAN. BRENTII.

ceres «alidiffimis por tiSjfensjUeAibus event's ita muni ti,ut nullus homtnuirt fu isuir/buseaeffnngereatcpefFugerequcat.Chriftusigtturexpiafurus pecca#nbsp;ta noftrajdefeendit in has tnfimas partes terræô^ captiui tares, ac conrecitfe innbsp;omnes humanas calami tates^mortem QC infcrnum. Sed qui'a ipfc nullum pecca#nbsp;tumfeceratjnecinuentus erat dolus in orceiusjidco fatisfecit propeccatisnogt;nbsp;llrïSjôi expugnauic has captiuitates^ôt^ in fuampoteftatem i'ta recepit,ut eas cap#nbsp;tiuasfecumfncœlumauexcrit,ôi^ dominetur nuncineisgloriofiffîmeac potennbsp;tiffime.Deinde,unacumcaptiuishofttbus etiam libcrati ciues ab imperatori#nbsp;bus in tn'umpho duci folenc. D O MIN V S igftur nofter lefus Chriftus, im#nbsp;peratorlongeomniuminuidiiilimusjnonfolumcalamhates,mortem6C infer#nbsp;num, fccum captiua duxit, fed etiam nosipfos ,qui priuseramus in his c^tceri:^nbsp;buscaptiui,nunc autemper ipfumliberati credentesineum,fecumincœlumnbsp;itaauexic,ut una cumipfouiêloria fruamur,ô^ fuper hoftesnoftros, quorumnbsp;ùindieramus perpetuo dominemur.Deus (inquit Paulus) qui diues eft inmifenbsp;ricordiajpropter multam charitatem fuam, qua dilexit nos, etiam cum effemusnbsp;mortuiperdelida,conuiuificauitnosunacu Chrifto (per gratiamcnimferua#nbsp;tieftis)fimulcpcumeo refufcitauic,Sófimul cum eo federe fecit inter coeleftes innbsp;Chrifto lefu.Quid magts perfpicue dicipoteft t Fecit (inquit)nos fimul cum eonbsp;federainter coeleftes, NeceiTe igitur eft, q» Chriftus nos qui credimus inipfum,nbsp;i ecum incailum auexerit.Qtiid audiOjinquiesi auexit Chriftus nos fecum in cænbsp;lum,cummanifeftumfit,quodnubesfubduxerit eum ab oculis difcipulonim,nbsp;fiCquod reliqueritdifcipulos in monte ftantes, qui ô^moxiuxtapræccptûChrinbsp;ftiregreffîfuntinHierufalem.SiigiturnonabduxitfecumÄpoftolostuncinnbsp;afcenfupræfcntes,quomodo nosabfentesjimmonondum natosfecum abdu;«nbsp;xiffets'HuncfcrupuIumeximitnobisPauIusjquiadColloftènfes capite tertionbsp;feribens: Vita ( inquit) ueftra abfeondita eft in Chrifto in Deo, Qirandocunt^^nbsp;Chriftusmanifeftatusfuerituita noftra,tunc6^uos cum illomanifeftabimininbsp;f ngloria.Huc acceditquod loannes inprima epiftola capite tertio feribit: Chanbsp;rifl’imGinquienSjnuncfilijDei fumus, amp; nondumapparuit quid futuri fumus jnbsp;feimus autem quoniam fi app3ruerit,fimilcs ei efimus. Quanquam igitur nonnbsp;appareatnuneexterno afeenfu nos una cum Chrifto in cçlum abdutftos, tarnennbsp;certumeft,nos perfidem in fpchaud quaqua pudefaciente iamincæîumafcennbsp;dttrc,amp; una cum Chrifto regnare,Si enim perfidem fatfti fumus filij Dei,profcnbsp;lt;fto fadi etiam fumus perfidem hæredes quideiÂDei,cohçredes autem Chrifti.nbsp;Qin‘autcmfumuscohæredesChrifti,quomodononeademborta cumipfopoffînbsp;deremus r Äccedit huCjquod Chriftus qui in ipfum credunt,unS corpus fint,nbsp;cuius corporis Chriftus caput eft,er edentes autem in ipfum membra.Omniajinnbsp;qnicpaulusjfubiecitfubpcdibuseiusjamp;feumdeditcaput fuper omniaipfiEe#nbsp;clefiæjquae eft corpus illius Jam fi caput refurrexit a mortuis, ÔC afeenditin cöenbsp;Ium,qui fieri poffet,utnon fimul öC membra amortuis refurrexiflent, in cœ#nbsp;Ium afeendiftenti Qiiid enim etiamfi, quiequid eft iftud, oculis corporalibusnbsp;nunc nonuidcas,necmanibus externis tangas, atfamen uidere hoc licet oculisnbsp;fidefSó tangere manibus fpefquæ cum non e fomnijs humaniSjfed ccertiffttnonbsp;Si infall ibili uerbo dei concepta fit,non poteft hominem pudefaccre,6C erit temnbsp;pus,cum idquod fpcratur,rcipfarcuelctur,nimirum cum implebifur,quod PaUnbsp;lus ad Theffalonicenfesfcribens;lpfe(inqu/f)DOMINVS cumhortatuöifuonbsp;cearchangeli SC tuba Dei defcendetdccceIo,6Cmortuiin Chrifto refurgentprinbsp;mum,dcindenos qui uiuimus,qui reliqui erimus,fimul cum illis rapiemur in niinbsp;bibusinoccurfum DOMINIinaera,amp;ficfempercum DOMINO erimus,nbsp;Qtn'd igitur tantoperequafi pen'turus, adpaupertatem, ad exilium, ad corpo#

IN CAP. PRIHVM AGTO. APOST.

rales afflidiones,ad mortetn ,ad in^rnum trépidas i quid fradlo animo ea for* midas^ AnncfcisIefumChriftumpeccatatuaexpiaflcjacinecelumafcendii*nbsp;fe J tecpfecum in coelumauexiflcjUtunacumipfo inomnibus calamitatibus re*nbsp;gnes f Annoninuenis nunc lefum Chriftum tuuminpaupertate, exilio, mor*nbsp;te ÔCinferno gloriofe dominantem, 6^ tcuna cum ipfo pari propter ipfum po*nbsp;teftate præditum affîdentemç’Quid igitur times fHoc, inqui s, rimeo,quia aliasnbsp;Chriftus ait: Nemo afeen ditin caelum,nifi qui defeendit e cælo, filius hominisnbsp;qui eft in cælo. Si igitur Chriftus folus in cæl urn afcendit,quidenim profuericnbsp;uanam fpem concipere, quod amp; ego cum ipfo afeenderim, in calamitatibusnbsp;regnem t Sedabfit ut Chriftus hoc dido nobis fidem dC fpem cxcutiac,quinnbsp;Qgoi ebrU potius uultnobis co dido fidem augere,amp; fpem conferuare. Cum enim di*nbsp;ftut folM afa eft neminem in caelum afeendere, nifi ië fol urn, non cxcludit eos qui credunt innbsp;cfBdtfWfor. ^pfum, fed excl udit tantum humanamuirtutcm,iufticiam Ôfpotentiam. Ne«nbsp;ium,quonManbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eninvalius tantam habet ex fe uirtutem 6^ iufticiam, ut queat in cælum fui«

àcfitMtelu* ^ttiribus afeendere,folus ChriftusafcenditfuauirtuteÖ^iufticia,intcrim autem genaum. fnChrifto afeendût Chrifti uirtuteomnes,quotquotinipfumcredunt.Siccninbsp;mox fequitur : Sicut Mofe exaltauit ferpentem in deferto,ita exaltari oportet finbsp;ïiumhominisjUtomnisqui creditin eum non pereat,fed habeatuitam æter*nbsp;nam.Quid eft illud,habeatuitam aeternam,nifi afeendat in cælumtQuarenbsp;lt;antumabeft,uthocà'donos reqeiat Chriftus ab afcenfu in cælum, ut potiusnbsp;doceat,qua uir tute,qua fcala,quibus gradibus in cælum afeendamus, uidelicet,nbsp;nonafccnfuri,finoftramiufticiam,noftraopçra,noftrasuirtutcs,unquamfca*nbsp;las ad afeendendumincælum erigamus,fed fi Chriftum pro pcccatisnoftrisnbsp;) paffùmpro fcalaarripiamus,8tinipfopcrfidem ambulemus. Quæ cumita fenbsp;fiabeant, agite amiciflîmf ,dcclaremus nos cum Chriftoin cælum afeendifle»nbsp;cæleftiacuremusjSC fuperna,ubi Chriftuseftad dexteram Dei fedens,quæra*nbsp;mus.Sicenimmanifeftato Chrifto,manifeftabimur 8C nos cum illo in gloria,nbsp;qui eftunacumpatreÔf fpirftufandoDeusIaudandus in fæcula, Amen,

H O M U I A HIL

Xplicuimus heri pîomediocritatenoftra,afcen* fum DOMINI noftri lefu Chrifti in coeîum,nbsp;qüB Chriftus uidentibus difeipulis fuis in altumnbsp;eleuatus SC a nube fubdudus fuit. Hodie cxplica*nbsp;bimus, primum quidem,idlt;9 paucis,quid rerun*nbsp;Chriftus in cœlo agat.Deinde, quid 6Cdifeipulinbsp;poftquam Chriftus ab ipfis in cglum aftlimptus eft,nbsp;egerint. Nemo enim exiftimare debet,Chriftumnbsp;ideo cælos afcêdifle,utilh'c ad dexterâ Dei patrisnbsp;^fuiociofus defidcat, at tempus fu«, fabulis nefcionbsp;quibus,terat.AmaicftateemChriftinihiI alieniuseftocioSCignauia.Net^pu*nbsp;tandum eft difcipulos illius hocafeenfionis fpedaculo ita captos,ut ab eo loconbsp;quo Chriftus in altum afeendit, tanquam longe omnium facratiffïmo cæïorumnbsp;introitu,nunquam ad feâandam uocationetn fuam digrefli fuerint,id quod fornbsp;taflîs hypocrita quifpiam fecilTetjacin eo loco monafterium ,quafiillic tantumnbsp;elTct porta cælijconftruxiflet. Quod igitur ad ncgocium Chrifti in celo aftiner,-profeAo non enumerabimus omnia Chrifti regnantis SC in cælo 5C in fcrra,opcnbsp;ra. Qiiis enim tantæ effet arrogantiæ,ut hoc præfumerct qui s tantæ eflet impu/nbsp;dentiæ,uthoc fefaClurum polliceri auderett* Si omnia membra corporis no*nbsp;ûri it*

HOMILIAB lOAK BRENTII, lo ftn'inhnguasuerterentur,non tarnenpof^nt fans pro dignttatc opera Chriftïnbsp;ïam regnân'scxplicare,Sedun«m duntaxatopus Chrifti commemorabojquodnbsp;ut non cftcuriofumfcrutan',itainuentuac cognitu maxime omnium necclTa^nbsp;rium eft. Audi ergo Dauidem,opus Chrifti in dexter a patris ita defcribentem:nbsp;ïurauicDOMIN VSjÔCnonpœnitebiteum^Tuesfacerdosinæternum, Qaiiwwanbsp;fecundum ordinemMekhifedcc, Si Chriftusperpetuus facerdoseft,quis nonnbsp;inrelligateum ofFicio quocç amp;opcre facerdotispcrpetuo fungi ? Sacerdotis aunbsp;tem praecipuum officium acopus fuit in lege, orare pro populo, â^Deum pla*nbsp;care« Ho cigitur Chriftus praecipue agit in caelo ó^in dextra patris,quod oretnbsp;pro populo fuo, Sé minget iram patris. Qpia autem pater diligit filium, dC om*nbsp;nia dédit illi in manum, quomodo oratio eius non effet po tens ; quomodo nonnbsp;«fftcaciccrpopulum fuum Deo patri reconciliaret,aeimpetraret,ut ij qui innbsp;fum credunt, ex omnibus aduerfts feruenturt Vndcnbsp;nbsp;nbsp;Paulus ait : Qijisillc

qui condemnet f Chriftus eft,quimortuus eftjimmojqui fufcitatuseft, quê ctfameft ad dcxteram dei,qui interccdit pro nobis. Et ad Hebræos : Debuienbsp;peromniafratribusfimilisrcddi,utmifericorseffet,ÔC fidelis pontifex in hisnbsp;quaeapuddeum forent agenda, ad expiandum peccatapopuli« Et iterum:Hionbsp;perpetuum habet facerdocium t unde Sé faluos faccre ad plenum poteft, qui pernbsp;ipfumadeuntDeum, Temperuiuensad hoe ut intcrpclict proillis.Qind ergonbsp;jucundius, quid utilius,quid magis confolatorium ac falutiferum nobis acci*nbsp;derepoteft,quamquod habcamus indexteraDei patris talem ponfificcm,quinbsp;hocpræcipucnotftes atqucdicsagit,utnobispatremréconcilier,utnos inomninbsp;bus aduerfis ,adeocp in ipfa motte fcruet,an|i ad uitam ducat t Dies me dcficeretnbsp;ft explicate uellem huius operis Chrifti dignitatem, amplicudinem SC utilita*nbsp;tem, Sé tarnen ne fie quidem poflem« Hæc autem pauca dicere uolui, ut pracznbsp;ter ea, quæ heri de afcenfu Chrifti incælum dixi, oftenderem, quibus rationi*nbsp;busafcenfuChriftiadconfirmandam fidem noftram uti debeamus.Nunc abnbsp;afcenfuChriftiaddifcipulos eius defccndamus,ófquid ipfipoft Chriftumanbsp;nubefubdudumfecerint,uidcbimus,Tunc(inquit Lucas)reuerfii funtHic;» „nbsp;rofolymam a monte Oliueti(in hocenim monte Chriftus in altum fublatusnbsp;eft) qui abeftab Hierofolymis iter fabbati, hoc eft, tantum diftat mons OIûnbsp;veil a Hicrofolymis,quantumlicuit ludæis fabbato ambularc« Licuit autemnbsp;»uxcaRabinos iudæorum,bis mille pedes fabbato ambulate. Et cum introijfi* »nbsp;fent, afeenderunt in cœnaculum ( uideb'cet ftrperiorem partem domus ) uW , gt;nbsp;man fltabant ÔC Petrus, Sé facobus, amp;fohannes,au Andreas, Philippus Sé Tho »»nbsp;mas, Bartholomçusôf Matthæus(qui ÔôLeuidiâuseft)Iacobus Alphçi,6d „nbsp;SimonZclotes ( qui Hebræis dicitur Cananacus, Ità? cnim zeloten fignifi#nbsp;cat ) Sé ludas frater lacobi lt; qui alias Lcbbæus, cognomento Thaddæus dick , gt;nbsp;tur. ) Hi omnes perfeucrabant unanimiter in deprecatione Sé obfecrationc, »»nbsp;cum mulicribus( fiucuxoribus fuis,fiuc i^s mulieribus, qu» profeÔKc étant »»nbsp;cum f ES V aGalilæajflCminiftraueranteidefacultatibus fuis) Maria ma »»nbsp;tre IE S V5 Clinique fratribus illius ( hoc eft ) cognatis IE S V. Hebræi enimnbsp;morcfuocognatosjfratresuocant. Hicmihiprimumuideindifcipuh's Chrk Q.airfÄ/f»p«nbsp;fti magnat obcdicntiacexcmplum.Prsccepctat enim ipfis Chriftus, ut poft aßnbsp;cenfumeiusinccelumnondifcederentHierofolymis,fed federentillic,acexfnbsp;pedarêtquoadufcpinduantuirtuteexalto,ßCaccipiantpromifliimpatris.Mul {‘’’i’»*«'**nbsp;ta aut erant quæ ipfos ab obedicntia huius peepti deterrerepoterant, 0^ necellcnbsp;habcbantinhocobfequio multadifcrimina fubire«Si enim ludaet antea nonnbsp;pepercerant Chrifto,totmiraculis claro,fed adegerat eum ad turpiffi'mam mors»nbsp;Ktn in Ierufalem,quis difcipulorum eius fibiin ea urbe omnia mala obuenturanbsp;b 4

IN CAP, PRIMVH A CT O, AP O ST.

hon pollfecretur s' Et fi Chn'ftus prefer afia,etiam feditionfs nomine ad cru^ cemrapt«seft,q«omodo nonadeandem eodem nomine raperennir,hiqiu clannbsp;deftino conuenticulo ad expedandumexercitum ccele!icm,quo totu orbem innbsp;uadercntjcongregantur f Profedo eo renimftatu qui tunc inter ludaeos eratjô^nbsp;coanimo,quodficipuîi tuncaffedi fuerantjad urbem Hierufalem proficifci,nbsp;propemodumnihil aliud efle uidetur,quam fefe præfentaneæ morti obijcere,nbsp;Nihilominus tarnen difcipuli præcepto Chrifti obfequuntur, SiC rcdeunt, quS#nbsp;uis magno fuopericulo in Hierufalem.Qiiidigitur malieisacciditf eccenecptnbsp;lus capitis eorum mouetur.Curitat' quia ambulabant inuocatione Deijamp;innbsp;obedientia præcepti eius^SCqui iufferat eosredireinHierufalem,hic etiam cus:nbsp;rabat, ut tuto ill i c uerfarentur. Scilicetjtex quifpiam terrenus cmittens feruumnbsp;fuum adobeundam legationemipfi commiffam défendit aim magna equitumnbsp;caterua,8Crcxnoftercoeleftis DOMINVS lefus Chriftus legatos fuosambunbsp;lantes inpracceptis ipfius non defenderctf Profedofic fe resuerc habet, quodnbsp;quencuncpDcus uocatad pericula, huicquoc^eo ipfopollicetur ac præftatau*nbsp;xilïum ôffalutemfuam. Vocauit quondam Àîofenadducatumifraêlis peri:»nbsp;culofilïîmum.Sedqui uocabat,idcm SiTdicebatrEgo ero tecum, Vocauitlfiae»nbsp;litas ad defertumjquid obedientibus eis obftitit aut defuit t mare uidit SC fugit,nbsp;lordanis conuerfus eft retrorfum i coelum pluebat manna,petra dabat a^am,nbsp;ueftimenta non deficiebant uetuftatCjpedes non conterebantur, 8i. hoftes tantonbsp;timorécorrfpiebantur,utnemutirequidemcontra IfraelitasinuocationeDcinbsp;ambulantes audebant.VocabaturleremiasadeuellendasjdeftruendaSjdiffi'pannbsp;das QC ædificandas gentes.Sed cum agnofcerct,fe imbecilliorem quam ut poftetnbsp;tantum onus ferre,audit:Ego tecum fum,ut eruam te dicit DOMIN VS.Quinnbsp;6^hiipfidifcipuli antea aChriftouocatierant,utpracdicarent EuangeIion,0i:nbsp;cmittebantur fine auro,fineargento,fincpera ÔC (ine uirgajcmittcbantur autemnbsp;ficut oues in medio luporum.Quid autem defuit eis i aut in quo periculo pcricnbsp;runttecce reuertuntur cum gaudio,0C ingenue fatentur fibi in uocaiione fua amnbsp;bulantibus nihil unquam defuifte.Demus igitur operam, ut in uocationeDei,nbsp;quantumuispericulofa,obedienter ambulemus. Non enim inobedientia, fednbsp;obedientia per fidem pericula nobis imminentia uitari fol ent. Deinde nec fru*nbsp;ftranecociofe commemorat Lucas nomina apoftolorum, Nam Qi. alias a Matnbsp;thæo Marco diligenter rccitantur. Sunt enim duodecim Apoftoli hi,qui abnbsp;ipfomet Chrifto inhocuocati ft ordinati fuerunt ,ut dodrinam uerae religio»nbsp;nis 3 ft chriftianifmum,primum quidem in ïudæam, deinde autem in totum ornbsp;bem terrarum fpargerent,claues regni cœlorum ad omnes gentes afferrentjEc*nbsp;clefiasuerbofuofundarentjadeoc^terininosregni Chrifti intota terra profer*nbsp;rent.VndeftChriftusuocateoslucemmundiftfalem terrae.Et uerbo eorumnbsp;tarn eximium teftimonium fert,ut dicat: Quiuos auditme audit,ft qui uos fpernbsp;nitmefpcrnit.Et iterum:Quorumcuncgremftcritispeccata in terra,remittun»nbsp;tur eis in cael o:quqrumcuncç retinueritis peccata in terra,retenta erunt in cœl o.nbsp;Quibus teftimonijsChriftusauthoritatem Apoftolorum, ft Euangelij quodnbsp;pracdicaueruntjita confirmauit,ut fi angelus de cœlo aliud Euangeh'on prae»nbsp;dicaretnobis, non effetei fides adhibenda. lam ft Paulus dicit Ecclefiam fu»nbsp;perftrudameflefuper fundamentum Apoftolorum ft Prophetarum,hoceft,funbsp;per dodrinam ft minifteriû quo apoftoli ft prophetæ inhacterra defundi fünf.nbsp;Q^idquodfpiritus fandus in Pfalmisuocet eos principes Ecclefiae t Pro pa»nbsp;tribus tuis, inquit,natifunt tibi filij, conftitues eos principes fuper omnern ternbsp;fam, Cum igitur dodrina Apoftolorum tantaefitauthoritatis in Ecclefia DOnbsp;MJNIjUtnonalianecCTedenda,necadueram falxitcm confequendam datafit,nbsp;digniffimum

HOMILIAE IOAN. BRENTIL n dfgn^ffi'mumcftjUt nomina ÄpoftolorutW, per quos ciuCccmodi dodrina or«« ApoßobrSnbsp;bl manifeftata eiljprobe teneamus.Ätque hac de caufa crcdidcrimmaiores no# fe/h cjunenbsp;ftros fefta Apoftolorum inftituiflc, profedo non ut ApofloIosinDomino dor infiiMa,nbsp;mientes tanquam deos auxiliäres fuperftidofe colamusaut inuocemuSjfeducnbsp;nomina eorumjperquorumdodrinamfalutem confequimur, nobis inculcen#nbsp;lur ,SCminifterium ipforum, quod eft potentia ad falutem omni credentijnobisnbsp;commendetur.Haec enim eft ucra fides, hæc eftuera religio,hic eft uerus Chri#nbsp;ftianifmus, quem nobis dodrinafua Apoftolitradiderunt.Tradiderunt aucemnbsp;folum lefum Chriftumpcccatanoftraexpiaffejö^ nosper folamfidem propternbsp;ïefumChriftumrcmiffîonem peccatorum Qi. uitam aetcrnam confequi, Qiiarenbsp;quiuolueric Apoftolicae Sgt;C catholicæ fidei adhærere,neceire habet huic Apo#nbsp;ftolorum doiftrinac adhærere, Scd quid Apoftoli, difcipuli, amp; mulieres, in cccnbsp;riaculo inurbeHierufalcm congrcgati interim agunt t num ad fallendum temnbsp;poris tædium fabulas quafdam antics recitant.Nequaquam, fed perfeuerabant,nbsp;anquitjUnanimiterin deprecatione ÔC obfecratione, Expctftandum enim cracnbsp;ipfiSjquouismomentOjquandoariTiatimilitcsindomumirruerentiöiS eosom^nbsp;nestanquamrerumnouatorcs ac feditiofos comprehcnderent,uinculis trade#nbsp;rentjÄf ultimo fupplicto afficerent. Ad hoc periculum acccdebat SC mora aduennbsp;tusfpfritus fandi iamanteapromifli. Non enim ucniebat fpiritus primo die,nbsp;non fecundo,non tertio,non quarto,non quinto, non fexto^non feptimo, ita ucnbsp;promiflio Chrifti potuilfetalicui parumfinceræ fidei-mendax uideri.Perfe#nbsp;tierantigiturinoratione» QuamobremrPrimumquidcm,utobedirentpræce# lAodtanbsp;ptoChrifti,quifæpenumeroadmonucrateosutorarcnt,neintrarentin tenta# eratidi-tionem. Deinde utcontinua oracionefidem fuam tot aduerfis follicitatam connbsp;firmarent, Nam per orationem reuocatur in mentem promiffiones Dei ,Opornbsp;tetenimueramorationemepromiffionibus Del conftarc,promiffîonibus au#nbsp;tem Dei alitur, conferuatur SC confi rmatur fides, Qiiare perfeuerant difcipulinbsp;inoratione,utintertotaducifainfide quocp perfeuerarc queant.Mcmorabilenbsp;cxemplum,quo admoncmur, ut in afflidionibus orationem capeiTamus, SC innbsp;orationeperfeueremus,etiamfi nonmox uotis noftris pro noftra hbidinefa#nbsp;tisfiat,inftandum enim eft ,urgendum öiSpergendum in prccibusad Deum,nbsp;ÎMotæ funt parabolæ apud Lucam de amico, qui poftulabat nodu panes a uici^nbsp;3^0, qui Sc impetrabat importunitate,quod nonlt;gt;oterat impetrare amicicia. Etnbsp;iterumjde Indicé impio,qui nonpietatcaliqua,fedmoleftia motus, uiduæ preznbsp;ccsexaudiebauQiiæ certehuc fpedant,ut admoneant nos,quo fcmpcr inad#nbsp;iierfis oremus, net unquam defatigemur ? Sed uidcamus nunc ,quàm efficacesnbsp;f uerint preccs difcipulorum. Ex his cnim in tantum fide fua confirmati funt,ucnbsp;interea dum expedant fpiritum fandum, de eligendo alio Apoftoîo in locumnbsp;proditoris ludæ fecum confultent,2lt; alium perinde eligant,ac finecludæinbsp;Chriftuin perfcqnercntur,nec ipfi qufcquam periculorum expedarent,arquenbsp;adeoiam acccpiffcnt donafpiritusfandi,amp; palam Euangelion prædicarent»nbsp;Tantamfideicertitudinemeffïcit oratio. Dicitergo Lucasîïndiebushis ex# »gt;nbsp;wrgens Petrus in medio difcipulorum (cratautem turba nominum fimul fe# 5»nbsp;« c centum uiginti ) dixit ? Vide quàm paruo numero conftiterit tune Eccle# sjnbsp;fiaChrifti, quætarnenmoxinomnesgenres, intotum orbem terrarum propa#nbsp;gatacft.Qtiidautêdixit Petrust Virifratres,oporniitimplcrifGripturamhanc, ,,nbsp;quâpracdixitfpûs fandus per os Dauid de ludaqui fuitduxrjs qui comprçhen# ,,nbsp;derunt lefum,quiacooptatus eratin numei^ noftrû, SC fortitus crar partem mi# gt;gt;nbsp;nifterij huius. Et isquidem parauitagrum exmercedc iniquitatis, fufpenfufc^nbsp;crepuit médius A effifa funt omnia uifeera eius, Et innotuit omnibus habitan ? j

IN CAP. PRIHVM ÄCTO. APOST.

,, tibus Hterofolymar, fta utappcllareftir agerille lingua illis ucrnacula Aeeldw ,, ma,hoceft, ager fanguinis. Scnptum eft emm in libro Plalmoruni : Fiatcom*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;moratio eius defertajô^ non fit qui inhabitetin ea, £lt;: epifcopatS ciusaccipiataP

ter. HancprioremconcionisPetri partem nunc pro noftra mediocricateexpU cabimus,reliquamin aliud tempus explicandam reijciemus. Inhac autcm connbsp;clone,quam Petrus incoenaculoHierofolymitanohabuit,cxhortaturdifcipunbsp;Ios,ut alium Apoftolum in locum ludae eligant,quo duodenarius Apoftolo*nbsp;rum numerus compleatur. Ac fummaconcionis hæc eft: ludas,quiprimum co*nbsp;optatusfuitaChrifto innumerum duodecim Apoftolorum, poftca ex Apoftonbsp;lo fadus proditor Chrifti,horribili fupplicio iuxta uaticinium fcripturæpe*nbsp;rijt, necefleigitur eft,ut alium Apoftolum inlocumludæcooptemus.SedPe*nbsp;trus uerbis paulo pluribus fupplicium ludç explicat,SC additnominatimlocumnbsp;fcripturar,in quo de interitu aduerfariorum Chrifti prophetatur, Acprimumnbsp;commendat fcripturam ab autore, oportuit, inquicns, impleri fcripturam hanc,nbsp;quam prædixitfpiritus fandus per os Dauid de fuda. Qiiid poteft cxcellcntiusnbsp;defacrafcripturadicijquamquodfituaticiniumfpiritusfandi^ Dauidquidemnbsp;autaliusquifpiamprophetaaccommodauitadoraculafcripturæ,os,îinguam,nbsp;autcalamum fuum,tanquam inftrumcntum.Spiritus autem fandusauthor illenbsp;eft, qui per hoc organon oracula fua dedit. Quare ad facram fcripturalh nonnbsp;aliter quam ad ipfiffimamfpiritus fandiuocem animum noftrumaduertamus.nbsp;Sedquæ eft ilia fcriptura dequahoc loco Petrus loquitur: Fa fcripta eft,inquit,nbsp;anlibro pfalmorum: Fiat commoratio eius deferta, Qi. non fit qui inhabitet innbsp;ca.Hocautemlegiturinpfalmoiuxtanoftramquidemfupputationem fexage*nbsp;fimo odauo, iuxtaHebræos autem, fexagefimo nono. I n co autem pfalmo fpinbsp;ritus fandus inducitChriftumconqucrentemde crudelitate eorum qui ipfumnbsp;prodiderunt,comprehenderunt, Qi crucifixerunt,acprophetantem deexcxca*nbsp;tioneOC interitu ipforum. Et praeter alia etiamillud addit : Effunde fuper eosnbsp;tram tuam, QC furorirae tua: comprehendat eos, fiat habitatio eorum deferta, innbsp;tabernaculiscorumnonfitquiinhabitet.Ethocgencralitcr quidem in pfalmonbsp;de ludæis Qi alffs Chrifti perfecutoribus didum eft. Petrus autem hoc in loconbsp;accommodatgenerale didum ad ludam, qui ut prodtdic Chriftum, Qi fuit duxnbsp;corum qui Chriftum comprehenderunt,tta princeps iudicandus eft omnium conbsp;rum qui perfequStur Chriftum# Quod autem de totapei fequcntium Chriftumnbsp;cohortedidumeft,hocprincipaliter euam ad ducem Qiprincipem eius cohor*nbsp;tispcrtinct. Quare Petrus hunclocum aptiflimcdeluda citât. Audiamusigigt;’nbsp;tur,quiddeludafadumfit,utuideamus in eoimplctumelTequodmultisrctronbsp;annis de impij s perfecutoribus Chrifti prophetatum eft. Etenim, poftquam lu*nbsp;das,quemadmodS in Matthaeo fcriptS eft:Vidit lefum apontificibus condem*nbsp;natum,pcenftentia dudus,retulit triginta argenteos pr incipibus facerdotum ÔCnbsp;fenioribus dices: Peccaui, tradens fanguinem innoxiu. At illi dixerunt:Qui4nbsp;adnosjtuuideris.Etproiedis argenteis intemplojrecelfit abienslaquco fc funbsp;fpendit.Qiiod autem Matthaeusfimplsciter exponit,hoc Petrus latius cxpli*nbsp;cat:Sufpefus,inquit,crepHitmcdius,6Ceffufafuntomniauifccra.Quidhocmornbsp;tis genere horribiliusc'quidhacefflandacanimac fpecieterribiliust Atnonhocnbsp;uereeft,deumefFundere,quemadmodum pfalmus uaticinatur ,iram fuamfu*nbsp;perproditorem, Â^furorcmirædeicomprehenderc perfccutorem,acefficerc,nbsp;ut habitatio impij fiat deferta,nec fit qui inhabitet, hoc eft, ut is, qui antea fum*nbsp;mapræcipui in Ecclefia minifterij maieftatc fundus eft, mo x propter impie*nbsp;tatem ita a minifterio fuo deijciatur,ut neminem nec ex liberis ,nec nepotf*nbsp;bus fuis auf cognatisfuccefforcmhabeat. Scdalicni oçcupent locum dignita*nbsp;tfeac

¦ • X.

HOMILIÄE IOAN, BRENTIÎ. a

tl s Sfmim'fterij cius^ Vide cnim miht nligninidinem QC graui'tatcffl itx T)ei fupcr ludatn* Poft prodin'oncm non fi'mpliciter defpcratde falute fua,fednbsp;etiam fufpcndit felaqueo,Et fufpcnfus,non pendec fimpliciter a trunco, longanbsp;Iitcra,utalij pcnderelolent, fed etiam ita médius crêpât,ut effundantur omnianbsp;uifceraeius,O abominabilcfpedaculum,quibusne argumentis potuiflet DOnbsp;JMIN VS deusnofter feuenffimamiræ luægrauitatemfuperludam manifcs»nbsp;ftius dcclarare r Hæc autcm non propter ludam tantum,uerum, mul to maximenbsp;propter nos 6C fadanbsp;nbsp;feripta funt ? Eft enim ludas nobis in mcmorabilc timo^

ris cxemplumpofitus,uteo admoneamur,quo in tempore a peccatis reftpifea# inus,nefi reimifeentiam inlonginn differamusjrepêtinus interitus nobisitaimtfnbsp;tnincat,ut effugerc non poftîmus, Etenim ludas, non quia grauiter in Chriftumnbsp;peccauit,fed quia a peccatis in tcporc no refîpuit,tam hprribili ter perq t ; Quodnbsp;utredius intelligamusjagitedumjconferamus paucis inter fe Petrum ludam,nbsp;quorum uter^fcelcratiflîmein Chriftum peccauitjinequidemabnegatipne,hicnbsp;autproditione,Slt; uidebimus perfpicue non atrocia crimina, fed negledus refi*nbsp;pifcentiæcxatrocibuscriminibus,pcccatoresindamnationem conqccre Judasnbsp;enim prodidit 6C abnegauit Chriftumjcoram pontificibus Sgt;C principibus facerlt;*nbsp;dotum,quitantaautoritatepræditierant,utfolanominiscorum mentione po#nbsp;tuiflèfttquempiâa confeffîone Chrifti deterrcre, Petrus autem abnegauit Chrinbsp;ftum coram ancillis Si, feruis,quod tanto turpius eftjquanto hi minoris erant di*nbsp;gnitatis quàmpontifices Suf principes Judas prodês Chriftum, triginta tantumnbsp;argcntcos pro mercede accepit, interim nec deierans,nec fefe diris dcuouens.Pcnbsp;trusautcmabnegans Chriftum,cçepit ôp xspivtc^nTtlamp;p^hQCeft^pernomen ojiwTep xaùnbsp;dei fandum iurarejeipfum deuouere,animamfuam omnibus Satanis traderc, «v«9ij4«T«nbsp;ac fepcrpetuo infernifupplicio addicere,fi hominem iftS lefum noueritQtiannbsp;toigiturmaiusamp;atrociusapparetpeccatümPetri quàmludæf îamnoninpcrnbsp;petrando tantum peccato,fcdôi in agnofeendo peccato feu pœnitendolôge fitnbsp;peratludas Petrum.Petrus cnim ecofpcdu Chrifti Si.gallicinio in agnitionemnbsp;peccatifuiucniens,pcenitentiaquidcm ducitur,amp;Samarcflct,Scdnonfcuocatnbsp;abnegationem fuam coram feruisnbsp;nbsp;ancillis .ludas autem cum uideret Icfum

mortecondeninatum,tantapœnitcntia ducitur,utad pontificesredeat,num* mos prodidonis cis reddat,amp;^ cumillinollent co s accipere,in tcmplum proîjciatnbsp;ac fuamabnegatioftemreuocet,fuum ipfius peqfatum, QC Chrifti innocentiamnbsp;confitcns,pcccaui,inquit,tradens fanguinem innoxium, Sipœnitcntia ab externbsp;nis operibus iudicanda cffet,profedo fentiendum foret,ludam multo magis funbsp;pcrpeccato fuo pœnituiirequàmPetrum.Qiud ergo eft qgt; DO MI N VS Peunbsp;trum clementiffimcin gratiam rcccperit,Iudam autem abijciens, grauiffime af#nbsp;flixerit s’ De hac re non neceffehabes diu ferutari, fi cognoueris quæ fint legitü Peenkenh'jnbsp;timæ partes pœnitcntiæja: ad cas Petrum amp; ludam excgeris.Nam ad iteram pç part« facitnbsp;nitentiam nonrequiritur folum utpeccata agnofcas,fed etiam ncceflc eft,ut ad# martificOionbsp;das fidem credas^q, peccata tibi remifla fint propter Chriftum. Inpriori igiturnbsp;parte Petrus SC ludas propeiîmiles funtjambograuiflîmepeccaruntjambo de#nbsp;uencruntin co^nitioncm peccatorum fuorum, SC fenferfft Ce propterpeccatumnbsp;ætcrnofupplicio dignes,fcdinaltcrapartelongeomniumdiffîmilimi funt. Pcnbsp;trus cnim uertit fc a cognitionepeccatorum ad fidem in Chriftum, amp; crediditnbsp;quodhabcat remiftîonem peccatorum propter Chriftum, Dicit enim Chriftusnbsp;ad ipfum : Simon Simon, Satanas expetiuit nos ut cribraret fieut triticum, fednbsp;egorogauiprotenedefïciatfides tua.ludasautem uertit fe a cognitione pec#nbsp;caiorum,ad defperationem,6Cnon dédit tantam clemcntiæ gloriamDeo,u«nbsp;lt;rcdcret fibi propter Chriftum remitti peccata. Quarc ncc Pctnis nec ludas

IN CAP. PRIMVM ACTO. APOST,

abiedi funtadeo,q«iapeccauerant, ftd illequidemreccptus eft in gratiam qui» lt;redidit,hic autemin extremam internitionem abiediiseft,quiadefperauit*nbsp;Qiii ergo fadum eft, q, non Iudas,fieut Petrus,fefeab agnitionc peccatorumnbsp;adftdemuertitf Inpromptucaufaeft, Sic enimdicit DOMINVS Zebaothnbsp;per Zachariam: Fadum eft ficut lociitus fum,0^ non audierunt, fie clamabuntnbsp;fiCnonexaudiam, Vidccnimmihi,quoucsChriftus ludam ad refipifeentiamnbsp;exhortatusfit,quoties ludas admonitionem Chrifti contempferitt Alias ait:nbsp;N5neegouosduodecimelegf,amp; unus ex uobisdiabolus eft i Alias: Vosmunnbsp;dieftis,fednonönincsJtcm:Nondeomnibusloquor,fcio quos elegerim»Etnbsp;1 terum : Vnus ex duodecimqui intingit mecum panem in catinum meprodiiunbsp;rus eft. Filius quidem hominis uadit ficut fcriptum eft de illo. Ve autem homi:*nbsp;ni illiperquem ftlius hominis proditur,bonum eratei ft natusnon fuiftet ho*nbsp;mo ille. Hæc certe omnia nihil aliud funt^admonitioncs,quibus Chriftus litnbsp;dam ad refipifeentiam inuitabat, Sed quid ille interim fec5 ( Cogitabatjquid adnbsp;me r'ego proditione nummosa pontificibus extorquebo,tupofteauideris3Utnbsp;€ manibus eorum elabaris. Efto fanc,q, pcccem in te proditione,num proptereq^nbsp;daninationi obnoxius fierem f fcio te miféricordcm,ôiS qui antea adulteris, im*nbsp;poftoribusjpublicanisjlatronibus ôiSmerctricibus ueniam dederis,mihi certcnbsp;Apoftolotuo earn non denegabis.Nuncrecipiamnummos proditionisîÇjpofteanbsp;paucis tantum uerbis obfecrabo tc,QC mox mihi peccatum remittes : qui enim acnbsp;cepi poteftatem alfjsremittendipeccata,cur mihi quoepremiffio pcccatorS nonnbsp;contingeretf Hæcautaliaidgenus ludam fecumcogitaflcjarguit ingens ilia fe*nbsp;curitas QC impudentia ,qua cotemptis admonitionibus Chriftijad proditioncmnbsp;' - feftinabat,Sedqucmtandemeuentumfecuritasiftahabct:CumDeusloquercnbsp;tur,noluit ludasaudire ÔCrefipifeere.Fadum igitur eft, ut cum ipfein ncccflissnbsp;tateauxilio dei indigeret,non exaudiretur/edinperpetuara internitionem ab*nbsp;Sertiriti« ijeerctur. Audiharc,quifquisfecurepeccas,ô^confidistcpropterdona tuainnbsp;neceffîtate feruatum iri. Quid enim fperas i num quia aut rex aut pontifex autnbsp;magiftratus,aut ecclefiaftes, autprudens, aut diues, aut docïus, autiuuenis es,nbsp;w lt;mr iieniam peccatorum pro tuo arbitrio, quouis tempore tibi, oportuno, confecutunbsp;' * rum SCaccepairumtcconfidist ScimusquidemChriftumaduenifle,utpeccatonbsp;res uocet, fed additum eft,adpœnitentiam, Tu nullam unquam poenitentiamnbsp;agis,ó^fecuritatec prædicatio«e Euangeltj arrepta,imprudcnter fubindc alianbsp;atc^aliaflagicia defignas,quidcrgo tibi falutiseChrifto promitterepotest Vinbsp;de ludam, 6C time. Vide Petrum 6^ confide. Ille contemnebat admonitio*nbsp;iiesSt^opportunitatem refipifcentiæ.Cumigiturpofteaad refipifeentiam afpinbsp;rare uellet,nonpotuit,fcdperfjt. Hic in tempore admonitionem cxcepit,ó^op*nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portunitarcmrefipifccntiænonnegIcxit.CumigituropushaberetfaIute,faIu*

temquoœconfecutuseft. Sedadhuc obftrepesmiht.Quid,inquiens,cur non amp; pontifices feniores populi, qui crudelius in Chriftum ludas peccaue*nbsp;nint,moxeodemfuppliciopcrierûttDigniflîmiquidemfuiirent,codemmoxnbsp;ConfuetuJo autlongecrudeliorimortisgcnerepcrire.Sedhicobferuandanobiseftconfuc*nbsp;deiinpumen nido D O MINI dei noftriinpuniêdispeccatoribus. Etenimante iudictj fuinbsp;dispcfcatori fiucfpccialisfiucgcneralisdiem,nonfoletDOMINVS omnesimpiosmaninbsp;feftisfupplicijs afficere, fed etotaimpiorumcateruapaucos tantum publice putnbsp;niendosfeligit,8C eospotiflîmum,quiuidenturdeopræ altjsacccptieire,utho*nbsp;rum fpedaculo QC exêplo omnesalios admoneat,quid ipfi meriti ftnt,quid ipfisnbsp;fuppliciorum expedandum fit,ac ipfos ad poenitentiam inuitet, V t igitur om*nbsp;nes,qui fecure Chriftum produnt,perfcquunturjamp; uerbum eius prçuaricantur,nbsp;habeam fupplictj fui exemplum, rapuit ad fupplicium ,non Annam ,non Cai*nbsp;pharo,non

HO M IL IA E IOAN. B;;R.ENT;iI* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I)

bam,nôfcruumpcu{roreni,fcd3poftolûfuumRid!ims Et afFeciteûpœna, ptifflfiquidê horrcnd3,quia fufpcnfus médius crcpuir.amp;efFufa funtuifccraeius. Deinde amp; publica*nbsp;Quicquidcnimideftreijfic innotuit omnibus ciuibus Hierofolomitanis, utamp; ager cnbsp;triginta argenteis quos ludas retulit,côpaiatus,nomen inde acceperit. Nam cura princînbsp;pes facerdorum inter fc confultarent de argenteis a luda in templû ^ieftis, amp; nollcnteosnbsp;incarbonam mitcere.q» precium fanguinis effet.cmerunt ex illis agrum figuli.in fepul/nbsp;turam percgrinorûrQuappter appellatus eft ager ilie lingua illis uernacula Hakeldemai,nbsp;hoc eft ager fanguinisjingua cnim Syr iaca,q tûc erat ludæis ucr nacuia''7p|7 agrûnbsp;fanguiné figniftcat-Si aütcm DOMIN VS deus nofter tam horrendo amp; publice memoznbsp;rabilifupplicioaffecitludam.q uidebaf deomultis nominibus acceptus,cp effet unuscnbsp;duodecim apoftolis, cp accepiffet poteftatem fuper daemones, tj peccatum fuum cognoznbsp;uiffec, cp Chrifti innocenciam confeffus effet, cp triginta pditionis argenteos in tempIunbsp;jgt;ieciffct,quanta obfccro grauitate in eos impios animaduettet,q nunq tam accepti fixeznbsp;lunt deo, ut in ecclefiafticam aliquâ functionc eligerenCq peccatum fuum nô agnofcûlnbsp;g Chriftum fubinde magis ac magis perfequutur, quitantu abeft.ut reddant quodpdi*nbsp;tionibus amp; impofturis fibi parauerunt, ut nihil aliud nodes at^ dies racditentur, quanjnbsp;qmbus impofturis opes fixas augeant.Inciuitate (ingtDOMlNVS per lercmiäad genznbsp;tes)in qua inuocatum eft nomen mcum.ego incipio affligere, amp; uos quafi innocentes«nbsp;immuees eritis^ Non eritis immuncs-GIadium enim ego uoco fuper omnes habitatotesnbsp;cerrædicitDOMlNVS Zebaoth Et Chriftus fi in humido.inqt, lignohæc faciuntjianbsp;ando quid fiet^ Agite ergo amicifllmi, fruamur aliéna infania,« ab exemplo ludæ difcanbsp;mus timorem dei.ut q ftet uideat, ne cadat,« q admoneatur.ne contemnar,ne donis fuisnbsp;i .flatus.fccure aduerfus deum peccet, fed in tempore a peccatis fuis refipifcat, per lefurnnbsp;Chriftum DOMlNVM noftrum,qeft una cûpâtreamp;fpiritufanfto deus laudandusianbsp;fæculaÂmen.

HOMILI A QVINT A.

r

Xpofuit Petrus in priori parte concionisfuæ fupplîciumludæaddito teftimoniopf31mi,inquofpiritus fanflus longeante uaticinatus eft,nbsp;luda «omnes impiosperfecutores Chrifti.nô in tempore refipifcenznbsp;tes horribiliter perituros- Nunc adiieit amp; aliud teftimoniurapfalmî^nbsp;quo oftendit nec effarium effe ad implendum uaticiniû fpiritus fandi,nbsp;... ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut alius apoftolus in locû ludæ furrogetur. Et ait.Epifcopatfi eius aez

cipiar alter.Hæc feripta funt in pfalmo,iuxta noftran»quidem rationem centefimo oda uo.inxtaHcbrcoruautemcentefimo nono lnhocautem pfalmo,quemadmodura «innbsp;co,qucin Petrus anteacitauitjConqueritur Chriftus de immanicrudelitate eogi-q ipfumnbsp;jpditur j.crucifixuri gj perfecuturi etant.Et uaticinatur eis,quâ terribilia cos fupplicia ma«»nbsp;néant. Præter alia ueromulta,q noneft hic commemorandi locus, etiam hoc genusnbsp;fupplieii addit,fiant, inqens.dics eius pauci,« epifeopatum eius accipiat alter.Principionbsp;iterum obfcruandum eft,cj hoc uaticinium non in unû tantum Iudam,fed in totam imznbsp;pioium cohortem refpicîat. Quod autem generaliter ad omnes impios pertinet,hoc prienbsp;cipue in principemimpiorû competit.Quare Petrus apte admodum accommodat,huncnbsp;IcKum pfaimi ad Iudam,q fuit,ut inquiqdux eor um qui comprehenderunt lefum. Vidcnbsp;amus igitur quid fibi hoc fupplieii genus uelit;fianr,inquit,dics eius pauci* Quid audiosnbsp;nonne de impiis feriptum eft apud lobcm. Impii uiuunt, fubleuati funt.confortati^ diznbsp;ixitiis.Semen eofu perraanet corâcis,j)pinquotû turba« nepotura inconfpedueorû.Doznbsp;mus eor um fecuræ funt « pacatæ, « non eft uirga dei fuper illos. Et in leremia* Via imznbsp;pioBipfperatur,beneeft omnib^ quipuaricanf « inique agunt;plantafti eos «radiceranbsp;iniferunt„pficiunt«faciût frudum. Cur ergo hic de impiis dici^ fiant dies eius pauci«nbsp;epifcopatûjhoceft, pfeduram «ppofiturâ eius accipiat alter^IIIicrecenfefimpii benenbsp;diftio,bic prophetaf impii maledidio*Ergo ne DOMINYS,aut impotentior eft, quâ ut

c

IN CAP. PR.IMVM A CTO. APOST.

queât.aut ttiendacior q ut uelit impio nfakicdiftionem amp; fuppliciu iuxta minas eins in/ fcrretAbfiLDOMlNVS cnim deus noftcr, uteft omnipotes, itaamp;ipCa ucritas eft.Quarcnbsp;quoddicit,idem ctiam poteftamp;uult amp;efFicit» Dicitautemdeimpiisff dies eoßjfiuntpaanbsp;ci,amp; praefefturam eorum accipiat alter.Et alias,uiri faguinum amp; dolofi, non dimidiabötnbsp;dies fuos. Ac rurfus» An req dies eius impleanf pcribit, amp; manus eius arefcenr.cedef quafinbsp;uinea in pn'mo flore botrus eius,amp; quafi oliua piiciens flotem fuum.Et apud Matthæumnbsp;ait Chriftus.de feruo qui talentû fuum abfeonderat in terra.-tollite ab co talcntü Si date einbsp;qui habet decern talenta.Omni enim habenti dabitur amp; abundabit.Qui uero non habetnbsp;ctiam id quod habet auferefabeo,amp;inutilcmferuumciicite intenebras exteriores, illicnbsp;critfletusamp;flridordentium. Quanqigifimpiialiquandiu jjfperu impietatis fuaeeuennbsp;turn habeant.ampliflimisdignitatibus in hoc feculoconfpicui fint.amp;omnib^ bonis iuxnbsp;ta arbitrium uoluntatis fuæ fruantur, tarnen fieri non poteft, ut foelicitas eorum fitduznbsp;rabilis acperpétua, fed ipfiquidem, cum iam fecuriffimi funt, ineternfiperibunt.Pii artnbsp;tem.qui infelicem actatem egerunt perpetuo feruabuntur. Quod autem dcimpiis fcrip/nbsp;tû eft,non dimidiabiit dies fuos:amp; hoc loco; Fiant dies eius pauci, non fignificat eos iuilanbsp;uiri ætatem non attingcre, quandoimpii utfelicius, ita fcrcdiutiuspiisuiucrefoleanr,nbsp;fcdfignificat,qpimpii^ptcrpræfentem fuam felicitate praefumantquidemamp;concntutnbsp;ingentia nefeio quæ negocia,fcd in mediis conatibus,aut cû nondum dimidium cffece/nbsp;rint,quodfeeffeâurosppofucrunt,amp;cum in fummafecuritatc uiuunr,promitte«tcs fibinbsp;ipfis.non folum diuturna uerumetiam perpétua fclicitatcm» tue repentin us eis imminetnbsp;intetitus,qucmadmodû Paulus ait.ficuti dolor partus mulieri pgnanti,amp; fupcruenit eisnbsp;indicium domini ficut fur in nofte.qui non uigilantibus adhuc hominib9,fed altiffimûnbsp;fecuriflimum fomnû in media nofte dormientibus, in sedes ad furandumingteditur.

Ailt;5 haec ita fe habere exempla interims impiorum manifefte declarant- Vide mihifak tem ludam.de quo nunc nobis fermo eft. Hie enim dum prodebatChriftu, amp;acclpiebatnbsp;prccium fanguinis.pollicebaf fibi nefeioquas felicitates in hoc feculo,amp; fperabat fe in hisnbsp;felicitatibus adhuc diutiflime niflurum, fed ecce in media ifla fpe, ira dei ita comprehennbsp;ditur.utamp;fibiipfilaqueo ultalnabrumpat,amp;médiuscrepet,uifcera^ eius effundantur.nbsp;Idem accidit Dathan, Korah amp;Abyron feditionemaduerfus Mofen, hoceftordinatio/nbsp;né dei concitantibus.ldem accidit amp; Sauli, idem accidet omnibus impiis. Quare qui uonbsp;luerint dies fuos complere.pietatem feftentur.Sic enimamp; fi uiginti tantum annis in hoenbsp;feculo uiuant, tarnen longiorem uita habent, fi impius quifpiam mille annos uixerit,nbsp;Cæterum.impiis non hoc folum fupplicii accidit, ç in mediis ipforumconatibusaufeznbsp;tanmr, fed ctiam quafeun«^ dijnitates, felicitates, officia amp;minifteria in hoc fæculonbsp;habucrint,alienis relinquere coganè Et ficut Mofe dicit, aedificabis domum amp; alii habi^nbsp;tabunt in ca;fruftus terræ tuæ amp;omncs labores tuos comedet populus quern ignoras, itanbsp;fcnciendum eft.omncs honeftas impiorûdignitates ad alios ttanfferri. Nó folum enimnbsp;Sn pfalmo dicitur, fiant dies eius pauci, fed etiam addif; Epifeopatumeius accipiat alter.nbsp;CÛ igitur Petrus narraffet in priori parte cortcionis fujc, quam habuit in cocnaculo Hicznbsp;lofolymitano ftupendum amp; horribilcm interitum ludæ, monet nunc difcipulos in poftenbsp;tiori condonis parte,ut uaticiniofpiritus fanfti obedienteSjaliu apoftolum in locum luznbsp;’» dæfurrogent.Etait, oportet igitur,ut ex lisuiris qui nobifeumuerfati funt toto temporenbsp;quo DOMlNVS lefus perpetuam uitæ confuemdiné egit nobifcum,cxorfus a baptifmonbsp;»» loannis adcum uf^ diem.quo receptus eft a nobis,unus qüifpiâ conftituatür, qui fit ünanbsp;»» nobifeum teftis refurreftionis eius. Oportuitf inquit) ludam unum e numero duodecimnbsp;Apoftolopi iuxta fcripturam perire,oportet igif amp; nos,iuxta candem fcriptutam,altcrumnbsp;in locueius eligere,quo duodenariusapoftolörüm numerus côpleatur, utficutludæ haznbsp;bitatio deferta faûa eft nec quifq fuæ cognationis in ea habitat, ita alter Epifeopatu eiusnbsp;accipiat-Explicat autem Petrus paucis,quod fit offïciû duodecim Apoftolorum. Qui fitnbsp;(inquit)una nobifeum teftis refuricôionis eius. Qtiid audios an nô amp; aîii quolt;]g difdpuBnbsp;tiideiût

HO MI LIA E IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï4

uidcruiitChriftiim.imortuisrcfurrcxiffcfnoftie Chriftus in monte Galileaeapparuit fratribus plufq quingentis.qui omnes potuerunt tcftificari de refurreftione Chrifti. Curnbsp;igitur Petrus hoc loco monet ut unus ad undccim apoftolos cooptetur,qui fit teftis refurz *nbsp;iectionis,quafi duodecim tantû apoftoli teftes rcfurreftionis efle deberentf Vtad haecreznbsp;fpondeam,obferuandumeft,omnesquidem eos fuiffe teftes rcfurreftionis Chrifti, quinbsp;Chriftum uiderunt uiuerc poftq refurrexit, amp;contreftauernnteummanibusfuis, undenbsp;amp;Paulus 3dCorinthiosfcribens,produciteosintcftes,uifus cft,inquir,plufqquingentisnbsp;fratrib9 fimul.Ex qbus plures manent adhunc ufq^ diem,quida autc Si obdormierût.Sednbsp;aliud eft efle teftem priuatum,aliudpublicuin,inhoc ipfum fpecialiter deputatum amp;orznbsp;dinatum.Nam poîfunt quidem plures effe priuati alicuius rei teftes,fed horum teftimoznbsp;nium nondum eft Icgitimum.nifi quidam corum habeant publicam teftificandi auftoznbsp;ritatem.Ac quemadmodum inforo duili.ad teftificandas resleuiculas aut priuatas, duo,nbsp;utminimû, auttresteftesneceffarii funt;adteftificandasautrespublicas. Simagni monbsp;menti,requiruntur Romano iure non pauciores q feptem publici teftes,cp numerus fepznbsp;tenarius perfeftionem Si multitudincm fignificet. Vnde amp; teftamentum morituri nonnbsp;habetur firmum,nifi feptem teftibus adhibitis. Quod autem in teftificando iuxta Romanbsp;namconfuetudinem eft nufnerus teftium fcptcnanusjhoc iuxta,morcm Ifraeliticum eftnbsp;duodenàri9 numerus.fiue propter duodecim parriarchas amp; tribus ifrael,fiuc jppter aliamnbsp;quandicaufâ; undeemittunf edefertoduodecim uiri.quafi publici teftes,ad exploranda cur daojcànbsp;tcrramCanaan.Tolluntur'quocj duodecim lapides de medio alucolordanisinpüblicû dm {intnbsp;teftimonium,cf filiiifraelficcispedibuslordaneintranfierint. Nullii autem unq in toto ejeftt, cznbsp;orbe terrarum aut maius aut excellentius,aut ad falutem noftram plus neceffarifi negociz duodenaritunbsp;umcxtitit.quamnegociu Euangeliilefu Chrifti,^ refurrcftiocius exmortuis,ncculla numtriaHe»nbsp;unq res in hocfeculo traftatacft,quæ certioribus teftimoniisindiguerit.Quarc elegit treorwr-nre-Chriftus apoftolos numero duodecim,quibus tanq publias teftibus auftoritatem Euan ferotfeptenanbsp;geliiamp;ueritatem rcfurreftionis fuas in toto orbe terrarum cohfirmaret, ac omnibus ho/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ronwa

minibus cómendaret. Prædicauerût quidem amp; alii difcipuli Euangelió amp; teftificati funt ’’oi'W’’:, refurreftioncmChrifti, fedhorumteftimoniumpotiffimamfuam authoritateminternbsp;homines,ateftimonio duodecim apoftoloK,hoc eft, publicoru teftium accepit. Ergonenbsp;inquies,apoftoli nihilaliud teftificati funt de Chrifto,quam cp refurrexerit a moituis. Aitnbsp;enim Petrus difertc.Qui fit una nobifeum teftis rcfurreftionis eiusf Sed audi tu uiciftim,nbsp;Petrus meminit tin refurreftiOnis.Sub hoc autem nomine totum negocium Euangcliinbsp;DOMINI noftrilefu Chrifti côprehendit, nimirum, (jlefus Chriftus filius dei,uenericnbsp;in huncmundum,amp;induerir hominem legi Si infiÄnitatibus humanis obnoxium,utnbsp;obedientia amp; paffione ac morte fua expiaret pcecata noftra Sc placaret nobis patternnbsp;Deinde qgt;cum hominem in bocfcculoegerit, uaria miracula ædideritqmb9 teftificatusnbsp;eft fe uerum effe Meffiam a deo patre in falutem hominum miffum.Poftremo, cp refurznbsp;rexcritamorruis.afcenderitincalum, miferit fpiritumfanftutnj adeoeç intrauerit innbsp;gloriam patris fui.ut omnes qui credant in ipfum, iuftificet, faluet. Si a morte ad uitaminbsp;non animæ folum uerumetiam corporis pcrducat. Hæc omnia inquam, comprehenditnbsp;infe rcfurreftio.Sienim Chriftus non refurrexiffet, i nquit Paulus, inanis eft prtedicationbsp;noftrajnanis eftfidcsueftra, Reperimuramp;falfi teftesdei,adhuceftisiin peccatis ueftris.nbsp;Qui obdoriniunt,pereunt,amp; maxime mifcrabiles omnium hominum fumus. Nunc aunbsp;tcm,quia refurrexit a mortuis, confequitur amp; ipfum j) peccatis noftris mortuum efle. Sinbsp;nunc in maieftate patris fui tegnarc,utinterpellct pro nobis,Si uiuificet nos ad regnanznbsp;dum una cum ipfo in perpetuum.Quare cum apoftoli funt teftes rcfurreftionis, funt pronbsp;fefto Sc teftes totius Euangelii ac negocii lefu Chrifti.quod ab eo tempore, quo uel loannbsp;nes inchoauit baptifmum fuum,uel Chriftus a loanne baptifatus eft uf^ ad miflionemnbsp;fpiritus fanai,amp; diuulgationem Euangelii in totum otbem terrarum geftum eft. Vndenbsp;amp; Petrus diferte hanc conditionem in Apoftolo elcgendo requirit, ut fit oculatus teftis

c 2.

IN CAP. PRIMVM A CTO. APOST.

omniuni Cotum quæ gefta funt.Oportetjinquicns.ut unus quifpiam conftituatur fx his uiris. Quibusr'non ex his qui hcri primum aut nudiustcrcius ad nos acccflerunt, aut quinbsp;tantum ea noucrunt, quæ ab aliis de Chnfto audiuerunt,fcd ex his qui nobiftum uerfatinbsp;funt toto temporc.quo dominus lefus perpetuam uitæ confuetudiné egit nobifcum, ex oxnbsp;fusabaptifmo loannisfeoenim tempore incepitChriftusEuangelion regni fui prædicanbsp;rc,ac iuxta Daniclem,ducem agerc)3d eum uflt;5 dic)n,quo receptus eft a nobis- Non uultnbsp;Petrus teftem neophytum.non autitumjcd oculatum. Nam amp; uulgo dicitut pluris eftnbsp;teftis oculatus unus.quam auriti decern. Cum igif Euangelion de lefu Chrifto,quod eft^nbsp;non noftra opera placate pattern* fed Chriftum adplacandum pattern * propter peccatanbsp;quidem noftra mortuum effe, propter iuftificationem autem noftri refurrexifle, tantanbsp;duodecim publicorum teftium auftoritate confirmatum fit.ut nullus eorum auribus tannbsp;turn ea quæ in hocEuangeliocontinentur hauferit,uerumetiam fuisipfius oculis conznbsp;fpexerir,5i ad publica horum teftimonia,multi etiam alii priuati teftes oculati accefferintnbsp;reliqufi eftjUt firmam adhibentes fidem Euangelio,omnem noftram fiduciam in lefutnnbsp;Chriftum collocemus,quo a peccatis amp; morte liberati falutcm confequamur. Habes connbsp;tionein Petri.quahortaturecdefiam.ad furrogandum alium apoftolutn in locum ludaenbsp;’* Neqjeaexhortatiofruftraneafuit. Magnoenimftudioexceptaeftabecclefia.Etftatueznbsp;runt duos.lofeph q uocatur Barfabas.qui cognominatus eftiuftus,amp;Matthiam.Hi enimnbsp;duo infignes erant uiri turnpietate,turn rerum Chriftiexperientia, Quarecum i^fficilenbsp;eîTet hum ano sudicio alter urn alter! præponere.difcipuli eleftionem inmanum amp; iudicinbsp;urn dei rcponun'.Et quomodo,inquics,hoc faftum efts' num miferunt Petrum autaliunbsp;quei.dam apoftolum ad coclos,qui c Chrifto pauloante in coclû affumpto inquireret quenbsp;ex bis duobus in apoftolum elcgeritf profefto omnino fenciendii eft, difcipulos legationbsp;nem in cocluin mifilTe, non tn iuxta rationem huius feculi, fed iuxta rationem fpiritusnbsp;fanfti. Sicenim fequitur, amp; fafta precatione dixcrunt. Tu DOMINE,quiacorda noftinbsp;” omniii.oftende utruin elegeris ex lis duobus,ut accipiat fortem miniftcrii huius amp; apoznbsp;** ftolatus.uude præuaricatus excidit Iudas,ut abiretin locum fuum.En hæc oratio,eftlcganbsp;” tio,qu3 mittunt difcipuli a terra in coclum ad DOMINVM fuutn lefum Chriftum Dirinbsp;gatur,inquit,Dauid,oratio niea ficut incenfum.in confpeftu tuo.cleuatio manuum meanbsp;rum facribcium ucfperrinum. Et alias,oratiohumiliantisfenubespcnetrabit,amp; doneenbsp;appropinquatnonconfolabitur,amp;:nondefccdetdoneealtiffimusafpiciat.Ad talem auznbsp;QuoWoJonbsp;nbsp;nbsp;tern legationem conficicndam.non neceffe habemus, aut pedes noftros cakeis munire

orandttwi, «t nbsp;nbsp;nbsp;equos ephippiis inftruere.fed animum fide præparare: fide enim afeenditur in cœlû

oratio fit Itr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peruenitur ad federn maieftatitdiuinaî.fide penetratur adlucemillam codeftem,alic»

glt;ttioailtieS‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnacceflam.Omnia inquit,quîecunlt;5pecietitis indeprecationc,credentcs, credentes

(inquam)accipietis;nelt;5 ad hanc legationem requiritur fermo aut longis uerborum am bagibus compofitus.gut oratorum huius fæculi flofeulis exornatus, fed requiritur multanbsp;quidemamp; magna fides, pauca autem uerba« Orantes, inquir,ne fitis multiloqui, ficutnbsp;Ethnki.putant enim fore.utobmultiloquiumfuuraexaudiantur.Haecigitur oratio difeinbsp;pulorunijproïfuseas habet conditiones, quæ adpiam orationem, nubes penetrantemnbsp;requiruntur. Habent enimprætergenerales promiffiones,etiamfpeciale uerbumdei,nbsp;quofignificauit fpiritus fanftus.alium apoftolum inlocumiudæfurrogandum effc, uidenbsp;licet,Epifeopatumeius accipiat alter. Arripientes igitur hoc uerbumfide, orationem coznbsp;ramdroeffundunt,certaamp;magnafiduciaconcepta , cpqui fignificaucrit aliuminlocönbsp;ludæ eligcndum.is pro fua quoi® dementia eleftioni afpiraturus fit. Deinde paaciffimisnbsp;uerbis uotum animi fui explicant.DOMlNE,inquiunr,nos propofuimus inconfpeâunînbsp;tuum.daos honeftiffimos di piiffimos uiros.ac ludicio quidem noftro,ambo ad funftioznbsp;nem apoftolatus digni nobis uidenf,ïcd tu es cordium ferutator amp;cognitor, coram quonbsp;St fl nullus hominum iuftificatur,amp;omnia omnium hominum corda fuapte natura imznbsp;pia funt,pro tua tarnen ingenti dementia diftribuis fua unicui^ ciedenti in te dona, adnbsp;uocationem

HOMILIAE IOAN. BRENTli. ’

uocatiotièm fuam neceffaria,Nclt;5 quifq teipfo melius nouerît,quaî cuîlt;5 bcraliter largitus fueris.Proinde obfecramus tc,ut tuipfe often das,dédates,amp;defignes eunbsp;quem ad apoftolicam funftionem dignum iudicaneris,amp; donis tuis idoneutn reddideris.nbsp;Hocorandi exemplum niemoiabile eft,amp; ualde obferuandum,quo admoneamur, ut innbsp;creandis magiftratibus inelegendis ecdefiaftis.acminiftris ecclefiæ, in contrahendo •nbsp;inatrimonio,aut aliis negociis inchoahdisjcgationem orationis noftræjante omnia innbsp;coclummittamus,amp;a DoMlNOdeonoftro,idquodiuftumamp; commodum nobis fueznbsp;ritpracebus ambiamus.Bonusenimm3giftratus,piusecdclîaftcs,amp;commoda uxor, nônbsp;funt niß dona dei.De magiftratu dicitur,ordinatiodei eft;de Ecclefiaftis-Quomodo praenbsp;dicabunt.nifimilTifucrint^deuxore-DomUsamp;diüiciæhæreditate obueniuntaparentinbsp;bus,adominoautemprudens uxor;Siergo hæcfuntdona dei,profefto nonparanturnbsp;prudentia aut uirtute,fed neceffariô eft, ute codo afferamus amp; a DOMINO deo noftronbsp;iinpetremus. Nihil autem impetratur a deo nifi fide amp; oratione • Quare orandum eft exnbsp;fide ad deu.ut quod defideremus, pro noftra commoditate affequamur. Sed quid fit poftnbsp;orationemdifcipulorum^numautChriftus ipfede coclofefeuifibilitcr manifeftat i autnbsp;angelum de cœlo mittit.qui exponat difeipulis uoluntatem dei,uter inter duos in apoftonbsp;lumeligédus fits'Nequag opus erat, quod ad hanceleflionéattincbat,ullomanifeftominbsp;taculo.Ied erat difeipulis propofita publica amp; folennis regionis fuæ confuetudo,qua lice*-batipfisüoluntatcmdeicognofcere.Eaautéeratconfuetndoforciendi. Faftaigiturprenbsp;catiotft,dèderuntfortcscorum,amp; ceciditfors fuper Matthiam,amp; cooptatus eft ad humeznbsp;rum undécimapoftolorum^Quid hic noui inter difcipulos Chriftiuidemus? nonne iexnbsp;in Deuteronomio capitc decimo oftaüo didtNön fitinter uos îideon,hoc eft,fortilegusnbsp;qui pet fortes uoluntatem dei ac futüta pronunciati cur igitur difcipuli Chrifti hoc loconbsp;uoluntatem dei fortibus inquirunt, amp; Matthiam forte defignatum, tang a deoeleftumnbsp;in duOdecimum apoftolum cooptant?Sed abfit ut difcipulos Chrifti hoc loco impietatisnbsp;arguamus.Quod enim fecerunr.magna pietate fecerût.Duplex ehim eft fortilegii genus, üUfiex [oriinbsp;alterû * quo nulla dei ordinatione amp; reuelatiohe.fed mera temeritatc amp; impia fuperftitionbsp;ne* futurä aut occulta inquiruntur, ut fi quis,exempli gratia,fortibus exploraret, humnbsp;poft annum uifturus effet, aut quid agcret Caefarin Hifpania. Quæ enim conuenientianbsp;fortis cura uita poft 3nnum,aut cum negociis quæ.habet Catfar in Hifpahia f Et hoc geznbsp;nus fortilegii impiumeft. Nam quod amp;Iofuaamp;Sahlamp; nahtælonamueftahtes,occultanbsp;peccata fortibus fcrutati funt accerto deptehenderunt,ille in Acham furtum anathemanbsp;tis,is in filio fuo lonathan efum mellis.hi in^propheta Iona fugam a facie DOMINI, prónbsp;bat quidem ingentem feueritatem iræ dei.qua pecca^ quamuis occulta,reuelat, amp; peccanbsp;torempudefacit, nonautem probat hocforciendigenuscuiuisprofua libidinelicituminbsp;cffe.Sunt enim hsc forciendi exépla perfonalia faâ3,qu3e nccperfonam tranfgrediunf,nbsp;nee in cxemplum trahi debent,nam ut maxime licuc rit lofuae fpiritu fanfto prædito, pecnbsp;catumanathematisfortibus inquirere,amp; Saulaenautæ occultapeccatafortibusdepreznbsp;henderint,tamennonproponuntur haec nobis, ut fottilegiumiftudimitemui,fedutnbsp;difcamustimoremdei.agnofcentesDOMINVMdeum noftrum tamfeuerum effe ocznbsp;cultorum peccatorum iudiccm,ut ea quoqUo modo poffit toti orbi prodat, amp; fi non petnbsp;homines, certe per aues cœli, quemadmodum Ecclcfiaftes Salomonis dicir,diuulget acnbsp;peccatorem pudefaciat Alterum forciendi genus cft.quod publica regionum confuetudinbsp;nein diuidendis hxreditatibus,increandis magiftratibusamp; inaliis quibufdam ciuiznbsp;libus rebus ufurpari folet. Et hoc genus non folum licitumeft,fedetiameftordinatiónbsp;dei. Etenim fi pondus Si ftatera iudicium domini funt, amp; ipfe eft auftor ponderu, queninbsp;admodum Salomon dicit,qui fieret^quod amp;ciuilis ilia fors ( quando fit ciuilis ordinatio*nbsp;ad retinendam publicam tranquillitatem inftituta)non effet iudicium DOMINI Adznbsp;haec fi regio ipfa in rebus ciuilibus,ut eft in prouerbio, Lex cft,amp; leges funt ordinationcsnbsp;dei,profeftomanifeftumcft,etiani hoc forciendi genus motibusregionû confirmatu«

c 3

IN CAP. PR.IMVM A CT a APOST.

ordinitlonf dci cffe De hoc forcium gcneic ait f( riptura, in fir.um dciiciuntur fortes ,at adeaiudkiumcarumproticifcitur.Etitcrura.Conrçndcntcs fors componitamp;interfraznbsp;tres diiudicatCum igitur hoc forciendi genus fit ordinario amp; ludii inm dci, non fol umnbsp;licet co uti.ucrumcciamquicquid alicuipcr illud obuencrit, hocucre ipfi iudkioDOznbsp;MINI obueniffefcncicndumeft. Sictribubus Ifrael diuiditur terra Canaan in hærediznbsp;tatem per fortes.Sifpiritus fandus uocateam diuifionem DOMlNI.Sicforsmittitur innbsp;Leuitico capite decimofexto fuper duoshircos.amp;forsqcecideritfupcrakcrumhircumnbsp;immolandiim, ca DOMINO cecidifle dicirur.Sfc Si hoc loco fors cadit fuper Mathiam.nbsp;Non aucem exiftimandum ell, ipfiim ideo minoris authoritatis, amp; non a Chriftocleâûnbsp;apoftolumeffe,cp fit forte eleftus.fed quia fors eft iudiciumdci.ideofentiendû eft Mathiznbsp;amabipfodcoclcftum.nec minons authoritatis cffc.quamalium quendam apoftolumnbsp;uoceChnftiadhucinrerrisagentis uocatum, Scdhicmihi obferua,quam admirandanbsp;fint indicia dei. Duo ptoponunf ab apoftolis in confpcdum dci, qui ambo fatis honeftinbsp;amp; pii crant.alter autem eorum nomine lofeph.tanta pietatc coram hominibus fplendct,nbsp;ut amp; hinc cognome iufti fortitus fit. Hunc tarnen negligit DOMINVS in mittcnda fornbsp;tc,amp; effecit, ut fors cadat fuper Mathiam, uirum quidem honeftum, attamen non tant»nbsp;honcftatisfpecie coram hominibus pra:ditum,quantalofcph»atlt;5 ita Matbias, quiboznbsp;minum fama lofephopoftponitur.iudiciodei præponitur. Hoc igitur exemple diftamurnbsp;primum timotem dci Tametfi cnim quis magnauirtutum fuarum fama amp; autb^itatcnbsp;apud homines poUeat,tarnen non habet iuftam caufam ut triftas tollat, amp; fiducia fui mnbsp;flatus alios præfcfaftidiat.fcd timeat potius.Non cnim ideoqui deo gratus eft, quia hoznbsp;minibus gratus eft, nec ideoquisapuddcumlaudem habet quia apud homines habetnbsp;Quod polTidcs gratuitum donum dei eft,non meritum humanum. Italt;$ nifi in timorcnbsp;dei ambulaueris.auferct deus ab ingratoquod gratis meta fua dementia cot tulitDeinznbsp;de confirmanda eft amp; hoc exempio tides noftra in humilitate amp; contemptu huius faeculi.nbsp;Quid enimfacias, fire hiemundusfaftidit,amp;tibiinfultatf num proptereaanimumtuznbsp;umdefpondebisMbfit. Qui enim ab hominibus contemnitur,non etiam adeocontemnbsp;nitur,fedpotius quern homines defpiciunt, cum deus refpk it. An ignoras quid geftumnbsp;fitcumDauid in regem eligcreturtuenicbat Samuel ad Ifai pattern Dauidis, amp; poftulaznbsp;bat ab ipfo ut filios fuos produccretquo ex ipfis unum in regem ungcret.Patcr autem nenbsp;fccordans quidem Dauidis.oues pafcentis.fiftebat coram Samuele primogenitum fuu,nbsp;fed audit SamuelaDOMlNO- Ncrcfpicias uultum eius ne^ altitudinem ftaturxnbsp;cius.quoniam abiecieum.Dcinde,produccbatamp;aliosfuosfilios. SedDOMINVSnbsp;hos omnes reiiciens ,Dauiden»minimum amp; abicftiffimumdigit. Quanquaronbsp;cnim in altis habitet,rcfpicit tarnen humilia feu abiefta in coclo amp; in terra*nbsp;Quare,quanto magis in hoc fæculo contemptus fueris, tanto tibinbsp;deum magis propicium confidas,per Icfum Chriftum

DOMiNVM noftrum.qui eft unacum patrc

amp; fpiritu fando deus laudanz dusinfsculxAmeo.

CAPJL

iocîcspmiffum,iamt5 diu ardentiffimo defyderio expcâatum.Cum tomplerentur) inqt I.ucas)dies Pcntecoftes erant omnes unanimiter in codé loco* Ergo ne Pcntccoftes ob/nbsp;feruatioiamapoftolorum temporibus inftituta eratr Maxime,nonillaautem.quamnbsp;Chriftiani cclebram^.quænon eft dsei fefticx conftientiaobfer«an'o,id qnod Pauius ue/nbsp;tatjdicens.Dies obferuatis amp; menfes Si tempora amp;annos.Metuo de uobrs ne fruftra labo^nbsp;raucrim erga uos, Siterum. Ne quis uosiudicetincibo aut poruaut in parte diet fefti,nbsp;aut nouilunii aut fabbatorum, qua; funr umbra return futurarum, corpus?;iutcChrifti;nbsp;fed eft^ublica duntaxat commemoratio fpititus fanfti, fetnel admirabilibps fignisnbsp;apoftolis de codo mifli, qui nunc fempet miniftcrio priedicationis Euagelii in credencesnbsp;abfcgpublicisSiadmirandis fignis effunditur.Etobferuaturhæc commcmoratio a piisnbsp;nonadconfeientiamfedadordinatam difciplinam,nequidinecdefia,iuxta Paulum,nbsp;non fecundumordincm fiat. Pentecofte autem,cuius nientionem Lucas fecit, ludteorunbsp;Pentccofte fuir,quibus eratin Icgcprseceptum, utter in anno publicafefta celebrarent,nbsp;inter quæ,Pentecoftes feftû numeral. De quo ita fcribit Mofe.Septem hepdomadas nuznbsp;merabis.ab eo die quo falcé miferis in fcgetem,amp; celebrabis diem feftû hepdomadapj donbsp;rnino deo tuo.oblationem fpontaneam manus tuas, Si reliqua- Ca;tey:,hoc feftum diuiznbsp;nitus apud iudæos ob banc caufam ordinatum erat,ut ficut in fefto Pafehæ fiebat com/nbsp;memoratio egreffus ex Aegypto.ita in Pentecoftes fefto, eadem commcmoratio renouanbsp;recur. Si in memoria quoi^ reuocaref tempus illud,quolex liberatisex Aegypto data eft.nbsp;Siquidé quinquagefimo fere diefhoc cnim Pentecoftes fignificat)poftea^ 1 udæi Aegypznbsp;tio; euaferanr, dedit dominus legem populo Ifrael in deferto.in monte Sinay.per Mofennbsp;deftum ifraclis ducem. Vnde maxime omnium conq^niebat, ut amp; in ei9 fefti obferuationbsp;ne fpiritus fanftus mitteretur.Miffo enim fpiritu fanfto,impletum eft illud,quod in krenbsp;miafcribitur.Poftillosdies.dicitDOMINVS, dabolegemmeam inuifccribuseorum,nbsp;amp;incordaeorunifcrib3meam,amp;erocisin deumamp; ipfi erunt mihi in popuium. Priornbsp;enim lex fcripta eft in tabulis lapideis.Pofterior autem lexquæ eft lex fpititus uitæ,denbsp;qua propbeta dicit, Exibitlexdc Sionamp;uerbumdomini de Hierufaiem »fcripta eft pernbsp;fpiritum,m tabulis cordis carneis,amp;prior quidem occidit,bæc autem pofterior uiuificat,nbsp;prior damnat,pofterior faluat, prior inferni ignes in confeientiam fufflat, pofterior ex/nbsp;tinftis inferniflammis, ignemcocleftisgaudiiaccendit.Iam.priufquam uideamusquiznbsp;bus miraculis eifufus fit fpiritus fandus fuper Apoftolos, confiderandum nobis eft.numnbsp;Apoftoli Si alii difeipuli hoc in loco congregati.antea fpiritu fanfto caruennt r De hac renbsp;antea quoqg differ uimus. Quis enim tam impudentis frontis effet,qui affirmate auderet,nbsp;apoftolos ante hoc tempus fpiritu fando caruiffe^quando Chtiftus fuo ipfius teftimonionbsp;affcuerct, Petru Si fuoSialioijtnomine confitentem, quod Chriftus fit fUius dei uiuentis,nbsp;bcatuac felicem.proptereaquod caroSifanguis non rcuelauerit eitalem fidé.fedpaternbsp;ctvieftis.q nimi^ per fpiritu fuû fidei niyfteria reuelat. Adhaec,nóne apoftoli etiâ ante pafnbsp;fionc Ghrifti muaculanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imraûdos eicceïût^quéiûj morbû amp; languors

c 4

IN CAP. SECVNDVM ACT- APOST.

foniruntt Hæc cette abfçp fpiritu non poq^erunt fieri, fimiliter poft rcfurrcftionefti. Sed tai •'en ante afcenfioncm.flauitChriftus in eosgt;amp; dixit, Accipite fpiritum fanftum.quoiunbsp;rcniifcritis pcccata , temittuntur eis ? quorumcumlt;5 retinueritis, retenta funt. Numnbsp;exiftimasChrifti afflatum uanum fuiifetPnftrerao etiam poft afcenfionem, priufq fpi/nbsp;ritus fandus admirabilibus fignis in die Pentecoftes niitteretur,apoftoli no abfq? dudunbsp;fpiritus fandijduodecimumapoftolum in locum ludaeptoditorisiurrogarunt. Siergonbsp;prius babucrunt fpiritum fandum,quidiIludeft,(ptociesChtiftuspollicitusfit,fe miffunbsp;rum ipfis fpiritum ueritatis» qui eft fpiritus fandus. Et fcriptura teftatur hoc in die Pentenbsp;coftcs impletû effe. Ne a ueritatis fcopo abcrrcmus,amiciffimi, rationé fpiritus, quantanbsp;in praefentiapi fatis eft, pro mcdiocritate noftra trademus. Alia eft fubftantia feu exiftcznbsp;fubfiMtia fpi tia fpiritus,alia operatio.feu donatio eius.Subftantia fpiritus,ut eft bumano captu incomnbsp;prcbenfibilis.ita eft indiuifibilis,incôinutabilis,æternus deus, ciufdcm gloriae unacumnbsp;ratio ere* patreamp;filioexiftens. Nifienim una cumpatreamp;filio fempiternus deus effet, Chriftusnbsp;non dixiffet.Ite baptifate in nomine patris amp; filiiSi fpiritus fandi- Porto ficutde paire Sinbsp;filio uerum eft, quod in propbeta dicitur: Goclum mihi fedes eft,amp; terra ftabellum pedunbsp;meorum; amp;itcrum,ccclum amp; terram ego impleo. Ita etiara idem de fpiritu fando uerumnbsp;cftjteftante alio ptopheta.Quo ibo a fpiritu tuo amp; quo a facie tua fugiamffi afeendero innbsp;coclum tu illic cs,fi defeendeto in infernum tu ades. Itaqg indiuifibilis Sifimpliciffima eftnbsp;fpiritus fubftantia.unacum patre amp; filio,omnem non terrarum folum fed etiam omniiinbsp;creaturar Ö orbem implentis,fouentis,amp; ut ita dicam,ucgetantis. Attamcn, ut Palllus ait,nbsp;un us quidem St idem eft fpiritus,fed funt diuifiones donorum,V nus eft fpiritus, fedfuncnbsp;diuifiones operation um-Etenim,cura fpiritus effentia fua(ita enim uocant ) omnes tamnbsp;pios quam i mpios impleat, non tarnen cadem dona impiis confert.^ piis, non eafdemnbsp;babentoperationes in impiis,quas in piis.Nam conferuatio exiftentiae creaturarum,opcnbsp;ratio fpiritus eft, quo dono, etiam impii nobiles funt. Rurfus fides in lefum Chriftumnbsp;quodono quotquotinChriftocteduntinfigniuntur.opcratio fpiritus eft, quemadmoznbsp;dum dicit Chriftus.Caro amp; fanguis non reuelauit tibi fed pater meus, qui eft in codis.fitnbsp;nemouenitadme nifi pater meustraxerit eum. Atcg hoc donum poffiderunt apoftolinbsp;priufq miraculis aha dona fpiritus fandi in ipfis .indie pentecoftes teuelarcnrur-Adhafc, .nbsp;in omnibus afflidionibus confolari,ingenuc abfq? omnium formidine Chriftum eonznbsp;fiten amp; ptædicare,nec principes nee reges tyrannos timere.fpiritus opcratioés funt Hatcnbsp;fpiritus donaChriftus apoftolis in die Pentecoftes contulit Itac^principio quidem apoznbsp;ftoli hoe commune cum omnibus impiis babucrunt, quod a fpiritu fando omnia iraznbsp;plente in rerum natura,fuo temp(lt;e,conferuati fintDeinde hoe commune habent cumnbsp;omnibus piis,quod a fpiritu fan do fide in Jefum Chriftum donati fint,ut iuftificarcnturnbsp;Si ueram falutem confequerentur.Hacc autem dona ipfis peculiariter contigerunt.quodnbsp;diuetfis linguis locuti fint.quod a fpiritu fando tanta fiducia amp; magnanimitate fuffulti,nbsp;tantaeç miraculorum operandorum facultate inftrudi fint, ut libere abf^ uUa formidi/nbsp;ne,paIamChriftiÉuangclionpra:dicarentamp; miraculis confirmarent. Quæ dona, nonnbsp;iuftificantquidem.Solaenim fides propter Icfum Chriftum luftificar, fed tarnen imperi/nbsp;urn Chrifti proferunt,amp;dilatantCum igitur audimus fpiritum fandum Apoftolis reliznbsp;qnislt;5 difcipulis in die Pentecoftescollatum.nó intelligamus de fpiritus exiftentia, quanbsp;omniaimplentur,necdedonofidei,quamantea Apoftolihabebant,fedde donis linznbsp;guarum,Stmiraculotum,magnanimitateamp; fiducia pratdicandiChriftum.amp;conftantianbsp;in omnibus adueifis propter confeflloncm amp; prædicationcm Chrifti accidentibus.nbsp;Haïc enim neceffaria dona fpiritus erant,ad dilatandum amp; proferendum fines imperilnbsp;CHRISTI .Cumhæcitafefe habeant, uideamus nunc,quanta miraculorum pompanbsp;dona illa fpiritus Apoftolis collata fint. Fadus eft ( inquitLucas ) repente de cœlonbsp;„ fonus, tanquam impetu uenientis flatus uebementis,amp; rephuit totam domumnbsp;ubi étant fedentes. Expedabant illi uiitutem ex alto, expedabanc exercitumnbsp;fottaffis

HOMILIAE IOAN. BRENTIL

fortaffh angdorum quibus adiuti totumorblt;n inuadcrenf,Agentes Chiifto nomen dare cogerent.Si eccedc improuifo,faftus eft fonitus de c?lo,quafi turbinis magno impcnbsp;tuirrucntis Non erac uentus naturaliordinc cxcKatus,alioq nonfolumdomum.inquanbsp;difcipub fedebantjfcd totam urbem Hicrufalcm, aut totam regionm ludæorû perflaffet^nbsp;federatflatuspræternaturam,adeoconcitatus,inhoc,uteffetnuncius Si ptaeco aduenznbsp;tus maieftatis fpiritus,qui miffus a deo pâtre per Chriftum ad apoftolos ïam hac ipfa hoznbsp;raaducntabat.magnisamp;mirabilibusdonisatcg muneribus tanqexercitu quodamcoeznbsp;lefticomitatus.Aduentabatdonarurus facultatem loquendi diuerfis amp;priusincognitisnbsp;lingui«. Aduentabat, collaturus tanta animi in prædicando Euangelio Chrifti celCitudiznbsp;ncm,ut pifcatores.amp;paupercs mendici, necpotentiflïmos orbis monarchas, immo ncçnbsp;ipfuni fatanam huius mundi principem formidarent. Aduentabat exhibituruspoteftaténbsp;faper dæmonia, fuper ferpentes.fuper omnes corporis morbos»amp; fuper ipfam mortem,nbsp;urapoftoli per nomen Chrifti poflentdæmonia eiicere,ferpentes tollere,3egrotos fanare^nbsp;amp; mortuos fufeitare, quo his miraculis Si fignis prædicatio eorum de Icfu Chrifto confitnbsp;maref’.ftac^ maxime conueniebat, ut tantæ maieftatis aduentus.feu potius præfentia adlnbsp;mirabih flatus irapetu fignificaretur, quo difeipuli congregati ad religiofe excipiendamnbsp;fpiritusmaieftatemexcitarentur. Etenim fi huius fcculi imperatorcsaduentumfuum,nbsp;tmnultu tormenrorum bcllicorum,obftrepcro rubaps fonitu prænuncianr, quo maieftasnbsp;eorunj^reuerentius excipiatur,quanto magis decebat.ut fummam Si potentiffimam diulnbsp;ni fpintus maicftatem,admirandus cœlcftis uenti impetus antecederctlam Si eo terapoznbsp;te,quo dominus deus de cocIo ad ferendam Icgem in monte Synai defeendebat, maieftaznbsp;tis fuæaduentû, tonitru,fuîgure,fumo, aliifij tremendis fpcftaculis declarabatSi igitucnbsp;adminiftratio mortis in litteris, deformata in faxis.fuit in gloria, cUr non potius admiznbsp;niftratiofpiritus effet gloriofaîf fedhuiefubitanei amp; uehementis flatus miracufoaliudnbsp;accedit Sunt enim illis uifae diffeftæ linguæ uelus igneae.Et ut manfeftius effet miraculûnbsp;fcdit.Quisrignea linguayi fpecies,fupcr fingulos eop:. Ne autem exiftimes uana effe miznbsp;lacuIa.fequif’.Repleti funt oés fpiritu fanfto, cccperuntq^ loqui aliis linguis prout fpiritusnbsp;iUe dabat eloqui lUis.Nûc uides Chriftû fuis promiffis fatiffeciffc.nunc apoftoli compoznbsp;tes uoti fui effefti funt.nunc exercitû.ut ita dieam militaré.ex alto habent, quo audent innbsp;uniuer fuiu orbem irrumperc,amp; oês genres imperio Chrifti fubiieere, nue acceperût uirznbsp;tuté,qua etiâpotentiffimos orbisprincipesuifturifunt.Proindeamiciffimi.orabim^paznbsp;tré cocleftem,per lefum Chriftû dominum noftrö, ut nos quof^ fpiritusfanfti arroboncnbsp;confignet.per quem eam faltem linguam difeamus qua ad deum Abba pater clamaturnbsp;amp; ut fpiritus uirtute animati in omnibus perfecutionébus conftantes in fide amp;confeffioznbsp;ne lefu Chrifti perfeucremus,qui eft una cum pâtre amp; fpiritu fanfto deus laudandus in fenbsp;culaAmen.

H OMILI A SEPTIMA.

Vdiuimus heri quanto difcrimine.fubftantîa, amp;operationes fpî-^ ritus fandi inter fediftent, audiamus hodie, quasoperationes innbsp;apoftolos nouas, fpiritus excrcuit.Audiuimus’quanta miraculogcnbsp;maieftate fpiritus fcilicet aduentum feu potius praefentiam fuamnbsp;fignificauerit, audiamus nunc quid uirtutum fecuni adduxerit-I Repleti funt ( inquit ) omnes fpiritu fanfto, quod aliud non eft,nbsp;Jquam omnes nouis,inauditis,ftupendis,amp;admirandisfpiritusnbsp;fcilicetdonis acuirtutibus repletoseffe.Etenim Chriftus iam anteafelegerat maximenbsp;omniûduodecim apoftolos, qui poft afcenfionéeius in coclos uniuerfum orbem terrapjnbsp;peragrarct. Si nomine fuo oés genres imperio Chrifto fubücerét. A prophetis enim praenbsp;diftû eft/ore ut Chrift9 omnib? dotninareCR.eminifcé4inqt Dauid,amp; côucrtéf ad dnrri

IN CAP. SECVNDVM A C T O. AP^ST.

uniuerfae familiæ gentium. Et itcrum dbminabitur a mari ufq; admarc,amp;afluminc ufqg adterminosorbis terrarum. Et alius propjietatmultiplicabitur(ait) imperium ci us,nbsp;Spacis non etit finis. Ad hosigitur fines imperii Chnfti proferendos apoftoli fegregatinbsp;eranuSed quia ingentis crat molis.uni regi Ghrifto,totum tçrrarum orbem, in tot natinbsp;ÓCS, in totlinguas, in tot religiones.intot pbilofophias,in tot opiniones,in tot mores,innbsp;tot imperia S pricipat^diuifiifimos diuifu fubiicere,qua obfecro, uirtute, qua fortitudiznbsp;ne quo exercit^robore apoftoli,primu idiotæj,deinde,partim pifcatorcs partim publicaninbsp;poftremoomnesindoftihumilesamp;abieftiad expugnandum orbem inuaferuntt Cerznbsp;te nulla alia uirtute,qua fpirirus fanfti.Et repleti funt omnes ( inquit) ipiritu fanfto. Hienbsp;nimirum apoftolorum uirtus, hie exercirus, hie manus militaris, hie tormenta bellica,nbsp;hic gladius,hic bafta fuit.ExpIiceraus igitur fpiritumfanftum.hoc eft.operationesamp;doznbsp;na eius, quibus apoftoli pditi fucrunt,ut ipfas uirtutes quibus mundus expugnatur, fuisnbsp;propriis nominibus cognofcamus.Principio, coeperunt Apoftoli loqui aliis linguis pronbsp;ut fpiritus ilk dabat eloqui illis. Prima fpiritus fanfti operat!o,primum donum, aliis linznbsp;guis quas nûq humano prcceptore didiceris loqui ftire.Miraculum haôenus inauditumnbsp;(p pifcatores,qui fortaflis terminos Galileæ S ludææ nûq egreffi fuerant.diuerfis omniûnbsp;nationum linguis loquerentur.Non enim intelligendum eft, quafi apoftoli uham tanznbsp;tumuocé effudiftent,multæucroamp;diuerfæ aerisreuerberationeuoces auditæ fuiffent.nbsp;Hoc enim magiseffetaudientium ludæorum qdicentium apoftolo^ miraculû^ierumnbsp;hoc miraculum fpiritus in apoftolis non in auditoribus operabafi Igitur, nô unam uocénbsp;autlinguamfonabantjamp;diuerfe ab auditoribus intcliigebantur, fedeum hebræis loquenbsp;bantur hebraicc, cum Part bis parthicc,cum Afiatids afiaticc,amp; omnino cuiufeun«^ linznbsp;guæ aut nationis turbam accedebant.ea lingua magnifica dei prædicabât, iam cum pubnbsp;lica amp; manifefta miracula non bac caufa a deofiunt, ut femper eodem modo, eadem fpcnbsp;cie,eademç^ forma fiant.fed ut deus femel aut iterû publicis amp; manifeftis miracülis teftenbsp;tur.quod femper priuatim amp; occulte operctur,uideamus quas priuatas amp; occultas dei openbsp;rationes in nobis miraculum linguarum portendan An quotquotcredunt, amp; fpiritumnbsp;fanftum poffident, hoc linguarum dono infigniunturj’reipfa experimur credentes fæpcnbsp;numero uix unam noffe linguam-Ergo ne carent fpiritu fanfto.cpcareant dono linguaznbsp;tû^ Abfit ; fpiritum fanâû habenr, alioqui nô haberentfidem.nô tarnen omnia fpiritusnbsp;fanfti dona habent.Quæ ad iuftificationem amp; falutem neceffaria funt.ea poffident, quænbsp;admiracula amp; nominis celebritatem pertinent, iis plcrun^ carent. Miraculû eft, noffenbsp;diuerfislinguisquas nunqdidicerisloqui- Quodonoapoftolis 'femel collato,Chriftusnbsp;fignificauit fe omnibus in fe cred^tibus cognitionem feientiam amp; noticiam eius fermonbsp;nis.eiuslinguædonaturum, qua S^fciantamp;audeantdeum alioqui ut patrem,inuocarcnbsp;utauxiliatorem,conuenireutfaluatorem,quaitemfciantdeumexorare, amp;pcrfuadcre,nbsp;utdefideriouotieoti’fatis facianSic Paulus ait.-Quoniam eftis filii emifitdeus fpiritû filiinbsp;fui in corda noftraclamantem Abba pater. Et Chriftus.Quidquid petieritis pattern innbsp;nomine meo dabit uobis .Hac lingua loquebatur quondam Mofe cum deo uolentc totunbsp;ifraelem funditus pcrdere,amp; perfuadebat eum.ut a fententia fua recederet,atqg Ifraeli parnbsp;ceret- Haclingua loquebatur cum deo Hifkia in quern deus mortis fententiam tuieznbsp;rat, fed perfuafusdominus.fententiamrecantauit.Haclingua loquebantur quondamnbsp;cum deo Niniuitae, quos decreuerat deus, ut quadraginta diebus fubuerterentur,nbsp;fed peifuafus decretum ut fic dicam mutauit.Difcamus igitur hac lingua loqui, id quodnbsp;fit ex fide in lefura Chriftumutin omnibus noftris aduerfis amp; affliftionibus auxiliuranbsp;exorare fciamus.Et de linguarum quidem dono haftenus. Nunc uideamus aliam uittuznbsp;tern quam fpiritus fanftus in apoftolis operatus eft. Loquebantur magnifica dei,publice,nbsp;palam,multa libertate,nullo timoré, nulla formidine;fed quafi urbis Hicrufalemdomiznbsp;ni acprincipcs,urbem peruaganf, amp; ubicuncj inucniuntbominumcongregationcm,nbsp;ad earn fefe applicant,huic fefe coniungunr, amp; docent magnifica dei. QuætCertc nô alianbsp;quam

tîOMiriAE IOA^Î, B R. ÉN tit lÖ Quam Êüàngelion domini noftri lefu Chrifti, paffus quidem fit,fed lefurrcxerit a möcnbsp;tuis,amp; fit omnium in ipfum crcdentiö.iuftificatio, falus.fanftificatio amp; tedemptio- Hæcnbsp;ïoquûtur.hæc repctunt,hæc inculcât,non uni aut alteri in angulis, fed palam ubicu negnbsp;hominum conuentum reperiunt.Hæc autem fpiritus fanfti uirtus tanto admirabiliot innbsp;âpoftolisapparet,quanto penitius prior apoftolorum afFeftus.amp;reruracircumftantiænbsp;confidercntur.Nam cum Chriftus a ludæiscomprehenderetur, Sadpontifices SCpracfi^nbsp;des captiuusducerctur,quo animo apoftoliafFefti fuerunts* Alius prae timoré fügiebat^nbsp;aliuspræformidinc Chriftum abnegabat, nullus certeaudebatde Chrifto uclmutire.nbsp;Et Petrus tanta pufillanimitate tenebatur, ut neccoramabicftaancilla.autcontemptonbsp;feruOj Chriftum confiteti aufus fuent. Hucacccdit qjjetiampoftrefurreftionem.metusnbsp;ludaorum in fecretum conclaue eos concludebat,amp; ufcg ad hoc tempus, de Chnfto internbsp;fefe tSacite muflïtabant ucrius.cj loquebantuntantus ludæorum Chriftum petfequentiumnbsp;amp; extrema quæ^ fupplicia confitetib^ Chriftû minitantiû,timor ipfos inuaferat. Adhaecnbsp;agebatur hoc tempore feftum Pentecoftes, ad quod maxima ludæoru multitudo iuxtanbsp;legem, ex omnibus nationibus adquas difperfi étant, conueneraf. Ibi tnm aperte præxnbsp;dicantibus nouam Chnfti fidem, non folum a pharifeis amp; principibus urbis, uerumetinbsp;am a promifeua multitudinepericulum imminebat,ne impetu fafto.in apoftolos irrueznbsp;rent, amp;ipfos tanqhæreticos, ueterem legis amp;Mofireligionem, tantamiraculop^ nubegt;nbsp;tanta d»i auftoritate, tanto populi confenfu,tanta temporis diuturnitate comprobatam,nbsp;fubucrtentes,opprimerent‘Apoftoli tarnen dcpofitopriftinæformidinisaffeftu.Komninbsp;bus periculis negleftis.apetto marte multirudi nem aggrediuntur, ingenue amp; palam leznbsp;fum Chriftum prædicant,ut plane rcipfa fencias,nouam ipfis uittutédiuinitus acceffifle.nbsp;Non illis autem folum donum iftud contigit,ucrumetiam idem ipfum omnib9 credenznbsp;tibus collocaturus cft lefus Chriftus.ut non folum corde credant ad iufticiâ.fed óre quoqjnbsp;conftteantur ad falutem.Hac enim de caufa magnanimitatis amp; fiduciæ uirtutem apoftoznbsp;lis miraculocontulit,ut fignificet.fe omnibus nomen fuum inuocantibus tantam magznbsp;nanimitatem exhibiturum,utpofthabitoomnium rerum diferimine,nomenChriftînbsp;palam S ingenue coram regibusamp; principibus confiteantür. Sic enim in loannc diciunbsp;Non pro eis rogo tantum.fed amp; pro iis qui credituri funtper fermonem corum in me,ucnbsp;omnes unum fmt, ficut tu pater in me amp; ego in te, amp; ut ipfi in nobis unum fint. Quod Itnbsp;oratio Chrifti non fuit uana de apoftolis,qui fieri poffet,ut de nobis per fermoné apoftanbsp;lorum credentibus,cuancfceretdtalt;5 in omnibus perfecutionibus fumma animi alacriznbsp;täte de auxiliodiuino cófidam^; amp; certofpercm^, tp qui nobis fidem donauit,idcm amp; cóznbsp;ftantiam perfeueranciam confitendi libertatem doffaturus fit*A udiuimus duas üirtuznbsp;icSjduas belli machinas,quas fpiritus apoftolis ad inuadendum amp; expugnandum otbetnnbsp;contulir.aiteram, noticiam diucrfarum linguarum, altcram,conftantem pradicandidenbsp;lefu Chrifto fiduciâ. Audiamus nunc.quid primü in urbe Hierufalem fadumfit, pofteaqnbsp;apoftoh has machinas urbi admouerint.Erant(inquit)Hierofolymis habitantes(nô per **nbsp;petuo fed ad tempus, donee religio fefti perfoluercf)Iudæi uiri religiofi, ex omni natione ••nbsp;earum,quæ fi^h celo funt( id quas uidelicet maiores eo^c nunc captiuitate Affyriaca. nuenbsp;captiuitate Babylonica,e qua etfi multi,concedente Cyro, dotnum redierunt, plurcs taznbsp;men in regionibus exilii fui manferunt,nûc tyrannide Antiochi Epiphanis, hinc indenbsp;difperfi erant*Cô ergo is rumor increbuiffet,cônenit multitudo Ôi confufa eft,(p audiret ’*nbsp;unufquif^ lingua fua illos loquentes.Stupebât autéomnes amp; mirabarifdicentes inter fe. •*nbsp;None ecceoésiftiquiloquûf Galilæi funttquot; Etquônosaudim^ eos unufquif^fualinz »*nbsp;sua in qua nati fum^t'Parthi amp; Medi amp; Elamitaffic enim Perfas uoeât ab Elam filio Sem »»nbsp;Wii Noe)amp; habitatorcs Mefo potamiæ,amp; IudaEæ,amp; Cappadociæ,amp; Ponti amp; Afia.Phrygiæ »»nbsp;S Pâphyiiæ, Aegypti amp; partiu Libyæ.ei^ quç cft finitima Cyrena.et aduenæ B.omani(nô »»nbsp;illi Ethnici,fed partim natura ludji Romæ habitâtes, partira pfelyti(hoc eft )ex gctib9 ad **nbsp;ludaicâreligionécôuerfOprætcieaCretéfes SiAraiaes audim^ eosloquéces noftrisUnguis

IN CAP. SECVNDVM AGTO. APOST.

” msgnifica dei.Etomnesquidçm quotc^otadcrant.ftupebantamp;admirabanf’. Parsautjé ’• minime uanuin quodgerebaCiudicantes dicebat.Quid nam uulthoceffef Pars auté irrinbsp;»» dentes dicebant.-Muftopkni funt ifti-Viden’quid primû Apoftoli fuis cone io nib us effe/'nbsp;’» tcrintj'ccrte,utapparet,nihilaliudçitumultûcôfufionem amp;feditionc moucrût.-côuenit,nbsp;aitLucas multitudoamp;confufaeft-HocycuI dubio interprctan^principes amp;pontificcs feznbsp;ditionc.Huc3cccdit,cp uiriq uidebanf religiofi.in errorem.per apoftolos itaducantur, utnbsp;nefcianr.quareligionem tanq uera feftaridcbcant.Haftenus affueti crantreligioniMoznbsp;faicæ.nmltis ncniinib^ jibatæ.nûc audiunt noua ab Apoftolis pdicari.quä non omninonbsp;uanani e linguarü nriraculo fentiüt. Confundun£igitur intra fe,amp;dieür quid nam hocnbsp;noua:reiefttnüaliafeâandaeftreligiofnûuetusrelinquendaj'Ita uides nouaEuangcznbsp;hipJicatione partkn feditionem cócitari,partim errorc auditoresimpIicarvQuis autemnbsp;uel feditionis uel erroris auftor eft cnü apoftoli jnon iufferatilli.ut muliitudo feditiofe cónbsp;gregaref.fedpdicauerûttantütutbæforteobuiacChriftû. NûnouûEuangelion^atilIonbsp;reâifiimaamp;ucriffima, rcliftoerrore,ad pietatcm.perpetuam«^ felicitatem uiadexebat.nbsp;Ergo muititudo populi fua ipfius culpa feditiofe cômouetur,amp;fua incredulitate in erroznbsp;rem côiicitur.Cur nô pacati amp; quieti noui Euangelii pdicationcm audiûtf cur nô tcliftanbsp;fua fuperfticione,EuangdioChriftifidem adhibent^ Hæcenim fi feciffent necconcicatanbsp;elTec turba.nec m error es fuiflentcöiefti.Praedicatur etiam his tenjgpribus, nouum illudnbsp;Euangelion.quod in die Pcntccoftes ab Apoftolis in Hietufalem ceptûeft,amp; cûaliiquiznbsp;dem ad feditionem adlpirent, alii auté tan to ertore céptehendantur, ut ncfciant.quamnbsp;religionem feftentur, omnis feditionum amp;errorum culpa in Euangcliona pleriCj reiicinbsp;foIeuSed o ftupor ,o impietas.Euangcliô fummæ pacis pdicatio eft,EuangeIio ab omninbsp;bus erroribus libérât amp;: in reftam ueritatis uiam ducit, pphani tamé homines tantæ im-'nbsp;pudenciæ funt, ut cum ipfi fuis impietatibus.flagitiis amp; fccleribus omniû malorum audonbsp;res fint.audenttamen innocens Euangelion malorum accufare.Nc igif’nos una eu illisnbsp;pcreamu?,agite affliciffimi.capeftaraus Euangelii ueritatem,amp; fidem Chrifto habcam»nbsp;ut fide iuftificati.ad omne opus bonum,dco acceptô,ducamur,amp; tandem ad uerâ félicita/nbsp;teraperducamur in Chrifto Icfu domino noftroqui eftuna cum pâtre amp; fpiritufandonbsp;deus benediftus in fecula Amen.

H O M ILIA VIII.

Audiniuria dilediffimi, dominusnofter IcfusChriftus apoftolos fuos.Iucem mundi uocat.Etfi enim hac potiffiniû caufa ifto cognonbsp;mine celebrJhtur, qjeam lucem, nimiji lefum Chriftû, palam adznbsp;nûciant,quæ illuminât omnem hominem uenientem in hue munnbsp;dum,tarnen alia quot^ ratione lucis mundi epitheton merenfiNam

HOMILIAE iohan. BRENTII, 19 a!fafcdera,evincredulitatcproucnient(aji»anîfeftat, AtqueEuangcIfonma*nbsp;nifeftat,eadem quo cp aufer t ÔC expurgatfi reli'dis erroribus QC fncreduIttatCj finbsp;des ci adhïbeatur. Audiamus igitur nuncprimicias Pctri publicas (G'ccnim prinbsp;mam uoco concionemgt;quam de nouo Euangclio in frequenti hominum turbanbsp;habiïit) qufbiis depulfo hominum errore, ÓC indicato peccato uiam oftendic,nbsp;qua peccata purgantur,óf uita æternacp falus acquiramr. Principio autem cbrienbsp;tatem mufti excufaCjdeindcicfumChriftumexplicat: Stans,inquit Lucas,Penbsp;trus cumundecim,ex£ulituocemfuam,Ó^Iocutusefteis, Vidcmilii admira:»nbsp;bilcmfpiritusfanAipotcntiam. Petrusindotftus eratpifcator,nuncaudimusnbsp;cum dolt;ftiflïmumoratoremSCprophctar5interpretem*Petrusantea,necoramnbsp;ancillaquidemftareaudebat ófChriftumconf!teri,nuncautcmcoram multisnbsp;millibus inurbeccleberrima8Cfrequcntiflïma publice ftat,8Cmulta animifidunbsp;ciaicfum nonfolum cófiteturueructiam prædicat,ô(Sreconditoinocarnisglanbsp;dio,quem nuper temeritatceduxerat,gladium fpiritusjqui eftuerbumDci cxc:#nbsp;rit,quo iMos per quos inuadi£,non perdere,non occidcrcjfed feruare, fed falua#nbsp;reconatur,Nonnemanifefteuidemus diuini fpiritusoperationem f Nullahunbsp;manauirtuspotuiflct tam cito hominem immutarcacnouum redderetquiser:»nbsp;go altert uirtuti,^diuinætamrepentinâhominismutationem afcriberepofletfnbsp;Cæterifhî priufquam audiamus Petrum nouum Ecclefiaftenjuidcamus quos fcnbsp;cumhabeaccomitésÔCdidorum fuorumuelutiteftesnbsp;nbsp;nbsp;adftipulatores.Stans,

inquic Lucas,çum undccim, O incptum, fi cxternam fpccicm iudicaueris,collc gium. Alius eratpifcator,aliuspublicanus3aliusalionominec5femptus,omncsnbsp;abiecftijomnes indodi SC inglorq .Etifti duodecim tantum numero, rem conan«nbsp;tur inauditam QC incredibilem.NitStur enim omnium gentium religiones fubnbsp;ucrtcre,nouamreligioneminftitucrc3potentifftmos totius orbisimperio noufnbsp;régis Chrifti fubqcere,fapientiflïmosmundiftultos redderc,atlt;5 adeototiusnbsp;mundiftatummutare;'Quisnoniudicafletipfosprorfusdeplorataï,non diconbsp;ftulticiæ,fedinfaniæ s? Aclonge aliter deus iudicat,qui conftituitcos orbis prinnbsp;cipes,quemadmodum in pfalmo fcribitur: Pro patribus tuis nau funt abi fifq,nbsp;conftitueseosprincipcs iuperomnemterram.ÉtiterumtPrincipes luda ducesnbsp;eorum,principes Zebulon SC prindpes Neptalim. Adbaecmuniuit eos cælefttnbsp;cxercttu,utmanufpiritusfandiorbeminuadant3omniaq^inorbeimmutent,ö5nbsp;Chriftoregi fubqciant.Qiiæritequocpperfecerqpt,S^iam pcrfetfta cflè agnoi»nbsp;fcimus.Ageigituraudiamus,quidPetrus,aliorum ApoftolorumoSjConcione/nbsp;tur. V Jrf,inquir,ludæi,ô^ qui habitatis Hierofolymis uniuerft. Non uos folumnbsp;dues Hierofolyniitanos,nonuosaduenas folum, fed inuniuerfum omnesuosnbsp;qui nSc ludaicam religionem prof iteminialloquor. Hocuobis notum fit SC aunbsp;ribus percipiteuerba mea. Nó enim ficut uos exiftimatishi mufto cbrfj funt,c3nbsp;fithoradieitertia.Et quisdiluculofolctefteebriusï’ Quiuinocbrq funt,ad ueznbsp;fperam SC nodlu ebrtf funt, nÓ mane feu diluculo.Quod ergo in me SC in comitinbsp;bus meis contigit : non ebrietate uini, fed ebrictate fpiritus:non Humana com^'nbsp;meflationc,fcd diuinomiraculo contigit. Hoe enim illudeftquod didumeftnbsp;per propheta loei capitc fecSdo.Eritinnouifli'mis diebus dicitlOns. Quiderit J*nbsp;Effundamdefpiritumeo iuper omnem carnem.Hadenus fpiritusdona paucisnbsp;communicaui. Soli PropHetæ diuinorummyfteriorum confeij ,6Cfuturarumnbsp;rerumgnarifucrunt,utMofc,Samuel,EIias,Eli2:a,Efaias,Ofcas,Amos,IoëI,nbsp;MichajHieremiasjE^echieljóf alqquidâ,fedbenenumerabiIes.Pauciquolt;ÿuinbsp;fionibus futura uiderunt,ut quidam enumero prophetarum,pauciores per ioninbsp;niadcum cognouerunr,utDanieI, SC inter Ethnicos Pharao ac Nabuchodononbsp;fonpauciflimac mulicrcs,pauciflïmi pueri,pauciffïmi feruireuelationibus diu/

IN cap; SECVNDVM act; ApoST, nis honorât! funt.Nunc autcmjdiclt;iDominus,in nouiffi'mis dicbag qutbt« aiAnbsp;mfeftabitur Euangelion IcfuChrifti fihj mciun/gcniu,efFundador»i fpSsmeinbsp;ÔC cogn(doncmmyfterio^meorum,non fuper unum autalterumjfed Tup« omnbsp;nem carnem,fuper oês hominès,cui'ufcunlt;j attansjftatusjcondnionis auifexusnbsp;3 y fuerint.Nam fdîj ÔC fdïæ ueflxx(hoceft)pueri adhucjô; pene infantes propKct»nbsp;9 9 buntjô^ prophetæ efßcicntur,ut manifefto argumento coxnprobem,me ncc ætanbsp;99 tem pucrilemjnecfexum muïiebrem contemptuihaberc.Deindeluuencs uefirinbsp;» ÔC adolefeentesuifîones uidcbunt«Poftremo,feniores fomnfa fommabunt* Vtnbsp;plane nullamactatempræ£eream,fed necabijciam feruos ÔCanciUas,qui alioquinbsp;l'mer homines fordidæcondiuonisÔ^contêptacfortisæftimantur«Nam2CiUisnbsp;impanlar donafpns mei ut prophctentjUt toti orbi decîarem me non effe perfo*nbsp;narumrefpclt;ftorem.Nuraaûtiftaantumindicpentecoftes mtflbin centSuitfnbsp;^ndjUhàcongrcgatosin cœnaculo Hierofolymltano fpû fando impleta funt,nbsp;an in ahjs implenturr Sane in omnibus quotquot Chrifto credunt, implendanbsp;efle teftantur ipfa uerba Domini per loel dicentis: Effundam de fpiritu meo fugnbsp;oêtn carncm«ÈtHieremiasquofpita üribenstPoft dies ilIosjdicitDominusjdanbsp;, bo legemmeam in uifeeribus eorumyamp; in corde eonim feribam earn, ÔC ero cisnbsp;in De\im,SiC ipfi eruntmihi inpopulum^ô^nondocebitultrauirproximumfuûnbsp;£lt; Utr fratrem fuum dicens:Cognofce dominum.Omnes enim cognofeeot me anbsp;minimoeorumuflt;^admaximûjaitDominus,quia propitiabor iniquitatibusnbsp;forum,amp;peccatf corumnô memor eroamplius. Audis oês dnm per lefumChr jnbsp;ftum cognituros,eo qgt; credant remiffîoncm peccatorum fibi per Chriftum conti*nbsp;gifle. Iratp quodin die pcntècoftes in paucis difcipulis clariflimis miraculisincenbsp;ptum eft,hoc deindcperficitur,fed abfcç manifeftismiraculis, in oîbus Chriftonbsp;credentibus. Qtiid ergo iftud eft quod locl dicitîProphetabunt, uifiones uidcasnbsp;buntjô^ fomnia fomniabunt t Num dflcipuIi,póftca^acceperuntfpumfandSnbsp;more ueterum prophetai^ futura adnunciauerunti aut uifiones,ft cut Ezechiel,nbsp;uideruntî’ aut fomniajftcut Daniel dC Neb'ueadnezer fomniaruntf At cûPctrusnbsp;hæcconcional3atur,nunam adhucuifionêuiderat,nec fomniû fomniarat«Sednbsp;quid dico de Apoftolisrquando inter eos qui credunt inlefum ChriftS,nullusnbsp;fereuiiîones diuinas (nam quæ de reuelationibus Brigittæ amp; aliorS narrannir,nbsp;fabuîac funr)pro moreuetei^i: propheta^ uideat aut fomnia liera QC diuina,ficucnbsp;Daniel (‘omniet. Vt hâcdiffi^iltatcmexplicemusueftrac charitati,no uehcmennbsp;ter nobis laborandum erif,fi agnoucritis more prophetis peculiarem cfre,qgt;uer^nbsp;fcis legis amp; fuorum temporum,deft:ribantrcs Euangelicas. Cûenimadnunciarfnbsp;turi funt,£rentes inChriftn credituras elfe, dicuntoês genres affluxuras efle adnbsp;montem Zion.Cum fignificaturi funt fidem Chrifti in totum orbê fpargendamnbsp;fore,dicunt: In omni loco facrificatur ÔC offert nomini dei oblatio munda.Haccnbsp;cnim uerba dC res,uideh'cet,ad montêZionproficifci,facrificare ÔC offerre, fuznbsp;is temporibus SC legisconfuetudiniaptafuntôS conuenientia, Nonigitur ines»nbsp;ptum eftjpræfcntibus uerbisabfcntes ôf nondû reuelatas res fignificare. Nonnenbsp;ÔCnos dcTurcæreligiôelocuturi,noftrisucrbisTurcçfacraexplicamusdiccnnbsp;testCum Turca miffam fuam autuefperas fuas célébrât, his authisritibusutiffnbsp;cum apud Turcas nulla fit nec miffa nec uerperæ,quêadmodum apapiftis obfernbsp;tiantur.Ita loël indicaturus,oês in Chriftû credcntes,cognitioncm Dei ,quantiSnbsp;ad faïtitem fan's eft,habituros,per ilia tria,prophecias,uifiones,fomnia expïinbsp;cat. Nam antiquitus,ante Chrifti aduentû,deus cognitionê fui,tribus illis rebusnbsp;uidelicetautprophecia,aut uiftonibus aut fomnijs rcuclauit.Ergo,dum loelfinbsp;gnificarcuultjoês in Chriftû credentes dei cognitionem habituros,uerbisftio^nbsp;fUia tonpo^ a fus xuiis confueuidinemutuo acccp£w,illudcxplicat, Vndc effnbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di«c

HOMILIAE IOAN, BRENTII, ao dicit, fpum efFundendum eflè fuper ocm caftieinj'ta ut 6^ pueri prophetaturi,nbsp;adolcfcentcs uifioncs uxfurijó^ feniorcs fomnia fomniaturt fint, Adhacc QC Çetnbsp;\ioamp; ÓC andllas fpus participes fore,nihil aliud fentit, SC puerosnbsp;nbsp;nbsp;puellas SC

adolcCcctesSCfeaioresSCferuos SC ancillas (fiquidê ia Chrifto nó eftmafculus neceft foemina,no efl:feruus,nó eft dns,noneftinfans,nópuer3nó fcnex) per figt;nbsp;dem inChriftu lefum deü cognituroSjÇ fttremiflbr iniquitatS,qj fit pater,h acrenbsp;ditatêbonoijc cœleftiû credentibus collaturus,qgt; fit auxiliator in oibus afflidionbsp;nibus,qgt; fitfaluator,ac ætcrnæ fcelicitatis donator.Hçc,qui de deo cognofcit,hanbsp;bet ucrâ dei cognitionê,habeF etia ex hac cognitione uitS aetcrna. Sic enim dicitnbsp;Chriftus:Haec eft uita æterna,utcognofcant tefolû deum ueijcjó^ quêmififti le^nbsp;fum Chriftff, Quæ cS ita fc habeant,pergamus ad reliqua quæ in propheta fc^nbsp;quunt: Et daboprodigia in coelofuperne,ó^figna in terra inferne, fanguincinnbsp;èc jgnê Sc uaporem fumi,fol conuertet in tenebras,et luna in fanguinê,ante^ ucnbsp;niat dies dni illemagnus SC ilIuftris,Qj.iaeramus primS, quis fit ille dies dni ma#!nbsp;gnusó^inuftris,feu utprophetahaber,terribilis, Sicno difficulter inueniemusnbsp;quæ fint ilia prodigia diem dni magnum praccedêtia. Nullus aut maior di'ii dies,nbsp;nullus illuftrior, nullus clarior in terris illuxit,^ dies refurredionis dni noftrinbsp;lefu ChriftuEo.n.dic deuidu eft pecca£û,ôf recuperata eftiufticia, eo die fuccunbsp;buitmcÂ-s,â;uita fuperauit,eo dieinferniportæ condufæ funt oibus credenti#nbsp;bus,ó^ianuaparadi(ïac rcgni.coelefti5apertaeft,codieoêsafflidiones,c21ami/nbsp;tatcs,mortes SCperditiones,fandificata; funt,uteflcntredilïima uia ad gaudianbsp;æternæ uitæatt^ falutis,ßrcuiter,eo dieuida funtoîamûdi mala,ôf omniû cœ^nbsp;leftiumbonoijî hxreditas credentibus g Chriftû parta eft.Sed ut nullus dies erenbsp;dentibus acceptior SC clarior illuxit,itanullus un^ dies incredulis SC impijs ternbsp;ribilior eflepoteft.Refurredionem.Chrifti confundunt,pudefiunt, excçcant,nbsp;perduntur,condcmnant, SC fempiternis cruciatibus obrjciunt ? Itac^ diem iliumnbsp;dni magnûjilluftrem SC terribilem,cuius loel mentionê facit,non aliS dicimus,nbsp;^refurredionis diê, ante queprodigia quo çp a propheta loel comemorata, imssnbsp;pletaefle coperimus.Siquidê teftant Euangelifte ipfo paffionis Cfarifti tgc,tenenbsp;bras cflefadas,fug uniuerfam terra,SC obfcuratû folem, præterea uelS têpii ru^nbsp;ptum,terrâmotam,petras difciflas,6^ monumenta apertacfîc.Quæ plane eSpronbsp;digijsin propheta recitatis côueniunt,Namqgt;dicit:Daboprodigiaincœîo fu*nbsp;perne,qdaliud eft,^ quod in code propheta fequ« : Sol conuertet in tenebras fnbsp;Et Euangeliftæ aiunt folê obfcuratû efle.Dcinde q» ait,dabo figna in terra infernbsp;nc.illudipfumcftquod Euagcliftæ fcribûttV el5 templiruptô,terrâmotâ,ôf penbsp;tras feiflas efleJam SC hocquodaddi£:Sanguinê,prophetaexplicatdû dicit: Lunbsp;nam in fangum? conuertendâ, fignificans lumen eins obfairû fieri,SC lunâ fannbsp;guineam,nuI13 îucem de feemittcntêappariturâ, In paftïone,n.diïi nec fol nccnbsp;ïuna fplendefcebat,federanttenebrç denfifîtmæ,quæ hoc loco g uaporem fuminbsp;intclliguntur,Ignema3t,cuiushicfitmentio,qucmaliumdiceremuslt;^fulgura^nbsp;quæ uerifimile eft,etiamfi ab Euangeliftis noncommcmorentur,in terræmotunbsp;de coelo cmicuifle, aut qd probabih'us,fcintillationes illasjquæ dum petræ feinnbsp;debantur,emicuerunt,Hacc funtillaprodigiaSC figna quaediem Dhi magnumnbsp;qui eft refurredionis dies praeceflerunt. Et quanto terribiîiora funt, tanto accclt;inbsp;pf*^r SC gratioreft credentibus infequens dies, quo per Chriftû elFcdum eft,utnbsp;*P® J^ndo donati,liberc nome Dni inuocare,6C per inuocationem falutemadfe#nbsp;quüiccat.Dcquo,quoniâ paulo plura dicenda funt têporis ratio modo ferat,nbsp;poftea pro noftra mcdiocritatc,ueftris precibus adiuti, difleremus, Qiiod nuncnbsp;e’U O'”'^I^jcommendamusueftramcharitatemclementiaedomininoftrilefunbsp;Chriiiijqai eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pâtre SC fpS fando deus benedidus in fçcula. Amen.

d 2

lt;nc,ego uero non exaudia. Quando amp; pn'us conquerit( neexiftimes folos im« pios nó exaudiri) dicês:Deus meus clamabo per diem,amp; nö exaudtesA nec nonbsp;ÓU filco. Quaccum ita fe habeant,quideft qgt; unicuiinsindifcriminaum nomennbsp;Dni inuocann,falus promt tttturf Aequo mt nu s de hui us uel didi uel prom ¦ il ionbsp;nis fidcatep ueritate dubitemus,non folQdiuus Petrus hunclocüa.pphetaloelcnbsp;mutuo accepitjucruetiammagnusille Paulus organum deieledü,huiuslocitcnbsp;ftimoniöufurpauit,itaadRomanosfcribens:Oisqui fiditillinö pudeiiet,nonnbsp;em eftdiilindiouel ludæi uel Græci,nâ idem dnsoîumdiues in oêsinuocantesnbsp;fc.QijiTquis.n.inuocaueritnomcDnifaluuserit.Necufurpatfolö fimpliciter,nbsp;uerumctiâcxpIicatcûgradationequadâ.Quô(inquit)inuocabunteSinquên5nbsp;credidcrQc; quo credtn: ei dequo noaudieruntf AccedStamp;aliaadhuiwsdidjnbsp;confirmationê,nô diffimilia fcn'pturæ tefl;imonia.Nôcôfundar,aitDauid,qninbsp;inuocaui te,Qiiideft,nonconTundar,nifiTaIuuseror EtitC]^: Inuocameindienbsp;tribulationisSCt’iuäfe,2lt; honorificabismc.Cumigitueritashuius didicertiflinbsp;«nafit,uideamusucrâfentcntiç eiuscertitudinê,urfiquJsmalefcriatusTult;picetnbsp;dids elTcuanû aut mendax,ipTcpotiusuanus ÔC mêdaxmiîcntat.Pnncîptoiiubnbsp;gatu eftdlud amp; oibus fatisnotu qgt;diuina pcepta,non fanda folü opa externa,nbsp;uerumetjâpuntatê cordis requirunt,Necp.n.precepto,denöoccidendo,ainn5nbsp;furâdo,autnoncomittendoadu!teriû fattsfeceris,ft tantS manibus nö fvreris,nbsp;autnooccidas^auttanrii openondefignesaduheriO/aio interi uarijs ptffnnifkpnbsp;cupiditaribusobnoxio^Hec.n.hypocriticalegijsimpletio eft,fiquidêut uerenSnbsp;occidas,nö furerisgt;n5 cômittasadulteriûjneceùe habes,utcor fide amp; fpS landonbsp;ab oibus inuidie,afra«lationis,odij,inimiciciac,auariciæ,tenacitatis,Iibidinij6Cnbsp;rdgenusa(redibus,expurgatû,Tandu aemundS fadû fit.In hcijt eigo peeptoijsnbsp;numeijtreferonSCjdoccndigiaj^ddns dcnoîsTuiinuocationemandaclnuocanbsp;(ait) mcindietribulationisôf eruate.Quodquid aliud eibcpilkid: Oisqui tnxnbsp;uocaueritnomcdûiTaIuwseritfNemoigitexiftimetTetScnomêdniuereinuolt;nbsp;carCjCô multas preces ore efFundit,autaltiflîmo rantS clamore Tupplices ad cacgt;3nbsp;inanus tendendo,dciauxiltû poftulat.Porro nec ilia ucraeft noîs diuini inuocanbsp;tio,fiquisctiâtacitusardenriflimodefyderio,citra tamêtcdâ fidem,fubTidiSnbsp;dei ambi t.Sic.n.clamauerût ill i,de gbus Dauid inqui tzCIamauerS t, nec erat quïnbsp;faluos faccret.SicdcSinuncanintjdequibus Salomon ait: Vocabunt me,egonbsp;uero non exaudiâ.Sic ad deû ardentilTimo deiy derio Tufpirant,ocs auari,inuid4nbsp;amp; Iibidinofi î ilb'quidêjUt multas opes,impoftura Tua corradâuifti aSt iK hofti#nbsp;aduerrariusSTinimicusipfoRt,autdamnoautmorteafficiat:hiutcupjdiratetnnbsp;fuamlibidlt;nofam expleant. Ergo qui ita den inuocant^nô inuocant.Si no inuonbsp;canrTalurênonconfequunf.QuæeftigitinuocatioTalutiferaf Quæ illa nt,prwnbsp;mû pfalmus docet,inquiês: Propeeft Dominus oibus inuocânbus eû.Quô : Senbsp;quittOîbusinuocantibuseû inueritate.Deinde Chriftus quoep minimeohfcunbsp;refignif'cat,dûdicit:Venithoraôf nunceft.quâdoueri adoramres adorabuncnbsp;patrêin fp5 ô(rueritatc.Nam ôf pater taies quçrit qui adorent ipm. Spuseftdeu»nbsp;6^ eos qui adoranteum, ipû acuoritate oportet adorare. Accedit pollremo huenbsp;Paulu»

HOMILIAE IOAN. BRENTIL

Paulus dices: Quo inuocabût cumin que nÄn crediderûtr Ergo,ut inuocanonc falutêconfequaris,neceffehabes,noincndniinueritatcinuocarejnucritateaâcnbsp;inuocatcû infpûinuocat.Infpû aô£inuocat,noncûinmentc humanadeus conbsp;gitatjSC auxiliû eius defyderatjfed eu g fpûm fandû credit,(p deus fit mifericorsnbsp;qgt; fit Clemens,qgt; fit pater, qgt; fit in oîbus amidiôibus auxiliator ÔC faluator, QC exnbsp;hac fidenomê eius inuocat.Porro nemo pot credere,deû elfe mifericordê, cleznbsp;mcntê,patrêautfaluatorê,nifi credacinlcfum Chrmfiliûeius unigenitfi,^p finbsp;de Chrifti filius dei effîciat.Etenî extra Chriftû deus nô eft nifi terribilis tyrann^nbsp;et cr udelis dânatorjUt uides in Cain,in hoibus diluuio pereûtibus in Sodomitis,nbsp;oibufcpimpqs extra Chriftû co ftitutis. In Chriftoaût ÔC p Chriftû efficitclemcnbsp;tiftîmus pf SCmifericordiffimus faluator. Proinde isdemû uerenomêdniinuonbsp;cat,q E fidêin Chforenatus,fa(ft:us fili^ Deiaccepto fpû,Equê clamat, Abba pr,nbsp;auxiliû dei inaduerfisîplorat,amp;q iraîplorat,falutêconfequit. Hinc facile appa Ntdlaw etiUnbsp;ret,nô efledeocultûaliquêgratiorê noîs fui inuocatiôe: nec quê^pofte deo ac=s tuw effeûconbsp;ceptiusobfequiûpftarej^fiinuocetnomêePinaduerfisJnuocâdo.n-fummû gratiarrmitinbsp;deo honoré exhibet,qipi ab hoîb’exhiberi pot,uidelïcet3q,cômendatdeû,ut uc uocatiowaanbsp;racê,ut liberale,ut clementc,ut mifericordê,utoîpotcnté,ut faluatorê,ut redêptonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ui.

rem. Breuiter ut oîumbonoi^autoré.Qui hçc deo tribuit,plus ei daîi^fiouesS^ boues Âofferretjautoês facultates fuas cxpêderet, autetiâ uitâ fuâ ei exhiberet.nbsp;Sic dns in pfalmo dicicMeae funt oêsferæ fyluai^, iumenta in montjbus,ô(^ bonbsp;ues.Cognoui oia uolanliacœli,etpuchritudo agri mecû eft.Si efuriero nô dicanbsp;tibi,meus cft.n.orbis terre plénitude eius.Nûquidmâducabo carnes taurorenbsp;ôd fanguinehircoijt potabo. Immola deo facrificiûlaudis,SC redde altiftîmouonbsp;ta tua.lnuocame in die tribulationis ÔC eruâ tc,ô^ honorificabisme. Rurfus ue*nbsp;rono potdeusgrauius oftèndi,^!!inafflitftiôibus.autaliàsnôînuocef.Primûnbsp;qui nô inuocat eû,primfî pceptum prçuaricat.I llud cm:Inuoca me in die tribu

Iationis,ad primû pceptum ptinct.Igit fiiudicas illO grauit pcccare,qui occiden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dohoîemnÔ ob feruat mandata iftud,Nôoccidas3Ô(Sqfur5dores31ienas nôob feruat ilIud,Non fureris,quâtomagis iudicadus eft, illû multo grauius peccare,nbsp;qui inafflidiiôibusnôfoiûnôinuocat deûcôtrapceptû iftud: Inuoca mein dienbsp;tribulatiôis,ucrûetiâ iudicio dei indignât execrat. Deinde cp deû nô inuocet,nbsp;argumenta eft ipm nô credere deû elfe ueracé,clementé,auxiliatoréetmifericornbsp;dem.Qui aûthæc de deo nô credit,n5ncblafpheniat deû tan^ mcndacé,uanO etnbsp;impotentê,quablafphemia qdmaius excogitari pôtt Sed ais: Credoin Chriftû,

P fidêinChriftûnomédei inuoco,nôtnauxiltjfalutéadfequor,quidergofa# cia; Si incredulus talia diet t,métitur q,crcdatô^ deû inuocet.Siaût credês,imnbsp;becillitcr loquif.IdêquondâChriihis ipfe conquerebat^dicéstClamabo E dié fîônbsp;non€xaudics,necnodiu filcbo.In te fpcrauerût patres nri,SClibcrafticos,ad tenbsp;clamauerût a ûlui facflf funt,in te fperauerunt nô funt confufi ? Ego aût fumnbsp;ucrmis nô bo, opprobris hoîm ÔC abietftio plebis. Idêôf Dauid conquerif in^nbsp;quiensÆxurgcquarc obdormis dne, exurgeôf ne repcllas in fine. Qtrare facienbsp;tuâ auertis,obliuifceris i nopiæ nf e fîC tribulationis nræ. V t ad ifta refpondeam,nbsp;aîaduertendûeft,Daiudêoêrcppiosnoîsdeiinuocatorcs dû conquerunf fenonnbsp;®’lt;audiri,ctiâfi cIamaucrint,nÔp fapientia fpûs,fed,p fenfu SC affedu carnis log.nbsp;Quia .n.nôftatim fentiâtdiuini auxilq pfcnti5,exiftim5tiuxta carnis opinioncnbsp;d^S inuocationê ipfo^t non exaudirc,necauxilia eis côferre,cû certiftî'mû fitnbsp;ipos exaudiros,et diuinO auxiliû pfto adcfTejIicetp hûano captu nondO fcnnâc,nbsp;Vnde fie Chriftus hune affcôlû,ficut al ias hûanas infirmirates in fe recepirfiC dinbsp;xit,fenôexaudiri,etiâficlamauerit.Sedeo ipfouicit fiedocuitinfeuincerehiwnbsp;JUS afieâus infirmitatê,ut etiâfi pfentiam diuini auxiltj nô fentiamus,tn certi flî*

IN CAP. SECVNDVM ACT. APOST.

mapcrfuaftoneconfidamusjamp;^preftsnras cxaudjtas,ôôauxiliûdiuinû pratfto adeire,quêadmodum hec oia in Chf o lefu copleta elle cogno uimus Jnuoccmusnbsp;igit nomen dni,0C ininuocatione pdurcmus,ut tandê falutê uerâ alfeqviamur,

Sed fps nunc eft utitcijî ad explanations concionssPctriredeamus.NâcûPez trus teftimoniopphetac lochs excufaffetebrietatem co mit G fuoi^tapFo^jUidei«nbsp;licet,no effent ebrqmufto,fedmiraculo,de loël pdixeraMorCjUtfpGs phetiçnbsp;fug ocm carnem effunderetin nouiffimis dicbus,utqiiicfîcpnô ludæus foJû,felt;inbsp;ctiâ Ethniais:n5 (enex folû,fed ctiâadolefcens: necadolefcens tm,fcd ÔC puer:nbsp;nô uir folûjfedôir muh'er:nô dns folG,fed dna,feruus ancilla, bre niter, quinbsp;cuncp, cuiufeuneß ucl actatis uel fcxus,uel condition/s uel generis fucrit,nomeiinbsp;Dût inuocaueritjlaluus futurus fit.Nunc defeendit ad cxplicandum principalenbsp;concionis fuac argumentûj^d eft,Dns nf lefus Chriftus.Phmû ut doceat,^ autonbsp;re,ô^ cuius men to tantû fpQs donG effufum fit. Deinde ut indicet jgquê nomennbsp;»» dei inuocandô fit,SC per quem ucraæternacgfalus acquirat:Viri,inquit,IfracIiznbsp;gt;gt; tæjauditeucrbahæcffefumNazarenumuirum exhibitû adeo ergauosuirtut»nbsp;*» bus ^digîjs QC ffgnis,q fecitp ilium deus inmedio ueftrijft'cut Qi. ipi fcitis,hucnbsp;gt; gt; definito côfilio SC prçfcientia dei traditS ,cum accepiffetispermanusiniquoijt,nbsp;3gt; crucifixumintcremtftisjqucdeusfufcitauitfolutisdoloribusmortisjquatenusnbsp;• » impoflîbile crat teneri illum ab ea. Obfecrofratres,utraaxîehacc fimplicia ÔCnbsp;protrita uideant uerba,non tu fimpPr 8C ofeitanter ca accipiatis.Siquidcm tantanbsp;funtqualiacunrg nobis apparent,ut p ipfa aîæ circiter ter mille eo ipfo die hæcnbsp;côcio habita eft,ad fidêinieftimChrirtûcoucrfæ fint.CômemorataûtPetrusnbsp;in hac concionepeipuos fideinoftræ de lefuChrifto articulos, ÔC totius pene finbsp;rrcitrtPfa deideChriftobrcuccopcndiumautcatalogûrecitat.DelefujinquitjNazarenO'nbsp;trmartKu uobiscocicnabor,de ^primû ita crcdendumeft,^ fit uir a dco exhibitus uobis»nbsp;toi fidei ia Aîaduertis ne tacite his uerbis a Petro iignifican Chriftû lefum de fpû far.lt;ftfgt;nbsp;conceptum,8Choîcmnatumeffet Vir,inquit,adeo exhibitus,non abaliouiro,nbsp;fed a de o in h une mundû miffus.Nâ q, a deo mi iïùs fit, notius eft ex miraculisnbsp;«irtutib*^ SC fignis SC prodigïjs,qdumadhuc inter holes uiucret ppetrauifj^utnbsp;coprobaridebeat.Et funthacctâmanifeffajurnemo ueftrû negate audeat.ScitiBnbsp;ïpfi,SCadhucprobcmcmoriatcnetis,quâtismiraculis clarucrit,quâtasuirtuteanbsp;excrcuerit,utfialioquiignotûeffctipmadeomiffum,tnfaâa ÔCopaeiusilludInbsp;teftificarent.DeindecûÔCdoArinâ ÔCminifterium feulegationê inâcczleffcmnbsp;miraculis SCprodigîjs fatis abundefçteftiftcatus effet,traditus eftdefinitoconfinbsp;lio ÔC pfeientiadei inmanusiniquo^per quascuaccepiffetiscû,crucifïxum innbsp;teremiftis.IteijtaudisaPetro fidei articulumproponi,nimiijzhunc:Paffusfubnbsp;Pontio Pilato,crucifixus,mortuus ÔC. fepultus, Sed hicmihi uide, primû Pétrinbsp;ciuilitatêjdeinde cius audacem in dicendo libertatê, Ciuilitaiis eft, qgt; taroetfi innbsp;auditores fuos,fa(ftumcædisChrifti,no tn culpa eius,fedin autores potius reij^nbsp;cft,acquodâmôdo auditores excufat,acccpiftis,inquit,eum per manusiniquoijcnbsp;totamcuIpaifliniquosillosôCfceleratoshoîestorqueo,quiuoseoimpulerunr,nbsp;utinnocenteminterfcceritis,Vosperfuafieratis,uirumhuncIcfumhereticutnnbsp;longe oîm peffîmS effe,ôi: noîehærefis eum interemiftis. Et fi aût iniquiffîme 9nbsp;uobis faClum eft,tarnen cul pain aurores potius, qui pi thanoîogia fua nos dccc/nbsp;perunt,^ tn uos fadores transferâ.Libcrtatis eft,qgt; ingenue ÔC aperta frontCjh onbsp;micidas Chriftiiniquos,hoceft,nequam ÔCfceleratoshominesuocat.Etqui fiicnbsp;runt illi f Pontifices,Scribae,pharifa:i,Sacerdotes,Pilarus,Senatus ÔC magiftra/'nbsp;tus Hierofolymitanus. Vbi uero autinquo loco uocat Petrus illos homines fccnbsp;leratos r num in occultotnum in aliéna ditione^ num apud paucos, remotis ar^*nbsp;bitris V nequaquamjfedpublicCiûifQXo, ia illorwm «rbe, in frequentiffimo hoznbsp;minum

HOMILIAE IOAN. BRENTIt « mi'num coet«. Homines hirius faîculi îuditairent,hâc uoccm tcmerariX fedidonbsp;fam, conuiciatodam, uirukntam, ô^ad crimenlatfæ maieftatis ponüfïciæ atqpnbsp;SenatoriæfpedantemJniquiffîmeenim ferunt,fi fcapha fcapha, ficus ficus,nbsp;quemadmodum eft in prouerbiOjUOcetur.Ec cum fuas iudiciarias fencenu'as innbsp;pubh'cos fures atcp ïatronesjquos etiam hisuocabulïs fi'cnominanfjiuftas ac Ic^nbsp;gitimas haben uoluntj nontanniudidj funtut cognofcere queant noces ilia®nbsp;quasipfiuocant niruientas6Cconuiciatonas,uereinimpïos ac fontes aminfznbsp;ItroecclefiafticoexofFicioprolatas,non effe contnmeliam,fed l'uftam repreznbsp;hcnfionem: non conuicium, fed admonitionem, ut impq meliori cognitioncnbsp;fuareftpifcenria fcfedignos reddant, Ca:terum,cum Petrus modo ageret Ecznbsp;clefïaften in Hierufalcm a fpiritu fando ordinatum, acquiffimo iure homicidasnbsp;Chrifti CO uocabulo nominal, quod fuis fceleribus meriti crant. Nâ fi hocquicznbsp;quid eft cognominis urit eos, refipifcant, pietatem capeffant, SC honefttonbusnbsp;nominibus celebrabuntur.Quod enim Petrus agit,ex officio agit: quod loquiznbsp;tur,minifterium eftnonconuicium, Jegittimareprehenfio cft,noncontumeznbsp;fia,fibiqui tamatrociterpeccaruntimputent,non Petro fi quid liberius ineosnbsp;dicitur« lamnechocprætereundumcftjquod Petrus ait, lefnnt,definito Delnbsp;confilio, ÔC præfcicntia traditum efleinmanus iniquorum.Q.uibus uerbisparnbsp;tim tadtæ occurrit obiedioni,partim oilendit aduerfarior um Chrifti impotertnbsp;ü'am.Potuiflentenim auditores Pettoredamarc, ÔC dicere:Qiiidloqueris Pe^ Curpa/fuinbsp;tre f SilefusaDeo miffiis fuit,ôdDei uirtutetantamiraculadcfignauit,quemîsnbsp;nbsp;nbsp;Chnflui ,

admodumtunobisconcionaris,curPilatusô^ pontifices quos tu iniquosfeu nequamhomines uocasjpotentiores ipfo fucrunt, ita utmortieumtradidcrinttnbsp;CurnonuindicauitfeemanibnsillorummiraculoquodamtCurDeiisquieumnbsp;inhuncmundum, ficut tu dicis, mifit,non adiuuit eumr Hanc obicdionem diznbsp;fuit Petrus dum dicit, lefum traditum definito confilio fîC præfcientia Défi Siznbsp;gnifîcat enim,nec Pilatum, nec pontifices tantæ fuiffe uel potentiæ, uel pruznbsp;dentiæ,utpotucrintfuisuinbus Chrifto,uclpilum delocofuomouere,idquo4nbsp;probauittotiesemanibuseorumelapfus.ScdDeiconfiliumita ftatucraf,uifiznbsp;lius eins in manus iniquorum ad tempus traderetur,donee fupplicio fuo pronbsp;mundi peccatis fatisfaceret. Nifi enim Deus præfciuiflet mortem fïlfj fui maznbsp;ximum emolumentum SC fummam iàlutem orbi fore, nunquam tradidiflètnbsp;eum morti. Si non tradidiffet eum morti, ne tanûlh quidemdoîoris potuiffentnbsp;ci omnes aduerfari) eius inferre. Qiiod ergo morti eum affecerint, bona Deinbsp;uoluntas,nonpotentiaaduerfariorum; confiliumDei,nonprudentiainiquoznbsp;rurnhominum: præfcicntia diuina,nonprouidcntia humana fuit. Deus enimnbsp;pcrmortemrcduxiteum,folutisdoloribus mortis, inuitam fœIicifrimam,ÔCnbsp;fubiecit omma fub pedes eius, ut mortuis ac uiuentibus dominetur- Quod itinbsp;Chriftoeapitegcftutneft,hocidemfubindc inmembris quotÿ eiusimpletur»nbsp;Nihil enim pijs aduerfi citra bonam Dei uoluntatem accidit. E t aduerfarif, necnbsp;potentianecfapientiafua qm'equam mali eis inferre polTunt,nifi definito Delnbsp;côfîlio,omncsenimpilieorumnumeratifunt, SC mifit Dominus angelos in cirnbsp;cuitu timentiunt eum, ut ipfos defendant, Et ut alius pfalmus ait : Angelis fuisnbsp;mandauit de tCjUt euftodiant te in omnibus uij s tuis. itaep fi Dns pios fuos tra*nbsp;dit in manus iniquorum,Ut affligantur,non facit alio confilio, qgt; ficut lefumnbsp;Chriftû filium fu3 permorfé turpiffimS ad refurredionê ÔC uitâgloriofiffimanbsp;reduxitjitapiosinChriftûcredentespgrauiflîmasafflidiôes adfeliciffimagannbsp;dia pduduruseft. înuocemus igit in afïiidionibus nomcnDni,amp;: unà cß lefiinbsp;dnonoftro Chrifto patientes,certocofidamusnosc3illoætern5gloriâadfecunbsp;turos,qui eft una cû pâtre et fpû fanâo bûdidus deus laudâdus in fecula Amen,

IN CAP. SECVNDVM ACT. APOST,

nert ilium ab ea,ipfa rei ncceffitas poftulabat, ut quod dixiflet, teftimorujs non folumfidedignis,uerumedam probatiflimis,arcç omni fufpiclone carenubusnbsp;firmaret, Ita(^nou5illamChriftirefurreÓionem,primumprobatDauidis uatinbsp;cinio,cuius autoritas tarn ccrd,tamc^ indubi tad femg apud Hebræos ponderisnbsp;fuit,utucrbaeius nonnifi fpintus fandiuerba crédi ta fint. Deinde confirmâtnbsp;eamfuo ahorn Apoftoloruteftimonio,quiChriftûrefurrexiffeuiderSr, pal/nbsp;parunt,cS ipfo coll ocuti funt,una ederunt SC biberunt, T eftimoniS Dauidis ta#nbsp;Ie eftjDauid.n.dicit de eo:Prouidebâ Dnm corame femp,qm a dcxtris eft mihinbsp;nec5mouear:propterhoclactatumeftcormeum,amp; exultauitlinguamea,infugnbsp;Sc caro mea reqidefcet in fpe,qm non derelinqucs anima meam in inferno,nee Ünbsp;nas ut landus tuus uideat corruptionem, No tasmihi feciftiuias uitæ, i^lebisnbsp;me iucunditate c5 facie tua.Hçc uerba e pfalmo Dauidis iuxta noftram rónem,nbsp;i5’«iuxtaHebræoi?taSr.id,fumpta funt.Ineo aut pfalmoDauidde Chrifto ua/nbsp;ticinatur SC fpS uidet,Chriftum grauilfimis morris doloribus coprehenfum,unnbsp;de induct c ipfum i ta IoqucntêrProuidebâ Dnm corâ me femper,hoc eft,Scnr- onbsp;quidem nuncmortisdolGres,crudelifuatyrannidcinmefeuirc,8Cfnteritü neïnbsp;affedare. Attamê certo cofido nun^ fieri poffe, ut mors me capriuü,ficur t: Üc snbsp;homines teneat. Siquidcm fcmperprouidcoDnmcor5mc,fcmperhabeo Dnmnbsp;oboculos meospofitSjSCcum ismihiadextrisfir,me(^auxilio fuo defendar,nbsp;nunci^ commouebor,nunc| in morte peribo.Qtiid aûr eit uidereDûm coram fe,nbsp;aut Dnm femper ob oculoshaberet Poflet quidem itaintelligi,q)Chr(ftus qinanbsp;noncfthomofolum,uerumedâdcus,unafcmpcrcumdcoita coniundus,öiSinnbsp;unitate en deo ica compofitus fit, ut neemors earn coiundionem et unitarem fenbsp;pararepotuerit.Sedquia ChriftuSjCum cxinaniuiflet fefcjforma feruiaflumptanbsp;6C diminutuspaululum ab angelis, adcoc^ab ipfo deo aliquandfper derelidusnbsp;eflet,nulls proprie SCperfonalisfuæ diuinitatis,in doloribus mords auxiliumnbsp;fenfit,fed totum fcinhumanasimbecillitatcs coniccit,adeo, cum inhoc pfalmonbsp;dteit. Semper habeo Dnm ob oculos pofitS,non de perfonali fua diuinitate, fednbsp;defide SC obedientia fua,quam in aduerfis erga deum patrem habuit, loquitur.nbsp;Habere erga Dominum femper oboculos,3utprouidcrcdcumcoram fe,n5 eftnbsp;imaginem dei eligno aut auro cffedam,ocuhs femper intucri,ncc eft dei pro hufnbsp;mana confuetudtne fcmpmeminilTcjnec eft hypocritica in honore dei opera fa#nbsp;cerc,fed priinSjeftdeipromiffîonibusfirmâadhibercfideminoîbus aduerfis,nbsp;ÔC nomen eius ex fide inuocare.Deinde eft uerbû eius femper fequi, 8C id obfe#nbsp;quio prçftare quod uerbo eius mandatum eft.Deus.n.per fe inuifibilis eft,fed tanbsp;menuerbo fuo feipfnmmanifeftauit.Etquêadmodumhomo facie,ira deus uernbsp;bofuo cognofcit,Vnden5abfurdenecincpteuerb3,deifaciê,autimaginê uocanbsp;ueris.Porro,alio uerbo aligd,pmittitur,alioaliqdmandat.lt2q;femphabetde9nbsp;oboculos,dû uerbû eius ob oculoshabet,hoceft,d0 corde uerbo jimiflîonis ei’nbsp;creditur,8C opereuerbum mandat! eius exprimitur.Ouid ergo deus pater promtnbsp;fitfilio fuo lefu Chriftot Audiamus uerba alterius pfa1mi:Poftu!a,!nquit,a menbsp;ÔCdabo tibi gentes htcreditatem warn, 8C polfeffionem tuam terminos terra:

Etiterum,

HOMILIAE lOHANe BRENTIL 25

Et feerum; Of xïc Dominus domino meo,fAle a dexn/s mas, donee ponam inf^ micos tuos fcabcllum pedum tuoi^, V frgam uirtutis fuac eminic DOMI N V 3nbsp;ex 2Sion,domfnarefn medio inimicorum tuorum.Etquæ fequuncur, nam noznbsp;tusellIocus.Hæcaûtquidalfudfignificanc,dcumpanremlefu Chrifto filionbsp;fuo promififleoium gentium dominium, QC uidoriam fuper oes fuos aduerfaznbsp;nos,fiue carnales fiue fpirituales,adh^c glona,maieilatem,fdiatacem, potennbsp;tiam cum deo æqualem, inxternum duratura, Quæ promiflacum Chrfftus fibinbsp;ob oculos fuos ponerec,d^ fidem eis adhiberet, dici tur Dominum oboculos ponbsp;fitumhabuifle.Quidaut mandauitdeus pater Chrifto filio fuo j audiamus denbsp;liacreipfaChrifti uerba,Defcendi,inquit file,de coclojut facia non quod ego uonbsp;lOjfedquoduultisquim/ficme.HæceftaurêuoIuntaseiusqui mifitmepatris»nbsp;ne quid perdam ex oibus quae deditmihi, fedrefufeitern ilia in nouiftimo die«.nbsp;Haec eft autem uoluntas eius qui mifit mc,ut omnis quiuidet filium amp; credit innbsp;eum,habeat uita aeternS,fi^ego refufeitabo eum in nouiftimo die ? Audis qualenbsp;mandatum pater filio dederitjpræcepitei ut feruetÔi^cuftodiat credentes in ui*nbsp;tam ætcrnâjô^ in nouiftîmo die rcfulcitet eos a mortuis.Etaliàs:Ego ex meipfonbsp;non fum locutusjfed qui mifit me paterjipfemihimandatum dedir,qiiid dicamnbsp;fiCquid Ioquar5amp;fcio mandatum eiusuitaætcrna eft, Et iterüm î Annonbi*nbsp;bam petulum,quod dédit mihi patert Hinc rurfus animaducrtis deum patremnbsp;filio fuomandafteurprædicarctEuange!on,amp;^prohominum peccatis fuppli*nbsp;cium mortis ferret. Ec teftatur ipfc Chriftus fe mädata illa impleuifte dicens adnbsp;difcipulos:Venitprincepshuius mundi,SC mme nonhabetquiequä, Sed ideonbsp;(fiippliciumfubibo)utcognofcatmundusq»diligopatrem,ö^ficutmandatuninbsp;deditmihi pater fic facio.Etpoftea:Ego teglorificaui fuper tcrram,opus confutnbsp;maui, quod dedifti mihi ut facerem. Jtacß cum Chriftus conftantiflima fide innbsp;promiflionibus patris fui,in extrema derelidione,conftiterit, promptiftimanbsp;obedientia,mandatum eius executusfit,fadusobediensufep ad mortem crucis,nbsp;rede hocloco dicit; Prouidebam feu habebam Dominum femper ob oculo«nbsp;m?os,qui amp; m;hiadextriseft( hoceft) Dominus mihi præfto adeft in omnibusnbsp;affli(ftionibus,ficutdicit: Cum ipfo fum in tribulatione,Dominus mihi adiu*nbsp;tor, Dominus mihi auxiliator,Dominus protedor meus, Dominus petra mea ,nbsp;robur mcum,faluator meus,fcutum meum,cornu falutis mcac,c1cuator meus, ÔCnbsp;refugia meum ( Hæc enim omnia fignificant id quod ait Dominus,mihi a dexznbsp;tris eft) quomodo ergo fieripoffèr,ut commouererc ut in morte perirem t QCpernbsp;ditus derdinquerert Certenunquafiet.Etcnimcaro mea requfefeetin fpe,etiafjnbsp;corpus meum morti obiedum fuerit,tamen non peribitmorte, fed bona fpe re*nbsp;quiefcet.Quare.-’quia non derelinquesanimam meam in inferno,(audis rurfusnbsp;unum ex articulis fidef noftr*e,qui eft de defeefu Chrifti ad infernum ).Defccn*nbsp;dam quidem in infemum,fentiam dolores inferni,ô^ plane pertifleuidebor, nonbsp;tarnen derelinques me in doloribusfnferni,nec in perditionemeauxilio tuo denbsp;ftifucs.SepulturæquocptradarjUtproaliorumhominumconditioneaefcauer*nbsp;mibusefficiar ôi putrefiam,fed tarnen nunquam committes,ut fandus runs, utnbsp;filiustuus,quern folum in hocmunus fandificafti,ut gloriamtuamhominibusnbsp;nianifeftaret,3^fiiapalTionecredentibusefièt fandificatio,iufticia,amp; redem*nbsp;ptio putrefadioni ÔC corruptioni obnoxius fiat. Quinpotius notas mihi fa*nbsp;cies uias uitæ. Reduces me de morte ad uitam, efficies, ut refurgam tertia dienbsp;ex mortuis. Na apud te eft thefauruslçticiæ in tua poteftate fita eft oîs iucûdanbsp;ôfæternafœlicftas.Intefuntoïabona pofita.Itacp facile concedes, ut in mortenbsp;nonpeream,fediterum refiirgam.Proinde,quiataliamihibcncficiacollaturusnbsp;cs,cormeumincr€dibiliafficiturgaudio,amp;uigratûmc erga tuammuniftcen*

IN CAP. SECVNDVM ACT. APOST.

fiffimam libcralitatem declarcm,en:ft’rabo 1 tngua mea, bom'iatem, ckmentiam mi fen'cordiam tuam^atc^ oîbusnomê acgloriam tuam prçdicauone mca manbsp;nifelhbo.Narrabo nomê tuu fratribus mds,inmedio Ecclefiæ laudabo te. Aunbsp;diïu'mus amiciffîmijteftimoniû Dauidis de refurrcdiôe dni noftri Jefu Chriftunbsp;Audiamus nûcquid cômodiô^utilitactsea res nobis afFeratÆtetncû ChriAusnbsp;dicitjqgt;1inguafuauelitexultare,ô^narrarenomêac gloriâ dei fratribus fuis innbsp;medio Ecclefiæ, baud obfcure fîgnificat nobis quo^ eadébeneficiajeandem lasnbsp;ticiam,eandein exultationcm,eandem(ß foelicitatem a deo patre per ipfum expenbsp;tAandaeilè^û'modoprouideamuscorânobisDominâ, 0^ deö nobis ob oculosnbsp;ponamus,quemadmodü ipfeDominuprouidit. Quid aSt fit deumprouidere,nbsp;autob oculoshre, anteadiftS eftjuflit a3tde9pater,uerbo fuo,ucin Chfmfilidnbsp;fuum credamus,ut ipfum audiamus,uc ipfius uerbis ac prcccptis obfequamur.nbsp;Quod Ci in ChriîiS crediderimus,ÔC obfequium ei pracftiterimus,ccrte una cumnbsp;Chrifto uere dicemus:Prouidebam domina corammefemper,quoniâa dextrisnbsp;cftmihijnonigitur cömouebor,propter hoc lætatû eft cor mc5, QC exultauitlinnbsp;gua meajirtfuper dC caro mea requicfcet in ipe, 0^ cætera quae fequuntur, Sed re*nbsp;deamus ad concionem Petri, qui cum rcfurredionem Chriftt teAimonio Daulnbsp;dis coprobairetjintelligit quofda obietSuros et diduros,Dauidcm in eo pfalmonbsp;non de Chrifto fed de feipfo Ioqui,ideo teftimoniö illud non cfle fatis fftmum,nbsp;fed potius incptum QCcoaduro.Ïtaf^oftendit nunc Dauidemnon de feipfo fednbsp;de Chrifto fibi promiftbloquijSC ait: Viri fratres,quandoquidemlicetliberedinbsp;gt;, cere apud uos de patriarcha Dauid, qgt; 0^ dcfundus eft,amp; fepultus eft, QC fepul*nbsp;it ch rum cius apud nos eft ufc^ in hodicrnum diem. N oui, inquit, Dauidem regenbsp;cximiæ fanditatis fuifie,nout Dauidem maxima obferuantia dignum eflc, fednbsp;non eft tanti ættimandus,utquodMefchiæ eft,ipfi adfcribatur. Nam oracu*nbsp;! um pfalmi non in Dauidem competat,rcs ipfaloquitur,fiquidem Dauid defunnbsp;lt;ftusquidcmeft,Slt;fepultus,attamenn5reuixitamortuis,Sepulchrumeius ad*nbsp;hue apud nos eitnec quifquam unquam deipfo credidit qj reiurrexerit, fed po«»nbsp;tius communi omnium confenfu creditur,q, und cum rcliquis patriarchis ÔC xe^nbsp;gibus in pacedormiat,De quo e^o loquitur Dauid t fcquitur : Propheta cumnbsp;eftet et feiret q, iurciurando iuraftet fibi deus futarum,ut de frudu lumbi ipfiusnbsp;quantum ad carnem,Chriftus exorirctur, ac federet fuper fedem eius, praefdus

• * * locutus eft derefurredione Chrifti,qgt; non derelida fitin inferno anima cius,ne*nbsp;” quccaröeiusuidcritcorruprioncm,Nondefeipfo(inquit)DauidIoquitur,fednbsp;” quiaprophetafuit,ô^certo cognouit, qgt;deus iuramento polIicitusfit,fcChri*

• * * ftuffl fuum de progenie cius exhibiturum,quantum ad carnem attinet,at^ in fcnbsp;” demregni ciusjnonquidem pro huiufmodi ratione SC pompa, fed diuina qua*

  S)

  gt;gt;

  33

  Alferum te« fbnuniumrenbsp;furreäiottünbsp;efenfh»

  tgt;

damcelcbritatecolIocaturum.Sicenimait:IurauitdominusDauidueritateni, ÔC non fruftrabit eum, de frudu uentris tui ponam fuper fedem tuam. Hacc in*nbsp;quam,futura cognouit Dauid, ideo prophetico fpiritu afflatus, uaticinatur denbsp;refurredione Chrifti,qua fit regnum fuum occupaturus.Iam cum de Chrifto lonbsp;quiturjmanifeftum eft ipfum de hoc lefu Nazarenoloqui :fiquidem hunc le*nbsp;fum fufeitauit deus c mortuis,0i inhoc ca confumauii, de quibus Dauid infuonbsp;pfalmo uaticinatur. Cuius rei nos omnes teftes fumus ( eft autem hoc altcrumnbsp;teftimonium quo Petrus refurrcdionemChrifticomprobat) Nos cnim uidi*nbsp;mus ilium uiuum,palpauimus nonmembra folum eius, uerumetiam cicatricesnbsp;uulnerum cius,comedimusuna' cum illo,amp;bibimus unâcumillo,familiäres mlnbsp;feuimus fermones,itautcertiflimum fttipfumamortuis refurrcxiffc,acucrcnbsp;uiuere. Nec furrexit folum,uerumetiam exalfatus eft dextera Dei,Si aften*nbsp;dihnobispalâuidentibus inccslum,utcoelos pcnetraret,6i fuper oês cœlos aua*nbsp;derct,ac

HOMILIAE lOAN. BRENTII, gt;4 deret,acomniafmplerec. Nam ÔChoe Pfal^us teftatur dicens: Afeendifti innbsp;altumjcapttuam duxifticapnuitatemjacccpifti donaquæ homimbiisdillnbuenbsp;res. SiquidemChnftusadcocIumconfcendenSjâComnium rerum potens efFcznbsp;xftus, ctiam hoc beneficium aDeo patrefuo accepirjUtdonafpiritus fandi quænbsp;iam dudum adhucuxuens promiferar,fux's diftribuerct. Is igitur lefus Chriftus,nbsp;donum I'ftud SCmiraculum diuerfarumlinguanimjquoduos fpfiufdecis SCnbsp;din's,opulentereffuditjnon camutpromiffionibusperipfum ÔSantecûper pronbsp;phetam loelemfadis fau'sfaceret,^utnouohocmiraculo fines SC pomerfaimznbsp;pert) fui inter omnesgetes proferret. Quod ft adhuc quis tergiuerfeiur, amp; negecnbsp;eaquaeepfaImisdcrefurrcdioneæafccnfioneadcoclospetitafunt,adChriii5nbsp;pertinere, fed tantum deipfoDauideintelligêdaeirccontendat, is manitefteuanbsp;nitattsfuacconuinciturexipfiusDauidisuerbis.Nonenim Dauidafeendir innbsp;CQcIos,feddicitipfein co pfalmojqui fccundumnoftram fupputationcm cencenbsp;fimus nonus habetur:Dixir Dominus Domino meo,fedea dextris meisjdonecnbsp;ponaminimicostuos fcabellumpedum tuorum.Quideft fvderea dexrrisDef,nbsp;aliud c| in coc’os afeendere'per coelos pcnctrare.' fuper omnes calos euaderc,cmnbsp;niaimplere,omnipotentjam Deiaifumere.-'adeot^ æqualeni cum deohonorentnbsp;gloriamSCmaieftatemoccuparcattppoiridereîHæcccrtenôpoiruntde Datngt;nbsp;deuerifiicari, amp;Dauidipfeteßarur,talfanonfibi5fedDhofuo,uidelicetChriznbsp;fto.qui fccudum carnem defrudu lumbi ipfiusexoriturus fir,dids0^ promiil'anbsp;effe. Alioquicurdiceret: Dixit DhsDnomeofnonfic loquitur qui fibfaliquidnbsp;didum cife affirmât. I ta certo feiat tota domus Ifrael, Dominum SC Ch ri^nbsp;ftum feceritDeus,hunc lefum quem uos crucifixiftis.Oftcndi breuibus in Icfunbsp;Nazarenoquemuos crucifixtftisjcompictacflequxprophetx de Mcfchia feunbsp;Chnftopracdixerunt,uidelicetqgt;caroeius requteueritin fpe,q) Deus nôdereltnbsp;qucritanimâeiusininferno,necpmiferit,utputrcfierctinfepu1chro, fedoftenä»nbsp;deritei uias uiræ,atlt;5a morte fufeitauerit. Declaraui infuper qgt; iuxta uaticini Snbsp;fpiritus fandi afeenderit incrlosjô^ federit ad dexteram dei patrisjadco qt effunbsp;derttmtraculo quodam in nos donum fpiritus fandi,ut loquamur alqs diucrfif*nbsp;fimifqtlinguisjamp;unufquifcpueftrumfuamlinguam a nobisandiar. Itacgccr^nbsp;tiffimafidetencatishunc fefum Nazarenumuereadeo patreordinatumamp;fannbsp;dificarum effe, ut ft t uere illcMefch ias feu Chrt flus per torprophetas promif*nbsp;fus,8(tanto tempore a nobis expedatus,Sitquolt;^uercilledcminuS;quem pronbsp;phetarum miraculateflificanturdominaturum fuperomnesgentes/amariu^c^nbsp;admarejn medio inimicorumfuorum,ut omnia fubfjciatfubpedibus fuis,arc^nbsp;yegnum fempiternurn poffideat.Harc prima eft Petri publica conciOjin quabrenbsp;ui quodâ compendio nobis ob oculos ponit articulos fidei noftrac de lefu Chrinbsp;llo,quem dicita Deoinhunc mundum mifrum,paflum a îudæis,fepul tumjad innbsp;fcros defcendifTcjiterum ex mortuis rcfurrexifTcjafcendifTein cçlum, fediffeadlnbsp;dexteram Deipa trisjôc donu fpiritus fandi inter homines effudiffe. Credamusnbsp;igitur in IcfumChriftûjUtacceptapcrfidcmpcccatorûremifriôe,Chriftus uercnbsp;ïîobisfiatfapienria,iuftfcia,fandificattoamp;rcdemp£io,quieftunà cumpatrcôdnbsp;ipirt tu fando deus 1 audandus in fæcula Amen,

H O M E L I A XE

1^^ VdiuimusdilcdifTimijPetriconcionem, audiamusnunó @ cócionisfrudum.Audtuimuslefum Nazarenum ueruntnbsp;ilium Meflt am efre,apatriarchisexpedatS3Ôfperpiophetfnbsp;tas promifliirn, audiamusnunc uerum confequendrpernbsp;uerum ilium Meffiam feu Chriftum iuftificarionis modiï,nbsp;Èteniiniid ilIosPetrus uerbafacit,qui aut infano ac hxu*

IN CAP, SECVNDVM ACTO, APOST.

pto fuo damorelefumChriftum ac^cruccmpoftulaucrStjautinneccm ei'us con fcnferant.Proindejquanto magfs Petrus dignitatemjamplitudinem Si maieftanbsp;tern Chn'fti cxplicauitjtanto magfs crimen interfcdonim Cbrifti exaggerauit,nbsp;Dixie enimtCumacccpiflctis lefum Nazarenum per manus iniquorumjcruci#nbsp;fixuminteremi'ftis,Etinfineconcionis:Ccrtofciat tora domus IfraeLqjhuncIenbsp;fum quern uos crucifixi'ftiSjfeccrit Deus Domi'nû Si^ Chriftum, quid hoc ali'udnbsp;eft,^ quod quanto mai'or eft lefusjtanto maius eft crimen eorum qui ipfum crunbsp;cifixerunt.Eft autem lefus filius Dei,Dominus omnium creaturarS,uerus M e^snbsp;fchias,1uxmundi,uia,uita,ueritas3refurrclt;ftio,Iufticia,fandificatio,redemp«o,nbsp;|54gnîi«4o adcoejommumdiuinorumbonorumthefaurus.ErgOjqui Icfum crucifixumnbsp;f)ecc^N4iu^ intCfenacriintjCCTteinteremcruntfilium dci,Dominum creaturarum,uerumnbsp;jVtefchiajIuccmmundijautoremuitæjautorcmomnisiufticiçô^^redempnonis,nbsp;MagnumfcelusreputaturjintcrficercfratremjquemadmodSCainoccidit Abenbsp;lem,unde SCfangufs eius déterra ad coslum clamaredici tur.Maiusfcclus eft panbsp;trem occidcrc. Vnde SC vteteres fupplicium inpatricidas fingularc excogiiaue#nbsp;runt, Jnfui uoJueruntin cullcum uiuos,atçpita in flumcn deqci.Ex magnitudi#nbsp;nepcenxfacileintenigiturmagnitudofccleris.Maximiautcmfcelcrisiftcreusnbsp;cffici tur, qui non parenrem corporis fui jfed parentem animç,creatorem cocli SCnbsp;terræ,filiumdci,6Comniu faluatorem intcrftcit* Anputas maius,horfibilius,nbsp;feel eratius SC incredibilius crimen excogitari pofte C Num tanti fcelcri s ulla eftnbsp;apudDcum remiflio s' ProfedojDominusnonabft^ caufafceleratiftimos pcc^nbsp;catorpsjad primam Petri concionemadduxit,utcum animaduertamuSjSé q? iftinbsp;homi'cidæjimmoDeicïdeiuftificenturjacrcmiflîonempeccatorum confequannbsp;tur,Séquomodo iuftificêtur,acquomodo remifïîonem peccatorum confequannbsp;tur,înmaximamfpemducamur,ôferudiamur,nosquo(çquamïibetmagnosSénbsp;fceleratospeccatorcsjiuftificationcmconfccuturos, firefipifcentiçhorum ex*nbsp;cmplum ex fideimitemur. Qutd ergo poft Petri conc/onemdeinishomicidisnbsp;fi'tt autquid aguntf His,inquit LucaSjauditiSjCompundffunt corde, ôédixerôtnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Petra SC reltquos Apoftolos:Quid faciemus uiri fratresf Prfndpio ani'mad

uertendum eft,quo ordincmaxfmi ftlipeccatorcs iuftificentur,6éremiflîoncm peccatorum impetrent. Etenim omnium pn'mum Petrus conefonatur ipfis, dcnbsp;fcelere,quod defignarunt in Fefum.Deinde cxp1icat,quis fit lefus ,uidelicet uenbsp;rus Meiîîas,Séomnium creaturarum Dominus.Homicidgigitur lefu audiuntnbsp;concionem Petri,ôéagnofeentes crimenruum,compunguntur corde,terrorenbsp;tnaximo afPciunrur,horribili timorépcrcelluntur, atq? adeo flamma ignis infernbsp;Tniacccnduntur.Idquodunufquiftyfecum ipfeconiedare poteft,quantus ter*nbsp;TOT ills inqciatur,q h omicidq,aut al terius peftimicriminis fibi cofeius fit. Cainnbsp;fratricidamperpetuus terror infecutuseft.Pamcidas furor Séamétiafæpeexa*nbsp;gitauitJudamproditioadlaqueumcocgit.Exquibusintcnigitur,quantiterronbsp;res in confeientia malorum uerfentur, fi aperte fe criminis rcos agnofcant. Denbsp;¦qua re audiamus etiam Dauidem,ita dicentem : Miferere mei Domine, quo niânbsp;infirmus fum,fana meDomine,quoniâconturbata funt ofta mca, SC animameanbsp;turbata cftualde.Etpoftea:Non cftfanitasincarnemca,afacicirac tuacnon eftnbsp;pax oflibus meis afaciepeccatorum mcorum,quoniam iniquitatcs meac fuperznbsp;greffte funt caput mcum.Et alibi :Dolores inferni circundederufit me, pr atoccunbsp;paueruntme1aqueimort/s.Nonncmanifeftcexbisuerbisintcnigis,quStae turnbsp;bae,quanri terrorcs,quantae compundionesquanti horrores fint in confeientianbsp;peccatoris,magnitudincmfuorumfcclcrumagnofeentisiEt tarnen Dauidfibinbsp;tannim confeius erat adulterq femel perpétrât/, öé homicidij unius innocentisnbsp;quidetn? hoïs tarnen priuati SC fubditifui. Quantos ergo putas horrores fuifténbsp;inülorum

I

a

HOMILIAE IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i;

fnniorum cordibusjqui lam agnofcebStfet^oshomic/dij Mefchiae fdij dei Atfghi quidcmtcnorcs comunes funtpfjsSC impijs^Etenumjqucmadmoduinnbsp;ludas proditor compungcbatur corde,pcccatum fuum agnofccns ,i ta Si aiiditonbsp;tes Petri, Et ut Cam ob f ratricidium fu5 dotnefticis horroribus exagi'tatus eft,nbsp;ita amp; Dauid altquâto tpe ob fuum homiddtS horrore concoftiis eft.ln medcdfsnbsp;aöt côfcicntiacterron'bus, ÔC in curâdis illis horroribusjpij atq^ linptj tnaxîe dis* i«^onbsp;ftinguunENatnimpijnonconucrtuntadDnm,norefpiciuntadauxih'umdd, ratfijabiMnbsp;nonadfpirantad fidein,noncrcduntrcmiffi'onem peccatorum per Chn'ftum, pijs,cumcoanbsp;ideodelpcrant,utCainôdSaul,SCadlaqueosfeftmant,ut Achi'tophcl 8^ludas; fcifniilt;eter^nbsp;Pq autem ad Dominum conuer tuntur,non ad îaqueos, ÔC quaerunt a Dominonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wf*

fuorumterrorumrcmedium,VndePetn'auditoresdicunt:Quidfaciemusuiri fratresf’Non omnes qiridcm h oc di'cunr,fed compundi corde,Ô^quf a Dominonbsp;auxih'inn cxpcdanu Nâ qui aut fecuri funr,aut defperati, longealio animo funcnbsp;pratdid.SecurijUt pontificesSCpharifæi,infanieruntpotius in Petrum aliosnbsp;Apoftolos,qgt;ipfoshomicidij reos faccrent. Sic enim poftea ad Apoftolos di:»nbsp;cSt:EccercpîeftisHierofoIymamdod:rinaueftra,ôf utiltisinduccrcfupernosnbsp;fanguinemhominisiftius.EtcumdcindeaStephanouocarenturproditores etnbsp;occiforcs iuft/jdiflecabantur cordibus fuis. Si ftridcbant dentibus fuis in eutn,nbsp;non co.^ofcentes pcccatum, fed indignantes tan^ infontes in acCufatorcm, Sinbsp;faliaquidemaguntfecuri,amp;^legisdiuinaî contemptorcs.Alij autem,ut funthyi«nbsp;pocritæ,cauteriatamconfcicntiam,nu11amautê Euangelq cognitionem habennbsp;tesjterroribus peccatorum correpti,continuo animum defpondent ac defperat,nbsp;amp; nonnun^fibi ipiîsmortem conicifcunt,exift/mantesmortcmmalorum fuonbsp;rum rcmedium fore.Quo affedu etiam Hiob tentatus eft,capite47Jta inquiensînbsp;T errebas me fomnqs,8C uifionibus obftupefaciebas mc,ut cligeret fufpendiumnbsp;anima mea,mortem,omniaoiramea, Atquiaducramfalutem afpirant,hi necnbsp;fccuriinaccufatorcminuehuntur,necdefpa-ati Iaqueos cogitant,fcd dicunt:nbsp;Quid faciemus uiri fratres i agnofeimus nos intcrcmifleauthoremuitae,agnoznbsp;feimus nos interfecifle uerum Mefchiam, agnofeimus nos peccatores longenbsp;omniummaximos,non unum, fedplurcs infernos optime mcritos,Ô!S indistnbsp;gniifimos quos terra ferat. Quid ergo faciemus i num defperabimus ; numnbsp;fufpcndcmus nos t* athoenihiî aliudelïètquàm feelus fceleri addere, Si maxiznbsp;mum flagitium maiori flagitio augere. ïtaque confulitc nobis quid faciendumnbsp;fit, ut e maximo illo pcccato libcremur,Ô!S faïutem confequamur»

Arrigamus3obfecro,8Cnos aures,utpcrcipiamusgt;quid Petrus fcelcratiflimis illis pcc«tonbus,et Cbrifticidis co fulat,ut remiffi'oncm peccatorum adfequan 3 3nbsp;tur ôf iuftificenturi Sic autem ait:Delidorum pœnitenuam agitCj^ baptizetur ,,nbsp;unuiquife^ ucftrum in nominelefu Chrifti in remiffi'oncm peccatorum, ôf acci#nbsp;pietis donum fpiritusfanlt;SûQuid audimusr Expcëlabamus Petrum ipfos ad^nbsp;motuturuni3^^o™”’^“s diebus uitat fuat nudis pedibus ineedant,Ianco tan^nbsp;turn ucftiantur,aquampotcnt,rudipancucfcanaxr, inlonginqua peregrinetur,nbsp;monafticamreligionemprofiteantur,Miflasinftituant, ôf alia id genus operanbsp;^xerccant,quepioculdubiohypocritaquifp!âpharifæusfuafiirct,fimodofua^nbsp;f‘flet,fl^ nonpotius magnitudinem fcelcrumirremiffibilem fignificaflet. Nihilnbsp;iftiufirjodirerumaPetro audimusjfedfimpliciterdiciuRcfipifcitcamp;fbaptizetnbsp;unufqujfcjjneftrum in nomine lefu Chriftf/n remiffîonem peccatorum« Quidnbsp;eft refipffcere i quid eft faaptizari in nominelefu Chrifti inremiflioncrn pecca^nbsp;tormn f Rcfipifcerc eft peccata agnofccre,peccatahorrerc,pcccata odifle,0f pecnbsp;catorum turpitudinem deteftari.Baptizariautem innomine lefu Chriftiin teanbsp;mifti'oncm peccatorum,cft credere,qgt;per Chriftumremi£tanfurpeccata,6f bap/-

c

IN CAP, SECVNDVM ACTO, APOST. n'fmo aquæ tanquam fignaculo bAeficiumremiffionispeccatorß acc/pci Cj SCnbsp;deeobeneficiocertificari. Aduerte obfeao,quamplana ,quain diredajquamnbsp;fimpl ex 1Î £ ui'a confequendf remifli'onis peccatorum,5lt; tier æ iuftifi cation! s. P enbsp;trus coram fe habebat» ut didum eft, maximos SC fccleratiffimos peccatores,nbsp;fictaili’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feos igtturiuftificaturusjnon aliudipfis iniungit,quam ut agnofcant ea pccca^

ta quae defignartmt,0C deteftentur illa.Deinde credantfibi omniafuapeccata re mitti perChriftum lefumjôCuthancremiflîonemccrtoftgillo confequantur^banbsp;ptizarieosiubetin nomine lefu.Qiiod fifecerint,continuopromittit cisdo*nbsp;p num fpiriiusfandijdicens : Etaedpietis donum fpirirus fancii. Hui, tarn citonbsp;adhuc a recenti caede Chrifti propemodum cahdi crant ,0faudct Petrus eisnbsp;per fidem tantum ÔC. baptifmum, fpiritus fandi donum promitteref cumtaznbsp;mennondumpurgati erant,ucl ieiuntjs quadragefimalibus,uelpcregrinatiOiSnbsp;nibus, uel alijs expiationibusf Sdlket, Petrus clementiftimus pontifex fuit,nbsp;quod tam cito, ÔC pro tampaucis,utapparet,fatisfadionibus, maximorum fce^nbsp;îerum remiflionempromittat.Nullos pro indulgentijsextorquetnummos,nulnbsp;ïumfibireferuatcafum,quemadmodumhifolentqui gîoriantur fe Petri fucs»nbsp;ceflbrcsjfed oftendit SC pollicctur omnibus gratuitam pcccatorum remiffioznbsp;nem per Chriftum. Addit præterea promiflîonem dont fpiritusfandi,qualcnbsp;donum ipfe SCalîj Apoftoliiam acccperant,uidelicet,utnon folum u2Rrtjs linznbsp;guis loquerentur,uerumctiâ,utfpû renouât!,in nouitateuitæ ambularêt, SC deisnbsp;j'nccps, non ea quæ carnis,fedquæ fpiritus funt ageren t.Dcnic^ ut nequaquara

3, dubirarent,quinuera8Ccertjffima!pfispromitteret,adiungit. Vobisfadaeft 5, repromifùo ôô filrjsueftris.Quæ eftilla repromilRo i non eft alia quamlcfuanbsp;Chriftus,de quo Abrahamo promiffum eft, quod in eo fint omnes genres be^?nbsp;nedicendTjamp;fquodjUtprophetaaihiniquitates hominum portaturusfit.Dusînbsp;plict ergonomineaduos pertinct ChriftusjfiCremifttopeccatorum perChri*nbsp;ftum,primum,quiacftis de femine Abrahæjcui Chriftus promilfus eft. Deindenbsp;quia eft’s peccatores,atcpadeomaximi.VenKaurcmChriftus3Utiniquitatespecnbsp;cato rum portaret,S^ prO tranfgrefforibus apud patrem fuum intercederct. Iam

9, nec ad nos folum pertinet Chriftus,uerumetiam adomnesquilongefunt,quofi» cuncpaduocaueritDominusdeusnoftcrlt; Longe funt genres quodfuerintab/nbsp;al ienatæ a Republica Ifraëlis, extraneæ a teftamentis promiflîoni s, fpem nonnbsp;babences,deocp carentes. Tamctfî autemgentes nullahabeantde Chriftopro*nbsp;iTiiffionem,necul1um diuinum teftamentum agnofcant,tarnenhaudobfcurenbsp;Dominus,qui non eft per fonarum refpedor, in feriptur a fignificauit, fe aduocanbsp;turum genres,ut in Chriftum credant,^ per fidem illius beneficij s fruâtur. Itac^nbsp;non ad uos folum Ifraelitas pertinet Chriftus, uerumetiam ad omnes genresnbsp;quotquotipfumperfidem recepairæfunt. Atep hoc degentibus Chriftumreznbsp;cepturis, addit Pctrus,n5 utnouo terroreauditorum fuorum Ifraëlitarum connbsp;fc éntiamexcruciet,quafipeccarorumremiffîo quæeftperChriftum,ad ipfosnbsp;non pertineat, fed amplificatliberalitatemôfmagnitudinem Chrifti, quod etwnbsp;am genres beneficia Chrifti perfidem confequentur,ut quo ampliorôf magi»nbsp;expofita fitChrifti liberalitas.eo maiorem SC certiorem fiduciam concipiant,fenbsp;perChriftum remiflîonempeccatorum,iuftidamacueram falutem adfecutiHnbsp;rns,etiamfihorribiliaet inexplicabilia fceIeradefignaucrint.Ercnim,fi adgennbsp;tes peruenrurus eft Chriftus,quibus tarnen non eft promiiTus, quanto magis,hunbsp;ius beneficia accipient Ifraëlitæ ( fi modo fideipfum comple(ftantur)dequolt;snbsp;rum feftiine uenturum, omnia prophetarum oracula teftata funt £ Ita Petrus aunbsp;ditoribus fuis,non folum oftendituiamconfequendairemiflionis pcccatorum,nbsp;uerumetiämunit confcienfiasipforumjnedubitêtdcbencficio Chrifti,derci«nbsp;miflxone

HÓMILIAE lOÄN. BRENTlf;

miffîonepcccarorS. Alijfcß uerbis pliinmis|eftificatus eft,8^exhorfatiiscfteos s î di'censtScrucmini agenerarioncifta pfaua ,Quac obfecrogcheratfoiftapraua „nbsp;eftjquam Petrus fügiendam monet,Ô^ üt xuditores eius illaèn ab caferuenairjexnbsp;hortaturt AudieratPetrus a præci^ptorc fuo lèfu Ghn'ftô, phan'fæos, fcribas,nbsp;Sadducxosi pontificesjfacn'ficülos,fî^quicquid eft huitts feet's, generationem Qw^enbsp;prauam3peruerfaniamp;âduItefaftiuocari.Protrideèpithètopraécépton'sfuxùtêsj fteratiopra,,nbsp;monetauditores fuosjuc caueant a pharifæis QC pobtificibuSjütfugiatitillôfutn tilt;t,crqMr^nbsp;dodrinSjUtimpiaillofumdogmataretjctantjneunacuipfispCrearitifedueranlnbsp;falutcm confequantur, Monet autem ut illotuin dodf tnæ uakdieant, non obnbsp;uanamautcontetnnendam caufatn, Siquidémphan'fæi, fad'i'fieùli,amp; pontifianbsp;ces longe abam luftificationis ôf remiflîoni's peceatoriim ùtatti ipopulo inculcànbsp;bant,quant Petrus modo e fpiritufandodocuerat « Etehiin phan'fxi crepâbantnbsp;fuas tradtti'ones humanas,amp; docebantpopulumoQ) lottoncs mantitinij Oblatto/nbsp;nes5facrtficia,holocaufta,longç orationesjtciuniajeleemôfÿnxjô^ alia tnanuumnbsp;noftrarum opera,eflent pro peccatis fatisfadoria, qüi ea fâceret, confequcfeznbsp;tur propter ipfa remiffîonempeccatorum,titfticiain coram deOjfandificatiOifnbsp;nemamp;æternam uttam.fnterimdefide,qua Abraham iuftuscof am deo reputaznbsp;tus eft,ô(^ ex quatuftus,fccundumpropheiam,uiuit,detÿ fcmineillo Abrahæjirtnbsp;quo deus omnibus gentibusbenedjdionempromiferat,né gry quidem diccbâtnbsp;led potilis feme Âbraliæ,quod eft Chriftus Iefus,in quogratuita benedidio feunbsp;remiffîo peccâtôrum per fidem habetur, paulo ante perlecuti fuerartt, Chri^nbsp;ftum crucifixerartfiatqp adéoadhucin Apoftolis ÔC difcipulisfuis extrema inùinbsp;dia perfcqUebantur^Petrus aUtem aliam remiiîîonis peccatorum QC iuftifi'catiogt;nbsp;nis rationem peccâtoribüs propofuit * Docüit cnim ut pcccatores qui iufticiarânbsp;èC falutem qUærtirtt,primum peecata fuâ agnofcäntjpcecatä odio habeat, pecnbsp;catorura turpitudinCm dctêftetitur4Deindcütcrèdantitï lefiim Chriftum,quodlnbsp;per ipfum gratis abfcp ullis operiini mêritis,remiflîôttem péccâtorutti cofequannbsp;tur, amp; quo illamremiflîoncm ccrto figriacülo recipiartt, baptféentuf in homiznbsp;neChrifti»Eftenimbaptifmuscertum fignum qüo Chriftüfn iridiißi quotquoc ßäptiffUi^nbsp;in eumcrcdunt, ut Paulus diciti Qüotquotbaptizàti eftfsGhnftum induiftis, quiâjitinbsp;Poftremoutfidein Chriftumiiifttficati èCpurgati,accipiatdonuirt Ipiritusfannbsp;dijcuiusuirtutereïiquiàs peccatorùfh ejtpurgeritjamp;Toperacarriis thörtifscentinbsp;Hæceftuera iuftificandiratiô,hancrationemignorantpharifæi,nefciüntponiinbsp;tificesjmmo audietes,q^ doccatür,peccàta gratis remitti per fidem in Chriftum,'nbsp;exclamant ad crucem dodores ftdei,hçrefeos accufarit,Ô(S eos taiiquam fedudonbsp;tcscondcmnantJtac^redemohetPetrusauditöres füoS,üta fermehtöphari#nbsp;fæorum caucantamp;Sdodrinamillorum,nc»ti dico pericülofatn,fed plane perniiinbsp;ciofamjmortifcramjSCinmifericordiam deiper Chriftum clemêtcr exhibitamiinbsp;blafphemam fugiant« Cæterum, qi Petrüs fiios aüditOres monét, hoc idem hoânbsp;monendt fumus.ut feruemuragencrationepraua .Etenimnoftriquoq; phariinbsp;faîi ÔC fophtftæ aliaitt iuftificandi SC confequendæ peccatorû remiftioriis üiahinbsp;docent,«^ fpiritus fandus docuit. Siquidem peccàtorem quem uolürit iùftt ficasnbsp;re,non ad ChriftS per fidem remittunt,fed ad opéra manuum ftiarum,6lt;' frionêfnbsp;ut omnia fua peecata exade coram facri fi cul o enünîeret,muï tas milTa s uel ï ega tnbsp;ucl inftituat,longas orationes precetur, aliquot diébiiS ieiUftetpane Si aqüÿ ,adnbsp;dhioriim templa peregrinetur, paupetibus quofdam nüffimülos iri elccmôlynânbsp;diftribuatSic enimforeutproptcrhæcopera,utipfi dicünt, opef atâ, ôfmcritânbsp;rcmiffionempecCatorum confeqüatur, ÔChisbonis operihiis pro peccatis füiSnbsp;fatisfaciat.Sedquidhçcdodrinafiducie operümaliudeft ^blafphemiä in fartnbsp;guinem Domini noftfi lefu Ghrifti^ qui ideo pro peccatis noftris fangüiriê füS

€ i

\

HOMILIAE IOAN. BRENTIf^ omnia tabernacula Iacob,gloriofainte,ciui(asDei,prædicabunt.Etpoftea:Dcnbsp;Ziondicetur,qgt;omniahominum genera in ipfanafcitura fint, ôf qj altiffimusnbsp;earn aedificet : Dominus efFiciet,ut uarijs linguis prædicetur,ut illic aliqui rcnas»nbsp;fcâtur,EcEfaias,cui ÔC Mtcheas fubferibit:Eritinnoinffîmis dieb^ praeparatusnbsp;mons domus domini inuertice montium,amp; eleuabitur fuper colles,amp; fluent adnbsp;cum omnes genres,8C ibuntpopuli multi,amp; dicent: Veniteafcendamus ad monnbsp;tern Domini,5lt; domum dei Iacob,0C docebit nos nias fuas, ambulabimus innbsp;femitis eius,quia de Zion exibitlex,amp; uerbum DominideHicrufalem, Et ite#nbsp;rum:Quàm pulchri fuper montes pedes annuncianus 8gt;C prêcdicantis pacemjannbsp;nunciantisbonum,prædicantisfalutem,ôf dicentisad Zionregnatdeustuus.nbsp;Tametii autem Efaias de omnium ApoftolorS prædicatione,qucmadmodumnbsp;Paulus exponit,uaticinctur,tarnen uerbis fuis baud obfcurc fignificat, fe fpiri^nbsp;tufuo Petrum inHierufalemuidiflc ftantem,0^ Euangelion pacis de lefu Chrinbsp;ftoadnunciantem, Vndefummacumadmiratione prædicat eura auditoribusnbsp;gratifTimum Sf acceptifftmSeiTe, Accedithucâf loeljita de his temporibus pro*nbsp;phetans:DominusdcZionrugiet,6f de Hierufalemdabituocem fuam,amp; monbsp;uebuntur cocli ôf terra, ÔC Dominus fpespopuli fui,ô^fortitudofiliorum Ifrael,nbsp;amp;fcietis,quiaegoDominusdcus uefter habitas in Zion in monte fandîomeo,nbsp;eterit Hierufalem fanda,0f alienin on tranfibunt per earn amplius.Et eritin dienbsp;illa,ftiIlabuntmontesdulcedinem,6fcolIesfluenflade,Adjjcjamadhucunuinnbsp;uaticinium (quis enim omnia cnumcrarcpoiTerjöC fi quis hoc conareturjneceflenbsp;habcret omnes prophetas exordine recenferejquod inZacharia ficlegit:Hæcnbsp;dicit Dominus Zebaotli ? In diebus i 1 lis apprehêdent decern homines ex omninbsp;bus linguisgentium fimbriamuiri ludæi dicêtes:ibimus uobifeum, audiuimusnbsp;cnim,quoniamdcusuobifcumeft,Nônehoc oraculum tunccompleri cocptuinnbsp;efljCumauditores Petri dixerunt:Quid faciemus uirifratrest QC quod tunccoe*nbsp;ptum eft,adhuc in opere perfeuerat,pcrfeucrabitlt;^ ufe^ ad confumationem fac*nbsp;culijutquotquot lefum Chriftum fideampledantur, uideantur ad Apoilolos,nbsp;qui Chriftum praedicaucrunt,diccre,ibimus uobifeum, audiuimus enim quoninbsp;am deus uobifeum eft,Et hadenus quidem de Chriftianæ Ecclefiæ inftaurationbsp;'ne feu rcnafcentia,quæ fada eft per uerbum fide acceptum, cui adiedum eft ba*nbsp;ptifmifîgnaculum, Nuncautemuideamusquosfrudusnoua ilia fides Euan*nbsp;gelio habita,ôf donum fpSs fandi per fidemacceptum,in renatis proférât : ErStnbsp;(inquit Lucas) pcrfeuerantcs in dodrina Apoftolorum,amp;r commiinicatione SCnbsp;fradioncpanisjamp;prædicationibus. Ingcntcsaudimusfrudus,nonenimocionbsp;fumeft Verbum Euangelij fide acceptum, no ociofus eft fpûs fandus per Euannbsp;gcIionexhibitus.Siquidemut Paulus aitîEuangelion eftpotentia Dei ad falu*

IN CAP, SECVNDVM ACT. APOST.

quam,ttonindodrinaPhan'fçoruqj,non indodnna Sophiftica ant Pap/fticaè Deindealiusqnoj^frudusinrenahsproferturjperfeuerantemmincômunkanbsp;tioneSCfradionc panis,quod partim decômunioneccxnæ dominicæ,partimnbsp;dccômunionebonoijîjquæ inter fe ad comunem uidflcontulerunt, intelligiponbsp;teft.Comuniocnim ccenacdominicXjUtfidemcofirmaMtamiroquodamodonbsp;towwMn» charitatem crga proxtmû alit.Etenim in fide accipientes corpus dominicSjetbinbsp;Coen^domi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguine Chrifti,aicp cognofcentes quanta beneficia nobis illicChrl

quantu lefus conferatjnon poffumus nos continercjquin Si beneficia noftra in pro effundamus,propter quern Chriltus nofter mortuus cftjSC in quern benenbsp;tX«P4pi«* fi^*acolIocareChriftusiuffi'f.Sedexhoclocopatrocinâturerroridecômunio^nbsp;file »Ulf pro ^«alterius tantum fpecieicœnæ dominicæhypocritæ inpapiftico regno.Dicûtnbsp;bent unamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eccfefiâ reccns natamjUon nifi altera facramenti dominici fpecie,uidelicet

tdwaw /pet pane ufam^propterca qgt;hoc loco fcriptum fit,in fradionepanis,Äno additum, fkw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inpotucalicis, Atuani homines non uident,rncntionepanis,comuni loquendi

cofuctudine,omnia qua: ad efum ÔC potG ncceflaria funt,intelligi. Ad hæc,ufus coenæ dominicaî,no ex illis paucis uerbis, fed ex inftitutione Chrifti requirentnbsp;dus eftjubi difertis Si expreflis uerbis dici tur :Bibite ex eo oês. Poftremo cóflacnbsp;Ecclefiam femper ufcg ad papifticum regnû,ambabus facramêti fpeciebus ufarnnbsp;fuiffc,quod nimirum no fuiffet fadû,fi Chrifti inftitutio ftatim ab Apoflolisimnbsp;mutata effet. Qiiarerelinquamusiftas impiotjt hominum nugas,0^ probe teneanbsp;mus Apoftolos3amp; tota Ecclefiamjfacramêto cœnæ dominicæ, no iuxta fomnianbsp;papiftica,fed iuxta inftitutionemChriftiufam fuiffc. Ad extremu perfeuerat innbsp;orattonibus.Hæc eft forma uerar Chriftianac Eccrcfiae,nô ubiuariæ celebrâturnbsp;Miffaeopinionepapiftica,n5ubi uariæ ceremoniaead parâdam iufticiam exer-*nbsp;centuT, fed ubi perfeueratur in dodrina Apoftolorum,in uero ufu facramentonbsp;rumjinbeneffcentiaergapauperes.óC inorationibus. Caïtcrum,cum tam fubf^nbsp;toijqui EuSgelio credebant,innouoshoïestransformarêtur:obortuscftcmninbsp;,, animæ timor. Admirabantur enimomnes,qui fierctjqitam repentinametamornbsp;phofisjex auditunouæ praedicationis de lefu,homines multo alq c|antea fueracnbsp;prodirent.Etqu»priuscrantauari,impoftores,inuidijoforcs,libidinofi,fcorfaznbsp;tores,ebrij,ó^malcdici,nuncomninomutati,efficiebanturliberales,benefici,benbsp;neuoli,amici,fandi,cafti,fobrqamp;candidi,necaliundemagis nofcibiles ê^dcnbsp;cmendationeuiciorumpriftinorum.Attphisnotismanifeftabantur Chriftia*nbsp;m rccens ex Euangelio renati, A quorum moribus cofydera obfecro, quantumnbsp;abfintmulti(nonenimdeomnibusioquor)quinoftrofeculo infyncereSCimnbsp;pure Euangcltj nomen ufurpant.Hi enim non alia rcfuam fidem, quam non ue#nbsp;ramhabent fcdfingunt^robarefolcnt,^cfu carnium,in frria,quamuocant,nbsp;fexta,contemptu confeffioniSjneglcdu precumjabominarioneieiuntjjó^ totiusnbsp;propemodumreligionisfaftidio.Atalios frudus,alios mores parituera Euan«nbsp;gelq fides. Mortificat (non enim iamenumerabo confeientiat bona ,qua: exnbsp;Euangelio credenti proueniunt) membra noftra terrcftria,ßuprum,immundi«nbsp;ciam,molliciem,concupi feentiam malam, auariciam,iram,indignationcm,manbsp;Iiciam,malediccntiam,turpiloquentiam,mendacium,S^omninocxpoliat nosnbsp;ueterihomincjornat nos nouo,ut induamus uifeera miferationum, comitate ,nbsp;modeßiam.manfuetudinem,lenitatem, Si fuper omnia charitatem. His rebusnbsp;côfitenda eft fides Euangclq, His notis diftinguendus eft fidelis ab iniideli,fannbsp;dusaprophano,Euangelicusa Papiftico. Nam amp;his notis internofeebanturnbsp;olimChriftianiab Ethnicisidololatris.Itaqjfiquis nuncEuangelio fidemadznbsp;faibetjfaciat uocationem fuam certam,proférât Euangelq fnidus,ut rnorum fannbsp;«Sitate nomen Det Si Euangchj per ipfumglorificeturjô^ ipfe inftudibusjtan«nbsp;quam in

HOMILIAE IOAN, BRENTIt

qxum in certïs fignis^ucritatem fidci' fiiæ agpiofcat.Cæterumj eu noui'tas rei oni nes homines m Hicrufalem admirabundos Qi. attonitos redder et, comprehendnbsp;debantur etiam magna formidine jne quiequam aduerfus Euangelio credencesnbsp;auderenc,aut male quippiam illis inferrent. Domino fic operate, ut omnes nonnbsp;tamuulgus ^magillratuspontifices,rcuerentia, ÖC mateftate populi illius,nbsp;qui exEuangdiorenarcebatur,auioIentaperfecutioneinitio deterrerêtUr, Hicnbsp;uides, uerc illud impletumefle,quodDns IfraêlijtcrramChanaaningreffuronbsp;promittit dicensïHodieincipiamroittereterrorem atc^formidinem tuaminponbsp;pulos qui habitantfub omni cœlo, ut audito nomine tuo paueant, ÔC in moremnbsp;parturientiumcontremifcant, ó^doloreteneantunEtenimqui Euangelio delenbsp;lu Chrifto credebant, hi uere ingrediebantur terram promilTam. Itac^ omnibusnbsp;itaformidini funt,utncmoineosuelmanuminqcere,uel faltem hifcere aude^nbsp;at« O manum Domini ftupendam,O potentiamDeiinæftimabiIem«Potcntiffinbsp;mus urbis Hicrufalem magiftratus ,faftuofiffimi pharifæi, ÔC ingeas uulgi mulnbsp;titudo, imbeliem populum, inermem gentcm,pauciffimum prç ipfis populum,nbsp;timentjformidant, ad confpedumeorum trepidantôdcxhorrefcunt»Fecitaudnbsp;temillud DOMlNVS hocconfilio,utmanifefto argumentoiignificaret,fenbsp;toii orbi terribilcs SC formidabiles reddere, quotquo t uocationem diuinam exnbsp;fide fccâantur.Idquod etiam inPatriarcha lacob comprobatum eft,qui cum exnbsp;uocationc Domini ad Bethel,cum inermi fua familia profielfceretur, terror deinbsp;inuafit omnes percircuitumciuitates,óinemo aufus eft perfequi recedentes,nbsp;quemadmodurn fcribitur in libro Genefeos capite tricefimoquinto « Porronbsp;admirationemôdftuporemludçorumetiaminudaugebat,qgt;multaprodigia SCnbsp;lïg’^^per Äpoftolos ædebantur.Etenimficut legis minifterium initio multis ôinbsp;magnismiraculisconfirmatumô^confignatumeft, itamultomagis oportebatnbsp;Euangelif miniiferiummiraculis confirmari SC confignari, donee authoritatisnbsp;fuae maieftate non folum uenerabilc, uerumetiamprobatum redderctur ? Nuncnbsp;cum nos quafi per manus Euangelij minifterium acceperimus,ncmo a nobis mi nunc nonnbsp;racolarequirat.Miniftetium Euangelij noftriper Apoftolosprædicati, iamdu«nbsp;dum ita confirmatum SC probatum eft,ut fi angelus, quemadmodurn Paulus innbsp;quit, e coelo aliud Euangelion uobis prædicauerit, praeter id quod prædicamusnbsp;de gratuita rcmifltonc pcceatorum per lefum Chriftum,anathcma fit, Et ft quisnbsp;omninomiraculorumuidêdorumcuplduseft,producimuseirairaculaabAponbsp;ftolis falt;fta,quibus illi noftrum minifterium conflrmarunt.Qiiod fi propternbsp;illa.rninifterionoftrofidem nonadhibet,necunquam adhibcret,ctiamit fexcennbsp;ta miraculaipfi operaremur.Sed audiamus quid fcquarurîOmncs qui credebât 3»nbsp;crantconiunlt;fti,^haj3g(5anfQniniacommunia,pofleflioncfcß,6Cfubftatiasoen »,nbsp;debant,acdiuidebantillaomnibus,proutcui(^ opus erat«Qiiidhoct'ergo rte »,nbsp;Chriftianorum intereft ,ut omnia fua uendant, SC in commune conférant i autnbsp;fi hoc non feccrint,Chrlftiani non funt f Abfit« Si enim illud neceflario in Chrinbsp;ftianifmo requirercr,Paulus Corinthijs fcribens,non dixiffet : Qiii emunt, fintnbsp;tanquam non poffidcant « S ed dixiflet potius i Noli te quiequam nee emerc neenbsp;poffîdere.NecpofteafcripfiflenVnufquifcpIargiaturfecûdumpropofttumcornbsp;di s,non ex moleftia aut exneceftttate^Nam hilaremdatorem diligitDcus« Sednbsp;potius ita feripfiflet : Vnufquifq^ueftrum, fi uolet efle Chriftianus,uelit ,nolit,nbsp;omnia bona Ria in commune conferre debet, flCnihil proprium fibi pofti'dere,nbsp;Qiiin necipe Paulus pcnulairt foam retinuilTetjnccTcffàloniccnfibusquibufs«nbsp;dam nihil opcris facientibus præcepiflet, SC obfecraflctper Dnm noftrS lefumnbsp;Chriftum,utcum quieteoper3ntes,Suum ,fuum inquam, ipforum panem edât.nbsp;Et quid illud eft quod Philcmom' qüofß feruum fogitiuS retnittit.Etenim, ß

lt; 4

IN CAP, SECVNDVM ACT, APOST.

Chriftianis nonlicerct Ptoprias fuWlanrias habere, muko minus liccret feruos qualesinterEthnicosfuerunr,poffîdere.Cum autem Paulus Domino Phile#nbsp;tnoniferuumfuumremiferit,necmandaueritei ut manumittat ilium,alioqui fenbsp;non agniturum ipfum Ch riftianum,facil c conijcim us,Philcmonem ncc ab ahj snbsp;fuis fubftanrijs,prafteXtu Chriftianifmi ab Apoftolo eicdum fuiffe, Etadquidnbsp;DOMIN VS holt;mandatum dcdiflet:Non tureris,fi nonliccretproprias ha*nbsp;berepoflefliones i Quid ergo fibi uul t q, initio qui Euangclio credebant, diuennbsp;N«Mnc£eJ)4 ditispofleffionibusjomniacommuniahabucruntj? Exemplum narratur,quidnbsp;riafkrenm ilh'fecerint,nonftatuiturpracccptum,quid abomnibus fcmpcr faciendum fit,

Abomnibusquidenihocrequiritur,u(unufquif(^diligatproximumfuum, exdiledioneadiuuetcumprofuafacultate,confilio,dodrina,opibus,br6uiternbsp;quibufcunqi rebus potuerit,d^ ilium indigere cognoucrit, Hocautem nonrcznbsp;quin'tur ab omnibus,utdiuenditis facultaubus in coenobium conferant.Et 1 iccnbsp;bitquidem,ut aliqui inter fc polTefliones fuas communes habcantjquemadmosnbsp;dumquiinitiocrcdebantEuangeliofecerSt.SednonlicebitcfinguJariquorunnbsp;Rungelie4 damfado,pratceptumuniucrfalccondcre. lamEuangelica pauperras,nonnbsp;ftuperltS' cftucndido facultatum,fednonauarumefle,nonconfidcrcppibus, amp;non diffinbsp;cil cm effcadimpartiendum.Sic Paulus aitîHisqui diuitesfuntinpræfenti far*nbsp;culopr2dpe,quid^ an utpenitus diuitias relinquant t minime, fed neebto kntnbsp;animo,necp fpcm ponant in diuirfjs incertis,fcd in deo uiucntCjqui prebet nobisnbsp;omnia afFatimadfrucndum,utbenefacianc,ucdiuites fint operibus fuis bonis,nbsp;ÔC faciles fintadimparticndum,libenter communicantes, recondentes fibrjpfisnbsp;¦¦nbsp;nbsp;nbsp;fundamentum bonum in poftcrumjUt appréhendant acternamuitamjta pauper

crat Abraham,cum erat,ut fcripturaait,diuesualdcinpofleffioncauri amp; argen ti.Ic^auper erat Hiob inmaximis diutttjs,Dauid in regno ditiffi'mo, ka cp nonnbsp;neceftariumeft,utfacultatesucditasin commune conferamus.Ncccflarium aunbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tern eft ut auariciam amp;impofturas fugiamus,0C liberaliter egentes opibus adiu

uemus, tunc cnim ctiamfi poflelfionum adminiftrationem in manu noftra reti* neamus, tame coram Domino uerc omnia communia cum proximis habcmus,nbsp;, J, Sequitur autem : Et quotidie perdurantes unaiiimitcr in tempio, Sf frangentesnbsp;}, per fingulas domos panem,inuiccm fumebant cibum cum exultati5eamp; fimpli*nbsp;,, citatecordislaudantesdeum,0Chabcntcsgratiamapudomnemplebem.Pcrdunbsp;rabant,xnquit,in tempIo, quid illic facicbat r num pro pecca tis fuis facrificabat fnbsp;atiam gratis per Chriftum acceperant remiflionem peccatorum. Orabant igiznbsp;tur,ucDominus ôf fidem ÔC cbaritatem in ipfis auger ct,ut eccleiiam fuam recesnbsp;conditamconfcruaretjô^quod ceperatinpaucis adhuc,inpluribuscompleret,nbsp;errantes in uiamreducerct, cæcos cordelumine fidci donaret, amp; id genus alia.

- lara cum intemplonon,utorare,itacoenamdominicam obferuare liccbat,fin gulac domus,fingulæ Ecclefix efficicbatur, Frangebantenimfeu diftribuebâtnbsp;panem dominicum, iuxta inftitutionem Chrifti, in fingulis domibus, mortemnbsp;ôf beneficia Chrifti commémorantes. Vnde exhilarati, etiam comunem cibumnbsp;cum exultationeQC kmplicitatecordis fumebant. Hie enim eft fruótus fidci, qgt;nbsp;reddit confcientiameximiac tranquillam,pacificatam,exhilaratam, cxultabunznbsp;dam,0d planecoeleftigaudioitaebriam,utquicquid negocij egcrit, feu aducr*nbsp;fi patiatur, omnia fumma laeticia ÂTagatôffuffcrat.Prætcrearedditperchari*nbsp;catem mores fimpliccs, candidos ôf fynccros,ut iuxta prophetam, lupus ha*nbsp;bitet cum agno,pardus cum hedo accubct,amp; uitulus ac urfus iimulpafcan*nbsp;tur. Atep adeo tota uita nihil aliud fit, quam continua Dei laus, amp; optima*nbsp;rumuirtutumdodrina.Hinc QC illi gratioft accept! redduntur apud om*nbsp;fncmplebcm,nonquidemapud Pharifseos 8C Pontificcs,quibus prat inuidianbsp;nemo.

HOMILIAH lOHAN. BRENTÎL

ncmOjUifi ipfi fibf j granofus eft, fed apudnmnesbonos 8C honeftos Uiros. Itt uides,eos hominum quo qj alTequi gratiain,quf per fidem, dei' gratiam aHequutinbsp;funt.Hocigitur fummo itudio curanus,utper fïdetn,dei fauorem coparcm us,nbsp;tic cnim fua fponce fauor hominum nolêciumuolenuum fequicunHinc Jacobnbsp;cur abat,ut haberce propiciutn Deum. Itat^ tametfi focer eius Laban hoftili aninbsp;«no ipfum infequcretur,tamcn coadus eft a dco Jacob gencro fuo fauere,Sedutnbsp;«adem finem fermonis faci'amus,rogate obfecro DOM^N VM, ut ft'cut ad connbsp;iirmandos animos eorum ( quinomen fuum initio ex apoftolica prædicationenbsp;Chrifto dederant,quotidie addebat congregationt,qui ialui fièrent, ) Jta ÔC hocnbsp;tempore quo idem illud apoftolorum uerbum praedicamus,addat congregatie# ”nbsp;ni noftræ qui falutem cofequantur per Chriftû Jefum Dnm noftrum qui eft unànbsp;cum pâtre fpiritufando deus laudandus in fæcula« Âmcn*nbsp;cationem QC falutemconfequamur.Et cum hæcprædicatio, oês rcliquas in totonbsp;orbereligiones,quæperoperaiufticiâquær5tpcffundctÔfconcuket,ncccfreeftnbsp;camcireteftatifTimâSd confirma« ûîmâ, In quare cum maxima momêrahabcâcnbsp;miracula,uideamus nunc,quodmiracul3 Dns per Petrum amp;,Ioannem ad Euannbsp;gelrj confirmationcm operatus fit»Simul(inquti) Petrus ôf Joannes afeendebât »»nbsp;in templumad horâ precationis nonam, Quâdiffimiles raorespariunt caro ÔC »nbsp;fp5s.Alq\n,adhuccarnalcs,ad hors ucrgentisdieinonam,nonadtemplum,fednbsp;ad publica conuiuiamon ad precarionem, fed ad fpedacula publicoi^ 1 udorumnbsp;afeendunt. Petrus aût Joannes modo fpû fando donati,in templS ad precationbsp;nemalccndunt,numut precanonum fuarum opéré,peccatorum remiffionemnbsp;confequerenturƒ num ut propter orationcs fuas iuftificarentur r Abfit. Modonbsp;enim per «dem in Chriftum,peccatorû remiffionem confecuti erant, 8f in Chrinbsp;fto iuftificationeni fuam poffîdebant^Cur igitur ad oranonem afeendunkPri#nbsp;mum,ut deo obedirent qui mandauit,fine intermiffi'one orandum efle. Deindenbsp;ut fides,quam habebant oratfonibus,quafi fomentis magisaccenderenrr* Po#nbsp;ftremo,ut intemplumubi eratmagnus hominum conuentus afcendcntes,occa#nbsp;fionemcaptarentjitcrum prædicâdi de lefu Chrifto, gloria nominis eiusillunbsp;ftrâdi. PrimusrctisiadusPetroegregiececiderat,itaoêm Iapidêmouet,oêmnbsp;occaftonem captat,utiterum aliquos uerriculo predicationis fuæ conclufos, adnbsp;nomen Chrifti attrahat, Ecceautem opportuniffîma fcfeoccafio offertÆtenim ,nbsp;uir quids qui erai claudus ex utero matris fuæ, batulaba^, que ponebât quondie ,,nbsp;ad porta tcmpli/juæ dicitur fpeciofagt;utpctereteleemofynaab introeuntibus in ,,nbsp;templ5.Hîcmihififtcgradû,amicc,ô^primu impietatêpharifçoi^amp;ncgligen#nbsp;tiî, neqd graunis dkâ, magiftrat’ Hierofolymitani paulo dih'gêtius cofydera.

IN CAP. TEKTIVM ACT, APOST,

Nam inlegè diatur:Omnino xndigrns amp; mendicus non erft inter uos.Et ut hec icx obferuari poflctjordinatumcratàDommOjUttertio quocß anno fingularesnbsp;decimae darent«r,amp; fegctcs acracemialiquot in agris SiC uincis relinquerentur,nbsp;« t ilia magiliratus in ufum aduenarS, pupillorum ÔC uiduarum colligeret, Er atnbsp;coUedae,quas uocant,inftitutac,utincomunemfifcum unufquifcj pro fanbsp;cultate fua pauperibus aliquidconferret.Sed uideiniquitatem pharifæorum QCnbsp;lt;nagi(iratus,Hienim nullam pauperum curamhabentes,hoc folum agebantjUtnbsp;menca 0^ cyminum rede decimarctur, ÔC. quæ ad ufum pauperum ordïnata erât,nbsp;a pro fua libidine,uel ad ornanda temp1a,uel admuniendam urbemjaliofc^ bynbsp;pocriticos ciuiles ufus transferebant, Vndc fadumeft ut contralcgem regionbsp;ipforummendicis plena fueritjquod propter contemptum pauperum ingensnbsp;argumentum futuræ dcuaftationis,quaî poftea accidit, êrat ? Eft ôf noftra regionbsp;niedicisplena,quod nihil boni portendit, Nam cum initio decimac ôf collectnbsp;inter Chriftianos hac caufaitiftitutae fint, utin ufum pauperum, prphanorum,nbsp;uiduarum,ôf rniniftroritm EttlcfiaÈ ccderent,nunc ita diffi'panturHitnemo mi*nbsp;Cafdmf» nusemolumentiedecimispcrcipiat,^quibusmaximcillçdebercntur. Ecquianbsp;riiiHrHi iterum dccimæ apüd noS, communi Chriftiani orbis ôf magiftratus confenfu,nbsp;in ciliiles ufus ordinatac funt,0i contradus ciuilis c decimisfadus eft,nulliquinbsp;dem licet priuatatemeritäte talcm ordinationcmcouellerc: interim tamennonnbsp;funt negligendi paupercs,fed quia eis fubtradac funt decimac,alijs ordinationiznbsp;bus ôdfumptibus ipfis omninofubueniendumeft,alioqui,quomaiorcrefcetnbsp;humerusmendicorum,eopropiornobisaccedit regionis deuaftatio,quemad*nbsp;tnodumin ludaca fadum eft. Et de Sodomitis, praeter alia fcelcra,ctiamhocnbsp;fcribitur, quod egeno ôf pauperi martum non porrigebattt,propter quod ineen*nbsp;dio perieruht. Ad hacc cum inlcgc dicitur:Noil fit inter uos mendicus, additur,nbsp;qUiabehedicettibi DOMINVS deustuusin terra, quamtraditurus eft tibi innbsp;poiTeflionem, ErgO ubifutltmendici,argumentum eft,ftüllâm ibi pauperum cunbsp;ramhaberi,undc DOMINVS maicdicitrcgioniilli,utautgrandofruges de/nbsp;populetur,aUt bcllo déuàftctur,Habeamus igitur pauperum curam ,ut Domi/nbsp;»i nusnoftricuramgerat. Sedrèdcamüsadnoftrummcndicüm.Is cumuidiflètnbsp;Petrum aclohannem ingrêffuros in templum,rogabatüt clecmofynam accipe*nbsp;ret. Eftenim QC fuamendicisprudentia,öf probenoruntjUortefleoportunius,nbsp;homines deeleémofÿna compellarc jqUam dum ingredittntur üel cgrediünturnbsp;j j templa,qüod eo tempore religiöfiorés uidériuelint Defixis aütem in cum ocu*nbsp;j, lis Petrus cumlóhanne,dixit: Afpic^iunos.Quidfibiuult Petrus hac iuflionefnbsp;certe nihil aliud quam ut mendicum atterttüm rcddat,utprobc animaduertat,nbsp;unde, amp; quomodo aut quo nomine ei contingat fanita s, ut poftea feiat cui gl onbsp;riam dare Qi. beneficium acceptum ferre debeat. At ille intchdebat in eos, fperSsnbsp;,, fe aliquid accepturum ab eis ? Petrus autem dixit : Argentum èC aürum lion eftnbsp;j, mihi,quodauteinhabco,hoctibido, InnominelefuChrifti fur^e öf ambula,nbsp;3) Et appreherifa mailu cius dcxtera,erexitcum, ProtinUs alitcm cofolidatae funtnbsp;, i plantæ illius ac tali,amp; exiliens ftetit SiC ambulabat,intrauitlt;$ cum il lis in templSnbsp;j, inambulans,öi^ fallens,aclaudansDeum.Etuiditcumtötüspopulüsambülan/nbsp;,, tem öd laudantemdeum,agrtoucrunt(^ ilium, qgt;ipfc effet is,qui adeleemofynânbsp;, fédérât ad fpeciofam porta templi,ôd implcti fiint admiratiohe ôd ftupore fupernbsp;», eo,quodcÔtigeratilli,Principio nosquoq^magnaadmiratione corripimurquinbsp;fiat, qgt;Dominus tantum miraculumpcr Petrum ôd non per alium Apoftolumnbsp;meliorê Petro operculam ôdfcriptUrapoftcacÔmemorat, qgt; multiinplatcas exnbsp;portarcntinfirmos,ôd poherêtinleÂulis ac grabbati8,ut uenientis Petri uel umnbsp;fera obuni^aret aliquesti fllonim, Qtiid ergo Petrus «bic^primas inter Aponbsp;ftolos

HOMILIAE lOHAN, BRENTIL 50 ftolos tenet t cum tarnen alij Petro luftioresuidebantur ,quippe quinonneganbsp;uerunt Chnftum ficut Petrus,iuramcnto SiC exectationei At ficonfiliumdcinbsp;agnofcamus,no magnopere admi'rabimur, Dei enim confih'um cft, ut per iftudnbsp;iniraculum,nonhominesjuon Apoftoli, fed nomen Icfu Chriftf,SCdodrinanbsp;Euangclq de lefu Chriftoglorificetur amp;: illuftretun f tacßpro organo huius mi#nbsp;raculi aflumit,Petrum Chri fti quondam abnegatoremjUt manifeile cognofee#nbsp;retur,miraculum noncotingerehumana Petri lufticia.Quä enim fufticiam ha^nbsp;beret ex feabnegator Chn'fti/ed diuinanominis Chn'ftipotentiaoamp;S homines dinbsp;fccrentition in nomen Petri, fed innomê lefii Chrifti, emus uirtutemiraculumnbsp;iftud fadum erat, confidere. Nam poftea Petrus cum omnibus propter miranbsp;cul um eilet admirationi in condone fua,miraculum a fe in Chriftum reijcit, dissnbsp;cens:Qiiid nos intuemini,quafi noftra uirtuteautpietateeffecerimusut hie amnbsp;bularetfÖicenimDominuseligitimbccilIiainmundojUtnogïoriareturcoramnbsp;ipfounacaro,fedfolusipfeglorif/cetur,Et Paulo dicitur:Virtusmea per infi'rnbsp;mitatemperficitur.Italt;çquoaliquis abiedior ÖCcótemptioreft,hocmagis connbsp;fidatjquoddeo curæfit,amp;rmultocommodior,per quem gratia Dei illultretur,nbsp;quam fi effet omnium nobiliflimusjet fummauenerationeab omnibus habitus*nbsp;PoftPetrum,obfecro,homincmiIIumclaudumetmcndicum,propiusmihiconnbsp;templews.Etenim cum bichomo ex utero matrisiamuhraquadragefimum ætanbsp;tis fuæ annum,quemadmodum Lucas poft hoc commémorât, clauduseffct,nbsp;necefrehaberer,primum3obcorporisuitium,abaiulisgcftari,dcindebbpauperrfnbsp;tatem abalijs uidumSiTamidumcmcndicare, uidebaturfanCjSC deoiniitilis,nbsp;quippequiad nullumdiuinumminifteriumaptuserat, 66proximis fuis mole*nbsp;ftus,aquibus et geftariamp;^gratis enutriri debebat,öd fibqpfi maximo oneri,quodnbsp;lam diuturno uitio,uelut carcere captiuus tenebatur. At hic iniuo tam inutiîisnbsp;homo uifus3adextremum,amp;deoôitoti Chriftianæ Ecclefiæ,tam commodu»nbsp;fie utilis redditurjut per ipfum,nomen Chriftijquo fanitati reftituitur,glor!ofifs»nbsp;fimôfiat,famai^efuslatiflîmcfpargatur,fiemulti hoc miraculo motiad fidemnbsp;Chriftianam accédant, Itatpfi quispauper ôemendicusnobisproponiîur,qutnbsp;apparetnulli reicommodus,necdeonec mundo utilis,nonpræcipiti noftro iixnbsp;dicio eumreijciamus,aut pedibus conculcemus, Etfi enim nobis non apparetnbsp;commodusjdeus tarnen nouit, quantæ utilitatis homo fît. Nonne fie is homo,nbsp;quiapiid JohannemEuangeliftam triginta fie odoannismorbo tenebatur, plassnbsp;nehumanoiudicio,necdeonechominjibus,necfibijpfi utilisapparebati Atta.#nbsp;men Chr-fto erat commodiflîmusjper quem gloriam nominis fui illuftraretcfienbsp;quo abiedior erat coram mundo,eo acceptior erat Chrifto,Proindeex hoc mennbsp;dicoprinnimdifcamusncminemquantumuis abiedum contemnere,neminemnbsp;faftidire,fed quemadmodum deus,quo qui s in mundo abiedior eft,eo maior eunbsp;ra ipfum compkdftur,ûa nos fauore fie auxilio noftro contemptiflîmos quofcpnbsp;foueamus^Deindejhincquoc^difcamuSjinoîbusafflidionibusquaniûuis diunbsp;turnis,quantSuismultotpedurantibus,beneconfiderc,Ex promilîione,n,dtUtnbsp;nacertilfime cognofeere licet, neminem qui in dcumcreditjÔf bonitatecius pernbsp;Chriftum côfidii, pudefierûldquod huius mendici exemple coprobatur. Quinbsp;fum plufquam quadraginta annis aduerfam ualitudincm toleraflèt, tandem tnnbsp;*’}irabiliter ex ipfa liberatus eft, fie quo dfuturnius fuit corporis uitium, eo gloisnbsp;riofioruenitliberatio ,Poftremoobferuabishic maxime omnium potentiamnbsp;nomfnjsChrifh',Petruscniminnominc lefuChrifti Nazareni claudo præcünbsp;pif,ut furgatfieambulet.Etecce ad nomenChrifti continuo claudus exilit,amâsnbsp;bulatôeiaudat deum, Quidergoeft nomen Chrifti s'non aliud eft quam ipfenbsp;ChriftuSjuel potentia,ud maieftas Chrifti.Cum,n,Petrus dicit: In nomine lefu

IN CAP. TERTIVM ACT. A P O S T, Cfafifti Nazarcni furge amp; ambuîa,tliud nihil eft, fi diccrcttipchfaa Chriftiwnbsp;ud potcntia eins cfficiatjit fur^as ambules. VndcChriftusapudMatthatumnbsp;adparalyticumfimpliciter ait: Surge, toile ledum tuum SC abi indomum tuam.nbsp;Et ilkfurrexit,abijtc5 indomum fuam.QuidautemChriftusfibihocmiraculonbsp;uolebat c nimirum id quod ipfe fuis ucrbis tcftatur dicens: Vt fciatis,ggt;potcfta*nbsp;tern habcat filius hominis in terraremittendi peccata,tibi dico paralytico, furgenbsp;tollelcdumtuumjCCinefurrexitfanus Jtafi haec uoxinnominelefu Chriftfnbsp;Nazareni,furgeSC. ambula,a Petro dida tantçefFicatiæfuit,utper fidem a clannbsp;do excepta,reftitucritcum fanitati, 0^roborimembrorum,eonfcntancumcft,nbsp;Euangclionde rcmifftonepeccatorumper IcfumChriftumpotentiamdci effe,nbsp;quemadmodum Paulus ait,ad falutemomni crcdenti,id quodpoftca Petrus innbsp;concionefua multis uerbisinculcabit4Credamus igitur Euangcl/o DOMINInbsp;noftri Icfu Chrifti,amp;accepta per fidem remiflîôepeccatorum iufticiam coramnbsp;deo,6C falutem perpetuam confequamur per eundem lefum Oiriftum dominSnbsp;noftrum,quieft una' cum patre SC fpiritu fando deus laudâdus in fgcula Amen,

obfccro uidebis illic,uiros potentiflîmos, robuftilCmos,ampliflîmos,ôô fapien tiflimos,quot item iufticia SC religioe operum coram hominibus fandiflimos^nbsp;'Hos tarnen omnes practenjt SC neglexit po tentia nominis Chriftijad folum autcnbsp;claudum,hominem corammfidomiferrimum,diucrtit,8^ per illummaieftatcmnbsp;„ nominisfuicelebrcmacconfpicuamreddit.Cumigiturquifanatusfueratclaunbsp;,, dusjeneret Petrum SC loannem, cucurrit totus populus ad eos in pof ticu, quaenbsp;appellatur Salomonis, ftupefadus. Hicmihiprimumobfeniajhumani ingenijnbsp;ftuporem,infciciam SC uecordiâ,quibus SathaniUudpropterpcccatinn dementnbsp;tat. Nam cum deus,quemadmodum Paulus ait^afuraehumanae indiderit SC panbsp;tefecerit,utqu3c fintinuifibiliadciopera,peruidcatamp;intelligat,is tarnen eft honbsp;cninum ftupor,eauecordïa, utnihil planeuitelligantjnifiquod pracfenter fen^nbsp;tiunt: nihil prouidcant,nifi quod ob oculos pofitum cernSttnihil dcnifp cooto^nbsp;fcanc,nifiqitodmanibustangunt,Quotiesobfecro,antcauiderantIudaciChngt;nbsp;Hum multo maiora miracula operari : nunc enim Chriftus cxco a natura uifumnbsp;redd idcrat, nunc paralyticus fanos erexcrat,nuncleprofos curauerat,nuncmornbsp;tuos refufeitauerat, horum tarn en omnium nunc præ ftupore obliti, miraculumnbsp;illudaPetro SC loanne in claudo defignatum,quianouitcrfadum crat,attonitfnbsp;admirantur,0^obftupefeunt. Quotics,rogo, audicrant, SC ab ipfo Chrifto SC abnbsp;Apoftolis,fiC abhocipfoclaudo pracdicart,nomen Chrifti tantæ efîïcaciæefîc,nbsp;ut fanctinfirmosjamp;miracula opcretur,hoc tarnen to tum furdaaurc tranfeunt,nbsp;ôi^nonnomenChrifti,fedipfumclaudum,Petrum SC loannem ftupidi afpici*nbsp;unt, contemplantur SC admirantur, hoc quicquid eft miraculi ilforum potefta^nbsp;ti,autuirtuti,aut tufticiæ imputantes, Atqj ita palam fignificant,fe nihil aliud innbsp;tdligereautfapcre,lt;^quod pratfens ob oculos pofitum cftgt; SC ed iudiciaeorumnbsp;inclinare,quopræfens rerum euentusinclinatur.Vndcœm Chriftus miraculanbsp;cxcrcerct,admirabantur cumjSC tanquam diuinumquendam hominem complenbsp;dcbantur,corain enimcernebantmiracula.Cumucro apharifçiscaptus, omnigt;nbsp;bus

HOMILIÀE IOAN. B R E N T 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

bus uiribuç,uirtutc.amp; potentia dcftitutus uidfrAir, ac plane abicâifftmus bominum ap pareret, habef amp; ab illis talis qualis erat præfens afpeflus.Rurfuscurn modo uidcrcnt minbsp;raculum aPctro 8c loannc faftum.nonillud Chrifto, qurm non uidebant atçeptumnbsp;runt.quod tarnen prædicari audierantjed Petto Siloanni, qüos coram cerncbant. Cuiuînbsp;ingenii etiam ih nobis cum adhucin Papiftica fcruiture captiuidetineremur fpcumcnnbsp;exhibitum eft.Nam cutn audiebamus de miraculis alicuius fanâi pradicari ^non aflurgcnbsp;bamus ad diuini nominis gloriam.non concipiebamus fidutiam in nomine Chrtfti, ». unbsp;ius uirtute omnia ucra miracuU fada funt.fed in admiratione fanfti detcnti fand 11 ».oleznbsp;bamus,fandum inuocabamus.adeoîj adorabamus.ldem ingenii ftupor appaiet in Etiiznbsp;nicis,qui cum afpicerct Solem amp; Lanam,amp; omnia aftra cccli, nobiliflàmas amp; clarhrimasnbsp;ïcseffe.non aiïiirgebantpcr ea,addiuinandaradfîdreatorism3icftatc, fcdinillis rebusnbsp;uifibihbus affixi manentes,eas pro diis.qucmadraodum teftatur Mofe coleban t, amp; adoznbsp;labant. Tanta cft ingenii humant propter peccatum uecordia, ut ultra uifjbilia ci kiynbsp;fibiliaaffurgere nequeat-Petrus igituranimaducrtensludaiciuuigi ftuporcm,iniorn.inbsp;oncm prodit,orâtione fua uecordiam illorum correduru$,amp;exhortaturus,ut refipifcenznbsp;tesinnominelcfuChrifticrédant,utperipfumfaIutemconfequantut.Etait. Vrn Ifraez »»nbsp;litœquid miramini fuper hoc,aut nos quid intucmini,quafi noftra uirtute aut picrate cf »inbsp;feccrimus,ut is ambularet^quid illc fibi uultcôcurfusIfraelitæfquid def.xus m nos intui 4nbsp;tusî’anqpnqantcamaioramiraculaapraeceptorc amp; magiftro noftro lefuNazareno uiznbsp;diftisfobliti neeftis.abipfoetiam mortuoseficrefuftitatos£'cerreuidiftis,commendaftisnbsp;amp;admirati cftis, qui igitur fit, quod nunc uobis illud miraculum in hocclaudo fad uiiijnbsp;nouum amp; ftripendum uideturfExtftimatis fortaffe ( icaenim coniicio ex intuitu ueftro)nbsp;no.s düoSjhoc miraiulum noftra uirtute, aut noftris meritis aut noftra iuftitia efte» iffcinbsp;at ego non paciar uos aberrare.Ingenuc fatcmur.non effe noftra uirtute fadum • Honii gt;nbsp;nesenimiumus,qui nonpoffumusadftaturam noftram unum cubitumaddere,nonnbsp;poflumusefFicere.ut nosipfi abaegritudinetutifimus.amp;omninoin nos illud uulgaïuninbsp;conueniùMedice cura teipfüm,quomodo igitur polïemus noftris uiribus,tot a nnis claùznbsp;dum fanumreddeier A^to minus noftra iuftitia aut meritis effecimus, ut hic liaudusnbsp;imperjnunc fanus ambulet^uidem agnofeimus nos peccatores eoftç maximogt;,amp; cp adnbsp;me cuius ùoee miraculum geftûm cft, attinet.memini adhuc qualc fai inus gladto meônbsp;comtniferim/urhlcfusChriftuspmeptormcus.inbortucomprebcndcrctuf. Mcminînbsp;quantum fcelusinatrioCaiphae defignarim »cumnonfimpliciter fediureiurandoamp;tiinbsp;execraatione DOMINVM deummeumabnegauerim.Quxigitur merit3,qu35 luftitiznbsp;as prætexere poTem, quibus licerer.ut niihi hoc quicquid cft mir aculi arrogaremf Quæznbsp;Ibte,diligcnteranimaduerte ingentem Petri êcloannis modeftiamatrjhumilitatcm.nbsp;Habuiffentenim hoc loco opportuniffïmam occafionem captandae aura popularis.a«nbsp;Mcnand« gloriæ humana',nec ncccffc habuiffent mat.ifcftis blafphemiis deum affii ercnbsp;fcdpotuiftcnt honeftiscoram bominibuscaufis gloriam gefti miraculi nohnihil infcnbsp;trariffcrre,uidelicet,deum quidem hoc miraculum gcftïfle.fed tarnen ipfos quoej aliquidnbsp;hue côtulifff» deum entm non per ociofos, ignauos, amp; uiciofos operan miracula, fed pecnbsp;iuftosjprobós, amp; uirtutis ftudiofos. Cum igitur deus per ipfos miraculum fccerk non pee

- alios» poffit fane quihbet cóiedura adfcqui, quales fint, quam infti amp; accepti coram deo. At ne gry quidettt talium ucrbotü petro amp;Ioanne auditut; prorfusenim nihil füxnbsp;«irtuti aut iuftitiae.aut meritis adfetibunt, arrogantibus amp; elatis hominibus plane diftiznbsp;miles, quorum ingeniom cft,utquicquid donorum dei pofl’idcanr,fuae uirtuti j fiiae iüftinbsp;liæ,amp; probltati acceptu fcrant. Diucs cogUat fe uicino fuo iuftiorem, St ob banc caufarn,nbsp;pluribus diuicils a domino donatum.Excmplum habes in Nabal conferente fe erga Daznbsp;uidem ut eft in priori libro Saniueliscapite uicefimo quinto defi riprum.Sapiens cogitâtnbsp;fedeopropter fuam induftriamacceptioréquam uicinus paulo infipientior. Ideo putar*nbsp;feiMceadeafapieotiatdonodecoiatuin* Exemplo funt aniuiHiobconferences fciüni

IN CAP. TERT IVM A CTO. APOST.

Hiobe« Potens cogitat fe fubditis fuis rrifliorcm, hinc«iftimat fibi potentism optimo mcritocolIatameffe.Exemplo eft Ncbucadncfar rex Babylonis,qui meliorena fc omni/nbsp;bus fubditis æftim *ns, putabat fe regnum fua nirrute amp; induftrianaftum .quemadmodûnbsp;in Daniele capiu quarto legitur.Etbnicus.inquies, hit Nebucadnezar fuinlra^ non eftnbsp;nnrum,fi fuæ induflriæ.donuna dei, quem ignorabai adfcripfit, at quis inter Chriftiaznbsp;nos tarn dcploratae mentis cffetjqui dona fua.non ferret dco acceptât Vtinamnercilludnbsp;diceres,ncminem inter Chriftianosquacdcifuntfibiadfciiberc , at res ipfa longe aliudnbsp;clamat.Quipoflàdctdiuicias, quibonam habet nominis fui in uiciniafamâ .qui aliquonbsp;prudentiæ dono fulget, amp; ablatis per malos diuitiis frémit ac defperat, obfufcata.per denbsp;«eftatotes fama .regent malediftn .autconuitiu ultionéfeftans,amp; ludibriotanqftultusnbsp;habitus, sgerrimoanimo fui contéptû fert, hic amp;fi uoce affirmetfe agnofeeredonû deinbsp;gratuitum.tamcn faftis negat, quippc qui nonpoffitferre,ut deus fua dona, quæ déditnbsp;gratis recipiat,amp;quæ ad aliquod tempus tanq mutuocrcdidir.repetat. Relinquercm, mnbsp;quis.Iibens,fi deus ipfe a me reciperet.Nunc autem aufcrût ea mali hom:nes,amp; iniquiffinbsp;nui nebuloncs.qui igitur pofTem «xquo animo ferref At tu quifquishæc rcfponfas, cogi/nbsp;tcs,uclim,deum natuta fua inuifibilceffe, amp; ad nullum hominem uifibiliterprohumaznbsp;nomore actederc.âtqî ab co dona fua mutuodata repeterc. Scdquodadhant rem attinetnbsp;quod agit deus.pct organa fua agit, amp; habet uaria organa, habet bonos angelos. habetnbsp;»nalos.habct bonos homines habet malos.habct grandinem amp;pluuiam,habet ^lorem,nbsp;ardorem folis,amp; frigus.breuiter innumera habetorgana.innumeros nuncios,quibus bonbsp;na fua nobis credita.repctit.lcalt;ç per quæcunlt;ç organa, per quofeunep nuncios repetit,nbsp;deus ipferepetere dicitur.unde Hiob ait.DOMlNVS dedic.dominus abftulitcu amp; hoftesnbsp;armenta eius abegiffenr,amp; Sathan libcros eius interfeciffet- Et Dauid fatef dcum iuffiffcnbsp;Scfnei, ut ipfum conuitiis afficiar.fimiliter propheta: teftantur deum ludaeos in captiuitanbsp;tem Babilonicam c«nieciffè,cum ramen hc ftes Babilonii.ens captiuos abduxiffent.Pronbsp;jnde.fi ucrcagnofcimusdonadei.amp;deo tantum acceptum ferimus, pacienter toleranznbsp;dumeft, cumDOMlNVS dia a nobis répétât,ut qualefcuncg repctitionisfeuexaftio/'nbsp;nisnonciifuetint,doiTiinoremcrcditam reftituamus. Reftiusautem Petrus Sïloannesnbsp;agunc quorum uirtuti t urn ftupidi ludati acceptum ferrent miraculum, fua fponte illudnbsp;abnegantSi reeufant, ingenue fatentes, nihil prorfus in co operc ipforum induftritvnbsp;ïuftitiæadfctibendum cffe.Cui ergoacceptum ferendum eftf Sequitur.Deus Abraham,nbsp;deuïifaac,dcus lacob.deuspatrumnoftrorum glorificauitfiliumfuum kfum, quem nosnbsp;tradidiftis ac negaftis in confpedu Pilati.cum iHt ludicaffet cfTe abfoluendum. V os auténbsp;fanftum amp; iuftum negaftis amp; poftulaftis, ut uirum homicidam donaret uobis, auroremnbsp;uero uitæinterfeciftis.quem deus fufcitauit a mortuis.cuius nos teftes fumus per fidu'nbsp;tiam nominis eius,in ifto quem uidetis amp; noftis.confirmauit nomen luum, amp; fide, quaenbsp;per cum eft,dédit ei integritatem iftam in confpcftu omnium uefti um Priufquamcnarnbsp;fcmus ifta Petri uerba, confidcrcmus quarc deus uocetur.dcus Abrah3m,dfus lfaac,dcusnbsp;lacob-Numproprereaquodtrcsfuntperfonaeindiuinitatcj’ ut deus Abraham ad patre,nbsp;deus Ifaac ad filium.deus lacob ad fpiritum farflum referaturtTres quidc m funt petfonxnbsp;patcr,filius.amp;fpiritus fandus, fed non colliguntur c nominibusiftorumtrium patriarznbsp;cbarum.alioquie Petri ufrbis.quatuoreifenrperfonæcolligcndæ.quiaddit deus pattuninbsp;noftrorum.Cur igitur deus potiflimum horumpatriarcharum nomimbus uocatur i cecnbsp;te non ob aliam caufam.quam quod deus cum his patriarchis foedus iniit fe multiplica^nbsp;turumfernen corum,fe deum fore pofteritatis eorum, amp; feefemine ipforum Chriftumnbsp;in quoomnes gentes effent benedicendae da turum. Vnde etiamdeuspofteriorum patrünbsp;uocatur.ut Dauidis amp; qui Dauidem fequütur,propterea quod Dauidi manifeftiflima dcnbsp;Chriftopromiffiofada eft,quam promiffionem poftea prophetae ubi^ ifraeli inculcantnbsp;amp; urgcntlgitur Petrus de Chrifto,de gloria Chrifti,de porentia Chrifti,dc fide in Chriftunbsp;concionaturus^ptiffimc cospaUiaxchascoinincinorar,quibus deus Chxiftû promiferatnbsp;utâuditoies

HÔMirtAE IOAN. BnENTÎÎ.

ttt auditores horurä patriarcharum fhendoncgi ad promiffïonem de Cbrifto faâam tcduccrentur. Nuncergoquotquotpraftoadeftis,cognofcite,quaairtute,quaiuftiûajnbsp;quibus meritis ,hic claudus fanus faâus fit, non chim hoftra , utdiximus » picrate,nbsp;non noftra iuftitia,fedfidutia,quam Irabemus in homen Icfu Chrifti,amp;fide,quantnbsp;in Chriftum concepimus,cfFcâumeft,nthicquemcoramcernicis,amp; quem plufquamnbsp;quadragintaannisclaudum fuiffe noftis*ambularct. Noftræ uireshue nihil contulcznbsp;runt, noftra fanftitas.quæ nuUa eft,nihilcft cooperatajed potentiaamp; uirtus Icfu Oirifti,nbsp;»n quem credimus.quo confidimus,in quo om nis noftra fidutia fira eft,ut per ipfum reznbsp;miffionem peccatorura.Sfictcrnam falutem confequaraur.Hæc.inquam, Chrilti potenznbsp;tiahuncdaudumfanitati reftiruit.huîcacccptum referte miraculum.huncfufpicite.hûcnbsp;admiraraîni,amp; reucrentius eum nunc excipite,quam nuper eum traftaftis.lnuitus ca tannbsp;quam uuincra attingo, fed nifi taâatraftatatj fanari non poffunt* Qua:fo uos leuocaïcnbsp;in memoriam gt; quam horrendum , quam incredibilefeelus in hune ipfum lefum, cuiusnbsp;uirtutc hic fanus adftat,commiferitis.Nam cum fit filins dei jErcrnus,patribus noftris pronbsp;milTus.facrificiislcgalib^ adumbratus.amp;uariismodisaptophetisuerus Mefehias priedinbsp;catuszattamen uos(horrco dkerc) primum tradidiftis ipfum captiuum in manus gennû.nbsp;Deindecum Pilatus cum uobis ioco magis quam feriotan^ ueftrum Mcfchiam oftentanbsp;iet,amp; iudicareteum potius ut innocentem amp; innoxium hominem abfoluendum, quantnbsp;condemnandum,uospræfra(îe amp;conftantct abncgaftiseura,cIamantes,Non habemusnbsp;Mcfchiam,nifiCæfarem-Atlt;5 itamultoiniqaiores.multofceleratiorcsPilato.hominc,nbsp;ut nihil aliuddicam, Ethnico amp; incircumcifo,fafticftis.llle enim innocentem cum teftanbsp;tuscft.uoseumtanquam nocentiflimum hominemaccüfaftis » illepronunciauitcumnbsp;abfoluendum cfte, uos crucifige,crucifigc,clamaftis,illcnon nihil rcgiüm.imo diuinumnbsp;in co fufpicatus eft.uos.non homincin,fed Beelzebub aut Satanam aliquem ipfum iudinbsp;caftis.Quanto igitur uobis æquioi amp; honeftiot fuit Pilatus Poftrcmo, Ut fccleftiflimamnbsp;ucftram impietatem abfoluerctis,cum Pilatus uobis Icfum innocentiffimum amp; Barrabânbsp;infignerolatroncm Sc homicidam, ptopofuiiTet, utalterum uobis proconfuetudinediznbsp;inittendumeligetctis,quidfcciftis^ Of(clus,oimpietas.Barrabam nebuloncm deploraznbsp;tiffimumdono poftulaftis,Iefumautcm Chriftum longe omniumfanâiffimûamp;iuftiftlnbsp;room fummo faftidio rcieciftis.Barrabam uirum homicidam, qui ali is uitam gladio exznbsp;lorferatjliberc dimittendum peciiftis.Iefum ueto authorem Stprincipem uirx morte affinbsp;ciendum efte infana uociferatione clamaftis» Animaduertite obfecro dileâiftimi ,quanznbsp;tis amplificationibus Petrus grauitatem fcclccis in Icfum cômiifi exaggcret.Nunc enirrtnbsp;Icfum filium dei uocat,quantum igitur flagicium eft,filium dei traderc,negare,amp; interznbsp;ficcrer'nuncconfertludæos cum Pilato, amp;oftendicPilatum multo iuftiorem ipfis fuifte»nbsp;Rogo quam fcelerati illi funt,quorum compatationc peCfimi Ethnici iuftificantur t^nucnbsp;confert inter fe lefum amp; Barrabam,ut ex illorum quoç coUatione apparcat, quam ingesnbsp;flagitium hi cômiferunt, qui Barrabam ad uitam, Icfum ueroad mortem poftularunt,nbsp;Non cft mir um, (J Petrus tanta liber täte inauditores fuos inuchitur,quippequipaulonbsp;antclibertâtis fpiritu donatus erat.Mirum autem cft,lt;pauditores eius,non obruerint ipznbsp;film lapidibus,a quo tam feucriter tam atrociter reprchendûtur.Si hoc frculojccdefiaftacnbsp;uctbis paulo afperioribus peccata fuorum auditor um attingunt ,ueiius quam carpunt,nbsp;continuo audiunt,.conuitiatorcs,contumeliofi,uirulcnti,feditiofi, tam tenets funt huiusnbsp;faeculi aurcs, imo tatn inepta tam ftuita funt hominum iuditia, ut iuftam amp; legittimatAnbsp;lt;cprehenfionem,proconuitiisamp;contumelia intetptetentur. Caetcrum, nolle morbû fitnbsp;urn intclligcre.quid aliud eft,quam nolle fanitatem confequidtaç Petri auditorcs, quianbsp;6nitatcm(quam nos reiicere folemus,dum nolumus uitia noftra agnofccre ) fummo ftunbsp;«Jioaff‘eftani,non petunt Petrum conuitiis uellapidibus,fedcompunfticorde,uerbanbsp;cius xquo in ipfum animo obfcruant,quod eft ingens futurs falutls confequends argvinbsp;mentum« Po£i;o,utpcccatum ipfoxum adhucgtauius.amp;fceleiatinsappaieat^compacat

IN CAP- TERTIVM-ACT. APOST.

iUud Pettus cûgîoîificationc.qiraCbrif^ps a dcocxaltatas eft- Vos, inquit, iHum idancA gaft«s,repuliftis,amp;omnïcontumeliarum gcncrcafFedftis. Deusaurem iUumrecepit;nbsp;affumpfitamp; omni honoris genere affccir,amp; ut pfalmus babcr.gloria amp; honore coronauitnbsp;cum. Vos interfeciftis ipfum, deus autem fufeitauit ilium a mortals, cuius rei nos teftesnbsp;nonauritifcdoculatilumus, quippe qui uidimus his oculis ipfum e morte ad ultam re/nbsp;ttocatum cfle.Quod fictiam nos taceremus, tarnen miraculum modo in hoedaudo pernbsp;nomen lefu geftum palam clamat, eum uiuer. Qui enim potfrt mortui nomen clauddnbsp;(anitati rcftituercs’S talemclaudum, quipluf»^ quadragintaannis hoc uicio corporis apnbsp;feftusfuitf Vos abnegaftis cum Mefchiam.deus aute fecit cum dominum amp; Mcfcbiaminbsp;Vos nomen cius ueftiis conuitiis fordidaftis,Dcus autem nunc nomen eius per huius fanbsp;nitatem ita cclebrc ita gloriofum reddidit, ut fama nominis eius per totum orbem nobinbsp;litctur.Nam.cumis daudus.nuUa humanauirtute.nulla humana luftitia, nulla humaznbsp;na pictate.fed per foiam hdcm.quæ in nomine Icfu Ghrifti habetur, fanitatem confecuznbsp;tus fit,futurumcft,ut hex argumento ceu certiffimofignaculoomnesgenres cognofcätjnbsp;quod Euangclion rcmiiTionis peccatorumin lefuChrifto , fitpoteniiaad falutemnbsp;omnicrcdenti.Et hxc quidem haftenus. Nam quod in hac Petriconcione.amicifznbsp;fimi, reliquu eft.allas,quantum DOMlNVS dederit, explicabimus. Nuncnbsp;commcndocharitatem ueftramdominodeonoftro.utperfidcmaclaudi/nbsp;cationelibctati.hoc eft,a peccatis inftificati, ueram S perpetuam faninbsp;tatem confequamini in Cbrifto lefu DOMINO noftro,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

qui eft uiia cum patre amp; fpiritu fanfto deus laudandusinfc'

cuU Amen,

HOMILIA XY.

Pilatum.amp; Chrifti ad Birrabamcxaggcrauit-Quid autcm.indicarc peccati atrocitatem, 6c oftcnderc fcelcrisinimanitatem,abud eft, quam Sathanæ tradcrc, amp; ignibus infetninbsp;tdiudicarc fSiquidem ftipendium peccati mors eft. Princepsautem mortis eft Sathan,nbsp;cui fl quisobnoxiusredditur.cffugerc fuis uiribus aut iuftitia non poteft, quin in perpeznbsp;tuosinfernicarccresconiiciatur.Italt;5 Petrus, dum indicarauditoribus fuisgrauitatemnbsp;homicidii in Chriftum perpetrati.eo ipfo tradit eos Satanae, Si pronuheiat dignos aeterznbsp;no ignis fuppficio-ln pofteriori autem patte,quam nunc explicabimus, lurfus indicateisnbsp;uiam qua poflint amp; a peccati atrocitate , amp;a Satanæ poteftatc, amp; ab æterno ignis fuppliznbsp;do libcrarf; adeotp aprrit amp;recluditeis ianuas cadi, ut ad perpetuam felicitatem intrarcnbsp;queant, hoc eft.ucre amp; legitime clauibus regni coclor urn, a Ch rifto ipfi Si aliis apoftolis.nbsp;commendatis utitur.Audiamus igitur attcntisanimis,ut dauern in feram portarum ccenbsp;li immittat.amp; portas apcriabNon enim i I lis tantû qui tunc concioni eiusprsefto adfucznbsp;runt,fcdomnibus,quiconcionieius,tan^diuinouerbofidemadhibcnt,amp; dus didis paz-tent.ianuas regni codeftis redudiuEt nunc,inquit,fratres, fcio quod per ignorantiam ft;nbsp;ciftls,ficutamp;principcsueftri.« Confiditcfratrcs,faluaadhuc res erit.Etfi enim clauigec^nbsp;nondum dauern in feram immiferit.tamcn uidemus eumdauern nunc producere- Spesnbsp;eft etiam ianuam redudendamfoie* Ftatics inquit, feioquodpCX isboiintiaqa homiz^nbsp;ddiuta

HOMILIAE IOAN. BR ENT II,

ridiumîniefum Chriftum commiferitis,ficu|^principes ueftri. Non minuit,non excufat Petrus peccatum quod ante exaggerauerat, dum dicit, eos ignorantia peccaffe.nbsp;Nam cum ipfa ignorantia/uapte natura non mediocre uicium fit, quomodo aliud pecznbsp;catum excufaret, quo minus effet uel graue uel atrox^ Et fi cxcufarct,cur lex,quæ in Nuznbsp;meris capite decimo quinto fcribitur, iuberet, ut pro peccato ignorantiæ uitulus in hoznbsp;locauftumofferatur^ ScdPetrusignorantiamcommemorans fubindicat, peccatum pecedtûtgMnbsp;quidem, quodeft in Chriftum defignatum, atrociffimum amp;immaniffimum effe, non fantikenö e»nbsp;tarnen effe ad mortem, pro quo, authore Apoftolo Johanne, non eft orandum:nec cffenbsp;peccatum in fpiritum fanftum.quod nec in hoc feculo,nt Chriftus dicir,nec in futuro renbsp;mittetur. Sedfiquidernéftcommiffum infilium hominis,remiffibile,amp;adhuc,utficnbsp;dicam jueniale effe. Itaq? ignorantia non minuit peccati magnitudinem, necreatutnnbsp;eiusexcufat,fcdargumentoeft,peccatumefferemiffibile,non per fe amp; fuapte natura, fednbsp;per kfum Chriftum dominum noftrum, amp; per fidem quæ eft in ipfum * Vnde Chriftusnbsp;pro aduerfariis fuis orans,dicit. Pater rcinitte illis.ncfciunt enim quid faciunt, amp; Pauznbsp;lus.Eram,inquit,bl3fphcmus perfecutoramp;uiokntus, fedamp;mifericordiamadcptusfum,nbsp;quod ignorans fecerim per incredulitatem.De principibus autem huiusfæculiait. Sinbsp;cognouiffenthaud quaquam DOMINVM gloriæcrucifixiffent. Itaamp;hoc loco Petrusnbsp;oftendere uolens auditoribus fuis ,ipfos quidempeccatummaximumcommififfe,adznbsp;hue tarnen fpemueniæ,amp;remiffionis effe, fiquidem diftisfuis parère uelint,ait,fcionbsp;quodpef ignorantiamfeciftis, ficucamp;principesueftri, qui Ô5ipfi, fiuolunt, adhucreznbsp;miffionem peccati fui confequi poffunt Cæterum,ut.maior,non dico peccati excufaquot;nbsp;tio,fedueniæfpesaperiatur,3dditPec, Deus autcm,quipraenunciauerat,pcrosomz **nbsp;nium prophetarum fuorum Chriftum paffurum impleuit fic. Maximum quidem maz **nbsp;lum eft quod dcfignaftis,fed deus tarn bonus artifex eft, ut feiat peffimo hominum maznbsp;Io ad perficiendum optimum bonum uti. Etenim per omnes prophetas multis retronbsp;faeculis prænunciatum eft,Mcfchiam Dauidi promiffum, non regiofaftu,amp;prædaranbsp;huius mundi pompa,fed aff Iiftionibus,contemptu,contumehis,conuiciis ,fiagcllis,cruznbsp;ce amp; morte,in regnum fuum ingreffurum,amp;federn Dauidis CKCcupaturum, ut quifquisnbsp;perfidemeifubiiciatur,temiffioncm peccatorum , amp; ueram falutem per fanguinemnbsp;eiusconfequatur. Cum igitur uos Chriftumomnibus contumeliis amp;conuitiisexaciaznbsp;rum crucifixeritis amp; morte affeceritis,arripuit deus ueftram iniquitatem, amp;pet earn iraznbsp;pleuit,quæ ab ipfo de Chrifti fui paffione ante multa liaeculadécréta erant, amp; quae futuranbsp;de Chrifto omnes propheta: pracnunciauerant, uidelicet, ut Chriftus pâteretur pro pecznbsp;catismundi,amp;fua morte mortiæternæadiudicatos ad uitam adfererct* In cuius reifigu/nbsp;ram,quondam filiilacob,fratrcm fuum lofeph, animo minime fraterno uendiderunt,nbsp;ut inter exteros pericret aut interficeretur.Deus autem, earn turn difpenfationem paffionbsp;nis Chrifti fiiü (uj meditans, crudelitate filiorum lacob, in totius familiæ lacob bonumnbsp;ufus eft, amp; effecit.ut per lofephum in Aegyptum uenundatum,amp; fratres qui ipfum uenznbsp;diderant Sitota Aegyptiorum regio,in extrema fame aleretur. Sic enim ad fratres fuosnbsp;lofeph dicit. Vos cogitaftis de me malum, deus autem uertit illud in bonum, ut exaltaznbsp;ret me.ficur in pracfentiarum cernitis,amp; faluos faceret multos populos.Itaç quemadmoznbsp;dumiofephfpemucniæfratribus fuis oftentat, cum ait, deumillorum crndelitateminnbsp;bonum uertiffc,lta Petrus fuis auditoribus,remiffionis fpem indicat,cum inquit, deuranbsp;ficper ipforum iniquiffimamcrudelitatem impleuiffe ea quæ antea per os omnium pronbsp;phctarû,de Chrifti paffione,amp; per paffionem fatiffaftione pró peccatis, prænunciata fint.nbsp;Proinde.addit parænefin amp; ait, Poeniteat uos igitur,amp; cóuertimini ut dcleantur peccatanbsp;ueftra, ut cum uener it tempus refrigerationis a confpeftu DOMINI, Si miferit eum quinbsp;anteprædicatus eft uobis, lefum Chriftum, quem oportet quickm coclum accipere uflt;ÿnbsp;in tempora reftitutionis omnium,quæ locutus eft deus per os omnium fandorum fuorûnbsp;a feculopropbetatum.Panitcat(inquam)uos,utcum hoc reftitutionis tempus uenerit,

i 3

IN CAP. TER.TIVM A CT O. A POST.

S; Chriftuî miflus fuerit ad iudicanduni^iiuos Si mortuos, uos per fidem in Chriftum, a peccatis liberati, onmes illas cœlcftes Si æternas benediâiones confequamini, quæ pernbsp;prophetas in lefuChriftopromifffffunt. Vides nunc Petrum ianuamregni ccelorum,nbsp;daueEuangeliifui, apertifl'imam feciffe. Etenim ianuamregni coclorum aperire.eftnbsp;prædicareremiffionempeccatorumper Chriftumlefum, amp; indicate,quod perfolumnbsp;Cbnftum peccatadeleantur. EftenimChriftusoftiumfeuianua,quifquisigiturChrigt;'nbsp;ftum explicat, ianuam regni coclorum aperit. Auditorum autem Petri amp; noftrum om/-niumnunccritjUrperianuamaPetro apertamingrediamur, amp;abeanonaberremus-Quomodo autem ingredimurcfi pocniteamusamp;conuertamur.Quideftpaniteref quidnbsp;eftconuertis'Panitere eftpeccatum agnofcerc,amp; credere, çp pet Chriftum pcccatumnbsp;mittatur. Idem eftamp;conuerti.Primus enimaddeum conuerfionis gradus eft, turpi /nbsp;tudinem pcccati fui agnofccre,amp; dereftari.Secundus gradus eft,credere in lefum Chnftänbsp;quod per ipfum folum commiffa peccata temittantur. Et qui ita poenituerit at*^ conuecnbsp;fusfucrit.isdignosfertfrudus poenitentia: amp; conuerfionis, non ut per illos fruftusreznbsp;miffionem pcccatorum mer eatur,quam ante habet ex fide in lefum Chriftum.fed ut obznbsp;fequatur uocationi diuinas, Sigratum fefeerga benefaftorem lefum Chriftum exhibeaunbsp;Itacp prædicatione Euangelii delefu Chnfto.aperitur nobis ianua regni cocleftis. Agniznbsp;tione autem peccati,amp; fide in lefum Chriftum,non fupeftitione Iudaica,non meritis opcnbsp;rum, nonfuftitiacarnis.fed tantumhdein gratuitamremiffionempeccatorumquæinnbsp;lefu Chrifti meritisamp; luftitia habetur, ingredimur in regnum cockfte. Hie autfm mihtnbsp;uide,quibus nominibus, Siqua periphtafi Petrus defer ibat diemfeu tempus nouiffiminbsp;iudicii. NamChriftu ( inquit) nunc quidem oportetcoclü accipere,nonquod in coclo,nbsp;bumano more fedeat,ambulet,ati5 hinc inde uagabundus paletur,fed quod nunc regnonbsp;coclcfti inuifibiliter potiaf, Siomnibus rebus^ tarn in coclo quam in terra, omnipotentianbsp;aboculis humanis abfconditadominetur,amp;'fola Euangelii prædicatione per fidem cogznbsp;nofeatur.Hoc autem abfeonditum amp; inuifibile regnum,tunc manifeftabitur, tuncreucznbsp;labitur,quandoChriftus apparituruseftinnubibus, quemadmodum uidentibus difeiznbsp;pulis adcoelum afcendit.amp;cxtremoiudicio omniacompofiturus eft- Hocigiturextrcmlnbsp;iudicii rempus,primum dieitur tempus refrigerationis, quippe quod huius uitæ tempusnbsp;non fit nifi tempus calamitatis » amp; ut Dauid uocat, uallis lacrimarum. Nee aliud in hocnbsp;mundo quo ad ucnerit tempus extremi iudicii,cxpeftaueris,quam afRiâiones ,aduerfitanbsp;tes,eruces amp; mortcs;8i qüanqinterdum nonullafelicitatis fpes afFulgeat, tarnen nihil eftnbsp;in rebus humanis firmum, nihil ftabilc, nihil conftans. Diesperegrinationis noftræ,nbsp;quemadmodum lacob ait,funt parui amp; mali.Teftatur Si uulgatum apud Ethnicos didii,nbsp;maxima efle uitæ noftræ incommoda,fic enim illi aiunt.optimum eft non nafci, proxiznbsp;mum autem, fi natus fis, quam primum mori Feruntur amp;Thraces quondam inluceninbsp;lecens æditos lachrimiSj mortuos autem conuiuüs Si tripudiis profecutos effe,quaconfuenbsp;tudine fignificarunt, uitam humanam miferam admodumamp;calamitofam, mortis autcnbsp;diem miferis mortalibus optimam effe. Et bas quidem uoccs ac confuetudines, extorznbsp;(itillis calamitatum huius uitæ fenfus. Nos autem præter fenfum , etiamcalamitaznbsp;lis caufam agnofcimus. Siquidera pofteaquam Adam parens nofter peccauerat adznbsp;uerfus Deum,audit, maledifta terra inopere tuo, in laboribuscommedesexeacunznbsp;dis diebus uitæ tuæ. Spinas Si tribulos germinabit tibi. In fudore uultus tui uefcerisnbsp;pane tuo , doneereuertaris in terram ? Gumigitur nos omnes ex Adamo prognatinbsp;fumus, amp; præuarieatio eius hæreditaria fucceflione nobis natura adhæret, unanbsp;cum peccato adhærent etiam nobis peccati authoramenta , quæ funt affliôiones,nbsp;cruces amp; mortes. In die autem extremi iudicii, implebitur illud uere, amp; perfede,nbsp;quod Efaias uaticinatur dicens . Obliuioni tradentur anguftiæ priores , amp; abfconznbsp;ditæ eruntab oculisnoftns,quiaegocreococlosnouos,amp;terramnouam. Sinoneruntnbsp;inmemoz

HOMILIAE IOAN, BR.ENT1Ï. 54 in memoria priora, 8i non afeendunt fupcrecor. Sed gaudebitis Si exultabitis ufejnbsp;in fempiternum in his quæ ego creo , quia ego creo Hicrufalem exultationem amp; po/nbsp;pulum eius gaudium , amp; non audietur in ea ultra uox fletus amp; uoxclamoris • Et innbsp;Apocalypfi. Abfterfurus eft deus omnem lachrimam ab oculis eorum. Et morsnbsp;ultra non ent , nclt;5 luctus ,ne^ clamor,neqp dolor ent ultra, quia prima abieznbsp;lunt ? Proinde , baud iniuria dies extremi iudicii, quo haec omnia perfede impleznbsp;buntur , tempus refrigcrationis uocatur , quo appropinquante, fufpiciendum eft,nbsp;amp; monitore CHRIST O attollenda funt capita noftra , quoniam appropinquat reznbsp;demptio noftra . Rurfus uocatur quo«^ hie dies, tempus leftitutioms, quern oporznbsp;tet ( inquit) codum accipere.uG^ ad tempora reftitutionis omnium,quæ locutusellnbsp;deus per os omnium fandorum fuorum a fæculo prophetarum« Etenira DOMIznbsp;NVS pet lefum Chnftum ita omnia ordinauit,amp; difpenfauit, ut pii optimis beneznbsp;didionibus fruantur, impii autem peffimis maledidionibus affreiantur. Quemadznbsp;modum lex teftatut in Lcuitico capiie uicefimo fexto, amp; in Deuteronomio capite uiznbsp;cefimo odauo. Ordinauit quofj ut Chriftus dominetur.lfracl fecure habiter.Ifraelisnbsp;autem boftes uidi fuccumbant. Sicenim omnes prophetæ prædixerunt, fore uidenbsp;licet,utCHRlST VSdominetur a mariuftç ad mare amp; omniahabeat fnbieft.a fubnbsp;pedibus eius, acpacis non fit finis, ferueturque uerus luda, amp;lfraelhabicetconfidennbsp;ter,adeo^ montesftillent dulcedincm,amp;omnescolles culti fint. Et quisomniaenuznbsp;merare poftet, quæ prophetæ pafl'im de regno CHRISTI, amp; felicitate eorum quiChrinbsp;fto credunt,ac infelicitate aduerfariorum Chrifti inculcant^ In hoc autem fæculo,nbsp;omnia ilia inuertuntur, gjpræpofterc fuccedunt, Impii enim belle uiuunt, féliciternbsp;agunc,amp; quo peiores funt,uthabet uulgatum didum.eo fortunatiores funt.Contra,nbsp;pii omnibus afflidionibus obruuntur, omnibus maledidionibus afficiuntur, amp; quonbsp;magis pii funt eo infeliciores funt. Adhæcuerbum CHRISTI,in hoc mundoconznbsp;temnitur, ridetur,amp; profligitur,uerus ifracl perfecutionempatitur. Si iuxta prophC” omniuinuer,nbsp;tam , quottidie mortificatur, nec ufquam habet tutum in hoc muodo afylum , tanz tMtur.nbsp;turn aheft, ut habitée confidenter. Quidergor' mendacia ne funt, qua deus de piisnbsp;amp; impiis ordinauit,amp;quæ prophetæ de regno CHRISTI,amp; eorum qui Chriftocreznbsp;dunt fecuritate, prædixerunt s' Abfit. Quæ enim piis promiffa, amp; de Chrifti regnonbsp;prædida funt,ea nunc in Chrifto quidem ueriifima conftant,amp; a credentibusin fiznbsp;de poflidentur« Deus autem diem conftituit, quoomnia ilia,quæ lege fua ordinaznbsp;uit.amp;per prophetas prædidafunt,itareftituturus,reformaturus amp;compofiturus eft,utnbsp;immutabilia perpetuo conftent,amp;: pii quidem æterno gaudio, impu autem æternonbsp;fupplicioafficiantur,atç ut Chrifti regnum fempiternum, manifefta return experiznbsp;entia perduret. Ante cum diem, nuUa hominum comitia , nulla concilia , nuUænbsp;fynodi,nulla conucnticula quicquam efficient,nifi fortaffis externa quædam amp;ciuiznbsp;lia componant- Sed quod attinet ad ucram amp; durabilem rerum tranquillitatera, niznbsp;hil prorfusefficient. Solus hie dies,quern DOMINVS fuo tempore reuelaturus eft,nbsp;omnia in fuum legitimum ordincm difponet amp; componet. Proinde ,rede a Peznbsp;tro, dies reftitutionis omnium, quæ a prophetis prædida funt, uocatur. Igitur quemnbsp;admodum Petrus fuos auditores monet,ut refipifcant amp; conuertantur per fidem adnbsp;DOMINVM , quo in aduentu Chrifti in die reftitutionis amp; reformationis omnium,nbsp;una cum CHRISTO falutem confequantur,ita amp; nos monendi fumus,ut pocnitenznbsp;liam agamus, quo fide in CHRIST VM iuftificati.in illo die, quo omnia reftituenznbsp;tur.rapiamur innubibus,inoccurfumDOMINI in aëra,amp;ficfempcrcura Dominonbsp;permaneamus. Fortaffis autem partim Mofi Sd prophetarum autoriias, at«^ uetus patrftnbsp;religio, partim abnegatio qua Chriftus coram Pilato palam rcpulfus eft, potuiffent nonnbsp;nihil auditorcs Petti a fide in Chtiftu temoraxi,iu in aio fuo.cositates.Quidtdeficicmus

f 4

IN CAP. TERTIVM ACTQ APOST.

ncaMofecuiusauthon'tashaftenus noWs fuitfemper facrofanfta deficiemusnéare ligione Patriarcharum noftrorum.qui ueramfcmpcr pietatem feftati funt^ agnofccmusnbsp;nelefum ilium Nazarenum, uerum'Mefchiamfquifortaffisjnosnonagnofcet.etiamfinbsp;ipfum agnofcamus, quippequemantea coram Pilato publice abncgauimus, amp; a nobisnbsp;repulimusj' Petrus igitur optime gnarus affcftnum confcientiîc,hanc 6dei in Chriftumnbsp;t* remoram,orationis fuæ confcquentia amouet,amp; ait.Mofes quidem ad patres dixit, proznbsp;» phetam fufcitabit uobis DOMIN VS deus ucfter de fratribus ueftris mei fimilem.Audienbsp;,, tis eum iuxta çmnia quæcunqj locutus fuerit uobis,futurum eft autem,utomnis animanbsp;„ quæ nonaudieritprophctamillum.extermineturepopulo. Non hoc uolo (inquit Pe/nbsp;crus)ucaMofedeficiatis,utMori authoritatcmcontemnatis,fediubcopotius,utlvlofennbsp;audiaris. Mofi obfequamini, Mofen obferuetis. Audiatis autem amp;obferuabitis cum, finbsp;lefum ilium Chriftum,quern uobis nunc prædico.audiatis amp;obferuetis. Itacnim Moznbsp;fe iuffit.ita mandauit, ita præcepit.cum in Deuteronomio capite decimooftauo fic dicit:nbsp;prophetam de genre tua, amp; de fratribus tuis, ficut me, fufcitabit tibi dominus dcustuus,nbsp;ipfumaudies. Ponam,inquit dominus, uerbamea in ore eius.Ioquetur ad cos omnianbsp;quæ præcipio illi- Qui autem uerba eius,quæ loquetur in nomine meoaudire noluerir,nbsp;Teflimottia ego requiram ab co. Agnofcitis opinor.uiti fratres,uaticinium Mofi ueftri.quo promit/nbsp;tit ahum prophetam poft fc. EtquiseftilleaIiuspropheta,qsamIefusChriftus,dcquonbsp;Petrut proa nunc nobis ad uosfermocfts? Omncscnimconditiones,omncs proprietäres, guas Monbsp;bt in Chria fe de futuro illo propheta fcribit, in nuilum alium, præterquam in hunc fblumlcfuranbsp;ftume/Ji-cre Chriftum competunt. Nonne lefus de gcntcamp;famiiiaucftra, uidelicctde tribu ludananbsp;dendum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus eft^ Sed quod de genre ludaica natus eft,commune habet cum multis aliis prophez

tis. Hoc auté quod fequicur.ab omnibu.s aliis propbctis eum feparat. Quid ergo illud eft? prophetam inquir,fufcirabitdeusficutmc,amp;ponctuerbaeiusinoreeius. Quibus ucrbisnbsp;indicat Mofe,quod futurus ille propheta,nnuo uerbi diuini minifteriofundurus fit* Minbsp;nifteriurn autem propheræ illius, non effet nonum, fi nihil aliud quam legem amp; uerbunbsp;Mofiprædicaret, nec eflctminiftcriumMofi nouitatefimile.fedmultoMofeinferius*nbsp;amp;abiedius,quippe quod ex Mofe originem fuam ducerct, fi tantum Mofen interpretarenbsp;tur.Italt;5 oportet,quod ficut nouum crit minifterium propheræ illi us, ita nouum fit ucrznbsp;bum.noua fitprædicatio eius. Quis ergo inter eos prophetas.qui Mofen fccuti funt,noznbsp;ua,amp; alia quam Mofe prædicauirr Certe nullum alium reperietis, quam Icfum ilium Nanbsp;zarenum,in cuius nomine,hic quadragenarius claudus.fanus cffedus eft. Etenim omznbsp;nibus aliis prophetis fpiritus Mofi diftributus cft.qui amp; ex illo, non aliud uerbura,quamnbsp;Mofe prædicauerunt.Mofe legem adnunciauit. Similiter amp; alii propheræ legem a Mofcnbsp;latam populo inculcauerunr.Mofe maledidioncs fecuturas cos, qui legem non obferuatnbsp;prædixir. Similiter amp; alii prophets malediftioncs, a Mofcprædidas, quibufdam etiamnbsp;exaggerationibus amp; amplifiicationibus adnunciauerunt, aut uerius repeticrunt. Mofcnbsp;quædam uaticiniade futuro Mcfchiæ facerdocioamp;regno fuis legibus amp;malediftionibusnbsp;infperfit’Hoc idem fecerunt alii prophctæ,nimirumpræceptorisMofidifcipuIi.Solusaunbsp;tem lefus Chriftus noua amp;Ionge alia.quam Mofe prædicauit.Non enim legem, peccatanbsp;indicantem,exagger3ntcm amp;augentem,ficut Mofe amp; alii prophctæ.fed Euangelion pecnbsp;cata deiens,expurgans, amp;penitus auferens predicauit. Non legem iratum deum dcclaznbsp;xantcm,amp;omnes homines occidentem,id quod Mofi erat minifterium.fed Euangelionnbsp;gratiamamp;clementiamdeioftentans,amp;omnes,quorquot in ipfum credunt, uiuificans,nbsp;adnunciauit. Adhæc non uaticinia quædam de futuro Mefchiæ facerdocioamp;regnonbsp;prophctauit, fed quod erat de his prophetatum , hoc ipfe occupauit, compleuit, Stnbsp;perfecit,ita ut facerdos fit in sternum fecundum ordinem Melchifedec ,amp; rex in folio Danbsp;uidis longe late^ a mari ufcç ad mare , in ccclo amp; in terra dominans. Itarj, uiri fraznbsp;très, fi apud uos authoritas Mofi facrofanda eft gt; ut debet effe fandiffima , multonbsp;ûndior fit authoritas lESV CHRISTI, ad quem uos Mofc a fe • remifit,nbsp;amp;iuffit

MOMILIAE IOAN. B RE NT It

Siiuffttatipfumaudiatis, adhæc graue amp;feueri»n ilJifupplicîummînat«scft,quibunc prophctam contcmpferiL Qui uerboeius.inquit DOMINVS.quae loquctur in nominenbsp;mco audirc noiucrit,cgorequirani ab eo,hoc cftjuturum eft, ut omnis anima, omnisnbsp;homo qui non audicrit prophetam ilium, exterminetur e. populo. Vidcris igif,quod innbsp;Chriftum credere, non fit deficere a Mofc, fed Mofi obfequium præftarc, amp; fupplidumnbsp;deicffugcrc .acueramfalutemconfequi. Ncc eft quod cxiftimens uos fide in Chriftumnbsp;dcfefturos a uatldniis Si oraculis prophetarum • Siquidcm omnes prophetæ a Samuele, ,,nbsp;acdcinccps quotquot locuti funt.adnunciauerunt dies iftos.In Samuele publkus prophenbsp;tarum ordo incepit,antc quern licet aliquot fucrint prop hcne,tarnen nondum erat publinbsp;eus prophetarum ordo inftitutus, nondum trat publica prophetarum fchola inftaurata,nbsp;nondumerant filii,hoceft,difcipuli prophetarum , quales fub Samucic eflcccperunr,nbsp;Omnes ergo prophetae.a temporibus Samuclis ufiç adhæc noftra fecula, quoties prardi-' frophetlt;tt-inbsp;earunt de benediftionc.quam deus daturó fe pet fernen Abrahx promifit, quoties pro/ tefiimonM dtnbsp;•«iftionemDau«difaftamrepecierunr,rocicsea tacitcfignificarunt,quaehistemporibus Chrißo^nbsp;per lefum Chriftum impleta funt. Adhæc cum prophetaî Mefchiac facerdocium amp; regnûnbsp;defctiberent,explicarent,commendarenr,amp;ampli(rimis laudibus ornarent, certe In hjccnbsp;tempora rc^excrunt,quibus ucrusille Mefchias Icfus Nazarcnusrcgnumfuumaufpica^nbsp;tujeft,amp;rcgnarurus eft perperuo.Ita«^ fi ptophetarum uatkiniis fidem adhibctis.creditenbsp;ctiam injefum Chrifhim.De illocnim prophetic uatkinati funt, illius regnum defcripfcnbsp;run t.priufq homo natus effet. Atcj ita non deficietis a prophetis.fed potius prophetarumnbsp;oracula feftamini. lam ft adliuc uos a fide in Chriftum remoratur * uetus patriarcharumnbsp;ueftroturareligio.exîmametiam uobis,hocquicquideftoffendiculi.Vosenimeftis filiinbsp;prophetatûac reftamenti, feu pafti,quod teftatus eft, amp;pepigit deus erga patres noftrosnbsp;diecns ad Abrahamu,amp; in feminc tuobenediftionem confequentur omnes famili« tcrlt;nbsp;laî. Quia igitur cftis is populns,cuius patriarchis.primu Abrahac.dciude Ifaaco amp; lacobonbsp;deuspromifit,amp;facdusnun^uiolandumpcrcuffit,cfeft’iccreuelir,utomnesfamiliæter/nbsp;rx.bencdiftioncm per fernen Abrahx cófequanf, agnofcitis,opinor, paftu dei.agnofci/nbsp;tisteftamentumamp;facdusdei.QuodergocxiftimatisilludAbrahasfemeneffe, per quodnbsp;benediftio promtffa eft { Certe non eft liaac, non eft lacob, nec alius quifpiam ex horumnbsp;pofteriSjCjuiantchaEctemporafuerunt,fcdcftlefusChriftusdorainusnoftcr. Terhunenbsp;enim quifquis in cum credit,omnium benediftionumthefaurum confcquitur,utpcceaznbsp;taeius remittantur,ut fanôificetur,ut ab omnibus aftliôionibus fcructur, ut non moria/nbsp;fedhabcatatternam uitamStfclicitatem Igitur,fiinChriftum errdideritis, nonrelinznbsp;quetis religionem patriarcharum ueftrorum, fed ucrc ilium cultum dco praeftabitis.quSnbsp;illi dco gratiffimum prsftiterût,Credîdcrunt enim in promiffum illud fernen Abrahae,nbsp;fpctaueruntexcofemincbcncdiftionem,amp;ex hacfide.primucoram dco iuftificati funt.nbsp;Deindeperpetuanifelicitatcm confccutifunt,itaamp;uos, ficreditis in lefum Chriftumnbsp;qui eft iÛud Abrahæ femcn,confequimini St luftitiam Sifanftificationem amp; redemptionnbsp;nem ,6i uerarn falutcm-Et tantum abcft.ut fide in lefum Chriftum, paftaamp; teftamenta anbsp;deocump*^*^^5^*5lt;^oudita,nioletis,utpotius pct fidemftuftum illorumpaftorumSinbsp;res ipfas teftamétis aut promiffas autlegatas accipiatis .Scd illud adhuc rdiquû eft, quodnbsp;fortaffistimetis.ne Mefchias illclefus uos non agnofca^propterea cjabnegaucritiseumnbsp;cotam Pilato, amp; a uobis reicceritis. At iubeo uos aequo animo effe, nam Chriftus lefusnbsp;idco in hunc mundum uenit,ut pcccatores faluos faceret,quorum cum uos primi fitis,innbsp;primis etiam Chriftus ad uos pertincr. Nec hoc folum nomine, quod primi cftis peccatonbsp;rcs.ad uos pertinetjfed etiam eopraecipue nomine,cp eftis filii prophetarum amp; teftamenznbsp;ti. Vobis ptimum deus cum fufeitaffet filium fuum lefum, mifit cum bcnediccntem uoznbsp;bis,ita ut unufquifiç ueftrum conuerteret fc ab iniquitatibus fuis. Ad patriarchas ueftrosnbsp;faftae lunt promlffioncs de benedifttombus Icfu Chrifti , amp; deus foedus cum illisnbsp;iniit)quod uelitfamilies eorumpexfernen Abrahaebcnediccce,K faluare. Cun^iigltiMi

IN CAP. TERTIVM ACTO APOST.

¦os (Itis patriarchacum HHi amp;deus hoc lempore protnifTiones fuasde lefu ChiiftooMiv« pleuic,quofaedus fuum cutn patriarchis initum, non uiolarct, uoluit ut uobisptimutnnbsp;Kfurrcêio feu regnum Chrifti adnunciarctur, uidelicet,ut credentes in lefum iUû Chiiznbsp;ftum,promiiTas bcncdiâioncs,quæ funt remiffio peccatoruro» iufticia, fanôificatio,nbsp;dcmptio,8f perpétua falus,confequamini. Quanq igitur abncgationc ucftra Chriftü co/nbsp;tam Pilatorcicceritis,tamcn quia ueritas fœderis , quod deus cum patribus ueftiis iniit,nbsp;adhuc hrma durât, adhuc obuiis, quod aiunt ulnis, uos rccipietChriftus ,amp;minime uosnbsp;excluder, modo peccatum ueftrumagnofccntes,in ipfumuere credatis- Haftenus Pétrinbsp;oratio,in qua primum quidem auditoribus fuis.tum peccatum eo^ quod aduerfus Chrinbsp;ftum commiicrunt,exaggerat,ianu3s regni codorum claudere uideretur. Poftea tarnennbsp;recludi t cas,amp; q poteft iatilTimc eas aperit, prædicatione gratuirae remifljonis peccatorânbsp;per lefum Chriftum.Agamusigituramp; nos pocnitcntiam,amp;conuettamur, ut peccaüsnbsp;noftris per fidedeictis benediâionem xternæfalutis adfequamur, inChiiftoIefudominbsp;ni noftro, qui cft una cum pâtre amp; fpiiitu fanâo deus laudandus in £xcula,Amcn.

CAPx IIIL HOMILIA XVI.

pofterum diem: nam erat iam uefpera. Etfiautem hæ fuerunt,poft acteptum fpiritum fanflum , perfetutionum aduerfus regnum Chriftiprimitiat, tarnen non rft nouuranbsp;quod Satan conatur. Vêtus eft aduerfarius amp; iam inde ab initio or bis, hoc unum fempecnbsp;molitustft.ut fines imperii fuifipfeenim eft principes huius mundi,amp;dfus huius faeculi,nbsp;quemadmodum Paulus indicaQtueatur Si quoquo modo poftit, regnum DOMI NI noznbsp;ftriIefuChriftieuertatamp; ad internirionem ufcçperdat. Nullum enim eft conforcium,nbsp;nulla toneordia Satanæ cum Chrifto, ftd gerunt illi inter fe bellum irreconciliabile,ftnbsp;quod nullis focderib^ componi queac.EtcnitnSatan,iuxta nominis fuiintcrpretationc,nbsp;bominum aduerfarius ac uerc diabolus feu calumniator eft. Chriftus autem eft hominânbsp;amator amp; intcrcefforiSatan eft mendax,Chriftus ueraxiSatan ad peccata impellir,Chriznbsp;ftus a peccatis liberans,ad iuftitiam ducinSatan tenebræ.Chriftus lux eft ; Satan rxcxcatnbsp;mentes boininum,Chtiftus illuminât; Satan eft homicida,Chriftus hominum uiuifionbsp;to ; Satan princeps eft mortis, Chriftus autem princeps uitae ; deni^ Satan ad acternamnbsp;damoationt m ducir.Chnftusautem ad aternam fcIicitatcro.Qux igitur poffetefle illoznbsp;turn cômuniorquod amicitiaefoedusrSatanaeinftinftu Pharao tex Aegypti opprimebarnbsp;quondam tyrannide fua ifraelitas.ft publico edifto mandabat,utomues mafculi Hebrxznbsp;©turn intcrficerentur. Animaduertebat enim Satan lefum Chriftum regnum fuum innbsp;Ifraele iam turn mcditari.ft quo plures fierent ifraelitar, c opauciores relinquerentur imznbsp;pcrio fuo fubditi.Hoc impul fore, Saul tex ifraelisDauidi infidias ftruebat, ut ipfumnbsp;occideret. Siquidem intelhgebat Sathan,eDauidc prodirurum effe lefum Cbnftum,nbsp;SMi bellum ßnibus fuis illatuiHs cffet,amp; populum impciio fuo fubiedum petdomiturus,

Huiox

ttOMlLlAE IOAN. BRENtjI’.

Bîüius kcm confilio faftnm eft.ut Prophctx intcfficf rentur.Hi cnim praedicabant de rcg no Chnfti,amp;ampliffimas Chrifti uinutes cekbrabant.unde multi in uenturum Chriftûnbsp;credentes,abimperioSatanædcfiaebanr.Cum igirurpropherje populumSatanæfubdinbsp;tum ad dcfeftionem follicitarcnt.fubornauitSatan fateUitcs fuos,teges amp;principes,ut pronbsp;phetas trucidarentNon enimimpuncfcrt,qui inalicnoimpcriofeditionem mouet,84nbsp;populum addcfeftionem fui principis foUicitat. Accedit hur.quod etiam Satana; impulznbsp;fuSamaritani coram Artaxerxequcmadmodum in Efdracapitc quarto ft ribitür, accuznbsp;fantIudîEostempîuminHierufalemreftaurantcs,amp;impediunt,ne rcmplumrcædifice^.nbsp;Profpiciebat cnim futurum, ut quo magisflorcret religio luda-orum, coplures a regnonbsp;eius deficcrenr.Poftremocum iam Chriftus in terris ageret, in eum totum impetum fuânbsp;ucttitjincumotnnes artcs,dolosaftus,potentiamamp; induftnam fuamrxpedît,utipfumnbsp;deterrautuentiumdelcret.lsenim erat, quemantcain omnibuspiis perfetutusfueratinbsp;pér quem folum regnum fuum metuerat ,amp; qui expugnato acdeuiôo Satana omnesnbsp;orbis terrarum finesoccupaturus erat. Itaqj adChriftum perfcquendum,non unum, ffdnbsp;omnia hominumgencraimpcllit.firibaspharifæos, magiftratus, pontificcs.prfffides,nbsp;reges,uulgum^difcipulos amp;apoftolos eius,exiftimans,fi folum hunedeterra eradicaffer,nbsp;fepoftcaln fummarranquillitateimperiofuofruiturum.Ecceautem.tum poft mortemnbsp;Chrifti aliquamdiu fecurusagerer.Sl fe egregia ac ftabili uiftoriapotitumopinarctur, exnbsp;împromfoproditpifcatorPetrus, qui Chriftum abnegauerat amp; prinopio quidemtrianbsp;milka imperio eius fubducit-Deinde autem affumens fecum alium pifcatorcm.uidelicetnbsp;loannem.conatur omnes.quotquot in Hicrufalem habitant, ad dcfcftioncm follicitare,nbsp;O rem Satanæ indtgniSiraam ujfam,qgt; tam abieftijam contempti pifcatorcs, ram iliitcnbsp;ratiamp;imperiti homines, auderent rerminos impenifui muadcre,amp; populum a regnonbsp;fuoabdutere. Proindeexiftimansiterum principiis obftandum effe amp; feromedicinamnbsp;parari.redit ad ueteres fuis artes amp; ftudi3,ac impellit facerdotes, uetera uidclicct organanbsp;fua,magiftratusterapIi8iSadducafos,utiniiciantin Petrum Siloannemmanusamp;ponâtnbsp;tos in cuftodiam, ut poftero die ad concilium pontificum producantur. Quid ergo cauznbsp;£ar praetexunt iili,quod Petrum amp; loannem coinprehendant, amp; uint ulis euffodiantf Nûnbsp;palam dicunr.Confcruabimus regnum Satanaîjamp;deftmemus regnum dei* minime omnbsp;nlum. Angeluscnim Satanse non reuelat fefe fua fpçcie,quippe quæ turpior Si faedior eft,nbsp;quam utreciperetur.Stuel afpeftu digna iudkaretur« Sed tranffiguratfefe in angdum lunbsp;cisSt honefta ac diuinafpcciç comptus prodit,ut ignaros amp; imperitos fallat. Hinc eft, tpnbsp;cum Pharaonem inftigaiTetjUt ifraelitas opprimeret, non diccbat Pharao, opprimaminnbsp;ïfraele regnumdei,8£confeiuabo regnum SatanacJeddicebanOpprimamus ifraelemncnbsp;fortemultiplicetur,5c 11 ingruetit contra nos bclium,3dd3tur inimicis noftri'',expugnaznbsp;tifej nobis egrediatur de terra-Hæc eft honefta fpccics,honeftum enim cft,cauere ut fubznbsp;diti non dcficiant ad hoftes regis fui,amp; eum hoftibus regem non expugnent. Saul q uoegnbsp;non fenciebat fc Dauidem obtruncaturum utoccifo Dauide regnum Satanae,praoueat,nbsp;fed ne Dauid imperium fuum,quod DOiMINVS ipft contulerat,inuadercr,amp; ipfo eieftonbsp;regnaret;Honeftum autem eft imperium fuum tucri,amp; feditiofos comprimere, Adhjec rcnbsp;ges amp;principcs,non intetncicbantprophetaseoprætextu, ut Satanæ regnum conferuaznbsp;icnt,fedutrcipub.turbatoribusdignumfaâis fuis fupplicium inferrét. Nam amp; Chriftusnbsp;occifuseft.apontificibus noneonomine, utiUi Sacana:obfequiumprxftarent,fedncnbsp;Romanus imperator gentem eorum perderetProuidete autem ne gens pereat,honeftânbsp;^ft-Sic amp; hcK 1)^0 comprehenduntur Petrus amp; loanncs, ac in uincula coniiciuntur, nonnbsp;quodquieos comprehendunt, confitcantur fe uiokntia fua ucIleSatanæimperiu tueri,nbsp;fed alias atlt;ç alias eaf^ honeftas caufas praetexur. Sacerdotes enim Simagiftratus remplinbsp;njoleftc ferebât.cf homines illiterati.Si pifcatorcs.populû doc ebant quod tamé erat uel fonbsp;lo^sfacerdotûamp;leuitarum.uelhominûdoâopi, inter PharifæosSfSadducæos.Sadducœlnbsp;autem molcfte fcrcbant,lt;j adnûciaxent publice rcfurreftîoné mottuoÿ;,quâ ipfi negabâ»

IN CAP. QVARTVM act- APOST.

In nomine lefu Chrifti.Pontiftccs aute^ amp; magiftratus urbis xgro animopacicbantHf^ q» quem ipfi ad crueem damnauerat,eum Petrusamp; Ioan nes iniufte damnatum afierercr^nbsp;refurrexiffe cum a mortuis, adcolt;p omnium crearurarum poteftatem poflidctc affirgt;'nbsp;marcntCaetcrum hæc audiens.non quafi fimplicitcr difta ttanfeas. Omnes rci tircumznbsp;ftantrxconfidcrandæfunt,amp;tuncperfpicicsgt;quantæfueritlibcrtatis,argufrepon«ficcsnbsp;a Magiftratus iniquæcædis aduetlus Chriftum defignatae.Etant Petrus amp; loanncs pifeanbsp;tores 3mbflks»indofli,amp;illitcrati.Pontificesautemamp;magiftratus,qaiIefumoctidcrantnbsp;hominescrantdoftiirimi.amp;potcntiffimijamp;incaipfaurbe lurifdiftionemhabebant.innbsp;qua Petrus amp; Ioannes pabm iniuftaceos cadis accu(abant.Nec erant abfentes jnaliisnbsp;gionibus,fcd in ipfa urbe prafentes babitabant. Nûc Igitur confidera quanta: litlibcrtanbsp;lt;is,imo,fi iuxta carncm ludicauens, temeritatis, fi idiota quifpiam imbellis amp;illiteraiusnbsp;publice accufet magiftratum, in eaipfa urbe in qua magiftratus habitat, cp iniiiftrdatnznbsp;naueritreum heri autpndie acarnihcc interfeftum. Quanto obfetro uitat fuædifcrimi/’nbsp;ni fcfeobiicitrPetrus auremSf loanties in hoc a Chrifto miffi erant , ut Euangelion adznbsp;nunciarcnt.Porto non poterant Euangeliumdc lefuChrifto finccntet adnunciare,nifinbsp;etiam oftendcrent eum iniufte damnatum effe.Itatç non eft tcmeritatis, fed officii, nonnbsp;libidinis fedobfequiidiuini,quodaccufarintpalampontificesamp;'magiftrarusiniquiE conbsp;dcmnationis.Hoc tamcn illi baud quacj fic interprétantes comprehenduntapoftolos.Snbsp;uinculis cuftodiunr,donee ioncilium togatur.ut eónmni confilio coUato regijû Cbrifttnbsp;cuerrant. Caetcrum quod Satan in hos duos apoftolos conaf,amp; antea palam in Ifraelem,nbsp;In Dauidem,in prophetas, in reft juratotps rempli,amp; in Chnftum conatus eft, hoc idemnbsp;priuatim in quofuis priuatos moliTur,quicupiunt défit ere abimperiofuo, amp;lcfnmChrinbsp;ftum agnofcerc.ut exempli gran ’.Siauarus impoftor,ex fide in lefum Chriftum, ab imnbsp;pofturi.fuisrefipifcit,amp;iredenspromiftionidiutn.T,quxeft pattern toelcftcm nobisdanbsp;turum pancm quotidianum, uexationemdei nonlibidtncmauaricixftu:fequKur,conznbsp;feftim Satan tcclum terrx mifcet, amp; uariis eum intommodis afficit, utChrifti regnumnbsp;In co eradicec, amp; ipfum rurfugt; in pomeiia fui regni trahat. Si inuidus quifpiamtonaitianbsp;tor.credatfibipetChriftum pcccatum inuidiæ fuæremiflum.amp;pro inuidia candoremnbsp;aflumar, bene precans etiam deuouentibus ipfum.mox Satan obikit eum uariisaduetznbsp;fanorumfuorum calumniis.quibus ipfum addefedioncm a Chrifti imperiofollicicat,6£nbsp;sd fuutn regnum inuitat.Brcuircr quitunqi uelpalam fines imperii Chtifti praîdicatioQenbsp;amp; (.onfeffione proferte ftudet.uel pnuatim prokgibusregni Chnftiuitamduccreeonanbsp;tur.is ftatim habrbttaduerfanumSatanam , quiomncmmoUtbitlapidem .utregnumnbsp;S:leges regni Chrirti in nobis impedi.ii,amp; nos ad fui obedientiam reducat. Proindequonbsp;magis Satan nobis reiiftir.eo forrius m obfequio Chnfti pergendum tft,utdeuiâopernbsp;dem Satana, folus Chriftus in nobi • regner.Sed quid fir, poftea quam Petrusamp;Ioannesnbsp;compiehcnfifunr,num Chnfti nomen obCuraturrautfortafflsauditores captiuirateprinbsp;mo: urn apoftolorum deterrentur, ne fidem m kfum Chriftum ampleflantur f Minimenbsp;omnium:nomen enim Chrifti mukoclai'U^’^fddif.utpoftcafequiCamp;interimdumillinbsp;uinculisderinentur,fideChrifti mitiantur duomiliauirorum,SicenimfcribitLucas.

*» Multieorum,qui audieruntfermonem ctedidcrunr.Sfaftus eftnumerus Uirorumcirci »» ter quinc^ milia.Quafoteobfciua hot locodiligenter.quam mirabili induftria.DOMIznbsp;N VS deus nofter, Satanæ confiha Si Lonatus inuettat. QuærebatSatan ut audirorescacnbsp;Q«op4(fl(» eenbus principum apoftolorumdeterriti, Eumgeliou de lefu Chriftoautneghgerenr,nbsp;Deiiffolet fa autcóremnerentóedo tcm admirandam.quo Peti us amp; loannes in tetriorem catterécôznbsp;tan^confilta jitjuntur,hocpluresfideminChriftumcapelTunt,amp;petfidem in Chriftum eteternmonbsp;retHiK/o-enbsp;nbsp;nbsp;Satanæcarcereliberanrur.QuærebatSatan uruinculis principum apoftolorumEuanz

WMerterei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnceretur.Sed quomagisilliuinculisconftringuntur, eohbenusEuangelion

reddirur,Qua:jeb3tSatan,utcaptiuitate apoftolorum fides in Chriftum extingueretur. Sed quo U-pius lUi apontificibus eapiuntiu, hoc lUuftiiot eftknux ôi ampliot dilatatur.

Longe

HOMILIAE IOAN, BRENTÎt 5?

Longe enim alfa eft ratio fcelerum Satanæ,lt;fc operurn Dci.Satanae fcclctâ, quaï inoimpuIforehommespalamdefignantjnu'niSjperfecuriombuSjUinculiSjCapti’nbsp;uitanbusjcarcen'busjtormentisjuerberibusjgladijsjaqueisamp;^crucibusütcuncpnbsp;compn'mun.ur,amp;^ quoad in rebus humanis fieri potcft,eradicâtur« At opéra deinbsp;eomagis promouenr,quo magisilla minis,uinculis,6Cidgenusrebus,perfequenbsp;risjamp;eoplusprogrediunt,quoplus carnalircfiftetiaimpediremoliris,Meditanbsp;batur quondam DÛMl N VS in lofcph filio lacob principatu fuper fratres fu?nbsp;os,ôi5 dedarabatquicquideraciftudconfilqjofepho per fomnium .Fratres au/nbsp;tem eius conabanrur con fill um Dei impedire5inuidia,perfecutione,fratria'dio,nbsp;ÔC. trsditione lofephi inferuiturem. Quid fit t Qiio illiexiftimabât fe diuinumnbsp;confilium impediturosjeo ipfo adiuuabant,DeIfraëlitis tyrannide Pharaonisnbsp;oppreffîsfcriptumeft:QiTantomagisopprimebanreos,tantomagis mulri plicanbsp;banturamp;Screfcebant.Saurquolt;^eo plusDauidem regno inaugurabat,quo plusnbsp;ipiumperfequebatur.EtPharifeiChriftumquidemadcrucemadegeruntjutrcnbsp;gnum eius euerterent.Sed eo ipfo Chriftus in regnum fuum intrauit,amp; fines imnbsp;perif fuiprotuIit.GentiliûquoiÇexquifinor crudelitasquondâ aduerfus Chri:»nbsp;ftianos,illecebra magis Chriftianifmi fuit,^ extirpatio. Dixifles ChriftianorSnbsp;fanguinem fernen eflejadeo tunemagis ædificabatur Chriftianifmus.cum cædcnbsp;batur.ôtnoftraætate,quomagis prçdicatio ueritatisEuangelqdeiuftificationcnbsp;fidefaduerfus fophiftican? ÔC papifticam hypccrifim minis principum, edidisnbsp;mandatis pontificum prohibetur,amp; crudeliflîmis fupplicqs tyrannorum op/nbsp;primi uideturjeo magis promouet^arc^in diuerfasorbis partes fpargitur, Cumnbsp;/girurueritasEuangeIijpcrfecutionibuspromoueaf,admonenturprimu tyrannbsp;nijUt uel tandem difeant contra ftimulos noncalcitrare, fed diuino operi liberSnbsp;permittere ctirfum, Qind enim cfficiGtj fi omnino in tyrânidc fua pergant r Cernbsp;lenihil aliud,^q,progreflum diuinioperisfuatyrannidepræteripforum expcnbsp;dationemadiuuanr,^ feipfos internitioni tradunt, Qiii tangituos,inquitprônbsp;phefa,tangitpupillum oculi fui.Ita tyranni qui Euangeliû pcrfequGtur, feipfosnbsp;perfequunt,feipfos pdunt,feipfos dânant,,pgrcdienteinterim Euagdrj ueritatenbsp;in totû orbem terra^, quos uocat Dns a reliquo hominû corporefeligente.nbsp;Deinde admonêtur etiam,qui adhucin fidcEuangelîj de fcfu Chrifto pauîo innbsp;firmioresfunt, quiquauisperfecutionis fama ad defedionemfollicitantur,nbsp;ut difeanepotius ex perfecutionibus fortiorem Ôf conftantiorem animum pernbsp;lefum Chriftum 6f fpiritum eius airumere,qua'm animum defpondercjôf terronbsp;re perfecutionum ab Euangelio deficerc.Qua£ eft enim bate noftra plufquâ efFoenbsp;iTiinatamoHicies,quodcumcertofciamusopusdeijquodeftpraîdicatio6^fidesnbsp;in lefum Chriftum abfcp ullis operumj uel Mofaicorum uel P apifticotum me/nbsp;ritis, iuftificatorem,nullahumana tyrannide impedin' poffe, quouis minarumnbsp;uento,autleui perfecutionum rumufculoitatcrritemur,itaconcutiamur,quafinbsp;ccelum fubito ^flet tuiturum,ôf omnia fubuerfurumt Non enim ut Paulus dbnbsp;cit, accepimus fpiritum feruitutis ad tirhorem, fed fpiritû adoptionis,per quemnbsp;clamamus t Abba pater, ^iritumuidelicetlibertafiSjquo perfuafum babemuSjnbsp;quod neep morSjUeque uita,necp angeli^necp principatus,neque poteftates pote««nbsp;MntnosfeparareadiledioncDei,quaîeftinChrifto lefu.ltaquedepulfometu,nbsp;certo confidamus Chriftum lefum qui in nobis eft,maiorem Öf potentioremnbsp;elfe,quam qui in mundo, cum is qui in nobis eft, iubeatnosbono animo eflenbsp;quod ipfemundum uiceric, agite certifli'maetiam nobis uidoria parata eft, innbsp;codem Chrifto I ES V DOMINO noftro,quicft una cum paircamp;Tfpiri/nbsp;tufando Deusiaudandusinfîccula. Amen,

ÎN CAP. Q.VARTVM ACT, APOST, H O M I L I A XVII.

VdiuimusPetrum ÔC lohanncm, quos Paulus Ecclefiæ co lumnas uocat,a facerdotibus QCmagillratibus tepli in car**nbsp;ceres coniedos fuiffe.Audiamus nunc quid,columnis Eo*nbsp;clefiæ uindis, inter principes QCpontifices fynagogæ adSnbsp;fit; Fadum eft autem (inquit Lucas) poftcro die,ut congrenbsp;garentur principes corum 8C feniores QC. fcribae ad Hieruianbsp;1 em,Ä^ Annas pr inceps facerdotum, SC Caiaphas amp; lohanz

Trd»^uißj'-tMeonfcien» tut (juMtum ter abnegatïonè^quaeuamcxecratusfueratAi^’^auerat^nô noffetIcfum.AIa»nbsp;io/umfitf et ter ambJtionc qua Chrtftum rogauerat ,ut ad dexteram eius federet, infignis acnbsp;ea»trlt;»«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobilts, tarnen crcdebant per lefum Chriftum, quem hat^nus prædtc^erant,

peccata eorum expiata effejnterim crantfibi confcq /ÿ i'nco fado,pr opter quod in utncidaconiedi fuerant,obfequium dcopræftiriffent,ô^ uocationi futnbsp;ftettj f«uijircnt.Confciéiia igi tut libera,quomodo potuit career ipforum capult;nbsp;uitas effet Scilicctmortcmtimucnmt, Atqui cresduntin lefum Chriftüjtjs morsnbsp;non eft damnumjfedquemadmodum Paulus ioquir,liK:rum,quippc qui probenbsp;reiant,(ÿomnisquicreditinfiliumDeiunigenitum,nôpereat,fedhabeat uitamnbsp;aeternam.Itae^ amiciffinM,hoe curemus,hocftudeamu8jutpcr fidem fecura connbsp;fcienciam habcamuSjamp;S uoeattoni diuinac fidcliter feruiamus,T uncenim ,quisnbsp;eft, ut alias Petrus ait,qui fitafflidur^ nos,fi bonitatis emulatores fuerimust imnbsp;«nojfiquid etiam accideritincommodi propter iuftidam,beatitamcnfumus»

S ed nunc mihi uide principum ÖC pöntifrcumconditioncm,Hicnimö^fi carceribus nonconcludantur, fed libéré quo lïolunt pergunt, tarnen quia con*nbsp;fcientiaeorumuinculispeflimorumfcelerum conftrida ell,inmedia libertatenbsp;captlui funt.Non eftpax imptis,dicitDominus deus. Sed impij quafi marc fcr*nbsp;ucns,quodquiefccrenequit,amp;Tedundantfludus eius in conculcationem dCnbsp;fum.Quæ igitur funtillafcelcra,quibus illi tanquam uinculis captiui teneban*nbsp;tur t Innumera funtjprçcipua tarnen emmierabimus,Ea funt,ambitio, auaricia»nbsp;inuidia amp;homicidium,lt;^odpaulo atitcinlcfum Chriftum defignauerSt.ltac^nbsp;hisuinculis capti ita turbantur,itahotroreconcuriuntur, ut nunc timeant,nere*nbsp;gnum 8C diuitias fuas amittant,nuncformidcntgt;ne feditionc uulgi exagitentur,nbsp;nunedeuitæ fuæ incolumitatcdcfpcrcnt»V ndefit,ut primatibus apoftolis catnbsp;cere dctenös,currant,rccurrant,conucntusagant, omnes fui ordinis, tarn extranbsp;urbem Hicrufalcm,^ intra cam habitantes,conuocent, concilia cogant, del ibeznbsp;rent,confultcnt,décernant,mandent,ÖC omnein,quod dicitur,lapidem moueant,nbsp;quo faltem uitam fuam tueantur.O a dmirandam rerum inuerfionem, Apoftolinbsp;carcere captiui mortem nonformidant,Principes autem ói^ pontifices corporcnbsp;non tantumliberi,fed etiam magiftratuspoteftate praediti mortem adeo formûnbsp;dant,ut a defpera ti one incolumitatis uitæ fuæ parum abiînt, A tcß hue adigit eo#nbsp;mail confcientia.Proindecaueamusabimpijsfceleribus ÔCuocationem noftrânbsp;«Xfide adminiftremus,utHberacôfcicntia fecuram S£ tranquillam in omnibusnbsp;etiam aduerffs uita agamus« Catterum cofyderemus modo qui ßnt dli, qui ad*nbsp;uerfus

9

H O M I L I AE IOAN. B R E N T î L 58 lier fus P ctrum ôf Ioannê,hoceft,aducrfus®hnftum ÔC Euangclion ci'us, quodnbsp;iftipraîdtcaucrunt,ad concilium inHîerufakmconuenïant.Noncnimfunthonbsp;minesdcmcdiaplebisfecCjnonfuntEthnici 8Cpubltci idololatrac ,fed qutrrurnbsp;admodumhiccx ordinecommcmoranturjPrincipes Iudacorumjfenatores,icrinbsp;bafjpontificeSjamp;Tlegttimac fideidefcnforcsacprotedoreSjÔ^ pcipuchi ad dam*nbsp;nandum Apoftolos nunc uelut ad commune incendium extinguendum co nuenbsp;niunt,quianteaaddamnandumChriHumconuenerant. Quid igitur pietatis,nbsp;quidclementiarin ApoftoIoSjCxhocconciliofpcfaresr’Cuiuscxemploquidbonbsp;ni extjs concilijs,quaeprincipes Si Epifeopi noftrifæculi, nuncpoft nupera ilUnbsp;comicia in qua palam Euangelij ueritas damnata cft,meditatur,expedaresc'Digt;'nbsp;cesjilli ludaci fueruntjnoftri Cbriftiani funt.Sed quemadmodum i11i affedabStnbsp;quidem uidcri légitimât ôfauitæ religionis propugnatoreseffe, legitimam ta*nbsp;menreligionem jfpecic Si prætextu religionis impugnabantô^ perfequebantur,nbsp;Itahoc facculo multi affedant quidem uideri Ecdefiiæ Chriftianæ Si Euangeîqnbsp;defenforcs,quitarnen Ecclefiam Si Euangelium religionis prætextu infedan*nbsp;tur. Annoneft Euangelioninfcdari,uiolentia prohibere ufum utiitiftp fpccicinbsp;ccenæ dominicæt annoneft Euangclion infedari,dirismandatis præciperCjUCnbsp;Miffapropeccatisjfacrifîcium fatisfadoriumôCexpiatorium obferueturt Annbsp;non cft Euangelioninfedari,publicedecernere, qgt; fides non fola coram deo iu*nbsp;ftificetjfed neceffaria fint operum mérita ad luftificationemt Aliahuiusgene*nbsp;ris fcxcenta funtjquæ nûc longum effet numerate, f talt;y cum antea uericas Euannbsp;gelq a Pontificibus Si Epifeopis noftri fæculi condemnata fit,facile conrjci ponbsp;teftjquid in eo concilio futurum fit quod nunc illimeditari dicuntur. Videa*nbsp;mus ergo quid in concilio principum Si pontificüm aduerfus Petrum ôf loannbsp;nem congregato adum fi t. Cum ftatuiffent eos in medio, interrogabâf,qua uir ’ »nbsp;tute,autquo nomine feciftis hoc uosf Vcriffimcfcriptumeft:Perdam fapientiS »»nbsp;fapientum,ôi^intelligentiamjnteUigentium reîjciam. Quid enimpotuilîet ftui*nbsp;tius Si ad rem impertinentius a principibus Si pontificibus interrogari î Conucnbsp;nerant»nconcilium,Sfconfyderât,utdefcelerc,demalcficio,dehærefî,autalionbsp;quopiam flagitio corum qui capfi,ô^ ad defendendum fc produdi eran t, cognonbsp;fccrent ac iudicarcnt.Illi autem non de feel ere, fed de benefado : non dema lefi*nbsp;cio, fed debeneficio :non de turpiflagicio,fed de honeftiffimo opère interro*nbsp;gani.Quacruntenimex Apoftolis,qua uirtutc, autqua potêtiaclaudum fanumnbsp;^integrum effccerint, Numclaudum fanareflagitiumeftr num debilem pîui*nbsp;quamquadragenarium fanitati reftiiuere fcelus eft f Cette non poflètgratius bcnbsp;ncficiumclaudo Si debili contingere,tantum abeft, utmaleficij nominecenfennbsp;dum fit.Nonnemedicimagnis etiam prarmrjs afficiuntur,fi ægrum quadriduanbsp;num tantum prtftinae fanitati reftituanti quanto magis Apoftolifuiffent ptæ*nbsp;mio honorandi,qui fanitatem contulerunt aîgro plufquaih quadtagenario.nbsp;igitur principes pontifices debeneficio in claudum collato quærunt, maniienbsp;ftcproduntjfeinfapientiafuaftultosfadoseffe,quippcquideea re inquirunt,nbsp;quæ iniudicium non ucnit,nec fupplicio fed praîmio dignâ'cft. Atque ill ud eftnbsp;quod Chriftus diciuCum tradiderint uos,ne fitis folliciti,quomodo autquid Ionbsp;quaminijdabitur entm uobisin ilia hora quid loquamini.Vrtdedabitur r autorcnbsp;quidem fpiritu fando dabitur,quid refpondendum fit.Sed tarnen ipfa aduerfa*nbsp;riorumucrbajuonmedioctcm tefpondendioccafionemfpiritu uos pereado*nbsp;rente praeftabunt. Proindenon eft, qgt; ex incredulitate fotinidemus, nc iuilamnbsp;noftram caufam prat infantia defendere non qu camus. Sed hoc curandum eft,nbsp;ut iuftam habeamus caufam contra aduerfarios, tuncenim etiam ipfi aduerfa*nbsp;rq occafionem optime refpondendi, 6Cnoftram caufam ednftantiflime tuendinbsp;g

ÏN CAP, Q.VARTVM ACT, APOST,

ptrebebuntSkenim ponttlicibus §Cprincipibus inquirentibusjquanam poten nacîaudus fanusfadus eßet,Petro refpondcndj occafjopræbita eft, qui rcpleznbsp;ä» tusfpiritufando,dJxitadeos:PrincipespopuliSCfenioresIfracljftnoshodicnbsp;o, examinamurjdceoquodbenefecerimushominiinftrmojquarattonciftcianuanbsp;95 fadus fic,notum ftt omnibus uobis Slt; totx plebi Ifraehqj per nomen Icfu Chriftfnbsp;F5 qucmuoscriicifixiftis,quemDeusfufcitauitaiTiortuis,perhuncifte aftat co*nbsp;ram uobisfanus,Quæfo te,diligenter obferues, i^longenuncPetrus coram connbsp;cilio principum dC pontificumjab eo difcrepet,qui nuper ad prunas in atrio Caianbsp;phæ coram feruis lacrificulorum QC ancilla fefc calefaciebat, ut interim cogno*nbsp;icas,quanta fit fpiritus fandi potentiajquanta plerophoriæ efficacia» Etenim Pcnbsp;trusjquinuperafpcdufcrui amp;^ancin»eita terrebatur,utintcrpelJarus, continuonbsp;Chriftum etiam execrationibus Sgt;C iureiurando abnegaretjis nunc coram fena*nbsp;tu reucrendifiimorum pontificumjSC illuftriffimorum principum, ipfa maieftanbsp;tisipeciemetuendo,adeonon terretur,utnonfolum Chriftum Iiberrimeconfi*nbsp;teatur,fcd etiam principes amp; pontifices,ob prepoftcram muncris fuiadminiftranbsp;tionem fugiilet,06 eos homicidij arguat, Vndenoua ilia fiducia SC libertas Pc*nbsp;tro t certenon eft in carne eius nata,fcd autorefpiritufandodonata.Poftcaquanbsp;cnim fpiritusfandus Apoftolis miflus eft,no uenitadeos uacuus 5C inanis,l’cdnbsp;aduexitfecuminnumerasdotes,noticiamperegrinarum linguarum,iWrtutcmnbsp;¦operandimiracula,intelligentiameorumquae anteaaChriftodidaerant,conznbsp;ftant«amfidei,fiduciam2lt;libertatemloqucndi,fapientiamaduerfarijs refpon*nbsp;dcndi,gaudium,pacem,lcnjtatem,mafuetudinem,bcnignifatem,6Cquisomnesnbsp;fpSs dotes reccnlere poffetr Quas fi QC nos affedamus ( omnino enim affedan*nbsp;dxfunt,fiquidem monemurjutfuperna 6C cœleftiaquæramus) curandum eft,nbsp;tit Buangelion de lefu Chrifto per fidemcoropledamur,Itafiet,utper Euange*nbsp;lion,quod fide excipimusjfpiritus fandus nobis adminiftretur. Spiri tus auicmnbsp;adminiftratus non folum eritfigillum fiC arrain cordibus noftris,uerumetianinbsp;ornabitnosijsuirtutibus,quascœleftismunicipatusanobisrequfrit,utindua*nbsp;mur tanquam elcdi Dei fandi ac diledi,uifcera mifcrationum,charita tern,me*nbsp;deftiara,manfuetudinem,lenitatcm3patientiam in aduerfis, ft quando opusnbsp;«rit,libcrtatcmloquendi,fiduciamconfitendilefum Chriftum, amp; quicquid eftnbsp;id genus uirtutum. Quae ergafunc ilia quae Petrus fpiritu fandorepletus maxi*nbsp;maloquêdi parrhefia dixit r Principio ciuiliter admodum fugillat pontihees ÔCnbsp;principes, fui officq ob1iri,nondemaleficio,fedbcneficioinquirant:Exift)manbsp;i5am,inquit,o principes amp; fcnatores,nos heri carceri traditoselTe propter flagiznbsp;tiumaliquodpernoscommiffum.Nuncautemuideo nos tantum examinari denbsp;bcnef{cio,quodinhuncclaudumquadragcnarium,quemcoram cernitis,côtuHnbsp;jnuslt;Atqui,bonfmagiftratuseft,uteosinuinculaconrjciatamp;pun(at,qui malenbsp;£icia defignant,nô qui hominibusbeneficia côfcrunt,Et præfides quos uos pronbsp;fiteminimittunturad uindidam quidem nocêtiumjlaudem uero rede agentia«nbsp;Quado igitur,ueftro ctiamtcftimonio,nihil nocuimusclaudoifti,fedmultuminbsp;profuimus,muneris.Ueftrierat,non ut nos ucluti malefadorcsin career es conîfnbsp;lt;eretis,5Cpérora hominumtraduceretis,fcdut benefadores laudeacprçmijgnbsp;afficeretis.Atquiaiïobislibetpratpofterismagiftratib^ elTcjamp;Tmalefadores launbsp;lt;iare,benefadores autemuindicarejbreuiterrefpodebimuSjquarationehccJaunbsp;dus beneficium fanitatis confecutus fitjô^ quoa dicemusjnon uobis fo’um, fednbsp;etiam toti genti Ifraêîdidum efleuolumus. Hic enim nuper plufquam qusdraznbsp;gintaannisclaudusjaftatnûc coram uobis fanus (aderat enim 8^claudus in counbsp;cilio,fiueaprincip';busuocatus,fiueab Apoftolisintrodudus,fiue fua fpontenbsp;âlisbenefadoribus ddhafrefeens) non noftra uir tute, non noftra iufticia, benc

enun

HOMILIAE IOAN. BRENTIL 59 en:'m nobis confcij fumusnoftracimbecill^atts Sgt;C iniufticiç:nccpotentia aliquanbsp;magica^quippcqin nullis ,ncc carminibus,ncccharaderibiis,nec exorcifmis,nbsp;qutbus rebus Magi uti folent hominem cxcantaui mus, fed fola uirtute, potennbsp;na,amp;: nominelefuChrifti Nazarcni,quemuos crucifixiftis quidem,fed deusnbsp;fufcitauit ilium a mortuis. Dictum cil ad eum fimplicilTimc: Innomine lefunbsp;Chrifti Nazarcni furge ó(Cambula.Etcccccontinuoexiliens,ftetitSCambula^nbsp;uic.Iefus igttur qucm uos crucifixiftis, huic fanitatcm, noftro tatum mintfterio,nbsp;fua uero autoritatc ÓC potenfia,qui nunc a mortuis fufcitatus,ubicß dominatur,nbsp;contulit»Animaducrte obfecro, quanta libertatc Petrus Chriftumcoram prin#nbsp;cipibusamp;pontifi'cibus confiteatur, Qyiodenim antea coramuulgo cui rationnbsp;nem fanitatis claudi reddcbat,dixit,hoc idemnunccoram fenatu principum ÔCnbsp;pontificiim repetit, Prius enim dixcrat,authorem uitat tnterfeciftis,qucm deusnbsp;iufcitauit a mortuis Jdcm nunc inculcat,uos crucifixiftis,qucm deus fufcitauitnbsp;amortuis.Etquidhocaliud eftj^fiquisexplicatimdicerctiquemuos tyrannicnbsp;dcintcrfcciftis,huncdcusclcmcnriauitæreftituit:qucm uos crudelitate triiciünbsp;daftisjhuncdcus bonitate fua ad uitamreduxit iquemuos fummaimpietateSCnbsp;iniquitatead mortem adegiftis,hunc deus fummapictate2lt;æquitate a mortuisnbsp;fufcitauit:quemuoslatronummoreoccidiftis,huncdeus diuino more uiuifi#nbsp;cauit.Profedo hatcfibiuoluntPetriucrba.trgoncconuiciaturf minime,quinbsp;in malcfadorem ex officio mini ft er ij fui uera dicit,non conuiciatur,fed uocationbsp;ni fuat fcruit.Et ut Petrus amplius principes ac pontifices pudefaciar,Chriftumnbsp;autcmglorificetaccelebretjadditiHiccftlapisilIcquireieduseftauobisaedi/ sjnbsp;ficanùbus,quifa(ftuscftincapufanguli3ncceftinalïoquoquâfaills, Neeenim j,nbsp;aliud nomeneft fub coelo datum inter homines, in quo oporteat nos faluos fie/nbsp;ri.Qtiod Petrus de lapidereprobato Si in caputanguli fatfto dicitjepfalmo iuxnbsp;ta Hebraicam rationem centefïmo dccimo odauo mutuatum eft ? Ditftum mcanbsp;morabile,quod etiam Chriftus,teftâtibusEuangeliftis,Matfhæo, Marco Si Lunbsp;ca,ufurpat,amp;S dcfeipfo inteîligi fubindicat,inquiens:Nunquam kgiftis inferi:«nbsp;pturiSjLapidemquemrcprobaueruntaedificantesjhicfaduscftin caputanguli?nbsp;Quin Si Petrus hoc dido tantoperc dcledatus eft, ut non hoc tantum loco„|fednbsp;cciam in priori fuacpiftolacapitc fecundo ufurpet, 8C ad explicandam Chrifttnbsp;maieftatem repeat, Metaplioracnim a lapide ædificio Si angulo fumpta, to^nbsp;tam fere Chrifti rationem mira perfpicuitateexponit,6Coculis mentis noftrxnbsp;fubtjcic. Videamusigitur,quod fit illudædificium. Si qui fintædificatores, iocaiderf^nbsp;dcquibusfpiritus fandus in pfalmoloquitur, ut Ô6hinc lapis ab atdificatork ieâoLpidenbsp;busquidemreprobatus,aDeoautcm in caputangulielcdusjcognobilior nobis tnguiari,crnbsp;rcddatur.Itacçnullushiefit fermode ædificio rempli illius quod Salomonin de^dtfiettosnbsp;monte Sion magno impendio inftaurauit. Sed de ædificio rempli illius, quod nbuftcmplinbsp;eftjCongregatioSC colledio omnium filiorumDci,quiad hæreditatem diui/nbsp;norumbonorumpertinenLDequibus Paulus ait: Vos eftis templum Deiuii«nbsp;uentis, quemadmodumdixitDeustinhabitabo in illis inambulabo,amp;^cronbsp;illorum Dcus,6C ipfi erunt mihi populus.Et alias P etrus : Ipfi ueluti luui lapknbsp;des ardificeminijdomus fpiritualis, Porrohoc templum ædificaturminifterionbsp;uerbi Dei. Quotquotigitur Verbi Dei miniftros agunt,templum Domini ædinbsp;ficarcdicuntur.VndeMofe,Ahcron,pontifices,laccrdotcs,prophetâî3 Apoäänbsp;ftoli, Euangeliftac,ô^ qutequid eft miniftrorum Ecclefiafticorum, totlapides adnbsp;huius tempi» conftrudionemaduehunt 0(rcomponunt,quot homines per Vernbsp;bumprædicationisfuæad DOMINVM conuertunt,amp;Deofubrjnunt, Velnbsp;faltemduos Apoftolos Petrum Si Paulum mihi confydera ,qui nimirum fue/nbsp;runt optimi S^fideliffimi tempi» Dei ædificatorcs. Petrus unodieaduexit ad

8 3

IN CAP, Q.VARTVM ACT. APOST.

feuius templt aedifidumjtcr millelapÿeSjô^ » teriim duo mflh'ajqucmadmodum fupra didum eft, uiduabus tantum ueAunsjdrciterqumcç millia in'uorum la««nbsp;pidum adduxen't. Paulus uero gentium Apoftolusjtantum lapidum numcrumnbsp;ad iftud ædificium ex gentibus aduexit,ui nemo ilium radone comprehendercnbsp;queat.EcficutMofeacprophctæjquamuismorrui,fcripdsfuis templumDominbsp;ntædificarunr,ita Apoftoli,quamuisimmaniter abaduerfaiqs fuis quondamnbsp;trucidati fuerint,adhuc tarnen his temponbus fcriptisfuispoft fe relidis, quaftnbsp;uehiculis tot lapides adtcmpli deiftruduram conuchunt 0(rcomponunt,quotnbsp;homines per ipforum fcripta ad cognitionem fidei ducuntur, lam uero 5 multanbsp;«ft inter ædificatorcs tempii differentia .Qiiidam cnim non fuperftruunt niffnbsp;mJifiettto fundamentoprobecollocatOjqualcsdicasædifica£oreSjMofcn,uerosfacerdo.'nbsp;rts templi- tesjprophetasatc^ Apoftolos,quilefum Chriftumædifictj fui fundamentumnbsp;locarunt. Quidam tta infaniuntjUt uel abftç fundamento temere quicquid connbsp;gefferint,inunammolem moxruituramconqciunt uel prac nimiaquam affe#nbsp;dantinduftria.coinfipientiæSCftoliditatis dilabuntur,ut lapidesfundamen/nbsp;ïo aptiflîmos ÔC accommodatilffmos reîjciant, ÔC lignum, foenum ac ftipulamnbsp;pro fundamento locant .Quales dicas acdificatoresfuifTe, Sacerdotes »pontifianbsp;ceSjScribasamp;^pharifaeoSjquilefumChriftum DOMINVM noftrumadcrunbsp;ccmadcgerunt. ErataUtem Chriftus lapis ad ædificium templi longe omniumnbsp;accommodiffimus SCminimeuulgaris, Sed angularis Sifundamentalisjdequonbsp;per EfaiamDeusprædixeratzEcceegomittam infundamentis Zion lapidcmnbsp;angularem, lapidem probatum5preciofum,in fundamento fundatum. Hunenbsp;igitur lap idem, cumifti acdificatores arripuiffent, ut aedificio templi aptarent,nbsp;Uifuseftipfis longe omnium incommodiflimus,àfquitorum aedificium nonnbsp;folum deformaturus fit,fed etiam dcftrutfturus Jpft enim aedificabanttcmplomnbsp;Domini, dotftrina opcrum,mcritishumanæ iufticiac,circuncifione,Sabbatis,nbsp;Neomenijs, facrificij s, decimationibus mentæ amp; cymini, longis precibus,hy«nbsp;pocriticis ieiunqs ,lotionibus manuum, 66 alijs traditionibus humanis.Docenbsp;banthisopenbuspeccatacxpiari,iramDeimitigari,gratiam Dci conferri,6dnbsp;perpétuafcelicitätedonari. lefusautemChriftus longe diuerfa docebat,uiMnbsp;dclicctjpeccatanonexpiari ,nccopcribuslegis,neciufticia humanarum tradûnbsp;tionum,nec meritiscarnis,fed tantum per fuum ipfius fanguine m,ô6 perfidem,nbsp;ütquicuncpinipfumcredcret,nonfolumconfcquercturremiffîonempcccato*nbsp;rum,fcd etiam uitam aeternam« Qui uero non credcret inipfum, iam condemnanbsp;tus effctjetiarnfi alioqui omnia opera legis Ô6 traditionum humanarum feciffet.nbsp;Proindc pontificcs,facerdotes,pharifafi 66 fcribac, templi xd)ficatorcs,animadnbsp;wertentesdodrinam Chriftiprorfusnonconucnirecum fuis rradttionibus,iu«nbsp;dicaucruntlefum Chriftumplaneefle faftidicndum,contcmnendum SCretj*nbsp;cicndum,tanquamlapidem aedificio templi Dominier,non folum incommo*nbsp;dum,fedetiam maximo damno futurum,quippe qui lua inæqualitate totumnbsp;aedificium cuerfurum fitHinc eft qj clamarunt alias, reus eft mortis, alias,tol lenbsp;tollccrucifjgeeum,alias,non habemus MefTiamjnifi Caefarcm, alias, nolumusnbsp;huncregnarefupernos. Verumenimuero,longe alia funtiudiciaôtf fententiaenbsp;Dei^lipminum.Lapisenim lefus Chriftus,quernreprobauerunt ædificaroanbsp;resjhicfaduseftincaputanguli .A Domino fadumeft iftud, Ô6eft mirabilc innbsp;oculisnoftris.Clamauerûtædificatorespontrficesdelefu Chrifto,reusfftmcrnbsp;tis,atDcusconftituiteumautorem uitsc.Clamaueruntfacerdotes,toile crucifigt;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gc eum,at:Dixit Dominus,per propbetam,Dominomeo,fcdeadextnsmeisdo’

necponaminimicostuosfcabellum pedum tuorum.ClamaucrunrS(rib:r,nolu enushuncregnareftipcr nosjatclamat Dominus ad eû: Spcciciua66pulchritu«lt;nbsp;dine

HOMILIAB lOHAN. BfeENTIL

d ; nc tu a,intcnde pro fpcre,procede Sd regn^CIamauer unt ph ar » fat i’ï Non h ahcs» ïuusMcüiam niûCæfarcm,atclamat Ipiruusfantfluspcr os Pctn':Noneft mnbsp;ah'o quoquam falusjnecaliud nomen eftfub cœlo datum inter homines j n quonbsp;oportcatîàluos fieri, c^nominc Icfu ChriUi, Qiiauna Petri uocc omnia Otnniwnbsp;iim rel igionum ædificia eucrtuntur,ÔC folum illud ftatuitur,quod fundamêcumnbsp;lefumChriflum ponit. Vnaqiiocßhacuocefordidanturomnia nomina,quaenbsp;ad confequendam falutem cxcogitata funt, 8( celebratur uniim tantum nomennbsp;lefu Chrifti,ad confcquêdam falutemcommodumamp;idoncum, Etcnim iuxtö VitrkffojîÆtnbsp;varias rel igioncs,uaria quoep funt confequendac falutis nomina* ludarus carnax m ad confer

ccsjfidicia iciunia,diJatationcspbyIaderiorum,Iotionesmanuum,óf idgenus alia,quibusnominibusconfidit fibi falutemadfore.PhiIofophusEthnicushanbsp;bctuirtutcs,prudentiamjfortitudinemjiufticiamóftemperantiam,quibusnom£nbsp;nibus putat fc fibi falutem pararepofle. Turca habet Mahumeten, cultus d iuimnbsp;nosfpeciofiflimos ósSdcuotifl]mos,quibusnominibusueram falutem inquiritnbsp;quidem,rednunquaminucnit.Papifticahypocrifishabct Miflaspro peccacis ianbsp;tisfidoriaSjhabet ppregrinati5cs,certas prccul as,cerfa ieiunia,ccrtos cibos, eernbsp;tauc(b'mcnta,ccrtafeftajiabetoblationes,fandoruminuocationes,amp;rid genusnbsp;tnnumera,quibus nominibus certiffimam fibi falutem pollicetur,Omnia autemnbsp;hæcnoîaquoquo modouoccnturjadconfequendam falutem uanilfimaSCmennbsp;daciifima funt. Solus fefus Chriftus nomen illud eft, quod deus hominibus deznbsp;difjUtincofalutemacquirant.Etquan^IefumChriftumædificatorcs ponrifûnbsp;cestam^lapidcminutilem reprobauerint, tarnen Dominus ita preciofumeumnbsp;judicauit.uifccerit ex eo lapidêangularem,quiin primis totum rempli dci ardi*nbsp;ficiumfuflincat.Deindcduosparietestcmpliquifunt ludæiS^ Gentes ita con*nbsp;netlatjUt ex utrifep unum facial. Sed ui tandem fincm fermonis faciam, ex hacnbsp;Pctriapologiajquaillecôcilio pontificumrationcmdatfanationisclaudi,difcanbsp;mus primum,dilediffimi,t]^mfraculauifibiliaôf corporalia pct nomen Chriftinbsp;a“di ta,eo rcfpiciuntjUt teftentur,maieftatem nominis Chriftfamp;Squafi fignaculisnbsp;quibufdam,minifteriSEuangeItj de lefu Chrifto confirment. Deinde obferue*nbsp;mus,q) fefu Chrifti Euangclionnon habet neep infeftiores nccppcrniciofiorcs*nbsp;uct^u,rnlentiorcspcrfecurorcs,c^cosqui fcfeglorianturtépltdei ædificatores,nbsp;ôf Ecclefiædefenfores.Poftremoanimaduertamusnullû ufpiamnomê,hoceft,nbsp;nul ûopus,null3 merits,nullsiufticiamcarnis,nullamuirtutêhumanâ,nullamnbsp;falt;5liciâ piccatê,confequendac uerç falutisuiSefle,fed fois nomê lefuChrifti,fonbsp;îam pafTonèjfanguinê,morte ô^refurretftionêcius nobis eflcpropiciationêpronbsp;peccatis ÔC uiâuicæ propofita,utp folâfidemin lefumChriftû a peccatispuriftnbsp;can corâdeoiuftificeniur,ôf uer3atcpperpetuâfalurêadfequamur,pcreundêfenbsp;fum Ch ri ftû Dnm noûrC qui cit unà cû pâtre fiC fpû fando deus laudandus innbsp;cula,Amcn.

fc'fus ChriftusDominusnofter,amie ffimf,alias dilt;?

I feipulis fuispollicituscft,djcens:Dabouobisosô(f fapieti /jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoteruntconfradicere,necp refiftereomries

aduerfabunrur uobis.Hocnuncipfum in Petro Io egregfepræftitifTeuidemus.Tametfienimilliconznbsp;ditionibus iniquilTimis coram Concilio Póntificum Sinbsp;principum conlïirifrent.quippeqiaduerfarq rjdcm erantóf accufatores Óf téftesnbsp;óf indicés,tarnen illiitacaufam fuampcroraucrunt,ut omnc»,quoiquot{)racfto

IN CAP. Q.VÄRTVM ACT. APOST.

J» adcrantadiicrfarijjhabcrent qmdei^ quodadroirarentur,non autem habeicnt , quod refpondcrcnt.Sic enim fequi tur: V/dentes autem Petri in d/cendo liberanbsp;»gt; tatcmacloann/sjcompcrtocpqjhom/nes eflenc/ll/terati ô(^idiotæ,adm/rabannbsp;5gt; tur SCagnofcebantcosqjcum lefufu/ffent.Hom/nem autem u/dentesftantemnbsp;rumc/squifanatusfiierat,nihil poterantcontradicerc.Quod principes ôf ponnbsp;rifices in Petro ac [oanncadm/rantur,hoc idem ÖC nob/s in ipfis admirari licet,nbsp;nonutuerbo Euagelq SCnominiChrifti refiftamus, ficutpontificesreftiterSt,nbsp;fed ut agnita libertatis,fiduciæ,ÔC aliarum uirtutum in Petro loanne caufa ôtnbsp;autore,lbllicitoftudioadeafdem uirtutesconfedandas contendamus.Etenimnbsp;¦nulta funt,quac 5lt;fi aliquid fiducie fiC libertatis diced/ de Chrifto lefu in Aponbsp;ftoiis fuiflet,non folum tarnen ten tare, fed ctiam prorfus euertere ÔC opprimerenbsp;potuiflent.Nonncconfeflus totampliffimorum uirorum ,qui S)C authoritatenbsp;potentia, ÔC. fapientia,SC fanditate omnibus altjs præftantjmagnis ctiam oratornbsp;ribusjdcrcbusfauorabilibusdidurisjingentcmterrorcmincutitjnedum duo#nbsp;bus uinsilliteracis ô^idiotisjcaufam capitab'scriminis agentibus r Quid f duonbsp;ncilliteratiÖCidiotæpifeatores,prudentiores 66eruditiores effent,«^ elcdifli'^nbsp;•norum principum 66 pontificum concior Confcdcrantilli in concilio quos fcrinbsp;pturauocabatdeos,inquiens:Dijs nondetrahcs,66princip/populi tuinon ma*nbsp;iedices.IllijinquamjConfederantjdcquorum authoritate fcriptum eft ^ui fu*nbsp;pcrbicrifjnolensobcdirefacerdotisimpcriOjquieo tempore miniftrat Öominonbsp;deotuOjCx decretoiudicis,morictur homoillejôfauferasmalumdeliraêljCun*nbsp;duf^ populus audiêsjtimebitjUtnullusdcincepstumcfcatfuperbia.Quantamnbsp;¦gttur efficaciam purashuncconreffumadtcrrorcmformidolofts rcisincutiennbsp;dum habuifle f Qiii polTent ifti errare,aut ueritatem damnarCjqui ab incunabunbsp;' fis legi diuinae operam dediflent,06 illorum feptuaginta feniorum, quibus deusnbsp;fpiritum Mofiquondam diftribucrat,fedatores Ô6 fucceffores effent f Qiia igi*nbsp;tur fiducia conftabant Petrus Ô6 foannesf num fiducia fanditatis fuact Sed ponnbsp;tificesôfpharifæi qui inconcilioaderant,omnibusnonfolû ApoftoliSjfcd ctianbsp;reliquis hominibusfandioresapparcbant.Numfapientiatj'fed fenatorcs con/nbsp;ciltj fapientifflmierant.Num cognitionis diuinaclegist fedpontificeseratinlenbsp;gedodiffimi,Apoftoli homines illiteratiôfidiotac.Numporentiafjautmultitunbsp;dinisuulgi/pfisadhacrentisf fedprincipcsinconcilioerantlongconimpoten*nbsp;tiflimi, 66 qui Apoftolisadhacrcbant,planeinermes erant, 66iam antra edodi,nbsp;ut impietati quidem non obedirent,nontamcnarma cotra aduerfar/os fuos raanbsp;giftratus cxpedircnt,necui refffterent. Poftrcmohucaccedebatjqpcertoconftanbsp;bat Petrum Sé loannem Iefudifcipulosfuiffc;qui anteauno omnium oredam/nbsp;natusfuerat.Nonneunum illudpotuiffctipfispræfentiflimam mortem ob ocunbsp;Iosobtjcere,acitaeosterritare3utnchifccrequidem contraaufi fuiflent. Vobisnbsp;ncparccntdifcipulis,quipraeceptori nonpcpcrceruntfVos nc fcruos liberosnbsp;dimittenr,qui Dominum tamcrudcliteroccideruntrVosncfamulosabfoIuêt,nbsp;qui patremfamilias ad crueem adegcrunt t Apoftoli autem omnibus his nihilnbsp;prorfusperterrefadi,fumma66admirandalibcrtatcjcoramconcil/onomen le/nbsp;fu Chrifti confeffî funt. Vnde obfecro tanta antmis eorum fiducia acceffl tt Spînbsp;ritus fandus,inquis,pr3efto e/s adfuit,ô6animauitcos.Bcnedidum eftgt;f5cenimnbsp;Lucas feribi t,Petrum fpiritufando repletumlocutüfuifle.Sedquacfotc,quan/nbsp;dofpiritusfandusfuahabetminifteriajôffuaorganajquibus operafua in ho/nbsp;minibus 66 inchoat Ô6 peragit,quac tadem ilia fintminiftcria,quibus corda Aponbsp;ftolorumanimauit,66tantafiduciacorroborauit£'Exprædicationcfidci,inqmtnbsp;rjjejgano» Paulus,fpûmaccepiftis.Etfecitnosdeusidoneos miniftrosnouiteftaméti,nonbsp;ftisWfr literacoccidentis,fedfptn'tusuniîftcantis.Itcmalia's,Euangel/on eft porentianbsp;Deiad

HOMILIÄE lOHAN. BRENTIL 4«

DeiadfalutemomnicredentJ.Quodfieftpoten«aadfalutein,quantoma2iseß poientta ad præftandamanimo fidudam öt^conftantiam c Jtacp Eiiangeitj prxnnbsp;dl vatio mi niiterium dC organum illud eft,per qiicd fpintiis fandus mêti noiiracnbsp;ïlldbitur,â!^admirandasacincredibiles uirtutesoperatur. Vidcamusigitiirjqcfnbsp;illud buangciionfitjperquodduoÄpoftoli Petrus ô^loaiînes cotam concilionbsp;icaaniman tueiunt,utnccpotentia pn'ncipumjnecautoritäre pontthcum,necnbsp;pcnculo præ(entis mortis a conteffione nominis Clirilti pertern'ti lint. Jn Mar»nbsp;th CO lie loquiturChriilus ad eos:Qiiod dico uobis in tenebris,dicite in luce,Sgt;Cnbsp;quod in auremauditis,prædicatc in redis, Etnemetuatisuobis ab his,qui occilt;nbsp;dunt cor pus,animam autem non polTunt occidere, fed metuire magis illum quinbsp;poteftSCanimam ôôcorpusperdere ingehenna, SiSreliquaquae ineodem loconbsp;fequunrur.IdemrepetitChriliusiamemundo difcclTurusîMemenrotednquit,nbsp;fermonisquem ego dixi uobis:Noneftferuusmaior domino fuo jfi meperfe»nbsp;cuti funt,6^ uos perfequcncur. Et portea : In mundo afflidionem habebitis, fednbsp;bono animo fitis,ego uici mundum.Hæc QC bis fimilia, Euangclia feu pro^nbsp;miffionesChrifti funt,quasfpüsfandus PetroÔC loanni fuggeffir,Slt;perquasnbsp;corda iilorum,quouisadamâte firrnioraeffecir-Intentilfimo igiturftud(o,EuarMnbsp;gelijjeupromflionumdiuinarum prædicationem fedemur,utEuangclio creznbsp;dentes fpintus landi participesefficiaraur, Ä'dona acuirtutes eins confequaznbsp;mur. Non emm lolumadpubIicamnominisChrifticofcfiionem,fiCliberratenlnbsp;d(cendideChrirto,coramprincipibus6Cpontificibus,fedea'am ad omnia pri»nbsp;uaraobfequiadeoprarftandajamp;ad uirtutem refiftendi Satanæamp;omnibus an/-gelis eiusjfpiritufando opuseft.Itaqjminifteriumquocß fpiritus fandi neceflanbsp;riumerit,urperi!Iudlpiritusfandus nobis illabatur,ô^ fuasuirtutesopererur.nbsp;Quodicounoautaltero exemplo,clariusdemonftrabo.Sicut Apoftolispræcenbsp;peum erat,ut publice Euangelion de lefu Chri fto prædicent cuiuis demandanbsp;tum cft,ur nomen [cfuChrifticonfitcatur,iuomnibus priuatim præceptumeft,nbsp;iir nonturentur, öf null i proximorum fuorum in negocio imponät,nccquenc^nbsp;circumuenianr.lamfiquisdecrcuerithocprarceptumDei lequi,ö^ iuffumeiusnbsp;capcflerc,qU!dfitc continuo Satanô^angclieiusproponunnlli exemplahone ÛÊotHodanbsp;ftifl’i morum hominum,qui magnas opes impofturis pararunr,obtrudunt ei au»nbsp;thoritatem multitudinis,quÆ ferediuitias mcndacijsö^periurqsconfedaturînbsp;obqeiuntilli paupertatcmSCfamem,minantureidedecoraö^ probraquat paUznbsp;pertatem fcquunturiquibtisrebusmolfuntur,utipfum abobfeqtiiodiuinaî legisnbsp;dererreant. N i fi igitur fpiri tus fandus cor animauerit, fieri nequi r, ut fuis uiriznbsp;bus conftet.Quo autem minifterio,quo organo fpiritus fandus cor animat, ÔCnbsp;fuis uirtutibus corroborât,utpoflit Saranacrefiftere t Nimirumnonalio uernbsp;bo Eumgeln.Itaqj Euangeltj uerbumeft,ParcrcœIeftisaIituolatiIiacoîli,ô(^uenbsp;ftjtliliaagritannonniultomagis uobis id facictf nouitenimpateruefterquodnbsp;Opus habeatishis omnibus,Qiiin potius quæriteprimum regnum Dei ÔC iilfti»nbsp;ciame(us,amp;hæcomniaadqcienturuobis, EtinpfalmoiTudasefcamülorumnbsp;Intemporeoportuno, Apen's tumanumtuam 8Cimpies omne animalbenedi*nbsp;-dione. Hæ funt illpromiffiones Dei, hæc funt Euangelia, per quæ, fi fide ac»nbsp;ceptafinr,fpirirus fandus tantas in corde humano uirtutes operatur,ut non fo/nbsp;lumalienæopes impofturis nonconquirantur,fedetiampropriæopes egentPnbsp;bus pro fua cuiufqj facilitate diftribuantur. Qiioddepraeccpto furti diximiis,nbsp;idem deprreceptohomicidtjôf alîjs omnibus fentiendum eft,Omnibus enimnbsp;mandatum eft,ut non occidant,nec inuideant, inuidia enim homicidri pars cft «nbsp;lam fi quis huicmandato obfequiconatur.mox Satanproponitei exêplahone/nbsp;ftiflimojjî uiroi5t,qui feinuicêinuidia perfequunf,exaggerat çi iniuriâ cônv'

I!M CAP. Q.VARTVM ACT, ÄPOST, tnelixm ab aducrfan'o fllatanijoftcnrat «opportunas ultiom's occafi'ones, ItatJnbsp;fi quis fpin'tii fando dcfti tutus fucn't, nö poteft no ccdere Satanæ tnftinduj'zutnbsp;au t rcfiftatur ei,neceflarius eft fpüs fandus, neccflarium quo çp eft organon pernbsp;quodfpQsfandusfuasuirtutesmhomineexerceat. PorrOjdjximusEuâgclionnbsp;feu prom« flionem diuinam eflefpQsinftrumentS.QuodergoilludEuangclionnbsp;eftoquodadhacremattinctf Si rcmifcn'tiSjinquitChnftusUioibus erratafua,renbsp;mittet S)C uobis pater uefter cœlcftis. Et itcrnm: Remitu te,fi quid habetis aducrnbsp;fus aliqucm,ut ôipateruefterqui in cœlis eft^rcmittatuobis delidaucftra,nbsp;nbsp;nbsp;fi

quis hancEuangelq promifli'oncm (Remittet uobis pater uefter coeleftis) fide sroncipiat, tunc autore fpu fando tantæ per earn uirtutes exercenturjUt animusnbsp;humanus non folumremittat illatam iniuriamjfed etiam magnalibentia inimi#nbsp;cobencfaciat,Proindc Euangdij promifli'ones altiffimafidereponamuSjUtfpiznbsp;ritus fandus femper organon fuum in nobisparatum inuenicns,fuas uirtutesinnbsp;nobis ad falutem operetur.Sed tedeamus ad explicandam cocilij principum SCnbsp;pontificum confultationem Juflisenim Petro ôfloanneecôcilio feccderejconnbsp;fcrebantintcr fefe dicentes: Quid faciemus hominibus iftis ,nam confpicuumnbsp;ftgnum çditum efleper eosjomnibus habitantibus HierofoJymis manifeftû eft,nbsp;ncc poftumus inficiari.Sed ncamplius diuulgetur in populum,minaciter internbsp;mincmureiSjneporthacloquanturinnominchocullihominum.Atnabote,obnbsp;ferua inhacconfultationemanifcftiffimaamp;altamcntereponendaDeimiracuznbsp;la.Conuenerunr cnim inhocconciliumjprimum fapientiiïîmipontifices, deinznbsp;depotentiffimt principes,ur duos illospifcatores, partim induftrqs racionibusnbsp;conuincercnt,partim uiolcntapotentiacoercercnt.Sed eccemirabiledei opus,nbsp;Inipfaconfultationedeficiuntinos rationes,argumenta,0^ calumniarthos autSnbsp;uincula,carccresamp;gladq,adeolt;pnihilreliquöeisfit,praïteruaniflïmasminas.nbsp;Quid enirn faccrent î Negarent ne fadum i at manifeftius era t, ut quifquamnbsp;inficiari poflct.Conuincercntne rationibus 6C arguments, non effediuina uirnbsp;tutefadum t At nullaapta SC idonea ad earn rem conuincendam argumenta reznbsp;pcr’ebantur.Calumniarenturnc fadum f at,quod eft uehcmcntcradmirandum,nbsp;hominibus ad calumniandum natis,nunc calumnia: defunt. Irerum ne Petrumnbsp;loannem carceribusincludcrentf at timebantilli ne uulgus carceres infringenbsp;ret. Occidercntncr Sedformidabât,neea fententia feipfos fcdiciofæ turbæ trunbsp;cidandos obtjeerent. Hocunum reltquumeftutinterminentur Apoftolis,ncnbsp;po ft liac in nomine f efu ulli hominum loquantur. Accerfttis ergo /Ill's, præccpenbsp;runt,ne omni no loquercnturjnccj docerent in nom inc lefu, S ic enim omnes diznbsp;uinae uentatis ÔC corum qui uocationem diuinam fcquuntur,aduerfartj 0^ perfe

•

HO H I L I AB ¦ I o Ä N» B R E N T It 42

Nam cum 111 ï ad Eh'zam perueniflcntjtant^cçdtate funt percuffi.ut quem cota prehenfuri uenerant,eum cæci ad hoftes fuos I Iraëlïtas ducem fequancur,£lt; quinbsp;capcre uolcbant prophetam,afuïs hoftibusdudorepropheca capiuntur*H%nbsp;beoancilh oculosquibus Ehzamin omnibus feregcntibus nobilem agnofccrc,nbsp;iiabebantuincuIa,quibu5Ô^manusâlt;pedeseiuscoiligare^abebant gladios,hanbsp;bebancha{las,quibus eum configere,poterant« Sed ui ocults excgcantur,nequênbsp;coram cernunt non agnofcant^itauincula,gladij,ô^hailæ,diuina manu conci?nbsp;nentur,ut quæ illi ha6ent,dsun aduerfus Elizam non queanuQuid enim didtnbsp;Hiob deDomino deo noftror Dudt(inqaicns) confiliariostanquâ prædam,nbsp;fi^iudices {lupidosfadt,uincularegumdiiïoluit,ô^ligatdngulolumbos corû*nbsp;Cumigitur Dominus prudêtes diuinæ ordinationi Sgt;C uocationi refiftentes,ftulnbsp;tos reddat,dd potences feruorum dci perfecutorcsfuis armis fpoliec, confidentnbsp;ter 81C intrépide diuinæ uocationi feruiendum eft,Etfi enim aduerfarqin nos frenbsp;manf,infaniant,amp;grauiffimaquçcpminentur,tamencitrauoluntatempatrisnonbsp;ftri cœldlis nepiloquidemnos læderepolîunt, Vnde Petrus SC loannesuaniffinbsp;«lis 8c impotentiffîmispontificumminisjmulto confidentiores cfFedi ,refponnbsp;lt;icntcsdixeruntadeos:Aniuftumfitin confpcduDeiuospotittsaudirequàmnbsp;Dcnm,indicate« Nonenim poiTumus quæ uidimus SCaudiuimus, nonloqui«nbsp;Rd porffio,prioriapologiafermcliberior«Quàm admirabilis eft potentia (pûnbsp;ritus fandif Vtenimignistedus magis æftuat,itafpiritus fandus abhomini/nbsp;bus opprcfliis,magisuircs fuas exerit.Antea carceres plusirritarunt Apoftolosnbsp;adconfitendumChriftiim adnegandum,Nunc minæpontificumamp;^princi^nbsp;pumita animos Apoftolorum accenduntSCinflammant, ut palam ÔC ingenuenbsp;in ipfo fenaturecufent,ie imptjseorum prateeptisaduerfusDominumobeditu^nbsp;ros,tantumabeft,ut minis territi,uocationemDei ÔC prædicationem Euangelifnbsp;de Chrifto lefu abnegent« An iuftum fit(inquiunt)in confpedu dei,uos potiusnbsp;audire deum,iudicate.Deus enim mandauit nobis,ut EuSgelion de Jefu Chrinbsp;ftopracdiccmusjuosquod Deusmandauit,proh{betis.Vos ergo ipfi qui cftisnbsp;pontifices,ÔC diuinat religiôisprofeflbres,ac maieftatis deidefenforcs,iudicatcnbsp;num iuftumfitjutuobis potius deo obcdiamus«Diferteaurem adds t:Jn connbsp;fpedu Dei. Siquidem norunt, in confpedu hominum iuftiffîmum ÔC prüden*nbsp;tiffimum uideri,multitudinis opinionem fequi,ad mores huius fæculi fefe acznbsp;comm3dare,ÔC magiftratus præccptis,fiuc3equis fiuc iniquis, fiue ptjs fiue imznbsp;pqsdtra diferimenparère«Contra ueroiniuftiffimum ÔCftuJtiffimumrcputa-'nbsp;ri publicam ab'orum religionem damnare, fibi foli pietatem arrogare, fapicngt;*nbsp;turn opinioncs dcfpicere,ôf iufla magiftratus in maximam fui ipfius pemiciemnbsp;négligerairrfdere. Alius autem eft confpedus,aliud indicium dci,aliud ho*nbsp;minnm. Inconfped:u deiquidem fiC iudicio dei iuftum eft,ut fapientn feita connbsp;pledamur, SCiufla magiftratus capeflamus, fi illi ex uerbo Domini dogmatanbsp;fna profcruntjôC hi non impia,licet nonnunquam iniqua,fed tarnen ciuilia pracnbsp;cipiunt.Rurfus iniuftiflîmum eft,opinioncs carnalis fapicntiæ contra fpiritu»nbsp;fandi feita fcdarijSCimpîjs mandatis magiftratus aduerfus prafceptaDomin/nbsp;obedire«Lexenim iubctjUtfolideoferuiamus: DOMINVM (inquit)dcuinnbsp;tuumtimcbis,6C illi foli feruies«Tantifper igiturhominibus,hoceft,prinrïpiznbsp;bus ÔC magiftratibus feruiendum eft,dum in illis deo feruire licet « Cun» autemnbsp;ill i mandauerint, quod a feruitute SC obfequio dei nos abducic, fequc^ndum eftnbsp;nonquodprincipesjfedquoddcusiuflîtjutfolideoferuiatur« Adhæc, pepigicnbsp;Dominus cumlftaëlitis fœdus,utipfc fit deuseorum,tlli aute^n populusDd,nbsp;mari datis eins obediens«Cum igitur Ifracl hoc fœdus reccperit,ÔC fuo confenfunbsp;firmauer/fjnonnefidefragusiudicandus eft,qui propter magifttatus iufla man

IN CAP. Q.VARTVM ACT. APOST. data deineghgic t Efto fancjq» qui *ureiurando rcccpcri t fc obediturumpniidznbsp;pibus fuis,atiufiurandutnhotnini præAitum,noneittanu utobb'get contra obnbsp;fequiumdeo debi turn. Quidcnimfunt principesjmfiminiftri deft Deusautemnbsp;Dominus eft.Quï ergo conueniret,ut miniftro contra Dominum obedires^nbsp;JSlonneprincipes creaturæ funt, Deus autem creator t Nonne principes folumnbsp;corpus occiderepoflïint,^ necilludpoflunt,nifi deus annual. Deus autem po*nbsp;teft de corpus SC animam perdereingehennSt Italt;^ non folum iuftum,fcdctiamnbsp;nifiuelimus SC corpore ÔC anima perire,necefrariumeft,ut principibus impianbsp;Mnandantibus,magis obediamusdeo ^hominibus, Vnde Sgt;e Petrus acloannesnbsp;addunt: Non pofliimus quae uidimus dC audiuimus non loqui. V idimuslefumnbsp;Chriftum refurrexiffeamortuisjuidimusinnomineeiusmaximas uirtutesfie^nbsp;ri,audiuimus nobis commendatum effcjUt eamus inmudum uniuerfum 6C pracnbsp;dicemus Euangelion omni creaturac. Audiuimus ad nos didum efle a Chrifto znbsp;Sicutmiûtmepater,itaôCegomittouos,ut docentes omnes genres,baptizetisnbsp;cos in nomine patris SC filq ÔC fpiritus fandi. Audiuimus,6C reipfa ientimus,danbsp;tarn nobis eflepoteftatem ædendorumin nominelefu Chriftimiraculorum,utnbsp;uocationem noftram miraculis confirmemus Jnnumera alia de lefu Chrifto innbsp;prophetis, uidimus, Sc fpiritu fandlo nobis uifibilitercommunicato,interpretnbsp;te,cognouimus,quæ impoffibileeft ut rcticeamus,0Cnonpalam adnutlciemus,nbsp;Quare,principes0Cpontifices,ualeatimpiumucftrummandatum,nosuocationbsp;ni diuinæobfequemur. Quid ad haec principes i quid pontifices t ucterem cannbsp;tilcnamrepetunt,0Cprioribus minis alias addunt. Sic cnimfequitur: Illi additisnbsp;minisjdimiferunteos,nihil inuenientes quaratione punirenteos propter pop«nbsp;lum,quia omnes glorificabant deum fuper eo quod acciderat. Annorum enimnbsp;cratampliusquadragintahomojinquo acditum fuerat fignum iftud fanatic«nbsp;nis, Glorificemusdi.nos, diledilTimi,Dominumdeumnoftrijperfefum Chrinbsp;ftum.Principio,qgt;inhisduobus Apoftolis Petro amp;C lohanneliberedimiffiSjfi«nbsp;gnificarit,fe omnibus iltis pracfentaneum auxiliatorem adeftcjqui propter diuinbsp;namuocationemdifficilibuspericulis obtjeiuntur. Deindeq,in pontificibusnbsp;de principibus declararit,feomnem fapicntum,qui diuinæ ueritati arguetjs fuisnbsp;refiftunt,fapientiam ftultamefficcrc,8C omnem principum qui Euangelion pernbsp;fequuntur,potentiam inermem ÔC imbecillem rcddere,adcolt;^ nihil eis pratter U3nbsp;niflimasminasrelinquere.Poftremo,qgt;incIaudoplufquamquadragcnariofa«nbsp;nato,oftcnderi t dC confirmauerit Euangelicnde lefu Chrifto efle potentiam adnbsp;falutem omni credenti.Proindc,negledis omnium principum de pontificumnbsp;minis uerbum Euangelij fide ÔC confeflioncielt;ftcmur,uc a claudicatione anim{nbsp;noftræliberati,5C integritati uiriumfpiritualiumrcftitutt,adperpctuam forii«nbsp;citatemfaltemus,per Chriftum lefum Dominum noftrum,qui eft una cumpx/nbsp;treôCfpiritufandodeuslaudandusinflecula« Amen.

H O M I L I A XIX.

IfceiTum eft,amicifrimi,a conciIio,8C potifices qufdem acprfn cipcs,quafi re optime gefta 8C prudcntiflime compofita, fecu«nbsp;ri domumabeunt.Quid enim duo indodi pifcatores contranbsp;atroces tot pontificum ÔCprincipum minas tentareauderent^nbsp;numduouileshomunciones,autoritatiôC potcftati eorumuinbsp;rorû noncederent,quibus totus ludaicus orbis obfequens eftC

H OM Ill AE IOAN. B RE NTH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

¦csdixerant.Narraueruntcnimfuis,quihaâeWus cupidifTimoanimo euentum rcicxz ped:aucrat,amp; fumma alacritarc, ingenticg lætitia redeuntes apoftolos r xtcperani omnianbsp;concilii afta, uideiicet cuius criminis accuiaucrint cos pontilKCs, amp; qua ipfi apologia fenbsp;defendcrint.Poftrcmo,cp pontincesminacitcreisintcrminatifint.ne pofthacloquanturnbsp;in nomine lefu ulli hoininum.Quid igitur ilii ad hæcî'num minis territuonlulunt aponbsp;ftolis ,utprædicationem nominis Jefu Chnftiintcrmittant,amp;ad piftarorias fuasarres,nbsp;^uas minori uitæ pcriculo exercere iicet,redcant f Profefto fi fuiffcnt aliquot dclitanorcs Argumentanbsp;interiilosChriftiani.cenfuiflent.noneffecontemnendamict pontificum amp;pnniipum rationtsinnenbsp;autontatem,quibusetiamcxmandatolegisdiuinæoblt;diendum effet. Adhactlufrem iotiofiait,nbsp;corde fidem in lefum Chriftum teuere amp; conferuare, ctiamfi ob magiftratus uiolentiamnbsp;nonliceat palam nomen Chrifti profiter! Poftremo.noneffetcntandum deum.nec leicnbsp;fuafponte periculo obiiûcndum, id quod fieret,fi apoftoll pergerent contra lontilii dcznbsp;CTCta Chriftum prffdicarc.H£cc nimirum moilior Chnftianus cenfuiffet.Athocionliliû,nbsp;amp; fi in fpeciem prudcns amp; diuinurn uidcatur,tarnen probe excuffum, nihil eo imprudennbsp;tins amp; magis impium-Obediendum enim eft authoritati magiftratus.fi illc pia,fi iufta, finbsp;SEqua,addeetiam,fiiniqua,præcipiar.Sic enimdcoobedif.quiiuffit.utæquas magiftraznbsp;tus in rebus ciuilibus ordinationes diligenter obferuemus.iniquas autcm patienter tolcznbsp;lemus. At fi impia mandauerit. quae obferuari aut fern nifi uiolationc diuina legis nonnbsp;poffunt,foli deo feruiendum amp; magiftratus mandatum negligendum eft.Proinde, haecnbsp;confilii pars de authontare magiftratus, nihil ad apoftolos.quippcquibus diuina authonbsp;titate minifteriu ’Euangelii de lefu Chnfto commiffumcrat. Multominusillud locum Confeffionbsp;habet, quod potuiffct dici de conferuationc fidci in corde, amp; oris taciturnitatc. Etcnim cfcn/fi quamnbsp;quemadmodum dominus praecepit, ut non folum cordc non furcris, non occidas, non nec^'aria,nbsp;adulteriumdefignes, fedetiamoperc nihil horum flagitiorumpepettes, ita non folumnbsp;ptaecepit.ut corde credas,aut fidem tibi fingas, fed etiam ut orc confitcaris lefum Chriftfinbsp;amp; turn maximccuin impia magiftratuum mandata Chriftu,amp; iuftitiâ fidei, quae eft pctnbsp;Chriftum.perfequûtur.Ad extremum quod de tentationedei dici potuiffet.obfcruandu ,nbsp;cft,hoc demumeffe deum tentare, fi quis fefc peril ulis exponat, cum poffetea citra uioznbsp;lationédiuinaelegis amp; mandati uitarc. At qui fefc illlspcricnlis obiicit .quae nonpoffuntnbsp;citra uiolationem Icgis dci uitari,non dicitur deum tcntare.fcd deo obfcqui,amp; uocationinbsp;diuinac feruirc. Sic Ifraelitæ mare rubrum ingredientes, non tentabant deum, fed uaa/nbsp;tionem diuinam fequebantur,propterca quod non lictbat cis abflt;$ inobcdicntiæ nota innbsp;Aegyptumredirc.SicapoftoIi iefum Chriftum in Hicrufalem.tontradctrctapontificumnbsp;amp;principumpraedicantcs,non tentant deum, etiamfiobikiantfefeprafentaneis pern unbsp;lis,feddeoferuiunt,amp;uccatiomeiusobcdiunt. FaceffatigiturmolliorisilliusChnftian*nbsp;confilium,quod bona fpecie malum timiditatis affeâum in corde celât. lam finge mihinbsp;in hoc apoftolorum amp;difcipulorum congregatione fuiffe aliquot Chriftianos ttmerariznbsp;OS licentiæ ftudiofos, qui fub prsetextu nominis Chriftiani amp; Euangelii, nihil aliudnbsp;diuitum opes,amp;ftatus rcip.turb3tioncm,ac ucterem religioncm pertxfi,nouas res quafinbsp;Uerint,quam cxiftimas iUorum fuiffe fententiam »poftqcx apoftolis, pontificum minasnbsp;«eceperunt ( nimirum , quantum ex ingeniotemcriutis amp;licentixanimaduerti poteft,nbsp;primumdiris amp; exccrationibus deuouiffcntpontifices. Hicnim funttemeritatis mores.nbsp;Deinde cenfuiffent præfidia uulgi effc conquirenda,amp; impetum facicndü in omnes ponnbsp;tifices amp; facnficuloSjUtdignoimpictatis fupplicio afficiantur amp; intcrficiantur. At hoc nonnbsp;eft Chriftum, fed cxecratorem,fed maledicum,fed latroncm.fed Bari..bam profiter! C«/nbsp;tcrum.a fanfta illa apoftolorum amp; difcipulorum congregatione longiffimc abeft, omnenbsp;prudcntiæcarnalis amp; timiditatis confilium,omnis temeritas,omnc(]ß licentia ftudium.nbsp;Hoc enim folum illi quærunt, ut uocationem diuinam feqnanf, amp; quae deo pla cent,petnbsp;agantProinde, cum pontifices grauiffima quseej fupplicia ipfis minati effent.u er t öt fefenbsp;ad arma fua fpiritualia, uideiicet ad pieces oiationes « quibus fefe a pontificum minis St

IN CAP. QVARTyM ACTQ APOST.

uiolentia tucntur. Nam cum audiuiffenrPetri Si loannis de minis pontificum narration ’’ nem.unanimiterattolkbantnocemaddcum,dix€rût^,DOMlNE.tucsdeus,qaifcciftinbsp;• coclumactcrram,mare,5iomnia quæ in eisfunt* Exordium argumcntooiationisbaudnbsp;fancincprum.Precanuienimfunt. Primum.utdeusirritet aducrfanorumEuangeliidcnbsp;lefu Chriftorainas Si uiokntias. Deinde uc largiaf iplis fidutiam loquendi Si pracdicandinbsp;de Chrifto,nc a profeflione Chnfti mindatis Si decretis concilii terreantur. Poftremo,nbsp;utdetipfis uittutes aedendi mirafula,quibus nouum Euâgdii minifterium confirmetur.nbsp;Hæc autem opera Si don a.omniporentiam dei requirunt. Quis cnlm poffet fumrai maznbsp;giftratusin terris uiolentiamcoercere»niliomnium magiftratuum potentiffimusf qnisnbsp;tnbueret uirtutem conte mnendi décréta principum. Si confitendi Chriftum» ac miracu*nbsp;iaædendi,nifiomnipotensrltalt;5 apoftoliSidikipuIi.inexordioprccumfuarum.omniponbsp;tentiamdei commémorant, fignificantes fe id a domino poftulaturos ,quod non niGnbsp;omnipotcntia eiusconfiti poflir.DOMINE.inquiunt.tucs dcus,qui fecifti caelum Si terznbsp;ram,matc Si omnia quae in eis lunt, hot eft. Tu es omidpotens omnium return creatornbsp;Oa^fiA Siadminiftrator. Exiftîraasnc hxcuerba apoftolis infummotantumoreSiinbucca,nbsp;cffe.non item e fumnja cordis fideproficifei f Certe non numerant ilia uerbaprecunbsp;uttel» fuarum,quod hypocritæ facefe folenr, fed pondérant. Quid ergo in fc ponderis habet,nbsp;ItgmiUufai» appellent deum omnipotentem omnium rerum creatoremSiadminiftratorem^ Primûnbsp;tra,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figniftcant fefe credere, quod nee Ghrifto, nee ipfis quic^ aducrfi acäderic,nifi uolente,

adminiftrantc.Siefficientedeo. Deinde, quod nee principes nee pontifices queantfua utolentia opus dei wnpedire.Si Euangelioti de lefu Chriftoextinguere.Poftremo,(p poffitnbsp;amp; ucht omnia eis benigniter tribucre.quae ab ipfo poftulant. Haec cnim credit, qui uercnbsp;fatetur de um effe omnipotentem omnium return tonditorcm,Si adminiftratoré.IUo igînbsp;tut epitheto.quo apoftolideum in exordioorationis fuæ celebrant, fidem fuam confitennbsp;tur,amp;confeffionefidcmfuamconfirmant, uteo confidentiotianimomaieftatemdiuiznbsp;nam ptecibus fuis acccdant,hoc modo fencientes. Agnofeimus quidem fummä effe ponnbsp;tificum amp; principum, qui nobis mortem minantur,nifi nomen Chrifti abnegemus, innbsp;hac regionc, potentiam Si maieftatem, fed interim credimus quo^ DOMIN VM dcumnbsp;noftrum,contra quem illi infaniunr, effe illis multo potentiorem Si longe auguftiori manbsp;ieftatepræditum. Samos illos poffc occideic corpus noftrum, fed feimus quo^ dcum,nbsp;cuius uoeationem illi nobis prohibent, pofte corpus Si animam non occidcrc folum,nbsp;uerumcriam perdere in gehennain,(um illi nee corpus noftrum perdere poffint,nolentcnbsp;dco. Proinde, ncglcdis illis imbecillibus principibus, principi omnium principum,nbsp;regiomnium regum, pontificiomnium pontificum maximoobfequamur. Exordiumnbsp;»» fequitur N3rratio.Tu,inquit,pcf os Dauid pueti tui dixifti. Quare fremuerunt genres,nbsp;«1 Sipopuli meditati funt inaniaf Aftfterunt reges terrât,Si principes conuenerunt innbsp;•» unum.aduerfusDOMINVMSaducrfasCHR.ISTVMeius.Cóucncruntcnimuereadnbsp;•« uerfusfanftumfiliumtuumlefumquemunxeras, Hetodesfimul Si Pondus Pilatus,cunbsp;»» gentibus Sipopulis Ifrael, adfacicndutnqua-tun«^ manas rua Siconfilium tuumptiusnbsp;»» decrcuerat, ut ficrent. In hac narratione maxime omnium obfcruandü eft, cf pfalmus fcnbsp;cundus,cui us partem hoc loco apoftoh aUegant,principio de perfccutione teguni,princinbsp;pum Si uulgi aduerfus Chriftum,prophetat,Si admirationc imo increpatione quadam innbsp;cos qui Euangelion perfequûtur inuchitur« Quare tuniultuantur gentes Si populi medinbsp;tantur fruftraf Aftantreges terrar8iprincipes ftant fimul aduerfus DOMIhtVM 8i aduetnbsp;fus Chriftum eius t Deinde admonct,ut fremitum gentium, uanas pc^uli confultatioznbsp;nes, impia regumfoedera. Si blafphema principum décréta anç mandata,aduerfusnbsp;Euangelion Chrifti aedita,ncgligamus. Ditumpamus,inquit,uinculacorum,8iproznbsp;liciamusa nobisiugum ipforura.Etadditur ratio.Quihabitatincoßlis irridebitcos,deusnbsp;fubfannabit eos. Tune loquetur ad eos in ira fua,Si infatore fuo petturbabit eos • Quisnbsp;ergo uanumeotum fremitum penimefeeretf quis minas eoiumnoncontemneiet^ quisnbsp;impia

HOMitlAE lÓAht Br. ENT it 44 ïropiaeoruftiuinculaamp;iuga,ïrtipefisjeges,amp;accrctanótiüioïarct^ Poftrcmo dcfcribicnbsp;legnum Si maieftatc Chrifti,admonens ut omnes huic tegi öbcdiant.Si ipfum compleâ jnbsp;tur.ncpereant; Egoinquitconftitui regem mfumfupcr Zionmohtethfahâummeum.nbsp;Prædicabo depræccpto.DOMINVSdixitadraejfilius meus estü,egohodiegehuite.nbsp;Poftula a me, Si dabogentes hæreditatem tuam.Sipoffeffiohem tuam fines rertæ.Etcae/’nbsp;leia-Nam pfalmus notus eft.Apoftoli igitur ex hocpfalmo.quehi deChtiftointerptetannbsp;toc, narr ationé petitionis fuæ texunr. Si indicant earn perfecütionem quam pfalmus cônbsp;ttcmorat, iam in Chnftocompletam cffe. Quibus narratis pefirioncm fuam exponuntnbsp;Et nunc(inquiunt)DOMlNE,afpice in minascorum,Sidaferuis tuis,ütcumôtnhi fidu ’*nbsp;cialoquanturfcrmonem tuum, manum tuam porrigendo,in hoc Utfanatio Si fignaSi **nbsp;prodigia ædanf per nomen fànfti filii tüi Icfu. Primum, üide mihi quid apoftoli hâc oraz **nbsp;tione pétant- Nó ambiunt buraanas dignitates.non carnales poteftates autmagiftratus^nbsp;non poftulantdiuitias.non gloriam popularem,hon nominis fui famam » fed tantû fiznbsp;duciam confitendi Euangehô Chrifti.Si uirtutem ædendi miracula nô ad nominis ipfojinbsp;Klebritatem,fedper nomen,inquiunt.fanâi filii tui lefu, utilliusfolius nomen in omninbsp;bus per miracula illuftretur.Deinde obferuabis quam feite,quam induftric * apoftoli toznbsp;tam orationem fuam ex fecundo illo pfalino mutuantur,8i ipfum in fuum üium uertunf*nbsp;Etenim poftqexinitio pfalmi perfecütionem narrarunt,nunc precantür, Utficütperfecünbsp;tio impleta eit.ita deus.quod in pfalmo fequitur de irrifione,fubfannatione,Si perturbaznbsp;tioneeorum,qui Chriftum perfequûtur.item de profedu regni Chrifti,compleat« Namnbsp;quod dicunt-Afpice in minas corum Si da feruis tuis, ut cum omni fiducialoquanturferznbsp;lîionem tuura,quid aliud eft,quam fi pfalmi uerbis ita dicerent. Admonuifti domine.utnbsp;dirumpamusimpiaprincipum.Chrifti Euangelionpcrfcquentium uincula Si décréta,nbsp;promififtitcipfosirtifurum,fubfannaturum,Siin iratuaconturbatütum,prccamurigiznbsp;tur te,ut qui habitas in coclis, irrideas Si fubfannes eos. Si loquaris adeos in ira tua, ac innbsp;furore tuo conturbescos.adcotj dementer feruis tuis dones fiduciam dirumpendi Si reii-eiendi impiiffimaeorum mandata.quibus Euangelion de lefu Chrifto extinftum cupiznbsp;ont. Deinde, quod fequitur manum porrigendo in hoc,utfanatioSifigna Siprodigianbsp;sedantur.per nomen fanfti filii tui lefu,quid aliud eft, quam quod precantür, ut regnumnbsp;amp; maieftas Chrifti, quam ad finem ufqg pfalmus defcribit, promoueate Conftituifti, önbsp;DOMlNE,regem tuum Icfura Chriftum fuper Zion montem fânôum tuum-Dixifti adnbsp;illu,filius meus es tu,ego hodie genui te. Itaqg rogamus, ut nomen DOMINI noftti lefunbsp;Chrifti.quemin regem unxifti,miraculisilluftres,Siefficias,utipfe,gIorificâto nominenbsp;cius per orbem terrarum,accipiat genres hæreditatem fuam. Si pofleflionera fuam finesnbsp;terrx-ut Si reges Si indices terræerudiantur, feruiant DOMINO in timoré, exultent innbsp;trcmore,Sd ofcuientur filium tuum, ne exardefeente ira tua de uia pereant, fed ut omnes,nbsp;quiineoconfiduntjbeatitudinemconfequantur. Hæcnimirumeftfententiaprecationbsp;nis apoftolorum,quorum exemplo etiam nos doccmur,quis fit ufus pfalmorum, Si quoznbsp;modopfalmos diuinos ad preces noftras mutuo accipere Si accommodate debeamus*nbsp;Agite ergo amiciffimi faciemus nunc unoaut altero pfalmo periculum, num queamusnbsp;«dexcmplumapoftolorum cpfalmis orandiformulas,in noftrisaffïiftionibuspeterelt;nbsp;Eftaliquis qui ab inimicis fuis.itacircumueniCut nulla uideateuadendi uiam. Quidfaznbsp;ciat^Arnpiat pfalmum,qui numeratur tercius, Si ex eo huiufeemdi orationem compo/nbsp;nat. DOMINE deus nofter,qui iifdem affliftionibus nunc meobiccifti,quibus quondanbsp;fttuum tuum Dauidem, Si lefum Chriftum filium tuum, ut multi fint ttibulantes me, Pfaltniquo»nbsp;multi furgentes aduerfum me, multi dicentes anima: meae.non eft falus ci a deo - Sis igi ^odo innbsp;tur mihi, quod Dauidi Si lefu Chtifto fuifti,fcutum , Si gloria mea. Si exaltans caput “f“”*nbsp;meum. Siquidemuoce mea ad teclamo,refponde mihi de monte fanâo tuo. Ego quiznbsp;dem nuc iacco Si dormio, expergifear autem,quoniam DOMINVS fuftentat me. Nonnbsp;timebo multitudinem populorum qui circundedexunc me. Surge domine faluum me

h X

IN CAP. QVARTVM ACT* APOST.

îac deus mcus,amp; percute omties inimicdlmeos in maxilla,den tes impiorum con fringe* A dominoenimeftfaltis amp;(uper populum fuumbenediftio ci us. Nonne oratio quænbsp;quondam erat Dauidis.nûc uere tua faäa eft,fi eodeni affeftu laborasnbsp;nbsp;nbsp;eadem fide dtui

num nomen inuocasC Eft alius cui diuinam uocatioem fcqucntî,aduerf3 quacç accidûr, obferuans autem, iis quifcclera feftantur, omnia profpera euenire, offcnditur, amp; de renbsp;linquenda uocatione dei ac de feâandis fcelerib^ délibérât,ut amp; ipfc profpera fortuna fruanbsp;tur. Quidfaciats' Pfalmum,qui iuxta Hebræorumrationem feptuagefimus tertius haznbsp;bctur,amp;incipit; Quara bonus lfraeldeus,his,qui reâofuntcorde jCapeCfat, amp; oratione.nbsp;cxeocompofita,affecluifuomedeatur;quinpotiusipfiffimispfalmiuerbisutatur,quibusnbsp;amp;affeftus fie tentatorum propniffime exprimitur, amp; remedium affeftui cfficaciftirae adznbsp;mouctur. Vfum pfalmorum, ad imitationem apoftolorum, uno.amp;altero excmplonbsp;paucis demonftranimus.Reliquû eft.utin oranibus aduerfis,amp; animi noftri morxnbsp;biSjCxorationibus pfalmorum, uelutex pharmacopolio remedia petamus. Itanbsp;cnim fier, ut quemadmodum apoftoli per orationem fuam ex fide profeftam,nbsp;^iritum fortitudinis aduerfus omnes perfecutiones impetrarunt,itanosnbsp;per orationem fidelem,in omnibus afïïiftionibus eodem fpiritunbsp;animemur,per lefuraChriftumDOMlNVM noftrum,quinbsp;eft una cum pâtre amp; fpiritu fanâo deusnbsp;laudaudus in fæcula A raen.

H OMILI A XX.

fcfc apoftolorum preces exaudiffecSicquondam Salomone indedicatione rempli oranz. tc,dcfcendit ignis de coelo,8ideuorauitholocaufta amp;uiftimas , amp;maieftasDOMlNl imnbsp;pleuitdomum.Quo miraculo fignificatum eft preces Salomonis exauditas effe.Sic Daninbsp;de pro populo fuo deprecante.uenit angelus G3briel,amp; fua rcuelationc teftatus eft, preznbsp;QuH/utmira cationem Danielis efficacem fuiffe. Ergo ne illorum tantum orationescxauditæfunr,nbsp;culisdeuffus aliorum autem prêtes uanaeStin efficaces iudicandæ erunt, fi DOMINVS miraculo nônbsp;orum prects declarerfeexaudiuiffeeass'Abfit-Miraculaenimdiuina,nonhaccaufafiunt,utferapernbsp;foleateonfir* fiant.fcd ut femel aut iterum fada.manifefte teftentur,declarent,amp; confirment,quid DO.nbsp;MINVS femper abfconditc, amp; occulteoperetur. Proinde, quodin oratione Salomonisnbsp;ignis cGcleftis holocaufta deuorauit.quod Daniele precante angelus apparuit, quod aponbsp;ftolisorantibuslocustremuit, fignificatnon illorumtantum precesexauditaseffe,fednbsp;his miraculis confirmauit DOMlNVS promiffiones fuas de exauditionc precum,amp;rcznbsp;uelauitjfefe maieftate fua in omnibus piorum orationibus præfentiffimum cffe,amp;precanbsp;tioneseorumclementiffimabonitatefufcipere. Multæenim funt promiffionesdiuiznbsp;næ,quoddeus uelitcredentium preces exaudirc.Inuoca me(aitDOMINVS in pfalmo)nbsp;indietribulationisamp;eruamte, amp;honorificabisrae.Etin Efaia. Eritantequâclametego,nbsp;cxaudiamiadhuc illis loquentibus.egoaudiam.Rurfus in Johanne dicit Chriftus. Quicznbsp;quid pecieritis pattern in nomine meo.dabit uobis, amp; funt innumeræ alise de exauditioznbsp;ne piae orationis promiffiones,quas longum effet recenfcre.Quo auté plurcs funt, eo graznbsp;uioribus aduerfis orantes tentantur,amp; eo magis contraria orationi fatperumero eucniûcnbsp;Tentât cnim DOMlNVS o£antem,dilationc auxüii,utfidem dus probet,Tcntat Satannbsp;oiantcm

HOMILIAE lOAN. BR.ENTII/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

orantem,impcdicndo,nc ftatim illi auxilium conferatur.ut a fide ipfum deîîciat,amp; în de fperationcm impellat.Ita^ promiffiones de precibus exaudiendis confirmatæ funt a donbsp;mino miraculis,utquoties in oratione aduerfis tétatnur.miracula ifta ob oculos noftrosnbsp;ponamus amp; fidem noftram bis fulciamus.Scd ut ad apoftolos amp; difcipulosChrifti reuerznbsp;tar,poftqrepentinoloci trcmofedcclaratum eft, orationeim ipforum exauditam effe: reznbsp;pleti funt omneSjinquit Lucas,fpiriru fanfto,amp;loqüebantur fermonem dei cum fiducia.nbsp;Quid hocj'nonnc in die Pentccoftes acceperunt fpiritum fanftuini'quid igitur ait Lucas,nbsp;ipfos nunc effe fpiritu fanfto replctos j'num interim, poft diem Pentecoftes fpiritu fanftonbsp;caruerunt^ Vt rCfpondeam,obfcruandû eft .repleri fpiritu fanfto hocloco,non effe nuncnbsp;fecundu,aut tertio, aut quarto fpiritum fanftum accipere.Semel enim perfidem exhibeznbsp;tur unicuilt;5 credentium fpiritus fanftus. Siquidem qui fpiritum Chrifti non habet, nonbsp;cfteius:amp;tantifper in homine manet.dum jncredulitateamp; peceatis noneiicitur-Tametfinbsp;autem perpetuus fit credentiuminhabitator,tarnen donaamp;uirtuteseius honfempernbsp;manifefte fentiuntur.SicapoftoIi amp;difcipuli priufquam pcroraffent, habebant quideninbsp;fpiritum fanflum.alioqui non oraffent ex fide,fed uirtutem prœfentiæ eius'in hac affliftinbsp;one nondum fencicbant. Erant enim propter minas amp; décréta concilii una congregatienbsp;maximis tentationibus,ueluti arietibus inrra fe concntiebantur.Sibi quiflt;]^ ante ocuznbsp;los captiuitates,üincul3,carceres,tortur3s,amp; mortes proponebat- lam tyrannidem amp; erüznbsp;dclitatera pontificuminlefum Chriftum DOMINVM corum rccórdantes,qüidfibi clenbsp;mentiae apud illos polliceri potcrant^Iam uxores amp; liberos fuos defientes quos fuo inter»nbsp;tu uariis periculis obnoxios reddercnt,fottunam fuam queftibus tacitis fecum iterabant,nbsp;amp; prorfus omnia erant affliftionis amp;tribulationis picniffima.ita utpraeter nudas dei pre»nbsp;miffionCs nihil habercntfolatiijamp;paracletus feu cqnfolator ilk plane abfens uiderètünnbsp;Poftquam autem in tantoanimi merrore DOMIbîVM ex fideinuocaucrût,cxeritfpir»nbsp;tus fanftus uittutes fuas in eis, 8c ita cos animat * ita cos inflammat amp; accendit, ut omninbsp;triftitiâamp;mœroreabiefto »maxima animil3Eticiaperfunderen£amp; uetbum dei feu Euannbsp;gelion de lefu Chrifto,liberrima fiduciaf fit enim petiuerant ) contra minas amp; mandatanbsp;pontificum praedicarent. Animaduerte igitur quid in fummis afOiftionibusfaciendumnbsp;fitjUt fpiritu fahfto replcti.confolationem accipiamuSjamp; gaudio perfufi.confidehter uoznbsp;cationem dei fequamur iQuod enim dominus apoftolos fuos in hoc loco fpiritus gaiidionbsp;rcpieuit amp; confolatuseft.non tarn propter ipfos fecit,qu3m propter omnes credentes, utnbsp;illi huius exempli forma agnofcerent,quid in extremis affliftionibus agendum foret,utnbsp;fpiritus folatio afficiantur.Cum ergo omnia extrinfecus uidentur defperata amp; conclamanbsp;ta,adeo(5 in animo nihil præter mocrorem, amp; miferiam fentif,ad promiffiones diuinasnbsp;feftinartdum eft, e quibus fides orationem ad deUm componat, amp; auxilium dei inuocet.nbsp;Quod fl fineintermiffionedum affliftio fentitur,ftat,nihil certiusfequitur, quam fpiriznbsp;tus fanfti foIacium.Sic enim uoco, fenfum gaudii amp; laeticiæ in mediis affliftionibus exoznbsp;tientem. Vide mihi Hannam Samuelis matrem, quæ cum effet mulicr infeliciffima, amp;nbsp;praeter affliftionem in corde fuo nihil aliud fentiret,uertit fefe ad oratione, quemadmoznbsp;dum in priori Samuelis Ubro capite primo fcriptum eft,amp; poft orationem,uno Eli uerbonbsp;tantogaudio perfundif,utdcpofita omni mœfticia, iam nihil præter uolüptatcm in an»nbsp;mo fuo featiret,quod certe nihil ahud erat quam ipfiffima fpiritus fanfti uirtns amp; folatiö»nbsp;Sic Dauid inquit; Cum inuocarem exaudiuit me deus iufticiæ mèæ intribulationc diznbsp;latafti mihi’Et iterum.DoIores inferni circundederunt me.præoccupauerunt me laque»nbsp;*ïïonis.In tribulationc mca inuocaui DOMINVM,amp; ad dcum meum clamaui.Et exauznbsp;diuit tne de teraplo fanfto fuo uocem meani, amp; clamor meus in cófpeftu eius introiuit illnbsp;anres cius.His uerbis fignificat Dauid, fe fpiritus fanfti folatio, quod dilatationem cordisnbsp;amp; exauditionem uocat,fempct poft orationem affeftum fuiffe. Quis uehementiores unznbsp;quam mocrorcsamp;dolores fenfit quamChriftus lefusDOMlNVS noftertpræraœfticianbsp;cnimSt d olore cotdis,faftus eft fudor eius ficut guttæ fanguinis.Quidergo in hoc dolorisnbsp;h }

IN CAP. QVINTVM A CTO. APOST.

fenfu agebat^ Ad pieces feftinabat, pofl^uas apparuit ei angelus, gaudio fpiritus fanôî itaeumexhilarans.utfeipfumfponte aduerfariis Si intcrfefloribus fuisobuiamdaret.nbsp;Italt;^ in omnibus aduerfitanbus.ad orationem ranquam ad afyluni confugiamus.ui fpinbsp;luusconfolationem adfequamur. Pofthæc repetit Lucas iterum ecclefiac recens nataenbsp;,, mores,amp;dicit, Multitudinisautemcredentiumeratcor unumamp;animauna,neequifqnbsp;M aliquid eoß:, quæ poCfidebat fuum effe dicebat, fed erant illis omnia communia. Et uirnbsp;,, tute magnareddebantapoftoli teftimoniu refurredionis DOMINI lefu^Sigratia magznbsp;„ na erat fuper omnes illos.-necg enim qu’fq egens erat inter illos - Quotquot enim poffeffbnbsp;,, res agrorum aut ædium crane, uendentes aflrrebant precia corum quæ uendita fuerant,nbsp;„ Kponebantad pedes apoftolorum. Diftribuebaturautemfingulisproutcuitj opus erat.

EtenimfpiritusfandusdifcipuIosChrifti nonfolum gaudioin affliftionibusaffitiebat, needabat tantum fidu Jam libcre pradicandi Euangclion de lefu Chrifto.fedetiam mulnbsp;taaliaoperabafipnmüquodapoftoli uirtute magna,hoc eft.ftupendismiraculisSifignisnbsp;üirtute fpiritus fanfti æditis.uentatem refurreftionis lefu Chrifti confirmabant.Eftenimnbsp;refurreftioIefuChrifti.hdeinoftræ fcopus. Namfi Chriftusnonrefurrcxiffet,inanisS{nbsp;iiiperuacanea c(ret(ut Paulus ait) fides noftra,amp; adhuc in peccatis eflemus- Jtalt;$ ut refurznbsp;reftio Chrifti quam probatiflima effet, quemadmodum Chriftus earn apoftolis fuis uaznbsp;xi is reuelationibus ante afcenfionem comprobauic, ita apoftoli pofteaq acceperunt fpirinbsp;tum fanftum,uariis miraculis earn confirmarunt. Et hoc eft^quod Chriftus ait,f um ueznbsp;nerit paracletu% quem ego mittam uobis a pâtre, fpiritus ueritatis,qui a pâtre procedit,nbsp;ilk teftimonium perhibebit de me- Quin amp; uos teftes eftis, quia ab inicio met um eftis.nbsp;Refurreftione autemconfirmata.totöEuangelionde peccatoK remiffioneper Chriftö,nbsp;de iuftificatione fidci,quæ eft in Chrifto, deq; hæreditate coeleftium bonorum confirmanbsp;tumeft. Etenim Euangelion de Chrifto eft uelutiliterænoui teftamenti quod pater pernbsp;filium fuum nobifeum credentibus condidit, in quo omnium tocleftium bonorum haenbsp;redes inftituit,quotquot in lefum Chriftum credunt. Miracula autem funt ueluti annunbsp;li,quibus literæ noui teftamenti confignatæ funr. Quid ergo adhuc dubitas de ueritatcnbsp;noui teftamenti, uidclitet,quod per folum Chriftum amp;per folam fidern.quæ eft in Chrinbsp;ftumconti^gatrcmiffiopeccatoß^, iuftificatio.amp;bcatitudotHabes literas quæ funt Euägcnbsp;liiferiptura,babes teftes,qui funtapoftoli.habes fignatula quæ funt miratula. Quid amnbsp;plius requirist' Hominis teftamentum, fi itaIegitime,Iiteris,teftibus amp; fignaculis comznbsp;probatum fuerit.neino reiieit, aut addit aliquid, amp; tu putas teftamentum Dei,quondamnbsp;inramento promiffum, amp; nunc per Chriftum legitiine ordinatum, uanum ac irritumnbsp;' effer Noua inquis figna expcdo,amp; tune fidem ei adhibebo Sed audi quid Chriftus dicat.

Natio praua amp; adultéra fignuin requirit. Proinde ne amp; tu inter homines prauæ narionis coinputeris.depofita nouorum miraculoruincuriofitatc,ucteraab Apoftolis æditaconznbsp;quire, amp; iis conkientiæ tuæ imbecillitatcm confirma. Alterum eft, quod fpiritus fanflusnbsp;in neophytis opcrabatur,uidelicer,fumma pax amp; concordia. Multitudinis (inquit)cre-deritiumeratcor unum amp; anima una. Spiritus enim Chrifti,uerus eft cordiumpacifiznbsp;cator. Et Efaias fore prædixir, ut cum exeat ueibumde Hierufalein, conflaturi fintpoznbsp;pull gladios fuos inuomeres,amp;lanceas fuas in fakes, nec leuatura fit gens contragenznbsp;tem gladium» qnod quid aliud eft quam pacis pcriphrafisddem poftea dicit- Egredienznbsp;te uirga de radice yfai.lupumhabitaturum cumagno,amp;pardumcum hoedo accubituznbsp;rum. Cuius nimirum uaricinii fpecimen exhibetur in eo,quod multi unum cor amp; un^nbsp;anima effkiuntur, at«^ ea parte conueniunt.qua alii homines inter fe maxime diffident.nbsp;Sunt qui conueniant fermone , funt qui conueniant externis moribus,funt quinbsp;conueniantlineamentis corporis, funt qui conueniant habitu, at qui conueniznbsp;ant corde .jnufquam fere inuenies, quam inter eos,quosfpiritus C HRlSTlconznbsp;iunxit. Studeanius igitur fratres,utfpiiitu CHRISTI per fidem donati, unumintetnbsp;nos

HOMiriAE IOâNlt; BR. E NT H. 4lt;ÿ oos cor amp; ana anima per uincula pacis efficiamur. Ecccenim inquitPfalmus.quamnbsp;bonum K quamiocundom eft habicarefratresfimul.-fiquidem tantum bonuni cftcfianbsp;ritatis uinculum.ut qui in charitate mancrjndeo mancat.Sf deus ih ipfo.Ca'terum tainnbsp;concordem animorum unitateniinncophytis, alius fruftus fcquitur,uidelitct,quodnbsp;nullus aliquid eorum quæ poflidebat, fuum elle dicebat, fed étant illis omnia côrnunia.nbsp;QuotquotenimpofiTidebant autagros autades^uendentes afFerebant pféciaamp;dabantnbsp;Ca ApoftoliSjUt fingulis diftribuerentur. Vnde tanto dCi beneficio alFiciebantur, ut nulnbsp;lus inter illos egens effet* Quid,obfccro,fibi uult hoc cœnobiumf quid hæc return com/nbsp;muniras rFortafTis fpiritus in primiciis Chriftianorum fubindicauit Chriftianifmumnbsp;debere ordinem qucndam monafticum effe, in quo omnia fint communiât' Abfit.nbsp;Non hoc/edlonge aliud fibiuoluit fpiritus fanftus. Principio enim declarauittantamnbsp;cffe fidei efFicaciam, ut qui uere in CHRISTO renafcatur animum prorfus liberumnbsp;ab affeâu.opum amp; facultatum rerreftrium acquirat, qui paratus fit eas omnes,uelinnbsp;commune conferre, fi ratio publicæ policiæid exigat;uel diuendere amp; dare pauperiznbsp;bus^'fî DOMINVS iufferic : uelpacienterrelinquerelioftibuSj fiablatæ fuerint, atcçnbsp;adeoomnino/olidiuinæuoluntatiinadminiftrandis aut diftnbuendis autrelinquen/-dis opibusferuire-Etenim fi diuitiæ donum dei funr, profcftojquemadmodum reliquanbsp;dei dona, utpotcntiam.fortitudinein.prudcnnam amp; alia id genus poffgt;dere litersnbsp;fed in DOMINO. Itadiuitias haberelitebit,fed inDOMiblO ,uidel!cet,fidiuitiænbsp;affluant » cor non apponatur.fed in eis feruiatur DOMlNO. Hune autem affeftum a figt;’nbsp;de in CHRIST VM creari, deilarauit fpiritus in primiciis Chriftianæreligionis. Deinznbsp;de oftendit, nullas opes tam paruas effe, quæ non fuffniant mulris,fiex fide adminiftrennbsp;tur. Maior enim pars eorum qui bona fua in communeconferebant, tenues,amp; uixnbsp;mediocris fortunæ étant k Vnus tantum inter ipfos diuitiis eximie pöllcbar^ nominenbsp;lofes.LeuiteSiCypriusgenetCjhiccumhaberetagrum uendiditeumamp;attulitpreciumamp; inbsp;pofuit ad pedes apoftolorum. Vnde amp;abapoftolis cognominatus eft Barnabas, quod inbsp;cft filius confolationis.Bar enim filiumjamp; Naphas refrigerium feu refocillationem figni .nbsp;ficat. Sicautem cognominarusfuitabapoftoIismuItisdccaulTis. Primum,quiaetfinbsp;Leuites crat, qui ordo Chriftum uehementi odio perfequebatur,ramencredebat in 1nbsp;Chnftum, amp; fidei fuæ cxeinplo, multos ad capeffendam fidem lefuChriftiinuitabat, 'nbsp;credentes iam in fide anim.ibat,amp;refocillabatDeindeualdediueserat. Credens igi/ 1nbsp;lutin CHRIST VM,amp;bona fua in commune conferens, maxima eratconfolatiototinbsp;Chrifti ecclefiæ,quodamp;tam honeftus Chnftum ampleftetetur .Sitamdiuesreliquoznbsp;lum inopiæ fuisopibus fuccurreret» Vnus igitur ille Barnabas fatis opulentus erat.nbsp;Alii autem in albo inopum recenfebantur. Attamcn.cum liberaliter fuas,quas haznbsp;bebant paruas opes ex fide communicarcnt,tantam benediftionem DOMINI conznbsp;fecuti funt, ut nullus inter ipfos egens inueniretür. Melius eft enim,ut Dauid air,nbsp;modicum iufto ,fuper diuitias peccatorum multas. Et Salomon; Quidam largiunturnbsp;amp; tarnen ditefeunt. Quidam parci .quanquam magnas opés habuerint, fubinde puznbsp;periorcsfiunt.Ac mox Qui liberaliter bcnedicit, impinguatur. Qui inebriat, ineznbsp;briatur. Hue pettinct quod in Exodode colleftoribus Mannæ fcribitur. Collegeruntnbsp;cnim alius plus,alius minus , amp; cum metirentur ad menfuram Gomor , nec quinbsp;plus collcgerat, habuit amplius, nec qui minus parauerat reperit minus, fed finznbsp;guli iuxta id quod ederc poterant, congregauerunt. Audis amp; multas opes, paucasnbsp;fieri, fl ex auaritia corraduntur, amp; paucas multas,ft ex fide adminiftrantur« Diznbsp;fpenfemus igitur fratres iuxta fuam quifij uocationem facultatcs, fiuc multas, fiucnbsp;paucas,quas dono DOMI Nlpo(fidemus,amp;exfide eas adminiftremus,memorfs benbsp;AeftcentLe domini noftûlefuChxifti,9uodproptex nos pauper fadus fit cum effet diues^nbsp;b 4

utnosilliuspaupcrtatcditefceremus. Sicenimfiet ,utin omnibus omnerafuffiden tiam haben tes,cxubcremus in om ne opus bonum,in Chrifto Icfu Domino noftco, qui

. Vx HOMILIA XXI.

fpeciem attinct,inermi uerbo repcntina morte interieruntj' Proinde afFeramus ad hanc hiftoriam fummam animi attentionem.ut agnofccntes diuinæ irae grauitate m in menlt;nbsp;daces,amp; uerbi dei potentiam erga incredulos.mcndacium fugiamus,amp; uerboDOMlNInbsp;** ad confequendam falutemcredamus. Vir(inquit) quidam nomine Ananias cum Sapxnbsp;•’ phira uxorefua,ucndideratpoffefi'ionem,amp;fepofueratdeprecio,confciaetiamuxore fua#nbsp;amp;allatam partemaliquam ad pedes Apoftolorum pofuit. Printipio,obfcruandum eft,nbsp;ncc folum baptifmum.nec folam coenac dominicae participationc,ncc fola externa fpiriznbsp;tus fanfti dona.necfola facultatu fuarum in egenos diftributionê ucram iufticiam eófernbsp;re poffe-Quid enim ex omnibus his duobus iliis coniugibus Ananiæ amp; Sapphiræ deeftfnbsp;Vera eorJit Baptifan funt.una cum aliis fanftis cocnam domini accipiunt,replentur externis fpintusnbsp;fide effecrea fanfti donis, amp; multam facultatum fuarum partem in cômune conferunt » adeoç in tamnbsp;lanfta piorumcongrcgationc.prætipuum pietatisloiumobtincnr. Attamena ueraiufti

mifliones effent etiam amp; Amen. Inter immuneras autem promiffiones.quas deus pater cocleftis in CHRISTO lefu filiofuo pollicitus eft, etiam lUa continetur quae eft de uiftunbsp;amp; amiftu, uidelicet, quod Deus promifitfe daturum efcam omni carni, quanto magisnbsp;his quiuocationemfuamfequuntur. Ethane promiffionemconfirmaueratdeuslfraznbsp;elitis ex Aeg'/pto egreffis in defcrto.quando Manna de coelo pluebat,amp;petraaquaninbsp;fundebat,Paulo ante autem confirmauerat earn quotp Chriftus, dum quater mille panenbsp;tat feptem panibus amp;paucis pifciculis. Et itetum quinquies mille uiros, quin^ panibusnbsp;amp; duobus pifcibus.Deinde.uidebant inter fideles multos effe egentes. Quarc, ut ipforumnbsp;copia.illorum inopiæ fuccurreretur, precia fuarumfacultatum Apoftolis diftribuendanbsp;offerebant- Sejebantenim mandatum DOMINI effe,ut pauperum inopiæ fubucniaznbsp;tur;amp; adhuememores erantdifti Chrifti.Qui reliqucritpropter nomen meum(Dareaanbsp;tem pauperibus eft etiam propter Chriftu relinqucre)agrû autdomû.centuplum recipiznbsp;ct.Ex fide igitur in Chriftum amp; charitate in proxiraum,confetebant illi poffeffiones fuasnbsp;income

HOM I LI AE IOAN; B RE N T II; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

în commune. Ananias autem amp; Sapphira.lon^ aliud fpeftabant.Nam cum animaduer tcbât inter Chriftianos laudabile, gloriofum cclcbre haberi,fua bona in cômune connbsp;ferre,amp; uidebât Iofen,cuius prius mentio fafta eft,hac potiffimû ratione claiifTimû Barznbsp;tiabæ cognomctu, perpctuû pietatis fuæ tcftimoniû ab apoftolis côfecutû effe.at^ ab omnbsp;bus piis ob bcneficennam fuam mirum immoduni cómendari, aifcftabant amp; ipfi hononbsp;yesamp;Iaudes.amp;cupiebantnon minores autilliberalioresaliis liaberLItac^facultatcsfuasnbsp;ucndunt, Sc allatam partem aliquaniprecii Apoftolis diftribuendam exhibent,ut amp;ipfinbsp;cognomen aliquod beneficentiæ fuæ moniimentum ab apoftolis,Scgloriofam nominisnbsp;fui famam inter alios Chriftianos fortirentur. Sed quid hoc aliudeft,quam turpiffimanbsp;ambitio,8cfordidiftimahumanæ gloriæ cupidos' Ergo ne.inquis, turpiter Scflagiriofenbsp;Miuendumeft, uthutnanamgioriamdeuitcmust' Abfit.Chriftusenimdicir.Luccatlux turpitcr^uiuênbsp;ucftra coram hominibus.utuideantucftra bona oper3,gloriftcent^p3tremucftrum,qui Jumpropternbsp;ift incoclis. Et Paulus quæcunqg funtuera,quæcuh^honcfta, quæcun^ iufta,quæz hitànbsp;cun^ pura,quæcuncgaccommoda,quæcuncg boni nominis,fiqua uirtuSjScfiqualaus, matum tutaiinbsp;bare cogitatcjhæcfacite ,8c deus pacis erituobifcum. Vides Sc bona opera coram homi/ dantnbsp;nibuseftefaciendai SCeaquaelaudcm acbonamfamampariunt feâanda» Hæcautemnbsp;non funt facienda arabitionc affèftu humanæ gloriæ, fed fide in deum .Scaffeftuobfeznbsp;quii deo debiti, fie cfficietur,ut humana gloria fua fponte non requifita fequatur.Sed reznbsp;leuertamur ad Ananiam ScSapphiram.quorum ambitionem audiuimus. Nunc igiturnbsp;audiamus impiam Sc mfidelem ipforumauariciam.Cumenim nonuereinChriftumnbsp;crediderant,fedpotiusexcuriofitatc, Sc rerum nouarum cupidicate, fefeChriftianisnbsp;adiunxerant, nonfperabantEuangeliicaufam, ScCHRiSTI negocium, quod tunenbsp;ab apoftolis traftabatur,diu inter tot minas pontificum j Sc perfecutiones principum perz awmm ernbsp;durare Sc conftare potTc.neccredebantætiamri Euangelionde lefu Chriftoconftarer.bez S4pp/jlt;r4»nbsp;ncdiâionem DOMINI tam efFicacem elfe, utpaucisopibusinnumerampopulimulti^nbsp;tudinein nutrite queat. Proinde communicato inter fe confilio, feponunt clam aliquidnbsp;de prccio faeultatum fuarum, ut fi uel feda deficeret, uel collatæ in commune opes abfuznbsp;merentur,haberentipfi, unde reliquis egentibus uiuerent. Quid autem hoc aliud eft,nbsp;guam impius affeftus Sc inftdelis auaritiaj' Ergo ne nihilopum aut precii reponere lienbsp;cetÿ Cur igiturlofeph in Aegyptofrumentarepofuits'Cur CHRIST VS rnarfupiumlunbsp;dæcommifit,utinillo tcponcrcntur,quæ apoftolis mittebantur aut donabanturr Vtre/ tnnbsp;fpondeam,confiderandutn eft,repofitioné rey: fuapte natura,nec efle malam nec bonam craßmitmnbsp;fed iudicari ex animo reponentis. Si enim animus fucrit pius Sc fidelis,repofitio ent pia.nbsp;Sic repofuit Iofcphfrumenta,fic CHRIST VS nummos.Siuero animus infidelis Sc auaznbsp;rusfuerit,repofitioeritimpia. Exemplumhabes in Exodo capitedecimofexto. Nam,nbsp;aliis quidc diebus, fi quid de manna ufç in aiterum diem reponebatur, conputrefeebar,nbsp;SC uermibus fcarebat. Si quid autem fexta die feu in parafeeue reponebatur,integrumnbsp;manebat.Quid hæcfibi uult uariatioCnirnirum fignificatum eft,eam repofitionem,qua£nbsp;fit ex infidelitate aut inobedienciauerbi dci, coramdcoabominationemefle,earnau^nbsp;tem .quæ fitexfidcii induftria Sc pia obediencia, efle deogratamSC acceptam. Namnbsp;de aliis diebus dicebat Mofe, nullus relinquatexeo in mane. Nemo igitur his diebusnbsp;ex fide poterac aliquid reponere. De fexta autem die dicebat.Quicquid reliquum fucrit,nbsp;reponite ufcg ad mane. I ta in eo die licebat ex fide nonnihil ufcj ad fequehtem diem renbsp;ponere. Expurgemus igitur animum noftrum per fidem ab impia infidelitate, SCnbsp;infideli auaritia, Sc alTumamus animum pium diuinae uocationi obedientem, Sc candiznbsp;de liberalem,ut nou fimus in craftinum folliciti. Sic enim fiet, ut quee reponamus, nonnbsp;exiftant coram deo faftidium 8C abominatio, fed odor bonæ fragranti'æ , hoftia acznbsp;cepta, quemadmodum Paulus ait, Sc deo grata. Cæterum, Ananias SC Sapphira abnbsp;hoc pio candore longe abfucrunt. Quæ enim reponunt, ex incredulitate Sc auaznbsp;xkia icponunt » Inciedulitatem autem Si auaxiciam fequituc ueluti pediftequa

IN CAP. QViry’VM A CT a APOST.

mendacium. Nam cum Ananias (quemadmodum indicant uerba Petri incrcpatoria, amp; uerba uxoris,quæ poftea fequûtur ) partem precii ad pedes apoftolorum ponere^celaznbsp;bat repofitum,amp; quod eft fceleratiffïmû, agrum non pluris ueniifle palam amp; impudenznbsp;•4 tiffimcmentiebantur,DixititaPetrus. CurimpleuitSatanascortuum,utmentirerisnbsp;» fpiritui fando Si fraudares de precio agrirNonne prorfus tibi manebat Si uenundatus innbsp;»» tua erat poteftatcs'Quare pofuifti in corde tuo rem iftam Non es mentitus hominibus,nbsp;») feddeo.VideutPetrusitcratisinterrogatiuncuIisinftet,urgcar,S£inctcpet.Principiocutnbsp;impleuit( inquit') Satanas cor tuum ut mentireris fpirituifanfloamp;fraudaresdeprecio?nbsp;Ergo mendacia Si fraudes feu impofturæ, authorcSatana c corde humanoproucniunt»nbsp;Etquifquismentituracproximofuofraudibus imponit^corhabeta Satana impletumnbsp;Vleniatutf Siobfeffum. Noncnimhifolumdæmoniocxagitanturquiobfuroremfuumuinciunznbsp;frauäet fieri tur catenis, Si cuftodiuntur compedibus, fed multo magis illi qui corpore quidern liberinbsp;««tore Siitb4 obambulant.corautem mendaciis fraudibus impofturis aliifcp Sathanæfuroribusita imnbsp;pletum habent.ut in proximos quof^ infania fuor urn fcelctum gralTentur.Siquidcm utnbsp;Chriftus dicit.Satan mcndax eft Si eius rei pater.nbsp;nbsp;nbsp;Sed Si ipfe Satan idem alias teftatur,

inquiens.'Egredior, Siero fpiritus mendax in ore omnium prophetarum. Quod uerbis de ipfo dicitur, faftis eius femper comprobatur- Nonne ftatim ab initio, mendaciis fuisnbsp;impofuit Euæ dicens?Nequaq morte moriemini: fcitenim deus quod inquacun^ die conbsp;medcritis ex eo apcrientur oculi ueftri Si eritis ficut dii fcientes bonum Si malum. Quid,nbsp;quod quouis momento mendaciis fuis nobis blanditur.ut perfuadeat, multo nobis utiliznbsp;us effc, noftras cupiditates,defideiia, Si ftudia.qua uoluntatem ,pr£Efcripta,8i præcepta dcinbsp;fedari? Itatj fi uolueris Satanam uere ti mere Si ab ipfocauere, non neceffe habes hotriznbsp;bilem illam imaginem in parietibus depiftam aut cxculptam formidare,aut longe ab canbsp;fugere.T imenda Si fugienda funt médacia.uitandæ funt impofturæ Si fraudes.-hoc enimnbsp;demum uereeftSatanam timere.fugere Si uitare. Deinde cum Petrus dicit, utmentitenbsp;xis fpiritui fanfto.amp; poftca addit.Non es mentitus hominibus fed dco,fignificat impoftonbsp;ICS Si calumniatorcs mendaciis fuis,non fimpUciter aduerfus homines, fed potius aduetznbsp;fus deum peccare Si non tarn proximos fuos,qucmadmodum uidentur, quam feipfos denbsp;cipere.Etenimcum lex domini falfum teftimonium aduerfus jiximu dicereprohibeat,nbsp;certe,qui mendacio contra proximu peccat,contra DOMINVM deu fuum peccanHincnbsp;Dauid inquitjPerdes omnes qui loquûtur mendacium.Er Salomon. Abominatur DOznbsp;MIN VS mendacia labia.Iam mendax Si impoftor, feipfos potius quam proximos dcznbsp;cipiant.argumento eft lex illa.quæ habetur de falfo tefte deprehenfo* Si fteterit ( inquit)nbsp;falfustcftis contra hominem,ludiccsteddentei.fttutfratnfuofaceretogitauit.Nonminbsp;fercbetis eius,fed animam pro anima,oculum pro oculo.dentem pro dente,manum pronbsp;nianu,pedem propede exiges.Scd cur teftimonia longinquapctimus,cum in promptunbsp;lint Ananias Si Sapphira uxor eiusfNonne hi potius feipfos fraudaueruntSidecepcruncnbsp;quam apoftolos Si reliquos difcipulos Chriftit nonne hi mendacio Si fraude fua fibi ipfisnbsp;mortem intulcrunttDefraudatis autem commoditatem timoris DOMINI Si falutisauxnbsp;crunt, tantum abeft, ut ipfos incommodo aliquo afteccrint ? Depofito igitur mendacio,nbsp;loquimini ueritatem quiftjproximofuo,ut deoobfequiumpræftantes.fpiritumfanôûnbsp;nô amittamus. Sed quid illud eft,quod Petrus dicit,fraudarcs de precio agntnône Si agetnbsp;Si prccium Ananiac erant ? cur ergo Petrus aliquotæ precii partis fepofitioncm uocat dcznbsp;fraudationemj'poteft nc quifpiam in propriis fuis facultatibus Si opibus,fraudatot, fur Stnbsp;Qnamoiio factilegus fieri ? Maxime omniuru.Etenim, qui opes fuas, aut ex auaritia reponuni;autnbsp;quifpUinpro mendaciohis qui e uera inopia mutuum petunr,abncganr, aut ludis, fcortationibus.gaznbsp;prüîfmt opt neis,deIitiis,cbrietatibus,Si aliis id genus fccleribus perdunt,hi in fuis ipforum opibus fiznbsp;untfûtes Sc facnlegi- Nonne diues lUe, cuius mentionem facit Chriftus in Euanznbsp;fbaorerfw* gelifta Luca, qui dicebat animæ fuæ; Anima,habesmulta bona lepofita in annosnbsp;multos, requiefce,comede,bibe» gaude, fibi ipfi fuas opes tanquam faccilegus fuiabatur?

Audit

HOMILIAE IOAN. MKNTI1lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48

A udit enim ftatim.ftulte ,hac noftc anima tua restant abs tc;qux uero piraiH,cnl crdôtf Similiter diues.qui induebatur purpura amp; byffo,amp; epulabatur quotidie fpkndidc, in hisnbsp;inicis fatrilegium committcbat,quas Lazaro mendicodcnegabat. Vndc facrilegiumnbsp;Kapunirur.utpoftulanti in tartaro Ätormcntisunam fairem aquae guttulamin refrigenbsp;rinm.denegatum fuetit Proinde nihil oputn reponamus aut auaritia.aut mendacio,necnbsp;quicquam facultacum impuris deheiis perdamus, fed lis egentes hberalitcr adiuuemus,nbsp;ut iuftitia noftra quemadmodum pfalinus ait.mancat in asternum-Poftremo, quod Pe/nbsp;trus ait,nonne prorfus tibi manebatramp; uenundatus in tua crat poteftate f fatis pcrfpicucnbsp;indicatut, Chnftianos non neceffc habere facultates fuas in cómunc conferre ,fed poffcnbsp;easinfuaadminiftrationerctinere, modoillas retineant fincmcndaciisamp; impofturis,nbsp;atlt;5 adminiftrent eas ex fide- Poteras, inquit Petrus ad Ananiam.opes tuas tibi rerinere, nbsp;poteras amp; totuin pretiura tuarum poffeflionutn reponere, nemo te ob cam caufam ex or/ ffiLr^amreanbsp;dine ChnftianojjemouifTct.fed quia aliquam tantum partem in commune confers, amp; rumcom/m^nbsp;mentiristetotum preciumconferre .hoedemum mendacium intolerabilc efl,amp;cumnbsp;non nobis hominibus,fcd DOMlNOdco tuo mentitus fis,haud impunc illc impudennnbsp;am tuam ferer. Audiens autem Ananias hæt uerba coUapfus cxpirauir.O inauditam l:u^nbsp;mani alloquii potentiam.o ftupendam apoftolicae increpationis energiam. Petrib pauxnbsp;ca tantum uerb.i cum Aiyania colloi utus eft, amp; Ananias quafi peftifero telo iftus, fubitonbsp;mortiius concidit. V nde obfecto.tanta humanz uocis uirtustproftdo humana uox fuapznbsp;te natura non eft nifi fonus uanjiîimus, amp; ineffiicacilfimus. At fx humana uxt uerznbsp;bumdei uehatur ,iam non maner fermo hominum .fed eft, quemadmodum Pauznbsp;lu iiqt.uerefermod i.Quicquidigxturenergise,quicquiduirtutisin fc habetfermo 'einbsp;idem bibethumanauox quafermo deiucbitur.Iamucrbumdei mortlficat amp; uiuifica',nbsp;bccidit amp; refuRirat-Eadem igi'ur humana uox peragit ft potentia diuini uerbi fuftultapnbsp;dicrir.Quid autem uox Petri aliud eft quam uerbum dei i quid increpatio cius aliud eft,nbsp;quam explicitio iegis deir Non hominibus.inquit, fed deo mentitus cs .hoc eft, non innbsp;ultum finit deus mend.accm, tu coram deo mendax cs.'non igitur aliud expedabis, quinbsp;ultionem diuinam. Ecce autem confeftim hanc uotem ultio fequltur,amp; Ananias repenznbsp;tina morte periit. Vides ne uerbi dciquamuis humana uoce pronunciati potentiam^nbsp;An nunc intelligis,quid illud fit.quod Paulusait, Euangelion eft potentia dei adfalutfnbsp;omni credentifEtenim fi lex dei tant«eft efficariae, utqucat homines peccatoresotcidcnbsp;icamp;damnarc.quantomagis Euangelion dei poteftcredentes uiuificarc amp; fcruaretSiPenbsp;trusoccidituerbolfgisdiuinsE.homincm mendacem ,tur minifterio Euangclii diuininbsp;credentes ucraccs non uiuificaffctf Proinde amiciffimi timcamus diuinam iram.hoc exlnbsp;plomanifeftatam, amp;compledamur per fidemmifericoidiarius Euangeliopromififam,nbsp;Ut elFugientes mortem,ucram falutem adfequamur.Quid autem ittortuo Anania alii egenbsp;runtf Num Petrum tanquam homicidam inuafcrunr f Nequa^, fed timor magnus orznbsp;tus eft fuper omnes qui hare audierunt. Senciebant enim mendacem hominem.nottnbsp;a Petro.fcd diuino iudicio Petri uoce pronunciatointerfedum effc. V nde St iuucncs furznbsp;genres amouerunt cum. datums fcpelicrunt. Non enim pertinebat ad fanftam ilianlnbsp;congrcgationem,fed ad tartarum.amp;daemonum colluuicm.Et hzc quidem de uiro Anaznbsp;niaadafunt. Nunc audiamus, quid uxoriciusSapphit«,accidcrit. Intcrccffitfermenbsp;horarummum interuallutn, uxorquoqjipfiusnefcicns,quod faftumfucratintroiuitnbsp;Kcfpondltauccmci Petrus. Die mihi,nurauntiagrum ucndidiftisf At ilia dixit, etiam ,,nbsp;tanti-Petrus autem ait ad cam Cur confpiraftis inter uos, ut tentarctis fpiritum dommignbsp;Ecce pedes eorum.qui fcpelierunt uirum tuum,ad oftiö adfunt amp; efferent te. Confeftimnbsp;*utcm concidit ad pedes eius, amp; expiranit,lngrcffi aute iuuenes repercrunt illam mortuanbsp;Bt cxtiUcrunr,ac fepelier unt iuxta uirum fuum. Vetus eft ptoucrbium,Cafcuscafcam duznbsp;cit.quodin quos ueriuscompetit.quam in AnaniamSSapphirarafQualis maritus, taz

1» uxor. Maritus fubtraxeiat aliquiddc piecio agti,amp; confenferat uxor. Maritus

IN CAP- QVINTVM ACT. APOST.

tus fuerat fe tanti uendidiflè agrurn.u^r idem mentitur. Eadem igicur pana, ut dignfi erat,axor pleftitur.Si ad incrcpatonem Petri,quafi fulmine ifta corruit amp; morif.Scd quidnbsp;cft,inqais,quod hi foli coniuges tam atrociter fubitanea morte, ob mendatium puniun-»nbsp;tur ,cu multi alii fuerint Hicrofolymis peiores iUis,qui incolumes manfcrintt Erantinnbsp;Hicrufaieminterfcftores DOMINI noftri lefu Chrifti, erantiUicblafphemi,latroncs,fanbsp;cnlcgi,fures,adulteri,amp; aliis turpiffirais Releribus fordidati.His nuUum tcrribile fuppliznbsp;cium ab apoftolis infcrtur.Et fob mendaces coniuges neci traduntur.Num mendaciumnbsp;maius pcccatum eft interfedione Chrifti amp; latrociniisf Refte dicis, quifquis haecobiicis,nbsp;multofeeleratiores fuiftc homines inHieruIalem.quam hi mendacesconiuges. Ei invnbsp;pia Chrifti interfedio maius eft omnibus ahis peccatis flagitium. At ita placuit DOMIznbsp;NO deo noftro.ut alii quidem fielerati felicem aliquandm uitam agerent, hi autem ménbsp;daces infclici morte perirenr.Quam ob taufamr Primum quia indicium a domodei, quenbsp;adraodum Petrus ait.incipit.Et Ananias ac Sapphira crant de familia domus dci,amp; in ponbsp;pulodie cenfebantur. Ab ipfis igitur imipit ludicium dei, utobferuemus quisfuturus fitnbsp;finis aliorum,qui non funt de familia dei.Sicnim DOMJNVS tarn crudclifupplicio faxnbsp;miliares amp; demefticos fuos afficit.quali obfetro affic itt extraneos amp; hoftes fiiosf Ecce, aitnbsp;DOMINVS Zebaoth per Hicrennam ad genres, in ciuitatc inqua inuocatum eft noménbsp;meum,ego incipio afRigerc,amp; uos quafi innocentes amp; immunes critist Non eritis imznbsp;munes.Gladium entmego uotofuperoés habitatorcs terræ dielt DOMINVS Zebaotfa,nbsp;Deinde Icue mendaciolum abfiÿ luramentodefignatum, tarn atroci pana pleditur, utnbsp;difeamus quantum panarum mereatur pcriurium.homicidium.latrotinium, amp; alia idnbsp;genus hoircnda fcelera. Etenim hi duo mendaces coniuges repentinamorte horribiliternbsp;conciderunt.non.utomnesautmendaces,autaliifielerati, ftatimcumflagitiumdeligznbsp;nauennt, fimiliter repentina morte pereant ,fed ut hac terribili pana ad refipiftentianinbsp;inuitcntur.aut fi non refipuerint, feiant co feuerius fuppliciû ipfis imminerc, quo fcriusnbsp;ucnit tarditatemc^fupplicii grauitateconpenfandamfore. An ignoras,inquit Paulus,nbsp;quod bonius dei adpanitentiam re inuitatt fed iuxta duritiamtua,amp; cor panitere nelciznbsp;umcolligistibiipfiiram indieiract Itacp Ananias amp; Sapphira, qui ambitiofacupidine,nbsp;partem precii agrorum fuorum apoftolis offerebant.quo bonam nomin is fui famam, 8Cnbsp;laudem populärem inter reliquos Chriftianos fibi comparée, impudent! fuo mendacianbsp;cfficiuntjUt non folum fubita morte corruant,fcdetiam fordidiflimam nominis fui mennbsp;tioncm poft fe rclinquanr.St exemplum omnibus Si mendacibus amp; aliis flagitiofis hominbsp;nibus præbcant quo aliéna infania ftuantur,amp; deum «mere difcant. Hoc tarnen exenaznbsp;plum non malis folum prexieft ,uerumetiam bonis.Sic enim ait Lucas. Ortus eft timocnbsp;magnus fupcr umuerfam congregationc,amp; fuper omnes qui audicrant hæc. Boni enimnbsp;hoc fupplicio ad maiorem pietatem inuitabantur-Mali autem in fuis fieleribus terrebaznbsp;tur,amp;rcfipifcentiæ admonebantur. Proindc amiciflimi paucorum fuppliciumnbsp;praebcatomnibus nobis fapiendioccafioncm, ut aut ex alicnis uiciis noftianbsp;emendemus, autemendati inuera pietate perfeueremus', in Chriftonbsp;lefu DOMINO noftro.qui eft una cum patre amp; fpiritu fanftodeusnbsp;hudandus in fetula Amen.

N Anania Si Sapphira, dilediflimi, metuendum nobis exeihpluni exhibitum eft,quo admoncmur.ut Chriftum non fuco, non dolo,nbsp;;non mendatio,non hypocrifi fed Candida finceritate,fi£ingcnuaucnbsp;tritatc complcâamur. Quoniam autem Ananias amp; Sapphira a Pernbsp;^tro uerbooris fui occifi funt,nc quis exiftimarct,minifteiium apoznbsp;I ftolicum feu Euangelicuoi, efte moxtis podus quam uitac minifteznbsp;littXBnbsp;t.

HOMILIAE IOAN. BRENTIL * 4^ rîum.Sequunc nSc miracuk in xgris ad fa^tatc reliicutfs prodita » quibus coninbsp;probatur mmifteri urn Apoftolicum non elle fuapte natura mords fîîsinternitïonbsp;nis,fed multo magis uitat ac falucis miniftcn'umtP er manuSjfnquit, ApoftoJorS «nbsp;» dcbantur fignaSnS prodigiamulta inpopulo* Ecquæ fuer int ilia figna, fequit: »»nbsp;Exportabantur in plateis infirmi,0^ponebantur in ledulis ac grabbatisjucucx mnbsp;mentis Petri uel umbra obumbraret aliqucmilIorum»Conueniebat autemôi ”nbsp;multitudo uicinarum ciuitatum Hierofolymam, afFerens acgros acucxatos anbsp;fpiritibus immundiSjqui fanabantur omncs Quam ergo ob caufam Dominus s »nbsp;totactantamiraculapcr Apoftolosopcrabatur,ut etiam per umbram Petri aliznbsp;quot atgri fanati reftituercntur f num utoilentaretliismiraculis eximiam Apo0nbsp;ftolorumfanditatemfScdquamfandihominesfuaptcnaturafint,obferuareli Cuf fMiiitdnbsp;cctexdefcdioneeorum a Chrifto temporepaflionis,amp;ex incredulitate,qua r^cuU uoluenbsp;ctiampoftrefurredionemChriftitenebantur«Num,($iUiqui fanabantur,tanta nt dempernbsp;fanc'hitatepræditifucrinGutfanitatemiufticiafuamcruerintt'Atquçpotuiteflc Apoßalosnbsp;illorumfand:itas,qui a fpiritibus immundisobfidcbaturÔCcum omnishomonbsp;mendax fit, nec iuftificetur quifquam in cofpe Au dei,quod potuit elTe meritumnbsp;atgrorum f Num ,ut Dominus dcdararet,Chrifl:ianos fcmper fanaturos eflenbsp;»gros,8f Euangelion in hoc reuclatum eife, ut infirmi corpore fanitsti fcmpernbsp;reftituerentur i Atü haccaufaædita fuifrcntmiracula,nuncneceircnt ulliChrinbsp;ftianfncc haberemus Euangelionreuelatum,proptcrea qgt; eiufcemodi miracuîonbsp;rum nihil internos atdatur. Hue adds nec Apoftolorum temporibus ,quiuisnbsp;priuati credentes miracula faciebantiPermanus,inquit Apoftolorum, nonpernbsp;manus omnium crcdentiumacdebantur figna et prodigia,atlt;^ adeohostantumnbsp;acdidiircmiraculalegimuSjquiminiftcriopracdicationisfundifuntjUtApofto*nbsp;Ii,Stcphanus,Paulus,amp;ali),EuangcliondeIcfuChrifto pratdicantes,Itacßhaenbsp;tantumcaufaproditafuntmiracula,utnouumminiftcrium Euagelif lefu Chrfnbsp;fti confirmaretur ÔC obfignaretur.Etenim Apoftoli,qucmadmodum al iqua exnbsp;parte,etiam in fupcrioribus homihjs demonftratum eft,nouam do Arinam 8gt;C ptinbsp;bliccnunquamauditam,inorbeminuehebanr,uidclicct,qgt;nullafit,neciufticianbsp;nccfalus,in facrifieijs legis, in mentis bonorum operum,fed tantum in Icfunbsp;Chrifto nuper crucifixo,SC qp nullum aliud nomen fub cœlo interhomincs daznbsp;turn (it,tn quo oportcat nos faluos fieri,lefus Chriftus ? Vt igitur huius nouasnbsp;doArinacminiftcrium confirmaretur,Sc u£noftriloquuntur,canonizaretur,adznbsp;ditafuntmiracula,ucluti figilla,quaf hanc doArinam deftdeinlefum Chriftumnbsp;I'ta obfignant,ut fi angelus decœlo defeenderet, 6f aliud Euangelion pratdica#nbsp;retjnoneflctrecipiendum.Proinde/cuelatioilIafpirituSjquamiaAâtPapiftæ,nbsp;demeritis opcrum, de fatisfaAionibus peccatorum per opus operatumMifsnbsp;fàcjôf dcahjsidgcnusnugis contra iufticiamfidei,quaE in fololefuChriftohanbsp;betur, item de mutanda altera fpecie Sacramenti contra inftitutionem Chri^nbsp;fti,nonefthabendapro fpiritus fanAi rcuclationc,fedpro Satanat impoftura ?nbsp;Ad hare fpiritus illc quem iaAant Anabaptifta;, ôf alif eius farinac impoftores,nbsp;fubindc noua contra fcripturam ôf iuftidam,quæ per fidem in lefu Chrifto haznbsp;betur,fomnians,uaniffimuseft,SCtanquamipfiflimusSatandcuitSdus,Soliaunbsp;tem doArinac,dc iufticia,falute SCrcdemptionc,qua: eft in Chrifto lefu adhac^nbsp;rcndum,0fillifoli fides adhibcndaeft,quippcquæ Apoftolicismiracuîis,uclunbsp;ti figillis comprobata ôf obfignata eft Jam,quid obfecrohocrei eft,q,aliqui in*nbsp;eedentis Petri umbra obumbratffanitatemcofecuti finti? Quiduanius umbraenbsp;/cilicet defcAoris illius Petri 6f abnegatoris umbra tarn fanAa,tam potes eft, utnbsp;aegro s fanct s' M ul ti fentiunt in P etr o impletum eft,quod Chriftus, au tor e Euannbsp;gclifta loanncjdicii : Amendico uobis, qui credit in me, opera quae ego facio,

i

IN CAP. QVÎNTVM ACT. APOST,

1‘pfe fadctjSd majora hts faciet5qi|a ego ad patrem uado.Tametff enim Chrf/ ftus quofdam fanarit martus attadu,muHcrem ed am tada fimbria ,nenunem ranbsp;men (anain'tumbra fua,qucmadmodum de F etro fcn'ptura teftatwr, Atqina fo^nbsp;la uoce qiiatriduanum mortuum fufeitare,quod Chriftus in Lazarodefigna*nbsp;un,ma{usmjraculumcft,^ umbra ægrumfanitati reftjtucre,ideocum Chri*nbsp;QMMddo ftus dicit: Maiora his faciet,non intelligitur de miraculisjfed de miniftcrio pracnbsp;;ju/or4Apo» dicationis,ujdehcet3qgt; Apoftolipluresprædicationefua ad ueramfidem con*nbsp;ebnP® «erfuri funt Chriftus, Loquor autem non de interna Chrifti authoritate, quanbsp;omnem in omnibus credentibus falutem opcratur,fed deexterno Cius minifte*nbsp;rio,quo in circuncifione, inter ludæos fundus eft. In eoenim miniftcrio pau«nbsp;ciffimos tantum ludaeos ad ueram fidem adduxit,6lt;quos adduxerat, hi rurfusnbsp;paffio-nis fuæ tempore defecerunt. Apoftoli autem miniftcrio prædicationisnbsp;fuacinnumcrabiles ÔC ludæosÔCgenres ad fidem conuerterunt, Maiora igitur,nbsp;quodad externum miniftcriumattinetjopera Apoftoli feccrunt^Chriftusquinbsp;tn hoc tanta Apoftolismiraculorumædendorum dona contulitjUt maioramwnbsp;nifterio ^ædicationis fuas opéra effîcerepoftent, Hinc eft, q, Pétri umbra qui*nbsp;dam fanati funt,non quia umbra abnegatoris tam fanda fuerit,ut infirmos fananbsp;tctjfedutperhoc miraculum minifterium Petri de lefuChrifto approbarctur.nbsp;ïnpofteriori Malachimlibro deolTibus Elizæ prophctæiamdudum mortui tanbsp;le extat tcftimonium,qgt; quidam fepel ientes hominemjuidcrunt latrunculos, ÔCnbsp;proiecerunt cadauer in fepulchrum Elizæ* Qiiod cum tetigilfet ofîa Elizæjre*nbsp;wixithomojô^ ftetitfuperpedcsfuos, Anexiftimastantam affuilfe fanditatemnbsp;vnortuis oITibus Elizæ,ut ex corum attadu mortuus reuiuffceret.^At quæ feipfanbsp;non poterant uiuificarc,quomodoalîjs uitam conferrentt Miraculum igiturnbsp;îftud fadum cft,non ad comprobandam oftîum Elizæ fandita tem, fed ad cnn*nbsp;tàinirétit firmandumminifteriumprophetiæeius,quodadhucuiuus geflerat, Atephæcnbsp;eft uera miraculorum ratio, uidelicet,non q, propriam illorum per quos ædiinznbsp;turiufticiamacfanditatcmoftcntcnt,fcdq,minifterium ipforum illuftrcnt,ÔCnbsp;uerbum prædicationiseorum confirment. Cæterum cum Euangelij prædica*nbsp;tiomiraculisilluftraretur,magtsaccrefcebatcrcdêtium Domino,multitudoui*nbsp;s » rorum fimul ac mulierum,ôi erant unanimiter omnes in por ticu Salomonis ,Fiznbsp;des enim in Chriftumcximebateis omnem timorem,ôditaanfmabateos,utlibenbsp;re Euangelion Chriftipfædicarent,ô^ palam profiterentur,contra omnium honbsp;»gt; minum minas,decretaôf mandata, Cætcrorum autem nemo audebat fe coniurinbsp;a» gcrcinis,fedmagnificabateos populus. Quid hoc rei eft, q,quiEuangelio nortnbsp;credebantjnon aufi fuerint fefe adiungere congrégation!' credcntiumrNum crenbsp;dentes tam duri fucrunt,ut neminem ad feadmiferintt MinimeomniS,Admitznbsp;tebant enim excmplo magiftri fui quo fuis. Sed pars eorum qui non credebar,innbsp;cam uerecundiamproptermiraculaaddudi funr,utreputarent fe indignos,quinbsp;çum tam fandis hominibus côtuberniumagerent.Pars metu fupplicq,quod innbsp;Ananiaamp; Sapphiracontigifleaudiuerant, Parsmetupharifæorum amp;ponrifiznbsp;cum,qui decreto fuo prohibucrant,ne quis huic nouæ fedæ fefe addiceret. Omnbsp;nés tamen(noncnim de perfecutoribus,fedde uulgari hominum nondum creznbsp;dentiummultitudinefermo eft) glorificabantcos,humana interim paffi. Namnbsp;qui reputabant fefeindignos ut coniungerentur tam fandæ congrégation/, deznbsp;buiflent ideo fefe coniungere,ut per fidem inlefum Chriftum quem illi profiteznbsp;b3tur,digni fadi fuiflent.Qiii uerometu fupplftiî quod in Anania côtt gifle aeznbsp;ceperant,hoc contubernium uitabant,dcbuiirentpotiusmetufupplicij fefeiliisnbsp;adiûgerc,ut fuppliciu dcuitaflent,imo utinferni pœnas effugiflênr. At q; hi pfiznbsp;imiIesillismihiHidétur,quiquondânonbaptizabant3nifiinmorttsarticulc,tiz

mentes

HOMILIAE IOAN. BRENTII.' * jo mentes,ncfi fanibaptizarentur,neccflehat^rentaut honeftam uitaefationemnbsp;inirc, auc cxcommunicatione turpitcr a Chnfttanonim confordo cxcludi«Vclnbsp;ilIiSjquitirncnoftrofæculoa communionc cœnac dom/nicac abftinentiifcpadnbsp;noudfimum fpintum,formidantes,ne fi communicent,indigne acdpiant, amp;fi/nbsp;ant rd corporis ac fanguinis Chnfti ? At ismetus non debet eos a commiinionenbsp;detcrrcrcjfed potins inuitare,ut ftudeant digne communicarc.Qui autem metunbsp;pharifæorum ôi. pontificumfugiebant contubernium Apoftolornm ÔCdifd#nbsp;puloijt Chriftijhi uitantes Charybdim,inddcbant in Scyllam. T imebant corponbsp;ris interfcdorcsjô^ non timebantanimæ QC corporis damnatorem, Vitam cor/nbsp;poris fer nare ftudebant,amp; animæfimul accorporisnitamatniferunt, Proindcnbsp;nulla nos fient ill os inutilisnerecundiajnunnsmetns contincat,quo minus tamnbsp;fando collegio adiungamur« Adiungimur autem ei,fi eâdem dodrinam Euannbsp;gelij capeflamusjô^ folum Chriftum iefum, noftram iufticiam ÔC falutem credanbsp;mus.Sicenimfiet,utincommunionemfandorumrcccpti omnia cœleftiabonanbsp;h nereditate acquiramus Sed nunc tempus eft, utuideamus ,quid pontifices ite/nbsp;rum aduerfus Apoftolostentauerintr Qiiisenimnonfecumconqceret,cos ma^nbsp;ximaindignationecommotos,qgt;uidebantdecretafuaapifcatoribus contem/nbsp;n(,ô(f aunlgoncgligi,q,animaduerteb5tmaieftatcm ô(Sauthontatemfuam prornbsp;fus uilipendijfolum autem Iefum Chriftum quemipficrucifixcrunt,efi'einorenbsp;omnium, Cum igiturhæc minime ferrepofl'ent,cxurgcns princeps faccrdo^ ,,nbsp;turn,ô(fomnesqui cum illo erant,qnæ eft radioSadducæorum,rcplcti funt anbsp;acmulationcjamp;^inieceruntmanusin Apoftolosjôi^pofucrunteosincuftodiapu ,,nbsp;blica.Quidhocjinquisr Siccineexauditi funt Apoftoli, qui ante precati fue/nbsp;runt,dicêtes:Dominc,afpice inminas corum î Hoccine illud eft,quod cômotionbsp;ne loci declarauit deus fefe illorum precesexaudifle fEcce Deus conniuet,ucnbsp;Apoftoli ducantur captiui,amp;: ponanturueluti publici fcelerati inpublica euftonbsp;dia,uf mox feqnenti diead pœnam producantur, An hoc eft afpiccre in minasnbsp;ponrificum,flCprohiberc,nequicquammab inferrequeantfSed heus tu quiPnbsp;quis hæc obif cisjfinem rei expeda,Ex{tus ada probat,Fada non funt ab euentunbsp;notanda. PrccatifnntApoftoliutDominusrefpiciatinminas pontificum.Qgt;nbsp;autem uerefucrintcxauditi,ô6 Dominus in minas aduerfariorum refpexerit,nbsp;partimeprioribus,partimefequentibusobfcruarelicet, Audi quid fequiturînbsp;AngclusDominipernodemaperuif ianuascarceris,edudifcp illis dixit: Ite ôd s»nbsp;ftanresîoquiminiintemplopopuloomnia uerba uitæ huius, Numexiftrmas gt;gt;nbsp;hoc nonelTcafpiccrc inminas aduerfariorum,angelummittcre,qui careens ia/nbsp;nuas redudatjuindos liberet ôf educat f Anputas hoc non elfe dare fiduciam lonbsp;qucndi,mi ttere angelum qui uindos foluat,SC admoneat,ut i 11 i in prædicationenbsp;Euangeltjpcrgant: An hoc non eft fiducialoquendi, qgt; libérât« c carcere, con^nbsp;feftim Chriftum prædicant f Sic enim fequitur : llli ucro cum hæcaudiflent,in ,,nbsp;traueruntdiluculo intempIumacdoccbant.Certc,nonpotuiffetDeusexaudii! ,gt;nbsp;tionem precum Âpoftolicarum,ôif q,rcfpiceretin minas aduerfariorum, qpnbsp;daret Apoftolis fiduciam praedicandi Chriftum, admirabilius ôf potentius de:«nbsp;clarareaccomprobare.Namqjconniueatadcaptiuitacem Apoftolorum,ô(fau/nbsp;xilinm fuumdifferat,donec ill i incarcérés includantur, ideo facit,utquomagisnbsp;minæ pontificiimpromouereuideantur,eo manifeftius SkS dilucidius imprdiannbsp;quo contemptiori captiuitati Apoftoli tradantur, co gloriofiori libertatlnbsp;»¦fftituantnr.Hicenimeftmos Domini Dei noftri.qjfinatimpios exaltari,8dnbsp;piosdeijci, ntilli grauiusdeîjciantur,Ô(fhi admirabilius exaltentur. Exemplonbsp;funt,Pharao ÔC Ifraelitæ,Saul ôfDauid,Pharifæi ÔC Chnftus, SChocIoco Pon^nbsp;tifices ôc Apoftoli. Praeualent enim Pontifices Apoftolis, donee eos uinculis

t 2

IN CAP. Q.VINTVM ACT. APOST.

fais conftringant,amp; Apoftoli Poili’ficibus inferiores funt,ggt; ab ipfi's car ccri ira dantur.ItacxaltanrurpontifjcesjôcdeijciunturApoftoli.Seduidehiüusreica*nbsp;faftrophcn,Pon«ficcsjnfuapoientiapudefiunt,ApoÛoliautemgloriofeccarnbsp;cere liberantur, Angelus cnim Domini aperuitianuas carccrisjamp;^hortatur Aponbsp;ftoIoSjUt libère conrra décréta pontificum Euangelion lefu Chrifti prædicem.

, OinfceliciffimospontificeSjquorumdccretaangelusimpiaiudicat.Ofœliciflî mos Apoftolos,quibus angelus feruitjapcriendo carcercm,educcndoamp; exhornbsp;tando. Vis ergo u t tibi quo cp angeli fermant', uis ut tibi miniftrent ÔC te feruêt inbsp;miniftratuChriftojferuiChriftOjCredeinChriftumjficenimfictjUtilleangcli«nbsp;itiis mander de te, ut euftodiant te in omnibus uijs tuis, ne forte offendas adlaznbsp;Omuttoiere pidem pedes tuos. Ergo ne cuiuiscapriuo,in lefum ÇliriAum credentijfîCnbsp;dcntilirf««» exfideauxiliumeiusimploranti,miffuruseftdeusangelumiqui ipfum c carce/nbsp;imgfrr hbe* j-c|ißcfctaceducatf SicPetrusaliangeloecarcereediKfluseft.SicPauloôCSy*nbsp;^lonemjea jænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terræ motu,apcrta funtomnia carceris oftia,fîCuinculafoluta. An quae

aliquibus Chrifto credentibus euenerunt, omnibus euentura funt t*Omnibus certeinChriftumcredentibüSjô^ ex fide eum inuocantibus,euenit certiffîmacnbsp;periculisliberatio ô(^falus,fcd non omnibus idem hberationis modus aut ea«»nbsp;dem falutis ratio cucnit.Etenim facræ feri pturæ exemplajquibus commémora#nbsp;turaliquotpiôs,miraculisedifcriminefuoliberatoseffcjnon inhoenobis pro#nbsp;ponunt«r,at plane eundem hberationis modum nobis euenturum fperemus»nbsp;Sed potiusin hocgt;ut modum quidem tempus hberationis Deo relinquamus,nbsp;jpfam autem liberationem quoquo modo nobis euenmram, certifllma fide connbsp;cipiamus.NamutDcus eundem hominem Chrifto fidentemfemperquidcmlinbsp;berat.Ita omnibus credentibu s certa eft ex omnibus periculis hberatio, fed libcnbsp;rationismodus ipfisfnccrtuseft,ô6 foil deo r eferuatus.Quo tics Dauid inmani#nbsp;bus capitalis fui hoftis Saulis iamiam comprehendéndus tenebaturt qui amp;finbsp;femper hberàbatuf,nunquam tamen eodem hberationis gcnere,pcriculum eua#nbsp;debat.Nunc enimfagittam aSauleemiffam ôf aberrantem dechnat,ne configanbsp;tur.Nunc per uaîuas domüs a ftiaipfius uxorc'funedemittitur. NuncinmodSnbsp;coronæ ab exercitu Saillis in deferto Moon circundaïus, amp; defperans fe poftenbsp;euadercjlibcratur tamen,dim Saul acceproinopinatodeincurfionePhiliftino#nbsp;rum nuncio,neceffe habebat relido Dauide fines imperîj fui tuen'. Audis eanznbsp;dem quidem libcratfoném,fcd diuerfa hberationis genera. Quoties Pauluspe#nbsp;riculis obieAus eft,ôf femper quidem euafit,nûquam tamen eodem genereeuanbsp;fit; Nunc enim a difeipuirs in fporra per murum fubmiflus eft,nunc lapidatus innbsp;columïs furrexit,nunc rarceri rradiius/apertis ab angelo ianuis,ôi rogantema#nbsp;giftratu,h'bcrcxiUit.Poftremoin mediaetiamnummorteh'beratus,ita ut morsnbsp;nihil prorfusincommodi eiinfetre potuerittfcil icctjnullum tu hberationis, fednbsp;Eiiminwor potius perditionisgenus inmortc efleexiftimas t At fi in morte perdirionis tannbsp;teeffetiirra tum,nonitemfalutisgenuseflct,quomodo lefus Chriftusin media morte itanbsp;tienrw«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruatus eflèt-ut per cam inregnum patris fui intraucrit ,amp; fummam poteftatem

adeptus fuerit f Et cur dicerettEgo fum refurredlio ÔC uita,qui credit in me, non «norictur in ætemum I taep uaria amp; in uita ôf in morreliberatióis genera funt,nbsp;quæ licet nobis fiht incerta,ÄS ab oculis noftris abfcondita,ipfa tamen hberatio,nbsp;fiuchocmodojfitie alio euentura nobis pcrlcfum Chriftum certiftima fada, 66nbsp;pcrmiracula feripturarum obfignata attp confirmata cft. Quæ igitur pcriculanbsp;in obfequio diuinae uocarionis times r quae aduerfa formidast'An idco non uisnbsp;uocationem diuinam fcqui,quia non uides uiam euadend i pcricula quæ immi/nbsp;nent r AtDeus tibi certam euafionem pollicitus cft,uiam 66 modum ipfc nouif.nbsp;Quidnuncconquereris f quid tergiuerfaris r En tibi certam libetaiionem,quidnbsp;ad te

HOMILIAE IOAN. BRENTIÎ,

ad te modus h’berationis is deo curæ efto|tu ücro uocationcm e/us confidert ter fequerc, SC commodior hbi liberanonis modus fuo tempore oftendetur,nbsp;quam necoptareunquamnccfperare potuiffcs. Ciccerum nec hoc praîtcrcun^nbsp;dum cft jquod angelus monct qu.dcm Apoftolos,ut loquantur populo in tem^nbsp;plojnihil aiitcm aliud noui loquendum monct,uerba uitae huius,Sic enim uonbsp;catEuangeliondelefuChriftoab Apoftolis prædicatum«Falfus igirurangcznbsp;luseft,quifuadctSi cogitaliud Euangclionprædicarc Apoftolicum, degra/nbsp;tuira rcmiffionepeccatorum, ÔCiuft)ficationc,pcr Chriftum lefum DOM1*nbsp;N VM noftrum.Euâgclioncniminiusangeli,quihortatur,ut amplificemusnbsp;uircs humanas ad bene merendum, ut credamus peccata expian amp; rcmitti pro#nbsp;pter opera,propter Miflarum facrificia,aliacç idgenus fuperftitiofa Si impia, nonbsp;cftnift Euangclion mortis,Quod autem iuxta Apoftolorum prædicationemnbsp;adnunciatgratuitaminChriftopeccatorûremiffionemjSCqj proptcr Chriiiumnbsp;nonpropternoftra opéra coram Deoiufti SCacccpti fimus, hoedemUmEuan*nbsp;gelion,ucrbum uitæ eft,utquotquot inillud credant,habcant uitam æternaminnbsp;Chrifto lefu Domino noftro,quieftunàcûmpatte Si fpiritu fanÂoDcUslau#nbsp;dandus in farcula, Amen,

HO M I L I A XXIIL

filijs contumacibus, poftquam Apoftoli incarcerem conclufi fuerSt, confeftim fubornat,ut fummus pontifex concilium cogat,6Cnefcioquodhorribilemorti»nbsp;genusin Apoftolos llatuat)uidcliccthocagcns,utintcremptis Apoftolis,no#nbsp;menÔCgloria Chriftieuanefeat. Aduenicns(inqüit Lucas ) princeps facerdo#nbsp;tum,ÔCquicum co erant,Conüocaueruntconcilium Si uniuetfiim feniorum or#nbsp;dmem filiorumlfraëfmiferuntcp ad carcerem qui adducerent cos, Itcrum con#nbsp;ucniuntjiterumcocurruntpontificcs.quafiadcommuncinccndiumrcftingücnnbsp;dum. Et quid in eo conuentu, priufquam Apoftoli adducerentur, confuliant £*nbsp;Qiudputas aliud,nili atrociirimumfupplicium,niricrudclifllmum mortisge#nbsp;nus in Apoftolosillos,homines non folum maieftatis pontificiæcontempto#nbsp;rcs,fcdetiam praefrade contumaces, Nunc tandem cxiftimantoccafionetnad/nbsp;ucnin’e,quaiurepoffintindifcipulos Chriftijtanquam in publicæ pacis turbatO/nbsp;res,8Clæfænîaieftan'srcos,animaduertere,qucmadmodumantcain fefutnpratznbsp;ceptorcm eorum animaduerterunt.Quis enim captiuos de manibus ipforum hgt;nbsp;beraretrquiscarceriincîufoseriperetf quisomniumhominumauxiliodeftitUnbsp;tos defender« r Career cum omni diligentia claufus eft, Si cuftodes ante ia/nbsp;nuas folliciteadftantjquomodoigiturpoftentcaptiui euadcrer Attu mihiuid«!nbsp;uanifftmas pontificum opinionfs0Cconfultationes,Exift(mantenim Apofto*nbsp;los probe cuftoditoSjUteffugcfe minime omnium qucantjamp;confultant incolt;nbsp;horribilcgenusfupplicq.Interim autem Apoftoli ab angeloillisinfctjs,liberalnbsp;l/jpublicein templo Euangcliondelefu Chrifto,quod pontifices Paulo antcuenbsp;tucrunt,pracdicant,öfalacrilibertâteprofitêtur.Adhæcctiam DOMINVSnbsp;Deutnofterdeipfts ftafuit,qi.iod Pontifices netantillumquidcm incommodi,nbsp;uitateorum inferrepoflint. Sicenim fcquitur: Cum autem ueniflentminiftri».

IN CAP. Q^VINyVJVÉ ACT; APOST. nec repcnflcnc illos in carcerejrcuer nunciauerunt dtcaitesXarcerem qu/demnbsp;inucntmiîsclaufumcumomni diligentiajSC cuftodcs foha liantes ante lanuas,nbsp;cum apennlTemusautem,neminem intus rcperimus. Vtautem audierunthosnbsp;fcrmoncs ÔC facerdotcs ôC magiftratus ten.pli, principefcp faccrdotum ambige*nbsp;bantdeillis,quid nam hocfuturum effet, Adueniens autcmquidam »nunciauicnbsp;eisîEcce uiriquos pofueratis in carccre, funt in tcmplo Hantes, ac docentes poxnbsp;pulum. Obferuaqua:fo,quamridiculepudcfiantpontifices,pauloantetormennbsp;ta,flagella,ignés,hqneos.gladiosdapidcs,mortes, Sé fi quid his erat crudelius,nbsp;fummaarrogantia in Apollolosfpirantes.Quodamp;fi hoc loco dePontificibuanbsp;amp; Apoftolistantumfcriptumfitjtamen Dominus deus nofterhancrem,nonnbsp;tllorum tantum gratia ffcadminiftrauit,fcduthocfadume(retpioruminfedannbsp;dadciuocationeconfolatio,amp; impiorum in perfcquenda pietateadmonitio,nbsp;Qiiidenim pios magis a fcdanda uocationc diuina abffcrret,quàtn timor aducrnbsp;fariorum,amp;metusaduerfitatis r NonnemetuPharaonis Alofedetrctflatducanbsp;turn Ifraëlis,adqucm a Deo uocabatur,dicens i Qpis fum cgo,utuadam ad Phanbsp;raonem,^ cducam filios Ifraël de Aegypto t Qiiid aliud, quam timor aduerfixnbsp;tatum dctinebat H(eremtam,quo minus continuo uocationi Deiobfequere*nbsp;turjfed diccreuAh DomineDcusjncfcio loqui,quia puer ego fumt Nam hicnbsp;metusctiam Petrum ad abncgationem amp; exprobationem adegit,aliofq5 Apoxnbsp;dolos in fugam impulit« Nec in folis mintff ris Lcclcfiafticis huiufccmodi timonbsp;rislocuseftjücrumetiaminmagiftratuciuili, Vocatiomagiffratus ciuilis cft,nbsp;ut fit ultor ad iram ei,qui ,quod malum eft ,fecerit, hoc cft, ut fontes fupplicionbsp;affîciat, Qiiotics autem uidemus magiftratum,tenues SC abiedos homines, obnbsp;leuiffimum crimen grauiflTimeplcderc,opulentes autem potentes in atrocifTfnbsp;Olis fceleribus impunes dimittere,proptereaquod timeat ne amici, joints, autnbsp;lt;onfanguinciil!orum,qui digni cffentfupplicio,urbemautregionem aliquo innbsp;commodo afficiantfOuid regem Dauidem,alioqui magiftratum feueriffimuntnbsp;a fupplicio du cis fui Ioab,qui bishomicida, Abnerum amp; Amafam iniufte in/nbsp;terfecerat,continuit,quam metus confanguineorum QC afFinium Ioab,uidelicecnbsp;ne fi foabpledatur,jlli obpotcntiamfuam,aregno Dauidisdcficerentrlam,8^nbsp;priuatos homines metus aduerfitatis abfterret,ne pietatemfedentur.Vocationbsp;enim priuatorum hominum cft,ut pie fua artifida exerceant,6f nemini in mer*nbsp;cimonijs emendis 0^uendendis important. At riment illi paupertatem, rimentnbsp;egeftatem,firede fua adminiftrauerint,itaqi impofturisquofuis decipiunt, utnbsp;multasdiuitiascortadant. VidesmetumaduerfarioTum,amp; timorcm aduerfixnbsp;taris,fereomnibus authoremefle,utdereljdtauocationcDei,fuadefyderia fe*nbsp;dentur, DOMIN VS autcm deus nofter,hoc fado,quod in A poftolis Ponnbsp;rificibusperegit,omnespiosmonetamp;confirmat,utexclufomctu,alacriierfu^nbsp;am uocationém fequantur. Quid enim aduerfarfos quantumuis atrocia minannbsp;tes aliud manet,quam extremus pudor,ignominia amp;confufio t Fremunt, in^nbsp;quit Pfalmus,genres,ôfpopulimeditanturinania.Adftant reges terra;,amp;:prinxnbsp;cipesconueniuntinunum,aducrfusDominum5Ô^aduerfus Chriftumeius.Sednbsp;qui habitat in ccelis irridet eos,8c Dominus fubfannateos, Loquetur ad eos innbsp;ira fua,8óinfurorefuoconturbabitcós, Acrurfus:Malcdiccnt illi jSCtubencxnbsp;diccs,Qui infurguntinmeconfundcntur,fcruus autem tuuslætabitur, Induennbsp;tur qui detrahunt mihi pudore, óf operientur, ficut diploide, conftifione iua.nbsp;Nonne ficconfufïfuntpontifices,dumacceperuntnuncinm,carcercm efleua*nbsp;euum, óf Apoftolos in tcmplo Euangclion profitentes : Et quod hic pontificixnbsp;bus erga omnes Apoftolos contig(t,poftea cuenietregiHerodi erga folum Pe^nbsp;frum, Etat enim Petrus ab Herodein carcerê coiedus,óf fenjabatur inter duo«nbsp;milites

H o M I L I AE lOAr^ BREN TI I, «nflttes,ufndus duabus cateniSjpraeterea cufeodes ante oftnim aiftodiebant carnbsp;cerem.Sedcumefletmagnaexpedationc producendus populojangelus DO/nbsp;MINI ed«xitcumecarcerc»QuidautcmPctrieuafioahudfuitquamcxtrc:»nbsp;tnapudefadio ÔC conEifto r ^ts Hcrodts, adeocß tottus eius cuftodiacf’Sed hocnbsp;spfum longe omnium clariffime incapite Apoftolorum omnium piorumnbsp;Domino noftro lefu Chrifto obfcruatur « Hunc enim comprehendunr ponti*nbsp;fices, adcrucemadigunt,interficiunt,fcpultumdiligentiffimccuftodiunt,itanbsp;utncmoipforumuelfomniaretjquodlcfuspoflctmoïtcm cuadcre.Videauiemnbsp;quid tertia diepoft mortem eius contingit, Refurgit ille, ÔC regnum patris fuinbsp;occupat,nonfolumcuftodtbus territis,fed etiam omnibus pontibcibuspude/nbsp;fadis.Quotquotigiturptj funt,non tcrrcanturapietateaduerfariorum farui*nbsp;ein, fed magis mordicus pictatem retincant, quod feiant ipfos certiffimam fainnbsp;lt;em,0faduerfarios extremamconfufionemmanere.Quotquotautcimpq func,nbsp;abimpie£ateabfterreantur,quodaudiuntnonfolum ucrbisDci,fcd etiam fa*nbsp;disôCcxeinplisimminercipfishorribiles trcmorcsamp;pudores. Sed reuertaxnbsp;murnuncadpontiftcesin conctlio aduerfus Apoftolos congregatos, Cû enimnbsp;audierant Apoftoloi in temploftare acdoccrc,quid faccrentt non erat tutumnbsp;•ntanra populifrequentiamanus uiolentasineosintjccre, non erat confultumnbsp;armatamanu in totammultitudincmirruerc,Proinde,quod tutjffimum uidebanbsp;curidagunttabijtenimmagfftratuscumminiftrisjôfadduxitinosfineuijtime/ »»nbsp;bantenim populumnclapidareniur.Vidiftianteainpontificibus pudprem ßfnbsp;lt;onfufionem,nunc uidesin eis timoré. AudiftiinApoftoliscaptiuitatem,nuncnbsp;audislibertatcm.Rescftomni faeculomemorabilis.Potentesamp;armatireddun ¦nbsp;lt;urimpotentiflimi,amp;planeinermes,Impotentesautemflf inermesitaformida!«nbsp;bilesrcdduntur,quafi cflcntinnumerabilicataphradorum mih'tummaftuein«: potent«,»»«nbsp;éii» V'ndc, obfecro, tantarenimmunitio,amp;qua:res tam impotentem redditpo* pij ueroim^nbsp;tcn£iam,amp;tampotentemimpotentiamtRogasî'AudhVtpietasarmatinermes, potentes^nbsp;itaimpietasexarmatarmatos. Siinpracceptismeis arobulaucritis(inquitDos»nbsp;minus) mandatamea cuftodierias,perfequenturquin(^ de ueftriscentumnbsp;alicnoSjöf centum deuobis decem milia.Si uero non audicritis me,terrebit uo»nbsp;fonitus folq uolantisgt;amp; ita fugictis quafi gladium,cadetis nullo pcrfequente,00nbsp;corruetis finguli fuper fratres fuos,quafi bellafugientes. Vides pietatem terribinbsp;lemjimpietatcmautemmcticulofum efßcere. Nonigiturmirum, qgt;pontificefnbsp;populi impetum mctuant.Qiiod enim in Apoftolos conantur,nonpie,non iu*nbsp;ftemonlcgitimejfedimpqftime SC iniquiflime conantur,8C hæc res facit cos pit*nbsp;fillanimcs.Visergoinmagiftratustuifundioncnonmctuereuulgumtuisnonnbsp;formidarepopuli impetum i agequae reda funt, fequere uocationem Dei dilpnbsp;genter 5Sf cris populo etiam metuendus,tantumaberitjUttu eum pufillanimi*nbsp;ter metuas. P orro cum magiftratus 8C ininiftri adduxiflent Apoftolos ,ftatue* ,,nbsp;runtillosinconcilio,amp;^interrogauiteosprincepsfacerdoatm,dtcens: Nonne „nbsp;ctiamatfp ctiam praccepimus uobis ne doceretis in nomine ifto r Etccccreple* ,,nbsp;ftisHierofolymamdodrinaueftrajamp;uultisinducerefupernosIanguioemhoznbsp;minisiftius, Pontifex agit Apoftolos duorum grauiflîmorum, utputatcrimi* ,,nbsp;num reostprius eftquod non obferuaucrint décréta facri concdtj,nam inpriorinbsp;eoncilio, pontificcs communi decretominaciter Apoftolis interminati funt,nbsp;ne pofthac loquantur in nomine lefu ul 1 i hominum, Dicit igitur pontifex,nonnbsp;ne ctiam nt(f ctiam præccpimus uobis, ne poft hacquiequam fiucremiffionemnbsp;pcccatonlt;mjfiueiufticiam,fiucrcfurrcdionemj fiueuitam acternam in nominenbsp;Icfu prardicarctis fecccaSt facri cocilij décréta ita prarfrade negjexiftis, ut totSnbsp;Hicrciblymaucllra dodrina repleuen'tis: uix igitfupplicium fado ueftro fatis

» 4

IN CAP. Q.VIN^VM ACT. A P O S T.

dfgnumdcccmi potcft.Lexmorteminillumpronundat, qui contumacitcr fa-* cerdotis imperio non obedient,Quanta ergo poena uobis debeturjqiu non unis«nbsp;us tantum,led multorum facerdotum ac pontifkum décréta, adcoep facri cons»nbsp;cilijftatutapracfradeuiolaftisc Etfi filius concumax aeproteruus aparentibusnbsp;fuisaccufatus,q)moninsfuisobfcquinoht,Iapidibusiuxtalcgcmobruitur,eonbsp;atrocior poena in uos ftatuenda eft,quo maiori pcruicacia,fpiriiualium patrum,nbsp;qui carnalcs patreslongcfuperant,monitacontcmpfiftis, Atcghocpriuseftcrinbsp;men quod Apoftolis obijdtur ? Audiamus nunc alterum. Vultis induccrefu^nbsp;per nos fang!.’inem hominis iftius. Poffemus utcunc^ ferre,conciftj authoi itanbsp;tcm,quæ ramen debet cflcfacrolancfta,contemnitis,At hoc nobis intolerabilcnbsp;cft,quolt;ipratdicationcucftradelcfu Nazareno, iniquiiudicq Si. iniuftæ con/nbsp;dempationis,nos palam accufetisjcondemnauimus cnim lefum ueftrum Naza«nbsp;renum ad mortem,adcgimus hominem iftum ad crucem, Nuncautem cum uosnbsp;afleritis cum amortuis refurrexiflc,6C in nulio alio quam in ipo ucram efte falunbsp;rem,quid hacaflertionealiuddicitis,quamlefum ueftrum infontem innosnbsp;cenrem fuiflèjnos uero iniquam in ipfum fententiampronunciafte, Qi peruerfonbsp;iudiciocnndemnaffeï' Qiiishanccontumeliamin uobis ferrett An cxiftima/nbsp;tis pontificcs facros diuino oleo inundos,0^locum Dei tenentes, inique iudi#nbsp;care,ôf innocentes condemnaret Num, fierrarcpoflcnt,Deus tanta authoritas»nbsp;te eos ornaflet QCpraecepiflet, ut caufac ambiguac ad ipfosreferrentur t Cum ers»nbsp;go non folum décrétaconcilij uiolaueritis,fed eoam facrum concilij nomen manbsp;xtmacôtumeliaalFeceritis,nullafatisdignapcenaexcogitari potcft,quaucftranbsp;fcclera pro mcritis fuis pledantur.Hacc funt atrocia ilia crimina,quorum pont»nbsp;fex Apoftolosrcosagit. Sed utilleaitiSi accufare fuffidt, quis innocens erit sfnbsp;9»nbsp;nbsp;nbsp;Videamusigiturnunc Apoftolorum apologiam.Rcfpondens autemPetrus

»» Qi Apoftolijdixcrunt: Obcdirc oportet Deomagis ^hominibus.Grauiffima f ûf plane Apoftolica fententia,crimen primo obiedum dcpelliturîFatemurin/nbsp;quiunhdccretapontificumobfcruandaeflcjfatemurobcdicndumcirefacerdottnbsp;bus,fed uf(^adaras:uideliccf, fi décréta eorum cum legcdiuina conucniant, ftnbsp;mandau eorum cum uerboDomini non pugncnt,atfi diuerfa Qi contraria pracnbsp;cipient,^dcuspræccpit,tuncoportct Deo magisobedirc ^hominibus, quan/nbsp;tumeunep potentibus, Tandis,fiCfapientibus, Atep ita prius crimen paucifh misnbsp;quidem, fed tarnen grauiftimis uerbis depulfum cft.Pofterius autem pluribusnbsp;», diluitur.Sicenim inquiunt ApoftoIdDeuspatrum noftrorum fufcitauitle/nbsp;9, fum.quem uos intcremiftis,fufpendentcs in ligno, hunc principem Qi feruato*nbsp;9, remdeusexaltauitdexterafua addandampocnitentiamlfraeli,rcmiflionemcpnbsp;• J peecatorum,acnos fumuseitefteshorumquæ dicimus. Infuperautem SCfpiri/nbsp;9, tus fandus,quern dedit deus obedientibus ipfi.Alterum crimen quod obrjeiebanbsp;turhuiufmodieratjqj Apoftolipracdicatione traducerêtpontificesiniuftatconnbsp;demnationis,Ô^hocfadumadcononnegant5UtcIariusrepctant,expliccntactenbsp;ftificentur, Pracdicamus (inquiunt) uosiniqueinteremifle lefum, ôfiniufte adnbsp;crucem adegifle,id quod deus palam in ipfo teftatus eft. Etcnimjdcus non cominbsp;mcnticius quifpiS,feduerus illc,qui patribus noftris promifitones fuas deMcfinbsp;fiadeditjfufcitauitbunc lefuma mortuis:nec hoc folum,fed etiam exaltauitnbsp;eum potentifTima fua dextera, ut eflet uerus illc princeps ac fcruator,qui Patrifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'I

buspromiflus eft,ut Ifrael in ipfo haberetremiffionem peccatoruni,iufticiam/c

demptionem Qi uiram aeternam. Atq? huiusrei,uidelicet, qgt; lefus a deo fita mor

tuis lufcitatusjôf ad principatû Ifraëlis exaîtatus.PrimS nosipfi teftesfumus, q

noftris oculis ipm uiuG uidimus,mambus noftris cotredauimus,unà c5 ipo edi mus acbibimus.Deinde teftificatur hoc ipfum fpGs fandus, dona Qiuiitutes,

quas

HOMILIAE lOAN,^ BRBNTlt * quas fpirftus fandus per nos operatur Jn nomine enim eius datus eft nob/s fpf^nbsp;ritusfandus,qut'efFidtinnobïsut loquamuruarijs linguis, ut nomine Chrifiinbsp;daudosfanemusjeprofosmundemusjcaccis uifumreddamus,cUiusetiamnonbsp;«nincefFicitur,q»ecarccnbus mirabiliter libcrcmur.Quis autemnegaret eumnbsp;uiuerc,amp;fummapoceftatepracditum efle, incuïusnominetanta miïacula ftüts!nbsp;Nosigitur ipfi} â^miracula noftra tedificantur, lefum fufcitatuma morte, ddnbsp;ad rcrum omnium dominium exal tatum dlc.Haïccft Apoftolorum rcfponfio,nbsp;ad pofterius crimen,in qua illudpræcipuenobisobfcruandum eft,qgt;dicunt Ie-*nbsp;fumexaItatumefle,addandampoenitêciamâCremi(nonempeccatorumirraëii.nbsp;HocenimcftofficiumChriftij^fedeataddextram patrisjit fit noftra iufticia,nbsp;fandificatio ÔCredcmptio.Quid hoe officio nobis gratiüSjquf d acceptius acci*nbsp;derepoflcr^ Nonenimideo iufti fumuscoramDeo,quianosaIiquid boni opc*nbsp;ris facimus,fcd quia Chriftus fatisfecit pro peccatisnoftris, amp; remifit ea nobis,nbsp;Hæc peccacorum rcmiffïo noftra eft iufticia. NÔ ideo fand» fumus quia fandanbsp;opera cxercemus,fed quia Chriftus unica oblationc perfcdosefficitinperpetunbsp;iim,cosqut fandificantur. ObediamusigiturChriftoper fidem,ut per ipfumnbsp;fpiritu fando donati, nonfolum coram deo iufti reputcmur,fedetiam in obfc*nbsp;quium eius coram mundo iufta opera, quæ deus nobis mandauit, faciamus, ódnbsp;tandem perpetuaeuitæ hacrcditatemconfequamurjin Chrifto lefu Dominononbsp;ftro,quicftunà cum pâtre flCfpiritufandodeuslaudandusinfatcula, Amen.

H O M I L I A XXIIIf.

cifTtmis uerbis,maxima pontificum, qui fibi fapientiffimi uidebantur, ftuliicia (utnihilde impietate dicam) dcfcribitur, atep adeo ftulticiæ fimuîachrumgt;innbsp;his pontificibus,nob»soboculospingitur. Etenim, hare eft natura dC ingeniumnbsp;ftuîfori»m,ç nihil corum intelligant, quae ad ipforum commodum QC ticilitaznbsp;terndicuntur, fed potiuscatncontumcliam fuam intcrpretantur,0t modeftisnbsp;achumanisetiamuerbis adtantamiracundiamirritantur,utparumabinfanianbsp;diftent.Poftremohoc folum quafrunt,utcupiditati fua: fatisfaciant, interimnbsp;nullam habentrationem, uelarquitatiSjUel honcftatis,ucl utilitatis. Hoc autemnbsp;ingenium plane in hoc concilio pro dunt pontif ices, N am Apo ftoli in fua A po*nbsp;ïogiajnccpquicquam contumeliofe,nelt;pquicquam arroganter in pontifices di/nbsp;xcrant, fed dignis cos honoribus affecerant, QC oftenderant ipfis falutis uiam,nbsp;tantumabeft,uteoscontumeIiofeappeIlauerint,CumenimdicebantîOportetnbsp;Deomagisobedirequa'mhominibus.Profedofentiunthominibusctiam obcznbsp;diendum cftèjSC hominum author» tatem non effe contemnendam, attamen au/nbsp;thoritatemdei praeferendam. Hoc autem non eft hominumauthor» tatem con/nbsp;tutnelia afficcre,fed earn in fuis finibus continerCjS^fuo pedeeam metiri,idnbsp;quodcil:honorareamp;f commendare. Qi»» enim authoritarem humanam,uclnbsp;æquarct ucl præferretdiuinar, is potius fordidaret earn ,quam ceicbrarct. Qidnbsp;autem rede utramque diftinguit, 6^unicuique quod fuum eft tribuit, legit»/nbsp;mohonoreutramqueafFicit, Atilulti Pontifices,quod nonintelligunt, hoc

IN CAP. Q^VIN^VM ACT. APOST. rapnintin fuicontumcb'atn,exiftimantcsfc maxfmo probro ab Apoftoh's connbsp;tanunatos, quod iili dixcrint, Magis obediendum efl'e Deo quam hominf#nbsp;bus. Deinde oftendunt Apoftoli eis falutis uiam , cum proponuntipfisnbsp;fum principemaDominoexakatumjaddandam Ifracli remilîionempeccato/nbsp;rum,quod pen'nde cft,ac ft ipfos ita fuiffent allocuri/rametfi uos ponufices ininbsp;quclefum ad crucem condemnaucritis, tarnen exaltatus eft Jefus, utper cumnbsp;confequercmini mfquitatis ucftræ rcmiffionem.Sienimlefuspnncepseftadnbsp;dandam peccatorum remiflioncm populo Ifraëbquanto magis etiam ad uos ponbsp;pull Ifrael prindpes hoc beneficium pertinebit f Sedquomodo hac falutiferamnbsp;uoeem pontiff CCS accipiuntt Diflecantur (inquit Lucas) in cordibus fuis ÔC connbsp;fultant,ut intcrficcrentillos.Isenimeft ftultorummos,qgt;eos,quireda monentnbsp;tanquaminnomcnipforumcontumeliofos,perfcquantur,amp;furorebatanat,quinbsp;ab initio homicida fuit,mortem in eosmcditentur.Qtio ergo fœdior eftftulto/nbsp;rum imago,hocmagis nobis cauendum eft,nc fimilcs illis temeritate, fubita ira*nbsp;cundia,furoreamp; infaniacfficiamur. Sed nunquid omnes qui in concilio pond*nbsp;ficum affueruntjftul ticiæ 0^ inlaniæ morbo laboraucrunt t Inter tot pontifices,nbsp;iàccrdotes,fenatoresôifpharifæos,unus tantum inucnitur ufr uere prudens ôinbsp;doclusjlicctnondum coram Deo iuftus,nomineGamaliel,qucm fentiunt mul*nbsp;»» ti ilium Gamaliclem fuiflequi fuit pracceptor Pauli,dcquoita fcribitur: Surgesnbsp;” autemquidamin concilio pharifaeuSjnomineGamalieblcgisdodor,in prccionbsp;habitus apud totum populum,iuffl t,ut paulifper feccdercnt foras Apoftoli.Prinbsp;mum prudentiæ fuæ fpccimcn exhibet Gamal iel,q, cundanterjdeliberatCjôC re*nbsp;PruJenti^tß mods partibus feu reis fententiam fuampronunciat. Alijcnim, Apoftolis ad*nbsp;hucinconciliopYaefentibus,praeiracfuaeimpotcntia erumpcbant,dirafuppliznbsp;cia in Apoftolos ftatuentcs,fed hoc ipfo prodebant fuam ftulticiam.Sic cnim dlt;nbsp;citSalomon:Vidifti hominemueloeem ad Ioqucndum,dcftultomagis fpe*nbsp;randumeft deillo.Gamaliel autem uirfapiens,tempus loquendiexpedat,nbsp;J, necquicquamconfilq profert,nifi remotisreis.Poftquamigiturilli c concilionbsp;S» feccffiflcnt,dixitGamaliel adillos:Virilfraclitac,attenditcuobisfupcrhomi*nbsp;9, nibusiftis quidaduri fitis,antc hos cnim dies extititTheudas,dicens fe cflcalinbsp;» J quern,cuiadhaefitnumerus uirorum circiter quadringentorum,qui oedfus eft,nbsp;»» SComnesquicredebantci,diflîpatifunt,amp;r redadiadnihilum.Poft hunc extf*nbsp;», tit ludàsGalilæus in diebus profcflîonis,ôif auerdt populum multum poft fc,ö^nbsp;», ipfepcrtjtjôf omnes quotquot paruerantei, difperfifunt. Etnuncdico, abftinc/nbsp;ti te ab his hominibuSjôf finite illos,quoniamri eft ex hominibus conftliumautnbsp;3gt; opus hoCjdifloluetur : fin ex deo eft, non po teftis diiToluere, ncquandonbsp;nbsp;Deo

repugnare reperiamini. Hoc eft Gamalielis confilium, ut prudcntiflimum,ita dodiflimum. Prudentiæ eft q? nihil tern ere,nihil præcipitanter,nihil irateagennbsp;dum confulit. Attendite,inquit, uobis fuper hominibus iftis ,qHid aduri fids,nbsp;hoccft,admoncouos,ut nihtlpræcipitanter,nihilirateinhos homines ftatua*nbsp;tis. Nihil eft tarn aducrfumbonisconfilqscpira dC præcipitanda. Si uuldshosnbsp;homines caftigare,prius deponenda uobis eft ira. Caftigatio medicina eft, quisnbsp;Ira autem ei irafeitur cui medeturr Ira breuis infania eft, quis autem inftnus redenbsp;caftigabitjipfe potius caftigadusf Præterca ira animi delidum eft,qui ergo connbsp;uenirct,uthorumhominum delidum alio delido caftigareds i Proindecenfeonbsp;non eflefeftinandum,donee ira concoquatur,uttum melius rem ipfam difpice^nbsp;requeamus. Prudentiæ item eft ÔCdodrinæexcdlendflîmæ,qgt;confulit,abfti*nbsp;nendum efle ab hominibus iftis, ÔC finendos elfe, Qiiarationef quia fuppli*nbsp;cium ipfis inferrepericulofiflimûjfruftraneû ramen Sf irritS erit.Quar eftautenbsp;infania, feipfum in præfentaneum pcricul urn fruftra abfeß frudu conij cere/

Fericulum

P criculumcnimeft,ncfihifuppIictouldmaafFidanuir,plebsfnnoscooriaf,amp;i nos trucidct.Deindenc QC Deo repugnemus, fortaffis entm hoe quicqm'd eft ncnbsp;goetj,authoreDco gerfturjtaqi fi ex Deo eft negocium iftud, promouebit ma*nbsp;g’s ueftraperfccutionc^impediri poftit. An nelcitïs quam rem Mofc Slt; Ahe*nbsp;fonin Acgypco inchoaucrintfJNonnerex Pharao tons uin'bus conabatur earnnbsp;impedirc t SedquomagisiIleimpediebat,eomagisperagebatur,Etucadhucucnbsp;tuftioracommcmorem,nonnepafriarchae filij Jacob njcebancurimpcdire prinnbsp;Opa tum lofcph fratris fui,quem ei dominus fomnio quodam reuelaucrat c Sednbsp;quo magis illi renitebantur, eo plus promouebat principatus eius. PoJTem hu#nbsp;iusgcnerisfexcentaexempla recêfercjfcdhisduobusabunde fatisdedaratumnbsp;cft,q» Opera Dei non impediantur perfecutionc,fed adiuuentur ? 8in aut em hocnbsp;Apoftolorumnegociumexhominibus eft,hoccftj ucl Humanaambitionejudnbsp;Humana prudenna,ucl humanaauariciaexcogitatumgt;tüc frufti ancum erit pratnbsp;ceps fuppheium, Autenim fuafponte negocium iftud diflbluetur,aut fi amphonbsp;res Hires receperit a Pilato amp; alij s præfidibus Romanis, fatis mature opprime#nbsp;tur. Hac enim caufa ab ImperatoreRomano i n hanc regionem deftinati iunr,u£nbsp;exorienres motus SC feditiones comprimât. Exempla huius rei, licet paulo a menbsp;morianoftra remota commemorarequeam, tarnen ea tantum recenfebojquç nonbsp;ftraactatecontigerunuSupcrioribusdiebusextititquidam magus Tlreodasnd Throianbsp;mine, qui fuis nugis populum ira perfuadendo feduxerat, ut circiter quadrin*nbsp;genti fuas facilitates reciperêr,ôC ilium ad fluuium lordanentfequcrentuf, Aflenbsp;uerabat enim fc prophetam eJTcjÔC ucîle præcepto fuo fluuium diuidcrCjUt eis (sinbsp;ciletranfitum præberetjficutquondammarerubruma Mofe, Sr hoc ipfumflu/'nbsp;men lordanis a lofua diuifa funt ? Cum ergo hæc palam Themas afleueraret,nbsp;multos feduxit. At uero Fadus præfes Judææ non permifit, ut ad experimêtutnnbsp;conatus fui peruenirent.SedmiflTa equitum cohorte fiipercos, multos pereitutjnbsp;pluresautemuiuosccpitjô^ipfumTheodamcapitis fetftione multauit, Ëuen#nbsp;tusrci dedarauit Magiconatumnon fuiJTe ex Deo,quiaigitur ex hominibusnbsp;fuitjfacillimcimpcdituseft. NonalicnumfucrithuicaddercIudamGalilatumnbsp;qui dicflu^ cftGaulonites.ls enim eo tempore quo ex edido ImperatorisRoma Wai««nbsp;ni,nouusSCinauditus cenfus a fingulisludîeis exigebatur,adiunxit fibi Sad*nbsp;dociim pharifæum,quo adiuuantCjmultos ad defedioncm a Romano impera#nbsp;tore follicirauitjdicens cenfum ÔC exatftionem nihil aliud efle ipfiJïimam fer#nbsp;«iiutetrj,6t' quo honeftiori fpecielibertatem rueretur, docuit folum Deum prirtnbsp;cipf m ac Dominum omnium diccndum,ncc ullum hominem pro Domino agznbsp;nofcendum.Quareeffedum cft,utmulti fermonibuseius perfiiafï,maluerin£nbsp;adiunxitfedatoresjfed quia partim ambitio,partimcarnalelibertaèisdefyde#nbsp;riumnon autem fpiritus Dei huius negocijauthor fuit,pertjr ipfeIudas,ÔC om#nbsp;ncsquotquotparuerûtei difpcrfi funt« Proinde,cfnfco nihil crudelefnhos honbsp;mines ftatuendum,fed eos dimittendos clTe « Sienim propofitum eorum fucritnbsp;aut Humana prudentia,auîambitione,auta!io carnaîiaffedu excogitatum, fùanbsp;fponrediïTiliet.SinucroaDeo excitatumfuerit,nihil perfccunone,autcçdibusnbsp;neftris aliud efRcietis,^(p fucceflum eius adiuucritis.Qiiid hacGamalielis fmnbsp;tcntiaprudcnf)us,quiddo£ftnisdicipoteftt Loquitur enim Gamaliel exipfifffznbsp;mo facræ feripturæ animo,quæfcn£itomncshumanosconarus,confilia,propo#nbsp;fl ta ÔC opéra pudefieri.Solumautem confilium,decrctum 6C opus Domini connbsp;/jftere;ÏSondumtamenpiusdicipoteftGamalicl,quantumc5k^prudcntcmalt;

În cap, Q.VINTVM ACT, APOST.

dûdim fcntentiam pronuncjauern,fiquidem diucrfa donafunt,prudentia, do ffiuleUlhiH, drjnaÔÔpicras.Poteftdrcprudcnsqui fitimpiustFilijhuiusfçcubjaitChrïftusnbsp;tivdrtnainet pfiidcfltiores füllt filijs lucis.Potcft SCdodus efle qui fi t impius.Vbi fcriba ( in^nbsp;puia^iueffir quitPav;lus) ubidifpuiatorhuiusfarculir RurfuspotefteffepiuSjqui nccfitprunbsp;^rfiâo/u dcnsnccdodus, VideüSjaïtiterumPauluSjUocationcmucftranijqjnonmulnfanbsp;picnics fccundum carncm,non multi potentcsjnon multi claro gcnere nati ,uc#nbsp;rumqucllulta erant fccundum mundum delegitDcus,utpudefaccrct fapicnrfnbsp;fcs.Caftcrum.fiGamalicl prætcr prudentiam amp;dodrinam etiampictatis dorfnbsp;no fuiffct prædîtus,nondubnafl«inconcilio,utrum opus l'ilud Apoftolorutnnbsp;exhoîTunibus an ex Deoon'gincm fuamduccrctjnccmcnnone fcditioforumnbsp;Theudaedd ludæGalilæi illudquafifediriofumfuggillafrctjfcdingcnucfujflctnbsp;côfcffusjtdquodrcseft uiddicctjOpus Apoftolorumcflediuinum ncgocium,nbsp;neculhim hominem, quamuis potctcmgt;fuis uiribus autperfccutionibus ipfumnbsp;impcdireautdißbluerepofle. Denic^omncsinfenatupræfcntesexhortatus funbsp;ïfletjUtpf aedicationi Apoftolorutn hdem adhibcrctjô^ Icfum Chriftum ucrumnbsp;«llum Mcffïam ampledcrciitur,quoô(fipfi falutem confcqucrentur,Harc nonnbsp;folum fuiflet prudensamp;l doda ucrumetiampiafcntcntia, quæ tarnen quantumnbsp;ex peruicact ponùficum obftinatione diuinarclicetjOmniummanibus explofanbsp;finflcuPriorautemillaquiauidebatur dfc tutaamp;impietati pontificum nonnbsp;con tiana,recepra ÔC approbata eft, Sic cnim feribit Lucas: In huius fententiamnbsp;pcd;bus itum eft a cacteris. Qua decaufa t num fauore Apoftolorum f fed pon*nbsp;tificcs peius cos cane ô(f angue odio babebant, Num tacita approbationc do*nbsp;drin:^ Apoftolicac t fed nullam dodrinam pertinacius perfequebantur. Con-*nbsp;fentiunt igitur in fentêtiam Gamaliel is,tiiTiof epcriculonim,quac in caput ipfonbsp;rumauulgo tmpendcbanf,fiduriusaliqu(d auterudeliusin Apoftolos ftatue*nbsp;rent.Nam qjnonapprobationccaufæApoftolicaehancfententiam fccuti fint,nbsp;ex fequentibus manifeftum redditur,Cum emmaduocaftent Apoftolos ,cæfisnbsp;pi-æcepcrunrjneloqucrêturinnoinineîefujamp;Sdimifcrunteos.Audisadhucani*nbsp;muminpontificibushomfcidam,audis ôôimpietatem, Primumenim pontiff*nbsp;ces flagdlis cædunt Apoftolos- quos magna animi uoluptate occidere maluil*nbsp;fent,fi id tu to ipfislicuiflet.Cçduntautem cos3utputo,iuxtalegem,quæin Deunbsp;fcronomio capite uicefimoquinto fcribiturîSieum( inquitlcx) quipcccauit,nbsp;dignum uiderint plagis,proftcrnant SC faciâr utcoram fpfisucrberetur pro mennbsp;rurapeccati:critô(r plagarum modus,ita duntaxar,ut quadragenarium numeznbsp;rum noncxccdant.luxta hanclegem ctiam Paulus fæpcnumero caefus eft,Itau»nbsp;des impios lege Dei contra legem abuti,ô(f poenam quac contemptoribus ac uio^nbsp;latoribus uerbi Dei décréta cft,qs potiflimum infligere,qui hocunum agûf,hocnbsp;unum ftudentjUtucrbum dei obfcurctur. Deinde renouant pontifices impiumnbsp;fuum dccrctum,quod inconcilqs priush ibitis condidcrunt,uidclicct,ut Apo*nbsp;ftolinonprædicarentinnomfnelefu.Etenim cum impijalioquiucl Proreomunbsp;tabilioreSjUcI cfFeruefccntimari inftabiliores finr,tameninhocfoîoconftantcsnbsp;âf firmi funt,qgt;nunquam definantperfcqiii nomen Chrifti,fedrepefitisfubinznbsp;demandatis-decreris,S^edidisilludcondcmnêt,Qiiidcrgo Apoftoli adpla*nbsp;gasinnifttff;meinflidasfnumfatenturcrimcn,SCdcprecanturpoenamtnum donbsp;Icntobacceptam ignominiam f Âbfii.Quod cnim crimen fatcrentur,cum nul*nbsp;lumcommiferancr autquam poenam pro nomine Chriftf deprecarenrur,euninbsp;pro eo nomine etiam mon' parati fucrint faut qui fieret, ur ob illaram contumenbsp;iiartî dolercnt,quibusanrca didumcrar:Gaudeteamp;f cxulrare,quoniam mercesnbsp;iieftracopiofaeftinccelis.fbantigiturgaudenres aconfpedu concilq,qidignfnbsp;habiu cfîcntjUtpro nomine lefu contumelia afficeren^, Ibant, inquit,gaudêtes,nbsp;non

MOMILIAE IOAN. ^HENTII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff

••«triftcs.nó dcicôoanimo,fcd abcies.fed I«ti. QuiobrcmfqnÏa dJgnï habitieffent, »t pro nomme Icfu contumdia afficerentur.Ecgo nc benchuum eft pro nomine Icfu ignbsp;»ominia affuitCerte beneficium löge omnium maximum eft. Vobis,aK Paulus ad Pbinbsp;lippenfes,donatum eft pro Chrifto,non folum ut in eum crcdatis.ucrumetiam.ut pro ilznbsp;lo paciamini^ Audis non folum donum dei effe credere in Chtiihim gt; fed etiam pati pronbsp;nomine eius.Quam ergo utilitärem hoc donum affertfquam commoditatem hoc benenbsp;ficium prxftatt Ptofedocommoditatem minime uulgatem aut mediocrcm. Cui enimnbsp;hoc donum contingit, eiunacontingitetiam beatitudo amp; mettes multx Bcati, inquitnbsp;Chriftus.eftis cum probra iccerint in uos homines, amp; infedati fucrint, ftdixerint omnenbsp;malum ucrbuni aduerfus uos,mcncicntes propter me.gaudete amp;:exulcate,quoniam metnbsp;ces ueftra multa eft in caelis.Et quæ fît ilia mettes,alias Paulus,cxpUcat,dicens.Siquidemnbsp;fimul cum eo patimur,at amp; una cum illo glorihcemut. Quis obfecto fetreo,qux oratio,nbsp;Catis digne explicate poteft,quantum hoc fit brne6cii,una cum Chtifto gloiihcaritquidnbsp;enim hoc aiiud eft, quam una cum Chrifto perpétua frui felicitate, fempiterno honorenbsp;ab omnibuscreaturis affici.inxtcrnumregnareiomniumq; diuinorum bonorum hsre/»nbsp;ditatem poffiderer At tantis bcneficiis afficitut is,cui hoc donatur.ut pro Chtifti nominenbsp;patiatur. Non igitur quibufuis hoc munufculum côtingic ,feddeoacceptiffimh* fed fidenbsp;bndiftjmis.Multi eranthomines rempotibus patriarcharum, atneminihocdonumenbsp;deo confereba^ut propter nomen dei affligeietur,praeteiq ipfis patnarchis. Multi cranenbsp;Ifraelitae temponbus prophetarum,at hoc bcnchcium«uidclitet,pro nomine feu uetitatenbsp;nerbi dei aduerfa pati.folis propemodum prophetiscontingebat.ltalt;5 apoftoli fentientesnbsp;fe codonoaffcdos.quohadenus no nififandiffimi qu:lt;g amp; deo accept iffimi amici affedinbsp;fucrûr, maxima animi lacticia a concilio difcedunt gratiasdeo agentes pro beneheio fuo,nbsp;tantum abfuit.ut maledida.St uii ulencias in peicuflbres regererenr. Std quid(inquie$)nbsp;de 1111$ fiet,qui patiu ntur quidem aduerfaTed alio nomine quam Chrifti, uidelicet, quinbsp;tniufta 8£ iniqua patiuntut ab aduerfariis,ficut Naboth Ifrachta a rege Ahab.aut qui paz

HOMILIÀÈ IoJn. BR. ent II.

indicaffet, omnes digni fuiTcntrepcntina morte perire, quemadmodû ante peiierant Ananias amp; Sapphira- Etenim fi olim multa milia Ifraeliurum qui hiatu terræ Datbannbsp;Chore amp; Abyron deglutiente, aduerfus Mofen Si Aheron murmutabant.feueriffima deinbsp;ira ad internitioncm uflt;ÿ percuiTi lunt,amp; DOMlN VS faepenumcro fcfe totum Ifraelem,nbsp;ob murmura dekturü propofmr,qua poena putas cosdignosfuiffe.quileuioricaufa.quänbsp;quondam Ifraclitæ.aduerfus apoftolos uirulenter murmurauerunt^ Defcribitur autentnbsp;hocdelictum Ecclefiæ recens natæ multas ob caufas. Primum ut hac occafione res geftaenbsp;a Stephano,qui unus inter feptem diacones feuocconomos fuit,narrcntur.Deinde ut manbsp;nifelte fentiamus fpiritü fanftû.nô ita regeneratepios, ut nihilcarnis,fanguinis,aut innbsp;firmitatis in ipfis relinquat, fed Ecclefiâ in hac terra ucre effe nofocomionjfeu.quod diciznbsp;tur hofpitale.Nemoenimquantüuispiusquoad üixeric,itafpiritualiscft,utnihilcarnisnbsp;habeat.Quomodo ergo Ecclefia lauacro aquæ per uerbu ita fanftilicaf,ut fit gloriofa, nónbsp;habens maculam, nclt;5 rugam,fedfanfta amp; itreprehenfibilisf Quomodo Ecclefia fimulnbsp;faniSa amp;peccatrix, fimul reptehenfibilis amp; irreprebenfibilis eft f Hæc res animû tuumnbsp;non difcruciabit.fi partim in Chriftû Ecclelîæ caput.partim in homines Ecckhæ mem/nbsp;bra.oculostuosfuftukris. Nam ficrcdentem iudicauerisiuxta Chriftum.inquccrcdit*nbsp;ficut Chtiftus totusfanftusamp;irrcprchenfibiliseft.icâcredens torus inChrifto,fanausamp;nbsp;îrreprehenfibilis eft. Qui illud( inquis ) fieri poreftf Optime.Etcnim Chriftus, ut ita dicjnbsp;nihil aIiudeftqu3mremi(riopeccatorii.R.emiflio autépcccato^eftiuftitiaamp;beatitudô.nbsp;Beati (inquitpfalmuî)quoj« rnniftæ funt iniquitates,amp;quoruni tefta funt peccata .Ergonbsp;qui in Chrifto cft,ut habet in eo remiflionem peccatorum.ita habet in eo inftiriam amp; bcnbsp;ati'ùudincm.Siquidem non poteft alia eflenoftra iuftitia.nifi peccatorûrcmiffio.Quod linbsp;uer0 ludicaueris credentem iuxta opera fua.quid aliud quæfo eft,quâomniu malojf Lerznbsp;nat Non enim folum pcccat manifeftis flagiciis, uerumetiam boni opera non ita exequinbsp;tur,ut a dmina kge exiguntur.Quis enim tantum credir.quis tin diligit deum, quis tanznbsp;to amorc cópkftirur proximum.quantu debetrat totam legem non impkre peccatû eft.nbsp;Proinde in omnib9 hominu operib^ inuenies peccatu.ln folo aûtChrifto iuftitiâ,hcx: eftnbsp;remuTioné peccatorû,quae eft iuftiria noftra. Hine non eft difficile iudicarc.quare hi graenbsp;ci,qui nûc in Ecclefia aduerfus apoftolos murmurar.iufti haftenusfuerinnNuppter opcnbsp;ra fua.cp opçs fuas in cómune cótuktintrq» perfeuera uerit inorationib^ amp; cômunicafiôCnbsp;cænæ dominicærq» pertukrint multa probr3,amp; uirae pericula propter Chriftû f Nequa^«nbsp;Nuc enim aperte inrelligi«?, quid fub his operibus latuerit, nimiru.caro, hoccft,indignanbsp;tioncs,fufpitiones,uiruknti£E,imp3cicntiaE’,murmuraamp;idgenusalia. Quomodoigiruinbsp;potuerunt ex ilhs operibus lufti reputarir Certe deus.qui fcrutaf renes amp; corda.nort relpiznbsp;cit fpctiem.fed mcdullam operis. Itacç quoniam in omnibus openbus inuenircarnentnbsp;laten teni X uicia carni adhærentia,non ludicat nec eomputat ullu opus pro uera luftitia.nbsp;lam ô: hoc mihi uidc, qualisiliorum qui murmurauerûtfuerit pet fe iuftitia.Sienim nonbsp;potuerunt pacienter ferre, utpaululumadifpenfatoribus apoftolis negligerend, quantonbsp;minus aequo anima tollerare fuaptc natura potuiffent,ut propter Chriftû autcan cribusnbsp;aut morti traderenturr Debet enim quiuis,non folum iniuriam propter Chriftû.fed etiznbsp;am quimcuncy a quocunç illatam aequaminitcr ferre. Non enim folum diffum eft.Beanbsp;ti qui perfetutionem patiunf propter iuftitiam,fed amp; lUud diftum rft.Ne refiftas malo, 8£nbsp;bcnefacite iis qui uns odio perfequunf. Vnde igitur murmuratores illi hadertus iafti fueznbsp;runt,amp; unde adhuciufti manentr Non aliunde,quam ex eo, qgt; Chriftus temiferiteis pecnbsp;eatû. Hæc fuit iuftiria eojii,h.TC fuit fanditas eorû;amp; non eot« lolum fed etiam omniû quinbsp;Chriftum creduntPoftremo defcribitur hoc Ecdefiae primitiuæ murmur erga apoftonbsp;l3s,ut uideamus.undein Nofocomia amp; ut uocant bofpitalia,totodi3,totinuidiæ,tot murnbsp;mura irrepferint* Habentenim noftfatia hofpitalia aliquam fpeciem eius congregarioznbsp;»^«s.q uæ initio reuelati Euangelii in Chriftum credidir.Siquidem ut tûc Cbriftiani, opesnbsp;fuas in commune coniuIccunt,aUus plus,alius ininus,alius foiuffis nihil,ita n une quida

IN CAP. SExft'VM ACT. APöST-

opesfuas ad bofpitalia conférant, alius item pins alius minus,aliuspr9epaUpertatefua çlane nihil,ut cómunem habeant uidum. Qucmadmodu autem tunc feu ex inuidia feunbsp;« auaritia, murmura aduerfus occonomos orta funt, ita ea murmura femel orta.hadcznbsp;nus inhofpitalibus ita durant ut qui in his uiuunt,quafi hæreditario quodamiureautponbsp;tins morboaduerfusdifpenfatoresfuos fempcrmurraurare foleant« Non habenthifuinbsp;murmuriscxcufationéjiçamp;Chriftianiabinitio aduerfus fuos occonomos murmurarint,nbsp;fedpotiuseo grauiori accufationedigni funt, quodfeiant quantummaliiftimurmurenbsp;fuo aduerfus apollolos defignarint,amp; quanto fupplicio digni fuerint, ipfi tarnen malumnbsp;non uitent.nec refipifcant. Qiiæ.n.obfecro infania eft.conuitiis in difpenfatorem bacchanbsp;li.cp nonnunq res familiäres inæqualiter difpenfenf, cum impoffibile fit,ut in tanta ho/nbsp;minum multitudine,non multa difpenfatorem fallantrEt fieri nequit.ut omnia æquali/nbsp;ter adminiftrentur.i'ntcr tarn uaria hominu genera. Aut quæ eft ilia ingratitudo.quodnbsp;nequeas paucis pro tua portionc tibi diftributis contentus effe, cum fi excufferis meritû,nbsp;ac dignitatem tuan\\ nonfplendorefolisdignus fis,amp; nccdumDOMINO propaucisnbsp;illis gratiascgerisj'Atdicis.Nimiuminiqoetraftor ;autenim,quæmihiiutedebentur,nbsp;iniquefubtrahuntur, autuiIiflimaquælt;5Oiihiincibumautpotumobtrudunfj‘ Vttibinbsp;lefpondeam.ingenuc fateor, interdum in banc partem maxime a difpenfatoribus peccanbsp;xi,quod aut inique fuis conuiuis fubtrahunt,quod illis iure debetur,aut fordidum ac pu/nbsp;tridum cibum amp; potum.eis obtrudat ,contumeliofa difta adiicientes mufcas( ita enim funbsp;os conuiuas uocant)hofpitales,nec his dignas effe. At^ itacxiftimat illi lefe probe remp.nbsp;Nofocumiorum curare,dum in fifeum reponunt quod in ufum conuiuarum expendennbsp;dum erat.Sed heus tu bone uir,qua obfecrofronte,audes illis conuiuis tuis.nefcio quainnbsp;Difpftifittoa indignitatcm obiicere,ipfe fortaflis hac folis luce ob fcelcra tua indigniffimus f Si de dig/nbsp;hofpitalt nitatequod res eft.dicendumeft.nouimus non illos folû,ucrumetiam omnes quotquotnbsp;£ 5 gnuiter Qiuinms coram dco indigniores effe, quam ut aura hac uitali fruamur. At nunc non eftnbsp;Recent tttnbsp;nbsp;nbsp;nobis fermode dignitate noftta coram deo,in cuius iudicio nemo iuftificatur, amp; omnes

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æQUsfitct indigni fumus,fcd de dignitate hominis erga hominem.Ita^ fi de hac loqua/

»0(1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuiuam tuum indignum effe fordido uiftu, talem ft coram deo fatetur-

habeantexcu nbsp;nbsp;coram te digniffimus eftfuoiure, amp;paâo, quodcu ipfoiniifti quando in Nofocomi

fationem co, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admififti,digniffimus eft ut ei fides Üla feructur,quam te ab initio illi feruaturö

iMmOeo. recepifti.Iamutde rep.amp;commodo Nofocomitquodexiftimas temalignadifpenfatióe

amp; auara opum repofitione curare,aliquid dicam,non erras fortaffis affeftu, uehementer tarnen erras deleftu-Omnino publica Nofocomiorumres diligenter curanda eft; non cunbsp;tatur autem probe auaris impofturis,quibus conuiuae circumueniuntur.nec augetur conbsp;modum eorum, his rebus quæ conuiuis maligne fubtrahuntut,fed ut ingenue fateor,nbsp;ftegligitur, maledicitur,perditur S diffipatur. Vis feire quod nullæ opes fiue publicæ fiuenbsp;priuatæ augentur impofturistobfecro teconfideres,quid fit impoftura. Nonne peccatunbsp;eftt' nonne flagicium eft.uetbo domini prohibitum t Audi igitur quid lex DOMINI di/nbsp;C3t,fi non audieris uocem domini dei tui, ut cuftodias amp; facias mandata eius, malediftunbsp;etit horreum tuum,amp; malcdidæ reliquiæ tuæ.malediftus froftus terrae tuae.armenta bounbsp;tuorum,amp; greges ouium tuarum. An nefeis quid illud fit, male partum male dilabitur^nbsp;Quod fi DOMINO flt;xncrat,qui largitut pauperi,ergodilpenfator,qui pauperibus(talesquot;nbsp;enim fere funtNofocomiorum conuiuae ) auare quod cis debetur fubtrahit, DOMINOnbsp;fuas opes furatur. At qualis bcnedidio furtum, amp; tale furtum, quod non in hominemnbsp;fedindeumcommittitur.hoceftfacrilegium, comitari poffet^ Non igitur exiftimestcnbsp;publicam Nofocomiorum feuhofpitalium utilitatem cu^re, fi conuiuas fordide trades,nbsp;amp;thcfaurumfifciabate augeas*fed potius.fi fideliter ea conuiuis diftribuas, quaeiurcnbsp;diftribueda funi,amp; pauperes tuos non aliter trades, quam fandiffima dei uafa in miniftenbsp;ïium tuum commendata. Sed reuertor ad Nofocomiorum conuiuas.T ametfi enim dif/nbsp;penfatoics interim non fideliter ne« xqualiter fuoofficiofungantur, non habenttamenbsp;conuiuae

t

'HOMILIAE lOAN. ÏrENTII.

ronuiaæ ulhm uirulenti fui murtnuris coiam DOMINO cxcufationem.Nihil ne ad te peitinere exiftimas,quod Chriftus ait ; Ne tefiftas malo, fed quifquis impegerit alapainnbsp;in dcxtram tuam maxillam, ob u er te illi amp; alteram^ Putas ne te poffe pcccatum peccatonbsp;mcdcn^Difpenfatot fua infidelitate peccat,tu uero murmure peccas.Poteft ne fieri ut pecnbsp;catum peccato corrigatur^ An quia alius delinquit,tibi impune delinquere licebitf Cerznbsp;te quo in agis pcccatum in difpenfatore deteftaris, hoc magis tibi a pcccato caucndû eft.nbsp;Proinde nc murmuretis ficut Si quidam Ifraelitarum ( ut cum Paulo loquar )murmuraznbsp;uerunt amp;interempti funt ab extinftore, fed potius quæ cxhibentur quamuis pauca graznbsp;to animo crga deum accipiatis. Sic cnim DOMIN VS gratitudine ueftra inuitatus effiznbsp;«er,ut aiit fidclioresdifpenfatorcsconftituantur, autpaucailla ubertim benedicanturinbsp;In hanc digrcifioncm duxit me Graecorum murmur aduerfus Hcbraeos. Rcucrtor igiturnbsp;adinftitutum,uc cognofcamus quaprudentia apoftoli murmur iftud compefcuerint.nbsp;Iralt;5 apoftoli,cum aduerfus ipfos potiffimum murmur exortum fuiffetjuon reger utmaznbsp;ledifta, non pctunt murmuratoresconturaeliis.noninfaniuntaduerfus eos, necenitunfnbsp;eos fpiritu oris fui occidere, quemadmodura antea Ananias SeSapphira interfedi funt,nbsp;fed continuo circumfpiciunt, fi quam occafionem illis ad murmurandum dedcrunt,nbsp;qiiam cum inucniunt, a fe quidem non tarnen fua culpadatam, conuocant concilium,nbsp;amp; abdicant fefe officio ceconomiae, minifteriumtm ucrbiamp; orationis fibi referuantcs.nbsp;Sic enim fcribit Lucas«Caeterum,duodecim illi cum iuffiffcnt adeffe multitudincmdifcinbsp;pulorum.dixerunt. Noneftplacitumutnosdereliftofermonedeiminiftremusmenfis.nbsp;Circumfpicitc ergo fratres uiros ex uobis fpedatae probitatis fepte,plenos fpiritu fando amp;nbsp;lapicntia, quibus delegabimus hoc negotii, nos ucro dcprccationi amp; adminiftrandonbsp;fermoni incumbemus. Videobfectoegregiam apoflxdorum modeftiam, non accufantnbsp;murmuratores coram multitudine, non fugillant illoru ingratitudiné,fed diffimulatonbsp;illorum murmure.culpam in fe ipfos trâfferunt.Hadenus,inquiunt,utcunç officium,uînbsp;dclicetacconomiam,amp; Euangelii prædicationcm adminiftrauimus, fed dum utrilt;5 faznbsp;tiffacere enitimur,neutri fatiffieri comperimus.Etenim fi occonomiæ operam damus,ncnbsp;gligitur interim prredicatio Euangeiii,amp; public« orationis officium.Si uero praedicationbsp;ni amp; orationi operam damus.negligitur interim ccconomia.ita ut multis fuæ portionesnbsp;non æqualiter difpcnfentur. Scimus quidem non impium effc, fimul amp; œconomiara,Sinbsp;Euangelii fundionem adminiftrare, fed difficile eft utri^ intanta hominum frequentianbsp;fufficere,amp; non eft nobis integrum, ut minifterio Euangelii aliis delegato » foli occonoznbsp;miae operam demus. Itaij abdicaraus nos officio adminiftrationis rerum domefticarumnbsp;amp; monemus uos,ut feptcm uiros.qui amp; fapientia St probitate præftent defignetis, quib®nbsp;minifterium ccconomiæ delegabimus. Nos uero quod noftti muneris eft,praedicationcnbsp;tantum Euangelii amp; publica oratione defungemur.ln hac apoftolorum oratione primunbsp;obferuandu eft, quod apoftoli no idco abdicant fefe officio occonomitEjquia impium fitnbsp;fimul amp; prophanis Si facris muncribus fungi ? Alioqui cur hadenus fimul amp; menfis miznbsp;niftraffent, amp; prædicationis Euangelii officiu geffifl’entt'nemo profedo in hac re impicznbsp;taris eos accufare poteft. Nam amp; Mofe quondam, St Samuel fimul ciuilibus ac facris offiznbsp;ciis feruierunt.Nec Dauid folum regem fed amp; ptophctam egit.Si enim ciuilia fiue poli/nbsp;«æ flue occonomiæ officia,ordinatio del funt,quid impediret quo minus miniftriEccIenbsp;fiafticorum munerum,quæ fimiliter ordinatio dei funt,iis fungi poffentr Num ordinaznbsp;tiones diuinæ fibi ipfis contrariæ funt^abfit ut hoc de fumma concordia uel fufpicemur.

ut ciuilia amp; Ecclefiaftica officia, ordinationes dei fibi ipfis confencientcs funt,ita poffunt ab eodem homine,pie geri,ac tradari^Quid igif Ch riftus ait ad apoftolos; Prinznbsp;cipes gentium dominantur eis.inter uos autem non fic^ Chriftus his uerbis non indicacnbsp;principum prophanorum amp; apoftolo^ officia effe contrarias uocationes, fed tantum diznbsp;uerfas-Exiftimabantcnim apoftoli fe ideo quofj prophanos fore principes.quia ad apoznbsp;ftolatumMefchia:,quemprimumcicdebant pro gentium more in tetris dominaturönbsp;k J

apoftoli retinuerunt id officium, quod minimum habet honoris amp; uoluptatis .plurimd nis habeatjOfficium Euangehi pure amp; diligenter prædicandi, amp;fentiuntqui hoc officionbsp;funguntur.amp;noneft nunc de ca rc dicendi tempus.Epifeopi autem abdicatoaliiC^ delcr-gato prædicandi Euangelii ofFicio, præfides prophanos agunt,id officiû fibi retinentes,nbsp;quod minimum pcriculi,plurimû autem honoris Semaieftatis in hoc feculohabetEttonbsp;Icrabile ideffet,fi faltem prophano fuo muneri düigentem amp;piam operam datent. Nuenbsp;autem maxima corû pars etiam hums adminiftrationem aliis dclegant, ipfi intérim geznbsp;nio amp; uoluptatib9 indulgenr,Se finceram Euangelii prædicationé prohibét,immo ferro,nbsp;îgni,aliifqp tyrannidos fuæ inftrumentis.ueros Euangeliftas perfequunf, nimirû canemnbsp;în foeno cubantem imitantes, qui ipfe foeno non uefcif, amp; iumentum latratu 8i morfib’nbsp;fuis a uefeendo deterret.Proinde non font apoftoloru.uti gloriantur,fedillorii potius focnbsp;cefforeSjde qubus Chriftus dicit. Serpentes progenies uiperarum, ecce ego mitto ad uosnbsp;prophetâs,fapientes,amp;:fcribas,amp; illorum aliquot occidetis, crucifigetifi^ ut ueniat fopeEnbsp;uos omiiis fanguis, qui effufos eft fuper terram a fanguine Abel iufti ufqj ad fanguinemnbsp;Zachariæ filii Barachiæ que occidiftis inter templû amp;altare. Deinde inoratione apoftonbsp;lorum obferuandum eft, quales illi defcribantdiaconos feu occonomos, amp;difpenfatoresnbsp;opum in cômune collatarum. Viros inquiunt fpcftatae probitafis,hoc eft,qui bonum hanbsp;bent teftimonium amp; nominis fui famam ac plenos fpiritu fanfto amp; fapientia, V t maxiznbsp;me fateamur ptudentiam neceffariam effe oeconomi feu publicarum opum difpenfato/’nbsp;hs uirtutem.ad quid is opus habet fpiritu fanfto^ Si fpiriium fanftum non pro uulgi opinbsp;nione fed iuxta ueritatem intelligas.profefto neceffarius eft difpenfatori fpiritus fanftus.nbsp;Vulgusenimcxiftimateumfolumfpiritumeffefanftum.quieft inprophetisamp;futuranbsp;profpicit,qualis fuit in Efaia.Icrcmia,Ezechiele amp; aliis prophetis; At ueritas rei ita fe haznbsp;bet,lt;p fpiritus fanftus quidem fuapte natura fimpliciffimus fit, uariorum tarnen amp;diuernbsp;forum donorum aut uirtutum autor eft,amp; ut Paulus ait,idem fpiritus eft.diuifiones autenbsp;donorumfunt.Omniamenim bonorum aediuinarum uirtutum.autor eft fpiritus fand®nbsp;Exempli gratia,charitas, gaudium,pax,lenitas,benignitas,bonitas,fides inadminiftrannbsp;dis n£gociis,manfoetudo,temperantia,ca ftitas,moderatio, ueritas, comitas, confilium,nbsp;prudentia,fortitudo,iufticia amp; tempcrantia, adeoi^ quicquid uirtutis nomine uerc con/nbsp;tinetur.ab autorc fpiritu fanfto proficifcitur. In difpenfatore autem comraunium Eicultanbsp;turn plures requiruntur uirtutes.Non enim folum requiruntur in eo probitas, hoc eft,fi/nbsp;des inadminiftrando negotio.quæeft pars iuftitiae,amp; prudcntia,fed etiam comitas,benignbsp;nitas,paticntia,atcpadeoquicquidnomine fortitudinis amp;temperautiæcomptehcndif.nbsp;Itacg apoftoli requirunt difpenfatores non quosuis fed plenos donis ac uirtutibus fpiritusnbsp;fanftijUt quicquid hoc eft muncris,non iufte folum amp; prudenter,fed etiam fortiter ac tcilinbsp;pcranter adminiftrecurgt;Placuit autem hie apoftolorum fermo eoramtota multitudine,

Sielegeiuni

H OM IL IAE IoJn. BRENTII.

amp;elcgcrunt Stephanum uirum plenum fide ac fpiritu fanaoamp; Pbilipum,amp; Prochorum »»

Nicanorem amp;Timonem,amp; Parmcnam,amp; Nicolaujti profelytum Anriochenum. Hos ** ftatueiunt in confpcâu apoftolorum,amp; cum oraflent.impofueruntcis manus. Nullam gt;»nbsp;hic audis contentionem, nullam uidcs ambirioncm. Omnia peraguntur ut tranquillenbsp;îtafimpliciter. Apoftolifuadentcligendosocconomos, obfequuntur auditorcs fummanbsp;animi libentia,amp; eligunt feptem uiros,iis uirtutib9 ornatos, quas apolloli in occonomisnbsp;requu cbant.Sed quid illud eft cp cum orafienc,manus eius impofuerintt' Primum, oracnbsp;tota Ectlcfia in co loco congrcgat3,pro iis qui ad occonomicatn funftionem clefti erant,nbsp;VtDOMINVS uirtutesfpiritusfanftiinipfis confirmct amp; augeat .quodigne queancnbsp;Kocationi fuæ fatiffacerc.Obferuandum cxemplum, utpropublicis magiftratibus.occo/’nbsp;noniis,officialibus,amp;:omnibus,quiciuilibusofficiis publice fungfitur, diligcter oremus.nbsp;Non cnim ideo ptoipfis non orandum eft, quod funflio eorura uideatur ptophana, fednbsp;quia illi opus habent uiitutibus fpintus fanfti, amp; non fatis eft publicum officium probenbsp;•nchoarCjfcd requiiitur ut etiam rcfte pcragatur. Ad bare publici officiales,fi impii amp; iniznbsp;qui fucrint, maximo priuatorum incommodo impii amp; iniqui funr. Proinde maximonbsp;ttiam ftudio precibus apudDOMINVM inftandumeft, ut uirtutibusdiuinisornehtur in pübli»nbsp;quo amp; ipfi falutem confequantur,amp;priuati placitsm ac quietam uitam cum omni pietaz ^4 funHifiittnbsp;te Si honeftate degant«Dcinde imponuntillis apoftoli manus.ut publica manuum impo funt*nbsp;firione amp; ipfos de uocarione fua certos facerent. Plurimum enim ad officiu pie fidclitercÿnbsp;adminiftrandum facit uocationis ccrtitudo,amp; ut hocfignoomnibus commendarenznbsp;tur, ac pro eleftis amp; confirmatis occonomis agnofeerentur.Nulla eft hie fuperftitio,nullanbsp;ncfciocuiuscbaraöerisindelibilisimpreffio,quale quidPapifta.'finxerunt. Sedomnianbsp;tranfigunqut fumma pietate.ita cerernoniis minime fuperftitiofis, fed ad nouæ uocationbsp;ris confirmationc conducibilib^ iifej arbitrahis no ncceffariis.Diutius fortaffis qua parnbsp;eft, amiciffimi.charitaté ucftram,fermone meo detineo. At nûc uos dimittam fi pauciffinbsp;mis iterum admonuero uos.Primum utad exemplum apoftolorum fumma fide pro manbsp;giftratibusamp; publids ueftris præfidibus deprecationes,obfecrationes,interpcllationesamp;nbsp;gratiarum aftiones fiantHoc enim bonum eft,amp; acceptum coram feruatore noftro deo.nbsp;Deinde ut non fxiftimetis,uer urn Chriftianifmum.in publicis illis ceremoniis,quas adznbsp;hue in Ecclefia rerinemus fitum effc;nelt;5 protinus uos Chriftianosputetis, fi publicafaznbsp;fra feceriris.fed quemadmodû apoftoli impofitionem manuum fuarum ad prasfentemnbsp;tantum ufum libéré obferuarunt, ita uos ceremonias ueftras libere ad uitandam rerumnbsp;confufionem obferuetis. Verû autem Chriftianifmû in hoc fitum effe certo cognofcaznbsp;iis,quod lefus Chriftus fit noftra f3pientia,iuftitia,fanftificatio amp; redfmptio,amp; quod quinbsp;cunq^ hune fide agnofcat,non folura deo acceptiffimus cffidatur, fed etiam remiffioncmnbsp;pcccatorum 5i perpetuam felicitatcm adfequatur.ineodem Chrifto lefu Domino noftronbsp;quieft una cû pâtre amp; fpiritu fanäo deus laudandus in fæcula A men.

HOM ILIA XXVI.

, Vdiuimus,amiciffimi,ingetia miracula .'quae deus haftenusab eo H tcmpore.quofpiritus fandus indifcipulos Chrifti eftufus fuit pet

'I Nunc enim claudus ab utero matris fanuseffedus eft, nunc menz daces non gladio, fed fpiritu oris repentina morte interfedi funt,nbsp;nuc infirmi in plateas exportât!, amp; ab umbra prætergrediétis Petrinbsp;obumbrati fanitatemcófecuti funt.Breuiter cuiufuis generis ægri,nbsp;St a fpiritibus immundis uexati poftq ad apoftolos allati funt, fanitatem recuperauerut.nbsp;Quibus Si hocmiraculum acccffit, quod angelus domini nodu ianuas career is aperuit,nbsp;amp; uindos apoftolos libcrauit,at^ e carceiibus cuftodia undiq^ munitis, nullo obftaculonbsp;k 4

IN CAP. SEXT^M ACTa APOST.

cduxiuEt hæc quidem fatis memorabilia funt miraculagt;At quod fequituilongifnmoißl teruallo.omnia prius commemorata fuperatQnod ergo eft illud ram memorabilc mixnbsp;caculum^Sermo dei( inquit Lucas) cre(cebat,ac multiplicabatur numerus difcipulotumnbsp;Hierofolymis ualdc.multaij turbafacerdotum obediebat 6dei.Hoccineinquies tantumnbsp;mir aculum eft, ut omnibus aliisanteponendum fit t Egoueroitacxiftimo. Cureniranbsp;opus dei non maximum cenferctur miraculum, quod aduerfantibus acrepugnantibusnbsp;omnibus huius feculi fapientibus, potentibus, amp; externa honeftate iuftis, adcolt;$ inuitisnbsp;omnibus inferorum portis promouett' Pontifices amp; principes in Hierufalem nodes at^nbsp;dies enituntur.quo poCfint Euangelion quod eft fermo dei opprimcrc,apoftolos in carccnbsp;tesconcludunt, catenis uinciunr.uirgis palam in contumeliam cædunc,giauiffimanbsp;fupplicia eis minantur, fi quicq in nomine lefu doceant, interim Satan tutbam quo^nbsp;inter ipfos Euangelii difcipulos excitat,ut murmurentgræciaduerfusHebræoSjfiquoxnbsp;quomodo fieri poffet , ut Euangelii curfus impediretur« At quo magis principesnbsp;amp;pontifices refiftunt.amp;quofolertiori aftu Satan conatut Euangelion reddere inuifum,nbsp;co fubinde magis crefeit, amp; numerus difcipulorum multiplicatur, idlt;j Hierofolymis innbsp;qua urbe maxime omnium aduerfus Euangelion SieiusconfeiTores faeuicbatur. lamS«nbsp;hoc quod magis mirandum eft accedit,quia no unus aut alter fed magna turba facerdo/nbsp;turn, qui pr ius amp; lefum Chr iftum ad crueem adegerant, amp; difcipulos eius extremo odionbsp;perfecuti fuerant,in Euangelicæ fideiobedientiam fefe tradcbant.Ad quid ergo profucznbsp;tit,quod fcriptura hoc miraculu nobis proponat S incuJeet t' Nó mediocris eft huius minbsp;taculi commoditas.Primum enim impii,Euangelii aut aliorum diuinorum operum pernbsp;fccutores,hoc miraculo a perfecutione fua deterrentur,fiquidem palam fentiunt,quod adnbsp;uer fis fuis conatibus.curfum operum dei adiuuent potius.quam impediant,éSC quod nonnbsp;hominibus fed deo refift unt,qui nolentibus uolentibus ipfis, confilia fua fortunatDeinnbsp;de hoc rairaculum.eximiumomnibus piis facramentum eft,quo fidem fuam in omnib^nbsp;affliftionibusconfirmare,amp; confolationcm acciperepoffunt. Etcnim hoc facramentonbsp;cognofeitur, opera dei aduerfis non impediri fed adiuuari amp; promouere. Opera autemnbsp;dei funt ueritatem uerbi diuini fer uare,ex affliftionibus Iiberare,adeo^ in ipfa morte falnbsp;uare.Nonprophanabo inquit DOMINVS.teftamcntû meum,6^quaeproceduntdelaznbsp;biis mcis non faciam irrita. De liberatione autem dicit, quoniam in me fperauit libera/nbsp;boeum,protegam cum quoniam cognouit nomen meum. Et rurfus. De manu mortisnbsp;libcrabo eos,amp;: de morte redimam eos.Ero mors tua o mors ero morfus tuns inferne. Aunbsp;dis conferuationem uerbi diuinijiberationem e periculis,amp; falutis beneficium, effê opeznbsp;ta dei.Ita^ fi quis fiue in confeffione uerbi dei fine in periculis fiue in morte, aduerfa fennbsp;ciat,non defpondeat animum propter aduerfa,fed potius firmam fidem ex huius loci minbsp;taculo ceu facramento concipiat,quippe quod aduerfa nô impediant opera amp; auxilia dei,nbsp;fedmultomagis adiuuent,amp;profpcrumeis fucceffumafférant. lam necilludfurdaaurcnbsp;prætercundum eft,quodfignificanterfcribi^multamturbâmfaccrdotû fidei obediiffe.nbsp;Ex hoc enim amp; maxima dei dementia obferuatur,amp;maxima nobis admonitioproponinbsp;tur utpxoximis noftris fua deliôa remittamus amp; ignofeamus. Hi enim facerdotes ex eo^enbsp;otdine crant, qui prius lefum Chriftum unigenitum dei filium perfecuti funt, amp; mortenbsp;eum affecerunt, quitç initio reuelatî Euangelii ctiam contra Apoftolosinfidiasmolitînbsp;funt. Atcamen fcelcratis illis homicidis, imo Chrifticidis confertur donum fidei, amp; cog/nbsp;nitionis Chrifti, ut amp; ipfi per Chriftum habeant remiftïoncm peccatop:, amp;falutem conznbsp;fequantur.Agnofcis ne ingêté dei clementiam, cjf fauote fuo interfeftores unigeniti filiinbsp;fui complcftaf peccata ipfis remittcns, amp; faluté perpétuaconferenss' Quid nos faciemusnbsp;homûciones erga malefaftores noftrosf num retinebim^dclifta eop: quæ illiin nos côminbsp;ferût^ Scilicet nos foli infontes fumüs.illi aût foli fontes. An putas ullû hominé pofte manbsp;ïorib9 nos iniuriis afficere qfacerdotes deu affeccrût, occidédo Chriftû ei9f Nô jifeftoetinbsp;flinfi quis parétes noftros aut nos ipfos tr ucidarct. Y ide igif,c^ fit n ô folû ftultitia uerûenânbsp;infania

HOMILIAE iOAN.^BRENTlL

îtifanià Si iinpictasgt;quod deus longeomniû iuftiffimus.rcmittat iis delifta qui intcrfeâiz One Chrifti fui maximum contra deum ftelus dengnarunt,amp;nos liomunciones longenbsp;omnium iniuftiflimi.non temittimus noftris aduerfariis fua in nos delict a, præfertim^nbsp;cum illorum deliftum non poflït efle tam graue, quam ucl facerdotes in deum deliquexnbsp;tintjUel nosipfi aduerfus deum pcccauerimus,maxime omnium autem,cum retinendonbsp;aliorum delifta.etiam noftra retincantur.ne adeorcmittantun Itaij amiciffïmi fugiaznbsp;mus hanc infaniam,amp;imitatores fimus patris noftricoeleftis,qui finit folem fuum orjrinbsp;fuper bonos amp; malos, amp; pluuia mittit fuper iuftos Siiniuftos. Sed reuertamur ad noftr ûnbsp;înilitutum.Poftqautem Lucas hoc miraculum commemorauit, quod fermodei perfeci»nbsp;tionibus pontificum creuerit,amp; numetus difcipulorum ita auftus fit* utetiam multafa/nbsp;cerdotum turba in Chiiftum crediderit, diuertitad enarrationcm rerum geftaium pernbsp;Stephanum,qui ut primus ad minifteriu.m menfarum feu officium occonomiae ,quemznbsp;admodumfupradiâumefta difeipulis ChriftidefignatUseft,ita uirtuseius inter aliosnbsp;mm iftros darius emituit-Stephanus (inquit Lucas ) plenus gratia amp; fortitudine adebatnbsp;prodtgia Si figna magna inpopulo.Primum omnium in Stephano hoc nobis oblieruannbsp;dum ell, quod DOMINVS deus in ipfo ueritatem fuarum prom'îffionuin quas pollidznbsp;tus cft iis qui fuæ uocationi fumma fide feruiunt,comprobauit-Dixit enim Chriftus.Eu/nbsp;geferue bone amp;fidelis, fuper paucafuifti fidelis fuper multa teconffituam-Etrurlus. Omnbsp;ni habenti dabitur amp; abundabit-Itajgg cum Stephanus fumma fide cómiffum munus adznbsp;miniftraretjS fuper pauca fidelis dïct,maiora a DOMINO benficia ac plane apoftolicasnbsp;uirtutesconfecutus eft.Principio plenus fit gratia, hoc eft,apudeos qui Euangelio credenbsp;bantredditur gratiofiffimus atlt;5 acceptiffimus-Nemoquidem omnibus placerc poteft,nbsp;at piis placere,hoc demû ingens Dei beneficium eft.Qui enim apud pios graciofus eft,isnbsp;habet qui femper pro fua falutefolliciti lunt,amp; qui pro ipfo apud deum intercédant. Nonnbsp;poteft autem ficri,ut piorum follicitudo Si oratio uana atlt;5 irrita fit.Deinde plenus etiamnbsp;redditur forcitudine,hoc eft fortem amp;inuiftum habetaniraû tolcrandi aduerfa,quæ parnbsp;lim ipfi a querulis amp; morofis quibufdam difeipulis propter difpcnfationcm , partimabnbsp;aduerfariis fidei accidebant. Pofte autem aduerfa aequo amp; forti animo perferre, maximanbsp;nbsp;nbsp;nbsp; . /• ¦

uirtus eft,amp; ingens dci beneficium.Mundus cum iudicatfortem uirum, qui iniurias fibi illatas grauitcr uindicatamp; feueriter ulcifcitur.cum autem imbccillem cenfet,qui iniuriasnbsp;negligitamp; remittit. At quemadmodü is corpore fortior eft, qui maius onus ferre poteft,nbsp;Snibecillior,qui non poteft,ita is animo fortior eft,non quiiniurias quae funt grauiftiraanbsp;oneta,ferre non poteft,fed qui iniurias fufferf,amp; iis animo non deiicitur. Adeolt;5 haec aninbsp;mi fortitudo tanta uirtus cft,ut nnn nafcatur in carne mortali, fed fit opus fpititus fanfti.nbsp;Proinde a domino poftulanda eft,amp; precibus ambienda, ut hoe dono præditi .aduerfanbsp;magno animo toIeremus.Præter has uirtutes,etiam hoe donüm Stephano contingebar*nbsp;quod a-’debatin populo prodigiaamp; figna magna.ldqüoderatapoftolicumdonüm,at^nbsp;talib^ornamentis honorât DOMlNVS cos qui fuper paüca fideles exiftuntamp; fua: uocanbsp;tioni diligenter feruiuntPorro inter prodigia quae Stephanus in populo aedebat,non minbsp;himum eft qnod fcquitur, Exorti funt quidam c Synagoga quae appellatur Libcrtinorö,nbsp;amp;Cyrenéfium,amp; Alcxandrjnorum,amp; Cilicum Si Afianorum, difputantes cum Stephaznbsp;no,nee poterant refiftere fapientiae Si fpiritui qui loquebatur. Ingens donum Dci eft cæznbsp;co uifum reddere, aut languentem fanitati reftituere. At non minus ingens donum eft,nbsp;fapientes huius feculi ftultos efficere,amp; doftrinam cruditorum uaniffimam dec lararc-V Cnbsp;ctgo manifeftu fiat DOMINV M etiam hoe donü Stephano cótulifle, omnes fere gymznbsp;nafiarchæ Stephanû adoriunf, Si cû ipfo de religiôe difputant.Erant auté Hierofolymis,nbsp;tnultæ Synagogp ,quas nos j» noftro more publica gymnafia appellam^, in quib9 ftudianbsp;literarum tradanéÉtalia quidéfynagoga uoeabaf Libertinopi’, alia auté Cyrenefiö, alianbsp;Alexandrinoßi.alia Cilicum,ali3 Afianorum, fortalTis quod in iis operara literis dabantnbsp;ludxi qui aCyrene Alexandria, Cilicia Si Afia,ftudii gratia ad Hicrufalem miffierant.nbsp;Inter quos cum Éctc nihil alioqui conûeniret, quemadmodu Si apud nos uariæ funt fedæ

IN CAP. SEj/tVM a CTO. APOST.

in Gymnafi'is. Alii cnim funt Scotiftæ alii Tbotnillæ, alii Occaniftæ, alii Albertiftar,Sl quiscnumerarct omnia huius hydra capita t quorum unicum ftudiuitt eft abinuiccinnbsp;duTentirerhoc tarnen inter omnesconucnit,cp unanimiter pictatcm oppughcnt.ac ucri*’nbsp;tati Euangclicærefiftant.Italt;5 fuacruditione confidentes Stephanum inuadunr,cum ipnbsp;fo de ratione uera fidei digladiatun.At res longe alium exitum babuit.quafpcrauerant.nbsp;Non enim poterant refiftere fapientia £i fpiritui fando.qui loqucbaf in Stcphano. qua/nbsp;uis effent gymnafiarcha longe omnium doftiffimi. Primum ergo dominus deus noftetnbsp;in Stephanocomprobauit.cp deligat ftulta fecundum mundum, utpudefaciat fapientesnbsp;Per unum enim Stephanum non eximie fecundû mundum eruditum pudefiunt innuznbsp;merabilcs legis doftores, Deinde ueritatem promiffionis fua opere confignauit. Dixitnbsp;enitn.*dabouobisosamp; fapientiam cui non poter untcontradicere neq? refiftere omnes quinbsp;aduerfabuntur uobis. Sed quomodo dicitur.qj gymnafiarcha Hicrofolymitani non poznbsp;tueruntrefiftere fapientiaStephani,cumnihilominusperfeuerarintin fua impietate,nbsp;nec obticuerint.fed fe quidem difputando uiftores,palam in populo fparfcrint,Stephan unbsp;autem uiftum amp;impium indeum acMofent Vtrcfpondeam,obferuanducft, tpeum diznbsp;citur,aduerfatios non potuiffe refiftere, non intelligitur Stephanum itaobftruxiffe os adnbsp;uerfariorum fuorum, ut nihil contradixerint aut ut refipuerint, fed quamuis aduerfa-til manferint,nihil tarnen potuerintcontradicere quod uerifimile aut probabile, ctiamnbsp;communis fenfus iudicio uidebatur.Itaqi ueritate deftituti,ad mendacia amp; calumnias fefenbsp;conuertunrSubornarunt enim uiros qui dicerencAudiuimus eum dicentem uerba connbsp;tumeliofa in M ofen ac drum • Veriffimum eft illud quod uulgo dicitur ; non effc rcmedinbsp;urn aduerfus Sycophara morfum. Stephanus enim, quantûexapoftolicadoôrina côiicinbsp;ObnwMSnbsp;nbsp;poceft dixerat,opera legis Mofaicæ non iuftificare.nec templum illud Hierofolymitanum

ftiameffe be uerumeffe templum,fed folum lefum Chriftu effeiuftitiam noftram per fidem, per que nfficia lieinbsp;nbsp;nbsp;etiam abrogato cultu Mofaico.ac umbratili tcmplo.ucrum templum,uerufep cultus, qui

propter no» eft adorarc pattern in fpiritu ac ueritatc.inftautandus fit.Hoc ut fimpliciter ita uerediâû wro Cbrifli' xapiunt iiii in calumniam,amp; traducunt Stephanum,tanqcontumeliofum in deum amp; innbsp;Mofen per quern deus legem dcderar.Eft autem amp; hoc inter beneficia dci,Stephano colznbsp;lata recenfcndum,uidelicct,cp homines calumniati fint Stephanum mentientes proptcinbsp;nomen Chrifti.Quod beneficium.ctfi carni duriflimum fit,tn anima falutis aterna fitinbsp;enti gratiffimu eft.Chriftus enim pronunciat eos beatos, quos homines infedati fucrintnbsp;amp; aduerfus quos oinne malum uerbum dixerinr,mentientes propter ipfura amp; addit. Gaunbsp;dete amp; exultate.qin merces ueftra multa eft in coclis.Quantum ergo beneficium eft, beatlnbsp;tudincaffici amp; multam merccdem incoclishabere (eftautembenficium immenfum amp;nbsp;inaftimjbile)rantumeft,contumeliisamp;calumniis propter Chriftum affici. Curigitucnbsp;freraendum amp;deb3cchandû effet in calumniatorem r qui etfi in feipfum maxime iniurinbsp;us fit, quo nomine mifericordia dignus eft.eum tarnen quern calumniatur, tuntu abeft,nbsp;utdamnofuîs fycophanciisafficiat,utpotiuseiusfaluremamp;beatitudinem adiuueti Viznbsp;deamus autem nunc quomodo calumniatorcs Stephanoinbonumadiumentofuerint^nbsp;Conuenerunteniinplebem,amp;fenioresamp;fcribas,at^inuadentescorripuerunteum,amp;adnbsp;,, duxerunt in concilmrn.ftatueruntcj falfos teftes.qui dicerent,homo ifte non ceffatloquinbsp;uerbacontumeliofaaduerfus locum fanftu hunc amp; legem» Audiuimus enim eûdiccnté,nbsp;lefus Nazarenus iftedemolietur locum hunc,amp;mutabitinftituta,quetradidit nobis Monbsp;fes.Hoccine,inquies,eft in bonum adiumentoeffefCalumniatores totum populu, fumznbsp;mates pariter amp;infimates aduerfus Stephanu ita incitarût ut primu côprehenderint ipznbsp;fum.deindefalfis teftimoniis conuicerint,poftremolapidibus obruerint,amp; fentiendu eftnbsp;calumnias non effe damnofasr At fi tu perpenderis quod inter bæc, quae tu damnofa ceanbsp;fes, Stephani facies tanq facies angeli fplendefcat, (^Stephanus uiderit caelos apertos fixnbsp;humlt;ç hominis ftantem adextris eius, quod DOMINVS lefus fpiritu eius fufpiciat, qu^nbsp;admodum fequentia indieant, baud difticulter opinox nofttae fententiæ adftipulaberiSjnbsp;Quauda

HO MI LI AE IOAN. BR. ENT 11/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfo

Quando igitur calumniis efFeflum eft,ut Stephanus comprehenfus quidem fit amp; lapida luSjfcd per iftas affliftiones regnum deiintrauerit,arbitratnur maximi beneficii lococcnnbsp;fendum e(re,quod Chriftus Stephanum propter nomen fuum uinculis èi turpi morn ob/nbsp;iccerinlntcrim obferuandumcft.amp;quam credulum fit uulgus.amp;qcuanidus fitfauor po vi/Zgiiwe»»nbsp;pularis. Poftq enim Sycophantæ de Stephano fparferunt contumcliofa ab eo dici in defi llttntui,nbsp;ac Mofen.uulgus non plebis foki fed amp; Senatoru ac fcribarum côfeftim mendaciofidemnbsp;adhibenr,amp; fauorcm fuum quo priusChrifti difcipulos ampledebantur (dehisenimnbsp;diftum eft,quod habuerint gratiam apud omncm plcbem,amp;quod omnis pop ulus glorinbsp;ficauerit dcum fuper co, quod de claudo fanitati rcftituto accidcrat ) eum mox in cxtre/nbsp;mum odium mutant.Cum igiturita fe habeantmores uulgi ,non eft quod uel uulgi ru/nbsp;moribuscredas.uel auræ popular! ftudeas, fedenitereporius ut uerbodcicredas.amp;gloznbsp;tiam apuddeum tibi compares.Sicenim fier.ut perpetuobene audias.Ä gloria nunq peznbsp;riturafruaris.Etenim fpecimen gloriæcius quam DOM IN VS cicdentibusin ipfum panbsp;rauit, etiam in Stephano adhuc in medio aducrfariorum fuorum comilio uerfanti exhinbsp;mmcft.Namintuentcs eum omnes.quifcdebantin concilio,uidcrunt faciem eiustan/ ’*nbsp;quam faciemangcli. Alii qui in morns periculocomprehendunfuiribus fuisdeficiunt, ”nbsp;colore mutantur, ac mctu mortis pene exanimantur .Stephanus aunm in medio mortisnbsp;difcrimineexiftens.uultuangelicofplendcfcit.tantu abcft.ut timoré mortis exanimerur.

Vnde obfecro.tanra faciei i laritas Stephan of Profcflo illud quolt;5 inter beneficia clcmcn ti.Tdiuinæ Stephano collatacónumerandum eft. VoIuitcnimDOMlNVS in Stephanonbsp;declarare ,primum, quanta fit in ipfis affliftionibus alacritas mentis fibi nihil confeiae.nbsp;Vt enim non eft pax impiis,amp; nihil eft miferius quam animus fibi confeius, iu nihil eftnbsp;laetius.nihil aIacriusbonaconfcientia.Secura mcns,inquitSalomô,quafiiugeconuiuiû.nbsp;Bt Paulus.Gloria noftra hxc eft teftimonium confeientiae noftrae.Deinde.quanta glorianbsp;maneat cos qui kfum Chriftum per fidem feftantur.quæ ut nobis quotç contingat DO/nbsp;MlNVMdeumnoftrumprecabimurinChriftoIefu, qui eftuna cum patre amp;fpititunbsp;lanfto deus laudandus in fæcula Amen«,

CAPx VILHOMILIA XXVIL

Vdiuimus, dileftiftimi.calumniasfalfopiteftifiin Stepha nû,audiam9 nûc Stephani apologia angelico uultu planenbsp;rcfpondentcm.Princeps autc facerdotû dixit, num hæc itanbsp;fc habentf Tametfi enim illi códemnaturi erant Srephaznbsp;nû quicqd refpondifletjimmo iam antea nondii auditumnbsp;côdemnaucrant.amp;adomofuaiudiciumattulerât.tamennbsp;ut iufte amp; fecundii lege eu códem nare uiderenf, dant ei Io/nbsp;cüadaccufatióesrefpódendi, utpoflintuulgofucûfacercnbsp;fc fans fupenÿ caufam audiuiffe amp; perpcndiffe,fed hæreti/nbsp;cos illos pertinatiotes effe, q ut uelint a fententia fua rece/

¦ •

IN CAP. SEPTUM VM ACT. AP«ST»

kenorls gratia attribuuntnr.Fides autcni fuo fungens tnunere, nefcitullam eomltatP« fed limplKKer,lt;y res eft pronunciat Scapha llaphain ticus ßcusuocans.Quemadmodfinbsp;Cnimeiufdem uiii,qui eft Iudex in reum capitalis ciiminis conuiftum duplex eftofticitnbsp;»herum homini?, altexum iudicis. £t pro hominis officio dementer reum alloquitur,nbsp;conuiuiumfplendidumS^opiparumei ptoponit, adeo^omni humanitatis genereeftnbsp;l^rofequitur.At proiudiiisod'iciograuiter pronunciatipfumhomicidamautlatronem,nbsp;tt carnihci tiadit ut capirali eum fupplicio afficiat.Ita in code homine, diuerfa funt publinbsp;ex honeftjtisamp; rcâæ fidei ofricia.Proinde, quod Stephanus inexordioapologixfux uanbsp;catconcilii iudices.fratrcs amp; pariesjpublicx feruitconfuetudini amp; honeftati, quae neceftanbsp;lio.ubicun^ faluohdei officio heri poreft.obfcruandaeft- Quod ueropoftea uocateosj^znbsp;ditoresamp;bomicidas.iuftitiæfidei fnuit.quæ reffe fentiteos effeproditoresamp;homicidasnbsp;qui lefum Chriftum ad mortem trucis adegerût. Sed nunc operat precifi eft audirequiznbsp;» bus argumentis Stephanas obieffa dtluat«amp; fuam caufam defendatgt;Deusdnquit,gloti()enbsp;a* apparuit patri noftro Abrahæ cum effet in Mefopotamia, priufq moreretur in Chatrannbsp;fedixttad ilium. Exi de terra tua, amp;de cognatione tua, amp;ueni in terram, quamcuniynbsp;H monftrauerotibi. Haceft ApoIogixStephaninarratio,abouo,quod diciturreperita,nbsp;qualem narrationemprophanus Rhetor uiciofam appellauerit.Atinfaniaeftinreopronbsp;capitc fuodkenti,orationisornamenta pocius^difforumueritatcquxrcre,amp;fidei Chriznbsp;ftunx confeffor libenter peccat in Rhetorum difciplinain, modo fidem fuampleneexznbsp;ponat amp; itu uK et- Eft amp; iftud pcculiare genti ludaic«, principia orationum alte repetcre.nbsp;Kcquireb-iteti imcaufaStephani narrationempauloalrius pentam* Etenimacvufaznbsp;tus erat quod non t cffarct loqai uerbâ f ontu'mehoCa.in Mofen ac deum feu aduer fus temnbsp;plum amp; legem Huicautein aaufationi Stephanus anfam prxbuit.dum prxdicauit temznbsp;plumHierofolymitanum,noneffe uerumtemplum,neceffeduraturum,amp;neminemnbsp;»urtificari operibu legis, fed tantum fide in lefumChriftum. Vndeaccufatores itaargtiznbsp;rnentabanruriStcphanus palam dixit, templum Hierofolymitanum non effe ueru temznbsp;plum fed perituru.adikiengt;,opera iegis per Mofen a deo nobisdatx,non iuftificare, côznbsp;tumeliofus igitureft,indeum,lcg€m,templum,acMofen.Italt;5 Stcphanoeratindicandftnbsp;K probandum, quod non propterea lontumeliofus effet in deum, legem, ac ttmplum,nbsp;quia prxdicarit templum peril uru, amp;opera legis noniuftificare.Hocautcm alia rationsnbsp;fieri non po’uit.quam utdeclararer.qua* effet ueralegis amp; rempli ratio.quani ut oftendeznbsp;ret,neceffeerat narratióe ab exordioeius gentis.fttj lex data erar,repetere.Et quia Abrahinbsp;pater gen’i; lfraelitiiXcft,ideoStcpbanu; ab ipfocaufamdicereexorditur.Deusir.quit,nbsp;glonæ appât uit patri noftro, cum effetin Mefopotamia priufq moraref in Chartan ( uelnbsp;Haran, utrumc^ fnimduirur)primumomnium3uditis,mc minime effe cótumeliofumnbsp;Î n de urn, qu i a i gc n uc confiteor, eum deum qui patri noftro A bra hamo apparuit, effenbsp;drum gloria- amp; lo! urn uerum deum, ab omnibus adorandum. Deinde neij in legem acnbsp;t -mplum meeffetonrumcliofum.quoddixcrim opera legis non iuftificare, amp; hex temznbsp;plum quod in monte Ztonextruftumeft.non effeuerum templum cuiuscultuiuftificaznbsp;tiotonftet Nam temporibusquibus Abraham uixitnondura eratlex,nectemplum,atznbsp;tarnen A brab.im deo acceptu’^.à toramdeo iuftus fuit.Aliud igifeffe oportet, quoiuftiznbsp;•gt; ficamur.quim legem templum,quod autem illudfit,nunc requiremus. Dixit deus adnbsp;»» Abrabam.cxi de terra tua,amp; de cognatione tua,fe ueni in terram, quameunq; monfttaznbsp;uero tibi In Iibro Genefeos capitc duodecimo,»pparet hoc ad Abrahatnu, poft^cii patrenbsp;fuoex Hur Chaldeorum feu ex Mefopotamia profeffus fuerat adHaran,diffumeffe.nbsp;Stephanus autem in hoc locoindicat ad Abrahamumdiflum effe, priufq ueniffet ad H»nbsp;tan.-fed facilis eft buius nodi foluno.fi intrlltgatur,hocfemel quidem fcriptum,bisaut^nbsp;diffumefft. Acprincipioquidem Abrahamumex uocatione diuinainHaranunacumnbsp;parente fuo profeff urn cffc,deinde poft moriê patns in terram Chanaan migraffe. Purr»nbsp;prieccpto adicffa eft ptomiino;faciani4nquit dcuii,t€ in gentem nagnam amp; benedicananbsp;ttbuatf

HOMILIÄE IOAN. IßRENTIL lt;St tibijatc^ in te benedicentur uniucrfac nationes terræ, Quid ergo illud eft, quodnbsp;fecit Äbrahamum Deo i ta gratunigt;ita acccptunijUt öd ipfi appareretjöd oêm benenbsp;didioncm ei pollicercturr Nurn propria Äbrahami iufticiat At Abrahamad*nbsp;hue erat idololatra^quemadmodum Dominus deus Ifrael teftaturimofuacapinbsp;te uicefimo quarto.'Frans fluuium (inquiens) habitauerunt patres ueftri ab inPnbsp;tiOjTh are pater Abraham,öd Nachor,feruieruntcßdqsalicnis*Num q? ad uocanbsp;tionem dei reliqueri t patriam Sgt;C cogmtionc fuam f At quando tarn amicea Do^nbsp;mino compellatur,nondumc patria exiuerat. Nurn circumcifionct num tcmlt;nbsp;pli cultu t num facrifierjslegis fat circumcifio nondumerat inftituta ,lex non*nbsp;dum erat datajtemplum nondum erat extrudum.Rcliquum igitur eft, qgt; Abra*nbsp;harn fuerit Deo charus Öd acceptus, nullo Äbrahami merito, nulla eius iufticia,nbsp;nuHis operibus,nullis facrificijsjfed tantum mera öd gratuita dei elementia ac minbsp;fcricordiajquailleimmeritumjöd in medijs idololatriæ fordibus iacentem comnbsp;plexus eft,propter unigenitumfuum filium lefum Chriftum,quem e femmenbsp;Äbrahami propiciationempropeccatisraundi datums erat. Et uthæcmiferiznbsp;cordia Öd dementia Abrahamo reuelaretur,promifit ei deusjforejutipfebenedinbsp;ceretutjödinfemine fuo omnesgenresbencdiccrentur. Cui p'romilTionijCuranbsp;Abraham fidemadhiberetjimputata eft ei fidcsilla ad iufticiamjitaut frudumnbsp;bcncdid:iois,qincftremiffîopeccatorum^iuftificatio,pernuiïumaliudopus,nbsp;per null urn mcri turn, per nullum facrificium ^per fidem, propter fernen ex fefenbsp;nafeendumjefumChriftum DOMINVMnoftrum accepcritJuftificatus aunbsp;temiamper hdemjexqt eterraChaldæorumjôdhabitauit inHaran.Q^ cnim s’nbsp;Abraham fccutus eftuocationemDei,0dcxrjtepatria fua, iuftum quidem opusnbsp;eftjnon ramen eft iuftificSs opus,Nift' cnimpriusfuifl'etfadus iuftus perfidem,nbsp;propter fernen fuum promiflumjnon potuilfet iufta agere, Vt arbor bonos feratnbsp;frudusjbonam prius arborem fadam efle oportct.Et quis colligit uuam de fpiznbsp;nisjôdficus detribulist Solum igiturpromiflumfemeninquod Abrahamcredinbsp;dit,iufticia Äbrahami fuit, öd quæ deinceps ex ca fide operatus eft, non fueruntnbsp;iu fticia eius,fediufticiæ eius frudus.Iam,quia Abraham per fidem iufficiam funbsp;am accepit,ôdperfidemDeoacceptusfuit,uideamus,quanta fides eius fuerit.nbsp;Nam cum deus promififletei ôdterram öd feme benedidumjconfeftim fccutusnbsp;eftuocantem dcum,ôd cxtjt e patria,nefciens,quo efletuenturus. Et primo qui gt;,nbsp;demhabitauitinHaran,fed non erat ilia terra promiflîonis jndcautem poftquâ j,nbsp;mortuus eft pater eius,trSftulit ilium deus in terram hanc ( inquitStephanus) in ,,nbsp;qua nûc uos habitatis. Quid ergot num Abraham in hac terra firmam federn ôd ,,nbsp;hærcditatcmhabuit. Sequitur:Nondeditillihæreditatemineajneueftigiumnbsp;quidem pedis,ôdrepromifit illi earn fedaturumpoiridêdam,ôdfemini eius poft ,,nbsp;ipfum, cum non haberet filium. Exillis omnibusæftimarefacilclicet,quanta ,,nbsp;fuerit Abrahac fides,ôd q, præter fpemfub fpe in promt IfionêDei credidit. Eteznbsp;nimoollicttus erat ci Deus ôd terram ôd fernen,fed ecce non ftatim in earn ter*nbsp;rami‘ntroduccbatur,ôdpoftquamintroduduserat,rurfusnecciritate famisur*nbsp;gente,qucmadmodumliberGcnefeoscapiteduodccimotcftatur,ex caeqeitur,nbsp;Hucaccedebat.qipromittcbatur eifeminismultiplicatioôdbcnedidio,aimfaznbsp;mennonhaberct filium,ôdefletiamprouedioris aetatis,^tut natura poffet fpeznbsp;rare,feliberosprocreaturum.VerumadpromiffionêDei,utPauli uerbisutar,nbsp;nonhaefitabat ob increduli tatem, fed robuftus fadus eft fide, tribuensgloriamnbsp;Deo,ccrtaperfuafioncconcepta,çp isquipromiferat,idempotens efletôdpræ*nbsp;Rare.Qua propter etiam imputatum eft illi ad iufticiam. Cæterum qj illic Pau*nbsp;lus addir,hoc idem Stephanus potuifletfuæ narrationiadrjcere,nifimaluiirctnbsp;breuitati ftudere,ôdmuî ta auditor! intelligcnda relinquerc. Exiftimat .n, fc fuo

IN CAP, SEPTWVM ACT, APOST, officio fads funclum,fi tnnarrationcfuajfcmina tantum rationutn fuai^ hciat,nbsp;quibuscomprobctfenonefieuelindeumudinMof£n,udin kgemuel in temnbsp;plumcontumeliofum. Sicautem Paulus ait: Nonfcriptumefl: autem propternbsp;ilium tantum,imputatum fuiffe illi, fed etiam propter nos, quibus imputabi tur,nbsp;credencibus in eum,qui excitauitlefum DOMIN VMnoftrumamortuis,quinbsp;traditus fuitproptcrpeccata nolfra, QC excitatus ell propter iuftificationemnonbsp;ftri, Adeundemmodum licuiflet Stephano fuam de Abrahamo narrationemnbsp;concluderCjSCdiceretOllendi nunc patriarcham Abrahamum deo acceptiffi^nbsp;mum,0C coram eo iuftiffîmâ fuiffe,idc^ nullo fuo merito,nullo facrificio,nullonbsp;cultutemplariojnullolegisoperejcum nondumnec lex nec tcmplum conditanbsp;fuerint,fed tantum fideinpromiffionemdei^NoneffautemilludpropterAbranbsp;hamum tatum fcriptum,fed etiam propter nos, ut cognofceremus nos code monbsp;dojCade forma deo acceptos fieri aciufl:ificari:qua Abrahamiuftificatus eft, ui/nbsp;delicetnullo rempli cultujuullotç legis opéré,fed tantum fidein fernen Abrahe,nbsp;quod eft lefus Chriftus,qui eft expiatio pro peccatis noftris, lam cum opera leznbsp;gis,0lt;templi cultus non iuftificent,re(ftedixiinftituta Mofi aduentu Chriftinbsp;abrogari,Slt; huius templi religionemnoneffeueramacperpetuam iufticiam,fednbsp;umbratilem,quae reuelata ueritate celfatura fit, Porro,præter promfffîonc, quanbsp;deus Abrahamo de terra S^bencditftionefeminiseius polhcetur,oftêditquo(^nbsp;ipfi deus quæ fitfutura feminiseiusfortunaJtaenim Stephanus fcrmonêfuumnbsp;profequiturtLocutus eft autem deus fic,q,futurum effet fernen eius inquilinuranbsp;in terra aliena,quodcp feruituti illud fubictfturi fintjôô male tradaturi quadrinznbsp;gentis annis, ôf genrecuicuncj feruierint iudicabo ego, dixit deus, Et poft hæcnbsp;cxibuntjSC feruient mihi in loco hoc,Scripta funt haec in libro Genefeos cap.iy.nbsp;ÔC loquitur deus deTyranide Aegyptiaca,qua Ifraelitæ poft morte lofeph ufq;nbsp;adMofenpeffimetradatifunt,Vbiautêhicfitullamentiolcgis ac templft Denbsp;affli£ftionetantum,6Cliberationefitfcrmo,6Cq,lfraclit3epoft: liberationemdconbsp;iniftoloco demum feruituri fint, Qiiidergot num in Acgypto non feruieruntnbsp;deo fnum intra hosquadringcntos annos^n quibus lex ÔC templumnodum ins?nbsp;ftituta fuerunt,nulli extiterunt iufti 5^ deo accept! i Profedo qui fie fentit, ÔC innbsp;deum ficin patriarchasnoflxos iniurius eft, Vndeergo fueruntiuftif certeno enbsp;cultutemplariojnecexoperibuslegisjquæ nondumcxtabant,fed ex fidein pronbsp;miffionem Abrahae fadam. Proinde iterum apparet legem fiC templum ,nonnbsp;effcueritatemfeu iufticiæ authorê,ob quam caufam,abrogationi obnoxia funt,nbsp;Atnequis obijciatjillicircuncifionefueruntiufti ÔC deo accepti,quarenoncftqpnbsp;fidei tantum iufticiamadferibas: meminit Stephanus circumcifionis ÔC ueramnbsp;eins rationemuno uerbuloexplicatdicenstEtdedit illi teftamentum circunci*nbsp;fionis.Hocquidaliudeftc^quodPauluspluribusdicittQuomodoimputataeftnbsp;Abrahæ fides ad iufticiam t cum elTet in circuncifionc, an cum effet in præpu;«nbsp;tiol Non in circuncifione,fed in præputio.Et fignum accepit circuncifionis fi*nbsp;gnaculum iufticiæ fidei quæ fucrat in præputiojtacç circuncifio non eftiufticianbsp;fed tantum fignum padi ÔC teftamentieius,quod deus cum Abrahamo ôf femMnbsp;nieius pepigitfiC condidit,uidelicct, feforedeum Abrahami ÔC feminis eius,0Cnbsp;ipfosinfemineillopromiirobenedidunimaciuftificaturum, Atcj^ itacircun^nbsp;cifio non confert iufticiam,fed tantum ft gill o fuo comprobat qgt; ueraiufticia firnbsp;exfideinfemenpromilTum, lam quemadmodum circuncifio noniuftificauitnbsp;Abrahamum,itaneciuftificauit filiumcius Ifaac* Abraham enim gcnuitifaac.nbsp;Sccircuncidit eum odauo die,uidclicet non ob hanc caufam,ut Ifaac ex circunnbsp;cifione iuftificaretur,fcd tatum ut acciperet fignum, qgt; uera iufticia elTct ex ea figt;

» SClacob

H O M I L I AE I O A B R E N T IL 62 a facob gcnui t duodecim patnarchas,qui omncs,5^fi circuncifi fucrint,tamennbsp;non fiienintex drcffci'ftoneluftiftcatijfedtantum ex fideinpromifïïonê Abranbsp;hamo fadam.Quodfi circunctßojquaj eft omniû opcrum fandiffi'mû ôôiufttftînbsp;mum,fine quo nemo ante Chriftum fnpopuh'dei catafogum rcceptus eft,n5 lu*nbsp;ftjficaCjquanro minus operalegis Mofaicat, amp;C rdigio templi lufti'f icSt, Si ueronbsp;non luftifïcât, confcntaneum eft cam reb'gfoncm non ueram perpetuam,fednbsp;umbratilcmôf tranfituram eflc, Atcp ita de legeamp;Stêplo concionarijnon eft connbsp;tumeliofum eflein Mo fen 8C tempi urn, fed eft ueram illorum rationcm expli'^nbsp;care,SC patriarcharum lufticia aflererc,quorum nulla fuiflet lufticia, fi per legemnbsp;amp; tcmpli reli'gionem uera efletiufticia.Haec ferme eft narrationis Stephani ufcpnbsp;ad mentionem duodccim patriarch arum fententiajinqua id potiftimum urgerinbsp;cenfendum eftjq» ncc opera legis^nec cultus têpîi iufticiam coferant. Si peccatanbsp;comiffa expient,quippe ç patriarcharum temporibus nodum fuerit lex aut temnbsp;plum,fed q» remiflio peccatorum feu iufticia^non enim alia eft noftra iu fticia,c^nbsp;qjiniufticia noftranobis per Chriftum remittitur) per folam fidern in promiffîonbsp;nem Abrahæ falt;ftam,contingat.Italt;;pdilclt;ftiffi'mi,iuftificemur fiCnos exeplopanbsp;triarcharum per fidem inpromifli'onem Déi,hoceft,in Chriftum a deomaiori/nbsp;bus promi(rum,nobis ante exhibitum, 8C credamus nobis per ipfum peccata rcanbsp;mini,ut in illo iuftificati, ueros iufticiac fru Aus proferamus, deot^ obfequiumnbsp;preftemus ad perpetuam falutcm,in codem Chrifto lefu Domino noftro,qui eftnbsp;una' cumpatre amp;fpiritu fanAo dcuslaudandus infajcula. Amen.

HO M ILIA XXVIII.

Ergit,amiciflïmi,Stcphanusinnarrationefua,pergamusô^ nos in cius enarratione.Patriarchae,inquit,inuidia moti, Ip ,5nbsp;fcphuendiderutinAegyptum.Paucifli'misucrbiSjamp;Speccax ,,nbsp;turn filiorum lacob in fratrem fuum lofeph indicat, a audinbsp;tori cogitandum SC æftimandum relinquit,quomodo illi renbsp;miflionem peccati fui impetraucrint, Ä^iufticiamadfccuti

nondtco femel ocetdere, fed femper, SC quoin's memento occiderc.' r QiiideräeftjinferuituteefFerohominirradî,nificontinen«morriobijcir^V,ndenbsp;' quidâïnterEthnicosmalueiûtfuofegladioiugularc^ipinferuitutêredigijquanbsp;reh'cetimpiefeccnntjtnfignîficaruntferuitutêmortedun'orêefl’e.Etlexdïdtînbsp;• Qiu' furatus flieht hoîem ÖC uendtdehe eiim.conin'diis noxæ, mortemohaiur.nbsp;N onne ÖC lex ifta tacite innuitjfer ui tute morte grauiorê effefProinde q patharnbsp;chac ffatrê fuum uêdiderint QC inferuitutë tradiderint,grauioribusmaJis5quannbsp;. tum in ipfis fuit,eum afFeccrunt,^ fi femel eS gladij s fuis trucidalTent, Aüdia*nbsp;mus quantû peccatû patriarchæ aduerfus frattê fuump'mmo aduerfus Dcû de#nbsp;fignarintjuidelicet peccatû homicidio mul to grain us. Audiamus nunc quÔ rez

- miflîonêpeccatoijî fuorum adepti fint,8C quô fibi iufticiâparauerinr. Num pro ptercircuncifionê ipfory peccatû eîsremilluraeltîatfuerûtillicircfîcifijpriufc^nbsp;tantû fedusin fratrècômitterent. Itacpfcelere fuo potius circuncifîonis fœdu»nbsp;VnJe pdtrU fordilt;iarunt,^utproptcrcircuncifionêinfcelercfuoiuftificati fuiflent. Numnbsp;grchit confie faerifict] s ÔC cul tu templario cxpiaruntpcccatû fuum, at fanguis tauroijî nonponbsp;’¦fquot; tcft peccataexpiare,ÔCtêplumnondum eratinftauratû, Numoperibusautreliznbsp;mIJionem gionelegis,at lex nondum erat data.Reliquû igitur eftjUt benedrtflionê, hoc eft,nbsp;fecc^torum- rcmiffionem pcccatoi^ iufticiânô aliundcadfecuti fint,?^e femine benediÔtonbsp;Abrahæ promiflb,idcg per fidëQiiid ergo obrruditur nobis tcmplû ÔCcultusnbsp;eins, tant^ucraôC perpétua religiOjquapeccatoijîrcmilfjonêÔlt;; iufticiâ adfequanbsp;, murrSiquidë cadcmumucraôCperpétua eßrcligiOjquaantcdatamIcgeÖCconnbsp;ditum tcmplum,patriarchæ iufticiam ÔC falutê hbi pararunt. At earn pararunt finbsp;de in fernen Abrahæ promifîumjhoc eftjin lefüm Chriftû,nec alia un^ iufticiânbsp;habucrunt,^ q? iniufticia coijî per fidë ipfis remiifa eft. Vt igitur Chriftus ucranbsp;eftbenedidio,iufticiâ 6C fantftificatio, itafides in Chriftum uera SCperpétua eftnbsp;religio,quacœleftiabonaconfequimur, Cæteijîquëadmodum Stephanus pronbsp;fidein lefum Chriftûcontrafuperftitiofampharifæoi^ ÔCpontificûopinion?,nbsp;quam de têplo Hierofolymitaho ÔClege Mofaicaconccperant,diflcruit, ita nôznbsp;bis diflerere licet contra impiâfophifticæreligionis fuperftitionë. EtenimjUtIv»nbsp;dæi fenferunt cul turn rempli ftii cam effe religio nem^per qua ex opcreipfo opeznbsp;ratOspeccata expiarentur,^ iufticiâ adquircreturjita Sophiftæ fentiuht fufî phaznbsp;rifæifmû,uidelicet,mifîas,ieiuniajperegrinationesjÔaturaspræculas5monachanbsp;tum,induIgentias,ÔCid genus alia,ualcrejcxopcreipfo operato,quoduocâc adnbsp;rcmiflîonëpeccatorû.ôC parandâiufticiâ, Contrahanc impietatemproducendinbsp;funt patriarch æjprophetæ ÔC fandi quicp,qui remifl7onepeccatoijr,iufticiamnbsp;fanditatêacquifierüt,priufc5miflas,monachatus,aliarumqjfophifticai^fupcrznbsp;ftitionum noîa orbis nouiflët, Adepti aSt funt ilia perfidem in Chriftum, nonnbsp;propteropusopcratûmiflæ.Igitur fides in Chriftû uera il la £C perpétua religionbsp;€ft,aboïbusobferuanda. SedreuertamuradorationëStephanijquicumcpecznbsp;cato patriarchaijz tacite indicalTcGaliam oportere cflëreligionc, qua peccata exznbsp;ï» piarentur,^templumaclegë,pergitlofephiconditionëexplicare,ÔCdicitî Eràtnbsp;sî deus cum eo,ÔC cripuit eum exoibus afflidionibus eins, SC dédit ci gratia 5gt;Cnbsp;9i pientiam coram Pharaone rege Aegyptiorû, SCconftitliit eum præfedû fupernbsp;S3 Aegy ptum Sgt;C fuper totam domû fuam.Hiciterum probate c lofephi conditioznbsp;njultam

9

HOMILIAE IOAN. BRENTIL * multam etiani gratiam confecutus eft apud^ominum fuum P un'pharem. Etfinbsp;•utcm poftea ob adultehum falfo intentatum in carccrem coniedus fucri t, Donbsp;minus tarnen deus nofternonfoIumefFecitute carcerclibcrareturjfed en'amucnbsp;inprincipem totius Aegypti proueheretur»Quid obfecro egit lofeph tarn ac*nbsp;ceptusdeofuerit, utipfumnon folum e periculis liberauent, fedetiam princigt;nbsp;pem Aegypti conftitueritc Nunquidperegnnatus eft ad hoc templumamp;heca^nbsp;tombemobtulit t atnondumerattemplumjnec licebat ei in aliéna terra facri*nbsp;ficarcjprctereain carcerccaptiuus detinebatur. Nihil igitur habuit lofeph quodnbsp;faccretj^utconfideretpromiffionead auuin fuum Abraham fada, Slt; crederetnbsp;oraculo ill i diuino quod in fomno ei reuelatum fuerat,ac inuocaret deum ex ünbsp;de in afflidionibus fuis.Hochabuit lofeph quod facerct, hoc fecit ÔC liberatusnbsp;eft. Proindcnon templum,fcd fides in diuinam promiffionem de Chrifto lefu,nbsp;religio illa eft,per quam benedidionemdiuinam nobis paramus. Etut hocam^!nbsp;pliusoftcndatur,trademusetiam quod inoratinne Stephani fequitur. Venic sjnbsp;autemfames in uniuerfam tcrram Acgypti,ö(S Chanaan, ÔC afflidio magna, necnbsp;inueniebantcibos patres noftri.Cumaudifletautemlacobefle frumenta in Ae 3»nbsp;gypto,mifitpatresnoftrosprimum,ö^cumitcrummififlet eos, agnituseft Io/ 33nbsp;fephafratribusfuiSjamp;SinnotuitPharaoni genus lofeph .Milfo autem nuncio 3»nbsp;lofephaccerfiuitlacobpatremfuum,omnemc^ cognationem fuam inanimalt;s ,,nbsp;bus feptuaginta quinq;,6C defcendit lacob in Aegyptum,defundus cp eft ipfe dC 3^nbsp;patres noftri,ö^ tranflati funt in Sychem, pofiti funtin fepulchro ,quod emit 3 gt;nbsp;Abrahamprecioargcnti a filtjs Emorfilq Sichern, Qiiæ Stephanus compens« »gt;nbsp;dionarrat,eacxplicatiusin libro Genefeos undchatc defumptafunt,habensnbsp;tur. Principle,quod defamein terraAegyptiSC Canaan, amp;deprofedione lanbsp;cobunacumfamiliafuainÄegyptum,dicit,eorefpicercuidetur,utauditoribusnbsp;æftimandumrelinquatur,quo merito lacob a Deohoc beneficium confecutusnbsp;fitjUt famis iniuriamuna cumfamiliafua euaferit, Namindedicatione templtnbsp;Hierofolymitaniita ait Salomon: Farnes fi oborta fuerit in terra, ÔC expanderitnbsp;populus Ifrael manus fuas in domo hac, tu exaudias in coelo in loco habitatio/nbsp;nis tuæ,SCrepropiriaberis. Quidergoin maxima terrae Canaannbsp;nbsp;Aegypti fa#

me egit lacob r num profedus eft adhanc domum,SCcxpanditibi manus fuas, utpropiciumfibideumredderctr atdomusillanondumeratædificata,nccculnbsp;tuseiusinftitutus.Nonigiturpropterhuiuscultusreligionemfamilacob con/ vnJeJttcoinbsp;fultumeft* Sed longealiudfuit3propterquodaflecutuseft,utpropirioDeo,fa/ promeritutnbsp;memeffugerenCrediditenimin promiflionem Dei ad Abraham fadam,credi/ ßt^fitmenonbsp;ditinpromiflionemadfequo^fadamjamp;fidcm fuamconfirmauit ebeneficijs fencr«’nbsp;diuinitus ipfi collatis,uidelicerqgt;baculo träfqflet lordanem, £lt; regrelTus fuifletnbsp;cum duobus turmis,q) de tyrannide fratris Efau feruatus eflet Jtacß propter pronbsp;miflionem,cul lacob firmam fidem adhibebat,Dominus deus nofter clemen#nbsp;lia fua lacobum amp;familiam eius ita complexus eft, ut löge ante famem lofephnbsp;filium lacob in Aegyptum occultarerumadminiftrationetraxerit,quoisfer#nbsp;tilitatistemporc,nontampropterhabitatores Aegypti, propter familiam lanbsp;cob frumenta reconderet, ÖCuenturæ famiconfulerct, lam uero SC hoc mihinbsp;confydera,qgt; lacob profedus eft in Aegyptum cum tota familia fua, Nurn innbsp;Aegypto tcmplum adhuius formam extrudum fuit, in quo lacob deumhis culnbsp;tibus SChacrcligioneueneratus eft r At lacob nullum unquam in Aegypto phanbsp;numhabuit, nccunquam illic facrificaflelegitur. Ergo ne in Aegypto impius Locumnonnbsp;iuit f Abfit, Locus non mutauit pietatem eius, Qiialiserat lacob in terra Ca# mtttareiite»nbsp;naan,iuftus,pius,ö^ deo acceptas,talis femper in Aegypto abfq; facrificijs,abfcß tttem.nbsp;templis permanfit, Proindc cultus templi,non eft iJIa religio, propter quam fa/

1 5

ÎN CAP. SEPTÎMVM ACT. APOST.

Äorcs iufti repu tan tnr. Sed fidesjC/religio eft, per quara credences in diiMrtana promiffionemjdeo accepti,0^ coram ipfo iufti effi'ciunturjpropter fernen Abraznbsp;hæbenedicîium, quod eft Icfus Chriiius DOMINVS nofter. Hoc loco forznbsp;taffls obîjcietquifpiam,ut maximelacob in Aegypto pius ac fandus manferit,nbsp;noluittamen inea terra fepe]iri,fed iuramento etiam a lofeph accepto,exegit abnbsp;eo,«tconderetipfuminfepulchrum maiorum fuorum quod erat in terra Cha*nbsp;naan.HocautemindicatterramChanaanfandiorem efTealijsregionibuSjô^renbsp;ligionem quotÿhuius terrae earn efle,propter quam iufticia QC fanditas acquira*nbsp;SepMlttcré tur,gçj Jjaec obijcientifacile refpondcri poteft. Si ratio fepulturacpatriarcha*nbsp;^atruiH.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probe confy deretur, negari non poteft, quin lacob uoluerit in terra Cha*

haanfepcliri,lofeph quoc^adiurauic fratres fuos,utegredientes ex Aegypto, afportent fecum ofla eius ex Aegypto,condant in terra Chanaan. Acuerifiznbsp;mile eft,multos alios patriarchas i n Aegypto mor tuosjad terram Chanaan,unânbsp;cumloiéph offîbus tranflatosfuifle, Sicenim dicit Sccphanus:DefunduscftIanbsp;cob patres noftrijS^ tranflatifuntin Sidiem. Nemoautem exiftimet patriarznbsp;Chas fepulturam in Chanaanambijfle, quia crcdidcrint fe aliquid fanditatisnbsp;falutis,uelmortuos ex eoloco attraduros. Sed quia crcdiderintpromifli'oni dtnbsp;uinæ,qua Deus pollicitus erat fepofteritati ipforum terram Chanaan in hæredinbsp;tatemdaturum. Vtigitur hanefidem palam teftarentur,uolucrunt non in Aelt;»nbsp;gypto,fed in Chanaan fepcliri.Atcpperhancfidem deo propter promilfionemnbsp;luam,non propter culms ita accept! fucrunt,ut 8C iuftos eos ac fandos reputauenbsp;ritjamp;^aeternam falutcmeis contulcrit. Promiflionumautemdiuinarum caputnbsp;acfaftigiumefticfus ChriftusDominus nofter.Itac^ credamusin lefum Chri*nbsp;ftum,qgt; per ipfumpeccata nobis remifla fint,6lt; accept! Deo fadi fimus,ut iufti*nbsp;ficati exfidc,paccm habeamus erga d€um,pcr Dominum noftrum Icfum Chriznbsp;ftum,qui eft una cum patre ÔC fpiritu fand» deus laudandus in fatcula. Amcn^

H O M I L I A XXIX.

i Attends èXpofuitâtcphanusorigincmgcntis Ifraelfticat i« terra Chanaan,initio fumpto ab Abrahamjqui primus genznbsp;tisilliuspatriarchanumeratur,quacxpofitionefignificauic,nbsp;non tempi« illud Hierofolymitanum,feu diuinumcultunanbsp;eius templi,ueram cflercligionem,propter quam cultores innbsp;fticiam ôC gratiam dei mereantur, Cum enimnee templum,nbsp;neccultus templi ab initio Ifraeliticæ getis fuerint,aGnihilonbsp;minus patriarchas iuftiflimi coram deo habiti fint, QC maxima a clcmentiflïmonbsp;deobeneficiaacceperint,confedaneum cftreligionemueram non efle fitamitinbsp;templo ÔC cultu eius,fed infidc quç habetur in promiflionem diuinam,per hancnbsp;cnim, propter promiflum fernen Abrahæ quod eft lefus Chriftus ,iuftificanturnbsp;credentesjô^ fiunt deo accepti.Et de hisquidem antca,nunc autem exponit Ste*nbsp;phanus gentis huius incremêta,poft^ lacob cum familia fua in Aegy ptum pronbsp;fedus eft,dicens:Cum autem appropinquarettempuspromiflionis,dequaiuranbsp;ueratdeus Abraham,crcuitpopulus ô^multiplicatuseftin Aegypto,donee ex*nbsp;ortuseftaliusrexqüinonnoueratfofeph.Priufquâhanchiftoriæpartcm expKnbsp;ccm,charitatemueftram iterum deftatu huius orationisadmonendum duxi, utnbsp;eorcdiusintelligatur, qUorfum parteseius referenda fint.Etenim Stephanusnbsp;accufatus erat,q,contumeliofa uerba diceret in rcligionem,feu ut uocanf,fideninbsp;Iudaicam,acpræfertim templum Ô6 cultum cius,uanitatis argueret. Adhaecre*nbsp;fpondet Stephanus,fc nec templum nec cultum eius contumelia afficere,fed do*nbsp;cere quod res eft;Uidelicct,ucram religionêacfidê non efle fitam in têploillo la*nbsp;pideo

HOHILIAE lOHAl^, BRENttt

Jw'deOjS^ diuinis cultibus ci'us,fed inpromiffionc diiiina Abrahae fada,quæpef fidcm recipienda eft.Per banc enim ÔC luftida paratur, ÔC gratia apud Deum imnbsp;petracur,hic eft præcipuus oratiom's ftatus» Ad banc etiamilludj quod nuncnbsp;de gcntis incrcmcnto Stephanus narrat.refercndum eft:Deus, inquit, poll icitusnbsp;eft Abrahae,qÿ fit audurusôC multiplicaturuspoftcritatemeius ficuiftdlasccelinbsp;àC arenam maris. Prçterca addidit,^ in femine eius fint oês gentes bcnedicêd^»nbsp;Etuthoccofirmiuscffetjconfirmauitillam promiflîonêiuramêtot Permemetnbsp;ipfum(dicens)iuraui,benedicam tibi,ôf multiplicabo fernen tuum. CS igitur lanbsp;cob profetftus effet in AegyptUjatc^ ibidem mortuusjpofteritas eius ita multiplinbsp;caca eftjut iamdinumerari non potucrit,ac formidabilis effet toti Aegypto, atepnbsp;itaquodDeus Abrahæpollicituseftjfideliffîmepræftareincœpit. Inquaergonbsp;re tunc fita fuit uer a huius getis religiot num in hoc tcmplo aut cultu eius: at temnbsp;plum nondiimeratædificatum,ÔÈ^cultuseiusadhucnefeiebatur.nbsp;nbsp;nbsp;Gquæuis

perfcrutemur,nihil tarnen reperiemus aliud, in quo gentis religio tunc fita fue.' ritjC^promiffionem ad Abrahamum fa(ftam,amp; fidem,quae huiepromifft'oni ad#nbsp;bibenda erat.Propter hanc enim promifli'onem patres deo accept! erant,amp; per finbsp;demquam inpromiffione habebnt,rcputabant illos deus iuftos amp; probos. Pornbsp;to autem non exiftimemus Stephanum bæc ijs tantum qui in cocilio fcdentjnarnbsp;rare,quinpotiusnobisquoq^canarrat,propterquostotafcripturaliterism2ndanbsp;tacft» Quid ergo nobis hinc emolumêti acceditf omninomultum.nam ex hacnbsp;narrationeetiam nos difcimus,in quarefita fit uera religio qua iuftificamurnbsp;faluamur. Ea autem non eft fita inexternauitae honeftatCjquam etiam gentesnbsp;idololatræSCdocucruntôCobferuarunt.Hæcquidem obferuatuneceffsriaeft,nbsp;SC a Deo mandatajSC ad hanc conferuandam dedit Deus ciuiles leges SC magi#nbsp;ftrafum,ob cuius uiolationem SC negletftum uenircfoletjquemadmodum Pau#nbsp;lus ait: Ira Dei infiliosintradabilcs* Attamen in hac externa honeftatc non#nbsp;dû eft fita uerareligio qua iuftificamur SC faluamur. Nee eft fita in hypocriticMnbsp;ilh'scultibus,quos fuopteingento fophiftica impietas finxit,ut funtMiffa, pe#nbsp;regrinationcs,certaiciunia,ftatæpreces,indulgêtiæ,6Cidgcnus uanitatcs,quænbsp;fi fiant,ea opinione,ut per ilia opera remiffto peccatorum SC iufticiaacquiratur,nbsp;blafphema funt in lefum Chriftum,qui folus eft remiflio peccatorum SC iufticianbsp;noftra.Etutmaius quiddam dicam,necuerarcligiOjinaudiendatStumconcio#nbsp;ncecclcfiaftica,inbaptifmo,inccenadominica,amp;^pubh'cis cantibusecclefiafti#nbsp;cis fita cft.Hisquidem rebus uerareligiopromouct,SChæc ueræreligfoni fer#nbsp;uiunt,fed tarnen non eft inhis fita. Inqua ergo re G tarn dicist’ certe in nulla alianbsp;ffiineainquareligio Abrahae SC aliorum fandorum patrum ab initio orbis fitanbsp;fiiit. lam ad Abrahamum didumeft: In femine tuo benedicenturomnes gen#nbsp;tes. Semenautem illud eft lefusChriftus DOMIN VS nofter,bcnedidionbsp;eft remiffio peccatorum, iuftificatio,fandificatio,redemprio acuitaacterna.kinbsp;hoc ergo fita eft uera religio ,ut credamus in lefum Chriftum quod propter ip*'nbsp;fum coramDcoiufti 6C fandifimus,exremifltone pcccatorumjquam in Chri^nbsp;fto habemus, SC quod per ipfum mancat nos perpétua fœlicitas ac uita æter#nbsp;na.Hæc autem religio promouet per prædicationem uerbi dei in qua Chri#nbsp;ftus adnunciatur SC agnofeitur. Huie religioni feruitbaptifmus,per quernnbsp;tu communionem bonorum Chrifti inauguramur SC fandificamur. Scruicnbsp;cicoenadominica,perquamconfGientia in fide firmatur,SC de peccatis tentainbsp;taconfolationem accipit. Seruiunt quoque eipublicæ in Ecclefia concioncs,nbsp;utpcrillas nosinuicem in fideanimemusSCrecreemus.Itauides ueramrchgt;nbsp;gionem habere quidem uaria adminicula, diuinitus inftituta, inhoc autem fo#nbsp;loduntaxat fttam effe.qpChriftus Jefus fitpro nobis a Deopeccatumfadus, ujnbsp;1 4

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

nos cffemus lufticia deun illojôd' q» fit fapienuajiuftida, fandificatio ÔC redenv ptionoftra.Hæcfuitrch'gio Adæ,Abel,Enoch,AbrahæOfaac, lacob, SCom«»

• nium patriarcharum, prophetarum, Apoftolorum ,martyrum ÔC fandorum, Extra hancreligionemnon eftaliaquæ nos iuftificetsutfalueu Sedredeamusnbsp;nunc ad Stephani orationcm, Cum enim geneis ifraeliticæ multiplicationemnbsp;commemoraflet.adtjcit etiamaduerfamfortunamjqua hoftes gentis tentaue«»nbsp;runtmultiplicationem eiusimpcdjre,ac gentem uftß adinternitionem delere,nbsp;” Multiplicatiis eft(inquit)'inÀegypto,donccexortuseft aliusrexjqui non nonbsp;»» ucratlofeph.Hiccircumueniensgenusnoftrumjafflixit patresnoftros,ut exznbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;ponerent infantes fuos,ne fœtus effent uitales. Hæc plenius habentur in priz

mo capite ExodiÆtenim cum Pharaorex Aegypti animaduerteret ifraclem fubinde magis atc^ magis mul tiplicari, timens ne ab ipfis opprimerctur, de in*nbsp;ternitionetotius gentis confultat,8ô primo quidem adultos ifraelitas duriffîmanbsp;tyrannidepremebat, deindemandabat obftitricibus,utmafculos Ifraelitarumnbsp;recens natos exponerentacinterficcrent. Hæc autem Stephanus ob banc eaunbsp;famcommemoratjutauditoribuscogitandumrelinquatjquaremaiores eorumnbsp;A5 i«col«wi intancaPharaonistyrannideincolumcsconfcruatifint.Numtemplof numrcnbsp;tateqMi ligtonetcmphA'atqj3Utfæpcnuncdidumôiiteratumeft,ncctQmplum,neccullt;»nbsp;pharaonitty tusciustuncinftauratafuerunt.Nihilautcmaliudeos conferuauit,^promif*nbsp;ranniJe fer»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abrahamo fada,quaetiam credentes inipfam iuftificati faluaci funt,

uatifunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur uera religio fita eft,propterea quod propter hanc Ifraclitç in medijs

rerumprocellis conferuati,5Cin peccatis fuis iuftificati fint.Eft autemhocdiui num opus, quod Deus in Ifracl fubPharaonisjyrannidc fecit,uidelicet,quodnbsp;quantomagis Aegyptijopprimcbantlfraclitas,tantomagis illi multiplicaban*nbsp;turS^crefcebant,alramentcreponcndum»Nam quemadmodum Deus Abra#nbsp;har dixerat, fe obiedurum quidem pofteritatem eius tyrannidæ Aegyptiacç,connbsp;feruaturum tarnen cam,6lt;magnismiracul is liberaturum. Et quodDeus uerbisnbsp;dixerat,id etiam reipfapræftitiu Obiecit ifraelemtyrannidi, ôiTitaconferuauitnbsp;eum,utquomagisaffligcbatur,eomaiorinumeroipfum augebat, Ita dixitadnbsp;nos per lefum Chriftumfiliumfuum: in mundo afflidionem habebitiSjSC fi menbsp;oditmundus ( hicenim cftAegyptusnoftra) quanto magis uos perfequiturt innbsp;mcautem habebitis paccm,amp;r gaudetequia ego uici mundum, amp; ero uobifeumnbsp;ufi^adconfumationcmfæculi, Jgitur, füd quod Chriftus prius de afflidionenbsp;dicit,noftrishumcrisincumbcrcfcntimus3certocôfidamus,innobis quoc^ucnbsp;rum fieri,quod poftejjigsdicit de fuapræfcntia, conferuatione S)C liberatione,nbsp;Seddehacre alias.IminCad Stephani orationemreuertamur3quiuel tandem adnbsp;Mofendefcendit,inquomaximadeiclementia3filt;admirabilia eius opera ccr/nbsp;,, nuntur.Eodem3inquit,temporenatus eftMofes,2Ctuitgratus dco3qui nutritusnbsp;,5 eft tribus mcnfibus,in domo patris.Expofitum autem ilium fuftulit filia Pha'nbsp;3, raonis,SCnutriuiteumfibiuicefilrj.lnhtftoriadeMofe,quæinexodocapite fenbsp;cundo plenius defcribitur,principio illud obferuandum eft,quæ fucrat religionbsp;parentumMofi,perquamtantauirtutepræditi fuerint,utcontra regisedidumnbsp;JVIofen recens natumincolumen confcruauerint,necinterfecerinteum,quem#nbsp;admodumrex præceperat,fed potiusfeipfos periculomortis expo fuerint,^ in*nbsp;iHcotunü- fantemtrucidarint.Certenonconceperunttantâuirtutemexeoqjad temp’umnbsp;ttfte Aïo/î. illud peregrinati fucrint,Ô£^ cultus eius obferuauerint,necp.n.per tyrannidê Phanbsp;raonislicebataliopcregrinari,8C têplumiftudnondiî erataedificarS, Sedex conbsp;conceperuntq? credideruntpromiflionidiuinæ3qua Deus receperatfe gentrmnbsp;Ifraëliticamconferuaturum amp;libcraturum,EtcumuiderentMofenfiIiûfuutnnbsp;-fummapulchritudincpræditûjtacitofpüs motuintelkxeruntjhunc fore Ifraelinbsp;tarum

HOMILIAE lOArg. BRENTIL

farumliberatorem. Per hancigiturfidemoccultatus eftMofe tres menfes iii do mo pacn'sjcontra régis edicïiï. Per hancfi'dem cumampliuspuer occultart nonnbsp;poiretjpofituseftaparentibusinfifcclläbituminelitainjÖCinflumcnexpofitusnbsp;cft,certa fiducia ab ipfis cóceptajdeum inmedijs etiam fludibus pucrum confernbsp;. uacurum,pcrhancfidêfororMofimanfitadflumêftans,uifuracuentörei.Itacp

CÛ tanta fidei in promiflionemdiuinamefFicaciafitjUt caoperctur,quçhumanç naturae impoffîbiliafunt,ncceflario fentiendû eft,fidêindiuinampromtffionênbsp;iicram effe religionêj per quam tufticiam Sgt;C falutcm confequimur,idfgnonpronbsp;pterfcquentiaftdeiopera,fedpropteripfampromiffionêfideacceptâ,feumifenbsp;. hcordiamdeipromtffîoneoblatam.Cætci^utdeusmantfeftefuamclcmêtjam,nbsp;finetempîoSCfinereligione répitdecIararet,cfFeeit utMofe in aquaexpofitusnbsp;mirabiliter feruaretur SC matri fuæ rurfum lacladus tradcretur,Cum enim effetnbsp;. expofitusffilia Pharaonis defeendebat vtlauareturin flumine,et inuentumillicnbsp;puerum in fifcellajtradidit matri eiusnutr/cndyitl.Poft^aStadoleuitpuerjrednbsp;ditus eft tiliac Pharaonis, queadoptauitipfuminlofum hlrj,uidelicet,ut effet funbsp;turns regni Aegyptiaci haercs,0C enutritus eft omni fapien*ta Aegypttorum, 8Cnbsp;erat po tés in faiflis SC in dieft is, Vt uero cxpletum eft ci quadragin*!^ annoi^j ternnbsp;pus,fubtjt in cor cius utinuiferet fratres fuos filios Ifrahcl, Qiiid hoc r an inhisnbsp;quadragintaannis Mofefratresfuos neglcxitrminimeuerifimileeft,qjetiamfinbsp;in regia aula Celebris ÔCpotens fuit,parères et fratres fuos neglexerit.Itaqp quodnbsp;Stephanus dicit,ipfumpoftquadragefimS ætatis fueannû,inuififfe fratres fuos,nbsp;intelligcdumcft,q)eoteporcprorfusaulamregiamrcliqucrit,felt;ßab office's ÔCnbsp;honoribusaulicisabdicauerif,renuensuocari filiitsreginæ, SCuolêshaberi If:«nbsp;raelita.Hictumthiperpcnde,r^difficilc,(^impofRbilehumanæhaturacfitrelinnbsp;quere aulam regiam,ÔC fefe contemptifli'thae gentt adiungereffpcrncre hæreditanbsp;tern regni,Sc fefe paupertati cxponcrercontemncre regi am maieftaté, ô£. fefe pronbsp;bro SC ludibrio cuiufuis obijeere, AttamenhaccaMofefatftauidemus,Q_uæ igtnbsp;tur ilia religio fuit,ex qua Mofe tantum uirtutiscocepit,nt potuerit in obfequiunbsp;dci regnum faftidire,5C paupertatem ac cotemptum eligeret num externus ternnbsp;pliilliuslapideicultusr at nondSreuelatuseratnecinftitutus, fides uero eafuitnbsp;religio,per qua Mofc primû tuftificatus eft,deinde renuit uocari filius filiæ Phanbsp;' raonis,pociuseliges fimulmalis afficicupopulodeioptemporartjspeccaticomonbsp;disfrui,majores arbirratusdiuitias probrûChrifti,^ Aegyptiorff thefauros*nbsp;Qua ante fidem dicis t an non 6C genres fidêhabent in fuam idololarriâ,6C ludeinbsp;. in fuum templS, SC hypocritæ in fuas fuperftirioncst Atnûc non eft fermo de fi:snbsp;degentium ÔC. hypocritarû,quæ non eft fides,fed impietas, fed de fide qua? habenbsp;turinpromiffionêdiuinâ.NoueratantMofeAbrahæpromiffumjpacftoôCiuranbsp;mento confirmatû,q)deus uclit deus effe pofteritaris ciuSjSCqjin feminefuo benbsp;nedicendæfintoésgentes.Exhuius promiffionisfidenoluirMofehaberi Ae^nbsp;gyptiacus,fed cenferi uoluitinter Ifraelitas,undeôCaulâreliquit, SCgenti Ifraenbsp;liticæ fefe adiunxir.Hæcigitur fides, perquâMofcpriufquamlegêaccepiffet,nbsp;primû iuftificatus eft,Deindereli(fta aulauocationé dei fecutus cft. Vera eftreltnbsp;gio ab oibus feeftanda ÔC obfcruâda.Quanta aût nos fratres ab ilia Mofi religionbsp;t^eabfîmusnûcmecQquæfoconfyderatc.Crediditillcd!uinæpromiffîoni,mulnbsp;tt inter nos adhuccrcdûffuperftitiôibusSophifticiS;hoceft,fpiritibusimpoftônbsp;ïibus, Rcliquit illeaulaad prçftandû obfequiû deo,at nos ne tcrunciS quidepronbsp;pter nomêChriftiæquoaiorelinquimus,Tradidit illefeuan'js afflitftiôibusad cotlutio Uanbsp;uocationédeijnosaduocationédeijnetantillumquidêaducrfi patienter toléra ßeiinoftranbsp;inus.Brcuiter,inemaioresarbitratuseftdiuitias,probrOChrifti,^AegyptioBt tetatuiomt»nbsp;thcfauros,nosautéprobrumChriftifummâcontumcliâducentes,mlaliudfpi*'

ca,tum^ Mofepalamde Chrifto fcribit,0f monct ut illeaudiatur, fiquidc deus ii'tpofiturus uerba fua in ore iîllus^Ô6 ipelocuturus fit oîa quæ precepit ci deus.nbsp;Etadiedac funt minx fcueriffîmæ.Qui uerba eius (inquitDominus,qux loquenbsp;turinnominemeo,audircnoIuerit,egouItorexiftam,ProindcStephanusMofinbsp;Tationcmpaulopluribusexplicatjutoftendat fc non aduerfiis Mofen ÔCtem^nbsp;plum,quemadmodumaccufatus cratprxdicare,in co,dum lefum Chriftum nonbsp;ftram efle iufticiam prxdicct, fed potius 1 fra cl it a rum maiores Mofen contem«»nbsp;pfiflcjó^ legem eius ncglexiflc,fc autemuerbo eius obfequi, qi cum prophetamnbsp;audiatjô^ deeo loquatur, quern Mofe audiendum prxeepit. Cum uidiflet (îmnbsp;quit Stephanus) Mofequendam iniuriaaffici défenditeum,amp;rultuseftuicemnbsp;ciusquiaffligcbatur5percuflb Acgyptio.Audiuimus Mofenquadragintaan#nbsp;norum fadum,rch'quifreaulam regiam, ôf fe adiunxifle populo Ifraëlirico ,renbsp;nuentem uocari filius filix Pharaonisjaepotiuseligentem firnul malis affiefnbsp;cum populo Deinbsp;nbsp;temporary's pcccati commodis frui, Audiamus nunc qux

ftrategemata in populo Dei gefferit. Etenim cS inter fratres fuos Hebrxos con ucrfarctur,uiditqgt; Aegyptiusquidampercutiebatquendam deHebracis fratriznbsp;bus fuisjcuntçcircumfpcxiflethuc atep illuc,amp;f nul lum adeftc uidilTer, trucida#nbsp;uitAegyptiumjôfabfconditcuminharcnam.QyiidigiturdiccmuSj num Mofenbsp;defignauithomicidiumaduerfusdiuinamlegem,nondumliteris comprehen#nbsp;fam,fed tarnen mêti naturaliterinfculptamt Natural is enim lex eft, Qiiod tibinbsp;non uis fieri,alteri ne feceris.Mofe autem xgro animo tuhflcr,fi alius quifpiamnbsp;Legem JenS fequefter,ipfum cum proximo quodamcontendentem trucidarcconatus effet,nbsp;occtdfdo ad Peccaffeigiturcontra charitatem proximi uidetur,qgt;aliumdefendendo aliumnbsp;friiMtor tan occideritt Vtrefpondeam,obferuandum eft legem de homicidio no perpetrannbsp;tSpertinere doadpriuatos tantumhomines,nonadlegitimum magiftratum refpicere,Denbsp;magiftratusenimpoteftatedicitur:QuicScpfudcrithumanumfanguinem,funnbsp;detur fanguis illius.Per quemr num per priuatos quofdam obuios i nequaqua,nbsp;fed per magiftratum.Item Chriftus ait:Quf gladio dimicat,gladioperibit. Pernbsp;quern peribitt num perproximum quemuis t minime, fed per magiftratum, Etnbsp;Paulus docet,magiftratum efleminiftrumDci,ultorem ad iram ei,quiquod manbsp;lum eft fecerit. Mofe autem non erat tunc inter priuatos homines recenfenznbsp;dus,quippequi iam in magiftratum SCducem Ifrae'lis 3. Deo defignatus erat,nbsp;Nam cum per fidem reliquerit aulam regiam Aegypti, ôf adiunxerit fe po^nbsp;puloDci,profedoexiftimandumeftipfumreuelationc diuina cognouifle,q»nbsp;per ipfum Deuspopulum Ifracl liberaturus fit, Vndcôf Stephanus ait,Exifti#nbsp;” niabatintclligcrcfratresfuos,quoddeuspermanum ipfiusdaret falutem illis,nbsp;Occidendo

si

SS

35

3?

EXfWp/w exmi£ui^

filius regis obferuabatur,adiunxerat(^ fepopulo Ifrael,apud quern ncceife erac ^atuudtnif inglorium ab omnibus Aegyptijs contcmptum,6Cegenum uiuere, Hucaccedit ergaiào[ctt-qgt; periculo uitæ fiiac Aegyptium inuadit,0^ occidit, ut Hebræum fuum liberer,nbsp;^fpecimenunfuerfolfracli cxhibcat,fe forelfraelis liberatorcm.Qtiæ ergonbsp;gratia illireferturr profedo nulla alia,^inuidia,contumelia,prod(tio, fuga ÔCnbsp;exilium^NamcumfequentidiCîpofteaquâ Aegyptium occidiffetjuideret duosnbsp;Hebræos inter fe contendere de rebus ncfcioquibus,acceirit,itcrumnbsp;tusfuiofficiofund:urus,0^cnitcbatur,utpacificaret eos*Atretjeiturab impio,nbsp;additaetiamcontumelia,numme,inquitille,latrocinioperdereuisficut Aegyznbsp;ptium perdidifti? Ita impius ille Hebraeus author fuit,ut Mofe coram regenbsp;Pharaoneprodcreturjamp;coadusfueritfugafibifalutemquaercrcjac inexiliumnbsp;proficifcijnearegeinterficcretur^CæterumquemadmodumMofcomniumeonbsp;rum,qui fidel iter Si diligenter fuo munere, maximo etiam uitæ fuæ diferiminenbsp;funguntur,formaeft,itaunus ille impius Ifraelitacontumeliofcin Mofeninucnbsp;hensjingenij omnium fermehominum fimulachrum eft,qui eo contiimeliofiusnbsp;fuosm3giftratus,præiîdes,confultores,ecclefiaftas,£Cminiftrostrad5t,quoiI!inbsp;falubriusipfisconfultumcupiunuHæcenimeft fortuna omnium fere corumnbsp;qui publicæ fuæ uocationi fideliter fcruiuntluidelicet, ut fiimmo labore Si fidenbsp;!itate,fummâ inuidiam Si aduerfaquæçp fibi parent, Præter Mofen, excmplonbsp;funtPropheEç,Chriftus,6ComnesÂpoftoli,Hocautemproponiturnobis3nonnbsp;ut propter hominumingratitudinem, fidelicatem uocationis quifcp fuæ negli*nbsp;gat,Sedutadmoneatur,neingratitudinehominumabofficij fui diligêtia deternbsp;reatur»Nota enimmala,qucmadmndum prouerbiodicitur,optima,Slt;Shuiusfænbsp;culihomincsimbecilliorcsacmagisinopesfuntj^ut ullamcrcede fidelitatemnbsp;ac diligenriam ipforum miniftrorumcompenfarequeauProindeut fideles miznbsp;niftri eo copiofiorem fidelitatismercedemapud deum fibi repofttam cffeiciat,nbsp;fumma ingratitudine in hoc fæculo tradantur, propterea q, quo ingratior eft ernbsp;gaiIIosmundus,eoclcmêtiorôi51ibcrah'orcftineosDominusdcusnofter,Sednbsp;quidilludcft,qgt;Mofefugitrcurnonmanfitinfuauocationef curreliquitpo:«nbsp;pulum,rimoremortis,adquemlibcrâdum exuocatione Domini aulam Pharaonbsp;nt6 reliquerat,Si il 1 i fe adiunxeratrTamctfiuideri poteft, Mofen hanefugam ti Curfu^eritnbsp;more carnisinij(re,uidclicet,ne a rege interficeretur,tarnen non eft improbabilc oioleàfuis-q,ex fide fugcrir.Ex repulfa cnimimpij Hcbræi animaduertebatnodum adeftenbsp;tempuslibcrationis.Itacpnedeumtcmeretentaretjamp;feipfumpræteruocationênbsp;diinnâcertopcriculoinconfulteexponerctfæuitiâregisPharaonisdecIinauiu

IN CAP. SEPTI/HVM ACT, APOST.

AccedithuCjqjapparecMofenadhacfugamcapefTcndamjCertoquodaDeicon filio aJadumliiilie. EtcnimcumMofe tnprincipcmS«^ duccm Ifrahdisa Doj»nbsp;tn nodefignacusclfec, ÔC nemoiiixta uetusdidiim,beneadmimftrac impcrio,nbsp;n.fiqin'parucntimpcnOonecellehabuKMofejunncxilium eijcereturjquoaHeznbsp;no tradicus impeno^prius feriii re di feeree qu am dominari.Peruenitenimutfcrlnbsp;p ura dicitjad raeerdo^emMidianitanijCintis cumfadus genereffet, ones einsnbsp;pauitjqux eftdunfiimafcruitus.Sedhac feruitute oportebac Mofenexerccri,nbsp;utad dueatumôC pn'ncfpatum Ifrachs diligenteradminiftrandumpræpararcznbsp;tnr. Sic Saul priustulft imperium patris fui ininquirëdisamifîîsafinabusjc^imnbsp;perium Ifraelis adminifttauit, SicDauid ante paftorem ouium,t^populoruntnbsp;egit.SieChriftus prius faélus ell obediens patri fuoufcçad mortem crucis,c^elanbsp;tus eft in fummam fublimitate, SicCbrifti difcipulus cuipromiffum eft regnumnbsp;coelorum,ncccfrehabetpriusfefcexerccrcfcrinendo proximo, ^regiam in re^nbsp;gno coelorum dignitatem capcfcauProindcjqui uolctrctfta' ad imperium perge*nbsp;re,nonambitiofeilluddefydcret,fedferiiitutcm adquamuocatuseft,diligentnbsp;ter feruer, SicenimfietjUtqui fupcrpaucafuitfidelis,fupermultacôftituatur.nbsp;Cuius reiipfifTimumexempl um in Mofehabes,ut in oratione Stephani fequiznbsp;)gt; tur.Expletisenimquadragmta annis inferuitutc paftoricia,apparuit illi in de^nbsp;jgt; fertomontisSinaangelus Domini,inflammeoincendiorubi.Mofesautemu£nbsp;J» confpexit,adm!ratuseftuifum. Porrocumacccdcret ut artender et, faefia eftadnbsp;sgt; eum uox Domini: Ego fum Deus patrum tuorum,deus Abraham,deus Ifaac,nbsp;»gt; fiCdeus Iacob.Trcmcfa(ftusautemMofes,nonaudebatattendere,Dixitautetnnbsp;,, illi DomfnustSoIueealeiarnentumpedum tuorumjlocuseniminquoftasterranbsp;,, faneftaeft. Vidi,uidi inquamafflicftionempopuli mei,quieftin Aegyptn,ô^gc^nbsp;s J mirum eoriim aud:ui,06 defeendi ut eruam eos.Nuncuenito dC mittam tein Acnbsp;» gyptum. Mui ta funtinhachiftoria,quam Stephanitse fecundolibro Mofi rcznbsp;cenfer obferuatu digniffima, fed quæ commodius ôë opportunius in eo loco i nnbsp;quohiftoriaillafcrip aeftjquam inhacStephani oratione tradantur.Nosiginbsp;turomittentesexplicationem flammet rubiardentisquidem,fed ardore nonpenbsp;reuntis ,illudquoqueprætereuntes quodChriftusex hisuerbis ad Mofendiznbsp;(ftis:Ego fum deus Abraham,deusIfaacSedcus lacob, probat mortuorum rennbsp;furretftionem aduerfus Sadducæos, fed ÔC folutionem calciamentorum aliolonbsp;co tratftandam rclinquentes,ea tantum perftringcmusjquæ non nihil ad princilt;nbsp;pale Stephaniargumen turn facereuidcntur.PrimumenimapparuitMofl'admfnbsp;rabileuifum,ôëuoxDominiuocauit cum,ut effet dux Ifraelis. Huncigirur (aienbsp;3, Stephanus) Mofen quemnegaueruntdicentcstQtiis te conftituitprincipentnbsp;,, Slt; iudicem: Hunc inquam deusprincipem 8^ redemptorem miferatper manumnbsp;„ angeli,quiapparuitilli inrubo.Quoigiturmerito,quadignitatepræditusMoî*nbsp;fc tanta adeo impetrauit beneficia,utab ipfoinducem Ifraelis uocaretur,etqu2nbsp;tiKopuoe4 priusIfraelitae ucluritriobularemhomincm reiecerant,is a deo in libcratoremnbsp;lionf probM QCredemptorem Ifraelitarum conftitucrcturt ProfedoMofe Ins têporibuspa:*nbsp;iußificatione ftorêouium agebat quod officium utduriffimum,ita inter homines ingloriumnbsp;expyfnjjio eft.NcculIumcrattcmplumindefertoubiMofeouespafccbaf,quod frequentinbsp;necotigtjje. peregrinatione peteretnecullacrantfacrificia-quæ ad emerer.dam gratiantnbsp;dei faccret,atramcdeo longe omnium acceprifli'mus fuir,ita ut manifeftis fignisnbsp;clarifTimeeumuocauertt.Qiiid ergo illudeft,quo Mofegrarus deoextitit t ntynbsp;mirum non eft aliud,.^quod Mofceandemfidem inpromiffloncm Abrahæfanbsp;óam-d e benedilt;ftione,multiplicatione amp; liberationc feminis eins, qua aulam renbsp;gis Pharaonis reliquit,etiam in deferto,poft greges ouium ambulans c onferua*nbsp;uitjSCinea conftanterperfeuerautt, Cumenimper hanc fidem deus Mofen iuz

Hum

H o M I L I AE I o A N, BRENTIL é7 ftiim reputarct contulit ci beneficia ilia, ut Si tnanifeftis miraculis ipfi rcuelatc#!nbsp;tur, ipfum in redemptorcm Ifraelis ex Aegypto conftitueret, Itacp non tcmnbsp;plumilludHicrofolymitanumjnon cultus autfacrificiaquæ in eofiunt,iuftihgt;nbsp;cant,autcultohbusgratiam conferuntjfcdfidesin promiffioncm Abrahæ fa#nbsp;ólamjlla ipfareligio eftjperquant crcdentes propter fernen AbrahacpromiiTumnbsp;ïuftificantur,6C grati Deo effîciuntur.Hoc ipfum confirmât etiam,quod Dominbsp;nus ad Mofen aittVidiafflidionem populimet,Sigemitum eorum audiui Sinbsp;defcendi ut eruameos»Qiiid,obfecro,ilIudeft,cuius meritolfraelitæimpetrauenbsp;runt,ut Dominus afflidionem eorum refpiceretjgemitum eorum audiret,SC adnbsp;liberandum ipfos defcenderet Numimpetraucruntillud facrificqs fuis,ôf relinbsp;gionclapideitempliinHierufalemædificatifatnectemplumautfacrificiaeiusnbsp;tuncinftitutaer3nt,nccfifuifrentinfl:ituta,potuiirent illiquicquam iufticiæ autnbsp;gratiæ propter ipiaa deo impetraretquomodo enim iuftificaret uitulus aut ag#nbsp;nus combuftus,qui ipfenihil iufticiæ in fe continet i quomodo cæremoniæ temnbsp;plariægratiam impetrarent a deOjCum æque ab impq s in impietatc fua mancntfnbsp;bu«,atç^a ptjs fiantr Nihil autem aliud eft,propter quod Dominus afflicflionemnbsp;lifaelitarum refpcxitjôf gemitum eorum audiuit,ôlt;: defcêdft utliberaret,i^pro^nbsp;miffîo AbrahamoJfaaco Silacobo fada. Sic enim didiim erat ad Abraham înbsp;Genrcnijcui feruituri funt,egoiudicabo,amp;: poft hæc egrediêtur cum magna fubnbsp;ftantia.Et iterum:Dabo femini tuo poft te terram peregrinationis tuæ, omneranbsp;terram Chanaaninpoffeflîonem æternam,eroc^deus eorum. Propter has fi#nbsp;miles promiiTiones patriarchis fadas,refpexit Deus populi fui afflidionem,ÔCnbsp;fufpiria eins exaudiuit. Non igitur tcmplumjnon cultus rempli gratiofos fecitnbsp;Ifraelitas Domino deo noftro,fedpropterpromiiTiones fuerut illi deo acceptt,nbsp;promiiTiones autem fidem requirunt.Itac^ fides ea religio cft, per quam Ifraeli#nbsp;tac iufticiam Si falutem confecuti funt.Qiiæcum in noftri dodrinam primum anbsp;Mofc fcriptafuntjdeindeaStephano coram concilie commemorata,agite,fra#nbsp;tresinChriftoamiciiïïmi,obediamusquidcmmandatis diuiniSjÄrficutneceflenbsp;habemusjbona opera a Deopræccpta faciamus,atfamen non côfidamus, q,pronbsp;pter ilia coram Deo iuftificcmurôf gratiofircddamurjfcdcredamusjqjfolus le#nbsp;Tus Chriftus fit noftra iufticia,fandificatio Si redemptio,certa quofß perfuafionbsp;ne tencamus,q)Dominus Deus nofter propter fefumChriftum filium fuum elinbsp;gat contempta huius mundi,utgloriofa pudefaciat, idep exemple Mofi,qui anbsp;fins repul fusgt; a Deo in redemptorem el edits eft. Exem plo qu oep 1 fra elitär urn,nbsp;qui quomagisab Aegypttjs oppreifi fueruntjcomaioribusmiraculis a Deoli/nbsp;beratifunt.Proindecrcdamus,qgt;quo contemptius in hoc mundo tradamurSdnbsp;conculcamur,eo clementius Deus nos refpiciat Si conferuet. Sic enim ft et, utnbsp;tandem econtemptulibcrati,ad perpétua gloriam transferamurjperChriftumnbsp;lefum Dominum noftrum,qui eft una atm patre Si fpiritu fando deus laudan#nbsp;dlls infæcula ? Amen,

H O M I L I A XXXL

Vdiuimusdilediifi'mi Stephanum in oratione fuaufepad uocationem Aïoftperueniiïe,quaMofea Domino deo nonbsp;ftro adliberandum populum Ifraelex Aegypto miiTus eft,nbsp;audiamus nunc Stephanum in commendationcm Mofi,6^nbsp;rerum ab ipfo geftarum,aiTurgêtem, acbeneficia per ipfumnbsp;ifraeli collataexplicantemjid quod admodum opportunenbsp;abipfofiericenfendumcft. Eratenim Stephanus acalumz

IN CAP. S EPTIM VM ACT, APOST;

prædica{ret,qgt;IcfusNazarcnusmutaturus fit inftitutaquæ tradiditMofcs,:

Itac^ coincndatnunc Mofen, commendat QC legem per Molen latamjôd indicac fe Mofi dccretum obferuare, prædicâdo lefiim Chriftum effe lulliciam noftrâ»nbsp;Majores ueroipforumAîtipfi nunc lefumjitailHquondamMofenrepuliflejnecnbsp;unquâuoci eius uere obedijfle.Princjpio autemrepulfus fuit ab ilh's Mofe dumnbsp;fj adhucin Aegypto uitSagereuSedhunc Mofen(inquît Stephanus) quemncganbsp;S3 ueruntdicenteslQuis teconllituitprincipem Sgt;C iudicemr’huncinqua, deus pnnnbsp;} ) cipem Sc redemptorê miferat,per manS angeli qui apparuerat illi in rubo,Quo dnbsp;Stephanus de Mofe narrat,hanc habet fcntentiam : Accirfaftis me uiri qj contranbsp;Mofen contumeliofeloquar.Sed perpendite quæfo mecum diligenter jUtru egonbsp;potius contumelia affîciamMofcmanmaioresueftrûHi abnegauerunteum,ô^nbsp;uirulentis ucrbis ex Aegypto fugere compulerunt:ego uero fentio, fateors Si panbsp;CoUdtio Ho. lam affirmojq» deus hunc elegerit in principem Si in faluator cm populi Ifraelisynbsp;^cScbriPo. nonquidemcxpeccatOjfedex Aegypto,QuoddcMofe afFirmo,idem intelliginbsp;uolo de lefuChriftojCuius gratia capciuushucaddudusfum.Namlicutmaio/nbsp;resueftriMofenreieceruntjttanuncuosreicciftis Jefum Chriftum filium Dei,nbsp;Sed quemadmodum Mofe inliberatorem popul i ex Aegypto a deo eledus eft»nbsp;ItalcfusChriftusinliberatorernpopuliexpcccatoamp;inferno a deoelcdus eft,nbsp;utquifquis uolucritiuftictam Si falutemconfequfneceflehabeatin lefum Chrinbsp;ftumcredere,Ethæcqujdem Stephani fententiaeft.Nobis autemMofc Si Chrinbsp;ftus,pritnum a fuis reiedijdeindea deo itaexceptijUt alter quidemlegis,alter aunbsp;tern Euangelij perpetuam falutem conferentis author fâctüs fueritjuoluntatcmnbsp;diuinamcrgaabiedosinhoc mimdo clariflimclt;nahjfeftant,8Coboculospo/nbsp;nant,Hæc enim eft wolunt^s deijhic eft animus eiusjqj quo aliquis in hoc fæcus»nbsp;Io con£cmpn'0!rcft,hoccftdcoacccptior,hoct]^magis a Deo refpiciturSCcuranbsp;tur, Quid ergo in afflitftionibus animumtuumdefpondest' quiddefperas,qua^nbsp;fi hominibus te abncgantibus,deus etiam tc abncgct,aut quafi ingrauefeentibusnbsp;mails,deus mortuus fit Crederem,inquis, me inmaximis afftidtionibus tamnbsp;curæ efle deo,Mofe SC Chriftus,fi tanta fandîitatcpræditus eirem,quantaMonbsp;feôdChriftus, Nunc autemfentiomepraeter maximas afflidiones, etiam maxinbsp;mispeccatisobrutum effe,quid igiturfaciam fAd hanc obiedionem non eftnbsp;difficile refpondcrc fi redtamChriftianiffnirationemteneas, Et fi enim nul/nbsp;l us hominum inconfpedîu dei iuftificatur aut fandlificatur, tarnen qui credit innbsp;lefum Chriftum,q» peccata per ipfum remiffa funt, is eadem fandlitate afficitur,nbsp;quaMofe SC Chriftus, Mofi enim fandlitas fuit, non operum iufticia ,fed Chri*nbsp;fti iufticia,uidelice£,qjproptcr Chriftum in quem credidit remiffa funtei peccaznbsp;ta, Sdnoneftimputataipfi iniquitaseius, Chriftiautem iufticiaeft,q)obedic3lt;nbsp;rit patri fuo ufcg ad morte crucis,ôd pro peccatoribus mortuus fit, ut per ipfumnbsp;iuftificarcntur,rtaqpqui creditin Chriftum, huius iufticiae ita particeps per ftünbsp;dem efficitur,ut Si cohæres Chrifti inregno cœlorum fiat, Non eft igitur quodnbsp;fentias te idco minus a deo in calamitatibus refpici,quia non tanta fandlitatcnbsp;polles,quanta Mofe ôd Chriftus, Sed potius fentiendum eft,te ideo maxime anbsp;deo refpici, qgt; Chrifti fandiitatcm,quæ eft remiffio peccatorum per fidem poffi'^nbsp;deasjfed hoc argumentum alias fæpe tradlatum eft, Nuncreuertemur ad Monbsp;»3 fi commendationem. Hie (inquit Stephanus) eduxit illos,ædens prodigianbsp;J, fid figna in Aegypto, SC inmari rubro, Si in deferto annis quadraginta. Obznbsp;feruate quanti factamMofen,fatcor enim ilium liberafle populum ex Aegy^nbsp;ptiaca fcruitute,fateor ilium ftupendaædidiffe miracula, Primumin Aegyptonbsp;uerfa uirga in colubrum,uerfa aqua in fanguinem per uirga’ percuffionem,ednnbsp;diis ranis e paludibus, SC rurfum mortuis ranis, SC id genus alijs miraculis;

Deinde

« HOMILIAE IOAN. BRENTIT» ^3

Deinde in tnari rubro quoduirga Mofi diui'fum eft,ut Ifraeh'tæ ficcispedibus peripfum tranfirent,06quoditerumiftfuumalue«mredudluineftutAcgyptqnbsp;fubmergcrentur, Poftremo in defcrtoimpetrarione Mannæô^ coturnicum,nbsp;eduÆonc aquæ de petra,alîjnbsp;nbsp;nbsp;admirabilibus fignis, lam cum tanti faciam M o

fen^qui fieri potuiffetjUt concumehofa uerba in eum dixiffem î Porro autem ne moexiftimcrMofentantamiraculaquâta fcriptura teftariir,5CStcphanushocnbsp;loeopauciflîmisi'ndicatjædidifleadoftentanonem fuæfanô:itans,putâtenimnbsp;hypochtæmiraculaafandlisaediranihilaliudcffequa'm fandiitatis ilïorumar« Kiracidànbsp;gumenta ÔC demonftrationes.Sedædita funt ad confïrmandam noui miniftcrîj quart fiant,nbsp;a dco commiffiinftitutioncm. Deus cnimuocaueratMofcn, ut ipfe educeretacnbsp;Itberaret Ifraêlitas egrauiffîma feruitute Aegypti,qua multis ïam (æculis preflïnbsp;crant,adharc ut legem ferret, ô^nouam rempublicam in Ifra'él inftifueret,legis»nbsp;bufcpformaret.Qiiodminifterium,cumn’Ouumôdinauditumefret,opuscrat,nbsp;utdiuinitus confirmaretur. Itac^collatum eft IVl ofi donum ædendorummiranbsp;culorum,nonutillo fuam fandtitatem oftentaret,nul]aen/m fanditas Mofi fuit,nbsp;nifi communis illa fanditas ,rem fffio peceatorum, uidelicet, q» propter Chri«nbsp;ßum remiflac funt ci iniquitates,6ô teda peccata, fed ut il Jo nouum fuum mini:#nbsp;fterium confirmaretur,amp;rauthoritatcobferuabilcredderetur,Sed quia miniftenbsp;rium legis non fufflcit ad adquirendam ueram iufticiam, tantum enim oftenditnbsp;p;ccatum,ÔCfi multum cfficif,manum ab iniquitatecohibettimorepœnæ,cor aunbsp;tcm nonpurificat.Ideo ipfe Mofe, inftituto legis minifterio, de alio minifterionbsp;iratieinatur,perquodueraiufticiacontingat,DequarcStephaniisitadiflerit,nbsp;Hiceft Mofes,qui dixit filqs If fach Prophctamfufdtabit uobisDeus ueftere ’*nbsp;fratrfbusueftrisfimilemmeidlluraaudietis.ScioMofenaDeouocatumefle,nbsp;ut fimul effet amp; liberator ÔC legis lator populi Ifrael. Scd fcio eum quotp dixiffcnbsp;Propbetam fufcitabituobis deus uefter fimilem mei, ilium audietis.lffe ergonbsp;prophetadequo Mofcuaticinatur,Icfus Nazarcnuseftquêego prædico ? Itacpnbsp;Icfumprædicans, non reîjcio Mofen,fed Mofi dida Sd authoritatcm fequor,nbsp;Nam Mofefenticns fuumminifteriumdiuinumquidcmefle,fedinefficaxadnbsp;iufticiam,prædicitforealiumpropbetam,adquemafeaudirores legisremittit. TeßünotuSnbsp;Propbetam,inquit,fufcitabit DOMIN V S de genre tua 6C de fratribus tufs fi# “ ƒnbsp;milcmmei,nonquidem natura,M ofeenim homo fuit,Chriftus autem Deus ôdnbsp;Iiomo,fed authoritateminifterrj,il!umaudire.Ponet enim deus uei ba fuain orenbsp;eius,Sd loquetur præceptaDei,qui autem uerba eius non audierit,ego ultor exi#nbsp;ftam,dicitDominus.ItacpMofe abquatcnus fimilis eft Chrifto,aliquatenusnbsp;dïffimiîis. In hoc eft fimilis,qgt; ficutMofca fuis reiedus eft,a Dco autem fufee#nbsp;ptus,itaChriftus,SCficutMofenouominifteriomiraculisconfirmarofundus iwçwtwinbsp;eftjitaSéChriftus. IsenimnonfoluminludæaEuangelfonpræd!cauit,fedetiâ «^«crnbsp;miraculisconfirmauir.In hocautem diffîmilimus,quod Mofes homo tantum Chrt/îuf tnnnbsp;fuit,Chriftusautemdeusôdhomo,adhæcq,Mofelegemoccidentemadminiz utniant.crnbsp;ftrauit,Chriftus autem Euangelion uiuificans.Poftremo qgt;inMofi dodrina wjwtwwS.nbsp;noneftperfeucrandumjfed aMofead Chriftummigrandum.InChriftiau#nbsp;tem dodrina femperperdurandumeft,necalio fpedandum, Dicitenim Mofenbsp;deChrifto,ipfumaudite,hoceft,mequidemnuncauditis,proponentemuobisnbsp;legem,at cum illeuenerit, quicquid dixerit,audite, Dixit autem ille:Qtii in menbsp;credit habet uitam æternam. Ego enim fum uiauita QC refurredio. Dixit ille:nbsp;Ego ponoanimammeam pro mundi uita. Dixit ille : Non Mofes dédit uobisnbsp;huncpanem,ego fum panis uiuus,qui decoclo defeendi .Item : Qui edit carnemnbsp;meam amp; bibit ftmguinem meum ( hoc eft ) in me credit, quod pro ipfo morior,nbsp;habebituitamæternam.Igitur qui docctquodnon Mofe,autopera, autfacra

m Z

' IN CAP. SEPTIMVM ACT,. APOST. ab I'pfo præcepta8Cinftituta,fed fidenu'niefum Chnftum juftifjcare,ts non connbsp;traMofenloquitur,fedMofi fentennamloquitur.Siqiiidcm Mofe præcepit,nbsp;ut fe rek'tflojpropheta ifte I efus Nasartnus audiatur, Audiamus 5gt;C nosdi Icdi C*nbsp;fimi ChriftunijUt fide iuftificati pacem crga deum habeamus. Non enim hue fonbsp;lumnosuocatMofcjfed enamuoxpatns decœloclamansjhiceft filius meus

• J diledusjipfum audite, Sequituralia Mofi commendatio : Hie eft (inquit ) qui s gt; fuitin congregationeinfolitudinecum angelo,qLn loquebatur ei in monte SisJnbsp;X »gt; na,0d cum patribus noftris, quia aceepitfermonemuiuumjutdaret nobis, Quisnbsp;ergo adhuc tamimpudentis frontis eftjqui accufare audeat 5 quod contumelio*nbsp;fauerbainMofen ÔC legemproieccrim ? En confiteor Mofenjnon folumre#nbsp;motisarbitris in deferto cum angelo apparenteei in ardenii rubo collocutura,nbsp;fed etiam palam cum co in monte Sina ,uidentibus amp; præfentibus patribus no^'nbsp;ftris conuerfatum efle,His addo^quo d per ange! um a deo acceperit 1 egem,quam,nbsp;fatcornonfolumjauthoredeolatam jfed etiam fermonem uiuumcfle,inbocnbsp;‘ ipfi commendatum utad nos ferret, Etquæ nunc de Mofeaclege fateor,eafemnbsp;perhadenus itafenfi ôifadhucfentio, Qiiaergo impudentia audent ifti Syco«nbsp;phantæme blafphemiæin MofenÔ^ legem accufarct CætcrumquæStephaznbsp;nus hic de Mofe commémorât ,eaplenius leguntur inExodo capitedecimonbsp;nonOjamp;T poftea uicefimo quarto, Obferuandum autem eft, quod legem diferznbsp;teappelletfermoncmuiuum.Sicenimdicit DOMIN VS dcusnofter:Cuznbsp;ftoditelegcsmeas atqueiudicia,q«æfacienshomoiuuetineis,EtMofeteftcsnbsp;inuoeo coclum ÔCterramjquodpropofuerim uitam SC bonumjbencdidionemnbsp;SCmaledidionem,Eligcergouitam ut tu uiuas SC fernen tuum.Huc accedit,nbsp;quod Dauid in Pfalmo canit: Lex Domini immaculata conuertens animasnbsp;teftimonium DOMINI fidele fapientiam pr æftans paruulis,Poftremo Chrinbsp;ftus quot^ calculo fuo illudapprobat dicens: Si uis ingredi in uitam,fcruamannbsp;dataDei.Sedhic potuiflet fortalTis quifpiamStephanoobftrepcrc amp; dicere:nbsp;Cvmlexßt Heus tu Stephane, tuo ipfiuslaqueo nunc captus teneris.Etenimlegem uiuumnbsp;ferme wm fermonem fateris ,Itacß fi lex eft uiuus fermo, cur prædicas non legem fed figt;nbsp;^renoiußi deminlefumChriftumillum tuum uiuificaref Si eft uiuus fermojquomodonbsp;non iuftificaret t quomodo non fandificaret t quæ tarnen tu omnia legi aufe*nbsp;rcns , fidei in lefum attribuisf Poftet etiam inter nos aliquis imprudentiorjS tenbsp;phano refiftereac dicerc; Quidtu audes 1 egem uiuum fermonem uocare, cumnbsp;Paulus uoceteam alias potentiampcccati, alia's cognitionem peccati, alias openbsp;rationemiræ, alias adminiftrationcmmortisamp; condemnatipnis. Quisigiturnbsp;dicct legem cftTc fermonem uiuum t Hatcobieda Stephanus ita ut fequiturdi*nbsp;„ luitjinquiens : Cui noluerunt obedire patres noftri,fedrepulerunt SC auerfi funtnbsp;,, corde fuo in Acgyptumjdicentes ad Äheronem jfac nobis deos qui praccedantnbsp;T 9} nos, Mofi enimnuicqui eduxit nos de terra Aegypti,nefeimus quid accide*nbsp;,, rit,EtuitulumfeceruntindiebusillisjöCobtulerunthoftiam fimulachro,amp;læ

- tabantur fuper operibus manuum fuarum, Conuertit fe autem Deus jöCtra^ ,, • didit eos ut colerent militiam cœli, ficut feriptum eft inlibroProphetarum,nbsp;3, NumuidimasS^hoftiasobtuliftis mihiannis quadraginta in defertOjdomusnbsp;,, Ifrack EtfufcepiftistabernaculumMoloch,ScfydusDeiueftri Remphan,fij»nbsp;5, guras quas feciftis ad adorandum eas, Et transferam uos ultra Balwlonem,nbsp;Qiiæ Stephanus dieft hanc habent fententiam, Confeftiis fum Molen legemnbsp;diuinamtuliffe, SC legem elfe uiuum fermonem, SC ad uitam parandam clTe in#nbsp;ftitutam, Sed interim hocquocß addo,quod maiores noftri nunquam nee Mo?nbsp;fi obedierunt,nec legem obferuarunt, Etenimeum Mofein montemafeen/nbsp;.dillcc legem a Domino allaturus, maiores noftri, contempto Mofc jfaditipisnbsp;. Dei

HOMILIÄE IOAN. BRENTIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69

Dci cultus inftitumint,uitulumuidelicetaureum,cut in honorem Det facrifi^ cantes,maximam fibi tufttciam ex eo polh'cebantur. A tqui hoc erat-.non Dcumnbsp;colere,fedpræceptum DOMINI per Mofendatumuiolare.Vnde DOMb dSofiodanbsp;N Vs adtantamiracundiamprouocabatur,ut inanimum fuum tnduceret,fenbsp;toramgentemadintcrninonemufcpdeleturum,quemadmodumExod|capitcnbsp;tricefimo lecundo Icriptum eft» Nechacpratuaricatione content! fuerunt maionbsp;res noftri/edgrauiorafceleraprioribusaddiderunt.Poftlegem enimlatam,minbsp;raculis confirmatamjamp;f pubÜco confenfu approbatam atcß receptam, nthilominbsp;nusperfeueraruntinRiaimptetate»Quodcumuideret DOMIN VSjUtfcelusnbsp;fcelerc,impietasimpietatcpuniretur,tradtdit eosin reprobam mentem,utco^nbsp;luerint eaquæ condita funtfupra cum qui condidttjUidelicetjmtlitiamcœli,nbsp;hoc eft,fyderagt;quæ deus nonut ipfiscultus dtuinus præftetur,fedadminifte#:nbsp;num hominum creauit.N am authore propheta Amos,circumuexerunt fecumnbsp;tabcrnaculum,hoceft,cultumô^ omniainftrumetacultus Moloch,qui eft deusnbsp;Ammonitarum, Deinde portauerunt etiam fecum idolum fyderis cuiufdamnbsp;quod locö Dei colebant, aliacp multafimulachra quæ lege DOM IN I prohis»nbsp;bitacranuPorro quod Stephanus hie addit,Remphan, non habet inHebræo,nbsp;fed ingræcts exemplaribus inuenitur.Lucas enim qui eft fcriptor adorum Aponbsp;ftolorum,quoniam græcc fcripfit non hebraicejteftimonia etiam prophetarumnbsp;non ex hebræis,fed egræcispofuit» Græci autem falfi liter arum fimilitudine,nbsp;pro Kiiun,quodaquibufd'am dicitiirnomenftellæeffeapud ifmaclitas,tranftu Ktiun»nbsp;Icrunt Remphan,ut SCalias fæpcnumerô interprètes græci, fimilitudine litera/nbsp;rum falfi al iud nomen pro alio tranftulerunt , Præterea quod hie dicitur, transnbsp;Babylonem.Inprophetahabetur, transDamafeum ? Eftautem fenfus uel a Stcnbsp;phano uel a Luca potius relatus quam uerba.1 tac^ fenfu integro manente,nemi*!nbsp;nem torqueredebet uerborum diuerfitas ,Sed ut redeanuis ad id unde digreftinbsp;fumus^Qttidhinc fequitur,cttamfi Stephanus probetjmaiores legem nunquamnbsp;obferuaffef nimirumhoc ièquitur,(ÿ quiamaiores nunquamlegem obferuaznbsp;runtjfadum eftjUt lex quae erat inftituta ad uitam,cedar preuaricacoribus in mornbsp;tcm.Etenim,quemadmodumlumen folis fuaptequidem natura,clarifli'mum etnbsp;fplendidifltmumeftjimbecillestamenoculosaccæcutientes nonreddit clarionbsp;res,fed excæcatiorcs,atcp illud non folis,fed oculorum imbecilltum uitio adferi Qtwmodonbsp;bendumeft,italexqutdemutPaulusait,fan!ftaeft,0lt;fpræceptum fancQum aciui? l‘xaduitamnbsp;ftumô^bonum,attamenquiahominesfuntcarnales,uenditi fubpeccatum,effi inßitutacei*nbsp;citur,utlcxiufticiampræcipiens,gratiamDei promittens ôf ad uitamducens, datprituarunbsp;peccatumaugeat,iramoperetur,S^mortemfubminiftrer,idcpnonfuo fed hos:nbsp;minisu!tio,qui peccatis adeo obrutuseft,ut lex optima præciptens, non nifinbsp;pcflitnaquæqî fcelera hominis anteaoccultelatenri3,moueatS^inluccm profenbsp;ratjtantum abeft,utaufcratpeccata8^ iufticiam conférât. De qua re Paulusadnbsp;Romanos feribens capitefeptimo difertifltme difputat.Et hue facit Ezechielnbsp;dicens: Dcdi cis præcepta non bonajamp; indicia in quibus non uiuent, Itacpcumnbsp;dicitur,! egem efleuiuum fermoncm,adnaturam legis refpicitur,Cum uero diznbsp;citur augerc pecca tum,tram operari,amp; mortem fubminiftrar e,non ad legis, fednbsp;ad hominis in peccatis concepti äs geniti naturamrefpicitur, Talia cnim funtnbsp;opera legis in homine peccatis natura fuaobruti.Iamquia lex uitio hominumnbsp;noiiiuftificat, fed peccataauget :non uiuificat, fedmortificat,profedo aliud ßtabroitUd-abrogata lege inquirendum eft, quo iuftificamur Sgt;C uiuificamur, fi enim lexnbsp;non adducitad pcrfclt;ftionem,fed imbecillioracinurilioreft,( quemadmodumnbsp;J|dHebraeosfcribitur)quamutpofi’itiurtificareat(juiuificare,profedo aequiflî

m 5

IN CAP. 8EPTIHVH ACT; APOST, mum eft ut abrogetur. Quin DOMiN V S ipfe deus nofter eadem de can fa,nbsp;noniuftificetjcam abrogatjdum per prophecam leremiam ita att : Ecce dies uc:»nbsp;nient,feriam domui ifraël ÔC domui luda foedus nouum. Non fecundum paanbsp;dum quodpepigicumpatribus ueftris, indiequaapprehendi manum eorum,nbsp;uteduceremeosdeterraAegypti,padum quod irr!uimfcccrunt,ô6cæteraqiiaenbsp;illic fequuntur. Per hoe autem quod Dominus dieu: nouumfcedus feriam,nbsp;nonneantiquauitprius t Proindetametfi Stephanus prædicauitChriftoreueünbsp;lato,Mofiinftitutamutandaefle,nonafFecitnecMofen nee legem contumclia,nbsp;Sedid docuitquodMofefcripfit,quando uaticinatuseftdenouopropheta,quinbsp;fit audiendus,amp;^ quod prophete futurum prædixerunt,quando diuinaruntde^nbsp;SoMÜfcedi«- um,abrogate ueteripado,nouum inftituturumNouü autem illud eft ,qgt;deusnbsp;perlefum Chriftum nobifeum pepigit,fepropter ilium remiffurum omnia pec*nbsp;catanoftra,SfpatremnobisclemcntifRmüfore,adeoq3perfidem inlefum Chrinbsp;ftum fpiritum fanclumnobis daturum,quo iex cius nonamplius in tabulis lapinbsp;deisjfedinuifeeribus 0^cordenoftro confcribatur,utauferatura nobis cor laznbsp;pideum,ö^deturcarneum, Ita(^dilediflimi,credamus q, per Icfum Chriftumnbsp;habeamus peccatorumremiffionem ,amp;pattern dementem in cazhs^Sicenimnbsp;fietjUtcordelapideoincarneum perfpiritum fandum mutato,ambulcmusinnbsp;praeceptisdei,ö^ indicia eiuscuftodiamus,ut tandem ueram falutem confequa^nbsp;mur,in ChriftoIefuDominonoftro,qui eft una' cum patre fpiritu fando deusnbsp;laudandus in ftecula Amen,

H O MILIA XXXII,

XplicuitjamiciffimhStephanus ueram rationemlegis diui næperMofen latae,uidelicet, q,lexquidem uiuus fermonbsp;fit,aciuftaacfandapræcipiar,attamenquiaauditores legisnbsp;carnal cs funr,8C peccatis prorfus obnoxq, tantum ab eft, ntnbsp;iuftificet,fandificet,ötapeccatispurificet,utpotiuspeccanbsp;ta augeat,ö^ quo quis maiori ftudio enititur, iufla legis ca^nbsp;peirere,eo manifeftius fentitfelegi minime omnium fatis/

HOMILIAE IOAN. BRENTII. 70 patn'biisnoftris in dcfcrtojficntordinaueratilh'sjloquens ad Mo fen ,«1 faccrct 5»nbsp;illud fccundumformam quamuiderat.Qiiod indu xerQt,qui fucceflerunt pa 31nbsp;tresnoftncumlofuainpoffeflioncgentiunijquasexpuht Deus a facicpatrumnbsp;noftrorum,EtenimcalumniæjquibusStephanusabaccufaroribusfuispetcba^ j,nbsp;tur, his aut fimilibus argumentis potuilïènt probab lies ui deri. Qiiid tergiuer*nbsp;farisStephanCiConfiteriste prædicaflc Deus non uerehabitetin tabernaculonbsp;aut templojnec cultum horum cffe ueram iu(ticiam,quid amplius egemus teft«gt;nbsp;monijsjtuo tegladio iugulas .Quifquis enim itaprædicatconiumcliofus eft innbsp;tabcrnaculum 0^templumDOMlNI,fiquidem Dominus præcepit Mofi utfanbsp;ciat fanduarium.Et addiuHabitabo inmcdio eorum, Et inhuius rei teftimo/nbsp;nium: Ingreffb Mofein tabernaculumjdefcenditcolumna nubis,SC ftabat ad on QtiodcultMnbsp;ftium,loquebaturcß Dns cum Mofefacie ad faciêjficuthomo folet loqui ad ami taberttoculinbsp;cum fuumjquemadmodum Exodi capite tricefimo tertio fcriptum eft,Qtia iginbsp;nbsp;nbsp;fiteritue

turimpudentia audes tu negate tabernaculum illudnon efleuerum dei habitacu lum,in quo facrificijs alijfcp cultibus uera iufticia parari poffit r hæc accufaror,nbsp;Stephanus autê pauciffîmis ucrbis ilia diluitjac ingenue fateturjtabcrnaculumnbsp;a deoinftitutumjamp;f durafle ufqjaddiesDauidis,quemadmodum fcribiturinnbsp;priori libroChronicorum capite uicefimo primo.Sed addir,q;Mofeiufl'usfuitnbsp;illud tabernaculum 06 omnia uafaeius parare ad exemplar,^d ei in monte monnbsp;ftratum eft. Ex quo manifefteapparetjq) tabcrnaculum illud non fuit ucrum ta^snbsp;bcrnaculum,in quo Deus includeretur,06 propter cuius facra cul tores iuftificanbsp;rentur,fed ran turn umbra Ô6 figuraucri tabernaculi,quod fuit Mofi in montenbsp;monftratum.Oftenfum autem fuit Mofi,q? lefus Chriftus ucrum fit Dei tabcr««nbsp;naailum,in quo Deus corporaliter habitet,ô6 per quern deus fœdus cum credennbsp;nbus perculfir, utquifquis in lefum ChriftS credidcrit,confequaturper ipfumnbsp;remiflionempcccatorum,ô6uitâ perpetuam. Vndeô6 umbratile illud taberna*nbsp;culum didum eft tabcrnaculum foederis, non qgt; foedere quo dam deus concl ufenbsp;rit fefein inud,fed qgt;efletfjgnum cius tabernaculi,inquo Deus uerehabitaret,nbsp;Qi in quo uera iufticia coram deo per fidem pararetur.'.am ut tabcrnaculum nonnbsp;ueritas fed umbra fuir,ita Ô6 facraatep cultus eius.Nam quemadmodum teftaturnbsp;authorepiftolæad Hebræos,inpriorempartemtabernaculi Temper ingrediun^snbsp;tur facerdotes,qui iacrorum ritus peragant,in alteram uei 0 femel in anno folusnbsp;pontifex ingreditur non fine fanguine,illud fign/ficantefpiritufandojq, quo/nbsp;tidianae oblationes non potuerintpro peccatis fatisfacere, fed futurus fit ponti/nbsp;fex,qui femel fanguinefuoipfiuslufo,omniapeccataexpiet.Proindenoniscuïnbsp;tusqui inumbratili tabernaculo pcragitur,fedis qui in uero tabernaculo com#nbsp;pictus cft,hoceft,cfFufio fanguinisChriftipro peccatis uera 56 æterna iufticia renbsp;putatur-06isquidem cultus femel pcradus eftaeperfedus. Noftrum autem ericnbsp;cum cultum Temperuencrari,obfcruare, 06 iugiter tradare. Qtiid f Num fems#nbsp;per a nobis occidendus eft Chriftus tquot; Num Temper fundendus eft fanguis eius s*nbsp;Abfit, Chriftus femel mortuus eft, non amplius moritur, Ô6 femel feipfum fa*nbsp;crificauit, non amplius facrificatur, quamuis impietas Papiftica id ipfumnbsp;quotidie conetur, Sed credere oportet quod fanguis eius pro nobis effufusnbsp;fit. Fidecnim ueneramurô6obferuamus cultum CHRISTI femel pro no/nbsp;bis pcradum.Et hæc de tabernaculo, Nunc etiam audiamus Stephanumnbsp;rationem templi a Salomone ædificati cxplicantem :Tabernaculum,inquit, ,,nbsp;induxerunt ufque ad dies Dauid, qui inuenit gratiam coram Deo, Ô6 pettjt 3,nbsp;ut inueniret tabcrnaculum Deo lacob, Salomon autem ædificauit illi do/ 3»nbsp;mum^Scdcxcclfiffi'miis illenoninmanufadishabitattcmpliSjficutPropheta 33

m 4

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

,, dicit:Ccclum mihiCedes eft, terra autem fcabellum pedum rncorum.Ç^uam ,, domum afdificabiusmihi,djcK DOMJN VSî aut quis locus requieticnisnbsp;3 3 me.xlocuseft r nonne manusmea fecit hæcomnîat'Peruenituel tandem Ste^-phanusadexplicationem rempli,quod perinde a ludæishabebaiur, atcp a passnbsp;piftis Miffa. Senti Vint eni'm impij illi hypocritæ, quod mifla fit facrificium pronbsp;peccatis uiuorum ÔC mortuorum quod propter miftam omnem fœlicitatcm innbsp;eoclo QC in terra adipifcamur, amp; omniqo religio corum in mifla fita eft, Ita Upnbsp;dæi rcputabant templum fuum amp;Sfacra eins,quod facra templi effent fatisfa^nbsp;(ftoria pro peccatis,quod propter templum omnia profpera eis acciderentjadeo#nbsp;que totam religionis fuæ uim in templo fitam effcexiftimarent, Vndeapud Hicnbsp;remiamprædicentem cis clades fuas Babylonicas clamant, templum Domini,nbsp;templumDomini,templumDomini,fignificantes fe nihil aduerfi paffuros anbsp;Babylonio rege,propterea quod fccum habeant templum D O MINI, Quonbsp;maiori igitur îïducia fpem fuam in templum collocabant,hoc ægriori animonbsp;ferebant, quod Stephanus prædicauerat ueram religionem non efle fitam innbsp;Templumet templojnecfacrifictisflliusneramiufticiamacfcEliciratemparari.Qiiare blaß'nbsp;facrißcia no phemiæin templum accufatus eft, Stephanus autem egregie accufatores fuosnbsp;effeordituta confutat,6Cefficaciter,tum efentcntia Salomonisquitemplum ædificauit,iumnbsp;«t expient epropheta Efaia,probat templumillud noneffeueritatem,fed umbra tantum,nbsp;ffcclt;«4 ex Primum igitur fateturDauidem omnia impendiaÄS fumptus ad aedificatio^:nbsp;opereopüo- nenr, templiparaffe,idcpDeoplacuiffe,Deindetemplum ædificatumcffemaxi/nbsp;mis fumptibus a Salomone filio Dauidis, Poftquam autem ædificatum eft tcmnbsp;plum,teftaturSalomonfuaipfiusuoce,quoddeusnon habiter inmanufaôtisnbsp;remplis,id quod non ita in tell igendum eft,quafi deus ab illis templis abfit. Quinbsp;enim omnia impi et, quomodononimplerctetiam templa manufaôa ï Sed ins»nbsp;telligendum eft,quod nonita concludatur in templa manufada, quafi illic tannbsp;turn, non alibi habiter. Hanc enim fententiam manifefte tradunt uerba Sasinbsp;lomonis in dedicationetempli itadicentis,Ergo ne putandumeft quod uercnbsp;deus habitet fuper terram f Si enim ccelum amp; cocli cœlorum tecapere non pof»nbsp;funt,quanto magis domus hæc quâ ædificaui tibir Saîomoni fubfcribit Efaiasnbsp;perquem Dominus italoquitur,Coclum mihi fedes eft,âf terrafcabellum pcs»nbsp;dum meorum, ôiT cætcra quæ iêquuntur, Qiiomodopotuiffet Stephanus cia/nbsp;rius rationem templi explicate, ècefficatius comprobare, quod templumilludnbsp;Hierofolymitanum non fit uerum templum, ncc religionem ineo fitam efle^nbsp;Quidaduerfarij nunchabent quod refpondeanttprofedo nihil prorfus.Oftennbsp;dit enimfe nihil contumeliofe,nec in Deumnecin Mofcn,necinlegem,necnbsp;in templum dixifle-, Sed tantum, id quod res eft, de Mofe,delege,fîCde temnbsp;ploTemperfenfiffcjamp;Sadhucfentire.Videlicet quodMofe a dco uocatus fit,nbsp;wtliberarctpopulum Iftaëlex Aegypto,amp; legem ferret, Quamô^MofetuIit,nbsp;inftitutamquidemad uiram,fed cedentem uitiohominum ad mortem,Lcx igi*nbsp;tut non iuftificat,fed potius peccata auget. Ettabernaculum inftitutumquidemnbsp;efle aMofe, ac templum ædificatum a Salomone, fed teftibus Salomone56nbsp;Efaiajnonefleuerumtemplumjinquouis religionis ueræ fitafit.Haberetaui#nbsp;tem nunc Stephanusquod hisadderetjuidelicct, ut etiam a prophetis oftendc/nbsp;rct,facrificia templi a Deo quidem ordinata effc,non autem in eamopinios»nbsp;nem,ut fintexpiationes pro peccatis ex opéré operate,ut fint opera gratise di»«nbsp;uinac meritoria, fed ut fint umbra facrifieqlefuChriftûQiiarchacopinioncfa*nbsp;da,ut ex opère operato pro peccatis fatisfaciant, non folum fruftranea ,fed ctiSnbsp;impia funt , SC ab idololatria nihil diftant. Propter hancetiâ caufam damnant anbsp;prophetM

H o M I L I AE I o A K B R E N T IL n propheds, nimiriim non^quia font umbræ Chrifti, fed quta fi'unt a Iiidæis opi^nbsp;nioneconfeqüendae iufticiæ per opera illaoperata, ApudEfaiam dicitur : Nenbsp;offeradsultrafacrificiumfrullra,incêfumabominado imhi eft. Etrurfus: Quinbsp;immolatbouem,quafîqunnterficiatuir5*EfaiæadftipuIaturHieremias,Hæcnbsp;dicitDominusZebaoth : Holocautomataueftra addtte uidtimis ucftn's ? Huenbsp;acceditÂmosîQiiodfiobtuIcn'dsmihiholocaufomataamp;munera ueftrajnonnbsp;fufcipiamjamp;Suotapjngiuumueftrorumnonrefpiciam, Sedquispofïètbreuiusnbsp;omneslocosprophctarum enumerare,quibusfacrifietaea optnionefàcfîaquodnbsp;lîntfadsfadionespropeccadsjreijctunturj' Prætcr hæc potiu'flet Stephanus enbsp;feriptura firmiffimis teftimonqs comprobare,quod fola fides inlefum Çhriznbsp;ftum jnon in templum illud lapideum, non in facrificia templi iuftificaret, Sednbsp;quid bonashoras male collocaretapud impiosjquinon mcliores fed peiores,nbsp;nonilluminatiores,fedmagis cæciemaieftateuerbi diuini efficiuntur f Proin^*nbsp;de, poftquam comprobauit templum Hierofolymitanumnonefl'eueritatem,nbsp;ab orationis fuae ârgumento difcedit5amp; uerdt fermonem ad cosqui in concilionbsp;alTidentjgrauiffi'maincrepadoneineosinuchens.Duriccruiee,â^incireuncifi ”nbsp;corde ÖC auribus. Vos femper fpiritui fandio refiftids, fi eut ôd patres ucftri, ita ’ ’nbsp;ôd uos» Qiiem prophetarum non funtperfecuti patres ueftri,6doeciderunt cos, ”nbsp;quiprænunciabant de aduentuiufti illius,cuius uos nunc proditoresfuiftis, ”nbsp;qui accepiftis legem per difpofitiones angelorum, ncc feruafti s ,Habcrcm quæ ”nbsp;poffem didis adifecre, ôd dariffi'me e feriptura oftendere, quod ucra iufticianbsp;hæc tantum fît,utcredamusinlefumChriftumjquodpro peccatis noftris fadsnbsp;fecerit ? Sed quid dicam t quid loquar t quid pergam r Non eft mihi negociumnbsp;cû bonis uiris qui ucritatê audire cupiunt, fed cum perditiffîmis SC imptjffimisnbsp;nebulonibus, V os em,uos inquâ,pontifices, facerdotes,feniores SC principes,nbsp;qui huic concilio præfidetis,ficuti generi, itaimpietati patrum ueftrorumfuc^nbsp;ceffiftis, VC enim illi femper reftiterunt uerbo DOM INI per prophetas inftin^nbsp;dufpiritusfandi prædicato,ita pari impietatc uos nunc dodrinæ euangeli*nbsp;cærefiftids.Etutdicamquodreseft, uospatresueftros fccleribuslonge fupe^nbsp;rads.Etentro illi,iam inde ab initio perfecuti funt prophetas, qui adnunciaue#nbsp;runt aduentum iufti illius lefu Chrifti,qui folus eft iufticia noftra, qui fadus eftnbsp;pro nobis peccatum, ut nos eflemus iufticiaDei in il 1 o, Vos autem huius iuftinbsp;proditoresSC homicidæ eftis,interim gloriamini de lege,ôf minimum apicemnbsp;îegis non obferuads.Hatccine (inquis ) eft modeftia Chriftiana, quod Stephaznbsp;nus tam contumeliofis ac uirulentis conuictjs in pontifices quafi furibundusnbsp;dcbacchatur,Ô£:uocateos incuruiccruicosjincitcuncifos (hoc eft)non difït#:nbsp;miles gcntibusidololatris,repugnatoresfpiritusfandi,legis uiolatores,prodifnbsp;tores SC homicidas t Quidobfccro grauius potuiffet in cos dicere f Fatcor,dult;nbsp;ra fads uo^ba funt,at caue dixeris elfeuirulenta conuicia, aut impotentis SC minnbsp;nime pij aiiimi contumeliam, Stephanus noneft oblitus modeftiæ Chriftianac,nbsp;cuius fc memorem elfe in exordio orationis fuæ decîarauit,ubi hosqui in con-'nbsp;ciliopræfîdent fratresSCpatrcs,honoris gratta uocauit,SCpoftea manifeftiusnbsp;declarat,dumprohisquiipfumlapidibustrucidant,orat,neDOMlN VSfta QtjorffwÂnbsp;tuatiIlishocpeccatum.Q.uod auteminfine orationis tam acriter ineosinuc:# catorexoffianbsp;hatur,officiumeft,nonconuicium,ueritas eft non impudentia, zelus fpiritus do«rgiMtetnbsp;cft,nonimpotenscarnisira.Etenim Stephanus agebatnunccoram concilie ftoncotwicitnbsp;prædicatorcm VerbiDei. Intereft autem prædicatoris., ut peccatum arguat, SCnbsp;peccatores increpet,quo adagnitionempeccatorum ducantur, ô^ad Chriftumnbsp;peccatorum propiciatorcm perducantur. Si dicenteme ( ait Ezechiel) ad im«»nbsp;pium morte moricris -non adnunciaueris €i,nclt;ß locutus fweds,ut auertatur a

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

tjia fua impia uiuct,j'pfe imptus moriettTrjfanguinem autcm ejus de manu tua fcqinram.Etquemadmodumhisquibus mandaaimeratut Moabitastrucfdaznbsp;rent,per Hieremiam dicitur:Maledi Aus qui fade opus Domini fraudulenter,nbsp;S^MalediAusquiprohibetgladiumfuumafanguine,itaadomnes Apoftolos,nbsp;EuagcliftaSjEcclefiaftaSjSCConcionatorcsdi'citur. MalcdiAus Apoftolusautnbsp;Ecclefiaftcsjquiadulaturpeccatoribus, SC prohiber os fuumabincrepatione,utnbsp;peccatores ad cognitionem peccatorum fuorum non ducanrunNonnecrudelenbsp;homiddiumuidetur,fi magiRratus hominem oeddatr At quiaex uocationenbsp;fualatronemlegitimeoccidit,nondefignathomicidium fccleratum jfed diui*«nbsp;num opus facit,quia magiRratus officium cR fontes punire. Qiiareetiamfi Sre^nbsp;phani uerbaapparcantfono uocis conuicia carnis cfTcjSC contumelia ex inuidianbsp;autimpotenti ira profeAa,tamen,quia pro offictj fui uocationepontifices allônbsp;quitur,ipfiflimi fpiritus fanAiuerba funt.ltaqj optimi inChriRo fratres, fi nonnbsp;nunquam dura uerba in publicis concionibus, quibus in peccatores inuehitur,nbsp;audiuer/tiSjnoliteexiftimarCjea efle conuicia SC contumeliamjfed reputate offinbsp;cium concionatoriumhocrequirere,utpeccatores duriter increpanrutjquo adnbsp;peccatorumcognitionemSCpoenitentiam perueniant,Cæcenim,fi nonuukisnbsp;audire,fcelerati,maliciofi,iniqui,impîj,ô^ dura id genus cognomina, abftinetenbsp;obfecro a fceleribus3fugitcmaliciam,abominamini iniquitatemjodio habeteimnbsp;pietatem,feAamini autemiufticiam,amp;^ ampleAimini pietatem,ficenim audietisnbsp;tandemtVenitebenediAipatrismeipoffidereregnumquod uobis ab initio pa#nbsp;ratum efl,cuius particepesnosreddat gratia ÔC mifericordia Domini noRri lefunbsp;ChriRi,qui efl una cum pacrcamp;: fpiriiufanAo deus laudandus in fæcuIa,Amen.

H O MI Lf A XXXIII.

V perioribus diebus,amiciflimi, perRrinximus interpréta# tionenoRraqualicunc^ orationem Stephani,quafecoramnbsp;conciliodéfendit. Scdemonfirauit,qgt; nccin legem nec innbsp;Mofen,nec in templum contumeliofus fucrit,fcd prçdicannbsp;doÇhriRum,ueramhorumrationem indicarit, nimirumnbsp;Mofen quidem eximium prophetam, SCIfrahclis liberato#nbsp;rem ex Aegyptofuifle, attamen auditores a fead ahum pro

HOMILIÄE IOAN. BRENTII; 7^ maiorcm pcrnicicm cis inferat, Ita qut funt uincuh's impietatis irrcti £i,non pof' -.nbsp;lunt Iiberatoris fui increpan'onê bom' confulere, fed interpretantur earn fibx connbsp;tumcliam ÔC exitiumefle.Proindemorecanura uertuntfefead increparioneSjS^nbsp;lacérant eos,Exemplumeftleroboam primus rexlfraehs^qui cumadolcretprænbsp;ter legis prœfcriptum thura in altare,Ô!r audiret prophetam exclamâtem contranbsp;àltare:Eccefiliusnafcetur domui Dauid,Ô€immolabirfuper te facerdotes excelnbsp;forunijSC cætera, extêditmanS fuam dealtari dicens: Apprehcnditeeum.Qiiidnbsp;ergo aÜud erat Icroboam, cam's uerfus in libcratorem fuumf idem uidcs in renbsp;geAhafiafiCElia,qui nuncios Ahafiæ ad confulendum Beelzebub miflbs exnbsp;itinereretraxitjôiS dixit: Ite reuertimini ad regemjôCdicetis ci:Hçc ait Dominusnbsp;Nunquid quia non erat deus in Ifrael.mittis ut confulatur Beelzebub t idcirconbsp;deleclulofiiperquem afcendiltinondefccdcsjedmoricris. Acilludquærcbatnbsp;Eliasjnon utrcx periret,fed utpcccatum fuumagnofceret,conuerreretur amp;C timenbsp;ret.Rex aute in benefadlorem uerfus emittitnunciosjqui ipfum adnccem inqutnbsp;rerentJdem teftatur Vfiasrex luda,qui facerdotibusprohibentibus ipfum adonbsp;1ère incêfumjnefcio quæ fupplicia minabatur.Huc acccdit SCrex loasjqui lufficnbsp;ut Zacharias filius îoiadæ facerdos lapidibus obrucretur.Sic principes in Hiesnbsp;remiam uerfi fvint.Sic Amafias facerdos Bethel in prophetä Amos.Sic Sr He!«nbsp;rodes lohannêbenemoncntem trucidauiuSicPharifæiChriftû intcrfecerunt,nbsp;Sic nuncpontifices de occidendo Stephano confultant,Brcuiter,innumcra ex/*nbsp;empla funt,qbus impij palâ dcclararunt fe fimiles efle canibus^qui inliberatoresnbsp;fuos uerfi lacérant cos. Cæterum hæc impiojjt natura non ideo nobis ob oculosnbsp;poniturjut feiamus tantûjfed ut ab ea caueamus5amp;hanenatura, fî innobisemiznbsp;catjUerbo Domini expclîamus ateg exuamus,id quod tune fiet,fi c uerbo Domtnbsp;ni didiccrimusjqjquemadmodû fupplicia non inferuntur nobis a deo jUt perçanbsp;¦nus,fed ut per fupplicia ad peccatoi^ cognitionem ducamur refipifcamusjitanbsp;ininæ,incrcpationcs,Ô£rinucdioncsprophetaijt,Apoftolo^,Ecclcfiafl:arum,Sônbsp;aliorum,quorum tntereft nos de falute noftra admonercjnon fint cotumeliæ ôdnbsp;conuîciajquæ nobis internitionêinferant, fed quæ nos ad noftri cognition? dunbsp;cantjSC adrefipifcentiâinuitcnt.SicexcepitDauidincrcpationê Nathan ^jphenbsp;tæ de adulterio.Sic Ahazminas Eliæ excepit,quêadmodû in priori Malachimnbsp;ïib.cap.zi. feriptû eft.Sic Hiskia excepit durum illudnunciû Efaiæ de morte.nbsp;Non ein prophetæ mortêdenunciantffuppîiciû minatus efl, fed conuertit feadnbsp;pariet? amp;rflcuit,iam tumilludprophetæmeditans,Nolomort?peccatoris,fednbsp;magis ut conuertat amp; uiuat. Sequamur £? nos hoi?t cxëpla ôô increpationes pronbsp;pheticas autapoftolicas, no ducamuspro côtumelîjs,fedpro admonitionibus,nbsp;iiidchcc^utpeccatumnollruraagnofcamusjô^refipifeamus. Sedredeamusadnbsp;StcphanQ.Cum.n.isnonhaberetnuncDauidesautHiskiaSjquiæquoaîodicîanbsp;ciusincrepatoriatolerarepoflentjfedlerobeamos, Ahafias, Amafias SvHeroz ,nbsp;desjqui di (Tecabantur cordibus fuis^SC ftridebât dentibus fuis in eûjquo fe,obfc-croucrtittquosin auxiliû fuûuocauitrfentiebatefh fibimortêparatamjuidebacnbsp;poncificcs Sé affeclas co^t innée? eins cófpirafle,habebat mort? ob oculos fuosnbsp;pofirâ,nufi^patcbateuad?diuia,inimicieiuseratpot?tiirimi,c quoi?îmanibusnbsp;nô poterat elabi. Amici cius apFi fiC reliqui Chriftiani j'mpotêtiorcs brachio carnbsp;nis crât.cp ut ipm uiolêtia poterat e manib^ inimicoi^î eriperc. ftaep nihil certiusnbsp;cratgrauiffîmomort(sfupph'cio.Cûa«taboîbuseiretdercli?i:us,hocfolû reliz , ;nbsp;quû h abet,ut oculos fuos dirigat ad Dnm lefum Chriftû,cuius gf a uindus erat. -Proindcoculos fuosinccclûlcuatjUtomnihumanoauxilio deftitutusjdiuinonbsp;auxilfoadiuuet.Acfituotifuiegregiecôpos.SicemfcquittCûcfletplenusfpû 9»nbsp;fandojinccntis in cçclum oculis,uiditgloriâdeijô?lefumftantem a dextris Dei, js

IN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

0^ ait:Eccc uidco ccelo saper tos,0^ filiumhonuhts ftantem a dcxtn's Dei.QiTid hoc Î num deus habet dextram mans fïcuthomo f num lefus fih'usDci ita aftatnbsp;ad dcxtramdeijquemadmodumhomo homini aftatf'amp; quando furrexit lefus,nbsp;cum Dominus in pfalmo lufl'critcumfedcre^di'censtSedea dextris meis, doneenbsp;ponamini'micos tuos fcabellum pedum tuorum. At non eft qgt; exiftimesjtamnbsp;craffa amp; carnalia fpedlacula efleinccelo.Ncq? em'm habet Deus manum dextranbsp;ficuthomo,nefp Chriftus morehumano ad dextram dci ftatuelfedet. Qui em'mnbsp;afcendicfuperomnescaclosutomnia impleret^quomodoisi'n uno loco morenbsp;humano federet uel ftaret. S ed ita fentiendum eft, qi fcn'ptura loquitur quidemnbsp;more humano de rebus diuïnis,fed ea intelhgcnda funt I'uxta diuinam ratione.nbsp;Nam dextera dei d i ci turjomnipoten tia dei, ut eft I'n pfalmo 45, Manus tua gennbsp;tes difperdiditjucc in gladio fuo pofli'derunt terram,brachium eorum no fal*nbsp;uabiteos,fcd dextera tua SC brachium tuum,6C xlluminatio uultus tui, Ac rur*nbsp;fus in alio pfalmo: Dextera Domini fecit uirtutem, dextera Domini exaltauicnbsp;Seiereuel me.Sedereigitur uelftareaddextramDeijeftæqualemcumDeo habere maieznbsp;fltreidex ftatcm,potcntiara,honorcm,amp;omnia bona. Vnde cum Stephanus dicitfeuPnbsp;truDei,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derecœlosapertoSjSC lefum ftantem a dextris Dei, fignificat femanifefte fen^

tire coeleftia gaudia, SC cceleftcmcofolationem acmaieftatem Chrifti uiuetis SC cumdeoomnipotentisclarifli'meintueri.Puto autem lalcmhuius uifionis fennbsp;fumfuifleinScephanOjqualisfuitin tribus Apoftolis, coram quibus Chriftusnbsp;fefe in monte transfigurauerat, VideOjinquitjCoelosapertosjamp;S iefum ftantemnbsp;a dextris dci,hoccft,uosquidem exiftimatis,qgt;Chriftumitaoccideritis3Utpror*nbsp;fus intcrieritjfperatis uosperfecutioncueftra nomen ÔC potentiam eius deletuznbsp;ros,confiditisetiamqgt;metrucidandoperpetuo exitiometradatis.Atego,rumznbsp;pantur ut ilia Codro,iam reipfa fentio Dominum meum Iefum Chriftum régnanbsp;lejSCmaieftaremciusfenfibilitermeconfolantcmjclareintucor.QuareSCfimenbsp;occideritis,regnabotamencum Chriftomeo,5Cperpétuafœlicitate cumipfonbsp;fruar,i d quod nunc mani fefte percipio. Eft autem hoc miraculum al ta mente reznbsp;poncndum.Quia enim Stephanus primus fuitqui poftmiflumfpiritum fandSnbsp;propter Euangelion Chrifti mortem paflus eftjideo Chriftus rcuclauitei antenbsp;mortem cœleftegaudiumjcœlefteregnum Sc perpetuamfœîicitatemj'tautrei'nbsp;tpfahaecfenferit.Reuelauitautem ei,nô propter ipfum tantum, fed propter nosnbsp;utcerti redderemur,qgt; Chriftusregnet,qgt;poft hanc uitam alia uita ea cp foeliciinnbsp;ma credentibis in Chriftum parata fit,ô6 qgt; per mortem non pereamus,fed in pernbsp;petuam uitam intremus.Qiiomodo autem ludæi audientes Stephanum, ingennbsp;ti cordis la?ticia,amp;maxima animi alacritateconfiterijfe Chrifti regnum fentire,

amp; confolationemaicftatis eius percipere, affedi funt r Profedo ita affedi funt, utdicereseos amultis Satanorumlegionibus obfeftbs efle. Exclamantes enimnbsp;a, uocemagna,continucruntaurcsfuas,0f impetumfeceruntunanimircrin eum,nbsp;3, 8Ceiedum eum e ciuitate,]apidiibant, Hacc funtargumenta,hæ funt fcripiurç,nbsp;hæfunirationesprobabilcs,quibuspontificesilli Stephanumerrorisachære*nbsp;feosconuincuntjUimirumclamorjimpetus,Sc lapides. At fi quas rebus aliquïsnbsp;hærefeosconuinceretur,quis aptior difputatoreflet carnifice auf latrone quo*nbsp;dam^ Vtautcminiuiderenturpîanefecundumlegesagere,neceflehabentteftesnbsp;3 » primi,lapi des in Stephanum inijeere. Sequitur enim: T elles depoluerunt ueftiznbsp;», menta(uidelicetjquoexpeditioreseflentadiniieiendum lapides inStephanû)nbsp;33 adpedcsadolefcentiSjquiuocabaturSauluSjamp;^lapidabant Stephanum.Namnbsp;IjexhtpidM inlegeitafcriptumeftDeut.iyJnoreduorumauttrium teftium pcribit qui in*nbsp;lt;.Dfiii.i7» terficietur,manus teftium prima intcrficieteum,S^ manusreliquipopuliextre*nbsp;ma mittetur. Hanc igitur legem il li nunc obferuantjcum aliqui totius legis præ*nbsp;uaricatores

HOMILIAE IOAN. BRENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

ttitîcâtoics fint Quid ergo huius legis obfcruatio aliud eft, quam împîetatis Si fcclcrls intotamlcgemcommiiripractcxtuss* Sic enim externa amp; ciuihs legis obferuatio, fi fpt/nbsp;ritum Icgis neglexeris.non cft nifi iniquitatis operculum. Ita^ cnitendum eft, ut uercnbsp;legem obferues,id quod fit per fidem inChriftum,tunccninaauilisobferuatiolegisptonbsp;dériti Sed quomodo inter haec fefc gclTit Stephanus Lapidabant ( inquit ) Stepha/ » »nbsp;numinuocantem acdkentem.DOMlNElefufufcipc fpiritum meum. Primum.quem ’ *nbsp;admodum DOMINVS Icfus fpiritum fuutndco patri fuo commcndaucratdicens. Panbsp;ter in minus tuas commend jfpiiiium meum ,ita nunc Stephanus eommendat fpiriznbsp;turn fuum DOMINO lefu Chnft o. Quid autem fptiitus hominis, ut fimpliciffime diznbsp;camaliud eft,quamuiu hominis^ Igitur Stephanus fpiritum fuum Domino Icfu comznbsp;mendans, uitam fuam ipfieommendat, amp;fignificat fe non moriturum,led inChriftonbsp;Icfu uifturum. Eft aut haec maximæ fidei oratio. Videbat enim Stephanus faxa uolare*nbsp;fenticbat fibi mortem ob otulos pofitamefte. Nih Jominus tarnen uirS fuam Icfu comznbsp;mendans.confiditfeminimcmoriturum- Vndcobfecro tantara fiduciam concepitÿnbsp;Profefto non aliunde, qu*m ex ipfo Icfu Chrifto, amp; Euangclio cius. Audierat enmtnbsp;Chriftumdicentem. Amendicouobis,fiquis fermonem meum, feruaucrit.mortemnbsp;nonuidebitinaeternum. Acrurfus. Egofum refurreftio amp;uita, qui credit in me etiaranbsp;fi mortuus fucrit uiuet. Et omnis qui uiaitamp; credit in me non moricrut inan:ernum. Ecnbsp;pauloantc fenferat Chriftumftare adextrisDei,hoceft,uiuere,regnareubilt;3p,intcrcedcnbsp;re pro credentibus in ipfum, amp; paratum effe unumqueneg in ipfum fiduciam fuam colznbsp;locantem, etiam in media mortc.ad uitae perpetuæ felfcitatem côferuare-Proindc ctiamnbsp;fijaxis uolantib. mors ci ob oculos ponatur. tamen confidit fc in Chrifto Icfu femp uidanbsp;rum« Ex hoc interim loco obfetuandum elt quod fpiritus mortui hominis in Chrifturanbsp;crcdentis.nonextinguatur ,extinftuslt;5 maneat, ufcg ad diem uenturi iudicii, ficut quitfnbsp;dam fentiunt, fed in finum Abrahae, adquem St Lazari anima ab angelis perduda efh,nbsp;hoc eft in manu Dei noftri, Si DOMINI lefu Chr ifti, contineatur ,amp; fcliciftimam uitamnbsp;ducat, quod ßiChriftus teftatur adlatroncmdicens.Hodiemccumcrisinparadifo« Ecnbsp;Paulus optât diffoIuiSJcffecum Chrifto, Quareomni ftudio nobis cnitendum eft.utnbsp;perfidemin Clirifto etiamadhucin hocfeculoexiftentes,uiuamus,tuncenimamp;poftnbsp;mortem corporis uiuemus, Si refurgentes a morte, perpétua felicitate una cum corporcnbsp;fruemur. Eft Si lUud obferuandum quod Stephanus in articulo mortis fuae non inuocacnbsp;Abraamum, nec eommendat animim fuam beat« Mariae uirgini, quod quidam impienbsp;luperftitiofi faccre folent,dicentes. Mater gratia: tu nos ab hoftc protege, in hora mortisnbsp;fufcipe.Sed inuocat lefura Chriftum,amp; eommendat fpiritum fuum Iclu Chrifto. Is cninlnbsp;eft qui mortem uicit St in morte nos uiuificat.is eft qui dixit, Yenitc ad meomnes qui lanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpîrhttMt

boratis amp; oner ati cftis.ego rcfocillabo uos. Proinde is eft inuocandus, ut nos in affiifti/ one liberet,amp; fpiritum noftrum in hora mortis fufeipiat, Sed ditcres,parabola de Lazaronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jebfone

teftaturangelosfufeipcre beatorum animas.Cur igitur nonidem beata Maria faccre eomiattfrf poSct.multis angelis praeftantior^ Ad iilud refpondendum eft : Angelos dici beatorumnbsp;nbsp;nbsp;quot; '

animas fufciperc non ut ui uificatores, amp; conferuatorcs in morte, fed ut miniftros uiuiz ficatoris, Si conferuatoris Domini noftri lefu Ch tifti. Sunt enim angeli adminiftratoriinbsp;non magiftri fpiritus, qui in miniftetium non in magiftcrium emittuntur propter cos,nbsp;quihacredcscruntfalutis .De Maria autem uirgine nufquara fcriptum eft, quod uelucnbsp;»n3giftra,ucl ut mini lira animas mortuorum fufeipiat. Proinde utfupctfticiofum eft annbsp;gclis miniftris. neglefto Si ptohibito Chrifto magiftro.ad fc amp; uiuentem amp; moricntcranbsp;uocante,ammam fuamcommendare, itaimpiumeft Mariam unquam uiuificatrkcranbsp;ad fufeipiendum animas noftras in bora mortis inuocare. Deinde oral Stephanus pronbsp;aducrlatiis fuis. Sic autem fcquitur. Pofitis autem genibus clamauit uocc magna ; DOz »nbsp;MINE, non ftatuas illis hoc peccatum. Antea Stephanus teftatus eft fidem luam in Chri gt; gt;nbsp;fta!n,dum orauit ut Chriftus fpiritum fuum fufeiperct. Nunc déclarai chatitatem amp; cannbsp;iSidum fuum animum cxga aduezliuies fuos Kprccatut, ut DOMINYS aduerfatU« fu/

a

ÏN CAP. SEPTIMVM ACT. APOST.

Ss tgnofcat amp; peccatum quod ncfticntesinipfumdefignant.rcmitrat. Sicenitn Chrix ftu.doi.uit.Ddigite,inquiens,inimkosucftros,oraKproiis quilædût amp;infcdantnruoönbsp;UC fins filii patris ucftn q cft in loclis, quia folem fuum cxorin finit fupcr maios amp; bonosnbsp;amp;plumam mittitfupcr luftos amp;iniuftos. Acmoxlubctnosinoranonc ducrc. Rcmitrcnbsp;nobis débita noftra ,ficutamp; nosremittimus debitonbusnoftris. EtaddinSirctnifentisnbsp;hominibus errata fua ,remitcct amp; uobispater tœkftis. Quid.inquicsr Numrcroittitnbsp;nobis pater nofter errata, fi nos hominibus errata fua remittiraus, ergo non Cbnftus,nbsp;frd nos ipfi remiffionem peccatorum noftrorum mcremur. Ablit; Solus enim CJiri/nbsp;ftus.meritum pro pcccatisnoftris eft. Cumigiturdicit; Pater uefter remittit uobis er/nbsp;QSö'iwn rata,proniiflio eftgratuita,amp;offert gratmtam rcmiffioncm peccatorum,qua gratisnbsp;pfpptfr no« per hdem confccuta, exigit poftea, ut 8i hominibus fua errata r cnn tea mus non ut hocnbsp;ƒ!gt;¦«»» re mßi opf te pro peccatis fatisfaciamus, fed ut gratos nos erga dementem peccatorum rcmiffo/nbsp;onem,feâ rcdciiarcmus,gratiasagamus,amp;obfcquiumei præftemus.qui nobis peccata remifit. Vnnbsp;freier pro jç amp;Stcphanus,nonideo remittitfuis infeftatoribus fua errata, ut ex coopéré peccatoznbsp;nujiionem re fuorum remiffionem apud Deum confequatur, hanc enim antea per fidem innbsp;tntiut nobft iefmnChnftumconfctutuseft,amp; commendîins fpiritum fuum Chrifto, certus eft fibinbsp;^er carie»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfumpeccata gratisefferemiffa, fedrcmittitciserrata.amp;oratpro ipfis ut gratura

fefe exhibeaterga benefaftorem, utobediat priccepto cius a quo remiffionem pcccato/ rum gratis acceplt. Etcumhocdixiffet,obdormiuit. Quidr an Stephanus tot lapidibusnbsp;obrufu. non obit mortem, fed tantum obdormitf Profeflo ita res fefe habet ; Stepha/nbsp;nqs non obit mortem.- Chriftianorum enim mors non eftmors, fed fomnus. De Laznbsp;zaromortuoChriftusait. Lazarus amicus nofter dormit. Et Paulus; Nolo uos igno^znbsp;te,inquit,de his,qai obdormierunt ne doleatis; Quis enim illos du crct mori.qui a pecznbsp;catis liber.inturfquiomnesaffliaioncs euaduntrqui mortem uincuntrqui per mortemnbsp;inueramuitamingrediunturc' adco^ adregnandum una cum IcluChnfto Domino nonbsp;ftro proficifeuntur. Reliquum igituteftamiciffimi,ut Icium Chriftum Dominum noznbsp;ftrum tota fidecompledamur, quo non moriamur,led uitanixrcrnam confequamur,nbsp;per eundem Dominum noftrum Icfum Chnftum qui eft una cum patie öi fpiiitu fanSonbsp;Deus Uudandus in fecula. A men.

CAPVT OCTAVVM.

HOMILIA XXXIIII.

BfoIuimuSjdlleÄiffimi.füpcrioridlc hiftoriamde Stephane, qué nobis feriptura propofuit, print ipio fidclifz fimumfacultatis^quamChnftiani in commune contuznbsp;lerunt difpenfatorem, deinde multis miracuhs darum,nbsp;a ludaeis comprehenfum,amp; adconciliumduftum.inznbsp;quolucuicnta oranonc.amp;argumentisfirmiffimiscalumnbsp;nias aaufatotum eiiis diluit. Poftremo fentientem msnbsp;ieftatemChrifti.eieftum e ciaitate,amp; poftquam fpiritumnbsp;fuum commendauitlefuChrifto,acpro infeftatoribusnbsp;fuisoTauit,lapidatum, atlt;ç ita in Dominoobdormifcen

HOMILIAE lOAN. BRENT II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

£i fclicitatcm perpcnuni. Siquidcm cui donatDOMlNVS Deus nofter hoe tnunufculu Sihanccorollam, ut propter lullicianiex tide aliquid ad’^erfitokret.eidcmenam doznbsp;nat,ut fpir itus cius a kfu Chrifto (ufcipiatur,amp; ad perpetuam fclicitateni confeructur, idnbsp;quod in Stephanocomprobatuni eft, de quibus rebus haâenus diftunieft. Nuncui/nbsp;deamusquis Ecckfiæ ftatusfuerit,poftquam lapidatus eft Stephanus. Ec quia Lucasnbsp;fuitfedatorPauIi,amp;defcnpturuseftinhac apoftolorumhiftoria.praecipue Pauli afta, ,,nbsp;igitu'r nieminit nunc Saulis.quo nomine Paulus uocatus eft, amp; dicit: Saulus autem conz „nbsp;fenferatinnecemeius. Quid thæc ne commémorât Lucasdc Saulofiue Paulo, ut ex lt;nbsp;cufet eura ab homicidio, qgt; confenferit tantum in nccem Stephani, non autem lapidesnbsp;in tum,utcæteri,conieceritf Profefto nonadcxcufandum.Icdpotiusad acculandum Nom foluMnbsp;Pauli crimen haccfcribit.Etfienimnon feditinconcilio,amp;nonpronunciauit aduerznbsp;fus Stephanum fententiam pro raQreiudicum,nec iniecit in cum lapides, ficutiteftes f^äconfenanbsp;amp;alhfccerunt,tamcncuftodiuit ueftes teftium ,amp; maxima uoluptate afteftuseft, quodnbsp;Stephanus lapidarctur. Confentiens igitur in necem, idem crimen homicidii dcznbsp;fignauit, quod iniqui indices, amp; teftes, amp; alii qui Stephanum lapidaucrant. Non cznbsp;nim(inquit Paulus) qui malafaciuntdigni funt morte,ucrumetiam quiaffentiunznbsp;lur bis qui faciunt. Vnde in diluuio, amp; in Zodoma, non folum adulti uiri amp; mulicrcsnbsp;pericrunt,fed eciam infantes, qui uidebanturinfontes. Etfi autem externa flagitianonnbsp;defignauerant manu, tarnen cor eornm non erat purum, ac plane idem erat cum paznbsp;rentibus atrociafcclera dcfignantibus. Sic praeceptum erat Ifraelitis, ut otnnes tarn maznbsp;iores qufltrn minores, tarn pucros amp; infames qu«m uirosamp; mulieres in terra Canaannbsp;trucidaient • Idem pofteapraeceptum eft Sauli de Amalecitis, nimirum quia infamesnbsp;proprer cordis impuritatem, Si taciturn confenfum eadem flagitia cum parentibusnbsp;committere uere dicuntur. Eft enim confenfus tantæ cnergiæ, ut confentientem fccznbsp;Ieri,non folum rcum faciat culpæ flagitii praefentis, fed etiam ante multa milia annoznbsp;tum abaliis perpetrati. Chriftus enira Phanfeos quærentes eum occidere homicidasnbsp;uocat, amp; palam affeuerat eos ex patre diabolo effe, qui erat ab initio homicida. Pofteanbsp;pronunciat eos reos omnis fanguinis qui ab Abel ufç clFufus eft, cum tarnen Abel antenbsp;multamilia annorumafratre fuotrucidatus erat. Et quihac tempeftate uolupratemnbsp;capiunt,cxiilishomicidiis,quæpaffimin Euangclii profe(rotes,aut confeffores defigznbsp;nanrur,quiaconfentiuntinhomicidium,faciunt fereos omnis piorum fangmnisquinbsp;abinitio mundiab impiis efFufus eft. Proindc non folum cauenda funt impiafafta,nbsp;fedeciamcauenduseft confenfus inimpiafafta,quiefficit,utconfentiens culpatotiusnbsp;fafti fordidetur. Vnde Saulus, licet manus liabucrit puras ab homicidio Stephani.nonnbsp;eniminiecitineumlapides,tarnenquia confenlit,amp; magna uoluptate in nccem eiusnbsp;alfeftuseft,plusferepeccauic qu«momncshi, qui lapides in Stephanum coniecerunt.nbsp;De remiftione autem pcccati Saulis, amp; conuerfione eius.quoniam poftea pluta fequun/nbsp;tur, nunc fuperfedebimu?, fed Ecckfiæ ftatum poft lapidationem Stephani perfequeznbsp;mur. Fafta eft autem indie ilIo perfecutio magna aduerfus Ecckfiam Hicrofoliznbsp;mis,amp;omncsdifpcrfi funtper regiones ludææamp;Samariæpræter apoftolos. Haftenusnbsp;enim poftquam Chriftus occifuseft.nonfeuierant pontifices amp; principes in Ecekfia,nbsp;quia timebantpkbem,amp;quiaapoftoli in uincula conieftidiuinitus Iiberati erant,fotznbsp;midabant,ncfiuiolcntas manus in eosiniicctent,mitabiliteremanibus fuis elabeznbsp;rentur. Nunc autem quia occifo Stephano adnimaduertebant pkbem effepacatam.nbsp;Si Deum nullomiraculonouos illos Euangeliftas e motte, utuidebatur,Iiberarc,conznbsp;ceptaingemifiduciadekndiuniuerfi Euangelii,magna crudelitateintotam congrez .nbsp;gationem piorum,quæ ctat Hierofolimis,graffantur, itautomnes præter apoftolos difznbsp;pergerentur infinitimas regiones. Primumigitur obferua,quam petuerfafint iudiznbsp;cia impiorum, quod tune fefc uincerc putant.cum alios trucidant,aut inexiliumeznbsp;ieccTint. Et exiftimant Deum illos detelinqucre, qui non uifibili mitaculoe mortenbsp;amp; pctfccutione liber antur. Sic enim ad Cbtiftum in cruce pendentem clamant. Conz

n z

4»

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

ßditinDeum.libcrcrcumnnncfiuuIr. Siesfilius Dfidtfcendc nuncdetniff. Sk Bfz refimilecftillospoftcainpcrfecutioncaddifdpulos Clnifticlamaffc. Vbi uni fft illcnbsp;Chriftus utftcr.qucm faluatorcm bbcratorcm ex omnibus pfrifulis proEtemini^nbsp;cur nunc uos non liberatj'iurnon cftuit.ut non pariamini pafeiutionfm,aKtuinonnbsp;truetdemini i At hæc nondum eft uera * morre liberatio, ft quis iraab hoftium fuorumnbsp;maribus hbcretur.utgladionon inrcrfiii3tur,aut alio morn's generenon trutidetur,nbsp;fuut DauidlibcratuseftxGoliathamp;iSaukncintcrficcrctur, Quanquam cr.imbeneznbsp;ficio Dei illud faftum fit ,amp; adhuc fiat.tamen non eft uera liberatiode morte. Nam etiamnbsp;fl femel aut itcrum mortenyffugeris.ta men nondum effugifti peccatum, nordum ({¦•nbsp;fugifti infernum, amp; adhuc mortaiis cs, amp; neceffe habes ucl tandem mortem oppetere-Quemadmodum in Dauide uides. Hate autemeft uera c morte liberatio ; fi Deus remif/nbsp;fispeccatisper Chnftum morientemitaconftruar.utpcr mortem non ingrediatunnnbsp;Vfr4liber4s p«petuamdamnationcm,fedinuitam fempiternam, Sicenim ChriftusItfuscmortenbsp;Mt mvte. liberatuî eft.fic omnes inChriftum ciedentes.pcr Chriftum c morte Iiberantur. Onbsp;mors,inquir, ero mors tua.morfu's tuus ero inferne. Proinde impiiflime fentiuntpon/nbsp;tificesamp;principes, quod Deus non liberctillose morte, quiabipfispraualennbus truvlnbsp;danf. An non Chriftus egregie liberatus eft c morte.qui mortem cuadens terria die refurnbsp;rexit? An non amp; Stephanus mirabiliterferuatus eft, cuius uitam Si fpiritum lefus Chriznbsp;ftus in finum fuum recepitt' Sed quid illud eft. quod reliquis difperfw,foli Apoftolinbsp;Hierofolimisremanentî* Nihilneiniliospotuitfæuitiaamp;ctudelitas pontificumf Mùnbsp;ra profeflo res, quod Pontifices in difupulos fideiChriftifaruiant.Sinon potiusioprac.«nbsp;furbtdi'ch ceptoresSiauthores.hoceft Apoftolos. Siccnimfehabent huius feculi mores, utmulti/nbsp;fulosApoßo tudinepeccante, aurores fol um ftcleris pledantur, cïterû autem qui contagione infa/nbsp;iorum potuu nicrunt pana reminatur. Hie ueroin difcipulos facuitur, Sipratceptores feu authoresnbsp;Mumm/p. liberidimittuntur,diuinaautemdifpenfationeitacontingit.Primurnobhanccaufam,nbsp;fitApoßo» utprudentia fapientumhums mundi.ftultafiat,erantenim PontificesSi Principesiii/nbsp;iotfeiumm tiprudentiflimi. Scdnonnchatc extremaeft ftultitia,cpcuniconanturexringuercne/'nbsp;*U(dcu. gotiumEuangchi.noninprareptoresjledtantumindiftipulosfeuiantfquodperindcnbsp;eft ac fl quis uolens fedarc fedinonem.quofdam fimpliciter in feditione errantes uini iar,nbsp;authores autem fed tionis liberosdimitrat,aut fi quis morbum corporis curare uelit,nbsp;medeatur tantum externat moibi fpeciei.non item motbi cauffam amp; radicem eurer. Dc/nbsp;inde,utpalam fiat, cp perfecutores nihilprorfus iurisinaliquem habrant.nifiuolcntedtnbsp;concedente Deo,nec perfecutores ultra progredi polfunr, quam ipfo « DOMINO lt;onznbsp;ftitutum eft. Quemadmodum enim mare alioqui impetuofum eft, Sinificoenereznbsp;tur.totumoibem aquaruminundationeperderet, Atpofuitei DOMiNVS fines ultranbsp;quos progredi non poteft. Ita Satan amp; impii plane furiunt in pios.quos ad un urn omznbsp;nes una hora conculcatent.nifi frenis quibufdâ retincientur.coercet cnim eos Dominosnbsp;ut non queant ultra con ftitutum furcre • Vnde in lobe ad Satanam dicitur ; Ecce uniuerznbsp;fa quae habet in manu tua funt,tantum in eum neextendas manum tuam.Et poftca; Ecznbsp;fc in manu tua eft,ucruntamcn animam illius ferua. Primum conceditur Satanar poteznbsp;ftas in fat uitates lobis, amp; prohibetur ne quid detrimenti corpori eius inferat, deineJe SCnbsp;corpus conceditur,fed non datnr ci poteftas in uit.im. Vndc Satan nihil in ea poruit,quaenbsp;non erant poteftatieius « Deo conceSa. Sic amp; hoc loco, conceditur Pontificibus poteftasnbsp;faruiendiindiftipulos,non autem in Apoftolos. Itacj etiamfi tumpantur ucilia Codro,nbsp;Pontifices tarnen nihil mali Apoftolis inferre poffunt, ut maxime ucllent. Contra act iznbsp;ditutalias.qucmadmodû poftea fequetur.in A poftolosfa?uiaiur,in diftipulos non item,nbsp;Sicenim DOMINVSDeusnofterperfecutionemalternabatjUtmanifcftctognofcereznbsp;tur,^ncpilusquidédecapitealituiusmoueri poirit,nifi ipfo uolentcamp;annucnte. Nonnbsp;aût annutt Deus, nifi feiat ex perfecuiione aut aliis malis, quaepiis eucnire fblent .maxiznbsp;mam utilitärem prouenturam, nam quae ex hac perfecutione bona proucnerint ,poftnbsp;bac enumerabuntur. Nunc oftendit Lucas, quid de corpore Stephanilapidibus obrutci

HOMILIAE IOAN. BRENT II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7$

« bonis uiris faftum fit.priusquam difpergcrentur in alias regiones. Curauerunt autem (inquit ) un« Stcph.'xnum uiri religiofi, fecerunt^ planâum magnum fuper eum. Eratnbsp;quidem Stephanus infami coram mundo mortis genere trucidatus, at mors ob pieta^nbsp;temoccumbeniis non itainfamis eft apud pios, ut apud impios.fed æftimatur preciofiPnbsp;fnna, amp; omni laude digniffima.ltalt;5 pii duxerunt fibi laudi.ut Stephanum celebri qua/nbsp;dam pompa fcpelircnt, quemadmodum etiam anteaChriftus,ob cuius nomen Srrphaznbsp;nus ditruncatus eft, a lofeph 8i Nicodemo fepultuseft, hi non fignificauerunt fepultu/nbsp;ram aliquid commodi mortuo confetrc,fed palam fuam fidem in Chriftum, £i charita/nbsp;rem in Stephanum teftificatifunt. Quidautemhoc.qf fecerunt plandum magnum fu/nbsp;per Strphanumt* Noone Paulus didt : Nolo uos ignorarede dormientibus, ne doleatis»nbsp;quemadmodum amp; cæteri non babentes fpem. At non eft,lt;y exiftlmes pios planxiflc Ste .nbsp;phanumcthnice,uidehce^quafiomninopetilffct,abfitenimuthoc fu^icemurdeillis,nbsp;qui fdebant Stephanum fpiritum fuum lefu Chrifto commendafie. qui credebant in leznbsp;(umChriftuni,qputisrefurtexi(ret,icaDeusadduäutuseffeteos,quiobdormietuntpernbsp;lefnm cum illo, fed planxcr unt eum Chiiftlane,hoc eft.aedidetunt quidem,q^ ipfe cumnbsp;Chnfto feliciflime uiueret, deplorabant autem fuam uicem, q» urn hdeli Ecdefix mini znbsp;ftro deftituti eTenc.amp; lachrimis fuis teftantuc charitatem fuam erga ipfuin.ac planftu fuonbsp;pietatemeius quodammodo prædicant, Hsec font ChrhUanaecharitatis ofßcla.quxnbsp;mortuis impcnderepiumeltSicfUii Ilraelplanxetunt lacobamp;Iofeph, ficplanftusmagznbsp;mus fadus eft fuper Samuelem. Sed quid 6t interea ab aduerlariis Chiifti t Alii quidemnbsp;tolerabiliter pctfequebantuc eos qui credebant Euangelia Saulus ueio deuaftabat Ecde * gt;nbsp;ham per fingulasdo{nos,intrans,trahensqi uiros acmulieres. tradebat in cuftodiantVi stnbsp;de obfecro hominis crudelitatem. Non eft cotentus.ut eos qui palam Chriftum probtennbsp;tor alQigat.fed tanto furore aduerfus Ecdeftam Chrifti correptus eft, ut etiam in domosnbsp;uiolenter irrumpat,in quibus tarnen leges ciuiles unumquenq; liberum efte uoIâtiSf Inznbsp;modum heuientis lupr in oukulas Chiifti giaifetuc,ncc mulieiibus parcat^quibus etiam Cruielitanbsp;ciuddiftuni hoftes parcete folent, ade09 omni opera enititur.ne mendax fit hoc uaddz SedtM fiot.nbsp;uium Ben lamin ,Lupus rapax, quod multi de hoc Saulodiâum non male fentiunt. Sednbsp;amp; ipfe ingenue banc fuam crudditatem fatetur, iu ad Timotheum fcribens. Erampdusnbsp;blafphemus Si perfecumr amp;uiolentus. Et ad regem Agrippam loqnensficait. Multosnbsp;fanftoium ego caiceribus inclufi,S{ cum oedderentur detuh fententiantamp;per omnes fynbsp;nagogas frequenter punienseos.compdlebam blafphemare. Miferrimamdiceres Ecdenbsp;hs conditionem fubhoc perfecutore fuiffe,nifi Deus maxima beneficia Ecdetis petnbsp;hancpcrfecutionemcontuhftet. Qua; aût beneficia hanc perftcutionemconfecutafint,nbsp;fequituc.Illidjfperfi peragrabantannunciantesfermonem Dcï'. Philippus autem peruenbsp;nit in duitatem Samarix,ac prxdicauit illis Chriftum.Intendebant autem turbæ iis.quxnbsp;«Philippodicebantur.unanimiter audientcsamp;uidentes fîgna,qux zdebat.'fpitituseznbsp;nim immundi e multis,qui ab illis tenebantur.exibant, clamantes uoce magna. multinbsp;autempäralytidamp;claudi fanatifunt,8lt;faftum eft gaudium in ilia ciuitate.Quxfote,quisnbsp;admirabiliorStingeniofior artifex inueniripoteft DOMINO Deo noftrof Nam quidnbsp;Ecdefiz Chrifti magisaducrfumuidctur,qult;mpcrfecurio^ AtDOMlNVS Dcusnoznbsp;ftec tarn induftrius artifex eft, ut elFidat, quo Ëcdcfîa perfecutione cidcat, St fines fuoanbsp;proferat.non quo extcrminctur,amp; ctadicetur» Etenim ex perfecutione in lâerufalemax ecefc/fanrnbsp;*a.h«c utilicas prouenit,lt;p quo longius pii fugantur,eo labus fpargitur EuangeliocuSc Egnbsp;deßaChrifti noniamin Hierufalemuntumin paucis credendbus conftat,fcdindplcnbsp;brachia fua potrigere ad exteras etiam nationes.Primum autem in Samatiam penettat,nbsp;Pbilippo uno e feptem Diaconis illic Chriftum przdicante. Nunc igitur ueie implctuxnbsp;iUed quod de Samaria feu Ephraim in prophetis prazdiftum eft. Eamp;ias Ita air. Leuabirnbsp;lignum in nationcs Sicongregabit ptofugoslfrael,amp;difpcrfosludacolliget ^quatuornbsp;plagis teirz.St auferctur zelus Ephraim, St hoftes luda peribunt. Ephraim non acmulaznbsp;bitut luda, St ludas non pugnabit contra Ephraim Et Hieremias. ftorfum aedificaberis

» 3

IN CAP. OCT A V VM ACT. APOST.

MÎrgoIfradjadhucomabcristympanistuis, amp;cgrcdicrisin fhoroludentïö, adhucph» tabîs uincasinmontibus Samariac, plantabunt plantantes, amp; dona tempus ueniat ncnnbsp;uindemtabunr.quiaeritdics in quaclamabuntcuftodcs in monte Samariæ,amp; in montenbsp;Ephraim: Surgitc amp;afeendamus in Zion.ad Dominum Dcum noftrunx Ac mox: Connbsp;ucriamluftum corum in gaudium,amp; côfolabor eos,amp; latificabo cdoloiefuo. Hæamp; aliarnbsp;prophetiaEde SamatiafcuEphraim.obdiuturnitatc iampenc in obliuionemhoimucnbsp;ncrät. AtDeusnöobliuifciturfuacueritatis,nücenimPhiIippoin Samaria Chriftu prænbsp;dicante,itbplcturuaticinium: Nunc eongicgantui profugiifraelis,nuneaufcrturzelusnbsp;Ephraim.nunc ornatur uirgo Ifracl ty mpanis fuis, nunc plantat uincas in monte Samanbsp;lia?, nûcclamant cuftodcs in monte Ephraim. Surgitc afeendamus in Zion ad Dominanbsp;Deum noftrum.dum Philippus in Samaria lefum Cbriftii prjcdicat, qui eft in Hierulaznbsp;tern reuclatus, dum multi jcgroti illic mirabiliter faniratem per nomen lefu Cbnfti connbsp;fequuntur.dum magnum ûtgaudium in Samaria* Ecce hoc eft magifterium Domininbsp;Dfinoftri,quoe pefiimarc,nimirum perfecutionc,optima efficcrc poteft. Tanra exnbsp;nim bonitatis Deus eft.ut nihil malipermiiteretcredentibus in ipfum acciderc.nifi poPnbsp;tXfWpknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueller.optima quæuis beneficia per illud malum ipfis conferre. Conniuebat quon

rfocf« dam DOMIN V S, ut lofeph till us Patriarch« lacob,alicnigcnis uenderetur.id quod palt; tnurafï^âio rriexiftimanti ipfum i, ferisdilaccratum,maximum dolorem intulit- Sed hacaduerfiraznbsp;Ties matons te maximum beneficium roti familiæeius« Domino collatum eft Jacob cnim uricumnbsp;feliatatis oc familiafua, benefuio Jofeph.in Aegyptoprincipis, ab iniuria famis feruatuseft. Diffiznbsp;tafwncmnbsp;nbsp;nbsp;mulabatDominus ut Pharao opprimeretlfrai'litas in Aegypto.at non dilTimuIaffet.nift

^jebtre* maiusbonû uolmfletlftaihris per banc opptefl1or)cmconferrr.Efticiebattmm,utquo Inagisopprimcbantur.fomagis multiplicabanf.TolcrabatutSaul Dauidemin exiliônbsp;flgeret.Tion toleraflct aûr.ut hoc quicquid eft aduerfi Dauidi accidiflct.nifi per iliud uclnnbsp;iilcf Dauidem ad regnum erndire-Permittebat utChriftus otciderctur;ar non pcimifiPnbsp;fet illud,niri propofuiffct.fe Chriftum pamortem in perpetuam uitam dußiMum.amp; motnbsp;cemperChriftum , inianuam Qitæ confecraturum. Proindc fiquid nobis calcmitatisnbsp;tontigerit,agnofcamus uoluntatem diuinam,amp;confidamus, earn calamitatem roaioiisnbsp;felicitatis mcditatoriumeffe.Sicenimamp;«quoanimocalamitatem tolcrabimus.amp;libeznbsp;rationem mirabiliter cnnfcquemur,per Chriftum lefumDeminum noftrum,quicftnbsp;un« cum patte amp; fpiüuiianâo,Dcus laudandus in fxcula Amen*

dicauit, nobispalamteftatumrelinquitur. Nameum Philippus inperfetutioneeHic/ rufalemeieéîuseffctinexiliumamp;ueniffet ad ciuitatemSamariar,quemadmodum Lucasnbsp;fupracômemorauit,acibidemEuangcliondcIefu Chrifto adnunciaffet, multos quiznbsp;dem aerectedenrcs,adobcdientiam Chrifti addüxit.Sed multiquoq? infynceri.amp;hypoznbsp;ctitae.ucrccrcdentibus fefc admifccbant* lam intercos,qui minime fyncera fide,fidem iitnbsp;Chriftum fimulabant, primarius erat Magus quidam,nomine Simon, de quo Lucas ftcnbsp;» gt; (cribit. Vir quidam nomine Simon qui ante in caciuitate arrem exercuerat magicam acnbsp;gt;» gentem dementauerat Samaria, dicens fc effe quempiam magnum, cui aufcultabancnbsp;jj illi lt; minimo ufç ad maximum dicentes* Ifte eft uirtus Dci,qu« uocatur magna.Aufculnbsp;», tabantautemcLpiopteteaq^multo tempore magftis artibus dementaffeteos.Cum ucznbsp;rocredl

HOMILIAE lOAN. BR.ENTÏI.

t® CTcdidiffent Philippo Euangdizanti dcregno Dei, drç nomîneïefuGhtiSJ, baptiz»'* bantur uir i fimnl ac mulicres.tunc Simon amp; ipfe credidit, amp; cum baptizatus effet,« dhx«»nbsp;r cbat Philippo,uidenscç Cigna amp; uirtutes fieri, ftupens ammirabatuc. Principio obfernbsp;uandum eft, fi Magia initio fuitfcientiateium naturalium,«rtdc Si profefforcs huiusnbsp;«rtis alias magifiri, alias PhyGci diâi funt, e quorum numero fueiunt fortaffis magi lUi,nbsp;qui ab oriente ucnerunt ad adorandum Chriftû,amp;ex Daniele apparer,etiâ Danielem bunbsp;icarti nimirum Philofophiae naturali operam dediffe, qualem magum poffumus Si Saznbsp;fomonem appellare eprerum natucalium peritiffimus fuetit.Satanæ tarnen allufaâumnbsp;eff ,ut bæc naturalis ars in itnpiis corrumperef. Si maleficia feu incancationes minimenbsp;diuinasueiteretur« Artes igitur naturales,quibus return natura inuefiigatur.diuinanbsp;dona funt* Artesautemmagitîc,quibus homines deinentantur,operationcsSatansenbsp;funt • Proinde in lege dititur. JM aleficas non patiaris uiucre. Ac rurfiis; Ne fit maleficnbsp;eus nec incantator. Tamctfi cnim Satan fuapte natura ne in mufeas quidem minutiffiznbsp;mas.quasfcripturacyniphesuocat, quemadmodum Exodus de magis Aegypuacisteffanbsp;tnr, nec in porcos, animal immundum, ut eft in Euangelio,quicquam iuris aut poteftaznbsp;tis habet, tarnen ficut Deus Satanse per mißt utaffügetetlobem, adptobandamamp;exerznbsp;cendam pietatem elus, ita interdum permittit Satanar, utper malcficos Äincantatores,nbsp;aut miracula adat, aut praftigifs fuis oculos fpeftatorum perftringat, amp; faftis fantafmatiznbsp;busilludat. Vndc ficutMofein Aegypto uirgam fuam uittit incolubrum.itaamp;raaginbsp;Aegyptiaci fuas uitgas in ferpentes mutaucrunt. Et ficut Mofe uertit aquani flumimsinnbsp;fanguinem amp; eduxit e fluminibus ranas fuper terram Aegypti, ita fimiliter etiam maginbsp;fecerunt. Phytoniffa quoiç illa, quam Saul tonfultabat j incantationibus fuis efficit,utnbsp;imago Samuclis Sauli oftcnderetur.tametfinon eratipfeSamuel.fedSatanadimagiznbsp;nem Samuelis effiftus. lam amp; Chriftusdicit; Surgunt pfeudochriftiamp;pfeudoprophctacnbsp;amp; dabunt figna magna amp; prodigia.ita ut m errorem inducantur, fi fieri poffetetiam decnbsp;Ci. Et Paulus ait: Aduentum Antichrifti fore fccundum operationem Satanx cum omninbsp;potcntiaamp;fignis.acprodigiismendacibus. Ad hotum catalogum pernnctamp; hic Siznbsp;mon Magus,qui prscftigiis fuis per uirtutem Satanaeimponebat Saraaritanis. Legunti«nbsp;amp; apudEthnicosmiracula,uidelicet,fimulacralocuta, ftatuas fadicioruni deoiumfu«nbsp;fponte alio tranflatas • Qui fit autem, quod Deus tantam poteftatem S.itanæ eoncedit;nbsp;U‘ per magos amp; maleficos fuos,mitacula «'dar,aut mendacia figna operetur f Haud qua*nbsp;lt;uam fit fine iuftiffimis caufis:Tam bonus enim eft DOMIMVS DEVS nofter, uinbsp;nuUummalum fieri permitterct.finonpoffctaut uellet maius bonum per illud effi*nbsp;tere. Itaqi fi malum « Deopermittitur,certiffimum eft, maximum bonum feeuturum.nbsp;Conniuet igitur Deus Satanæ.utper maicficosaurpfeudoprophetasmiracuIaa'dat.Priznbsp;mum.utimpii propterimpietatemfuampuniantur.hoceft decipiantur amp; pcrcant.im

Pofleriaf eaufa.

Cflo gettfft doßrinteatnbsp;tthÿê»».

I

IN GAP* O CT A WM ACT, APOST,

BuUlfntraculfl, nnlhfignirecipicnds futit,£f ne angelos quidc de coeloaudlnidOTdt Proindeuthiquiamp;kgiamp; Eu«ngelioacdunr,in6defu3 exerceantoi amp;probcntur,per/nbsp;minit interdum DOMIN VS Satan«, ut mlracula operatione eius,per magos amp;jncanznbsp;tatores,autper pfcudoprophetas «dan cur. Prob arc autcm ficexcrcerc fidem,nonne bonftnbsp;opus eftt Vnde in Deuteronomio capite dccimo teitio ira faibitur; Sifurrexeritinnbsp;medio tui prophètes,amp;pr«dixeritftgnuni at^ portentumamp;eueneritquod locutuscft;nbsp;amp;dixcrittibi;e2(nusamp;fequaraucdcosaiicnos,non audies ucrbaprophet« illius,quianbsp;tentât uos Dominus Deus ucftcr.ut palam ßat,uttum diligatis cum an non, in toto corznbsp;de amp; in tota anima ucftra.Proinde.ctiamfi p magos pr«ftigia,amp; per pfcudoprophetas mlnbsp;tacula Hant, tarnen credarous ca fieri operatione Satan«, unde Si fugienda amp; dcuitandanbsp;font* Et quia Satan nihil poflit fua ui cd^icerc ,fentiamus Deum illi poteftatem concede«nbsp;ce,(imul ut impii puniantur, fimul ut pii probentur amp; cxerceantur. lam cum gcnecatininbsp;de magis amp; miraculis eorum dixerimus, nunc dicemus de SimoneMago, ex eoenim panbsp;lam fir,qux fint magorum amp; pfeudoprophetarum condttiones : nam non «dunt prodi/nbsp;gia autmiracula,ut comendent autlcgisautEuangcliidoftrinam, senomen ucri Delnbsp;glorificcnr/cd ut fe ipfos populo commendent, amp; fiâitia fua dodiina populum fcducanr,nbsp;ac démentent. Vnde hie Simon.non praedicabat Samaritis legem Mofi, fed fuas fupeiftlnbsp;tiones,nec prxdicabat cis Chtiftum,hoc efl'p:rmi(rioncm peccacorurn per Chrifium,fednbsp;feipfum,diccns fe ciTe magnum amp; pt«cipuum ucritatis dodotem* Ita^ pratftigiis fuis cfznbsp;ficiebat,utomnesSamariMnieifidem adhiberent. Poftquam autcm Philippus ad Sa/nbsp;mariam pctucnit. Si principe loco illic non fdpfum, fed Icfum Chriftum pr«dicarcr,uiznbsp;dclicet qf per ilium effet aditus in regnum ccelorurn, St poftea hanc prsdicationera uerifnbsp;leftupendis miiaculis confirmatet,eiicicndodxmonesde obfelûs,amp;fanando «gros^nbsp;multos Samaiitanos eoinduxir.utdeficientes «Simone Mago, fuxdoftrin« fidem adhinbsp;bcxenr,8lt;bapt]zarentur tarn mulicres qu«m uirt Quid adhxc Simonf Satan quidem cunbsp;lus'uirtute hafienus Simon multi prodigia ad decipiendos Samaritanos patrauerat,nbsp;Inagnaanimilibcntia pabm Philippotcfiftete,amp; ab ipfogentem auettciecupiebat,fidnbsp;trat ex perfecutione Hierofolymitana paulo prudentior faftus. Intclfigcbat enim lt;pcx ulnbsp;olenta perfecutione,quatn Hierofolymis aduerfus Ecdefiam Chtiili excitaucrat.Eoangenbsp;(ion magis piomouerct.quxtn imprdtretur.Proindecum hac non fucccflifrer,alia ufaagnbsp;greditur amp; enititur,uc Euangclio dolis incommodct;Nam tota pene multitudine Samanbsp;litanorû Philippi dodiinx de lefu Chrifto fidem adhibcntc,fuborna t amp; Simonem fuumnbsp;non ut uiolcntet Euangclio refiftat, fed ut fimulet fc Euangclio credere,amp; baptifmû accinbsp;piat. Tgitur Simon credidir,non quidcm uerc fed bypoctitice,amp; baptizatus elt,ac Philipznbsp;poadhsrebatQuam ob caufamtnon ut ueram iufiiciam confequcietur,fed primum,ulnbsp;fcquendo muUitudinis fidem.fauorcm corum no amittcrct. Timebat enim nefi paUmnbsp;Philippo,cuimulcitudoctcdebat,refiftcrct,auram populärem inter Samaritanosperdeznbsp;rei. Deinde, ut Philippe familiarior faA us, pofTct ctiam ab codifccre artem sdendi ralianbsp;miracula.qux ipfe magicis fuis artibus nunq cfficcre potuerat, at^ ita « PhilippoedoC*nbsp;maiorégloriam inter Samaritanos cófequcrctur. Simoni hirIcMago ualde fimileshacnbsp;noftra tempeftate funt hi,q ui fimulant fe Euangclio fidê habere, non ob aliam caufam,nbsp;quàm quia uident Euangelion multitudini placere, Kcupiuut fuamfamam Stgloriainnbsp;populo rctinere,quam putarent fe amifTuros.fi palam Euangclio rrfifterent At ficut Siznbsp;mon Magusjta illi perniciofiorcs funt holies Euangclii,q qui palam, amp;aperta ftontc renbsp;filiunr,Hi,n.clam fua ucnena dfundunt.altcra manu pané oftentantes,altera manu lapinbsp;dem gc(iantes,amp; in tentatione,aut perfecutione maiorl ofFendicuIodeficiunr, Qudeaócnbsp;ludiciûillifinthabituri,pofthacin Simoneaiaduettcmus-Nuncea^deSamaxitanisieznbsp;quunfcxpIicabimus.Sic .n.Lucas ait C« aût audilTcnt Apoftoll,qui erant Hicrofolymü,nbsp;recipifTct Samaria fermone Dci,mifer unt ad cos Pettu amp; loanné/qui cu dcfcendifièni;nbsp;oraueruntp ipfis^ut acciperent fpiritü fanftö,nondü enim in quen^ illo^ Ülapfus fuertf,nbsp;bapdzati tantum étant in nomine lcfaChxitt«Tiincif])poncbancn)anusfup€zillos,acznbsp;clpUbant

HOMI'LIAE IOAN; iBRENTlI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

tipîebantçg fpiritum fanftura. Quid hoc noux rei eft,(jgt; Philippus prædicauerat Saniäz ntanis eundem Chriftum, idem Euangdion, quod Apoftoli,amp; baptizauerat Saniaritaznbsp;nos codcm Chrifti baptifmo quo Apoftoli, attamen non dicitur eis fpiritum fandum minbsp;niftraffcs' Numcredideruntilli abfcj fpi'ritu fanäo? nonne prxdicatioEuangdlimini/nbsp;ftcrium fpiritus eftf nonne baptifmus cft lauacr um regcnerationis ac renoüationis fpiri znbsp;nbsp;nbsp;rnirttum

tusfandit quomodocrgointelligitur.cpSamaritanicrediderintamp;baptizatifuerint.non tarnen accepcrintfpiritum fanftumt* Vt refpondeam, obferuandum cft, fcripturam hitnbsp;non loqni de fpiritus fandi uiuificantis fubftantia, fed de manifefto fpiritus fanfii dono,nbsp;quod amp; Apoftolis in die Pentecoftcs collatum eft. Porto, fpiritus fanftus ncceffarius cftnbsp;ad iuftific3tioncraamp;f3lutcm,amp;confertur miniftcrlo Euangdii. Atmirabilcilluddonunbsp;fpiritus fanfti,quodcftdonum linguarum aliarumlt;5 infigniumuirtutum, maxime quinbsp;dem utilecft ad confirmationem minifterii Euangdii, ad falutem aut non cft neteffarinbsp;um. Cum igitur minifterium Euangdii tecens effet inftitutum, contulit Dens hoc doznbsp;num amp; miniftris amp; auditoribus, ut nouum Euangdii minifterium inauguraretur amp; tonnbsp;fctraretur,uidelicct, tp talc fit minifterium per quod confertur fpiritus fandus.uiuificansnbsp;amp;rrnouanscorda etedentium in lefum Chriftum. Nupcucro inftiruto amp; confirmatonbsp;mimftcrio miraeulum uifibilcdcfntfieri.manetautcilludquodmiratuloconfirraabaznbsp;tur,nimirum,tpptaedicatioEuangcliifitminifteriäfpiritus,8f(^baptifmusfitlauatrumnbsp;regenerationis.acrenouatroms fpiritus fandi.Sunt qui cx hoc loco probant fatramenznbsp;tumconfirmationis,quoduoi.ant,amp;docent,Prefby'terisamp;Diaionis liicrcprxditarcEu '«««cnbsp;angelion amp; baptizarc. Solis autem Epifcopis, qui dicuntur effc Apoftolorum fucceffoz r “Inbsp;res, lucre fat ramentum confirmarionis confetre. At primum res ipfa indicat, q» Epifcoznbsp;pipucros confirmantes (fitenimuotant) nonconferuntcismanifeftumdonumfpiriznbsp;tusfandi .quale Apoftolisin die Pentecoftcs ,amp;pef Apoftolos Samaritanis collatumnbsp;eft.deindc quod ad rationem minifterii Euangehei attincr.omnes qui poft mortem Aznbsp;poftolorum.prxdieant uerbum Apoftolicumdii funt Apoftolorum fucccfforcs, fiuc Eznbsp;pift opi, fiuc Prefbytcri.fiuc alio quodam nomine dicantur. Poftremo non utminiftcrlnbsp;urn,itadonummitaculorumsedcndorum accipiunt fucccfforcs« maionbusfuis.alioznbsp;qui ncccffc ctiam habcrent Epifeopi utleprofos mundarenqinfirmos (anarent ,amp; morznbsp;tuos fuftitarent, net iicet,ut c miraculis pct Apoftolos atditis, taha facramenta inftituannbsp;tur.qualiaSophiftx finxerunt. Itatç uanum commentum cft,cf hint facramentum cOnznbsp;firmationis probetur, nam cf non Philippus, fed Apoftoli, loannes amp; Petrus Samaritaznbsp;nis contulerunt donum fpiritus fanfti.non faftum eft ad t onfirmandam.partim fuperftinbsp;tioncm.partim tyrannicam authontatem Epifcoporum huius fcculi,fed ad corroborannbsp;dam authoritatem minifterii Euangehei, quod tunc primu ab Apoftolis inchoabatur.nbsp;Cum igirut tantis miraculis Euangelion de rcmiffionc peccatorum per lefum Chriftumnbsp;confitmatum fit.agite amiciffimi, firmam fidem ei adhibeamus, utfitnobis credentib.nbsp;porentia ad perpetuam falutcm in Chrifto lefu Domino noftro, qui eft una cum patre Stnbsp;fpiritu fando Deus laudandus in fecula Amen.

H O M ILI A XXXVf.

Vperioribus diebus baptizauimusSimonemMagum.unacura Samaritanis,amp; admnximuscû Philippotanqucrumamp;germaniinbsp;Chrifti difcipulum,adhæc donü fpiritus fandi Samaritanis imponbsp;fitionemanuû Apoftolorum cômunicauimus, Nuneprodemusnbsp;Sipalaoftentabimus infynceritatêamp;impuritatcm Simonis Maznbsp;g i,qui nomine quidem Chnftianus fadus eft, re aut ipla impius,nbsp;magus permanfit. Siecnim fcribit Lucas .’Cum uidiffct aurcmnbsp;Simon,cpperimpofitkmemmaöuü Apoftolorum dareturfpiz

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

quod efl: donû uariarumlinguarum.itanon Apoftolisfolum.fcdetiam aliis qbufdatn. utpoftea Ananiæexemplum cóprobabit.conceffum erat «Domino, ut hi aliisctiâhocnbsp;linguarum donum communtcarent, non quidcm uittute Siefficatia impofitionis ma/

rct.fanftificarer.S confirmaret, adeoij mitaculo declararet.tp minifterium Euangelii ta le fit miniftcriuimper quod Dominus fcribat, iuxta prophetam,legem fuam in uifccrib.nbsp;noftris,amp; in corde noftro,3deo^ fitlnobis in Deum,amp; nos in populum eius* Et iuxta ali/nbsp;umprophctam tale eft minifterium,per quod Dominus aufert«nobis corlapidcum,Sfnbsp;dat nobis cor nouum amp; carncum, fpiritum quolt;5 ponit in medio noftri,Sifacit ut in pracnbsp;ccptis cius ambulemus. Vnde Chriftus per Euangeliftam dixitCum uenerit paracktus,nbsp;quern ego m ittam uobis a patre,fpiritus ucritatis, qui « patrc proccdit, ille teftimoniumnbsp;perhibcbitderae,hoc eft, cum cffufum fuerit donum linguarum, quod eft donum fpi/nbsp;ritus fanfti, tunc manf fefto mitaculo cóprobabitur, cp mcum Euangelion, nimirum,nbsp;me effe fatisfaftorcm amp; expiatorem pro peccatis, meefiè niam,uitamamp;rcfurreftio«nbsp;nem.fitpotentia adfalutem omnicredcnti. Atq?haeceft ueraac germana ratio,curnbsp;Chriftus inecclefia recens condita,hocfpiritusfanfti donum opulenteeffudcrit.Vidcaznbsp;musautem nunc, quim inique Simon de hocdonoamp;detoto Chtiftianifmo fentiat,5Cnbsp;quAni male abuti copiât. Nam uidens donum iftud per Apoftolos impofitione manu/nbsp;um eorum aliis conferrl,accepta pecunia,amp; Apofl olis oblata, peri it, ut amp; eadrm poteftasnbsp;fibi conferatur. Hacigitur petitionc,principio prodit animum fuum,^ Chtiftianifmo fcnbsp;ttadiderir,non ex fynccri täte fidei,uidelicet, çp ferio affeftaret lufticiara, qua: eft tcmiffio

iufticiam amp; beatitudincm, fed quia inhiant in opes ecclcfiafticas, ambiunt principatuni fupcr facerdotes.quær unt famam apud exteros, ftudent delitiis, amp; amant licentiam au/nbsp;dendi ac faciendi quiduis. Sic Euangelicifunt.At ne erres,Euangclion non doc et ambinbsp;tionem,auaritiam,rapinam,licentiam,amp; alia id genus fcelera.feddocct ueram iufticiam,nbsp;docet contemptum amp; negkftum famæ,opum,amp; honoris propter Chriftum.docetobedi

quod Simon Magus hi codé iudicio, quo Simon percellentur. Deinde fignificatSimon fua prxdicatione amp; oblanone pccuniae,cpChriftianifmum non aliter rcputet,qu«m mer/nbsp;caturam inftiroriam.inquamercesprecioemuntur utplutis emptoribus obtrudanturnbsp;St reuendantur. Sicenimin animum fuum induxitSimon.-Quidceflast' quidtorpes^ cnnbsp;oblata eft tibi maxima conquirendi lucri occafio. Apoftoli hoc habent donii, ut cuicunqjnbsp;uclint,communiccntdonû fpiritus fanfti. Vides autem ipfos efle imperitos homincs.qulnbsp;fuacómoda negligunt,proindeenitcrctu,utabipfishancfacultatécoemas,fic.n. patuûnbsp;quidem fumptum facies,fcdingens lucrumparabis, paucos nummos expendes,fedhincnbsp;tnultos thefauros no diuitiarum folum,fed amp; honoris amp; gloriæ acquires. Quifqs cnim uonbsp;luertt à te hocdonopatticeps fieri, non patuoprecio id impecrabit.Etcutiofi funt homi/nbsp;nes.oranesfuas diuitias magna animilibentia pfundent, modo his admitandisdonisnbsp;potiantur. Sed heus tu Simon Mage.Chriftianifmus non eft mercatura inftitotia,ut prenbsp;cio emas fpiritum fanftum,8t poftea pluris reuendas, fed eft gtatnita gratia, qua omnianbsp;gratis«Deoabfqt ullouelprecio uel merito exhibentur amp; accipiuntur. Omnes.in/nbsp;quit Efaias.fitientes uenitead aquas qui non habetis argentum,properate,emitenbsp;amp;coniedite« Venite,emite abfq;argento,8t abfque uUacommutatione lac St uinum.

/

ROMItlAE lOAM. BdENTII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S

Et Paulus rluftiftcantur gratis per gratiam illius per redemptionem quæ eft in Chrifto ï^fu, quem propolUK DE VS reconciliatorem. Ac rurlus. Gratia eftis feruati perti-dcm,idi5 noncxu'jbis, Dcidonumcft,nonexopenbu.',ne quis glonetur. Sedde bacnbsp;le audiamus Petrum,Mago pccuniam prodono fpiritus fanfti offerenti refpondci.tf m;nbsp;Pe.uniatua (inquitPetrus)tccumfitinperditionem.quoniam donum Deicxiftimaftinbsp;petuniis parari. Non eft tibi pars nc(ç fors in hac re, cor enim tuum non eft reftum co gt;nbsp;ramDco,Refipifteigituf abifta maliuatua,amp;rogaDeum ,fiforte remittatur tibico/nbsp;gitatiocordistm. Infelle enim amaritudmis,amp; colligatione iniquitatis uidcoteefTc,nbsp;Audis fermoncm plane apoftolicum ; Pnmum enim Petrus oftendit Mago peccatum oftfnpo peenbsp;fuum,amp;dicit. Tuexiftimasdonum Deipecuniisparari. Hincigitur intelligo.tefpecie «tor«« tanbsp;lamp;ago*

quit)tuatecumfitinpcrditioncm,hoccft,percasunatumpccuniatua,QuidhocîHocz ^*^quot;*^* cine eft apoftolicum, hommes tam crudelitcr malediccre amp; condemnare? At tu Lias *nbsp;IPetrum nunc nonexpriuatatemeriiatc.fedcx publico officio loqui. Officium autemnbsp;apoftolicum eft.non folum remittcre peccata.fcd etiam retincre. Ad Ezechielem dicitur.nbsp;Sidicentc mead impium mortemoneris,non adnunciaucris ei,nelt;^locutus fuetiSjnbsp;ut auettatur a uia fua impia amp; uiuat.ipfe impius in iniquitatc fua morictur* fangnincirtnbsp;aurem eiusdc manu tua requiram. Ad apoftolos dicitur: Ite in orbem St przdicatc Euannbsp;gelion: Quicrcdideritamp; baptizatusfueritfaluus erit,qui autem non crediderit,conznbsp;demnabitur. Jam Simon Magus, certum fpecimen dabatfc non ingenue in Chriftutnnbsp;credere 4 lure igitur a Petro una cum fua petunia condemnatur. Hie autem mihiobznbsp;fcrua quanta fitdiuina indignatio fupcr peccata- Ifte enim Simon non defignauerac.nbsp;Iatrocinium,non commiferat furtum, non perpetrarat adulrcrium. Harcenimflagiznbsp;tia pene fola hic mundus pro peccatis computat. Sed tantum pcticrar, ut pro oblatanbsp;pecunia fibi concedcretur facultas communicandi ahis donum fpiritus fanfti, attaznbsp;men feueriffimafententia una cum pecunia fua condemnatur. Quid ergo putas fu/nbsp;turum fuper eos, qui grauius aduerfus Deum St proximum peccant, nunc blafpheznbsp;miis, nunc latrociniis, nunc furtis.nunc adulteriis, nunc conuiciis, nunc execrationiznbsp;hust' Si bypocrita, qui tarnen habet fpecimen boni tam grauitcr condemnatur, quidnbsp;fiet illi, qui ne fpecie quidem bonus eft, fed palam amp; impudenter peccat t Carterumnbsp;Petrushacfuafententia, nonfolum Simonem,fedprimum quidem Simonem, dcinznbsp;de autem in Simone omnes cos condemnat, qui exiftimant dona Dei pccuniis parari.nbsp;Et qui funt illif rogas i contemplate falcem fuperiorem Papifticac religionis ftatum, 5tnbsp;inuenicshac PetrifententiatotumPapatum.unacumfuis opibus condemnatum effe.nbsp;Nonne remiffio peccatorum donum Dei eftf Etquis hoe Dei donum pccuniis uenznbsp;diditr nonne Papa, Epifcopl, St facerdotesf qm mdulgentiis fuis hoc egeruut, ut quamnbsp;plutimos nummos ex his quipeccatafua confitebantur emungcrentt' Nonne com/nbsp;munio fanftorum donum Deif St quis hoc donum uendidit ( nonne monachit Sinbsp;8t hi qui proprias inftituerunt fratcrnitatcs^ Illi enim in fuam communionem 31nbsp;fratetniutes neminem ferme recepexunt nifi numerau pecunia. Dies me dcficeret,nbsp;cxutfnKatc Omni* onptioniun * HcaditxonHO} gencx% tn ecdefia.

w

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

- îgîtur Petti fcntcntia tota Papifticae rcligionis mcr a’ura condemnata eft« fam at hoc in Simone animaduectendum eft, quid ill is aedderc folcar ,qui parno minime conlt;-Sonanit exa Knci,maiocainglociamfuam.d£priuatamutilitatemambiunt. Eratcnim Simon un«nbsp;tmplo adma cum alas baptizatus.acceperacetiam, utucccfimilecft,un«cumaliis Samatitanisdoznbsp;nemur. ut num fpiritus fanfti ,feu donû linguarum. Hoc autem nó contentus ambit amp; illud ut nonnbsp;furuo pmns folum ipfehabeat donum linguarum, fed etiam faculcatcm aliiscommunicandi illud,nbsp;fo/tte(Ut‘ non ad publicam fed ad priuatam fut utilitärem. Tantum igitur abeft, ut eafaculutcnbsp;potiatur ut enâaliis donis pr iuctur.Sic Pharao nó contcntusditïonc Acg^’ptiaca.ambiçnbsp;batetiam dominiumfuper populum Del. At non folum dcftituebaturdominiopopulinbsp;Dei, uerumetiam fuo imperio. Saul non contentu ?, cp ipfe in regem Ifraelis eleâus étatnbsp;etiam hoc quçrcbat,utrcgnumad pofteros fuos.inuito etiamnum dco.transfertet-SedSr ipfe occifusoccubuit.amp;pofteri dus régnum non func affecuti. Proindc admoneaznbsp;murhisexemplis,amp;aliena{ruamurinfania,utparuoco.itenti,amp;inpaudshddcs fuÿnbsp;multa conftituamur • Poftremo oftenfo peccato,8t pronunciata côdemnationis fentenua,nbsp;oftenditPetrus uiam.quaSimon poffttfibi parare peccati rcmiffioncm,amp;efFugcrecon-demnationc,dicens.K.cfipifce ab iftamditia tua,amp; roga Deum,ut remittatur tibi cogitanbsp;tiotordis tui. Hic iam uides quorfum tendant apoftolicac increpationes amp; condemaariznbsp;Qgorf«« ones.nimirum.non ut hi qui increpantur amp; condemnantur, perpetuo pereant, fcd utnbsp;tendantA« pctifta ad uçram falutem perducantur. Tradatur,inquit Paulus, Satan« ad interitû carznbsp;pofioliclt;etna nis. Quare f ut a Satana diripiatur^ minime, fed ut fpiritus faluus fit in die Domininbsp;(Tc^tioncf • lefu. Etrurfus;R.edarguito illos feucriter.Quaret ut pcreantÿabfit,fed ut fani fint in fide*nbsp;Sicenim Petrus haflenus Simonemob peccatum fuû inctepauitamp;tondcmnauitQuaninbsp;obrem^utmaneatincondcmnationet minimeomnium;Seduccondcranationemefiuznbsp;giat. Vndeindicateiuiameffugicndi. Refipifcediccnsabiftatuamalitia. Refipifcercnbsp;- . autem aliud noneft,qult;im agnofeerc peccatum. Si credere cp per Chriftum peccatumnbsp;fit remifium,3c dignos pcenitcntiæfruôus proferre.Inter fruftus autem paenitentiar priznbsp;marius eft.inuocatio nominis diutni,feu oratio. Roga, inquit, Deum ut remitutur tiznbsp;Cegitaiones bi ifta cogitatio cordis, Vbi nunc funt qui fennunt cogitationcs cordis eftè a ucdîgaznbsp;eordis non 11 libéras é fcdicet peccatum eft, quod ore aut minu defignas, amp; non crû peccatumnbsp;t^ebbtMt' quod côtuittiscorde.membro hominis longe oim nobihffimor Non côcupifccs, inquitnbsp;lex. Et qui uiderit muücrcm ad concupifccndam eam, iam moctbatus eft in corde fuo,nbsp;Nec Petrus admonuiftct Simoncm.utpro remiiTione cogitationis eordis orarec,nüïnbsp;mala: eordis cogitationcs effent peccatum coram Deo grauilTimum. Iamfi cogandusnbsp;eft Deus proremuTionecogitationiseordis, quantofolicitius,quanto ftudiofîus roganznbsp;duseftpropeccatisautorc.autmanuauc alioqui externo fado commiiTis. Sedquidadnbsp;’ ’ hacc Simon ( Refpondens dixit. Prccemmi uos pro me apud DOiMlNVM, nequideznbsp;” ueniat in me horû ,quæ dixiftis. Siuc Simon piarefipifcentia.fiue impio metuapofto'nbsp;lorum, interpellationem petiuerit, certum tarnen eft, alienam interpellationem nihilnbsp;ualere,nifi is pro quo intcrpellatur refipifeat. Intcrcedit Mofc pro Pharaone; fed is fit inznbsp;duratior. Intercedit Samuel pro Saule ; fed audit. Vfqi quo luges Saul, cum cgoproleceznbsp;(Jiemm erd rimeuin. ProhibeturStiercmias neoret pro populo :fiquidem is nuUo pado potuû adnbsp;tianemnon pocnitentiampcrduci.Et pereundem prophctamdicit DOMINVS. Sifteterinc Mc^nbsp;(Mlerenift fitSamuelcorammc, non eft anima mea ad populum iftutn- Ad Ezechielem quoq; facznbsp;ipfireßpticd tus eft fermo Domini dkens. Fih hominis terra cumpeccaueritmihi,utpraruaricetucnbsp;praeuaricans.cxtendara manum meam fupcr eam,amp; conteram uirgara panis cius,amp; imznbsp;mittara in cam famem Si mterficiam deca hominem amp; iumentum. Etfi fucrint tres uiznbsp;tiifti in medio eius Nohe.Daniclamp;lob.ipfiiuftitiafuaiibctabuntanimasfuas. Haeccânbsp;Ita fc h3beant,rogcmus quidem diledifiimi.proximos noftros, utpro nobis apud Deuosnbsp;intercédant. Natnamp; Paulus,tantus uidclicccapoftolus,qui intettium coclumraptus fueznbsp;rat, obfecrauK Romanos fideles quidem ,attamcn Paulo in pietate longe inferiores,uCnbsp;ipfiani laboiamem pccaüoalbiisad OeuinadiiutucatNaaeft gutem fentiendun^^

I

Sc Joannes,qui primi plantarunt Ecclcfiam Chrifti in Samaria,SC excitarunt Sa maritanos ut fecum afcenderintin Zion ad D O MIN V M‘dcum noftrum,nbsp;Quomodo hoc inquis,fadum eft,cum poft hiftoriam Simonis Magi Lucas itanbsp;fiibiungati' EtilliquidemteftificatiSClocuti fermonemDei,reuerfifunt Hieronbsp;lblymam,0^multisoppidulisSamaritanorum euangeltóabant.Hicdicit quiznbsp;dem LucaSjApoftolosprædicafleEuangelionin Samaria,attamcnnon fcribicnbsp;Samaritanos una cum Apoftolis profedos efle ad Zion aut Hierufa!em, Necpnbsp;enim id licebat,partim ob multitudinem credentium Euangdio in Samaria.parnbsp;tim ob pcrfecutionem quæ erat Hiero foly mis aduerfus credentes, partim etiamnbsp;ob inuetcratum odium,quo ludaci Samaritanos pcrfequebantur.C^uomodo iginbsp;turillud impletum eft quod ProphetaprçdicitSamaritanos ad Zion cum Aponbsp;ftolis afccnfuros, Facile ad hocrelponderi poteft,fi fciamus quid fit afccnderenbsp;in Zion ad Dominum deum noftrum. Non enim eft pedibus profi'cifci in Hie#nbsp;rufalem,fedeftcredereEuSgclio,quodinZion feu Hicrufalemmanifeftatumnbsp;cft.QuienimcreditEuangeIiodeJefuChrifto,is afcenditadZion, Proinde feregrinatianbsp;quotquotadhibuerunt fidemprædicationiApoftoIorum,hiuna' cum Apoftonbsp;lisad Hierufalem profedidicuntur ad DominumDeum fuum, Ex hocautemnbsp;ioco nobis difcerelicet,quomodononfolumuereadHierufalem,quamn5cuonbsp;camus fandum fepulchrum, fed etiam ad Dominum dcum noftrum pcregrinanbsp;ri debeamus.Sunt enim qui religionisergojamp;confequende remiflïonis omnianbsp;peccatorumgratiaproficifcunturadHierufaIem,hoceft,terramfandam,adinnbsp;uifendum fepulchrum Chrifti, ôfillic ob egrcgium illud peregrinationis faciznbsp;nus équités aurati creantur.Iamlicebitquidem fepulchrum Chrifti inuiferc,liccnbsp;bit SC coram mundo equesauratus uocari,Hocautem prorfum contra Chriftianbsp;nifmirationemagiturjqjrcmifli'opeccatorumexoperepcregrinationis fpcrat,nbsp;nec eft q, eques auratus coram Deo reputctur,qui hunc honorem in hoc fæculonbsp;confecutus eft.Proindequiitaperegrinatifunt ad Hicrufalem,hifæpenumeronbsp;ad Satanam po tius ad Dominum deum noftrum profedi funt,Sed hoc demunbsp;uerceftafccndere adZionö^ peregrinari ad Hierufalem,uidelicet,credere innbsp;EuangcliondeIefuChrifto3q)peripflimhabeamusremiflîonempeccatorum,Ô^nbsp;placatum patremincce’is.Hacenim peregrinatione afcenditur ad Dominumnbsp;fleum noftrum,Ô£^ impetratur,utuereequitcs aurati coram Deo efficiamur.Ete# Ven cquitetnbsp;nimquiEuangeliocredit,neceflehabet primum omnibus renunciare quæ pofltnbsp;Act,ita ut porro nihil carum rerumnift pro uoluntate SC mandato Dei uti uelit ?nbsp;Deinde pugnare aduerfus principatus,aduer fus poteftates,aduerfus mundi donbsp;rninos,redores tencbrarum fæculi huius,aduerfus fpirituales aftutias in cœle#nbsp;ftibus.Qui autem hæcforti animo aufus fucrit Sc feccrit, nonne multo mel iorinbsp;I'urc eques auratus dici meruit,qui uel fexcêtics Turcarum impetus fuftinuit*

o

«

IN CAP. OC.TÄVVM ACT. A P O S T,

T alts eques fuit P aulus,di cens:Bon5 certamen decertauijcurfum confuni a uiji demferuauijquodfupercftsrepofitaeftmihi iufticiæ corona, quam redder mihinbsp;DOMlN V S indieilloiuftusiudex. TalesfueruntHebræiadquosApoflonbsp;lus ita fcribit:Ingens certamen fuitinuiilis afflitflionum,partim quidem dumnbsp;probris 0(rpreflurisafFcdi,fpe(flaculofuiitisomnibus,partim dumconfortes itanbsp;conuerfantium fac’deftis.Itacpenitamur etiamnos,ut fide in Euangelfon,adnbsp;Zion,ad Dominum deum noftrum percgrinemur,immo ad patriam proficifcanbsp;mur, decertantes bonum certamen contra aducrfarium noftrum Satanam,nbsp;militiæcoronamaflequamur, Sed expugnataper Philippum Samaria, innbsp;obedientiamChriftiper Apoftolos Petrum Slt;loannemreceptaSCconfirmata,nbsp;tempus eft ut aliæquoc^ regiones debellentur ôi. fub iugum Chrifti mittantur ?nbsp;De Meifia enim prædidum eft,qgt; dominaturus fit a mari ufcp ad mare, ôi a flu^nbsp;mine ufcß adterminos orbis terrarum. Poftquam igitur refurrexit a mortuis,S6nbsp;incoclumafcendit,mifit Apoftolos.aliofc^difcipulosin totumorbem terrarumnbsp;ut omnes populos infidem rcciperent,0if Meffîæ obedientes rcdderent. Fit auisnbsp;ArmdApo ternhæcregionumexpugnatioualdeadmirabiliter,nonarmiscarnalibus,nonnbsp;flolicd. gladifsferreis,nonexercitucataphra(fto,nonhaftisacutis,fed folaprædicatio/nbsp;neEuangeltj,folif(^ imbecilIibusChriftidifcipulis,nuno huius fæculi prælîiïnbsp;dio munitis^Accedit Sc hoc mirum,qgt; regionum populi ita in fidem ÔC obediennbsp;tiam Meffîæ recipiuntur, ut nihilominus tarnen maneant fubditi fuorum ma/nbsp;giftratuG ciuilium,immohis multo obedientiores in rebus ciuilibus per fidemnbsp;inlefumChriftumfiant.Nonenim Samaritani ideo afuo magiftratudefecesfnbsp;riint,quiaperpraedicarionem Philippi nouo régi lefuChrifto feîe tradiderunt,nbsp;fedpotius obfequentiores magiftratui ciuiliinrebus ciuilibus fadi funt,q» exfii#nbsp;deinChriftumdidicerint,magiftratumefleordinationem Dei, Recepta ergonbsp;Samaria in fidem lefu Chrifti, quam deinde regionem inuafit Phih'ppiis occu#nbsp;pandam,6C ad fidem Chrifti ducendam f profedo, quantum e fequenti hiftorianbsp;deEunuchopraefedo reginæ Candaces in Aethiopia animaduerti poteft,pernbsp;unum hominem eumc^principem ad fidem Chrifti tradum,inuaft'ttotam Aci#nbsp;VoeatioAe^ thiopiamoccupandam.Etenimhocquoc^ anteaperprophetaspraîdidumeft,nbsp;thiopum •nbsp;nbsp;nbsp;Op Aethiopia feCe traditura fit in obedientiam Chrifti, Venient,inquitpfalmus,

legatiexAegypto,Acthiopialeuabitmanusfuasaddeum,Etrurfus:Eccealie^ nigenæ SC Tyrus ÔC populus Aethiopum nafcuntur illic,uidclicet in Zion, Acnbsp;iterumiCoram illo procident Aethiopes.Et alius prophcta:Omncpecus Cedarnbsp;congregabitur tibi ,arietes in Nabaioth miniftrabunt tibi, Videaraus igiturnbsp;nuncquomodoidquodprophetaepracdixerunt,complcri per Philippum coe;#

5, ptum fit,Angelus DOMINI locutuseftadPhilippumdicensîSurge ÔCuade J, meridiem uerfus, ad uiam quæ defccndit ab urbe Hicrofolymorum, ad ciuita/nbsp;,, tern Gazam,hæc eft dcferta. Et furgens abijt. Vide obfecropromptiffîmam Phtnbsp;Iippi obedientiam. Mandatur ei ab angelo, ut ad earn uiam uadat quae ducit adnbsp;GazamurbemPhiliftinorum,quondamquidemflorenfem, nunc autem defers»nbsp;tam,autindeferto fitam.Illeautemconfeftimmandato angeli obfequitur,nii*nbsp;KtdnJdlddei hil refponfat,nihil requirit,nihil interrogatquid illic fadurus aut paflurus fit,nbsp;Honeffe fern num prædicaturusEuâgelionauibusindeferto t numfeipfumobiedurus latronbsp;t4itd4,fed nibus f nihil harum rerum requirit,fedftatim angelo uocanti obfecundat, Ex^»nbsp;emplumobferuandum,utpræceptaDeiquæ nobisdiuinitus proponSturnonnbsp;curiofe fcrutemur,fed pia fimplicitatceis obediamus, Etenim Dominus Deusnbsp;nofterhancfercconfuetudinemhabet,utinmandatisfuisquæinprçrentiarumnbsp;quidem facienda funtpalampræcipiat, quae uero in futurum facienda funt,eanbsp;ufcjpad fuum tempus reuelandacaclet, Sicpraecipit Abrahamo,utexiret de ter^nbsp;ra,dc

if

gt;»

ff

ff

ops commendatur,primumamunerisfui dignitateÔCpûtcntia,eratenim dy# l Affiwopà naftes feupræfedusreginæ Aethiopum,quæ uocabaturCandaccjfiue illud genbsp;nerale nomen fueritreginarum Âcthiopiæ,quemadmodum rcgum Aegyptio#nbsp;rumPharaojfiueilla fueritquamfæcularesliteræfcribunt Aethiopibus impe#nbsp;rafre,mulieremuirilem fane,fed alterooculocaptam. Hiccumfideliterpræfe/nbsp;(fturam fuamadminiftraffetjquæfturamadeptus, uniuerfæ regiægazæpræ#nbsp;fedus cft.Sic enim ordinationediuinafieri lolet,utqui iuxta EuangeliCam fennbsp;fentiaminminimo fideliseft,fupcrmulta conftituatur, Namquod regina cre#nbsp;diderifct omnes fuos thefauros,argumentum eft,ipfumfidelitatis uirtute alfosnbsp;longefuperafte* Deindecommendaturquoqt a pietate animi.Tametfi enimnbsp;longe ab urbe Hicrufa!emhabitabât,tamêinucorandi caufa profedus eft, Sednbsp;inquis,annonpotutt domi fuæDeumadorarc,quid opus erat ad Hierufalemnbsp;proficifeii Potuit quidem, ÔCeafuitpictas eius,utproculdubio etiam finein#nbsp;term/ftione domi fuæ deum adorauerit, fed quia templum Hierofolymitanumnbsp;promiflionemDcihabebat,ut qutfquis fine ludæus fiuc alienigena in co loconbsp;oraretjuoti fui compos rcdderetur.ut teftaturdedicatio Salomonis, unde QC donbsp;mus oraiionis uocabatur Jdeo multiad hoc templum etiam elonginquis regionbsp;nibusorandi caufa proficifeebantur. Hoc autem nihil aliud erat publica drnbsp;fciplinaamp;^Iegis rudimcntum.Chriftus enimquieft ucru tn templum,dicinVe/nbsp;niet hora nunc eft,quando neepin montchoc, necç Hierofolymis adorabitisnbsp;patrem,fedueri adorarores adorabuntpatrem infpiritu amp; ueritate.Commendanbsp;turigitur Aeth/ops,q,legis rudimentum obferuarit donee per Chriftum inue#nbsp;rirate eruditus eft. Accedit amp; hocadpietatem eius,qgt;in itinere in curru fedens,nbsp;nonuacabatocio,autlegendisfabulis,fedlegcbat,inquit Lucas,Efaiam pro#nbsp;phetam,Dixitautem fpiritus Philippo,accede6^adiunge te ad currum iftum*nbsp;Accurrensautem Philippus,audiuit eum Icgcntem prophetamEfaiam,amp;ftumnbsp;primumintelligens quare iulTus futfletin earn uiam abire,6C fefead currum tunnbsp;gere.Etdixitad AethiQpem,intelligisnequælegisf AtilleaicQiii namenimnbsp;pofl'um,nifi aliquis dux uiæmihi fucrit.''Rogauitcp Philippum ut afeenderet,nbsp;federetqjfecum. Alia Acthiopis uirtuscommemorarur,quod ram potensuirnbsp;multahumanitatcad feincurrum fuum inuitauit hominem forte obuium,ô^ufnbsp;apparebatabiedum acfotdidum,0^quodnonerubueritfuamignorantiamfa#

o X

*

IN CAP, OCTÄVVM ACT, APOST.' terGamp;abiUoquantumuis abiedohomine difcere fenfumprophetai,Profcdonbsp;multi noftrum longißtme ab his uirtutibus abfumus,fi enim uel pauciffimo honbsp;norein hoc fæculo præditi fumusjquaû'nos fob' uiueremus,ita alios præ nobisnbsp;faftidimus acpræfumimus nosomnia,non folum quat ad ciuilem rerum admi*nbsp;nillrationemjfed etiam quæ ad religionem pertinent,fcirc,nec cuiufquam indfnbsp;gere,qui nos in rebus facris erudiat, Qiiid autem ifta arrogantiaaliud fecum at/nbsp;tuleritquam extremam perniciem f Qiiid iftafcientiae præfumptio aliud figni/nbsp;iîcaueritquàmfummam ignorantiamf V fûsrex Judareqciensfacerdotes,do,nbsp;eentes dim,ne contra legem DOMINI incenfum adder et, exiftimans fe le*.nbsp;gem Domini melius omnibus faaificulis noffe,quid aliud arrogantiaamp;S præ*nbsp;iumptionefuaegit,quam qjfeipfumpublicæ infamix obiccit,amp;^ lepracontami*nbsp;nauitf Pharifxi arrogantiaôiprxfümptioncadcæcum dicentes,lnpeccatisnanbsp;tuses totus,0^tudocesnost atcpillum eijcicntes feipfos excxcarunt.Ecquidnbsp;aliud accidiffethuic Aethiopijfi Philippum uthominem contemptum faftidif*nbsp;fetr Nonenimconfecutus effet cognitionemChrifti,quapriuatus,nunquamnbsp;ueramfalutemadeptusefl’et,NuncautcmamplediturPhihppumhumaniter,fanbsp;tetur fuam ignorantiam ingenue,SC doceri cupitetiam ab hominc omnium abznbsp;i’ediffimo, unde uere illuminaturcognirionc Chriftiqux eft uitaxterna, 1 roznbsp;inde omni ftudioenitendum nobis eft, utexclufa omni arrogantiaôC fuperbia,nbsp;dociles nos prxbcamus adpcrdifcenda fenfa facrx fcripturx, qua eruditi nonnbsp;tarn ad omneopusbonum prxparemur, quàm perpetuam foclicitatem confequanbsp;murper Chriftumicfum Dominum noftrum,qui eftunà cum pâtre SCfpiritunbsp;fando deus laudandusin fæcuk Amen,

H O M I L I A XXXVni,

Væ adhuc reliqua funtde eunucho Aethiope,hodiemo die,amiciffimi, ueftris precibus adiuti perfequemur, Euniinbsp;chus enim rcuertensaHierufalem,non ociabaturin currunbsp;quouchebatur,necnugadbusfabulis tempus tercbat,fednbsp;animum fuum diuina ledioc pafcebat ? T une autem, quartnbsp;do Ph ilippus acceffcrat,in cum I ocum Efaix inci derat, qufnbsp;______fcriptuseft capitequinquagefimo tertio,Sic enimLucas ait : Argumentum lcripturæ quam legebatcrathoc: Tanquam ouis adoccift'o*nbsp;nemduduseft,amp; ficutagnuscoramtondentefcmutus,ficnó aperuitos fuum,nbsp;inhumilitateipfiusiudiciumeiusfublatumeftjgenerationemautem cius quisnbsp;cnarrabitc'quoniam tollitur de terra uira eius,Reipondcns autem Eunuchu#nbsp;PhilippodixiuObfecrotedequo prophetadicithocrdefcandealioquopiamsfnbsp;Aperiensautem Philippus os fuum,6Cincipiens a feriptura ifta prxdicauit illinbsp;lefum. Non eftalius propheta quiclarius ÄS dilucidius de lefu Chrifto feripfenbsp;rit qu-itn Efaias,Vndehaudimmerito aplxriflt;^,Euangchftauocatur,EtEuannbsp;tiflimcutuntur, Eftö^huius prophetxliberoblatusChrifto,furgcntiadIegcn*nbsp;dum in SynagogaNazarethanajSCftatimutChriftuslibrumexplicauitjinuc*nbsp;nit locum ubi fcriptum erat: Spiritus domini fuper mc,proptereaquod unxcritnbsp;minandus effet,diuina difpcnfationc cius prophetx ledioncm arriperetjounbsp;ximeomnium deChrifto 6Cregno eius prophetauit, Videamus ergo o’

HOMILIÄB IOAN. BRENTIL

poffunt haec uel in Efaiam uel in quemuis alium aut patriarcham aut prophe* -tam, aut martyrcm compctere t Tametfi enim Efaias ÔC multi alij iniuriam a per fecutoribusjqui ipfos abfq? ulla iufta 8C legitimacaufa trucidarint,paffi fint,nulnbsp;lus tarnen eorum languores noftros amp; dolores portauitjnullus propter noftranbsp;fcelera occifus eft.Etnulliuspaflionepacemhabcmus.Nulliusliuor,noftra fanbsp;nitaseft,necDominusinullo eorum iniquitates noftras pofuit «Quinamp; ipfinbsp;quotquot funtpatriarchaî,prophetæamp;^martyres, ad eumquotp catalogumpertfnbsp;nentjdequoEfaiasdicittOmnesnosquafioueserrauimus. Vnde Qi. fiiniuftanbsp;ab hominibus coram hominibus pafli funt,tarnen coram Deo peccatores exi«nbsp;ftentes,iuftiflima f.ippliciapertulerunt. Dicit enim Dauid: Si iniquitates obfernbsp;uaueris domine, domine quis fuftinebitr Audiamus Qi eaquæ fequuntur: Se*nbsp;pultuseft ut impius, SCmortuUsutdiuesjCum tamenpeccatum non fecerit, necnbsp;xnuentus fit dolus in ore eius. Acmoxîln feientia fua iuftificabit ipfe iuftus fer*nbsp;uusmeus multos,quia ipfe portariniquitates corum, S^reliquaquæ fequuntur.nbsp;Putasnehæc pofte uel de EfaiajUcl de alio quopiam præterquam de Chrifto in/

( concedara Efaiam alios quofdam fepul tos eft'e tanquam impios ÔÔ mortuos,tanquamdiuites (hoceft, iniquos,dicuntur enim diuitiæ Mammonanbsp;iniquitatis)quis deulloalio homine qu^m de Chrifto intelliget, quod additur,nbsp;peccatumnonfecit,0(S dolus non eft inuentus in ore eiuss? Tametfi enim Efaiasnbsp;aut alij fortafti's minime externa flagicia amp; publica feel era defignarint, tarnennbsp;quid eft homo,ut immaculatus fit,6C ut iuftus appareat, natus de mulierc^nbsp;Ecce cœlinô funtmundi in confpetftueius, quanto magisabominabilisamp;^inunbsp;tiIishomo,quibibitquafiaquaminfquitatem.Sedmulto minus illud in Efaiamnbsp;aut alios huius farinæ homines competit,quod diciturin feientia fua iuftifica/nbsp;bitipfeiuftus multos.Nullus enim ex cognitioneuel Efaiæ uel aliorumpatriarnbsp;charumSdprophetarum redditur uere iuftus,nificognouerit ÔCcrediderit innbsp;eum quern prophetæ prædicauerunt. Proinde,fi nec^ præcedentia nec^ fequennbsp;tia in Efaiam aut alios fui fimiles conucniunr,quomodopoftunthæcuerba,Si*nbsp;cutouis ad occifionem dudus eft,ô(S caeterajin eos conueniret Conueniunt aunbsp;teminfolumiefum Chriftum Dominum noftrum,is enimeft qui uerc languo*nbsp;resnoftrostulitjfiC dolores portauit,quemadmodum ôô Matthæus capite otftaznbsp;uo interpretatur.Is eft fuper quem Deus pofuit omnes noftras iniquitates, e eunbsp;ius fupplicio pacem habemus, e cuius liuore fanitatem confecuti fumus. fs eftnbsp;qui pcccatum non fecit,nec inuentus eft dolusinorecius. Is eft, qui cognitionenbsp;Iui,hoceft,fi4f I*'*pI^gt;J”^’’^ftificatmuItos. VndeôCilIudquod detaciturnitatenbsp;6^patientia in fupplicio feribitur, de ipfo intelligendum eft. Dutftus enim eft:nbsp;Chriftus ad occifionem ficutouis,quæ non aperit os fuum, ôô ficut agnus obznbsp;Kïutefcit coram tonfore,itaChriftusobmutuitcoram omnibus fuisperfccutorinbsp;bus. Non detredauit fupplicium,fed fua fponte obuiamproccftîthoftibus fuis,nbsp;Cum maledidiß inceflaretur,nonregeftit malcdiCla, cum malis afficereturjnonnbsp;»ninabatur,fcd tradidituindidam ei qui iufte iudicat,qui peccata noftraipfepernbsp;tulit in corpore fuo fuper lignum,quo peccatis mortui iufticiæ uiueremus,nbsp;quemadmodum Petrus hune Efaiæ locum interpretatur, Cæterum,ubi no/nbsp;fter textus habet, in humilitate ipfius, indicium eius fublatum eft, ucrius ita le*

O 3

I

IN CAP. OCTAVVM ACT. APOST.

gitur.Dedaufura(feutnbiilatione) 6C lud/cto fublatuscft,Chnßuscft/mdfc carcercmortis Sgt;C decondemnacionebberatus cft^ac demorte furrcxi t,qugt;s igij=gt;nbsp;tur nunc gencranonem eius enarrabit: quis fan's explicabitjquandiu poft rel ufnbsp;redionê unfluius QC duraturus fit r Etft enim de terra uiuentitm uitacius lublanbsp;ta fl tjtamen i ta a mortuis refurrextt ut perpeaio non folum fit uidunis, fed ctifnbsp;am regnaturus. Regni enim eius non eft finis 5 fuper folium Dauid fedebit,6^nbsp;regnabit a modo ufque in fempiternum. Qiu'a igitur totus hie Efaiæ locus denbsp;Chriftointelligenduseftjcommodeabhoc locoincœpit Philippus,Sdpraediznbsp;cauitEunucho iefum.Quid deipfo prædicauitcniminim lefum elle filium def,nbsp;lefumefteuerum ilium Meffi'amfeu Chriftum a prophetis prædidtiim. htquianbsp;MelTias eft,adeoMeffiaeetiam officium habet,uidelicet,qucd per ipfum benez^nbsp;dieanturomncsgentes qui in cum credant amp; baptizentur, quod periplum re*nbsp;mittantur peccata, quod per ipfum uera iufticia, fanctif catio, falus, uuanbsp;demptiocontingat,hoc enim eft Mcffiæ officium. Quid ergo ad hæc Eunu*nbsp;chus t Sequitur; Dum irentperuiam, ueneruntad quandam aquam, ôd ait Eu*nbsp;nuchus:Ecceaqua,quiduetatquominusbaptizcriDixitautem Phihjppus: m'nbsp;crcdisex toto corde,licet.Etrefpondens ainCredo h'bum Deiefle lefum Chriznbsp;ftum.Etiufl'itfifticurrum,acdefcendcruntamboin aquam Philippus fimulSinbsp;Eunuchusgt;SCbaptizauttcum, Primumobferuaardentiflimum fidei defyde*nbsp;rium inEunucho,quoisfuapte fpontc baptifmum ambit. Et unde hate fidestnbsp;undehoedefyderium f certenon aliunde quam epraedicationedc lefu Chrifto«nbsp;lgiturprœdicatiodeIefuChriftocacft,p6rquam Deus fpiritum fidei ÔCobe*nbsp;dicntiaclargitur.Potuiiferenim Deus Eunucho fpiritum fandum communi*nbsp;carecitraledionem Efaiæô^interpretationemPhilippi delefuChrifto,at no*nbsp;luiteihuncabfcphis organis communicare, ut oftendcret Euangelioneffemlnbsp;niftcriumfpiritusô^reconcihationisgt;adcocçpofentiam ad falutem omni creznbsp;denti.Curautem baptifmum ambit tan non fufFiciebat ei fides fuat Vult eti*nbsp;am obfignari Sd confirtmri externo figno, Dixit enim Chriftus; Qiii credidc*nbsp;ritamp;baptizatusfueritfaluuserit.Baptifmus igiturfignum illud eft quo fideanbsp;noftraobfignaturjUtcertifimuseabenebcia qux deChrifto crcdimus,noftranbsp;efîeôf adnosipfospertinere. Vndeôf baptifmusdicitur lauacrum mundatio*nbsp;nis,rcgcnerationis0f renouationis fpiritusfandijCoquod nnindationem,rcs»nbsp;generationem ÔCrcnouationem uerbo fidei acceptam obfignatatep confirmât,nbsp;DeindeôCillud obferuandumeft,quod Philippusnonbaptizet Eunuebumnbsp;nifi prius explora ta fide eius. Nemo enim baprizandus eft nificredat,propter eanbsp;quodbaptifmus obfignatio fitcorumbonorumquæfideaccipimusôf poffide^nbsp;mus. Ergo ubi fides abeft fruftrancus eft baptifmus. Ex hoc loco Anabaptiftaenbsp;fuumerrorem probareconantur,6^ fentiuntpueros non effe baptizandos,fednbsp;expedandum effe donee adolefcanr,utfciantrationcm fidei fuæreddere.Di/'nbsp;cuntenimpuerosnonpofle haberefidem,amp;eunuchum adultum baptizaiumnbsp;efre,cuiusexemplonon nifi adultos effe baprizandos. Primum|utem uaniffwnbsp;mum eftquod dicunt pueros nonpoflehaberefidem. Nam Chriftus idco etiamnbsp;pucrfaduscft,utfignificctpueros eflefiIiosDei,atncmoeft filiusDei nifi fi*nbsp;de.SuntScpuericapacesfpiritusfandijutoftenditexemplum Iohannis Bapa'znbsp;ftæ,qui igitur non po flent efle capaces fidei t Ad hacc placent pueri Deo, undenbsp;Chriftus eisbenedicit.NecpIacent ei tantumut reliquæ creaturæ, fed ut falu*nbsp;tern amp; uitam arternam eis impertiat.Talium enim inquiteft regnum coelorum,nbsp;Arqui finefideimpoflibileeftDeoplacere. Amon omneshabent fidemt Sintnbsp;fane ifta, num ergo propterea nulli erunt baptizandi ( eadem profedo ration«nbsp;nuUi

H OM I LI AB IOAN. B R E N T IL Si. nuUi eriam aduln'cßcntbaptizandi, co quod non ornnes habeant ficicin, Suffinbsp;citigiturquodfcianîuspucrospoflehaberefidem,amp;quod cam ftdcrn fuoore,nbsp;hoceiLpatrinîTcututons (huiïiscnjm os-pueriosefl:) confueanrur. iain fin#nbsp;ge infantes ncc pofie habere fidem, num ÔC fie non efl'ent baptizandi r Abfit,nbsp;Nam circuncifio inlcge requirebat fidemproprer promifTioncm » Artamennbsp;neceffehabebant infantes circuncidi.Etbaptifmiis elf f gnacuîumquo Deusnbsp;pcrcuttî foedus cum homine, quod uel it ci effepropitius pater propter Chrißumnbsp;ô^perpetuam falutem dare. Vult autem Deus non folum adultisjucrum etiamnbsp;infantibus eße propitius pater proprer Chnftum, Qiiare fignaculum huius fœnbsp;derisamp;TpromißioniSjnon eftinfantibus denegandum, Porroautem exemznbsp;plumEunuchinoncfl tanti,utabfquepræceptoDeiregu1am faeerc queat/ncisnbsp;minemnifiadultum baptizandumeßejalioqiii enim nemo eßet baptizandusnbsp;niß Aethiops,nifi Eunuchus 5 nifi in ea regione, nifi in ea aqua in qua præfe^nbsp;Äusille Candaces baptizatus eft, Quareridiculumeßquod Anabaptiftæab exnbsp;cmplohuius praefetfti flatucreconantur,excmplaenim non funt canoncs re^nbsp;rumagcndarum,fed Verbum DOMi NI omnium rcrum canon eß, Dicitnbsp;autem CHRiS T VS : ßCjbaptizatc omnes genres. An non pueri inter genresnbsp;comprehenduntur f profedo comprehenduntur, Ita(Ç iubet Chrißus,ut dC puenbsp;ri Û offerantur, Si fidem fuamquolicet oreconfiteantur, baptifmo inicientur,nbsp;Si in catalogum faneßorum recipiantur, Sed quid illud eß quod Philippus ha?nbsp;ptizatEunuchuminfluuio,ad quem Fortuna quadim illi accefl'erantt licet nenbsp;baptizarehominesaquapropbanapapißiciscxecrationibus non fandlificatafnbsp;attuobferuabisaquammullahumanabcncdidioncpofle adbaptifmumconfe?nbsp;CTari,fed Verbo Cbrißf, quo is baptifmum inßiruit,quaeuis obuia aqua ad baznbsp;prizandumufurpatafancßificatur.Quemadmodumenim Verbo er catoris, hernbsp;bæ, frudus arborum3amp; carnes animalium quorundam brutorum in cibumnbsp;fan(ßificantur,öu utuerboChrißiCoenaDommjca in corpus Si fanguinem fujsnbsp;um confecratur,ita öf uerbo Chrißi quo bapttfmusinßituituraqua ad baptizannbsp;dumdedicatur.ProindeÖd fifluuiusquo Philippus Eunucbumbaptizauitnonnbsp;fuitoleo confecrationisinuncfius, tarnen quiabaptifmusexhibituseßiuxta uernbsp;bum DOMINI aqua ad baptifmum ufurpata, uero oleo,hoc eßjpotentianbsp;fpiritus fancßiconfecrata eß. Quid ergo poßbaptifmum fit f Cum ergo afeennbsp;diflent ex aqua,fpiritus DOMIN I rapuit Philippumjüceamplius uiditnbsp;cumEunuchusjibatenimperuiamfuamgaudens, Oßupendummtraculum,nbsp;non tarn hoc nomine, quod fpiritus Philippum fubito ex oculis Eunucht eri?nbsp;puerit, qu.lm quod Eunuchus ablato praeceprore 5lt;baprizatore fuo,nihilomiznbsp;nus in innere perrexeritgaudens. Vnde obfecro tantamennslæticia in Eunu?:nbsp;cho orta eßlußificari, inquit Paulus,ex fide,paccrn habemus erga Deum,pernbsp;DOMIN VM noßrum IcfumChriflum. EtenimpriufquamEunuchusinnbsp;Chriflumcrederetjhabebat confeientiam propter peccata trißem, timid am SCnbsp;prorfus turbatam Si contriram, Quxrcbat autemei remedium nunc peregri#nbsp;nationibus ad Hierufalcm,nunclerßionibus Prophetarum,nunc alijs operi*nbsp;bus , fed hxc abfquecognitionefeu fide in CH RI S T VM, non funtnbsp;tantijut poflint confcientiampacificare,Sóquo magisquærebatiufiiciam lesnbsp;S’sfeu operum,coturbariorem reddebat confeientiam. LEX ENIM ÄVnbsp;GET NON AVPERT PECCATA,Ô£^turbat,nôpacificatconfcientiam,nbsp;Poflquam uero Chrißum fide cognouit. Si in ipfum credidit, ßatim ex fide itanbsp;tranquillam confeientiamadeptuseß,ut ncc pra^fentanea mors ipfam turbarenbsp;potuiiret,Porro autemhic Eunuchus Aethiopsfurgetin iudicio nobifeum, Sinbsp;o 4

IN CAP. NONVM ACT. APOST.

condcmnabft nos propter noftrac fidei imbecillftatem, aut potius propter no^î ftramincredulitatem.Htccnimnullisuifismiracuh'SjnuIIaantc prædicationenbsp;de lefu Chrifto audita ad unam prædicationem Philippi hominis obfcuri ,ad^nbsp;uenticij nulla authoritatepræditi in lefum Chriftum tanto feruore credidic,nbsp;utfortemfuamcumnulloCrœfoaut CralTocomutaflet,Nos autem quotidienbsp;audimusmi'racula,parrim aChrifto,parti'mab ApoftolisÔCalijs ædita. Quotigt;nbsp;di'anas audimus de lefu Chrifto eonciones ,attamen ne fie quidem credimus înbsp;ôi^fi etiamfidcmnoshabereexiftimcmus,ea tarnen glaciefrigidioreft.Profe#nbsp;lt;fto tantam ignauiam ÔÔ torporem ihipunc non feremus.Proinde amiciftimi exnbsp;citemurexemplo Eunuchfutabietfta mentis frigiditate,calorc fidei,flammisfpinbsp;»» ritus fantftiaccendamur. Sequitur: Philippus autem repertus eftAzotijô^nbsp;js pertranfiens Euangelizabat ciuitatibus cunêîis donee ueniretCtcfaream.Eununbsp;chus quidem perrexit in itinerefuo gaudenSjSC quantum ex feruore fidei eiusnbsp;conqci poteftjnonobticuit miracula Chriftiin Aethiopia fua. Quienim nonnbsp;prxdicalTetillumper cuius fidem tanta beneficia confecutus efts' Qiii non con/nbsp;leftus fuiflet ilium,per quern ex inferni ignibus, quas in confdentia fua iamdult;jnbsp;dumfenfcrat,libcratus eft t Philippus autem a fpiritu translatus eft in Azotum,nbsp;urbcmPaleftinæ,quæHebræis Afdoduocatur.Etut fideliter fuominifterionbsp;defungatur,ibidemac infinitimis ciuitatibus Euangelion de lefu Chrifto præ^*nbsp;dicauit. Videsnuncquantusfueritfrudtusperfecutionisin Hierufalem aduernbsp;fusEuai^elionortæ.PrimumSamariaabexule Philippo Euangelion difctt.nbsp;Deinde Euangelion totam Aethiopiam pcrEunuchuminuadit. Poftremo etiznbsp;am in urbibus Paleftinæ Chriftus adnunciatur.Inunc SCdic aduerfas afflidionbsp;nes elTe damna,detrimcnta, ÔC difpendianoftra.Qiiis enim fic infaniat, uidensnbsp;perfecutiones maximas ferre util itates t Nam ut dicam quod res eft, non poteftnbsp;nobis in Chriftum credentibusuel tantillum aduerfi accidcre,per quod Deusnbsp;nonmediteturfenobisingentiabeneficiacollocaturum.Proindc forti animonbsp;aduerfa toleremus, ut QC beneficiorum participes reddamur, per lefum Chri^nbsp;ftum Dominumnoftrum,qui eft una' cum patre Si fpiritu fando Deuslaudannbsp;dus in ftccul a, Amen,

CAPVT NONVM,

H O M I L I A XXXIX.

I

VANGELICAE DOCTRINAE, AMI ciffi'mi,fcopushieeftjÇnemopropterfuam ipfiusnbsp;iufticiam poffit beneficia perpetuæ falutis affequi,nbsp;fedquodDOMINVS deusnoftergratis fineuPnbsp;lismeritisaut operibus noftris placatus nobis fa*nbsp;dus fît per lefum Chriftum filium, amp; per eundemnbsp;remittat peccata ,iuftos nos per fidem reputet, acnbsp;fempiternam falutem conférât. Atep adeohæcom*nbsp;niafaciatabfqueullisoperum noftrorum mcritis,nbsp;fedmera gratiajclementiaamp;Smifericordiajquanos

(

HOMILIÄE IOAN. BRENTIL Sj nanturEfawö^ Jacob, Petrus 0^ Judas,6^ inquiratur, cur Efau Ô6 Judas repronbsp;bau, Jacob autem 8C Petrus approbatiamp;in gratiam Dei reccpw fmtjconfeftimnbsp;pronunciaccaro, Jacob 8C Petrum altquid digniwtisaut uirtutts in fe habuiffeinbsp;quodEfauö^iudasnonhabuen'nt^Etinosquidem fefcpræparafle fua lufticianbsp;uel pracccdenti uel fcquenti ad fufcipiendam gratiam diuinam,hos ucro non fenbsp;praeparaffe, Hocautem eJt to tum Euangclion, non folum obfcurarc, fed etiamnbsp;abnegare. Proindeuthuius carnah's iudictj iniquitas declaretur öf aperte cognonbsp;fcatur,qgt;nulla humana iufticia firparafceuefcupracparatio ad fufcipiendam fi/nbsp;deminChriftum,hoceß, ad fufeipienda perpetuæ faiutis beneficia,illuflremnbsp;Jecit DeusPaulum, primumoptimaiußicialegis,deinde uiolenta conuerfio#nbsp;ne ad f idem in Chrißum- Erat enim Paulus longe omnium iußiffi mii s in 1 ege,nbsp;aitamcn tantum abeß utcaiußieiapraeparaueritfead fufeipiendum Chrißum,nbsp;utquoiußior erat,eoplus reßiterit 6C necefle habuerit uiolenta Chrißi potent!nbsp;lia ad Chrißum adduci, Videamus igitur Pauli iußieiam, fic enim ait Lucas :nbsp;SaulusadhucfpiransminasaccædemaduerfusdifcipulosDominijacceifu ad sjnbsp;principem Sacerdotum flCpetijtab eo epißolas quas perferret Damafeum ad fy ,,nbsp;fcumulicres,uindios duceret ,,nbsp;in Hicrofolymam, Quid hoc, inquis fprobaturus nobis Paulum omnium iu/ ,,nbsp;fliffiraS fuiffe in legc,indicas Faulwm ecclefiam Chrißi perb^utum eße. J4æc^nbsp;cine eß iußieia Pauli qgt; perfecutus fit Ecclefiam Chrißi f Profedo, fi rem redtenbsp;perpendamusjinueniemus hoc opus fummç in fpcciem iußiciac in Paulo fuiffe.

Sicenim ahasdefcipfüteßatur,adregemÄgrippam dices:Vitammeamquam lußicuPauli egiab adolefcentia,quae ab initio fuit Hierofolymis in gente mea, nouerunt om corammüdonbsp;nesludæi,qui prius noueruntmeab initio fi uelint teßimonium ferre, q, fecun#nbsp;duincxquifitifl'imamfetßamnoßrac religiois uixerimpharifacus, Acrurfusadnbsp;Philippenfes : Siquifquam alius uidetur fiduciam haber e in carne,ego magisnbsp;habeojcircuncifusotßauodie,jfraelex generetribus BcnJaminjHcbræusexnbsp;HcbraciSjiuxta lcgemPharifaeus,iuxtaiußiciam quæ eßin lege fadus irrepre#nbsp;lienfibilis. Porro inter Hebraeos fandior QC religiofior feda fuit Pharifaco«nbsp;rum, Jnquacum Paulus irreprehenfibiliter uixerir, facile animaduerti poteß,nbsp;ipfum iußieia ÔC fanditate omnes alios Juperaffc.Alij enim Judæiautnullamrenbsp;ligionem rcquifierunt,fedcurarunt uentrem,parum foliciti dereligione, autdenbsp;fecerötad gentium tdololatriam, aut pcrfecuti funt Chrißianam fide,nonzelonbsp;fuacreligionis,fedzcloambitionisô6auarictæ fuæ,uerentesnefi Chrißianaftnbsp;dcspromoucret,ncceffchabcrcnt inglorrj Äfinopes uiuerc. At Paulus, de fuanbsp;rcligioncin tantum follicitus crat,utnoncupid(rateglorix,n5auaricia,fed tannbsp;tumzelorcligionisfuaCjEcclefiamChrißi tarn crudeliter perfequeretur. Vndenbsp;eomputatetiam fibi hancperfecutionemin iußiciam legis ô^dicitî Inßitutusnbsp;fum in patrialege accurate,fedator Dei,ficut amp; uos omnes eßis, qui hanc uiamnbsp;perfecutus fum ufi^admortem.EtiterumtluxtaßudiumperfequesEcclefiam,nbsp;ApparetigiturPaulum,quodad obferuantiam legis attinet,iußiffimum om/nbsp;niumludæorum fuiße,acuiuumutuocantfandum,quando nullus alius tantanbsp;honefiate in Pharifaifmo uixerit, ÔÔ contrariam fedæ fuæ religionem tantonbsp;”eloperfecutus fit. Nonenimcontentus eßq, in Hierufalem fandos carcerf#nbsp;busincluderetjamp;J fententiam adoccidendum eos deferret,fed etiam perfequiturnbsp;eosufcßincxterasnationes.Obquam caufam acceptisliteris aprincipibus fas»nbsp;cerdotumad Damafeumproficifcebatur,ut amp;illic hcclefiam Chrißi uaßaret,nbsp;fandos ad Hierufaleuindosperduccret. Peffi'me enim habebatuirum,q» exnbsp;ßfecutioe HiFmitana Euägclion latius fparfum eßet, Proindead delendS Euannbsp;gcIionÖ^ trucidandos fandos Chrißijtan^ ad extinguendSpublicG incendiff.

IN CAP. NONVM ACT. APOST.

maxi’mo anitnî arftu,ctiam externas regiones peragrabatjexiftimans fe hoc op« regratiffimiimDeo obfequium præftare,ac manus fuas non minus ßndifica^nbsp;re in fanguineChriftianorum^Leuitac manus fuas fandificauerunt in trucwnbsp;dandis adoratoribus uituli aureijâut non minus fe placare iram Dei in occidennbsp;disfandis Chrifti,^ Phineas placauitjinconfodiendo Ifraelita ÔC fcorto Mi*nbsp;dianitico^AtcphæcfuitiufticiaPauli coram mundo fandiffima, Vidcamusnbsp;ergo idoncum fefe præparauerit hac fua iufticia,ad accipiendam ueram iuftinbsp;ciam.Primum enim quemadmodum nûc didum eft perfecutus eft Euangelionnbsp;Chr/ftfquod eft potentia ad confequendam ueram iufticiam ,Quis autem dice/nbsp;retperfequi Chriftum elfe fefe præparare SCidoneum reddere adaccipiendumnbsp;Chriftum? Deinde D O MI N VS uolensexipfo uereiuftum,hoc eft,ChrPnbsp;ftianum reddere, neceflehabuitde calo defccndere,uiolcntam manum ei inij*nbsp;cere atepin terramprofternercjdoneceum ad obedientiam reformaren Sic einnbsp;»» fequitur: CumiterfaceretjContigitutappropinquaretDamafco,0^fubitocir*nbsp;»» cumfulgurauit eumlux de coelojcollapfuft^in terramjaudiuituocem dicentemnbsp;gt;’ fibi:SaulSaulquidmeperfequerisrDixitautcm5quisesDominee DominuSnbsp;» gt; autem dixit î Ego fum lefus quern tu perfequeris, durum eft tibi contra ftimu*nbsp;gt; » los calcitrare. is tremens ac ftupens dixit: Domine, quid me uis faceree Et Do*nbsp;»’ minus ad cum: Surge Sc ingredereciuitatem,8Cdicetur tibi quidte oporteat fanbsp;J» cere« Audis,quantauiolcntiaChriftusPaulumpctatjmultoenimatrodusin^nbsp;uadit eum initinere,^ crudeliffimi latrones folent, qui inopinate diftridis gla*nbsp;dqsuiatorem adoriuntur ÔC grauifîîma quæcp eiminantur. Et inuadit eumobnbsp;hanccaufam,ut ipfum ad fidem fuam adducat.lam circSfpicemihi alios quanznbsp;tumeunt^ fçeIeratiffimospeccatores,ôC|nueniesChnftum ad nullius conuer*nbsp;fionem tanta uiolçntia extrinfecus ufum , quanta ufus eft ad conuerfionemnbsp;QBareidrtM Pauli uiriillius landiflimi, Zacha:usmaximus erat peccator 6C hominum deznbsp;uoknttade» ftaudatorjatadconuerfionemillius bencuolam tantumuocemufurpabatdicêsînbsp;ƒ* fl Rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zachæefeftinansdefcende,oportetenimmehodiein domo tua manere«Maria

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuicate,fcd qua uiolentiaconuerfa

untendo*(r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chn'ftum i Cer te nullam uides externam uiolentiam,fed M aria fua fpon

fwrt («dWï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum feftinat,ÓC audit,remifla funt tibi peccata, fides mate faluam fe*

BMXimM pee C’*:« Quid dicam dç.Petroe qui poft abnegationem folo afpeSIu Chrifti conucr* «writw* fuseft.Quiddelatroncincrucependenteéad huiusenim conuerfionem Chri/nbsp;ftus non tonitrualiquod ecœlo deuocauit,fed lua fpontepetenti, ut memineritnbsp;eiusinregno fuo,refpondit,hodiemecum eris in paradifo« Et ut e uetcri quot^nbsp;teftamento exemplumpetam,Dauid poft horribileillud adulterium amp; homicinbsp;dium adpeenitentiam addudus eft,nulla externa uiolentia,fed tantum pratdicanbsp;tioneS^ increpatione prophetae Nathan, Quid igiturcaufæeft q, Chnftusadnbsp;conuertendosfceleratilfimospeccatores nulla uiolentia externa utitur,ad connbsp;uertendum autem Paulum,uirumlonge omnium fandiffimum,tanta uiolentianbsp;incumgraflatur,utuelutifemimortuuminitinereeum relinquatr Quid puta»nbsp;aliud caufatfuiflcj^qjpeccatoresmagisidonei funt ad fufeipiendum Chriftu,nbsp;fan(ftilcgisautiuftjciarq,qui fanditateoperum fuorum bonorum inflati fünf,

Ergo,inquis,peccabimus ÔC flagitia turpia defignabim^,ur eo magis idonei red-damurad fufeipiendum Chriftum,Audimus enim iufticiam Pauli magis ipff obftaculum fiiifle ad fidem in Chriftum adiumêto, Abfit ut peccemus, 6C turnbsp;pcm uitamducamuSjhaecenim de Pauliiufticia fanditatenon dicuntur,quianbsp;I«lHei4w lelt;t lufticia legis in fuograducondemnetur, Eft enim iufticia Icgisbonain fuoge*nbsp;gMfjJe boni nere,quiaDeusillampraeccpit,5Cnifiobfer.uetur,grauia fuppliciainfert, At*-kt [uoÿte. que utinam omnes homines effent Paulo fimiles in iulïicia Icgis, pratfertim-,nbsp;aduerfarq

HOMILIÄE IOAN. BRENTIL 84 adticrfaijtjEuangdq.Nunc autém 0 temporale morcsjôô a fufticia legis longifltnbsp;jneabfumuSjÄfhoftesEuangeHjnon folum Chriftum perfeqininttirjfcd etiamnbsp;flagi'nofiffi'mamiritamdiicunt.Quidigiturnobisahud iininincret quam cxrrcnbsp;macalami'tas ? Sed alias dabitur luftior conquerendi oceafio, nunc de Pauli innbsp;fticiapergcmusjquam non ideoreiecimusjquod iufticia legis non fit bona innbsp;fuogenere, fed utoftendamus nullam humanamnifticiam efleprteparationemnbsp;idoneitatem ad accipiendum Chriftum,fed omnia Chrifti beneficia continsnbsp;gerenobis mere gratis abfqj ullis operum meritis, fola, nuda,öf gratuita Dei liznbsp;beralitate,gratia,clementia,mifericordia amp; bonitate. Nam fi Pauli iufticia po?nbsp;tius fuit ipfiimpedimentum quam adiumentum adfufeipiendum Chriftum,nbsp;adeo ut Dominus nccelTehabuerit ipfumuiolenta manu ad fidemin Chriftum Q«olt;i»«Zl4nbsp;adducercjcuius obfecro humana iufticia,meritum,præparamcntum ÔC idonei^ fuaproprianbsp;tascfletadconfequendabcneficia Chriftif Videsigiturnunccuiacceptumfe/ iuftieia cantnbsp;rendum fitquodridem in Chriftumhabeamus,quod per Chriftum iufti repute tierfmßt,nbsp;niur,quod in hæreditatemcœleftium bonorum collocati fumus,nimirum,nonnbsp;noftracinduftriæjautuirtutijnecetiamuiriculisarbitrq noftri,fed meræ diuinænbsp;gratiæ ô^mifericordiç per lefum Chriftum Jam ôiSillud obferuandum eftquodnbsp;erefipifeentia Pauli maxime omnium dementia Dei elucefeit erga pcccatores,nbsp;Tametfi cnim Paulus iuxta legem fandifli'mus uir fuerit,tamen coram Deo manbsp;ximus omnium peccator fuit. Sic enim in priori ad Timo th cum epiftola, capis:nbsp;te primo confitetur, Prius eram blafphemus SCperfecutor SCuioIcntus, Et adnbsp;quid utilis fit reftpifcctiafuapaulopoftexplicatdicensiCertusfermoSCdignusnbsp;quemmodis omnibus amplcdamur 3qgt;Chriftus lefus uenit in hunc mundumnbsp;utpeccatoresfaluosfaccrct,quorum primus fum ego. Verum ideo mifericor#nbsp;diam fumadeptusjut inme primo oftenderetlefus Chriftus omnem clementiamnbsp;adexprimendum exemplar his qui credituri effent in ipfo in uitam acternam ?nbsp;Igitur Pauluseftfpeculumdiuinaeclementiæjinquorelucet mifericordiaDeinbsp;qua Deus omnes peccatores in lefum Chriftum credentes compIedtitur.Porronbsp;autemqjDominusnofterlcfus Chriftus Paulumprincipio horribilitcrconcunbsp;tit,tcrribiliter der)cit,0^ grauiffimauoceincrepaf,adeo,ut omnibus uiribus deftinbsp;tuatur,baud obfeure declarat quanta humilia tio, quanta dcictftio,quanta conznbsp;culcatiomaneat omnes perfecutoresEuangelq .Vndedicit,primum,quidmequot;nbsp;perfequeris nimirum fignificans fe unum corpus effe cum fua Ecclefi a, quinbsp;aliquidincommodiintulerit minimo fuorum membrorum,fibi ipfi intuliffe.nbsp;Quis autcmimpuneferer,qui Chrifto Icfu rerum omnium Domino aliquam in^nbsp;iuriaminfert t Deinde addit: durum efttibi contraftimulos calcitrare.Qiio dilt;#nbsp;do indicat Chriftus,qgt;qui perfequitur Euangelion ÔC huic credentesjpotius feznbsp;ipfum perfequatur,amp; fibimetipfi nocumentum inferar. Qiii enim contra ftinninbsp;Iumcaîcitrat,isnonlædttftimulum,fedfeipfum. Itaquipiosiniuria afficit,fc CStrd Pimunbsp;potius^pioslædit. Sic Pharaoperfequens Ifraëlitas,feipfum non Ifraelitas lUcakitritrf*nbsp;perdidit.Sic Saneherib Hierofolymiranos oppugnas, feipfum oppugnau/r, ÔCnbsp;inexiciumconiccit.SicPharifaei Chriftum trucidantes, fuofegladio trucida#nbsp;runt,VndeDauid deimpio perfccutorefuodicitÆcceparturitiniufticiam,connbsp;cepit dolorem,0f peper it iniquitatem,I_acum aperuit amp; effodit eum,6d inciditinnbsp;foueam quam fecit,Conner tetur dolor eius in caput eins, SC inuerticem ipffusnbsp;iniquitas eius defeendet.Et in Zacharia fcribitur : Qiii tangit uos,tangit puznbsp;pillam oculi fui. Cætcrumlongealiterreprobiquàm elcdi dcîfciuntur. Su hunbsp;»niliantur. DOMINVS enimreprobos itadeijcit,utcos prorfusad interznbsp;nitionem ulque perpetuam conculcet.Sic deiccit PharaonemfiC équités einsnbsp;in mare ut illic périrent, Eledos autem ita deijcit ut ipfos exaltei, itaperdit j

IN CAP, NONVM ACT. APOST,

ut faluet eos,ita mortificat ut uiuificet cos ? Sic deiecit lonam in mare no ut illic perirct,ficut Pharao,fed ut mirabilius feruaretur.Sic deiecit Paulum ut non pcnbsp;nitusinterirct,fedutmaiori miraculo exaltaretur.Sic exoculauit eû jUon utmanbsp;neretcaecus,fed utclariusilluminaretur.Qiiia igitur QC nos inter eleâos per lanbsp;uacrum regenerationis rclati ,0lt; ad concionem,qucmadmodum Apoftolus ait,nbsp;primogenitorum conferipti fumus,agiteamiciffimi,nondefpondeamus animSnbsp;fi dcqciamur,fi conculcemur SC perireuideamur.Hæc enim omnia aduerfa bogt;nbsp;na del uoluntate nobis contingunt,utpcr ca altius eleuemur, ÔC maiorem gloriénbsp;ac falutem confequamur,per Chriftum fefum Dnm noftrumjqui eft una cum panbsp;tre QC fpiritu fando Deus laudandus in fæcula Amen,

H O M i L I A XL,

•

Væ dePauli conuerfione fequuntur,agite amiciflimi, ho die ueftris precibus adiuti,explicabimus, Audiuimuseinnbsp;Paulum adhucfpirantêminas SC cedes in difcipulos Chri#nbsp;fti,ad Damafeum profedionem inftituifle, dC in itinere cSnbsp;non longe a Damafcoabeflet,horribiliter in terrampro^nbsp;ftratum,at(^ grauitcr a Chrifto increpatum fuiife.Nunc aunbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diamusfortunamcomitumfuorum,quiipfumad compte

lendendos dilcipulosChrifti fcquebantur, Viri autem illi ( ait Lucas ) qui erâc et comités itineris,ftabantattoniti, audientes quidcm uocem, neminem tarnennbsp;uidcntes.NihilprætercajinquisjComitibusacciditt'profedoipfos quoeßadternbsp;ram proftratos fuifle,teftatur idem Paulus,dum coram rege Agrippa hiftoriamnbsp;fuæ conuerfionis commemorat,ÔC ait:Cum omnes nos decidiffemus in terram,nbsp;audiui uocemloquentem ad me. Quid ergo ad comités feruos qr Paulus Ecznbsp;clefiamChriftiperfequereturs'nonneilliferuierant,SCneceffehabebantmandanbsp;tis dominorum fuorum obedire cur igitur una profternuntur s' cur fic quafinbsp;ipfi eifent perfecutionis authores deqeiuntur t Fateor,icruorum ofEcium eft,utnbsp;mandatis dominorum fuorum iuxta carnem obfeqiiantur, non ad oculum, ucnbsp;Paulus ait, feruicntcs,ueluthominibus placereftudentes,fed tanquâferui Chrinbsp;fti, fact entes quae uul t deus ex animo cum beneuolentia feruientes DOMINO,nbsp;hominibus obfequendum eft.NulIaenim eft eorum excufatio qui dicunt,fernbsp;uusfumjnccciTehabeoexequiquodpræcipitmihiDominusmeusiuxta carne,nbsp;Etutuulgaredidumeft,Cuiusedo panem,eiusetiam mihi decantandum eft carnbsp;men.Hacc,inquam,nulla eft excufatio, nulla apologia. Etenim,non folum ferznbsp;uus es domini carnalis,fed etiam DOMINI fpiritualis, amp; eius Domini qui di*nbsp;citur rex regum,ôôDominusdominantium,Iam,quocun^pado,quacâlt;^ connbsp;uentionc,quocunc5 iuramento deuindus fueris domino carnali, femper tarnennbsp;fuperiorisiusexceptum eft, SCnullum padum, nullum iuramentum inferior!nbsp;alicui magiftratui praeftitum tarn efficax eft,ut queat teeximere ex ea obedientianbsp;quam fupcriori magiftratui dcbes.Nam fi foruus minori fuo dno aduerfustnanbsp;iorcmobfequatur,noneftlegitima obedientia,fed illegitimafeditio, Proindefi

HOMILIAE 'IOAN. BRENTIL

hls quf occiduntcorpusjanimamautemnonpoflunt occidere. Sedractuitc ma gis illumquj poteftamp;animam ÔC corpus perdereingebennaJam,quodaiSjtenenbsp;ceflehabere eius carmen decantarecuiuspanem edis, reële loquens,modo re*nbsp;«Scen'am fentias.NoftGut opsnor,orahonem Domim'camÆt quid obfecro illicnbsp;precarisf Panem,inquis,noftrum quoridianum da nobis hodie. Ad quem hæcnbsp;uerba dicis num ad dominum tuum carnalem s' nullo pado, fed ad pattern cœnbsp;leftcm.Ergo ucfcerispanepatriscœlcftis,qucm tibifiueper hune fiueperaliumnbsp;hominem exhiber.Tuo igitur tenunc diëlo conuiëlum teneo.Neceffe habes, utnbsp;dicis, eius carmen canere cuius panem edis, edisautem panem patris cœleftis,nbsp;itaep neceffehabes ut patri cœlefti obfequiu præftes.Quod fi omnino plus apudnbsp;teualetauthoritasdominicarnalis Domini fpiritualis,quieft pater nofter cœnbsp;ïeftis,plusetiam apudteualebit tua impietas tibiprodeflequeat domini tuinbsp;carnaIis,cuiimpieobfequeris,gratia,Scruiregis Pharaonis obediebât ipfi innbsp;omnibus mandatis ad opprimendum Ifraelem. Sed cuius adiutores étant in pecnbsp;cando,eius comités etiam fucrunt in fuffocando, ÔC in aquis marinis pereundo,nbsp;EtMicheasait;Princepspoftulat,ÔCiudexinreddendo eft.Scd additur iNunenbsp;erit uaftitas eorum Juftumenimeft,utquiunà peccauerunc, unà etiam propternbsp;peccatum puniantur.Itacp redo Dei iudicio fit,q) non folum Paulus perfecutionbsp;nis author,fed etiam ferui comités SC adiutores eius in terram profternantur, utnbsp;hocexemplo declarctur,feruos unà cum domino carnali puniri,fi dominum carnbsp;naleminpeccatis perpetrandis adiuuent,Qiïid enim nunc habetis (uos cnim fernbsp;uos ôë coiTMtes Pauliin terram proftratos alloquor) quodpoffituobisaduerfusnbsp;iramDei auxiliumconferres' Obediuiftis domino ueftro Saulo aduerfus dominbsp;numincœlisjadiuuetergouosSaulus,fcruetuosnedeijciamini* Sedquemillenbsp;feruaret,quiadeo proftratus hic facet, ut omnibus pene uiribus fit deftitutus ënbsp;quem ille adiuuaret,qui nefeipfum quidem adiuuarepoteft, fed eget feruorumnbsp;ftiorumauxilio.Sicenim fequitur: Surrexitautem Saulus e tcn*a,apertif£^ocu ,,nbsp;lisneminem uidebat, fed manu ducentes ilium introduxerunt in Damafeum« ,,nbsp;Quomodo inquis furrexit qui uiribus fuis deftitutus erat^ Quiprius dixeratnbsp;adeum,furge8dingredereciuitatem,isetiamturfus reftituit ei uires tefurgen*nbsp;dtRefurgit autem apertis oculiscæcus, ita ut necefle habuerit manu duci uft^nbsp;ad Damafcum.Hic mihi contemplate quæfo fpeëlaculum admirandum. Pau*nbsp;lus fpirans minas ôëcaedes,egreffus erateHierufalemuerfusDamafcum, 8C af*nbsp;fumpfit fecum comités qui difcipulos Chrifti comprehenderent, Sëuincftos adnbsp;Hierufalem ducerent.Sed ecce rei inuerfîonem,Comités ad comprehendendosnbsp;difcipulos Chrifti alTumptijducuntnuncPaulum cæcitate comprehenftim. Sicnbsp;cnim fieri folet, ut qui faciat foueam incidat in earn, fîë qui laqueum abfcondat Matum eotùnbsp;capiaturabeo. Annefeis Aman parafte Mardocheo crucem t fed in ea crucc ßhumconfuinbsp;AmannonMardocheusfufpenfuseft.Quarecauendumeftncquidiniuriae ad ^ori peßifnSnbsp;uerfus proximû tuummoliaris.Quam enimputasiniuriamte proximo illatu*nbsp;rum,camtibiipfiinfers,tuo(^tegladio iugulas* Saul perfequebatur Dauidera,nbsp;fedeaperfecutionefeipfum perfequebatur, fiCregnum unà cum pofteritatc fuanbsp;amittebat.Principes ludæ captiuum detinebant Hieremiam in carccre,fed ca canbsp;ptiuitatefeipfos captiuitatiobîjciebant.PrincipcsPcrfarumadigebant exinui*nbsp;diaDanielem inlacumleonis,fedeo fado fcipfosleonibusobtjciebantJtaPaunbsp;lus alTumpfit fecum comites,ut horum auxilio alios captiuos inHierufalem dunbsp;ceretjfed illorum manibus ipfe cæcitate captiuus ad Damafeum duci tur.Potronbsp;autem adDamafcumduduscrattribusdiebusnonuidcns,acnoncomedit ne*nbsp;quebibit.Quid ergo interim egit,aut quid ei accidit,qgt; nullum cibum admiferit^nbsp;Dehac re audiamus ipfum met ita ad Corinthios fcribêcem: Noui hominem in

P

IN CAP. NONVM ACT. APO ST,

Chriflo ante annosquatuordccimj^hincorporcjncfdojan extra corpus,ncfdo, Deus noutt,rap£umhmufmodt in ternum ufc^coelum.Etfctohuiufinodjhoim'nbsp;nem,anincorporean extra corpus nefcio, deus nouitjraptum fuifiein par;idt/nbsp;fum,SCaudtirearcanauerbajquae fas non fit homtniloqui. Namquomagisuerfnbsp;de lefu Chrifto,quod pofteapalam prædicauit.VndcPaulus ad Galatas icribesnbsp;ita dicit:Paulus Äpoftolus no ab hominibus,necß per hominem, fed per lefumnbsp;Chriftum Sé dcum pattern. Ac moxtNotum uobisfacio fratres, Euangelion^dnbsp;prædicatumeftame,noneflefecundumhominem,necpenimcgoabhomine acnbsp;cepiillud necß didici,fed per reuelauonem lefu Chrifti. Obferua igiturmiracunbsp;Ium ftupendum,Paulus e media perfecutione r aptus eft in paradi fumjöC didicitnbsp;illic Euangelion,quod ftatim poft acceptum bapti fmum,nullohomine dodorenbsp;prædicauit,Etcumpoftquatuordecimannos,qucmadmodum ad Galatas ferPnbsp;bit,in Hienifalem cum Apoftolis Euangelion fuum conferret,quibufcum an:«nbsp;tea prorfus nihil in Euangelij dodrinacontuliffet, deprehenfa eft fumma con^nbsp;cordia Sé æqualitas Euangelij Apoftolorum Sé Pauli,itaep Eu5gclij authoritasnbsp;de lefu Chrifto nobis ^maxime commendata elfe debet. Non cnim folum hisnbsp;miraculis confirmata eft,q, per Apoftolos claudi fanati,leprofi mundati,dacmonbsp;niaci curati,ô^ mortui fufeitatt funt,fed etiam illo longe admirabiliori, Chri:«nbsp;ftuspoftrefurredioncm SC afcêfionemfuamrapuithomineminparadifum feunbsp;tertiumcaîum,SCdocuiteumillicEuangelionfuum,quiSé ftatim poft redf umnbsp;fuum e paradifo ( fiue illud in corpore,fiue extra corpus fadum fit,deus nouit)nbsp;prædicauitEuangcIionillud,quodnullohominum dodore inparadifodidicenbsp;rat.Vndeô^ Paulus magnafiduciaexclamat: Etiam fi nos aut angelus c cœlonbsp;prædicauerituobisaliudEuangeliumpræteridquod predicauimusuobis,ananbsp;thema fit.Et ne quis exiftimaret hanc uocemipfi in oræ natam cffejadditrQuemnbsp;admodumantediximus,SCnunciterumdico,SiquisuobisprædicaueritEuan:*nbsp;geîiumpræter idquodaccepiftis,anathema fit, Ecceautem Sé Satanæ tyranni*nbsp;dem,SC peruerfitatemhominum.Tametfi enim Euangelion de lefu Chrifto,uinbsp;delicet,qgt;per ipfum folum habeamusTemiflîonêpeccatorum,ôf placatS patremnbsp;in ccdis,tantismiraculis ôf obteftationibus obfignatum fit,aliud tarnen euange

TCgrinati5es,ÔC propter Miiramhabeamusremiffionêpeccatorum,amp;placatum patrem in cœhs,Nam fihæcoperamerêturremiftionêpeccatorum,fruftraneusnbsp;eft Chriftus,amp; uanus eft defcêfus Chrifti ad terra,ôif rurfum afeenfus eius in cœnbsp;lum.Qiiis aût ChriftS lefum filin Dei unigenitû faluatorê mundi fie prophananbsp;Tet,amp;ludibrio exponerett Proindeabiedo Satanæ euangelio,côpledamur Eunbsp;angelion illud,quod lefus ChriftusPaulo in paradifo feu tertio cœlo reuelauit,nbsp;hocem eftpotctia Dei ad falutêomni credenti, Sed quid; nihil neprorfus conninbsp;h'tPaulo externS Euangelij miniftcrinrNihil prorfus, ^d cognitionêfiCdo*

«

H o M I L I AE I o A N, B R E N T IL

quodcredentcs faîiitem confcquercntur.Potin'irer em'm Chriftus omnia in Pau loabfoIuerCjUidch'cetjinparadifoeumbapnzarejSCuifumci reddere.edma*nbsp;ku'tillareqceremminifterium externum Ecclefîæ,ut authoriiatcmjllius mininbsp;fterijconftrmaret,necquifquamexpedaretraptum viparadifum,fedprædicarfnbsp;tionemhuius minifterij fedaretur.Vndepn'usdixit Chriftus ad Pauluni:lngrenbsp;dereinciuiratem.dicetur tibi quid teoporteat facere. Nu-ncautcmmittit ad Paunbsp;lum Ananiamquendamjficenimfequitur: Eratautem quidam difcipulusDa »»nbsp;mafci nomine AnaniaSjôC dixitad ilium per uifum Dns, AnaniafEt illeaitjccce gt; »nbsp;ego Dne,Ef Dominus ad eum.‘Surge ô^uade in uicû quidiciturreduSjamp;^quæi» »gt;nbsp;reindomoIudæSaulum nomine Tarfcnfem,ecceemorat,Etuidit per uifum »»nbsp;uirum Ananiamnomincintroeuntëô^imponentemfibimanumutuifum reci'' ”nbsp;peret. Quisfucrit AnaniasillequimilfuseftadPaulûjdilucidiusPaulus ipfe gt;»nbsp;poft exponit dicensî Ananias quidam uir pius fecundum legê, teftimonio pro#nbsp;batus omnium illichabitantium kidaroßt,Hune ergo Ananiammittit Chriftusnbsp;ad Paulum,ut uifum ipfî reftituat, fi^baptifmo peccata eius abluat. Et mittitnbsp;eumad Paulum orantê,ececeniminquitoratJtaep oremus ATnos,amiciffîmi,ô(fnbsp;conrinuîs precibusDnm deumnoftrum per iefumChriftum intcrpellemus, ûcnbsp;cnim fiet,ut ctiam nobis per Ananiam,hoc eft,per minifterium Euangehj,cuiusnbsp;annuheiatorem Ananias cgit,oculi illi reftituantur, quibus Deum contemplarinbsp;poiTumus.Oculi autem ifti non alij Cunt mundum cor,dicente Chrifto : Beadnbsp;mundo corde,quoniam ipfi Deum uidebunt, Porro non aliunde cor mundumnbsp;rcdditurc^Ede,nimirum,ficredamusqgt;naruralisimmundicies cordis noftri,filnbsp;per.'efum Chriftum nobisremiflaoSCqpomnisnoftramundiciesfitnonopcrumnbsp;noftrorûnifticia,fed!efusChriftus,qui foluseftiufticia,fanlt;ftificatio di redemnbsp;ptio noftra,quautfruamur, concédât nobis dementia Dhi noftri lefu Chrifti,nbsp;qui eft unà cum pâtre fpiritu fando deus laudandus in fæcula, Amen,

H O M I L I A XLI.

Emonftrainmusin præcedenti Homilia Paulumraptum quidemfuifleinctelum feuparadifum,atcpillicmyfterianbsp;Euangehj de leiu Chrifto dtdicifTe, rcmiiTum autem in ternbsp;ram,amp; fubtedum excerno Euangehj minifterio, ut huiusnbsp;miniftertj authoritas ctiam Pauli obcdientia,qui Euangenbsp;lium nonab hominein terrisjfed ab ipfometChrifto incœnbsp;lisdfdiccratjComprobarctur.Etcnimpoftquâ Paulus tri#

4N CAP. NONVM ACT. APOST.

tnintim,utuocatia Deo I'uffi opus aliquodperagercjuchemcnti formidinc corhpianturjncobedientcsdtuincuocationijaduerlisquibufdani pen cub's ob^nbsp;qcianturgt;neueDeo obfequium prefl’anrcSjaSaianaopprunantur. Vndeamp; Monbsp;(eiuffusproficifci m Aegyptum Ô6 libelt;arc populum iirael,præ timorépencunbsp;lorum diu^quicquid id erat officijodetrccftaui t, Sv nunc caufabatur fuam impo#nbsp;tcntiam,nuncfuamrudi tatcmóó ineloquentïamjnuncpopuli i'ncredulitatem,nbsp;nuncalioruminduftriamjquimagi'sq;ipfcidonci eirent adperagendumiftudnbsp;mini'ftertum.Ethæexcufanones maximcc nmore obeundædiuinæuocatio#nbsp;ntsoriebantur.Sicôlt;rH!ercmiasuocatusad funtîlioncmpropheticam utprædinbsp;caret dcuaftationem ludæorum Slt;^Gcnr!uni,uchcmenrcrexhorruitdicens : Ahnbsp;DomineDeus nefcïoloqui ,quia puer ego fum. Sic Apoftoli deftinatiad prac#nbsp;dt'candumEuangelioncumammadiferterentjfenudosemittiuclutiouestnmcnbsp;dio luporumjCt omnibus aduerfis obqci,haud mediocri terrore affetfli funt.Sicnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiiubentur,nonfurart3neminemdcciperc,ncmmcmdefraudare,neminiim*

ponere,fedfideb'terIaborare5Ciuftenegociari ,fcmpcrformidare folent,nefî Qttodnee diuinæ uocattoniobfequanturjpaupcrtate pereant. Breuiter morbus hic uulganbsp;fanât metu ris cft in hominibus, non in impijs folum, uerumctiam in fantfîis, quod timeantnbsp;eareantiadi fiDeo obediantaSatanaopprimantur,hoceft,aduerfis periculispereant.Sednbsp;utna/ùnâios quo uulgarior eft hic morbusjco fœdior QC iurpior cft. Vide enim rem abomi#nbsp;iieprlt;efiâdtt‘ nandam.Timerefolemusinobfcquio Deine multitudine aduerfitatum obrut»nbsp;pereamus5amp; intérim in obfequio Satanæ omnia nobis tranquilla dC pacificatanbsp;fomniamusjcum tarnen pcrfpicue cognofeamus D O M J N V M Deum no/-ftrum obfequentibus fibi omnem bencdidioncm,Satanam autem obfcquentti«nbsp;bus fibi omnem maledidionem parare. Mofe fomniabat fibi maxima, nefeionbsp;quæ pericuhjfiobiretmunus liberationis Aegyptiaeæ ,ad quod a Deo uocaba«nbsp;turjSCnonfomniabatfîbiulJapericulajquandoapud aquas contentionis Verisnbsp;bo Dei non credendo,nomen DOMJNI inpopulolfrael prophanauit.Ionasnbsp;prophetaad NiniuenaDcomiflusformidat uarias calamitates,quas fibi internbsp;ïllosfingebatjamp;uocationi Dei nonobediens,nullasformidat.Petrus timet, nenbsp;fiinatriopontificisconfiteatur Iefum,in extremam perniciem conijciatûr,Ô^nbsp;non timet idem periculum, lefum abnegans, Qiiid hoc præpoftero timoré foedinbsp;üs,quideo abominabilius r Idem uides in Anania, qui metuit ne fi ad uocatiossnbsp;nemDei ad Saulum eatuinculisconftringatur,5lt;^ nonmetuit uincula,fi diuinacnbsp;uocationi nonobediat. Vides igiturnonfolumimpios,fed 06 fandoshoemornbsp;bo longe omnium turpiffîmo laborare.Dominus autem Deus nofter tantæ cleznbsp;mentiæeft,utnonfinatfuos hoc morbopcrirc,fcd pharmacum admouct quonbsp;morbum curat.Pharmacum autem huic raorbo conueniens, non aliud cft qu.itnnbsp;promiffîo diuini auxilij 6C pollicitario libéra tionis e periculis. Vndecum Ananbsp;nias tantopere colloquium Pauliformidaret,confolatus eft ipfum Dominus ÔCnbsp;,5 promifitei fecuritatemdicens: Vade,quoniam organumeledlumcftmihi ifte,nbsp;si» ut porter nomemeum cofam gentibus ÔC regibus ac filtjs Jfrael,Ego enim oftennbsp;9 5 dam illi,quantaoporteareum pro nomine meopati. Qtiid times Anania t cen*nbsp;fes ne mittam te ad lupum,ad carnificem,et ad crude! em quendam latroncms?nbsp;Defydero candorem tuum^mul tç funt horæ diei,ncfcis quid férus uefper uehaf.nbsp;Audiftihominishuiustyrannidem SC fæuiciam in fanfl:os,at nondum audiftinbsp;mutationemeius repen tinamjSC raptum eiusinparadifum,uadecrgoad ipfum,nbsp;‘ nonenimampliuslupuseft,fedagnus,noneftnunccarnifex,fedfaiutispermPnbsp;nifteriumEuangeIicumquofunduruseft,artifex.Eftcnimmihiorganumelc:#nbsp;dum,nunc primum quidem reuelatum, fed antca ab utero matris fegregatum.nbsp;Ad quid utile erithoc organon feu inftrumcntum r Vt portet ( inquit) nomennbsp;meum

HOMitlAE IOAN. BRENTIt 87 mcum coram gcntibus SC rcgibus QCfilqs Ifrad. Quod cft nomen DOMlNI i NamêDowlnbsp;Vocaturquidemlefusjuocaturamp;chnftusjuocatur ó^filius Dei, Atnon in# niÿtadfit,nbsp;celligascancumUiterasiilasnomen DOMlN 1 dici. Sed quicquid bis uota#nbsp;buliscomprehenditurSC fignificaturjhocucre nomen Domini dicitur.Efgonbsp;quod lefus üt fapientia,iullicia,fandificMio,redempno,falus,uita,adeo^ omnenbsp;bonum,nomen eins uocatur.lracp cumChhftus dicit Paulum portaturumnonbsp;menfuum coram gcntibus, regibus,ói. filqs Ifracl, fignificat ipfumminiftrumnbsp;Euangelij fore, tam apud ludæosquamapud Gentes,tam coram priuatis homi#nbsp;nibusquàm etiam regibus, Siccnim infra coram Agrippa exponitur, ubi Paugt;nbsp;lusicaaitChriftumdixifle:Adhocapparuitibi,utconftituam te miniflrum ac Kinißeriumnbsp;teliemeorumquaîuidifti,ÔCeoruminquibusapparebotibi,eripiens te apopu#nbsp;lo Sc gcntibus intpas nunc temitto, ut apcrias oculos eorum, ut conuertantur anbsp;FenebrisadIuccm,ÔCapoteifateSatanæ adDcum,utaccipiant rcmiffioncmpecnbsp;catoram,SC fortem inter eos qui fandificati funt per fidcm quae cft crga me. Etnbsp;hoceftPauIi minifterium.Scdquia in inftitutionehuius minifterq didum cft :nbsp;Ecceegomittouosficutouesinmcdioluporum,idco addit Dominus de affli#nbsp;dionibus Pauli SC dicit. Ego oftcndam illi quanta oportcat cum pati pro nominbsp;ncmco,PriusmHltamalaintulitinuocantihusnomêmc(ï,nunca5tmultomaionbsp;ramalapropternomenmeumpatictur,Prius Ecclefiam Chrifti pcrfccutus cftnbsp;®elofuælcgis,nuncautem zelouerac fidci tanta uehcmentia Ecclcfiam Chriznbsp;ftipropugnabitjutuerboprædicationisfuacomnesaduerfariasreîigionesper#nbsp;ftcuturusfitu'dcp maximisuitæfuæpcriculis, Cætcrum quæ in hocminifte#nbsp;rio Paulusdifcriminapaflus fit,eafilibet e pofteriori Epiftola adCorinthiosnbsp;capiteundccimoôf duodecimo pcterepotes.Nuncenim quod adargumentumnbsp;noftrumpertinet, iatis eft cognofcere,quod DOM IN V8 Ananiæ timorinbsp;raedeatur,duabus potiftimum rationibus, priori,quod Paulus nunc non fit pernbsp;fecutorjfcdeledumorganum adpratdicandumEuangclion Chrifti, pofterioi#nbsp;ri, quod tantum abfit,utporro Tandis nomen Chrifti inuocantibus mala infe«?

rat,utpotiuspropter fandos ÔC eledos ac propter nomen Chrifti innumcrabi# Qnômedea* lia mala pafturus fit, Non folum autem DOM IN VS Ananiae formidini turdeia timanbsp;promiffi'onibusmedetur, fed quofeunep ad aliquam fundtonem uocat,SC timi# ’ipiorum-dosinuenit,eosponicitismunit,utad perfcrendafutura pericula fideindureivnbsp;lur,Sictimidum Mofenametureuocatdiccns:Egocrorecum,0Ccro in oretuo,nbsp;docebot^ tequid loquaris, Sic mcticulofo Hicremiæ fuam præfcntiam polliznbsp;cetur Sc ait : Ne timcas,quia tecum ego fum uteruam te.Sicformidolofos Aponbsp;ftolos confolaturinqiiiens: Nc metuatis uobis ab h is qui occidunt corpus,anûnbsp;mam autem nonponunt occidcre, Sedmetuitc magis ilium qui poteft SC ani#nbsp;m4môCcorpusperdereingehenna,Etrcliquaquæfcquuntur. Siemetuentemnbsp;neitimpofturasfuasabijciat,paupertatepcrcat,alloquifur dicens: Nefollicitinbsp;fitis uitat ueftrac, qd efuri fitis autbibituri,nccpcorpori ueftroquibusindumennbsp;tis ufuri, âCcaetera, A t^ adeo nulla cft uocatio Dei, null urn eft mandatum Dei,nbsp;quodnonhabeatpromiffioncmacpræfentiam diuinæcîementiae.Qiiarcenijînbsp;tamur, utexclufo omnipcriculorum timoré,uocationi diuinaeex fide fcruiaznbsp;*nus, Nam ÔC Ananias acceptodiuino refponfode conuerfione Pauli,moxnbsp;intrepidedeoobfecutuseft, EtabtjtAnanias,6Cintroiuitindomum,0C impo«; »,nbsp;nens ei mantis,dixit: Saul frater, DO MIN VS mifitmc, qui apparuit tibi in ,,nbsp;«ia qua ucnicbas, utuifum rccipiaSjâf implearis fpiritu fando. Et confeftim de ,,nbsp;ciderunt ab oculis eins tanquam fquamae,SC uifum rcccpit, SC furgens baptiza# » »nbsp;tus eft,Cunquecepifletcibum corroboratus eft, Qiiid iftuc rei eft, inquis i an «

P ?

iN CAP. NONVM ACT. APOST.

nonpotuit Chhftus Paulo uifumrcftitucre in paradifo,illïc(^ ipfum implcre donis fpiritus fancfii acbaptizare $ Potuit quidcmiftuc D O MIN V S, fed manbsp;luit per Ananiamhaccperficere,utquemadmodumanteaindicatum cft,authönbsp;« ritas facramenti,ßapufmi;ö^ externi miniftcrq,quo Euangclion de Icfu Chri#nbsp;no fxmi fto pracdicaturjConferuaretur.Namfi Paulus modo a paradifo feu tertiocoerfnbsp;’’*’^*’** lo rediens,neceflehabuitÔ6baptifmoabluere peccatafua,ÔCminifterio Ana/nbsp;niædona fptntus fanciijhoc eft,dona linguarum ædendorum miraculo/nbsp;rumaccipere,quiseft qui audeat externum miniftcrium prædicationis Euan/nbsp;gelicae jtanquam ociofumjfuperuacaneum, amp; inutile faftidire fquisfinc illo ornbsp;ganofalutemfibipoHiceatur f Dicisautem,facilefuitPaulout a ludaifmoadnbsp;’ Chriftianifmum conuerteretur ac refipifccret, quando raptiis fuit in tertiumnbsp;calum,0f uidtt illic audiui t omnem rei ueritatem. Qiiod fi ÔC mecum ira agenbsp;retur,utraperer in paradifum,0^ audircm Euangclion ex ore Chrifti,tunc nul/nbsp;lo prorfusimpedimenro uellemmeaccingere ad feAandampietatcm,fiCmcanbsp;QBodCbrù opinionefantftjtatemPaulietiamfuperaref Attu defineitanugari,ac tuæini*nbsp;fluni (juotù quitati patrocinari,quod noninftarPauli adparadifumrapiaris.Etenim firemnbsp;dteutexlum probe perpendas,non femel, fed quotidie ita tecum agttur, ut ad paradifum leijnbsp;tert(umcoelumducaris,0if uerbacœleftia audias. Nonne fempertibi prædica/nbsp;turillud Euangelionde lefu Cbriftoquod Paulus prædicauitf quod amp; tefta^nbsp;lum fcriptisfuis poftfereliquit,njmirum,quod Icfus fit uerus Mcffias, fiÜuSnbsp;Dei,quod pro peccatisnoftrispalTusfitjquodrefurrexeritamortuis,quod lit fanbsp;pientia,tufticia,fandificaTio QC redemptio noftra,quod per ipfum gratis abftÿnbsp;ullismeritis operumhabeamusremtfflonempeccatorumf At illud ipfum Eu*nbsp;angcIioncftquodChriftus PaulSdocuitin paradifo,qiiod Paulus ab ore Chr£nbsp;ftiin tertio cœloexcepit. Et ideoexccpituttedoccretjut palam adnunciaref,Sicnbsp;cnimaitPaulusiNotumuobisfacio fratres Euangclion quod pratdicarum eftnbsp;amsnon efle fecundum hominem, nec^cnimego ab homine accept illud -, m cpnbsp;didicijfed per reuelationem lefu Chrifti. Itacp fi huic Euangelio non adhibucs»nbsp;risfidem,neqi ex fideilliusrefipifcas,oleum amp; opera in teperderentur,etiamfinbsp;non femel fed fexcenties,non in tertium fo1um,fed etiam utita dicam in fextumnbsp;aut otftauu coelum rapereris .T ua igitur culpa, tuaignauia, tuaincredulitaseft,nbsp;quodcœleftia uerba quotidie audicns non refipifcas, fed inftar Pharaonis fub^inbsp;indemagisacmagisindureris.Quod fiuero abietfta ilia incredulitate, Euange*nbsp;lion lefu Chrtftiquodexterno minifterio rjbiprçdicaturfidecomple(ftaris,pronbsp;fedo uereilluderirquod Paulus dicit,potentia adfalutem per Chriftumlefum»nbsp;qui eft una cum patre ôf fpiritu fando deuslaudandus infatcula* Amen.

HOMILIA XLII.

V diuimus amiciflimfadtnirandam in Paulo metamorpho ^‘^jquod^xluporapaciffimo fadus fit ouis manfuetifli*nbsp;ma,ex immundo uafe organon elediflimum, ôf qui profwnbsp;cifcebaturadDamafcum,adrapiendos inuocantcs nomennbsp;Chrifti, raptus ipfe fjtad tertium ufcp coclum feu paradisnbsp;fum,ubi Euangclion de lefu Chriftoquod in omnem terr*nbsp;rum orbem uulgaretjdidicit. Audiamus nunc Paulum milt;lt;

H O M I L î AE I O ft N. B R E N T 11. S0 fiqufdemnouarumrcrum cupidtfumiis attentis am'mis Paul/ prædicationcmnbsp;cxc/piamus,Nunccnimprimoredijteparad/fo feutcrt/ocœlo,QC afiert nobi'snbsp;nonierrena,no humana/cd plane cceleft/ajangel/ca,paradtfiaca 5gt;C d/u/na^Fu/t anbsp;autem Saulus cum d/feipuî/s qui erantDamafe/per d/cs aî/quot, 8)C continuo »»nbsp;prædicabatinSynagogtStQuid,inqu/s,prædfcaba£î'mirumjmmodô€mmge(lt; »nbsp;fti'o ilîud audn'e,qu/ppequod ex offîcinaparadifi ïam pr/mum,nouum Si antcanbsp;inauditum afFeratur, Prædicabat(ait Lucas) Chnftum,quod is effet fih'us jjnbsp;Dci, Et fequitur pojftea:Saulus muïto magis conualcfcebat Si confundebat lu/ 3 jnbsp;dæos qui habitabant Damafc/,affîrmans quod is cflèt Chn'ßus. Hui, quid hoe s»nbsp;noui cft : Hæccinceftdocir/nailla caleßis quam Paulus in tertio cœîo did/cittnbsp;Atnoslongemaioraôômagfs ftupenda expedlabamusju/delicetjquid rerumnbsp;agcrctur in trinitatc,quæ effet difciplinaaulæcœleflis,qu/ordines Si quæ minis:nbsp;fteriaangelorum,quomodofehaberentfandlipatriarchæÔÔprophetsc«Hæcin Cutiojttanbsp;quamôlt; al laid genus admirandacxpedabamusjccce autem non audimus nifinbsp;«ulgareiSIudjquodiamantca,ô^aChriftoadhucinterrisagcntCjôôab Apofto/nbsp;lisahjft^difcipul/s inîudæa attj finitimis regionibus ita uulgàtum decanta*nbsp;tume^ erat,ut Si publ ic^ perfccutioni obnoxium effet, Nonne confultius fu/f*nbsp;^«3 fieaPauIuse paradifoattuliffet,quafpcrfecutionem fedaffcnt,Ôdaduerfas:nbsp;riosftatimadfidemcocgiffcntî'Sed omittamusuanam ilkm curiofita£em,ô^nbsp;fentiamus id quod Paulus modo eparadifo rediens,prædicabat,quantumuisnbsp;protri turn uidcatur,maxime tamenad confequendam ueram falutem, paradi/nbsp;fum Si cœlum neceffarium effe^Etenim quemadmodum Chriftus de femetipfonbsp;dicit:Quimcmifitueraxeft,6lt; cgoquæaudiui ab co bæcloquor in mundo. Etnbsp;icerum tCreditis inDcumjôS inme crédité Jn domo pa tris mei manfiones mul*nbsp;ta:funt,quod fi fecus cffet,dixiffemuobis,Atmox:V©sdixi amicos, quiaom*nbsp;nia quæ audiui a pâtre mco nota fcci uobis J ta Si de Paulo fentiendum eft,quodnbsp;fi alia quatdam ad falutem nobis neceffaria in paradifo didiciffet, quam ea quacnbsp;de lefu Chrifto nos docuit,plofcclo noninuidîffet ea nobis^Quomodo enim eanbsp;cclaffct nos qui optât anathema effe a Chrifto pro fratribus fuis cognatis feamnbsp;dum carnemjUt ipfi falutemconfequerenturt qui omnia aduerfapatiebatur pronbsp;pter eletftos i qui adhuc aliquandiu a Chrifto abeffe,quamuis in maximis afflï*nbsp;tftionibus cupiebat, tantum ut plures Chrifto per roinifteriïim fuumiucriface*nbsp;ret f Proinde dodrinam cius non aliteraudiamus,quam fi tota ângelorum connbsp;cio coram aftaret,ôi nobis eaquæ ad falutem noftram neceffario pertinent ad/nbsp;nunciaret, Initio igitur miniftertj fui Paulus duo præcipue docuit, alterumnbsp;quodUfusNazarenus fitucrus ilIeMcflias feu Chriftus, patriarchis promiftnbsp;fusjamp;laprophetispracdicatus,Alterumquod Meffias file fituerusDei filius,nbsp;Etenim ludæi duplici nomincimpiefentiuntde Meffia, priori quod negent k/nbsp;fum NazarenumeffeMeffîam,pofteriorf quod negent Meffiam Patriarchisnbsp;uenturum promiffum,effc filiumDei,fed fentiunt eum tantum fore filium Da/nbsp;uidis, Si regnaturum fuper folium Dauid pro more terreftrium regum « Sicnbsp;cnimapud MatthæumChriftointerroganti, quid ipf/s uideretur de Chrifto,nbsp;cuius filius fit. Refpondent,Dauidis. Et cum huius fint opinionis, fentiuntnbsp;ctiam Meffiam non ob aliam caufaminhoemundo regnaturum,quam utipfinbsp;liberentur ab externis fuis hoftibus Si fecure,fine inimicorum timoré bonisnbsp;fnisin hac terra dum uiuunt fruantur. Cæterum,quamconfeientiam coramnbsp;Egt;co,qutshabeat,amp;quamfa1u£emquisapud DOMINVM poft hanc ui*nbsp;tamconfequatur, nihil ad Meffiamper£incre,fed ilia unumquenque fuofîu/nbsp;lt;1’0, fua induftria Si iufttcia, per opéra legis confequi debere,

P 4

IN CAP, NONVM ACT. APOST,

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P orro, non ludsef folum his impqflimts rrroribus tcncntur, fed etiam hi qui ft/

bi maxime Chrjftianiuidentur,Tatnetfienimoinnes uidcri uolunc fe credere q)lefusNazarenusuerusfitMeinas,maior tamenparsde Meffiaita fentit,nbsp;nobis tantum fttpropofitus utexemplum, Óóut fpcdator noftrat uitac ,uideli/nbsp;cet,utfatisfacientipropeccatisfuisperbonaoperafuoptemartedefignata,lar«nbsp;giatur uitam æternam,non fatisfaCientcm autemjuecper bona opera expianiemnbsp;peccatafua,deijciatad infernum,autad minus ad ignem purgatorium, ut quinbsp;pro peccatis fuis inhacuitanon fatisfeceritjfadis in al tcro facculo pro ipfis fan'snbsp;patiatur paffionibus. At hoc ipfum eft negate Mcfllam effe filium Dei 3 adeoqinbsp;plane eft de Mcifiaiudaizare. Contra hos igiiur impijfljmos err ores, Paulusnbsp;iam primume paradi fo rediens,docet primum,quod lefus Nazarenusuerus illenbsp;h*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Te/ltnunia Meffiasfit,patriarchisaDeopromiffusôCaprophetisprædicatus« Ducitenim

'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lelutßtue progcniemfuamafamiliaDauid,cuipromifluseratMeflias,0teotemporein

tut iamp;eß{^t‘ mundoapparuit quoprophetia patriarchælacobdeaduentuMcffîac :non augt; feretur fceptrum, SCreliqua, ac prophetac Danielis capite nono, tmplcta eft«nbsp;Præterea,pcrfecitis quæprophetacde Meflta pr«dixerant,c3ecis enim uifumnbsp;reddidit, claudos reftituit fanitafi,Icprofos mundauit,furdos audire fecit,mor/nbsp;tuosexcitauit, ô^pauperibuslçtumadnunciauit Euangelion, Poftremo,curanbsp;peccatum non feciffet,nec inuentus effet dolus in oreeius,dudus eft ad occtfio*nbsp;ncm ficut ouis,8C quafi agnus coram tondente fe obmutuit,acpcrcuffus eft pro*nbsp;pter fcelus populi fui, C^iae tarnen omnia in folum lefum ilium Nazarcnum,nbsp;necinaliumqucnquamcompeiantjfolusigiturilleeftuerusMefli'as, Deindenbsp;docet,quodis Meifias non tantum fttDauidis filius,fcdctiamfiIiusDei,idcpnbsp;Qsod leÇui cxeo,qucmadmodum ad Romanos fcribit, quod refurrexitemortuis, cuius reinbsp;ßtßlfutDei non tarn Apoftoli teftes funt,qui una' cum ipfo poft refurredionem ederunt SCnbsp;biberunt,adeo(7 ipfum manibus fuis contredarunt, Sf oculis ad coelum afcen*nbsp;dereuiderunt, fedetiam ipfe Paulusteftiseft,qui pauloante potentiamcius innbsp;itinerc expertus fuerat,dC fecum colloquentem, non in itincre folum, fed etiamnbsp;in paradifo audierat, Qiiia igitur per refurredionem declarants eft filius Deinbsp;cffcjconfequitur ipfum non regnaturum in mundo pro more Si pomps terre/nbsp;ftrium regum,fed regnum cac!eftc,prout filio Dei compctit,occopaflc, Hocau/nbsp;tem eft regnum illud cœlefte,quod iuxta uaticinium P falmi,fedeatad dextramnbsp;Cuiutmodi patris,eandem omnipotcntiamaimpatrepoflidens,0f cumanimam fuam po*nbsp;regi fuerithoftiampro delidis,iniquitatcfcphominum tulerit,itapatrem pronobi*nbsp;intcrpellet,ut omnibus in ipfum credentibus peccata gratis propter cum remitsnbsp;admmifiret. tantur,8Cipft' ex fide iuftireputentur,omnia«^ aduerfa in bonum eis adiumcntonbsp;fint,0f falurem perpetuam per ipfum confcquantur, Atqj hacc eft dodrina denbsp;Chrifto,adeoncccffaria,utftifi quiseam fciat accredat,nullam poffît faluti»nbsp;partem habere, Netçcnim Chriftus talis eft Chriftus ut regnum terreftre admi*nbsp;niftraturusfitpro externa regum pompa, quemadmodum ludaci falfo imagi/nbsp;nantur ,nec^ talis eft Chriftus,ut in cœlo ociolûs fedeat tanquam fpedator SCnbsp;iudexnoftri certaminis,quodin hac terra unufquifqucpro fua uirili decertat,nbsp;quemadmodum hypocritae Chriftumfingunt, fed talis eft, qui fentiens omnianbsp;noftra opera effepeccata, SC conatus noftros ad parandam iufticiam ac falutcmnbsp;effeuaniflimos/emittit nobis primum omnia peccata, fîf reputat nosiuftos,ftnbsp;tantum in ipfum credamus, q? per eum habeamus remiffionem peccatorum no*nbsp;ftrorum.Deinde donat nobis fpSm fandum,cuius potentia pofliimus Si ueter?nbsp;Adamopprimcre,0f opa noui Adamiperficere, Breuiter, talis eftChriftus,qoinbsp;jnonfoln fittantS exemplu/pedator Sf iudex uitae noftrac extranos Xed eti3 ipfanbsp;potentia

HOMILIJ^E lOHAN. BRENTIT. * 89 potentiacrcdendi ôioperandiofapiennajfandificano, luftfda S)iredcmptio in#nbsp;cra nos. EtbæceftilladodnnaquamPaulusadnosdeparadifo ÔC de tertio ccenbsp;loactulitjCxtra quamnoneftalia,perquamueratn falutem adipifciqucamus,nbsp;Qiiomodoigiturafficiebantur Itidæi adnouumillud fpedïaculunijquouidc^nbsp;bantcrudelilfimum per fccu to rem earn dodrinam palam ói. magna atithoritatenbsp;aflcrerejquamjpaulô ante ferro ô^ignioppiignaueratrCcrre uarieafFiciebantur,nbsp;nam qui ptjeranr,in'x audcbant credere hæc narrantibus3amp; fufpicabantur remnbsp;doloagi.VndeHierofolymitantdifctpuI» fugiûtipfum,quemadmodiimpoft^nbsp;ca fequitur, pars autem qui rei ueritatemagnôfccbantjglorificabantin Paulonbsp;DeumjUt ad Galatas fcnbitur. Et hic obferua quomodo fandi uenerandi fint. Qnomodonbsp;Nonenimipfiproprerfuamiufticiamô^meritafunt glorificandi ,fedDcusin fan^tucnerSnbsp;tpfisglorificanduseftjqjô^potensfiteperfecutoribusEcclefiæpropugnatoresnbsp;Ecclefiæ facercjamp;r mifericos qui ram tmmania flagicia aduerfusEcclefiam Deinbsp;fandamperpetratajtam dementimifcricordta gratis abfcp ullis opcrum mcris»nbsp;tisrcmictar. Parsautcmquimagisnouasres curabant^ religioncm ucl ludatznbsp;camuelChriftianamjattoniti mirantur,quid fibiuelithæcfubiiamutatio. Sicnbsp;cnim dicic Lucas: Scupcbant autem omnes qui eum audiebant ac diccbant:nbsp;NonnehiceftquiexpugnabatHierofoIymis eosquiinuocabant nomen iftudt'nbsp;amp;hucadhocuen!t,utuind:osillos duceretad principcsfaccrdotum^Altj ueronbsp;cædemin eummeditabancur,fequitur enim:Expletisdicbus compluribusinic#nbsp;runt inter feconfilium ludæi ut ilium occiderent,Sedinrellcdæ funtSauloinfinbsp;diæeorum. Afleruabanrep portas die acnodlcut eum interficerenr,Accipientcsnbsp;autemeumdifeipulinode, permurumdimifcrunt fubmittentesin fporta, Denbsp;fais infidtjs 1 ta feribit Paulus in pofteriort ad Corinthios epiftola capite duode^nbsp;cimo.InDamafciciuitacegentispræfcdusnomine Arete regis excubiaspofuenbsp;rat in Damafeenorum urbe,cupiens me comprehêdcre,ac per feneftram in ipornbsp;ta dimiffus fui per mœnia,efFugi(ç manus eius«Fortaffîs autem admiraberis,quinbsp;fiat,qgt;Paulusquinuperadeoeparadiforedterat5mortem ob nomen Chriftictnbsp;intenratam fugeritt Dicemusneipfum exrimore carnis mortem fugifle r Fate#nbsp;mur qui'dem carnis infirmitates etiam poft magnitudinem reuelationum in Fannbsp;loremanfiffe.Atuerifimileefthancfugamnon ex timorecarnis,fed ex prüdennbsp;ti'a fpiritus fadam effe.Nam habebar Paulus Verbum Domini,çp nomen Chrinbsp;fti portaturus effet,non tarn coram filijs (fraefquàm coram gentibus ôf ïegibus.nbsp;Ex fide igitur in hocuerbumnonpauit mortem fed cauic,ncc pauidus fcdcaui*nbsp;tus dicendus eft.Ncc infidel is timiditas,fcd fidclisprudeiitiaeft, iuftis conati#nbsp;bus teferuareminifterioadquodadeodeftinatusfisjuftum neuocas conatumnbsp;qjdifcipuli dimittuntPauIum permurum infporrar nonnemuriiuxtakges cinbsp;uilesdicüturfandi ÔC inuiolati f amp; capitale eft murospriuata temcritatC itauionbsp;larcc’Haudnegauerim ifta,fcd interim obferuandum eftjminofem legem cede;#nbsp;remaiorf^Debentquidemjfi faluapietate fieri poteft,ram maior ^minorlex,finbsp;mul fcruari. At fi res ita fert,ut fimul feruari non pofTuntjfcd altera uiol anda fit,nbsp;tiincciuilisquæeftminor,ncgligenda,diuinaaurem ô^maior obferuanda eft»nbsp;Ciuilis autêlexeft : Muri fandi funto * Diuina eft, [nnocêtcm iuxra uocationênbsp;tuam pro uirili adiuua,quæ ex ilia originem ducit, Diliges proximum tuum fi#nbsp;cutteipfumJtac^ubiproximuminnocentemiuuare nonpotueriSjUififrangasnbsp;legem ciuilcm,ibi potiusrefpetftus proximiaDco nobis commcndati,c^lcgiscinbsp;uilisab hominibus ad coercendos nocentes, non ad affligendos innocentes in#nbsp;ftitutatjhabenduseft, Nonhæcdicout priuatatemeritate accipiasgladiumadnbsp;defendendû innocenté contra uiolentia Ô6 crudelitatê Jegitimi magiftrarustq.n.nbsp;gladjumcitradnunâuocationêaducrrusmagiftratûfnûaccipitjgladiopcribit;

IN CAP. NONVM ACT. APOST.

Sed illud fentio,innocentem a quoin's luxta fuam uocationcm jpro uirili defcn Vert ehrt» dendum ôdadiuuâdum eße, uidelicef,ut magiftratus quidem fubditum fuG in/nbsp;ftiant chart* nocentem gladio defendat, priuatus aGt proximum fuum quoquo modo pie ponbsp;Utóratw» teritjCitragladiumamp;^uiolenttamJamqjdifcipuli exponant fe periculocapitisnbsp;propter Paulum fan's perfpicue indicant quæ fit ucra Chriftianac charitatis ranbsp;tio. Nondum enim abfoluifti numéros uerç charitatis, etiamfi p^ucis numulisnbsp;egenumadiuueSjhocenim Ethnicusquoep facit, fedrequiritur utanima tuanbsp;profratrcindifcrimen,fi res poftuletjConijcias.Sicenim Chrißus dotet:Hocnbsp;eft præceprum meum ut diligans uos inuicem,ficut dilexi uos.Et exponitquo/nbsp;mododilexeriteosrMaioremhacdilctftione nemo habet,utquisanimam fuamnbsp;ponatproamicis fuis.Quado igitur hæc uirtus tarn rara inter nos fit,ut inter uonbsp;lucres citius album coruum, inter Chriftianos ueram chari tatem reperias, ronbsp;gemusfratres DOMIN VM dcumnoftrumperlefumChrirtum,utcordanonbsp;ftra ardore charitatis incendat ÔC fpiritu fuo inflammetjquo tädem ad fempiter^nbsp;na gaudia perducamur per cundem Diim noftrn lefum Chriftumjqui eft una cGnbsp;patre de fpiritu fando deus benedidus in fæcula, Amen.

credentes q, effet difcipulus.ludicabant enim pro uulgari hominum confuetu/ dine,ilium femper malum, quern femelde iterum malum experti crant. Opcrenbsp;precium igitur cenfeo,utinueftigemus,numhochumanG indicium,quo femelnbsp;malus,femperpræfumiturmalus,cumcharitateChriftianaconucniat. Aepri*nbsp;mumquidcmapparcthucalluderelegemdiuinamper Mofendatam, Sicenimnbsp;in Deuteronomio cap. xj, fcribitur: Ammonites de Moabitesctiam poft deci/nbsp;mamgencrationem non intrabunt Ecclefiam Domini in ætcrnum,hoc eft, nonnbsp;fungantur aliquopublico officio incongrcgationclfraelis,quae eft EccIefiaDonbsp;mini.Qiiamobrem fquianoluerunt nobis occurrere cum pane de aqua in uianbsp;quando egreffi eftis de Aegypto.Et quia conduxerunt contra te Bileam utmalenbsp;dicerettibi.Vidcsjfcmelmalos.femper iudicari malos, etiam in pofteritatc co*nbsp;rum.HucacceditetiamcxemplumDauidis,quicumfemel deiterum lanceape*nbsp;titus effet a Saule,fugit Saulem,ôe profedus eft in exilium,nequaqua fibi quic*nbsp;quam clementiacapud Saulem promitfês,fed fentiens cum, qui femel deiterumnbsp;malus fuiffet,haud facilebonum fore. Rurfus charitas, quemadmodum Paulusnbsp;ait,noncogitat malum,omniacredit,omnia fpcrat.Qiiomodoigitur uulgarcnbsp;indicium cumcharitateconciliabimus f Obferuandumeft,primumChriftianinbsp;officium effe,in folum Deum per Icfum Chriftum confidcre. Secundum eft,di/nbsp;ligerc proximum fuumficut feipfum. lam diledio nximi non tarn late fe fpar/nbsp;git,utrequirat,qgt;neccflchabeam in proximum confiderequemdiligo.Nam innbsp;folum Deum per Icfum CHRISTVM confidendumeft, Malcdidusautcmnbsp;qui confidit in hominem, de ponit carnem brachium fuum. Nec illud requi*nbsp;rit diledio ut proximo adferibam,a quo eum longe abeffe fcio,uidelicct,nonnbsp;poftulat charitas ut indodum pro dodo,infipientem pro fapienfc,pâupercmnbsp;pro diuitCj pium pro impio habeam. Sed hoc requiric, ut quem noui malum »nbsp;aut

HOMILÏAE lOAN. BRENTU, * »iitimptum.dcfobcnc fpcrem,q, Domfnuspro ftia clementfa ipfum fadurusnbsp;tïf piïimac bonum.Et qucm nonccrto noui impium, eum pro pio ac bono uironbsp;habeäjadeo cp omnibus fiucbonis ftuemah's charnans opera impartiar, quemsnbsp;admodumpater coeleftisfinitfolem fuum oriri fuper luftosdC iniuftos, Hincnbsp;cfl:qgt;inIcgeMo'abitæamp; AmmonttænoneligebâturadpublicaofFiciainlfracI,nbsp;qniamanifcftum erat odium gentik'ciumhorum populorumcrga Ifraelitas,prünbsp;uatim ramen bcneficijsaffîciebantur,ôtadcatalogumlfraditarumadmittebanssnbsp;tur.NamôCRuthauia DOMINI noftri lefuChrifh exMoabitisfuiuEt Danbsp;uid confolatus eft Anon regem Ämmonttarum fuper morte patris fui ? Ad eunnbsp;demmodumDauidnonpotuitSaulempfoamico æftfmare,quem rebus ipfisnbsp;inimicum fenticbat,öiS imprudenter fecilFetfi fe Sauli tanquam amico iunxiffec,nbsp;InterimtamenintantumdiligebatSaulemjUtnihii nonbeneficiorum quæ po^'nbsp;tuitin ipfum conruleritjöf mortuum carmine Jugubri celebrarit. Sic amp; Paulusnbsp;ludaros habebatproimpijsChrifti perfecutoribus,benetamende ipfis fperat,nbsp;adeocp diligit,utcupiatanathcmaeflcquo ipfi falutcm confequâtur ? Sic 0(. hocnbsp;loco difcipuli non peccant in charitatem,qgt; Paulum antea publicum perfccuto*nbsp;rem experti,amp; refipifcentiam eius ignorantes,fugiant 06 habeant ipfum pro ininbsp;pio,Interim tarnen orantpro ipfo,beneprccanturjetquiariorürDOMINVMnbsp;pofteipfum conuerteread fidemChriftijiperantetiam tandem ipfum pceniten*nbsp;tiam de fua impietatc adurum.Ätcp ita fuga fua fidem fuS tcftantur qj obfequannbsp;rur Deo pra:cipienti,neipfe temeritate noftra ten tetur,oratione autem fua charinbsp;tatem teftantur.Fugiunt autem tanti fper,non credentes qgt; elTct uere Chhfti anusnbsp;falt;ftus,dum de conuerfionc eius certiores fiunt,Barnabas enim ( de quo inquarnbsp;tocapiteditftumcft )apprehenfum/llumjduxitad Apoftolos,acaarrauit illis,nbsp;quoniodo in uia uidiiTet DOMlNVM,8tfqgt; locutus eflêt ei, quomodo innbsp;Damafco fortiter egilTet in nomine Jefu. Dices autem,quomodo is fortiter egir,nbsp;quinecomprehcndereturpcrmurum in fporta demiffus eftamp;^ fugitr Qiiis di#nbsp;cet militem fugientem fortiter agcrcjnifi fortaftis fenu'as eum fortiter fugerer Atnbsp;defortitudineChriftianalongcaliteriudicandum eft ^dc fortitudnie Ethnicanbsp;autciuili.Nam uulgo is forus habetur qui iniuria alFedus, iniuriam grauiter conbsp;pcnfat,qui perçu ITus ftrenue percutit,qui ita feperi culo exponit, ut etiam alterinbsp;periculuminferat, CoramDeoautemisfortishabeturquiiniuriaaffcdus,no nbsp;iniuriamcompenfat,fedtolerat,quipercuffusnonrepercutit,fcd fert percuflu cfcnÄajM«'nbsp;ram,ô^obuertitalrerammaxinam,quipericuïoquidemfc propter nomen Do#nbsp;ininiexponit,fedita,uttamenaltcri periculumnoninferat,potius autem faluznbsp;temaliorum opcretur.Adhancfortitudinis defcrjptionem exige nunc Pauïö,nbsp;ÔLComperiesipfumuerafortitudine præditumfuifTc. Affîciebaturenim iniu#nbsp;ria a ludaeis fuis qui quacrebant ut interficerent eum. Tantum autem abeft ut manbsp;laregefleriGUtoptaueritanathemapro ipfiscfle,modo falui fieren t.Etcxpone^nbsp;bat quidem fe diferimini uitæ fuæ propter nomen Chrifti,fed ita, ut aduerfariosnbsp;nonfecuminpericulumconijceretjô^ipfepericulum imminens prudenter caznbsp;ucret.Itac^rcdcafFirmatbarnabas q,Paulusforfiteregcrit in nomine Domininbsp;in Damafco, CærerumjquafortitudineadnunciaueratEuangeliumin Damaznbsp;fco,eademetiamadnunciabatilludinHicrufalem,Siccnim fequitur: Eteratnbsp;mm illis uerfans Hierofolymis cum fiducialoquês in nomineDOMiNI lefu,nbsp;Loquebaturqjôôdifputabat aduerfus Græcos. Illiueroquærebatoccidere eff,nbsp;Qiiid eft q, tories i epetiturPaulumfortiteregifteinnominelefu ,ô^ locutû effenbsp;in nomine lefufOiiideftillud in nominelefu r Tamctfi antea nomen lefuex#nbsp;plicuerimiiSjtamen quiatotiesnobisincuïcaturjnonpigebitpauca de illo repcznbsp;tere, quando etiam mufti hoc têporegloriantur de nomine lefu,qui tarnen amp; do

’ïN CAP. NONVM ACT. APOST.

Lo^ »M ttoa dnna utta longiflime ab eo abfint, Loquf igttur in nomine Icfu no eft folura fitineiefu nomenhocinorccircumferre,fedcftprædicarequod propter lefum Chnftumnbsp;habeamus remifli'onem peccatorum,placatum patrê in coelis, öf uitam çternam,nbsp;idcçgratisabftçullonoftromeritoVndequiprædicantautcreduntquod ha/nbsp;beamus rcmiffîonem pcccatorum propter Miuam papifticamjqj habeamus pla*nbsp;catum patrcm in cœlis propter certa ieiuniajq, noftris meritis confequamuruMnbsp;tamæternamjhinecprædicantneccredunt innominelefuChriftijfedin nom/nbsp;ne MiffæjieiuniorumjSC humanorum meritor um. Sicqui apoftolorum temponbsp;reita prædicabant lefum, ut diccrcntetiam circuncifionem neceflariam efle adnbsp;rcmiflîonem peccatorumjhi non in nomine lefu, fed in nomine circunciftonisnbsp;loquebantur.fam cum Paulus Hierofolymitanisccelum, ut itadicam^aperiret,nbsp;SC ut uitam æ ter nam eis per prædicationem Euangclij porrigeretjquam obfecronbsp;mercedem illi retulerunt f Quaerebant,inquit,eum occidcre.Haec eft merces hunbsp;lus mundiquam hominesbenefadoribus fuis referunt. Quomodo ergo punienbsp;Supplicium Deus tantam ingratitudinem c De hac rc audiamus quid ipfe Paulus commenbsp;5H0 Deut i» moretpoftea capiteuicefimo fecundo. Fadum eft,inquit,cû effem reuerfus Hienbsp;gratot ergü rofolymam,8C orarem in tcmplo ut rapercr extrame, ôif uiderem eum dicentemnbsp;Euangeliüfu mihi,FeftinaSCcxiuelociter Hierofolyrais, quoniam non recipient teftimo#nbsp;w»afficere nium tu5 deme.Hoc eft fupplicium quo Deus punit ingratitudinem Hicrofonbsp;lymitanorum: Abigit ab ipfis Paulum. Ne exiftimes autê Icue hoc fuppliciumnbsp;efle,nam abiens Paulus ab Hierofolymis,abduxit fecum,ut breuiter dicam, cœnbsp;lumô^ uitamæternam,teliquitautem illicinfernum ÔCfempiternam damnationbsp;nem,ita ut Hierofolymitani ÔC corpore SC anima maledicerentur.Sed operepre*nbsp;ciumeftcognofcerc,^ægre Paulus a Hierofolymis diuullüs fit.Etenim cumnbsp;iuffusefletaHierufalemdifcedere,ÔCintelligeretfe fecum omnem Hierofolynbsp;mitanorum falutem abdudurum,dixit: DOMINE, ipfi fciuntq» ego pertrahenbsp;bam in carcercm,ÔC caedebam in fingulis fynagogis eos qui credebant in re,amp; c3nbsp;fundaretur fanguis Stephani teftistui,ego quoep aflîftebam ÔC aftentiebar mor^nbsp;fcergd lH(i4 tiil]iusjS^cuftodiebamueftimentainterficienciumillum, Quid fibiuultPau*nbsp;lus hacimpietatisfuæ confeffîonet Nimirumhocagitutdeum perfuadeat,quonbsp;ipfum non eijciate Hierufalem.Sperabatcnim Euangelq fui multum profedSnbsp;. fore inHferufalem,propterea q,ipfepauloanteperfecutus fit Euangclion,nüCnbsp;autemfubitomutatuspalamilkidadnunciet.Igitur qui hadenusnon crediditnbsp;propter Euangeltjueritatemjnuncfortaffîs crediturus eft propter repentinamnbsp;Pauli mutationem,quæ non ni fi diuinitus dC maximo miraculo fieri potuit. Adnbsp;hacc fentiebat Paulus falutem gentium, ad quas mittebatur, efle diminutionemnbsp;falutisIudeorumjôCillarumeledionem eflehorumabiedionem.Maluitigiturnbsp;efle anathema a Chrifto,^ ut fratres fui cognati iuxtacarnem a cognitioneue*nbsp;raîfalutisexcludercntur.QuoaffèduetiamlonasprophctainmarefugifjUide*nbsp;licet, timens ne fi Niniuitis gentibusincircuncifls Verbum Domini pracdica/nbsp;ret,mifericordia ac dementia Domini auferatur a ludæis, qui foli eflent popu*nbsp;lusDeijôC conferatur gentibus.Sedut lonasetiam a uentre coeti extradus,ncznbsp;ceflehabuitad NiniuitaspergerCjSC illic Verbum Dominiadnunciare. lia coanbsp;dus fuit Paulus a Hierufalemdifcedere ad gentes.Aitem Dominus, uade,quonbsp;niam egoadgentes procul mittam te.Obediês igitur Paulus, difeeflît. Sic enimnbsp;9 9 Lucas feribit: Quod cum cognouilTenr fratrcsgt;deduxeruntcum Cæfariam, SCnbsp;J, emiferuntTarfum. Videsfummamfuiflein Paulocharitarcm inproximurn»nbsp;fltn’mamquofppietatem ac obedientiamerga Deum .Quaeenim maiorpoteftnbsp;rit« obe* elfe charitas cp q, Paulus nô folum maximo uitæ fuæ diferimine, petat Ht in Hi«nbsp;dtêtii ia plt;tM lufalem ÔC ludæa maneat,quo ludæis falutem fua prædicationeimpartiatur, ue/nbsp;io«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rumetian*

0

HOMILIAE IOAN. BRENTII,

rum «tiam copiât eflc anathema aChiifto,tantum ut ludaei « falute Chrifti nô excludan turf Kurfus fumma eft obedientia,cp quos amp;uita Si falute fua chariores habeat.eos ad uoznbsp;cationcm Si mandatum Dei relinquit. Si ad gentes.populum prorfus « Deoalienum pronbsp;ficiftitur. lam ncc illud ociofum cft .cpdeducunteum fratres «Hierufaicm ad alias ciui^nbsp;tares. Declarantenim, quanto ftudio,quantoamore compleftantur Pauluin.quem nônbsp;aliter æftimant.non aliter feruant ac cuftodiunt, qu«m gemmam longe omnium prcznbsp;ciofiffimam.Sithefaurum locupktiffimum. Sic enim diuinaordinatione fieri folet,ut finbsp;tu ardenter proximum in Chrifto lefuamaucriSite contra mulri fummo amore m Chriznbsp;fto profequantur.ita ut ob falutem tuam nec uitæ fuæ parcant. Quorfum autem hæc omnbsp;nia pertinent, nifi ut horum exemplis. Si obedientiamerga Deum, Sicharitarem erganbsp;proximum difcamus, ut fide iuftifitati ad teftandam fidem bonis openbusperexcmplanbsp;animemur. Habentes autem operum teftimonia perpetuam falutem confequamur, petnbsp;lefumChriltuni DOMINVM noftrum,qui eft un« cum patte Si fpiritufando Deus launbsp;dandus in fxcuia Amen.

ue ipfi « Chrifto commifla audiroribus fuis aperiat.Si ad introitum hortetur. Dicit ergo Lucas. Efclefiæ quidem pertotamIudaeam,8iGaliIæam,8iSamariam habebantpacem,nbsp;amp; ædificabantur, uerfantes in timore DOMINI, Siconfolatione fa ndi fpiritus multipliznbsp;cabantur. Vnde.obfecro, fubita ilia pax Ecclefiaeorta eftf Num cp Paulus primarius pernbsp;Iccutor ad Chriftum conuerfus fueratf atpro uno Paulo uel fexcenti alii perfe utores ornbsp;ti funt, nam Siin Damafco afferuabant ludæi portas die acnode, ut Paulumi ntcrfice-itt,8i in Hierufalem quaerefaanteum occidere, adeolt;$ illis econucrfione Pauli non mitiznbsp;oresjfed irritatioresamp;crudeliorescfFiciebantur. Num quia Principes Si Pharifæirefipucnbsp;rant. Si Chriftum agnouerantf at nullum legimus Pontificem ludæorum refipuifle. Sinbsp;poft hanc paccm.maior propercdibit perfccutio. Exquo inteiligere luer,Pontificcs,Phanbsp;rifæos Si ludæos femper eandem crudelitatem amp; uirulcntiam aduetfus Euangelionnbsp;Chrifti fpirafle, Vndeigiturpoft tarn crudelem perfecutionem tarn la ta pax EcclcfitEnbsp;contingitf Profedo non aliunde qu«,m ex beneficio Dei, qui hacrepentina pace omniznbsp;bult;:pir.induftriammagifteriifui.Sidementiammifericordia fuædeilarareuoltiit.Priz «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

murn.rpnoleonbugt;uolentibusomnibusperfecutoribuspoftit,quandoiunlt;5fibiuifum f,.x(iuarere cft,Ecclefiæfuæpatéactranquillitatem reddere. Deinde,cphanchabeattonfuetudinem,nbsp;quia folitus fir poft grauilTimas affliidiones, gratiffimasconfolationes credentibus fuisnbsp;mittete,adeoq; quo maiorefttribulatio,co maior Sicertior eft liberatio,cuius rei duo po/nbsp;tiftimumargumenta DOMINVS Deus nofterin rebus naturalibus nobis propofuit.

Alterum eft partus mulierum.alterum uiciftitudohpemis Si æftati'. De partu mulierum Qÿodfmrtut dicit Chriftus. Mulier dum parit dolorem habet.quia uenit hora eius. Sed quid^num do mulierumnbsp;lor ifte perpetuus eftf Minime.fed quo maiorcftdolor,hoc maius gaudiumfequitur, Cû uictßuudo hynbsp;cnim pepererit pueru.iam non meminit anxictatis, proptereacp gaudcat hominem effe emtsnbsp;natum in mundo. Neautem exiftimaremus hoc tantum mulieribusprægnanribusacz tism/reco««nbsp;cidere .CHRIST VS cum omnibus piorum’afflidionibusconferr dicens; Vos nunc moe uenùnt cuntnbsp;rotem habebiris.fcd iterura uidebo uos Sigaudebitcorueftruni,Sigaudium ueftrumnclt; -^fflidionenbsp;motollità uobis. Hyemis autem Si æftatis ratio itafe habet, cp inhyeme quidem ob niznbsp;nbsp;nbsp;Itberatio

ues Sifrigora,omnia uidentur perdit3,8i ft quis nunquam uidiftet hyemem, de incoluz nbsp;nbsp;Cbrijliaw

q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum.

IN CAP. DECIM VM ACT. APOST.

mitatc flatushumanidefpcrarct, attamen ctiam uulgoiaftatur,lt;jgt;hy£nis bona.ctiam bonam æftatem panat. T une autem dicitur hyems bona,non fi tontra naturnm fuam canbsp;lida exiftat,amp;germinaprotrudat, fed fi pro natura fua ,amp;niuibusamp;frigoribusinfeftanbsp;fit,3c omnia germina intra fuam,utita dicam,pellkulam tontincac. Quo igitur horridinbsp;or hyems eft.eofruftuofior aeftas fperatur.id quod amp; nos hisproximis annis reipfa expcsnbsp;ti fumus. Hyemes aliquot babuimus non pro natura fua nimbus aefrigoribus horndas,nbsp;fed partim humidas,partim frigore minime moleftas. Tales aut hyemes ualde infruftuonbsp;fæfecutæfuntœftates. Eadera plane ratio eft affliftionumamp;liberationumeorum qui innbsp;Chriftum lefum crcdunt,hopi enim hyems eft afflidio feu tribulatio, in qua byemc om-*nbsp;nia mdentur perdita amp; conclamata,liberatio autem aftas eft • Proinde quanto grauior Sinbsp;infeftior eft hyems afflidionis, tanto gratior amp; iucundior fperanda eft aftas liberationisnbsp;Sigaudii. Ac utid quicquid eft firmiter cóprobaref’obfignaretur«^, dédit Dominus lefusnbsp;Chriftus Ecclefiæ fus recens natæ repentinam pacera amp; tranquiliitatem iucundilTimamnbsp;poftcrudcliffimam perfecutionem. Etenim poft reuelatum fpiritum fanftum.Apoftolinbsp;coniiciebantur incarcérés, Stephanus lapidabatur.diftipuli cogebanfblafphemarc.autnbsp;fugabantur.aut ad mortem trahebantur, quid hac hyeme afperiustquid hac niue boni/nbsp;diust Ecce autem poft tantam hyemis afperitatem, iucundiffima fequitur æftas, habrnenbsp;enim Ecclefiæ pacem per totam ludæam, Galilæam amp; Samaria, Si adifitantur uerfantesnbsp;in timoré DOMINI, St confolatione fpiritus fanâi multiplicabantur. Sic uiciffim fucceznbsp;debant fibi hyems Si æftas in Ifraelitis in Aegypto adhuc captiuis, amp; poftca potentiffimanbsp;DOMINI manu mirabiliter liberatis-Sicfuccedebant fibi in Dauide,nunc in exiliû pulznbsp;fo,nuncinregnumuoc3toôireftituto.SicinDanicIe,nunclconibusobiefto,nuncfupetnbsp;omnesPerfarum principes exaltato.Breuiter,ficin omnibus piis uicariaeft fuccefliohyenbsp;misamp;æftatis.Itaçf quograuioribuspremuntur afflidionib-co gratiores confolationesnbsp;fperarc debentSed quô dicitur,^e£clefiæ ædificabantur per totam Iudæam,Galilæam Sinbsp;Samariamt* num ædificabantur lapidea ilia templa quæ nunc ecclefias uocamus ƒ at uixnbsp;hoc ferebant ludæijUt difcipuli in nomine lefu palam loquerentur, quomodo igitur lUinbsp;Ecflf/j4Wilt;e- tuhffent,ut hi ædificarenttempla, in quibus ad peragenda facra fua conuenirentf Obfernbsp;âificare auij uandum igitur eft,(j hoc non proptie fignificat ecclefiam ædificare,fi quis fuo fumptu lanbsp;fit propne •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domum exttuat, fed fi per prædicationem Euangelii credentes in fide côfirman/

tur.amp;côfolationem in omnibus fuis aduerfis accipiunt, fi increduli per prædicationé ad fidem in Chriftû conuertuntur, fi per prædicationem effïdtur, ut difcipuli in timoré Donbsp;mini uerfentur. Aedificant etiam parentes ecclefiam, fi liberos fuos in difciplina Domiznbsp;ni etudiant, fi pædagogi pueros fuos pietatem doceant, fi patrcsfamilias familiam fuamnbsp;Si doârina Si exemplis in pietate inftituant. V nde Paulus dicit.Dei fumus coopcrarii,Ddnbsp;agricolatio,Dei ædificatioeftis,iuxta gratia Dei.quæ data eftmihi.Enitamur ergo, ut adnbsp;hune modûetiamnos ecclefiâ ædificemus.Nâ etiamfi quis pauperior Lazaro racndicofunbsp;erit,amp; nullas prorfum opes poflïdeat,poteft tn ecclefiâ ædificare, fi uel falteni ,p proxio fuonbsp;Dfimdeprecetur.Sic Paulus fcribit.V nuRjuifiÿ noftrum proximo fuo placcat in bonû adnbsp;TfltimoreDo ædificationc.Etiterû.-Omniaadædificationemfiant. Porroaûr,in timoré Domini uerónbsp;wim uerftri- ii,non eft bypocriticefibireuerentiam quandâerga Deûinuifibilcm fingcre,fcdcft timenbsp;re ne Deû uifibilem uiolemus. Quis eft Deusinuifibilis t'quis uifibilisj'Verus Dominusnbsp;Deus noftcr,Deus îuifibilis eft. Sed quia manifeftat fc per uerbtim fuum.ideo uerbû Delnbsp;dicitur à nobis Deus uifibilis, ergo q follicite ambulat, amp; fumma cura enititur, ne uioletnbsp;uerbum Domini,ne legem eius præu3ricetur,ne mandata eius frangat, is uere Deum ti/nbsp;mer. lam St iftud animaduertendum eft, cura dicitur, ecclefias mulciplicatas efîe conlbnbsp;latione fpiritus fanfti, non fentiendum eft, fpiritum fanftum femper ex altodefeendifienbsp;CoitlbtatM uifibilitcr,quemadmodu in die Pentecoftes fadum eft, fed ea dicitur fpirirus fanfti confonbsp;fan» htio cum prædicatur Euangelion,quod eft uerbum fpiritus fanfti, Siaffliftæconfeientiaînbsp;Aicuiufmoa concipiuntgaudium,ut credentes nonfolû feiantfegratos elfepatrifuococlefti,fed eti/nbsp;am forti aio omnia aduerfa tolerét. Eft St hæc fpus fanâi confolatio, fi multi p Euangeliinbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædicaz

prædicationem.ad Chriftû conucrtuntur. Sif,n.amp; nos in fide cxemplo aliorû confirma/ rnur.itacjEaangelion diligenter cape(ramus,ucamp; hacconfobtionefruamur. Scdtcm/nbsp;pus nunccft, ut ad explicandum Petri minifterium accedanaus, tairietfi.n. haftenus Ec/nbsp;défia Ghrifti grauiter« perfccutoribus affligeretur.tn ut bonus architeflus, nuIU quieténbsp;ducit.quin ubicuncj occafiodaf,Ecclefias œdificet, amp; antea ædificatàs côferuet. Pcragrat J^iuerft mù»nbsp;igifper oines Ecdefias, Ü in ludæa amp;Galilæa 8! in Samaria.utillas auguftiores amp;côfirmanbsp;tiares reddat. Suntenimdiucrfa muncra Ecclcfiaftica,nain ut Paulus feribit; Ahos gdeninbsp;pofuit Deus in Ecclcfi3,primû Apoftolos,deinde propketas,tertio doftores. Et Apoftolonbsp;rum cratjhinc inde regiones pagrare,doftorcs amp; epifeopos inftituere. Dofloß; aut amp; Epifnbsp;copor û erat in fua duitate.in q inftituti erant manere, nec habebât necefle, nifi certa uonbsp;cationc ad hoc officii eligerenê,alias urbes amp; regiones prædicandi Euangelii gratia circûnbsp;curfitare, Petrus igif pro muncre apoftolatus fui, non in uno loco maner, fed per omnesnbsp;Ecdefias3)ficifcitur,prîvdicans Euangélion Chrifti,amp; miraculis praedicationé confirmasnbsp;Faftum eft aût,ut dum peragraret per ocs,deueniret etiam ad fanftos, q habitabant Lyd/ ;,nbsp;dæ ( ea eft urbs in Paleftina nó procul ab lobbe duitate littorali ) Keperit aut hominem »,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

quendam noie Aeneam,annisiamododecumbentéingrabbaroqui erat paralyticus. Ec „ ait illi Petrus; Aenea fanette Dominus lefus Chriftus, furge Äftcrnc tibi ipfi. Eteötinuo • ,,nbsp;farrexit ßi uiderunteu omnes qui habitabant Lyddæ amp; Affarone qui cóuerfifunt ad Dox ,,nbsp;minu. Vides ne nunc quo Ecdefiæ per Apoftolos ædificatæfuntt'nimicûnonlapidibusnbsp;fed prædicatiôe EuangeliidelefuChriftoamp;ædendis miraculis in nominecius,quibus renbsp;bus efficiebatur.ut multi in lefum Chriftu ctcdcrcnt,amp; hi uerc dieu ntur Ecclefia ChnftLnbsp;PrineipiO autinenarrationeprofedionis Petri adLyddam, hocadnotandum cft.ep Lunbsp;cas dicitjPetrum ueniffe ad fanftos qui erât Lÿddæ.Num illuc petegrinatus eft ad fanftosnbsp;mortuos, puta,uel Patriarchas uel Prophctas,ueleos qui in perfecutione Chriftimortemnbsp;palTi funt i At hie fir mentiodc fanftis nó mortuisfed uiuis.Qui habitabât,inquit,Lyddænbsp;non ait, qui fæpulti erant Lyddæ. Quod fi ad uiuos fanftos\pfeftus eft,quó illi fanfti dieu ichrifliaiûnbsp;tur CÛ paulo ante ad Chriftu conuerfi fuerant, amp; nondum potuerant tantu bono^ operu guare dicatiinbsp;feci(re,quibus fanfti fafti fuiflent^ Etfi aût fzpe dehac re eharitatem ueftram admonue/ turnbsp;tim.tame quia res feitu neceflaria eft no pigebit paucis repetere. Opera bon a neminemnbsp;xeddunt fanftu, quippe quæin ludicio Dei propter carnis fermentu non iuftifican^, fednbsp;folus Chriftus fanftitas noftra eft, nam qui credit in lefum Chriftu lt;p per ipfum cemifTanbsp;fmtpeccara.is per fidem cora Deofanftuselfi'cif. Sic ergodifdpuli qm habitabat Lyddxnbsp;fanfti dicuntur,non q^ pararint fibi fanftitatc fuis operibas,fed credebant in Chriftumnbsp;qui rcmittendo ipfis peccata,fanftos eos reputabat. Ad eundê moduni nos etiam ptimumnbsp;fanftos effici oportet,ut deinde fanfta opera proferre queamus. Deinde cp fetibif Petrumnbsp;fanaffe in nomine Chrifti paralyticn, num fentiendum eft,omes paralyticos in nomine Qs^rewinbsp;Chrifti corporaliter fanari.aut nó effe pios, qui no in nomine Chrifti corporaliter fanen omnernbsp;turfNequaquâitafentiendumeft.EcenimindiebusHeliæmultaefuerûtpauperesuidux, tipaentmitnbsp;amp; inter ilfas proculdubio aliquot piæ,ad nullam taméillarû.qucmadmodu Chriftus air,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CM

miffus eftHehasnifi admuliercmuiduâinSareptaSidonisramp;multicrantleprofiinlf/ taelfub Eliza prophera,intcr quos profefto aliquot pietati ftuduerunt, hi præfertim, quinbsp;nuntianerût Syros aufugiffe, amp; caftra eoru deferta effe.qurmadmodû fenbitur in poftenbsp;liori libro Regum capite feptimo, nemo tarnen corum mundatus eft, nifi Naaman Syznbsp;lus.Etin diebus Chrifti multi pii morte obicrut.ut Simeon fenex Hierofolymitanus', Ahnbsp;na ptophctiffa,alii(ç multi.qui an Chriftum,ætate tn eius morte extinfti funt,pauci tamênbsp;lt; mortuis per Chriftum fufeitati funt, filius uidelicet uidux amp; Lazarus.Nô fanantur erznbsp;go aliqui miraculis.ut omnes ira fancnf'jfcd unus amp; alter infirmusmiraculo pet Apoftolosnbsp;fanaturin nomine Chrifti,primuutpotentia Euangelii delefuChrifto manifeftetur,nbsp;ac confirmaretur,deindeut omnesxgroti,unius acaltcriuscxemploadmoniti.bonamnbsp;fpem concipianr, Deura nó derclifturum ipfos, ut in infirmitate fua percant, nô qp fimilinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z

tnodo poftulcnt fanaii, fed cp certo confidant, infitmitatem fuam non cefluram ipfis ad

9 X

IN GAP. .NON.VM -ACT. • A POST.- ;

cód«mnationem .Scimus cnim,inquit Paulus, qgt;his qui diiigunt Dcnm omnia fimul fldiumentofuntmbonum,nimirumhisqui iuxta propofnuni uocatifunr. Nosigitucnbsp;quos DcUs per prædicationem Euangelii uocauit ut limus populus cius.oprime in omninbsp;bus affliftionibus fperemus.cerra fiducia conLcpta,qgt; omnes afflidiones nos ad ueram lanbsp;lutem confcquendam adiuuent.per Chriftum lefum Dotninû nofti um, qui eft uni cumnbsp;patreamp;fpiritu fan ft o Deus laudandus in fecula Amen

HOMILIA XLV.

rcmiffionem pcftatorû amp; uitam æternam, glorificetur. Sed ipfuna geftæ rei ordinem au* diamus. loppe(inquit) fuitquardamdifcipula nomineTabirha ( uelutaliifentiuniTa^nbsp;bia)quæ interpretata dicitur Dorcas ( id^ Græce, latine autem caprea ) -Hax erat plenanbsp;bonis openbus,amp; eleemofynis quas praftabatRefloordine coinmendatur Dorcas à Lunbsp;ca,primum enim dift ipula uocatur, didicit ergo Euangelion de Icfu Chrifto, amp; credidir,nbsp;cp nullisifuis meritis coram Deo iuftificetur. fed hanc ciîe fuam iufticiam, » per Chriftûnbsp;lefum iniufticiafuagratis,amp;abflt;$ ullooperum lefpeftujemifia lit. Deinde dicitur plcznbsp;na bonis operibus amp; eleemofynis quas prîcftabat,non cj his operibus meruerit rcmilTfo/nbsp;nem peccatorum amp; iufticiam, fed cp per ädern iuftiäcata, ädern his operibus teftata fit, amp;nbsp;bonis fruftibus bonam arborem declararit. Etenim ädes in lefum Chriftum non eft resnbsp;ociofa,ut multi fomniant.fed quod uere crcdit,idcm etiam re ipfa amp; opere palam teftaturnbsp;Siuerecreditpeccatafibiefferemiffa,ucreetiam peccatapeius angueamp;cane odtt,fugicnbsp;ac uitat; fi uere credit omnia aduer fa per Qiriftumfibi adbonCi adiumentoeflejucramnbsp;quocppatientiaminaduerfispræftat. Si ex animi fcnientia credit uitam aeternam fibînbsp;per Chriftum donatam,pro uirili quo^ cnititur.ut uitam in hoc fæculoducat non indignbsp;nam uita£Eterna,adeolt;5omnino quod corde credit opere déclarât. Porto autem ueraä^nbsp;des non declaratur operibus hypocriticis, fed iis operibus, quæ à DOMINO Deo na/nbsp;ftrouerbofuopraecepta funt,amp;quæuniufcuiufqj uocatiolegitima requirit. Quare Dorznbsp;cas no commendatur, cp multa facriäcia in Hicrofolymitano templo hypocritice fecentnbsp;cp priuata templa fuo fumptu extruxerit.fed quia plena fuerit operibus bonis,bonis in^,nbsp;nimirum,quæ uerbo DOMINI bona prædicantur, tum præcipue cp multas elecmofiznbsp;nas præftiterit, nam opera charitatis maxime in legcdiuinaexiguntnr,amp;in iudkiodiuinbsp;no inquiruntur. Mifericordiam,inquit DOMINVS, uolo amp; non facrificium. Item aznbsp;pud Efaiam dicitur: Frange cfurienti panem tuum,amp; uagos indue indomu tuam. In exznbsp;tremo quoq? iudicio inquiet iudex: Efuriui amp; non dediftis mihi manducare.finui 8fnonnbsp;dediftis mihi bibere :ite igitur maledifti in igné æternum. Non exiguntur autem ilia oznbsp;pera ut meritoria remiffionis peccatop^, amp; uitæ æternæ, hæcenim per ädern in Chriftûnbsp;poftidenfifed ut fide i noftræ declaratoria, amp; nos ipfos de ucritatc fid ei noftr.æ certificanrf a#nbsp;fed amp; ob hanc caufam requiruntur, ne fpiritum fanftum per Chriftum acceptum præuaznbsp;ricationcdiuinorumpræceptorum extinguamus,quo extinftoamp;ablato,nihil boni aufnbsp;felicitatis t n homine remanerepoteft, id^ uel unius Adæ exempio cóprobatur. Is cnimnbsp;nullofuo meritoe gleba terræ in hominem creabarur ad imagined fimilitudincm Dei,nbsp;plenus fpiritu fanfto, plenus omnibusdiuinis uirtutibus ^quatenus homini fas eft illasnbsp;habere. Deinde datum eft ei præccptum.ne ucfcatur de ligno fruftu feientiæ boni St maznbsp;ILOuam igitur ob caufam datum eft ipfi hoc mandatum t num Si huius legis obferuatiznbsp;anc roe-'

HOMILIÀÉ IO À N. BRENTli.

ont J mcrcrctur fpûm fanftum amp; uitâ paradifiacam ? fed antca nullo fno mérita fpiriruni fanftû acccpcrat Si poffidcbat paradifum .Datû Igitur cft ei præccptum.ut in co fpirituninbsp;fanftû fuura exercerec. Cum aût piæccptutn uiolaret quid faftû cft i prôfcfto quicqd ha/nbsp;buit de fpintu fanfto, hoc toni amifit,amp; conieftus eft in poteftatc fpintus fatanæ. Ira noznbsp;bis quo9 bona opa.poftq per fidem oia cœleftia bona poffidcmas.mandanf, non ut pernbsp;ilia mereamur iufticiam Si falutéjcd nemalisopcribus accepta bona pcrdamus.Proindcnbsp;amiciifimi.quandoper Chnftum renati fumus.ad hæreditatehlomniûcccleftium bononbsp;rum,agite capcffamus excmplo muheris huius Dorcados,de qua nûc nobis eft fermo, bonbsp;na opera a Deo nobis praeccpta ,ne uiolatione diuinæ Icgis « Deo patrc noftro cxhæredcnbsp;mur,amp; in cxteriores tenebras proiiciamur. Seddc Dorcade pergamus. Fadu eft,tnquir, » »nbsp;in diebus illis.ut jnfirraata inorercf. Quid fi Dorcas tanta fanftitate prædita fuit, quanta » »nbsp;in ipfa Lucas commendat,cur non precibus « Domino impetrauit,utaut infirmitate nonbsp;cóprehcnderetur,aut infirmata non morereCfed fanitaté reciperet t* Non dubiü eft quinnbsp;DOMINVM Deû per lefum Chriftum in ægritudine fua inuocauerit. £t quia fanfta fiinbsp;it,no inuocauit eum pro carnali defiderio fed pro uoluntate diuina.Quid-n.aliud dixiffetnbsp;q illud, quod Chriftus in quern credcbat antca docuerat: Fiat uoluntas tua, amp; libera nosnbsp;a malot Exaudiuit igifeain Dominus.non pro carnis cxpeftatione.fed pro fpûs fapientia;nbsp;ac idco non feruauit eâ incolumem nec liberauit cam ab ægritudine/ed morteeâ affecii^nbsp;ütexauditionéfuam manifeftius Sclarius demonftraret. Si .n. feruaffetcam ne in aegrinbsp;tudinem incidiftct.benefkiû diuinû manfiiïet obfcurû. Si ex ægritudinc ipfam eripiiif/nbsp;fet priufquain motiebatur.fortaflis naturali côfuetudini adfcriptû fuiflet, qua fæpe etiaranbsp;infirmi ex diutina ua)etudine reconualefcunt. Proindeconfultiffimu Deo uifum eft, utnbsp;amp; infirma redderetamp; infirmata moreref,quo poifet in ipfa fpecimcnadmirabilisfui aux/nbsp;ilii exhibere.QuidergafitdemortuaDorcade^Sequitur.Quamcûlauiflent pofuerunt »»nbsp;in cœnaculo. Cum aût uicina effet Lydda îoppæ.ac dtfcipuli audiffcnt,cp Petrus effet in ea » »nbsp;miferuntadeumrogantes,negrauarefuenireuflt;5 ad fe. Exurgens aût Petrus, uenit eu ”nbsp;iUis,amp; cuin adueniffct.duxerunt illû in cœnaculuin,amp; circumfteterunteû omnes uiduæ; ’’nbsp;flentesamp;ondentestunicasucfteslt;5quasfacicbatcumeffctcûipfisD0rcas. Animaduette ” inbsp;obfecrojfollicitudincm fanfto^,circa Dorcadem iam mortuam. Prîmum lauant cam,nbsp;balfamo ungentes,pro more eius gentis.alibi.n.mortui ungunf.ahbi non unguntur,alinbsp;bi terra obruunfjalibi cremantur, nechi diuèrfi mores quicq mortuis conferunt uelauznbsp;ferunt,fed tria declarant ftudia uiuentium Si regionû confuetudines. Deinde reponunt eanbsp;incœnaculumffortaffis, utpaulopoftad fepultura’efferant. Ecceaût peroportune nun/nbsp;cium acceperût, Petrum effe in Lydda, magna igiffpe concepta de reuiuifccntia Dorca/nbsp;dos, fcpulturâdifferunt. ac miffiscontinuo nunensad Lyddam,Petrum multis precibusnbsp;obteftati adfeuocant.PoftreraOjCÛimpigrePetrusfnunq’enim negligebatfidelisApoftônbsp;lus occafionem dilatandi Euangclii amp; benefaciendi omnibus fua opera indigentibus)adnbsp;ueniffet inducunteûincccnaculumad Dorcadem mortuam, cômendantcharitatemei/nbsp;Us erga egentes,quam ofifis ueftibus ac tunicis ad ufum pa uperum ab ipfa paratas cópro/nbsp;babant.adeocg fletibus affedû fuum erga ipfam teftanfÄlachrymis Petrum rogant,utinnbsp;tarn pia mulicrcula,declararet potentiä nois lefu Cbrifti. Porto fi mortua tantis beneficiisnbsp;Jgt;fecuti funt, quantis officiis coluerüt earn adhuc uiuentés? Eft aût diuina difpenfatione itanbsp;cöprobatum, ut qui Dcoobcdiat, Si proximo iux ta mandatûdiuinum benefaciat, ubilt;5nbsp;Si femper inueniat qui pro ipfo folliciti fint,amp; omnia bona ei cupiant. Non igitur eft qp cunbsp;tes ut poft mortem anniuerfaria ad refngcrationcanimætuæ inftituanf. Sed hoccuran/nbsp;dumeft,utadhuc uiuens Deû fidei obfequio, amp; proximücharitatis opcribus amicum ha ßja^diteenbsp;beas.Sic,n. fiet uthabeas, qui etiam in media morte pro te folliciti fint,amp; tuam falutc quæ tioproximinbsp;rant; nam obedientia fidei DOMINVM Deum noftrü propicium ac follit itu pro nobisnbsp;reddit. Deo aütpropicio,omnescreatur3e uelint nolintneceffe babentfententiædiuinænbsp;fubferibere • Deo fauente omnia nobisfauent, etiamfi maxime uideanf nos odiffe. Deonbsp;follicito pro noftra falute exiftente,omnia follicitudinem pro nobis gerunt. Abel ex fidc

q ?

IN CAP. DECIMVM ACT. APOST.

©bediebat-Deoadhuc uiuens.amp;ccce projnortuo etiam fanguis eius follicitus crat. Daniel adhut libct Deo tide obfequebatur.Ä ecce pro captiuo, no Rex folum qui ipfum in carcenbsp;res cóieterarjed etiâ koncs.in quorum lacu Daniel detinebatur foilitin pro falute eins eznbsp;lanr.qiv madmodum in Daniele capitefextofctibitur.EtChriftus teftatur angelosgaunbsp;dere in todis fuper uno peccatore pcenitentiam agente, quomodo igitur no fumma curanbsp;obedientemDcopcrhdcmcôpleéierenturt’ Proindehocagamus, ut Deo ex fide obfequanbsp;niur.S oés creatuiæ nobis adiumento erut ad bonü.Cffteæ cum Pettus pietatem Dorcaznbsp;dos ptepiffet.amp;miracharitatem uiduaß: adhucfuperftitii in ipfamaiaduerteret,cicftisnbsp;». oibus foras,pofitis genibusorauit. Cur autobfecro nóprafentib. illis oratfcureiicit illosnbsp;tanq ptophanos Si indignos.qui orationi præftoadfintf Petrus hoc facir,nelt;$ citra rationbsp;Orjfari [enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplo. Oratioenim fccretûpoftulat amp;in turba ardere nequit, praefertim

eiulatus.querelæSilamentationes.qualesfolcteffe in funeribus. HincChriftus rr pcietidè»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraturus introeat in conclaue fuum. Si occlufooftio, oret pattern qui eft in oez

OM,-«. culto.Nain Siipfeoraturus admontesfeccdcbat,amp;fufeitaturusfiliam primatis,tibicincs

amp; tumultuantem turbameiiciebar. Et ante Chriftum propbeta Eliza filium Sunainitiz desrefufcitaturus.folusingreflus eftfubicu!um,in quo iacebat puer,amp;claufooftioorauitnbsp;DOMiNVMquot; Sequamuramp;nos exemplumiftud,nonfuperfticiofe quidem.fed rcuerenznbsp;ter,.ÿ fpiritu contribulati, amp; corde contriti fecreta petamus. Si DOMINO Deo noftro a{^nbsp;flift ionem noftra conquerentes,ex fide pro auxilio fupplicemus’ Porto aût ut hiftoriamnbsp;»» pcrfequamur.Petruspoftorationemconuerfus ad corpus dixit, Thabitafurge. At ilianbsp;9J peruitoculos fuos.uifo^ Petro refedit. Data aût illi manu erexit ea, amp;cû uocaflet fanftasnbsp;gt;» ae uiduax.cxhibuiteam uiua. Qua magna eft effkatiaorationis ex fide ^ficifeentisf Oratnbsp;homo Si Deus mortuum fufcitat.hoc eft,naturam return inuertir.quid admirabilius dicinbsp;poteftr Hocautmiraculum, co nomine potiflimum exhibitum eft,utpotentiaEuangeznbsp;In deilatarerur,amp; multi ad credendum Euangelio de lefu Chriftoallicerentur.id quodenbsp;• turn faftûeft. innotuit.n.illud per totam loppen amp;ctediderunt multi in Dnm,faftumlt;ßnbsp;** eft.at Petrus dies multos maneretloppeapudSimonemquendâcoriarium. Deinde etiânbsp;omnibus corpore infirmis.hocmiraculo folatiû daf, ut quanquam cernant fe mox mortnbsp;tutos.tn conft jant fe non in mortepermanfuros.fed gloriofe in Chriftü in quem credutnbsp;liberandos. Poftremo omnes afflidi poffunt e refufeitata illa Dorcadc multa confolatioznbsp;nem in fua tribulatione petere.Nam quemadmodn Dorcadi non accidit mors, ut mottenbsp;percatjfed urmaiori gloriarcuiuifcanita nihilcuitj in Chriftucredenti affliöionis acciznbsp;dit,per quod Deus non maius bonum illi collaturus eft, cuius rei fpecimen exhiber,nonnbsp;folû Dorcas, ffd amp;Iofephamp; Dauidamp; maxime lefus Chriftus. Proinde patienter feramusnbsp;manü Dni,utper afflidiones ducamur adperpctuam felititatem,per Chriftö lefuni Doznbsp;tninum nofttum.qui eft unj cü patre Si fpiiiiu fando Deus laudandus in fæcula Amen.

CAPVT DECIMVM.

#

H o M I L I A. XL VI.

Adenus Apoftoli amp; DodoresEuangelii de lefu Chrifto nemini ad nunciaucruntEuangelion præterquam Iuda:isantptofelytis,quinbsp;egentibus ludatifadi fuerunt. Sentierunt enim ludsosfoloseftcnbsp;populum Dei eledum, amp; ad ipfos folos pertinerc falutem per Euannbsp;gelionreuelatam,eamlt;5 gentibusnon communicari.nififierentnbsp;per circumcifionem ludati.qua carnali opinioneimbutifuerunt,nbsp;non folum carnales ludæi, uerumetiam hi qui alioqui erant fpiriznbsp;males prophetaî,apoftoli ,amp;qui ex circumcifioneinlefum Chti.'

HOMÏLIAÊ tOAM. BttEMTli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

ni Dci inobediens e(re,amp; à facie Dei fugere.quam incircumcifis gentibus uerbum Dci ad nunciare.EtpoftaducntumChrifti,quidifperfifuerantexaffliftione,qiiæorta fuerarobnbsp;Stephanü.neminiloqucbantur fermoncm Euangdicum nifi folis lud.Tis.Petrus quolt;ynbsp;apoftolusufqg adeohorruit genres,utuifione cctlefticoadus fueritad genees actedere.nbsp;Vndeamp;pofteareprehenfusfuitabaliis,{^introiiifetaduirospræpatiuni habeotes. Acnbsp;ïlli quidem non abominabantur genres omnino^recipiebant eniin illos ex gentibus quinbsp;fccircuincifioni amp; legi fubiiciebant.eos autem qui manebantin præputio,ab omni falu/nbsp;teexclufosputabant» Proinde hadenus folis ludæis, aut profdytis Euangdion de lefunbsp;Chriftoab Apoftolis aliisqg dodoribusadnunciatü cft. Nunc ucro inchoat DOMINVSnbsp;Deus nofter in Corndio Centurione uocationem gentiü,amp; uifionibus manifeftiscg mi?nbsp;laculis reueiat etiam genres abscç circunicifione amp; lege Mofi,ad faluté pertincie,amp; Chrinbsp;ftum non lolura effe lefum (hoc eft) faluatorem ludæorum autcircumciforum.fedetiamnbsp;Gentiü incircumcifo^’,idquod non admodu mip£ nobis apparetjqui longo ufu amp;diutinanbsp;cófuetudine, qua îcircûcifæ genres, ex quibus amp; nos fumus,Chriftum ,pfitcntur, occalluinbsp;mus. Atfi reputemus.quantü diferime inter Iudæosamp; genres etiâ authore feriptura fueznbsp;rit,amp;conferamus minifteriû Mofi ad minifteriû Euangelii,tunc maximû nobis uidebifnbsp;miraculû.'cpDeus in populum fuû recepit genres in præputio fuo manentes,amp;legéMo{inbsp;non agnofeentes. Etenim de ludæis dicit Mqfe;Te,ioquiens, degit Dns Deus tuus ut fisnbsp;ri populus pcculiaris de cundis populis qui funt fuper terra» Et Efaias de Hierufalem uanbsp;ticinatur.lnduere.inquit udlimentis gloriæ tuæ Hierufalc,ciuitas fandi.quia non adieznbsp;rit ultra ut pertranfeat per te incircurficifus amp; immundus. Et Hiercmias : Ecce dies ucniznbsp;cntdicit Dns, amp;’uifiîabofup omnemquiincircumcifum habent præputium.SimiHtefnbsp;Ezechiel exprobrat ludæis.cf contaminét remplum fuura gentiu frequétia, quas inducûtnbsp;in tcplum. Hæc dicit Dominus Deus.fufficiant uobis omnia federa ueftrajdomus Ifrad,nbsp;cocpinducitisfiliosalienosincircûcifos corde amp;incircûcifos carne, utfîntinfanduarionbsp;meo.Ex his manifeftum eft,tin difcrimen inter ludæos amp; genres habitûefle.utfoli ludæinbsp;pro populo Dci,gentes aût incircumeifæ pro abominatione reputatae fucrint,nec unq renbsp;cepta: nnt in nurnepi populi Dei, nifi circumcifioné acceperint,'amp; Icgi Mofi fc fubiecerit.nbsp;Nec aliter aftedi fuerunt ludæt erga genres in præputio fuo manentes.quim Chtiftianînbsp;nunc erga ludaeos amp; T ureas in ludaifmo amp; Turcifmo fuo manentes, nâ recipitur quidemnbsp;amp; agnofeif ludæus ud T urca Deo acceptus amp; foluns ppetuæ particeps, fi rdido ludaifmonbsp;aut T urcifmo lefum Chri ftn fide fua compledaf amp; baptizetur. Atfi contempto Chrifto amp;nbsp;baptifmo tnaneat in fua religione,nulla prorfus falutis fpes de ipfo habef. Ira amp;fi ludæi agnbsp;nofeebant genres ,quæ abiedagentilitare,hoc eft,præputio,circucidcbantur,non tarnennbsp;agnofeebant genres quæ non recipiebant circumcifioné, Nunc igif incipit Dominus innbsp;Corndiocenturione amp;familia dus declararc,çpnô folû ludæi,fed etiâ genres adhuc incirnbsp;cumeifæ ad Chriftum lefum, amp; ad perpetuam falutem per ipfum confequendam pertiznbsp;neât.Hif.n.quamuis adhuc incircumeifus Ethnicus fuerit, uifione tarnen dedaraf effe conbsp;ram Deo mundus.Srfpintu fanfto una cum aliis ex prædicatione Pétri donatur. Audiaznbsp;mus igitur primum quis fuerit Cornelius.deinde quæ de ipfogcfta fint-Sic autem feribitnbsp;Lucas. Vir quidem erat Cæfariæ nomine Cornelius centurio ex cohorte quæ dicitur îtaznbsp;lica,Tdigiofus ac timens DE VM cum totadomo fua, præftans eleemofynas multas pie ?nbsp;bi, deprecans»^DEVMfemper. Principio,quodadcarncm3ttinebat,Corneliusifteinnbsp;circumcifus ethnicus fuit,exethnicis parentibus prognatus,ficenim Si üifio Petro reueznbsp;lata indicat.in qua Cornelius immundis beftiis affimilatur, amp; poftea appdiatur Corneznbsp;liusi Petro alienigena. Reuerfoç Petro ad Hierufalem cxprobratur,lt;j ad uiros præpuznbsp;tium habentes introierit, amp; ederit cum illis. Quantum autem ad officium attinet,nbsp;Centurio fuitcohortis Italicæ. Nameumtora Syria inquahabitabantludæiinpotefznbsp;tatem Romani Iraperatoris bello redafta effet, difponebantur præfidia militum innbsp;uariis ludaælotis,uthominum obferuationeludæi in officio Sobedientia continetnbsp;tentur amp;fiquid fcditionisorcretur,armis illorum opprimeretur. Varias autem apnbsp;g 4

Qÿomodo peccdld [ub*nbsp;àitoruimpu» ftortatur.aut nomine Dei cxccrationibus abutitur.certc pater eapeccatadefignar. Si fub/nbsp;tèiur pdtrib- j ebrietati ftudent amp; blafphemiis.ac magiftratus conniuer, profeflo magiftratus hæcnbsp;f^Mitoer federa committir.etiamfi ipfcfobriam amp;honcftam uitam ducat.Dicitcnim Paulus.-Nonnbsp;quifaciunctalia,dignifuntmorte,ucrumctiam qui affentiuntur iis,qui faciût-Af/nbsp;fentitur autem qui cum ex officio peccatum corrigere debeat, non facit, fed ex ignauianbsp;ncgligit. V nde fcnptura imputât facerdoti Eli impietates.quas filii eius ipfoconitiode/nbsp;fignabant;amp; peccata Ifraelis.quæ committebantur in uitulis aureis.regibus.qui aut uitu/nbsp;los inftituerunr,autdefenderunt,autnon abrogauerunt,imputantur. Contra ueroHi/»nbsp;ob pro filiis fuis follicitus eft,amp; offert pro eis holocauftum, ne forte pcccauerint aduerfusnbsp;DOMINV’M,amp; ipfipcccatumimputetur.Eodem fpiritu Cornelius itapietati operamnbsp;dat,ut nonfolumipfe nihilmaliperpétrer,frd eriam familiamfuam àmaloprobibeat»nbsp;Poftremo, non folum fideifuæfruâusindomoamp;inter familiam fuam faciebatjfedc/nbsp;tiamalicnisfidem fuam declarabat; nam multas praeftabat clecmofynasplcbi,amp;publi/nbsp;cis orationibus femper intererat- Qu«m prorfus diffimilis fuit hic centurio, non dicamnbsp;noftratibus militibus.fed eriam ciuibus.llle enim de fuis bonis multas eleemofynas lar/nbsp;gituseft.hi amp; aliénas opcsuiolentiarapiunt.amp;impofturis opes fuasaugent. lllefempetnbsp;publicas orationcs frequentabat, hi in anno uix femel in Ectlefiam DOMINI ad audi/nbsp;endum uerbum DOMINI, amp; orandum conueniunt, amp; fi conuenerint, corporcadfuntnbsp;animo abfunt- Proindenon eft mirum.cum diucrfi fint mores.diuerfos quoqg effe euen

tus. Talibuseniraimpiismilitibusamp;ciuibus apparct Satan, amp; eftnitur præccptoreo/nbsp;rum.Cornelioautem apparetangeluserudienseum quidfaceredcbeanSicenimfequi/

tut. Is uiditper uifum manifefte.fcrmehoradiei nouaangelumDei introeuntem adfe,.nbsp;dicentemq; fibi,CotncIi. Ar ille intuens cum,actimoré correptusdixit;Quid eft DOMInbsp;NEf Dixit autem illi. Orationes tuæ amp;eleemofynæ tuæ afcendcrunr in memoriam co/nbsp;ram DEO. Et nunc mitte uiros loppenamp;accerfe Simoncmqui cognominatur Petrus*nbsp;Hic diuerfatur apud Simonem quendam corianum, cui eft domus iuxta mare, hicdicetnbsp;tibiquidtroporteatfacgre.Principio obferuandum cftjhancuifionemnoncffe noffufldnbsp;in fomnofaflam.fed mterdiu Corneliouigilanre. AitcnimLucas,uidirmanifeftehoznbsp;radieinona* Deindccpangelusdicit.Orationes amp; eleemofyna tuæ afeenderuntadmeznbsp;moriamcoram Deo.mirurn uidetur quomodoopera ethnicifii e fidcinlefumChriznbsp;ftum Deo placuerintt* Haftenusenimex ApoftolorumEuangelioptadicauimus.cpnenbsp;mo poffit effe coram Deo iuftus abflt;^ fide in lefum Chriftum.amp; folii Chriftum effe iufticinbsp;am noftra.Docuimus quo(^ nulla opera cora Deo abflt;5 fide in Chriftii ualere, nulla oratinbsp;onêabfçg fide ad Deii penetrate. At uero de Cornelio diciCep iuftus acpiusfucrit,amp;cpopCnbsp;ra eius Deo placuerint,priufquam Euangclion de Itfu Chrifto audiuiffet,amp; in ipfum creznbsp;didiffet. Quomodoergouerba angcli intelligendafunt f Referenda funtadea quaeLuznbsp;cas de Cornelioab initiodixit.Eratreligiofus ac timens Dcum.Etenim fieri nequit ut uelnbsp;oratio afeendat ad Deuni,fi non ex fide proficifcatur,uel elecmcfy næ « Deorefpieb ntur,

fi aniz

HÔMILLAE to AN. HENTÜ.

fi änimus clcemofinarii impius fuerit. Clatrubunt, inquit Micha, ad DOMINVM, amp; honcxaudicteos.amp;abfcöTidetfaciem fuamabcis, quare c quia ncquitcr egcruntinadfnnbsp;uentionibusfuis. Etinpfalnio: Chmauerunt neceratqui laluosfatcrcr,ad Dominum,nbsp;nec exaudiuit eos. De eleemofyna autem piorum dicit Chriftus ; Hypotrita: præftant ekenbsp;mofynamin conciliabulis amp; uicis.utgloriHcentur abhomimbus. Amen dira uobis,baznbsp;bent mercedem fuam. Audts,nec orationcm ncc clecmofinam coram Deo ualere fine fi/nbsp;de. Neceffeîgitur eft,cp Cornelius antea crediderit in Deum.quàm orationes Si eleemo/nbsp;finæcius in memonam Dei uenerinr,quod Si Lucas teftarur.cum uocac eum religiofumnbsp;ac timentem Deum. Quomodo eniro fuiifet religiofus ac timens Deum abfcp fidcf Sednbsp;inquis; Cornelius non credidit in lelum Cbriftû.quomodo igitur potuit credere in De/nbsp;umr fiquidcm nemouere in Deum crcdit.nifi per lefum ChriftûfFateorCorneliu non/nbsp;dû audiuifle Euangclion de Icfii Chrifto«mortuisrffuftitato,nec baptizatû fuiflè* atca/nbsp;men quia dicitur timens Deù,amp; nemo uere timens Dei eft, nifi credat fe per fernen A branbsp;hæ benediftionéconfecuturum, manifeftû eftCornelium.quisethnicum,audiuifle tiiânbsp;ludæispromiflionéad Abraham amp; Dauiddiflam, atçp ci fidem habuiffe. Iraq? ficcrcdi/nbsp;dit in Chriftum.quemadmodû patri.irchæ, prophetac Si omnes pii ante aduentum Chrinbsp;fti.aut ut fimiles cum fimilibus committam, quemadinodum Niniuitæ refipiRentcs crenbsp;diderunt • Quia.n.illi in fernen Abrahæ promiflum credebant, uere in Chriftumerede/nbsp;bant,quanq nulla tuncrcuelata prædicatiodeChriftoerat, ficutpoft miflionem fpîrituÂnbsp;fanfti adnunciabatur. Nam ob cam taufam angelus Cornelium monct, ut Petrum ad fenbsp;iiocet.uidelicet.ut cp Cornelius antea ncfcienter crcdebat,hoc Petrus reuelate eu doceret.nbsp;Quid hoc, inquis c non poterat Angelus Corneliumdocere Euangelion s? num ange/nbsp;lusignorabat Chriftumf At Paulus fcribit, Chriftü etiam angelis uifumefle. Mittitaütnbsp;angelus Petrum ad Cornelium ficutChriftus Ananiam ad Paulum mifir.non quiaipfenbsp;Euangelion nefciret.fed ut cocleftibus reuelationibus minifteriu Apoftolicum,amp; uocalisnbsp;pracdicatioEuangelii de lefu Chrifto confirmaretur. Cum igif hoe minifterium quod «nbsp;Paulo.nunc porentia Dei ad faluté omni credenti.nunc minifteriu reconciliationis dicinbsp;tur.tanta autoritäre de coclo commendaf,agitcamiciflimi, attentisanimis obferuemusnbsp;qu£E nobis per illud traduntur,ut eafide accipientes perpetuam felicitatem cófequamur,nbsp;per Chriftum lefum Dominum noftrum,quieft un«cum patreamp; fpiritufanfto Deusnbsp;iaudandusinfecula Amen,

H O M I L I A XLVll.

Ngeli colloquium cumCornelio audiuimus, nunc paratam St ptornptamCorneliiobedicntiâaudiemus.Cum.n.difceflifletau »»nbsp;gelus qui loqucbatur illi, uocauit duos famulos fuos amp; militem » ?nbsp;religiofumexhisquifibiadhærcbantquibus cûnarrafletoiami »,nbsp;fit illos loppcn. Primö oïm uera fidei natura in Cornelio perlpi/ , tnbsp;cueexplicatur,isenim,poft^angeli uerbü amp; Dei uerbü accepifler,nbsp;fimpliciter ei fidem adhibet, nee curiofe fcrutatur, cur nó angelusnbsp;aut Deus per fe doceat ipfum,quid fit agendum, aut cur non præci

IN CAP. DECIMVM ACT. APOST.

fed cótentaeft miiiiftcnoamp;organohumanodiuinitusoftenfo.necrefpicitperfonas.ufl uerbû Dei docentes,uel ucrbi'i Dei perfequentes.-propter doftorum uilitatcm no contemnbsp;nituerbû Domini,propter perfccutorii potentiamaut fapientiamnó abnegatucrbumnbsp;IncreiittJitdliinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimpliciter fide ac opibus obfequium ei præftat. Rur fus increduliras res eft

ualdc curiofa,amp; nuiic quidem fciutatur, num ucibii Dei fit uerbrim Dei,nûc de uera uci bi Dei fcicntia dubitat.nunc inqrit uilitatem perfonaje u er bum Dei docentium,nûc inznbsp;ueftigat amplitudiné uetbum Dei petfequentiû.adeocj modo banc modo iilâcaufam innbsp;dagat.quahonefte facerc uideatur cp non crcdat ucrboDOMlNI. Sed quorfura tandemnbsp;ducit bæc inciedulitatis curiofitasf profefto nô aliorfum,qu«m in omnia genera peccatonbsp;turn amp;cal3mitatû,ac nifi rcfipueris.in perpctuâdamnationera. Quid.n, Euam pcrdiditnbsp;nifi incredula curiofitast quid Pbarifæis exitium intulit.nifi curiofa impietass* Quid nûcnbsp;noftra tempeftate Sacramentarios negantes prsfentiâ corpis Si fanguinis Cbrifti in Cocnbsp;’ na Dominica deciplt,qu«m curiofa incredulitas^ nunc cnim inueftigantquo tam magznbsp;num corpus poflit effe in tam pufillo pancÿquô corpus fiimul poffit cife in calo amp; in tocznbsp;na^quafi uerococna Dominica res fit terreftris,amp;non potius cocIcftis.Hac ,inquâ,increznbsp;dula cutiofitas,ducit eos in fuam ipfop; perniciem. Proinde bàbentes ucrbâ Domini otûinbsp;curiofitate abieda ,fitnplici fide ei obfequàmur,ut qclCornelius fua fimplicitate côfecutusnbsp;eft,id amp; nos côfequamur.mox .nmtciedidit, mundus amp; fand us coram Deoreputatus eftnbsp;ut fequcnsuifioPetroreuclatateftatur. PoftridieenimlegatisCorndii iter facientibusnbsp;Si appropinquantibus ciuiuti.afccndit Petrus in fuperiora domus ut orarct circa hor amnbsp;fextam.-Petrus oraturus iterû turbam fugit, amp; fecretü petit nimirû fignificans fidcm^ordnbsp;tis,non poffe in turba fefe pro fuo affcöu fatis cómode cxplicare. Quid adbæc diccnt byznbsp;pocritae.q palam fatentur fe nô poffe orare.nifi p oculis uidcant miffam Papifticät' at bæcnbsp;dcuotiofaftitiacftamp;fupcrfticiofa, necunq pénétrât ad auresdiuinaernaieftatis. Quid etnbsp;go^noneftinecclefiaorandum^abfit,femperorandueft-lnccclefiaaûtpnblicæoratioznbsp;nes fiunt,nô quia his fatisfacit officioorandi,fed ut his doceamur publice, quo priuatimnbsp;abs^ arbitris orate debeamus. Non igitur exiftimemus nos fans oraffe, fi publicx oratinbsp;oni inteifimns,fcd fentiamus in Ecckfia orationem tm doceri.ut poftea earn exetceamusnbsp;priuatim. Sed reuertemur ad Petru.qui cum efurircr, uoluit guftarc cibû.Parantibus aûtnbsp;illis, irr uit fup eum mentis exceffus, amp; uidet ccelii apertum ac defcendés ad fe uas quoddä,nbsp;uelutlinteum magnü,quatuor iniciis alligatö, fubmitti c coclo in terram, in quo erantnbsp;omnia quadrupedia terra: beftia:^,amp;reptilia amp;uolatiliacocli.Etfafta eftuox ad eü.Surznbsp;ge Petre maftaamp;uefccre. Ait aut Petrus: Nequa^ DOMNIE ,quia nunquamediquiccjnbsp;commune amp;immundum. Et uox rurfus iterum ad eum; Quæ Deus purificauit, tu comznbsp;munia ne dixeris« Hoc aut fadum eft tertio. Et r urfum receptum eft uas in coclum- Htecnbsp;cft altera uifio,nó Cornelio,ficut prior,fed Petro oftenfa, qua indicatur genres abflt;ÿ pronbsp;feffione Mofaicae lcgis,hoc cft;circumcifione admittendas effe adcommunionéEuangcnbsp;lii.fi in Icfum Chriftum credantNam ut alias diftu cft,fentiebät Apoftoli.ab initio genznbsp;tes quidem ad communionem Euangelii recipiendas effe,fcd prius profeffas Mofen. Acnbsp;prorfus eiufdemopinionis crant,cuiushac tempeftate funt, qui operu mérita prædicant.nbsp;Hi enm ctfi Chri ftum prædicent.q» pro peccans noftris fatisfecer it, amp; cp per ipfum folumnbsp;rcmiffiopcccatorumbabeatur,tarnen icademum pcccatoresad CHRISTVM amp;adrcznbsp;miffionem pecctorum per Chriftum admittunt,fi prius peccata fua meritis operum expinbsp;auerint. Verbi gratia. Simultis diebus iciunauerint,fimultaorauerint,filongispcregrinbsp;nationibusfatigati fuerint, fi multas eleemofynasdiftribuerint,alialt;ç opera, fiuc hypoznbsp;critica,fiuc«Deopraeceptafecerint. Sicamp; Apoftoliabinitiofenticbant,quodgenresnbsp;quidemimpiaeßi idololatrarac prophanæ ad Chriftum amp; reraiffionem peccatorum pernbsp;Chriftum,rccipicnd£eeffent, fed fi prius circumcifione fandificarentur,amp; legismundiznbsp;tia purificarentur.Tunc enim poffe eas participes effe bonorum Chrifti, remiffionis uiznbsp;delicetpcccatorum,acuita:æternæ. Sed qui ante Chriftum iufticiam amp; fanditatem pernbsp;legem aut opera inuenixe poteft, quid opus habet Chiiftot quid neceffc habet in Cbriznbsp;ftumcrc

HOMILIAE IOAN. BRENTII.

ftum crcdcre^ Proinde ut falfa Apoftolorum opiniocorrigerctur.acdcmonftraretut genres abfcç profeffione legis Mofaicæ ad cöniunioncm Euangelii recipiendas efle.prinznbsp;cipio rcuelat illud DOMIN VS Deus nolïer uifionibus.dcindc miraculis.poftremo etiamnbsp;fcripturis.Prior uifiooftenfa cft Gornelio,pofterior oftenditur nunc Petro Apoftolo.cuznbsp;XUS fcntentia eo diligcntius nobis obferuanda eft, quo magis nccelTarium tft, ut cognofznbsp;camus immundûamp;propbanû pectatorem nihil difFerre ab îraundoethnico.Et ficutethnbsp;nicus per folam fidem pptcr lefum Chrift û mundus ac fanftus reddif non propter ulla onbsp;pera legis,ita peccator fanftificatur tm per fidem propter Chriftu amp; nó propter méritaoznbsp;peru» Explicabimus igitur hanc uifionc.ut quid fibi uelit,manifefte intelligam9. Primünbsp;quia Petrus efunt,oportune admodü offertur illicibus de coclo amp; iubef’ucfci.non.n.efurinbsp;cbat folü corpore fed etiam aîo fuo. Defiderabat cibü corporalem.fed amp; defiderabat faluznbsp;tem nó ludæogï folum,uerumeti3 gentiû, optabat oim felicitatem,id quod ena quantumnbsp;coniici poteft.pcibus ante uifionera cfFufis ambierat« Sed qd ageret^ ludæi Chriftu per'nbsp;fequebanf Si nolebant Euangelion recipcte; Gentes aöt pro fua opinione, non erant ad gjjpljfrffwjdnbsp;Ghriftü admittendæ.nifi antea Mofen aut circumcifionéprofiterentóed hæ uidebanturnbsp;potius iugulû fuum gladio tr3ditur£e,qu«m circumcifioncaccepturæ, tant© odio eratcit' 'nbsp;cumcifio. Quo ergo fe uerteret Petrus s' In hac igitamp; corpis 8i anj'mi elurie.irruit fup cumnbsp;mentis exccCfusjn quoonditur ei quidfaccredebeat. Eos.n, qui ex fide amp; corde tribulatonbsp;Deû inaocant nunq deftituit diuina gratia. Videt aöt Petrus coclum apcrtö.ac defcendensnbsp;adfeuasquoddä,in quo erant uariaaialia non folü immunda, fed etiapeftiferaamp;uenenanbsp;ta,ea prçfertim.quæ in lege Domini ad ucfccndü prohibita funt,inter quadrupedia.bcftinbsp;as,teptrliaamp; uolatilia cocli.de qbusin Leuiticocapite undecimo,amp;in Deuteronomiocaznbsp;pitedecimo quarto fcribifi Quidergohtrc animalia Petro in uafeoftenfadefignantrpronbsp;fefto nihil aliudquim genres idolnlatriædeditas amp; impias, imooés peftatores legediui^nbsp;nam præuaricantes, hi enimfunt,leones,dracones.cameli.uultures.milui, ferpentes.ruznbsp;bctaE,afpides,excetrtE,amp;fiquid eftimmundop:animaliö,amp;uenenatarüferpentH.Etfaäanbsp;eft uox ad eu.furge Petre mafta amp; uefcerc.Quod Chriftus dicit.fe non ueniffe ad uocandunbsp;iuftos fed peccatores ad refipifccntia.idem nunc Petropræcipitur.fub uerbo maftandi Snbsp;uefcendi« Nam quadrupedia.beftias amp; reptilia maftare.eft gentibus prædicare Euangelinbsp;on lefu Ghrifti de gratuita remiflionc pcccatoj:. His aut uefci.eft genres fi fidé Euangeznbsp;lioadhibeantincömunionem Euangelii recipcrc.abftj ullarecipiendæcircumtifionisnbsp;autaliosjioperumIegisMofaicæobferuandorûprofeflione. Mandatur igitur Petro, utnbsp;non expeftet donee genres Mofen recipiät.fcd ipfisadhucgentibus exiftentibus.Euangenbsp;lion de lefu Chriftoprædicet,amp;fiquidécredidcrint,agnofcateas membra Chrifti.acrecinbsp;piat in Ecclefia Domini j neeexigatab cis obferuantiamlegis Mofaicæ.fola enim fides innbsp;Chriftu purificat corda 6i fanftificat credentes. Non igitur opus habent fanftificatione Icnbsp;gis. Qcf ad Petr û de recipiendis gentibus dicif, hoc idem fentiendü eft de recipiendis lapnbsp;fis poft baptifrau. Nam impii doftores ,nó recipiunt lapfum poft baptifma in Ectlcfiæ cónbsp;lïiunionem.nec pollicent illi remiffionem peccatopz nifi prms operibus cófeflionis, ieiunbsp;nii,certoru dierura,elcemofinæ, pcregrinationu, miflarü. Si id genus fupcrftitionü.pecnbsp;cata cxpiaucrit acp eis fatisfccerit. Hoe aut non eft Euangelion de iufticia huniana præznbsp;dicare.Si nó eft oocerc rcmiffioné peccaioru per Ghrifturn.fed defperationem. Proinde finbsp;cutgentesabfij ulla Icgis Mofaicæexaftiôc.pcr folam fidem in lefomChriftum rcccptænbsp;funt in cóionem eccleliæ.it^ peccatores poft baptifmülapfi, non polTunt fuis latisfaftioznbsp;mbus expiare peecata,amp; p opera fua iufticiam acfanftitatem fibi parare.Sed fi cupiöt reznbsp;concilianChrifto.necelTe habcntcredere.cpperfolum Chnftö pcccata ipfis remittanturnbsp;amp;tp folusChriftusipforum fitiufticia, quiareraittatipfisiniufticiam, hoe fi crediderintnbsp;réconciliant iterum per fola fidem Chrifto,'amp; reftituuntur Ecclefiae, hoe cft.dxleftiü ciuinbsp;urn cógregationi, à qua per peccatu exciderant. Reconciliati aut Chrifto amp; reftituti Eclt;nbsp;clefiiE.neceiÏe hnt dignos faccre pocnitcntiæfruftus, amp; in bonis operibus arabulare.nonnbsp;nt per üla mcreantur remiffionem peccatorüj quam ü habentper fidem, fed ut Deo obz

IN GAP. DECIMVM ACT. APOST.

fequîutnpræftent, amp;fidemfuamopcribustcftcntur. Sed quid Petrus adhoc,lt;p manda/ tur ei ut maftet ac uefcatur immundis i Ncquaquam (inquit ) DOMINE, quia nun^nbsp;edi quicq commune amp; immundû, Lex enim præcipit ludæis ne imundis cibis ucRant, Sinbsp;banc kgé aft'irmat Petrus fe nunq uiolaife. Quod aût de ratione iinmundorum ciboruinnbsp;fentiebat.hocetiamfcntiebatderecipicndisgcntibus in communionemEuangclii.ute/nbsp;nimæftimabat non eflcfasludæo.uefci cibis in lege prohibitis.ita putabat genres nonnbsp;cfTe in confortium Euangelii admittendas.nifi prius abnegata gentilitatc circunciderennbsp;tur amp; Mofen profiterentur.ut iam non fint genres fed ludæi. Opinabatur enini folos lu/nbsp;dæoî aut circumeifos effe populum Dei. At Petrus nondum intelligir.nec legem de cibisnbsp;prohibitis.necrationemcirciimcifionisaclegis Mofaicac» Nefcitenim cibos prohibi/nbsp;tos in lege, non effe natura fua immundos, fed tantum ad tempus imtnundosccnfcri.obnbsp;pædagogiam.donecChriftusreuelarctur, Ignoratpræterea circumcifionéac reliquatnnbsp;Mofi legcm,non eflè neceffariam nifi familiæ Abrahami, amp; hisqui uolunt in rcpublicanbsp;Ifracliticauerfari.Cætcrum poffeSi incircumcifas genreseffepopulum Dei, fiinDeuntnbsp;crediderinr.cuius rei exemplum eft.Naaman Syrus amp; Niniuitæ. ynde uox iterumad Pcnbsp;trum ait. Quæ Deus purifîcauit tu communia ne dixeris. Hoc de cibis immundis diâû,nbsp;dcgentibusinrclligendumert. Namamp;decibisPaulus itaferibit. Deuscreauitcibosadnbsp;fumendum cum gratiarum aftione ridelibus,amp; hfs qui cognoucrunt ueritatem.cpquicznbsp;quid creauit Deus bonum fit ,amp; nihil rciitie ndum. fi cum gratiarum adione funiatur.nbsp;Satiftihcatur enim per fermonem Dei ac pradicationé. Quomedo aurcm degentibusnbsp;inteiligendumeft.amp;quomodo Deuspronunciat genres effemundasï numfimaneantnbsp;I, incredulac amp; idololatrærNequaquâ.incredulitas enim ciidololatria fumma cft immundinbsp;ciacoramDeo.fedfimaneantin fuopraeputio.ac republica tiuili, amp; ciedantin leluntnbsp;Chriftum.Tune enim reputantur coram Deo iuftæ ac fandæ.per fidem.etiamfi non agnbsp;nofeant Mofen accircumcifionem, fed fuis ciuihbus legibus.in præpurio uiuere pergancnbsp;Non enim dicunturgentes.quiaincredulaefuntamp;idololatræ.fcd quia adhuefunt in praenbsp;putio,amp; non agnofcuntlcgem Mofi,fed proprias quafdam ciuiles leges habct.quas ut nônbsp;reiicit Chriftianifmus.modofinta^quaeac iuftas.ita fidem requirit, ex qua fola luftifica/nbsp;tur.quemadmodura Paulus ait, circumcifio, amp; per quam folum i uftificatur prarputium.nbsp;Caterum quo cerrior effet hac uifio non femel tantum uox ad Petrum peruenit, fed faeznbsp;turn eft hoc tertio Si rurfum recepium cft uas in coelum. Quid^ recipiuntur ne in cocluninbsp;immunda animalia.fues.ferpentes, geniminauiperarum f Profcflo, fi rem probe per/nbsp;pcndas.coclum non nifi his beft iis fed prius purificatfs impletu eft. T ametfi enim, nonnbsp;omnes homines fuerint genres incircumcifar.tamcn omnes fuiit pc(C3tores.amp; non iuftiznbsp;fieatur in confpeôu Dei omnis uiucns,quemadmodum indicat Paulus in fetundo capi /nbsp;te ad Komanos : Peccatorcsâutem quid aliud funtquàm fues.amp;ferpenress'puiiiàcanturnbsp;nero ad toclcfte tabernaculum per fidem in lefum Chrift um.ut fiant fanâa.munda amp; coenbsp;Icftiaanimalia. Proindeomnemadhibeamus opcram.ut per fidem in Chriftum fandiznbsp;ficfmur,quoamp;nosincGelumrccipiamur percundem lefum Chriftum Dominum no*nbsp;ftrum,qui eft uni cum pâtre amp;fpiritufando Deus laudandus in fetula Amen.

H OMILI A XLVIIL Ifionemimmundorumanimalium Pettodiuinitus reuelatamaunbsp;diuimus.nuncaufpice Domino Deonoftro per lefum Chriftum,nbsp;uideamus remipfam.quauifionisfignificatioexplicatur. Hoceznbsp;nim fibi uult uifio.gentes coram Dcoper fidem purificatas rccipfznbsp;cndaseffeincommunioncmEuangelii.nccobhanccaufam rciiznbsp;ciendas,qgt;IegemMofi non agnofeant. Quodautem uifioexigitnbsp;hoc nunc re ipfa completur, fie enim fequiturDum apud fe.e harznbsp;fitaretPctrus.quæ nam effet uifio quam uidiffet, ccce uiri qui miftÜ

HOMILIAE IOAN. BRENTIL ^7 cipio obfemâdum eft ^prudenter Dns deus nofterfimul oîa adminfftretjUtrci*nbsp;lt;ftein pfalmo cantemiisî Quo ibo 21 fpû tuo^aut quo a facie tua fugiam t Si afcennbsp;dero in cœlum tu illic esgt;fi defcendero adinfernum ades ? Etenim Dns deus nonbsp;fter finem uifionis Petri, dC aduêtum ac præfentiatniegatorum Cornclrj ita connbsp;ncditjUtuideatur altera manu Petro uifionemoftendifle,altera legatos ad do^nbsp;mum Simonis duxifl’e,Vtaûtmiraculadiuinitusæditanoninhocfcripta funt,nbsp;ut fciamus ea femel farta efle,fed ut difcamus Deum fcmpcr mirabilia exercere,nbsp;itaillud diuinærerum diipenfationis exemplum non in hoc nobis proponitur,nbsp;uiexiftimemus Deum femel tantum aut iterum res fuas legitimo ordineadmi?nbsp;niftrarCjfed utcognofcamus in rebus humanis nihil ta confufanceac prçpofterenbsp;ger/jquod a Dno non rerto ordine adminiftrctur. Si enim Deus capillos capitis,nbsp;fiftelîas cœli, fi arenam maris numerar, quid non ordine gereret i îïquidcm nu?nbsp;merarc eft aliqua ex parte ordinarc.Et fi confufaneos pafferum uolatus ita regitnbsp;ut nullus corum fine fuauoluntate in terramcadat,quomodononuniuerfafuonbsp;ordine difponeret f Quid autcmagis præpofteregeritur,^ quod bona accidantnbsp;maliSjSCmalabonist' nihilominus tarnen fi intrauerimus fanrtuarium Dei, fennbsp;tiemushæciuftiffimo ordineinhocfæculocoramdiuino iudiciofieri. Nonnenbsp;iuftus rerum ordo eft,ut pecus martationi deftinatum fagineturt nonne ordinanbsp;tarerum adminiftratio eft,ut nemo duabus,quod dicit,uirgis plertaturf At hæcnbsp;eftratio impiorum,qgt; carnali foclicitate ad martationem perpetuæ damnationisnbsp;faginentur,ô^ne duabus uirgis plertantur,uel faltem in hoc fæculo bonis fruunnbsp;£ur,utin futuro fempiternam caftigationem perferant, Piorum autê ratio fie fcnbsp;habetjqs maneat eosin futuro fæculo rerum omniS fcelici tas,proinde affligun?nbsp;tur in hoc fæculo,ut eo acceptius fit bonum quo grauiori calamftate paratû eft »nbsp;Quid tgitur infanimus aduerfus Deum fi nos uartjs afflirtrfonibus afficit,perin?nbsp;de ac finihilfuo ordine adminiftraret^ Qitid calumniamur daimimprudentiænbsp;qui eft rerum omnium prudentiffimus difpcnfator^Tamctfienim nosabfcon?nbsp;ditacius indicia non comprehendamus,non tarnen ob earn caufaminiufta funt.nbsp;Nonnemukorum artificum opera farta uidemus,roodum tarnen aut ordinemnbsp;operum ignoramust* num propterea dicemus opera eorum farta eife abft^ ordinbsp;net* Sæpe dux exercitus militem ignorantem ducicper compedium ad hoftiumnbsp;urbem,ut earn ex improuifb adoriatur,num miles accufabit ducem qgt; ipfum ua?nbsp;rijs erroribus uagum circunducattquot; Multo abfurdius eft,ft ignorâtes caufas opcnbsp;rumdeitemcreiudicemusjdeumnon om nia rerto ordine adminiftrare, Sed denbsp;his,quia præter noftrum inftitutum funt,aliàs plura,nuncpergemus in cxplicannbsp;dis rebus geftis poft uifionem Petro rcuelatam, Lcgati enim Cornelij dil/geternbsp;quod a Dno fuo mandatum erat,exequu tur, ÔC aftantes ad ianuam Simonis co?nbsp;riarrj euocatum quempiam interroganf,an Petrus illichabcat hofpicium. Petronbsp;uerocogitantedeuifionc,dixitfpSsei,ecceuiriquteruntte,furgeitac^8Cdefcennbsp;deô^uadecumeisjnihilhæfitans,propterea q? egomifi illos.Videadmiranda,nbsp;Petrus fecum cogitatquid fibi uelit uifio SC quid fignificet.Spiritus autem fan?nbsp;lt;^us,aquo Petrus uiftonis intelligentiampoftulabatjnoninterpretaturei uifionbsp;*îem,fed præcipit tantum illijUtunà cum uiris illis Ethnicis qui ipfum euocabatnbsp;proficifcatur.Si igitur Petrus tuifletcuriofa incredulitate præditusôd Deo in^nbsp;obediens,quid non refponfaflet t proferto remurmurans dixiflet,quid hoe reinbsp;egointerpretationemuifionisinquiro,tu mittis me adEthnicos,num illtnbsp;mihi interprctabunturuifioncms?num Ethnicitibi acceptiores funt ^uel lu/nbsp;dæiilelÄpoftoli tufiut umbras tantum Apoftolis oftendas, Ethnicis autemue?nbsp;ritatemf Etquiconuenit,utcum nobis Apoftolis in die pentecoftes tanquamnbsp;pracceptor datus fis,nuncme ad praeceptorcs Ethnicos mittas t Fortaflis illi du?

r

IN CAP, DECIMVM ACT. APOST,

centrneadcarniftcemu£abeotortusEuangeliontuSabnegarecogar,Pctius2tt temnihilhunifcemodiuerborumeffiniesj Icddefcendcsaduirosquinsiffitratnbsp;i, aCorneîiOjadipfumdi'xitiEcceegofumillequêqiieritiSjquæ eftcaufa propternbsp;, J quamueniftfs: Qua obedjentiamonetnosPctruSjUtabfcondita Dei myftcnanbsp;minimecun'ofeperfcrutâtesjinamfeftisSCreueîausdet mandatisobfequamur»nbsp;h'tcnimjfïcut Petrus de mtelligenua uifïonis folhcitusjpn'ufquam illam affcqucnbsp;retur,iufluseftafp« utad Ethnicos accederet c3 ilhs profedurus,ac obediensnbsp;Reitehianbsp;nbsp;nbsp;rcipfa inteUigentiam uifionis confecutus eft. Ita ft nos obfequamur mantfeftis

uerpo effe nbsp;nbsp;Jq præccptisjreipfa tandem omnia diuinorum myfteriorum cognittoncm adi#

olväteuiiiif»-^ pifcemur.Myfteria autem nunc non ea tantum uoco quæ funt de diuina pracde ftinationcjde diuinis facramcntis,Slt; id genus alijs rebus, fed omnia deiconfilianbsp;nobis occulta,Vtfiquispaterfamiliashabeatnumerofam prolem,0^fame acrenbsp;rum omniumegeftatcprematurjnouitquidemexuerbo Domini deumpromûnbsp;fiffc populo fuo uidum SS amitftumjfednefcit confilium Dei quo modo ill cuenbsp;litfamiliæipftus confulere«Qin'd ergo faciendum eft; num occultum illud Deinbsp;' confilium curiofeperfcrutandumefti' nepoteftquidemtnumdefperandumtabnbsp;fitjfedcredendum eftpromiffioni diuinæ, dCmanifcftaDei præcepta faciendanbsp;funt.Quæ dicisc non furandum,neminemimpofturis decipiendum,fed fuae uonbsp;cationi diligenter feruiendumjhtec deus manifefte praecepit, quae fi fecerimus,nbsp;omnia uitæncccflaria adijeientur nobis. Afficituraftquisgrauimorbo,is nouitnbsp;quidem deumomnibus afflidis SC contritis corde liberationem promififle, fednbsp;inftantefubindemagisacmagisdolorenefcit confilium dei quo uelitipfum anbsp;morbo libcraretQuid ergo agendumt licebit ne arcana dei cofiliapcrfcrutari enbsp;minime,nccßenimhumaniingentjeftpolTeoccultaDeiconfiliainueftigarc^Dcnbsp;fpcrandum ne eft de liberationct' mul to minus id fieri debet,fed obediendum eftnbsp;manifeftis dei præceptis.Iufii't enim deus crederc,orare, permifit ordinarijsnbsp;medicinis uti.Hæc fi fiant Dominus deusnofter oportuno tempore nobis etianbsp;arcanumfuumconfiliumdereftituedafanitatereuelabit.Proindc abiedaomninbsp;curio fi täte hoc folumconemurper Chriftum Iefum,hocfolum agamus,utreuenbsp;lato Dei uerbo obediamusjfic enim ft et ut tandem deum cognofcamus,ficut abnbsp;apfo cogniti fumus,Sedqdinquies fibiuulthæc hiftorici Lucae loquacitas,autnbsp;morofailladiligentiaj^inhacreetiam minutiflîmaquæcp adnotet ac perfcri^nbsp;bat.EtnuncquidemdicitlegatosCornelij de domo Simonis coriarij perconta/nbsp;tos efle,nuncaftitifle adianuam,nunceuoca(requêpiam,nunc interrogaflènumnbsp;Petrus illichabeathofpicium,n5c Petrum exqfteadeos foras,nûcreceptoscfl«nbsp;hofpicio,ô^multaaliaquæuidentur fuperuacanea,ÔCpauciffi'mis explicari po/nbsp;,, tuiftent.Sic enimfequitur: Defeendens autem Petrus ad uiros qui miffi'etantnbsp;}, a Cornelio ad ipfum,dixit,ecce ego fum ille quem quçritis,quæ caufa eft propternbsp;9, quam ucniftis;Q_u{ dixefunr,Cornelius Centurio uir iuftusactimens deum,ôdnbsp;t » teftimonium habens ab uniuerfa gente Iudaeorum,oraculoadmonitus eft abannbsp;9» gelofando,utaccerferetteindomum fuamamp;^audiretuerbaabste. Intro uoca^nbsp;tos igitur eos recepithofpiciojterum audis multam uerborum copiam« Porronbsp;fpiritus fandus qui eft author feripturæ non deledatur multiloquio nô necelTanbsp;rio,Cumergoindefcribendahachiftoriade Cornelio loquax fit,appareteamnbsp;rem maxime feriamô^neceflaria tradare, quâopereprecium eft probe cognitânbsp;habere.Ea ucro huiufcemodi eftqjgêtes recipiendæ fintin cômunionem Euannbsp;gelij,necexigatur ab eis ut circuncidatur SsC legem Mofi profiteantur, Atep hocnbsp;maxime omniumueram Chriftianifmirationem illuftratjnimirumjqjex illo manbsp;nifefteintelligamus,folamfidemin lefumChriftumabft^ullisoperibusacmenbsp;ritis iuftificare 6^ fandificare crcdentes.Vnde quia gêtiumaflumptio res eft co«»nbsp;gnitii

HOMILIAE IOAN. BRENTIL 98 gnituneceflan'a,Lucas diferteomniaperfcribit, acprimum qiu'dcm dici't uirosnbsp;nuffosaCocnehoadianuam Simonis coriarrj aftiuflc,nec mtrafle,fed quen/nbsp;dameuocafle,erantentm hïEthnici, Simon au tem coriarius ludæus, Non igigt;nbsp;tur intrant ædes eius ne ludæis illic habitântibus molefti fint,qui exiftimabantnbsp;fe congreffu acfamiliaritategentium contaminari. Acfiquidem ludçi uitabantnbsp;gentiumconuidum, ne impios gentium mores ob familiantatemaddifcerent,nbsp;commendanda eft difciplina.Si uero ideo uitabant,quia fe fandos, gentes atvnbsp;temprophanas iudicauerint,amp; excongreffu fanditatem eorum contaminarinbsp;fcnferint,fuperftitio,immo impietas eft, rcprehenfione digniffima, V tcunquenbsp;autemludæiaffedi fucrint, ccrtehi EthniciaCornelio mifli exemplum modequot;nbsp;ftiae præbent,quod non temere introrumpant in ludati ædes, nc patrifamiliasnbsp;molefti fint*Deinde fcribit Lucas Petrum ad illos exijffe, ac aduentus caufa exnbsp;plorata,hofpicioeosrccep[ffe» Exhoc apparet Petrum iam primum uifionemnbsp;intelIexiffejóiS nuncincipere gentium affumptionem j alioqui enim ,ficut anteanbsp;Petrus abominatus fuerat cibos immundos,ita nec^ gentes hofpicio reccpitict,nbsp;nimirum neillorum conuidu uiolaretfeniorum traditionem óóagentibuscortnbsp;taminaretur, Etfequitur: Sequenti uerodiePetrusprofeduseftcumilIiSjÓtnbsp;quidam ex fratribus ab loppenfibus comitati funteum, Iterum fignificaturnbsp;gentium affumptio,quod Petrus cum legatis Cornell], quamuis Ethnicis,ufcpnbsp;adCæfariamproficifcitur, PoftridieuerointroieruntCæfariam« PorroCor#nbsp;nelius expedabatillosjconuocatiscognatisfuisacneceffanjsamicis ? Hteceftnbsp;uera charitatis ratio,qua: non fibi folum bona cupit, fed etiam omnibus aîijs nonbsp;tam bene optât quam bene facit* Vtautemfadum eft ut introirct Petrus,ob#nbsp;uiamprogreffus ei Cornelius,acprocidens ad pedesadorauiteum.Petrus ueronbsp;crexiteum diccns:Surgc,ó^ego ipfehomo fum. Quid primum admirabimurïnbsp;reuerentem ne Cornelij uenerationem an fummam Petri modeftiam t Videnbsp;cnimobfecroftupenda* Cornelius enim primumEthnicusjdeindepotens prinnbsp;ceps,poftremomilitiaeuacans,fupplcxueneraturacadoratPetrum,primum lunbsp;dæum,deinde pifcatorem,poftremo,nuper a ludæis profcriptum, Qiia igiturnbsp;re Cornelius inuitatuseftjUt tanta uenerationePetrum excipiat i Profedo nonnbsp;aliarequamquoduerbis angeli fïdem adhibuit*Qiiiaenim angelus Domininbsp;mandabat Cornelio utuocaretad fe Petrum, audiret ab eo V erba uitæ,faciznbsp;le intellexit Cornelius Petrum minifteriofuo non folum principes huius fæ/nbsp;culi,fed etiam angelos fuperarc,0!S uerba eius non effe uerbahumana fed diuinanbsp;neccorporaliabonanunciarcyfed fœlicitatem nunquam interituram ?Proindenbsp;reuerentius eum excepijt quam antea angelum exceperat ó^adorat ipfum,nonnbsp;quidemutDeummore Ethnicorum idolapro dijs adorantium,fedutdignio#nbsp;rem omnibus huius fæculi principibus,quiiuxta confuetudinem ciuilis hono#nbsp;ris afubditisfuisflexis genibusadoranturjquemadmodumlacob fratrem fu#nbsp;urn Efau,amp; Abigail Dauidem adorauit.Declaratautem Cornelius hac adora#nbsp;tioncaffedum eorumjqui Apoftolum ÄS Euangeliftam in nomine Apoftoli,ôi;nbsp;Euangeliftæexcipiunt,adeocp quid illud fit quod EfaiasfcribittQiiampuIchrinbsp;fuper montes pedes annunciantis8(rprædicantispacem,annunciantisbonum,nbsp;prædicantis falutem, dicentis Sionregnat deus tuus. Sed quid f agnofeit ne Penbsp;trus tantum honorem t minime omnium, confeftim enim apprehenfa manunbsp;Cornelq,erexit eum dixittSurge, 5C ego homo fum ? Audis fummamP etrinbsp;modeftiam ? Vno enim hominis uerbofateturfenechoc aëre dignum,nedumnbsp;tanto honore.Quid enim eft homo^ quid nifilerna malorum,inpeccatis conceznbsp;ptusjin peccatis natus,ab adolefcentiaad mala propenfus, natura filius iræ, fi#nbsp;lius perditiôis,putredo,uermis,lutumjindignus qui fpiret,pcrpetuæ damnatio#nbsp;r X

» gt; ÔC incuntftanter uen*accerfitus^interrogo ergo quam ob caufam accerfiftisme, EtenimPetrus exiftimabatfortaffis fead unumEthnicumuocatumjôC cum unonbsp;remotis arbitris ncgocium tratftaturum. Cum ergo pratter expetftationem mubnbsp;tos Ethnicos una' congregatos inueniret,obftupefcit QC primum omnium excu#nbsp;fat imprudentiam fuam,quod praeter cófuetudinem SC traditionem ludaeorumnbsp;coniungatfecumEthnicis, idcp facit partim propter comités fuos Iud3eos,nenbsp;præbeatipfisanfam malefufpicandLpotuilTentenim ex congreffu amp; familiarinbsp;rate Pen i cum Ethnids fufpicari Petrum uellealudaifmoô^ Chriftianifmoadnbsp;gentilitatem deficere,ficut antea defecerat in atrio Caiaphæ, partim etiam pro*nbsp;pter pracfentes Ethnicos,ne illi uidentes Petrum,fuae ipfius gentis acreligionisnbsp;confuctudinemuiolarc,Euangehj dodrinam frigidius capeflant .Parum enimnbsp;fidei ijs habetur, qui ne fuae quidem religionis ac profeflionis mores 8C cofuetunbsp;dines obferuant.Excufatigitur Petnis fadum fuum, Sgt;C oftendit fe non temercnbsp;adalienigenas praeter confuetudinem accefli fle. Vos fcitis,inquit,non eflefasnbsp;uiro ludæo coniungi aut accedere ad alienigenam. Vnde non eft fas ? num ex Icnbsp;ge diuina i pracceptum quidem eratin lege diuina ut ludæi cum gentibus Cana*nbsp;næis noninirentfoedus,necfociarentcum eis c5iug(a,fed ad internitionem ufc^nbsp;delerent.Sedhægentes iamdudum delete erant.Proindehaccquot^lex fuo ofRnbsp;cio defundafuerat.SedSCillud inlegepræceptum eft,ut alienigenanon uefca*nbsp;turagno pafcalinecfandificatis,necmifceat inter Sacerdotes 8C Leuitasquannbsp;do fua minifteria peragant. Nufquam autem fcriptum eft ne ludei ciuilem faminbsp;liaritatem cum gentibus habeant.Vndeigitur non eracfas uiro ludæo coniunginbsp;Conf«efttdo alienigena i profedo non aliunde quam extraditione feniorum amp; con^nbsp;lud^orude fuetudinepublica,Tametfienimperfenoncratmalum,familiaritatcmciuilemnbsp;jwtâciiî genfi habere cum Ethnicisjtamenquia conuidusludeorum cum Ethnicismultorumnbsp;iuf. malorum occafio crar,ftatuerunt feniores ut ludæigentium familiaritatem fu*nbsp;gerent,eratcghocfta tutum publica difciplina inter Iudæos,nefifamiliarius cumnbsp;gentibus conuerfarentur, impietatem, idololatriam, turpcs gentium moresnbsp;imitarentur.Ati^hadenusnon eratconfuetudo abijcienda aut contemnenda.nbsp;Nam noflxa tempeftate confultiflimum eft, præfertim in fide Euangelij ad*nbsp;hucimbecillibusjut declinet nimiam familiaritatem Iudæorum,Turca^,Papi/nbsp;ftarum

HOMILIAE lOHÄ-N, BREN TIL ftanim,fïmiliter adulcerorumJuforiimjcbrioforumjblafphemorumjS^ aliorumnbsp;ld genus fcelcratorumhominunijne frequenti conuiduuiciaSCimpietates eo^nbsp;rum addifcant, Cæterum hæc confuetudo tum fada eft inter ludeos mala SC connbsp;temnenda,cum ad fuperftitionem degenerabat. lam enim ludæi non uftabancnbsp;gentesjneimpietatibuseorumaflxiefcerentjfed quia exiftimabant fe populumnbsp;fandumjgentesprorfus a deoabiedas,acdeum tantum efle ludæorum deum,nbsp;non Itemgcntiumjproi'ndemetuebant nefimpliciacciuih foci'etate agentibusnbsp;fordidarentunQua etiam fuperftitionetenebaturadhuc Petrus, adeo ut fentwnbsp;rctfamih'an'tatem gentium itafugiendamefle,utnecEuangelion ipfispredicannbsp;dum fit,niïî pn'us circuncifionepurificcntur.Sed quia hanc fuperftitionem cornbsp;rexi t in eo oraculum dtuinum,tdeo P etrus fadum fuum excufansjindicat fe nonbsp;temeritatequadam maiorum difci'plinam molare, fed admonitioe dei oftendennbsp;tis,nullum hominem communemautimmundumdicendumefl’e,Atq/hacexcunbsp;fatione fubindicat, confuetudines qmdem bonas (nam confuetudines impiasnbsp;contra Verbum Domini qui's ferret O obferuandaseire,quatenus funt difciplinbsp;na.Qtiodfi uero ceflauerint cfTedifciplina ÔC degenerêt in fuperftitionem, turnnbsp;ucrocitrapeccatumuioIaripolfuntfExmultis unam Chriftianorum confuetunbsp;dinem referam,exqua poftea de alijs omnibus iudicare licet. Non fuit fas Chrigt;nbsp;ftianis certis diebus ante dies Dominicas ante pafcha car nibus uefci, Hæc aunbsp;tem confuetudo initio tantum difciplinafuit,uidelicef,neoraturi aut comuni#nbsp;caturiincocnaDominicanimiocibouentrem fuurn diftenderent,acfe ineptosnbsp;adorationcm confcrrent.Nihil enimitauentremdiftenditutcaro,amp;fquin5 ucnbsp;fcitur carnibus,nihil feuefci putat.Quatenusigitur difciplina fuit,obfcruatu dinbsp;gnafuiuNam lit plus addamjfiquis fentit feuel pifcibus ueluinoineptumadnbsp;orationem rcddi,huic confu! turn cft,ut dC a uino SC pifcibus abftineat,Omninonbsp;enim uitandum quicquid nos lafciuos reddit,SC ab oratione impediuPoftquamnbsp;hæc difciplina de abftinentia carniumin fuperftitionem mutataeft,8C ideo iubenbsp;mur a carnibus abftinere,qgt; efus carnium fitpeccatum ÔC coinquinetanimam,0Cnbsp;q, abftinentia acarnibus fitopus pro peccatis fatisfadorium, tunc quod Petrusnbsp;dehominibusaudiuit,utnullumhominemcomunemaut immundum dicat, idnbsp;ipfum nos etiamdecibisaudimus,^quicquid Deus creauit bonum fit,0C nihilnbsp;reqciendumfi cum gratiarum adioeiiimatur.Sed quid eft quod Petrus ait,fibinbsp;oftenfum efle, ne quern hominem communem aut immundum dicatf Ergo necnbsp;Turcam,necludçum,necpublicos fceleratos immundos dicemusr Siautênonnbsp;funtimmundi,funt igitur ciucs cœleftis Hierufalemr Abfit, Supra enim oracunbsp;lum diuinumpleniusponitur,uidelicet,eum hominem non elfeimmundum dinbsp;cendum quern deus purificauit,atDeus neminem purificatnifiperfidem- Pro#nbsp;inde SC ludæi SC Turcæ SC fcelerati homines tantifper immundi rcputâtur,dumnbsp;non crcduntin lefum Chriftum, Ad hæc malum quidem hominem fie immun#nbsp;dum æftimemus,ut maliciam eins nonimitemur, atnullus homo ita immundusnbsp;cenfendus eft ut no benefacias ei fi tuaoperaegeat.Nam ad accipieda beneficianbsp;unufquifcp a deo fandificatus eft,dum deus prçcepit, ut tam bonts malis benenbsp;faciamus.ftaqj Petrus hoe etiam fentit,nullum hominê ita fordidum ac prophanbsp;numæftimandumefle,utficupiat non fit ei prædicandumEuangelion de lefunbsp;Chrifto.Omnes enim quatumuis impij Ethnici SC peccatores fantftificati funt,nbsp;utaudiantEuangelionSCcredêtesrcfipifcant, VndeadditPetrusïQuapropternbsp;incundanter ueni accerfitus. Interroge igitur quam ob caufam accerfiftis me,nbsp;tametfi enim feiam uos Ethnicos eflTe ÔC incircüclfos, ac propter ea prophanos anbsp;ludæisreputari, tamêcognoui exoraculo diuino uos fatis fandificatosefle adnbsp;accipiendabeneficiadiuina,Vcniigitpropereut uobisminifterio meoferuiâ»nbsp;r 3

IN CAP, DECIMVM ACT, APOST,

35 Qiiare dfcitemihiquajnreuobisinferuiredebeam. Et Cornelius aft: Dieab-

3, hincquartoufc^adhanchoramfedebamfefunusjamp;horanonaprecabar indo/ 3 3 mo meajamp;^ ecce uir ftetft ante mein uefte fplêdi da^^ aft : Cornell exaudi ta eft denbsp;„ precatfotuaamp;eleemofynætuæ in memoria habftæ funt coram deo,Mftteergonbsp;,3 quf eant loppen ÄSaccerfe Sfmonem quf cognomfnatur Petrus 3 Inc dfuerfaturnbsp;,, in ædfbus corfartj luxta marcjquf fimul atqj ueneritloquetur tfbf, Confeft/m ernbsp;33 gomffi adte,5lt;^tubenefecfftfqgt;aduenerfs. Nunc ergoomnesnos, tefteDeo,nbsp;3 3 adfumusjutaudfamusomnfaquæcunqptfbf præcepta funtaDeo, Non degenenbsp;rat Cornelius a prfftfnfs fuf s morfbus, Antea fuppIfcftcradmodS exceperatPenbsp;trunnnuncfimplfcftcr Ô6 modeftifffme narrat ef caufamuocatfonfs,2lt; gratiasnbsp;agit qgt; aduenerftjtacf te interim excufans qgt; uocauerf t eurojac non potfus ipfe ac/nbsp;ceflerft eum.Dicft enfm feab oraculo admonftum effe ut mfttatlcgatosad lop/nbsp;pen 0(S accerfat fpfum,alfoquf enfm fenon tamfnciuflem, ncc tarn ignauû fufftenbsp;qufnad fpfumprofeó:usefl'et,Qufdergofllud eft^dfn prfncfpio narratfonfsnbsp;aftjfcfefunumfcdfflein domofuadfe ab hfne quarto, amp; hora nona precatumnbsp;effer Cur tarn dfu fefunus fuit f SCqufd precatus efttCerte lefunfumtam dfuturnbsp;leittn^ratio. numfndfcatmaxfmumquendam affeduminanfmo fuofuifle. Sfciefunauerûtnbsp;filtj Ifrael ufqp ad uefperam,quando a efufbus Gibea uftftf erant. Maxfmo enfmnbsp;anfmfdoloreafficfebanturjSC nefcfebantquofeuerterent. In tantfsautem dolosnbsp;rfbus nullus cfbusfapfdus eft.Sfc 8lt; Hanna Samuelfsmater, quianfmfs afflitftanbsp;crat non capfebat ctbumfn Silo. Sic Dauid ufrf efus audf entes Saulem morsnbsp;tuuro,amp;: Philtftinos uicffre,fleueruntôlt; iefunauernt præ mcerore uft^ aducfpenbsp;ram. Sic ÔC poftea Dauid iefunauit, qn filius cius ex Berfaba fufeeptus ægrosnbsp;tabat.Qiioiefuniodcclarauft fngentemanfmi fui dolorem. Vndecum Corneznbsp;ïfus tot diebus cibum abominatur fatfs manifeftcanimaduertitur ,affeó:um aninbsp;mi eiuslongeomnium maximum fuffte.Quis ergo fs fuitaffedusr aut quid prenbsp;catus eftt'Tametfi Lucas hæcnonexprimftuerbisjtamen ex regeftalfcetperfpfznbsp;cueintellfgerequfsaffeóus anfmumCornelij occupauerft,filt;qufd deum oraznbsp;uerit, Nam cum angelus apparet ef,ôi^ f ubet utad fe Petrum accerfat,a quo audisnbsp;re debeat uerba,fatismanffefte ex eofntellfgftur,quod Cornelium idem aftes-lt;ftusoccupauerit,quifoletetiamhistemporibus multos bonos ufros follicitosnbsp;reddere.Étenimuthactempeftatediuerfiftîmæfuntreligfones,6lt;falfa quidemnbsp;eftludæorum,aliaTurcarum,alia Papiftarum,alfaEuangelicorumquos uonbsp;cant,alfa Anabaptfftarum,alia Sacramentariorum, ira Corneltj temporibusnbsp;alia eratrelfgfogentium,alia ludæorum,8C inter religionesludæorum alia eratnbsp;Pharifæorum,alia Sadducæorum,alia Eftæorum, alia etfam nuper adeo exorsnbsp;pîoMMtipræs tadifcipulorumChrifti. Etunaquæcpreligioueritatem acfœh'cftatem polliceznbsp;cipkûdcfyde batur,Cornelius igitur ueritatisfitientiftimus,tantaanimi follfcitudine preciznbsp;rittw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;busapuddeum,ueram ueræ relfgionis rationcm inquirit,ut omnemintérim

cibum abomfnetur. Immanc, quantum nos a pio Cornelq defyderfo abfumus* Nos enfm in diem ufufmusjô^ fandf or inter nos eft qui di lior eft, ac deus nofternbsp;uentereft,necunquamnostangftcurareligionis, nifi benepotosac temuîensnbsp;tos, turn enim demum de religione difputare incipimus, ÔC calore difputatiosnbsp;nisnonnunquamitaaccendfmurjutnon rationibus aut fcrfpturfs fanlt;ftfs,fednbsp;pugnis ôlt;r gladijs argumentemur, fie Euangelfci fumus. Itacß cum aut frigidiftïnbsp;me aut maxime temerarfe caufamreligfonfs noftræ capeftamus,iufto fudfcfonbsp;fit,ut femper fimus pueri 6C fluduemus ac circumferam tir quoin's uento dotftHnbsp;næsfemper dffcentes,nunquamautem ad cognftfonem ueritatis peruenfentes ?nbsp;At quia Cornelius incredibili ftudio ueram ueræ religionis rationemjUon qu»gt;nbsp;dem Humana prudentia, fedprecibwsfpiritualibus ex fide profedisinquifiuiEjnbsp;hoc

nem ucræ religionis nofle,quifquis perpetuac falutis ficiens eft,Petri uerbaita au nbus hauriatjUt interim fide cordis ea excipiat.Qiia re efficietur,ut is cognita ucnbsp;rareligione,ueram etiamfœlicitatem confequatur, Nam rum Cornelius Petronbsp;narrafletapparitionemangeliöfuerbaejuSjintelligitPerrusCorneliumjquam:»nbsp;uis ethnicumjacceprum tarnen eße Deo, ideo exclamando concionem fuam exnbsp;orditur,ö^ aperi ens os fuum dixit:Reipfa comperio qgt; non fi t perfonarum refpe j ?nbsp;lt;ftus apud deum,fed in quauis gente qui timet ipfum operatur iufticiam,is ac s gt;nbsp;ceptus eft illi.Principio,quid obfecro illud eft quod Lucas feribit Petrum nunc ,,nbsp;aperuifte ost nonne etiam antea os aperuerat cum ad Cornelium dixit: Surge 86nbsp;ego homo fum,ô(Sad alios qui conuenerant. Vos fcitis non efle fas u/ro ludæonbsp;coniungûAtosaperireinfcripturanoneftfimplicitcrautuulgariterloquijfed Oxrfpfrtrr»nbsp;notanda,admirandafiCobferuandaloqui,amp;^aliquidauthoritatc quadam dice/nbsp;te. Sic lob maledidurus diem fuum,quiaadmiranda erat blafphemiaSC impa/nbsp;tientia in tam fanefto ÔC malorum tolerâti uiro,dicitur os fuum aperire.Sic pfabnbsp;musftupendadeimnaculacommemoraturusaperitinparabolisosfuum,amp;lonbsp;quiturpropofitionesabinitio.Sicamp;ChriftusdodurusdifcipuIosfuosinmonnbsp;teucrambeatitudincmjaperitos fuumjdocebatenim eosuelut authoritatemhanbsp;bens,amp;rnonficutScribæ VndefiChoclocoPctrus aperit osfuum,qufa nuncnbsp;primum incipit Gentibus incircuncifis ueram pietatis rationem tradcre,SCnbsp;quod loquitur,Euangelioneft,non humanum fed diuinum,non terreftre fednbsp;caclefte,noncaducarum rerum fed perpetuæ falutis amp; foclicitatisnuncium,nonnbsp;auribus folum hauriendum fed altafide reponendum, Priufquam autem nar#nbsp;ratjonemincipiat,captatin exordiofuobeneuolenîiamgentiu,afFirmansipfasnbsp;deo acceptas eire,Reipfa,inquit,comperio,q, non fit perfonarû refpedus apudnbsp;drum,fed in quauis gente fiuecircScifa fine incircuncifa,qui timetipfum openbsp;raturiufticiaacceptus cftilIi.Acinhocexordio cotinuoofteditPetrusprimûfenbsp;niïcreipfaintelligere quid fibiuelituiüoimmundoi^animaliû anteaipfï oftennbsp;fa. Deinde uaniflîmam eflefuperftitionem Iudæoi^,quailli exiftimant folos lunbsp;dæos feu circuncifos elfe populum dei eledû ac fandum,nec ullum pofte ad ue^nbsp;ramfalutem peruenire,nifi iuxta legem Mofi circuncifum 8C Mofi traditiones

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 4

IN CAP, DECIMVM ACT. APOST.

agnofcentem Hoc fgitur exordio ftatim erudiuntur gcntes, earn non cfle

Deuui tun ram religioncm quæ fentiat Deum effe perfonarum refpeAorenijur fèntnint lu^ dæi, fed quæ credat Deo acceptum effe, quifqtn's ipfum timuent SC lufticiamnbsp;Qpcf3tus((-(^3entireenfmdeumrefpicereperfonas,eftfentire deumiudjcarefcnbsp;cundumfpeciemexternam.Athoceftdeohumanam formam affïngere.Neçpnbsp;cnim inquit D O MIN VS ad Samuclemjiuxta intuitum hominis ego iudico.nbsp;Homo enim uidetea quæ apparêtjDeus autem intuetur cor. Porro externæ fpcnbsp;cies funt,ci'rcuncffiO3præpunumgt;mas;fœminagt;cæIebs,uirgOj Græcus, Scytha,nbsp;Germanus,Hifpanusjferuusjdominusjmagiftratusjfubdi tus,pauper,diuesjin*nbsp;fans,uir,0^ alia id genus fcxcenta.Ita(ß fi deus iuxta has fpecies iudicaret,6^ dilinbsp;gerct quidemludæum ç circuncifusfit,abominarctU4autemEthnicum,qgt;iîtnbsp;incircuncifus,amp;r hune ampledarctur qj fit dominus, ilium autem reifeeret qgt; fitnbsp;feruus,hoc nihil aliud effet perfonas refpicere, Atqui alienifli'mum a deo eft,utnbsp;perfonasrefpiciat.ProindenecIudæumiudicatfccundumcircunciiîonem,necnbsp;I«xf4 quid Ethnicos fecundum præputium, luxtaquid ergo iudicat s' Quod ad fc qutdemnbsp;dcHiiudicet- pertinctiudicatiuxta mifericordiam,yerbum SC promiflionem fuam,quod aunbsp;tern ad homines pertinet,iudicatiuxtaid qgt; quis timet deum öifoperatur iufticia,nbsp;Timereautem deumjcft crederepromiffionibus SC minis dekOpemri iufticiamnbsp;eft exfidepræceptis dei obfequi.Igiturqui credit promiffiôibus diuinis,Ôd agitnbsp;ex fidehoneftamuitam,fiue fit circuncifus flue incircuncifus, fiuemas fine fœnbsp;' mina,fiue feruus fiuedominus acceptus eftdeo.Contrafi non crediderit,nec honbsp;rieftam ex fide uitS egerit,is deo maxime abominabil is eft, etiamfi fuerit circun^nbsp;c{fus,mas,princepsac dominus potentiffimus, Atep ita his uerbis Petri eximiznbsp;tûr egentibus fcrupulus qui torquebat ipfas qgt; non effent circuncifæ, nee agnoznbsp;fcerentlegem Mofi,adeoc^ ab alijHudæisiudicarentur prorfus alieni abhæredinbsp;täte bonorum cocleftium.Iam amp; hçc uerbanos quoep erudiuntquid fentiendumnbsp;Andiäplißtt fit de uanitate Anabaptiftarum.Hi enim opinantur deum non dare fi'dem infannbsp;rum uititt/tf, cibusjproptcreaq, infantes fint amp; ufurationis careant. Si autem nonhabearttfi*nbsp;g,opiitantur dem,noneffebaptizandos.Nemincmenimbaptizandumnifi fidemhabêtem.nbsp;dfttwi infanti Atquid hocaliud eft fentire apud Deym effe perfonarum refpedum t Si cmnbsp;bm fidem nS infantibus fidem non darct q» infantes fint,nonne perfonam infantiumrefpice^nbsp;tetf Qj autem nonreqciatSCexcludatinfantes a fuis donis quia infantes funt,nbsp;abunde fads teftatum reliquit in leremia, quern ab utero matris fandificauit innbsp;^rophetam,in Johanne Baptifta,quern donauit ipiritu fando adhucin uteronbsp;matris exiftentem,inlcfu Chrifto fiiio fuo qui quamuis infans SCpuer,filius tanbsp;menDeifuitJdemteftatuseftChriftusuerbo fuo cum dicit deinamp;ntibus: An*nbsp;gelieorumuidêtfaciempatrisiuiquieftincœlis.Etutdicam quod res eft,quannbsp;tomagisinfantesjinfantesfuntjÄ;ufurationis careant,tanto magis deo curaenbsp;funt,utdonis fuiscos afficiat, Dequa re alia's multa diximus, nuncpaucis id tannbsp;turnoftendcreuolui,hoshoc temporeincontrouerfiaquæeft cum Anabapti*nbsp;ftis depucrorumbaptifmo non neceffe habere, angelum decoelo expedarc quinbsp;nos erudiat, utra pars ueradoceat,fed uerba Petri qui hortatu angeli ad Corneznbsp;lium uocatus cft,omnem controuerfiam in hac dirimere SC docere infantes pronbsp;pter infantiam non effe excludendos a baptifmo,fed recipiendos,quandoqui*nbsp;dem deus non fit reipedor perfonarum,qui cum gentibus incircuncifis propternbsp;¦ idololatriammagis a rationealienis,cp infantes propter infantiam fidem dede^nbsp;ritjCtiam priufquam illæ reuelate Chriftum agnofcercnt,quanto magis dabit donbsp;na fua infantibus Dno nfo eo acceptioribus,quo auxilio cius indigetiores fünf,nbsp;Hadenus explicuimus exordimNuncnarrationem Petri tradabimus ,acpflt;nbsp;«fquam fingulatim earn perftringamusiiquiain præçedêti Homilia diximus P«nbsp;trufl»

UOMILIAE lOHAN. BRENTIL loi trum aCornelio «ocat«m,utfuafententiaindicer,quæ fitueraratio iieræ reli:*nbsp;gioniSjaututuocantfidei^Obferuandumeft omnesoîum gentium religioncs Tnguoofnenbsp;promi ttcre ueram fœlicita tem.Deinde Sgt;C in hoc omnes confentiunt, ncmini ucnbsp;nbsp;nbsp;religio

ram foclici'tatem conti'ngere, m'fi honeftis,probis Sgt;C iuftis, Noncnim folum lu^ dæiGehennamimpijs adiudicât, fed eiiamEthnici'decernûtmah's Tartara,Conbsp;cytos,Phlegetontes, SCidgenusaliamonftra apud inferos, Atqtu' fcimusnuknbsp;lum unquam tam honeftumjtam luftum hominem repcri'rioqui non mul ta inhonbsp;nefta ÔCiniufta egerit,tam apud ludæos quam apud genres. Proinde in difpu#nbsp;tatione de religionibus hæclùmma SC principalis eft quæftio,quibus rebus, quinbsp;bus operibuspoffimus iniufta expiate ,ut iufti,honefti, SC Deo accept! efFicia«:nbsp;niur3acaliaquidemreligio,aliuddocet,Genciliumfacetdotes docent decs ira#nbsp;tos friper hominS peccata, placandos efte hecatombis alq f(^ fuorum facrificio#nbsp;rum ritibus«Philofophi docent deum demerendum effehoneftateuiræ. Super/nbsp;ftitiofiludæiacPharifæidocent dei fauorem ambiendum holocauftis,telcti/nbsp;ciSjSCalqsidgcnus factis, Petrus autem in hoc ab angelo oftenfus Cornelio,utnbsp;ueram pietatis rationem traderet jpofthabitis omnibus ilh's dotftrinis narratnbsp;gentibus hiftoriam de lefu Chrifto,SC docetquod hæcfola fir uera iufticia,pronbsp;bitas Sc faneftitas,Credere in Icfum Chriftum, quod per hunc Deus nobis fadusnbsp;fitpropitiusSCpeccatar^mittaLSicergoait: Sermonem,qucmmifitDeus IGnbsp;raefadnuncians pacem per lefum Chriftum (hie eft omnium DOMIN VS)nbsp;ipfinoftis,dcquo fermonc famadiuulgatum fuitin rota ludæa,rumorc pri/nbsp;mum ortoaGalilæa poft baptifmaquodprædicabatlohannes,u-tlefum Naza#nbsp;renum unxerit deus fpiritufantftoSCuirtute, qui obambulauitbenefaciendo SCnbsp;fanando omnes oppreffbsa diabolo,quoniamDeus erat cum illo, Etnosteftesnbsp;fumusomniumquæ fecitinregîonciudæorumSCHierofolymis, quern occidenbsp;runt fufpenfum inligno,huncDeus fufeitauit die tertio, 8C exhibuit cum utmanbsp;nifeftusfieretjUontotipopulo,fedteftibusprius adhocdeleCîis a Deojnimi/nbsp;rum nobis qui comedimus ÔC bibimus una cum illo pofteaqtiam refurrexit anbsp;mortuiSjSC prçcepit nobis ut prædicaremus populo,ac tcftificaremur quod ipfenbsp;fitillequiconftitutus erat aDeoiudexuiuorumSfmortuorum, Huie omes pronbsp;phetae teftimonium iFerunt quodremiftionein peccatoi urn accepturus fitper nonbsp;meneiusquifquis credideritineurn* Hæc eft omnium prima concio, quæ poftnbsp;reuelationemChriftiadgcntesincircuncîfàs de fide in lefum Chriftum habitanbsp;cftjinqua cum Petrusfidem in Chriftum doceat,eoipfo alias omnes omniumnbsp;gentium religioncs condemnat. Initio autem comprehendit Petrus paucifli#nbsp;nils totiusChriftiançrchgionisfummamcumaicSermoncmqucmmifit Deusnbsp;filijs Ifraefannuncfans pacem per lefum Chriftum (hic eft cnim Dominus) ipfinbsp;Loftis, Porto fermonem hoc loco accipias,nontantum de uerbo quodprædicanbsp;tum eft a Chrifto,fed de toto negocio rei Euangelicæ, Hebræi enim fiia phrafinbsp;Grmonemjnegocium autremuocant, Hæc igitur totius Euâgelici negoerj fumnbsp;ma eft^quod poftquam aduenitplenitudo temporisjmifit deus filium fuum uninbsp;genitum lefum Chriftumjqui eft omnium reriim Dorn inns, 5C annunciauit pernbsp;eumpacem, Quampacemr num ciuilemiHæc quidem eximium Dei donumnbsp;cftjfed lefusChriftus non propter inampotiftimum ad IfraelitasmilTus eft,Earnnbsp;autem pacem adnunciauit Deus per Chriftum fuum quæ per prophetas longenbsp;antepromiflaeft, Porto prophetæ dupliccm, aut fi mauis triplicem in regnonbsp;Chriftipacem dcfcribunt, Primamquod genres 6C ludæf ante Chriftum internbsp;feinuiccm infenfiffimfper Chriftum amiciflimi erunr,6C itapacificabuntur,utnbsp;unûeundemt^Iefum Chriftumagnofcanr.Dequa pate Efaiasprophetat dices: ........

In die ilia crituiade Aegypto in Aflyrios,0C intrabit Aflyrius in Aegyptum, defcrihi-Aegyptius

IN CAP. DECIMVM ACT. APOST.

SC Aegyptns in Aflyrios, ÔC feruicnt Aegypti) Afliir. In dieilla crit I frahcl ter^ tins Aegyptio 5)C Aflyn'o. Benedidio in medio tcrræ cui benedixit Dominus.nbsp;Et rurfus, furge illuminarc Hierufalem, quiauenit lumen tuum, ÔC gloria Donbsp;minifupcrteortaeftjfilij tui delongeucnientjamp;f filiætuædelaterefurgent,tûcnbsp;uidebis SC affluesjSCmirabitur SiC deledabitur cor tuum quando conuerfa fuc:#nbsp;ritadtcmultitudo maris,fortitudo gentium ueniet tibi,ctreliqua,quæ nonnbsp;tarn in hocpropheta fequuntur,quam in omnibus altjs prophetis fcxcentis inlonbsp;cis de uocationegêtium fcribuntur.Sed dC Paulus dehacpace ad Ephefios fcrhnbsp;bens ait:Nuncper Chriftum Iefum,uos quiquondamlongmquicratis,fadtinbsp;cftispropinqui perfanguinem Chrifti,ipfeenimpaxnoftra, qui fecit ex utrifcÿnbsp;unum,SCinterftic!ummaceriæ diruit,fimultatem percarnem fuam,legem mannbsp;datorum in decretis fitam abrogans ut duos conderet in femetipfo in unum honbsp;Alierapitx minem fact ens pacem. Alteram pacem defcribunt prophetæ,eam quæ eft con^nbsp;fcientiæ coram Deo per lefum Chriftum, Quamdiu enimpropeccatononeftnbsp;fatisfadum,nullapoteft efle inter Deumac hominem aut pax aut amiciciainnbsp;in confcientia peccatis obruta. Vbi autem nulla eft Dei ad hominem amicicia,nbsp;autpax3ibiomniainhominefuntturbata,damnata,0Cconclamata,ibi nullusnbsp;eftordo, quemadmodumlobaitjfedfempiternushorror.Poftquam igitur Jelt;nbsp;fus Chriftus uenit acpro peccatisfatisfecit, hominem in ipfum credentcm cumnbsp;DeoitapacificauitjUtillehunc pattern fuum,hieueroilium filium agnofcat.nbsp;VndeEfaias Chriftumuocat principempacis,SCderegno eiusdicit,pacis nonnbsp;erit finis. Et herum: Ecce ego creoHieruialem exultationem,8Cpopulum eiusnbsp;gaudium,8C exultabo in HieriifalemjSC gaudebo in populo meo,5C non audie.*nbsp;tur ultra uox fl ecus, ÔC uox clamoris. Similiter HieremiasiEcce uenit dies, dicitnbsp;DOMINfuicitabo Dauidgermeniuftum,0Cregnabitrex, ÔCfapi-'nbsp;ens ertt SC facietiudicium ÔC iufticiam in terra. In diebus illis faluabitur Iuda SCnbsp;Ifrael habitabitconfidenter. Quod Paulus quodammodoexplicans dicit : lu^nbsp;ftificatiex fide,pacemhabemusergaDeum per DOMIN V M noftrum lenbsp;fum Chriftum,perquem SCcontigitnobisutperduceremurinhanc gratiam ,innbsp;qua ftamus ScgloriamurfubfpegloriæDei.Atcphuius pacis incredibilisSCin/nbsp;cnarrabilis eft commoditas,quam pro mea mediocritate magna animi libentianbsp;paulolattus explicarcm,nifi concionem Petri enarrarem potius quame ncomi/nbsp;III. {MX« urn pacis inter Deum SC hominem per Chriftum partçdeclamarem, Poftremonbsp;depace ciuili eorum qui Chriftumagnofeunt, prophetæ uaticinantur, Efaiasnbsp;cnim inquit: Conflabuntgladios fuos in uomeresjSClanceas fuas infalccs,nonnbsp;leuabitgens contra gentemgladium,necexercebuntur ultra ad prælium. Hæcnbsp;autem non itaintelligendafuntquafi inter Chriftianos nulla futura fintbella,nbsp;fed quod Chriftiani quantum ad feattinet,cum omnibus hominibus pacem hanbsp;beantjUec bella gerant nifi diuino mandato,adeo£p in medio bello animum pailt;nbsp;catum,amicum SC beneuolentem ergaproximos fuos gerant,Hi igiturfuntnbsp;paces quas Deus ante quidem per prophetaspromifit,nunc autemper lefumnbsp;ChriftumfiliumfuumadnunciauitSCpræftitit,utomnis qui credit in ipfum,nbsp;lîuefitcircuncifusiudæus, fiueincircuncifusgentilisjhabeat tranquillitatcmnbsp;confeientiæ coram Deo, amiciciam cum proximo,ac tandem omnibus coele^nbsp;ftibusbonis per Chriftum promiffi's perfruatur, Cærerum,cum Petrus fums*nbsp;matimtotum Euangeltj negocium comprehenderit,explicat deincepsSC diditnbsp;citillud per partes 3 aeprimum quidem narrat hoc negocium initium fuum ac^nbsp;cepifle abaptifmate Iohannis.Fuit enimlohannes baptiftaprimus Euangelnnbsp;minifter in Galilæa.Et cy aliquadiu hocminiftcrio defuneftus eflet3uenit ad eSnbsp;Chriftusad IordanêutbaptizaretabilIojnonqaegeretIoQnnisbaptifmate3fed

HOMILIAE IOAN. BRENTIE loi potiusutnu'niftcriumïoannis confirmarct,ac(quodaloannccocptumcratpro/nbsp;fequcretur)Vndcatcad lohannem d«redantemipfumbapnzare:Ümittcnüc,nbsp;ficcnim decctnosut complcamus omnemnifticiani, Bapnzatus i'gitur lefusanbsp;Iohannc,afcfndjtpronnusabaqua,ô^ecce3quemadmodiimMatthæus fcribit,nbsp;apcrtj funrcoelijóó uidtt fpin'tum Dei defcendcntem tanquam co!umbam,06 uenbsp;nicntcm fuper ipfum, ó^ecceuoxde ccelisdicens :Hic eft fik'us meus dilcdtusnbsp;inquomihibenecompladtumeft.At(çhocilludeftquodPetrusnûc dint: Vnnbsp;xiteumfpiritufandloÔCuirtute«NôenimloquiturPetrusdeeo,quodChriftusnbsp;ut Deus,ab æterno unus deus cum fpiri tu fando fueri t, fed quod deus poft baznbsp;ptifma ab loanne accept«, manifeftofpiritusfandifignodeclarauent,huncleznbsp;lumefleuerum ilium Meffiamjdequo omnesprophctaï,pra:cipucautem Efaiasnbsp;uaticinatur,qgt;requiefcatfuper eumfpiritusDominijfpiritusfapientiaeóif intelznbsp;ledusjfpiritus confi lïj amp; fortitudinis.Äc iterumtSpihtus Domini fuper me,eonbsp;^unxeritme,adadnunciandummanfuetismifit me, ut mcdcrer contrit) s cor«»nbsp;de,6C prædicarem captiuisindulgentiam,SCcïaufts apertionem. Sed quod Pcj»nbsp;trus addir: V nxiteum uiriute,fignificatChriftumnon folum diuinitus confti*nbsp;tutum ad Euangelizandum remiftionem peccatorum,fed ctiain ad ædenda ma*nbsp;gnauirtutcmiracula,utpcrillaauthoritatcm VcrbifuiconfirmareuSiquidemnbsp;etiamhocEfaiasdeMeîfiaprophetatdiccnstDcusipfc uenictÖÓ fakiabit nos,nbsp;Tuncaperientur oculi cæcorum, Maures furdorum patebunt,£unc fallet ficutnbsp;ceruusclaudusjamp;apcrtaeritlinguamutofumjd quod Petrus impletum eflcnbsp;pcrChriftumoftcndit,inquiens:Quiobambulauit benefaciendoSlt; fanandanbsp;omnes opprelïos a diabolo,quoniam Deus erat cum ill o- Qui erâpotuilfet al ioznbsp;quiSatanæpotennamuinccrc,nifidiuinauirtute fuilTetpræditusfDiabolumnbsp;autéuocatPetrus morbos, ægritudines potentia diabok kominibus immif»nbsp;fos.Sed qui funt huius rei telles t Nosdnquit,reftcs fumus omnium quac fecit innbsp;regioneludacorum S)C Hierofolymis.Confirmaraus enim noftro tcftimonio q»nbsp;lefus non folum ftupendamiraculaædiderit,fed etiamijhismiraculiscompronbsp;bauerit fe a deo milfum ac dcum fibi præfentem habuifle, T er tio narrat P etrusnbsp;quomodoludaei Mcfliammiraculisuocationcmamp;dodrinam fuam compro««nbsp;bantemcxceperint,Hunc,inquir,occidcrunt fuipêium in k'gno profummis benbsp;neficrj s fumma malefici a rependcntcs. Hoc enim ingenium eft huius fæculi, qgt;nbsp;benefadorem perfequarur,malcfadori bencfaciat,authorc uitat occidat, authonbsp;remmortisuenerctur,AtlongcalitertradauitMeiriamDc«s,qui una' cratcumnbsp;illotquem enim ludæi crucifixum intcrfeccrunt;hunc fufcitauit deus tertio die,nbsp;amp;rexhibuitcumutmanifcftusfieret,nontotipopulo,fed teftibus prius ad hocnbsp;deledisadco,nimirumnobisquicomedimus âSbibimusunàcum111 o pofteai^nbsp;refurrexicamortuis.PorrorefurredioChrifti bafisac fundamentum eft Chri*nbsp;ftianac rck'gionis.Si enimChriftus nonrefurrcxifl'et,inanis effet, ut Paulus ait, RefurreAio»nbsp;prædicatio noftra,inani$efretfidesnoftra,adhucefrcmusinpeccatisnoftris,nec nê chrtßi cfnbsp;effet mortuorura refurredio,nbsp;nbsp;nbsp;fi non effet refurredio mortuorum, in hac fe fundamen

tantum uita fpem in Cbrifto fixamhaberemus,maximemifcrabiîes omnium ho t« chrifita« minumeffemus,Quiaigiturtotanoftra faîusex refurredioneChrifti pendet, »lt;rd/g/5«-maxtmeomnium comprobataeffe debet refurredio eins, Acalias quidemalianbsp;refurrcdionisChriftiargumentainhiftortjsEuangcliftarum nobisproponunnbsp;tur,Nuncautem Petrushoc potifîîmum argumento comprobat Chriftumrc*nbsp;furrexiffcjq, Apoftoli ôf akj multi difcipuli unàcum Chrifto,pofteaquam refurnbsp;rexiffet ederint ÔC biberint.Duo enim difcipuli in Emaus proficifcentes cogno ArgtmetOdnbsp;ucrunt ipfum in fradione panis«Deinde Chriftus oftendens manus ôiS pcdes rei'iirreflro»nbsp;fuQs difcipulisjiuffitut ipfum contredarçnt, ÔC accipiens partem pifcis afli, Sgt;C »« ckfi^

IN CAP. DBCIMVM ACT. APOST,

aliquiddefauoapian'o editin confpcdu illorum,quemadmodum Lucas fcngt; bit, Teftatur ôf lohannes qjicfus uenerit ad quofdam difcipuJos pifcantes,0Cnbsp;acceperitpanemac pifccmôôdedcritciSjnimirumjiit unà cumipfo uefcentes,nbsp;tertum tellimonium dare poflcnt uiuat. Efus enim cibi maximum uitac argunbsp;mentum cft.Sed quæ eft utilitas lefus dcclaratus fit diuinitusjuerus Meffias, q»nbsp;obambulaueritbenefacicndo,q)mortuusfit, SCamortuis refurrexeritï Quidnbsp;hæc alijs profunt? certe maximam afferuntutilitatem.Hoc enim Petrus demonnbsp;ftratfubiungens:Præccpitnobis ut prædicaremus populo,acteftifîcaremur q»nbsp;ipfe ille fit qui conftitutus erat a Deo iudex uiuorum èc mortuorum, Quifquisnbsp;eniminhunccredideritjacccpturuseftpernomen eiusremiflîonempcccatorff»nbsp;Eccehæc eftutilitasjhoceft commodum jhic eft frudus hiftoriae de lefu Chrwnbsp;ftojqjquiprædicationi Apoftolicæ delcfu Chrifto credideritjliabeatper Chri^nbsp;ftuminquemcreditremiffîonempeccatorum.EtbacbrcuicôcIufi'onereqcit Pcnbsp;trus omnes alias religiones Iudæorum3Gentium,Turcarum,Papiftarum,Si;figt;nbsp;quacfuntaliar.Namîudacifperantrcmiffîonempeccatorum propter fuamdr/nbsp;cuncifionem dC facrificia.Gêtes propter hecatombas,T urcæ propter fua facra»nbsp;PapiftæpropterMiflàsô^ieiuniafua.Remiflîoautempeccatorumcontingitnonbsp;propter ulla opera humanajnonpropter unamerita,nô propter ullam carnalemnbsp;ïufticiamjfedtantumpropternomenjhoceft^meritumjiufticiamjfatisfadionemnbsp;amp; fandifleationem lefu ChriftijÔ^ contingit non per ullam humanam iufticiâ,nbsp;fed tantum per fidem quae in Chriftum habetur, Alîegat autem Petrus teftimo«»nbsp;nium prophetarum dicens:Huie omnes prophetg teftimoniû fcrunfjq» remiffionbsp;nempcccatorum accepturus fitper nomen eiusjquifquis credideritin eum, Attpnbsp;hoc uere eft allegare teftimoniumuniuerfalis EccIcfiç.Suntenim multi qui ci/nbsp;EedejM,nbsp;nbsp;nbsp;taturi teftimonium Ecclefiæ,nefeioquos mores aut opinioncs in Hifpam'a,in

Galliajin Italiajintpalxjslocisfibicofentientescommemorant.Athocnondum eft confenfus uniuerfal is Ecclefiæ,quod Hifpani, Galli amp; Itali uno ore compronbsp;bant, fed quod prophetæ Apoftoli fentiant.Hi enim fenriunt SC uno ore coftnbsp;fitentur,non per opéra,fed per fidem,non propter mérita h ominumjfed propternbsp;nomen lefu Chrifti contingcreremiffîonempeccatoru,quæ eft iufticia noftra,nbsp;Proinde amiciflîmi,audiamus SC nos prædicationes prophetarura SC Apoftolonbsp;rum( quæ enim nobis prædicantjdiuino mandate prædicant) SC credamus innbsp;lefum Chriftum,ut propter hune accepta per fidem remiffionem peccatorum innbsp;ftt coram Deo reputemur,SC in præceptis Dei ex fide ambulantes, ætemam fainnbsp;tem confequamur,per eundem Dominum noftrum fefum Chrifîum,qui eft un»nbsp;cum pâtre SCfpiritufando Deuslaudandus in fæcula. Amen,

HOMILI A LL

Eclaratum eftantcauifioncquadamPetro oftenfa.gentcs etiam nondum circuncifas,credentes tamê in lefum Chrinbsp;ftum ,recipiendas elfe in catalogum populi DeijSC adnbsp;communionemcœleftiumbonorumadmittendas.'Nuncnbsp;idem declaratur miraculo fpiritus fandi e cœlodelapfi*nbsp;Sic enim feribit Lucas: Adhuc loquente Petro uerba hçc,nbsp;cecidit fpiritus fandus fuper omnes qui audiebant fermn

HOMILIÄE IOAN. BRENTIE ’ toj pter lefum Chriftum per fidem.Cum i'gitur gcntes adhücinc«rc«ncifæ hanc praenbsp;dicationem deChrifto audircnt,00 fideexcjperent,ecceceddit fpfritus fandusnbsp;fupcromnesaudnorcs, QiHs eßjlle fpiritus fandus f non cfi i'nrelligendumdenbsp;fubßantia fpfritus fandi,qua fsnecfurfum nccdeorfumpro natura corporumnbsp;uoluftur,fedomnfaadfmpIeuVcrumintellfgendum eßdedonofpfrftusfandf Spiritutnbsp;qualeApoßoIfsfndfepcntecoßescontfgftjapparentibusdiflcdfslfngufsuelussnbsp;ri fgnefs ÔC fedentibus fuper fingulos.Sic enim poßea dicftur : Obßupuerunt qgt;nbsp;amp;fngetcs donum fpfrftus fandf effufum eßet» Audi ebant cnim fllos loquentesnbsp;Ifngufs acmagnfßcantesDeum.SfmfIfter Petrus fndfeatdum dfcft:Num gsnbsp;prohfbere potefl quo mfnus aqua baptfzentur hf qut fpfrf tum fandum accepe#nbsp;runt ffeut éc nosrlgf tur quemadmodum mfraculo donf lfnguarum,cœpta eß nonbsp;uaprædfcatfo Eiwngeltj inter ludxos fndfepentecoßes, fta nunc codem tnfra:»nbsp;culo dfufnftusdeclaraturjnöhocfolum q^Euangelfondelefu Chrfßo fnter gennbsp;tes prædfcandum ff t,fed etfam f llud qgt; quamufs genres fncfrcuncffâe, audfentesnbsp;tarnen Euangelfon amp; credentes fn Chrfßumlcfum per ffdem fn gratfam def reefnbsp;pfantur, ad catalogum populf def accenfeantur, fußificentur ac fandificenturinbsp;adeoq^ proponitur nobfs fn hfs gentibus qufs fft proprfus 0^ germanus modus,nbsp;quo ex Ethnfeo ChrfßfanuSjC peccatore fußus, c prophano fandus ffau Etemnbsp;tametß inter filas genres unus erat Cornelfus, quf antea prfufquam Euangellonnbsp;de Chrfßo a Petro audferat,pfetati operam dederat,tarnen is quotp fufifefamnbsp;fandftatem fuam no ex opcribus/ed ex ff dehabebat,quemadmodum fupra denbsp;monßratumcß:amp;multf alff a Cornelfo uocatf prxßo aderant, ufdelfcet cognanbsp;tf ô^neceflarff amfef eius^qut' omnes erantfncircücfffjamp;^ fnter quos alfus quf demnbsp;coIcbatIoucm,aIfusMercurfum,alfus Martern,alfus alfumquendamedijsRolt;!nbsp;nianorumautgentflfum.Iamqufafnhaccongrcgatfonemflites quor^aderant,nbsp;quidalfud aeßfmandum eß,^ qgt; hf uartjs flagf ttjs fuerfntfordfdatf, malfs facfnbsp;norfbus nobflesj' Breufter, ff nfhfl alfud,certegentfles fuerunt,quo folo nomf#nbsp;ne fndfeatur eos populum fuf ße fmpfum SkTa Deo alf enfï, Vfdeamus fgftur quonbsp;modo hf fußificentur ac fandiffcenturi* Audfunt conefonem Petrf de lefu Chrtnbsp;fto,q, per fpfum fft remffffo pcccatorum,öif credunt cf. Prof nde confeßfm ex ff-»nbsp;defta fußfffcanturaepurfffcätur,ut ÔCadmfrabilf dono Ifnguarum célébrés rednbsp;dantur.Sedffngemfhf Cornelfum accognatosfuosuocaßequempfame Pharfnbsp;fæf s, aut ff noflra tempeßate ufxfßent, alfquem e fuperßitfoff s papißfs aut hy^nbsp;poerftfs monachfs,quam obfecro ufam fußfff candf fllf prcfcrfpfißenti' profedonbsp;quantum ifeetconijeereexfpforum dodrfna QC Ifbrfsjpharffæusfnailcaßet cfr^nbsp;euncfffonemjoblatfonesjlongas preculas,ueßfmentorum fimbrfas, amp; fdgenusnbsp;alias nugas.Sophfßa praefcrfpfifletoperamoralftcrbona SCpræccpfßet, utfacenbsp;rentquantumfnfpffs eßetjffc enfmfore,utgratiamdcf mcrerentur.Monachusnbsp;autcmfnculcaßetcucullam,Mfß'as,peregrinatfones,fnduffaexcrinfbusfada,ienbsp;iunfapanfs aquae,ÔCfiquæ funtalfahuiusgenerfs.Numautemexfßfmas Cornbsp;nelfum Qi amfeos ef us e talfbus cöcfonibus ad ueram pf etatem capeflendam in^nbsp;flammari potuf fle Certe quf talfa 6C docent ÔC agunt, fpfa glacfe erga deumnbsp;proxfmS frfgfdforesfunt. Sed ff de Icfu Chrfßo praedfcctur,qgt;perhunc folumnbsp;contf ngat rcmfßio peccatorum quae eß f ußfefa noßra,ea demum uera eß conefonbsp;^adatur fpfritus fandus jfiC quacordaad ampledandam pfetatem foßamman«:nbsp;tur.Vnde Paulus adQalatas fcribens dfefuHoc folß cupfo a uobfs dffccre,utr3nbsp;ex opcrfbuslegfs fpf rf tS accepfßfs,an ex prçdfcatfone ffdefr Et quf fubminf ßratnbsp;uobfs fpfrftttm amp; operatur ufrtutes fn uobfs,utrum ex opcrfbuslegfs an ex praenbsp;dfcatfoneffdef fdfacfri Qiio Ioco,8lt;ff Paulus de manffeßo dono fpfrftus fan#nbsp;df,quod eß donum linguarum loquatur,fndfcat tarnen praedfearionem Euan

I*N CAP. DECIMVM ACT. APOST. geïij,nonpraedtcationêlegisautoperuin eflè organon,quo nobis Deus donanbsp;fpin'tus fandlbquæ liant fides,lufticia Si fantfîificatio cofert.Qin'd igitur in eaunbsp;fa eftjUc cum nunc cædemconcionesquas Petrus amp; Paulus habuit,nobis nul*nbsp;ïo etiam uerbo immutato proponantur,non eafdêquoqj uirtutes habent fNamnbsp;Ôônos inproxima Homilia nonfolü côcionem Petri, fed Si expofitionemeiusnbsp;audiuimus,nuni tarnen noftrum contigitquod auditoribus Pétri,nec^ enim denbsp;lapfæ funt ex alto linguæ igneæ,nec ita quifquam immutatus eftjUt rudis antca,nbsp;loquereturpolluarqsIinguis.SedhuiusreicnufamnoneftdiiReilepernofcere.nbsp;Namprincipio miraeuîa nonideo diuinitusbunt,utfemper eodemmodo Si £3.nbsp;demfpeciefiantjfedut VerboDeinouiter reuelato authoritatemaddant,amp;rueznbsp;ritatem eiusÿonfirment.Quod fi fadum fucrif,ceffantmiracula externa, amp; ma*nbsp;netprædicatîo Verbi perpettia.DiucrfisautemlinguisloquimiracuIum eftj^dnbsp;Deus ab initio reuelati Euangelij ideoædidit,utindicaret EuangeIion elfe poznbsp;tentiamDeiad falutemomnieredenti. Poftquam igitur fatis compertum fuitnbsp;Euangelionfalutis potentiam e{re,defqtmiraculum iftud,ôt:remafit Euangelijnbsp;prædicatio.Deinde ubicuncp tam feruentes auditores Euangelij funt, qui tantanbsp;fideprædicationemEuangeltj excipiunt, quanta exceperunt eoncionem Petrtnbsp;gentiles ifti,ibi plane eandemuirtutem in cordibus operator Euangelion, quamnbsp;fîCoperatuineftinhisgenttlibuSjnonqüidem utmiraculum linguarum ædat,nbsp;hoc enim,ut didum eft,iam antea defij t,fed quia cor da credentium fandificat,amp;^nbsp;reddit credentes coram Deo iuftosgt;adeocp efficit,uf iuftificati per fidem,in prænbsp;ceptis Dei ambulent.Ita cp fi ex auditu Euangelij non iuftificamur aut fandifi*nbsp;camur,culpanonEuangelij3fed noftra cfl:,quinonferuore fidei,fedexmoreôdnbsp;confuetudinepredicationemEuangeIijaudiamus,Atcpadeo prorfus nobis acnbsp;cidit,quodSympatriotis Chrifti.Cumein adhosChriftus diuertiffetjUt Euanznbsp;gelifta dicit,non pocerat ibi uirtutem ullam ædercjnifi qgt; paucos infirmes imponbsp;fitismanibusfanauit.Vndeid euenitr Certenoex imbecillitateChriftijfedexnbsp;incredulitate auditorum Chrifti. Nam propterillorum incredulitatemnon ædinbsp;ditillicmultas uirtutes.Qiiare enitamur amiciffîmi,ut magno fidei ardore connbsp;cionem Euâgeîij audiamus, ne noftra culpa falutê nobis per Euangelion oblaznbsp;tam excludamus. Sed quid fit a Petro Si comitibus eius poftquam fpiritus fannbsp;dus in genres illapfus efttSequitur: Obftupuerunt hi qui ex circunciforum gcnbsp;nere credebant,quotquot uenerant cum Petro, qgt; Si in gêtes donum fpiritus fannbsp;di effufum effet,audiebant enim illosloquentes Iinguis,acmagnificâtes deum»nbsp;Quare autem taîiaaudientes3obftupueruntrquia exiftimantnullipoffe Meffîçnbsp;beneficia quæfuntiufticia,fandificatio Si falus contingere,nifi antea circunci*nbsp;fione alrjfcç legalibus facris purificato. Sed hoc quid aliud eft cphypocriticedenbsp;deo Si Chrifto eius fentiret Nam Si hypocritæ fenti'unt quidem per Chriftum^

buspropeccatisfatisfecerit.Vndequodlatromox acruce ad paradifum duci* tur cum nondum quicquamboni feciffet. Si non propter iufticiam, fed propternbsp;iniufticiamfuam pateretur,ftupendummiraculuminoculis corum eftjacpu*nbsp;tant alios homines longe aliaratione falutem c5fequi,uidelicet,fua ipforum fanbsp;tisfadione pro peccatis, ÔCmeritis operum fuorum. Ita hi qui credebant in le*nbsp;fumChriftumexgenerecircunciforum,fentiebantquidem per Chriftum daftnbsp;fpiritumfandumffeditajftquispriuslegalibusritibusinitiatus ac fandificatusnbsp;effet,Hæc autem fententiaquid aliud eft,fi rem rede perpenderis ignorantianbsp;ChriftûNuIIaenimeftpræparatioadpercipiendam iufticiam Si fandificatio*nbsp;riem Chriftusjnullaeftiufticfaamp;S fandificatio c^Chriftus, Aeper folamfi^“nbsp;demin Chriftum,S^præparaturhomo ad iufticiam feu fandificationê,6lt;^adi^nbsp;pifeitur

HOMILIAE lOAN^ BRENTIL 104 pffaturiufticiam feufandlificationem^ita utChriftus fit fîCpraîparatio iuftidaenbsp;ÔC ipfaïufticiaÆxhocigitur ludçorumquiinChriftû credidcrant ftuporc, nosnbsp;pri'mû admonemur,ut difcamus uerum modû luftificâdi Fît enim luftificationbsp;nullo præuio bonoijt operû meri to,nulla præcedenti legalis pun'fïcatiom’s prænbsp;rogatiua,fed tin per auditû Euangelîj deChrifto ÔC fidêinlefum Chriftu.Dcinnbsp;de inuitamur ad comendationem diui'næ clcmentiæ ac mifericordiæ,qgt; quantumnbsp;uis impiosjcrcdêtes tn in lefum Chriftû ita fauorc fuo cÔpledatur,ut reputct eosnbsp;luftosjCt fandificet eos donfs fpûs fandi,perpetuamlt;5 falutê ipfis côferat.Cumnbsp;igit ludaci hoc admirarentjq» ut ApPis in dicpentecoftcs,ita amp; incircuncifis gennbsp;tibus datum effet donum fpûs fan^ijquod eft donû lingual^, Refpondit Petrus anbsp;dicensîNum quis prohiberepoteftquo minus aqua baptizentur hiqui fpnm fan » »nbsp;dumacceperuntficutô^nos? RedePetrusfentit genres baptifmorecipiendasnbsp;effe in comunionem Eiiâgelij feu Mefnæ,etiâfi nondû fuerïnt circûcifæ, Etemnbsp;bapcifmus ex inftitutioneChrifti,interprété Paulojcft lauacrumregenerationisnbsp;ac renouât! oms fpûsfanÂi SC emundationis apeccatis,per quod deus faluos fasnbsp;citcredentes,Sicem aitChriftusîQui crediderit Ó^Sbaptfeatus fuerit faluus erit,nbsp;Gentes aût iam antçbaptifmfl perfidem regen era tas,p fpûm fandS renoua^nbsp;tas effe manifeftecomprobat donum fpûs fandi mirabilirerin ipfas illapfumnbsp;Proindenullo iurepoterant a baptifmo excludûQui enim iampofîidetpotiorênbsp;fiepræftantiorempartemfacramenti,cura participationeuilioris partis exclUz'nbsp;dereturcHabetenim facramentû duas partes,alteram uifibiîem creaturâ,alteram Saaatueniinbsp;inuifibilem gratiam, feu fpûale donum Verbo SCinftitutione diuinæ clemetiîcnbsp;uifibili parti adnexum.Sic ôebaptifmus primû habet aqua uifibilem,nó autê fonbsp;la aqua baptifmus aut facramentû eft,fed eft tantû altera pars baptifmi aut fa eranbsp;menti.Deinde habet inuifibile donû, hoc eft,emundationem a peccatis, regenennbsp;rationem SC renouationem fpûs fandi« Et hæcpars eft præcipua ac præftantifl»nbsp;ma,propter quâ SC uifibilis creatura diuinitus,uelut organû,ordinata eft» Ergonbsp;qui diuina dementia anteacceptâaquamdonat regeneratione ac renouationenbsp;fpûsfandi,quêadmodumhisgentibusincircûcifis côtigit,quis prohiberetquonbsp;minus etiam aqua pfundereturfluflîtigit Petrus eosbaptizariinnomincDni.nbsp;T ametfi enim hæ genres nunc no neceffe habeat baprizari ut regenerarenf SC renbsp;nouarent fpû fando,neceffarium tn erat ordination! dei parère qui præceperatnbsp;ApPis utbaptizaretoês gentes,fie oês credêtes baptifmo fubiecerat dicensî Quinbsp;crediderit SC baptizatus fuerit faluus eriuHuc accedit q,baptifmus no fol um fitnbsp;organon quo initio credentesregenerantamp;^ renouant, fed etiam fymbolû qttonbsp;credentes palam declarantur effe populus dei, SC quo uartjs afflidionibus tentanbsp;tijin fideregeneratiois confirment, Non igitur ociofum SC fuperuananeû eft, qgt;nbsp;has genres poft regenerationêbaptizenf.Videaûtmirum gentiûardorêinEuannbsp;gelion delefu Chrifto.Sequit enim : Rogauerunt Petru ut rcmaneret aliquot » 9nbsp;dies.ProptcrquacaufamtNimirumnó propter aha ut plura delefu Chrifto a jgt;nbsp;Petro audirentamp;^in fideconfirmarent. Oardentiffimâfimul fii^modeftiffimanbsp;pietatem.Iudæi cijciebant uiolentia ApPos e Synagogis fuis,genres etiâ rogantnbsp;Petrum ut cû ipfis maneacludæi continuerunt aures fuas ut no audirent uel nonbsp;men lefu Chrifti,gentes hoe folum optant,h oc folü defyderant, ut plura de lefunbsp;Chrifto audiant Judasi infoelices fe putant propter Euangelion de Chrifto praenbsp;dicatuni,GentesfummafoeIicitatem ducunt EuangelionChrifti. Interim hoenbsp;quoqjingentibus illis obferuandum eft,q) SCü acceperant donum fpûs fàndinbsp;cut Apoftoli,nó tarnen faftidiuntpofteaApPm,nonabtjciunteum,ueluti no uFnbsp;tra comodum aut neceffariû,fedrogant,ut falte aliquotdies cû ipfis remaneat.nbsp;Tametfi ?n.magno fidei fpû præditus fis,tn propf uarias tentatioes quæ fubin^

s 2

IN CAP, DECIMVM ACT, APOST.

de oriuntur,necefrariû eft externS Euangelft miniftcriSjUt huius iirigsdontfi^ desconferueturjamp;tentationesfufFocentur, Proinde amiciffimi, quia cnam nosnbsp;baptifmo fandificati fumusjenitamur,utfrequenti prçdicationis EuangeLcæ itnbsp;n'gationeuftoremfideiretincamusjquo ambulantes inpræceptis Def, bona opanbsp;fruAificcmus, SCquod relfqu3erft,inparadifum cocleftcm tranfplantcmur, pernbsp;lefumChrfftumDnmnoftrumjquf eftunà cum pâtre amp; fpirftu fando deus launbsp;dandus in fæcula, Amen.

VNDECIMVMx

O M I L I A LII,

N Euangelio quod fecundumLucam,qui amp; Ado rum Apoftolicoiji author eftjinfcribiturjadnotatunbsp;inuenfmus, Dnm noftrum lefum Ch rift 3 adhuc innbsp;terris uifibiliter agente, ingrcfliim efte quonda innbsp;nauimSimonisPetrfpffcatoriSjSCdixffle adeumnbsp;acfocios eius: Due inaltûÔClaxateretia ueftrainnbsp;captura.Simone aûtrefpondftre,Præceptor,per tonbsp;tarn nodem laborantes nihil cepimus, tn tuo iufliinbsp;laxabo rete.Etcum hocfeciflet, eoncluièrût pifciSnbsp;___ _______ I multftudinc copfofam,ita ut rumperetrete, Admt randum quidê h oc eft q, P etf us fuopte arbi trio pifeans fruftra p totam node la:«nbsp;borabat, iuflii ante Chrifti retia in captura pifeiu laxans,uno iadu copiofifilmanbsp;pifefS multitudinê conclufit.Sed illudmulto admirabilius eft,qgt; inpeedente canbsp;pite de captura gentiS in retc Euangelicu comemoratum eft, Hadenus.n, mul tinbsp;fuerunt pifeatores qui uenati funtgentes ut eas caperentjô^ ad cibû menfæ codenbsp;ftiscouiutj pararenr.Na Philofophi gentium docuerunthoneftasquafdauirtUnbsp;tesjqua dodri na enitebant audi tores fuos iuftos ac fandos reddere, Sacriffei innbsp;cul cabant facra loufs aut Mercurq ac hecatombas, quibus fadores fufticia paranbsp;redeberent.Hfs accedebat Magi 6d Arioli,qui SCipfipmittebantfuis epodfsnbsp;ÔC incantamentiSjUefcio quas fandirates.S ed h i oês fruftra laborarunt inter gennbsp;tes.Tametfi enîuidebant oêsgentes inrete dodrinæ fuæ côcludere,tarnen illænbsp;rurfuselabebant,necpoterantdodrinailloBt adueramiufticiâSCfanditatê pa:«nbsp;rari,proptereaqj pifeatores illino iulTudeftfedfuoipfo^arbitrio retialaxaue^nbsp;rant,Ât uero Petrus ad quêChriftus dixerat,faciâ tepifcatorê hoîm, cum anteanbsp;iuiTuChriftilaxaueratreteprædicationisfuæintcr Iudæos,innumerabilêturbânbsp;cepit,nuncautceiufdem Chrifti iufliilaxauit reteinter gentes.Proinde tâtafoenbsp;licitatepifcatuseft,utuno iadiT,uix dû immilToreti bene pingues gentiû pifeesnbsp;attraxeritjôi ad menfam cccleftis couiutj fplendidilfime parauerit, Adhuc enitnnbsp;eoloquente (ut Lucasinquit) ceciditfpûsfandusfuperoêsqui audierunt fer/nbsp;monem. Qiiantum igit exiftimas ex his fàdis Petrum in ca fententia confirmanbsp;turn efle,ut certo fciatjOÎaquæiulTu diuino fiuntfœliciter promouere,quaî ueronbsp;humanotmarbitrioamp;Sinduftriapræfumunt,nun^profpei^ habere euentum»nbsp;Difcamusamp;T nos adeoc^ certo teneamus,maledida eiTe quæcunc^ conamur no^nbsp;ftra ipfoijî opera,benedida autê efle quaccuncp ex mandato dei fiunt.Sed dehaCnbsp;renunenô eftlocus dicendi.Videamusigitquod nuncfequitur,quK inter reli«*nbsp;quos Apoftolos ac ludæosqui in Chriftum crediderantjadum fitjpolîc' diuul^nbsp;gatum eft Petrum ad genres incircuncifas diuertiire,amp; recepiflé easabff^ ; ircunnbsp;cifione in cornunionem Euangelîj.Qiiid autê putas aliud adum efTe ^quodnbsp;te inter hoies fieri fokt.Ahj enim cômendabant fadum QC glorificabant deun^

HOMILIAE IOAN. BRENTII. * »of alij au té ueh CM enter reprehcndcbantjaciniquiffi'mefadum ludicabant, gêtesnbsp;nôdum circunct'fap baprifmo ad Chrifti beneficia affumerent, Eteni hæc uulga Mor«nbsp;fishumanaijtrc]^forseftjqjquæoptîafuntjpaucifîîmisarrfdeât, QCfemp maiornbsp;turbafiteoïjrquibnfadacaluniniantj^quiprobantautimitant.VelfaltêChrmnbsp;fibi'ob oculos pone,qui cum optime Euangelicä fundionem adminifiraret, tnnbsp;plurest'nter auditoreseiuserantquifadaciuscalumni'abantjcp qui pïetatê ei'usnbsp;autcômendabant autfedabanfjamp;huicquidêerathelluojïlli fedudorjhuicfabrinbsp;filiusjill/daemoniumhabens.VïsexêpIum ciuilt'sadminiftrafionis,cnaccipeô^nbsp;Mofen Dauidem,hi cum optime fuo magiftratu.fungerenf’, tamê in tantumnbsp;multitudinidifplicebant,ut alterumquidêlapidibus petercnt,altei^ e regno exnbsp;pellerentfiC uirum fanguinumuocarent.Cum igiturita fehabêt mores huiusfænbsp;culi,enitendum eftunicuitpjutinfundionefuafiuepublicafiuepriuatajnonutnbsp;oîbus hominibusjhoc enî eft impoflibilcjfed primum deo deinde optimis, hocnbsp;eft^jauciflîmiSjCaufamfuâprobet.Cuius rei exêplum Petrus nobis in caufafuanbsp;exhibebit. Audiueruntenim(inquitLucas) Apoftoliamp; fratresquicrât inlu^ mnbsp;daca,q, amp;gêtesrecepiffentfermonê Dei, Sed quomodo illi fadum Pétri q, gen jgt;nbsp;tes nôdum circuncifas in Euangclif confortium aiTumpferit, interprétât! i unt tnbsp;Quod ad Apoftolos quideattinet^quantum ex concilio, quod poftea fuper hacnbsp;quacftioneHierofolymishabitum eft,quêadmodum capite, 15, fcribiGanimad#nbsp;uerti p5t,ingenti affenfu fadum Petri probaruntjô^ magna animi Içticia famamnbsp;IiancacceperuntjQ) gentes Euangeliondelefu Chrifto agnofcant.Nam ÔC an tea Propheticnbsp;perprophetasprædidumeftjgentiumuocationcmagnâuoluptatem allaturam gentiumnbsp;Bccïefix Chrifti,in qua Apoftoli columnae funt.Leuajinquit Efaias,in circuitunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

oculos tuos uidcjoês ifti cogregati funt,uenerunt tibijfilij tui de longe ueniêt, ôô filiac tuae de latere furgcnt,tunc uidebis ÔC affluesjôi^mirabitur Sgt;C dilatabiturnbsp;cor tuum,qn conuerfa fuerit ad te multitudo maris,fortitudo gentium uenerit tinbsp;bfiEtqui potuiffet fieri, qgt; Apoftoli audita gentium uocatione,n5 fuilTent maxinbsp;ma læticiaperfufi,cum fan's manifcfte exhacfamaintclligerepotuerinttempusnbsp;illud aducniflejde quo Zacharias uaricinatus eft dices: In diebus illis apprehennbsp;dent decê homines ex oîbus linguis gentium,^apprehendentfimbriam uiri lunbsp;dæi dicentes,ibimus uobifcum,audiuimus enim quonia deus uobifcum eft. Annbsp;nonapprehêderunt Cornelius ÔÔ amici eius fimbria Petri qui erat Iudæus,dumnbsp;Cornelia primum uocauitPetrum ad fe,deindeprocidit corâeoadorabundusî'nbsp;Poftremo cum oes rogauerunt eumut remancretaliquot dies Cæfarçæ c5 ipfisnbsp;S^Chriftum clariusexpliccttProfcdohocuereeftdicere,Ibimusuobifcum,aunbsp;diuimus enim quoniâdeusuobifcumeft,Dehacgcntiumprofedionequæ nonnbsp;pedibus fed unitate fidei in Chriftum fada eft,uaticinatur etia Efaias inquiens:nbsp;Innouiflimisdiebuserit monsdomus Domini præparatus inuerticcmontiû,nbsp;amp;elcuabiturfupercolles,amp;fluentadeumoês gentes,dC ibuntpopuli multi dCnbsp;dicent, ueniteafcêdamusadmontemDniSCdomumDeilacobjamp;Tdocebitnosnbsp;uias fuas,fi^ambulabimus in femitis eius, Apoftoli igituidëteshuiusprofedionbsp;nis primitias in Cornel io QC amicis eius,magis ad glorificandum Dcum ad canbsp;lumniandumfadum Petriccicitati funt.Atno ut Apoftoli,ita fi^reliqui fratresnbsp;Petrifadum probarunt. Nam cumafcendiifctPetrus Hicrofolyma,difceptass »»nbsp;bant aduerfus ilium qui erât ex circuncifione,dicêtes,ad uirospreputium haben jgt;nbsp;tes intro ij ftijôC edifti cum iIlis,Obferua quçfo 8C hocloco maxime onim uerum »»nbsp;efle,cuod fæpenumero diximus,uidelicet ecclefiSnon fere aliud effc nofoconbsp;mion,aututuocant,hofpitalc, Quan^eniminnofocomio miniftri funtualidinbsp;6^ nonnun^ diuitcs,tn maior pars coiÿ qui in nofocomio uiuSt, pauperes funt, Eccießä eßenbsp;Sc debiles,adeo,ut nifi alioijt auxilio foueantur,diutius uiuere nequeant.Qiiin nofocomion.

s 5

ÎN CAP, VNDECIMVM ACT, APOST,

Sf infani tn NorocomiOjqui fibi maxime oîum ualereuidentur, hi maxicoînm îEgrotât.Cæteiji ad morbos corporis etiamhicanimimorbus ad hos qui in nonbsp;focomiodecumbunfjaccedtt^morofi fint,ucomnis dolor conrumaxeftSCni/nbsp;hi' uel ciboi^ uel ofFicio^ grato anio feriint,fed ficut Iiidæis in deferto, ita ipfisnbsp;naufca eftomnis cibus etiâ fan's delicate paratus, Suf qucuis officia humaniffimcnbsp;eis exhibita infufficicntiaamp;inhumana indent, Eofdem prorfus mores in Ecclenbsp;fia,no ea folumquae nunceffifedetiâquæ têpore Apoftolotji fuitreperies,Etemnbsp;in Ecclefiaquidê flint aliqui fortes in fide,amp; magno fpûintelligêtie acfcientiacnbsp;præditGmaior tn pars membroijz Ecclefiç maxima imbccillitatefidciac indigennbsp;tiareliquaRïuirtutumlaborantjadeoi^ hipropemodum defperate ægrotâr,quinbsp;cum pariim fapi3r,uident tn fibi maxime oîum in fcientia ueritatis fapere-öó quinbsp;bus nihil placet ^d alij aut docet au t agun t, fed qui oia ilia in peiorem parte internbsp;prêtant ac calumniant. Cuius rei manifeftQ exeplum exhibêt fratres illi quinbsp;nimcfraternecum Petro difceptâtçp ad genres introierit Sc cum ipfis cderit,Nanbsp;cum Petrus authore Chrifto ad Apoftolatumuocatus eflet^SCdonis fpûsfandinbsp;multos alios præcclleret,atcç adeo prædicatione fua hos qui cum ipfo contendenbsp;bantadChriftumadduxiffetjhitamen (am iniquas grattas Petro referebant^ôCnbsp;tantamorofitatein eumgrafTantjUtprimumdtfceptauerint aducrfuseum, tanc^nbsp;ipfo multoinfidefirmiores dC erudttiores.Sicenimpleruncpfieri foler, utdifcinbsp;puli Euangelqqui uixunamautalteraconcionemaudicrintjuideatur ftbiplusnbsp;fapercjfctre intclligere in Chrtfttanifmo,^omnes Euâgelij preceptoresac donbsp;S^itgt;tlt;erUe dfores.Detndefai^lumPetriprorfusSatantcecaIumniantur,Sataneenimeftinnbsp;bonaretice faô:isbonareticerc,5Cquæuidenturmala producereatc^exaggerare,Sicprodi£nbsp;fcfeinSimeijquiDauidêcalumniaturuSjreticetquae beneficia SauliSCfamiliænbsp;acmmalaex eiusDâuidcontuIeritjproducitautêtantumilIudqjmultumfangufnemeffudeznbsp;igStrare- j-,t j^ocans eum uirumfanguinum.Sic emicat in Pharifæis, qui amplificant fa*nbsp;miliäritarem ChrifttcumpeccatoribuSjSCqjSabbatumuioletjinterimautem ncnbsp;gry quidemdebenefadliseiusjdemundationeleproforumjderefufcitatioemornbsp;tuorumjalij fcp id genus miraculis dicunt,Sic amp; in fratribus illis cum Petro connbsp;tendentibus caput fuumcxerit,hienimcauillatuf tantum Petri congreffum 06nbsp;contuberntum cum gentibus, Sed quantus ex hoc congrelfu Euangelq frudusnbsp;proueneritinter gentesjhocdemum alto filentio premunt.Quid ergo t quia ca*nbsp;lumniaopus Satanaeeffiomnino deuttada erit ,Qtiodenim eft mortifera peftisnbsp;corporfhoc animæeftcalumnia,etcnim SCanimam occiditjSCeâperpetuædamnbsp;nattoniobtjcit,Et cum calumniator exiftimatfealteri malum inferre,fibnpfi'innbsp;ternitioneminfert,SedfaceflantcalumniatoreSj6CapologiamPetriaudiamus,nbsp;Etenim eg inclementer a morofis quibufdam fratribus tradatur, tarn humant ternbsp;6C manfueteuiciffi'mfadumfuumdéfendit,nonhoc folumqgt;cumgêtibus connbsp;greffius fitfamiliariterjid quod illi reprehendcbantjfedettâilludjq,Gentes abfegnbsp;circunciftone 86profeffi'one legis Mofaicæ in comunionem Euangelq per ba:#nbsp;ptifmumreccperit,Acprim3quidêexuifïonecœlefti,detndecxmandafofpûs,nbsp;tertio ex apparitioneangeli,poftremoexmiraculoprobat feiuftefeciflecpad innbsp;»» ctrcunctfasGentesintraucrit,6CcasbaptifmoinChriftianifmSreceperiu Pe*nbsp;ÏÎ trus(inquit Lucas) rem ab initio repetensjcxpofuit illis ordine,Qindi Princi*nbsp;» J pioutfionecceleftemjquaadmonituseftutno abominetgentes, Ego(tnquiês)nbsp;J J eram inciuitate Toppe orâs,Sc uidiraptusextrameuifïonê defcêdercjuasquodnbsp;»» dam ceulinteumm tgnujquatuorinittjs emiflum e cœlo,ÔCuenitufcg ad me, innbsp;J, quod ciï intendiflem oculoSjaîaduerti 86 uidiquadrupedia terræ 86 beftias 86 renbsp;pti'iaôCuolatiliacœli.Audiui autê 5Cuocêdicentêmihi:Surge Petre, mada SC

51 uefcere,Dicebamaûtnequa^Dne5quianihilcôcautimmundumun^introi:# uit in

HOMILIÄE IOAN. BRENTII. lotf uitinostncum.Refpondit aütmihiuoxrurfum e cœlo,quæ deus mundauitjtu ”nbsp;ne communia dixerisjidcpaccidn tertio, Sifrurfum oia fubduda funtinccelum. ’ ’nbsp;Hæccftuifio,quäquiaanteaexplicuimuSjUo eftnuncncceffeutea plun'bustrui»nbsp;demus. Comcmorat aut earn Petrus corâfratrïbusjutpbctdiutm'tus fibi oftennbsp;fum efliè,Gentes no eftereputandas immundas fi in Chriftu credant,eriäfi nonnbsp;circuncidant.Siaûtnonfuntimmundæ,quiduetatcôiIliscôgredit quidprohi«;nbsp;betquominusprofilrjsdeiperChriftSagnofcanttVifionifubiungitmandatG ®nbsp;fpGs ÖC dicit : Eccecxtemplo tresuiripræfto adcrantinædibus in quibus eram e ’»nbsp;Gefarea miftiadmejdixeratautêmihifpiritusutcongrcdcrcrcûiîlisnihilhæfinbsp;tans.Qiiidergofacerêfannonobediremmandatofpûstpotiorcmne iudicarê u.Exnhtiîdanbsp;traditionêmaiorumnoftroi^jquæuetatcongreflumcumiEthnicis, ^præceptûnbsp;fpiritus,quimandabatut cum gentibus congredererrCerteDeo magis obediennbsp;dum eft ^hoibus ? Poft mandatum fpûsrecenfet Petrusapparitionê angelisquinbsp;apparuitComeliOjÓóiuffi'tutipfumadfeuocct. Porro (ait)comitatimefunr,nbsp;fcx hifratres.Hos enim fccum duxerat PctruSjUthaberet teftes didorum 3 3nbsp;öi^facftorumfuorum* Etingreflifumusindomumuirbifcpretulit nobisut ui/ 33nbsp;difletangclumdomifuæ,quiaftitiftetacdixiflet fibiïEmitte uiros foppen, 33nbsp;accerfc Simonem ccgnomento Petrum, qui tibi eaditfturus eft, per quæ ferue:^ ,3nbsp;ris Si tu Si uniticiTa domus tua. Audis apparitioneni 3ngeli,qua Petrus often ,,nbsp;ditjquod utantca ex uift'one cœlefti Si mandato fpiritus mofUS fuerit ad congrenbsp;diendum cumErhnicisjitaexapparitioneangeliCornelio falt;fta,inuitatusfuc/ taiöednjjtó.nbsp;rit ad prædicandum Gentibus Euangelion de lefti Chrifto,fiquidcm angelusnbsp;prædixerat Cornelium a Petro auditurum illud per quod feruetur Si ipfe fa^nbsp;miliaeius.QitidautcmhocaliudeftquamEuangelion de lefu Chriftof Ncqjnbsp;enim Chriftus mandauerat Petro amp;altjs Apoftolis ut Mofen prædicarent,fednbsp;Ut Euangelionadnunciarent.Iteenim dixit in uniuerfum mundum,Si prædisnbsp;cate Euangelion omnicreaturæ,qui crediderit 8Cbaptixatus fuerit faluus erit,nbsp;quiuerononcredideritjcondemnabitur. Poftremo recenfet Petrus miracuj: hllExw»«nbsp;lumilludftupcndumjquogentibusabfqjcircuncifioncdatumeftdonumfpiri/ racido,nbsp;tusfan(fti,quemadmodum antea Apoftolis SCdifcipulis Chrifti. Sic au tern ait:nbsp;Cum exorfus eflem fcrmonem.dilapfus ex fpiritus faneftus in illos, quemadmo s gt;nbsp;dumSCinnosfucratillapfusinitio, Veniebatautem in mentcm,quod dixerat jsnbsp;DOMINVS,loannesquidcm baptizauitaqua jCæterum uos baptizabimini 33nbsp;fpiritufantfto.Proindefipardonum dedittlIi5Deus,quemadmodum amp;nobis, s»nbsp;cum credidiflemus in D O MIN VM lefum Chriftum,ego porro quis eraqui 3 3nbsp;poflem obfiftereDco^ Neceffarioprioribus uifionibus,mand3tis fpirituSjfiC ap »gt;nbsp;paritionibus additur manifeftummiracuIum.Fotuiflentenimhominesmoro!«nbsp;uifiones tan^ fomnia Si apparitioes tanc^ nugas ÄTuana fpedra calumniari.

At nucobftruitur os oiuminiqualoquctiumjq» Dns deus noftermiraculo colla ti doni fpSflanefti priores uifiones Si apparitioes tan^ figilloquoda certiffi'monbsp;c0firmauit.VndePetrusamplificatiIludcoparatione,Dilapfus eft(inqt) fpusnbsp;fantftusinillosqueadmodumamp;Tinnosfueratillapfus abihitio,uidelicet in dienbsp;pentccoftes,qh faóus eft repente dcccelofonitus,tan(^impetu uenietis flatus uenbsp;hcmentiSjSCrepleuit tota domum ubi eramus fedentes. Si cS uidebanturnobisnbsp;diffeeftae linguæ uelut igneæ,feditcp fup fingulos noftrumjac repleti fumus ocsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g,

fpS fantftojcepimufqj loqui alijs linguisprout fpus ille dabat eloqui nobis. Ide fcpctitPetruspofteadicenstPardonG deditillfs Deus,queadmodum 6C nobis,nbsp;cum credidiflemus in Dnm lefum Chriftum.Quid igitur faccret Petrus,uidensnbsp;gt;dê donum fpûsincircuncifis Gentibus collatû,^d antea circuncifis ludæis innbsp;Chriftum credêribus datu eratf Veniebatinquit in menrequod dixerat Dns: Io

s 4

IN CAP, VNDECIMVM ACT. APOST.

annes quidcmbaptizauit aquajCæterû uos bapn'zabimini fpG fando poft dies hofeenSmultos.Quin Ô^ipfeloannesBapnftaidêad fuos difcipulosdixerat,nbsp;quêadmodum Euangeliftae fcribunt.Ego quidê(inquiens)baptizo uos aqua adnbsp;pocnitcndâjatinequipoftmeuêturuseft,fortiormceftjcuiusn5fumidoneusu€nbsp;calciamcta portê,ipfe uos bapt/zabit fpû fando ÔC igni,cuiusuêtilabrum in manbsp;nu illiuSjSC repurgabit areâfuam,S^ côgregabi t triticum fuumin horreumjpaleânbsp;autêexuretigni inextinguibili.Qind ergo eftaquabaptizari aloâne,6ôbaptizanbsp;tufftipnut ri fpû fando a Chror an qui baptizatus fuit aqua baptiftniloannis nô fuit parti/nbsp;Iohannis- ceps fpûsfandifDehacrefugiusdifteruimus,fedô^nuncpaucarepetemus.Banbsp;ptifmus.n.Ioânisuocatbaptifmuspœnitêtiæinremiffîonê peccatoiçt.Nonpotnbsp;autêpœnitêtia elfejUecpötremifliopeccatoßf côtingercabfcp fpû fando.Proinnbsp;dequi credtditdodrinæ foannisdeuêturo MeiTiajamp;^accepitex bac fidebaptif*nbsp;mum eiusjis proculdubio fpûftandi particeps fuit.Ergo cum dicit loannê aquanbsp;baptizaffe,Chriftûautêfpû fando,nô intelligitbaptifmû loannis abflt;^ fpû fannbsp;do fuifle,fed çp externa 6C admiranda fpû flandi dona, u t linguaijî QCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua/

rundâuirtutumjnofintpbaptifmumioannis credêtibuscollata.Nâho^dono rum effufioSC diftributio referuata eratnomini Chrifti, ut exhoemanifeftarefnbsp;6Ccôprobaretur ipm ue^ elfeMeifiâjper que nô utferuum autminiftrum, fednbsp;utDnm,authorêö^magiftrum côtingat remiffîopcccatoi^feu iuftificatio.Dcnbsp;hoe.n. dono ait Chriftusdllemeglorificabi t,quia de meo accipict ÔC annuuncianbsp;bit uobis 5 ac paulo ante, ducet uos in oêm ueritaté, docebituos oîa, ÔC fuggerecnbsp;uobisoiaquaecûcpdixiuobis,Accedithuc,qjChtiftusideohocdonum fpûflannbsp;di ab initio effuditjutteftaretquis populus amp;:quægensadipmptineat,uidclicecnbsp;ea gês q credit innomêeius. Vndeaitad difcipulos fuos:Rogabo patrê, ÔCaliûnbsp;confolatorê dabituobis utmaneat uobifcû inæternQ,fpûm,'^itatisgt;quêmundusnbsp;nonpotaccipeqa no uidetefî necnouiteû.Exhocigit Petrus apologia fuâconnbsp;cluditÔ^ait:Sideusdcditpardonûgentibusquêadmodumô^nobiSjCumcredi/nbsp;diffcmusinDnmnrm lefum Chriftû,ego porro qs erâ q poifem obfifteredeonbsp;Simiraculohuiusdonideusteftat feagnofeere genres tan^ populû ad Cbriftûnbsp;fuum pertinente,ÔC no exigere circuncifionê ad confequeda beneficia Cbrifti,nbsp;ego ne aduerfus teftimonium dei publicû,priuata temeritate pronunciarê, ipfasnbsp;nonptinereadChfm nificircunciderentr Si Chriftus abfcß circuncifionê,fuonbsp;cantûbaptifmo,hoccft,mirabili dono fpûftandi recepitgentes,uteffcnt particinbsp;pesbenefitioi^qpcripmadeoimpetratafunt,egone exigerê drcuncifionênbsp;nonreciperêeasbaptifmoaquaenificircunciderent^ Atqphacceft Petri apolo*nbsp;gia plena cfficaciflîmisargumêtis,quib9 probat iuftum fuiflèutgentes etiâabfcpnbsp;circuncifiôereciperentincômunionem Euagcltj,plena itêmanfuetudineacmonbsp;deftia.V ndemorofuliffatreshis auditis obticuerunt SC glorificauerunt deû di*nbsp;»» centes.Igitôfgentibusdeuspœnitentiâcôceflîtaduitâ. Rededidumeftp Sanbsp;lomonêjMollis refponfio frâgitirS. Quia.n, Petrus fadum fuum ita argumennbsp;tisdefendit,ut interimnô obliuifeateomitatis SC modeftiXjnon folum frangitnbsp;ttiorofitarem eoijt qui aduerfus ipm difceptabant,fed efficit etiam utglorificentnbsp;deum(quan^nonnullipoftea maioremcontentionê de eademreexcitant)SCnbsp;diuinam dementiacomendent,q, deus nonfolum ludços circuncifos,fed etiaiunbsp;genres incircuncifasin cômunioncmbeneficioi^ Cbrifti affumpferit, utôC b«

* per pœnitentiâ,boceft,agnitionêpcccatoijî ÔC fidê in lefum Cbriftum babeant refnilïïonem peccatoijt SC uitam fempiternâ.Iam fi ludæi glorificauerunt deuiflnbsp;q,genres affumpferir,quanto magis nos qui incircuncifæ genres fumus, ÔC qbusnbsp;iftudquicqd eftbnfictj lefuCbri cotigit,deûglonficaredebemusr Qua.n.ulîanbsp;$ilia repotuiffetDns deus nofter dementia fuammanifcftius declarare, SC quodnbsp;maïus

HOMILIÄE lOHÄN, BRENTII. lo^ mains benefidû nobis contigiiTet qjabfc^ ogibus autmeritis fine circuncifi'onbsp;nis fine facrificioiji legaliûjfiue alterius ciiiufcuncpiufticiæ humanæ recepti funbsp;mus prorfusgratis in gratia Dni dei noftri g folâ fidê in lefum Chriftû,propternbsp;que reputamur in confpecîu dei ita iufti ac fandijUt g ipfum deus nos fiîijs SCnbsp;hæredibus oîum fuoi^ bonoi^ agnofeat. Quid ergo retribuemüs Dno oibusnbsp;quæretribuitnobis.'NonreqritdeusuelhoIocautomatajUel uitulosanniculos,nbsp;fed requiritobedientiâ Verbi fui,Quarcomniftudioenitaniur,ut gobedientianbsp;nosgratos deo exhibeamusjquo optatisbonispotiamurg lefum Chriftû Dnmnbsp;noftrum,qui eft unà cum pâtre 8C fp3 fando deus laudandus in fæ cuIaAmen,nbsp;H O M I L I A LUE

Vdiuimus ApologiaPetrijin qua oftêdit Petrus feno diuinisfo lumoraculisSômandatiSjUerûetiammiraculis admonitumadrenbsp;cipiendas genres in comunionemEuâgelij, Audiamusnûcquannbsp;S incremento in alijs locis Eccleft'a Chrifti tam inter 1 udeos in

¦ ter genres auda fit^ Etilliquidê (inquit Lucas ) qui difperfi fue/ rantexafflidionequæortafueratobStephanûjgambulaueruntufqtad Phœninbsp;cem amp; Cyprum SC Antiochtâ,neminiloquentes fermonêillum nifi folis ludeis,nbsp;Erât autquidâcxcisuiriCypri}amp;rCyrcncnfes,quicûintroqflent Antiochiâjonbsp;quebant adGræcos prædicantes Dnm Iefum,Et erat manus Dni cum eis^muEnbsp;tufep numerus credentiû couerfus cft ad Dnm.Nec ociofum nec fuperuacaneûnbsp;eftqj iterû fîtmentio gfecutionisob Stephanû ortç.Etenimcûhuius afflidionisnbsp;occafioneecclefia mii^ in modû in PhœniciajCypria 8C Antiochia auda fit,nonbsp;ex ludæistantSjfed etiâexgentibus,itei^ nobis fignificatjnullâ calamitatê tamnbsp;magnampoflcpopulodeiaccidere,quænô fit caufaalicui^maioris boni, quodnbsp;DnsgcalamitatemgficiuArc^adeonô eftfereullaresquænobis tûfententqs,nbsp;tum exêpiis in feriptura frequentius inculcat, ^qj ois afflidio populo dei adiu^nbsp;mcntofitjnôinmalûfedinbonûtEtoînonecefleeftuthocfincintcrmiflîôenonbsp;bis inculceu Noftra ein natura eiufeemodi ingenio præditi fumus,ut c^primumnbsp;orit afflidio,feu aduerficas,mox aîum defpondeamus, amp; fiquidê fpoliamur dEnbsp;uit{js,putamuscôtinuo nos adfaccû mendicitatis adados amp; fame perituros» Sinbsp;aût in exiliû eijcimur,opinamur nullam aliâ eiTe region/quæ nos patria beneuonbsp;lentia côpledatur.Si mors imminet,exiftimamus morte eife noftram extremamnbsp;internitionê.Breuiter,nuna tam parua, nulla ta magna calamitas nobis äccidit,nbsp;qua non finiftro oculo afpiciamusjtimentes ne nobis magnû exitiû afferauPronbsp;inde ualde necelTariumeftjUtrôncm afflidionum probe cognitamhabeamus»nbsp;Docemur aût exemplo gfecutionis ob Stephanû ortæ,q, quemadmodum Dnsnbsp;deus nofter earn perfecutionêfierigmifttinHierufalê,nonutucl credêtes Euannbsp;gelio perirët,uel ipfum Euangelionextingueret,fed qui e Hierufalê etjcerent,innbsp;alijs regionibus maioriuenerationeexciperent, ÔCEuâgelionmultolatius fparnbsp;geretur.Primûm.SamariâinuafitEuangelionjdeinde Palæftinâamp;fCæfaream«nbsp;Nuncaût dicitperuenilTeinPhoenicêjCyprûfiC Antiochia, Quid admirabiliusnbsp;dici pôtt Euangelion ex una ciuitate eijciebat3amp; pro una ciuitate a multiSjno dinbsp;CO iam ciuitatibus tantûjfed etiâ maximis regionibus excipit, ôôq difperfi a Hienbsp;rufalê patria fua fuerant,totpatrias inueniuntquot regiones Chriftû agnofeût»nbsp;Quemadmodû igit (inquam) hæc perfecutio maioi^ bonoi^ quæ ex ipfa prouenbsp;ner3t,autorfuit,itaquæuis afflidio maxima feefl comodaafferuVndeaitDnsnbsp;inEfaia,Adpund3inmodicodereliq te,8Cinmiferationibusmagniscôgreganbsp;bote,Inmomêto indignationisabfcondifaciêmeâ parumg ate,amp;inmifericornbsp;dia fempiternamifertus fum tui,Etmox: Motes cômouebûtur 6C colles contrenbsp;mifcêtjmilèricordiaaût mea no recedet anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feedus pacis meæ no mouebit,di

IN CAP, VNDECIMVM ACT, APOST.

eft miferaror tuus Domfnus.Huc accedft Abacuc, Cum fratus ( fnqufens ) fue# hsjmfferfcordfærecordabens.Necfnud abhorrer quod per lercmiSdfcft, Egonbsp;fciOjfnquft Domfnusjcogf rationes quas cogito fuper uosjcogitatfones pacis ÔCnbsp;nonafflidionisjutdemuobisfinemamp;fiduciam amp;?inuocabitis meôC uiuetis,nbsp;Sed CUI populo hoc datur utfoelicitcrei fuccedatafflidfo j'profedlo non cuiufsgt;nbsp;fed populo Deijfeu Ecdefiæ Chrifti.Nam qui non funt expopulo dei, fais afflissnbsp;Aio huius facculi non eft finis miferiarum ÔC initium falutis, led finis falutis ÔCnbsp;initium perpetuarum miferiarum,Proinde omni ftudio enitêdum eft, ut fimusnbsp;in catalogo populiDei,quo afflidiones in nobis fiant miferiarum fines ÔC falu*nbsp;tisinitia.Tune autem fumus populus Dei,non quando extrinfecus tantSin Ec#nbsp;cleOa populi dei uerfamutjfed quSdo credimus in lefum Chriftum,qgt; per ipfumnbsp;faabeamus remiffi'oncm peccatorum feu iufticiam,0^ fic fide iuftificati in nouitanbsp;te uitæ ambulemus, Sed ut redeamus ad hiftoriam Ecdefiæ in Phcenicia, Cy/nbsp;VMuopu pria ÔC. Antiochia ault;ftæ,obferua tunc ab initio uarias fuifle opiniones inter cosnbsp;niones db ini qui Euangeh'on adnunciabant, Ahj enim foils tantum ludæis prædicabant leznbsp;tioiMtcreos ftjm Chriftum,fentientes neminem adcommunionem Euangelq recipiendumnbsp;qui Euanges circuncifumIcgem Moûagnofeentem,liquidemChriftus ludacis pro^nbsp;lionJoccbât» jmfftjs eratjputabantigitureumad ludæos tantum pertinere,Alq autem,utCy#nbsp;prtj quidam Ôô Cyrenenfes^non ludæis tantumjfed amp; Grçcis,hoc eft, gentibus innbsp;circuncifis(ficenim Paulusgentesuocat) Chriftumprædicabant, Porrohæcnbsp;opinionumdilTenfio initioparuiadmodummomêtifuit,SCnihilpericuli affernbsp;f e uidebatur, utrincp enim tam inter ludæos $ inter genres magnus numerus dinbsp;uina potentiaad Dominum conuertebatur, fed poftea exardefeentibus ftudif s,nbsp;SC quibufdam præfrade docentibus înifi circuncidamini fecundû morem Monbsp;fi,nonpotcftis falui dre,in tantam feditionem erupitjUt Apoftolis magnû negonbsp;cium exhibucrit,doncce5 contentionêpublico conciliofopirenuPaulusquoepnbsp;hanc quaîftiônem in omnibus fere fuis epiftolis tradat. Ut intell igas hanc contennbsp;tionemmaximSinEcclefiamotumexcitalTe.ProindenoindodtinatmEcde/nbsp;fiaftica,fcd in omnibus rébus ciuilibus principio cauêdum eft, ne uel leuiffîmenbsp;Cotaentio fü uerfafs contendamus,ueritas enim contendendo non inuenitur fedamittitur, SCnbsp;coûtêtiofemperparit contentionê,ac pugnapugnara,ex quibus deincepsnafewnbsp;(quê^jmodum Paulus ait) inuidia,maledicêtia amp; fufpiciones malæ,interim

SC feditionesjCædes ac homicidia, Hçc au t omnia priuf^ diflenfio in contentio nem erumpat,charitate operiuntur.Vnde poft^ Âpoftoli Hierofolymis audienbsp;runtincrementum Ecclcfia]^apudexterasnationes,non fouet diflentionesjfednbsp;quantum polTunt difli'mulant à hoc folu curant,ut qui credfderuntin Chriftu,nbsp;,, perfeucrentinChrifto,Siccmfequftur: Peruenitauterumor adauresEccFiaenbsp;„ quae cratHierofolymfs fug his,SC miferunt Barnaba utiret Antiochia, Propternbsp;quacaufamt’profedo non ut glifcentecontentionealeret, fed diftimulata diflettnbsp;)} fioneadperfeuerantiameosquicrediderantadhortaretur. Qui cû peruenifletnbsp;J, Sc uidiffet gratia dei,gauifus eft,0Chortabat oes ut propofito cordis gfeueraretnbsp;„ adhærercDho.Nâ erat uir bonus ac plenus fpS fando SC fidei, Audis Barnabânbsp;credentes tam ex ludæis ex Græcis ad pfeuerâtiam no ad circuncilïonê exhornbsp;tatumeire,Non,n,fulRcitbeneincipere,nilîetiâ ad finem uftp pfeueraueris. It*nbsp;dasbenecoepit,fed quia no pfeuerauit,bono initio nihil eft adiutus.Perfeuerat*nbsp;dum autem eft,nonin errore,fed in uerttate,Quæ autem alia eft ueritas,^ qp nonnbsp;circuncifio,nonfacrificialcgis3fedfoluslefus Chriftusfit fatisfadiopro peccanbsp;tis,0C emundatio omnium fordium confcientiaijî, Itac^ qui uerç falutis cupidusnbsp;,, eft,neceirehabetinhacueritatepdhm conftare.Sequit: Etadditaeftmultatufnbsp;3, ba Dho.Profedus eft aut Barnabas Tarfum ut quçreret Saulû,qucm cum

HOMILIAB IOAN. BRENTII. ’loô niflet, perduxitAntiodn'am. Accidi't autcmutannumtotumconfuetudi'nemnbsp;agerent cum ca congrcgationejdocerentc^ turbam mflltam, 8C difci puli cogno/nbsp;minarcnturprxmum Andochiæ Chriftiani» Valdeobferuadum eft cognomennbsp;noftrum qjuocamurChriftianûEtenimfi neccapill us capitis noftri fineuolunnbsp;tatepatris cadit,Slt; necAbrahamonec Sarænomina fortuitomutatafuntjnccnbsp;duodecim patriarchis nec Samueli, ncclohanni Baptiftæ nomina fua cafu im/nbsp;pofita funtsQuanto minus L’cclefiacredentiuminChriftumjnomine Chriftianinbsp;tern ere uocitata eft.Namcumilli antca cognominarêturab aduerfarijs quidemnbsp;noui fecftarîj,a fuis autcm partim ApoftoIi,Euâgehftæ ô^Diaconfpartimdifciisnbsp;pulfnuncin AntiochiaincipiuntdiuinauoluntateuocariChriftiani.Qiiod co,nbsp;gnomenuteftampliftimumamp;^pleniflîmum confoîatione in omnibus aduerfis,nbsp;itapkirimum ualetinexhortandoad nouitatemuitæ. Nam quod“Hebræis eftnbsp;Mcftias,hoc GræciseftChriftusjLatinisautemjfi ad uerbum interpreteris,unznbsp;dus,fi ad fenfum,rex.Vndequemadmodum a M effîa dici poftet MeffiacuSjitanbsp;a Chrifto dicitur Chriftianus,quod eft fi fententiam fpedes,rega!is feu rcgius.nbsp;Cognominamur igitur regij a rege noftro Domino ïefu Chriftomon fient feruinbsp;autmancipia regum huius fæculi elfe folcnt,flt;?d ficutamici ac fratres regum Jnnbsp;ter regem enim fratres acamicoscius omnia font communia,multo autemnbsp;magfs hoc inter Chriftum SC Chriftianosuerum eft,fiquidem Chriftiani non fonbsp;lum funt perfidem amici SC fra tres,uerumetiam membra regis fui Chrifti,Qua^nbsp;re ficutChriftuseftfilius,Dominus cceli SC terræ, iuftusjbonusjfoekx, deni q?hxnbsp;res ScpolfcfToromniumdiuinorum bonorum,itaomnesuereChriftiani luntnbsp;per Chriftum fikj Dei adoptatione,domini cœli SC îerræ,iufti,boni,fœlices,hatnbsp;redeSjacpoffelTorcs omnium bonorum Dei Jgiturfiquistradaturtanquam fi*nbsp;lius Satanæ,memorfitcognomentifui,ÔCcertofciat fèfilium Dei elfe. Si quisnbsp;uideaturdeftitui omnibus rebus,tam coclcftibus ^terfcftribus,ad cognomen funbsp;urn recurrat,8C ex eo confeientiam aduerfus omnes afflidiones confirmer. Poznbsp;ftrcmojficuipeccataperpetuamdamnationem ÔC exhærcdationem minantur,nbsp;recordetur cognominis fui5Ut confirmata ex illo fidcjiufticiam fuam,quac eft renbsp;miiriopeccatoruminChriftouideat.Deindc,fiChriftiani,hoceft,regq fumus,nbsp;maxime omnium dccctjUtnon feruiamus fordidam feruifutem,fed liberam acnbsp;planeregiam uitamducamus.Iam utnon eft crudclior tyrannus Satan,ita nonbsp;eft feedior feruitus feruireSatanæ,feruit autem Satanæ quifquis peccato fer#nbsp;uit. Contra non eft clementiorrcx cj^Chriftus,undequi Chrifto fcruit, non fers'nbsp;uit,fed dominaturjfcdrcgem agit.Froindc nihil magis conuenit Chriftiano nonbsp;mini eput fugiamus Satanæ feruitutemjSC fedemur regiam Chrifti uitamjidnbsp;no aliud eft^libereiniufticiaSCpictateambulare.Ethadenusquidem deeo,^nbsp;difeipuliprimum in Antiochia Chriftiani uocati funt, quod cognomen ufe^ innbsp;hodiernum diem durat.Nunc autem uideamus quæ de famefequuntur. In hisnbsp;autem diebus fuperuenerut ab urbe Hterofolymorum prophetæ Antiochiam,nbsp;furgenfep unus ex cis Agabus,fignificabatper fpiritum,famem magnam futu:#nbsp;ram in toto terrarum orbe,quæ accidit fub Claudio Cæfare. Primum obferfnbsp;uandum eft,^clariflimis donisEcclefiam Chrifti Dominus Deus nofter ab ininbsp;tio exornauerit ac uenerabilem feccritjnon enim folum Apoftolos dedit, fed ÔC

IN CAP» VNDECIMVM ACT» APOST.

de diner fl s regnis in orbc terrarum futun'Sjôt alij prophctae uatidnati funuA t(Ç lt; hocillud eft quod Paulus ad Corinthios fcribens ait; Alios quidem pofuit deusnbsp;in Ecdefia,primum Apoftolosjdeindeprophctas,tertio dodores deindepotejsnbsp;ftates,deinde dona fanationumjfubfidiajgubernationes jgcncra liguarum. Hic.nbsp;eft enim ueftitus ille deauratus,de quo in pfalmo canitur; Aftititregina a dextrisnbsp;tuis in uefti tu deaura to circundata uarietatc.Cæterum inter prophctas Ecclefiænbsp;quidam Agabusnominc,prædixitexreue]ationefpiritusfandi famem ingen/nbsp;tem futuramjquæ ÔC poftea iuxta uaticinium eius fub Claudio Cæfare con tigir,nbsp;Ke^aii memorabilis prorfus fames non folum infacrisliteris,fcd etiaminprophanisnbsp;f'criptoribus» lofephus fcribit régnante Claudioapud Romanos, Jfmaëlenbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;apud Iudæospontificatumadminiftrante,tantamfamemortamefle,ut quatuor

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drachmis ucnderetur aflàrium. Fortaffîs hacc quocp fames ilia eft cuius memii«

nit Tranquillus Ethnicus fcriptor;Ardiore, inquiens,annona ob aftiduas fteri litatcs, Claudius detentus quondam medio foro a turba,conuictjfcp acfimul franbsp;gminibus panisita inftratus,ut ægre,nec nifi poftico euadere in palatium ualuc:#nbsp;rit.Porro autem publicam famem cfle uulgare impietatis fupplicium, amp; cur cti^nbsp;ampîjuna' cumimpijsfamis duriciaaffiigantur jnon efthuius loci difîèrere. Jdnbsp;modo obferuandum eft,quidDifcipuli,qui nuncChriftianiuocabantur, audigt;

5, tofuturæfemisuaticiniofecerint. Sequitur: Di fcipuli au tem pr ou tcui^fup ,, petebat,propofueruntin fubfidium mittere habitantibus in ludaea fratribus;nbsp;,, QuodôC fecerunt,mittcntcsadfeniofesper manum Barnabæ ac Sâuli» Audisnbsp;longealiaconiîliafuiflepqs,adpraeparandumfein futuram famem auarisnbsp;cflefoleant.Etenimauari,flquandoexnugacibusillisaftrologorum prognoftinbsp;eis futuram famem fomniant,mirum, quanto æftu,quanto aftu,quanta uehe^nbsp;mentia,quantisimpofturis frumenta ô^uinainfuas domos inférant,congre:^nbsp;gent fîC coacerucnt,non ut ueniente fame paupes iuuent,fed ut merces fuas ca/nbsp;riflîmeextrudântjUtexalienismalis ditefcant,utalijs tantum non famepereunnbsp;tibusjipfi in fummo luxu uiuant.Breuiter,ut conterantpauperes, SC faciant deanbsp;ficereegenosterræjdicentesiuxtaprophetam :Quando tranfibit NeomeniafiCnbsp;uenundâbimus merces ÔC Sabbarum,amp; aperiemusfrumêtum ,utimminuemusnbsp;menfuram,ô^ augeamusfîclum,ô^ fupponamus ftateras dolofas,ut pofridex/nbsp;mus argento egenos 8C pauperes pro calciamentisnbsp;nbsp;nbsp;quifquilias pro frumento

uendamus» Quid autem his auarorum confilîjs magisimpium dici potefttFru# menta igitur Ôi uina illorum cum ipfls fint in perditionê,aut quod eft ipfis muFnbsp;to conducibiliusjtefipifcantab ifta malicia amp; rogent Deum ,fi forte remittatwnbsp;piorttWfo»« tur eis cogitationes cordium ipforum, Sed quæ funt Difcipulorum confilia,nbsp;filu tempo» poftquamepropheta Agaboacceperuntingentem famem fiituram, non pro/nbsp;re/dflw. ponunt fe multasdiuitias congregaturos,fcd in fubfidium milTuroSjprouCnbsp;cuicpfuppetcbatjfratribushabitantibusin ludæa.Hocdemum pi'um fiCChri/nbsp;ftianum propoiïtum eft,nonuellein publica fame opibus congregandis ftudonbsp;rc,feduellc pauperes pro uirili iuuare. Acquôd proponebât difcipuliin animOnbsp;' fuojid ipfum rc praeftabant,mittentes fubfidium ad feniores qui in ludæa iî*nbsp;ChriftumcrediderantjpermanumBarnabacôf Sauli.Chriftianienimquiinln/nbsp;data uiuebant,non folum publica famepremebantur,fedetiam fpoliati erantbonbsp;nis fuis in perfecutionibuspontificum,duplici igitur nominedebebatureisfubnbsp;fidium.Porroautem quamfîdeliterSaulus,qui amp; Paulus, hocminifterio fuft^nbsp;lt;?lus fit,uidelicer,ut fubfidia ab extcrnis exhiberen tur Chriftianis in ludæanbsp;bitantibus,fatis dilucide teftantur Epiftolæ eius ad Romanos ad Corinthioftnbsp;nuncenim hortatur inosrationibus,nuncfcripturis,nunc exemplis Macedo-'nbsp;num 6^Achaeorum,ut fi ludari ipfis communicauerint fpin*(ualia,nongf’*nbsp;uentur

H O M I L I AE i Ô À N. B R E N T I h * iô^

Uentar uîcilTitn iUisminiftrarecarnalia. Sedhæcomhiain rpiftolis Pauli manifrftius habentur, quirn ut hic rccenferi debeant. Proinde finem diccndi nunc facieutcs admo^nbsp;ncmus uos dileftiflïmi.ut exemplum horum difcipulôrum ek fide ittîitemini,amp; ueftra tonbsp;piapaupetuminopiæfuccutcat,utexuberetisin omnc opUs bohum,quemàdmodutnnbsp;fcriptumeft. Difperfit dédit pauperibus iufticiaeius matietiti feculutnfeculi, per lefumnbsp;Chriihim Dominum noftrutn qui eft un« cum patte Scfpiritu fanâo Deus laudandusnbsp;în fecula Amen,

CAPVT DVODECIMVM.

H O M I L I À LlIII.

figebat. Sed hæc fetenitas ftatim mutatur in fulgura amp; tonitrua. Capitur enim Chtiftüs» crucifigitur amp; occiditur* Sed haec tonitrua mox tranffunt,amp;redit fcrenitâs.refurgit enimnbsp;Chriftus,afcenditincaclos,amp; mittit difcipülis fpiritumfahftum,qUoIudæisitaformidanbsp;biles reddantur.ut nulbm plane uim audêant Chtiftum confitentibus inferre«Sed hancnbsp;ferenitatem excipit confeftim ingens gtando. Stcphâhus enim comprehenditur amp;Iapiznbsp;datur, reliqui fimiliter pattim trahebantur in euftodiam, partim trucidabantur,partintnbsp;în cxihum eiieiebantur. Sed quo maiot huius aduerfae tempeftatis infelicitas eïP.eo tnagt;nbsp;îor profpètiotis fottunæ felicius fequitur, nam amp; Samaria recipit EuangelioD,amp; Sauliisnbsp;inaximus Ecclefiæ perfecutor agnofcitChriftum,amp; Damafcus,Lydda,Ioppe, alixqß mulnbsp;tae urbes fubfcribunt uerbo Dni Poftremo quod erat longe omniû maximû,genres incirnbsp;cumcifæ tradunt fe in obfequiû Chrifti.at^ adeo tm ptomouet félicitas EcclcfiæjUt ctedé •nbsp;tes in Chriftu,iam uelut publicus qdani populus aut nâtio ptoptiû nomen i'n Antiochiânbsp;adipifeanf, amp;Chriftiani uocentur. At cû in rebus humants nihil fit durabile.hunc clajînbsp;folis fplendorc excipit obfcura admodû nubecula, nô quidem ut folis fplendor extinguanbsp;tur,fed ut multo clarius reuocef. De pcrfecutione aût loquor, quæ orra eft poft afltimptiönbsp;nem gentiû « rege Herode, de qua Lucas ita fetibit. Eodem aût tempore iniecit Hetodes ‘ *nbsp;tcxçcognomineAgrippa»filiusAriftobuli,qui«Claudioimpetrauit,utelTetrexSamaz ’»nbsp;riæ amp;Iuda:æ)manus ,ut affligeret quofdam de Ecclefia« Occiditaût lacobû fratté loanhis ’ »nbsp;gladio 4 Vide poft quamâferenitaté quanta tépeftas.Chriftiana religio uidebaf poft Stc »»nbsp;phani morté, in uniuerlum orbc.non ludæopi folum,fed etiam gentium peruentuta.ttSnbsp;înetementum breuiffimo tempore accepît. Sed cccc praeter oém expeftationem exorif obnbsp;ftaculû,quo cürfus Euangelii ptörfus impediri uidebaûNon.n.iam pOntificcs amp; prælîdesnbsp;non iâPharifæi Si facrificuli inermes.fed potentiffîmus rex Ecclefiam perfcquif.NecSteznbsp;Jgt;hanos,hoceft,Diaconosacpriuatos homines côprchenditamp;trucidatjediniicitmanüsnbsp;in Apoftolos.in cos qui étant Ecclefiaefundamentû amp;columnae4 Ac primû quidem occinbsp;dit gladio Jacobum fratté loannis.filium Zebedaei,« Chrifto filiû tonitrui nominatum.nbsp;Ex quo intelligitur hûc Apoftolû fingulari præ aliis fpiritü pnjeditû fuiffCéDeinde, uidés * *nbsp;Hetodes,cpgratûeffetIudaEis,perrexitcôprehendereamp;Petrum. EtantaûtdiesAzymo/ ’ *nbsp;quem cû etiam apptehendiffet pofuitin carcetem,tradens quatuor quaternionjfaus * *

t

IN CAP. DECIMVMTERTIVM ACT. APQST.

»» niilitumaffcruanduni,uolens poftpafcha producereeum populo. Quis nuncexifti/ mare poffer Euan gel ion de lefu CHRISTO longius duraturum.Si Ecdefiani latiusnbsp;proraoturamrOccifoenim lacobo illo,cuius uerba non erant uerba fed tonitrua,omniznbsp;’ bus:aduerfariisterroremincutientia',amp;comprehenfoPetro inter Apoftolos pritnario,nbsp;cuiclauesrcgni ccclorum.amp;ouesChrifti pafcenda: commendatae crant.quæuUaeratnbsp;fpes incolumitatis EccIefiæ^ Nc«^ enim poterat humano ingenio liberatio Petri exznbsp;peftari, erat enim. captus « potentiffimo Rege,amp;’d iligentiffime Ji uftodiebatur in carceznbsp;le.primûduabus uinâuscathenis- Deinde duobus militibus prope accubantibus. Po/nbsp;ftrenio quatuor militum quaternionibus.hoceft,kdecim militibus carcerein undiq?nbsp;cuftodientibus amp; afferuantibus. Acccdebat præterea.q» fentcntia mortis in eû lata crat.ni/nbsp;hil^ obftabat,quo minus perßceref quod decretû fuir,praeter dies A:ymorum, in quib.nbsp;nefas erat aliqué octidere.Scilicet impiiludtei timcbat ne fcftos dies homicidiocótaminanbsp;ïét,amp; non timebat ne effundendo innoxiu fanguinéfcipfos ppetua? damnation! obnoxznbsp;ios redderêt * Attj Locuere illud cft.qd’Efaiasdicit.Populus ifte ore amp; labiis fuis glorificatnbsp;me, cor ante eius löge eft« me,amp;timucrutmemandatohoim amp;doftriniSquot;.Ia Sfilludoemnbsp;fpé liberatiois Petti difeipulis adimebat, tpChriftianopi multitudo ibccillior erat,q ut pofnbsp;fit uiolentia Petr û e carceribus eripere.Proinde quia Petrocôiniffæ erant claues regni cocnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loju.amp;oucsChriftijUidebanfclaucsunàcu Petro amitti,amp;oues, Petro ablato,àlupisdez

uorartSed longe alius eft refpeflus in oculis Dei q inoculis hominii.Videtur quidc bomi nibus Ecclefia amp;Euangelion peritura, lacobo amp; Petro percuntibus, at Dominus Deusnbsp;nofter in haccafus uarietate quiddam melius perfpicit. Sanguis n.lacobi gladio Herodisnbsp;effufus irrigatio Ecclefiæ eft, non exiccatio.propterea cp quemadmodu Ecclefia plantatanbsp;eft fanguine Chrifti,ita in igaf fanguinc martyr, fre amp; captiuitas Petri, non eft obfeuraznbsp;tio nois Chriftijfed magis illuftratio, quocnim illediligentius cuftodif, comaiori miraznbsp;cnloliberatur,quo aût mirabilior eft liberatio eius, eo magis illuftratur nomen liberatoznbsp;ris Dni noftri lefuChrifti.Sed quid illud eftçp Dominus conniuet ad mortelacobi,Petrunbsp;ucromiraculoquodamecarcereliberatfcur.n.nonlacobûquoqgt;emanibusHerodiserinbsp;reoccifus cz puit amp; incolumem feruauitc' num quia non it a iuftus ac probus fuit ficut Petrust“ Nequaznbsp;PetriM liamp;fW quam- enim Deus in liberando nó refpexit Petri iuftitiam, ita in cóniucndo non rez*nbsp;tut fib fpexit lacobi iniuftiti3,nam fi illos iuxta humana naturam iudicaucris,ambo fuerunt pecnbsp;catores maximi.alter peccauerat abnegatione, alter ambitione, dû per matrem petiitâ.nbsp;Cbrifto ut in regno eius x dextris fedeat.Si aût de ipfis indices iuxta Chriftum i n que crez-didetunt,eadé fuit ipforum iuftitia.uidelicet remiffio peccatop^ per Cbriftn. Quid ergo ftnbsp;bi uult Deus cp alte^ liberauit,altèri morte inferri paffus eftt“ Principio nô pcrmifit Deusnbsp;utambo Apoftoliprimaniunx occiderenfneEcclefia fupraquxmferrepoffettentaref,nbsp;fidelis-n.eft Dcus,quemadmodû Paulus ait.qui non finit nos tentari fupra id quodpoffunbsp;,mus,fed facit unxcûtentationeeuentû,quo poffimusfufferre.Tentatioigif eft cplacobusnbsp;occidif,amp; Pettus capitur, fed euentus eft, cp Petrus miro modo c uinculis liberal,amp; Ecclesnbsp;fix int ulamis reftituitur- Deinde alter occiditur alter liberatur.ubiuis detlaratur maxnbsp;ima Dei potentia amp; dementia. Dominus enim non ideo dcreliquit lacobû, quia côniuitnbsp;ad occifionc eius,fed queraadmodu refpexit Petru, amp; liberauit eum in carcerc,ita refpexitnbsp;lacobu.amp;libcrauiteum in media morte» Alioqui enim Dominusnon refpexiffetloanznbsp;nemBaptiftam.quando ab Herodetrucidabaf.nccrefpexiffet lefum Chriftum filiumfunbsp;um,quandocrucifigebaf,nec refpexiffet Stephana quandolapidabatur. Quia aût refpeXnbsp;it lefum Chriftum âium fuum in media morte,amp; cduxit cum per morte ad uitam.refpiznbsp;cit etiä omnes quotquot in Ghrifto motiunC Nam tp credentes in Chriftû,nec in medi*nbsp;motte derelinquat,fed uindicct eos (humanis oculis minime illud afpicientibus) in petznbsp;peiuatn ac beatâ uitam,manifcfto miraculo in Petrocóprobat. Sed priufquam moduinnbsp;libetationis eius traftemus, uideamus quid interim Chriftiani fecerint, Petro in career«nbsp;fetuato. Quidenim putascos feciffe^ num paraueruntarma adefftingendos tarceres?

lt; nbsp;nbsp;nbsp;mun acucrunt gladios ad inuadendum regem perfccutorem^ uum uirulenta con uitia in

ieceiunt

HOMILIÄE iÖÄN. ÉRÈNTii. * îôî îcccrunt in Hcrodcm^num de incolumiute Ecclefiæ defpcrauerunts' Abnt,nihil horumnbsp;fecetût,fed id quod fequitur. Petrus quidem fetuabatur in carcetc,cacteiû precatio Bebat »nbsp;nneinteimiiïioneabecdefiaadDeum^co. Eccchæc füerüntarma,hifucruntgladii, » »nbsp;^uos Chriftiani pararunt ad libcrandû Apoftolum fuum Petrû,uidelicét,oratio cótinuanbsp;«d Deum pro Petro. Eft aûtoratiohis ex fide ptoficifcentis tanta energia,ut non folum ordiionite»nbsp;nubcs penetret,uerunictiam cxpugnat aniihutn Dei. Decernebat quondam Dcüs fe pO/nbsp;pulû Ifrael ob idoloiatriam deleturüm.fed Mofe Deum « decreto fuo precibus rcuocabat«nbsp;nbsp;nbsp;*

Proponebat Deus fe Ifraelitas per Philiftinos affliftutum fub Samuele.led Samuel arietc Orationis ad pedus diuinum admoto, itaanimum Dei cohcütiebàt, ut Deus mutata fen?nbsp;trntia Philiftinos niaximotonitru difiicerer,amp; Ifraelitas liberaret. Vnde præcipitDOMlnbsp;NVS, utinuoeetur, amp;promittit cxauditionem. Iniioca me (inquit ) in die tribulatio?nbsp;nis amp;eruamteamp;honoiihcabis me.Et alias fimilitcr poUicetur repcntinam ex auditionnbsp;ncm. Eritjinquiens ,3ntequam dament ego éxaudiàm, adhucilhsloqucntibusegoau?nbsp;diara. Porto expugnato Deo per orationcm fidelem, deinceps facili labote cxpugnantdrnbsp;creaturz, primû Deo fubditx, deinde eôparantes fe omnino ad habitu Domini Dei fuiinbsp;Quare baud magnopere admirandii eft, quod cu prêtes diftipulow coelum redudcrc po?nbsp;tuerint.etiam catcerem in quo Petrus captiuus detinebaf reduferint,ac Petrii libere eduxnbsp;etint. Cum. n. produdurus jpfum effet Herodes, in ipfa nóde dormiebat Petrus inter du j »nbsp;os milites.uindus cathenis duabus,amp;cuftodes anteoftm cuftodiebant carcerCEt ecce an j•nbsp;gclus Dni aftitit,amp; lumen refulfit in habitaculo,percuffoç latere Petri ,excitauit eiim dt » »nbsp;cens.Surgc uelociter. Etexcideruntcathenaede manibuseius« Dixitaut angelus adeum. »»nbsp;Prædngere Si fubliga foleas tuas,8^ feeit fic,Et dixit illt Circumda tibi ueftimentû tuum gt;•nbsp;amp; fequere me,amp; exiens fequebarur eum, amp; ncfcicbat cy uerum effet quod ficbatper ange? » »nbsp;1Û fed putabat fe uifum uidere. Cu aût ptætetiffent prima ac fecundâ cuftodiam, uenerut « *nbsp;ad porta ferreâ.quæducit in ciuitatcm,quæ ultro aperta eft cis. Et exeuntes pcefferût uicû • gt;nbsp;unû,df cótinuo difceffitangelus ab eó. Et Petrus ad fe reuerfus dixit :Nunc fcio uere,(p mi » •nbsp;ferit Dûs angelum fuû, amp; eripuetit me de manu Herûdis, Si exomi expedatione plcbis lu * gt;nbsp;d^o;^. Quam^ ut dixi.his qui nouerût efficatiam fideîis otônis,amp; potentiam Dni Dei fui, » inbsp;nô magnopere admirabile eft, ç Petrus e carcerib. liberàtus fit ,t û rem ipfam extrinfe ?nbsp;eus côfideranti multa (imul ea^ maxîa Si ftupenda miracUla in hac liber atione occurrut;nbsp;Primû.n,ingens miraculû cft,(p tot militib.carcerccüftodicntibüs,amp; ianuis undi^ occlunbsp;fis.angelus Doraini.oibus infciis,aut potius pterrefadis aftitit Petto in carcere, amp; fplédonbsp;te fuo carcercm illuminauir. Atqui hoc ceu fignaculo côprobaf Si manifeftaf,tametfi casnbsp;cer obfcurate fua formidabilis fit,tn credentibus in eu p lefum Chriftu femper aftant annbsp;geli Dei, amp; illuminant carcercm ; fi non externo fplendore,cette tali fplendore.qué oculinbsp;fidei uidere poffunr. C û ipfo fum,inquit Dâs,in tribulàtiôe,eripiam eu amp; glorificabo eu.nbsp;Et immittit Dominus angelû in circuitu timentiû eô,amp; eripieteos. Si quis igifcaptiuusnbsp;incarccreoculisfideihas j)miffionesinfpiciat,pfcdoclariffimûcoclilumcn inobfcunfi'nbsp;fimis carceris tenebris uidebit.Deindc nô minus miraculû eft,cpcx una angeli percuflïôcnbsp;cathenæ de manibus Petri cxcidcrut.Quîr. n«ulla humana potentia tam cfficax eft.ut quenbsp;uno motu ferrea uintula difrumpere,amp; uindûlibe^ rCdderetÂt uoluit Deus hoc fadonbsp;tcuclare,quim fragilia, quàm prorfus teftacea amp;lutea fint omia ferrea uincula corâ ipfo.nbsp;Proindc femper cofidendum eft in Dominû,etiam in raediis ferreis uinculis. Si cnim Donbsp;tninus uoluerit nos cxtrinfecuslibetare,ferrca uincula lutea fiunt amp;diffiliunt,fiaûtno?nbsp;lucritjccttû eft ferrea ilia uincula.fi ca in fide tolerluerimus, fieri nobis organon ad ppcnbsp;tuamliberationem. Quidaûtdicamdeiismiraculis,quaemoxfequunf,uidclicet,cpPc?nbsp;ttus angelum comitans, carcercm firmitfimisobicibus munitucuadittamp;qicumpræte?nbsp;liiffent ptimam ac fecundam cuftodiam,porta urbis ferrea,fua fpontc patucrit,ac liberûnbsp;tgreffum angelo amp; Petro pn-ebueritt quid magis admitandum dici poteftt FaUuntur nônbsp;lolum euftodes carccris,fed amp; uigiles utbis,amp; poi t« fua fpontc patent,ut Petrus libere exenbsp;ftupenda hæc funt, ut nec Petto coram ilia cernente, amp; per portas proficifeéte,nbsp;ttedibilia uidcbantur.Ncfciebat(inquit Lucas) ucr um effe,quodfiebatper angclum,fcd

t X

...... IN -GAP. pyODEClMVM AGT« APOST.

Çiutabat fe uifuni uidere. Quidf »nnö credcbat PetrusChriftû tam potentem eße, ut qoc at ipfum p angelü mirabilner liberate, quemadmodö amp; antea c carcei i'büs hberauexstt^nbsp;Certé t redebat amp; maiora.nimiK Chriftuspotens eßet ipfum in media morte feruare,nbsp;8i per morte in ppetuain uita ducere.id quod multo maius ac potentius eft, qu«m claufasnbsp;portas admirabüiter aperire,amp; per illas captiuum libeçzeducerc- A t qgt; Chriftus hoc temr’nbsp;poreuellet ipfumtarnftupendocoramoculis humanis modoe manibusinimicoji: fuoznbsp;rum liberate,uix per fomniü ei in mentem ueniebat.Proinde cü haec corä fentiebat,meznbsp;ra fomnia, amp; nugas exiftimabatÖeclaraf’aut hoc fado.quim ingens amp; inæftjmabilis fitnbsp;tkmentia diuina erga pios fuos.tanta.n.beneficia ipfis confert.ut humano ingenio inercnbsp;dibiha uidcanf.Vnde Paulus ait. Deus poteftctimulatefacere ultra omnia qua petimusnbsp;autiogitàmus.EtEfaias.A faeculo nó audierût.neiç auribus pcrccperunt.oculus nö uiditnbsp;Deus,abflt;jte,quapr£rparafticxpeflantibuste.Pofttemocir(.üftf.ntiailla libetatiois Pcnbsp;tri potiffimuin obferuanda eft, q, creptus fit e manibus Herodis, amp; ex omni expeftationenbsp;plebis ludaoßi,n0 ftatim cum careen mancipatus effet, fed quurn diu carceris fqualore?nbsp;tuliffet,(p iain extrema nox effef.poftq ad fuppliciu capitale fgt;ducendus foret.adeocj libeznbsp;ratioeius præ foribus cft,cü altum (omnium dormitarct,nihillt;ÿ minus qu«m liberatioznbsp;nemeogiratcr.Quaredcclarauit Dfis,c]ptumrtiaxime diuinum auxiliumadfit,cumdenbsp;omnibus humanis auxiliisdefperatum eft,amp;cp tu prrccipucliberatioimminear, cü max»nbsp;me propinqua uidcafeffeperditio- Confidamus igifdilediffimi in Chrifto amki.in omnbsp;mbus noftris periculis in clementiam Dei, amp; quoperieulofius eft diferime n, co Grmiorénbsp;babeamus fidem,(ç Dominus elemcntia fua nos fit libératurus. His.n.miraeulis,qbusPcnbsp;trumecarccribusliberauir.obftnnxitfidemfuam.amp;ceufignaeuloquodamccfiimauitnbsp;quo uicinior eft interitus,eo propior fit falus cius.pcr DOMIN VM noftrum lefumChtinbsp;ftumquieftunicum pâtreßefpiritufanfto Deuslaudandusin faccula Amen,nbsp;tiantem infanamuocarinr.pars nonPetrum,(edangelum eius uifibilitcrapparentemexnbsp;iftiniaue rint,tm abfuit ut Petrum tanta diligentia uinftuin accuftoditumadeffe credidtfnbsp;tint. De qua re audiamus Lucam ita diffcrentem.Re perpenfa, uenit Petrus ad domumnbsp;IVlariæ matris loannis.qui cognominatus eft Marcus.ubi crant multi eongregati amp; orannbsp;tes- Præfentium .n.repr calamitas cogebat pios, ut amp; noftu ad orationcm in unam doniönbsp;conuenirent,nameo tempe facies Ecclcfiae tarn foeda erat, ut uidebatur prorfus peritura*nbsp;Alter ex primariisApoftolis.nominelacobus.gladio ab Hercxleoccifus erat« Alter,PctruSnbsp;nomine.tam diligenter uinftuscuftodiebatur, ut nulla penitusfpeshbcrationiscmicaznbsp;tet-Proindequod unum Chriftiani in tarn affliftis rebus poffunt.boc agunt, adoratioznbsp;nem conueniunt,amp;precanturC)ominum,utfi quidemipfe EcclefiaiuamfuprafirmaTnnbsp;petram lefum Chriftum filium fuum fundaucrit,nó tantum licentiæ aduerfariis permitnbsp;tatjUt ædificium Ecclefiæ excindantac penitus deuaftent. Immanc quantum difteht uionbsp;ïcs noftri à picrate illop?, qui initio reuclati Chrifti Euangelio crediderunt. Hi»n.etiantnbsp;roâurnos congreffus habuerunt propter orationcm, nos nec interdiu ad orandum.cridnbsp;fl publicae prêtes obferuentur, conuenimus,amp;noftu picrunqj congregat nos non Châznbsp;ftus,fcdBacchus,Hi in affliftionibus ad orationcm uclut adafylum fcftinauerunt,cx qûonbsp;animaducrtitur,quantafideiconftantiaimmincntemaffliftionéexccpcrint,nosaffli0înbsp;onibus irruentibus fe ftinamus ad exccrationes amp; maledifta, quæ fatis euidenti argumCt*nbsp;lt;0 indicant animum noftiutn defpeiatione proifus obrutum effe. Quid ïgitur fict i cum

HOMïLIÂE t OÂN. BRÈNTIÎ. lîî

îHî ex omnibus fuis tribulationibusîtalibcratifunt.üt per illas ad æternâ falutem peruégt; nerint,nos nô folum in hoc fæculo affligcmür.fed quæ nobis hic adiierfa accidunr, ea tarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

turn initia funt dalop^,S^ parafceue ad fempiternam affliftionerii. lam fi tilji difplicet tarrt horribilis rerû exitus.age refipifce,amp;poftq credideris peccata tua pet Chriftû tibi rcmifznbsp;fa cffe.nQli in affliftionibus ad cxecrationes Si niakdifta feftinarc.fed dama ad Dominu,nbsp;iafta cogitatu tuû in Dominum,amp; ipfe te clementia fua liberabit,adcoç^ tanta confolationbsp;ne te uifitabit, ut prac rei nouitate obftupefcas, id quod difcipûlis illis accidifle üidemus,nbsp;qui Pettouinfto,in orationc uni côgregati étant- Siceniiri fequitur. Cum pulfaffct aût » *nbsp;Petrusoftiü ueftibuli,proceflitpuella utfubaufcultaret.noraine Rhode. Quid obfécro,hîc » gt;nbsp;Petri pUlfus aliud difdpuliscongregatis ab initio erat,quim afflidionisco^ argumentâtnbsp;Nam cum primarii Apoftoli partim occidebantUt,partim captiui detincbanturjquid alinbsp;ud difcip ulis quaiiis hora,quouis rnomento cxpedandum erar,quim captiuitasj amp; capitanbsp;le fuppliciumi Proindc uerifimile admodum cft,{p ut Petrus fores pulfauit, ita multo uenbsp;hementius corda eorum pulfauit, exiftimantiurfi iam iam adeffe carnificem cum lidorinbsp;bus, ut ad unum omnes trUcidentur.Rcliquis igitur omnibus in fummo ti more amp; mor/nbsp;tis expcdatione tacite côfidcntibus, procedit puella cxploratura, quis nam fores pulfaueznbsp;xit.Ecce aut fummus timor, in fummurii gaudium, extrema triftitia,in fumma læririaninbsp;repente rautatur.Petrus enim,Petrus illeinqUim, propter cuius captiuitatonpotiflimunbsp;ifti congregati erant* prater expcdationcm prafto adeft. Vt ergo puella agnouit uocetri » gt;nbsp;Petri pra gaudio no aper uit ueftibulum.fed intrOcurreris.renunciauit PetrUm ftaré anz » »nbsp;tc ueftibulu-Sed quo illi hoc nuncium accepetunttdixerunt ad earn. Infanis.illa aût affir » ?nbsp;màbat fie fe habere.Atilli dicebant. Angelus eius eft.Scicbantenim unicuilt;5 i Domino ’’nbsp;angelos in cuftodiam deputatos effe, iuxtailliid; Angelis fuis mandauitdete,utcuftodiatnbsp;te in omnibus uiis fuis; Vnde exiftimabarit Angelum Petri uifibilitcr apparcre. Petr us a u ’nbsp;tern perfeuerabatpulfansiCum âôtaperuiffcnt,üidetüntèum amp;obftupuerunt- Iterum ui **nbsp;des ueru effe,quod Paulus fcribibDeuspoteft cumulate facere ultra omnia quæpetimuS#nbsp;aut cogitamus, iuxta uim agente in nobis.Hi enim difeipuli in domo Mariæ congregati,nbsp;uix audebant in tantis afflidionibus petere, ut interfedis amp; captiuis Apoftolis j Domi nusnbsp;ipfos « mortecripcret,amp;prædic3tionem nominis Icfu Chrifti interire non fincret. Vt aiiz Cmnhëùmânbsp;tem Petrum liberaret e tam præfentanea morte, ne per fomnium quidem cogrtabant,amp; Idtißime pijsnbsp;ut maxime illud optauerint,nullatarnen humana ratione fperarepoterant. Sed tanta eft à Deopr^einbsp;demcntia(de potentiaenim nullaeftcontrouerfi3)Domini Dci noftri,cp non folum ipz Plt;!frùnbsp;fosà morteferuat.amp;Euangelionlcfu Chrifti défendit, fedreftituitetiam ipfum Petruninbsp;încolumcm amp; libcrum.Quid poteft hac clementia dici benigniusî'Hanc autem uirtutemnbsp;Dcoinefte.multa etiam alia exemplacôprobant. Abraham peteb3ttantum,utlfmaeluiznbsp;ücret coram Deo » tiô aufus fperare prolem c Sara nonagenarîa. Sed ut Deus indicaret fenbsp;piis præftare ultra omnia quæ cogitant, dat ei filium Ifaac e Sara, cuius fernen multiplicanbsp;tum poftea eft ficut ftcllæ codi amp; arena maris. lacob hoc tanju ambiebat, ut amiflum oznbsp;lim filium fuum lofeph.adhuc fuperftitem uideret,at Deus illud etiam ei præftitit,ut uorinbsp;folum fuperftitem filium, fed amp; principem ipfum in Aegypto üiderinQuin amp; lofeph cärznbsp;ceri ttaditüSjUix audebat fperareliberationem ccarcere, fed Dominusdemonftrarurus fenbsp;præftare piis ultra omnia quæ cogitant, nó folum liberaüit eum e cârceribüs,fed etiariinbsp;fecit eum principem in regno Aegypti. Quid dicam de Dauide, qui in exilium à Saulenbsp;dcftüs,uix cogitate audebat, ut in patriamfüampriüatUs rcuerterctur,Dominusaütetrtnbsp;«ffecit.ut non folum rediret ab exilio in patriam, fed etiam utomnium ifraclitarum rexnbsp;fieret. Dies me deficcret,fi pergerem omnia feripturæ exempla enumerate, quibus Deüsnbsp;eóprobauit, fe hac uirtute præditum elle, cp præftet populo fuo ultra omnia,quæ iuxta hunbsp;manas fuas rationes cogitent aut petantEx Omnibus enim exemplis, hoe unüm modonbsp;nobis fufficiat.quod Dominus exhibüit in Petto amp;difcipulis pto PetrofoUicitis. Vnde Sinbsp;Petrus,nonfolumcommendat illUd fratribUsqui præftoadetant,fedetiammonet,utnbsp;fiuncictur lacobo, non illi filio Zebcdæi fratre Iohannis, qui ab Herode oedfus erat,fed

1

ïil*CA.Pi DVODECIMVM ACT* APOST.

fitioAlpbaijdidofratrc DOMINI, de quo amp;poftc3,amp; aliisfratnbus. Sicenimfequîtur; '¦gt; Cum autem innuiffet eismotanianuuctacerent, narrauitillisquomodoDOMlNVSnbsp;cduxiffet ipfum c carccre .Dixit auiem; Nunciate lacobo amp; fratribus hire. Non cnim hacnbsp;de caufa narrat Petrus miraculum amp; nartaripetir, ut fuum nomen cekbre rcddatur,quipnbsp;JC qui fciat libcrationetn illam, non obuenifie ipfi fua induftria aut iufticia, fed utnbsp;ntmien diuinæ dementis amp;potentiæ omnibus eommendetur, ut ottines gentesnbsp;feiant, qu«m prope fit DOMlNVS omnibus extrema neceffitate laborantibus, Sinbsp;ipfum inueritateinuocantib. per IcfumChriftum. Hucadde,{jamp;obhanccaufampeznbsp;tit,ut miraculum iftud fratribus adnuncietur.nimirum.ut illi ex ipfius liberatione confonbsp;lationc accipiant in mocrore fuo, quo propter morte lacobi filii Zebeda;i, amp; ipfius captiznbsp;uitatem affeâi fuerunt. Sic enim decet, ut amici non folum aduerfa.fed amp; profpera com**nbsp;munia habeant. Caterum poftquam Petrus liberationis fua miraculum difeipulis narranbsp;uit.egreffusabiit in alium locum. Quanquam enim hoc non iufferat angelus expreCfisnbsp;uetbis.tamen quia inox euanuit,poftqu;;m Petrum e carcere liberauit, amp; per portam ferznbsp;ream ciuitatis eduxit.manifefte fignificauitPetto,ut fefe in alium lotum proripiat,amp; o/nbsp;peram det.ncillicmanendo DEVM tenter.EtdeliberationequidemPetrihaftenus,nbsp;nunc autem uide3mus,quid de euftodibus carccrem fetuantibus acciderit. Porto ubi dinbsp;luxit, état curbatio non parua inter milites, quid nam accidiffet Petto. Herodes autemnbsp;cum tequififfeteum.nec inueniffet,examinatis euftodibus iuffit eos adduci.Qua efthæcnbsp;inquis, iufticia, ej Deus fie libérât JPetrum, ut interim obiiciatfupplitio milites carcerisnbsp;cuftodes.cumtamen nulla ipforumculpaaut negligentia Petrus euiferat j“ Cur igiturnbsp;conniucr.ut quodadhanccaufamattinet,innoccntespledanturfPrimumenitn milites»nbsp;non inuento Petro, intet fe inuicem turbantur.fibiipfis animo fuo praefagientes,quae fupnbsp;plicia ob euafionemPetriipfos maneant.Deinde,examinantur amp;torqueatur abHeznbsp;rodc,utdicant, num ipfi Petrum Iibere dimiferint. Poftremo iubentur duci, uel ad carznbsp;«res uel ad capitale fupplicium, ut corpore fuo luant quod in Perrum decretum erat.nbsp;Atqui baud quaquamienticndumeft,uel DEVMiniuftum iudicem,uel bosmilitesnbsp;innocentesfiuffe. Quanquam non erat militum culpaqp Petruseuafiffet,tarnen hocnbsp;ipfum maxima culpa erat tç milites impium regem fua cuftodia adiuuabant, ut inznbsp;nocens Petrus interficeretur. Seruus quidem Domini iuxtacarnem iniuftaamp; iniquanbsp;ab impio dcmino fertedebet, atnunquam committcrc debet ut aduoluntatemdomiznbsp;ni fui carnabs impia faciat, amp; impietatis eius adiutor aut executor fitjniufta ,n. pari nonnbsp;cftmalum,iniuftaautfmfacere,hocdemummalumeft. ProindeiuftoDEliudiciofit,nbsp;lt;j hi tuftodespleftantur.abHerode quidem iniufte, propterea quod nullaipforumcuPnbsp;paPetrus euaferat, fed in confpeftu DEI iuftiffwne. Difpenfatione autem diuinaficnbsp;puniuntur.Primumut DOMlNVS DE VS nofter hoc exemple deilarct,fuppliciuinnbsp;qiiod meditantur impii iopios,incaput impiorum redundaturumamp;pios ex omnibusnbsp;afftiflionibus liberandos. Sic quod machinatus eft Saul in Dauidem, in fuum ipfius ca/nbsp;put incidit. Sic uiri PerfæDanielem leonibusobiicientes,«îeonibusdeuoratifunt.nbsp;Sic Amanincopatibulo quodparauerat Mardochæo.pependir.Innumerafuntidge/nbsp;nusexempla.quibus DEVS manifeftauit,cpimpii incidant in foueam quam faciufttnbsp;ad capier.dos pios,amp;fuogladio,qnoaliis mortem minantnr,pereant. Deinde torznbsp;quentur cuftodes, Stducuntur adfupplicia.opinione quidem régis, ueluti ncglcflorÇÀnbsp;aut potiusaurhores, Cf Petrus elapfus effete cuftodia,confilioautem DOMINI DElnoznbsp;ftri ,ut herum tortura amp; fupplicio miraculum in Petro geftum magis illuftretur,nbsp;8c teftimonio adueifariorum comprobetur. Examinati enim cuftodes,nihil aliud con/nbsp;fitebantur, qu«m id quod res erar,uidelicet, Petrum nec ignauia, nec auxilio ipforum#nbsp;feddiuina potentia elapfumeffe,quærescfficitutfama huius miraculi quam latiffinicnbsp;fpargererur. Adquemetiam modum cuftodes adfepulchrum lefuChriftiàPharifit’J^nbsp;adhibiti, magis telles fuerunt refurreflionis.quàm quodrefurreâionem impedire potuznbsp;erint. DOMlNVS enim DEVS nofter tarn induftrius,tamingeniofusartifexeftjUCnbsp;feiacimpioxum minilleiio, prxtex ipforum üoluntatem » in nominis fui gloriam uti,

H O MI 11AE IOAN, BRÈNTIi* lit «fficcrCjUtquiuideantut nomini fuo maxima nocere, hi maieftati nominis fui maxigt;nbsp;mamutilitatem afFerant. Exemplafunt, Pharao,gcntcsCanancaî, Pontificesamp;Phariznbsp;fæi,alii.5 multi,de quibus malonunctacerc.quàm paucadicerc. Indicate autem illabrc*’nbsp;uibus uolui,ut effent nobis admonitio, ad fufferendapatienter aducrfa. Quæenim nobisnbsp;aduerfamdentur.eadifpenfationc diuinafiunt nobis maxime profperaamp;tomtnoda, finbsp;modoïn fide lefu Chnftieaperferaraus .Sedfi cuftodes nonimpunc coram Deo tule/'nbsp;tunt,cp impium regem in trutidandis piis adiuuerint, quidipfumregem, authorem Stnbsp;tnandatorem crudclitatis pati acquum eft Quia igitur in Iiberarione Petri audiuimusnbsp;exerapluin egregiæ lt; lementiæ Dei erga pios, audiamus nuncin fupplicio Herodi illatci,nbsp;fcueriffimum irxexcmplumihimpios uerbi Dciperfccutorcs.DeHcrodeenimitafe?nbsp;quitur.-Defiend nsqj«ludaeaCœfarcam.ibicommoratüseftiNonftatiminferturimpio **nbsp;fopplicium, diuina.n. ira lento gradu procedit.fcdtarditatem grauitatecompenfat. Erat * *nbsp;aurem Herodes infenfus Tyriis Si Sidoniis. Quam obcaufamrfortaffis ob nullam aliam, **nbsp;nifiob uicinitatem. Nunquam cnim ferebciieconuenire fokt inter finitimos magiftranbsp;tus- Dum cnim quisftudetfincs imperii fui proferre,mauultetiam quiflt;5 tommodumnbsp;«icinum qu«m aliquam terræ auf iurifdiftionis porcioncm amittere. Caetprum har iniznbsp;nsieicia nimis damnofæ erant Tynis Si Sydoniis. Vno ergo animo ucnerut ad Herodé amp; * *nbsp;perfuafoBlafto.qpræeratcubituloregis.petebantpacé.eoep aleref regio ipfo^u ex regno ”nbsp;Herodi?. Audis quæ res (ogatinrerdum uicinos.uelint nolintpate hiberernimiji uenter. * *nbsp;Alia.n.regioalten'us auxilioeger,Siquod alreriin rebus neccffanis deeft,altera fupplet.anbsp;lioqui nunq noa beila effent inter finitimos magiftratus.Noftiumaûterir.ut non ob uennbsp;iré, qucmadmodû Ethnici, pacemcum finitimis legionibus habearaus,fcd^pter kfumnbsp;Chriftum Diimnoftrii. is.n.prior nositadilexit.utfua ipfius uitapronobisexpofuerir.nbsp;Vt igifnosgratos Chriftooftendamus,proximusficdiligenduseft,quemadmodûChrinbsp;ftus nos dilexic. Sed de Heiode pgemu . Statuto.n.die (fortaffis co die quo pacificatio inznbsp;ter ipfum Si Tyro? ac Sidonios fuficpta erat) Herodes ueftitus uefte regia,feditp tribunaz »»nbsp;liSiconcionabatur adeos, populus autclamabat,uox Dei Si nô hominis. Confcftimaut »*nbsp;percuffiteum angelus Dni, eo quod no dediffctgloriam Deto.Sierofu’^ a. uermibus expiz »»nbsp;tauit. Audis iram Dei ferain qdem,fed haudleué effe.Priufq autexplicemus genus fuppli »»nbsp;cii, quo Herodes diuinirusaffeauscft,cógeramus inaieruûimpiaHerodisffelera,quaenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

hoccapirecórnemorantur, Primum n-perfequifecelefiâChrifti,8ioccidirgIadiolacobû Apoftolum.quodqd aliud eft,qu«m ipfum Chriftû perfiqui Si bellû aduerfusD; figereznbsp;terQu inrum aûr hoc fit crimen qui? laris explicate poffet r Deinde quo gratificcf ludæisnbsp;etiâPetrûcóprchendiquripfumtrucidet.Quàmingcsjobfecro,ftduseft,adcaptandû imnbsp;pioi« fauotc,pium Si inno. enu ueilc trucidarerEft Si hæc crudelitatis fpecies,cpcuftodes,nbsp;fine quojie culpa Petrusc cartereeuaferat,torquetamp;fupplicioafficir, Quanqer.imquemnbsp;admodû fupra diximus.iili lufto fupplicio coram Deo affligantur,tarnen ab Herode manbsp;gis crudeiiti r quàm Irgitnmé pïei3unf.PoftrcmG,audiens ab aciulatrice turba.uox Dci Sinbsp;nô hominis,agnouitfedignfihacex.Iamatione^ Simeritoipfi tribui honorédiuinitatis.nbsp;Quaarrogantia quid poteft excogitari magis impiû acSatanicûf Hoc.n eft,quanrum innbsp;àtrogante fitûeft.Dominii Drum noftrûethronomaieftatisfuæproturbare,Sifeipfuninbsp;in loîiû diuinitatis collocarè Quem admodam cri am quondam fuperbus ac elatus Nebuznbsp;vad Netar in corde fuodicebat i ’n tocluconf endâ,fupraaftra Dei exaltabofoliû meum,.nbsp;àfccndamfuperaltirudiné nubiû,fimilisfroaltiffimo. AudiuimusfceleraHcrodis,audia Supplieitmnbsp;fiius nunc fupplieifu Confeftim,inquit Lucas,pcrcuffit eû angelus Domini, eo cp nô dcz Hrroàunbsp;differ gloria Deo,8ierofus à uermibus expirauit. Alii tyranni plærumqj à feditiofis Si imznbsp;piis ferms luis occiduniur,?i qui nquim id fupplicii.crude'ibus ryrannis iufte accidat.taznbsp;men illegittime ci? » fub ipforum fubditis infertur.Hic autém tyrannu?, quo manifeftiznbsp;us tognofcatur,fupplt. lû diuinituseï contigiffc.ab angelo Domini percutirur, quemznbsp;admodum etiam exercitus Sanehenb regis Affyriorum, Si blafphematoris Del Ifraznbsp;cl* Alix mortui« uermibus abfumünturjhicautemadhuc uiuus« uermibus croditur,

k 4

in' cap. DVODECIMVM act. APOST.

quod quid altudcft,qu«m tot catnificcs,gladios in iugulum fuum uibrantes oboculos uidere,quot ueimes fentiunturf At^ hoc non eft femel mori,fcd toties mori, quotics nonbsp;nus uermis enafcitur.Ecce autem mifas ac ftupendas return uiciflitdines. Herodes enininbsp;qui paulo ante conabatur occifis Apoftolis lotam EcclefiamChtifti conculcare Si extirznbsp;pare.nunc fe ipfuni ne a uermibus quidem defendcre potcft,Qui paulo ante graffabatutnbsp;gladiofuoinApoftolos.ineum nuncita crudeliter graffantur uermes.utanimamfuamnbsp;turpiCamp;mo mortis genere efflet, adeocj res in tarn diuerfum mutatur, ut Herodem quiznbsp;demEcclefiæperfecutorem,Satan inperpetuamdamnationem abripiat.EccIefia autem

• * * ac Euangclion fubinde magis ac magis promoueat.Sic enim fequitur. Porto fermo DO

• * * MINI crefeebat ac raultiplicabatur »Barnabas autem amp; Paulus reucrfi funt Hierofolyma

* nbsp;nbsp;nbsp;» » expleto minifterio (quod eis à. difeipulis demandatum erat, quemadmodum in fine prio

• * gt; ris capitis fcribitur)aftumpto amp; loanne cui cognomen erat Marcus. Atej id quidem uetus

eft iudicium Dei,(j tempublicam populi fui fortunet, tyrannos autem amp; perfecutorcs po puli fui internitione pctdaf,id quod uides in Pharaone amp; Ifrailitis, in Babyloniis amp; ludaenbsp;js,in Pharifæisamp;Cbrifto,in gentibusamp; Chriftianis. Quid ergo tyranniperfcquendoEcnbsp;clefiam aliud agant,qu«m cp foueam fodeant,amp; incidant in earn, adeotj fuo fc gladio iunbsp;gulent^ Qui tangtt uos, ait Dominus.tangit pupillam oculi fui, Itatj fi tyranni omninonbsp;nolint ex pietate a. perfccutione defiftere, defiftant faltem timoré fui fupplicii,quodreuenbsp;ra oibus in Ecclefiam Çhrifti graflantibus imminet.Sed amp; hoc fummopere cauendû eft»nbsp;ut adulatorum uoces nequaquam admittant,fcd tanquam Satan, quemadmodum diciznbsp;WA tur.crucem fugiant. NuUa enim eft nocentior ac capitalior peftis, quàm adulator.namnbsp;lut» fit adula eoipfo.quo laudes ingcrit.præfentiffimumuenenumaniraoauditorisinftillar. Confidenbsp;tor«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ramihilaltem uoces adulatricishuiusturbæ,quæ acclamauitHerodi,uox Deiamp;nonho

minis.Videbantur quidem effe régis commendationes amp;præconi3, fed fi rei cxitum rez fpicias,quidaliudfueruntqu«mletiferuin uenenum^ Atcg adeouidebaturturbahisuonbsp;.. cibus laudem regis celebrate, fed reuera portexit tegi gladiû, quo ille feipfum iugulauit.

Nemoigitutjfiue rex fit fiue priuatus,adulatorum 8ilaudatorum uoces admittat,fed fem per in memoria habeatilludpfalmi. Non iuftificabiturinconfpcdu tuo oranisuinens,nbsp;aut illud Chrifti, Cum onnia feccritis quæ uobis prxeepta fuut, dicite, ferai inutiles fuznbsp;mus,quod debuimus facere,fecimus,aut illud Pauli. Conclufit Deus omnes fub incredunbsp;litatem.ut omnium mifereretur. Haec enim quifquis ex fide cogitauerit, amp;agnofcat pcccanbsp;ta fua.nunquim criftas coram Deo eriger,aut arroganter de feipfo fentiet,fcd humiliatusnbsp;ueniam peccatorum fuorum ex fide precabitur, quam amp; confequetur, per Chriftum leznbsp;fum DOMINVM noftrum,quieft.un« cumpatre Sifpiritu fanfto Deus laudandusinnbsp;fxcula Amen.

CAPVT XI IE

H O M I L I A

On funt, inquit DOMINVS per Efaiam, cogitationeJ meae cogitationes ueftrae, necç uiæ mes:, ui« ueftrae»nbsp;Quia ficut exaltantur cœli i terra, fie exaltatx funt uiaenbsp;meaEÄUiis ucftris ,8c cogitationes meæ à cogitationiznbsp;bus uefttis. Nam quemadmodum haftenus audiuiznbsp;mas,tex Herodes,principcs,amp;turba ludæoruminexv’nbsp;tium Euangclii, amp; in pcrniciem Ecclefiæ ita cohfpiraznbsp;runf,ut noftes atlt;5 dies fummamoperam dedctint,quo

filium.hoc opus,hic labor eoj« fuit;at longe alia fuerunt cófilia.cogitationes amp; opera D^

HOMILIAÊ ÎOAM. B It Ë Ü T1

^atti quo magîs illi ludaicam fuam rdigioncm tucbantur.Sî Chriftianara fidetH perfe/ quebanCeomagisIudaica rdigio nu«cû fuiscultoribus dcficiebat.amp;Cbriitianifmus pronbsp;tnouebat.idij nonfolum inter ipfos ludæos, ucrumetiam inter genres. Eténim utinunznbsp;dantium aquarum moles,quaqua patet^ magno impetu progieditur, amp; fi quid ei obftaznbsp;culo obieccris,aut mox uioknter rumpit,aut li paululumcohibeatur.maiori impetu poznbsp;fteacrumpit. Itacurfus Euangclicifluuii,fidiuin3 pluuia auftus fuerit.non poteft fe intranbsp;alucum fuû continere,fed fpargit fe late per omnes orbis terrarum campos.ualles monnbsp;tcs,amp; quo magiscurfum eius impedircuolueris.hoelatiusdiftunditur. Açïupra quidcmnbsp;demonftratum eft.Euangelion etiam ad gcntes.authorePetro.dimanafle- Quoniam aunbsp;tem Petrus priuata uocatione gentibus Euangelion praedicauerat, ideo audiemus iu hocnbsp;capitc publica uocatione amp; author irate Apoftolos gentiu inftitui, amp; ad prædicandum Eunbsp;angdion inter genres cmitti,non ut faftum Petri reiiciatur amp; condemnetur,fed ut publinbsp;ca Ipiritus fanfti authoritate confirmetur,amp; pcrficiatur.quod Petrus priuata fpiritus reuenbsp;latione inter genres inceperat. De Apoftolis igitur ad gctes emiffiSiitafcribit Lucas.Eratnbsp;quidam inEccIcfia,quæeratÂntiochiæ,propbetçacdoélores,Barnabascç amp; Simon,quinbsp;Tiocabatur Niger,amp;LuciusCyrenenfisôiManahen,quierat Herodis tetrarchæ coilaftanbsp;neus,5t Saulus. Hæcenim funtdona.quæ Paulus ad Epheljos fcribens.docete pfalmo,nbsp;Ecclefiæ « CHKISTO collataeCfe. Cumaffendifleriinquiens,inaltum,captiuitatfmnbsp;duxit captiuam,St dédit dona horainibus. Qua: dona r Dédit (inquit) alios quidem Aznbsp;poftolos alios uero prophctas, alios autem Euangeliftas, alios autem paftores ac doftoznbsp;,ies ad inftaurarionem fanftoruminopus adminiftrationis, inaedificationem corpOznbsp;ris Chrifti, donee perueniamus omnes in unitaiem fidei Si agnitionis filii Dei, lam tumnbsp;Chriftus taliadona Ecclefiæad aedificationemeius,poftafccnfionem fuam dederif, nonnbsp;autemprincipes potentes,non ordines monafticos.non collegia facrificulorum,facile irtnbsp;-telligi poreft.non haîc ut fuperftitioft exiftimant.fed ilia, uidelicet, Apoftolos, prophctas*nbsp;Euangeliftas,paftores,aedoftores, inftaurationem elfe fanftot«, amp; ædificationem aefuznbsp;ftentaculum Ecclefiac.Porro inter doftores EcclefiæAntiochiæ.etat quidam nomine Manbsp;hahcn.qui feribitur unà effe cura Herode tctrarcha ab incunabilis educatus. Commemonbsp;ïatur aûttanquam miraculum quoddam, tp is qui fuerat ot pueris delitiis aulicis affuetus exemplûauanbsp;amp; magno honore apud Herodem habitus,maluerit ad cxemplû Moli, dereliftaaulaprin licit pietaiù^nbsp;çipis,fimul mails affici cum populo Dei,quàm temporariis peccati commodis fru i.maionbsp;tes arbitratus diuitiasprobrum Chrifti,qu«m cMnnium principumthefauros. Vndeobznbsp;fecrohunc affeftum adeptus eftt'ex quo fonte hancopinionem imbibitt’profefto non exnbsp;»aturalibusfuisuirtutibus. Hæ.n. potiusdiuitiasqu«mpaupertatem, maicftatcquàmnbsp;' eontemptum,glori_am quàm ignominiamacprobruminhocfæculofpirant.ea^ dccaunbsp;fa inficiunt nos prauiffimis ac maximepeftiferisopinionibus, nimi^, ntexiftimemus,nbsp;nihil elfe honeftius,nihil amplius,nihil utilius,ac magis hominenecelTariu in hoc fæcuznbsp;lo.quim diuitias,maieftates,glorias amp; honoreshuius mûdt. Quibus opinionibus fl anfnbsp;»lus imbutusfuerit, nihil penfihabet,quoadrequafilla,nihil æquo aiofert.quoauferannbsp;tur illa.Hincfcele^mareambitio,au3ricia,inuidia,impacientia,iracûdia,uirulétia,imponbsp;fturæ,piuria,facde^ uiolatio.iniuriæ.homicidi i,cædes,8C id genus innumcra.Nó igifpUnbsp;tandn eft.Manahencx naturalibus fuis uirtutib.aulâ principis,amp; honoré aulicû rcliquiîïeïnbsp;^fe pbro ob côfeffionera nois Chriftiani obieäffe,fcd potius ex uirtute codefti,quæ fidesnbsp;in G hriftû lefum uocaÊ Crcdidit.n.primû Chriftus p omnibus peccatis fuis.quæ abininbsp;*io,inauia,amp;alias ppetrauerat,fatis{ecerit, amp; ipfum fanguine fuo fanftificauerit* Deinde

' cp honores amp; uoluptatcs aulicæcû impietateamp; peffimis qbufqg flagitiis côiunftæ.quales elt; rantin aula Herodis,nó funt ppetuo duraturae,fed potius initiû perpetuæ ignominiæ.dônbsp;lotis amp;dänationis.Poftremo qgt; affici in hoc mundo cótumelia propter iufticiâ aut Chrlnbsp;ftu,fit fummus in côfpeftu Dei honor,amp; jibro notari ob Chriftûjfit cœlefti gloria infignînbsp;ti. Ex bac fide tara pium.amp;tamfortem afFeftum concepit Manahen, utmalucrit intetnbsp;Chriftianos cû fummo nominis fuidedecore uiuere.quam in aula Herodis aut fucceflbjitfnbsp;dusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluptate frui. Difeamus igif Si nos exemplo buius Man3hen,prauas opiniz^

IN CAP. DECIM VMTERTIVM ACT. APOST*

oncsdediuitiis, honofibus Suoluptatibus huius fæculi,pec fidem ex anïmis noftiis eiicc ie,ut fcntiamus,ncc paupertatem, nec probra .ncccôtcmptum.Cbriftiano honiini de/nbsp;decoii cfle.fcd potius cômoda organa ad paiandas ueras diuitias,honorem 8i gloria perxnbsp;f, petuo duraturam.Scd pergamus de publica Apoftolo^ ad genres miffione. Cum;iût illinbsp;,y faciîBcarentDno,ieiunatentlt;$.Dixit fpûs fandus.Segregate inibi Batnabam SiSaulû,innbsp;,, opus ad qd’accerfiui eos.Quid bic noui audimusfcum illi facribearent Dûorquid propbenbsp;tæ amp; doâores Antioebiæ facribcauerûtfnum uiculos amp; hædos pro more ludæo^^Ât nonnbsp;liccbat ea faciibcare nifi in loco quem Dns elegerat.boc eft,in Hierufalem.ac etfi licuifTccnbsp;ubiuis,tarnen quia ue^ facrificiâ iam per Cbriftum in cruce peraftû fuerat. amp;illi in Cbrinbsp;(turn crediderant, non eft nec uerifîmile,nec jrbabile, ç folis fplendorem iam clarüTimenbsp;luccntcjenberislegaliû factibeio^ obduxerint,amp; in fplendidilïimâ lueridié obfcurtfTiminbsp;node inuexerint,id qd’feciiTentjfi poft leuelatû Euangelion de lefu Cbfo pro more ludainbsp;CO facribcaftenr.Nû facriHcauerût aut corpus amp; fanguiné Cbrifti, more Papiftico$e facrinbsp;ficulo^fSic.n.colliguntqdam ex boclocotmiirameirefacribciû ,fed ualeant illi inrpti bonbsp;mines.Primû.n.nulla bt hic apte mentio cœnx Dominicœ,aut facrameti corporis amp; fangnbsp;guinis Dni noftri lefu Chrifti.Deinde etiamb cer to côftarer,propbetas amp; dodores un« cûnbsp;QSomoda Eccleba hoc loco coenam Dominicam babuilTejtn quid fit cœna Dominica potius ex iiSnbsp;Apoßoli P* lods in qbus cœna Dominica « Chrifto inftituta fcribitur,amp; de qua ex profeffo pluribusnbsp;tradaf,qu«m ex illis adopi locis, in quibus cœnæ Dominicæ trn per occabonem paucisnbsp;qix Qno uerbo mentio bt, requirendum eft. Porto aût,ubi cœna Dominica inftituitur,nbsp;ibi ne uno apice quidem aut iota agif,ut corpus Si fanguis Cbrifti in ea facribcentur,amp; o^nbsp;pus ülud operatû.quod uocant,pcccata uiuo^ amp; mortuo^ expict.Hoc.n.nihjl aliud effetnbsp;g bgnibcate,Chriftum unica fua oblatiôe non fatiffeciffe.fed neceffe babetc fubinde itepenbsp;atç iteßi mori,id gcfimpiiffimura eft fentite. Iam fi Apoftoli nec more ludaico, nec moznbsp;te Papiftico facribcarunt.qd igif fibi uult Lucas,lt;j dicit. Cum facribeaffent f pro uocabunbsp;lo(faciibcaffent)ponif apud Grxcos liturgix uerbum^qd’non proprie (ignibeat facribeiûnbsp;fed publicum onus,autminifterium « Vnde Paulus uocat Epaphtoditû liturgon^hoc eft»nbsp;miniftrum ncceffitatis fux.Qux aût fuerunt minifteria, quæ eotempore in ecclebæ connbsp;gregatione fîebant^ Primû colligebanf ea,qux pii inWum paupeßt, beut inter ipfos pronbsp;phetante Agabo de fame, cóuenerat,p fua quiflt;$ facultate conferebant. Deinde interprenbsp;tabantur public! miniftrifcripturas,amp; de Chrifto cócionabanf. Adbxccœnam quo^ Donbsp;minicam adminiftrabant,nô papiftico more facribeantes, fed iuxta inftitutioné Cbrifti,nbsp;fumentib. diftribuentes, quemadmodû Paulus ad Corinthiosfcribensindicat. Polireznbsp;mo'publicæ orônes ad Deum effundebanf,ptout temporis ratio poftulabat Hxc erât minbsp;nifteria aut facra ecclebæ recens ortæ.Ergo cû Lucas dicit, propheta^ ac dodores Antioznbsp;chiæ facribeaffe, bgnibeat eos collegiffe eleemofynam pioj^, feripturasinterpretatos ef-fe,cœnam Dnicam adminiftraffe amp; publice oraffe,at^ hæc oîa ieiuni peregerunt. leiunanbsp;ueruntaût,non ut ope ieiunii peccata fua cxpiarcnt;hac.n.opinione impii bypocritæicznbsp;iunant.fed ut aptiores effent ad percipiendam facram dodrinara ac cœnam Dominicam«nbsp;amp; ad fundendas preces magis idonei. Vêtus didum eft: Plenus uenter nô gignit fenfumnbsp;tenuem, amp; Chriftus dicit, crapulam ac ebrietatem grauare corda. Quarc cum femp tun»nbsp;maxime orônis tempe fobrie uiuendum eft, ut apti bmus ad percipiendos nxxus fpiritusnbsp;fa ndi. Vnde amp; hoc locofcribif.lllis ieiunantibus fpûm fandum cum ipbs collocutû effe.nbsp;Sed quô id fadum eft^num fpûs fandus apparuit in fpecie columbæ,amp; dixit hoc quod feznbsp;quiftnum uox quædam de cœlo fada eft ad eosf Nihil iftiufmodi fpedaculop: illic continbsp;git,fed hoc fpiritum fan dû dixiffe fendendum eft,qd'ptophetæ ac dodores qui illic prægt;^nbsp;ftoaderant,partim ediuina fcriptura,panim epriuatis reuelationibus dixerunt. Paftimnbsp;enim in ftriptura habetur,(pChriftus etiam ad genres pettineat, ôiEuangelion genznbsp;tibus quo^, non tantum Iudæis,prædicandum bt. Ad Abrahamum didum eft:In femiznbsp;«e tuo benedicentur omnes genres terræ. Ad ludam de blio fuo dicitur.Ipfe etit expedaznbsp;tio gentium^ In Pfalmo fcribitur. Propter hoc conbiebortibi ingentibus.Sfnomininbsp;tûoeanam. Aciuifus. Lauda« DOMINVM omnes gcn«s,buda«cum ompespopii*